การจัดทําและการดําเนินงานโครงการที่ดี
รองศาสตราจารยอัจฉรา ชีวะตระกูลกิจ
โครงการ หมายถึง กิจกรรมหรืองานที่เกี่ยวกับการ ใชทรัพยากร เพือ่ หวังผลประโยชนตอบแทน โครงการตองเปนหนวยอิสระหนวยหนึ่ง ที่สามารถทําการวิเคราะห วางแผน และนํา ไปปฏิบัติพรอมทั้งมีจุดเริ่มตนและสิ้นสุด
ลักษณะของโครงการ • วัตถุประสงคของโครงการชัดเจน • ความเปนอิสระหรือความเปนเอกเทศ • กิจกรรมการดําเนินงานเปนขั้นตอนชัดเจนและตอเนื่อง • มีสถานที่ตั้งของโครงการ • กําหนดระยะเวลาการดําเนินงานชัดเจน
ตาราง เปรียบเทียบขั้นตอนการบริหารโครงการ 3 ขั้นตอน
5 ขั้นตอน
8 ขั้นตอน
1. ขั้นการศึกษาและกําหนด 1. ขั้นการวางแผน โครงการ 2. ขั้นการจัดเตรียมโครงการ โครงการ 2. ขั้นการดําเนินงานตาม 3. ขั้นการประเมินและอนุมัติ โครงการ โครงการ
1. ขั้นกําหนดหลักการ 2. ขั้นกําหนด โครงการ 3. ขั้นการวิเคราะหและ ประเมินโครงการ 4. ขั้นอนุมัติโครงการ
4. ขั้นการดําเนินงานและติดตาม โครงการ ประเมินผลโครงการ
5. ขั้นการปฏิบัติงาน 6. ขั้นติดตามและรายงาน ผลการปฏิบัติงาน 7. ขั้นเปลี่ยนเปนงาน บริหาร 8. ขัตามปกติ ้นการประเมินผล โครงการ
3. ขั้นการติดตามและ
5. ขั้นการติดตามและประเมิน ผลการประเมินผลโครงการ
วงจรโครงการ
การศึกษาความเปนไปไดของโครงการ เปนการศึกษาหาขอมูลเพื่อประเมินความ คุมคาของโครงการ ซึ่งความคุมคาของโครงการนี้อาจพิจารณา จากการเปรียบเทียบระหวาง • คาใชจาย กับ ผลตอบแทนของโครงการ
วัตถุประสงคของการศึกษาความเปนไปได ของโครงการ
• เพื่อเปนการจัดหาขอมูลที่เพียงพอตอการ ตัดสินใจลงทุน • เพื่อใหการใชทรัพยากรทีม่ ีอยูจํากัดเปนไป อยางมีประสิทธิภาพ
ประเภทของการศึกษาความเปนไปได 1. การศึกษาความเปนไปไดดานเศรษฐกิจ 2. การศึกษาความเปนไปไดดานสิ่งแวดลอมและ สังคม 3. การศึกษาความเปนไปไดดาน
การตลาด 4. การศึกษาความเปนไปไดดาน เทคนิค 5. การศึกษาความเปนไปไดดานเศรษฐศาสตรและ การเงิ น 6. การศึกษาความเปนไปไดดานการจัดการ
ประเภทของการศึกษาความเปนไปได 3. การตลาด 1. เศรษฐกิจ
4. เทคนิค 5. การเงิน 6. การจัดการ
2. สิ่งแวดลอม
การศึกษาความเปนไดดานเศรษฐกิจ • ภาวะเศรษฐกิจในอนาคต • รายไดประชาชาติ • อัตราดอกเบี้ย • อัตราเงินเฟอ • อัตราแลกเปลี่ยน
การศึกษาความเปนไปไดดานสิ่งแวดลอม และสังคม
• การเมือง • กฎหมาย • เทคโนโลยี • สิ่งแวดลอม • สังคม
การศึกษาความเปนไปไดดานการตลาด • อุปสงค • ลูกคาเปาหมาย
• คูแขงขัน • Product • Place
• ขนาดของตลาด • แนวโนมการตลาด • สวนแบงการตลาด • Price • Promotion
การศึกษาความเปนไปไดดานเทคนิค • แหลงที่มาและปริมาณวัตถุดิบ ที่ใช • ปริมาณและคุณภาพแรงงานที่ ตองการ • เทคโนโลยีที่ใชใน กระบวนการผลิต
• เครื่องจักร อุปกรณ • สถานที่ตั้งของโครงการ • สาธารณูปโภคที่จําเปน • การออกแบบสถาน ประกอบการ
การศึกษาความเปนไปไดดานเศรษฐศาสตร และการเงิน
• แหลงที่มาของเงินทุน • การใชไปของเงินทุน • การวิเคราะหโครงการ –แบบคิดคาปจจุบัน –แบบไมคิดคาปจจุบัน
การศึกษาความเปนไปไดดานการจัดการ • การจัดโครงสรางองคกร • ระบบการบริหารและการควบคุมโครงการ • ปริมาณและคุณภาพของผูร วมโครงการ • การคัดเลือกและการพัฒนาบุคลากร
การบริหารโครงการสมัยใหม (Modern Project Management) • การบริหารในสภาวการณเปลี่ยนแปลง • สภาพแวดลอมที่สําคัญตอการบริหาร • การปรับแนวทางการบริหารใหเขากับการ เปลี่ยนแปลง
การบริหารในสภาวการณเปลี่ยนแปลง Managing Change Competitor
Technology Project Management
Economics
Consumer Behavior
สภาพแวดลอมภายนอก (External Environment) (ผลที่การคาเสรีมีตอ การบริหารโครงการสมัยใหม) • การแขงขันที่เพิ่มขึ้น • การเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยี • การเคลื่อนยายทางธุรกิจ • การเคลื่อนยายแรงงาน • พฤติกรรมผูบริโภคที่เปลี่ยนแปลง • กฎระเบียบทางการคาระหวางประเทศ
Local Environment • การเมืองทองถิ่น • เศรษฐกิจทองถิ่น • คูแขงขันในทองถิน่ • วัฒนธรรมทองถิ่น • ผูบริโภคทองถิ่น • ระบบสนับสนุนพื้นฐาน
Local Politic Local Economics Competitors Local Culture Local Consumer Local Supporting System
การปรับแนวทางการบริหารโครงการ • สภาพแวดลอมภายนอกประเทศ • สภาพแวดลอมภายในประเทศ • การกําหนดกลยุทธ • กระบวนการบริหารโครงการ • กระบวนการประเมินผลโครงการ
โอกาส จุดแข็ง/จุดออน กลยุ ท ธ ภายในองคกร
อุปสรรค
การบริหาร โครงการ
ประเมิน
Suggestion: • 1. Continuous monitoring and adjustment of project profiles as time goes by • 2. Do not overlook certain crucial items such as tax regulation and legal issues , exchange rate risk • 3. Think-Through ควรวิเคราะหโครงการใหเบ็ดเสร็จทุกแง ทุกมุม ทุกปจจัยสําคัญ ที่มีผลไดผลเสียตอขีดความสามารถ ในการบรรลุเปาหมายที่กําหนดไว
Suggestion: • 4. ควรมองนโยบายหรือดัชนีชี้วัดของภาครัฐและภาคธุรกิจที่จะ มีผลกระทบตอการยอมรับของโครงการ และ ความสําเร็จในผล ประกอบการของโครงการ เชน นโยบายการใชวัสดุ ภายในประเทศ หรือ นโยบายเนนการจางงานในประเทศ เปนตน • 5. เปดใจใหกวางในการยอมรับทางเลือกตางๆที่หลากหลาย ซึ่ง อาจเปนทางเลือกใหมที่ใชเทคโนโลยีทันสมัย หรือ วิธีปฏิบัติแนว ใหม หรือ อาจเปนทางเลือกแบบเกาที่มีอยูก็ได
1. นโยบายปรับเปลี่ยนงบประมาณ ของรัฐบาล
คําแถลงนโยบายนายกรัฐมนตรี 26 ก.พ.44 “เรงรัดการปรับเปลีย่ นกระบวนการจัดทําและจัดสรร งบประมาณ ใหเปนเครื่องมือในการจัดสรรทรัพยากรทีม่ ี ประสิทธิภาพ สอดคลองกับนโยบายและยุทธศาสตรใน การพัฒนาประเทศ และสงเสริมให กระทรวง ทบวง กรม มีบทบาทในการตัดสินใจมากขึ้น พรอมทั้งจัดใหมีระบบ ควบคุม ตรวจสอบที่มปี ระสิทธิภาพและโปรงใส”
ปญหาทีม่ ผี ลกระทบตอการบริหารประเทศ ไมสามารถใชงบประมาณ เปนเครื่องมือในการบริหารนโยบาย
ผูบริหารประเทศ Executive
เปนระบบรวมศูนยอํานาจ (Concentration of power)
ระบบไมเอื้ออํานวยใหมกี าร บริหารและรับผิดชอบอยางจริงจัง
เปาหมายของรัฐบาล เปาหมายระยะสั้น 1.กระตุนเศรษฐกิจใหฟน ตัวอยางรวดเร็วและมี เสถียรภาพ 2.การสรางการเจริญเติบโต อยางมีคุณภาพ 3.การแกไขปญหาเรงดวน ของสังคม
เปาหมายระยะยาว นโยบาย รัฐบาล
1.การวางรากฐานที่ดีของประเทศ 2.เพิ่มศักยภาพในการแขงขัน ของประเทศ 3.ยกระดับคุณภาพชีวิตของ ประชาชน
2. งบประมาณแบบมุงเนนผลงาน ตามยุทธศาสตร
2.งบประมาณแบบมุงเนนผลงานตามยุทธศาสตร หลักการ เปนระบบที่เนนที่ผลผลิต (Outputs) และผลลัพธ (Outcomes) มากกวา ทรัพยากรที่ใชไป (Inputs) เพื่อปรับปรุงการบริหารจัดการภาครัฐในอันที่ จะสนับสนุนงบประมาณสําหรับดําเนินภารกิจตาง ๆ ที่หลากหลาย โดยใชทรัพยากรทีม่ อี ยูจํากัดใหเกิดประโยชนสูงสุด โดยตองมีการจัดทํา แผนดําเนินงาน การนําแผนไปปฏิบัติ ติดตามและประเมินผล ผานขั้นตอนหลัก 3 ขั้นตอน ไดแก (1) การจัดทําแผนดําเนินงาน (2) การนําแผนไปปฏิบัติ (3) การติดตามและประเมินผล
ระบบงบประมาณแบบมุงเนนผลงานตามยุทธศาสตร : มุงเนนผลสําเร็จของงาน ตามผลผลิต ผลลัพธ • เปาหมายเชิงยุทธศาสตร ระดับชาติ • เปาหมายการใหบริการ ระดับกระทรวง • ผลผลิตและตัวชีว้ ัด
องคประกอบที่สําคัญ
การประมาณการงบประมาณ รายจายลวงหนาระยะปานกลาง (MTEF)
การมอบอํานาจการบริหาร จัดการงบประมาณ • เนนใหกระทรวงมีอาํ นาจในการ บริหารจัดการงบประมาณเพื่อให บรรลุผลสําเร็จมากกวาเนน กฎระเบียบ
เนนหลักการธรรมาภิบาล
การเพิ่มขอบเขต ความครอบคลุม ของงบประมาณ ระบบการติดตามและประเมินผล ความสําเร็จตามเปาหมายเชิงยุทธศาสตร
• การแบงหนาที่และความ รับผิดชอบในแตละระดับ • มีระบบการติดตามประเมินผลและ การรายงานผลการดําเนินงานที่ โปรงใส และตรวจสอบได
1. การวางแผนงบประมาณ 2. การคํานวณตนทุนผลผลิต 3. การบริหารการจัดซื้อจัดจาง 4. การบริหารทางการเงินและการควบคุมทางการเงิน 5. การบริหารสินทรัพย 6. การตรวจสอบภายใน 7. การรายงานทางการเงินและผลการดําเนินงาน
การวางแผนงบประมาณ แผนการดําเนินงาน
แผนการใชจายเงิน ผลผลิต/ผลลัพธ ต น ทุ น ผลผลิ ต (OUTPUT COSTING)
แผนงาน/งาน/โครงการ
การวางแผนกลยุทธ
วิสัยทัศน (VISION) พันธกิจ (MISSION) จุดมุงหมาย (GOAL) วัตถุประสงค (OBJECTIVE) ผลผลิต(OUTPUT) ผลลัพธ (OUTCOME)
ตัวชี้วัด
การกําหนดกลยุทธมีหลายทางเลือก (ALTERNATIVE)
การวิPROJECT เคราะหคAPPRISAL วามคุมค/ PRE-EVALUATION า HEALTH ECONOMIC
การนํา(IMPLEMENTATION) แผนไปสูการปฏิบัติ
เงินงบประมาณ + เงิน นอกงบประมาณ
(COVERAGE BUDGET)
กรอบงบประมาณรายจาย ลวงหนาระยะปานกลาง
(MTEF)
นําแผนไปสูการปฏิบัติ (IMPLEMENTATION)
การบริหาร การควบคุมงบประมาณ
การบริหารสินทรัพย จัดซื้อจัดจาง
การตรวจสอบภายใน การรายงาน (Report) การรายงานผลการดําเนินงาน (Performance Audit) กระทรวง กรม
การรายงานผลผลทางการเงิน (Financial Audit) ผลสะทอนกลับ (Feed Back)
สงป. สตง. กรมบัญชีกลาง รัฐสภา
ระบบงบประมาณแบบมุงเนนผลงานเชิงยุทธศาสตร 1 2 3
เปาหมายระดับชาติ
ยุทธศาสตร ระดับชาติ
กระทรวง
เปาหมายกระทรวง
ยุทธศาสตร กระทรวง
หนวยงาน
เปาหมายหนวยงาน
กลยุทธ
แผนงาน/งาน
ผลผลิต
กิจกรรม
งบประมาณ
ตนทุนผลผลิต
ตนทุนกิจกรรม
รัฐบาล
ตัวชี้วัด ตัวชี้วัด ตัวชี้วัด
ตัวชี้วัดQ,Q,T,C
ก
1. รอบแนวคิดสําหรับการจัดการ งบประมาณรายจาย ประจําป งบประมาณป 2549
1.1 ระบบงบประมาณแบบมุงเนนผลงานตามยุทธศาสตร : องคประกอบที่สําคัญ • เนนบทบาทหนาที่ในการบริหารจัดการงบประมาณของหนวยงาน • มุงเนนผลสําเร็จของผลผลิต ผลลัพธ ตามเปาหมายเชิงยุทธศาสตร • เนนระบบติดตามและประเมินผลสําเร็จตามเปาหมายเชิง ยุทธศาสตร • เพิ่มขอบเขตความครอบคลุมของงบประมาณ • การประมาณการงบประมาณรายจายลวงหนาระยะปานกลาง (MTEF)
• เนนหลักการธรรมาภิบาล (ขั้นตอนชัดเจน โปรงใส - ประโยชน - ประหยัด )
1.2 การจัดทํางบประมาณในปที่ผานมา ( 2546 – 2548 ) : สาระสําคัญ ป 2546 ป 2547 ป 2548 • • •
• •
พัฒนาระบบงบประมาณเปน แบบมุง เนนผลงานตาม ยุทธศาสตร ใชยุทธศาสตรรัฐบาลเปน ตัวนําในการจัดสรร งบประมาณ นําแนวคิดในเรื่องขอตกลง การใหบริการ ( PSD : Public Service Agreement) มาใชกับระบบงบประมาณ กระทรวงเริ่มจัดทํา ยุทธศาสตรเพื่อเปนทิศทาง ในการจัดสรรงบประมาณ กําหนดแนวทางจัดสรร งบประมาณในเชิงบูรณาการ
• •
•
•
กําหนดเปาหมายและตัวชี้วัด ของยุทธศาสตรชาติ / ยุทธศาสตรกระทรวง พัฒนาระบบงบประมาณให สอดคลองกับยุทธศาสตรการ บริหารจัดการของรัฐบาลและ การพัฒนาประเทศ 3 มิติ - นโยบายสําคัญของรัฐบาล (Agenda) - กระทรวง (Function) - พื้นที่ (Area) จัดสรรงบประมาณตาม ยุทธศาสตรกระทรวง เปาหมายการใหบริการและ ยุทธศาสตรกระทรวง เริ่มจัดสรรงบประมาณ จังหวัดแบบบูรณาการ (CEO)
•เริ่มพัฒนาการจัดทํายุทธศาสตรและ แผนปฏิบัติราชการใหสอดคลองกับ พรฎ. วาดวยหลักเกณฑและวีธีการ บริหารจัดการบานเมื่องที่ดี พ.ศ. 2546
2. นโยบายจัดทํางบประมาณ รายจายประจําปงบประมาณ พ.ศ. 2549
2.นโยบายการจัดทํางบประมาณรายจายประจําปพ.ศ.2549 จัดทํางบประมาณแบบมุงเนนผลงานตามยุทธศาสตร สอดคลองกับแผนการบริหารราชการแผนดิน 4 ป ตามนัยแหงพระราชกฤษฎีกา วาดวยหลักเกณฑและวิธีการบริหารกิจการบานเมืองที่ดี พ.ศ.2546 บูรณาการการจัดทํางบประมาณ (วงเงินและเปาหมาย) ตามยุทธศาสตรใน 3 มิติ คือ นโยบายสําคัญรัฐบาล (Agenda) กระทรวง (Function) และพื้นที่ (Area) ใหความสําคัญกับแผนงบประมาณในเชิงบูรณาการ ใหความสําคัญกับยุทธศาสตรกลุมจังหวัด / จังหวัด / กลุมประเทศ เพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจัดการ และการใชจายงบประมาณภาครัฐเพื่อ ควบคุมรายจายประจํา เนนการติดตามประเมินผล ที่เปนระบบอยางตอเนื่อง
แนวทางการจัดสรรงบประมาณป 2549 วิสัยทัศนของรัฐบาล “-ในชวง 4 ปขางหนาตอไปนี้จะเปน 4 ปแหงการเปลี่ยนผานประเทศไทยไปสูความมั่นคง ยั่งยืนในทุกทาง รัฐบาลจะสรางโอกาสเพื่ออนาคต วางรากฐานใหมใหแกประเทศทั้ง ทางดานเศรษฐกิจ สังคม และการเมืองการปกครอง โดยเนนการคืนความเขมแข็งสูทองถิ่น คืนความสมบูรณของดินและน้ําสูธรรมชาติ และคืนอํานาจการตัดสินปญหาสูชุมชน โดยให ความสําคัญแกการปรับโครงสรางเศรษฐกิจและสังคมใหมีความสมดุลมากยิ่งขึ้น สราง ภูมิคุมกันใหแกระบบเศรษฐกิจ ปฎิรูปการศึกษาเพื่อนําไปสูสังคมเศรษฐกิจพอเพียงตาม แนวพระราชดําริ เพื่อนําประเทศไปสูโครงสรางที่มีความสมดุล มั่งคั่ง มั่นคง และยั่งยืน -เปาหมายเศรษฐกิจขยายตัวไดไมต่ํากวารอยละ 5-6 ตอป อัตราเงินเฟอพื้นฐานสูงกวา รอยละ 3.5 มีการสรางงานใหมใหประชาชนไมต่ํากวา 1 ลานคนในชวง 4 ปตอไป”
แนวทางการจัดสรรงบประมาณป 2549 ประเด็นยุทธศาสตรหลัก 1.ขจัดความยากจน 2.การพัฒนาคนและสังคมที่มีคุณภาพ 3.การปรับโครงสรางเศรษฐกิจใหสมดุลและแขงขันได (กระทรวงอุตสาหกรรม) 4.การบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม 5.การตางประเทศและเศรษฐกิจระหวางประเทศ 6.การพัฒนากฎหมายและสงเสริมการบริหารกิจการบานเมืองที่ดี 7.การสงเสริมประชาธิปไตยและกระบวนการประชาสังคม 8. การรักษาความมั่นคงของรัฐ 9. การรองรับการเปลี่ยนแปลงและพลวัตโลก
ยุทธศาสตรการจัดสรรงบประมาณป 2549 1. ขจัดความยากจน 68,421.1 ลบ.
2. พัฒนาคนและสังคม 406,173.6 ลบ.
4.ทรัพยากรธรรมชาติ 21,089.0 ลบ.
3.ปรับโครงสรางเศรษฐกิจ 199,677.5 ลบ. 7.ประชาธิปไตย 18,992.3 ลบ.
งบประมาณ 1,360,000 ลบ. 5.ตางประเทศ 10,456.2 ลบ. 6. พัฒนากฎหมาย 45,959.2 ลบ.
8.ความมั่นคงของรัฐ 109,606.8 ลบ. 10.คาดําเนินการภาครัฐ 387,233.1 ลบ.
9.พลวัตรโลก 92,391.1 ลบ.