ABSOLUUT 28

ABS OLUUT

ARCHITECTUUR — DESIGN KUNST — LIFESTYLE

The good building is not one that hurts the landscape, but one which makes the landscape more beautiful than it was before the building was built.

Frank Lloyd Wright

Hét hedendaagse antwoord op wonen in de groene stadsrand

Steeds op zoek naar een hoogstaande woonbeleving en grensverleggende architectuur, bouwde

ABS Bouwteam in samenwerking met CAS Architecten deze woning, die liefdevol de naam “die éne” meekreeg.

Te koop - Sint-Denijs-Westrem

T. 09 282 82 82 welkom@irres.be

Kortrijksesteenweg 19

Sint-Martens-Latem

dieene.irres.be

“Hoe mooi is het om met het Wintercircus een impact te kunnen creëren in eigen stad.”

TRANSPARANTIE

Op encyclo.nl vond ik de volgende passende omschrijving voor het themawoord van deze editie: “Het verschaffen van inzicht in zaken die voor betrokkenen relevant zijn om goede, afgewogen beslissingen te nemen en verantwoording af te kunnen leggen. Transparantie is een onderdeel van openheid. Transparantie of het afleggen van verantwoording is een maatschappelijke verantwoordelijkheid.”

In 2015 schreef ik al dat we met ABS Bouwteam op een keerpunt stonden, dat we voor een nieuwe groeifase stonden. Ik omschreef dat marsorder toen als volgt: “Wie in en van een samenleving leeft, moet de uitdaging omarmen om aan die samenleving terug te geven. Bij ABS Bouwteam willen we blijk geven van ons engagement om, naast onze bedrijvigheid, ook deze verantwoordelijkheid in te vullen.

Het lijkt me gepast en relevant dat ik u, de moedige lezer van dit magazine, laat weten dat deze bovenvermelde transitie nu écht in gang is gezet. Gaandeweg is ons huis van waarden in de afgelopen 34 jaar uitgegroeid tot een Zwarte Zwaan in de bouwwereld. Het paspoort van deze evolutie en bedrijfsfilosofie is dit magazine. In een blijmoedige sfeer proberen we kwaliteit en schoonheid te combineren met onze immer groeiende sociale en culturele bewustwording. Dit engagement nemen we niet licht op. Ik hield eraan u dit met nadruk te laten weten. Als u bij diegenen hoort die op zoek zijn naar deze eerlijke transparantie, wens ik u veel plezier bij het lezen van dit magazine.

Anton Sr Gonnissen

Uitgever ABSoluut Magazine

Gent, 22 april 2024

INHOUD

ABSOLUUT ARCHITECTUUR

BARO ARCHITECTUUR X OYO ARCHITECTS

Impact op eigen stad

VOORWOORD

Transparantie

HET WINTERCIRCUS

Gents icoon krijgt weer publiek

ABSOLUUT DESIGN

KLARE KIJK OP GLAS

Focus op glasdesign

HET LATEM HOF

Bewust en architecturaal wonen

DE STILLE KRACHT VAN TRANSPARANTIE

Drie glaskunstenaars over hun metier

EEN ZOMER VOL BELGISCH DESIGN

Golven van designprimeurs

ABSOLUUT KUNST

GESTOLDE POËZIE, GLASHELDER GEBLAZEN

Binnenkijken in het atelier van glaskunstenaar Klaar Prims

BOUWMATERIALEN OOGSTEN

De zoektocht naar heilzame bouwoplossingen

COLUMN ANTON

“Life is a tragedy when seen in close-up, but a comedy in long-shot”

ENTROPIC

Out of the box wonen aan zee

OPEN VRAAG

In gesprek met Marc Dubois

LIV VAISBERG

De favoriete kunstadresjes van cultureel onderneemster en bezielster van COLLECTIBLE

ABSOLUUT EXPO

DRIEVULDIG KUNST INHALEREN

Een zomer vol Belgische kunstparcours in openlucht

DE WERELD OP PAPIER

Al lezend reizen vanuit je zetel

EIGENZINNIGE BAANBREKERS

Collectieboeken over de vormers van architectuur en kunst

AQUARELL

Duurzaam wonen in de groene rand rond Gent

Elke editie gaat ABS Bouwteam in gesprek over architectuur. Deze keer trekt zaakvoerder en uitgever van dit magazine Anton Gonnissen in het kielzog van Geert Willemyns van Baro Architectuur en interieurarchitecte Jolien De Baets van OYO Architects naar het Wintercircus in Gent. Na jaren van leegstand en de restauratie door Baro, legt OYO op het moment van ons bezoek de laatste hand aan de invulling en inrichting van dit historische bouwwerk dat alles heeft om een nieuwe trekpleister in het centrum van de Arteveldestad te worden.

V.l.n.r.: Geert Willemyns (Baro), Jolien De Baets (OYO) en Anton Gonnissen (ABS Bouwteam)

GENTS ICOON

KRIJGT WEER PUBLIEK

WINTER— CIRCUS

Meer dan honderd jaar nadat de eerste steen werd gelegd, ontwaakt een Gentse reus stilaan uit zijn decennialange winterslaap. Het Wintercircus transformeerde doorheen de jaren van een verzamelplaats voor volks entertainment naar glanzende Fiat-garage van de familie Mahy om uiteindelijk in stilte weg te kwijnen. Na de zomer komt daar verandering in. Na een ingrijpende renovatie tot hightechhub, coworkingspace, concertzaal en ontmoetingsplaats met restaurants en dakterras pal in de binnenstad is het binnenkort tijd om de toegangspoorten van dit bijzondere erfgoed weer open te stellen voor het grote publiek.

WINTER—

Eerst even terug in de tijd. We reizen naar het jaar 1894, wanneer in Gent het ‘Nieuw Cirkus’, ontworpen door architect Emile De Weerdt, uit de grond rijst. De naam ‘circus’ mag je vrij letterlijk nemen, want in de beginjaren is het wel degelijk een plaats waar rondtrekkende gezelschappen in de wintermaanden kunnen optreden. De locatie kent daarna enkele geanimeerde jaren tot een felle brand in 1920 roet in het eten gooit. Enkel de muren, stallingen en delen van de manege blijven gespaard. In 1923 volgt de heropbouw en een uitbreiding van het programma met revues, variétéshows en filmvoorstellingen. Helaas slaat het noodlot al snel een tweede keer toe. Wereldoorlog II dwingt het Wintercircus in 1944 op de knieën. De deuren gaan helemaal dicht, tot kort na de oorlog de familie Mahy op het toneel verschijnt. Zij transformeren het gebouw tot een Fiat-garage en geven de site de indeling die we vandaag kennen: met stevige betonconstructies en kenmerkende hellingen om de voertuigen tot op de hoogste verdieping te rijden. In 1978 wordt de garage na een verloren rechtszaak noodgedwongen opgedoekt en brengt Ghislain Mahy zijn oldtimercollectie onder in het gebouw. Twee decennia later komt ook aan dit hoofdstuk een einde en volgen jaren van leegstand en verval. “Als kind, toen ik nog op het Sint-Barbaracollege zat hier vlakbij, kwam ik vaak neuzen in het Wintercircus. Het was toen al een heerlijk zootje”, begint Anton zijn bezoek wanneer hij voorbij de toegang in de Lammerstraat uiteindelijk de werfingang bereikt. “Ik heb me ook altijd afgevraagd wat Ghislain Mahy bezielde om een gebouw met deze specifieke identiteit om te turnen tot een commerciële Fiatgarage en later een verzamelplaats voor oldtimers.”

NIEUW LEVEN IN DE KROOK

In 2005 werden uiteindelijk de eerste lijnen uitgezet van een nieuwe toekomst voor het Wintercircus. Sogent, dat instaat voor de stadsontwikkeling in Gent, kocht het gebouw aan als onderdeel van het grotere stadsplan om de verloederde zone rond de Waalse Krook te laten uitgroeien tot een uniek cultureel gebied. Om dat nieuwe tijdperk in te zetten, schreef Sogent in 2012 een internationale ontwerpwedstrijd uit. Het architectenbureau Atelier Kempe Thill, in samenwerking met aNNo, BAS, Arch&Teco, Jangled Nerves en Scala, kwam er als winnaar uit. Pas in een latere fase werd de fakkel doorgegeven aan Baro. Het Gentse architectenbureau dat op een steenworp van het pand ligt, is al sinds eind jaren zestig actief in de publieke sector. In 2017 kwamen zij samen met partner SumProject uit Brussel aan de bak in het circus.

In de eerste fase van de renovatiewerken in 2017 werd vooral gewerkt aan de duurzaamheid van de site om zo een bijdrage te leveren aan de toekomstvisie van Stad Gent, dat tegen 2050 een CO2-neutrale stad wil ontwikkelen. Vanuit die optiek zal het Wintercircus gekoeld en verwarmd worden door middel van geothermie. En via een verbinding met de naburige bibliotheek De Krook zullen beide gebouwen warmteoverschot en verkoeling met elkaar kunnen uitwisselen. Daarnaast werd ook veel aandacht besteed aan het beperken van de hinder tijdens de werken. Aannemer Furnibo bouwde een vernuftige stellingconstructie binnen in het circus zodat er nauwelijks een vierkante meter van de openbare ruimte werd ingenomen.

“Het Wintercircus doet me wat denken aan de Bourse de Commerce in Parijs, waar je ook een centraal middenplein hebt en circulatie naar de rondom gelegen ruimtes.”

Anton Sr Gonnissen, ABS Bouwteam

OLIFANTENHELLING EN SMEERPUTTEN

In de tweede fase van dit imposante herbestemmingsproject kwam de focus te liggen op het vinden van een balans tussen het behoud van het oorspronkelijke karakter van de architectuur en het toevoegen van hedendaagse vernieuwing. Geert Willemyns van Baro: “Het was voor ons heel belangrijk dat de geschiedenis van het Wintercircus in ere werd gehouden. Uit elke periode zijn nog elementen aanwezig, zoals de olifantenhelling waarlangs de dieren vanuit de Plattenberg tot op de scène van het circus werden gebracht, alsook de smeerputten van de Mahy-garage.” Zelfs de sporen van de jaren van leegstand werkten de architecten niet weg: “We hebben de letsels uit het verleden zorgvuldig gedocumenteerd en deze op verschillende plaatsen zichtbaar gehouden”, aldus Willemyns. “Ook nieuwe materialen zijn een nostalgische knipoog naar het verleden. Neem bijvoorbeeld de centrale betonnen vloer, die met rode kwarts werd gepolierd als hint naar de kenmerkende rode vloeren van de garage van Mahy. Of neem plaats op een van de zitbanken op het middenplein die, als je goed kijkt, het silhouet van een olifant vormen. De ruwe bakstenen van de paardenstallingen vormden op hun beurt de inspiratiebron voor het inrichten van de ondergrondse verdieping. Door al deze elementen met elkaar in verbinding te brengen, is een continuïteit ontstaan die het hele project samenbrengt.”

Met het auditorium op de eerste verdieping maakte Baro een eigen aanvulling op het historische gebouw. Geert: “Het is mijn favoriete ruimte. Ze bestaat voor quasi volledig uit glas. De glaspartij volgt de gebogen looplijn van de helling die langs de ruimte passeert en biedt mooi zicht op het hart van het gebouw.” Het is de combinatie van dat middenplein met errond wandelgangen die naar verschillende ruimtes op een handvol verdiepingen leiden die Anton doet denken aan zíjn favoriete gebouw, de Bourse de Commerce in Parijs. “Tadao Ando installeerde er een moderne, betonnen cilinder pal in het centrum van een historisch gebouw. Het is de plek waar expo’s vandaag vorm krijgen en waar verschillende uitsneden in het beton uitweg bieden naar andere ruimtes en verdiepingen. Precies zoals het hier is geconcipieerd.”

TECHNOLOGIETEMPEL IN DE MAAK

Na de afronding van de renovatiefase in mei 2022 was het tijd voor de derde en laatste fase: de inrichting en invulling van het Wintercircus. Hiervoor duidde Sogent het consortium TENT aan. Deze groep Gentse techondernemers en -organisaties heeft het gebouw voor 75 jaar in erfpacht en heeft als missie om van het Wintercircus een technologietempel te maken waar een internationaal netwerk van innovatieve ondernemers kan samenkomen. Zij stelden op hun beurt OYO Architects uit Gent aan met de vraag zich te ontfermen over de indeling en inrichting van het gebouw. “Baro leverde het Wintercircus in gerestaureerde cascostaat op. In hun fase was het herbestemmingsprogramma nog niet duidelijk. Wij moesten het eeuwenoude bouwwerk dus niet alleen van moderne technieken voorzien, maar hebben ook hier en daar aanpassingen en aanvullingen op het werk van Baro moeten doen. We stonden verder ook in voor de inrichting. Geen sinecure, want in het Wintercircus heb je een doolhof van ruimtes, een overvloed aan kleine hoekjes en geen muur is recht.”

In september opent het Wintercircus de deuren voor het grote publiek met onder meer restaurants, een dakterras met adembenemend zicht over de historische stad en een heuse pop- en rockzaal die plaats biedt aan vijfhonderd concertgangers. Voor dat laatste ging TENT een samenwerking aan met VIERNULVIER en Democrazy, die onder de naam ‘Muziekclub Wintercircus’ concerten en nightlife-events zullen organiseren in de hoogtechnologisch afgewerkte concertzaal onder het middenplein. Gentenaars konden in november 2023 en maart 2024 al genieten van een eerste concertreeks in het Wintercircus. Zo mocht Despacio, het technologisch baanbrekende soundsystem van 2manydjs en James Murphy, er in maart het technologiefestival FTI op gang trappen. Wie de unieke geluidservaring meemaakte tijdens hun optredens in Londen, New York of Miami weet dat deze zes uur durende zintuigelijke sensatie ongetwijfeld indruk heeft gemaakt onder de prachtig gerestaureerde metalen koepelstructuur van het gebouw. “De koepel is authentiek, maar werd wel verstevigd om de toegevoegde isolatiestructuur te kunnen dragen. Verder komt er op het middenplein in samenwerking met Erased Studio ook een cirkelvormige trussing van gordijnen op verschillende hoogte zodat een intiem kader kan ontstaan waar lezingen kunnen doorgaan”, aldus Jolien.

PUBLIEKE PLEK VOOR ONTMOETING

“Gent is er met het Wintercircus in geslaagd om een architecturale parel nieuw leven in te blazen en terug te geven aan de Gentenaar”, besluit Anton wanneer het gezelschap de deuren van de ondergrondse rockzaal achter zich dichttrekt. Jolien: “Het Wintercircus was voor ons een atypisch project. Zo was er bijvoorbeeld geen gedetailleerd aanbestedingsdossier, waardoor we samen met de aannemers vaak heel ad hoc en rechtstreeks op de werf esthetische en budgettaire oplossingen moesten uitdenken. De voorbije tijd ben ik hier dag in dag uit aanwezig geweest om de opvolging te verzorgen, maar hoe mooi is het om op deze manier impact te creëren in onze thuisstad.”

De renovatie van het Wintercircus past volledig in het nieuwe structuurplan 2030 waarbij de stad onder andere aandacht wil schenken aan het herbestemmen van erfgoed. Een groot aspect van dit herbestemmingsplan is om een locatie meerdere functies te laten invullen en zo het tekort aan publieke ruimte en werkplaatsen in de Gentse binnenstad aan te pakken. Sami Souguir, schepen van Stadsontwikkeling en Cultuur in Gent, kon ons bezoek niet bijwonen, maar wilde wel dit aan ons kwijt: “Gent is een middeleeuwse stad en dus is het erfgoedaspect een belangrijk onderdeel van bijna al onze bouwdossiers. Het Wintercircus is in dat opzicht eigenlijk een vrij recent gebouw.

Veel Gentenaars zijn er nog binnen geweest toen het een garage of een opslagplaats van oldtimers was. We merken toch veel fierheid over dat gebouw, waardoor heel wat Gentenaars erop stonden dat de authenticiteit zoveel mogelijk bewaard bleef. Daar hebben we over gewaakt. Anderzijds is het door heel gerichte ingrepen ook een heel functioneel gebouw geworden. Met ruimte voor kantoren, een restaurant, een bar én een ondergrondse pop- en rockzaal voor vijfhonderd muziekliefhebbers is het Wintercircus een plek geworden op maat van de Gentenaars. Het was geen evident evenwicht tussen vernieuwen en bewaren, maar ik denk dat hier de juiste keuzes zijn gemaakt.”

en wandtegels voor professionals en particulieren

Vloer-

Woodstoxx is specialist in de verkoop en installatie van houten vloeren gevelbekleding voor interieur en exterieur.

info@woodstoxx.be www.woodstoxx.be

Bezoek onze belevingscentra in Menen, Gent of Antwerpen

Interieur- en kleuradvies, binnen- en buitenschilderwerken, decoratieve verftechnieken, behangwerken, exclusieve raamdecoratie, stoffering, meubilair, maatwerk, vast tapijt en karpetten.

www.evelynmoreels.be

OP GLAS KLARE KIJK

Miljoenen jaren geleden ontstond het eerste glas door extreme verhitting in de woestijn. Ruwe korrels werden tot een staat van fragiele transparantie gedwongen. Wonderlijk, op z’n minst. Vandaag heeft glas een vaste plek veroverd in alle aspecten van ons leven: van functionele tableware over sieraden tot designobjecten. Wij belichten die laatste. Zij belichamen de exquise eenvoud van de materie het allerbest.

ADRIAN CRUZ ELEMENTS

Rotonda: 2380 euro (excl. btw) Shåk Gallery, Brussel

Close Encounters small: 594 euro

Close Encounters large: 1188 euro gardeco.eu

TUINARCHITECT FREDERIEK SNAET

Molenstraat 52 c

9860 Balegem (Oosterzele) 09 362 80 62

info@tuinensnaet.be www.tuinensnaet.be

HET LATEM HOF

BEWUST EN ARCHITECTURAAL WONEN

Wanneer je de voordelen van bewuster omgaan met woonoppervlakte combineert met de hoogstaande architectuur en de vooruitstrevende technieken die gebruikelijk voorbehouden zijn voor exclusieve villa’s, dan krijg je Het Latem Hof. In dit bijzondere woonproject in het centrum van Sint-Martens-Latem komt het beste van die werelden samen. Schoonheid, kwaliteit en duurzaamheid in harmonie.

De zes in een hoek aansluitende huizen met gestileerde klassieke gevels versterken onmiskenbaar het dorpsgevoel.

Centraal in de Latemstraat en volledig afgestemd op de omgeving realiseerde ABS Bouwteam het architecturale woonproject Het Latem Hof. De zes in een hoek aansluitende huizen met gestileerde klassieke gevels versterken onmiskenbaar het dorpsgevoel. Met hun mooie, sobere uitstraling blenden ze volledig met de bouwtradities van het elegante Sint-MartensLatem. De begroeiing aan de straatkant en het ontwerp waarbij de woningen in een L-vorm het binnenhof omarmen, brengen privacy en geborgenheid op een centrumgelegen site. Tegelijk is dit project een pleidooi voor gemeenschappelijk goed. Elke woning geeft uit op een eigen terras en tuin die omzoomd is met volle brede struiken (in plaats van een zichtbare omheining) en grenst aan gemeenschappelijk groen.

Een aanzienlijk kleinere voetafdruk zonder in te boeten aan esthetiek, luxe en woonkwaliteit. Daar is Het Latem Hof de perfecte belichaming van.

GEMEENSCHAPSGEVOEL VERSTERKEN

De duurzame visie vormt het fundament van dit project. De klassieke verkaveling werd ingeruild voor een alternatieve woonvorm die bedachtzaam omgaat met de beschikbare ruimte zonder in te boeten aan schoonheid, licht en zicht. Zo wordt het delen van een deel van de tuin moeiteloos gelieerd met de hoge standaarden in de exclusieve villabouw. De architectuur, de intelligente technieken en de hoogwaardige afwerking ervan werden naadloos vertaald door ABS Bouwteam dat op basis van zijn expertise en ervaring in het bouwen van residentiële pareltjes de juiste finesses kon leggen.

DUURZAME INVESTERING

Ook binnen is de duurzame aanpak duidelijk voelbaar. Een goed geïsoleerde schil over drie bouwlagen beperkt het warmteverlies tot een minimum en garandeert samen met de installatie van geothermie een aangenaam binnenklimaat. Het resultaat is innovatief wooncomfort binnen de muren van een toekomstgericht woonconcept. Terug buiten zien we hoe overtollig regenwater naar een wadi in het gemeenschappelijke deel van de tuin stroomt, waar het langzaam in de bodem kan sijpelen. Naast zijn praktische en noodzakelijke functie heeft de wadi nog een extra troef. Hij fungeert als een echte blikvanger in de prachtig aangelegde bloementuin.

ONE CANVAS, ENDLESS INSPIRATION

TRANSP DE STILLE KRACHT VAN

ARANTIE

DRIE GLASKUNSTENAARS OVER HUN METIER

Anneke Eussen, Diego Rivero en Pernille Braun zijn drie veelzijdige glaskunstenaars. Stille krachten zijn ze, die achter sprekend glas hun relatie met de materie heel persoonlijk aftasten. Hun werk valt niet in een mal te gieten. Met kleine of grote ingrepen in zuiver of geleefd glas vinden ze de schoonheid in het onvoorziene.

DIEGO RIVERO

eert het artisanale

Met zijn Kaanch-collectie van opvallend glaswerk krijgt de in Guatemala geboren en opgegroeide Diego Rivero internationaal weerklank. De collectie omvat zowel designobjecten als functionele lampen. Nadat hij in verschillende landen leefde en werkte, leidt Rivero vandaag zijn multidisciplinaire studio met vaste stek in New York. De gediplomeerde industrieel designer heeft het van geen vreemden. Hij groeide op in een kunstzinnig gezin en experimenteerde van jongs af aan. “Het was een voorrecht om me in allerlei artistieke disciplines en technieken te wentelen. Ongetwijfeld ontkiemde daar mijn brede interesse.”

Rivero connecteert met ambachtslui wereldwijd om zijn sculpturale ontwerpen met de hand te fabriceren. “Onze objecten zijn het resultaat van boeiende cocreaties, die innovatie koppelen aan artisanaal vakmanschap. Er valt in twee richtingen zoveel te leren”, erkent hij. Noem een materiaal en Rivero werkt ermee: metaal, hout, papiermaché, keramiek, steen en geblazen glas. En dat met artisanaal talent uit Mexico, Honduras, de Filipijnen, Peru of India, specifiek voor het glas. “Met precisie en expertise worden de stukken in Delhi met de hand gemaakt door meester-glasblazers. Zij gebruiken borosilicaatglas, een dunne en toch ijzersterke variant.” Het resultaat is een betoverend visueel geheel, een tikkeltje extravagant, met bijzondere kleurtinten en complexe details.

Rivero eert traditionele technieken en houdt ze levend. “Mijn focus ligt op het ontdekken en uitwerken van artisanale partnerships, met materialen in de regio’s waar de expertise sinds mensenheugenis bestaat.” Het startte met gerecycled glas in Guatemala, gaandeweg kwamen daar sculpturen en fascinerende technieken bij. “Elke kleur heeft een verschillende samenstelling, smelt op diverse temperaturen en bepaalt daarmee de aanpak. Kleuren en vormen mixen is zeer delicaat werk”, besluit Rivero.

PERNILLE BRAUN

verkent de limieten

De Deense Pernille Braun overstijgt de klassieke glaskunsttraditie. In het verkennen van materialen zoekt ze de grenzen op. Ze wordt uitgedaagd door de ambiguïteit van het glas, met spannende interacties tot gevolg. Als alchemist specialiseerde ze zich in het manipuleren van vloeibaar glas. Tijdens het creatieproces omarmt Braun onvoorziene gebeurtenissen in de oven. Zij bepalen de expressie van een werk. “Door de hitte wordt glas overgeleverd aan de zwaartekracht: elke minuut gedraagt de sculptuur zich anders en je weet zelden wat het juiste moment is om te stoppen. Het verschil kan in twee graden oventemperatuur zitten. Ik word gedreven door het aftasten van die limieten en zoek het altijd verder”, bekent ze.

Brauns kunstpraktijk lijkt een eeuwig transformatieproces, met glas dat herhaaldelijk overgaat van zacht naar hard, waardoor het een mythisch karakter krijgt. Soms lijkt het in lange gordijnen en druppels naar beneden te hangen. “Wat ik doe, beweegt zich tussen arts en crafts. Ik ben een beeldhouwer en wat ik maak is glaskunst op de rand van ambacht. De materialen waarmee ik werk, zijn erg complex. Zonder jarenlange ervaring kan je niet met glas werken. Het is handwerk, zonder dat de handen in direct contact komen met het materiaal.”

Braun lieert glas, klei en hout, terwijl ze experimenteert met hun transformerende en contrasterende vormen en structuren. Onverenigbaar als ze lijken, doorbreekt de Deense grenzen en voegt ze materialen samen in een bijna paradoxale symbiose. “Ik werk met het inzakken en samenvouwen van het materiaal. Verwarm je het glas, dan wordt het een zachte en vloeibare materie die zichzelf niet langer kan dragen.” Het glas, vloeibaar als honing, lijkt te verstillen in aanraking met hout of keramiek. “In mijn experiment zoek ik de limieten op. Falen is nooit veraf en voor elk stuk dat het haalt, zijn er drie mislukkingen”, besluit ze.

ANNEKE EUSSEN

omarmt het ontheemde

Anneke Eussen geeft blijvende waarde aan voorwerpen die onze samenleving afdankt. Objecten die hun oorspronkelijke functie verliezen, transformeert ze tot wandsculpturen. In haar handen zijn het ingrediënten voor gevoelige composities, met steeds vaker glas in de hoofdrol. Door de objecten te hergebruiken, herschikt ze hun betekenis en krijgt de eerdere functie een nieuwe dimensie, zowel krachtig als breekbaar. De sporen van vocht, stof en roest zorgen als schoonheidsvlekken voor een unieke uitstraling.

“Ik recupereer materiaal uit huizen, voertuigen en allerhande voorwerpen. Onrechtstreeks draag ik zorg voor ze door ze een tweede leven te geven. Met mijn praktijk onderzoek ik hoe we objecten ervaren als we ze bewust of onbewust uit hun context halen.” Eerder zocht Eussen het verband tussen onze identiteit en onze huid of kleding en accessoires als tweede huid. Later verschoof haar focus naar de zogenaamde derde huid, de gebouwen en ruimte rondom ons. Architectuur is nooit ver weg in haar sculpturale werk. “Ik heb een bepaalde gevoeligheid voor dingen in de openbare ruimte, een omgeving die ons allen overleeft. Maar de kijker mag er vooral een eigen verhaal in zien. Je hoeft de subtiele hints naar maatschappelijke thema’s niet te doorgronden”, vertelt de Nederlandse.

Los van hun oorspronkelijke functie legt Eussen weggegooide dingen opnieuw samen en dat doet ze in de beste collagetraditie. ”Iets als waardeloos bestempelen, ervaar ik als een gebrek aan voorstellingsvermogen. In mijn beleving versnipperen dingen zonder verloren te gaan en doen scherven niets af aan de totaliteit van hun waarde. Je voelt in mijn werk dat de elementen initieel niet bij elkaar horen. Het is dus geen restauratie, maar een eigen compositie, waarbij ik liever start met iets dat al een verhaal in zich draagt dan van een wit canvas”, concludeert ze.

EEN ZOMER BELGISCH VOL

Een hoge golf baande zich dit voorjaar een weg langs de Belgische designprimeurs en bracht heel wat moois mee. Wij verzamelden een handvol parels: van designappartement aan zee tot kleurrijke kasten die zin geven in zon. Véél zon.

design

KOSMOPOLITISCH GENIETEN IN EEN MAGNIFIEKE LOODS

Begin maart opende Restaurant & Bar Cella naast het Kattendijkdok op het Eilandje in Antwerpen. Cella zit in een oude loods die volledig werd getransformeerd door de Belgische interieurarchitecten van Grain Designoffice. Van de loods werd enkel het karkas behouden, waar het restaurant vervolgens als een box-in-box werd ingeschoven. Niet alleen de keuken en het kosmopolitische interieur doen watertanden, ook het zicht op het water en alle belangrijke Antwerpse highlights maakt dineren hier tot een bijzondere beleving.

Info en reservaties - cella.be

EEN ZEE VAN KUNST MET ZICHT OP DE OOSTENDSE PIER

Paradis Apartment is een nieuwe telg aan het Oostendse hospitalityfirmament waar je kunst- en designobjecten kan ervaren in de momentopname van het alledaagse leven. Val je tijdens je verblijf als een blok voor een van de objecten? Dan contacteer je Albane en Micha, de eigenaars van het appartement, want alle kunst en design is te koop.

Info en boeking - paradisapartment.com

© Frederik Vercruysse

© Lieven Dirckx

BREEKBAAR OPBLAASDESIGN

Heb je mooie (jeugd)herinneringen aan warme zomerdagen op het strand omringd door opblaasbaar plastic? Dan tovert Blow Up, de eerste collectie van het Belgische designmerk Home Studyo, ongetwijfeld een lach op je gezicht. Het ontwerpersduo Mathieu Van Damme en Esther Noben creëerde een speelse collectie keramische gebruiksobjecten die kleurrijke blikvangers worden in jouw interieur.

Verkrijgbaar op homestudyo.be - vanaf 85 euro

VLOERKLEDEN ÉÉN MET DE NATUUR

Breng het kleurenpalet van zilte strandwandelingen in huis met de nieuwe Lush tapijt- en vloerkleedcollectie van DESSO Tarkett. Met hun tactiele, zachte karakter en keuze uit dertien neutrale tinten passen deze duurzaam geproduceerde vloerkleden in elk interieur. Door de unieke boucléstructuur en gemêleerde look kwam een vloerkleed nog nooit zo dicht bij een inhouse natuurbeleving.

Info en technische specificaties - tarkett.be

VIBRANT EN VEELZIJDIG

Gedeelde bewondering voor surrealisme en architectuur bracht Muller Van Severen en het Spaanse Barcelona Design samen. Tijdens deze artistieke versmelting ontstond de nieuwe collectie Bridges, een reeks kasten die met hun intrigerende perspectieven de grens tussen meubel en kunst op een speelse manier doen vervagen. De vibrante kleuren benadrukken het veelzijdige karakter en geven zonnige energie aan elke ruimte.

Info - bdbarcelona.com

DE HIËRARCHIE VAN ORGANISCHE VORMEN

De designs van Bieke Casteleyn zijn steeds een toonbeeld van eigenzinnige elegantie. En ook in haar nieuwe collectie weet de Belgische ontwerpster een uitgekiende balans te vinden tussen gewaagde patronen en een zacht zanderige esthetiek. De Out of line Sofa en Armchair vormen een mooie toevoeging op de bestaande OOL-collectie, waarin sculpturale contouren en weelderige tactiliteit hoogtij vieren.

Info en prijs op aanvraag - biekecasteleyn.com

© Nacho

Alegre

UITBARSTING VAN KLEUR

Als er toch enkele sombere dagen in onze Belgische zomer mochten sluipen, tippen we je graag de Stained Glass Lights van Maarten De Ceulaer. Deze pièce unique verlichtingscollectie is vervaardigd uit mondgeblazen glasplaten waarin een uitbundige wereld van kleur en vloeiende patronen te ontdekken valt. Knip bij valavond het licht aan en dompel je onder in een abstracte kleurenwemeling.

Info en prijs op aanvraag - maartendeceulaer.com

HANDGEWEVEN METALLIC TEXTIEL

De architectonische objecten van Adeline Halot verleggen grenzen en geven een nieuwe dimensie aan het eeuwenoude ambacht van het handweven. De volumes en vormen bestaan uit metaaldraad en vlaslinnengaren als een symbolische versmelting tussen technologie en natuur. Het spel van licht en schaduw dat het materiaal tot leven lijkt te brengen doet ons denken aan de weerspiegeling van een waterpartij bij schemerduister.

Info - adelinehalot.com

© Amber Vanbossel

“Ontwerp, maatwerk en fabricatie op maat van de klant, daar blinkt KM Interieur in uit!”

ramen en deuren - poorten - houten constructies

Sint-Pietersdijk

Gestolde poëzie

GLASHELDER GEBLAZEN

Glaskunstenaar Klaar Prims vertaalt eeuwenoud vakmanschap in hedendaagse creaties. Begeesterd door de authentieke mondblaastechniek rijmt ze traditie met vernieuwing en brengt ze gestolde materie tot leven. In haar atelier in Tongerlo en rond de oven van de glasblazerij in het Nederlandse Leerdam geeft ze een warm gevoel aan glaskunst. En dat mogen we gerust letterlijk nemen. Zelfs vanop afstand breekt het zweet ons uit terwijl we zien hoe haar organische object ‘Reflection’ op een wonderlijke en meesterlijke manier vorm krijgt.

AUTHENTIEK AMBACHT

Glasbewerking is een van de oudste en edelste ambachten ter wereld, maar is vandaag zo geïndustrialiseerd en alomtegenwoordig dat het veel magie is verloren. Klaar Prims begon met de creatie van glasramen toen ze nog werkte als interieurontwerpster. Naast dit ‘schilderen met glas’ ontdekte ze het modelleren van vloeibaar glas en de esthetiek van het glasblazen. Ze werkte altijd al graag met haar handen en voelde de drang om te creëren. Uit het niets maakt ze iets, met behulp van vuur, glas en haar adem. Vandaag ziet ze het als haar levenswerk om deze boeiende artistieke niche in leven te houden.

Prims weet glas en warmte naar haar hand te zetten en puurt eenvoud uit een materiaal dat van nature moeilijk te hanteren is. Met de nodige ovenwarmte en een serieuze dosis creativiteit zet ze vloeibaar zand om in karaktervol glaswerk. “Mijn collectie bestaat uit mondgeblazen objecten met een diepe waardering voor de kunst van het glasblazen. Elk uniek stuk weerspiegelt niet alleen vakmanschap, maar ook de schoonheid en veelzijdigheid van glas als medium.”

Glasblazen is teamwork. Klaar Prims blaast haar glas in samenwerking met meester-blazer Gert Bullée.

SUBTIELE DETAILLERING

De glasblazerij van het Nationaal Glasmuseum in het Nederlandse Leerdam is onze plaats van afspraak. Hier blaast Klaar haar glas in samenwerking met meester-blazer Gert Bullée. We ervaren hoe het glasblazen een schoolvoorbeeld is van art and crafts en aanschouwen hoe een amalgaam van ambachtelijke expertise, materiaalkennis en creatieve vormgeving leidt tot een bijzonder design. Haar glaswerk kent een subtiele detaillering: verfijnd, meervoudig gekleurd en delicaat. “Al mijn objecten zijn eigen ontwerpen en alles is mondgeblazen en handgemaakt, ook de glazen die in Tsjechië worden geproduceerd. Hierdoor zijn geen twee stuks identiek. Het vinden van een harmonieus evenwicht tussen textuur, vorm, kleur en afwerking is voor mij essentieel bij de creatie van een mondgeblazen object. Elk van deze elementen draagt bij aan de algehele esthetiek en kwaliteit.”

GLOEIENDE MATERIE

“Van opleiding ben ik interieurarchitect, glaskunst volgde ik in avondonderwijs. Aanvankelijk maakte ik glasramen en hoewel het tweedimensionale grafische ontwerp en het coloriet me aanspraken, vond ik het te beperkend. Aan het Mechelse Instituut voor Kunst en Ambacht (IKA) ging een nieuwe wereld open en groeide mijn kijk op glas. De sfeer in het atelier, de ovens, de breekbaarheid van het materiaal en de mogelijkheid om te spelen met vorm, transparantie en kleur spraken mij aan. Eerst verdiepte ik mij in koude technieken als graveren, zandstralen, slijpen en polijsten, gevolgd door warme technieken als fusen, slumpen, vormsmelten en pâte de verre. Na jaren van experiment kreeg ik grip op de gloeiende materie en lanceerde ik in 2010 een eigen collectie. Lange tijd combineerde ik mijn passie met een job als interieurarchitect tot ik me volledig ging toeleggen op het glas.”

“MIJN COLLECTIE BESTAAT

UIT MONDGEBLAZEN OBJECTEN

MET EEN DIEPE WAARDERING

VOOR DE KUNST VAN HET

GLASBLAZEN. ELK UNIEK STUK

WEERSPIEGELT NIET ALLEEN

VAKMANSCHAP, MAAR OOK DE

SCHOONHEID EN VEELZIJDIGHEID

VAN GLAS ALS MEDIUM.”

GEZAMENLIJK BLAASPROCES

Klaars relatie met Gert Bullée is er een van een intense dialoog. “Wij werken al meer dan tien jaar samen. Glasblazen is teamwork en onze samenwerking is als een dans, waarin we allebei onze eigen rol spelen. Vakmanschap, kracht en concentratie vormen de basis. De momenten in het atelier, wanneer het glas tot leven komt, zijn voor mij de meest fascinerende. Met de materie die uit een oven van 1200°C komt, gebeurt de magie. Het begint bij een roodgloeiende vloeibare glasmassa die met een blaaspijp wordt aangeblazen tot een bel. Nadat de basisvorm is gecreëerd, wordt het glas verder vormgegeven door het object in een mal te blazen of met de hand en met gereedschap te vormen. ‘Reflection’ is een sculpturale creatie waarin je de vloeibaarheid van het glas nog weerspiegeld ziet. Het wordt organisch geboetseerd tijdens het blaasproces. Om het glas te vormen gebruiken we nat papier. Dit creëert een stoomlaag tussen het glas en het papier zodat het er niet gaat inplakken.

ONVOORSPELBARE MATERIE

Glas is een delicaat en onvoorspelbaar materiaal dat eigen wetmatigheden oplegt. Het maakt het proces van vormgeving en afwerking complex. “Vakmanschap en opperste concentratie moeten er altijd zijn. Op het moment dat je de blaaspijp in vloeibaar glas steekt, voel je hoe het leeft. Wat errond gebeurt is een gestroomlijnd proces waarin iedereen een belangrijke rol speelt. Er gebeurt veel tegelijkertijd en het lijkt alsof er wordt gedanst rond het roodgloeiende glas. Er wordt onder meer kleur toegevoegd door gekleurde glasstaven of poeders te smelten of te vermengen met het hete glas. En als in een assemblage worden slierten glas op de cilindervormige basis gelegd. Het is een hypnotiserend geheel. Als beginneling kan dit complex lijken, maar na een tijdje weet je lijf vanzelf wat het moet doen en krijgt je brein de tijd om creatief te zijn. Timing is hierbij cruciaal. Je moet erg nauwkeurig te werk gaan. Soms komt het neer op seconden. Wacht je een fractie te lang, dan kan het glas al te koud zijn. Omgekeerd mag het ook weer niet te warm zijn.” Als je Klaars vazen of schalen bekijkt, vraag je je af hoe zo’n gedetailleerd voorwerp in een mum van tijd kan worden geblazen.

Klaar Prims weet glas en warmte naar haar hand te zetten en puurt eenvoud uit een materiaal dat van nature moeilijk te hanteren is.

“GLAS IS EEN

EXPERIMENT EN HARMONIE

Klaars glassculpturen zijn een toonbeeld van technische virtuositeit met ruimte voor onderzoek en experiment. Ze houdt ervan om telkens iets nieuws te creëren en de grenzen van de materie af te tasten. “Als ik een nieuw object maak, maak ik verschillende prototypes. Je kan de grote lijnen wel schetsen op papier, maar het blijft altijd aftoetsen in het atelier. Ik blijf zoeken tot het klopt. Vaak moet iets eerst mislukken om uiteindelijk te lukken. Er kan veel fout gaan met glas, zowel in het atelier, tijdens het blazen als in de koude afwerking. Nadat het object uit de oven komt en afkoelt, moet het nog worden afgewerkt. Er zijn heel wat factoren waar je rekening mee moet houden. Ondanks het experiment staat de uiteindelijke harmonie van het geheel wel voorop. Of ik nu vrij blaas of in een mal, sculpturaal of robuust werk, ik streef naar een eenheid tussen vorm, textuur en afwerking. Voor mij moet dat gevoelsmatig kloppen. Zoals ‘Cube’, elegant mondgeblazen en met de hand gevormd. Tijdens het blaasproces wordt de hete bol platgedrukt op de basis. Het resultaat is een uniek vierkant object met afgeronde hoeken.”

GLASJUWELEN

Met ‘Reflection’ zagen we Klaar vloeibaar glas modelleren tot een begeerlijk object. De inspirerende vorm werd organisch gevormd tijdens het blaasproces. Het toont hoe haar werk zweeft tussen kunst dan ambacht. Hoort ze thuis in een interieurwinkel of een galerie? Ze benadert haar werk vooral esthetisch. “Vanuit mijn passie voor glas en vormgeving haal ik inspiratie uit de schoonheid en diversiteit om mij heen. Ik kijk, absorbeer en verwerk mijn indrukken in mijn werk.” Naast de mondgeblazen objecten maakt ze trouwens ook sieraden met handgemaakte glaskralen. Als juwelen waarin kwetsbaarheid en subtiele kracht elkaar ontmoeten, omschrijft Klaar Prims haar collectie juweeltjes van glaskunst.

Terwijl het gesmolten glas nog even verder smeult in onze gedachten, verlaten we de altijd warme glasblazerij. We werden betoverd door het veelzijdige vuurspel en de wondere kunst van het glasblazen. Je beleeft immers niet elke dag live hoe vloeibaar glas wordt gevormd tot iets moois.

BECAUS TUINEN & ZWEMBADEN VANTEGEMSTRAAT 33 - 9230 WETTEREN T 09 363 09 63 | INFO@BECAUS.BE www.becaus.be

BOUWMATERIAAL OOGSTEN

Dat we onze leefomgeving anders moeten vormgeven, is een open deur intrappen. Het enige niet-doodlopende straatje is dat van het duurzaam bouwen. Een aantal bevlogen voortrekkers stellen daarom onze stroom aan materialen in vraag. Niet als oorlogstaal naar de sector toe, maar in een zoektocht naar heilzame oplossingen. Bento Architecture, Sonian Wood Coop en BC Materials & Architects leveren nu al praktijkvoorbeelden op eigen bodem die de sector tot nadenken aanzetten. Met hun circulaire ideeën willen ze de brug slaan tussen architectuur en ecologie en tussen experiment en praktijk.

© Tim Van de Velde

MATERIALENKRINGLOOP

Bento Architecture, Sonian Wood Coop en BC Materials & Architects behoren tot het groeiende aantal inspirerende spelers die inzetten op alternatief en biobased bouwen, met bouwstenen die uit afgegraven aarde worden gewonnen, ondergrondse zwamdraden die herleven als isolatiemateriaal en bomen die herrijzen als tafels. Dat een kritische blik op de huidige bouwmaterialen nodig is, blijkt onder meer uit Brusselse cijfers die aantonen dat één vrachtwagen op twee bestemd is voor een bouwwerf, jaarlijks twee miljoen ton aarde wordt afgegraven en 60.000 ton hout wordt geïmporteerd, terwijl het hout uit het Zoniënwoud zijn weg zoekt naar het Verre Oosten. Het zijn cijfers die smeken om een doorgedreven, lokale en toekomstgerichte visie. De inzichten rijpen. Het duurzaam denken moet enkel nog worden geschraagd op een gedegen en toekomstbestendig businessmodel.

GEPERSTE STENEN

Hoe bouw je een betere stad? Door de traditionele baksteen als minder vanzelfsprekend te gaan zien? Door grondstoffen in de kringloop te houden? Een nieuwbouwproject gaat meestal gepaard met het afgraven van grond. Kunnen we dit ‘bouwafval’ gebruiken om er nieuwe bouwmaterialen van te maken? BC Materials & Architects perst de aarde tot leemstenen zonder extra verhittingsproces of CO2. Teamleader Anton Maertens ziet de focus langzaam verschuiven: “Waar de aandacht tot voor kort ging naar het terugdringen van energieverbruik door optimalisaties in isolatie en installaties, sijpelt nu het besef binnen dat ook materiaalkeuzes belangrijk zijn. Het winnen van grondstoffen, het transport ervan en de productie van materialen kosten immers veel energie.” Met zijn partners is Maertens een pionier in urban mining, of het oogsten van bouwmateriaal in de stad. Met zijn collectief koppelt hij de studie en productie van materialen aan architectuur en brengt hij onderzoeksresultaten in de praktijk.

©BC Materials

OPWAARDEREN

“Steeds meer bouwheren en grotere spelers staan ervoor open. Die laatste heb je nodig voor een echte mindshift”, weet Maertens. “Er zijn voldoende materialen beschikbaar met een lage CO2voetafdruk. We moeten vooral durven. Wij geloven in gezond bouwen en zien afgegraven grond niet als afval, maar als een ingrediënt voor leempleister. De impact van materialen is al langer een thema, maar we moeten niet enkel zeggen wat we willen doen, we moeten het ook écht doen. An sich gebeurt er al veel recyclage in de bouwsector, maar vaak gaat het om downcycling, waarbij bakstenen, waarin ooit veel energie kroop, gewoon worden gecrusht. Wij investeren in upcycling, waarbij je aarde, zand en leem opwaardeert, zonder ze chemisch te binden. Maar denk bijvoorbeeld ook aan kalkhennep dat CO2 opslaat in plaats van het uit te stoten. Urban mining is de toekomst, zeker in een stad die groeit en waar volop wordt gerenoveerd.”

GENT WASTE BRICK

Met de façade voor de nieuwe vleugel van het Design Museum Gent levert BC Materials & Architects een visitekaartje af. Maertens: “De speciaal hiervoor ontwikkelde koolstofarme gevelsteen bestaat uit oud beton en glasresten, heeft kalk als bindmiddel en kreeg de naam Gent Waste Brick. Deze wordt lokaal, low-tech en in weer en wind vervaardigd aan de rand van de stad.” Met het toekomstige Stadsatelier de Ville bouwt BC Materials & Architects, samen met aannemer Democo en Sonian Wood Coop, bovendien aan een Brusselse circulaire hub voor bouwmaterialen, gericht op productie, verdeling, opleiding en innovatie. “Langzaam kantelt de perceptie en wordt omwille van de esthetiek ook gekozen voor een leempleisterafwerking of stampleem”, vertelt Maertens. “En niet alleen om ecologische redenen. We leven in een wereld die wordt gedreven door de opwaardering van materialen van eigen bodem. Wij geloven ook in een overheid als hefboom, als bouwheer én als regulator om die materialen als dusdanig te erkennen.”

ARCHITECTUURBIËNNALE

Onderzoek in de praktijk brengen en vervolgens aan schaalvergroting doen, is wat gamechangers gemeen hebben. Het herdenken en herdefiniëren van gangbare codes is ook wat het Brusselse Bento Architecture doet. Het collectief kiest resoluut voor materialen zonder negatieve impact. Het inzicht dat grondstoffen en architectuur elkaar kunnen voeden, leidt tot de ontwikkeling van bouwstenen, isolatiematerialen en objecten op basis van mycelium of het wortelnetwerk van zwammen. Medevennoot Corentin Dalon licht toe: “Omdat we willen tonen dat dit meer dan experimenten zijn, praten we liever over concrete toepassingen en projecten dan over ons empirische en toegepaste onderzoek. De voorbije architectuurbiënnale in Venetië was voor ons één groot podium. Als cocurator van het Belgische paviljoen toonden we een installatie op basis van natuurlijke, levende materialen. We werkten er onder meer samen met PermaFungi, dat op grotere schaal materialen op basis van paddenstoelen produceert. Hoeven dat altijd grote muren in mycelium te zijn? Zeker niet, klein kan evenzeer.”

GEBONDEN AGGREGATEN

“De band tussen de architect en de grondstoffen is belangrijk”, weet Dalon. “Een traditioneel uitziende bouwsteen was het eerste resultaat van een test met diverse aggregaten gebonden door mycelium. Snel volgden toepassingen die we als product of architecturaal uitwerken, zoals de tafel die we met Sonian Wood Coop toonden op de voorbije editie van COLLECTIBLE. Waar onze eerste bouwsteen nog een mix was van aggregaten, was de tafel al een assemblage, waarbij het tafelblad werd gesatureerd met mycelium. De kennis van de materie doet ons op een andere manier nadenken. Uiteraard kan je met de stenen bouwen, maar dat is pas het begin. De mogelijkheden zijn onuitputtelijk. Uit wetenschappelijke kunstinstallaties groeien ideeën voor zowel objecten als grote constructies. De doeleinden zijn divers, van bouwpanelen over tegels tot isolatiematerialen.”

©Bento - Ugo Carmeni

©Bento

©Bento - Ugo Carmeni

©Sonian WoodAmber Vanbossel

STADSECONOOM

Om echt een verschil te maken, moet je het vertrouwen krijgen van actoren uit verschillende disciplines. Een van de partners waarmee bovenstaande pioniers samenwerken, is Sonian Wood Coop. Dat put niet uit de ondergrondse voorraad, maar zoekt het bovengronds, in het Zoniënwoud. Als co-founder heeft Stephan Kampelmann het opmerkelijke profiel van zowel schrijnwerker als stadseconoom. “Als onderzoeker analyseerde ik de verschillende materiaalstromen die Brussel binnenkomen en verlaten. Eén conclusie was dat er enerzijds veel hout wordt geoogst en geëxporteerd en dat er anderzijds een grote vraag naar hout is. Dat bracht ons bij de oorsprong van het bekendste bos van het land: het Zoniënwoud. Dat werd 250 jaar geleden aangeplant om Brussel van hout te voorzien. Pas vandaag wordt dat hout effectief lokaal gebruikt, gestoeld op een ecologisch en economisch succesverhaal.”

LIEVELINGSBOS

“Met Sonian Wood Coop produceren we meubels met hout dat sinds jaar en dag naar het Verre Oosten vertrok. Niet zelden hebben klanten een emotionele relatie met het bos of zelfs een connectie met een bepaalde boom. Hoe mooi is het niet om aan een houten tafel te zitten uit het bos waar je elke week tien kilometer gaat joggen?” De toepassingen

zijn breed, van meubels over parketvloeren tot de inrichting van vastgoedprojecten. Kampelmann: “Er is in Brussel een markt van mensen die een emotionele band hebben met het bos. Het voegt een extra dimensie toe aan de esthetiek. Als een boom dan toch gekapt moet worden, dan maken we er op de best mogelijke manier gebruik van. Zo krijgt wie dat wil een stukje van het bos in huis. De sociale dimensie en ecologische missie drijven boven, maar we verliezen ook het economische evenwicht niet uit het oog.”

GANGMAKERS

Geïnjecteerd met technologische innovaties en geïnspireerd door de nodige ambitie kan de bouwsector vergroenen. Er beweegt veel en het aantal initiatieven neemt toe. Zo ondersteunt

The Material Way als internationale community en samenwerkingsplatform voor op materiaal gebaseerde studies nieuwsgierige makers in hun streven naar een meer holistische, lokale en natuurgerichte toekomst. Er wordt ingezet op digitale cursussen over lokale biomaterialen. Nog zo’n gangmaker is EcoCocon, dat gevels bouwt op basis van stro en cradle-to-cradlegebouwen ontwerpt. Een andere verkenner van duurzame materialen is Natura Mater, dat professionals adviseert bij toepassingen van duurzame materialen. Allemaal bekijken ze de zaken anders dan dat tot nu toe is gebeurd en dragen ze hun steentje bij als gamechanger.

©Sonian Wood - Amber Vanbossel

“Life is a tragedy when seen in close-up, but a comedy in long-shot.”

Charlie Chaplin - Brits komisch acteur, filmmaker 1889-1977

Een overrijpe ‘never give up’ motivational de wereld insturen was Chaplins eerste bedoeling, toch zag ik er meer in toen ik deze quote onlangs voor het eerst las. Natuurlijk is het leven geen treurspel, maar soms… als je te lang en van te dicht naar iets kijkt… lijkt het wel zo. De kunst is afstand nemen. Achteroverleunen en helder kijken. Het hele verhaal wordt dan eerder komisch, kluchtig zelfs. Zo werd ik de laatste paar maanden verplicht om eens goed naar mezelf te kijken. Dat bleek niet altijd even simpel en zeker niet van te dichtbij. Dus zette ik tien stappen achteruit en bekeek ik mijn leven wat ruimer.

Ik kan het op die momenten niet laten, ik begin te tellen. En er zijn veel dingen om te tellen. Je kan je beroepsjaren afzetten tegen de wonderlijke tijd die daaraan voorafging. Je kan de jaren die je al met je partner door het leven gaat vergelijken met de tijd die je mogelijk nog samen rest. Je kan centen beginnen tellen en inschatten waar je daarmee zal uitkomen. Het enige vruchtbare doel van zo’n oefening moet een leercurve zijn over wat je nog moet of kan doen met de tijd die je nog rest. En toch… niemand weet hoeveel tijd hem of haar nog rest. Dat maakt het allemaal een beetje vluchtig, maar het verlicht wel een beetje de last, gerelateerd aan onze sterfelijkheid.

Dus, ik naar een arts die beweerde te kunnen bepalen hoe oud iemand zal worden. De goede man wist na bloedafname, drie weken tijd en twaalfhonderd euro mij te vertellen dat ik grosso modo 85 jaar zou worden. Ah… ok, dank u. Nu kan ik weer beginnen tellen. Tegen de tijd dat dit magazine u onder ogen komt, ben ik 64 jaar. De inschatting is dat er dus nog 21 levensjaren overblijven. Maar… jawel, er is een grote ‘maar’. Zoals ik mijn vrouw, vrienden en kennissen tot vervelens toe probeer uit te leggen: tijd is relatief. Jawel. De komende jaren zullen korter zijn dan de voorgaande. De ervaring leert ieder dat hoe langer je leeft, hoe korter de dagen, weken en maanden worden. Daarenboven las ik onlangs dat het statistiekbureau Eurostat had becijferd dat Belgische mannen gemiddeld maar zeven gezonde jaren kennen na hun vijfenzestigste.

Vanaf dan gaat het ‘gemiddeld’ bergafwaarts. Ik begon tijdens die zelfreflectie dus ietwat zenuwachtig te worden. Het kwam me plots voor dat ik de tijd die voor me lag overschatte… en de kwaliteit van die resttijd onderschatte. Indien zo, zou dat een grove fout zijn, zonder kans op herstel. One shot. Rien ne va plus.

Deze overpeinzingen brachten me naadloos bij Mister Bean en Steve Jobs. U zal zich afvragen wat die twee in godsnaam gemeen hebben, behalve dat Rowan Atkinson vermoedelijk wel een iPhone 15 Pro zal bezitten en Jobs wel luid zal zitten lachen hebben met Beans optreden in Blackadder, een fantastische serie trouwens. Ergens in de beginjaren van dit mooie magazine, veertien jaar geleden alweer, schreef ik al een column over de laatste woorden van miljardair Steve Jobs. De man lag op zijn 56ste op zijn sterfbed in het ziekenhuis naar de knipperende lichtjes van zijn monitor te turen… en kwam tot de slotsom dat ie zich vergist had. Hij stelde onomwonden dat hij naast zijn werk weinig vreugde had gekend. De rijkdom en erkenning, waar hij zo trots op was geweest, verbleekten betekenisloos in het aanschijn van de aanstaande dood. Hij vond dat hij meer tijd had moeten doorbrengen met zijn familie (Jobs ontkende lange tijd het onweerlegbare bestaan van een dochter), en meer met vrienden had moeten omgaan. Kortom, minder bezig zijn met de materialiteit en meer met het leven. “Therefore, I hope you realize in time you have mates, buddies and old friends, brothers and sisters, who you chat with, laugh with, talk with, have sing songs with, talk about heaven and earth, that is true happiness!” Rowan Atkinson gaf in 2018 op zijn beurt in de Graham Norton talkshow een opmerkelijk antwoord op de vraag of hij het nog leuk vond om Mister Bean te zijn. “Er komt een punt in het leven”, zei hij, “dat je beroepsmatig zo ongeveer alles gedaan hebt dat je wil doen. Dan zou het jammer zijn om het te blijven doen, enkel omdat mensen je daarvoor kennen, herkennen en respecteren. Ik wil eigenlijk niet voor de rest van mijn leven Mister Bean zijn, ik denk dat ik meer kan zijn.” Jobs en Atkinson gaven eigenlijk hetzelfde antwoord op mijn zelfgestelde existentiële vraag.

Dat ik zorgvuldig moet zijn met de tijd en niet proberen een of andere piste eindeloos te rekken…

De volgende stap in mijn overpeinzingen bracht me al snel tot de conclusie dat het tijd werd om eens verder te kijken naar wat het leven nog meer te bieden zou kunnen hebben dan het invullen van één ‘roeping’. Dat wil niet zeggen dat er drastische beslissingen à la migratie naar een eiland in de Indische Oceaan aan zitten te komen, integendeel. Maar na veertig jaar architectuur in en uit te ademen zochten Inge en ik eerst naar een geschikte context om met een nog te schrijven roadbook het derde seizoen van ons leven in te zetten. En die vonden we. We bouwden een nieuwe woning. We hebben dat al een paar keer gedaan, maar deze keer zouden we er écht van genieten, en er de tijd voor nemen. Het mocht dan ook iets bijzonders zijn. Inmiddels is het niets minder geworden. Met alle kennis en opgestapelde ervaring van de afgelopen vier decennia hebben we onze utilitaire wensen en verwachtingen, alsook onze feeling voor zintuigelijk comfort in vorm en materiaal gegoten, ergens te velde, waar het goed wonen is. We kunnen het iedereen aanraden, het is een gezonde therapie voor zoekende geesten en het vult een primaire behoefte in: de verankering van zowel onze individuele als gemeenschappelijke identiteit. Bouwen voor jezelf is een optimistische daad, een motie van vertrouwen.

Ik voel aan dat in die verankering al een ruim deel van het roadbook verscholen ligt. Er breekt een nieuwe tijd aan, en dan willen we een vaste thuisbasis hebben waar we stevig staan, waar we veilig zijn en van waaruit we de wereld vaak kunnen omarmen. Ik weet het… ik lijk wel op een plaat die ongeacht bovenstaande redeneringen toch blijft hangen. Maar om met John Lennon nog een laatste bekendheid te parafraseren: “Let it be!”

Anton Sr Gonnissen 17 april 2024

EN TRO PIC

OUT OF THE BOX

WONEN AAN ZEE

GESTAPELD

VAN LINKS

NAAR RECHTS

GEVEN DE VOLUMES

HET GEHEEL

EEN SPEELS

KARAKTER.

Een grafisch spel van gestapelde kubussen, bekleed met travertijn titanium; dat is Entropic. Langs een brede laan en vlak bij de dijk van Knokke-Heist zette ABS Bouwteam een luxueus appartementsgebouw neer dat moeiteloos de brug slaat tussen ruimte en geborgenheid.

De gevel van Entropic is een blikvanger in het straatbeeld. Tussen de aanpalende flatgebouwen in de Graaf d’Ursellaan kaapt het sobere, uitgepuurde ontwerp met een eenvoudig lijnenspel in travertijn titanium meteen je aandacht. Vooral de gestapelde volumes die door hun uitzonderlijke hoogtes als schakels in de gevel verwerkt konden worden, springen in het oog zonder het straatbeeld te bruuskeren. Gestapeld van links naar rechts geven ze het appartementsgebouw een speels karakter dat breekt met de standaardindeling waarbij slechts één appartement per niveau wordt ingepland. De acht verdiepingen werden opgebouwd uit horizontale volumes in een ritmische structuur die enkel bovenaan wordt doorbroken door een verticale kubus met dubbele hoogte. De strakke geometrische architectuur verraadt de signatuur van Cubyc Architects, dat voor het nieuwbouwproject een evenwicht vond tussen de vraag van de opdrachtgever, de beschikbare ruimte over een oppervlakte van twee afgebroken rijhuizen en de bouwvoorschriften. Voor de realisatie sloeg Cubyc de handen in elkaar met ABS Bouwteam.

GEBORGEN BUITENRUIMTE

MET PANORAMISCH ZICHT

Een geslaagde ruimtelijke ingreep is ook hoe de centrale zone tussen de terrassen werd opgevuld. Dankzij de schuine muur die opengaat naar buiten ontstond een volledig afgebakende buitenruimte die tegelijk geborgenheid biedt en privacy creëert zonder in te boeten op het uitzicht. Zowel vanuit de leefruimte als vanop de terrassen is het genieten van het prachtige panoramische zicht op de omgeving en het uitgestrekte hinterland.

DE GESTAPELDE VOLUMES DIE DOOR HUN UITZONDERLIJKE

HOOGTES ALS SCHAKELS IN DE GEVEL VERWERKT KONDEN WORDEN, SPRINGEN IN HET OOG ZONDER HET STRAATBEELD TE BRUUSKEREN.

De uitstraling van het project wordt nog versterkt door de volledig heraangelegde omgeving met de vernieuwde boulevard en een boomrijke groenvoorziening. Door de gunstige ligging in een brede laan die parallel loopt met de zeedijk en dankzij de zuidoriëntatie konden lichtrijke appartementen worden gerealiseerd. De verzonken raampartijen en de vloer die naadloos naar buiten doorloopt verbinden de binnen- en buitenruimte op een vloeiende manier en trekken het daglicht tot diep in de dertien gepolijste high-endflats.

Kortom: met dit nieuwe gebouw schenkt ABS Bouwteam niet enkel de Graaf d’Ursellaan in Knokke-Heist een bijzonder boeiende parel, maar ook de bewoners die een nieuwe dimensie in echte woonkwaliteit zullen beleven.

In elke editie snijden we een thema aan uit de wereld van bouwen, wonen of architectuur. Het format is fluïde. We gaan in gesprek, nodigen gasten uit of kruipen zelf in de pen, maar het doel staat vast: een gesprek op gang brengen dat de toekomst van onze sector kan dienen. Deze keer klopten we aan bij architectuurcriticus Marc Dubois voor een dialoog met als leidraad de volgende vraag: “Waar ligt de verantwoordelijkheid om de vernieuwing van onze steden, gemeenten en dorpskernen te vrijwaren van banale ontwikkelingen: bij de architect of bij het wetgevende kader?” Een uitgelezen kans om het twistgeschrijf van weleer om te buigen in een boeiend gesprek tussen de uitvoering en de academie.

Een dam tegen banale architectuur

IN GESPREK MET MARC DUBOIS

Najaar 2014. Wereldarchitectuur van Govaert en Vanhoutte zou een oud bankgebouw in de Vlaanderenstraat in Gent gaan vervangen. Zo zou een ‘rotte tand’ uit een prachtige mond worden verwijderd. Het was niet zonder trots dat ABS Bouwteam dit paradepaardje in de markt zette. Enter Marc Dubois, gerespecteerd criticus en docent over Belgische architectuur. Jazeker, het bestaande Belfius-gebouw was ‘rommelarchitectuur’ en verdiende geen beter lot dan de afbraak. Maar in de Vlaanderenstraat, de invalsweg vanaf het Zuid naar het historische stadscentrum van Gent die in de negentiende eeuw met de grootste zorg was vormgegeven, was respect voor de totaliteit van dit geheel wenselijker geweest. De context hoort de architectuur te bepalen, zo klonk het.

MARC DUBOIS (°1950)

heeft zijn sporen verdiend door het doceren en schrijven van ontelbare artikelen over architectuur in het algemeen en stadsarchitectuur in het bijzonder. Hij kan inmiddels terugkijken op verschillende erkenningen zoals de nominatie voor de Architectuurprijs 2003, de Ultima Cultuurprijs voor Architectuur 2018 en een RIBA International Honory Fellows onderscheiding in 2021.

MARC DUBOIS: “Ik kom graag nog even terug op wat ik toen (De Standaard, 16 oktober 2015) zei. Het klopt dat wij naar Madrid en Porto reizen om te genieten van gebouwen die ons gelukkig maken, gebouwen die een verhaal vertellen. Je mag dat soort accenten leggen, vind ik, als het gaat over een publiek gebouw in een belangrijke ruimte. Maar er is een groot verschil tussen een publiek gebouw – dat we allemaal nodig hebben – en huisvesting. Het zijn twee totaal verschillende zaken. Meer zelfs, een publiek gebouw zou eigenlijk een zekere uitstraling moeten hebben om te laten zien dat het net géén huis is. En huisvesting moet niet de ambitie hebben om als een soort exhibitionist te zeggen: “kijk, ik sta hier”. Waarmee ik dus herhaal dat ik vind dat het gebouw in de Vlaanderenstraat zich te veel ‘affimeert’ ten opzichte van de rest, zonder rekening te houden met de materialiteit en het ritme van de majestueuze straat.”

Hoewel er evengoed niet kan worden ontkend dat context altijd gelaagd is, en dat het er dus wat aan ligt welke laag de bovenhand moet krijgen bij het maken van de inschatting of de architectuur zich naar de context schikt, heeft de stelling dat in dergelijke straten over de totaliteit, en dus ook de materialiteit, gewaakt dient te worden, onmiskenbaar merite.

Fast forward naar de nasleep van maart 2022. De energiecrisis hakt abrupt in op de tot dan gestage renovatie van ons patrimonium: met energieprijzen die de pan uit swingen, is het bewaren van de buitenschil van het merendeel van onze woningen eigenlijk niet meer aan de orde, en dringt de sloop en heropbouw zich nagenoeg overal op.

ABS BOUWTEAM: “De uitdaging voor de gemeenschap lijkt ons groter dan we ze inschatten. Wij krijgen op dit moment bijzonder veel gebouwen en gronden in stads- en dorpskernen aangeboden

die het potentieel hebben om ‘ontwikkeld’ te worden. Dat zijn dus allemaal plaatsen waar meergezinswoningen op terecht zullen komen. Op zich is dat een goeie en boeiende evolutie. Een goeie, in de zin dat als de energiecrisis voor één positieve noot heeft gezorgd, het deze is: ons patrimonium zal sneller dan gestaag worden vernieuwd, en de kans is groot dat die reconversie meer wooneenheden zal opleveren. En ook een boeiende omdat deze evolutie de kans biedt om, naast de paar iconische (publieke) gebouwen, ook onze straten en dorpskernen een bijdrage te laten leveren aan het ‘publieke geluk’. Maar de vraag die daarbij rijst, is hoe we daarvoor gaan zorgen. Hoe gaan we beletten dat de wetten van het rendement bepalen door welke straten we dagelijks zullen wandelen? Wat kunnen we doen om een leidraad te creëren waaruit voortvloeit dat de vernieuwing van ons patrimonium leidt tot een omgeving waar het aangenaam toeven is?”

MARC DUBOIS: “Het klopt dat we voor een uitdaging staan. Er zijn intussen al veel dorpskernen en straten grondig ‘getroffen’ door die wetten. Volgebouwde percelen, appartementen met terrasjes van anderhalve vierkante meter, ‘goedkope’ materialen, het zorgt voor een troosteloze wandeling door die straten. Neem de oude dorpskern van Zwijnaarde, heel sferig, maar ik hou mijn hart al vast als er straks een terrein vrijkomt, of een café niet meer draait, en er iemand op het idee komt om daar een appartementje te bouwen.”

ABS BOUWTEAM: “Exact, dat is het! Het kan toch niet zijn dat we er met z’n allen gaan op staan kijken, en ‘ons hart vasthouden’, elke keer er een nieuw project uit de grond komt?”

MARC DUBOIS: “Dat begint met het aanstellen van een goeie ontwerper, een architect die de context begrijpt en daar slim mee omgaat. Ik zat onlangs in de tram in Gent toen er jonge mensen van Sint-Bavo opstapten. Ik heb ze proficiat gewenst: allemaal tinten van groen, maar zo divers!

Je kan binnen een set van richtlijnen toch een knappe en diverse omgeving bouwen. Stel dat je nu zou zeggen: in de Vlaanderenstraat is het thema ‘baksteen’, dan moet je als architect in staat zijn om een gevel te ontwerpen in baksteen, waarbij iedereen zegt: “Is dat nieuw?” Je kan binnen een setting van materialiteit, van verhoudingen,

uiteindelijk wel een soort boeiende uniformiteit bewerkstellingen. Naar mijn gevoel moeten we in onze huisvesting zoeken naar architectuur die niet bruuskeert, het moet niet zo nodig opvallen.

Voor publieke gebouwen, voor cruciale pleinen ligt dat anders. Denk aan de Schaapstal in Gent. Die heeft voor de nodige commotie gezorgd, maar gaandeweg heeft het bouwwerk wel een bijzondere plaats gekregen in het hart van de Gentenaar. En het is die Gentenaar die is gaan bepalen welke rol de Schaapstal vandaag heeft. Dat verwacht je van architectuur voor publieke gebouwen.”

ABS BOUWTEAM: “Wat u zegt, is eigenlijk dat er verschillende ‘leidraden’ moeten zijn voor publieke gebouwen en voor huisvesting. Maar zouden we niet gebaat zijn bij een gelijkaardige intentie voor de beide types? De commotie die er is bij publieke gebouwen geeft aan dat de architect, en dus ook het regelgevende kader, vooroploopt. Dat er een context is waarbij de vergunner de architect de ruimte geeft om de weg te leiden, om iets te ontwerpen waar de burger weliswaar niet vertrouwd mee is, maar waar die naderhand de waarde wel van zal gaan ervaren. Juist hé? Welnu, is dat niet exact wat we ook zouden mogen verwachten bij huisvesting? Mogen we niet hopen dat de overheid ook daar met haar regelgevende kader de contouren bepaalt die leiden naar straten, wijken, dorps- en stadskernen waarin het aangenaam wandelen is. Ligt ook daar geen rol voor de gemeenschap: sturen naar datgene waar de burger misschien nog niet vertrouwd mee is, maar waarvan we vanuit de academie weten dat het meer waarde heeft? Zodat we niet langer ‘ons hart moeten vasthouden’ elke keer als er weer een perceel ‘wordt ontwikkeld’?”

MARC DUBOIS: “Dat is een bijzonder moeilijke taak. Het huidige regelgevende kader is bij momenten zo stringent dat goeie architectuur in se onmogelijk wordt.”

ABS BOUWTEAM: “Het behoeft inderdaad weinig betoog dat de huidige voorschriften in Vlaanderen niet hebben geleid tot een harmonieus patrimonium. Wat vandaag aan meergezinswoningen in dorpskernen wordt gebouwd, stemt niet meteen tot optimisme. Maar dat is het net. Met ABS Bouwteam staan we aan de vooravond van de opstart van enkele projecten,

zowel in steden, dorpen als in het buitengebied, en onze vraag is, welke voorschriften zou u voorstellen om ervoor te zorgen dat hetgeen wij gaan ontwikkelen, wel naar een harmonieus patrimonium leidt? En dit in het volle bewustzijn dat voor het gros van de ontwikkelaars, de wetten van het rendement zeer zeker dwingend zijn. En dat niet in elke architect een nieuwe Corbusier schuilgaat.”

MARC DUBOIS: “En toch geloof ik hard in de creativiteit van het individu. Stedenbouwkundige plannen en gemeentelijke richtlijnen hebben ontegensprekelijk gefaald. Het lijkt mij dat het aan de architect is, die met de juiste verhoudingen en materialiteit moet zorgen voor een harmonieuze invulling van die plekken die slechts één keer om de vijftig jaar vrijkomen om er iets mee te doen. “

ABS BOUWTEAM: “Het is ons niet duidelijk of dit een hoopgevende boodschap is, maar alleszins, als het van deze bescheiden ontwikkelaar in Sint-Denijs-Westrem afhangt, zitten we gebeiteld: daar waar wij de bouwheer zijn, komen de wetten van het rendement achter op de wetten van de woonkwaliteit, en ook achter onze wens om iets achter te laten waar ook diegene die niet het voorrecht heeft er te kunnen wonen van kan genieten.”

Bedankt voor dit boeiende gesprek.

We houden het debat graag gaande. Wilt u uw mening over dit thema delen? Ga het gesprek aan met een mailtje naar opinie@absoluutmagazine.be

LIV VAISBERG

“Design is meer dan een product”

Voor designliefhebbers heeft COLLECTIBLE geen introductie nodig. De gezichten achter de jaarlijkse hoogmis voor collectible design zijn Clélie Debehault en Liv Vaisberg. Tussen de zevende editie in Brussel en de eerste editie in New York dit najaar spraken we met Vaisberg. Ook thuis omringt de culturele onderneemster zich met bijzondere verzamelobjecten. Wij namen een kijkje in haar habitat en haar leven.

HOE IS COLLECTIBLE UITGEGROEID

TOT EEN SOLIDE BEGRIP?

Liv Vaisberg: “Er zijn al decennia beurzen voor vintagedesign, maar geen enkele richtte zich alleen op collectible contemporary design. Nochtans was dat al langer een levendige scene en verdiende het talent die aandacht. Design is meer dan een product. Voor mij draait het om de ontwerpers en de makers. Wat een individuele designer doet, staat vaak haaks op wat bedrijven doen die een productie of pricing moeten volgen. Weet dat je iemand rechtstreeks steunt als je werk van een onafhankelijke ontwerper koopt.”

JULLIE LANCEREN OOK

EFFECTIEF JONG TALENT?

“Ja, daarom hebben wij een curated show voor designers zonder galerie. Zo tonen we nieuwe namen en stimuleren we de markt. Erg fijn is het als we beginnende ontwerpers jaren later onder meer in Londen terugzien. Voor ons is het cruciaal dat we de designscene steunen, in al haar vrijheid en creativiteit.”

DE CONSTANTE DRANG NAAR

VERNIEUWING MAAKT HET VERSCHIL?

“Om relevant te blijven is dat een noodzaak. Clélie en ik hebben een overlap qua smaak, maar we zijn ook heel verschillend. En keuzes maken doen we niet enkel met ons tweeën. We hebben een selectiecomité, met een curator en een jury, die eerder promising dan famous is en durft te kiezen voor minder vanzelfsprekende galeristen en ontwerpers. Wat we tonen is ingegeven door een combinatie van kennis, esthetiek en buikgevoel.”

HOE WORD JE ZELF GEÏNSPIREERD?

“Door al mijn zintuigen open te zetten. Ik wil altijd nieuwe dingen zien, maar een definitie daarvan is er niet. Door de jaren heen heb ik beter leren kijken. Wie goed kijkt, ziet rondom zich een explosie van creativiteit. Ik lees uiteenlopende magazines, schuim Instagram af en bezoek zowel musea als allerlei exposities.”

WAT KRIJGEN WE IN JE EIGEN

INTERIEUR TE ZIEN?

“Een behoorlijk eclectische mix. Ik ben een impulskoper, maar gelukkig houdt mijn man mij niet tegen. Vaak is hij minstens zo enthousiast als ikzelf. Onze laatste aankoop is een lamp van Stéphane Barbier Bouvet. Ik koop overal, zowel op beurzen en expo’s als in galeries en ateliers. Toen ik een ladekast zocht, vroeg ik houtontwerper Jonas Lutz er één te maken. Recent kochten we een stoel van Sunhyo Mast. Ik was misschien zijn eerste klant. Dat vind ik fijn. Onze zoon daarentegen is geschokt door de helft van wat we bezitten. Tegen vrienden zegt hij dat het voelt alsof we in een kunstgalerie wonen in plaats van in een huis.”

WELK ADVIES GEEF JE IEMAND DIE WIL

STARTEN MET EEN DESIGNCOLLECTIE?

“Niets moet, alles mag. Gebruik je hoofd en volg je buik. Informeer je via kwalitatieve magazines of bezoek bijvoorbeeld de Dutch Design Week. In enkele uren ontdek je er veel en voel je intuïtief welke werken je aantrekken. Het klinkt cliché, maar je kan starten met iets kleins – een kandelaar of een vaas – en vervolgens pas een eettafel. Als je beperkte middelen hebt, is het slim om

jong te kopen. Op een afstudeershow van een designacademie vind je betaalbare unieke stuks.”

COLLECTIBLE BLIJKT NIET HET ENIGE PROJECT WAAR JE JE SCHOUDERS ONDER ZET?

“Neen, in de Huidenclub in Rotterdam cureer ik eigen shows en als artistiek directeur deel ik mijn visie en nodig ik curatoren uit. Het is een instelling die muren wil slopen en die ruimte wil bieden voor productie en presentatie, van zowel kunst als design. Ik hou ervan om nieuwe esthetiek op de wereld los te laten, mensen verder te laten kijken.”

WAT ZOU JE ECHT NOG WILLEN?

“Ik droom van een show over erfgoed, met de subtiliteit van ontwerpers die zich tussen twee culturen bevinden. De Belgisch-Congolese Kim Mupangilaï vind ik erg interessant. Zij meandert tussen een Westerse en Afrikaanse designtaal. Zij durft het gevestigde in vraag te stellen en dat vind ik heel relevant.”

DE KUNSTADRESJES VAN LIV

HUIDENCLUB

Een experimentele ruimte in Rotterdam gewijd aan de productie en presentatie van hedendaagse kunst en cultuur. Het is een platform voor een verscheidenheid aan stemmen en verhalen over urgente hedendaagse onderwerpen. @huidenclub / huiden.club

UPPERCUT

De programmering van deze Antwerpse galerie is geworteld in een goed begrip van de ontwerpgeschiedenis en toont exposities van functionele kunst van een hoog kaliber. @uppercut.space / uppercut.space

TABLEAU

Multidisciplinaire studio en conceptstore in Kopenhagen, gericht op het cureren en verkopen van kunst, florale installaties, ruimtelijk ontwerp en productontwerp. @tableau_cph / tableau-cph.com

SOPHIE TAPPEINER

Een kritisch geëngageerde ruimte in Wenen die een sterke focus heeft ontwikkeld op intersectioneel feminisme, het lichaam en hoe ons wezen zich verhoudt tot en invloed heeft op de wereld om ons heen. @sophie.tappeiner / sophietappeiner.com

ART-O-RAMA

Internationale beurs voor hedendaagse kunst in Marseille. Een strenge selectie van een veertigtal galeries en twintig uitgevers wordt er samengebracht om specifieke curatorvoorstellen te ontwikkelen. @artorama_marseille / art-o-rama.fr

SIDE GALLERY

Galerie in Barcelona die zich richt op internationaal design van de twintigste eeuw, met een focus op Latijns-Amerikaans historisch design met onder meer Oscar Niemeyer en Luis Barragán. @side.gallery / side-gallery.com

NIEUWE INSTITUUT

Museum voor architectuur, design en digitale cultuur in Rotterdam. Het karakteristieke gebouw ligt in het Museumpark, met Kunsthal Rotterdam en Boijmans Van Beuningen als buren. Aanrader is de bookshop. @nieuweinstituut / nieuweinstituut.nl

SUPER HOUSE

Deze New Yorkse galerie is gespecialiseerd in zowel hedendaags als historisch kunstmeubilair en design. Ze heeft een bijzonder goede selectie, met onder meer werk van de Belgisch-Congolese Kim Mupangilaï. @super___house / superhouse.us

THE DIRT

DIRT staat voor Dutch Institute of Royal Taste. Door middel van curatorschap, decorontwerp, fotografie en evenementenorganisatie creëert dit instituut vanuit Rotterdam unieke ervaringen. @thedirt.nl / thedirt.nl

Woningen met persoonlijkheid

Woningen met persoonlijkheid

Woningen met persoonlijkheid

Geweldig 70’s brutalisme van architecten Raman en Schaffrath te Gent

Geweldig 70’s brutalisme van architecten Raman en Schaffrath te Gent

Geweldig 70’s brutalisme van architecten Raman en Schaffrath te Gent

WWW.IMMODOME.BE | T 0469 17 83 40

WWW.IMMODOME.BE | T 0469 17 83 40

WWW.IMMODOME.BE | T 0469 17 83 40

ANTWERPEN | BERCHEM | GENT | LIER | MECHELEN | SCHILDE

ANTWERPEN | BERCHEM | GENT | LIER | MECHELEN | SCHILDE

ANTWERPEN | BERCHEM | GENT | LIER | MECHELEN | SCHILDE

Zonnepanelen Batterijsystemen Laadpalen

HARINCK nv/sa

Heirweg 95, zone 2, B-8710 Wielsbeke

T +32 (0)56 67 40 50

F +32 (0)56 67 40 51

info@frager.be www.frager.be

Drievuldig kunst inhaleren

Alle goede dingen bestaan uit drie en dat geldt ook voor kunst in openlucht. De komende maanden kunnen we weer heel wat artistieke kilometers afleggen tijdens verschillende befaamde Triënnales. Wij lieten ons verwonderen door drie Belgische kunstparcours en presenteren je een overtuigende reden om je wandelschoenen aan te trekken.

UNESCO-STAD MET EEN TOEKOMST

TRIËNNALE BRUGGE 2024

Hoe geven we een nieuwe invulling aan de ruimte van een stad zonder haar grenslijnen te hertekenen? Tijdens de Triënnale Brugge 2024: Spaces of Possibility zoeken twaalf nationale en internationale kunstenaars antwoorden op deze vraag. In de Brugse binnenstad en stadsrand nemen ze verborgen of onbekende plaatsen onder de loep en tonen ze de mogelijkheden voor het Brugge – of zelfs steden wereldwijd – van morgen. Deze vierde editie belooft een mooie versmelting tussen mens en kunst te worden.

Nog tot 1 september 2024, triennalebrugge.be

WAT GEBEURT ER NA HET PARADIJS?

TRIËNNALE KORTRIJK 2024

Ons paradijs is onherroepelijk beschadigd, een harde nieuwe realiteit waar onze maatschappij moet leren mee omgaan. ‘After Paradise’ wil een positief verhaal brengen waarin 21 kunstenaars aanzetten tot dialoog en zelfreflectie. Tijdens de Triënnale Kortrijk 2024 geven ze ons een artistiek duwtje in de rug om verantwoordelijkheid op te nemen in het herbouwen van ons verloren paradijs. Ontdek vanaf 29 juni het stadsparcours voor actuele kunst langs monumenten zoals het Begijnhof, de Broeltorens en het historische stadhuis.

29 juni tot 6 oktober 2024, triennalekortrijk.be

ONTPLOOIEN VAN ONZICHTBARE VERBANDEN TRIËNNALE BEAUFORT 2024

Op 27 maart ging de achtste editie van Beaufort van start. Zes maanden lang zullen achttien opvallende werken van getalenteerde kunstenaars de Belgische kustlijn sieren. Tijdens deze editie staat ‘de plek’ centraal, of hoe we gekende perspectieven en uitzichten kunnen ontvouwen tot wat ze echt zijn. Een weefsel gemaakt uit draden van herinneringen, geschiedenis en connecties tussen mensen. Krijg je niet genoeg van Beaufort? Breid dan je ku(n)sttrip uit met een bezoek aan het Beaufort Beeldenpark. Een unieke openluchttentoonstelling van veertig werken die na de vorige edities een permanente plaats kregen in hun gaststeden.

Nog tot 3 november 2024, triennalebeaufort.be ©annsophiedeldycke

© Filip Dujardin

RAMEN en DEUREN

lang

Want bij Raemen zijn we verliefd op het ambacht. Onze producten worden stuk voor stuk vervaardigd uit duurzame materialen van de hoogste kwaliteit. En dat door gespecialiseerde vakmensen die hun creativiteit en perfectionisme de vrije loop laten.

Vertel ons wie je bent, wat je wenst en wij doen de rest. Zo garanderen we de perfecte ramen en deuren voor U!

De wereld op papier

In nauwelijks enkele pagina’s de ruwe landschappen van de Sloveense Alpen verkennen om ogenblikken later je te laten verwonderen door weidse panorama’s in Portugal? Wij koesteren boeken die ons de wereld laten zien. Komt er ook architectuur aan te pas? Dan belanden ze zeker en vast bovenaan in onze leeslijst. We tippen je drie nieuwe publicaties om al lezend te reizen vanuit je luie zetel.

1/ GEBORGEN BESCHUTTING

‘Amazing Mountain Cabins’ is een unieke verzameling van dertig berghutten in de meest onherbergzame gebieden op onze planeet.

Maar vergis je niet, in dit boek krijg je geen overzicht van charmante uit steen opgetrokken gebouwen. Wel schrijft auteur Agata Toromanoff over boeiende ontwerpen die het meesterlijke talent van architecten en ingenieurs op beeldende wijze tentoonstellen. Luster Publishing, 45 euro

2/ POSTUUM EERBETOON

Tijdens zijn achtjarige verblijf in Hongkong legde de bekroonde Duitse fotograaf, wijlen Michael Wolf, het leven van de wereldstad vast op de gevoelige plaat. In ‘Hong Kong Whispers’ krijg je een intrigerende fotoreeks te zien waarbij de beelden van Wolf in dialoog gaan met tekeningen van Arpaïs Du Bois die tijdens een wekenlang bezoek aan Wolf in Hongkong samen met hem de metropool observeerde. Hannibal Books, 49,95 euro

3/ INTIEME KIJK IN EEN ONTWERPLABORATORIUM

In deze persoonlijke publicatie van Vincent Van Duysen ontdekken we de bron van zijn inspiratie: zijn eigen woningen of zoals hij het zelf noemt, de ontwerplaboratoria. We kijken binnen in het voormalige notariskantoor in de Antwerpse binnenstad, waar hij moderne woonruimtes onderbracht binnen eeuwenoude muren. En reizen daarna verder naar Portugal, waar in zijn verbouwde Casa M elementaire vormen, beton en natuurlijke materialen centraal staan. Rizzoli Publishers, 68 euro

Eigenzinnige baanbrekers

De geplaveide paden zijn voor iedereen toegankelijk, maar onbekend terrein verkennen is slechts aan een paar enkelingen gegund. In deze collectieboeken ontdekken we vier baanbrekers die elk hun unieke stempel hebben gedrukt op ons architectuur- en kunstlandschap en zo tot op vandaag generaties blijven inspireren.

1/ ONEINDIGE MONOCHROMEN

Een constante zoektocht naar de grenzen tussen licht, donker, vorm en kleur vormde de basis van het conceptuele oeuvre van Jef Verheyen. De werken van ‘Le Peintre Flamant’ groeiden van keramiekexperimenten tijdens zijn beginjaren uit tot monochrome schilderkunst op het einde van zijn carrière. In dit collectieboek werp je een blik op nooit eerder vertoonde notitieboekjes, foto’s en brieven die een uitgebreid overzicht geven van zijn kunstarchief. Hannibal Books, 59,95 euro

2/ VERSTILDE WARMTE

Al in het begin van zijn carrière kreeg Constant Permeke internationale lof voor zijn eigenzinnige kijk op het alledaagse leven. De expressionistische weergave van de haarfijne lijn tussen kunst en het leven in krachtige borstelstreken, krassen en omlijningen was een ware heruitvinding van de schilderkunst, maar ook van zichzelf. In deze bundel ontdek je tientallen schilderijen, beelden en tekeningen die een nieuwe kijk bieden op zijn levenslustige en tegelijk weemoedige werk. Hannibal Books, 39,95 euro

3/ DE BRABANTSE FAUVIST

Dit jaar viert Halle de 150e verjaardag van Louis Thevenet. Naar aanleiding van deze festiviteiten kreeg de kunstenaar postuum de titel van ereburger. Een mooie erkenning voor ‘de Belgische Van Gogh’, zoals sommigen hem noemen. Zijn werk bestond steevast uit kleurrijke weergaves van intieme, alledaagse momenten. Het boek ‘Een leven in kleur’ brengt tientallen schilderijen samen, waarvan een groot deel nooit eerder werd gepubliceerd. Hannibal Books, 49,95 euro

4/ CONTRADICTORISCHE ARCHITECTUUR

Hoewel Carlo Scarpa tijdens zijn leven niet zo bekend was, liet de Italiaanse architect een imposante erfenis na die aan een heuse revival bezig is. Scarpa dankt de herwonnen belangstelling aan zijn unieke vermogen om tegenstellingen zoals oud en modern tegenover beton en natuur, harmonieus met elkaar te verbinden. Dit boek is een uitgebreide weergave van zijn vakmanschap en diepe connectie tussen architectuur, mens en natuur. Prestel Publishing, 60 euro

DUURZAAM WONEN IN DE GROENE RAND ROND GENT

Wanneer je kiest voor ecologisch bouwen hoef je de spreekwoordelijke dossiermap met ‘woonkwaliteit’ niet meteen in de onderste lade te mikken. Dat bewijzen de houten constructies van drie ogenschijnlijk vrijstaande villa’s die oprijzen aan de horizon van Baarle-Drongen. In deze nieuwe realisatie nabij de Leie worden de nieuwste innovaties in duurzaam bouwen bovenaan de stapel gelegd.

Zeven halfopen woningen staan momenteel nog in ruwbouwfase, maar verwelkomen binnenkort zeven nieuwe eigenaars die er een nieuw en duurzaam verhaal zullen schrijven. ABS Bouwteam realiseert in samenwerking met CAS architecten en interieurarchitecte Peggy De Coninck een sereen en klassevol project waar bewuster omgaan met woonoppervlakte niet hoeft in te boeten aan kwaliteit en schoonheid. Elke woning kan rekenen op de lichten en zichten die doorgaans voorbehouden blijven voor exclusieve villa’s. Die luxueuze look en feel is niet alleen voorbehouden voor de bewoners van Aquarell. Ook het algemene straatbeeld mag meegenieten van de hoogstaande vormgeving.

MASSIEVE DUURZAAMHEID

De manier waarop we bouwen en verbouwen heeft een grote impact op onze ecologische voetafdruk. De keuze om de hoofdstructuur van de gebouwen in dit woonpark in massief hout op te trekken was dus snel gemaakt. Zeker wanneer je weet dat het gebruik van hout als ‘bouwsteen’ het klimaat exponentieel minder zwaar belast dan traditioneel bouwen. Zo is de CO2uitstoot bij het productieproces van hout slechts een fractie dan bij steen. Maar ook qua energieverbruik zit je er een heel stuk comfortabeler bij. Als extra vinkje op de duurzaamheidschecklist zal elke woning verwarmd en afgekoeld worden door middel van een geothermische bron met eigen diepteboring.

GEMEENSCHAPPELIJKE

NATUURWEELDE

Geen mooiere omkadering voor dit uitzonderlijke project dan de groene, weelderige natuurpracht. Een imposante beuk die zich al op het perceel bevond kreeg daarom reeds bij aanvang van het ontwerp de rol van gastheer. Meer zelfs, alle woningen werden zorgvuldig rond de boom gepositioneerd zodat de toekomstige bewoners voluit kunnen genieten van zijn weldaad als biotoop en klimaatregelaar. Maar ABS Bouwteam ging nog een stapje verder in dit atypische project. De gekende Vlaamse afgebakende tuinen maakten immers plaats voor een gemeenschappelijk park waar een weelderige groenbeleving centraal staat in harmonie met de keuze voor huiselijke familiemomenten op het privéterras. Elke woning met zijn eigen terras-met-tuin, geniet ook mee van de gezamenlijk onderhouden tuin. Elke bewoner kan zich verheugen op wonen in het groen, zonder daar de groene vingers voor te moeten hebben.

Aquarell vormt daarmee een nieuw ijkpunt in de evolutie naar bewuster maar evengoed esthetisch en luxueus bouwen waarbij het privatief, gemeenschappelijk groen, duurzaamheid en zeer kwalitatief wooncomfort hand in hand gaan.

CONTACTEER ONS

T. 09 282 82 82

Kortrijksesteenweg 19, Sint-Martens-Latem aquarell.irres.be

by ABS Bouwteam

Ons vak, is bouwen. Niet met onze handen, maar door de juiste handen. Het strijdgewoel dat een bouwproces soms is, is onze thuis. Zo wordt voor u de lange tocht vanaf de kriebels bij het eerste voorontwerp tot de verhuis een boeiende wandeling, vol verwondering, en doorspekt met prettige keuzes.

We kunnen uitleggen wat we doen. Of we kunnen het tonen. Eén beeld kan misleiden, vele beelden samen spreken.

©CAS architecten

project Z

Zedelgem verwelkomt Project Z. Dat mag zonder twijfel het nec plus ultra van het samenleven worden genoemd: 33 parels van appartementen met élk een fantastisch zicht, letterlijk doorkliefd met majestueus groen, en last but not least, verwarmd en gekoeld zonder beslag te leggen op toekomstige generaties. PROJECT Z is het eerste gebouw in Vlaanderen waar werkelijk alles klopt.

villa SAE

Een bouwgrond grenzend aan het groen. Bouwheren met smaak, met gevoel, ook met vertrouwen en respect. En een bouwteam in de mooiste zin van het woord, met dank aan CAS architecten. En dan krijg je deze parel.

© CAS architecten / Tim Van de Velde fotogra e

project KANAAL

Negen moderne woningen aan de rand van de gemeente Zwevegem. Strakke en tijdloze architectuur op een topligging: een vlotte ontsluiting, een rustige doodlopende straat en alles wat je nodig hebt vlakbij.

©Trant Architecten

COLOFON

COLOFON

UITGEVER

Anton Gonnissen ABS Bouwteam, Schoonzichtstraat 33, 9051 Sint-Denijs-Westrem, T 09 242 85 65 info@absbouwteam.be www.absbouwteam.be

REDACTIE www.savvy.be

LAY-OUT

Emilie Favril

David Kino, www.newdays.be

BEELD

Tim Van De Velde: p. 10-20, p. 68

Anaïs Lesy: p. 24-30

Damon De Backer: p. 32-39, p. 77-83

Dorte Krogh: p. 45

Thibault Debaene: p. 46

Alexander Popelier: p. 56-63

Jesse Willems: p. 86-90

ILLUSTRATIE

Leonard Cools: p. 74

REDACTIE BEREIKEN? redactie@absoluutmagazine.be

ADVERTEREN?

contacteer Choisi – info@choisi.be of 0477 67 11 08

ABSoluut verschijnt tweemaal per jaar. Het volgende nummer komt uit in november 2024. U kunt alle edities integraal online raadplegen op onze website www.absoluutmagazine.be

Uitgever en auteurs betrachten grote zorgvuldigheid bij de samenstelling van dit magazine. Zij aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van onjuiste vermelding en/of zetfouten. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Ten aanzien van hetgeen in deze uitgave is opgenomen, is getracht voor zover deze niet bekend waren de auteursrechthebbenden te achterhalen. Voor zover er sprake is van onjuiste vermelding van auteursrechthebbende is dit gebaseerd op te goeder trouw verkregen gegevens. Uitgever aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventueel ontbreken van toestemming van auteursrechthebbenden.

Lees onze blog www.absoluutmagazine.be

Hogeheerweg 3

9051 Sint-Denijs-Westrem 09 222 23 40

Martelaarslaan 200 9000 Gent 09 248 05 55

info@bulthaupgent.be

www.gent.bulthaup.be

BOSMANSHAARDEN