ABSOLUUT 25

ARCHITECTUUR — DESIGN KUNST — LIFESTYLE

totaalproject - maatwerk - schilderwerk - spanplafonds - akoestiek - gordijnen

Ontwerper Stef Claes & Charlotte VercruysseFotografie Matt Linden Photography

NO TIME TO WASTE

In mijn favoriete museum, het in 2021 door Tadao Ando meesterlijk aangepakte Bourse de Commerce in Parijs, zag ik het werk Chronos Kairos, 14.58 van Ryan Gander hangen. Op het eerste gezicht is het een gewone muurklok, maar als je beter kijkt, zijn het er twee, schuin over mekaar gezet en zonder wijzers. Je kan er de tijd dus niet op aflezen. Dit werk staat zo symbool voor ons eeuwige gevecht met de tijd.

De ‘dubbele klok’ vertelt ons dat het immense belang dat we aan het meten van tijd hechten in schril contrast staat met wat het is om een mens te zijn. We zijn het verleerd om ‘in het moment’ te leven en kijken altijd eerder naar ‘wat erna komt’. Een goed begrip van het concept tijd is gebaseerd op het belang van het nu, het geschikte moment, zonder het dictaat van de klok. Garner maakt dat nog duidelijker door te vragen om ons een wereld voor te stellen waar je eet als je honger hebt, in plaats van wanneer het dinner time is.

Mijmerend over deze boodschap moet ik ineens denken aan mijn prachtige vriendin die plots het nieuws kreeg dat haar tijd hier beperkt is tot ongeveer een jaar. Ik probeer, maar slaag er niet in, me voor te stellen wat dat met de dimensie tijd doet in een mensenhoofd. Ze is duizend keer intelligenter dan ik en zal daar zelf het beste antwoord op vinden. Of misschien zat Charles Baudelaire in 1862 er al niet zo ver naast: “Mais qu’importe l’éternité de la damnation à qui a trouvé dans une seconde l’infini de la jouissance?”

Sr Gonnissen ABSOLUUT uitgever Parijs, 27 september 2022

Anton

Ryan Gander, Chronos Kairos, 14.58, 2021

Coverbeeld uit de reportage ‘Royale Belge’, fotograaf Tim Van de Velde, p. 8

ABSOLUUT ARCHITECTUUR

LIONEL JADOT

Weg van de wegwerpmaatschappij WOORD VOORAF No time to waste

ROYALE BELGE Herbestemming van icoon tot multifunctionele hotspot in de stad

ABSOLUUT DESIGN

LOW IMPACT DESIGN MET GROOTS EFFECT Vier creatives aan het woord

BINNEN EN BUITEN KIJKEN Eenvoudiger leven in een minimalistische, grijze cocon

HEBBEN EN HOUDEN Gerecycleerd design shoppen

PORTRET VAN FRANCIS KÉRÉ Architect, activist en winnaar van de Pritzker Prize 2022

ABSOLUUT OP WEG

MEER BEREIKEN MET MINDER In het hoofd van baanbrekers met impact

BINNEN EN BUITEN KIJKEN Reconversie van oude hoeve tot hedendaagse woning

COLUMN ANTON “En toen ging ik langs de straat liggen”

DOSSIER ECOTOERISME De lange weg naar reizen zonder voetafdruk

ABSOLUUT HOT

AXELLE VERTOMMEN

Duurzaam inrichten met de Gentse ontwerpster en vintagelover

FOOD HOTSPOTS

Groene nieuwkomers in Gent

BOEKEN Lezen en bouwen aan de toekomst

Elke editie gaan twee partijen in gesprek over Belgische architectuur. Deze keer trekt Anton Gonnissen, zaakvoerder van ABS Bouwteam en uitgever van dit magazine, met Lionel Jadot naar Royale Belge in Brussel. Het emblematische, bronskleurige gebouw in kruisvorm is even oud als de Brusselse interieurarchitect zelf. Het kleurde Jadots jeugd en stuwt vandaag zijn carrière verder naar internationale hoogtes, want na jaren van leegstand wordt het jarenzeventigbouwwerk momenteel herbestemd tot een open plek om te werken, te verblijven en te ontspannen. Jadot en zijn team zetten hun schouders onder ‘Souverain 25’, het majestueuze hotel dat in 2023 de deuren opent met een interieur vol collectible design. “Het is een mooie kans om Belgisch vakmanschap aan de wereld te tonen.”

BELGE ROYALE

Langs de Vorstlaan in Watermaal-Bosvoorde ligt Royale Belge, het functionalis tische bouwwerk uit 1970 van de hand van het Frans-Belgische architectenduo Pierre Dufau en René Stapels. Hun kloeke, kruisvormige ontwerp met gevel in cortenstaal en bronskleurig gefumeerde ramen leverde het gebouw zijn iconische status op. Inspiratie haalde het duo bij de John Deere World Headquarters van Eero Saarinen in de Amerikaanse staat Illinois. Lees tussen de stalen lijnen van het gebouw gerust een link naar de Amerikaanse droom, naar het kapitalistische denken en de komst van de megalomane bedrijfsarchitectuur, want een statement maken is wat Royale Belge, verzekeraar en opdrachtgever van het gebouw, zonder meer wilde doen.

HEDENDAAGS KASTEEL

In de jaren zeventig was Royale Belge een toonbeeld van moderne architectuur. Het gebruik van gebronzeerd glas was een primeur, net als het idee van een bedrijfsgebouw als campus. Royale Belge was een hedendaags kasteel: zichtbaar voor iedereen, maar niet voor iedereen toegankelijk. Daar komt binnenkort verandering in, want na jaren van leegstand werkt CORES Development in samenwerking met Urbicoon, Foresite en Ape momenteel aan de reconversie van het iconische, maar monofunctionele kantoorgebouw tot een levendige, groene plek met kantoren, hotel, fun market, restaurants en sportfaciliteiten. Voor de conceptontwikkeling van de ingrijpende reconversie staan het Britse bureau Caruso St John Architects en het Belgische Bovenbouw Architectuur in. Zij konden tijdens de architectuurwedstrijd de vinger leggen op de grootste pijnpunten en brachten in hun ontwerp een maximale opwaardering met een minimum aan ingrepen. Het bouwteam deed ook een beroep op bureau MA2 van Francis Metzger, dat gespecialiseerd

is in verbouwingen van uitzonderlijk cultureel patrimonium. Zo blijven de majestueuze marmeren zuilen en het bronzen plafondhoge kunstwerk van de Franse beeldhouwer Pierre Sabatier in de inkomhal overeind. Ook blijft de centrale as van het gebouw intact en worden de vleugels vernieuwd in lijn met de oorspronkelijke stijl.

Terwijl Anton en Lionel op een mooie herfstdag in oktober de gigantische werf betreden en de grootsheid van het bouwwerk aanschouwen, mijmert Anton: “Wat zou de übermonofunctionalist Le Corbusier denken mocht hij vernemen dat deze geprivatiseerde kantoormoloch zich laat herscheppen tot een publiek toegankelijk leisurecentrum?” Lionel kan niet meer opgetogen zijn over die evolutie: “Ik zie dit project vooral als een stukje België dat wordt teruggegeven aan het publiek. En als een mooie kans om Belgisch vakmanschap aan de buitenwereld te tonen.”

zie dit project vooral als een stukje België dat wordt teruggegeven aan het publiek. En als een mooie kans om Belgisch vakmanschap aan de buitenwereld te tonen”

“Ik

Vandaag wordt Royale Belge herbestemd tot een open plek om te werken, te verblijven en te ontspannen.

“Van de

verlichting voor

de hotelkamers

door

Pascale Risbourg en Roxane Lahidji tot de brute bar van het restaurant door Bram Vanderbeke. Je kan het gerust als een collectie zien. Elk stuk werd in België ontworpen, geproduceerd en door zijn maker gesigneerd”

Render van het interieur van Souverain 25, het hotel dat door Lionel Jadot en zijn team volledig wordt aangekleed met Belgisch collectible design.

LAMPE RÉCEPTION

ZWEVEN IN TIJD

Dat de herbestemming gebeurt met veel respect voor het bouwkundige erfgoed, overtuigde Lionel Jadot om mee te dingen naar een plekje in het team. De Belgische (interieur)architect, designer en artiest staat in België en ver daarbuiten bekend om zijn eclectische stijl waarin de recyclage van materialen en de viering van ambacht samenkomen op het kruispunt van heden en verleden. Jadot initieerde een paar jaar geleden ook Zaventem Ateliers, een creatieve hub die hij deelt met een mooie selectie van Belgische, beloftevolle designers. Dit jaar trok het gezelschap zelfs voor het eerst naar Salone del Mobile in Milaan. Anton: “Dat je een indrukwekkende locomotief bent, lijkt me”, merkt Anton op. “En dan nog één met een visie en een doel: het leefbaar en beleefbaar maken van ruimte. Da’s nobel.”

Dat uitgerekend Jadot zijn schouders zet onder het interieurontwerp van het toekomstige hotel Souverain 25 is geen toeval. De Brusselaar draagt het gebouw al sinds zijn jeugd een warm hart toe en haalde samen met zijn team de opdracht binnen dankzij een ontwerp dat lijkt te zweven in tijd en bovenal Belgisch design op een voetstuk plaatst. “In mijn werk upcycle ik vaak materialen, maar gezien de omvang van dit project kon ik hier niet voluit gaan. Anderzijds wilde ik ook geen kant-en-klaar design uit een catalogus voorstellen voor de inrichting van dit iconische bouwwerk. Vandaar de keuze om het interieur op te vatten als een cocreatie van alle talent dat in Zaventem Ateliers huist. Alle design werd exclusief voor Souverain 25 ontworpen: van de verlichting voor de hotelkamers door Pascale Risbourg en Roxane Lahidji

tot de brute bar van het restaurant door Bram Vanderbeke. Je kan het gerust als een collectie zien. Elk stuk werd in België ontworpen, geproduceerd en door zijn maker gesigneerd. En zonder tussenkomst van een galerie of mezelf om een commissie op te strijken, konden we elke designer fair vergoeden en het voor de klant betaalbaar houden.” Het doet Anton glimlachen en fronsen tegelijk, want de gedachte is mooi, maar hoe zeker ben je van het resultaat als je creativiteit een vrijgeleide geeft? Lionel: “Net als in de Japanse wabisabifilosofie vind ik dat er schoonheid zit in imperfectie, maar los daarvan verwacht ik geen grote afwijkingen. Ook als je in vertrouwen met elkaar samenwerkt, volgt het resultaat.”

LINK MET HET ZONIËNWOUD

In het ontwerp van Souverain 25 zien we hoe de archetypische lijnen van het gebouw worden doorgetrokken naar het interieur dat is opgebouwd uit echte materialen, zoals leder, beton, keramiek, aluminium en hout. “Ik heb me tijdens het creatieproces altijd voorgesteld dat het gebouw een mens was tegen wie ik kon praten. En ik ben er vrij zeker van dat die persoon achter ons werk zou staan.” En ook al is er voor recyclage of upcycling niet veel ruimte in dit project, toch kon Jadot ook hier zijn stempel drukken. “We hebben bijvoorbeeld oude vensters die moesten worden vervangen, herbestemd en een nieuwe plek en functie gegeven in een verlichtingselement.”

Vanop de straat is Royale Belge goed zichtbaar, maar aan de zijkant en langs achteren ligt het imposante bouwwerk volledig ingebed tussen vijvers en een privépark met een totale omvang van zo’n 11 hectare. Dankzij landschapsarchitecten Jean Delogne en Claude Rebold en in samenwerking met landschapsbureau Atelier EOLE werd het groenbeheer op de site herbekeken, want we gaan vandaag uiteraard anders om met de natuur dan in de jaren zeventig. In overleg met verschillende natuurvzw’s uit de buurt kwam het bouw- en landschapsteam zo tot een concept en een ontwerp die de lokale fauna en flora tot hun recht doen komen en de biodiversiteit in het park bevorderen. Dat betekent: minder passage, meer natuurweelde. Dat het de ligging van Royale Belge aan de grens van het Zoniënwoud ten goede zal komen, hoeft geen betoog.

Vandaag is Watermaal-Bosvoorde in het zuidoosten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een toonbeeld van residentiële charme, met wat verderop ook het markante, modernistische meesterwerk van de naoorlogse architect Constantin Brodzki en het Glaverbelgebouw door architecten Renaat Braem, Pierre Guillissen, André Jacqmain en Victor Mulpas dat opvalt met zijn ronde vorm en grote, groene binnenplaats. De komst van dit trio gebouwen maakte van Watermaal-Bosvoorde mee een bosrijke gemeente met architecturale sterallures. Voor wie er niet genoeg van krijgt!

LOW IMPACT DESIGN MET GROOTS EFFECT

De ‘neem-maak-en-werp-weg’ maatschappij lijkt ten dode opgeschreven. Hergebruik voert vandaag de boventoon. Meer zelfs: in de handen van deze creatieve makers worden schijnbare wegwerpmaterialen waardevol. Alle vier hebben ze een eigen modus operandi, maar ook raakpunten in hun omgang met restmaterialen. Met meer dan een mooi verhaaltje streven ze naar échte duurzaamheid. Recycleren, herstellen en hergebruiken is het nieuwe paradigma. Hun materialen en objecten dragen sporen van de oorsprong en zijn klaar voor een nieuwe toekomst.

Margot Van den Berghe VERKNOOPT RESTSTOFFEN

Margot Van den Berghe knoopt, breit en weeft met textielresten. Waar anderen afval zien, ziet zij waardevol materiaal. “Niets verdwijnt of gaat verloren. In alles zie ik een tweede of derde leven. Dat is een manier van denken en zo sta ik ook in het leven. Als kind hield ik er al van om eigen kleding te maken en stoffen in mijn handen te hebben”, duidt Margot, die zich in het rafelgebied tussen kunst en design bevindt. Ze zoekt naar contrasten, in volume en materie. Ze verweeft wol met linnen en het flexibele met het stugge. Dat manipuleert en vervormt ze, waardoor het karakter niet altijd eenduidig is.

“Ik word gedreven door het tastbare en door het kunnen modeleren van wat ik maak. Ik werk uiteraard met machines, maar zal altijd een human touch toevoegen. Dat is letterlijk en figuurlijk mijn handschrift. Industrieel weven is vandaag nagenoeg printen met textiel. Dan zie ik mijn werk eerder als schilderkunst, maar dan met draad in plaats van verf. Het materiaal leidt mij en wijst vaak zelf uit wat ik ermee zal aanvangen. Soms start ik gewoon met een nieuwe draad en schets ik pas als ik vastzit. De lijnvorming in mijn tekeningen lijkt steeds meer op mijn textielwerk, alsof ik het materiaal onderzoek zonder het te gebruiken.”

Margots atelier, dat deel uitmaakt van de MAD incubator in Brussel, is een verzameling van machines en stoffen: “Mijn materiaal is allemaal tweedehands. Hetzelfde geldt voor mijn machines. Een weefgetouw dat op een Steinerschool stond te verkommeren, staat nu in mijn atelier. De vader van mijn vriend vond ergens op een stoep zelfs een ‘gratis mee te nemen’ breimachine”, bekent Margot die alles graag rondom haar heeft. “Ik switch graag van het ene naar het andere en werk continu aan verschillende dingen tegelijk. Sommige stukken liggen jaren te rijpen voor ik ermee naar buiten kom. Ik weet zelden wanneer iets afgerond zal zijn. De tijd mag een impact hebben”, besluit Margot.

Haring & _voud

ONTWERPEN FUTUREPROOF

Na een eerste samenwerking verweefden Frank Stabel en Jan Jacobs hun professionele carrières. Als Haring & _voud tekenen ze voor meubelontwerp en -uitvoering. Daarnaast leidde hun creatieve uitlaatklep tot Achttien, verwijzend naar het jaar waarin het idee ontkiemde. Het zijn expressieve meubels met een positieve impact op het milieu. “Vanop afstand lijken het authentieke objecten in natuursteen, maar niets is minder waar. De collectie is gemaakt van afgedankte zwarte plantenpotten, die vermalen en vermengd worden met witte fragmenten. Vervolgens worden de partikels onder hitte tot een plaat geperst. Met als resultaat de unieke gespikkelde samenstelling en een terrazzoachtig uiterlijk.”

De correlatie tussen het oude en het nieuwe is duidelijk aanwezig. “Eerder dan een grote productie willen we expressief duiden waar wij als ontwerpers voor staan. De drie objecten – een kist, een kruk en een plank – zijn archetypes van meubels. Het geheel is rationeel architecturaal en ritmisch behoorlijk streng. Op hun beurt zijn de objecten volledig te recycleren. Het maakt ze eindeloos herbruikbaar. Daarom lijmden we ook niets en pasten we geen complexe verbindingen toe. Het materiaal is heel bijzonder, niet enkel door de oorsprong, maar ook qua kleurschakeringen.”

Zero waste is het basisprincipe. Zowel in de productie als in het gebruik van de panelen. Dat leidde tot een strikte ontwerpmethodiek waarbij de afmetingen van het materiaal de proporties van de meubels bepalen. “Onze ontwerpen worden volledig genest in één plaat. De panelen meten één bij twee meter en hebben een dikte van twee centimeter. Door het optimale gebruik is er dus geen verlies. Bij het ontwerpen zijn we niet gestart vanuit een schets, maar vanuit de plaat en hoe er exact een rek in past. Hetzelfde voor de kruk. Uit één plaat maken we zes krukken. Eén wandrek kan exact uit één plaat. En voor één kast hebben we vier platen nodig”, besluiten Frank en Jan.

Anthony Leenders

PRIKKELT SUBTIEL

Als ontwerper en beeldend kunstenaar analyseert Anthony Leenders hoe onze leefomgeving ons gedrag kan veranderen. Hij gaat onderzoekend te werk en stelt fundamentele vragen. Zijn praktijk is het resultaat van experimenteren en reflecteren. “Mijn werkwijze leunt aan bij de kunsten, zowel qua materialiteit als methodiek. Ik zie mijn objecten als instrumenten en tools om inzichten te creëren of gedrag te veranderen. Want ontwricht door ons mensgerichte systeem, leven we steeds verder van de natuur, met krachten die ons in een gedragspatroon houden”, duidt Anthony.

Zijn objecten hebben naast een functionele ook een symbolische waarde. “Zo doet de Patch-stoel ons nadenken over de omgang met dagelijkse gebruiksvoorwerpen.” Anthony bevestigde er een EHBO-kitje aan om hem te koesteren en op te lappen. Anthony’s subtiele taal dringt zich niet op, maar wie goed kijkt, ziet de betekenis in zijn werk. “Ik wil een brug slaan tussen het materiële en wat ons verbindt met andere levensfilosofieën.

Hoe we onze realiteit vormgeven heeft immers een grote invloed op de relatie met onze omgeving. Kunst kan gedrag aan de kaak stellen en verandering triggeren. Mijn objecten die inspelen op waterzuivering of energievoorziening ontstaan dan ook vanuit een noodzaak. Ik onderzoek een alternatieve leefwereld die ons welzijn stimuleert en ons dichter bij de natuur brengt.”

Anthony werkt vooral met recuperatiematerialen en vertrekt vanuit de materie die hij laat spreken. Daaruit volgt de vorm of omgekeerd. Door het gebruik van vergankelijke materie kruipt de tijd in zijn objecten. “Tijd is een abstract begrip en dwingt ons om na te denken over de toekomst. Exemplarisch geef ik de natuurlijke organismes in mijn werk dan ook graag de ruimte om te groeien, zoals de bemoste schelpjes in een recente watersculptuur. Maar tijd maak ik ook tastbaar door het hergebruik van materie of door het verleden van een object te tonen.”

Nicolas Erauw

VEREEUWIGT

HET VERGANKELIJKE

Nicolas Erauw combineert eeuwenoude technieken om de grenzen tussen kunst en ambacht te verkennen. Met een zelfgebouwde machine, oude kaarsdompeltechnieken en de verloren wastechniek maakt hij unieke objecten van afgeserveerde was. “Ik ben gefascineerd door het vereeuwigen van dingen die we weggooien. We beseffen amper nog welk proces achter de objecten zit die we dagelijks gebruiken. Die nieuwsgierigheid om te onderzoeken, uit te pluizen en zelf toe te passen, heb ik altijd gehad. Zoals het idee om wegsmeltende was te vereeuwigen, tegen de vergankelijkheid in”, duidt Nicolas, die houdt van materialen en processen die een industrieel karakter toevoegen.

Via zijn studie houtbewerking maakte Nicolas kennis met het ontwerpvak. Zijn frisse manier van werken leidt tot krachtige objecten, zoals zijn stoel. “Concreet maak ik een verticale snaaropstelling. Die constructie dompel ik in een bad van hete was. Van zodra de was rond de snaren het juiste volume heeft, haal ik het geheel eruit en buig ik de was vooraleer deze afkoelt. In een bronsgieterij wordt dit frame in een vuurvast gipsafgietsel gebracht dat de oven ingaat. De was smelt en aluminium of brons wordt nadien in de leegte gegoten. Tot slot polijst ik alle gegoten onderdelen en monteer ze tot een object, een stoel in dit geval. Door de vele variabelen is het resultaat nooit identiek.” Fascinerend, geen woord dat hier beter past.

“Het is een proces in fases, waarbij ik wel een idee heb over de vorm en de afmetingen, maar niet in detail. Dat wordt medebepaald door de machine en het toeval. De was stolt vrij snel en tijdens het manipuleren heb ik nooit alles onder controle. Scheurtjes en onregelmatigheden boeien me daarbij. Als het vervolgens gegoten wordt, blijft het karakter zichtbaar, wat extra diepte geeft. Het zijn die toevalligheden en de eigenschappen van het materiaal waarmee ik werk die het resultaat bepalen. De uitkomst blijft altijd verrassen”, lacht Nicolas.

bulthaup van damme team

Hogeheerweg 3 9051 Sint-Denijs-Westrem 09 222 23 40

Martelaarslaan 200 9000 Gent 09 248 05 55

info@bulthaupgent.be

Familiebedrijf en bulthaup partner sinds 1967 in Sint-Denijs-Westrem en sinds 2001 in Gent www.gent.bulthaup.be

tuinarchitect Frederiek Snaet

Molenstraat 52 c 9860 Balegem (Oosterzele) 09 362 80 62 info@tuinensnaet.be www.tuinensnaet.be

Tim Van de Velde Photography

GRIJZE COCON

De insteek van dit nieuwbouwproject? Een eenvoudiger huis, een eenvoudiger leven. Om dat te bereiken haalde architecte Charlotte Willaert van Ai&M in samenwerking met ABS Bouwteam haar troeven boven: sobere lijnen, natuurlijke materialen, een optimale lichtinval en uitste kende architecturale en ruimtelijke verhoudingen. Dat alles overgoot het bouwteam met een zachtgrijs sausje waardoor het ontwerp nog meer rust en eenvoud uitstraalt.

De bouwheren een koppel vijftigers met twee volwassen kinderen die nog graag naar hun ouderlijk nest terugkeren en twee honden waren zo vastberaden om aan een nieuw hoofdstuk te beginnen dat ze hun villa in Long Island-stijl verkochten nog voor ze zicht hadden op bouwgrond. Gelukkig verkocht een buurtbewoner kort erna een deel van zijn perceel waardoor ze in dezelfde omgeving konden blijven.

GRIJS ALS BASIS

Op de website van ABS Bouwteam doorbladerden ze het portfolio van architecte Charlotte Willaert van Ai&M. Dat sprak hen zo aan dat het nooit tot een vergelijking met anderen is gekomen. “De stijl van Charlotte sluit helemaal aan bij onze droomwens: een eenvoudige structuur, soberheid, een open plan, natuurlijke materialen…”, zegt bewoonster Carine. En wat meer is: net als de architecte heeft ze een grote voorliefde voor grijs. Zelfs Buddy en Balou, respectievelijk de Weimaraner en bulldog des huizes, hebben een grijze vacht. “Deze kleur is warm en gezellig enerzijds en minimalistisch anderzijds. Licht zonder steriel te zijn. Door grijs als basis te nemen en werkelijk in elk aspect van de woning toe te passen, hebben we veel rust en eenvoud gecreëerd”, aldus de architecte.

SPEL MET HET LICHT

Afhankelijk van de toegevoegde pigmenten en het licht dat erop valt, kan grijs bovendien verschillende tinten aannemen: roze, blauw, beige… Zelfs doorheen de dag zie je veel verschillen en dat was dé reden om grijs overvloedig te gebruiken. Het huis is dan ook zo ontworpen dat je de evolutie van het licht aan den lijve ondervindt, mee met de binnenvallende zon. Niet evident als je weet dat het perceel naar het noorden georiënteerd is. Dat laatste euvel wist Charlotte Willaert perfect te overwinnen door de woning niet in het midden van het perceel in te planten, maar zoveel mogelijk naar het noordoosten op te schuiven. Hierdoor krijgt het avondlicht vrij spel en ontstond aan de westkant een zee van ruimte voor tuin, een (grijs) zwembad en een overdekt terras waar de zon ’s zomers niet aan kan, maar ’s winters net voor aangenaam terrasweer zorgt.

JE

HUIS IS ZO ONTWORPEN DAT

DE EVOLUTIE VAN HET LICHT BELEEFT, MEE MET DE BINNENVALLENDE ZON”

“HET

OPEN PATIO

De stevige helling van het perceel gaf de extra mogelijkheid om op het niveau van de tuin te kunnen leven en aan de straatzijde een open patio met groot raam te voorzien. Dat laat dankzij de hoogte geen inkijk toe, maar trekt de ochtendzon wel tot diep in de woning naar binnen. In de badkamer valt zenitaal licht door een raam in het dak. Om verhitting binnen tegen te gaan, hebben de ramen allemaal zonwerend glas dat grijs getint is en daardoor mooi aansluit op de buitengevels in betoncrepi en de betondallen die zowel voor het terras als de U-vormige trap naar de voordeur zijn gebruikt. en de betondallen die zowel voor het terras als de U-vormige trap naar de voordeur zijn gebruikt.

“GRIJS SLUIT MOOI AAN BIJ HOUT EN JE KAN ER ALLE MOGELIJKE ACCENTKLEUREN AAN TOEVOEGEN”

ACCENTKLEUREN DIE NIET VERVELEN

Ook binnen zien we tal van natuurlijke grijze materialen: aspecto concreto voor de vloeren, de trap, het badkamermeubel, de douche en een deel van de muren, gezandstraalde travertin voor het tv-meubel, fior di bosco als keukenwerkblad en grigio amsterdam voor het lavabomeubel (een pareltje uit de Piet Boon by COCOON-collectie) bij het toilet. De muren die niet met aspecto concreto werden behandeld, zijn geschilderd in mat offwhite met – jawel – een grijze ondertoon. “Grijs sluit mooi aan bij hout en je kan er alle mogelijke accentkleuren aan toevoegen”, zegt Charlotte. Dat doen de bewoners met bonte kunstwerken en hier en daar een lamp of accessoire in een opvallende kleur zoals mosterdgeel of oranje. Het maakt van deze bijzondere woning een heerlijk grijze cocon die nooit verveelt.

Wij brengen de warmte van hout op een innovatieve manier in uw project.

Woodstoxx staat voor eigen productie én plaatsing van parket, houten terras, gevel en wandbekleding. We controleren van stam tot afgewerkt product.

info@woodstoxx.be www.woodstoxx.be Kom gerust langs in één van onze belevingscentra te Menen, Gent of Antwerpen.

HEBBEN EN

VAN AFVAL TOT WAARDEVOL DESIGN

Is het afval of design? Het is maar hoe je het bekijkt. Dat er iets moois ontstaat op de grens tussen weggooien en houden, bewijzen steeds meer designers die duurzaamheid op de hoogste plank plaatsen. Nog even, denken we dan, en ook dit wordt het nieuwe normaal.

TIPTON RE / VITRA

In 2020 herdachten designers Edward Barber en Jay Osgerby hun befaamde TipTon-ontwerp voor Vitra uit 2011. Ze doopten het TipTon RE, verwijzend naar het gerecycleerde karakter van de kantelstoel. Het model is vervaardigd uit één enkele gietvorm en bevat geen mechanische onderdelen, waardoor het duurzaam en 100% recycleerbaar is. Tip Ton RE is bovendien enkel verkrijgbaar in grijs, de natuurlijke kleur na verwerking van gerecycleerd polypropyleen.

vanaf 315 euro - dedirekteurswoning.be

PIERRE CASTIGNOLA / TIMES FOUR ARMCHAIR

Pierre Castignola woont en werkt in Nederland en wil met zijn werk consumptie herdefiniëren. Om dat te bereiken, transformeert hij de tuinstoel – die wij zien als het goedkoopste en meest geproduceerde soort meubel –tot een neobarokke fauteuil. Times Four Armchair paste eerder dit jaar in de installatie ‘Monobloc Dinner Party’ voor Atelier Ecru galerie in Gent, waarmee Castignola de hiërarchie en waarde van materialen in vraag stelt.

2400 euro - weareatelierecru.com

Z.ERO W.ASTE VASE

/ ANOUCK KUYCKX & THOMAS MEERS

Verantwoord gebruik van materiaal: dat is waar het de Belgische ontwerpstudio Kuyckxmeers om gaat. Oprichters Anouck Kuyckx en Thomas Meers komen daartoe door objecten terug te brengen naar hun essentie en zero waste te ontwerpen. Zo is er what’s in a name de Z.ERO W.ASTE vaas waarmee het duo in 2021 de BKRK Award won. Deze lichte, solide en makkelijk te bewerken vaas ontstond na onderzoek naar de mogelijkheden van moeilijk recycleerbaar glas en experimenten met foam glass, een mengsel van gerecycleerd glas en een kleine hoeveelheid kalk.

vanaf 260 euro - kuyckxmeers.com

HEY JUTE / ALEXANDER MARINUS

Jute is wereldwijd een populaire textielvezel, maar echt uitblinken op het vlak van schoonheid doet hij niet. Daar wil de Brusselse ontwerper Alexander Marinus verandering in brengen. ‘Hey Jute’ is een collectie stoffen die wordt gemaakt door het droog naaldvilten van de onbewerkte jutevezel. Het eindresultaat is een sterk en licht vilt dat de vezellengte van 2,5 meter intact laat en veel mogelijkheden biedt aan zowel ontwerpers als industriële spelers. Kortom: het is een collectie die de vergeten kwaliteiten van jute op de voorgrond plaatst.

info op aanvraag - alexandermarinus.com

BIT STOOL / NORMANN COPENHAGEN

Bit Stool van Normann Copenhagen is een veelzijdige kruk die je als bijzettafel, sokkel of extra zitplaats kan gebruiken. Voor het ontwerp liet designer Simon Legald zich inspireren door duidelijke vormen, zoals monolieten en kolommen. Extra mooi is de gespikkelde buitenschil, die uit kleine stukjes gerecycleerd huishoudelijk en industrieel plastic bestaat. Dat maakt deze kruk niet alleen speels, gedurfd en multifunctioneel, maar ook vriendelijk voor het milieu.

220/240 euro - torp.be

Vloer- en wandtegels voor professionals en particulieren

Diébédo Francis Kéré (°1965) werd geboren in Gando in Burkina Faso. Als eerste in zijn familie ging hij naar school en via een beursprogramma voor houtbewerking kwam hij uiteindelijk in Duitsland terecht. Pas op zijn dertigste, in 1995, startte hij in Berlijn aan een architectuuropleiding, om er tien jaar later zijn bureau Kéré Architecture op te richten.

De kiemen voor het opmerkelijke architectenbureau van Francis Kéré werden eerder gelegd. In 1998 had hij met medestudenten al de Kéré Foundation (toen nog Schulbausteine für Gando) opgericht, waarmee hij geld inzamelde voor de bouw van een basisschool in zijn geboortedorp. De school kwam er in 2001 en werd in de jaren daarna verder uitgebreid met onder meer huisvesting voor leerkrachten, een secundaire school en, heel recent nog, een bibliotheek. Ook elders in Burkina Faso en Afrika heeft Francis Kéré ondertussen diverse onderwijs- en zorginstellingen gebouwd, aangevuld met enkele kleinschaligere paviljoenen en projecten in het Westen.

BACK TO THE ROOTS

Het werk van Kéré Architecture is onlosmakelijk verbonden met de geschiedenis en ervaringen van Francis Kéré als persoon. Veel van zijn werken buiten Afrika, zoals het Serpentine Pavilion in Londen (2017) en Xylem, een ontmoetingspaviljoen voor het Tippet Rise Art Center in Montana, Verenigde Staten (2019), knipogen bijvoorbeeld naar de West-Afrikaanse traditie van het samenkomen onder een boom om verhalen uit te wisselen en feest te vieren.

Belangrijker nog zijn zijn ervaringen als jonge leerling en student in een kleine Afrikaanse gemeenschap. Moest Kéré als kind zelf naar een donker, ongeventileerd klaslokaal in een ander dorp, dan veruitwendigen de talrijke school- en opleidingsinstituten in zijn portfolio de overtuiging dat elk kind niet alleen recht heeft op onderwijs, maar ook op een comfortabele leeromgeving. “In Burkina Faso is goede architectuur een klaslokaal waar je kan zitten en waar je op een goede manier gebruikmaakt van het beschikbare licht, zodat tafels en schoolborden voldoende verlicht worden,

maar wel zonder dat de ruimte oververhit raakt”, aldus de architect.

Om aan deze behoeftes te voldoen, put Kéré zowel uit zijn Europese architectuuropleiding als uit de tradities en gebruiken van zijn geboorteland. Zo werden de muren van Gando Primary School (2001) opgetrokken uit bijzondere bakstenen, vervaardigd uit inheemse klei en cement. De thermische massa van deze bakstenen verzekert dat koelere lucht binnenblijft, terwijl de warmte via een bakstenen plafond en een breed, overhangend, verhoogd dak kan ontsnappen. Het betonnen dak van de Gando Primary School Library (2019) werd dan weer rond een rooster van traditionele kleipotten gegoten, die eens verwijderd openingen nalieten waarlangs het interieur verlicht wordt, maar waarlangs ook warmte kan ontsnappen. En in de muren van de Benga Riverside School in Mozambique (2018) keert een patroon van kleine leegtes terug, met een uitgekiend spel van licht en transparantie als resultaat.

Gando Primary School (Burkina Faso)

LOKALE VERANKERING

Tegenwoordig heeft Kéré een uitgebreid en expressief vocabularium opgebouwd om aan de uitdagingen van extreme hitte in het Afrikaanse continent tegemoet te komen. Technische en architecturale concepten zoals thermische massa, dubbele daken, indirecte verlichting, dwarsventilatie en schaduwkamers zijn zijn kernstrategieën geworden. En toch formuleert Kéré niet zomaar één generieke oplossing voor een probleem. Telkens opnieuw zoekt hij aanknoping met de specifieke lokale mogelijkheden en omstandigheden.

De Startup Lions Campus in Kenia (2021) is een mooi voorbeeld. Deze technologiecampus werd opgetrokken uit lokaal ontgonnen breuksteen en het ontwerp is geïnspireerd op de veelvoorkomende termietenheuvels in de regio. Hoge ventilatietorens creëren een stapeleffect om de belangrijkste werkruimten op natuurlijke wijze te koelen door warme lucht naar boven af te voeren, terwijl verse lucht via speciaal ontworpen laaggelegen openingen wordt aangevoerd. Dit systeem zorgt ervoor dat de campus bestand is tegen hoge temperaturen, reduceert de nood aan actieve koeling én voorkomt dat stof de IT-apparatuur beschadigt. En dat allemaal zonder zware technische ingrepen.

HET BLAUWE GOUD

Francis Kéré houdt er een lowtechdefinitie van duurzaamheid op na, gebaseerd op het herwaarderen en aanpassen van de inheemse technieken van de gemeenschap. Ook het doordacht omspringen met de beschikbare grondstoffen en materialen is in die visie elementair, ook omdat veel van zijn werken in een context van schaarste en armoede tot stand komen.

Omdat water op het Afrikaanse continent schaars is en het in heel wat regio’s maar een paar maanden per jaar regent, wordt sterk ingezet op het opvangen en beheren van hemelwater. Het Burkina Institute of Technology (2020) is daarom uitgerust met een schuin dak van metalen golfplaten dat

het gebouw tijdens het korte regenseizoen beschermt, maar ook de ondergrondse opvang van regenwater mogelijk maakt. Het Surgical Clinic and Health Center (2014) in Léo, ook in Burkina Faso, gaat nog een stapje verder. Daar wordt naast regenwater ook grijs afvalwater opgevangen en gefilterd voor hergebruik.

@ Andrea Maretto

“Francis Kéré houdt er een lowtechdefinitie van duurzaamheid op na, gebaseerd op het herwaarderen en aanpassen van de inheemse technieken van de gemeenschap”

Surgical Clinic & Health Center in Léo (Burkina Faso)

“Kéré Architecture maakt optimaal gebruik van beschikbare materialen. Niet alleen door lokale grondstoffen zoals klei of natuursteen als bouwmateriaal te gebruiken, maar ook door creatief om te springen met zaken die traditioneel als afval beschouwd worden”

Startup Lions Campus (Kenia)

DOORDACHT MATERIAALGEBRUIK

Tegelijk wordt optimaal gebruikgemaakt van beschikbare materialen. Niet alleen door lokale grondstoffen zoals klei of natuursteen als bouwmateriaal te gebruiken, maar ook door creatief om te springen met zaken die traditioneel als afval beschouwd worden. Zo werd het golfplaten dak van het Burkina Institute of Technology bekleed met de aanwezige, overhangende eucalyptus een plant die de reputatie heeft om inefficiënt te zijn omwille van onder meer de beperkte schaduwwerking. In het Lycée Schorge (2016), een secundaire school in Koudougou in Burkina Faso, werd het schoolmeubilair vervaardigd uit lokaal hardhout en resterende bouwmaterialen zoals staalschroot van het dak.

Die aanpak is overigens niet enkel eigen aan projecten in Afrika. Ook in het Amerikaanse Montana, waar Kéré met Xylem een bijzonder paviljoen ontwierp voor het Tippet Rise Art Center, handelde de architect met respect voor natuur, milieu en lokale eigenheid. Het paviljoen nodigt de bezoeker uit om op symbolische wijze het hart van de bomen te betreden en werd daarom volledig uit houten stammen opgetrokken. Het gebruikte dennenhout werd echter niet specifiek voor bouwdoeleinden geveld, maar is afkomstig van een natuurlijk snoeiproces dat bossen tegen parasitaire insecten beschermt.

BEVOLKING ACTIVEREN

Toch hebben niet alleen de lokaal beschikbare grondstoffen en materialen een bijzondere waarde voor Kéré. Ook de lokale bevolking speelt een centrale rol in zijn bouwwerken. Elk project ontstaat immers in nauwe samenwerking met de gemeenschap, zowel in programma en conceptie als in uitvoering. Net als de Gando Primary School in 2001, worden projecten ook vandaag nog grotendeels door de plaatselijke bevolking opgebouwd en vervaardigd.

Zo gaat de impact van de projecten voorbij aan het programma alleen — het verstrekken van onderwijs aan kinderen of de medische behandeling van zieken — maar krijgen ook volwassenen nieuwe kansen. De technische, creatieve en andere beroepsvaardigheden die locals tijdens de bouw van een project verwerven, kunnen ze na afloop ook perfect in andere projecten inzetten. De architecturale werken van Kéré hebben dan ook exponentiële resultaten opgeleverd, waarbij niet enkel de jongste generatie, maar uiteindelijk de volledige gemeenschap geactiveerd wordt.

@Iwan Baan @Iwan Baan

Serpentine Pavilion (Londen)

Xylem (Montana, VS)

Woningen met persoonlijkheid

Luxueus hoekappartement met zicht op het Zuidpark te Gent

MEER BEREIKEN MET MINDER

BAANBREKERS MET IMPACT

We plegen een aanslag op onze tijd, materialen, ruimte en energie. We wéten nochtans wat er moet gebeuren om ons leven mens- en milieuvriendelijker te maken. Verspilling lijkt ingebakken in onze manier van leven. En ons gedrag aanpassen is misschien wel onze achilleshiel in de omschakeling naar een duurzamere samenleving. Zowel maatschappelijk als individueel botsen we op een zekere starheid. Vier gamechangers verheffen hun stem, voor een shift naar hernieuwbare energie, met een visie op het mobiliteitsinfarct, in de richting van een materialenswitch en voor het behoud van openbare ruimte. Ze wachten niet zo nodig op een draagvlak, maar durven te zeggen waar het op staat, concreet en herkenbaar. Wie wél spontaan de uitdaging aangaan, zijn bevlogen jonge ontwerpers. Inventief verdringen ze de designprincipes van gisteren naar de achtergrond. Afgedankte of onbruikbare materialen toveren ze om tot iets dat vaak nog meer waarde heeft én er beter uitziet. Wij geven een sprankelende staalkaart van initiatieven met een lichte voetafdruk en tonen het potentieel van nieuwe ontwerpbenaderingen.

De dubbele shift volgens CATHERINE DE WOLF

“Er is vandaag veel aandacht voor de operationele uitstoot van onze gebouwen. De stijgende energiefacturen zitten daar uiteraard voor een groot stuk tussen. Maar het bewustzijn moet breder. De uitstoot die de productie van bouwmaterialen veroorzaakt, krijgt bijvoorbeeld veel minder aandacht. Met een pijnlijke paradox tot gevolg: we isoleren om minder CO2 uit te stoten, maar de productie van bepaalde isolatiematerialen leidt net tot extra emissie. Als ingenieur-architect zie ik een strijd op twee fronten: ecologisch produceren en volwaardig hergebruik. Ik geloof in een dubbele shift en een focus op beide ambities.”

“Eerst moeten we de voorkeur geven aan bouwmaterialen met een beperkte ecologische impact. Dat zou al een stevige stap voorwaarts zijn. In het ideale geval maken we onze keuzes op basis van een materialendatabank die een onafhankelijke beoordeling geeft van de milieu-impact van de fabricatie van een bepaald materiaal. Meten is weten. Dat geldt ook voor de levenscyclus van een materiaal. Een must voor een groot draagvlak is eensgezindheid over de berekenwijze. En daar knelt het schoentje. Voor de Europese Commissie zocht ik mee naar een consensus. Het is echter een complex vraagstuk, want er gaat zowel energie naar de ontginning als naar de productie van bouwmaterialen, én naar alle stappen ertussen. En dan hebben we het nog niet over het verlies van grondstoffen an sich. Denk aan beton waarvoor zand nodig is. Dat komt vaak uit rivierbanken met een rijke biodiversiteit. Weinig producenten zijn daar open over.”

“Ten tweede vraagt een efficiënt hergebruik van materialen om een evenwichtige markt van vraag en aanbod. Als je een gebouw ontmantelt, heb je namelijk niet altijd meteen een nieuwe bestemming voor die materialen. Meestal moet je ze eerst ergens stockeren. We hebben dus nood aan een solide systeem en aan een werkbaar businessmodel. Aan die automatisering wil ik als academicus bijdragen,

met gemakkelijk te gebruiken applicaties, die de toepassing ervan aanmoedigen. Want enkel zo kunnen we de niche overstijgen. De rol van overheden hierin is belangrijk. Idealiter ontwikkelen zij in samenwerking met wetenschappers en de industrie een breed gedragen platform. Met mijn labo onderzoek ik hoe we de huidige digitale technologieën kunnen inzetten om beter te bouwen. Met ‘machine learning’ kunnen we bijvoorbeeld voorspellen wanneer een gebouw ontmanteld zal worden en welke materialen er zich in bevinden. Hierdoor wordt het vanzelfsprekender om deze te hergebruiken dan ze te vernietigen.”

“Met onze bouwmaterialen zouden we geleidelijk aan moeten kunnen evolueren naar een traceerbaarheid zoals we die kennen uit de voedingsindustrie. Toen ik als studente over circulair bouwen sprak, dachten velen nog aan cirkelvormig bouwen. Er zijn grote sprongen gemaakt, maar een volwaardig vak is het nog niet in alle bouwopleidingen. Zonder te weten hoe je een betonnen balk berekent, word je uiteraard geen ingenieur. Maar circulariteit zou een even logisch onderdeel van de vorming moeten zijn. Met een shift in het hoofd van jonge mensen kan circulair bouwen de rode draad doorheen een opleiding worden en uitgroeien tot een volwaardig onderdeel van het beroep van een architect of ingenieur. Zij hebben vandaag de keuze: bouw ik huizen voor een klassiek bedrijf of denk ik na over hoe we het anders kunnen aanpakken? De studenten die bij mij terechtkomen, willen dat laatste. En hoe mooi zou het niet zijn dat een ingenieur-architect niet enkel garanties geeft over de structuur van een gebouw, maar ook over het milieubewuste materiaalgebruik?”

Professor Catherine De Wolf is verbonden aan het Swiss Federal Institute of Technology Zurich. Ze onderzoekt de ecologische impact van bouwmaterialen en ijvert voor circulair bouwen. Vanuit de overtuiging dat ze als onderzoekster en academicus een grote impact kan hebben, schudt ze de sector wakker en leidt ze een nieuwe garde architecten ecologisch verantwoord op.

Ruimtelijk planner Tom Coppens is verbonden aan de Universiteit Antwerpen. Samen met journalist Peter Renard en ruimtelijk planner Guy Vloebergh schreef hij het boek ‘Met voorbedachten rade’, waarin het gebrek aan ruimtelijke orde wordt geschetst. Pessimistisch is hij echter niet. Geconcentreerder wonen noemt hij de sleutel tot een duurzame ruimtelijke ordening.

Vecht tegen ruimtelijke verloedering

“Wie langs Vlaamse wegen rijdt, kan er niet omheen. Er is gemorst met ons land. De open ruimte werd de voorbije decennia onvoldoende beschermd. Een kwart van onze gebouwen ligt langs meer dan 10.000 kilometer lange linten. Ik zeg niet dat er nergens meer mag worden gebouwd. Gewoon niet overal. Geconcentreerder wonen is de sleutel tot een duurzame ruimtelijke ordening. Het huidige beleid beschermt de open ruimte onvoldoende en werkt verdere versnippering in de hand. Er is een grote urgentie, maar er liggen ook kansen. Door de demografische tendensen komen er elk jaar nog tal van woningen bij. Het is onze plicht om deze op de juiste plaatsen in te planten.”

“De huidige situatie is het resultaat van de ruimtelijke plannen uit de jaren zeventig. Die deelden Vlaanderen in in kleurtjes. Dat deze kaart vijftig jaar later nog altijd het alfa en omega van het ruimtelijke beleid vormt, is moeilijk te vatten. Wat er de voorbije decennia is gebeurd, is eigenlijk een sluipmoord op de openbare ruimte. Hoe gek is het dat wij ons beleid er nog steeds op baseren? Wie ooit een als bouwgrond ingekleurd perceel kocht, verwacht eeuwige bebouwbaarheid. Maar voor mij is dat beginsel minder absoluut. Maatschappelijke ontwikkelingen noodzaken ons om op een andere manier met gronden om te gaan. We kunnen niet om de milieu-impact heen. Alleen al om het noodzakelijke water op te slaan, hebben we ruimte nodig. We leven zo verspreid omdat het kan, maar er is geen geld om de wegen te onderhouden. Sommige bouwgronden liggen zo ver van nutsvoorzieningen dat de gevolgen buitenproportioneel zijn. Die gronden zouden beter niet worden bebouwd.”

“Met ons boek willen wij alle betrokkenen een schop onder de kont geven. Grondeigenaars denken vanuit hun individuele situatie: Waarom mag ik als eigenaar niet doen wat ik wil? Kan mijn hoeve niet worden omgebouwd tot een

residentiële woning? Die ene hoeve misschien wel, maar het cumulatieve effect zorgt voor een belabberde ruimtelijke ordening. Ik onderscheid individuele eigenaars zeker van speculanten, maar in de dagdagelijkse beleidsvoering is het grotere plaatje soms zoek. Bovendien zijn uitzonderingen, omwille van algemene en andere belangen, al decennia schering en inslag. Onze ruimtelijke wetgeving is een amalgaam van uitbreidingen en herzieningen. Het is een weinig transparant kluwen, waarin het doel van een betere ruimtelijke ordening, ondergesneeuwd is geraakt. Te vaak mondt het zelfs uit in een juridisch gevecht, waarbij de spitsvondigste jurist het laatste woord krijgt.”

“Onterecht wordt het behoud van de open ruimte ervaren als een bedreiging voor de economie. De bouwsector is immers voldoende innovatief om én de open ruimte te behouden én ze economisch te ontwikkelen. Een betere ruimtelijke ordening leidt op langere termijn zelfs tot een betere economische groei. Willen we de open ruimte vrijwaren, dan moeten we de groeiende bevolking wel ergens kunnen opvangen. Verdichting op de juiste plaatsen is een deel van de oplossing. De lokale overheden moeten daarvoor het juiste kader scheppen, want niet elke plek kan dat aan. De densiteit moet samengaan met een kwalitatieve update van dorpskernen en steden. Voor maatschappelijk bewuste investeerders liggen er veel kansen. Projectontwikkelaars kunnen medestanders zijn in de bouwshift. Een herontwikkeling kan een hele buurt versterken, op voorwaarde dat dit in overleg met de lokale stakeholders gebeurt.”

KRIS PEETERS

Fileert het onderweg zijn

“De mens is graag en veel onderweg. We zijn zo geprogrammeerd als soort. Mobiliteit maakt gelukkig. Ons niet kunnen verplaatsen maakt ons ongelukkig. Denk aan de coronapandemie, toen er veel niet mocht en we toch redenen zochten om ons te kunnen verplaatsen. Desnoods werd het een wandeling naar de glascontainer. Gemiddeld willen we ons zestig tot negentig minuten per dag verplaatsen. Niet meer, maar ook niet minder. Dat laatste verklaart waarom we maar niet af geraken van files. ‘De file wordt verlengd wegens groot succes,’ zeg ik wel eens. Zolang de ‘verloren tijd’ binnen ons tijdsbudget past, aanvaarden we dat. Dit is niet zomaar een theorietje, we zien het over de hele wereld. Wie de hele dag thuis werkt, wil ’s avonds eens de benen strekken en een wandeling maken. Dat geldt veel minder voor wie al de hele dag onderweg was voor het werk.”

“Soms lijken we onszelf te bedriegen. We leven op het linkerrijvak, want we hebben het druk-druk-druk in ons hogesnelheidsleven. Werkelijk alles moet vooruitgaan. ‘Time is money’, maar we kiezen er dus wel voor om in de file te staan. We staan ook niet in de file, we zijn de file. Bij structurele files gaat het grosso modo elke dag om dezelfde mensen. Vrijwillig. Na het afwegen van baten en kosten zijn ze tot de conclusie gekomen dat het de beste optie is. Blijkbaar is het tijdverlies niet groot genoeg om alternatieven te zoeken. De trein bijvoorbeeld, waar we onze tijd wel nuttig kunnen besteden.”

“Wij zijn verslaafd aan ons salon op wielen. Geef toe: het is geen grote straf om met je favoriete muziek en een koffie van me-time te genieten. De kwaliteit van de verplaatsing – en het wachten – wordt bepaald door de beleving. Auto’s zitten bovendien vol met zogenaamde wachtverzachters. Dat koffiebekerhoudertje

in het dashboard is niet zomaar een gadget. De ontwerpers van onze wagens zijn meesters in psychologisch inzicht. De vele snufjes en de mogelijkheid tot persoonlijke instellingen (die de indruk bevestigen dat jij echt wel de baas bent) maken het aangenaam om in een auto te zitten, zelfs in de file. Het openbaar vervoer kan hier veel uit leren: de reizigers wat autonomie teruggeven bijvoorbeeld. Vandaag zijn ze willoze voorwerpen. Je kan zelfs geen stoel meer verstellen. De auto beantwoordt wel perfect aan onze individuele maatschappij.”

“Een reis is meer dan een verplaatsing. Waarom hebben we niet meer aandacht voor de connectie met geluk? Wat is er mooier dan onderweg iemand tegenkomen die je in jaren niet meer hebt gezien? We moeten mobiliteit weer leren zien als een lust in plaats van een last. Snelheid of reistijd hoeven daarbij niet de eerste criteria te zijn. Een uur in de trein kan een uur werktijd of ‘kwalitijd’ zijn. De beleving en de vrije invulling van onze tijd in de trein is anders dan in de auto, maar daar speelt de NMBS nauwelijks op in. In naam van de efficiëntie halen wij alle serendipiteit uit ons leven. Wie zijn volledige tijdsbudget besteedt aan zijn woon-werkverplaatsing, heeft misschien veel kilometers afgelegd, maar is minder ‘mobiel’ – en in ieder geval minder gelukkig – geweest dan iemand die te voet van de ene bestemming naar de andere ging. Want mensen zien graag mensen, ook dat hebben we geleerd uit corona.”

ID

Dirk Van Evercooren is directeur van ODE, de sectororganisatie voor duurzame energie in Vlaanderen die inzet op de energietransitie. Met zijn visie op hernieuwbare energie en duurzame energietoepassingen wil hij zoveel mogelijk zieltjes winnen. Want de burgers meekrijgen in deze omslag, is geen kleine uitdaging.

DIRK VAN EVERCOOREN

Voorspelt dividend in levenskwaliteit

“Een thuisbatterij, warmtepompen, een laadpaal: we zien ze in steeds meer huizen opduiken. Niemand zal klagen als de stad stiller en aangenamer wordt omdat er geen vervuilende en luidruchtige wagens meer rondrijden. De toenemende elektrificatie levert een enorme bijdrage aan onze levenskwaliteit. Wie eraan mocht twijfelen, de energietransitie is niet vrijblijvend, maar bittere noodzaak. Veelal voeren mensen pas significante veranderingen door als ze het voelen in hun portemonnee. De energiecrisis en de oorlog in Oekraïne maken de bereidheid tot verandering groter. In dat opzicht is het een zure vaststelling dat het investeringstempo vandaag wordt vertraagd door materiaal- en personeelstekorten. Als economist kan ik niet anders dan observeren dat de prijsprikkel wellicht de krachtigste trigger is om gedrag te veranderen.”

“De essentie van de energietransitie is het vervangen van fossiele brandstoffen door hernieuwbare varianten, en die op de meest efficiënte en duurzame manier toepassen. Innovaties volgen elkaar gelukkig steeds sneller op. Gezien de nood aan meer energieonafhankelijkheid komen ze geen dag te vroeg. Heel wat gemakkelijke ingrepen vinden vlot ingang, het zogenaamde laaghangende fruit wordt geplukt. We hebben nood aan een systeemverandering. De verbanden tussen technologieën bieden nieuwe mogelijkheden. De grenzen van zonneenergie zijn nog lang niet bereikt. Integendeel. Opslag is een onontbeerlijke schakel om de transitie naar hernieuwbare energie te versnellen. Industriële batterijen worden de pacemakers van het elektriciteitsnet. Ze voorkomen ritmestoornissen als er plots wat meer of minder stroom in het net komt, omdat het bijvoorbeeld minder hard waait.”

“Het energievraagstuk omvat naast onze gebouwen ook de e-mobility. Elektrische voertuigen zijn een veel grotere batterij dan je ooit thuis kan plaatsen. Plug je één dag per week de wagen in op de zonnestroom, dan lever je een veel grotere bijdrage aan je zelfverbruik dan wat je dagelijks met een thuisbatterij kan verwezenlijken. Schaalvergroting helpt. Het vermogen aan zonnestroom neemt hand over hand toe. Zonnepanelen maken van laadparken een grote maatschappelijke troef, zonder het net te belasten. De variabele productiecapaciteit van zon en wind kan immers opgevangen worden door elektrische voertuigen slim op te laden. Een geschikt dak (dat kan ook een dak met oost-westoriëntatie zijn) staat garant voor een dividend in milieuwinst én levenskwaliteit.”

“Het is de heilige graal: hoe krijg je burgers mee in deze immense omslag? Het draagvlak voor de energietransitie kende de voorbije jaren ups en downs. Vele mensen zien doorheen de bomen het bos niet meer. En dan gaat het niet enkel, maar zeker ook, over de prijs. Waarom moet mijn groene energiecontract zoveel kosten als zon en wind onuitputtelijke energiebronnen zijn die de goedkoopste energie leveren? Waarom is dat geen een-op-eenverhaal? Weinigen weten dat je de elektriciteitsmarkt kan zien als een meer waarin verschillende stroompjes uitmonden: nucleair, gas, wind en zon. Een elektriciteitsleverancier put uit dat meer om 24/7 betrouwbaar te kunnen leveren. Wat je als klant betaalt, is de gemiddelde prijs van dat meer. De toename van groene energie zal de prijs op termijn doen dalen. Een experte kreeg ooit de vraag hoe ze één miljoen zou aanwenden om de energietransitie vooruit te helpen. Haar verrassende antwoord was ‘investeren in communicatie’.”

ECO-EFFICIËNT

EEN NOUVELLE VAGUE

STENEN TIJDPERK

De baksteen is misschien wel het grootste voorbeeld van de menselijke ingreep in het landschap. Ze zullen ons overleven, maar in welke vorm? Dat is wat Maarten Vanden Eynde met Brick Era onderzoekt. Het is een serie kopieën van rotsblokken die zijn gevormd door het eindeloos rollen van bouwafval in een rivier of op een rotsachtige kustlijn.

HENNEP AAN DE MUUR

Hennep groeit snel, met weinig water, heeft antibacteriële eigenschappen en kaatst 90 procent van het UV-licht terug. Van dit natuurlijke supermateriaal maakte Romy Di Donato akoestische panelen. Hennep heeft een veelbelovende toekomst in een breed scala van sectoren. Zo vinden we het ook terug in voeding, de textielsector, de kunststofindustrie, schrijfwaren en zelfs de bouw.

DUURZAAM SURFEN

Genieten van de natuurkracht van water op een product van polyurethaan? Philippe Martens vond het een paradox en bedacht een duurzame surfplank van kurk, paulowniahout en bio-epoxy. Met zijn Sinum Surfboards wil hij surfen duurzamer en persoonlijker maken door surfers te helpen om hun eigen droomsurfboard te creëren. Handgemaakt van natuurlijke materialen.

CELLO IN VLAS

Slinkende houtvoorraden zetten instrumentenbouwers voor een flinke uitdaging. Tim Duerinck vond in ons inheemse vlas echter een verrassende bondgenoot. Hij zoekt al langer materialen en vormen om unieke muziekinstrumenten te bouwen. Zijn traditionele ambacht in combinatie met hoogtechnologische processen leveren een cello op die sonorisch kan wedijveren met de traditionele houten varianten.

AFVAL ZIT GOED

Afval noch energie gaat verloren bij Zaventem Ateliers. De productieresten worden versnipperd tot grondstof voor een unieke set gerecycleerde BLEND-krukken. De resten van alle werkplaatsen worden gemengd met een bindmiddel om een kruk te produceren die elke keer anders is, niet in vorm maar in samenstelling. Dit krukje bevat zowel leer, messing, glas, keramiek, hars, schuim, glitter als hout.

CIRCULAIR TEXTIEL

Het is wellicht een van de grootste uitdagingen voor de huidige mode-industrie: de aanpak van kledingverspilling en de recycleerbaarheid van wat we dragen. SCIRT verenigt instellingen, bedrijven en ngo’s in hun onderzoek naar circulair textiel. Want recycleren om te recycleren is niet de oplossing. Innovatie en upcycling zijn dat wel.

PADDENSTOELEN IN DE MUUR

Isolatie op basis van afval van de paddenstoelenkweek. Het Brusselse PermaFungi, gespecialiseerd in biopaddenstoelen die op koffiedik worden gekweekt, boort een nieuwe niche aan. De coöperatie ontwikkelde een gezond en niet-vervuilend materiaal dat kan dienen als isolatie in de bouwsector.

PRIKKELENDE VEZELS

Belgische schapen zijn geen sant meer in eigen land. Céline Lambrechts zet de wol van inheemse schapenrassen weer op de kaart als een hoogkwalitatief materiaal. Met ambachtelijke maakprocessen toont ze de eenvoudige en pure schoonheid van wol. Ze creëert schoonheid en kracht door het onvolmaakte van het materiaal, met alle oneffenheden in kleur en textuur, te omarmen.

BOUWEN MET ALGEN

Bouwen we weldra met algen en gisten? GLIMPS.bio zet in op een strategische transitie naar een open, biogebaseerde economie. In cocreatie met ontwerpers zoekt dit design agency naar door de natuur geïnspireerde oplossingen. Zo versnelt het de overgang naar duurzaam materiaalgebruik. Met een aanbod van productontwerpdiensten brengt GLIMPS.bio de kruisbestuiving tussen biologie, design en architectuur in de praktijk.

DIE BAND ZIT GOED

Iquas staat voor design met een bijzonder verhaal, dat geproduceerd wordt met geüpcyclede materialen. De Tyred is een loungestoel samengesteld uit een metalen frame en een zitting van gebruikte binnenbanden van fietsen. Het zachte rubber geeft dit ontwerp een zeer comfortabele ziten rugleuning.

Interieur- en kleuradvies, binnen- en buitenschilderwerken, decoratieve verftechnieken, behangwerken, exclusieve raamdecoratie, stoffering, meubilair, maatwerk, vast tapijt en karpetten.

www.evelynmoreels.be

CLASH VAN

Een oude hoeve die jarenlang een oord van ontspanning en rust was, werd gerenoveerd en getransformeerd tot een hedendaagse gezinswoning met vakantievibes. De uitdaging voor ABS Bouwteam en Tom Beddeleem van BEO Architecten bestond erin het evenwicht te vinden tussen het archetype van de hoevewoning enerzijds en een strakke achterbouw en het industriële interieur anderzijds. Dat leidde tot boeiende contrasten tussen kleuren, vormen en materialisatie en een glansrol voor gerecupereerde materialen.

Ilse en haar gezin woonden jarenlang in het centrum van Antwerpen, maar in het weekend en tijdens vakanties zochten ze de rust op in hun oude hoeve in Sinaai. Alleen sloeg de tand des tijds steeds genadelozer toe in het pand dat ooit van haar grootmoeder was geweest en waar ze als kind vele zomers had doorgebracht. Er moest iéts gebeuren en daar zou Tom Beddeleem van BEO Architecten voor zorgen. Hoe Ilse het zag? Als een clash van contrasten. Beddeleem kreeg de vraag om resoluut te werk te gaan en een hoeve 2.0 neer te zetten vanuit een ver doorgedreven minimalisme. Een kolfje naar zijn hand. Voor ABS Bouwteam werd het een nieuwe kans om de jarenlange ervaring in het combineren van een landelijke en strakke bouwstijl te verzilveren.

AUTHENTIEK VERSUS EIGENTIJDS

De voortuin van zestig meter diep en de oprijlaan zijn twee belangrijke troeven van de hoeve. Samen houden ze de buitenwereld op afstand en waarborgen ze de privacy van de bewoners. Bovendien krijgen bezoekers tijdens het oprijden zo ruim de tijd om het huis te aanschouwen. Ilse breng het elke keer weer even terug naar haar jeugd. De originele voorgevel bleek in zo’n slechte staat dat hij tussen twee andere muren gesandwicht moest worden. Ervoor kwam een nieuwe gevel van gerecupereerde bakstenen, erachter een draagmuur. Voeg daar nog een stevig isolatiepakket aan toe en het resultaat is een totale muurdikte van zestig centimeter. De voordeur schoof op naar links zodat de inkomhal niet langer een centrale plek in de woning inneemt, maar verder ziet de hoeve er van buitenaf nog steeds uit zoals vroeger: met houten luiken, een zinken dakgoot, een oversteek én de originele gerecupereerde Boomse dakpannen on top. Kortom: een patchwork van oude en nieuwe materialen.

ABS Bouwteam verzilverde de jarenlange ervaring in het combineren van een landelijke en strakke bouwstijl.

RUW VERSUS GLAD

Hoezeer de gevel ook charmeert, de fermettestijl binnen doortrekken was geen optie. We zien een minimalistische en uitgepuurde openplanarchitectuur met rechte lijnen, grove materialen en stevige kleurcontrasten. Ilses voorliefde voor beton deed Beddeleem heel kwistig omgaan met dit materiaal. Het ruwe effect van het plafond in bekist beton versterkte hij met een gladde gietvloer en zelfs betonnen zwevende traptreden die als een sculptuur aan de muur vasthaken. Het staal van de liggers boven de tv-kast en het inox van de bijkeuken maken de industriële uitstraling compleet. Dit alles wordt verzacht met veel maatwerk in hout en een centraal gepositioneerde gashaard die zowel vanuit thermisch als esthetisch oogpunt warmte naar binnen brengt. Alles wat het oog bereikt, heeft in deze getransformeerde hoeve een functie, het voorvoegsel ‘sier’ heeft Ilse voorgoed uit haar woordenboek geschrapt. Enkel in de achtertuin, die dankzij de grote raampartijen een belangrijk onderdeel van het interieur vormt, is weelde toegestaan.

WIT VERSUS ZWART

Tom Beddeleem breidde de bewoonbare oppervlakte fors uit door de hoeve drie meter breder te maken en achteraan van een uitbouw in betoncrepi te voorzien. Het achteraanzicht is hierdoor hypermodern, alhoewel de hoevestijl letterlijk om de hoek komt piepen in de vorm van een stuk muur dat – net zoals de voorgevel is opgetrokken uit gekaleide gerecupereerde bakstenen. Ilses favoriete kleurcontrast ‘gebroken wit versus zwart’ zet zich van binnenuit mooi verder in de buitengevels. Ze zien eruit zoals vroeger, toen hoeves nog witgekalkte muren hadden met onderaan een strook in zwarte pek tegen het vuil. Al het houten schrijnwerk is behandeld met zwarte olie voor een mat effect. Oorspronkelijk dachten Ilse en haar man hier vooral in weekenden en tijdens vakanties op adem te komen, maar al tijdens het bouwproces besloten ze om naar hier te verhuizen en zo elke dag van een ongeremd vakantiegevoel te genieten. Met een zwembad dat aan het terras grenst, is daar dan ook geen gebrek aan.

Hoewel het achteraanzicht modern oogt, komt de hoevestijl letterlijk om de hoek piepen in de vorm van een stuk muur dat is opgetrokken uit gekaleide gerecupereerde bakstenen.

Op maandag 23 mei jongstleden keek ik om 6 uur 43 schichtig naar buiten door een van de slaapkamerramen van het atelier-appartement dat Inge en ik sinds een jaar huren, gelegen op de linkeroever van de Seine, rue Monsieur-le-Prince 22, Paris. Het was geen prettig zicht. Donkere wolken dreven beledigend langzaam over ons leiendak heen, mij uitdagend om af te zien van mijn voornemen om het leven van de ontelbare sansabris 1 in Parijs zelf aan den lijve te ondervinden. Na acht maanden en honderden kilometers te hebben rondgewandeld in de grootste cultuurstad van de wereld was mijn curiosité in dat fenomeen danig toegenomen. In die mate zelfs dat ik op een van de fantastisch leuke avonden met onze mentoren in dit fenomenale Parijse avontuur, aan BVH vroeg om samen 24 uur lang dat leven te delen, all included… Hij heeft er weken over nagedacht, of enkele seconden, dat kan ook, maar zijn antwoord was “neen, dat doe ik niet”. Voor hem spoorde het initiatief niet, en daar kon ik eigenlijk wel inkomen. Ik had zelf ook al een tiental redenen bedacht om het niet te doen. De voorspelde regen bracht mij op elf.

Met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid dat ik hier spijt van zou krijgen, bleef mijn gevecht tussen ratio en zinloze halsstarrigheid niet onbeslist en zoals bij de meeste van de ondernemingen die sinds mijn twaalfde levensjaar spontaan en ongevraagd in mijn hoofd opborrelen, bleek er nu opnieuw geen weg terug. Ik gooide mijn zak met essentiële benodigdheden2 over mijn schouder en slenterde rond acht uur ‘s morgens met een bezwaard gemoed naar beneden om het stuk karton op te rapen dat ik de dag voordien gevonden had. Ik koos ervoor om richting rive droite te gaan. Terwijl ik me nog maar half realiseerde waaraan ik begonnen was, vielen de eerste dikke druppels. Over mijn kartonnen ‘bed’ liepen al snel donkere strepen... Eenmaal over de Seine vernauwden de keuzes en dook ik onder een half openstaande luifel in Le Marais, op het trottoir voor een gesloten restaurant. Daar zat ik dan, nog harder twijfelend dan ooit tevoren. Die eerste blikken van de schaarse voorbijgangers het regende pijpenstelen zie ik nog glashelder voor me.

De moed zonk me in de schoenen tot een vriendelijke jongeman naar me toekwam en vroeg “ça va?” Hij bood mij een Kinder Bueno aan die ik na een seconde aarzelen toch aannam. Ik bedankte hem voor zijn vriendelijkheid, waarna hij me een warme glimlach toewierp en zijn weg verderzette. Nu was ik pas helemaal van mijn melk.

Veertien uur, drie regenbuien en 12,45 euro ongevraagd aalmoes later vond ik mijn slaapplaats, klaar om de nacht in te gaan, half verscholen in de coulissen van de Bourse de Commerce. Ongeacht de ongunstige météo was de dag mild geweest. Ik kreeg meermaals de oprecht bezorgde vraag of het “ça va’t”, één keer zelfs vergezeld van een min of meer verse salade. En van een hoop lieve mensen kreeg ik de voormelde ongevraagde 12,45 euro… Dat laatste is opmerkelijk omdat, niettegenstaande ik het voorbereide ‘schooibekertje’ niet durfde te plaatsen – noem het schaamte – de vriendelijke Parisiens mij spontaan wat van hun kleingeld brachten. Mijn gêne won het telkens weer van de angst om bij weigering ontmaskerd te worden als een beunhaas, een bedrieger of een charlatan. De nacht was minder mild. Ik ben wel wat gewoon als het over buiten slapen in ongemakkelijke omstandigheden gaat, maar deze keer overheerste het gevoel van reële en acute onveiligheid. Naarmate het harder begon te regenen, steeg het aantal ‘collega’s’ in de coulissen en dus ook het rumoer. Ik leerde die nacht hoe luifels en publieke toiletten soelaas bieden voor mensen zonder dak en hoe ook voor hen een vorm van netheid en het afbakenen van hun territorium belangrijk is. Door die onverwachte inzichten werden mijn nederigheid en respect er in één nacht een heel stuk groter op. En toen kwam de zon op.

Ik verzamelde mijn luttele ‘bezittingen’, constateerde dat de sandwich, die ik rond 23 uur 20 samen met een flesje water en een banaan (welke ik opgedronken en verorberd had) gekregen had van een vriendelijke jongeman van Secours populaire3,

die nacht gestolen was, en vertrok licht ontzet voor mijn ochtendwandeling… naar huis, naar een dak, naar een douche en een ontbijt met Inge. Ik plaatste mijn kartonnen bed ergens op een droge plaats, waar het hopelijk nog kon dienen voor een andere, zoekende dakloze. Mijn daad betekende nauwelijks een rimpel in een groot meer, en zo voelde het ook. Ik had voor die mensen niets gedaan en ze niets bijgebracht. De vraag of ik ze iets had ontnomen, bleef door mijn hoofd spoken toen ik de Boulevard de Sébastopol en de Rue de Rivoli afwandelde, langs de Quai François Mitterrand, over de Pont des Arts, zo schuin op naar het Odéon. De opkomende warmte en de onwaarschijnlijke schoonheid van deze magnifieke stad overvleugelden mijn neerslachtigheid, zodat de kommer me die morgen niet kon beletten de grootsheid en schoonheid van het leven lijfelijk aan te voelen. Ik huilde en lachte op hetzelfde moment. Mijn moeder heeft daar een naam voor: kermis in de hel.

Anton Sr Gonnissen Parijs, 1 augustus 2022

¹ Sans-abri = dakloze. Technische term is SDF = sans domicile fixe (zonder vaste verblijfplaats).

² Een slaapzak, een geplastificeerd tekstje uit een gedicht over daklozen, een in de helft afgesneden fles water voor fooien, een plastic poncho en een fles whisky.

³ Secours populaire is een liefdadigheidsinstelling – een soort (niet-religieus) Leger des Heils – die daklozen opvangt.

Een nieuw tijdperk in gevelbekledingen Grenzeloze ontwerpvrijheid

HARINCK nv/sa

Heirweg 95, zone 2, B-8710 Wielsbeke T +32 (0)56 67 40 50 info@frager.be www.frager.be

De lange ECOTOERISME reizen zonder voetafdruk

weg naar

Ecotoerisme is woke. Je kan geen boekingsite of reisbrochure meer openslaan zonder dat er verwezen wordt naar ecolodges, duurzame reismerken en vliegcompensaties. De term ecotoerisme wordt gratuit gebruikt door merken en bedrijven uit de sector. En we vallen er massaal voor, want door voor de zogenaamde ecologische opties te kiezen, kunnen we ‘genieten zonder schuldgevoel’. Maar wat is ecotoerisme nu eigenlijk en is het wel altijd even ecologisch of zelfs duurzaam?

De mens heeft altijd gereisd, maar reizen voor het plezier was lange tijd enkel voor de elite weggelegd. Pas halverwege de vorige eeuw kwam het toerisme zoals we dat nu kennen op gang. Naarmate vervoersmiddelen zoals vliegtuigen beter ontwikkeld werden, werd reizen steeds goedkoper en dus toegankelijker voor meer mensen. Steeds meer toeristen vlogen voor een weekje naar het andere eind van de wereld, logeerden in nagelnieuwe hotels met airconditioning en verkenden en masse ongerepte paden. Op vakantie mag je genieten, toch?

De impact van die reiswoede werd al snel duidelijk. Vliegen is erg vervuilend, maar ook toeristen zelf waren – en zijn – niet altijd even lief voor de fauna en flora wereldwijd. Als antwoord hierop kwam in de jaren 80 een tegenbeweging op gang: ecotoerisme. Ofte: reizen met respect voor onze natuur. Sindsdien worden er oprechte inspanningen gedaan om de toeristische sector ecologischer te maken, maar het blijft voorlopig een traag proces dat wordt afgeremd door onwetendheid, winstbejag en jawel gemakzucht. Hoe heerlijk vinden we het immers niet om snel het vliegtuig te nemen voor een weekje vakantie? Helaas weegt die zaligheid niet op tegen de nood om toerisme groener te maken. Ecotoerisme is niet gewoon maar woke. Het is broodnodig.

Eco versus duurzaam toerisme

De term ecotoerisme dook voor het eerst op in 1983. De Mexicaanse architect Hector Ceballos-Lascurain koos toen voor de volgende definitie: “Ecotoerisme is een vorm van toerisme waarbij de reiziger relatief ongestoorde gebieden bezoekt en daar het landschap, de flora en de fauna bestudeert, bewondert en ervan geniet”. Volgens Ceballos-Lascurain zou ecotoerisme tegelijk leiden tot een groter bewustzijn bij de reiziger en begrip van de noodzaak om het landschap, de flora en fauna te beschermen.

Ecotoerisme wordt vaak verward met duurzaam toerisme. Dat laatste is echter breder en omvat zowel het ecologische, het sociale, het culturele als het economische aspect van toerisme. Ecotoerisme is dus een vorm van duurzaam toerisme, maar het zijn geen synoniemen van elkaar. Onze definitie van ecotoerisme evolueert ook met de tijd. Hoewel de oorspronkelijke definitie zeker nog relevant is, is ecotoerisme vandaag een verzamelterm geworden voor de manieren waarop een reiziger bewust kan reizen. Denk aan natuurvriendelijke alternatieven voor activiteiten, hotels, restaurants en vervoersmiddelen. Ook het sociale en culturele aspect komen meer in beeld. The International Ecotourism Society (TIES) geeft als definitie: “Een verantwoordelijke vorm van reizen in natuurgebieden die het milieu geen schade toebrengt en het welzijn van de lokale bevolking bevordert”.

Geen zwart-witverhaal

Door de evolutie van de term ecotoerisme laat het begrip ook ruimte voor interpretatie. Er is geen wereldwijd aanvaarde definitie of wereldwijd aanvaard label voor ecotoerisme, waardoor iedereen de term naar eigen goeddunken kan gebruiken. Als reiziger ben je er dus nooit echt zeker van of je keuzes ook effectief ecologisch verantwoord zijn. Bovendien is ecotoerisme geen zwart-witverhaal. Zo kunnen reizigers bijvoorbeeld kiezen voor een vervuilende vliegreis, maar wel logeren in ecolodges of kiezen voor ecologische vervoersmiddelen en diervriendelijke activiteiten. Tot slot is het in de praktijk soms moeilijk om aan de criteria van ecotoerisme te voldoen. Het behoud van natuurgebieden gaat bijvoorbeeld niet altijd samen met het respecteren van lokale culturen en gemeenschappen.

De Belgische reisorganisatie Outside The Corral organiseert ruitervakanties met een kleine hoefafdruk. 04

Kiezen voor lokaal

Toerisme is een van de grootste economische sectoren ter wereld. De inkomsten van talloze mensen zijn afhankelijk van toerisme: in 2019 was toerisme goed voor 10,3 procent van het wereldwijde BBP. Tegelijk is toerisme verantwoordelijk voor 8 procent van de jaarlijkse uitstoot van broeikasgassen. Deze twee vaststellingen maken het moeilijk om ecotoerisme goed en snel te ontwikkelen. Toch worden er grote inspanningen geleverd om toerisme ecologischer te maken. Steeds meer grote spelers, zoals vliegmaatschappijen en nationale toeristische organisaties, zetten in op ecotoerisme door de CO2-uitstoot naar beneden te halen of ecologische alternatieven naar voor te schuiven.

Maar ook kleine spelers, zoals lokale ondernemers, zoeken steeds meer naar ecologische alternatieven. Toen de Belgische ondernemers Kato en Jorg Hotel Jerom openden in Kalmthout, werd hun onderneming niet alleen gestuurd door de wens om zelf een hotel te openen, maar ook door de ligging bij het Grenspark Kalmthoutse Heide en vooral door de impact op hun directe omgeving. “Onze keuzes hebben een impact op de toekomst en het milieu, maar ook op de visie op duurzaamheid van onze kinderen”, vertelt Kato. “Bij de check-out horen we vaak dat onze gasten het erg fijn vinden dat we al die duurzame inspanningen doen”, gaat Kato verder. “Dat is natuurlijk erg fijn om te horen en het geeft ons een boost om zo verder te doen.” Steeds meer mensen zoeken ecologische alternatieven voor dagdagelijkse zaken zoals poetsproducten en maaltijden. Het is dus logisch dat ze die wens doortrekken naar hun vakantie. Ecotoerisme is populair en dat is een goede zaak.

Groter globaal bewustzijn

Ondanks de uitgesproken interesse van reizigers is het duidelijk dat ecotoerisme nog in zijn kinderschoenen staat. Bovendien is de luide kritiek op ecotoerisme vaak terecht. Een deel van de verantwoordelijkheid ligt bij lokale overheden en organisaties. Die verkiezen vaak geldgewin boven ecologisch behoud – wat in landen met een wankele economie ook wel begrijpelijk is. Toch hoeft het een het ander niet uit te sluiten: zo betalen toeristen in Sri Lanka westerse toegangsprijzen wanneer ze monumenten en natuurgebieden bezoeken, terwijl de lokale bevolking lagere prijzen betaalt.

Daarnaast kunnen ook toeristen bijdragen aan de verdere ontwikkeling van ecotoerisme. Want hoe meer mensen bewust kiezen voor ecologisch reizen, hoe sneller de toeristische sector meer ecologische opties zal aanbieden. Hoef je daar je hele reisgedrag voor aan te passen? Helemaal niet. Je kan al een verschil maken met enkele kleine keuzes. Neem bijvoorbeeld de nachttrein in plaats van het vliegtuig of maak op je bestemming gebruik van het openbaar vervoer. Kies voor een ecohotel gerund door een kleine ondernemer in plaats van een resort van een multinational. Eet in plaatselijke restaurants en straatstalletjes, koop souvenirs van kunstenaars, laat je rondleiden door lokale gidsen. De gevolgen van die kleine keuzes reiken erg ver. Niet alleen draag je rechtstreeks bij aan de bescherming van onze natuur en de ondersteuning van de plaatselijke bevolking, je eigen reiservaring wordt ook intenser. In plaats van een weekje te bakken op een strand, ontdek je de natuur en de cultuur van je bestemming. Je ontdekt de lokale natuurgebieden en draagt bij aan het behoud ervan. Je leert de locals kennen en je proeft de gerechten die ze maken. Je beleeft de bestemming echt zoals ze is en je maakt herinneringen die je je hele leven zullen bijblijven. En dat is waarom je reist, toch?

Het ecohotel Jerom in Kalmthout

Dimore Studio - Orient express 06

TRAVEL DONE RIGHT: ECOLOGISCH REIZEN ZONDER GRENZEN

De tijd dat ecotoerisme gelijkstond aan spartaans reizen, aan ruwe biologisch afbreekbare zepen met vreemde geuren of aan lompe producten in doffe kleuren is voorbij. De merken, plekken, bedrijven en fijne initiatieven op de pagina hiernaast tonen dat je ecologisch kan reizen zonder aan comfort of zelfs luxe in te boeten.

ENERGIEPOSITIEF HOTEL

Het Svart Hotel gaat er prat op het eerste energiepositieve hotel ter wereld te zijn. Het hotel, dat in 2024 de deuren opent en van architectenbureau Snøhetta een opvallende cirkelvorm kreeg, ligt in het kustgebied van het Noorse Helgeland, net boven de poolcirkel. De natuur en de geschiedenis van de streek vormden niet alleen de inspiratie voor het ontwerp van het hotel, maar ook het feit dat je hier als bezoeker volledig off the grid verblijft. 02/

GERECYCLEERD OUTDOORPLEZIER

Vaude is wellicht een van de duurzaamste producenten van outdoorkledij en -uitrusting van deze tijd. Het Duitse merk zet zich niet alleen in voor een duurzame productie en eerlijke lonen voor hun medewerkers wereldwijd, maar kiest waar dat kan ook steevast voor gerecycleerde materialen. Sinds januari 2022 kan het merk zich zelfs klimaatneutraal noemen. Zo is de Mineo 23 Daypack met rolsluiting, die eerder dit seizoen gelanceerd werd, niet alleen mooi en handig, maar ook volledig klimaatneutraal geproduceerd. De rugzak is gemaakt van duurzaam, waterdicht materiaal en beschikt over verschillende handige vakken, een verstelbaar harnas en reflecterende strips voor optimale veiligheid. Door de rolsluiting en de rits vooraan de rugzak vind je je spullen snel terug. Ben je niet overtuigd? Vaude staaft zijn beweringen met labels zoals Grüner Knopf, Fair Wear en het inhouselabel Green Shape. 03/

BIOLOGISCH AFBREEKBARE ZEEP

Het Zweedse merk Sjö&Hav ontstond in 2004. Kim en Caroline ontdekten dat de biologisch afbreekbare zeep die toen op de markt was, ontoereikend was voor wie écht de wilde natuur in wilde trekken. De lancering van Sjö&Hav, dat niet alleen goed werkt in zoet, maar ook in zout water, was meteen een succes onder bootliefhebbers in de archipel van Stockholm. Van daaruit veroverde het merk de hele wereld. Sjö&Hav heeft een kleine, maar erg doeltreffende collectie zepen en shampoos, was- en afwasmiddelen en zelfs insectenwerende producten. De producten zijn verkrijgbaar in minimalistische tubes van gerecycleerd plastic. Wie liever geen plastic aankoopt, kan kiezen voor de solide zeep aan een henneptouw.

VAKANTIE MET KLEINE HOEFAFDRUK

De filosofie van Outside the Corral, dat unieke ruitervakanties over de hele wereld aanbiedt, is simpel: leave nothing but hoofprints. Vanop een paardenrug ontdek je gebieden die niet toegankelijk zijn voor gemotoriseerde voertuigen, zonder dat je de fauna en flora verstoort. De Belgische bezielster Laura-Anne gaat nog een stapje verder. Ze kiest haar partners heel zorgvuldig uit en gaat enkel samenwerkingen aan met duurzame en lokale bedrijven. Bovendien wordt er bij haast elke safari te paard een conservatieheffing gerekend. Dat geld gaat rechtstreeks naar het natuurgebied in kwestie, waar het wordt gebruikt om de natuur, de wilde dieren en de lokale gemeenschappen te beschermen en ondersteunen.

05/ MEEST DUURZAME STAD TER WERELD

Voor het vijfde jaar op rij werd de Zweedse stad Göteborg door de Global Destination Sustainability Index uitgeroepen tot de meest duurzame stad ter wereld. In 2019 deed Lonely Planet daar een schepje bovenop door de stad ‘the world’s Best sustainable city stay’ te noemen. Die titels heeft Göteborg te danken aan de vele duurzame hotels, restaurants die lokale producten serveren, de verschillende winkels en markten die tweedehands- en vintageproducten verkopen en het openbaar vervoer dat volledig op hernieuwbare energie draait. Duurzaamheid komt in veel vormen voor en in Göteborg vind je die allemaal.

06/

MILIEUVRIENDELIJK SPOREN

Dimore Studio brengt met zijn Orient Express La Dolce Vita de luxueuze treinreizen van weleer terug. Aan boord van de stijlvol ingerichte trein – met accenten naar La Dolce Vita, het gouden tijdperk van design en joie de vivre in de jaren 60 –spoor je milieuvriendelijk door veertien Italiaanse provincies. Een reis door de laars en door de geschiedenis van Italiaans design en architectuur.

07/

EEN MERK IN DIENST VAN DE WERELD

Toen de Amerikaanse zakenman Yvon Chouinard in 1973 het bedrijf Patagonia opstartte, wilde hij een merk voor outdoorliefhebbers ontwikkelen. Vandaag is Patagonia uitgegroeid tot een vaste waarde, tot een merk dat niet alleen kwaliteit brengt, maar ook oog voor duurzame productie

en het leefmilieu heeft. In september 2022 maakte Chouinard bekend dat de winst die niet terug in het bedrijf gepompt moet worden, aan de stichtingen Patagonia Purpose Trust en Holdfast Collective geschonken wordt. Beide stichtingen zetten zich wereldwijd in om milieu- en klimaatprojecten te ondersteunen. Naar eigen zeggen schenkt Chouinard zijn merk Patagonia zo aan de wereld. Hiermee creëert hij een precedent voor de toekomst en stelt hij een voorbeeld voor andere bedrijven.

08/

VLIEGEN ZONDER UITSTOOT

De Noorse vliegmaatschappij Widerøe wil tegen 2026 haar binnenlandse vluchten afleggen zonder enige CO2 uit te stoten. Widerøe ZERO, zoals het nieuwe project heet, zal bestaan uit een vloot elektrische vliegtuigen. In eerste instantie zal Widerøe ZERO enkel operationeel zijn in Noorwegen, maar andere vliegtuigmaatschappijen zullen kunnen profiteren van de kennis en ervaring van het merk, wat uiteindelijk de hele sector ten goede zal komen.

09/ ETHISCH EEN REISJE BOEKEN

CEO Niels Meijssen lanceerde in 2021 zijn ethische boekingsite Moonback. Moonback is een antwoord op de onethische praktijken van grote boekingsites die, door met prijzen en commissies te spelen, vooral mikken op hoge winsten. Wanneer reizigers een hotel zoeken op Moonback, krijgen ze de meest relevante opties in hun zoekresultaten, zonder manipulerende en opdringerige berichten zoals ‘vier andere mensen bekijken deze kamer nu’ en zonder advertenties die bepaalde hotels naar voor schuiven. Hoteliers betalen allemaal dezelfde, lage commissie. Een win-winsituatie die de ervaring van de reiziger weer boven de winst plaatst.

Axelle Vertommen

Duurzaam nadenken, doordacht consumeren, smaakvol en tegelijk tijdloos inrichten: hoe combineer je dat allemaal?

Wij gingen op bezoek bij meubelontwerpster en binnenhuisarchitecte Axelle Vertommen, en vroegen haar hoe zij het aanpakt in haar eigen interieur.

Mijn vriend is een fervente bezoeker van tweedehandssites. Het is echt zijn hobby. Ik ben daar minder obsessief mee bezig, ik probeer sowieso niet te veel te kopen. Maar soms komen we iets tegen waarvan we allebei weten: wow, dit moeten we hebben. Er komt hier dus geregeld iets nieuws binnen.

doe ik wel altijd goede research voor ik iets koop. Eigenlijk bijna op dezelfde manier als wanneer ik iets ontwerp: ik probeer altijd iets te creëren dat een bestaansreden heeft. De markt is verzadigd, dat staat buiten kijf, er zijn genoeg producten. Ik ga daarom op zoek naar meerwaarde.

Ons interieur is een eclectische samenvoeging van toevalligheden, aangevuld met mijn eigen ontwerpen die iets minder toevallig zijn. Alles groeit hier heel organisch. In de living staat bijvoorbeeld een rek dat ik ontwierp voor de etalage van Lies Mertens. Het was dus eigenlijk bedoeld voor handtassen. Toen het uit de etalage werd gehaald, vond ik het zonde om het weg te gooien of ergens op te bergen. Nu staat het hier als boeken- en plantenrek.

Er moet vaak geschoven worden. (lacht) Omdat we zo graag vintage kopen, staat er wel wat bij mijn ouders en schoonouders, en ook mijn eigen ontwerpen staan hier niet allemaal. Ik heb bijvoorbeeld twee jaar geleden een poef gemaakt, maar die past hier niet qua stijl en dus die staat bij een vriend.

Ik denk dat ik heel kritisch ben, als persoon, maar zeker ook door mijn job. Ik ga niet zomaar een winkel binnenstappen en zeggen ‘oh, toffe zetel, ik pak die mee’. Ik ga eerder denken ‘oh, toffe zetel, waarom vind ik die nu zo tof?’ Het gaat mij om een band creëren met een product, en nagaan waarom je die band voelt. Enerzijds is dat omdat je iets mooi vindt, maar anderzijds moet het ook gewoon ergonomisch zijn. Zoals de zetel waar ik nu op zit: de Maralunga, een designklassieker. Die is zo mooi, maar het is ook gewoon de best zittende zetel ooit. En we hebben hem goedkoop gevonden. Als mensen dan zeggen: ‘Amai, dat zit zo goed’, dan zijn we geslaagd in onze missie.

Tuurlijk! Toen wij een boekenkast nodig hadden, zijn we gewoon naar Ikea gegaan. Dat is ook prima, daar hoef je niet lang over na te denken. Ik bewonder ook hoe zij het aanpakken. Flatpacks maken, dat is een ander denkproces en niet evident. Je kan discussiëren over de esthetische waarde van wat je tegenwoordig in Ikea vindt, maar ze hebben ook echt designklassiekers gemaakt. Daar heb ik waardering voor. In het algemeen

Dat heb ik zelden voor. Ik denk dat ik ze ofwel tweedehands zou verkopen, ofwel aan iemand zou geven waarvan ik weet dat die er goed voor zal zorgen. Weggooien doe ik nooit. Bovendien verhuizen we binnenkort naar een grotere woning waar sowieso meer binnen zal kunnen! (lacht)

“In het algemeen doe ik altijd goede research voor ik iets koop. Eigenlijk bijna op dezelfde manier als wanneer ik iets ontwerp: ik probeer altijd iets te creëren dat een bestaansreden heeft.”

EEN MOOI TWEEDE LEVEN! HOE BOTS JE DOORGAANS OP DIE ANDERE ‘TOEVALLIGHEDEN’?

HOE MAKEN JULLIE DAAR DAN PLAATS VOOR?

JIJ DE GETALENTEERDE

MEUBELONTWERPSTER, JE VRIEND DE TWEEDEHANDSSPEURNEUS: KOMT ER OOIT NOG IETS ANDERS BIJ JULLIE BINNEN DAN EIGEN STUKKEN EN VINTAGEVONDSTEN?

HOE ZOU JE JE EIGEN INTERIEUR OMSCHRIJVEN?

WANNEER VOLDOET DESIGN AAN DIE EIS? JOUW OOG IS IMMERS VEEL MEER ERVAREN DAN DAT VAN DE GEMIDDELDE SHOPPER.

TEN SLOTTE: WAT MET MEUBELS WAAR JE GEEN PLAATS VOOR VINDT OF DIE JE GEWOONWEG NIET MEER WIL?

Selling atmosphere, not just furniture

Groen in Gent

Aangezien Gent graag pioniert als duurzame stad, schieten groene adresjes er als paddenstoelen uit de grond. Het voorbije jaar openden heel wat vegetarische, vegan en biologische eetadresjes de deuren. We serveren je onze favorieten.

1. VLINDERS IN DE BUIK

Een kaart die het ritme van de seizoenen volgt. Die vind je bij Papillon. Bezielster en oprichtster Elsa Letist bereidt en serveert er fingerfood en tapas die volledig vegan en grotendeels van eigen kweek zijn. Papillon is ook de eerste plant-based cocktailbar. Met ingrediënten recht uit de serre en met zelfgemaakte likeuren en siropen zorgt Papillon voor vlinders in de buik. En dat aan een vriendenprijsje. Extra groen: ook het interieur, retro en warm, is volledig geüpcycled.

— Goudstraat 2

2. KLEURRIJKE SALADES

Wie verser dan vers wil eten, is bij Ruba aan het juiste adres. Groenten, fruit en granen liggen er elke ochtend vers voor de deur. Met gezondheid en het milieu als grootste waarden tovert het keukenteam de biologische ingrediënten om tot kleurrijke salades, aangevuld met organische rijst of pasta. Het hippe, rood-zwarte interieur en opvallende neonlichten springen al vanop straat in het oog, terwijl de grote planten het thema van de zaak benadrukken.

— Nederkouter 40

3. HIGH-END VEGANISME

Amaranth is het eerste gastronomische vegan restaurant in België en dat mocht beloond worden. Het restaurant onder leiding van Pieter-Jan Lint won de Discovery Award voor Beste Nieuwkomer. In de karaktervolle, omgebouwde villa schotelt Amaranth je verfijnde, veganistische gerechten voor die 100% highend elegantie uitstralen. Net zoals het interieur, dat je met zijn chique huiselijke sfeer en grote tuin doet vergeten hoe dicht je bij het centrum van Gent zit.

— Ringvaartstraat 51, Merelbeke

4. VEGAN IS DE WAY

Met liefde gebakken en zonder dierlijke producten. Dat is het motto van WAY. Het Gentse koffiemerk opende een derde vestiging en daar hoort deze keer een zelfstandige bakkerij bij. De versgebrande koffie wordt er vergezeld door vegan taarten, koeken en lekkernijen, alsook snacks zoals focaccia. Stuk voor stuk huisgemaakt. Een sobere stenen toog etaleert de gebakjes en een speciale rodeecru tegelvloer steelt de show in dit Gentse bakkershuis.

— Jakobijnenstraat 7

5. VEGAN PLACE TO BE

Met bistro Knol&Kool als centraal punt vormde de Bourdon Arcade in Gent al het jasje van een vegan place to be. De uitbaters van diezelfde bistro gingen nog een stapje verder en voegden er ook een 100% vegan superette aan toe. De eerste in België. Biologische groenten en fruit à volonté, maar ook unieke producten zoals kala namak, liquid smoke en edelgistvlokken vullen de rekken rijkelijk. De galerij veranderde naar een open ruimte, waar bloemen, planten en lampjes het serene houten interieur opfleuren.

— Heilige Geeststraat 30

Best (eco)logisch

Het staat buiten kijf dat we onze impact op het milieu moeten verkleinen. Een snelle Google zoekopdracht levert je al snel tientallen, zij het lichtjes repetitieve, tips op. Maar waar vind je nog meer tips? In boeken uiteraard. Van koken tot bouwen: laat je inspireren door nieuwe ideeën, duurzame insteken en creatieve oplossingen.

1. BOUWEN AAN DE TOEKOMST

“Hoe kunnen we bouwen aan een duurzame toekomst in een tijd van klimaatverandering en slinkende hulpbronnen?” Het is de centrale vraag achter ‘Building for Change’, zorgvuldig gecureerd door de Britse architecte en auteur Ruth Lang. Aan de hand van inspirerende, internationale voorbeelden toont dit boek hoe creatief hergebruik van afval dat een nieuw leven krijgt als bouwmateriaal tot modulaire structuren ons helpt om een betere toekomst te bouwen.

Building for Change, Gestalten, 50 euro

2. VEGGIE, VIDI, VICI

Met ‘Green Kitchen: Quick + Slow’ zijn David Frenkiel en Luise Vindahl niet aan hun proefstuk toe. Het koppel vormt het powerduo achter de wereldberoemde blog ‘The Green Kitchen’ en bracht samen al meerdere succesvolle vegetarische kookboeken uit. In Quick + Slow focussen ze op beide uitersten van de week: de weekdagen waarop het snel moet gaan, en de weekends waarin je ter ontspanning uren doorbrengt in de keuken. Zo ben je op alles voorzien!

Green Kitchen: Quick + Slow, Hardie Grant Media, 25,99 euro

3. BYEBYE BOOMHUT

Architectuur- of natuurliefhebbers (of nog beter, beide): deze is voor jullie. Geef je ogen de kost en laat je meeslepen in die fantasie van dat rustige hutje in het bos, maar dan met architecturale hoogstandjes en internationale bestemmingen. In ‘Living in the Forest’ werden vijftig ongelooflijke, moderne huizen gebundeld die elk op hun eigen manier opgaan in en omgaan met de omliggende natuur. Wegdromen verzekerd.

Living in the Forest, Phaidon, 39,95 euro

4. MET DE TREIN DOOR EUROPA

Ook reizen vraagt tegenwoordig een meer doordachte aanpak. Wat dacht je van een heuse treinreis in plaats van ongelimiteerd vliegen? In ‘Treinreizen in Europa’ sturen Tom Hall en Imogen Hall je op een onvergetelijke trip langs de mooiste spoorlijnen (en dat zijn er veel!), dwars door ons continent. Deze Lonely Planet bomvol praktische tips en schilderachtige routes doet de drukke luchthaven vervagen tot een verre herinnering.

Treinreizen in Europa, Lonely Planet, 26,99 euro

5. ZIE DE TIJD

In ‘Strook – Portraits’ krijg je een eerste introductie tot het oeuvre van beeldend kunstenaar Stefaan De Croock, oftewel ‘Strook’. Met oude, verweerde materialen zoals hout maakt Strook gelaagde collages en sculpturen, vaak rond het thema ‘tijd’. Blader door zijn eerste monografie en laat je meeslepen in de wereld van zijn fascinerende, duurzaam getinte en internationaal geliefde installaties.

Strook, Hannibal Books, 59 euro

LIGHTPOINT

www.lightpoint.be

Maandag gesloten - dinsdag t/m vrijdag: 10u00-12u30 en 13u30-18u00 - zaterdag: 10u00-17u00 doorlopend

©Celine

©Celine De Gussem

SCAN EN BEKIJK DE VOLLEDIGE REPORTAGE

PIET BOON & RANGE ROVER: VERENIGD IN TIJDLOOSHEID, SCHOONHEID EN KWALITEIT

Range Rover richt samen met Piet Boon de blik op ‘modern luxury’. Als tweede gezicht in de ‘New Generation of Leaders’-campagne – na Sergio Herman – neemt de Nederlandse ontwerper en entrepreneur ons in de nieuwe Range Rover mee op een trip langs lopende en afgeronde projecten van zijn internationaal gevierde Studio Piet Boon. Piet verwelkomt ons in zijn woning, op een steenworp van Amsterdam. Na een deugddoend kopje koffie trekken we richting het Piet Boon-hoofdkwartier in Oostzaan. Studio Piet Boon is een designstudio die zich toelegt op architectuur, interieurvormgeving, en productdesign voor een uitgebreide productcollectie. Naast de eigen activiteiten, huizen ook de licentiepartners van Studio Piet Boon in het 7000 m² grote gebouw. Het vormt een bedrijvige hub van talent en vakmanschap. Een totaalgebeuren waar visionair Piet al zo’n 40 jaar aan timmert: “Ik heb altijd groot willen worden, nooit enkel als meubelontwerper willen werken. Onze 65 werknemers werken projecten af van Nederland tot New York en Japan”.

NEW LEADERSHIP

Van eenmanszaak naar internationaal architectuur- en designlabel: een grand écart die zelfkennis, authenticiteit, inzicht en autonomie vergt. Piet Boon leerde

doorheen de jaren steeds profielen aan te nemen die sterker zijn dan hijzelf. “Daarom kan ik het me permitteren om een casual leader te zijn. Dat kan enkel als je team heel erg goed is. Ik heb veel vertrouwen in hen, laat ze vrij en stuur hen enkel bij om ze op het Piet Boon-pad van schoonheid, een lange houdbaarheidsdatum en comfort te houden.”

ROSEWOOD

Vertrouwen dat ook essentieel is bij het toekomstige paradepaardje op het palmares van Studio Piet Boon: het Rosewood-hotel in Amsterdam. Piet omschrijft de opdracht – een hotel in eigen stad ontwerpen – als de droom voor elke designer. “We willen een plek maken voor alle Amsterdammers. Met de receptie van het hotel pas op het einde van de grote hal, net zoals je in het Rijksmuseum tot het einde van de Gallery of Honour moet wandelen om oog in oog te staan met Rembrandt.”

MINIMALISM MEETS NATURE

Van Amsterdam gaat het richting Cromvoirt, een dorp in de schaduw van ’s-Hertogenbosch waar hij in 2020 een buitengewoon kantoor opleverde, bekroond met een Architizer-award. De sfeer twijfelt

tussen werk- of leefruimte: “Als ik door het gebouw loop, heb ik het gevoel dat ik hier zou kunnen werken, maar ook dat ik er kan wonen. Een weloverwogen balans tussen gecreëerde schoonheid en de puurheid van de elementen.”

“BETER WORDT HET NIET”

De natuur blijft voor Piet Boon dan ook een van zijn grootste inspiraties en tegelijk de ultieme bron van vertier. Als fervent mountainbiker en kitesurfer, verlangt Piet van zijn wagen in de eerste plaats ruimte en gebruiksgemak. “Het design van de nieuwe Range Rover is zo prachtig en de wagen is zo comfortabel, er zit geen knopje te veel in, ze hebben allen een functie, de navigatie is top, ik ben fan. Range Rover en Piet Boon hebben hetzelfde DNA van tijdloosheid. Als ik een Range Rover van 40 jaar oud zie passeren, draai ik me om en denk ik ‘wat een knappe auto’. Maar ook met een Range Rover van 10 jaar oud is dat zo, behoorlijk ongezien in de autowereld. Het is een prachtige luxeauto zonder dat hij posh is. Beter wordt het eigenlijk niet.”

Ons vak, is bouwen. Niet met onze handen, maar door de juiste handen. Het strijdgewoel dat een bouwproces soms is, is onze thuis. Zo wordt voor u de lange tocht vanaf de kriebels bij het eerste voorontwerp tot de verhuis een boeiende wandeling, vol verwondering, en doorspekt met prettige keuzes.

centrumwonen

Overal in onze steden vind je woningen die hun houdbaarheidsdatum bereiken, of zelfs overschreden hebben. Het is onze morele plicht om ertoe bij te dragen dat wat er nieuw komt, af is. Niet alleen energetisch. Wat mooi is, is duurzamer. In deze parel zie je stadsreconversie op haar best: state of the art technieken achter boeiende en elegante architectuur. Laat de buren maar volgen!

peper & zout

De naam doet al vermoeden dat dit een project met pit is, maar ‘Peper & Zout’ is ook een knipoog naar de ‘Kruideniersstraat’ waar het gebouw sinds 2019 zijn plek karaktervol inneemt. Wat vroeger de brouwerijschool van Gent was, is nu een hedendaags wooncomplex – inclusief intensief groendak – in het centrum van de stad.

domus aurea

In de Vlaanderenstraat in Gent staat een unieke stadswoning te koop. Een uitzonderlijk royaal duplexappartement met een bewoonbare oppervlakte van 392 m², ingedeeld in een afzonderlijke nacht- en dagverdieping, en met maar liefst 5 verschillende terrassen. Inbegrepen zijn twee ondergrondse autostaanplaatsen, bereikbaar via de Notarisstraat met een autolift. Met een uniek zicht op de drie torens van Gent, krijgt dit prijswinnende ontwerp van Govaert&Vanhoutte zonder meer de status van wereldarchitectuur.

Voor meer informatie kunt u terecht bij Engel&Völkers

woonstede felix

Vanuit een doordacht maatschappelijk objectief brengen we met ABS Bouwteam hoogwaardige architectuur en woonbeleving naar compactere woonvormen. Want de meerwaarde van dergelijke projecten en wooncomplexen - een zinnig en kwalitatief gebruik van ruimte en energie - spreekt voor zich. Geniet mee van Woonstede Felix (Lebbeke).

Elke realisatie is de vertaling van een identiteit. Elke realisatie botst ook op de grenzen van haar omgeving. Wij beogen, elke keer weer, de harmonie tussen beide.

COLOFON

UITGEVER

Anton Gonnissen ABS Bouwteam, Schoonzichtstraat 33, 9051 Sint-Denijs-Westrem, T 09 242 85 65 info@absbouwteam.be www.absbouwteam.be

REDACTIE www.savvy.be

Werkten mee aan dit nummer: Leslie Vanhecke, Koen Van der Schaeghe, Katrien Depoorter, Anton Gonnissen, Lara Laporte, Olivia Stalpaert, Elise Noyez, Lot Wildiers, Stijn Vanbiervliet.

LAY-OUT

Emilie Favril, ABS Bouwteam David Kino, www.newdays.be

BEELD

Tim Van de Velde (cover, p. 2, p. 5, p. 8-18)

Alexander Popelier (p. 20–26 en p. 88-92)

Koen Van Damme (p. 30–35)

Damon De Backer (p. 38–42) Andreas Graber (p. 53)

Jesse Willems (p. 54–58) Annick Vernimmen (p. 70–75)

STYLING

Dimitra Apostolidis (p. 38-42)

REDACTIE BEREIKEN? redactie@absoluutmagazine.be

ADVERTEREN? contacteer Choisi – info@choisi.be of 0477 67 11 08

ABSoluut verschijnt tweemaal per jaar. Het volgende nummer komt uit in juni 2023. U kunt alle edities integraal online raadplegen op onze website www.absoluutmagazine.be

Uitgever en auteurs betrachten grote zorgvuldigheid bij de samenstelling van dit magazine. Zij aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van onjuiste vermelding en/of zetfouten. Alle rechten voorbehoud en. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder vooraf gaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Ten aanzien van hetgeen in deze uitgave is opgenomen, is getracht voor zover deze niet bekend waren de auteursrechthebbenden te achterhalen. Voor zover er sprake is van onjuiste vermelding van auteursrechtheb bende is dit gebaseerd op te goeder trouw verkregen gegevens. Uit gever aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventueel ontbreken van toestemming van auteursrechthebbenden.

FOLLOW

read the blog www.absoluutmagazine.be

Een nieuwe exclusieve keukenstudio in Gent

Sinds 1968, toen de Deense ontwerper Arne Munch de originele Classic keuken ontwierp, heeft uno form zich toegelegd op het vervaardigen van keukens op maat. Al meer dan 50 jaar staat uno form voor vernieuwend en compromisloos Deens keukendesign,

keukens die nu tot de echte klassiekers behoren. Een uno form keuken staat garant voor het fijnste schrijnwerk vervaardigd door gepassioneerde vakmensen naar aloude traditie. Kom het zelf ervaren in de nieuwe uno form studio in Gent (Nazareth).

CONTACT

BOSMANSHAARDEN

EEGENE 91-93, 9200 DENDERMONDE