Σμηνουργία
Σμηνουργία
Το
φυσικό φαινόμενο κατά το οποίο το μελίσσι χωρίζεται σε δύο μέρη.
Είναι
ο φυσικός τρόπος πολλαπλασιαμού του μελισσιού.
ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΣΜΗΝΟΥΡΓΙΑΣ
Οι εργάτριες μέλισσες κατασκευάζουν μεγάλο αριθμό βασιλικών κυπέλλων, περιμετρικά της κηρήθρας, στα οποία ωοτοκεί η βασίλισσα
Τα βασιλικά κελιά που προκύπτουν τροφοδοτούνται εντατικά από τις παραμάνες μέλισσες
Η σμηνουργία λαμβάνει χώρα την ημέρα της σφράγισης του 1ου βασιλικού κελιού
Η βασίλισσα ελαττώνει ή σταματά την ωοτοκία λίγο πριν τη σμηνουργία και παράλληλα σταματά και η διατροφή και η φροντίδα της από τις παραμάνες μέλισσες
ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΣΜΗΝΟΥΡΓΙΑΣ
Η σμηνουργία λαμβάνει χώρα συνήθως μετά το μεσημέρι
Η βασίλισσα του μελισσιού μαζί με ένα αριθμό εργατριών σχηματίζουν τον αφεσμό συνήθως σε κάποιο κλαδί κοντά στη κυψέλη
Οι εργάτριες του αφεσμού είναι νεαρές σε ηλικία, με γεμάτο τον πρόλοβό τους με μέλι.
Υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό κηφήνων
Ανιχνεύτριες μέλισσες ψάχνουν για τη θέση της νέας φωλιάς
ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΣΜΗΝΟΥΡΓΙΑΣ
Το μητρικό μελίσσι διαθέτει ακόμη ασφράγιστα και σφραγισμένα βασιλικά κελιά από όπου θα προκύψουν παρθένες βασίλισσες
Οι παρθένες βασίλισσες θα μονομαχήσουν και η μία που θα επικρατήσει θα καταστρέψει τα υπόλοιπα βασιλικά κελιά και θα επανασυσταθεί το μελίσσι
Οι παρθένες βασίλισσες με τμήμα του πληθυσμού θα σχηματίσουν νέους αφεσμούς (μεθεσμούς), συνήθως 1-2 αλλά έως 4!
Το μέγεθος του μεθεσμού μειώνεται όσο αυξάνεται ο αριθμός τους
Στους μεθεσμούς μπορεί να συνυπάρχουν για κάποιο διάστημα παρθένες βασίλισσες, όπως και στο μητρικό μελίσσι.
Σμηνουργία Η παλαιά βασίλισσα με μέρος του μελισσιού αποχωρεί οριστικά από την κυψέλη.
Σμηνουργία Προκαλείται: Από συνδυασμό ερεθισμάτων
Σμηνουργία Σε φυσικούς «άγριους» πληθυσμούς: απαραίτητη για την επιβίωση των μελισσιών
Σμηνουργία Σε παραγωγικά μελίσσια: επιβλαβής Διάσπαση της δύναμης του μελισσιού όταν αυτή χρειάζεται για την εκμετάλλευση μελιττοφορίας.
Σμηνουργία Στη σύγχρονη, παραγωγική μελισσοκομία: αμέλεια του μελισσοκόμου
Σμηνουργία Συμβαίνει κυρίως την άνοιξη, εξαρτάται από την περιοχή. Είναι πιο έντονη όταν η εαρινή ανθοφορία: Είναι άφθονη Διαρκεί πολύ
Σημεία που δείχνουν ότι το μελίσσι θα σμηνουργήσει 1.
2. 3. 4. 5.
Παρουσία βασιλικών κελιών σμηνουργίας Αδύνατη βασίλισσα (κακομεταχειρισμός) Δεν υπάρχουν ωά Εμφάνιση «μελισσογενειάδας» Μεγάλος συνωστισμός
Την ημέρα της σμηνουργίας 1. 2. 3.
4.
Έντονη δραστηριότητα κυψέλης Μέλισσες με γεμάτο με μέλι πρόλοβο Κακομεταχειρισμός και εκδίωξη βασίλισσας Πέταγμα αφεσμού (μεσημέρι)
Πληθυσμιακή σύσταση σμηνών
Παλιά βασίλισσα Εργάτριες μέλισσες. Περίπου το 60% του μητρικού πληθυσμού. Αποτελείται κυρίως (70%) από νεαρές μέλισσες. Μικρό αριθμό κηφήνων (1%)
Σμηνουργία Μπορεί να ακολουθήσουν και άλλοι αφεσμοί με τις παρθένες βασίλισσες που θα γεννηθούν (ονομάζονται μεθεσμοί)
Αίτια σμηνουργίας
Υπερβολική αύξηση του πληθυσμού
Υπερβολική αύξηση του πληθυσμού Σμηνουργία: κατά την ημέρα σφράγισης του βασιλοκελιού (8 – 9 ημέρες από την τοποθέτηση του ωού)
Συνωστισμός της γονοφωλιάς Έλλειψη επαρκούς χώρου για ωοτοκία
Χρησιμοποίηση 2ου πατώματος Χρησιμοποίηση μεγαλύτερης κυψέλης
Έλλειψη επαρκούς χώρου για αποθήκευση Προλαμβάνεται ευκολότερα Μεγάλη ανθοφορία: Πρόχειρη αποθήκευση νέκταρος σε κελιά παρεμπόδιση ωοτοκίας βασίλισσας
Έλλειψη επαρκούς χώρου για αποθήκευση Αντιμετώπιση:
Προσθήκη άδειων χτισμένων κηρηθρών Προσθήκη 2ου πατώματος Τοποθέτηση πλαισίων με μέλι πάνω
Κληρονομικότητα Κάποιες φυλές μελισσών έχουν μεγαλύτερη τάση για σμηνουργία Υποψία ότι οι βασίλισσες από κελιά σμηνουργίας σμηνουργούν εντονότερα
Ηλικία εργατριών Πληθώρα εργατριών μικρής ηλικίας: Συντελεί στη σμηνουργία
Ηλικία εργατριών Νεαρές εργάτριες: Παραμάνες Φορτώνονται βασιλικό χυλό για εκτροφή γόνου Περίσσεια λόγω λιγότερου γόνου για εναπόθεση της περίσσειας: δημιουργία βασιλικών κελιών
Ηλικία εργατριών Νεαρές εργάτριες: Παραμάνες Δεν εξέρχονται της κυψέλης Συνωστισμός πρόκληση σμηνουργίας
Προσθήκη πατώματος
Έλλειψη επαρκούς αερισμού Προκαλεί δυσφορία στις μέλισσες Αντιμετωπίζεται με αερισμό της κυψέλης: Μεγάλωμα της εισόδου Ανασήκωμα από το έδαφος Άνοιγμα του καπακιού από τη μια από τις δύο πλευρές Προσθήκη 2ου πατώματος
Καιρικές συνθήκες Η
επικράτηση δυσμενών καιρικών συνθηκών αναστέλλει τη σμηνουργία αλλά δεν την αποτρέπει.
Καιρικές συνθήκες Υψηλή
θερμοκρασία: Συντελεί στη σμηνουργία.
Καιρικές συνθήκες Παρατεταμένη
κακοκαιρία κατά τη διάρκεια ανθοφορίας: συντελεί στη σμηνουργία
Μετάδοση φερομόνης βασίλισσας Επηρεάζεται από: Ηλικία βασίλισσας Συνωστισμό
Εμπόδια που παρεμποδίζουν το γόνο Ελαττωματικά πλαίσια με ακανόνιστες κηρήθρες παρεμποδίζουν την εξάπλωση της ωοτοκίας από τη βασίλισσα.
ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΣΜΗΝΟΥΡΓΙΑΣ Αύξηση χώρου της κυψέλης (προσθήκη ορόφων)
Χωρισμός και επανένωση
Αύξηση χώρου ωοτοκίας βασίλισσας (προσθήκη άδειων πλαισίων στη γονοφωλιά)
Αμοιβαία αλλαγή θέσης αδυνάτων δυνατών μελισσιών
Ανανέωση βασιλισσών
Επιλογή βασιλισσών με μικρή τάση για σμηνουργία
Αερισμός της κυψέλης (διεύρυνση εισόδου)
Μείωση θερμοκρασίας κυψέλης (σκίαση, χρώμα)
Το κυριότερο μέτρο πρόληψης της σμηνουργίας: Προσθήκη 2ου πατώματος 2ο πάτωμα με άδειες χτισμένες κηρήθρες. Η βασίλισσα γεννά στο κάτω πάτωμα και στη συνέχεια μετακινείται προς το πάνω. Προσοχή: Να μην υπάρχει γόνος στο πάνω πάτωμα την εποχή του τρύγου.
Πρόληψη σμηνουργίας Προσθήκη 2ου πατώματος
Δεν ανακόπτεται η ωοτοκία της βασίλισσας. Συνίσταται κυρίως σε περιοχές όπου η σμηνουργία δεν είναι έντονη.
ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΣΜΗΝΟΥΡΓΙΑΣ Μέθοδος
Demaree
Αφαίρεση
βασίλισσας
Καταστροφή
βασιλικών κελιών
Καταστολή σμηνουργίας Μέθοδος Demaree Συνίσταται σε περιοχές όπου η σμηνουργία είναι έντονη.
Μέθοδος Demaree
Καταστροφή όλων των βασιλικών κελιών Νέος θάλαμος με άδειες χτισμένες κηρήθρες Τοποθέτηση πλαισίου με βασίλισσα και γόνο στο κέντρο Τοποθέτηση διαφράγματος βασίλισσας Τοποθέτηση του αρχικού πατώματος Άνοιγμα οπής στο πίσω μέρος του Έλεγχος και καταστροφή βασιλοκελιών μετά από 10 ημέρες
Μέθοδος Demaree Αποτέλεσμα: Χώρος στη βασίλισσα Χώρος στις εργάτριες Κατανομή πληθυσμού ηλικιακά Επιβράδυνση ωοτοκίας βασίλισσας
Μέθοδος Demaree Μπορεί
να χρησιμοποιηθεί και για ανανέωση βασίλισσας με παρεμβολή τρίτου πατώματος.
ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΩΝ ΑΦΕΣΜΩΝ
Συνήθως οι μέλισσες του αφεσμού είναι πολύ ήρεμες
Το κλαδί αποκόπτεται και τινάζεται ελαφρά σε μια κυψέλη.
Σε περίπτωση που το κλαδί δεν μπορεί να κοπεί τότε οι μέλισσες βουρτσίζονται εντός της κυψέλης
Στόχος είναι να μπει η βασίλισσα στη κυψέλη οπότε όλος ο αφεσμός θα την ακολουθήσει…
Η χρήση πλαισίου με ανοικτό γόνο προσελκύει τον αφεσμό
Η κυψέλη είτε παραμένει στο σημείο συλλογής είτε μεταφέρεται σε άλλη θέση
Στη κυψέλη τοποθετούνται άδειες άκτιστες ή/και κτισμένες κηρήθρες Τροφοδοτούμε για να ενισχύσουμε τον αφεσμό