หนังสือสงเสริมการอาน เรื่อง
คณะผูจัดทำ
นายสุริยา กลาถิ่นภู นายวรเชษฐ สิทธิตรี
อาจารยที่ปรึกษา อาจารยปลูกเกษม ชูตระกูล อาจารยอรนุช คำแปน ที่มา
หนังสือสงเสริมการอาน เรื่องวัฒนธรรมชาวยองจัดทำขึ้นเพื่อ การศึกษาในรายวิชาโครงงานศึกษา วิชาเอกเทคโนโลยีการพิมพ หลักสูตรสาขาเทคโนโลยีศิลป สาขาเทคโนโลยีศิลป คณะ ศิลปกรรมและสถาปตยกรรมศาสตร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยี ราชมงคลลานนา เชียงใหม
พิมพครั้งที่
๑ เดือน มิถุนายน ๒๕๕๙ จำนวน ๑๔ เลม
คำนำ หนังสือสงเสริมการอานวัฒนธรรมชาวยอง จัดทำขึ้นเพื่อ ใชประกอบในกิจกรรมลดเวลาเพิ่มเวลารู ของโรงเรียนบานปาซาง จังหวัดลำพูน ซึ่งไดดำเนินกิจกรรมตามนโยบายกระทรวงศึกษาธิการ โดยมีจุดมุงหมายใหผูเรียนไดเรียนรู และเขาใจวัฒนธรรมทองถิ่น ของตนเอง เพื่อตระหนักถึงความสำคัญ และคุณคาของวัฒนธรรม ดั้งเดิม เพื่อชวยกันสืบสานวัฒนธรรมที่ดีงามไว ใหคงอยูตลอดไป
คำอธิบาย วัฒนธรรมเปนสิ่งที่มนุษยสรางขึ้นมาไดแก ภาษา อาหาร ขนบธรรมเนียม ประเพณี ศาสนา กฎหมาย ศิลปะ จริยธรรม และ เทคโนโลยีตา งๆ อาจกลาวไดวา วัฒนธรรมเปนสิง่ ทีช่ ว ยใหมนุษย สามารถดำเนินชีวิตรวมกันไดอยางสงบสุข เพราะมนุษยจะตอง อาศัยประโยชนจากธรรมชาติ และจะตองรูจ กั ควบคุมความประพฤติ ของมนุษยดว ยกัน ใหสามารถอยูร ว มกันไดอยางสงบสุข วัฒนธรรม จึงเปนสิ่งที่หลอหลอมใหมนุษยมีคุณภาพชีวิตที่ดี และดำเนินชีวิต ไดอยางมีความสุข วัฒนธรรมชาวยองเปนสิ่งที่ถูกสรางขึ้น และมีการสืบทอด มายาวนาน ชาวยองมีวถิ กี ารดำเนินชีวติ แบบเรียบงายตามธรรมชาติ มีความศรัทธาในพระพุทธศาสนาและสิง่ ศักดิส์ ทิ ธิ์ อีกทัง้ วัฒนธรรม ชาวยองไดสรางความสามัคคี ความสุข และความเจริญรุงเรือง ใหแกชาวยองตลอดมา ตั้งแตอดีตจนถึงปจจุบัน
สารบัญ เนื้อเรื่อง ๑. กำเนิดวัฒนธรรมชาวยอง ๒. สงครามขยายอำนาจ ๓. การอพยพเคลื่อนยายชาวยอง ๔. วัฒนธรรมการดำเนินชีวิตของชาวยอง ๕. วัฒนธรรมการแตงกายของชาวยอง ๖. วัฒนธรรมความศรัทธาชาวยอง • ประเพณีสลากยอม ๗. วัฒนธรรมการบูชา • ประเพณีบูชาเสาอินทขิล • ประเพณีการไหวพระธาตุ • ประเพณีบูชาเทวบุตรหลวง ๘. วัฒนธรรมดนตรีชาวยอง • ประเพณีแขงกลองหลวง ๙. สรุป
หนา ๑ ๒ ๔ ๖ ๗ ๘
คำศัพทนารู คำถามทายเรื่อง ประวัติผูเชี่ยวชาญ • ดานประวัติศาสตรและวัฒนธรรมชาวยอง • ดานการออกแบบสื่อการเรียนรู • ดานนักเรียนระดับประถมศึกษาปที่ ๓ บรรณานุกรม
๒๑ ๒๒
๑๒
๑๘ ๒๐
ทิศเหนือ
แผนทีเมืองยอง จีน เชียงรุง เชียงตุง
พมา
สิบสองพันนา
เมืองยอง ลานชาง
ลาว เชียงใหม ลำพูน
ไทย
ครอบครัวชาวยอง
แนะนำตัวละคร
พระเจากาวิละ กษัตริยพมา ชาวลัวะ
ชาวยอง พระสงฆชาวยอง
ดินแดนพืน้ ทีท่ างดานตะวันออกของประเทศพมา ซึง่ มีแมนำ้ สาย สำคัญไหลผาน เรียกวา ”แมน้ำยอง” เนื่องจากมีความอุดมสมบูรณ จึงมีคนพืน้ เมือง เรียกวา “ชาวลัวะ หรือทมิละ“ เขามาอาศัยอยูภ ายหลัง มีชาวไทลือ้ จากเมืองเชียงรุง ไดอพยพเขามาอยูร ว มกันในบริเวณนีด้ วย จึงเกิดการความสัมพันธระหวางวัฒนธรรมของคนพื้นเมือง และ วัฒนธรรมชาวไทลื้อผสมผสานกัน กอกำเนิดการดำเนินวิถีชีวิตที่ เรียกวา ”วัฒนธรรมชาวยอง” ขึน้ ชาวยองมีความเชือ่ และความศรัทธา ในสิ่งศักดิ์สิทธิ์ จึงรวมกันสรางพระมหาธาตุจอมยองเพื่อเปนสิ่งยึด เหนี่ยวจิตใจและเคารพบูชาสูงสุดของชาวยอง
๒. สงครามขยายอำนาจ ในขณะนั้นประเทศพมาเปนประเทศที่มีอำนาจใหญกวา ดินแดนใกลเคียง กษัตริยพมาทรงมีนโยบายขยายอำนาจไปยังดินแดน ตางๆ ทีอ่ ยูร ายรอบ เพือ่ สรางความยิง่ ใหญ โดยจะสงไพรพลไปทำสงคราม เพือ่ ยึดเมืองตางๆ ซึง่ รวมถึงเมืองยองทีต่ ง้ั อยูในเขตรัฐฉานตะวันออกติด กับดินแดนลานชางและสิบสองพันนา และไดเกณฑ ไพรพลรวมถึง ชาวยอง เพื่อรวมทำสงครามขยายอำนาจ
เหลาทหารพมาทั้งหลาย จงไปยึดเมืองลานนามาให ได
๒
จนกระทั่งกองทัพพมาเดินทางมาถึงดินแดนลานนา ซึ่งในขณะ นั้นพระเจากาวิละ เปนผูนำในดินแดนลานนา ทรงรวบรวมไพรพล มาอยูท ่ี เวียงปาซาง เขตเมืองลำพูนระหวางป พ.ศ. ๒๓๒๕-๒๓๓๙ เพือ่ จัดตัง้ กองทัพตอสูก บั กองทัพพมาและปกปองดินแดนลานนา จนในทีส่ ดุ กองทัพพมาไดยกทัพหนีกลับไป หลังจากการทำสงครามในครั้งนี้ เกิดความเสียหายอยางมากทำใหผูคนในดินแดนลานนาลดนอยลง พวกเราจงรวมกัน ปกปองดินแดนลานนา ของเราไว
๓
๓. อพยพเคลือนย้ายชาวยอง ภายหลังเสร็จสิ้นจากการทำสงครามกับพมาในครั้งนั้น ทำให เกิดการสูญเสียเปนอยางมาก ทัง้ บานเมืองและผูค น พระเจากาวิละจึงได รวบรวมผูคนจากเมืองตางๆ เพื่อดำเนินการฟนฟูดินแดนลานนา ซึ่ง พระเจากาวิละไดมีแนวคิดในการรวบรวมผูคน โดยมีเปาหมายหลักอยู ที่ เมืองยอง เนื่องจากชาวยองเปนผูที่ความเรียบงาย มีวัฒนธรรมที เ่ ขมแข็งดีงาม และมีความสามารถในดานตางๆ ซึง่ จะสงผลดีตอ การฟน ฟู บานเมือง
เราขออพยพชาวยอง เพื่อชวยฟนฟูดินแดนลานนา
๔
พระเจากาวิละจึงไดมอบหมายให้ เจาอุปราชธัมมลงั กา และ เจาคำฝนนำกองทัพเชียงใหมยกไปเมืองยอง ในป ๒๓๔๗-๒๓๔๘ เพื่อรวบรวมชาวยอง โดยอพยพชาวเมืองเปนจำนวนมาก เรียกวา “การอพยพแบบเทครัว” ซึง่ ประกอบดวย เจาเมือง ผูน ำชุมชน พระสงฆ และชาวบาน เพื่อเขามาฟนฟูดินแดนลานนา บริเวณเมืองลำพูน จึงเปน สาเหตุใหชาวยองจำนวนมาก เขามาจัดตัง้ ชุมชนในจังหวัดลำพูน และเปน สาเหตุสำคัญของการเขามาของวัฒนธรรมของชาวยองในดินแดนลานนา อีกดวย
๕
๔. วัฒนธรรมการดำเนินชีวิต เมื่อชาวยองอพยพเขามาฟนฟูดินแดนลานนาแลว ไดสรางบาน เรือน และตั้งชุมชนอยูบริเวณเมืองลำพูน ชาวยองไดดำเนินชีวิตอยาง เรียบงายและสงบสุข ผูชายชาวยองสวนใหญมักประกอบอาชีพทำการ เกษตร เลีย้ งสัตว ทำไร ทำนา สวนผูห ญิงชาวยองมีนสิ ยั เรียบรอย ประณีต ประหยัด มัธยัสถ มีความเปนแมบานแมเรือน ชอบตัดเย็บ มีฝมือและ ความชำนาญในการทอผาอยางมาก
เราสามารถเรียนร� วัฒนธรรมชาวยองที่นาสนใจใน หนาตอไปนะครับ..มอ..มอ.!!!
๖
๕. วัฒนธรรมการแต่งกาย ผูชาย นิยมโพกหัวดวยผาสีออน เพื่อปองกันความรอนจากแสงแดด
และเหงื่อไคลจากการทำงาน โดยจะนิยมสวมเสื้อแขนยาวผาหนาอก คอเสื้อมีลักษณะคอกลมหรือคอตั้ง และสวมกางเกง (เตี่ยว) สะดอ
ผูหญิง นิยมเกลาผมมวยสูง และใชผาโพกหัวเก็บผมเวลาออก
นอกบาน โดยจะสวมเสื้อแขนยาว ปายตรงดานหนา เรียกวา “เสื้อปด” ตัดเย็บดวยผาฝายทีม่ สี อี อ น เชน สีขาว สีฟา หรือสีชมพู ผูห ญิงชาวยอง นิยมใสผาซิ่นที่ทอดวยตนเอง ลักษณะตีนซิ่นนิยมใชผาสีเขียว
ผาโพกหัว
ผาโพกหัว
เสือ้ ปด�
เสือ้ แขนยาว
ซิน่ ตีนเขียว
กางเกงสะดอ ๗
๖. วัฒนธรรมความศรัทธา ชาวยองมีความศรัทธาตอพระพุทธศาสนาเปนอยางมาก ตองอาศัยความเพียรจึงจะสามารถกระทำสิ่งที่ยิ่งใหญใหสำเร็จได
• ประเพณีสลากยอม หญิงสาวชาวยองกอนที่จะแตงงานออกเรือน จะตองเปนผูที่ มีนิสัย ประหยัด อดออม เก็บหอมรอมริบขาวของเครื่องใชเพื่อเตรียม ทำตนสลากยอม เมือ่ หญิงสาวมีเงินพอทีจ่ ะทำตนสลากยอมแลวจึงเริ่ม ซื้อ ของเพื่อตระเตรียมไวทีละเล็กทีละนอย เชน สรอยคอทองคำ เข็มขัดเงิน และเครื่องเรือน เพื่อสรางตนสลากยอมถือเปนการทำบุญ ครั้งใหญของผูหญิงชาวยอง
คุณแมคะลูกเก็บออม พรอมที่จะทำสลากยอมแลวคะ
๘
การเตรียมเครื่องตกแตงตนสลากยอม หญิงสาวชาวยองจะใชเวลาวางในตอนเย็น เริม่ จาก การจาตอง คือ การรีดใบตอง ดวยเตารีดถานเพื่อใชสำหรับมวนบุหรี่ ซึ่งตองใช เปนจำนวนมากแลวนำบุหรี่ดังกลาวมาถักเปนแพ เรียกวา “มูลีแป ” (บุหรี่ที่ถักเรียงกันลงมามีความยาว ๓-๔ เมตร) เพื่อใชแขวนประดับ กับตนสลากยอม รอบๆ ขอบชายรมก็จะนำเหรียญสตางค ถักดวย ขาวเปลือกเรียงรอบขอบเหรียญดวยฝมือประณีตสวยงาม เรียกวา “การถักขะจา ” มารอยแขวนตกแตงโดยรอบๆ ขอบรม
มูลีแป
จาตอง
เหรียญขะจา
๙
การทำตนสลากยอม การทำตนสลากยอม จะนิยมทำตนสลากยอมใหมขี นาดสูง และ ใหญ ลำตนสลากยอมจะใชฟางมัดลอมรอบ เพื่องายแกการปกไมไผ บริเวณปลายไมจะมีการยอมสีใหมสี สี นั หลากหลาย และจะใชกระดาษสีมา ประดับจำนวนมาก ทำใหมลี กั ษณะคลายดอกไมไผท่ี เรียกวา “ดอกฮองเฮ็ง” ดวยสีสันตางๆ ซึ่งทำใหเปนที่มาของคำวา “สลากยอม”
การนำไมไผ ยอมสีใหสวยงาม ไงครับลูก
พอครับคำวา สลากยอม คืออะไรหรอ ครับ
๑๐
สวนประกอบตนสลากยอม ๑. สวนยอด ดานบนสุดของยอดของตนสลากยอมจะนำรมมาปกกางไว บริเวณเชิงชายก็จะประดับไปดวย เหรียญขะจา ทีต่ กแตงอยางสวยงาม ๒. สวนลำตน แกนดานในของตนสลากยอม ทำจากฟางขาวมัดลอม รอบแกนดานใน สำหรับเสียบไมไผที่มีสวนปลายเปนดอกฮองเฮ็ง ยอมดวยสีตางๆ ๓. สวนฐาน ทำจากโครงไมไผเปนสวนที่รับน้ำหนักของตนสลากยอม จึงตองมีความแข็งแรงอยางมาก
สวนยอด
สวนลำตน
สวนฐาน
๑๑
วัฒนธรรมการบูชา เปนการยกยอง เชิดชูสิ่งที่ เคารพนับถือโดยการบูชาดวยสิ่งของที่สวยงาม เชน ดอกไม
• ประเพณี ใสขันดอกบูชาเสาอินทขิล เมื่อพระเจากาวิละไดอพยพชาวยองเขามาอยูที่จังหวัดลำพูน บริเวณเวียงปาซาง พระเจากาวิละและชาวยองไดกำหนดวัดอินทขิล ทีต่ ง้ั อยูก ลางใจเวียงปาซางจัดตัง้ เสาหลักเมือง เรียกวา “เสาอินทขิล” อยูท ่วี ดั อินทขิล เพือ่ ใหชาวยองไดระลึกถึงการปกปองบานเมือง จาก การรุกรานของกองทัพพมา รวมถึงการสรางบานเมืองใหเจริญมา จนถึงปจจุบันอีกดวย
วัดอินทขิล
๑๒
ซึ่งในวันเดือนแปดเขา เดือนเกาออก (ชวงระหวางเดือน พฤษภาคมถึงเดือนมิถุนายน)ของทุกป ชาวยองจึงไดรวมกันระลึกถึง เหตุการณสำคัญในการสรางบานเมือง จึงไดนำดอกไม ธูปเทียน มาบูชา เสาอินทขิล เปนประจำทุกป จนเปนประเพณีสืบทอดตอกันมา เรียกวา “ประเพณี ใสขนั ดอกบูชาเสาอินทขิล ” วัดอินทขิล ตำบลปาซาง จังหวัด ลำพูน
วันเดือนแปดเขา เดือนเกาออก เรามาบูชาเสาอินทขิลกันครับ
เรามาบูชาเสาอินทขิล ดวยกันนะคะ
๑๓
• ประเพณีการไหวพระธาตุ ครั้งเมื่อชาวยองอยูที่เมืองยอง ไดยึดถือพระมหาธาตุจอมยอง เปนสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่เคารพบูชา แตเมื่อชาวยองไดอพยพเขามาอยูที่เมือง ลำพูน ก็ขาดที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ ชาวยองจึงไดนำเอาความเชื่อเรื่อง การบูชาพระมหาธาตุจอมยอง เมื ่ อ อพยพเข า มาสู เ มื อ งลำพู น ด ว ย
เราชาวยองมีความสุขที่ได บูชาพระมหาธาตุจอมยอง
๑๔
โดยชาวยองทีอ่ พยพมาจากเมืองยองไดชว ยกันสราง พระมหาธาตุ จอมยององคจำลอง ไวที่วัดฉางขาวนอย ตำบลปาซาง เพื่อเปนที่ เคารพบูชากราบไหวของชาวยองที่อพยพเขามาอยูที่เมืองลำพูนซึ่ง ในวันขึ้น ๑๕ ค่ำเดือนเกี๋ยง ของทุกป (ประมาณเดือนตุลาคม) ชาวยองไดจัดใหมีการบูชาพระธาตุและปฏิบัติสืบตอกันมา เรียกวา ประเพณีการไหวสาพระธาตุจอมยอง
วัดฉางขาวนอย
๑๕
• ประเพณีบูชาเทวบุตรหลวง
ชาวยอง มีความเชื่อวา มีเทวดาที่คอยเฝาดูแลรักษาพระมหาธาตุ
จอมยอง อยู ๔ องค เรียกวา เทวบุตรหลวง องคที่ ๑ ชื่อ สุรณะ เปนตัวแทนของความกลาหาญ การตอสู องคที่ ๒ ชื่อ มหิณิยังคะ เปนตัวแทนของความรักสามัคคี องคที่ ๓ ชื่อ ปทธิวระ เปนตัวแทนของการขยันทำมาหากิน ทำการเกษตร องคที่ ๔ ชื่อ ลักขณา เปนตัวแทนแหงการมีจิตใจและรางกายแข็งแรง
ปทธิวระ
มหิณิยังคะ สุรณะ
๑๖
ลักขณา
ชาวยองจึงไดอัญเชิญเทวะบุตรหลวงจากเมืองยอง โดยสราง หอเทวบุตรหลวง ไวที่ วัดหัวขัว และในวันที่ ๑๖ เดือนเมษายนของ ทุกป จะมีประเพณีบูชาเทวะบุตรทั้งสี่องคเรียกวา “ประเพณีบูชาเทวะ บุตรหลวง” จัดขึน้ ทีว่ ดั หัวขัว ตำบลเวียงยอง อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน โดยจะเตรียมของบูชา เชน มะพราว กลวยดิบ ออย ขาวเปลือก เทียนขีผ้ ง้ึ ผาขาว ผาแดง และดอกไม เปนตน เพือ่ บูชาใหกบั เทวบุตรหลวงทัง้ สีอ่ งค ทีค่ อยปกปกรักษาพระมหาธาตุจอมยองและบานเมืองไว
หอเทวบุตรหลวง
วัดหัวขัว
๑๗
๘. วัฒนธรรมดนตรี วัฒนธรรมดนตรี เกิดขึ้นหลังฤดูการเก็บเกี่ยวพืชผล มีการรองรำทำเพลงอยางครื้นเครง เพื่อเปนการผอนคลาย และสรางความสามัคคี
• ประเพณีแขงกลองหลวง กลองหลวง เปนกลองที่ชาวยองนิยมใช ในพิธี และงานประเพณี สำคัญตางๆ ของจังหวัดลำพูน เนือ่ งจากกลองหลวงเปนเครือ่ งดนตรีทม่ี ี ขนาดใหญมีเสียงดังกังวาน เมื่อนำมารวมแหในงานพิธีตางๆ จะทำใหดู ยิง่ ใหญ ตอมาเริ่มนำมาตีแขงขันเพื่อความสนุกสนาน
๑๘
๑. หนากลอง ทำมาจากหนังวัวตากแหงทั้งผืน แลวนำมาขึงตึง เพื่อให เกิดเสียง แลวนำขาวเหนียวผสมขี้เถาและทราย บดใหเขากันพอก เปนวงกลม เรียกวา “จากลอง” ๒. ตัวกลอง หรือไหกลองทำจากตนไมขนาดใหญทง้ั ตน นำมาควานแกน ดานในออกใหกลวง แลวใชเชือกขึงหนากลองทีท่ ำจากหนังวัวมาหมุน เปนเกลียว เพื่อยึดหนังกลองกับตัวกลอง ๓. เอวกลอง เปนไมทอ นเดียวกับตัวกลอง แตมเี ทคนิคในการสรางเอว กลองโดยการเจาะกลึงใหเปนวงกลม แลวคอยๆ ขยายกวางออกไป จนถึงกนกลอง ๔. กนกลอง เปนสวนปลายสุดทีเ่ ชือ่ มจากเอวกลอง ซึง่ เสียงกลองจะดัง ออกมาจากบริเวณนี้ ดังนัน้ หากจะฟงเสียงกลองทีต่ แี ขงขันกัน จะตอง นั่งฟงบริเวณดานทายกลอง หนากลอง
จากลอง
ตัวกลอง เอวกลอง กนกลอง
สรุป วัฒนธรรมชาวยอง เปนวัฒนธรรมที่ดีงาม และมีเอกลักษณ เปนของตนเอง วัฒนธรรมไดสรางความสามัคคีใหแกสังคมชาวยอง มีรูปแบบการดำเนินชีวิตที่เรียบงาย สงบสุขตลอดมา ตั้งแตอดีตจนถึง ปจจุบัน ชาวยองไดรวมกันรักษาวัฒนธรรม ประเพณี จารีตของตนเอง มายาวนาน อันเนือ่ งมาจากวัฒนธรรมชาวยองไดสรางความเจริญรุง เรือง แกบา นเมือง หากเมือ่ วัฒนธรรมสูญหายไปตามกาลเวลาและสภาพสังคม ที่เปลี่ยนแปลงไป ความดีงามที่บรรพบุรุษไดสรางไว ใหกับลูกหลานก็ จะสูญหายไปดวย ดังนั้นเราควรอนุรักษวัฒนธรรมที่มีคุณคาของ เราและสืบทอดวัฒนธรรมไว ใหอยูคูกับชาวยองตลอดไป
๒๐
๑. ขะจา (ขะ-จา) เหรียญสตางคที่ถักขอบดวยขาวเปลือก ๒. จากลอง (จา-กลอง) วงกลมสีดำบริเวณหนากลองทำจากขาวเหนียว ผสมขี้เถาและทราย บดหรือตำใหเขากัน แลวนำมาพอกบริเวณ หนังกลอง ๓. จาตอง (จา-ตอง) การรีดใบตองดวยความรอน ๔. ซิ่น (ซิ่น) ผาสำหรับนุงของผูหญิง ๕. ดอกฮองเฮ็ง (ดอก-ฮอง-เฮ็ง) ดอกไมไผ ๖. เดือนเกี๋ยง (เดือน-เกี๋ยง) เดือนสิบเอ็ดหรือเดือนตุลาคม ๗. เตี่ยวสะดอ (เตี่ยว-สะ-ดอ) กางเกงทรงหลวมที่ปลายขากวาง ความยาวขากางเกงอยูระหวางนองถึงขอเทา ๘. มูลแี ป (มู-ลี-แป) การนำใบตองทีจ่ า ตองแลว นำมามวนใหมลี กั ษณะ คลายมวนบุหรี่นำมาถักตอกันเปนแพยาว ๙. วัฒนธรรม (วัด-ทะ- นะ-ทำ) การกระทำใหเกิดความเจริญ ๑๐. เสือ้ ปด (เสือ้ -ปด ) เสือ้ ผูห ญิงมีลกั ษณะแขนยาว ผาหนาอกลักษณะ ปายเฉียงถึงบริเวณเอว ๑๑. เทครัว (เท-ครัว) การอพยพทั้งระบบการปกครอง ๑๒. สิบสองพันนา (สิบ-สอง-พัน-นา) ดินแดนประกอบดวย ๑๒ หัวเมือง ไดแก เมืองฮาย เมืองมาง เมืองหุน เมืองแจ เมืองฮิง เมืองลวง เมืองอิงู เมืองลา เมืองพง เมืองอู เมืองออง และ เมืองเชียงรุง ๑๓. ชาวลัวะ (ชาว-ลัวะ) ชนพื้นเมืองกลุมหนึ่ง มักอาศัยอยูบริเวณ เชิงเขา ๑๔. ชาวไทลือ้ (ชาว-ไท-ลือ้ ) เปนชาวไทกลุม หนึง่ มีถน่ิ ฐานเดิมอยูใน แถบสิบสองพันนาของประเทศจีน ๑๕. ออกเรือน (ออก-เรือน) การที่หญิงสาวแตงงานมีครอบครัว
๒๑
คำถามท้ายเรือง ๑. วัฒนธรรมชาวยองเกิดจากการผสมผสานระหวางวัฒนธรรมใด ? ๒. สิ่งที่ชาวยองเคารพนับถือสูงสุด คืออะไร ? ๓. การอพยพชาวยองครั้งสำคัญที่สุด เรียกวาอะไร? ๔. เหตุใดพระเจากาวิละจึงอพยพชาวยองจากเมืองยองเขามาอยูที่ดินแดนลานนา ? ๕. กลองหลวงมีสวนประกอบ อะไรบาง ? ๖. หญิงสาวชาวยองมีความเชื่อเกี่ยวกับประเพณีการทำสลากยอม อยางไรบาง ? ๗. เหตุใดชาวยองจึงสรางพระมหาธาตุจอมยององคจำลองไวที่วัดฉางขาวนอย ? ๘. พระเจากาวิละมีเปาหมายการรวบรวมผูคนเพื่ออพยพครั้งสำคัญที่เมืองใด ? ๙. บริเวณตีนผาซิ่นของหญิงสาวชาวยองมักจะเปนสีใด ? ๑๐. พระเจากาวิละรวบรวมไพลพลเพื่อปองกันกองทัพพมาที่บริเวณใด ?
๒๒
ประวัติผู้ เชียวชาญ ดานประวัติศาสตรและวัฒนธรรมชาวยอง อาจารยแสวง มาละแซม ประวัตกิ ารศึกษา - จบการศึกษาระดับชั้นประถมศึกษาและมัธยมศึกษาที่จังหวัด ลำพูน - ประกาศนียบัตรวิชาการศึกษาชั้นสูง( ปก.ศ.สูง) จากวิทยาลัย ครูเชียงใหม - การศึกษาบัณฑิต(กศ.บ.) จากวิทยาลัยวิชาการศึกษาพิษณุโลก - ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาประวัติศาสตร (ศศ.ม.) จาก มหาวิทยาลัยเชียงใหม
ผลงานทางวิชาการ - พ.ศ. 2556 : ทองถิ่นศึกษา: ยองศึกษา เทศบาลตำบลเวียงยอง อ.เมือง จ.ลำพูน พิมพ เผยแพร พ.ศ. 2556 - พ.ศ.2556 : ลุกเมืองยองมาฮอดลานนา - พ.ศ.2556 : “พัฒนาการของรัฐไทในตำนาน : กรณีเมืองยองในรัฐฉาน พุทธศตวรรษ ที่ 18-21 ” ในหนังสือชุดดวยรักเลมที่ 2 ชนชาติไทรวมบทความในโอกาส ศาสตราจารย เกียรติคุณ ดร.ฉัตรทิพย นาถสุภา อายุ 72 ป พ.ศ.2556 - พ.ศ.2554 : เมืองยอง ฅนยอง : ตำนาน ประวัติศาสตร สังคมและวัฒนธรรม - พ.ศ.2553 : ฅนยองเมืองลำพูน ฅนยองปาซาง : พัฒนาการทางประวัติศาสตร สังคมและ วัฒนธรรม, เอกสารประกอบการเรียนการสอน กลุมการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนาและ วัฒนธรรม สาระประวัติศาสตรทองถิ่น, โรงเรียนบานหนองเกิด อ.ปาซาง จ.ลำพูน พ.ศ.2553 - พ.ศ.2553 : สืบสานตำนานฅนยองลำพูน-ยองโลก, จังหวัดลำพูน พิมพเผยแพร สิงหาคม 2553 - พ.ศ.2552 : ฅนยอง : ตำนาน การเดินทางและการสรางบานแปลงเมืองจัดพิมพเผยแพร โดย จังหวัดลำพูน, เทศบาลตำบลเวียงยอง, สมาคมชาวยอง, สำนักงานวัฒนธรรม จังหวัดลำพูน, 2552 - พ.ศ.2538 : รางวัลมูลนิธิโตโยตาประเทศไทย (Toyota Thailand Foundation Award: TTF Award) ประจำป พ.ศ.๒๕๓๘ จากมูลนิธิโตโยตาประเทศไทย จากผลงานการ วิจัยทางวิชาการดีเดนสาขามนุษยศาสตร เรื่อง “ประวัติศาสตรทองถิ่น : คนยองยาย แผนดิน” รางวัลผูนำเสนอผลงานวิจัยดีเดน สาขาสังคมศาสตร-มนุษยศาสตร
ประวัติผู้ เชียวชาญ ดานการออกแบบสื่อการเรียนร�
อาจารยระรินทร โรจนวัฒนวุฒิ การศึกษา - ระดับ ปริญญาตรี หลักสูตรศิลปศาสตรบณ ั ฑิต สาขา ออกแบบนิเทศศิลป มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม - ระดับ ปริญญาโท หลักสูตรศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขา เทคโนโลยีสอ่ื และการสือ่ สาร มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม
การทำงาน - อาจารยพเิ ศษมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลลานนา ภาคพายัพเชียงใหม - อาจารยพเิ ศษมหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม
ประวัติผู้ เชียวชาญ คร�ผูสอนนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 3
ครูพกิ ลุ ทอง หมอศาสตร การศึกษา
- ระดับ ปริญญาตรี วิชาเอกภาษาอังกฤษ วิทยาลัยครูเชียงใหม - ระดับ ปริญญาโท วิชาเอก การบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยนเรศวร
วิทยฐานะ
- ครูชำนาญการพิเศษ ระดับ คศ. 3(4)
สถานทีท่ ำงาน
- โรงเรียนบานปาซาง อำเภอปาซาง จังหวัดลำพูน
บรรณานุกรม แสวง มาละแซม. (2540) . ฅนยองยายแผนดิน . กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร. แสวง มาละแซม. (2552). คนยอง : ตำนาน การเดินทางและสรางบาน แปงเมือง . เชียงใหม .จรัสธุรกิจการพิมพ แสวง มาละแซม. (2558). เอกสารความรูสลากภัต สลากยอม. สมาคม ฅนยอง. เชียงใหม .โรงพิมพแม็กซพริ้นติ้ง. โครงการพิพิธภัณฑวัฒนธรรมและชาติภัณฑลานนา สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม .ไทยอง.(ออนไลน).สืบคนจาก http:// www.sri.cmu.ac.th/ethnictai/TaiYongEtc.htm (วันที่ สืบคน 15 กุมภาพันธ 2559) นำชัย โอวานิต. (2558) “เตวะบุตรโหลง” ศูนยรวมใจของคนยองเมือง ลำพูน (ออนไลน).สืบคนจาก http://www.chiangmainews.co.th/ page/?p=403002 (วันที่สืบคน 20กุมภาพันธ 2559 ) สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดลำพูน 2549 มรดกภูมิปญญาทางวัฒนธรรม กลองหลวงจังหวัดลำพูน สืบคนจาก http://ich.culture.go.th/ index.php/th/ich/performing-arts/236-performance/249 -----m-s (วันที่สืบคน 7 กันยายน 2558 )