De 20 van Van Duysen

Winery VV by Vinetiq, 2020 (© Koen Van Damme)

“Architectuur kan pas ontstaan als er rust is”

‘Vincent Van Duysen Architects’ bestaat dertig jaar en kan anno 2020 een indrukwekkend parcours voorleggen. Van Duysen ontwikkelde de voorbije drie decennia een stijl en een visie die wereldwijd bejubeld worden en een allesomvattend portfolio dat van architectuur tot design en van residentiële projecten tot sociale huisvesting gaat. Van Duysen wordt gezien als de brenger van ‘sensoriële rust’, als totaalkunstenaar en een legende in zijn eigen tijd. We gingen langs in zijn atelier en sprokkelden twintig quotes en cases die inzage geven in zijn methodologie en mojo, kortweg: zijn sleutel tot succes.

DCII Residence, 2012 (© Hélène Binet)

01

“Mijn hummus, dat is ‘mental sketching’. Hoe ik ook denk – als stylist of architecturaal – rond de mentale schets in mijn hoofd hangt altijd een ‘aura’. Het is een soort gevoel dat ontstaat wanneer de juiste keuzes, kleuren en objecten samenvallen. Bij elk project blijf ik twijfelen tot op het einde, tot wanneer mijn gevoel goed zit en het plaatje klopt.”

“Ik mediteer elke ochtend en ’s avonds ga ik sporten. Ik hunker naar de rust die meditatie brengt en sport is mijn uitlaatklep. Ik hecht veel belang aan anti-aging en vitaliteit en vind dat iedereen daar bewust zou moeten mee omgaan, want we worden constant verblind door een overload van artificiële prikkels die eigenlijk niet nodig en niet echt zijn.”

02

FOTOGRAFIE

“Als ik geen architect was geweest, dan zou ik fotograaf zijn. Fotografie is zeer belangrijk voor mij en ik ben er erg veel mee bezig. Architectuurfotografe Hélène Binet staat hoog op mijn lijstje en in de colofon van mijn monografieën kan je een vijftigtal andere fotografen terugvinden. Ik selecteer ze nauwgezet, want zij vereeuwigen mijn werk en maken het wereldwijd zichtbaar. Hun werk is een verlengstuk van wat ik maak.” 03

VO Residence, 2017 (© Hélène Binet)

DEMOCRAAT

“Ik heb de Bauhaus-gedachte – dat democratisch bouwen – altijd een beetje in mij gehad. Daarom vind ik Youth Hostel wel kloppen in mijn carrière. Het moet voor iedereen mogelijk zijn om op een kwalitatieve en duurzame manier te wonen in de stad.”

Youth Hostel, 2010 (© Koen Van Damme)

04

Bezoek Vincent Van Duysen aan Abdij Roosenberg (© Tim Van de Velde)

August, 2019 (© Robert Rieger)

05

“Dit maatproject heeft onze studio tot maturiteit gebracht. Hier hebben we beseft dat we verhalen willen brengen. Het project toont ook hoever wij gaan in het centraal plaatsen van de mens en dat we wars van alle trends en puur intuïtief de essentie brengen.”

“We moeten terug naar architectuur die veel ruimer gaat dan louter het bouwen van ruimte. Omgeving, architectuur, interieur en object moeten één gesamtkunstwerk vormen, één habitat waar mensen zich goed voelen. Om dat te bereiken, heb je gelaagdheid nodig en muren lenen zich daar perfect toe. Op wijndomein Valke Vleug lijken de muren op het eerste gezicht niet echt een doel te dienen, maar ze zorgen voor interactie tussen binnen en buiten, tussen de woonkamer en het plein van de vierkantshoeve.”

Winery VV by Vinetiq, 2020 (© Koen Van Damme)

06

VISUELE RUST

Graanmarkt, 2018 (© Koen Van Damme)

07

“Na zoveel reizen en overnachtingen in hotels, was ik heel blij om Graanmarkt 13 te mogen doen. Ilse en Tim vroegen aan mij om het op de wereldkaart te zetten. Ik ben vertrokken vanuit mijn eigen woning omdat veel klanten daar beroerd worden door het ruimtelijke evenwicht, de interactie tussen binnen en buiten en de rust. Vooral de rust. Architectuur kan voor mij pas ontstaan als er visuele rust is.”

PABLO, GASTON EN LOULOU

“Eerst was er Gaston en dan was er Loulou. Tot Pablo erbij kwam (genoemd naar Pablo Picasso). Dat is een mooi verhaal. Een Mexicaanse fan van mijn werk, die op architectuurreis was gekomen naar België, kwam langs het kantoor en liet een fles Tequila voor mij achter, mooi. Ik ben hem dan beginnen volgen op Facebook en Instagram. Stuurt hij mij toch een foto van de teckel van zijn tante en schrijft hij: deze teckel is zwanger, die gaat morgen bevallen. Dag nadien: vijf honden. Na drie weken beginnen die wat rond te spelen in hun mandje en ik zie er één, een stouterik, die wat aan het bijten is met zijn broers en zussen. Die sprong er voor mij uit en ik dacht toen: dat is Pablo, die moet ik hebben.”

(© Thomas Seaar-Budd)

08

Cascade voor Swarovski, 2003

09

“Ik heb een hekel aan fake en aan mediocrity. We streven naar het uitzonderlijke.”

“De klik met Molteni was er meteen. We delen de fijngevoeligheid voor ‘the art of living’ of ‘abitare’ in het Italiaans. Molteni werkt liever met architecten, omdat wij niet vanuit het detail of de techniek vertrekken maar vanuit de materialisatie. Ik bekijk meubelen op een conservatievere manier en toch resulteert dat altijd in moderne en tijdloze producten en objecten.”

10

IN DE HUID VAN DE KLANT

“Voor ik me engageer, wil ik chemie voelen. Ik besteed veel aandacht aan de vraag waarom mensen naar mij komen. Dan probeer ik zoveel mogelijk te begrijpen wie mijn opdrachtgever is. Ik kruip in het lichaam en de ziel van mijn klant, ook al ken ik die niet. Voel ik niets, dan pas ik voor de opdracht.”

11

DLC Residence, 2017 (© Hélène Binet)

RITME

“Mijn ervaring met interieur zorgt ervoor dat elk afzonderlijk element altijd ondergeschikt blijft aan het vertellen van de volledige context. In het geval van Concordia gaat het over één brok architectuur waarbij alle details ondersteunend zijn. Ze dienen louter om het geheel te verfijnen. Bij het binnenkomen voel je bijvoorbeeld dat het ritme van de houten balken in het dak ervoor zorgt dat bepaalde ritmes op de gevel ook voelbaar zijn. Dat is echt architectuur en kan je eigenlijk op al onze projecten toepassen.”

Concordia Offices, 2000 (© Alberto Piovano)

12

Sofa Paul voor Molteni&C, 2016

KRISTOF GELDMEYER

13

“Kristof werkt al heel lang aan mijn zijde. We zijn erg complementair. Hij duwt even hard en vult aan waar nodig. Hij is de ratio en de organisator, waar ik toch meer de emotie en de creatieveling ben. Hij schreef ook de inleiding voor de speciale editie van a+u (Architecture and Urbanism nr. 552 june 2016, featuring Vincent Van Duysen – nvdr). Dat was voor ons een stukje architecturale erkenning.”

“Ik hou van puurheid en basic elementen. Op dat vlak is Eugenia Huici Arguedas de Errázuriz een grote inspiratiebron. Zij is de muze van Jean-Michel Frank, een man waar ik enorm veel appreciatie voor heb. Frank werkte in de jaren dertig als decorateur en interieurarchitect in Parijs, New York en Buenos Aires. Hij ontwierp fenomenale, pure objecten en interieurs waarin al wat excessief was, werd weggelaten. Als je dat combineert met een doorgedreven afwerking en materialiteit gebeurt er iets zintuigelijks, iets sensueels. Dat is ook sterk in mijn werk aanwezig.”

14

VVD Collection voor B&B Italia, 2002

HOME AND AWAY

“Als ik binnen Europa reis, verblijf ik altijd in dezelfde hotels en kamers. Die plekken zijn mijn home away from home. Mensen kennen mij, ik ken de plek, heb er mijn bureau om te werken, ken de geur van de lakens, ... Ik weet perfect hoe de plek voelt en dat is voor mij heel belangrijk.”

Hotel August, 2019 (© Marc Seelen)

15

DEONTOLOGIE

“Ik vind dat élke architect projecten van sociale huisvesting in zijn portfolio zou moeten hebben. Het is een kwestie van architecturale deontologie en kan ondanks de budgettaire grenzen en beperkingen in bouwmethodiek evengoed leiden tot puurheid in ontwerp. En uiteraard moeten we ook daarin proberen te excelleren.”

Schelde 21, 2020

16

BS Residence, 2009 (© François Halard)

17

“Ik merkte bij mezelf al vroeg de nood aan stilte, aan een plek waar ik rust kon vinden. Ik probeer me ook altijd bewust te zijn van de wereld rondom mij en tracht die kennis te verwerken in mijn vormgeving. Mijn ontwerpen zijn mijn persoonlijke antwoord op de groeiende complexiteit van onze levens en in mijn zoektocht naar een sobere huiselijkheid heb ik een pure, emotionele en warme stijl ontwikkeld. Nu ik zelf ouder ben, kan ik nog meer diepte en gelaagdheid aan mijn ontwerpen geven. Zo wil ik mijn klanten inspireren om bewuster te leven en een extra dimensie te bereiken, die dan weer bijdraagt aan hun mentaal comfort en hun nood aan stilte.”

“Ik ga niet voor één merk alleen werken. Ik stel mij open voor iedereen, zo ben ik altijd geweest. Ik besta niet om dure producten te maken. Het is de media die er die exclusieve connotatie aan geeft.”

18

Serax, 2019

BELG FIERE

“Ik ben altijd trouw gebleven aan mezelf. In tegenstelling tot wat anderen soms beweren, wil ik geen ‘brand’ zijn. Ik ben vooral een persoon met een hart, hersenen en de twee voeten op de grond. Ik hou van wat ik doe, omdat ik er mensen mee kan raken. Dat ik dat kan doen in Antwerpen, maar evengoed voor Kanye West of Sutherland in de VS maakt mij een fiere Belg. Dat mogen wij Belgen veel meer zijn: fier op ons werk, want het wordt tot in het verre buitenland gesmaakt.”

19

‘Franck’ voor Sutherland

4/6/4/6/4/6

“Hier hebben we alles ontworpen op het ritme 4/6/4/6/4/6, van ramen tot kasten, van binnen tot buiten. Het resultaat is een en al architectuur op meubelmaat en je vindt het in al onze projecten zeer doorgedreven uitgevoerd.”

20

In juli 1985 studeerde Vincent Van Duysen (°1962, Lokeren) af als architect aan het Sint-Lucasinstituut in Gent. Na een korte stage bij Monique Stoop, vertrekt hij als jonge twintiger naar Milaan om tussen 1986 en 1987 samen te werken met Aldo Cibic – Sottsass Associati. Die ervaring omschrijft Van Duysen als zijn ‘ver-Italianisering’. Het zal hem uiteindelijk tot bij Molteni&C brengen, als creatief directeur. Daarover zegt hij bescheiden: “Het is fantastisch om als Belg je ding te kunnen doen in een Italiaans bedrijf dat wereldwijd aan de top van design staat. Dat is bijzonder.” Na zijn verblijf in Italië werkt Vincent nog twee jaar samen met Jean-Jacques Hervy in Brussel en doorloopt hij een creatief leerproces bij Jean De Meulder in Antwerpen tot hij in 1990 zijn eigen studio Vincent Van Duysen Architects opricht.

© Kasia Gatkowska Photography