Γυναίκα …το άσβεστο φως!
Ελληνίδες…
2 ΕΠΑ.Λ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ο
ΔΕΥΤΕΡΑ
ΤΡΙΤΗ
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ
ΤΕΤΑΡΤΗ
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥ Η
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
1 2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
26
29
30
31
Θάλεια Φλωρά-Καραβία, 1871-1960 (πρωτοπόρος ελληνίδα ζωγράφος - πολεμική ανταποκρίτρια) «Κάτι το συνταρακτικό μού έδωκε το σκούντημα να πάγω να ιδώ τον απελευθερωτικό αυτόν αγώνα από κοντά», έλεγε.
Ο χρονογράφος της «Εσπερινής» στις 10 Ιανουαρίου 1922 γράφει: «Δεν εγνώρισα παραγωγικότερον τάλαντον. Διότι η Καραβία ζωγραφίζει παντού και πάντοτε. Τη φαντάζεται κανείς με το πινέλο πάντοτε στο χέρι.»
Η Θάλεια Φλωρά γεννήθηκε στη Σιάτιστα το 1871 και το 1874 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά της στην Κωνσταντινούπολη, όπου σπούδασε στο Ζάππειο Παρθεναγωγείο. Μετά την αποφοίτησή της εργάστηκε για ένα χρόνο σαν δασκάλα, η κλίση της όμως στην ζωγραφική την έκανε να προσπαθήσει να σπουδάσει ζωγραφική στο Σχολείο των Τεχνών (την μετέπειτα Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών), αλλά το ίδρυμα αρνήθηκε να την δεχθεί επειδή επρόκειτο για γυναίκα. Έτσι, πήγε το 1895 στο Μόναχο, όπου σπούδασε σε ιδιωτικές σχολές και μαθήτευσε κοντά στον Νικόλαο Βώκο, τον Γεώργιο Ιακωβίδη, τον Νικόλαο Γύζη, τον Anton Azbe, τον Walter Thor και άλλους της μεγάλης "σχολής του Μονάχου". Το 1898 επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, γύρισε όμως και πάλι στο Μόναχο, όπου παρέμεινε ως το 1900. Μετά την επιστροφή της εξακολούθησε να ταξιδεύει σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης και το 1907, σε ένα ταξίδι της στην Αίγυπτο, γνώρισε και παντρεύτηκε το δημοσιογράφο και εκδότη της ελληνικής εφημερίδας «Εφημερίς», Νικόλαο Καραβία. Παραμένοντας στην Αλεξάνδρεια επί τριάντα συνολικά χρόνια, ανέπτυξε πλούσια καλλιτεχνική δραστηριότητα και ίδρυσε Καλλιτεχνική Σχολή που διηύθυνε η ίδια, με σημαντική απήχηση στην τότε ελληνική παροικία της πόλης. Κατά την περίοδο των Βαλκανικών πολέμων, ακολούθησε τον Ελληνικό Στρατό στις εκστρατείες του, ως ανταποκρίτρια της εφημερίδας που εξέδιδε ο σύζυγός της, και απεικόνισε πάμπολλα πολεμικά στιγμιότυπα σε σχέδια με κάρβουνο, κιμωλία και παστέλ. Τις εμπειρίες της από τα γεγονότα της εποχής εκείνης τις περιέγραψε αργότερα στο βιβλίο της "Εντυπώσεις από τον πόλεμο του 1912-1913: Μακεδονία-Ήπειρος" (τυπ. Μωυσιάδου-Μάρδα, Αθήνα 1936). Ακολούθησε επίσης τον Ελληνικό Στρατό στην Μικρά Ασία (1918–1922), αλλά και στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940–1941. Εγραφε η ίδια το ξημέρωμα της μέρας που θα άρχιζε η καθοριστική μάχη στο Μπιζάνι: «Χαρά στα παλληκάρια, που δίνουν τόση ομορφιά στη φωτιά και στο θάνατο, με την υπέροχη περιφρόνηση του κινδύνου και με την αγάπη της ωραίας πάλης για την ελευθερία.» Πέρα από τις πολεμικές απεικονίσεις, η Φλωρά-Καραβία έγινε εξίσου γνωστή και για τα πορτρέτα της. Ανάμεσα στις διασημότητες που σχεδίασε συμπεριλαμβάνονται ο ποιητής Κ. Π. Καβάφης, η συγγραφέας Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, ο Ιωάννης Μεταξάς, κ.ά.. Γενικά, το έργο της Φλωρά-Καραβία εντάσσεται στην λεγόμενη «ακαδημαϊκή Σχολή του Μονάχου», αλλά οι πίνακές της έχουν πολύ από το φως και το χρώμα που χαρακτηρίζει τους ιμπρεσιονιστές. Στα τελευταία της έργα μετά τον πόλεμο, δείχνει ότι προσπέρασε και τον ιμπρεσιονισμό, για να στραφεί προς τον εξπρεσιονισμό. Ασχολήθηκε επίσης με την εικονογράφηση λογοτεχνικών κειμένων και φιλοτέχνησε τα λαχεία του Εθνικού Στόλου. Για την προσφορά της στην ζωγραφική, τιμήθηκε με το Αργυρό Μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών το 1945 και με τον Σταυρό Ταξιαρχών του Τάγματος της Ευποιίας το 1954.
ΔΕΥΤΕΡΑ
ΤΡΙΤΗ
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ ΤΕΤΑΡΤΗ
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥ Η
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
Κατίνα Παξινού 1900 – 1973
(Η πρώτη ελληνίδα ηθοποιός που κατάφερε να σταθεί στο χόλυγουντ, να διαπρέψει θεατρικά και κινηματογραφικά στην Ευρώπη, να ξεχωρίσει ως τραγωδός παγκοσμίου βεληνεκούς)
Γεννήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου Κάποτε είπε: «Πρέπει να γεμίζουμε την ψυχή μας με ήλιο κι αυτόν τον ήλιο να τον χαρίζουμε και στους άλλους…»
ΚΑΤΙΝΑ ΠΑΞΙΝΟΥ Γεννήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου του 1900 στον Πειραιά. Σπούδασε στο Ωδείο της Γενεύης, καθώς και σε σχολές του Βερολίνου και της Βιέννης. Πρωτοεμφανίστηκε στη Σκηνή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά ως ηθοποιός του λυρικού θεάτρου, στην όπερα «Αδελφή Βεατρίκη» του Δημήτρη Μητρόπουλου. Το 1928, εμφανίζεται για πρώτη φορά στο θέατρο πρόζας ως μέλος του θιάσου της Μαρίκας Κοτοπούλη , παίζοντας στο έργο του Ανρί Μπατάιγ «Γυμνή Γυναίκα». Το 1931, προσχωρεί μαζί με τον Αλέξη Μινωτή, στον Συνεταιρικό Θίασο του Αιμίλιου Βεάκη, που παρουσιάζει σημαντικά έργα του διεθνούς ρεπερτορίου, όπως: «Πόθοι κάτω από τις λεύκες» του Ευγένιου Ο' Νιλ, «Ο Πατέρας του Αυγούστου» του Στρίντμπεργκ, «Ο θείος Βάνιας» του Τσέχωφ. Από το 1932 έως το 1940, εμφανίζεται στο Εθνικό Θέατρο, όπου ερμηνεύει ρόλους που την καταξιώνουν ως κορυφαία ηθοποιό της ελληνικής σκηνής. Με τη Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου θα εμφανιστεί στο Λονδίνο, τη Φρανκφούρτη και το Βερολίνο, ερμηνεύοντας το ρόλο της Ηλέκτρας στο ομώνυμο έργο του Σοφοκλή, την Γερτρούδη στον «Άμλετ» του Σαίξπηρ, την Κυρία Άλβινγκ στους «Βρικόλακες» του Ίψεν. Την περίοδο του πολέμου εγκαθίσταται στις ΗΠΑ, όπου εμφανίζεται στο θέατρο Μπρόντγουεϊ και ερμηνεύει σπουδαίους ρόλους στον κινηματογράφο, με τους οποίους κερδίζει τη διεθνή αναγνώριση. Το 1950 επιστρέφει στην Ελλάδα και εμφανίζεται πάλι μαζί με τον Αλέξη Μινωτή στη σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, με το οποίο περιοδεύει στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Ξαναπαίζει στη Νέα Υόρκη στο «Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα» του Λόρκα, έργο που επαναλαμβάνει στην Αθήνα στο Θέατρο Κοτοπούλη. Μετά το 1957, εμφανίζεται μόνιμα στη Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, ερμηνεύοντας έργα του αρχαίου Θεάτρου και του σύγχρονου διεθνούς ρεπερτορίου. Ανάμεσα σ' αυτά, η «Εκάβη», η «Μήδεια», οι «Φοίνισσες» και οι «Βάκχες» του Ευριπίδη, ο «Πατέρας» του Στρίντμπεργκ, «Η επίσκεψις της γηραιάς κυρίας» του Ντίρεματ, «Το Ταξίδι μακριάς μέρας μέσα στη νύχτα» του Ο' Νιλ, «Η τρελή του Σαγιό» του Ζαν Ζιροντού, ο «Μάκβεθ» του Σαίξπηρ. Το 1968 η Κατίνα Παξινού και ο Αλέξης Μινωτής, συγκροτούν θίασο που εμφανίζεται στο Θέατρο «Αυλαία» της Θεσσαλονίκης, και στο Θέατρο «Διάνα» της οδού Ιπποκράτους. Στο «Σινεάκ», το κινηματοθέατρο που αργότερα θα μετονομαστεί σε «Θέατρο Παξινού», παίζει στα έργα «Η Ηρα και το παγώνι» του Σον Ο' Κέιζι, «Οι παλαιστές» του Στρατή Καρρά, οι «Βρικόλακες» του Ίψεν, «Ματωμένος Γάμος» του Λόρκα, ενώ την περίοδο 1971 - 1972 ερμηνεύει στο Θέατρο «Πάνθεον», την τελευταία μεγάλη επιτυχία της, ως «Μάνα Κουράγιο» στο ομώνυμο έργο του Μπέρτολντ Μπρεχτ. Στις κινηματογραφικές επιλογές της υπήρξε εκλεκτική, εξ ου και οι μόλις 11 ταινίες της. Μεταξύ άλλων, συνεργάστηκε με τον Όρσον Ουέλς («Ο κύριος Αρκάντον», 1955), τον Λουκίνο Βισκόντι («Ο Ρόκο και τ' αδέλφια του», 1960) και φυσικά τον Σαμ Γουντ της «Καμπάνας», όπου έπαιξε τη δυναμική αντάρτισσα του ισπανικού εμφυλίου που μπορούσε να προβλέπει το μέλλον. Για την ερμηνεία της στο έργο «Για ποιον χτυπά η καμπάνα», της απενεμήθη το 1944 το βραβείο Όσκαρ Β' Γυναικείου Ρόλου, ενώ το 1949 τιμήθηκε με το Βραβείο Κοκτώ στο Φεστιβάλ Μπιάριτς για την ερμηνεία της στην ταινία «Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα». Εκτός από τις αξέχαστες ερμηνείες της στο Θέατρο και τον κινηματογράφο, η Κατίνα Παξινού έκανε μεταφράσεις θεατρικών έργων του Ευγένιου Ο' Νιλ και έγραψε τη μουσική για την παράσταση «Οιδίπους Τύραννος» του Σοφοκλή, που ανέβασε το Εθνικό Θέατρο, σε σκηνοθεσία Φώτου Πολίτη το 1933 και σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή το 1952. Παρασημοφορήθηκε με τον Χρυσό Ανώτερο Ταξιάρχη Γεωργίου Α΄ και με τον Ανώτερο Ταξιάρχη της Δυτικής Γερμανίας. Τιμήθηκε ακόμη με τον τίτλο της Αξιωματούχου Γραμμάτων και Τεχνών της Γαλλίας και με το Βραβείο «Ιζαμπέλλα Ντ' Εστέ». Πέθανε στις 22 Φεβρουαρίουτου 1973.
ΔΕΥΤΕΡΑ
ΤΡΙΤΗ
ΜΑΡΤΙΟΣ
ΤΕΤΑΡΤΗ
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥ Η
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Καλλιρρόη Παρρέν , 1861 - 1940
(Πρωτεργάτρια του ελληνικού φεμινισμού, δημοσιογράφος, εκδότρια και συγγραφέας) «Χαίρε γυναίκα / εσύ Αθηνά, Μαρία, Ελένη, Εύα / να η ώρα σου! / Τα ωραία σου φτερά δοκίμασε κι ανέβα / και καθώς είσαι ανάλαφρη / και πια δεν είσαι σκλάβα / προς τη μελλούμενη αγία γη πρωτύτερα / εσύ τράβα / κι ετοίμασε τη νέα ζωή /, μιας νέας χαράς / υφάντρα / και ύστερα αγκάλιασε, ύψωσε και φέρε εκεί / τον άντρα /και πλάσε τον Πρωτοπλάστη» (Κωστής Παλαμάς)
8 Μαρτίου 1887 : Εκδίδεται η , η πρώτη αποκλειστικά γυναικεία εφημερίδα, με συντάκτες και παραλήπτες μόνο γυναίκες
Καλλιρρόη Παρρέν Η Καλλιρρόη Σιγανού γεννιέται το 1861 σε χωριουδάκι του Ρεθύμνου, αν και σε ηλικία 6 ετών η αστική οικογένεια θα μετακομίσει στην Αθήνα. Η Καλλιρόη αποκτά γλωσσομάθεια και καλλιέργεια φοιτώντας στη Σχολή Σουρμελή (Πειραιάς) και κατόπιν στη γαλλική Σχολή Καλογραιών, αποφοιτώντας το 1878 από το Αρσάκειο με άριστα. Το 1880 γνωρίζει τον μεγάλο της έρωτα , τον Ιωάννη Παρρέν, Κωνσταντινουπολίτη δημοσιογράφο γαλλικής καταγωγής και ιδρυτή μετέπειτα του Αθηναϊκού Πρακτορείου. Ο Παρρέν θα τη συστήσει σε όλες τις προβεβλημένες προσωπικότητες του πνεύματος και των γραμμάτων. Η επαφή με τις σπουδαίες αυτές προσωπικότητες της εποχής θα της γεννήσει τη δίψα για πνευματική τροφή και πλέον αποζητά με πάθος την ενημέρωση πάνω σε πολιτικο-κοινωνικά θέματα. Το ημερολόγιο έγραφε 8 Μαρτίου 1887 όταν θα γραφτεί η μεγαλύτερη στιγμή του ελληνικού φεμινισμού: εντυπωσιασμένη η Παρρέν από τον αγώνα των σουφραζέτων σε Ευρώπη και ΗΠΑ, αποφασίσει να εκδώσει μια εβδομαδιαία εφημερίδα ως αποκλειστικά γυναικείο έντυπο. Η «Εφημερίς των Κυριών» την καθιερώνει ως την πρώτη ελληνίδα δημοσιογράφο και εκδότρια, καθώς η απόπειρα στέφεται από επιτυχία, φτάνοντας να πουλά περισσότερα από 5.000 αντίτυπα στα 30 χρόνια της δράσης της! Η Παρρέν πλαισίωσε τη συγγραφική ομάδα με γυναίκες του πνεύματος και της τέχνης και η ίδια γράφει πύρινα κείμενα με το ψευδώνυμο «Εύα Πρενάρ» (αναγραμματισμός του επιθέτου της), στοχεύοντας στην πνευματική και κοινωνική ανύψωση της γυναίκας μέσω της παροχής ίσων δικαιωμάτων στην εκπαίδευση και την εργασία. Η «Εφημερίς των Κυριών», ο απόλυτος πρόδρομος της φεμινιστικής κίνησης στην Ελλάδα, συντέλεσε στη δημιουργία της πρώτης σοβαρής γυναικείας οργάνωσης στη χώρα μας, με τη σύσταση της Ενώσεως των Ελληνίδων, η οποία δημιούργησε την πρώτη οικοκυρική και επαγγελματική σχολή στην Αθήνα. Η Παρρέν απαιτούσε από τις στήλες της εφημερίδας της να επιτραπεί η είσοδος των γυναικών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και μάζευε υπογραφές από σημαντικές προσωπικότητες του τόπου. Το αίτημά της αυτό με τις 2.850 γυναικείες υπογραφές θα ικανοποιηθεί μάλιστα σχετικά γρήγορα από την κυβέρνηση του Θεόδωρου Δηλιγιάννη, προσυπογράφοντας την πρώτη προσωπική της νίκη κόντρα στο αντρικό κατεστημένο. Αν και το δεύτερο σκέλος του ισόβιου αγώνα της, η γυναικεία ψήφος, θα έπρεπε να περιμένει αρκετές δεκαετίες ακόμα ώστε να ωριμάσει η ελληνική κοινωνία. Η φαλλοκρατία αναδιπλώθηκε ωστόσο σύντομα και πέρασε στην αντεπίθεση με σχόλια ειρωνικά, υβριστικά, ακόμα και απειλητικά κατά της Πρενάρ (που από το τρίτο τεύχος της εφημερίδας υπέγραφε με το πραγματικό της όνομα πια), την οποία χαρακτήριζαν επικίνδυνη και αναρχική! Το φωτισμένο πνεύμα της θα βρει ωστόσο θαυμαστές και υπερασπιστές, όπως ο Γρηγόριος Ξενόπουλος και ο Κωστής Παλαμάς. Η συμβολή της στην κατοχύρωση του δικαιώματος του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις γυναίκες μετρούσε ήδη από το 1895, όταν απευθύνθηκε στον πρωθυπουργό Χ. Τρικούπη αξιώνοντας την κατοχύρωση των πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών. Αν και αυτός ο αγώνας της θα καρποφορούσε πολύ μετά τον θάνατό της. Η Παρρέν ίδρυσε τη Σχολή της Κυριακής των Απόρων Γυναικών και Κορασίδων το 1890, το Άσυλον της Αγίας Αικατερίνης το 1895, την Ένωσιν υπέρ της Χειραφετήσεως των Γυναικών και το Άσυλον των Ανιάτων το 1896, αλλά και το Λύκειον των Ελληνίδων το 1911, που ήταν και η μεγαλύτερη στιγμή του εκπαιδευτικού και πολιτιστικού της έργου. Η πολυγραφότατη Καλλιρρόη Παρρέν άφησε κληρονομιά ένα πλούσιο συγγραφικό έργο, έγραψε πλήθος μυθιστορημάτων, θεατρικών, ιστορικών και ταξιδιωτικών έργων, παραμένοντας ωστόσο μια πένα στρατευμένη στη μάχη της γυναικείας χειραφέτησης, με σημαντικότερο ίσως έργο την τρίτομη «Ιστορία της γυναικός» («Η χειραφετημένη» το 1900, «Το νέον συμβόλαιον» το 1902 και το τρίπρακτο δράμα «Η νέα γυναίκα» το 1907, το οποίο ανέβηκε μάλιστα την ίδια χρονιά στο θέατρο από τη μεγάλη Μαρίκα Κοτοπούλη). Η Καλλιρόη Παρρέν άφησε την τελευταία της πνοή στις 15 Ιανουαρίου 1940 χτυπημένη από βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο. Είχε ήδη τιμηθεί με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Γεωργίου Β’ (1936) και το αργυρό μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ το έργο της αναγνωρίστηκε τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων, με πλήθος μεταφράσεων των πεζογραφημάτων και της δραματουργίας της. Ήταν μια γυναίκα που έζησε και πάλεψε για τη γυναίκα, αλλάζοντας στην πορεία τη μοίρα της γυναίκας. Η Παρρέν ήταν η πρώτη Ελληνίδα που κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη, ως αναγνώριση της προσφοράς της στο έθνος…
ΔΕΥΤΕΡΑ
ΤΡΙΤΗ
ΑΠΡΙΛΙΟΣ
ΤΕΤΑΡΤΗ
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥ Η
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Μαρία Κάλλας 1923-1977
(Κορυφαία σοπράνο, η μεγαλύτερη λυρική τραγουδίστρια του 20ου αιώνα) Είπε : «Όταν η μουσική αποτυγχάνει να συμφωνήσει με το αυτί, ώστε να απαλύνει το αυτί και την καρδιά και τις αισθήσεις, τότε έχει χάσει το στόχο»
Η πρώτη δημόσια εμφάνισή της έγινε σε μαθητικές φωνητικές επιδείξεις στην περίφημη αίθουσα «Παρνασσός», την Δευτέρα 11 Απριλίου του 1938. Ανάμεσα σε άλλα τραγούδησε και αποσπάσματα από την «Τόσκα» του Πουτσίνι, με την οποία συμπτωματικά θα κάνει και την πρώτη της επαγγελματική εμφάνιση αργότερα, το 1942.
Μαρία Κάλλας (1923-1977) Η Ελληνίδα υψίφωνος, που με τη χαρισματική φωνή, την εξαιρετική τεχνική, και την καθηλωτική ερμηνεία της κατάφερε να αναδειχθεί στη μεγαλύτερη ντίβα της όπερας, γεννήθηκε τo 1923 στη Νέα Υόρκη, από γονείς μετανάστες. Το πραγματικό της όνομα ήταν Άννα Μαρία Καικιλία Σοφία Καλογεροπούλου και η κλίση της στη μουσική φάνηκε από νωρίς. Ξεκίνησε ως παιδί μαθήματα πιάνου και το 1937, μετά το διαζύγιο των γονιών της, γύρισε μαζί με τη μητέρα και την αδερφή της στην Ελλάδα, όπου έδωσε εξετάσεις στο Εθνικό Ωδείο. Αν και μικρότερη από το ηλικιακό όριο εισαγωγής, κατάφερε να μπει και, φυσικά, πολύ γρήγορα να ξεχωρίσει, χάρη στην ασύλληπτη έκταση και το μοναδικό μέταλλο της φωνής της. Ο πρώτος μεγάλος της ρόλος στο λυρικό τραγούδι ήρθε πριν από τα 20α γενέθλιά της, το 1942, στην όπερα του Puccini «Tosca». Στη συνέχεια επέστρεψε στις Η.Π.Α, όπου γνώρισε τον διευθυντή της Arena di Verona Giovanni Zenatello, ο οποίος την οδήγησε στην Ιταλία. Το 1949 παντρεύτηκε τον Ιταλό βιομήχανο Giovanni Battista Meneghini, που, στα χρόνια που ακολούθησαν, έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην επαγγελματική πορεία της, πιστεύοντας με πάθος στο ταλέντο της και λειτουργώντας ως αυστηρός αλλά πιστός μάνατζερ. Δίπλα του είδε την καριέρα της να απογειώνεται, με τη μαγική φωνή της να ηχεί στη Σκάλα του Μιλάνου και να φτάνει μέχρι τη Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης. Ο χωρισμός τους, η γνωριμία της και η σχέση της με τον Αριστοτέλη Ωνάση, που έμελλε να τη στιγματίσει για πάντα, η μάχη της με τα κιλά και η κατάθλιψη είναι μερικά από τα κεφάλαια της προσωπικής της ζωής που συνέβαλαν στη δημιουργία του μύθου της, που κάθε άλλο παρά γκρεμίστηκε με την επαγγελματική καταστροφή της. Η Μαρία Κάλλας έφυγε από τη ζωή στις 16 Σεπτεμβρίου 1977, σε ηλικία 54 χρόνων, στο Παρίσι, όμως η μαγική φωνή της και η θυελλώδης ζωή της συγκλονίζουν ακόμα.
ΔΕΥΤΕΡΑ
ΤΡΙΤΗ
ΤΕΤΑΡΤΗ
1
2
8
ΜΑΪΟΣ ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
3
4
5
6
7
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Πηνελόπη Δέλτα 1874-1941
Πέθανε στις 2 Μαΐου
Στον τάφο της, στον κήπο του σπιτιού της, χαράχτηκε η Έγραψε: «Ο φόρος της Δόξας είναι αίμα, αίμα και δάκρυα που χύνονται ποτάμι» και λέξη «Πρόσεχε, μην είναι θεωρητικές οι σκέψεις σου. Πρόσεχε, μη και δεν τις εφαρμόζεις στη ζωή» ΣIΩΠH (Η μεγαλύτερη μορφή της νεοελληνικής παιδικής λογοτεχνίας)
Η Πηνελόπη Δέλτα γεννήθηκε το 1874 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου κι ήταν το τρίτο παιδί του Εμμανουήλ Μπενάκη και της Βιργινίας Χωρέμη. Είχε δυο μεγαλύτερα αδέλφια, την Αλεξάνδρα και τον Αντώνη, το γνωστό "Τρελαντώνη" του ομώνυμου βιβλίου της. Μετά τη γέννηση της Πηνελόπης ακολούθησαν άλλα τρία παιδιά, ο Κωνσταντίνος (που πέθανε σε ηλικία 2 χρόνων), ο Αλέξανδρος και η Αργίνη. Η οικογένεια Μπενάκη μετακόμισε προσωρινά στην Αθήνα το 1882, όπου η Πηνελόπη παντρεύτηκε τον πλούσιο Φαναριώτη έμπορο Στέφανο Δέλτα. Μαζί του απέκτησε τρεις κόρες: τη Σοφία (μετέπειτα Μαυροκορδάτου), τη Βιργινία (μετέπειτα Ζάννα) και την Αλεξάνδρα (μετέπειτα Παπαδοπούλου). Επέστρεψαν στην Αλεξάνδρεια το 1905, όπου η Πηνελόπη γνώρισε τον Ίωνα Δραγούμη, τότε υποπρόξενο της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια. Ανάμεσά τους αναπτύσσεται ένας μεγάλος έρωτας, η Πηνελόπη όμως δεν μπορεί να αντιταχθεί στις κοινωνικές επιταγές και την υποχρέωσή της απέναντι στο σύζυγο και τα παιδιά της. Η πλατωνική αυτή σχέση της Πηνελόπης Δέλτα με τον Δραγούμη τελειώνει το 1908, όταν αυτός συνδέεται με τη Μαρίκα Κοτοπούλη. Η Δέλτα μετακόμισε στη Φρανκφούρτη το 1906 και το πρώτο της μυθιστόρημα, με τίτλο "Για την Πατρίδα", εκδόθηκε το 1909. Το μυθιστόρημα εκτυλίσσεται κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και σύντομα ακολουθεί και το δεύτερο μυθιστόρημά της, "Τον Καιρό του Βουλγαροκτόνου". Το στρατιωτικό κίνημα στο Γουδί το 1909 την εμπνέει να γράψει το "Παραμύθι χωρίς όνομα" (1911). Το 1913, η οικογένεια Δέλτα επιστρέφει στην Αλεξάνδρεια και το 1916 εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην Αθήνα, όπου ο πατέρας της Δέλτα, Εμμανουήλ Μπενάκης, είχε εκλεχθεί δήμαρχος. Ανέπτυξαν στενή φιλία με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον οποίο και προσκαλούσαν συχνά στην εξοχική τους οικία στην Κηφισιά. Το 1925, εκδίδεται "Η ζωή του Χριστού", ενώ την ίδια χρονιά εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα της πολυομυελίτιδας, αρρώστιας που θα την ταλαιπωρήσει μέχρι το θάνατό της. Το 1929, ξεκίνησε τη συγγραφή της τριλογίας "Ρωμιοπούλες", η οποία τελείωσε το 1939. Το πρώτο βιβλίο, "Το Ξύπνημα", καλύπτει γεγονότα των ετών 1895-1907, η "Λάβρα" καλύπτει τα έτη 1907-1909 και το "Σούρουπο" τα έτη 1914-1920. Εν τω μεταξύ, εκδόθηκαν άλλα τρία μυθιστορήματά της: ο "Τρελαντώνης" (1932), όπου περιγράφει τις περιπέτειες του αδερφού της, όταν όλα τα αδέρφια ήρθαν από την Αίγυπτο να περάσουν το καλοκαίρι με τη θεία τους (σε ένα σπίτι του Τσίλερ) στον Πειραιά, ο "Μάγκας" (1935), η ζωή στην Αλεξάνδρεια με τα μάτια του μικρού σκυλιού της οικογένειας, και τα "Μυστικά του Βάλτου" (1937), όπου η ιστορία εκτυλίσσεται γύρω από τη λίμνη των Γιαννιτσών κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα. Το 1941, ο Φίλιππος Δραγούμης, εμπιστεύεται στη Δέλτα τα ημερολόγια και το αρχείο του αδερφού του, Ίωνα Δραγούμη, στα οποία η Δέλτα πρόσθεσε περίπου 1000 χειρόγραφες σελίδες με σχόλια για το έργο του Δραγούμη. Στις 27 Απριλίου 1941, ημέρα όπου τα γερμανικά στρατεύματα καταλαμβάνουν την Αθήνα, η Πηνελόπη Δέλτα αυτοκτονεί παίρνοντας δηλητήριο -είχαν προηγηθεί και άλλες απόπειρες αυτοκτονίας στο παρελθόν. Πέθανε στις 2 Μαΐου.
ΔΕΥΤΕΡΑ
ΤΡΙΤΗ
ΤΕΤΑΡΤΗ
ΙΟΥΝΙΟΣ ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Γεννήθηκε στις 28 Ιουνίου
Αμαλία Κουτσούρη-Φλέμινγκ 1912-1986
Διηγείται πώς ο σύζυγός της, Αλεξάντερ Φλέμιγκ, έφτασε στην ανακάλυψη της πενικιλίνης: «Και το 1928 εξετάζοντας μια καλλιέργεια από σταφυλοκκόκους τη βλέπει μία μέρα ότι μολύνθηκε με ένα μύκητα που ήξερε ποιος ήταν, μια μούχλα. (Ιατρός, παθιασμένη με τους μικρόκοσμους των Γύρω απ’ αυτή τη μούχλα είχαν διαλυθεί οι αποικίες του ζώντων οργανισμών, αγωνίστρια, βουλευτής. σταφυλοκκόκου….Αυτή η μούχλα ήταν πενικίλιο και την Όραμα της το Ίδρυμα Bασικής Bιοϊατρικής ονόμασε πενικιλίνη. Έκανε μια ομιλία πάνω σ’ αυτό και το Έρευνας «Aλέξανδρος Φλέμινγκ») βρήκαν έτσι τελείως μη ενδιαφέρον, όπως γίνεται για πράγματα που δεν ξέρουν…»
Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 28 Ιουνίου του 1912 και ήταν κόρη του γνωστού δερματολόγου της Πόλης Χαρίλαου Κουτσούρη. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου αναγορεύτηκε διδάκτωρ, και συνέχισε τις σπουδές της στο Παρίσι (όπου και εργάσθηκε στο Νοσοκομείο Necker), και στο Λονδίνο. Στη διάρκεια της κατοχής συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση. Με υποτροφία του Βρετανικού Συμβουλίου πήγε το 1945 στο Λονδίνο όπου εργάστηκε στο Wright Fleming Institute δίπλα στον Νομπελίστα μικροβιολόγο Αλεξάντερ Φλέμιγκ μέχρι το 1949, οπότε επέστρεψε στην Ελλάδα για να αναλάβει τη διεύθυνση του Ευαγγελισμού. Το 1953 παντρεύτηκε με τον Φλέμινγκ, αλλά ο γάμος τους κράτησε μόνο δύο χρόνια, καθώς ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ πέθανε το 1955. Αν και δεν τον χρησιμοποιούσε, είχε τον τίτλο της Λαίδης, καθώς ο Φλέμινγκ ήταν Ιππότης (Σερ). Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας ανέπτυξε έντονη αντιδικτατορική δράση και συνελήφθη τον Αύγουστο του 1971, με την κατηγορία ότι σχεδίαζε την απόδραση του Αλέκου Παναγούλη. Ύστερα από ανάκριση εικοσιπέντε ημερών, στη διάρκεια της οποίας βασανίστηκε, δικάστηκε και καταδικάστηκε από το έκτακτο στρατοδικείο Αθηνών. Η δικτατορία όμως φοβούμενη τον αντίκτυπο που θα είχε στη διεθνή κοινότητα η φυλάκιση της Αμαλίας Φλέμινγκ την άφησε ελεύθερη και την απέλασε, ενώ της αφαίρεσε και την ελληνική ιθαγένεια. Επέστρεψε στο Λονδίνο από όπου ξαναγύρισε μετά την πτώση της δικτατορίας. Κατέθεσε ως μάρτυρας στη δίκη των βασανιστών της ΕΑΤ-ΕΣΑ, όπου αναφέρθηκε ιδιαίτερα στη χρήση παραισθησιογόνων και άλλων ουσιών κατά τη διάρκεια ανακρίσεων στην περίοδο της χούντας. Εξελέγη βουλευτής Επικρατείας το 1977 και βουλευτής Α' Αθηνών το 1981 και το 1985 με το ΠΑΣΟΚ. Δε δίστασε όμως να διαφωνήσει δημόσια με τον Ανδρέα Παπανδρέου για τις διαγραφές στελεχών της Δημοκρατικής Άμυνας και του ΠΑΚ από το ΠΑΣΟΚ. Επίσης διετέλεσε αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης. Πέθανε στις 26 Φεβρουαρίου του 1986, χωρίς να προλάβει να δει τη δημιουργία του Ιδρύματος Βασικής Βιοϊατρικής Έρευνας Αλέξανδρος Φλέμινγκ, το οποίο ιδρύθηκε χρόνια αργότερα στη Βάρη και σήμερα θεωρείται ως ένα από τα πληρέστερα του είδους του στον κόσμο. Η Αμαλία Φλέμινγκ υπήρξε και Πρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Επιστημόνων (ΣΕΕ) και το 1965 τιμήθηκε με το παράσημο Ευποιίας. Παράλληλα, ανέπτυξε δραστηριότητα για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα δικαιώματα των γυναικών και την ειρήνη: Διεθνής Αμνηστία (πρώτη πρόεδρος του ελληνικού τμήματος), Δημοκρατική Μέριμνα, Ένωση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Επιτροπή για τον Επαναπατρισμό των Πολιτικών Προσφύγων, Επιτροπή για την απελευθέρωση του Τουρκικού λαού και τη Δημοκρατία.
Αμαλία Φλέμιγκ
ΔΕΥΤΕΡΑ
ΤΡΙΤΗ
ΤΕΤΑΡΤΗ
ΙΟΥΛΙΟΣ ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥ Η
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Γεννήθηκε στις 5 Ιουλίου στο Αιτωλικό
31
Βάσω Κατράκη, 1914-1988
(Χαράκτρια με διεθνή αναγνώριση )
Στην αυτοβιογραφία της γράφει: «Διάβαζα βιβλία και βιβλία πού ‘χε ο αδερφός μου κι οι φίλοι μας. Μ’ άρεσε πολύ το διάβασμα και πιο πολύ η ποίηση. Κοντά στ’ αδέρφια μου ζωγράφιζα κι εγώ»
Ξεκινώντας από την ξυλογραφία, θα περάσει το 1955 στη χάραξη πάνω σε λίθο, μια τεχνική πρωτότυπη, στην οποία αναγνωρίζεται η «απόλυτη καλλιτεχνική δεξιοτεχνία» συνδυασμένη με «οξυδερκή ελευθερία»
ΒΑΣΩ ΚΑΤΡΑΚΗ: 1914 Γεννήθηκε στις 5 Ιουλίου στο Αιτωλικό Αιτωλοακαρνανίας. Πατέρας της ο Γιώργης Λεονάρδος και μητέρα της η Θεοδώρα Σαρλή. Αδέλφια της ο Αντώνης , ο Πάνος, η Μάχη και η Μάρα. 1936 Γράφεται στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα με δασκάλους τον Κώστα Παρθένη στη ζωγραφική και τον Γιάννη Κεφαλληνό στην χαρακτική. Σαν φοιτήτρια συμμετέχει για πρώτη φορά με συμφοιτητές της σε ομαδική έκθεση στην αίθουσα του φιλολογικού συλλόγου «Παρνασός» με έργα αντιπολεμικού και αντιφασιστικού περιεχομένου. 1940 Παίρνει το δίπλωμα της Σχολής με τρίμηνη υποτροφία στη ζωγραφική για τα νησιά και ένα βραβείο και τρεις επαίνους στην χαρακτική. 1941 Παντρεύεται με τον Γιώργο Κατράκη στην Νέα Αγχίαλο 1942 1943 Οργανώνεται στο ΕΑΜ καλλιτεχνών . Κυκλοφορεί η παράνομη έκδοση του ΕΑΜ ΕΛΑΣ « από τους αγώνες του Ελληνικού λαού» και με δικές της ξυλογραφίες. 1944 Έζησε την χαρά της απελευθέρωσης αλλά και την φρίκη των Δεκεμβριανών. 1945 Με τον σύντροφο της τον Γιώργο ακολουθούν την ΕΠΟΝ και τον ΕΛΑΣ. Κυκλοφορεί το λεύκωμα « θυσιαστήριο της Λευτεριάς » και με δικές της ξυλογραφίες 1946 Με τον άντρα της μένουν για αρκετά χρόνια μαζί με τον Νικηφόρο Βρεττάκο στον Πειραιά. 1948 Συλλαμβάνεται ο Γιώργος Κατράκης εξορίζεται στη Λήμνο για οκτώ μήνες και μετά στην Μακρόνησο 1949 Γίνεται ιδρυτικό μέλος της ομάδας «Στάθμη» και συμμετέχει στην πρώτη έκθεση της ομάδας αυτής στο Ζάππειο. 1955 Κάνει την πρώτη ατομική της έκθεση στην αίθουσα τέχνης «Ζαχαρίου» 1958 Τιμάται με το πρώτο βραβείο χαρακτικής στη μεσογειακή Μπιενάλε της Αλεξάνδρειας. 1958 Βραβεύεται με το Premium της διεθνούς Μπιενάλε Χαρακτικής στο Λουγκάνο 1958 Γεννιούνται τα δίδυμα παιδιά της Μαριάννα και Σπύρος. 1959 Το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης αποκτά τέσσερεις μήτρες από πέτρα για την πινακοθήκη του. 1965 Εκλέγεται επίτιμο μέλος της Academia Fiorentina del Arte del Disegnio 1966 Παίρνει το διεθνές βραβείο Λιθογραφίας TAMARINT στην Μπιενάλε της Βενετίας. 1967 Με την επιβολή της δικτατορίας συλλαμβάνεται και εξορίζεται στο ξερονήσι «Γιουρα» 1968 Ύστερα από διεθνείς πιέσεις και αντιδράσεις αφήνεται ελεύθερη 1976 Παίρνει το Α βραβείο της «Intergrafik» διεθνή έκθεση γραφικών τεχνών στο Ανατολικό Βερολίνο. 1987 Κάνει την τελευταία ατομική της έκθεση στην γκαλερί «Αθήνα» στην Αθήνα . Γίνεται ιδρυτικό μέλος της Ένωσης Ελλήνων Χαρακτών. 1988 27 Δεκέμβρη φεύγει από τη ζωή. Τιμητικές αναδρομικές εκθέσεις της ακολουθούν και τα επόμενα χρόνια. 1994 Ο άντρας της Γιώργος Κατράκης αφού προηγουμένως με έντονη επιθυμία και μεγάλη επιμονή εξασφάλισε την δημιουργία του μουσείου Βάσως Κατράκη στο Αιτωλικό , έφυγε και αυτός από τη ζωή. 1995 Θεμελιώνεται στις 2 Απριλίου το «Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών και Μουσείο Βάσως Κατράκη» σε χώρο που παραχώρησε ο Δήμος Αιτωλικού και χρηματοδότησε το ΥΠΕΧΩΔΕ 2006 Τον Ιούνιο εγκαινιάζεται το Μουσείο με όλο το έργο της Βάσως Κατράκη σε μόνιμη έκθεση.
ΔΕΥΤΕΡΑ
ΤΡΙΤΗ
ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΤΕΤΑΡΤΗ
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥ Η
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Μαρία Δημάδη, 1907-1944
(Αγρινιώτισσα - Ηρωίδα της Εθνικής Αντίστασης ) Γνώριζε πως η θέση της ήταν επισφαλής, προτίμησε όμως να μείνει πιστή στο καθήκον και να πέσει στο βωμό των ιδανικών του εαυτού της και της πατρίδας της
Σημειώνει ο έμπορος Ιωάννης Ροντήρης: «Συλληφθείσα υπό των Γερμανών την 30ην Αυγούστου 1944 εν τη οικία της, εξετελέσθη την πρωίαν της επομένης (31ην Αυγούστου 1944)» Γιαγιά Ερασμία (μάνα της Μαρίας): Όταν ρωτούσαμε τη Μαρία τι κάνει, πού πάει, μας απαντούσε: “τρέχω να σώσω τον κόσμο που κινδυνεύει”
Η Μαρία Δημάδη από μικρό παιδί έπαιζε πιάνο, έμαθε πέντε ξένες γλώσσες, ζωγραφική, διάβαζε και έγραφε ποιήματα, έστελνε συνεργασίες στη «Διάπλαση των Παίδων». Μεγαλώνοντας θα σπουδάσει φιλολογία στο Αμβούργο. Η μητέρα της είναι κόρη μεγάλου εμπόρου καπνών και ο πατέρας της, Κώστας Δημάδης, γνωστός γυναικολόγος του Αγρινίου, σπουδαγμένος στο Παρίσι, ποιητής και διηγηματογράφος. Η Μαρία παντρεύεται, αποκτά ένα κοριτσάκι και χωρίζει. Ο πρώην σύζυγος είναι πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου και ζει στην Αθήνα, μαζί με το παιδί τους. Εκείνη με την έναρξη του πολέμου δημιουργεί ομίλους γυναικών που πλέκουν για τους στρατιώτες στο Αλβανικό Μέτωπο, εργάζεται η ίδια σαν εθελόντρια νοσοκόμα δίπλα στους τραυματίες. Μυείται στο ΕΑΜ και στην εξοχική της βίλα, στο χωριό Πλάτανος Αιτωλ/νίας γίνεται η πρώτη Συνδιάσκεψη του ΕΑΜ της περιοχής και εκείνη είναι η πρώτη γυναίκα που οργανώνεται από την Αιτωλοακαρνανία στις γραμμές της Εθνικής Αλληλεγγύης. Λόγω των εξαιρετικών ικανοτήτων της (Κομψή, ντυμένη πάντα με την τελευταία μόδα, γλωσσομαθής, «από τζάκι»)ήταν ο ιδεώδης άνθρωπος που μπορούσε να εργαστεί σαν μεταφράστρια των Γερμανών - που ζητούν ήδη διερμηνέα για το φρουραρχείο του Αγρινίου. Εκεί παρακολουθεί τηλεφωνικές συνδιαλέξεις, κρυφακούει συζητήσεις, ανοίγει βιβλία, διαβάζει απόρρητα έγγραφα και τα αποτυπώνει όλα στο μυαλό της. Χρησιμοποιεί καινούρια καρμπόν για να έχει στα χέρια της λεπτομέρειες των κινήσεων του γερμανικού στρατού, πιάνει γνωριμίες από τον φρούραρχο μέχρι τον τελευταίο στρατιώτη. Επίσης πείθει τον διοικητή του Φρουραρχείου να γίνει έρανος για τους φτωχούς της περιοχής, συγκροτούνται επιτροπές (κάτω από το μανδύα του ΕΑΜ!) κι έτσι συγκεντρώνονται 50.000 οκάδες καλαμπόκι, στάρι, λάδι. Οι δέκα χιλιάδες μοιράζονται στους φτωχούς και οι υπόλοιπες 40.000 στέλνονται στον ΕΛΑΣ. Η Μαρία πληροφορεί για όλες τις στρατιωτικές κινήσεις των κατακτητών με συνέπεια τις ήττες τους στο Θερμό, το Μακρυνόρος και το Καρπενήσι, όπου κατευθύνονται 50.000 Γερμανοί από Αγρίνιο και Λαμία με στόχο την κυβέρνηση της Ελεύθερης Ελλάδας. Το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ ειδοποιημένο έγκαιρα, δίνει τη μάχη εκεί που θέλει και έτσι η μάχη κερδίζεται - μαζί της και η αντίσταση... Πλησίαζε ο καιρός που θα έφευγαν οι κατακτητές και ο Τολιόπουλος, ο αρχηγός των «Ελλήνων» Γερμανοτσολιάδων, συνεργάτης των Γερμανών, ήξερε ότι η Μαρία είχε ακούσει πολλά. Ήταν αυτή που μετέφραζε, ήταν η μόνη που γνώριζε όλες τις συνεννοήσεις των εθνοπροδοτών, τις λεηλασίες, τα καψίματα, τις δολοφονίες, όλα τα εγκλήματα που είχαν κάνει οι Γερμανοτσολιάδες και τη φοβούνταν. Οι Γερμανοί εγκατέλειψαν το Αγρίνιο στις 14 Σεπτέμβρη. Λίγες μέρες πριν οι τσολιάδες τη συλλαμβάνουν, την ανακρίνουν και την οδηγούν δίπλα από τη φυλακή προς το νεκροταφείο της Αγίας Τριάδος. Δέκα σφαίρες καρφώνονται στην καρδιά της... Η Μαρία ήταν τότε 37 χρόνων.
ΔΕΥΤΕΡΑ
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ
ΤΡΙΤΗ
ΤΕΤΑΡΤΗ
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Μαρία Χορς, 1921-2015 (Ελληνίδα χορογράφος κι εμβληματική μορφή των Ολυμπιακών Αγώνων) Με το τύμπανο που χτυπούσε ξεκινούσε η τελετή της Αφής
16 Σεπτεμβρίου έπαψε να κινείται «Η κίνηση είναι ζωή και αυτός που κινείται είναι ζωντανός», έλεγε στους μαθητές της
Η Μαρία Χορς γεννήθηκε στον Πειραιά στις 21 Μαρτίου 1921. Σπούδασε και πήρε το δίπλωμα του επαγγελματικού τμήματος της σχολής Κούλας Πράτσικα. Παρακολούθησε μαθήματα χορού στο εξωτερικό με κορυφαίους του είδους, όπως Κροϊτσβέργκι, Κλάντεκ, Βίγκμαν, Σόκολωβ, και άλλους. Παράλληλα, σπούδαζε αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Οργάνωσε το τμήμα Ρυθμικής και Χορευτικής Γυμναστικής στο Λύκειο Ελληνίδων όπου και δίδαξε επί σειρά ετών. Υπήρξε επί πολλά χρόνια μέλος της χορευτικής ομάδας Πράτσικα, όπου χόρεψε και ως σολίστ σε παραστάσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Δίδαξε εκφραστική κίνηση, χορό και αυτοσχεδιασμό στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, καθώς και επί δέκα χρόνια στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών. Ως χορογράφος παρουσίασε διάφορες καθαρώς χορευτικές εργασίες σε παραστάσεις όπου χόρευε και η ίδια. Στο Εθνικό Θέατρο εργάσθηκε ως μόνιμος χορογράφος για 30 περίπου χρόνια. Χορογράφησε πάρα πολλές παραστάσεις σε κάθε είδους θέατρο, καθώς και 30 περίπου τραγωδίες, Αισχύλο – Σοφοκλή – Ευρυπίδη, τραγωδίες που παρουσιάστηκαν σε πολλά αρχαία θέατρα όπως Επίδαυρο – Δωδώνη – Φιλίππους, καθώς και σε περιοδείες στο εξωτερικό και το Εθνικό Θέατρο. Χορογράφησε στο Φεστιβάλ της Vicenza της Ιταλίας, στο περίφημο θέατρο Ολύμπικο, τον «Οιδίποδα Τύραννο» του Σοφοκλή και τη «Μήδεια» του Ευριπίδη, με σκηνοθέτη τον Α. Μινωτή και σκηνογράφο τον Τσαρούχη. Στην Επίδαυρο, πάντα με τους ίδιους συντελεστές, χορογράφησε τη «Μήδεια» του Κερουμπίνη. Η ίδια όπερα ανέβηκε στη Σκάλα του Μιλάνου όπου έκανε τη χορογραφία με σκηνοθέτη τον Μινωτή, σκηνογράφο τον Τσαρούχη και πρωταγωνίστρια τη Μαρία Κάλλας. Η Μαρία Χόρς συνέδεσε το όνομα της με την Ολυμπιακή Φλόγα για σχεδόν 70 χρόνια. Για πρώτη φορά μετείχε στην ομάδα της Κούλας Πράτσικα το 1936, ως μία από της Ιέρειες της Τελετής Αφής της Ολυμπιακής Φλόγας. Από το 1964 ανέλαβε τη χορογραφία της Τελετής Αφής της Ολυμπιακής Φλόγας, θέση που διατήρησε ως το 2006, δίνοντας πάντα τον καλύτερο της εαυτό σε αυτή την τόσο σημαντική τελετή για τον Ολυμπισμό και την Ελλάδα. Για την καλλιτεχνική προσφορά της τιμήθηκε, μεταξύ άλλων, με τον Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος (2000), το μετάλλιο της Πόλης των Αθηνών (2002) και το βραβείο The Olympic Order από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή. Άφησε την τελευταία της πνοή σε ηλικία 94 ετών.
ΔΕΥΤΕΡΑ
ΤΡΙΤΗ
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ
ΤΕΤΑΡΤΗ
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥ Η
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Σόνια - Σοφία Στεφανίδου 1907-1990
(Η πρώτη και μοναδική Ελληνίδα αλεξιπτωτίστρια σε όλη τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και μυστική πράκτορας των Βρετανών)
Τον Οκτώβριο του 1940, με την κήρυξη του πολέμου, ζήτησε άδεια κατάταξης σε στρατιωτική υπηρεσία καθώς, όπως έγραψε: «εθεώρησα καθήκον μου όπως και εγώ προσφέρω ότι ηδυνάμην περισσότερον, χάριν του Ιερού Αγώνος»
H Σόνια-Σοφία Στεφανίδου ήταν η πρωτότοκη κόρη του Πόντιου γιατρού και θερμού πατριώτη Φιλοποίμενα Στεφανίδη. Γεννήθηκε στην Οδησσό της Ουκρανίας το 1907 και σε ηλικία πέντε ετών μετέβη στην Αθήνα, καθώς ο πατέρας της κατατάχθηκε ως εθελοντής γιατρός στον Ελληνικό Στρατό, κατά τους βαλκανικούς πολέμους. Ο Φιλοποίμενας φρόντισε να μεταδώσει την φλογερή αγάπη προς την πατρίδα στην κόρη του. Ακολουθώντας το παράδειγμα του πατέρα της, λίγους μήνες πριν από την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου, η Σόνια γράφεται εθελοντικά στο Σχολείο Νοσοκόμων Παθητικής Αεράμυνας. Αμέσως με την κήρυξη του πολέμου, ζήτησε άδεια κατάταξης σε στρατιωτική υπηρεσία. Στα τέλη Νοεμβρίου 1940, παρουσιάστηκε για εκπαίδευση αδελφής νοσοκόμας στο νοσοκομείο « Ερυθρός Σταυρός» της Αθήνας. Στις 15 Ιανουαρίου 1941, με εμφανή ανυπομονησία, έστειλε επιστολή στον Υπουργό Στρατιωτικών με την οποία του ζητούσε μετάθεση στην πρώτη γραμμή! Τελικά, στις 7 Απριλίου (την επομένη της γερμανικής επίθεσης στην Ελλάδα) παρουσιάστηκε για ανάληψη υπηρεσίας στο 1ο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων. Δεκατρείς ημέρες μετά, το 2ο Στρατιωτικό Νοσοκομείο της πόλης βομβαρδίστηκε ανηλεώς από την Ιταλική Αεροπορία. Η Σόνια έτρεξε από τους πρώτους για να συνδράμει τους πολυάριθμους τραυματίες. Δεν δίστασε, μάλιστα, να συγκεντρώσει τα διαμελισμένα μέλη των άτυχων θυμάτων! Μετά τη συνθηκολόγηση του Ελληνικού Στρατού, επέστρεψε στην Αθήνα. Όμως, η ζωή στην κατεχόμενη πόλη δεν της ταίριαζε. «Η θέα του αγκυλωτού σταυρού επάνω στην Ακρόπολη θανατώνει την ψυχή μου», έγραφε. Μετά από μια Οδύσσεια 2 ½ μηνών, κατά τη διάρκεια της οποίας επέδειξε αξιοθαύμαστη τόλμη και αντοχή, κατάφερε να φθάσει στη Μέση Ανατολή. Εκεί, ζήτησε επίμονα να καταταγεί στον Βασιλικό Ελληνικό Στρατό Μέσης Ανατολής, ο οποίος συγκροτήθηκε από τα υπολείμματα των ελληνικών μονάδων που είχαν καταφύγει στην Αίγυπτο. Την 1η Ιουνίου 1942, κλήθηκε για υπηρεσία στο 1ο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αλεξάνδρειας. Ωστόσο, η υπηρεσία της νοσοκόμας δεν της αρκούσε. Στις 8 Απριλίου 1943 ζήτησε από τον εμβρόντητο πρωθυπουργό Εμμανουήλ Τσουδερό να καταταγεί σε μονάδα καταδρομών (commando). Παραδόξως για τα ελληνικά ήθη, το αίτημά της έγινε δεκτό και η ατρόμητη Πόντια βρέθηκε να εκπαιδεύεται από τους Βρετανούς στη συλλογή, αναφορά και ασφάλεια πληροφοριών, στην κρυπτογράφηση, στη χρήση ασυρμάτου και στην πτώση με αλεξίπτωτο! Η επίδοσή της μάλιστα, χαρακτηρίστηκε ως «υψηλού επιπέδου». Στις 2 Ιουλίου 1943, η Στεφανίδου έπεσε με αλεξίπτωτο, ως μέλος ομάδας πρακτόρων, κοντά στη Φλώρινα, με αποστολή τη συλλογή πληροφοριών. Μεταμφιεσμένη πότε σε ζητιάνα και πότε σε χωρική, μετέβαινε σε κατοικημένες περιοχές και μάζευε πληροφορίες, που θα ήταν δύσκολο να εντοπίσει ένας άνδρας κατάσκοπος. Στις 2 Σεπτεμβρίου 1943, η δράση της ως κατασκόπου φάνηκε να τελειώνει άδοξα, καθώς ολόκληρη η ομάδα συνελήφθη από τους Γερμανούς. Εντελώς ανέλπιστα όμως, ένας Γερμανός φρουρός τους βοήθησε να δραπετεύσουν! Η Σόνια κατέφυγε στην Καλαμπάκα, στην περιοχή της Νεράιδας, όπου λειτουργούσε στρατηγείο ανταρτών με Βρετανούς συνδέσμους. Τον Δεκέμβριο του 1943, η Στεφανίδου επέστρεψε στην Αίγυπτο και κατατάχθηκε στο νεοσύστατο Εθελοντικό Στρατιωτικό Σώμα Ελληνίδων, με βαθμό αντίστοιχο του ανθυπολοχαγού. Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, η Ελληνίδα πράκτορας μετέβη σε αποστολή στην Κρήτη (Ιανουάριος-Οκτώβριος 1944). Εκεί, ήλθε σε επαφή με έναν από τους πρωτεργάτες της αντίστασης στο νησί, τον Μανώλη Μπαντουβά. Ωστόσο, ακόμη δεν έχουμε μάθει για ποιό λόγο συναντήθηκαν. Η μυστικότητα και το γεγονός ότι τα αρχεία των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών παραμένουν πεισματικά κλειστά, δεν επιτρέπουν την πλήρη εξέταση των αποστολών της. Μετά την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα, η Στεφανίδου επέστρεψε μαζί με την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση. Τον Μάιο του 1945, ο πόλεμος στην Ευρώπη τελείωσε με την ολοκληρωτική ήττα της χιτλερικής Γερμανίας. Από τον άλλοτε παντοδύναμο Άξονα, μόνο η Ιαπωνία συνέχιζε να μάχεται. Προφανώς, ο κίνδυνος είχε γίνει δεύτερη φύση για τη Στεφανίδου. Δεν εξηγείται αλλιώς η υποβολή αίτησής της, να ενταχθεί στον Αμερικανικό Στρατό ως αλεξιπτωτίστρια, προκειμένου να συμμετάσχει στο θέατρο επιχειρήσεων του Ειρηνικού! Η αίτησή της απορρίφθηκε. Ο πόλεμος για την Ελληνίδα κομάντο είχε τελειώσει. Τα χρόνια της ειρήνης, η Στεφανίδου εργάστηκε ως υπάλληλος του Υπουργείου Εξωτερικών, στη Διεύθυνση Εθιμοτυπίας. Παρέμεινε σεμνή και αφανής και δεν επεδίωξε ποτέ να εξαργυρώσει την πλούσια πολεμική της δράση. Τιμήθηκε με πλήθος μεταλλίων, μεταξύ αυτών και το Χρυσούν Αριστείο Ανδρείας, την ανώτατη τιμητική διάκριση που απονέμεται σε καιρό πολέμου! Πέθανε την άνοιξη του 1990. Τελευταία της επιθυμία ήταν να ταφεί με μια απλή τελετή, φορώντας τη στρατιωτική της στολή και τα παράσημά της.
ΔΕΥΤΕΡΑ
ΤΡΙΤΗ
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ
ΤΕΤΑΡΤΗ
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Δέσποινα Αχλαδιώτου 1888-1982 «Η Κυρά της Ρω»
επί 40 χρόνια ύψωνε την ελληνική σημαία κάθε πρωί και την κατέβαζε με τη δύση του ήλιου, για να πει σ' όλους, πως τούτος ο τόπος
Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας έστειλε ναυτικό άγημα και αντιπροσωπεία του ΓΕΝ στο Καστελόριζο όπου, στις 23 Νοεμβρίου 1975, της απένειμε το μετάλλιο για την πολεμική περίοδο 19411944 για τις «προσφερθείσες εθνικές υπηρεσίες της», όπως ανέφερε η απόφαση του Υπουργού Άμυνας.
«Για την Ελλάδα το ‘κανα. Νοιώθεις πιο πολύ την Ελλάδα, χαμένος όπως είσαι μέσα στο πέλαγος, λίγες εκατοντάδες μέτρα από τις Τουρκικές ακτές», είπε όταν την βράβευσε η Ακαδημία Αθηνών.
Η Ρω ή Ρώγη ή Ροπή, όπως την αναφέρουν διάφοροι χάρτες ή παλιά βιβλία, βρίσκεται 4 μίλια δυτικά από το Καστελλόριζο και σε απόσταση 12 μιλίων από τις τoυρκικές ακτές. Σ΄ αυτό το άγονο νησί, έζησε μια Ελληνίδα νησιώτισσα. Η Δέσποινα Αχλαδιώτη: Η κυρά της Ρω. Εκεί είχε πάρει την απόφαση να μείνει με το σύζυγό της το 1924 (ήταν τότε μόλις 25 χρόνων). Το Καστελόριζο και τα γύρω νησιά είχαν γεμίσει πρόσφυγες. Στη Ρω ζούσαν τότε λιγοστές οικογένειες. Η πρώτη φορά που η Δέσποινα Αχλαδιώτου ύψωσε τη σημαία ήταν το 1927, όταν ξύπνησε ένα πρωί και είδε στην κορυφή του νησιού να κυματίζει η τουρκική σημαία. Πήγε στο σπίτι, άνοιξε το σεντούκι, πήρε ένα λευκό σεντόνι και μια γαλάζια κουρτίνα και έραψε τη γαλανόλευκη. Κατέβασε με τον άντρα της την τουρκική, τοποθετώντας στη θέση της τη νέα σημαία. Λίγα χρόνια αργότερα οι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού έφυγαν για να αναζητήσουν μια καλύτερη μοίρα για τους ίδιους και τα παιδιά τους. Η Δέσποινα και ο Κώστας όμως έμειναν. Σχεδόν ολομόναχοι. Ώσπου το 1940 ο Κώστας Αχλαδιώτης αρρώστησε βαριά. Κλινήρης και παντελώς αδύναμος, έπρεπε να μεταφερθεί στο Καστελόριζο. Έτσι η Δέσποινα άναψε φωτιά ώστε να ειδοποιήσει για βοήθεια τους ψαράδες στα καϊκάκια. Άργησαν πολύ να τη δουν όμως. Και τη φωτιά και τη Δέσποινα. Ο άντρας της πέθανε στο δρόμο για το νησί όπου θα του έσωζαν τη ζωή οι γιατροί. Και η Δέσποινα τον κήδεψε μόνη της. Και μόνη της τον έκλαψε. Το 1943 επέστρεψε στη Ρω από το Καστελόριζο όπου έμεινε για λίγο, παίρνοντας μαζί της την τυφλή μητέρα της. Δύο γυναίκες μόνες στην κατοχή. Ήταν τότε που άρχισε να υψώνει κάθε πρωί την ελληνική σημαία και να την κατεβάζει το βράδυ. Από τη Ρω προσέφερε υπηρεσίες σε στρατιώτες του Ιερού Λόχου. Δεν εγκατέλειψε ποτέ το νησί, ακόμα κι όταν το Καστελόριζο, που βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, το 1943, ερήμωσε σχεδόν από τους κατοίκους του, εκ των οποίων οι περισσότεροι εξαναγκάστηκαν στο δρόμο της προσφυγιάς. Μετά τα γεγονότα του 1974, όπου Τούρκοι τοποθετούσαν κρυφά τη σημαία τους, η γυναίκα και το νησάκι της έγιναν γνωστά παντού. Η Δέσποινα Αχλαδιώτη βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών (1975), το Πολεμικό Ναυτικό, τη Βουλή των Ελλήνων, το Δήμο Ρόδου, την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος και άλλους φορείς. «Με την Ελληνική σημαία υψωμένη και την αγάπη για την Ελλάδα βαθιά ριζωμένη μέσα μου πέρασα όλες τις κακουχίες... Βέβαια η ζωή στη Ρω δεν είναι και τόσο ευχάριστη, αλλά νιώθεις πιο πολύ την Ελλάδα, χαμένος όπως είσαι στο πέλαγος, λίγες εκατοντάδες μέτρα από τις τουρκικές ακτές.» έλεγε. Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 92 ετών, σε νοσοκομείο της Ρόδου, στις 13 Μαΐου του 1982. Η σορός της μεταφέρθηκε στην Ρω και ετάφη κάτω από τον ιστό όπου ύψωνε τη σημαία. «Την ελληνική σημαία θέλω να μου τη βάλουν μαζί μου στον τάφο» είχε ζητήσει.
ΔΕΥΤΕΡΑ
ΤΡΙΤΗ
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ ΤΕΤΑΡΤΗ
ΠΕΜΠΤΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥ Η
ΣΑΒΒΑΤΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Πέθανε στις 2 Δεκεμβρίου Ρόζα Εσκενάζυ 1890 – 1980
(H πρώτη γυναίκα στην Ελλάδα που τραγούδησε σε πάλκο Κορυφαία ερμηνεύτρια του ρεμπέτικου και του σμυρναίικου τραγουδιού)
O Roy Sher στην ταινία «Καναρίνι μου γλυκό» - Η ιστορία της Ρόζας Εσκενάζυ- συστήνει την Ρόζα Εσκενάζυ και τη μουσική της τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό μέσα από το μουσικό ταξίδι που καταγράφεται στην ταινία. Μια ταινία που με εικόνες, γεγονότα, συγκίνηση και πολύ μουσική ξεδιπλώνει μπροστά μας την ιστορία της προκατοχικής περιόδου της Ελλάδας μέσα από τη ζωή της. Η πολυεθνική καταγωγή της, η μουσική της διαδρομή, η καριέρα της και το ταλέντο της, της έδωσαν τη δυνατότητα να κάνει γνωστό το τεράστιο ρεπερτόριό της σε ένα κοινό μεγάλης κλίμακας από την Ελλάδα, την Τουρκία, αλλά και παγκοσμίως όπου υπάρχουν Έλληνες και Τούρκοι αλλά και λάτρεις του μουσικού αυτού είδους.
Η Ρόζα Εσκενάζυ γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη μεταξύ των ετών 1883 - 1890 από γονείς Εβραίους, σεφαρδίτικης καταγωγής (Ισπανοεβραία). Το πραγματικό όνομά της ήταν Σάρα Σκενάζι. Γύρω στο 1900 η οικογένειά της εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη. Δέκα χρόνια αργότερα και παρά τις αντιρρήσεις των γονιών της, η Ρόζα ξεκίνησε την καλλιτεχνική της πορεία ως χορεύτρια σε θέατρα και κέντρα διασκέδασης, ενώ σύντομα άρχισε και να τραγουδά, ελληνικά, τούρκικα και αρμένικα τραγούδια. Στα μέσα της δεκαετίας του '20 κατέβηκε στην Αθήνα κι έπιασε δουλειά ως τραγουδίστρια στα στέκια των μουσικών της προσφυγιάς. Ο Παναγιώτης Τούντας δεν άργησε να την ανακαλύψει κι έτσι το 1928-29 έκανε τις πρώτες της ηχογραφήσεις. Γρήγορα έγινε αρκετά γνωστή και κατά τη δεκαετία του 1930 ηχογράφησε πάνω από 500 ρεμπέτικα, σμυρναίικα και δημοτικά τραγούδια, ενώ συνεργάστηκε με μεγάλους συνθέτες της Σμύρνης και της Πόλης, όπως ο Κώστας Σκαρβέλης, ο Ιάκωβος Μοντανάρης, ο Ιωάννης Δραγάτσης (ή Ογδοντάκης), ο Κώστας Τζόβενος, ο Σπύρος Περιστέρης, ο Κώστας Καρίπης, ο Γρηγόρης Ασίκης, ο Σωτήρης Γαβαλάς, ο Μανώλης Χρυσαφάκης, ο Βαγγέλης Παπάζογλου και άλλοι. Τα δημοφιλέστερα τραγούδια της: Δημητρούλα, Τα κεριά τα σπαρματσέτα, Ναυτάκι,Χαρικλάκι, Κάτω στα λεμονάδικα, Μπαμπέσα, Καναρίνι μου γλυκό, Αμανές, Μπαμ και μπουμ,Μη βιάζεσαι μικρή μου θα σ' αρραβωνιαστώ, Γύφτισσα, Λιλή η σκανταλιάρα, Σέρβικος πολίτικος, Έλα φως μου, Μού 'χεις πάρει το μυαλό, Αερόπλανο θα πάρω, Πατρινιά, Μαρικάκι μου, κ.ά. Άψογη ερμηνεύτρια, με ύφος, τεχνική και πάθος, αποτέλεσε σημείο αναφοράς και πρότυπο όλων των μετέπειτα τραγουδιστριών. Τραγική σύμπτωση, το ρεμπέτικο του τεκέ, που τόσο ιδανικά υπηρέτησε, έμελλε να σβήσει με αφορμή ένα δικό της τραγούδι: Το Πρέζα όταν Πιεις στάθηκε η αφορμή για την επιβολή της Μεταξικής λογοκρισίας, που άνοιξε το δρόμο στη σχολή Τσιτσάνη, θέτοντας στο περιθώριο τους ρεμπέτες του μεσοπολέμου. Τη δεκαετία του 1940 και πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ταξίδεψε ως τραγουδίστρια στα Βαλκάνια, την Τουρκία και τη Μέση Ανατολή. Μετά τον πόλεμο, έκανε περιοδείες στις Η.Π.Α. και την Τουρκία. Παρέμεινε "μάχιμη" ως τα γεράματά της, διατηρώντας τις ωραίες ανατολίτικες φορεσιές της (σαλβάρια) που είχε από τα νεανικά της χρόνια. Μετά το 1977 έπασχε από άνοια και παρουσίαζε κρίσεις αμνησίας. Πέθανε στο σπίτι της, στην Κηπούπολη Περιστερίου, στις 2 Δεκεμβρίου του 1980.
ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ
Αργίες 2017 •1/1 Πρωτοχρονιά •6/1 Άγια Θεοφάνεια •27/2 Καθαρά Δευτέρα •25/3 Επανάσταση του 1821 •14/4 Μεγάλη Παρασκευή •16/4 Πάσχα •17/4 Δευτέρα του Πάσχα •1/5 Εργατική Πρωτομαγιά •4/6 Πεντηκοστή •5/6 Αγίου Πνεύματος •15/8 Κοίμηση Θεοτόκου •28/10 Επέτειος του Όχι •17/11 Πολυτεχνείο •25/12 Χριστούγεννα •26/12 Σύναξη Θεοτόκου
Δημιουργία - Επιμέλεια Παππά Αγγελική Φιλόλογος Καθηγήτρια του 2ου ΕΠΑ.Λ Αγρινίου