buropresentatie

LOGO’S

BASF NEDERLAND B.V.

Sociaal jaarverslag 2011 BASF in Nederland

www.8ontwerp.nl

ColoFon oPdRAChTgEVER Directies bedrijven BASF-groep in Nederland Postbus 1019 6801 MC Arnhem CoöRdInATIE Lars Alberts, afdeling Communicatie BASF Nederland B.V. TEkSTEn Rick janssen teksten & Vertalingen Afdeling Communicatie BASF Nederland B.V. VoRMgEVIng 8ONtWERP, Arnhem FoTogRAFIE Fotografie Bas van Spankeren De foto’s voor deze publicatie zijn gemaakt op de BASF Nederland locatie in De Meern.

dRukWERk Drukkerij Advadi, Westervoort oPlAgE Het sociaal jaarverslag verschijnt in een oplage van 300 gedrukte exemplaren en als interactieve PDF oP dE FoTo (in volgorde van verschijnen) Marcel Roosenhoff, Bart Reijm, Ernst Boerman, Frederik van Laar, Ronald van Soest, thomas Wijnen, john van Rhee, Sharma Kamta, Paul van Schaik, Hemradj Bihari, Paul thomassen, Stephan Soesbergen en Sander Scholenaar.

Hoewel bij deze publicatie de uiterste zorg is nagestreefd, kan voor eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden auteur(s), deswege geen aansprakelijkheid, noch voor schade, van welke aard ook, die het directe of indirecte gevolg is van handelingen en/of beslissingen die (mede) gebaseerd zijn op de informatie in deze uitgave.

juli 2012

Wij wensen u en uw familie prettige feestdagen en een voorspoedig en gelukkig 2012 Wir wünschen Ihnen und Ihrer Familie angenehme Feiertage und ein glückliches 2012 We wish you and your family happy holidays and a happy and prosperous 2012 Nous vous présentons nos meilleurs voeux, à l`occasion de la Nouvelle Année

AAnTAl MEdEWERkERS

Directie en medewerk(st)ers BASF Nederland B.V.

2009

2010

2011

2009

MAnnEn

24 jAAR OF jONgER 25 t/M 34 jAAR 35 t/M 44 jAAR 45 t/M 54 jAAR 55 jAAR OF OUDER

BASF Nederland B.v. | locatie De Meern

groeiende productie in veilige omgeving In de Meern worden hoogwaardige katalysatoren voor de procesindustrie ontwikkeld en geproduceerd, die worden gebruikt in de chemische, petrochemische, voedingsmiddelen en farmaceutische industrie.

Na een zwakke start werd 2011 alsnog een succesvol jaar voor De Meern, omdat de productie in het derde en vierde kwartaal zeer sterk aantrok. “Iedereen moest een paar tandjes bijzetten en dat gebeurde gelukkig ook,” zegt locatiemanager Guy Luyckx. “voor het eerst sinds jaren hebben we zelfs weer nieuw personeel aangetrokken, zij het voorlopig op tijdelijke basis.” Ook het aantal faciliteiten wordt uitgebreid om de groeiende vraag aan te kunnen.

“Daarbij gaat het onder meer om machines en andere productiemiddelen, maar we hebben ook grond aangekocht voor de bouw van een nieuw magazijn.”

Veiligheid en gezondheid Ondanks de productiegroei in de tweede helft van 2011 lag ook dit jaar onverminderd de nadruk op veiligheid, gezond-

4

SOCIAAL jAARvERSLAG 2011 | BASF IN NEDERLAND

heid en duurzaamheid. “Zo is er een begin gemaakt met de implementatie van technische maatregelen tegen de blootstelling aan gevaarlijke stoffen,” aldus Luyckx. “Het hele pakket is goedgekeurd en veel maatregelen zijn al doorgevoerd. De rest wordt in 2012 geïmplementeerd.”

Ook is er in 2011 een nieuwe centrale verlaadplaats aangelegd voor het lossen van tankwagens. “Dat gebeurde eerst op verschillende locaties op de site, nu hebben we dit gecentraliseerd en gemoderniseerd. Dit komt de veiligheid ten goede.” Binnen het managementteam stond veiligheid eveneens maandelijks op de agenda. Daarbij werd er speciale aandacht geschonken aan de opvolging van voorvallen met extra risicopotentieel. Daarnaast was er een project voor de naleving van BRZO-regels voor de preventie en beheersing van zware ongevallen.

AAnTAl MEdEWERkERS

2010

2011

2009

VRouWEn

lEEFTIjdSoPBouW 2011

1

2 jAAR OF MINDER

21

3 t/M 5 jAAR

86

6 t/M 10 jAAR

89

11 t/M 20 jAAR

32 229

2010

2011

ToTAAl

dIEnSTTIjdSoPBouW 2011

zIEkTEPERCEnTAgES

27 45 49

2009

2010

2011

49

21 t/M 30 jAAR

45

31 jAAR OF LANgER AAnTAl MEdEWERkERS

14 229

Speerpunten 2012 · Investeren in technische processen voor zowel EHS als business · Uitwerken strategie voor de site · Implementeren nieuw opleidingstraject (verzorgd door vAPRO) · Implementeren geharmoniseerde arbeidsvoorwaarden/EPMS · voorbereiding op centralisatie personeelsadministratie · Uitvoering Global Employee Survey

druk jaar “Met 3,7% was het ziekteverzuimpercentage net als vorig jaar behoorlijk laag voor een productielocatie,” zegt HRmanager jaap verweij, die met zijn afdeling eveneens terugkijkt op een druk jaar. “Zo kwam het overleg over de harmonisering van de arbeidsvoorwaarden in de afrondende fase terecht en werd het wervingsbeleid gecentraliseerd. Dit houdt in dat de voorselectie voortaan in Berlijn plaatsvindt.” Daarnaast stapte de hele organisatie, dus ook De Meern, over op het salarissysteem RAET. “voor ons was de overgang niet zo groot als voor sommige andere BASF-bedrijven, omdat wij al met RAET werkten,” aldus verweij. “Toch was het even wennen, omdat er nu een nieuwe versie wordt gebruikt.”

Promotionele activiteiten Naast alle operationele werkzaamheden ruimde de locatie De Meern ook tijd in voor promotionele activiteiten. Zo was er een drukbezochte open dag en sponsorde BASF de musical over Madame Curie, die lokale basisschoolkinderen liet kennismaken met de chemie.

SOCIAAL jAARvERSLAG 2011 | BASF IN NEDERLAND

5

BASF NEDERLAND B.V.

noses love fresh paint ®

Verven op waterbasis die onze hars Acronal ECO* bevatten zijn eenvoudig toe te passen. De verf ruikt niet, dus u kunt een kamer schilderen en binnen een uur alweer in gebruik nemen. Verse verf die niet stinkt is niet langer een tegenstelling: bij BASF creëren we chemie. www.basf.com/chemistry

BASF Nederland B.V. would like to wish you a pleasant concert.

BASF Nederland B.V. wenst je een fijne voorstelling!

www.basf.nl * Het merk Acronal® ECO wordt alleen in Azië gebruikt.

BASF heeft locaties in het hele land: Arnhem-De Meern-Maastricht-Nijehaske-Oosterhout Kijk op www.basf.nl voor meer informatie

BASF Nederland B.V. wenst jullie veel succes bij de ‘Open Nederlandse Chemie Sportdagen’.

noses love fresh paint ®

Verven op waterbasis die onze hars Acronal ECO* bevatten zijn eenvoudig toe te passen. De verf ruikt niet, dus u kunt een kamer schilderen en binnen een uur alweer in gebruik nemen. Verse verf die niet stinkt is niet langer een tegenstelling: bij BASF creëren we chemie. www.basf.com/chemistry

BASF Nederland B.V. wenst je een fijne voorstelling! * Het merk Acronal® ECO wordt alleen in Azië gebruikt.

PROVINCIE GELDERLAND

Van het alledaagse en het sublieme Elbert van der Linden

AT I E

W

EuRO

ONI GIS N

OL

VOOR W

EuRO

OL

VOOR

ONTVANG

500

500

AT I E

ONTVANG

ONI GIS N

R GELD! E D N I M N MET STOKE

Over smaak en schoonheid

VRAAG dE SubSIdIE VOOR WONINGISOLATIE AAN bIj uW GEmEENTE WWW.ARNhEm.NL

WARM

Een goede vraag Een veel gestelde vraag is: Wat is ruimtelijke kwaliteit? Hier wil ik het antwoord formuleren.

Om te beginnen is het eigenlijk een onjuiste vraagstelling. Immers waar wordt precies naar gevraagd? Het vraagteken is te vroeg geplaatst. Wat is Elbert? is ook een onduidelijke vraag.

Met de vraag: Wat is Elbert voor een persoon? komen we verder.

Het werkt positief om in de ruimtelijke ordening de aandacht te richten – en dat gaat in de praktijk met golfbewegingen – op vraagstukken van mooi en lelijk, van potenties en ambities, van goede architectuur en vormgeving. En ook op het inpassen van nieuwe

ruimtelijke initiatieven in stad en land, op herijken en herschikken, op beheer en ontwik­

Bij de vraag wat ruimtelijke kwaliteit is, hoort altijd een specifieke – fysieke – ruimte

keling van cultuurhistorische waarden, op identiteit en sociale cohesie en niet in de laatste

kan verschillende gedaantes aannemen: een streek, een gebied, een wijk, een terrein,

juiste woning op de juiste plek’. Dan kom ik toch weer uit op de constatering dat ruimtelijke

benoemd te worden. Wat is de ruimtelijke kwaliteit van een bepaalde ruimte? De ruimte

plaats op planologische allocatie en samenhang. Denk daarbij maar aan een slogan als ‘de

een plek. Verschil in schaalniveau heet dat. Wat is de ruimtelijke kwaliteit van respec­

kwaliteit het resultaat is van een beoordeling of waardering. Immers, wat is juist?

het bedrijventerrein Roelofshoeve in Duiven of van het Waalfront van Tiel? Een specifieke

‘Er wappert een te-koop-bord in de wind, het licht

tievelijk de IJsselvallei, de dorpsrandzone van Winterswijk, de woonwijk Kernhem in Ede,

Werkboek Ruimtelijke Kwaliteit in Gelderland

mede mogelijk gemaakt door de provincie gelderland

verrommeling van onze leefomgeving), is deze belangstelling, om het maar eens wat

platvloerser uit te drukken, vooral ook plezierig om te hebben en leuk om aan te werken.

ruimte heeft in de meeste gevallen een topografische naam en is geografisch te positioneren en te begrenzen. Behalve dat we op zoek zijn naar de kwaliteit van een fysieke ruimte, kan het ook gaan om een niet­fysieke ruimte: een nieuw in te vullen en te realiseren ruimte

die nog vervat is in een ruimtelijke plan. Dan luidt de vraag niet: Wat is de ruimtelijke kwaliteit van een plan? Maar: Welke ruimtelijke kwaliteit wordt met het plan voor een specifiek gebied nagestreefd?

brandt bij de fysiotherapeut en er rijdt een autootje naar binnen.’

Hieruit kunnen we opmaken dat ruimtelijke kwaliteit iets is waar je naar kunt zoeken, naar kunt streven en die je kunt realiseren.

Een begin van een antwoord

Naar buiten kijken Terwijl ik dit schrijf kijk ik thuis uit het raam van mijn werkkamer. Het is een tuimelraam

Nogmaals de juist gestelde vraag: Wat is de ruimtelijke kwaliteit van een bepaald gebied (of plan)?

van 60 bij 110 cm. Buiten stormt het en soms regent het flink in deze milde winterperiode

ingeschaalde aanduidingen van ruimtes. Met deze vraag wordt ruimtelijke kwaliteit

VINEX­wijk Leesten. Aan drie zijden is er sprake van woonbebouwing: twee lagen en een

bepaald gebied. Beoordelen en waarderen. Ik gebruik beide woorden. Ze lijken min

De bewoners hebben opvallend weinig aan de huizen gesleuteld. Hier en daar zie je

Waarbij ik het woord ‘gebied’ maar als representatief beschouw voor al die andere

het resultaat van een beoordeling of waardering van de ruimtelijke kwaliteit van een

van januari 2012. Ik zie een ruime driehoekige ruimte – het is geen plein – in de Zutphense kap, drie lagen en drie lagen en een kap, verschillende vormen, kleuren en materialen.

of meer synoniem maar ze vullen elkaar ook aan, omdat beoordelen in het dagelijks

uniforme dakkapellen en aan de overkant is er een niet eens zo eigenzinnige garage

op een positief oordeel. Ik stel er geen strakke grenzen aan. Per slot van rekening komt

de voortuintjes, gordijnen, vitrages of rolluiken.

spraakgebruik meestal uitloopt op een negatieve beoordeling en waarderen meestal

het ook andersom voor: positieve beoordeling en negatieve waardering. Interessant is wel

de volgende betekenis van die woorden: ‘waarderen wat is (en was) en beoordelen wat komt’.

Zeker als we werken aan de ruimtelijke kwaliteit van onze leefomgeving – om maar eens een andere aanduiding van ruimte te introduceren.

Het woord kwaliteit op zichzelf dient wat mij betreft neutraal te worden verstaan. Het kan met de kwaliteit twee kanten op: positief en negatief. Of zo je wilt drie kanten: dan ook

bijgebouwd. Dus weinig eigenheid om de huizen aan te herkennen, eigenlijk alleen

In de driehoek zie je een openbare basisschool en een gebouwtje met praktijkruimten voor fysiotherapie. Qua architectuur passen ze eigenlijk wel mooi bij elkaar. Verder een ruime parkeerplaats met – voor de gelegenheid maar eens geteld – 32 plekken en een behoorlijk grasveld. Daar heeft tien jaar lang een tijdelijke supermarkt gestaan tot de zaak vertrok

naar het nieuwe winkelcentrum van Leesten. Het gebouw is gesloopt. Vandaar de ruime en een tikkeltje overbemeten parkeerplaats. Wel comfortabel en soms gebruikt door een

neutraal. In deze zin heeft elk gebied kwaliteit. Merkwaardig is wel dat het begrippenpaar

verdwaalde vrachtwagen. Het grasveldje vraagt om invulling maar ik weet niet wat het

houden zich ermee bezig. Dat wordt als zeer positief ervaren. Wie kan daar op tegen zijn?

dan wordt het veldje gebruikt. Ik kan me voorstellen dat deze plek weer bebouwd wordt.

ruimtelijke kwaliteit meestal een positieve betekenis heeft. Alle provincies en gemeenten Behalve dat deze aandacht noodzakelijk is (denk aan de voortdurende discussie over

bestemmingsplan toelaat. Voorlopig is het prima zo: een beetje kijkgroen en zo nu en Wat ook prima is. Ligt er wel aan met wat.

VRAAG DE SubSIDIE VOOR WONINGISOLATIE AAN bIj uW GEMEENTE WWW.ARNhEM.NL mede mogelijk gemaakt door de provincie gelderland 16

1 Mooi Gelderland

3 Bespiegelingen

Over smaak en schoonheid

4 ‘Expeditie Mooi’ van het IPO

Het Interprovinciaal Overleg (IPO) organiseerde in 2009/2010 ‘Expeditie Mooi’: een kennis­ en uitwisselings­ programma voor provinciale medewerkers ruimtelijke kwaliteit (in de breedste zin van het woord).

ONTVANG

Tijdens deze ontdekkingsreis door de praktijk zijn twaalf principes in het provinciale ruimtelijke kwaliteitsbeleid opgesteld. De eerste zes gaan over de kern van ruimtelijke kwaliteit (de inhoud)

AT I E

EuRO

en de laatste zes over de rollen en instrumenten (aanpak).

Hieronder zijn ze kort omschreven.

OL

VOOR W

500

ONI GIS N

inhoud ruimtelijke kwaliteit 1

2

3

4

1. Maak de plek even belangrijk als het project

omschrijving

ontdekkingen

quote

Ruimtelijk beleid vertegenwoordigt een maatschappelijk belang: evenwicht tussen gebruikswaarde, belevings­ waarde en toekomstwaarde, waarbij ontwikkeling van het gebied evenzeer telt als het realiseren van de opgave.

In reactie op de verrommeling doet het thema ruimtelijke

ruimte (gebied of plek) of van een bepaald plan. Het is de

kwaliteit zijn intrede in de Vierde Nota op de Ruimtelijke

beoordelaar (het subject) die kwaliteiten ziet (of niet ziet).

Ordening (2008). Op rijksniveau en bij de provincie

Wat gebeurt er als een fotograaf – een professionele kijker

wordt onder het motto ‘Mooi’ aandacht besteed aan de

– wordt gevraagd de ruimtelijke kwaliteit van een gebied

versterking van de ruimtelijke kwaliteit en een kennis-

in beelden te vangen? De beeldessays die ontstaan kunnen

uitwisseling hierover. Alle provincies hebben hier op

bijdragen aan de zoektocht naar identiteit en imago van

hun eigen manier vorm aan gegeven met bijvoorbeeld

een gebied. Het gesprek hierover toont onze zoektocht

stimuleringsprogramma’s, kwaliteitsteams, ateliers,

naar maatschappelijke kernwaarden en voedt de discussie

provinciale adviseurs of bouwmeesters.

over de kwaliteiten van onze dagelijkse leefomgeving.

In Gelderland is het Actieplan Ruimtelijke Kwaliteit

Drie fotografen laten ons op een eigenzinnige manier

2008-2011 opgesteld. Onder het motto: gedeeld Gelders

zien wat er bijzonder of mooi is aan de landschappen

bouwmeesterschap zijn in jaarprogramma’s op ruimtelijk

in Gelderland. Door de beelden van Reyer Boxem her-

gebied inspirerende kwaliteitsimpulsen gefaciliteerd.

ontdekken we de pioniersgeest van de Veluwe, terwijl

De ambitie hierbij is om met ‘zachte krachten’ ruimtelijke

Roelof van der Schaaf ons de creatieve omgang van

kwaliteit op verschillende schaalniveaus in woord en

de Achterhoek met een krimpende bevolking laat zien.

beeld te benoemen. Zodat initiatiefnemers, betrokkenen

Mischa Keysers werk toont dat de schoonheid van het

en besluitvormers met meer oog voor ruimtelijke kwali-

rivierengebied vaak zit in abstracte kleurvlakken.

teitsaspecten plannen maken, beoordelen en uitvoeren.

Het lichtgroen van de begroeiing, het heldere blauw en

Ruimtelijke kwaliteit is te beschouwen als de resultante van een beoordeling of waardering van een bepaalde

wit in de lucht, het groen/grijs van het water. Door foto’s te abstraheren onderzoekt hij de essentie van het gebied.

• Beeldessay ‘Kijk op Gelderland’ (2011),

• Beeldessay ‘Kijk op kwaliteit’ (2008),

• Bijdragen aan IPO-publicaties:

Expeditie Mooi, een verkenning naar ruimtelijke kwaliteit van provincies (2010),

m.m.v. Roelof van der Schaaf, fotograaf,

Expeditie Mooi, de provincies gaan door (2011).

• Beeldessay ‘Kijk op het Rivierenland’ (2011),

VRAAG dE SubSIdIE VOOR WONINGISOLATIE AAN bIj uW GEmEENTE WWW.ARNhEm.NL

m.m.v. diverse inwoners,

m.m.v. Reyer Boxem, fotograaf,

• Beeldessay ‘Kijk op de Achterhoek’ (2010),

m.m.v. Mischa Keyser, fotograaf,

oog voor kwaliteit en betekenis van de fysieke leef-

omgeving. De provincie heeft andere partijen nodig

Expeditie Mooi, agenda voor ruimtelijke kwaliteit (2010),

‘Boeren beginnen wijngaard

2. Ontwerp uit goed beschreven gebiedskenmerken

tussen maisvelden.’

Gebiedskenmerken zijn de spil van ruimtelijke kwaliteit. Goede aansluiting bij gebiedskenmerken zorgt voor

om Mooi Gelderland te realiseren. Het is een gedeeld bouwmeesterschap.

• Het bouwmeesterschap onderhoudt nauwe relaties

een natuurlijke,logische ontwikkeling, een organisch passen tussen omringende functies. Maar ook voor een verbondenheid met die functies en een leesbare, herkenbare duiding van de identiteit van de locatie.

‘Om een streek als de Achterhoek te vatten in foto’s moet je de tijd

met het rentmeesterschap zoals de zorg voor de instand-

nemen om het gebied te verkennen. Waar begint de Achterhoek

erfgoed. Het bouwmeesterschap is gericht op gebouwen

Wat is het effect ervan op de ruimtelijke ordening en het landschap?

houding van natuur en de bescherming van cultureel en het aanleggen van openbare ruimte en op bouwen aan natuur, landschap, water, verkeer, energie en klimaat.

• Bouwmeesterschap is voor de provincie een manier om kwaliteit te stimuleren en overeenstemming te bereiken met diverse relevante betrokkenen. Deze

zach te weg van bewustwording en gedragsveran dering werkt niet altijd optimaal en moet in uitzonder lijke

gevallen worden afgedwongen met gebruikmaking van

het instrumentarium van de Wet ruimtelijke ordening. we bereiken dat ruimtelijke kwaliteit in al haar facet ten

• Actieplan Ruimtelijke Kwaliteit 2008-2011

• Beeldessay ‘Kijk op de Veluwe’ (2009),

leiden van ruimtevragende ontwikkelingen met

• Met het inzetten van zachte of harde krachten willen

kwaliteitsimpulsen

en vier jaarprogramma’s,

• Bouwmeesterschap richt zich op het in goede banen

als belang in de ruimtelijke ordening echt meetelt

(bewustwording). Het effect moet zijn dat initiatiefnemers, betrokkenen en besluitvormers meer dan voorheen kwalitatief goede plannen afleveren (gedrags verandering).

• Het streven naar ruimtelijke kwaliteit leent zich er

een verrassende blik werpen op een gebied of plek.

Tijd is een cruciale dimensie.

dan in Limburg of Zeeuws-Vlaanderen. Dus ben ik op zoek gegaan

naar hoe in de Achterhoek met krimp wordt omgegaan. En ik werd

4. Start met een strategisch concept in een gebiedsvisie

blij verrast door de wijze waarop met inventieve ideeën allerlei zaken

worden ondernomen – met oog voor de kwaliteit van de ruimte en het

Een goed ruimtelijk concept communiceert over de kwaliteiten van een gebied. Het motiveert tot actie,

landschap. Boeren die tussen de eindeloze maisvelden wijngaarden

geeft richting en fungeert als toetssteen voor denkbare ontwikkelingen. Is de ziel van iedere gebiedsvisie.

beginnen, de DRU Fabriek in Ulft die is omgetoverd tot theater en restaurant.

5. Verbind indringers met hun omgeving

Met de foto’s heb ik niet willen laten zien wat kwaliteit is en

wat niet. Door foto’s naast elkaar te plaatsen – zoals de skyline van

Soms doorkruisen gebiedsvreemde elementen zoals infrastructuur, zuiveringsinstallaties en windmolenparken

het historische Zutphen en de moderne ontwikkeling langs de IJssel

de ontwikkeling van een gebied. Begin met een gebiedsstrategie. Zorg voor interactie en identificatiemogelijk­

in Doesburg – kan de kijker voor zichzelf nagaan wat hij of zij onder

heden. Voorkom anonimiteit en technische monotonie. Betrek sociaal­economische baten zoals leefbaarheid

kwaliteit verstaat.’

en waardeontwikkeling van omliggende functies erbij.

- Roelof van der Schaaf, fotograaf 6. Let op het kleine veelvoud (10x, 100x, 1000x)

tip voor de toekomst Ruimtelijke kwaliteit speelt bij grote eenmalige ingrepen. En ook bij tal van kleinere ontwikkelingen die zich

de oude slogan vakmanschap is meesterschap.

andere kunstenaars kunnen als professionele kijkers

waardering. Het verhaal van een gebied komt vaak voort uit de geschiedenis van functies en gebeurtenissen.

in beeld te brengen. Die problematiek is in de Achterhoek niet anders

Bouwmeesterschap moet een met de ‘buitenwacht’

discussiëren en ook creatief te worden. Fotografen en

Een verhaal waarom iets ergens staat en waarom iets er op die manier uitziet, kan bepalend zijn voor de

De opdracht van het beeldessay was om de krimpproblematiek

of beoogde ruimtelijke kwaliteit. Beelden dagen uit te

het niet mogelijk om iets te zeggen over de aanwezige

3. Erken de waarde van verhalen over identiteit en betekenis

eigenlijk? Wat speelt er? Welke activiteiten ondernemen mensen?

goed voor om beeldend te werken. Zonder beelden is

aanpak ruimtelijke kwaliteit

5

regelmatig voordoen. Frequente herhaling kan leiden tot verandering van structuurkenmerken van een gebied.

7. Schakel tussen ordening, inrichting en vormgeving Vanuit bovenlokale gebiedskenmerken is er een wisselwerking tussen het niveau van ordening en locatiekeuze (inclusief verdelen van programma’s en beschermen van gebieden) met de niveaus van ontwerp van een projectlocatie en fysieke expressie van bouwwerken, landschap en openbare ruimte.

8. Stimuleer interactief ontwerpen Stel als een goede opdrachtgever het ontwerpproces centraal. Met inbreng van professionals, gebruikers, kunstenaars en de brede samenleving. Overweeg het instellen van een argumentatieplicht.

9. Benut zelf bewust alle rollen De overheid kan kiezen uit rollen als beleidsmaker, regelgever, uitvoerder, opdrachtgever, participant, initiatiefnemer en regisseur. De regisseur heeft de mogelijkheid om de principes van ruimtelijke kwaliteit toe te passen.

10. Regisseer de vorming van vitale beleidsarena’s Het samenstellen van de beleidsarena betekent sturen op geografische en inhoudelijk grenzen van een project.

Ook de afstemming tussen enerzijds het strategische concept en anderzijds de samenstelling van deelnemers en doelstellingen.

11. Mix instrumenten Het gaat om een combinatie van drie typen instrumenten: juridisch, financieel en communicatief. Echte meerwaarde ontstaat als er creativiteit wordt losgemaakt, die de afzonderlijke verlanglijstjes kan overstijgen.

12. Laat ruimtelijke kwaliteit meetellen Bijvoorbeeld in PPP­constructies, planverevening of planexploitatie. Of in formele afwegingsmethodieken als MER’s en MKBA’s. Durf aspecten van ruimtelijke kwaliteit te kwantificeren en effecten van kwaliteit te monetariseren.

gedeelde continue werkstijl zijn, die aansluit bij

Het verdient serieuze aanbeveling om in te zetten

op geselecteerde thema’s en gebiedsontwikkelingen en daarbij vaker in zee te gaan met fotografen,

illustra toren, cartoonisten, ruimtelijk ontwerpers, designers en andere creatieve vormgevers.

mede mogelijk gemaakt door de provincie gelderland

26

Over smaak en schoonheid

25 Kwaliteitsvraagstukken

27

84

Over smaak en schoonheid

… en een gereedschapskist

85

17

BERT PLANTAGIE MEUBELS

BERT PLANTAGIE MEUBELS

RePly design by Roderick Vos for bert plantagie

www.bertplantagie.nl

A technical masterpiece: a stackable chair in various layers of multiplex and in a single piece!

design nederlands dutch environmentally aware design milieubewust

hoogwaardige materialen

high quality materials

topontwerpers handgemaakt

excellent designers hand made

indoor- & outdoorcollectie

indoor- & outdoor collection

Roderick Vos: ‘For me, a chair made from a single piece of wood is the absolute height of machine-worked furniture design. We carried out a number of experiments in order to produce this unique chair, whereby the backrest, seat and legs have been shaped in one and the same moulding process. The biggest challenge was achieving the right

made in europe made in europe

5 jaar garantie 5 years warranty

www.bertplantagie.nl www.bertplantagie.com

Niederländisches design écologique hochwertige Materialien

hollandais

Topdesigner Handgearbeitet

fabriqués en Europe

Design Umweltbewußt

In Europa gefertigt materiaux de qualité les meilleurs designers handmade

5 Jahre Garantie 5 ans de garantie Indoor- & outdoor Kollektion collection d’intérieur I d’extérieur

www.bertplantagie.de www.bertplantagie.com

DUO | MOD | UNIFORM | SIERRA | TANGO

REPLY

REPLY | STUDD

balance of pressure and heat during the moulding process, so that the correct three-dimensional seat and backrest shapes could be formed without the wood shearing. From both a technical and an aesthetic point of view, the final result is a great success. The chair combines functionality, comfort and charisma.’

M&S MODE M&S Mode - “More Style”

T-shirt M&S Dames Bruin

Voorzijde

Drukkleur pantone Goudfolie

Print: 24 x 29 cm

Achterzijde

M&S MODE Martine Nieuwenhuis Marketing Manager M&S Mode Nederland B.V. Basisweg 52 PO Box 8402 1005 AK Amsterdam The Netherlands t +31(0)20 580 93 44 f +31(0)20 580 99 22 m +31(0)6 293 193 50 e martine.nieuwenhuis@msmode.com w www.msmode.com

8 ontwerp Mevrouw J. Smits-Bastiaanssen Frombergstraat 54 6814 EC Arnhem

M&S Mode Nederland B.V. Basisweg 52 PO Box 8402 1005 AK Amsterdam The Netherlands t +31(0)20 580 99 11 f +31(0)20 580 99 22 e info@msmode.com www.msmode.com

Datum: Amsterdam, 31 oktober 2008 Betreft: Nieuw logo M&S Mode

Geachte mevrouw Smits-Bastiaanssen, Modolor aliquis augue commy nis aut prat, volorpe ratumsandio odoluptat. Tis alit ullutatue min utpat et vel erostrud eum irit landrero enim zzriure et nulla core tisl eugait erostrud dipit adiam eugiam, quisis nullaor sustincipit lore core dolobore tet, sequat. Molorerosto ex eum atue euguer adiamco mmodignim zzriusto core core te vero odit, consecte magnibh exeros nulput acipsum ese consed magna faccumsan hent vel ex ex exer in ut augiametummy nibh er se dolobore conse facillan utpatio dolore dolorer iuscinit augue mod tet, quat lor am autpate te vullandio eu facing et ut luptat, quate magnisl dolorpero odoloborem dunt del et, qui te digna faciduis nonsendip eriurem incing enisit alit, consequatum vel dipit praestiniam nulpute tueratin.

Lisis dolesto odiam vel init in venibh eu faccumsandre feumsandre esequat ulputet nibh ese el ute dolor accum nosto dion ex ex et nit el iril dolore consequis amet essed miniatetum eu feum euis niat iure minim digna facin euisisit praessim qui blaoreetue vent enim in ut et, quiscipsum zzrilit laore dipit prat praeseq uiscip eu facidui pisisis del erci te euguero od et, velit augue feugiam, se min utat nullaore et, quipsummolum quam ilisit prat, siscipisi.

Voluptatum quatue consequat. Ipit wisi.

Delestio erit, consequam, quatum quat, velisi.

Cilit nos aliquat, consent irit autat.

Tat et lut la core feu faciliquatie magna am inisim vel do eugait ullan exerilisim am iure mod magnisl il utem ipismod ipissecte ming etum ex ex ea commodo lorpero et iustie venim dolummy numsand ionummodiam illa facin elent nissit dolorer atincip eniam vel utation senisci llutat. Ut iriusto del diat ut dignis dolobor eraesto estin utpatismodit nis acinci blaor suscidui blaorting ero od tatuero dolenibh eugiam veliquat. Na faccum zzrit ipit lamcor adit lore tat. Ut at. Illum quat nim ea at praesequam, cortis acil ullam zzriure consed ming exeraesto odolortinim quam ea feummy nis etum dolute conse core feugiametum vel dunt alit vendigna feugait nostion heniatin heniam, volore min volobortion vel ullam, qui essit, quate min eraeseq uissit ipsum velis elit nos niamconsed doloborerit, velit adignim vulla faccummolore dit in hent aut lobore tet velestin henibh eugait ipis nulput dolesequat in voloreet prat. Ed magna ad dolor sis er accumsandre min venim zzrit vel er si.

Dionsequisl exeros aci blaor ip eugue modit loreet verostrud do enim ilismodolore delit veleseq uamconsequis aci blam verci tat. Tatet lan henim eugait dolor sit, velendreet, sum ad ercidunt nonsectem at, conullam, commy niat, consecte ver se endre exercilisit vel dolesenim elessis molore etuer sum vullamc onsequamet nullam zzrit am dolor si.

Si tisl in eui er at. Wisl iril ullan henisi tio odolore rciduis augait lorper si.

Hent atum vel essed magnim dolenibh erostrud minim exer ad eu feummolor sectet, sed magna augiam dolobore mod magna facing ero consequ atisis ex et velestrud tem zzrilisi.

Met vriendelijke groet, M&S Mode Nederland B.V.

Martine Nieuwenhuis

KvK Amsterdam nr. 33111735 BTW nr. NL 001038886B01 ING bank 69.79.60.757 ABN-AMRO 46.67.15.625

KARAKTER

Nijmegen Universitair Centrum Reinier Postlaan 12 8525 GS Nijmegen

mw. drs. J.M. Jansen de Feijter Psychologe t. 024-351 22 22 f. 024-351 22 11 www.karakter.com

t. 024-351 22 22 m. 06-54 76 34 23 j.m.jansen.de.feijter@karakter.com

FLORIMEX GROUP

F LO R I M E X G

R

O

U

P

F LO R I M E X G R E E N

SIERAFOR B O E KE T T E N• B O U Q U ETS•STR Ä USSE

BAARDSE F L O W E R S

A ND

P L A N TS

S TA R K E N B U R G

VAN LANEN - WATER EN RUIMTE

WWW.ADVIESBUREAUMEER.NL

WAT UW VRAAG OOK IS, ADVIESBUREAU CREËERT WAARDE!

UREAUMEER.NL

WAT UW VR ADVIESBURE CREËERT

ADVIESBUREAU MEER

MIMICRI - TRAINING

HESSELINK BOSBEHEER

Erik Hesselink Eusebiusbuitensingel 7-9 6828 HT Arnhem Postbus 9 6800 AA Arnhem T 026 - 44 277 25 M 06 - 39 56 12 78 F 026 - 44 583 87 info@hesselinkbosbeheer.nl www.hesselinkbosbeheer.nl

BOSBEHEER BOS EN MENS BOSPRODUCTEN OVER HESSELINK BOSBEHEER PROJECTEN CONTACT

Hesselink richt zich op alle facetten van het bosbeheer enerzijds en de mens in het bos anderzijds.

Bosbeheer Hesselink Bosbeheer richt zich op het beheren van bos, natuur en landschap zoals de eigenaar dat wenst. Hesselink kan de eigenaar adviseren bij het opstellen van de doelstellingen van het bos en dit vertalen naar een beheersvisie of beheersplan. De kernwerkzaamheden bestaan uit inventariseren, werkplannen opstellen, blessen, meten, organiseren houtverkoop en visuele boomcontrole. Hesselink kan de bosexploitatie begeleiden en toezien op de juiste uitvoering van werkzaamheden. Voor werkzaamheden met motorzaag of bosmaaier is Hesselink goed uitgerust.

Mens Anderzijds richt Hesselink Bosbeheer op het trainen, begeleiden of te coachen van werknemers in de groene sector. Boseigenaren of beheerders stoeien vaak met de vraag of ze vrijwilligers, mensen van zorginstellingen of werk-leertrajecten in hun bossen kunnen inzetten en hoe dat te regelen. Door kennis en ervaring kan Hesselink Bosbeheer de organisatie en begeleiding hiervan verzorgen. Hierbinnen zal Hesselink Bosbeheer zich richten op uitvoerende werkzaamheden zoals prunusbestrijding, heideopslag verwijderen, snoeiwerkzaamheden, brandhout etc….

Hesselink Bosbeheer beschikt over veel werkervaring, moderne middelen en staat garant voor een snelle en correcte uitvoer en communicatie daarover. © Hesselink Bosbeheer - Ontwerp: 8ONTWERP

Goed voor bos en mens Met veel enthousiasme wil ik u laten weten dat Hesselink Bosbeheer van start is gegaan.

‘Goed voor bos en mens’ Hiermee wil ik aangeven dat Hesselink Bosbeheer zich richt op alle aspecten van het bosbeheer zoals planvorming, inventarisaties, voorbereidingen, uitvoering of begeleiding van de uitvoering. Daarnaast richt Hesselink Bosbeheer zich op de mens in het bos. Het gaat daarbij om coachen of begeleiden van medewerkers en het organiseren en begeleiden van groepen, zoals vrijwilligers of medewerkers in leerwerktrajecten. Waar wenselijk probeer ik het uitvoerend bosbeheer te linken aan de inzet van groepen.

Nadere informatie vindt u op www.hesselinkbosbeheer.nl Met vriendelijke groet, Erik Hesselink

Eusebiusbuitensingel 7-9 | 6828 HT Arnhem | Postbus 9 | 6800 AA Arnhem | T 026 - 44 277 25 | M 06 - 39 56 12 78 F 026 - 44 583 87 | info@hesselinkbosbeheer.nl | www.hesselinkbosbeheer.nl | KvK 09202748

INVITARE

welkom • wat • werk • wie • contact

welkom • wat • werk • wie • contact

wie is invitare?

actueel

werk van invitare?

actueel

Met veel plezier heb ik jarenlang bij mediabedrijf

en gedrevenheid die het ondernemerschap

Op dit moment werk ik aan diverse artikelen.

In opdracht van diverse media, waaronder

ook uitgebreid in de opdracht en de markt waarin

Op dit moment werk ik aan diverse artikelen.

Reed Business in Doetinchem gewerkt. In 2008

kenmerken. Die passie intrigeert én inspireert.

Volg me op Twitter, Facebook of LinkedIn...

vakbladen in foodretail en horeca, branche-

het bedrijf dan wel de interviewkandidaat zich

Volg me op Twitter, Facebook of LinkedIn...

1 day ago

verenigingen, onafhankelijke kennisorganisaties

beweegt. Eenmaal aan tafel ben ik iemand die

1 day ago

in food(service), communicatiebureaus en

graag doorvraagt…

besloot ik mijn vleugels uit te slaan en mijn werk als redacteur zelfstandig voort te zetten.

Tijdens een interview mensen uitnodigen dat verhaal te vertellen, is mijn tweede natuur.

contact

geschreven.

Regelmatig schrijf ik nog voor enkele food- en

Dat doe ik met enthousiasme en altijd uit oprech-

horecatitels van Reed Business. Mijn redactio-

te belangstelling voor hetgeen de ander

hanneke@invitare.nl

nele werkzaamheden breidden zich daarnaast

doet én drijft.

06 - 47 33 59 79

gestaag uit met nieuwe schrijfopdrachten, voor bedrijven en organisaties in genoemde branches,

Klik op een van onderstaande pdf’s om een artikel te lezen! Dit is slechts een greep uit

hanneke@invitare.nl

De onderwerpen zijn zeer divers. Ik kom graag

eerdere publicaties. Wil je meer informatie,

06 - 47 33 59 79

goed beslagen ten ijs: vooraf verdiep ik me dan

bel of mail me!

Met kennis van zaken en in duidelijke bewoor-

010BAK015-kerstgebak.qxp

Receptenservice

gerjanne tiemens < 000

eigen interview

Achterwacht checkt recepten via E-zorg

maar ook daarbuiten.

contact

collega’s heb ik een groot aantal artikelen

dingen zet ik voor diverse doelgroepen uiteenprofessionele presentatie. Daar draag ik graag

draad daarin: schrijven voor en over onder-

mijn steentje aan bij! Wil je meer informatie,

nemers. Dat is afwisselend en boeiend. Al jaren

bel of mail me!

Apothekers die een paar dagen weg willen, hoeven niet langer een dure waarnemer in te schakelen. Met de Receptenservice hebben zij een achterwacht op afstand die dagelijks via E-zorg alle

pionier > tekst hanneke van bladel, fotografie gerjanne tiemens

met lef

lopende zaken helder uiteen. Doel is altijd een Kern van mijn werk is kennis delen, de rode

recepten checkt, claimt initiator Pharmalead. Directeur David van Hartskamp: “Digitale receptcontrole is de toekomst.”

Tekst | Hanneke van Bladel

A

> Ze had uitzicht op een goedbetaalde opdracht in Amsterdam, maar bleef liever in Arnhem, waar ze gevraagd werd om als community manager de kar te trekken bij arnhem-direct.nl. Gerjanne Tiemens volgde haar gevoel en koos voor pionieren bij de site die het stadium weblog inmiddels ver voorbij is. De community gedachte achter Arnhem Direct sluit naadloos aan bij haar persoonlijke drijfveer: ruimte creëren voor anderen.

“Het voorstel van Marco Derksen, initiatiefnemer van Arnhem Direct, kwam vorig jaar precies op het juiste moment.

De bodem van mijn financiële reserves raakte in zicht, nadat ik een paar maanden daarvoor vroegtijdig afscheid had genomen van de organisatie van de internationale beeldententoonstelling Sonsbeek 2008.

Ik had twee interessante klussen in Amsterdam op het oog, maar zag mezelf in gedachten in Arnhem aan het werk, en niet in de Randstad. Marco vertelde mij over zijn plannen voor Arnhem Direct , een multimediaal platform voor en door Arnhemmers, die de stad een warm hart toedragen. Als initiatiefnemer van onder andere Marketingfacts, één van de meest succesvolle marketingblogs van Nederland, had hij al zo’n vijf jaar ervaring met het online delen van kennis en hij wist: de basis voor een community begint bij een gepassioneerde community manager. Ik was meteen enthousiast en blij met de kans om Arnhem Direct samen met hem verder vorm te geven.

We zijn nu ruim een jaar verder en tellen maandelijks 20.000 à 25.000 unieke bezoekers. Een groot aantal van hen komt regelmatig terug en reageert of discussieert online. We hebben een veertigtal evangelisten, echte fans in internettermen, die zelf frequent bijdrages leveren.

We wilden in drie jaar tijd de helft van alle 145.000 Arnhemmers bereiken, maar hadden niet durven dromen nu al op dit punt te staan. We hebben het niet groots van de daken geschreeuwd dat we bestaan, maar je praat met heel veel mensen. Al vrij snel verscheen er een artikel in De Gelderlander, we werden geïnterviewd door RTV Arnhem en we werden gevraagd om mee te denken over de toekomstmogelijkheden van de lokale publieke omroep. Steeds meer mensen weten ons te vinden en het is goed te horen dat bijvoorbeeld Arnhemse politici de site regelmatig bezoeken, voor hen zijn we blijkbaar echt een aanvullende informatiebron geworden.

Traditionele media bezinnen zich op hun

toekomst. De wereld verandert in hoog tempo, voor bestaande organisaties is het lastig daar een nieuwe weg in te vinden. Wij geloven erg in de kracht van nieuwe media, sociale netwerken en het nieuwe werken. Wij zijn aan het pionieren op het gebied van lokale, publieke media, zonder op de stoel van de journalistiek te willen gaan zitten. We brengen nieuws, feiten en meningen, maar zijn vooral op zoek naar eigen verhalen en ervaringen over bewust wonen en werken in Arnhem.

Kernwoorden in onze werkwijze zijn uitnodigen, inspireren en faciliteren.

Discussiëren? Graag, maar op een positieve manier. Ik geloof in criticize by creating. Vergelijk het met het gedachtegoed van Great Place To Live, een netwerk van pioniers die met lef, liefde en integriteit de wereld bestormen en zich bezighouden met sociale innovatie. Het klinkt misschien idealistisch, maar de vraag is uiteindelijk: wat willen we met elkaar? Arnhem Direct is ook een uitnodiging aan jezelf.”

18

pothekers reageren enthousiast, constateert Jelmer Faber na de eerste presentatie van de Receptenservice dit voorjaar op de KNMP­Wetenschapsdag in Utrecht. Faber is projectleider en verant­ woordelijk voor de nieuwe dienst van Pharmalead in Baarn. Het bedrijf, met tien apothekers in vaste dienst, is actief op drie terreinen: detachering, werving en selectie en innovatie.

“De markt verandert, de werkdruk in de apotheek neemt toe. Veel zelfstandige apo­ thekers hebben hun tweede apotheker moeten laten gaan. Als ze een keer vrij zijn of op vakantie willen en ze kunnen hun afwe­ zigheid niet door middel van collegiale waar­ neming oplossen, moeten ze iemand inhu­ ren. In totaal telt een apotheker per week dan al gauw € 3000 neer.” Dat moet op een eenvoudiger manier te realiseren zijn, besloot David van Hartskamp, directeur van Pharmalead.

Met de Receptenservice introduceert Pharmalead een waarnemer op afstand. Deze apotheker logt via het beveiligde netwerk van E­zorg in het archiverings­ en apotheekin­

formatiesysteem van de opdrachtgever in en controleert de ingescande recepten. Hij of zij voorziet ze daarna van een digitale handteke­ ning. Mocht de waarnemer vragen hebben of op een fout stuiten, dan kan hij of zij, afhan­ kelijk van de situatie, met de apotheker(sassistent) overleggen, de patiënt of een arts waarschuwen.

Van Hartskamp en Faber, beide apotheker, zijn overtuigd van de voordelen van de nieuwe dienst, ook al behoort de receptcon­ trole tot één van de kerntaken van de apothe­ ker. Van Hartskamp: “Apothekers zijn de hele dag bezig met medicatieveiligheid. De receptcontrole is belangrijk, maar is daar een onderdeel van. Het is de laatste check. Die controle moet de apotheker in principe zelf doen en ook blijven doen. De Receptenservice is ook niet bedoeld als dage­ lijkse service, maar voor die keren dat een apotheker de recepten niet zelf kan nakij­ ken.”

Hartskamp benadrukt dat de waarnemer op afstand ook apotheker is. “Het enige verschil

Tarief in euro’s 0,20-0,50 per receptregel 0,15 per receptregel 100 per dag (8.00-8.00 uur) In overleg 170

De vers afgestudeerde pharmacy practitioners de spil gaan Jeanine Latour, apotheker vanmoeten Kring Apotheek Heikant in Veldhoven, verwacht vormen tussen ziekenhuisapotheker, patiënt, arts en verpleegevenmin gebruik te gaan maken van de kundige, en zo de medicatieveiligheid bevorderen.

In isdenetpraktijk Receptenservice van Pharmalead, maar Jong A Liem positief over de dienst. Zij is het nog niet zo ver; welalszijn apothekers enthousiast over de zoekt een vaste apotheker die de recepten­ nieuwe opleiding. De ziekenhuisapothekersassistent kan nu doorcontrole twee dagen per week van haar kan overnemen. Latour heeft een farmaceutisch groeien naar een andere functie. manager in dienst, die veel taken van haar Tekst | moet Hanneke van Bladel kan overnemen. “De receptencontrole ik zelf doen. Ook al ben ik een dag vrij of ga ik naar een cursus. Dat maakt het werk soms best zwaar. In vakantieperiodes neemt een e opleiding tot pharmacy collega­apotheker practitioMinke Jansen, farmaceutische mij waar. hoofd Omgekeerd doe ner is pril, evenals de functie, dienstverlening vandagen het Academisch Medisch ik dat voor hem, maar voor vrije wil ik kortweg, de pp’er. In de praktijk Centrum hem niet lastig vallen.”(AMC) te Amsterdam. blijken de afgestudeerden dan ook (nog) niet Officieel bestaat functie De apotheker is in gesprek metdeeen aantalvan pharmacy allemaal werkzaam in hun nieuwe sollicitanten. functie. practitioner binnen de apotheek “Mochten die gesprekken niet van het De vraag is: hoe kijken ziekenhuisapothenogopleveren, niet, maar dan daarzal komt het gewenste AMC resultaat ik snel verandekers aan tegen de (mogelijke) rol ende Receptenservice ring in, hooptoverwegen.

Jansen. De Ik aanvraag om het serieus zie meerwaarde van pp’ers? “Dat is opwel dit toekomst team vandienst. zestig Belangrijke apothekersassistenten uit te in deze moment binnen veel ziekenhuisapotheken breiden met 1 ftevan pp’er op een haar na voorwaarde voor het inhuren eenisapo­ onderwerp van discussie, want hoetheker zet je op afstand rond.isDrie apothekersassistenten dat deze persoon zijn of van het deze functie in de praktijk neer?”, meent zullenneemt de geplande extra uren in gaan haar werk netAMC zo serieus als ik. De vullen.

Zij zeer kunnen meteen aan de slag. Op receptencontrole is een essentieel oktober in het AMC een onderzoek onderdeel van1het werk start van een apotheker.”

Start vierde leergang naar de rol van de apotheek op de verpleegPraktisch afdeling. Het onderzoek spitst zich toe op De eerste 27 apothekersassistenten sloten Laurens Schulpen van van Service Apotheek patiënten 65 jaar en ouder, die meer dan in juni de eenjarige opleiding tot pharmacy Woerden is het haar eens, maar stelt dat De pp’ers vijfmet geneesmiddelen gebruiken. practitioner met goed gevolg af. Inhet novemgaat om controle achteraf.

“Als het goed apotheek is goede farmaceutische patiënten­ zullen een bijdrage leveren aan de intervenberreceptencontrole volgt de tweede lichting. is, is het kwaliteitssysteem in de apotheek zorg verlenen. De is daar De derde ties door ziekenhuisapothekers op de afdegroepvan. is afgelopen september de opgezet eventuele problemen een klein onderdeel Hoe je het draait ofmet zodanig ling,dat waarbij zij verantwoordelijk worden studie gestart en in november begint vooraf de al getackeld worden.”

Schulpen keert, bij afwezigheid zal de apotheek er voor de signalering van afwijkende patiënt24 moeten 19 vierde leergang. van deenopleiding werkte is net alsparameters, Jong A Liemzoals mee aan de pilot.of elektrolytoch voor zorgen dat deDoel recepten nierfunctiede medicatieveiligheid bevorderen.“Dat ging goed.

De waarnemer op afstand medicatiebewakingssignaallijsten dezelfde tenstoornissen.

De pharmacy practitioner is werkzaam haalde op er de vragen er zelf ook uit dag worden nagekeken.

De receptenservice “Wij uit, ziendie dewe opleiding tot pharmacy practide verpleegafdeling en bewaakt onder zouden halen.” biedt hiervoor een service op maat.” tioner duidelijk als doorgroeimogelijkheid meer de geneesmiddelenverstrekking Deenapotheker noemt de service van voor apothekersassistenten die in de toePrivacy de informatievoorziening aan de patiënt.

Pharmalead vooral ingeval komstpraktisch een aantal taken van van een de ziekenhuisJong A Liem adviseert apothekers wel De opleiding kent farmacotherapeutische spoedvergadering of als kunnen zijn tweede apothe­ Ik denk aan apotheker overnemen. goede afspraken maken over demodules privacy en is ontwikenteberoepsgerichte ker hem niet kan vervangen.

“In principe de extra werkzaamheden van een apotheker van cliënten. “Jekeld laatdoor iemand meekijkeneen in samenwerde willen wij de receptencontrole PAOPractinet, zelf blijven waarvoor je doorgaans geen formatie krijgt, keuken. En privacy is een groot voor kingsverband vangoed PAOFarmacie en doen.

Practi-Ik zie het als een kwaliteitscontrole. zoals de coördinatie van informatiehandboepatiënten. Pharmalead had dat echter net, onder auspiciën vangoed de Nederlandse We houden deken. vinger aan en ziencontinuïteit in.

Daar zitdenupols te weinig geregeld.” Als hij een dag van vrij is, kijkt Jong A Vereniging Ziekenhuisapothekers. welke Viamedicatie aangaat patiënten voorge­ Deels het duswordt om doelmatigheid, maar Liem de recepten zelf op afstandkunnen na. In afgestudeerde nieuwe modules schreven. Soms datapothekersassistenten aanleiding zijn om wekan willen ook carvakantieperiodes schakelt hij eenactueel van de houden. drie pp’ers hun kennis contact op te nemen met een patiënt met rièreperspectief bieden.ofHet belangrijkste apothekers uit zijn FTO­groep in. de behandelend arts.” < echter is dat pp’ers door hun aanwezigheid

deed mee aan de pilot begin dit jaar.

“Softwarematig sloot de service prima op ons apotheekinformatiesysteem aan.” De Hilversumse apotheker moest zijn werkwijze enigszins aanpassen en de recepten vaker vooraf inscannen. “Mijn ervaring is dat de bewaking van de medicatieveiligheid goed op orde moet zijn. Zo moet de waarnemer op de hoogte zijn van de gebruikscodes voor doseringen die de apotheek gebruikt.

Daarnaast moet de afhandeling van medica­ tiebewakingssignalen correct en volledig zijn in het apotheekinformatiesysteem of op het recept. De waarnemer moet anders te vaak in de patiënthistorie kijken om te ach­ terhalen hoe het allemaal precies zit.”

Het bewaken van de medicatieveiligheid is een kerntaak van een apotheker. Kan hij of zij die uitbesteden? “De core business van de

9 ok tober

2 009

18 ju n i

3:55 PM

Page 28

Achtergrond

11FOO005_achtergrond-krimpregios.qxp:foodmagazine

5/3/11

3:55 PM

Page 29

11FOO002_Moerman.qxp:foo004_coverstory.qxd

TEKST: Hanneke

van Bladel

FOTO’S: Dennis

vraag of de pp’er binnen het Diakonessenhuis een aparte functie wordt, vindt nog overleg plaats met de afdeling personeelszaken.

Mariëtte van Dorp, afgestudeerd pp’er, hoopt van harte dat de taken van pp’er worden vastgelegd in een nieuwe functie.

62

Misset Horeca 18 / 11 juli 2011

Chef-kok Marco Horsten en stewardess Ans Stuut leerden elkaar kennen op een schip. ‘Zo’n cruiseboot is een soort snelkookpan. Je hebt intensief contact.

We bleken dezelfde humor te hebben.’

Marco: ‘We hebben elkaar echt

tijdens pauzes en bewonderde zijn doorzettingsvermogen.’

Marco: ‘Ans heeft me echt gestimuleerd in mijn carrière, maar liet me ook vrij. Andere vriendinnetjes wilden continu bij me zijn.’

Ans: ‘Ja. Voor die vriendinnetjes werd ik wel gewaarschuwd door collega’s, toen duidelijk was dat we iets hadden. Marco was een gezellige flierefluiter.

Onze relatie zou vast niet lang duren.’

Marco: ‘Ik heb best veel vriendinnetjes gehad. Ik was 19, 20 jaar, het was de tijd van hard werken en veel lol maken.’

Ans: ‘Marco was mijn eerste grote liefde. Ik dacht: we zien wel waar het schip strandt.’

Marco: ‘Sommigen vonden ook dat we niet bij elkaar pasten, maar na een maand waren we onafscheidelijk.’

Ans: ‘We gingen nog wel stappen, maar zonderden ons ook vaak af. Vaak bleven we tot laat in de loungemess zitten.

Elkaars hand vasthouden, stiekem een kus.’

Marco: ‘We hadden een strenge kapitein, een oudmarineofficier. Er heerste sowieso een stringent beleid.

Dus op de werkvloer bleef het hooguit bij een knipoog.’

op de boot leren kennen, 28 jaar geleden. Ik had al twee weken in Frankfurt gelegen, toen we in Nijmegen aanlegden en Ans instapte. Daarna voeren we richting Basel.’

Ans: ‘Na de havo had ik geen

idee wat ik wilde. Ik zag toevallig een advertentie voor stewardess op de Rijn.’

Marco: ‘Het is een klein

wereldje, zo’n cruiseboot, een soort snelkookpan. Het is hard werken. Je hebt intensief contact met elkaar. Niet bepaald een Loveboat (tv-serie, red.), hoewel nieuwe medewerkers soms wel met dat romantische idee aan boord stapten.’

Ans: ‘We zagen elkaar bij het

ontbijt, de lunch en het diner. ’s Avonds gingen we van boord om te stappen.’

25 Marco: ‘Op een gegeven

moment klikte het. Ze bleek dezelfde humor te hebben en zag er leuk uit, beetje newwaveachtig. Dat vond ik wel grappig, ook spannend.’

Ans: ‘Ik viel na twee, drie weken

voor zijn lach en zijn mooie rij tanden. In Rüdesheim sprong de vonk over.’

Marco: ‘Het was geen liefde op

het eerste gezicht. We zijn echt naar elkaar toe gegroeid.’

Ans: ‘Ik overhoorde hem vaak

3:22 PM

Page 12

Tekst: Hanneke van Bladel Foto’s: Jan Willem Schouten www.bakkerswereld.nl

Meester Patissier kiest voor profiteroles Bakkerswereld vroeg Robèrt van Beckhoven kerstgebak te maken waarmee bakkers hun klanten de komende feestdagen kunnen verrassen, maar dat voor hen ook goed in te passen is in het productieproces. ‘De profiteroles zijn om te produceren, de kerstengeltjes om te inspireren.’

Robèrt van Beckhoven heeft twee voorstellen. De toppatissier in hem – afgelopen zomer werd hij samen met Rudolph van Veen bekroond tot Meester Patissier – neigt naar de kerstengel. Van Beckhoven ziet de fotogenieke engel al voor zich, voorzien van glittergelei op een mooi opgemaakt bord, zwevend in een witte wolk van droogijs.

‘Daar kun je iets geweldigs van maken. Maak een feestelijke combinatie van het interieur en de mousse eromheen, bijvoorbeeld frambozen met champagne, maar dat is meer voor de freaks en die weten toch wel hoe ze zo’n kerstengel kunnen maken. Zo’n engeltje is ook erg kwetsbaar. Bij het oppakken of vervoer raken de vleugeltjes waarschijnlijk te snel beschadigd’, toont hij zich ook realistisch.

Van Beckhoven kiest uit praktische overwegingen voor de mini-profiteroles. ‘Eenvoudig en snel te maken voor de bakker die het in de decembermaand toch al hartstikke druk heeft en feestelijk voor de klant die het thuis als dessert of als gebak kan serveren. De meeste bakkers hebben bovendien alles al in huis: de soesjes, de eiwitten en de chocolade. De profiteroles zijn daarom om te produceren, de kerstengeltjes zet ik erbij om te inspireren. Misschien iets voor bakkers met horecaklanten? Hoewel je in de horeca de ontwikkeling ziet naar lang en smal banket.’

Inspiratie Aan inspiratie in ieder geval geen gebrek: Van Beckhoven schudt de ideeën zo uit zijn mouw lijkt

het. Niet voor niets heeft hij zich met de opening van culinaire studio Bij Robèrt dan ook toegelegd op productontwikkeling, consultancy en workshops.

Het gaat goed met deze nieuwe adviestak, terwijl in de productieruimte van Patisserie Robèrt negen medewerkers ervoor zorgen dat er op weekbasis 15.000 à 20.000 gebakjes, desserts of (bruids)taarten bij met name catering- en horecabedrijven bezorgd kunnen worden.

Niet alleen individuele bakkers kloppen sinds afgelopen voorjaar bij de Meester Patissier aan voor een workshop of advies, ook bakkerij-organisaties, horecagroothandels, cateraars en grote A-merkfabrikanten van levensmiddelen laten zich graag in de culinaire studio (boven de productieruimte)

door Van Beckhoven inspireren. ‘Soms willen bedrijven weten hoe ze slimmer kunnen werken of hoe ze de productie kunnen verhogen, vaak echter zijn ze op zoek naar vernieuwende producten, ideeën en trends. Zo neem ik ook regelmatig groepen mee naar België om ze te inspireren. Ik heb daar gewerkt en ken er nog vele collega’s. Het is echt inspirerend om af en toe over de grens te kijken.’ Op verzoek loopt Van Beckhoven echter ook een dag met bakkers mee in hun bedrijf. Voor vervolgstappen daarna, als ze daadwerkelijk zaken in hun bedrijfsvoering willen veranderen, kunnen ze eveneens bij hem terecht.

‘Ik geef tips, maar wat ik vooral probeer is om bakkers of bijvoorbeeld koks anders te leren denken.

Waarom maken bakkers gele room met melk en niet met appelsap, als ze de gele room al zelf maken! Een tijdje terug vroeg een aantal koks me

Veranderingsprocessen Robèrt van Beckhoven concentreert zich sinds enkele jaren op productontwikkeling en advies bij veranderingsprocessen. Patisserie Robèrt werd daartoe afgelopen voorjaar uitgebreid met een culinaire studio, waarin de toppatissier particulieren en bedrijven ontvangt voor onder meer workshops. Het is een belangrijke stap voor Van Beckhoven die de culinaire studio echt ‘zijn ding’ noemt. Zes jaar geleden gooide hij het roer om en sloot hij zijn winkel om banket voor derden te gaan produceren. Om grip op de snelle groei te houden, besloot hij drie jaar geleden om zich uitsluitend op de top van de markt te richten.

2/8/11

3:35 PM

de soep niet in het broodje?’

Zelf laat hij zich graag inspireren in het ‘land van

‘Snel te maken voor de bakker die het in de decembermaand toch al hartstikke druk heeft’ om een alternatief voor een soepbroodje. Waarom een broodje bij de soep, zei ik toen. Waarom doe je

de onbegrensde mogelijkheden’. Hij herinnert zich spontaan het gastvrije onthaal dat hem de laatste

Onbegrensde passie Wie Robèrt van Beckhoven ontmoet, maakt kennis met een zeer enthousiaste vakman voor wie niets te gek is en geen berg te hoog.

‘Onbegrensd’, noemt hij zichzelf. Altijd op zoek naar nieuwe producten en trends, ging hij afgelopen voorjaar graag in op het verzoek van Bugs Organics om smakelijke insectenhapjes te maken en werd zijn meelwormenreep de Buglibar door de Verenigde Nederlandse Insectenkw

keer bij een Amerikaanse elektronicawinkel ten deel viel. Bij binnenkomst kreeg hij een hand en werd hij uitgenodigd rustig rond te kijken. ‘Geweldig toch?’

Ideeën borrelen spontaan bij hem op. Aparte gadgets, maar ook ‘dagelijkse voorwerpen’ als een pak melk of zijn bellenblazende kinderen zijn soms bron voor nieuwe creatieve vondsten. Van Beckhoven gaat daarnaast experimenten, zoals laatst met insecten, niet uit de weg.

Engel of boom De gedachte aan kerstgebak die ochtend – ‘ik bekijk mijn agenda van dag tot dag’- bracht hem terug in de tijd dat hij zelf nog een bakkerswinkel runde. Ook de traditionele kerstversieringen passeerden in zijn hoofd de revue. ‘Vandaar de engel, hoewel ik er met dezelfde piramidevorm ook een kerstboom van had kunnen maken. Ik verwacht dat bakkers echter vooral voor de profiteroles zullen vallen. Ze zijn snel te maken, apart of tegelijk met de moorkoppen of de Bossche Bollen.’

De toppatissier demonstreert het in zijn eigentijdse studio die niet alleen is uitgerust met een grote keuken, maar ook met in hoogte verstelbare rvs-tafels die dienst doen bij zowel vergaderingen als workshops. Binnen een paar minuten zijn de profiteroles klaar. ■

Mini-profiteroles: de verschillende stappen in het proces…

Robèrt van Beckhoven: ‘Bakkers kunnen de profiteroles ook op voorraad maken en invriezen.’

Van Beckhoven (in de keuken van zijn culinaire studio) legt de schaaltjes neer en spuit er eiwit op.

Vervolgens pakt hij de soesjes…

…en rangschikt er driee rond het eiwit.

Voordat hij de vierde soes aanbrengt, vult hij ook het midden met eiwit…

…om ze daarna te glaceren. Hij waarschuwt bakkers erop te letten dat de chocolade niet te warm (lees: slap) is.

De Meester Patissier vult de overgebleven gaatjes opnieuw op met rozetjes van eiwit en decoreert ze met suikersterretjes. Voor de kerstengel gebruikt Van Beckhoven een mal in piramidevorm (het lijfje).

Pharmaceutisch Weekblad

9 ok tober

2 009

12 | Bakkerswereld | www.bakkerswereld.nl | 24 september 2010

www.bakkerswereld.nl | 24 september 2010 | Bakkerswereld | 13

Page 57

interview TEKST: Hanneke

Beek

In top-5 van Nederland

Noordoost-Groningen staat al jaren te boek als krimpregio. Kleine supermarkten roeien er met de riemen die zij hebben. Ze lijken vooral afhankelijk van toekomstige gemeenteplannen die niet altijd duidelijk zijn óf dreigen te worden afgeblazen. ‘Ze draaien kleine ondernemers de nek om.’

egin dit jaar gingen zelfstandige supermarktondernemers in zo’n vierhonderd gemeenten met de burgemeester en of wethouders in gesprek om hen te overtuigen van ‘de meerwaarde van het zelfstandig ondernemerschap’, dit naar aanleiding van het gelijknamige rapport van het Vakcentrum. Zo ook Erik Kort, Spar-ondernemer in Wagenborgen (1800 inwoners). Wagenborgen is een dorpje in Noordoost-Groningen, tussen Winschoten en Delfzijl, en valt onder laatstgenoemde gemeente.

De Spar-ondernemer betwijfelt of de gemeente hem als ‘kleine ondernemer’ serieus neemt. Hij kent de intentie van het nieuwe college van B en W om de voorzieningen in het noordelijke (Spijk) en zuidelijke deel (Wagenborgen) van de gemeente te verbeteren, maar moet nog zien wat er van de plannen terechtkomt. Hij is nog steeds ‘pissig’ over de door het vorige college beloofde bouw van nieuwe woningen die van Wagenborgen een bloeiend dorp zouden maken. Voor Kort en zijn vrouw waren die plannen de reden om na de fatale brand in 2000 in het dorp te blijven. Wagenborgen telde toen ruim 2200 inwoners.

Van de toegezegde nieuwbouw kwam weinig terecht.

Het aantal winkels liep terug van tien naar zes, mede als gevolg van de sluiting van psychiatrisch ziekenhuis Groot Bronswijk in 2004. Daar verrees Envilla, dat tijdelijke huisvesting biedt aan zo’n driehonderd (maximaal 1200) medewerkers van Nuon die werkzaam zijn in de Eemsdelta. De werknemers zorgen wel voor een extra kassa-aanslag, maar niet voor volle winkelwagens.

Wekelijks bezoeken zo’n 1800 klanten de Spar-win-

kel (500 m2). Dat waren er vorig jaar nog 2300. Ze zijn afkomstig uit het dorp, maar ook uit omliggende plaatsjes als Woldendorp, Nieuwolda en Meedhuizen. ‘Vaak gaat het om woon-werkverkeer. De wegopbreking eind vorig jaar heeft ons daarom veel geld gekost, zo’n 4000 euro per week. Ik heb de gemeente gevraagd de werkzaamheden op te schuiven, maar daar konden de ambtenaren geen rekening mee houden. Op die manier draaien ze kleine ondernemers de nek om.’

Winkelsluitingen In Delfzijl lijkt C1000-ondernemer Rob Steenbergen te profiteren van de winkelsluitingen. In april stond zijn omzetindex op 103, terwijl het inwonertal ieder jaar daalt. Delfzijl staat te boek als krimpstad; afgelopen tien jaar nam het aantal inwoners af met dik 5000 tot zo’n 26.000 nu. De komende jaren zet deze trend door. Drie fullservicesupermarkten sloten inmiddels hun deuren.

De C1000-winkel (1300 m2) is gevestigd in een woonwijk tegen het centrum.

‘Mijn winkel is goed bereikbaar. Ik zit aan de goede kant, de westkant van Delfzijl’, luidt zijn verklaring.

Behalve uit de licht vergrijzende wijk komen klanten uit omliggende dorpen, waar geen winkels meer zijn of slechts winkeltjes die ‘met verkapte subsidie van de gemeente’ door mensen met een beperking worden gerund, zoals in Woldendorp (gemeente Delfzijl).

De recente omzetstijging heeft Steenbergen verbaasd. Hij had wel effect verwacht van de ombouw van Super de Boer in Delfzijl naar Jumbo en de heropening van AH in Appingedam, maar zeker geen stijging van

FOTO: Caracter

Achtergrond

Company

‘Belang trade marketing neemt juist toe’

Marcel Hielkema van Dirkzwager advocaten & notarissen:

‘Slimmer ondernemen met juridische kennis’

C1000-ondernemer Rob Steenbergen: ‘Mijn winkel is goed bereikbaar. Ik zit aan de goede kant.’

B

van Bladel

Dirkzwager advocaten & notarissen heeft kantoren in Arnhem en Nijmegen en is met 265 medewerkers de grootste juridische dienstverlener van Gelderland. Dirkzwager telt 110 juristen, waaronder 85 advocaten en 25 (kandidaat-)notarissen.

Het notariaat behoort met deze omvang tot de top-5 van Nederland. Binnen de advocatuur staat de dienstverlener op de twintigste plaats. Dirkzwager wil deze marktpositie de komende jaren verder uitbouwen.

De naamsbekendheid van Dirkzwager advocaten & notarissen is groot, zowel lokaal, regionaal als landelijk komen cliënten naar de kantoren in Arnhem en Nijmegen.

Dirkzwager richt zich hoofdzakelijk op ondernemingen, zorginstellingen, (semi-)overheidsinstellingen en (schade-) verzekeraars. De 110 advocaten en (kandidaat)notarissen Ze komt naar eigen zeggen niet gauw in het geweer, maar de uitspraken van TMA-voorhebben zich toegelegd op specifieke rechtsgebieden, waarbinnen zij nauw met elkaar samenwerken. Enkele zitter Ron Cijs over trade marketing vragen in haar ogen om een reactie. “Ze geven een specialismen zijn aanbesteding, arbeidsrecht, commercieel vastgoed, gezondheidsrecht, schade, huurrecht, onjuist beeld. Ik herken niet dat het erop of eronder is met het vak trade marketing.” insolventierecht, IE & IT recht en ondernemingsrecht.

Dirkzwager volgt de actuele ontwikkelingen op deze terreinen en organiseert regelmatig seminars om deze kennis te delen. uzette Moerman, directeur en oprichter van Kunt u een voorbeeld geven waaruit het

Suzette Moerman verbaasd over ‘wake up-call’

Taai knokken tegen krimp

28

waarop deze het best kunnen worden toegediend. Ook kunnen pharmacy practitioners vragen van patiënten beantwoorden over hun thuismedicatie. Ze hebben daardoor beter zicht op de medicatieveiligheid.”

Volgens Van Lent is dat nodig. Artsen en verpleegkundigen hebben minder kennis van medicatieveiligheid, maar zullen er niet snel een apothekersassistent over consulteren.

“De assistenten zijn daar ook niet voor gekwalificeerd, de pharmacy practitioner is dat wel en beschikt over meer skills om die kennis uit te dragen. Als ziekenhuisapothekers zijn we ook medebehandelaars. De pp’er kan deelaspecten van deze rol uitvoeren.”

“Stel dat een arts besluit statinegebruik tijdens een antibioticumkuur te stoppen.

Wie zorgt er dan voor dat die patiënt na de kuur weer met de statine start? Medicatie is voor artsen en verpleegkundigen vaak bijzaak, voor ons is het de hoofdzaak.” Over de

Ook Nicolette van Lent, ziekenhuisapotheker van het Diakonessenhuis in Utrecht, Zeist en Doorn, verwacht meer taken te kunnen delegeren. Zij begeleidde assistent Mariëtte van Dorp, die in juni afstudeerde.

“Ik verwacht dat pharmacy practitioners in de toekomst vooral meer farmaceutische patiëntenzorg gaan verlenen. Ze staan in hun rol van intermediair dichter bij verpleging en patiënt en kunnen op die manier beter tegemoet komen aan hun behoeftes. Zo kunnen ze voorlichting geven aan verpleegkundigen over de werking van medicijnen in combinatie met sondevoeding, of over het tijdstip

2 010

9/16/10

Kerstgebak

Robèrt van Beckhoven: eenvoudig te produceren en toch verrassend

8/4/09 2:03:32 PM

5/3/11

Vergrijzing nekt supermarkten in Noordoost-Groningen

geleden werd ik geraakt door de bevlogenheid

verpleegkundigen reageerden er positief op.

We laten een poster maken voor alle verpleegafdelingen met daarop stap voor stap de werkwijze. Inmiddels maken wij ook steeds meer bereidingen voor afdelingen in de apotheek en dat gaan we nog uitbreiden.

Alles ter verbetering van de medicatieveiligheid, maar vooral ook ter bescherming van de verpleegkundige.

Ook heb ik voorgesteld dat de apotheek bij alle opnamemedicatie betrokken wordt. Bij geplande opnames loopt dat al goed, maar nog niet ingeval van spoedopnames.”

Functiebeschrijving

functie behoren.

op de verpleegafdelingen een directe bijdrage kunnen leveren aan de patiëntveiligheid.” Als de benoeming van de pp’ers rond is, hoopt Jansen meer tijd over te houden voor overleg met artsen over (individuele) patiëntencasussen.

Meer skills

Pharmaceutisch Weekblad

Pharmaceutisch Weekblad

2 010

Bij de Tergooiziekenhuizen in Hilversum en Blaricum ligt het concept voor de nieuwe functiebeschrijving van pharmacy practitioner klaar. Het managementteam van de afdeling klinische farmacie werkt op dit moment aan de exacte invulling van de nieuwe functie, laat ziekenhuisapotheker Petra Bestebreurtje weten. Drie apothekersassistenten hebben de studie al gevolgd, drie zijn nu in opleiding. “De functie moet een vernieuwende rol vervullen in de overdracht van kennis aan de patiënt, de arts en de verpleging.”

Bestebreurtje ziet de werkzaamheden die een pp’er kan vervullen als een uitbreiding van het takenpakket van de assistenten. “De pp’er kan de ziekenhuisapotheker ondersteunen bij de farmaceutische patiëntenzorg.

We willen de pp’ers daarnaast inzetten op diverse nieuwe projecten, zoals het opzetten van het geneesmiddelenservicebureau, het ‘Als ziekenhuisapothekers zijn regelen van de opname- en ontslagmedicatie, het aanbieden van geneesmiddeleninforwe ook medebehandelaars. matie aan patiënt en verpleging en het elekDe pp’er kan deelaspecten van tronische voorschrijfsysteem. Verder willen we de pp’ers inzetten bij risicovolle medicadeze rol uitvoeren’ Wie: Marco Horsten (48) en Ans Stuut (46). Kennen elkaar tie om de medicatieveiligheid beter te sinds: 1983. Waar ontmoet: op een cruiseboot, de Filia-Rheni. kunnen waarborgen.”

Getrouwd: in 1990. Kinderen: Cas (7). Nu werkzaam bij: Volgens de ziekenhuisapotheker de Tijdens haar studie stuitte Ans ze opiseen offiaantal cemanager bij Thuiszorg Groot Gelre, Marcozijn is eigenaar pp’ers daar goedhorecabedrijven op voorbereid. Behalve hun verbeterpunten, zoals de manier op van Dewaarop Keukenmanager en adviseert over hun kennis, zijn ook hun communicatieve vaarde verpleegafdeling medicatie voor toediebedrijfsvoering. digheden sterk verbeterd. “Je ziet ze groeien ning wordt gereedgemaakt. “Ik heb op een tijdens opleiding.

Ze staan veel steviger in afdeling tijdens een presentatie gepleit Ook eenvoor HORECALIEFDE? Maildenaar: Bianca.Roemaat@reedbusiness.nl. hun schoenen.” < onder andere meer hygiënemaatregelen. De

Mariëtte van Dorp (links) studeerde in juni af. Zij hoopt dat wordt vastgelegd welke taken tot haar nieuwe

David van Hartskamp en Jelmer Faber (rechts) van Pharmalead: “Niet alle apothekers weten dat veel apotheekinformatiesystemen de mogelijkheid bieden om recepten op afstand te controleren.”

is de afstand. Daardoor is deze dienst voor­ deliger.” Volgens Faber controleren som­ mige apothekers op deze manier al langer hun recepten thuis of vanaf hun weekend­ adres. “Niet alle apothekers weten dat veel apotheekinformatiesystemen die mogelijk­ heid bieden.”

De waarnemende apotheker tekent vooraf een geheimhoudingsovereenkomst.

Pharmalead kan indien gewenst de financiële gegevens van de apotheek in het apotheekin­ formatiesysteem afschermen. De recepten­ service valt volgens het bedrijf binnen de kaders van regelgeving die gelden voor waar­ neming. Faber: “En als dat noodzakelijk is, gaat er een apotheker van Pharmalead naar de apotheek toe.”

Apotheker Harvey Jong A Liem van Apotheek Stephenson in Hilversum

Pharmaceutisch Weekblad

18 ju n i

elkaar op de ‘loveboat’

D

Kerntaken

De tarieven van Pharmalead voor de Receptenservice

Dienst Controle van recepten op afstand Signaallijst nakijken Telefonische achterwacht Telefonische achterwacht na 18.00 uur of in het weekend Verlofdag (350 regels + tel. achterwacht)

■

Arnhem Direct.indd 3

11FOO005_achtergrond-krimpregios.qxp:foodmagazine

interview

het klantenaantal. Bij Jumbo missen ze de aanbiedingen kracht. Appingedam telt al jaren vier supermarkten, en AH Large is te groot, is zijn inschatting. In Delfzijl zijn behalve marktleider AH zijn dat C1000, Aldi en Superverder al jaren een Lidl, Aldi en AH-filiaal gevestigd. coop. De Aldi verhuist binnenkort naar de oude AHHet stadscentrum van Delfzijl kampt net als Appinlocatie, waar zich nog een aantal versspecialisten zullen gedam, Winschoten en Hoogezand met grote leegstand. vestigen.

Dirkzwager advocaten & notarissen is meer dan een juridisch dienstverlener. “We denken graag ‘Laatst was de burgemeester hier. Ondernemers hebben Van zijn bestaande 20.000 klanten per week komt de met onze zakelijke cliëntenplaatsen, mee, dorpen liefst zoals voordat er juridische problemen rijzen of erger: geschillen het gevoel dat het nieuwe winkelcentrum in Delfzijlhelft uit omliggende Garrelsweer Noord (waar Jumbo is gevestigd, red.) het winkelend We(gemeente Loppersum) Holwierde (gemeente Delfontstaan. beschikken overofveel kennis op verschillende terreinen die we graag met het publiek ervan weerhoudt naar het centrum te gaan. Hoe zijl), waar geen supermarkt meer zit of een kleine winbedrijfsleven delen”, stelt Marcel Hielkema, bestuurder-directeur. ik daarover denk? Ik weet het niet. Ik ga me er niet actief voor inzetten, want dan gaan mijn klanten straks naar AH.’ Marcel Hielkema trad begin dit jaar aan als bestuurder-directeur Steenbergen erkent dat als de prognoses uitkomen, Dirkzwager ook zijn omzet zal stagneren. Hij wacht devan plannen van advocaten & notarissen, de grootste juridische dienstverlener de gemeente af. ‘Het idee is om panden in het centrum van Gelderland en ook landelijk geen kleine speler in dekosten. advocatuur op te kopen, maar dat zal een hoop geld Het en het notariaat (zie kaders). Hielkema komt uit de en was voor zijn benoeming marketing directeur van De (kandidaat-)notarissen van Dirkzwager in Arnhem en komt allemaal door internet en er zijn te hotelwereld veel winkels.’ hotelketen Bilderberg. Daarvoor vervulde hij diverse functies in de Nijmegen voldoen ruimschoots aan alle kwaliteitseisen van Politici zijn in zijn ogen wel voldoende actief, maar slaan internationale de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB). Zij werden de plank mis. ‘Grootste probleem hier is het tekort aanhotellerie. Hielkema rondde de Hotelschool in Den Haag huurwoningen.’ af en studeerde daarna aan Nyenrode Business Universiteit. onlangs na een audit beoordeeld met een ‘goed’. De KNB

Dirkzwager krijgt goede beoordeling

Hielkema: “Ik heb een brede, bedrijfskundige achtergrond. De Kwakkelend centrum vennoten van Dirkzwager zochten een bestuurder-directeur die hen In Appingedam (12.000 inwoners) zijn faciliteert, gemeentezodat en zij zo goed mogelijk hun eigen vak kunnen uitoefenen.” ondernemersvereniging eveneens actief om het kwakDe nieuwe manager moet daarnaast ook de nieuwe lijnen uitzetten. kelende centrum op de been te houden, zoals AHondernemer Erik Banus het verwoordt. Hij is er (samen U bent in januari in een totaal andere branche gestapt. Wat trok met zijn vader) actief bij betrokken. De ondernemer u aan in de juridische wereld? opende half januari een nieuwe AH Large (2400 m2) op Hielkema: “Je kijkt op een gegeven moment naar nieuwe uitdagingen. een steenworp afstand van zijn oude locatie.

Die was ik in het buitenland al vaker met plezier aangegaan. De Hij heeft in tegenstelling tot Steenbergen groot Erik Kort, Spar-ondernemer: ‘De wegopbreking eind vorig jaar overstap zuignaar eenheeft andere branche zou je daarmee kunnen vergelijken. belang bij een bruisend stadshart met regionale ons veel geld gekost, zo’n 4000 euro per week.’

voerde afgelopen periode in het kader van de Verordening op de kwaliteit een intercollegiale toetsing uit bij meerdere grote notariskantoren. De zorg voor een goede beroepsuitoefening is de belangrijkste taak van de beroepsorganisatie van alle (kandidaat-)notarissen in Nederland. Uit de rapportage blijkt dat er bij de medewerkers van Dirkzwager ‘een goed besef heerst van de kwaliteit en integriteit die binnen een notariaat verwacht mag worden’. Dirkzwager hecht veel waarde aan de beoordeling van de KNB. Het advocaten- en notariskantoor voert service, kwaliteit en betrouwbaarheid hoog in het vaandel.

Dirkzwager is een organisatie die wil vernieuwen. Het streven naar kwaliteit staat hoog in het vaandel. Dat sprak me erg aan. Dirkzwager

FOODMAGAZI NE ME I 2011

FOODMAGAZI NE ME I 2011

1

© invitare 2012 ontwerp www.8ontwerp.nl • fotografie Iris Latuasan

Tekst: Hanneke van Bladel / Foto: Michel Zoeter

Pharmacy practitioner

LIEFDE IS...

Pharmacy practitioner kan bijdragen aan verbetering patiëntenzorg

Waarneming op afstand in modern SpilE-jasje tussen patiënt, afdeling en apotheek ...soms knipogen naar

S

Caracter Company, adviesbureau op het gebied van category management, trade en

is net als de hotellerie ook een dienstverlenend bedrijf. Ik zag niet alleen shopper marketing, is het niet eens met het verschillen, maar ook overeenkomsten.” sombere beeld dat Ron Cijs onlangs in Foodmagazine schetste (zie kader). “Ik wil dat zwarte randje eraf halen.

tegendeel blijkt?

“Kijk bijvoorbeeld naar het aantal vacatures voor trade marketeers. Die vacatures staan nog even lang open als tien jaar geleden. Dat geldt zowel voor ons als voor onze klanten. Of Ron Cijs moet doelen op die bedrijven

Welke overkomsten tussen de hotelbranche en de juridische Bovendien is het niet de manier waarop je als boegbeeld die het nu heel moeilijk hebben, maar daar vallen meer je vak vooruit helpt. Wij werken met minimaal tweeder- klappen dan alleen bij trade marketing.” dienstverlening zag u? de van de fabrikanten samen en groeien juist door de “Beide sectoren zijn dienstverlenend en hebben te maken met kwaliteit, behoefte aan begeleiding bij trade Mensen Wat is er dan aan de hand?

Wat gaat u anders doenmarketing. dan uw voorganger? met service en met mensen. Op die drie punten zie ik overeenkomsten. uit de belden: ‘Waar vandaan?’”

“Erstaat speelt is een komt bedrijfdit met een lange historie en als van alles rond het thema samenwerking.

Op welke wijze kan ik mensen een dienstverlenen? In de hotellerie wil branche je “Dirkzwager zoekt een huis. Ik wil het huidige beleid voortzetten. DeMen wereld om naar ons oplossingen. Dat heeft er onder andere mensen gastvrij onthalen, in de juridische dienstverlening gaat het om Trade marketing staat op een keerpunt, stelde toe geleid heen verandert echter snel. Zat de notaris voor 1998, toen dedat een aantal fabrikanten afscheid heeft de vraag hoe je een zaak tot een goed einde brengt.”

Ron Cijs. Hoe ziet u dat? genomen van de oude, noem het de eerste generatie, tarieven nog vaststonden, bij wijze van spreken te wachten tot het Moerman: “Fabrikanten moeten hun best doen om trade marketeers. Nieuwe ontwikkelingen op de wingrind knerpte, tegenwoordig wordt er een beroep gedaan op zijn Welke ervaring uit het hotelwezen nam u mee? onder de prijsdruk vandaan te komen. Ze zoeken naar kelvloer en in het vak vragen om nieuwe inzichten. ondernemerskwaliteiten en moet hij zich profileren. Dat geldt ook (geamuseerd) “Het is misschien een stukje beroepsdeformatie, maar ik manieren om het gesprek en de samenwerking opbou- Trade marketing kampt hier en daar nog met een voor advocaten. Daar ging je vroeger naar toe als je een probleem loop geregeld een rondje over de gangen, waar de deuren altijd open wend te houden. Trade marketing wordt gezien als een weinig proactief imago. Zo was het profiel van trade had, juridische adviseurs ondernemers vaker terzijde staan. Ik wil graag zichtbaar zijn, voor cliënten én medewerkers.oplossing.

Het Ik zieterwijl sinds deze enkele jaren een verschuiving in marketeer lang onduidelijk.” kunnen staan.van Waarom doen opmarketeers onze gaat om een stukje aandacht en betrokkenheid. Daar gaat tochde effect marketingbudgetten abovezou theeen linebedrijf naar geen belowberoep“Trade werden tot voor kort voornamejuridische kennis, zoals het ookop advies inwint bij een van uit. Als ik bij de receptie oude kranten zag of vieze kopjes ging the ikline, dat wil zeggen naar activatie de winkellijk accountant? geselecteerd op basis van hun analyserende vermoWe willen ons op diedoor manier nadrukkelijker als die opruimen. Ik heb er nooit iets van gezegd, nu zien anderen het. vloer en dominant ingestuurd trade marketing.”onderscheiden gen en minder op hun communicatieve vaardigheden betrokken en deskundige adviseurs die pro-actiefen meedenken de Het zijn kleine dingen. Toch hebben ze te maken met imago. Bij de flair die over nu nodig zijn in de samenwerking met herstructurering, notaris een handtekening zetten onder de hypotheekakte is een formeel bedrijfsvoering. Een voorbeeld daarvan is ons team retail.

Wat dat betreft zijn er opwaartse ontwikkelingen gaande enwat is het een team van specialisten dat ondernemers adviseert over te goed dat er kritisch naar het vak wordt moment. We willen geen drempels opwerpen, maar wel vasthouden gekeken.” doen in economisch mindere tijden. We delen graag kennis, niet alleen aan een zekere stijl.” via onze nieuwsbrieven, de verschillende vakbladen, maar ook door het organiseren van seminars over specifieke onderwerpen zoals U heeft uw eerste honderd dagen alweer een tijdje achter de bijvoorbeeld het arbeidsrecht.” rug. De eerste honderd dagen zijn vaak een masterproof…

Hoe heeft u ze beleefd?

“Enerzijds hoor je daarover dat het een periode is waarin je je op de In de bijlage Trade Marketing van Foodmagazine achtergrond moet houden en vooral veel moet leren, anderzijds is het november 2010 stelt Ron Cijs, voorzitter van de ook een tijd waarin je de eerste piketpaaltjes kunt slaan. Zelf vond ik Trade Marketing Association (TMA), dat het vak het belangrijk de organisatie en de mensen te leren kennen en de vraag trade marketing op een keerpunt staat. “Als we te stellen: waarom doen jullie zaken op die manier? Als het antwoord niet oppassen, is het vak overleden.” Tweederde luidt: zo doen we het altijd, dan weet je dat je kritisch moet zijn. Niet Dirkzwager advocaten & notarissen van de A-merkfabrikanten bezuinigt volgens hem dat ik dat antwoord vaak kreeg. Ik ben erg tevreden. De kunst is die Velperweg 1 op de uitgaven aan trade marketing. Als belangverwondering vast te houden en scherp te blijven. Zeker nu. Het zijn 6802 DA ARNHEM rijkste oorzaak noemt hij de economische crisis. interessante tijden om een bedrijf te runnen, daar kun je “Fabrikanten niet honderden retailersTel: (026) 3538300 Suzette Moerman: erkennen het belang van trade marketing.” dagen mee wachten. Je gaat je nog eens extra afvragen: waarom info@dirkzwager.nl moeten cliënten juist naar ons toe komen.” www.dirkzwager.nl

‘Bijna overleden’

29

FOODMAGAZINE FEBRUARI 2011

stoere vrouwen < 65

eigen stad

stoere vrouw

v.l.n.r. wilma mulder, jeannette ooink, eveline van der meer, emmy koeleman en anne-marie pronk.

wilma mulder wil prikkelen en actief bijdragen > tekst hanneke van bladel, fotografie joost jorritsma

Wilma Mulder (40) heeft medio april twee weken vrij genomen om de tijdelijke Guerillastore van Awearness Fair Fashion Events aan de Hommelstraat samen met anderen te bemannen. Vol overgave vertelt ze een klant over de herkomst en productiewijze van de mens- en milieuvriendelijke designkleding. Dat doet ze het liefst, een verhaal vertellen, zal ze later zeggen, zeker als het een ‘eerlijk’ verhaal is. Wilma is in het dagelijkse leven multimediamakelaar. Als projectmanager coördineert en begeleidt ze uiteenlopende multimediale projecten.

Ook buiten haar directe werk ontpopt ze zich als veelzijdige duizendpoot.

Samen met hartsvriendin Jeannette Ooink – met wie ze het persoonlijke brievenboek ‘Dubbelzinnig’ schreef – zet ze in 2009 Awearness Fair Fashion Events op. Het duo organiseert tijdens de Mode Biënnale de grootste fair fashion show van Nederland, gevolgd door een talkshow gepresenteerd door Jort Kelder.

Awearness Fair Fashion Events vloeit voort uit StoereVrouwen. “We wilden in Arnhem als modestad ook iets met duurzame mode doen.”

Een jaar eerder, begin 2008, besluiten Wilma en Jeannette dat ze meer willen dan geld geven aan goede doelen en boodschappen doen bij de natuurvoedingswinkel. Ze voelen zich

erg aangesproken door StoereVrouwen en zetten het Arnhemse regiment van dit vrouwelijke koopleger op, herkenbaar aan de groene overalls en de roze baretten.

Iedere aankoop is een keuze

“StoereVrouwen proberen een verschil te maken door hun aankopen bewust te doen. Dat raakte ons. Ook wij willen, hoe wollig het ook klinkt, op een actieve manier bijdragen aan een betere wereld. Waarom? We, ik spreek ook voor Jeannette, voelen dat als een morele verplichting. Zelf geloof ik daarnaast sterk in wat één persoon tot stand kan brengen.

Kijk naar alle grote gebeurtenissen in de wereld om je heen, ze zijn allemaal te herleiden tot het initiatief van één persoon.

Daarvoor moet je in je zelf geloven, ja, maar ook kunnen delen, want je kunt alleen iets tot stand brengen als jouw idee gedragen wordt door anderen.”

De Arnhemse troepenmacht vormt het meest actieve regiment van het landelijke StoereVrouwen-koopleger. Waar mogelijk zoeken de Arnhemse vrouwen aansluiting bij landelijke acties, daarnaast plannen ze circa zes keer per jaar zelf een eigen activiteit. Zo gaven ze begin dit jaar een vervolg aan het thema Fair Fashion van vorig jaar en zetten ze Arnhemse ondernemers die duurzame kleding verkopen in het zonnetje met een kaart

met bloemzaadjes. In februari op Warme Truiendag probeerden de StoereVrouwen winkeliers te bewegen hun winkeldeuren ‘klimaatvriendelijk’ te sluiten. Komende zomer (en ook in het najaar) staan natuurlijke cosmetica en voeding op de agenda.

Veel media-aandacht

“Het lijken kleine dingen, maar ze prikkelen wel en we genereren er veel media-aandacht mee. Ondernemers reageren positief. We kiezen voor een vriendelijke insteek en belonen vooral.”

Wilma noemt enkele wapenfeiten. Zo beloofde de directie van Claudia Sträter de (Arnhemse) medewerkers beter te informeren over het lidmaatschap van Made-By na kritische vragen tijdens een kooplegeractie. “Claudia Sträter verkoopt een duurzaam geproduceerde kledinglijn, maar verzuimde het personeel daarvan voldoende op de hoogte te brengen.

En je personeel is natuurlijk je beste ambassadeur.”

Zo’n duizend mensen, veelal vrouwen, steunen het gedachtegoed van StoereVrouwen en hebben zich geabonneerd op de nieuwsbrief. “Het liefst zouden we het nog grootser aanpakken, maar we doen dit naast ons werk en we zijn geen dames die de hele dag thuis zitten.”

■

57

2

© invitare 2012 ontwerp www.8ontwerp.nl • fotografie Iris Latuasan

FOTOSTUDIO MÜLLER

http://www.fotostudiomuller.nl

home | fotostudio Müller | portfolio | prijzen | exposities | contact

100% RELAXED

100% relaxed is een nieuwe en moderne massage studio in Arnhem Noord. Gevestigd in een oude wasserij in de wijk Sint Marten (vlakbij park Sonsbeek) Als je nu een afspraak maakt ontvang je eenmalig 20% korting op een massage.

kindermassage www.honderdprocentrelaxed.nl

waardebon

www.honderdprocentrelaxed.nl

Marije van Broeckhuijsen Sint Marten 6 6821 BV Arnhem

M 06 - 15 52 74 58 info@honderdprocentrelaxed.nl www.honderdprocentrelaxed.nl

ela ntr w. ho nd er dp ro ce

100% relaxed biedt je diverse belevenissen, zoals: Ontspanningsmassage € 25/45 (35/70 min) Hot Stone massage € 50 (70 min) Lomi Lomi massage € 50 (70 min)

ww

Ontsnap even volledig aan het drukke leven en ervaar de ultieme ontspanning van een heerlijke massage. Een time-out van alles en iedereen. Alleen maar aandacht voor jezelf. Gewoon doen!

xe

d.

nl

Marije van Broeckhuijsen Sint Marten 6 6821 BV Arnhem M 06 - 15 52 74 58 info@honderdprocentrelaxed.nl www.honderdprocentrelaxed.nl

R3P PROJECTMANAGEMENT

home visie doelgroep producten referenties contact links

ing. Johan Reijers Touwslagersbaan 15 6634 AN Batenburg T 0487 - 54 24 89 M 06 - 20 83 35 74 Johan.Reijers@R3P.nu www.r3p.nu

R3P001 WTK visitekaartje.indd 1

09-04-2010 12:25:28

Van plan naar realisatie R3P001 WTK visitekaartje.indd 2

09-04-2010 12:25:29

Waarvoor staat R3P? R3P: de R staat voor Reijers en de 3P’s voor Professioneel Proactief Projectmanagement.

R3P begeleid trajecten van plan naar realisatie. R3P kijkt met een frisse/brede blik naar een toekomstige samenwerking in breder verband met meerwaarde voor de individuele partijen in de toekomst. Voor dit soort initiatieven is R3P een bruggenbouwer die met kennis van zaken objectief en open partijen inspireert om tot een nieuwe samenwerking te komen. Zelf ben ik een enthousiaste doorzetter die ideeën mee uitwerkt en realiseert. Geboren optimist die met veel bezieling, tact en ideeën partijen bij elkaar brengt zonder de realiteit uit het oog te verliezen.

De laatste 20 jaar heb ik veel ervaring opgedaan in het coördineren en leiden van processen en projecten. Zowel in de zakelijke (industriële) branche, non profit sector en bij vrijwilligers organisaties. Ik ben een gecertificeerde project manager die zowel bij MKB en grote bedrijven projecten heeft gedaan en processen heeft begeleidt.

De laatste jaren ben ik me meer en meer gaan richten op het maatschappelijk middenkader. Ik ben me steeds minder gaan bezig houden met techniek en steeds meer met de mens. Ik richt me vooral op het begeleiden van processen en het doen van projecten die de leefbaarheid verbeteren. Projecten of processen waar kernen en/of gemeentes samenwerken om de leefbaarheid te vergroten. Bijzondere aandacht heeft de jeugd in deze projecten.

Mijn motto is er één van de ‘civil society’: Heb respect voor de ouderen, respecteer je ouders en heb vertrouwen in de jeugd.

drs. Vivian Stribos consultant Fruitlaan 22 6515 BS Nijmegen m. +31 (0)6 24 84 14 10 info@coco-co.nl www.coco-co.nl

communicatieadvies, conceptontwikkeling & copywriting

COCO&CO

SENIOREN VERHUISSERVICE GELDERLAND

IT MOVES

Inge Theunissen T 026 - 445 45 06 M 06 - 214 20 241

info@itmoves.tv www.itmoves.tv

OOMIA

se e

ic & tip

g

e

e

g

tip

ijz

&

lin

el

e

e

kw

st

rv

be

er

w

m

ic

lin

el

st

rv

ho

se

be

ijz

kw

er

w

e

m

ho

s

s

Wat is OOmia

Reacties

Bestelling

Een OOmia is een blijvend cadeau.

De vorm is een zelfgemaakt schilderij op basis van een foto.

Gelegenheden kunnen zijn: - een huwelijksfeest, - een afscheid van een medewerker of directeur, - een eerbetoon aan iemand in de vereniging, - en natuurlijk nog veel meer.

“Mijn broers zijn altijd aan het donderstralen.

Ik heb ze nog nooit samen zo ingespannen zien werken. Het was een fantastische middag.”

Mevr. Janssen, Nijmegen

Stap 3 van 5

“Dat mijn achterkleinkind van drie jaar oud ook mee kon doen was heerlijk. Dat snoetje, alsof zij zelf het hele schilderij had gemaakt!”

Mevr. Jaspers, Nijmegen “Het was heerlijk om weer als broers en zussen zonder gedoe bij elkaar te zijn.”

Mevr. Janssen, Nijmegen

stap 1

stap 2

stap 3

stap 4

stap 5

de heer

mevrouw

Gegevens invoeren OOmia Guldenstraat 20 6532 RL Nijmegen

maak een keuze* naam*

formaat: kwaliteit foto: levering: totaal ex. BTW totaal incl. BTW

72 x 72 cm goed

€250,00

€250,00 €297,50

organisatie e-mailadres* telefoonnummer* (factuur)adres*

b di es re te ct l

Meer over OOmia, klik dan hier.

postcode* plaats* Verplichte velden zijn aangegeven met een *

vorige

volgende

OOmia Guldenstraat 20 6532 RL Nijmegen

SNIJDERS MEUBELMAKERIJ

KIEZEL

trainingen en vaktherapie

Majken Jurna 06-46 50 21 67 info@kiezelnijmegen.nl www.kiezelnijmegen.nl

KIEZEL_visitekaartjes.indd 1

06-04-2010 KIEZEL_visitekaartjes.indd 17:47:15 2

06-04-2010 17:47:15

trainingen en vaktherapie

Majken Jurna 06-46 50 21 67 info@kiezelnijmegen.nl www.kiezelnijmegen.nl

KIEZEL_visitekaartjes.indd 3

06-04-2010 KIEZEL_visitekaartjes.indd 17:47:16 4

06-04-2010 17:47:16

ArtEZ - ARNHEM MODE BIﾃ起NALE

CATALPA KINDEROPVANG

HAN

MUSEUM BOERHAAVE

ARTEZ

PRORAIL

FLORENCE

VERKEER EN WATERSTAAT (DPO)

MINISTERIE VERKEER EN WATERSTAAT TUNNELVEILIGHEID

RUIMTE VOOR DE RIVIER

RIJKSWATERSTAAT OOST-NEDERLAND

RIJKSWATERSTAAT I.O.V. ARCADIS NEDERLAND BV ADVIESGROEP MILLIEUEFFECTSTUDIES

RIJKSWATERSTAAT OOST-NEDERLAND ‘RUIMTE VOOR DE RIVIER IN DE HOLLANDSE DELTA.’

RIJKSWATERSTAAT OOST-NEDERLAND ‘NATUURLIJK VEILIG: EEN KWESTIE VAN GOED BEHEER.’

GRAAG

TOT ZIENS

FROMBERGSTRAAT 49 / 6814 EB ARNHEM TEL. 026 - 44 500 60 / MOB. 06 - 12 12 66 62 INFO@8ONTWERP.NL / WWW.8ONTWERP.NL