ΘΕΜΑ 322ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 663-682 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Ὅστις δ΄ ὑπερβὰς ἢ νόμους βιάζεται ἢ τοὐπιτάσσειν τοῖς κρατοῦσιν νοεῖ͵ οὐκ ἔστ΄ ἐπαίνου τοῦτον ἐξ ἐμοῦ τυχεῖν.
665
Ἀλλ΄ ὃν πόλις στήσειε͵ τοῦδε χρὴ κλύειν καὶ σμικρὰ καὶ δίκαια καὶ τἀναντία. Καὶ τοῦτον ἂν τὸν ἄνδρα θαρσοίην ἐγὼ καλῶς μὲν ἄρχειν͵ εὖ δ΄ ἂν ἄρχεσθαι θέλειν͵ δορός τ΄ ἂν ἐν χειμῶνι προστεταγμένον
670
μένειν δίκαιον κἀγαθὸν παραστάτην. Ἀναρχίας δὲ μεῖζον οὐκ ἔστιν κακόν· αὕτη πόλεις ὄλλυσιν͵ ἥδ΄ ἀναστάτους οἴκους τίθησιν͵ ἥδε συμμάχου δορὸς τροπὰς καταρρήγνυσι· τῶν δ΄ ὀρθουμένων
675
σῴζει τὰ πολλὰ σώμαθ΄ ἡ πειθαρχία. Οὕτως ἀμυντέ΄ ἐστὶ τοῖς κοσμουμένοις͵ κοὔτοι γυναικὸς οὐδαμῶς ἡσσητέα· κρεῖσσον γάρ͵ εἴπερ δεῖ͵ πρὸς ἀνδρὸς ἐκπεσεῖν͵ κοὐκ ἂν γυναικῶν ἥσσονες καλοίμεθ΄ ἄν. ΧΟ.
680
Ἡμῖν μέν͵ εἰ μὴ τ χρόνῳ κεκλέμμεθα͵ λέγειν φρονούντως ὧν λέγεις δοκεῖς πέρι.
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἀναρχίας δὲ μεῖζον … ἥσσονες καλοίμεθ’ ἄν. Μονάδες 30 2. Να εντοπίσετε στο παρακάτω κείμενο δύο ανακρίβειες και στη θέση τους να γράψετε το σωστό. Ο Σοφοκλής αποτέλεσε πρότυπο ολοκληρωμένου πολίτη των κλασικών χρόνων λόγω των σωματικών του προσόντων, της πνευματικής και ψυχικής του καλλιέργειας. Υπηρέτησε την πατρίδα του πολεμώντας στη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Έλαβε μέρος σε τριάντα περίπου δραματικούς αγώνες, παίρνοντας περισσότερα από είκοσι πρώτα βραβεία. Από τα έργα του σώθηκαν ακέ-
1
Arxaia_B_(Part 3)1 of 223.
ραια μόνο τα εξής επτά: Αἴας, Ἑλένη, Τραχίνιαι, Οἰδίπους Τύραννος, Ἠλέκτρα, Φιλοκτήτης και Οἰδίπους ἐπί Κολων. Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη συνώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. λέγω
α) βούλομαι
2. θέλω
β) χρή
3. κλύω
γ) φημί
4. δοκῶ
δ) ἀκούω
5. δεῖ
ε) καλῶ στ) γιγνώσκω ζ) οἴομαι Μονάδες 5
β) ὑπερβάς, προστεταγμένον, συμμάχου, καταρρήγνυσι, ἐκπεσεῖν: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)2 of 223.
ΘΕΜΑ 323ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 663-682 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Ὅστις δ΄ ὑπερβὰς ἢ νόμους βιάζεται ἢ τοὐπιτάσσειν τοῖς κρατοῦσιν νοεῖ͵ οὐκ ἔστ΄ ἐπαίνου τοῦτον ἐξ ἐμοῦ τυχεῖν.
665
Ἀλλ΄ ὃν πόλις στήσειε͵ τοῦδε χρὴ κλύειν καὶ σμικρὰ καὶ δίκαια καὶ τἀναντία. Καὶ τοῦτον ἂν τὸν ἄνδρα θαρσοίην ἐγὼ καλῶς μὲν ἄρχειν͵ εὖ δ΄ ἂν ἄρχεσθαι θέλειν͵ δορός τ΄ ἂν ἐν χειμῶνι προστεταγμένον
670
μένειν δίκαιον κἀγαθὸν παραστάτην. Ἀναρχίας δὲ μεῖζον οὐκ ἔστιν κακόν· αὕτη πόλεις ὄλλυσιν͵ ἥδ΄ ἀναστάτους οἴκους τίθησιν͵ ἥδε συμμάχου δορὸς τροπὰς καταρρήγνυσι· τῶν δ΄ ὀρθουμένων
675
σῴζει τὰ πολλὰ σώμαθ΄ ἡ πειθαρχία. Οὕτως ἀμυντέ΄ ἐστὶ τοῖς κοσμουμένοις͵ κοὔτοι γυναικὸς οὐδαμῶς ἡσσητέα· κρεῖσσον γάρ͵ εἴπερ δεῖ͵ πρὸς ἀνδρὸς ἐκπεσεῖν͵ κοὐκ ἂν γυναικῶν ἥσσονες καλοίμεθ΄ ἄν. ΧΟ.
680
Ἡμῖν μέν͵ εἰ μὴ τ χρόνῳ κεκλέμμεθα͵ λέγειν φρονούντως ὧν λέγεις δοκεῖς πέρι.
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἀναρχίας δὲ μεῖζον … ἥσσονες καλοίμεθ’ ἄν. Μονάδες 30 2. Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο των φράσεων ἡδυσμένῳ λόγῳ, δρώντων καὶ οὐ δι΄ ἀπαγγελίας από τον Αριστοτελικό ορισμό της τραγωδίας. Μονάδες 10 3. α) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό (απλό ή σύνθετο) της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται:
1
Arxaia_B_(Part 3)3 of 223.
ρηματικοί τύποι κατάληξη ομόρριζα ουσιαστικά νοεῖ
-μα
ὑπερβάς
-ις
ἄρχεσθαι
-ή
ὄλλυσιν
-ος
σῴζει
-ήρ Μονάδες 5
β) ευθαρσώς, απώλεια, ρωγμή, ευκοσμία, πτώση: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)4 of 223.
ΘΕΜΑ 324ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 663-682 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Ὅστις δ΄ ὑπερβὰς ἢ νόμους βιάζεται ἢ τοὐπιτάσσειν τοῖς κρατοῦσιν νοεῖ͵ οὐκ ἔστ΄ ἐπαίνου τοῦτον ἐξ ἐμοῦ τυχεῖν.
665
Ἀλλ΄ ὃν πόλις στήσειε͵ τοῦδε χρὴ κλύειν καὶ σμικρὰ καὶ δίκαια καὶ τἀναντία. Καὶ τοῦτον ἂν τὸν ἄνδρα θαρσοίην ἐγὼ καλῶς μὲν ἄρχειν͵ εὖ δ΄ ἂν ἄρχεσθαι θέλειν͵ δορός τ΄ ἂν ἐν χειμῶνι προστεταγμένον
670
μένειν δίκαιον κἀγαθὸν παραστάτην. Ἀναρχίας δὲ μεῖζον οὐκ ἔστιν κακόν· αὕτη πόλεις ὄλλυσιν͵ ἥδ΄ ἀναστάτους οἴκους τίθησιν͵ ἥδε συμμάχου δορὸς τροπὰς καταρρήγνυσι· τῶν δ΄ ὀρθουμένων
675
σῴζει τὰ πολλὰ σώμαθ΄ ἡ πειθαρχία. Οὕτως ἀμυντέ΄ ἐστὶ τοῖς κοσμουμένοις͵ κοὔτοι γυναικὸς οὐδαμῶς ἡσσητέα· κρεῖσσον γάρ͵ εἴπερ δεῖ͵ πρὸς ἀνδρὸς ἐκπεσεῖν͵ κοὐκ ἂν γυναικῶν ἥσσονες καλοίμεθ΄ ἄν. ΧΟ.
680
Ἡμῖν μέν͵ εἰ μὴ τ χρόνῳ κεκλέμμεθα͵ λέγειν φρονούντως ὧν λέγεις δοκεῖς πέρι.
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἀναρχίας δὲ μεῖζον … ἥσσονες καλοίμεθ’ ἄν. Μονάδες 30 2. Τι γνωρίζετε για την κωμωδία; Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη σημασία της στη Β΄ στήλη (δύο στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν). Α΄ΣΗΛΗ
Β΄ΣΗΛΗ
1. ἐπιτάσσω
α) σύντροφος
2. κρατύνω
β) κατώτερος 1
Arxaia_B_(Part 3)5 of 223.
3. κλύω
γ) καλώ
4. παραστάτης
δ) διατάσσω
5. ἥσσων
ε) κυβερνώ στ) ακούω, υπακούω ζ) ανώτερος Μονάδες 5
β) θαρσοίην, ἄρχειν, ὑπερβάς, καταρρήγνυσι, ἐκπεσεῖν: Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)6 of 223.
ΘΕΜΑ 325ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 663-682 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Ὅστις δ΄ ὑπερβὰς ἢ νόμους βιάζεται ἢ τοὐπιτάσσειν τοῖς κρατοῦσιν νοεῖ͵ οὐκ ἔστ΄ ἐπαίνου τοῦτον ἐξ ἐμοῦ τυχεῖν.
665
Ἀλλ΄ ὃν πόλις στήσειε͵ τοῦδε χρὴ κλύειν καὶ σμικρὰ καὶ δίκαια καὶ τἀναντία. Καὶ τοῦτον ἂν τὸν ἄνδρα θαρσοίην ἐγὼ καλῶς μὲν ἄρχειν͵ εὖ δ΄ ἂν ἄρχεσθαι θέλειν͵ δορός τ΄ ἂν ἐν χειμῶνι προστεταγμένον
670
μένειν δίκαιον κἀγαθὸν παραστάτην. Ἀναρχίας δὲ μεῖζον οὐκ ἔστιν κακόν· αὕτη πόλεις ὄλλυσιν͵ ἥδ΄ ἀναστάτους οἴκους τίθησιν͵ ἥδε συμμάχου δορὸς τροπὰς καταρρήγνυσι· τῶν δ΄ ὀρθουμένων
675
σῴζει τὰ πολλὰ σώμαθ΄ ἡ πειθαρχία. Οὕτως ἀμυντέ΄ ἐστὶ τοῖς κοσμουμένοις͵ κοὔτοι γυναικὸς οὐδαμῶς ἡσσητέα· κρεῖσσον γάρ͵ εἴπερ δεῖ͵ πρὸς ἀνδρὸς ἐκπεσεῖν͵ κοὐκ ἂν γυναικῶν ἥσσονες καλοίμεθ΄ ἄν. ΧΟ.
680
Ἡμῖν μέν͵ εἰ μὴ τ χρόνῳ κεκλέμμεθα͵ λέγειν φρονούντως ὧν λέγεις δοκεῖς πέρι.
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἀναρχίας δὲ μεῖζον … ἥσσονες καλοίμεθ’ ἄν. Μονάδες 30 2. α) Ποια είναι τα κατά ποσόν μέρη της τραγωδίας κατά τον Αριστοτέλη (ονομαστικά); β) Τι είναι οι στιχομυθίες και οι αντιλαβές; Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε τις λέξεις της Α΄ στήλης με τη λέξη της Β΄ στήλης με την οποία έχουν ετυμολογική συγγένεια (δύο λέξεις της Α΄ στήλης περισσεύουν).
1
Arxaia_B_(Part 3)7 of 223.
Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. επίτευγμα 2. θεσμός
α) τυχεῖν
3. ευτυχία 4. εγκάθετος 5. άσχετος
β) τίθησιν
6. επίθεση 7. έκτιση Μονάδες 5 β) πόλις: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε ομόρριζα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα). Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)8 of 223.
ΘΕΜΑ 326ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 663-682 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Ὅστις δ΄ ὑπερβὰς ἢ νόμους βιάζεται ἢ τοὐπιτάσσειν τοῖς κρατοῦσιν νοεῖ͵ οὐκ ἔστ΄ ἐπαίνου τοῦτον ἐξ ἐμοῦ τυχεῖν.
665
Ἀλλ΄ ὃν πόλις στήσειε͵ τοῦδε χρὴ κλύειν καὶ σμικρὰ καὶ δίκαια καὶ τἀναντία. Καὶ τοῦτον ἂν τὸν ἄνδρα θαρσοίην ἐγὼ καλῶς μὲν ἄρχειν͵ εὖ δ΄ ἂν ἄρχεσθαι θέλειν͵ δορός τ΄ ἂν ἐν χειμῶνι προστεταγμένον
670
μένειν δίκαιον κἀγαθὸν παραστάτην. Ἀναρχίας δὲ μεῖζον οὐκ ἔστιν κακόν· αὕτη πόλεις ὄλλυσιν͵ ἥδ΄ ἀναστάτους οἴκους τίθησιν͵ ἥδε συμμάχου δορὸς τροπὰς καταρρήγνυσι· τῶν δ΄ ὀρθουμένων
675
σῴζει τὰ πολλὰ σώμαθ΄ ἡ πειθαρχία. Οὕτως ἀμυντέ΄ ἐστὶ τοῖς κοσμουμένοις͵ κοὔτοι γυναικὸς οὐδαμῶς ἡσσητέα· κρεῖσσον γάρ͵ εἴπερ δεῖ͵ πρὸς ἀνδρὸς ἐκπεσεῖν͵ κοὐκ ἂν γυναικῶν ἥσσονες καλοίμεθ΄ ἄν. ΧΟ.
680
Ἡμῖν μέν͵ εἰ μὴ τ χρόνῳ κεκλέμμεθα͵ λέγειν φρονούντως ὧν λέγεις δοκεῖς πέρι.
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἀναρχίας δὲ μεῖζον … ἥσσονες καλοίμεθ’ ἄν. Μονάδες 30 2. Σε ποιο χώρο διεξάγονταν οι δραματικοί αγώνες στην αρχαία Αθήνα; Nα περιγράψετε τα στάδια διαμόρφωσής του. Μονάδες 10 3. βιάζεται, τυχεῖν, στήσειε, προστεταγμένον, τίθησιν: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10 1
Arxaia_B_(Part 3)9 of 223.
ΘΕΜΑ 327ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 663-682 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Ὅστις δ΄ ὑπερβὰς ἢ νόμους βιάζεται ἢ τοὐπιτάσσειν τοῖς κρατοῦσιν νοεῖ͵ οὐκ ἔστ΄ ἐπαίνου τοῦτον ἐξ ἐμοῦ τυχεῖν.
665
Ἀλλ΄ ὃν πόλις στήσειε͵ τοῦδε χρὴ κλύειν καὶ σμικρὰ καὶ δίκαια καὶ τἀναντία. Καὶ τοῦτον ἂν τὸν ἄνδρα θαρσοίην ἐγὼ καλῶς μὲν ἄρχειν͵ εὖ δ΄ ἂν ἄρχεσθαι θέλειν͵ δορός τ΄ ἂν ἐν χειμῶνι προστεταγμένον
670
μένειν δίκαιον κἀγαθὸν παραστάτην. Ἀναρχίας δὲ μεῖζον οὐκ ἔστιν κακόν· αὕτη πόλεις ὄλλυσιν͵ ἥδ΄ ἀναστάτους οἴκους τίθησιν͵ ἥδε συμμάχου δορὸς τροπὰς καταρρήγνυσι· τῶν δ΄ ὀρθουμένων
675
σῴζει τὰ πολλὰ σώμαθ΄ ἡ πειθαρχία. Οὕτως ἀμυντέ΄ ἐστὶ τοῖς κοσμουμένοις͵ κοὔτοι γυναικὸς οὐδαμῶς ἡσσητέα· κρεῖσσον γάρ͵ εἴπερ δεῖ͵ πρὸς ἀνδρὸς ἐκπεσεῖν͵ κοὐκ ἂν γυναικῶν ἥσσονες καλοίμεθ΄ ἄν. ΧΟ.
680
Ἡμῖν μέν͵ εἰ μὴ τ χρόνῳ κεκλέμμεθα͵ λέγειν φρονούντως ὧν λέγεις δοκεῖς πέρι.
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἀναρχίας δὲ μεῖζον … ἥσσονες καλοίμεθ’ ἄν. Μονάδες 30 2. Σε Να παρουσιάσετε τις γνωστές απόψεις για τη σημασία της λέξης τραγωδία. Μονάδες 10 3. α) θέμα, θέσις, ῥωγμή, κλητήρ, κλῆσις: Να κατατάξετε τις παραπάνω ετυμολογικά συγγενείς προς τους ρηματικούς τύπους του κειμένου τίθησιν, καταρρήγνυσι και καλοίμεθα λέξεις της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στην κατάλληλη στήλη, ανάλογα με το τι σημαίνει καθεμία. 1
Arxaia_B_(Part 3)10 of 223.
ενέργεια ή κατάσταση πρόσωπο που ενεργεί αποτέλεσμα ενέργειας
Μονάδες 5 β) βάθρο, παράστημα, όλεθρος, κατοικία, σωτηρία: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)11 of 223.
ΘΕΜΑ 328ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 663-682 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Ὅστις δ΄ ὑπερβὰς ἢ νόμους βιάζεται ἢ τοὐπιτάσσειν τοῖς κρατοῦσιν νοεῖ͵ οὐκ ἔστ΄ ἐπαίνου τοῦτον ἐξ ἐμοῦ τυχεῖν.
665
Ἀλλ΄ ὃν πόλις στήσειε͵ τοῦδε χρὴ κλύειν καὶ σμικρὰ καὶ δίκαια καὶ τἀναντία. Καὶ τοῦτον ἂν τὸν ἄνδρα θαρσοίην ἐγὼ καλῶς μὲν ἄρχειν͵ εὖ δ΄ ἂν ἄρχεσθαι θέλειν͵ δορός τ΄ ἂν ἐν χειμῶνι προστεταγμένον
670
μένειν δίκαιον κἀγαθὸν παραστάτην. Ἀναρχίας δὲ μεῖζον οὐκ ἔστιν κακόν· αὕτη πόλεις ὄλλυσιν͵ ἥδ΄ ἀναστάτους οἴκους τίθησιν͵ ἥδε συμμάχου δορὸς τροπὰς καταρρήγνυσι· τῶν δ΄ ὀρθουμένων
675
σῴζει τὰ πολλὰ σώμαθ΄ ἡ πειθαρχία. Οὕτως ἀμυντέ΄ ἐστὶ τοῖς κοσμουμένοις͵ κοὔτοι γυναικὸς οὐδαμῶς ἡσσητέα· κρεῖσσον γάρ͵ εἴπερ δεῖ͵ πρὸς ἀνδρὸς ἐκπεσεῖν͵ κοὐκ ἂν γυναικῶν ἥσσονες καλοίμεθ΄ ἄν. ΧΟ.
680
Ἡμῖν μέν͵ εἰ μὴ τ χρόνῳ κεκλέμμεθα͵ λέγειν φρονούντως ὧν λέγεις δοκεῖς πέρι.
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἀναρχίας δὲ μεῖζον … ἥσσονες καλοίμεθ’ ἄν. Μονάδες 30 2. Τι προσωποποιούσε ο θεός Διόνυσος και ποιες σχετικές αντιλήψεις είχαν οι λατρευτές του; Μονάδες 10 3. α) νόμος, ἔπαινος, παραστάτης, οἶκος, τροπή: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Μονάδες 5
1
Arxaia_B_(Part 3)12 of 223.
β) Να σημειώσετε στον παρακάτω πίνακα με Χ πέντε λέξεις (απλές ή σύνθετες) που είναι ετυμολογικά συγγενείς με το ρήμα λέγω. λόγος
απόρρητος
έπος
διάρρηξη
ρήμα
επομένως
επόπτης
ρήτορας
κατάληξη
υποψία Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)13 of 223.
ΘΕΜΑ 329ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 663-682 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Ὅστις δ΄ ὑπερβὰς ἢ νόμους βιάζεται ἢ τοὐπιτάσσειν τοῖς κρατοῦσιν νοεῖ͵ οὐκ ἔστ΄ ἐπαίνου τοῦτον ἐξ ἐμοῦ τυχεῖν.
665
Ἀλλ΄ ὃν πόλις στήσειε͵ τοῦδε χρὴ κλύειν καὶ σμικρὰ καὶ δίκαια καὶ τἀναντία. Καὶ τοῦτον ἂν τὸν ἄνδρα θαρσοίην ἐγὼ καλῶς μὲν ἄρχειν͵ εὖ δ΄ ἂν ἄρχεσθαι θέλειν͵ δορός τ΄ ἂν ἐν χειμῶνι προστεταγμένον
670
μένειν δίκαιον κἀγαθὸν παραστάτην. Ἀναρχίας δὲ μεῖζον οὐκ ἔστιν κακόν· αὕτη πόλεις ὄλλυσιν͵ ἥδ΄ ἀναστάτους οἴκους τίθησιν͵ ἥδε συμμάχου δορὸς τροπὰς καταρρήγνυσι· τῶν δ΄ ὀρθουμένων
675
σῴζει τὰ πολλὰ σώμαθ΄ ἡ πειθαρχία. Οὕτως ἀμυντέ΄ ἐστὶ τοῖς κοσμουμένοις͵ κοὔτοι γυναικὸς οὐδαμῶς ἡσσητέα· κρεῖσσον γάρ͵ εἴπερ δεῖ͵ πρὸς ἀνδρὸς ἐκπεσεῖν͵ κοὐκ ἂν γυναικῶν ἥσσονες καλοίμεθ΄ ἄν. ΧΟ.
680
Ἡμῖν μέν͵ εἰ μὴ τ χρόνῳ κεκλέμμεθα͵ λέγειν φρονούντως ὧν λέγεις δοκεῖς πέρι.
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἀναρχίας δὲ μεῖζον … ἥσσονες καλοίμεθ’ ἄν. Μονάδες 30 2. Να εντοπίσετε στο παρακάτω κείμενο δύο ανακρίβειες και στη θέση τους να γράψετε το σωστό. Τα κατά ποιόν μέρη της τραγωδίας είναι ο πρόλογος, ο μύθος, το ήθος, η διάνοια, το μέλος και η όψη. Τα θέματα των τραγικών μύθων οι ποιητές τα αντλούσαν μόνο από τη ζωή του Διονύσου, επειδή οι τραγωδίες παριστάνονταν σε διονυσιακές γιορτές. Μονάδες 10
1
Arxaia_B_(Part 3)14 of 223.
3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την αντώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν). Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. μεῖζον
α) ἄδικος
2. ἀναρχία
β) ἐχθρός
3. ἔπαινος
γ) ἀταξία
4. σύμμαχος
δ) κρεῖττον
5. δίκαιος
ε) πειθαρχία στ) ἔλασσον ζ) ψόγος Μονάδες 5
β) καταστήσω, κτενῶ, θρέψω, ὑπερβάς, ἄρχειν: Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)15 of 223.
ΘΕΜΑ 330ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 663-682 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Ὅστις δ΄ ὑπερβὰς ἢ νόμους βιάζεται ἢ τοὐπιτάσσειν τοῖς κρατοῦσιν νοεῖ͵ οὐκ ἔστ΄ ἐπαίνου τοῦτον ἐξ ἐμοῦ τυχεῖν.
665
Ἀλλ΄ ὃν πόλις στήσειε͵ τοῦδε χρὴ κλύειν καὶ σμικρὰ καὶ δίκαια καὶ τἀναντία. Καὶ τοῦτον ἂν τὸν ἄνδρα θαρσοίην ἐγὼ καλῶς μὲν ἄρχειν͵ εὖ δ΄ ἂν ἄρχεσθαι θέλειν͵ δορός τ΄ ἂν ἐν χειμῶνι προστεταγμένον
670
μένειν δίκαιον κἀγαθὸν παραστάτην. Ἀναρχίας δὲ μεῖζον οὐκ ἔστιν κακόν· αὕτη πόλεις ὄλλυσιν͵ ἥδ΄ ἀναστάτους οἴκους τίθησιν͵ ἥδε συμμάχου δορὸς τροπὰς καταρρήγνυσι· τῶν δ΄ ὀρθουμένων
675
σῴζει τὰ πολλὰ σώμαθ΄ ἡ πειθαρχία. Οὕτως ἀμυντέ΄ ἐστὶ τοῖς κοσμουμένοις͵ κοὔτοι γυναικὸς οὐδαμῶς ἡσσητέα· κρεῖσσον γάρ͵ εἴπερ δεῖ͵ πρὸς ἀνδρὸς ἐκπεσεῖν͵ κοὐκ ἂν γυναικῶν ἥσσονες καλοίμεθ΄ ἄν. ΧΟ.
680
Ἡμῖν μέν͵ εἰ μὴ τ χρόνῳ κεκλέμμεθα͵ λέγειν φρονούντως ὧν λέγεις δοκεῖς πέρι.
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἀναρχίας δὲ μεῖζον … ἥσσονες καλοίμεθ’ ἄν. Μονάδες 30 2. Να αναφέρετε ονομαστικά τα κατά ποιόν μέρη της τραγωδίας και να παρουσιάσετε αναλυτικά τρία από αυτά. Μονάδες 10 3. Να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό (Β΄ στήλη) και επίθετο (Γ΄ στήλη), απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμιά από τις λέξεις της Α΄ στήλης.
1
Arxaia_B_(Part 3)16 of 223.
Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
Γ΄ ΣΗΛΗ
Λέξεις
Ουσιαστικά
Επίθετα
βιάζεται νοεῖ τυχεῖν ἄρχεσθαι τίθησιν Μονάδες 10
2
Arxaia_B_(Part 3)17 of 223.
ΘΕΜΑ 331ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 683-700 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΙ.
Πάτερ͵ θεοὶ φύουσιν ἀνθρώποις φρένας, πάντων ὅσ΄ ἐστὶ χρημάτων ὑπέρτατον· Ἐγὼ δ΄ ὅπως σὺ μὴ λέγεις ὀρθῶς τάδε͵
685
οὔτ΄ ἂν δυναίμην μήτ΄ ἐπισταίμην λέγειν· γένοιτο μεντἂν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον. Σοῦ δ΄ οὖν πέφυκα πάντα προσκοπεῖν ὅσα λέγει τις ἢ πράσσει τις ἢ ψέγειν ἔχει· τὸ γὰρ σὸν ὄμμα δεινὸν ἀνδρὶ δημότῃ
690
λόγοις τοιούτοις, οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Ἐμοὶ δ΄ ἀκούειν ἔσθ΄ ὑπὸ σκότου τάδε͵ τὴν παῖδα ταύτην οἷ΄ ὀδύρεται πόλις͵ πασῶν γυναικῶν ὡς ἀναξιωτάτη κάκιστ΄ ἀπ΄ ἔργων εὐκλεεστάτων φθίνει·
695
ἥτις τὸν αὑτῆς αὐτάδελφον ἐν φοναῖς πεπτῶτ΄ ἄθαπτον μήθ΄ ὑπ΄ ὠμηστῶν κυνῶν εἴασ΄ ὀλέσθαι μήθ΄ ὑπ΄ οἰωνῶν τινος· οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν; τοιάδ΄ ἐρεμνὴ σῖγ΄ ἐπέρχεται φάτις.
700
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πάτερ, θεοὶ φύουσιν … οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Μονάδες 30 2. α) Πώς αντιμετωπίστηκαν οι καινοτομίες του Θέσπη στην εποχή του; β) Ποιες αλλαγές οδήγησαν σταδιακά την τραγωδία στην οριστική της μορφή ως θεατρικού είδους; Μονάδες 10 3. φρένας, χρημάτων, λόγοις, ἔργων, τιμῆς: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Μονάδες 10
1
Arxaia_B_(Part 3)18 of 223.
ΘΕΜΑ 332ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 683-700 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΙ.
Πάτερ͵ θεοὶ φύουσιν ἀνθρώποις φρένας, πάντων ὅσ΄ ἐστὶ χρημάτων ὑπέρτατον· Ἐγὼ δ΄ ὅπως σὺ μὴ λέγεις ὀρθῶς τάδε͵
685
οὔτ΄ ἂν δυναίμην μήτ΄ ἐπισταίμην λέγειν· γένοιτο μεντἂν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον. Σοῦ δ΄ οὖν πέφυκα πάντα προσκοπεῖν ὅσα λέγει τις ἢ πράσσει τις ἢ ψέγειν ἔχει· τὸ γὰρ σὸν ὄμμα δεινὸν ἀνδρὶ δημότῃ
690
λόγοις τοιούτοις, οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Ἐμοὶ δ΄ ἀκούειν ἔσθ΄ ὑπὸ σκότου τάδε͵ τὴν παῖδα ταύτην οἷ΄ ὀδύρεται πόλις͵ πασῶν γυναικῶν ὡς ἀναξιωτάτη κάκιστ΄ ἀπ΄ ἔργων εὐκλεεστάτων φθίνει·
695
ἥτις τὸν αὑτῆς αὐτάδελφον ἐν φοναῖς πεπτῶτ΄ ἄθαπτον μήθ΄ ὑπ΄ ὠμηστῶν κυνῶν εἴασ΄ ὀλέσθαι μήθ΄ ὑπ΄ οἰωνῶν τινος· οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν; τοιάδ΄ ἐρεμνὴ σῖγ΄ ἐπέρχεται φάτις.
700
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πάτερ, θεοὶ φύουσιν … οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Μονάδες 30 2. Ποιες διονυσιακές εορτές τελούνταν στην Αττική. Να τις αναφέρετε ονομαστικά και να παρουσιάσετε την πιο λαμπρή και επίσημη. Μονάδες 10 3. α) προσκοπεῖν, εὐκλεέστατον, αὐτάδελφον, ἐπέρχεται, ἀναξιωτάτη: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. Μονάδες 5
1
Arxaia_B_(Part 3)19 of 223.
β) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται: ρηματικοί τύποι κατάληξη ομόρριζα ουσιαστικά φύουσιν
-όν
λέγεις
-ις
πράσσει
-μα
ἐπισταίμην ψέγειν
-μων -ος Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)20 of 223.
ΘΕΜΑ 333ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 683-700 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΙ.
Πάτερ͵ θεοὶ φύουσιν ἀνθρώποις φρένας, πάντων ὅσ΄ ἐστὶ χρημάτων ὑπέρτατον· Ἐγὼ δ΄ ὅπως σὺ μὴ λέγεις ὀρθῶς τάδε͵
685
οὔτ΄ ἂν δυναίμην μήτ΄ ἐπισταίμην λέγειν· γένοιτο μεντἂν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον. Σοῦ δ΄ οὖν πέφυκα πάντα προσκοπεῖν ὅσα λέγει τις ἢ πράσσει τις ἢ ψέγειν ἔχει· τὸ γὰρ σὸν ὄμμα δεινὸν ἀνδρὶ δημότῃ
690
λόγοις τοιούτοις, οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Ἐμοὶ δ΄ ἀκούειν ἔσθ΄ ὑπὸ σκότου τάδε͵ τὴν παῖδα ταύτην οἷ΄ ὀδύρεται πόλις͵ πασῶν γυναικῶν ὡς ἀναξιωτάτη κάκιστ΄ ἀπ΄ ἔργων εὐκλεεστάτων φθίνει·
695
ἥτις τὸν αὑτῆς αὐτάδελφον ἐν φοναῖς πεπτῶτ΄ ἄθαπτον μήθ΄ ὑπ΄ ὠμηστῶν κυνῶν εἴασ΄ ὀλέσθαι μήθ΄ ὑπ΄ οἰωνῶν τινος· οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν; τοιάδ΄ ἐρεμνὴ σῖγ΄ ἐπέρχεται φάτις.
700
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πάτερ, θεοὶ φύουσιν … οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Μονάδες 30 2. Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο των φράσεων ἡδυσμένῳ λόγῳ, δρώντων καὶ οὐ δι΄ ἀπαγγελίας από τον αριστοτελικό ορισμό της τραγωδίας. Μονάδες 10 3. α) Να σχηματίσετε για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης ένα παράγωγο επίθετο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη που δίνεται στη Β΄ στήλη. Επίθετα παράγωγα από ονόματα Α΄ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
Γ΄ ΣΗΛΗ
όνομα
κατάληξη
παράγωγο επίθετο 1
Arxaia_B_(Part 3)21 of 223.
πατήρ
-ῷος
θεός
-εῖος
σκότος
-ός
φρήν
-ρης
τιμή
-ιος Μονάδες 5
β) μεντἂν, εὐκλεέστατον, αὐτάδελφον, ἐπέρχεται, ἀναξιωτάτη: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)22 of 223.
ΘΕΜΑ 335ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 683-700 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΙ.
Πάτερ͵ θεοὶ φύουσιν ἀνθρώποις φρένας, πάντων ὅσ΄ ἐστὶ χρημάτων ὑπέρτατον· Ἐγὼ δ΄ ὅπως σὺ μὴ λέγεις ὀρθῶς τάδε͵
685
οὔτ΄ ἂν δυναίμην μήτ΄ ἐπισταίμην λέγειν· γένοιτο μεντἂν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον. Σοῦ δ΄ οὖν πέφυκα πάντα προσκοπεῖν ὅσα λέγει τις ἢ πράσσει τις ἢ ψέγειν ἔχει· τὸ γὰρ σὸν ὄμμα δεινὸν ἀνδρὶ δημότῃ
690
λόγοις τοιούτοις, οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Ἐμοὶ δ΄ ἀκούειν ἔσθ΄ ὑπὸ σκότου τάδε͵ τὴν παῖδα ταύτην οἷ΄ ὀδύρεται πόλις͵ πασῶν γυναικῶν ὡς ἀναξιωτάτη κάκιστ΄ ἀπ΄ ἔργων εὐκλεεστάτων φθίνει·
695
ἥτις τὸν αὑτῆς αὐτάδελφον ἐν φοναῖς πεπτῶτ΄ ἄθαπτον μήθ΄ ὑπ΄ ὠμηστῶν κυνῶν εἴασ΄ ὀλέσθαι μήθ΄ ὑπ΄ οἰωνῶν τινος· οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν; τοιάδ΄ ἐρεμνὴ σῖγ΄ ἐπέρχεται φάτις.
700
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πάτερ, θεοὶ φύουσιν … οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Μονάδες 30 2. Ποιες εισόδους χρησιμοποιούσαν οι υποκριτές κατά τη διάρκεια της παράστασης; Μονάδες 10 3. ὄμμα, λόγοις, ἔργων, τιμῆς, φάτις: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Μονάδες 10
1
Arxaia_B_(Part 3)23 of 223.
ΘΕΜΑ 336ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 683-700 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΙ.
Πάτερ͵ θεοὶ φύουσιν ἀνθρώποις φρένας, πάντων ὅσ΄ ἐστὶ χρημάτων ὑπέρτατον· Ἐγὼ δ΄ ὅπως σὺ μὴ λέγεις ὀρθῶς τάδε͵
685
οὔτ΄ ἂν δυναίμην μήτ΄ ἐπισταίμην λέγειν· γένοιτο μεντἂν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον. Σοῦ δ΄ οὖν πέφυκα πάντα προσκοπεῖν ὅσα λέγει τις ἢ πράσσει τις ἢ ψέγειν ἔχει· τὸ γὰρ σὸν ὄμμα δεινὸν ἀνδρὶ δημότῃ
690
λόγοις τοιούτοις, οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Ἐμοὶ δ΄ ἀκούειν ἔσθ΄ ὑπὸ σκότου τάδε͵ τὴν παῖδα ταύτην οἷ΄ ὀδύρεται πόλις͵ πασῶν γυναικῶν ὡς ἀναξιωτάτη κάκιστ΄ ἀπ΄ ἔργων εὐκλεεστάτων φθίνει·
695
ἥτις τὸν αὑτῆς αὐτάδελφον ἐν φοναῖς πεπτῶτ΄ ἄθαπτον μήθ΄ ὑπ΄ ὠμηστῶν κυνῶν εἴασ΄ ὀλέσθαι μήθ΄ ὑπ΄ οἰωνῶν τινος· οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν; τοιάδ΄ ἐρεμνὴ σῖγ΄ ἐπέρχεται φάτις.
700
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πάτερ, θεοὶ φύουσιν … οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Μονάδες 30 2. α) Να αναφέρετε ονομαστικά τους συντελεστές της αρχαίας παράστασης. β) Ποιος ήταν ο βασικός συντελεστής της αρχαίας παράστασης και ποιος ο ρόλος του; Μονάδες 10 3. α) λόγος, ῥήτωρ, πρᾶγμα, πρᾶξις, πράκτωρ: Να κατατάξετε τις παραπάνω ετυμολογικά συγγενείς προς τους ρηματικούς τύπους του κειμένου λέγει και πράσσει/πράττει λέξεις της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στην κατάλληλη στήλη, ανάλογα με το τι σημαίνει καθεμία. ενέργεια ή κατάσταση πρόσωπο που ενεργεί αποτέλεσμα ενέργειας 1
Arxaia_B_(Part 3)24 of 223.
Μονάδες 5 β) φύουσιν, δυναίμην, προσκοπεῖν, λαχεῖν, ὀλέσθαι: Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)25 of 223.
ΘΕΜΑ 337ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 683-700 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΙ.
Πάτερ͵ θεοὶ φύουσιν ἀνθρώποις φρένας, πάντων ὅσ΄ ἐστὶ χρημάτων ὑπέρτατον· Ἐγὼ δ΄ ὅπως σὺ μὴ λέγεις ὀρθῶς τάδε͵
685
οὔτ΄ ἂν δυναίμην μήτ΄ ἐπισταίμην λέγειν· γένοιτο μεντἂν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον. Σοῦ δ΄ οὖν πέφυκα πάντα προσκοπεῖν ὅσα λέγει τις ἢ πράσσει τις ἢ ψέγειν ἔχει· τὸ γὰρ σὸν ὄμμα δεινὸν ἀνδρὶ δημότῃ
690
λόγοις τοιούτοις, οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Ἐμοὶ δ΄ ἀκούειν ἔσθ΄ ὑπὸ σκότου τάδε͵ τὴν παῖδα ταύτην οἷ΄ ὀδύρεται πόλις͵ πασῶν γυναικῶν ὡς ἀναξιωτάτη κάκιστ΄ ἀπ΄ ἔργων εὐκλεεστάτων φθίνει·
695
ἥτις τὸν αὑτῆς αὐτάδελφον ἐν φοναῖς πεπτῶτ΄ ἄθαπτον μήθ΄ ὑπ΄ ὠμηστῶν κυνῶν εἴασ΄ ὀλέσθαι μήθ΄ ὑπ΄ οἰωνῶν τινος· οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν; τοιάδ΄ ἐρεμνὴ σῖγ΄ ἐπέρχεται φάτις.
700
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πάτερ, θεοὶ φύουσιν … οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Μονάδες 30 2. Να περιγράψετε τα βασικά μέρη του κυρίως θεάτρου ή κοίλου. Μονάδες 10 3. δυναίμην, γένοιτο, ἀκούειν, λέγει, πράσσει: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
1
Arxaia_B_(Part 3)26 of 223.
ΘΕΜΑ 338ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 683-700 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΙ.
Πάτερ͵ θεοὶ φύουσιν ἀνθρώποις φρένας, πάντων ὅσ΄ ἐστὶ χρημάτων ὑπέρτατον· Ἐγὼ δ΄ ὅπως σὺ μὴ λέγεις ὀρθῶς τάδε͵
685
οὔτ΄ ἂν δυναίμην μήτ΄ ἐπισταίμην λέγειν· γένοιτο μεντἂν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον. Σοῦ δ΄ οὖν πέφυκα πάντα προσκοπεῖν ὅσα λέγει τις ἢ πράσσει τις ἢ ψέγειν ἔχει· τὸ γὰρ σὸν ὄμμα δεινὸν ἀνδρὶ δημότῃ
690
λόγοις τοιούτοις, οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Ἐμοὶ δ΄ ἀκούειν ἔσθ΄ ὑπὸ σκότου τάδε͵ τὴν παῖδα ταύτην οἷ΄ ὀδύρεται πόλις͵ πασῶν γυναικῶν ὡς ἀναξιωτάτη κάκιστ΄ ἀπ΄ ἔργων εὐκλεεστάτων φθίνει·
695
ἥτις τὸν αὑτῆς αὐτάδελφον ἐν φοναῖς πεπτῶτ΄ ἄθαπτον μήθ΄ ὑπ΄ ὠμηστῶν κυνῶν εἴασ΄ ὀλέσθαι μήθ΄ ὑπ΄ οἰωνῶν τινος· οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν; τοιάδ΄ ἐρεμνὴ σῖγ΄ ἐπέρχεται φάτις.
700
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πάτερ, θεοὶ φύουσιν … οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Μονάδες 30 2. Ποια είναι η προσφορά του Αρίωνα στην εξέλιξη του διθυράμβου; Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την αντώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν). Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. κάκιστα
α) φῶς
2. ψέγω
β) ἀπρακτῶ
3. σκότος
γ) ψεύδομαι
4. ὀρθῶς
δ) κάλλιστα 1
Arxaia_B_(Part 3)27 of 223.
5. πράσσω/πράττω
ε) ἥκιστα στ) ἐπαινῶ ζ) ἀναληθῶς Μονάδες 5
β) λέγειν, γένοιτο, πέφυκα, προσκοπεῖν, ἀκούειν: Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)28 of 223.
ΘΕΜΑ 339ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 683-700 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΙ.
Πάτερ͵ θεοὶ φύουσιν ἀνθρώποις φρένας, πάντων ὅσ΄ ἐστὶ χρημάτων ὑπέρτατον· Ἐγὼ δ΄ ὅπως σὺ μὴ λέγεις ὀρθῶς τάδε͵
685
οὔτ΄ ἂν δυναίμην μήτ΄ ἐπισταίμην λέγειν· γένοιτο μεντἂν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον. Σοῦ δ΄ οὖν πέφυκα πάντα προσκοπεῖν ὅσα λέγει τις ἢ πράσσει τις ἢ ψέγειν ἔχει· τὸ γὰρ σὸν ὄμμα δεινὸν ἀνδρὶ δημότῃ
690
λόγοις τοιούτοις, οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Ἐμοὶ δ΄ ἀκούειν ἔσθ΄ ὑπὸ σκότου τάδε͵ τὴν παῖδα ταύτην οἷ΄ ὀδύρεται πόλις͵ πασῶν γυναικῶν ὡς ἀναξιωτάτη κάκιστ΄ ἀπ΄ ἔργων εὐκλεεστάτων φθίνει·
695
ἥτις τὸν αὑτῆς αὐτάδελφον ἐν φοναῖς πεπτῶτ΄ ἄθαπτον μήθ΄ ὑπ΄ ὠμηστῶν κυνῶν εἴασ΄ ὀλέσθαι μήθ΄ ὑπ΄ οἰωνῶν τινος· οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν; τοιάδ΄ ἐρεμνὴ σῖγ΄ ἐπέρχεται φάτις.
700
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πάτερ, θεοὶ φύουσιν … οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Μονάδες 30 2. Πώς λάτρευαν τον θεό Διόνυσο οι οπαδοί του; Να αναφέρετε και να περιγράψετε το ουσιώδες γνώρισμα της διονυσιακής λατρείας. Μονάδες 10 3. φύουσιν, δυναίμην, τέρψῃ, πεπτῶτα, λαχεῖν: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
1
Arxaia_B_(Part 3)29 of 223.
ΘΕΜΑ 340ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 683-700 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΙ.
Πάτερ͵ θεοὶ φύουσιν ἀνθρώποις φρένας, πάντων ὅσ΄ ἐστὶ χρημάτων ὑπέρτατον· Ἐγὼ δ΄ ὅπως σὺ μὴ λέγεις ὀρθῶς τάδε͵
685
οὔτ΄ ἂν δυναίμην μήτ΄ ἐπισταίμην λέγειν· γένοιτο μεντἂν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον. Σοῦ δ΄ οὖν πέφυκα πάντα προσκοπεῖν ὅσα λέγει τις ἢ πράσσει τις ἢ ψέγειν ἔχει· τὸ γὰρ σὸν ὄμμα δεινὸν ἀνδρὶ δημότῃ
690
λόγοις τοιούτοις, οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Ἐμοὶ δ΄ ἀκούειν ἔσθ΄ ὑπὸ σκότου τάδε͵ τὴν παῖδα ταύτην οἷ΄ ὀδύρεται πόλις͵ πασῶν γυναικῶν ὡς ἀναξιωτάτη κάκιστ΄ ἀπ΄ ἔργων εὐκλεεστάτων φθίνει·
695
ἥτις τὸν αὑτῆς αὐτάδελφον ἐν φοναῖς πεπτῶτ΄ ἄθαπτον μήθ΄ ὑπ΄ ὠμηστῶν κυνῶν εἴασ΄ ὀλέσθαι μήθ΄ ὑπ΄ οἰωνῶν τινος· οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν; τοιάδ΄ ἐρεμνὴ σῖγ΄ ἐπέρχεται φάτις.
700
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πάτερ, θεοὶ φύουσιν … οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Μονάδες 30 2. Να εντοπίσετε στο παρακάτω κείμενο δύο ανακρίβειες και στη θέση τους να γράψετε το σωστό. Η χορηγία ήταν η τιμητική λειτουργία, κατά την οποία ο χορηγός χρηματοδοτούσε την προετοιμασία του χορού. Ο χορηγός διάλεγε τους ηθοποιούς που θα ερμήνευαν τους θεατρικούς ρόλους και συμμετείχε στην επιλογή των κριτών. Μονάδες 10 3. Να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό (Β΄ στήλη) και επίθετο (Γ΄ στήλη), απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης. 1
Arxaia_B_(Part 3)30 of 223.
Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
Γ΄ ΣΗΛΗ
Λέξεις
Ουσιαστικά
Επίθετα
λέγω ἐπίσταμαι πράττω τέρπω ἀκούω Μονάδες 10
2
Arxaia_B_(Part 3)31 of 223.
ΘΕΜΑ 341ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 683-700 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΙ.
Πάτερ͵ θεοὶ φύουσιν ἀνθρώποις φρένας, πάντων ὅσ΄ ἐστὶ χρημάτων ὑπέρτατον· Ἐγὼ δ΄ ὅπως σὺ μὴ λέγεις ὀρθῶς τάδε͵
685
οὔτ΄ ἂν δυναίμην μήτ΄ ἐπισταίμην λέγειν· γένοιτο μεντἂν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον. Σοῦ δ΄ οὖν πέφυκα πάντα προσκοπεῖν ὅσα λέγει τις ἢ πράσσει τις ἢ ψέγειν ἔχει· τὸ γὰρ σὸν ὄμμα δεινὸν ἀνδρὶ δημότῃ
690
λόγοις τοιούτοις, οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Ἐμοὶ δ΄ ἀκούειν ἔσθ΄ ὑπὸ σκότου τάδε͵ τὴν παῖδα ταύτην οἷ΄ ὀδύρεται πόλις͵ πασῶν γυναικῶν ὡς ἀναξιωτάτη κάκιστ΄ ἀπ΄ ἔργων εὐκλεεστάτων φθίνει·
695
ἥτις τὸν αὑτῆς αὐτάδελφον ἐν φοναῖς πεπτῶτ΄ ἄθαπτον μήθ΄ ὑπ΄ ὠμηστῶν κυνῶν εἴασ΄ ὀλέσθαι μήθ΄ ὑπ΄ οἰωνῶν τινος· οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν; τοιάδ΄ ἐρεμνὴ σῖγ΄ ἐπέρχεται φάτις.
700
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἐμοὶ δ' ἀκούειν … ἐρεμνὴ σῖγ' ἐπέρχεται φάτις. Μονάδες 30 2. Να προσδιορίσετε το περιεχόμενο των όρων: πάροδοι, διαζώματα, κερκίδες. Μονάδες 10 3. α) προσκοπεῖν, εὐκλεέστατον, αὐτάδελφον, ἐπέρχεται, ἀναξιωτάτη: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. Μονάδες 5 β) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό (απλό ή σύνθετο) της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται:
1
Arxaia_B_(Part 3)32 of 223.
ρηματικοί τύποι κατάληξη ομόρριζα ουσιαστικά φύουσιν
-όν
λέγεις
-ις
πράσσει
-μα
ἐπισταίμην ψέγειν
-μων -ος Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)33 of 223.
ΘΕΜΑ 342ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 683-700 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΙ.
Πάτερ͵ θεοὶ φύουσιν ἀνθρώποις φρένας, πάντων ὅσ΄ ἐστὶ χρημάτων ὑπέρτατον· Ἐγὼ δ΄ ὅπως σὺ μὴ λέγεις ὀρθῶς τάδε͵
685
οὔτ΄ ἂν δυναίμην μήτ΄ ἐπισταίμην λέγειν· γένοιτο μεντἂν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον. Σοῦ δ΄ οὖν πέφυκα πάντα προσκοπεῖν ὅσα λέγει τις ἢ πράσσει τις ἢ ψέγειν ἔχει· τὸ γὰρ σὸν ὄμμα δεινὸν ἀνδρὶ δημότῃ
690
λόγοις τοιούτοις, οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Ἐμοὶ δ΄ ἀκούειν ἔσθ΄ ὑπὸ σκότου τάδε͵ τὴν παῖδα ταύτην οἷ΄ ὀδύρεται πόλις͵ πασῶν γυναικῶν ὡς ἀναξιωτάτη κάκιστ΄ ἀπ΄ ἔργων εὐκλεεστάτων φθίνει·
695
ἥτις τὸν αὑτῆς αὐτάδελφον ἐν φοναῖς πεπτῶτ΄ ἄθαπτον μήθ΄ ὑπ΄ ὠμηστῶν κυνῶν εἴασ΄ ὀλέσθαι μήθ΄ ὑπ΄ οἰωνῶν τινος· οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν; τοιάδ΄ ἐρεμνὴ σῖγ΄ ἐπέρχεται φάτις.
700
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἐμοὶ δ' ἀκούειν … ἐρεμνὴ σῖγ' ἐπέρχεται φάτις. Μονάδες 30 2. Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο της φράσης μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας από τον αριστοτελικό ορισμό της τραγωδίας. Μονάδες 10 3. α) Να σχηματίσετε για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης ένα παράγωγο επίθετο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη που δίνεται στη Β΄ στήλη. Επίθετα παράγωγα από ονόματα Α΄ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
Γ΄ ΣΗΛΗ
όνομα
κατάληξη
παράγωγο επίθετο
1
Arxaia_B_(Part 3)34 of 223.
πατήρ
-ῷος
θεός
-εῖος
σκότος
-ός
φρήν
-ρης
τιμή
-ιος Μονάδες 5
β) μεντἂν, εὐκλεέστατον, αὐτάδελφον, ἐπέρχεται, ἀναξιωτάτη:: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)35 of 223.
ΘΕΜΑ 343ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 683-700 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΙ.
Πάτερ͵ θεοὶ φύουσιν ἀνθρώποις φρένας, πάντων ὅσ΄ ἐστὶ χρημάτων ὑπέρτατον· Ἐγὼ δ΄ ὅπως σὺ μὴ λέγεις ὀρθῶς τάδε͵
685
οὔτ΄ ἂν δυναίμην μήτ΄ ἐπισταίμην λέγειν· γένοιτο μεντἂν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον. Σοῦ δ΄ οὖν πέφυκα πάντα προσκοπεῖν ὅσα λέγει τις ἢ πράσσει τις ἢ ψέγειν ἔχει· τὸ γὰρ σὸν ὄμμα δεινὸν ἀνδρὶ δημότῃ
690
λόγοις τοιούτοις, οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Ἐμοὶ δ΄ ἀκούειν ἔσθ΄ ὑπὸ σκότου τάδε͵ τὴν παῖδα ταύτην οἷ΄ ὀδύρεται πόλις͵ πασῶν γυναικῶν ὡς ἀναξιωτάτη κάκιστ΄ ἀπ΄ ἔργων εὐκλεεστάτων φθίνει·
695
ἥτις τὸν αὑτῆς αὐτάδελφον ἐν φοναῖς πεπτῶτ΄ ἄθαπτον μήθ΄ ὑπ΄ ὠμηστῶν κυνῶν εἴασ΄ ὀλέσθαι μήθ΄ ὑπ΄ οἰωνῶν τινος· οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν; τοιάδ΄ ἐρεμνὴ σῖγ΄ ἐπέρχεται φάτις.
700
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἐμοὶ δ' ἀκούειν … ἐρεμνὴ σῖγ' ἐπέρχεται φάτις. Μονάδες 30 2. α) Να περιγράψετε τη σκηνή του αρχαίου θεάτρου. β) Να περιγράψετε το λογεῖον και τη λειτουργία του. Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη συνώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. ἐπίσταμαι
α) εὐφραίνομαι
2. λέγω
β) κλύω
1
Arxaia_B_(Part 3)36 of 223.
3. τέρπομαι
γ) ἵσταμαι
4. ψέγω
δ) γιγνώσκω
5. ἀκούω
ε) φημί στ) ἐπαινῶ ζ) κατηγορῶ Μονάδες 5
β) φρόνηση, ανόρθωση, σκέψη, ανδρεία, οδυρμός: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)37 of 223.
ΘΕΜΑ 344ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 683-700 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΙ.
Πάτερ͵ θεοὶ φύουσιν ἀνθρώποις φρένας, πάντων ὅσ΄ ἐστὶ χρημάτων ὑπέρτατον· Ἐγὼ δ΄ ὅπως σὺ μὴ λέγεις ὀρθῶς τάδε͵
685
οὔτ΄ ἂν δυναίμην μήτ΄ ἐπισταίμην λέγειν· γένοιτο μεντἂν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον. Σοῦ δ΄ οὖν πέφυκα πάντα προσκοπεῖν ὅσα λέγει τις ἢ πράσσει τις ἢ ψέγειν ἔχει· τὸ γὰρ σὸν ὄμμα δεινὸν ἀνδρὶ δημότῃ
690
λόγοις τοιούτοις, οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Ἐμοὶ δ΄ ἀκούειν ἔσθ΄ ὑπὸ σκότου τάδε͵ τὴν παῖδα ταύτην οἷ΄ ὀδύρεται πόλις͵ πασῶν γυναικῶν ὡς ἀναξιωτάτη κάκιστ΄ ἀπ΄ ἔργων εὐκλεεστάτων φθίνει·
695
ἥτις τὸν αὑτῆς αὐτάδελφον ἐν φοναῖς πεπτῶτ΄ ἄθαπτον μήθ΄ ὑπ΄ ὠμηστῶν κυνῶν εἴασ΄ ὀλέσθαι μήθ΄ ὑπ΄ οἰωνῶν τινος· οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν; τοιάδ΄ ἐρεμνὴ σῖγ΄ ἐπέρχεται φάτις.
700
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἐμοὶ δ' ἀκούειν … ἐρεμνὴ σῖγ' ἐπέρχεται φάτις. Μονάδες 30 2. Τι γνωρίζετε για τη σκηνογραφία του αρχαίου θεάτρου και ποιες ανάγκες αυτή εξυπηρετούσε; Μονάδες 10 3. ὄμμα, λόγοις, ἔργων, τιμῆς, φάτις: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Μονάδες 10
1
Arxaia_B_(Part 3)38 of 223.
ΘΕΜΑ 345ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 683-700 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΙ.
Πάτερ͵ θεοὶ φύουσιν ἀνθρώποις φρένας, πάντων ὅσ΄ ἐστὶ χρημάτων ὑπέρτατον· Ἐγὼ δ΄ ὅπως σὺ μὴ λέγεις ὀρθῶς τάδε͵
685
οὔτ΄ ἂν δυναίμην μήτ΄ ἐπισταίμην λέγειν· γένοιτο μεντἂν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον. Σοῦ δ΄ οὖν πέφυκα πάντα προσκοπεῖν ὅσα λέγει τις ἢ πράσσει τις ἢ ψέγειν ἔχει· τὸ γὰρ σὸν ὄμμα δεινὸν ἀνδρὶ δημότῃ
690
λόγοις τοιούτοις, οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Ἐμοὶ δ΄ ἀκούειν ἔσθ΄ ὑπὸ σκότου τάδε͵ τὴν παῖδα ταύτην οἷ΄ ὀδύρεται πόλις͵ πασῶν γυναικῶν ὡς ἀναξιωτάτη κάκιστ΄ ἀπ΄ ἔργων εὐκλεεστάτων φθίνει·
695
ἥτις τὸν αὑτῆς αὐτάδελφον ἐν φοναῖς πεπτῶτ΄ ἄθαπτον μήθ΄ ὑπ΄ ὠμηστῶν κυνῶν εἴασ΄ ὀλέσθαι μήθ΄ ὑπ΄ οἰωνῶν τινος· οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν; τοιάδ΄ ἐρεμνὴ σῖγ΄ ἐπέρχεται φάτις.
700
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἐμοὶ δ' ἀκούειν … ἐρεμνὴ σῖγ' ἐπέρχεται φάτις. Μονάδες 30 2. α) Τι ήταν τα θεωρικά και οι προεδρίες; β) Ποιος ήταν ο ρόλος των ραβδούχων; Μονάδες 10 3. α) λόγος, ῥήτωρ, πρᾶγμα, πρᾶξις, πράκτωρ: Να κατατάξετε τις παραπάνω ετυμολογικά συγγενείς προς τους ρηματικούς τύπους του κειμένου λέγει και πράσσει/πράττει λέξεις της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στην κατάλληλη στήλη, ανάλογα με το τι σημαίνει καθεμία. ενέργεια ή κατάσταση πρόσωπο που ενεργεί αποτέλεσμα ενέργειας
1
Arxaia_B_(Part 3)39 of 223.
Μονάδες 5 β) φύουσιν, δυναίμην, προσκοπεῖν, λαχεῖν, ὀλέσθαι: Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)40 of 223.
ΘΕΜΑ 346ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 683-700 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΙ.
Πάτερ͵ θεοὶ φύουσιν ἀνθρώποις φρένας, πάντων ὅσ΄ ἐστὶ χρημάτων ὑπέρτατον· Ἐγὼ δ΄ ὅπως σὺ μὴ λέγεις ὀρθῶς τάδε͵
685
οὔτ΄ ἂν δυναίμην μήτ΄ ἐπισταίμην λέγειν· γένοιτο μεντἂν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον. Σοῦ δ΄ οὖν πέφυκα πάντα προσκοπεῖν ὅσα λέγει τις ἢ πράσσει τις ἢ ψέγειν ἔχει· τὸ γὰρ σὸν ὄμμα δεινὸν ἀνδρὶ δημότῃ
690
λόγοις τοιούτοις, οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Ἐμοὶ δ΄ ἀκούειν ἔσθ΄ ὑπὸ σκότου τάδε͵ τὴν παῖδα ταύτην οἷ΄ ὀδύρεται πόλις͵ πασῶν γυναικῶν ὡς ἀναξιωτάτη κάκιστ΄ ἀπ΄ ἔργων εὐκλεεστάτων φθίνει·
695
ἥτις τὸν αὑτῆς αὐτάδελφον ἐν φοναῖς πεπτῶτ΄ ἄθαπτον μήθ΄ ὑπ΄ ὠμηστῶν κυνῶν εἴασ΄ ὀλέσθαι μήθ΄ ὑπ΄ οἰωνῶν τινος· οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν; τοιάδ΄ ἐρεμνὴ σῖγ΄ ἐπέρχεται φάτις.
700
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἐμοὶ δ' ἀκούειν … ἐρεμνὴ σῖγ' ἐπέρχεται φάτις. Μονάδες 30 2. Τι γνωρίζετε για τον Σοφοκλή: γέννηση, οικογενειακό περιβάλλον, μόρφωση, ιδιαίτερα προσόντα. Μονάδες 10 3. δυναίμην, γένοιτο, ἀκούειν, λέγει, πράσσει: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
1
Arxaia_B_(Part 3)41 of 223.
ΘΕΜΑ 347ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 683-700 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΙ.
Πάτερ͵ θεοὶ φύουσιν ἀνθρώποις φρένας, πάντων ὅσ΄ ἐστὶ χρημάτων ὑπέρτατον· Ἐγὼ δ΄ ὅπως σὺ μὴ λέγεις ὀρθῶς τάδε͵
685
οὔτ΄ ἂν δυναίμην μήτ΄ ἐπισταίμην λέγειν· γένοιτο μεντἂν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον. Σοῦ δ΄ οὖν πέφυκα πάντα προσκοπεῖν ὅσα λέγει τις ἢ πράσσει τις ἢ ψέγειν ἔχει· τὸ γὰρ σὸν ὄμμα δεινὸν ἀνδρὶ δημότῃ
690
λόγοις τοιούτοις, οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Ἐμοὶ δ΄ ἀκούειν ἔσθ΄ ὑπὸ σκότου τάδε͵ τὴν παῖδα ταύτην οἷ΄ ὀδύρεται πόλις͵ πασῶν γυναικῶν ὡς ἀναξιωτάτη κάκιστ΄ ἀπ΄ ἔργων εὐκλεεστάτων φθίνει·
695
ἥτις τὸν αὑτῆς αὐτάδελφον ἐν φοναῖς πεπτῶτ΄ ἄθαπτον μήθ΄ ὑπ΄ ὠμηστῶν κυνῶν εἴασ΄ ὀλέσθαι μήθ΄ ὑπ΄ οἰωνῶν τινος· οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν; τοιάδ΄ ἐρεμνὴ σῖγ΄ ἐπέρχεται φάτις.
700
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἐμοὶ δ' ἀκούειν … ἐρεμνὴ σῖγ' ἐπέρχεται φάτις. Μονάδες 30 2. Για ποιους λόγους οι δραματικοί αγώνες διεξάγονταν στην αρχαία Αθήνα την άνοιξη; Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την αντώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν). Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. κάκιστα
α) φῶς
2. ψέγω
β) ἀπρακτῶ
3. σκότος
γ) ψεύδομαι 1
Arxaia_B_(Part 3)42 of 223.
4. ὀρθῶς
δ) κάλλιστα
5. πράσσω/πράττω
ε) ἥκιστα στ) ἐπαινῶ ζ) ἀναληθῶς Μονάδες 5
β) λέγειν, γένοιτο, πέφυκα, προσκοπεῖν, ἀκούειν: Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)43 of 223.
ΘΕΜΑ 348ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 683-700 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΙ.
Πάτερ͵ θεοὶ φύουσιν ἀνθρώποις φρένας, πάντων ὅσ΄ ἐστὶ χρημάτων ὑπέρτατον· Ἐγὼ δ΄ ὅπως σὺ μὴ λέγεις ὀρθῶς τάδε͵
685
οὔτ΄ ἂν δυναίμην μήτ΄ ἐπισταίμην λέγειν· γένοιτο μεντἂν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον. Σοῦ δ΄ οὖν πέφυκα πάντα προσκοπεῖν ὅσα λέγει τις ἢ πράσσει τις ἢ ψέγειν ἔχει· τὸ γὰρ σὸν ὄμμα δεινὸν ἀνδρὶ δημότῃ
690
λόγοις τοιούτοις, οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Ἐμοὶ δ΄ ἀκούειν ἔσθ΄ ὑπὸ σκότου τάδε͵ τὴν παῖδα ταύτην οἷ΄ ὀδύρεται πόλις͵ πασῶν γυναικῶν ὡς ἀναξιωτάτη κάκιστ΄ ἀπ΄ ἔργων εὐκλεεστάτων φθίνει·
695
ἥτις τὸν αὑτῆς αὐτάδελφον ἐν φοναῖς πεπτῶτ΄ ἄθαπτον μήθ΄ ὑπ΄ ὠμηστῶν κυνῶν εἴασ΄ ὀλέσθαι μήθ΄ ὑπ΄ οἰωνῶν τινος· οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν; τοιάδ΄ ἐρεμνὴ σῖγ΄ ἐπέρχεται φάτις.
700
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἐμοὶ δ' ἀκούειν … ἐρεμνὴ σῖγ' ἐπέρχεται φάτις. Μονάδες 30 2. α) Ποια είναι τα βασικά μέρη του αρχαίου θεάτρου (ονομαστικά); β) Ποια η χωρητικότητα των αρχαίων θεάτρων; Να αναφέρετε παραδείγματα. Μονάδες 10 3. φύουσιν, δυναίμην, τέρψῃ, πεπτῶτα, λαχεῖν: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
1
Arxaia_B_(Part 3)44 of 223.
ΘΕΜΑ 349ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 683-700 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΙ.
Πάτερ͵ θεοὶ φύουσιν ἀνθρώποις φρένας, πάντων ὅσ΄ ἐστὶ χρημάτων ὑπέρτατον· Ἐγὼ δ΄ ὅπως σὺ μὴ λέγεις ὀρθῶς τάδε͵
685
οὔτ΄ ἂν δυναίμην μήτ΄ ἐπισταίμην λέγειν· γένοιτο μεντἂν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον. Σοῦ δ΄ οὖν πέφυκα πάντα προσκοπεῖν ὅσα λέγει τις ἢ πράσσει τις ἢ ψέγειν ἔχει· τὸ γὰρ σὸν ὄμμα δεινὸν ἀνδρὶ δημότῃ
690
λόγοις τοιούτοις, οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Ἐμοὶ δ΄ ἀκούειν ἔσθ΄ ὑπὸ σκότου τάδε͵ τὴν παῖδα ταύτην οἷ΄ ὀδύρεται πόλις͵ πασῶν γυναικῶν ὡς ἀναξιωτάτη κάκιστ΄ ἀπ΄ ἔργων εὐκλεεστάτων φθίνει·
695
ἥτις τὸν αὑτῆς αὐτάδελφον ἐν φοναῖς πεπτῶτ΄ ἄθαπτον μήθ΄ ὑπ΄ ὠμηστῶν κυνῶν εἴασ΄ ὀλέσθαι μήθ΄ ὑπ΄ οἰωνῶν τινος· οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν; τοιάδ΄ ἐρεμνὴ σῖγ΄ ἐπέρχεται φάτις.
700
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἐμοὶ δ' ἀκούειν … ἐρεμνὴ σῖγ' ἐπέρχεται φάτις. Μονάδες 30 2. Να περιγράψετε τις καινοτομίες του Θέσπη που οδήγησαν από τον διθύραμβο στην τραγωδία. Μονάδες 10 3. Να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό (Β΄ στήλη) και επίθετο (Γ΄ στήλη), απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμιά από τις λέξεις της Α΄ στήλης. Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
Γ΄ ΣΗΛΗ
Λέξεις
Ουσιαστικά
Επίθετα
λέγω
1
Arxaia_B_(Part 3)45 of 223.
ἐπίσταμαι πράττω τέρπω ἀκούω Μονάδες 10
2
Arxaia_B_(Part 3)46 of 223.
ΘΕΜΑ 350ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 683-700 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΙ.
Πάτερ͵ θεοὶ φύουσιν ἀνθρώποις φρένας, πάντων ὅσ΄ ἐστὶ χρημάτων ὑπέρτατον· Ἐγὼ δ΄ ὅπως σὺ μὴ λέγεις ὀρθῶς τάδε͵
685
οὔτ΄ ἂν δυναίμην μήτ΄ ἐπισταίμην λέγειν· γένοιτο μεντἂν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον. Σοῦ δ΄ οὖν πέφυκα πάντα προσκοπεῖν ὅσα λέγει τις ἢ πράσσει τις ἢ ψέγειν ἔχει· τὸ γὰρ σὸν ὄμμα δεινὸν ἀνδρὶ δημότῃ
690
λόγοις τοιούτοις, οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Ἐμοὶ δ΄ ἀκούειν ἔσθ΄ ὑπὸ σκότου τάδε͵ τὴν παῖδα ταύτην οἷ΄ ὀδύρεται πόλις͵ πασῶν γυναικῶν ὡς ἀναξιωτάτη κάκιστ΄ ἀπ΄ ἔργων εὐκλεεστάτων φθίνει·
695
ἥτις τὸν αὑτῆς αὐτάδελφον ἐν φοναῖς πεπτῶτ΄ ἄθαπτον μήθ΄ ὑπ΄ ὠμηστῶν κυνῶν εἴασ΄ ὀλέσθαι μήθ΄ ὑπ΄ οἰωνῶν τινος· οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν; τοιάδ΄ ἐρεμνὴ σῖγ΄ ἐπέρχεται φάτις.
700
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἐμοὶ δ' ἀκούειν … ἐρεμνὴ σῖγ' ἐπέρχεται φάτις. Μονάδες 30 2. α) Ποιος ο ρόλος των μεταμφιέσεων του Διονύσου στη γένεση του δράματος; β) Πώς συνέβαλε ο Πεισίστρατος, ώστε να φτάσουμε στην πρώτη παράσταση δράματος (534 π.Χ.); Μονάδες 10 3. φρένας, χρημάτων, λόγοις, ἔργων, τιμῆς: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Μονάδες 10
1
Arxaia_B_(Part 3)47 of 223.
ΘΕΜΑ 151ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 441-457 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Σὲ δή͵ σὲ τὴν νεύουσαν εἰς πέδον κάρα͵ φῄς͵ ἢ καταρνῇ μὴ δεδρακέναι τάδε;
ΑΝ. Καὶ φημὶ δρᾶσαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι τὸ μή. ΚΡ.
Σὺ μὲν κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις ἔξω βαρείας αἰτίας ἐλεύθερον·
445
σὺ δ΄ εἰπέ μοι μὴ μῆκος͵ ἀλλὰ συντόμως͵ ᾔδησθα κηρυχθέντα μὴ πράσσειν τάδε; ΑΝ. ῎Ηιδη· τί δ΄ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν. ΚΡ.
Καὶ δῆτ΄ ἐτόλμας τούσδ΄ ὑπερβαίνειν νόμους;
ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἤιδη· τί δ'οὐκ ἔμελλον; … οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Μονάδες 30 2. Ποια είναι η προσφορά του Αρίωνα στην εξέλιξη του διθυράμβου; Μονάδες 10 3. α) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται: ρηματικοί τύποι
κατάληξη
ἀπαρνοῦμαι
-τής
κομίζοις
-ον
κηρυχθέντα
-μα
σθένειν
-ος
ὄντα
-α
ομόρριζα ουσιαστικά
Μονάδες 5
1
Arxaia_B_(Part 3)48 of 223.
β) δρᾶσαι, ἐλεύθερον, ἐμφανῆ, ὥρισεν, δύνασθαι: Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)49 of 223.
ΘΕΜΑ 152ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 441-457 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Σὲ δή͵ σὲ τὴν νεύουσαν εἰς πέδον κάρα͵ φῄς͵ ἢ καταρνῇ μὴ δεδρακέναι τάδε;
ΑΝ. Καὶ φημὶ δρᾶσαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι τὸ μή. ΚΡ.
Σὺ μὲν κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις ἔξω βαρείας αἰτίας ἐλεύθερον·
445
σὺ δ΄ εἰπέ μοι μὴ μῆκος͵ ἀλλὰ συντόμως͵ ᾔδησθα κηρυχθέντα μὴ πράσσειν τάδε; ΑΝ. ῎Ηιδη· τί δ΄ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν. ΚΡ.
Καὶ δῆτ΄ ἐτόλμας τούσδ΄ ὑπερβαίνειν νόμους;
ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: ῎Ηιδη · τί δ'οὐκ ἔμελλον; … οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη Μονάδες 30 2. Πώς λάτρευαν τον θεό Διόνυσο οι οπαδοί του; Να αναφέρετε και να περιγράψετε το ουσιώδες γνώρισμα της διονυσιακής λατρείας. Μονάδες 10 3. α) ἀπαρνοῦμαι, ἐμφανῆ, ὑπερβαίνειν, ξύνοικος, ἄγραπτα: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. Μονάδες 5 β) νεύουσαν, κομίζοις, ἐτόλμας, ὥρισεν, σθένειν: Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 5
Arxaia_B_(Part 3)50 of 223.
ΘΕΜΑ 153ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 441-457 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Σὲ δή͵ σὲ τὴν νεύουσαν εἰς πέδον κάρα͵ φῄς͵ ἢ καταρνῇ μὴ δεδρακέναι τάδε;
ΑΝ. Καὶ φημὶ δρᾶσαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι τὸ μή. ΚΡ.
Σὺ μὲν κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις ἔξω βαρείας αἰτίας ἐλεύθερον·
445
σὺ δ΄ εἰπέ μοι μὴ μῆκος͵ ἀλλὰ συντόμως͵ ᾔδησθα κηρυχθέντα μὴ πράσσειν τάδε; ΑΝ. ῎Ηιδη· τί δ΄ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν. ΚΡ.
Καὶ δῆτ΄ ἐτόλμας τούσδ΄ ὑπερβαίνειν νόμους;
ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: ῎Ηιδη· τί δ'οὐκ ἔμελλον; … οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Μονάδες 30 2. Να εντοπίσετε στο παρακάτω κείμενο δύο ανακρίβειες και στη θέση τους να γράψετε το σωστό. Η χορηγία ήταν η τιμητική λειτουργία, κατά την οποία ο χορηγός χρηματοδοτούσε την προετοιμασία του χορού. Ο χορηγός διάλεγε τους ηθοποιούς που θα ερμήνευαν τους θεατρικούς ρόλους και συμμετείχε στην επιλογή των κριτών. Μονάδες 10 3. Να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό (Β΄ στήλη) και επίθετο (Γ΄ στήλη), απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης. Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
Γ΄ ΣΗΛΗ 1
Arxaia_B_(Part 3)51 of 223.
Λέξεις
Ουσιαστικά
Επίθετα
πράσσειν/πράττειν ὑπερβαίνειν ὥρισεν δύνασθαι ζῇ Μονάδες 10
2
Arxaia_B_(Part 3)52 of 223.
ΘΕΜΑ 155ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 441-457 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Σὲ δή͵ σὲ τὴν νεύουσαν εἰς πέδον κάρα͵ φῄς͵ ἢ καταρνῇ μὴ δεδρακέναι τάδε;
ΑΝ. Καὶ φημὶ δρᾶσαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι τὸ μή. ΚΡ.
Σὺ μὲν κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις ἔξω βαρείας αἰτίας ἐλεύθερον·
445
σὺ δ΄ εἰπέ μοι μὴ μῆκος͵ ἀλλὰ συντόμως͵ ᾔδησθα κηρυχθέντα μὴ πράσσειν τάδε; ΑΝ. ῎Ηιδη· τί δ΄ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν. ΚΡ.
Καὶ δῆτ΄ ἐτόλμας τούσδ΄ ὑπερβαίνειν νόμους;
ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: ῎Ηιδη· τί δ'οὐκ ἔμελλον; … οἶδεν ἐξ ὅτου 'φάνη. Μονάδες 30 2. Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο των όρων: μύθος, μέλος, όψη. Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την αντώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ΣΗΛΗ
1. πράσσω/πράττω α) ἔσω 2. τολμῶ
β) ἄδηλος
3. ἐμφανής
γ) ἀγνοῶ
4. ἔξω
δ) δειλιῶ
5. οἶδα
ε) γιγνώσκω 1
Arxaia_B_(Part 3)53 of 223.
στ) ἀπρακτῶ ζ) δῆλος Μονάδες 5 β) θεός: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε ομόρριζα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα). Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)54 of 223.
ΘΕΜΑ 156ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 441-457 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Σὲ δή͵ σὲ τὴν νεύουσαν εἰς πέδον κάρα͵ φῄς͵ ἢ καταρνῇ μὴ δεδρακέναι τάδε;
ΑΝ. Καὶ φημὶ δρᾶσαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι τὸ μή. ΚΡ.
Σὺ μὲν κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις ἔξω βαρείας αἰτίας ἐλεύθερον·
445
σὺ δ΄ εἰπέ μοι μὴ μῆκος͵ ἀλλὰ συντόμως͵ ᾔδησθα κηρυχθέντα μὴ πράσσειν τάδε; ΑΝ. ῎Ηιδη· τί δ΄ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν. ΚΡ.
Καὶ δῆτ΄ ἐτόλμας τούσδ΄ ὑπερβαίνειν νόμους;
ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἤιδη· τί δ'οὐκ ἔμελλον; … οἶδεν ἐξ ὅτου 'φάνη. Μονάδες 30 2. Να σημειώσετε με Χ στο οικείο τετραγωνάκι τη σωστή απάντηση στις παρακάτω ερωτήσεις: α) Τι ήταν η σκευή; i
η κατασκευή θεατρικών αντικειμένων
ii
η σκηνογραφία
iii η θεατρική ενδυμασία β) Τι ακριβώς έκανε ο υποκριτής; i
υποδυόταν ρόλους στην αρχαία παράσταση
ii
προεξήρχε του διθυράμβου
iii
δίδασκε τον Χορό
γ) Τι ήταν οι στιχομυθίες; 1
Arxaia_B_(Part 3)55 of 223.
i
μύθοι γραμμένοι σε στίχους
ii
λυρικά ποιήματα της τραγωδίας
iii
διάλογος στίχο με στίχο μεταξύ των υποκριτών
δ) Σε τι χρησίμευε το κοίλον του αρχαίου θεάτρου; i
για να εμφανίζονται οι υποκριτές
ii
για να κινείται και να στέκεται ο Χορός
iii για να κάθονται οι θεατές κατά τη διάρκεια της παράστασης ε) Τι ήταν τα εδώλια; i
μικρά αγαλματίδια
ii
καθίσματα των θεατών
iii μηχανήματα για τις ανάγκες του θεάτρου Μονάδες 10 3. δεδρακέναι, δρᾶσαι, κομίζοις, κηρυχθέντα, ἐτόλμας: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
2
Arxaia_B_(Part 3)56 of 223.
ΘΕΜΑ 157ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 441-457 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Σὲ δή͵ σὲ τὴν νεύουσαν εἰς πέδον κάρα͵ φῄς͵ ἢ καταρνῇ μὴ δεδρακέναι τάδε;
ΑΝ. Καὶ φημὶ δρᾶσαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι τὸ μή. ΚΡ.
Σὺ μὲν κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις ἔξω βαρείας αἰτίας ἐλεύθερον·
445
σὺ δ΄ εἰπέ μοι μὴ μῆκος͵ ἀλλὰ συντόμως͵ ᾔδησθα κηρυχθέντα μὴ πράσσειν τάδε; ΑΝ. ῎Ηιδη· τί δ΄ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν. ΚΡ.
Καὶ δῆτ΄ ἐτόλμας τούσδ΄ ὑπερβαίνειν νόμους;
ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: ῎Ηιδη· τί δ'οὐκ ἔμελλον; … οἶδεν ἐξ ὅτου 'φάνη. Μονάδες 30 2. Να σημειώσετε με Χ στο οικείο τετραγωνάκι τη σωστή απάντηση στις παρακάτω ερωτήσεις: α) Τι ήταν το λογεῖον i
το μέρος της ορχήστρας όπου κινούνταν ο Χορός
ii
το κάθισμα του ιερέα του Διονύσου
iii
το υπερυψωμένο δάπεδο πάνω στο οποίο έπαιζαν οι ηθοποιοί
β) Τι ήταν τα Μεγάλα ή ἐν ἄστει Διονύσια i
εορτή της ανθοφορίας στην αρχή της Άνοιξης
ii
η λαμπρότερη εορτή του Διονύσου που διαρκούσε έξι ημέρες
iii
εορτή του Διονύσου κατά τη διάρκεια της οποίας γίνονταν επαναλήψεις των επιτυχημένων δραμάτων 1
Arxaia_B_(Part 3)57 of 223.
γ) Τι ήταν το υπόρχημα; i
μηχάνημα για τις ανάγκες του θεάτρου
ii
ο χώρος όπου στεκόταν ο Χορός
iii
χαρούμενο τραγούδι με ζωηρή όρχηση.
δ) Τι ήταν το διάζωμα; i
ζώνη για να συγκρατεί τον χιτώνα των υποκριτών
ii
χώρος στα παρασκήνια του αρχαίου θεάτρου
iii πλατύς οριζόντιος διάδρομος που χώριζε το κοίλον σε ζώνες ε) Τι ήταν η πάροδος; i
τμήματα των εδωλίων ανάμεσα στις κερκίδες
ii
πλευρική δίοδος για την είσοδο του Χορού στην ορχήστρα
iii ο τοίχος της σκηνής πίσω από το λογείο Μονάδες 10 3. φημί, δρῶ, θέλω, οἶδα, οἴομαι: Να γράψετε για καθένα από τα παραπάνω ρήματα του κειμένου ένα συνώνυμο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Μονάδες 10
2
Arxaia_B_(Part 3)58 of 223.
ΘΕΜΑ 158ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 441-457 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Σὲ δή͵ σὲ τὴν νεύουσαν εἰς πέδον κάρα͵ φῄς͵ ἢ καταρνῇ μὴ δεδρακέναι τάδε;
ΑΝ. Καὶ φημὶ δρᾶσαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι τὸ μή. ΚΡ.
Σὺ μὲν κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις ἔξω βαρείας αἰτίας ἐλεύθερον·
445
σὺ δ΄ εἰπέ μοι μὴ μῆκος͵ ἀλλὰ συντόμως͵ ᾔδησθα κηρυχθέντα μὴ πράσσειν τάδε; ΑΝ. ῎Ηιδη· τί δ΄ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν. ΚΡ.
Καὶ δῆτ΄ ἐτόλμας τούσδ΄ ὑπερβαίνειν νόμους;
ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: ῎Ηιδη· τί δ'οὐκ ἔμελλον; … οἶδεν ἐξ ὅτου 'φάνη. Μονάδες 30 2. Πώς προέκυψε η αρχιτεκτονική μορφή του αρχαίου θεάτρου και ποια είναι τα βασικά μέρη του (ονομαστικά); Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη σημασία της στη Β΄ στήλη (δύο στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν). Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. κάρα
α) ξεπερνώ
2. σθένω
β) κατηγορία
3. κομίζω
γ) κεφάλι 1
Arxaia_B_(Part 3)59 of 223.
4. ὑπερτρέχω
δ) μεταφέρω
5. αἰτία
ε) ύψωμα στ) αφορμή ζ) έχω δύναμη Μονάδες 5
β) νεύμα, κατάφαση, αδρανής, κατάβαση, διάδρομος: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)60 of 223.
ΘΕΜΑ 159ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 441-457 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Σὲ δή͵ σὲ τὴν νεύουσαν εἰς πέδον κάρα͵ φῄς͵ ἢ καταρνῇ μὴ δεδρακέναι τάδε;
ΑΝ. Καὶ φημὶ δρᾶσαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι τὸ μή. ΚΡ.
Σὺ μὲν κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις ἔξω βαρείας αἰτίας ἐλεύθερον·
445
σὺ δ΄ εἰπέ μοι μὴ μῆκος͵ ἀλλὰ συντόμως͵ ᾔδησθα κηρυχθέντα μὴ πράσσειν τάδε; ΑΝ. ῎Ηιδη· τί δ΄ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν. ΚΡ.
Καὶ δῆτ΄ ἐτόλμας τούσδ΄ ὑπερβαίνειν νόμους;
ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: ῎Ηιδη· τί δ'οὐκ ἔμελλον; … οἶδεν ἐξ ὅτου 'φάνη. Μονάδες 30 2. Από πού προήλθε το δράμα και ποιες αρχαιότερες θρησκευτικές εκδηλώσεις είχαν δραματικό χαρακτήρα; Μονάδες 10 3. ᾔδησθα, ξύνοικος, ὥρισεν, σθένειν, δύνασθαι: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)61 of 223.
ΘΕΜΑ 160ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 441-457 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Σὲ δή͵ σὲ τὴν νεύουσαν εἰς πέδον κάρα͵ φῄς͵ ἢ καταρνῇ μὴ δεδρακέναι τάδε;
ΑΝ. Καὶ φημὶ δρᾶσαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι τὸ μή. ΚΡ.
Σὺ μὲν κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις ἔξω βαρείας αἰτίας ἐλεύθερον·
445
σὺ δ΄ εἰπέ μοι μὴ μῆκος͵ ἀλλὰ συντόμως͵ ᾔδησθα κηρυχθέντα μὴ πράσσειν τάδε; ΑΝ. ῎Ηιδη· τί δ΄ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν. ΚΡ.
Καὶ δῆτ΄ ἐτόλμας τούσδ΄ ὑπερβαίνειν νόμους;
ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: ῎Ηιδη· τί δ'οὐκ ἔμελλον; … οἶδεν ἐξ ὅτου 'φάνη. Μονάδες 30 2. Να εντοπίσετε στο παρακάτω κείμενο δύο ανακρίβειες και στη θέση τους να γράψετε το σωστό. Στην εξέλιξη του διθυράμβου σημαντικός ήταν ο ρόλος του Αρίωνα. Στην Κόρινθο, την πατρίδα του, διαμόρφωσε καλλιτεχνικά τον διθύραμβο, συνθέτοντας τους στίχους και τη μουσική. Θεωρείται ο ευρετής του τραγικού τρόπου, γιατί απομάκρυνε τον διθύραμβο από τον Διόνυσο και τις διονυσιακές γιορτές. Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε τις λέξεις της Α΄ στήλης με τη λέξη της Β΄ στήλης με την οποία έχουν ετυμολογική συγγένεια (δύο λέξεις της Α΄ στήλης περισσεύουν):
1
Arxaia_B_(Part 3)62 of 223.
Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. δρόμος 2. τροχάδην
α) ὑπερβαίνω
3. βλήμα 4. δρομέας 5. ανατροπή
β) ὑπερτρέχω
6. βάθρο 7. βαθμός Μονάδες 5 β) αἰτίας, ἐλεύθερον, ἐμφανῆ, κηρύγματα, νόμους: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)63 of 223.
ΘΕΜΑ 161ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 450-468 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Τούτων ἐγὼ οὐκ ἔμελλον͵ ἀνδρὸς οὐδενὸς φρόνημα δείσασ΄͵ ἐν θεοῖσι τὴν δίκην δώσειν· θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, τί δ΄ οὔ;
460
κεἰ μὴ σὺ προὐκήρυξας. Εἰ δὲ τοῦ χρόνου πρόσθεν θανοῦμαι͵ κέρδος αὔτ΄ ἐγὼ λέγω· ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς ζῇ͵ πῶς ὅδ΄ οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει; Οὕτως ἔμοιγε τοῦδε τοῦ μόρου τυχεῖν
465
παρ΄ οὐδὲν ἄλγος· ἀλλ΄ ἄν͵ εἰ τὸν ἐξ ἐμῆς μητρὸς θανόντ΄ ἄθαπτον ἠνσχόμην νέκυν͵ κείνοις ἂν ἤλγουν· τοῖσδε δ΄ οὐκ ἀλγύνομαι. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ... τὴν δίκην δώσειν· Μονάδες 30 2. α) Ποια είναι τα βασικά μέρη του αρχαίου θεάτρου (ονομαστικά); β) Ποια η χωρητικότητα των αρχαίων θεάτρων; Να αναφέρετε παραδείγματα. Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε τις λέξεις της Α΄ στήλης με τη λέξη της Β΄ στήλης με την οποία έχουν ετυμολογική συγγένεια (δύο λέξεις της Α΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. δειλός 2. δείκτης
α) δέδοικα 1
Arxaia_B_(Part 3)64 of 223.
3. διάδοση 4. δεινός 5. δωρεά
β) δίδωμι
6. παράδειγμα 7. δέος Μονάδες 5 β) δίκη: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε ομόρριζα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα). Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)65 of 223.
ΘΕΜΑ 162ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 450-468 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Τούτων ἐγὼ οὐκ ἔμελλον͵ ἀνδρὸς οὐδενὸς φρόνημα δείσασ΄͵ ἐν θεοῖσι τὴν δίκην δώσειν· θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, τί δ΄ οὔ;
460
κεἰ μὴ σὺ προὐκήρυξας. Εἰ δὲ τοῦ χρόνου πρόσθεν θανοῦμαι͵ κέρδος αὔτ΄ ἐγὼ λέγω· ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς ζῇ͵ πῶς ὅδ΄ οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει; Οὕτως ἔμοιγε τοῦδε τοῦ μόρου τυχεῖν
465
παρ΄ οὐδὲν ἄλγος· ἀλλ΄ ἄν͵ εἰ τὸν ἐξ ἐμῆς μητρὸς θανόντ΄ ἄθαπτον ἠνσχόμην νέκυν͵ κείνοις ἂν ἤλγουν· τοῖσδε δ΄ οὐκ ἀλγύνομαι. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ... τὴν δίκην δώσειν· Μονάδες 30 2. Να περιγράψετε τις καινοτομίες του Θέσπη που οδήγησαν από τον διθύραμβο στην τραγωδία. Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την αντώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ΣΗΛΗ
1. σθένω
α) ζημία
2. ἄγραπτος
β) ὠφέλεια
Arxaia_B_(Part 3)66 of 223.
3. ἀσφαλής
γ) ἀγνοῶ
4. κέρδος
δ) γραπτός
5. οἶδα
ε) γιγνώσκω στ) ἀσθενῶ ζ) ἐπισφαλής Μονάδες 5
β) νόμος: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε ομόρριζα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα). Μονάδες 5
Arxaia_B_(Part 3)67 of 223.
ΘΕΜΑ 163ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 450-468 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Τούτων ἐγὼ οὐκ ἔμελλον͵ ἀνδρὸς οὐδενὸς φρόνημα δείσασ΄͵ ἐν θεοῖσι τὴν δίκην δώσειν· θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, τί δ΄ οὔ;
46
κεἰ μὴ σὺ προὐκήρυξας. Εἰ δὲ τοῦ χρόνου πρόσθεν θανοῦμαι͵ κέρδος αὔτ΄ ἐγὼ λέγω· ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς ζῇ͵ πῶς ὅδ΄ οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει; Οὕτως ἔμοιγε τοῦδε τοῦ μόρου τυχεῖν
465
παρ΄ οὐδὲν ἄλγος· ἀλλ΄ ἄν͵ εἰ τὸν ἐξ ἐμῆς μητρὸς θανόντ΄ ἄθαπτον ἠνσχόμην νέκυν͵ κείνοις ἂν ἤλγουν· τοῖσδε δ΄ οὐκ ἀλγύνομαι. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ... τὴν δίκην δώσειν· Μονάδες 30 2. α) Ποιος ο ρόλος των μεταμφιέσεων του Διονύσου στη γένεση του δράματος; β) Πώς συνέβαλε ο Πεισίστρατος, ώστε να φτάσουμε στην πρώτη παράσταση δράματος (534 π.Χ.); Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη συνώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ 1
Arxaia_B_(Part 3)68 of 223.
1. οἶδα
α) φημί
2. δέδοικα
β) γιγνώσκω
3. σθένω
γ) ἡγοῦμαι
4. λέγω
δ) ἀσθενῶ
5. οἴομαι
ε) δύναμαι στ) φοβοῦμαι ζ) ἀγνοῶ Μονάδες 5
β) ασθενής, διαδρομή, δειλός, ζωηρός, αναλγητικό: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)69 of 223.
ΘΕΜΑ 164ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 450-468 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Τούτων ἐγὼ οὐκ ἔμελλον͵ ἀνδρὸς οὐδενὸς φρόνημα δείσασ΄͵ ἐν θεοῖσι τὴν δίκην δώσειν· θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, τί δ΄ οὔ;
460
κεἰ μὴ σὺ προὐκήρυξας. Εἰ δὲ τοῦ χρόνου πρόσθεν θανοῦμαι͵ κέρδος αὔτ΄ ἐγὼ λέγω· ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς ζῇ͵ πῶς ὅδ΄ οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει; Οὕτως ἔμοιγε τοῦδε τοῦ μόρου τυχεῖν
465
παρ΄ οὐδὲν ἄλγος· ἀλλ΄ ἄν͵ εἰ τὸν ἐξ ἐμῆς μητρὸς θανόντ΄ ἄθαπτον ἠνσχόμην νέκυν͵ κείνοις ἂν ἤλγουν· τοῖσδε δ΄ οὐκ ἀλγύνομαι. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ... τὴν δίκην δώσειν· Μονάδες 30 2. Να εντοπίσετε στο παρακάτω κείμενο δύο ανακρίβειες και στη θέση τους να γράψετε το σωστό. Ο Σοφοκλής αποτέλεσε πρότυπο ολοκληρωμένου πολίτη των κλασικών χρόνων λόγω των σωματικών του προσόντων, της πνευματικής και ψυχικής του καλλιέργειας. Υπηρέτησε την πατρίδα του πολεμώντας στη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Έλαβε μέρος σε τριάντα περίπου δραματικούς αγώνες, παίρνοντας περισσότερα από είκοσι πρώτα βραβεία. Από τα έργα του σώθηκαν ακέραια μόνο τα εξής επτά: Αἴας, Ἑλένη, Τραχίνιαι, Οἰδίπους Τύραννος, Ἠλέκτρα, Φιλοκτήτης και Οἰδίπους ἐπί Κολωνῷ 1
Arxaia_B_(Part 3)70 of 223.
Μονάδες 10 3. κηρύξας, ὥρισεν, (ἐ)φάνη, λέγω, φέρει: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
2
Arxaia_B_(Part 3)71 of 223.
ΘΕΜΑ 165ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 450-468 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Τούτων ἐγὼ οὐκ ἔμελλον͵ ἀνδρὸς οὐδενὸς φρόνημα δείσασ΄͵ ἐν θεοῖσι τὴν δίκην δώσειν· θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, τί δ΄ οὔ;
460
κεἰ μὴ σὺ προὐκήρυξας. Εἰ δὲ τοῦ χρόνου πρόσθεν θανοῦμαι͵ κέρδος αὔτ΄ ἐγὼ λέγω· ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς ζῇ͵ πῶς ὅδ΄ οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει; Οὕτως ἔμοιγε τοῦδε τοῦ μόρου τυχεῖν
465
παρ΄ οὐδὲν ἄλγος· ἀλλ΄ ἄν͵ εἰ τὸν ἐξ ἐμῆς μητρὸς θανόντ΄ ἄθαπτον ἠνσχόμην νέκυν͵ κείνοις ἂν ἤλγουν· τοῖσδε δ΄ οὐκ ἀλγύνομαι. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ... τὴν δίκην δώσειν· Μονάδες 30 2. Τι γνωρίζετε για το σατυρικό δράμα; Μονάδες 10 3. ὑπερδραμεῖν, δώσειν, θανουμένη, τυχεῖν, ἤλγουν: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)72 of 223.
ΘΕΜΑ 166ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 450-468 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Τούτων ἐγὼ οὐκ ἔμελλον͵ ἀνδρὸς οὐδενὸς φρόνημα δείσασ΄͵ ἐν θεοῖσι τὴν δίκην δώσειν· θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, τί δ΄ οὔ;
460
κεἰ μὴ σὺ προὐκήρυξας. Εἰ δὲ τοῦ χρόνου πρόσθεν θανοῦμαι͵ κέρδος αὔτ΄ ἐγὼ λέγω· ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς ζῇ͵ πῶς ὅδ΄ οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει; Οὕτως ἔμοιγε τοῦδε τοῦ μόρου τυχεῖν
465
παρ΄ οὐδὲν ἄλγος· ἀλλ΄ ἄν͵ εἰ τὸν ἐξ ἐμῆς μητρὸς θανόντ΄ ἄθαπτον ἠνσχόμην νέκυν͵ κείνοις ἂν ἤλγουν· τοῖσδε δ΄ οὐκ ἀλγύνομαι. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ... τὴν δίκην δώσειν· Μονάδες 30 2. Τι γνωρίζετε για την κωμωδία; Μονάδες 10 3. α) Να σχηματίσετε για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης ένα παράγωγο επίθετο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη που δίνεται στη Β΄ στήλη. Επίθετα παράγωγα από ονόματα Α΄ΣΗΛΗ όνομα θεός
Β΄ ΣΗΛΗ κατάληξη
Γ΄ ΣΗΛΗ παράγωγο επίθετο
-εῖος 1
Arxaia_B_(Part 3)73 of 223.
δίκη
-αιος
νόμος
-ιμος
ἀνήρ
-ικός
χρόνος
-ιος Μονάδες 5
β) ξύνοικος, ἄγραπτα, ὐπερδραμεῖν, προὐκήρυξας, κατθανών: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)74 of 223.
ΘΕΜΑ 167ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 450-468 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Τούτων ἐγὼ οὐκ ἔμελλον͵ ἀνδρὸς οὐδενὸς φρόνημα δείσασ΄͵ ἐν θεοῖσι τὴν δίκην δώσειν· θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, τί δ΄ οὔ;
460
κεἰ μὴ σὺ προὐκήρυξας. Εἰ δὲ τοῦ χρόνου πρόσθεν θανοῦμαι͵ κέρδος αὔτ΄ ἐγὼ λέγω· ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς ζῇ͵ πῶς ὅδ΄ οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει; Οὕτως ἔμοιγε τοῦδε τοῦ μόρου τυχεῖν
465
παρ΄ οὐδὲν ἄλγος· ἀλλ΄ ἄν͵ εἰ τὸν ἐξ ἐμῆς μητρὸς θανόντ΄ ἄθαπτον ἠνσχόμην νέκυν͵ κείνοις ἂν ἤλγουν· τοῖσδε δ΄ οὐκ ἀλγύνομαι. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ... τὴν δίκην δώσειν· Μονάδες 30 2. α) Ποια είναι τα κατά ποσόν μέρη της τραγωδίας κατά τον Αριστοτέλη (ονομαστικά); β) Τι είναι οι στιχομυθίες και οι αντιλαβές; Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη σημασία της στη Β΄ στήλη (δύο στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν). Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ 1
Arxaia_B_(Part 3)75 of 223.
1. ὑπερτρέχω
α) νεκρός
2. ἔξοιδα
β) λυπούμαι, πονώ
3. νέκυς
γ) μοίρα
4. ἀλγύνομαι
δ) ξέρω καλά
5. μόρος
ε) ξεπερνώ στ) άθαφτος ζ) ξεχωρίζω Μονάδες 5
β) νόμους, κηρύγματα, φρόνημα, δίκην, ἄλγος: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)76 of 223.
ΘΕΜΑ 168ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 450-468 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Τούτων ἐγὼ οὐκ ἔμελλον͵ ἀνδρὸς οὐδενὸς φρόνημα δείσασ΄͵ ἐν θεοῖσι τὴν δίκην δώσειν· θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, τί δ΄ οὔ;
460
κεἰ μὴ σὺ προὐκήρυξας. Εἰ δὲ τοῦ χρόνου πρόσθεν θανοῦμαι͵ κέρδος αὔτ΄ ἐγὼ λέγω· ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς ζῇ͵ πῶς ὅδ΄ οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει; Οὕτως ἔμοιγε τοῦδε τοῦ μόρου τυχεῖν
465
παρ΄ οὐδὲν ἄλγος· ἀλλ΄ ἄν͵ εἰ τὸν ἐξ ἐμῆς μητρὸς θανόντ΄ ἄθαπτον ἠνσχόμην νέκυν͵ κείνοις ἂν ἤλγουν· τοῖσδε δ΄ οὐκ ἀλγύνομαι. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ... τὴν δίκην δώσειν· Μονάδες 30 2. Σε ποιο χώρο διεξάγονταν οι δραματικοί αγώνες στην αρχαία Αθήνα; Nα περιγράψετε τα στάδια διαμόρφωσής του. Μονάδες 10 3. δύναμαι, οἴομαι, οἶδα, λέγω, δέδοικα: Να γράψετε για καθένα από τα παραπάνω ρήματα του κειμένου ένα συνώνυμο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)77 of 223.
ΘΕΜΑ 169ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 450-468 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Τούτων ἐγὼ οὐκ ἔμελλον͵ ἀνδρὸς οὐδενὸς φρόνημα δείσασ΄͵ ἐν θεοῖσι τὴν δίκην δώσειν· θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, τί δ΄ οὔ;
460
κεἰ μὴ σὺ προὐκήρυξας. Εἰ δὲ τοῦ χρόνου πρόσθεν θανοῦμαι͵ κέρδος αὔτ΄ ἐγὼ λέγω· ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς ζῇ͵ πῶς ὅδ΄ οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει; Οὕτως ἔμοιγε τοῦδε τοῦ μόρου τυχεῖν
465
παρ΄ οὐδὲν ἄλγος· ἀλλ΄ ἄν͵ εἰ τὸν ἐξ ἐμῆς μητρὸς θανόντ΄ ἄθαπτον ἠνσχόμην νέκυν͵ κείνοις ἂν ἤλγουν· τοῖσδε δ΄ οὐκ ἀλγύνομαι. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ... τὴν δίκην δώσειν· Μονάδες 30 2. Να παρουσιάσετε τις γνωστές απόψεις για τη σημασία της λέξης τραγωδία. Μονάδες 10 3. Να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό (Β΄ στήλη) και επίθετο (Γ΄ στήλη), απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης. Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
Γ΄ ΣΗΛΗ
Λέξεις
Ουσιαστικά
Επίθετα 1
Arxaia_B_(Part 3)78 of 223.
ὥρισεν δώσειν δύνασθαι θανοῦμαι τυχεῖν Μονάδες 10
2
Arxaia_B_(Part 3)79 of 223.
ΘΕΜΑ 170ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 450-468 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Τούτων ἐγὼ οὐκ ἔμελλον͵ ἀνδρὸς οὐδενὸς φρόνημα δείσασ΄͵ ἐν θεοῖσι τὴν δίκην δώσειν· θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, τί δ΄ οὔ;
460
κεἰ μὴ σὺ προὐκήρυξας. Εἰ δὲ τοῦ χρόνου πρόσθεν θανοῦμαι͵ κέρδος αὔτ΄ ἐγὼ λέγω· ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς ζῇ͵ πῶς ὅδ΄ οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει; Οὕτως ἔμοιγε τοῦδε τοῦ μόρου τυχεῖν
465
παρ΄ οὐδὲν ἄλγος· ἀλλ΄ ἄν͵ εἰ τὸν ἐξ ἐμῆς μητρὸς θανόντ΄ ἄθαπτον ἠνσχόμην νέκυν͵ κείνοις ἂν ἤλγουν· τοῖσδε δ΄ οὐκ ἀλγύνομαι. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ... τὴν δίκην δώσειν· Μονάδες 30 2. Τι προσωποποιούσε ο θεός Διόνυσος και ποιες σχετικές αντιλήψεις είχαν οι λατρευτές του; Μονάδες 10 3. α) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται: ρηματικοί τύποι κηρύξας
κατάληξη
ομόρριζα ουσιαστικά
-μα 1
Arxaia_B_(Part 3)80 of 223.
οἶδεν
-ις
θανοῦμαι
-ος
φέρει
-ά
τυχεῖν
-η Μονάδες 5
β) προορισμός, τροχός, δεινός, ενδοτικός, ανεκτικός: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)81 of 223.
ΘΕΜΑ 171ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 458-472 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝ. Τούτων ἐγὼ οὐκ ἔμελλον͵ ἀνδρὸς οὐδενὸς φρόνημα δείσασ΄͵ ἐν θεοῖσι τὴν δίκην δώσειν· θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, τί δ΄ οὔ;
460
κεἰ μὴ σὺ προὐκήρυξας. Εἰ δὲ τοῦ χρόνου πρόσθεν θανοῦμαι͵ κέρδος αὔτ΄ ἐγὼ λέγω· ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς ζῇ͵ πῶς ὅδ΄ οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει; Οὕτως ἔμοιγε τοῦδε τοῦ μόρου τυχεῖν
465
παρ΄ οὐδὲν ἄλγος· ἀλλ΄ ἄν͵ εἰ τὸν ἐξ ἐμῆς μητρὸς θανόντ΄ ἄθαπτον ἠνσχόμην νέκυν͵ κείνοις ἂν ἤλγουν· τοῖσδε δ΄ οὐκ ἀλγύνομαι. Σοὶ δ΄ εἰ δοκῶ νῦν μῶρα δρῶσα τυγχάνειν͵ σχεδόν τι μώρῳ μωρίαν ὀφλισκάνω. ΧΟ.
470
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, … τοῖσδε δ’ οὐκ ἀλγύνομαι. Μονάδες 30 2. Ποιος είχε τη γενική επιμέλεια και την ευθύνη για την οργάνωση των δραματικών αγώνων στις γιορτές των Ληναίων και των Μεγάλων Διονυσίων; Μονάδες 10 3. δέδοικα, ἔξοιδα, λέγω, ἀλγῶ, νέκυς: Να γράψετε για καθένα από τα παραπάνω ρήματα του κειμένου ένα συνώνυμο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)82 of 223.
ΘΕΜΑ 172ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 458-472 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝ. Τούτων ἐγὼ οὐκ ἔμελλον͵ ἀνδρὸς οὐδενὸς φρόνημα δείσασ΄͵ ἐν θεοῖσι τὴν δίκην δώσειν· θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, τί δ΄ οὔ;
460
κεἰ μὴ σὺ προὐκήρυξας. Εἰ δὲ τοῦ χρόνου πρόσθεν θανοῦμαι͵ κέρδος αὔτ΄ ἐγὼ λέγω· ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς ζῇ͵ πῶς ὅδ΄ οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει; Οὕτως ἔμοιγε τοῦδε τοῦ μόρου τυχεῖν
465
παρ΄ οὐδὲν ἄλγος· ἀλλ΄ ἄν͵ εἰ τὸν ἐξ ἐμῆς μητρὸς θανόντ΄ ἄθαπτον ἠνσχόμην νέκυν͵ κείνοις ἂν ἤλγουν· τοῖσδε δ΄ οὐκ ἀλγύνομαι. Σοὶ δ΄ εἰ δοκῶ νῦν μῶρα δρῶσα τυγχάνειν͵ σχεδόν τι μώρῳ μωρίαν ὀφλισκάνω. ΧΟ.
470
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, … τοῖσδε δ’ οὐκ ἀλγύνομαι. Μονάδες 30 2. Να προσδιορίσετε το περιεχόμενο των όρων θυμέλη, κερκίδες, εδώλια. Μονάδες 10 3. α) δεινός, φόρος, ανεκτικός, δράστης, εξόφληση: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5 β) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται: ρηματικοί τύποι δώσειν
κατάληξη
ομόρριζα ουσιαστικά
-της 1
Arxaia_B_(Part 3)83 of 223.
προὐκήρυξας
-ις
λέγω
-ος
ἀλγῶ
-ος
ἐπίσταται
-η Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)84 of 223.
ΘΕΜΑ 173ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 458-472 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝ. Τούτων ἐγὼ οὐκ ἔμελλον͵ ἀνδρὸς οὐδενὸς φρόνημα δείσασ΄͵ ἐν θεοῖσι τὴν δίκην δώσειν· θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, τί δ΄ οὔ;
460
κεἰ μὴ σὺ προὐκήρυξας. Εἰ δὲ τοῦ χρόνου πρόσθεν θανοῦμαι͵ κέρδος αὔτ΄ ἐγὼ λέγω· ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς ζῇ͵ πῶς ὅδ΄ οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει; Οὕτως ἔμοιγε τοῦδε τοῦ μόρου τυχεῖν
465
παρ΄ οὐδὲν ἄλγος· ἀλλ΄ ἄν͵ εἰ τὸν ἐξ ἐμῆς μητρὸς θανόντ΄ ἄθαπτον ἠνσχόμην νέκυν͵ κείνοις ἂν ἤλγουν· τοῖσδε δ΄ οὐκ ἀλγύνομαι. Σοὶ δ΄ εἰ δοκῶ νῦν μῶρα δρῶσα τυγχάνειν͵ σχεδόν τι μώρῳ μωρίαν ὀφλισκάνω. ΧΟ.
470
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, … τοῖσδε δ’ οὐκ ἀλγύνομαι. Μονάδες 30 2. α) Πώς αντιμετωπίστηκαν οι καινοτομίες του Θέσπη στην εποχή του; β) Ποιες αλλαγές οδήγησαν σταδιακά την τραγωδία στην οριστική της μορφή ως θεατρικού είδους; Μονάδες 10 3. προὐκήρυξας, θανοῦμαι, λέγω, ζῇ, φέρει: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)85 of 223.
ΘΕΜΑ 174ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 458-472 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝ. Τούτων ἐγὼ οὐκ ἔμελλον͵ ἀνδρὸς οὐδενὸς φρόνημα δείσασ΄͵ ἐν θεοῖσι τὴν δίκην δώσειν· θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, τί δ΄ οὔ;
460
κεἰ μὴ σὺ προὐκήρυξας. Εἰ δὲ τοῦ χρόνου πρόσθεν θανοῦμαι͵ κέρδος αὔτ΄ ἐγὼ λέγω· ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς ζῇ͵ πῶς ὅδ΄ οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει; Οὕτως ἔμοιγε τοῦδε τοῦ μόρου τυχεῖν
465
παρ΄ οὐδὲν ἄλγος· ἀλλ΄ ἄν͵ εἰ τὸν ἐξ ἐμῆς μητρὸς θανόντ΄ ἄθαπτον ἠνσχόμην νέκυν͵ κείνοις ἂν ἤλγουν· τοῖσδε δ΄ οὐκ ἀλγύνομαι. Σοὶ δ΄ εἰ δοκῶ νῦν μῶρα δρῶσα τυγχάνειν͵ σχεδόν τι μώρῳ μωρίαν ὀφλισκάνω. ΧΟ.
470
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, … τοῖσδε δ’ οὐκ ἀλγύνομαι. Μονάδες 30 2. Ποιες διονυσιακές εορτές τελούνταν στην Αττική; Να τις αναφέρετε ονομαστικά και να παρουσιάσετε την πιο λαμπρή και επίσημη. Μονάδες 10 3. κηρύξας, ὥρισεν, (ἐ)φάνη, λέγω, φέρει: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)86 of 223.
ΘΕΜΑ 175ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 458-472 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝ. Τούτων ἐγὼ οὐκ ἔμελλον͵ ἀνδρὸς οὐδενὸς φρόνημα δείσασ΄͵ ἐν θεοῖσι τὴν δίκην δώσειν· θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, τί δ΄ οὔ;
460
κεἰ μὴ σὺ προὐκήρυξας. Εἰ δὲ τοῦ χρόνου πρόσθεν θανοῦμαι͵ κέρδος αὔτ΄ ἐγὼ λέγω· ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς ζῇ͵ πῶς ὅδ΄ οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει; Οὕτως ἔμοιγε τοῦδε τοῦ μόρου τυχεῖν
465
παρ΄ οὐδὲν ἄλγος· ἀλλ΄ ἄν͵ εἰ τὸν ἐξ ἐμῆς μητρὸς θανόντ΄ ἄθαπτον ἠνσχόμην νέκυν͵ κείνοις ἂν ἤλγουν· τοῖσδε δ΄ οὐκ ἀλγύνομαι. Σοὶ δ΄ εἰ δοκῶ νῦν μῶρα δρῶσα τυγχάνειν͵ σχεδόν τι μώρῳ μωρίαν ὀφλισκάνω. ΧΟ.
470
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, … τοῖσδε δ’ οὐκ ἀλγύνομαι. Μονάδες 30 2. Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο των φράσεων ἡδυσμένῳ λόγῳ, δρώντων καὶ οὐ δι΄ ἀπαγγελίας από τον αριστοτελικό ορισμό της τραγωδίας. Μονάδες 10 3. α) αθανασία, φόρος, ανοχή, αναλγησία, επιστήμονας: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5 β) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη σημασία της στη Β΄ στήλη (δύο στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν). Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ 1
Arxaia_B_(Part 3)87 of 223.
1. δέδοικα
α) νεκρός
2. νέκυς
β) πονώ
3. ἀλγύνομαι
γ) μοίρα
4. μόρος
δ) φοβάμαι
5. ἐπίσταμαι
ε) ανοησία στ) άταφος ζ) γνωρίζω καλά Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)88 of 223.
ΘΕΜΑ 176ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 458-472 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝ. Τούτων ἐγὼ οὐκ ἔμελλον͵ ἀνδρὸς οὐδενὸς φρόνημα δείσασ΄͵ ἐν θεοῖσι τὴν δίκην δώσειν· θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, τί δ΄ οὔ;
460
κεἰ μὴ σὺ προὐκήρυξας. Εἰ δὲ τοῦ χρόνου πρόσθεν θανοῦμαι͵ κέρδος αὔτ΄ ἐγὼ λέγω· ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς ζῇ͵ πῶς ὅδ΄ οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει; Οὕτως ἔμοιγε τοῦδε τοῦ μόρου τυχεῖν
465
παρ΄ οὐδὲν ἄλγος· ἀλλ΄ ἄν͵ εἰ τὸν ἐξ ἐμῆς μητρὸς θανόντ΄ ἄθαπτον ἠνσχόμην νέκυν͵ κείνοις ἂν ἤλγουν· τοῖσδε δ΄ οὐκ ἀλγύνομαι. Σοὶ δ΄ εἰ δοκῶ νῦν μῶρα δρῶσα τυγχάνειν͵ σχεδόν τι μώρῳ μωρίαν ὀφλισκάνω. ΧΟ.
470
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, … τοῖσδε δ’ οὐκ ἀλγύνομαι. Μονάδες 30 2. Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο της φράσης δι’ ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν από τον αριστοτελικό ορισμό της τραγωδίας. Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη σημασία της στη Β΄ στήλη (δύο στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν). Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. ἔξοιδα
α) νεκρός
2. νέκυς
β) πονώ, λυπούμαι
3. ἀλγύνομαι
γ) ανόητος
4. μόρος
δ) βλέπω 1
Arxaia_B_(Part 3)89 of 223.
5. μῶρος
ε) μοίρα στ) άταφος ζ) γνωρίζω καλά Μονάδες 5
β) φρόνημα, δίκην, κέρδος, ἄλγος, γέννημα: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)90 of 223.
ΘΕΜΑ 177ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 458-472 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝ. Τούτων ἐγὼ οὐκ ἔμελλον͵ ἀνδρὸς οὐδενὸς φρόνημα δείσασ΄͵ ἐν θεοῖσι τὴν δίκην δώσειν· θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, τί δ΄ οὔ;
460
κεἰ μὴ σὺ προὐκήρυξας. Εἰ δὲ τοῦ χρόνου πρόσθεν θανοῦμαι͵ κέρδος αὔτ΄ ἐγὼ λέγω· ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς ζῇ͵ πῶς ὅδ΄ οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει; Οὕτως ἔμοιγε τοῦδε τοῦ μόρου τυχεῖν
465
παρ΄ οὐδὲν ἄλγος· ἀλλ΄ ἄν͵ εἰ τὸν ἐξ ἐμῆς μητρὸς θανόντ΄ ἄθαπτον ἠνσχόμην νέκυν͵ κείνοις ἂν ἤλγουν· τοῖσδε δ΄ οὐκ ἀλγύνομαι. Σοὶ δ΄ εἰ δοκῶ νῦν μῶρα δρῶσα τυγχάνειν͵ σχεδόν τι μώρῳ μωρίαν ὀφλισκάνω. ΧΟ.
470
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, … τοῖσδε δ’ οὐκ ἀλγύνομαι. Μονάδες 30 2. Ποιες εισόδους χρησιμοποιούσαν οι υποκριτές κατά τη διάρκεια της παράστασης; Μονάδες 10 3. Να γράψετε από ένα ομόρριζο ουσιαστικό (Β΄ στήλη) και επίθετο (Γ΄ στήλη), απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμιά από τις λέξεις της Α΄ στήλης. Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
Γ΄ ΣΗΛΗ
Λέξεις
Ουσιαστικά
Επίθετα
δώσειν θανοῦμαι τυχεῖν 1
Arxaia_B_(Part 3)91 of 223.
δρῶσα ἐπίσταται Μονάδες 10
2
Arxaia_B_(Part 3)92 of 223.
ΘΕΜΑ 178ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 458-472 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝ. Τούτων ἐγὼ οὐκ ἔμελλον͵ ἀνδρὸς οὐδενὸς φρόνημα δείσασ΄͵ ἐν θεοῖσι τὴν δίκην δώσειν· θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, τί δ΄ οὔ;
460
κεἰ μὴ σὺ προὐκήρυξας. Εἰ δὲ τοῦ χρόνου πρόσθεν θανοῦμαι͵ κέρδος αὔτ΄ ἐγὼ λέγω· ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς ζῇ͵ πῶς ὅδ΄ οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει; Οὕτως ἔμοιγε τοῦδε τοῦ μόρου τυχεῖν
465
παρ΄ οὐδὲν ἄλγος· ἀλλ΄ ἄν͵ εἰ τὸν ἐξ ἐμῆς μητρὸς θανόντ΄ ἄθαπτον ἠνσχόμην νέκυν͵ κείνοις ἂν ἤλγουν· τοῖσδε δ΄ οὐκ ἀλγύνομαι. Σοὶ δ΄ εἰ δοκῶ νῦν μῶρα δρῶσα τυγχάνειν͵ σχεδόν τι μώρῳ μωρίαν ὀφλισκάνω. ΧΟ.
470
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, … τοῖσδε δ’ οὐκ ἀλγύνομαι. Μονάδες 30 2. α) Να αναφέρετε ονομαστικά τους συντελεστές της αρχαίας παράστασης. β) Ποιος ήταν ο βασικός συντελεστής της αρχαίας παράστασης και ποιος ο ρόλος του; Μονάδες 10 3. α) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται: ρηματικοί τύποι
κατάληξη
θανουμένη
-ος
φέρει
-ά
δρῶσα
-μα
ομόρριζα ουσιαστικά
1
Arxaia_B_(Part 3)93 of 223.
δηλοῖ
-ις
ἐπίσταται
-μων Μονάδες 5
β) παῖς: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε ομόρριζα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα). Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)94 of 223.
ΘΕΜΑ 179ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 458-472 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝ. Τούτων ἐγὼ οὐκ ἔμελλον͵ ἀνδρὸς οὐδενὸς φρόνημα δείσασ΄͵ ἐν θεοῖσι τὴν δίκην δώσειν· θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, τί δ΄ οὔ;
460
κεἰ μὴ σὺ προὐκήρυξας. Εἰ δὲ τοῦ χρόνου πρόσθεν θανοῦμαι͵ κέρδος αὔτ΄ ἐγὼ λέγω· ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς ζῇ͵ πῶς ὅδ΄ οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει; Οὕτως ἔμοιγε τοῦδε τοῦ μόρου τυχεῖν
465
παρ΄ οὐδὲν ἄλγος· ἀλλ΄ ἄν͵ εἰ τὸν ἐξ ἐμῆς μητρὸς θανόντ΄ ἄθαπτον ἠνσχόμην νέκυν͵ κείνοις ἂν ἤλγουν· τοῖσδε δ΄ οὐκ ἀλγύνομαι. Σοὶ δ΄ εἰ δοκῶ νῦν μῶρα δρῶσα τυγχάνειν͵ σχεδόν τι μώρῳ μωρίαν ὀφλισκάνω. ΧΟ.
470
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, … τοῖσδε δ’ οὐκ ἀλγύνομαι. Μονάδες 30 2. Να περιγράψετε τα βασικά μέρη του κυρίως θεάτρου ή κοίλου. Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη συνώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. ἔξοιδα
α) φημί
2. δέδοικα
β) ἐξεπίσταμαι
3. δρῶ
γ) πονῶ
4. λέγω
δ) πράττω
5. ἀλγῶ
ε) δίδωμι στ) φοβοῦμαι ζ) ἀγνοῶ 1
Arxaia_B_(Part 3)95 of 223.
Μονάδες 5 β) συνείδηση, ευεπίφορος, δυσανεξία, δραστήριος, εξόφληση: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)96 of 223.
ΘΕΜΑ 180ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 458-472 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝ. Τούτων ἐγὼ οὐκ ἔμελλον͵ ἀνδρὸς οὐδενὸς φρόνημα δείσασ΄͵ ἐν θεοῖσι τὴν δίκην δώσειν· θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, τί δ΄ οὔ;
460
κεἰ μὴ σὺ προὐκήρυξας. Εἰ δὲ τοῦ χρόνου πρόσθεν θανοῦμαι͵ κέρδος αὔτ΄ ἐγὼ λέγω· ὅστις γὰρ ἐν πολλοῖσιν ὡς ἐγὼ κακοῖς ζῇ͵ πῶς ὅδ΄ οὐχὶ κατθανὼν κέρδος φέρει; Οὕτως ἔμοιγε τοῦδε τοῦ μόρου τυχεῖν
465
παρ΄ οὐδὲν ἄλγος· ἀλλ΄ ἄν͵ εἰ τὸν ἐξ ἐμῆς μητρὸς θανόντ΄ ἄθαπτον ἠνσχόμην νέκυν͵ κείνοις ἂν ἤλγουν· τοῖσδε δ΄ οὐκ ἀλγύνομαι. Σοὶ δ΄ εἰ δοκῶ νῦν μῶρα δρῶσα τυγχάνειν͵ σχεδόν τι μώρῳ μωρίαν ὀφλισκάνω. ΧΟ.
470
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: θανουμένη γὰρ ἐξῄδη, … τοῖσδε δ’ οὐκ ἀλγύνομαι. Μονάδες 30 2. Ποια είναι η προσφορά του Αρίωνα στην εξέλιξη του διθυράμβου; Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την αντώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ΣΗΛΗ
1. πολύς
α) ζημία
2. κακόν
β) ὠφέλεια
3. ζήω-ῶ
γ) ἀγνοῶ
4. κέρδος
δ) καλόν
5. ἐπίσταμαι
ε) γιγνώσκω στ) θνῄσκω 1
Arxaia_B_(Part 3)97 of 223.
ζ) ὀλίγος Μονάδες 5 β) ἐξῄδη, προὐκήρυξας, κατθανών, ἔμοιγε, ἄθαπτον: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)98 of 223.
ΘΕΜΑ 181ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 471-490 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΟ.
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
ΚΡ.
Ἀλλ΄ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ΄ ἄγαν φρονήματα πίπτειν μάλιστα͵ καὶ τὸν ἐγκρατέστατον σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ
475
θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ΄ ἂν εἰσίδοις. Σμικρῷ χαλινῷ δ΄ οἶδα τοὺς θυμουμένους ἵππους καταρτυθέντας· οὐ γὰρ ἐκπέλει φρονεῖν μέγ΄ ὅστις δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Αὕτη δ΄ ὑβρίζειν μὲν τότ΄ ἐξηπίστατο,
480
νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους· ὕβρις δ΄͵ ἐπεὶ δέδρακεν͵ ἥδε δευτέρα͵ τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν. ῏Η νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ͵ αὕτη δ΄ ἀνήρ͵ εἰ ταῦτ΄ ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη.
485
Ἀλλ΄ εἴτ΄ ἀδελφῆς εἴθ΄ ὁμαιμονεστέρα τοῦ παντὸς ἡμῖν Ζηνὸς Ἑρκείου κυρεῖ͵ αὐτή τε χἠ ξύναιμος οὐκ ἀλύξετον μόρου κακίστου· καὶ γὰρ οὖν κείνην ἴσον ἐπαιτιῶμαι τοῦδε βουλεῦσαι τάφου.
490
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Δηλοῖ τὸ γέννημ' ὠμὸν … δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Μονάδες 30 2. Να περιγράψετε τη σκευή (ενδυμασία) των υποκριτών κατά τη θεατρική παράσταση. Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη συνώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ 1
Arxaia_B_(Part 3)99 of 223.
1. ἐπίσταμαι
α) ξύναιμος
2. περισκελής
β) οἶδα
3. δρῶ
γ) αὐθάδεια
4. ὅμαιμος
δ) πράττω
5. ὕβρις
ε) ἀπρακτῶ στ) σκληρός ζ) ἀγνοῶ Μονάδες 5
β) φρόνημα, δοῦλος, νόμος, ὕβρις, κράτος: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)100 of 223.
ΘΕΜΑ 183ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 471-490 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΟ.
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
ΚΡ.
Ἀλλ΄ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ΄ ἄγαν φρονήματα πίπτειν μάλιστα͵ καὶ τὸν ἐγκρατέστατον σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ
475
θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ΄ ἂν εἰσίδοις. Σμικρῷ χαλινῷ δ΄ οἶδα τοὺς θυμουμένους ἵππους καταρτυθέντας· οὐ γὰρ ἐκπέλει φρονεῖν μέγ΄ ὅστις δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Αὕτη δ΄ ὑβρίζειν μὲν τότ΄ ἐξηπίστατο,
480
νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους· ὕβρις δ΄͵ ἐπεὶ δέδρακεν͵ ἥδε δευτέρα͵ τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν. ῏Η νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ͵ αὕτη δ΄ ἀνήρ͵ εἰ ταῦτ΄ ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη.
485
Ἀλλ΄ εἴτ΄ ἀδελφῆς εἴθ΄ ὁμαιμονεστέρα τοῦ παντὸς ἡμῖν Ζηνὸς Ἑρκείου κυρεῖ͵ αὐτή τε χἠ ξύναιμος οὐκ ἀλύξετον μόρου κακίστου· καὶ γὰρ οὖν κείνην ἴσον ἐπαιτιῶμαι τοῦδε βουλεῦσαι τάφου.
490
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Δηλοῖ τὸ γέννημ' ὠμὸν … δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Μονάδες 30 2. Να προσδιορίσετε το περιεχόμενο των όρων: πάροδοι, διαζώματα, κερκίδες. Μονάδες 10 3. πίπτειν, θραυσθέντα, ῥαγέντα, φρονεῖν, ὑπερβαίνουσα: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)101 of 223.
ΘΕΜΑ 184ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 471-490 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΟ.
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
ΚΡ.
Ἀλλ΄ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ΄ ἄγαν φρονήματα πίπτειν μάλιστα͵ καὶ τὸν ἐγκρατέστατον σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ
475
θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ΄ ἂν εἰσίδοις. Σμικρῷ χαλινῷ δ΄ οἶδα τοὺς θυμουμένους ἵππους καταρτυθέντας· οὐ γὰρ ἐκπέλει φρονεῖν μέγ΄ ὅστις δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Αὕτη δ΄ ὑβρίζειν μὲν τότ΄ ἐξηπίστατο,
480
νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους· ὕβρις δ΄͵ ἐπεὶ δέδρακεν͵ ἥδε δευτέρα͵ τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν. ῏Η νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ͵ αὕτη δ΄ ἀνήρ͵ εἰ ταῦτ΄ ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη.
485
Ἀλλ΄ εἴτ΄ ἀδελφῆς εἴθ΄ ὁμαιμονεστέρα τοῦ παντὸς ἡμῖν Ζηνὸς Ἑρκείου κυρεῖ͵ αὐτή τε χἠ ξύναιμος οὐκ ἀλύξετον μόρου κακίστου· καὶ γὰρ οὖν κείνην ἴσον ἐπαιτιῶμαι τοῦδε βουλεῦσαι τάφου.
490
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Δηλοῖ τὸ γέννημ' ὠμὸν … δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Μονάδες 30 2. Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο της φράσης μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας από τον αριστοτελικό ορισμό της τραγωδίας. Μονάδες 10 3. α) πατρώνυμο, επίπτωση, δημοκρατία, παράβαση, διαδραστικός: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5 1
Arxaia_B_(Part 3)102 of 223.
β) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται: ρηματικοί τύποι
κατάληξη
δηλοῖ
-ις
πίπτειν
-μα
ὑπερβαίνουσα
-ις
δέδρακεν
-μα
βουλεῦσαι
-τής
ομόρριζα ουσιαστικά
Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)103 of 223.
ΘΕΜΑ 185ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 471-490 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΟ.
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
ΚΡ.
Ἀλλ΄ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ΄ ἄγαν φρονήματα πίπτειν μάλιστα͵ καὶ τὸν ἐγκρατέστατον σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ
475
θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ΄ ἂν εἰσίδοις. Σμικρῷ χαλινῷ δ΄ οἶδα τοὺς θυμουμένους ἵππους καταρτυθέντας· οὐ γὰρ ἐκπέλει φρονεῖν μέγ΄ ὅστις δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Αὕτη δ΄ ὑβρίζειν μὲν τότ΄ ἐξηπίστατο,
480
νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους· ὕβρις δ΄͵ ἐπεὶ δέδρακεν͵ ἥδε δευτέρα͵ τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν. ῏Η νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ͵ αὕτη δ΄ ἀνήρ͵ εἰ ταῦτ΄ ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη.
485
Ἀλλ΄ εἴτ΄ ἀδελφῆς εἴθ΄ ὁμαιμονεστέρα τοῦ παντὸς ἡμῖν Ζηνὸς Ἑρκείου κυρεῖ͵ αὐτή τε χἠ ξύναιμος οὐκ ἀλύξετον μόρου κακίστου· καὶ γὰρ οὖν κείνην ἴσον ἐπαιτιῶμαι τοῦδε βουλεῦσαι τάφου.
490
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Δηλοῖ τὸ γέννημ' ὠμὸν … δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Μονάδες 30 2. α) Να περιγράψετε τη σκηνή του αρχαίου θεάτρου. β) Να περιγράψετε το λογεῖον του αρχαίου θεάτρου και τη λειτουργία του. Μονάδες 10 3. ἐγκρατής, περισκελής, ἐξεπίσταμαι, ὑπερβαίνω, ξύναιμος: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)104 of 223.
ΘΕΜΑ 186ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 471-490 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΟ.
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
ΚΡ.
Ἀλλ΄ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ΄ ἄγαν φρονήματα πίπτειν μάλιστα͵ καὶ τὸν ἐγκρατέστατον σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ
475
θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ΄ ἂν εἰσίδοις. Σμικρῷ χαλινῷ δ΄ οἶδα τοὺς θυμουμένους ἵππους καταρτυθέντας· οὐ γὰρ ἐκπέλει φρονεῖν μέγ΄ ὅστις δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Αὕτη δ΄ ὑβρίζειν μὲν τότ΄ ἐξηπίστατο,
480
νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους· ὕβρις δ΄͵ ἐπεὶ δέδρακεν͵ ἥδε δευτέρα͵ τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν. ῏Η νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ͵ αὕτη δ΄ ἀνήρ͵ εἰ ταῦτ΄ ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη.
485
Ἀλλ΄ εἴτ΄ ἀδελφῆς εἴθ΄ ὁμαιμονεστέρα τοῦ παντὸς ἡμῖν Ζηνὸς Ἑρκείου κυρεῖ͵ αὐτή τε χἠ ξύναιμος οὐκ ἀλύξετον μόρου κακίστου· καὶ γὰρ οὖν κείνην ἴσον ἐπαιτιῶμαι τοῦδε βουλεῦσαι τάφου.
490
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Δηλοῖ τὸ γέννημ' ὠμὸν … δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Μονάδες 30 2. Τι γνωρίζετε για τη σκηνογραφία του αρχαίου θεάτρου και ποιες ανάγκες αυτή εξυπηρετούσε; Μονάδες 10 3. α) φρόνημα, δοῦλος, νόμος, ὕβρις, κράτος: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Μονάδες 5 1
Arxaia_B_(Part 3)105 of 223.
β) εκπαίδευση, επικράτεια, διάβαση, κείμενο, διαβούλευση: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)106 of 223.
ΘΕΜΑ 187ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 471-490 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΟ.
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
ΚΡ.
Ἀλλ΄ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ΄ ἄγαν φρονήματα πίπτειν μάλιστα͵ καὶ τὸν ἐγκρατέστατον σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ
475
θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ΄ ἂν εἰσίδοις. Σμικρῷ χαλινῷ δ΄ οἶδα τοὺς θυμουμένους ἵππους καταρτυθέντας· οὐ γὰρ ἐκπέλει φρονεῖν μέγ΄ ὅστις δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Αὕτη δ΄ ὑβρίζειν μὲν τότ΄ ἐξηπίστατο,
480
νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους· ὕβρις δ΄͵ ἐπεὶ δέδρακεν͵ ἥδε δευτέρα͵ τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν. ῏Η νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ͵ αὕτη δ΄ ἀνήρ͵ εἰ ταῦτ΄ ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη.
485
Ἀλλ΄ εἴτ΄ ἀδελφῆς εἴθ΄ ὁμαιμονεστέρα τοῦ παντὸς ἡμῖν Ζηνὸς Ἑρκείου κυρεῖ͵ αὐτή τε χἠ ξύναιμος οὐκ ἀλύξετον μόρου κακίστου· καὶ γὰρ οὖν κείνην ἴσον ἐπαιτιῶμαι τοῦδε βουλεῦσαι τάφου.
490
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Δηλοῖ τὸ γέννημ' ὠμὸν … δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Μονάδες 30 2. α) Τι ήταν τα θεωρικά και οι προεδρίες; β) Ποιος ήταν ο ρόλος των ραβδούχων; Μονάδες 10 3. α) πανεπιστήμιο, κατάπτωση, επικράτηση, απόβαση, κείμενο: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5 1
Arxaia_B_(Part 3)107 of 223.
β) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη σημασία της στη Β΄ στήλη. Δύο στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν. Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. περισκελής
α) επιτρέπεται
2. καταρτύομαι
β) συγγενής
3. ἐκπέλει
γ) σκέφτομαι
4. ὑβρίζω
δ) πολύ σκληρός, άκαμπτος
5. βουλεύω
ε) αυθαδιάζω στ) επιθυμώ ζ) σωφρονίζομαι, δαμάζομαι Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)108 of 223.
ΘΕΜΑ 188ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 471-490 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΟ.
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
ΚΡ.
Ἀλλ΄ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ΄ ἄγαν φρονήματα πίπτειν μάλιστα͵ καὶ τὸν ἐγκρατέστατον σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ
475
θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ΄ ἂν εἰσίδοις. Σμικρῷ χαλινῷ δ΄ οἶδα τοὺς θυμουμένους ἵππους καταρτυθέντας· οὐ γὰρ ἐκπέλει φρονεῖν μέγ΄ ὅστις δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Αὕτη δ΄ ὑβρίζειν μὲν τότ΄ ἐξηπίστατο,
480
νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους· ὕβρις δ΄͵ ἐπεὶ δέδρακεν͵ ἥδε δευτέρα͵ τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν. ῏Η νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ͵ αὕτη δ΄ ἀνήρ͵ εἰ ταῦτ΄ ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη.
485
Ἀλλ΄ εἴτ΄ ἀδελφῆς εἴθ΄ ὁμαιμονεστέρα τοῦ παντὸς ἡμῖν Ζηνὸς Ἑρκείου κυρεῖ͵ αὐτή τε χἠ ξύναιμος οὐκ ἀλύξετον μόρου κακίστου· καὶ γὰρ οὖν κείνην ἴσον ἐπαιτιῶμαι τοῦδε βουλεῦσαι τάφου.
490
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Δηλοῖ τὸ γέννημ' ὠμὸν … δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Μονάδες 30 2. Τι γνωρίζετε για τον Σοφοκλή: γέννηση, οικογενειακό περιβάλλον, μόρφωση, ιδιαίτερα προσόντα. Μονάδες 10 3. Να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό (Β΄ στήλη) και επίθετο (Γ΄ στήλη), απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμιά από τις λέξεις της Α΄ στήλης. Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
Γ΄ ΣΗΛΗ 1
Arxaia_B_(Part 3)109 of 223.
Λέξεις
Ουσιαστικά
Επίθετα
δηλοῖ θραυσθέντα φρονεῖν δεδρακυῖαν βουλεῦσαι Μονάδες 10
2
Arxaia_B_(Part 3)110 of 223.
ΘΕΜΑ 189ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 471-490 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΟ.
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
ΚΡ.
Ἀλλ΄ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ΄ ἄγαν φρονήματα πίπτειν μάλιστα͵ καὶ τὸν ἐγκρατέστατον σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ
475
θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ΄ ἂν εἰσίδοις. Σμικρῷ χαλινῷ δ΄ οἶδα τοὺς θυμουμένους ἵππους καταρτυθέντας· οὐ γὰρ ἐκπέλει φρονεῖν μέγ΄ ὅστις δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Αὕτη δ΄ ὑβρίζειν μὲν τότ΄ ἐξηπίστατο,
480
νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους· ὕβρις δ΄͵ ἐπεὶ δέδρακεν͵ ἥδε δευτέρα͵ τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν. ῏Η νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ͵ αὕτη δ΄ ἀνήρ͵ εἰ ταῦτ΄ ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη.
485
Ἀλλ΄ εἴτ΄ ἀδελφῆς εἴθ΄ ὁμαιμονεστέρα τοῦ παντὸς ἡμῖν Ζηνὸς Ἑρκείου κυρεῖ͵ αὐτή τε χἠ ξύναιμος οὐκ ἀλύξετον μόρου κακίστου· καὶ γὰρ οὖν κείνην ἴσον ἐπαιτιῶμαι τοῦδε βουλεῦσαι τάφου.
490
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Δηλοῖ τὸ γέννημ' ὠμὸν … δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Μονάδες 30 2. Για ποιους λόγους οι δραματικοί αγώνες στην αρχαία Αθήνα διεξάγονταν την άνοιξη; Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την αντώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ΣΗΛΗ 1
Arxaia_B_(Part 3)111 of 223.
1. οἶδα
α) μέγας
2. σκληρός
β) πόρρω
3. σμικρός
γ) ἀγνοῶ
4. πέλας
δ) σωφρονῶ
5. ὑβρίζω
ε) γιγνώσκω στ) μαλακός ζ) μάλιστα Μονάδες 5
β) επιστητό, περίπτωση, κραταιός, διάβαση, κείμενο: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)112 of 223.
ΘΕΜΑ 190ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 471-490 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΟ.
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
ΚΡ.
Ἀλλ΄ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ΄ ἄγαν φρονήματα πίπτειν μάλιστα͵ καὶ τὸν ἐγκρατέστατον σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ
475
θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ΄ ἂν εἰσίδοις. Σμικρῷ χαλινῷ δ΄ οἶδα τοὺς θυμουμένους ἵππους καταρτυθέντας· οὐ γὰρ ἐκπέλει φρονεῖν μέγ΄ ὅστις δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Αὕτη δ΄ ὑβρίζειν μὲν τότ΄ ἐξηπίστατο,
480
νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους· ὕβρις δ΄͵ ἐπεὶ δέδρακεν͵ ἥδε δευτέρα͵ τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν. ῏Η νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ͵ αὕτη δ΄ ἀνήρ͵ εἰ ταῦτ΄ ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη.
485
Ἀλλ΄ εἴτ΄ ἀδελφῆς εἴθ΄ ὁμαιμονεστέρα τοῦ παντὸς ἡμῖν Ζηνὸς Ἑρκείου κυρεῖ͵ αὐτή τε χἠ ξύναιμος οὐκ ἀλύξετον μόρου κακίστου· καὶ γὰρ οὖν κείνην ἴσον ἐπαιτιῶμαι τοῦδε βουλεῦσαι τάφου.
490
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Δηλοῖ τὸ γέννημ' ὠμὸν … δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Μονάδες 30 2. α) Ποια είναι τα βασικά μέρη του αρχαίου θεάτρου (ονομαστικά); β) Ποια η χωρητικότητα των αρχαίων θεάτρων; Να αναφέρετε παραδείγματα. Μονάδες 10 3. ἐγκρατής, περισκελής, ὑπερβαίνω, ξύναιμος, ἐπαιτιῶμαι: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)113 of 223.
ΘΕΜΑ 191ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 471-490 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΟ.
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
ΚΡ.
Ἀλλ΄ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ΄ ἄγαν φρονήματα πίπτειν μάλιστα͵ καὶ τὸν ἐγκρατέστατον σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ
475
θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ΄ ἂν εἰσίδοις. Σμικρῷ χαλινῷ δ΄ οἶδα τοὺς θυμουμένους ἵππους καταρτυθέντας· οὐ γὰρ ἐκπέλει φρονεῖν μέγ΄ ὅστις δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Αὕτη δ΄ ὑβρίζειν μὲν τότ΄ ἐξηπίστατο,
480
νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους· ὕβρις δ΄͵ ἐπεὶ δέδρακεν͵ ἥδε δευτέρα͵ τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν. ῏Η νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ͵ αὕτη δ΄ ἀνήρ͵ εἰ ταῦτ΄ ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη.
485
Ἀλλ΄ εἴτ΄ ἀδελφῆς εἴθ΄ ὁμαιμονεστέρα τοῦ παντὸς ἡμῖν Ζηνὸς Ἑρκείου κυρεῖ͵ αὐτή τε χἠ ξύναιμος οὐκ ἀλύξετον μόρου κακίστου· καὶ γὰρ οὖν κείνην ἴσον ἐπαιτιῶμαι τοῦδε βουλεῦσαι τάφου.
490
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Αὕτη δ' ὑβρίζειν … μόρου κακίστου· Μονάδες 30 2. Ποιο το έργο του οφοκλή (συνολικά δράματα, σωζόμενα έργα, συμμετοχή και νίκες σε δραματικούς αγώνες); Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε τις λέξεις της Α΄ στήλης με τη λέξη της Β΄ στήλης με την οποία έχουν ετυμολογική συγγένεια (δύο λέξεις της Α΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ 1
Arxaia_B_(Part 3)114 of 223.
1. πτωτικός 2. επιστημονικός
α) πίπτω
3. παρεμπιπτόντως 4. επόπτης 5. περίπτωση
β) ἐξεπίσταμαι
6. επιστητός 7. επιστολή Μονάδες 5 β) εμπύρετος, ιδέα, διακρατικός, σύμβαση, δράστης: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)115 of 223.
ΘΕΜΑ 192ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 471-490 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΟ.
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
ΚΡ.
Ἀλλ΄ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ΄ ἄγαν φρονήματα πίπτειν μάλιστα͵ καὶ τὸν ἐγκρατέστατον σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ
475
θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ΄ ἂν εἰσίδοις. Σμικρῷ χαλινῷ δ΄ οἶδα τοὺς θυμουμένους ἵππους καταρτυθέντας· οὐ γὰρ ἐκπέλει φρονεῖν μέγ΄ ὅστις δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Αὕτη δ΄ ὑβρίζειν μὲν τότ΄ ἐξηπίστατο,
480
νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους· ὕβρις δ΄͵ ἐπεὶ δέδρακεν͵ ἥδε δευτέρα͵ τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν. ῏Η νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ͵ αὕτη δ΄ ἀνήρ͵ εἰ ταῦτ΄ ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη.
485
Ἀλλ΄ εἴτ΄ ἀδελφῆς εἴθ΄ ὁμαιμονεστέρα τοῦ παντὸς ἡμῖν Ζηνὸς Ἑρκείου κυρεῖ͵ αὐτή τε χἠ ξύναιμος οὐκ ἀλύξετον μόρου κακίστου· καὶ γὰρ οὖν κείνην ἴσον ἐπαιτιῶμαι τοῦδε βουλεῦσαι τάφου.
490
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Αὕτη δ' ὑβρίζειν … μόρου κακίστου· Μονάδες 30 2. Ποια ήταν τα βασικά στοιχεία στη σκευή (ενδυμασία) των υποκριτών και των χορευτών στην αρχαία παράσταση ; Μονάδες 10 3. πίπτειν, θραυσθέντα, ῥαγέντα, φρονεῖν, ὑπερβαίνουσα: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)116 of 223.
ΘΕΜΑ 193ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 471-490 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΟ.
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
ΚΡ.
Ἀλλ΄ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ΄ ἄγαν φρονήματα πίπτειν μάλιστα͵ καὶ τὸν ἐγκρατέστατον σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ
475
θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ΄ ἂν εἰσίδοις. Σμικρῷ χαλινῷ δ΄ οἶδα τοὺς θυμουμένους ἵππους καταρτυθέντας· οὐ γὰρ ἐκπέλει φρονεῖν μέγ΄ ὅστις δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Αὕτη δ΄ ὑβρίζειν μὲν τότ΄ ἐξηπίστατο,
480
νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους· ὕβρις δ΄͵ ἐπεὶ δέδρακεν͵ ἥδε δευτέρα͵ τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν. ῏Η νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ͵ αὕτη δ΄ ἀνήρ͵ εἰ ταῦτ΄ ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη.
485
Ἀλλ΄ εἴτ΄ ἀδελφῆς εἴθ΄ ὁμαιμονεστέρα τοῦ παντὸς ἡμῖν Ζηνὸς Ἑρκείου κυρεῖ͵ αὐτή τε χἠ ξύναιμος οὐκ ἀλύξετον μόρου κακίστου· καὶ γὰρ οὖν κείνην ἴσον ἐπαιτιῶμαι τοῦδε βουλεῦσαι τάφου.
490
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Αὕτη δ' ὑβρίζειν … μόρου κακίστου· Μονάδες 30 2. Ποια ήταν τα καθήκοντα του επωνύμου άρχοντα κατά τη διεξαγωγή των Μεγάλων Διονυσίων; Μονάδες 10 3. α) πατρώνυμο, επίπτωση, δημοκρατία, παράβαση, διαδραστικός: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
1
Arxaia_B_(Part 3)117 of 223.
β) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται: ρηματικοί τύποι
κατάληξη
δηλοῖ
-ις
πίπτειν
-μα
ὑπερβαίνουσα
-ις
δέδρακεν
-μα
βουλεῦσαι
-τής
ομόρριζα ουσιαστικά
Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)118 of 223.
ΘΕΜΑ 194ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 471-490 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΟ.
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
ΚΡ.
Ἀλλ΄ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ΄ ἄγαν φρονήματα πίπτειν μάλιστα͵ καὶ τὸν ἐγκρατέστατον σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ
475
θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ΄ ἂν εἰσίδοις. Σμικρῷ χαλινῷ δ΄ οἶδα τοὺς θυμουμένους ἵππους καταρτυθέντας· οὐ γὰρ ἐκπέλει φρονεῖν μέγ΄ ὅστις δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Αὕτη δ΄ ὑβρίζειν μὲν τότ΄ ἐξηπίστατο,
480
νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους· ὕβρις δ΄͵ ἐπεὶ δέδρακεν͵ ἥδε δευτέρα͵ τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν. ῏Η νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ͵ αὕτη δ΄ ἀνήρ͵ εἰ ταῦτ΄ ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη.
485
Ἀλλ΄ εἴτ΄ ἀδελφῆς εἴθ΄ ὁμαιμονεστέρα τοῦ παντὸς ἡμῖν Ζηνὸς Ἑρκείου κυρεῖ͵ αὐτή τε χἠ ξύναιμος οὐκ ἀλύξετον μόρου κακίστου· καὶ γὰρ οὖν κείνην ἴσον ἐπαιτιῶμαι τοῦδε βουλεῦσαι τάφου.
490
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Αὕτη δ' ὑβρίζειν … μόρου κακίστου· Μονάδες 30 2. Να περιγράψετε την ορχήστρα του αρχαίου θεάτρου και τη λειτουργία της. Μονάδες 10
3.
ἐγκρατής, περισκελής, ἐξεπίσταμαι, ὑπερβαίνω, ξύναιμος: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)119 of 223.
ΘΕΜΑ 195ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 471-490 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΟ.
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
ΚΡ.
Ἀλλ΄ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ΄ ἄγαν φρονήματα πίπτειν μάλιστα͵ καὶ τὸν ἐγκρατέστατον σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ
475
θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ΄ ἂν εἰσίδοις. Σμικρῷ χαλινῷ δ΄ οἶδα τοὺς θυμουμένους ἵππους καταρτυθέντας· οὐ γὰρ ἐκπέλει φρονεῖν μέγ΄ ὅστις δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Αὕτη δ΄ ὑβρίζειν μὲν τότ΄ ἐξηπίστατο,
480
νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους· ὕβρις δ΄͵ ἐπεὶ δέδρακεν͵ ἥδε δευτέρα͵ τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν. ῏Η νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ͵ αὕτη δ΄ ἀνήρ͵ εἰ ταῦτ΄ ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη.
485
Ἀλλ΄ εἴτ΄ ἀδελφῆς εἴθ΄ ὁμαιμονεστέρα τοῦ παντὸς ἡμῖν Ζηνὸς Ἑρκείου κυρεῖ͵ αὐτή τε χἠ ξύναιμος οὐκ ἀλύξετον μόρου κακίστου· καὶ γὰρ οὖν κείνην ἴσον ἐπαιτιῶμαι τοῦδε βουλεῦσαι τάφου.
490
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Αὕτη δ' ὑβρίζειν … μόρου κακίστου· Μονάδες 30 2. Ποια ήταν η συνεισφορά του χορηγού στη διεξαγωγή των δραματικών αγώνων; Μονάδες 10 3. α) φρόνημα, δοῦλος, νόμος, ὕβρις, κράτος: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Μονάδες 5 1
Arxaia_B_(Part 3)120 of 223.
β) εκπαίδευση, επικράτεια, διάβαση, κείμενο, διαβούλευση: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)121 of 223.
ΘΕΜΑ 196ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 471-490 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΟ.
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
ΚΡ.
Ἀλλ΄ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ΄ ἄγαν φρονήματα πίπτειν μάλιστα͵ καὶ τὸν ἐγκρατέστατον σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ
475
θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ΄ ἂν εἰσίδοις. Σμικρῷ χαλινῷ δ΄ οἶδα τοὺς θυμουμένους ἵππους καταρτυθέντας· οὐ γὰρ ἐκπέλει φρονεῖν μέγ΄ ὅστις δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Αὕτη δ΄ ὑβρίζειν μὲν τότ΄ ἐξηπίστατο,
480
νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους· ὕβρις δ΄͵ ἐπεὶ δέδρακεν͵ ἥδε δευτέρα͵ τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν. ῏Η νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ͵ αὕτη δ΄ ἀνήρ͵ εἰ ταῦτ΄ ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη.
485
Ἀλλ΄ εἴτ΄ ἀδελφῆς εἴθ΄ ὁμαιμονεστέρα τοῦ παντὸς ἡμῖν Ζηνὸς Ἑρκείου κυρεῖ͵ αὐτή τε χἠ ξύναιμος οὐκ ἀλύξετον μόρου κακίστου· καὶ γὰρ οὖν κείνην ἴσον ἐπαιτιῶμαι τοῦδε βουλεῦσαι τάφου.
490
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Αὕτη δ' ὑβρίζειν … μόρου κακίστου· Μονάδες 30 2. Τι ήταν οἱ περὶ τὸν Διόνυσον τεχνῖται και πώς προέκυψε η δημιουργία της συντεχνίας τους; Μονάδες 10 3. α) πανεπιστήμιο, κατάπτωση, επικράτηση, απόβαση, κείμενο: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5 1
Arxaia_B_(Part 3)122 of 223.
β) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη σημασία της στη Β΄ στήλη (δύο στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν). Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. περισκελής
α) επιτρέπεται
2. καταρτύομαι
β) συγγενής
3. ἐκπέλει
γ) σκέφτομαι
4. ὑβρίζω
δ) πολύ σκληρός, άκαμπτος
5. βουλεύω
ε) αυθαδιάζω στ) επιθυμώ ζ) σωφρονίζομαι, δαμάζομαι Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)123 of 223.
ΘΕΜΑ 197ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 471-490 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΟ.
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
ΚΡ.
Ἀλλ΄ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ΄ ἄγαν φρονήματα πίπτειν μάλιστα͵ καὶ τὸν ἐγκρατέστατον σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ
475
θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ΄ ἂν εἰσίδοις. Σμικρῷ χαλινῷ δ΄ οἶδα τοὺς θυμουμένους ἵππους καταρτυθέντας· οὐ γὰρ ἐκπέλει φρονεῖν μέγ΄ ὅστις δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Αὕτη δ΄ ὑβρίζειν μὲν τότ΄ ἐξηπίστατο,
480
νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους· ὕβρις δ΄͵ ἐπεὶ δέδρακεν͵ ἥδε δευτέρα͵ τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν. ῏Η νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ͵ αὕτη δ΄ ἀνήρ͵ εἰ ταῦτ΄ ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη.
485
Ἀλλ΄ εἴτ΄ ἀδελφῆς εἴθ΄ ὁμαιμονεστέρα τοῦ παντὸς ἡμῖν Ζηνὸς Ἑρκείου κυρεῖ͵ αὐτή τε χἠ ξύναιμος οὐκ ἀλύξετον μόρου κακίστου· καὶ γὰρ οὖν κείνην ἴσον ἐπαιτιῶμαι τοῦδε βουλεῦσαι τάφου.
490
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Αὕτη δ' ὑβρίζειν … μόρου κακίστου· Μονάδες 30 2. Πώς κρίνει ο οφοκλής στα σωζόμενα έργα του τις ανθρώπινες πράξεις; Μονάδες 10 3. Να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό (Β΄ στήλη) και επίθετο (Γ΄ στήλη), απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμιά από τις λέξεις της Α΄ στήλης. Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
Γ΄ ΣΗΛΗ 1
Arxaia_B_(Part 3)124 of 223.
Λέξεις
Ουσιαστικά
Επίθετα
δηλοῖ θραυσθέντα φρονεῖν δεδρακυῖαν βουλεῦσαι Μονάδες 10
2
Arxaia_B_(Part 3)125 of 223.
ΘΕΜΑ 198ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 471-490 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΟ.
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
ΚΡ.
Ἀλλ΄ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ΄ ἄγαν φρονήματα πίπτειν μάλιστα͵ καὶ τὸν ἐγκρατέστατον σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ
475
θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ΄ ἂν εἰσίδοις. Σμικρῷ χαλινῷ δ΄ οἶδα τοὺς θυμουμένους ἵππους καταρτυθέντας· οὐ γὰρ ἐκπέλει φρονεῖν μέγ΄ ὅστις δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Αὕτη δ΄ ὑβρίζειν μὲν τότ΄ ἐξηπίστατο,
480
νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους· ὕβρις δ΄͵ ἐπεὶ δέδρακεν͵ ἥδε δευτέρα͵ τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν. ῏Η νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ͵ αὕτη δ΄ ἀνήρ͵ εἰ ταῦτ΄ ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη.
485
Ἀλλ΄ εἴτ΄ ἀδελφῆς εἴθ΄ ὁμαιμονεστέρα τοῦ παντὸς ἡμῖν Ζηνὸς Ἑρκείου κυρεῖ͵ αὐτή τε χἠ ξύναιμος οὐκ ἀλύξετον μόρου κακίστου· καὶ γὰρ οὖν κείνην ἴσον ἐπαιτιῶμαι τοῦδε βουλεῦσαι τάφου.
490
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Αὕτη δ' ὑβρίζειν … μόρου κακίστου· Μονάδες 30 2. Πού βρίσκονται τα πρώτα στοιχεία του μύθου των Λαβδακιδών και σε ποια έργα πήρε αρχικά την οριστική του μορφή; Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την αντώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ΣΗΛΗ 1
Arxaia_B_(Part 3)126 of 223.
1. οἶδα
α) μέγας
2. σκληρός
β) πόρρω
3. σμικρός
γ) ἀγνοῶ
4. πέλας
δ) σωφρονῶ
5. ὑβρίζω
ε) γιγνώσκω στ) μαλακός ζ) μάλιστα Μονάδες 5
β) επιστητό, περίπτωση, κραταιός, διάβαση, κείμενο: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)127 of 223.
ΘΕΜΑ 199ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 471-490 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΟ.
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
ΚΡ.
Ἀλλ΄ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ΄ ἄγαν φρονήματα πίπτειν μάλιστα͵ καὶ τὸν ἐγκρατέστατον σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ
475
θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ΄ ἂν εἰσίδοις. Σμικρῷ χαλινῷ δ΄ οἶδα τοὺς θυμουμένους ἵππους καταρτυθέντας· οὐ γὰρ ἐκπέλει φρονεῖν μέγ΄ ὅστις δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Αὕτη δ΄ ὑβρίζειν μὲν τότ΄ ἐξηπίστατο,
480
νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους· ὕβρις δ΄͵ ἐπεὶ δέδρακεν͵ ἥδε δευτέρα͵ τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν. ῏Η νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ͵ αὕτη δ΄ ἀνήρ͵ εἰ ταῦτ΄ ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη.
485
Ἀλλ΄ εἴτ΄ ἀδελφῆς εἴθ΄ ὁμαιμονεστέρα τοῦ παντὸς ἡμῖν Ζηνὸς Ἑρκείου κυρεῖ͵ αὐτή τε χἠ ξύναιμος οὐκ ἀλύξετον μόρου κακίστου· καὶ γὰρ οὖν κείνην ἴσον ἐπαιτιῶμαι τοῦδε βουλεῦσαι τάφου.
490
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Αὕτη δ' ὑβρίζειν … μόρου κακίστου· Μονάδες 30 2. α) Ποιοι κατά βάση ερμήνευαν τους ρόλους στις αρχαίες παραστάσεις; Αναφέρετε κάποια γνωστά ονόματα. β) Ποια ήταν η εμφάνιση των ηθοποιών κατά την παράσταση και γιατί; Μονάδες 10 3. ἐγκρατής, περισκελής, ὑπερβαίνω, ξύναιμος, ἐπαιτιῶμαι: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)128 of 223.
ΘΕΜΑ 101ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Παῦσαι͵ πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων͵
280
μὴ ΄φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν͵ ὅστις ἀμφικίονας
285
ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί
290
κρυφῇ, κάρα σείοντες͵ οὐδ΄ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον͵ ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς … εἰσορᾷς θεούς; Μονάδες 30 2. Ποια ήταν η σχέση του οφοκλή με την Αθήνα και τις εξέχουσες προσωπικότητες της εποχής του; Μονάδες 10 3. ἴσχειν, πυρώσων, διασκεδῶν, στέργειν, παρηγμένους: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
1
Arxaia_B_(Part 3)129 of 223.
ΘΕΜΑ 102ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Παῦσαι͵ πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων͵
280
μὴ ΄φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν͵ ὅστις ἀμφικίονας
285
ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί
290
κρυφῇ, κάρα σείοντες͵ οὐδ΄ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον͵ ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς … εἰσορᾷς θεούς; Μονάδες 30 2. Να περιγράψετε τη σκευή (ενδυμασία) των υποκριτών κατά τη θεατρική παράσταση. Μονάδες 10 3. α) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται: ρηματικοί τύποι κατάληξη ομόρριζα ουσιαστικά λέγων
-ος
εἰσορᾷς
-ις
φέροντες
-ά
ἐξεπίσταμαι εἰργάσθαι
-μων -ία 1
Arxaia_B_(Part 3)130 of 223.
Μονάδες 5 β) εύρημα, πρόθεμα, σεισμός, σχετικός, άστοργος: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)131 of 223.
ΘΕΜΑ 103ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Παῦσαι͵ πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων͵
280
μὴ ΄φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν͵ ὅστις ἀμφικίονας
285
ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί
290
κρυφῇ, κάρα σείοντες͵ οὐδ΄ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον͵ ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς … εἰσορᾷς θεούς; Μονάδες 30 2. Πώς εκλέγονταν οι κριτές και με ποια διαδικασία προέκυπτε το τελικό αποτέλεσμα των δραματικών αγώνων; Μονάδες 10 3. α) λόγος, λέξις, τίμημα, τιμητής, τίμησις: Να κατατάξετε τις παραπάνω ετυμολογικά συγγενείς προς τους ρηματικούς τύπους του κειμένου λέγων και τιμῶντας λέξεις της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στην κατάλληλη στήλη, ανάλογα με το τι σημαίνει καθεμία. ενέργεια ή κατάσταση πρόσωπο που ενεργεί αποτέλεσμα ενέργειας
Μονάδες 5 1
Arxaia_B_(Part 3)132 of 223.
β) νόμος: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε ομόρριζα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα). Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)133 of 223.
ΘΕΜΑ 104ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Παῦσαι͵ πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων͵
280
μὴ ΄φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν͵ ὅστις ἀμφικίονας
285
ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί
290
κρυφῇ, κάρα σείοντες͵ οὐδ΄ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον͵ ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς … εἰσορᾷς θεούς; Μονάδες 30 2. Να προσδιορίσετε το περιεχόμενο των όρων: πάροδοι, διαζώματα, κερκίδες. Μονάδες 10 3. α) ανάπαυλα, ανοχή, παρανομία, σύζυγος, επιστήμων: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5 β) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την αντώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ΣΗΛΗ
1. γέρων
α) καλός
2. κακός
β) μισῶ 1
Arxaia_B_(Part 3)134 of 223.
3. δικαίως
γ) ἔξοιδα
4. στέργω
δ) ἀγνοῶ
5. ἐξεπίσταμαι
ε) ἀδίκως στ) ἐχθρός ζ) νέος Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)135 of 223.
ΘΕΜΑ 105ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Παῦσαι͵ πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων͵
280
μὴ ΄φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν͵ ὅστις ἀμφικίονας
285
ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί
290
κρυφῇ,κάρα σείοντες͵ οὐδ΄ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον͵ ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς … εἰσορᾷς θεούς; Μονάδες 30 2. Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο της φράσης μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας από τον αριστοτελικό ορισμό της τραγωδίας. Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α΄ με τη σημασία τους στη στήλη Β΄ (δύο στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. μεστῶ
α) μουρμουρίζω
2. στέργω
β) πυρπολώ
3. διασκεδάννυμι
γ) πληρώνω
4. ῥοθέω-ῶ
δ) δυστυχώ
5. πυρόω-ῶ
ε) καταλύω στ) γεμίζω 1
Arxaia_B_(Part 3)136 of 223.
ζ) αγαπώ Μονάδες 5 β) ἄνους, ὑπερτιμῶντες, ἀμφικίονας, εἰσορᾷς, παρηγμένους: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)137 of 223.
ΘΕΜΑ 106ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Παῦσαι͵ πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων͵
280
μὴ ΄φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν͵ ὅστις ἀμφικίονας
285
ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί
290
κρυφῇ, κάρα σείοντες͵ οὐδ΄ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον͵ ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς … εἰσορᾷς θεούς; Μονάδες 30 2. α) Να περιγράψετε τη σκηνή του αρχαίου θεάτρου. β) Να περιγράψετε το λογεῖον και τη λειτουργία του. Μονάδες 10 3. α) Να σχηματίσετε για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης ένα παράγωγο επίθετο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη που δίνεται στη Β΄ στήλη. Επίθετα παράγωγα από ονόματα Α΄ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
Γ΄ ΣΗΛΗ
όνομα
κατάληξη
παράγωγο επίθετο
ὀργή
-ίλος
νόμος
-ιμος
ἀνήρ
-ικός
δαίμων
-ιος 1
Arxaia_B_(Part 3)138 of 223.
θεός
-εῖος Μονάδες 5
β) ὀργή, πρόνοια, εὐεργέτης, νόμος, μισθός: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)139 of 223.
ΘΕΜΑ 107ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Παῦσαι͵ πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων͵
280
μὴ ΄φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν͵ ὅστις ἀμφικίονας
285
ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί
290
κρυφῇ, κάρα σείοντες͵ οὐδ΄ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον͵ ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς … εἰσορᾷς θεούς; Μονάδες 30 2. Τι γνωρίζετε για τη σκηνογραφία του αρχαίου θεάτρου και ποιες ανάγκες αυτή εξυπηρετούσε; Μονάδες 10 3. Να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό (Β΄ στήλη) και επίθετο (Γ΄ στήλη), απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης. Α΄ ΣΗΛΗ Λέξεις
Β΄ ΣΗΛΗ Ουσιαστικά
Γ΄ ΣΗΛΗ Επίθετα
λέγω εἰσορῶ φέρω ἔχω ἐξεπίσταμαι Μονάδες 10 1
Arxaia_B_(Part 3)140 of 223.
ΘΕΜΑ 108ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Παῦσαι͵ πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων͵
280
μὴ ΄φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν͵ ὅστις ἀμφικίονας
285
ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί
290
κρυφῇ, κάρα σείοντες͵ οὐδ΄ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον͵ ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς … εἰσορᾷς θεούς; Μονάδες 30 2. α) Τι ήταν τα θεωρικά και οι προεδρίες; β) Ποιος ήταν ο ρόλος των ραβδούχων; Μονάδες 10 3. παῦσαι, εἰσορᾷς, πόλεως, φέροντες, εἰργάσθαι: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
1
Arxaia_B_(Part 3)141 of 223.
ΘΕΜΑ 109ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Παῦσαι͵ πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων͵
280
μὴ ΄φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν͵ ὅστις ἀμφικίονας
285
ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί
290
κρυφῇ, κάρα σείοντες͵ οὐδ΄ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον͵ ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς … εἰσορᾷς θεούς; Μονάδες 30 2. Τι γνωρίζετε για τον Σοφοκλή (γέννηση, οικογενειακό περιβάλλον, μόρφωση, ιδιαίτερα προσόντα); Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη συνώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. μεστῶ
α) φημί
2. ὁρῶ
β) γιγνώσκω
3. κάρα
γ) πληρῶ
4. λέγω
δ) καρδία
5. στέργω
ε) κεφαλή
1
Arxaia_B_(Part 3)142 of 223.
στ) βλέπω ζ) ἀγαπῶ Μονάδες 5 β) θεός: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε ομόρριζα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα). Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)143 of 223.
ΘΕΜΑ 110ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Παῦσαι͵ πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων͵
280
μὴ ΄φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν͵ ὅστις ἀμφικίονας
285
ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί
290
κρυφῇ, κάρα σείοντες͵ οὐδ΄ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον͵ ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς … εἰσορᾷς θεούς; Μονάδες 30 2. Για ποιους λόγους οι δραματικοί αγώνες διεξάγονταν στην αρχαία Αθήνα την άνοιξη; Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε τις λέξεις της Α΄ στήλης με τη λέξη της Β΄ στήλης με την οποία έχουν ετυμολογική συγγένεια (δύο λέξεις της Α΄ στήλης περισσεύουν). Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. σχήμα 2. επιστημονικός
α) εἶχον
3. σχίσμα 4. επόπτης 5. άσχετος
β) ἐξεπίσταμαι 1
Arxaia_B_(Part 3)144 of 223.
6. επιστητός 7. έξοχος Μονάδες 5 β) ἐφευρεθῇς, ἀμφικίονας, ἐξεπίσταμαι, εἰσορᾷς, παρηγμένους: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)145 of 223.
ΘΕΜΑ 111ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Παῦσαι͵ πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων͵
280
μὴ ΄φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν͵ ὅστις ἀμφικίονας
285
ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί͵
290
κρυφῇ, κάρα σείοντες͵ οὐδ΄ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον͵ ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πότερον ὑπερτιμῶντες … ὡς στέργειν ἐμέ. Μονάδες 30 2. Σε ποιες αιτίες οφείλονται οι συμφορές των Λαβδακιδών, σύμφωνα με τον μύθο; Μονάδες 10 3. α) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται: ρηματικοί τύποι κατάληξη ομόρριζα ουσιαστικά λέγων
-ος
εἰσορᾷς
-ις
φέροντες
-ά
ἐξεπίσταμαι εἰργάσθαι
-μων -ία Μονάδες 5 1
Arxaia_B_(Part 3)146 of 223.
β) εύρημα, πρόθεμα, σεισμός, σχετικός, άστοργος: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)147 of 223.
ΘΕΜΑ 112ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Παῦσαι͵ πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων͵
280
μὴ ΄φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν͵ ὅστις ἀμφικίονας
285
ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί͵
290
κρυφῇ, κάρα σείοντες͵ οὐδ΄ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον͵ ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πότερον ὑπερτιμῶντες … ὡς στέργειν ἐμέ. Μονάδες 30 2. Ποιο είναι το έργο του οφοκλή (συνολικά δράματα, σωζόμενα έργα, συμμετοχή και νίκες σε δραματικούς αγώνες); Μονάδες 10 3. α) λόγος, λέξις, τίμημα, τιμητής, τίμησις: Να κατατάξετε τις παραπάνω ετυμολογικά συγγενείς προς τους ρηματικούς τύπους του κειμένου λέγων και τιμῶντας λέξεις της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στην κατάλληλη στήλη, ανάλογα με το τι σημαίνει καθεμία. ενέργεια ή κατάσταση πρόσωπο που ενεργεί αποτέλεσμα ενέργειας
Μονάδες 5
1
Arxaia_B_(Part 3)148 of 223.
β) νόμος: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε ομόρριζα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα). Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)149 of 223.
ΘΕΜΑ 113ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Παῦσαι͵ πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων͵
280
μὴ ΄φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν͵ ὅστις ἀμφικίονας
285
ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί͵
290
κρυφῇ,κάρα σείοντες͵ οὐδ΄ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον͵ ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πότερον ὑπερτιμῶντες … ὡς στέργειν ἐμέ. Μονάδες 30 2. Ποια ήταν τα βασικά στοιχεία στη σκευή (ενδυμασία) των υποκριτών και των χορευτών στην αρχαία παράσταση; Μονάδες 10 3. α) ανάπαυλα, ανοχή, παρανομία, σύζυγος, επιστήμων: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5 β) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την αντώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ 1. γέρων
Β΄ ΣΗΛΗ α) καλός 1
Arxaia_B_(Part 3)150 of 223.
2. κακός
β) μισῶ
3. δικαίως
γ) ἔξοιδα
4. στέργω
δ) ἀγνοῶ
5. ἐξεπίσταμαι
ε) ἀδίκως στ) ἐχθρός ζ) νέος Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)151 of 223.
ΘΕΜΑ 114ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Παῦσαι͵ πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων͵
280
μὴ ΄φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν͵ ὅστις ἀμφικίονας
285
ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί͵
290
κρυφῇ, κάρα σείοντες͵ οὐδ΄ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον͵ ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πότερον ὑπερτιμῶντες … ὡς στέργειν ἐμέ. Μονάδες 30 2. Ποια ήταν τα καθήκοντα του επωνύμου άρχοντα κατά τη διεξαγωγή των Μεγάλων Διονυσίων; Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α΄ με τη σημασία τους στη στήλη Β΄ (δύο στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. μεστῶ
α) μουρμουρίζω
2. στέργω
β) πυρπολώ
3. διασκεδάννυμι
γ) πληρώνω
4. ῥοθῶ
δ) δυστυχώ
5. πυρῶ
ε) καταλύω στ) γεμίζω 1
Arxaia_B_(Part 3)152 of 223.
ζ) αγαπώ Μονάδες 5 β) ἄνους, ὑπερτιμῶντες, ἀμφικίονας, εἰσορᾷς, παρηγμένους: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)153 of 223.
ΘΕΜΑ 115ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Παῦσαι͵ πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων͵
280
μὴ ΄φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν͵ ὅστις ἀμφικίονας
285
ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί͵
290
κρυφῇ,κάρα σείοντες͵ οὐδ΄ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον͵ ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πότερον ὑπερτιμῶντες … ὡς στέργειν ἐμέ. Μονάδες 30 2. Να περιγράψετε την ορχήστρα του αρχαίου θεάτρου και τη λειτουργία της. Μονάδες 10 3. α) Να σχηματίσετε για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης ένα παράγωγο επίθετο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη που δίνεται στη Β΄ στήλη. Επίθετα παράγωγα από ονόματα Α΄ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
Γ΄ ΣΗΛΗ
όνομα
κατάληξη
παράγωγο επίθετο
ὀργή
-ίλος
νόμος
-ιμος
ἀνήρ
-ικός
δαίμων
-ιος 1
Arxaia_B_(Part 3)154 of 223.
θεός
-εῖος Μονάδες 5
β) ὀργή, πρόνοια, εὐεργέτης, νόμος, μισθός: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)155 of 223.
ΘΕΜΑ 116ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Παῦσαι͵ πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων͵
280
μὴ ΄φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν͵ ὅστις ἀμφικίονας
285
ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί͵
290
κρυφῇ,κάρα σείοντες͵ οὐδ΄ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον͵ ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πότερον ὑπερτιμῶντες … ὡς στέργειν ἐμέ. Μονάδες 30 2. Ποια ήταν η συνεισφορά του χορηγού στη διεξαγωγή των δραματικών αγώνων; Μονάδες 10 3. Να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό (Β΄ στήλη) και επίθετο (Γ΄ στήλη), απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμιά από τις λέξεις της Α΄ στήλης. Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
Γ΄ ΣΗΛΗ
Λέξεις
Ουσιαστικά
Επίθετα
λέγω εἰσορῶ φέρω ἔχω ἐξεπίσταμαι Μονάδες 10 1
Arxaia_B_(Part 3)156 of 223.
ΘΕΜΑ 117ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Παῦσαι͵ πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων͵
280
μὴ ΄φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτά δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν͵ ὅστις ἀμφικίονας
285
ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί͵
290
κρυφῇ,κάρα σείοντες͵ οὐδ΄ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον͵ ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πότερον ὑπερτιμῶντες … ὡς στέργειν ἐμέ. Μονάδες 30 2. Τι ήταν οἱ περὶ τὸν Διόνυσον τεχνῖται και πώς προέκυψε η δημιουργία της συντεχνίας τους; Μονάδες 10 3. παῦσαι, εἰσορᾷς, πόλεως, φέροντες, εἰργάσθαι: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)157 of 223.
ΘΕΜΑ 118ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Παῦσαι͵ πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων͵
280
μὴ ΄φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν͵ ὅστις ἀμφικίονας
285
ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί͵
290
κρυφῇ,κάρα σείοντες͵ οὐδ΄ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον͵ ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πότερον ὑπερτιμῶντες … ὡς στέργειν ἐμέ. Μονάδες 30 2. Πώς κρίνει ο οφοκλής στα σωζόμενα έργα του τις ανθρώπινες πράξεις; Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη συνώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. μεστῶ
α) φημί
2. ὁρῶ
β) γιγνώσκω
3. κάρα
γ) πληρῶ
4. λέγω
δ) καρδία
5. στέργω
ε) κεφαλή στ) βλέπω
1
Arxaia_B_(Part 3)158 of 223.
ζ) ἀγαπῶ Μονάδες 5 β) θεός: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε ομόρριζα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα). Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)159 of 223.
ΘΕΜΑ 119ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Παῦσαι͵ πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων͵
280
μὴ ΄φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν͵ ὅστις ἀμφικίονας
285
ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί͵
290
κρυφῇ,κάρα σείοντες͵ οὐδ΄ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον͵ ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πότερον ὑπερτιμῶντες … ὡς στέργειν ἐμέ. Μονάδες 30 2. Πού βρίσκονται τα πρώτα στοιχεία του μύθου των Λαβδακιδών και σε ποια έργα πήρε αρχικά την οριστική του μορφή; Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε τις λέξεις της Α΄ στήλης με τη λέξη της Β΄ στήλης με την οποία έχουν ετυμολογική συγγένεια (δύο λέξεις της Α΄ στήλης περισσεύουν). Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. σχήμα 2. επιστημονικός
α) εἶχον
3. σχίσμα 4. επόπτης 5. άσχετος
β) ἐξεπίσταμαι 1
Arxaia_B_(Part 3)160 of 223.
6. επιστητός 7. έξοχος Μονάδες 5 β) ἐφευρεθῇς, ἀμφικίονας, ἐξεπίσταμαι, εἰσορᾷς, παρηγμένους: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)161 of 223.
ΘΕΜΑ 120ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Παῦσαι͵ πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων͵
280
μὴ ΄φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν͵ ὅστις ἀμφικίονας
285
ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί͵
290
κρυφῇ, κάρα σείοντες͵ οὐδ΄ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον͵ ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πότερον ὑπερτιμῶντες … ὡς στέργειν ἐμέ. Μονάδες 30 2. α) Ποιοι κατά βάση ερμήνευαν τους ρόλους στις αρχαίες παραστάσεις; Αναφέρετε κάποια γνωστά ονόματα. β) Ποια ήταν η εμφάνιση των ηθοποιών κατά την παράσταση και γιατί; Μονάδες 10 3. ἴσχειν, πυρώσων, διασκεδῶν, στέργειν, παρηγμένους: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)162 of 223.
ΘΕΜΑ 121ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος
295
κακὸν νόμισμ΄ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ͵ τόδ΄ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ΄ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ΄ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ΄ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν
300
καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε͵ χρόνῳ ποτ΄ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ΄ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ΄ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ΄ ἐπίστασ΄͵ ὅρκιος δέ σοι λέγω͵
305
εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ΄ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς͵ οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει͵ πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ΄ ὕβριν͵ ἵν΄ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον
310
τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ΄ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν … ὡς δοῦναι δίκην. Μονάδες 30 2. Να αναφερθείτε αναλυτικά στο επικό μέρος της τραγωδίας. Μονάδες 10 3. α) πρᾶξις, πρᾶγμα, πράκτωρ, δόσις, δοτήρ: Να κατατάξετε τις παραπάνω ετυμολογικά συγγενείς προς τους ρηματικούς τύπους του κειμένου ἐξέπραξαν, και δοῦναι λέξεις της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στην κατάλληλη στήλη, ανάλογα με το τι σημαίνει καθεμία. ενέργεια ή κατάσταση πρόσωπο που ενεργεί αποτέλεσμα ενέργειας 1
Arxaia_B_(Part 3)163 of 223.
Μονάδες 5 β) εξαργύρωση, επανάσταση, συνείδηση, επιστήμη, διαφανής: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)164 of 223.
ΘΕΜΑ 122ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος
295
κακὸν νόμισμ΄ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ͵ τόδ΄ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ΄ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ΄ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ΄ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν
300
καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε͵ χρόνῳ ποτ΄ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ΄ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ΄ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ΄ ἐπίστασ΄͵ ὅρκιος δέ σοι λέγω͵
305
εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ΄ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς͵ οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει͵ πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ΄ ὕβριν͵ ἵν΄ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον
310
τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ΄ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν … ὡς δοῦναι δίκην. Μονάδες 30 2. Ποια ήταν η κατάρα του Οιδίποδα για τους δύο γιους του και ποια η αιτία της; Μονάδες 10 3. ἐπίσταμαι, λέγω, οἶδα, δεῖ, φιλῶ: Να γράψετε για καθένα από τα παραπάνω ρήματα του κειμένου ένα συνώνυμο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)165 of 223.
ΘΕΜΑ 123ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος
295
κακὸν νόμισμ΄ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ͵ τόδ΄ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ΄ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ΄ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ΄ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν
300
καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε͵ χρόνῳ ποτ΄ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ΄ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ΄ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ΄ ἐπίστασ΄͵ ὅρκιος δέ σοι λέγω͵
305
εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ΄ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς͵ οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει͵ πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ΄ ὕβριν͵ ἵν΄ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον
310
τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ΄ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν … ὡς δοῦναι δίκην. Μονάδες 30 2. Πώς παρουσιάζονται οι ήρωες στα έργα του οφοκλή και σε τι διαφοροποιούνται από εκείνους του Αισχύλου και του Ευριπίδη; Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α΄ με τη σημασία τους στη στήλη Β΄ (δύο στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ΣΗΛΗ 1. νόμισμα
Β΄ ΣΗΛΗ α) αυτουργός 1
Arxaia_B_(Part 3)166 of 223.
2. δόμος
β) θεσμός
3. βροτός
γ) άνθρωπος
4. αὐτόχειρ
δ) βρόμικος
5. λήμματα
ε) οικία στ) απόβλητα ζ) κέρδη Μονάδες 5
β) αναβλάστηση, ασταθής, αναπόδεικτος, αναμεταδότης, διαρκής: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)167 of 223.
ΘΕΜΑ 124ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος
295
κακὸν νόμισμ΄ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ͵ τόδ΄ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ΄ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ΄ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ΄ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν
300
καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε͵ χρόνῳ ποτ΄ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ΄ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ΄ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ΄ ἐπίστασ΄͵ ὅρκιος δέ σοι λέγω͵
305
εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ΄ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς͵ οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει͵ πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ΄ ὕβριν͵ ἵν΄ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον
310
τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ΄ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν … ὡς δοῦναι δίκην. Μονάδες 30 2. Ποια επίδραση ασκούσε η χρήση του προσωπείου στον θεατή και στον ηθοποιό κατά την αρχαία θεατρική παράσταση; Μονάδες 10 3. α) Να σχηματίσετε για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης ένα παράγωγο επίθετο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη που δίνεται στη Β΄ στήλη. Επίθετα παράγωγα από ονόματα 1
Arxaia_B_(Part 3)168 of 223.
Α΄ΣΗΛΗ όνομα
Β΄ ΣΗΛΗ κατάληξη
δόμος
-ικός
φρήν
-ρης
ἔργον
-ώδης
χρόνος
-ιος
δίκη
Γ΄ ΣΗΛΗ παράγωγο επίθετο
-αιος Μονάδες 5
β) νόμισμα, φρένας, πανουργίας, δίκην, ὕβριν: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)169 of 223.
ΘΕΜΑ 125ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος
295
κακὸν νόμισμ΄ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ͵ τόδ΄ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ΄ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ΄ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ΄ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν
300
καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε͵ χρόνῳ ποτ΄ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ΄ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ΄ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ΄ ἐπίστασ΄͵ ὅρκιος δέ σοι λέγω͵
305
εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ΄ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς͵ οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει͵ πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ΄ ὕβριν͵ ἵν΄ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον
310
τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ΄ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν … ὡς δοῦναι δίκην. Μονάδες 30 2. Ποιες τιμές αποδίδονταν στους νικητές ποιητές και στους χορηγούς των δραματικών αγώνων; Μονάδες 10 3. Να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό (Β΄ στήλη) και επίθετο (Γ΄ στήλη), απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης. Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
Γ΄ ΣΗΛΗ 1
Arxaia_B_(Part 3)170 of 223.
Λέξεις
Ουσιαστικά
Επίθετα
ἐκδιδάσκω δείκνυμι ἐκπράττω/πράσσω φαίνω μανθάνω Μονάδες 10
2
Arxaia_B_(Part 3)171 of 223.
ΘΕΜΑ 126ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος
295
κακὸν νόμισμ΄ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ͵ τόδ΄ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ΄ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ΄ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ΄ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν
300
καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε͵ χρόνῳ ποτ΄ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ΄ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ΄ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ΄ ἐπίστασ΄͵ ὅρκιος δέ σοι λέγω͵
305
εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ΄ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς͵ οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει͵ πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ΄ ὕβριν͵ ἵν΄ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον
310
τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ΄ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν … ὡς δοῦναι δίκην. Μονάδες 30 2. Τι γνωρίζετε για τον Χορό του αρχαίου δράματος (τρόπος εισόδου, τρόπος όρχησης, θέση); Μονάδες 10 3. ἵστασθαι, ἐξέπραξαν, ζῶντες, ἁρπάζητε, ἴδοις: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)172 of 223.
ΘΕΜΑ 127ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος
295
κακὸν νόμισμ΄ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ͵ τόδ΄ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ΄ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ΄ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ΄ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν
300
καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε͵ χρόνῳ ποτ΄ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ΄ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ΄ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ΄ ἐπίστασ΄͵ ὅρκιος δέ σοι λέγω͵
305
εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ΄ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς͵ οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει͵ πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ΄ ὕβριν͵ ἵν΄ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον
310
τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ΄ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν … ὡς δοῦναι δίκην. Μονάδες 30 2. Ποια ήταν η διάταξη του Χορού κατά την είσοδό του στην ορχήστρα και ποια ήταν η στάση του κατά τη διάρκεια της παράστασης; Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη συνώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ 1. οἶδα
Β΄ ΣΗΛΗ α) φημί 1
Arxaia_B_(Part 3)173 of 223.
2. ἀνύτω/ἀνύω
β) οἴομαι
3. μισθαρνῶ
γ) κτῶμαι
4. ἔχω
δ) ἐπιτελῶ
5. λέγω
ε) μισθοφορῶ στ) γιγνώσκω ζ) ἀγνοῶ Μονάδες 5
β) σέβας: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε ομόρριζα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα). Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)174 of 223.
ΘΕΜΑ 128ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος
295
κακὸν νόμισμ΄ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ͵ τόδ΄ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ΄ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ΄ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ΄ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν
300
καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε͵ χρόνῳ ποτ΄ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ΄ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ΄ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ΄ ἐπίστασ΄͵ ὅρκιος δέ σοι λέγω͵
305
εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ΄ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς͵ οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει͵ πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ΄ ὕβριν͵ ἵν΄ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον
310
τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ΄ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν … ὡς δοῦναι δίκην. Μονάδες 30 2. Να σημειώσετε με Χ στο οικείο τετραγωνάκι τη σωστή απάντηση στις παρακάτω ερωτήσεις: α) Τι ήταν το σατυρικό δράμα; i
ύμνος προς τιμήν του Διονύσου
ii
δράμα που σατίριζε πολιτικά πρόσωπα της επικαιρότητας
iii
ευχάριστο λαϊκό θέαμα που διατηρούσε τα εξωτερικά γνωρίσματα της τραγωδίας
β) Ποιο ήταν το έργο των ραβδούχων; 1
Arxaia_B_(Part 3)175 of 223.
I
έπαιρναν μέρος στην παράσταση ως βωβά πρόσωπα
ii
τηρούσαν την τάξη στο θέατρο
iii
οργάνωναν τον προαγώνα
γ) Τι ήταν οι κόθορνοι; i
υψηλά υποδήματα που φορούσαν οι ηθοποιοί
ii
θέσεις όπου κάθονταν οι επίσημοι
iii
μηχανικά μέσα του αρχαίου θεάτρου
δ) Τι ήταν ο κομμός; i
ένα από τα κατά ποιόν μέρη της τραγωδίας
ii
το πρώτο στάσιμο
iii λυρικό τμήμα της τραγωδίας με θρηνητικό χαρακτήρα ε) Τι ήταν η ορχήστρα; i
ομάδα μουσικών οργάνων απαραίτητων για την αρχαία παράσταση
ii
το άσμα εισόδου του Χορού
iii κυκλικός ή ημικυκλικός χώρος όπου ὠρχεῖτο ο Χορός Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε τις λέξεις της Α΄ στήλης με τη λέξη της Β΄ στήλης με την οποία έχουν ετυμολογική συγγένεια. (Δύο λέξεις της Α΄ στήλης περισσεύουν). Α΄ ΣΗΛΗ 1.
επιστήμη
2.
σύστημα
3.
έκσταση
4.
ανιστόρητος
5.
καθιστικός
6.
ιστός
7.
επιστολή
Β΄ ΣΗΛΗ α) ἐπίστασο
β) ἵστασθαι
Μονάδες 5 β) ἔδειξεν, εὑρόντες, ἐκδιδάσκει, ζῶντες, ἐκφανεῖτε: Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)176 of 223.
ΘΕΜΑ 129ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος
295
κακὸν νόμισμ΄ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ͵ τόδ΄ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ΄ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ΄ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ΄ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν
300
καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε͵ χρόνῳ ποτ΄ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ΄ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ΄ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ΄ ἐπίστασ΄͵ ὅρκιος δέ σοι λέγω͵
305
εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ΄ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς͵ οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει͵ πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ΄ ὕβριν͵ ἵν΄ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον
310
τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ΄ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν … ὡς δοῦναι δίκην. Μονάδες 30 2. Τι περιλαμβάνει το επικό και τι το λυρικό μέρος της τραγωδίας (ονομαστικά); Μονάδες 10 3. ἐξανίστησιν, ἐκδιδάσκει, ἔδειξεν, εἰδέναι, ἐκφανεῖτε: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
1
Arxaia_B_(Part 3)177 of 223.
ΘΕΜΑ 130ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος
295
κακὸν νόμισμ΄ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ͵ τόδ΄ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ΄ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ΄ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ΄ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν
300
καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε͵ χρόνῳ ποτ΄ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ΄ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ΄ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ΄ ἐπίστασ΄͵ ὅρκιος δέ σοι λέγω͵
305
εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ΄ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς͵ οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει͵ πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ΄ ὕβριν͵ ἵν΄ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον
310
τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ΄ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν … ὡς δοῦναι δίκην. Μονάδες 30 2. Ποια ήταν η σχέση του οφοκλή με την Αθήνα και τις εξέχουσες προσωπικότητες της εποχής του; Μονάδες 10 3. α) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται: ρηματικοί τύποι κατάληξη ομόρριζα ουσιαστικά 1
Arxaia_B_(Part 3)178 of 223.
παραλλάσσει
-ή
πορθεῖ
-ις
ἵστασθαι
-ός
ἔχειν
-μα
σεσωσμένους
-ία Μονάδες 5
β) ἐξανίστησιν, παραλλάσσει, ἐξέπραξαν, αὐτόχειρα, ἐκφανεῖτε: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)179 of 223.
ΘΕΜΑ 131ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος
295
κακὸν νόμισμ΄ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ͵ τόδ΄ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ΄ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ΄ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ΄ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν
300
καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε͵ χρόνῳ ποτ΄ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ΄ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ΄ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ΄ ἐπίστασ΄͵ ὅρκιος δέ σοι λέγω͵
305
εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ΄ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς͵ οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει͵ πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ΄ ὕβριν͵ ἵν΄ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον
310
τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ΄ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἀλλ'εἴπερ ἴσχει Ζεὺς … τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Μονάδες 30 2. Να εντοπίσετε στο παρακάτω κείμενο δύο ανακρίβειες και στη θέση τους να γράψετε το σωστό. Στην εξέλιξη του διθυράμβου σημαντικός ήταν ο ρόλος του Αρίωνα. Στην Κόρινθο, την πατρίδα του, διαμόρφωσε καλλιτεχνικά τον διθύραμβο, συνθέτοντας τους στίχους και τη μουσική. Θεωρείται ο ευρετής του τραγικού τρόπου, γιατί απομάκρυνε τον διθύραμβο από τον Διόνυσο και τις διονυσιακές γιορτές. Μονάδες 10 1
Arxaia_B_(Part 3)180 of 223.
3. ἐπίσταμαι, λέγω, οἶδα, δεῖ, φιλῶ: Να γράψετε για καθένα από τα παραπάνω ρήματα του κειμένου ένα συνώνυμο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Μονάδες 10
2
Arxaia_B_(Part 3)181 of 223.
ΘΕΜΑ 132ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος
295
κακὸν νόμισμ΄ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ͵ τόδ΄ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ΄ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ΄ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ΄ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν
300
καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε͵ χρόνῳ ποτ΄ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ’ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ΄ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ΄ ἐπίστασ΄͵ ὅρκιος δέ σοι λέγω͵
305
εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ΄ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς͵ οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει͵ πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ΄ ὕβριν͵ ἵν΄ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον
310
τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ΄ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἀλλ'εἴπερ ἴσχει Ζεὺς … τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Μονάδες 30 2. Να αναφερθείτε αναλυτικά στο λυρικό μέρος της τραγωδίας. Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α΄ με τη σημασία τους στη στήλη Β΄ (δύο στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ΣΗΛΗ 1. νόμισμα
Β΄ ΣΗΛΗ α) αυτουργός 1
Arxaia_B_(Part 3)182 of 223.
2. δόμος
β) θεσμός
3. βροτός
γ) άνθρωπος
4. αὐτόχειρ
δ) βρόμικος
5. λήμματα
ε) οικία στ) απόβλητα ζ) κέρδη Μονάδες 5
β) αναβλάστηση, ασταθής, αναπόδεικτος, αναμεταδότης, διαρκής: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)183 of 223.
ΘΕΜΑ 133ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος
295
κακὸν νόμισμ΄ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ͵ τόδ΄ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ΄ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ΄ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ΄ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν
300
καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε͵ χρόνῳ ποτ΄ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ΄ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ΄ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ΄ ἐπίστασ΄͵ ὅρκιος δέ σοι λέγω͵
305
εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ΄ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς͵ οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει͵ πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ΄ ὕβριν͵ ἵν΄ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον
310
τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ΄ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἀλλ'εἴπερ ἴσχει Ζεὺς … τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Μονάδες 30 1. Πώς εκπληρώνεται η κατάρα του Οιδίποδα στην περίπτωση των δύο γιων του, του Ετεοκλή και του Πολυνείκη; Μονάδες 10 3. α) Να σχηματίσετε για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης ένα παράγωγο επίθετο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη που δίνεται στη Β΄ στήλη. Επίθετα παράγωγα από ονόματα 1
Arxaia_B_(Part 3)184 of 223.
Α΄ΣΗΛΗ όνομα
Β΄ ΣΗΛΗ
κατάληξη παράγωγο επίθετο
δόμος
-ικός
φρήν
-ρης
ἔργον
-ώδης
χρόνος
-ιος
δίκη
Γ΄ ΣΗΛΗ
-αιος Μονάδες 5
β) νόμισμα, φρένας, πανουργίας, δίκην, ὕβριν: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)185 of 223.
ΘΕΜΑ 134ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος
295
κακὸν νόμισμ΄ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ͵ τόδ΄ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ΄ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ΄ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ΄ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν
300
καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε͵ χρόνῳ ποτ΄ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ΄ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ΄ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ΄ ἐπίστασ΄͵ ὅρκιος δέ σοι λέγω͵
305
εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ΄ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς͵ οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει͵ πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ΄ ὕβριν͵ ἵν΄ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον
310
τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ΄ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἀλλ'εἴπερ ἴσχει Ζεὺς … τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Μονάδες 30 2. Ποια είναι η παρουσία των θεών στο έργο του οφοκλή και τι αντιπροσωπεύουν; Μονάδες 10 3. Να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό (Β΄ στήλη) και επίθετο (Γ΄ στήλη), απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης. Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
Γ΄ ΣΗΛΗ
Λέξεις
Ουσιαστικά
Επίθετα 1
Arxaia_B_(Part 3)186 of 223.
ἐκδιδάσκω δείκνυμι ἐκπράττω/πράσσω φαίνω μανθάνω Μονάδες 10
2
Arxaia_B_(Part 3)187 of 223.
ΘΕΜΑ 135ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος
295
κακὸν νόμισμ΄ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ͵ τόδ΄ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ΄ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ΄ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ΄ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν
300
καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε͵ χρόνῳ ποτ΄ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ΄ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ΄ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ΄ ἐπίστασ΄͵ ὅρκιος δέ σοι λέγω͵
305
εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ΄ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς͵ οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει͵ πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ΄ ὕβριν͵ ἵν΄ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον
310
τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ΄ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἀλλ'εἴπερ ἴσχει Ζεὺς … τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Μονάδες 30 2. Ποια η επίδραση της χρήσης προσωπείου στην υποκριτική κατά την αρχαία παράσταση; Μονάδες 10 3. ἵστασθαι, ἐξέπραξαν, ζῶντες, ἁρπάζητε, ἴδοις: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)188 of 223.
ΘΕΜΑ 136ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος
295
κακὸν νόμισμ΄ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ͵ τόδ΄ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ΄ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ΄ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ΄ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν
300
καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε͵ χρόνῳ ποτ΄ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ΄ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ΄ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ΄ ἐπίστασ΄͵ ὅρκιος δέ σοι λέγω͵
305
εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ΄ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς͵ οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει͵ πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ΄ ὕβριν͵ ἵν΄ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον
310
τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ΄ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἀλλ'εἴπερ ἴσχει Ζεὺς … τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Μονάδες 30 2. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά στοιχεία της γλώσσας του οφοκλή; Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη συνώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. οἶδα
α) φημί
2. ἀνύτω/ἀνύω
β) οἴομαι 1
Arxaia_B_(Part 3)189 of 223.
3. μισθαρνῶ
γ) κτῶμαι
4. ἔχω
δ) ἐπιτελῶ
5. λέγω
ε) μισθοφορῶ στ) γιγνώσκω ζ) ἀγνοῶ Μονάδες 5
β) σέβας: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε ομόρριζα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα). Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)190 of 223.
ΘΕΜΑ 137ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος
295
κακὸν νόμισμ΄ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ͵ τόδ΄ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ΄ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ΄ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ΄ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν
300
καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε͵ χρόνῳ ποτ΄ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ΄ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ΄ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ΄ ἐπίστασ΄͵ ὅρκιος δέ σοι λέγω͵
305
εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ΄ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς͵ οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει͵ πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ΄ ὕβριν͵ ἵν΄ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον
310
τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ΄ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἀλλ'εἴπερ ἴσχει Ζεὺς … τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Μονάδες 30 2. Για ποιο λόγο οι αρχαίοι αποκαλούσαν τον Σοφοκλή μέλιτταν; Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε τις λέξεις της Α΄ στήλης με τη λέξη της Β΄ στήλης με την οποία έχουν ετυμολογική συγγένεια (δύο λέξεις της Α΄ στήλης περισσεύουν). Α΄ ΣΗΛΗ 1.
Β΄ ΣΗΛΗ
επιστήμη
Arxaia_B_(Part 3)191 of 223.
2.
σύστημα
3.
έκσταση
4.
ανιστόρητος
5.
καθιστικός
6.
ιστός
7.
επιστολή
α) ἐπίστασο
β) ἵστασθαι
Μονάδες 5 β) ἔβλαστε, πορθεῖ, ἐκδιδάσκει, δοῦναι, ἐκφανεῖτε: Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 5
Arxaia_B_(Part 3)192 of 223.
ΘΕΜΑ 138ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος
295
κακὸν νόμισμ΄ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ͵ τόδ΄ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ΄ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ΄ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ΄ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν
300
καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε͵ χρόνῳ ποτ΄ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ΄͵ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ΄ ἐξ ἐμοῦ σέβας͵ εὖ τοῦτ΄ ἐπίστασ΄͵ ὅρκιος δέ σοι λέγω͵
305
εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ΄ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς͵ οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει͵ πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ΄ ὕβριν͵ ἵν΄ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον
310
τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε καὶ μάθηθ΄ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἀλλ'εἲπερ ἲσχει Ζεὺς … τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Μονάδες 30 2. Τι είναι το δράμα και ποια στοιχεία χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό από προγενέστερες μορφές ποίησης; Μονάδες 10 3. ἐξανίστησιν, ἐκδιδάσκει, ἔδειξεν, εἰδέναι, ἐκφανεῖτε: Να γράψετε από δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)193 of 223.
ΘΕΜΑ 139ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος
295
κακὸν νόμισμ΄ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ͵ τόδ΄ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ΄ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ΄ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ΄ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν
300
καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε͵ χρόνῳ ποτ΄ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ΄ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ΄ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ΄ ἐπίστασ΄͵ ὅρκιος δέ σοι λέγω͵
305
εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ΄ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς͵ οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει͵ πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ΄ ὕβριν͵ ἵν΄ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον
310
τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ΄ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἀλλ'εἴπερ ἴσχει Ζεὺς … τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Μονάδες 30 2. Να αναφέρετε τα τεχνικά και μηχανικά μέσα του αρχαίου θεάτρου (ονομαστικά). Μονάδες 10 3. α) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται: ρηματικοί τύποι κατάληξη ομόρριζα ουσιαστικά
1
Arxaia_B_(Part 3)194 of 223.
παραλλάσσει
-ή
πορθεῖ
-ις
ἵστασθαι
-ός
ἔχειν
-μα
σεσωσμένους
-ία Μονάδες 5
β) ἐξανίστησιν, παραλλάσσει, ἐξέπραξαν, αὐτόχειρα, ἐκφανεῖτε: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)195 of 223.
ΘΕΜΑ 140ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος
295
κακὸν νόμισμ΄ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ͵ τόδ΄ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ΄ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ΄ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ΄ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν
300
καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε͵ χρόνῳ ποτ΄ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ΄ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ΄ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ΄ ἐπίστασ΄͵ ὅρκιος δέ σοι λέγω͵
305
εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ΄ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς͵ οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει͵ πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ΄ ὕβριν͵ ἵν΄ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον
310
τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ΄ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Ἀλλ'εἴπερ ἴσχει Ζεὺς … τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Μονάδες 30 2. Σε ποιες αιτίες οφείλονται οι συμφορές των Λαβδακιδών, σύμφωνα με τον μύθο; Μονάδες 10 3. α) πρᾶξις, πρᾶγμα, πράκτωρ, δόσις, δοτήρ: Να κατατάξετε τις παραπάνω ετυμολογικά συγγενείς προς τους ρηματικούς τύπους του κειμένου ἐξέπραξαν, και δοῦναι λέξεις της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στην κατάλληλη στήλη, ανάλογα με το τι σημαίνει καθεμία. 1
Arxaia_B_(Part 3)196 of 223.
ενέργεια ή κατάσταση πρόσωπο που ενεργεί αποτέλεσμα ενέργειας
Μονάδες 5 β) βλαστός, ευστάθεια, δείκτης, μετάδοση, διάρκεια: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)197 of 223.
ΘΕΜΑ 141ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 441-457 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Σὲ δή͵ σὲ τὴν νεύουσαν εἰς πέδον κάρα͵ φῄς͵ ἢ καταρνῇ μὴ δεδρακέναι τάδε;
ΑΝ. Καὶ φημὶ δρᾶσαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι τὸ μή. ΚΡ.
Σὺ μὲν κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις ἔξω βαρείας αἰτίας ἐλεύθερον·
445
σὺ δ΄ εἰπέ μοι μὴ μῆκος͵ ἀλλὰ συντόμως͵ ᾔδησθα κηρυχθέντα μὴ πράσσειν τάδε; ΑΝ. ῎Ηιδη· τί δ΄ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν. ΚΡ.
Καὶ δῆτ΄ ἐτόλμας τούσδ΄ ὑπερβαίνειν νόμους;
ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Σὲ δή, σὲ τὴν νεύουσαν … ὑπερβαίνειν νόμους; Μονάδες 30 2. Τι προσωποποιούσε ο θεός Διόνυσος και ποιες σχετικές αντιλήψεις είχαν οι λατρευτές του; Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε τις λέξεις της Α΄ στήλης με τη λέξη της Β΄ στήλης με την οποία έχουν ετυμολογική συγγένεια (δύο λέξεις της Α΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. δρόμος 2. τροχάδην
α) ὑπερβαίνω
3. βλήμα
Arxaia_B_(Part 3)198 of 223.
4. δρομέας 5. ανατροπή
β) ὑπερτρέχω
6. βάθρο 7. βαθμός Μονάδες 5 β) αἰτίας, ἐλεύθερον, ἐμφανῆ, κηρύγματα, νόμους: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής. Μονάδες 5
Arxaia_B_(Part 3)199 of 223.
ΘΕΜΑ 142ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 441-457 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Σὲ δή͵ σὲ τὴν νεύουσαν εἰς πέδον κάρα͵ φῄς͵ ἢ καταρνῇ μὴ δεδρακέναι τάδε;
ΑΝ. Καὶ φημὶ δρᾶσαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι τὸ μή. ΚΡ.
Σὺ μὲν κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις ἔξω βαρείας αἰτίας ἐλεύθερον·
445
σὺ δ΄ εἰπέ μοι μὴ μῆκος͵ ἀλλὰ συντόμως͵ ᾔδησθα κηρυχθέντα μὴ πράσσειν τάδε; ΑΝ. ῎Ηιδη· τί δ΄ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν. ΚΡ.
Καὶ δῆτ΄ ἐτόλμας τούσδ΄ ὑπερβαίνειν νόμους;
ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Σὲ δή, σὲ τὴν νεύουσαν … ὑπερβαίνειν νόμους; Μονάδες 30 2. Να εντοπίσετε στο παρακάτω κείμενο δύο ανακρίβειες και στη θέση τους να γράψετε το σωστό. Τα κατά ποιόν μέρη της τραγωδίας είναι ο πρόλογος, ο μύθος, το ήθος, η διάνοια, το μέλος και η όψη. Τα θέματα των τραγικών μύθων οι ποιητές τα αντλούσαν μόνο από τη ζωή του Διονύσου, επειδή οι τραγωδίες παριστάνονταν σε διονυσιακές γιορτές. Μονάδες 10
1
Arxaia_B_(Part 3)200 of 223.
3. α) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται: ρηματικοί τύποι
κατάληξη ομόρριζα ουσιαστικά
ἀπαρνοῦμαι
-τής
κομίζοις
-ον
κηρυχθέντα
-μα
σθένειν
-ος
ὄντα
-α Μονάδες 5
β) θεός: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε ομόρριζα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα). Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)201 of 223.
ΘΕΜΑ 143ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 441-457 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Σὲ δή͵ σὲ τὴν νεύουσαν εἰς πέδον κάρα͵ φῄς͵ ἢ καταρνῇ μὴ δεδρακέναι τάδε;
ΑΝ. Καὶ φημὶ δρᾶσαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι τὸ μή. ΚΡ.
Σὺ μὲν κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις ἔξω βαρείας αἰτίας ἐλεύθερον·
445
σὺ δ΄ εἰπέ μοι μὴ μῆκος͵ ἀλλὰ συντόμως͵ ᾔδησθα κηρυχθέντα μὴ πράσσειν τάδε; ΑΝ. ῎Ηιδη· τί δ΄ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν. ΚΡ.
Καὶ δῆτ΄ ἐτόλμας τούσδ΄ ὑπερβαίνειν νόμους;
ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Σὲ δή, σὲ τὴν νεύουσαν … ὑπερβαίνειν νόμους; Μονάδες 30 2. Να αναφέρετε ονομαστικά τα κατά ποιόν μέρη της τραγωδίας και να παρουσιάσετε αναλυτικά τρία από αυτά. Μονάδες 10 3. ἀπαρνοῦμαι, ἐμφανῆ, ὑπερβαίνειν, ξύνοικος, ἄγραπτα: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)202 of 223.
ΘΕΜΑ 144ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 441-457 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Σὲ δή͵ σὲ τὴν νεύουσαν εἰς πέδον κάρα͵ φῄς͵ ἢ καταρνῇ μὴ δεδρακέναι τάδε;
ΑΝ. Καὶ φημὶ δρᾶσαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι τὸ μή. ΚΡ.
Σὺ μὲν κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις ἔξω βαρείας αἰτίας ἐλεύθερον·
445
σὺ δ΄ εἰπέ μοι μὴ μῆκος͵ ἀλλὰ συντόμως͵ ᾔδησθα κηρυχθέντα μὴ πράσσειν τάδε; ΑΝ. ῎Ηιδη· τί δ΄ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν. ΚΡ.
Καὶ δῆτ΄ ἐτόλμας τούσδ΄ ὑπερβαίνειν νόμους;
ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Σὲ δή, σὲ τὴν νεύουσαν … ὑπερβαίνειν νόμους; Μονάδες 30 2. Από ποιο σημείο του μύθου των Λαβδακιδών αρχίζει η τραγωδία του Σοφοκλή Αντιγόνη; Μονάδες 10 3. Να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό (Β΄ στήλη) και επίθετο (Γ΄ στήλη), απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης. Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
Γ΄ ΣΗΛΗ
Λέξεις
Ουσιαστικά
Επίθετα
πράσσειν ὑπερβαίνειν 1
Arxaia_B_(Part 3)203 of 223.
ὥρισεν δύνασθαι ζῇ Μονάδες 10
2
Arxaia_B_(Part 3)204 of 223.
ΘΕΜΑ 147ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 441-457 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Σὲ δή͵ σὲ τὴν νεύουσαν εἰς πέδον κάρα͵ φῄς͵ ἢ καταρνῇ μὴ δεδρακέναι τάδε;
ΑΝ. Καὶ φημὶ δρᾶσαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι τὸ μή. ΚΡ.
Σὺ μὲν κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις ἔξω βαρείας αἰτίας ἐλεύθερον·
445
σὺ δ΄ εἰπέ μοι μὴ μῆκος͵ ἀλλὰ συντόμως͵ ᾔδησθα κηρυχθέντα μὴ πράσσειν τάδε; ΑΝ. ῎Ηιδη· τί δ΄ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν. ΚΡ.
Καὶ δῆτ΄ ἐτόλμας τούσδ΄ ὑπερβαίνειν νόμους;
ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Σὲ δή, σὲ τὴν νεύουσαν … ὑπερβαίνειν νόμους; Μονάδες 30 2. α) Τι γνωρίζετε για τον προαγώνα; β) Ποια ήταν η σχέση του αθηναϊκού κοινού με το θέατρο και ποια η συμπεριφορά του κατά τη διάρκεια των παραστάσεων; Μονάδες 10 3. δεδρακέναι, δρᾶσαι, κομίζοις, κηρυχθέντα, ἐτόλμας: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)205 of 223.
ΘΕΜΑ 148ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 441-457 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Σὲ δή͵ σὲ τὴν νεύουσαν εἰς πέδον κάρα͵ φῄς͵ ἢ καταρνῇ μὴ δεδρακέναι τάδε;
ΑΝ. Καὶ φημὶ δρᾶσαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι τὸ μή. ΚΡ.
Σὺ μὲν κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις ἔξω βαρείας αἰτίας ἐλεύθερον·
445
σὺ δ΄ εἰπέ μοι μὴ μῆκος͵ ἀλλὰ συντόμως͵ ᾔδησθα κηρυχθέντα μὴ πράσσειν τάδε; ΑΝ. ῎Ηιδη· τί δ΄ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν. ΚΡ.
Καὶ δῆτ΄ ἐτόλμας τούσδ΄ ὑπερβαίνειν νόμους;
ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Σὲ δή, σὲ τὴν νεύουσαν … ὑπερβαίνειν νόμους; Μονάδες 30 2. Ποια είναι, κατά τον Αριστοτέλη, η σχέση της τραγωδίας με τον διθύραμβο; Μονάδες 10 3. φημί, δρῶ, θέλω, οἶδα, οἴομαι: Να γράψετε για καθένα από τα παραπάνω ρήματα του κειμένου ένα συνώνυμο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)206 of 223.
ΘΕΜΑ 149ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 441-457 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Σὲ δή͵ σὲ τὴν νεύουσαν εἰς πέδον κάρα͵ φῄς͵ ἢ καταρνῇ μὴ δεδρακέναι τάδε;
ΑΝ. Καὶ φημὶ δρᾶσαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι τὸ μή. ΚΡ.
Σὺ μὲν κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις ἔξω βαρείας αἰτίας ἐλεύθερον·
445
σὺ δ΄ εἰπέ μοι μὴ μῆκος͵ ἀλλὰ συντόμως͵ ᾔδησθα κηρυχθέντα μὴ πράσσειν τάδε; ΑΝ. ῎Ηιδη· τί δ΄ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν. ΚΡ.
Καὶ δῆτ΄ ἐτόλμας τούσδ΄ ὑπερβαίνειν νόμους;
ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Σὲ δή, σὲ τὴν νεύουσαν … ὑπερβαίνειν νόμους; Μονάδες 30 2. Να εντοπίσετε στο παρακάτω κείμενο δύο ανακρίβειες και στη θέση τους να γράψετε το σωστό. Είναι γνωστό ότι οι δραματικές παραστάσεις επικράτησε να γίνονται κατά τις εορτές του Διονύσου. Στην Αττική οι εορτές αυτές ήταν τέσσερις. Η λαμπρότερη εορτή ήταν τα Λήναια, στη διάρκεια της οποίας παριστάνονταν νέες τραγωδίες και κωμωδίες. Τα Ανθεστήρια ήταν εορτή της ανθοφορίας και κατά τη διάρκειά τους παρουσιάζονταν μόνο σατυρικά δράματα. Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη σημασία της στη Β΄ στήλη (δύο στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν). 1
Arxaia_B_(Part 3)207 of 223.
Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. κάρα
α. ξεπερνώ
2. σθένω
β. κατηγορία
3. κομίζω
γ. κεφάλι
4. ὑπερτρέχω
δ. μεταφέρω
5. αἰτία
ε. ύψωμα στ. αφορμή ζ. έχω δύναμη Μονάδες 5
β) νεύμα, κατάφαση, αδρανής, κατάβαση, διάδρομος: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)208 of 223.
ΘΕΜΑ 150ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 441-457 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Σὲ δή͵ σὲ τὴν νεύουσαν εἰς πέδον κάρα͵ φῄς͵ ἢ καταρνῇ μὴ δεδρακέναι τάδε;
ΑΝ. Καὶ φημὶ δρᾶσαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι τὸ μή. ΚΡ.
Σὺ μὲν κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις ἔξω βαρείας αἰτίας ἐλεύθερον·
445
σὺ δ΄ εἰπέ μοι μὴ μῆκος͵ ἀλλὰ συντόμως͵ ᾔδησθα κηρυχθέντα μὴ πράσσειν τάδε; ΑΝ. ῎Ηιδη· τί δ΄ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν. ΚΡ.
Καὶ δῆτ΄ ἐτόλμας τούσδ΄ ὑπερβαίνειν νόμους;
ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Σὲ δή, σὲ τὴν νεύουσαν … ὑπερβαίνειν νόμους; Μονάδες 30 2. Να αναφερθείτε αναλυτικά στο επικό μέρος της τραγωδίας. Μονάδες 10 3. ᾔδησθα, ξύνοικος, ὥρισεν, σθένειν, δύνασθαι: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 10
Arxaia_B_(Part 3)209 of 223.
ΘΕΜΑ 200ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 471-490 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΟ.
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
ΚΡ.
Ἀλλ΄ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ΄ ἄγαν φρονήματα πίπτειν μάλιστα͵ καὶ τὸν ἐγκρατέστατον σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ
475
θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ΄ ἂν εἰσίδοις. Σμικρῷ χαλινῷ δ΄ οἶδα τοὺς θυμουμένους ἵππους καταρτυθέντας· οὐ γὰρ ἐκπέλει φρονεῖν μέγ΄ ὅστις δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Αὕτη δ΄ ὑβρίζειν μὲν τότ΄ ἐξηπίστατο,
480
νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους· ὕβρις δ΄͵ ἐπεὶ δέδρακεν͵ ἥδε δευτέρα͵ τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν. ῏Η νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ͵ αὕτη δ΄ ἀνήρ͵ εἰ ταῦτ΄ ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη.
485
Ἀλλ΄ εἴτ΄ ἀδελφῆς εἴθ΄ ὁμαιμονεστέρα τοῦ παντὸς ἡμῖν Ζηνὸς Ἑρκείου κυρεῖ͵ αὐτή τε χἠ ξύναιμος οὐκ ἀλύξετον μόρου κακίστου· καὶ γὰρ οὖν κείνην ἴσον ἐπαιτιῶμαι τοῦδε βουλεῦσαι τάφου.
490
ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Αὕτη δ' ὑβρίζειν … μόρου κακίστου·. Μονάδες 30 2. Ποιος είχε τη γενική επιμέλεια και την ευθύνη για την οργάνωση των δραματικών αγώνων στις γιορτές των Ληναίων και των Μεγάλων Διονυσίων; Μονάδες 10 3. φρόνημα, δοῦλος, νόμος, ὕβρις, κράτος: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.
Μονάδες 10
1
Arxaia_B_(Part 3)210 of 223.
ΘΕΜΑ 145ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 441-457 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Σὲ δή͵ σὲ τὴν νεύουσαν εἰς πέδον κάρα͵ φῄς͵ ἢ καταρνῇ μὴ δεδρακέναι τάδε;
ΑΝ. Καὶ φημὶ δρᾶσαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι τὸ μή. ΚΡ.
Σὺ μὲν κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις ἔξω βαρείας αἰτίας ἐλεύθερον·
445
σὺ δ΄ εἰπέ μοι μὴ μῆκος͵ ἀλλὰ συντόμως͵ ᾔδησθα κηρυχθέντα μὴ πράσσειν τάδε; ΑΝ. ῎Ηιδη· τί δ΄ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν. ΚΡ.
Καὶ δῆτ΄ ἐτόλμας τούσδ΄ ὑπερβαίνειν νόμους;
ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Σὲ δή, σὲ τὴν νεύουσαν … ὑπερβαίνειν νόμους; Μονάδες 30 2. Ποιες καινοτομίες εισήγαγε ο οφοκλής στη διδασκαλία της τραγωδίας; Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη συνώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. οἶδα
α) λέγω
2. δρῶ
β) γιγνώσκω
3. κάρα
γ) ἡγοῦμαι
4. φημί
δ) καρδία
5. οἴομαι
ε) κεφαλή 1
Arxaia_B_(Part 3)211 of 223.
στ) πράττω ζ) ἀγνοῶ Μονάδες 5 β) ἀπαρνοῦμαι, ἐμφανῆ, ὑπερβαίνειν, νόμιμα, ἐτόλμας: Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)212 of 223.
ΘΕΜΑ 146ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 441-457 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Σὲ δή͵ σὲ τὴν νεύουσαν εἰς πέδον κάρα͵ φῄς͵ ἢ καταρνῇ μὴ δεδρακέναι τάδε;
ΑΝ. Καὶ φημὶ δρᾶσαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι τὸ μή. ΚΡ.
Σὺ μὲν κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις ἔξω βαρείας αἰτίας ἐλεύθερον·
445
σὺ δ΄ εἰπέ μοι μὴ μῆκος͵ ἀλλὰ συντόμως͵ ᾔδησθα κηρυχθέντα μὴ πράσσειν τάδε; ΑΝ. ῎Ηιδη· τί δ΄ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν. ΚΡ.
Καὶ δῆτ΄ ἐτόλμας τούσδ΄ ὑπερβαίνειν νόμους;
ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Σὲ δή, σὲ τὴν νεύουσαν … ὑπερβαίνειν νόμους; Μονάδες 30 2. Ποια είναι η έννοια του τραγικού στην τραγωδία; Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την αντώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ΣΗΛΗ
1. πράσσω/πράττω
α) ἔσω
2. τολμῶ
β) ἄδηλος
3. ἐμφανής
γ) ἀγνοῶ
4. ἔξω
δ) δειλιῶ
1
Arxaia_B_(Part 3)213 of 223.
ε) γιγνώσκω
5. οἶδα
στ) ἀπρακτῶ ζ) δῆλος Μονάδες 5 β) νόμος: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε ομόρριζα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα). Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)214 of 223.
ΘΕΜΑ 255ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 526-545 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΟ.
Καὶ μὴν πρὸ πυλῶν ἥδ΄ Ἰσμήνη͵ φιλάδελφα κάτω δάκρυ΄ εἰβομένη· νεφέλη δ΄ ὀφρύων ὕπερ αἱματόεν ῥέθος αἰσχύνει͵ τέγγουσ΄ εὐῶπα παρειάν.
ΚΡ.
530
Σὺ δ΄͵ ἣ κατ΄ οἴκους ὡς ἔχιδν΄ ὑφειμένη λήθουσά μ΄ ἐξέπινες͵ οὐδ΄ ἐμάνθανον τρέφων δύ΄ ἄτα κἀπαναστάσεις θρόνων͵ φέρ΄͵ εἰπὲ δή μοι͵ καὶ σὺ τοῦδε τοῦ τάφου φήσεις μετασχεῖν͵ ἢ ΄ξομῇ τὸ μὴ εἰδέναι;
ΙΣ.
535
Δέδρακα τοὔργον͵ εἴπερ ἥδ΄ ὁμορροθεῖ͵ καὶ ξυμμετίσχω καὶ φέρω τῆς αἰτίας.
ΑΝ. Ἀλλ΄ οὐκ ἐάσει τοῦτό γ΄ ἡ δίκη σ΄͵ ἐπεὶ οὔτ΄ ἠθέλησας οὔτ΄ ἐγὼ ΄κοινωσάμην. ΙΣ.
Ἀλλ΄ ἐν κακοῖς τοῖς σοῖσιν οὐκ αἰσχύνομαι
540
ξύμπλουν ἐμαυτὴν τοῦ πάθους ποιουμένη. ΑΝ. Ὧν τοὔργον Ἅιδης χοἰ κάτω ξυνίστορες· λόγοις δ΄ ἐγὼ φιλοῦσαν οὐ στέργω φίλην. ΙΣ.
Μήτοι͵ κασιγνήτη͵ μ΄ ἀτιμάσῃς τὸ μὴ οὐ θανεῖν τε σὺν σοὶ τὸν θανόντα θ΄ ἁγνίσαι.
545
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Δέδρακα τοὒργον … τὸν θανόντα θ'ἁγνίσαι. Μονάδες 30 2. Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο της φράσης δι’ ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν από τον αριστοτελικό ορισμό της τραγωδίας. Μονάδες 10 3. α) ποίημα, ποιητής, ποίησις, λόγος, λέξις: Να κατατάξετε τις παραπάνω ετυμολογικά συγγενείς προς τους ρηματικούς τύπους του κειμένου ποιουμένη
1
Arxaia_B_(Part 3)215 of 223.
και εἰπέ λέξεις της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στην κατάλληλη στήλη, ανάλογα με το τι σημαίνει καθεμία. ενέργεια ή κατάσταση πρόσωπο που ενεργεί αποτέλεσμα ενέργειας
Μονάδες 5 β) αναισχυντία, λάθος, τροφή, επικοινωνία, ιστορικός: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)216 of 223.
ΘΕΜΑ 334ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 683-700 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΙ.
Πάτερ͵ θεοὶ φύουσιν ἀνθρώποις φρένας, πάντων ὅσ΄ ἐστὶ χρημάτων ὑπέρτατον· Ἐγὼ δ΄ ὅπως σὺ μὴ λέγεις ὀρθῶς τάδε͵
685
οὔτ΄ ἂν δυναίμην μήτ΄ ἐπισταίμην λέγειν· γένοιτο μεντἂν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον. Σοῦ δ΄ οὖν πέφυκα πάντα προσκοπεῖν ὅσα λέγει τις ἢ πράσσει τις ἢ ψέγειν ἔχει· τὸ γὰρ σὸν ὄμμα δεινὸν ἀνδρὶ δημότῃ
690
λόγοις τοιούτοις, οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Ἐμοὶ δ΄ ἀκούειν ἔσθ΄ ὑπὸ σκότου τάδε͵ τὴν παῖδα ταύτην οἷ΄ ὀδύρεται πόλις͵ πασῶν γυναικῶν ὡς ἀναξιωτάτη κάκιστ΄ ἀπ΄ ἔργων εὐκλεεστάτων φθίνει·
695
ἥτις τὸν αὑτῆς αὐτάδελφον ἐν φοναῖς πεπτῶτ΄ ἄθαπτον μήθ΄ ὑπ΄ ὠμηστῶν κυνῶν εἴασ΄ ὀλέσθαι μήθ΄ ὑπ΄ οἰωνῶν τινος· οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν; τοιάδ΄ ἐρεμνὴ σῖγ΄ ἐπέρχεται φάτις.
700
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πάτερ, θεοὶ φύουσιν … οἷς σὺ μὴ τέρψῃ κλύων. Μονάδες 30 2. Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο της φράσης δι’ ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν από τον αριστοτελικό ορισμό της τραγωδίας. Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη συνώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. ἐπίσταμαι
α) εὐφραίνομαι
2. λέγω
β) κλύω 1
Arxaia_B_(Part 3)217 of 223.
3. τέρπομαι
γ) ἵσταμαι
4. ψέγω
δ) γιγνώσκω
5. ἀκούω
ε) φημί στ) ἐπαινῶ ζ) κατηγορῶ Μονάδες 5
β) φρόνηση, ανόρθωση, σκέψη, ανδρεία, οδυρμός: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)218 of 223.
ΘΕΜΑ 154ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 441-457 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡ.
Σὲ δή͵ σὲ τὴν νεύουσαν εἰς πέδον κάρα͵ φῄς͵ ἢ καταρνῇ μὴ δεδρακέναι τάδε;
ΑΝ. Καὶ φημὶ δρᾶσαι κοὐκ ἀπαρνοῦμαι τὸ μή. ΚΡ.
Σὺ μὲν κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις ἔξω βαρείας αἰτίας ἐλεύθερον·
445
σὺ δ΄ εἰπέ μοι μὴ μῆκος͵ ἀλλὰ συντόμως͵ ᾔδησθα κηρυχθέντα μὴ πράσσειν τάδε; ΑΝ. ῎Ηιδη· τί δ΄ οὐκ ἔμελλον; ἐμφανῆ γὰρ ἦν. ΚΡ.
Καὶ δῆτ΄ ἐτόλμας τούσδ΄ ὑπερβαίνειν νόμους;
ΑΝ. Οὐ γάρ τί μοι Ζεὺς ἦν ὁ κηρύξας τάδε͵
450
οὐδ΄ ἡ ξύνοικος τῶν κάτω θεῶν Δίκη τοιούσδ΄ ἐν ἀνθρώποισιν ὥρισεν νόμους, οὐδὲ σθένειν τοσοῦτον ᾠόμην τὰ σὰ κηρύγμαθ΄ ὥστ΄ ἄγραπτα κἀσφαλῆ θεῶν νόμιμα δύνασθαι θνητὸν ὄνθ΄ ὑπερδραμεῖν.
455
Οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθές͵ ἀλλ΄ ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα͵ κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου ΄φάνη. Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: ῎Ηιδη· τί δ'οὐκ ἔμελλον; … οἶδεν ἐξ ὅτου 'φάνη. Μονάδες 30 2. Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο των όρων: ήθος, λέξη, διάνοια. Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη συνώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ
1. οἶδα
α) λέγω
2. δρῶ
β) γιγνώσκω
3. κάρα
γ) ἡγοῦμαι
4. φημί
δ) καρδία
5. οἴομαι
ε) κεφαλή 1
Arxaia_B_(Part 3)219 of 223.
στ) πράττω ζ) ἀγνοῶ Μονάδες 5 β) νόμος: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε ομόρριζα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα). Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)220 of 223.
3
Arxaia_B_(Part 3)221 of 223.
ΘΕΜΑ 182ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 471-490 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΟ.
Δηλοῖ τὸ γέννημ΄ ὠμὸν ἐξ ὠμοῦ πατρὸς τῆς παιδός· εἴκειν δ΄ οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.
ΚΡ.
Ἀλλ΄ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ΄ ἄγαν φρονήματα πίπτειν μάλιστα͵ καὶ τὸν ἐγκρατέστατον σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ
475
θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ΄ ἂν εἰσίδοις. Σμικρῷ χαλινῷ δ΄ οἶδα τοὺς θυμουμένους ἵππους καταρτυθέντας· οὐ γὰρ ἐκπέλει φρονεῖν μέγ΄ ὅστις δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Αὕτη δ΄ ὑβρίζειν μὲν τότ΄ ἐξηπίστατο,
480
νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους· ὕβρις δ΄͵ ἐπεὶ δέδρακεν͵ ἥδε δευτέρα͵ τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν. ῏Η νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ͵ αὕτη δ΄ ἀνήρ͵ εἰ ταῦτ΄ ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη.
485
Ἀλλ΄ εἴτ΄ ἀδελφῆς εἴθ΄ ὁμαιμονεστέρα τοῦ παντὸς ἡμῖν Ζηνὸς Ἑρκείου κυρεῖ͵ αὐτή τε χἠ ξύναιμος οὐκ ἀλύξετον μόρου κακίστου· καὶ γὰρ οὖν κείνην ἴσον ἐπαιτιῶμαι τοῦδε βουλεῦσαι τάφου.
490
Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Δηλοῖ τὸ γέννημ' ὠμὸν … δοῦλός ἐστι τῶν πέλας. Μονάδες 30 2. Πώς εκλέγονταν οι κριτές και με ποια διαδικασία προέκυπτε το τελικό αποτέλεσμα των δραματικών αγώνων; Μονάδες 10 3. α) Να συνδέσετε τις λέξεις της Α΄ στήλης με τη λέξη της Β΄ στήλης με την οποία έχουν ετυμολογική συγγένεια (δύο λέξεις της Α΄ στήλης περισσεύουν): Α΄ ΣΗΛΗ
Β΄ ΣΗΛΗ 1
Arxaia_B_(Part 3)222 of 223.
1. πτωτικός 2. επιστημονικός
α) πίπτω
3. παρεμπιπτόντως 4. επόπτης 5. περίπτωση
β) ἐξεπίσταμαι
6. επιστητός 7. επιστολή Μονάδες 5 β) εμπύρετος, ιδέα, διακρατικός, σύμβαση, δράστης: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. Μονάδες 5
2
Arxaia_B_(Part 3)223 of 223.