Ίχνη 16 Βερολίνο 1992 2001 2016

Πάνος Τότσικας

Βερολίνο 1992- 2001- 2016

Ίχνη - 16 [1]

[2]

Πρόλογος Βρζκθκα για πρϊτθ φορά ςτο Βερολίνο τθν άνοιξθ του 1992 με τθν Βάςω, με τθν περιζργεια να δοφμε τι ςυμβαίνει ς’ αυτι τθν πόλθ μετά τθ κατάρρευςθ το 1989 του τείχουσ, αλλά και του κακεςτϊτοσ του «υπαρκτοφ ςοςιαλιςμοφ». Η επίςκεψι μασ ςυνζπεςε , όχι τυχαία, με τισ πρωτομαγιάτικεσ εκδθλϊςεισ του αυτόνομου χϊρου, οι οποίεσ είχαν τότε μια ιδιαίτερθ απιχθςθ ςε όλθ τθν Ευρϊπθ. Ξαναβρζκθκα περαςτικόσ ςτο Βερολίνο για λίγεσ μζρεσ το καλοκαίρι του 2001, ταξιδεφοντασ με τραίνα από τθν ΢τοκχόλμθ με προοριςμό τθν Γζνοβα, ςτθν οποία τελικά δεν κατάφερα να φτάςω ποτζ (αυτό όμωσ είναι μια άλλθ ιςτορία…) Σθν τρίτθ και τελευταία φορά που βρζκθκα ςτο Βερολίνο ιταν τον Φεβρουάριο του2016, με αφορμι τθσ παρουςίαςθσ ςτα πλαίςια τθσ «Transmediale» μιασ κοινισ διαδρομισ για τα πρϊθν αεροδρόμια του Ελλθνικοφ, του Κίτο και Σζμπελχοφ που μετά τθν ολοκλιρωςθ τθσ λειτουργίασ τουσ, διεκδικοφνται ωσ ελεφκεροι χϊροι πράςινου από κινθματικζσ ςυλλογικότθτεσ των τριϊν πόλεων. Σο Βερολίνο του 2016 μικρι ςχζςθ ζχει με το Βερολίνο του 1992: ΢το ανατολικό Βερολίνο νζα κτίρια ζχουν κτιςτεί, πολλά ετοιμόρροπα κτίρια ζχουν ανακαινιςτεί, και αρκετζσ γειτονιζσ ζχουν αποκτιςει νζεσ χριςεισ. Οι παραδοςιακζσ καταλιψεισ δεν υφίςτανται πλζον. Η αδόμθτθ «τρφπα», το αςτικό κενό τθσ Podstamer Platz που είχαμε προλάβει να δοφμε ςτθν ταινία του Βιμ Βζντερσ, ζχει καλυφκεί από ζνα μεγάλο εμπορικό κζντρο και με τα πανφψθλα κτίρια των γραφείων των πολυεκνικϊν εταιριϊν να δεςπόηουν. Σο Κρόχτςμπεργκ, από περιοχι αυτόνομων και μεταναςτϊν ζχει μετεξελιχκεί ςε μια ςχετικά «κακωςπρζπει» κεντρικι ςυνοικία με εμπορικά καταςτιματα ενϊ οι νζοι μετανάςτεσ, οι πρόςφυγεσ, οι γκαλερί και τα εναλλακτικά καφζ ζχουν μετατοπιςτεί νοτιοανατολικά ςτθν «μοδάτθ» περιοχι Νόικελν, θ οποία γειτνιάηει με το παλιό αεροδρόμιο του Tζμπελχοφ, για το οποίο ςυνεχίηεται θ μάχθ να μθν δομθκεί και να παραμείνει ελεφκεροσ χϊροσ πράςινου. Σο Βερολίνο επιχειρεί τα τελευταία χρόνια να κρφψει τισ πλθγζσ του. Κάποια ςυγκεκριμζνα ςθμεία όπου πζρναγε το τείχοσ και χϊριηε τθν πόλθ, ζχουν γίνει τουριςτικζσ ατραξιόν. Η κακθμερινι ηωι τθσ DDR παρουςιάηεται επιλεκτικά ςε διάφορουσ μουςειακοφσ χϊρουσ. Πζρα όμωσ από τθν επιφάνεια, εξακολουκοφν να υφίςτανται κάποιεσ ορατζσ ρωγμζσ, όπου ζνα κομμάτι τθσ κοινωνίασ, κυρίωσ νζοι, επιμζνει να μθν ευκυγραμμίηεται με το κυρίαρχο ςφςτθμα . Πάνοσ Σότςικασ Αφγουςτοσ 2016

[3]

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΢τον παρόντα φάκελο παρατίκεται ζνα δικό μου κείμενο δθμοςιευμζνο ςτο περιοδικό «ΑΛΛΑ» το 1992 κακϊσ και τα κείμενα: *Καταλιψεισ και αυτοδιαχειριηόμενοι χϊροι - Η ιςτορικι εμπειρία του Βερολίνου - ςελ.11 *Βερολίνο / Tempelhof: Μακιματα από ζνα δθμοψιφιςμα - ςελ.19 * Κείμενο και φωτογραφίεσ του κινζηου καλλιτζχνθ Ai Weiwei για τουσ πρόςφυγεσ - ςελ 25 *Κείμενο «Η Ελλάδα δεν είναι μόνθ τθσ» και φωτογραφίεσ - ςελ 29 * Φωτογραφίεσ από τθν τελευταία επίςκεψι μου ςτο Βερολίνο - ςελ.1,4,6,7,8,9,10 (άνω)

[4]

ΒΕΡΟΛΙΝΟ - 1992* Δυόμιςυ χρόνια μετά τθν κατάρρευςθ του τείχουσ» ςτο Βερολίνο και τθν προςάρτθςθ τθσ Ανατολικισ Γερμανίασ ςτθ Δυτικι, θ κοινωνικι και οικονομικι πραγματικότθτα δε φαίνεται να εναρμονίηεται με τα ςχζδια όςων ζςπειραν ελπίδεσ ι αυταπάτεσ για τα αποτελζςματα τθσ γερμανικισ ενοποίθςθσ. Σα ίχνθ μιασ πόλθσ τεχνθτά διαχωριςμζνθσ, παρά τισ προςπάκειεσ γίνονται για να «ρετουςαριςτοφν», είναι ακόμθ ορατά «διά γυμνοφ οφκαλμοφ. Ζξω από το Ράϊχςταγκ, δίπλα ςε ςταυροφσ φυγάδων και αναμμζνα κεράκια, μπορεί κανείσ να αγοράςει κομματάκια από το γκρεμιςμζνο τείχοσ ςε πολυτελι ςυςκευαςία από plexiglass αντί ενόσ, δφο, δζκα μάρκων, ανάλογα με το μζγεκοσ. Mπροςτά από τθν πφλθ του Βραδεμβοφργου μπορεί κανείσ να αγοράςει ςε τιμζσ ευκαιρίασ ςθμαίεσ τθσ πρϊθν Αν. Γερμανίασ, πθλίκια αξιωματικϊν του ΢οβιετικοφ και Ανατολικογερμανικοφ ςτρατοφ, κομματικά βιβλιάρια, ςθματάκια του Λζνιν κλπ, ς’ ζνα παηάρι αντίςτοιχο με τα δικά μασ των Ποντίων… ΢τθν πρόςφατθ απεργία διαρκείασ των εργαηομζνων ςτον δθμόςιο τομζα (μετά 16 χρόνια αδράνειασ), τα τραμ τθσ ανατολικισ πλευράσ λειτουργοφςαν κανονικά, τα τραίνα ςταματοφςαν ςτον ςτακμό Φρίντριχςτράςςε, ενϊ από τον επόμενο ςτακμό και ςε όλο το Δυτικό Βερολίνο δεν κινιόταν τίποτα. Οι εργαηόμενοι ςτον δθμόςιο τομζα εξακολουκοφν να διαχωρίηονται ςε πρϊθν Ανατολικοφσ και ςε πρϊθν Δυτικοφσ και οι πρόςφατεσ αυξιςεισ 5,4% που πζτυχαν αφοροφν φυςικά μόνο τουσ Δυτικοφσ. Ο μιςκόσ των Ανατολικϊν παραμζνει ςτο 60% των αποδοχϊν των δυτικϊν. Πρωτομαγιά 1992 Η ςυγκζντρωςθ των ςυνδικάτων ςτο Ανατολικό Βερολίνο, διακθρφςςει ότι οι εργαηόμενοι δεν είναι διατεκειμζνοι να δεχκοφν να πζςει ςτισ πλάτεσ τουσ το κόςτοσ τθσ ενοποίθςθσ τθσ χϊρασ, τθ ςτιγμι που τα κζρδθ τθσ «άλλθσ πλευράσ» εξακολουκοφν να παραμζνουν ςθμαντικά. ΢ε λίγεσ μζρεσ ςτο χορό μπαίνουν και οι εργάτεσ μετάλλου. Η υποβόςκουςα κοινωνικι δυςφορία φαίνεται να γενικεφεται., ΢το Δυτικό Βερολίνο, ςτο Κρόχτςμπεργκ, θ ςυγκζντρωςθ του «χϊρου» των αυτόνομων και των τριτοκοςμικϊν πραγματοποιείται ςτθν Αράνιεν Πλατη, παρά τθν απίςτευτθ αςτυνομοκρατία, τα μπλόκα, τισ ςωματικζσ ςε όςουσ προςζρχονται. Βερολινζηοι, νεολαία κυρίωσ, αλλά και Σοφρκοι, Κοφρδοι, Άραβεσ, Αφρικανοί, Αςιάτεσ, πραγματοποιοφν μια εντυπωςιακι ςε όγκο πορεία. Μια πορεία ςυνάντθςθσ όςων από τθ γενιά του ’68 και μετζπειτα επιμζνουν και δεν ζχουν ενςωματωκεί ςτο «γερμανικό καφμα», μια πορεία ςυνάντθςθσ των μεςιλικων με τθν ςθμερινι άρια νεολαία των πάνκθδων και των καταλιψεων.. Μια πορεία αφιερωμζνθ «ςτουσ εξεγερμζνουσ του Λοσ Άντηελεσ», θ οποία αφοφ δζχτθκε και αντιμετϊπιςε τισ προκλιςεισ των νεοναηιςτϊν και τισ αςτυνομίασ, διαλφκθκε αφινοντασ πίςω τθσ ξθλωμζνα λικόςτρωτα, καμζνα αυτοκίνθτα, ςπαςμζνεσ βιτρίνεσ με κομπιοφτερσ, οδοφράγματα, τραυματίεσ, ςυλλθφκζντεσ και το Κρόχτςμπεργκ αποκλειςμζνο για πολλζσ ϊρεσ. Σισ επόμενεσ μζρεσ οι εφθμερίδεσ και θ τθλεόραςθ μιλοφςαν για μερικοφσ «ςυνικεισ ταραξίεσ». Είναι όμωσ φανερό ςτο Βερολίνο οι «ταραξίεσ», δθλαδι αυτοί που αρνοφνται ζμπρακτα τθν ευκυγράμμιςι τουσ με τθν λογικι του ςυςτιματοσ, δεν είναι «μερικοί» αλλά μερικζσ δεκάδεσ χιλιάδεσ. Σο “Tacheles” και το “Kultur Fabric” και δεκάδεσ άλλα κατειλθμμζνα ςπίτια και παλιά εργοςτάςια που ζχουν μετατραπεί ςε πολιτιςτικά κζντρα και χϊρουσ δθμιουργικισ ζκφραςθσ, και όχι απλϊσ κατανάλωςθσ [5]

«πολιτιςτικϊν αγακϊν», αποδεικνφουν ότι ςτο Βερολίνο, ςε μια περίοδο όπου θ ανεργία , ο ρατςιςμόσ και ο νεοναηιςμόσ δείχνουν απειλθτικά τα δόντια τουσ, κάτι εξακολουκεί να κινείται, να αντιςτζκεται, να αμφιςβθτεί, να ονειρεφεται.

………………………………………………………………………………………………………….. *Αναδθμοςίευςθ κειμζνου μου από το περιοδικό «ΑΛΛΑ», τεφχοσ 1, Ιοφνιοσ 1992

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Καηαλήυεις & ασηο διατειριζόμενοι τώροι – H ιζηορική εμπειρία ηοσ Βερολίνοσ Επιμέλεια : Κ. Πανόπουλος από το RedWire

Φξεηάζηεθαλ πάλσ απφ 20 ρξφληα γηα λα κπεη ζηελ θεληξηθή πνιηηηθή αηδέληα ην δήηεκα ησλ θαηαιήςεσλ δεκφζησλ ή ηδησηηθψλ ρψξσλ απφ νκάδεο πνιηηψλ. Φξεηάζηεθαλ πάλσ απφ 20 ρξφληα γηα λα αθνπζηεί θαη ζην ηειεπηαίν ρσξηφ ηεο ρψξαο φηη ππάξρνπλ ρψξνη φπνπ δηάθνξεο ζπιινγηθφηεηεο πξνζπαζνχλ ,άιινηε πεηπρεκέλα άιινηε φρη , λα πξνβάινπλ έλα δηαθνξεηηθφ κνληέιν δηαρείξηζεο , θνπιηνχξαο αιιά θαη ελαιιαθηηθήο πξνζέγγηζεο ηεο πνιηηηθήο ζε επίπεδν γεηηνληάο. Τν Βεξνιίλν απνηειεί ίζσο ηε κήηξα ηεο γέλλεζεο απηψλ ησλ πξσηνβνπιηψλ αιιά ηαπηφρξνλα δείρλεη ηηο δπλαηφηεηεο θαη ηα φξηα , ηα πξνβιήκαηα αιιά θαη ηα αδηέμνδα απηψλ ησλ εγρεηξεκάησλ. Ζ ηζηνξηθή αλαδξνκή ζην θίλεκα ησλ θαηαιήςεσλ ζην Βεξνιίλν δίλεη κία εηθφλα ηνπ θαηλνκέλνπ πέξα απφ ηηο πζηεξίεο ηνπ Θεδίθνγινπ θαη ηε κεδεληθή αλνρή ηνπ Γέλδηα. Ειζαγυγή Τν ζπλέδξην TUNIX, πνπ νξγαλψζεθε ζην Βεξνιίλν ην 1978, απνηέιεζε ην ηέινο ελφο θχθινπ θνηλσληθψλ θηλεκάησλ ζηελ Οκνζπνλδηαθή Γεκνθξαηία νη νπνίνη μεθίλεζαλ κε ηηο ηαξαρέο ησλ θνηηεηψλ ην 1967-68. Ζ «θφθθηλε δεθαεηία», φπσο νλφκαζε ν ηζηνξηθφο Gerd Koenen ηηο ρξνληέο απφ ην 1967 έσο ην 1977, δελ έζεζαλ κφλν ηηο βάζεηο γηα ηα λέα θνηλσληθά θηλήκαηα ελάληηα ζηελ ππξεληθή ελέξγεηα, ηνλ πφιεκν θαη ηνλ κηιηηαξηζκφ, αιιά επίζεο γηα ηα θηλήκαηα ζεμνπαιηθήο ηζφηεηαο. Τν γεγνλφο απηφ άλνημε ην δξφκν γηα ζερηαξηζηηθά πεηξάκαηα πνπ ζπκπεξηιάκβαλαλ ηε δεκηνπξγία λέσλ επαλαζηαηηθψλ θνκκάησλ θαη ηελ αχμεζε ηεο ξηδνζπαζηηθνπνίεζεο πνπ νδήγεζε ζηελ έλνπιε αληίζηαζε ηεο RAF (Red Army Faction) θαη ηνπ Θηλήκαηνο 2 Ηνχλε. Κηα θξίζηκε θακπή ήξζε φηαλ ηκήκαηα ηνπ θηλήκαηνο αληέδξαζαλ ζην «Γεξκαληθφ Φζηλφπσξν» ηνπ [11]

1977 θαη ζην επίπεδν ηεο θξαηηθήο-θπβεξλεηηθήο θαηαζηνιήο θαη απνζχξζεθαλ απφ ηελ επίζεκε θνηλσλία, δεκηνπξγψληαο ελαιιαθηηθά project. To Βεξνιίλν θαηέιεμε λα γίλεη ην θέληξν απηνχ ηνπ ηαρέσο αλαπηπζζφκελνπ ελαιιαθηηθνχ θηλήκαηνο. Τν 1979 ε ελαιιαθηηθή ζθελή πνπ αλαπηχρζεθε γχξσ απφ θνιεθηίβεο pub, εξγαζηήξηα πνδειάησλ, ηνπηθέο εθεκεξίδεο θαη εθδφζεηο εθηηκάηαη φηη απνηεινχληαλ απφ 100.000 άηνκα θαη απηέο νη δξαζηεξηφηεηεο παξείραλ ζην θίλεκα κηα κνξθή νηθνλνκηθήο αζθάιεηαο πέξα απφ ηελ θαπηηαιηζηηθή κηζζσηή εξγαζία. Τν δήηεκα ηνπ θαηάιιεινπ ρψξνπ δηαβίσζεο ζχληνκα έγηλε θεληξηθήο ζεκαζίαο γηα απηά ηα εγρεηξήκαηα, θαη νη θαηαιήςεηο θάλεθε φηη ήηαλ ν ηξφπνο γηα λα νηθεηνπνηεζνχλ ηέηνηνπο ρψξνπο. Δπηπξφζζεηα, ε ηαθηηθή ηεο θαηάιεςεο ηαίξηαδε κε ηελ πνιηηηθή πξνζέγγηζε ηνπ ελαιιαθηηθνχ θηλήκαηνο: ε παξέκβαζε ηνπ ζηελ αζηηθή αλαδηάξζξσζε, ε ελαζρφιεζε κε ηα πξνβιήκαηα πνπ δεκηνπξγνχληαλ απφ ηα δηακεξίζκαηα πνπ έκελαλ άδεηα, ηελ έιιεηςε ζηέγεο, ηελ θεξδνζθνπία ησλ αθηλήησλ. Δλψ ην ελαιιαθηηθφ θίλεκα απμάλνληαλ κε ηαρείο ξπζκνχο, νη αζηηθέο – πνιενδνκηθέο πνιηηηθέο ηνπ Βεξνιίλνπ θαηέπεζαλ ζε κηα πξαγκαηηθή θξίζε. Ζ έιιεηςε ζηέγεο – κφλν ην 1980 πεξίπνπ 80.000 άηνκα θαηαγξάθεθαλ φηη αλαδεηνχζαλ δηακεξίζκαηα – δελ ήηαλ απιψο ην απνηέιεζκα ησλ εδαθηθψλ ζπλφξσλ πνπ εκπφδηδαλ ηελ «παξακεζφξη α πφιε» λα επεθηαζεί. Ήηαλ πεξηζζφηεξν κηα ππφζεζε δεκφζησλ πξνγξακκάησλ αλάπιαζεο πνπ επλννχζαλ ηελ θεξδνζθνπηθή ζηξαηεγηθή ηνπ λα δηαηεξνχληαη άδεηα ηα δηακεξίζκαηα. Σχκθσλα κε ηηο ζηαηηζηηθέο ηεο Γεξνπζίαο, 27.000 δηακεξίζκαηα έκεηλαλ αθαηνίθεηα ην 1978. Οη ηδηνθηήηεο ησλ ζπηηηψλ θαη νη νηθνδνκηθέο εηαηξείεο ζθφπηκα άθελαλ ηα ζπίηηα λα εγθαηαιεηθζνχλ κε ηελ πξνζδνθία φηη ζηε ζπλέρεηα ζα κπνξνχζαλ λα ηα θαηεδαθίζνπλ θαη λα ηα μαλαρηίζνπλ ή ξηδηθά λα ηα εθζπγρξνλίζνπλ ρξεζηκνπνηψληαο θξαηηθέο ρξεκαηνδνηήζεηο, ψζηε ηειηθά λα ηα ρξεψλνπλ κε πςειφηεξα ελνίθηα. Καηαλήτειρ ζςνηήπηζηρ και εξέγεπζη ηος 1981 Ζ πξψηε θάζε είρε ήδε μεθηλήζεη απφ ηηο αξρέο ηνπ Φεβξνπάξηνπ ηνπ 1979, φηαλ ε πξσηνβνπιία θαηνίθσλ «SO 36» νξγάλσζε ηηο πξψηεο θαηαιήςεηο ζπληήξεζεο. Ζ πξαθηηθή ησλ θαηαιήςεσλ δει. λα θαηαιακβάλνπλ ζπίηηα θαη ακέζσο λα μεθηλάλε λα ηα αλαθαηλίδνπλ είρε σο ζηφρν, αθελφο λα επηζεκάλεη ηε καθξνρξφληα θζνξά θαη εγθαηάιεηςε ησλ δηακεξηζκάησλ θαη αθεηέξνπ λα δεκηνπξγήζεη κηα απνδνρή απηήο ηεο κεζφδνπ πνιηηηθήο αλππαθνήο. Ζ πνιηηηθή επηηπρία απηψλ ησλ πξψησλ θαηαιήςεσλ είρε πεξαηηέξσ ζπλέπεηεο: κέρξη ην Γεθέκβξε ηνπ 1980, 21 ζπίηηα είραλ θαηαιεθζεί ζην Βεξνιίλν. Σηηο αξρέο ηνπ Καξηίνπ ηνπ 1980 είρε δεκηνπξγεζεί έλα «ζπκβνχιην θαηαιεςηψλ» σο ζεκείν ζπλάληεζεο θαη δηαπξαγκάηεπζεο κε ηηο θξαηηθέο αξρέο. Ζ αξρηθή αληίδξαζε ηεο Γεξνπζίαο ήηαλ ε πξνζπκία λα δηαπξαγκαηεπηεί κε απηνχο ηνπο πξψηνπο rehab θαηαιεςίεο, παξφιν πνπ γεληθά νη αξρέο ήηαλ αληηθαηηθέο ζηελ πνιηηηθή ζηξαηεγηθή ηνπο. Τν πξαγκαηηθφ ζεκείν εθθίλεζεο ηεο «Δμέγεξζεο ηνπ 1981» θαη ε αξρή ηεο δεχηεξεο θάζεο ηνπ θηλήκαηνο ησλ θαηαιήςεσλ ήηαλ ε 12ε Γεθέκβξε 1980. Τελ εκέξα εθείλε κηα παξάλνκε έμσζε πξαγκαηνπνηήζεθε απφ ηελ αζηπλνκία ζηελ πεξηνρή ηνπ Kreuzberg θαη πξνθάιεζε ηαξαρέο ζηνπο δξφκνπο πνπ θξάηεζαλ κέρξη ην πξσί ηεο επφκελεο κέξαο. Τνπο κήλεο πνπ αθνινχζεζαλ, ζρεδφλ θαζεκεξηλά λέα ζπίηηα θαηαιακβάλνληαλ θηάλνληαο ζηελ θνξχθσζε ην θαινθαίξη ηνπ 1981 φηαλ είραλ [12]

θαηαιεθζεί πεξίπνπ 165 ζπίηηα. Ζ ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία απηψλ ησλ θηηξίσλ βξίζθνληαλ ζηηο πεξηνρέο ηνπ Kreuzberg (πεξίπνπ 80) θαη ηνπ Schöneberg. Καδηθέο δηαδειψζεηο, νδνκαρίεο θαη άκεζεο δξάζεηο ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ αθαλφληζηε επέθηαζε ηνπ βεξνιηλέδηθνπ θηλήκαηνο ησλ θαηαιήςεσλ ήηαλ κέξνο ηεο κίαο παλεπξσπατθήο θηλεηνπνίεζεο ε νπνία μεθίλεζε ζηε Επξίρε ην Κάην ηνπ 1980. Οη ζπγθξνχζεηο ζηελ Όπεξα ηεο Επξίρεο ήηαλ ην πξεινχδην γηα ηα δπν ρξφληα ζνβαξψλ ζπγθξνχζεσλ γχξσ απφ έλα Απηφλνκν Θέληξν Λενιαίαο ιφγσ ηεο έιιεηςεο ρψξσλ γηα ελαιιαθηηθέο λεαληθέο θνπιηνχξεο. Σε απηφ ην πιαίζην ηεο παλεπξσπατθήο θξίζεο ηνπ θνξληηζηηθνχ κνληέινπ νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο θαη ηεο αχμεζεο ηεο αλεξγίαο ην ζχλζεκα «Ζ Επξίρε θαίγεηαη» απνηέιεζε ηελ έκπλεπζε γηα κηα νιφθιεξε γεληά σο επί ην πιείζηνλ δπζαξεζηεκέλσλ λέσλ. Ζ εμέγεξζε δηαρχζεθε ζαλ ππξθαγηά, αξρηθά ζηελ Οκνζπνλδηαθή Γεκνθξαηία ηεο Γεξκαλίαο (Φξάηκπνπξγθ, Ακβνχξγν, Βεξνιίλν, Βξέκε, Αλφβεξν), έπεηηα ζην Άκζηεξληακ θαη αξγφηεξα ζηελ Βξεηαλία. Ζ εμέγεξζε ηνπ 1980 επέηξεςε ζε κηα λέα πνιηηηθή γεληά λα εηζέιζεη ζην πξνζθήλην. Πνιχ ιίγα αμηφπηζηα δεδνκέλα πνπ αθνξνχλ ηελ θνηλσληθή ζχλζεζε ηνπ βεξνιηλέδηθνπ θηλήκαηνο θαηαιήςεσλ είλαη δηαζέζηκα. Έλα άξζξν πνπ δεκνζηεχζεθε ζηηο 12 Απγνχζηνπ ηνπ 1993 ζηελ εβδνκαδηαία εθεκεξίδα Die Zeit ηζρπξίδεηαη φηη ην 65% ησλ θαηαιεςηψλ είλαη άληξεο, ην 35% είλαη θάησ ηεο ειηθίαο ησλ 21, ην 40% αλάκεζα ζηηο ειηθίεο 21 κε 25, ην 36% καζεηέο ή θνηηεηέο, ην 26% εξγάδνληαη, θαη ην 38% είλαη άλεξγνη ή ρσξίο αλαγλσξίζηκε εξγαζία. Απηέο νη θηγνχξεο ζπκπίπηνπλ κε ηηο αλαιχζεηο πνπ αλαγλσξίδνπλ δπν κεγάιεο νκάδεο κέζα ζην θίλεκα ησλ θαηαιήςεσλ : απφ ηε κηα πιεπξά, νη «ελαιιαθηηθoί», νη πεξηζζφηεξνη εθ ησλ νπνίσλ πξνέξρνληαη απφ ηε κεζαία ηάμε είλαη καζεηέο ή θνηηεηέο, θαη απφ ηελ άιιε πιεπξά, κηα νκάδα αλζξψπσλ πνπ ήηαλ «πεξηζσξηνπνηεκέλνη», είηε κε ηε ζέιεζε ηνπο είηε αζέιεηα, νη πεξηζζφηεξνη θάησ ηεο ειηθίαο ησλ 21 θαη κε πξνιεηαξηαθφ background. Απηή ε εηεξνγέλεηα ζηελ θνηλσληθή δνκή αλαθιάηαη επίζεο θαη ζηελ πνηθηινκνξθία ησλ πνιηηηθψλ πεπνηζήζεσλ θαη ησλ ζηφρσλ ησλ ζρεηηθψλ κε ηηο θαηαιήςεηο. Τν θίλεκα αλαπηχρζεθε κέζα ζε ιίγνπο κήλεο θαη είρε αλακθηζβήηεηα επίγλσζε ηεο εηεξνγέλεηάο ηνπ αιιά πνηέ δελ ήζειε λα απηνραξαθηεξίδεηαη κε ηέηνηνπο φξνπο. Σηελ αξρή, νη δηαθνξεηηθέο πξνζεγγίζεηο δελ ζπγθξνχνληαλ κεηαμχ ηνπο. Αληηζέησο: ε δπλακηθή ηνπ θηλήκαηνο θαηαιήςεσλ βαζίδνληαλ θπξίσο ζηηο «ξηδνζπαζηηθέο» δπλάκεηο πνπ ρξεζηκνπνηνχζαλ ην θελφ πνιηηηθήο εμνπζίαο γηα λα θαηαιάβνπλ έλα ζεκαληηθφ αξηζκφ ζπηηηψλ ζην ζπληνκφηεξν δπλαηφ ρξνληθφ δηάζηεκα, εμαζθαιίδνληαο έηζη έλα πιενλέθηεκα πνπ ζα εκπφδηδε ζε κεγάιν βαζκφ ηηο πηζαλέο εμψζεηο. Οη ζηξαηεγηθέο απηέο σθειήζεθαλ απφ ηελ δεκφζηα απνδνρή θαη ππνζηήξημε, ε νπνία ήηαλ ην απνηέιεζκα κηα καθξάο «δνπιεηάο δχκσζεο» απφ νκάδεο δξάζεο πνιηηψλ θαη γξαθείσλ εθπξνζψπεζεο ελνηθηαζηψλ θαη ηεο ζηξαηεγηθήο ηνπο, ε νπνία ζε κεγάιν βαζκφ ζηφρεπε ζηε δηαπξαγκάηεπζε θαη ηε δηαβνχιεπζε. Σχληνκα, σζηφζν, ε ζχγθξνπζε αλάκεζα ζε κηα πνιηηηθή πνξεία αληηπαξάζεζεο απφ ηε κηα πιεπξά, θαη ηεο ζηξαηεγηθήο επηδίσμεο ελαιιαθηηθψλ πνιηηηθψλ ζηφρσλ γηα ηελ πφιε, ήξζε ζην πξνζθήλην. Κέρξη ηε ζηηγκή πνπ ελέθπςε ην ζέκα ηεο λνκηκνπνίεζεο ησλ ζπηηηψλ, νη ζπγθξνχζεηο αλάκεζα ζηνπο «δηαπξαγκαηεπηέο» θαη ζηνπο «κε-δηαπξαγκαηεπηέο» ήξζαλ ζην πξνζθήλην: ε ηάζε πνπ ζα κπνξνχζε λα απνδνζεί ζην ελαιιαθηηθφ θίλεκα ήζειε λα θξαηεζνχλ ηα ζπίηηα κέρξη νη «πνιηηηθνί» θξαηνχκελνη λα αθεζνχλ ειεχζεξνη, θαη λα βξεζεί κηα «ζπλνιηθή ιχζε» γηα φια ηα θαηεηιεκκέλα ζπίηηα. Ζ ηάζε ησλ «κε [13]

δηαπξαγκαηεπηψλ» μεθίλεζε λα δηαθνξνπνηείηαη απφ ην ελαιιαθηηθφ θίλεκα θαη άξρηζαλ λα απηναπνθαινχληαη σο «απηφλνκνη» θαηεγνξψληαο ηνπο δηαπξαγκαηεπηέο φηη εγθαηέιεηπαλ ηνλ πνιηηηθφ αγψλα θαη φηη ππνρσξνχλ ζε κηα απιή δηαηήξεζε ησλ δηθψλ ηνπο ρψξσλ. Ζ θπβέξλεζε ηνπ SPD (Σνζηαιδεκνθξαηηθφ Θφκκα) πνπ είρε ηελ εγεζία ηεο κεηαβαηηθήο Γεξνπζίαο , ζέιεζε λα εληάμεη ηηο θαηαιήςεηο «ζε λφκηκα θαζνξηζκέλεο ζπλζήθεο πνπ ζα βξίζθνληαη ζε πιήξε αξκνλία κε ην αζηηθφ δίθαην». Δμψζεηο ζα ήηαλ δπλαηέο κφλν εάλ γίλνληαλ ζπγθεθξηκέλεο πνηληθέο δηψμεηο – ε θαηαπάηεζε απφ κφλε ηεο δελ ήηαλ αξθεηή – θαη εάλ ππήξραλ πξνυπνζέζεηο γηα άκεζε αλαθαίληζε. Κεηά ηηο εθινγέο ηνπ Καΐνπ ηνπ 1981, ην CDU(Φξηζηηαλνδεκνθξαηηθφ θφκκα) πνπ είρε ηνλ έιεγρν ηεο Γεξνπζίαο ππφ ηελ εγεζία ηνπ Οκνζπνλδηαθνχ Πξνέδξνπ Richard von Weizsäcker αληέζηξεςε ηε ζρέζε κεηαμχ ηεο επηιεθηηθήο ελζσκάησζεο θαη ηεο θαηαζηνιήο. Οπνηαδήπνηε πξνζπάζεηα είρε γίλεη πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο ελζσκάησζεο ησλ «εηξεληθψλ» θαηαιεςηψλ επαλεηιεκκέλσο καηαηψζεθε απφ ηνλ Υπνπξγφ Δζσηεξηθψλ Heinrich Lummer. O Lummer δηαίξεζε ηνπο θαηαιεςίεο ζε «εθείλνπο πνπ ήηαλ έηνηκνη λα δηαπξαγκαηεπηνχλ» θαη ζηνπο «εγθιεκαηίεο». Απηφο εμήγγεηιε κηαο «κεδεληθήο αλνρήο» πξνζέγγηζε γηα ηηο λέεο θαηαιήςεηο θαη μεθίλεζε κηαο κεγάιεο θιίκαθαο επίζεζε ελαληίνλ δηαδειψζεσλ θαη παξνκνίσλ δξάζεσλ. Έξεπλεο ζε ζπίηηα πξαγκαηνπνηνχληαλ κε ην πξφζρεκα φηη δελ ππάξρεη θακία αλνρή «ζε παξάλνκνπο ρψξνπο γηα εγθιεκαηίεο». Οη έξεπλεο ρξεζηκνπνηνχληαλ είηε γηα λα γηα θαηαζηξέθνληαη ηα ζπίηηα κε ηέηνην ηξφπν πνπ γηλφληνπζαλ κε βηψζηκα, ή απιά γηα λα εθδησρζνχλ άκεζα νη θαηαιεςίεο. Τν θχκα θαηαζηνιήο πνπ μεθίλεζε κε ηελ ππφ ην CDU Γεξνπζία έθηαζε ζην δπζάξεζην απνθνξχθσκά ηεο ζηηο 22 Σεπηεκβξίνπ 1981, φηαλ ν Klaus-Jürgen Rattay, έλαο 18ρξνλνο θαηαιεςίαο, πξνζπαζψληαο λα μεθχγεη απφ ηελ αζηπλνκία, ρηχπεζε θαη ζθνηψζεθε απφ έλα ιεσθνξείν ηνπ Οξγαληζκνχ Κεηαθνξψλ ηνπ Βεξνιίλνπ. Απηφ ήηαλ ην ζεκείν θακπήο πνπ νδήγεζε ζηελ ηξίηε θάζε θαη ζηελ πηψζε ηνπ θηλήκαηνο ησλ θαηαιήςεσλ. Δλψ νη θαηαιεςίεο «είραλ ράζεη ηελ πξσηνβνπιία ησλ θηλήζεσλ», πνιηηηθέο νκάδεο πφιεο μεθίλεζαλ «λα ελζσκαηψλνπλ ην θίλεκα ησλ θαηαιήςεσλ ζηηο ηδέεο θαη ηηο πνιηηηθέο ζηέγαζεο». Γηαθεθξηκέλνη παηξφλνη εθθιεζηψλ, θνιέγηα, ε θαιιηηερληθή ζθελή θαη ηα ζσκαηεία πνπ είραλ κεηαθηλεζεί ζε θαηεηιεκκέλα ζπίηηα γηα ηελ πξνζηαζία ηνπο, έζεζαλ σο ζηφρν λα «απνηξέςνπλ ηνπο θαηαιεςίεο λα ραζνχλ ζηελ νκίριε ηεο βίαο πνπ εμνξθηδφηαλ απφ ηε Γεξνπζία» . Σηηο δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηηο αξρέο ηεο πεξηνρήο ηνπ Kreuzberg θαη ηε Γεξνπζία πέηπραλ έλα πξνζσξηλφ κνξαηφξηνπκ ζηηο εμψζεηο έσο ην Πάζρα ηνπ 1982 . Τελ ίδηα ζηηγκή, θαηαιεςίεο απφ φιν ην θάζκα ηνπ ελαιιαθηηθνχ θηλήκαηνο, ζε ζπλεξγαζία κε πνιηηηθέο θακπάληεο πφιεο, μεθίλεζαλ λα δεκηνπξγνχλ ππνζηεξηθηηθέο ελψζεηο πνπ κπνξνχζαλ λα δξάζνπλ σο κνληέια γηα λνκηκνπνίεζε πέξα απφ ην πεδίν ησλ κεκνλσκέλσλ ζπηηηψλ. Πξνζπάζεηεο γηα πεξαηηέξσ πην εθηεηακέλεο λνκηκνπνηήζεηο ζπηηηψλ, εμνπδεηεξψζεθαλ απφ ηε ζηξαηεγηθή ηεο θιηκάθσζεο πνπ αθνινχζεζε ν Υπνπξγφο Δζσηεξηθψλ, ν νπνίνο δηέηαδε εμψζεηο κε ηελ παξακηθξή αθνξκή, ζπρλά ζηε κέζε ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ . Απηνχ ηνπ ηχπνπ νη πξνζπληνληζκέλεο αιιειεπηδξάζεηο κεηαμχ ηνπ ηξαπεδηνχ ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ θαη ησλ εμψζεσλ ραξαθηήξηζαλ νιφθιεξε ηε δηαδηθαζία «λνκηκνπνίεζεο» ακέζσο κεηά ηηο ηειηθέο εθθελψζεηο ην θζηλφπσξν ηνπ 1984. Οη θαηαγξαθέο αλαθέξνπλ: 165 θαηεηιεκκέλα ζπίηηα, εθ ησλ νπνίσλ ηα 105 ηειηθά «ζπκβηβάζηεθαλ εηξεληθά» πιεξψλνληαο λνίθη ή θάλνληαο θάπνηα ζπκθσλία αγνξάο θαη 60 θαηαιήςεηο εθθελψζεθαλ.

[14]

Καηαλήτειρ ζηο Αναηολικό Βεπολίνο ζηιρ απσέρ ηηρ δεκαεηίαρ ηος 1990 Οη θαηαιήςεηο ζην Αλαηνιηθφ Βεξνιίλν ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1990 κπνξνχλ λα εηδσζνχλ κφλν εληφο ηνπ πιαηζίνπ ηεο εθξεθηηθψλ θνηλσληθψλ αιιαγψλ πνπ έιαβαλ ρψξα θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πεξηφδνπ ηεο επαλέλσζεο. Τν θελφ πνιηηηθήο εμνπζίαο ηεο πεξηφδνπ , θαη ε καδηθή απψιεηα εμνπζίαο ζην ηκήκα ηεο αζηπλνκίαο θαη ηνπ δήκνπ δηεπθφιπλε ηελ θαηάιεςε ησλ θελψλ παιαηψλ θηηξίσλ ζην θέληξν ηεο πφιεο. Οη θεληξηθέο πεξηνρέο ηεο πφιεο, πνπ απνηεινχληαλ απφ παιηά ζπίηηα ηα νπνία είραλ ηδενινγηθά απαμησζεί σο θιεξνλνκηά ηεο θαπηηαιηζηηθήο αζηηθήο αλάπηπμεο, παξακειήζεθαλ ζηνλ πνιενδνκηθφ ζρεδηαζκφ ηεο επνρήο θαη ήηαλ θαλεξά ηα ζεκάδηα θζνξάο ιφγσ ηεο θαηαζθεπαζηήο παξαθκήο ηνπο. Τν ζπκπέξαζκα απηήο ηεο πξαθηηθήο απνεπέλδπζεο ηνπ ππαξθηνχ ζνζηαιηζκνχ δελ ήηαλ κφλν ε θαθή αλαθαίληζε ησλ δηακεξηζκάησλ ζηηο παιαηέο πεξηνρέο θαηνηθίαο αιιά επίζεο ήηαλ κεγάιν ην πνζνζηφ ησλ θελψλ δηακεξηζκάησλ, κέρξη θαη 20% ζε ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρέο. Σπλνιηθά 25.000 παιαηά δηακεξίζκαηα ήηαλ άδεηα, ηα πεξηζζφηεξα εθ ησλ νπνίσλ ζε θεληξηθέο πεξηνρέο ηεο πφιεο . Θαηά ζπλέπεηα, νη θαηαιήςεηο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πεξηφδνπ επαλέλσζεο επηθεληξψζεθαλ ζην ζηεγαζηηθφ απφζεκα ζηηο θεληξηθέο πεξηνρέο ηνπ Αλαηνιηθνχ Βεξνιίλνπ πνπ ρξνλνινγνχληαλ απφ ηελ πεξίνδν ηνπ Gründerzeit (ηελ πεξίνδν ζηηο αξρέο ηνπ 1900) . Σπλνιηθά, πεξίπνπ 120 ζπίηηα θαηαιήθζεθαλ ζηηο θεληξηθέο πεξηνρέο ηνπ Mitte, Prenzlauer Berg θαη Friedrichshain, θαη ζπνξαδηθά γχξσ απφ ηελ πεξηνρή ηνπ Lichtenberg. Ζ πξψηε θάζε ησλ θαηαιήςεσλ πεξηιάκβαλε ηελ πεξίνδν απφ ηνλ Γεθέκβξε ηνπ 1989 έσο ηνλ Απξίιε ηνπ 1990. Ζ πιεηνςεθία ησλ 70 πεξίπνπ ζπηηηψλ πνπ θαηαιήθζεθαλ θαηά ηε δηάξθεηα εθείλσλ ησλ κελψλ βξίζθνληαλ ζην Mitte θαη ην Prenzlauer Berg. Σε ζχγθξηζε κε ηα παιαηνηέξα θαηεηιεκκέλα δηακεξίζκαηα, ν ραξαθηήξαο ησλ θαηεηιεκκέλσλ ζπηηηψλ ζαθψο άιιαμε ην ρεηκψλα ηνπ 1989 πξνο 1990. Παλφ, ζθαιηζκέλα παξάζπξα θαη νδνθξάγκαηα-ζχληνκα έθαλαλ απηά ηα ζπίηηα ρψξνπο γηα αλαξρηθά, ειεπζεξηαθά πεηξάκαηα ελάληηα ζε νηηδήπνηε ήηαλ κηθξναζηηθφ, ελάληηα ζηνπο Λαδί θαη ελάληηα ζε θάζε κνξθήο θαλφλα. Οη θαηαιεςίεο θαηά ηε δηάξθεηα απηήο ηεο πξψηεο θάζεο ήηαλ θπξίσο λένη απφ ηελ Αλαηνιηθή Γεξκαλία, νη νπνίνη ήηαλ ήδε εμνηθεησκέλνη κε ηηο δηάθνξεο ππνθνπιηνχξεο θαη ηηο πνιηηηθέο ζθελέο. Σηε ζπλέρεηα ζπλδέζεθαλ κε ηνπο πξψηνπο δπηηθνγεξκαλνχο, νη νπνίνη ζε γεληθέο γξακκέο ελζσκαηψζεθαλ κε έλαλ θηιηθφ ηξφπν ζηηο λέεο θαηαιήςεηο. Σπγθεθξηκέλα, ε θαηάιεςε πνπ απνθαινχληαλ σο «ην θαηάζηεκα ηεο ηέρλεο» ζηελ Oranienburger Strasse (Tacheles) θαη ε θαηάιεςε ζην λνχκεξν 5 ηεο Schönhauser Allee, ε νπνία ιεηηνχξγεζε σο ην νηθνδνκηθφ ηεηξάγσλν ηεο ηέρλεο θαη ηεο θνπιηνχξαο ηνπ απνθαινχκελνπ project WYDOX, εζηίαζε ζηε δεκηνπξγία ρψξσλ πνπ ζα βνεζνχζε αξρηθά ηνπο θαηαιεςίεο λα επηηχρνπλ ηελ απηννξγάλσζε ηνπο. Ζ ιεηηνπξγία ηνπο σο ρψξνο θαηνηθίαο ήηαλ δεπηεξεχνπζα. Τα πεξηζζφηεξα απφ απηά ηα ζπίηηα λνκηκνπνηήζεθαλ ζρεηηθά γξήγνξα θαη κεηαηξάπεθαλ ζε θνπεξαηίβεο θαη αλαθαηλίζηεθαλ κέζσ νηθνλνκηθψλ θίλεηξσλ. Ζ δεχηεξε θάζε ησλ θαηαιήςεσλ, θξάηεζε απφ ηνλ Κάην έσο ηνλ Ηνχιην ηνπ 1990 θαη επηθεληξψζεθε γεσγξαθηθά ζηελ πεξηνρή ηνπ Friedrichshain. Θαηά ηε δηάξθεηα απηήο ηεο πεξηφδνπ νη θαηαιήςεηο γλψξηζαλ πνηνηηθή θαη πνζνηηθή επέθηαζε, πξνζζέηνληαο 50 επηπιένλ θηίξηα. Σηελ αλαδήηεζή ηνπο γηα ρψξνπο δηακνλήο , έλαο απμεκέλνο αξηζκφο «κε πνιηηηθνπνηεκέλσλ» νκάδσλ επίζεο πεηξακαηίζηεθε κε θαηαιήςεηο. Δπηπιένλ ζηνπο θπξίσο Αλαηνιηθνγεξκαλνχο θαηαιεςίεο, ηψξα ππήξραλ θαηαιήςεηο [15]

πνπ εμ αξρήο νξγαλψζεθαλ απφ Γπηηθνγεξκαλνχο ή Γπηηθνβεξνιηλέδνπο. Απηνί νη θαηαιεςίεο είραλ επεξεαζζεί απφ ηελ έιιεηςε ζπηηηψλ ζην Γπηηθφ Βεξνιίλν θαη είραλ γλσξηζηεί ζε πνιηηηθέο δηαδειψζεηο. Ήηαλ θπξίσο καζεηέο πνπ ζπιινγηθά κεηαθφκηζαλ ζε άδεηα ζπίηηα ζην αλαηνιηθφ ηκήκα ηεο πφιεο. Κε πεξηζζφηεξνπο απφ 250 θαηαιεςίεο, ε «Mainzer» φπσο απνθαινχληαλ, γξήγνξα έγηλε ην θέληξν ηεο θαηαιεςηαθήο ζθελήο ηνπ Friedrichshain. Παξάιιεια δεκηνπξγήζεθαλ πνιιέο εγθαηαζηάζεηο (βηβιηνπσιείν, πψιεζεο second-hand βηβιίσλ, δεκφζηα θνπδίλα) ην πξψην Tunten (gay) ζηεγαζηηθφ εγρείξεκα ζην Αλαηνιηθφ Βεξνιίλν θαη έλα ζπίηη γπλαηθψλ-ιεζβίσλ. Όζνη θαη φζεο έκεηλαλ ζε απηά ηα ζπίηηα ηεο Mainzer Strasse ήηαλ θπξίσο δπηηθνβεξνιηλέδνη θαη κέιε ηνπ δπηηθνγεξκαληθνχ απηφλνκνπ θηλήκαηνο . Ζ ζπληνληζηηθή επηηξνπή πνπ ιεηηνχξγεζε αλάκεζα ζηα θαηεηιεκκέλα ζπίηηα, ην «ζπκβνχιην ησλ θαηαιήςεσλ», επηδίσμε κηα ζηξαηεγηθή αληηπαξάζεζεο, ηδίσο κέζσ ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ γηα ηε ζπκβαηηθή λνκηκνπνίεζε ησλ θαηεηιεκκέλσλ ζπηηηψλ. Ζ ηξίηε θάζε, ηνπ αλαηνιηθνβεξνιηλέδηθνπ θηλήκαηνο θαηαιήςεσλ μεθίλεζε ζηα ηέιε ηνπ Ηνπιίνπ ηνπ 1990. Ο αξηζκφο ησλ λέσλ θαηαιήςεσλ κεηψζεθε φηαλ νη δεκνηηθέο αξρέο ζην Αλαηνιηθφ Βεξνιίλν μεθίλεζαλ λα εθαξκφδνπλ ην δηάηαγκα «Γξακκή ηνπ Βεξνιίλνπ» (Berlin Line), ζχκθσλα κε ην νπνίν, απφ ηηο 24 Ηνπιίνπ 1990 θαη έπεηηα, θακία λέα θαηάιεςε δελ ζα γηλφηαλ αλεθηή, θαη αλεμάξηεηα απφ ηπρφλ πνηληθέο δηψμεηο ή εηδνπνηήζεηο έμσζεο, νη θαηαιήςεηο ζα πξέπεη λα εθθελσζνχλ απφ ηελ αζηπλνκία εληφο 24σξσλ απφ ηελ ζηηγκή ηεο θαηάιεςεο. Σηηο αξρέο ηνπ Λνεκβξίνπ ε εθθέλσζε δπν ζπηηηψλ ζην Prenzlauer Berg θαη ζην Lichtenberg νδήγεζε ζε βίαηεο ζπγθξνχζεηο. Κεηά ηηο εθθελψζεηο ην πξσί ζηηο 12 Λνεκβξίνπ 1990, θαηαιεςίεο απφ ηα ζπίηηα ηεο Mainzer Strasse απζφξκεηα δηαδήισζαλ ηεο αιιειεγγχε ηνπο ζηηο εθθελσκέλεο θαηαιήςεηο. Σχκθσλα κε ηηο αλαθνξέο ηεο αζηπλνκίαο, νη θαηαιεςίεο αληέδξαζαλ ζηελ ρξήζε θαλνληψλ λεξνχ θαη ηεζσξαθηζκέλσλ νρεκάησλ ζηελ Mainzer Strasse, βνκβαξδίδνληαο ηελ αζηπλνκία κε θσηνβνιίδεο, πεηψληαο θεξακίδηα, πέηξεο, ζαθηά ηζηκέληνπ, ζθεληφλεο θαη βφκβεο κνιφηνθ . Θαηά ηε δηάξθεηα ηεο λχρηαο κηα βίαηε νδνκαρία μεθίλεζε ε νπνία θξάηεζε γηα ψξεο. Οη πξνζπάζεηεο απφ πεξίπνπ 1500 αζηπλνκηθνχο , γηα λα εηζέιζνπλ ζηνλ δξφκν απνηχγραλαλ, παξφιεο ηηο ρξήζεηο θαλνληψλ λεξνχ, ηεζσξαθηζκέλσλ θαη δαθξπγφλσλ. Απηή ε θιηκάθσζε ηεο βίαο έθαλε κηα δηαπξαγκαηεπηηθή ιχζε φιν θαη πεξηζζφηεξν απίζαλε, εηδηθά επεηδή ε αζηπλνκία ηνπ Γπηηθνχ Βεξνιίλνπ αγλφεζε ηνπο πνιηηηθνχο πξσηαγσληζηέο ηεο πεξηνρήο θαη εζηίαζε ζηελ έμσζε δηα ηεο βίαο. Τηο πξσηλέο ψξεο ηεο 14 Λνέκβξηνπ, ε Mainzer Strasse θαζαξίζηεθε απφ ζπλνιηθά 3.000 αζηπλνκηθνχο απφ νιφθιεξε ηε Γεξκαλία, αξθεηά ειηθφπηεξα θαη 10 αχξεο. Κε πεξηζζφηεξνπο απφ 400 ζπιιεθζέληεο θαη πνιιέο απψιεηεο θαη απφ ηηο δπν πιεπξέο, απηή ήηαλ ε βίαηε θακπή ζην αλαηνιηθνβεξνιηλέδηθν θίλεκα θαηαιήςεσλ. Ζ εθθέλσζε ηεο Mainzer Strasse θαηέδεημε κε ζαθήλεηα φηη ε επηινγή ηεο ζηξαηησηηθήο άκπλαο ησλ θαηαιήςεσλ είρε απνηχρεη. Απηή ε δηαπίζησζε νδήγεζε ηε πιεηνςεθία ησλ νκάδσλ ζε θαηεηιεκκέλα ζπίηηα λα βξεζνχλ ζην ηξαπέδη ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ. Θαηά ηε δηάξθεηα δηαπξαγκαηεχζεσλ ζε κηα ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή, έγηλαλ ζπκθσλίεο ρξήζεηο γηα ηελ πιεηνςεθία ησλ ζπηηηψλ κε ηηο αληίζηνηρεο ελψζεηο θαηνίθσλ. Ωζηφζν, φηαλ νη ηδηνθηεζίεο ηνπ Αλαηνιηθνχ Βεξνιίλνπ απνδφζεθαλ ζηνπο παιηνχο ηνπο ηδηνθηήηεο ή ζηνπο λεφηεξνπο θιεξνλφκνπο, απηέο νη ζπκβηβαζηηθέο ζπκθσλίεο δελ ζεσξνχληαλ πιένλ αμηφπηζηεο. Σηελ πεξίπησζε κηα ζεηξάο θαηαιήςεσλ, ε αιιαγή – αλαθαηαλνκή νδήγεζε ζε ζχγθξνπζε κε ηνπο ηδηνθηήηεο θαη ζε πεξηζζφηεξεο εθθελψζεηο ηε δεθαεηία ηνπ 1990.

[16]

Σε αληίζεζε κε ην θχκα ησλ θαηαιήςεσλ ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1980, νη εζσηεξηθέο ζπδεηήζεηο κεηαμχ ησλ «δηαπξαγκαηεπηψλ» θαη ησλ «κεδηαπξαγκαηεπηψλ» ζηηο θαηαιήςεηο ηνπ Αλαηνιηθνχ Βεξνιίλνπ παξέκεηλαλ πεξηνξηζκέλεο. Δηδηθά κεηά ηε δξακαηηθή εθθέλσζε ησλ θαηεηιεκκέλσλ ζπηηηψλ ηεο Mainzer Strasse κφλν ιίγεο θαηαιήςεηο αξλήζεθαλ λα απνδερηνχλ ηεο δηαπξαγκαηεπηηθή ιχζε. Απηή ε αιιαγή ζηάζεο είλαη εκθαλήο απφ ηελ αλαινγία ησλ πεξίπνπ 30 εθθελσκέλσλ ζπηηηψλ θαη ησλ 90 λνκηκνπνηεκέλσλ θαηά ηε δηάξθεηα απηήο ηεο πεξηφδνπ. Αλ θαη πεξίπνπ ηα ηξία ηέηαξηα φισλ ησλ ζπηηηψλ ζην Αλαηνιηθφ Βεξνιίλν έγηλαλ ζηαδηαθά αζθαιή κε ηηο δηαπξαγκαηεπηηθέο ζπκθσλίεο, ζην Γπηηθφ Βεξνιίλν ηε δεθαεηία ηνπ ‘80 ην αληίζηνηρν πνζνζηφ ήηαλ κφιηο κεηά βίαο πάλσ απφ ην 60%. Κεηά ηε λνκηκνπνίεζε πνιινί πξψελ θαηαιεςίεο μεθίλεζαλ λα θάλνπλ δνκηθέο βειηηψζεηο αθνινπζψληαο κελ ηηο δηθέο ηνπο ηδέεο αλαθαηλίζεσλ θαη επηδηνξζψζεσλ, αλέιαβαλ φκσο θαη ζπλνιηθέο επηζθεπέο, ζπρλά ζηα πιαίζηα δεκφζησλ αλαπηπμηαθψλ πξνγξακκάησλ. Θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1990 ε Γεξνπζία ηνπ Βεξνιίλνπ μφδεςε πάλσ απφ 250 εθαηνκκχξηα επξψ ζε απηφ πνπ ήηαλ γλσζηφ σο αλαπηπμηαθά πξνγξάκκαηα «απηνβνεζεηηθήο ζηεγαζηηθήο πνιηηηθήο». Σπλνιηθά πάλσ απφ 3.000 κνλάδεο αλαθαηλίζηεθαλ κε απηφλ ηνλ ηξφπν, πνιιέο απφ απηέο πξψελ θαηαιήςεηο. Κε βάζε ηηο ζπκθσλίεο κίζζσζεο ζηηο νπνίεο θαηέιεμαλ εδψ θαη πνιιά ρξφληα θαη σο απνηέιεζκα ησλ αλζξψπσλ πνπ έρνπλ κηα νπζηαζηηθή πξνζσπηθή ζπκκεηνρή ζηνλ εθζπγρξνληζκφ ησλ θηηξίσλ, ζχγρξνλεο ζπλζήθεο ζηέγαζεο δεκηνπξγήζεθαλ ζην πιαίζην απηψλ ησλ πξνγξακκάησλ. Σε κεξηθέο πεξηνρέο, ε αλαθαίληζε ησλ πξψελ θαηαιήςεσλ ήηαλ ην πξψην ζαθέο δείγκα ηεο αζηηθήο αλαλέσζεο ζηελ πξάμε.

Ένα νέο πολιηικό κίνημα πόληρ – επίλογορ Τα θηλήκαηα ζήκεξα αληηιακβάλνληαη θαη πάιη ηελ αζηηθή αλαδηάξζξσζε σο ζέκα, θαη έλα «θίλεκα ησλ ειεχζεξσλ ρσξψλ» θαίλεηαη λα αλαιακβάλεη ηηο εθθξεκφηεηεο πνπ άθεζε ην θίλεκα ησλ θαηαιήςεσλ ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1990. Σην Βεξνιίλν, απηά ηα ζέκαηα αλαβίσζαλ πξψηα ζηελ θακπάληα γηα έλα θνηλσληθφ θέληξν κεηαμχ 2001 θαη 2008. Ζ θηλεηνπνίεζε ελάληηα ζηελ εθθέλσζε ηνπ καθξνρξφληνπ house project ζηελ Yorckstrasse 59, φπσο επίζεο ε θαηάιεςε ηνπ πξψελ λνζνθνκείνπ Bethanien θαη ε ρξήζε ηνπ σο θνηλσληθφ θέληξν ,νη «εκέξεο δξάζεο θαηαιήςεσλ» πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζε νιφθιεξε ηελ Δπξψπε ην Απξίιην ηνπ 2008, ε πεηπρεκέλε θηλεηνπνίεζε γηα ηελ πηζαλή εθθέλσζε ηνπ θνηλσληθνχ θέληξνπ Köpi, νη κέξεο δξάζεο «ρεηξαθεηεκέλνπ ρψξνπ» ζηα ηέιε Καΐνπ αλαβίσζε ηε ζπδήηεζε ζρεηηθά κε ηελ αζηηθή αλαδηάξζξσζε θαη ηνπο ειεχζεξνπο ρψξνπο. Σήκεξα πνπ γξάθνληαη απηέο νη γξακκέο φζεο παιηέο θαηαιήςεηο δελ εθθελψζεθαλ έρνπλ λνκηκνπνηεζεί κε ηελ κεηεμέιημε ηνπο είηε ζε θαηνηθίεο ησλ παιηψλ θαηαιεςηψλ κεηά απφ ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηνπο ηδηνθηήηεο (ηδηψηεο ή θξάηνο) είηε ζε απηνδηαρεηξηδφκελα θνηλσληθά θέληξα αλνηρηά ζε ελαιιαθηηθά ξεχκαηα πνιηηηζκνχ κε απηνρξεκαηνδφηεζε απφ ηηο εθδειψζεηο ηνπο. Δλζσκάησζε ή σξίκαλζε? Γελ ζα ην απαληήζσ εγψ ηψξα, νχηε εδψ. Απηφ πνπ ζα ήζεια λα επηζεκάλσ είλαη φηη πξηλ 30 ρξφληα ελ κέζσ ςπρξνχ πνιέκνπ, αθφκε θαη ν αθξνδεμηφο Υπ.Δζσηεξηθψλ Ζ.lummer άθελε θάπνηα πεξηζψξηα δηαπξαγκάηεπζεο ζε ζρέζε κε ηε ζεκεξηλή καο ζπγθπβέξλεζε πνπ επαλαθέξεη ηε παξσρεκέλε κεδεληθή αλνρή [17]

Δπηκέιεηα : Θ. Παλφπνπινο Έλα-δχν-ηξία πνιιά επραξηζηψ ζην ζ. Φάξε Ιαδή γηα ηε ζπιινγή ηνπ πιηθνχ θαη ηηο πιεξνθνξίεο απφ ηελ αγαπεκέλε καο βφξεηα πφιε. ΠΖΓΖ: Α.Ζolm-A.Kuhn International Journal of Urban and Regional Research,. (2011)

[18]

Βερολίνο / Τempelhof: Μαθήμαηα από ένα δημουήθιζμα Ανταπόκριση από το Βερολίνο: Κonstantin Schlaucher/7.4.2014

Έλα θζηλνπσξηλό -κα ειηόινπζην- θπξηαθάηηθν πξσηλό ζην Βεξνιίλν απνθάζηζα λα γλσξίζσ, θάλνληαο κηα βόιηα κε κηα θαιή κνπ θίιε, ηελ θαηλνύξγηα κνπ γεηηνληά. “Θα πάκε λα ζνπ δείμσ ην Tempelhofer Feld, ζα μεηξειαζείο” κνπ είπε θαη αλεθνξίζακε ηελ Hermannstrasse. Η αιήζεηα είλαη όηη θαη κόλν ε δηαδξνκή πξνο ην Tempelhofer Feld κνπ ζύκηζε θάηη θπξηαθάηηθεο ζαινληθηώηηθεο βόιηεο πξνο ηελ ζάιαζζα. Έλαο ρσκαηόδξνκνο κε ιεύθεο δεμηά θαη αξηζηεξά θαη ζην ηέινο έλα ζεκείν ηνπ νξίδνληα. Η ζάιαζζα ζα έξζεη εύθνια ζην κπαιό ελόο κεηαλάζηε από ηελ Μεζόγεην σο πξώηε απάληεζε ζηελ εξώηεζε “Τη είλαη εθεί;” “Δθεί είλαη ην Tempelhofer Feld, 3.550.000 ηεηξαγσληθά κέηξα Φύζεο θαη ειεύζεξνπ ρώξνπ, κηα ηεξάζηηα αζηηθή παηδηθή ραξά!”

[19]

Καη θάπσο έηζη ήηαλ εθείλν ην θπξηαθάηηθν πξσηλό. Δθεί, πνπ παιηά βξίζθνληαλ ην ηζηνξηθό αεξνδξόκην Tempelhof ηνπ Βεξνιίλνπ, ζήκεξα ππάξρεη απηό ην “ρσξάθη”, κηα έμνδνο δηαθπγήο από ηελ θαζεκεξηλόηεηα ηεο αζηηθήο πνιενδνκίαο γηα πνιινύο Βεξνιηλέδνπο. Οη θάηνηθνη ηνπ Βεξνιίλνπ κπνξεί λα κελ έρνπλ ηελ δπλαηόηεηα ηεο πξόζβαζεο ζε αλνηρηή ζάιαζζα, αιιά αξέζθνληαη λα θάλνπλ Σεξθ κε έλα παλί θαη κηα ζαλίδα ηνπ ζθετη ζηνπο παιηνύο αεξνδηαδξόκνπο, όπνπ ην 1948/1949 πξνζγεηώλνληαλ ηα αεξνπιάλα ησλ δπηηθώλ, θάλνληαο δπλαηό ηνλ αλεθνδηαζκό ηνπ απνθιεηζκέλνπ νδηθά θαη ζηδεξνδξνκηθά Γπηηθνύ Βεξνιίλνπ κε ηα απαξαίηεηα πξντόληα, ε πεξίθεκε “γέθπξα αέξνο” (Luftbrücke). Φαξηαεηνί, αληί γηα αεξνπιάλα, θπξηαξρνύλ ζηνλ νπξαλό πάλσ από ην παιηό αεξνδξόκην ηνπ Βεξνιίλνπ, λένη θάλνπλ inline skate θαη jogging, νηθνγέλεηεο θάλνπλ πηθ ληθ ζην θαηαπξάζηλν ιηβάδη ηνπ Tempelhof θαη κεξηθνί κεξαθιήδεο έρνπλ ρηίζεη ηελ δηθή ηνπο πνιηηεία ιαραλόθεπσλ. Απηά ηα παξηέξηα θαη νη απηνζρέδηεο θαιύβεο από μύιηλεο παιέηεο θαη άιια αλαθπθιώζηκα πιηθά κε θάλνπλ λα ληώζσ ζαλ λα βξίζθνκαη ζην Σάτξ, παηξίδα ησλ αγαπεκέλσλ καο Φόκπηη. Δύθνια μερλάεη θαλείο όηη βξίζθεηαη 800 πεξίπνπ κέηξα από ην θέληξν ηεο πην ππθλνθαηνηθεκέλεο πεξηνρήο ηνπ Βεξνιίλνπ (Neukölln) θαη κνλάρα ε θεξαία ηνπ πύξγνπ ηεο Alexanderplatz πνπ γξαηζνπλάεη ηνλ νπξαλό ζνπ ζπκίδεη όηη θάπνπ εθεί έμσ ππάξρεη έλα ππθλνθαηνηθεκέλν θαη πνιύβνπν αζηηθό ηνπίν.

Γπξλώληαο πίζσ ζην πνιύβνπν αζηηθό ηνπίν, θαηεπζπλόκελνη πξνο ηελ έμνδν ηνπ δπλάκεη κεγαιύηεξνπ αζηηθνύ πάξθνπ ζηελ Δπξώπε -ελδερνκέλσο θαη ζηνλ θόζκν- πέθηνπκε ή θαιύηεξα πέθηνπλ πάλσ καο, δπν θπξίεο ληπκέλεο ζηα πξάζηλα θαη κε άγξηεο δηαζέζεηο πνιηηηθήο πξνπαγάλδαο. “Έρεηε ππνγξάςεη;” καο ξσηάεη ε κηα από ηηο δπν πξαζηλνληπκέλεο θπξίεο θαη πξνηνύ θαλ πξνιάβνπκε λα θνπλήζνπκε αξλεηηθά ηα θεθάιηα καο αξρίδεη ε έηαηξε λα καο εμεγεί ηελ θαηάζηαζε θαη ηνλ ιόγν ζπιινγήο ππνγξαθώλ. Απηό ην ππέξνρν αζηηθό ιηβάδη απνηειεί κέξνο ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ ηεο δεκνηηθήο αξρήο ηνπ Βεξνιίλνπ. 5000 ζπίηηα, κηα θεληξηθή βηβιηνζήθε θαη κηα ηερλεηή ιίκλε πξόθεηηαη γηα αξρή λα θαιύςνπλ έλα κέξνο ηνπ Tempelhofer Feld. “Α, θξίκα” ζθέθηνκαη θαη ηνπο ξσηώ πνηνί είλαη θαη ηη αθξηβώο ζέινπλ από εκάο λα ππνγξάςνπκε.

[20]

Η πξσηνβνπιία 100% Tempelhof, είλαη κηα νκάδα πνιηηώλ, άιινη πνιηηηθνπνηεκέλνη πξνεξρόκελνη θπξίσο από ηα θόκκαηα ησλ Πξαζίλσλ, ηεο Αξηζηεξάο θαη ησλ Πεηξαηώλ θαη άιινη απιώο αλήζπρνη-ελεξγνί πνιίηεο απνθάζηζαλ λα νξγαλώζνπλ κηα θακπάληα ζπιινγήο ππνγξαθώλ κε ζηόρν ηελ αίηεζε γηα δηεμαγσγή δεκνςεθίζκαηνο. Έλα δεκνςήθηζκα ζρεηηθά κε ην κέιινλ ηνπ Tempelhofer Feld, όπνπ νη πνιίηεο ζα πξέπεη λα απνθαζίζνπλ κε λαη ή όρη, γηα ην αλ επηζπκνύλ ηελ πινπνίεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο νηθνδόκεζεο ελόο κέξνπο ηνπ “αζηηθνύ ρσξαθηνύ” ή αλ αληηηίζεληαη ζε απηήλ. Σαλ ηδέα ε δηεμαγσγή ελόο δεκνςεθίζκαηνο κε γνεηεύεη. Με ελεκεξώλνπλ όηη εκεξνκελία δηεμαγσγήο ελδέρεηαη λα είλαη ίδηα κε ηελ εκεξνκελία ησλ επξσεθινγώλ θαη αθνύ ηνπο εμεγώ όηη έρσ δηθαίσκα ςήθνπ, όληαο κηζόο γεξκαλόο, βάδσ ηελ ππνγξαθή κνπ. “Η πξώηε κνπ ελέξγεηα άζθεζεο πνιηηηθήο ζηελ πξσηεύνπζα ηεο Γεξκαλίαο” ζθέθηεθα.

Λίγεο βδνκάδεο πξηλ ηελ θαηαιεθηηθή εκεξνκελία ζπιινγήο ππνγξαθώλ γηα ηελ δηεμαγσγή δεκνςεθίζκαηνο θαη ε πόιε ληώζσ όηη βξίζθεηαη ζε πξνεθινγηθή πεξίνδν. Δζεινληέο ζπιιέγνπλ ππνγξαθέο ζε ζηαζκνύο ηνπ ειεθηξηθνύ, νη γείηνλεο από ην δηπιαλό δηακέξηζκα κε ξσηνύλ αλ έρσ ππνγξάςεη. Σην Παλεπηζηήκην όπνπ ε πνιηηηθή ζπάληα απνηειεί ζέκα ζπδεηήζεσλ παξαηεξώ όηη θάηη επηηέινπο θηλείηαη πνιηηηθά, θαηλόκελν ζπάλην γηα ην άιινηε θαπηό πνιηηηθά Διεύζεξν Παλεπηζηήκην ηνπ Βεξνιίλνπ (FU Berlin) θαη νξηζκέλνη ζπκθνηηεηέο ζπιιέγνπλ ππνγξαθέο γηα ηελ δηεμαγσγή ηνπ δεκνςεθίζκαηνο! Αθόκα θαη ζε δηάθνξα θαθέ ηεο -κνδάηεο πιένλ- πεξηνρήο ηνπ Neukölln πνιιέο θνξέο, δίπια ζηνλ θαηάινγν, ππάξρεη θαη ιίζηα ζπιινγήο ππνγξαθώλ. Καη εκέλα, ζαθώο, κε έρεη επεξεάζεη όιε απηή ε ηζηνξία. Δπηζθέθηεθα ηελ ζειίδα ζην Internet θαζώο θαη ζηα άιια κέζα θνηλσληθή δηθηύσζεο (facebook, twitter) θαη παξαθνινπζώ θάζε ηόζν ην ειεθηξνληθό κέηξεκα ησλ ππνγξαθώλ. Οη επηζθέςεηο κνπ πιένλ ζην Tempelhofer Feld έρνπλ γίλεη πην ζπρλέο, θαζώο θάζε θνξά πνπ θάπνηνο θίινο κνπ κε επηζθέπηεηαη ηελ γεηηνληά κνπ βξίζθσ ηελ επθαηξία λα ηνλ μελαγήζσ ζην “ρσξάθη κε ηνπ ραξηαεηνύο θαη ζηελ γσληά κε ηνπο κπαμέδεο θαη ηα ζπηηάθηα ησλ ρόκπηη” θαη ζαθώο θαη ζην ηέινο ελεκεξώλσ γηα ηελ θακπάληα ζπιινγήο ππνγξαθώλ. Σην ηέινο είηε ππνγξάθνπλ ζηελ έμνδν ηνπ πάξθνπ ή αλ δελ έρνπλ δηθαίσκα ςήθνπ απιώο παίξλνπλ κηα ιίζηα θαη γίλνληαη νη ίδηνη “θπλεγνί ππνγξαθώλ”.

[21]

Καη ηδνύ, εθεί πνπ ηηο πεξηζζόηεξεο θνξέο ην ζέκα ζπδήηεζεο ζηα δείπλα (dinet) ζε θηιηθά ηξαπέδηα ήηαλ ηα λέα κπαξ θαη θιακπ πνπ αλνίγνπλ ζπλερώο ζην Kreuzkölln, ε πνιηηηθή θαηάζηαζε ζηελ Διιάδα -όηαλ νη ζπλδεηπλόηεο ήηαλ Έιιελεο- ή ην ζέκα ησλ ηηκώλ ησλ ελνηθείσλ θαη ηεο γξήγνξεο θνηλσληθνδεκνγξαθηθήο αιιαγήο ησλ πεξηνρώλ ζην Βεξνιίλν ιόγσ ηεο αλάπιαζεο. Απηή ηελ θνξά 10 κέξεο κόιηο πξηλ ηελ εκεξνκελία ιήμεο ηεο ζπιινγήο ππνγξαθώλ ην θεληξηθό ζέκα ζπδήηεζεο ζην ηξαπέδη ήηαλ πνιηηηθό· ην Tempelhofer Feld θαη ην δεκνςήθηζκα. Δθείλν ην βξάδπ ζε έλα ζπίηη ζην Kreuzberg, δέθα λένη κε δηαθνξεηηθέο θνπιηνύξεο αιιά θαη πνιηηηθέο ηαπηόηεηεο αληάιιαμαλ, εληειώο αλαπάληερα θαη απζόξκεηα, απόςεηο γηα έλα ζέκα πνιηηηθήο, ην νπνίν ηνπο αθνξνύζε άκεζα. Ο Christian ππνζηήξημε όηη απηή ηελ ζηηγκή ζην Βεξνιίλν ππάξρεη κεγάιν πξόβιεκα κε ηα ιίγα δηαζέζηκα δηακεξίζκαηα κε απνηέιεζκα λα απμεζνύλ ηα ελνίθηα ηελ ηειεπηαία δηεηία θαηαθόξπθα. Δπίζεο, ην Βεξνιίλν είλαη κηα πόιε πνπ ρξσζηά (ε Διιάδα ηεο Γεξκαλίαο) θαη ε ρξήζε ηνπ Tempelhofer Feld γηα εξγαζίεο νηθνδόκεζεο θαη εθκεηάιιεπζεο από ηδηώηεο ζα έθεξλε έζνδα, ηα νπνία ζα κεηξίαδαλ ηα έμνδα ζπληήξεζεο ηνπ πάξθνπ. Ακέζσο, ε Marlene ακθηζβήηεζε ηηο θαιέο πξνζέζεηο ηηο Γεξνπζίαο γηα νηθνδόκεζε λέσλ θαηνηθηώλ κε ρακειά ελνίθηα πξνζηηώλ νηθνλνκηθά ζηνλ θόζκν, θαζώο ε κέρξη ζηηγκήο πνιηηηθή πνπ αθνινπζήζεθε κε ηδησηηθνπνίεζε εξγαηηθώλ θαηνηθηώλ ήηαλ ζηελ αθξηβώο αληίζεηε θαηεύζπλζε. “Σπίηηα λαη, αιιά ζπίηηα γηα πνηνύο; Με ηη ελνίθηα; Απηνί ζα ρηίζνπλ πινύζη α ιόθηο κε ηεξάζηηα κπαιθόληα κε ζέα ζην Tempelhof. Καη όια απηά πνύ; Σην Neukölln! Λεο θαη δελ ππάξρνπλ αιινύ ειεύζεξνη ρώξνη γηα ρηίζηκν!” Υπνζηήξημε όηη ε νηθνδόκεζε κηα θεληξηθήο βηβιηνζήθεο ζηελ άθξε ηνπ Βεξνιίλνπ κόλν θεληξηθή δελ ζα ήηαλ θαη πξόηεηλε λα θάλνπλ πνιιέο κηθξέο ζε δηαθνξεηηθέο πεξηνρέο ηνπ Βεξνιίλνπ. “Πνιύ θνβάκαη όηη ζα θαηαιήμνπκε ζε έλα λέν παλάθξηβν έξγν πνπ δελ ζα πινπνηεζεί πνηέ όπσο ην λέν αεξνδξόκην ηνπ Brandenburg.” Η αιήζεηα είλαη όηη απηή ηελ νπηηθή δελ ηελ είρα ζθεθηεί θαη όηη κέρξη ζηηγκήο ηα επηρεηξήκαηα θαηά ηεο νηθνδόκεζεο ηνπ ρσξαθηνύ ήηαλ θπξίσο νηθνινγηθήο επαηζζεζίαο, όπσο ε ζέζε πνπ ππνζηήξημε ν Florian, πνιηηηθνπνηεκέλνο ζην θόκκα ησλ Πξαζίλσλ. Γύν ζηξαηόπεδα αληηπαξάζεζεο ζρεηηθά κε ην κέιινλ ηνπ παιηνύ αεξνδξνκίνπ ζρεκαηίζηεθαλ ζην δείπλν εθείλν ην βξάδπ. Ή κήπσο ήηαλ απιώο δπν πιεπξέο ζε έλα θνηλό ζηξαηόπεδν; Μήπσο [22]

ηειηθά ην λα παξακείλεη ην Tempelhofer Feld όπσο είλαη, 100% Tempelhofer Feld, είλαη ηειηθά έλαο κόλν ζηόρνο ηεο πξσηνβνπιίαο ησλ πνιηηώλ; Καλείο από ηνπο ζπλδεηπλόηεο δελ ηάρζεθε αλνηρηά θαηά ηεο δηεμαγσγήο ηνπ δεκνςεθίζκαηνο· αληίζεηα ζπκθώλεζαλ όηη είλαη κηα δίθαηε ιύζε. Θα ζπκπιεξώζσ εγώ κε ηελ ζεηξά κνπ όηη όρη κόλν σο ιύζε, αιιά θαη σο δηαδηθαζία έρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία. Σπάληα απνηειεί ζην Βεξνιίλν ε πνιηηηθή ζέκα ζπδήηεζεο κεηαμύ αλζξώπσλ πνπ δελ γλσξίδνληαη κεηαμύ ηνπο. Η πιεξνθόξεζε, ε αληαιιαγή απόςεσλ ζρεηηθά κε έλα πνιηηηθό δήηεκα, ε ζπκκεηνρή ζε κηα ζπδήηεζε ή θαη ε πην ελεξγή ελαζρόιεζε κε ζέκαηα άκεζνπ θνηλσληθνύ ελδηαθέξνληνο θαίλεηαη λα είλαη ήδε ηα πξώηα θέξδε από απηήλ ηελ θακπάληα ζπιινγήο ππνγξαθώλ γηα ηελ δηεμαγσγή δεκνςεθίζκαηνο. Endlich, δειαδή επηηέινπο, έρεη αλνίμεη έλαο δεκόζηνο δηάινγνο γηα ζέκαηα πνπ αθνξνύλ ηνπο πνιίηεο, όρη ζε επίπεδν ΜΜΔ, αιιά πξαγκαηηθά κεηαμύ ησλ πνιηηώλ. Μπνξεί ην ζθάλδαιν παξαθνινύζεζεο ηεο θαγθειάξηνπ Μεξθει από ηελ NSA λα θπξηαξρεί ζηα ΜΜΔ, αιιά ιίγε επίδξαζε έρεη άκεζα ζηελ δσή ησλ Βεξνιηλέδσλ, ζε αληίζεζε κε ην ζρέδην νηθνδόκεζε ηνπ Tempelhofer Feld. Όρη κόλν ζην Βεξνιίλν, αιιά θαη ζε άιιεο γεξκαληθέο πόιεηο, έρνπλ δηεμαρζεί ηα ηειεπηαία ρξόληα δεκνςεθίζκαηα ζρεηηθά κε ηελ ελεξγεηαθή πνιηηηθή ηεο πόιεο (Ακβνύξγν), ζρεηηθά κε ηελ θαηάζεζε ππνςεθηόηεηαο γηα ηνπο Οιπκπηαθνύο αγώλεο (Μόλαρν) θαη ζρεηηθά κε ηελ θαηαζθεπή ελόο πνιπδάπαλνπ ζηδεξνδξνκηθνύ ζηαζκνύ (Σηνπηγθάξδε). Η πξσηνβνπιία γλσζηή σο Stuttgart 21 αλ θαη εθθξάζηεθε εθινγηθά ζηηο εθινγέο ηνπ θξαηηδίνπ ηεο Βαδεο Βπηηεκβέξγεο ην 2010 κε ηελ αλαπάληερε ήηηα ησλ Φξηζηηαλνδεκνθξαηώλ από ηνπο Πξαζίλνπο, κεηά από 65 ρξόληα εγεζίαο, ηειηθά δελ θαηάθεξε λα αλαηξέςεη ηα ζρέδηα θαηαζθεπήο ηνπ θαηλνύξγηνπ ζηδεξνδξνκηθνύ ζηαζκνύ θαζώο εηηήζεθε ζην δεκνςήθηζκα. “Κεξδηζκέλνη αλεμαξηήησο ηνπ απνηειέζκαηνο βγήθαλ νη πνιίηεο ηεο Βάδε Βπξηεκβέξγεο θαη ε πξσηνβνπιία Stuttgart 21. Απηή ε ελέξγεηα απνηέιεζε από ηελ κηα παξάδεηγκα θαη έηζη έγηλαλ ζηελ ζπλέρεηα θαη άιια δεκνςεθίζκαηα ζε ηνπηθό επίπεδν γηα ζέκαηα άκεζνπ ελδηαθέξνληνο, όπσο εδώ ζηελ Φατδειβέξγε, γηα ηελ αλαθαηαζθεπή ηνπ “Μεγάξνπ Μνπζηθήο” ηεο πόιεο. Από ηελ άιιε, ζα λα έρνπλ γίλεη ιίγν πην ελεξγνί νη πνιίηεο.” Με απηά ηα ιόγηα αμηνινγεί ν θίινο κνπ Theofilos ην απνηέιεζκα ηεο όιεο δηαδηθαζίαο κε αθνξκή ηελ δηακαξηπξία γηα ηελ θαηαζθεπή ελόο λένπ ζηδεξνδξνκηθνύ ζηαζκνύ. “Αξρή κηαο λέαο παξάδνζεο;” ζθέθηνκαη εγώ. Μεηά από ρξόληα λενθηιειεύζεξεο μέλεο πξνο ηελ θνηλσλίαο πνιηηηθήο παξαζθελίνπ κήπσο αξρίδνπλ πιένλ νη γεξκαληθέο πόιεηο λα αιιάδνπλ ζειίδα θαη λα θαηεπζύλνληαη πξνο κηα δεκνθξαηηθόηεξε πνιηηηθή αλάπηπμεο, όπνπ νη πνιίηεο ζα έρνπλ πην ελεξγό ξόιν; Η πξσηνβνπιία 100% Tempelhof πέηπρε ηνλ ζηόρν ηεο θαη θαηάθεξε λα ζπιιέμεη 185.328 ππνγξαθέο, 11.211 παξαπάλσ από όζεο απαηηνύληαλ γηα ηελ δηεμαγσγή ηνπ δεκνςεθίζκαηνο. Σηηο 25.05.2014 νη πνιίηεο ηνπ Βεξνιίλνπ ζα έρνπλ ηελ δπλαηόηεηα λα απνθαζίζνπλ κέζσ δεκνςεθίζκαηνο γηα ην κέιινλ ηνπ Tempelhofer Feld.

[23]

[24]

Ai Weiwei Commemorates Lost Refugees in Berlin

photo: mompl / CC Visitors of the Gendarmenmarkt in Berlin could witness a quite spectacular event this past weekend. Worldrenowned Chinese artist Ai Weiwei, who recently set up his base in Berlin, transformed the columns of the Konzerthaus into pillars of refugees by covering them with thousands of orange life vests that got stranded on the beach of the island Lesbos. The installation is part of the film gala “Cinema for Peace” that is happening today (February 15, 2016) and will be on site until the Tuesday after. It’s a rare opportunity to see a sight-specific artwork of Ai Weiwei in Berlin, so you should definitely go see it live if you can.

With the installation the activist and artist wants to draw attention to the horrible suffering the refugees have to go through while escaping from the devastating situations in their home countries. It’s impressive and [25]

deeply moving – a bitter but necessary reminder of what is still going on every day not to far from the safety of our own homes.

[26]

[27]

[28]

«Η Ελλάδα δεν είναι μόνη ηης»: Βίνηεο & θφηογραθίες από ηην πορεία αλληλεγγύης ζηο Βερολίνο Μαδηθή ε ζπγθέληξσζε έμσ από ην γεξκαληθό ππνπξγείν Οηθνλνκηθώλ ζην Βεξνιίλν θαη ε πνξεία κέρξη ηελ Πύιε ηνπ Βξαδεκβνύξγνπ, ηηο νπνίεο δηνξγάλσζαλ ην Die Linke, ην Podemos, ν ΢ΤΡΗΕΑ θαη δεθάδεο γεξκαληθέο νξγαλώζεηο, θαζώο θαη νκνγελώλ

Όπσο αλαθέξεη ην ruptlytv, εθαηνληάδεο δηαδεισηέο ζπκκεηείραλ ζηελ πνξεία αιιειεγγύεο ζηελ Διιάδα, πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηε γεξκαληθή πξσηεύνπζα. ΢πκκεηείραλ ζπλδηθάηα θαη ππνζηεξηθηέο ηνπ ΢ΤΡΗΕΑ θαη ηνπ Ηζπαληθνύ Podemos. Οη ζπκκεηέρνληεο θξαηνύζαλ πάλσ πνπ έγξαθαλ «Σίλνο είλαη ην θηαίμηκν» θαη « Πνιεκήζηε ηνπο εγθιεκαηίεο ησλ επξσπατθώλ ηξαπεδώλ» ελώ θπξηαξρνύζαλ λα κελύκαηα αιιειεγγύεο ζηνλ ειιεληθό ιαό θαη θαηαδίθεο ηεο ιηηόηεηαο. Μεηά ηελ πνξεία, ε νπνία πξνεηνηκάδεηαη ζε θιίκα αηζηνδνμίαο, πξαγκαηνπνηήζεθε εθδήισζε κε ειιεληθά ηξαγνύδηα ηνπ Μίθε Θενδσξάθε, πνπ ζα εξκελεύζεη ε Διίλα ΢θαξπαζηώηε. Όπσο αλαθέξεη ε ζπιινγηθόηεηα Real Democracy Now! Berlin/GR, ζηελ πνξεία πνπ θαηέιεμε ζηελ Πύιε ηνπ Βξαδεκβνύξγνπ ζηάιζεθε μεθάζαξν κήλπκα αιιειεγγύεο ζηνλ [29]

ειιεληθό ιαό κε αίηεκα ηε δηαγξαθή ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο θαη άκεζν ηεξκαηηζκό ηεο δηάζσζεο ησλ ηξαπεδώλ εηο βάξνο ησλ ιαώλ

[30]

Το κάλεζμα ηης Ελληνικής Κοινόηηηας: H ςήθηζε ηνπ Μλεκνλίνπ ην Μάε ηνπ 2010 δηαλνίγεη κηα λέα ζπείξα ζηελ ζύγρξνλε ειιεληθή ηζηνξία. Μέζα ζηε δίλε ηεο λέαο θαηάζηαζεο ζηξνβηιίδεηαη ην ζπληξηπηηθά [31]

κεγαιύηεξν κέξνο ηνπ ειιεληθνύ ιανύ, ηόζν εληόο ηεο Διιάδαο όζν θαη ζην εμσηεξηθό. Ωο θνηλόηεηα κεηαλαζηώλ έρνπκε θαηά ηε δηάξθεηα ησλ κλεκνληαθώλ ρξόλσλ δερζεί ρηιηάδεο λεν-κεηαλάζηεο πνπ αλαγθάζηεθαλ λα θύγνπλ από ηελ Έιιάδα γηα λα επηβηώζνπλ. Ζ ηνκή απηή όκσο εθηόο από θηώρεηα θαη εμαζιίσζε γελλά θαη λέεο δπλαηόηεηεο. Όζνλ αθνξά εκάο γλσξίδνπκε όηη γηα λα αληηκεησπηζηεί ην πξόβιεκα ηεο κεηαλάζηεπζεο δελ αξθνύλ εκίκεηξα θαηά ηεο ιηηόηεηαο. Γηα καο ην ηη είλαη ξεαιηζηηθό θξίλεηαη κε βάζε ηηο αλάγθεο καο. Δμ απηνύ ηνπ ιόγνπ νξγαλσλόκαζηε έρνληαο άκεζε ζπλείδεζε ησλ αλαγθώλ καο θαη αγσληδόκαζηε γηα: 1. Όρη ζηνπο εθβηαζκνύο ηεο ΔΔ ,ηεο ΔΚΣ θαη ηνπ ΓΝΣ.

2. Άκεζε θαηάξγεζε ησλ Μλεκνλίσλ θαη ησλ εθαξκνζηηθώλ ηνπο λόκσλ, πνπ γέλλεζαλ ηελ κεηαλάζηεπζε - Ορη ζε λέα Μλεκόληα 3. Με αλαγλώξηζε θαη δηαγξαθή ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο, ην νπνίν έρνπκε ήδε πιεξώζεη κηα θαη δπν θνξέο- Σν ρξένο λα πιεξώζνπλ νη έιιελεο θαη μέλνη ηξαπεδίηεο πνπ όια απηά ηα ρξόληα θεξδνζθνπνύλ ζηηο πιάηεο ησλ ιαώλ Μεηά ηηο εθινγέο ηεο 25εο Ηαλνπαξίνπ ην ειιεληθό δήηεκα επαλέξρεηαη ζηελ επξσπατθή πνιηηηθή ζθελή. Παξάιιεια ζηελ Γεξκαλία πνιιαπιαζηάδνληαη νη δξάζεηο αιιειεγγύεο πξνο ηνλ ειιεληθό ιαό ζηηο νπνίεο ε ΔΚΒ ζα ζπκκεηάζρεη θαη ζα επηρεηξήζεη λα ζέζεη ην παξαπάλσ πνιηηηθό πιαίζην νύησο ώζηε απηέο λα είλαη ζην κέηξν ηνπ δπλαηνύ πνιηηηθά απνηειεζκαηηθέο. Ζ λίθε καο απέλαληη ζηηο αληηιατθέο πνιηηηθέο ησλ ηειεπηαίσλ ρξόλσλ ησλ ειιεληθώλ θπβεξλήζεσλ θαη ηεο ΔΔ ζα είλαη λίθε όισλ ησλ ιαώλ ηεο Δπξώπεο. Απεπζπλόκαζηε ζηνλ έιιελα κεηαλάζηε, πνπ δεη θαη εξγάδεηαη ζην Βεξνιίλν θαη ηνπ ιέκε όηη δελ αξθεί ε αγαλάθηεζε... θαη ε ειπίδα πξέπεη λα έρεη πάληα πξνζαλαηνιηζκό θαη ην κέζν γηα λα πινπνηεζεί είκαζηε εκείο νη ίδηνη. Απεπζπλόκαζηε ζηνλ Γεξκαλό εξγαδόκελν, θαη ηνπ ιέκε όηη ν ειιεληθόο ιαόο ηα ηειεπηαία 5 ρξόληα έρεη ππνζηεί πξσηνθαλή θησρνπνίεζε ,ελώ ηα «παθέηα ζσηεξίαο» πήγαλ ζηα ηακεία ησλ ηξαπεδώλ. Ωο ΔΚΒ θαινύκε όιν ηνλ ιαό ζηελ ζπγθέληξσζε αιιειεγγύεο πνπ δηνξγαλώλνπλ γεξκαληθέο νξγαλώζεηο ην ΢άββαην, 14 Μαξηίνπ, ώξα 15:00 ζην Bundesfinanzministerium, Wilhelmstrasse 97.

[32]

Το κάλεζμα ηφν Podemos Berlin: Ζ Διιάδα δελ είλαη κόλε ηεο !! ΢ηηο 14 Μαξηίνπ ζηηο 15:00 έμσ από ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθώλ, Wilhelmstrasse 97, άλζξσπνη όισλ ησλ εζληθνηήησλ δηαδειώλνπλ γηα ηελ αληηδεκνθξαηηθή πνιηηηθή ηεο αλαγθαζηηθήο ιηηόηεηαο ζηελ ΔΔ. Πάλσ από ην 90% ησλ "δαλείσλ δηάζσζεο» ηεο ηξόηθα (ΔΔ, ΔΚΣ θαη ΓΝΣ) έρνπλ πάεη γηα λα ζσζνύλ νη κεγάιεο ηξάπεδεο θαη ηα hedge funds - όρη νη Έιιελεο. Οη πεξηθνπέο δαπαλώλ, κηζζώλ θαη ζπληάμεσλ έρνπλ κόλν βαζύλεη ηελ θξίζε. Απηό κε ηε ζεηξά ηνπ απεηιεί λα βπζίζεη ηελ Δπξώπε ζε κηα επηθίλδπλε ύθεζε. Ο ππνπξγόο Οηθνλνκηθώλ ΢όηκπιε ςεύδεηαη όηαλ ιέεη όηη ε Διιάδα είλαη ήδε θαιύηεξα. Σίπνηα δελ έρεη βειηησζεί. Μεηαμύ 2007 θαη 2014 ε ειιεληθή νηθνλνκία ζπξξηθλώζεθε θαηά 25%. Σν δεκόζην ρξένο απμήζεθε από € 240 δηζεθαηνκκύξηα (107% ηνπ ΑΔΠ) ζε 318 δηζεθαηνκκύξηα επξώ (175%). Απηόο είλαη ν ιόγνο γηα ηνλ νπνίν ζπλδηθαιηζηηθά ζσκαηεία θαη νηθνλνκνιόγνη δηεζλώο απαηηνύλ ξήμε κε ηελ πνιηηηθή ηεο αλαγθαζηηθήο ιηηόηεηαο θαη ηνλ εθβηαζκό. Δπίζεο θηλεηνπνηνύκαζηε ζηε Φξαλθθνύξηε ζηηο 18 Μαξηίνπ γηα λα ιάβνπκε κέξνο ζηηο δηαδειώζεηο ηνπ Blockupy ελάληηα ζηε ζεκεξηλή ΔΔ, πνπ ζηεξίδεη ηηο πνιπεζληθέο εηαηξείεο, ηηο ηξάπεδεο θαη ηνπο επελδπηέο, ελώ επηηίζεηαη ζην θξάηνο πξόλνηαο θαη απμάλεη ηελ θηώρεηα! Όρη κόλν ζηελ Διιάδα, αιιά ζε όιε ηελ Δπξώπε!

[33]

[34]