Kansen grijpen jaarverslag 2007
STICHTING ONDERNEMING OPBOUWWERK ROTTERDAM
Inhoud 3
Voorwoord
4
Bewoners de baas in Prinsenhof
7
Lastige rol bij groepsaanpak jongeren
11 Een kwestie van volhouden 14 ‘Wijkopbouwwerk is de essentie van ons werk’ 17 Op zoek naar verdieping 18 Samenhang door groenproject 20 Een sjaal van vijfhonderd meter 22 Te weinig aandacht voor armoede 24 Leden Burgerpanel groeien in hun rol 25 Ondernemingsraad: ‘Opleidingsplan kan beter’ 26 Organisatie onder de loep 26 Interne mobiliteit 27 Stabiele omzet 28 Personeelslijst
1
Kansen grijpen jaarverslag 2007
2
3
Voorwoord
2007 was voor ons het jaar van de kansen, die
rende vermogen rondom een ontmoetingscentrum
we met beide handen hebben aangegrepen. We
of, lopend met een bolderkar, het uitnodigen van
voelden ons daartoe uitgenodigd door wethouder
mensen hun verhaal over de buurt te vertellen.
Kriens tijdens onze conferentie in november en we
Steeds weer tonen onze medewerkers de intrinsieke
waren geprikkeld door de Rotterdamse welzijns-
wil om burgers te helpen vooruit te komen.
analyses, waarin staat dat het opbouwwerk kwalitatief kan verbeteren. Verder zijn we uitgedaagd door
In samenspraak tussen OR en directie is in 2007
onze gedreven medewerkers die voor Rotterdam
besloten tot een organisatiediagnose, waarin de
op sociaal gebied het beste willen bereiken. De
nadruk ligt op de missie en de visie van SONOR.
verhalen in dit jaarverslag brengen die gedreven-
Het functioneren van de organisatie wordt onder
heid mooi voor het voetlicht.
de loep genomen, vergelijkbaar met een terugkerende APK. De kernwaarden, de kernkwaliteiten
In de gemeente Schiedam staat de wijkaanpak
en het doel van ons werk worden besproken, geijkt
met behulp van ‘Vogelaargeld’ prominent op de
en – zo is ons streven – versterkt.
agenda. Onze opbouwwerkformatie is in deze stad gegroeid, onder meer in de wijk Groenoord. Daar
Het opbouwwerk is de ziel van ons bedrijf. De
hebben wij als taak de moeilijk bereikbare groepen
zingeving hiervan is voor onze medewerkers de
te vinden.
drijfveer om dagelijks te werken aan de maatschappelijke participatie en de sociale vooruitgang
De verschillende praktijkverhalen in dit jaarverslag
van burgers.
tonen aan dat de energie bij SONOR altijd stroomt. Of het nu gaat om opbouwwerk bij de transitie van een moeras naar een park; armoedebestrijding;
De Raad van Bestuur SONOR
met boefjes van jongeren activiteiten organiseren
Hugo Mulder
op een plein; het versterken van het zelforganise-
René van der Voorn
4
Bewoners de baas in Prinsenhof Ontmoetingscentrum Prinsenhof is een Rotterdams paradepaardje. Een bewoners initiatief werd een landelijk bekend voorbeeld van vernieuwing in de zorg. De bewoners vereniging groeit in haar rol als beheerder, met steun van een opbouwwerker.
Omgeven door flats van elf verdiepingen vormt Ontmoetingscentrum Prinsenhof een rustpunt in Het Lage Land, deelgemeente Prins Alexander. Het lage gebouw oogt vriendelijk, met veel ramen en een fraai aangelegde tuin. Op een uitnodigend bord bij de ingang staat wat omwonenden hier kunnen vinden: Prinsenhof Zorg (onder meer huidtherapie, fysiotherapie, bloedprikken en Vraagwijzer), Prinsenhof Service (huismeester van De Nieuwe Unie, Buurtbemiddeling en de Rabobank) en Prinsenhof Ontmoeting. Binnen, in de brasserie, is het een drukte van belang. Tijdens lunchtijd serveren cliënten van Pameijer warme soep en belegde broodjes. Niets herinnert nog aan de voormalige woonvoorziening voor verstandelijk beperkten met talrijke kleine slaapkamers. Opbouwwerker Elske Geleedst beëindigt haar bespreking met de voorzitter van de bewonersvereniging, Jeanne Marie Jens. Tot halverwege 2009 In Ontmoetingscentrum Prinsenhof kunnen buurtbewoners aan allerlei activiteiten meedoen, zoals kaarten knutselen (hierboven) en dansles (de pagina hiernaast).
5
Subsidie uit Den Haag
Prinsenhof krijgt
landelijke bekendheid als het wordt verkozen tot een van de tien proeftuinen op het gebied van vernieuwing in de langdurende zorg. Het ontmoetingscentrum krijgt een financiële bijdrage uit Den Haag en gedurende twee jaar ondersteuning van een projectleider. Meer informatie over het zogenoemde transitieexperiment van het ministerie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) is te vinden op www.zorgvoorbeter.nl
zullen ze samenwerken, de financiering daarvoor
inzagen dat de bewoners hun taak nog niet alleen
verzet. Steeds met een duidelijk doel voor ogen:
is verzekerd door de deelgemeente en wethouder
kunnen bolwerken. ‘Ze werken hard en zijn enthou-
een multifunctioneel ontmoetingscentrum waar
Jantine Kriens van Sociale Zaken. Tot grote opluch-
siast, maar het blijven vrijwilligers. Ze hebben een
alle buurtbewoners iets van hun gading vinden.’
ting van Jens: ‘Elske zou ons alleen ondersteunen
grote verantwoordelijkheid, want zij moeten zorgen
De bewoners hebben heel bewust gekozen voor
‘Professionals zien vrijwilligers niet vanzelf als gelijken’
dat het ontmoetingscentrum goed draait. De partijen waarmee ze om de tafel zitten, zijn professionals. De bewoners moeten te midden van die partijen hun
‘Als mensen de ruimte krijgen, zijn ze tot veel in staat’
plek vinden en vasthouden. Dat is een leerproces.’ tijdens het maken van de plannen voor Prinsenhof
Volgens Geleedst zijn maar weinig professionals
een vereniging, vertelt Geleedst. ‘Ik was zelf voor
en het eerste half jaar na de opening. Maar dat is
gewend om vrijwilligers te zien als gelijken. ‘Dat
een stichting, dat heeft praktische voordelen. Maar
veel te kort. Wij zijn allemaal vrijwilligers en moeten
komt doordat vrijwilligers meestal iets doen voor
de bewoners waren heel duidelijk: ze wilden een
nog veel leren. We hebben een vereniging met
de professionals. In Prinsenhof is dat heel anders:
zo democratisch mogelijk model. Dus werd het een
inmiddels 300 leden en zijn verantwoordelijk voor
hier zijn de bewoners aan het werk voor zichzelf en
vereniging, met een bestuur. En dat bleek vervol-
het totale beheer van Prinsenhof. We volgen cursus-
dragen ze duidelijk een eigen verantwoordelijkheid.
gens niet zo eenvoudig te vinden.’
sen om te professionaliseren, maar dat heeft tijd
Ze zijn een gelijkwaardige partner in het geheel.
Weinig vrijwilligers wagen zich aan bestuurs-
nodig. Ik heb overal waar ik kwam gepleit voor een
Daar moeten de professionals aan wennen, maar
verantwoordelijkheid. ‘Met moeite zijn de huidige
langer contract met het opbouwwerk, en gelukkig is
de vrijwilligers zelf ook. Ik help ze daarbij.’
vier gevonden. We hebben het serieus aangepakt,
dat nu geregeld. We hebben Elske hard nodig.’
De opbouwwerker spreekt vol vuur over de inzet
compleet met taakomschrijvingen. Dat schrikt
Geleedst hoort de complimenten glimlachend
van de bewoners. ‘Als mensen de ruimte krijgen,
sommige mensen af, maar daagt anderen uit. Er is
aan. Ook zij is blij dat gemeente en deelgemeente
zijn ze tot veel in staat. Er is enorm veel werk
nu een goed bestuur aan het werk.’
>
6
Unieke samenwerking
Ontmoetingscentrum Prinsenhof is ontstaan uit een
samenwerkingsverband tussen woningcorporatie De Nieuwe Unie, Pameijer (organisatie voor mensen met een verstandelijke beperking), zorginstelling Laurens en de bewonersvereniging. Op 25 april 2007 is Prinsenhof officieel geopend. De bewonersvereniging groeide in korte tijd naar 300 leden.
Voorzitter Jens heeft de ene afspraak na de andere. Tussendoor maakt ze een praatje met een van de vrijwilligers die met de Pameijer-cliënten samenwerken en neemt ze een kijkje in de keuken waar de lunch wordt klaargemaakt. ‘Ik had geen idee waar ik aan begon’, geeft ze toe. ‘Ik ben met pensioen, maar dit is een fulltime taak. Er komt ontzettend veel bij kijken. Als beheerder moet je overal verstand van hebben: het vervangen van een kapotte afwasmachine, de beveiliging van het pand, het opstellen van een financieel jaarverslag, het maken van een activiteitenprogramma en nog veel meer.’ Als het contract van opbouwwerker Geleedst afloopt, is de bewonersvereniging op zichzelf aangewezen. Daarom werkt ze bewust aan ‘een stevige ring van tien mensen’, die het bestuur kunnen ondersteunen en – indien nodig – taken kunnen waarnemen. Geleedst: ‘Je moet reëel zijn: de meeste vrijwilligers zijn boven de zestig jaar. Er valt weleens iemand uit door gezondheidsproblemen.’ Cliënten van Pameijer werken bij de receptie en in de keuken, samen met vrijwilligers.
7
Lastige rol bij groepsaanpak jongeren Rotterdam pakt overlastgevende jongeren aan met een strakke methodiek: stevige maatregelen in combinatie met preventieve activiteiten. Het resultaat telt. Opbouwwerkers dragen hun steentje bij, maar zitten af en toe klem tussen de
Opbouwwerker Ed de Meyer (rechts) vertelt over zijn ervaringen met de groepsaanpak. Collega’s Fouad Akka (links) en Maurice Oosthoek luisteren toe.
harde doelstellingen van de groepsaanpak.
Drie opbouwwerkers schuiven aan voor het uitwis-
in mijn wijk. Er was een lijst van zeventien overlast-
betaald om de overlast te verminderen. Dus richten
selen van ervaringen met de groepsaanpak. Fouad
gevende jongeren waar alles om draaide. Daar
ze zich vooral op dat kleine groepje lastpakken.
Akka werkt in het Oude Westen en is betrokken
wil ik als opbouwwerker eigenlijk niet zoveel tijd in
Toen ik voorstelde om activiteiten te organiseren op
bij de groepsaanpak in de Schietbaanstraat en op
steken. Ik wil mijn aandacht vooral richten op de
het Johan Idaplein, zei de projectleiding dat daar
het Gerrit Sterkmanplein. Maurice Oosthoek heeft
groep eromheen, om te voorkomen dat zij worden
geen geld voor was. Tenzij ik de activiteiten op de
met de methodiek te maken op het Jacob Loisplein
meegetrokken.’
boefjes zou richten. Toen zei ik: die boefjes mogen
(Provenierswijk) en het Snellemanplein (Oude
natuurlijk gewoon meedoen, maar wel samen met
Noorden). Ed de Meyer richt zich op het Johan
Fouad: ‘Wij zaten in het begin tijdens iedere verga-
Idaplein, eveneens in het Oude Noorden.
dering met alle professionals anderhalf uur over
De groepsaanpak draait om problematische jonge-
dossiers te praten. Ik zei toen al: die jongeren hebben
Maurice: ‘Het projectbureau is inderdaad erg op de
activiteiten nodig, al dat gepraat heeft geen zin.’
overlast gericht. De eerste vraag op een bewoners-
ren. Jullie werk richt zich meestal op het grotere geheel, dus de hele buurt. Gaat dat samen?
de rest van de bewoners.’
avond is of de overlast al is verminderd. Ze moeten Ed: ‘Bij het opbouwwerk ligt de nadruk op bewo-
natuurlijk resultaten laten zien.’
nersparticipatie. Wij werken met bewoners en Maurice: ‘Dat was in het begin best moeilijk. Ik heb
jongeren zijn ook bewoners, zo simpel is dat. De
Fouad: ‘Dat geldt ook voor de stadsmarinier, die
onwijs veel discussie gehad met het uitvoeringsteam
projectleiding, een bureau uit Amsterdam, wordt
zijn eigen maatregelen neemt om de veiligheid
8
op korte termijn te bevorderen. Zo kwamen er in
geneigd om alle activiteiten met jongeren op mijn
begin. Bij ons zaten twee verschillende organisaties
de Schietbaanlaan camera’s, werden twee drugs-
bordje te schuiven. Dat kwam vooral doordat er
voor jongerenwerk aan tafel. Doordat de groeps-
panden gesloten en kwam er aangepaste verlich-
geen apart jongerenwerk was in de Provenierswijk.
aanpak draait om targets, werd de concurrentie
ting. De bewoners waren er blij mee, want de
Ik heb me er hard voor gemaakt dat er wel iemand
tussen die twee aangewakkerd. Eigenlijk werd de
jongeren waren verdwenen. Die stadsmarinier doet
zou komen. Uiteindelijk is dat gelukt.’
samenwerking hierdoor verpest.’
een paar maanden later liep het uit de hand op het
Fouad: ‘Bij zo’n groot project is het heel belangrijk
Ed: ‘Ik heb ook wel gemerkt dat je erg moet oppas-
Gerrit Sterkmanplein. Ruiten gesneuveld, er waren
dat de schoenmaker zich bij zijn leest houdt. De
sen dat je niet wordt meegevoerd in een onderlinge
bedreigingen, bij de bibliotheek is een auto naar
reguliere jongerenwerker organiseert activiteiten
strijd.’
binnen gereden. Dan kun je daar weer opnieuw
binnenshuis, de ambulante jongerenwerker doet
beginnen.’
dat buitenshuis, de politie handhaaft en treedt
Maurice: ‘Ik heb een andere ervaring dan jullie.
op, de opbouwwerker legt verbindingen, versterkt
Bij mij heeft de groepsaanpak ervoor gezorgd
Er zijn veel partijen betrokken bij de groeps-
bewoners, maakt ze mondig zodat ze voor zichzelf
dat er dingen voor elkaar kwamen die mij in mijn
aanpak. Wat is jullie rol in het geheel?
kunnen opkomen en betrekt ze bij activiteiten.
eentje niet zijn gelukt. Het kan enorm helpen als
zijn werk, en het heeft op die plek resultaat, maar
Voor ons is die rolverdeling wel duidelijk, voor de
iemand de leiding heeft die het heft in handen
Maurice: ‘Mijn rol ligt in de buitenruimte, waar niet
andere professionals in het uitvoeringsteam duurt
neemt. Op die manier is bij ons in de wijk jonge-
alleen de jongeren samenkomen, maar ook de
het soms een tijd voor ze begrijpen wat ons werk
renwerk gekomen. En verder moet je inderdaad
andere bewoners. Het is mijn taak om contacten te
inhoudt.´
je eigen positie bewaken. Toen ze op mijn bordje wilden leggen dat ik contact met criminele jonge-
leggen met de verschillende bevolkingsgroepen en te weten wat er speelt. Dat was niet meteen voor
‘Er is sowieso te weinig aandacht besteed aan de
ren moest leggen, heb ik dat niet gedaan. Daar
iedereen duidelijk. De andere professionals waren
samenwerking tussen alle partijen, vooral in het
ben ik niet van.’
9 Speciale methodiek
De groepsaanpak is een methodiek die hulp biedt bij de aanpak
van problematische jeugdgroepen, ontwikkeld door Advies en Onderzoeksbureau Beke. Met deze aanpak is het mogelijk een inschatting te maken van de jeugdgroepen die overlast veroorzaken. Wijkagenten vullen vragenlijsten in en aan de hand daarvan wordt het soort en aantal jeugd groepen per deelgemeente in kaart gebracht. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een hinder lijke groep, een overlastgevende groep of een criminele groep. Bij deze aanpak zijn onder meer betrokken: politie, deelgemeente, justitie, jongerenloket, jeugd en volwassenreclassering, bureau jeugdzorg, jongerenwerk, opbouwwerk, woningbouwcorporatie en sport en recreatie. Meer informatie op: www.rotterdamveilig.nl
Zien jullie resultaten, na een jaar groepsaanpak in
dat hadden ze wat mij betreft van het begin af aan
de gebieden waar jullie werken?
mogen doen.’
Ed: ‘Een groot nadeel van de groepsaanpak is het
Fouad: ‘Ik heb het waterbedeffect dus van dichtbij
waterbedeffect. Ieder jaar kun je weer een nieuw
meegemaakt. De Schietbaanstraat is rustig nu,
lijstje maken van tien jongetjes. De vorige zijn dan
de ellende zit op het Gerrit Sterkmanplein. Ik vind
gestegen op het criminele pad en zitten niet meer
dat er nog te weinig wordt samengewerkt tussen
op het bekende plein, maar gaan ergens anders
de professionals. Het gaat wel beter dan in het
rotzooi trappen. De oplossing is dus niet dat je ze
begin. De meerwaarde van de methodiek groeps-
moet wegjagen, je moet zorgen dat er een goede
aanpak is volgens mij dat je verbindingen legt en
sfeer komt, dat mensen zich thuis voelen op dat
op die manier elkaar versterkt. Dan kun je ook
plein, ook de jongeren.’
echt iets betekenen voor een buurt. Ik praat wel mee in het projectteam, maar ik heb gevoel dat ik
‘De activiteiten voor het Johan Idaplein zijn er
als opbouwwerker nog niet veel kan doen in het
uiteindelijk gekomen, we hebben via een andere
geheel.’
weg geld geregeld. Het loopt hartstikke goed. Nu zie ik die activiteiten ineens in het jaarprogramma
Maurice: ‘Met vallen en opstaan gaat het steeds
van de groepsaanpak staan, ineens passen ze
beter. Ik kan de groepsaanpak gebruiken om
naadloos onder het kopje “preventie”. Nou ja, dat
dingen te bereiken die me daarvoor niet lukten. De
is dan een erkenning voor het feit dat preventie een
komst van een jongerenwerker is daarvan een goed
essentieel onderdeel is van de methodiek. Maar
voorbeeld.’
10
Professionals van diverse organisaties vragen bewoners van Groenoord-Zuid naar hun ideeĂŤn en wensen over de buurt. (zie ook de foto op pagina 13)
11
Een kwestie van volhouden Veel tijd en energie. Dat heeft een opbouwwerker nodig om voet aan de grond te krijgen in een nieuw werkgebied. Laurie Hermanns heeft het ervaren in 2007, toen zij zich vestigde in het Schiedamse Groenoord.
Groenoord doet zijn naam eer aan: er is volop
Om contacten te leggen met bewoners van het
vrouwen liep de irritatie hoog op, vertelt Hermanns.
groen te vinden. De wijk bestaat vooral uit flats van
Bosmansplein en het Cornelia van Zantenplein
‘Daarbij klaagden allochtone vrouwen over
drie, zeven en elf verdiepingen, gebouwd rondom
haalde Hermanns een beproefd middel uit de kast:
“Hollanders die overal hun fiets neergooien” en
pleinen en kleine parkjes. Er is veel speelruimte
de bolderkar. Daarin zitten een oprolbaar tafeltje
Nederlandse vrouwen over “die buitenlanders die
voor kinderen en de meeste straten zijn autoluw.
en een paar klapstoeltjes, thermoskannen met
alles vies maken”. Maar er met elkaar over praten,
Achter de hoogste drie flats, gebouwd in de vorm
koffie en thee, potjes suiker en melk en een stapel
dat hadden ze nog nooit gedaan.’
van een ‘Z’, ligt een langgerekt park. Wel ligt deze
bekertjes. Vervolgens posteert ze zich in een portiek
rustige wijk pal aan de A20, het Ketelplein is op
of, bij mooi weer, naast de deur. ‘Het is een ideale
een steenworp afstand. Mocht de aanleg van de verlengde A4 ooit doorgaan, dan ligt Groenoord echt in een oksel van snelwegen.
Groenoord is een kwetsbare wijk
Hermanns bedacht een portiekkeuring, waarbij bewoners zelf regelmatig controleren op vuil en rommel, een cijfer geven en gezamenlijk opruimen. Ook de complexbeheerder van woningcorporatie Woonplus doet mee. ‘Al gauw bleek een verschil in
Desondanks is het een geliefde wijk in Schiedam-
manier om ongedwongen met bewoners aan de
normen: als een Nederlandse vrouw een portiek
Noord. Betaalbare huizen, scholen op loopafstand,
praat te raken’, zegt Hermanns. ‘Op een uitno-
een zeven gaf, waardeerde een Marokkaanse
een gerenoveerd zwembad in de buurt en het
diging voor een bewonersvergadering reageren
vrouw datzelfde portiek met een vier. Daarover
enorme Beatrixpark vlakbij. Het is tegelijkertijd een
de meeste mensen niet. Sommigen durven niet
gingen ze vervolgens met elkaar in gesprek en op
kwetsbare wijk. De bevolkingssamenstelling veran-
te komen omdat ze denken dat ze onvoldoende
zoek naar een aanvaardbaar gemiddelde, waar
dert, vertrouwde sociale verbanden staan onder
Nederlands spreken. Er heerst ook geen vergader-
iedereen zich prettig bij voelt.’
druk. Een deel van de woningen wordt gesloopt,
cultuur. Maar als ik ze aanspreek bij mijn tafeltje,
om plaats te maken voor nieuwbouw. De gemeente
komen de verhalen vanzelf los. En dus ook de
Ook in andere portieken vindt inmiddels regelmatig
Schiedam en woningcorporatie Woonplus schakel-
problemen en wensen.’
een keuring plaats. Hermanns hangt het ‘keurings-
den SONOR in om sociale activering in de wijk te
Zo bleken veel flatbewoners zich te ergeren aan
rapport’ de volgende dag op. ‘Het stimuleert
bewerkstelligen.
vervuilde portieken en bergingen. Met name bij
bewoners én woningcorporatie om meer aandacht
12
‘Opbouwwerk is luis in de pels’ Wijkprocesmanager Petra de Lange van de gemeente Schiedam is blij met de komst van opbouwwerker Hermanns in Groenoord. ‘Zij houdt ons wakker en kan het bruggetje slaan tussen de bewoners en de gemeente. En dat is nodig, want soms gaan dingen mis. Zo waren we vergeten om de bewoners van de Zflats te betrekken bij de herinrichtingsplannen voor het park achter hun woningen. Dat was niet handig. Op advies van Laurie zijn we opnieuw begonnen met het proces. Nu is er een actieve groep van 22 mensen en er komt een beheerscommissie die zich gaat bezighouden met het gebruik en onderhoud van het park. De portiekgesprekken die Laurie houdt, leveren veel op. Zij bereikt mensen die nog geen stem hebben in de wijk. En dat is precies de groep waar wij naar op zoek zijn.’ Opbouwwerker Laurie Hermanns (achteraan links) op weg met de bolderkar.
te besteden aan het portiek en de berging. Boven-
bewust, het is juist het tegenovergestelde. Nu doen
professionals. Daarbij moest ze af en toe weer-
dien zijn er goede contacten ontstaan, zowel tussen
we dingen gezamenlijk. Zij brengen hapjes mee
stand overwinnen. ´Sommigen zagen mij als
bewoners onderling als met Woonplus. Dat komt
als we iets voor de kinderen organiseren en blijven
bedreiging, waren bang dat ik me met hun werk
de leefbaarheid ten goede.’
er bij. De Marokkaanse mannen zien nu inmid-
zou bemoeien. Daar is wat mij betreft geen sprake
dels ook het nut van onze activiteiten, dus ze geven
van. Iedereen heeft zo zijn eigen taak. We kunnen
meer ruimte aan hun vrouwen. Dat is natuurlijk
elkaar juist goed aanvullen.’
‘Als ik mensen aanspreek bij mijn tafeltje komen de verhalen vanzelf los’
ook een goede ontwikkeling. Binnenkort gaan we een keer in de week koffiedrinken op het plein en met elkaar Nederlands praten. Op verzoek van de
‘Aanpakken is vaak beter dan vergaderen’
Marokkaanse vrouwen. Fantastisch toch?’ Bewoonster Conny Gommel organiseert sinds
Sinds eind 2007 hebben de diverse partijen elkaar
vijf jaar met een paar andere moeders kinder-
Hermanns is de eerste professional die in
gevonden, door gezamenlijk een actieplan op
activiteiten op het Cornelia van Zantenplein. Al die
Groenoord vrijwel fulltime aan de slag is voor álle
touw te zetten voor Groenoord-Zuid. ‘Dat was een
tijd lukte het niet om de Marokkaanse bewoonsters
bewoners. ‘Er werken veel professionals, maar
mooie ervaring’, vertelt Hermanns. ‘Tijdens een
erbij te betrekken. Sinds de komst van opbouwwer-
vaak voor een beperkte doelgroep en met een
bespreking ontstond een concreet idee om deze
ker Hermanns is dat veranderd, vertelt ze: ‘Laurie
beperkt aantal uren per week. Dan bestaat het
kwetsbare buurt erbovenop te helpen, met allerlei
heeft de kloof overbrugd. Tegen haar hebben de
gevaar dat bepaalde bevolkingsgroepen als het
activiteiten. Iedereen was enthousiast en ging aan
Marokkaanse vrouwen uitgesproken dat ze dachten
ware vergeten worden.’
de slag. Zo zie je: aanpakken is vaak beter dan
dat ik de baas was hier in de buurt en dat zij niks
Vooral in het begin heeft Hermanns veel tijd
vergaderen. Dat geldt niet alleen voor bewoners,
hadden in te brengen. Ik was me daar niet van
gestoken in het kennismaken met die andere
maar ook voor de professionals zelf.’
13
14
‘Wijkopbouwwerk is de essentie van ons werk’ Binnen SONOR is vorig jaar stevig gediscussieerd over het belang van wijkopbouwwerk. Uiteindelijk bleken de meningen niet ver uit elkaar te liggen. Wijkopbouwwerk is een belangrijke basis voor de werkzaamheden van SONOR, daarover lijkt iedereen het eens. Maarten Weers is een van de mensen die langere tijd werkt in dezelfde wijk. Hij is blij met de gevoerde discussie.
Jij werkt sinds zes jaar in Cool en bent een warm
droppen, het moet deel uitmaken van het grotere
Hoe voorkom je dat je in die valkuil stapt?
pleitbezorger voor wijkopbouwwerk. Waarom is
geheel. Het moet ook aansluiten bij wat er al
‘Wat voor mij heel goed werkt is dat ik maar de
langdurige aanwezigheid van opbouwwerk zo
gebeurt in een wijk. Hier in Cool hebben wij eens
helft van de week in Cool ben. De andere helft heb
belangrijk?
in de paar weken een overleg met alle gebruikers
ik andere opbouwwerktaken. Op die manier raak
‘De bewoners hebben een vast aanspreekpunt nodig. Vooral als er geen eerstelijns zorg aanwezig is. Maatschappelijk werk, huisarts, ouderenwerk,
‘We zijn onvoldoende trots op wijkopbouwwerk’
het zit allemaal in het Oude Westen en niet in
ik niet teveel vergroeid met de wijk. En ik ben blij dat we hier met z’n tweeën zijn. Elske Geleedst en ik hebben in feite samen één baan. We kunnen de taken verdelen en met elkaar overleggen. Ik heb
Cool. Daarnaast is het een komen en gaan van
en omwonenden van ‘t Landje, een plein waar twee
reflectie nodig. Opbouwwerk is vrij solistisch, dus
diensten en organisaties die iets willen verande-
basisscholen aan liggen. Gemeentelijke diensten
is het fijn als er iemand in de buurt is waarmee
ren. Het is belangrijk dat er iemand is die precies
weten dat en benaderen ons met de vraag of ze
je kunt afstemmen. En waarbij je stoom kunt
weet hoe hier de hazen lopen. Die het collectieve
bij dat overleg kunnen aanschuiven. Zo maken ze
afblazen.
geheugen en bewustzijn in de gaten houdt. Zodat
gebruik van wat er al is en dat is goed.’
oude fouten niet worden herhaald. Er zijn genoeg
Wat hebben jij en je collega voor Cool kunnen
visies voor dit gebied, daar ontbreekt het niet aan.
Als je lang in dezelfde wijk werkt, bestaat de kans
doen in 2007?
Maar meestal ligt de nadruk op één facet. Terwijl
dat je er teveel in opgaat, niet kritisch genoeg
‘We hebben voortdurend aandacht gevraagd voor
het proces van samenlevingsopbouw complex en
meer bent. Is het niet belangrijk dat je af en toe
de sociale aspecten in de wijk. Lange tijd heeft
langdurig is.’
van werkplek verandert?
de gemeente geïnvesteerd in veiligheid en fysieke
‘Langdurig werken in dezelfde wijk heeft absoluut
maatregelen. Dat was ook nodig, maar nu is het
Noem eens een voorbeeld?
een keerzijde. Je moet open blijven staan voor
zaak om de blik te verbreden naar de mensen
‘Je hebt nu het collegeprogramma Kindvriendelijke
nieuwe ideeën, niet sceptisch worden en denken:
die in dit gebied wonen. We hebben gepleit voor
Wijken. Daar zitten hele goede dingen in. Maar je
dat hebben we al eens geprobeerd en het heeft niet
een dorpshuis en dat gaat er nu komen. Eind
moet zo’n programma niet klakkeloos in een wijk
gewerkt dus laat nu ook maar zitten.’
2007 is het geld toegezegd en zijn we begonnen
15
‘Hier in Cool hebben wij eens in de paar weken een overleg met alle gebruikers en omwonenden van ’t Landje, een plein waar twee basisscholen aan liggen.’
in het voormalige pand van Riodruk aan de Boomgaardstraat. Het wordt een dorpshuis voor ontmoeting, activiteiten en informatie. Er komt een speciaal programma voor jongeren, het
‘Bewoners hebben een vast aanspreekpunt nodig’ maatschappelijk werk en het ouderwerk gaan er spreekuur houden en we willen de raadslieden en het jeugdmentoraat binnenhalen. Het dorpshuis gaat een belangrijk rol vervullen in de wijk.’ Waarom ben je zo blij met de interne discussie over wijkopbouwwerk? ‘Wijkopbouwwerk is een hele sterke functie van SONOR. Het is misschien minder interessant om over te praten dan over hippe projecten met klinkende resultaten, maar het is de essentie van ons werk. We zijn daar onvoldoende trots op, vind ik, en brengen het te weinig voor het voetlicht. Ik hoop dat deze discussie daar iets aan verandert.’
16
17
Op zoek naar verdieping De gemeente Rotterdam heeft het wijkgericht werken omarmd en minister Vogelaar geeft miljoenen uit aan het versterken van probleemwijken. Voor opbouwwerkers liggen de kansen voor het grijpen. Mits ze kunnen aangeven wat hun meerwaarde is. Tijdens een openbare werkconferentie opende SONOR hierover de discussie.
Het is lang geleden dat de term ‘opbouwwerk’ zo
Een plein dat is ingericht, een park waar nieuwe
Tijdens de conferentie daagde wethouder Jantine
vaak werd gebruikt als in 2007. De Nederlandse
planten zijn gekomen. Terwijl onze meerwaarde
Kriens (Sociale Zaken) het opbouwwerk uit om
missie in Uruzgan heet opbouwwerk, de pracht-
vooral zit in niet-materiële zaken.’
aan te geven welke extra steun de sector nodig
wijken van minister Vogelaar hebben opbouwwerk nodig en Barack Obama, in de race voor het presidentschap van de Verenigde Staten, is opbouw-
‘Tijden veranderen, ook voor de opbouwwerker’
werker geweest. ‘Het vak krijgt veel aandacht’,
heeft vanuit de Coolsingel. SONOR neemt die handschoen graag op. Mulder: ‘Er zijn de afgelopen jaren allerlei initiatieven losgelaten in de Rotterdamse wijken, zoals Opzoomeren en Mensen
beaamt SONOR-directeur René van der Voorn. ‘En
De werkconferentie van november was een eerste
Maken de Stad. Dat is prima, daar kunnen wijken
de verwachtingen zijn hoog gespannen. Dat brengt
aanzet om de meerwaarde van het opbouwwerk
enorm van opknappen, maar er zal een continue
ook een uitdaging met zich mee. Wij moeten een
te benoemen. Een logisch vervolg op de werkbe-
factor nodig zijn om al die losse eindjes aan elkaar
opdrachtgever kunnen vertellen wat onze bijdrage
schrijvingen die in de eerste helft van het jaar zijn
te knopen. En ervoor te zorgen dat de wijk na afloop
is en welke resultaten die oplevert.’
gemaakt, zegt Mulder. ‘Alle teams hebben hun
van een activiteit niet inzakt. Daar heb je opbouw-
Zijn collega Hugo Mulder somt op: ‘Mensen
werk beschreven in producties. Toen bleek al hoe
werk voor nodig. Misschien wel in een andere vorm
stimuleren om mee te doen aan de samenleving,
moeilijk het is om onder woorden te brengen wat
dan wij traditioneel gewend zijn, daarover gaan we
ontmoetingen creëren, competenties versterken,
een opbouwwerker doet. Sommigen hadden er
in 2008 met elkaar verder in discussie.’
signalen van bewoners vertalen en onder de
hele pakken papier voor nodig, nu moeten we dat
Van der Voorn: ‘Tijden veranderen, ook voor de
aandacht brengen van politici.’ Van der Voorn:
terugbrengen tot de essentie. Een opdrachtgever
opbouwwerker. Vergelijk het met een makelaar:
‘Toch vinden veel van onze medewerkers het
gaat niet een heel boek zitten lezen, die wil in een
door de komst van internet is zijn rol veranderd, hij
moeilijk om hun werk onder woorden te brengen.
paar zinnen weten wat SONOR kan betekenen. Die
is niet meer nodig voor een zoektocht naar een huis,
Dat bleek duidelijk tijdens de conferentie in
verdiepingsslag willen we in 2008 maken.’ Van der
maar nog wel bij het onderhandelingstraject tijdens
november. Op het moment dat de dagvoorzitter
Voorn vult aan: ‘Waarbij we ook duidelijk willen
de koop. Slimme makelaars spelen in op die veran-
vraagt wat de meerwaarde van het opbouwwerk
maken wat we níet tot ons werkgebied rekenen.
dering en profileren zich op een andere manier.
is, worden vooral materiële resultaten genoemd.
Dus de grenzen van ons werk aangeven.’
Zoiets is voor het opbouwwerk ook denkbaar.’
18
Samenhang door groenproject SONOR heeft een opbouwwerker in dienst die ook landschapsarchitect is. Haar specialiteit is dan ook het zogenoemde ‘groenproject’. Ze ondersteunt bewoners bij het opknappen van binnenterreinen en parkjes. Het resultaat mag er zijn: een betere samenhang in de buurt en milieuvriendelijke stukjes groen.
Mei: De eerste besprekingen
Het is
De foto’s op deze pagina’s zijn gemaakt in de
Basis van de groenprojecten is het boekje ‘Een
duidelijk dat de tuin een opknapbeurt
Hoofdstedenbuurt in Vlaardingen. Bewoners van
natuurvriendelijk binnenterrein: samen met uw
kan gebruiken. Van de oorspronkelijke
drie straten ergerden zich aan een openbaar stukje
buren actief’, dat in 2004 is verschenen. Van
beplanting is weinig meer over. De
groen, dat matig werd onderhouden door de
Wifferen was nauw betrokken bij deze uitgave van
bewoners hebben veel ideeën voor
gemeente. Ze vroegen woningcorporatie Waterweg
de dienst Sport en Recreatie. ‘Het boekje geeft een
inrichting van de tuin. Opbouwwerker en
Wonen of ze zelf het onderhoud konden doen. De
goed idee van de mogelijkheden’, zegt ze. ‘Nog
landschapsarchitect Liesbeth van Wifferen
corporatie had er wel oren naar en nam contact
steeds krijg ik er reacties op, hoewel het meer dan
(tweede van rechts) geeft advies. Op de
op met Liesbeth van Wifferen, opbouwwerker en
drie jaar geleden is verschenen. Het voldoet aan
foto hieronder is een schets te zien van
professioneel kenner van tuinen. Samen met de
een behoefte.’
een pergola in de nieuwe tuin.
bewoners maakte ze een inrichtingsplan, de corpo-
Van Wifferen combineert haar kennis van de
ratie zorgde voor de financiën en de gemeente gaf
natuur op een soepele manier met opbouwwerk.
toestemming.
Daarbij moet ze soms keuzes maken, vertelt ze. ‘Ik vind sociale duurzaamheid belangrijker dan
De tuin in Vlaardingen is een van de vele groen-
natuurvriendelijkheid. Het aanleggen van de tuin
projecten die Van Wifferen inmiddels op haar
moet samenhang in de groep brengen, dat is mijn
naam heeft staan. Eerder werkte ze aan vijf
uitgangspunt. Als de bewoners planten kiezen die
binnenterreinen in de deelgemeente Noord en een
ze mooi vinden in plaats van planten die veel insec-
gezamenlijk terrein in Lombardijen. In Beverwaard
ten aantrekken, ga ik daar niet tegenin. Zo recht in
startte in 2007 een project onder de naam
de leer ben ik niet. Meestal lukt het om de gulden
Tuinacademie en zijn plannen gemaakt voor het
middenweg te bewandelen. Iedereen vindt het
aanpakken van een groengebied.
tenslotte leuk om vlinders naar de tuin te lokken.’
19
Juni: Grote opruimdag
Een groep
bewoners stort zich op het onkruid. Daar knapt de tuin meteen van op.
Juli: Eerste plantdag grond in.
De eerste planten gaan de
November: Openingsfeest
De tweede lichting
planten krijgt een plekje in de tuin. Daarna is er een openingsfeest voor alle buurtbewoners.
20
Een sjaal van vijfhonderd meter Wijkopbouwwerk kan heel wat teweeg brengen. Dat blijkt uit het verhaal van Sjaan Schaap, die een grote groep bewoners aan het breien kreeg voor de herinrichting van het Semiramispark in de deelgemeente Prins Alexander. Het initiatief trok zo de aandacht dat er voldoende geld binnenkwam voor een complete metamorfose.
‘Ik werk sinds januari 2004 in de wijk Oosterflank.
wel “de torteltuin” werd genoemd. En daar was
meewerken aan de herinrichting van het park?
Er was eerder ook al opbouwwerk, maar door
helemaal niets meer van over!’
Ik zocht geen klagers, maar mensen die er iets
allerlei personeelswisselingen was er niet echt een
moois van wilden maken. Er kwamen meteen
basis. Het was in slaap gesukkeld, zeg maar. Ja,
‘Toen kwam de deelgemeente met de vraag om
25 mensen op af. Dat vond ik veel. En ze waren
hoe begin je dan? Veel praten en contacten leggen.
ideeën aan te dragen voor een nieuwe wijkvi-
hartstikke enthousiast. Ze hebben met z’n allen
Voor mij is opbouwwerk: gebruiken wat er al is aan
sie. Ik zag meteen een kans: zo’n park heeft een
een prachtig herinrichtingsplan gemaakt. Dat
actieve bewoners, maar vooral ook kijken naar wat
belangrijke functie voor de hele wijk, je kunt er
moest natuurlijk op een bijzondere manier worden
er niet georganiseerd is.’
veel mensen bij betrekken, het kan een bindende
aangeboden aan de deelgemeente. We planden
‘Ik was veel buiten, kwam bijvoorbeeld in contact met moeders op plaatsen waar hun kinderen speelden. Tijdens mijn wandelingen door de wijk viel mij op dat het plaatselijke park er zo treurig
‘Het organiseren van de betrokkenheid van bewoners is typisch opbouwwerk’
dat voor 13 februari 2007.’ ‘Het organiseren van de betrokkenheid van bewoners, dat is nou typisch opbouwwerk. We hadden nu wel een enthousiaste groep bewoners
bij lag. Het leek wel een moeras. Dus ik ging eens rondvragen: wat is er gebeurd met dat park,
factor zijn en als het een succes wordt, krijgen de
en een mooi plan, maar ik wilde méér. Kijk, we
maakt er nog iemand gebruik van, hebben jullie
bewoners vertrouwen in zichzelf en in de betrok-
hadden draagvlak nodig in de buurt. Maar dat
er ideeën over? Ik hoorde prachtige verhalen, dat
ken instanties. Ik had geen idee hoeveel geld
is moeilijk, draagvlak voor iets dat alleen nog
vijftien jaar geleden een juffrouw van de basis-
er beschikbaar was. Maar als je je inzet, krijg je
maar op papier bestaat. Ik zocht dus naar iets
school er een kabouterpad had aangelegd, waar
dingen voor elkaar. Dat is mijn overtuiging.’
tastbaars, iets waar je naartoe kunt werken. Toen
ze met de kleuters op ontdekkingstocht ging. Dat
‘Ik heb contact gezocht met de drie basisscholen
bedacht ik de sjaal. 13 februari was de dag voor
er gymlessen werden gegeven, dat het park ook
in de buurt en ook een oproep gedaan: wie wil
Valentijnsdag. Een dag van de liefde, van warmte,
21
Tijdens de presentatie van het herinrichtingsplan zongen schoolkinderen een lied: Semiramis, Semiramis, Wordt omarmd en verwarmd, Het zal mooier worden Het zal mooier worden Let maar op Let maar op.
Het herinrichtingsplan van het Semiramispark werd gepresenteerd op 13 februari 2007. De sjaal van de buurtbewoners omarmde het hele park.
‘Naarmate de sjaal vorderde, raakte de politiek steeds enthousiaster’
van omarmen. We zouden het park kunnen
‘Op een gegeven moment waren er 82 mensen
niks zitten breien?”, vragen ze aan mij. Gelukkig
omarmen met een hele lange sjaal, waar iedereen
aan het breien. We kregen zelfs een stuk sjaal
heb ik goede contacten met de deelgemeente, dus ik
aan mee kon werken.’
opgestuurd uit Zwitserland, door een familielid van
ben steeds van alles op de hoogte en dat kan ik ook
een buurtbewoner. Ik weet niet wat we aangeraakt
weer doorvertellen aan de bewoners. Dat informeren
hebben bij de mensen, maar het maakte heel veel
is ontzettend belangrijk. Ze moeten er wel in blijven
los. Naarmate de sjaal vorderde, raakte de politiek
geloven. Gelukkig ben ik hier wijkopbouwwerker
steeds enthousiaster. Inmiddels weten we dat er
en was het geen kortlopend project. Ik ben dus
450.000 euro beschikbaar is, verdeeld over twee
gewoon vier dagen per week in de wijk aanwezig,
‘Het idee werd meteen enthousiast ontvangen. Ook
jaar, voor de herinrichting van het Semiramispark.
ik kan dat ook doen, dat informeren. Wat we met
door een groep vrouwen van de Hoeksteen, een
Maar dan ben je er nog niet. Nu moet alles officieel
die sjaal hebben gedaan? Weggegeven, aan een
servicewoning voor ouderen. Zij vonden het ontzet-
worden uitgedokterd. Er moeten kapvergunningen
organisatie die spullen inzamelt voor Kroatië. Veertig
tend leuk om iets te doen en haalden meteen de
komen, contracten getekend, van alles en nog wat
stukken sjaal zijn terechtgekomen bij kinderen in een
breipennen tevoorschijn en haalden oude truien uit
waar de bewoners niks van zien. Pas in augustus
weeshuis en de rest is uitgehaald door bewoners van
voor de wol. In korte tijd hadden zij al vijftig meter
2008 gaat er echt iets gebeuren. Dat is een moeilijke
verzorgingshuizen. Zij breien er weer nieuwe, warme
gebreid.’
periode voor de bewoners. “Hebben we nou voor
kledingstukken van.’
‘Als je je inzet krijg je dingen voor elkaar’
22
Te weinig aandacht voor armoede ‘Armoede is een groot maatschappelijk probleem en krijgt te weinig aandacht.’ Dat zegt opbouwwerker Hans Poldervaart, die sinds zes jaar het Armoedeplatform Prins Alexander ondersteunt. Hij pleit ook bij zijn eigen collega’s voor een scherpere blik op het onderwerp. ‘Door meer te letten op armoede en vereenzaming maak je andere keuzes in je werk.’
Poldervaart spreekt over een ‘noodzakelijke bewustzijnsontwikkeling’ bij opbouwwerkers en andere beroepsgroepen. Zelf heeft hij die doorgemaakt sinds hij in de deelgemeente Prins Alexander betrokken is bij het Armoedeplatform. ‘Voor die tijd werkte ik in Oosterflank. Als ik toen over armoede had geweten wat ik nu weet, had ik waarschijnlijk andere keuzes gemaakt. Ik realiseer me nu dat kinderen in de vakantie thuiszitten omdat er geen geld is voor uitstapjes. Dan kijk je toch met andere ogen naar openbare speelplekken. Bieden die eigenlijk wel genoeg vertier?’ Iedere maand komen de leden van het Armoedeplatform bij elkaar: een bonte mengeling van professionals en vrijwilligers uit Prins Alexander. Ze dragen allemaal een steentje bij aan de bestrijding van armoede: door het uitdelen van voedselen boodschappenpakketten, vrijwilligerswerk in de kledingwinkel van het Leger des Heils of professionele ondersteuning bij kerken, instellingen en organisaties.
Het Armoedeplatform Prins Alexander organiseerde drie keer een Blutfestival in winkelcentrum Oosterhof.
23
De Wensboom staat ieder jaar in december in winkelcentrum Oosterhof. Kinderen van ouders met weinig geld kunnen een kaartje in de boom hangen met een speelgoedwens. Sommige mensen komen speciaal naar het winkelcentrum om zo’n wens te vervullen.
De leden wisselen ervaringen uit en bedenken
wens vervullen door het cadeautje te kopen en in
alle platformleden dat ze mensen met vragen of
activiteiten om het onderwerp armoede onder de
te leveren bij de Wensboom. Sommige mensen
problemen beter kunnen helpen doordat ze weten
aandacht te brengen. Ze organiseerden al drie
komen er speciaal voor naar de Oosterhof, zegt
wat Prins Alexander op het gebied van armoede-
keer een Blutfestival in winkelcentrum Oosterhof,
Poldervaart.
bestrijding te bieden heeft.
met informatie in kraampjes en tenten, een podium
Een ander project in 2007 had te maken met
‘Een armoedenetwerk is heel belangrijk’, benadrukt
voor presentaties en sport- en spelactiviteiten
duurzaam omgaan met energie in huis. Poldervaart:
Poldervaart. ‘Daar zouden mijn collega’s bewus-
voor kinderen en jongeren. In 2007 volgde de
‘We hadden daarbij twee doelen: een lagere
ter aan kunnen werken.’ Poldervaart vindt dat
informatiemarkt Veel voor Weinig tijdens het
energierekening voor huishoudens met een kleine
hij in een luxe positie zit, ten opzichte van een
jaarlijkse festival Zomerschotel.
beurs en een gezonder klimaat binnenshuis. Acht
aantal collega’s. ‘Ik heb een deel van de tijd een
Sterk punt van het Armoedeplatform is de mix tussen vrijwilligers en professionals
vrijwilligers hebben ongeveer 250 huishoudens bereikt.’ In 2008 krijgt het project een vervolg. Sterk punt van het Armoedeplatform is de mix
‘Door te letten op armoede maak je andere keuzes in je werk’
tussen vrijwilligers en professionals, meent Poldervaart. ‘We leren ontzettend veel van elkaar.
“bovenwijkse” opdracht , mijn agenda wordt
Een jaarlijks terugkerend succes is de Wensboom,
Ieder lid van het platform heeft een eigen netwerk,
minder bepaald door wijkverplichtingen. Toch wil ik
die in december in het winkelcentrum staat.
dat soms zeer groot is. Iedereen heeft ook zijn
me hard maken voor een extra focus op armoede.
Kinderen van ouders met een smalle beurs kunnen
eigen ervaringen en verhalen over armoede. We
Ik ben ervan overtuigd dat het opbouwwerk dan
een kaartje in de boom laten hangen met een
delen die met elkaar tijdens onze bijeenkomsten
nóg beter kan opkomen voor de zwakkere mensen
speelgoedwens. Winkelend publiek kan zo’n
en verspreiden onze kennis.’ Desgevraagd zeggen
in onze samenleving.’
24
Leden Burgerpanel groeien in hun rol Het Rotterdamse Burgerpanel neemt de dienstverlening van de gemeente kritisch onder de loep. De panelleden worden daarbij ondersteund door twee opbouw werkers van SONOR. Met veel plezier, zegt Aart Martin de Jong: ‘Het is mooi om te zien hoe de vrijwilligers groeien in hun rol. Ze worden steeds mondiger.’
Wat is het burgerpanel? Het Burgerpanel toetst de dienst
Projectleider De Jong was ook al
zelf ook niet blij mee, vaak blijven
verlening van gemeente en deelgemeenten en geeft gevraagd
betrokken bij de voorloper van het
voorstellen te lang hangen in de
en ongevraagd advies aan het college van burgemeester en
Burgerpanel: het Kwaliteitspanel, een
ambtelijke molen.’
wethouders. Het Burgerpanel is opgericht in september 2006 en
landelijk initiatief dat in Rotterdam
bestaat uit 25 tot 35 actieve en betrokken Rotterdammers. De
zo’n vijftien jaar heeft bestaan. Met
De Jong en zijn collega Mo Smit
leden werken in productiegroepen, die verschillende onderwerpen
de invoering van het Burgerpanel is
zorgen voor de professionele
onder de loep nemen. Ze doen onderzoek met behulp van
een andere weg ingeslagen, vertelt
ondersteuning van het Burgerpanel.
een toets of een enquête, trekken conclusies en komen met
De Jong. ‘Het Kwaliteitspanel was
Zij vormen de constante factor in
aanbevelingen. Die zijn niet vrijblijvend: het college is verplicht om
vrijblijvend. In de afspraken rond
de groep, die doorgaans bestaat
binnen zes weken te reageren.
het Burgerpanel is vastgelegd dat
uit 25 tot 35 vrijwilligers. De Jong:
Sinds de oprichting zijn zes producties uitgevoerd: Fiets (over
het college van burgemeester en
‘Wij bewaken het proces, houden
de parkeermogelijkheden voor fietsers), Groen (wat vinden de
wethouders verplicht is om binnen
de panelleden bij de les, regelen de
Rotterdammers van het groen in de stad?), Nadien 1 en 2 (over
zes weken te reageren op voorstel-
communicatie en leggen eventueel
het gebruik van de gemeentelijke website), Opgeruimd (over
len van het Burgerpanel. En ook dat
contacten met andere partijen.’ Zo
zwerfvuil) en Stadswinkel (over de bekendheid, bereikbaarheid
het óngevraagd advies mag geven,
benaderde hij Hogeschool INHolland
en toegankelijkheid van stadswinkels). In het najaar van 2007
over zelfgekozen onderwerpen.’
voor hulp bij een onderzoek naar de
zijn drie nieuwe producties van start gegaan: Begrijpelijk (over de
Overigens overschrijdt het college de
Rotterdamse gastvrijheid ten aanzien
communicatie van de gemeente naar de burger), Bouwput (over de
afgesproken termijn nogal eens. ‘Dat
van dagjesmensen. Studenten maken
veiligheid van voetgangers en fietsers bij bouwputten) en Gastvrij
is een punt van aandacht’, beaamt
een enquête en helpen het panel met
(hoe gastvrij is Rotterdam voor bezoekers?).
De Jong. ‘De wethouders zijn daar
de uitvoering ervan. Meer informatie op: www.burgerpanelrotterdam.nl
25
Ondernemingsraad: ‘Opleidingsplan kan beter’ De Ondernemingsraad van SONOR is kritisch over het programma voor Permanente Educatie dat in 2005 is ingevoerd. ‘Het aanbod is heel aardig, maar speelt te weinig in op de actuele vraag van personeelsleden en teams’, zegt ORlid Loes van Delft. Ook vindt de OR de aanpak te vrijblijvend. ‘Als iemand niet komt opdagen, heeft dat nagenoeg geen consequenties.’
De Ondernemingsraad wil in 2008 een
hun talent te koop lopen. Terwijl dat voor zichzelf
enquête houden onder het personeel over de
en voor de organisatie een aanwinst kan zijn.’
functioneringsgesprekken en het scholingsaan-
Als voorbeeld noemt Van Delft een collega die
bod. Van Delft: ‘We zien graag meer verband
Nederlands heeft gestudeerd en graag schrijf-
tussen de kwaliteitsverbetering die nodig is
trainingen aan collega’s wil geven. ‘Als je aange-
Evenals andere jaren is de OR bezorgd om de
binnen teams en de scholing van de individuele
sproken wordt op datgene wat je graag doet en
leeftijdsopbouw binnen SONOR. ‘De zittende
medewerkers. De praktijk verandert, er wordt veel
waar je goed in bent, straalt je werkplezier af op
personeelsleden worden natuurlijk steeds ouder en
van ons gevraagd. SONOR heeft de benodigde
anderen.’
er komen geen jonge mensen bij’, zegt Van Delft.
competenties beschreven, maar we hebben niet de gewoonte om elkaar erop aan te spreken.’ De OR-leden gaan de teams langs om met de
‘Opbouwwerkers lopen niet snel met hun talent te koop’
Een van de problemen die de OR signaleert, is de zogenoemde 55+ regeling. Iedereen die ouder is dan 55 jaar mag vier uur per week vrij nemen, op basis van een fulltime baan. ‘In de praktijk
collega’s te praten. ‘We zijn benieuwd naar hun ervaringen en ideeën.’
Loes van Delft is de nieuwste aanwinst van de OR.
De OR heeft zich in 2007 ook ingezet voor het
doet niet iedereen dat’, weet Van Delft. ‘We willen
welzijn van het personeel. ‘Wij hebben ervoor
graag weten wat de consequenties nu en in de
Van Delft is de nieuwste aanwinst van de OR en
gezorgd dat iedereen zich kon aanmelden voor
toekomst zijn als iedereen van dat recht gebruik
richt zich met name op het personeelsbeleid.
een PMO, een Preventief Medisch Onderzoek.
gaat maken. Hoe worden de vrijkomende uren
Ze denkt dat de kwaliteiten van het SONOR-
Normaal gesproken is dat alleen bedoeld voor
opgevuld? Wat zijn de financiële gevolgen? We
personeel soms onvoldoende worden benut.
mensen boven de 45 jaar. Meer dan de helft van
hebben het neergelegd bij de directie en die heeft
‘Opbouwwerkers hebben in het algemeen last
de personeelsleden heeft van die mogelijkheid
een voorstel gemaakt. In 2008 gaan we hiermee
van hun bescheidenheid. Ze zullen niet snel met
gebruik gemaakt.’
samen aan de slag.
26
Organisatie onder de loep
Interne mobiliteit In 2007 is onderzocht hoe lang opbouwwerkers op dezelfde werkplek blijven. Zowel intern als extern bestond de indruk
Het adviesbureau Twynstra Gudde is eind 2007 begonnen
dat de interne mobiliteit niet groot is. Het onderzoek spreekt
met een organisatiediagnose van SONOR. De directie heeft
dit tegen.
hiertoe besloten na een vraag van de Ondernemingsraad. Doel van de diagnose is verdere professionalisering van de organisatie.
De 43 medewerkers die opbouwwerk doen bezetten in totaal 61 functies of werkplekken. Dat komt doordat een aantal mensen meerdere functies heeft. De grafiek toont aan dat een groot aantal medewerkers niet langer dan twee jaar dezelfde werkplek bezet. De gemiddelde duur op dezelfde functie of werkplek is 3
De organisatiediagnose moet antwoord geven op vragen als:
jaar en 4 maanden. In een reactie zegt SONOR-directeur Hugo
zijn de missie en visie van SONOR voldoende duidelijk, hoe
Mulder: ‘Je kunt dus niet zeggen dat onze menen vastroesten
verhouden gevraagde inzet en bestaand personeelsbestand
op hun werkplek. Wij zorgen in de verschillende teams voor een
zich met elkaar en is er spanning tussen de belangen van de
goede balans tussen mensen die vaak van werkplek veranderen
opdrachtgever en die van SONOR. Door middel van uitgebreide
en mensen die langer in hun functie blijven. Het is belangrijk dat
interviews met opbouwwerkers en opdrachtgevers komt Twynstra
er een mix is van “geheugen” en vernieuwing.’
Gudde tot een aantal aanbevelingen. In 2008 wil de directie daarmee aan de slag, onder meer door middel van een plenaire
interne mobiliteit
personeelsbijeenkomst. 16 14 12
aantal medewerkers
10 8 6 4 2 0 0-1
1-2
2-3
3-4
4-5
aantal jaren op dezelfde locatie
5-6
6-7
7-8
8-9
9-10 10-19 19-20
27
Stabiele omzet De omzet was in 2007 nagenoeg gelijk aan die van het jaar ervoor. Ook de verdeling tussen inkomen uit projecten en uit vaste subsidies is vrijwel onveranderd. Het aantal opdrachtgevers is iets uitgebreid.
‘We zijn tevreden’, zegt directeur René van der Voorn. ‘De cijfers tekenen onze stabiliteit en continuïteit.’ Ook de uitbreiding van het aantal opdracht-
omzetverdeling
gevers noemt hij een positief punt. ‘We zijn steeds op zoek naar verbreding en vernieuwing van ons werk. In 2007 hebben we in Vlaardingen een mooi
100% 90%
groenproject neergezet en hebben we voor het eerst gewerkt in een ouderen-
80%
complex van Com.wonen in Hillegersberg.’ Bij twee vaste subsidiegevers, de
70%
deelgemeente Prins Alexander en het Centrum, is een betere balans ontstaan tussen het aantal gemaakte uren en de hoogte van de subsidie. ‘We zijn uit de
60% 50% 40%
Centrum
negatieve cijfers gekomen.’
Noord
De verdeling tussen projecten en subsidies is nu al een paar jaar 40-60. De directie is tevreden over dit stabiele evenwicht, zegt Van der Voorn. ‘SONOR is
30%
Prins Alexander
20%
Projecten
10% 0% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
In 2007 is iets meer dan 40% van de omzet gerealiseerd met projecten. De rest is afkomstig uit de drie deelgemeenten waar SONOR een subsidierelatie mee heeft. Sinds 2001 is het omzetaandeel uit projecten behoorlijk constant, met een uitschieter in 2005.
een maatschappelijke organisatie die al jaren gezond is. Daar zijn we trots op.’
28
Personeelslijst Raad van Toezicht
Elske Geleedst
Hans Poldervaart
Vernon Daal, voorzitter
Marja Gravesteijn (OR)
Rickert Pos
Rob Frese
Monique van Groningen
Ellen Prins
Jan van Hoeflaken *
Abderrahim Haddou
Sjaan Schaap
Marlie Dekker *
Abdellah el Hardouz
Liesbeth van der Sluijs
Marjolijn Keverling *
Noes Haumahu
Mo Smit
Merle Pijlman
Laurie Hermanns
Cor Snijders
Carolien Dieleman
Mimoun Hmoumou
Els Stam *
Rob Moioli
Freek Homan
Truus Stam
Frouke Huttinga *
Ria van Staveren
Raad van Bestuur
Wieneke Icke
Judith Steinbusch
Hugo Mulder
Aart Martin de Jong
Silvia Stentler
RenĂŠ van der Voorn
Sabina Jurjewicz
Mariam Tahtah
Annemarie Kort
Sherita Thakoerdat
Personeel
Corrie Kreuk
Arthur van Thiel (OR)
Angelina Adam
Truus de Kwaadsteniet
Elizabeth van Twist
Fouad Akka (OR)
Fatima Lamkharrat
Veronique Vaarten
Alice Alkema
Nienke van Leur
Sati Veraan *
Nesla Ayranci
Anja Lugten
Anneke Vereijken
Petra van den Berg
Greet van der Meer
Marianne Verkaik
Ellen Bergwerff
Ed de Meyer
Nicoline Voskamp
Jacqueline Buskens
Antoinette Muizer *
Maarten Weers (OR)
Manita Coolen
Myranda Mulder
Wouter van Welzen
Loes van Delft (OR)
Linda Nelissen
Liesbeth van Wifferen
Osman Dogan
Maurice Oosthoek
Wil van Woensel
Natalie Dupon
Ayse Ă–zbek
Ben van Zanten
Helma Faber
Mike Pieters * uit dienst in de loop van 2007
colofon © SONOR 2008 tekst Ria de Wit, Zegge & Schrijve fotografie Joop Reyngoud ontwerp Sybren Vlasblom, A10plus
1436
drukwerk drukkerij Graféno bv
Bergsingel 299 3037 GW Rotterdam T 010足2652737 F 010足4668528 info@sonor.nl www.sonor.nl