TANAWUT RITCHUAY
“ทฤษฎีครองอำนาจ” (Hegemony Theory) แนวคิดเรื่อง “การครอบงำ” (Hegemony) ถูกนำเสนอขึ้นโดยนักคิดแนวมาร์กซิสต์ ชาวอิตาเลียน ชื่อ Antonio Gramsci (1891-1937) โดยปรากฏอยู่ในบันทึกของที่เขาเขียนขึ้นระหว่างที่คุมขังชื่อ Prison Notebooks (1929 – 1935) ซึ่งต่อมามีการตีความหมายความคิดโดยนักวิชาการรุ่นหลังอย่างกว้างขวาง ความหมายของ การครองอำนาจ (Hegemony) ชัยอนันต์ สมุทวณชิ (2530)ได้สรุปความหมายของการมีอานาจครอบครองความเป็นใหญ่ (Hegemony) ในทัศนะของ กรัมชีไว้ดังน้ี 1.
หมายถึง กระบวนการในสังคมซ่ึงส่วนหน่ึงของชนชั้นนำกระทำการควบคุม ผ่านความเป็นผู้นำทางศีลธรรม และปัญญาต่อส่วนอื่นๆ ของชนชั้นนำซ่ึงเป็นพันธมิตรกันส่วนที่นำน้ีมีอำนาจและความสามารถในการเป็น ตัวแทน ผลประโยชน์ของส่วนอ่ืนๆ ส่วนที่นำไม่ได้บังคับให้ส่วนอ่ืนๆ ยึดถืออุดมการณ์ของตน แต่ใช้การกล่อม เกลาทางการศึกษาและในทางการเมือง โดยเสนอหลักการท่ีเป็นอุดมการณ์ร่วมในลักษณะที่ดึงเอาโลกทัศน์ และ ผลประโยชน์ของกลุ่มพันธมิตรเข้ามาไว้ในอุดมการณ์ร่วมน้ีด้วย
2.
การมีอำนาจครอบงำเป็นความสัมพันธ์ระหว่างชนชั้นนำและชนชั้นปกครอง เป็นความพยายามของชนชั้นนำ ท่ีประสบความสาเร็จในการใช้ความเป็นผู้นำทางการเมืองศีลธรรมและปัญญาไปกำหนดโลกทัศน์ของชนชั้น นำให้เป็น โลกทัศน์ที่ทุกๆฝ่ายยอมรับนับถือซ่ึงมีผลในการช้ีนำผลประโยชน์และความ ต้องการของกลุ่มที่ถูก อำนาจครอบงำทั้งหลาย
การมีอำนาจครอบงำเป็นเงื่อนไขที่สำคัญสำหรับการขยายความสามารถในการสืบทอด อำนาจในการควบคุม พัฒนาการของสังคมดังน้ันความคิดของคนจึงเป็นปัจจัยสำคัญในการเปลี่ยนแปลงทางประวัตศิ าสตร์ การพัฒนาแนวคิดการครองความเป็นเจ้านี้ เป็นการพัฒนาความคิดมาจากแนวคิดของมาร์กซ์ เกี่ยวกับการควบคุมการ ผลิตและการถ่ายทอดอุดมการณ์ในมือของผู้เป็นเจ้าของทุนของปัจจัยการผลิต ดังที่ Marx และ Engel (1938:37, quoted in Murdock and Golding, 1983: 15) ได้เขียนไว้ในตอนหนึ่งของหนังสือ The German Ideology ถึง ชนชั้นปกครองในทุกช่วงเวลาทางประวัติศาสตร์ว่า “ชนชั้นที่มีปัจจัยการผลิตวัตถุ (means of material production) จะมีอำนาจควบคุมปัจจัยทางการผลิตทางความ คิด(means of mental production) ด้วยในขณะเดียวกัน หากกล่าวโดยทั่วไปแล้ว ความคิดของผู้ที่ไม่มีปัจจัยการ ผลิตทางความคิด มักจะต้องตกอยู่ภายใต้การควบคุมของผู้ที่มีทั้งปัจจัยการผลิตทางวัตถุและทางความคิด ดังนั้นผู้ ปกครองในฐานะชนชั้นหนึ่ง คือผู้ที่ตัดสินใจในการกำหนดขอบเขตและทิศทางของยุคสมัยหนึ่งๆ ด้วย จึงจะเห็นได้ชัด ว่า ผู้ปกครองคือผู้ตั้งเกณฑ์การผลิตและถ่ายทอดอุดมการณ์ ในยุคของพวกเขาออกไป ฉะนั้นความคิดของเขาจึงเป็น ความคิดที่ควบคุมยุคสมัยนั้นอยู่นั่นเอง” HEGEMONY