N° 2 • 24 februari 2020
9
Vrijmaking energiemarkt heeft gefaald Hogere prijzen en meer gezinnen die worstelen met hun energiefactuur. Dat is het trieste resultaat van de vrijmaking van de elektriciteits- en aardgasmarkt zo’n twaalf jaar geleden. We pleiten voor energie-investeringen en voor een btw-verlaging op elektriciteit.
T
ussen 2007 en 2018 steeg de gemiddelde totaalprijs van elektriciteit met ongeveer één derde (31%). Hierin zitten energie, transport, distributie, heffingen en btw begrepen. De stijging is vooral toe te schrijven aan de hogere distributienettarieven.
Mislukte liberalisering Dit brengt de Belgische gezinnen in de problemen. Wie 15 tot 20 procent van zijn netto beschikbaar inkomen aan energie moet besteden, bevindt zich in een situatie van energiearmoede. Voor de Belgen die hun woonst met aardgas verwarmen berekende energieregulator CREG dat 20 tot 30 procent van de alleenstaanden in energiearmoede leeft. Bij eenoudergezinnen gaat het zelfs om 40 tot 50 procent. Elke maand gaat er dus een flinke brok van hun budget naar elektriciteit en gas. Na twaalf jaar vrijgemaakte energiemarkt heeft de verbruiker wel meer keuze tussen verschillende energieleveranciers. Als de betaalbaarheid er echter niet beter op wordt, kan je je afvragen wat deze liberalisering de gemiddelde Belg heeft opgeleverd.
Investeringen Er zijn dringend grootschalige investeringen nodig om de energieproductie in ons land koolstofneutraal te maken. Dit is belangrijk om de klimaatdoelstellingen te halen, om de controle over de energieproductie te herwinnen en om – als het niet te veel gevraagd is – de planeet te redden.
008_AAV1QU_20200224_DNWHP_00.indd 9
Naast investeringen in productie zijn investeringen nodig om kwetsbare groepen te beschermen. Mensen met lage inkomens wonen vaak in de slechtst geïsoleerde huizen en besteden daarom een enorm deel van hun loon aan elektriciteit en gas of stookolie. De overheid kan deze groepen bijstaan bij energieefficiënte investeringen (isolatie, hoogrendementsketels …).
Btw en lonen We pleiten ervoor dat de btw op elektriciteit weer van 21 naar 6 procent gebracht wordt. Elektriciteit is geen luxeproduct. Lagere btw zou de last, vooral voor eenoudergezinnen, al wat kunnen verlichten. Het is ongehoord dat een land als België zulke cijfers kent inzake energiearmoede. Het is tijd om het over een andere boeg te gooien, opdat niemand moet kiezen tussen brood op de plank of een warm en leefbaar huis. Overigens, als er eindelijk weer ruimte komt voor een stijging van de koopkracht, bijvoorbeeld door hogere minimumlonen en door de vakbonden ruimte te geven in de loononderhandelingen met werkgevers, zouden de financiële problemen van de gezinnen, voor energie en andere basisbehoeften, ook al flink verlicht kunnen worden.
18/02/20 15:16
