Διατροφικές συνήθιες στο χώρο του σχολείου

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJECT) A’ ΛΥΚΕΙΟΥ 2Ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Υπεύθυνη καθηγήτρια: Αρβανιτάκη Ιωάννα

ΤΙΤΛΟΣ: Διατροφικές συνήθειες των εφήβων μαθητών στο χώρο του σχολείου

Ζάκυνθος, 2012

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ.

1.

Εισαγωγή

1.1

Ποιες είναι οι υγιεινές τροφές που πρέπει να τρώνε οι μαθητές

3

στο σχολείο και ποιες πρέπει αποφεύγουνε;

4

1.2

Οι επιπτώσεις της κακής διατροφής στην υγεία των εφήβων

11

2.

Τι προβλέπει η νομοθεσία για τα τρόφιμα που πωλούνται στα Κυλικεία και τις τιμές των προϊόντων.

14

3.

Ερωτηματολόγιο έρευνας

18

3.1

Αποτελέσματα ερωτηματολόγιου

20

4.

Συμπεράσματα

5.

Βιβλιογραφία

2

25 26

4.

1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το σχολείο είναι ο χώρος όπου το παιδί αφιερώνει αρκετό μέρος του χρόνου του. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον βάζει τις βάσεις του για το μέλλον της πνευματικής του ανάπτυξης αλλά και διαμορφώνει σωστές ή όχι συνήθειες αν του δοθούν τα κατάλληλα ερεθίσματα. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από την υιοθέτηση σωστών διατροφικών επιλογών και αθλητικής συνείδησης. Σύμφωνα με τις παγκόσμιες μετρήσεις κάτι τέτοιο στην Ελλάδα δεν το έχουμε καταφέρει. Η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα δίνει έμφαση σε πολιτικές και στρατηγικές που έχουν στόχο την καταπολέμηση της παιδικής παχυσαρκίας και την καλυτέρευση της δημόσιας υγείας. Γι' αυτό οι κοινωνίες θα πρέπει να ξεκινούν όλες τους τις δράσεις και πολιτικές στρατηγικές από το κομμάτι της κοινωνίας που βρίσκεται στην αφετηρία της τα παιδιά.

3

1.1 Ποιες είναι οι υγιεινές τροφές που πρέπει να τρώνε οι μαθητές στο σχολείο και ποιες πρέπει να αποφεύγουνε;

Κατά την περίοδο της εφηβείας συμβαίνουν ραγδαίες ψυχολογικές και σωματικές αλλαγές. Η διατροφή του εφήβου της εποχής μας παρουσιάζει σημαντική έλλειψη θρεπτικών συστατικών, παρόλο που θερμιδική πρόσληψη όχι μόνο επαρκεί, αλλά συχνά πλεονάζει. Για την αποφυγή της παχυσαρκίας θα πρέπει να υιοθετηθεί μία ισορροπημένη διατροφή βασισμένη στους κανόνες της υγιεινής διατροφής, σε συνδυασμό πάντα με άσκηση. Ο σύγχρονος έφηβος, λόγω του υπερβολικά φορτωμένου προγράμματος του με το σχολείο, τα φροντιστήρια και άλλες δραστηριότητες, συχνά δεν καταναλώνει τα τρία γεύματα ημερησίως και τα δύο ενδιάμεσα ελαφρά γεύματα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αυξημένη κατανάλωση ανθυγιεινών σνακ και κατά συνέπεια την αυξημένη πρόσληψη κορεσμένου λίπους. Πρωτεύοντα ρόλο στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας έχει και η άσκηση. Το σχολείο είναι υποχρεωμένο να ενημερώνει τους γονείς ενός υπέρβαρου ή παχύσαρκου εφήβου και να προτείνει λύσεις αντιμετώπισης για το πρόβλημα αυτό.

-Οι διατροφικές συνήθειες των γονιών επηρεάζουν τους εφήβους.

-Οι έφηβοι αισθάνονται απόλυτα υγιείς και δεν έχουν κίνητρο για να αλλάξουν τη διατροφή τους.

-Είναι γνωστικά προσκολλημένοι στο παρόν και δεν μπορούν να προβλέψουν το μέλλον.

-Οι συνήθειες είναι δύσκολο να αλλάξουν σε όλες τις ηλικίες.

-Ο έφηβος θεωρεί τον τρόπο διατροφής τον εύκολο και βολικό ώστε : να εξυπηρετεί το βαρύ πρόγραμμα του.

4

ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ : - Δεν ακολουθούν πρόγραμμα στη διατροφή τους.

- Συνήθως δεν τρώνε πρωινό.

- Καταναλώνουν ενδιάμεσα γεύματα αμφιβόλου διατροφικής αξίας(σνακ).

- Τρώνε συχνά εκτός σπιτιού «πρόχειρα γεύματα»(fast food).Τα γεύματα αυτά είναι πολυθερμιδικά, πλούσια σε κορεσμένα λίπη και αλάτι, με μειωμένη περιεκτικότητα σε ασβέστιο, βιταμίνες και φυτικές ίνες.

- Μπορεί να ακολουθήσουν «επικίνδυνες» δίαιτες (κορίτσια) ή να χρησιμοποιήσουν επικίνδυνα συμπληρώματα (αγόρια).

5

ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΩΣΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 1. Να τρώτε απ΄ όλα. Η ποικιλία των τροφών ελαχιστοποιεί την πιθανότητα να υπάρχουν σημαντικές ελλείψεις θρεπτικών συστατικών στη διατροφή σας. Σε ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο δεν υπάρχουν απαγορευμένες τροφές αλλά όλα θα πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο 2. Να μην παραλείπετε το πρωινό. Το πρωινό είναι το πιο σημαντικό γεύμα του 24ώρου για δυο λόγους: 1) σας δίνει την απαραίτητη ενέργεια για να ξεκινήσετε την ημέρα σας 2) σας προφυλάσσει από το επικίνδυνο τσιμπολόγημα κατά τη διάρκεια του πρωινού.

3. Τρώμε άφθονα φρέσκα φρούτα και λαχανικά.

5 λόγοι για τους οποίους πρέπει να συμπεριλάβουμε 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών στη διατροφή μας ημερησίως είναι οι εξής: • Είναι πλούσια σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.

• Βοηθούν στη διατήρηση ενός υγιούς βάρους.

• Αποτελούν εξαιρετική πηγή φυτικών ινών και αντιοξειδωτικών ουσιών.

• Μειώνουν την πιθανότητα εμφάνισης καρδιοπάθειας, εγκεφαλικού επεισοδίου αλλά και ορισμένων μορφών καρκίνου.

• Έχουν θαυμάσια γεύση και τεράστια ποικιλία!

4. Μην ξεχνάτε τα γεύματα. Είναι προτιμότερο να τρώτε συχνά μικρές ποσότητες φαγητού γιατί έτσι διευκολύνεται η πέψη και ο οργανισμός λειτουργεί με ομαλούς ρυθμούς.

5. Τρώμε αργά. Δεν καταβροχθίζουμε τα γεύματά μας. Η κοινή λογική λέει πως όσο πιο αργά τρώει κανείς, τόσο λιγότερες θερμίδες θα έχει καταναλώσει πριν λάβει τη σχετική «εντολή» και επειδή μόλις αισθανθεί ότι είναι χορτάτος θα πάψει να τρώει, έχει περισσότερες πιθανότητες να έχει φάει λίγο τελικά.

6. Αποφεύγουμε να βλέπουμε τηλεόραση ταυτόχρονα με τα γεύματα. Οι περισσότερες οικογένειες όταν τρώνε κοιτάνε και τηλεόραση. Είναι πράγματι σπάνιο κάποιος όταν τρώει να συγκεντρώνεται μόνο στο φαγητό του και να το απολαμβάνει χωρίς να κάνει κάτι άλλο.

7. Όχι λίπη. Απομακρύνετε όλα τα ορατά λίπη από τις ζωικές τροφές

6

7. Τρώμε "μεσογειακά", δηλαδή προτιμάμε λαδερά φαγητά, λαχανικά, όσπρια, σούπες, ψωμί. Πρόκειται για μία διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, καρπούς, όσπρια, με μυριάδες θρεπτικά μικροσυστατικά, αντιοξειδωτικά, ακόρεστα λίπη, μέταλλα και βιταμίνες που θρέφουν και προστατεύουν όλον τον οργανισμό.

8. Παίρνουμε κολατσιό στο σχολείο από το σπίτι ώστε να αποφεύγουμε τα "έτοιμα" παρασκευάσματα του κυλικείου. Συστήνεται το παιδί να φέρει μαζί του κάτι από το σπίτι, διότι η ποιότητα των προσφερόμενων επιλογών στο σπίτι και στο σχολείο είναι διαφορετική.

9. Πείτε ναι στα ψάρια. Προσπαθήστε να τρώτε ψάρια τρείς φορές την εβδομάδα τουλάχιστον, μην ξεχνάτε ότι τα ψάρια θωρακίζουν την υγεία της καρδιάς σας.

10. Περιορίστε το αλάτι. Δεν θα πρέπει να καταναλώνεται περισσότερο από ένα κουταλάκι αλάτι την ημέρα.

11. Τρώτε τυρί με μέτρο. Το τυρί είναι ένας από τους πιο γευστικούς πειρασμούς αλλά ταυτοχρόνως είναι και πλούσιο σε θερμίδες και κορεσμένα λιπαρά.

12. Αποφεύγουμε τη ζάχαρη και όλα τα προϊόντα που την περιέχουν. Η ζάχαρη μπορεί να προκαλέσει μια ραγδαία αύξηση της αδρεναλίνης, υπερδραστηριότητα, ανησυχία, αδυναμία συγκέντρωσης, και ιδιοτροπίες στα παιδιά.

13. Πίνετε άφθονο νερό. Πίνετε μεγάλες ποσότητες νερού 5 - 8 ποτήρια ημερησίως 14. Αποφεύγουμε τα οινοπνευματώδη ποτά. Ο αλκοολισμός αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για τη δημόσια υγεία και ταυτόχρονα κοινωνικό πρόβλημα σε όλη την Κοινότητα.

7

Πώς το παιδί και ο έφηβος πρέπει να τρώνε σε καθημερινή βάση: Το παιδί χρειάζεται ενέργεια και θρεπτικά συστατικά προκειμένου να: διατηρήσει τις φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού αναπληρώσει τις καθημερινές ‘φθορές’ με παραγωγή νέων κυττάρων αντεπεξέλθει στις καθημερινές σωματικές δραστηριότητες αναπτυχθεί δημιουργήσει αποθέματα στον οργανισμό για διάφορα θρεπτικά συστατικά

• • • • •

Η ισορροπημένη διατροφή, που περιλαμβάνει ποικιλία τροφίμων από όλες τις κατηγορίες, μπορεί να προσφέρει στο παιδί τα θρεπτικά συστατικά και την ενέργεια που είναι απαραίτητα για την ομαλή ανάπτυξη και διατήρηση της υγείας του. Τι να επιλέγουμε Το κολατσιό που θα επιλέξετε φροντίστε να είναι φτωχό σε αλάτι, μέτριο σε λίπος, πλούσιο σε υδατάνθρακες (και κυρίως σύνθετους), να περιέχει επίσης φυτικές ίνες, βιταμίνες και ασβέστιο. Η κατανάλωση κολατσιού βοηθάει στην καλύτερη κατανομή της ποσότητας των θερμίδων σε περισσότερα των δύο ή τριών κυρίων γευμάτων την ημέρα, η οποία φαίνεται ότι συμβάλλει στην καλύτερη ρύθμιση μεταβολικών παραμέτρων του οργανισμού (γλυκόζη αίματος, χοληστερόλη, τριγλυκερίδια) και πιθανόν στον καλύτερο έλεγχο του σωματικού βάρους. Μερικές προτάσεις για ένα έξυπνο κολατσιό: Κουλούρι σουσαμένιο ή με σταφίδες Σταφιδόψωμο Ρυζογκοφρέτες, κράκερς και κριτσίνια Μπάρες δημητριακών Μπισκότα τύπου digestive Σπιτική τυρόπιτα ή χορτόπιτα Σπιτικό κέικ Φρούτα φρέσκα ή αποξηραμένα Φυσικός χυμός εμπλουτισμένος με σίδηρο ή / και ασβέστιο Γιαούρτι με μέλι και ξηρούς καρπούς ή φρούτα Ξηροί καρποί Λαχανικά (καρότο, αγγουράκι) σε λωρίδες με ντιπ γιαουρτιού Ζελέ με φρέσκα φρούτα Μικρό σάντουιτς με τυρί ή κοτόπουλο ή άπαχο ζαμπόν ή μαρμελάδα κτλ Ψωμί με ταχίνι και μέλι

• • • • • • • • • • • • • • •

8

Συνηθισμένες λανθασμένες επιλογές κολατσιού Αντίθετα από τις παραπάνω προτεινόμενες επιλογές κολατσιού, υπάρχουν και εκείνες που συνιστάται να αποφεύγονται για τακτική κατανάλωση. Τέτοιες αποτελούν όσες είναι πλούσιες σε κορεσμένα λιπαρά (τα οποία ανεβάζουν τα επίπεδα της ολικής και της ‘κακής’ χοληστερόλης και trans λιπαρά, μια άλλη κατηγορία λιπαρών ακόμη πιο επιβλαβή (τα οποία παράλληλα με τις δράσεις των κορεσμένων, μειώνουν και τα επίπεδα της ‘καλής’ χοληστερόλης. Trans λιπαρά οξέα υπάρχουν στο λίπος του μοσχαριού, στο βούτυρο και στο λίπος του γάλακτος, αλλά και στις τηγανιτές πατάτες. Τα μπισκότα που παρασκευάζονται από μερικώς υδρογονωμένα φυτικά έλαια περιέχουν 3%-9% trans λιπαρά οξέα, ενώ πολλά είδη πρόχειρου φαγητού (fast food, snack) περιέχουν από 8%-10% trans λιπαρά οξέα. Επιπλέον, σημαντικό στοιχείο είναι και η περιεκτικότητα της ζάχαρης στο σνάκ του κολατσιού. Η ζάχαρη είναι ένα συστατικό που προκαλεί τερηδόνα και φθορές στην υγεία των δοντιών. Παράλληλα, είναι από εκείνα τα διατροφικά συστατικά που λέμε ότι έχουν ‘κενές’ θερμίδες, δηλαδή εκτός από την ενέργεια που προσφέρουν δεν περιλαμβάνουν κανένα άλλο θρεπτικό συστατικό (πρωτείνη, βιταμίνες, φυτικές ίνες, ανόργανα στοιχεία). Για το λόγο αυτό παραδείγματα λανθασμένων επιλογών για το σνακ του κολατσιού είναι τα παρακάτω, τα οποία καλό θα ήταν να μην καταναλώνονται συχνά, αλλά να είναι η εξαίρεση στον κανόνα: Έτοιμες τυρόπιττες, λουκανικόπιττες κτλ Σοκαλατένια σνακς Κρουασάν βουτύρου και σοκολάτας Γαριδάκια Πατατάκια Σάντουιτς με παχιά αλλαντικά (σαλάμι αέρος, μορταδέλλα, μπέικον) Μπισκότα γεμιστά Αναψυκτικά Ντόνατς Λουκουμάδες Γκοφρέτες Παγωτό

• • • • • • • • • • • •

Υγιεινό και ελκυστικό κολατσιό στο σχολείο: Τι είναι ένα υγιεινό κολατσιό: Υγιεινό κολατσιό είναι αυτό που παρέχει σημαντικά θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το σώμα μας, όπως υδατάνθρακες, βιταμίνες και μέταλλα. Η κατανάλωση κολατσιού μπορεί

9

να είναι μια πολύ υγιής και ισορροπημένη διατροφική συνήθεια, για παράδειγμα πριν ή μετά την άσκηση ή αν τα κύρια γεύματα απέχουν χρονικά μεταξύ τους.

Γιατί πρέπει να τρώμε κολατσιό-τα οφέλη του κολατσιού: Καλύτερη συγκέντρωση Βελτιωμένη διάθεση Περισσότερη ενέργεια Μεγαλύτερη απόδοση στις δραστηριότητες (π.χ μελέτη, αθλητισμός κτλ)

• • • •

ΥΓΙΕΙΝΕΣ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΡΩΝΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΞΗΣ: • Σάντουιτς με (τυρί-γαλοπούλα-λαχανικά) • Τοστ ( τυρί-γαλοπούλα) • Σταφιδόψωμο σε ατομική συσκευασία.

• Τυρόπιτα ή σπανακόπιτα.

• Γάλα σε ατομική συσκευασία.

• Γιαούρτι παντός τύπου (χωρίς συνθετικές ,γλυκαντικές και χρωστικές ύλες π.χ. με φρούτα , δημητριακά και ξηρούς καρπούς).

• Φρούτα και φυσικοί χυμοί φρούτων.

Ομάδα: ΚΟΚΚΙΝΗ Μέλη:

10

Σταυρούλα Μαλούχου Κωνσταντίνος Συνετός Σωτήρης Αλτζενάπι Ιλιάνα Μακρυπόδη

1.2 Οι επιπτώσεις της κακής διατροφής στην υγεία των εφήβων

Η κακή διατροφή στην υγεία των μαθητών έχει τις ακόλουθες επιπτώσεις: 1) ΟΣΤΕΟΠΌΡΩΣΗ: Η οστεοπόρωση είναι μια πάθηση που προσβάλλει κυρίως τις γυναίκες και οφείλεται στη μείωση των ποσοτήτων ασβεστίου στα οστά. Η οστεοπόρωση καταπολεμάται με σωστή διατροφή και άθληση. Εμφανίζεται ακόμα και από την παιδική και νεανική ηλικία. Στην οστεοπόρωση παρατηρείται ελάττωση της πυκνότητας του οστού με αποτέλεσμα της ελάττωση της αντοχής και την πρόκληση καταγμάτων.

2) ΥΠΈΡΤΑΣΗ: Προκαλείται λόγω της κακής διατροφής από τα παιδικά χρόνια. Η αύξηση της αρτηριακής πίεσης έχει άμεση σχέση με την διατροφή. Έτσι η αύξηση του βάρους του σώματος προδιαθέτει και σε αύξηση της πίεσης ενώ αντίθετα άτομα με κανονικό ή χαμηλό βάρος έχουν κατά κανόνα μικρότερη πίεση. Επιπλέον το αλάτι επιδεινώνει την υπέρταση που ήδη υπάρχει σε ένα άτομο. Δίαιτα φτωχή σε ασβέστιο προδιαθέτει αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Έχει αποδειχτεί ότι η πρόσληψη μεγάλων ποσοτήτων καλίου μειώνει σημαντικά την αρτηριακή πίεση και τα τριγλυκερίδια και αυξάνει την καλή χοληστερόλη. Ακόμα η διατροφή με πολυακόρεστα λιπαρά οξέα μειώνουν σημαντικά την αρτηριακή πίεση.

3) ΠΑΧΥΣΑΡΚΊΑ : Η παχυσαρκία αποτελεί σήμερα ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα υγείας της χώρας μας. Το πρόβλημα της παχυσαρκίας που αρχίζει από την παιδική ηλικία σχετίζεται με μια σειρά από παράγοντες. Οι κυριότεροι από αυτούς είναι: i.

Ο σημερινός τρόπος ζωής των Ελλήνων.

ii.

Η λάθος διατροφή του συνόλου σχεδόν των Ελλήνων.

11

Το πρόβλημα της παχυσαρκίας είναι πολύ πιο έντονο στα μεσαία αστικά κέντρα σε σχέση με τις αγροτικές περιοχές. Η παχυσαρκία των εφήβων στη Ελλάδα είναι σε ποσοστό διπλάσιο από άλλες χώρες. Για την πρόληψη της παχυσαρκίας χρειάζεται καλή και υγιεινή διατροφή. Το παιχνίδι, η άσκηση, ο αθλητισμός, ο περίπατος αποτελούν βασικές ανάγκες και πρέπει να υπάρχει απαραίτητος χρόνος για αυτές. Για να μην γίνουμε παχύσαρκοι πρέπει: •

Να τρώμε καθημερινά 3 (τρία) κανονικά γεύματα

•

Να αποφεύγουμε τα τηγανιτά φαγητά

•

Να τρώμε φρούτα και λαχανικά

•

Να αποφεύγουμε τα αλλαντικά

4) ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΝΟΣΟΣ: Η στεφανιαία νόσος εμφανίζεται σε μεγάλη ηλικία αλλά αναπτύσσεται σταδιακά από την παιδική ηλικία. Η χοληστερόλη είναι μια αιτία της στεφανιαίας νόσου. Άτομα με αυξημένη χοληστερόλη είναι πιο επιρρεπής στην εμφάνιση της νόσου. Ωστόσο, η διατροφή είναι εκείνος ο παράγοντας που παίζει σημαντικό ρόλο στον καθορισμό των επιπέδων χοληστερόλης. Όσο περισσότερα λίπη (κυρίως ζωικής προελεύσεως) καταναλώνετε τόσο υψηλότερη είναι η χοληστερόλη και τόσο υψηλότερος ο κίνδυνος αναπτύξεως στεφανιαίας νόσου. Συνεπώς, αξίζει τον κόπο να μειώσετε την περιεκτικότητα της διατροφής σας σε ζωικά λίπη.

5) ΑΝΑΙΜΙΑ: Η αναιμία προκαλείται από την έλλειψη σιδήρου. Η έλλειψη αυτή οφείλεται κυρίως στην κακή διατροφή, συνεπώς είναι αναγκαία η κατανάλωση τροφών που είναι πλούσιες σε σίδηρο. Η έλλειψη σιδήρου από τον οργανισμό εμφανίζεται με κόπωση, γενική αδυναμία και εξάντληση. Ακόμα, μπορεί να παρουσιαστούν πονοκέφαλοι, ίλιγγοι, λαχάνιασμα και βουητό στα αυτιά. H σιδηροπενία διαπιστώνεται στο παιδί με εξετάσεις αίματος, που συνήθως εμφανίζουν χαμηλό αιματοκρίτη (δηλαδή μειωμένο όγκο ερυθρών αιμοσφαιρίων). Τότε χρειάζεται ιατρική συμβουλή για την αντιμετώπιση και τον τρόπο θεραπείας, που είναι τις περισσότερες φορές η χορήγηση σιδήρου από το στόμα και η ενίσχυση του οργανισμού με τροφές πλούσιες σε σίδηρο.

12

6) ΑΡΤΗΡΙΟΣΚΛΗΡΥΝΣΗ: Εμφανίζεται και αυτή, όπως και η στεφανιαία νόσος, σε μεγάλη ηλικία αλλά επηρεάζεται από την διατροφή στην παιδική ηλικία. Οι διατροφικός παράγοντας που υποβοηθάει την αρτηριοσκλήρυνση είναι τα υψηλά επίπεδα χοληστερίνης. Η χοληστερίνη επηρεάζεται από την κακή διατροφή όπως για παράδειγμα τροφές πλούσιες σε ζωικά λίπη, γλυκά, αλκοολούχα ποτά κλπ. Τέλος, κύριο σύμπτωμα της αρτηριοσκλήρυνσης είναι η απώλεια μνήμης.

7) ΒΟΥΛΙΜΙΑ: Η ψυχογενής βουλιμία χαρακτηρίζεται από επανειλημμένα επεισόδια κατά τα οποία το άτομο τρώει μεγάλη ποσότητα τροφής, ενώ αισθάνεται ότι έχει χάσει τον έλεγχο. Το επεισόδιο υπερφαγίας διακόπτεται λόγω συνθηκών, π.χ. επειδή κάποιος άλλος παρεμβαίνει, ή επειδή το άτομο αισθάνεται δυσφορία με πόνο και ναυτία. Κατά το επεισόδιο υπερφαγίας η λήψη τροφής γίνεται σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο (π.χ. μέσα σε 2 ώρες) και η ποσότητα τροφής είναι μεγαλύτερη από αυτήν που οι περισσότεροι άνθρωποι θα έτρωγαν στην ίδια χρονική περίοδο και υπό παρόμοιες συνθήκες. Το άτομο προκειμένου να παρεμποδίσει την αύξηση του βάρους του προκαλεί μόνο του έμετο ή παίρνει καθαρτικά και διουρητικά ή κάνει κλύσματα, ή άλλες φορές μπαίνει σε διαδικασίες νηστείας ή υπερβολικής άσκησης. Ορισμένες φορές μπορεί να συνυπάρχουν καταθλιπτικά συμπτώματα ή άγχος. Μπορεί ακόμη το άτομο να εμφανίσει κατάχρηση ή και εξάρτηση από αλκοόλ και διάφορα ναρκωτικά.

Ομάδα: ΜΠΛΕ Μέλη:

Λούντζης Γιώργος Ματαράγκα Αγγελική Κουτουλογένης Γιάννης Βισβάρδη Εύη

13

2. ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΠΟΥ ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ ΣΤΑ ΚΥΛΙΚΕΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΤΙΜΕΣ ΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Τα σχολικά κυλικεία θα πρέπει να τηρούν τις προδιαγραφές με έμφαση σε μειωμένο κορεσμένο λίπος και αλάτι περιορίζοντας τα trans λιπαρά και τις θερμίδες. Αφαιρούμε όσο το δυνατό πρόσθετα γλυκαντικά, χρωστικές σύμφωνα με τις ημερήσιες συνιστώμενες ποσότητες για παιδιά όπως έχουν δοθεί από το παγκόσμιο οργανισμό υγείας αλλά και την αμερικανική παιδιατρική ακαδημία. Ο έλεγχος θα γίνεται σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς ( ΕΦΕΤ, επόπτες υγείας, σχολικές επιτροπές). Στο πλαίσιο της προσπάθειας μας για την πρόληψη και καταπολέμηση της παιδικής παχυσαρκίας αναμορφώνουμε τη λίστα των τροφίμων στα κυλικεία.

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΠΟΥ ΘΑ ΔΙΑΤΙΘΕΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΚΥΛΙΚΕΙΑ ΤΩΝ ΓΥΜΝΑΣΙΩΝ ΚΑΙ ΛΥΚΕΙΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ Υ1γ/ΓΠ οικ. 93828/1-08-2006 (ΦΕΚ 1183/31-08-2006) 1. Σάντουιτς – τοστ τυποποιημένα Με ψωμί ολικής αλέσεως ή λευκό. Συνίσταται ολικής αλέσεως. Με τυρί ή και γαλοπούλα. Από τα λαχανικά επιτρέπεται η προσθήκη ντομάτας, χωρίς όμως μαγιονέζα. Δεν συνίσταται η προσθήκη βουτύρου ή μαργαρίνης. Αν προστεθεί μαργαρίνη τότε η περιεκτικότητα της σε trans λιπαρά δεν πρέπει να υπερβαίνει το 2% των ολικών λιπιδίων.

14

2. Απλά αρτοσκευάσματα. Όλα τα απλά αρτοσκευάσματα ( άρθρο 113 του κώδικα τροφίμων και ποτών, Γενικό Χημείο του Κράτους, 1998.) όπως οι φρυγανιές, τα αρτίδια, τα φρατζολάκια, τα σησαμένια κουλούρια, τα παξιμάδια, τα κριτσίνια ( αν περιέχονται λιπαρές ουσίες, τα trans λιπαρά δεν πρέπει να υπερβαίνουν το 2% των ολικών λιπιδίων), σε ατομική συσκευασία ( έως 50γρ )

3. Διάφορα αρτοσκευάσματα ( άρθρο 114 του κώδικα τροφίμων και ποτών ( Γενικό Χημείο του Κράτους, 1998). Από την κατηγορία αυτή επιτρέπονται τα παρακάτω: α) Σταφιδόψωμο, σε ατομική συσκευασία (έως 60γρ) β) Μουστοκούλουρα, σε ατομική συσκευασία ( έως 60γρ) γ) Μπισκότα απλά χωρίς γέμιση, σε ατομική συσκευασία (έως 60γρ) με τις παρακάτω προδιαγραφές: Α) Η περιεκτικότητα τους σε trans λιπαρά να μην υπερβαίνει το 2% των ολικών λιπιδίων. Β) Ανά 100γρ προϊόντος: (α) η ζάχαρη να μην υπερβαίνει τα 100γρ (β) τα λιπαρά να μην υπερβαίνουν τα 10γρ (γ) τα κορεσμένα λιπαρά να μην υπερβαίνουν τα 5γρ και (δ) το νάτριο να μην υπερβαίνει τα 0,5 γραμμάρια.

ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΕΣ ΤΙΜΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

εμφιαλωμένο νερό 500ml: 0,50 ευρώ εμφιαλωμένο νερό 750ml: 0,70 ευρώ τοστ με ζαμπόν και τυρί: 1,80 ευρώ τοστ με τυρί: 1,60 ευρώ σάντουιτς με ζαμπόν και τυρί: 1,70 ευρώ σάντουιτς με τυρί: 1,50 ευρώ καφές ρόφημα ελληνικός: 1,60 ευρώ καφές ρόφημα γαλλικός φίλτρου: 1,60 ευρώ 15

καφές ρόφημα espresso: 1,70 ευρώ καφές ρόφημα στιγμιαίος ( nescafe, frape): 1,60 ευρώ τσάι ρόφημα: 1,60 ευρώ

ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΟΥ ΚΥΛΙΚΕΙΟΥ ΜΑΣ πατατάκια: 1 ευρώ κριτσίνια: 1,20 ευρώ τσουρέκια: 1,20 ευρώ κρουασάν: 1,20 ευρώ κράκερ ανάλατα: 0,5 ευρώ αλμυρά μπισκότα: 0,80 ευρώ παστέλι: 1 ευρώ μπισκότα σοκολάτας: 1 ευρώ μπισκότα χωρίς ζάχαρη: 1,50 ευρώ σάντουιτς: 1,70 ευρώ τυρόπιτες: 1,50 ευρώ φρούτα: 0,50 ευρώ τσίχλες: 0,10-1 ευρώ μπάρες δημητριακών: 0,80 ευρώ καραμέλες: 1 ευρώ 16

σοκολάτες: 1 ευρώ χυμοί: 1,20-1,80 ευρώ νερό: 0,5 νερό σοκολατούχο γάλα: 1,20 ευρώ τοστ: 1,50 ευρώ πουράκια σοκολατένια: 1-1,50 ευρώ

Τα υπογραμμισμένα τρόφιμα δεν τηρούν τις προϋποθέσεις.

Ομάδα:

ΠΟΙΚΙΛΟΧΡΩΜΟΙ

Μέλη:

Γιάννης Κουτουλογένης του Σπύρου Άγγελος Γιατράς Μαρία Γετίση Αδαμαντία Κουντούρη

17

3.ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

Διατροφή των εφήβων στο χώρο του σχολείου Κάνουμε μια έρευνα για το τι τρόφιμα καταναλώνουν οι μαθητές στο σχολείο. Θα θέλαμε να συμπληρώσετε με ειλικρίνεια το παρακάτω ερωτηματολόγιο που φτιάξαμε για να οδηγηθούμε σε σωστά συμπεράσματα.

1. Σε ενδιαφέρει να καταναλώνεις προϊόντα που τηρούν τις προϋποθέσεις της υγιεινής διατροφής;

ΝΑΙ

ΟΧΙ

2. Τα τρόφιμα που καταναλώνεις στο χώρο του σχολείου είναι υγιεινά;

ΝΑΙ

ΟΧΙ

3. Τι προτιμάς να τρως κατά την παραμονή σου στο σχολείο; Α. Προϊόντα του κυλικείου Β. Προϊόντα που φέρνεις από το σπίτι

18

Γ. Προϊόντα που παραγγέλνεις έξω από το σχολείο

4.

Αν στην ερώτηση 3 απάντησες (Β) γράψε τι προϊόντα φέρνεις συνήθως από το σπίτι σου.

5. Αν στην ερώτηση 3 απάντησες (Γ) γράψε τι προϊόντα παραγγέλνεις συνήθως έξω από το σχολείο;

6. Πόσο συχνά καταναλώνεις τα παρακάτω τρόφιμα από το κυλικείο του σχολείου; Βάλε (+) στο αντίστοιχο κουτάκι. ΤΡΟΦΙΜΑ Σάντουιτς με γαλοπούλα & τυρί Σάντουιτς με ζαμπόν & τυρί Κρουασάν Τυρόπιτες Τσουρέκια Κριτσίνια Κράκερ ανάλατα Αλμυρά στικς Αλμυρά μπισκότα Παστέλι Μπισκότα σοκολάτας Μπισκότα χωρίς ζάχαρη Πατατάκια Φρούτα Μπάρες δημητριακών Καραμέλες Σοκολάτες Χυμοί Νερό Σοκολατούχο γάλα Σοκολατένιες καραμέλες Σοκολατένια κέικ Πουράκια σοκολατένια

19

ΚΑΘΟΛΟΥ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΥ ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ

7. Είναι σύμφωνοι οι γονείς σου για τα τρόφιμα που καταναλώνεις στο σχολείο;

ΝΑΙ

ΟΧΙ

8. Έχεις εντοπίσει τρόφιμα κακής ποιότητας στο κυλικείο; Α. Ληγμένα Β. Με αλλοιωμένη γεύση Γ. Βρώμικα

9.

Πιστεύεις ότι τα τρόφιμα του κυλικείου έχουν λογικές τιμές ; ΝΑΙ

ΟΧΙ

10. Φύλο Αγόρι Κορίτσι 11. Ηλικία < 16 16-18 > 18 12. Σημείωσε το βάρος σου ................. Kg 13. Σημείωσε το ύψος σου ……………….cm ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ

3.1 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ

20

1. Σε ενδιαφέρει να καταναλώνεις προϊόντα που τηρούν τις προϋποθέσεις της υγιεινής διατροφής;

2. Τα τρόφιμα που καταναλώνεις στο χώρο του σχολείου είναι υγιεινά;

21

3. Τι προτιμάς να τρως κατά τη παραμονή σου στο σχολείο;

4. Αν στην ερώτηση 3 απάντησες (Β) γράψε τι προϊόντα φέρνεις συνήθως από το σπίτι σου. Σάντουιτς, κρουασάν, χυμούς, φρούτα, μπάρες δημητριακών, σπιτικά υλικά, τοστ, παξιμάδια, τυρόπιτα.

5. Αν στην ερώτηση 3 απάντησες (Γ) γράψε τι προϊόντα παραγγέλνεις συνήθως έξω από το σχολείο. Κρέπες, πίτες, σφολιάτες, αρτοποιήματα ολικής αλέσεως, καφές, σάντουιτς, αναψυκτικά.

6. Αποτελέσματα από την επεξεργασία του πίνακα τροφίμων στην ερώτηση 6:

22

Τα παιδιά του σχολείου μας καταναλώνουν πάρα πολύ νερό όπως είναι αναμενόμενο, επίσης τρώνε σάντουϊτς με γαλοπούλα που είναι καλό αλλά τρώνε και σοκολάτες που είναι ανθυγιεινές. Τα περισσότερα «καθόλου» παρατηρήθηκαν στα αλμυρά μπισκότα, στα αλμυρά sticks, στο παστέλι ενώ είναι αρκετά γευστικό, στις σοκολατένιες καραμέλες και στα σοκολατένια κέϊκ που είναι περίεργο επειδή η σοκολάτα καταναλώνεται πάρα πολύ. Επίσης οι μαθητές δεν τρώνε καθόλου φρούτα, μπισκότα χωρίς ζάχαρη και πατατάκια. Ακόμα κάποιοι μαθητές καταναλώνουν αρκετά κρουασάν, πίνουν χυμούς και ελάχιστοι μαθητές καταναλώνουν κριτσίνια, κράκερ ανάλατα, μπάρες δημητριακών και τσουρέκια.

7. Είναι σύμφωνοι οι γονείς σου για τα τρόφιμα που καταναλώνεις στο σχολείο;

8. Έχεις εντοπίσει τρόφιμα κακής ποιότητας στο σχολείο;

23

9. Πιστεύεις ότι τα τρόφιμα του κυλικείου έχουν λογικές τιμές;

24

91

100 90 80 70 60 50 40 30

13

20 10 0 ΝΑΙ

ΟΧΙ

10. Φύλο:

70

61

60 50

45

40 30 20 10 0 ΑΓΟΡΙΑ

25

ΚΟΡΙΤΣΙΑ

11. Ηλικία: 78 80 70 60 50 40 30 20

11

11

10 0 <16

16-18

>18

12. Αποτελέσματα από τη σύγκριση βάρους και ύψους των μαθητών του δείγματος: 50 50 45 40 31

35 30 25 20

15

15 10

3

5 0 φυσιολογικό βάρος

Ομάδα: Ώχρα

Μέλη: Διονυσία Δρογγίτη Γιάννης Βόσσος

26

υπέρβαρος παχύσαρκος λιπόβαρος

Νίκη Μυλωνά Σαράντης Μπιάζης

27

4.ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

28

5.Βιβλιογραφία  Β.Ν. ΠΕΡΑΚΗ, Ι.Σ.ΠΑΠΑΣΙΔΕΡΗ, Φ.Γ. ΜΠΑΡΩΝΑ (1994) «Αγωγή σε θέματα υγείας» Μέρος 1: Ο ανθρώπινος οργανισμός Εκδόσεις Συμμετρία, Αθήνα 2000

 ΘΩΜΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΥ (1993) «Θέματα υγιεινής τροφίμων & διατροφής» ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΙΩΝ»  Εφημερίς της κυβερνήσεως (τεύχος δεύτερο) αριθμ. ΔΥ1γ/Γ.Π./οικ.93828  ΚΩΣΤΑΣ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ 2005 Πως γίνεται μια ερευνητική εργασία; Επιστημονική έρευνα και συγγραφή εργασιών ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΙΤΙΚΗ

Websites:  www.paidiatros.gr  http://lyk-n-kydon.chan.sch.gr/ergasiestexn/diatrofi.pdf  www.in.gr  www.vita.gr  http://dialogoi.enet.gr/post/εφηβεία-και-διατροφικές-διαταραχές  http://www.iatronet.gr/article.asp?art_id=16737

29