Μελισσοκομική παραγωγή στην Ελλάδα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ

Π Τ Υ Χ Ι Α Κ Η

Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α

" Σ Υ Γ Κ Ρ Ι Τ Ι Κ Η & Σ Τ Α Τ Ι Σ Τ Ι Κ Η Α Ν Α Λ Υ Σ Η Τ Η Σ Μ Ε Λ Ι Σ Σ Ο Κ Ο Μ Ι Κ Η Σ Π Α Ρ Α Γ Ω Γ Η Σ Σ Τ Η Ν Ε Λ Λ Α Δ Α Τ Α Τ Ε Λ Ε Υ Τ Α Ι Α Χ Ρ Ο Ν Ι Α "

Υποβληθείσα στην Καθηγήτρια Φλώρου Γιαννούλα

από τον σπουδαστή ΜΕΓΑΛΟΓΙΑΝΝΗ ΓΙΩΡΓΟ

ΚΑΒΑΛΑ 2012

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος..................................................................................................................1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Παρουσίαση της Μελισσοκομικής παραγωγής της Ελλάδας τα τελευταία χρόνια 1.1.Σπουδαιότητα του Υπό Μελέτη Θέματος ..........................................................2 1.2.Ιστορική Αναδρομή της Μελισσοκομίας ...........................................................3 1.3.Η Μελισσοκομία στην Ελλάδα ..........................................................................5 1.4.Διάρθρωση Μελισσοκομίας ...............................................................................6 1.4.1.Οργάνωση Διάθεσης Μελιού ..............................................................7 1.5.Κατάσταση Μελισσοκομίας στην Ελλάδα ........................................................8 1.6.Γεωγραφική Κατανομή Μελισσοκομίας............................................................9 1.7. Τα Προϊόντα-Παράγωγα της Κυψέλης ...........................................................10 1.7.1. Παραγωγή, Διάθεση & Τιμή Προϊόντος ..........................................21 1.7.2. Ανταγωνισμός από εισαγόμενα μέλια ..............................................22

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Στατιστική Σύγκριση της Μελισσοκομικής Παραγωγής 2.1. Αριθμός Μελισσοκόμων & Πίνακας ..............................................................23 2.2. Στατιστική Ανάλυση Μελιού (2006-2009) .....................................................28 2.3. Εμπορία & Τιμές Μελιού ................................................................................34 2.3.1. Η Διάθεση του μελιού λιανικώς .......................................................35 2.3.2. Η Διάθεση του μελιού χονδρικώς ....................................................36

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Οικονομικά Στοιχεία Μελισσοκομικής Εκμετάλλευσης 3.1. Κεφάλαιο Μελισσοκομικής Εκμετάλλευσης ..................................................37 3.1.1. Έλεγχος πορείας Μελισσοκομικής Εκμετάλλευσης ........................37 3.1.2. Εισόδημα Μελισσοκομικής Εκμετάλλευσης ...................................39 3.1.3.Παραγωγικές

δαπάνες,

Κόστος

παραγωγής

&

Οικονομικά

αποτελέσματα μέσης μελετηθείσας μελισσοκομικής εκμετάλλευσης ...................39

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Συμπεράσματα & Προτάσεις

4.1.Εισαγωγή ..........................................................................................................42 4.2.Συμπεράσματα .................................................................................................43 4.3.Προτάσεις .........................................................................................................44 Επίλογος .................................................................................................................46 Κατάλογος Διαγραμμάτων Διάγραμμα 1.1: Παραγωγή μελιού ........................................................................14 Διάγραμμα 1.2: Αριθμός Μελισσοκόμων ..............................................................27 Διάγραμμα 1.3: Μέση Τιμή Παραγωγού ...............................................................36 Στατιστικοί Πίνακες Πίνακας 1.1. Αριθμός Μελισσοκόμων ανά Νομό .................................................25 Πίνακας 1.2.Πίνακας στατιστικών έτος 2006 ........................................................28 Πίνακας 1.3.Πίνακας στατιστικών έτος 2007 ........................................................29 Πίνακας 1.4.Πίνακας στατιστικών έτος 2008 ........................................................31 Πίνακας 1.5.Πίνακας στατιστικών έτος 2009 ........................................................32 Πίνακας 1.6.Ακαθάριστη πρόσοδος, δαπάνες, κόστος παραγωγής & οικονομικά αποτελέσματα.........................................................................................................41 Παράρτημα .............................................................................................................47 Βιβλιογραφία..........................................................................................................54

ΠΡΟΛΟΓΟΣ «Εάν εξαφανιστούν οι μέλισσες, θα απομείνουν μόνο τέσσερα χρόνια ζωής για το ανθρώπινο είδος» είπε ο Albert Einstein, αναδεικνύοντας έτσι τη σημασία του εντόμου αυτού για τον άνθρωπο. Η μελισσοκομία είναι ο κτηνοτροφικός τομέας που ασχολείται με τη φροντίδα και τη διαχείριση των αποικιών των μελισσών. Αποτελεί έναν κλάδο με σημαντική συμβολή στην εθνική οικονομία και στο αγροτικό οικογενειακό εισόδημα, είτε ως κύρια είτε ως δευτερεύουσα απασχόληση. Σκοπός της εργασίας είναι η συλλογή στατιστικών στοιχείων για την μελισσοκομική παραγωγή στη Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, ώστε να ύπαρξη μία σύγκριση αποτελεσμάτων με την πάροδο του χρόνου και να δοθούν κάποια συμπεράσματα καθώς και προτάσεις που δημιουργούνται για τον κλάδο της μελισσοκομίας. Επίσης, στόχο αποτελεί και η γνώση κύριων παραγόντων που επηρεάζουν την μελισσοκομία γενικότερα. Κύρια πηγή της συλλογής αποτέλεσε το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων. Στο πρώτο κεφάλαιο η αναφορά της σπουδαιότητας της μελισσοκομικής παραγωγής στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει πρώτιστη σημασία. Η ιστορική αναδρομή, η κατάσταση στη χώρα καθώς και τα προϊόντα είναι άξια αναφοράς. Στο δεύτερο κεφάλαιο συμπεριλαμβάνονται πίνακες

στατιστικών αποτελεσμάτων που

αφορούν των αριθμό των μελισσοκόμων της χώρας, καθώς και το σύνολο του αριθμού των κυψελών για την παραγωγή μελιού. Στο τρίτο κεφάλαιο αναφέρονται τα οικονομικά στοιχεία της μελισσοκομικής εκμετάλλευσης και αποτελέσματα που αφορούν τις

παραγωγικές δαπάνες,

το κόστος παραγωγής και τα οικονομικά

αποτελέσματα μέσης μελετηθείσας μελισσοκομικής εκμετάλλευσης. Τέλος, στο τέταρτο κεφάλαιο δίνονται τα συμπεράσματα και οι προτάσεις του συγγραφέα για την στατιστική ανάλυση της μελισσοκομικής παραγωγής στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.

1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Παρουσίαση της Μελισσοκομικής παραγωγής της Ελλάδας τα τελευταία χρόνια 1.1.Σπουδαιότητα του Υπό Μελέτη Θέματος Ο τρόπος με τον οποίο είναι οργανωμένο ένα σμήνος, η ιεραρχία και η τάξη με την οποία λειτουργεί αποτελεί λαμπρό παράδειγμα προς μίμηση για την ανθρώπινη κοινωνία. Ο διάσημος επιστήμονας Albert Einstein, μάλιστα, φέρεται να έχει πει ότι εάν εξαφανιστούν οι μέλισσες, θα απομείνουν μόνο τέσσερα χρόνια ζωής για το ανθρώπινο είδος ,αναδεικνύοντας έτσι τη σημασία του εντόμου αυτού για τον άνθρωπο. Το σημαντικότερο προϊόν της μελισσοκομίας είναι το μέλι, ακολουθούμενο από τα υπόλοιπα προϊόντα της κυψέλης, το κερί, τη γύρη, το βασιλικό πολτό, την πρόπολη, καθώς και το δηλητήριο της μέλισσας (Ο.Μ.Σ.Ε.). Σε παγκόσμιο επίπεδο, παράγονται περίπου 1,5 εκατομμύρια τόνοι μελιού από 65 εκατομμύρια κυψέλες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση καλύπτει το 13% της παγκόσμιας παραγωγής, με ετήσια παραγωγή μελιού σχεδόν 200 χιλιάδες τόνους. Η Ελλάδα κατατάσσεται τρίτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και δέκατη ένατη παγκοσμίως σε παραγωγή μελιού, με ετήσια παραγωγή μεγαλύτερη από 17 χιλιάδες τόνους (FAOSTAT). Η μελισσοκομία στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι καλύπτει το 2,4% της αξίας της ζωικής παραγωγής και το 0,55% της συνολικής ακαθάριστης αξίας της αγροτικής παραγωγής . Επιπλέον, ο κλάδος αυτός συμβάλλει σημαντικά στην αύξηση της γεωργικής παραγωγής με την επικονίαση και άλλους τρόπους, που δεν μπορούν να ποσοτικοποιηθούν. Ο κλάδος αυτός όμως της γεωργίας της χώρας συνδέεται και με μεγάλα διαχρονικά προβλήματα, όπως η ακριβής καταγραφή του αριθμού των μελισσοκόμων

και

του

μελισσοκομικού

πληθυσμού,

ο

μεγάλος

αριθμός

ετεροαπασχολούμενων μελισσοκόμων, η έλλειψη γνώσης των αναγκών σε κεφάλαια επένδυσης και γενικά σε συντελεστές παραγωγής, οι ανάγκες σε τεχνολογική, εκπαιδευτική και οικονομική ενίσχυση, καθώς και οι μεγάλες απώλειες μελισσιών από φυσικά αίτια ή αλόγιστη χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Τα προβλήματα αυτά γίνονται πιο έντονα από την ελεύθερη και ανεξέλεγκτη εισαγωγή μελιού από διάφορες χώρες σε χαμηλές τιμές, που σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να πωλείται στην αγορά και

2

ως ελληνικό, με αποτέλεσμα το ελληνικό μέλι να υφίσταται αθέμιτο ανταγωνισμό. Ο ανταγωνισμός αυτός, σε συνδυασμό με την ελλιπή προστασία της ποιότητας και του ονόματος του ελληνικού μελιού, και πιθανόν το υψηλό κόστος παραγωγής του, οδηγεί στη συνεχή αύξηση των εισαγωγών μελιού από άλλες χώρες και στη συνεχή μείωση των εξαγωγών της χώρας. ( http://www.melinet.gr/docs/oikonom_anal_melis.pdf)

1.2.Ιστορική Αναδρομή της Μελισσοκομίας Πολύ λίγα βασικά προϊόντα, στη διατροφή του ανθρώπου, όπως το μέλι, απολαμβάνουν

παγκόσμιας

δημοτικότητας,

άρρηκτα

συνδεδεμένης

με

τις

ιδιαιτερότητες και παραδόσεις κάθε περιοχής. Στον Ελλαδικό χώρο, ήδη από την αρχαιότητα, οι πρόγονοί μας γνώριζαν πολύ καλά τη μεγάλη θρεπτική αξία του και του απέδιδαν θεϊκές και θρησκευτικής ευλάβειας ιδιότητες. Το αρχαιότερο πρόσωπο το οποίο εμφανίζεται στο χώρο της μελισσοκομίας είναι ο Αρισταίος. Πρώτος σταθμός του Αρισταίου θεωρείται η Κέα όπου δίδαξε τους κατοίκους του νησιού και τη μελισσοκομία. Έτσι ο Αρισταίος υπήρξε για τους ανθρώπους και μάλιστα για τους νησιώτες κατοίκους της Κέας, ο πρώτος εφευρέτης μιας σειράς από χρήσιμες τέχνες κυριότερη από τις οποίες ήταν η εκτροφή των μελισσών. Ο μύθος του Αρισταίου μαρτυρεί την ύπαρξη εντατικής μελισσοκομίας στην αρχαιότητα. Περισσότερες όμως αποδείξεις βρίσκουμε όσο προχωρούμε προς τους ιστορικούς χρόνους. Τα συγγράμματα του Αριστοτέλη (322 π. Χ.) αποτέλεσαν σπουδαίο σταθμό για τη μελισσοκομία τόσο της αρχαίας Ελλάδας αλλά και όλου του τότε πολιτισμένου κόσμου. Η ύπαρξη όμως μελισσοκομικών επιχειρήσεων μαρτυρείται και κατά την προαριστοτελική περίοδο κατά την οποία η μελισσοκομία είχε ήδη συστηματοποιηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Ο μεγάλος νομοθέτης των Αθηναίων, Σόλων (640-558 π. Χ.) θέσπισε διάφορα νομοθετικά μέτρα για την μελισσοκομία της εποχής εκείνης. Ο πατέρας της Ιατρικής Ιπποκράτης (462-352 π. Χ.) συνιστούσε το μέλι σε όλους τους ανθρώπους αλλά ιδιαίτερα στους ασθενείς. Ο Πυθαγόρας και οι οπαδοί του είχαν το μέλι ως κύρια τροφή. Η πρόοδος της μελισσοκομίας δεν περιοριζόταν μόνο στην Αττική αλλά σε όλη σχεδόν την Ελλάδα: στερεά, νησιωτική ακόμα και στις αποικίες. Ο πρώτος όμως που μελέτησε επιστημονικά την μέλισσα ήταν ο Αριστοτέλης. Η κυψέλη λοιπόν με τα κινητά πλαίσια χρησιμοποιούνταν στην αρχαία Ελλάδα. Στα Κύθηρα οι

3

αρχαίοι μελισσοκόμοι χρησιμοποιούσαν το αδονάκι που είναι ο πρόδρομος της σύγχρονης ευρωπαϊκής κυψέλης με το κινητό πλαίσιο, ανακάλυψη του Αμερικανού Lorenzo Lorraine Langstroth. Ο Langstroth θεωρείται ο πατέρας της σύγχρονης μελισσοκομίας αφού η ανακάλυψή του αποτέλεσε τη βάση της σημερινής. Στη χώρα μας ο εκσυγχρονισμός της μελισσοκομίας με τη χρησιμοποίηση της Ευρωπαϊκής κυψέλης καθυστέρησε αρκετά. Η πρώτη κίνηση σημειώθηκε το 1903 εκ μέρους της Ελληνικής Γεωργικής Εταιρείας. Το ενδιαφέρον για τον κλάδο αυτό εκδηλώθηκε και από άλλους Έλληνες διανοούμενους. Ο Ιωάννης Πεσματζόγλου, με δαπάνη του, ίδρυσε στο Χαλάνδρι την πρώτη μελισσοκομική σχολή μελισσοκομίας. Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος προκάλεσε πανωλεθρία σε όλους τους τομείς της ελληνικής οικονομίας καθώς και στη μελισσοκομία. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το Τμήμα Μελισσοκομίας του Υπ. Γεωργίας και η Α.Τ.Ε. βοήθησαν εκ νέου τη μελισσοκομία χορηγώντας δωρεάν στους μελισσοκόμους 93.500 κυψέλες, 3.100 μελιτοεξαγωγείς και 3.000.000 τεχνητές κηρήθρες. Σήμερα στη χώρα μας εκτρέφονται περίπου 1.400.000 μελισσοσμήνη εγκατεστημένα σχεδόν στο σύνολό τους σε ευρωπαϊκές κυψέλες τύπου Langstroth, με την ετήσια παραγωγή μελιού να ανέρχεται στους 14.000 τόνους Ο συνολικός αριθμός των μελισσιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 8.777.000 και η χώρα μας κατέχει την τρίτη θέση με 15,72% μετά την Ισπανία και Γαλλία. Με τον κλάδο αυτό ασχολούνται περίπου 27.000 μελισσοκόμοι από τους οποίους οι 5.000 περίπου είναι επαγγελματίες. Το μεγαλύτερο μέρος του συνόλου των Ελλήνων μελισσοκόμων ασκεί νομαδική μελισσοκομία και μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό, κυρίως στη νησιωτική Ελλάδα, ασκεί στατική. Οι περισσότερες εκμεταλλεύσεις είναι αρκετά εκσυγχρονισμένες. Αξίζει να αναφερθεί επίσης πως η ελληνική μελισσοκομία οφείλει τη σημερινή της θέση τόσο στις Συνεταιριστικές όσο και στις Συνδικαλιστικές Οργανώσεις των μελισσοκόμων. Προσωπικότητες όπως ο κ. Γ. Σελλιανάκης, Δ/ ντής της Κοινοπραξίας Μελισσοκομικών Συν/σμών Νότιας Ελλάδας 1953-1980, συνεταιριστικής οργάνωσης που σήμερα δεν υπάρχει, και ο κ. Γ. Μάλλιος, Πρόεδρος του ΜΕΣΥΝΕ, Συνδικαλιστικής Οργάνωσης που επίσης σήμερα δεν υπάρχει έδωσαν αγώνες με τους οποίους ο κλάδος της μελισσοκομίας πέτυχε πολλά. Στην θέση των οργανώσεων αυτών σήμερα δραστηριοποιείται η Ο.Μ.Σ.Ε. (Ομοσπονδία Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδος) με έδρα τη Λάρισα και Πρόεδρο τον κ. Γεράσιμο Κράγια και η Κοινοπραξία

4

Μελισσοκομικών Συνεταιρισμών Ελλάδας με έδρα τη Θεσσαλονίκη και πρόεδρο τον κ. Στέλιο Οικονόμου. (http://www.omse.gr/main.php?p=9#more-9)

1.3.Η Μελισσοκομία στην Ελλάδα Η μελισσοκομία αποτελεί έναν κλάδο με σημαντική συμβολή στην εθνική οικονομία και στο αγροτικό οικογενειακό εισόδημα, είτε ως κύρια είτε ως δευτερεύουσα απασχόληση. Τα τελευταία χρόνια η ελληνική μελισσοκομία ακολούθησε μια σταθερά αναπτυξιακή πορεία. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι προσανατολίστηκαν

σε

αυτή,

αφήνοντας

πολλές

φορές

άλλες

αγροτικές

δραστηριότητες. Παράλληλα έγιναν επενδύσεις και αναπτύχθηκαν νέες ιδιωτικές και συνεταιριστικές μονάδες τυποποίησης μελιού και κατασκευής μελισσοκομικών ειδών. Το μέλι είναι από τα πιο αγνά και ασφαλή προϊόντα, απαραίτητο στην καθημερινή διατροφή, η αξία του οποίου έχει επιβεβαιωθεί και μέσα από την επιστημονική έρευνα. Το ελληνικό μέλι έχει μια ξεχωριστή θέση στην μεσογειακή μας διατροφή και αποτελεί στοιχείο

της πολιτιστικής κληρονομιάς μας. Η Ελλάδα βρίσκεται με περίπου 1,5

εκατομμύριο μελισσοσμήνη στην 2η θέση μετά την Ισπανία, ως προς τον αριθμό των κατεχόμενων μελισσοσμηνών, ενώ ο αριθμός των μελισσοκομικών εκμεταλλεύσεων είναι περίπου 20.000. Όσον αφορά στην ετήσια παραγωγή μελιού, αυτή ανέρχεται γύρω στους 15.000 τόνους, καλύπτοντας το 90% των εγχώριων αναγκών . Πρόκειται κατά κύριο λόγο για μέλι κωνοφόρων (60-65%) και δευτερευόντως για διάφορα ανθόμελα (30-35%). Από πλευράς γεωγραφικής κατανομής, η μελισσοκομία είναι διαδεδομένη σε όλη τη χώρα. Υπάρχουν, όμως περιοχές με ιδιαίτερα αυξημένο μελισσοκομικό ενδιαφέρον, όπως οι νομοί Χαλκιδικής, Καβάλας, Φθιώτιδας, Ευβοίας, Ηρακλείου, Χανιών κ.α. (http://www.minagric.gr/greek/data/18853.pdf) Στην Ελλάδα υπάρχουν περισσότερα από 60 μελισσοκομικά κέντρα. Τα κέντρα μελισσοκομίας ενώνονται μαζί και σχηματίζουν την Ομοσπονδία Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδας. Η Ελλάδα διαθέτει ιδανικές συνθήκες για τη μελισσοκομία. Η ανάπτυξή της όμως στη χώρα δεν είναι τέτοια, όση επιτρέπουν οι κλιματολογικές συνθήκες της. Ως αποτέλεσμα η εγχώρια παραγωγή δεν καλύπτει τις ανάγκες της εγχώριας κατανάλωσης. Στην Ελλάδα οι μεγαλύτερες ποσότητες μελιού προέρχονται από το πεύκο (55-60%), ενώ σημαντική είναι και η παραγωγή μελιού ελάτης (5-10%) και θυμαριού (15%). Περίπου 80% όσων ασχολούνται με τα μελισσοκομία είναι

5

γεωργοί και το υπόλοιπο 20% ετεροεπαγγελματίες. Οι μέλισσες καλύπτουν περίπου το 1,80% της ελληνικής ζωικής παραγωγής. Μέθοδοι μελισσοκομίας: Σήμερα υπάρχουν δύο τρόποι μελισσοκομίας. Ο παραδοσιακός, όπου το σύνολο των κυψελών παραμένει σε ένα μέρος και ο σύγχρονος, που κάθε φορά μεταφέρεται στην περιοχή που έχει λουλούδια. Ο δεύτερος τρόπος, η νομαδική μελισσοκομία, θεωρείται ασύγκριτα πιο αποτελεσματική και πιο αποδοτική. (http://el.wikipedia.org/wiki/Μελισσοκομία)

1.4.Διάρθρωση Μελισσοκομίας Στην Ελλάδα, η μελισσοκομία επικουρείται, ελέγχεται και στηρίζεται από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, τους γεωπόνους μελισσοκομίας των Νομαρχιακών Διευθύνσεων Αγροτικής Ανάπτυξης, τα 3 Εργαστήρια ανάλυσης μελισσών, τα 5 Εργαστήρια ανάλυσης μελιού και τα 15 Κέντρα Μελισσοκομίας. Επιπλέον, η μελισσοκομία στην Ελλάδα είναι οργανωμένη σε: 1) 80 Συνεταιρισμούς αυτόνομους ή μέλη της ΠΑΣΕΓΕΣ, της Κοινοπραξίας Μελισσοκομικών Συνεταιρισμών Ελλάδας και της Κοινοπραξίας Μελισσοκομικών Συνεταιρισμών Κρήτης. 2) 70 Συλλόγους Μελισσοκόμων και μία Ομοσπονδία Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδας (ΟΜΣΕ). 3) Μία Ένωση Επαγγελματιών Μελισσοκόμων. 4) Ένα Σύνδεσμο Ελλήνων Τυποποιητών-Συσκευαστών-Εξαγωγέων Μελιού, και 5) Κάποιους συλλόγους προϊόντων μελισσοκομίας. Στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 20 χιλιάδες μελισσοκόμοι, που κατέχουν 1,5 εκατ. κυψέλες, οπότε η μέση εκμετάλλευση έχει μέγεθος 77 κυψέλες. Από τους 20 χιλ. μελισσοκόμους, οι 15 χιλιάδες περίπου έχουν ανανεωμένα μελισσοκομικά βιβλιάρια και προσμετρώνται στους ενεργούς μελισσοκόμους. Οι μελισσοκόμοι και οι μελισσοκομικές εκμεταλλεύσεις είναι κατανεμημένοι σε 15 Μελισσοκομικά Κέντρα. Τα κέντρα αυτά έχουν μια ανισοβαρή κατανομή, τόσο ως προς των αριθμό των μελισσοκόμων, όσο και ως προς τον αριθμό των κυψελών. Από τους 20 χιλιάδες μελισσοκόμους, οι 6.386 (33% του συνόλου) μετέχουν σε προγράμματα ενίσχυσης της ΕΕ . Οι μελισσοκόμοι αυτοί κατέχουν 940 χιλ. περίπου κυψέλες ή το 63% του συνολικού αριθμού των κυψελών, με μέσο μέγεθος περίπου διπλάσιο του μέσου όρου (147 κυψέλες).

6

1.4.1.Οργάνωση Διάθεσης Μελιού Η διάθεση του μελιού στην ελληνική αγορά γίνεται είτε άμεσα από τους μελισσοκόμους, είτε έμμεσα μέσω διαφόρων συνεταιριστικών οργανώσεων και εμπόρων-τυποποιητών. Σύμφωνα με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, στην Ελλάδα υπάρχουν 20 περίπου μονάδες τυποποίησης μελιού, από τις οποίες οι 10 ανήκουν σε Κοινοπραξίες και Συνεταιρισμούς και οι 10 σε ιδιώτες τυποποιητές. Τα τελευταία χρόνια, ο αριθμός των συνεταιριστικών τυποποιητηρίων έχει μειωθεί και δεν ξεπερνά τον αριθμό των πέντε. Η συνολική δυναμικότητα των μονάδων αυτών υπολογίζεται σε πάνω από 10.000 τόνους ετησίως, ενώ η παραγωγή τους στους 5.000 τόνους, ετησίως. Συνεπώς, οι μονάδες τυποποίησης αξιοποιούν μόνο το 50% της δυναμικότητάς τους, ενώ τυποποιούν λιγότερο από το ένα τρίτο της συνολικής παραγωγής στην Ελλάδα. Το μέλι στην ελληνική αγορά διατίθεται σε αντίστοιχα ποσοστά ως 1) Πευκόμελο 60-65%, 2) Ελάτης 5-10%, 3) Θυμαρίσιο 10% και 4) Ανθόμελο 20-25%. Επίσης, κυκλοφορεί σε ανάμιξη μελιού κωνοφόρων με ανθόμελο, καθώς και μέλι ονομασίας ανθέων π.χ. πορτοκαλιάς, ηλίανθου κλπ. Επίσημη όμως ταυτοποίηση αμιγών ελληνικών μελιών έχουμε στις κατηγορίες: πεύκου, ελάτης, καστανιάς, ερείκης, θυμαριού, πορτοκαλιάς, βαμβακιού και ηλίανθου. Η διάθεση του μελιού από τους παραγωγούς γίνεται σε μικρή συσκευασία 1-3 χλγ απ’ ευθείας στους καταναλωτές ή στις λαϊκές αγορές σε όλη τη χώρα, αλλά κυρίως στα νησιά και τις τουριστικές περιοχές σε τιμές που κυμαίνονται από 7-16 €/χλγ. Η διάθεση του μελιού στους συνεταιρισμούς γίνεται σε μεγάλη συσκευασία. Συνήθως, ένα μέρος του τυποποιείται και φέρει την ονομασία του συνεταιρισμού και πωλείται απ’ ευθείας σε καταναλωτές, σε καταστήματα τροφίμων, και ένα άλλο μέρος πωλείται χονδρικώς σε εμπόρους. Οι έμποροι αγοράζουν το μέλι σε μεγάλη συσκευασία και το διαθέτουν στα καταστήματα ή το εξωτερικό συνήθως τυποποιημένο και συσκευασμένο. Η τιμή μελιού διαμορφώνεται ελεύθερα στην αγορά και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη χλωρίδα που εκμεταλλεύονται οι μέλισσες. Η χονδρική τιμή μελιού για τον παραγωγό στην αγορά για το 2009 διαμορφώθηκε στα 3-4 €/χλγ και η τελική τιμή καταναλωτή του συσκευασμένου μελιού στα 10-13 €/χλγ. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το κόστος συσκευασίας μελιού κυμαίνεται στα 1-1,5 €/χλγ, παρατηρείται η μεγάλη διαφορά

7

μεταξύ τιμής παραγωγού και καταναλωτή. Η διαφορά αυτή αντανακλά την ελλιπή οργάνωση της διάθεσης του προϊόντος, που σε συνδυασμό με τις ανεξέλεγκτες εισαγωγές και ελληνοποιήσεις ξένου φτηνού μελιού, πιέζει τα εισοδήματα των παραγωγών προς τα κάτω, ιδιαίτερα σε περιόδους και περιοχές με μεγάλη παραγωγή μελιού. (http://www.melinet.gr/docs/oikonom_anal_melis.pdf)

1.5.Κατάσταση Μελισσοκομίας στην Ελλάδα Κλιματολογικές συνθήκες: Το ήπιο κλίμα, η ποικίλη και σε μεγάλη έκταση μελισσοκομική χλωρίδα και οι συνεχόμενες, πλούσιες νεκταροεκκρίσεις, εξασφαλίζουν ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη της μελισσοκομίας στη χώρα μας. Μελισσοκόμοι: Με τη μελισσοκομία στην Ελλάδα ασχολούνται: 1. Αγρότες, για τη συμπλήρωση του εισοδήματός τους.

2. Μη αγρότες, εργαζόμενοι σε άλλα επαγγέλματα, ή συνταξιούχοι που έχουν τη μελισσοκομία σαν δευτερεύουσα ενασχόληση (ερασιτέχνες) και για τη συμπλήρωση του εισοδήματός τους.

3. Επαγγελματίες μελισσοκόμοι ή μη που έχουν τη μελισσοκομία ως κύριο ή βασικό βιοποριστικό επάγγελμα. Μελισσοσμήνη: Διατηρούνται σε κυψέλες είτε Ευρωπαϊκού τύπου, είτε παραδοσιακού εγχώριου τύπου. Μετακινήσεις μελισσοσμηνών: Οι μελισσοκόμοι για την εντατικότερη εκμετάλλευση των μελισσοσμηνών και την αξιοποίηση της εποχιακής χλωρίδας, μετακινούν τα μελισσοσμήνη τους κατά εποχές σε βοσκές πλούσιες σε μελισσοκομική χλωρίδα. Οι μετακινήσεις αυτές κατά μέσο όρο το χρόνο ανέρχονται σε τρείς. Αποδόσεις μελισσοσμηνών: Η μέση απόδοση των μελισσοσμηνών σε μέλι ανέρχεται στα 10,4 κιλά και θεωρείται πολύ μικρή. Αυτό οφείλεται στη μη εντατική εκμετάλλευση και τη μη πλήρη αξιοποίηση της μελισσοκομικής χλωρίδας με τη μετακίνηση των μελισσοσμηνών στον ερασιτεχνικό τρόπο εκμετάλλευσης, στη μη πρόληψη ασθενειών, στη μη σωστή διατροφή των μελισσοσμηνών κ.λπ. Γεωγραφικά, τις καλύτερες μέσες αποδόσεις έχουν τα μελισσοσμήνη της Αττικής με 15,3 κιλά κατά κυψέλη και ακολουθούν η Ήπειρος με 12,8 κιλά, τα νησιά τους Αιγαίου με 12,4 κιλά, η Θράκη

με

11,9

κιλά,

η

Μακεδονία

και

Στερεά

με

10,4

(http://www.melissokomia.com/aggeliki_vafia/greek_beekeeping.html)

8

κιλά

κ.λπ.

1.6. Γεωγραφική Κατανομή Μελισσοκομίας Η μελισσοκομία είναι από τις ελάχιστες οικονομικές δραστηριότητες του ανθρώπου που, όχι μόνο είναι φιλική προς το περιβάλλον, αλλά και συντελεί στην ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων. Με τη σταδιακή μείωση του αριθμού των άλλων εντόμων επικονιαστών με τις εκχερσώσεις και τη χρήση των ζιζανιοκτόνων, ο ρόλος της μέλισσας στην επικονίαση των καλλιεργούμενων φυτών, αλλά και της αυτοφυούς βλάστησης καθίσταται πλέον πρωταρχικός. Η μέλισσα θεωρείται και είναι το πολυτιμότερο έντομο στον πλανήτη γη. Έχει υπολογισθεί ότι η οικονομική συμβολή της, μέσω της επικονίασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, φθάνει τα 4250 εκατομμύρια. Η συμβολή αυτή είναι σημαντική για την Ε. Ένωση, της οποίας οι νέοι προσανατολισμοί είναι η ποιότητα και το περιβάλλον. Από πλευράς γεωγραφικής κατανομής, η μελισσοκομία είναι δεδομένη σε όλη τη χώρα. Υπάρχουν όμως περιοχές που έχουν περισσότερο μελισσοκομικό ενδιαφέρον. Τέτοιες είναι οι περιοχές των νομών Χαλκιδικής, Καβάλας, Φθιώτιδα , Εύβοιας , Αττικής ,Αρκαδίας ,Ηρακλείου, Χανιών, και άλλες. Η Μακεδονία έχει τις περισσότερες μελισσοκομικές μονάδες, το μεγαλύτερο αριθμό μελισσιών, τη μεγαλύτερη παραγωγή μελιού και τους περισσότερους επαγγελματίες μελισσοκόμους, όπως αυτό φαίνεται από το μέσο όρο των μελισσιών για κάθε μελισσοκομική μονάδα. Η Πελοπόννησος, η Κρήτη, η Στερεά και η Εύβοια είναι επίσης περιοχές με μεγάλο αριθμό μελισσιών και μελισσοκόμων. Η Ελλάδα διεκδικεί μια από τις πρώτες θέσεις στο διεθνή χώρο σε μελίσσια και σε παραγωγή μελιού, αναλογικά με τον πληθυσμό και την έκταση της. Ενώ σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες η ποιότητα μελισσιών μειώθηκε ή παρέμεινε στάσιμη τα τελευταία είκοσι χρόνια, στην Ελλάδα αυξήθηκε περίπου κατά 2,2 μελίσσια/ Κm. Σήμερα η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη πυκνότητα μελισσιών από όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες, έχει τριπλάσιο αριθμό μελισσιών σε κάθε τετραγωνικό χιλιόμετρο από το μέσο όρο μελισσιών της Ευρώπης, 128 φορές μεγαλύτερη πυκνότητα από ότι η Αυστραλία και 33 φορές μεγαλύτερη από τις Η.Π.Α. Ο μέσος όρος του αριθμού των μελισσιών ανά εκμετάλλευση είναι μικρός, γεγονός που υποδηλώνει ότι υπάρχουν πολλές μικρές μελισσοκομικές εκμεταλλεύσεις. ( http://gym-metax.evr.sch.gr/ergasiesmathiton/melissa.pdf)

9

1.7. Τα Προϊόντα-Παράγωγα της Κυψέλης  Μέλι Το μέλι θεωρείται θησαυρός υγείας και δύναμης. Η αξία του έχει εκτιμηθεί από την αρχαιότητα. Το μέλι είναι βιολογικό προϊόν. Προέρχεται από το νέκταρ που μαζεύουν οι μέλισσες από τους κάλυκες των διαφόρων λουλουδιών ή από τις εκκρίσεις μελιτοφόρων δένδρων ή εντόμων. Με την επίδραση των γαστρικών υγρών και ενζύμων, καθώς και διαφόρων διεργασιών του εντόμου μετουσιώνεται πλήρως και τελικά μετατρέπεται σε αυτό το πολύτιμο προϊόν, το μέλι. Η ιδιότητα αυτή της μέλισσας χαρακτηρίζεται ως μοναδική και εύλογα προκαλεί τον θαυμασμό. Το μέλι είναι μια θρεπτική, ωφέλιμη, και άμεσα αφομοιώσιμη τροφή. Περιέχει εκτός από ζάχαρα, ένζυμα, αμινοξέα, μεταλλικά άλατα, βιταμίνες, χρωστικές και αρωματικές ουσίες, μυρμηκικό οξύ που είναι δραστικό αντισηπτικό. Διατηρείται για μεγάλο χρονικό διάστημα σε σωστές συνθήκες αποθήκευσης. Αν προσθέσουμε τώρα τη γευστικότητα και το εξαίσιο άρωμα, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι το μέλι αποτελεί στοιχείο μιας σωστής διατροφής και συμβάλλει στη διατήρηση της καλής υγείας του ανθρώπου. Μπορεί να θεωρηθεί σαν τροφή και φάρμακο, αφού από την αρχαιότητα ήταν γνωστό ότι έχει αντιμικροβιακές και θεραπευτικές ιδιότητες. Είδη μελιού: 

Θυμαρίσιο: Κρυσταλλώνει σε 6-18 μήνες.



Πορτοκαλιάς: Κρυσταλλώνει σε 1-2 μήνες και γίνεται ασπριδερό.



Ηλίανθου: Κρυσταλλώνει σε 1-2 μήνες και γίνεται κιτρινωπό.



Ερείκης (σουσουρίσιο): Κρυσταλλώνει σε 1-2 μήνες και γίνεται

κοκκινωπό. 

Καστανιάς: Ανάμιξη μελιτώματος και νέκταρος. Πικρίζει ελάχιστα, έχει

έντονο άρωμα. Κρυσταλλώνει σε 1,5-2 χρόνια. 

Βαμβακιού: Κρυσταλλώνει γρήγορα σε 1-2 μήνες και γίνεται

ασπριδερό. 

Πολύκομπου: Σκοτεινόχρωμο. Η γεύση του δεν αρέσει. Προσφέρεται

για ανάμιξη με άλλα μέλια. 

Ακακίας: Κρυσταλλώνει αργά, μετά από ένα χρόνο περίπου.

10



Πευκόμελο: Το 65% της συνολικής παραγωγής στην Ελλάδα. Δεν είναι

ιδιαίτερα γλυκό, για αυτό αρέσει (έχει χαμηλή συγκέντρωση ζαχάρων). Δεν κρυσταλλώνει και έχει λιγότερες θερμίδες. 

Ελάτης: Από τα καλύτερα μέλια. Παραμένει ρευστό.

Κρυστάλλωση του μελιού: Είναι φυσικό φαινόμενο. Δεν προξενεί αλλαγή στη θρεπτική και βιολογική αξία του μελιού. Ένα κρυσταλλωμένο μέλι δεν είναι χαλασμένο ή νοθευμένο. Ρευστοποιείται σε μπαιν - μαρί χωρίς να χάσει την αξία του. Χρώμα του μελιού: Τα σκοτεινόχρωμα μέλια είναι πλούσια σε ιχνοστοιχεία, κάλλιο, μαγνήσιο, φώσφορο, σίδηρο, νάτριο, κ.λπ. Τα ανοιχτόχρωμα έχουν ωραίο άρωμα και γεύση. Οργανοληπτικές αλλαγές του μελιού: Με την πάροδο του χρόνου αποθήκευσης, η γεύση και το άρωμα του μελιού επηρεάζονται δυσμενώς. Αυτό οφείλεται στην προοδευτική εξάτμιση πτητικών ουσιών του μελιού που είναι υπεύθυνες για το άρωμα αλλά και στη διάσπαση ορισμένων ζαχάρων (γλυκόζη, φρουκτόζη) που συμβάλλουν στη γεύση του. Η θερμοκρασία αποθήκευσης είναι ο κυριότερος παράγοντας που επηρεάζει τη γεύση και το άρωμα του μελιού. Όσο υψηλότερη είναι, τόσο γρηγορότερα το μέλι χάνει την αρχική χαρακτηριστική του γεύση. Σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του μελιού είναι η καθαρότητα του χώρου και των δοχείων ή βάζων διατήρησης του προϊόντος. Όταν ο χώρος αποθήκευσης δεν είναι καθαρός, δεν αερίζεται καλά, έχει υψηλή σχετική υγρασία, μούχλες, ακαθαρσίες ή γειτονεύει με κάκοσμους χώρους (στάβλους κ.λπ.) γρήγορα το μέλι θα απορροφήσει τις οσμές από το περιβάλλον και θα αλλοιωθεί. Μακροσκοπικές αλλαγές: Γενικά το αποθηκευμένο μέλι αποκτά σκοτεινότερο χρωματισμό με την πάροδο του χρόνου. Στον πρώτο χρόνο αποθήκευσης, η αλλαγή χρώματος γίνεται με αργούς ρυθμούς που επιταχύνονται όμως τη δεύτερη χρονιά. Παράγοντες που επηρεάζουν την αλλαγή του χρώματος στο μέλι είναι η θερμοκρασία αποθήκευσης, το άμεσο φως και η περιεκτικότητα του μελιού σε φρουκτόζη, κολλοειδή, χαλκό, σίδηρο, υγρασία και οργανικά οξέα. Υδρομεθυλοφουρφουράλη: Είναι ένα από τα δύο κριτήρια θέρμανσης του μελιού. Όταν βρεθεί σε συγκεντρώσεις μεγαλύτερες από 40mg ανά κιλό, φανερώνει ότι το μέλι

11

θερμάνθηκε σε βαθμό που καταστράφηκε η βιολογική του αξία, γι' αυτό και πρέπει να δοθεί στο εμπόριο σαν «Βιομηχανικό». Όσο πιο όξινο είναι ένα μέλι τόσο γρηγορότερα αυξάνεται σ' αυτό η HMF. Διάσταση: Είναι το δεύτερο χαρακτηριστικό που χρησιμοποιείται σαν κριτήριο για να διαπιστωθεί αν το μέλι θερμάνθηκε σε βαθμό που να καταστραφεί η φυσικότητά του. Το ένζυμο αυτό μειώνεται, επίσης, με την πάροδο του χρόνου διατήρησης του προϊόντος. Ζάχαρα: Με την πάροδο του χρόνου συμβαίνουν και αλλαγές στα ζάχαρα του μελιού. Οι αλλαγές αυτές οφείλονται σε ενζυμική δράση που γίνεται συνέχεια στη μάζα του, καθώς επίσης και στην όξινη διάσπαση των ζαχάρων. Στις συνηθισμένες θερμοκρασίες και για διάστημα περίπου δύο χρόνων αποθήκευσης, η γλυκόζη του μελιού μειώνεται γύρω στο 13% της αρχικής τιμής, η φρουκτόζη γύρω στο 6% ενώ οι διζαχαρίτες και πολυζαχαρίτες αυξάνουν. Οξύτητα: Με το χρόνο διατήρησης αυξάνουν σταθερά και τα ελεύθερα οξέα που υπάρχουν στο μέλι, ενώ η συνολική οξύτητα αλλάζει. Ιμβερτάση: Είναι το ένζυμο που διασπά τη σουκρόζη σε γλυκόζη και φρουκτόζη. Καταστρέφεται με την αποθήκευση ευκολότερα. Βακτηριοστατική δράση του μελιού: Οφείλεται στο υπεροξείδιο του υδρογόνου που έχει και αναστέλλεται με την παλαίωσή του. Εξαρτάται από τη θερμοκρασία που διατηρείται και από τη φωτεινότητα του χώρου και των δοχείων που βρίσκεται. Υψηλές θερμοκρασίες, άμεσο φως και γυάλινα δοχεία διατήρησης επιταχύνουν την καταστροφή της βακτηριοστατικής ιδιότητάς του.

 Συμπεράσματα Παρά το γεγονός ότι το μέλι θεωρείται από την αγορανομία σαν προϊόν που μένει πάντα φρέσκο και εξαιρείται από την υποχρέωση αναγραφής ημερομηνίας λήξης, εν τούτοις με την πάροδο του χρόνου υπόκειται σε αλλαγές που το υποβαθμίζουν ποιοτικά. Τις αλλαγές αυτές τις επηρεάζουν διάφοροι παράγοντες, με κύριο τις συνθήκες θερμοκρασίας, καθαριότητας, αερισμού και φωτεινότητας που επικρατούν στους χώρους αποθήκευσης. Μέλια σωστά αποθηκευμένα για 1-2 χρόνια δεν χάνουν τις πολύτιμες ιδιότητές τους. Το μέλι αποτελεί στοιχείο μιας σωστής διατροφής που συμβάλλει στη διατήρηση της υγείας και στη αντιμετώπιση οργανικών διαταραχών.

12

Έχει υψηλές βιολογικές ιδιότητες που στηρίζονται κατά μεγάλο ποσοστό στη βακτηριοστατική τους δράση. Η δράση αυτή οφείλεται στο υπεροξείδιο του υδρογόνου που έχει το μέλι. Μεταξύ των διαφόρων μελιών υπάρχουν μεγάλες διαφορές στην ιδιότητα αυτή. Το βαμβακόμελο από όλα τα μέλια έχει την υψηλότερη βακτηριοστατική δράση, αφού είναι το πλουσιότερο σε υπεροξείδιο του υδρογόνου. Κατά σειρά ακολουθούν: Βαμβάκι, Καστανιά, Ευκάλυπτος, Ακακία, Μέντα και Θυμάρι, Πολύγονο, Πορτοκαλιά, Ανθόμελα καλοκαιριού. Το μέλι συνιστάται ιδιαίτερα στις καρδιοπάθειες, στις νευρικές διαταραχές, στις ρευματικές παθήσεις και στην αδενοπάθεια. Στα παιδιά έχει ευεργετική δράση (αύξηση αιμογλοβίνης). Το μέλι μπορεί να θεωρηθεί σαν τροφή και φάρμακο συγχρόνως. 

Μέλι ερείκης: Τονωτικό με ιδιαίτερα υψηλή θρεπτική αξία. Άριστη

τροφή για την μέλισσα και τον άνθρωπο. 

Μέλι κουμαριάς: Τονωτικό χωρίς εμπορική αξία.



Μέλι ηλίανθου: Έχει θρεπτική αξία, πλούσιο σε πολυφαινόλες.

Μέλι

θυμαριού:

Τονωτικό,

με

αντισηπτικές

ιδιότητες,

αυξάνει

την

ενεργητικότητα και τις φυσικές δυνάμεις του ανθρώπου. Τέλος, το μέλι θεραπεύει πληγές, εγκαύματα, σταφυλόκοκκους και μύκητες. (http://www.melissokomia.com/pollination/index.html) Η ετήσια παραγωγή μελιού στη χώρα μας ανέρχεται στους 14.000τον. Η μέση ανθρώπινη κατανάλωση στην Ελλάδα ανέρχεται σε 1,5χλγ/κεφαλή. Το παραγόμενο μέλι διακρίνεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: το ανθόμελο, που παράγεται από το νέκταρ των λουλουδιών (θυμαριού, πορτοκαλιάς, βαμβακιού, ηλίανθου, ερείκης, κλπ), και το μέλι από μελιτώματα, που παράγεται από εκκρίματα κοκκοειδών που απομυζούν φυτά. Στην κατηγορία αυτή ανήκει το μέλι του πεύκου, της ελάτης και άλλων δασικών φυτών. Στη χώρα μας οι μεγαλύτερες ποσότητες μελιού προέρχονται από το πεύκο (5560%), ενώ σημαντική είναι και η παραγωγή μελιού ελάτης (5-10%) και θυμαριού (15%).Η διάθεση του μελιού γίνεται από τους μελισσοκόμους είτε άμεσα στον καταναλωτή είτε έμμεσα, μέσω των διαφόρων συνεταιριστικών οργανώσεων και εμπόρων-τυποποιητών. Η παραγωγή του μελιού και η παραγωγικότητα του μελισσιού και μιας μελισσοκομικής εκμετάλλευσης στο σύνολό της, κατ’ επέκταση, εξαρτάται και

13

συναρτάται με πολλούς παράγοντες. Ο καιρός, η χλωρίδα (φυτά), η υγεία και η δυναμικότητα των μελισσιών, αλλά και η τέχνη του μελισσοκόμου είναι από τα βασικότερα. Όσον αφορά στις, λόγω επιρροής των ανωτέρω, διαμορφούμενες παραγωγές. Από 0-100 κιλά ανά κυψέλη. (www.minagric.gr )( ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ Διάγραμμα 1.1: Παραγωγή μελιού ΑΡ.ΚΥΨΕΛΩΝ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΛΙΟΥ

21.204,90 1.570.733

21.629,00 1.602.148

21.331,89 1.568.521

18.671,88 1.530.482

2006

2007

2008

2009

Πηγή: Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων(Τμήμα μελισσοκομίας)

Διαπίστωση: Από το παραπάνω διάγραμμα προκύπτει ότι ο περισσότερος αριθμός κυψελών το 2008 είχε κ την μεγαλύτερη παραγωγή μελιού. Από το 2006 υπάρχει μια ανοδική τάση στην παραγωγή μελιού, παρότι όπως φαίνεται στο πίνακα 1.1. ο αριθμός των μελισσοκόμων μειωνόταν. Το 2009 υπάρχει κ εδώ μια κάθοδος τιμών.

 Βασιλικός Πολτός Είναι μια κρεμώδη ουσία που εκκρίνεται από τους υποφαρυγγικούς αδένες τον νεαρών εργατριών. Προορίζεται για τη διατροφή όλων των ατελών σταδίων της μέλισσας, για αυτό και ονομάζεται «γάλα των μελισσών». Βασιλικός πολτός λέγεται επειδή οι προνύμφες που προορίζονται να γίνουν βασίλισσες, όπως και οι ενήλικες βασίλισσες τρέφονται αποκλειστικά με μεγάλη ποσότητα της τροφής αυτής. Στο βασιλικό πολτό βρίσκεται ο καθοριστικός εκείνος παράγοντας που μετατρέπει την προνύμφη μέλισσα από εργάτρια σε βασίλισσα. Ο βασιλικός πολτός είναι πλούσια πηγή

14

βιταμινών, ανόργανων ουσιών και αμινοξέων. Είναι ουσία πολύτιμη με εκπληκτικά αποτελέσματα στον ανθρώπινο οργανισμό. Είναι αδύνατον να παρασκευαστεί εργαστηριακά με συνθετικές διαδικασίες. Χαρακτηριστικά Το χρώμα το βασιλικού πολτού έχει μεγάλη σημασία, γιατί αποτελεί δείκτη της φρεσκότητάς του. Ο φρέσκος πολτός έχει λαμπερό, λευκωπό χρώμα. Όταν έρθει σε επαφή με τον αέρα και το φως μεταβάλλεται ανοιχτοκίτρινο ως σκούρο γκρι. Η μεταβολή αυτή οφείλεται σε ένζυμα τα οποία οξειδώνουν κάποιες ουσίες του και το καταστρέφουν. Η υφή του είναι ζελατινώδης, παχύρευστη. Χαρακτηρίζεται από ελαφρά δριμύ άρωμα και όξινη γεύση που οφείλεται στο πολύ χαμηλό PH που έχει. Φυσικές ιδιότητες Ο βασιλικός πολτός βοηθά στην αντιμετώπιση ρευματικών αρθρίτιδων, καθώς και τους γερασμένους και ταλαιπωρημένους οργανισμούς. Έχει πολύ καλά αποτελέσματα στην παιδιατρική. Βελτιώνει τη γενική διάθεση, αυξάνει την όρεξη για εργασία, βοηθά στην απόκτηση διανοητικής και σωματικής δύναμης. Ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση, έχει αντισηπτικές και μικροβιοκτόνους ιδιότητες. Σε πειράματα που έγιναν από Καναδούς επιστήμονες αποδείχθηκε ότι εμποδίζει την εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων και πιθανώς τον θάνατο. Έχει καλά αποτελέσματα στη χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, την αναιμία, την ουλίτιδα. Βοηθά στην αντιμετώπιση του ερυθηματώδη λύκου. Περιέχει γενετήσιες ορμόνες στις συγκεντρώσεις που βοηθούν τους άνδρες να βελτιώσουν τη σεξουαλική τους ζωή και να αυξήσουν τη μυϊκή τους δύναμη. Στις γυναίκες συμβάλλει σημαντικά στην καλή λειτουργία του οργανισμού και δίνει λάμψη στο δέρμα. Τέλος ρυθμίζει τη λειτουργία όλων των αδένων και αυξάνει τη φυσική αντίσταση στις αρρώστιες. Ενεργεί σαν φυσικός ρυθμιστικός παράγοντας εξισορροπώντας τις λειτουργίες του οργανισμού και την οξυγόνωση των κυττάρων. Σε καμιά περίπτωση δεν καταργεί τα φάρμακα αλλά εντείνει τη δράση τους και περιορίζει τις παρενέργειές τους. Η φρεσκότητα και η συντήρηση σε χαμηλή θερμοκρασία και μακριά από το φως είναι απαραίτητα για να μην καταστραφούν οι πολύτιμες ιδιότητές του. Για την παραγωγή βασιλικού πολτού απαιτείται γνώση και εμπειρία από τον μελισσοκόμο.

15

 Γύρη Η γύρη είναι η χρυσόσκονη των λουλουδιών, η πιο πλήρης, φυσική τροφή. Είναι τα αρσενικά αναπαραγωγικά κύτταρα των φυτών. Οι μέλισσες τη μαζεύουν από τα λουλούδια, την πλάθουν σε μπαλίτσες και τη μεταφέρουν με τα πίσω πόδια τους στην κυψέλη. Με αυτήν τρέφονται οι ίδιες και ταΐζουν το γόνο. Για να ζήσει η μέλισσα έχει ανάγκη από μεγάλες ποσότητες γύρης. Για να αναπτυχθούν οι υποφαρυγγικοί και οι κηρογόνοι αδένες της καθώς και οι αδένες του κεντριού, πρέπει να καταναλώσει άφθονη γύρη τις πρώτες ημέρες της ζωής της. Η γύρη έχει μεγάλη θρεπτική αξία για τη μέλισσα αλλά και για τον άνθρωπο. Είναι συμπλήρωμα διατροφής, πλούσια σε πρωτεΐνες, βιταμίνες, αμινοξέα, ορμόνες και ένζυμα. Είναι συμπλήρωμα ενέργειας, πηγή θρεπτικών στοιχείων. Περιέχει μια ουσία, τη ρουτίνη, που ενισχύει τα τοιχώματα των αρτηριών, προλαμβάνοντας έτσι εγκεφαλικά επεισόδια. Μέλισσες με γύρη: Ένα αμινοξύ που περιέχει, η κυστίνη, ενισχύει την τριχοφυΐα και εμποδίζει τα μαλλιά να ασπρίζουν και να πέφτουν. Η γύρη περιέχει γοναδοτρόπες ορμόνες που είναι η βιολογικά δραστικές ουσίες που δρουν απ' ευθείας στους γενετικούς αδένες. Η σπερματογένεση στον άνδρα και η εξέλιξη των ωοθυλακίων στη γυναίκα καθορίζονται από τις ορμόνες αυτές. Η γύρη βοηθά στη διανοητική λειτουργία, ενισχύει τη συστολή της καρδιάς και έχει διουρητική δράση. Βελτιώνει επίσης την όρεξη γι' αυτό και συνιστάται σε απώλεια βάρους, εντερικές ανωμαλίες, απώλεια μνήμης, κακό μεταβολισμό, ψύχωση και νευρασθένειες. Έχει ευεργετική επίδραση στον προστάτη και βελτιώνει τη θεραπευτική αγωγή στη φλεγμονή του προστάτη. Μετριάζει και περιορίζει σημαντικά τα προβλήματα της εμμηνόπαυσης, δίνει ευεξία, αυξάνει την αυτοπεποίθηση και βελτιώνει τη σεξουαλική κατάσταση. Περιέχει βιολογικά ενεργές ουσίες που επηρεάζουν θετικά τον μεταβολισμό, ελέγχουν την όρεξη, την απόθεση λίπους στον οργανισμό, τη λειτουργία των ωοθηκών και του θυρεοειδούς αδένα και γενικά προάγει την καλή φυσική κατάσταση του σώματος. Έχει θεραπευτικές ιδιότητες και είναι αντιστειρωτική. Χρησιμοποιείται στη φαρμακοβιομηχανία για την παρασκευή ιδιοσκευασμάτων απευαισθητοποίησης ατόμων που είναι αλλεργικά σε αυτήν. Ένα κανονικό σμήνος μελισσών μπορεί να

16

συγκεντρώσει είκοσι κιλά γύρης το χρόνο. Από αυτή την ποσότητα μπορούμε να πάρουμε το 10% περίπου χωρίς επιπτώσεις στο μελίσσι.

 Πρόπολη Είναι ρητινώδης, κολλητική ουσία που συλλέγουν οι μέλισσες από τους οφθαλμούς διαφόρων φυτών, κορμούς δέντρων, ρετσίνια κ.λπ., την εμπλουτίζουν με κερί, γύρη, ένζυμα και άλλες ουσίες και τη χρησιμοποιούν για να στεγανοποιήσουν και να απολυμάνουν το εσωτερικό της κυψέλης. Η πρόπολη δεν επιτρέπει την ανάπτυξη μικροβίων. Οι μέλισσες επιχρίουν τα κελιά των κηρήθρων με πρόπολη μετά την εκκόλαψη των μελισσών και τα αποστειρώνουν, ώστε να είναι έτοιμα για να γεννήσει η βασίλισσα. Η ονομασία πρόπολη - προ της πύλης - οφείλεται στο ότι την τοποθετούν μπροστά στην είσοδο της κυψέλης, ώστε να την στενέψουν και να εμποδίσουν την είσοδο στη φωλιά των διαφόρων εχθρών. Αν, ωστόσο κάποιο ζώο π.χ. ποντίκι, καταφέρει να μπει στην κυψέλη, το θανατώνουν με τα κεντριά τους. Επειδή δεν μπορούν να το βγάλουν έξω, το βαλσαμώνουν καλύπτοντάς το με πρόπολη ώστε να μη γίνει πηγή μικροβίων. Το χρώμα της πρόπολης είναι σκούρο καφέ. Είναι αδιάλυτη στο νερό και διαλύεται σε αλκοόλ, βενζίνη. Σε θερμοκρασίες άνω των 25 βαθμών Κελσίου είναι μαλακή, εύπλαστη και κολλάει, ενώ σε θερμοκρασίες κάτω από 15 βαθμούς Κελσίου γίνεται σκληρή και εύθραυστη. Η

πρόπολη

έχει

βακτηριοστατικές

και

βακτηριοκτόνες

ιδιότητες.

Χρησιμοποιείται σε βάμμα ή σε διάλυμα για θεραπεία διαφόρων προβλημάτων του ανθρώπινου οργανισμού. Η πρόπολη χρησιμοποιείται επίσης στα καλλυντικά, σε λοσιόν, κρέμες, αλοιφές, σαπούνια, σαμπουάν και οδοντόπαστες. Είναι το κύριο συστατικό των βερνικιών για βιολιά. Η πρόπολη αποτελεί μία σχεδόν χαμένη πηγή εισοδήματος. Οι προϋποθέσεις πάντως για την αξιοποίησή της από τον παραγωγό – μελισσοκόμο είναι πλέον ώριμες και δεν πρέπει να αφεθούν να χαθούν οριστικά. Η κατάσταση διαμορφώνεται με «δύο λέξεις» ως εξής: - Εισαγωγές προϊόντων πρόπολης: πολλές - Παραγωγή: σχεδόν μηδενική

17

 Κερί Το κερί εκκρίνεται σε λέπια από τους κηρογόνους αδένες της μέλισσας που βρίσκονται στο θώρακά της και το πλάθει με τα πόδια και τις σιαγόνες της χτίζοντας την κηρήθρα. Για την παραγωγή 1 κιλού κεριού καταναλώνουν 10 κιλά μέλι. Η κηροπλάστρια είναι νεαρή εργάτρια 10-15 ημερών. Οι μέλισσες είναι άριστοι κτίστες. Κρεμιούνται η μια από τα πόδια της άλλης, σχηματίζουν αλυσίδα και αρχίζουν με μαεστρία να χτίζουν κηρήθρες από πάνω προς τα κάτω. Από το ταβάνι προς το πάτωμα. Αντίθετα από ότι χτίζουν οι άνθρωποι. Τα κελιά της κηρήθρας τα χτίζουν πάντα σε σχήμα κανονικού εξαγώνου, χωρίς να ξεφεύγει χιλιοστό. Το σχήμα αυτό είναι οικονομικό, στέρεο και εκμεταλλεύεται καλύτερα το χώρο. Μια κηρήθρα ζυγίζει 130 γραμμ. - μόνο το κερί - και συγκρατεί πάνω της γύρω στα τρία κιλά μέλι. Το κερί της μέλισσας χρησιμοποιείται ευρύτατα. Εκτός από τα κεριά και τις λαμπάδες, το βρίσκουμε σε καλλυντικά, κρέμες, αλοιφές, φαρμακευτικά σκευάσματα, βερνίκια, γυαλιστικά αυτοκινήτων και επίπλων, φίλτρα τσιγάρων (μπορεί να συγκρατεί την πίσσα χωρίς να επηρεάζει το άρωμα του καπνού) και σε πολλές άλλες χρήσεις. Το κερί με το οποίο οι μέλισσες σφραγίζουν το ώριμο μέλι (απολεπίσματα) όπως διαπίστωσαν Ρουμάνοι επιστήμονες, έχει αντιβιοτικές ουσίες. Το κερί αυτό παρουσιάζει και αξιόλογη θεραπευτική δράση σε στοματικά προβλήματα (φαρυγγο αμυγδαλίτιδες κ.λπ.) και προβλήματα του άνω αναπνευστικού.

 Δηλητήριο Η επιθετικότητα είναι το μόνο αμυντικό όπλο που διαθέτει η μέλισσα για να προστατέψει το γλυκό προϊόν της. Ποτέ δεν κεντρίζει χωρίς λόγο. Έτσι και αλλιώς μετά το κέντρισμα πεθαίνει γιατί αφήνει πάνω στο δέρμα σαν ενθύμιο το κεντρί της, που μοιάζει στην άκρη με μικροσκοπικό αγκίστρι και μαζί με αυτό βγαίνουν και τα έντερά της που συνδέονται με αυτό. Το δηλητήριο της μέλισσας είναι ένα πολύπλοκο μείγμα χημικών ουσιών, που ασκεί φαρμακευτική δράση και επηρεάζει τη φυσιολογία ενός οργανισμού. Περιέχει ένζυμα, πρωτεΐνες, πεπτίδια, μεταλλικές ουσίες, οργανικά οξέα, φορμικό οξύ, αντιβιοτικές ουσίες και κυστίνη. Διεγείρει τους αδένες του φλοιό-επινεφριδίου και την παραγωγή κορτιζόλης. Το δηλητήριο της μέλισσας παράγεται από ειδικούς αδένες, τους ιογόνους αδένες των εργατριών και συγκεντρώνεται στην ιοδόχο κύστη που μπορεί να

18

περιέχει μέχρι 0,3-0,4 χιλιοστά του γραμμαρίου. Κεντρί έχουν μόνο οι εργάτριες και η βασίλισσα, όχι οι κηφήνες. Η βασίλισσα το χρησιμοποιεί μόνο εναντίον άλλων βασιλισσών. Σπάνια μπορεί να κεντρίσει άνθρωπο. Λόγω του περιορισμένου αριθμού των οδοντώσεων του κεντριού και του ότι αυτό σαν σύνολο είναι καλύτερα προσκολλημένο στο σώμα της βασίλισσας δεν αποκολλάται, όπως συμβαίνει με το κεντρί της εργάτριας. Το δηλητήριο της μέλισσας έχει θεραπευτικές ιδιότητες. Στο εξωτερικό

χρησιμοποιείται

από

τη

φαρμακοβιομηχανία

για

την

παραγωγή

σκευασμάτων για τη θεραπεία αρθρίτιδων, ρευματικών παθήσεων και άλλα. Στην Ελλάδα δεν έχει αρχίσει ακόμα η εκμετάλλευσή του. Η θεραπευτική ιδιότητα του δηλητηρίου της μέλισσας είναι γνωστή από πολύ παλιά. Οι αρχαίοι μας πρόγονοι γνώριζαν από τότε αρκετά για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Από τότε μέχρι σήμερα έγιναν και γίνονται πολλές έρευνες για τη χημική σύστασή του, τη δράση του και τις ιδιότητές του. Όλα ξεκίνησαν από την παρατήρηση ότι οι μελισσοκόμοι δεν αντιμετώπιζαν επώδυνες ρευματοπάθειες και αρθρίτιδες. Σίγουρα το δηλητήριο στις μέλισσες θεραπεύει κάποιες μορφές αρθρίτιδας, όπως τη ρευματοειδή αρθρίτιδα. Έρευνες αναφέρουν ότι μπορεί ακόμα να θεραπεύει τη σκλήρυνση κατά πλάκας, τις νευρομυαλγίες, το γαστρικό έλκος, την αρτηριοσκλήρωση κ.α. Η εφαρμογή του χρειάζεται προσοχή. Σε άτομα με καρδιοπάθειες, αρρώστιες του κυκλοφοριακού, των νεφρών και φυσικά αλλεργικά, ένα κέντρισμα μπορεί να αποβεί μοιραίο.

 Επικονίαση Επικονίαση ονομάζεται η μεταφορά γύρης από τους ανθήρες ενός άνθους στο στίγμα του ίδιου ή άλλου άνθους του ίδιου είδους φυτού. Στην συνέχεια συντελείται η εκβλάστηση του γυρεόκοκκου, η γονιμοποίηση του άνθους και η ανάπτυξη του καρπού. Κάποια φυτά γονιμοποιούνται από γύρη που προέρχεται από φυτό του ίδιου είδους και ποικιλίας (αυτοεπικονιαζόμενα) και κάποια άλλα από γύρη που προέρχεται από φυτό του ίδιου είδους αλλά διαφορετικής ποικιλίας (σταυροεπικονιαζόμενα). Επιπλέον τα φυτά διακρίνονται σε ανεμόφιλα, εντομόφιλα και ζωόφιλα ανάλογα με το μέσο μεταφοράς της γύρης. Εδώ εισέρχεται ο ρόλος της μέλισσας που βοηθάει να γίνει η επικονίαση. Ειδικά στα σταυροεπικονιαζόμενα φυτά από τα οποία τα περισσότερα είναι και εντομόφιλα, η δημιουργία μιας σχέσης εξάρτησης μεταξύ εντόμων και φυτών είναι

19

η πεμπτουσία της σοφίας της φύσης όσον αφορά την αναγέννησή της. Τα έντομα τρέφονται από την γύρη των ανθών και ταυτόχρονα βοηθούν στην γονιμοποίησή τους. Την ίδια στιγμή τα φυτά, "επιτρέπουν" στα έντομα να τραφούν από αυτά, με "αντάλλαγμα" την βοήθεια των εντόμων στην αναπαραγωγική διαδικασία και κατ' επέκταση στην διαιώνιση του είδους. o ΜΕΛΙΣΣΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ Η συμβολή των μελισσών στο περιβάλλον και στον άνθρωπο, δεν περιορίζεται μόνο στα πολύ ωφέλιμα προϊόντα που παράγουν, αλλά και στην αναπαραγωγική διαδικασία των φυτών (επικονίαση). Οι μέλισσες έχουν ενεργό ρόλο στην γονιμοποίηση των φυτών, καθώς δρουν ως μηχανικοί μεταφορείς της γύρης. Την σημαντική λοιπόν εποχή της ανθοφορίας , οι μέλισσες προκειμένου να τραφούν, πλάθουν την γύρη και την μεταφέρουν με τα πίσω πόδια τους στην κυψέλη . Πετώντας από άνθος σε άνθος, βοηθούν στην επικονίαση των φυτών, μεταφέροντας ασυναίσθητα την γύρη από τους ανθήρες στο στίγμα του άνθους. Χαρακτηριστικό είναι ότι βοηθούν στην επικονίαση του 60 με 70 % των φυτικών ειδών. Η χρησιμότητα των μελισσών στην επικονίαση είναι μάλιστα και πολύ μεγαλύτερη από την παραγωγή μελιού, αφού μια μέτρια αποικία μελισσών υπολογίζεται ότι έχει 20 με 40 φορές μεγαλύτερη αξία για την επικονίαση που επιτελούν τα μελισσοσμήνη, παρά για την παραγωγή του μελιού. Μελέτη που διεξήχθη από δύο ιδρύματα της Γαλλίας και της Γερμανίας, αναφέρει ότι η επικονίαση που συντελείται από τα έντομα, αντιστοιχεί στο 9,5 % της παγκόσμιας γεωργικής παραγωγής. Αν αναλογιστεί κανείς ότι οι μέλισσες αποτελούν το 80% περίπου των επικονιαστικών εντόμων, τότε η σημαντική προσφορά τους στο φυτικό και ζωικό περιβάλλον καθώς και τα φυτά που αναπτύσσονται κατ' επέκταση, αποτελούν τροφή για τα ζώα και τον άνθρωπο, παράγουν οξυγόνο, εμποδίζουν την διάβρωση του εδάφους κτλ. Την σημερινή εποχή που παρατηρείται μείωση του πληθυσμού των φυτών παγκοσμίως λόγω πυρκαγιών, δόμησης και άλλων αρνητικών συνεπειών της ανθρώπινης δραστηριότητας, ο επικονιαστικός ρόλος της μέλισσας είναι πλέον ζωτικής σημασίας. Χαρακτηριστικό είναι το ότι ο Αλβέρτος Αϊνστάιν είχε πει ότι "αν κάποτε οι μέλισσες εκλείψουν, το ανθρώπινο είδος δεν θα αργήσει να τις ακολουθήσει". Με την μείωση πάλι των μελισσοσμηνών παγκοσμίως (πυρκαγιές, φυτοφάρμακα) και ιδιαίτερα

20

στις Η.Π.Α, η αύξηση των τιμών των προϊόντων κυψέλης αλλά των γεωργικών που θα έρθει ως φυσικό επακόλουθο, θα ωχριά απέναντι στο πρόβλημα της μειωμένης επικονιαστικής δραστηριότητας. Κάτι που πρέπει να κάνει τους αρμόδιους φορείς παγκοσμίως να σκύψουν με υπευθυνότητα πάνω από το πρόβλημα. Ήδη σε πολλές χώρες οι καλλιεργητές καταφεύγουν στην ενοικίαση μελισσιών, προκειμένου να πετύχουν ικανοποιητική επικονίαση και να αυξήσουν την παραγωγή τους, αφού α) οι μέλισσες επισκέπτονται πάνω από 300 είδη καλλιεργούμενων φυτών, β) αναπτύσσονται σε μεγάλους πληθυσμούς, δραστήριους σε όλη σχεδόν την διάρκεια του έτους, γ) έχουν ανθική σταθερότητα, επικονιάζουν δηλαδή ένα είδος φυτού σε κάθε ταξίδι τους. Μια πιο προσεγμένη χρησιμοποίηση των μελισσών για επικονιαστικό σκοπό στο περιβάλλον γενικότερα και όχι μόνο στις καλλιέργειες, θα είχε σημαντικά οφέλη στην φύση και στον άνθρωπο. (http://www.melissokomia.com/pollination/index.html) 1.7.1. Παραγωγή, Διάθεση & Τιμή Προϊόντος Μέλι:  Παραγωγή: έως 30 kg/κυψέλη  Διάθεση: χύμα, συσκευασμένο  Τιμή: 7-15 €/kg (λιανική), 3-4 €/kg (χονδρική) Βασιλικός Πολτός:  Παραγωγή: έως 500 g/κυψέλη (Μάιο - Σεπτέμβριο)  Διάθεση: χύμα, συσκευασμένος  Τιμή: 25-40 €/ 10g (λιανική), 1700 €/kg (χονδρική) Γύρη:  Παραγωγή: 8 g/κυψέλη (Μάιο - Σεπτέμβριο)  Διάθεση: νωπή, αποξηραμένη  Τιμή: ~ 30 €/ kg (λιανική), 18-20 €/kg (χονδρική) Πρόπολη:  Παραγωγή: έως 300 g/κυψέλη  Διάθεση: ανεπεξέργαστη, εκχυλίσματα, καλλυντικά σκευάσματα  Τιμή: ~ 50 €/ kg (χονδρική), ~ 10 €/ 10 g (εκχύλισμα)

21

Κερί:  Παραγωγή: 80 – 100 g/ πλαίσιο παλιάς κηρήθρας  Διάθεση:

παραγωγή

φύλλων

κηρήθρας,

θρησκευτικές

χρήσεις,

φαρμακευτικές εταιρίες  Τιμή: 8 €/ kg (χονδρική) Δηλητήριο:  Παραγωγή: 5g δηλητηρίου / έτος  Διάθεση: σε φαρμακευτικές εταιρίες  Τιμή: 100 - 200$ / g ξηρού δηλητηρίου (http://www.helexpo.gr/inst/helexpo/gallery/Agrotica/2012/Presentations/13.pdf) 1.7.2. Ανταγωνισμός από εισαγόμενα μέλια Ένα από τα σοβαρά προβλήματα των μελισσοκόμων είναι ο ανταγωνισμός από το εισαγόμενο μέλι το οποίο πωλείται σε χαμηλές τιμές. Από τα στοιχεία των εισαγωγών που συγκεντρώθηκαν διαπιστώνεται ότι η τιμή εισαγωγής του μελιού είναι ιδιαίτερα χαμηλή. Το 2008 για παράδειγμα οι μεγαλύτερες ποσότητες εισαγόμενου μελιού προήλθαν από τη Βουλγαρία με μέση τιμή εισαγωγής 2,39 €/κιλό. Η ιδιαίτερα χαμηλή τιμή πώλησης του εισαγόμενου μελιού σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος, παραγωγής του ελληνικού μελιού αλλά και τα λιγότερα ανεπτυγμένα δίκτυα προώθησης, καθιστούν την ελληνική παραγωγή λιγότερο ανταγωνιστική παρά το γεγονός ότι η ποιότητα του ελληνικού μελιού είναι κατά κοινή ομολογία άριστη και υψηλότερη αυτής του εισαγομένου. Απαιτούνται επιπλέον συνεχείς έλεγχοι των εισαγόμενων ποσοτήτων μελιού από τη πολιτεία ώστε να αποτρέπεται η νοθεία του ελληνικού μελιού με εισαγόμενα τόσο για την προστασία του καταναλωτή όσο και του έλληνα μελισσοκόμου.(http://www.paseges.gr/el/news/Dynamikos-klados-h-melissokomiasymfwna-me-meleth-ths-PASEGES-alla-hreiazetai-prosohh-gia-thn-anaptyxh-ths)

22

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Στατιστική Σύγκριση της Μελισσοκομικής Παραγωγής 2.1.Αριθμός Μελισσοκόμων & Πίνακας Ορισμός: Ο μελισσοκόμος ασχολείται με την εκτροφή μελισσών, τη συγκομιδή και πώληση του μελιού, του βασιλικού πολτού, της κερήθρας και των άλλων προϊόντων που παράγει η μέλισσα. Περιγραφή: Ειδικότερα, ο μελισσοκόμος συντηρεί και επισκευάζει τις κυψέλες, αυξάνει τη χωρητικότητα τους, ή ακόμα τοποθετεί καινούργιες, όταν ο πληθυσμός των μελισσών γίνει ιδιαίτερα μεγάλος. Συλλέγει το μέλι και το βασιλικό πολτό σε τέτοιες ποσότητες, ώστε να μείνει τροφή για το σμήνος, βάζει πρόσθετη τροφή στις κυψέλες για να συντηρηθούν οι μέλισσες την περίοδο του χειμώνα, ελέγχει την υγεία του σμήνους και τοποθετεί τα φάρμακα που μπορεί να χρειαστούν. Η ενασχόληση με τη μελισσοκομία εξαρτάται από την εποχή του χρόνου. Έτσι, οι εποχές με τις περισσότερες εργασίες, είναι η άνοιξη και το καλοκαίρι, όπου συνήθως γίνεται η συγκομιδή του μελιού. Το χειμώνα και το φθινόπωρο γίνονται συνήθως εργασίες συντήρησης και προστασίας του σμήνους, όπως παροχή τροφής και φαρμάκων για την αντιμετώπιση ασθενειών και γενική επίβλεψη. Προϋποθέσεις άσκησης: Για την άσκηση του επαγγέλματος απαιτείται άδεια που εκδίδεται από το Υπουργείο Γεωργίας και προϋποθέτει την ιδιοκτησία τουλάχιστον μιας μονάδας μελισσών με περισσότερες από 120 κυψέλες. Χαρακτηριστικά: o

Νομοθετική κατοχύρωση:

Εκπαίδευση: Για την ενασχόληση με τη μελισσοκομία είναι σημαντική η απόκτηση εμπειρίας. Γνώσεις για το επάγγελμα μπορούν να αποκτηθούν σε Τ.Ε.Ε., που παρέχουν ειδίκευση στη μελισσοκομία, σε Τ.Ε.Ι. ζωικής παραγωγής και στα Γεωπονικά Τμήματα των Α.Ε.Ι. με την αντίστοιχη ειδικότητα. Η εκπαίδευση πάνω στη μελισσοκομία διευκολύνει τη δυνατότητα λήψης ειδικών δανείων και επιδομάτων που παρέχονται ιδιαίτερα σε νέους παραγωγούς. Δεξιότητες: Το επάγγελμα του μελισσοκόμου προϋποθέτει υπομονή και αγάπη

23

για τη φύση. Η ικανότητα αντίληψης χώρου για την εύρεση καλών τοποθεσιών για τα σμήνη είναι χρήσιμη, ενώ απαραίτητη είναι η επιδεξιότητα καθώς και η ικανότητα για τον προσδιορισμό της τροφής που πρέπει να μείνει στις κυψέλες μετά την συγκομιδή του μελιού. Μέλλον: Υπάρχει σταθερή ζήτηση στην αγορά για προϊόντα μελιού και ο μελισσοκόμος δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα για την εξασφάλιση εισοδήματος από το μέλι, αρκεί να έχει καλή ποιότητα και να μην προσβάλλει τις μέλισσες κάποια αρρώστια. Περιβάλλον

ενασχόλησης:

Ο

μελισσοκόμος

στην

Ελλάδα

συνήθως

αυτοαπασχολείται, διατηρώντας τα δικά του σμήνη. Μπορεί να συμμετέχει σε συνεταιρισμούς. Παράλληλα μπορεί να εργαστεί στο Υπουργείο Γεωργίας και στο Ινστιτούτο Μελισσοκομίας. Ορισμένες φορές αντιμετωπίζει πρόβλημα για την πώληση του προϊόντος του σε ικανοποιητικές τιμές. Επειδή το επάγγελμα αυτό είναι εποχιακό, πολλοί αγρότες το εξασκούν παράλληλα με τις υπόλοιπες γεωργικές εργασίες τους. Επαγγελματικές συνθήκες: Η εργασία του μελισσοκόμου είναι ατομική και χειρωνακτική. Ορισμένες μετακινήσεις μερικές φορές είναι απαραίτητες για τη μεταφορά του σμήνους σε περιοχές με καλύτερη ανθοφορία στα φυτά. Από γύρη συγκεκριμένων φυτών, ιδιαίτερα του θυμαριού, παράγεται μέλι καλής ποιότητας και αρωματικό. Για αλλεργικούς ανθρώπους τα τσιμπήματα της μέλισσας είναι επικίνδυνα, ακόμη και με τη χρήση των προστατευτικών εξαρτημάτων. Η εργασία γίνεται στην ύπαιθρο, ενώ το επάγγελμα είναι εποχιακό. Πολλά άτομα ασχολούνται ερασιτεχνικά με τη μελισσοκομία διατηρώντας μικρό αριθμό κυψελών. o

Επαγγελματικές οργανώσεις:

Γενικά σχόλια: Το παραδοσιακό επάγγελμα αυτό του μελισσοκόμου, ασκείται από επαγγελματίες και ερασιτέχνες που έχουν αγάπη για την ύπαιθρο, τη φύση και το πλούτο της. Η καλή ποιότητα του μελιού εξασφαλίζει στο μελισσοκόμο καλό εισόδημα και διευκολύνει τη λήψη ειδικών επιδοτήσεων.(http://lyk -aigin.att.sch.gr)

24

Πίνακας 1.1.: Αριθμός Μελισσοκόμων ανά Νομό

1995 Ν.Α. ΔΡΑΜΑΣ Ν.Α. ΕΒΡΟΥ Ν.Α. ΡΟΔΟΠΗΣ Ν.Α. ΞΑΝΘΗΣ Ν.Α. ΚΑΒΑΛΑΣ Ν.Α. ΟΡΕΣΤΙΑΔΟΣ Ν.Α. ΠΕΛΛΑΣ Ν.Α. ΗΜΑΘΙΑΣ Ν.Α. ΠΙΕΡΙΑΣ Ν.Α. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ν.Α. ΣΕΡΡΩΝ Ν.Α. ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ Ν.Α. ΚΙΛΚΙΣ Ν.Α. ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ Ν.Α. ΦΛΩΡΙΝΑΣ Ν.Α. ΓΡΕΒΕΝΩΝ Ν.Α. ΚΟΖΑΝΗΣ Ν.Α. ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ Ν.Α. ΤΡΙΚΑΛΩΝ Ν.Α. ΛΑΡΙΣΑΣ Ν.Α. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ Ν.Α. ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ Ν.Α. ΑΡΤΑΣ Ν.Α. ΠΡΕΒΕΖΑΣ Ν.Α. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Ν.Α. ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ Ν.Α. ΚΕΡΚΥΡΑΣ Ν.Α. ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ Ν.Α. ΖΑΚΥΝΘΟΥ Ν.Α. ΛΕΥΚΑΔΑΣ Ν.Α. ΑΙΤ/ΝΙΑΣ Ν.Α. ΗΛΕΙΑΣ Ν.Α. ΑΧΑΙΑΣ Ν.Α. ΕΥΒΟΙΑΣ Ν.Α. ΒΟΙΩΤΙΑΣ

170 290 500 270 405 200 120 210 170 335 225 1.118 43 100 294 185 625 106 500 285 360 630 400 168 450 295 200 151 95 151 998 183 505 1.916 459

1.835

2.321

1.210

1.775

1.313

597

1.686 4.376

1999 200 340 500 270 401 200 115 220 170 345 225 1.300 45 110 294 255 356 100 500 363 395 465 400 450 530 295 200 195 110 151 996 183 510 1.237 385

25

1.911

2.530

1.005

1.723

1.675

656

1.689 3.384

2004 236 302 300 270 420 180 109 250 177 262 230 1.380 54 90 53 146 373 100 300 450 326 450 250 180 575 137 180 211 105 91 1.013 201 510 1.100 413

1.708

2.552

672

1.526

1.142

587

1.724 2.674

2009 270 270 184 109 236 117 168 261 248 366 269 719 117 66 211 198 111 323 526 292 235 284 53 237 124 206 111 145 70 629 329 141 521 294

1.186

2.148

586

1.376

698

532

1.099 1.619

Ν.Α. ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ Ν.Α. ΦΩΚΙΔΑΣ Ν.Α. ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ Ν.Α. ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ Ν.Α. ΑΡΚΑΔΙΑΣ Ν.Α. ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ Ν.Α. ΛΑΚΩΝΙΑΣ Ν.Α. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ Ν.Α. ΤΡΙΦΥΛΛΙΑΣ Ν.Α. ΛΕΣΒΟΥ Ν.Α. ΧΙΟΥ Ν.Α. ΣΑΜΟΥ Ν.Α. ΚΥΚΛΑΔΩΝ Ν.Α. ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ Ν.Α. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Ν.Α. ΛΑΣΙΘΙΟΥ Ν.Α. ΡΕΘΥΜΝΟΥ Ν.Α. ΧΑΝΙΩΝ Ν.Α. ΑΘΗΝΩΝ

1.200 352 449 333 760 280 762 730 127 448 200 200 564 740 700 800 420 1.260 774

Ν.Α. ΔΥΤ. ΑΤΤΙΚΗΣ Ν.Α. ΑΝ.ΑΤΤΙΚΗΣ Ν.Α. ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΣΥΝΟΛΟ

400 203

2.992

1.304

3.180

1.377

24.814

1.300 238 224 407 400 302 845 740 27 448 180 364 570 800 700 251 400 960 530 218 191

2.721

1.370

2.311

939

22.906

808 238 115 380 400 280 875 370 50 290 127 280 570 860 968 343 370 592 320 201 250

2.355

1.430

2.273

771

20.111

456 275 73 433 314 433 331 369 83 254 100 68 685 470 788 422 238 415 261 87 195 181

1.963

1.155

1.863

724 15.371

Πηγή: Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων(Τμήμα μελισσοκομίας)

Διαπίστωση: Στον πίνακα 1.1. αναγράφονται ο αριθμός των μελισσοκόμων τα τελευταία έτη σε κάθε Νομό ξεχωριστά στην Ελλάδα που ασχολούνται με την μελισσοκομία. Παρατηρείται σημαντική κάθοδος των τιμών με την πάροδο του χρόνου. Η ενασχόληση του επαγγέλματος της μελισσοκομίας από το 1995 που ο αριθμός των μελισσοκόμων συνολικά ανήλθε στους 24.814, έφτασε να αγγίζει το 2009 μόλις τους 15.371(διάγραμμα 1.2). Συγκεκριμένα η μεγαλύτερη μείωση παρουσιάζεται στο Ν. Ευβοίας όπου οι μελισσοκόμοι από 1.916 που ήταν το 1995, το 2009 ασχολούνται μόλις οι 521. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την σωστή λειτουργία και την ανάπτυξη ενός μελισσοκομείου, ίσως είναι και οι λόγοι που υπάρχει μείωση του αριθμού των μελισσοκόμων. Η μελισσοκομία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα μελισσοκομικά

26

φυτά. Δεν είναι τυχαίο ότι υπάρχει ανεπτυγμένη μελισσοκομία, στις περιοχές που υπάρχουν πολλά μελιτογόνα φυτά. Οι αποδόσεις των φυτών επηρεάζονται από τις καιρικές συνθήκες. Επειδή οι καιρικές συνθήκες δεν είναι σταθερές, ο μελισσοκόμος πρέπει να γνωρίζει τις περιοχές που επηρεάζονται λιγότερα από καιρικά φαινόμενα. Ένας λοιπόν παράγοντας για αυτή την μειώσει θα μπορούσε να είναι οι αλλαγές των κλιματικών φαινομένων. Η ηλιοφάνεια, η θερμοκρασία, η υγρασία και οι άνεμοι είναι παράγοντες που επιδρούν στην παραγωγή. Επίσης η απότομη μείωση του αριθμού των μελισσών από τα φυτοφάρμακα, την ατμοσφαιρική ρύπανση, τα παράσιτα, μπορεί να επηρέασαν την μείωση στη παραγωγή τους.

Διάγραμμα 1.2: Αριθμός Μελισσοκόμων

Πηγή: Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων(Τμήμα μελισσοκομίας)

27

2.2. Στατιστική Ανάλυση Μελιού (2006-2009) Πίνακας 1.2.Πίνακας στατιστικών έτος 2006 ΕΤΟΣ

ΝΟΜΟΣ

2006

ΕΒΡΟΥ ΡΟΔΟΠΗΣ ΞΑΝΘΗΣ ΔΡΑΜΑΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΕΡΡΩΝ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΙΛΚΙΣ ΠΕΛΛΗΣ ΗΜΑΘΙΑΣ ΠΙΕΡΙΑΣ ΦΛΩΡΙΝΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΛΑΡΙΣΗΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΚΑΡΔΙΤΣΗΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ ΠΡΕΒΕΖΗΣ ΑΡΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΛΕΥΚΑΔΟΣ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΑΧΑΙΑΣ ΗΛΕΙΑΣ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ

ΑΡ.ΚΥΨΕΛΩΝ ΑΝΑ ΣΥΝΟΛΟ ΝΟΜΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ

28.733 12.330 10.172 13.871 59.071 19.111 182.443 19.728 7.954 7.860 9.864 24.660 3.499 3.802 10.438 6.370 31.236 34.935 15.393 51.375 18.495 5.733 6.987 25.687 8.220 6.241 12.330 6.615 28.770 12.433 41.146 12.924 54.457 24.198

28

124.177

271.620

24.109

132.939

56.902

33.406

82.349

224.640

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΛΙΟΥ(tn) ΑΝΑ ΣΥΝΟΛΟ ΝΟΜΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ

350,54 150,43 124,10 169,23 720,67 233,16 2.225,80 240,68 97,04 95,90 120,34 300,85 42,68 46,38 127,35 77,72 381,08 426,21 187,79 626,78 225,64 69,95 85,24 313,39 100,28 76,14 150,43 80,70 350,99 151,68 501,98 157,67 664,38 295,21

1.514,97

3.313,77

294,13

1.621,86

694,22

407,55

1.004,66

2.621,52

ΕΥΒΟΙΑΣ ΦΩΚΙΔΑΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ ΑΡΓΟΛΙΔΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ ΛΕΣΒΟΥ ΧΙΟΥ ΣΑΜΟΥ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΧΑΝΙΩΝ ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΑΤΤΙΚΗ ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ

123.300 9.761 37.779 40.977 46.854 48.917 28.267 25.688 8.914 22.605 41.922 30.448 85.282 17.467 77.062 27.331 26.643 14.179

202.794

57.207 72.370

207.142

40.822

1.530.482

1.504,26 119,09 460,91 499,92 571,62 596,79 344,86 313,39 108,75 275,78 511,45 371,46 1.040,45 213,10 940,16 333,44 325,05 172,99

2.474,09

697,91 882,91

2.527,16

498,04

18.671,88

Πηγή: Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων(Τμήμα μελισσοκομίας)

Πίνακας 1.3.Πίνακας στατιστικών έτος 2007 ΑΡ.ΚΥΨΕΛΩΝ ΕΤΟΣ

2007

ΝΟΜΟΣ

ΕΒΡΟΥ ΡΟΔΟΠΗΣ ΞΑΝΘΗΣ ΔΡΑΜΑΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΕΡΡΩΝ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΙΛΚΙΣ ΠΕΛΛΗΣ ΗΜΑΘΙΑΣ ΠΙΕΡΙΑΣ ΦΛΩΡΙΝΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ

ΑΝΑ ΝΟΜΟ

29.489 12.654 10.440 14.236 60.625 19.614 187.241 20.247 8.163 8.067 10.123 25.309 3.591 3.902

29

ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ

127.433

278.764

24.743

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΛΙΟΥ(tn) ΑΝΑ ΝΟΜΟ

398,10 170,83 140,94 192,19 818,43 264,79 2.527,76 273,33 110,20 108,91 136,67 341,67 48,47 52,67

ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ

1.720,49

3.763,32

334,04

ΚΟΖΑΝΗΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΛΑΡΙΣΗΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΚΑΡΔΙΤΣΗΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ ΠΡΕΒΕΖΗΣ ΑΡΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΛΕΥΚΑΔΟΣ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΑΧΑΙΑΣ ΗΛΕΙΑΣ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΕΥΒΟΙΑΣ ΦΩΚΙΔΑΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ ΑΡΓΟΛΙΔΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ ΛΕΣΒΟΥ ΧΙΟΥ ΣΑΜΟΥ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΧΑΝΙΩΝ ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΑΤΤΙΚΗ ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ

10.713 6.538 32.058 35.854 15.798 52.726 18.981 5.884 7.171 26.363 8.436 6.405 12.654 6.789 29.527 12.760 42.228 13.264 55.890 24.834 126.543 10.018 38.773 42.054 48.086 50.204 29.011 26.363 9.148 23.200 43.025 31.249 87.525 17.927 79.089 28.050 27.344 14.552

136.435

58.399

34.285

84.515

230.548

208.184

58.711 74.273

212.592

41.896

1.570.733

144,62 88,26 432,78 484,03 213,27 711,80 256,25 79,44 96,81 355,90 113,89 86,47 170,83 91,65 398,61 172,26 570,08 179,06 754,51 335,26 1.708,33 135,24 523,43 567,73 649,16 677,75 391,65 355,90 123,50 313,19 580,83 421,86 1.181,59 242,01 1.067,70 378,68 369,14 196,46

788,39

462,84

1.140,95

3.112,40

2.809,74

792,59 1.002,69

2.869,98

565,60

21.204,90

Πηγή: Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων(Τμήμα μελισσοκομίας)

30

1.841,88

Πίνακας 1.4.Πίνακας στατιστικών έτος 2008 ΑΡ.ΚΥΨΕΛΩΝ ΕΤΟΣ

2008

ΝΟΜΟΣ

ΑΝΑ ΝΟΜΟ

ΕΒΡΟΥ ΡΟΔΟΠΗΣ ΞΑΝΘΗΣ ΔΡΑΜΑΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΕΡΡΩΝ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΙΛΚΙΣ ΠΕΛΛΗΣ ΗΜΑΘΙΑΣ ΠΙΕΡΙΑΣ ΦΛΩΡΙΝΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΛΑΡΙΣΗΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΚΑΡΔΙΤΣΗΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ ΠΡΕΒΕΖΗΣ ΑΡΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΛΕΥΚΑΔΟΣ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΑΧΑΙΑΣ ΗΛΕΙΑΣ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΕΥΒΟΙΑΣ ΦΩΚΙΔΑΣ

30.078 12.907 10.649 14.521 61.837 20.006 190.986 20.652 8.326 8.228 10.326 25.815 3.662 3.980 10.927 6.669 32.699 36.571 16.114 53.781 19.361 6.002 7.314 26.890 8.605 6.533 12.907 6.925 30.117 13.015 43.073 13.529 57.008 25.331 129.074 10.218

31

ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ

129.992

284.430

25.238

139.164

59.567

34.970

86.205

235.159

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΛΙΟΥ(tn) ΑΝΑ ΝΟΜΟ

406,06 174,25 143,76 196,03 834,80 270,09 2.578,31 278,80 112,41 111,08 139,40 348,50 49,44 53,73 147,52 90,03 441,43 493,71 217,54 726,04 261,37 81,03 98,74 363,02 116,17 88,20 174,25 93,48 406,58 175,70 581,48 182,64 769,60 341,96 1.742,49 137,95

ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ

1.754,89

3.838,58

340,72

1.878,71

804,16

472,10

1.163,77

3.174,65

ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ ΑΡΓΟΛΙΔΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ ΛΕΣΒΟΥ ΧΙΟΥ ΣΑΜΟΥ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΧΑΝΙΩΝ ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΑΤΤΙΚΗ ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ

39.548 42.895 49.048 51.208 29.591 26.890 9.331 23.664 43.885 31.874 89.276 18.285 80.671 28.611 27.891 14.843

212.291

59.885 75.759

216.844

42.734

1.602.148

533,90 579,09 662,15 691,31 399,48 363,02 125,97 319,46 592,45 430,29 1.205,23 246,85 1.089,06 386,25 376,52 200,39

2.865,92

808,44 1.022,74

2.927,39

576,91

21.629,00

Πηγή: Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων(Τμήμα μελισσοκομίας)

Πίνακας 1.5.Πίνακας στατιστικών έτος 2009 ΑΡ.ΚΥΨΕΛΩΝ ΕΤΟΣ

2009

ΝΟΜΟΣ

ΕΒΡΟΥ ΡΟΔΟΠΗΣ ΞΑΝΘΗΣ ΔΡΑΜΑΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΕΡΡΩΝ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΙΛΚΙΣ ΠΕΛΛΗΣ ΗΜΑΘΙΑΣ ΠΙΕΡΙΑΣ ΦΛΩΡΙΝΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ

ΑΝΑ ΝΟΜΟ

26.935 14.872 9.819 27.201 43.217 29.653 152.385 38.217 12.016 13.470 18.968 15.474 5.527 5.538 14.568 8.135 36.672

32

ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ

131.129

280.183

33.768 139.076

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΛΙΟΥ(tn) ΑΝΑ ΝΟΜΟ

366,32 202,26 133,54 369,93 587,75 403,28 2.072,44 519,75 163,42 183,19 257,96 210,45 75,17 75,32 198,12 110,64 498,74

ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ

1.783,35

3.810,49

459,25 1.891,43

ΛΑΡΙΣΗΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΚΑΡΔΙΤΣΗΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ ΠΡΕΒΕΖΗΣ ΑΡΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΛΕΥΚΑΔΟΣ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΑΧΑΙΑΣ ΗΛΕΙΑΣ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΕΥΒΟΙΑΣ ΦΩΚΙΔΑΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ ΑΡΓΟΛΙΔΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ ΛΕΣΒΟΥ ΧΙΟΥ ΣΑΜΟΥ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΧΑΝΙΩΝ ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΑΤΤΙΚΗ ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ

34.104 32.918 35.382 16.886 9.551 5.320 30.202 10.190 6.094 10.389 7.282 15.701 41.913 72.186 7.555 47.270 26.321 55.529 27.079 49.614 34.636 46.843 48.658 35.679 20.933 8.205 9.398 44.369 37.484 62.038 21.064 97.660 31.398 34.706 12.212

61.959

33.955

129.800

163.754

215.430

38.536 81.853

212.160

46.918

1.568.521

463,81 447,68 481,20 229,65 129,89 72,35 410,75 138,58 82,88 141,29 99,04 213,53 570,02 981,73 102,75 642,87 357,97 755,19 368,27 674,75 471,05 637,07 661,75 485,23 284,69 111,59 127,81 603,42 509,78 843,72 286,47 1.328,18 427,01 472,00 166,08

461,79

1.765,28

2.227,05

2.929,85

524,09 1.113,19

2.885,38

638,08

21.331,89

Πηγή: Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων(Τμήμα μελισσοκομίας)

33

842,64

 Σχολιασμός: Τα στατιστικά αποτελέσματα που αναγράφονται στους παραπάνω πίνακες, αφορούν τον αριθμό τον κυψελών ανά νομό καθώς και την παραγωγή μελιού κάθε περιοχής ξεχωριστά για τα έτη 2006, 2007, 2008 & 2009. Κύρια πηγή των αποτελεσμάτων αποτέλεσε το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων. Το 2008 συγκριτικά με τα άλλα έτη, είναι η καλύτερη χρονιά στην παραγωγή του μελιού καθώς το ποσό ανέρχεται στους 21.629,00(tn) (Πίνακας 1.4). Από το 2006 μέχρι το 2008 οι μελισσοκόμοι αυξάνουν τον αριθμό των κυψελών τους και συνεπώς υπάρχει και περισσότερη παραγωγή μελιού. Υψηλότερο ποσοστό του αριθμού των κυψελών βέβαια και της παραγωγής μελιού καταγράφονται στην Κεντρική Μακεδονία, και

συγκεκριμένα στο Ν. Χαλκιδικής σε αντίθεση με τη Δυτική Μακεδονία και

ιδιαίτερα στο Ν. Φλωρίνης όπου τα ποσοστά είναι τα χαμηλότερα και στο σύνολο όλων των Νομών. Το 2009 υπάρχει μια καθοδική πορεία των κυψελών, συγκριτικά με την τιμή του μελιού που ανέρχεται στα 6,44(€/kg) με 5,45(€/kg) το 2006(Διάγραμμα 1.2.). Η ποσότητα μελιού που δίνει η κάθε κυψέλη ξεχωριστά στο σύνολό της είναι για το 2006 12,19kg/κυψέλη, το 2007 13,50kg/ κυψέλη, το 2008 13,50kg/ κυψέλη και το 2009 13,60kg/ κυψέλη.

2.3. Εμπορία & Τιμές Μελιού Η διάθεση του μελιού έχει πολύ μεγάλη σημασία για την επιβίωση της μελισσοκομικής εκμετάλλευσης. Η ικανότητα του μελισσοκόμου να επιτυγχάνει καλές τιμές, στη διάθεση του προϊόντος που παράγει, είναι το ίδιο σημαντική με την ικανότητα να επιτυγχάνει υψηλή παραγωγικότητα και να παράγει με χαμηλό κόστος. Αν μια εκμετάλλευση με υψηλή παραγωγικότητα, δεν έχει τη δυνατότητα να επιτύχει τιμή πώλησης που ξεπερνά το κόστος παραγωγής, όχι μόνο δεν έχει επιχειρηματικό κέρδος, αλλά δεν εξασφαλίζει ούτε την αμοιβή της εργασίας του μελισσοκόμου και της οικογένειάς του. Γνώσεις σχετικές με το εμπόριο και τα προβλήματα του, θα βοηθήσουν το μελισσοκόμο να πάρει σημαντικές αποφάσεις για τον ίδιο και την μονάδα του. Οι αποφάσεις αυτές αφορούν: 

Από ποιες μελιτοφορίες θα συλλέξει μέλι και με ποια μορφή θα το φέρει

προς πώληση.

34



Πότε & που θα αγοράσει και θα πωλήσει. Πιο συγκεκριμένα πότε και

από πού θα αγοράσει μελισσοκομικά εφόδια, ώστε να επιτύχει την καλύτερη τιμή της αγοράς, πότε και που θα πωλήσει τα προϊόντα του για να επιτύχει υψηλότερη τιμή. 

Πόσο χρόνο και πόση εργασία θα διαθέσει ο ίδιος για την πώληση του

μελιού και των άλλων προϊόντων που παράγει. 

Ποιες ενέργειες πρέπει να κάνει για να επεκτείνει τις εμπορικές του

δραστηριότητες. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι διαφήμισης και άλλες τεχνικές επηρεασμού των καταναλωτών. Οι γνώση των παραγόντων που επηρεάζουν τους καταναλωτές μελιού ή άλλων μελισσοκομικών προϊόντων καθώς και τη συμπεριφορά τους, μπορεί να βοηθήσει στην επιλογή των αποτελεσματικών ενεργειών. 

Ποια μορφή εμπορίας ταιριάζει περισσότερο στην εκμετάλλευσή του.

Όπως για όλα τα γεωργικά προϊόντα έτσι και για το μέλι, παγκόσμια οι τιμές της χονδρικής πώλησης, μόλις καλύπτουν τα έξοδα παραγωγής. Αντίθετα οι τιμές της λιανικής πώλησης εξασφαλίζουν σημαντικό κέρδος και καθιστούν τη μελισσοκομική εκμετάλλευση κερδοφόρο. Ανάλογα με τον τρόπο άσκησης της μελισσοκομίας, τον τόπο κατοικίας, τις επιδιώξεις αλλά και τις δυνατότητες του μελισσοκόμου, η πώληση είναι δυνατό να γίνει στο σύνολο λιανικώς ή χονδρικώς ή εν μέρει λιανικώς και εν μέρει χονδρικώς.

2.3.1. Η Διάθεση του μελιού λιανικώς Η πώληση του μελιού λιανικώς εξασφαλίζει υψηλή τιμή στον παραγωγό. Συνήθως υψηλότερη του διπλάσιου αυτής της χονδρικής. Απαιτεί όμως κόπο και ιδιαίτερες ικανότητες στην πώληση. Απαιτεί επίσης χρόνο, τόσο για τη διεύρυνση όσο και την εξυπηρέτηση της πελατείας. Είναι ο μοναδικός τρόπος διάθεσης του μελιού που εξασφαλίζει κέρδος στους ερασιτέχνες και στους ημιεπαγγελματίες, αλλά και σε ένα σημαντικό μέρος επαγγελματιών που για διάφορους λόγους έχουν υψηλό κόστος παραγωγής. Ο ημιεπαγγελματίας και ο ερασιτέχνης αν θέλει να κερδίσει από την παραγωγή του, πρέπει να διαθέτει τις γνώσεις που θα του επιτρέψουν να πωλήσει το σύνολο της παραγωγής του λιανικώς. Στην διάθεση του προϊόντος το σημαντικότερο ρόλο παίζουν τα ίδιο το προϊόν, οι ικανότητες του πωλητή και ο χώρος πώλησης.

35

2.3.2. Η Διάθεση του μελιού χονδρικώς Η λιανική πώληση εξασφαλίζει υψηλότερη τιμή, δεν είναι όμως πάντοτε εφικτή. Το μεγαλύτερο ποσοστό των επαγγελματιών μελισσοκόμων ζει μακριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα και δεν είναι δυνατό να διαθέσει το μέλι λιανικώς. Αλλά και στις περιπτώσεις που αυτό είναι εφικτό, ο μελισσοκόμος πρέπει να καταναλώσει σημαντικό χρόνο για τη διάθεση του προϊόντος, επενδύοντας τον σε κοινωνικές σχέσεις και άλλες δραστηριότητες αναγκαίες γι΄ αυτό το σκοπό. Γεγονός που δεν ταιριάζει με τον χαρακτήρα μεγάλης μερίδας ανθρώπων. Συχνά η πώληση απορροφά τόσο χρόνο, ώστε αυτός που απομένει, να μην επαρκεί για τη σωστή εκτέλεση των παραγωγικών δραστηριοτήτων και να μειώνεται η παραγωγή. Οι ποσότητες του παραγόμενου μελιού από τους επαγγελματίες μελισσοκόμους, είναι μεγαλύτερες από αυτές που μπορούν να διαθέσουν μόνοι τους λιανικώς. Αν η ποσότητα που μπορεί να απορροφήσει η τοπική αγορά μέσω των ¨ Σούπερ-Μάρκετ¨, είναι πολύ μεγαλύτερη και οι προσφερόμενες τιμές ικανοποιητικές, είναι συμφέρων να τυποποιηθεί το μέλι του και να διατεθεί μέσω αυτών. Αν οι προσφερόμενες τιμές, λόγω του ανταγωνισμού, δεν διαφέρουν πολύ από αυτές της χονδρικής πώλησης τότε είναι προτιμότερο το μέλι να διατίθεται χονδρικώς, μέσω των συνεταιρισμών ή του ελεύθερου εμπορίου. (Λιάκος, 2005, 32-33) Διάγραμμα 1.3: Μέση τιμή παραγωγού

ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ(€/kg μέλι) 6,44 €

6,60 € 6,40 €

6,22 €

6,20 €

6,01 €

6,00 €

2006

5,80 € 5,60 €

2007

5,45 €

2008

5,40 €

2009

5,20 €

5,00 € 4,80 € 2006

2007

2008

2009

Πηγή: Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων(Τμήμα μελισσοκομίας)

36

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Οικονομικά Στοιχεία Μελισσοκομικής Εκμετάλλευσης 3.1. Κεφάλαιο Μελισσοκομικής Εκμετάλλευσης Τα μελίσσια, οι εγκαταστάσεις, τα μεταφορικά μέσα, τα διάφορα εργαλεία και λοιπά εφόδια, καθώς και τα χρήματα που χρησιμοποιούνται για τη λειτουργία μιας μελισσοκομικής εκμετάλλευσης αποτελούν το κεφάλαιό της. Η σωστή αξιοποίηση του κεφαλαίου είναι εκείνο που χαρακτηρίζει τον καλό επιχειρηματία. Το κεφάλαιο που απαιτείται για την πραγματοποίηση των επενδύσεων και τη λειτουργία μιας μελισσοκομικής εκμετάλλευσης, είναι σημαντικό και δεν είναι εύκολο να το διαθέτη στο σύνολο του ένας νέος μελισσοκόμος. Συχνά για την απόκτησή του, είναι υποχρεωμένος να καταφύγει στο δανεισμό. Ο δανεισμός όμως σημαίνει επιβάρυνση, μικρότερη ή μεγαλύτερη, με τους τόκους των δανείων. Για την ελάφρυνση αυτής της επιβάρυνσης, ο μελισσοκόμος πρέπει να αξιοποιεί κάθε δυνατότητα επιδότησης ή άτοκου δανεισμού που του προσφέρεται. Για την πραγματοποίηση επενδύσεων στη γεωργία υπάρχουν προγράμματα, ιδιαίτερα για τους νέους αγρότες, που προβλέπουν σημαντικές επιδοτήσεις τόσο του κεφαλαίου επένδυσης όσο και του επιτοκίου δανεισμού.

3.1.1. Έλεγχος πορείας Μελισσοκομικής Εκμετάλλευσης Η σωστή διαχείριση και η λήψη αποφάσεων σε μια μελισσοκομική εκμετάλλευση προϋποθέτει, πέρα από το σωστό σχεδιασμό και τη σωστή εφαρμογή των αποφάσεων που αφορούν την παραγωγική διαδικασία, συνεχή έλεγχο της παραγωγικής δραστηριότητας και των οικονομικών της αποτελεσμάτων. Για να καταστεί αυτό δυνατό, είναι αναγκαίο να καταγράφονται συστηματικά όλα τα χρηματοοικονομικά μεγέθη που αφορούν μια μελισσοκομική χρονιά. Η συστηματική καταγραφή δίνει την δυνατότητα στο μελισσοκόμο, να ελέγχει με ακρίβεια την αποτελεσματικότητα των συστημάτων παραγωγής που εφαρμόζει, την κερδοφορία ή όχι της εκμετάλλευσής του και τις δυνατότητές της για επί πλέον επενδύσεις. Ακόμη, του επιτρέπει να επισημαίνει τις τυχόν αδυναμίες στις διάφορες φάσεις της παραγωγικής διαδικασίας και να παρεμβαίνει διορθωτικά.

37

Η τήρηση στοιχείων δεν είναι εύκολη για τον μελισσοκόμο. Η μελισσοκομία ασκείται τον περισσότερο καιρό μακριά από το σπίτι. Συχνά τα τιμολόγια και οι αποδείξεις που πιστοποιούν τις δαπάνες χάνονται. Επίσης, πολλά από τα έξοδα διαβίωσης κατά τις μετακινήσεις, δεν είναι εύκολο να καταγραφούν, υποτιμώνται και συχνά παραλείπονται. Εκτός από τις δαπάνες που γίνονται για την αγορά διαφόρων εφοδίων που χρειάζεται η εκμετάλλευση (πετρέλαιο, ζάχαρη, κ.α), ή την αμοιβή υπηρεσιών (εργατικά) που πιστοποιούνται με τιμολόγια ή αποδείξεις, υπάρχουν και δαπάνες που δεν καταγράφονται αλλά πρέπει να υπολογισθούν από τον μελισσοκόμο. Είναι οι λεγόμενες σταθερές δαπάνες στη γλώσσα της οικονομίας. Στις δαπάνες αυτές περιλαμβάνονται η αμοιβή του κεφαλαίου (τόκοι) και οι αποσβέσεις των εγκαταστάσεων και των μηχανημάτων. Τέλος για να υπάρχει πλήρης εικόνα της πορείας της εκμετάλλευσης, στις δαπάνες πρέπει να συνυπολογίζονται και τα εργατικά του ίδιου του μελισσοκόμου, καθώς και αυτά που θεωρητικά θα έπρεπε να καταβάλλονται στα απασχολούμενα στην εκμετάλλευση μέλη της οικογενείας του. Το ίδιο ισχύει και για τα έσοδα. Αν η εκμετάλλευση ασχολείται με την παραγωγή μόνο του μελιού που το διαθέτει χονδρικώς και λιανικώς, τότε είναι αναγκαίο να καταγράφονται τα καθημερινά έσοδα. Αν η εκμετάλλευση ασχολείται με την παραγωγή περισσότερων προϊόντων, ο υπολογισμός των εσόδων και εξόδων καλό είναι να γίνεται για κάθε προϊόν χωριστά. Με τον τρόπο αυτό είναι εύκολο να φανεί καλύτερα η αποτελεσματικότητα κάθε δραστηριότητας της εκμετάλλευσης. Για την συστηματική καταγραφή και τακτοποίηση των χρηματοοικονομικών στοιχείων των επιχειρήσεων έχουν αναπτυχθεί διάφορες λογιστικές μέθοδοι, προσαρμοσμένες στο μέγεθος και τις ιδιαιτερότητες της κάθε εκμετάλλευσης. Για μια μεσαία μελισσοκομική εκμετάλλευση, η τήρηση ενός βιβλίου στο οποίο θα καταχωρούνται καθημερινά τα διάφορα «έσοδα κ έξοδα» και η κατάρτιση στο τέλος της χρονιάς ενός «δελτίου δοσοληψιών» αρκούν για την παρακολούθηση της πορείας της εκμετάλλευσης και την διαπίστωση των κερδών ή των ζημιών της. (Λιάκος, 1995, 35-36)

38

3.1.2. Εισόδημα Μελισσοκομικής Εκμετάλλευσης Για να λειτουργήσει μια μελισσοκομική εκμετάλλευση ως παραγωγική ή και μεταποιητική επιχείρηση, απαιτούνται χρήματα και σημαντικές επενδύσεις σε εγκαταστάσεις, υλικά και μέσα, επιπλέον απαιτούνται ειδικές γνώσεις για τη σωστή διαχείριση της. Η αμοιβή αυτών των επενδύσεων και της διαχείρισης της εκμετάλλευσης αποτελούν το επιχειρηματικό κέρδος της. Συχνά ο υπολογισμός του επιχειρηματικού κέρδους δεν γίνεται σωστά, γιατί σ΄ αυτό συμπεριλαμβάνεται η αμοιβή των εργατικών ημερομισθίων, που προσφέρουν στην εκμετάλλευση ο μελισσοκόμος και τα μέλη της οικογένειάς του. Αποτέλεσμα αυτού του λάθους είναι να εκλαμβάνεται ως επιχειρηματικό κέρδος το καθαρό εισόδημα της εκμετάλλευσης. Το καθαρό εισόδημα μιας μελισσοκομικής εκμετάλλευσης είναι το άθροισμα της αμοιβής της εργασίας του μελισσοκόμου και των μελών της οικογένειας του, συν την αμοιβή (τόκος) του κεφαλαίου του (χρήματα, εγκαταστάσεις, υλικά και μέσα), συν το επιχειρηματικό κέρδος. Όπως στις περισσότερες γεωργικές και κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, το επιχειρηματικό κέρδος της παραγωγικής μελισσοκομικής εκμετάλλευσης είναι πολύ μικρό, σχεδόν μηδενικό ή με αρνητικό πρόσημο. Αντίθετα στις μικτές εκμεταλλεύσεις (παραγωγή, τυποποίηση, εμπορία) το επιχειρηματικό κέρδος είναι σημαντικό. (Λιάκος, 1993, 36-37) 3.1.3. Παραγωγικές δαπάνες, Κόστος παραγωγής & Οικονομικά αποτελέσματα μέσης μελετηθείσας μελισσοκομικής εκμετάλλευσης Η ακαθάριστη πρόσοδος συνίσταται από την αξία του μελιού, του κεριού, των λοιπών

προϊόντων

(βασιλικός

πολτός,

γύρη,

πρόπολη),

την

αύξηση

του

μελισσοκομικού κεφαλαίου και την επιδότηση παραγωγής, ενώ ανέρχεται στα 103,2 €/κυψέλη, χωρίς την επιδότηση, η οποία ανέρχεται στα 4,5 €/κυψέλη (Πίνακας 1.6.). Το μέλι, με μέση απόδοση 16,5 χλγ/κυψέλη και μέση τιμή 5,4 €/κυψέλη, συνεισφέρει 89,4 €/κυψέλη ή το 87% περίπου της συνολικής ακαθάριστης προσόδου (χωρίς την επιδότηση). Ακολουθεί η αξία των λοιπών προϊόντων με 6,7 €/κυψέλη, η αύξηση του μελισσοκομικού κεφαλαίου με 4,8 €/κυψέλη και η αξία του κεριού με 2,2 €/κυψέλη. Η

39

ακαθάριστη πρόσοδος της μέσης εκμετάλλευσης προέκυψε από μια σειρά δαπανών που παρουσιάζονται στον Πίνακα 1.6. Οι συνολικές δαπάνες παραγωγής της μέσης μελισσοκομικής εκμετάλλευσης ανέρχονται σε 79,9 €/κυψ., με την αμοιβή της οικογενειακής εργασίας στα 21,3€/κυψ. και τα αναλώσιμα στα 32,1 €/κυψ. να αποτελούν τους σημαντικότερους παράγοντες διαμόρφωσης των συνολικών παραγωγικών δαπανών, αντιπροσωπεύοντας το 26,7% και το 40,2% των συνολικών δαπανών παραγωγής, αντίστοιχα. Παράλληλα, η αμοιβή των εργατών με 1,7€/κυψ. αντιπροσωπεύει μόνο το 2,1% των συνολικών δαπανών. Από τις υπόλοιπες δαπάνες, οι αποσβέσεις συμμετέχουν σημαντικά στη διαμόρφωση των παραγωγικών δαπανών, με 13,1 €/κυψ. και ποσοστό 16,4%. Τέλος, μικρή συμβολή έχει ο τόκος του σταθερού κεφαλαίου με 4 €/κυψ. (5%) και η συντήρηση με 3,6 €/κυψ.

(4,5%). Από την άλλη πλευρά, ο τόκος κυκλοφορούντος κεφαλαίου και ο τόκος ζωικού κεφαλαίου καλύπτουν μαζί λιγότερο από 3%, ενώ τα ασφάλιστρα μόλις το 2,2% των παραγωγικών δαπανών. Τα οικονομικά αποτελέσματα που προέκυψαν από την επεξεργασία των στοιχείων παρουσιάζονται στον Πίνακα 1.6. Λαμβάνοντας υπόψη τη συνολική ακαθάριστη πρόσοδο που προέρχεται από τη μελισσοκομική εκμετάλλευση και αφαιρώντας τις δαπάνες που προκύπτουν κατά την παραγωγική διαδικασία των προϊόντων της κυψέλης, διαπιστώνεται ότι οι μελισσοκόμοι επιτυγχάνουν κέρδος, το οποίο ανέρχεται στα 23,3 €/κυψ., ενώ το γεωργικό εισόδημα το όποιο είναι ιδιαιτέρα σημαντικό γιατί κρίνει το βιοτικό επίπεδο των μελισσοκόμων υπολογίζεται στα 52,7 €/κυψ. Η αποδοτικότητα κεφαλαίου υπολογίζεται στο 9,3% και κρίνεται ικανοποιητική αν συγκριθεί με το επικρατούν επιτόκιο καταθέσεων που δεν ξεπερνά το 3%. Τέλος, το κόστος παραγωγής μελιού διαμορφώνεται στα 4,2 €/χλγ που κρίνεται ικανοποιητικό συγκρινόμενο με τη μέση τιμή που ανέρχεται στα 5,4 €/χλγ, καθότι συνεπάγεται κέρδος 1,2 €/χλγ. (http://www.melinet.gr/docs/oikonom_anal_melis.pdf)

40

Πίνακας 1.6.Ακαθάριστη πρόσοδος, δαπάνες, κόστος παραγωγής & οικονομικά αποτελέσματα Ακαθάριστη πρόσοδος, δαπάνες, κόστος παραγωγής και οικονομικά αποτελέσματα Ακαθάριστη πρόσοδος με επιδότηση (€) 1. Παραγωγή μελιού (χλγ/κυψ.)

2. Τιμή μελιού (€/χλγ.)

3. Αξία μελιού (€/κυψ.)

4. Παραγωγή κεριού (χλγ./κυψ.)

5. Τιμή κεριού (€/χλγ.)

6. Αξία κεριού (€/κυψ.)

7. Αξία λοιπών προϊόντων (€/κυψ.)

8. Αύξηση μελισσοκομικού κεφαλαίου (€/κυψ.)

9. Επιδότηση παραγωγής (€/κυψ.) Ακαθάριστη πρόσοδος χωρίς επιδότηση Δαπάνες παραγωγής 1. Αμοιβή οικογενειακής εργασίας 2. Αμοιβή εργατών 3. Αναλώσιμα 4. Τόκος κυκλοφορούντος κεφαλαίου 5. Τόκος ζωικού κεφαλαίου 6. Αποσβέσεις 7. Συντήρηση 8. Ασφάλιστρα 9. Τόκος σταθερού κεφαλαίου Σύνολο δαπανών παραγωγής (€/κυψ.) Κέρδος (€/κυψ.) Κόστος παραγωγής μελιού (€/χλγ) Γεωργικό εισόδημα (€/κυψ.) Αποδοτικότητα κεφαλαίου (%) Πηγή: http://www.melinet.gr/docs/oikonom_anal_melis.pdf

41

Μέση Εκμετάλλευση 107,7 16,5 5,4 89,4 0,4 6,1 2,2 6,7 4,8 4,5 103,2 21,3 1,7 32,1 0,6 1,7 13,1 3,6 1,8 4,0 79,9 23,3 4,2 52,7 9,3

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Συμπεράσματα & Προτάσεις 4.1.Εισαγωγή Η

μελέτη

της

μελισσοκομικής

παραγωγής

οδηγεί

στη

διεξαγωγή

συμπερασμάτων, προκειμένου να δημιουργηθεί μια σφαιρική άποψη για το συγκεκριμένο θέμα. Λόγω της ανεπάρκειας των φορέων που ασχολούνται με το θέμα προκύπτουν και ορισμένες προτάσεις απαραίτητες για την επίλυση των προβλημάτων που δημιουργούνται. Επιπλέον επισημαίνονται τα πιο καίρια σημεία της εργασίας, ώστε να επιτευχθούν και οι στόχοι που έχουν τεθεί. Η Μελισσοκομία είναι ένας παραγωγικός κλάδος της χώρας που συνεισφέρει σημαντικά στην οικονομία άμεσα με τα προϊόντα της: μέλι, γύρη, βασιλικό πολτό, κερί, πρόπολη, δηλητήριο της μέλισσας και έμμεσα με την τεράστια συμβολή της στην εκμετάλλευση του γεωργικού κεφαλαίου, με τη διαδικασία της επικονίασης, οπορωφόρων δέντρων και άλλων καλλιεργούμενων φυτών. Πολύ σημαντική είναι επίσης η συμβολή της μέλισσας στη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας, καθώς από τη δράση της στα άνθη πολλών αυτοφυών αλλά και καλλιεργούμενων φυτών, εξαρτάται ο εγγενής πολλαπλασιασμός και η εξασφάλιση της τροφής πολλών φυτοφάγων ζώων. Οι έμμεσες και πολλές φορές όχι αμέσως αντιληπτές, αλλά πάντοτε πολύ σημαντικές επιπτώσεις της μέλισσας στο περιβάλλον, την καθιστούν ουσιαστικό παράγοντα του οικοσυστήματος μας. Ο ρόλος της μέλισσας στην υπηρεσία του ανθρώπου είναι τεράστιος, αλλά αυτός ο τόσο σημαντικός ρόλος της κινδυνεύει να ακυρωθεί από τη δράση των πιο κάτω παραγόντων: Από έλλειψη γνώσης, από την καθημερινή μείωση της μελισσοκομικής χλωρίδας ,από την αλόγιστη χρήση των φυτοφαρμάκων, από τον αθέμιτο ανταγωνισμό των εισαγόμενων μελιών και από πλήθος άλλων παραγόντων. Η σπουδαιότητα που έχουν τα μελισσοτροφικά φυτά τόσο για τη μέλισσα και τα προϊόντα που μας προσφέρει όσο και για άλλους οργανισμούς και κυρίως για τον άνθρωπο που εκμεταλλευόμενος τις ιδιότητες τους, μπόρεσε να κάνει μεγάλα βήματα στην επιστήμη και να αναπτύξει πολλούς άλλους χρήσιμους τομείς της ζωής του.

42

4.2.Συμπεράσματα Το πρώτο συμπέρασμα που ανάγεται από τα παραπάνω είναι η επισήμανση του θέματος για την σπουδαιότητά του. Η κατανόηση του θέματος βασίζεται κυρίως στη μελέτη στατιστικών και άλλων δεδομένων που ενδεχομένως να βοηθήσουν. Μια μεθοδική και διεξοδική έρευνα γύρω από το θέμα θα δώσει απαντήσεις στους ίδιους τους μελισσοκόμους, καθιστώντας τους πιο αποτελεσματικούς, αλλά και στους διαφόρους συναλλασσόμενους (κράτος, πελάτες, τρίτοι) που χρειάζονται καθοδήγηση για τις παραμέτρους που επηρεάζουν την μελισσοκομική παραγωγή, ώστε να επιτύχουν στο ρόλο τους. Η μελισσοκομία είναι κλάδος που εκτιμάται ότι έχει περιθώρια ανάπτυξης γιατί προσφέρεται σαν απασχόληση, σχεδόν σε κάθε κάτοικο της υπαίθρου και συμπληρώνει το εισόδημα στις αγροτικές περιοχές. Κύρια παραγωγική κατεύθυνση είναι το μέλι, όμως ο βασιλικός πολτός, η γύρη και η πρόπολη είναι επίσης σημαντικά προϊόντα που αποφέρουν υψηλές τιμές και έχουν μεγάλη ζήτηση. Η μελισσοκομία ασκείται αποτελεσματικά όταν αξιοποιούνται όλες οι εποχιακές πηγές νέκταρος, που πρακτικά σημαίνει αρκετές μετακινήσεις των μελισσοσμηνών. Μέσω της εκπόνησης της εργασίας ο συγγραφέας κατέληξε στο δεύτερο συμπέρασμα, δηλαδή την μη ύπαρξη ερευνητικών δεδομένων που έχουν σχέση με την μελισσοκομική παραγωγή, αφού τα στατιστικά δεδομένα είναι ελλιπή. Η αναφορά τους περιορίζεται μόνο στην παραγωγή μελιού και μάλιστα τα τρία τελευταία χρόνια δεν υπάρχουν δεδομένα ώστε να υπάρξει σύγκριση τιμών. Τα ερευνητικά δεδομένα αποτελούν πηγή πληροφόρησης τόσο στους ίδιους τους μελισσοκόμους όσο και στους ενδιαφερόμενους. Η μελισσοκομία επικουρείται, ελέγχεται και στηρίζεται από τις διάφορες υπηρεσίες. Επομένως, σαν τρίτο συμπέρασμα είναι η ύπαρξη οργανισμών όπως το υπουργείου αγροτικής ανάπτυξης και τροφίμων, τους γεωπόνους μελισσοκομίας των νομαρχιακών διευθύνσεων αγροτικής ανάπτυξης, τα εργαστήρια ανάλυσης μελισσών, τα

εργαστήρια ανάλυσης μελιού και τα κέντρα μελισσοκομίας, συνεταιρισμούς,

συλλόγους και συνδέσμους που στηρίζουν τους μελισσοκόμους και αυτούς που θέλουν να εισαχθούν στο επάγγελμα, με την πληροφόρηση που τους παρέχουν και βοήθεια σε οτιδήποτε αφορά την ανάπτυξη του επαγγέλματος.

43

Σαν τέταρτο συμπέρασμα παρατηρείται η ελλιπή οργάνωση της διάθεσης του προϊόντος. Η μεγάλη διαφορά μεταξύ τιμής παραγωγού και καταναλωτή που σε συνδυασμό με τις ανεξέλεγκτες εισαγωγές και ελληνοποιήσεις ξένου φτηνού μελιού, πιέζει τα εισοδήματα των παραγωγών προς τα κάτω, ιδιαίτερα σε περιόδους και περιοχές με μεγάλη παραγωγή μελιού. Διαπιστώνεται ακόμα, σαν πέμπτο συμπέρασμα, ότι η μελισσοκομική παραγωγή επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες (κλίμα, έδαφος), επομένως οι μελισσοκόμοι θα πρέπει να πληροφορούνται συχνά και σωστά, ώστε να παράγουν τις ποσότητες προϊόντων που αναμένουν. Τέλος, για να λειτουργήσει μια μελισσοκομική εκμετάλλευση ως παραγωγική ή και μεταποιητική επιχείρηση, απαιτούνται χρήματα και σημαντικές επενδύσεις σε εγκαταστάσεις, υλικά και μέσα, επιπλέον απαιτούνται ειδικές γνώσεις για τη σωστή διαχείριση της. Άρα καταλήγουμε στο έκτο συμπέρασμα όπου η ενίσχυση από το κράτος με διάφορες επιδοτήσεις παίζουν σημαντικό ρόλο αφού καλύπτουν σημαντικά έξοδα για το ξεκίνημα στον κλάδο της μελισσοκομίας.

4.3.Προτάσεις Σύμφωνα με τα παραπάνω συμπεράσματα κρίνεται απαραίτητο να προταθούν ορισμένα μέτρα με τα οποία θα υπάρξει ενημέρωση για την μελισσοκομική παραγωγή. Επομένως, με την εφαρμογή διαλέξεων, σεμιναρίων που σχετίζονται με την μελισσοκομία, είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει διαφώτιση των ήδη απασχολούμενων αλλά και των ενδιαφερόμενων, και θα δοθεί εξέχουσα σημασία στην διαδικασία ενασχόλησης με το επάγγελμα , καθώς θα δίνονται σημαντικές πληροφορίες για οποιοδήποτε ερωτήματα δημιουργηθούν . Σύμφωνα, με τα συμπεράσματα του παρόντος κεφαλαίου κρίνεται απαραίτητο να δοθούν και ορισμένες γενικές προτάσεις-λύσεις που ενδεχομένως να βοηθήσουν τους μελισσοκόμους. Όσον αφορά στο συγκεκριμένο θέμα, θα πρέπει να υπάρχει επαρκής γνώση όσον αφορά την μελισσοκομία. Μερικά από αυτά τα μέτρα είναι τα ακόλουθα: Κινητοποίηση των αρμόδιων αρχών για περισσότερες έρευνες και στατιστικές μελέτες, ώστε να υπάρχει πληροφόρηση για όλα τα προϊόντα που σχετίζονται με την

44

μελισσοκομική παραγωγή. Αποτέλεσμα των περαιτέρω ερευνητικών δεδομένων είναι και η κατάρτιση των μελισσοκόμων. Να υπάρχει αξιοποίηση

των μέχρι τώρα ερευνητικών δεδομένων, για την

κατάρτιση αλλά και την επιμόρφωση του ενδιαφερόμενου πληθυσμού, που στην προκειμένη περίπτωση είναι οι μελισσοκόμοι. Καλύτερη οργάνωση του Εκπαιδευτικού Συστήματος, ώστε να καταρτίζει τους λογιστές, με ανάθεση εργασιών στα πλαίσια των μαθημάτων διοίκησης επιχειρήσεων, χρηματοοικονομικών, έτσι ώστε να υπάρχει ερευνητική μελέτη για την μελισσοκομική παραγωγή. Περισσότερη προώθηση και διαφήμιση των γνήσιων ελληνικών προϊόντων, ώστε να διασφαλίζονται τα εισοδήματα των παραγωγών. Εν κατακλείδι, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων θα μπορούσε πέρα από τις επιδοτήσεις που παρέχει, να αποζημιώνει τους μελισσοκόμους σε περίπτωση ζημιών από διάφορες περιπτώσεις.

45

ΕΠΙΛΟΓΟΣ Με την εκπόνηση της παρούσας εργασίας, διαπιστώνεται ότι το θέμα που πραγματεύτηκε ο συγγραφέας, παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον διότι, με την στατιστική ανάλυση της μελισσοκομικής παραγωγής, υπάρχει σύγκριση τόσο στις ποσότητες παραγωγής μελιού ανά έτος, όσο και στους μελισσοκόμους που ασχολούνται ακόμα με το επάγγελμα και σε ποιες περιοχές. Φυσικά και η ανοδική πορεία των τιμών του μελιού είναι κάτι που πρέπει να αναφερθεί. Οι λύσεις στα προβλήματα που δημιουργούνται δεν είναι και τόσο εύκολες. Οι έρευνες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα έχουν απαντήσει σε ορισμένες πτυχές του θέματος, εφόσον όμως πραγματοποιηθούν περισσότερες, το θέμα μελετάται διεξοδικά και οι οικονομολόγοι είναι σε θέση να απαντήσουν σε περισσότερα ερωτήματα και να καταλήξουν σε περισσότερα αποτελέσματα που αφορούν την μελισσοκομική παραγωγή. Επομένως, οι στόχοι της παρούσας εργασίας είναι να καταστήσει γνωστό τόσο τα αποτελέσματα και την μελέτη των μέχρι τώρα ερευνών, όσο και να γνωρίσει τα προϊόντα της μελισσοκομικής παραγωγής, που παίζουν σημαντικό ρόλο στην υγεία του ανθρώπου και να ευελπιστεί σε περισσότερες και εξίσου σημαντικές πληροφορίες για την μελισσοκομική παραγωγή στην Ελλάδα.

46

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

Παράρτημα Α' Ειδικά Πληροφοριακά Στοιχεία Ενημέρωση Επειδή η επιτυχής άσκηση της μελισσοκομίας απαιτεί γνώσεις και μελέτη των συνθηκών κάθε περιοχής, αναφέρονται οι πηγές από τις οποίες μπορεί ο ενδιαφερόμενος μελισσοκόμος να ενημερωθεί και να βοηθηθεί. α) Εκπαίδευση των Μελισσοκόμων Μελισσοκομικές εκπαιδεύσεις οργανώνονται: 

Για την Αθήνα: στο Ινστιτούτο Γεωπονικών Επιστημών στο Μαρούσι

Κτήμα Συγγρού, Τηλ : 210.80.11.146 και 210.80.82.467) 

Για την Περιφέρεια: από τον ΟΓΕΕΚΑ «ΔΗΜΗΤΡΑ», τόσο στα Κέντρα

ΔΗΜΗΤΡΑ που λειτουργούν στις Νομαρχίες της χώρας, όσο και στα πλαίσια του Καν.1221/97, σε συνεργασία με μελισσοκομικούς φορείς. [Τηλ. (210) 8821404-6] β) Μελισσοκομικά βιβλία υπάρχουν αρκετά και μπορεί κανείς να τα βρει στα ειδικά βιβλιοπωλεία. Ενδεικτικά αναφέρονται τα παρακάτω: - Πρακτική Μελισσοκομία, Ανδρέας Θρασυβούλου (2001) - Μελισσοκομία, Επιστήμη και Εφαρμογή, Μ. Υφαντίδης (2000) - Παθήσεις του μελισσιού, Μ. Υφαντίδης (1995) - Εχθροί και Ασθένειες , Ανδρέας Θρασυβούλου (1996) - Από τη ζωή των μελισσών , Karl von Frisch - Μετάφραση Μ. Υφαντίδης (1998) - Σφήκες, Γιάννη Ρέρρα (2001) - Μέλισσα και μελισσοκομική τεχνική, Πασχ. Χαριζάνης (1996) - Παθολογία των μελισσών, Βασίλης Λιάκος (1993) - Διαχείριση μελισσοκομείου, Βασίλης Λιάκος (1995) - Γύρω από τη γύρη, Θαν.Μπίκος (1987) - Όλα για το μέλι, Θαν.Μπίκος (1991)

47

- Πρόπολις, Θαν. Μπίκος (2001) - Μάνα δεν είναι μόνο μία, Θαν. Μπίκος (1999) - Ασθένειες των μελισσών, Ευθυμ. Νικολιδάκης (1993) - Η μελισσοκομία χωρίς δάσκαλο, Ν.Ι. Νικολαΐδης (2000) - Μελισσοκομία, Pierre Jean Prost – Επιμέλεια Θαν. Μπίκος (1980) - Μελισσοκομία – Παραγωγή και εκτροφή βασιλισσών, Roger A. Morse – Επιμέλεια, Μετάφραση Θαν. Μπίκος (1981) - Βασιλικός Πολτός, Irene Stein (1988) - Οι μέλισσες θεραπεύουν, Roch Domerego – Μετάφραση Ειρήνη Ραζή (2002) γ) Μελισσοκομικά περιοδικά : - «Μελισσοκομική Επιθεώρηση» (Διμηνιαίο περιοδικό) Τ.Θ. 15, Τ.Κ.575 00, Επανομή Τηλ/Fax: 23920-91575 - «Μελισσοκομικό Βήμα» (Διμηνιαίο περιοδικό) Κούμα 4, Τ.Κ.412 22, Λάρισα Τηλ:2410-53.33.66 & 54.97.24 Fax: 2410-54.97.25 Παράλληλα κυκλοφορούν και μελισσοκομικά περιοδικά ξένου τύπου, όπως: Bee world, American bee journal , Bee culture, Apiacta , κλπ δ) Μελισσοκομικές πληροφορίες, γενικές και εξειδικευμένες, μπορούν να δοθούν: - από το Τμήμα Μελισσοκομίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Καπνοκοπτηρίου 6, Τ.Κ.101 76, Αθήνα Τηλ: 210.212.57.71 & 57.69 &57.62 Fax: 210.82.25.276 - από τις κατά τόπους Δ/νσεις Αγροτικής Ανάπτυξης και Κτηνιατρικής (τοπικοί γεωπόνοι και κτηνίατροι) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Αθηνών, Φειδιππίδου 31, Αμπελόκηποι (τηλ:

210.74.80.545) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Αιτωλοακαρνανίας, Ζάχου Μήλιου 1, Μεσολόγγι (τηλ:

26310-51662) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Αργολίδας, Μπουμπουλίνας 6, Άργος (τηλ: 27520-

27376) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Αρκαδίας, Δεληγιάννη 9, Τρίπολη (τηλ: 2710-22.69.67)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Άρτας, Αμβρακίας 7, Άρτα (τηλ: 26810-73761)

48

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Αν. Αττικής, 17ο χλμ. Λεωφ. Μαραθώνος (τηλ:

210.66.66.188) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Δυτ. Αττικής, Ερμού 90, Ελευσίνα (τηλ: 210.55.48.904)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Αχαΐας, Πανεπιστημίου 171, Πάτρα (τηλ:2610-

45.39.96) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Βοιωτίας, Ικάρου, Λιβαδειά (τηλ:22610-29797)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Γρεβενών, ΚΕΓΕ, Γρεβενά (τηλ: 24690-84054)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Δράμας, Γ.Μαύρου 2, Δράμα (τηλ: 25210-62208)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάτπυξης Δωδεκανήσου, Πλατεία Δημαρχείου, Ρόδος (τηλ:

22410-55992) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ευβοίας, Παπαναστασίου 10α, Χαλκίδα (τηλ: 22210-

22483) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ευρυτανίας, Ιερομνήμονος 10, Καρπενήσι (τηλ: 22370-

80248) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ζακύνθου, Ζάκυνθος (τηλ: 26950-49341)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ηλείας, Διοικητήριο, Πύργος (τηλ: 26210-22836)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ημαθίας, Μητροπόλεως 38, Βέροια (τηλ: 23310-28741)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ηρακλείου, Έβανς 60, Ηράκλειο (τηλ: 2810-30.92.12)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Θεσπρωτίας, Διοικητήριο, Ηγουμενίτσα (τηλ: 26650-

22896) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Θεσσαλονίκης, Παπαναστασίου 63, Θεσσαλονίκη (τηλ:

2310-92.08.41) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ιωαννίνων, Διοικητήριο, Ιωάννινα (τηλ: 26510-87112)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Καβάλας, Διοικητήριο, Καβάλα (τηλ: 2510-29.14.65)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Καρδίτσας, Φειδίου 6, Καρδίτσα (τηλ: 24410-40255)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Καστοριάς, Διοικητήριο, Καστοριά (τηλ: 24670-29624)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Κέρκυρας, Ι. Θεοτόκη 9η παρ., Κέρκυρα (τηλ: 26610-

89182) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Κεφαλληνίας, Διοικητήριο, Αργοστόλι (τηλ: 26710-

22225) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Κιλκίς, Διοικητήριο, Κιλκίς (τηλ: 23410-22343)

49

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Κοζάνης, Διοικητήριο, Κοζάνη (τηλ: 24610-67446)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Κορινθίας, Κολιάσου 36, Κόρινθος (τηλ: 27410-83670)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Κυκλάδων, Σύρος (τηλ: 22810-81063)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Λακωνίας, Μενελάου 72, Σπάρτη (τηλ: 27310-23027)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Λάρισας, Διοικητήριο, Λάρισα (τηλ: 2410-59.72.62)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Λασιθίου, Αγ. Νικόλαος (τηλ: 28410-98304)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Λέσβου, Καραντώνη 2, Μυτιλήνη (τηλ: 22510-46664)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Λευκάδας, Στρ. Τσέγιου 9, Λευκάδα (τηλ: 26450-

21735) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Μαγνησίας, Διοικητήριο, Βόλος (τηλ: 24210-75216)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Μεσσηνίας – Τριφυλίας, Κυπαρισσία (τηλ: 27610-

22530) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Μεσσηνίας, Διοικητήριο, Καλαμάτα (τηλ: 27210-

95831) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ξάνθης, Διοικητήριο, Ξάνθη (τηλ: 25410-71133)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Πειραιώς, Καραολή & Δημητρίου 15, Πειραιάς (τηλ:

210-41.77.566) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Πέλλας – Έδεσσα, Διοικητήριο, Έδεσσα (τηλ: 23810-

37260) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Πέλλας – Γιαννιτσά, Βενιζέλου 61, Γιαννιτσά (τηλ:

23820-26196) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Πιερίας, 28ης Οκτωβρίου 40 (τηλ: 23510-69114)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Πρέβεζας, Πρέβεζας 28, Πρέβεζα (τηλ: 26820-28930)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ρεθύμνου, Ζαμπελίου 32, Ρέθυμνο (τηλ: 28310-53462)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ροδόπης – Έβρου (ΝΔ Ροδόπης), Δημοκρατίας 1,

Κομοτηνή (τηλ: 25310-37756) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ροδόπης – Έβρου (Επ.Β.Έβρου), Ορεστιάδα (τηλ:

25520-23433) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Ροδόπης – Έβρου (ΝΔ Β.Έβρου), Καραολή &

Δημητρίου 40 (τηλ: 25510-20544) •

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Σάμου, Σάμος (τηλ: 22730-91422)

50

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Σερρών, Σέρρες (τηλ: 23210-59967)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Τρικάλων, Λαρίσης 31, Τρίκαλα (τηλ: 24310-46305)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Φθιώτιδας, Ελ. Βενιζέλου 1, Λαμία (τηλ: 22310-30941)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Φλώρινας, Διοικητήριο, Φλώρινα (τηλ: 23850-46063)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Φωκίδας, Άμφισσα (τηλ: 22650-28287)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Χαλκιδικής, Πολύγυρος (τηλ: 23710-39270)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Χανίων, Σφακίων 26, Χανιά (τηλ: 28210-28044)

•

Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης Χίου, Πολυτεχνείου 13, Χίος (τηλ: 22710-44269)

- από τα 14 Κέντρα Μελισσοκομίας που εδρεύουν σε αντίστοιχους μελισσοκομικούς φορείς και λειτουργούν στα πλαίσια εφαρμογής του Προγράμματος «βελτίωσης της παραγωγής και εμπορίας του μελιού» (Καν.1221/97) και την ΟΜΣΕ, όπως φαίνονται παρακάτω: Κ.Μ. ΠΑΣΕΓΕΣ : Κηφισίας 16, ΤΚ. 115 26, Αμπελόκηποι (Τηλ: 210-74.88.639) Κ.Μ. Κεν. Μακεδονίας: 26ο χλμ. Εθν. Οδού Θεσ/κης-Πολυγύρου, ΤΚ.570 06, Βασιλικά Θεσ/κης (Τηλ: 23960-23362 & 23318) Κ.Μ. Χαλκιδικής : Μελ/κός Συν/σμός Νικήτης, ΤΚ.630 88, Νικήτη (Τηλ: 23750-201113) Κ.Μ. Αν.Μακεδονίας-Θράκης: Αγρ. Μελ/κός Συν/σμός Ν.Έβρου, ΤΚ.685 00 Γεμιστή Φερρών Έβρου (Τηλ: 25550-88802) Κ.Μ. Δυτ. Μακεδονίας: Μελ/κός Συν/σμός Έδεσσας, Ίωνος Δραγούμη 42, ΤΚ.582 00,Έδεσσα (Τηλ: 23810-20118) Κ.Μ. Βορείου Αιγαίου: Μελ/κός Συν/σμός Λέσβου, ΤΚ. 811 00 Μυτιλήνη (Τηλ: 2251044824) Κ.Μ. Θεσσαλίας: Μελ/κός Συν/σμός Βόλου, Άνθιμου Γαζή 142, ΤΚ.382 21 Βόλος (Τηλ: 24210-32946) Κ.Μ. Στερεάς Ελλάδας: Μελ/κός Συν/σμός Χαλκίδας, Ηλία Αφεντάκη 52, ΤΚ.341 00 Χαλκίδα (Τηλ: 22210-20507) Κ.Μ. Ηπείρου & Αιτ/νίας: Μελ/κός Συν/σμός Ν.Αιτ/νίας, Δασκαλοπούλου 45, ΤΚ.301 00 Αγρίνιο (Τηλ: 26410-32604) Κ.Μ. Δυτικής Ελλάδας: Μελ/κός Συν/σμός Πατρών, Θεοδώρου Τριάντη 16, ΤΚ. 263 35 Πάτρα (Τηλ: 2610-27.75.03)

51

Κ.Μ. Πελοποννήσου: Μελ/κός Συν/σμός Ν.Αρκαδίας, Δεκάζου 5, ΤΚ.221 00 Τρίπολη (Τηλ: 2710-24.33.52) Κ.Μ. Κρήτης: Μελ/κός Συν/σμός Ηρακλείου, Λεωφ.62 Μαρτύρων και Ιλιάδος, ΤΚ.715 00 Ηράκλειο (Τηλ: 2810-26.15.63) Κ.Μ. Αττικής & Κυκλάδων: Ένωση Αγρ. Συν/σμών Ν.Κυκλάδων, Πύλης 4, ΤΚ.185 31 Πειραιάς (Τηλ: 210-41.23.885 & 41.20.125) Κ.Μ. Δωδεκανήσου: Μελ/κός Συν/σμός Καλύμνου, ΤΚ. 852 00 Κάλυμνος (Τηλ: 2243059188) ΟΜΣΕ: Κούμα 4, ΤΚ.412 22 Λάρισα (Τηλ: 2410-53.33.66 & 54.97.24) - από το ηλεκτρονικό δίκτυο Melinet, στη διεύθυνση: www.melinet.gr - από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων: www.minagric.gr Μελισσοκομικά Εργαστήρια για αποστολή δειγμάτων και αντιμετώπιση ασθενειών των μελισσιών: α. Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Μελισσοκομίας Ιερά Οδός 75, Τ.Κ.118 55, Αθήνα Τηλ: 210.52.94.561 β. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Εργαστήριο Μελισσοκομίας Τ.Κ.540 06-Θεσσαλονίκη Τηλ: 2310-99.25.32 γ. Ινστιτούτο Λοιμωδών και Παρασιτικών Νόσων Υπ. Αγρ. Ανάπτυξης και Τροφίμων Νεαπόλεως 25, Τ.Κ.153 41, Αγ. Παρασκευή Τηλ: 210.63.99.366 & 65.50.947 Εργαστήρια για ανάλυση μελιού: α. Γενικό Χημείο του Κράτους (Τσόχα 16, Τ.Κ.115 21, Αθήνα) - Χημική Υπηρεσία, Τμήμα Γ΄ (Τηλ: 210.64.79.357) - Χημική Υπηρεσία, Εργαστήριο Υπολειμμάτων Γεωργικών Φαρμάκων (Τηλ: 210.64.79.308-9)

52

β. Κέντρο Κτηνιατρικών Ιδρυμάτων Θεσσαλονίκης 26ης Οκτωβρίου 66, Τ.Κ.546 27, Θεσσαλονίκη (Τηλ: 2310-56.60.50) γ. Κέντρο Κτηνιατρικών Ιδρυμάτων Αθηνών ( Νεαπόλεως 25, Τ.Κ. 153 41, Αγ. Παρασκευή) - Ινστιτούτο Υγιεινής Τροφίμων, Τμήμα Μελιού (Τηλ: 210.60.10.903) - Ινστιτούτο Υγιεινής Τροφίμων, Τμήμα Καταλοίπων (Τηλ: 210.60.13.899) δ. Κτηνιατρικό Εργαστήριο Χανίων Μάρκου Μπότσαρη 66, Χανιά (Τηλ: 28210-96189) ε. Ινστιτούτο Τεχνολογίας Γεωργικών Προϊόντων (ΕΘΙΑΓΕ) Σοφ. Βενιζέλου 1, Λυκόβρυση, Αθήνα (Τηλ: 210.28.45.940) Μελισσοκομικές Οργανώσεις Στον χώρο της μελισσοκομίας δραστηριοποιούνται οι παρακάτω φορείς: α) Συνεταιριστικοί φορείς ΠΑΣΕΓΕΣ Κηφισίας 16, ΤΚ. 115 26 Αμπελόκηποι Τηλ: 210-7.75.789 & 77.83.712 Υπάρχουν 2 Κοινοπραξίες Μελισσοκομικών Συνεταιρισμών, οι: - Κοινοπραξία Μελισσοκομικών Συνεταιρισμών Ελλάδας «ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑΣ» 26ο χλμ. Εθν. Οδού Θεσσαλονίκης – Πολυγύρου Τ.Κ. 570 06 , Βασιλικά Θεσσαλονίκης Τηλ: 23960-23362 & 23318 - Κοινοπραξία Μελισσοκομικών Συνεταιρισμών Κρήτης ΒΙΟ.ΠΑ. Χανίων Τηλ: 2821080150-1 Επίσης υπάρχουν περί τους 80 μελισσοκομικούς συνεταιρισμούς, εκ των οποίων άλλοι είναι μέλη των 2 Κοινοπραξιών και της ΠΑΣΕΓΕΣ και άλλοι όχι. β) Συνδικαλιστικοί φορείς - ΟΜΣΕ (Ομοσπονδία Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδας) Κούμα 4, ΤΚ.412 22 Λάρισα Τηλ: 2410-53.33.66 & 54.97.24 Η ΟΜΣΕ έχει στη δύναμή της περί τους 70 μελισσοκομικούς συλλόγους. γ) Ένωση επαγγελματιών μελισσοκόμων Ελλάδος 26ο χλμ. Εθν. Οδού Θεσσαλονίκης – Πολυγύρου Τ.Κ. 570 06 , Βασιλικά Θεσσαλονίκης Τηλ: 23960-23362 & 23318 δ)

Σύνδεσμος

Ελλήνων

Τυποποιητών-Συσκευαστών-Εξαγωγέων

Αλέξανδρος Πίττας ΑΕΒΕ Αρκαδίας 18, Περιστέρι Τηλ: 210-57.51.896-8

53

Μελιού

Ελληνική Βιβλιογραφία Λιάκου Β. (1995), Διαχείριση Μελισσοκομείου για εντατική παραγωγή μελιού, εκδόσεις μέλισσα, Θεσσαλονίκη Λιάκου Β. (2005), Επιχειρηματική Μελισσοκομία, εκδόσεις μέλισσα, Θεσσαλονίκη, Λιάκος Β. (1993), Παθολογία των μελισσών, εκδόσεις μέλισσα , Θεσσαλονίκη,

Πηγές στο Διαδίκτυο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων(Τμήμα μελισσοκομίας) http://www.paseges.gr/el/news/Dynamikos-klados-h-melissokomiasymfwna-me-meleth-ths-PASEGES-alla-hreiazetai-prosohh-gia-thnanaptyxh-ths http://www.melinet.gr/docs/oikonom_anal_melis.pdf http://www.omse.gr/main.php?p=9#more-9 http://www.minagric.gr/greek/data/18853.pdf http://el.wikipedia.org/wiki/Μελισσοκομία http://www.melissokomia.com/aggeliki_vafia/greek_beekeeping.html http://lyk -aigin.att.sch.gr http://gym-metax.evr.sch.gr/ergasiesmathiton/melissa.pdf www.minagric.gr ( ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ) http://www.melissokomia.com/pollination/index.html http://www.helexpo.gr/inst/helexpo/gallery/Agrotica/2012/Presentations/13 .pdf Βοηθητικές πηγές: (www.yahoo.gr) ,(www.in.gr) ,(www.google.gr)

54