Kansen grijpen

Kansen grijpen jaarverslag 2007

STICHTING ONDERNEMING OPBOUWWERK ROTTERDAM

Inhoud 3

Voorwoord

4

Bewoners de baas in Prinsenhof

7

Lastige rol bij groepsaanpak jongeren

11 Een kwestie van volhouden 14 ‘Wijkopbouwwerk is de essentie van ons werk’ 17 Op zoek naar verdieping 18 Samenhang door groenproject 20 Een sjaal van vijfhonderd meter 22 Te weinig aandacht voor armoede 24 Leden Burgerpanel groeien in hun rol 25 Ondernemingsraad: ‘Opleidingsplan kan beter’ 26 Organisatie onder de loep 26 Interne mobiliteit 27 Stabiele omzet 28 Personeelslijst

1

Kansen grijpen jaarverslag 2007

2

3

Voorwoord

2007 was voor ons het jaar van de kansen, die

rende vermogen rondom een ontmoetingscentrum

we met beide handen hebben aangegrepen. We

of, lopend met een bolderkar, het uitnodigen van

voelden ons daartoe uitgenodigd door wethouder

mensen hun verhaal over de buurt te vertellen.

Kriens tijdens onze conferentie in november en we

Steeds weer tonen onze medewerkers de intrinsieke

waren geprikkeld door de Rotterdamse welzijns-

wil om burgers te helpen vooruit te komen.

analyses, waarin staat dat het opbouwwerk kwalitatief kan verbeteren. Verder zijn we uitgedaagd door

In samenspraak tussen OR en directie is in 2007

onze gedreven medewerkers die voor Rotterdam

besloten tot een organisatiediagnose, waarin de

op sociaal gebied het beste willen bereiken. De

nadruk ligt op de missie en de visie van SONOR.

verhalen in dit jaarverslag brengen die gedreven-

Het functioneren van de organisatie wordt onder

heid mooi voor het voetlicht.

de loep genomen, vergelijkbaar met een terugkerende APK. De kernwaarden, de kernkwaliteiten

In de gemeente Schiedam staat de wijkaanpak

en het doel van ons werk worden besproken, geijkt

met behulp van ‘Vogelaargeld’ prominent op de

en – zo is ons streven – versterkt.

agenda. Onze opbouwwerkformatie is in deze stad gegroeid, onder meer in de wijk Groenoord. Daar

Het opbouwwerk is de ziel van ons bedrijf. De

hebben wij als taak de moeilijk bereikbare groepen

zingeving hiervan is voor onze medewerkers de

te vinden.

drijfveer om dagelijks te werken aan de maatschappelijke participatie en de sociale vooruitgang

De verschillende praktijkverhalen in dit jaarverslag

van burgers.

tonen aan dat de energie bij SONOR altijd stroomt.

Of het nu gaat om opbouwwerk bij de transitie van een moeras naar een park; armoedebestrijding;

De Raad van Bestuur SONOR

met boefjes van jongeren activiteiten organiseren

Hugo Mulder

op een plein; het versterken van het zelforganise-

René van der Voorn

4

Bewoners de baas in Prinsenhof Ontmoetingscentrum Prinsenhof is een Rotterdams paradepaardje. Een bewoners­ initiatief werd een landelijk bekend voorbeeld van vernieuwing in de zorg. De bewoners­ vereniging groeit in haar rol als beheerder, met steun van een opbouwwerker.

Omgeven door flats van elf verdiepingen vormt Ontmoetingscentrum Prinsenhof een rustpunt in Het Lage Land, deelgemeente Prins Alexander.

Het lage gebouw oogt vriendelijk, met veel ramen en een fraai aangelegde tuin. Op een uitnodigend bord bij de ingang staat wat omwonenden hier kunnen vinden: Prinsenhof Zorg (onder meer huidtherapie, fysiotherapie, bloedprikken en Vraagwijzer), Prinsenhof Service (huismeester van De Nieuwe Unie, Buurtbemiddeling en de Rabobank) en Prinsenhof Ontmoeting. Binnen, in de brasserie, is het een drukte van belang. Tijdens lunchtijd serveren cliënten van Pameijer warme soep en belegde broodjes. Niets herinnert nog aan de voormalige woonvoorziening voor verstandelijk beperkten met talrijke kleine slaapkamers.

Opbouwwerker Elske Geleedst beëindigt haar bespreking met de voorzitter van de bewonersvereniging, Jeanne Marie Jens. Tot halverwege 2009 In Ontmoetingscentrum Prinsenhof kunnen buurtbewoners aan allerlei activiteiten meedoen, zoals kaarten knutselen (hierboven) en dansles (de pagina hiernaast).

5

Subsidie uit Den Haag

Prinsenhof krijgt

landelijke bekendheid als het wordt verkozen tot een van de tien proeftuinen op het gebied van vernieuwing in de langdurende zorg. Het ontmoetingscentrum krijgt een financiële bijdrage uit Den Haag en gedurende twee jaar ondersteuning van een projectleider. Meer informatie over het zogenoemde transitie­experiment van het ministerie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) is te vinden op www.zorgvoorbeter.nl

zullen ze samenwerken, de financiering daarvoor

inzagen dat de bewoners hun taak nog niet alleen

verzet. Steeds met een duidelijk doel voor ogen:

is verzekerd door de deelgemeente en wethouder

kunnen bolwerken. ‘Ze werken hard en zijn enthou-

een multifunctioneel ontmoetingscentrum waar

Jantine Kriens van Sociale Zaken. Tot grote opluch-

siast, maar het blijven vrijwilligers. Ze hebben een

alle buurtbewoners iets van hun gading vinden.’

ting van Jens: ‘Elske zou ons alleen ondersteunen

grote verantwoordelijkheid, want zij moeten zorgen

De bewoners hebben heel bewust gekozen voor

‘Professionals zien vrijwilligers niet vanzelf als gelijken’

dat het ontmoetingscentrum goed draait. De partijen waarmee ze om de tafel zitten, zijn professionals.

De bewoners moeten te midden van die partijen hun

‘Als mensen de ruimte krijgen, zijn ze tot veel in staat’

plek vinden en vasthouden. Dat is een leerproces.’ tijdens het maken van de plannen voor Prinsenhof

Volgens Geleedst zijn maar weinig professionals

een vereniging, vertelt Geleedst. ‘Ik was zelf voor

en het eerste half jaar na de opening. Maar dat is

gewend om vrijwilligers te zien als gelijken. ‘Dat

een stichting, dat heeft praktische voordelen. Maar

veel te kort. Wij zijn allemaal vrijwilligers en moeten

komt doordat vrijwilligers meestal iets doen voor

de bewoners waren heel duidelijk: ze wilden een

nog veel leren. We hebben een vereniging met

de professionals. In Prinsenhof is dat heel anders:

zo democratisch mogelijk model. Dus werd het een

inmiddels 300 leden en zijn verantwoordelijk voor

hier zijn de bewoners aan het werk voor zichzelf en

vereniging, met een bestuur. En dat bleek vervol-

het totale beheer van Prinsenhof. We volgen cursus-

dragen ze duidelijk een eigen verantwoordelijkheid.

gens niet zo eenvoudig te vinden.’

sen om te professionaliseren, maar dat heeft tijd

Ze zijn een gelijkwaardige partner in het geheel.

Weinig vrijwilligers wagen zich aan bestuurs-

nodig. Ik heb overal waar ik kwam gepleit voor een

Daar moeten de professionals aan wennen, maar

verantwoordelijkheid. ‘Met moeite zijn de huidige

langer contract met het opbouwwerk, en gelukkig is

de vrijwilligers zelf ook. Ik help ze daarbij.’

vier gevonden. We hebben het serieus aangepakt,

dat nu geregeld. We hebben Elske hard nodig.’

De opbouwwerker spreekt vol vuur over de inzet

compleet met taakomschrijvingen. Dat schrikt

Geleedst hoort de complimenten glimlachend

van de bewoners. ‘Als mensen de ruimte krijgen,

sommige mensen af, maar daagt anderen uit. Er is

aan. Ook zij is blij dat gemeente en deelgemeente

zijn ze tot veel in staat. Er is enorm veel werk

nu een goed bestuur aan het werk.’

>

6

Unieke samenwerking

Ontmoetingscentrum Prinsenhof is ontstaan uit een

samenwerkingsverband tussen woningcorporatie De Nieuwe Unie, Pameijer (organisatie voor mensen met een verstandelijke beperking), zorginstelling Laurens en de bewonersvereniging. Op 25 april 2007 is Prinsenhof officieel geopend. De bewonersvereniging groeide in korte tijd naar 300 leden.

Voorzitter Jens heeft de ene afspraak na de andere.

Tussendoor maakt ze een praatje met een van de vrijwilligers die met de Pameijer-cliënten samenwerken en neemt ze een kijkje in de keuken waar de lunch wordt klaargemaakt. ‘Ik had geen idee waar ik aan begon’, geeft ze toe. ‘Ik ben met pensioen, maar dit is een fulltime taak. Er komt ontzettend veel bij kijken.

Als beheerder moet je overal verstand van hebben: het vervangen van een kapotte afwasmachine, de beveiliging van het pand, het opstellen van een financieel jaarverslag, het maken van een activiteitenprogramma en nog veel meer.’

Als het contract van opbouwwerker Geleedst afloopt, is de bewonersvereniging op zichzelf aangewezen. Daarom werkt ze bewust aan ‘een stevige ring van tien mensen’, die het bestuur kunnen ondersteunen en – indien nodig – taken kunnen waarnemen. Geleedst: ‘Je moet reëel zijn: de meeste vrijwilligers zijn boven de zestig jaar. Er valt weleens iemand uit door gezondheidsproblemen.’

Cliënten van Pameijer werken bij de receptie en in de keuken, samen met vrijwilligers.

7

Lastige rol bij groepsaanpak jongeren Rotterdam pakt overlastgevende jongeren aan met een strakke methodiek: stevige maatregelen in combinatie met preventieve activiteiten. Het resultaat telt. Opbouwwerkers dragen hun steentje bij, maar zitten af en toe klem tussen de

Opbouwwerker Ed de Meyer (rechts) vertelt over zijn ervaringen met de groepsaanpak. Collega’s Fouad Akka (links) en Maurice Oosthoek luisteren toe.

harde doelstellingen van de groepsaanpak.

Drie opbouwwerkers schuiven aan voor het uitwis-

in mijn wijk. Er was een lijst van zeventien overlast-

betaald om de overlast te verminderen. Dus richten

selen van ervaringen met de groepsaanpak. Fouad

gevende jongeren waar alles om draaide. Daar

ze zich vooral op dat kleine groepje lastpakken.

Akka werkt in het Oude Westen en is betrokken

wil ik als opbouwwerker eigenlijk niet zoveel tijd in

Toen ik voorstelde om activiteiten te organiseren op

bij de groepsaanpak in de Schietbaanstraat en op

steken. Ik wil mijn aandacht vooral richten op de

het Johan Idaplein, zei de projectleiding dat daar

het Gerrit Sterkmanplein. Maurice Oosthoek heeft

groep eromheen, om te voorkomen dat zij worden

geen geld voor was. Tenzij ik de activiteiten op de

met de methodiek te maken op het Jacob Loisplein

meegetrokken.’

boefjes zou richten. Toen zei ik: die boefjes mogen

(Provenierswijk) en het Snellemanplein (Oude

natuurlijk gewoon meedoen, maar wel samen met

Noorden). Ed de Meyer richt zich op het Johan

Fouad: ‘Wij zaten in het begin tijdens iedere verga-

Idaplein, eveneens in het Oude Noorden.

dering met alle professionals anderhalf uur over

De groepsaanpak draait om problematische jonge-

dossiers te praten. Ik zei toen al: die jongeren hebben

Maurice: ‘Het projectbureau is inderdaad erg op de

activiteiten nodig, al dat gepraat heeft geen zin.’

overlast gericht. De eerste vraag op een bewoners-

ren. Jullie werk richt zich meestal op het grotere geheel, dus de hele buurt. Gaat dat samen?

de rest van de bewoners.’

avond is of de overlast al is verminderd. Ze moeten Ed: ‘Bij het opbouwwerk ligt de nadruk op bewo-

natuurlijk resultaten laten zien.’

nersparticipatie. Wij werken met bewoners en Maurice: ‘Dat was in het begin best moeilijk. Ik heb

jongeren zijn ook bewoners, zo simpel is dat. De

Fouad: ‘Dat geldt ook voor de stadsmarinier, die

onwijs veel discussie gehad met het uitvoeringsteam

projectleiding, een bureau uit Amsterdam, wordt

zijn eigen maatregelen neemt om de veiligheid

8

op korte termijn te bevorderen. Zo kwamen er in

geneigd om alle activiteiten met jongeren op mijn

begin. Bij ons zaten twee verschillende organisaties

de Schietbaanlaan camera’s, werden twee drugs-

bordje te schuiven. Dat kwam vooral doordat er

voor jongerenwerk aan tafel. Doordat de groeps-

panden gesloten en kwam er aangepaste verlich-

geen apart jongerenwerk was in de Provenierswijk.

aanpak draait om targets, werd de concurrentie

ting. De bewoners waren er blij mee, want de

Ik heb me er hard voor gemaakt dat er wel iemand

tussen die twee aangewakkerd. Eigenlijk werd de

jongeren waren verdwenen. Die stadsmarinier doet

zou komen. Uiteindelijk is dat gelukt.’

samenwerking hierdoor verpest.’

een paar maanden later liep het uit de hand op het

Fouad: ‘Bij zo’n groot project is het heel belangrijk

Ed: ‘Ik heb ook wel gemerkt dat je erg moet oppas-

Gerrit Sterkmanplein. Ruiten gesneuveld, er waren

dat de schoenmaker zich bij zijn leest houdt. De

sen dat je niet wordt meegevoerd in een onderlinge

bedreigingen, bij de bibliotheek is een auto naar

reguliere jongerenwerker organiseert activiteiten

strijd.’

binnen gereden. Dan kun je daar weer opnieuw

binnenshuis, de ambulante jongerenwerker doet

beginnen.’

dat buitenshuis, de politie handhaaft en treedt

Maurice: ‘Ik heb een andere ervaring dan jullie.

op, de opbouwwerker legt verbindingen, versterkt

Bij mij heeft de groepsaanpak ervoor gezorgd

Er zijn veel partijen betrokken bij de groeps-

bewoners, maakt ze mondig zodat ze voor zichzelf

dat er dingen voor elkaar kwamen die mij in mijn

aanpak. Wat is jullie rol in het geheel?

kunnen opkomen en betrekt ze bij activiteiten.

eentje niet zijn gelukt. Het kan enorm helpen als

zijn werk, en het heeft op die plek resultaat, maar

Voor ons is die rolverdeling wel duidelijk, voor de

iemand de leiding heeft die het heft in handen

Maurice: ‘Mijn rol ligt in de buitenruimte, waar niet

andere professionals in het uitvoeringsteam duurt

neemt. Op die manier is bij ons in de wijk jonge-

alleen de jongeren samenkomen, maar ook de

het soms een tijd voor ze begrijpen wat ons werk

renwerk gekomen. En verder moet je inderdaad

andere bewoners. Het is mijn taak om contacten te

inhoudt.´

je eigen positie bewaken. Toen ze op mijn bordje wilden leggen dat ik contact met criminele jonge-

leggen met de verschillende bevolkingsgroepen en te weten wat er speelt. Dat was niet meteen voor

‘Er is sowieso te weinig aandacht besteed aan de

ren moest leggen, heb ik dat niet gedaan. Daar

iedereen duidelijk. De andere professionals waren

samenwerking tussen alle partijen, vooral in het

ben ik niet van.’

9 Speciale methodiek

De groepsaanpak is een methodiek die hulp biedt bij de aanpak

van problematische jeugdgroepen, ontwikkeld door Advies en Onderzoeksbureau Beke. Met deze aanpak is het mogelijk een inschatting te maken van de jeugdgroepen die overlast veroorzaken.

Wijkagenten vullen vragenlijsten in en aan de hand daarvan wordt het soort en aantal jeugd­ groepen per deelgemeente in kaart gebracht. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een hinder­ lijke groep, een overlastgevende groep of een criminele groep. Bij deze aanpak zijn onder meer betrokken: politie, deelgemeente, justitie, jongerenloket, jeugd­ en volwassenreclassering, bureau jeugdzorg, jongerenwerk, opbouwwerk, woningbouwcorporatie en sport en recreatie.

Meer informatie op: www.rotterdamveilig.nl

Zien jullie resultaten, na een jaar groepsaanpak in

dat hadden ze wat mij betreft van het begin af aan

de gebieden waar jullie werken?

mogen doen.’

Ed: ‘Een groot nadeel van de groepsaanpak is het

Fouad: ‘Ik heb het waterbedeffect dus van dichtbij

waterbedeffect. Ieder jaar kun je weer een nieuw

meegemaakt. De Schietbaanstraat is rustig nu,

lijstje maken van tien jongetjes. De vorige zijn dan

de ellende zit op het Gerrit Sterkmanplein. Ik vind

gestegen op het criminele pad en zitten niet meer

dat er nog te weinig wordt samengewerkt tussen

op het bekende plein, maar gaan ergens anders

de professionals. Het gaat wel beter dan in het

rotzooi trappen. De oplossing is dus niet dat je ze

begin. De meerwaarde van de methodiek groeps-

moet wegjagen, je moet zorgen dat er een goede

aanpak is volgens mij dat je verbindingen legt en

sfeer komt, dat mensen zich thuis voelen op dat

op die manier elkaar versterkt. Dan kun je ook

plein, ook de jongeren.’

echt iets betekenen voor een buurt. Ik praat wel mee in het projectteam, maar ik heb gevoel dat ik

‘De activiteiten voor het Johan Idaplein zijn er

als opbouwwerker nog niet veel kan doen in het

uiteindelijk gekomen, we hebben via een andere

geheel.’

weg geld geregeld. Het loopt hartstikke goed. Nu zie ik die activiteiten ineens in het jaarprogramma

Maurice: ‘Met vallen en opstaan gaat het steeds

van de groepsaanpak staan, ineens passen ze

beter. Ik kan de groepsaanpak gebruiken om

naadloos onder het kopje “preventie”. Nou ja, dat

dingen te bereiken die me daarvoor niet lukten. De

is dan een erkenning voor het feit dat preventie een

komst van een jongerenwerker is daarvan een goed

essentieel onderdeel is van de methodiek. Maar

voorbeeld.’

10

Professionals van diverse organisaties vragen bewoners van Groenoord-Zuid naar hun ideeĂŤn en wensen over de buurt. (zie ook de foto op pagina 13)

11

Een kwestie van volhouden Veel tijd en energie. Dat heeft een opbouwwerker nodig om voet aan de grond te krijgen in een nieuw werkgebied. Laurie Hermanns heeft het ervaren in 2007, toen zij zich vestigde in het Schiedamse Groenoord.

Groenoord doet zijn naam eer aan: er is volop

Om contacten te leggen met bewoners van het

vrouwen liep de irritatie hoog op, vertelt Hermanns.

groen te vinden. De wijk bestaat vooral uit flats van

Bosmansplein en het Cornelia van Zantenplein

‘Daarbij klaagden allochtone vrouwen over

drie, zeven en elf verdiepingen, gebouwd rondom

haalde Hermanns een beproefd middel uit de kast:

“Hollanders die overal hun fiets neergooien” en

pleinen en kleine parkjes. Er is veel speelruimte

de bolderkar. Daarin zitten een oprolbaar tafeltje

Nederlandse vrouwen over “die buitenlanders die

voor kinderen en de meeste straten zijn autoluw.

en een paar klapstoeltjes, thermoskannen met

alles vies maken”. Maar er met elkaar over praten,

Achter de hoogste drie flats, gebouwd in de vorm

koffie en thee, potjes suiker en melk en een stapel

dat hadden ze nog nooit gedaan.’

van een ‘Z’, ligt een langgerekt park. Wel ligt deze

bekertjes. Vervolgens posteert ze zich in een portiek

rustige wijk pal aan de A20, het Ketelplein is op

of, bij mooi weer, naast de deur. ‘Het is een ideale

een steenworp afstand. Mocht de aanleg van de verlengde A4 ooit doorgaan, dan ligt Groenoord echt in een oksel van snelwegen.

Groenoord is een kwetsbare wijk

Hermanns bedacht een portiekkeuring, waarbij bewoners zelf regelmatig controleren op vuil en rommel, een cijfer geven en gezamenlijk opruimen.

Ook de complexbeheerder van woningcorporatie Woonplus doet mee. ‘Al gauw bleek een verschil in

Desondanks is het een geliefde wijk in Schiedam-

manier om ongedwongen met bewoners aan de

normen: als een Nederlandse vrouw een portiek

Noord. Betaalbare huizen, scholen op loopafstand,

praat te raken’, zegt Hermanns. ‘Op een uitno-

een zeven gaf, waardeerde een Marokkaanse

een gerenoveerd zwembad in de buurt en het

diging voor een bewonersvergadering reageren

vrouw datzelfde portiek met een vier. Daarover

enorme Beatrixpark vlakbij. Het is tegelijkertijd een

de meeste mensen niet. Sommigen durven niet

gingen ze vervolgens met elkaar in gesprek en op

kwetsbare wijk. De bevolkingssamenstelling veran-

te komen omdat ze denken dat ze onvoldoende

zoek naar een aanvaardbaar gemiddelde, waar

dert, vertrouwde sociale verbanden staan onder

Nederlands spreken. Er heerst ook geen vergader-

iedereen zich prettig bij voelt.’

druk. Een deel van de woningen wordt gesloopt,

cultuur. Maar als ik ze aanspreek bij mijn tafeltje,

om plaats te maken voor nieuwbouw. De gemeente

komen de verhalen vanzelf los. En dus ook de

Ook in andere portieken vindt inmiddels regelmatig

Schiedam en woningcorporatie Woonplus schakel-

problemen en wensen.’

een keuring plaats. Hermanns hangt het ‘keurings-

den SONOR in om sociale activering in de wijk te

Zo bleken veel flatbewoners zich te ergeren aan

rapport’ de volgende dag op. ‘Het stimuleert

bewerkstelligen.

vervuilde portieken en bergingen. Met name bij

bewoners én woningcorporatie om meer aandacht

12

‘Opbouwwerk is luis in de pels’ Wijkprocesmanager Petra de Lange van de gemeente Schiedam is blij met de komst van opbouwwerker Hermanns in Groenoord.

‘Zij houdt ons wakker en kan het bruggetje slaan tussen de bewoners en de gemeente.

En dat is nodig, want soms gaan dingen mis. Zo waren we vergeten om de bewoners van de Z­flats te betrekken bij de herinrichtingsplannen voor het park achter hun woningen. Dat was niet handig. Op advies van Laurie zijn we opnieuw begonnen met het proces. Nu is er een actieve groep van 22 mensen en er komt een beheerscommissie die zich gaat bezighouden met het gebruik en onderhoud van het park. De portiekgesprekken die Laurie houdt, leveren veel op. Zij bereikt mensen die nog geen stem hebben in de wijk. En dat is precies de groep waar wij naar op zoek zijn.’

Opbouwwerker Laurie Hermanns (achteraan links) op weg met de bolderkar.

te besteden aan het portiek en de berging. Boven-

bewust, het is juist het tegenovergestelde. Nu doen

professionals. Daarbij moest ze af en toe weer-

dien zijn er goede contacten ontstaan, zowel tussen

we dingen gezamenlijk. Zij brengen hapjes mee

stand overwinnen. ´Sommigen zagen mij als

bewoners onderling als met Woonplus. Dat komt

als we iets voor de kinderen organiseren en blijven

bedreiging, waren bang dat ik me met hun werk

de leefbaarheid ten goede.’

er bij. De Marokkaanse mannen zien nu inmid-

zou bemoeien. Daar is wat mij betreft geen sprake

dels ook het nut van onze activiteiten, dus ze geven

van. Iedereen heeft zo zijn eigen taak. We kunnen

meer ruimte aan hun vrouwen. Dat is natuurlijk

elkaar juist goed aanvullen.’

‘Als ik mensen aanspreek bij mijn tafeltje komen de verhalen vanzelf los’

ook een goede ontwikkeling. Binnenkort gaan we een keer in de week koffiedrinken op het plein en met elkaar Nederlands praten. Op verzoek van de

‘Aanpakken is vaak beter dan vergaderen’

Marokkaanse vrouwen. Fantastisch toch?’

Bewoonster Conny Gommel organiseert sinds

Sinds eind 2007 hebben de diverse partijen elkaar

vijf jaar met een paar andere moeders kinder-

Hermanns is de eerste professional die in

gevonden, door gezamenlijk een actieplan op

activiteiten op het Cornelia van Zantenplein. Al die

Groenoord vrijwel fulltime aan de slag is voor álle

touw te zetten voor Groenoord-Zuid. ‘Dat was een

tijd lukte het niet om de Marokkaanse bewoonsters

bewoners. ‘Er werken veel professionals, maar

mooie ervaring’, vertelt Hermanns. ‘Tijdens een

erbij te betrekken. Sinds de komst van opbouwwer-

vaak voor een beperkte doelgroep en met een

bespreking ontstond een concreet idee om deze

ker Hermanns is dat veranderd, vertelt ze: ‘Laurie

beperkt aantal uren per week. Dan bestaat het

kwetsbare buurt erbovenop te helpen, met allerlei

heeft de kloof overbrugd. Tegen haar hebben de

gevaar dat bepaalde bevolkingsgroepen als het

activiteiten. Iedereen was enthousiast en ging aan

Marokkaanse vrouwen uitgesproken dat ze dachten

ware vergeten worden.’

de slag. Zo zie je: aanpakken is vaak beter dan

dat ik de baas was hier in de buurt en dat zij niks

Vooral in het begin heeft Hermanns veel tijd

vergaderen. Dat geldt niet alleen voor bewoners,

hadden in te brengen. Ik was me daar niet van

gestoken in het kennismaken met die andere

maar ook voor de professionals zelf.’

13

14

‘Wijkopbouwwerk is de essentie van ons werk’ Binnen SONOR is vorig jaar stevig gediscussieerd over het belang van wijkopbouwwerk. Uiteindelijk bleken de meningen niet ver uit elkaar te liggen.

Wijkopbouwwerk is een belangrijke basis voor de werkzaamheden van SONOR, daarover lijkt iedereen het eens. Maarten Weers is een van de mensen die langere tijd werkt in dezelfde wijk. Hij is blij met de gevoerde discussie.

Jij werkt sinds zes jaar in Cool en bent een warm

droppen, het moet deel uitmaken van het grotere

Hoe voorkom je dat je in die valkuil stapt?

pleitbezorger voor wijkopbouwwerk. Waarom is

geheel. Het moet ook aansluiten bij wat er al

‘Wat voor mij heel goed werkt is dat ik maar de

langdurige aanwezigheid van opbouwwerk zo

gebeurt in een wijk. Hier in Cool hebben wij eens

helft van de week in Cool ben. De andere helft heb

belangrijk?

in de paar weken een overleg met alle gebruikers

ik andere opbouwwerktaken. Op die manier raak

‘De bewoners hebben een vast aanspreekpunt nodig. Vooral als er geen eerstelijns zorg aanwezig is. Maatschappelijk werk, huisarts, ouderenwerk,

‘We zijn onvoldoende trots op wijkopbouwwerk’

het zit allemaal in het Oude Westen en niet in

ik niet teveel vergroeid met de wijk. En ik ben blij dat we hier met z’n tweeën zijn. Elske Geleedst en ik hebben in feite samen één baan. We kunnen de taken verdelen en met elkaar overleggen. Ik heb

Cool. Daarnaast is het een komen en gaan van

en omwonenden van ‘t Landje, een plein waar twee

reflectie nodig. Opbouwwerk is vrij solistisch, dus

diensten en organisaties die iets willen verande-

basisscholen aan liggen. Gemeentelijke diensten

is het fijn als er iemand in de buurt is waarmee

ren. Het is belangrijk dat er iemand is die precies

weten dat en benaderen ons met de vraag of ze

je kunt afstemmen. En waarbij je stoom kunt

weet hoe hier de hazen lopen. Die het collectieve

bij dat overleg kunnen aanschuiven. Zo maken ze

afblazen.

geheugen en bewustzijn in de gaten houdt. Zodat

gebruik van wat er al is en dat is goed.’

oude fouten niet worden herhaald. Er zijn genoeg

Wat hebben jij en je collega voor Cool kunnen

visies voor dit gebied, daar ontbreekt het niet aan.

Als je lang in dezelfde wijk werkt, bestaat de kans

doen in 2007?

Maar meestal ligt de nadruk op één facet. Terwijl

dat je er teveel in opgaat, niet kritisch genoeg

‘We hebben voortdurend aandacht gevraagd voor

het proces van samenlevingsopbouw complex en

meer bent. Is het niet belangrijk dat je af en toe

de sociale aspecten in de wijk. Lange tijd heeft

langdurig is.’

van werkplek verandert?

de gemeente geïnvesteerd in veiligheid en fysieke

‘Langdurig werken in dezelfde wijk heeft absoluut

maatregelen. Dat was ook nodig, maar nu is het

Noem eens een voorbeeld?

een keerzijde. Je moet open blijven staan voor

zaak om de blik te verbreden naar de mensen

‘Je hebt nu het collegeprogramma Kindvriendelijke

nieuwe ideeën, niet sceptisch worden en denken:

die in dit gebied wonen. We hebben gepleit voor

Wijken. Daar zitten hele goede dingen in. Maar je

dat hebben we al eens geprobeerd en het heeft niet

een dorpshuis en dat gaat er nu komen. Eind

moet zo’n programma niet klakkeloos in een wijk

gewerkt dus laat nu ook maar zitten.’

2007 is het geld toegezegd en zijn we begonnen

15

‘Hier in Cool hebben wij eens in de paar weken een overleg met alle gebruikers en omwonenden van ’t Landje, een plein waar twee basisscholen aan liggen.’

in het voormalige pand van Riodruk aan de Boomgaardstraat. Het wordt een dorpshuis voor ontmoeting, activiteiten en informatie. Er komt een speciaal programma voor jongeren, het

‘Bewoners hebben een vast aanspreekpunt nodig’ maatschappelijk werk en het ouderwerk gaan er spreekuur houden en we willen de raadslieden en het jeugdmentoraat binnenhalen. Het dorpshuis gaat een belangrijk rol vervullen in de wijk.’

Waarom ben je zo blij met de interne discussie over wijkopbouwwerk?

‘Wijkopbouwwerk is een hele sterke functie van SONOR. Het is misschien minder interessant om over te praten dan over hippe projecten met klinkende resultaten, maar het is de essentie van ons werk. We zijn daar onvoldoende trots op, vind ik, en brengen het te weinig voor het voetlicht. Ik hoop dat deze discussie daar iets aan verandert.’

16

17

Op zoek naar verdieping De gemeente Rotterdam heeft het wijkgericht werken omarmd en minister Vogelaar geeft miljoenen uit aan het versterken van probleemwijken. Voor opbouwwerkers liggen de kansen voor het grijpen. Mits ze kunnen aangeven wat hun meerwaarde is. Tijdens een openbare werkconferentie opende SONOR hierover de discussie.

Het is lang geleden dat de term ‘opbouwwerk’ zo

Een plein dat is ingericht, een park waar nieuwe

Tijdens de conferentie daagde wethouder Jantine

vaak werd gebruikt als in 2007. De Nederlandse

planten zijn gekomen. Terwijl onze meerwaarde

Kriens (Sociale Zaken) het opbouwwerk uit om

missie in Uruzgan heet opbouwwerk, de pracht-

vooral zit in niet-materiële zaken.’

aan te geven welke extra steun de sector nodig

wijken van minister Vogelaar hebben opbouwwerk nodig en Barack Obama, in de race voor het presidentschap van de Verenigde Staten, is opbouw-

‘Tijden veranderen, ook voor de opbouwwerker’

werker geweest. ‘Het vak krijgt veel aandacht’,

heeft vanuit de Coolsingel. SONOR neemt die handschoen graag op. Mulder: ‘Er zijn de afgelopen jaren allerlei initiatieven losgelaten in de Rotterdamse wijken, zoals Opzoomeren en Mensen

beaamt SONOR-directeur René van der Voorn. ‘En

De werkconferentie van november was een eerste

Maken de Stad. Dat is prima, daar kunnen wijken

de verwachtingen zijn hoog gespannen. Dat brengt

aanzet om de meerwaarde van het opbouwwerk

enorm van opknappen, maar er zal een continue

ook een uitdaging met zich mee. Wij moeten een

te benoemen. Een logisch vervolg op de werkbe-

factor nodig zijn om al die losse eindjes aan elkaar

opdrachtgever kunnen vertellen wat onze bijdrage

schrijvingen die in de eerste helft van het jaar zijn

te knopen. En ervoor te zorgen dat de wijk na afloop

is en welke resultaten die oplevert.’

gemaakt, zegt Mulder. ‘Alle teams hebben hun

van een activiteit niet inzakt. Daar heb je opbouw-

Zijn collega Hugo Mulder somt op: ‘Mensen

werk beschreven in producties. Toen bleek al hoe

werk voor nodig. Misschien wel in een andere vorm

stimuleren om mee te doen aan de samenleving,

moeilijk het is om onder woorden te brengen wat

dan wij traditioneel gewend zijn, daarover gaan we

ontmoetingen creëren, competenties versterken,

een opbouwwerker doet. Sommigen hadden er

in 2008 met elkaar verder in discussie.’

signalen van bewoners vertalen en onder de

hele pakken papier voor nodig, nu moeten we dat

Van der Voorn: ‘Tijden veranderen, ook voor de

aandacht brengen van politici.’ Van der Voorn:

terugbrengen tot de essentie. Een opdrachtgever

opbouwwerker. Vergelijk het met een makelaar:

‘Toch vinden veel van onze medewerkers het

gaat niet een heel boek zitten lezen, die wil in een

door de komst van internet is zijn rol veranderd, hij

moeilijk om hun werk onder woorden te brengen.

paar zinnen weten wat SONOR kan betekenen. Die

is niet meer nodig voor een zoektocht naar een huis,

Dat bleek duidelijk tijdens de conferentie in

verdiepingsslag willen we in 2008 maken.’ Van der

maar nog wel bij het onderhandelingstraject tijdens

november. Op het moment dat de dagvoorzitter

Voorn vult aan: ‘Waarbij we ook duidelijk willen

de koop. Slimme makelaars spelen in op die veran-

vraagt wat de meerwaarde van het opbouwwerk

maken wat we níet tot ons werkgebied rekenen.

dering en profileren zich op een andere manier.

is, worden vooral materiële resultaten genoemd.

Dus de grenzen van ons werk aangeven.’

Zoiets is voor het opbouwwerk ook denkbaar.’

18

Samenhang door groenproject SONOR heeft een opbouwwerker in dienst die ook landschapsarchitect is. Haar specialiteit is dan ook het zogenoemde ‘groenproject’. Ze ondersteunt bewoners bij het opknappen van binnenterreinen en parkjes. Het resultaat mag er zijn: een betere samenhang in de buurt en milieuvriendelijke stukjes groen.

Mei: De eerste besprekingen

Het is

De foto’s op deze pagina’s zijn gemaakt in de

Basis van de groenprojecten is het boekje ‘Een

duidelijk dat de tuin een opknapbeurt

Hoofdstedenbuurt in Vlaardingen. Bewoners van

natuurvriendelijk binnenterrein: samen met uw

kan gebruiken. Van de oorspronkelijke

drie straten ergerden zich aan een openbaar stukje

buren actief’, dat in 2004 is verschenen. Van

beplanting is weinig meer over. De

groen, dat matig werd onderhouden door de

Wifferen was nauw betrokken bij deze uitgave van

bewoners hebben veel ideeën voor

gemeente. Ze vroegen woningcorporatie Waterweg

de dienst Sport en Recreatie. ‘Het boekje geeft een

inrichting van de tuin. Opbouwwerker en

Wonen of ze zelf het onderhoud konden doen. De

goed idee van de mogelijkheden’, zegt ze. ‘Nog

landschapsarchitect Liesbeth van Wifferen

corporatie had er wel oren naar en nam contact

steeds krijg ik er reacties op, hoewel het meer dan

(tweede van rechts) geeft advies. Op de

op met Liesbeth van Wifferen, opbouwwerker en

drie jaar geleden is verschenen. Het voldoet aan

foto hieronder is een schets te zien van

professioneel kenner van tuinen. Samen met de

een behoefte.’

een pergola in de nieuwe tuin.

bewoners maakte ze een inrichtingsplan, de corpo-

Van Wifferen combineert haar kennis van de

ratie zorgde voor de financiën en de gemeente gaf

natuur op een soepele manier met opbouwwerk.

toestemming.

Daarbij moet ze soms keuzes maken, vertelt ze.

‘Ik vind sociale duurzaamheid belangrijker dan

De tuin in Vlaardingen is een van de vele groen-

natuurvriendelijkheid. Het aanleggen van de tuin

projecten die Van Wifferen inmiddels op haar

moet samenhang in de groep brengen, dat is mijn

naam heeft staan. Eerder werkte ze aan vijf

uitgangspunt. Als de bewoners planten kiezen die

binnenterreinen in de deelgemeente Noord en een

ze mooi vinden in plaats van planten die veel insec-

gezamenlijk terrein in Lombardijen. In Beverwaard

ten aantrekken, ga ik daar niet tegenin. Zo recht in

startte in 2007 een project onder de naam

de leer ben ik niet. Meestal lukt het om de gulden

Tuinacademie en zijn plannen gemaakt voor het

middenweg te bewandelen. Iedereen vindt het

aanpakken van een groengebied.

tenslotte leuk om vlinders naar de tuin te lokken.’

19

Juni: Grote opruimdag

Een groep

bewoners stort zich op het onkruid.

Daar knapt de tuin meteen van op.

Juli: Eerste plantdag grond in.

De eerste planten gaan de

November: Openingsfeest

De tweede lichting

planten krijgt een plekje in de tuin. Daarna is er een openingsfeest voor alle buurtbewoners.

20

Een sjaal van vijfhonderd meter Wijkopbouwwerk kan heel wat teweeg brengen. Dat blijkt uit het verhaal van Sjaan Schaap, die een grote groep bewoners aan het breien kreeg voor de herinrichting van het Semiramispark in de deelgemeente Prins Alexander. Het initiatief trok zo de aandacht dat er voldoende geld binnenkwam voor een complete metamorfose.

‘Ik werk sinds januari 2004 in de wijk Oosterflank.

wel “de torteltuin” werd genoemd. En daar was

meewerken aan de herinrichting van het park?

Er was eerder ook al opbouwwerk, maar door

helemaal niets meer van over!’

Ik zocht geen klagers, maar mensen die er iets

allerlei personeelswisselingen was er niet echt een

moois van wilden maken. Er kwamen meteen

basis. Het was in slaap gesukkeld, zeg maar. Ja,

‘Toen kwam de deelgemeente met de vraag om

25 mensen op af. Dat vond ik veel. En ze waren

hoe begin je dan? Veel praten en contacten leggen.

ideeën aan te dragen voor een nieuwe wijkvi-

hartstikke enthousiast. Ze hebben met z’n allen

Voor mij is opbouwwerk: gebruiken wat er al is aan

sie. Ik zag meteen een kans: zo’n park heeft een

een prachtig herinrichtingsplan gemaakt. Dat

actieve bewoners, maar vooral ook kijken naar wat

belangrijke functie voor de hele wijk, je kunt er

moest natuurlijk op een bijzondere manier worden

er niet georganiseerd is.’

veel mensen bij betrekken, het kan een bindende

aangeboden aan de deelgemeente. We planden

‘Ik was veel buiten, kwam bijvoorbeeld in contact met moeders op plaatsen waar hun kinderen speelden. Tijdens mijn wandelingen door de wijk viel mij op dat het plaatselijke park er zo treurig

‘Het organiseren van de betrokkenheid van bewoners is typisch opbouwwerk’

dat voor 13 februari 2007.’

‘Het organiseren van de betrokkenheid van bewoners, dat is nou typisch opbouwwerk. We hadden nu wel een enthousiaste groep bewoners

bij lag. Het leek wel een moeras. Dus ik ging eens rondvragen: wat is er gebeurd met dat park,

factor zijn en als het een succes wordt, krijgen de

en een mooi plan, maar ik wilde méér. Kijk, we

maakt er nog iemand gebruik van, hebben jullie

bewoners vertrouwen in zichzelf en in de betrok-

hadden draagvlak nodig in de buurt. Maar dat

er ideeën over? Ik hoorde prachtige verhalen, dat

ken instanties. Ik had geen idee hoeveel geld

is moeilijk, draagvlak voor iets dat alleen nog

vijftien jaar geleden een juffrouw van de basis-

er beschikbaar was. Maar als je je inzet, krijg je

maar op papier bestaat. Ik zocht dus naar iets

school er een kabouterpad had aangelegd, waar

dingen voor elkaar. Dat is mijn overtuiging.’

tastbaars, iets waar je naartoe kunt werken. Toen

ze met de kleuters op ontdekkingstocht ging. Dat

‘Ik heb contact gezocht met de drie basisscholen

bedacht ik de sjaal. 13 februari was de dag voor

er gymlessen werden gegeven, dat het park ook

in de buurt en ook een oproep gedaan: wie wil

Valentijnsdag. Een dag van de liefde, van warmte,

21

Tijdens de presentatie van het herinrichtingsplan zongen schoolkinderen een lied: Semiramis, Semiramis, Wordt omarmd en verwarmd, Het zal mooier worden Het zal mooier worden Let maar op Let maar op.

Het herinrichtingsplan van het Semiramispark werd gepresenteerd op 13 februari 2007. De sjaal van de buurtbewoners omarmde het hele park.

‘Naarmate de sjaal vorderde, raakte de politiek steeds enthousiaster’

van omarmen. We zouden het park kunnen

‘Op een gegeven moment waren er 82 mensen

niks zitten breien?”, vragen ze aan mij. Gelukkig

omarmen met een hele lange sjaal, waar iedereen

aan het breien. We kregen zelfs een stuk sjaal

heb ik goede contacten met de deelgemeente, dus ik

aan mee kon werken.’

opgestuurd uit Zwitserland, door een familielid van

ben steeds van alles op de hoogte en dat kan ik ook

een buurtbewoner. Ik weet niet wat we aangeraakt

weer doorvertellen aan de bewoners. Dat informeren

hebben bij de mensen, maar het maakte heel veel

is ontzettend belangrijk. Ze moeten er wel in blijven

los. Naarmate de sjaal vorderde, raakte de politiek

geloven. Gelukkig ben ik hier wijkopbouwwerker

steeds enthousiaster. Inmiddels weten we dat er

en was het geen kortlopend project. Ik ben dus

450.000 euro beschikbaar is, verdeeld over twee

gewoon vier dagen per week in de wijk aanwezig,

‘Het idee werd meteen enthousiast ontvangen. Ook

jaar, voor de herinrichting van het Semiramispark.

ik kan dat ook doen, dat informeren. Wat we met

door een groep vrouwen van de Hoeksteen, een

Maar dan ben je er nog niet. Nu moet alles officieel

die sjaal hebben gedaan? Weggegeven, aan een

servicewoning voor ouderen. Zij vonden het ontzet-

worden uitgedokterd. Er moeten kapvergunningen

organisatie die spullen inzamelt voor Kroatië. Veertig

tend leuk om iets te doen en haalden meteen de

komen, contracten getekend, van alles en nog wat

stukken sjaal zijn terechtgekomen bij kinderen in een

breipennen tevoorschijn en haalden oude truien uit

waar de bewoners niks van zien. Pas in augustus

weeshuis en de rest is uitgehaald door bewoners van

voor de wol. In korte tijd hadden zij al vijftig meter

2008 gaat er echt iets gebeuren. Dat is een moeilijke

verzorgingshuizen. Zij breien er weer nieuwe, warme

gebreid.’

periode voor de bewoners. “Hebben we nou voor

kledingstukken van.’

‘Als je je inzet krijg je dingen voor elkaar’

22

Te weinig aandacht voor armoede ‘Armoede is een groot maatschappelijk probleem en krijgt te weinig aandacht.’ Dat zegt opbouwwerker Hans Poldervaart, die sinds zes jaar het Armoedeplatform Prins Alexander ondersteunt. Hij pleit ook bij zijn eigen collega’s voor een scherpere blik op het onderwerp. ‘Door meer te letten op armoede en vereenzaming maak je andere keuzes in je werk.’

Poldervaart spreekt over een ‘noodzakelijke bewustzijnsontwikkeling’ bij opbouwwerkers en andere beroepsgroepen. Zelf heeft hij die doorgemaakt sinds hij in de deelgemeente Prins Alexander betrokken is bij het Armoedeplatform.

‘Voor die tijd werkte ik in Oosterflank. Als ik toen over armoede had geweten wat ik nu weet, had ik waarschijnlijk andere keuzes gemaakt.

Ik realiseer me nu dat kinderen in de vakantie thuiszitten omdat er geen geld is voor uitstapjes.

Dan kijk je toch met andere ogen naar openbare speelplekken. Bieden die eigenlijk wel genoeg vertier?’

Iedere maand komen de leden van het Armoedeplatform bij elkaar: een bonte mengeling van professionals en vrijwilligers uit Prins Alexander. Ze dragen allemaal een steentje bij aan de bestrijding van armoede: door het uitdelen van voedselen boodschappenpakketten, vrijwilligerswerk in de kledingwinkel van het Leger des Heils of professionele ondersteuning bij kerken, instellingen en organisaties.

Het Armoedeplatform Prins Alexander organiseerde drie keer een Blutfestival in winkelcentrum Oosterhof.

23

De Wensboom staat ieder jaar in december in winkelcentrum Oosterhof. Kinderen van ouders met weinig geld kunnen een kaartje in de boom hangen met een speelgoedwens. Sommige mensen komen speciaal naar het winkelcentrum om zo’n wens te vervullen.

De leden wisselen ervaringen uit en bedenken

wens vervullen door het cadeautje te kopen en in

alle platformleden dat ze mensen met vragen of

activiteiten om het onderwerp armoede onder de

te leveren bij de Wensboom. Sommige mensen

problemen beter kunnen helpen doordat ze weten

aandacht te brengen. Ze organiseerden al drie

komen er speciaal voor naar de Oosterhof, zegt

wat Prins Alexander op het gebied van armoede-

keer een Blutfestival in winkelcentrum Oosterhof,

Poldervaart.

bestrijding te bieden heeft.

met informatie in kraampjes en tenten, een podium

Een ander project in 2007 had te maken met

‘Een armoedenetwerk is heel belangrijk’, benadrukt

voor presentaties en sport- en spelactiviteiten

duurzaam omgaan met energie in huis. Poldervaart:

Poldervaart. ‘Daar zouden mijn collega’s bewus-

voor kinderen en jongeren. In 2007 volgde de

‘We hadden daarbij twee doelen: een lagere

ter aan kunnen werken.’ Poldervaart vindt dat

informatiemarkt Veel voor Weinig tijdens het

energierekening voor huishoudens met een kleine

hij in een luxe positie zit, ten opzichte van een

jaarlijkse festival Zomerschotel.

beurs en een gezonder klimaat binnenshuis. Acht

aantal collega’s. ‘Ik heb een deel van de tijd een

Sterk punt van het Armoedeplatform is de mix tussen vrijwilligers en professionals

vrijwilligers hebben ongeveer 250 huishoudens bereikt.’ In 2008 krijgt het project een vervolg.

Sterk punt van het Armoedeplatform is de mix

‘Door te letten op armoede maak je andere keuzes in je werk’

tussen vrijwilligers en professionals, meent Poldervaart. ‘We leren ontzettend veel van elkaar.

“bovenwijkse” opdracht , mijn agenda wordt

Een jaarlijks terugkerend succes is de Wensboom,

Ieder lid van het platform heeft een eigen netwerk,

minder bepaald door wijkverplichtingen. Toch wil ik

die in december in het winkelcentrum staat.

dat soms zeer groot is. Iedereen heeft ook zijn

me hard maken voor een extra focus op armoede.

Kinderen van ouders met een smalle beurs kunnen

eigen ervaringen en verhalen over armoede. We

Ik ben ervan overtuigd dat het opbouwwerk dan

een kaartje in de boom laten hangen met een

delen die met elkaar tijdens onze bijeenkomsten

nóg beter kan opkomen voor de zwakkere mensen

speelgoedwens. Winkelend publiek kan zo’n

en verspreiden onze kennis.’ Desgevraagd zeggen

in onze samenleving.’

24

Leden Burgerpanel groeien in hun rol Het Rotterdamse Burgerpanel neemt de dienstverlening van de gemeente kritisch onder de loep. De panelleden worden daarbij ondersteund door twee opbouw­ werkers van SONOR. Met veel plezier, zegt Aart Martin de Jong: ‘Het is mooi om te zien hoe de vrijwilligers groeien in hun rol. Ze worden steeds mondiger.’

Wat is het burgerpanel? Het Burgerpanel toetst de dienst­

Projectleider De Jong was ook al

zelf ook niet blij mee, vaak blijven

verlening van gemeente en deelgemeenten en geeft gevraagd

betrokken bij de voorloper van het

voorstellen te lang hangen in de

en ongevraagd advies aan het college van burgemeester en

Burgerpanel: het Kwaliteitspanel, een

ambtelijke molen.’

wethouders. Het Burgerpanel is opgericht in september 2006 en

landelijk initiatief dat in Rotterdam

bestaat uit 25 tot 35 actieve en betrokken Rotterdammers. De

zo’n vijftien jaar heeft bestaan. Met

De Jong en zijn collega Mo Smit

leden werken in productiegroepen, die verschillende onderwerpen

de invoering van het Burgerpanel is

zorgen voor de professionele

onder de loep nemen. Ze doen onderzoek met behulp van

een andere weg ingeslagen, vertelt

ondersteuning van het Burgerpanel.

een toets of een enquête, trekken conclusies en komen met

De Jong. ‘Het Kwaliteitspanel was

Zij vormen de constante factor in

aanbevelingen. Die zijn niet vrijblijvend: het college is verplicht om

vrijblijvend. In de afspraken rond

de groep, die doorgaans bestaat

binnen zes weken te reageren.

het Burgerpanel is vastgelegd dat

uit 25 tot 35 vrijwilligers. De Jong:

Sinds de oprichting zijn zes producties uitgevoerd: Fiets (over

het college van burgemeester en

‘Wij bewaken het proces, houden

de parkeermogelijkheden voor fietsers), Groen (wat vinden de

wethouders verplicht is om binnen

de panelleden bij de les, regelen de

Rotterdammers van het groen in de stad?), Nadien 1 en 2 (over

zes weken te reageren op voorstel-

communicatie en leggen eventueel

het gebruik van de gemeentelijke website), Opgeruimd (over

len van het Burgerpanel. En ook dat

contacten met andere partijen.’ Zo

zwerfvuil) en Stadswinkel (over de bekendheid, bereikbaarheid

het óngevraagd advies mag geven,

benaderde hij Hogeschool INHolland

en toegankelijkheid van stadswinkels). In het najaar van 2007

over zelfgekozen onderwerpen.’

voor hulp bij een onderzoek naar de

zijn drie nieuwe producties van start gegaan: Begrijpelijk (over de

Overigens overschrijdt het college de

Rotterdamse gastvrijheid ten aanzien

communicatie van de gemeente naar de burger), Bouwput (over de

afgesproken termijn nogal eens. ‘Dat

van dagjesmensen. Studenten maken

veiligheid van voetgangers en fietsers bij bouwputten) en Gastvrij

is een punt van aandacht’, beaamt

een enquête en helpen het panel met

(hoe gastvrij is Rotterdam voor bezoekers?).

De Jong. ‘De wethouders zijn daar

de uitvoering ervan.

Meer informatie op: www.burgerpanelrotterdam.nl

25

Ondernemingsraad: ‘Opleidingsplan kan beter’ De Ondernemingsraad van SONOR is kritisch over het programma voor Permanente Educatie dat in 2005 is ingevoerd. ‘Het aanbod is heel aardig, maar speelt te weinig in op de actuele vraag van personeelsleden en teams’, zegt OR­lid Loes van Delft. Ook vindt de OR de aanpak te vrijblijvend.

‘Als iemand niet komt opdagen, heeft dat nagenoeg geen consequenties.’

De Ondernemingsraad wil in 2008 een

hun talent te koop lopen. Terwijl dat voor zichzelf

enquête houden onder het personeel over de

en voor de organisatie een aanwinst kan zijn.’

functioneringsgesprekken en het scholingsaan-

Als voorbeeld noemt Van Delft een collega die

bod. Van Delft: ‘We zien graag meer verband

Nederlands heeft gestudeerd en graag schrijf-

tussen de kwaliteitsverbetering die nodig is

trainingen aan collega’s wil geven. ‘Als je aange-

Evenals andere jaren is de OR bezorgd om de

binnen teams en de scholing van de individuele

sproken wordt op datgene wat je graag doet en

leeftijdsopbouw binnen SONOR. ‘De zittende

medewerkers. De praktijk verandert, er wordt veel

waar je goed in bent, straalt je werkplezier af op

personeelsleden worden natuurlijk steeds ouder en

van ons gevraagd. SONOR heeft de benodigde

anderen.’

er komen geen jonge mensen bij’, zegt Van Delft.

competenties beschreven, maar we hebben niet de gewoonte om elkaar erop aan te spreken.’

De OR-leden gaan de teams langs om met de

‘Opbouwwerkers lopen niet snel met hun talent te koop’

Een van de problemen die de OR signaleert, is de zogenoemde 55+ regeling. Iedereen die ouder is dan 55 jaar mag vier uur per week vrij nemen, op basis van een fulltime baan. ‘In de praktijk

collega’s te praten. ‘We zijn benieuwd naar hun ervaringen en ideeën.’

Loes van Delft is de nieuwste aanwinst van de OR.

De OR heeft zich in 2007 ook ingezet voor het

doet niet iedereen dat’, weet Van Delft. ‘We willen

welzijn van het personeel. ‘Wij hebben ervoor

graag weten wat de consequenties nu en in de

Van Delft is de nieuwste aanwinst van de OR en

gezorgd dat iedereen zich kon aanmelden voor

toekomst zijn als iedereen van dat recht gebruik

richt zich met name op het personeelsbeleid.

een PMO, een Preventief Medisch Onderzoek.

gaat maken. Hoe worden de vrijkomende uren

Ze denkt dat de kwaliteiten van het SONOR-

Normaal gesproken is dat alleen bedoeld voor

opgevuld? Wat zijn de financiële gevolgen? We

personeel soms onvoldoende worden benut.

mensen boven de 45 jaar. Meer dan de helft van

hebben het neergelegd bij de directie en die heeft

‘Opbouwwerkers hebben in het algemeen last

de personeelsleden heeft van die mogelijkheid

een voorstel gemaakt. In 2008 gaan we hiermee

van hun bescheidenheid. Ze zullen niet snel met

gebruik gemaakt.’

samen aan de slag.

26

Organisatie onder de loep

Interne mobiliteit In 2007 is onderzocht hoe lang opbouwwerkers op dezelfde werkplek blijven. Zowel intern als extern bestond de indruk

Het adviesbureau Twynstra Gudde is eind 2007 begonnen

dat de interne mobiliteit niet groot is. Het onderzoek spreekt

met een organisatiediagnose van SONOR. De directie heeft

dit tegen.

hiertoe besloten na een vraag van de Ondernemingsraad.

Doel van de diagnose is verdere professionalisering van de organisatie.

De 43 medewerkers die opbouwwerk doen bezetten in totaal 61 functies of werkplekken. Dat komt doordat een aantal mensen meerdere functies heeft. De grafiek toont aan dat een groot aantal medewerkers niet langer dan twee jaar dezelfde werkplek bezet. De gemiddelde duur op dezelfde functie of werkplek is 3

De organisatiediagnose moet antwoord geven op vragen als:

jaar en 4 maanden. In een reactie zegt SONOR-directeur Hugo

zijn de missie en visie van SONOR voldoende duidelijk, hoe

Mulder: ‘Je kunt dus niet zeggen dat onze menen vastroesten

verhouden gevraagde inzet en bestaand personeelsbestand

op hun werkplek. Wij zorgen in de verschillende teams voor een

zich met elkaar en is er spanning tussen de belangen van de

goede balans tussen mensen die vaak van werkplek veranderen

opdrachtgever en die van SONOR. Door middel van uitgebreide

en mensen die langer in hun functie blijven. Het is belangrijk dat

interviews met opbouwwerkers en opdrachtgevers komt Twynstra

er een mix is van “geheugen” en vernieuwing.’

Gudde tot een aantal aanbevelingen. In 2008 wil de directie daarmee aan de slag, onder meer door middel van een plenaire

interne mobiliteit

personeelsbijeenkomst.

16 14 12

aantal medewerkers

10 8 6 4 2 0 0-1

1-2

2-3

3-4

4-5

aantal jaren op dezelfde locatie

5-6

6-7

7-8

8-9

9-10 10-19 19-20

27

Stabiele omzet De omzet was in 2007 nagenoeg gelijk aan die van het jaar ervoor. Ook de verdeling tussen inkomen uit projecten en uit vaste subsidies is vrijwel onveranderd. Het aantal opdrachtgevers is iets uitgebreid.

‘We zijn tevreden’, zegt directeur René van der Voorn. ‘De cijfers tekenen onze stabiliteit en continuïteit.’ Ook de uitbreiding van het aantal opdracht-

omzetverdeling

gevers noemt hij een positief punt. ‘We zijn steeds op zoek naar verbreding en vernieuwing van ons werk. In 2007 hebben we in Vlaardingen een mooi

100% 90%

groenproject neergezet en hebben we voor het eerst gewerkt in een ouderen-

80%

complex van Com.wonen in Hillegersberg.’ Bij twee vaste subsidiegevers, de

70%

deelgemeente Prins Alexander en het Centrum, is een betere balans ontstaan tussen het aantal gemaakte uren en de hoogte van de subsidie. ‘We zijn uit de

60% 50% 40%

Centrum

negatieve cijfers gekomen.’

Noord

De verdeling tussen projecten en subsidies is nu al een paar jaar 40-60. De directie is tevreden over dit stabiele evenwicht, zegt Van der Voorn. ‘SONOR is

30%

Prins Alexander

20%

Projecten

10% 0% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

In 2007 is iets meer dan 40% van de omzet gerealiseerd met projecten.

De rest is afkomstig uit de drie deelgemeenten waar SONOR een subsidierelatie mee heeft. Sinds 2001 is het omzetaandeel uit projecten behoorlijk constant, met een uitschieter in 2005.

een maatschappelijke organisatie die al jaren gezond is. Daar zijn we trots op.’

28

Personeelslijst Raad van Toezicht

Elske Geleedst

Hans Poldervaart

Vernon Daal, voorzitter

Marja Gravesteijn (OR)

Rickert Pos

Rob Frese

Monique van Groningen

Ellen Prins

Jan van Hoeflaken *

Abderrahim Haddou

Sjaan Schaap

Marlie Dekker *

Abdellah el Hardouz

Liesbeth van der Sluijs

Marjolijn Keverling *

Noes Haumahu

Mo Smit

Merle Pijlman

Laurie Hermanns

Cor Snijders

Carolien Dieleman

Mimoun Hmoumou

Els Stam *

Rob Moioli

Freek Homan

Truus Stam

Frouke Huttinga *

Ria van Staveren

Raad van Bestuur

Wieneke Icke

Judith Steinbusch

Hugo Mulder

Aart Martin de Jong

Silvia Stentler

RenĂŠ van der Voorn

Sabina Jurjewicz

Mariam Tahtah

Annemarie Kort

Sherita Thakoerdat

Personeel

Corrie Kreuk

Arthur van Thiel (OR)

Angelina Adam

Truus de Kwaadsteniet

Elizabeth van Twist

Fouad Akka (OR)

Fatima Lamkharrat

Veronique Vaarten

Alice Alkema

Nienke van Leur

Sati Veraan *

Nesla Ayranci

Anja Lugten

Anneke Vereijken

Petra van den Berg

Greet van der Meer

Marianne Verkaik

Ellen Bergwerff

Ed de Meyer

Nicoline Voskamp

Jacqueline Buskens

Antoinette Muizer *

Maarten Weers (OR)

Manita Coolen

Myranda Mulder

Wouter van Welzen

Loes van Delft (OR)

Linda Nelissen

Liesbeth van Wifferen

Osman Dogan

Maurice Oosthoek

Wil van Woensel

Natalie Dupon

Ayse Ă–zbek

Ben van Zanten

Helma Faber

Mike Pieters * uit dienst in de loop van 2007

colofon © SONOR 2008 tekst Ria de Wit, Zegge & Schrijve fotografie Joop Reyngoud ontwerp Sybren Vlasblom, A10plus

1436

drukwerk drukkerij Graféno bv

Bergsingel 299 3037 GW Rotterdam T 010足2652737 F 010足4668528 info@sonor.nl www.sonor.nl