Η Πόλη Ζει τ.109 | Φεβρουάριος 2024

STREET

PRESS 109//02-24

Η ΟΜΟΝΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΗΛΙΟΣΤΟ ΤΟΠΌΣΗΜΟ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΝΏΝΕΙ ONE MORE CUP OF COFFEE FOR OUR SOU(L) ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΑΦΕ AI Η «ΣΟΦΊΑ» ΚΑΙ ΕΜΕΊΣ

Ο ΑΠΟΣΥΜΒΟΛΙΣΜΌΣ ΤΟΥ ΕΠΕΤΕΙΑΚΟΎ ΛΟΓΌΤΥΠΟΥ

Μια γραμμή που ενώνει το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον, μία μονοκοντυλιά, μια κορδέλα — γιορτή.

Το «στεφάνι» του συμβόλου των Μαριανών Αδελφών

Το γράμμα «Μ» (Μaristes)

Το δύο «ΛΛ» (Λεόντειο Λύκειο) Το νούμερο «100»

1924, το παρελθόν το πρώτο σύμβολο λογότυπο

2024, το παρόν το νέο σύμβολο λογότυπο

ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ ΛΕΟΝΤΕΙΟΣ Ο σύγχρονος άνθρωπος δυσκολεύεται να αναστοχαστεί και να συλλάβει έννοιες που συμπυκνώνουν μεγάλες χρονικές περιόδους. Είμαστε προσκολλημένοι στο σήμερα, στο εφήμερο, στο καθημερινό. Και βέβαια πάντα υπάρχει ο ανθρώπινος χρόνος που αρχίζει και τελειώνει σε μερικές δεκαετίες ενώ ο ιστορικός χρόνος απλώνεται πέρα από την άμεση εμπειρία του καθενός, Ειδικά οι νέοι άνθρωποι, οι οποίοι συνεχίζουν να είναι το μέλλον και η ελπίδα μας, θα δυσκολευτούν να διαπραγματευτούν την έννοια αιώνας. Αυτό, γιατί ζούμε στην εποχή της ταχύτητας, της λήθης, της υποτίμησης, ίσως, του παρελθόντος. Τι σημαίνουν εκατό χρόνια; Πόσες διαφορετικές έννοιες περικλείουν; Τα «Εκατό χρόνια Λεόντειος» είναι ένα νήμα· νήμα από ανθρώπους, γεγονότα και καταστάσεις, μαγικά ζυμωμένα μεταξύ τους. Εμείς τώρα βλέπουμε το παρόν, το άμεσα υπαρκτό. Πώς θα κατανοήσουμε την αιωνόβια Λεόντειο, για να καταφέρουμε να τη γιορτάσουμε; Θα χρειαστεί να αναστοχαστούμε, να θυμηθούμε, να γευτούμε αυτό το ψηφιδωτό. Όχι μόνο για να αποτίσουμε φόρο τιμής στις μεγάλες και μικρές στιγμές όλων όσοι πέρασαν από εδώ, διαμόρφωσαν και διαμορφώνουν, ο καθένας με τον δικό του τρόπο, αυτό που είναι η Σχολή. Αλλά για να επιχειρήσουμε, μέσα από τις διαδικασίες αυτές, να νιώσουμε το σήμερα όχι ως μία ξεκομμένη τυχαιότητα, αλλά ως συνέχεια και εξέλιξη. «Εκατό χρόνια Λεόντειος»: μόρφωση, πνευματική παράδοση, αλληλεγγύη, για τη δημιουργία ανθρώπων ικανών και πετυχημένων για τους ίδιους και τους οικείους τους, αλλά πάνω απ’ όλα χρήσιμων για την κοινωνία. Για μια κοινωνία που διψά και έχει ανάγκη από έργο, πρότυπα, θετική σκέψη και πράξη. Αυτήν τη χρονιά, λοιπόν, την εκατοστή της Λεοντείου Σχολής, θα ταξιδέψουμε στις ρίζες μας, για να καρπίσει το αύριο. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το site μας, στείλτε μας ηλεκτρονικό μήνυμα ή καλέστε μας στα τηλέφωνα επικοινωνίας. Νεϊγύ 17, Αθήνα Τ: 210 252 24 02 E: l_leonin@leonteios.gr https://leonteios.edu.gr/athina

amazing music

www.galaxy92.gr

H ΠΟΛΗ ΖΕΙ

STREET

PRESS

Στο μυαλό της Πόλης ΠΕΡΙΕΡΓΗ ΠΑΡΕΝΘΕΣΗ Σε μία συζήτηση κάποιος χαρακτήρισε το έντυπό μας σαν «μία περίεργη παρένθεση». Δεν τον ρώτησα περισσότερα, τι εννοεί, τι πρόσημο έχει το περίεργη κ.λπ. Η αλήθεια είναι πως μιλώντας με κόσμο, αναγνώστες-πελάτες-συνεργάτες, δεν αισθανόμαστε ούτε περίεργη, ούτε παρένθεση. Είμαστε απλά μια διακριτή παρουσία με την δική μας ταυτότητα. Κρατώ πάντως τον χαρακτηρισμό, ίσως κάνουμε ένα αφιέρωμα για τις «περίεργες παρενθέσεις» της πόλης! ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ Εντυπωσιάστηκα, δεν το κρύβω, από την κίνηση της πλατφόρμας CINOBO. Μια επιτυχημένη πλατφόρμα με ποιοτικές ταινίες που αναπτύσσεται όχι μόνο στον κόσμο του διαδικτύου, αλλά και στην πραγματική ζωή σε μια προσπάθεια συνδυασμού διαφορετικών μορφών. Με την υποστήριξη του CINOBO, λειτουργούν το ΟΠΕΡΑ, το ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ στο Χαλάνδρι, το ΦΛΕΡΥ στην Καλλιθέα και ακολουθούν ο κινηματογράφος ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ στην Πατησίων και το Cine Paris στην Πλάκα. Οι κινηματογράφοι είναι και κοινωνικοί χώροι. Και όπως λένε και οι ίδιοι: «Το Μεγάλο Σινεμά χωράει σε όλες τις οθόνες». ΚΡΙΠΥ Κυκλοφορεί ένα βίντεο που δείχνει ένα παιδάκι να κρατά ένα βιβλίο και να σκρολάρει στις σελίδες για να αλλάξει η εικόνα. Ναι ξέρω, είμαι μπούμερ και δεν μπορώ να ακολουθήσω τις εξελίξεις.

www. ipolizei. gr [ΕΚΔΟΣΗ] Λογότυπο Γραφικές Τέχνες Θήρας 19, Κυψέλη Τ.: 210 82 29 040, 210 82 29 604 ISSN: 2623-4068

Συντακτική Ομάδα

Ηλέκτρα Τζώρτσου Στεργιάνα Τζέγκα Άντα Κουγιά Χρύσανθος Ξάνθης Σε αυτό το τεύχος ΕΓΡΑΨΑΝ ΕΠΙΣΗΣ:

109//02-24

Περισσότερα ερωτηματικά, λιγότερα θαυμαστικά Στη νεοελληνική κοινωνία πάντα μια διακριτή φιγούρα ήταν ο τύπος που τα ‘ξερε όλα. Ο λεγόμενος «ξερόλας» που είχε άποψη επί παντός επιστητού, την διατυμπάνιζε ποικιλοτρόπως και ενίοτε γινόταν περίγελος και δαχτυλοδειχτούμενος. Στις μικρές κοινωνίες και στις παρέες τον έκαναν χάζι, στα καφενεία άνοιγαν συζητήσεις επί τούτου για να ξεκινήσει να μιλάει και να αραδιάζει γνώμη και άποψη. Ντόρος να γίνεται. Σε μια εποχή που σταθερές, δόγματα, ταυτότητες, έννοιες έχουν αλλάξει με γρήγορους ρυθμούς, θα περίμενε κανείς να υπήρχε μια αυτοσυγκράτηση. Αφού ο καθένας καταλαβαίνει πως τα πεδία έχουν πολλαπλασιαστεί, πως οι εξελίξεις τρέχουν και πως νέα φαινόμενα ολοένα εμφανίζονται μπροστά μας, είτε το θέλουμε είτε όχι. Και δυστυχώς τα εργαλεία που έχουμε για να ερμηνεύσουμε, να κατανοήσουμε τις καταστάσεις, έχουν αποδειχτεί εξαιρετικά αδύναμα. Ζούμε επίσης στην εποχή που ένας καταιγισμός από πληροφορίες εικόνες, γεγονότα, αλλά και ψευδείς ειδήσεις μάς κατακλύζουν, δημιουργώντας έναν ανυπόφορο όγκο συχνά αλληλοαναιρούμενων συμπερασμάτων που οδηγούν σε μια τρέλα που περισσότερο θυμίζει ξύλο σε σαλούν ή τουρτοπόλεμο σε ταινία του βωβού κινηματογράφου. Δυστυχώς καμιά αυτοσυγκράτηση δεν υπάρχει. Ίσα ίσα, η δυνατότητα που δίνει στον μέσο άνθρωπο η ύπαρξη του διαδικτύου, μας κάνει πιο πολλούς ξερόλες και πιο πολύ ξερόλες. Και βέβαια δεν ευθύνεται το εργαλείο για αυτό. Μέσα σε πέντε λεπτά αποκτάς μια «γνώση» για την αστροφυσική, για την ρουμανική ποίηση του 18ου αιώνα, για τις επιπτώσεις των αντρικών βλεμμάτων στη γυναικεία ψυχοσύνθεση, για ό,τι να ‘ναι. Με αυτά τα «κουτσογράμματα» εφορμούμε στα αλώνια των σόσιαλ, αντιμαχόμαστε με άλλους ξερόλες που απλά έτυχε να «καταρτιστούν» από κάποια άλλη πηγή ή καλύτερα επιλέγουν τσιμπολογώντας ό,τι τους ταιριάζει για να υποστηρίξουν το δικό τους αφήγημα. Κοινώς έχω γνώμη χωρίς γνώση, είμαι ο ιντερνετικός Νεοέλληνας ξερόλας και δυστυχώς δεν υπάρχει και κάνα πραγματικό καφενείο να με συνεφέρει. Ας πορευτεί λοιπόν ο καθένας με τα Θαυμαστικά του. Τα ερωτηματικά πληθαίνουν και κάποια στιγμή θα μας απασχολήσουν ως κοινωνία, ως παρέες και ως άτομα. ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ ΞΑΝΘΗΣ

Γιάννης Ράγκος Φίλιππος Φιλίππου Τάσης Παπαϊωάννου Φώντας Λάδης Λέανδρος Σλάβης Umberto Davoli Θανάσης Βέμπος Βαγγέλης Χωραφάς Σόνια Χαϊμαντά Σωτηρία Ορφανίδου Λίλιαν Μήτρου Μάνος Δανέζης Δημήτρης Παντελής Χρήστος Καβράκος Κώστας Σιδέρης Γιώργος Θάνος Νίκος Κανακάρης Νικόλαος Λιάτης Ολίνα Αγγελίδου Βασίλης Δενδρινός Γιάννης Σγουρός Θανάσης Δασύρας Θανάσης Καρανίκας ΘΕΜΑΤΑ: Η ΟΜΟΝΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΗΛΙΟΣ Το τοπόσημο που μας ενώνει AI Η «Σοφία» και Εμείς ONE MORE CUP OF COFFEE FOR OUR SOU(L) Αφιέρωμα στον καφέ PHOTO ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ:

Μυρτώ Στέλιου Απόγευμα στην οδό Κερκύρας

Ατελιέ: Μυρτώ Στέλιου Υρώ Πιτσικάλη Υπεύθυνος web & social: Θανάσης Καρανίκας Διαφήμιση: Μαριάννα Παπαγεωργίου Νικολέττα Βήκου Χριστίνα Αγγελακοπούλου Σπύρος Αποστολόπουλος Ενημερωθείτε για την προβολή σας στο site μας. Πληροφορίες: 694 45 63 904

info@ipolizei.gr για διαφήμιση και οικονομικές προτάσεις, για φωτογραφίες, κείμενα, κριτικές

ΞΕ ΦΥΛ ΛΊ ΣΜΑ ΤΑ

«Λένιν» Ο άνθρωπος και το έργο του ΑΛΜΠΕΡΤ ΡΙΣ ΟΥΪΛΙΑΜΣ ΕΚΔ. ΣΎΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΉ Τον Οκτώβρη του 1917, η Πετρούπολη ετοιμάζεται για τη Μεγάλη Επανάσταση. Εκεί συγκεντρώνονται ανταποκριτές απ’ όλο τον κόσμο. Ετοιμάζονται να καταγράψουν στιγμές που θα μείνουν στην Ιστορία. Ανάμεσα σ’ αυτούς βρίσκονται τρεις άντρες με διαφορετική κοινωνική προέλευση και πολιτικές πεποιθήσεις, των οποίων οι αναμνήσεις από τον Λένιν συγκεντρώνονται σε αυτό το βιβλίο. Γράφοντας για τον Λένιν, στην πραγματικότητα γράφουν για το ρωσικό λαό που έκανε το άλμα και οικοδόμησε την πρώτη κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Μη με ξεχάσεις ΣΟΝΙΑ ΣΑΟΥΛΙΔΟΥ ΕΚΔ. BELL

Η Σόνια Σαουλίδου παρουσιάζει το τρίτο της μυθιστόρημα από τις Εκδόσεις BELL, που αυτή τη φορά είναι ένα ψυχολογικό θρίλερ. Έρχεται να αποδείξει πως είναι από τις λίγες Ελληνίδες συγγραφείς που μπορούν να κινηθούν με τέτοια άνεση ανάμεσα στις διαφορετικές εκφάνσεις της crime λογοτεχνίας. Γρήγορο, πρωτότυπο, εγκληματικά έξυπνο — είναι το βιβλίο που ανεβάζει το ελληνικό ψυχολογικό θρίλερ σε άλλο επίπεδο!

Ο Τάσος Πέθανε ΓΕΩΡΓΙΑ ΔΡΑΚΑΚΗ ΕΚΔ. KAKTOS Ένας αντι-επιτάφιος με την ξεχωριστή γραφή της Γεωργίας Δρακάκη. Με αφορμή έναν θάνατο, μπαίνουν στο χαρτί 11 ανεπίδοτα μηνύματα σε κάποιον που έφυγε νωρίς και μας άφησε να αναρωτιόμαστε αν ζούμε στ’ αλήθεια τελικά. Να το διαβάσετε, βάλσαμο για όσους βιώνουν κάθε είδους πένθος. «Ο θάνατος δεν χρειάζεται καμία τέχνη, δεν χρειάζεται καμία παραμυθία. Να τον απολαύσεις, καμάρι μου, πλατύτερος καθώς είσαι, σημαντικότερος, από κάθε ποίηση».

Οι Ερωσυλίες της Ερωφίλης ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΝΔΑΛΗΣ ΕΚΔ. ΛΟΓΟ_ΤΥΠΟ Ένα σπαρακτικό ημερολόγιο χωρισμού από έναν παράνομο ιερό έρωτα. Από την οπτική γωνία μιας γυναίκας που αισθάνεται ίση απόσταση από την κόλαση και από τον παράδεισο, πηγαία ερωτικοί στίχοι γραμμένοι από το χέρι ενός άντρα, παρασύρουν τον αναγνώστη στα δικά του ερωτικά άδυτα. Πώς κάτι που δεσπόζει και κυριαρχεί στις ζωές των ανθρώπων αναχωρεί, τελικά, λίγο λίγο, μέρα τη μέρα, μέχρι την οριστική απουσία;

05

03

04

Για άλλον έναν κρύο μήνα, προτείνουμε πάπλωμα, κουβέρτα, cosy ατμόσφαιρα, ζεστό καφέ ή drink γενικώς και μία από τις παρακάτω προτάσεις ανά χείρας: ποιητικές αλχημείες, ιστορία, ψυχολογικό θρίλερ, «χαμένα κορμιά», σκοτεινά μυθιστορήματα, όλα συναντιούνται στην πόλη που όλο και γυρίζει, όλο και ξεφυλλίζει. Μπες στο αγαπημένο σου βιβλιοπωλείο και αναζήτησέ τα!

01

02

Χειμερινά

Poor Things GRAY ALASDAIR ΕΚΔ. ΕΛΛΗΝΙΚΆ ΓΡΆΜΜΑΤΑ Το βιβλίο στο οποίο βασίστηκε η ομώνυμη ταινία έρχεται στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. Μια ζωή χωρίς ελευθερία επιλογής δεν αξίζει κανείς να την ζει. Οι φιλοδοξίες του Θεόνικου Μπάξτερ να δημιουργήσει την τέλεια σύντροφο παίρνουν σάρκα και οστά όταν ανακαλύπτει τη σορό της όμορφης Μπέλλας, την οποία επαναφέρει στη ζωή με ένα επιστημονικό θαύμα που θυμίζει Φρανκενστάιν.

06 Ο μικρός φίλος DONNA TARTT ΕΚΔ. ΔΙΌΠΤΡΑ

Από τη βραβευμένη με Πούλιτζερ συγγραφέα της Καρδερίνας, μας έρχεται ένα απόλυτα καθηλωτικό μυθιστόρημα για την παιδική ηλικία, την αθωότητα και το κακό. Στην Αλεξάνδρεια του Μισισίπι, ένα μικρό αγόρι, ο Ρόμπιν, βρέθηκε απαγχονισμένος σε ένα δέντρο στην αυλή του σπιτιού του. Δώδεκα χρόνια αργότερα, η δολοφονία του Ρόμπιν παραμένει ανεξιχνίαστη και η οικογένειά του εξακολουθεί να ζει χαμένη στην οδύνη. Έτσι, η αδελφή του Ρόμπιν, η Χάριετ, ξεκινά την αναζήτηση, ώστε να ανακαλύψει το δολοφόνο.

07 «Κώστας Αξελός» Η νοσταλγία του μέλλοντος ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ ΕΚΔΌΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΣΤΊΑΣ Το βιβλίο αυτό συνιστά μια απόπειρα προσέγγισης της ζωής και του έργου του Κώστα Αξελού, ενός από τους στοχαστές που σημάδεψαν τη σκέψη του 20ού αιώνα. Ο Αξελός αναπτύσσει μια σκέψη ερωτηματική, μεταφιλοσοφική και μεταμαρξιστική, η οποία από πολύ νωρίς προσπάθησε να ανιχνεύσει το πρόβλημα της πλανητικής εποχής μας. Ο Κώστας Αξελός γεννήθηκε στην Αθήνα σε ταραγμένους καιρούς, αλλά έζησε κυρίως στη Γαλλία, στο Παρίσι, όπου βρέθηκε από τα 20 χρόνια του, βγαίνοντας από τη φωτιά του πολέμου και της αντίστασης στην Ελλάδα.

08 «Μανώλης Μητσιάς» Ήλιος χειμωνιάτικος, άρχοντας λαμπρός ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΡΚΟΥΛΟΣ ΕΚΔ. ΜΕΤΡΟΝΌΜΟΣ Στη νέα έκδοση του Μετρονόμου μιλούν και θυμούνται στιγμές με τον αγαπημένο ερμηνευτή, τα αδέλφια του, παιδικοί φίλοι, συγχωριανοί και συνεργάτες. Ο ίδιος ο Μανώλης Μητσιάς αφηγείται στο συγγραφέα τη διαδρομή του από τα Δουμπιά της Χαλκιδικής στην Αθήνα. Η έκδοση συνοδεύεται από πλούσιο φωτογραφικό υλικό.

ΑΛΗΘΙΝΈΣ ΠΑΡΕΝΘΈΣΕΙΣ Ή ΜΑΤΡΙΞ-ΙΑΚΈΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΌΤΗΤΕΣ; Άντα Κουγιά Είναι από αυτά τα κείμενα που δεν μπορώ καν να ξεκινήσω να τα γράφω. Γιατί δεν έχω δομή. Είναι σαν συνειρμικές σκέψεις που σχετίζονται με κάτι πολύ προσωπικό, το οποίο όμως σίγουρα αντανακλά και το συλλογικό. Επίσης, με αυτό το κείμενο δεν έχω στόχο. Δεν ξέρω πού απευθύνομαι ούτε τι θέλω να πω. Αυτά και μόνο με οδηγούν σε ένα αποτέλεσμα. Να σπάσω τους κανόνες και τις νόρμες και να φωνάξω «άσ’ τους να λένε». Έχεις αναρωτηθεί ποτέ αν αυτό που έζησες για λίγο ήταν παρένθεση; Ή ήταν μια πραγματικότητα που προσομοίαζε μεν σε Μάτριξ, αλλά ήταν απολύτως αληθινό; Παρένθεση: 1. με τα σύμβολα ( ) που περικλείουν λέξεις ή φράσεις συμπληρωματικές ή διευκρινιστικές στον λόγο, 2. οι λέξεις ή φράσεις που κλείνονται εντός του παραπάνω σημείου στίξης, 3. (μεταφορικά) ό,τι ξεφεύγει από την ομοιομορφία ή μια ομοιόμορφη ροή και την διακόπτει.

ΠΆΕΙ, ΧΆΛΑΣΕ Ο ΚΌΣΜΟΣ Στεργιάνα Τζέγκα

ΑΣ’ ΤΟΥΣ ΝΑ ΛΈΝΕ

Πραγματικότητα: Είναι η κατάσταση των πραγμάτων όπως αυτά υπάρχουν και όχι όπως τα φανταζόμαστε ή θα μπορούσαν να είναι. Στην πιο διευρυμένη του έννοια, ο όρος «πραγματικότητα» περιλαμβάνει όλα όσα υπάρχουν, είτε αυτά είναι παρατηρήσιμα είτε όχι. Χρήματα ή αξιοπρέπεια; Αξιοπρέπεια ή αποδοχή πραγματικότητας; Επιλογή ή ανάγκη; ;σησηθιοπεποτυα ηψιελλε ιακ αιελάφσανα σωηπμ ή ήγολιπε, αιελάφσα: αιενέγοκιΟ Ευχή: Μια ευχή είναι μια ελπίδα ή μια επιθυμία για κάτι. Στη μυθοπλασία, οι ευχές μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως συσκευές πλοκής. Στη λαογραφία, οι ευκαιρίες για να «κάνουμε μια ευχή» ή να «πραγματοποιηθούν» ή «να εκπληρωθούν» οι ευχές μας είναι θέματα που χρησιμοποιούνται μερικές φορές. Πρόσεχε τι εύχεσαι — τα τζίνι είναι μοχθηρά. Τι θέλεις να πεις; Δεν ξέρεις. Έχει νόημα να το διαβάσει κάποιος; Μπα. Αυτοί που πρέπει, θα καταλάβουν. Ίσως κλάψουν. Ίσως γελάσουν. Έσω εσύ. Μόνο έτσι θα κοιμάσαι καλά τα βράδια. Πες αντίο στις παρενθέσεις, φτύσε τη ματριξιακή πραγματικότητα. Η λύση κρύβεται αλλού.

Sehstib, kcab ma I.

ΛΟΓΟΚΡΙΣΊΑ. ΑΥΤΟΛΟΓΟΚΡΙΣΊΑ. ΠΟΛΊΤΙΚΑΛΙ ΚΟΡΈΚΤ. ΑΚΎΡΩΣΗ. ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΉ ΔΙΑΠΌΜΠΕΥΣΗ. ΚΑΤΑΓΓΕΛΊΑ. ΠΡΩΙΝΆΔΙΚΟΙ ΤΗΛΕΔΙΚΑΣΤΈΣ. ΕΞΟΡΓΙΣΜΈΝΟΙ. ΠΕΣΊΜΑΤΑ. ΑΛΓΌΡΙΘΜΟΙ. ΚΥΝΗΓΟΊ ΆΠΟΨΗΣ. ΣΙΝΆΦΙΑ. ΜΟΝΤΑΖΙΈΡΕΣ. Η ΕΠΟΧΉ ΜΑΣ ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΕΠΟΧΉ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΊΑΣ ΤΟΥ ΛΌΓΟΥ. «ΑΣ’ ΤΟΥΣ ΝΑ ΛΈΝΕ», ΛΟΙΠΌΝ, ΓΙΑΤΊ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΝΆΓΚΗ ΕΛΕΎΘΕΡΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ!

Βαρέθηκα, μπούχτισα ν’ ακούω boomers να νοσταλγούν φωναχτά, κάθε στιγμή, παντού, τα χρόνια τα καλά, τα χρόνια που τα παιδιά πίνανε νερό απ’ το λάστιχο του ποτίσματος, που έσβηναν τα τσιγάρα τους πατώντας με δύναμη τις καύτρες στις σαλιωμένες παλάμες τους, που παίρναν την πέτρα και την στύβανε, που υπήρχαν ιδανικά και σωστή Αριστερά και οι καθηγητές θυμόντουσαν όλα τα ονόματα όλων των μαθητών τους ανεξαιρέτως και ο ήλιος δεν έκαιγε αλλά ήταν μια ζεστή αγκαλιά. Οι εν λόγω boomers, που, χωρίς την «κοιμισμένη γενιά», εμάς δηλαδή, τους millennials δηλαδή, δεν μπορούν να κλείσουν ούτε ένα εισιτήριο πλοίου online, αρέσκονται να μας θυμίζουν συνέχεια ότι τότε όλα ήταν καλύτερα και κυρίως οι άνθρωποι ήξεραν να ζούνε. Ομολογουμένως, ο κόσμος που γνώρισαν ήταν διαφορετικός. Ήταν ένας κόσμος χωρίς την ακρίβεια του σήμερα, ένας κόσμος που το εισιτήριο για να πας απ’ το ένα νησί στο άλλο κόστιζε μερικές δραχμές κι όχι το 1/5 του μισθού σου, ένας κόσμος απλούστερος και ασφαλέστερος και με πολύ λιγότερο άγχος. Όλα κόστιζαν λιγότερο και, κυρίως, τα λάθη και οι ατασθαλίες. Οι περισσότεροι πενηνταφευγάρηδες που ξέρω εγώ, είχαν πολύ χρόνο να συζητάνε για τις θεωρίες της Αριστεράς και φιλοσοφία (ναι, αυτό το ζηλεύω) τα χρόνια εκείνα που ήταν φοιτητές — συχνά από μια δεκαετία ο καθένας, ζώντας τη ζωή τους πριν η εντατικοποίηση της ενήλικης ζωής τους δώσει την πρώτη σφαλιάρα. Κουράστηκα να μας κατηγορούν ότι είμαστε τεμπέληδες και φοβικοί και απολιτίκ και αγύριστα κεφάλια, όταν ξεχνάνε να υπολογίσουν ότι εμείς προσπαθούμε να μαζέψουμε πτυχία, μπας και βρούμε ποτέ καμιά δουλειά στο αντικείμενό μας, ενώ ταυτόχρονα δουλεύουμε ανειδίκευτοι σε τρία μπαρ και κάνα δυο μαγαζιά με σουβενίρ στο Μοναστηράκι. Η λογική του «ποιος την έχει πιο μεγάλη» δε βοηθάει. «Ο κόσμος άλλαξε και πάρτε το χαμπάρι». Δεχτείτε ότι δεν μπορείτε να μας κρίνετε με βάση το τότε, με γνώμονα τις αναμνήσεις σας. Οι αναμνήσεις στο κάτω κάτω πάντα ρομαντικοποιούνται, όταν τις χωρίζει μια μεγάλη απόσταση από το παρόν. Αλλά αν ακούσω άλλον έναν 55άρη να μου λέει ότι εμείς οι νέοι δεν ζούμε και δεν έχουμε ιδανικά κι ότι αυτοί γαλουχήθηκαν δίπλα, κολλητά, εντός εκτός και επί τα αυτά, με τις αξίες της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, θα με αναγκάσουν να τους θυμίσω ότι κι εμείς είμαστε η γενιά του Γρηγορόπουλου και της κρίσης και να μη μου την μπαίνουν πολύ, γιατί την επόμενη φορά θα τους αφήσω να κοιτάνε σαν χάνοι τα site των ακτοπλοϊκών και δε θα βοηθήσω και θα το χάσουν το τριημεράκι στην Ύδρα.

Χειμώνας με τις εκδόσεις Bell

Ένα βιβλίο είναι πάντα καλή παρέα, έξι βιβλία είναι ακόμα καλύτερη! Οι εκδόσεις BELL μάς προτείνουν έξι βιβλία από τους ευρείας γκάμας τίτλους τους, για να περάσουμε μαζί τους τις τελευταίες μέρες του χειμώνα.

Η ΤΖΆΚΙ ΣΤΟ ΠΑΡΊΣΙ Ann Mah Μετάφραση: Μαρία Παπανδρέου

ΈΡΕΒΟΣ Carmella

Συγκινητικό, ευαίσθητο και πλούσιο σε ιστορικές λεπτομέρειες, το βιβλίο Η Τζάκι στο Παρίσι ακολουθεί μια εμβληματική προσωπικότητα στα πρώτα της ενήλικα βήματα· την Τζάκλιν Μπουβιέ ως φοιτήτρια στο μεταπολεμικό Παρίσι, πριν γίνει γνωστή σε ολόκληρο τον κόσμο ως Τζάκι Κένεντι Ωνάση. Η Ann Mah φαντάζεται το πνευματικό και αισθητικό ξύπνημα της Τζάκλιν Μπουβιέ Κένεντι Ωνάση και αναδεικνύει το πώς η Γαλλία έγινε η μεγάλη της αγάπη και μια από τις σημαντικότερες επιρροές στη ζωή της.

Η συγγραφέας των επιτυχιών Το Χάδι του Αγγέλου και Λάβα στον Πάγο, παρουσιάζει το Έρεβος. Το νέο βιβλίο της Carmella, το πέμπτο στις εκδόσεις SILK, είναι μια καθηλωτική ιστορία για το σκοτάδι που φωλιάζει στις ψυχές των κακοποιημένων γυναικών που αναζητούν τη λύτρωση και κινείται επιδέξια ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία. Εσείς, μέχρι πού θα φτάνατε για να σώσετε την ψυχή σας;...

ΤΑ ΠΟΥΛΙΆ ΠΕΘΑΊΝΟΥΝ ΤΡΑΓΟΥΔΏΝΤΑΣ Colleen McCullough Μετάφραση: Βικτώρια Τράπαλη

ΣΤΙΣ ΝΌΤΕΣ ΤΟΥ ΈΡΩΤΑ Έλενα Αντωνίου

Ένα από τα πιο αγαπημένα μυθιστορήματα όλων των εποχών σε νέα έκδοση! Το σύγχρονο κλασικό μυθιστόρημα της Κολίν Μακάλοου Τα Πουλιά Πεθαίνουν Τραγουδώντας, εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1977 και σημείωσε στιγμιαία παγκόσμια επιτυχία, αφού έγινε μπεστ σέλερ σε τριάντα πέντε γλώσσες και αποτέλεσε τη βάση μιας εξίσου επιτυχημένης τηλεοπτικής σειράς. Μια συγκλονιστική ιστορία αγάπης, ένα δυνατό έπος αγώνα και θυσίας, μια γιορτή της ατομικότητας και του πνεύματος.

Η Έλενα Αντωνίου επιστρέφει με την πιο προσωπική, την πιο ξεχωριστή ιστορία που έχει γράψει μέχρι σήμερα, η οποία –όπως σημειώνει και η ίδια– περιέχει την αλήθεια της, προσωπικά στοιχεία, συναισθήματα και καταστάσεις. Το Στις Νότες του Έρωτα είναι η ιστορία της Έλενας και του Τζορτζ. Μια ιστορία που γεννήθηκε το 2005, ένα βράδυ σε ένα μπαρ του Νάσβιλ: της «Αθήνας του Νότου» της Αμερικής. Ετοιμαστείτε για το πιο διαφορετικό, το πιο φωτεινό, το πιο μουσικό ταξίδι της ζωής σας. Μια τρυφερή ιστορία που θα αγγίξει την ψυχή σας...

Α’ ΣΤΟΝ ΈΡΩΤΑ Γιώργος Αγγελίδης ΣΕΙΡΆ: EROS PRIDE

ΚΙ ΑΝ ΔΕ ΣΟΥ ΤΟ ΕΊΠΑ Σ’ ΑΓΑΠΏ Γεωργία Κακαλοπούλου

Ο Ορέστης είναι ερωτευμένος με τον Σπύρο από τη μέρα που τον γνώρισε. Υπάρχουν μονάχα δύο προβλήματα: είναι ο αδερφός του κολλητού του και είναι στρέιτ. Όταν ο Ορέστης αποφασίζει να ανοίξει μια από εκείνες τις εφαρμογές που χρησιμοποιούν όλοι με την ελπίδα να γνωρίσουν την αγάπη, θα γνωρίσει τον BlackVelvet και, σε μια απρόσμενη τροπή της μοίρας, θα συνειδητοποιήσει πως δεν είναι άλλος απ’ τον Σπύρο! Μια τρυφερή ιστορία αγάπης, ενηλικίωσης και αποδοχής του αληθινού μας εαυτού.

Όταν εκείνη η γυναίκα παραλίγο να βρεθεί κάτω από τις οπλές του αλόγου του, ο Ραούλ Φαμπρίτσι, ο νεότερος δούκας του οίκου Φαμπρίτσι και κάτοχος ιπποφορβείου στην επαρχία της Καλτανισέτα της Σικελίας, ένιωσε πως η ζωή του δε θα ήταν ποτέ ξανά η ίδια. Ευγενής, δυναμικός και εγωιστής, πάλεψε να αναστήσει τη χαμένη περηφάνια του οίκου του, αλλά τα βρήκε σκούρα με μια τρομαγμένη ελαφίνα· την Ελληνίδα Σύλια Μαρή. Η χημεία ανάμεσά τους είναι εκρηκτική, αλλά εκείνη επιμένει να την αποστρέφεται.

ΣΕΙΡΆ: SILK

ΣΕΙΡΆ: SILK

ΕΚΔΟΣΕΙΣ BELL

BELL BOOKS

ΦΕΙΔΊΟΥ 18, ΑΘΉΝΑ | T.: 210 36 09 438 www.harlekin.gr | fb: Εκδόσεις BELL | ig: bell_books

ΕΜΜ. ΜΠΕΝΆΚΗ 22, AΘΗΝΑ Τ.: 211 40 80 820

OΜ O Η Ομό νοια με τις πολ και τα λές φά πολλά σεις τη τ ης πρό Με τις ς σωπα. καλές στιγμέ Με του ς και τ ς ανθρ ις δύσκ ώπους ολες. Με τις , τα κτίρ ταμπέλ ια κ ε α ς ι Με την και τις πλατείε τα τρόλεϊ. ιστορία ς της. της, τα τα γκρ συντριβ ι της κα ι τα πρ άνια τη Η Ομό άσινα. ς, νοια α π ό ψηλά Η Καλλ , α πό πλά ιόπη, Μ για, απ ούσα τ και φο ό πίσω ης Έμπ βάται, και από ν ε ρ υ ο σης, γυ δ Να στα ίζει στ κάτω. ρίζει τ ο πρωιν ματήσο α βράδ ό φως υμε να Να πάμ ια και ελπ πάμε γ ε να πα ίζει. ια εφη νηγυρίσ Να πάμ μερίδε ουμε. ε να ψ ς . ωνίσου Να πάμ με και ε να συ να ψων ζητήσο Να κλε ιστούμ υμε. ίσουμε ε. ραντεβ Να την ο ύ στον τραγου επαρχιώ δήσου Να την με και τη ξάδ χαράξο ν ελφο. α την ερ υμε κα Να την ωτευτο ι να τη αγαπή ύ ν μ β ε. σουμε ρίσουμ τελικά ε. .

ΤΟ ΤΟ ΠΌΣΗ ΜΟ ΠΟΥ Μ ΑΣ ΕΝ ΏΝΕΙ

Ι Α O Ν O Σ: ΤΟ Σ Α Η ΩΜ ΝΘ Ρ Α Ε Ι Ξ : ΑΦ ΟΣ ΥΝ Α Θ Ι Ο ΟΥ ΛΕ ΑΝ ΑΦ ΓΡ ΛΙΠΠ ΗΣ ΜΕ ΡΥΣ Ι Ι I ΕΠ // Χ ΑΔ Σ Φ Σ Λ VOL Υ Ο Ο Α ΤΣ ΠΠ ΝΤ O DA ΛΙ Ω T Ι ΩΡ Ζ Φ R Φ // Υ // BE ΑΤ Σ Ρ M Τ ΚΟ ΝΟ / U ΕΚ ΑΓ ΑΝ ΗΣ / Ρ ΗΛ Ω ΗΣ ΑΪ ΑΒ ΝΝ ΠΑΠ Σ ΣΛ Α ΓΙ ΗΣ ΡΟ Σ Δ ΤΑ ΕΑΝ Λ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΣ

ΩΣ «ΟΜΦΑΛΌ ΤΗΣ ΑΘΉΝΑΣ» ΤΗΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΊΖΕΙ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΓΡΆΦΟΣ ΓΙΆΝΝΗΣ ΚΑΙΡΟΦΎΛΑΣ, ΕΝΏ Ο ΣΥΓΓΡΑΦΈΑΣ ΓΙΏΡΓΟΣ ΙΩΆΝΝΟΥ ΕΠΙΣΗΜΑΊΝΕΙ ΠΩΣ «ΕΊΝΑΙ Η ΠΛΑΤΕΊΑ ΌΛΩΝ ΤΩΝ ΧΩΡΙΏΝ ΚΑΙ ΌΛΩΝ ΤΩΝ ΠΌΛΕΩΝ ΤΗΣ ΧΏΡΑΣ». ΑΛΛΆ, Η ΟΜΌΝΟΙΑ ΣΥΓΚΡΟΤΕΊ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΆ ΚΑΙ ΈΝΑ ΜΝΗΜΟΝΙΚΌ ΠΑΛΊΜΨΗΣΤΟ, ΌΠΟΥ ΈΧΟΥΝ ΕΓΓΡΑΦΕΊ ΟΙ ΠΑΝΩΛΕΘΡΊΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΘΡΊΑΜΒΟΙ ΤΗΣ ΝΕΌΤΕΡΗΣ ΕΛΛΆΔΑΣ.

ΘΡΊΑΜΒΟΙ, ΘΡΊΑΜΒΟΙ, ΘΡΊΑΜΒΟΙ

«ΟΜΦΑΛΌΣ» ΤΗΣ ΕΛΛΆΔΑΣ, «ΠΊΣΩ ΑΥΛΉ» ΤΗΣ ΑΘΉΝΑΣ

ΙΣΤΟΡΊΑ ΓΡΑΜΜΈΝΗ ΜΕ ΑΊΜΑ

Ίσως, δεν υπάρχει άλλος τόπος στη χώρα που να συνδέεται οργανικότερα με τους εθνικούς «θριάμβους» της. Ενδεικτικά:

Η Ομόνοια είναι χώρος «εξωστρεφής». Έχει όμως, ταυτόχρονα, μια μυστική ζωή γεμάτη ανθρώπινες πανωλεθρίες.

Το βράδυ της 4ης Απριλίου 1968, με τη δικτατορία των συνταγματαρχών να απαγορεύει δημόσιες συγκεντρώσεις, 300.000 άνθρωποι ξεχύνονται από το Παναθηναϊκό Στάδιο μέχρι την πλατεία Ομόνοιας για να γιορτάσουν τη νίκη της ΑΕΚ στον τελικό του ευρωπαϊκού Κυπέλλου Κυπελλούχων στο μπάσκετ.

Εδώ, στα τέλη του 19ου αιώνα, συνωστίζονταν οι εξαθλιωμένοι νεαροί λούστροι, που τους εκμεταλλεύονταν στυγνά οι «εργοδότες» τους — εξαιρετικές περιγραφές βρίσκουμε στο μυθιστόρημα του Ι. Κονδυλάκη Οι άθλιοι των Αθηνών. Εδώ, στις αρχές του 20ου αιώνα, λειτουργούσαν τα «κακόφημα» καφέ-σαντάν και εκδιδόταν η εφημερίδα Παληάνθρωπος, που εκθείαζε την μποέμικη ζωή στην πρωτεύουσα. Εδώ, μετά τη λήξη του Εμφυλίου, περιέφεραν συλληφθέντες αντάρτες για να τους φτύνουν δημόσια «αγανακτισμένοι» εθνικόφρονες πολίτες. Εδώ, διαπόμπευαν τη δεκαετία του ’60 τους «τεντιμπόηδες» (καταδικασμένους με τον… περίφημο νόμο 4000), αφού προηγουμένως τους κούρευαν γουλί στο τέρμα της Πανεπιστημίου. Εδώ, συγκεντρώνονταν οι «παπατζήδες», λειτουργούσαν μερικοί από τους γνωστότερους κινηματογράφους που πρόβαλαν ταινίες πορνό, πωλούνταν στη μαύρη αγορά εισιτήρια ποδοσφαιρικών αγώνων. Εδώ, ιδιαίτερα τις δεκαετίες του ’70, του ’80 και του ’90, κυκλοφορούσαν τα «βαποράκια» των ναρκωτικών, οι εξαθλιωμένοι χρήστες και πολλοί άστεγοι που έβρισκαν καταφύγιο στον υπόγειο σταθμό. Εδώ, τη δεκαετία του ’90 γινόταν το αθέατο «σκλαβοπάζαρο» των Αλβανών (οικονομικών) μεταναστών, που αναζητούσαν οποιοδήποτε μεροκάματο. Εδώ, τον Οκτώβριο του 1999, ο Παντελής Καζάκος –που αργότερα θα γίνει γνωστό ότι σχετιζόταν με τη Χρυσή Αυγή– διέπραξε το πρώτο μαζικό ρατσιστικό έγκλημα στην Ελλάδα, δολοφονώντας δύο μετανάστες και τραυματίζοντας άλλους επτά σε τρία 24ωρα. Εδώ, τις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα εξαπολύθηκαν διαδοχικές «επιχειρήσεις-σκούπα» για την απομάκρυνση παράνομων μεταναστών και τον έλεγχο (;) της εγκληματικότητας στην περιοχή.

Η πλατεία έλαβε το (σημερινό) όνομά της τον Οκτώβριο του 1862, αμέσως μετά έξωση του πρώτου βασιλιά της Ελλάδας (προηγουμένως ονομαζόταν πλατεία Όθωνος), ως συμβολική πράξη συμφιλίωσης του έθνους, ακριβώς επειδή νωρίτερα είχε αποτελέσει πεδίο αντιπαράθεσης και σφοδρών συγκρούσεων μεταξύ οθωνικών και αντιοθωνικών.

Τρία χρόνια αργότερα, νέοι ξέφρενοι πανηγυρισμοί, μετά την πρόκριση του Παναθηναϊκού στον τελικό του Γουέμπλεϊ για το Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης στο ποδόσφαιρο. «Η Ομόνοια ήταν ο μεγάλος μαγνήτης για το πολύωρο έξαλλο πανηγύρι», ανέφερε εφημερίδα της εποχής. Τον Ιούνιο του 1987, εκατοντάδες άνθρωποι βουτούν στα νερά του σιντριβανιού, εκστασιασμένοι από τη νίκη της εθνικής ομάδας στο Eurobasket, ενώ 17 χρόνια αργότερα, ίδιες σκηνές επαναλαμβάνονται μετά την κατάκτηση του ποδοσφαιρικού Euro 2004 από την εθνική ομάδα. Ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια: λίγους μήνες μετά, η ελληνική εθνική ομάδα χάνει από την αντίστοιχη της Αλβανίας με 2-1, με τους Αλβανούς μετανάστες να συγκεντρώνονται επίσης στην πλατεία για να πανηγυρίσουν — και μερικούς «ένθερμους» Έλληνες να τους επιτίθενται, φωνάζοντας «Αλβανέ, δεν θα γίνεις Έλληνας ποτέ». Παρόμοιες συγκεντρώσεις γίνονται αργότερα, μετά από συλλογικές και εθνικές νίκες στο μπάσκετ (κατακτήσεις Euroleague) ή το ποδόσφαιρο. Δίπλα στις αθλητικές επιτυχίες, τα κορναρίσματα, οι σημαίες και οι πανηγυρισμοί των νικητών στις εκλογές, κυρίως έως τα τέλη του προηγούμενου αιώνα. Το έχει γράψει ο Γιώργος Ιωάννου: «Δεν είναι χρεία να πας πουθενά για να γνωρίσεις τους Έλληνες, εδώ τους γνωρίζεις καλύτερα».

Εδώ, ύστερα, ήρθε ο «εξευγενισμός»…

Επρόκειτο, ωστόσο, για ατελέσφορη (και αντι-ιστορική) προσδοκία. Μερικούς μήνες μετά, η ευρύτερη περιοχή βρέθηκε στο επίκεντρο τριήμερων μαχών, με εκατοντάδες νεκρούς, κατά τη διάρκεια των Ιουνιανών του 1863, όταν ενόψει της άφιξης του νέου βασιλιά Γεωργίου Α’, πήραν (κυριολεκτικά) τα όπλα οι δύο κυρίαρχες πολιτικές παρατάξεις της εποχής, Πεδινοί και Ορεινοί. Την περίοδο του Εθνικού Διχασμού (1916-1917), η πλατεία έγινε και πάλι χώρος πολιτικών αντιπαραθέσεων μεταξύ βενιζελικών και φιλοβασιλικών οπαδών, που συχνά κατέληγαν σε βίαιες συγκρούσεις. Το καλοκαίρι του 1936, βρέθηκε στο επίκεντρο αντιδικτατορικών διαδηλώσεων (ας θυμηθούμε το καθεστώς της «4ης Αυγούστου» υπό τον Ιωάννη Μεταξά), όταν μάλιστα οι διαδηλωτές έριξαν ένα από τα οκτώ αγάλματα των μουσών που βρίσκονταν περιμετρικά της πλατείας πάνω σε τσιμεντένιους κίονες, σκοτώνοντας ένα άτομο. Στις 20 Σεπτεμβρίου 1942, στη συμβολή των οδών Πατησίων και Γλάδστωνος, η αντιστασιακή οργάνωση ΠΕΑΝ υπό τον Κώστα Περρίκο ανατίναξε τα γραφεία της φιλοναζιστικής οργάνωσης ΕΣΠΟ. Το 1966-67 ξέσπασαν «προβοκατόρικες» φωτιές σε διάφορα σημεία της περιοχής, ως –μία ακόμη– προπαρασκευή για τη δικτατορία της «21ης Απριλίου». Κοντολογίς, θα μπορούσαμε να εικάσουμε ότι δεκαετίες τώρα το περίφημο σιντριβάνι της πλατείας «προσπαθεί» ‒μάταια– να ξεπλύνει τους τόνους αίματος που έχουν σωρευτεί στο υπέδαφός της.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΦΊΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΊΠΠΟΥ

Πόσο καιρό σου πήρε να γράψεις τον «Ομφαλό»; Η ιδέα ήταν παλιά. Μου είχε αρέσει το βιβλίο του Γιώργου Ιωάννου Ομόνοια 1980 και ήθελα να γράψω κάτι παρόμοιο. Άφησα το χρόνο να περάσει και στο τέλος του εικοστού αιώνα άρχισα να περιπλανιέμαι στην πλατεία και τους γύρω δρόμους, να συλλέγω κείμενα άλλων και να γράφω τα δικά μου. Έτσι προέκυψε το βιβλίο μου, με τις αισθαντικές φωτογραφίες του Στράτου Καλαφάτη — η σκέψη για την εικονογράφηση ήταν του Σταύρου Πετσόπουλου, εκδότη της Άγρας. Προστρέχεις σε αυτό συχνά ή όχι; Ειλικρινά, δεν ανατρέχω καθόλου σε αυτό, το ίδιο κάνω με όλα τα βιβλία μου. Περνάς συχνά από την Ομόνοια; Πες μου ειλικρινά, τη γεύση που σου αφήνει. Περνάω συχνά, πολύ συχνά, κατεβαίνω από το μετρό και πηγαίνω σε εκδότες, βιβλιοπωλεία και μαγαζιά. Δεν νιώθω τίποτα, η πλατεία είναι ένα σημείο της Αθήνας όπως τα άλλα. Θυμάσαι την πρώτη φορά που βρέθηκες στην Πλατεία; Ναι, ήταν το 1962, όταν μετακομίσαμε από την Κέρκυρα στην Αθήνα. Μέναμε στα Εξάρχεια κι ο πατέρας είχε προηγηθεί. Εγώ η μάνα και η αδελφή μου βγήκαμε από το καράβι στο λιμάνι του Πειραιά και τραβήξαμε για τον σταθμό του ηλεκτρικού — τα πράγματά μας βρίσκονταν ήδη στο σπίτι. Κατεβήκαμε στην Ομόνοια, ανεβήκαμε τις κυλιόμενες σκάλες και πήγαμε με τα πόδια να βρούμε τον πατέρα.

ΦΥΛΛΟΜΕΤΡΏ ΤΟ ΒΙΒΛΊΟ ΟΜΟΝΟΙΑ 2000, ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟΝ ΟΜΦΑΛΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ (ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ), ΤΟΥ ΦΊΛΙΠΠΟΥ ΦΙΛΊΠΠΟΥ. ΠΈΡΑΣΑΝ 23 ΧΡΌΝΙΑ. Η ΑΛΉΘΕΙΑ ΕΊΝΑΙ ΠΩΣ ΜΑΓΚΏΝΟΜΑΙ. ΦΟΒΆΜΑΙ ΤΗΝ ΑΠΑΙΣΙΟΔΟΞΊΑ ΜΟΥ. ΠΑΊΡΝΩ ΘΆΡΡΟΣ ΑΠΌ ΜΊΑ ΤΟΤΙΝΉ ΦΡΆΣΗ ΤΟΥ: «ΜΈΣΑ ΣΤΙΣ ΠΡΟΘΈΣΕΙΣ ΜΟΥ ΕΊΝΑΙ ΚΑΙ Η ΈΚΦΡΑΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΆΤΩΝ ΑΓΆΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΘΉΝΑ, ΤΗΣ ΟΠΟΊΑΣ Η ΠΛΑΤΕΊΑ (ΟΜΟΝΟΊΑΣ) ΑΠΟΤΕΛΕΊ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΆ. ΕΊΝΑΙ ΒΈΒΑΙΟ ΠΩΣ ΌΣΟΙ ΤΗΝ ΑΓΑΠΟΎΝ, ΟΙ ΜΥΡΙΆΔΕΣ ΙΘΑΓΕΝΕΊΣ ΚΑΙ ΜΗ ΠΟΥ ΤΟΥΣ ΘΈΛΓΕΙ, ΘΑ ΒΡΟΥΝ ΤΡΌΠΟ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΉΣΟΥΝ Μ’ ΑΥΤΉΝ, ΝΑ ΜΙΛΉΣΟΥΝ ΜΑΖΊ ΤΗΣ». ΥΠΟΚΛΊΝΟΜΑΙ ΣΤΗΝ «ΠΟΔΑΡΆΤΗ» ΕΡΓΑΣΊΑ ΤΟΥ, Η ΟΠΟΊΑ ΚΑΤΈΛΗΞΕ ΣΤΟ ΒΙΒΛΊΟ, ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΏ ΚΆΠΟΙΕΣ ΕΡΩΤΉΣΕΙΣ.

ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ ΞΑΝΘΗΣ

Πες μας κάποια γεγονότα που έχεις ζήσει εκεί. Α, είναι πάρα πολλά, θα αναφέρω το πιο σημαντικό. Ιούλιος 1965, ο φοιτητής Σωτήρης Πέτρουλας είχε σκοτωθεί σε μια διαδήλωση στην οδό Σταδίου, έξω από τον κινηματογράφο «Αττικόν» — εγώ πρόλαβα να φύγω μόλις άρχισαν οι συγκρούεις με την αστυνομία. Την επόμενη μέρα ήμουν έξω από τον κινηματογράφο « Έλλη» στην οδό Ακαδημίας και είδα μια ομάδα καμιά δεκαριά νέων να κατηφορίζουν προς την πλατεία Κάνιγγος φωνάζοντας συνθήματα. Πήγα μαζί τους, φτάσαμε στην Πατησίων κι από ’κει στην Ομόνοια. Σταματήσαμε έξω από το ξενοδοχείο «Ομόνοια» –το σημερινό Hondos Center– ήδη ήμαστε καμιά πενηνταριά. Εκεί, οι επικεφαλής άρχισαν να τραγουδούν το τραγούδι που είχε γράψει ο Μίκης Θεοδωράκης, «Σωτήρη Πέτρουλα, σε πήρε ο Λαμπράκης, σε πήρε η λευτεριά». Μα το είπαν κάμποσες φορές, κι όταν το μάθαμε, αρχίσαμε να κατηφορίζουμε την οδό Αγίου Κωνσταντίνου τραγουδώντας το. Πήραμε την Αχιλλέως, βγήκαμε στη Λένορμαν και φτάσαμε στον Κολωνό, σε μια εργατική συνοικία, στο σπίτι του Πέτρουλα. Το φέρετρο με τον νεκρό βρισκόταν στη μέση ενός δωματίου, περιτριγυρισμένο από κλαμένες μαυροφόρες γυναίκες. Καταφέρνεις να ψηλαφίσεις την ψυχή της Ομόνοιας παρά τις αλλαγές που έχουν γίνει ή έχει πια αλλοιωθεί πλήρως; Όχι, δεν το προσπαθώ καθόλου. Έχω μεγαλώσει πολύ, έχω αφήσει πίσω μου την παιδική και την εφηβική μου ηλικία. Τίποτα πλέον δεν μου κάνει εντύπωση, η Ομόνοια που γνώρισα έχει πεθάνει μέσα μου. Κλείνεις ραντεβού με έναν φίλο στην Ομόνοια. Ποιος είναι; Πού βρίσκεστε; Τι κάνετε; Έχω βρεθεί πολλές φορές με φίλους στην πλατεία. Κάποτε συναντιόμουν μαζί τους έξω από το φαρμακείο του Μπακάκου που ήταν σημείο ραντεβού, αργότερα μεταφέρθηκε στην Αγίου Κωνσταντίνου. Το μοναδικό σημείο των

συναντήσεών μας τώρα είναι η υπαίθρια καφετέρια του Βενέτη. Ενίοτε, μπαίνουμε στο εσωτερικό της, στο πρώην καφενείο «Νέον». Έχω γράψει κι ένα διήγημα για το εμβληματικό καφενείο, όπου πίνω καφέ με τον Μένη Κουμανταρέα — μια συνάντηση απολύτως φανταστική. Ο Κουμανταρέας, κάτοικος Κυψέλης, έχει γράψει κείμενο για την Ομόνοια, το οποίο έχω παραθέσει στο βιβλίο μου. Πες μας ένα αγαπημένο στέκι σου στην Ομόνοια, ακόμα κι αν αυτό δεν υπάρχει σήμερα. Αγαπημένο μου στέκι είναι μόνο το πρώην «Νέον». Στο καινούργιο μου μυθιστόρημα, που θα βγει μέσα στο 2024, το αναφέρω ξανά. Εφέτος, μετά την Πρωτοχρονιά, πήγα και αγόρασα μια βασιλόπιττα, μια πίτα-κέικ, όπως την χαρακτήρισε η ευγενική πωλήτρια. Όλα αυτά τα χρόνια έχεις ακούσει κάποια πρόταση από δήμαρχο, πολιτικό κ.λπ. που να σου έδωσε ελπίδα για την πλατεία; Ουδέποτε κάποιος δήμαρχος της Αθήνας νοιάστηκε για την Ομόνοια, όλοι τους μένουν σε άλλες γειτονιές, αρκετά μακριά. Βέβαια, το δημαρχείο βρίσκεται πολύ κοντά, αλλά πάνε εκεί με αμάξι. Δεν περπατούν ποτέ στην πλατεία. Ασφαλώς, ούτε οι πολιτικοί ενδιαφέρονται, δεν την εντάσσουν στις εξαγγελίες τους. Στο βιβλίο κάνεις αναφορά στην πάλη ανάμεσα στο «αμέρικαν γουέι οφ λάιφ» και στο πατροπαράδοτο σουβλάκι. Είκοσι τρία χρόνια μετά, αυτή η διαπάλη έχει λήξει; Όχι, η διαπάλη δεν έχει λήξει. Η Ομόνοια είχε πάντα σουβλατζίδικα για πελάτες μόνιμους κατοίκους της Αθήνας και περαστικούς επαρχιώτες. Νομίζω ότι η μάχη ανάμεσα στο πατροπαράδοτο πρόχειρο ελληνικό φαγητό και στο ξενόφερτο burger έχει λήξει υπέρ του πρώτου — κάποια μαγαζιά με αμερικανικά προϊόντα έχουν κλείσει. Αν μπορούσες να αλλάξεις κάτι, τι θα ήταν αυτό; Ή αλλιώς, τρία πράγματα που σε πληγώνουν. Θυμάμαι πάντα την Ομόνοια της δεκαετίας του ’60, αυτή έχει τελειώσει οριστικά. Αν μπορούσα ν’ αλλάξω κάτι, θα ήταν να την κάνω πράσινη. Είναι μια πλατεία χωρίς δέντρα, ούτε τότε υπήρχαν, δεν ξέρω γιατί. Με πειράζει η εγκατάλειψή της, μέρα και νύχτα, κανείς δεν νοιάζεται γι’ αυτήν, όπως γίνεται με την πλατεία Συντάγματος. Πρόσφατα, στις δέκα το πρωί, είδα μια σκηνή που μου προξένησε θλίψη και οργή. Ένα όμορφο κορίτσι βοηθούσε σκυφτό ένα αγόρι που καθόταν στην οδό Δώρου, απέναντι από το παλιό «Μινιόν», να κάνει ένεση στο μπράτσο του. Γιατί εκεί και όχι αλλού; Διότι κάπου εκεί κοντά κάποιος τους προμήθευσε τη δόση του ναρκωτικού. Τι είναι η Ομόνοια τελικά; Ελπίζουμε στη διαχρονία της; Η Ομόνοια ήταν πάντα η καρδιά της Αθήνας, ή αλλιώς ο ομφαλός της. Πιστεύω πως έτσι θα είναι και στο μέλλον, δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά. Αφιέρωσε ένα τραγούδι στον πολύπαθο κύκλο. Συχνά μου έρχονται στο μυαλό οι στίχοι του Διονύση Σαββόπουλου: «Η πλατεία ήταν γεμάτη, με το νόημα που ’χει κάτι απ’ τις φωτιές. Στις γωνίες και τους δρόμους από συντρόφους οικοδόμους, φοιτητές».

ΖΑΧΑΡΟΚΆΛΑΜΟ

DELICIOUS SOUVLAKI

Μία γλυκιά στάση στο κέντρο της πόλης σε περιμένει! Το Ζαχαροκάλαμο βρίσκεται από το 2013 στον πεζόδρομο της Γλάδστωνος –και συγκεκριμένα στο ύψος του παλιού Μινιόν– για να προσφέρει ηρεμία στους διαβάτες του Κέντρου. Στο χαριτωμένο και ζεστό αυτό μαγαζί με τα γήινα χρώματα, μπορείς να απολαύσεις από νωρίς το πρωί καφέδες, χυμούς και λοιπά ροφήματα και, καθώς η ώρα περνάει, ποικιλία από ποτά και cocktails. Συνόδευσέ τα με μενού πρωινού και μπουφέ, αλλά και πίτσες, μακαρονάδες και burger.

Ο Δημήτρης και η Σωτηρία αποφάσισαν να αναλάβουν την επιχείρηση το 2018, η οποία λειτουργούσε ως ψητοπωλείο ήδη από το 1980. Στο Delicious souvlaki θα βρεις τις αυθεντικές κλασικές γεύσεις ενός παραδοσιακού σουβλατζίδικου: γύρο χοιρινό και κοτόπουλο, καλαμάκια,

ΓΛΆΔΣΤΩΝΟΣ 3, ΟΜΌΝΟΙΑ Τ.: 210 38 02 267 // Fb: @zaharokalamo.gr

ΠΕΙΡΑΙΏΣ 4, ΟΜΌΝΟΙΑ // Τ: 212 10 05 664 Fb & Ig: Delicious Souvlaki

κεμπάπ, λουκάνικο και σαλάτες, αλλά και burger στην ελληνική εκδοχή τους, με γύρο και κεμπάπ. Οι τιμές είναι απολύτως προσιτές, τα υλικά προσεγμένα, ο χώρος λιτός και φιλόξενος και η φιλική διάθεση των ιδιοκτητών κάνει τη διαφορά!

ΨΑΡΟΤΑΒΕΡΝΆΚΙ «ΤΡΆΤΑ» Σαν να είσαι σε νησί! Αυτός ο κρυμμένος θησαυρός βρίσκεται στην καρδιά της Αθήνας, στη Θεμιστοκλέους, και σε περιμένει να ζήσεις μία μοναδική γαστρονομική εμπειρία. Το 2008, ο μπαμπάς Χαλκιαδάκης ανοίγει με όρεξη και αγάπη για τη θάλασσα την «Τράτα», ένα αυθεντικό ψαροταβερνάκι που θα φίλευε τους επισκέπτες του με τα καλούδια της θάλασσας. Στη συνέχεια, οι κόρες του, Νίκη και Θεανώ, αναλαμβάνουν τα ηνία προσθέτοντας σύγχρονες πινελιές με τη βοήθεια της σεφ Μαριέτας Καραμαρίτη. Το ψαροταβερνάκι σήμερα αποτελεί τον απόλυτο προορισμό θαλασσινών που πρέπει να επισκεφτείς! Λαχταριστές θαλασσομακαρονάδες, λαχανοντολμάδες καραβίδας, καλαμάρι σούβλας με μους μαύρου ταραμά, ροφός σούβλας με χόρτα τσιγαριαστά, είναι κάτι που πρέπει οπωσδήποτε να δοκιμάσεις, πέρα από το φρέσκο ψάρι! Συνόδευσέ τα με τσικουδιά από την Κρήτη και χαλαρή διάθεση! Χαρακτηριστικά που άλλωστε είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την κουλτούρα και την καταγωγή της οικογένειας, την Κρήτη. Κλείνοντας, να θυμάσαι… Στην Τράτα θα χορτάσεις και με τα μάτια, όχι μόνο με τις γεύσεις!

ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΈΟΥΣ 8, ΑΘΉΝΑ // Τ.: 210 38 38 531 Ig: trata_seafood Fb: Ψαροταβερνακι Τρατα www.athenstrata.gr

ΣΕ ΚΆΘΕ ΠΌΛΗ ΥΠΆΡΧΟΥΝ ΚΆΠΟΙΟΙ ΞΕΧΩΡΙΣΤΟΊ ΔΗΜΌΣΙΟΙ ΧΏΡΟΙ ΠΟΥ ΤΗΝ

ΤΆΣΗΣ ΠΑΠΑΪΩΆΝΝΟΥ ΑΡΧΙΤΈΚΤΩΝ - ΟΜΌΤΙΜΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΉΣ ΣΧΟΛΉΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΌΝΩΝ ΕΜΠ

ΧΑΡΑΚΤΗΡΊΖΟΥΝ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΟΎΝ ΤΟ «ΣΉΜΑ ΚΑΤΑΤΕΘΈΝ» ΤΗΣ. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΎΝ ΜΈΣΑ ΣΤΟ ΠΈΡΑΣΜΑ ΤΟΥ ΧΡΌΝΟΥ ΌΛΕΣ ΤΙΣ ΕΞΕΛΊΞΕΙΣ, ΤΙΣ ΑΛΛΑΓΈΣ, ΤΙΣ ΜΕΤΑΛΛΆΞΕΙΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΊΝΟΥΝ ΣΤΟ ΣΏΜΑ ΤΗΣ ΚΑΙ ΔΙΗΓΟΎΝΤΑΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΊΑ ΤΗΣ. ΈΝΑΣ ΤΈΤΟΙΟΣ ΙΔΙΑΊΤΕΡΟΣ ΧΏΡΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΘΉΝΑ ΕΊΝΑΙ ΑΝΑΜΦΊΒΟΛΑ Η ΠΛΑΤΕΊΑ ΟΜΟΝΟΊΑΣ.

Η πλατεία Ομονοίας εκφράζει στο χώρο τον κτιριακό πολιτισμό μας, αυτά που έγιναν αλλά κι αυτά που δεν έγιναν ποτέ στην Αθήνα — από την ίδρυσή της ως πρωτεύουσας του νεοελληνικού κράτους μέχρι τις μέρες μας. Δεκάδες ρυμοτομικά και πολεοδομικά σχέδια εκπονήθηκαν στο παρελθόν, κανένα όμως δεν ευτύχισε να ολοκληρωθεί, αφού μονίμως σκόνταφτε πάνω στα συμφέροντα των ιδιοκτητών γης, οι οποίοι αντιδρούσαν και στο τέλος κατάφερναν να ακυρώσουν στην πράξη την υλοποίησή τους. Έτσι, η πόλη επεκτεινόταν άναρχα, κυρίως βάσει ιδιωτικών πολεοδομήσεων που εντάσσονταν εκ των υστέρων στο σχέδιο πόλεως. Με αποτέλεσμα τον πλήρη κατακερματισμό της γης, το ανελέητο χτίσιμο κάθε σπιθαμής του εδάφους της, την απουσία των αναγκαίων ελεύθερων χώρων πρασίνου και πλατειών μέσα στο υπερκορεσμένο σώμα της. Η ΠΌΛΗ ΠΟΥ ΜΕΤΑΜΟΡΦΏΝΕΤΑΙ Θα έλεγε κανείς ότι στην πλατεία Ομονοίας μοιάζει χτυπά η καρδιά της πόλης. Εκεί εκτυλίχτηκαν και συνεχίζουν να εκτυλίσσονται τα σημαντικότερα γεγονότα που καθόρισαν το πρόσωπο της πόλης. Μια πλατεία-σταυροδρόμι, διαχρονικό και πολυπολιτισμικό, τόσων και τόσων γενεών, που διάβηκαν μέσα της και έζησαν τριγύρω της. Ένας ευαίσθητος δέκτης, αλλά και πομπός ταυτόχρονα, των κοινωνικών συμβάντων, των μικρών ή μεγάλων ιστορικών στιγμών της πρωτεύουσας. Ένα ισχυρό τοπόσημο, που λειτούργησε ως ο σημαντικότερος κοινωνικός πυκνωτής που εμπεριέχει και καταγράφει τις αμέτρητες ξεχωριστές στιγμές της ζωής της. Να στέκει ακόμη εκεί, σαν να αφουγκράζεται κάθε χτύπο, κάθε ψίθυρο, κάθε ανεπαίσθητο ήχο από την πολύβουη καθημερινότητα της Αθήνας.

Αναμφισβήτητα, είναι ο υπαίθριος χώρος με τις περισσότερες μεταμορφώσεις, σε τέτοιο βαθμό, μάλιστα, που δεν θα ήταν υπερβολή να υποστηρίξει κανείς ότι καθώς άλλαζε η Αθήνα, άλλαζε την ίδια στιγμή και η Ομόνοια. Σαν καθρέπτης αποτύπωνε πάνω στα κτίρια που την περιτριγύριζαν τις αλλαγές της κλίμακας, των υψών, των διαφορετικών χρήσεων που εναλλάσσονταν ολόγυρα — των αρχιτεκτονικών λεξιλογίων της κάθε εποχής, καθώς το ένα έδινε τη θέση του στο άλλο. Νεοκλασικές κατοικίες και ξενοδοχεία, καφενεία και εστιατόρια, θέατρα και κινηματογράφοι διαμόρφωναν ήδη από τον 19ο αιώνα τα μέτωπα των περιμετρικών δρόμων της. Μέσα στα χρόνια, άλλα κατεδαφίζονταν και στη θέση τους χτίζονταν ψηλά μοντέρνα κτίρια γραφείων, εμπορικών πολυκαταστημάτων, νεόδμητων ξενοδοχείων, κι άλλα υπάρχουν ακόμη εκεί, στην ίδια θέση, να θυμίζουν κάτι από την εποχή της αίγλης και του μεγαλείου τους. Την ίδια στιγμή, ο χώρος της πλατείας μεταλλάσσονταν, ακολουθώντας πιστά τη ζωή που άλλαζε συγκλονιστικά γύρω της. Όλα πάνω στο σώμα της έμοιαζαν ρευστά, δυναμικά, κινούνταν διαρκώς, κι έτσι η εικόνα της ποτέ δεν ήταν στατική, σαν να μην μπορούσε να μείνει έστω και για λίγο ίδια, απαράλλαχτη, σταθερή. ΤΑ ΔΎΟ ΠΡΌΣΩΠΑ ΤΗΣ ΟΜΌΝΟΙΑΣ Οι διαδοχικοί επανασχεδιασμοί και οι ανακατασκευές της πλατείας αντικατοπτρίζουν όλες τις σημαντικές πολεοδομικές ανακατατάξεις της πρωτεύουσας, αποτελώντας διαχρονικά τον πιο κεντρικό και νευραλγικό συγκοινωνιακό κόμβο της πόλης. Εκεί συγκλίνουν και συναντιούνται σημαντικές κυκλοφοριακές αρτηρίες που σε οδηγούν ακτινωτά προς όλα τα σημεία του λεκανοπεδίου κι ακόμα μακρύτερα. Μέσα στις δεκαετίες που

πέρασαν, γύρω της κινήθηκαν κάθε λογής τροχοφόρα, κάρα, άμαξες, τραμ, τρόλεϊ, λεωφορεία, αυτοκίνητα, ενώ από κάτω της διέρχονταν ασταμάτητα ο ηλεκτρικός και αργότερα προστέθηκε, ακόμη πιο κάτω, η νέα γραμμή του μετρό. Έτσι παρουσιάζει, σαν τον Ιανό, δύο πρόσωπα: ένα χθόνιο και σκοτεινό, που αντικρίζεις ερχόμενος από τους υπόγειους σταθμούς, κι ένα επίγειο και φωτεινό, που το περπατάς καθώς την διασχίζεις στο επίπεδο της πόλης. Ένας χώρος συνεχούς ροής ανθρώπων, που άλλοι αναδύονται από κάτω και μπερδεύονται με το πλήθος των περαστικών στα πεζοδρόμια κι άλλοι βουτούν βιαστικά προς τα κάτω, περπατώντας γρήγορα προς τις υπόγειες σήραγγες. Η διαρκής και συνεχής κινητικότητα –μέρα και νύχτα– είναι αυτό που πάντοτε χαρακτήριζε την Ομόνοια, καθιστώντας την ένα αέναο κέντρο διερχομένων. ΠΆΛΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΏΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΏΝ ΓΕΓΟΝΌΤΩΝ Η πλατεία Ομονοίας υπήρξε η χωρική έκφραση κοινωνικών και πολιτικών γεγονότων που συντάραξαν τη νεότερη ελληνική ιστορία. Η «θεατρική σκηνή» που πάνω της παίχτηκαν τα δράματα και οι κωμωδίες της αθηναϊκής κοινωνίας, αλλά και το πολυσύχναστο κάποτε στέκι αναψυχής των κοσμικών Αθηναίων, οι οποίοι σύχναζαν στα ξακουστά καφενεία της. Αποτέλεσε σημείο αναφοράς και συνάντησης των κατοίκων της επαρχίας, θαρρείς και αποτελούσε για χρόνια, την «κεντρική πύλη» εισόδου της πρωτεύουσας, ένα ιδιόμορφο είδος μαγνήτη που συγκέντρωνε όλους όσοι πρωτοέρχονταν στην Αθήνα, χαμένοι μέσα στο άγνωστο αστικό περιβάλλον, ψάχνοντας να βρουν κανένα πατριώτη τους. Για πολλά χρόνια, ήταν το γνωστό σημείο αναμονής εργατών και οικοδόμων, που περίμεναν υπομονετικά από τα ξημερώματα να έρθει

κάποιος να τους πάρει για δουλειά σε κάποιο γιαπί. Πάνω της διασταυρωνόταν όλο το πολύχρωμο και πολυάσχολο μελίσσι των ανθρώπων που τριγύρναγε, σουλατσάριζε και μπαινόβγαινε στους παράπλευρους δρόμους και στα μαγαζιά της που ξεχείλιζαν από χρωματιστές πραμάτειες και κάθε λογής μυρωδιές. Η Ομόνοια, σε αντίθεση με το Σύνταγμα, ήταν ανέκαθεν ένα ταξικό χωνευτήρι, χώρος συγκέντρωσης και επαφής όλων των κοινωνικών ομάδων, δίχως αποκλεισμούς. Συγκέντρωνε όλες τις αντιφάσεις και τις αντιθέσεις της σύγχρονης μεγαλούπολης, εκεί όπου η αστική κοσμοπολίτικη ζωή συνυπήρχε πλάι πλάι με το λαϊκό περιβάλλον. Η ταξική διαστρωμάτωση της Αθήνας μόνο εκεί ήταν τόσο άμεσα ορατή, έτσι που δεν μπορούσε να κρυφτεί πίσω από οποιοδήποτε καλοφτιαγμένο σκηνικό. Η Ομόνοια αποκάλυπτε, δεν έκρυβε — τα βάσανα των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων, τις αγωνίες κάθε νέας μέρας που ξημέρωνε, την επισφάλεια για το αβέβαιο αύριο που ήταν έκδηλη πάνω στα ρυτιδιασμένα πρόσωπα των μεροκαματιάρηδων που σύχναζαν εδώ κι εκεί. Κάτω από στέγαστρα, μέσα σε στοές, δίπλα στα περίπτερα, στους πάγκους των μαγαζιών, στις κυλιόμενες σκάλες, στα πλατιά πεζοδρόμια. Είναι όμως και η Ομόνοια των λογοτεχνών και των ποιητών που την προσέγγισαν, την μελέτησαν, την αγάπησαν και την ύμνησαν με την πένα τους στα γραπτά τους. Των ζωγράφων που αποτύπωσαν με ευαισθησία στον καμβά τους τα νεοκλασικά καφενεία και τα ξενοδοχεία της, που στόλιζαν κάποτε την περίμετρό της, των μουσικών που μελοποίησαν και τραγούδησαν τις κρυφές ιστορίες της, τα μυστικά της, την καθημερινότητα αλλοτινών εποχών. Στον πολυσύχναστο ευρύτερο χώρο της Ομόνοιας, στη σκιερή και ταπεινή μεριά της, μέσα σε κόγχες και εσοχές, χτίστηκε

ο πολιτισμός της Νεότερης Ελλάδας, λες και αποτυπώθηκε ανεξίτηλα πάνω στο ταλαιπωρημένο σώμα της. ΣΤΟ ΠΑΡΌΝ Σήμερα η Ομόνοια εκφράζει το παρόν της σύγχρονης, χαοτικής και αποπνικτικής μεγαλούπολης. Μετά τον τελευταίο ανεπιτυχή αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της και την προσπάθεια να επιλυθούν κυρίως κυκλοφοριακά –και όχι αρχιτεκτονικά ή πολεοδομικά– προβλήματα, η πλατεία έχασε τα μοναδικά χαρακτηριστικά της μορφής της, την κυκλοτερή της κίνηση, αλλά και τη λειτουργική ώσμωση που είχε με τα κτίρια που την περιτριγύριζαν. Γιατί κανένας ανοικτός υπαίθριος χώρος της πόλης δεν νοείται ως πλατεία χωρίς τη ζωογόνο σχέση και αλληλεπίδραση με τα ισόγεια των κτιρίων και τις λειτουργίες τους, οι οποίες εκτονώνονται άμεσα σ’ αυτήν. Δύο συνεχείς, γρήγορες ροές οχημάτων, που κινούνται παράλληλα η μία στην άλλη, διέσπασαν οριστικά την ενότητα του δημόσιου χώρου της πλατείας, ενώ το επίπεδό της υπερυψώθηκε προς την πλευρά της 3ης Σεπτεμβρίου, δημιουργώντας ένα τεχνητό ημικυκλικό φράγμα, αποκόπτοντας την πρόσβαση από και προς εκείνη την πλευρά της πόλης. Ο χαρακτηριστικός άξονας κίνησης και θέασης που στοχεύει στο βράχο της Ακρόπολης διακόπηκε με τον τρόπο αυτό βίαια και τώρα πρέπει να κινηθείς δεξιά ή αριστερά, παρακάμπτοντάς την, προκειμένου να συνεχίσεις την πορεία σου προς την οδό Αθηνάς και την παλιά Κεντρική Αγορά. Έχασε έτσι, για πάντα, τόσο την ξεχωριστή φυσιογνωμία της όσο και την ατμόσφαιρα που ανέδυε, οι οποίες την χαρακτήριζαν και ήταν χαραγμένες βαθιά στη συλλογική μνήμη των Αθηναίων. Τελευταία, απέκτησε στο κέντρο της και πάλι ένα αμήχανο στρογγυλό σιντριβάνι, περιτριγυρισμένο με μίζερο γκαζόν, να

θυμίζει, ως εικόνα μόνο, το πάλαι ποτέ κυκλικό της σχήμα. Στον κενό-υπολειμματικό αυτό χώρο, που απέμεινε αμήχανος και άδειος ανάμεσα στον υπέρ-χτισμένο αστικό ιστό, βρίσκεται αποκομμένη σήμερα η πλατεία Ομονοίας από τα κτίρια που της έδιναν όλες τις προηγούμενες δεκαετίες ζωντάνια, αποτελώντας ένα πραγματικό «δοχείο ζωής», μια ανοικτή χοάνη πολυποίκιλων κοινωνικών εκδηλώσεων της πρωτεύουσας. Εκεί συχνάζουν σήμερα λίγοι άνθρωποι, κυρίως οικονομικοί μετανάστες που της προσφέρουν κάποιες ανάσες ζωής, θυμίζοντας, έτσι όπως στέκονται σε μικρές ομάδες, τους έλληνες εσωτερικούς μετανάστες όταν κατέφθαναν, άγνωστοι μεταξύ αγνώστων, στην πρωτεύουσα για μια καλύτερη ζωή, εγκαταλείποντας τη μοναξιά, την πλήξη και τη φτώχεια του χωριού. Μετανάστες και πρόσφυγες από άλλες πατρίδες, που βιώνουν κι αυτοί σήμερα με όλες τους τις αισθήσεις το χώρο της πλατείας που όλοι εμείς (οι κάτοικοί της) σταδιακά εγκαταλείψαμε. Κι είναι σαν να μας καλούν να ξαναβρούμε τη χαμένη μας σχέση με τον δημόσιο υπαίθριο χώρο της πόλης, να ξανακάνουμε οικείο το ανοίκειο. Να κατοικήσουμε με άλλους όρους ξανά την πόλη, με αλληλεγγύη, συντροφικότητα, συλλογικές δράσεις, αποδιώχνοντας το φόβο προτού να ριζώσει για τα καλά στην περιοχή της Ομόνοιας. Να μπορέσουμε να αντιληφθούμε το πραγματικό και όχι το επίπλαστο, ζοφερό και περιθωριοποιημένο πρόσωπό της, που καθημερινά σχεδόν προβάλλεται στα παράθυρα της τηλεόρασης, συμβάλλοντας στη δαιμονοποίησή της και αποδιώχνοντας τον κόσμο της Αθήνας από την ιστορική του πλατεία. Στην Ομόνοια, η Αθήνα συνεχίζει να κοιτά το πρόσωπό της στον καθρέπτη.

Θοδωρής & Σταύρος Παπαγεωργίου

ΔΕΎΤΕΡΗ ΓΕΝΙΆ ΙΔΙΟΚΤΗΤΏΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗ PAPAGEORGIOU JEANS Θα μπορούσε κανείς να πει ότι μεγάλωσαν μέσα… στα τζιν και στην Ομόνοια. Ο Θοδωρής λέει ότι γνωρίζει την πλατεία πλακάκι προς πλακάκι και πως η επικινδυνότητά της δε διαφέρει και πολύ από αυτή που θα συναντήσεις σε άλλες πρωτεύουσες. Ο Σταύρος θυμάται ακόμα με νοσταλγία τις βόλτες του στην Ομόνοια ως παιδί, αναφέρει ότι η Ομόνοια ήταν πολυπολιτισμική προτού γίνει της μόδας η έννοια αυτή και ότι θα ήθελε να δει να αξιοποιούνται το Μπάγκειον και ο Μέγας Αλέξανδρος.

Δημήτρης Μουσταφά κα

ι Σωτηρία Πολίτη

ΙΔΙΟΚΤΉΤΕΣ ΤΟΥ DELICIOUS SOUVLAKI Παρατηρούν με αισιοδοξία τις αλλαγές που γίνονται στην περιοχή και ευελπιστούν ότι τα επόμενα χρόνια θα έχει αναβαθμιστεί ακόμα περισσότερο, με τρόπο που να αναδεικνύεται η ιστορικότητα της περιοχής και το γεγονός ότι η Ομόνοια ανέκαθεν υπήρξε τόπος συνάντησης.

Ελένη Κεφαλληνού

ΙΔΙΟΚΤΉΤΡΙΑ ΣΤΗΝ ΙΏΝ ΜΑΡΊΝΟΣ ΠΗΓΉ ΤΩΝ ΓΥΑΛ

Η Ελένη είναι άνθρωπος του Κέντρου –το οποίο θεωρεί «σχολείο»– και αγαπάει ιδιαίτερα το γεγονός ότι το μαγαζί της βρίσκεται στην καρδιά του. Την γοητεύει η ποικιλομορφία της Ομόνοιας, η οποία την κάνει να έχει πάντα ενδιαφέρον και να μη βαριέσαι ποτέ. Αυτό που θέλει, όμως, είναι να μεριμνήσει ο δήμος ώστε να υπάρχει ακόμη περισσότερος φωτισμός, να στηριχτούν οι επιχειρήσεις της περιοχής και τα ξενοδοχεία που χτίζονται να μη δημιουργηθούν εις βάρος των καταστημάτων.

Θέμης Αλεξόπουλος ΙΔΙΟΚΤΉΤΗΣ ΔΕΎΤΕΡΗ ΓΕΝΙΆΣ ΤΗΣ ALEXOPOULOS ELECTRONICS Η επιχείρηση υπάρχει από τη δεκαετία του ’60. Ως παιδί, ο Θέμης θυμάται την Ομόνοια να σφύζει από ζωή, τόσο σε εμπορικό επίπεδο –χαρακτηριστικά ανάμεσα στα πολλά καταστήματα αναφέρει το ιστορικό Μινιόν– όσο και σε επίπεδο κοινωνικής ζωής. Όσον αφορά το σήμερα, μας λέει ότι το να έχεις μαγαζί στην Ομόνοια έχει τα καλά του και τα κακά του, όπως όλη η αγορά άλλωστε.

ης

Γιάννης Ταβουλάρ

ΔΕΎΤΕΡΗ ΓΕΝΙΆΣ ΙΔΙΟΚΤΉΤΗΣ

ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗ ΤΑΒΟΥΛ

ΆΡΗΣ

Του αρέσει η ποικιλομορφία της περιοχής και, όπως χαρακτηριστικά λέει, εδώ μπορείς να συναναστραφείς από τον υπόκοσμο μέχρι τους κυριλέδες. Θυμάται τις δεκαετίες του ’70 και του ’80, όταν ο κόσμος κατέβαινε στην Ομόνοια για να πάρει τις καθημερινές του εφημερίδες, κάθε βράδυ για να φάει από τις καντίνες της και φυσικά τους πανηγυρισμούς στα μεγάλα αθλητικά γεγονότα. Δε θα ξεχάσει ποτέ, όταν σε ηλικία πέντε ετών χάθηκε στους δρόμους της Ομόνοιας από το τότε κατάστημα του πατέρα του, και τον βρήκε ένας υπάλληλός του στη Βαρβάκειο.

Γρηγόρης

Κιοσόγλου

28 ΧΡΌΝΙΑ ΕΡΓΑΖΌΜΕΝΟΣ ΣΤΗΝ CLEVERMARKET Ο Γρηγόρης ξεκίνησε να δουλεύει στην Clevermarket χωρίς να έχει καμία σχέση με τον κόσμο των ηλεκτρονικών. 27 χρονών τότε, πήγε να ζητήσει δουλειά από τον Τάσο Λυμπερόπουλο –τότε ιδιοκτήτη της επιχείρησης και πατέρα της σημερινής ιδιοκτήτριας Χρυσάνθης Λυμπεροπούλου– και έτσι ανέπτυξε μαζί του μία σχέση η οποία κατέληξε να είναι και βαθιά φιλική εκτός από

επαγγελματική. Θυμάται τα χρόνια που δούλευαν οι δυο τους, όταν ακόμα το μαγαζί βρισκόταν στη Γερανίου, ένα πολύ δύσκολο κομμάτι της Ομόνοιας, και οι πελάτες τους ζητούσαν να τους πάνε τα προϊόντα στην Πειραιώς γιατί φοβόντουσαν να μπούνε στο στενό. Ο ίδιος βέβαια ένιωθε πολύ οικεία, δε φοβόταν και μιλάει ακόμα με γλυκύτητα για τις εποχές εκείνες.

Σάκης Παπαπούλιος ΔΕΎΤΕΡΗ ΓΕΝΙΆΣ ΙΔΙΟΚΤΉΤΗΣ ΣΤΑ ΟΠΤΙΚΆ ΠΑΠΑΠΟΎΛΙΟΣ Ο Σάκης ξεκίνησε από 18 χρονών να δουλεύει στην επιχείρηση του πατέρα του, παράλληλα με τις σπουδές του στην Οπτική-Οπτικομετρία. Αφορμή για την επιλογή του αυτή ήταν σαφώς η επιχείρηση του πατέρα του και η επιθυμία του να καταφέρει να κάνει το κατάστημα ένα πλήρες κατάστημα οπτικών, δεδομένου ότι απολαμβάνει ιδιαίτερα και τη διαδικασία εξυπηρέτησης του κόσμου. Αυτό που του αρέσει στην περιοχή της Ομόνοιας είναι ότι όταν χρειάζεται, όλη η γειτονιά «γίνεται ένα», και αυτό που παρατηρεί με λύπη είναι ότι τα ξενοδοχεία που δημιουργούνται στην περιοχή, σε πολλές περιπτώσεις «παίρνουν» και τα μαγαζιά των ισογείων.

Νεκτάριος Αργυρόπουλος ΧΑΡΟΚΆΛΑΜΟΥ ΙΔΙΟΚΤΉΤΗΣ ΤΟΥ ΖΑ Ο Νεκτάριος επιθυμούσε πάντα να δουλεύει στο Κέντρο, δηλώνει πως δε θα ήθελε να βρίσκεται το μαγαζί του πουθενά αλλού και αυτό που τον γοητεύει είναι ο απλός κόσμος του. Μέσα στα χρόνια, κατάφερε το Ζαχαροκάλαμο να γίνει γνωστό στην κοινωνία της Ομόνοιας, την οποία θεωρεί ένα μικρό χωριό. Αυτά που θα ήθελε να αλλάξουν είναι η καθαριότητα της περιοχής, να έχει περισσότερο πράσινο, να φτιαχτούν πεζόδρομοι και να αξιοποιηθούν τα πάρα πολλά εγκαταλελειμμένα κτίρια.

Νίκη και Θεανώ Χαλκιαδάκη

ΔΕΎΤΕΡΗ ΓΕΝΙΆ ΙΔΙΟΚΤΉΤΡΙΕΣ ΣΤΟ ΨΑΡΟΤΑΒΕΡΝΆΚΙ «ΤΡΆΤΑ» Τα στοιχεία που αρέσουν πολύ στη Νίκη στο σημείο όπου βρίσκεται το ψαροταβερνάκι, είναι το γεγονός ότι όλη μέρα είναι πέρασμα ανθρώπων, ότι όλο το εικοσιτετράωρο σου δίνει καινούριες πληροφορίες και πως το Κέντρο είναι τόσο αστείρευτό που όσα χρόνια κι αν το περπατάς, δε σταματάς να γνωρίζεις καινούρια πράγματα. Η Θεανώ, αν και δηλώνει ερωτευμένη με τη φύση, της αρέσει

που το μαγαζί βρίσκεται στην πιο καλλιτεχνική γειτονιά της Αθήνας. Οι μυρωδιές που βγαίνουν από την κουζίνα της Τράτας τής ξυπνάνε αναμνήσεις από τα παιδικά της χρόνια, όταν η γιαγιά της στην Κρήτη έψηνε ψάρια. Και το περιστατικό που θυμάται ακόμα, είναι όταν ένα νέο ζευγάρι σηκώθηκε να χορέψει αγκαλιασμένο στον εξωτερικό χώρο του μαγαζιού, σαν να μην υπήρχε κανείς δίπλα του!

Μπάμπης Κουγκούλιος

ΣΤΟ ΤΡΊΤΗ ΓΕΝΙΆ ΙΔΙΟΚΤΉΤΗΣ ΨΑΡΟΤΑΒΕΡΝΆΚΙ-ΟΥΖΕΡΊ «Ο ΑΝΔΡΈΑΣ» Ο Μπάμπης ανέφερε τις δυσκολίες που έχει περάσει ανά τα χρόνια τόσο η περιοχή όσο και ο ίδιος σε προσωπικό και επιχειρηματικό επίπεδο, αλλά αυτό στο οποίο καταλήγει με περηφάνια είναι ότι και η γειτονιά και αυτός κατάφεραν να τις ξεπεράσουν και να βγουν δυνατότεροι· αναφέροντας μάλιστα ότι το να περνάς μέσα από δυσκολίες και να πετυχαίνεις είναι αυτό που κάνει την επιτυχία ακόμη πιο σημαντική. Αυτό που του έχουν διδάξει τα χρόνια στη δουλειά είναι ότι ο σεβασμός είναι το άλφα και το ωμέγα.

κης Λάζαρος Κιτσά

ΔΕΎΤΕΡΗ ΓΕΝΙΆ ΙΔΙΟΚΤΉΤΗΣ ΣΤΟ KITSAKIS TOURS Ο Λάζαρος, απ’ όταν τελείωσε το σχολείο, θυμάται τον εαυτό του στην Ομόνοια, την οποία θεωρεί εμπειρία ζωής. Χαρακτηριστικά λέει ότι την πονάει την περιοχή και δεν μπορεί να φανταστεί να έχει αλλού το γραφείο του, παρά το ότι η καθημερινότητα δεν είναι εύκολη και είναι μία πρόκληση, με τις ευχάριστες και τις δυσάρεστες πλευρές της. Αυτά που θα

άλλαζε είναι κάποια άσχημης αισθητικής κτίρια, τα οποία καταστρέφουν το ύφος των ουκ ολίγων εξαιρετικής αρχιτεκτονικής κτιρίων που βρίσκονται πέριξ της πλατείας και θα ήθελε να εκμεταλλευτούν τα παρατημένα, τα οποία θα μπορούσαν να γίνουν μέχρι και εστίες για φοιτητές, ώστε να αποκτήσει ζωή η περιοχή.

Σίμος και Νίκος Πορίχης ΤΡΙΤΗ ΚΑΙ ΤΕΤΑΡΤΗ ΓΕΝΙΆ ΙΔΙΟΚΤΗΤΏΝ ΣΤΟ ΤΡΟΧΕΊΟ ΠΟΡΊΧΗΣ Ο Σίμος θυμάται από μικρός τον πατέρα του, Νίκο Πορίχη, στο πατάρι του προηγούμενου καταστήματος –το οποίο ήταν και αυτό στην Ομόνοια– να επισκευάζει εργαλεία. Από τότε τον γοήτευε η δουλειά αυτή. Στα 18 του αποφάσισε να συνεχίσει την οικογενειακή τέχνη, την οποία έμαθε από τον πατέρα του. Αυτό που του αρέσει πολύ είναι ότι χρειάζεται να χρησιμοποιεί το μυαλό και τα χέρια του για να επιδιορθώσει τα εργαλεία και αυτό που τον κάνει να συνεχίζει είναι ότι αντιλαμβάνεται άμεσα τη χρησιμότητα της εργασίας του, «αφού ο πελάτης σου φέρνει κάτι δικό του και ξέρεις ότι μετά θα το πάρει πίσω στο σπίτι του ή στη δική του δουλειά επιδιορθωμένο και θα είναι ξανά ένα χρήσιμο αντικείμενο στην καθημερινότητά του», όπως χαρακτηριστικά λέει. Η συμβουλή που έχει κρατήσει από τον πατέρα του είναι να γίνει καλός στη δουλειά του –πράγμα που κατάφερε– ώστε το τροχείο να συνεχίσει να έχει την ποιότητα και το επίπεδο που έχει από το 1915 που το ξεκίνησε ο προπάππος του. Από τα παλαιότερα χρόνια, αυτό που θυμάται είναι η στοά στην οποία βρίσκεται τα τελευταία χρόνια το κατάστημα να είναι γεμάτη ουζερί.

Λευτέρης, Βασίλης και Γεωργία Στεφανίδη ΤΡΊΤΗ ΚΑΙ ΤΈΤΑΡΤΗ ΓΕΝΙΆ ΙΔΙΟΚΤΗΤΏΝ ΡΟΛΌΓΙΑ ΣΤΕΦΑΝΊΔΗΣ Ο κύριος Βασίλης, με χαρακτηριστική τρυφερότητα, μας λέει ότι σε ένα ρολόι το οποίο δε λειτουργεί πια, ο τεχνίτης καταφέρνει να δώσει και πάλι ζωή, ακούγοντας τους χτύπους της «καρδιάς» του. Για τα χρόνια της Κατοχής αναφέρει ότι ήταν σύνηθες οι Γερμανοί να παίρνουν ρολόγια χωρίς να πληρώσουν και μας αναφέρει ένα περιστατικό όπου ένας Γερμανός πήρε ένα ρολόι ενώ απειλούσε με όπλο τον πατέρα του κυρίου Βασίλη και την επόμενη μέρα ήρθαν και πέταξαν δυο σακιά αλεύρι έξω από το κατάστημα ως αντάλλαγμα. Ο Λευτέρης θυμάται, όταν ήταν μικρός και επισκεπτόταν με την αδερφή του το μαγαζί, προτού ξεκινήσει να εργάζεται στην επιχείρηση, το πόσο κόσμο είχε και δεν μπορούσαν καν να μιλήσουν στον πατέρα τους, αλλά και το ότι καθόντουσαν στο ταμείο και τους άρεσε να μετράνε τα ψιλά. Η Γεωργία επισημαίνει τη δυσκολία που υπάρχει στις μέρες μας να βρεθούν νέοι άνθρωποι οι οποίοι να θέλουν να ασχοληθούν με το τεχνικό κομμάτι του επαγγέλματος και εκφράζει τους φόβους της για την έκλειψή του.

Λήδα, Χριστίνα, Νικολέτα, Στέλιος και Τάσος Σιβισίδης ΤΡΊΤΗ ΓΕΝΙΆ ΙΔΙΟΚΤΗΤΏΝ ΣΤΗ SIVISSIDIS Τη Λήδα την γοητεύει η κατασκευαστική ιδιαιτερότητα που έχουν το μπιλιάρδο και το ποδοσφαιράκι, καθώς και το γεγονός ότι εξακολουθούν να συσπειρώνουν παρέες και οικογένειες σε έναν τρόπο ψυχαγωγίας που τείνει να εκλείψει λόγω της τεχνολογικής ανάπτυξης. Από την παιδική της ηλικία θυμάται να περιφέρεται στο εργοστάσιο με ένα ειδικό καρότσι μεταφοράς πρώτων υλών και να μυρίζει όλος ο χώρος πριονίδι. Και αν η Ομόνοια ήταν ένα από τα παιχνίδια που κατασκευάζουν στο εργοστάσιο, θα ήταν μια παρτίδα σκάκι ή γαλλικού μπιλιάρδου, όπου καλείσαι να επαναπροσδιορίσεις κάθε φορά την τακτική σου, αλλά και να προβλέψεις τις κινήσεις του αντιπάλου σου, κοινώς να είσαι σε διαρκή επαγρύπνηση. Στον Τάσο η ενασχόληση με τη δουλειά αυτή έχει δώσει ευκαιρίες για δεκάδες ταξίδια ανά τον κόσμο και γνωριμίες με ενδιαφέροντες ανθρώπους αλλά και τη δυνατότητα να δημιουργήσει νέες προοπτικές για την οικογενειακή τους επιχείρηση. Γι’ αυτόν, η Ομόνοια θα ήταν μπόουλινγκ, το οποίο απευθύνεται σε ένα ευρύ κοινό — φιλικές παρέες όλων των ηλικιών, οικογένειες, ζευγάρια κ.λπ. Έτσι και η Ομόνοια υπήρξε ανέκαθεν πόλος έλξης όλων των ηλικιών και κοινωνικοοικονομικών ομάδων, συσπείρωνε κόσμο με κοινές πολιτικές πεποιθήσεις και διαμόρφωνε δυναμικές πολλών ταχυτήτων ανά τα χρόνια, μέχρι τις μέρες μας.

ΟΠΤΙΚΆ ΠΑΠΑΠΟΎΛΙΟΣ Τα οπτικά Παπαπούλιος βρίσκονται στο ίδιο σημείο από το 1980, οπότε και άνοιξε η επιχείρηση. Πρόκειται για μία οικογενειακή επιχείρηση, η οποία πλέον έχει έρθει στα χέρια του Σάκη Παπαπούλιου, δεύτερης γενιάς ιδιοκτήτη του καταστήματος. Στον αριθμό 11 της Λυκούργου, θα βρείτε –για χονδρική ή λιανική πώληση– όλα τα είδη γυαλιών: γυαλιά ηλίου, οράσεως, διαβάσματος, σε μεγάλη ποικιλία σχεδίων και χρωμάτων. Αλλά και ό,τι άλλο έχει να κάνει με τα γυαλιά: θήκες, κορδόνια κ.ά. Τα οπτικά Παπαπούλιος είναι ένας κόσμος οπτικών για όλα τα γούστα και για κάθε οικονομική δυνατότητα.

ΛΥΚΟΎΡΓΟΥ 11, ΟΜΌΝΟΙΑ Τ: 21 0324 8073

ΡΟΛΌΓΙΑ ΣΤΕΦΑΝΊΔΗΣ Η ιστορία ξεκινάει το 1902 στην Ανδριανούπολη της ανατολικής Θράκης από τον Βασίλειο Στεφανίδη, τον πρώτο ωρολογοποιό της οικογένειας, ο οποίος άνοιξε εκεί το πρώτο του κατάστημα, μαθαίνοντας τους πολύπλοκους μηχανισμούς ρολογιών της εποχής κοντά σε Αρμένιους τεχνίτες. Από τότε, η οικογένεια Στεφανίδη δε σταμάτησε να εξελίσσει την ενασχόλησή της με τα ρολόγια και να την περνάει από γενιά σε γενιά, φτάνοντας πλέον στην τέταρτη γενιά ωρολογοποιών! Εκτός από την πώληση ρολογιών ευρείας γκάμας, η επιχείρηση εξειδικεύεται στις επισκευές ρολογιών παντός τύπου. Το άψογα καταρτισμένο τεχνικό τμήμα της είναι αυτό που κάνει το service το πιο αξιόπιστο της αγοράς, αναλαμβάνοντας οποιαδήποτε απαίτηση και ανάγκη έχει το ρολόι σας.

ΕΜΜ. ΜΠΕΝΆΚΗ 5, ΟΜΌΝΟΙΑ Τ: 21 0325 1590 ig: stefanidis_watches_and_jewelry www.stefanidis-watches.gr

01

02 ALEXOPOULOS ELECTRONICS KITSAKIS TRAVEL Το ταξιδιωτικό γραφείο Kitsakis δημιουργήθηκε το 1988 από τον Γεώργιο Κιτσάκη και βρίσκεται από τότε στο ίδιο σημείο, με φόντο τον Ιερό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Από το 2012, η επιχείρηση πέρασε στη δεύτερη γενιά ιδιοκτητών, τον Λάζαρο και τη Μαρίνα. Το γραφείο εξειδικεύεται στον θρησκευτικό τουρισμό –είναι μάλιστα από τα μεγαλύτερα στην

Ελλάδα– οργανώνοντας εκδρομές σε ολόκληρο τον κόσμο και έχοντας τη γνώση των πιο αξιοθαύμαστων –επιβλητικών και ταπεινότερων– σημείων ενδιαφέροντος θρησκευτικής κληρονομιάς. Φυσικά παρέχονται και όλες οι υπόλοιπες τουριστικές υπηρεσίες, αναλαμβάνοντας εξολοκλήρου την οργάνωση των ομαδικών ή ατομικών σας ταξιδιών.

ΒΗΛΑΡΆ 2, ΟΜΌΝΟΙΑ // Τ.: 210 52 49 878 Ig: kitsakistours // Fb: Kitsakis Travel & Tourism // www.kitsakistours.com

Με πάνω από 60 χρόνια εμπειρίας στο χώρο των ηλεκτρικών και των ηλεκτρονικών συσκευών, η Alexopoulos electronics είναι ένας μικρός «ναός», ο οποίος μπορεί να κάνει πραγματικότητα όλες σου τις επιθυμίες γύρω από τα είδη αυτά. Στο ενημερωμένο κατάστημα της στοάς Φέξη θα βρεις από εποχιακές συσκευές, όπως θερμαντικά, είδη προσωπικής φροντίδας (ξυριστικές μηχανές, σεσουάρ, ισιωτικά κ.ά), ποικιλία σε ρολόγια, είδη ήχου και εικόνας (πικ απ, ραδιόφωνα, ηχεία, ενισχυτές, τηλέφωνα), μέχρι γκατζετάκια που δεν μπορείς να φανταστείς αλλά και εξοπλισμό για εξωτερικές δραστηριότητες, όπως κυάλια, σακίδια, φακούς κ.λπ.

ΣΤΟΆ ΦΈΞΗ & ΓΛΆΔΣΤΩΝΟΣ 3-5, ΟΜΌΝΟΙΑ Τ.: 210 38 28 890 // ig: alexopoulos.electronics.eshop fb: Alexopoulos electronics // www.alexopoulos-electronics.gr

03

04 ΤΑΒΟΥΛΆΡΗΣ

ΤΡΟΧΕΙΟ ΠΟΡΙΧΗΣ

Η ιστορία της οικογενειακής επιχείρησης Ταβουλάρης στην οδό Αθηνάς ξεκινάει από τη δεκαετία του ’60, αρχικά με είδη ένδυσης και στη συνέχεια ως κατάστημα εστίασης. Από το 1996, οπότε και πέρασε στα χέρια του Γιάννη Ταβουλάρη, εξειδικεύεται στις πωλήσεις και στις επισκευές ρολογιών. Εκτός από τη μεγάλη ποικιλία σε ρολόγια (επιτοίχια και χειρός), θα βρούμε επίσης γυαλιά ηλίου, ραδιοφωνάκια, κουρευτικά και ξυριστικά είδη και γενικότερα ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές διαφόρων ειδών, όπως επίσης και αναλώσιμα κινητών.

Το «τροχείο Πορίχης» είναι μία εξειδικευμένη στα κοπτικά είδη οικογενειακή επιχείρηση που υπάρχει από το 1915 και έχει καταφέρει να διατηρήσει το άριστο επίπεδο των υπηρεσιών της. Ο Σίμος –τέταρτης γενιάς τροχιστής– έμαθε την τέχνη από τον πατέρα του και, όπως χαρακτηριστικά λέει, «ό,τι κόβει, τροχίζεται». Εδώ, είτε είσαι επαγγελματίας είτε όχι, μπορείς να τροχίσεις τα εργαλεία σου ή να προμηθευτείς καινούρια (ψαλίδια, μαχαίρια, ξυριστικά είδη, εργαλεία μανικιούρ και πεντικιούρ κ.ά.)

ΑΘΗΝΆΣ 67, ΟΜΌΝΟΙΑ Τ.: 210 32 49 014 // fb: Ταβουλάρης Ιωάννης

ΛΥΚΟΎΡΓΟΥ 14 & ΠΕΙΡΑΙΏΣ 1(ΕΝΤΌΣ ΣΤΟΆΣ) // Τ.: 210 32 43 189 ig: porichis_since_1915 // fb: Πορίχης Τροχείο 1915 www.porichis1915.gr

05

06

Η ΠΗΓΉ ΤΩΝ ΓΥΑΛΙΏΝ ΜΑΡΊΝΟΣ

PAPAGEORGIOU JEANS

Από το 1985, Η πηγή των γυαλιών Μαρίνος της οδού Αθηνάς, μας εφοδιάζει με αξιόπιστα και γνωστοποιημένα γυαλιά ηλίου και διορθωτικά γυαλιά σε πολύ προσιτές τιμές. Το εξαιρετικά μικρό του μέγεθος μόνο ως ατού μπορεί να χαρακτηριστεί και αναμφίβολα συμβάλλει στη γοητεία και στην επιτυχία του, αφού όλα τα γυαλιά βρίσκονται κυριολεκτικά μπροστά στα μάτια σου και μπορείς αδιάσπαστος/η να επιλέξεις ανάμεσα από κλασικά ή και πολύ ιδιαίτερα σχέδια.

Το ταξίδι των Papageorgiou jeans στην Ομόνοια ξεκινάει το 1979. Από το 1994 ανέλαβαν την επιχείρηση ο Θοδωρής και ο Σταύρος, οι γιοι του κύριου Δημήτρη Παπαγεωργίου, οι οποίοι μεγαλώνοντας μέσα στο κατάστημα δε θα μπορούσαν να μην κολλήσουν το τζιν-μικρόβιο. Το μαγαζί είναι ένα αυθεντικό τζινάδικο

ΑΘΗΝΆΣ 60, ΟΜΌΝΟΙΑ Τ.: 210 32 48 353

07

–ο παράδεισος του τζιν– γεμάτο με τις πιο εμβληματικές επωνυμίες, όπως Levi’s, Staff, Lee, Wrangler — οι οποίες δεν έφυγαν ποτέ από τα ράφια του μαγαζιού ούτε και από τη μόδα. Η σταθερή πελατεία όλων αυτών των χρόνων είναι περίτρανη απόδειξη για τις υπηρεσίες και την ποιότητα που προσφέρουν.

3ΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ 1, ΟΜΌΝΟΙΑ // Τ.: 210 52 28 006 fb: Παπαγεωργιου JEANS // ig: papageorgioujeans www.papageorgioujeans.gr

SIVISSIDIS Η εταιρεία ξεκίνησε τη δραστηριότητά της το 1928 στα προσφυγικά της Νίκαιας από τον πρόσφυγα Στυλιανό Σιβισίδη, ο οποίος έφτασε στην Ελλάδα από τη Χαρταλιμή. Η γνωριμία του με το μπιλιάρδο έγινε όταν, όντας κομπολογάς, οι προμηθευτές του για κεχριμπάρι τού έδειξαν και τις μπάλες μπιλιάρδου που έφτιαχναν. Έτσι, έγινε ο πρώτος κατασκευαστής μπιλιάρδων στην Ελλάδα και το εργοστάσιο SIVISSIDIS παραμένει μέχρι και τις μέρες μας το μοναδικό στον ελλαδικό χώρο και από τα ελάχιστα στην Ευρώπη. Σήμερα, τη διαχείρισή του έχουν αναλάβει τα πέντε εγγόνια του. Η εταιρεία απευθύνεται σε ιδιώτες και επαγγελματίες και κάνει εξαγωγές σε όλο τον κόσμο. Κατασκευάζει τραπέζια μπιλιάρδου και ποδοσφαιράκια, ενώ αναλαμβάνει και εγκαταστάσεις διαδρόμων μπόουλινγκ. Στο κατάστημα-έκθεση της Γερανίου θα βρείτε, επίσης, χιλιάδες διαφορετικά είδη σχετικά με το μπιλιάρδο, το μπόουλινγκ, τα ποδοσφαιράκια, το air-hockey, το πινγκ-πονγκ, τα darts, κ.ά., παρέχοντας και πλήρες after sale service.

Υποκατάστημα | Έκθεση ΓΕΡΑΝΊΟΥ 45, ΟΜΌΝΟΙΑ T.: 210 5240842 - 210 5240989 Ig: sivissidis1928 // Fb: Billiards Sivissidis www.sivissidis.gr

:

ΕΊΝΑΙ ΌΛΟΙ ΚΑΙ ΌΛΕΣ ΤΟΥΣ ΚΆΤΟΙΚΟΙ ΤΟΥ OMONOIA CITY.

ΟΎΤΕ ΧΑΡΑΚΤΉΡΕΣ, ΟΎΤΕ ΠΡΌΣΩΠΑ. ΤΎΠΟΙ. ΔΕΚΑΠΈΝΤΕ ΣΥΝΟΛΙΚΆ. ΠΑΡΈΛΑΣΑΝ, ΚΆΠΟΤΕ, ΤΡΕΙΣ ΤΡΕΙΣ, ΑΠΌ ΤΙΣ ΣΕΛΊΔΕΣ ΑΥΤΟΎ ΕΔΏ ΤΟΥ

ΚΑΡΈ ΑΠΌ ΜΊΑ ΠΌΛΗ ΠΟΥ ΔΕΝ ΥΠΆΡΧΕΙ

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΎ. ΚΆΠΟΙΑ ΣΤΙΓΜΉ ΜΑΣ ΑΠΟΧΑΙΡΈΤΗΣΑΝ. ΓΙΑ ΝΑ ΤΟΥΣ ΞΑΝΑΒΡΟΎΜΕ, ΑΡΚΕΊ ΝΑ ΒΓΟΎΜΕ ΣΤΟΥΣ ΔΡΌΜΟΥΣ. ΣΤΗΝ ΟΜΌΝΟΙΑ. ΣΤΟ ΜΕΤΑΞΟΥΡΓΕΊΟ, ΣΤΗ ΒΆΘΗΣ, ΣΤΑ ΕΞΆΡΧΕΙΑ, ΣΤΟ ΓΕΡΆΝΙ, ΣΤΑ ΧΑΥΤΕΊΑ, ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΆΣ. ΜΑΖΊ Μ’ ΑΥΤΟΎΣ, ΘΑ ΒΡΟΎΜΕ ΚΙ ΆΛΛΟΥΣ. ΠΟΛΛΟΎΣ. ΓΙΑΤΊ ΑΥΤΉ Η ΠΕΡΙΟΧΉ ΜΕΤΑΤΡΈΠΕΙ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΏΠΟΥΣ ΣΕ ΤΎΠΟΥΣ. ΑΠΟΔΏΣΤΕ ΤΙΜΈΣ.

ΦΩΝΤΑΣ ΛΑΔΗΣ

ΈΛΛΗ, Η ΓΙΑΤΡΊΝΑ

Δούλευε κάποτε στην Πολυκλινική, Πειραιώς και Σωκράτους. Τότε, που ο χώρος έσφυζε από τους γιατρούς, τους νοσηλευτές, τους ασθενείς και τους συγγενείς τους. Δεν τέλειωσε ποτέ την Ιατρική. Βοηθός μικροβιολόγος. Τώρα, που η Πολυκλινική έχει ξεπέσει, η Έλλη, από καιρό στη σύνταξη, βοηθάει τους πάντες μέσα και γύρω απ’ την πλατεία. Όχι μόνο με φάρμακα και συνταγές αλλά και με πολλούς άλλους τρόπους. Μεσόκοπη. Ξανθιά, με την παλιά αλογοουρά και το ελαφρύ χνούδι στο πρόσωπο, καλοσυνάτη και γελαστή, όπως τότε, που την φλέρταραν όλοι. Και τώρα την φλερτάρουν. Η Έλλη, η γιατρίνα.

ΧΡΉΣΤΟΥ, Ο ΔΙΚΗΓΌΡΟΣ

Έχει το γραφείο του σε κάποιο στενό, προς τη μεριά της Βερανζέρου. Ή από τη μεριά της Δώρου. Ή, μάλλον, προς τη Γαμβέτα. Τοκίζει χρήματα, έχει διασυνδέσεις στον Κορυδαλλό, σχετίζεται με έναν οπλουργό, συχνάζει πολλές ώρες σε ένα προποτζίδικο κοντά στην Κάνιγγος. Φοράει ένα τριμμένο παλτό και κουβαλάει μια τσάντα πέτσινη, παλιά. Σε τίποτα δεν θυμίζει τους καλοντυμένους συναδέλφους του, που συχνάζουν τα πρωινά στα δικαστήρια της Ευελπίδων και στα άλλα που είναι κοντά στον Άρειο Πάγο. Αναλαμβάνει μικροϋποθέσεις, βγάζει άδειες παραμονής σε ξένους, πληρώνει την εγγύηση για να αποφυλακιστούν μικροεγκληματίες.

ΌΛΙΑ, Η ΤΣΙΓΑΡΟΎ

«Ρωσοπόντια». Ή, πιο σωστά, Ελληνίδα του Πόντου. Από αυτούς που ο Στάλιν έστειλε προπολεμικά από τον Καύκασο στο Καζακστάν. Ήρθε με την οικογένειά της στην Ελλάδα το 1965, όταν ήταν πέντε χρονών. Τώρα είναι εξήντα. Το στέκι της είναι στο παλιό Δημαρχείο από πίσω, πότε στα μαρμάρινα πεζούλια, πότε στο γρασίδι της δεξιάς πλευράς. Προμηθεύεται τα λαθραία τσιγάρα που πουλάει από τον «μεγάλο», που έχει βαγόνια ολόκληρα. Τα παίρνει με πίστωση. Μέσα σε είκοσι χρόνια την έχουν πάει στο Τμήμα της Ομόνοιας μόνο τρεις φορές. Κι αυτό, παρόλο που το ρητό της αστυνομίας για την περίπτωση των «τσιγαράδων» είναι: «Καινούριος; Άσ’ τον να δουλεύει. Παλιός; Πιάσ’ τον».

Ο «ΤΑΞΊΑΡΧΟΣ»

Κάποιοι ίσως ξέρουν το πραγματικό του επίθετο, κάποιοι ίσως και το μικρό του όνομα. Κανείς όμως δεν το λέει ποτέ. Όλοι, όταν αναφέρονται σε αυτόν, τον αποκαλούν «ο ταξίαρχος». Κάποτε, ήταν στρατιωτικός. Συνταξιούχος εδώ και καιρό, γύρω στα ογδόντα, άχρωμος, αθόρυβος, πάντα ξυρισμένος και με καθαρά, φροντισμένα ρούχα. Λιγομίλητος. Συχνάζει σε ξενοδοχεία της Ομόνοιας και της πλατείας Καραϊσκάκη για να συναντήσει παρόμοιους στην ηλικία και τα χαρακτηριστικά τύπους ή κάποιους επιχειρηματίες, αλλά ποτέ για επαγγελματικούς λόγους. Καμιά φορά τον συνοδεύει μια λίγο παχουλή, λίγο πιο κάτω απ’ τα 30, γυναίκα, που την συστήνει ως «η ανιψιά μου». Ποιος είναι; Διακινεί κάτι; Μήπως ιδέες; Ναρκωτικά; Γυναίκες; Μάλλον όχι. Απλώς ισορροπεί μεταξύ παρόντος και ενός απροσδιόριστου, επίσης άχρωμου, παρελθόντος. Υπάρχει υποψία, ότι καμιά φορά προμηθεύει κάποια πλαστά πιστοποιητικά. «Ο ταξίαρχος». Ίσως, ωστόσο, ο ρόλος του να είναι πιο δραστικός απ’ ό,τι φαίνεται.

ΛΆΚΗΣ, Ο ΠΕΡΙΠΤΕΡΆΣ

Το περίπτερό του –πάνω στην Ομόνοια– ήταν κάποτε μικρό, όπως όλα άλλωστε. Τώρα έχει «πνιγεί» γύρω-γύρω από εφημερίδες, κάθε είδους έντυπα και περιοδικά. Όταν κάποιος πελάτης τον θέλει, πρέπει να τον ζητήσει ή στο βάθος του περιπτέρου ή στο πίσω μέρος, όπου κάθε τόσο βγαίνει για κάτι συγκεκριμένο ή για μια σύντομη ανάπαυλα. Ο πατέρας του και ο παππούς του είχαν το μοναδικό κιόσκι κάτω, στην πλατφόρμα του Ηλεκτρικού, στη γραμμή Πειραιάς-Κηφισιά. Μένει ανεπηρέαστος από τα χιλιάδες ερεθίσματα της πλατείας, λες και αυτά δεν τον αγγίζουν και λες και είναι αφοσιωμένος μόνο στις παραλαβές και στους καθημερινούς λογαριασμούς. Ή μήπως ούτε σ’ αυτά; Απρόσιτος και κάπως υπερόπτης. Το μάτι του όμως τρέχει. Τα χέρια του κινούνται συνεχώς. Ξέρει πολλά. Κάθε τόσο μιλάει, ανοίγεται κάπως σε κάποιους γνωστούς του. Όμως, ως εκεί.

ΠΈΤΙΑ, Η ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΊΝΑ

Το γραφείο της είναι στις αρχές της Αγ. Κωνσταντίνου, σε μια πολυκατοικία με στοά, στον δεύτερο όροφο. Ένα δωμάτιο τρία επί τρία. Για δυο χρόνια έβγαζε μια βδομαδιάτικη εφημερίδα στα βουλγάρικα, για τους συμπατριώτες της που ζουν στην Αθήνα. Μαζί με μια φίλη της, τη Χριστίνα, άνοιξαν για λίγους μήνες κι ένα μικρό βιβλιοπωλείο, στο ισόγειο του κτιρίου, με βουλγαρικά βιβλία και cd. Ψηλή. Με κοντό μαλλί, όμορφη. Τα μάτια της –που υπόσχονται και δεν υπόσχονται– αστράφτουν. Παντρεύτηκε έναν μικρομεσαίο από τη Γλυφάδα, έκαναν ένα παιδί, αγόρι. Χώρισαν. Εκείνος κράτησε, με απόφαση του δικαστηρίου, το παιδί. Εκείνη το δέχτηκε. Το δέχτηκε; Πότε είναι στη Βουλγαρία, πότε εδώ. Έτοιμη για όλα. Ή για τίποτα. Πέρυσι έκλεισε την εφημερίδα. Άνοιξε ένα μεγαλύτερο βιβλιοπωλείο, με τη φίλη της, σε μιαν άλλη στοά, προς τη Βάθης. Ποτέ, βέβαια, δεν μπορεί να την βρει κανένας εκεί. Ούτε η φίλη της η Χριστίνα μπορεί να σου δώσει κάποια πληροφορία για το πού θα την βρεις. Η Πέτια.

ΤΆΚΗΣ, Ο ΤΑΞΙΤΖΉΣ

Μέσης ηλικίας, μετρίου αναστήματος, προς το ψηλό. Φοράει μπλούζα κοντομάνικη ριγέ ή πουκάμισο ριχτό, στενό αλλά ευρύχωρο σχετικά παντελόνι, παπούτσια συχνά προς το σκούρο, λίγο φθαρμένα, ή, το καλοκαίρι, πέδιλα χωρίς κάλτσες. Στην πιάτσα κάθεται στη θέση του οδηγού, με ανοιχτή την πόρτα, ή όρθιος απ’ έξω ακουμπάει τους αγκώνες στο πάνω μέρος του ταξί. Το κορμί του είναι ίσιο, ευθυτενές, αν και κάτω απ’ το σβέρκο διαφαίνεται, όπως γέρνει λίγο πάνω στο ταξί, μια κάποια «καμπούρα». Συχνά μιλάει με κάποιον άλλο ταξιτζή, χαμηλόφωνα. Απλός οδηγός; Ιδιοκτήτης; Ολόκληρου του ταξί; Ποτέ δεν θα τον ακούσεις να λέει πως το μεροκάματο βγαίνει. Συχνάζει στις δυο πιάτσες της Ομόνοιας ή στην πλατεία Λαυρίου και συχνότερα μπροστά σ’ ένα από τα δυο θέατρα στην Πλατεία Καραϊσκάκη.

ΘΆΛΕΙΑ, Η ΚΑΦΕΤΖΟΎ

Κοντή, αδύνατη, πρόσωπο χαμογελαστό με πεταχτά «μήλα», μάτια κοκκινισμένα μέσα στις κόγχες τους, βραχνή φωνή, λίγο μπάσα. Μπαινοβγαίνει πίσω απ’ τη μικρή διπλή βιτρίνα όπου ετοιμάζει τις παραγγελίες. Καφέδες, μεζέδες, αναψυκτικά. Το καφενείο, 2x3. Έξι τραπεζάκια ανοιγόμενα, τα δυο μες στο μαγαζί και τ’ άλλα στην έξοδο της στοάς, προς την Πειραιώς. Σε μερικούς πελάτες ξανοίγεται. Για τον Εμφύλιο, την παλιά Δεξιά, την ΕΔΑ, το ΠΑΣΟΚ. Ως εκεί. Όλοι συχνάζουν εδώ. Εκτός από τα πρεζόνια και τους απένταρους. Τους διώχνει και από πίσω τους «λιβανίζει». Σ’ ένα τραπεζάκι ένας εξηντάρης. Λιγόλογος. Με τις ώρες. Ο άντρας της; Όχι. Η Θάλεια. Παντρεμένη. Στην Καλλιθέα. Έξι το απόγευμα κατεβάζει ρολά.

Ο «ΞΕΡΌΛΑΣ»

Ο πατέρας του είχε μανάβικο στα Εξάρχεια. Και μπακάλικο. Δίπλα-δίπλα. Δούλευε κι αυτός εκεί, βοηθούσε. Κακότροπος, βιαστικός. Πάντα. Μακρυμούρης, αδύνατος. Εριστικός. «Ξερόλας». Έμεναν στην πολυκατοικία απέναντι. Σπίτι και μαγαζιά δικά τους. Δίπλα ένα εστιατόριο. Από πάνω, στον πρώτο, ένα σκυλάδικο. Λαϊκό, με καλή όμως φήμη. Οι «Ευαισθησίες». Πέθανε η μάνα του. Μετά ο πατέρας του. Κάπου εκεί και ο μικρός αδερφός, ο «αυτιστικός». Σε οχτώ χρόνια πρόλαβε να τα διαλύσει όλα. Πρώτα ανακαίνισε το μανάβικο. Τίποτα. Μετά άνοιξε ένα παλαιοπωλείο δίπλα, στο μπακάλικο. Το ’κλεισε. Το έκανε μπαρ. Τα ίδια. Πέθανε ο ιδιοκτήτης του σκυλάδικου, μετά του εστιατορίου. Τα νοίκιασε από τον ιδιοκτήτη τους, που έμενε στον Καναδά, για να κάνει «μουσική σκηνή». Τίποτα. Κατέστρεψε όλα τα κουφώματα και άφησε στον πρώτο όροφο σπασμένα έπιπλα και στερεοφωνικά. Πούλησε πρώτα το παλιό σπίτι. Μετά τα δυο παλιά μαγαζιά. Εξαφανίστηκε.

ΛΈΝΑ ΚΑΙ ΣΠΎΡΟΣ

Εκείνος μετρίου αναστήματος, αυτή κάπως ψηλότερη. Συνήθως προηγείται. Μπαίνουν ή βγαίνουν σε ένα από τα μεγάλα κινέζικα «ρουχάδικα» της Πειραιώς ή των γύρω δρόμων. Βγαίνοντας, κρατούν από μια τεράστια γκρι νάυλον σακούλα, γεμάτη ρούχα, πακεταρισμένη με αυτοκόλλητη ταινία. Έχουν παρκάρει κάπου εκεί γύρω, συχνά κλείνοντας την είσοδο κάποιου πεζόδρομου. Χωρίς αλάρμ. Και οι δυο, συνήθως, φορούν σκούρο γυαλί. Η Λένα με μαλλί βαμμένο καστανό ή ξανθό. Ποτέ κόκκινο ή μαύρο. Ντυμένη ατημέλητα, απλά, κάπως αδιάφορα. Αυτός ακολουθεί. Άλλωστε, η ιδιοκτήτρια του μικρού ρουχάδικου σε μια συνοικία της Αθήνας είναι εκείνη. Η Λένα. Ο Σπύρος κάνει άλλη δουλειά. Μόλις το «εμπόρευμα» πουληθεί, θα εμφανιστούν και πάλι.

Η ΒΙΟΛΊΣΤΡΙΑ

Μαλλί κατσαρό. Κοντή, λεπτή. Καστανή. Σχεδόν άβαφτη. Μόλις μπει στην αυλή της ταβέρνας, χαμογελάει ουδέτερα προς όλες τις κατευθύνσεις. Βάζει το βιολί στο λαιμό και σηκώνει το δοξάρι. Αρχίζει μ’ ένα παλιό, νοσταλγικό τραγούδι, όπως το «Δυο πράσινα μάτια», μετά κάτι σύγχρονο, όπως το «Η αγάπη είναι ζάλη». Τέλος κάτι ξένο, π.χ. το « Ότσι Τσόρνια». Δυόμισι τραγούδια. Πλησιάζει τα τραπέζια, με ένα αδιόρατο χαμόγελο και μια κλίση του κορμιού προς τα μπροστά. Αν κάποιος από μια παρέα βγάλει χρήματα, ξαναχαμογελάει. Παίζει ακόμα μισό τραγούδι. Αν την ρωτήσεις, θα σου πει πως είναι από τις πρώην «σοσιαλιστικές χώρες», με σπουδές και καλή δουλειά, εκεί. Τώρα, τριάντα περίπου χρόνια, είναι εδώ. Βγαίνει. Καβαλάει ‒με το βιολί στην πλάτη‒ το μηχανάκι και τρέχει στο επόμενο μαγαζί. Τρία χιλιόμετρα ακτίνα απ’ την Ομόνοια. Βάλια. Ή Λαρίσα.

ΣΆΚΗΣ, Ο ΠΟΔΗΛΆΤΗΣ

Ανάμεσα στα 60 και τα 70. Δείχνει λίγο νεότερος. Λιγνός. Μένει σ’ ένα στενό, προς τη Βάθης. Από την είσοδο του παλιού διώροφου, όπου μένουν κι άλλοι εργένηδες, βγαίνει σπρώχνοντας το ποδήλατο. «Λιγνό» κι αυτό, αθλητικό. Καβαλάει και χάνεται. Πότε ’δω, πότε ’κει. Σχεδόν καραφλός. Φοράει γυαλιά με χρυσό σκελετό. Και μπερέ ή τραγιάσκα. Αν τον ξέρεις, θα σε χαιρετήσει. Αν τον ξέρεις πολύ, μπορεί να φρενάρει, για ν’ ανταλλάξετε δυο κουβέντες. Πότε είναι με τους «αγανακτισμένους», πότε κοιτάει προς τη «Χρυσή Αυγή», πότε έχει δυο καλά λόγια για τον Τσίπρα. Πριν από καιρό, αυτά. Τώρα; Συνταξιούχος ταξιτζής. Κάποτε έμενε με τη μάνα του στη γωνία, στο ετοιμόρροπο διατηρητέο. Όταν αυτό πουλήθηκε, η μάνα του είχε στο μεταξύ πεθάνει, βρήκε ένα δωμάτιο και μετακόμισε απέναντι. Ο Σάκης, ο ποδηλάτης.

ΓΙΏΡΓΟΣ Ή ΧΑΣΆΝ

Είκοσι χρόνια στην Αθήνα. Από το νομό Ξάνθης. Τα ελληνικά του λίγα, σπασμένα. Χασάν. Τον φωνάζουν Γιώργο. Έτσι του είπαν στο αστυνομικό τμήμα του Μεταξουργείου. Μαλλί μαύρο, σγουρό, πυκνό. Και ένα χρυσό δόντι. Γυρίζει με τρίκυκλο. Με δέκα χιλιόμετρα την ώρα. Μισογεμάτο με παλιά περιοδικά και άχρηστα χαρτιά. Χωμένος με τη σκυλίτσα του τη Νόρα στο βάθος ενός άδειου διατηρητέου. Κλειδαμπαρώνεται εκεί. Ο γιός του, μετά από το γάμο του (με νταούλια, κλαρίνα και πίπιζες) μετακόμισε. Μένει κάπου εκεί κοντά. Η γυναίκα του Γιώργου ‒δηλαδή του Χασάν‒ νεφροπαθής από μικρή ηλικία, έπαθε εγκεφαλικό πριν από δέκα χρόνια. Έμεινε η μισή. Συνήλθε. Την έβγαζαν και βόλτα στον πεζόδρομο. Την έστειλε πίσω, στην Ξάνθη. «Τι να την κάνω εδώ;» Στη μάνα της. Κι αν θα πέθαινε, πάλι εκεί θα την έστελνε. Στην Αθήνα δεν έχει νεκροταφείο για μουσουλμάνους. Ζει; Αν τον ρωτήσεις, μάλλον δεν ξέρει.

ΝΊΝΑ, Η ΑΝΑΡΧΙΚΙΆ

Δούλευε σ’ ένα βιβλιοπωλείο με κόμικ. Περασμένα τα 40, όμορφη. Μετά έφτιαχνε κοσμήματα. Μετά σ’ ένα στέκι με είδη από την Ταϋλάνδη και σ’ ένα ουζερί στην Κωλέττη. Εξάρχεια πάντα. Όταν τέλειωσε το λύκειο, φοίτησε κάπου. Για λίγο. Δούλεψε και σ’ ένα δήμο, με πρόγραμμα του ΟΑΕΔ. Και στο μαγαζί του πατέρα της, όταν ζούσε. Εκτός από τα συγκροτήματα μέταλ, της αρέσει και η όπερα. Και η ποίηση. Εναντιώνεται σε κάθε τι «εθνικό» και «κρατικό». Της αρέσει όμως ο Ελύτης. Κι ο Θεοδωράκης. Μένει στη Φιλαδέλφεια. Μόνη. Κυκλοφορεί μ’ ένα «παπάκι». Τραγουδάει σ’ ένα γκρουπάκι. Η Νίνα. Την βρίσκεις συχνά σ’ ένα μπαράκι στη Σολωμού. Ψιλοσυζήτηση. Λίγη πολιτική, λίγο τέχνη, λίγο για κάποιους γνωστούς. Οργανώνουν και πάρτι σε καταλήψεις. Μπύρα, ξεροσφύρι. «Φτύνει» τους αστούς. Πρέπει να φύγει. Το πρωί ‒πάλι‒ αρχίζει δουλειά στις οχτώ.

ΟΜΟΛΟΓΏ ΌΤΙ ΔΕΝ ΈΧΩ ΆΜΕΣΗ ΣΧΈΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΟΜΌΝΟΙΑ. ΓΕΙΤΟΝΙΆ ΜΟΥ (ΚΑΙ ΣΗΜΕΊΟ ΑΝΑΦΟΡΆΣ) ΕΊΧΑ ΤΗΝ ΠΛΑΤΕΊΑ ΑΜΕΡΙΚΉΣ. ΑΡΓΌΤΕΡΑ, ΔΕ, ΑΝΑΚΆΛΥΨΑ ΠΩΣ ΉΜΟΥΝΑ ΚΥΨΕΛΙΏΤΗΣ. ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΈΝΩ. ΑΥΤΌ, ΩΣΤΌΣΟ, ΔΕΝ ΣΗΜΑΊΝΕΙ ΠΩΣ Η ΟΜΌΝΟΙΑ ΔΕΝ ΜΠΉΚΕ ΜΕ ΚΆΠΟΙΟ ΤΡΌΠΟ ΣΤΗ ΖΩΉ ΜΟΥ. ΛΕΑΝΔΡΟΣ ΣΛΑΒΗΣ

Αυτές οι για πολλές δεκαετίες διελεύσεις μου από την πλατεία μού επιτρέπουν να διατηρώ ακόμα και σήμερα ζωντανές εικόνες από τις διαδοχικές μεταμορφώσεις της. Μεταμορφώσεις για την αναγκαιότητα των οποίων συχνά αναρωτιέμαι. Γιατί, άραγε, πολλοί δημοτικοί άρχοντες διακατέχονται από μία εμμονή να αλλάζουν πατόκορφα τα φώτα…, εεε συγγνώμη, τη μορφή κάποιων πλατειών χωρίς προφανή ανάγκη ανάπλασης; Πρόκειται μήπως για ματαιοδοξία να συνδέσουν το όνομά τους με τη νέα διαμόρφωση (παρότι κινδυνεύουν έτσι να βρεθούν υπόλογοι για κακοποίηση του αστικού τοπίου αν αυτή δεν άρεσει και να κατηγορηθούν για έλλειψη σεβασμού προς την παράδοση); Αν ναι, λάθος τους! Οι πόλεις έχουν ανάγκη να διατηρούν την παραδοσιακή τους όψη όπου αυτή δεν ενοχλεί. Παρένθεση: το αστείο της υπόθεσης είναι πως αυτές οι συχνότατα άσκοπες αναπλάσεις οργανώνονταν την ίδια εποχή που σε άλλες πλατείες που ανασκάπτονταν εκ βάθρων εξαιτίας έργων (π.χ. υπόγειων χώρων στάθμευσης) υπήρχε ρητή απαίτηση οι ισόγειες επιφάνειες (δηλαδή οι πλατείες) να επανέλθουν «στην προτεραία τους κατάσταση»! Από αυτή την τάση, πάντως, δεν γλίτωσε ούτε η Ομόνοια (η πλατεία της εννοείται). Και υπέστη τις μεταμορφώσεις της. Την προπολεμική της μορφή με τις Μούσες της περιόδου 1930-1936 προφανώς δεν την γνώρισα. Ό,τι έρχεται στο νου μου οφείλεται στις φωτογραφίες που κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο και σε κάτι οικογενειακές καρτ-

ποστάλ. Ανάλογα, δεν θυμάμαι ούτε καν αμυδρά τη μορφή της στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, όταν ακόμα ήταν προσβάσιμη στο κοινό και με μορφή πραγματικής πλατείας. Πάντως, οι εικόνες της εκείνων των περιόδων και παρά τις κατά καιρούς αλλαγές, την κατατάσσουν στη χορεία των ονομαστών νεοκλασικών πλατειών ή πλατειών της belle-époque των ευρωπαϊκών πόλεων ως Ομόνοια Platz. Αυτή η μορφή, ωστόσο, δεν έμελλε να μακροημερεύσει περαιτέρω. Δεκαετία του ’50 και δεν έμεινε τίποτε που να θυμίζει την παλιά Ομόνοια. Η κυκλοφορία των οχημάτων περιέκλεισε περιφερειακά την πλατεία, οι πεζοί δεν είχαν πλέον πρόσβαση σε αυτήν (με εξαίρεση κάποιους θαρραλέους και το πλήθος τις βραδιές αθλητικών πανηγυρισμών), τα νεοκλασικά της στοιχεία εξαφανίστηκαν και τη θέση τους πήρε μία εσωτερική υδάτινη επιφάνεια μέσα σε ένα ακανόνιστο πεντάγωνο (και αυτή μέσα σε μία εξωτερική υδάτινη επιφάνεια με περίμετρο ακανόνιστου εξαγώνου), την οποία περιέβαλλε μια επιφάνεια στην αρχή με σκληρό υλικό και αργότερα με γκαζόν. Διατήρησε, ωστόσο, τη μορφή της κυκλικής πλατείας, αν και σήμα κατατεθέν της ήταν πλέον τα σιντριβάνια της και, ιδιαίτερα, εκείνος ο λοξός πίδακας! Ήταν πλέον η Ομόνοια (πλιτς-)πλάτς. Κάπου τριάντα χρόνια άντεξε ουσιαστικά αναλλοίωτη αυτή η μορφή, ωσότου γύρω στο 1988 τα πεζοδρόμια των οικοδομικών τετραγώνων που την περιστοιχίζουν εμπλουτίστηκαν με φοίνικες, καταργήθηκε –προς μεγάλη λύπη πολλών πρωτευουσιάνων– το λοξό σιντριβάνι και μέσα στην κεντρική υδάτινη επιφάνεια τοποθετήθηκε το από γυάλινες πλάκες γλυπτό του Κώστα Βαρώτσου «Δρομέας». Κατά τα άλλα, βέβαια, η Ομόνοια διατηρούσε τη μορφή μη προσβάσιμης «πλατείας» ακόμα και στην περίοδο Ομόνοια glass. Η οποία, όμως, δεν επέζησε καλά καλά μια δεκαπενταετία. Αρχές του 21ου αιώνα και η πλατεία υπέστη την κατά την άποψή μου –«de

gustibus et coloribus non est disputandum»– χειρότερη μεταμόρφωσή της. Ναι μεν κατέστη εκ νέου προσβάσιμη για τους πεζούς, αλλά με τη διακοπή της περιφερειακής κυκλοφορίας και με το νέο επίμηκες σχήμα της έπαψε να εκπέμπει την αίσθηση της πλατείας. Περισσότερο έμοιαζε με φαρδύ επίμηκες πεζοδρόμιο. Επιπλέον, έχασε τους πίδακές της, στερήθηκε τους φοίνικές της, αλλά και τον «Δρομέα» της, ο οποίος είχε καθιερωθεί ως το νέο της τοπόσημο. Αυτός μεταφέρθηκε σε άλλη πλατεία της Αθήνας. Γιατί δεν προβλέφθηκε επαναφορά του μετά τη νέα διαμόρφωση και με ποιο κριτήριο επιλέχθηκε η νέα του θέση δεν γνωστοποιήθηκε — αν και δεν είναι δύσκολο να το υποθέσει κανείς. Πρόσθετα, κυριάρχησε μία σκληρή επιφάνεια, η οποία πρόσφερε στέκι σε κάθε «πικραμένο». Τέλος, το σημαντικότερο, η πλατεία απώλεσε τον «δημοκρατικό» χαρακτήρα της. Μέχρι τότε «έβλεπε» (και την έβλεπαν) το ίδιο γύρω-γύρω, δηλαδή η όψη της, από οποιονδήποτε δρόμο που συνέκλινε σε αυτήν και αν την κοίταζε κάποιος, ήταν πάνω-κάτω εξίσου καλή (ή κακή), καθώς το περιφερειακό ρείθρο της ήταν ισοϋψές, ακολουθώντας την κλίση του οδοστρώματος που περιέβαλλε την πλατεία. Με τη νέα διαμόρφωση η πλατεία «έβλεπε» πλέον προς την οδό Αθηνάς (προσφέροντας το «προφίλ» της προς τις υπόλοιπες κατευθύνσεις), ενώ, με την απόλυτη οριζοντίωσή της και τη συνακόλουθη ύψωση ενός τοιχίου προς την απέναντι πλευρά (σε συνδυασμό με τη συγκέντρωση διάφορων αντιαισθητικών απολήξεων προς τα εκεί), έστρεψε τα «οπίσθιά» της προς την οδό Γ’ Σεπτεμβρίου! Ήταν πλέον η Ομόνοια trash! Δυστυχώς, αυτή η επαίσχυντη μορφή επέζησε. Ευτυχώς, μόνο κάτι λιγότερο από μία 20ετία. Το 2020 επιχειρήθηκε μία βελτίωση της κατάστασης. Επανήλθαν οι πίδακες και έδωσαν με το φωτισμό τους χρώμα –και δροσιά τις ζεστές ημέρες–στην περιοχή, τα νέα ξενοδοχεία και καφέ γύρω-γύρω της χάρισαν μια άλλη λάμψη, πιο μοντέρνα. Η πλατεία, όμως, παρέμεινε «μη πλατεία». Και, το κυριότερο, παρά τη σχετική βελτίωση, τα «οπίσθιά» σου εξακολουθούν να είναι στραμμένα προς την ίδια κατεύθυνση… Ομόνοιά μας!

UMBERTO DAVOLI

Κανείς δεν μπορεί να πει ότι έχει επισκεφτεί την Αθήνα χωρίς να έχει περάσει από την Ομόνοια. Την παλμική καρδιά της Αθήνας. Τη γενεσιουργό κοιλιά της μητρόπολης. Το σπλαχνικό σύμβολο μιας σημερινής Βαβυλώνας στην οποία διασταυρώνονται δρόμοι, γεγονότα, συναισθήματα, χαοτικά και σκονισμένα, ανακατεύοντας στην ψυχή τη βεβαιότητα μιας εφήμερης και μοιραίας ύπαρξης. Σκιές γιγάντων που προηγήθηκαν και επιφανή τσαλακωμένα φαντάσματα καθρεφτίζονται στη φθαρμένη άσφαλτο και στα μουδιασμένα πεζοδρόμια. Κουρασμένοι βρυχηθμοί ξεχασμένων πλέον τιτανομαχιών αναμειγνύονται με τους καθημερινούς θορύβους των ανώνυμων και απογοητευμένων ημερών. Και στις υγρές, βροχερές νύχτες, οι μακρινές φωσφορίζουσες λάμψεις υπόσχονται δελεαστικές περιπέτειες που δεν θα εκπληρωθούν. Τα πάντα καταβροχθίζει η αχανής πλατεία, για να ξερνάει μετά την άτυχη κατεύθυνση των μπερδεμένων δρόμων. Οδός Αθηνάς, η πύλη προς τα παγανιστικά θέλγητρα της Ακρόπολης, της Πλάκας, της θορυβώδους Αγοράς. Οδός Πειραιώς, ο ομφάλιος λώρος που ενώνει την Αθήνα με τον Πειραιά, φορτωμένος με μπαχαρικά και ρεμπέτικα. Οδός Σταδίου, εισιτήριο πρόσκλησης στα «καλά σαλόνια» του Συντάγματος και της Βουλής. Οδός Πανεπιστημίου, με την ακροβατική αρχιτεκτονική του Σίλερ. Οδός Πατησίων, με το αξεπέραστο δίδυμο Μουσείου/Πολυτεχνείου. Οδός 3ης Σεπτεμβρίου, συναρπαστικό μονοπάτι στις εξωτικές φτωχογειτονιές της Πλατείας Βάθης και της Βικτωρίας. Οδός Αγίου Κωνσταντίνου, απόδραση από την Αθήνα προς την Κόρινθο και τα Ελευσίνια μυστήρια. Ομόνοια, διεθνές διαβατήριο για τους χαμένους παραδείσους της επιλεγμένης πόλης και σκοτεινή κατάβαση προς τους κολασμένους κύκλους του μετρό, στην είσοδο του οποίου ένας ζητιάνος, στο ρόλο του Χάροντα, ζητά το αντίτιμο που επιτρέπει την πρόσβαση στον Άδη. Άπειρες επεμβάσεις πλαστικής χειρουργικής προσπάθησαν να βάλουν πρόσωπο σε αυτό το πεισματάρικο και ανεξήγητο τετράγωνο, αλλά πάντα αποδεικνύονταν ελλιπείς και ανεπαρκείς. Το μυστήριο της γοητείας αυτού του τόπου/συμβόλου παραμένει άλυτο και ανεξήγητο. Η αυθεντικότητά του δεν βρίσκεται στα μνημεία, στα συντριβάνια, στα κτίρια, αλλά ίσως στην άρρητη μαρτυρία των ανθρώπινων προκλήσεων και ηττών που υποδηλώνουν τη χαοτική ανάπτυξη μιας σαγηνευτικής και αινιγματικής μητρόπολης.

Η CLEVERMARKET ιδρύθηκε το 1990, με πάνω από 30 χρόνια εμπειρίας, είναι μία εταιρεία που εξειδικεύεται στα ηλεκτρονικά προϊόντα και ακολουθώντας τις τεχνολογικές εξελίξεις κατάφερε να διευρύνει την ποικιλία και την ποσότητα των κωδικών της. Το 2006 δημιούργησε ένα από τα πρώτα e-shop στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα τα χιλιάδες προϊόντα της να γίνουν ακόμα πιο εύκολα προσβάσιμα στον καταναλωτή. Μέχρι και σήμερα, με επαγγελματισμό και αξιοπιστία, στην CLEVERMARKET μπορείτε να βρείτε οτιδήποτε αφορά τον κόσμο της ηλεκτρονικής τεχνολογίας. Με έμφαση στα έξυπνα, πρωτότυπα προϊόντα, όπως συστήματα ασφαλείας και επίβλεψης χώρου, gadgets, αξεσουάρ και είδη αυτοκινήτου, είδη οικιακής χρήσης και προϊόντα υγείας και ομορφιάς, η CLEVERMARKET συνεχίζει να καταλαβαίνει τις ανάγκες μας και να βρίσκει τη λύση που θα κάνει τη ζωή μας πιο εύκολη!

WWW.CLEVERMARKET.GR ΠΕΙΡΑΙΩΣ 1 (ΕΝΤΟΣ ΣΤΟΑΣ), ΟΜΟΝΟΙΑ Τ: 210 52 26 962 - 697 037 9999 Fb: Clevermarket.gr // Ig: clevermarketgr

υ ίο εμ

βρ

Π ε ι ρ α ι ώ

Κ

ω

ν/

πτ

υ

ν

ο

Σε

ίο

υ

ς

γ

3η

Α

ΗΛΕΚΤΡΑ ΤΖΩΡΤΣΟΥ

ς

δ ίο

ην

τ η μ ί

τα υ

Αθ

ε π ι σ

Σ

άς

Π α ν

ΠΕΙΡΑΙΩΣ Χαράχτηκε από τους Βαυαρούς γεωμέτρες Μπέρναρτ και Χόλτερ και το 1836 είχε ήδη κατασκευαστεί σε μήκος 8 χλμ. Είναι η πρώτη αμαξιτή οδός της Αθήνας. Το 1842 είχαν επιβληθεί διόδια για τις διερχόμενες άμαξες. Η εγκατάσταση του εργοστασίου μεταξουργίας (1854) και του εργοστασίου αεριόφωτος (1862), προσέδωσαν στην περιοχή εργατικό χαρακτήρα. Άρχισαν να πληθαίνουν και οι βιοτεχνικές εγκαταστάσεις, ενώ ακολούθησαν και τα βυρσοδεψεία. Μέχρι το Β' Π.Π. τα εργοστάσια είχαν πληθύνει στην οδό Πειραιώς, ενώ η βιομηχανική ανάπτυξη της περιοχής συνεχίστηκε και τις δύο μεταπολεμικές δεκαετίες.

ΑΓΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Το σημερινό κτίριο του Εθνικού Θεάτρου χτίστηκε την περίοσο 1895-1901 ως Βασιλικό Θέατρο, σε σχέδια Ερνέστου Τσίλλερ, με εμφανή αναγεννησιακά στοιχεία. Η επιλογή του οικοπέδου επικρίθηκε ως ακατάλληλη, καθώς η θέση του θεωρήθηκε απόμερη, αλλά και «λίαν κατωφερής», ενώ η έλλειψη ελεύθερου χώρου δεν επέτρεπε τη δημιουργία μιας, μικρής έστω, πλατείας, η οποία θα αναδείκνυε το κτίριο. Πρώτος διευθυντής του θεάτρου υπήρξε ο Άγγελος Βλάχος. Το 1930, με πρωτοβουλία του τότε υπουργού

Παιδείας Γ. Παπανδρέου, ιδρύθηκε το Εθνικό Θέατρο, με πολιτιστικούς και εκπαιδευτικούς στόχους. Το κτίριο ανακαινίστηκε από τον αρχιτέκτονα Α. Μεταξά με τη συνεργασία του σκηνογράφου Πάνου Αραβαντινού και απέκτησε νέες σύγχρονες μηχανικές εγκαταστάσεις. Η εναρκτήρια παράσταση δόθηκε στις 19 Μαρτίου 1932 με τον Αγαμέμνονα του Αισχύλου και το Θείος Όνειρος του Γρηγορίου Ξενόπουλου. Την ίδια χρονιά λειτούργησε και η Δραματική Σχολή του Εθνικού.

3ης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Η βόρεια πλευρά της Ομόνοιας, προς την 3ης Σεπτεμβρίου, είχε την πυκνότερη και πιο κοσμική κίνηση. Εκεί στεγάστηκαν και πολυτελή καφενεία. Μέχρι το 1910, στην πλατεία Ομονοίας και συγκεκριμένα μεταξύ των οδών Αγ. Κωνσταντίνου, Ίωνος και 3ης Σεπτεμβρίου, δίνονταν παραστάσεις τσίρκου πάνω στο δρόμο. Η ευρύτερη περιοχή της 3ης Σεπτεμβρίου, όταν ήταν ακόμα άχτιστη και ο δρόμος δεν είχε χαραχτεί, ήταν τόπος όπου οι γριές θεραπεύτριες μάζευαν χαμομήλια και άγρια βότανα για την παρασκευή μαντζουνιών. Πηγή: Θανάσης Γιοχάλας, Τόνια Καφετζάκη, Αθήνα. Ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία, Εστία, 2013.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΊΟΥ ο υ

Σχεδιάστηκε ως βουλεβάρτο και μάλιστα έφερε το όνομα οδός βουλεβάρτου ή μεγάλη οδός. Γνωστή κάποτε και ως η λεωφόρος με τις γαζίες. Ήταν έτοιμη από το 1859, επί δημαρχίας Γ. Σκούφου. Η κατασκευή συνάντησε πολλά εμπόδια και ήταν πολυδάπανη, διότι το έδαφος σε όλο το μήκος της ήταν πετρώδες, διασχιζόταν από ρεματιά και υπήρχαν βαθιά χαντάκια που η κάλυψή τους ήταν δύσκολη. Ήταν χώρος περιπάτου για τους Αθηναίους, αργότερα ονομάστηκε Πανεπιστημίου (λόγω του Πανεπιστημίου). Ήταν ένας από τους ωραιότερους δρόμους της πρωτεύουσας, καθώς εκτός της Τριλογίας (Ακαδημία, Πανε-

πιστήμιο, Βιβλιοθήκη) διέθετε υπέροχα αρχοντικά, τα οποία όμως δεν υπάρχουν πια. Μετά το 1910, επικράτησε το τοπωνύμιο «Δαρδανέλλια» για την αρχή της οδού, το οποίο διατηρήθηκε για τρεις περίπου δεκαετίες. Προέκυψε γιατί εκεί υπήρχαν δύο κοσμικά ζαχαροπλαστεία, το ένα απέναντι από το άλλο. Το πρώτο που άνοιξε ήταν του Γιαννάκη (Πανεπιστημίου 5), το 1905, και ακολούθησε το Ντορέ (Maison Doree) το 1908 (Πανεπιστημίου 2). Κανένας δεν μπορούσε να περάσει χωρίς να σχολιάσει. Τα δύο ζαχαροπλαστεία συναγωνίζονταν ποιο θα κερδίσει την πιο κομψή και κοσμική πλατεία της Αθήνας.

ΣΤΑΔΙΟΥ Από τις πρώτες που χαράχτηκαν στην Αθήνα. Το όνομά της το οφείλει στην αρχική πρόβλεψη να φτάνει ως το Στάδιο. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1850 ήταν ακόμα απόκεντρη και αδιάβατη και την διέσχιζε ρέμα βάθους τριών μέτρων, το οποίο κατέβαινε από τον Λυκαβηττό μέσω της οδού Κοραή και κατέληγε στην οδό Πειραιώς. Ξύλινες γέφυρες συνέδεαν τις δύο πλευρές του δρόμου. Η κακή κατάστασή τους και ο υποτυπώδης φωτισμός έκαναν επικίνδυνη τη διάβαση. Όταν καλύφθηκε το ρέμα (1857), φυτεύτηκαν ακακίες, γι’ αυτό ονομαζόταν και «Λεωφόρος των Ακακιών». Το 1911 ο Δήμος τις ξερίζωσε. Μετά τον Β’ Π.Π. μετονομάστηκε σε οδό «Τσώρτσιλ», ονομασία που δεν επικράτησε ποτέ. Στη Σταδίου δημιουργήθηκαν κάποιες από τις πρώτες κινηματογραφικές αίθουσες αλλά και τις πιο πολυτελείς, γι’ αυτό έχει χαρακτηριστεί και «οδός του κινηματογράφου».

ΑΘΗΝΑΣ Από τους πρώτους δρόμους που χαράχτηκαν (1835), όταν η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα και από τους πρώτους που ηλεκτροφωτίστηκαν με λαμπτήρες (1904). Ονομαζόταν και «οδός των θαυμάτων», γιατί εκεί εμφανίζονταν «θεραπευτές» που πουλούσαν με τη βοήθεια αβανταδόρων παράδοξα σκευάσματα, υπαίθριοι οδοντίατροι που «δρούσαν» επιτόπου, αθλητές χειροδύναμοι που πραγματοποιούσαν εντυπωσιακά «κατορθώματα» και άλλοι που επεδείκνυαν «τέρατα της φύσεως» — γι’ αυτό είχε επίσης και την επωνυμία «οδός των τεράτων». Εκεί άλλωστε, δίπλα στο υπόγειο καφέ-σαντάν του Μπάγκειου, υπήρχε και το «υπόγειο των θαυμάτων», όπου

τελάληδες καλούσαν τους περαστικούς να περάσουν για να δουν «μια κομμένη κεφαλή που κινείται και μιλεί» ή «ένα μοσχάρι με πέντε πόδια». Χαρακτηριστικοί ήταν και οι λοταρτζήδες που έστηναν τις λοταρίες τους στην οδό Αθηνάς. Ειδικά από την παραμονή Πρωτοχρονιάς μέχρι τα Θεοφάνεια, στηνόταν εκεί μεγάλο υπαίθριο παιχνίδι για την καλή νέα χρονιά. Την περίοδο του Μεσοπολέμου, η Αθηνάς, όπως και η ευρύτερη περιοχή, φιλοξένησε πρόσφυγες μικροπωλητές, σαράφηδες, μικροεπαγγελματίες. Ο δρόμος εγκαταλείφθηκε σταδιακά από τους παλαιούς κατοίκους του, ενώ οι οικίες του θα στέγαζαν κυρίως ξενοδοχεία δεύτερης και τρίτης κατηγορίας.

ΨΑΡΟΤΑΒΕΡΝΆΚΙ-ΟΥΖΕΡΊ

«Ο ΑΝΔΡΈΑΣ»

Για να μιλήσει κανείς για την ψαροταβέρνα του Ανδρέα χρειάζεται να πιάσει το νήμα από το 1919 και τη Μυτιλήνη, όπου ο προπάππος του σημερινού ιδιοκτήτη πρόσφερε στο καφενείο του παραδοσιακό μυτηλινιό ουζάκι με ελιές λαδοτύρι και ντομάτα. Το 1954, ο εγγονός του, Ανδρέας, αποφασίζει να αφήσει πίσω του το νησί και το καφενεδάκι στην παραλία των Βατερών και καταφθάνει στο λιμάνι του Πειραιά, έχοντας στις αποσκευές του το όραμα για μία καλύτερη ζωή και την παράδοση του τόπου του. Έτσι, ανοίγει ένα μικρό παραδοσιακό ουζερί στη Θεμιστοκλέους, το οποίο, πέρα από τα λαχταριστά ψάρια και θαλασσινά που σέρβιρε, λειτουργούσε και ως «πρακτορείο» για τα καλούδια που έστελναν οι συντοπίτες των εν Αθήναις Μυτιλινιών από το νησί, αλλά και για το πρωινό κονιάκ και ούζο των οικοδόμων πριν τη δουλειά. Η κουζίνα αποκτά τα δικά της ολόφρεσκα ψάρια και θαλασσινά και ένα αεράκι νησιώτικο αρχίζει να φυσά στο κέντρο της Αθήνας. Το 2000 ήρθε η σειρά του Μπάμπη Κουγκούλιου –σημερινού και τρίτης γενιάς ιδιοκτήτη– να πάρει τα ηνία της οικογενειακής επιχείρησης από τον πατέρα του, διανθίζοντας την κουζίνα και συνεχίζοντας τη διαδρομή αυτής της ψαροταβέρνας που κατάφερε να γίνει στέκι για γενιές Αθηναίων. Σήμερα, το άλλοτε μικρό μαγαζάκι μοιάζει με ένα μικρό χωριό, αφού έχει τη δική του ανοιχτή στοά και τριγύρω τις πολλές αίθουσες, έτοιμες να φιλοξενήσουν τις πιο απαιτητικές παρέες ψαροφαγάδων, με φρέσκο ψάρι, σαγανάκι, χταποδοκεφτέδες, ψαρόσουπα, μπουρεκάκια γαρίδας, λακέρδα και πολλά άλλα· και φυσικά με τα καλύτερα ούζα και τσίπουρα ανά χείρας.

ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΈΟΥΣ 18, ΑΘΉΝΑ Τ: 210 382 1522 Fb: Ψαροταβερνάκι - Ουζερί «Ο Ανδρέας»

ΦΏΝΤΑΣ ΛΑΔΗΣ

ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ

UMBERTO DAVOLI

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΣ

ΜΙΑ ΑΠΛΗ ΒΟΛΤΑ

Η ΟΜΌΝΟΙΑ ΘΑ ΕΊΝΑΙ ΠΆΝΤΑ ΤΟ ΡΑΝΤΕΒΟΎ ΣΤΟΝ ΜΠΑΚΆΚΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΈΟΝ, ΚΑΙ ΑΣ ΜΗΝ ΥΠΆΡΧΟΥΝ ΠΙΑ ΟΎΤΕ ΤΟ ΈΝΑ ΟΎΤΕ ΤΟ ΆΛΛΟ. ΘΑ ΕΊΝΑΙ ΒΉΜΑΤΑ ΒΙΑΣΤΙΚΆ ΣΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΜΈΡΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΆΛΛΗΛΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΈΣ ΠΟΛΎΧΡΩΜΟΥ ΠΛΉΘΟΥΣ. ΌΤΑΝ ΠΈΣΕΙ ΤΟ ΣΚΟΤΆΔΙ, ΘΑ ΕΊΝΑΙ ΣΚΙΈΣ, ΣΥΝΑΛΛΑΓΈΣ ΧΈΡΙ ΜΕ ΧΈΡΙ, ΚΑΙ Ο ΠΆΓΚΟΣ ΜΕ ΤΙΣ ΠΡΏΤΕΣ ΠΡΩΙΝΈΣ ΕΦΗΜΕΡΊΔΕΣ. ΘΑ ΕΊΝΑΙ ΠΆΝΤΑ Η ΠΙΟ ΌΜΟΡΦΑ ΆΣΧΗΜΗ ΠΛΑΤΕΊΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΈΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΌΛΗΣ. Θεανώ Μανουδάκη

Τυχερός είσαι όταν έχεις ιδέες και αυτές πραγματώνονται. Ακόμη πιο τυχερός όταν έχεις γύρω σου ανθρώπους που λένε με νεανική ορμή «Μέσα, πάμε!» Δευτέρα βράδυ λοιπόν, με κρύο και βροχή, περιδιαβήκαμε την πληγωμένη, μα αντέχουσα, Ομόνοια. Καμία σημασία δεν έχει τι συζητήθηκε, τι είδαμε, τι κάναμε και πού καταλήξαμε. Σημασίες διαφορετικές για τον καθένα, διαφορετικές θύμησες, διαφορετικά προχωρήματα. Ο Φώντας, ο Φίλιππος, ο Ουμπέρτο, ο Γιάννης, μαζί με τη Θεανώ –την ειδικών αποστολών φωτογράφο μας– γράφουν σε αυτό το αφιέρωμα, ο καθένας με τον τρόπο του και τη θέλησή του. Η «Ομόνοια ζει», με αυτό τον δικό της λαϊκό, περίεργο και αντιφατικό τρόπο. Ζει και περιμένει πάλι να μας ενώσειομονοήσει όταν θα έρθει το πλήρωμα του χρόνου. Χρύσανθος Ξάνθης

ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ ΞΑΝΘΗΣ

ΘΕΑΝΩ ΜΑΝΟΥΔΑΚΗ

AI

Η «ΣΟΦΊΑ» ΚΑΙ ΕΜΕΊΣ ΤΟΥ ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ ΞΑΝΘΗ Η προσπάθεια να κυκλώσεις ένα θέμα από όσες περισσότερες οπτικές είναι δύσκολο μα και ενδιαφέρον εγχείρημα. Πόσο μάλλον όταν το θέμα έχει στο κέντρο του την Τεχνητή Νοημοσύνη, που τα τελευταία χρόνια κυριαρχεί, από την επιστημονική κοινότητα μέχρι και τους απλούς ανθρώπους. Παρανοήσεις, παρεξηγήσεις, διαφωνίες, φοβίες, υπερθεματίσεις, συνθέτουν ένα άνευ προηγουμένου πεδίο για έρευνα, αναζήτηση και στοχασμό. Σε αυτό το αφιέρωμα δίνουμε τον λόγο σε ανθρώπους από διαφορετικούς χώρους, επαγγέλματα και ηλικίες. Έτσι, δημιουργείται ένα ενδιαφέρον ψηφιδωτό, που βεβαίως αδυνατεί να καλύψει πλήρως το πεδίο που προανέφερα. Το ΑΙ ή, σαν καρικατούρα, η αγαπημένη μας Sophia, το ρομπότ, είναι απλά η ορατή πλευρά της εξέλιξης της τεχνολογίας. Υπάρχει και μία αόρατη, που ήδη έχει παραχθεί, ενώ συνάμα νέες προκλήσεις αντιμετωπίζονται από ερευνητικά κέντρα που εμείς δεν μπορούμε καν να διανοηθούμε. Η Sophia, λοιπόν, απλά κάποια στιγμή εμφανίστηκε στους «ιθαγενείς» σαν «καθρεφτάκι», για να μας θαμπώσει και να μας γοητεύσει — ή και να μας ανησυχήσει. Το πότε και πώς κοινοποιούνται οι «ορατές πυραμίδες» είναι θέμα πολιτικής, εξουσίας και σχεδίων. Που βέβαια με/μας/σας υπερβαίνει. Τα επόμενα χρόνια, λοιπόν, οι ανθρώπινες κοινωνίες θα έχουν να αναμετρηθούν με τη θεότητα-παντοδυναμία της τεχνολογίας και όχι απλά με τη μία ή άλλη καινοτομία, με ένα ρομπότ ή μια ανακάλυψη. Το πρόβλημα έχει βαθιές ρίζες, ίσως από την εποχή της Βιομηχανικής Επανάστασης, και έχει να κάνει με το ποιος είναι ο στόχος των ανθρώπινων κοινωνιών. Οι μονόδρομοι ποτέ δεν βοηθούν στην εξέλιξη. Ήδη αναπτύσσεται ένα κύμα αμφισβήτησης, προβληματισμού, εναντίωσης από πολλές διαφορετικές πλευρές. Από τους ίδιους τους επιστημονικούς κύκλους, από φιλοσόφους και διανοητές, από απλό κόσμο — και είναι λογικό να συμβαίνει αυτό. Χρειάζεται αμφισβήτηση, αναστοχασμό και μελέτη — και να μην αυθυποβαλλόμαστε σαν ιθαγενείς. Ερώτηση κρίσεως. Με το 5G μπορούμε να κατεβάσουμε 100 ταινίες μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα. Πόσος φυσικός, ανθρώπινος χρόνος απαιτείται για να τις παρακολουθήσουμε; Μήπως ακολουθεί μια καινοτομία που θα μπορείς να δεις τη δίωρη ταινία μέσα σε μισό λεπτό; Το θέλουμε;

«Ο εικοστός αιώνας υπήρξε η χρεοκοπία της κοινωνικής ουτοπίας. Ο εικοστός πρώτος θα είναι η χρεοκοπία της τεχνολογίας».

NASSIM NICHOLAS TALEB , 1960-, ΑΜΕΡΙΚΑΝΟ ΛΙΒΑΝΈΖΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΌΓΟΣ

«Η πιο ριζοσπαστική, δίκαιη και απελευθερωτική αλλαγή στον “αιώνα της Τεχνολογίας” δε θα προέλθει από αυτή την ίδια, αλλά από την αντιθετική ανάδυση μιας νέας αντίληψης για το τι σημαίνει να είσαι και να παραμένεις άνθρωπος». ΤΆΚΗΣ

ΖΗΤΩ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ

Σκανάρετε και διαβάστε

ΣΚΙΤΣΟ ΤΗΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΑΣ ΜΠΉΤΟΥ

Νικήτριας πρώτου βραβείου στον διαγωνισμό υποτροφιών κόμικς 2023-2024 με τίτλο «ΑΙ Stay Human» που διοργανώνει το Κέντρο Εφαρμοσμένων Τεχνών Ορνεράκης

«ΤΕΧΝΗΤΉ ΝΟΗΜΟΣΎΝΗ»: ΤΙ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΣΗΜΑΊΝΕΙ Η «ΛΈΞΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΆΣ»; ΤΗΣ ΛΊΛΙΑΝ ΜΉΤΡΟΥ Νομικός Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου & επισκέπτρια διδάσκουσα στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο Πειραιά. Επιμελήτρια και συγγραφέας του τόμου Μπορεί ο Αλγόριθμος; (ΠΕΚ, 2023).

Αναλυτές, περιοδικά και λεξικά ανέδειξαν το 2023 την «Τεχνητή Νοημοσύνη» ως «λέξη της χρονιάς». Μια αναμενόμενη επιλογή, καθώς η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) –πέραν των σημαντικών εξελίξεων σε τεχνολογικό επίπεδο– διείσδυσε στην καθημερινότητα εκατοντάδων εκατομμυρίων χρηστών. Το ChatGPT, λίγους μόνο μήνες μετά τη μαζική κυκλοφορία του, χαρακτηρίστηκε ως η ταχύτερα αναπτυσσόμενη καταναλωτική εφαρμογή στην ιστορία. Αναπτυσσόμενα και διαδιδόμενα με ραγδαίους ρυθμούς, τα συστήματα ΤΝ υποστηρίζουν, κατευθύνουν ή υποκαθιστούν την ανθρώπινη απόφαση σε κρίσιμες διαστάσεις της ύπαρξής μας, από τη διάγνωση μιας σοβαρής ασθένειας και το σχεδιασμό του θεραπευτικού πρωτοκόλλου έως τους όρους λήψης (ή μη λήψης) ενός δανείου ή την πρόσκληση σε συνέντευξη για θέση εργασίας. Ο «παροξυσμός αισιοδοξίας» για την Τεχνητή Νοημοσύνη ή τον «εκδημοκρατισμό» της, όπως χαρακτήρισαν πολλοί τη διάδοση της λεγομένης «παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης» (Generative AI) που απαντά σε ερωτήσεις και συντάσσει κείμενα, επιστολές, εργασίες, συνοδεύεται από –συχνά αντίστοιχα έντονους– προβληματισμούς για τους όρους, τα όρια και τις επιπτώσεις της ανάθεσης ανθρώπινων δραστηριοτήτων σε τέτοια συστήματα. Η Siri και η Alexa είναι πολύτιμοι βοηθοί; Ή, παρέχοντάς μας την υποστήριξή τους, παίρνουν (μοιραία) και τον έλεγχο των πληροφοριών μας άρα και της ζωής μας; Ένα σύστημα αξιολόγησης προσώπων (εργαζομένων, υποψηφίων δανειοληπτών κ.ά.) που βασίζεται σε αλγοριθμικό profiling, κρίνεται περισσότερο αξιόπιστο και αντικειμενικό από τον ανθρώπινο κριτή;

Εμπιστευόμαστε τον αλγόριθμο να δικάσει, να αξιολογήσει τις αιτήσεις για ένα επίδομα ή μας ανησυχεί η «έλλειψη ενσυναίσθησης»; Συνδεόμενη με την προσδοκία να εκτοξεύσει τις δυνατότητες της ανθρώπινης νοημοσύνης και να διευρύνει τα όρια κατανόησης (και τιθάσευσης;) του κόσμου, η ιδέα της υποκατάστασης «από τα ρομπότ» προκαλούσε –και εξακολουθεί να προκαλεί– ταυτόχρονα δέος, αν όχι φόβο. Όταν ο Brad Smith, ο Πρόεδρος της Microsoft, δηλώνει ότι εντός των επόμενων δώδεκα μηνών δεν υπάρχει πιθανότητα ανάπτυξης υπερευφυούς ΤΝ, μιας νοημοσύνης πιο έξυπνης σε –σχεδόν– κάθε τομέα, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών αλλά και των «ήπιων δεξιοτήτων» (όπως η δημιουργικότητα), πολλοί διαβλέπουν την προοπτική ταχείας υποκατάστασης του ανθρώπου και ένα δυστοπικό μετα-ανθρώπινο μέλλον. Ταυτόχρονα, τίθεται το ερώτημα αν είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε και να ελέγξουμε την Τεχνητή Νοημοσύνη ή μας αποθαρρύνει ήδη το ενδεχόμενο της (αναπόδραστης;) αυτονόμησής της; Η κατανόηση και πρόβλεψη της λειτουργίας των συστημάτων αυτών στον πραγματικό κόσμο μπορεί να είναι ιδιαίτερα δυσχερής ακόμη και για αυτούς που έχουν τεχνογνωσία. Η κλίμακα (του προβλήματος) είναι διαφορετική, καθώς η Τεχνητή Νοημοσύνη συσσωρεύει, επεξεργάζεται και παράγει (νέα) πληροφορία με τρόπο και σε όγκο που οι άνθρωποι δεν μπορούν ούτε να φανταστούν.

Aυτό συνοδεύεται από τη δυνατότητα χειραγώγησης των καταναλωτών μέσω της κατάρτισης προφίλ ή την άσκηση πολιτικής επιρροής σε εκατομμύρια ανθρώπους. Σύμφωνα με πρόσφατο

δημοσίευμα της Washington Post, η διάδοση του ChatGPT και άλλων συναφών γλωσσικών μοντέλων συνοδεύτηκε από αύξηση κατά 1000 % (και πλέον) των ιστοσελίδων που φιλοξενούν fake news κατά τους τελευταίους 7-8 μήνες, μια διαπίστωση που καταδεικνύει τη σχέση της παραγωγικής ΤΝ με τον κίνδυνο διόγκωσης της παραπληροφόρησης και των πιθανών συνεπειών για τους θεσμούς και τη δημοκρατία. Η τεχνολογία είναι διαχρονικά μια πηγή αλλαγών αλλά και αβεβαιότητας και κινδύνων. Ο νομοθέτης δεν παράγει τεχνολογία. Παραμένει όμως υπεύθυνος για την ένταξη των νεών τεχνολογιών στην κοινωνία και για τη διαχείριση της έντασης μεταξύ των οικονομικών και κοινωνικών πλεονεκτημάτων και των κινδύνων που συνδέονται με αυτές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση με την Πράξη για την Τεχνητή Νοημοσύνη επιχειρεί να ρυθμίσει τη χρήση της και να αποτρέψει τις δυσμενείς επιπτώσεις, φτάνοντας μάλιστα να απαγορεύει ρητά χρήσεις, όπως κοινωνική βαθμολόγηση (social scoring) για δημόσιους και ιδιωτικούς σκοπούς ή «αναγνώριση συναισθημάτων στον χώρο εργασίας».

H νομοθεσία είναι απαραίτητη αλλά δεν αρκεί. Απαιτείται ένας διαρκής αναστοχασμός και διάλογος και εν τέλει μία θεμελιακή επιλογή ως προς τους όρους και τα όρια της καινοτομίας και των χρήσεών της. Με δυο λόγια: σε ποια κοινωνία θέλουμε να ζούμε.

ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΤΥΧΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΤΟΥ ΒΑΓΓΕΛΗ ΧΩΡΑΦΑ Η τεχνητή νοημοσύνη είναι η πιο επαναστατική τεχνολογία της εποχής μας. Είναι όμως και αυτή που θέτει τα περισσότερα διλήμματα. Ένα από αυτά είναι το πώς ταιριάζει με την εθνική ασφάλεια και την άμυνα. Ως τεχνολογικό εργαλείο, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διασφάλιση των κοινών συμφερόντων μιας κοινωνίας, αλλά και για την επίθεση σε αντίπαλες χώρες. Όπως κάθε επαναστατική τεχνολογία, η τεχνητή νοημοσύνη θέτει μια σειρά από προκλήσεις για τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο. Αν και είναι ένα εργαλείο που μπορεί να φέρει μεγάλες προόδους και να βοηθήσει την κοινωνία, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί από γεωπολιτικούς αντιπάλους ή εγκληματικές ομάδες για να απειλήσει την ασφάλεια μιας χώρας. Η ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ Οι δυνατότητες ελαχιστοποίησης των ανθρώπινων κινδύνων και μεγιστοποίησης της αποτελεσματικότητας σε ένα σενάριο σύγκρουσης σημαίνουν ότι τα πρώτα ενδιαφερόμενα μέρη στο στοίχημα της τεχνητής νοημοσύνης είναι οι στρατοί. Σε πολιτικούς και ιδεολογικούς κύκλους είναι ευρύτατα διαδεδομένη η άποψη ότι όποιος ηγηθεί της κούρσας για την τεχνητή νοημοσύνη θα κυβερνήσει τον κόσμο. Οι εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης στον κόσμο της ασφάλειας και της άμυνας είναι πολλαπλές: μπορούν να επιταχύνουν την αναγνώριση υπόπτων, λόγω της ικανότητάς τους να βρίσκουν μοτίβα και να επιλέγουν εικόνες, να εκπαιδεύουν στρατιωτικό προσωπικό σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον μάχης μέσω προσομοίωσης σεναρίων, να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα των συστημάτων υπολογιστών. , να μειώσουν τον αριθμό των ανθρώπων στο πεδίο της μάχης ή να αυξήσουν την ακρίβεια των οπλικών συστημάτων. Τα αυτόνομα όπλα είναι από τα πιο αναγνωρίσιμα αυτής της νέας γενιάς. Ορισμένα συστήματα που μπορούν να επιλέξουν και να αλληλεπιδράσουν με έναν στόχο χωρίς την επέμβαση ανθρώπου, είναι ιδιαίτερα χρήσιμα σε αποστολές αναγνώρισης ή περιπολίας σε διαφορετικά πεδία. Η ικανότητα να πλησιάζουν τον στόχο τους, τα καθιστά επίσης πολύ κατάλληλα για επικίνδυνες ή μακράς διάρκειας αποστολές, μειώνοντας έτσι όλους τους κινδύνους που προέρχονται από τα χαρακτηριστικά του ανθρώπινου είδους, όπως κόπωση, άγχος, φόβος ή ηθικά διλήμματα, καθώς και τον

κίνδυνο απώλειας ευαίσθητων πληροφοριών εάν ένα άτομο συλληφθεί. Επιπλέον, η τεχνητή νοημοσύνη θα μαθαίνει από το περιβάλλον και θα επεξεργάζεται πληροφορίες σχετικά με αυτό, αυξάνοντας το βαθμό επιτυχίας των αποστολών. Η βελτιστοποίηση της επεξεργασίας δεδομένων θα βελτιώσει, με τη σειρά της, τη λειτουργία των υπηρεσιών πληροφοριών, κάτι ιδιαίτερα χρήσιμο για τα κράτη, τόσο σε περιόδους ειρήνης όσο και σε περιόδους πολέμου. Η τεχνητή νοημοσύνη προσφέρει πολλές ευκαιρίες στον στρατιωτικό τομέα και θα έδινε στρατηγικό πλεονέκτημα σε όποιον θα κατάφερνε να την ελέγξει. Έτσι, οι πόλεμοι του μέλλοντος θα μπορούσαν να διεξαχθούν από σμήνη «ρομπότ δολοφόνων», όπως είναι ευρέως γνωστά, που ενεργούν συντονισμένα ενάντια στους εχθρικούς στρατούς. Επομένως, η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης ανοίγει την πόρτα μιας νέας κούρσας εξοπλισμών. Ωστόσο, σήμερα η ιδέα της εθνικής ασφάλειας έχει μετεξελιχθεί και δεν περιορίζεται πλέον μόνο στο στρατιωτικό τομέα, αλλά είναι επίσης κατανοητό ότι υπάρχουν κοινωνικά φαινόμενα που μπορούν να απειλήσουν τη σταθερότητα ενός κράτους και μιας κοινωνίας, όπως η μετανάστευση, η παραπληροφόρηση, η έλλειψη φυσικών πόρων, το οργανωμένο έγκλημα ή η ανάπτυξη τεχνητής νοημοσύνης από αντίπαλα κράτη. Ο ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Μπαράκ Ομπάμα, τον Οκτώβριο του 2016, ο Λευκός Οίκος δημοσίευσε μια έκθεση που τόνιζε τους κινδύνους και τις ευκαιρίες της τεχνητής νοημοσύνης για την αμερικανική οικονομία και ασφάλεια. Μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, η δέσμευση του Λευκού Οίκου στην τεχνητή νοημοσύνη φαινόταν να μειώνεται. μέχρι τον Φεβρουάριο του 2019, που ανακοινώθηκε μια σειρά μέτρων για να διατηρηθεί η πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ στην τεχνητή νοημοσύνη. Την ίδια περίοδο, το Πεντάγωνο εγκαινίασε το πρόγραμμα AI Next, μια επένδυση κοντά στα 2 δισεκατομμύρια δολάρια. Όλα αυτά. στο πλαίσιο του εμπορικού πολέμου με την Κίνα, στον οποίο οι τεχνολογικοί ανταγωνισμοί παίζουν θεμελιώδη ρόλο. Για πολλούς αναλυτές, η Κίνα διαθέτει όλες τις προϋποθέσεις για να κερδίσει τον αγώνα για τη τεχνητή νοημοσύνη. Είναι μια χώρα με μεγαλύτερη

έκταση και μεγαλύτερη ποικιλία σε κλίματα και τοπία από τους ανταγωνιστές της. Επιπλέον, ο πληθυσμός είναι πολύ μεγαλύτερος και η ασιατική κουλτούρα έχει διαφορετική αντίληψη για την ιδιωτικότητα από τη δυτική κουλτούρα. Ένας μεγαλύτερος πληθυσμός σημαίνει περισσότερα δεδομένα για την τροφοδοσία των αλγορίθμων, ενώ η γεωγραφική ποικιλομορφία σημαίνει μια ποικιλία σεναρίων για την εκπαίδευσή τους. Ένα παράδειγμα αυτού είναι το Σχέδιο Ανάπτυξης Τεχνητής Νοημοσύνης του 2017, το οποίο στοχεύει να καταστήσει την Κίνα ηγέτιδα στην τεχνητή νοημοσύνη έως το 2030. Η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί, επίσης, ένα νέο χώρο σύμπραξης μεταξύ εταιρειών και κρατών, με στόχο οικονομικά οφέλη και γεωπολιτική υπεροχή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν, εκτός από στρατηγικές όπως το AI Next του Οργανισμού Προηγμένων Ερευνητικών Έργων Άμυνας, και την Εθνική Πράξη Πρωτοβουλίας AI του 2020, η οποία οδήγησε στη δημιουργία της Εθνικής Ομάδας Εργασίας για Έρευνες Πόρων AI. Ορισμένες εταιρείες συνεργάζονται με κυβερνήσεις, όπως η HP με την Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ. Από την πλευρά της, η Κίνα έχει αναπτύξει τη στρατηγική Made in China 2025 για τον τεχνολογικό της κλάδο και το σχέδιο να ηγηθεί στην τεχνητή νοημοσύνη το 2030, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί συγκεκριμένα έργα. Το 2023 ήταν η χρονιά εμφάνισης της γενετικής τεχνητής νοημοσύνης. Η χρονιά του ντεμπούτου του ChatGPT. Ως εκ τούτου, το 2024 θα είναι ένα θεμελιώδες έτος για τη ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης. Οι βάσεις έχουν ήδη μπει με διάφορες πρωτοβουλίες που βρίσκονται σε εξέλιξη. Η πιο φιλόδοξη είναι αυτή της ΕΕ, η οποία είναι αποφασισμένη να γίνει η πρώτη περιοχή στον κόσμο που θα υιοθετήσει έναν ολοκληρωμένο νόμο για τη ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης. Επίσης, οι G-7 υιοθέτησαν την 1η Δεκεμβρίου 2023 ένα διεθνή οδηγό για προγραμματιστές και χρήστες τεχνητής νοημοσύνης, ειδικά για τη γενετική τεχνητή νοημοσύνη, ο οποίος αναφέρει την ανάγκη εισαγωγής μέτρων για τη διαχείριση της παραπληροφόρησης, που θεωρείται ένας από τους κύριους κινδύνους για τους ηγέτες των G-7, λόγω των επιπτώσεών της στη χειραγώγηση της κοινής γνώμης, ειδικά την παραμονή ενός έτους που θα διεξαχθούν κρίσιμες εκλογές σε δεκάδες χώρες.

ΓΙΑ ΛΆΘΟΣ ΛΌΓΟΥΣ Ο ΠΑΝΙΚΌΣ ΜΕ ΤΟ ΑΙ ΣΤΑ ΜΜΕ OΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΆΦΟΙ ΠΟΥ «ΤΡΈΜΟΥΝ» ΤΗΝ ΤΕΧΝΗΤΉ ΝΟΗΜΟΣΎΝΗ ΕΊΝΑΙ ΣΧΕΔΌΝ ΟΙ ΊΔΙΟΙ ΠΟΥ ΦΟΒΟΎΝΤΑΙ ΚΑΙ ΤΗ ΦΥΣΙΚΉ ΝΟΗΜΟΣΎΝΗ ΤΗΣ ΣΌΝΙΑΣ ΧΑΪΜΑΝΤΆ Δημοσιογράφος Διδάσκουσα στο τμήμα Επικοινωνίας & ΜΜΕ, ΕΚΠΑ Media Trainer - Crisis Management Consultant Όχι. Ο φόβος των δημοσιογράφων για την Τεχνητή Νοημοσύνη δεν αντανακλά τη φυσική αγωνία που κάθε φορά προκαλεί το ιστορικό πέρασμα από τη μια βιομηχανική επανάσταση στην άλλη. Δεν είναι ίδιος με αυτόν που ένιωσαν οι συντάκτες εφημερίδων με την εφεύρεση του ραδιοφώνου το 1920, δεν μοιάζει με την απειλή της TV το 1938 στους radio broadcasters ούτε με τον τρόμο των τηλεοπτικών ρεπόρτερ το 1990 όταν ανέτειλε το WEB. Η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν αποτελεί νέο «ορόσημο» στην εξελικτική πορεία του οικοσυστήματος των ΜΜΕ, αλλά βελτιωμένη έκδοση εργαλείων προκειμένου να εξοικονομηθούν χρόνος και πόροι για να μείνει η ποιότητα ένα πεδίο δόξης λαμπρό για βελτίωση των media. Όσοι δημοσιογράφοι αισθάνονται την αδρεναλίνη να ρέει στο άκουσμα της ΑΙ, μάλλον αρνούνται το upskilling, ενεργοποιώντας αντανακλαστικά αυτοαναφορικότητας και αυτοσυντήρησής τους στο επάγγελμα. Ο λάθος λόγος για να φοβάσαι, όταν εργάζεσαι στα ΜΜΕ. Ο σωστός λόγος είναι η αγωνία για τις ανεξέλεγκτες συνέπειες για τη δημοκρατία και τον πλουραλισμό της λάθος χρήσης των εργαλείων ΑΙ, η εξάπλωση των deep fakenews για προπαγάνδα και χειραγώγηση της κοινής γνώμης αλλά κυρίως για εξατομικευμένη ενημέρωση σε πολίτες που τους αρέσει να ζουν στην προσωπική τους «φούσκα», χτυπώντας μόνοι τους φιλικά την πλάτη τους ότι «έτσι είναι τα πράγματα, επειδή εμείς πιστεύουμε πως έτσι πρέπει να είναι τα πράγματα». Τα μηνύματα είναι αντιφατικά και τα «στρατόπεδα» έτοιμα να πάρουν φωτιά.

To Ινστιτούτο Reuters της Οξφόρδης μιλά για παραγωγή ειδήσεων από εφαρμογές ΤΝ έως το 2026, ενώ ο δημοσιογράφος και θεωρητικός των ΜΜΕ Νίκ Νιούμαν υποστηρίζει πως δημοσιογράφοι και ειδησεογραφικοί οργανισμοί θα πρέπει «να επανεξετάσουν επειγόντως το ρόλο και το σκοπό τους». Πώς θα γίνει αυτό; Για να αντιμετωπίσουν τη νέα πρόκληση,

οι πρωτοπόροι θα προσπαθήσουν να δημιουργήσουν περιεχόμενο και εμπειρίες που δύσκολα θα μπορούν να αναπαραχθούν από ΑΙ. Η επιλογή μετάδοσης πρωτογενών ειδήσεων, οι σε βάθος αναλύσεις και η ανάδειξη θεμάτων μέσα από βιωματικές εμπειρίες που δημιουργούν δεσμούς ανάμεσα στο Μέσο και την κοινωνία, αλλά και η αξιοποίηση video και podcast, ενισχυτικά προς το ρεπορτάζ, αναφέρονται στην έκθεση του Ινστιτούτου ως συστατικά που δύσκολα μπορεί να «κοπιάρει» η ΤΝ, ως «αναχώματα» της καταστρεπτικής επέλασης των κατασκευασμένων ειδήσεων, ως «αντισώματα» στο ψέμα και την προπαγάνδα. Η λογική που ήθελε στις αίθουσες σύνταξης (και στις ελληνικές) «όλοι να τα κάνουν όλα» και κυρίως να συμφέρουν, και η πρακτική της μετατροπής αποφοίτων ΑΕΙ σε μηχανές ανάρτησης ειδήσεων, είναι αυτές που καλλιέργησαν το έδαφος για να «ανθίσουν» τα τεχνητά ρομπότ, που έστρωσαν το χαλί για έναν εύκολο περίπατο της ΑΙ στα media. Οι προκλήσεις είναι πολλές, αλλά δε συνιστούν λόγο εξοστρακισμού της ΤΝ. Οι δημοσιογράφοι δεν πρέπει να φοβούνται την ΑΙ επειδή θα… τους φάει τη δουλειά, αλλά γιατί πιθανόν, αν δεν κινηθούν σβέλτα, θα φανεί πιο έξυπνη από αυτούς. Θα πρέπει να την χρησιμοποιήσουν για βαρετές διαδικασίες, για τον καιρό ή τους σεισμούς ή για data journalism για να κάνουν ανεμπόδιστα τη δουλειά τους, στην οποία υποτίθεται ότι έχουν ταχθεί: Την αναζήτηση της αλήθειας και του ρεπορτάζ, που δυστυχώς έδωσε τη θέση του σε έναν θολό χυλό, που παρήγαγαν τα εργοτάξια των newsrooms με τους «πλαδαρούς» νοητικά συντάκτες και τους άνευρους και άβουλους «ανεβαστήρες». Πιο ρομπότ και από την ίδια την ΑΙ! Αυτό για το οποίο πρέπει να παλέψουν δημοσιογράφοι, ΜΜΕ, θεσμοί, σωματεία

και ακαδημαϊκά ιδρύματα, είναι η εμπορευματοποίηση των ειδήσεων, η επιρροή της ΑΙ στις ακραίες και περιθωριοποιημένες ομάδες διαιωνίζοντας προκαταλήψεις, στερεότυπα και παραπληροφόρηση. Οι δημοσιογράφοι οφείλουν να αντιμετωπίσουν την πρόκληση της διατήρησης βασικών αξιών, όπως η διαφάνεια, η λογοδοσία και η ακρίβεια. Πρέπει να λειτουργήσουν ως «πυροσβέστες» μιας απειλητικής φωτιάς, που έχει ανάψει καίγοντας μαζί χλωρά και ξερά: Πρωτογενές περιεχόμενο και τεχνητά παρασκευασμένο content. Στην Ελλάδα θεωρούμε ότι οι συζητήσεις αποτελούν… αναμνήσεις από το μέλλον, την ίδια ώρα που οι περισσότεροι δημοσιογράφοι γοητευόμαστε «σκαλίζοντας» το Open AI, το Bling AI, το Bard, το Dall.e 2 και άλλες εφαρμογές. Στην αρχή μένουμε με ανοιχτό το στόμα, αλλά σύντομα αντιλαμβανόμαστε ότι οι εφαρμογές δίνουν παραπλανητικές απαντήσεις, ότι τα δεδομένα είναι 3 χρόνια πίσω και αυτό το μαγικό αποτέλεσμα που μας παραδίδεται είναι μια «σούπα» που ούτε παιδί του δημοτικού δε θα δοκίμαζε. Συμπέρασμα; Πεντανόστιμες τυρόπιτες στη μηχανή μπορείς να φτιάξεις, πολυτελή αυτοκίνητα με ρομπότ μπορείς να κατασκευάσεις, αριστουργήματα τέχνης υπό προϋποθέσεις μπορείς να παράξεις με ΤΝ… Αλλά ρεπορτάζ με ΑΙ — ε, δεν υπάρχει! Οπότε, ο φόβος και η αγωνία συνιστούν μάλλον «προφάσεις εν αμαρτίαις». Αμαρτίες που διαπράττονται πολύ πριν την έλευση της ΤΝ.

ΑΝΘΡΏΠΙΝΟΣ ΒΙΟΫΠΟΛΟΓΙΣΤΉΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΤΉ ΝΟΗΜΟΣΎΝΗ Η ΕΊΣΟΔΟΣ ΣΤΗΝ 4η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΉ ΕΠΑΝΆΣΤΑΣΗ

ΔΡ ΜΆΝΟΣ ΔΑΝΈΖΗΣ Αστροφυσικός Μέλος του Σώματος Ομότιμων Καθηγητών Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

H 4η Βιομηχανική Επανάσταση

πρόοδος που συντελείται σήμερα από τη Νευροφυσιολογία μπορεί να οδηγήσει και στη δημιουργία νέων τύπων υπολογιστών.

Βρισκόμαστε ήδη στην εποχή της 4η βιομηχανικής επανάστασης, η οποία έχει ως πυρήνα της την κβαντική τεχνολογία, την επιστήμη της Πληροφορικής, την αυτό-εκπαίδευση των ίδιων των μηχανικών συστημάτων, νέες μορφές ενέργειας και την Τεχνητή Νοημοσύνη.

Λειτουργεί ο άνθρωπος ως ένας βιοϋπολογιστής;

Βασικός φόβος όσον αφορά την 4η Βιομηχανική Επανάσταση είναι ότι θα μεταλλάξει αναγκαστικά τη Βιομηχανία, γεγονός που θα δοκιμάσει τις κοινωνικές, πολιτικές, στρατιωτικές και γεωπολιτικές σχέσεις και θα επαναπροσδιορίσει τη σχέση του ανθρώπου με τις μηχανές, καθώς θα επαναπροσδιορίσει τις σχέσεις συνεργασία μεταξύ τους. Ήδη αυτή η εξέλιξη έχει ανοίξει έναν τεράστιο διάλογο μεταξύ νέων επιστημονικών, φιλοσοφικών και κοινωνικών τάσεων.

Επιστήμες του Εγκεφάλου και Τεχνητή Νοημοσύνη Είναι κοινό μυστικό ότι ένας από τους σημαντικούς λόγους της ανάπτυξης των ερευνητικών πειραματικών προσπαθειών για την καλύτερη κατανόηση της δομής και της λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου, είναι η πρόθεση να χρησιμοποιηθούν στοιχεία της γνώσης που θα αποκτηθεί για την περεταίρω ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης. H θεαματική

Όπως γνωρίζουμε σήμερα, ο άνθρωπος δρα ως ένας βιοϋπολογιστής, ο οποίος επεξεργαζόμενος ένα σύνολο συμπαντικών πληροφοριών, παράγει μια σειρά ολογραφικών εικόνων τις οποίες ονομάζουμε «Υλική Πραγματικότητα». Σύμφωνα με την –αποδεδειγμένα πλέον πειραματικά ως ορθή– Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας, αυτό που ονομάζουμε «πραγματικότητα» είναι μια ψεύτικη (ισόμορφη) εικόνα μιας άλλης φυσικής πραγματικότητας, προβαλλόμενης σε έναν ψεύτικο ευκλείδειο χώρο τον οποίο δημιουργεί ο εγκέφαλος μας. Το χώρο αυτό τα μαθηματικά ονομάζουν «Χώρο Minkowski». Όμως και η Νευροφυσιολογία συμφωνεί με την Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας ότι οι εντυπώσεις των αισθήσεων, άρα και ο κόσμος που αντιλαμβανόμαστε, είναι ένα ψεύτικο κατασκεύασμα του εγκεφάλου και όχι μια αντικειμενική συμπαντική πραγματικότητα

Τα βασικά κοινά χαρακτηριστικά ενός μηχανικού υπολογιστικού συστήματος με τον Ανθρώπινο Βιοϋπολογιστή Ένα υπολογιστικό σύστημα «προσλαμβάνει με διάφορους τρόπους πληροφορίες, τις οποίες επεξεργάζεται μέσω ενός λειτουργικού συστήματος, παράγοντας δευτερογενή γεγονότα, τα οποία πιθανότατα μπορούν να βρίσκονται έξω

από τις δυνατότητες μιας συγκεκριμένης αισθητηριακής παρατήρησης. Αυτό συμβαίνει και στη λειτουργία ενός Ανθρώπινου Βιοϋπολογιστή. Η αναβάθμιση ενός μηχανικού υπολογιστικού συστήματος σε Τεχνητή Νοημοσύνη, βασικά συνίσταται στη δυνατότητα της αυτομόρφωσής του μέσω διάφορων τεχνικών απόκτησης «εμπειρίας», έτσι ώστε να μιμηθεί σε κάποιο μηχανιστικό επίπεδο την ανθρώπινη νοημοσύνη

Τα μεγάλα ερωτήματα Το ερώτημα, βέβαια, είναι αν ένα σύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης έχει τη δυνατότητα παραγωγής, πρόσληψης και επεξεργασίας κάποιων συγκεκριμένων «Πληροφοριών» οι οποίες, στην περίπτωση ενός βιοϋπολογιστή, εξελίσσονται στο πλαίσιο μιας σειράς χρονομεταβαλόμενων, συμπαντικών όσο και εσωτερικών του κύκλων, που χαρακτηρίζουν και διαφοροποιούν τη φύση του «Ανθρώπου» από τη «Μηχανή». Ως παράδειγμα αναφέρω τους κύκλους «εναλλαγής μέρας και νύχτας», των «σεληνιακών φάσεων», του «11ετούς ηλιακού κύκλου», των «εποχών του έτους», τον «κοσμικό βιορυθμό», το «σωματικό» το «συναισθηματικό» και το «διανοητικό ρυθμό». Σήμερα πλανάται ένα αγωνιώδες ερώτημα: «Πόσο πιθανό είναι με την είσοδο στον Πολιτισμό της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης να γίνουμε σκλάβοι των μηχανών»; Το ερώτημα αυτό ουσιαστικά αναφέρεται στη σχέση της βιομηχανίας με τα εργατικά δικαιώματα, την ανεργία και τους μισθούς. Βασικά, όμως, οι φοβίες που αναπτύσσονται αφορούν αναφορές ότι οι μηχανές μέσω της Τεχνητής Νοημοσύνης τους θα διεκδικήσουν μελλοντικά τη βιολογική και νοητική ηγεμονία απέναντι στην ανθρώπινη νοημοσύνη. Τη δυνατότητα αυτή, ακόμα και στο πιο μακρινό ορατό μέλλον, δεν μπορεί να την αποκτήσει μια μηχανική Τεχνητή Νοημοσύνη και ως εκ τούτου δεν είναι δυνατόν να αναπτύξει «συναισθήματα» ούτε τις παραγόμενες από αυτά «αξίες». Η Μηχανική Τεχνητή Νοημοσύνη αναπαράγει με πιο ακριβή και ευκρινή

τρόπο τεχνικές πληροφορίες και εφαρμογές, έχοντας τη δυνατότητα να τις επαναλαμβάνει γρηγορότερα και ορθότερα σε κάθε επανάληψη. Η μηχανιστική Τεχνητή Νοημοσύνη δεν μπορεί να ανακαλύψει νέους φυσικούς νόμους και συμπαντικές πραγματικότητες, δεν έχει τη δυνατότητα συντριβής των μηχανιστικών δογμάτων με τα οποία οι κατασκευαστές της την έχουν προικοδοτήσει, δεν μπορεί να φιλοσοφήσει, παρά μόνο να επεξεργαστεί τη φιλοσοφία των ανθρώπων, δεν έχει τη δυνατότητα, να «αγαπήσει» και να «ερωτευτεί». Δεν κατανοεί το βαθύτερο νόημα της έννοιας της «ελευθερίας», της «αλληλεγγύης», της «δικαιοσύνης», της «θυσίας». Η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν μπορεί να δημιουργήσει, να επεξεργαστεί και να προάγει γεγονότα τα οποία δεν εκφράζονται με αριθμητικές τιμές. Μπορεί να καταστεί μόνο ένα χρήσιμο εργαλείο στην υπηρεσία του ανθρώπου και ποτέ δεν μπορεί να αντικαταστήσει τον «Άνθρωπο» όπως κάποιοι «διαδίδουν».

Είναι καλή ή κακή η Τεχνητή Νοημοσύνη; Η Τεχνητή Νοημοσύνη ορίζεται ως «καλή» ή «κακή» ανάλογα το πολιτισμικό επίπεδο της κοινωνίας που την δημιουργεί, την χρησιμοποιεί και την ελέγχει. Η 4 η Βιομηχανική Επανάσταση, είτε το θέλουμε είτε όχι, θα αλλάξει τον πολιτισμό μας. Αν όμως θα τον αλλάξει προς μια θετική ή μια αρνητική κατεύθυνση, είναι υπόθεση όλων μας. Για το λόγο αυτό, η εσωτερική αλλαγή του κάθε ανθρώπου και η κατάκτηση της ιδιότητας του Homo Sapiens [σοφού ανθρώπου] κρίνεται ως τραγικά αναγκαία. Με όλα τα προηγούμενα, η προσπάθεια όλων των πολιτών πρέπει σήμερα να στρέφεται

σε έναν στόχο: «να μην επιτρέψουμε να κατευθύνουν μονόπλευρα την ανάπτυξη της 4ης επιστημονικής επανάστασης και της Τεχνητής Νοημοσύνης οι «δυνάμεις του παράλογου κέρδους», ενός καταρρέοντος πολιτισμικού ρεύματος, όταν αυτές προσπαθήσουν να την κατασκευάσουν, να την προγραμματίσουν, να την ελέγχουν και να την κατευθύνουν σύμφωνα με τα δικά τους οικονομικά δόγματα και τα πιθανά αντιουμανιστικά και αντικοινωνικά τους συμφέροντα. Μέχρι τότε, ας μην καταδικάζουμε τις αθώες μηχανές. Ας αναζητήσουμε όσους προωθούν τα όποια αντιουμανιστικά σχέδια και ας συνεργαστούμε όλοι μαζί προκειμένου να ελέγξουμε τους χρηματοδότες, τους κατασκευαστές και τους προγραμματιστές των όποιων μηχανών που ίσως φοβόμαστε. Τελειώνω απευθύνοντας μια προτροπή προς τους νέους επιστήμονες: «Ο επιστήμονας, την περίοδο της μεγάλης παγκόσμιας πολιτισμικής κρίσης που βιώνουμε, πρέπει να τολμήσει να αποτελέσει τον ισχυρό βραχίονα ξεπεράσματός της, εκφραζόμενος ελεύθερα, ασχέτως του κοινωνικού και επαγγελματικού κόστους, που πολλές φορές είναι αβάσταχτο».

ΑΝΑΔΕΙΚΝΎΟΝΤΑΣ ΤΑ ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΤΕΡΓΙΑΝΑΣ ΤΖΕΓΚΑ Απ’ ό,τι φαίνεται μπορούμε να διδάξουμε το AI οτιδήποτε. Για πολλούς αυτό είναι τρομακτικό. Ερευνητές το έχουν εκπαιδεύσει να αναγνωρίζει τις διαφορετικές φωνές ομιλητών σε πάνελ, ώστε να μπορεί με κάποια presets να κάνει σκηνοθεσία σε ένα live streaming. Είναι σε θέση να αναγνωρίζει τη συναισθηματική φόρτιση στην ομιλία κάποιου, να γράψει διηγήματα, να φτιάξει γελοιογραφίες, κόμικς, να αναλύσει μια φωτογραφία και να σου πει αν το εθνόσημο στις στολές που βλέπεις είναι πραγματικό ή έχει προστεθεί με προγράμματα επεξεργασίας εικόνας (πράγμα χρήσιμο στη χρυσή εποχή των fake news) και πολλά άλλα. Ας μιλήσουμε συγκεκριμένα για το Generative AI (ChatGPT, Midjourney κ.ά.) κι ας μην πιάσουμε τις χιλιάδες πιθανές χρήσεις της τεχνητής νοημοσύνης στην ιατρική, την αρχιτεκτονική, την αστροφυσική. Τώρα πια που το Generative AI (το ΑΙ που μπορεί να παράξει λόγο, εικόνα κ.λπ.) είναι σε κάποια μορφή του προσβάσιμο σε όλους, πριν αρχίσουμε να καταστροφολογούμε, ας αναλογιστούμε τη βασική λειτουργία του. Χρησιμοποιώντας το, μαθαίνουμε. Μαθαίνουμε απ’ τη συλλογική καταχωρημένη γνώση. Μπορούμε να ενημερωθούμε, να πάρουμε ιδέες και να φτιάξουμε ένα σωρό τρελά πράγματα, συνδυάζοντας τις ιδέες μας με τις νέες δυνατότητες που μας προσφέρει. Δεν μπορεί να αντικαταστήσει μια πολύμηνη έρευνα σε μια βιβλιοθήκη ούτε την αξία ενός χειροποίητου έργου τέχνης, αλλά δεν παύει να είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο. Το ζήτημα, όπως και με κάθε άλλο τεράστιο άλμα της τεχνολογίας, είναι το πώς το χρησιμοποιούμε. Αν μια εικόνα που έχει παραχθεί από πλατφόρμες τεχνητής νοημοσύνης κερδίσει το πρώτο βρα-

βείο σε έναν διαγωνισμό τέχνης (πράγμα που έχει συμβεί), δε φταίει το ΑΙ, αλλά η επιτροπή, τα κριτήριά μας, ο ορισμός που δίνουμε στην τέχνη. Αν η τεχνητή νοημοσύνη αντικαταστήσει εν μία νυκτί τους χιλιάδες εργαζόμενους στα call centers του κόσμου, δε φταίει το ΑΙ, αλλά το οικονομικό σύστημα που έχουμε φτιάξει. Αν παραπονιόμαστε για πιθανή «αλγοριθμική δημοσιογραφία», ας αναλογιστούμε πρώτα αν αυτό συμβαίνει ήδη με τις χιλιάδες αναδημοσιεύσεις, λόγω της πίεσης που ασκείται στους εργαζόμενους για συνεχή παραγωγή περιεχομένου, όσο πέφτουμε στην παγίδα του «όσο πιο πολλά τόσο πιο καλά». Τρομοκρατούμαστε. Επηρεασμένοι από την pop κουλτούρα, φανταζόμαστε να έρχεται κατά πάνω μας ένας πόλεμος «Άνθρωποι VS Ρομπότ». Φοβόμαστε πως εξαιτίας του ΑΙ οι νευρώνες του εγκεφάλου μας θα ατροφήσουν και, εν τέλει, καταλήγουμε να συζητάμε «καφενειακά» για τρομερά περίπλοκα εξελικτικά ζητήματα. Το να μειωθεί ο κόπος μας με οποιοδήποτε τρόπο, σε μια υγιή κοινωνία θα ήταν κάτι καλό. Θα κερδίζαμε χρόνο για εμάς, χρόνο ηρεμίας και ανασυγκρότησης. Όμως, η κοινωνία μας νοσεί. Ας σκεφτούμε κι ας δράσουμε, ώστε η τεχνολογία να είναι προς όφελος της κοινωνίας. Όχι προς όφελος των λίγων, όχι των περισσοτέρων, αλλά όλων. Η τεχνολογία, όμως, δεν ευθύνεται για τα προβλήματα, απλώς τα αναδεικνύει. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να αυτονομηθεί και να γίνει κάτι πιο κακό ή πιο ανήθικο απ’ ό,τι ήδη είμαστε (ή δεν είμαστε) εμείς.

ΑΝΑΜΈΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΙΚΉ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑ ΣΩΤΗΡΊΑ ΟΡΦΑΝΊΔΟΥ Συγγραφέας του βιβλίου Ψηλαφώντας τον Άνθρωπο του Μέλλοντος, Εκδόσεις Διαδρομή, 2023. Η εικονική πραγματικότητα (virtual reality – VR) θα αποτελεί σε λίγα χρόνια μέρος της καθημερινότητάς μας, στην εργασία, την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία, σύμφωνα με τις προαναγγελίες του μέλλοντος. Εάν αυτό επαληθευτεί, αναμένεται να βιώσουμε αρκετά πρωτόγνωρες καταστάσεις. Με τη βοήθεια της εμβυθιστικής τεχνολογίας (immersive technology) και συσκευών όπως οι μάσκες εικονικής πραγματικότητας, γνωστές και ως headsets, οι ανθρώπινες αισθήσεις θα διεγείρονται έντονα από ψηφιακά ερεθίσματα και ο χρήστης θα νιώθει σαν να βρίσκεται μέσα στο εικονικό περιβάλλον. Επιπλέον, θα μπορεί να αλληλεπιδρά με αντικείμενα του εικονικού-ψηφιακού κόσμου κι από παθητικός θεατής θα εξελιχθεί σε ενεργό συμμέτοχο της εικονικής πραγματικότητας. Υπάρχει κίνδυνος οι εμβυθιστικοί κόσμοι να μας ρουφήξουν στην εικονική πραγματικότητά τους; Πόσο εύκολη θα είναι η είσοδος και η έξοδος από ένα εικονικό περιβάλλον και πώς θα είναι η ζωή σε μια συνεχή εναλλαγή πραγματικοτήτων; Πάντως, οι υπέρμαχοι της ψηφιακής επανάστασης κάνουν λόγο πλέον για εκτεταμένη πραγματικότητα (extended reality – XR), δηλαδή για έναν συνδυασμό εικονικής και ρεαλιστικής πραγματικότητας. Όραμά τους είναι ένας ενιαίος φυσικοψηφιακός κόσμος, που θα αντικαταστήσει το σημερινό και θα προκύψει από τη συγχώνευση φυσικού και ψηφιακού κόσμου. Μάλιστα, υποστηρίζουν πως οι ψηφιακοί κόσμοι είναι απλώς μια επέκταση του κόσμου μας όπως τον γνωρίζαμε έως τώρα, με την ιδιαιτερότητα ότι κατασκευάζονται από τον άνθρωπο με τη βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας. Πολλοί δεν πιστεύουν σε μια τέτοια εξέλιξη. Άλλωστε, η φράση «εικονική πραγματικότητα» είναι από μόνη της οξύμωρη. Όμως, η προσπάθεια που παρατηρείται σήμερα για εφαρμογή της ψηφιακής τεχνολογίας σε κάθε πτυχή της ζωής μας, στο πλαίσιο μιας ακατανόητης υπερβολής, δείχνει πως οι εμπλεκόμενοι πολιτικοί, οικονομικοί και τεχνολογικοί φορείς έχουν πάρει πολύ σοβαρά την υλοποίηση όλων όσων σχεδιάζουν. Σήμερα, κάθε άνθρωπος του δυτικού κόσμου έχει ήδη αποκτήσει μια ψηφιακή διάσταση, έναν ψηφιακό εαυτό, καθώς περιηγείται στο Διαδίκτυο ή εκφράζεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ζητούμενο είναι ο ψηφιακός εαυτός να μην αφομοιώσει τον ολοκληρωμένο άνθρωπο. Το μεγάλο στοίχημα των (ψηφιακών) καιρών μας είναι ο άνθρωπος να ζει πρωτίστως στον φυσικό κόσμο και να παραμένει πάντοτε ανθρώπινος, μακριά από δυστοπικά σενάρια μετάλλαξής του σε υβριδικό ή ψηφιακό άνθρωπο.

«ΣΑΝ ΤΗ ΒΟΥΉ ΑΠ’ ΤΟ ΚΟΧΎΛΙ»* ΤΟΥ ΘΑΝΆΣΗ ΒΈΜΠΟΥ www.vembos.gr Την εποχή του Περικλή, σε ολόκληρη τη Γη υπήρχαν καμιά εκατοστή εκατομμύρια άνθρωποι (δηλαδή λιγότεροι απ’ όσοι υπάρχουν σήμερα στην Αίγυπτο). Όλη την επόμενη χιλιετία ο παγκόσμιος πληθυσμός δεν παρουσίασε συγκλονιστικά πτωτικές ή ανοδικές τάσεις. Την εποχή του Βουλγαροκτόνου, ο παγκόσμιος πληθυσμός είχε φτάσει στα 250 εκατομμύρια. Άγγιξε τα 500 εκατομμύρια στα τέλη του Μεσαίωνα. Έπρεπε να φτάσουμε στα μέσα του 19ου αιώνα για να διπλασιαστεί και να φτάσει το δισεκατομμύριο (σήμερα υπάρχουν περισσότεροι Κινέζοι απ’ όσοι άνθρωποι υπήρχαν στη Γη το 1850). Όμως η πληθυσμιακή έκρηξη που ξεκίνησε περίπου στη Βιομηχανική Επανάσταση ήταν άνευ προηγουμένου. Το 1930 είχαμε δυο δισεκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη. Σήμερα, ζωή να ’χουμε, ξεπεράσαμε τα οκτώ δισεκατομμύρια.

του εγκεφάλου. Με δυο λόγια, η ανθρωπότητα στο σύνολό της θα αποτελεί τη νοημοσύνη του πλανήτη…»

Η καμπύλη της εξέλιξης του παγκόσμιου πληθυσμού θυμίζει την εκθετική αύξηση των κυττάρων του ανθρώπινου εγκεφάλου στα πρώτα στάδια της κύησης. Όπως και τα κύτταρα του εγκεφάλου μέσω νευρικών συνάψεων, έτσι και οι άνθρωποι του πλανήτη αλληλοδικτυώνονται, μεταφορικά και ουσιαστικά. Σήμερα υπάρχουν πάνω από 1 δισεκατομμύριο σταθερές τηλεφωνικές συνδέσεις. Τα δε κινητά έφτασαν τα 8 δισεκατομμύρια. Χώρια φυσικά οι ιντερνετικές συνδέσεις, ασύρματες και ενσύρματες, το δίκτυο των δορυφόρων Starlink κι ένα σωρό άλλα. Εικόνα, ήχος, και δεδομένα διακινούνται συνεχώς με όλο και μεγαλύτερη ταχύτητα και σε όλο και μεγαλύτερες ποσότητες.

Κι εδώ ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα πολύ βαθύ συλλογικό φόβο που ήρθε στην επιφάνεια από τότε που ο άνθρωπος άρχισε να αναπτύσσει τεχνολογία. Κάτι που εκφράζεται σαν αντίλαλος μέσα σε πλήθος μυθιστορημάτων και ταινιών φαντασίας. Κάτι που ο Ισαάκ Ασίμοφ αποκαλούσε «Φρανκεσταϊνικό Σύμπλεγμα»: ο άνθρωπος δημιουργεί κάτι που τον αντικαθιστά, όπως το τέρας του Φρανκενστάιν, το Γκολέμ, ο HAL-9000 ή το Skynet.

Σε πρώτο επίπεδο αυτό σημαίνει διακίνηση πληροφοριών, δεδομένων και γνώσης αλλά και δύναμης και πλούτου. Σε δεύτερο επίπεδο σημαίνει διάφορα άλλα. Πριν από κάμποσα χρόνια, ο βιολόγος Λάυαλ Ουάτσον είχε κάνει την εξής «πρόβλεψη»: «Πολύ σύντομα, πάνω στη Γη θα υπάρχουν τόσοι άνθρωποι όσο και τα κύτταρα μέσα στον ανθρώπινο εγκέφαλο και τόσο καλά συνδεδεμένοι μεταξύ τους όσο και τα κύτταρα

Βέβαια, αν κρίνουμε από τη συμπεριφορά της ανθρωπότητας, θα πρέπει να δώσουμε συλλυπητήρια στον πλανήτη για το νου που απέκτησε, αλλά δεν είναι εκεί το θέμα. Η τεχνολογική διασύνδεση των «ανθρωποκυττάρων» είναι μόνο μία από τις πάμπολλες διαστάσεις μιας μεγα-ενοποίησης. Όμως η έννοια της «αυτοοργάνωσης» είναι κάτι που κερδίζει διαρκώς έδαφος στην επιστημονική σκέψη. Και ένα εξαιρετικά περίπλοκο σύστημα –ιδιαίτερα αν έγινε εξαιρετικά περίπλοκο μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα- ίσως τελικά να αρχίσει να εμφανίζει φαινόμενα που δεν διαφέρουν και πολύ από αυτά των συστημάτων που θεωρούμε ζωντανά.

Αυτά βέβαια στην επιστημονική φαντασία, μια που στην επιστημονική πραγματικότητα έχουμε ήδη φτιάξει κάτι μεταξύ HAL-9000 και Skynet — αλλά μέχρι στιγμής χωρίς τις ανθρωποκτονικές τους τάσεις. Είναι φυσικά η περιλάλητη Τεχνητή Νοημοσύνη — η ΑΙ. Οι ταινίες επιστημονικής φαντασίας μας έχουν συνηθίσει στην αντίληψη ότι για να φτάσουν και να ξεπεράσουν οι υπολογιστές την ανθρώπινη νοημοσύνη θα πρέπει να αναπτύξουν συνείδηση. Αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητο. Μια τεχνητή σούπερ νοημοσύνη δεν είναι απαραίτητο να έχει και συνείδηση. Η ΑΙ μπορεί να είναι το ένα μέρος της εξίσωσης. Το άλλο μπορεί να είναι μια παγκόσμια συνείδηση, τέκνο της αυτοοργάνωσης που προκύπτει από την ακατάσχετη και λαβυρινθώδη Διαδικτύωση των Πάντων.

Εξήντα χρόνια πριν, το 1963, ο διορατικός Άρθουρ Κλαρκ είχε γράψει ένα διήγημα πολύ προχωρημένο για την εποχή του, το Dial F for Frankenstein, από το οποίο αναφέρω ένα εισαγωγικό απόσπασμα: Στις 01:50 ώρα Γκρήνουιτς της 1 ης Δεκεμβρίου 1975 κάθε τηλέφωνο στον κόσμο άρχισε να χτυπά. Ένα τέταρτο του δισεκατομμυρίου άνθρωποι σήκωσαν το ακουστικό κι αφουγκράστηκαν επί λίγα δευτερόλεπτα ενοχλημένοι ή προβληματισμένοι. Όσοι είχαν ξυπνήσει μεσ’ τα μαύρα μεσάνυχτα υπέθεσαν πως τους καλούσε κάποιος φίλος από μακριά μέσω δορυφορικής σύνδεσης, οι υπηρεσίες της οποίας είχαν εγκαινιαστεί την προηγούμενη μέρα με μεγάλες φανφάρες. Όμως στη γραμμή δεν ακουγόταν φωνή. Μονάχα ένας ήχος που σε πολλούς φάνηκε σαν το βρυχηθμό των κυμάτων, σε άλλους σαν χορδές άρπας που πάλλονται στο φύσημα του ανέμου. Κι εκείνη τη στιγμή υπήρχαν πολύ περισσότεροι που θυμήθηκαν έναν ξεχασμένο ήχο της παιδικής τους ηλικίας –τον ήχο του αίματος που ρέει μέσα στις φλέβες, τον ήχο που ακούς αν σκεπάσεις το αυτί σου μ’ ένα κοχύλι. Ό,τι κι αν ήταν, δεν κράτησε πάνω από είκοσι δευτερόλεπτα. Ύστερα αντικαταστάθηκε από το σήμα αναμονής. Στο διήγημα το παγκόσμιο δίκτυο τηλεπικοινωνιών συμπεριφέρεται τελικά σαν το Skynet του Terminator. Ωστόσο, είμαστε πολύ προσαρμοσμένοι στις φαντασιώσεις και στους φόβους μας, στη μορφή που οφείλουν να έχουν αυτοί οι φόβοι, κι έτσι δεν αντιλαμβανόμαστε τους πραγματικούς κινδύνους. Σαν τους Γάλλους που πριν το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο έστησαν την φοβερή και τρομερή Γραμμή Μαζινό για να προστατευτούν από τυχόν γερμανική εισβολή… Κι οι Γερμανοί εισέβαλαν από το Βέλγιο!

*

Στίχος του Κώστα Λειβαδά

ΝΈΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΕΣ ΡΕΜΠΈΤΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΟΥ ΥΠΌ ΈΚΔΟΣΗ ΤOY ΦΩΝΤΑ ΛΑΔΗ

ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ

DNA

01

01

02 03 04 05

Την πρώτη οικογένεια διέσπασε ο Κάιν και το μικρούλι τ’ άτομο ο μέγας Αϊνστάιν. Ο άνθρωπος είναι μαϊμού, το δήλωσε ο Δαρβίνος και στο κλουβί τον κεραυνό τον έκλεισε ο Φραγκλίνος. Την Κεντρική Αμερική την στάμπαρε ο Κολόμβος, o μάγκας που ’σπασε τ’ αυγό κι έγινε αμέσως ρόμβος. Της γης τον πρώτο εμπρηστή τον λέγαν Προμηθέα, μα εμένα καίγεται η καρδιά, παιδιά, στην Καλλιθέα. Τι θα ’ταν η ανθρωπότητα χωρίς ανακαλύψεις, τι θα ’μουν αν δεν σ’είχα βρει και τώρα θα μου λείψεις.

02 03 04

ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ Είσαι το μεγαλύτερο απ’ του Θεού τα λάθη, το πιο βαθύ σου μυστικό κανείς δε θα το μάθει. Της επιστήμης άλλαξες όλα τα δεδομένα, σωλήνα πειραματικό είχες εσύ εμένα. Στ’ ατέλειωτά σου πείσματα και στα καμώματά σου είν’ ο μαρκήσιος ντε Σαντ αρχάγγελος μπροστά σου. Γι’ αυτό πριν τρελαθώ κι εγώ και πριν, μικρή, σ’ αφήσω, θέλω το DNA σου ν’ αποκρυπτογραφήσω.

01

02

03

Ρώταγα χτες ένα ρομπότ, δυο κι ένα πόσο κάνει, κι αυτό μ’ έναν ανασασμό π’ ούτε το φως δεν πιάνει, τράνταξε τις βιδούλες του και τα χιλιάδες τέλια, που νόμισα πως έφτασε του κόσμου η συντέλεια. Σ’ έφτιαξα για να με βοηθάς του είπα, αδερφάκι, και όχι για να μου κεντάς δικό σου μπαϊράκι. Σαν το γαμπρό σε στόλισα με λάμπες και γρανάζια και τώρα ’συ κόντρα μου πας κι όλο μου κάνεις νάζια Τι ήθελα και σ’ έφτιαξα πιο έξυπνο από μένα και δεν τηρείς τα νόμιμα και τα συμφωνημένα.

Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑ ΕΊΝΑΙ Η ΓΚΡΊΖΑ ΖΏΝΗ ΣΥΖΗΤΏΝΤΑΣ ΜΕ ΔΎΟ ΧΆΚΕΡ ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΕΎΚΟΛΟ ΝΑ ΠΆΡΕΙΣ ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΑΠΌ ΈΝΑΝ ΧΆΚΕΡ. ΌΧΙ ΜΌΝΟ ΓΙΑΤΊ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΣΕ ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΕΙ, ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΕΠΕΙΔΉ ΝΙΏΘΕΙΣ ΌΤΙ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΘΕΩΡΉΣΕΙ ΧΑΖΈΣ ΚΆΠΟΙΕΣ ΕΡΩΤΉΣΕΙΣ ΣΟΥ – ή ΚΑΙ ΝΑ ΒΑΡΙΕΤΑΙ ΝΑ ΑΠΑΝΤΉΣΕΙ. ΚΑΙ ΊΣΩΣ ΝΑ ΕΊΝΑΙ. ΜΑΣ ΧΩΡΊΖΕΙ ΆΒΥΣΣΟΣ ΚΑΙ ΊΣΩΣ ΝΑ ΤΟΝ ΦΟΒΌΜΑΣΤΕ ΚΑΙ ΛΊΓΟ. ΜΙΛΉΣΑΜΕ ΜΕ ΤΟΝ CYBORG FLUED ΚΑΙ ΤΟΝ OW1, ΤΟΥΣ ΟΠΟΊΟΥΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΎΜΕ ΠΟΛΎ. ΣΑΣ ΜΕΤΑΦΈΡΟΥΜΕ ΤΙΣ ΑΠΑΝΤΉΣΕΙΣ ΤΟΥΣ.

ΤΟΥ ΧΡΎΣΑΝΘΟΥ ΞΆΝΘΗ

ΘΕΛΟΥΜΕ ΚΑΠΟΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΕΣΑΣ. ΌΣΟ ΓΙΝΕΤΑΙ ΛΙΓΟΤΕΡΑ. ΗΛΙΚΙΑ, ΠΟΣΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΣΧΟΛΕΙΣΤΕ ΜΕ ΤΟ ΧΑΚΙΝΓΚ, ΑΝ ΣΑΣ ΕΧΕΙ ΒΑΛΕΙ ΠΟΤΕ ΣΤΟ ΜΑΤΙ Η ΔΙΩΞΗ; ΑΝ ΒΙΟΠΟΡΙΖΕΣΤΕ ΑΠΟ ΑΥΤΟ Ή ΚΑΝΕΤΕ ΚΑΠΟΙΑ ΑΛΛΗ ΔΟΥΛΕΙΑ; Cyborg Flued Είμαι σαράντα αλλά νιώθω ογδόντα. Τα τελευταία τριάντα χρόνια χώθηκα. Δεν είμαι χαζός, δουλεύω έχοντας γερές πλάτες, αλλά δεν είμαι και θεός… Αλλά ούτε η δίωξη είναι ο διάβολος, κι αυτοί τη δουλειά τους κάνουν. Δεν μένει χρόνος για άλλες δουλειές, αν θες να είσαι απίκο σε όσα αναλαμβάνεις. Φαινομενικά, βέβαια, είμαι τεχνικός Η/Υ.

0w1 Είμαι 34 χρονών, ασχολούμαι 21 χρόνια, όχι άμεσα. Ναι, ασχολούμαι επαγγελματικά με το pentesting ως contractor. ΠΕΙΤΕ ΜΑΣ ΜΕ ΑΠΛΑ ΛΟΓΙΑ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΧΑΚΕΡ; Cyborg Flued Ο άνθρωπος που λύνει αυτό που δεν μπορεί να λύσει ο νόμος. Σπάω δεν σημαίνει διαλύω όμως. Μπορεί να σημαίνει και οικοδομώ.

0w1 Χάκερ ήταν αρχικά αυτός που μπορούσε με ανορθόδοξο τρόπο να βρει λύσεις σε προβλήματα, για παράδειγμα, να μετατρέψω μια καφετιέρα σε ατμομάγειρα! Στις μέρες μας και μετά τις ζυμώσεις της ποπ κουλτούρας των 90s, η σημασία που έχει επικρατήσει είναι αυτή της παράκαμψης των συστημάτων ασφαλείας και η είσοδος σε αυτά. ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΟΙ BLACK ΚΑΙ ΟΙ WHITE. ΘΥΜΙΖΕΙ ΛΙΓΟ ΤΗ ΛΕΥΚΗ ΚΑΙ ΜΑΥΡΗ ΜΑΓΕΙΑ, Ε; Cyborg Flued Η πραγματικότητα είναι η γκρίζα ζώνη. Εξαρτάται βέβαια από τον πελάτη. Εδώ είναι σημαντικό να είσαι τυχερός. Γιατί υπάρχουν και πελάτες που δεν μπορείς να πεις όχι. Αλλά, σύμφωνα με τη δική σου τοποθέτηση, για να είσαι καλός μάγος, πρέπει να ξέρεις και τις δύο όχθες. Βασικά, ό,τι μαθαίνεται είναι εμπειρικό. Κατά τ’ άλλα, μένει απλά το τι ψυχή θες να παραδώσεις.

0w1 Ναι.. γκουγκλ ιτ. ΠΟΣΗ ΩΡΑ ΕΙΣΤΕ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΟΙ ΜΕ ΤΗ ΣΦΑΙΡΑ; Cyborg Flued Συνέχεια.

0w1 Στο μεγαλύτερο μέρος της ξύπνιας ζωής μου. ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΤΟ DARK WEB; ΈΧΕΤΕ ΣΟΚΑΡΙΣΤΕΙ ΜΕ ΚΑΤΙ; ΔΕ ΘΑ ΡΩΤΗΣΩ ΜΕ ΤΙ...

Cyborg Flued ΑΝ ΔΕΝ ΣΟΚΑΡΕΣΑΙ, ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΝΟΗΜΑ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΖΕΙΣ… — κεφαλαία για να σε σοκάρω.

0w1 Ο,τι μπορείς να φανταστείς… Σκέψου έναν unmoderated χώρο, φαινομενικά χωρίς συνέπειες. Έχω συναντήσει από εμπόριο ναρκωτικών και trafficking μέχρι υπηρεσίες εκβιασμού και δολοφονίας. ΈΝΑΣ ΧΑΚΕΡ ΕΧΕΙ ΤΟΝ ΔΙΚΟ ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΗΘΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ Ή ΟΧΙ; Cyborg Flued Όλοι έχουν, απλά κάποιοι δεν το ξέρουν. Εμείς δεν το λέμε έτσι. Λέμε «έχεις μπέσα;» ROHΟ (Reason Of Honor), δηλαδή.

0w1 Φυσικά, όπως σε κάθε χόμπι, επάγγελμα ή στη ζωή. ΕΣΕΙΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΤΙ ΔΕ ΘΑ ΚΑΝΑΤΕ ΠΟΤΕ; Cyborg Flued Δεν πειράζεις ιδιώτες δημιουργούς. Σκάβεις λάκκους έτσι.

0w1 Δεν θα εκμεταλλευόμουνα την ανωνυμία μου και τις ικανότητές μου για να προκαλέσω κακό σε αθώους ανθρώπους. Ακούγεται πολύ μπέισικ, αλλά θεωρώ πως είναι βασική αρχή... ΠΟΣΟ ΔΕΛΕΑΣΤΙΚΟ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΤΡΥΠΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ — ΚΑΙ ΠΟΥ ΣΤΑΜΑΤΑΣ; Cyborg Flued Δεν είναι δελεαστικό, είναι απλά απαραίτητο. Δεν σταματάς σε αυτά. Απλά νυστάζεις.

0w1 Δεν ξέρω πόσο δελεαστικό είναι, αλλά είναι σίγουρα ευκολότερο από όσο νομίζουν οι περισσότεροι άνθρωποι. ΤΕΛΙΚΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΖΩΗ Ή ΜΑΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΟΛΟΙ ΚΑΙ ΟΛΑ; Cyborg Flued We are all connected…

0w1 Υπάρχει, στον βαθμό που μένεις κάτω από το ραντάρ και χάνεσαι μέσα στη θάλασσα της πληροφορίας. ΜΗΠΩΣ Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΧΑΚΕΡ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ WEB; Cyborg Flued Φιλολογική ερώτηση. Δεν απαντώ!

0w1 Δεν μπορώ να κατηγορήσω το σίδερο που σιδέρωσε τη Σπυριδούλα. ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΟΛΛΟΙ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΦΟΒΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΑ ΓΡΗΓΟΡΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ. YΠΑΡΧΕΙ ΚΑΠΟΥ ΔΙΚΙΟ; ΕΣΕΙΣ ΑΝΗΣΥΧΕΙΤΕ; Cyborg Flued Όχι.

0w1 Ηθικοπλαστική ερώτηση, απουσία απάντησης. ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΧΑΚΑΡΙΣΤΕΙ ΤΟ ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ; Cyborg Flued Ναι.

0w1 Ναι, είναι καθαρά θέμα χρόνου και πόρων ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΕΙΤΕ ΤΟ ΑΙ. ΆΛΛΟΙ ΤΡΟΜΑΖΟΥΝ ΚΑΙ ΑΝΗΣΥΧΟΥΝ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ ΓΟΗΤΕΥΟΝΤΑΙ. ΕΣΕΙΣ; Cyborg Flued Απλά είμαι alert.

0w1 Ταπεινή μου άποψη είναι ότι το ΑΙ, όπως το βιώνουμε τώρα, δεν είναι τεχνητή νοημοσύνη. Είναι όμως η πρώτη φορά που ένα πρόγραμμα υπολογιστή μπαίνει τόσο βαθιά σε χωράφια που θεωρούσαμε εντελώς και αποκλειστικά ανθρώπινα. Αυτό μας φοβίζει, κυρίως, γιατί δεν το κατανοούμε. ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΧΑΚΑΡΙΣΤΕΙ ΤΟ ΑΙ; Cyborg Flued Μόνο το ΑΠ [Άγιο Πνεύμα] δεν μπορεί. Γι’ αυτό κάθε Ιούνιο, τρεις τέσσερις μέρες, εγώ προσωπικά έχω Χριστούγεννα και κατεβάζω ρολά. Κι αν παίζει κάνα γκομενάκι, τραβάμε για Κυκλάδες.

0w1 Ναι, μπορεί να χακαριστεί και πρέπει να προσέχουμε τι είδους προσωπικά δεδομένα ταΐζουμε ένα τόσο χαοτικό σύστημα. ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΔΙΚΛΕΙΔΕΣ; Cyborg Flued Σε τι; Χαχαχαχα...

0w1 Δεν θεωρώ ότι κινδυνεύουμε από κάποιο skynet, αν ρωτάς αυτό. Το θέμα είναι πόσο θα εξαρτηθούμε από τις νέες τεχνολογίες και η απάντηση, από την ιστορία, είναι μάλλον προφανής. ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΤΟ ΑΙ ΝΑ ΧΑΚΑΡΕΙ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ; Cyborg Flued Αυτό κάνει… Πρωτόγονα λίγο, αλλά αυτό!

0w1 Μπορεί σίγουρα να τον αντικαταστήσει και αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, αν υπάρχει μια σωστή πολιτική από πίσω που θα είναι ανθρωποκεντρική. ΚΟΒΕΤΑΙ ΤΟ ΙΝΤΕΡΝΕΤ ΓΙΑ ΕΞΙ ΜΗΝΕΣ. ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ; Cyborg Flued Τρεις απαντήσεις ανάλογα με την ώρα της ημέρας: - Το είχα καταλάβει πως θα το γκαντεμιάσεις στο τέλος.

- Υπάρχουν λύσεις, δε μασάμε!

- Ασχολούμαι μόνο με τη ρεαλιστική πραγματικότητα, όχι με απιθανότητες.

0w1 Πρακτικά γυρνάμε στιγμιαία στο 1900, όντως. Δεν είναι μόνο ότι έχουμε τρομερή εξάρτηση με την υπάρχουσα υποδομή, αλλά και ότι το Ίντερνετ, ή τέλος πάντων κάποια μορφή δικτύου, είναι αναγκαία για κάθε τηλεπικοινωνιακή και όχι μόνο τεχνολογία που είναι ακόμα και προγενέστερη αυτού. Στιγμιαία, λοιπόν, πέρα από τα προφανή, δεν έχεις ρεύμα/νερό/σύστημα πληρωμών/τηλέφωνο/αγαθά κ.λπ. Χάος. ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΙΚΑ ΘΕΜΑ ΕΞΟΥΣΙΑΣ; Cyborg Flued Ο αγώνας είναι να δούμε και από τις δύο οπτικές γωνίες ταυτόχρονα και να μπορεί αυτό να προσφέρει ένα αρχέτυπο αντίστασης, στην ανάγκη για ενότητα των ανθρώπων απέναντι σε μια «παγκόσμια εντατικοποίηση της κυριαρχίας».

0w1 With great power, comes great responsibility...

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥΣ:

Δημήτρη Παντελή | Samba Coffee Roasters Χρήστο Καβράκο | The Roosters Coffee Company Κώστα Σιδέρη | Honest Coffee Developers Γιώργο Θάνο | Coffees.gr Νίκο Κανακάρη | Coffee Republic s.a. - Cafeistas Νικόλαο Λιάτη | Ubuntu Ολίνα Αγγελίδου & Βασίλη Δενδρινό | Morning Sweetie Γιάννη Σγουρό | Rockers Coffee Gang Θανάση Δασύρα | Dash Micro-Roasted Espresso Ταξιάρχη Σχινά | Cubicup

one more cup of coffee for our soul(s) ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΑΦΕ Επιμέλεια αφιερώματος: Στεργιάνα Τζέγκα

CAFÉ AU LAIT Ή…

CAFÉ! OLÉ! Ο καφές δεν είναι ένα ακόμα ρόφημα. Για τους περισσότερους από εμάς είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας. Εκτός από παρέα, μοίρασμα κι επικοινωνία σε μικρά τραπεζάκια υπό σκιά, σε πεζοδρόμους και πλατείες, εκτός από πρωινή συνήθεια για να ανοίξει το μάτι και ντοπάρισμα για να βγει η δουλειά με κέφι και μπρίο, τα τελευταία χρόνια, για πολλούς, είναι και χόμπι, ψάξιμο, γαστρονομικός εθισμός, ολόκληρη τέχνη. Τώρα που πια έχουμε φτάσει σε ένα πολύ υψηλό επίπεδο ποιότητας στον espresso, που είναι το πιο διαδεδομένο είδος καφέ στις μέρες μας, αποφασίσαμε να μιλήσουμε με τους επαγγελματίες, για την ιστορία του, τα διάφορα είδη, τις ειδικές επεξεργασίες, αλλά και με coffee lovers, για τις περίεργες συνήθειές τους. Όλοι, πάντως, συμφωνήσαμε ότι η πιο μεγάλη ώρα είναι (τώρα) η ώρα που ετοιμάζεται ο καφές. Κάτσε να στα πω…

Μμ

από το Α ως το Ω

Μπανιστηρτζίδικος είναι ο καφές σε πεζόδρομους με καλή περατζάδα.

Νν

Κάποιοι τον νες δεν τον αλλάζουν. Εικάζω πως είναι οι ίδιοι που έχουν πικ απ και κάνουν ακόμα rewind σε βιντεοκασέτες.

ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ ΤΟΥ ΚΑΦΕ

Αα

Οι πρώτοι φραπέδες που φτιάχναμε –άτσαλα– στο λύκειο ήταν 50-50, μισό αφρό, μισό καφέ. Τώρα μεγαλώσαμε, ωριμάσαμε, μάθαμε να φτιάχνουμε φραπέ και… πίνουμε freddo espresso!

Ββ

Βαρύς και όχι, ασήκωτος, ζόρικος, πικρός ελληνικός καφές, γι’ αυτούς που πιστεύουν ότι η ζάχαρη είναι για τα ντόνατς.

Γγ

Στην Πλατεία Αμερικής, έναν στα γρήγορα, στο διάλειμμα απ’ τη δουλειά, στο φως, δυο τρεις κουβέντες, ίσα ίσα να σε δω, να σου δώσω ένα φιλί

Δδ

Όποιος νιώθει την ανάγκη να προσθέσει το «διπλός», δεν είναι πραγματικός coffee lover. Εμ, τι; Μονός;

Εε

Εθιστικό πράγμα ο καφές. Μια μέρα αν δεν πιείς, πονάει κεφάλι, λέξεις λάθος σειρά, πόδι πάει πρώτο; Αριστερό; Δεξί;

Ζζ

Μια κούπα ζεστασιά.

Ηη

Να τον πίνουμε στον ήλιο, να γκρινιάζουμε και να φιλοσοφούμε επί παντός επιστητού και φεύγοντας να μην έχουμε καταλήξει πουθενά.

Θθ

Είσαι θαμώνας ενός καφέ, όταν το κινητό σου συνδέεται αυτόματα στο wi fi κι όταν δε χρειάζεται να παραγγείλεις. Ξέρουν.

Ιι

Ιρλανδικός είναι ο καφές που περιέχει αλκοόλ. Συνήθως το αλκοόλ είναι ουίσκι. Όσο περνάει η ώρα, μειώνεις τον καφέ και προσθέτεις ουίσκι.

Κκ

Δες το το άτιμο το κατακάθι. Δες εδώ γραμμούλες που σχημάτισε στον πάτο. Ρε συ, μεγάλο δρόμο θα διαβείς.

Λλ

Λάττε στην πραγματικότητα θα πει πιο πολύ γαλακτοκομικό παρά καφές. Αλλά, ποια είμαι εγώ για να σας κρίνω;

Ξξ

Τελευταία, είναι της μόδας οι ποικιλίες με νότες ξηρών καρπών. Η γευσιγνωσία έχει φτάσει σε άλλο level.

Οο

Υυ

Έχω υψηλές προσδοκίες από τον καφέ μου. Θέλω να ’ναι υπέροχος στην όψη και στη γεύση, θέλω να με ξυπνήσει, να μου γιατρέψει το hangover, να με βοηθήσει να χωνέψω, να μου πει και μια ιστορία.

Φφ

Φράπα για δύο, Χωρίς φραπέ, Φραπερί, Φράπα vs All Star, Η φράπα είναι, Πρωινός φραπές, Η Φράπα είναι ντόπα. Μια δισκογραφία ολόκληρη αφιερωμένη στον φραπέ. Τι γίνεται με τους Χατζηφραγκέτα;

Χχ

Οι ιταλοί πίνουν τον καφέ τους σχεδόν μονορούφι και στα όρθια. Δεν καταλαβαίνω. Ο καφές δεν είναι χαπάκι, είναι απόλαυση. Τι να πεις;

Βυθισμένο το μπρίκι στην άμμο. O παραδοσιακός, ο μερακλίδικος ελληνικός, ψηνόταν αργά αργά στη χόβολη κι είχε άλλη γεύση.

Ο καφές είναι όντως μια παρηγοριά και γι’ αυτό πίνουμε πάντα έναν ελληνικό μετά τις κηδείες.

«Ψήσε έναν καφέ να στα πω». Μια ακόμα φράση που χάνεται.

Ππ Ρρ

Μη μου μιλάς. Ακόμα κοιμάμαι. Κάτσε να πάρω μια ρουφηξιά, να κατέβει, να φτάσει παντού, να γίνω άνθρωπος.

Σσ

Ο ελληνικός έγινε νες, ο νες έγινε γαλλικός, ο γαλλικός έγινε espresso, ο espresso έγινε specialty project.

Ττ

Πιο τουριστικός καφές από τον φραπέ με μπάλα παγωτό βανίλια μέσα δεν υπάρχει. Σερβίρεται με ψηλό κουτάλι και καλαμάκι του milkshake.

Ψψ Ψψ

Ωχ. Δεν έχω λέξη από ωμέγα για τον καφέ. Μόνο επιφωνήματα. «Ωωωωωω! Τι ωραίο καφέ έκανα!»

α κούι μ ι α κ ι Ακόμα ύ καφέ είνα κο πα κα η από καθό ερ καλύτ υ καφέ. λο ch n

Ly David

ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΟΚΚΟ,

ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΓΟΥΛΙΑ ΚΑΦΕ

Η

Coffee Republic S.A. είναι από το 1995 πρωτοπόρος στην κατηγορία των specialty καφέδων.

Tο specialty project της, «Cafeistas», από το 2011, μας προσφέρει μια πολύπλευρη και πολυτελή εμπειρία καφέ. Ο όμορφος χώρος της στο Περιστέρι είναι ιδανικός για να χαλαρώσουμε και να απολαύσουμε ένα γευστικό φλιτζάνι καφέ. Το Cafeistas Coffee Shop, με ανεμπόδιστη θέα στο Roastery και το Lab, στο ισόγειο της εταιρείας, προσφέρει μια αξέχαστη εμπειρία σε όποιον το επισκεφτεί! Εκεί, θα βρούμε διαθέσιμους τους καφέδες της συλλογής τους, από τα βασικά specialty espresso blends, Moja African blend και Dos Latin American blend, μέχρι καφέδες μοναδικής προέλευσης (τους γνωστούς πια single origin), microlots από μικροκαλλιεργητές ανά τον κόσμο, αλλά και πιστοποιημένους καφέδες βιολογικής

καλλιέργειας. Επιπλέον, από τη retail γωνιά μπορούμε να προμηθευτούμε καφέ για το σπίτι, σε κόκκους ή αλεσμένο (εφόσον το ζητήσουμε), κομποστοποιήσιμες κάψουλες καφέ και μικροεξοπλισμό παρασκευής καφέ. Από το cosy café της, με τη μεγάλη γυάλινη τζαμαρία, μπορούμε να παρακολουθήσουμε όλη την παραγωγή του καβουρδίσματος (roasting), αλλά και τη διαδικασία της συσκευασίας. Κι αν μετά από τόση νοστιμιά και επαφή με τον καλό καφέ αρχίσουμε να σκεφτόμαστε το ζήτημα πιο σοβαρά, στον πάνω όροφο, θα βρούμε τον ειδικά διαμορφωμένο χώρο, κατάλληλο για training και σεμινάρια από έμπειρους εκπαιδευτές της εταιρείας. Ξεκινώντας από τον πράσινο κόκκο και καταλήγοντας σε ένα γευστικό φλυτζάνι καφέ, το Cafeistas μας δείχνει όλο το ταξίδι και τα στάδια που χρειάζονται μέχρι ο καφές να φτάσει στην κούπα μας!

CAFEISTAS

BY COFFEE REPUBLIC S.A. Oικονομίδου 25, Περιστέρι // 210 51 56 460 fb & ig: Cafeistas // www.cafeistas.com

ο δρόμος του καφέ

ρό σου κ ι μ ο τ μάμαι σε αισθάνο υ θ α Θ α , ο, το ν παράθυρο ι τ ά μ το δω φως σ υ, τα βιβλία ο τ , ι ο μα κους σ μας καφέ. σ ί δ ς ό του πρωιν wski ν ο τ , σου Buko es

Charl

Η ΕΞΈΛΙΞΗ ΤΟΥ ΚΑΦΈ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ Του Γιάννη Σγουρού Rockers Coffee Gang

Η ΙΣΤΟΡΊΑ-ΜΎΘΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΆΛΥΨΗ ΤΟΥ ΚΑΦΈ ΕΊΝΑΙ ΣΕ ΌΛΟΥΣ, ΠΆΝΩ ΚΆΤΩ, ΓΝΩΣΤΉ. Ο Kaldi, βοσκός από την Αιθιοπία, περίπου το 850 μ.Χ., παρατηρώντας τις κατσίκες του, είδε πως τρώγοντας τους καρπούς από τα καφεόδεντρα είχαν περισσότερη ενέργεια. Από περιέργεια, λοιπόν, ο Kaldi δοκίμασε και ο ίδιος τους καρπούς αυτούς κι εκείνο το βράδυ έμεινε άυπνος. Μάζεψε καρπούς (κεράσια) και τα πήγε σε έναν μοναχό στο μοναστήρι της περιοχής. Ο μοναχός, ακούγοντας την ιστορία, την αποδοκίμασε και πέταξε τα κεράσια στη φωτιά. Όμως το άρωμα που αναδύθηκε από το ψήσιμο των καρπών ήταν μαγευτικό. Ο καφές διαδόθηκε από την Αιθιοπία στην Υεμένη, από εκεί στην Ινδία και μετά στην Ευρώπη. Στην Ευρώπη, λόγω κλίματος, δεν ευδοκίμησε η καλλιέργειά του κι έτσι ταξίδεψε στην Αμερική από τον Γάλλο Γκαμπριέλ ντε Κλιού.

ο οποίος βράζει στο μπρίκι και αφού «φουσκώσει» σερβίρεται σε φλιτζάνι. Τα τελευταία χρόνια συνηθίζουμε να τον φτιάχνουμε και διπλό σε μεγαλύτερο φλιτζάνι, με τη διπλή δόση καφέ. Ο ελληνικός για πολλούς από εμάς είναι μια γλυκιά ανάμνηση.

Ο ΠΡΏΤΟΣ ΚΑΦΈΣ ΠΟΥ ΞΕΚΊΝΗΣΑΝ ΝΑ ΠΊΝΟΥΝ ΟΙ ΈΛΛΗΝΕΣ, περίπου στα 1750-1770, ήταν ο καφές ibrik — ο γνωστός σε όλους μας ελληνικός καφές. Ο ελληνικός είναι ένας πολύ αλεσμένος καφές (σαν πούδρα),

Ο ESPRESSO ΕΊΝΑΙ ΈΝΑΣ ΠΟΛΎ ΔΥΝΑΤΌΣ ΚΑΦΈΣ, με έντονο άρωμα, που εφευρέθηκε στην Ιταλία. Παρασκευάζεται με διήθηση υπό μεγάλη πίεση. Αυτό σημαίνει πως από έναν αλεσμένο και μέτρια καβουρδισμένο καφέ,

ΜΕΤΆ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΓΝΩΡΊΣΑΜΕ ΤΟΝ ΣΤΙΓΜΙΑΊΟ και –λόγω του κλίματος και του ήλιου– το φραπέ, που ήταν μία ακόμα ελληνική εφεύρεση. Κατά τη διάρκεια της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης το 1957, ο Δημήτρης Βακόνδιος, ο οποίος ήταν υπάλληλος της εταιρείας που έκανε εισαγωγή το στιγμιαίο Nescafé, κατά τη διάρκεια ενός διαλείμματος και θέλοντας να πιει καφέ, αλλά χωρίς να έχει ζεστό νερό, πήρε το ένα shaker, πρόσθεσε καφέ, ζάχαρη και κρύο νερό. Το αποτέλεσμα ήταν να γίνει ίσως το διασημότερο ρόφημα στην Ελλάδα τις δεκαετίες που ακολούθησαν.

περνάει γρήγορα ζεστό νερό, με πίεση 9 bar. Αυτή η διαδικασία πραγματοποιείται με τη βοήθεια μιας μηχανής καφέ «για εσπρέσο». Ο ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΉΣ, ΈΧΟΝΤΑΣ ΠΙΑ ΔΟΚΙΜΆΣΕΙ ΔΙΆΦΟΡΕΣ ΠΟΙΚΙΛΊΕΣ ΚΑΦΈ, σε πολλές παραλλαγές ροφημάτων και από διάφορες χώρες προέλευσης και εταιρείες καβουρδίσματος, είναι σε θέση να ξεχωρίσει την ποιότητα, τη γεύση και το άρωμα του καφέ. Ο καφές έχει γίνει, πέρα από γεωργικό, και γαστρονομικό προϊόν. Όπως επιλέγουμε με κριτήρια ποιότητας και γεύσης το πού θα φάμε, έτσι θα πρέπει να επιλέγουμε από πού θα πίνουμε καφέ, για να μπορούμε να απολαύσουμε στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο το άρωμα και τη γεύση του, με ή χωρίς παρέα.

Το πλεονέκτημα μιας χειροκίνητης μηχανής καφέ hand lever, είναι πως ο barista μπορεί να ασκήσει διαφορετική πίεση, ανάλογα με το αποτέλεσμα που επιθυμεί. Στο Cubicup, λοιπόν, ο καφές δεν παράγεται μαζικά, είναι κυριολεκτικά προσωπική υπόθεση, αφού είναι φτιαγμένος ειδικά για αυτόν που θα τον πιει. Πέρα από τα υπάρχοντα blends, σύντομα θα έχεις ακόμα περισσότερες επιλογές από ευρωπαϊκά roasteries και θα μπορείς να δοκιμάζεις συνέχεια κάτι καινούριο. Αν πάλι είσαι του τσαγιού, βρήκες το λημέρι του matcha (ιαπωνικό αλεσμένο πράσινο τσάι). Enjoy!

CUBICUP ΧΑΒΡΊΟΥ 1, ΑΘΉΝΑ // FB: Cubicup IG: cubicupgr // www.cubicup.gr

ΓΙΑ ΜΥΗΜΈΝΟΥΣ COFFEE LOVERS

ΚΑΦΕΔΆΚΙ ΚΟΜΜΈΝΟ & ΡΑΜΜΈΝΟ ΣΤΑ ΜΈΤΡΑ ΣΟΥ

Η Ολίνα και ο Βασίλης είναι ορκισμένοι coffee lovers. Το όμορφο Morning Sweetie τους, εκτός από τα γλυκά που βγαίνουν από το in-house παρασκευαστήριό του, μας κακομαθαίνει και με τα καλύτερα χαρμάνια καφέ. Βρίσκουμε τον Αφρικάνικο Buna της Μ.Ο.C. που ξεχωρίζει με το έντονο σώμα και την ιδιαίτερη γεύση του αλλά και επιλεγμένους μονοποικιλιακούς για μυημένους, που ανανεώνονται συχνά, από χώρες όπως η Κολομβία, η Ινδία, η Κόστα Ρίκα και η Τανζανία. Το καλύτερο; Μπορούμε να τα προμηθευτούμε όλα αυτά και για το σπίτι, μαζί με τις συμβουλές και τη φανταστική καθοδήγηση των παιδιών, που είναι πραγματικοί γνώστες.

MORNING SWEETIE ΖΑΚΎΝΘΟΥ 13, ΚΥΨΈΛΗ // T.: 211 73 54 924

IG: themorningsweetie // FB: Morning Sweetie www.morningsweetie.gr

Για κάθε home barista!

DIY ΣΤΟ ΣΠΊΤΙ

Της Στεργιάνας Τζέγκα Είτε είμαστε μόνοι είτε με παρέα, ο καφές στο σπίτι έχει άλλη χάρη. Το τρίπτυχο καναπές-κουβέρτα-γαλλικός είναι αγαπημένο για πολλούς. Παρ’ όλα αυτά, αν σας αρέσει να ζείτε νέες γευστικές εμπειρίες κι αν θέλετε να είστε ένας ψαγμένος home barista, πάντα μπορείτε να δοκιμάσετε να φτιάξετε και κάτι διαφορετικό. Ίσως έναν αυθεντικό ισπανικό café con leche ή μια μόκα, δηλαδή εσπρέσο, γάλα στον ατμό και σιρόπι σοκολάτας ή σκόνη κακάο. Επίσης, υπάρχουν διάφορες συνταγές για τον bombón (με βάση τον εσπρέσο και ζαχαρούχο συμπυκνωμένο γάλα), ή τον Egg Coffee (με κρόκους αυγού, ζάχαρη, συμπυκνωμένο γάλα και καφέ robusta), όπως τον φτιάχνουν στο Βιετνάμ. Ο καφές, εκτός από γνώσεις, θέλει και όρεξη και δημιουργικότητα.

01

Τα blends είναι καφέδες που προέρχονται από διαφορετικούς κόκκους, διάφορων ποικιλιών και προελεύσεων, ενώ Single Origin ονομάζουμε τον espresso που προέρχεται από μία μόνο γεωγραφική περιοχή.

02

Στην κατηγορία microlot ανήκουν οι καφέδες που προέρχονται από μία συγκεκριμένη φάρμα ή περιοχή, με δική της ξεχωριστή επεξεργασία και χαρακτηριστικά. Οι microlots είναι συνήθως περιορισμένης παραγωγής, αλλά έχουν επιλεγεί με προσοχή από συγκεκριμένα καφεόδεντρα και υποβάλλονται σε εξειδικευμένη επεξεργασία, απαιτώντας λεπτομερή έρευνα και δοκιμασίες γευσιγνωσίας (cupping).

03

Πόσα γραμμάρια είναι μια μονή δόση espresso; Πόσα μια διπλή; Για να μην μπερδεύεσαι με τον αριθμό των γραμμαρίων του αλεσμένου καφέ, μπορείς να επενδύσεις σε μια ζυγαριά ακριβείας!

04

Μην ξεχνάς ότι αν αγαπάς και τον γαλλικό καφέ, υπάρχουν πολυκαφετιέρες που κάνουν espresso, διαθέτουν ακροφύσιο ατμού για αφρόγαλα, αλλά κάνουν και τον αγαπημένο σου αρωματικό γαλλικό.

Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να παρατηρήσουμε και να βρούμε τι μας ταιριάζει. Αν, παραδείγματος χάριν, τον προτιμούμε με γάλα (cappuccino, latte), καλύτερα είναι να ψάξουμε ποικιλίες χαμηλής οξύτητας και με νότες σοκολάτας. Μεγάλο ρόλο παίζει και ο εξοπλισμός. Και πάλι εστιάζοντας στο τι είναι καλύτερο για εμάς, αν τα πρωινά δεν έχουμε χρόνο, μια μόκα μπορεί να είναι σωστότερη επιλογή από μια χειροκίνητη μηχανή espresso, γιατί θα μας δώσει ένα καλό αποτέλεσμα σε λιγότερο χρόνο. Όταν θα έχουμε βρει το blend ή το μονοποικιλιακό που θέλουμε, θα προσέξουμε να μας τον αλέσουν σύμφωνα με τη χρήση που σκοπεύουμε να κάνουμε. Τέλος, ο καφές, ειδικά όταν δεν είναι από τους commercial που έχουν συντηρητικά και προσθετικά γεύσης, πρέπει να διατηρείται αεροστεγώς και να μην εκτίθεται στον ήλιο, ώστε να διατηρεί το άρωμα και τη γεύση του για καιρό.

Ολίνα & Βασίλης Morning Sweetie

ω τονήσ κ ο τ υ Να α νω καφέ; ά ή να κ mus t Ca

Alber

UBUNTU

ΝΗΛΈΩΣ 58, ΘΗΣΕΊΟ // Τ.: 210 34 10 566

fb: Ubuntu_ath // Ig: ubuntu_ath

IN COFFEE WE TRUST

Μ’ ΈΝΑ ΖΕΣΤΌ ΦΛΙΤΖΆΝΙ ΚΑΦΈ ΚΑΙ ΚΑΛΉ ΠΑΡΈΑ

Σε μια εποχή που προσφέρει άπειρες επιλογές για καλό καφέ, αυτός που ψάχνει σύνδεση και αίσθηση κοινότητας, στο Ubuntu θα νιώσει αμέσως οικεία. Ανάμεσα σε φυτά, ανοιχτόχρωμες ξύλινες επιφάνειες και χαμογελαστούς ανθρώπους, τα μέλη της αγαπησιάρικης αυτής κοινότητας απολαμβάνουν φρέσκα snacks, μυρωδάτα χαρμάνια και ηρεμία. Specialty καφεδάκια που έχουν έρθει από την Αιθιοπία, το Περού, την Ονδούρα, μας περιμένουν να τα δοκιμάσουμε για κάτι το διαφορετικό. Στις αργές γουλιές μας –αν είμαστε κι εμείς προσεκτικοί– θα ξεχωρίσουμε γεύσεις κόκκινων φρούτων, ξηρών καρπών και σοκολάτας και θα ανακαλύψουμε νέες οξύτητες, που όταν συνηθίζονται γίνονται… εθιστικές. Το Ubuntu μας προσέχει, μας αγκαλιάζει και ανανεώνει συνεχώς τις ποικιλίες του, για να ’χουμε πάντα και κάτι νέο να δοκιμάσουμε.

Το Samba Coffee Roasters είναι ένα όμορφο μέρος για όσους αγαπάνε τον καλό specialty καφέ. Απ’ τη μια, το υπερσύγχρονο και βιοκλιματικά σχεδιασμένο εργαστήρι τους, όπου καβουρδίζονται καφέδες και γεννιούνται ξεχωριστά χαρμάνια ελληνικού, espresso, φίλτρου αλλά και ροφήματα. Απ’ την άλλη, το όμορφο κατάστημά τους, στην καρδιά της Αθήνας,

στη Σόλωνος, όπου μας τα σερβίρουν ζεστά και προσεγμένα, μαζί με φρέσκα snacks από τα καλύτερα εργαστήρια. Καθημερινά βρίσκεις τουλάχιστον 4 επιλογές σε specialty coffees, αλλά το must try είναι το exclusive blend — κι αν δεν το χεις δοκιμάσει ακόμα, σίγουρα θα το αγαπήσεις.

SAMBA COFFEE ROASTERS THE SHOP ΣΌΛΩΝΟΣ 36, ΑΘΉΝΑ // T.: 210 36 37 283 fb: Samba Coffee Roasters // ig: sambacoffeeroasters www.sambacafe.gr

ΈΝΑΣ ESPRESSO ΜΕ ΙΣΤΟΡΊΑ

Η

βιοτεχνία καφέ Δασύρα ξεκίνησε το ταξίδι της σε κόκκους, χαρμάνια και δοκιμές το 1987. Σήμερα, σχεδόν 40 χρόνια αργότερα, εξακολουθεί να εξελίσσεται, αλλά και να διατηρεί τη φιλοσοφία της περιορισμένης παραγωγής, για να μας προσφέρει τον πιο ποιοτικό καφέ. Ο DASH, με την πυκνή υφή, το γεμάτο σώμα, το γλυκό άρωμα και τη φρουτώδη με απαλές πινελιές σοκολάτας γεύση του, αποτελείται από

χαρμάνι διαλεγμένων κόκκων Arabica και Robusta, που φτάνουν στο φλιτζάνι μας από την Κόστα Ρίκα, τη Γουατεμάλα, την Ονδούρα, την Αιθιοπία, την Ινδία, τη Νέα Γουινέα, τη Τζαμάικα και τη Βραζιλία. Τα μακρινά ταξίδια της ομάδας σε φυτείες, οι δοκιμές, οι πειραματισμοί, αλλά και τα συστηματικά cuppings, αποδίδουν τα μέγιστα και το αποτέλεσμα είναι πραγματικά μοναδικό.

DASH MICROROASTERY Λ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΌΛΕΩΣ 118, ΠΕΡΙΣΤΈΡΙ www.dash-espresso.gr Τ.: 210 57 52 007 // 210 57 15 914

Ο καφές είναι προσωπική υπόθεση COFFEE LOVERS ΜΟΙΡΆΖΟΝΤΑΙ ΜΑΖΊ ΜΑΣ ΤΙΣ ΙΔΙΑΊΤΕΡΕΣ ΣΥΝΉΘΕΙΕΣ ΤΟΥΣ Αλκυόνη: Ο πρωινός καφές πρέπει να είναι διπλός εσπρέσο, πολύ νερωμένος (στο χωριό μου τώρα τον λένε αμερικάνο), από μια παμπάλαια μόκα που της έχει φύγει το χερούλι και για να την πιάσεις θέλει τρία στρώματα πετσέτας. Ο ελληνικός είναι για τα χανγκόβερ και τις κηδείες. Ο γαλλικός για τις εξεταστικές. Aπό ένα σημείο και μετά, μετέφερα την καφετιέρα του γαλλικού από την κουζίνα στο γραφείο και την κούμπωνα στο πολύμπριζο δίπλα στο λάπτοπ — από την παραγωγή στην κατανάλωση. Ο νεσκαφέ είναι για όταν έχεις αργήσει (μονορούφι και φύγαμε) ή για μερικά επιλεγμένα καλοκαιρινά απογεύματα με τάβλι, να θυμόμαστε τα νιάτα μας και να νοσταλγούμε το σιδερένιο στομάχι που είχαμε κάποτε — και καταστρέψαμε πίνοντας νες.

Αλίκη: Θέλω τον καφέ μου ζεστό. Να τον κρατάω και να ζεσταίνονται τα χέρια μου. Με ενδιαφέρει η θερμοκρασία του καφέ πιο πολύ από τον ίδιο τον καφέ. Κι η μυρωδιά του. Αυτή που φέρνει πιο κοντά τα παιδικά μου χρόνια και τις γιαγιάδες μου που μου έδιναν ακαταλαβίστικες συμβουλές για τη ζωή. Φτιάχνω περίπου δέκα καφέδες κάθε μέρα, αλλά πίνω συνολικά 20 γουλιές. Όταν το φλυτζάνι κρυώσει και η μυρωδιά δεν είναι τόσο έντονη όσο πριν, ο καφές δεν είναι πια καφές για μένα, είναι κάτι άλλο, δεν ξέρω τι. Θέλω ο καφές μου να με ζεσταίνει. Μέσα κι έξω. Λίλα Πάουζε: Δε με κοιτάζει. Το βλέμμα του έχει χυθεί στο πεζοδρόμιο και τα δάχτυλά του γυρίζουν αμήχανα στο χείλος της κούπας σαν αλλόκοτα αλογάκια σε καρουζέλ τσέπης. Νιώθω την καρέκλα μου να βυθίζεται, σε λίγο πιάνω άβυσσο. Κατεβάζω μια γεμάτη γουλιά καπουτσίνο. Επιτέλους, μια φορά τον πέτυχαν: με ολίγη. Ειρωνεία το τι μπορεί να σημαίνει το «λίγο» για κάποιον. Το «λίγο» στο φλυτζάνι μου είναι «όσο πρέπει». Το «λίγο» απέναντί μου είναι «όχι αρκετό». Ζεσταίνω τα χέρια μου γύρω από την κούπα. Θα το ξεπεράσω κι αυτό. Πώς θα μπορούσα να μην, άλλωστε; Τέτοιος καφές και να έχει παραγγείλει τσάι βατόμουρο;

Χρύσανθος: Μια σκέτο, μια γλυκό, μια μέτριο, μια με γάλα, μια χωρίς. Μια γαλλικό, μια freddo, μια cappuccino, μια ελληνικό. Καφές να ’ναι μόνο. Συνήθως, οι φανατικοί του καφέ έχουν και μια ιδιαίτερη προτίμηση. Εγώ είμαι εύκολος. Αν έρθει δυνατός, μυρωδάτος και στην ώρα του, είμαι εντάξει. Άσε που έχει πλάκα όταν θέλει κανείς να με κεράσει –κι ενώ με ξέρει καλά– να παίρνει αυτό το απλανές ύφος γιατί ειλικρινά δεν έχει ιδέα πώς τον πίνω. Νικολέτα: Όπως όταν πρόκειται για μπύρα είμαι η ντροπή του γευσιγνώστη (πίνω περιπτερόμπυρες), το ίδιο ισχύει και για τον καφέ. Πίνω περισσότερο καφέ απ’ ό,τι νερό στη ζωή μου (όλη) και τον φτιάχνω αλά 80s! Δηλαδή νεσκαφέ καραβίσιο, χτυπημένο με το κουτάλι. Τελευταίως, βέβαια, εκσυγχρονίστηκα και τον χτυπάω στο shaker, γιατί σκέφτηκα ότι όπως στο πλυντήριο συσσωρεύονται τα άλατα, κάτι τέτοιο θα παίξει και με τα νεφρά μου. Οπωσδήποτε 3-4 καφέδες την ημέρα, κι αν έχω κέφια, φτιάχνω και αργά τη νύχτα! Η χαρά της ζωής μου είναι να γονατίζω τον βραστήρα στο βράσε βράσε νερό και να γεμίζω κούπες με καφέ. Πιο πιστό σύντροφο ζωής δεν έχω από το νεσκαφέ. Κι όταν έρχεται καλοκαίρι, φραπέ! Κι ό,τι έρθει στη ζωή, θα το αντιμετωπίσω με σύμμαχό μου το στιγμιαίο καφέ!

Τι θα πει καλός καφές; Η ΓΝΏΜΗ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΏΝ

ΤΟ ΜΕΓΆΛΟ ΕΡΏΤΗΜΑ ΌΜΩΣ ΕΊΝΑΙ ΈΝΑ. ΤΙ ΘΑ ΠΕΙ ΚΑΛΌΣ ΚΑΦΈΣ; ΤΙ ΔΕΝ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΛΕΊΠΕΙ; ΠΟΙΑ ΣΤΟΙΧΕΊΑ ΕΊΝΑΙ ΑΥΤΆ ΠΟΥ ΑΝ ΣΥΓΚΛΊΝΟΥΝ, Η ΑΠΌΛΑΥΣΗ ΦΤΆΝΕΙ ΣΤΑ ΎΨΗ; ΑΝ ΚΆΠΟΙΟΣ ΈΧΕΙ ΤΗΝ ΑΠΆΝΤΗΣΗ Σ’ ΑΥΤΆ ΤΑ ΕΡΩΤΉΜΑΤΑ, ΕΊΝΑΙ ΟΙ BARISTI ΤΗΣ ΠΌΛΗΣ. ΜΙΛΉΣΑΜΕ ΜΕ 6 ΕΙΔΙΚΟΎΣ ΤΟΥ ΚΑΦΈ ΚΑΙ ΜΆΘΑΜΕ.

01

Οι καταναλωτές σήμερα δοκιμάζουν και κρίνουν με αυστηρά κριτήρια. Αν γευτούν έναν καφέ κατηγορίας commercial κι έναν specialty, θα μπορέσουν αμέσως να καταλάβουν τη διαφορά. Μεγάλο ρόλο παίζει η ίδια η ποικιλία, το καβούρδισμα, ο τρόπος που θα συσκευαστεί και το πόσο καλά ένας barista προετοιμάζει το εκάστοτε ρόφημα, παραμένοντας πιστός και σταθερός στη συνταγή του. Όταν μάλιστα υπάρχουν και μύλοι αυτόματης άλεσης, ο καφές, όντας φρεσκοαλεσμένος, αποδίδει τα μέγιστα στην κούπα σε αρώματα και γεύσεις. Δημήτρης Παντελής Samba Coffee Roasters

02

03

Οι γεύσεις γενικά, αλλά και αυτή του καφέ ειδικότερα, συνδέονται με μνήμες και εμπειρίες. Μπορεί μια νότα σοκολάτας ή ροδάκινου σε κάποιον να ξυπνάει ένα σωρό συναισθήματα, ενώ σε κάποιον άλλον να περνάει αδιάφορη, γιατί έχει άλλα γευστικά πρότυπα. Είναι πράγματι προσωπική υπόθεση. Εμείς προσπαθούμε, εδώ και χρόνια, να βρούμε έναν καφέ που να αρέσει στους περισσότερους. Γι’ αυτόν το λόγο ο πειραματισμός δε σταματάει ποτέ και οι κωδικοί μας αλλάζουν συνεχώς. Φυσικά, πρέπει να υπάρχει και η απαραίτητη τεχνογνωσία, ώστε κάθε χαρμάνι να αποδώσει τα μέγιστα και να μην αδικηθεί η προσπάθεια που κατέβαλε μίλια μακριά ο αγρότης που τον δημιούργησε.

Υπάρχει η παρερμηνεία ότι ένας καλός καφές είναι «δυνατός» και «έντονος». Αυτά όμως είναι στοιχεία που επιτυγχάνονται πολύ εύκολα με χαμηλής ποιότητας καφέδες. Ένας καφές, για να ευδοκιμήσει και να φτάσει όσο γίνεται τη μέγιστη προοπτική του, πρέπει να πληροί συγκεκριμένα κριτήρια ποιότητας ωμού και καβουρδισμένου σπόρου καφέ και αντίστοιχη παρασκευή. Όπως και με ένα καλό κρασί, η καλλιέργεια πρέπει να γίνεται σε ιδανικές συνθήκες (υψόμετρο, κλίμα, έδαφος), σωστή διαλογή σε όλα τα στάδια επεξεργασίας και τέλος, στον roaster, ένα καβούρδισμα που θα αναδείξει αρώματα και γεύσεις που θα πρέπει να παραπέμπουν σε φρούτα και άνθη.

Χρήστος Καβράκος The Roosters Coffee Company

Κώστας Σιδέρης Honest Coffee Developers

Ωραίος ο καφές, ωραίος κι ο μπουφές, ωραία κι η κυρία που σερβίρει Ωραίος ο καφές, ωραίος κι ο μπουφές, τραγούδι να της κάνουμε Αργύρη. Χειμερινοί Κολυμβητές

04

«Καλός» καφές είναι ο καφές που έχει σταθερότητα: σταθερή γεύση, σταθερή ποιότητα, χωρίς δυσάρεστες εκπλήξεις και σκαμπανεβάσματα. Σε γενικές γραμμές, αν κάποιος αγαπά τον Freddo, θα προτείνουμε ένα blend που να περιλαμβάνει Robusta, ενώ αν κάποιος αναζητά πλούσιο άρωμα, θα επιμείνουμε σε 100% Arabica χαρμάνια. Αν κάποιος ψάχνει κάτι διαφορετικό από τα συνηθισμένα, θα προτείνουμε μια Specialty επιλογή, που ταιριάζει σε περιπετειώδεις ουρανίσκους. Αν κάποιος έχει διαμορφωμένο γούστο, θα βρούμε μαζί το brand και το χαρμάνι που του ταιριάζει καλύτερα. Η καλλιέργεια του γούστου έρχεται με συνεχείς δοκιμές, ώστε να ξεχωρίζουμε από μόνοι μας τον καλό από τον κακό καφέ.

Γιώργος Θάνος Coffees.gr

05

06

Αν θα έπρεπε να το συνοψίσω σε μια πρόταση τί είναι καλός καφές, θα έλεγα είναι ο καφές που θα θέλαμε να πίνουμε κάθε μέρα, όλη μέρα! Μόλις τελειώσει η κούπα, να αναζητάμε αμέσως την επόμενη! Στην δουλειά μου, ως υπεύθυνος Ποιοτικού Ελέγχου, αναζητώ πάντα την ισορροπία μεταξύ οξύτητας, γλυκύτητας και πικράδας, μιας ο καφές έχει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά! Με τις κατάλληλες ρυθμίσεις, μπορείς να πετύχεις το ιδανικό αποτέλεσμα, και με τον κατάλληλο εξοπλισμό να έχεις συνέπεια σε αυτό! Σε κάθε περίπτωση, για να έχουμε ένα γευστικό φλιτζάνι καφέ, δεν αρκεί μόνο η σωστή ρύθμιση, ο ακριβός εξοπλισμός και η συνέπεια στην συνταγή, αλλά εξίσου σημαντικό ρόλο παίζουν και η ποιότητα του πράσινου καφέ, το καβούρδισμα και, φυσικά, η σωστή αποθήκευση και συντήρησή του!

Θα πρέπει να μην είναι πικρός και καμένος, αλλά να βρίσκουμε γεύσεις από φρούτα, ξηρούς καρπούς και σοκολάτα. Σημαντικό είναι επίσης, να σερβίρεται με χαμόγελο και καλαισθησία, να είναι πάντα φρέσκος και στη σωστή θερμοκρασία. Η προέλευση του καφέ είναι το Α και το Ω, οπότε κι εμείς φροντίζουμε να συνεργαζόμαστε με ανθρώπους που έχουν γνώσεις και μεράκι.

Last but not least, είναι βασικό να γνωρίζουμε τις προτιμήσεις του πελάτη μας και να είμαστε σε θέση να του επικοινωνήσουμε τις δικές μας, με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην τον μπουχτίσουμε με αχρείαστες πληροφορίες. Ο καφές, πάνω απ’ όλα, είναι ένα παιχνίδι γεύσεων και αισθήσεων.

Νίκος Κανακάρης

Νικόλαος Λιάτης

Coffee Republic s.a.- cafeistas

ΓΕΎΣΕΙΣ ΚΙ ΑΡΏΜΑΤΑ ΜΕ… ΠΡΟΣΩΠΙΚΌΤΗΤΑ!

Ο καφές γλιστρά στο στομάχι και θέτει όλες τις νοητικές μου διεργασίες σε κίνηση.

Honoré de Balzac

Ubuntu

Ο

ενθουσιασμός της ομάδας The Roosters Coffee Company για τον καφέ είναι μεταδοτικός! Μελετούν, δοκιμάζουν, πειραματίζονται και εξελίσσονται συνεχώς. Μέσα σε μόνο τρία χρόνια, μας έχουν δώσει την ευκαιρία να δοκιμάσουμε 41 διαφορετικές προελεύσεις, ποικιλίες, επεξεργασίες, αλλά και ένα σωρό πρωτότυπες ιδέες, όπως τα drip bags, που μπορούμε να έχουμε μαζί μας στα ταξίδια, για να μην ξεμείνουμε ποτέ από καλό καφέ. Γεύσεις σπάνιες, με χαρακτήρα και ταυτότητα –όπως είναι και η ίδια η ομάδα– που φτάνουν σ’ εμάς, αφού πρώτα ελεγχθούν και αξιολογηθούν από την ομάδα. Τώρα, μάλιστα, με το νέο χώρο που έρχεται και στο κέντρο της πόλης, θα έχουμε την ευκαιρία να βουτήξουμε σε ακόμα περισσότερες γεύσεις και αρώματα.

THE ROOSTERS COFFEE COMPANY • ΘΈΤΙΔΟΣ 1 &, ΟΜΉΡΟΥ 2, ΒΡΙΛΉΣΣΙΑ 210 8103416 • 25ης ΜΑΡΤΊΟΥ 7, ΠΕΡΙΣΤΈΡΙ 210 5724626 ΠΡΟΣΕΧΏΣ: ΊΩΝΟΣ ΔΡΑΓΟΎΜΗ 58, ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΌΣ www.theroosters.gr fb: The Roosters // ig: theroosters.co

ένα φλιτζάνι καφέ ΈΧΕΙ 4 ΒΑΣΙΚΆ ΣΤΟΙΧΕΊΑ

01

Το άρωμα, που είναι το πρώτο πράγμα που βιώνουμε όταν σηκώνουμε το φλιτζάνι μας. Οι ανθρώπινες αισθήσεις της οσμής και της γεύσης είναι στενά συνδεδεμένες. Η γλώσσα μας έχει υποδοχείς μόνο για τις πιο βασικές γεύσεις (πίκρα, γλυκύτητα και υφή). Η πολυπλοκότητα των γεύσεων προέρχεται στην πραγματικότητα από την αίσθηση της όσφρησης.

02

Το σώμα. Δηλαδή την πυκνότητα, την υφή. Το σώμα μπορεί να είναι από ελαφρύ και «ευάερο» έως πυκνό και βαρύ. Αν θέλουμε ένα ελαφρύ σώμα, πρέπει να επιλέξουμε ποικιλίες καφέ με πιο λουλουδάτη γεύση.

Του Θανάση Δασύρα Dash, Micro-Roasted Espresso

03

Τη γεύση. Η γεύση ενός καφέ εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Από την προέλευση των κόκκων έως το προφίλ του καβουρδίσματος. Τα dark roasts εχουν συνήθως πιο έντονες και πιο παραδοσιακές γεύσεις, ενώ τα ελαφρύτερα καβουρδίσματα θα αναδείξουν περισσότερο την προέλευση και συνήθως έχουν πιο έντονες νότες γεύσης, με μεγάλη οξύτητα.

04

Το φινίρισμα. Αυτή τη λέξη τη χρησιμοποιούμε για να αναφερθούμε στην επίγευση που παραμένει στη γλώσσα μας και στο στόμα μας μετά τις τελευταίες γουλιές καφέ. Καλό φινίρισμα είναι αυτό που έχει διάρκεια και μας ξυπνάει όμορφες μνήμες. Απολαμβάνουμε την παρατεταμένη γεύση στο στόμα μας, καθώς εξασθενεί αργά.

ΠΌΣΗ ΝΟΣΤΙΜΙΆ ΑΝΤΈΧΕΙΣ; BE HONEST!

Ο

ι Honest Coffee Developers, με καφέδες (αποκλειστικά) μοναδικής προέλευσης, μας προσφέρουν μια γαστρονομική εμπειρία κι όχι απλά ένα ρόφημα. Ερευνούν, βρίσκουν, καβουρδίζουν, παρασκευάζουν, ελέγχουν, πειραματίζονται κι επαναλαμβάνουν τα βήματα μέχρι να είναι σίγουροι ότι μας σερβίρουν τον καλύτερο δυνατό καφέ. Μας φέρνουν κόκκους από επιλεγμένες φάρμες και παραγωγούς της Βραζιλίας, της Κένυας, της Αιθιοπίας, της Κολομβίας και της Κόστα Ρίκα και τους επεξεργάζονται στο εργαστήριό τους, σε μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας. Αυτόν τον καιρό, μας συστήνουν τον Fazenda Irmãs Pereira, καφέ μοναδικής προέλευσης, νόστιμο και αρωματικό, από τη φάρμα των αδελφών Pereira, της κατεξοχήν διάσημης καφεδοοικογένειας της Βραζιλίας. Μας κερδίζει από την πρώτη γουλιά,

σερβιρισμένος σε ποτήρια από ανακυκλωμένο πλαστικό (και ανακυκλώσιμα). Αλλά εδώ έχουμε επιλογές, μιας και πάντα προσφέρονται τουλάχιστον δύο νέα είδη espresso την εβδομάδα, όπως και διαφορετικοί καφέδες φίλτρου και ελληνικοί. Δοκιμάζουμε και για οποιαδήποτε απορία δε διστάζουμε να ρωτήσουμε τον barista. Οι Honest Coffee Developers, μετά από όλα αυτά τα χρόνια εξειδίκευσης και εξέλιξης στην τεχνογνωσία τους, έχουν καταφέρει να έχουν τον πλήρη έλεγχο καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας… μέχρι τη στιγμή του σερβιρίσματος. Όλη αυτή η προσπάθεια που γίνεται, φυσικά δε θα μπορούσε να μην καθρεφτίζεται στα αρώματα και στις γεύσεις του καφέ. Περιμένουμε με ανυπομονησία να δοκιμάσουμε και τις επόμενες γεύσεις που μας ετοιμάζουν.

HONEST COFFEE DEVELOPERS Φορμίωνος 59, Καισαριανή // T.: 213 08 80 210 FB: Honest Coffee Developers // IG: honest_coffee_developers

15 ΤΡΑΓΟΎΔΙΑ

ΣΤΗ ΔΙΑΠΑΣΩΝ του Θανάση Καρανίκα (The Tandem Project)

«Και να που πάλι βγάζω δίσκο…» Η εκδίκηση του indie στην εποχή του αντι-indie!

Η «Πλέι-Λίστα» του μήνα Πολλά υποσχόμενο το 2024 μουσικά, ήδη φανερώνει τα δόντια του! 15 επιλογές από τους 2 πρώτους μήνες του.

THE SMILE Wall of Eyes art-rock, post-rock, electronic

FUTURE ISLANDS People Who Aren’t There Anymore synthpop, new-wave

Οι δύο βασικοί «εγκέφαλοι» των Radiohead, μαζί με τον Tom Skinner, συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται στο project που δημιούργησαν εν μέσω καραντίνας, φτιάχνοντας ένα δίσκο που στέκεται περήφανα δίπλα σε μεγάλες τους στιγμές.

Toυς περιμένουμε με αγωνία το καλοκαίρι στο Release, παρέα με τους Pulp.

Πιο ενδοσκοπικοί και λυρικοί από ποτέ, οι Αμερικάνοι γυρίζουν σελίδα και φτιάχνουν ίσως τον καλύτερο δίσκο της καριέρας τους, ακριβώς στο σημείο που είχαν αρχίσει να επαναλαμβάνονται ανησυχητικά. Θα βρεθεί σε πολλές λίστες με τα καλύτερα της χρονιάς.

BRITTANY HOWARD What Now neo-soul, blues rock Δεύτερο σόλο άλμπουμ για την κυρία των Alabama Shakes, που εξελίσσεται εντυπωσιακά, βάζοντας στην blues & soul εξίσωσή της την ψυχεδελική τζαζ, την ηλεκτρονική funk ακόμα και τη soulful house. Στιβαρή και θαρραλέα πρόταση, από μια μοναδική φωνή και τραγουδοποιό.

(Βρείτε, ακούστε και μοιραστείτε τη λίστα, στο κανάλι του Η Πόλη ζει στο YouTube).

1. BETH GIBBONS Floating On A Moment 2. BRITTANY HOWARD Red Flags 3. HELADO NEGRO Wish You Could Be Here 4. LIL YACHTY A COLD SUNDAY 5. LITTLE SIMZ S.O.S

3 επερχόμενες must συναυλίες:

6. KALI UCHIS Igual Que Un Ángel (ft. Peso Pluma) 7. KID CUDI, XXXTENTACION X & CUD 8. IDLES GIFT HORSE 9. THE SMILE Read The Room 10. FUTURE ISLANDS Say Goodbye

DRAB MAJESTY, DUCKTAPE, SUGAR FOR THE PILL @ ARCH CLUB ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ, 16 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ 2024 Γνωστοί για την άψογη ανάμειξη postpunk, new wave και dream pop στοιχείων, οι Drab Majesty και οι μελωδίες τους, συνοδευόμενες από στοιχειωμένα φωνητικά και ατμοσφαιρική ενορχήστρωση, δημιουργούν μια εμπειρία που υπερβαίνει τα παραδοσιακά όρια του ήχου. Mαζί τους οι δικοί μας Sugar For The Pill.

NIGHTSTALKER, ΠΕΘΑΊΝΟΥΝ ΣΤΟ ΤΈΛΟΣ @ GAGARIN 205 ΣΆΒΒΑΤΟ, 17 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ 2024 Κλείνοντας τον κύκλο του Great Hallucinations και πριν η μπάντα μπει στο studio για τη ηχογράφηση του νεου album, οι Nightstalker δίνουν ένα μεγάλο live στο Gagarin 205. Special guests οι Πεθαίνουν στο Τέλος

11. ARAB STRAP Bliss PAN PAN, YEARS OF YOUTH @ FLOYD ΣΆΒΒΑΤΟ, 24 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ 2024 Μια βραδιά γεμάτη επίμονα beats, τραγούδι και χορό, σε μια μοναδική αλληλεπίδραση ανάμεσα σε καλλιτέχνες και κοινό. Για πρώτη φορά live, το καινούριο album τους, Λύκοι στον Άρη, καθώς και αγαπημένα τραγούδια από τη δισκογραφία του Pan Pan.

12. JUSTICE One Night/All Night (Starring Tame Impala) 13. LOGIC1000 Promises (feat. Rochelle Jordan) 14. FOUR TET Loved 15. BURIAL Boy Sent From Above

Ο καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερος τύπος κακοήθειας που διαγιγνώσκεται στο γυναικείο πληθυσμό. Εντοπίζεται τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες και ομολογουμένως αποτελεί τον δεύτερο πιο θανατηφόρο τύπο καρκίνου. Υπολογίζεται ότι 1 στις 8 γυναίκες στις αναπτυγμένες χώρες θα εμφανίσει καρκίνο του μαστού κατά τη διάρκεια της ζωής της. Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του μαστού αυξάνεται με την ηλικία. Μια αρχική αύξηση παρατηρείται μετά την ηλικία των 40 ετών (1 στις 68 γυναίκες) και μία σημαντική αύξηση μετά τα 50 έτη (1 στις 43 γυναίκες). Η κορύφωση της ποσοστιαίας αύξησης σημειώνεται στην ηλικία των 60 ετών (1 στις 29 γυναίκες) και παρουσιάζει κάμψη στην ηλικία των 80 ετών. Πέρα από τον παράγοντα της ηλικίας, σημαντικό ρόλο για την ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού διαδραματίζουν: Tο θετικό οικογενειακό ιστορικό, η λήψη ορμονών και η έκθεση σε καρκινογόνες ουσίες. Οι γονιδιακές μεταλλάξεις που έχουν ταυτοποιηθεί ότι αυξάνουν σημαντικά τα ποσοστά ανάπτυξης της νόσου είναι κυρίως οι BRCA1, BRCA2, PTEN, TP53 κ.ά. Το νεαρό της ηλικίας νόσησης των γυναικών της τελευταίας αυτής κατηγορίας αποτελεί πρόκληση για την έγκαιρη διάγνωση της νόσου. Σημαντικό διαγνωστικό εργαλείο για αυτή την κατηγορία γυναικών τα τελευταία χρόνια αποτελεί η μαγνητική τομογραφία μαστών. Η μαγνητική τομογραφία μαστών είναι μια εξέταση η οποία κάνει χρήση των μορφολογικών και εν μέρει των βιολογικών χαρακτηριστικών του μαζικού αδένα και των αλλοιώσεων αυτού, καθώς και του τρόπου αιμάτωσης των ιστών. Είναι η μέθοδος απεικόνισης του μαζικού αδένα με τη μεγαλύτερη ευαισθησία για την ανάδειξη του διηθητικού καρκίνου του μαστού (ευαισθησία 89%-100%). Από την άλλη, τα ποσοστά για τη διάγνωση του πορογενούς in situ καρκίνου, ο οποίος δεν αναδεικνύεται μαστογραφικά, είναι περίπου 40%. Υπάρχουν ορισμένοι σημαντικοί παράγοντες που την καθιστούν ακατάλληλη για screening του γενικού γυναικείου πληθυσμού. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι πρόκειται μια χρονοβόρα και ακριβή εξέταση και ότι προϋποθέτει την ενδοφλέβια χορήγηση παραμαγνητικής ουσίας/σκιαγραφικού μέσου. Παράλληλα, χαρακτηρίζεται από απόλυτες και σχετικές αντενδείξεις. Η διεξαγωγή της συγκεκριμένης εξέτασης αντενδείκνυται, όταν η εξεταζόμενη έχει παρουσία μετάλλων στον οργανισμό, εμφυτεύματα μη συμβατά με τον μαγνητικό τομογράφο, βηματοδότη, κλειστοφοβία και ιστορικό βαρύτατων αλλεργιών.

Πατησίων 237, Πλ. Κολιάτσου | t.: 210 864 0918 Αμφιαράου 165, Σεπόλια | t.: 210 515 7982 Xαλκίδος 12, Άνω Πατήσια | t.: 210 864 0918 Θηβών 439, Ίλιον | t.: 2108640918 www.kosmoiatriki.com

info@kosmoiatriki.com

Η μαγνητική τομογραφία μαστών συνιστάται ως μέθοδος προσυμπτωματικού ελέγχου σε γυναίκες που είναι φορείς των ανωτέρω γονιδιακών μεταλλάξεων. Συγχρόνως, η ευρύτερη χρήση της στον υπόλοιπο γυναικείο πληθυσμό συνδυάζεται συνήθως με ευρήματα που προκύπτουν από άλλες απεικονιστικές μεθόδους του μαστού, όπως: • Διευκρίνιση αμφιβόλων ευρημάτων από το συμβατικό έλεγχο. Ενδεικτικές περιπτώσεις αποτελούν: η διάκριση μεταξύ μιας άτυπης καλοήθους βλάβης και ενός κακοήθους ευρήματος, η διευκρίνιση μαστογραφικών ευρημάτων χωρίς υπερηχογραφική εντόπιση (ασυμμετρία του αδένα, ύποπτες μικροαποτιτανώσεις, διαταραχή αρχιτεκτονικής), ο διαχωρισμός μεταξύ μετεγχειρητικής ουλής και υποτροπής. Βάσει των ευρημάτων της μαγνητικής τομογραφίας, καθορίζεται και ο περαιτέρω διαγνωστικός έλεγχος.

• Προεγχειρητικός έλεγχος διαγνωσθείσας κακοήθειας (ευαισθησία 100%), αφού αποδίδεται σαφέστερα η θέση και το μέγεθος της βλάβης, το ενδεχόμενο ύπαρξης πολυεστιακής ή πολυκεντρικής βλάβης, το ενδεχόμενο ύπαρξης σύγχρονης κακοήθειας στον άλλο μαστό. Ιδιαίτερα σε γυναίκες με διηθητικό λοβιακό καρκίνο, η προεγχειρητική μαγνητική τομογραφία μαστών είναι απαραίτητη, αφού αυτός ο τύπος καρκίνου χαρακτηρίζεται συχνά από βλάβες πολυεστιακού τύπου.

• Παρακολούθηση προεγχειρητικής χημειοθεραπείας. Ο λόγος που συστήνεται στην προκειμένη περίπτωση είναι γιατί αποτυπώνεται αρκετά αξιόπιστα η ανταπόκριση στη θεραπεία.

• Παρακολούθηση προκαρκινικών βλαβών ή ατυπιών που έχουν διαγνωσθεί με βιοψία (ακτινωτή ουλή, λοβιακό καρκίνωμα in situ, άτυπη επιθηλιακή υπερπλασία). Τέλος, η μαγνητική τομογραφία μαστών κατέχει σημαντικό ρόλο στις γυναίκες που έχουν παρουσία ενθεμάτων σιλικόνης, τόσο για τον έλεγχο του μαζικού αδένα όσο και για τον έλεγχο της ακεραιότητας των ενθεμάτων. Όλα τα ανωτέρω καθιστούν τη μαγνητική τομογραφία μαστών ένα σημαντικότατο εργαλείο στα χέρια μας, για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού.