Παλειιαδηθέο Εμεηάζεηο 2017
Απαληήζεηο ζην κάζεκα ηεο Νενειιεληθήο Γιψζζαο
Α. Τν θείκελν αλαθέξεηαη ζην ξφιν ηεο επηζηήκεο θαη ζηελ επζχλε πνπ θέξεη ν επηζηήκνλαο εηδηθά ζηελ επνρή καο. Αλαιπηηθφηεξα, ε επηζηήκε έρεη σο ζηφρν ηε δηεχξπλζε ηνπ πλεχκαηνο θαη ηελ εμαθξίβσζε ηεο αιήζεηαο, εθφδηα πνπ αμηνπνηεί ε ηερλνινγία γηα λα εμππεξεηήζεη πξαθηηθέο αλάγθεο ηνπ αλζξψπνπ. Βέβαηα, ε ηερλνινγία, αλ θαη βειηίσζε ηε δσή ησλ αλζξψπσλ, νδήγεζε ζηαδηαθά ζηελ αιινηξίσζή ηνπο θαη έζεζε πλεπκαηηθνχο θξαγκνχο. Μέζα ζ΄απηφ ην θνηλσληθφ πιαίζην επηηειείηαη ην έξγν ηνπ επηζηήκνλα. Φέξεη ινηπφλ ηελ εζηθή θαη θνηλσληθή επζχλε λα κεξηκλά γηα ηελ νξζή ρξήζε ησλ αλαθαιχςεψλ ηνπ, αθνχ ζπρλά είλαη θαη ηα θαηλφκελα εθηξνρηαζκνχ ηεο ίδηαο ηεο επηζηήκεο απφ ηνλ αξρηθφ ηεο ζηφρν. Αδήξηηε, ινηπφλ, αλάγθε πξνβάιιεη ν επαλαπξνζδηνξηζκφο ησλ επηζηεκνληθψλ ζηφρσλ απφ επηζηήκνλεο πνπ λα δηαπλένληαη απφ πςειά ηδαληθά θαη λα εκθνξνχληαη απφ εζηθέο αμίεο.
Β1. α. Λάζνο β. Λάζνο γ. Σσζηφ δ. Σσζηφ ε. Σσζηφ
Β2. α) 1. Σχγθξηζε – Αληίζεζε (επηζηήκε – ηερλνινγία θαη ρξήζε ηεο δηαξζξσηηθήο ιέμεο «ελψ» πνπ δειψλεη αληίζεζε). 2. Αηηηνιφγεζε (ν ζπγγξαθέαο παξαζέηεη ηελ άπνςε φηη ε επηζηήκε θαη ε ηερλνινγία δελ ηαπηίδνληαη θαη ζηε ζπλέρεηα αηηηνινγεί ηε ζέζε απηή ηνλίδνληαο φηη έρνπλ δηαθνξεηηθφ ζηφρν – ρξήζε ηεο δηαξζξσηηθήο ιέμεο «δηφηη» πνπ δειψλεη αηηηνιφγεζε). 3. Οξηζκφο (Οξηζηέα Έλλνηα: επηζηήκε, Γέλνο: αγψλαο, Εηδνπνηφο δηαθνξά: γηα ηελ θαηάθηεζε... θαη θσηίδεη ηνλ λνπ). 4. Παξαδείγκαηα («Πνιχ ραξαθηεξηζηηθά, ν Ατλζηάηλ... δηαζέηνπλ πςειά ηδαληθά»).
β) βέβαηα: βεβαίσζε, έκθαζε εάλ: ππφζεζε, φξνο – πξνυπφζεζε φκσο: αληίζεζε γηα ηνχην: ζρέζε αηηίνπ- απνηειέζκαηνο δειαδή: δηεπθξίληζε, επεμήγεζε Β3. α) αέλανο: δηαξθήο, αηψληνο, ζπλερήο
Επιμέλεια: Αντωνοπούλου Κατερίνα
πξνζεισκέλε: αθνζησκέλε, αθηεξσκέλε εγείξνπλ: πξνθαινχλ, δεκηνπξγνχλ αιινηξηψλνπλ: αιινηψλνπλ θαηαζηξεπηηθφ: νιέζξην, επηδήκην β) ζπγθεθξηκέλν: αφξηζην, αζαθέο, αθεξεκέλν βειηίσζε: επηδείλσζε, ρεηξνηέξεςε επζχλε:αλεπζπλφηεηα, αδηαθνξία πιηθή: πλεπκαηηθή, άπιε ειεπζεξία: αλειεπζεξία, δνπιεία, ππνδνχισζε Β4. α) Ο ζπγγξαθέαο κε ηε ρξήζε ηνπ αζχλδεηνπ ζρήκαηνο επηηπγράλεη λα δψζεη έκθαζε ζην πιήζνο ησλ αηηηψλ πνπ έρνπλ νδεγήζεη ζηελ αιινηξίσζε ηνπ ζχγρξνλνπ αλζξψπνπ. Επίζεο πξνζδίδεη ζην ιφγν ηνπ δσληάληα, παξαζηαηηθφηεηα, δξακαηηθφηεηα. β)
Ο ζπγγξαθέαο κε ηε ρξήζε ηνπ ξεηνξηθνχ εξσηήκαηνο («Όκσο ε ηερλνινγία... πεξηζζφηεξν άλζξσπνο;») επηηπγράλεη λα θεληξίζεη ην ελδηαθέξνλ ηνπ αλαγλψζηε θαη επηθαινχκελνο ην ζπλαίζζεκά ηνπ λα ηνλ πξνβιεκαηίζεη ζρεηηθά κε ην ξφιν ηεο ηερλνινγίαο ζηε δσή καο. Επίζεο, ε ξεηνξηθή εξψηεζε έρεη ζπλδεηηθφ ραξαθηήξα, αθνχ ν ζπγγξαθέαο ζηε ζπλέρεηα εθζέηεη ηηο απφςεηο ηνπ ζρεηηθά κε ην ζέκα.
Επιμέλεια: Αντωνοπούλου Κατερίνα
Γ. Παξαγσγή Λφγνπ Επεμεξγαζία Θέκαηνο 1. Επηθνηλσληαθφ πιαίζην: νκηιία (απαηηείηαη πξνζθψλεζε θαη απνθψλεζε) 2. Ζεηνχκελα: α) ξφινο επηζηήκεο → αληηκεηψπηζε ζεκαληηθφηεξσλ πξνβιεκάησλ β) εζηθά εθφδηα επηζηήκνλα
Αλαιπηηθφ Σρεδηάγξακκα Κπξίεο θαη θχξηνη, αγαπεηνί ζπκκαζεηέο, Πξφινγνο: Με αθνξκή ηε ζεκεξηλή ηειεηή απνθνίηεζεο ... (επηζήκαλζε ησλ δεηνπκέλσλ). Εηζαγσγηθή §: παξαδείγκαηα αξλεηηθήο ρξήζεο ηεο επηζηήκεο / εθηξνρηαζκνί ηεο επηζηήκεο
Κπξίσο Θέκα Ζεηνχκελν πξψην (ελδεηθηηθή αλάιπζε) Πξνζηαζία πεξηβάιινληνο: αλζξσπνθεληξηθή επηζηήκε, αλάπηπμε ηερλνινγηψλ γηα απνξξχπαλζε ησλ ζαιαζζψλ, απνηειεζκαηηθή αμηνπνίεζε ησλ ελαιιαθηηθψλ πεγψλ ελέξγεηαο, επαλαπξνζδηνξηζκφο ηνπ ηξφπνπ δηαρείξηζεο ησλ θπζηθψλ πφξσλ... Ηζηθή θαη αλζξσπηζηηθή θξίζε: νη επηζηήκνλεο νθείινπλ λα απνηεινχλ πγηή πξφηππα ψζηε λα βνεζήζνπλ ηνπο αλζξψπνπο λα αληηηαρζνχλ ζηα θπξίαξρα θνηλσληθά πξφηππα ηνπ πιηζκνχ θαη ηνπ αηνκηθηζκνχ. Πφιεκνο - Εηξήλε: ρξένο ηεο επηζηήκεο είλαη λα αγσλίδεηαη γηα ηελ παγίσζε ηεο παγθφζκηαο εηξήλεο → νξζή ρξήζε επηηεπγκάησλ, απνζηξαηησηηθνπνίεζή ηεο, έιεγρνο εξεπλψλ, πξφηππα ζπλεξγαζίαο θαη αλεθηηθφηεηαο, αληηθεηκεληθή ελεκέξσζε πνιηηψλ γηα ηηο ζπλέπεηεο ελφο πνιέκνπ, δηεπηζηεκνληθή ζπλεξγαζία γηα ηελ επίιπζε ησλ παγθφζκησλ πξνβιεκάησλ πνπ δπλακηηίδνπλ ηελ φπνηα πξνζπάζεηα γηα εηξεληθή ζπλχπαξμε. Εμειηγκέλνη κεραληζκνί ρεηξαγψγεζεο θαη ειέγρνπ ησλ πνιηηψλ: νη επηζηήκνλεο έρνπλ ηελ επζχλε λα δξάζνπλ σο πλεπκαηηθνί εγέηεο δηεπξχλνληαο ηνπο πλεπκαηηθνχο νξίδνληεο ησλ πνιηηψλ, νμχλνληαο ηελ θξηηηθή ηνπο ηθαλφηεηα, δηαηεξψληαο ηνπο ζε πλεπκαηηθή εγξήγνξζε ψζηε λα κε γίλνληαη έξκαηα ησλ ζπκθεξφλησλ θαη ζχκαηα παξαπιεξνθφξεζεο θαη πξνπαγάλδαο. Έηζη δηαζθαιίδεηαη ε δεκνθξαηία θαη ε ειεπζεξία. Ζεηνχκελν δεχηεξν (ελδεηθηηθή αλάιπζε)
Πίζηε ζε ηδαληθά (δηθαηνζχλε, ηζφηεηα, εηξήλε...) → εμππεξέηεζε ησλ ζπκθεξφλησλ φισλ ησλ αλζξψπσλ, πξνζηαζία ησλ αδχλακσλ...
Επιμέλεια: Αντωνοπούλου Κατερίνα
Αιιειεγγχε, αιηξνπηζκφο, αλεθηηθφηεηα, αίζζεζε δηθαίνπ, εληηκφηεηα, εηιηθξίλεηα, εζηθή αθεξαηφηεηα, κεηξηνθξνζχλε, επαηζζεζία, ππεπζπλφηεηα, θηιαιήζεηα, δηάζεζε ζπλεξγαζίαο, θνηλσληθφηεηα → ζα παξακείλεη πηζηφο ζην έξγν ηνπ, δε ζα δηαθαηέρεηαη απφ ζπκπιέγκαηα απζεληίαο θαη αλσηεξφηεηαο, ζα έρεη ηελ πξφζεζε επηθνηλσλίαο κε ηνπο πνιίηεο θαη ζα αλαιακβάλεη ηελ θνηλσληθή ηνπ επζχλε, ζα αλαπηχμεη εζηθέο αληηζηάζεηο...
Επίινγνο: αλαθεθαιαίσζε ησλ βαζηθψλ ζηνηρείσλ ηνπ θεηκέλνπ θαη δηαηχπσζε ελφο αηζηφδνμνπ κελχκαηνο γηα ην κέιινλ ηεο επηζηήκεο θαη ηεο αλζξσπφηεηαο.
Απνθψλεζε: Σαο επραξηζηψ γηα ηελ πξνζνρή ζαο!
Επιμέλεια: Αντωνοπούλου Κατερίνα