HEUS 22 - 12e jaargang nummer 1 - A3 boeken

Een heus magazine over oude wijsheden nieuwe inzichten leven met de natuur – een uitgave van A3 boeken 12e jaargang • nummer 1 1e helft 2024

S jamani S me De donkere nacht van de ziel

Sterven S begeleiding Het gaat om durven voelen v oorj aar S legging Kom in beweging!

Dag lieve aarde, Ik heb een vraag aan jou.

Vroeger dachten de mensen dat je plat was, net als een pannenkoek.

Maar toen ze gingen reizen en niet van jou afvielen ontdekten ze dat je rond was.

Maar ik vraag me af, als al jouw zeeën en meren zouden opdrogen, ben je dan wel net zo rond als iedereen denkt?

Ik denk dat je veel pieken en dalen hebt, ook in de zeeën van nu.

Daarom mijn vraag: lijk je eigenlijk niet meer op een zelfgebakken oliebol?

Chris Elzinga

Marleen van Engelen

Greetje de Heer

Yoke de Wilde

Gerwine Wuring

De kracht van water, aarde, lucht en vuur

illustratie: marleen van engelen

Vorig jaar sprak ik de wens uit dat ik wel weer eens een mooi boek over de natuur zou willen uitgeven. En wat kreeg ik? Niet een, maar twee boeken: Leven met bomen van Maja Kooistra en Door het duister van Sandra Ingerman en Lynn Cedar Roberts.

Op een ander boek had ik mijn zinnen gezet, maar dat kreeg ik niet… Achteraf niet erg, want nu was er al ruimte voor De weg tussen leven en dood van Immia Schellevis. Als kers op de taart ontving ik een manuscript dat me diep raakte: De Nachtkat uit het Noorden. Een vertelling van Evelien van Leeuwen over het volgen van de onderstroom, leven in overgave, ontvankelijkheid, maar vooral in vertrouwen op het grote levensweb. Zo bijzonder dat dit in mijn schoot viel, toen het boek over de Nornen net was verschenen. Het is meer dan toeval dat ik deze vier prachtige nieuwe titels in deze heus mag aankondigen. Geniet van de lente en zorg goed voor alles wat je hebt gezaaid!

adrie beyen, hoofdredacteur en uitgever

“De

“Je kunt rijkdom, vreugde en verdieping van je leven verwachten”

e velien van l eeuwen:

“De verbinding met je bron maakt je heel”

wat als er een luikje opengaat en er plotseling een bijzonder wezen voor je staat?

wat als je weet dat dit wezen niet alleen voor jou, maar voor heel veel mensen die zoeken naar de juiste weg, een belangrijke boodschap heeft? Dan pak je jouw pen en schrijf je tot wat geschreven moet worden, is geschreven.

Ze was een gevoelig balletmeisje dat veel nadacht over het hoe, waarom en waartoe. Ze hield haar dromen bij en wilde zich al jong aansluiten bij een coven. De eerste echte inwijding op haar spirituele weg kwam toen ze begin twintig een sjamanistische priesteressenopleiding volgde. Daar vond Evelien van Leeuwen waarnaar ze al die jaren in de eenzaamheid van haar meisjeskamer had verlangd, maar nooit gevonden, namelijk rituele magie, sharing circles, mantra´s zingen, vuurrituelen, meditatie, lichaamswerk, zweethut, vuurloop, werken met trance en plantmedicijn. Na een vision quest op Kreta kwam ze in contact met waar het, blijkbaar, voor haar over gaat: de mystieke dimensie in het leven – in verbinding zijn met zowel Boven als Beneden als het Midden. Uitstijgen boven alles en tegelijkertijd heel diep verankerd zijn in Al Wat Is. Na een diepe ervaring op een berg verdiepte ze zich in de mystiek, de universele wetten. Toen ze kennis maakte met Jungiaanse Analyse werd de wereld van dromen en alchemie voor haar een reële dimensie. Dit was het begin van de genezing van haar innerlijke, psychische wonden.

Na de geboorte van haar middelste zoon, drie jaar geleden, ontdekte ze dat de vurige fascinatie voor wat er in de onderstroom leeft er nog steeds was, echt van haar en niet onderdeel van een of andere opgeblazenheid. Ze ging die onderstroom volgen en gaf er uiting aan door te schilderen, schrijven en volgen wat er was. Zo begon ze te zien dat het volgen ervan in feite het volgen van het onbewuste is, niet met een vooropgezet plan of om ergens te komen, maar vanuit een diepe overgave en openheid, vanuit het stille besef dat het leven beter weet waar we dienen te zijn dan ons kleine zelf. Door er bewust op te varen, komt ze als vanzelf terug bij haar eigen oorsprong, want het brengt haar bij het Grote Mysterie. Al deze zaken en meer hebben Evelien gebracht tot hetgeen waarmee ze zich nu intensief bezighoudt: onderzoek naar oude en inheemse moederculturen, de wereld van dromen en het diepe vrouwelijke waarmee wij in contact staan met het Veld. Dit heeft haar onder meer de ontdekking gebracht dat iedereen een unieke plek en rol heeft in het grote levensweb en we precies datgene bijdragen wat er nodig is voor het grotere geheel, wanneer wij ons eigen pad volgen en daarin echt zijn. Daarmee komen we terecht in een interessante paradox, aldus Evelien, want hoe meer eigen we zijn, hoe groter de bijdrage die we aan het geheel kunnen leveren.

Hoe belangrijk is Jungs gedachtegoed voor jou? “Jung knows the little door. Toen ik zijn autobiografie las, wist ik het. Hij gaf mij taal voor iets wat ik wel ervoer, maar waaraan ik moeilijk uiting kon geven. Ik denk dat ik als kind al een gevoel voor het mystieke had. Het had iets te maken met het weidse gevoel dat ik ervoer in de geuren van wierook en brandende kaarsen, in oude bomen met dikke wortels en in de zee tijdens stormvloed. Tijdens mijn studie psychologie vond ik geen aansluiting voor die kant in mij, daarom volgde ik tegelijkertijd een sjamanistische priesteressenopleiding in de Eleusische mysterietradities. Daar kwam Jung ook voorbij, onder andere bij Clarissa Pinkola Estes, maar ook in het werken met dromen en schaduw. Estes gaf met haar La Loba, La Qui Sabe en Bottenvrouw een voor mij treffend beeld aan de stuwende kracht van het zelf. Jung omschrijft het zelf als een cirkel waarbij het zowel de kern als de omtrek is. Ik heb dat altijd heel treffend gevonden. Ik herkende er de mystieke ervaringen van vroeger in. Ook in Jungs Mysterium Coniuntionis, dat gaat over het proces van de uitersten die in onszelf samenvallen, vond ik iets van de sacrale non­duale zijnslaag. Ik heb Jung af en aan heel nabij gevoeld, soms was hij in mijn dromen, dan voelde hij als een vriendelijke grootvader. Maar ik heb ook verder gekeken en voel mij niet per se een Jungiaan. In mijn werk voel ik me dieper verbonden met mijn verre voormoeders, die leefden volgens de mysterietraditie, met een bewustzijn dat open stond voor de Andere Wereld, maar die tegelijkertijd ook stevig verankerd waren in het hier en nu. Ik zie mijn werk meer als vroedvrouw van de psyche, die het smalle pad kent.”

Je doet onderzoek naar de Nieuwe Aarde. Waarvoor staat de Nieuwe Aarde? Wat is de link met het Nieuwe Matriarchaat?

“In Dochters van Kopervrouw van Ann Cameron las ik over de ontstaansmythe van de Nootka stam van Vancouver Island en hun weg tot in de huidige tijd. Ik was sprakeloos. Compleet overrompeld. Want wat ik las, was wat ik wel hoopte, maar niet durfde te erkennen. Waarnaar ik hunkerde vanbinnen, maar geen woorden voor had. Namelijk dat het oerwezen een krachtige oermoeder is die door haar diepe intuïtie wijs leidster en stammoeder van haar volk is. Dat haar wegen leiden tot een leven in harmonie met de grote krachten en het grote levende systeem van mens, dier, plant en aarde. Ik kon maar niet geloven dat dit echt een

stam was die tot op de dag van vandaag nog steeds bestaat. Later keek ik terug, naar dat gevoel van ‘is dit echt?’ en kon daaraan aflezen hoe diep verankerd het patriarchale denken en geloven zit. Ik kon in mijn botten voelen hoe ver verwijderd ik was van een wereldbeeld waarin de krachten met elkaar in balans zijn. Ik heb dat verhaal keer op keer gelezen, met tranen in mijn ogen. Ik moest het helemaal verslinden, naar binnen trekken, me van binnenuit laten genezen van de verwarring dat het vrouwelijke minderwaardig en zwak zou zijn, wat ik niet geloofde, maar zoals ik desalniettemin toch was geprogrammeerd. Kopervrouw was krachtig en kwetsbaar tegelijk . Een gewoon meisje dat aanspoelde aan een onbekende kust. Met niks om haar lijf dan lompen. Magische bottenfluisteraar, creatrix, sjamane, maar ook gewoon moeder van haar kinderen. Iemand die rouwde om het verlies van haar grootmoeders, die moest doorstaan, maar die in zichzelf de kracht kende van ‘luisteren naar het Oude Weten’. Iemand die wist hoe ze moest dansen voor de zee, zingen voor de sterren, huilen om wat pijn deed, roepen om kracht en hulp. Zij wist hoe ze moest lopen en dus leven, zij wist hoe zij de kracht door zichzelf heen naar buiten moest brengen. Kopervrouw werd uiteindelijk oermoeder van de Gouden Kinderen van Geluk en zij bevolkten de hele aarde. Kopervrouw ben ik gaan zien als een van mijn voormoeders. Ik associeer de Nieuwe Aarde met een leven waarin wij ons laten leiden door onze intuïtie, oftewel de onderstroom. Die leidt van nature tot vreugde, zin en harmonie. Langzaam kwamen er nieuwe lagen in dit beeld, zoals toen ik mij ging verdiepen in het grote werk van Heide Göttner­Abendroth en haar onderzoek naar matriarchaten van toen en nu. Ik ging de onderliggende structuur van een moedercultuur zien en herkennen. Ergens onderweg kwamen mijn persoonlijke onderzoek naar het volgen van de onderstroom en mijn fascinatie voor moederculturen samen. Ik realiseerde me dat matriarchale culturen zich in feite laten leiden door het orakel, zij bepalen hun koers door wat de sjamane uit het Veld doorkrijgt. Onze voormoeders leefden in een staat van verbinding met die onderstroom. Dat maakte hen zo wijs. Zo echt. Zo heel. Voor mij gaat het Nieuwe Matriarchaat over hoe wij, vrouwen en mannen, ons gaan wortelen in onze eigen onderstroom en hieruit gaan leven. Maar ook over het bouwen aan onze eigen moedergrond, waar de generaties na ons kunnen leven.”

Hoe en wanneer is de vertelling De Nachtkat uit het Noorden ontstaan?

“Het was in de feeërieke sferen van Sintra, Portugal. Ik was zeven maanden zwanger van mijn dochter Ninook en het was alsof er een luikje openging en iets er doorheen wilde. De workshopleider storytelling zei: ‘Als jij jouw eigen verhaal niet kent, dan gaan anderen het voor jou invullen en dan is het niet meer

jouw verhaal.’ Dat opende een stortvloed aan gevoel in me. Ik wist dat ik moest schrijven over een meisje dat uit het Noorden kwam en haar stem kwijt was. Ik begon te schrijven en op het moment dat de Nachtkat het verhaal binnenviel, voelde ik rillingen en wist ik, wow, jou ken ik! Ze was een culminatie van oude dromen over een zwarte mysterieuze panter, maar ze had ook iets te maken met Baba Yaga en Bottenvrouw. Tijdens het schrijven voelde ik de Nachtkat in mij sterker worden, als een interne gids, en ik merkte dat ze een heel eigen wezen werd, met een eigen karakter, lichaam, stem. Eigenlijk was zij het die dit verhaal schreef. Ik volgde en werd meer en meer het verhaal in gezogen. Ik heb het uiteindelijk afgeschreven in het vliegtuig naar huis, want de Nachtkat bleef net zo lang duwen in mijn rug tot het verhaal af was. Later heb ik het verhaal uit het Engels naar het Nederlands vertaald en toen kwamen er details bij, hoewel de essentie vanaf het begin hetzelfde is gebleven. Regelmatig, als ik het verhaal weer eens doorlees, dan staan de tranen in mijn ogen. Ik ben dat meisje natuurlijk. En tegelijkertijd ben ik haar ook weer niet, want ze komt uit het collectieve veld. Ze staat voor waar wij allemaal doorheen gaan en zijn gegaan: een groot, alomvattend verlies van connectie met onszelf en met de natuur, die, denk ik, een reflectie is van dat zelf.”

Wie of wat is de Nachtkat?

“De Nachtkat staat voor het terugvinden van het diepe vrouwelijke, het gezonde instinctieve, de diepe intuïtie. De Nachtkat is een hoedster van de Diepe Wateren. Dat maakt haar een norne en dus een spinster, een wever van het lot. Maar ze is ook een shape shifter, een sjamaan uit het donkere woud. Haar leringen gaan over het oraculaire en haar volgen is terechtkomen in de mystieke dimensie van het maanovergoten innerlijk landschap van de intuïtie. Zij scant de verschillende bewustzijnslagen als de jaguar die ze is, met al haar zintuigen op scherp, wat in mijn ogen een verwijzing is naar een ultrasensitief en helder bewustzijn. De Nachtkat brengt ons, zo vermoed ik, onze oude oraculaire traditie terug.”

Jouw praktijk heet Het Noorden en de Nachtkomt komt uit het Noorden. Waarom?

“Het Noorden staat voor de plek in onszelf waar we vandaan komen. Waar onze voorouders leven. Volgens de druïden is het de plek van de Andere Wereld. De wereld tussen sterven (Westen) en opnieuw geboren worden (Oosten). Het is waar de schaduwen zijn. Waar de wortels van de levensboom de aarde doorgroeien. Op het medicijnwiel is het de plek van de donkere nacht, winter, sneeuw, stilte, dood, zwart, leegte. Het staat tegenover het Zuiden, waar we mens zijn in de volle onschuld van de vurige levenscreatie. Het Noorden is waar we heen moeten als we iets zijn

verloren, want anders komen we nooit echt aan in ons leven. Dan blijft een stukje van onze ziel in het donker rondzwerven. Het Noorden is ook de plek van de aarde. Dat betekent dat we er onze moedergrond kunnen vinden. De grond onder onze voeten. Ons fundament. Dat wat ons draagt. Het is essentieel om een goede verbinding met onze grond te hebben om het leven tegemoet te kunnen treden.”

Wie is de hoofdpersoon in de vertelling?

“Het meisje komt uit het Noorden. Zij is een dochter van de oorspronkelijke clanmoeders. In feite kunnen we zeggen dat ze een dochter van de oermoeder is. Haar moederland is een plek waar de mens in verbinding staat met de natuur. Dit meisje spreekt de taal van sneeuw, wind, dier en zee. Ze is een vrij wezen en leeft in een mystieke verbinding met Al Wat Is. Maar ze raakt haar basis kwijt, haar familie, haar stem. Zij raakt getraumatiseerd. In het verhaal gaat het over ‘dat wat binnenviel met geweld en zonder respect’, ik zie dat als iets wat ons pure zijn verwondt, wat ons beschadigt. Iets wat ons niet kan spiegelen, omdat het zichzelf niet kan zien zoals het werkelijk is. Dat kunnen ouders zijn die zelf verwond zijn en daardoor hun verwondingen overdragen op ons, waardoor wij niet ons eigen leven kunnen leiden, maar in overlevingsstand blijven, geleid door onze traumarespons. Het kunnen hoge verwachtingen zijn die ons verscheuren of het niet goed voor onszelf en onze omgeving leren zorgen en daardoor in schadelijke gedragspatronen terechtkomen. Het kunnen ook daadwerkelijk levensbedreigende gebeurtenissen zijn, zoals geweld in de vorm van oorlog, misdaden of ongelukken. Maar uiteraard gaat het hier ook over een systeem dat verwondend is, zoals het patriarchaat dat is voor zowel vrouwen als mannen, want niemand komt ongeschonden uit een hiërarchisch, uitbuitend en ongelijkwaardig systeem.”

Welke rol spelen de drie hoedsters in de vertelling?

“Ze brengen ons in het domein van de drievoudige godin. Hier gaat het over geboorte, leven en sterven. Over de driedeling van lichaam, ziel en geest. Over meisje, moeder en crone. Over eisprong, loslaten en bloeden. En over opnieuw geboren worden. Keer op keer op keer. De driedeling gaat over boven, beneden en middenwereld. Over hier, daar en de regenboogbrug daartussen. Over de drie dagen en nachten van elke initiërende ervaring, die in mijn ervaring iets zeggen over de verschillende fasen die we daarin doormaken. We komen in het rijk van de onschuld, waar we in puurheid ervaren, zoals de eerste hoedster, in het rijk van de creatie, waar we vorm geven aan de krachten die in ons huizen, zoals de tweede hoedster, en aan het rijk van de dood, waar sterft wat voltooid is, zoals de derde hoedster, die de crone van de drie is. Maar, zoals ook in matriarchale samen­

levingen gewoon is, zie ik de driedeling niet als een lineair proces, maar als een circulair gebeuren, waarbij elk sterven in een nieuwe geboorte overgaat.”

Wat wil je met de vertelling de lezers meegeven? “Deze vertelling gaat vooral over hoe wij als mens onze Diepe Wateren aan het terugvinden zijn. We beginnen te beseffen dat die innerlijke bron, hoewel diep weggezakt, er altijd is geweest en ook nooit zal vergaan. Dat is belangrijk, want het is die bron in ons waarmee wij, jij en ik, altijd verbonden zijn. Het maakt dat we heel zijn. Daarmee bedoel ik niet dat we geen moeilijke dingen zullen meemaken, want dat zullen we natuurlijk wel en dat is hoe we leren en groeien, maar het betekent dat we begrijpen hoe we door ons leven kunnen navigeren en hoe we de onderstroom kunnen volgen. Dat is een heel intiem, intuïtief, schouwend, voelend, tastend proces. Het hoofd kan hier niet veel mee, want er zijn geen algemeenheden. Dat vindt onze denkende maatschappij heel onprettig. Het is die verbinding met de Diepe Wateren die maakt dat we de Tao gewaar kunnen zijn. De onderstroom is wat Jung het collectief onbewuste noemt. Wij zijn dan de axis mundi, die zowel met de diepte als met de hoogte is verbonden en door zich heen laat komen wat er uit de diepte geboren wil worden. Op zo een manier zijn we verbonden met het zelf en die stuurt ons naar waar we moeten zijn. Dat is heel belangrijk om te beseffen, dat de juiste weg voor ieder individu nergens anders te vinden is, dan in het leren afstemmen, koersen, uitlijnen op dat diepe water in ons.

Ik hoop dat mensen bij het lezen iets in hun diepte voelen roeren. Ik hoop dat ze geraakt worden en dat zich een luikje in hen opent. Dat zij gaan zien hoe fundamenteel het is dat zij hun eigen authentieke beleving aandacht schenken, eren en uiten. Hoe belangrijk het is om écht te voelen, zijn en denken. Dat je leeft in overgave, ontvankelijkheid, maar vooral in vertrouwen op het grote levensweb. Dat kan alleen als je van binnen voelt dat het web het goed met jou voor heeft. Dat de Grote Moeder die aan het begin van alles staat jouw zijn erkent, eert en respecteert. Dat kan alleen als je weet dat er voor jou, precies zoals je bent, een zinvol leven mogelijk is.”

NIEUW

De Nachtkat uit het Noorden

Evelien van Leeuwen

A6, 64 pagina’s, hardcover met leeslint

isbn 978 94 91557 79 8

€ 15,­

Verschijnt mei 2024

“Sterven is een reis naar een nieuwe geboorte”

Vroeg of laat krijgen we allemaal te maken met de dood, want het leven op aarde is eindig. hoe we daarmee omgaan, maakt een groot verschil. Zowel voor de stervende als voor de achterblijvers. al bijna heel haar leven houdt immia Schellevis zich bezig met de dood en alles eromheen.

In schoolvakanties mocht Immia met haar vader mee naar de begraafplaats, waar hij grafkelders bouwde en graven ruimde. Ze zag de overgebleven botten van mensen en vroeg zich af, waar hun gevoelens en gedachten waren gebleven. Nu zou ze het hun ziel noemen. Haar grootvader was timmerman en maakte doodskisten in het schuurtje achter zijn huis. Ze heeft menige doodskist gebouwd zien worden. Toen hij ziek werd en voelde dat hij ging sterven, liet hij alle kinderen en kleinkinderen bij zich roepen. “Hij nam van iedereen apart afscheid zonder woorden met alleen een liefdevolle blik. Het was zijn blik die me raakte. De dag na zijn begrafenis stond hij ‘s avonds aan het voeteneinde van mijn bed. Hij glimlachte en liet me zonder woorden weten dat hij er nog was. Voor mij was dat een bevrijding, want ik had geleerd dat het eeuwige leven godsgenade was en nu ervoer ik dat we het van nature in ons hebben. Die ervaring heeft mijn visie over de dood voor een groot deel bepaald. Daarom eer ik hem door het boek over sterven aan hem op te dragen.”

h e T on Z i C h TB a R e

Immia werd verpleegkundige en op de een of andere manier werd ze steeds ingeroosterd bij mensen die stervende waren. Eerst in een ziekenhuis, later in nachtdiensten in verpleeg­ en zorgcentra. Ze begon uit zichzelf doden te vertellen wat er ging gebeuren. Dat er na het afleggen een schouwarts zou komen, die hun pols zou aanraken en met de stethoscoop op hun borst zou luisteren of het hart echt was gestopt met kloppen. “Ik voelde aan dat als ze voorbereid waren, het niet zo’n grote schok zou zijn. Intuïtief voelde ik ook dat stervenden niet buiten bewustzijn zijn, zoals dat werd genoemd, maar in een ruimer bewustzijn komen, waar ze het leven kunnen overzien. Dat zij ons kunnen horen, ook als zij niet zichtbaar reageren. Ik nodigde familie uit om nog belangrijke dingen te zeggen en bewust afscheid te nemen met een omhelzing en kus of bij hen in bed te gaan liggen. Nu is dat normaal, maar in die tijd was er veel angst en afstand naar stervenden. Door de ervaring met mijn grootvader wist ik dat het leven niet ophoudt bij wat wij ‘dood’ noemen. In die tijd werd er niet openlijk over gesproken, maar door mijn houding en weten voelden stervenden het waarschijnlijk aan en kreeg ik er vragen over. Ik liet hen vertellen over ‘na de dood’, wat zij ervoeren als ze daar al af en toe waren. Ik wilde er alles over weten, want ik wilde hen kunnen ondersteunen als zij niet begrepen wat hen overkwam en angstig waren. Ik voelde dat ik en wij allen veel meer wisten dan ik me bewust kon herinneren en dat wilde ik terugvinden. Voor mezelf en om beter te kunnen begeleiden.”

Bewu ST om G aan me T

V e RDR ie T en G emi S

Haar ouders praatten niet met Immia over het overlijden van haar grootvader en hun verdriet. Zijn verjaardag werd niet jaarlijks herdacht. Alles werd ver weggestopt en dat is wat Immia ook deed met haar verdriet en rouw toen in een paar jaar tijd vijf dierbaren waren overleden. Ze begroef zichzelf in haar werk en kwam in een depressie terecht. Tijdens een week rouwbegeleiding bij Marieke de Bruyn, opgeleid in de traditie van Elisabeth Kübler­Ross, werd haar duidelijk dat ze verdrietig mocht zijn: “Ik hield daardoor mijn geliefden niet tegen daar waar zij vertoefden. Ik begreep dat ik door die angst was vastgelopen. Langzaam ben ik door te praten en te schilderen en in de natuur te zijn weer hersteld. Mede door alle opleidingen en trainingen over sterven, waarbij ik niet alleen kennis vergaarde, maar ook mijn angsten voor de dood en het gemis van dierbaren mocht voelen, ben ik geworden wie ik ben. Het is essentieel geweest voor mijn pad met stervenden en rouwenden.”

In een notendop vat Immia samen waarom stervensbegeleiding belangrijk is voor mensen die sterven en degenen die achterblijven: “Voor de stervenden is het belangrijk te weten dat sterven een reis is naar een nieuwe geboorte. Dat het leven niet ophoudt na wat wij ‘dood’ noemen. Dat er vaak eerst nog veel emoties en lang verzwegen ervaringen langskomen, die ik weeën noem. Als mensen in onwetendheid blijven en het proces van sterven niet kennen, roept dat vaak angst op en weerstand. Ik heb mogen ervaren dat als mensen bewust sterven het heftig en tegelijk mooi kan zijn en ze vaak in vrede rustig overgaan. Voor degenen die achterblijven, kan het ook verzachtend werken als ze beseffen dat hun geliefden niet voor altijd verdwijnen. Dat het belangrijk is om schoon schip te maken voordat zij kunnen overvaren naar gene zijde. Dat het fijn en nodig is om uit te spreken wat nog dwars zit tussen hen en zo nodig spijt te betuigen. En ook dat het de stervende en achterblijvers helpt als zij naar elkaar uitspreken wat zij voor elkaar hebben betekend. Als mensen angst voelen bij een stervende helpt het als zij beseffen dat ze het gemis dat eraan komt al voelen en dat zij hun eigen sterfelijkheid tegenkomen. Ook werkt het helend als ze beseffen dat wat zij ervaren aan energie rond de stervende het grote liefdesveld is waarheen hun geliefde op weg is.”

a n D e R e TR a D i T ie S Haar onderzoek naar de dood bracht Immia in contact met verschillende stromingen en tradities: “Het fascineerde me dat ik met invoelen een stuk meekon, maar slechts tot een bepaalde grens waaraan ik niet voorbij kon met de kennis die ik op dat moment had.

Ik wilde zo veel mogelijk leren over de dood en vooral wat erna komt. Ik ben christelijk opgevoed en leerde dat we in ons graf liggen te wachten op de opstanding uit de dood. Door mijn grootvader wist ik al dat het leven doorging, maar hoe en waar en wat wist ik niet. Vele stervenden die ik begeleidde, waren zeer angstig door het strenge geloof waarin ze waren opgevoed. Ik had het vermoeden en later heb ik mogen ervaren dat daar slechts liefde is, en licht, geen oordeel. Dat we slechts verantwoording afleggen aan onszelf en onze ziel in liefde. In die andere tradities vond ik de antwoorden, daar vond ik wat ik voelde, intuïtief wist en herinnerde uit vorige levens.”

In alle tradities vond ze een bevestiging dat er leven is na de dood. In het sjamanisme leerde ze dat we na de dood eerst de mogelijkheid krijgen om te helen en daarna verder reizen naar de groep, de stam waar we bij horen, waar we welkom worden geheten en van ons wordt gehouden. In het hindoeïsme vond ze dat met mantra’s en reciteren de weg wordt gewezen naar het licht. En dat er wordt geleerd dat de demonen die we kunnen tegenkomen eigenlijk nog niet verwerkte emoties zijn, die vorm aannemen. Deze wetenschap vindt ze veel makkelijker te aanvaarden dan de idee dat demonen ergens vandaan komen en ons willen vernietigen. Het druïdisme vond ze verhelderend en belangrijk vanwege de ongeziene werelden die ze ervoer bij stervenden. Bijzondere ervaringen deed ze op tijdens het ’s morgens vroeg drummen op de Tor, waar ze overleden zielen kon begeleiden naar het licht met haar stem die alleen daar zo klonk. Bij de antroposofie werd haar verteld dat we een innerlijke klank in ons dragen die we meebrengen bij onze geboorte en dat die klank weer vrijkomt als we overgaan. Ze mocht zo’n klank horen toen haar broer was overleden: “Bovennatuurlijk mooi was het!”

e e RB ie D V oo R D e GR en S Bij sjamaniste Linda Wormhoudt mocht Immia de rouwvrouwtraining volgen. “Zij leerde me”, zo steekt Immia van wal, “dat er gebieden zijn waar doden kunnen vertoeven en blijven steken. We reisden naar die gebieden en daar heb ik hen mogen zien en ervaren in grotten in een grijs gebied. Het voelde voor mij als een gebied van onwetendheid. Deze zielen hoorden en zagen ons niet. Van Linda leerde ik hen te respecteren en voor hen te bidden. Ook leerde zij me hoe ik contact kan maken met een gestorvene die is opgebaard, hoe ik kan waken en samen met de dode in een ruimer veld kan zijn. Op een dag reisden we naar het tussengebied tussen de levenden en de doden. Daar werd me bevestigd wat ik altijd hoor als de dood dichtbij komt. We zagen en hoorden water stromen als grens tussen daar en hier. Ik herinner me in dat ritueel dat we die situatie symbolisch vormgaven. De helft van de groep was aan gene zijde en de andere helft verbleef aan deze zijde. Ertussen

lagen doeken die het water voorstelden. Linda stond in het ‘water’ te drummen als bewaker en wachter op de drempel. Zo leerden we hoe ver we konden gaan met eerbied voor de grens en niet verder te reizen om zo contact te maken met overledenen, terwijl ieder bleef waar hij moest blijven.”

Vuu R en D oo D

In haar boek De weg tussen leven en dood schrijft

Immia dat ze hoopt dat ze mede door het hoeden van vuur het taboe rond de dood mag helpen opheffen. Wat hebben vuur en dood met elkaar te maken? Wat hebben haar werk als vuurpriesteres en vroedvrouw met elkaar te maken? Immia, zij die de weg wijst tussen leven en dood, is haar priesteressennaam. Toen ze die naam ontving, had ze nog geen idee hoe ze daaraan invulling kon geven: “Langzaam is het pad ontstaan dat ik had te gaan. Ik leerde dat die naam niet alleen over fysiek sterven gaat, maar ook over de weg van overleven naar echt leven. En dat ik dat alleen kan als ik die weg zelf telkens ga en voorleef. Mijn proces van overleven naar echt leven vond en vind ik door die weg steeds te verliezen en weer te vinden. Ik zeg vaak: ‘Ik heb gevonden wat ik zoek en ben er steeds weer op weg naartoe.’ Als vuurpriesteres hoed ik vuren bij zweethutceremonies en ik heb vuren bij vuurlopen gehoed. Mensen die deelnemen aan zo’n ceremonie zijn meestal ook op zoek naar hun pad en naar echt leven, naar wie ze werkelijk zijn. Een zweethutceremonie is een reinigingsritueel en is de uitgelezen plek om al zwetend los te laten wat je nog tegenhoudt, wat je dus laat sterven. Met vuur hoeden mag ik dat proces begeleiden door de stenen heet te laten worden en roodgloeiend de hut in te dragen waar zij hun wijsheid delen, zodat voor de mensen in de hut helder kan worden op een diepere laag wat er nog dwars zit en hoe nu verder. Mensen kunnen innerlijke antwoorden ervaren en komen bevrijd van een stuk dat hen nog tegenhield uit de hut en worden als het ware opnieuw geboren.

NIEUW

De weg tussen leven en dood

Immia Schellevis

21 x 21 cm, 144 pagina’s isbn 978 94 91557 80 4 € 24,50

Verschijnt mei 2024

De hut staat immers symbool voor de baarmoeder van de Aarde. Bij een vuurloop komen mensen om over het vuur te lopen, om te ervaren dat als zij over vuur kunnen lopen, alles mogelijk is. Zij lopen met een intentie op weg naar een plan of nieuwe stap of naar Dat Wat Groter Is. En om te lopen, hebben zij hun angst en twijfel los te laten oftewel te laten sterven door die angst of twijfel te durven voelen als ze voor het pad van gloeiende kooltjes staan. Eigenlijk net als het sterfproces bij stervenden. Het gaat om durven voelen. Ik mag zorgen dat de kooltjes heet zijn en het pad klaarleggen en hen die willen lopen, ondersteunen door bij te dragen met een veilige bedding.”

V R oe DVR ouw V oo R ST e RV en D en Op mijn vraag hoe je een vroedvrouw of vroedman voor stervenden kunt worden, wat het van je vraagt en wat je nodig hebt, wil Immia eerst iets kwijt over de term: “Ik noem het zo, omdat ik ervan uitga dat sterven op weg zijn is naar een nieuwe geboorte aan gene zijde en dat daar net als bij een geboorte op aarde weeën aan voorafgaan. Het werk van de vroedvrouw of vroedman gaat vooral over het begeleiden van die weeën en de ziel van de stervende helpen een zo zacht mogelijke overgang te maken van het aardse naar de andere wereld. En om zo nodig de weg te wijzen en troost te bieden. Wat je daarvoor nodig hebt, is een innerlijk verlangen om meer te weten over wat sterven is en een soort van roep van binnenuit om stervenden te begeleiden.”

Ze benadrukt dat het essentieel is om naast het volgen van allerlei opleidingen, trainingen en workshops en het lezen van boeken, verbinding te hebben met je ziel, zodat jouw ziel contact kan maken met de ziel van de stervende: “Dit maakt dat een vroedvrouw of ­man zich kan inleven in de belevingswereld van degene die op weg is naar de dood. Mijn eigen ziel voelt voor mij als mijn belangrijkste gids samen met de verbinding met voorouders en spirits die me influisteren wat er wil gebeuren of dat ik slechts hoef te zijn in stilte en gebed. Ook mijn lichaam is als een gereedschap bij het overgaan van stervenden. Als ik in contact ben met mijn hart kan ik in liefde zijn en dat ondersteunt degene die overgaat. Als ik daarnaast ook via mijn buik mij veranker in mijn lijf en via mijn voeten met de Aarde voel, kan de stervende het aardse verlaten.” Haar reactie op mijn vraag sluit ze als volgt af: “Vroedvrouw zijn vraagt van je dat je je eigen angsten voor de dood leert kennen en durft te voelen, zodat je je bij een stervende niet laat overweldigen door wat je ziet of ervaart, maar echt kan zijn met die mens. Dat is iets anders dan laten zien dat iets je raakt, want dat is alleen maar fijn voor een stervende, diegene voelt zich dan gezien en niet alleen.”

w e G wij Z e R

De man met de zeis kende Immia natuurlijk wel, maar met hem kon ze geen verbinding maken. Tijdens de priesteresopleiding bij Wilde Wijze Vrouw ontmoette ze Vrouwe Dood in meditaties en visualisaties. Zij besefte dat zij met Vrouwe Dood zou samenwerken bij het begeleiden van stervenden en anderen de weg tussen leven en dood wijzen: “Zij ondersteunt mij, maar neemt het niet van mij over. Eigenlijk staat zij voor een kracht die iedereen in zich draagt, de kracht van transformatie. Je hoeft je er slechts voor te openen en dan voel je haar!” Uiteraard schrijft Immia in haar boek over haar samenwerking met Vrouwe Dood en hoe je jouw eigen Vrouwe Dood kunt leren kennen.

Verder schrijft ze onder meer over wat er kan gebeuren en voelbaar is tijdens het begeleiden van een stervende, waarnaar we op weg zijn na de dood en welke processen eraan voorafgaan, over het moment van sterven en het veld van liefde rond een sterfbed. Ze geeft suggesties voor rituelen en ook praktische adviezen.

Ze hoopt met haar boek een stukje van de weg te wijzen tussen leven en dood, “zodat we ons als mens weer meer herinneren van wat doodgaan is. Zo hoop ik bij te dragen aan het oplossen van het taboe rond de dood en de angst voor sterven te verzachten.”

Dit& dat

Het verlangt nogal wat archeologisch werk om de schatten in jezelf te vinden.

Annemarie Peters

e ne RG ie en D e e L emen T en

ISBN

ISBN 9789077408957

9 789077408957

9789077408957

6e druk

De Traditionele Chinese Geneeswijze verdeelt alle energie in de elementen Vuur, Aarde, Metaal, Water en Hout.

Hout hoort bij de lente en heeft als belangrijkste functie alles goed te laten stromen, zodat er geen blokkades zijn. Vuur hoort bij de zomer en dan is de yange energie aan het pieken. Vuurenergie geeft je enthousiasme en levenslust.

Blijvend meer energie volgens de vijf elementen

Draadjes in het web

Stel deze lijntjes zijn draadjes. Een draadje is van jou. Trek jij eraan, dan bewegen de andere mee. Laat je jouw grip vieren, dan zal dit ook verderop worden gevoeld. Iedereen heeft/is een stukje van het web. Als het lot bepaalt dat jij een draad vasthoudt, dan zul je het vasthouden, ongeacht waar je gaat of wat je verkiest te doen.

De Nornen

“Stapvorstap ” , zeideMaan, “ enwes trots op elke stap. ”

Vos onder de Maan

Blijvend meer energie volgens de vijf elementen Jeanine Hofs

De Traditionele Chinese Geneeswijze verdeelt alle energie in de vijf elementen Vuur, Aarde, Metaal,

Jeanine Hofs

sterrenwiel biedt een stiltepunt, midden in het wiel, waar je deel bent van Al. Neem plaats, want daar kun je inzicht en overzicht krijgen om het hier en nu beter te begrijpen, geestelijke reizen maken, contact maken met jouw hogere zelf, met een zielendeel of sterrenwezen. In dit nulpunt komt alles samen, is alles, dus van daaruit kun je weloverwogen keuzes maken en bepalen waarop jij je aandacht wel of niet wilt richten. Het sterrenwiel draait door, maar jij kunt meebepalen welke richting je jouw persoonlijke levenswiel laat draaien.

Sekhmet

oP naa R D e B e L oni n G

Degenen die ervan waren overtuigd dat de wereld plat was, trokken hun wenkbrauwen op of lachten om mensen die naar de rand van de aarde voeren, en kijk, ze vielen er niet af. Het risico kan groot zijn, maar de beloning ook. Je hebt waarschijnlijk minder te verliezen door weg te varen dan door achter te blijven bij de massa die gelooft in de platte aarde. Pak een kwestie eens anders aan, wees een ontdekkingsreiziger.

Kosmische kat

w a T e R BL ij FT wa T e R

Seidr kan zo hard en zo zacht zijn als water. Het kan een snelstromende rivier zijn, een kabbelend beekje, een stilstaande poel. De bewegingen en energieën zijn anders, maar water blijft water. Neem een grote kom met water en beweeg je hand erin. Voel je de weerstand van het water, de verschillende lagen, temperatuurverschillen? Wat gebeurt er met de energie als je heftige bewegingen maakt? Op het moment dat je beweegt, voeg je iets toe, iets van jezelf. Maar het blijft water.

Seidr

De natuur als gids en heler

in vroeger tijden begeleidden de elders hun gemeenschap door de initiaties en uitdagingen van het leven, paden die we allemaal moeten volgen om te transformeren en groeien. in Door het duister helpen sjamanististen Sandra ingerman en Llyn Roberts ons onze weg te vinden door het duister, door de donkere nachten van de ziel. Zij laten zien hoe de natuur onze gids en heler kan zijn, zodat we onze grootste uitdagingen met moed en liefde tegemoet kunnen treden.

sandra : “We krijgen allemaal een keer te maken met een periode in ons leven waarin we door verdriet en tragedie in het duister terechtkomen. Dan betreden we het territorium waar we ons verloren voelen, verstoken zijn van hulpmiddelen, de richting kwijt zijn en geen idee meer hebben hoe we voort kunnen of in welke richting we een stap kunnen zetten. In veel spirituele en psychologische tradities wordt dit de donkere nacht van de ziel genoemd. In ons boek ga ik in op hoe de donkere nacht van de ziel wordt ervaren in het sjamanisme. Dit is iets anders dan de donkere nacht van de ziel in de psychologische literatuur. Ik heb het over de donkere nacht van de ziel als een tijd van initiatie waarin het leven ons brengt naar een plek van verlies. Dit leidt ons naar het verzachten van ons ego, het laten varen van oordelen, het bereiken van een hogere staat van bewustzijn en het veranderen van onze waarden. Als we terugkeren naar het ‘gewone’ leven na een initiatie, hebben we meer hulpmiddelen en spirituele kracht die we kunnen delen met onze gemeenschap. Maar eerst moet ons ego gepolijst worden om onze verharde plekken te kunnen weghalen, ons gesloten hart te openen en onze spirit te versterken om ons door alle soorten donkere nachten te kunnen dragen.

Onze perioden van diep lijden zijn belangrijke tijden in ons leven. Ja, dat zijn tijden vol pijn, maar ze representeren ook grote groei en transformatie. Het zijn initiaties die ons transformeren tot een nieuw mens met een nieuw verlangen om te veranderen en een meer gebalanceerd en gezond leven te leiden. De verliezen die we ervaren, verzachten ons en helpen de lasten van ons verleden te verlichten.

Bij aanvang zou een routekaart en hulpmiddelen van onze elders fijn zijn. Sommigen van ons hebben die ontvangen, maar anderen kregen maar weinig kennis van vorige generaties overgedragen. De meeste informatie over hoe het pad te volgen wanneer de duisternis op ons is neergedaald, is verloren gegaan. Door de geschiedenis heen vervulden grootouders, tantes en ooms hierin een rol. Ze vertelden verhalen die ons leren hoe we lijden kunnen doorstaan en hoe we ons leven weer kunnen terugkrijgen van de pijn door in onze ware kracht te gaan staan. We vertellen deze verhalen niet meer aan kinderen. En ze zijn zo nodig. We hebben die verhalen nodig!

Ik heb zware sjamanistische initiaties doorgemaakt in mijn leven. Hoewel ik opgroeide in Brooklyn zonder enige specifieke training, was ik al van jongs af aan van nature in contact met de spirituele krachten om mij heen en ik was gezegend met een sterke verbinding met de natuur.

Mijn leven werd gevuld met de ene sjamanistische initiatie na de andere: bijna­doodervaringen, ziekten, zelfmoordgedachten. Ik werd door de bliksem getroffen toen ik zeven was. Daarvoor had ik een levens­

bedreigende vorm van mazelen en moest ik een tijd in volledige duisternis doorbrengen – wat ook een gebruikelijke sjamanistische initiatie is. Ik verdronk bij Matazlán op mijn negentiende. Toen ik 25 was reed ik van een klif, verblind door een stofwolk van de auto voor mij. Dit had de dood van mij en de andere passagiers kunnen betekenen, maar we werden van hogerhand beschermd en niemand raakte gewond. Echter, we hadden allemaal de klassieke symptomen van een bijna­doodervaring. Alsof dat nog niet genoeg was, raakte drie jaar later een rotsblok los van Mount Shasta en kwam recht op mij af. Ik liet me op de grond vallen en volgens omstanders ging het op ruim een meter langs mij heen.

Een priester die ik vertrouwde, vertelde mij dat ik te vroeg was geroepen. Mijn leven is een aaneenschakeling van initiaties, de een na de ander, met alleen de steun van mijn innerlijke spirit en de natuur. Zelfs vandaag de dag blijven initiaties mijn schild afbreken om mij de kracht van liefde te leren en hoe ik kan afstemmen op mijn volle spirituele kracht – de enige manier om dergelijke beproevingen te kunnen doorstaan.

In 2015, toen ik 62 was, veranderde mijn leven van het ene op het andere moment. Ik gaf les tijdens een teleconferentiecursus en toen ik ophing, voelde ik me heel vreemd. Het was alsof ik door de bliksem was getroffen en ik moest mezelf aan de muur vasthouden om te voorkomen dat ik onderuit zou gaan.

Ik dronk wat thee en ging naar bed. De volgende ochtend werd ik wakker en bleek ik een heel zeldzame en mysterieuze hersenaandoening te hebben. Het is een bewegingsaandoening die niet progressief is, maar wel mijn functioneren heel erg beperkt. Ik heb nooit elders gehad die mij door initiaties heen begeleidden. Wat ik moest doen, wist ik alleen van mijn sjamanistische onderzoekingen, die mij vertelden dat een inwijdeling zijn innerlijke spirituele kracht moet zien te vinden om er zelf doorheen te komen. En dat deed ik!

Maar zonder elders die mij begeleidden en steunden, voelde het in die tijd alsof ik uit een vliegtuig was gegooid in het midden van de nacht, zonder zaklantaarn, voedsel, kaart of wat dan ook voor steun of begeleiding. Ik voelde me totaal verloren. Ik was vastbesloten een routekaart te ontwikkelen met de middelen die mij hadden geholpen bij al uitdagingen in mijn leven. Hoe had ik manieren gevonden om te reizen door het duister? Wat gebeurde er in mijn tijden van wanhoop? Hoe transformeerde ik die staat van zijn? Hoe leerde ik dat er tricksters zijn die je zullen vertellen dat ze je kunnen helpen, maar je wegleiden van het pad van heling en wedergeboorte? En hoe leerde ik dat het belangrijk is om kleine stapjes voorwaarts te zetten en niet bij de pakken neer te zitten in het duister?

In onze cultuur zijn we geneigd ons te focussen op positief denken en onze grootste dromen. Maar vanuit een sjamanistisch en natuurgeoriënteerd gezichtspunt gaat het erom dat we ons ego vormen. Denk aan de golven die door de Grand Canyon gaan en hoe ze in de loop der eons zo’n prachtige verandering teweeg hebben gebracht.

Dit boek mocht ik weer samen met Llyn Roberts schrijven. Net zoals in ons vorige boek, Speaking with nature, hebben we bepaalde dieren, planten, bomen, insecten en andere natuurwezens gekozen voor de metaforische begeleiding op ons pad van lijden naar vernieuwing en verandering. De natuur kan een gids en een heler zijn. De natuur is een helende balsem. Llyn en ik, allebei elders, hebben met veel succes sjamanistische opleidingen gegeven en mensen geleerd hoe ze hun weg door het duister kunnen vinden. In dit boek bieden we de immense kennis aan die we beiden hebben opgedaan door zowel onze studies als de uitdagingen in ons leven, en we bieden een pad naar het ontdekken van de zin van moeilijke tijden. Er is altijd een weg voorwaarts en er doorheen, wanneer we worden geleid door ons spirituele licht en onze spirituele kracht.

In sjamanistische culturen waren het alleen de ingewijden die het hadden overleefd, die terug werden verwelkomd in de gemeenschap. Door de kennis die ze tijdens hun ervaringen hadden opgedaan te delen met de gemeenschap, kon deze blijven floreren. Ik nodig je uit om echt te werken met het materiaal in dit boek, zodat je alles kunt delen met anderen in jouw gemeenschap en hen ook kunt inspireren. De donkere nacht van de ziel is het portaal naar leven in een andere dimensie van het leven. Mijn motivatie voor het schrijven van dit boek is niet het vertellen van mijn verhaal, maar delen wat ik heb geleerd met hen die aan het worstelen zijn, zodat ze dit in hun eigen leven kunnen toepassen. Er zijn ontelbaar veel boeken en cursussen over hoe je positief kunt blijven, maar dit boek gaat over de heilzame aspecten van het duister. Het duister is gevuld met uitgelezen lessen voor de dappere zielen die bereid zijn om alles los te laten en te reizen naar de diepte van hun innerlijke wereld om te zien welke staten van bewustzijn en gedragingen moeten worden verwijderd, getransformeerd, geaccepteerd, erkend of gediscreëerd.”

llyn : “We maken allemaal moeilijke perioden door in ons leven en iedereen die gevoelig is, voelt het enorme leed en de fragmentatie in de wereld. Het is onmogelijk om de uitdagingen waarvoor de natuur en de mensheid nu staan, te negeren.

Sinds mijn 25e werk ik met oude culturen. Veel ervan kenden profetieën over onze huidige tijden van onrust. De Zuid­Amerikaanse profetie van de adelaar en de condor voorspelt dat het tijdperk waarin we nu

leven niet alleen vol gevaren is, maar ook vol grote kansen. Hoe we onszelf zien, kan veranderen. In harmonie leven met de aarde, hart en hoofd integreren, en de spirituele kwaliteiten van het leven vermengen met de materiële kan onze werkelijkheid omvormen. De Quichua in de Andes noemen dit tijdperk Pachacuti, dat ‘transformator van de werelden’ betekent.

uiting met hun bewegingen, klanken en rituelen. Alle levensritmes werden belichaamd, meegemaakt en geïntegreerd, niet gehinderd door oordeel of zelfs taal.

Niet alleen in sjamanistische culturen zijn wereldwijd verhalen en mythen te vinden die een routekaart bieden voor de afdaling in het duister. Deze erkennen dat het leven zwaar kan zijn. Ze herinneren ons aan het natuurlijke ritme van zwangerschap, overwintering, dood en afbraak.

Net zoals in de natuur wordt in oude tradities de dood altijd gevolgd door wedergeboorte, vernieuwing en regeneratie.

De hordes die we in het leven moeten nemen, kunnen ons verlossen van de verkeerde ideeën die we hebben. Wanneer oude denkbeelden over onszelf en onze wereld sterven, kunnen we waarachtiger en vaak verrassende nieuwe paden inslaan.

Toen Sandra en ik bezig waren met de laatste loodjes van ons vorige boek, Speaking with Nature, bezochten natuurwezens mij in mijn dromen als leraren. Deze bondgenoten hielpen mij te zorgen voor mijn hooggevoelige natuur in een complexe wereld. Ze leidden me naar vergeten innerlijke plekken van liefde en creativiteit die mijn wonden verborgen hadden gehouden. Ik introduceerde het werken met deze krachten bij mijn tweedejaars leerlingen. Ze ervoeren een diep gevoel van een zijn met de natuur en een sterkere band met hun ziel. Doordat ze door hun eigen obstakels heen werden gegidst en hun kwetsbaarheid verwelkomden, werden het waarachtiger en meer oprechte helers en leraren.

Hoewel de idee van leven in een tijdperk waarvan oude volkeren voorspelden dat het ons zou kunnen transformeren, veelbelovend en bijzonder is, maakt de ervaring ons nederig. We hebben te maken met chaos, lijden, tragedie en dood. Het pad dat we met z’n allen lopen door deze inwijdende moeilijke situatie kan alles wat ons dierbaar is, van ons afnemen. Het leven is nu kostbaar en pijnlijk, meer dan ooit. Uitdagingen zijn mij niet vreemd. De helft van mijn voorouders is Keltisch, de andere helft Frans Canadees. Ik groeide op in een etnische arbeidersenclave in New Hampshire, die bekend staat als Frenchtown. Mijn familie had niet veel geld. Mijn mooie, creatieve moeder verloor haar kindertijd door het alcoholisme en de armoede van haar ouders. Ze schonk mij het leven toen ze nog maar zeventien was. Mijn moeder was emotioneel onstabiel en dat maakte de thuissituatie problematisch. Mijn zorgen verdwenen wanneer ik in het gras lag en naar de lucht staarde, schaatste op rivieren en vijvers, speelde op modderige kreekoevers en fluisterde tegen besneeuwde bomen. Als ik in de natuur was, werd ik geheeld en getroost. Ik werd ook enorm geholpen door de spirits, waarvan ik de aanwezigheid voelde en hoorde. Net zoals Sandra heb ik de dood verschillende malen in de ogen gezien. Toen ik vijf was, werden mijn driejarige broertje en ik midden in de nacht door onze vader uit bed gehaald toen het keukentje naast ons slaapkamertje in brand stond. De mannen gooien dekens over ons hoofd en brachten ons door een hel heen in veiligheid. De dag voor mijn 52e verjaardag bloedde ik bijna dood. Ik heb te maken gehad met angsten, depressie, relatieproblemen en vele andere beproevingen. Nadat mijn zoon en ik de zware bevalling hadden doorstaan, werd mijn gezondheid breekbaar. Vele jaren verkeerde ik in spirituele nood en soms moest ik vechten om niet gek te worden. Deze vreselijke tijd dreef me tot werken met verschillende oorspronkelijke sjamanistische volkeren, sommige in afgelegen gebieden, die in mijn ziekte de hand van spirit zagen.

Ik weet dat ik niet de enige ben die in zijn leven te maken krijgt met ontberingen en verliezen. Mijn leven is niet makkelijk geweest, maar elke beproeving draagt een geschenk in zich en soms heeft het jaren geduurd eer ik dit als zodanig kon zien. Uiteindelijk werd ik sterker en bewuster door deze reis.

Het sjamanistische pad ligt bezaaid met vele beproevingen. Daarom brachten traditionele volkeren in hun sjamanistische ceremonies niet alleen vreugde, maar ook verdriet, woede, dood, verlies en chaos tot

Op de natuur gebaseerde spirituele tradities vertellen ons dat we het licht in de duisternis moeten zoeken. De Maya elders zeiden al dat je geen licht kunt hebben zonder duisternis. De druïden en andere oude systemen droegen hun inwijdelingen op zich terug te trekken in het dichtste deel van het bos of de kale uithoeken van de woestijn om hun innerlijke licht te vinden.

Zoals Sandra al aangaf, zorgen de moderne spirituele stromingen die zich primair richten op alleen positiviteit en het duister als slecht neerzetten, ervoor dat we afgescheiden raken van alles wat we zijn – van onze zielenkracht en van de aarde. Het donker dat we als slecht zien, is vaak een projectie van de plekken in onszelf, zowel individueel als cultureel, die we moeilijk kunnen accepteren. Ware kracht komt voort uit het volledig omarmen van onszelf. Wanneer we dit doen, zal onze externe werkelijkheid minder destructieve extremen reflecteren.

Wanneer we meer van het duister integreren, zal het als rijkdom schijnen. Deze wijsheid is een eeuwenoude belofte uit de alchemie die zegt dat we ons tot een volledig mens zullen ontwikkelen. Hoewel we ons overweldigd, verloren, angstig of boos kunnen voelen, wanneer we worstelen met onzekerheid, heeft elke ervaring een schat aan spiritueel licht in zich.

Sandra en Llyn kozen elk acht natuurelementen die hen persoonlijk hebben geholpen om hun weg te vinden door het duister. Zowel dieren, planten en bomen als natuurverschijnselen, zoals het oog van de storm en het blauwe uur.

Bondgenoten uit de natuur kunnen ons begeleiden naar het licht, ons helpen aan te raken wat ons afstoot en te transformeren wat ons beangstigt. Ze herinneren ons ook aan archetypische, mythische en creatieve krachten die zijn vervlochten met het aardse leven, maar zo vaak zijn verwaarloosd en ontkend. Hieronder vallen zowel onze aangeboren intuïtie als persoonlijke en collectieve helingsmogelijkheden die onze zorgen en ziekten kunnen initiëren.

NIEUW

Door het duister

Sandra Ingerman en Lynn Roberts

Vertaling: Adrie Beyen 17x24 cm, 144 pagina’s isbn 978 94 91557 81 1

€ 19,50

Verschijnt mei 2024

Ook kunnen we ons bewust worden van de intelligente kracht van Moeder Aarde en de spirituele krachten in het land, het water, de winden en de kosmos. De duistere en beschaduwde plekken van de natuur en haar liminale tijden bevatten extreem veel rijkdom. Daar kan prachtig en magisch leven groeien. Wanneer we geen respect tonen voor de aarde, hebben we geen toegang tot de vruchtbare, krachtige verborgen plekken in de natuur en in onszelf. Sommige natuurwezens die Sandra en ik aan bod laten komen, zijn bedreigd. Tijdens het lezen ontdek je misschien dat bepaalde kwaliteiten van bedreigde diersoorten en ecosystemen aspecten van de mensheid reflecteren die worden versmaad, onderdrukt, misbruikt of in de steek gelaten.

De dieren, lichtwezens, landschappen en talloze aspecten van de natuur in dit boek alsook andere die jou roepen, nodigen je uit om jouw relatie met hun energieën te onderzoeken en te verdiepen. Net als mythen en legenden uit vroeger tijden verlichten hun verhalen de donkere paden die we allemaal moeten bewandelen om de heelheid van de mensheid te laten schijnen. Sommige wezens leven ’s nachts en bieden ons zicht in de duisternis en herinneren ons aan het geschenk van kwetsbaar zijn en het accepteren van begeleiding. Ze vertellen ons dat spirit en de natuur bij ons zijn in het donkerste der tijden, zelfs wanneer we voelen dat dit niet zo is.”

m aja Kooi S tra:

“Je kunt rijkdom, vreugde van je leven verwachten”

Fysisch geograaf, druïde en sjamaniste maja Kooistra deed onderzoek naar bomen in vele delen van de wereld. in Leven met bomen deelt zij met ons wat ze in ruim zeven decennia heeft ontdekt, geleerd en ervaren. Ze geeft handvatten hoe wij zelf contact kunnen leggen met bomen, zodat we informatie en wijze lessen kunnen ontvangen.

De kleine Maja vond het niet vreemd dat ze reacties kreeg van bomen. Lang niet altijd begreep ze hun boodschappen, maar als ze iets opving wat ze wel begreep, meestal iets over het weer of wat gevaarlijk voor haar was, dan hadden ze meestal gelijk: “Ik vond ze dus betrouwbaar en voelde me veilig bij hen. Dat was buiten op straat in het naoorlogse Amsterdam wel anders. Daar zwierven groepen kinderen rond en kon je soms maar beter een omweg maken. Het was voor mij ingrijpend dat ik thuis niets mocht zeggen over wat ik van de bomen opving. Toen ik dat in ’t begin deed, kreeg ik allerlei afkeuringen, want dat kon niet, was onzin, en bovendien hoorde het niet bij het christelijke geloof van mijn ouders. Eigenlijk was het slecht.”

Dus ging ze zwijgen over haar contact met de bomen, maar niet voor altijd! Inmiddels plant ze al vele decennia zaadjes tijdens cursussen, workshops, reizen en natuurlijk met haar boeken. Wat voor zaadjes zijn dat en waarom plant ze die? Ik overval haar met deze vraag, want voor haar is het zo vanzelfsprekend dat ze even naar woorden moet zoeken: “Tja, daar vraag je wat… Ik bedoel te zeggen dat ik vaak iets zeg over het leven van bomen wat niet gangbaar is en een andere manier van naar ze kijken aangeeft. Als mensen dit onthouden en er later weer iets in dezelfde trant voorbijkomt, staan ze er misschien langer bij stil en gaan ze er hopelijk over nadenken en het mogelijk een plek geven in hun leven. Van jongs af aan heb ik intrigerende dingen die ik niet kon plaatsen, geregistreerd en soms kon ik ze pas jaren later duiden. Dan snapte ik ineens waarover het ging en werd het een verrijking. Die losse opmerkingen of anekdotes met een andere kijk op de bomen en de natuur noem ik zaadjes. Die kunnen wortel schieten als op een gegeven moment de omstandigheden gunstig zijn en daarna uitlopen en tot bloei komen. Ik vind dit heel belangrijk, omdat onze maatschappij steeds verder verwijderd raakt

van het ritme van de natuur en van alle levensvormen die daarin als vanzelfsprekend kunnen gedijen.”

Ze V en D e C ennia e RV a R in G Eerder schreef Maja al twee boeken over bomen, eigenlijk op verzoek van de deelnemers aan haar bomencursussen. Die verschenen in 1998 respectievelijk 2003. Haar nieuwe boek, Leven met bomen, biedt zowel een verbreding als een verdieping: “Het geeft een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen die ik in de loop van mijn leven in contact met bomen heb opgedaan, vanaf het eerste bewuste begin toen ik ongeveer vier jaar was tot heden. Het bevat ruim zeven decennia aan ervaring over samenleven met bomen als volwaardige levende wezens. Iets wat voor onze verre voorouders vanzelfsprekend was, maar waarvan wij nog maar incidentele elementen kunnen herkennen. Nu wij dit oeroude contact steeds meer aan het verliezen zijn en tegelijkertijd de natuur om ons heen in de knel raakt, komt er weer meer vraag naar de kracht van de natuur en die van bomen. Daarom voelde ik de noodzaak, voordat ik te oud word, om dit boek te schrijven waarin een beeld wordt gegeven van wat je allemaal wel niet aan rijkdom, vreugde en verdieping van je leven kunt verwachten als je bewust samenleeft met bomen.”

i e TS i S P a S waa R …

In haar boek schrijft Maja dat ze bevindingen pas voor waar aanneemt als ze verschillende malen hetzelfde resultaat heeft gekregen. Is het de wetenschapper in haar – ze promoveerde in de fysische geografie en voerde gedurende 45 jaar een breed scala aan wetenschappelijke onderzoeken en opdrachten uit –die zo intuïtief werk wil onderbouwen? Volgens Maja is het de gewone manier om iets te leren en uit te vinden: “Je kunt pas echt fietsen als je zelfstandig een heel blokje om kunt fietsen. Als het onderwerpen zijn waarvan geen voorbeelden zijn of waarbij geen aanwijzingen kunnen worden gegeven, dan moet je

en verdieping

het zelf uitvinden met trial and error. En als je er dan ook nog eens iets over wilt zeggen, moet je wel goed weten waar je het over hebt. Dus heel veel uitzoeken en proberen en daarna vaker doen om de betrouwbaarheid te testen en jezelf te overtuigen. Ook dat laatste is belangrijk. Altijd heb je stemmetjes in je dat je het je ook kunt inbeelden of kunt verzinnen en ‘weet je dat wel zeker?’ Gaandeweg heb ik steeds beter geleerd onderscheid te maken tussen signalen die extern via de zintuigen binnenkomen en mijn eigen signalen. Daarnaast moet je leren deze signalen goed te interpreteren, want je kunt ze niet altijd plaatsen. Dat duurt soms een tijd, maar als je eenmaal het een en ander hebt kunnen thuisbrengen, dan geeft het een feestelijk gevoel: we konden iets uitwisselen en hebben elkaar begrepen. Je kunt wel heerlijk met je fantasie en emoties aan de gang, maar dan heb je het over jezelf en niet over contact met die ander. Het is een grote kunde om goed waar te nemen en waarneming en interpretatie in eerste instantie te scheiden. In onze snelle wereld is het zo makkelijk om iets meteen in te vullen.”

Sy ST ema T i SC he waa R nemin G en Naarmate Maja meer inzicht kreeg in het leven van bomen, liep ze er tegenaan dat het lastig was om hun eigenschappen en verschijnselen goed te beschrijven. Daarom zocht en vond ze andere manieren: “Hun fysiologische processen en zintuigen werken beduidend anders dan die van ons en bomen kunnen op verschillende vlakken veel meer waarnemen dan mensen. Wil je bomen goed beschrijven, dan moet je verder kijken dan hun uiterlijk en hun levensprocessen, en je ook richten op hun energiesysteem, de uitstraling en chakra’s. Dan zie je wel grote overeenkomsten met ons, mensen, en kun je ineens meer eigenschappen van bomen beter begrijpen en dus beschrijven. Wat je in een cursus intuïtieve ontwikkeling leert over ons energiesysteem en hoe je ermee kunt werken, gaat ook op voor bomen. Hierdoor kun je dezelfde termen hanteren voor bomen en zijn systematische waarnemingen mogelijk. Deze zeggen bijvoorbeeld iets over de vitaliteit en de gezondheid van een boom en bepaalde karakteristieke eigenschappen.”

So L a R en L una R in D e he R ha L in G Haar introductie van de lunar en solar bomen vond zeker dertig jaar geleden al plaats. Toen had ze nog niet kunnen bevroeden dat dit slechts het begin was van een heel nieuwe wereld aan ontdekkingen en inzichten. Reden om in haar nieuwe boek een hoofdstuk hieraan te wijden: “Solar en lunar krachten van bomen bleken onder specifieke omstandigheden zo versterkt te kunnen worden, dat zij extra krachten geleiden en transformeren, waardoor bomen bijzondere eigenschappen krijgen. Omdat bomen deze op milde wijze uitzenden naar hun omgeving, kunnen wij ze goed opvangen en ontvangen. Hierdoor hebben ze een duidelijk positief effect op onze fysieke gezondheid en geestelijk welbevinden. Doordat ik door de tijd heen steeds weer nieuwe stappen kon zetten, werd ook steeds duidelijker dat onze voorouders deze krachten en hun specifieke nuanceringen kenden en er heel precies gebruik van maakten. Bomen hebben nog steeds van zichzelf een solar of lunar krachtenveld, dat nog altijd op dezelfde manier versterkt en getransformeerd kan worden. Wij kunnen hiervan op dezelfde manier gebruikmaken als onze voorouders dat deden en daarmee onze fysieke gezondheid en ons geestelijk welbevinden ondersteunen en versterken op een milde en natuurlijke manier.”

Oer

In onze omgeving zijn de bossen heel jong en grotendeels aangeplant. Nog geen tien procent van de bomen is volwassen, waardoor onze bossen geen volwaardige bomensamenleving meer zijn. Vorig jaar lukte het Maja om oerbossen te bezoeken op de taiga in het noorden van Zweden en relicten van het gematigd regenwoud op Vancouver Island, Brits Columbia (Canada). Daar kon ze de krachten die in een volwaardig uitgegroeid bosgebied aanwezig zijn ten volste ervaren. De verschillen met onze bossen zijn veel groter en indrukwekkender dan ze had ingeschat. De verkregen informatie heeft ze nog kunnen verwerken in het boek en onderstreept het belang dat onze voorouders hadden – en volken die nu nog in stukken oernatuur leven nog steeds hebben – bij een goede omgang met hun omgeving. De krachten die spelen zijn zo groot dat je er terdege kennis van moest hebben om er op een goede manier contact mee te maken en deze te kunnen inzetten in de eigen samenleving. Het maakte haar nog sterker duidelijk waarom mensen al millennia werken met pendels en krachthout om contact met bomen en hun krachten op te nemen. “Soms”, zo geeft Maja aan, “zijn die zo groot en indrukwekkend dat het op deze manier beter te hanteren is voor ons.”

Pendelen en krachth O ut

Met een pendel of krachthout kun je intermediair contact met een boom hebben. Intermediair contact beschrijft Maja als een methode om de informatie zo basaal mogelijk oftewel zo veel mogelijk in ‘ja’ of ‘nee’ uit te wisselen. Dit is vaak wenselijk, omdat je zoveel tegelijk kunt opvangen dat je niet precies weet wat je ermee moet en of dat wel echt allemaal van de ander, de boom, afkomstig is. Met pendelen kun je eenduidige vragen stellen en ga je jezelf meer vertrouwen in het contact met de ander. Maja had het geluk meteen goede instructies te krijgen in het hanteren van een pendel en heeft er veel aan gehad: “Je kunt informatie stap voor stap vragen, waardoor ik het goed kon volgen en niet te snel op meerdere gedachten ging hinken, waarin ik kon verdwalen. Pendelen is overigens niet alleen te gebruiken voor het stellen van eenduidige vragen, maar ook voor het bepalen van leeftijd, gradatie, energiekracht en vitaliteit. Hiervoor gebruik ik nog steeds een pendel. In het primaire indirecte contact steeds minder. Het werken met krachthout is oeroud en gebeurt nog steeds bij volken die op een traditionele wijze leven en een animistische of sjamanistische religie aanhangen. Het was eertijds zo belangrijk dat wij nu nog steeds afgeleiden ervan tegenkomen in onze maatschappij, zoals de staf van een aartsbisschop, de rijksscepter van een koning en de maarschalksstaf van de opperbevelhebber van het leger. Krachthout werd gebruikt om op elk moment dat het nodig was

contact te kunnen opnemen met de kracht en informatie van de moederboom, vaak hun heilige boom.” Krachthout is hout van bijzonder krachtige volwassen (heilige) bomen waarvan speciale gebruiksvoorwerpen zijn gemaakt. Het oogsten, meestal van takken, gebeurt van oudsher op speciale momenten door daartoe geëigende mensen en heeft de instemming van de boom in kwestie. Maja legt uit waartoe de gebruiksvoorwerpen, vaak lange of korte staven, kunnen dienen: “Met hun krachtige eigenschappen kunnen ze onze energieën balanceren, zodat we meer in evenwicht komen en onze eigen energiekracht beter doorstroomt. Ze kunnen ons afschermen van externe invloeden en op een milde manier in contact brengen met veel soorten informatie waaraan we anders voorbij zouden gaan. Ook hebben ze een primair contact met de moederboom en de krachten die deze boom heeft, waardoor ze informatie over en van die boom aan ons kunnen doorgeven.

Wij zijn het gebruik van krachtvoorwerpen vrijwel kwijt, maar eertijds was dit de meest gangbare manier om mensen te ondersteunen. Het dragen van amuletten of talismannen komt hieruit voort, evenals het dragen van een kruisje, een visje of een klavertje vier. Het grote verschil met nu is dat vroeger deze voorwerpen wel degelijk een eigen lading en kracht hadden en dat het nu doorgaans afhankelijk is van de kracht die de drager eraan toekent.”

Communi C e R en “Bomen zijn geweldige communicatoren en hebben daarvoor veel meer mogelijkheden ontwikkeld dan wij, mensen”, aldus Maja, die maar al te graag op dit onderwerp ingaat. “Zij kunnen evengoed bovengronds als ondergronds communiceren met een scala aan organismen en elementen. Ik zeg expres ook elementen, omdat die hun voedsel vormen, dat zij moeten aantrekken uit de omgeving om te leven. Van oudsher lag de focus op hun bovengrondse communicatievormen, zoals de invloed van hun uitstraling oftewel aura op de omgeving en die van de wind in hun boomkruinen, denk maar aan orakelbomen zoals de eik en de ratelpopulier. De afgelopen jaren is er meer aandacht gekomen voor hun ondergrondse contacten, met name die met andere schimmelnetwerken. Maar boomwortels communiceren en zoeken ook zelf contact met het bodemvocht, specifieke chemische stoffen die ze nodig hebben en reageren op resonanties in de grond en die vanuit de bovengrondse delen van de boom. Daarnaast hebben ze uitwisselingen met eindeloos veel andere levende wezens. In mijn boek ga ik uitgebreid in op het brede spectrum aan communicatiemogelijkheden van de bomen.”

De mens is een van die andere levende wezens waarmee bomen al van oudsher communiceren. Ze kunnen op veel manieren iets aan ons doorgeven of duidelijk maken. Maja geeft een korte uitleg: “Het gaat het meest direct als je je in de uitstraling van een boom bevindt. Dan kun je hun signalen met informatie goed met je zintuigen opvangen. Bomen zenden hun signalen uit als een soort hiëroglief die informatie voor verschillende zintuigkanalen bevat. Dit lijkt misschien vreemd, maar wij doen dat ook . Wij kunnen weliswaar goede zinnen formuleren, maar hebben er ook altijd gedachten en gevoelens bij, die bijvoorbeeld uit onze non­verbale expressie, zoals lichaamshouding, is af te leiden. Hoe eenduidiger onze formuleringen, gevoelens, gedachten en expressie, hoe beter de inhoud overkomt. Bomen zijn van zichzelf veel eenduidiger dan mensen en daarom is hun boodschap met meerdere zintuigen goed op te vangen, als we die signalen eenmaal hebben leren herkennen. Hoe eenduidiger onze vragen, hoe duidelijker het antwoord.” Ze vertelt verder dat je over alle essentiële

onderwerpen van het leven ervaringen kunt uitwisselen, omdat bomen ook levende wezens zijn: “Ze herkennen levensfasen en de opeenvolging van generaties. Daarnaast hebben ze een goed geheugen en kunnen ze beschikken over allerlei informatie die uit andere bronnen te verkrijgen is. Je kunt het met ze hebben over hoe het landschap er vroeger uitzag, wat mensen eertijds hier ondernamen en met wie of welke boomsoorten ze vroeger samenwerkten. Bomen geven op hun manier zo duidelijk mogelijk antwoord op onze vragen, ook al duurt het soms een tijdje voordat je dat goed begrepen hebt. Bomen brengen ook zelf vaak onderwerpen naar voren waarvan ze denken dat ze voor ons belangrijk zijn. Zo maakten zij me erop attent dat zij energieën tussen hemel en aarde geleiden, waaruit na verloop van tijd het hele verhaal over solar en lunar eigenschappen ontstond. Net zo gebeurde dat met de relatie van bomen met de elementen. Hun inbreng is altijd verrijkend.”

Behalve een schat aan informatie en ervaringen bevat Leven met bomen ook een groot aantal oefeningen. Daarvoor heeft Maja twee redenen: “De oefeningen boden mijn cursisten en workshopdeelnemers houvast als zij zelf op pad gingen om ervaringen op te doen en mij niet op mijn groenbruine ogen te geloven. De oefeningen werden altijd enorm op prijs gesteld. Ik heb de belangrijkste opgenomen in het boek, zodat ze ook voor de lezers als leidraad kunnen dienen om hun eigen weg te vinden in het contact met de natuur. Ik hoop dat zo veel mogelijk mensen zich uitgenodigd en uitgedaagd voelen er zelf mee aan de slag te gaan, zodat ze ook kunnen ervaren hoe mooi en bijzonder het contact met bomen als volwaardige levende wezens is en wat dit kan doen voor hun eigen welzijn.”

nieuw Leven met bomen

Maja Kooistra

21 x 21 cm, 272 pagina’s isbn 978 94 91557 82 8

€ 34,50

Verschijnt juni 2024

Fruitboomvoorjaar

Voor deze voorjaarslegging stemde ik mij af op de vraag ‘wat kun je doen om dit jaar jouw doel(en) te behalen?’ op deze vraag trok ik enkele fruitorakelkaarten en heb ik die uitgelegd. je kunt natuurlijk ook zelf kaarten trekken. als je met aandacht en intentie de kaarten trekt, kun je er altijd op vertrouwen dat de uitkomst past bij jou op dit moment.

Het fruitorakel laat je kennismaken met de Bron, de levensenergie, die ons allen in het eeuwige leven verbindt, waardoor we één bewustzijn zijn. Dat de verbinding is gemaakt met jou, nu je dit artikel leest, vervult mijn hart met blijdschap en dankbaarheid.

De fruitboom ‘is’. Hij groeit en is volledig in dit moment. Een fruitboom vervult zijn intentie en manifesteert: groeien, met de seizoenen en daarmee omgaan met allerlei uitdagingen, aangeven wanneer hij voeding en verzorging nodig heeft, bloeien, zichzelf ontwikkelen tot een gezonde, vruchtbare boom en uiteindelijk de vruchten geven waarvoor hij op aarde is gekomen. Hij weet welke boom hij is en welke vruchten hij zal schenken. Zijn doel is helder vanaf het allereerste begin. Voor fruitbomen is een vrucht de vervulling, de manifestatie!

Geef jezelf ook veel liefde, zorg en aandacht en kijk dan eens wat jij in goede gezondheid kunt manifesteren. Het voorjaar komt eraan en dat vraagt om een frisse blik. Dus van welke vruchten heb jij een inzicht nodig?

S C he PP en D e KR a C h T

In het voorjaar staan alle fruitbomen in bloei, klaar om opnieuw aan een natuurlijke cyclus te beginnen. Als een scheppende bron die tot vorm wil komen. Deze scheppende kracht bezit jij van nature ook en het voorjaar is voor jou net zo goed een prima moment voor een fonkelnieuwe start. Het is nu de tijd om je te ontdoen van eventuele onzekerheden en beperkende gedachten. Zet intenties neer door nieuwe zaadjes te planten en ze te laten meegroeien met alle bloesems en vruchtvormingen. In de lente ervaren veel mensen een natuurlijke energieboost. Die energie en deze voorjaarslegging kun je gebruiken om een nieuwe weg in te slaan.

De L e GG in G

Het fruitorakel geeft de volgende antwoorden aan de hand van vier inzichtkaarten, deze staan voor:

• Fruitkaart 1 = de wortels van de boom

Datgene waarvan je je nog niet bewust bent

Wat er in de basis al is, maar verborgen zit in de situatie.

• Fruitkaart 2 = de stam van de boom

De gedachten en emoties die je over deze situatie hebt en die je ervan weerhouden om verder te komen.

• Fruitkaart 3 = de takken en bladeren

De invloed en wat je mag weten van de Bron, van de spirituele helpers en van je hogere zelf om los te laten en te groeien.

• Fruitkaart 4 = de bloesems en de vruchten

Het verwachte resultaat als je de gaven van je ziel en je kansen optimaal gebruikt.

Dui D in G

Op de foto zie je het resultaat van de voorjaarslegging die ik voor jullie allemaal heb gedaan. Ik geef nu per kaart aan welke inzichten en inspiratie de inzichtkaarten ons geven.

Fruitboomvoorjaar S legging

1 – Pompelmoes - beweging

Diverse ervaringen hebben je onbewust tegengehouden om in beweging te komen. Daarvan ben je je nu bewust geworden. Je verzamelt de moed om met de pompelmoes in jouw natuurlijke tempo in beweging te komen. Dit is jouw kantelpunt. Door een verandering aan te brengen in jouw manier van doen, ga je van passief naar actief. De weerstand lost al op als je je ervan bewust wordt, want dan stroomt de energie. Dus maak een stappenplan om weer volhartig in beweging te komen. Kansen liggen als pompelmoezen voor het oprapen.

2 – Pruim - rijpen

Als je wacht met in actie komen, dan bevestigt de buitenwereld wat jij voor waar hebt aangenomen. Dan is het logisch dat je steeds dezelfde situaties tegenkomt. Je ziet nu in dat je jezelf benadeelt door vast te houden aan iets wat in het verleden heeft plaatsgevonden. Je voelt dat deze bewustwording tijd nodig had om te rijpen. Zoals een rijpe pruim zijn boom loslaat, maak jij je los van terugkerende beperkende gedragspatronen, overtuigingen, negatieve gedachten en emoties, (ex­)partners, ongebruikte spullen en zuurpruimen. Dat geeft ruimte, vrijheid en levenskracht. Je kijkt verlangend uit naar nieuwe ontwikkelingen in je leven. De pruim reikt je dit rijpe moment aan vervolg te geven aan je eerdergenomen besluit.

3 – Mangosteen - talent

De mangosteen ziet je als herboren met frisse ambitie en creatielust. Je erkent jouw unieke specialiteiten, wat jou bijzonder maakt, en je gaat jouw rol uitdragen in dit leven. Je gaat eren wat jouw natuur je heeft gegeven. Je onderscheidt je altijd van een ander, omdat iedereen uniek is. Je weet wie je bent en kiest de manier van creëren die bij je past. Gevoed met een bak inspiratie creëer je jouw eigen paradijselijke leven.

4 – Kokosnoot - afstemmen

Je stemt je af op jouw eigen waarheid en wijsheid vanuit jouw energetisch bewustzijn. De kokosnoot weet de juiste snaar te raken en laat de klank resoneren met de stem van je ziel, want die treft de zuivere toon. Je communiceert steeds beter met je innerlijke zelf, waardoor je jezelf trouw blijft. Luisteren naar jouw zintuigen helpt je in balans te zijn. Dit maakt dat je evenwichtig en doelbewuster kunt realiseren wat jou gelukkig en blij maakt in dit leven.

h e T in Z i C h T

Omdat je een nieuw begin wilt maken, helpt het om een doelgerichte beslissing te nemen om in actie te komen. Er staat je een prachtig nieuw avontuur te wachten. Er is een belangrijke innerlijke verandering gaande en deze had tijd nodig om te rijpen.

Het leven probeert je voortdurend vooruit te duwen en te bewegen. Soms is het intimiderend als je te maken krijgt met een verandering.

Je bezit de innerlijke kracht en moed om een stap in het onbekende te zetten. Weet dat je door jouw innerlijke leiding, wijsheid en kracht jezelf voortstuwt naar een positief pad dat je leven zal veranderen.

Pas je niet aan aan wat de maatschappij of andere mensen van je verwachten op dit moment. Het is jóuw avontuur. Ga in jouw eigen tempo en geef jezelf toestemming om te leven, te spelen, lief te hebben en, bovenal, te lachen.

De overtuigingen die je tot nu toe over deze situatie hebt gehad, laat je los, zodat je beide handen vrij hebt om te ontvangen.

Met jouw talenten en mogelijkheden ga je dit jaar jouw doel(­en) behalen.

Monique Verhoeff

spiritueel en natuurcoach

Het fruitorakel

Schrijf je mee?

De 19e eeuwse romanschrijver William Makepeace Thackeray schreef dat een mens duizenden gedachten heeft die hij niet kent tot hij zijn pen opneemt om te gaan schrijven. Welke gedachten wachten in jou om gekend te worden? Welke fluisteringen van jouw hart? In haar eerste boek, Dagboek als spiegel, beschreef Christine de Vries het schrijfproces als een manier om van ‘doen’ te gaan naar ‘zijn’. “In het opschrijven van onze eerste impressies zonder af te dwalen in ons denken, richten we onze aandacht. Het is als het ware een actieve meditatie, waarin we ons een weg banen naar onze innerlijke wereld. (…) We zijn zo afgeleid door de wereld om ons heen, dat onze innerlijke wereld niet langer wordt waargenomen met onverdeelde aandacht.”

Schrijven is een van de creatieve meditatieoefeningen die Wendy Smit geeft in haar boek Creatief mediteren: “Bij de schrijfmeditatie schrijf je het eerste wat in je opkomt op. Geen vooropgezet plan, gewoon schrijven wat er nu bij je opkomt. Als je de oefening al een tijdje doet, kan een ander onderwerp je inspireren om weer nieuwe delen van jezelf te ontdekken. Bijvoorbeeld door je aandacht alleen te vestigen op een bepaald thema dat speelt in je leven.”

De herberg – Christine de Vries

Veertig dagen schrijvend op retraite. Je schrijft over jouw rol als herbergier en over de gasten die op de deur van jouw herberg kloppen. De gasten kunnen verschijnen in de gedaante van een persoon, herinnering, gevoel of gebeurtenis, beeld of gedachte.

isbn 978 94 91557 43 9

In Innerlijk pelgrimeren introduceert Christine de Vries het kilometerschrijven voor mensen die om wat voor reden dan ook niet op pelgrimage kunnen gaan. Een pelgrim gaat te voet of op de fiets op weg, een innerlijke pelgrim beweegt zich voort met zijn pen. Iedere tien minuten met de hand geschreven, staat gelijk aan een kilometer wandelen. “Door deze kilometers te schrijven, bewegen we onze aandacht van buiten naar binnen en kunnen we zo door ons innerlijke landschap reizen. Het is een enorm weids en afwisselend landschap, waar je veel kunt ontdekken. Hier is het haast op een levendige manier stil. Wanneer je de wereldse eisen en verwachtingen achter je laat en door dit unieke landschap reist én onderweg aandachtig luistert, hoor je uiteindelijk de stem van je eigen hart.”

Wil jij ook ontdekken welke gedachten en verlangens in jou leven, maar vind je het ondanks uitleg en adviezen lastig om te schrijven, dan is een werkboek een goed idee. Je wordt aan de hand genomen en uitgenodigd om je pen op te pakken en te schrijven. Zonder oordeel. Zonder einddoel. Alleen maar om op papier te zien wat in jou leeft en gehoord wil worden. Een waardevolle manier om te reflecteren.

Ontdek jezelf – Wendy Smit

Zeventig onderwerpen helpen je op weg tijdens jouw ontdekkingsreis. Word stil door te tekenen in de cirkel en geef aansluitend een stem aan wat in jou wil worden gehoord. Het maakt niet uit of je kunt tekenen of schrijven, het gaat er alleen maar om dat je al doende nieuwe kanten van jezelf ontdekt.

isbn 978 94 91557 05 7

Open zinnen, Clusters, Rondelen en Lijstjes – Christine de Vries

Vier Shodo schrijfboekjes met respectievelijk veertig open zinnen, clusters, rondelen en lijstjes. Aan het eind van elk boekje kijk je terug op alles wat je hebt geschreven en ontdek je wat het je heeft gebracht. Dat zal meer zijn dan verwacht.

isbn 978 90 77408 63 6 (Open zinnen, alleen als e­boek)

isbn 978 90 77408 64 3 (Clusters),

isbn 978 90 77408 72 8 (Rondelen) en

isbn 978 90 77408 73 5 (Lijstjes)

Wie ben ik? – Imke Verhaeren

Veel mensen worstelen met de vraag ‘Wie ben ik?’ Vaak na een traumatische ervaring of wanneer ze zichzelf zijn kwijtgeraakt in de rat race. Dit werkboek biedt je informatie en handvatten voor jouw zoektocht naar het antwoord aan de hand van de symboliek van tarotkaart de maan

isbn 978 94 91557 77 4

Vos onder de Maan, werkboek zelfliefde – Stacey McNeill

Twaalf weken lang word je aangemoedigd om positief te blijven, de vinger aan de pols te houden en vooral tijd voor jezelf te nemen. Meditatieve kleurpagina’s, ruimte om je doelen en behaalde resultaten te noteren, pagina’s voor reflectie en pagina’s voor gedachten en droedels.

isbn 978 94 91557 68 2

In het licht van de Maan jaarwerkboek – Petra Stam

Dertien manen lang houd je bij welke ervaringen je hebt tijdens de nieuwe en volle manen, wat je droomt, wat je doet en meer. Aan het eind van elke maanperiode reflecteer je en zo breng je in kaart wat jouw onderbewuste je te vertellen heeft.

isbn 978 94 91557 69 9

de lezer

marlene van Lier, 53 jaar, is holistisch psycholoog in heerhugowaard. Toen ze klinische en gezondheidspsychologie aan de Rijksuniversiteit Leiden studeerde, ontbraken daarin de ziel en het lichaam. in haar eigen praktijk heeft ze aandacht voor de hele mens: fysiek, persoonlijk, sociaal en spiritueel.

Wat is het eerste boek dat je je kunt herinneren?

Ik had een tante met een boekwinkel en van haar kreeg ik voor mijn elfde verjaardag de Sprookjes van Grimm. Het had een prachtige rode linnen kaft met een schitterende tekening van Vrouw Holle erop geplakt. Ik voelde me de koning te rijk. Ik heb dat boek verslonden en dat is niet bij een keer gebleven. Later las ik eruit voor aan mijn zes jaar jongere zusje.

Hoe belangrijk zijn boeken voor jou?

Heel belangrijk. Op de basisschool was ik altijd snel klaar met de opdrachten, zodat ik veel tijd had voor mijn leesboek. Ik ging er zo in op, dat alles om mij heen verdween. Ik hoorde of zag niets meer en zat volledig in het verhaal. Ik leefde me zo in, dat ik regelmatig niet doorhad dat ik hardop in lachen uitbarstte te midden van een muisstille klas vol kinderen. In diezelfde periode ging ik elke woensdag met mijn moeder naar de bibliotheek. We mochten van haar geen stripboeken lezen, als lerares vond ze dat slecht voor onze taalontwikkeling. Tijdens logeerpartijen bij mijn oma heb ik, samen met mijn nichtje, wel alle stripverzamelingen van mijn ooms verslonden. Dat waren heerlijke tijden op die stoffige oude vliering. Vanaf mijn zesde las mijn vader elke avond voor uit de bijbel. Die verhalen betrok ik heel erg op mijzelf en de manier waarop ik leefde. Mijn vader nam mij toen ook voor de eerste keer mee naar de kerk. Ik weet nog dat ik die eerste keer letterlijk dacht: ‘Wat ze hier vertellen is heel erg waar, maar de manier waarop klopt niet.’ Ik heb de hele dienst zitten huilen, zo triest vond ik dat. Ik zal ongeveer acht jaar oud geweest zijn, dat ik met mijzelf afsprak: ‘Wat er ook gebeurt, mijn hart blijft altijd open’, zo mooi vond ik die zin in de Bijbel dat Maria de woorden van Jezus in haar hart bewaarde. Het gat dat ik ervaarde tussen die prachtige bijbelverhalen over Jezus en de dogma’s in de kerk leidde tot een spirituele zoektocht. Vanaf mijn veertiende ben ik vooral boeken over bijna­doodervaringen, spirituele stromingen, de christelijke gnosis, maar ook mythen en legenden gaan lezen. In die tijd was ik heel erg zoekend naar mezelf en het leven, maar waarom dat begreep ik nog niet zo goed. Pas rond mijn veertigste, toen ik Eindeloos bewustzijn van Pim van Lommel las, begreep ik wat ik op mijn vijfde had ervaren, toen ik in een zwembad in Spanje omkukelde met mijn

zwembandje en een tijdje voorover in het water lag. Ik was op een plek geweest vol licht, vrede en harmonie, waar ik helemaal goed was zoals ik ben. Ik zie de onbeschrijfelijk mooie kleuren nog steeds voor me, een soort parelmoerig oranje van puur licht. En alle kennis was daar toegankelijk, ik hoefde alleen maar de juiste vraag te stellen. Die gave heb ik nog steeds. Als ik een vraag stel, dan krijg ik altijd antwoord en dat is niet zelden in de vorm van een boek. Dan heb ik eerst een tijd lopen worstelen met iets en als ik het dan (vaak intuïtief) heb opgelost, komt er een boek op mijn pad waarin ik de bevestiging lees van hoe ik het heb aangepakt. Boeken hebben mij enorm geholpen om mijzelf, de wereld, het leven en de zin van dit alles te begrijpen. Ik ben psychologie gaan studeren om een antwoord te krijgen op mijn vragen ‘wie of wat is een mens?’ en ‘wat is de ziel?’ Tot mijn grote verbazing gaf die studie daar helemaal geen antwoord op. Alles wat ik daarna heb gedaan en gestudeerd, van klassieke homeopathie tot yoga en spirituele psychologie, werd gemotiveerd vanuit deze vragen. Later kwam daar nog een vraag bij: ‘hoe word ik wie ik werkelijk ben? ’

Hoeveel boeken heb je in huis en waar zijn die te vinden?

Mijn boeken zijn verspreid over mijn huis, mijn praktijk, de Kindle app op mijn telefoon en mijn e­reader. Thuis staat middenin de woonkamer een grote boekenkast van zo’n drie bij twee meter. Naast mijn bed ligt altijd wel een stapel, want ik lees bijna nooit één boek tegelijk. In mijn praktijk heb ik twee boekenkasten, maar daar staat nog maar een fractie van wat ik ooit allemaal had.

Welk soort boeken spreekt je aan?

Spirituele boeken, boeken over psychologie, sprookjes en mythen, maar ook reisverslagen van pelgrimstochten en langeafstandstochten. Waarom? Omdat die alles met elkaar te maken hebben. Sprookjes en mythen zijn overgeleverde verhalen die voor de goede verstaander gidsen zijn op het pad van inwijding. En de ziel gaat te voet. Menselijke ontwikkeling is een traag proces, het levenspad gaat over vele bergen en door diepe dalen. Wandelen brengt je in contact met je ziel, zoals ik ook tijdens lange wandelingen ervaar. Sprookjes laten zien hoe diepere ontwikkelingsprocessen verlopen. Ze gaan over het

proces van worden naar zijn, oftewel worden wie je werkelijk bent. De symboliek in sprookjes en mythen is fascinerend en de betekenis daarvan verschilt niet zoveel van de wijsheid in mystieke tradities. Boeken over psychologie leren me dit te vatten in moderne taal en geven steeds vaker een wetenschappelijke basis voor dit geheel. Het helpt me om het pad van inwijding, worden wie je werkelijk bent, naar concrete therapietrajecten te vertalen.

Welk boek is voor jou heel belangrijk?

Who You Were Meant to Be, a guide to finding or recovering your life’s purpose van Lindsay C. Gibson was voor mij het eerste boek dat psychologie concreet verbond met mijn zoektocht naar ‘worden wie je werkelijk bent’. Dit is mijn levensmissie zo lang ik me kan herinneren. Alle keuzes die ik maak en heb gemaakt, komen daaruit voort. Dit in mezelf ontwikkelen en concreet doorgeven aan mijn cliënten is mijn levenswerk.

Welk boek ben je nu aan het lezen?

Van de vijf boeken die ik tegelijk lees, is de belangrijkste Vrouw Holle en de verborgen wijsheid in sprookjes, van Dr. Annine van der Meer. Zij is theoloog, historicus en symbooldeskundige en ze toont aan dat de oorsprong van sprookjes is te herleiden tot ver in de prehistorie. Ze beschrijft ook hoe de gebroeders Grimm allerlei patriarchale en christelijke ver­

anderingen doorvoerden in de oorspronkelijke versie van de sprookjes, naar aanleiding van slechte verkoopcijfers en kritiek dat de sprookjes te erotisch en seksueel getint waren om voor te lezen aan kinderen. Zo zijn de boze heks en de boze stiefmoeder in de wereldberoemd geworden versie van de sprookjes beland, maar ook een verregaande godsvruchtigheid. Feitelijk zijn sprookjes helemaal geen opvoedkundig verantwoorde spannende verhaaltjes voor kinderen, maar volksverhalen uit de tijd waarin matriarchale samenlevingen in vrede, harmonie, gelijkwaardigheid en welvaart leefden. Sprookjes zijn volksverhalen waarin diepe wijsheid wordt overgeleverd, die ook voor ons vandaag de dag van grote waarde is.

Welk boek wil je anderen van harte aanbevelen?

Van Maagd naar Moeder van Sarah Durham Wilson, vanwege dit citaat:

Weet je nog die sprookjes die verhinderen

Dat je met het heilige vrouwelijke wordt herenigd?

Ze zeiden: ‘Ga het donkere bos niet in.

Daar kom je de heks tegen en die zal je doden.’

Maar ze probeerden je van het pad

Van jouw kracht te gooien.

Je moet het donkere bos ingaan.

Je moet de heks vinden.

Zij zal jou zijn en ze zal je redden.

Visualisatie

Leg de kaart van de Hogepriesteres voor je neer. Ga zitten, niet kaarsrecht en ook niet onderuitgezakt, maar in een makkelijke houding.

Plaats beide voeten stevig op de grond.

Sluit je ogen en ontspan je. Richt je aandacht op je ademhaling. Voel hoe bij iedere inademing je buik lichtjes opbolt en bij iedere uitademing zachtjes invalt. Laat alle spanningen uit je lichaam en geest weglopen. Haal rustig adem in jouw eigen ritme. Ontspan je bij iedere uitademing steeds dieper en dieper.

Ik neem je in gedachten mee op een innerlijke reis. Stel je eens voor dat je op een mooi wit strand loopt. Het is zomer en de zon schijnt, maar er zijn ook witte wolkjes te zien. De golven murmelen hun eeuwigdurende lied. Dan zie je dat er een ladder uit een van de wolken hangt. Die reikt tot waar je staat. Een stevige ladder met brede houten treden. Voorzichtig zet je je voet op de eerste tree. Omdat je in je fantasiewereld bent, merk je hoe je moeiteloos, zonder gewiebel of angst, de ladder op kunt. Stapje voor stapje ga je steeds een tree hoger. Zo klim je langzaam naar de witte wolk. Als je boven aankomt, zie je dat er een pad loopt. Volg dat pad. Je loopt dus in de wolken en alles is wit om je heen. Tussen het witte door zie je de mooie blauwe hemel en het stralende licht van de zon. Je geniet van al het moois. Je voelt je verheven boven alles wat je kent. Niets wat de harmonie verstoort. Verderop zie je een stralende lichtbol. Dat is het huis van je hogere zelf, een mooi verlicht huis.

Kijk maar hoe het eruitziet. Rustig loop je naar het huis toe.

Loop maar door om het huis van binnen te verkennen. Alles kan in je gedachten, dus kijk maar rond. Dan zie je in het volle licht iemand staan. Je voelt de warmte en liefde die degene uitstraalt en je weet gewoon: dit is mijn hogere zelf. Onvoorwaardelijke liefde. Je hoort je naam. Als je wilt mag je ernaartoe lopen. Begroet je hogere zelf en je mag ook iets vragen, wat je graag wilt weten over jezelf. Als het tijd is om terug te keren, bedank je je hogere zelf. Op weg naar de poort of deur vind je een briefje op de grond. Je raapt het op en leest de boodschap. Een wens die je hogere zelf voor jou heeft. Lees maar. Je loopt het pad terug en komt bij de touwladder. Omdat in fantasie alles mogelijk is, ben je beneden op het witte strand voor je er erg in hebt. De golven ruisen en de meeuwen glijden voor de witte wolken langs. Met een gevoel van liefde en wijsheid, van innerlijke kracht, ga je met je aandacht terug naar je ademhaling. Merk hoe je buik lichtjes opbolt bij het inademen en zachtjes invalt bij het uitademen. Word je bewust van je lichaam en de ruimte waarin je je bevindt. Beweeg wat met je tenen, beweeg wat met je vingers. En kom in je eigen tempo terug in het hier en nu.

Op reis met de tarot

Van vervreemding naar verbinding

Wat is waarheid? Wat klopt, is nodig en echt? In een wereld waarin maatschappijen steeds complexer en eenzijdiger worden, is transparantie ook steeds verder te zoeken. Onduidelijkheid speelt op bijna alle lagen van het bestaan, wat tot onzekerheid en vervreemding leidt. Vervreemding wordt omschreven als een proces waarbij mensen zich niet meer zichzelf voelen, omdat ze het idee hebben geen invloed te kunnen uitoefenen op de ontwikkelingen. Ik denk dat het verder gaat: we hebben niet echt zicht op onze geschiedenis en oorsprong en ook niet op politieke beslissingen, productiewegen, zelfs niet op onze eigen potenties! Geschiedenis wordt geschreven door degenen die aan de macht zijn en religieuze geschriften zijn veelal niet compleet of zijn met een bepaald doel herschreven. Vervreemding zien we ook in het klein, want als je bijvoorbeeld scharreleieren koopt, betekent het niet dat de kippen vrij hebben rondgelopen! Welk leed is er voorafgegaan aan jouw kledingstuk, jouw diamanten ring, jouw stukje vlees op je bord of aan de chip in je telefoon? Vaak is dit totaal niet duidelijk of zelfs verdoezeld. Hoe kunnen we keuzes maken als we ons niet bewust zijn van waarvoor we kunnen kiezen? We raken murw en steeds verder verwijderd van… eigenlijk alles, inclusief onszelf.

Het is dus belangrijk om je wereld wat kleiner te maken, de productieketens korter te maken, om rust en wijsheid in jezelf te vinden. Natuurlijk kun je niet op alles invloed uitoefenen en alles begrijpen, maar er blijft nog genoeg over. Ga eens na wat je op een dag eet en drinkt, wat

de ingrediënten zijn en waar deze vandaan komen. Kies je dit nu nog bewust? Zoek en je zult vinden. Werp ergens licht op en het is geen mysterie meer. Dit principe geldt vooral voor onszelf: mens, ken uzelve. Wie ben jij en hoe zijn jouw zelf en jouw waarheid gevormd? Wat heb je geleerd dat je moet zijn en wat is daarbij goed en fout? Je bestaat uit zo veel lagen door je opvoeding, school, werk, maatschappij. Maar je bent veel meer dan die aardse kaders! Dat leer je niet op school, dat staat niet in geschiedenisboeken, niet in religieuze geschriften en via het nieuws komt dat al helemaal niet tot je. Helaas is de buitenwereld er al duizenden jaren niet op gericht om jou te helpen in je ware kracht te staan, jouw (zielen)potenties en grootsheid te helpen ontwikkelen of je te doen her­inneren wie je werkelijk bent. Want je bent niet een poppetje dat moet worden klaargestoomd om in de maatschappij te passen. Buiten de 3D­kaders ben je veel meer! Wij zijn liefdevolle, multidimensionale wezens die veel magische mogelijkheden in ons hebben. Denk aan zelfgenezend vermogen, helder (buiten­

zintuiglijk) waarnemen, contact met niet­stoffelijke wezens doordat we sterrencodes in ons dragen en deels sterrenstof zijn, werken met frequenties en energie in ‘goede banen leiden’. Neem juist in dit onrustige tijdperk de tijd voor Jou. Het is dé tijd om jouw innerlijke schatten te ont­dekken, je kosmische zelf te ont­wikkelen en om te oefenen in het eigen maken van jouw geliefde zielendoelen. Ken jouw waarde – als je jezelf kent, ken je ook jouw ‘ja’ en ‘nee’ en kun je die aangeven. Weet dat in jou eeuwenoude kennis ligt opgeslagen, die gevonden wil worden. Dit alles draagt bij om je heler te voelen. In de komende jaren zal veel aan het licht komen en de huidige basis(kennis) op zijn grondvesten doen schudden – niets is wat het leek. Hoe bewuster je bent en hoe steviger je fundament, hoe minder je zult meeschudden. Door te leven vanuit jouw zielenzijn, help je vanzelf mee de wereld een mooiere plek te maken waar ruimte is voor ieder wezen en respect voor al wat leeft.

Petra Stam spiritueel coach en kunstenaar

Creëren vanuit de Bron

De Maan

De sterrenpas

In het licht van de Maan, handboek

In het licht van de Maan, jaarwerkboek

Pythia, de hogepriesteres

Isis en de 14 sleutels tot heelwording

Isis mysteriekaarten

Krachtdieren – boek en kaarten

Krachtdieren 2 – boek en kaarten

Krachtdieren junior

Sekhmet – boek en kaarten

• Aardevrouwen spreken, Manon Tromp (red.), isbn 978 90 77408 99 5

• ABC van 15 emoties, Marja Postema, isbn 978 94 91557 36 1

• Actief met de tarot, Jan Ton, isbn 978 94 91557 48 4

• Ademtocht, Linda Wormhoudt, isbn 978 90 77408 68 1

• Arcana, de geheimen van het leven, Corrie van Hese Balten, isbn 978 94 91557 44 6

• Beschermheer, Linda Wormhoudt, isbn 978 94 91557 06 4

• Blijvend meer energie volgens de vijf elementen, Jeanine Hofs, isbn 978 90 77408 95 7

• Ceremonies, Sandra Ingerman, isbn 978 94 91557 55 2

• Clusters, Christine de Vries, isbn 978 90 77408 64 3

• Creatief mediteren, Wendy Smit, isbn 978 94 91557 32 3

• Dagboek als spiegel, Christine de Vries, isbn 978 90 77408 43 8

• De aarde, de hemel en de bomen, Maja Kooistra, isbn 978 94 91557 45 3

• De aarde roept... , Gerwine Wuring, isbn 978 90 77408 60 5

• De geheimen van Hildegard von Bingen, Gerrit Jan Keizer, isbn 978 94 91557 03 3

• De Groene Man en de Groene Vrouw, Joke en Ko Lankester, isbn 978 90 77408 86 5

• De heilige buxusmoeder en 33 andere levensbomen, Marjanne Huising, isbn 978 94 91557 23 1

• De Heilige Nachten, Mirjam van Donselaar, isbn 978 94 91557 46 0

• De herberg, Christine de Vries, isbn 978 94 91557 43 9

• De kracht van water, aarde, lucht en vuur, Gerwine Wuring e.a., isbn 978 90 77408 37 7

• De Nachtkat uit het Noorden, Evelien van Leeuwen, isbn 978 94 91557 79 8

• De sneeuwkoningin, Hans Christian Andersen, pastels Juke Hudig, isbn 978 90 77408 81 0

• De stem van de Godin, Joyce Hellendoorn, isbn 978 90 77408 88 9

• De sterren van je leven, Ria Borst e.a., isbn 978 90 77408 12 4

• De sterrenpas, Petra Stam, isbn 978 94 91557 26 2

• De verborgen boom, Gerrit Jan Keizer, isbn 978 90 77408 98 8

• De weg tussen leven en dood, Immia Schellevis, isbn 978 94 91557 80 4

• Dieren en wij, Monique Janssens, isbn 978 90 77408 85 8

• Dionysos, de vegetatiegod, Joke en Ko Lankester, isbn 978 94 91557 19 4

• Door het duister, Sandra Ingerman en Llyn Roberts, isbn 978 94 91557 81 1

• En de drummers waren vrouwen, Layne Redmond, isbn 978 90 77408 97 1

• Gaia’s kracht, Roelien de Lange, isbn 978 90 77408 75 9

• Goden en sjamanen in Noordwest-Europa, Linda Wormhoudt, isbn 978 90 77408 50 6

• Godinnen van eigen bodem, Ineke Bergman, isbn 978 90 77408 35 3

• Groen leven doet je goed, Anna Maria van den Berg, isbn 978 94 91557 31 6

• Heel je ziel, Tammy Billups, isbn 978 94 91557 72 9

• Heilige bronnen in de Lage Landen, Linda Wormhoudt e.a. isbn 978 94 91557 09 5

• Het lied van de bij, Jacqueline Freeman, isbn 978 94 91557 40 8

• Het oergevoel, Agnes Meijs, isbn 978 90 77408 77 3

• In het licht van de Maan – handboek vieringen, symboliek en bewustwording, Petra Stam en Marja de Zeeuw, isbn 978 90 77408 00 1

• In het licht van de Maan – jaarwerkboek, Petra Stam, isbn 978 94 91557 69 9

• In je kracht door kleur, Margo Ruiter, isbn 978 94 91557 27 9

• Innerlijk pelgrimeren, Christine de Vries, isbn 978 90 77408 82 7

• Isis en de 14 sleutels tot heelwording, Petra Stam en Els Lijesen, isbn 978 94 91557 11 8

• Kleurenpracht met kruidenkracht, Marijke Eering en Marjanne Huising, isbn 978 94 91557 47 7

• Kluiven uit de hemel, Suzanne Clothier, isbn 978 94 91557 39 2

• Krachtdieren, Petra Stam, isbn 978 94 91557 35 4

• Krachtdieren 2, Petra Stam, isbn 978 94 91557 51 4

• Kruidenkracht voor tieners, Marjanne Huising, isbn 978 94 91557 41 5

• Kruidenwijsheid, Marjanne Huising, isbn 978 94 91557 02 6

• Leef de missie van je ziel, Annemarie Peters, isbn 978 94 91557 66 8

• Leven met bomen, Maja Kooistra, isbn 978 94 91557 82 8

• Lijstjes, Christine de Vries, isbn 978 90 77408 73 5

• Mannen zijn geen vrouwen, Jos Kester, isbn 978 94 91557 37 8

• Maya wijsheid voor je levenspad, Elvira van Rijn, isbn 978 94 91557 50 7

• Maya wijsheid voor je levensreis, Elvira van Rijn, isbn 978 94 91557 18 7

• Maya wijsheid voor je levensreis logboek, Elvira van Rijn, isbn 978 94 91557 20 0

• MeCards4Kids™, Nancy Weiss en Jane Raphael, isbn 978 94 91557 25 5

• Mensen verhalen over bomen, Adrie Beyen, isbn 978 90 77408 04 9

• Mythen van de dierenriem, Jan de Graaf, isbn 978 94 91557 33 0

• Nephilim, Linda Wormhoudt, isbn 978 90 77408 96 4

• Nevelvrouw, Linda Wormhoudt, isbn 978 94 91557 29 3

• Ontdek jezelf door tekenen en reflectief schrijven, Wendy Smit, isbn 978 94 91557 05 7

• Ontwikkel je intuïtie, Saskia Basten, isbn 978 94 91557 49 1

• Op reis met de tarot, Corrie van Hese Balten, isbn 978 94 91557 65 1

• Pythia, de hogepriesteres, Petra Stam, isbn 978 94 91557 01 9

• Rondelen, Christine de Vries, isbn 978 90 77408 72 8

• Ruimte scheppen voor een nieuw begin, Christine de Vries, isbn 978 94 91557 64 4

• Schaduwdieren, Dawn Baumann Brunke, isbn 978 94 91557 73 6

• Schrijven met het creatiepentagram, Yoeke Nagel, isbn 978 94 91557 13 2

• Seidr, het Noordse pad, Linda Wormhoudt, isbn 978 90 77408 74 2

• Sekhmet, feline kracht voor inzichten, Petra Stam, isbn 978 94 91557 75 0

• Sharing nature, Joseph Cornell, isbn 978 94 91557 04 0

• SoulCollage®, Seena B. Frost, isbn 978 94 91557 21 7

• Toxische gedachten helen, Sandra Ingerman, isbn 978 94 91557 61 3

• Van Maagd naar Moeder, Sarah Durham Wilson, isbn 978 94 91557 71 2

• Vingerlabyrintlopen, John Musterd, isbn 978 94 91557 22 4

• Vos onder de Maan, Stacey McNeill, isbn 978 94 91557 67 5

• Vos onder de Maan – werkboek zelfliefde, Stacey McNeill, isbn 978 94 91557 68 2

• Vuur, Immia Schellevis, isbn 978 94 91557 57 6

• Wind, Maja Kooistra, isbn 978 94 91557 58 3

• Witte wieven en elfen, Ruud Borman, isbn 978 90 77408 90 2

• Woordenregen, Margreet Schouwenaar, isbn 978 90 77408 91 9

• Zielscontracten tussen mens en dier, Tammy Billups, isbn 978 94 91557 63 7

kaarten

• Creëren vanuit de Bron, Petra Stam, isbn 978 94 91557 59 0

• De essentie van edele stenen, Anneke Agterberg, isbn 978 94 91557 07 1

• De Maan, Petra Stam, isbn 978 94 91557 16 3

• Hemelse hond, Barb Horn en Randy Crutcher, isbn 978 94 91557 52 1

• Het elfenspel, Jan­Pieter Schreur en Willeke de Wit, isbn 978 94 91557 42 2

• Het fruitorakel, Monique Verhoeff, isbn 978 94 91557 70 5

• Het levenskunstspel, Anky Floris, isbn 978 9077408 51 3

• Isis mysteriekaarten, Petra Stam en Els Lijesen, isbn 978 94 91557 24 8

• Kosmische kat, Barb Horn en Randy Crutcher, isbn 978 94 91557 53 8

• Krachtdieren, Petra Stam, isbn 978 94 91557 38 5

• Krachtdieren 2, Petra Stam, isbn 978 94 91557 54 5

• Krachtdieren junior, Petra Stam, isbn 978 94 91557 62 0

• Kruidenwijsheid, Marjanne Huising, isbn 978 94 91557 15 6

• Levensbomen, Marjanne Huising, isbn 978 94 91557 34 7

• Luister naar je ziel, Janet Werner, isbn 978 90 77408 84 1

• Maak werk van je droom!, Louisa Perreyn, isbn 978 90 77408 93 3

• Maya wijsheid creatiekaarten, Elvira van Rijn en Patricia Mooren, isbn 978 94 91557 10 1

• Mythische godinnen, Sage Holloway en Katherine Skaggs, isbn 978 94 91557 56 9

• Sekhmet, Petra Stam, isbn 978 94 91557 74 3

• Spiegel van de zodiak, Anneliese Melens, isbn 978 94 91557 60 6

Zaterdag 13 juli 2024

Den Hoorn

Godinnenfestival van en voor vrouwen

www.hetgodinnenfestival.nl

voor alle seizoenen van het leven

Krachtdieren delen maar al te graag hun wijsheid met ons. We hebben allemaal een of twee krachtdieren in ons leven die resoneren met onze zielsenergie. Daarnaast kunnen we tijdelijk een krachtdier hebben, bijvoorbeeld in een moeilijke periode. Schaduwdieren kunnen ons helpen onze innerlijke krachten, vaardigheden en wijsheden die we zijn vergeten of hebben verloochend, terug te winnen.

Zie jouw leven als een tuin. We weten allemaal hoe het voelt om te lopen in een tuin die met liefde wordt bijgehouden. Als we aan de slag gaan, zullen we kijken naar manieren waarop je jouw levenstuin kunt voeden en verzorgen, en wieden we alles wat jouw gezondheid en groei niet ondersteunt. Als je leert hoe je de energie achter jouw negatieve gedachten, emoties, attitudes en overtuiging kunt transmuteren en transformeren, vind je innerlijke vrede als beloning. Als je je onderdompelt in een staat van liefde en waardering ervaar je een energie die jou en jouw tuin welig laat tieren.

Sandra Ingerman

Toxische gedachten helen