Νομική Σχολή ΤΟΠΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Νομική Σχολή: 1.
Πανεπιστήμιο Αθήνας Νομική Σχολή,
2.
Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Πανεπιστήμιο
3.
Θράκης,
4.
Κομοτηνή
Σκοπός Τα Τμήματα της Νομικής έχουν σκοπό να εφοδιάσουν τους φοιτητές τους με τις απαραίτητες γνώσεις των διαφόρων κλάδων του Δικαίου, να τους εξοικειώσουν με τη νομική σκέψη και να τους καταστήσουν ικανούς να εφαρμόζουν και να ερμηνεύουν τις νομικές διατάξεις.Κατά τη διάρκεια των σπουδών του, ο φοιτητής της Νομικής διδάσκεται τους διαφόρους κλάδους (με τις υποδιαιρέσεις τους) του εθνικού (ουσιαστικού και δικονομικού) δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, του ποινικού δικαίου, του ευρωπαϊκού και διεθνούς δικαίου, και ενδεικτικά: α) το συνταγματικό δίκαιο που ρυθμίζει την οργάνωση του κράτους και την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και το διοικητικό δίκαιο που διέπει την οργάνωση και λειτουργία της δημόσιας διοίκησης και τις σχέσεις της με τους πολίτες, β) το ποινικό δίκαιο, που ρυθμίζει την εξουσία της πολιτείας για τον καθορισμό και την τιμωρία των αξιόποινων πράξεων, γ) το αστικό δίκαιο, που ρυθμίζει τις έννομες σχέσεις, προσωπικές και περιουσιακές, μεταξύ ιδιωτών στον καθημερινό βίο τους, από την έναρξη της προσωπικότητάς τους μέχρι τη λήξη της– το εργατικό δίκαιο, που έχει ως αντικείμενο τη ρύθμιση των σχέσεων μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών – το εμπορικό δίκαιο που ρυθμίζει τις εμπορικές πράξεις και τις σχέσεις μεταξύ εμπόρων δ) το δικονομικό δίκαιο, που καθορίζει τα όργανα και την διαδικασία απονομής της πολιτικής, ποινικής και διοικητικής δικαιοσύνης,
ε) το διεθνές δίκαιο, που αφορά στους διεθνείς οργανισμούς και στις διεθνείς έννομες σχέσεις μεταξύ κρατών αλλά και ιδιωτών καθώς και το ευρωπαϊκό κοινοτικό δίκαιο, που μελετά το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στ) την ιστορία, την κοινωνιολογία και τη φιλοσοφία του δικαίου. Επαγγελματικές Διέξοδοι Οι πτυχιούχοι μπορούν να καλύψουν θέσεις εργασίας σε τομείς ανάλογους με τις σπουδές και την εξειδίκευση τους. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι μπορούν να απασχοληθούν στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα ως:δικηγόροι, νομικοί σύμβουλοι, υποθηκοφύλακες, συμβολαιογράφοι, δικαστικοί λειτουργοί, υπάλληλοι (ειδικές κατηγορίες), διπλωμάτες (μετά από ειδικές εξετάσεις στην Διπλωματική Ακαδημία). Για την άσκηση του δικηγορικού επαγγέλματος απαιτείται ειδική άδεια, την οποία οι πτυχιούχοι μπορούν να αποκτήσουν αφού ασκηθούν επί 18 μήνες σε δικηγορικό γραφείο και περάσουν τις σχετικές εξετάσεις στον Άρειο Πάγο. Μετά από 4 χρόνια άσκησης επαγγέλματος μπορούν να παρίστανται στο Εφετείο και μετά από 8 χρόνια στον Άρειο Πάγο και το Συμβούλιο Επικρατείας. Οι δικηγόροι, που επιθυμούν να εισέλθουν στο δικαστικό κλάδο, έχουν τη δυνατότητα, ένα έτος μετά την άδεια άσκησης επαγγέλματος, να συμμετέχουν σε εξετάσεις και να εισέλθουν στον κλάδο των ειρηνοδικών. Για τον κλάδο των δικαστών απαιτείται τρία χρόνια άσκηση επαγγέλματος και συμμετοχή σε εξετάσεις για την κάλυψη κενών θέσεων.
ΔΙΚΑΣΤΗΣ Δικαστές ονομάζονται κρατικοί λειτουργοί που σύμφωνα με το Σύνταγμα ασκούν την δικαστική εξουσία, δηλαδή την απονομή της δικαιοσύνης εντός της επικράτειας μιας χώρας, εξ ου και αποκαλούνται δικαστικοίλειτουργοί. Οι δικαστές κατά την άσκηση των καθηκόντων τους στην εφαρμογή των πάσης φύσεως νομοθετημάτων ουσιαστικά εκφράζουν άμεσα και
ελεύθερα την πολιτειακή βούληση χωρίς εξάρτηση από φορείς άλλων εξουσιών. Σύμφωνα με το υφιστάμενο σύστημα λειτουργίας της ελληνικής δικαιοσύνης και των διακρίσεων αυτής, οι Έλληνες δικαστές διακρίνονται, κατ΄ επέκταση ομοίως, σε δύο κατηγορίες, στους: α) δικαστές της πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης και στους β) δικαστές της διοικητικής δικαιοσύνης. •
Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν, κατά σειρά αρχαιότητας οι ειρηνοδίκες, οι πταισματοδίκες (ειδικοί), οι πρωτοδίκες, οι πρόεδροι πρωτοδικών, οι εφέτες, οι πρόεδροι εφετών, οι αρεοπαγίτες, οι αντιπρόεδροι και ο πρόεδρος του ΑρείουΠάγου.
•
Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν οι δικαστές που ασκούν το λειτούργημά τους στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το Ελεγκτικό Συνέδριο και στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) είναι το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο. H λειτουργία του ξεκίνησε στις 17 Μαΐου του 1929. Αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του ελληνικού συστήματος δικαστικού ελέγχου της διοικητικής δράσης. Είναι το Ανώτατο Δικαστήριο ελέγχου της νομιμότητας των διοικητικών πράξεων και έχει καταξιωθεί ως ο ισχυρός προστάτης τόσο του πολίτη όσο και του Δημοσίου. Το Ελεγκτικό Συνέδριο είναι ένα από τα τρία ανώτατα δικαστήρια της Ελλάδας (μαζί με τον Άρειο Πάγο και το Συμβούλιο της Επικρατείας). Ταυτόχρονα έχει και διοικητικές αρμοδιότητες. Αποστολή του είναι ο έλεγχος των δαπανών του κράτους, τόσο του Δημοσίου, όσο και των ΟΤΑ. Αρμοδιότητά του επίσης είναι ο καταλογισμός των "δημοσίων
υπολόγων, ενώ έχει δικαστικές αρμοδιότητες και σε ορισμένες μισθολογικές υποθέσεις δημοσίων υπαλλήλων. Ελληνικό δικαστικό σύστημα:
Πολιτικά Δικαστήρια Προς απονομή της πολιτικής δικαιοσύνης υφίστανται τα εξής : • • • •
Τα Ειρηνοδικεία Τα Πρωτοδικεία (μονομελή και πολυμελή) Τα Εφετεία Ο Άρειος Πάγος
Ποινικά Δικαστήρια Την ποινική διαδικασία ασκούν τα εξής : • • • • • • •
Τα Πταισματοδικεία Τα Πλημμελειοδικεία (μονομελή και τριμελή) Τα Δικαστήρια Ανηλίκων Τα Μικτά Ορκωτά Δικαστήρια Τα Εφετεία (τριμελή και πενταμελή) Τα Μικτά Ορκωτά Εφετεία Ο Άρειος Πάγος.
Εισαγγελίες • Εισαγγελία Αρείου Πάγου • Εισαγγελίες Εφετών 15
Διοικητικά Δικαστήρια Αυτά είναι τα εξής: • • • •
Τα Διοικητικά Πρωτοδικεία (μονομελή και τριμελή} Τα Διοικητικά Εφετεία Το Συμβούλιο της Επικρατείας Το Ελεγκτικό Συνέδριο
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ Δικηγόρος ονομάζεται ο νομικός ο οποίος αναλαμβάνει να παρέχει νομικές συμβουλές σε κάποιον ή να τον εκπροσωπήσει ενώπιον δικαστηρίου, έναντι αμοιβής. Στην Ελλάδα ο νόμος τον χαρακτηρίζει «άμισθο δημόσιο λειτουργό». Η ικανότητα εκπροσώπησης πολιτών ενώπιον των δικαστηρίων ονομάζεται ικανότητα προς το δικολογείν. Μπορεί να είναι είτε ελεύθερος επαγγελματίας είτε έμμισθος είτε και τα δύο. Οι δικηγόροι ανήκουν σε επαγγελματικούς συλλόγους, τους «δικηγορικούς συλλόγους» οι οποίοι είναι Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου. Απαραίτητη προϋπόθεση για να αποκτήσει κάποιος την ιδιότητα του δικηγόρου, είναι να εγγραφεί στα μητρώα ενός δικηγορικού συλλόγου. Στην ελληνική έννομη τάξη, η εγγραφή απαιτεί κατοχή πτυχίου τμήματος Νομικής ελληνικού Α.Ε.Ι. ή ομοταγούς ιδρύματος της αλλοδαπής, 18μηνη πρακτική άσκηση και εξετάσεις ενώπιον της αρμόδιας εξεταστικής επιτροπής του κατά τόπο Εφετείου. Στην Ελλάδα υπάρχει δικηγορικός σύλλογος στην περιφέρεια κάθε Πρωτοδικείου. Δεν μπορούν όλοι οι δικηγόροι να παρίστανται ενώπιον όλων των δικαστηρίων. Στην Ελλάδα οι νεοδιοριζόμενοι δικηγόροι έχουν ικανότητα παράστασης μόνο ενώπιον των Ειρηνοδικείων και των Πρωτοδικείων και ονομάζονται «δικηγόροι παρά Πρωτοδίκαις». Μετά την πάροδο πέντε ετών μπορούν να προαχθούν σε «δικηγόρους παρ' Εφέταις», οπότε δύνανται να παρίστανται και ενώπιον Εφετείων, και εν συνεχεία, μετά την πάροδο τετραετίας ως δικηγόροι παρ' Εφέταις ή δεκαετίας ως δικηγόροι παρά Πρωτοδίκαις, μπορούν να προαχθούν σε «δικηγόρους παρ' Αρείω Πάγω», οπότε υπ' αυτή την ιδιότητα μπορούν να παρίστανται στα ανώτατα δικαστήρια της χώρας (Άρειο Πάγο, Συμβούλιο της Επικρατείας και Ελεγκτικό Συνέδριο).
Ο δικηγόρος στη Μεγάλη Βρετανία Στη Μεγάλη Βρετανία οι δικηγόροι διακρίνονται σε «barrister» και σε «solicitor». Από αυτούς μόνο η πρώτη κατηγορία παρίσταται ενώπιον δικαστηρίων, ενώ η δεύτερη ασχολείται αποκλειστικά με τη συμβουλευτική δικηγορία. Μαριάνθη Κουτσουδάκη