Pensioenen en sociale uitkeringen moeten de lonen volgen

Wet op de aanvullende pensioenen

â–

Wet op de aanvullende pensioenen

MANNEN - VROUWEN Verwijzingen naar personen of functies (zoals ‘werknemer’, ‘adviseur’, …) hebben betrekking op vrouwen en mannen.

4

Voorwoord Nu zowel de wet op de aanvullende pensioenen als de uitvoeringsbesluiten in het Staatsblad gepubliceerd werden kan er gewerkt worden aan de democratisering van de tweede pensioenpijler. Tot nog toe waren aanvullende pensioenen vooral een zaak van werknemers uit grote bedrijven en van kaderleden.

Reeds in 2001 ondertekende het ABVV samen met de andere sociale partners en de minister van Sociale Zaken en Pensioenen een gezamenlijke verklaring “tot bevordering van de aanvullende pensioenen als onderdeel van een sociaal pensioenbeleid”. In deze verklaring “roepen de interprofessionele sociale partners de verantwoordelijken in de sectoren op om sectorale pensioenplannen in te voeren in zoveel mogelijk sectoren (….)”.

Met deze gemeenschappelijke verklaring wordt een nieuwe kijk op aanvullende pensioenen geofficialiseerd. De vakbonden steunen de uitbouw van sectorale pensioenfondsen én werkgevers en regering erkennen de sociale superioriteit van het wettelijk pensioenstelsel waarvan de betaalbaarheid via het Zilverfonds moet gewaarborgd worden en dat aantrekkelijk moet gehouden worden door toepassing van het principe van de welvaartsvastheid van prestaties en het berekeningsplafond. Aanvullende pensioenen kunnen volgens deze verklaring slechts als een aanvulling of nog beter een supplement op het wettelijk stelsel gezien worden en de organisatie op het vlak van de sectoren moet bijdragen tot een democratisering.

De tweede pensioenpijler is geen eenvoudige onderhandelingsmaterie. Deze brochure wil een hulpmiddel aanreiken om zich in te werken in de materie en biedt heel wat links naar bijkomende informatiebronnen voor diegenen die nog dieper willen graven.

Veel leesgenot!

André MORDANT Algemeen Secretaris

Mia DE VITS Voorzitter

5

6

DE NIEUWE WETGEVING OP DE TWEEDE PENSIOENPIJLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 1. Goedkeuring van de wet op de aanvullende pensioenen: context . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 2. Het Belgisch pensioenlandschap – Inleiding en algemene begrippen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 A. De diverse pensioenstelsels in België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 B. Het wettelijk pensioen – Krachtlijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 C. De 2e pijler – Krachtlijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 a) Doel? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 b) Soorten aanvullende pensioenregelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 c) Soorten aanvullende pensioenplannen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 d) Korte historiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 3. Standpunt van het ABVV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 4. De wet op de aanvullende pensioenen (WAP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 A. Toepassingsgebied. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 a) De gewone aanvullende pensioentoezeggingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 b) Sociale aanvullende pensioentoezeggingen (sociale 2e pijler) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 1) Principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 2) Sociaal aanvullend pensioenplan: erkenningsvoorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 3) Solidariteitsluik / Pensioenluik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 B. Collectieve aanvullende pensioenregelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 a) Invoering van een pensioentoezegging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 b) Toetredingsvoorwaarden (art. 13 tot 16) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 c) Verworven reserves en prestaties (art. 17 tot 28) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 d) Inspraak van de werknemers – paritair beheer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 1) In de klassieke bedrijfsgebonden pensioenregelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 2) Voor sectorale pensioenregelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 e) Transparantie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 f) Uittreding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 g) Verandering van pensioeninstelling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 h) Uitbetaling van het aanvullend pensioen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 1) Kapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 2) Rentes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

7

i) Overgangsbepalingen i.v.m. de collectieve pensioentoezeggingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 1) Algemene overgangsbepaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 2) Overgangsbepalingen voor de bestaande regelingen, d.w.z. de regelingen die bestaan op de datum dat de wet in werking treedt . . . . . . . . . . . . . . 39 i. Gemeenschappelijke bepalingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 ii. Specifieke bepalingen voor de regelingen die op 1 januari 1996. . . . . . . . . . 40 iii. Sectorplannen beheerd in een Fonds voor BestaansZekerheid (FBZ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 C. Individuele pensioentoezeggingen aan werknemers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 a) Wat is een individuele pensioentoezegging? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 b) Toekenningsvoorwaarden van een individuele pensioentoezegging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 1) Algemene overgangsbepaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 2) Bijzondere overgangsbepalingen voor pensioenregelingen die op de datum van inwerkingtreding bestonden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 3) Bijzondere overgangsbepalingen voor individuele pensioentoezeggingen die na de datum van inwerkingtreding worden toegekend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 D. Fiscale bepalingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 a) Fiscale krachtlijnen van de WAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 b) Inzake collectieve pensioentoezeggingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 c) Inzake individuele pensioentoezeggingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 d) Aanvullende verzekeringen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 e) Wijzigingen voor de werkgevers i.v.m. de aftrekbaarheid van de bijdragen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 f) Verzekeringstaks: wijzigingen en nieuwigheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 g) Samenvattende tabellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

8

VRAGEN I.V.M. DE HUIDIGE WETGEVING OP DE AANVULLENDE PENSIOENEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 1.

2.

3.

4.

5.

6.

Wat is het belang van een aanvullend pensioen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Welke zijn de verschillende aanvullende pensioenregelingen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Welke aanvullende pensioenregeling kiezen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Welke zijn de soorten voordelen van het aanvullend pensioen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Onder welke vorm kan u uw aanvullend pensioen ontvangen?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Hoe worden die verschillende pensioenvormen bij de uitkering ervan belast? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 7. Welke zijn de soorten aanvullende pensioenplannen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 8. Waarom een tweede sectorale pijler invoeren?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 9. Wie beslist om een pensioentoezegging in te voeren? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 10. Wanneer is een CAO verplicht op ondernemingsniveau? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 11. Wat moet de CAO tot invoering van een sectorale pensioentoezegging bevatten? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 12. Hoe een sectorale pensioentoezegging wijzigen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 13. Wat bevat het pensioenreglement of de ensioenovereenkomst? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 14. Hoe worden de sectorfondsen beheerd? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 15. Voorwaarden om als sociaal aanvullend pensioenplan erkend te worden?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 16. Kan er een tweede bedrijfspijler bestaan daar waar er een sectoraal systeem bestaat? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 17. Wat is opting out? Wanneer kan het en wanneer niet? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 18. Kan mijn bedrijf een gunstiger pensioenplan dan de sectorregeling voorstellen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 19. Wat is opting up? Wanneer kan het en wanneer niet?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 20. Kan de werkgever de pensioentoezegging zelf uitvoeren? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 21. Wat is een individuele pensioentoezegging? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 22. Voorwaarden en nadere regels i.v.m. individuele pensioentoezeggingen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 23. Welke procedure moet worden nageleefd als er geen vakbondsafvaardiging is? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 24. Wat omvat het solidariteitsluik van de sociale tweede pijler ?

Welke solidariteitsprestaties kunnen voorzien worden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 25. Wie beheert de solidariteitstoezegging en wie voert ze uit? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 26. Hebben de werknemers inspraak in het beheer van het solidariteitsfonds? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 27. Is mijn werkgever verplicht om mij te laten deelnemen aan een aanvullend pensioenplan? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 28. Kan ik verplicht worden om v贸贸r mijn aansluiting een geneeskundig onderzoek te ondergaan? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 29. Mag mijn werkgever een onderscheid maken tussen werknemers? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 30. Wat is een ongeoorloofd onderscheid? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

9

31. Kunnen deeltijdsen uitgesloten worden van een aanvullende pensioenregeling? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 32. Kan ik weigeren om bij de pensioentoezegging aan te sluiten? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 33. Kan een werknemer een wijziging van zijn pensioentoezegging weigeren? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 34. Wat zijn de gevolgen van de wijziging van de pensioentoezegging? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 35. Welke informatie wordt verstrekt via de overlegorganen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 36. Op welke informatie hebben de werknemers individueel recht? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 37. Vanaf welk moment heeft de werknemer verworven rechten? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 38. Hoe worden de verworven reserves berekend? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 39. Is er een gewaarborgd minimumrendement voor de aangesloten werknemer? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 40. Wat gebeurt er wanneer het pensioenplan wordt opgeheven? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 41. Wat gebeurt er als een werknemer zijn bedrijf verlaat ?

Treedt hij dan uit het pensioenplan? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 42. Wat gebeurt er wanneer een werknemer zijn onderneming of de sector verlaat? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 43. Welke mogelijkheden zijn er voor een werknemer die de pensioeninstelling verlaat? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 44. Wat zijn mijn rechten bij uittreding? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 45. Moet men bij de uittreding op bijzondere punten letten? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 46. Welke procedure dient gevolgd bij uittreding? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 47. Kan een werknemer de pensioentoezegging individueel voortzetten nadat hij de onderneming verlaten heeft? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 48. Wat gebeurt er bij verandering van pensioeninstelling? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 49. Wat gebeurt er met mijn pensioentoezegging in geval van overgang van onderneming? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 50. Wat in geval van verandering van paritair comitĂŠ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 51. Wanneer kan een werknemer zijn verworven reserves afkopen of de uitbetaling van de prestaties verkrijgen? Wat gebeurt er als hij op brugpensioen vertrekt? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 52. Moet de pensioeninstelling een jaarverslag opstellen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 BIJLAGE 1: WET BETREFFENDE DE AANVULLENDE PENSIOENEN EN HET BELASTINGSTELSEL VAN DIE PENSIOENEN EN VAN SOMMIGE AANVULLENDE VOORDELEN INZAKE SOCIALE ZEKERHEID: Samenvatting + tekst. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 BIJLAGE 2: WOORDENLIJST . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 BIJLAGE 3: WETTELIJKE REFERENTIES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 BIJLAGE 4: ENKELE INTERESSANTE SITES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

10

â–

DEEL 1

De nieuwe wetgeving op de tweede pensioenpijler

11

1. Goedkeuring van de wet op de aanvullende pensioenen: context De wet op de aanvullende pensioenen (WAP) is eigenlijk de uitvoering van een punt uit de regeringsverklaring van Verhofstadt I. Daarin was sprake van de goedkeuring van een wetgevend kader en werd gesteld dat "de bij sectorale CAO opgerichte pensioenfondsen in de tweede pijler moeten worden aangemoedigd door ze ook buiten de loonnorm toe te laten".

De bedoeling was te komen tot een democratisering van de aanvullende pensioenen. Die mochten niet enkel meer gelden voor enkele werknemers, hoofdzakelijk kaderleden en bedienden, vooral uit de grootste ondernemingen, maar moesten ingevoerd worden voor alle werknemers, dus ook voor de arbeiders, en ook in de KMO's.

De nieuwe wetgeving gaat dus uit van een ge茂ntegreerde tweede pijler. In principe vallen alle collectieve vormen van aanvullende pensioenen en alle individuele pensioentoezeggingen, die voortvloeien uit een individuele of een collectieve arbeidsovereenkomst, onder het toepassingsgebied van de wet. De keuze voor een ge茂ntegreerde tweede pijler betekent tevens dat er in de regelgeving geen afzonderlijk luik voorzien wordt voor sectorale pensioenregelingen en individuele pensioentoezeggingen.

Omwille van de vele onontbeerlijke wijzigingen werd ervoor gekozen de bestaande wet van 6 april 1995 i.v.m. de aanvullende pensioenregelingen (de zogenaamde Wet-Colla) volledig te vervangen. Tegelijkertijd werden een aantal bepalingen van die wet die in de praktijk tot interpretatie- of toepassingsproblemen leidden, aangepast.

Samengevat zijn de krachtlijnen van de nieuwe wetgeving de volgende: -

De ontwikkeling van de aanvullende pensioenen inpassen in een langetermijnvisie in die zin dat het aanvullend pensioen ook daadwerkelijk een aanvulling op het wettelijk pensioen moet zijn. In die optiek moet dan ook het in de WAP opgenomen verbod gezien worden om na een overgangsperiode het kapitaal of de rente van een aanvullend pensioen v贸贸r de leeftijd van 60 jaar te innen. De wet wil tevens de uitbetaling van het aanvullend pensioen in de vorm van een rente aanmoedigen door onder meer de fiscale discriminatie van de uitbetaling in rente t.o.v. de uitbetaling in kapitaal weg te werken.

-

De democratisering van het aanvullend pensioen, onder meer via sectorale regelingen, waardoor ook de werknemers uit de KMO's ervan zullen kunnen genieten. Bovendien voorziet de nieuwe WAP in een grotere inspraak van de werknemers bij de invoering en de opvolging van een aanvullende pensioenregeling (groter paritair beheer). Individuele toezeggingen voor kaderleden alleen worden niet langer mogelijk omdat individuele pensioentoezeggingen nog slechts toegelaten worden als er voor alle werknemers een collectieve regeling bestaat.

12

-

De ontwikkeling van "sociale" aanvullende pensioenplannen met een pensioenluik en een solidariteitsluik. Dit laatste moet een minimum aantal solidaire rechten omvatten (dekking voor het aanvullend pensioen van inactiviteitperiodes ten gevolge van ziekte of werkloosheid, dekking bij faillissement van de onderneming, uitkering voor inkomensverlies bij arbeidsongeschiktheid, zware ziekte…).

-

Een betere spreiding van de risico's met een beter gegarandeerd rendement en een grotere transparantie, onder meer door de verplichting de werknemers passende informatie te bezorgen.

2. Het Belgisch pensioenlandschap – Inleiding en algemene begrippen

A. De diverse pensioenstelsels in België Bij de pensioenproblematiek moet men drie pijlers onderscheiden: 1e pijler:

het wettelijk pensioen is het pensioen dat opgebouwd wordt in het kader van de sociale zekerheid

2e pijler:

het aanvullend pensioen opgebouwd in het kader van de arbeidsovereenkomst (extralegale voordelen, pensioenfondsen, groepsverzekeringen, verzekeringen bedrijfsleiders, individuele toezeggingen)

3e pijler:

individuele verzekeringen en individueel sparen (vb. levensverzekeringen, pensioensparen) waarvoor belangrijke fiscale incentives gegeven worden

B. Het wettelijk pensioen – Krachtlijnen Het wettelijk pensioen (de 1e pijler) maakt integraal deel uit van de sociale zekerheid. De voornaamste kenmerken ervan zijn: Werkt op basis van het repartitiestelsel : het zijn de actieven van vandaag die betalen voor de gepensioneerden van vandaag!

Elk gewerkt jaar geeft recht op 1/45e van het pensioen naar rato van 60% van het loon van dat jaar. Gepensioneerden met hun man of vrouw ten laste krijgen 75% van het loon (gezinspensioen) Om het volledig wettelijk pensioen (45/45e) te krijgen moet je dus 45 jaar werken!

De pensioenleeftijd is echter flexibel en ligt tussen 60 en 65 jaar, maar op voorwaarde dat men een beroepsloopbaan van ten minste 35 jaar kan bewijzen.

Bruggepensioneerden kunnen niet met pensioen gaan vóór hun 65e!

Periodes van ziekte, werkloosheid, brugpensioen worden gelijkgesteld met gewerkte jaren voor de berekening van het pensioen. Die gelijkstelling wordt berekend op het laatst verdiende loon (Ik verdien 30.000 euro bruto in 2003 en ben ziek gedurende heel 2004 : mijn pensioen voor het jaar 2004 wordt berekend op 30.000 euro).

Het loon dat jaar na jaar in aanmerking wordt genomen voor de berekening van het wettelijk pensioen is gekoppeld aan de index.

Het loon dat in aanmerking genomen wordt, is echter begrensd. Die loongrens wordt geïndexeerd en sinds kort is voorzien dat zij om de twee jaar herzien wordt. Voor de inkomens van 2004 bedraagt de loongrens 39.363 euro, alles inbegrepen (dus maandlonen, vakantiegeld, eindejaarspremie, andere loonbonussen…).

C. De 2e pijler – Krachtlijnen a) Doel?

Ten gevolge van de berekeningswijze van het wettelijk pensioen (op grond van een begrensd loon) zien de werknemers als ze met pensioen gaan hun beschikbaar inkomen sterker afnemen naarmate hun vroeger loon hoog was. De invoering van een aanvullende pensioenregeling (2e pensioenpijler) heeft dan ook ten doel het wettelijk pensioen aan te vullen en de levensstandaard van de werknemers na hun pensionering op peil te houden.

Dankzij een aanvullende pensioenregeling kunnen de werkgevers hun werknemers een extralegaal loonvoordeel invoeren (uitgestelde bezoldiging, aanvullende verzekering…) in ruil voor een fiscale en parafiscale (geen sociale bijdragen) gunstregeling.

Aanvullende pensioenregelingen zijn bijzonder aantrekkelijk voor de werknemers van wie het jaarloon hoger is dan de loongrens voor de pensioenberekening.

b) Soorten aanvullende pensioenregelingen Er bestaan collectieve en individuele aanvullende pensioenregelingen: Individuele: de bedrijfsleiderverzekeringen en de individuele pensioentoezeggingen (meestal via een interne provisie op de passiefzijde van de balans).

14

Collectieve: •

•

Groepsverzekeringen: de inrichter tekent een verzekeringscontract met een verzekeringsmaatschappij om de betrokken werknemers een aanvullend pensioen te verzekeren. Daartoe beheert de verzekeraar de hem betaalde premies (werkgeversen/of werknemersbijdragen).

Pensioenfondsen: hier beheert een vzw of een onderlinge verzekeringskas de betaalde premies met het oog op de betaling van een aanvullend pensioen aan de betrokken werknemers. Die vzw's worden vaak paritair beheerd.

c) Soorten aanvullende pensioenplannen Er bestaan twee grote soorten aanvullende pensioenplannen: Plannen van het type "VASTE PRESTATIES" ("defined benefit" of te bereiken doelplannen).

Toezeggingen waarbij de inrichter zich ertoe verbindt de werknemer een welbepaald aanvullend pensioen (in rente of in kapitaal) uit te betalen in functie van een pensioenformule. Bijvoorbeeld een toezegging om een aanvullend pensioen uit te keren waardoor de werknemer, wettelijk pensioen en aanvullend pensioen samen, 75% van zijn laatste bezoldiging zal trekken.

Plannen van het type "VASTE BIJDRAGEN" ("defined contribution").

Toezeggingen waarbij de werkgever (en eventueel ook de werknemer) een vaste pensioenbijdrage betaalt. Bij dit soort plannen belooft de werkgever geen eindresultaat, hij verbindt zich alleen ertoe een vooraf bepaalde bijdrage te storten.

Bijvoorbeeld een toezegging van de werkgever in het kader van een groepsverzekering om maandelijks aan een verzekeringsmaatschappij een bijdrage te storten van 5% van de brutolonen van alle werknemers. Op de pensioengerechtigde leeftijd zal iedere werknemer recht hebben op een aanvullend pensioen dat het resultaat is van alle gedane stortingen (5% van hun brutoloon) en van het beheer van die gelden.

De jongste jaren waren de meeste aangeboden regelingen van het type "vaste bijdragen" en niet zozeer van het type "vaste prestaties". Waarom? Omdat de risico's (beheer, inflatie, muntontwaarding…) dan gedragen worden door de werknemer, terwijl in de regelingen met "vaste prestaties" het risico gedragen wordt door de werkgever. Die moet dan inderdaad ervoor zorgen dat het aanvullend pensioen beantwoordt aan het vastgelegd doel (vb. een globaal (wettelijk + aanvullend) pensioen van 75% van de laatste bezoldiging van de werknemer).

15

Opmerking: Bij de plannen van het type "VASTE BIJDRAGEN" kenden de “CAFETARIAPLANNEN” een ruime verspreiding.

Waarover gaat het precies?

Een cafetariaplan is een collectieve pensioen- of voorzorgsregeling waarbij voorzien wordt in een uniform "premiebudget" voor iedere aangeslotene. Binnen de perken van dit budget kiest de werknemer de risico's die hij "verzekerd" wil zien (vb. dekking bij overlijden, arbeidsongeschiktheid, gezondheidskosten, afhankelijkheid, ernstige ziekte…).

Het deel van het budget dat niet wordt besteed aan het verzekeren van die risico's wordt gespaard met het oog op de vorming van een rustpensioen.

Bij bepaalde cafetariaplannen kan de aangeslotene kiezen op welke wijze de fondsen belegd zullen worden voor de opbouw van zijn pensioen. De keuzemogelijkheden worden vastgelegd in een reglement.

Cafetariaplannen zijn in de loop van de jaren '90 overgewaaid uit de Angelsaksische landen. Het verschijnsel paste in de trend naar een grotere flexibiliteit van arbeids- en loonvoorwaarden.

De basisfilosofie was duidelijk. Als ieder aangeslotene individueel zijn pakket aanvullende voordelen kon samenstellen, dan kon hij ook de te verzekeren voordelen beter op zijn persoonlijke behoeften afstemmen en een hogere graad van tevredenheid bereiken in vgl. met de klassieke plannen waar de werkgever iedereen dezelfde voordelen oplegt.

Daarnaast heb je ook steeds vaker zogenaamde "CASH BALANCE" plannen.

Bij dit soort plannen wordt een forfaitair spaarbedrag op bepaalde vervaldagen aan de aangeslotene toegewezen. Dit bedrag wordt gekapitaliseerd aan een vooraf vastgelegd rendement. Qua opvatting benaderen die plannen de regelingen van het type "vaste bijdragen" met tariefgarantie.

16

Voor grote ondernemingen wordt vaak GEKOZEN voor “pensioenfondsen” aangezien in een aantal gevallen de werknemersvertegenwoordigers bij het beheer van de gelden betrokken worden. Maar de risico's mag men toch niet onderschatten : verduistering (zoals in de zaak Maxwell in Groot-Brittannië) of antisociaal gebruik in naam van het financieel rendement (zoals de Amerikaanse pensioenfondsen die beleggen in ondernemingen, ook Europese, en al hun gewicht in de schaal werpen opdat die ondernemingen zo rendabel mogelijk zouden werken, met als gevolg inkrimping van de loonkosten en dus van de tewerkstelling.

In België is het risico op verduistering echter beduidend geringer dan in de zaak Maxwell. Sinds 1985 moet het pensioenfonds namelijk een van de onderneming gescheiden juridische entiteit zijn. De opdracht van de vzw of de onderlinge verzekeringsmaatschappij is beperkt tot de opbouw en het beheer van de fondsen in een afzonderlijke juridische entiteit.

Noteer dat de beheerders van die fondsen persoonlijk aansprakelijk gesteld kunnen worden bij wanbeheer of fraude.

d) Korte historiek Vóór 1996: de aanvullende pensioenregelingen boden de werknemer geen enkele zekerheid in die zin dat, wanneer hij om de een of andere reden het bedrijf verliet, hij geen enkele wettelijke bescherming had van zijn rechten op een aanvullend pensioen die hij in de loop der jaren bij die werkgever had opgebouwd. De aanvullende pensioenregelingen waren toen dus echt paternalistische systemen die door de werkgevers zelf beheerd werden.

Van 1 januari 1996 tot 28 april 2003: dankzij de wet-Colla en bijhorende omzendbrieven konden een reeks problemen geregeld worden, o.m. in verband met de relatie tussen werkgever en werknemer, de te volgen procedure bij de invoering en de wijziging van een aanvullend pensioenplan, de bescherming van de rechten en de verworven reserves en de inspraak van de werknemers. Die wet betekende een aanzienlijke vooruitgang, vooral op het vlak van de bescherming van de rechten van de werknemers als ze de onderneming verlieten.

17

Sinds 28 april 2003: de aanvullende pensioenen worden geregeld door een nieuwe wet, de zgn. wet-Vandenbroucke op de aanvullende pensioenen. Het uitgangspunt van die wet is een geïntegreerde tweede pijler. In principe vallen alle collectieve en individuele aanvullende pensioenregelingen die hun grondslag vinden in een individuele of collectieve arbeidsovereenkomst, onder het toepassingsgebied van de wet. De keuze voor een geïntegreerde tweede pijler houdt ook in dat er geen apart luik voor sectorale pensioenregelingen of individuele pensioentoezeggingen in de reglementering voorzien wordt.

Omwille van de vele noodzakelijke wijzigingen werd ervoor geopteerd de bestaande wet van 6 april 1995 betreffende de aanvullende pensioenen volledig te vervangen. Van de gelegenheid werd gebruik gemaakt om ook een aantal bepalingen van die wet die in de praktijk voor interpretatie- of toepassingsproblemen zorgden, aan te passen. De nieuwe wet wil dus ook de lacunes van de wet-Colla op het vlak van de bescherming van de werknemers (berekening verworven reserves, inspraak werknemers…) wegwerken.

3. Standpunt van het ABVV In het debat over de vergrijzing van de bevolking en de gevolgen ervan heeft het ABVV steeds een grote terughoudendheid aan de dag gelegd ten aanzien van de aanvullende pensioenen. Verscheidene factoren lagen ten grondslag aan dit wantrouwen: de agressieve houding tegen het wettelijk pensioen van de voorstanders en de promotoren van het aanvullend pensioen (hun tendentieuze informatie, hun paniekzaaiende reclamecampagnes over de betaalbaarheid van de pensioenen…), de ongelijkheid tussen de werknemers ten gevolge van de bedrijfsgebonden aanvullende pensioenregelingen (ongelijkheid inzake participatie aan het stelsel en inzake de opname van de fiscale stimuli), de tendens naar een verschuiving van de risico’s van de werkgever naar de werknemer en de onderontwikkeling van de sociale omkadering.

Voor het ABVV is en blijft het wettelijk pensioen prioritair!

Zo heeft het steeds gesteld dat de tweede pijler geen budgettaire middelen mocht ontnemen die gebruikt konden worden voor de verbetering van de eerste pijler, om te vermijden dat men zou komen aandraven met het argument dat de eerste pijler in de toekomst onbetaalbaar zou worden.

N.a.v. de discussie in het verlengde van de paarsgroene regeringsverklaring waarin aangekondigd werd dat men de tweede pijler wilde uitbouwen, heeft het ABVV de voorrang van het wettelijk pensioen onderstreept. Het stelde daarbij dat de tweede pijler een aanvulling moest zijn en blijven en van geen extra fiscale of parafiscale stimuli moest genieten.

Het vond wel dat de invoering en de uitbouw via CAO van sectorale regelingen een sociale correctie kon meebrengen op de bedrijfsgebonden regelingen. Maar op voorwaarde dat de financiële en sociale zekerheid van de regelingen verzekerd was en dat de wet-Colla aangepast zou worden om de doeltreffendheid en de effectiviteit ervan te verhogen.

18

Gemeenschappelijke verklaring…

In juli 2001 ondertekende het ABVV samen met de andere sociale partners en – namens de regering- de toenmalige minister van Sociale Zaken en Pensioenen F. Vandenbroucke een gezamenlijke verklaring “tot bevordering van de aanvullende pensioenen als onderdeel van een sociaal pensioenbeleid”. In deze verklaring “roepen de interprofessionele sociale partners de verantwoordelijken in de sectoren op om sectorale sociale pensioenplannen in te voeren in zoveel mogelijk sectoren, vanaf de volgende onderhandelingsronde, en deze invoering vanaf nu voor te bereiden, rekening houdend met de impact op de kosten van de bedrijven”.

Met deze gemeenschappelijke verklaring wordt een nieuwe kijk op aanvullende pensioenen geofficialiseerd.

De vakbonden steunen ondubbelzinnig de uitbouw van sectorale pensioenfondsen, maar werkgevers en regering erkennen de sociale superioriteit van het wettelijk pensioenstelsel waarvan de betaalbaarheid via het Zilverfonds moet gewaarborgd worden en dat aantrekkelijk moet gehouden worden door toepassing van het principe van de welvaartsvastheid op de prestaties en het berekeningsplafond. Aanvullende pensioenen kunnen volgens deze verklaring slechts als een aanvulling op het wettelijk stelsel gezien worden en de organisatie op het vlak van de sectoren moet zorgen voor een democratisering. … waarom?

De nieuwe wet-Vandenbroucke, dat toen nog een wetsontwerp was, biedt kansen om te werken aan een evenwichtige uitbouw van aanvullende pensioenregelingen, waaraan de vakbonden constructief willen meewerken.

Het terrein werd voorbereid door de oprichting van het Zilverfonds.

Het Zilverfonds: een korte toelichting Het Zilverfonds werd opgericht in 2001 om tegemoet te komen aan de onvermijdelijke budgettaire gevolgen van de vergrijzing.

Dit fonds heeft als doelstelling om reserves aan te leggen die toelaten om in de periode 20102030 de extra uitgaven van de diverse wettelijke pensioenstelsels (nl. de algemene pensioenregeling van werknemers en zelfstandigen en de pensioenstelsels ten laste van de algemene uitgavenbegroting) ten gevolge van de vergrijzing te betalen. Met het Zilverfonds zal dus een demografische reserve voor de pensioenen worden opgebouwd.

De ontvangsten van het Zilverfonds kunnen bestaan uit: -

overschotten van de sociale zekerheid; begrotingsoverschotten; éénmalige niet-fiscale ontvangsten; de opbrengst van de beleggingen.

19

Om een structurele financiering van het Zilverfonds mogelijk te maken, moet een begrotingsbeleid gevoerd worden dat gericht is op het verminderen van de overheidsschuld.

De op die manier vrijgemaakte begrotingsmiddelen qua terugbetaling van de intrestlasten moeten dan naar dit Fonds gaan en niet alleen naar andere beleidsmaatregelen zoals bijv. belastingverminderingen.

Door middel van het Zilverfonds moet immers het begrotingsbeleid de komende jaren op structurele wijze rekening houden met de gevolgen van de vergrijzing. De schuldafbouw krijgt bijgevolg een doel op zich, nl. de betaalbaarheid van de pensioenen garanderen, zonder de sociale bescherming in gevaar te brengen. De opgebouwde reserves van het Zilverfonds mogen slechts aangesproken worden vanaf 2010 en ten vroegste vanaf het moment dat de schuldgraad lager is dan 60%.

Het Zilverfonds is niet alleen belangrijk voor de huidige en toekomstige gepensioneerden door de betaalbaarheid van de pensioenen te waarborgen – maar ook voor de jongeren: de geleidelijke spreiding in de tijd door de kapitalisatie van reserves kan de neutraliteit van het begrotingsbeleid door de tijd heen garanderen; m.a.w. er wordt vermeden dat men in een situatie terechtkomt van enkele gunstige jaren en daarna een periode van minder gunstige jaren.

In tegenstelling tot wat sommigen beweren is het Zilverfonds geen lege doos: het ontvangt zijn middelen in klinkende munt. In 2002 kreeg het Fonds vb. 438 miljoen euro uit de verkoop van de UMTS-licenties, 177 miljoen euro uit de meerwaarde gerealiseerd bij de verkoop van goudreserves aan de Europese Centrale Bank en 429 miljoen euro uitzonderlijke winsten geboekt door de Nationale Bank van België.

De door het Fonds opgebouwde reserves mogen pas vanaf 2010 aangesproken worden voor de financiering van de wettelijke pensioenstelsels.

De uitbouw van een door het ABVV reeds lang gevraagde demografische reserve ontneemt immers argumenten aan diegenen die paniek creëren inzake de betaalbaarheid van de toekomstige pensioenen. Uiteraard hangt nog veel af van de juiste financieringswijze van het Zilverfonds. Dit zou in de eerste plaats gefinancierd moeten worden vanuit de algemene middelen en niet vanuit de overschotten op het budget van de sociale zekerheid. Het moet integendeel de bedoeling zijn om de besparingen op de uitgaven voor intrestlasten -die voortvloeien uit de afbouw van de overheidsschuld – voor een deel toe te wijzen aan het Zilverfonds.

20

De verbetering van de wettelijke pensioenen blijft één van de belangrijke voorwaarden voor het ABVV om medewerking te verlenen aan de uitbouw van sectorale aanvullende pensioenregelingen.

Het behoud voor de berekening van het pensioenbedrag van de gelijkstelling van de dagen werkloosheid, ziekte en brugpensioen op basis van het laatste geïndexeerde loon; de correcte toepassing van het principe van de welvaartsvastheid; de tweejaarlijkse aanpassing van het loonplafond aan de ontwikkeling van de reële lonen en de optrekking van de laagste pensioenen blijven prioriteiten en staan vandaag in het centrum van de syndicale actie.

Maar ook bij een door ons gevraagde herwaardering van het loonberekeningsplafond voor de wettelijke pensioenen blijft er nog ruimte voor de uitbouw van aanvullende regelingen om de kloof te verkleinen tussen het pensioen en het laatst verdiende loon. Verbetering van het wettelijk pensioen en uitbouw van sociale aanvullende pensioenen hoeven niet in concurrentie te treden. In de gemeenschappelijke verklaring werd hierop ingegaan.

In een context waarin het duidelijk is dat aanvullende pensioenen een aanvulling en geen alternatief zijn voor een aantrekkelijk wettelijk pensioen, denkt het ABVV dat de uitbouw van sectorale regelingen een meerwaarde kan betekenen in het pensioenlandschap.

Temeer omdat het voorgestelde wettelijke kader met zijn luik "sectorale pensioenfondsen" een sociale correctie aanbrengt op de vandaag vastgestelde ontwikkeling van bedrijfsgebonden regelingen, die tot meer ongelijkheden heeft geleid. Bovendien biedt het nieuwe wettelijk kader ook een aantal waarborgen om de financiële en sociale veiligheid van de pensioenregelingen te verbeteren en om een grotere doorzichtigheid te waarborgen (door de aanpassing van de wet-Colla en de controlewetgeving).

21

4. De wet op de aanvullende pensioenen (WAP) A. Toepassingsgebied Sinds de goedkeuring van de wet onderscheidt men in de tweede pensioenpijler twee soorten pensioentoezeggingen: 1. De gewone regelingen 2. De sociale regelingen a) De gewone aanvullende pensioentoezeggingen Die categorie omvat de volgende soorten aanvullende pensioenen: -

aanvullende pensioenregelingen ten gunste van de werknemers zowel op sectoraal als op ondernemingsvlak; individuele pensioentoezeggingen ten gunste van de werknemers; de individuele voortzetting van pensioentoezeggingen; aanvullende pensioenregelingen en individuele pensioentoezeggingen ten gunste van sommige zelfstandigen (bedrijfsleiders) naast de gekende algemene vrije aanvullende pensioenregeling voor de zelfstandigen.

Kortom, de bestaande regelingen.

Er dient echter wel opgemerkt dat: -

-

22

het toepassingsgebied van de WAP van 06/04/1995 nu uitgebreid wordt tot alle collectieve regelingen voor werknemers, dus ook tot de sectorale regelingen die tot dusver niet onder die wet leken te vallen. De wet-Colla van 1995 organiseerde het sociale kader voor de tweede pijler (overdracht van de reserves als de werknemer de onderneming verlaat; verbod op het onwettelijk onderscheid tussen werknemers van een zelfde categorie; geen discriminatie man-vrouw; geen discriminatie op grond van de leeftijd; proportionele rechten voor deeltijdsen) plus een bescheiden medezeggenschap van de werknemers (CAO indien gemengde financiering en regeling geldend voor alle werknemers); individuele pensioentoezeggingen ten gunste van werknemers – waaronder men "toevallige" persoonsgebonden regelingen verstaat – eveneens onder de wet vallen zodat de werknemers eveneens aanspraak op de reeds opgebouwde reserves zullen kunnen maken als ze het bedrijf verlaten.

Maar die regelingen worden sterk beknot: ze kunnen enkel nog voor bedrijfsleiders en op voorwaarde dat er een aanvullende pensioentoezegging ten gunste van alle werknemers van de onderneming bestaat.

b) Sociale aanvullende pensioentoezeggingen (sociale 2e pijler) 1) Principes De zogenaamde "tweede sociale pensioenpijler" omvat de pensioenstelsels die aan specifieke voorwaarden voldoen. Zij genieten van een specifieke fiscale stimulans, nl. de vrijstelling van de taks van 4,4% die normaal wordt ge誰nd op de stortingen en bovendien vallen dergelijke pensioentoezeggingen buiten de loonnorm. Deze bijkomende voordelen hebben tot doel de uitbouw van meer sociale stelsels en voornamelijk van sectorale plannen te bevorderen.

! De sociale tweede pijler kan ingevoerd worden zowel op het vlak van de sector als op dat van de onderneming.

Een aantal voorwaarden zijn gemeenschappelijk voor alle plannen die van die voordelen wensen te genieten. Andere voorwaarden zijn verschillend en houden rekening met de eigen aard van enerzijds de sectorale en anderzijds de ermee gelijkgestelde bedrijfsplannen.

2) Sociaal aanvullend pensioenplan: erkenningsvoorwaarden Gemeenschappelijke voorwaarden voor sectorale en bedrijfsplannen het aanvullend pensioenplan moet op alle werknemers van toepassing zijn; het aanvullend pensioenplan moet in een luik "pensioen" en in een luik "solidariteit" voorzien; het luik "solidariteit" moet een minimum aan solidaire rechten bevatten die minstens overeenstemmen met het fiscaal voordeel (4,4%) en die bij koninklijk werden vastgelegd (zie kader blz. 26); beide luiken moeten volgens paritaire principes beheerd en gecontroleerd worden; de winsten, na aanleg van alle voorzieningen, moeten worden verdeeld en de kosten worden beperkt volgens gelijkaardige principes als deze van het KB nr. 50 van 24 oktober 1969 (inzake het rust- en overlevingspensioen van de werknemers) dat pensioeninstellingen zoals de Integrale regelt.

23

Beperking van de kosten De wetgever heeft een reeks voorwaarden bepaald waaraan "sociale" aanvullende pensioenregelingen moeten voldoen (art. 4 van het KB van 14/11/03 tot uitvoering van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid).

EĂŠn van deze voorwaarden is dat de kosten die de pensioeninstellingen mogen boeken, beperkt zijn.

De bedoelde kosten dienen per boekjaar op de volgende wijze beperkt te worden: -

5 pct. van de stortingen verricht gedurende het boekjaar; 2 pct. van het totaal van de renten betaald gedurende het boekjaar; 0,05 pct. van de verzekerde overlijdenskapitalen; 0,1 pct. van de activa die de pensioeninstelling in het begin van het boekjaar aanhoudt ter dekking van de verplichtingen van het beschouwde stelsel.

Opmerking: die voorwaarde geldt ook voor de instellingen die buiten de instelling van de inrichter de toelating hebben om de verworven reserves van de aangeslotenen te beheren in geval van uittreding (Cf. punt 4, B, f, blz 36).

Specifieke voorwaarden Voor de sectorplannen De pensioentoezegging moet van toepassing zijn op alle werknemers die onder het bij CAO ingevoerde stelsel vallen; dit betekent dus dat het mogelijk is dat de regeling enkel voor de bedienden of enkel voor de arbeiders geldt.

De CAO i.v.m. de invoering van de pensioenregeling moet in het paritair comitĂŠ of subcomitĂŠ gesloten zijn.

De CAO waarbij het pensioenstelsel wordt ingevoerd moet van onbepaalde duur zijn en door de Koning algemeen bindend verklaard.

De CAO kan enkel opgezegd worden als 80% van de werkgeversvertegenwoordigers en 80% van de werknemersvertegenwoordigers het daarover eens zijn.

24

De zogenaamde opting out (waarbij een werkgever de pensioentoezegging zelf organiseert) is mogelijk maar aan strenge voorwaarden onderworpen: -

kan enkel als de sectorale CAO in die mogelijkheid voorziet; is beperkt tot het luik pensioenen; moet minimaal in dezelfde rechten als de sectorale regeling voorzien; opting out is uitgesloten voor de solidariteitstoezegging; bij opting out kunnen de werknemers genieten van een pensioentoezegging op ondernemingsniveau en anderzijds van een solidariteitstoezegging op sectorniveau.

Als 10% van de werkgevers of werknemers van oordeel is dat het pensioenplan ondermaats presteert kan de Raad voor Aanvullende Pensioenen ingeschakeld worden om aanbevelingen (verandering van pensioeninstelling of beheerder (administratief of financieel)) te doen aan de inrichters.

Voor de bedrijfsplannen

Kunnen enkel wanneer de werkgever onder een paritair (sub)comité valt dat geen sectorplan gesloten heeft!

Het aanvullend pensioenplan moet van toepassing zijn op alle werknemers van de werkgever.

Het aanvullend pensioenplan moet door middel van een CAO of, bij gebrek aan een overlegstructuur binnen de onderneming, door middel van een bijzondere procedure worden ingevoerd.

Het pensioenplan kan enkel afgeschaft worden als 80% van de werknemers- en werkgeversvertegenwoordigers het daarover eens zijn.

3) Solidariteitsluik / Pensioenluik Het pensioenluik voorziet in waarborgen bij de pensionering.

Het solidariteitsluik daarentegen wil tegemoetkomen aan situaties die niet altijd verzekerd kunnen worden en waarvan de gevolgen door alle aangesloten werknemers gedragen moeten worden: solidariteit in de financiering van de opbouw van de pensioentoezegging gedurende bepaalde periodes van inactiviteit zoals werkloosheid of loopbaanonderbreking of bij faillissement van de werkgever… vergoeding van inkomensverlies in bepaalde gevallen zoals blijvende arbeidsongeschiktheid, overlijden tijdens de loopbaan of ernstige ziekte… verhoging van lopende uitkeringen.

25

Het luik solidariteit en het luik pensioenen zijn sterk complementair. Bij het invoeren van een pensioenplan moeten de betrokken partijen een aantal op solidaire basis georganiseerde voordelen afspreken die in een specifiek reglement moeten worden opgenomen.

In een koninklijk besluit werd vastgelegd welke prestaties in de solidariteit begrepen kunnen worden en welke de minimale solidariteit moet zijn (KB van 14 november 2003 tot vaststelling van de solidariteitsprestaties verbonden met de sociale aanvullende pensioenstelsels – BS 14 november 2003).

Mogelijke solidariteitsprestaties De volgende solidariteitsprestaties komen in aanmerking opdat de pensioentoezegging zou kunnen genieten van het bijzonder statuut van sociaal pensioenplan (bedoeld in de artikelen 10 en 11 van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen): 1° financiering van de opbouw van het aanvullend rust- en/of overlijdenspensioen tijdens: a) de periodes van tijdelijke werkloosheid in de zin van de artikelen 49, 50 en 51 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, en de werkloosheid ten gevolge van overmacht, staking of lockout of ten gevolge van een sluiting wegens jaarlijkse vakantie; b) de periodes van onvrijwillige werkloosheid, beperkt tot 12 maanden; c) de vergoede periodes van arbeidsongeschiktheid wegens ziekte, invaliditeit, bevallings- of zwangerschapsrust, en de periodes die worden gedekt door een tijdelijke arbeidsongeschiktheid ten gevolge van een arbeidsongeval of een beroepsziekte; d) de periodes van deelname aan cursussen of studiedagen die gewijd zijn aan sociale promotie; e) de periodes: -

-

-

26

tijdens dewelke de loopbaan volledig onderbroken geweest is volgens de voorwaarden van artikel 100 van de wet van 22 januari 1985 of van het koninklijk besluit van 2 januari 1991 betreffende de toekenning van onderbrekingsuitkeringen; van inactiviteit tijdens dewelke de werknemer vanaf 50 jaar zijn prestaties gedeeltelijk verminderd heeft overeenkomstig de voorwaarden van artikel 102 van de wet van 22 januari 1985 of gebruik gemaakt heeft van de bepalingen van het koninklijk besluit van 2 januari 1991 betreffende de toekenning van onderbrekingsuitkeringen; tijdens dewelke de werknemer zijn arbeidsprestaties geschorst of verminderd heeft overeenkomstig de CAO tot invoering van een regeling inzake tijdskrediet, loopbaanvermindering of halftijdse vermindering van de arbeidsprestaties , met een maximum van 12 maanden; tijdens dewelke de werknemer zijn prestaties verminderd heeft vanaf 50 jaar op basis van de CAO tot invoering van een regeling inzake tijdskrediet, loopbaanvermindering of halftijdse vermindering van de arbeidsprestaties; van ouderschapsverlof, vaderschapsverlof, verlof om palliatieve verzorging te verstrekken of verlof om een zieke ouder te verzorgen;

f) faillissement van de werkgever tot 6 maand na de faillietverklaring; 2° vergoeding onder vorm van rente van inkomstenverlies bij: a) permanente arbeidsongeschiktheid van meer van 66 % beperkt tot 25.000 euro per jaar; b) overlijden tijdens beroepsloopbaan beperkt tot 20.000 euro per jaar; 3° betaling van een rente van maximum 25.000 euro per jaar in geval van ernstige ziekte; 4° verhoging van lopende pensioenrenten of overlevingsrenten.

Er wordt in een minimum aan regels voorzien inzake het beheer en de werking van die solidariteitsfondsen. Net als de pensioentoezegging dient de uitvoering van de solidariteitstoezegging te worden toevertrouwd aan een afzonderlijke rechtspersoon. De keuze van rechtspersoon is zeer ruim. Dit kan de pensioeninstelling zelf zijn, dus de verzekeringsonderneming of de voorzorgsinstelling die het pensioenstelsel uitvoert. Het uitvoeren van de solidariteitstoezegging mag echter ook worden ondergebracht in nog andere rechtspersonen zolang ze niet de werkgever zelf zijn, bijvoorbeeld een fonds voor bestaanszekerheid of nog een sociaal fonds onder de vorm van een vzw.

Indien ze voor de uitvoering van hun pensioentoezegging gekozen hebben voor een groepsverzekering zijn de inrichters niet verplicht de ermee verbonden solidariteitstoezegging in het solidariteitsfonds van hun verzekeraar onder te brengen. Ze mogen de solidariteit zelf organiseren zolang dit maar gebeurt in een afzonderlijke rechtspersoon.

Indien het solidariteitsfonds binnen een pensioeninstelling wordt georganiseerd, dan moet er in een afzonderlijk beheer worden voorzien om de verworven rechten van de aangeslotenen in het luik pensioen te beveiligen.

Ook voor dit luik solidariteit wordt in de nodige inspraak van de werknemers in het beheer voorzien. Voor de instellingen die reeds krachtens andere wettelijke bepalingen op paritaire wijze worden beheerd rijst er geen probleem zodat voor deze instellingen geen bijzondere regels worden voorgeschreven.

Dit is echter niet het geval voor de verzekeringsondernemingen. Om hieraan een mouw te passen, wordt in een bijzonder inspraakorgaan voorzien, het zogenaamde toezichtscomité. Dit comité, dat paritair is samengesteld, ziet toe op de uitvoering van de solidariteitstoezegging en wordt over een aantal aangelegenheden (beleggingsstrategie, het rendement van de beleggingen, de kostenstructuur en de winstdeling) voorafgaandelijk geraadpleegd.

27

B. Collectieve aanvullende pensioenregelingen Dit zijn zowel bedrijfs- als sectorale plannen. a) Invoering van een pensioentoezegging De beslissing tot invoering, wijziging of opheffing van een pensioentoezegging berust bij de inrichter.

Op het niveau van de onderneming is dit de werkgever.

Indien de werkgever echter beslist een regeling in te voeren die in een gemengde financiering (werkgever én werknemers) voorziet én bovendien voor alle werknemers in de onderneming geldt, dan moet het pensioenstelsel worden ingevoerd d.m.v. een collectieve arbeidsovereenkomst of, in voorkomend geval, d.m.v. een wijziging van het arbeidsreglement.

Verbetering: Als de voorwaarden vervuld zijn, dan moet voortaan ook een CAO gesloten worden wanneer er een vakbondsafvaardiging in de onderneming aanwezig is Aan het criterium "alle werknemers" wordt voldaan zelfs wanneer de pensioentoezegging in verscheidene pensioenreglementen vastgelegd wordt of wanneer de uitvoering ervan aan verscheidene pensioeninstellingen toevertrouwd wordt Op het niveau van de bedrijfstak is de inrichter de rechtspersoon die in een CAO door de representatieve organisaties van het bevoegde paritair comité of subcomité aangeduid wordt.

Op die manier wordt ook de sectorale bevoegdheid erkend.

Het zijn dus de representatieve werkgevers- en werknemersorganisaties in de paritaire comités of subcomités die de inrichter zijn. Maar aangezien die organisaties geen rechtspersoonlijkheid bezitten, moet een paritair samengestelde rechtspersoon als inrichter van een sectorale pensioenregeling optreden. Die rechtspersoon moet aangesteld worden in het paritair comité d.m.v. de CAO waarbij de pensioenregeling ingevoerd wordt.

28

Opmerking: mogelijkheden voor een opting out!

De sectorale CAO kan voorzien in een opting out waardoor een onderneming zelf de uitvoering van een deel of het geheel van de pensioenregeling voor alle of voor een deel van zijn werknemers kan organiseren.

Daartoe kan hij rekening houden met de pensioenregeling die op het niveau van de onderneming bestaat, maar: De voordelen mogen in geen geval minder zijn dan wat de sectorregeling voorziet.

Bij opting out moet de werkgever de beslissing, het ontwerp van pensioenreglement en de keuze van de pensioeninstelling voorafgaandelijk voorleggen aan de OR, bij ontstentenis het CPBW of bij ontstentenis aan de vakbondsafvaardiging. Is er geen vakbondsafvaardiging, dan moeten de werknemers via een bericht verwittigd worden.

De werkgever deelt het bedrijfsplan mee aan de rechtspersoon die door het paritair comitĂŠ of subcomitĂŠ als inrichter werd aangeduid.

De sociale partners mogen aan de mogelijkheid van een opting out bijkomende, strengere voorwaarden opleggen dan voorzien bij de wet.

! Opting out is nooit mogelijk voor de solidariteitsaspecten.

De werkgever mag altijd bijkomende voordelen bovenop de sectorale voordelen toekennen (opting up).

Elke pensioentoezegging wordt geregeld door een pensioenreglement (collectieve regeling) of een pensioenovereenkomst (individuele pensioentoezegging) waarin alle rechten en verplichtingen beschreven worden. Op zijn verzoek kan de aangeslotene een exemplaar van het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst krijgen. Die documenten mogen ook elektronisch meegedeeld worden.

De inrichter is verplicht de uitvoering van zijn pensioentoezegging aan een pensioeninstelling toe te vertrouwen.

Dit kan een voorzorgsinstelling (sectoraal of bedrijfspensioenfonds) zijn of een verzekeringsmaatschappij als geopteerd wordt voor een groepsverzekering (regeling) of een individuele verzekering (individuele pensioentoezegging).

Doel is dat alle toezeggingen aan een zelfde controle en een zelfde bescherming onderworpen worden. In de CAO moeten tevens de beheersregels van de pensioenregeling en de keuze van de pensioeninstelling bepaald worden.

29

b) Toetredingsvoorwaarden (art. 13 tot 16) De aansluiting is verplicht vanaf 25 jaar (de inrichter mag wel een lagere aansluitingsleeftijd voorzien, maar geen hogere!).

Geen ongeoorloofd onderscheid tussen werknemers van eenzelfde personeelscategorie: * Geen onderscheid man-vrouw * Geen voorafgaand geneeskundig onderzoek. Dit mag enkel in twee specifieke gevallen, nl. wanneer de aangeslotene zelf kan kiezen tussen een pensioendekking en een overlijdensdekking of wanneer het kapitaal bij overlijden ten minste 50% hoger is dan het kapitaal bij leven * Geen toekenning afhankelijk van een bijkomende beslissing van de inrichter (= de werkgever of de pensioeninstelling) * Geen differentiatie van de pensioentoezegging (of de bijdragen) in functie van de leeftijd * Geen onderscheid tussen voltijdsen en deeltijdsen (tenzij in verhouding tot de arbeidsduur) * ‌ De werknemers die in dienst zijn op het ogenblik van de invoering van de pensioenregeling kunnen niet weigeren toe te treden indien de regeling per CAO ingevoerd wordt, tenzij de CAO in de mogelijkheid van een individuele weigering voorziet. Met andere woorden, in geval van een sectorale regeling moeten alle werknemers van de sector tot het aanvullend pensioenplan toetreden, behalve wanneer de CAO in de mogelijkheid van een individuele weigering voorziet.

Als een wijziging van de pensioentoezegging leidt tot zwaardere verplichtingen voor de aangeslotenen, dan kunnen deze laatste vragen om niet langer aan de nieuwe regeling deel te nemen.

Die mogelijkheid bestaat niet wanneer de wijziging bij CAO doorgevoerd wordt, behalve wanneer die CAO uitdrukkelijk in die mogelijkheid voorziet.

30

c) Verworven reserves en prestaties (art. 17 tot 28) Inzake de verworven reserves en prestaties werden de principes uit de wet-Colla, mits de nodige verbeteringen en aanvullingen, overgenomen.

Er worden verworven reserves toegekend na één jaar aansluiting (art. 17). Wanneer een werknemer overstapt van één plan naar een ander plan bij dezelfde werkgever, moet de periode van aansluiting bij het eerste plan mee in rekening gebracht worden voor de berekening van dat jaar aansluiting bij het tweede plan (vb. een bediende wordt kaderlid en stapt van het bediendeplan over naar het kaderplan).

In de wet wordt op een gedetailleerde wijze de manier voorgeschreven waarop de minimale verworven reserves berekend moeten worden. (Afzonderlijke bepalingen voor elke soort toezegging: toezeggingen van het type vaste bijdragen en toezeggingen van het type vaste prestaties).

Opmerking: Er gelden ook specifieke bepalingen voor de zogenaamde "cash balance" plannen.

Aangezien die plannen meer aanleunen bij plannen van het type vaste bijdragen met tariefgarantie wordt in de wet verduidelijkt dat de berekening van de minimale verworven reserves op dezelfde manier moet gebeuren. Die reserves zijn bijgevolg gelijk aan het resultaat van de kapitalisatie van de reeds toegewezen bedragen.

Gewaarborgd minimumrendement In de wet wordt het principe van een gewaarborgd minimumrendement (kapitalisatie aan de maximale referentierentevoet voor verzekeringsverrichtingen van lange duur) op de persoonlijke bijdragen van de aangeslotene bevestigd.

Daarnaast wordt voor plannen van het type "vaste bijdragen", een gewaarborgd minimumrendement op de werkgeversbijdragen ingevoerd. Die garantieverplichtingen kaderen in een langetermijnvisie; de garanties dienen immers niet elk jaar bereikt te worden maar wel op het ogenblik van de uittreding, de pensionering van de aangeslotene of op het ogenblik van de stopzetting van het plan.

Inzake het gewaarborgd minimumrendement op de persoonlijke bijdragen werden twee verduidelijkingen aangebracht t.o.v. de bestaande tekst: -

enerzijds wordt gepreciseerd dat het over het gedeelte van de persoonlijke bijdragen gaat dat niet werd gebruikt voor de dekking van het risico overlijden en invaliditeit vóór de pensionering, en anderzijds dat die garantie voor de aangeslotene verworven is op het ogenblik van de uittreding of de pensionering of op het ogenblik van de stopzetting van het plan.

Indien de verworven reserves op het ogenblik van de uittreding niet de voornoemde garantie dekken, dient de vorige inrichter het tekort aan te zuiveren, tenzij de nieuwe inrichter het tekort zelf ten laste neemt. Wat in elk geval telt, is dat de aangeslotene bij uittreding, pensionering of stopzetting zijn inzet terugkrijgt, gekapitaliseerd aan de rentevoet die voortvloeit uit de toepassing van de reglementering.

31

De nieuwe garantieverplichting op de werkgeversbijdragen in het kader van een toezegging van het type vaste bijdragen en van de reeds geciteerde cash balance plannen wordt gemotiveerd door de bekommernis dat bij die plannen het risico volledig bij de aangeslotenen ligt vermits het bedrag van de prestatie volledig afhankelijk zal zijn van het behaalde rendement. Dat wordt nu ten dele verholpen door ook een minimumgarantie op te leggen voor het gedeelte van de werkgeversbijdragen dat niet werd verbruikt voor de dekking van risico’s en kosten.

Die garantie wordt als volgt berekend: de netto werkgeversbijdragen (er mag maximum 5% kosten aangerekend worden) worden tot op het moment van de pensionering gekapitaliseerd tegen de maximale referentierentevoet voor verzekeringsverrichtingen van lange duur min 0,5%.

De maximale referentievoet bedraagt vandaag 3,75%, wat betekent dat de gewaarborgde voet op de werkgeversbijdragen die niet verbruikt worden voor de dekking van de kosten en van andere bestemmingen dan het aanvullend pensioen (bv. overlijdensdekking, hospitalisatie…) 3,25% bedraagt (nl. 3,75 – 0,50%).

Opmerking: In geval van overdracht van de verworven reserves binnen de vijf jaar na aansluiting, wordt die kapitalisatie vervangen door een indexering.

Pensioenfiche -Transparantie Om ervoor te zorgen dat de aangeslotenen al die bepalingen kunnen controleren, voert de wet de verplichting in tot een regelmatige, nauwkeurige informatie.

In het hoofdstuk over de verworven reserves en prestaties voorziet de wet in de informatieverschaffing t.a.v. de aangeslotenen. Jaarlijks moet de pensioeninstelling aan de aangeslotenen, met uitzondering van de rentegenieters, een pensioenfiche overmaken die gedetailleerde gegevens bevat over de verworven reserves en prestaties van de aangeslotenen.

De nieuwe bepaling is een verruiming in vergelijking met de wet-Colla. Zij voorziet in een meer volledige informatie die de aangeslotenen toelaat de meegedeelde bedragen te vergelijken met de bedragen van het vorige jaar en tevens de juistheid van de in aanmerking genomen gegevens (bijvoorbeeld de burgerlijke staat, het aantal dienstjaren, het salaris…) te verifiëren.

Om de transparantie nog te vergroten wordt tenslotte voorzien dat de aangeslotene op eenvoudig verzoek een historisch overzicht kan krijgen van de verworven reserves en prestaties.

32

d) Inspraak van de werknemers – paritair beheer 1) In de klassieke bedrijfsgebonden pensioenregelingen De inspraak in de ondernemingen wordt georganiseerd d.m.v. de klassieke ondernemingsorganen zoals de ondernemingsraad, het comitÊ voor preventie en bescherming op het werk en de vakbondsafvaardiging. Deze moeten verplicht (sanctie = relatieve nietigheid) geraadpleegd worden over de volgende aangelegenheden: de financieringswijze van de pensioenregeling en de structurele verschuivingen in die financiering; de vaststelling van de reserves en de jaarlijkse opgave van de pensioenfiche; de toepassing, de interpretatie en de wijziging van het pensioenreglement; de keuze van een pensioeninstelling en de overgang naar een andere pensioeninstelling, met inbegrip van de eventuele overdracht van reserves.

Indien in een onderneming geen overlegorganen aanwezig, zijn moet de werkgever periodiek en individueel aan de werknemers informatie verstrekken. Deze mededeling gaat steeds een eventuele beslissing ten gronde vooraf.

Die voorwaarden beantwoorden aan de bepalingen die reeds in de wet-Colla stonden en gelden enkel voor bedrijfsgebonden pensioenregelingen.

2) Voor sectorale pensioenregelingen Opting out, bedrijfsgebonden regelingen in sectoren zonder sectorregeling en in bedrijfsregelingen met gemengde financiering geldt het principe van het paritair beheer.

Opmerking: Voortaan bestaat de verplichting tot het paritair beheren van het pensioenfonds ook wanneer een pensioenfonds slechts een gedeelte beheert van een pensioenplan waarvoor de wet paritair beheer oplegt.

Dit is bijvoorbeeld het geval bij een gemengde financiering waarbij het pensioenfonds enkel het gedeelte van het pensioenplan beheert dat door werkgeversbijdragen wordt gefinancierd en het gedeelte, dat door werknemersbijdragen wordt gefinancierd, in een groepsverzekering werd ondergebracht.

33

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de gevallen waarin de pensioenregeling ingevoerd is op ondernemingsniveau, op sectorniveau of nog in het kader van die fondsen die pensioentoezeggingen van meerdere inrichters uitvoeren:

Een sectorpensioenfonds wordt altijd paritair beheerd.

Voortaan moeten niet alleen de vzw's maar alle voorzorgsinstellingen die een dergelijke regeling beheren, paritair worden beheerd, ongeacht hun juridische vorm.

Deze regeling geldt nu ook voor de ondernemingen waar geen ondernemingsraad aanwezig is maar wel een comité voor preventie en bescherming op het werk of een vakbondsafvaardiging.

Het paritair beheer geldt dus voor de voorzorgsinstellingen die de volgende regelingen uitvoeren: -

de regelingen die worden ingevoerd door een werkgever die in het kader van een sectoraal stelsel voor opting out heeft gekozen; de ondernemingsregelingen die het bijzonder regime van de "sociale" pensioenstelsels genieten; de ondernemingsregelingen die in een persoonlijke bijdrage van de werknemer voorzien en wanneer in de onderneming overlegorganen aanwezig zijn.

De voorzorgsinstellingen die door verschillende inrichters worden opgericht, worden paritair beheerd wanneer minstens één van de pensioenregelingen beantwoordt aan een geval als bedoeld hierboven onder het eerste of tweede punt.

Tenslotte wordt in een specifieke regeling voorzien voor het geval waar de uitvoering van een "sociaal" pensioenplan wordt toevertrouwd aan een pensioeninstelling die niet op paritaire wijze wordt beheerd, in casu een verzekeringsonderneming. In dit geval wordt er in een bijzonder inspraakorgaan opgericht, het zogenaamde toezichtscomité, dat paritair is samengesteld.

Zo'n toezichtscomité moet ook worden ingesteld bij een pensioeninstelling die een pensioenregeling uitvoert dat aan verschillende ondernemingen gemeenschappelijk is en zelf niet paritair beheerd.

34

e) Transparantie De transparantie wordt versterkt Verplichting voor de pensioeninstelling een jaarlijks rapport op te stellen.

Dat jaarverslag: -

Wordt ter beschikking gesteld van alle betrokken partijen: inrichter, werkgever en werknemer (de CAO kan een andere verspreidingswijze voorzien).

Bevat informatie over: _ de wijze van financiering en de eventuele wijzigingen; _ de beleggingsstrategie op lange en korte termijn en de sociale, ethische en leefmilieuaspecten ervan; _ het rendement van de beleggingen; _ de kostenstructuur; _ en de winstdeling.

Informatieverstrekking aan de aangeslotenen Jaarlijks moet de pensioeninstelling aan de aangeslotenen een pensioenfiche bezorgen die gedetailleerde gegevens bevat over de verworven reserves en prestaties van de aangeslotenen.

Door die informatie moeten de aangeslotenen de meegedeelde bedragen kunnen vergelijken met de bedragen van het vorige jaar en tevens de juistheid van de in aanmerking genomen gegevens (bijvoorbeeld de burgerlijke staat, het aantal dienstjaren, het salaris‌) verifiÍren.

Op eenvoudig verzoek kan de aangeslotene een historisch overzicht kan krijgen van de verworven reserves en prestaties.

35

f) Uittreding In de eerste plaats wordt een nieuw begrip ingevoerd, met name de "uittreding".

Dit begrip dekt twee situaties omdat een onderscheid gemaakt moet worden tussen ondernemingspensioenen en sectorpensioenen: ∗ ∗

Bij een ondernemingspensioenplan gebeurt de uittreding wanneer de arbeidsovereenkomst bij de werkgever die het plan inricht, beëindigd wordt.

Bij sectorplannen daarentegen kan men slechts van uittreding spreken wanneer de werknemer het toepassingsgebied van de sectorale collectieve arbeidsovereenkomst die het pensioenstelsel regelt verlaat, dus meestal wanneer hij de sector verlaat.

Op het ogenblik van de uittreding mag geen enkele vergoeding of verlies van winstdeling ten laste van de aangeslotene worden gelegd of van de verworven reserves afgetrokken. Voorts moet de inrichter bij uittreding de eventuele tekorten van de verworven reserves aanzuiveren.

De wet regelt ook de uittredingsprocedure (in geval van een sectorale regeling beschikt de inrichter over een jaar om de pensioeninstelling te informeren) en beschrijft de mogelijkheden waarover de aangeslotene beschikt om zijn verworven reserves over te dragen (aan de pensioeninstelling van de nieuwe werkgever, de nieuwe rechtspersoon of een pensioeninstelling naar keuze).

Wanneer de aangeslotene de pensioeninstelling verlaat heeft hij diverse keuzemogelijkheden: •

kan hij zijn verworven reserves, desgevallend vermeerderd tot de gewaarborgde bedragen, overdragen naar de pensioenstelling: ◊ ◊

•

•

kan hij zijn verworven reserves, desgevallend vermeerderd tot de gewaarborgde bedragen, overdragen naar een pensioenstelling die de totale winst onder de aangeslotenen in verhouding tot hun reserves verdeelt en de kosten beperkt volgens de bij KB bepaalde regels; kan hij zijn verworven reserves, desgevallend vermeerderd tot de gewaarborgde bedragen, bij de pensioeninstelling van de vorige inrichter te laten en naar keuze: ◊ ◊

36

hetzij van de nieuwe werkgever met wie hij een arbeidsovereenkomst gesloten heeft in de mate dat hij bij de pensioentoezegging van die werkgever is aangesloten hetzij van het nieuwe paritair orgaan waaronder de werkgever met wie hij een arbeidsovereenkomst gesloten heeft ressorteert, in de mate dat hij bij de pensioentoezegging van die werkgever is aangesloten

zonder wijziging van zijn pensioentoezegging, in een onthaaltructuur wanneer het pensioenovereenkomst dit voorziet.

pensioenreglement

of

de

mag hij zelf verder instaan voor de financiering van zijn extralegaal pensioen. Dit kan slechts onder bepaalde strikte voorwaarden (42 maanden voorafgaande aansluitingsduur, fiscale voordelen beperkt tot 1.500 EUR (vóór indexering) per jaar, alleen in het geval waar er bij de nieuwe werkgever voor de betrokkene geen pensioentoezegging bestaat). g) Verandering van pensioeninstelling De procedure bij verandering van pensioeninstelling, van financieringsvehikel, wordt duidelijk bepaald: Verplichting om dezelfde procedures te volgen als bij de wijziging van de pensioentoezegging: bevoegdheid van de inrichter en d.m.v. een CAO of een toetredingsacte.

De Controledienst voor de verzekeringen moet vooraf geïnformeerd worden.

Een verandering van pensioeninstelling mag geen nadeel berokkenen aan de aangeslotenen.

Wanneer een werkgever van paritair comité verandert mag dit geen aanleiding geven tot een vermindering van de pensioenrechten van de werknemers, behoudens anders bepaald in de beslissing (de beslissing moet wel de procedure volgen: CAO of wijziging van het arbeidsreglement als er geen overlegstructuur voor de CAO bestaat). h) Uitbetaling van het aanvullend pensioen 1) Kapitaal In het licht van de lange termijnvisie die in de wet wordt nagestreefd, worden naast de hiervoor vermelde garantieverplichting, de afkoop van de verworven reserves of de uitbetaling van de prestatie vóór het bereiken van de leeftijd van 60 jaar, of vóór de pensionering indien de werknemer zijn wettelijk pensioen voor zijn 60e opneemt, verboden. Aldus wordt een einde gesteld aan de praktijk waarbij de aangeslotene bij zijn uittreding zijn verworven reserves kon afkopen.

Op dit principe wordt één afwijking toegestaan, nl. bij het verwerven van onroerende goederen voorzover het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst dit toestaat.

De nodige overgangsbepalingen werden voorzien: * *

Teneinde zo weinig mogelijk te raken aan bestaande verwachtingen in hoofde van de aangeslotenen, is dit verbod tot 31 december 2009 niet van toepassing op de bestaande toezeggingen.

Tot zes maanden na de publicatie van de wet zijn nog pensioentoezeggingen mogelijk die in een leeftijd vanaf 58 jaar voorzien, met dien verstande dat na 31 december 2009 die leeftijdsafwijking geen gevolg meer mag hebben.

37

2) Rentes De uitbetaling in rente wordt aantrekkelijker gemaakt. * De fiscale behandeling wordt verbeterd in vgl. met de betaling in kapitaal Vroeger werd de rente die men ontving in het kader van een aanvullend pensioen gewoon bij het wettelijk pensioen en/of de andere inkomens gevoegd en tegen de marginale aanslagvoet belast.

Wanneer het aanvullend pensioen daarentegen in kapitaal uitbetaald werd, dan werd dit kapitaal eenmalig aan 16,5% belast.

Dit percentage blijft hetzelfde in de nieuwe wetgeving (voor nadere details over de fiscale behandeling van de aanvullende pensioenen: zie punt 4, D, blz 43).

De nieuwe belastingheffing op de rentes uit een aanvullend pensioen bepaalt dat het kapitaal dat verworven is voor de werknemer en waarop de rente wordt berekend, eerst belast zal worden tegen het tarief van een uitkering in de vorm van kapitaal (16,5%). Daarna wordt de eigenlijke rente niet meer belast. Toch wordt er nog een jaarlijkse belasting van 15% geheven op het fictieve rendement dat het kapitaal zou hebben opgebracht. Dit fictieve rendement werd bepaald op 3% van het verworven kapitaal (Voor nadere details over de belastingheffing op de aanvullende pensioenen, zie punt 4, D, blz 43). * De nieuwe wetgeving terzake1 bepaalt uitdrukkelijk dat de begunstigde van een rente uit een aanvullende pensioentoezegging een winstdeelneming krijgt indien na verloop van het boekhoudjaar het saldo van de resultatenrekening positief is. Er is zelfs voorzien dat ten minste 60% van de aldus uitgetrokken winstdeelneming toegekend moet worden aan de aangeslotenen die gekozen hebben voor de uitbetaling van hun aanvullend pensioen in de vorm van een rente. De winstdeelneming zal dan worden uitbetaald in de vorm van verhoging van de lopende rente.

38

*

De inrichter moet de aangeslotenen de mogelijkheid bieden om de uitbetaling in de vorm van een rente te krijgen.

*

De aangeslotene mag de omzetting in een rente vragen (berekeningswijze te bepalen bij KB).

*

De inrichter moet de aangeslotene twee maanden vóór de pensionering op de hoogte van dit recht brengen (of twee weken vóór zijn vervroegde pensionering of nog informatie van de rechthebbende indien de aangeslotene is overleden).

(1) Artikel 19 van het KB van 14/11/03 (BS 14/11/03 – 2e editie) tot uitvoering van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid

i) Overgangsbepalingen i.v.m. de collectieve pensioentoezeggingen 1) Algemene overgangsbepaling Tot zes maanden na de publicatie van de wet, dwz tot 15 november 2003, zijn nog pensioentoezeggingen mogelijk die in een leeftijd vanaf 58 jaar voorzien, met dien verstande dat na 31 december 2009 die leeftijdsafwijking geen gevolg meer mag hebben.

Die bepaling geldt voor alle collectieve aanvullende pensioenregelingen, zowel de sectorale als de ondernemingsgebonden, zowel de bestaande als de nieuwe.

2) Overgangsbepalingen voor de bestaande regelingen, d.w.z. de regelingen die bestaan op de datum dat de wet in werking treedt i.

Gemeenschappelijke bepalingen Het verbod op afkoop van de verworven reserves of de uitbetaling van de prestatie vóór het bereiken van de leeftijd van 60 jaar, of VÓÓR de pensionering indien de werknemer zijn wettelijk pensioen voor zijn 60e opneemt is niet van toepassing tot 31 december 2009.

Dit betekent dus dat als de aanvullende pensioenregeling reeds vóór de inwerkingtreding van de nieuwe wet bestond, een werknemer tot 31 december 2009 zijn aanvullend pensioen kan innen vóór hij 60 jaar wordt en/of vóór hij zijn wettelijk pensioen neemt.

Dankzij die overgangsregeling kan een werknemer die met brugpensioen gaat, zijn aanvullend pensioen uitbetaald krijgen op het moment dat hij met brugpensioen gaat.

Garantie op de bijdragen van de werkgever: -

Die garantie is enkel van toepassing op de stortingen gedaan na de datum van inwerkingtreding van de WAP.

-

Gedurende een termijn van één jaar na de inwerkingtreding van de nieuwe wet mag de inrichter de keuze van de aangeslotenen inzake beleggingen beperken en het beleggingsbeleid aanpassen aan de garantievereiste op de bijdragen van de werkgever.

39

Overeenkomstig de bepalingen van de WAP en het KB van 14 november 20032 moet de formele aanpassing van de aanvullende pensioenregelingen en –overeenkomsten beëindigd zijn tegen uiterlijk 1 januari 2007. De inrichters moeten de werknemers vóór 1 juli 2004 op de hoogte brengen van de gevolgen van de nieuwe WAP op hun rechten. Die informatie moet verstrekt worden d.m.v. een schriftelijke nota aan iedere werknemer (maar waarvan de inhoud niet verplicht gepersonaliseerd moet zijn). ii.

Specifieke bepalingen voor de regelingen die op 1 januari 1996 Zoals reeds voorzien in de vroegere wet-Colla op de aanvullende pensioenen is er geen erkenning van de rechten voor het verleden, dus van vóór 1 januari 1996, TENZIJ:

iii.

wanneer ze voortvloeien uit het pensioenreglement zelf wanneer en in de mate dat er op 1 januari 1996 reserves waren opgebouwd

Sectorplannen beheerd in een Fonds voor BestaansZekerheid (FBZ) De nieuwe WAP bepaalt dat er geen rechten voor het verleden erkend worden, TENZIJ die rechten die uit het reglement voortvloeien -

Wat dient men te verstaan onder "verleden"?

Volgens de WAP gaat het om de periode vóór de datum waarop de wet op die plannen van toepassing wordt, wetende dat de wet van toepassing wordt op de FBZ 3 jaar na de datum van inwerkingtreding. Die periode van 3 jaar mag ingekort worden als er ondertussen een CAO in werking is getreden waarbij de in het FBZ voorziene pensioenregeling aangepast wordt aan de nieuwe WAP.

-

In verband met de eventuele rechten die voor het verleden bestonden conform de bestaande pensioenregeling, ∗ ∗

40

moet de eventuele berekening van die rechten het voorwerp uitmaken van een regeling in de CAO (terzake is geen enkel KB voorzien); maakt het niet uit of er al dan niet reserves zijn opgebouwd op de datum waarop de wet op hen van toepassing is geworden.

(1) KB van 14/11/2003 (BS 14/11/03 – 2e editie) tot uitvoering van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid

Opmerking: De inrichters van een in een FBZ beheerd sectorplan beschikken over een

termijn van drie jaar na de datum waarop de wet in werking getreden is om de sectorale CAO inzake de pensioenregeling aan de nieuwe wet aan te passen. Na het verstrijken van die termijn van drie jaar (dus op 31 december 2006) is de wet in ieder geval van toepassing. Als de sociale partners tot een akkoord komen voordat de termijn van driejaar verstreken is, wordt de wet van toepassing op de regeling op de datum dat die sectorale CAO in werking treedt.

Vervolgens beschikt het FBZ over een termijn van één jaar na de datum waarop de wet in werking getreden is om het in een pensioeninstelling onder te brengen. Aangezien dit artikel van de WAP van kracht wordt op 1 januari 2004 betekent dit concreet dat die aanpassing ten laatste op 31 december 2007 doorgevoerd moet worden.

C. Individuele pensioentoezeggingen aan werknemers

a) Wat is een individuele pensioentoezegging?

Een individuele pensioentoezegging is een occasionele niet-stelselmatige pensioentoezegging van een werkgever aan één werknemer en zijn rechthebbenden. Dit is dus het geval waarbij een voordeel wordt toegekend aan een welbepaalde persoon, om persoonsgebonden redenen, en niet aan de personeelscategorie waartoe deze persoon behoort. Het betreft hier dus een individuele pensioenovereenkomst, zoals bijvoorbeeld een bestaande intern gefinancierde pensioenbelofte. b) Toekenningsvoorwaarden van een individuele pensioentoezegging Het wetsontwerp voorziet in een aantal beperkingen op het recht van de inrichter om individuele pensioentoezeggingen toe te kennen: In de onderneming moet er reeds een aanvullende pensioenregeling bestaan voor alle werknemers (die volgens de wet moeten worden aangesloten, bijvoorbeeld niet de werknemers van minder dan 25 jaar, uitzendkrachten, studenten…).

Het is de bedoeling dat een individuele toezegging een aanvulling blijft op een collectief stelsel. Daarenboven heeft men met deze beperking willen vermijden dat de voorwaarden inzake collectieve regelingen omzeild worden.

Als overgangbepaling wordt er wel in voorzien dat er tijdens de zes maanden na de publicatie van de wet nog individuele pensioentoezeggingen mogen worden toegestaan zonder dat er in de onderneming een collectief plan aanwezig is. Hierbij mag zelfs een leeftijd vanaf 58 jaar worden voorzien, met dien verstande dat na 31 december 2009 die leeftijdsafwijking geen gevolg meer mag hebben.

41

Een inrichter mag geen individuele pensioentoezegging doen tijdens de laatste 36 maanden v贸贸r de pensionering of de brugpensionering of v贸贸r het sluiten van met brugpensioen gelijkgestelde overeenkomsten (gekend onder de naam "canada dry").

Dit verbod is bedoeld om het oneigenlijk gebruik van een individuele belofte bij afvloeiing van personeel te bemoeilijken.

Dergelijke toezeggingen werden in het verleden immers vaak bij een ontslag, zelfs op collectieve basis, naar aanleiding van een herstructurering gedaan ter vervanging van opzeg- of verbrekingsvergoedingen.

Opmerking:

overtreding van dit verbod wordt bestraft met een administratieve geldboete die gelijk is aan 35 % van het kapitaal of het vestigingskapitaal van de rente.

Met het oog op transparantie en toezicht moet de inrichter jaarlijks aan de Controledienst der Verzekeringen het aantal individuele pensioentoezeggingen meedelen en het bewijs leveren dat in de onderneming voor alle werknemers een aanvullende pensioenregeling van kracht is.

Opmerking: Aangezien die informatie van economische aard is, zou ze eveneens aan de Ondernemingsraad meegedeeld moeten worden.

De meeste van de voormelde voorwaarden voor de collectieve stelsels zijn ook van toepassing op de individuele pensioentoezeggingen, uitgezonderd natuurlijk die voorwaarden die eigen zijn aan collectieve stelsels (vb. de verplichte aansluiting en het ongeoorloofd onderscheid of de specifieke voorwaarden voor de sociale stelsels).

Overgangsbepalingen in verband met individuele pensioentoezeggingen 1) Algemene overgangsbepaling Tot zes maand na de publicatie van de wet, dwz tot 15 november 2003, mag een individuele aanvullende pensioentoezegging nog in een pensioenleeftijd vanaf 58 jaar voorzien, met dien verstande dat die leeftijdsafwijking na 31 december 2009 geen gevolg meer mag hebben.

Die bepaling geldt voor alle individuele aanvullende pensioenregelingen, zowel de bestaande als de nieuwe.

42

2) Bijzondere overgangsbepalingen voor pensioenregelingen die op de datum van inwerkingtreding bestonden De nieuwe WAP is niet van toepassing, met uitzondering van de bepalingen i.v.m. de leeftijdseis voor de uitbetaling van het aanvullend pensioen (Zie punt IV, 2, 9, b. i, p. 22).

De inrichters moeten vóór 30 juni 2004 aan de Controledienst der verzekeringen het aantal individuele pensioentoezeggingen meedelen dat vóór 1 januari 2004, dus vóór de inwerkingtreding van de nieuwe WAP, werd ingevoerd.

De formele aanpassing van de aanvullende pensioenplannen met het oog op de opname van de individuele toezeggingen dient te zijn beëindigd uiterlijk drie jaar na de inwerkingtreding van de WAP, dus vóór 1 januari 2007.

3) Bijzondere overgangsbepalingen voor individuele pensioentoezeggingen die na de datum van inwerkingtreding worden toegekend Tot zes maanden na de publicatie van de wet mogen nog individuele pensioentoezeggingen worden toegekend zonder dat in de onderneming voor alle werknemers een aanvullend pensioenstelsel aanwezig is.

Opmerking: Individuele pensioentoezeggingen die vóór de nieuwe WAP ingevoerd

werden, moeten niet noodzakelijk extern gefinancierd worden. Hetgeen betekent dat de vroegere financieringswijzen (voorzieningen op de passiefzijde van de balans – gratis pensioen –, bedrijfsleidersverzekering) voortgezet mogen worden.

D. Fiscale bepalingen Inzake het fiscaal luik van de nieuwe WAP werd een globale regeling uitgewerkt. Dit betekent dat niet enkel de pensioenvoordelen, maar ook andere uitkeringen die voortvloeien uit bepaalde collectieve verzekeringen (bv. invaliditeit, hospitalisatieverzekering) en uit cafetariaplannen worden aangepakt.

In dit hoofdstuk behandelen we eerst de krachtlijnen van het fiscale luik van de WAP. Daarna behandelen we met behulp van samenvattende tabellen de belastingregeling die geldt voor de aanvullende pensioenen en bepaalde extralegale voordelen die in bepaalde aanvullende pensioenregelingen zijn opgenomen.

43

a) Fiscale krachtlijnen van de WAP Inzake de inkomstenbelasting werd de situatie op een aantal punten uitgeklaard. De bedoeling was een grotere rechtszekerheid tot stand te brengen voordeel van alle aard: de premies of bijdragen die een werkgever betaalt in het kader van een aanvullende pensioentoezegging worden in hoofde van de rechthebbende niet als een voordeel van alle aard beschouwd en worden dus ook niet meer als zodanig belast.

Inzonderheid zullen de individuele aanvullende pensioentoezeggingen niet meer belast worden als voordelen van alle aard wanneer de werknemer onmiddellijk als begunstigde wordt aangeduid; rente: ĂŠĂŠn van de basisbeginselen van het ontwerp is het aanmoedigen van de uitbetaling in rente. Om dit te bereiken wordt een gelijke fiscale behandeling tussen de uitbetaling in kapitaal en in rente ingesteld door het belasten van het vestigingskapitaal van de rente : 16,5 % (deel werkgeversbijdragen) of 10 % (deel werknemersbijdragen), plus 3,55 % ZIV-inhouding en maximum 2 % solidariteitsinhouding.

Achteraf wordt op de rente zelf elk jaar 15 % op 3 % van het kapitaal geheven. Om te vermijden dat de rente achteraf zou worden belast tegen het marginaal tarief, dient een afzonderlijke akte van afstand van kapitaal te worden opgesteld.

Deze regel geldt natuurlijk niet voor de reeds lopende rentes, maar enkel voor de rentes die na de inwerkingtreding van de wet openvallen; overdracht van reserves: voortaan zal eender welke overdracht van kapitalen of afkoopwaarden op het moment van de overdracht niet worden belast zolang het gaat om een overdracht naar een soortgelijke overeenkomst of reglement. De bestaande wettekst voldeed niet helemaal omdat de overdracht naar een overeenkomst afgesloten door een nieuwe werkgever bij dezelfde verzekeringsonderneming als een belastbare betaling of toekenning moest worden beschouwd.

b) Inzake collectieve pensioentoezeggingen De geldende voorwaarden en grenzen blijven bestaan voor de collectieve pensioenplannen, hetgeen betekent dat de regel van 80% hier duidelijk van toepassing is. Die regel kan als volgt samengevat worden: de bijdragen betaald in het kader van een aanvullende pensioentoezegging mogen niet tot gevolg hebben dat het totale pensioen van de begunstigde meer dan 80% van zijn laatste brutoloon zou bedragen. Dit betekent dat zowel de collectieve als de individuele pensioentoezegging meetellen voor de berekening van die 80%.

44

De volgende nieuwigheden worden doorgevoerd: Sociale plannen: bijdragen die betaald worden in het kader van het luik "solidariteit" volgen op fiscaal vlak dezelfde regels als diegene die van toepassing zijn op de bijdragen die gestort worden in het kader van het luik "aanvullend pensioen", met dien verstande dat de grens van 80 % geldt voor elke aanvullende verzekering; Individuele voortzetting: onder bepaalde strenge voorwaarden kan een werknemer nadat hij zijn werkgever heeft verlaten, zelf verder instaat voor de financiering van zijn extralegaal pensioen. Deze individuele spaarvorm blijft deel uitmaken van de tweede pijler en dus genieten van de op de tweede pijler van toepassing zijnde fiscale voordelen die echter worden beperkt tot 1.500 EUR (te indexeren) per belastbaar tijdperk.

c) Inzake individuele pensioentoezeggingen De geldende voorwaarden en grenzen (80 % regel) blijven bestaan voor de individuele pensioentoezeggingen.

De volgende nieuwigheden worden doorgevoerd: Individuele toezegging voor werknemers Om aftrekbaar te zijn moet de individuele pensioentoezegging absoluut voldoen aan de voorwaarden van de WAP, o.a: -

dat er in de onderneming reeds voor alle werknemers een aanvullende pensioenregeling bestaat, dat er geen individuele pensioentoezegging doorgevoerd wordt tijdens de laatste 36 maanden v贸贸r de pensionering of brugpensionering.

De aftrekbaarheid van de premies is beperkt tot 1.800 EUR per jaar (te indexeren).

Individuele toezegging voor zelfstandige bedrijfsleiders De limiet van 1.800 EUR geldt niet.

Enkel voor zelfstandige mandatarissen zijn in de toekomst nog interne voorzieningen op de balans van de onderneming toegelaten. Voor de andere categorie毛n moeten de pensioentoezeggingen extern worden gefinancierd.

45

d) Aanvullende verzekeringen De nieuwe fiscale wetgeving op de aanvullende pensioenen werd ook gewijzigd op het vlak van in sommige collectieve pensioentoezeggingen opgenomen aanvullende verzekeringen.

Inzake de inkomensvervangende verzekeringen (vb. beroepsgebonden invaliditeit en arbeidsongeschiktheid) De werkgever mag de premie aftrekken, maar de rechthebbende wordt dan wel belast op de uitkering.

De 80 % grens is van toepassing op elke aanvullende dekking.

I n z a k e schadeverzekeringen en hospitalisatieverzekeringen (vb. zorg- of afhankelijkheidsverzekering) De premie is voor de werkgever niet aftrekbaar.

De uitkeringen worden niet belast in hoofde van de werknemer ; de premiebetaling wordt niet aangemerkt als een voordeel van alle aard.

Inzake de cafetariaplannen De onduidelijk situatie is nu opgelost. De hierboven opgesomde regels worden toegepast naargelang de voordelen waarvoor wordt geopteerd.

e) Wijzigingen voor de werkgevers i.v.m. de aftrekbaarheid van de bijdragen Inzake de verzekeringen voor aanvullende pensioenen en arbeidsongeschiktheid Werkgeversbijdragen en premies, gestort ter uitvoering van collectieve pensioentoezeggingen inzake rust- en overlevingspensioen met het oog op de vorming van een rente of een kapitaal bij leven of overlijden zijn aftrekbaar binnen dezelfde grenzen (80%-grens) en voorwaarden als nu het geval is.

Bijdragen die gestort worden in het kader van het luik “solidariteit” van de sociale pensioentoezeggingen of in het kader van aanvullende verzekeringen bij arbeidsongeschiktheid volgen op het fiscale vlak dezelfde regels als diegene die van toepassing zijn op de bijdragen die betaald worden in het kader van het luik “aanvullend pensioen”, met dien verstande dat elke aanvullende verzekering arbeidsongeschiktheid wordt beperkt tot de normale bruto jaarbezoldiging (100%-grens).

Er werd ook beslist dat de zogenaamde "gratis kapitalen" bij arbeidsongeschiktheid die rechtstreeks door de werkgever aan de werknemer worden betaald, niet meer door de werkgever als beroepskost aftgetrokken mogen worden.

Ook voor alle individuele pensioentoezeggingen kunnen de kosten verder afgetrokken worden, met dien verstande dat met betrekking tot werknemers: -

46

individuele pensioentoezeggingen afgesloten vanaf de inwerkingtreding van het sociale luik, slechts mogelijk zijn binnen de voorwaarden van de sociale wetgeving.

Dit wil ondermeer zeggen dat er ook een collectieve pensioentoezegging voor alle werknemers moet bestaan;

-

de werkgeversbijdrage of premie niet meer mag bedragen dan 1.525 euro (te indexeren) per jaar (van toepassing vanaf de inwerkingtreding van het sociale luik); de individuele pensioentoezegging (beperkt tot 1.525 euro per jaar) ook in aanmerking genomen wordt voor de berekening van de 80 %-grens.

Inzake verzekeringen voor medische kosten De werkgever kan de premies voor toezeggingen in verband met medische kosten (hospitalisatie, dagverpleging en palliatieve thuiszorg) niet aftrekken als beroepskosten.

Anderzijds moet de werknemer geen belastingen betalen op de uitkeringen van deze verzekering. De premiebetaling wordt niet beschouwd als ‘een voordeel van alle aard’ voor de werknemers als er in de onderneming een collectieve toezegging bestaat die op een zelfde en niet-discriminerende wijze toegankelijk is voor alle werknemers of een bijzondere categorie ervan.

f) Verzekeringstaks: wijzigingen en nieuwigheden Vrijstelling sociale pensioenstelsels De sociale pensioenplannen worden vrijgesteld van de verzekeringstaks voorzover ze aan alle in de WAP gestelde voorwaarden voldoen (Cf. punt 4, A, b, 2, blz 23).

Verzekeringstaks van 4,4% Deze taks is van toepassing op de verzekeringspremies en stortingen aan pensioenfondsen voor de volgende voordelen: -

Pensioen (behalve sociale plannen); overlijden; invaliditeit; arbeidsongeschiktheid; andere inkomensvervangende uitkeringen waarvan alle werknemers genieten.

Verzekeringstaks van 9,25% Deze taks is van toepassing op alle andere aanvullende verzekeringen.

47

48

Parafiscaal stelsel op de prestaties toegekend in het kader van een AP

• 3,55% RIZIV-bijdragen • 8,86% bijzondere sociale-zekerheidsbijdrage • max. 2% solidariteitsbijdrage

• 3,55% RIZIV-bijdragen • 8,86% bijzondere sociale-zekerheidsbijdrage • max. 2% solidariteitsbijdrage

• Als het reglement enkel de mogelijkheid van een rente voorziet: marginale aanslagvoet • Als het reglement de keuze tussen rente en kapitaal voorziet: 16,5% (of 10%) op het kapitaal, het afgestane kapitaal na belasting wordt immers onmiddellijk omgezet in rente, de rente wordt belast volgens de formule: 15% op 3% van het afgestane kapitaal

• Marginale aanslagvoet

∗ onder de vorm van een rente

NIEUW STELSEL

• 16,5% op het kapitaal opgebouwd dankzij werkgeversbijdragen • 10% op het kapitaal opgebouwd dankzij persoonlijke bijdragen

HUIDIGE SITUATIE

∗ onder de vorm van een kapitaal • 16,5% op het kapitaal opgebouwd dankzij werkgeversbijdragen • 10% op het kapitaal opgebouwd dankzij persoonlijke bijdragen

Fiscaal stelsel inzake de prestaties toegekend in het kader van een AP:

g) Samenvattende tabellen

49

• Geen specifiek stelsel

• Individuele voortzetting van een AP • Momenteel niet mogelijk

• Sociale (sectorale) plannen van AP • De grens van 80% is niet van toepassing op de bijdragen die erop gericht zijn een Ap te • Individuele toezeggingen voor AP waarborgen voor de voorgaande jaren (backservice)

Uitzondering inzake APreglementering:

• Mogelijkheid met een maximum van € 1.500 per jaar (te indexeren)

• Vrijstelling van 4,4% belasting op de verzekeringen op de gestorte premies • Voor de loontrekkenden, beperking tot € 1.800 per jaar (te indexeren) Voor de leiders van zelfstandige bedrijven, toepassing van de grens van 80%, back-service inbegrepen!

4,4% op de gestorte premies

Verzekeringsheffing op de APbijdragen

4,4% op de gestorte premies

Aftrekbaar voor het gedeelte dat waarborgt dat de prestatie van AP ter aanvulling van het wettelijk pensioen lager blijft dan 80 % van het laatste normale jaarlijkse brutoinkomen

NIEUW STELSEL

Aftrekbaarheid van de bijdragen voor Aftrekbaar voor het gedeelte dat waarborgt dat de AP prestatie van AP ter aanvulling van het wettelijk pensioen lager blijft dan 80 % van het laatste normale jaarlijkse bruto-inkomen

HUIDIGE SITUATIE

50

NIEUW STELSEL

• 4,4% op de premies en bijdragen voor • 9,25% op alle verzekeringen UITGEZONDERD: - 4,4% op de premies en bijdragen voor levensverzekeringen (overlevingsverzekering) en levensverzekeringen (overlevingsverzekeringen), de verzekeringen die ermee verband houden (maar onzekerheid over dit laatste punt) invaliditeitsverzekeging of verzekering voor arbeidsongeschiktheid • 9,25% over de andere aanvullende verzekeringen - 4,4% op de premies en bijdragen voor verzekeringen die bedoeld zijn om een invaliditeit van een andere aard of een andere bijdrage als vervangingsinkomen te waarborgen op voorwaarde dat deze verzekering op uniforme wijze wordt toegepast op alle werknemers Collectieve aanvullende verzekeringen • Collectieve aanvullende verzekeringen: • Schadeverzekeringen en hospitalisatieverzekeringen: - Bijdragen en premies aftrekbaar door de en ‘cafetariaplan’ - De premies en bijdragen zijn niet langer aftrekbaar werkgever door de werkgever - Voor bepaalde verzekeringen, de premies - De premies betaald door de werkgever en de belastbaar voor de werknemer als voordeel prestaties betaald aan de werknemer van enigerlei aard (terugbetalingen, vergoedingen...) zijn niet - Voor de andere worden de prestaties belastbaar door de werknemer ontvangen door de werknemers (terugbetalingen, vergoedingen…) als een inkomen belast • ‘Cafetaria’: onzekerheid en vage situatie • Verzekeringen die een inkomensverlies of een vervangingsinkomen dekken: - De premies en bijdragen blijven aftrekbaar door de werkgever - De prestaties ontvangen door de werknemers (terugbetalingen, vergoedingen...) blijven van de werknemers

Verzekeringsheffing op de bijdragen voor aanvullende verzekeringen

HUIDIGE SITUATIE

51

Arbeidsongeschiktheid ingevolge (arbeids)ongeval of (beroeps)ziekte Medische kosten (hospitalisatie, dagverpleging, ernstige aandoeningen‌)

Solidariteitsprestaties

Pensioen

a) collectieve toezeggingen

Aftrekbare beroepskost voor de werkgever

Aftrekbare beroepskost voor de werkgever

Nihil

Aftrekbare beroepskost voor de werkgever indien de wettelijke en extrawettelijke uitkeringen niet meer bedragen dan 80 % van de laatste normale bruto jaarbezoldiging.

VROEGERE SITUATIE

NIEUWE REGELING

Aftrekbare beroepskost voor de werkgever voor zover de wettelijke en extrawettelijke uitkeringen niet meer bedragen dan 80 % van de laatste normale bruto jaarbezoldiging (voor pensioen- en overlijdensdekkingen) of 100 % van de normale bruto jaarbezoldiging (voor dekkingen arbeidsongeschiktheid) Aftrekbare beroepskost voor de werkgever voor zover de wettelijke en extrawettelijke uitkeringen niet meer bedragen dan de normale bruto jaarbezoldiging (100%-grens) Niet aftrekbaar voor de werkgever

Aftrekbare beroepskost voor de werkgever voor zover de wettelijke en extrawettelijke uitkeringen niet meer bedragen dan 80 % van de laatste normale bruto jaarbezoldiging.

Aftrek rechtstreekse werkgeversbijdragen: wijzigingen in hoofde van de werkgever:

52

Aftrekbare beroepskost voor de werkgever indien de wettelijke en extrawettelijke uitkeringen niet meer bedragen dan 80 % van de laatste normale bruto jaarbezoldiging Aftrekbare beroepskost voor de werkgever

VROEGER

Niet aftrekbaar voor de werkgever

Aftrekbare beroepskost voor de werkgever voor zover de wettelijke en extrawettelijke uitkeringen niet meer bedragen dan de normale bruto jaarbezoldiging (100%-grens)

Aftrekbare beroepskost voor de werkgever voor zover de wettelijke en extrawettelijke uitkeringen niet meer bedragen dan 80 % van de laatste normale bruto jaarbezoldiging.

De individuele pensioentoezegging (beperkt tot 1.525 EUR) wordt eveneens in aanmerking genomen voor de berekening van die 80%-grens.

HUIDIGE REGELING

voorzorgsregeling waarbij iedere aangeslotene zelf binnen het door de werkgever vastgelegde premiebudget individueel kan kiezen tussen de aangeboden risico’s en dekkingen.

Opmerking: Dit stelsel van individuele toezeggingen is ook van toepassing op de zogenaamde cafetariaplannen. Dit is een

Arbeidsongeschiktheid ingevolge (arbeids)ongeval of (beroeps)ziekte Medische kosten Aftrekbare beroepskost (hospitalisatie, voor de werkgever dagverpleging, ernstige aandoeningen‌)

Pensioen

b) individuele toezeggingen

â–

DEEL 2

Vragen in verband met de huidige wetgeving op de aanvullende pensioenen

53

Hierna vind je een reeks "vragen en antwoorden". De bedoeling is de wetgeving duidelijk toe te lichten en je in staat te stellen snel een antwoord op de meest gestelde vragen te vinden.

1. Wat is het belang van een aanvullend pensioen?

Het is de bedoeling om het wettelijk pensioen aan te vullen en, in het bijzonder voor werknemers die meer verdienen dan het loonplafond voor de berekening van het wettelijk pensioen, de levensstandaard na de pensionering te behouden. De bijdragen die voor het wettelijk pensioen worden betaald, worden immers berekend op gedeplafonneerde lonen, terwijl de bedragen van het pensioen worden berekend op geplafonneerde lonen (die niet regelmatig worden aangepast aan de inkomensevolutie ÂŤaanpassing aan de welvaartÂť. Dit leidt tot een inkomensverlies dat aanzienlijk kan zijn Vanuit het standpunt van de werkgever kan de invoering van een aanvullendepensioenregeling als argument dienen om het personeel te motiveren terwijl men toch van een gunstig fiscaal systeem geniet.

Dit alles belet niet dat regelmatige verhoging van het plafond waarmee rekening wordt gehouden voor de berekening van het wettelijk pensioen en een regelmatige koppeling hiervan aan de inkomensevolutie (welvaartsvastheid) noodzakelijk is, aanvullend pensioen of niet.

2. Welke zijn de verschillende aanvullende pensioenregelingen?

Voor werknemers met een arbeidscontract zijn er twee mogelijke systemen: h e t pensioenfonds en de groepsverzekering. Deze twee systemen kunnen recht geven op dezelfde soort extralegale voordelen wat de prestaties betreft. Bovendien worden ze geregeld door analoge wettelijke bepalingen betreffende de berekening van de reserves en de beleggingsregels.

Groepsverzekering: het bedrijf ondertekent een verzekeringscontract met een verzekeraar om zijn werknemers (of categorie werknemers) een bijkomend pensioen te waarborgen. De verzekeraar beheert de bedragen (premies) die hem worden toevertrouwd, maar de wet beperkt de rendementswaarborg van de kapitalen tot 3.75%. De verzekeringsmaatschappijen willen dit minimumpercentage verlagen, gelet op de algemene verlaging van de intrestvoeten.

Pensioenfonds: dit is een vzw of onderlinge verzekeringsmaatschappij, die de verzamelde fondsen beheert. Het rendementspercentage is variabel en over het algemeen hoger dan dit van de groepsverzekering, maar zonder gewaarborgd minimum (behoudens bijdragen). Die vzw's worden paritair beheerd.

54

3. Welke aanvullende pensioenregeling kiezen?

Bij grote ondernemingen wordt vaak gekozen voor pensioenfondsen aangezien de werknemersvertegenwoordigers dan bij het beheer betrokken worden.

Het paritair beheer is dus gemakkelijker in het kader van een pensioenfonds dan van een groepsverzekering.

Een g r o e p s v e r z e k e r i n g is enkel een overeenkomst onder vele bij een verzekeringsmaatschappij en bijgevolg is paritair beheer hier niet echt mogelijk. Als oplossing daarvoor voorziet de WAP in de oprichting van een bijzonder inspraakorgaan, het toezichtcomitĂŠ. Dit is paritair samengesteld en controleert de uitvoering van de pensioentoezegging (klassiek of solidair). Het wordt vooraf geraadpleegd over een aantal materies, zoals de beleggingsstrategie, het rendement van de beleggingen, de kostenstructuur en de winstparticipatie.

Maar de risico's mag men toch niet onderschatten : verduistering (zoals in de zaak Maxwell in Groot-BrittanniĂŤ) of antisociaal gebruik in naam van het financieel rendement (zoals de Amerikaanse pensioenfondsen die beleggen in ondernemingen, ook Europese, en al hun gewicht in de schaal werpen opdat die ondernemingen zo rendabel mogelijk zouden werken, met als gevolg inkrimping van de loonkosten en dus van de tewerkstelling).

In BelgiĂŤ is het risico op verduistering echter beduidend geringer dan in de zaak Maxwell.

Sinds 1985 moet het pensioenfonds namelijk een van de onderneming gescheiden juridische entiteit zijn. De opdracht van de vzw of de onderlinge verzekeringsmaatschappij is beperkt tot de opbouw en het beheer van de fondsen in een afzonderlijke juridische entiteit.

Noteer dat de beheerders van die fondsen persoonlijk aansprakelijk gesteld kunnen worden bij wanbeheer of fraude!

55

4. Welke zijn de soorten voordelen van het aanvullend pensioen?

De extralegale voordelen die een klassieke aanvullende pensioenregeling biedt zijn: -

ofwel een ouderdomspensioen (onder de vorm van rente of kapitaal); ofwel een overlevingspensioen voor de weduwen en wezen (ingeval van overlijden van de begunstigde vóór of na de pensioenleeftijd); ofwel een invaliditeitspensioen.

De waaier aan extralegale voordelen toegekend in het kader van het aanvullend pensioen is fors toegenomen, meer bepaald in het kader van de zogenaamde cafetariaplannen. In de nieuwe soorten contracten wordt een soort "verzekering" voorzien" voor andere risico's, vb. dekking bij overlijden, arbeidsongeschiktheid, gezondheidskosten, afhankelijkheid, ernstige ziekte…

5. Onder welke vorm kan u uw aanvullend pensioen ontvangen?

Het aanvullend pensioen kan op twee manieren worden uitgekeerd: -

56

onder de vorm van kapitaal, in één keer: je bent dan zelf verantwoordelijk voor het beheer van je kapitaal; onder de vorm van rente: deze wordt ontvangen ter aanvulling van het wettelijk pensioen.

Deze vorm wordt sterk aanbevolen door de nieuwe wet op de aanvullende pensioenen.

Die bepaalt ondermeer dat de inrichter de leden verplicht de mogelijkheid moet geven om de betaling in rente te verkrijgen en dat hij de aangeslotene twee maanden vóór zijn pensionering van dit recht op de hoogte moet brengen (of twee weken voor zijn vervroegde pensionering of informatie van de rechthebbende bij overlijden van de aangeslotene.

De wet bepaalt eveneens dat de begunstigde van een rente uit een aanvullende pensioentoezegging een winstdeelneming krijgt indien na verloop van het boekhoudjaar het saldo van de resultatenrekening positief is. Er is zelfs voorzien dat ten minste 60% van de aldus uitgetrokken winstdeelneming toegekend moet worden aan de aangeslotenen die gekozen hebben voor de uitbetaling van hun aanvullend pensioen in de vorm van een rente. De winstdeelneming zal dan worden uitbetaald in de vorm van verhoging van de lopende rente.

6. Hoe worden die verschillende pensioenvormen bij de uitkering ervan belast?

Als je opteert voor de uitbetaling in kapitaal, dan bedraagt de belasting: -

16,5% op het kapitaal opgebouwd uit de werkgeversbijdragen 10% op het kapitaal opgebouwd uit de persoonlijke bedragen

De betaling in rente werd aantrekkelijker gemaakt: het fiscaal statuut werd verbeterd t.o.v. de betaling in kapitaal (voor meer details over de fiscale behandeling van de aanvullende pensioenen: zie punt 4, D op pagina ???).

De nieuwe belastingregeling van de rentes bepaalt: -

-

in de eerste plaats dat het kapitaal dat verworven is voor de werknemer en in een rente werd omgezet, eerst belast zal worden tegen het tarief van een uitkering in de vorm van kapitaal: 16,5% op het deel opgebouwd uit de werkgeversbijdragen, 10% op het deel opgebouwd uit de persoonlijke bijdragen (na inhouding van de ZIV-bijdrage van 3,55% en een solidariteitsbijdrage van maximum 2% op de pensioenen).

Daarna wordt de eigenlijke rente niet meer belast.

Toch wordt er nog een jaarlijkse belasting van 15% geheven op het fictieve rendement dat het kapitaal zou hebben opgebracht. Dit fictieve rendement werd bepaald op 3% van het verworven kapitaal. Noteer dat die jaarlijkse heffing van 15% overeenkomt met de bedrijfsvoorheffing die logischerwijze ge誰nd wordt op de intrest die het geld op een bankrekening opbrengt.

Voorbeeld: Luc gaat met pensioen op 65-jarige leeftijd. Bij zijn werkgever had hij een aanvullende pensioenregeling. Hij heeft gekozen voor de uitbetaling van zijn aanvullend pensioen in rente. Als directeur heeft hij een verworven kapitaal van 250.000 euro, opgebouwd voor 80% uit werkgevers- en uit 20% uit werknemersbijdragen.

Van die 250.000 euro wordt een ZIV-inhouding van 8.875 euro afgetrokken (3,55%).

57

Het belastbaar bedrag is dus gelijk aan 241.125 euro dat als volgt wordt belast: -

80% van dit bedrag (192.900 euro) wordt belast tegen 16,5%: resultaat 31.828,50 euro 20% van dit bedrag (48.225 euro) wordt belast tegen 10%: resultaat 4.822,50 euro

Het verworven kapitaal dat Luc na belasting "afstaat" bedraagt dus 204.474 euro.

Dankzij dit bedrag zal Luc een jaarlijkse rente uitbetaald krijgen van 15.000 euro (????) die niet meer aangegeven moet worden (ook niet in zijn belastingaangifte).

De belastingen zullen wel elk jaar het "afgestane" kapitaal op de volgende manier belasten: -

Bepaling van het fictieve rendement van het afgestane kapitaal: 3% van 204.474 euro = 6.134,22 euro - Verschuldigde belasting: 15% van 6.134,22 euro = 920,13 euro Dit betekent dus dat Luc elk jaar 920,13 euro belastingen zal moeten betalen.

7. Welke zijn de soorten aanvullende pensioenplannen?

Er bestaan twee grote soorten van aanvullende pensioenplannen: -

plannen met «te bereiken doel»; plannen met «vaste bijdragen».

Plannen met «te bereiken doel» («defined benefit» of «vastgelegd voordeel») In dit soort plan belooft de werkgever een eindresultaat voor het pensioen (rente of kapitaal), gekoppeld aan de evolutie van de welvaart. De bijdragen die door de werkgever worden gestort, zijn niet op voorhand vastgelegd. De hoogte ervan varieert naargelang van het beloofde pensioen.

Voorbeelden van plan met «te bereiken doel» N/40 x (25%L1 + 75%L2) Volgens deze formule bedraagt het beloofde voordeel 25% van het loon onder een bepaald plafond (L1), plus 75% van het loon boven dit plafond (L2), naargelang van het aantal anciënniteitsjaren (N). Het verkregen resultaat is identiek aan dat van het voorgaande resultaat. Het wettelijk pensioen is hierin opgenomen, ingeval dit 50 % van het loon onder het plafond bedraagt.

58

Plannen met «vaste bijdragen» («defined contribution» of «vastgelegde bijdrage») In dit soort plan belooft de werkgever geen eindresultaat. Hij verbindt zich ertoe een bijdrage te storten waarvan het bedrag op voorhand is vastgelegd.

Voorbeeld: -

Werkgeversbijdrage = 3% van het bruto jaarloon Werknemersbijdrage = 1% van het bruto jaarloon

Voor meer details: zie punt 2, C, c, blz 14

8. Waarom een tweede sectorale pijler invoeren?

Dit soort pensioen zal de solidarisering binnen de sector mogelijk maken tussen de bedrijven die op syndicaal vlak het sterkst staan en de bedrijven waar geen enkele syndicale vertegenwoordiging kon worden georganiseerd.

9. Wie beslist om een pensioentoezegging in te voeren? a. Op sectoraal vlak?

De beslissing om een pensioentoezegging in te voeren behoort tot de bevoegdheid van de inrichter, d.w.z. de rechtspersoon, aangeduid via de CAO die het pensioenstelsel op (sub)sectoraal vlak invoert.

Op die manier wordt ook de sectorale bevoegdheid erkend.

Het zijn dus de representatieve werkgevers- en werknemersorganisaties in de paritaire comités of subcomités die de inrichter zijn. Maar aangezien die organisaties geen rechtspersoonlijkheid bezitten, moet een paritair samengestelde rechtspersoon als inrichter van een sectorale pensioenregeling optreden. Die rechtspersoon moet aangesteld worden in het paritair comité d.m.v. de CAO waarbij de pensioenregeling ingevoerd wordt.

Deze stelsels zijn gebaseerd op de solidariteit tussen bedrijven van éénzelfde sector.

De CAO die bindend is verklaard bij Koninklijk Besluit, is een dwingende rechtsbron voor alle werkgevers van de sector of subsector.

b. Op ondernemingsniveau?

Op het niveau van de onderneming is dit de werkgever.

59

10.

Wanneer is een CAO verplicht op ondernemingsniveau?

Een aanvullende pensioenregeling moet via CAO ingevoerd worden als de werkgever beslist om een stelsel in te voeren dat: •

een gemengde financiering voorziet van de werkgever en de werknemers (dus werkgevers- en werknemersbijdragen)

en • bovendien voor alle werknemers van het bedrijf geldt.

Opmerking: Als de voorwaarden vervuld zijn, dan moet voortaan ook een CAO gesloten worden wanneer er een vakbondsafvaardiging in de onderneming aanwezig is Aan het criterium "alle werknemers" wordt voldaan zelfs wanneer de pensioentoezegging in verscheidene pensioenreglementen vastgelegd wordt of wanneer de uitvoering ervan aan verscheidene pensioeninstellingen toevertrouwd wordt

11. Wat moet de CAO tot invoering van een sectorale pensioentoezegging bevatten?

Die CAO: -

-

duidt de inrichter van de pensioentoezegging aan; legt het pensioenreglement vast (collectief stelsel); legt de regels vast betreffende het beheer van het pensioenstelsel en de keuze van de pensioeninstelling; legt de datum van inwerkingtreding van het pensioenstelsel vast, met dien verstande dat de datum niet later mag zijn dan één jaar na het sluiten van de CAO; kan een werkgever toestaan om zelf geheel of gedeeltelijk de uitvoering te organiseren van de pensioentoezegging voor het geheel of een deel van het personeel (opting out – zie vragen 16 en 17 + punt 4,B, a, blz 28 + woordenlijst). Het staat de werkgever bovendien vrij om zijn werknemers bijkomende voordelen toe te kennen die de sectorale voordelen overschrijden (opting up – zie vragen 18 en 19 + punt 4,B, a, blz 28 + woordenlijst); bepaalt de procedure die moet worden gevolgd in geval van uittreding van een lid.

De aangeslotene kan op eenvoudig verzoek een exemplaar van het pensioenreglement of van de pensioenovereenkomst verkrijgen.

12. Hoe een sectorale pensioentoezegging wijzigen?

De werkgevers en de inrichter kunnen het sectoraal pensioenreglement niet unilateraal wijzigen. Om dit laatste te wijzigen, is er immers een CAO vereist.

60

13. Wat bevat het pensioenreglement of de ensioenovereenkomst?

Het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst legt de regels vast voor de bepaling van de pensioenrechten bij de afschaffing van de pensioentoezegging. Ze bepalen de berekeningswijze van de pensioenrechten van elk lid in functie van de reserves die voorhanden zijn op het moment van de afschaffing. De verdeling van de reserves waarborgt voor elk individueel lid de verworven reserves die hij heeft aangelegd, desgevallend verhoogd met gewaarborgde bedragen (zie punt gewaarborgde bedragen).

14. Hoe worden de sectorfondsen beheerd?

Voortaan moet het beheer van een sectorpensioenfonds toevertrouwd worden aan een pensioeninstelling, nl. een voorzorgsinstelling of een verzekeringsmaatschappij.

De Fondsen voor Bestaanszekerheid mogen dus niet langer instaan voor de uitvoering van de extralegale pensioenen. Er werd wel in een overgangsperiode voorzien: de FBZ beschikken over een termijn van drie jaar na de datum waarop de wet in werking getreden is om de sectorale CAO inzake de pensioenregeling aan de nieuwe wet aan te passen. Na het verstrijken van die termijn van drie jaar (dus op 31 december 2006) is de wet in ieder geval van toepassing. Als de sociale partners tot een akkoord komen voordat de termijn van driejaar verstreken is, wordt de wet van toepassing op de regeling op de datum dat die sectorale CAO in werking treedt.

Vervolgens beschikt het FBZ over een termijn van ĂŠĂŠn jaar na de datum waarop de wet in werking getreden is om het in een pensioeninstelling onder te brengen.

15. Voorwaarden om als sociaal aanvullend pensioenplan erkend te worden?

De zogenaamde "tweede sociale pensioenpijler" omvat de pensioenstelsels die aan zeer specifieke voorwaarden moeten voldoen.

De sociale tweede pijler kan ingevoerd worden zowel op het vlak van de sector als op dat van de onderneming. Een aantal voorwaarden zijn gemeenschappelijk voor alle plannen die van die voordelen wensen te genieten. Andere voorwaarden zijn verschillend en houden rekening met de eigen aard van enerzijds de sectorale en anderzijds de ermee gelijkgestelde bedrijfsplannen.

Op die specifieke voorwaarden wordt nader ingegaan in punt 4, A, b, 1 tot 3, blz 23 tot 27).

61

16. Kan er een tweede bedrijfspijler bestaan daar waar er een sectoraal systeem bestaat?

De sectorale CAO, die bij Koninklijk Besluit algemeen verbindend is verklaard, is een bindende rechtsbron voor alle werkgevers van de sector of de subsector.

Opdat een bedrijfsregeling zou kunnen bestaan daar waar er al een sectoraal stelsel voorhanden is, moet de sectorale CAO de mogelijkheid van Opting out voorzien.

17. Wat is opting out? Wanneer kan het en wanneer niet?

Er wordt van opting out gesproken in het kader van sociale aanvullende pensioentoezeggingen op (sub)sectoraal vlak.

Dit soort tweede pijler bestaat uit een pensioen- en een solidariteitsluik. Opting out is dan ook de mogelijkheid voor de werkgever uit een sector om de uitvoering van het pensioenstelsel geheel of gedeeltelijk zelf te organiseren, via een pensioenstelsel op ondernemingsvlak.

Die opting out kan, maar is onderworpen aan heel strenge voorwaarden: -

-

Kan enkel als de sectorale CAO die mogelijkheid voorziet; Kan enkel voor het pensioenluik; Moet minstens dezelfde rechten en voordelen als de sectorregeling voorzien; Opting out is uitgesloten voor het solidariteitsluik! De werkgever moet dus blijven bijdragen aan de sectorale solidariteitstoezegging; Bij opting out moet de werkgever de beslissing, het ontwerp van pensioenreglement en de keuze van de pensioeninstelling voorafgaandelijk voorleggen aan de OR, bij ontstentenis het CPBW of bij ontstentenis aan de vakbondsafvaardiging. Is er geen vakbondsafvaardiging, dan moeten de werknemers via een bericht verwittigd worden; De werkgever deelt het bedrijfsplan mee aan de rechtspersoon die door het paritair comitĂŠ of subcomitĂŠ als inrichter werd aangeduid; De sociale partners mogen aan de mogelijkheid van een opting out bijkomende, strengere voorwaarden opleggen dan voorzien bij de wet; Het bedrijfspensioenplan moet het toepassingsgebied van het sectorplan volgen en dus gelden voor alle werknemers (of een categorie ervan) die onder het toepassingsgebied van de sectorale CAO vallen; Bij opting out kunnen de werknemers genieten van een pensioentoezegging op ondernemingsniveau enerzijds (waarvan de inhoud op zijn minst gelijkwaardig moet zijn als die van het sectorplan) en anderzijds van een solidariteitstoezegging op sectorniveau.

18. Kan mijn bedrijf een gunstiger pensioenplan dan de sectorregeling voorstellen?

Ja. Men noemt dit de opting up.

62

19. Wat is opting up? Wanneer kan het en wanneer niet?

De werkgever kan bovendien bovenop de sectorale voordelen nog bijkomende voordelen aan zijn werknemers toekennen. De procedureregels die van toepassing zijn in het geval van opting out zijn hier eveneens van toepassing, behalve voor het deel van het plan dat de voordelen van het sectoraal plan overschrijdt. Opting up is zowel voor het solidariteitsluik als voor het gewone luik mogelijk.

Samengevat, Er bestaat een pensioenregeling binnen de sector Kan men een bedrijfsregeling hebben?

Er bestaat geen aanvullend pensioen binnen de sector

Als de sectorale CAO dit OK voor het bedrijfsstelsel, voorziet, OK voor de opting zowel voor het pensioenaspect out voor het pensioenluik als voor het solidariteitsaspect maar niet voor het solidariteitsluik

-

Als de CAO niets voorziet = geen opting out mogelijk

-

- OK voor opting up zowel voor het solidariteitsluik als voor het «gewone» luik

20. Kan de werkgever de pensioentoezegging zelf uitvoeren?

De inrichter is verplicht de uitvoering van zijn pensioentoezegging toe te vertrouwen aan een pensioeninstelling. Dit kan een voorzorgsinstelling (sectoraal of bedrijfspensioenfonds) of een verzekeringsonderneming zijn, als men geopteerd heeft voor een groepsverzekering (stelsel) of voor een individuele verzekering (individuele pensioenbelofte).

Individuele pensioentoezeggingen die vóór de nieuwe WAP ingevoerd werden, moeten echter niet noodzakelijk extern gefinancierd worden. Hetgeen betekent dat de vroegere financieringswijzen (voorzieningen op de passiefzijde van de balans – het zgn. “gratis pensioen” –, bedrijfsleidersverzekering) voortgezet mogen worden.

63

21. Wat is een individuele pensioentoezegging?

Een individuele pensioentoezegging is een occasionele niet stelselmatige pensioentoezegging van een werkgever aan één werknemer en zijn rechthebbenden. Dit is dus het geval waarbij een voordeel wordt toegekend aan een welbepaalde persoon, om persoonsgebonden redenen, en niet aan de personeelscategorie waartoe deze persoon behoort. Het betreft hier dus een individuele pensioenovereenkomst.

22. Voorwaarden en nadere regels i.v.m. individuele pensioentoezeggingen?

Naast het occasionele en niet stelselmatige karakter van individuele pensioentoezeggingen is het ook zo dat die aan strenge voorwaarden onderworpen zijn: In de onderneming moet er reeds een aanvullende pensioenregeling bestaan voor alle werknemers (die volgens de wet moeten worden aangesloten.

Het is de bedoeling dat een individuele toezegging een aanvulling blijft op een collectief stelsel.

Als overgangbepaling wordt er wel in voorzien dat er tijdens de zes maanden na de publicatie van de wet nog individuele pensioentoezeggingen mogen worden toegestaan zonder dat er in de onderneming een collectief plan aanwezig is. Hierbij mag zelfs een leeftijd vanaf 58 jaar worden voorzien, met dien verstande dat na 31 december 2009 die leeftijdsafwijking geen gevolg meer mag hebben.

Een inrichter mag geen individuele pensioentoezegging doen tijdens de laatste 36 maanden vóór de pensionering of de brugpensionering of vóór het sluiten van met brugpensioen gelijkgestelde overeenkomsten (gekend onder de naam "canada dry").

Dit verbod is bedoeld om het oneigenlijk gebruik van een individuele belofte bij afvloeiing van personeel te bemoeilijken.

Dergelijke toezeggingen werden in het verleden immers vaak bij een ontslag, zelfs op collectieve basis, naar aanleiding van een herstructurering gedaan ter vervanging van opzeg- of verbrekingsvergoedingen.

Opmerking: overtreding van dit verbod wordt bestraft met een administratieve geldboete die gelijk is aan 35 % van het kapitaal of het vestigingskapitaal van de rente.

Met het oog op transparantie en toezicht moet de inrichter jaarlijks aan de Controledienst der Verzekeringen het aantal individuele pensioentoezeggingen meedelen en het bewijs leveren dat in de onderneming voor alle werknemers een aanvullende pensioenregeling van kracht is.

64

Opmerking: Aangezien die informatie van economische aard is, zou ze eveneens aan de Ondernemingsraad meegedeeld moeten worden.

Instemming van de werknemer indien hij een persoonlijke bijdrage betaalt Indien een individuele pensioentoezegging, bij de invoering of op een later tijdstip, in een persoonlijke bijdrage van de werknemer in de financiering van de pensioentoezegging voorziet, wordt, ongeacht of de pensioentoezegging is vastgelegd in verschillende pensioenovereenkomsten of de uitvoering ervan aan verschillende pensioeninstellingen is toevertrouwd, de beslissing met instemming van de betrokken werknemer genomen.

Opstellen van een pensioenovereenkomst vereist Elke pensioentoezegging wordt geregeld door een pensioenovereenkomst waarin de rechten en verplichtingen van de werkgever, de aangeslotene en zijn rechthebbenden worden vastgesteld, alsook de regels met betrekking tot de uitvoering van de individuele pensioentoezegging.

Verplichting tot externe financiering Interne financiering is niet langer toegestaan voor nieuwe individuele pensioentoezeggingen. De werkgever moet de individuele pensioentoezegging financieren in een externe pensioeninstelling die onder het toezicht staat van de Controledienst voor de Verzekeringen.

-

De aldus bedoelde instellingen zijn de pensioenfondsen (voorzorgsinstellingen) of de levensverzekeringsmaatschappijen.

In dat kader wordt de individuele levensverzekering in het onmiddellijk en rechtstreeks voordeel van de werknemer gesloten. Het is niet langer mogelijk om een beroep te doen op een bedrijfsleidersverzekering die ten gunste van de onderneming wordt afgesloten en waarin deze als exclusieve begunstigde wordt aangewezen.

Hetzelfde geldt voor een interne financiering door middel van een voorziening op de balans van de vennootschap.

Fiscale beperking Er wordt ook een fiscale beperking ingevoerd: de aftrek van de premie die verband houdt met de individuele toezegging is beperkt tot 1.525 EUR (te indexeren).

65

23. Welke procedure moet worden nageleefd als er geen vakbondsafvaardiging is?

Het ontwerp van pensioenreglement en de keuze van de pensioeninstelling worden naar keuze van de werkgever, ofwel schriftelijk ofwel via aanplakking ter kennis van de betrokken werknemers gebracht. Elke werknemer kan op eenvoudig verzoek een afschrift verkrijgen van de tekst van het ontwerp van reglement.

Binnen vijftien dagen, te rekenen vanaf de dag van de kennisgeving, houdt de werkgever een bijzonder register ter beschikking van de werknemers waarin zij hun opmerkingen kunnen optekenen. Bij het verstrijken van die termijn zendt de werkgever het register ter inzage aan de door de Koning aangewezen ambtenaar.

Bij het verstrijken van de termijn worden deze opmerkingen onmiddellijk via aanplakking ter kennis van de betrokken werknemers gebracht. De door de Koning aangewezen ambtenaar poogt de uiteenlopende standpunten te verzoenen.

Bij overeenstemming treedt de pensioentoezegging in werking de achtste dag na die van de verzoening, tenzij het pensioenreglement een andere datum bepaalt. Die datum valt uiterlijk één jaar na de verzoening.

Indien de door de Koning aangewezen ambtenaar daarin niet slaagt, verstuurt hij onmiddellijk een afschrift van het proces-verbaal van niet-verzoening aan de voorzitter van het bevoegde paritair comité. Het proces-verbaal vermeldt verplicht de door de werkgever aangevoerde redenen voor de invoering van de pensioentoezegging enerzijds, en de opmerkingen van de werknemers zoals opgetekend in het bijzonder register anderzijds.

Tijdens een eerstvolgende vergadering doet het paritair comité een laatste verzoeningspoging.

Indien het paritair comité daarin niet slaagt, wordt de pensioentoezegging niet ingevoerd.

Als voor een bedrijfstak geen paritair comité bestaat, maakt de door de Koning aangewezen ambtenaar de zaak aanhangig bij de Nationale Arbeidsraad. Die wijst, om de uiteenlopende standpunten te verzoenen, het paritair comité aan waaronder de ondernemingen ressorteren die een soortgelijke activiteit hebben.

Binnen acht dagen wordt het resultaat van de verzoening zoals vastgesteld door het paritair comité door de secretaris van het betrokken paritair comité ter kennis van de werkgever gebracht.

Bij niet-overeenstemming worden de werknemers door aanplakking of schriftelijk ingelicht volgens de in § 2 ingestelde procedure.

Bij overeenstemming treedt de pensioentoezegging de achtste dag na die van de verzoening in werking, tenzij het pensioenreglement in een andere datum voorziet. Die datum valt uiterlijk één jaar na de verzoening.

Wanneer geen enkele opmerking werd meegedeeld, treedt de pensioentoezegging in werking op de vijftiende dag na die van de kennisgeving, tenzij het pensioenreglement in een andere datum voorziet. Die datum valt uiterlijk één jaar na de kennisgeving.

66

24. Wat omvat het solidariteitsluik van de sociale tweede pijler ?

Welke solidariteitsprestaties kunnen voorzien worden?

Het solidariteitsluik wil tegemoetkomen aan situaties die niet altijd verzekerd kunnen worden en waarvan de gevolgen door alle aangesloten werknemers gedragen moeten worden.

Voor meer details verwijzen we naar punt 4, A, b, 3, blz 25 en volgende.

25. Wie beheert de solidariteitstoezegging en wie voert ze uit?

Er wordt in een minimum aan regels voorzien inzake het beheer en de werking van die solidariteitsfondsen.

Net als de pensioentoezegging dient de uitvoering van de solidariteitstoezegging te worden toevertrouwd aan een afzonderlijke rechtspersoon. De keuze van rechtspersoon is zeer ruim. Dit kan de pensioeninstelling zelf zijn, dus de verzekeringsonderneming of de voorzorgsinstelling die het pensioenstelsel uitvoert.

Het uitvoeren van de solidariteitstoezegging mag echter ook worden ondergebracht in nog andere rechtspersonen zolang ze niet de werkgever zelf zijn, bijvoorbeeld een fonds voor bestaanszekerheid of nog een sociaal fonds onder de vorm van een vzw.

Indien de inrichters voor de uitvoering van hun pensioentoezegging gekozen hebben voor een groepsverzekering zijn ze niet verplicht de ermee verbonden solidariteitstoezegging in het solidariteitsfonds van hun verzekeraar onder te brengen. Ze mogen de solidariteit zelf organiseren zolang dit maar gebeurt in een afzonderlijke rechtspersoon.

Indien het solidariteitsfonds binnen een pensioeninstelling wordt georganiseerd, dan moet er in een afzonderlijk beheer worden voorzien om de verworven rechten van de aangeslotenen in het pensioenluik te beveiligen.

26. Hebben de werknemers inspraak in het beheer van het solidariteitsfonds?

Ook voor dit solidariteitsluik wordt in de nodige inspraak van de werknemers in het beheer voorzien. Voor de instellingen die reeds krachtens andere wettelijke bepalingen op paritaire wijze worden beheerd, stelt er zich geen probleem zodat voor deze instellingen geen bijzondere regels worden voorgeschreven.

Dit is echter niet het geval voor de verzekeringsondernemingen. Om hieraan een mouw te passen, wordt in een bijzonder inspraakorgaan voorzien, het zogenaamde toezichtscomitĂŠ. Dit comitĂŠ, dat paritair is samengesteld, ziet toe op de uitvoering van de solidariteitstoezegging, en wordt over een aantal aangelegenheden (beleggingsstrategie, het rendement van de beleggingen, de kostenstructuur en de winstdeling) voorafgaandelijk geraadpleegd.

67

27. Is mijn werkgever verplicht om mij te laten deelnemen aan een aanvullend pensioenplan?

De aansluiting bij een pensioenstelsel gebeurt onmiddellijk en is verplicht voor de werknemers die ten minste de leeftijd van 25 jaar bereikt hebben.

In de praktijk kan de inrichter een leeftijd voorzien lager dan 25 jaar, maar niet hoger dan 25 jaar.

28. Kan ik verplicht worden om v贸贸r mijn aansluiting een geneeskundig onderzoek te ondergaan?

Een geneeskundig onderzoek mag enkel onder welbepaalde voorwaarden worden opgelegd: -

wanneer de aangeslotene de vrijheid krijgt om de omvang van de overlijdensdekking zelf te kiezen,

of - indien het kapitaal bij overlijden ten minste 50 % hoger is dan het kapitaal bij leven of - indien er tien werknemers of minder zijn aangesloten bij het pensioenstelsel.

De aansluiting mag niet afhankelijk worden gesteld van het resultaat van dat geneeskundig onderzoek.

29. Mag mijn werkgever een onderscheid maken tussen werknemers?

Het principe is dat er geen ongeoorloofd onderscheid tussen werknemers gemaakt mag worden.

30. Wat is een ongeoorloofd onderscheid?

De wet zegt: 芦 Elk onderscheid dat niet berust op een objectief criterium en niet redelijk verantwoord is, wordt als ongeoorloofd beschouwd禄.

Hierbij wordt rekening gehouden met de beoogde doelstelling, het objectief karakter en de gevolgen van het gemaakte onderscheid. Het gemaakte onderscheid mag niet onevenredig zijn ten opzichte van het beoogde geoorloofde doel.

68

Is onder meer een ongeoorloofd onderscheid het toekennen van overlevingspensioenen aan mannelijke of vrouwelijke begunstigden alleen; het afhankelijk maken van de toekenning van de pensioentoezegging van een bijkomende beslissing van de inrichter, de werkgever of de pensioeninstelling; een differentiatie van de pensioentoezegging in functie van de leeftijd.

Voor de pensioentoezeggingen van het type «vaste bijdragen» is evenwel een

differentiatie in functie van de leeftijd toegelaten op voorwaarde dat het percentage om de bijdrage te bepalen dat wordt toegepast op het loon op een bepaalde leeftijd niet lager ligt dan het percentage op een latere leeftijd, geactualiseerd tegen een jaarlijkse rentevoet van 4%, op de periode die zich tussen de twee leeftijden uitstrekt. Indien de differentiatie in trappen gebeurt, wordt die vergelijking gemaakt tussen de leeftijden die overeenstemmen met het begin van elke trap.

een onderscheid tussen VOLTIJDSE en DEELTIJDSE WERKNEMERS op het vlak van de aansluiting.

Nochtans is een differentiëring op basis van de arbeidstijd wel toegestaan.

Wat de dienstjaren gepresteerd na 17 mei 1990 betreft, mag de pensioentoezegging geen discriminatie bevatten tussen mannen en vrouwen. Alleen verschillen inzake aanvullend pensioen gegrond op de respectieve levensverwachtingen van mannen en vrouwen zijn toegelaten.

De pensioentoezeggingen van het type «vaste bijdragen» mogen geen onderscheid maken tussen mannen en vrouwen bij de bepaling van het niveau van de bijdragen.

Geen voortzetting van het vroeger aanvullend pensioen voor de aangeslotenen die geweigerd hebben toe te treden tot een nieuwe formule die een verhoging van hun persoonlijke bijdragen tot gevolg had.

31. Kunnen deeltijdsen uitgesloten worden van een aanvullende pensioenregeling?

Op het vlak van de aansluiting bij een pensioenstelsel is elk onderscheid tussen deeltijdse en voltijdse werknemers ongeoorloofd en dus verboden. Voor de werknemers die niet voltijds zijn tewerkgesteld, gelden dezelfde pensioenrechten als voor voltijdse werknemers, maar rekening houdend met de vermindering van arbeidsduur. Hun rechten zullen dus in verhouding staan tot hun arbeidsduur.

69

32. Kan ik weigeren om bij de pensioentoezegging aan te sluiten?

De werknemers die op het ogenblik waarop het pensioenstelsel wordt ingevoerd reeds in dienst zijn, kunnen, tenzij het pensioenstelsel bij collectieve arbeidsovereenkomst werd ingevoerd, niet worden verplicht om tot het stelsel toe te treden.

De werknemers die in dienst zijn op het ogenblik van de invoering van de pensioenregeling kunnen niet weigeren toe te treden indien de regeling per CAO ingevoerd wordt, tenzij de CAO in de mogelijkheid van een individuele weigering voorziet. Als de werknemer weigert, dan heeft de inrichter geen enkele verplichting op het vlak van het aanvullend pensioen ten aanzien van de betrokken werknemer.

Met andere woorden, in geval van een sectorale regeling moeten alle werknemers van de sector tot het aanvullend pensioenplan toetreden, behalve wanneer de CAO in de mogelijkheid van een individuele weigering voorziet.

33. Kan een werknemer een wijziging van zijn pensioentoezegging weigeren?

Ja, indien deze wijziging van de pensioentoezegging leidt tot een vermeerdering van zijn verplichtingen, kan de werknemer verzoeken om niet deel te nemen aan de wijziging.

We wijzen erop dat het voor de inrichter bv. ongeoorloofd is de pensioentoezegging van werknemers die beslissen niet tot een gewijzigde pensioentoezegging toe te treden, niet voort te zetten. Voor die werknemers moet hij dus de pensioentoezegging voortzetten tegen de vroegere voorwaarden. Wel is de inrichter t.a.v. de aangeslotenen vrijgesteld van elke aanvullende verplichting ten gevolge van de wijziging van de pensioentoezegging.

Die mogelijkheid bestaat niet wanneer de wijziging bij CAO doorgevoerd wordt, behalve wanneer die CAO uitdrukkelijk in die mogelijkheid voorziet.

34. Wat zijn de gevolgen van de wijziging van de pensioentoezegging?

De wijziging van de pensioentoezegging mag in geen geval een vermindering van de verworven prestaties of van de verworven reserves voor verlopen dienstjaren tot gevolg hebben.

70

35. Welke informatie wordt verstrekt via de overlegorganen?

Naast de bepalingen betreffende de invoering, wijziging of opheffing van de toezegging geeft de ondernemingsraad of, bij ontstentenis ervan, het comitĂŠ voor preventie en bescherming op het werk, of bij ontstentenis ervan, de vakbondsafvaardiging voorafgaand advies over de volgende aangelegenheden: de wijze van financiering van de pensioenregeling en de structurele verschuivingen in die financiering; de vaststelling van de reserves en de jaarlijkse opstelling van de pensioenfiche; de toepassing, de interpretatie en de wijziging van het pensioenreglement; de keuze van een pensioeninstelling en de overgang naar een andere pensioeninstelling, met inbegrip van de eventuele overdracht van reserves.

Opmerking: Indien de pensioenregeling tot een deel van de werknemers van de onderneming wordt beperkt, wordt deze bevoegdheid uitgeoefend door de leden van de raad, het comitĂŠ of de vakbondsafvaardiging die de werknemers vertegenwoordigen waarvoor het pensioenstelsel geldt, op voorwaarde dat ten minste 10 % van die werknemers hierom verzoekt.

De beslissingen van de inrichter met betrekking tot de hierboven genoemde

aangelegenheden kunnen binnen het jaar worden nietig verklaard indien de procedures niet werden gevolgd.

36. Op welke informatie hebben de werknemers individueel recht? a.

Bij ontstentenis van een ondernemingsraad, comitĂŠ voor preventie en bescherming op het werk of vakbondsafvaardiging moet de werkgever periodiek en individueel aan de werknemers waarvoor de collectieve pensioenregeling geldt, informatie verstrekken. Deze mededeling gaat steeds een eventuele beslissing ten gronde vooraf en gaat over de volgende materies: de wijze van financiering van de pensioenregeling en de structurele verschuivingen in die financiering; de vaststelling van de reserves en de jaarlijkse opstelling van de pensioenfiche; de toepassing, de interpretatie en de wijziging van het pensioenreglement; de keuze van een pensioeninstelling en de overgang naar een andere pensioeninstelling, met inbegrip van de eventuele overdracht van reserves.

De beslissingen van de inrichter met betrekking tot de hierboven genoemde

aangelegenheden kunnen binnen het jaar worden nietig verklaard indien de procedures niet werden gevolgd.

b.

In geval van individuele pensioentoezegging verstrekt de werkgever periodiek informatie aan de betrokken werknemer over de hierboven genoemde aangelegenheden.

Deze mededeling gaat steeds een eventuele beslissing ten gronde vooraf.

71

c.

De pensioenfiche De pensioeninstelling deelt ten minste éénmaal per jaar aan de aangeslotenen, behalve aan de rentegenieters, een pensioenfiche mee waarop ten minste volgende gegevens worden vermeld: het bedrag van de verworven reserves met vermelding van de bedragen bedoeld in artikel 24 (gewaarborgd rendement in het stelsel van de vaste bijdragen); het bedrag van de verworven prestaties en de datum waarop deze opeisbaar zijn; de variabele elementen waarmee bij de berekening van de bedragen van de verworven reserves en van de verworven prestaties wordt rekening gehouden; het bedrag van de verworven reserves van het vorige jaar.

Daarnaast deelt de pensioeninstelling ten minste om de vijf jaar, vanaf de leeftijd van 45 jaar, het bedrag van de te verwachten rente bij pensionering, zonder aftrek van de belastingen, mee.

De aangeslotene kan, op eenvoudig verzoek, het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst verkrijgen bij de persoon die daartoe in het reglement of de overeenkomst is aangeduid, met name de inrichter, de werkgever (wanneer deze niet de inrichter is) of de pensioeninstelling.

De aangeslotene kan eveneens, op eenvoudig verzoek, een historisch overzicht van de verworven reserves, de verworven prestaties en de waarborgen verkrijgen.

d.

De inrichter moet de aangeslotene, of, in geval van overlijden zijn rechthebbenden, de mogelijkheid bieden om het uitgekeerde kapitaal in een rente om te vormen. De aangeslotene moet van deze mogelijkheid op de hoogte worden gebracht twee maanden vóór zijn pensionering of, wanneer hij beslist om vervroegd op pensioen te gaan (niet brugpensioen), binnen de twee weken nadat de inrichter van zijn beslissing op de hoogte is gebracht. In geval van overlijden moeten zijn rechthebbenden van deze mogelijkheid op de hoogte worden gebracht binnen de twee weken na kennisneming van het overlijden.

37. Vanaf welk moment heeft de werknemer verworven rechten?

Een werknemer kan zijn rechten op de verworven reserves laten gelden na één jaar aansluiting.

Wanneer een lid van het ene naar het andere plan overstapt bij een zelfde werkgever, moet de periode van aansluiting bij dit eerste plan in rekening gebracht worden voor de berekening van dit jaar aansluiting bij het tweede plan (vb. wanneer een bediende kaderlid wordt en overgaat van het bedienden- naar het kaderplan.

72

38. Hoe worden de verworven reserves berekend?

In artikel 19 van de wet wordt op een gedetailleerde wijze de manier voorgeschreven waarop de minimale verworven reserves dienen berekend te worden.

Rekening houdend met de vele interpretatieproblemen die de bepalingen uit de wet van 6 april 1995 in de praktijk stelden en met de technische verschillen tussen toezeggingen van het type «vaste bijdragen» en toezeggingen van het type «vaste prestaties», werd in de wet voor elk type toezegging in afzonderlijke bepalingen voorzien.

Voor een toezegging van het type vaste bijdragen, zijn de verworven reserves gelijk aan de reserves die krachtens de uitvoeringsbesluiten van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle op de verzekeringsondernemingen moeten worden opgebouwd.

Voor een toezegging van het type vaste prestaties, zijn de verworven reserves gelijk aan de som van de actuele waarden van de prestaties met betrekking tot het rustpensioen enerzijds, en/of overlevingspensioen bij overlijden na de pensionering anderzijds. De wet regelt de berekeningswijze van deze verworven reserves in detail.

Op te merken valt dat uitdrukkelijk wordt verboden om de toezegging op een dergelijke wijze te omschrijven dat het resultaat van de berekening van de verworven reserves na een jaar aansluiting nul is. Bijvoorbeeld door de aftrek van het wettelijk pensioen verplicht te maken, wat tot een negatief resultaat zou kunnen leiden voor een aangeslotene die geen volledige loopbaan heeft.

Verder werden ook specifieke bepalingen gewijd aan de zogenaamde «cash balance» plannen. Deze plannen kennen de laatste tijd een grote opgang. In dit soort plannen wordt een forfaitair spaarbedrag op bepaalde vervaldagen aan elke aangeslotene toegewezen. Dit bedrag wordt gekapitaliseerd aan een vooraf vastgelegd rendement. Aangezien die plannen meer aanleunen bij plannen van het type « vaste bijdragen » met tariefgarantie, werd verduidelijkt dat de berekening van de verworven reserves op dezelfde manier moet gebeuren. Die reserves zijn bijgevolg gelijk aan het resultaat van de kapitalisatie van de reeds toegewezen bedragen.

73

39. Is er een gewaarborgd minimumrendement voor de aangesloten werknemer?

In de wet wordt het principe van een gewaarborgd minimumrendement (kapitalisatie aan de maximale referentierentevoet voor verzekeringsverrichtingen van lange duur (3,75 %)) op de persoonlijke bijdragen van de aangeslotene bevestigd.

We verduidelijken: -

dat dit gewaarborgd minimumrendement over het gedeelte van de persoonlijke bijdragen gaat dat niet werd gebruikt voor de dekking van het risico overlijden en invaliditeit vóór de pensionering en anderzijds dat die garantie voor de aangeslotene verworven is op het ogenblik van de uittreding of de pensionering of op het ogenblik van de stopzetting van het plan.

Indien de verworven reserves op het ogenblik van de uittreding niet de voornoemde garantie dekken, dient de vorige inrichter het tekort aan te zuiveren, tenzij de nieuwe inrichter het tekort zelf ten laste neemt.

Wat in elk geval telt, is dat de aangeslotene bij uittreding, pensionering of stopzetting zijn inzet terugkrijgt, gekapitaliseerd aan de rentevoet die voortvloeit uit de toepassing van de reglementering.

Ook voor de werkgeversbijdragen is een minimumrendement gewaarborgd in het kader van een toezegging van het type «vaste bijdragen». Die verplichting past in een langetermijnvisie. Het gaat dus om een doel dat niet elk jaar, maar wel bij de uittreding, pensionering of bij opheffing van de pensioentoezegging bereikt moet worden.

Die garantie wordt als volgt berekend: de netto werkgeversbijdragen (er mag maximum 5% kosten aangerekend worden) worden tot op het moment van de pensionering gekapitaliseerd tegen de maximale referentierentevoet voor verzekeringsverrichtingen van lange duur min 0,5%.

De maximale referentievoet bedraagt vandaag 3,75%, wat betekent dat de gewaarborgde voet op de werkgeversbijdragen die niet verbruikt worden voor de dekking van de risico's en kosten 3,25% bedraagt (nl. 3,75 – 0,50%).

Opmerking: * In geval van overdracht van de verworven reserves binnen de vijf jaar na aansluiting, wordt die kapitalisatie vervangen door een indexering. * Een Cash Balance plan is een pensioenstelsel waarvan de prestatie wordt omschreven ten opzichte van een forfaitair netto spaarbedrag dat op bepaalde vervaldagen aan elke aangeslotene wordt toegekend (zonder dat het noodzakelijkerwijs wordt gestort). Het bedrag wordt gekapitaliseerd volgens een theoretisch rendement dat in het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst wordt vastgesteld. De werkgever stort wat nodig is om die prestatie te bereiken en dit op basis van het werkelijk verkregen rendement.

Deze plannen moeten hetzelfde gewaarborgd rendement halen als pensioenstelsels van het type «vaste bijdragen».

74

40. Wat gebeurt er wanneer het pensioenplan wordt opgeheven?

Het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst bepaalt de regels voor de vaststelling van de pensioenrechten bij de opheffing van de pensioentoezegging. Zij stellen de berekeningswijze van de pensioenrechten van elke aangeslotene vast in functie van de op het ogenblik van de opheffing aanwezige reserves. De verdeling van de reserves waarborgt aan iedere individuele aangeslotene de door hem opgebouwde verworven reserves, desgevallend aangevuld tot de gewaarborgde bedragen voorzien door de wet.

41. Wat gebeurt er als een werknemer zijn bedrijf verlaat ? Treedt hij dan uit het pensioenplan?

Neen. Het hangt ervan af of hij in een bedrijfsgebonden of een sectorgebonden aanvullend pensioenplan zit.

Bij een ondernemingspensioenplan gebeurt de uittreding door de beëindiging van de arbeidsovereenkomst bij de werkgever die het plan inricht (gekregen of gegeven ontslag…).

Bij sectorplannen daarentegen kan men slechts van uittreding spreken wanneer de werknemer het toepassingsgebied van de sectorale collectieve arbeidsovereenkomst die het pensioenstelsel regelt verlaat, dus meestal wanneer hij de sector verlaat.

Voorbeelden: De werknemer verlaat zijn werkgever, maar blijft in dezelfde sector werken waar een sectoraal pensioenplan bestaat. Hij hoeft dus niet ‘uit te treden’, want hij blijft in het pensioenstelsel van dezelfde inrichter. Hij kan naar de nieuwe werkgever overstappen met behoud van zijn pensioenrechten.

Opgelet wanneer de werknemer in zijn onderneming een ander pensioenstelsel of

bijkomende pensioenvoordelen geniet als gevolg van de hierboven beschreven principes van «opting out» of «opting up». Deze andere of verschillende pensioenrechten werden immers ingericht door een andere «inrichter». De overdracht van deze pensioenrechten is onderworpen aan dezelfde regels als bij uittreding.

De werknemer blijft in dezelfde sector werken waar er echter geen sectoraal pensioenplan bestaat. In dit geval is er «wettelijk» sprake van uittreding.

De werknemer gaat in een onderneming van een andere sector werken. In dit geval is er «wettelijk» sprake van uittreding.

75

42. Wat gebeurt er wanneer een werknemer zijn onderneming of de sector verlaat?

Er werd voorzien dat werknemers na hun uittreding onder bepaalde voorwaarden hun pensioenvoordelen in het kader van de tweede pijler verder kunnen opbouwen.

Voor meer uitleg: zie vragen 43 en 47.

43. Welke mogelijkheden zijn er voor een werknemer die de pensioeninstelling verlaat?

1 . Hij kan zijn verworven reserves, desgevallend vermeerderd tot de gewaarborgde bedragen, overdragen naar de pensioenstelling: ◊ hetzij van de nieuwe werkgever met wie hij een arbeidsovereenkomst gesloten heeft in de mate dat hij bij de pensioentoezegging van die werkgever is aangesloten. ◊ hetzij van het nieuwe paritair orgaan waaronder de werkgever met wie hij een arbeidsovereenkomst gesloten heeft ressorteert, in de mate dat hij bij de pensioentoezegging van die werkgever is aangesloten.

2 . Hij kan zijn verworven reserves, desgevallend vermeerderd tot de gewaarborgde bedragen, overdragen naar een pensioenstelling die de totale winst onder de aangeslotenen in verhouding tot hun reserves verdeelt en de kosten beperkt volgens de bij KB bepaalde regels; 3 . Hij kan zijn verworven reserves, desgevallend vermeerderd tot de gewaarborgde bedragen, bij de pensioeninstelling van de vorige inrichter te laten en naar keuze: ◊ zonder wijziging van zijn pensioentoezegging; ◊ in een onthaalstructuur wanneer het pensioenovereenkomst dit voorziet.

pensioenreglement

of

de

44. Wat zijn mijn rechten bij uittreding?

Op het ogenblik van de uittreding mag geen enkele vergoeding of verlies van winstdeling ten laste van de aangeslotene worden gelegd, of van de verworven reserves worden afgetrokken.

Verder dient de inrichter bij uittreding de eventuele tekorten van de verworven reserves aan te zuiveren. Gelet op de nieuwe garantieverplichtingen inzake de bijdragen moet de inrichter in voorkomend geval ook de tekorten ten opzichte van die garanties aanzuiveren, behalve wanneer de nieuwe inrichter die waarborg voor zijn rekening neemt zonder bijkomende storting.

In fine is dus de inrichter van de pensioentoezegging verantwoordelijk. In het geval van een sectoraal pensioenstelsel dient onderstreept te worden dat de sectorale CAO nader zal moeten bepalen wat er gebeurt bij eventuele tekorten: moet de werkgever bij wie de aangeslotene weggaat, bijpassen, wordt het tekort verdeeld onder alle werkgevers, komt het solidariteitsfonds tussen, enz.

76

45. Moet men bij de uittreding op bijzondere punten letten?

De aandacht dient erop gevestigd te worden dat in veel gevallen de pensioentoezegging betrekking heeft op een luik pensioen, d.w.z. de prestaties inzake rust- en/of overlevingspensioen na pensionering en op een luik overlijden vóór pensionering.

Vaak valt die laatste overlijdensdekking weg bij de uittreding van een aangeslotene. De wet voorziet immers niet in minimale verworven reserves voor die prestaties en erkent dus geen verworven rechten terzake. Dit betekent dat een uitgetreden aangeslotene enkel recht heeft op de pensioenprestaties wanneer hij in leven is op de datum van de pensionering en dat zijn erfgenamen geen enkel recht kunnen laten gelden in het geval hij vóór die datum sterft.

De aangeslotene kan er echter ook voor kiezen om zijn reserves in de onthaalstructuur van zijn vroegere inrichter onder te brengen om een dekking overlijden of invaliditeit te kunnen behouden.

46. Welke procedure dient gevolgd bij uittreding?

Na de uittreding van een werknemer stelt de inrichter uiterlijk binnen dertig dagen de pensioeninstelling hiervan schriftelijk in kennis.

De pensioeninstelling deelt uiterlijk binnen dertig dagen na de kennisgeving aan de inrichter de volgende gegevens mee: het bedrag van de verworven reserves, desgevallend aangevuld tot de gewaarborgde bedragen (zie punt over verworven reserves, verworven prestaties en waarborgen); het bedrag van de verworven prestaties; de verschillende keuzemogelijkheden voor de uittredende werknemer, met vermelding dat de overlijdensdekking al dan niet behouden blijft.

De inrichter stelt de aangeslotene hiervan onmiddellijk in kennis. Deze kennisgeving gebeurt schriftelijk of langs elektronische weg.

Indien de inrichter van de pensioentoezegging een rechtspersoon is, dan wordt de procedure bij uittreding geregeld in de sectorale collectieve arbeidsovereenkomst waarbij de pensioentoezegging wordt ingevoerd. In dit geval mag de periode van kennisgeving bij afwijking tot ten hoogste één jaar worden verlengd. Binnen diezelfde periode kan de aangeslotene evenwel zelf de pensioeninstelling van zijn uittreding in kennis stellen.

Binnen diezelfde periode van kennisgeving kan de aangeslotene de pensioeninstelling meedelen dat hij bij dezelfde pensioentoezegging aangesloten blijft.

77

47. Kan een werknemer de pensioentoezegging individueel voortzetten nadat hij de onderneming verlaten heeft?

Nadat de werknemer zijn werkgever heeft verlaten, kan hij de financiering van zijn extralegaal pensioen verzekeren door een inhouding op zijn loon die door de nieuwe werkgever wordt uitgevoerd.

Hij moet daartoe een aantal voorwaarden vervullen: • •

De nieuwe arbeidsovereenkomst moet zijn gesloten bij een nieuwe werkgever bij wie er geen pensioentoezegging bestaat; Hij was ten minste 42 maanden aangesloten bij het pensioenplan van zijn vroegere werkgever.

De inhouding mag niet hoger zijn dan € 1.500 (dit bedrag wordt geïndexeerd). Dat bedrag wordt verminderd naar rato van de dagen van aansluiting bij een pensioenstelsel tijdens hetzelfde jaar.

Op te merken valt dat de nieuwe werkgever dan verplicht is om de premiebedragen in te houden op het loon van de werknemer en ze te storten aan de door de werknemer gekozen pensioeninstelling.

Deze individuele voortzetting vormt vanuit het standpunt van de werknemer een pensioentoezegging van de 2e pijler. Dit betekent dat hij hier recht heeft op de fiscale aftrek van de bedragen die hij als persoonlijke bijdragen betaald heeft voor de opbouw van een extralegaal pensioen van de 2e pijler.

Ze vormt evenmin een beletsel voor een mogelijkheid die dezelfde werknemer al lang geboden wordt: hij kan ten persoonlijke titel premies blijven storten in het vroegere stelsel, zonder tussenkomst van de nieuwe werkgever. De toezegging die door dergelijke premies wordt gefinancierd, vormt dan een toezegging van de 3e pijler, met alle fiscale implicaties die ermee samenhangen.

78

48. Wat gebeurt er bij verandering van pensioeninstelling?

De problematiek inzake verandering van pensioeninstelling, het financieringsinstrument en de ermee verbonden overdracht van reserves wordt voortaan op dezelfde wijze geregeld voor zowel groepsverzekeringen als pensioenfondsen.

Er wordt gebruik gemaakt van dezelfde procedures als deze die van toepassing zijn bij wijziging van de pensioentoezegging en die een akkoord van de werknemers veronderstellen.

Dit impliceert dat het actueel vereiste individuele akkoord van de aangeslotenen in veel gevallen zal worden vervangen door het sluiten van een CAO, een wijziging van het arbeidsreglement of nog door het volgen van de procedure van de toetredingsakte.

Het vereiste advies van de ondernemingsraad blijft behouden.

Verder wordt in de nodige informatieverplichtingen t.a.v. de aangeslotenen en de Controledienst voor de Verzekeringen voorzien.

Een verandering van pensioeninstelling mag geen nadeel berokkenen aan de aangeslotenen.

Geen enkele vergoeding of verlies van winstdelingen mag ten laste gelegd worden van de aangeslotene of van de actuele waarde van de op het ogenblik van de overdracht verworven reserves worden afgetrokken.

De inrichter of de in de collectieve arbeidsovereenkomst of het pensioenreglement aangeduide persoon licht de aangeslotenen in over iedere verandering van pensioeninstelling en over de eventuele overdracht van de reserves die daaruit voortvloeit.

De inrichter of de in de collectieve arbeidsovereenkomst of het pensioenreglement aangeduide persoon licht de Controledienst voor de Verzekeringen voorafgaandelijk in over de verandering van pensioeninstelling en over de eventuele overdracht van de reserves.

49. Wat gebeurt er met mijn pensioentoezegging in geval van overgang van onderneming?

De overgang van een onderneming, een vestiging of een gedeelte van een onderneming of vestiging naar een andere onderneming of vestiging als gevolg van een conventionele overdracht of een fusie mag in geen geval leiden tot een vermindering van de op het ogenblik van de overdracht verworven reserves van de aangeslotenen.

50. Wat in geval van verandering van paritair comitĂŠ?

De verandering van paritair comitĂŠ of subcomitĂŠ mag geen vermindering van de pensioentoezegging inhouden.

79

51. Wanneer kan een werknemer zijn verworven reserves afkopen of de uitbetaling van de prestaties verkrijgen? Wat gebeurt er als hij op brugpensioen vertrekt?

Krachtens de nieuwe wet op de aanvullende pensioenen is de afkoop van de verworven reserves of de uitbetaling van de prestatie vóór het bereiken van de leeftijd van 60 jaar, of vóór de pensionering indien de werknemer zijn wettelijk pensioen voor zijn 60e opneemt, verboden.

Er bestaan twee afwijkingen op dit verbod: ∗

∗

voorschotten op prestaties en inpandgevingen van pensioenrechten zijn toegestaan voor het waarborgen van een lening om de aangeslotene in staat te stellen op het grondgebied van de Europese Unie onroerende goederen die belastbare inkomsten opbrengen te verwerven, te bouwen, te verbeteren, te herstellen of te verbouwen. Die voorschotten en leningen moeten worden terugbetaald zodra die goederen uit het vermogen van de aangeslotene verdwijnen. overdrachten van reserves in het kader van een uittreding worden niet gelijkgesteld met een afkoop, ook al zijn ze dat technisch gezien wel.

Twee overgangsmaatregelen temperen dit verbod op afkoop vóór 60 jaar: ∗

∗

Voor pensioentoezeggingen gesloten vóór de datum van inwerkingtreding van dit verbod of die voortvloeien uit de verlenging van een vóór die datum gesloten collectieve arbeidsovereenkomst, is het pas vanaf 31 december 2009 onmogelijk om de reserves af te kopen of de uitbetaling van de prestaties vóór de leeftijd van 60 jaar te verkrijgen; Pensioentoezeggingen die in een pensioenleeftijd vanaf 58 jaar voorzien, kunnen worden ingevoerd tot 15 november 2003.

52. Moet de pensioeninstelling een jaarverslag opstellen?

De pensioeninstelling of de in de CAO of in het pensioenreglement aangeduide rechtspersoon moet inderdaad jaarlijks een verslag opstellen voor de inrichters. Op eenvoudig verzoek moet de inrichter dit verslag aan de aangeslotenen bezorgen.

Dit jaarverslag moet informatie bevatten over: -

80

de wijze van financiering van de pensioentoezegging en de eventuele wijzigingen ervan; de beleggingsstrategie op lange en korte termijn en de sociale, ethische en leefmilieuaspecten ervan; het rendement van de beleggingen; de kostenstructuur; en de eventuele winstdeling.

BIJLAGE 1: WET BETREFFENDE DE AANVULLENDE PENSIOENEN EN HET BELASTINGSTELSEL VAN DIE PENSIOENEN EN VAN SOMMIGE AANVULLENDE VOORDELEN INZAKE SOCIALE ZEKERHEID: Samenvatting + tekst A. Samenvatting Titel I:

Algemene bepaling

Art. 1

Verwijzing naar de grondwet

Titel II:

Aanvullende pensioenen

Hoofdstuk I:

Doel, toepassingsgebied en definities

Art. 2 Art. 3 Art. 4

Doel Definities Personeel toepassingsgebied

Hoofdstuk II:

Invoering, wijziging en opheffing van een pensioentoezegging

Afdeling I:

Algemene bepalingen

Art. 5

Art. 7 Art. 8 Art. 9

§ 1 Beslissing is bevoegdheid inrichter § 2 Pensioenreglement en –overeenkomst § 3 Uitvoering door pensioeninstelling Individuele pensioentoezegging enkel mogelijk indien er een stelsel voor Alle werknemers bestaat, en niet tijdens 36 maanden voor pensioen Pensioenstelsel met eigen bijdrage: cao of arbeidsreglement Sectorstelsel: cao Opting out in sectorstelsel

Afdeling II:

Bijzondere bepalingen inzake de sociale pensioenstelsels

Onderafdeling I

De rechtspersoon bedoeld in artikel 3, § 1, 5°, a), als inrichter

Art. 10

Voorwaarden voor de sectorale cao en toegekende voordelen

Onderafdeling II

De werkgever als inrichter

Art. 11 Art. 12

Voorwaarden en toegekende voordelen Procedure bij de invoering

Art. 6

81

Hoofdstuk III:

Toetredingsvoorwaarden

Art. 13 Art. 14

Aansluiting vanaf 25 jaar, medische onderzoeken § 1 Verbod op ongeoorloofd onderscheid § 2 Definitie van ongeoorloofd onderscheid § 3 Soorten ongeoorloofd onderscheid, o.m. leeftijd § 4 Geslachtsdiscriminatie § 5 Deeltijds-voltijds Verplichting tot toetreding bij een stelsel § 1 Wijziging van de pensioentoezegging § 2 Een wijziging mag geen vermindering van verworven reserves of prestaties meebrengen

Art. 15 Art. 16

Hoofdstuk IV:

Verworven reserves, verworven prestaties en waarborgen

Art. 17 Art. 18 Art. 19 Art. 20 Art. 21 Art. 22 Art. 23 Art. 24

Verworven rechten na 1 jaar Verworven reserves bij “vaste bijdragen” Verworven reserves bij “vaste prestaties” Vaste prestaties bij verschillende pensioeninstellingen Cash balance stelsels Samenloop vaste bijdrage en vaste prestatie Pensioentoezegging zonder verworven rechten is verboden § 1 Minimumrendement voor persoonlijke bijdragen § 2 Minimumrendement voor werkgeversbijdrage in vaste bijdrage § 3 Wijziging rentevoet minimumrendement enkel op toekomst Vaststellen van de rechten bij opheffing van de toezegging § 1 Pensioenfiche § 2 Aangeslotene heeft recht op een historisch overzicht van de rechten § 3 Vanaf 45 jaar moet de verwachte rente meegedeeld worden § 1 Geen recht op afkoop voor 60 jaar § 2 Voorschotten en inpandgevingen § 1 Recht op omvorming van kapitaal in rente § 2 Renten van minder dan € 500 mogen in kapitaal uitgekeerd worden

Art. 25 Art. 26 Art. 27 Art. 28 Hoofdstuk V:

Uittreding

Art. 29 Art. 30 Art. 31 Art. 32

Bij uittreding mag geen enkele vergoeding gevraagd worden Bij uittreding moet de inrichter eventuele tekorten aanzuiveren Procedure bij uittreding § 1 Keuzemogelijkheden van de aangeslotene bij uittreding § 2 Onthaalstructuur § 3 Recht op overdracht van reserves § 4 Modaliteiten van overdracht worden geregeld bij KB Persoonlijk verderzetten van een pensioenstelsel tot € 1.500

Art. 33

82

Hoofdstuk VI:

Verandering van pensioeninstelling en overdrachten

Art. 34

§ 1 Procedures bij overdracht, geen individueel akkoord nodig § 2 De aangeslotene mag geen verlies lijden Inlichtingen aan de aangeslotene over de overdracht Voorafgaande informatie aan de Controledienst Geen vermindering van verworven rechten bij overgang van onderneming of PC Onderzoek van ondermaats rendement van een sectorstelsel door de Raad voor Aanvullende Pensioenen

Art. 35 Art. 36 Art. 37 Art. 38 Hoofdstuk VII:

Inspraak van de werknemers

Afdeling I:

Verplichte raadpleging en kennisgeving

Art. 39

Art. 40

§ 1 Voorafgaand advies door OR, CVPW of vakbondsafvaardiging § 2 Voorafgaand advies bij collectieve toezegging aan deel van de werknemers § 3 Periodieke individuele informatie bij gebrek aan inspraakorganen § 4 Beslissingen kunnen binnen 1 jaar nietig verklaard worden bij niet naleven van de inspraakprocedure Informatie bij een individuele pensioentoezegging

Afdeling II:

Paritair beheer - Toezichtscomité

Art. 41

§ 1 Gevallen waar paritair beheer in de pensioeninstelling vereist wordt § 2 Gevallen waarin een toezichtscomité mag opgericht worden

Hoofdstuk VIII:

Transparantie

Art. 42

Beheersverslag

Hoofdstuk IX:

Solidariteit

Art. 43

§ 1 Bevoegdheid van de Koning om de solidariteitsprestaties te definiëren § 2 Het solidariteitsreglement Bevoegdheid van de inrichter om een solidariteitsreglement in te voeren § 1 Inhoud van de sectorale cao m.b.t. solidariteit § 2 verplichting om de procedures van art. 12 te volgen Bevoegdheid van de Koning om de regels voor financiering en beheer van de solidariteitstoezegging te bepalen Afzonderlijk Beheer van de solidariteitstoezegging Paritair beheer of toezichtscomité Bepalingen van deze wet die op de solidariteitstoezeggingen van toepassing zijn

Art. 44 Art. 45 Art. 46 Art. 47 Art. 48

83

Hoofdstuk X:

Toezicht

Art. 49

Art. 52 Art. 53

Toezicht door Controledienst der Verzekeringen en Aanvullende Pensioenen De CDVAP stelt per sectorstelsel een tweejaarlijks rapport op Erkende commissarissen en aangeduide actuarissen hebben meldingsplicht, en zijn dan ontheven van aansprakelijkheid Raad voor aanvullende pensioenen Commissie voor aanvullende pensioenen

Hoofdstuk XI:

Strafbepalingen

Art. 54

Gevangenisstraffen en geldboeten voor beheerders, zaakvoerders en lasthebbers van pensioeninstellingen die geen inlichtingen aan de CDAV verstrekken, voor beheerders, commissarissen, aangeduide actuarissen, directeurs, zaakvoerders en lasthebbers van pensioeninstellingen en de inrichters en werkgevers die meegewerkt hebben aan de uitvoering van niet correcte pensioentoezeggingen

Hoofdstuk XII:

Verjaring

Art. 55

De vordering wegens niet betalen van de bijdrage verjaart na 3 jaar

Hoofdstuk XIII:

Overgangsbepalingen

Art. 56

Op basis van deze wet kunnen geen reserves en prestaties geëist worden met betrekking tot dienstjaren voor 1996 § 1 De wet is niet van toepassing op bestaande individuele pensioenbeloften, tenzij wat betreft het afkooprecht Het aantal voor de wet bestaande individuele pensioenbeloften moet aan de CDVAP meegedeeld worden § 2 Tot 6 maanden na publicatie van de wet mag een individuele belofte toegekend worden zonder dat er een pensioenstelsel voor alle werknemers bestaat De wet is na 3 jaar van toepassing op sectorstelsels beheerd in een fonds voor bestaanszekerheid Sectorstelsels beheerd in een fonds voor bestaanszekerheid moeten één jaar later in een pensioeninstelling ondergebracht zijn Het minimumrendement op werkgeversbijdragen in een vaste bijdragestelsel geldt enkel vanaf de ingang van dit artikel § 1 Het afkoopverbod vóór 60 jaar geldt tot 31 december 2009 niet voor bestaande toezeggingen § 2 Tot 6 maanden na publicatie van de wet mogen toezeggingen nog een afkoop op 58 jaar voorzien De inrichter mag gedurende één jaar de keuzes in tak 23 verzekeringen beperken Pensioenreglementen en –overeenkomsten moeten na 3 jaar formeel aangepast zijn

Art. 50 Art. 51

Art. 57

Art. 58 Art. 59 Art. 60 Art. 61

Art. 62 Art. 63

84

Titel III:

Wijzigingsbepalingen

Hoofdstuk I:

Wijziging aan de hypotheekwet van 16 december 1851

Art. 64

Pensioen- en solidariteitsinstellingen worden toegevoegd aan de rangorde van de voorrechten in de hypotheekwet

Hoofdstuk II:

Wijzigingen aan de wet van 12 juli 1957 betreffende het rust- en overlevingspensioen voor bedienden en aan de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen

Art. 65

De Koning kan het KB69 aanpassen

Hoofdstuk III:

Wijziging aan de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen

Art. 66

Individuele pensioentoezeggingen aan werknemers en sectortoezeggingen moeten geĂŤxternaliseerd worden De rechtspersonen die de pensioentoezeggingen mogen beheren De CDV verandert van naam in Controledienst voor de Verzekeringen en de Aanvullende Pensioenen De Koning mag de terminologie van de Controlewet aanpassen De controlekosten die door de gecontroleerde ondernemingen en instellingen worden gedragen omvatten de werkingskosten van de Raad voor aanvullende pensioenen en de Commissie voor aanvullende pensioenen

Art. 67 Art. 68 Art. 69 Art. 70

Titel IV:

Wijzigingen aan de fiscale wetgeving

Hoofdstuk I:

Wijzigingen van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992

Art. 72-97

Wijzigingen aan het WIB92

Hoofdstuk II:

Wijzigingen van het Wetboek der met het zegel gelijkgestelde taksen

Afdeling I:

Jaarlijkse taks op de verzekeringscontracten

Art. 98-104

Wijzigingen aan de premietaks

Afdeling II:

Jaarlijkse taks op de winstdeelnemingen

Art. 105-107

Wijzigingen aan de taks op winstdeelnemingen

85

Titel V:

Diverse en slotbepalingen

Art. 108

De wet is niet van toepassing op gedetacheerde werknemers

Art. 109

Bevoegdheden van de Koning om de KB69 regeling aan te passen en uit te breiden tot zelfstandigen

Art. 110

Bevoegdheden van de Koning voor de uitvoeringsbesluiten bij de wet

Art. 111

Bevoegdheden van de Koning om het kader van de CDVAP uit te breiden

Art. 112

Opheffing van de wet-Colla

Art. 113

Overgangsperiode van 5 jaar voor niet toepassen van het 4,4% tarief premietaks op bestaande plannen

Art. 114

Inwerkingtreding van de wet

86

B. Tekst Wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid 1. Algemene bepaling Artikel 1 Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 78 van de Grondwet.

2. Aanvullende pensioenen A. Doel, toepassingsgebied en definities Artikel 2 Deze titel beoogt de betrekkingen te regelen inzake aanvullende pensioenen, met inbegrip van de eventuele solidariteitsprestaties, tussen de werkgever, de inrichter, de werknemer, de aangeslotene en zijn rechthebbenden, de pensioeninstelling en de rechtspersoon belast met de uitvoering van de solidariteitstoezegging, de procedure vast te leggen die bij de invoering, de wijziging of de opheffing van een aanvullend pensioen in een bedrijfstak of in een onderneming moet worden gevolgd, de pensioenrechten en -reserves te beschermen die voor de aangeslotenen en hun rechthebbenden worden opgebouwd en de doorzichtigheid voor de werknemers te vergroten.

Artikel 3 § 1. Voor de toepassing van deze titel en zijn uitvoeringsbesluiten wordt verstaan onder: -

-

aanvullend pensioen: het rust- en/of overlevingspensioen bij overlijden van de aangeslotene vóór of na pensionering, of de ermee overeenstemmende kapitaalswaarde, die op basis van de in een pensioenreglement of een pensioenovereenkomst bepaalde verplichte stortingen worden toegekend ter aanvulling van een krachtens een wettelijke socialezekerheidsregeling vastgesteld pensioen; pensioentoezegging: de toezegging van een aanvullend pensioen door een inrichter aan één of meerdere werknemers en/of hun rechthebbenden; pensioenstelsel: een collectieve pensioentoezegging; individuele pensioentoezegging: een occasionele, niet-stelselmatige pensioentoezegging aan één werknemer en/of zijn rechthebbenden;

87

-

inrichter: •

• -

-

-

-

onderneming: de technische bedrijfseenheid zoals omschreven in artikel 14 van de wet van 20 september 1948 houdende organisatie van het bedrijfsleven; werknemer: de persoon die in uitvoering van een arbeidsovereenkomst is tewerkgesteld; aangeslotene: de werknemer die behoort tot de categorie van het personeel waarvoor de inrichter een pensioenstelsel heeft ingevoerd en die aan de aansluitingsvoorwaarden van het pensioenreglement voldoet, of aan wie de inrichter een individuele pensioentoezegging heeft gedaan en de gewezen werknemer die nog steeds actuele of uitgestelde rechten geniet overeenkomstig het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst; pensioenreglement: het reglement waarin de rechten en de verplichtingen van de inrichter, van de werkgever, de aangeslotenen en van hun rechthebbenden, de aansluitingsvoorwaarden en de regels inzake de uitvoering van het pensioenstelsel worden bepaald; pensioenovereenkomst: de overeenkomst waarin de rechten en de verplichtingen van de werkgever, van de aangeslotene en zijn rechthebbenden en de regels inzake de uitvoering van de individuele pensioentoezegging worden bepaald; uittreding: •

• -

-

88

de rechtspersoon, paritair samengesteld, aangeduid via een collectieve arbeidsovereenkomst door de representatieve organisaties van een paritair comité of subcomité, opgericht volgens hoofdstuk III van de wet van 5 december 1968 betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités, dat een pensioenstelsel invoert; een werkgever die een pensioentoezegging doet;

wanneer de inrichter een rechtspersoon bedoeld in 5°, a) is : de beëindiging van de arbeidsovereenkomst, anders dan door overlijden of pensionering, voorzover de werknemer geen nieuwe arbeidsovereenkomst heeft gesloten met een werkgever die onder het toepassingsgebied van hetzelfde pensioenstelsel valt als dat van zijn vorige werkgever; wanneer de inrichter een werkgever is: de beëindiging van de arbeidsovereenkomst, anders dan door overlijden of pensionering;

verworven prestaties: de prestaties waarop de aangeslotene aanspraak kan maken overeenkomstig het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst, indien hij bij zijn uittreding zijn verworven reserves bij de pensioeninstelling laat; verworven reserves: de reserves waarop de aangeslotene op een bepaald ogenblik recht heeft overeenkomstig het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst; toezegging van het type «vaste bijdragen»: de verbintenis tot het betalen van vooraf vastgestelde bijdragen; toezegging van het type «vaste prestaties»: de verbintenis tot het uitkeren van een bepaalde prestatie in rente of in kapitaal;

-

-

pensioeninstelling: een instelling bedoeld in artikel 2, § 1 of § 3 van de wet van 9 juli 1975, die wordt belast met de uitvoering van de pensioentoezegging; solidariteitstoezegging: de toezegging van solidariteitsprestaties door een inrichter aan de werknemers en/of hun rechthebbenden; solidariteitsreglement: het reglement waarin de rechten en de verplichtingen van de inrichter, van de werkgever, van de aangeslotenen en/of hun rechthebbenden, de aansluitingsvoorwaarden en de regels inzake de uitvoering van de solidariteitstoezegging worden bepaald; wet van 9 juli 1975: de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen; Controledienst voor de Verzekeringen: de openbare instelling opgericht bij artikel 29 van de wet van 9 juli 1975.

§ 2. Voor de toepassing van deze titel en zijn uitvoeringsbesluiten op de pensioentoezeggingen van publiekrechtelijke rechtspersonen worden volgende woorden als volgt gelezen: -

«onderneming» als «publiekrechtelijke rechtspersoon»; «paritair comité of subcomité» als «bevoegd onderhandelingscomité»; «ondernemingsraad» als «basis- of tussenoverlegcomité»; «collectieve arbeidsovereenkomst» als «protocol gesloten in het bevoegde onderhandelingscomité»; «Nationale Arbeidsraad» als «Comité A».

Artikel 4 Deze titel is van toepassing op de werkgevers, de inrichters, de werknemers, de aangeslotenen en hun rechthebbenden, de pensioeninstellingen betrokken bij een pensioentoezegging en de rechtspersonen betrokken bij de uitvoering van een solidariteitstoezegging alsook op de commissarissen en de actuarissen, die bij voormelde instellingen en rechtspersonen zijn aangeduid.

B. Invoering, wijziging en opheffing van een pensioentoezegging I

Algemene bepalingen

Artikel 5 § 1. De beslissing tot invoering, wijziging of opheffing van een pensioentoezegging behoort tot de uitsluitende bevoegdheid van de inrichter.

89

§ 2. Elke pensioentoezegging wordt beheerst door een pensioenreglement of een pensioenovereenkomst.

De tekst van het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst wordt op eenvoudig verzoek aan de aangeslotene verstrekt. Het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst bepaalt of de inrichter, de werkgever of de pensioeninstelling daarmee wordt belast. § 3. De uitvoering van een pensioentoezegging wordt toevertrouwd aan een pensioeninstelling.

Het eerste lid is niet van toepassing op de pensioentoezeggingen van de publiekrechtelijke rechtspersonen die niet onderworpen zijn aan de wet van 17 juli 1975 met betrekking tot de boekhouding van ondernemingen en van de door de Koning aangeduide publiekrechtelijke rechtspersonen, die onderworpen zijn aan de bovengenoemde wet van 17 juli 1975 en voor zover ze zelf niet de last van de toegekende voordelen dragen.

Artikel 6 § 1. Een individuele pensioentoezegging mag enkel worden toegestaan op voorwaarde dat in de onderneming voor alle werknemers een aanvullend pensioenstelsel bestaat. Een inrichter mag geen individuele pensioentoezegging doen tijdens de laatste 36 maanden vóór de pensionering, de brugpensionering of het sluiten van elke volgens artikel 268, § 1, tweede lid van de programmawet van 22 december 1989 houdende sociale bepalingen, daarmee gelijkgestelde overeenkomst. De Controledienst voor de Verzekeringen legt een inrichter, die het verbod bedoeld in het tweede lid niet naleeft een administratieve geldboete op, die gelijk is aan 35% van het kapitaal of het vestigingskapitaal van de rente. Die geldboete wordt ten voordele van de Schatkist geïnd. De inrichter deelt jaarlijks aan de Controledienst voor de Verzekeringen het aantal individuele pensioentoezeggingen per categorie van werknemers mee en het bewijs dat in de onderneming voor alle werknemers een aanvullend pensioenstelsel bestaat. § 2. Indien een individuele pensioentoezegging, bij de invoering of op een later tijdstip, in een persoonlijke bijdrage van de werknemer in de financiering van de pensioentoezegging voorziet, wordt, ongeacht of de pensioentoezegging is vastgelegd in verschillende pensioenovereenkomsten of de uitvoering ervan aan verschillende pensioeninstellingen is toevertrouwd, de beslissing in afwijking van artikel 5, § 1, met instemming van de betrokken werknemer genomen.

90

Artikel 7 Indien een pensioenstelsel dat door een werkgever op het niveau van de onderneming wordt ingevoerd, bij de invoering of later in een persoonlijke bijdrage van de werknemer in de financiering van de pensioentoezegging voorziet en die toezegging voor alle werknemers in de onderneming geldt, wordt, ongeacht of de pensioentoezegging is vastgelegd in verschillende pensioenreglementen of de uitvoering ervan aan verschillende pensioeninstellingen is toevertrouwd, de beslissing in afwijking van artikel 5, § 1, genomen: -

bij collectieve arbeidsovereenkomst wanneer in de onderneming een ondernemingsraad, een comité voor preventie en bescherming op het werk of een vakbondsafvaardiging bestaat; door middel van een wijziging van het arbeidsreglement in de andere gevallen.

Artikel 8 De sectorale collectieve arbeidsovereenkomst waarbij een sectoraal pensioenstelsel wordt ingevoerd, stelt het pensioenreglement vast en bevat onder meer regels inzake het beheer van het pensioenstelsel en de keuze van de pensioeninstelling.

Het pensioenstelsel treedt in werking op de datum vastgesteld in de collectieve arbeidsovereenkomst en uiterlijk één jaar na de datum van sluiting ervan.

Artikel 9 De sectorale collectieve arbeidsovereenkomst kan aan een werkgever de mogelijkheid bieden om de uitvoering van het pensioenstelsel voor alle of een deel van zijn werknemers geheel of gedeeltelijk zelf te organiseren in een pensioenstelsel op het niveau van de onderneming, dat, tenzij anders bepaald in deze titel, de regels moet volgen die gelden voor ondernemingspensioenstelsels. Bij de invoering van dit stelsel kan rekening worden gehouden met een pensioenstelsel dat reeds bestaat op het niveau van de onderneming.

Bij een pensioenstelsel van het type «vaste bijdragen» mogen de stortingen niet lager zijn dan de stortingen bepaald bij het sectoraal pensioenstelsel. Bij een pensioenstelsel van het type «vaste prestaties» mogen de verworven reserves op geen enkel ogenblik lager zijn dan de verworven reserves die voortvloeien uit het sectoraal pensioenstelsel.

Wanneer een werkgever gebruik maakt van die mogelijkheid, legt hij, onverminderd de toepassing van de procedures bedoeld in de artikelen 7 en 11, die beslissing, het ontwerp van pensioenreglement en de keuze van de pensioeninstelling voorafgaandelijk voor advies voor aan de ondernemingsraad of, bij ontstentenis, aan het comité voor preventie en bescherming op het werk, of bij ontstentenis, aan de vakbondsafvaardiging. Bij ontstentenis van een vakbondsafvaardiging worden de werknemers voorafgaandelijk op de hoogte gebracht door middel van aanplakking.

De werkgever deelt het pensioenreglement mee aan de rechtspersoon bedoeld in artikel 3, § 1, 5°, a), vóór het pensioenstelsel van toepassing wordt.

91

II Bijzondere bepalingen inzake de sociale pensioenstelsels a. De rechtspersoon bedoeld in artikel 3, § 1, 5°, a), als inrichter Artikel 10 § 1. Genieten van het bijzonder statuut, vastgesteld in artikel 1762, 4°bis, van het Wetboek van met zegel gelijkgestelde taksen en in artikel 10 van de wet van 26 juli 1996 tot bevordering van de werkgelegenheid en tot preventieve vrijwaring van het concurrentievermogen, de sectorale pensioenstelsels die aan de volgende voorwaarden voldoen: -

-

de pensioentoezegging geldt voor alle werknemers die onder de in de sectorale collectieve arbeidsovereenkomst vastgestelde pensioentoezegging vallen; een solidariteitstoezegging, zoals bedoeld in hoofdstuk IX, is aan de pensioentoezegging verbonden; de sectorale collectieve arbeidsovereenkomst, waarbij een sectoraal pensioenstelsel wordt ingevoerd, is van onbepaalde duur en door de Koning algemeen verbindend verklaard. Voorafgaandelijk aan de opzegging van de collectieve arbeidsovereenkomst moet het paritair orgaan, waarin deze overeenkomst werd gesloten, de beslissing nemen om het pensioenstelsel op te heffen. De beslissing tot opheffing van een sectoraal pensioenstelsel is enkel geldig wanneer zij 80 % van de stemmen van de, in het paritair orgaan benoemde, gewone of plaatsvervangende leden die de werkgevers vertegenwoordigen en 80 % van de stemmen van de, in het paritair orgaan benoemde, gewone of plaatsvervangende leden die de werknemers vertegenwoordigen, heeft behaald; de totale winst moet onder de aangeslotenen in verhouding tot hun reserves worden verdeeld en de kosten moeten worden beperkt volgens de regels vastgesteld door de Koning.

§ 2. De sectorale collectieve arbeidsovereenkomst waarbij het pensioenstelsel wordt ingevoerd, vermeldt uitdrukkelijk dat zij werd gesloten met toepassing van dit artikel en in uitvoering van de beslissing van de representatieve organisaties in het paritair comité of subcomité en als enig onderwerp de invoering van een sectoraal pensioenstelsel heeft. De sectorale collectieve arbeidsovereenkomst mag niet bepalen dat een werkgever de uitvoering van de op sectoraal niveau ingevoerde solidariteitstoezegging zelf mag organiseren. b. De werkgever als inrichter

92

Artikel 11 § 1. Wanneer een werkgever behoort tot een paritair comité of subcomité op het niveau waarvan geen sectoraal pensioenstelsel zoals bedoeld in artikel 10 werd ingevoerd, kan deze werkgever, op het niveau van de onderneming, een pensioenstelsel invoeren, dat het bijzonder statuut geniet, vastgesteld in artikel 1762, 4°bis van het Wetboek van met zegel gelijkgestelde taksen en in artikel 10 van de wet van 26 juli 1996 tot bevordering van de werkgelegenheid en tot preventieve vrijwaring van het concurrentievermogen, indien dat stelsel aan de volgende voorwaarden voldoet: -

-

de pensioentoezegging geldt voor alle werknemers van eenzelfde werkgever met dien verstande dat rekening mag worden gehouden met bestaande pensioenstelsels; de pensioentoezegging wordt ingevoerd bij collectieve arbeidsovereenkomst, die het pensioenreglement vaststelt en onder meer regels bevat inzake het beheer van de pensioentoezegging en de keuze van de pensioeninstelling, of, in ondernemingen zonder vakbondsafvaardiging, volgens de bijzondere procedure bepaald in artikel 12. De beslissing tot opheffing van de pensioentoezegging wordt volgens dezelfde procedures genomen. Indien deze beslissing door middel van een collectieve arbeidsovereenkomst wordt genomen, is zij maar geldig indien zij genomen is met 80% van de stemmen van de vertegenwoordigers van de werknemers in de onderneming en, in voorkomend geval, met 80% van de stemmen van vertegenwoordigers van de werkgever; een solidariteitstoezegging als bedoeld in hoofdstuk IX is aan de pensioentoezegging verbonden; de totale winst moet onder de aangeslotenen in verhouding tot hun reserves worden verdeeld en de kosten moeten worden beperkt volgens de regels vastgesteld door de Koning.

§ 2. Wanneer een werkgever overeenkomstig artikel 9 de uitvoering van een sectoraal pensioenstelsel als bedoeld in artikel 10 zelf organiseert, met uitzondering van de solidariteitstoezegging bedoeld in § 1, 2°, van dat artikel, kan dat pensioenstelsel genieten van het bijzonder statuut bedoeld in § 1 indien het voldoet aan de voorwaarden bedoeld in § 1, 2° en 4°. Wanneer een werkgever een pensioenstelsel inricht, dat voordelen toekent, die de voordelen van een sectoraal pensioenstelsel, als bedoeld in artikel 10, aanvullen, dan kan dat stelsel voor die aanvullende voordelen genieten van het bijzonder statuut bedoeld in § 1 indien het voor die voordelen voldoet aan de voorwaarden bedoeld in § 1. Daarenboven moet het niveau van de voordelen, die van het sectoraal stelsel inbegrepen, tenminste hetzelfde zijn voor alle werknemers van de werkgever.

93

Artikel 12 § 1. Bij de invoering van een pensioentoezegging bedoeld in artikel 11 in een onderneming zonder vakbondsafvaardiging, wordt de procedure bedoeld in dit artikel gevolgd. § 2. Het ontwerp van pensioenreglement en de keuze van de pensioeninstelling worden naar keuze van de werkgever, ofwel schriftelijk ofwel via aanplakking ter kennis van de betrokken werknemers gebracht. Elke werknemer kan op eenvoudig verzoek een afschrift verkrijgen van de tekst van het ontwerp van reglement. § 3. Binnen vijftien dagen, te rekenen vanaf de dag van de kennisgeving, houdt de werkgever een bijzonder register ter beschikking van de werknemers waarin zij hun opmerkingen kunnen optekenen. Bij het verstrijken van die termijn zendt de werkgever het register ter inzage aan de door de Koning aangewezen ambtenaar. § 4. Bij het verstrijken van de termijn worden deze opmerkingen onmiddellijk via aanplakking ter kennis van de betrokken werknemers gebracht. De door de Koning aangewezen ambtenaar poogt de uiteenlopende standpunten te verzoenen. Bij overeenstemming treedt de pensioentoezegging in werking de achtste dag na die van de verzoening, tenzij het pensioenreglement een andere datum bepaalt. Die datum valt uiterlijk één jaar na de verzoening. Indien de door de Koning aangewezen ambtenaar daarin niet slaagt, verstuurt hij onmiddellijk een afschrift van het proces-verbaal van niet-verzoening aan de voorzitter van het bevoegde paritair comité. Het proces-verbaal vermeldt verplicht de door de werkgever aangevoerde redenen voor de invoering van de pensioentoezegging enerzijds, en de opmerkingen van de werknemers zoals opgetekend in het bijzonder register anderzijds. Tijdens een eerstvolgende vergadering doet het paritair comité een laatste verzoeningspoging. Indien het paritair comité daarin niet slaagt, wordt de pensioentoezegging niet ingevoerd. § 5. Als voor een bedrijfstak geen paritair comité bestaat, maakt de door de Koning aangewezen ambtenaar de zaak aanhangig bij de Nationale Arbeidsraad. Die wijst, om de uiteenlopende standpunten te verzoenen, het paritair comité aan waaronder de ondernemingen ressorteren die een soortgelijke activiteit hebben. § 6. Binnen acht dagen wordt het resultaat van de verzoening zoals vastgesteld door het paritair comité door de secretaris van het betrokken paritair comité ter kennis van de werkgever gebracht. Bij niet-overeenstemming worden de werknemers door aanplakking of schriftelijk ingelicht volgens de in § 2 ingestelde procedure. Bij overeenstemming treedt de pensioentoezegging de achtste dag na die van de verzoening in werking, tenzij het pensioenreglement in een andere datum voorziet.

Die datum valt uiterlijk één jaar na de verzoening. § 7. Wanneer geen enkele opmerking werd meegedeeld, treedt de pensioentoezegging in werking op de vijftiende dag na die van de kennisgeving, tenzij het pensioenreglement in een andere datum voorziet. Die datum valt uiterlijk één jaar na de kennisgeving.

94

C. Toetredingsvoorwaarden Artikel 13 De aansluiting bij een pensioenstelsel gebeurt onmiddellijk voor de werknemers die ten minste de leeftijd van 25 jaar bereikt hebben.

Een geneeskundig onderzoek mag enkel worden opgelegd wanneer de aangeslotene de vrijheid krijgt om de omvang van de overlijdensdekking zelf te kiezen of indien het kapitaal bij overlijden ten minste 50 % hoger is dan het kapitaal bij leven of indien er tien werknemers of minder zijn aangesloten bij het pensioenstelsel. De aansluiting mag niet afhankelijk worden gesteld van het resultaat van dat geneeskundig onderzoek.

Artikel 14 § 1. Elke inrichter die een pensioenstelsel invoert mag tussen de werknemers geen ongeoorloofd onderscheid maken. § 2. Elk onderscheid dat niet berust op een objectief criterium en niet redelijk verantwoord is, wordt als ongeoorloofd beschouwd. Hierbij wordt rekening gehouden met de beoogde doelstelling, het objectief karakter en de gevolgen van het gemaakte onderscheid. Het gemaakte onderscheid mag niet onevenredig zijn ten opzichte van het beoogde geoorloofde doel. § 3. Is onder meer een ongeoorloofd onderscheid: -

het toekennen van overlevingspensioenen aan mannelijke of vrouwelijke begunstigden alleen; het afhankelijk maken van de toekenning van de pensioentoezegging van een bijkomende beslissing van de inrichter, de werkgever of de pensioeninstelling; onverminderd de toepassing van artikel 13, een differentiatie van de pensioentoezegging in functie van de leeftijd.

In afwijking van punt 3° is voor de pensioentoezeggingen van het type, vaste bijdragen, een differentiatie in functie van de leeftijd toegelaten op voorwaarde dat het percentage om de bijdrage te bepalen dat wordt toegepast op het loon op een bepaalde leeftijd niet lager ligt dan het percentage op een latere leeftijd, geactualiseerd tegen een jaarlijkse rentevoet van 4%, op de periode die zich tussen de twee leeftijden uitstrekt. Indien de differentiatie in trappen gebeurt, wordt die vergelijking gemaakt tussen de leeftijden die overeenstemmen met het begin van elke trap.

95

§ 4. Wat de dienstjaren gepresteerd na 17 mei 1990 betreft mag de pensioentoezegging geen discriminatie bevatten tussen mannen en vrouwen. Alleen verschillen inzake aanvullend pensioen gegrond op de respectieve levensverwachtingen van mannen en vrouwen zijn toegelaten. De pensioentoezeggingen van het type «vaste bijdragen» mogen geen onderscheid maken tussen mannen en vrouwen bij de bepaling van het niveau van de bijdragen. § 5. Op het vlak van de aansluiting bij een pensioenstelsel is elk onderscheid tussen deeltijdse en voltijdse werknemers ongeoorloofd. Voor de werknemers die niet voltijds zijn tewerkgesteld, gelden dezelfde pensioenrechten als voor voltijdse werknemers, maar rekening houdend met de vermindering van arbeidsduur.

Artikel 15 De werknemers die op het ogenblik waarop het pensioenstelsel wordt ingevoerd reeds in dienst zijn, kunnen, tenzij het pensioenstelsel bij collectieve arbeidsovereenkomst werd ingevoerd, niet worden verplicht om tot het stelsel toe te treden. Behoudens wanneer het pensioenreglement in de mogelijkheid voorziet om de toetreding uit te stellen, ontslaat de weigering van de werknemer de inrichter, en, ingeval de inrichter een rechtspersoon, bedoeld in artikel 3, § 1, 5°, a), is, ook zijn werkgever, van iedere in het kader van het pensioenstelsel bestaande verplichting ten aanzien van de betrokken werknemer.

Artikel 16 § 1. Iedere wijziging van de pensioentoezegging die tot een vermeerdering van de verplichtingen van de aangeslotene leidt, ontslaat hem indien hij daarom verzoekt, van deelname aan de wijziging van de toezegging, tenzij ze bij collectieve arbeidsovereenkomst werd ingevoerd. Het is niet geoorloofd de pensioentoezegging van de werknemers, die op basis van het eerste lid beslissen niet toe te treden tot de wijziging van de pensioentoezegging, niet verder te zetten. De inrichter, en, ingeval de inrichter een rechtspersoon, bedoeld in artikel 3, § 1, 5°, a), is, ook zijn werkgever, worden ten aanzien van de betrokken aangeslotene evenwel ontslagen van iedere bijkomende verplichting die voortvloeit uit de wijziging van de pensioentoezegging. § 2. De wijziging van de pensioentoezegging mag in geen geval een vermindering van de verworven prestaties of van de verworven reserves voor verlopen dienstjaren tot gevolg hebben. De Koning stelt de berekeningswijze vast.

96

D. Verworven reserves, verworven prestaties en waarborgen Artikel 17 De aangeslotene kan na één jaar aansluiting bij een pensioentoezegging aanspraak maken op verworven reserves en prestaties overeenkomstig het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst.

Indien de werknemer op het ogenblik van de aansluiting reeds aangesloten was bij een andere pensioentoezegging van dezelfde inrichter, wordt voor de toepassing van het eerste lid de periode van aansluiting bij die toezegging in aanmerking genomen.

Artikel 18 Wanneer de pensioentoezegging met betrekking tot de rust- en/of overlevingspensioenen bij overlijden na de pensionering van het type «vaste bijdragen» is, zijn de minimale verworven reserves gelijk aan de reserves die krachtens de uitvoeringsbesluiten van de wet van 9 juli 1975 moeten worden opgebouwd.

Artikel 19 § 1. Wanneer de pensioentoezegging met betrekking tot de rust- en/of overlevingspensioenen bij overlijden na de pensionering van het type «vaste prestaties» is, zijn de minimale verworven reserves gelijk aan de som van de actuele waarden van de prestaties met betrekking tot het rust- en/of overlevingspensioen bij overlijden na de pensionering, zoals gedefinieerd in §§ 2 en 3. De actuele waarde van de prestaties met betrekking tot het overlevingspensioen bij overlijden na de pensionering wordt echter maar in aanmerking genomen indien er op het ogenblik van de vaststelling van de minimale verworven reserves een rechthebbende bestaat overeenkomstig het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst. § 2. De prestaties met betrekking tot het rustpensioen die op ieder ogenblik als basis dienen voor de berekening van de minimale verworven reserves, zijn gelijk aan het grootste van de volgende twee bedragen: ∗ ∗

de prestatie met betrekking tot het rustpensioen, die in aanmerking genomen wordt voor de berekening van de minimumreserve zoals die vastgesteld is in de uitvoeringsbesluiten van de wet van 9 juli 1975; het rustpensioen dat vastgesteld is overeenkomstig het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst, rekening houdend met de gegevens op dat moment.

97

§ 3. De prestaties met betrekking tot het overlevingspensioen bij overlijden na de pensionering die op ieder ogenblik als basis dienen voor de berekening van de minimale verworven reserves, zijn gelijk aan het grootste van de volgende twee bedragen: ∗

∗

de prestatie met betrekking tot het overlevingspensioen bij overlijden na de pensionering, die in aanmerking genomen wordt voor de berekening van de minimumreserve zoals die vastgesteld is in de uitvoeringsbesluiten van de wet van 9 juli 1975; het overlevingspensioen bij overlijden na de pensionering, dat vastgesteld is overeenkomstig het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst, rekening houdend met de gegevens op dat moment.

§ 4. De actualisatieregels, die vermeld zijn in het pensioenreglement of in de pensioenovereenkomst en die gebruikt worden voor de berekening van de actuele waarden bedoeld in § 1, mogen geen resultaat opleveren dat kleiner is dan het resultaat dat men zou behalen met de actualisatieregels die in uitvoering van de wet van 9 juli 1975 zijn opgelegd voor de berekening van de minimumreserve op het ogenblik van de uittreding. Indien de pensioentoezegging betrekking heeft op de betaling van een rente, maar voorziet in de mogelijkheid om deze rente op het ogenblik van de pensionering geheel of gedeeltelijk te vereffenen in de vorm van een kapitaal, mag de omzettingscoëfficiënt niet verschillen van de coëfficiënt die verkregen wordt met de actualisatieregels die in het reglement of in de overeenkomst zijn vastgesteld voor de berekening van de actuele waarden bedoeld in § 1. § 5. Wanneer, in het kader van § 1, de toezegging met betrekking tot de rust- en/of overlevingspensioenen bij overlijden na de pensionering voorziet in de betaling van vaste prestaties die met een vast bedrag overeenstemmen, waarbij geen rekening gehouden wordt met de gepresteerde dienstjaren of met het loon van de aangeslotene, zijn de prestaties die op ieder ogenblik als basis dienen voor de berekening van de minimale verworven reserves, gelijk aan dat bedrag.

Artikel 20 Wanneer de pensioentoezegging bedoeld in artikel 19 gefinancierd wordt bij verschillende pensioeninstellingen, zijn de bepalingen van dat artikel van toepassing op de volledige toezegging.

Artikel 21 Wanneer de pensioentoezegging met betrekking tot de rust- en/of overlevingspensioenen bij overlijden na de pensionering betrekking heeft op een bedrag dat verkregen wordt op basis van de bedragen die aan de aangeslotenen zijn toegekend op vervaldagen die vastgesteld zijn in het pensioenreglement of in de pensioenovereenkomst, zijn de minimale verworven reserves, in afwijking van artikel 19, gelijk aan het resultaat van de kapitalisatie van de reeds toegekende bedragen, berekend overeenkomstig het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst.

98

Artikel 22 Wanneer de pensioentoezegging met betrekking tot de rust- en/of overlevingspensioenen bij overlijden na de pensionering bestaat uit een toezegging van het type «vaste prestaties» en een toezegging van het type «vaste bijdragen», zonder dat die bijdraagt in de financiering van de toezegging van het type «vaste prestaties», worden de bepalingen van de artikelen 18 en 19 afzonderlijk toegepast op de twee toezeggingen.

Artikel 23 Het is verboden een pensioentoezegging op een dergelijke wijze te omschrijven dat voor een aangeslotene de bepalingen van artikel 17 zonder gevolg blijven.

Artikel 24 § 1. Wanneer de pensioentoezegging in de betaling voorziet van een persoonlijke bijdrage door de aangeslotene, heeft deze bij zijn uittreding, pensionering of bij opheffing van de pensioentoezegging, niettegenstaande artikel 17, eerste lid, recht op het gedeelte van die bijdrage, dat niet verbruikt werd voor de dekking van het overlijdens- en invaliditeitsrisico vóór de pensionering, gekapitaliseerd tegen de maximale referentierentevoet voor verzekeringsverrichtingen van lange duur, die vastgesteld is in de uitvoeringsbesluiten van de wet van 9 juli 1975. § 2. Wanneer de pensioentoezegging van het type vaste bijdragen is of een toezegging is zoals bedoeld in artikel 21, heeft de aangeslotene bij zijn uittreding, pensionering of bij opheffing van de pensioentoezegging, zonder afbreuk te doen aan artikel 17, eerste lid, recht op het gedeelte van de bijdrage, dat niet door hem werd gedragen en dat niet verbruikt werd voor de dekking van het overlijdens- en invaliditeitsrisico vóór de pensionering en voor de dekking van de kosten beperkt tot 5 % van de stortingen, of het gedeelte van de toegekende bijdragen, gekapitaliseerd tegen de maximale referentierentevoet voor verzekeringsverrichtingen van lange duur die vastgesteld is in de uitvoeringsbesluiten van de wet van 9 juli 1975, verminderd met 0,5 %. In afwijking van het eerste lid wordt, bij uittreding, pensionering of bij opheffing van het pensioenstelsel binnen vijf jaar na de aansluiting, de kapitalisatie tegen de maximale referentierentevoet vervangen door een indexering van die bijdrage overeenkomstig de bepalingen van de wet van 2 augustus 1971 houdende inrichting van een stelsel waarbij de wedden, lonen, pensioenen, toelagen en tegemoetkomingen ten laste van de openbare schatkist, sommige sociale uitkeringen, de bezoldigingsgrenzen waarmee rekening dient gehouden bij de berekening van sommige bijdragen van de sociale zekerheid der arbeiders, alsmede de verplichtingen op sociaal gebied opgelegd aan de zelfstandigen. Die afwijking is niet van toepassing indien het resultaat van de berekening hoger is dan het resultaat dat voortvloeit uit de berekening bedoeld in het eerste lid. Het eerste en het tweede lid zijn niet van toepassing op het gedeelte van de bijdragen, dat niet door de aangeslotene werd gedragen, en dat bijdraagt tot de financiering van een pensioentoezegging van het type vaste prestaties met betrekking tot een rust- en/of overlevingspensioen bij overlijden na de pensionering. De toezegging van het type vaste prestaties moet een aanvullend effect hebben bij de toezegging van het type vaste bijdragen.

99

§ 3. Voor de berekening van de minima bedoeld in §§ 1 en 2 wordt, in geval van wijziging van de vermelde rentevoet, op de bijdragen, die voor die wijziging werden gestort, de oude rentevoet toegepast tot op het ogenblik van die wijziging en vanaf de wijziging, de nieuwe rentevoet.

Artikel 25 Het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst bepaalt de regels voor de vaststelling van de pensioenrechten bij de opheffing van de pensioentoezegging. Zij stellen de berekeningswijze van de pensioenrechten van elke aangeslotene vast in functie van de op het ogenblik van de opheffing aanwezige reserves. De verdeling van de reserves waarborgt aan iedere individuele aangeslotene de door hem opgebouwde verworven reserves, desgevallend aangevuld tot de bedragen gewaarborgd met toepassing van artikel 24.

Artikel 26 § 1. De pensioeninstelling deelt ten minste éénmaal per jaar aan de aangeslotenen, behalve aan de rentegenieters, een pensioenfiche mee waarop ten minste volgende gegevens worden vermeld: -

het bedrag van de verworven reserves, in voorkomend geval met vermelding van het bedrag dat overeenstemt met de waarborgen bedoeld in artikel 24; behalve voor de pensioentoezeggingen van het type vaste bijdragen zonder tariefgarantie, het bedrag van de verworven prestaties en de datum waarop deze opeisbaar zijn; de variabele elementen waarmee bij de berekening van de bedragen onder 1° en 2° wordt rekening gehouden; het bedrag van de verworven reserves van het vorige jaar. Bij deze gelegenheid deelt de pensioeninstelling de aangeslotene mee dat de tekst van het reglement op eenvoudig verzoek kan worden verkregen bij de persoon die daartoe overeenkomstig het reglement is aangeduid.

§ 2. De pensioeninstelling deelt op eenvoudig verzoek aan de aangeslotene een historisch overzicht van de gegevens bedoeld in § 1, 1° en 2° mee. Dit overzicht kan worden beperkt tot de periode van aansluiting bij de pensioeninstelling en tot de periode na 1 januari 1996.

100

§ 3. De pensioeninstelling deelt ten minste om de vijf jaar het bedrag van de te verwachten rente bij pensionering, zonder aftrek van de belastingen, mee aan alle aangeslotenen vanaf de leeftijd van 45 jaar. Daarbij wordt uitgegaan van de volgende hypotheses: -

voor de actieve werknemers: • • •

-

de stortingen blijven doorlopen; voor de toezeggingen van het type vaste prestaties wordt rekening gehouden met de beloofde prestaties; voor de toezeggingen van het type vaste bijdragen worden de verworven reserves en de nog te storten bijdragen gekapitaliseerd aan de rentevoet bedoeld in artikel 24, § 2 , eerste lid.

voor de gewezen werknemers: • •

voor de toezeggingen van het type vaste prestaties, indien de aangeslotene gekozen heeft voor de mogelijkheid bedoeld in artikel 32, § 2, 3°, a) wordt er rekening gehouden met de gereduceerde prestaties; voor de toezeggingen van het type vaste bijdragen en de toezeggingen in een onthaalstructuur worden de verworven reserves gekapitaliseerd aan de rentevoet bedoeld in artikel 24, § 2 , eerste lid.

Artikel 27 § 1. Behalve in de gevallen bedoeld in § 2 en voor de overdracht van reserves bedoeld in artikel 32, kan de aangeslotene het recht op afkoop van zijn reserves enkel uitoefenen of de uitbetaling van zijn prestaties verkrijgen op het ogenblik van zijn pensionering of vanaf het ogenblik waarop hij de leeftijd van 60 jaar heeft bereikt. § 2. Voorschotten op prestaties, inpandgevingen van pensioenrechten voor het waarborgen van een lening en de toewijzing van de afkoopwaarde aan de wedersamenstelling van een hypothecair krediet mogen enkel worden toegestaan om de aangeslotene in staat te stellen op het grondgebied van de Europese Unie onroerende goederen die belastbare inkomsten opbrengen te verwerven, te bouwen, te verbeteren, te herstellen of te verbouwen. Die voorschotten en leningen moeten worden terugbetaald zodra die goederen uit het vermogen van de aangeslotene verdwijnen. Indien het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst in voorschotten op prestaties of inpandgevingen van pensioenrechten of in de mogelijkheid tot toewijzing van de afkoopwaarde aan de wedersamenstelling van een hyptohecair krediet voorziet, dienen de beperkingen vermeld in het eerste lid uitdrukkelijk in het pensioenreglement of in de pensioenovereenkomst te worden vermeld.

101

Artikel 28 § 1. Wanneer de prestatie uitgekeerd wordt als een kapitaal, heeft de aangeslotene, of, in geval van overlijden zijn rechthebbenden, het recht om de omvorming in een rente te vragen. De Koning stelt de berekeningswijze terzake vast. De inrichter brengt de aangeslotene van dit recht op de hoogte twee maanden vóór de pensionering of binnen de twee weken nadat hij van de vervroegde pensionering op de hoogte is gebracht. In geval van overlijden van de aangeslotene brengt de inrichter de rechthebbenden van dit recht op de hoogte binnen de twee weken nadat hij van het overlijden op de hoogte is gebracht. De collectieve arbeidsovereenkomst of het pensioenreglement kan een andere persoon met deze kennisgeving belasten. § 2. Wanneer het jaarlijks bedrag van de rente bij de aanvang ervan minder dan of gelijk aan 500 euro bedraagt, wordt het kapitaal uitbetaald. Het bedrag van 500 euro wordt geïndexeerd volgens de bepalingen van de wet van 2 augustus 1971, houdende inrichting van een stelsel waarbij de wedden, lonen, pensioenen, toelagen en tegemoetkomingen ten laste van de openbare schatkist, sommige sociale uitkeringen, de bezoldigingsgrenzen waarmee rekening dient gehouden bij de berekening van sommige bijdragen van de sociale zekerheid der arbeiders, alsmede de verplichtingen op sociaal gebied opgelegd aan de zelfstandigen.

E. Uittreding Artikel 29 Op het ogenblik van de uittreding mag geen enkele vergoeding of verlies van winstdelingen ten laste worden gelegd van de aangeslotene, of van de verworven reserves worden afgetrokken.

Artikel 30 De inrichter is ertoe gehouden bij de uittreding de tekorten van de verworven reserves aan te zuiveren alsook de tekorten ten opzichte van de garanties, bedoeld in artikel 24.

Artikel 31 § 1. Na de uittreding van een werknemer stelt de inrichter uiterlijk binnen dertig dagen de pensioeninstelling hiervan schriftelijk in kennis. De pensioeninstelling deelt uiterlijk binnen dertig dagen na de kennisgeving aan de inrichter de volgende gegevens mee: -

het bedrag van de verworven reserves, desgevallend aangevuld tot de bedragen gewaarborgd met toepassing van artikel 24; het bedrag van de verworven prestaties; de verschillende keuzemogelijkheden bedoeld in artikel 32, § 1, met vermelding dat de overlijdensdekking al dan niet behouden blijft.

De inrichter stelt de aangeslotene hiervan onmiddellijk in kennis. Deze kennisgeving gebeurt schriftelijk of langs elektronische weg.

102

§ 2. Indien de inrichter van de pensioentoezegging een rechtspersoon, bedoeld in artikel 3, § 1, 5°, a), is, dan dient de procedure bij uittreding te worden geregeld in de sectorale collectieve arbeidsovereenkomst waarbij de pensioentoezegging wordt ingevoerd. In afwijking van § 1, eerste lid, mag de periode van kennisgeving tot ten hoogste één jaar worden verlengd. Binnen diezelfde periode kan de aangeslotene evenwel zelf de pensioeninstelling van zijn uittreding in kennis stellen. Na deze kennisgeving door de aangeslotene zijn de bepalingen van § 1, tweede lid en derde lid van toepassing. Binnen diezelfde periode van kennisgeving kan de aangeslotene de pensioeninstelling meedelen dat hij bij dezelfde pensioentoezegging aangesloten blijft. In dat geval is de procedure bedoeld in artikel 32 niet van toepassing.

Artikel 32 § 1. Bij uittreding heeft de aangeslotene de keuze tussen de volgende mogelijkheden: -

de verworven reserves, desgevallend aangevuld tot de bedragen gewaarborgd met toepassing van artikel 24, overdragen naar de pensioeninstelling van: • •

-

-

ofwel de nieuwe werkgever met wie hij een arbeidsovereenkomst heeft gesloten, indien hij wordt aangesloten bij de pensioentoezegging van die werkgever; ofwel de nieuwe rechtspersoon, bedoeld in artikel 3, § 1, 5°, a), waaronder de werkgever ressorteert met wie hij een arbeidsovereenkomst heeft gesloten, indien hij wordt aangesloten bij de pensioentoezegging van die rechtspersoon.

de verworven reserves, desgevallend aangevuld tot de bedragen gewaarborgd met toepassing van artikel 24, overdragen naar een pensioeninstelling die de totale winst onder de aangeslotenen in verhouding tot hun reserves verdeelt en de kosten beperkt volgens de regels vastgesteld door de Koning; de verworven reserves desgevallend aangevuld tot de bedragen gewaarborgd met toepassing van artikel 24, bij de pensioeninstelling laten en naargelang zijn keuze: • •

zonder wijziging van de pensioentoezegging; in de onthaalstructuur, bedoeld in § 2 indien het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst erin voorziet.

Wanneer de aangeslotene voor de mogelijkheid bedoeld onder 1° kiest, moeten de nieuwe inrichter en de pensioeninstelling van de nieuwe inrichter de overgedragen reserves aanvaarden, en dat zonder kosten aan te rekenen voor de overdracht.

De overdrachten bedoeld in 1°, 2° en 3°, b) worden beperkt tot het gedeelte van de reserves waarop geen voorschot of inpandgeving werd gedaan of dat niet werd toegewezen in het kader van de wedersamenstelling van een hypothecair krediet.

103

§ 2. Het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst kan bepalen dat de reserves van de aangeslotenen die hebben gekozen voor de mogelijkheid bedoeld in § 1, 3°, b) en de overgedragen reserves van de pas aangeworven werknemers die hebben gekozen voor de mogelijkheid bedoeld in § 1, 1°, worden ondergebracht in een onthaalstructuur. De onthaalstructuur neemt de vorm aan van een verzekeringsovereenkomst, onderschreven door de inrichter of van een bijzonder reglement binnen een voorzorgsinstelling, bedoeld in artikel 2, § 3, 6°, van de wet van 9 juli 1975. De eventuele in de onthaalstructuur voorziene keuzemogelijkheden voor de aangeslotene dienen duidelijk in het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst te zijn bepaald. § 3. De aangeslotene dient binnen 30 dagen na de in artikel 31, § 1, derde lid, bedoelde mededeling aan de inrichter of, indien zo bepaald in het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst, aan de pensioeninstelling die hij verlaat, mee te delen welke van de mogelijkheden, bedoeld in § 1, hij kiest.

Wanneer de aangeslotene de in het eerste lid bedoelde termijn heeft laten verstrijken, wordt hij verondersteld te hebben gekozen voor de mogelijkheid bedoeld in § 1, 3°, a). Na het verstrijken van de in het eerste lid bedoelde termijn van dertig dagen kan de aangeslotene te allen tijde vragen om zijn reserves over te dragen naar een pensioeninstelling bedoeld in § 1, 1°, 2° of 3°, b). § 4. De Koning stelt de modaliteiten van de overdrachten vast.

Artikel 33 Na uittreding uit een pensioenstelsel, waarbij de werknemer ten minste 42 maanden was aangesloten, kan hij van zijn nieuwe werkgever eisen dat deze bedragen van zijn loon inhoudt en die doorstort aan de pensioeninstelling die hij daartoe heeft aangeduid, voorzover bij die werkgever geen pensioentoezegging bestaat.

Deze stortingen mogen niet meer bedragen dan 1.500 EUR per jaar. Dit bedrag wordt geïndexeerd volgens de bepalingen van artikel 178 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992.

Dat bedrag wordt verminderd pro rata van de dagen van aansluiting bij een pensioenstelsel tijdens hetzelfde jaar.

De krachtens het eerste lid gedane stortingen mogen niet afgetrokken worden van het loon van de aangeslotene voor de toepassing van Deel Vijf, Titel 1, Hoofdstuk V van het Gerechtelijk Wetboek.

104

F. Verandering van pensioeninstelling en overdrachten Artikel 34 § 1. De procedures bedoeld in de artikelen 6, § 2, 7, 8 en 11, § 1, 2°, zijn van toepassing wanneer de inrichter beslist om voor de financiering van de pensioentoezegging een andere pensioeninstelling te kiezen en/of de reserves over te dragen. Wanneer de procedures worden toegepast vervangen zij het individueel akkoord van de aangeslotenen. § 2. Geen enkele vergoeding of verlies van winstdelingen mag ten laste worden gelegd van de aangeslotenen, of van de op het ogenblik van de overdracht verworven reserves worden afgetrokken.

Artikel 35 De inrichter of de in de collectieve arbeidsovereenkomst of het pensioenreglement aangeduide persoon licht de aangeslotenen in over iedere verandering van pensioeninstelling en over de eventuele overdracht van de reserves die daaruit voortvloeit.

Artikel 36 De inrichter of de in de collectieve arbeidsovereenkomst of het pensioenreglement aangeduide persoon licht de Controledienst voor de Verzekeringen voorafgaandelijk in over de verandering van pensioeninstelling en over de eventuele overdracht van de reserves.

Artikel 37 § 1. Onverminderd de toepassing van de artikelen 34 tot 36 mag de overgang van een onderneming, een vestiging of een gedeelte van een onderneming of vestiging naar een andere onderneming of vestiging als gevolg van een conventionele overdracht of een fusie in geen geval leiden tot een vermindering van de op het ogenblik van de overdracht verworven reserves van de aangeslotenen. § 2. De verandering van paritair comité of subcomité mag geen vermindering van de pensioentoezegging inhouden tenzij een andersluidende beslissing wordt genomen overeenkomstig de procedures bepaald bij artikel 7.

Artikel 38 Bij een sectoraal pensioenstelsel kunnen 10 % van de werkgevers of werknemers vragen dat de Raad voor Aanvullende Pensioenen de uitvoering van het stelsel onderzoekt. In geval het rendement ondermaats is, kan de Raad voor Aanvullende Pensioenen aanbevelen van pensioeninstelling te veranderen of het beheer geheel of gedeeltelijk uit te besteden aan andere beheerders.

105

G. Inspraak van de werknemers I

Verplichte raadpleging en kennisgeving

Artikel 39 § 1. Wanneer de inrichter van een pensioenstelsel een werkgever is, geeft de ondernemingsraad of, bij ontstentenis ervan, het comité voor preventie en bescherming op het werk, of bij ontstentenis ervan, de vakbondsafvaardiging voorafgaand advies over de volgende aangelegenheden, onverminderd de bepalingen van hoofdstuk II: -

de wijze van financiering van het pensioenstelsel en de structurele verschuivingen in die financiering; de vaststelling van de reserves en de jaarlijkse opstelling van de pensioenfiche, bedoeld in artikel 26; de toepassing, de interpretatie en de wijziging van het pensioenreglement; de keuze van een pensioeninstelling en de overgang naar een andere pensioeninstelling, met inbegrip van de eventuele overdracht van reserves.

§ 2. Indien het pensioenstelsel tot een deel van de werknemers van de onderneming wordt beperkt, wordt de in § 1 bedoelde bevoegdheid uitgeoefend door de leden van de raad, het comité of de vakbondsafvaardiging die de werknemers vertegenwoordigen waarvoor het pensioenstelsel geldt, op voorwaarde dat ten minste 10 % van die werknemers hierom verzoekt. § 3. Bij ontstentenis van een overeenkomstig § 1 bevoegde ondernemingsraad, comité voor preventie en bescherming op het werk of vakbondsafvaardiging, moet de werkgever periodiek en individueel aan de werknemers waarvoor het pensioenstelsel geldt, informatie verstrekken over de in § 1 bedoelde aangelegenheden. Deze mededeling gaat steeds een eventuele beslissing ten gronde vooraf. § 4. De beslissingen van de inrichter met betrekking tot de in § 1 bedoelde aangelegenheden kunnen binnen het jaar worden nietig verklaard indien de in dit artikel vermelde procedures niet werden gevolgd.

Artikel 40 Bij een individuele pensioentoezegging verstrekt de werkgever periodiek aan de betrokken werknemer informatie over de in artikel 39, § 1, bedoelde aangelegenheden.

Deze mededeling gaat steeds een eventuele beslissing ten gronde vooraf.

106

II Paritair beheer - Toezichtscomité Artikel 41 § 1. Wanneer de uitvoering van een pensioenstelsel wordt toevertrouwd aan een voorzorgsinstelling bedoeld in artikel 2, § 3, 6° van de wet van 9 juli 1975, wordt in de volgende gevallen de raad van bestuur van die voorzorgsinstelling voor de helft samengesteld uit leden die het personeel vertegenwoordigen: -

wanneer het pensioenstelsel door een rechtspersoon, bedoeld in artikel 3, § 1, 5°, a), wordt ingevoerd overeenkomstig artikel 8, tenzij de collectieve arbeidsovereenkomst er anders over beschikt; wanneer het pensioenstelsel door een werkgever wordt ingevoerd overeenkomstig artikel 9 of 11 of wanneer de pensioentoezegging een financiële bijdrage van de aangeslotene inhoudt en er in de onderneming een ondernemingsraad of, bij ontstentenis ervan, een comité voor preventie en bescherming op het werk aanwezig is, tenzij deze organen er anders over beschikken, of bij ontstentenis van voormelde organen er in de onderneming een vakbondsafvaardiging aanwezig is tenzij er in gemeen overleg tussen de werkgever en die afvaardiging anders wordt over beschikt.

De vertegenwoordigers van het personeel worden in het geval bedoeld in het eerste lid, 1°, aangeduid door de werknemersafvaardiging in de rechtspersoon, bedoeld in artikel 3, § 1, 5°, a), onder de rechtverkrijgenden van het pensioenstelsel en in de gevallen bedoeld in het eerste lid, 2°, door de werknemersafvaardiging in de ondernemingsraad of, bij ontstentenis ervan, in het comité voor preventie en bescherming op het werk, of bij ontstentenis ervan, door de vakbondsafvaardiging, onder de rechtverkrijgenden van het pensioenstelsel.

De bepalingen van het eerste en tweede lid zijn eveneens van toepassing op de voorzorgsinstellingen die door verschillende inrichters worden opgericht wanneer ten minste één van de pensioenstelsels beantwoordt aan een geval bedoeld in het eerste lid. De vertegenwoordigers van het personeel worden in onderling overleg door de werknemersafvaardigingen van de verschillende inrichters aangewezen. § 2. Wanneer de uitvoering van een pensioenstelsel, ingevoerd overeenkomstig de artikelen 8, 9 of 11 of gemeenschappelijk aan verschillende ondernemingen, wordt toevertrouwd aan een pensioeninstelling, die niet op paritaire wijze wordt beheerd, wordt er een toezichtscomité opgericht dat voor de helft is samengesteld uit leden die het personeel vertegenwoordigen, aan wie de toezegging werd gedaan, en die aangeduid zijn overeenkomstig de regels vastgesteld in § 1, tweede en derde lid.

Het toezichtscomité ziet toe op de uitvoering van de pensioentoezegging en wordt in het bezit gesteld van het verslag bedoeld in artikel 42 vóór de mededeling ervan aan de inrichters.

107

H. Transparantie Artikel 42 De pensioeninstelling of de in de collectieve arbeidsovereenkomst of het pensioenreglement aangeduide persoon stelt elk jaar een verslag op over het beheer van de pensioentoezegging. Dit verslag wordt ter beschikking gesteld van de inrichter, die het op eenvoudig verzoek meedeelt aan de aangeslotenen.

Het verslag moet informatie over de volgende elementen bevatten: -

de wijze van financiering van de pensioentoezegging en de structurele wijzigingen in die financiering; de beleggingsstrategie op lange en korte termijn en de mate waarin daarbij rekening wordt gehouden met sociale, ethische en leefmilieuaspecten; het rendement van de beleggingen; de kostenstructuur; in voorkomend geval de winstdeling.

I. Solidariteit Artikel 43 § 1. In geval van invoering van een pensioenstelsel overeenkomstig de artikelen 10 en 11 moet verplicht een solidariteitstoezegging worden gedaan. De Koning bepaalt bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, na advies van de Nationale Arbeidsraad, enerzijds, de solidariteitsprestaties die in aanmerking komen, waaronder met name de financiering van de opbouw van de pensioentoezegging gedurende bepaalde periodes van inactiviteit, de vergoedingen van inkomstenverlies in bepaalde gevallen of de verhoging van lopende uitkeringen en, anderzijds, de minimale solidariteit waaraan de toezegging moet voldoen om te kunnen genieten van het bijzonder statuut, vastgesteld in artikel 1762, 4°bis, van het Wetboek van met zegel gelijkgestelde taksen en in artikel 10 van de wet van 26 juli 1996 tot bevordering van de werkgelegenheid en tot preventieve vrijwaring van het concurrentievermogen. § 2. De solidariteitstoezegging wordt beheerst door een solidariteitsreglement, waarvan de tekst op eenvoudig verzoek aan de aangeslotenen wordt verstrekt. Het solidariteitsreglement bepaalt of de inrichter, de werkgever of de rechtspersoon, die de solidariteitstoezegging uitvoert, daarmee wordt belast.

Artikel 44 De beslissing tot invoering, wijziging of opheffing van de solidariteitstoezegging behoort tot de uitsluitende bevoegdheid van de inrichter.

108

Artikel 45 § 1. Bij de invoering van een solidariteitstoezegging verbonden aan een pensioenstelsel, dat ingevoerd is overeenkomstig artikel 10, stelt de in dat artikel bedoelde sectorale collectieve arbeidsovereenkomst het solidariteitsreglement vast en bevat ze onder meer regels inzake de financiering en het beheer van de solidariteitstoezegging en de keuze van de rechtspersoon, die met de uitvoering van de solidariteitstoezegging zal worden belast. § 2. Bij de invoering van een solidariteitstoezegging verbonden aan een pensioenstelsel, dat is ingevoerd overeenkomstig artikel 11, § 1, zijn de voorwaarden vermeld in dat artikel en in voorkomend geval de procedure van artikel 12 van overeenkomstige toepassing.

Artikel 46 De Koning bepaalt, na advies van de Nationale Arbeidsraad, nadere regels inzake de financiering en het beheer van de solidariteitstoezegging.

Artikel 47 De uitvoering van de solidariteitstoezegging wordt toevertrouwd aan een pensioeninstelling of aan een andere van de inrichter onderscheiden rechtspersoon, die de solidariteitstoezegging afgezonderd van zijn andere activiteiten beheert.

Indien de uitvoering van de solidariteitstoezegging wordt toevertrouwd aan een rechtspersoon, die niet op paritaire wijze wordt beheerd, wordt er een toezichtscomité opgericht dat voor de helft is samengesteld uit leden die het personeel vertegenwoordigen, aan wie de toezegging werd gedaan, en die aangeduid zijn overeenkomstig de regels vastgesteld in artikel 41, § 1, tweede lid. Het toezichtscomité ziet toe op de uitvoering van de solidariteitstoezegging en wordt voorafgaandelijk geraadpleegd over volgende punten: -

de beleggingsstrategie en de mate waarin daarbij rekening wordt gehouden met sociale, ethische en leefmilieuaspecten; het rendement van de beleggingen; de kostenstructuur; in voorkomend geval de winstdeling.

Artikel 48 De bepalingen van de hoofdstukken III, VI, VII, afdeling I en hoofdstuk VIII zijn van overeenkomstige toepassing.

Voor de toepassing van die artikelen dient het woord «pensioeninstelling» gelezen te worden als «de rechtspersoon belast met de uitvoering van de solidariteitstoezegging».

109

J. Toezicht Artikel 49 Het toezicht op de naleving van de bepalingen van deze titel en zijn uitvoeringsbesluiten wordt toevertrouwd aan de Controledienst voor de Verzekeringen.

Artikel 50 De Controledienst voor de Verzekeringen stelt per sectorstelsel, ingevoerd overeenkomstig artikel 10, een tweejaarlijks rapport op.

Artikel 51 De erkende commissarissen, aangewezen overeenkomstig artikel 38 van de wet van 9 juli 1975, en de actuarissen, aangeduid overeenkomstig artikel 40bis van diezelfde wet brengen de Controledienst voor de Verzekeringen op de hoogte van elk feit of elke beslissing waarvan zij bij de uitvoering van hun opdracht kennis hebben gekregen en die een inbreuk op de bepalingen van deze titel en zijn uitvoeringsbesluiten uitmaken.

Melding te goeder trouw aan de Controledienst voor de Verzekeringen door de erkende commissarissen en de actuarissen van de in het eerste lid bedoelde feiten of beslissingen vormt geen inbreuk op ongeacht welke beperking inzake de openbaarmaking van informatie, opgelegd op grond van een contract of van een wettelijke of bestuursrechtelijke bepaling, en leidt voor de betrokken personen tot geen enkele vorm van aansprakelijkheid met betrekking tot de inhoud van die melding.

Artikel 52 Onder de benaming ÂŤRaad voor Aanvullende PensioenenÂť wordt een orgaan ingesteld dat belast wordt met de regelmatige opvolging van de toepassing van de bepalingen van deze wet en met een periodieke evaluatie hiervan. Hij kan op verzoek of uit eigen beweging adviezen of aanbevelingen formuleren ter attentie van de Controledienst voor de Verzekeringen of van de bevoegde ministers. Hij wordt daarenboven belast met alle taken die hem krachtens een wet of door de Koning worden toegewezen.

De Raad voor Aanvullende Pensioenen is samengesteld uit telkens twee vertegenwoordigers van het ministerie van Tewerkstelling en Arbeid, van het ministerie van Sociale Zaken en van het ministerie van FinanciĂŤn, aangeduid door de respectieve bevoegde ministers en uit twee vertegenwoordigers van de Controledienst voor de Verzekeringen, aangeduid door de minister van Economie op voorstel van de Raad van de Controledienst voor de Verzekeringen.

De Raad voor Aanvullende Pensioenen stelt zijn huishoudelijk reglement op.

110

Artikel 53 § 1. Onder de benaming «Commissie voor Aanvullende Pensioenen», wordt een adviesorgaan ingesteld met als opdracht advies te verstrekken over de besluiten die in uitvoering van deze titel worden genomen en overleg te plegen omtrent alle vragen inzake de toepassing van deze titel en zijn uitvoeringsbesluiten die haar door de bevoegde ministers, de Raad voor Aanvullende Pensioenen of door de Controledienst voor de Verzekeringen worden voorgelegd. De Commissie voor Aanvullende Pensioenen kan uit eigen beweging adviezen geven over alle problemen inzake de toepassing van deze wet en haar uitvoeringsbesluiten. § 2. De Commissie voor Aanvullende Pensioenen bestaat uit drieëntwintig leden, te benoemen door de Koning omwille van hun ervaring op het vlak van de in deze titel geregelde materies: -

vijf leden worden gekozen om de belangen van de werknemers te vertegenwoordigen, op een dubbele lijst voorgedragen door de meest representatieve beroepsorganisaties; vijf leden worden gekozen om de belangen van de werkgevers te vertegenwoordigen, op een dubbele lijst voorgedragen door de meest representatieve beroepsorganisaties; vier leden worden gekozen uit de vertegenwoordigers van pensioeninstellingen die in België bedrijvig zijn, op een dubbele lijst voorgedragen door de meest representatieve beroepsorganisaties; vier leden worden gekozen uit de vertegenwoordigers van de gepensioneerden, op een dubbele lijst voorgedragen door het Raadgevend Comité der Gepensioneerden; de overige vijf leden moeten deskundig zijn en blijk geven van ervaring op het vlak van de in deze titel geregelde materies.

§ 3. De leden van de Commissie voor Aanvullende Pensioenen worden voor zes jaar benoemd; zij zijn herbenoembaar. Uitzonderlijk wordt, bij de eerste benoeming, het mandaat van zeven door loting aangewezen leden tot twee jaar beperkt. Het mandaat van zeven andere, eveneens door loting aangewezen leden wordt tot vier jaar beperkt. De Koning wijst uit de leden de Voorzitter van de Commissie voor Aanvullende Pensioenen aan en bepaalt de vergoedingen die de leden zullen genieten. § 4. De Controledienst voor de Verzekeringen neemt het secretariaat van de Commissie voor Aanvullende Pensioenen op zich. De Commissie voor Aanvullende Pensioenen stelt haar huishoudelijk reglement op.

111

K. Strafbepalingen Artikel 54 Met een gevangenisstraf van een maand tot vijf jaar en met een geldboete van 25 tot 250 EUR, of met één van die straffen alleen worden gestraft, de beheerders, zaakvoerders of lasthebbers van pensioeninstellingen en van andere rechtspersonen belast met de uitvoering van de solidariteitstoezegging en de inrichters en werkgevers of hun lasthebbers die over de toepassing van deze titel wetens en willens onjuiste verklaringen hebben afgelegd aan de Controledienst voor de Verzekeringen of aan de door hem gevolmachtigde persoon, of die hebben geweigerd de ter uitvoering van deze titel of haar uitvoeringsbesluiten gevraagde inlichtingen te verstrekken.

Dezelfde straffen zijn van toepassing op de beheerders, commissarissen, aangeduide actuarissen, directeurs, zaakvoerders of lasthebbers van pensioeninstellingen en van andere rechtspersonen belast met de uitvoering van de solidariteitstoezegging en de inrichters en werkgevers of hun lasthebbers die niet hebben voldaan aan de verplichtingen die hun opgelegd door deze titel of zijn uitvoeringsbesluiten of die hebben meegewerkt aan de uitvoering van pensioentoezeggingen die in strijd zijn met deze titel of zijn uitvoeringsbesluiten.

Alle bepalingen van boek I van het Strafwetboek, hoofdstuk VII en artikel 85 niet uitgezonderd, zijn van toepassing op de misdrijven in deze titel omschreven, zonder dat het bedrag van de geldboete lager mag zijn dan 40 % van de in dit hoofdstuk bepaalde minimumbedragen.

L. Verjaring Artikel 55 De vordering wegens het niet betalen van de bijdragen tegen de inrichter of, ingeval de inrichter een rechtspersoon bedoeld in artikel 3, § 1, 5°, a) is, tegen de werkgever verjaart na drie jaar vanaf de datum waarop de bijdrage opeisbaar wordt.

M. Overgangsbepalingen Artikel 56 De werknemers van wie de rechten betrekking hebben op een pensioentoezegging, die door de wet van 6 april 1995 betreffende de aanvullende pensioenen werd beoogd of op een pensioenstelsel, dat door een sectorale collectieve arbeidsovereenkomst werd ingevoerd en niet in een fonds voor bestaanszekerheid, onderworpen aan de wet van 7 januari 1958 betreffende fondsen voor bestaanszekerheid, werd beheerd, en die op 1 januari 1996 bestonden, kunnen voor de dienstjaren vóór die datum geen prestaties en overeenstemmende reserves eisen behalve die welke voortvloeien uit het pensioenreglement. Een dergelijke eis is wel mogelijk indien en in de mate dat op die datum pensioenreserves werden opgebouwd.

De Koning bepaalt de wijze van berekening van het deel van de pensioenreserve dat wordt toegekend aan de betrokken werknemer.

112

Artikel 57 § 1. De bepalingen van deze titel, met uitzondering van de artikelen 27 en 61, zijn niet van toepassing op de individuele pensioentoezeggingen die vóór de datum van inwerkingtreding van dit artikel zijn toegekend. De inrichters delen binnen zes maanden na de inwerkingtreding van dit artikel het aantal individuele pensioentoezeggingen die vóór die datum zijn toegekend mee aan de Controledienst voor de Verzekeringen. § 2. In afwijking van artikel 6, § 1, eerste lid, mag tot zes maand na de bekendmaking van deze wet in het Belgisch Staatsblad, een individuele pensioentoezegging worden toegekend zonder dat er in de onderneming voor alle werknemers een aanvullend pensioenstelsel bestaat.

Artikel 58 De bepalingen van deze titel zijn van toepassing op de pensioenstelsels, die worden beheerd in een fonds voor bestaanszekerheid, onderworpen aan de wet van 7 januari 1958 betreffende de fondsen voor bestaanszekerheid en op de datum van inwerkingtreding van dit artikel bestaan, drie jaar na de inwerkingtreding van dit artikel of op de datum van inwerkingtreding van de sectorale collectieve arbeidsovereenkomst die het pensioenstelsel aan deze titel aanpast indien die datum het einde van voormelde termijn voorafgaat.

De werknemers van wie de rechten betrekking hebben op een pensioenstelsel bedoeld in het eerste lid, kunnen geen prestaties en overeenstemmende reserves eisen, behalve die welke voortvloeien uit de pensioentoezegging, voor de dienstjaren die gelegen zijn vóór de datum waarop deze titel op hen van toepassing wordt overeenkomstig het eerste lid.

Artikel 59 De inrichters van de pensioentoezeggingen bedoeld in artikel 58 beschikken over een termijn van één jaar vanaf de datum waarop deze titel op hun toezegging van toepassing is geworden om de uitvoering ervan toe te vertrouwen aan een pensioeninstelling.

De publiekrechtelijke rechtspersonen, andere dan die bedoeld in artikel 5, § 3, tweede lid, beschikken over een termijn die eindigt op 1 september 2005, om de uitvoering van hun pensioentoezegging aan een pensioeninstelling toe te vertrouwen.

Artikel 60 Artikel 24, § 2, is enkel van toepassing op het deel van de bijdragen dat verschuldigd is na de datum van inwerkingtreding van dat artikel.

113

Artikel 61 § 1.Tot 31 december 2009 is artikel 27, § 1, eerste lid, niet van toepassing op de pensioentoezeggingen ingesteld door een collectieve arbeidsovereenkomst, een pensioenreglement of een pensioenovereenkomst gesloten vóór de datum van inwerkingtreding van dit artikel of die voortvloeien uit de verlenging van een vóór die datum gesloten collectieve arbeidsovereenkomst en op de pensioentoezeggingen bedoeld in § 2. Die uitzondering geldt ook voor individuele overeenkomsten, indien er in dezelfde onderneming tezelfdertijd een gelijkaardige collectieve arbeidsovereenkomst van toepassing is. § 2. In afwijking van artikel 27, § 1, eerste lid, mogen tot zes maand na de publicatie van deze wet in het Belgisch Staatsblad pensioentoezeggingen worden ingevoerd, die in een pensioenleeftijd vanaf 58 jaar voorzien.

Artikel 62 De inrichter mag de keuze van de aangeslotene inzake beleggingen beperken en het beleggingsbeleid aanpassen aan de garantievereiste binnen een termijn van één jaar na de inwerkingtreding van artikel 24, § 2.

Artikel 63 De formele aanpassing van de bestaande pensioenreglementen en -overeenkomsten dient te zijn beëindigd uiterlijk drie jaar na de datum van inwerkingtreding van dit artikel.

3. Wijzigingsbepalingen A. Wijziging aan de hypotheekwet van 16 december 1851 Artikel 64 In artikel 19, 4°ter van de hypotheekwet van 16 december 1851, ingevoegd bij de wet van 18 december 1968 en gewijzigd bij de koninklijke besluiten van nr. 535 van 31 maart 1987 en 19 mei 1995 en de wet van 25 januari 1999, worden na de woorden «het Sociaal Fonds voor de diamantarbeiders» de woorden «en aan de pensioeninstellingen en rechtspersonen, belast met de uitvoering van de solidariteitstoezegging, bedoeld in de wet van 28 april 2003 op de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid» toegevoegd.

114

B . Wijzigingen aan de wet van 12 juli 1957 betreffende het rust- en overlevingspensioen voor bedienden en aan de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen Artikel 65 Artikel 22 van de wet van 12 juli 1957 betreffende het rust- en overlevingspensioen voor bedienden, gewijzigd bij de wetten van 10 februari 1981 en 22 februari 1998, wordt als volgt gewijzigd: § 1wordt opgeheven; § 2wordt als volgt vervangen: «§ 2. Op voorstel van de minister van Pensioenen, de minister van Financiën en van de minister van Economie kan de Koning, onder de voorwaarden welke Hij vaststelt, een regeling tot verzekering van buitenwettelijke voordelen instellen ten voordele van de werknemers bedoeld bij het koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers. Bovendien mogen de werknemers of de gewezen werknemers, die niet aangesloten zijn bij een sectoraal- of een ondernemingspensioenstelsel, stortingen doen met het oog op het verkrijgen van buitenwettelijke voordelen. De verzekeringen van buitenwettelijke voordelen worden gesloten bij een verzekeringsonderneming of -instelling bedoeld in artikel 2, § 1 en § 3, 5°, van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen, voor zover zij door de Koning zijn erkend volgens de door Hem vastgestelde voorwaarden. Een verzekeringsonderneming of -instelling, mag te alle tijden afstand doen van de erkenning bedoeld in het eerste lid mits een andere erkende verzekeringsonderneming of -instelling haar rechten en haar plichten en haar activa en passiva, wat de verzekering van buitenwettelijke voordelen ingesteld volgens het eerste lid betreft, overneemt».

Artikel 66 In artikel 2, § 3, van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen worden de volgende wijzigingen aangebracht: -

in het eerste lid, worden de woorden «Bij het verstrijken van een termijn van drie jaar, te rekenen van de inwerkingtreding van dit artikel, zijn de bepalingen van deze wet» vervangen door de woorden «De bepalingen van deze wet zijn»;

115

-

in het eerste lid wordt punt 6°, vervangen bij de wet van 12 december 1997 en gewijzigd bij de wet van 5 juli 1998, vervangen als volgt: •

«6° a) de voorzorgsinstellingen opgericht als afzonderlijke rechtspersonen wier bedrijvigheid bestaat uit: ∗

het opbouwen ten individuele of ten collectieve titel van bovenwettelijke voordelen inzake pensioen, overlijden en blijvende invaliditeit voor het personeel of de bedrijfsleiders van één of van verschillende private ondernemingen; het opbouwen ten individuele of ten collectieve titel van wettelijke pensioenen of bovenwettelijke voordelen inzake pensioen, overlijden en blijvende invaliditeit voor het personeel of de bedrijfsleiders van één of van verschillende publiekrechtelijke rechtspersonen.

∗

•

b) de voorzorgsinstellingen die met datzelfde doel zijn opgericht, in de schoot van: ∗ ∗ ∗ ∗

een private onderneming; een fonds voor bestaanszekerheid, onderworpen aan de wet van 7 januari 1958 betreffende de fondsen voor bestaanszekerheid; een publiekrechtelijke rechtspersoon, onderworpen aan de wet van 17 juli 1975 met betrekking tot de boekhouding van de ondernemingen; met uitzondering van:

➫ de voorzorgsinstellingen van publiekrechtelijke rechtspersonen, bedoeld in het derde streepje hierboven die door de Koning zijn aangeduid en voorzover deze zelf niet de last van de toegekende voordelen dragen;

➫ de individuele pensioentoezeggingen aan de personen bedoeld in artikel 3, § 1, vierde lid, van het koninklijk besluit nr. 38 van 27 juli 1967 houdende inrichting van het sociaal statuut der zelfstandigen;

➫ de individuele pensioentoezeggingen die bestonden op de datum van inwerkingtreding van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid»;

116

•

C) Tussen het eerste en het tweede lid wordt het volgende lid ingevoegd: «Voor de toepassing van deze bepaling wordt verstaan onder bedrijfsleiders, de personen bedoeld in artikel 32, eerste lid, 1° en 2°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992.»;

•

D) Het vroegere tweede lid, dat het derde lid is geworden, wordt aangevuld als volgt: «of krachtens een sectorale collectieve arbeidsovereenkomst».

Artikel 67 Artikel 9, § 2, van dezelfde wet, gewijzigd bij de wetten van 19 juli 1991 en 12 december 1997, wordt vervangen als volgt: «§ 2. De in artikel 2, § 3, 6°, bedoelde voorzorgsinstellingen worden, voor de toepassing van deze wet, als verzekeringsondernemingen beschouwd. In afwijking van § 1 van dit artikel moeten ze worden toegelaten in de vorm van een vereniging zonder winstoogmerk, van een onderlinge verzekeringsvereniging of in een andere rechtsvorm die door of krachtens een wettelijke of reglementaire bepaling met het oog op het uitvoeren van de voorzorgsactiviteit bedoeld in artikel 2, § 3, 6°, wordt toegelaten, indien zij de door de Koning bepaalde voorwaarden vervullen. De publiekrechtelijke rechtspersonen zijn gemachtigd om voor het opbouwen van pensioenen zoals bedoeld in artikel 2, § 3, 6°, een afzonderlijke rechtspersoon op te richten die één van de rechtsvormen bedoeld in het eerste lid moet aannemen. De voorzorgsinstellingen, bedoeld in artikel 2, § 3, 6°, b), zullen over een termijn van één jaar beschikken te rekenen vanaf de datum waarop de bepalingen van de wet op hen van toepassing worden, om een afzonderlijke rechtspersoon op te richten die één van de rechtsvormen bedoeld in het eerste lid moet aannemen. De Koning kan de voormelde voorzorgsinstellingen vrijstellen van de verplichting om een afzonderlijke rechtspersoon op te richten».

Artikel 68 In artikel 29, eerste lid, van dezelfde wet worden de woorden «Controledienst voor de Verzekeringen» vervangen door de woorden « Controledienst voor de Verzekeringen en de Aanvullende Pensioenen».

Artikel 69 De Koning wordt gemachtigd de terminologie van de vigerende wettelijke bepalingen in overeenstemming te brengen met die van art. 68 van deze wet.

Artikel 70 Artikel 36 van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen, vervangen bij de wet van 19 juli 1991, wordt aangevuld met de volgende zin : «Deze kosten hebben inzonderheid betrekking op de werkingskosten van de Controledienst voor de Verzekeringen en de Aanvullende Pensioenen en de Commissie voor de Verzekeringen, bedoeld in respectievelijk de artikelen 29 en 41 van deze wet en van de Raad voor Aanvullende Pensioenen en de Commissie voor Aanvullende Pensioenen, bedoeld in respectievelijk de artikelen 52 en 53 van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid».

117

C. Wijziging aan de wet van 26 juli 1996 tot bevordering van de werkgelegenheid en tot preventieve vrijwaring van het concurrentievermogen Artikel 71 In artikel 10 van de wet van 26 juli 1996 tot bevordering van de werkgelegenheid en tot preventieve vrijwaring van het concurrentievermogen wordt een 3° ingevoegd, luidend als volgt: «3° de bijdragen gestort in het kader van de pensioenstelsels die voldoen aan de voorwaarden bedoeld in titel II, hoofdstuk II, afdeling II, van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid».

4. Wijzigingen aan de fiscale wetgeving A. Wijzigingen van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 Artikel 72 Artikel 17, § 1, 4°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, vervangen bij de wet van 22 december 1998, wordt aangevuld als volgt: «De lijfrenten die zijn aangelegd tegen storting met afstand van een kapitaal dat is gevormd met bijdragen of premies als bedoeld in artikel 34, § 1, 2°, zijn geen pensioenen».

Artikel 73 In artikel 20 van hetzelfde Wetboek worden tussen de woorden «vermelde lijfrenten» en «zijn aangelegd», de woorden «of tijdelijke renten» ingevoegd.

Artikel 74 Artikel 31, tweede lid, 4°, van hetzelfde Wetboek, wordt vervangen als volgt: «4° vergoedingen verkregen tot volledig of gedeeltelijk herstel van een tijdelijke derving van bezoldigingen, daarin begrepen de vergoedingen die worden toegekend in uitvoering van een solidariteitstoezegging als bedoeld in de artikelen 10 en 11 van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid, en de vergoedingen die zijn gevormd door middel van bijdragen en premies als bedoeld in artikel 52, 3°, b, vierde streepje».

118

Artikel 75 In artikel 34, § 1, van hetzelfde Wetboek, gewijzigd bij de wetten van 28 december 1992, 17 mei 2000, 19 juli 2000 en bij de programmawet van 24 december 2002, worden de volgende wijzigingen aangebracht: -

de bepaling onder 2° wordt vervangen als volgt: «2° kapitalen, afkoopwaarden van levens-verzekeringscontracten, pensioenen, aanvullende pensioenen en renten, die geheel of gedeeltelijk zijn gevormd door middel van: •

persoonlijke bijdragen van aanvullende verzekering tegen ouderdom en vroegtijdige dood met het oog op het vestigen van een rente of van een kapitaal bij leven of bij overlijden, of werkgeversbijdragen. Wat de in artikel 32, eerste lid, bedoelde bedrijfsleiders betreft die zijn tewerkgesteld buiten een arbeidsovereenkomst, moet de notie «werkgeversbijdragen» voor de toepassing van deze bepaling worden vervangen door de notie «bijdragen van de onderneming»; • bijdragen en premies voor de vorming van een aanvullend pensioen als bedoeld in de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid, daarin begrepen de aanvullende pensioenen die worden toegekend in uitvoering van een solidariteitstoezegging als bedoeld in de artikelen 10 en 11 van de genoemde wet en de pensioenen die zijn gevormd door middel van bijdragen en premies als bedoeld in artikel 38, § 1, eerste lid, 18° en 19°; • bijdragen en premies voor de vorming van een aanvullend pensioen als bedoeld in de onder b vermelde wet wanneer die bijdragen zijn gedaan in het kader van een individuele voortzetting van een pensioentoezegging als bedoeld in artikel 33 van dezelfde wet; • bijdragen als vermeld in de artikelen 1451, 2°, en 14517, 1°.

Onder aanvullend pensioen als bedoeld in de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid wordt verstaan het rust- en/of overlevingspensioen bij overlijden van de aangeslotene vóór of na pensionering, of de ermee overeenstemmende kapitaalswaarde, die op basis van de in een pensioenreglement of een pensioenovereenkomst bepaalde verplichte stortingen worden toegekend ter aanvulling van een krachtens een wettelijke sociale zekerheidsregeling vastgesteld pensioen».

-

In § 1 wordt een 2°bis ingevoegd, luidende: «2°bis aanvullende pensioenen voor zelfstandigen als bedoeld in titel II, hoofdstuk I, afdeling 4, van de programmawet van 24 december 2002».

119

Artikel 76 In artikel 38 van hetzelfde Wetboek, gewijzigd bij de wetten van 28 juli 1992, 6 augustus 1993, 6 juli 1994 en 21 december 1994, bij het koninklijk besluit van 20 december 1996, bij de wetten van 8 augustus 1997, 8 juni 1998 en 7 april 1999, bij het koninklijk besluit van 20 juli 2000, bij de wetten van 22 mei 2001 en 10 juli 2001, bij het koninklijk besluit van 13 juli 2001, bij de wet van 10 augustus 2001 en bij de programmawet van 24 december 2002, worden de volgende wijzigingen aangebracht: -

in de bestaande tekst, die § 1 zal vormen, wordt het eerste lid aangevuld als volgt: «18° de voordelen die voor de werknemers die in artikel 30, 1°, bedoelde bezoldigingen verkrijgen, voortvloeien uit de betaling van werkgeversbijdragen en -premies als bedoeld in artikel 52, 3°, b, op voorwaarde, wanneer het een individuele toezegging betreft, dat in de onderneming ook een collectieve toezegging bestaat die voor de werknemers of een bijzondere categorie ervan op eenzelfde en niet-discriminerende wijze toegankelijk is; 19° de voordelen die voor de bedrijfsleiders die in artikel 30, 2°, bedoelde bezoldigingen verkrijgen, voorvloeien uit de op de onderneming rustende betaling van bijdragen en premies die krachtens artikel 195, § 1, tweede lid, van de bedrijfsresultaten mogen worden afgetrokken; 20° de voordelen die voor de verkrijgers van bezoldigingen als bedoeld in artikel 30, 1° en 2°, voortvloeien uit het ten laste nemen, door de persoon die de bezoldigingen verschuldigd is, van de bijdragen of premies betreffende collectieve of individuele toezeggingen als bedoeld in § 2, en de uitkeringen gedaan ter uitvoering van die toezeggingen, voorzover die toezeggingen niet tot doel hebben een inkomensverlies te vergoeden»;

-

het artikel wordt aangevuld met een § 2, luidende: «§ 2. De vrijstelling waarin § 1, eerste lid, 20° , voorziet, is eveneens toepasselijk op de bijdragen en premies die door de werkgever of de onderneming ten laste worden genomen ten gunste van werknemers of bedrijfsleiders met loopbaanonderbreking of tijdskrediet, met brugpensioen of gepensioneerd of werknemers of bedrijfsleiders die naar een andere werkgever of naar een andere onderneming zijn overgestapt. De in § 1, eerste lid, 20°, bedoelde collectieve of individuele toezeggingen zijn: •

• •

120

toezeggingen die uitsluitend tot doel hebben medische kosten te vergoeden die verband houden met hospitalisatie, dagverpleging, ernstige aandoeningen en palliatieve thuiszorg van de werknemer of bedrijfsleider en in voorkomend geval van alle inwonende gezinsleden; toezeggingen die uitsluitend tot doel hebben specifieke kosten te vergoeden, veroorzaakt door de afhankelijkheid van de werknemer of bedrijfsleider; toezeggingen die uitsluitend voorzien in de uitkering van een rente ingeval de werknemer of bedrijfsleider het slachtoffer is van een ernstige aandoening;

•

andere persoonsverzekeringen of gelijkaardige toezeggingen dan die welke hiervoor en in § 1, eerste lid, 18° en 19°, zijn bedoeld, voor zover deze verzekeringen of toezeggingen gelijktijdig aan de volgende voorwaarden voldoen: ∗ ∗

de verzekeringscontracten of de toezeggingen kunnen worden beschouwd als een aanvulling van de voordelen toegekend in het kader van de wetgeving inzake de sociale zekerheid; de contracten en toezeggingen mogen uitsluitend voorzien in uitkeringen tijdens het dienstverband van de voornoemde personen. Periodes van schorsing van het dienstverband worden ook in aanmerking genomen.

Voor de in artikel 30, 1°, bedoelde werknemers en de in 30, 2°, bedoelde bedrijfsleiders die overeenkomstig de bepalingen van artikel 195, § 1, tweede lid, niet regelmatig worden bezoldigd, komt een in het vorige lid bedoelde individuele toezegging slechts voor de vrijstelling als voordeel van alle aard in aanmerking op voorwaarde dat in de onderneming ook een collectieve toezegging bestaat die op eenzelfde en niet-discriminerende wijze toegankelijk is voor de genoemde werknemers en bedrijfsleiders of een bijzondere categorie ervan.

Voor de toepassing van § 1, eerste lid, 20°, hebben de volgende termen de hiernavolgende betekenis:

➫ hospitalisatie: elk medisch noodzakelijk verblijf van ten minste één nacht in een instelling die wettelijk als ziekenhuisinstelling wordt aangezien;

➫ dagverpleging: het medisch noodzakelijk verblijf zonder overnachting in een instelling die wettelijk als ziekenhuisinstelling wordt aangezien;

➫ ernstige aandoeningen: aandoeningen die als zodanig door de minister bevoegd voor Sociale Zaken erkend zijn;

➫ palliatieve thuiszorg: de behandeling thuis van terminale patiënten die gericht is op de fysische en psychische noden van de patiënt en bijdragen tot het bewaren van een zekere kwaliteit van het leven;

➫ afhankelijkheid: de medisch vaststaande nood aan hulp voor het vervullen van gewone en instrumentele activiteiten van het dagelijkse leven.

-

het artikel wordt aangevuld met een § 3, luidende: § 3. Wanneer de in § 1, eerste lid, 18° tot 20°, bedoelde voordelen en uitkeringen worden toegezegd in het kader van een solidariteitstoezegging als bedoeld in de artikelen 10 en 11 van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid of in het kader van een plan met twee of meer toezeggingen, zijn de in § 1, eerste lid, 18° tot 20°, beoogde vrijstellingen slechts van toepassing voor zover die solidariteitstoezegging of dat plan door de verzekeringsonderneming of voorzorgsinstelling op een gedifferentieerde wijze wordt beheerd zodat te allen tijde voor elke belastingplichtige of belastingschuldige de toepassing van het specifieke regime inzake inkomstenbelastingen en met het zegel gelijkgestelde taksen kan worden gewaarborgd zowel inzake de behandeling van de bijdragen of premies als van de uitkeringen».

121

Artikel 77 In artikel 39 van hetzelfde Wetboek, gewijzigd bij de wetten van 28 december 1992, 17 mei 2000, 19 juli 2000 en de programmawet van 24 december 2002, worden de volgende wijzigingen aangebracht: -

in de aanhef van § 2 worden de woorden «aanvullende pensioenen,» ingevoegd tussen de woorden «Pensioenen,» en de woorden «renten, kapitalen»; § 2, 2°, wordt vervangen als volgt:«2° indien ze voortkomen uit een individueel levensverzekeringscontract dat is afgesloten ten gunste van de belastingplichtige of de persoon van wie hij de rechtverkrijgende is, en: ∗ ∗ ∗ ∗

geen vrijstelling is toegepast overeenkomstig bepalingen die vóór het aanslagjaar 1993 van toepassing waren en de in de artikelen 1451, 2°, en 14517, 1°, vermelde verminderingen niet zijn verleend; de vrijstelling krachtens artikel 15, eerste lid, van de wet van 13 juli 1959 is geweigerd; van de vrijstelling overeenkomstig artikel 15, tweede lid, van de voormelde wet of overeenkomstig artikel 508 afstand is gedaan; ze niet geheel of gedeeltelijk zijn gevormd door middel van werkgeversbijdragen noch van bijdragen die in aanmerking konden komen voor de toepassing van artikel 1451, 1°, noch van bijdragen die, overeenkomstig artikel 52, 7°bis, in aanmerking konden komen als beroepskosten».

Artikel 78 Artikel 40 van hetzelfde Wetboek wordt vervangen als volgt: «Art. 40. — Deelnemingen in de winst ter zake van levensverzekeringscontracten, aanvullende pensioentoezeggingen of van aanvullende pensioenovereenkomsten zijn vrijgesteld op voorwaarde dat zij gelijktijdig met de uit die contracten, toezeggingen of overeenkomsten, voortvloeiende pensioenen, aanvullende pensioenen, renten, kapitalen of afkoopvoorwaarden worden vereffend. Onder deelnemingen in de winst worden de deelnemingen verstaan omschreven in artikel 183bis van het Wetboek der met het zegel gelijkgestelde taksen, zelfs als die krachtens artikel 183quinquies van hetzelfde Wetboek vrijgesteld zijn van de taks».

122

Artikel 79 Artikel 52, 3°, van hetzelfde Wetboek wordt vervangen als volgt: «3° de bezoldigingen van de personeelsleden en de volgende ermee verband houdende kosten: -

de wettelijk verschuldigde sociale lasten; de werkgeversbijdragen en -premies, gestort ter uitvoering van: • • •

•

-

een aanvullende verzekering tegen ouderdom en vroegtijdige dood voor het vestigen van een rente of van een kapitaal bij leven of overlijden; een collectieve of individuele aanvullende pensioentoezegging inzake een rusten/of overlevingspensioen, met het oog op de vorming van een rente of van een kapitaal bij leven of bij overlijden; een solidariteitstoezegging als bedoeld in de artikelen 10 en 11 van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid; een collectieve of individuele toezegging die moet worden beschouwd als een aanvulling van de wettelijke uitkeringen bij overlijden of arbeidsongeschiktheid door arbeidsongeval of ongeval ofwel beroepsziekte of ziekte;

de bijdragen inzake sociale verzekering of voorzorg die in b) niet worden genoemd en die verschuldigd zijn krachtens contractuele verplichtingen».

Artikel 80 Artikel 53 van hetzelfde Wetboek, gewijzigd bij de wetten van 30 maart 1994, 7 april 1995 en 20 december 1995, bij het koninklijk besluit van 20 december 1996, bij de wet van 22 december 1998 en bij de programmawet van 24 december 2002 wordt aangevuld als volgt: «21° de in artikel 38, § 1, eerste lid, 20°, bedoelde werkgeversbijdragen en -premies; 22° in de mate waarin zij een maximumbedrag van 1.525 EUR per jaar overschrijden, de in artikel 52, 3°, b, vermelde werkgeversbijdragen en -premies die zijn gestort in uitvoering van in artikel 6 van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid bedoelde individuele aanvullende pensioentoezeggingen, gesloten in het voordeel van personen die in artikel 30, 1°, bedoelde bezoldigingen ontvangen; 23° kapitalen die de aard hebben van een vergoeding tot volledig of gedeeltelijk herstel van een bestendige derving van inkomsten bij arbeidsongeschiktheid en die rechtstreeks door de werkgever of de gewezen werkgever worden uitgekeerd aan personeelsleden of gewezen personeelsleden».

123

Artikel 81 Artikel 59 van hetzelfde Wetboek, gewijzigd bij de wetten van 28 december 1992 en 6 juli 1994 en de programmawet van 24 december 2002, wordt vervangen als volgt: Art. 59. § 1. De werkgeversbijdragen en -premies bedoeld in artikel 52, 3°, b, kunnen slechts als beroepskosten worden afgetrokken onder de volgende voorwaarden en binnen de volgende perken: -

-

ze moeten definitief worden gestort aan een in België gevestigde verzekeringsonderneming of voorzorgsinstelling; de wettelijke en bovenwettelijke uitkeringen naar aanleiding van de pensionering, uitgedrukt in jaarlijkse renten, mogen niet meer bedragen dan 80 pct. van de laatste normale brutojaarbezoldiging en moeten worden berekend op basis van de normale duur van een beroepswerkzaamheid; de wettelijke en aanvullende uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid, uitgedrukt in jaarlijkse renten, mogen niet meer bedragen dan de normale brutojaarbezoldiging; de werkgever moet de bewijsstukken overleggen in de vorm en binnen de termijnen die de Koning bepaalt.

§ 2. Een indexering van de renten bedoeld in § 1, 2° en 3°, is toegestaan. § 3. De begrenzingen genoemd in § 1, 2° en 3°, worden enerzijds toegepast op de bijdragen en premies die verband houden met aanvullende verzekeringen tegen ouderdom en vroegtijdige dood en met aanvullende pensioentoezeggingen en, anderzijds op de bijdragen en premies die verband houden met toezeggingen die moeten worden beschouwd als een aanvulling van de wettelijke uitkeringen bij overlijden of arbeidsongeschiktheid door arbeidsongeval of ongeval ofwel door beroepsziekte of ziekte. Voor de berekening van die begrenzingen worden de in artikel 52, 3°, b, derde streepje, bedoelde bijdragen en premies, gestort ter uitvoering van een solidariteitstoezegging, naar gelang van hun aard, omgedeeld over elk van die categorieën. § 4. Voor de werkgeversbijdragen en -premies die verband houden met aanvullende

verzekeringen tegen ouderdom en vroegtijdige dood en met aanvullende pensioentoezeggingen, moet de begrenzing tot 80 pct., bedoeld in § 1, 2°, worden beoordeeld ten opzichte van het totale bedrag van de wettelijke pensioenen en van de op jaarbasis berekende extrawettelijke pensioenen. De uitkeringen op grond van pensioensparen en van andere individuele levensverzekeringscontracten dan die welke worden gesloten ter uitvoering van een individuele aanvullende pensioentoezegging inzake een rust- en/of overlevingspensioen, worden niet in aanmerking genomen.

De extrawettelijke pensioenen omvatten inzonderheid de pensioenen: ∗ ∗ ∗

124

die met persoonlijke bijdragen als bedoeld in artikel 52, 7°bis, of in artikel 1453 zijn gevormd; die met werkgeversbijdragen zijn gevormd; die door de werkgever ter uitvoering van een contractuele verplichting zijn toegekend.

Voor de werkgeversbijdragen en -premies die verband houden met toezeggingen die moeten worden beschouwd als een aanvulling van de wettelijke uitkeringen bij overlijden of arbeidsongeschiktheid door arbeidsongeval of ongeval ofwel door beroepsziekte of ziekte, moet de begrenzing tot de normale bruto jaarbezoldiging worden beoordeeld ten opzichte van het totale bedrag van de wettelijke uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid en van de op jaarbasis berekende extrawettelijke uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid.

De extrawettelijke uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid omvatten inzonderheid: ∗ ∗

de uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid die met werkgeversbijdragen zijn gevormd; de uitkeringen die door de werkgever ter uitvoering van een contractuele verplichting zijn toegekend.

§ 5. De Koning bepaalt wat onder «normale bruto jaarbezoldiging», «laatste normale bruto jaarbezoldiging» en «normale duur van een beroepswerkzaamheid» in de zin van § 1, 2° en 3°, moet worden verstaan. Hij bepaalt de voorwaarden en de wijze van toepassing van deze bepaling en de modaliteiten volgens dewelke voorschotten op prestaties, inpandgevingen van pensioenrechten voor het waarborgen van een lening en de toewijzing van de afkoopwaarde aan de wedersamenstelling van een hypothecair krediet geen beletsel vormen voor de definitieve storting van de bijdragen en premies die in § 1, 1°, wordt geëist».

Artikel 82 Artikel 1451, 1°, van hetzelfde Wetboek, ingevoegd bij de wet van 28 december 1992, wordt vervangen als volgt: «1° als in artikel 34, § 1, 2°, eerste lid, a tot c, bedoelde persoonlijke bijdragen en premies die worden betaald door de werkgever via inhouding op de bezoldigingen van de werknemer of door de onderneming via inhouding op de bezoldigingen van de bedrijfsleider zonder dienstverband».

Artikel 83 In titel II, hoofdstuk III, afdeling I, onderafdeling IIbis, B, van hetzelfde Wetboek, ingevoegd door de wet van 28 december 1992, worden de volgende wijzigingen aangebracht: -

het opschrift wordt vervangen als volgt: «B. Persoonlijke bijdragen en premies betaald door de werkgever of de onderneming»;

125

-

in artikel 1453 van hetzelfde Wetboek, ingevoegd bij de wet van 28 december 1992, worden de volgende wijzigingen aangebracht: •

• •

•

in het eerste lid worden de woorden «persoonlijke bijdragen» en de woorden «gevestigde verzekeringsonderneming of instelling voor sociale voorzieningen» respectievelijk vervangen door de woorden «persoonlijke bijdragen en premies» en de woorden «gevestigde verzekeringsonderneming of voorzorgsinstelling»; in het tweede lid worden de woorden «artikel 59, derde lid» vervangen door de woorden «artikel 59, § 4»; tussen het tweede en het derde lid wordt het volgende lid ingevoegd: «Wanneer de in artikel 1451, 1°, vermelde persoonlijke bijdragen en premies betrekking hebben op de individuele voortzetting van een pensioentoezegging als bedoeld in artikel 33 van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid, mogen de aldus gedane stortingen niet meer bedragen dan 1.500 EUR per jaar. Dat jaarbedrag wordt verminderd in verhouding tot de dagen van aansluiting tijdens hetzelfde jaar bij een pensioenstelsel als bedoeld in de voornoemde wet»; het laatste lid wordt vervangen als volgt: «De Koning bepaalt de voorwaarden en de wijze van toepassing van deze bepaling en de modaliteiten volgens dewelke voorschotten op prestaties, inpandgevingen van pensioenrechten voor het waarborgen van een lening en de toewijzing van de afkoopwaarde aan de wedersamenstelling van een hypothecair krediet geen beletsel vormen voor de definitieve storting van de bijdragen en premies die in het eerste lid wordt geëist».

Artikel 84 In artikel 146, 3°, van hetzelfde Wetboek, gewijzigd bij de wetten van 30 maart 1994, 21 december 1994 en 7 april 1999, worden de woorden «voor het saldo dat overblijft na toepassing van artikel 38, eerste lid, 13°» vervangen door de woorden «voor het saldo dat overblijft na toepassing van artikel 38, § 1, eerste lid, 13°».

Artikel 85 Artikel 169, § 1, tweede lid, van hetzelfde Wetboek, gewijzigd bij de wet van 28 december 1992 en bij het koninklijk besluit van 13 juli 2001, wordt vervangen als volgt: «Hetzelfde omzettingsstelsel is van toepassing op de eerste schijf van 50.000 EUR van het kapitaal of van de afkoopwaarde van een aanvullend pensioen als bedoeld in artikel 34, § 1, 2°, eerste lid, a tot c, waarop voorschotten op prestaties zijn opgenomen of dat heeft gediend voor het waarborgen van een lening of het weder samenstellen van een hypothecair krediet, in zover die voorschotten verleend of die leningen gesloten zijn voor het bouwen, het verwerven, het verbouwen, het verbeteren of het herstellen van de in België gelegen enige woning die uitsluitend bestemd is voor het persoonlijk gebruik van de leningnemer en zijn gezinsleden».

126

Artikel 86 In artikel 171 van hetzelfde Wetboek, gewijzigd bij de wetten van 28 juli 1992, 28 december 1992, 24 december 1993, 30 maart 1994, 6 juli 1994 en 20 december 1995, bij het koninklijk besluit van 20 december 1996, bij de wetten van 25 januari 1999, 10 maart 1999, 4 mei 1999 en 6 april 2000, bij het koninklijk besluit van 20 juli 2000 en bij de programmawet van 24 december 2002, worden de volgende wijzigingen aangebracht: -

-

-

-

de bepaling onder 1°, d, wordt vervangen als volgt: «d) kapitalen en afkoopwaarden als vermeld in 4°, f, in zover zij door persoonlijke bijdragen als vermeld in artikel 1451, 1°, zijn gevormd en niet worden vereffend in omstandigheden als bedoeld in 4°, f»; de bepaling onder 1°, e, wordt opgeheven; de bepaling onder 1° wordt aangevuld als volgt: «h) de in 4°, g, bedoelde kapitalen geldend als pensioen wanneer die kapitalen in omstandigheden als bedoeld in 4°, g, door de werkgever of de onderneming worden uitgekeerd aan een andere begunstigde dan degene die is bedoeld in 4°, g, zonder dat zij met voorafgaande stortingen zijn gevormd»; de bepaling onder 2°, b, wordt vervangen als volgt: «b) kapitalen en afkoopwaarden als vermeld in 4°, f, in zover zij door persoonlijke bijdragen als vermeld in artikel 1451, 1°, zijn gevormd en worden vereffend in omstandigheden als bedoeld in 4°, f»; de bepaling onder 2°, c, wordt opgeheven; de bepaling onder 2°, d, wordt vervangen als volgt: «d) kapitalen en afkoopwaarden van de levens-verzekeringscontracten bedoeld in artikel 1451, 2°, indien die kapitalen worden vereffend bij overlijden van de verzekerde of bij het normale verstrijken van het contract, of indien die afkoopwaarden worden vereffend in één van de 5 jaren die aan het normale verstrijken van het contract voorafgaan, voor zover die kapitalen en afkoopwaarden niet dienen voor de wedersamenstelling of het waarborgen van een hypothecaire lening. Hierin zijn eveneens begrepen de kapitalen en afkoopwaarden die worden toegekend aan een werknemer of aan een niet in artikel 195, § 1, bedoelde bedrijfsleider en die voortvloeien uit een individuele aanvullende pensioentoezegging wanneer: ∗ ∗

voor die werknemer gedurende de looptijd van die individuele aanvullende pensioentoezegging in de onderneming geen collectieve aanvullende pensioentoezegging bestaat of heeft bestaan; die bedrijfsleider gedurende de looptijd van die individuele aanvullende pensioentoezegging tijdens geen enkel belastbaar tijdperk regelmatig bezoldigd is»;

127

-

de bepaling onder 4°, f, wordt vervangen als volgt: «f) kapitalen en afkoopwaarden die inkomsten vormen zoals bedoeld in artikel 34, § 1, 2°, eerste lid, a tot c, wanneer ze niet belastbaar zijn overeenkomstig artikel 169, § 1, en ze aan de begunstigde worden uitgekeerd naar aanleiding van zijn pensionering of vanaf de leeftijd van 60 jaar, of naar aanleiding van het overlijden van de persoon van wie hij de rechtverkrijgende is, met uitzondering van: ∗ ∗

-

kapitalen of afkoopwaarden die gevormd zijn door persoonlijke bijdragen als vermeld in artikel 1451, 1°; kapitalen en afkoopwaarden die krachtens een individuele aanvullende pensioentoezegging, als bedoeld in de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid, worden toegekend ofwel aan een werknemer als bedoeld in artikel 31 wanneer er gedurende de looptijd van die individuele aanvullende pensioentoezegging in de onderneming geen collectieve aanvullende pensioentoezegging bestaat die beantwoordt aan de voorwaarden van de voornoemde wet, ofwel aan een bedrijfsleider als bedoeld in artikel 32 die, gedurende de looptijd van die individuele aanvullende pensioentoezegging, geen bezoldigingen heeft gekregen die beantwoorden aan de voorwaarden van artikel 195, § 1, tweede lid»;

de bepaling onder 4°, g, wordt vervangen als volgt: «g) kapitalen geldend als pensioenen wanneer die kapitalen door de onderneming worden uitgekeerd aan de in artikel 32, eerste lid, 1°, bedoelde bedrijfsleider die het statuut van zelfstandige heeft en die is bedoeld in artikel 3, § 1, vierde lid, van het koninklijk besluit nr. 38 van 27 juli 1967, ten vroegste naar aanleiding van zijn pensionering op de normale datum of in één van de 5 jaren die aan die datum voorafgaan of naar aanleiding van het overlijden van de persoon van wie hij de rechtverkrijgende is, zonder dat zij met voorafgaande stortingen zijn gevormd».

Artikel 87 Artikel 195, § 2, van hetzelfde Wetboek, gewijzigd bij het koninklijk besluit van 20 december 1996, wordt vervangen door de volgende bepaling: «§ 2. Behalve indien de overeenkomsten enkel voorzien in voordelen bij overlijden, worden de premies van levensverzekeringen betreffende overeenkomsten die in het voordeel van de onderneming zijn gesloten, met de in § 1, tweede lid, vermelde bijdragen gelijkgesteld en zijn zij slechts aftrekbaar, onder de voorwaarden en binnen de begrenzing die dienaangaande is vastgesteld in deze titel, indien deze overeenkomsten werden gesloten op het hoofd van een bedrijfsleider als bedoeld in artikel 32, eerste lid, 1°, en tewerkgesteld zonder dienstverband. Om het aftrekbare deel van de premies te bepalen, komen uitsluitend de in § 1, tweede lid, omschreven bezoldigingen in aanmerking».

128

Artikel 88 In artikel 205, § 2, van hetzelfde Wetboek, vervangen door het koninklijk besluit van 20 december 1996, worden de volgende wijzigingen aangebracht: -

de bepaling onder 2° wordt vervangen als volgt: «2° de in artikel 53, 6° tot 11°, 14° en 21° tot 23°, vermelde kosten»;

-

de bepaling onder 5° wordt vervangen als volgt: «5° de bijdragen en premies als bedoeld in artikel 52, 3°, b, en de ermee gelijkgestelde premies van bepaalde levensverzekeringen, voor zover die bijdragen en premies niet voldoen aan de voorwaarden en de begrenzingen gesteld in de artikelen 59 en 195, alsmede de pensioenen, aanvullende pensioenen, renten en als zodanig geldende toelagen voor zover die sommen niet voldoen aan de voorwaarden en de grens gesteld in artikel 60».

Artikel 89 Artikel 223, 2°, van hetzelfde Wetboek wordt door de volgende bepaling vervangen: «2° de werkgeversbijdragen en -premies vermeld in artikel 52, 3°, b, in zover zij niet voldoen, ofwel aan de grens vermeld in artikel 53, 22°, ofwel aan de voorwaarden van en de grens bedoeld in artikel 59, de pensioenen, renten en andere als zodanig geldende toelagen vermeld in artikel 52, 5°, in zover zij niet voldoen aan de voorwaarden van en de begrenzing bedoeld in artikel 59 en de in artikel 53, 23°, bedoelde kapitalen».

Artikel 90 In artikel 225, tweede lid, 5°, van hetzelfde Wetboek worden de woorden «tegen het tarief van 39 pct.» vervangen door de woorden «tegen het tarief vermeld in artikel 215, eerste lid».

Artikel 91 Artikel 234, 3°, van hetzelfde Wetboek wordt door de volgende bepaling vervangen: «3° op de werkgeversbijdragen en -premies vermeld in artikel 52, 3°, b, in zover zij niet voldoen, ofwel aan de grens vermeld in artikel 53, 22°, ofwel aan de voorwaarden van en de grens bedoeld in artikel 59, op de pensioenen, renten en andere als zodanig geldende toelagen vermeld in artikel 52, 5°, in zover zij niet voldoen aan de voorwaarden van en de grens bedoeld in artikel 59 en op de in artikel 53, 23°, bedoelde kapitalen».

129

Artikel 92 Artikel 364ter van hetzelfde Wetboek, ingevoegd bij de wet van 28 december 1992 en gewijzigd bij de programmawet van 24 december 2002, wordt vervangen als volgt: «Art. 364ter. — Wanneer kapitalen of afkoopwaarden die gevormd zijn door in artikel 52, 7°bis, of in artikel 1451, 1°, vermelde persoonlijke bijdragen, door werkgeversbijdragen of door bijdragen van de onderneming, door de voorzorgsinstelling of de verzekeringsonderneming waarbij ze zijn gevestigd, ten bate van de begunstigde of van zijn rechtverkrijgenden worden overgedragen naar een soortgelijke pensioentoezegging of pensioenovereenkomst, wordt deze verrichting niet als een betaling of toekenning aangemerkt, zelfs als die overdracht op verzoek van de begunstigde geschiedt, onverminderd het recht van belastingheffing bij de latere betaling of toekenning door de instellingen of ondernemingen aan de begunstigde. Het eerste lid is niet van toepassing bij overdracht van het kapitaal of de afkoopwaarde naar een in het buitenland gevestigde voorzorgsinstelling of verzekeringsonderneming».

Artikel 93 In hetzelfde Wetboek wordt een artikel 515quater ingevoegd, luidende: «Art. 515quater. — § 1. Wat de pensioentoezeggingen betreft, ingesteld door een collectieve arbeidsovereenkomst, een pensioenreglement of een pensioenovereenkomst gesloten vóór de datum van inwerkingtreding van artikel 86 van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid of die voortvloeien uit de verlenging van een vóór die datum gesloten collectieve arbeidsovereenkomst zijn, in afwijking van de artikelen 130 tot 168, afzonderlijk belastbaar, behalve wanneer de aldus berekende belasting, vermeerderd met de belasting betreffende de andere inkomsten, meer bedraagt dan die welke zou voortvloeien uit de toepassing van de vermelde artikelen op het geheel van de belastbare inkomsten: -

130

tegen een aanslagvoet van 33 pct. : kapitalen en afkoopwaarden als vermeld in 3°, in zover zij door persoonlijke bijdragen als vermeld in artikel 1451, 1°, zijn gevormd en niet worden vereffend in omstandigheden als bedoeld in 3°; tegen een aanslagvoet van 10 pct. : kapitalen en afkoopwaarden als vermeld in 3°, in zover zij met persoonlijke bijdragen als vermeld in artikel 1451, 1°, zijn gevormd en worden vereffend in omstandigheden als bedoeld in 3°;

-

tegen een aanslagvoet van 16,5 pct. : niet volgens artikel 169, § 1, belastbare kapitalen en afkoopwaarden als bedoeld in artikel 34, § 1, 2°, eerste lid, a tot c, in zover die kapitalen of afkoopwaarden niet zijn gevormd door persoonlijke bijdragen als vermeld in artikel 1451, 1°, en wanneer die kapitalen of die afkoopwaarden tot uiterlijk 31 december 2009 aan de rechthebbende worden uitgekeerd: •

wat de kapitalen en afkoopwaarden van een verzekeringscontract betreft: ∗ ∗ ∗ ∗ ∗

•

bij het normale verstrijken van het contract; bij het overlijden van de verzekerde; naar aanleiding van de pensionering of brugpensionering van de verzekerde; in een der 5 jaren vóór het normaal verstrijken van het contract; op de normale leeftijd waarop de verkrijger zijn beroepswerkzaamheid uit hoofde waarvan het kapitaal is gevormd, volledig en definitief stopzet;

wat de andere kapitalen en afkoopwaarden betreft: ∗ ∗ ∗ ∗

ten vroegste naar aanleiding van zijn pensionering op de normale datum of in één van de 5 jaren die aan die datum voorafgaan; naar aanleiding van zijn brugpensionering; naar aanleiding van het overlijden van de persoon van wie hij de rechtverkrijgende is; op de normale leeftijd waarop de verkrijger zijn beroepswerkzaamheid uit hoofde waarvan het kapitaal is gevormd, volledig en definitief stopzet.

Het vorige lid is tevens van toepassing op de niet volgens artikel 169, § 1. belastbare kapitalen en afkoopwaarden van aanvullende pensioentoezeggingen die vóór de inwerkingtreding van het artikel 86 van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid zijn gesloten ten gunste van bedrijfsleiders als bedoeld in artikel 32, eerste lid, 1°, die bezoldigingen hebben genoten waarop de wetgeving betreffende de sociale zekerheid van de zelfstandigen is toegepast en die daardoor niet onder het toepassingsgebied van de genoemde wet vallen. § 2. V o o r de pensioentoezeggingen ingesteld door een collectieve arbeidsovereenkomst, een pensioenreglement of een pensioenovereenkomst gesloten gedurende zes maanden vanaf de datum van bekendmaking in het Belgisch Staatsblad van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid, worden in artikel 171, 4°, f, de woorden «naar aanleiding van zijn pensionering of vanaf de leeftijd van 60 jaar of naar aanleiding van het overlijden van de persoon van wie hij de rechtverkrijgende is» vervangen door de woorden «naar aanleiding van zijn pensionering of vanaf de leeftijd van 58 jaar of naar aanleiding van het overlijden van de persoon van wie hij de rechtverkrijgende is».

131

Artikel 94 In hetzelfde Wetboek wordt een artikel 515quinquies ingevoegd, luidende: «Art. 515quinquies. — De artikelen 52, 3°, b, en 195, § 2, zoals ze bestonden vóórdat ze door de artikelen 79 en 87 van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid werden gewijzigd, blijven van toepassing op de levensverzekeringspremies met betrekking tot contracten die werden gesloten vóór de inwerkingtreding van de genoemde wet in het voordeel van de onderneming op het hoofd van de bedrijfsleiders».

Artikel 95 In hetzelfde Wetboek wordt een artikel 515sexies ingevoegd, luidende: «Art. 515sexies.

— In geval van overdracht van kapitalen of afkoopwaarden gevormd door middel van levensverzekeringspremies als bedoeld in artikel 195, § 2, die worden gelijkgesteld met bijdragen als bedoeld in artikel 195, § 1, tweede lid, zoals ze bestonden vooraleer ze door artikel 87 van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid werden gewijzigd, die wordt verricht door de verzekeringsonderneming bij dewelke deze kapitalen of afkoopwaarden werden gevormd, teneinde deze te bestemmen voor de uitvoering van een aanvullende pensioentoezegging inzake rust- en/of overlevingspensioen, uitsluitend in het voordeel van een bedrijfsleider op wiens hoofd een contract werd gesloten, is artikel 38, § 1, eerste lid, 19°, van toepassing op de sommen die naar aanleiding van zulk een verrichting zijn overgedragen, in zover is voldaan aan de volgende voorwaarden: -

de overdracht vindt plaats binnen een termijn van 3 jaar welke aanvangt vanaf de inwerkingtreding van de genoemde wet; de voorwaarden van en de begrenzing gesteld in artikel 195 werden nageleefd tot op het ogenblik van de overdracht; en de aanvullende pensioentoezegging, onderschreven door de onderneming in het voordeel van de betrokken bedrijfsleider, wordt ten laatste op het ogenblik van overdracht van de kapitalen of afkoopwaarden aangepast.

Voor de toepassing van het vorige lid, wordt met een overdracht van kapitalen of afkoopwaarden gelijkgesteld, de toewijzing van de hoedanigheid van begunstigde van het contract van bedrijfsleiderverzekering uitsluitend in het voordeel van de verzekerde bedrijfsleider.

Bovendien wordt die verrichting niet als de betaling of toekenning van een pensioen aangemerkt, zelfs als die overdracht op verzoek van de bedrijfsleider geschiedt, onverminderd het recht van belastingheffing bij de latere betaling of toekenning door de instellingen of ondernemingen aan de bedrijfsleider.

Het vorige lid is niet van toepassing bij overdracht van het kapitaal of de afkoopwaarde naar een in het buitenland gevestigde voorzorgsinstelling of verzekeringsonderneming».

132

Artikel 96 In hetzelfde Wetboek wordt een artikel 515septies ingevoegd, luidende: «Art. 515septies. — Wanneer kapitalen die, voor de inwerkingtreding van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid, in de schoot van de onderneming gevormd zijn ten bate van de begunstigde of van zijn rechtverkrijgenden, worden overgedragen naar een voorzorgsinstelling of een verzekeringsonderneming, dan wordt die verrichting niet als de betaling of toekenning van een pensioen aangemerkt, zelfs als die overdracht op verzoek van de begunstigde geschiedt, onverminderd het recht van belastingheffing bij de latere betaling of toekenning door de instellingen of ondernemingen aan de begunstigde. Het eerste lid is niet van toepassing bij overdracht van het kapitaal naar een in het buitenland gevestigde voorzorgsinstelling of verzekeringsonderneming. Op de sommen die bij die gelegenheid worden overgedragen, worden bovendien de bepalingen van artikel 38, § 1, eerste lid, 18° en 19°, toegepast voor zover de voorwaarden van en de begrenzing gesteld in de artikelen 59 en 195 zijn nageleefd tot op het ogenblik van de overdracht».

Artikel 97 In hetzelfde Wetboek wordt een artikel 515octies ingevoegd, luidende: «Art. 515octies.

— Artikel 171, 4°, g, zoals het bestond vooraleer het werd gewijzigd door artikel 86 van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid, blijft van toepassing op de in artikel 171, 1°, h, bedoelde kapitalen geldend als pensioenen wanneer die kapitalen worden uitgekeerd in uitvoering van een contractuele verbintenis die is gesloten voor de inwerkingtreding van de genoemde wet».

B. Wijzigingen van het Wetboek der met het zegel gelijkgestelde taksen I

Jaarlijkse taks op de verzekeringscontracten

Artikel 98 Artikel 174 van het Wetboek der met het zegel gelijkgestelde taksen, vervangen bij de wet van 13 augustus 1947 en gewijzigd bij de wet van 28 december 1992, wordt vervangen als volgt: «Art. 174. — Worden met de verzekeringen gelijkgesteld, de contracten van lijfrente of tijdelijke renten gesloten met een verzekeringsonderneming evenals elke verbintenis aangegaan door de pensioeninstellingen en de rechtspersonen belast met de uitvoering van de solidariteitstoezegging bedoeld in de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid».

133

Artikel 99 Artikel 1751 van hetzelfde Wetboek, ingevoegd bij de wet van 13 augustus 1947 en gewijzigd bij de wetten van 27 juli 1953, 14 februari 1961 en 27 december 1965, het koninklijk besluit nr. 13 van 18 april 1967, de wetten van 22 december 1977, 8 augustus 1980 en 28 december 1992, wordt vervangen als volgt:

Art. 1751. § 1. Het tarief van de taks bedraagt 9,25%. § 2. Dit tarief wordt verminderd tot 4,40 % wat betreft: -

-

-

de verzekeringen in geval van leven; de verzekeringen in geval van overlijden; de contracten van lijfrente of tijdelijke renten gesloten met een verzekeringsonderneming; de collectieve toezeggingen die moeten worden beschouwd als een aanvulling van de wettelijke uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid door arbeidsongeval of ongeval ofwel beroepsziekte of ziekte, indien ze worden uitgevoerd door de verzekeringsondernemingen bedoeld in artikel 2, § 1, van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen en door de pensioeninstellingen bedoeld in artikel 2, § 3, van dezelfde wet, en indien deze collectieve toezeggingen op eenzelfde en niet-discriminerende wijze toegankelijk zijn voor alle aangeslotenen, zijnde alle werknemers of regelmatig bezoldigde bedrijfsleiders van eenzelfde onderneming of een bijzondere categorie ervan; de pensioentoezeggingen die worden uitgevoerd door de verzekeringsondernemingen bedoeld in artikel 2, § 1, van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen en door de pensioeninstellingen bedoeld in artikel 2, § 3, van dezelfde wet; de individuele voortzetting van pensioentoezeggingen als bedoeld in artikel 33 van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid.

§ 3. Elke toezegging begrepen in de plannen die worden uitgevoerd door de verzekeringsondernemingen bedoeld in artikel 2, § 1, van de wet van 9 juli 1975 betreffende d e controle der verzekeringsondernemingen e n door de pensioeninstellingen bedoeld in artikel 2, § 3, van dezelfde wet, wordt onderworpen aan het tarief dat op die bepaalde toezegging van toepassing is overeenkomstig § 1 en § 2, indien: -

-

134

het collectief plan en de eventueel voorziene alternatieve individuele keuzemogelijkheden, op eenzelfde en niet-discriminerende wijze toegankelijk zijn voor alle aangeslotenen, zijnde alle werknemers of regelmatig bezoldigde bedrijfsleiders van eenzelfde onderneming of een bijzondere categorie ervan, en de eventuele toezegging bij overlijden van de aangeslotene, de eventuele toezegging bij arbeidsongeschiktheid van de aangeslotene en de eventuele toezegging medische kosten van de aangeslotene, kan onderschreven worden zonder uitsluiting op basis van een medisch onderzoek indien meer dan tien personen bij dat collectief plan zijn aangesloten, en

-

dat plan door de verzekeringsonderneming of pensioeninstelling op een gedifferentieerde wijze wordt beheerd zodat te allen tijde voor elke belastingplichtige of belastingschuldige de toepassing van het specifieke regime inzake inkomstenbelastingen en met het zegel gelijkgestelde taksen kan worden gewaarborgd, zowel inzake de behandeling van de bijdragen of premies als van de uitkeringen.

In geval van een collectief plan waarbij voor alle aangeslotenen in een globaal premiebudget wordt voorzien en iedere aangeslotene zelf vrij de aanwending van dit premiebudget mag invullen en ventileren over de verschillende in het plan aangeboden dekkingen, moet er in een standaard toezegging worden voorzien. In afwachting van een keuze of indien de aangeslotene geen keuze maakt, wordt de standaard toezegging voor deze aangeslotene toegepast. Voor elke dekking wordt in een standaard dekking voorzien. Het verbod van uitsluiting op grond van een medisch onderzoek geldt zowel voor deze standaard dekking als de standaard toezeggingen; de standaard dekkingen en de standaard toezegging moeten in het reglement worden omschreven en een betekenisvolle inhoud hebben. § 4. Bij niet-naleving van één van de in § 3 vermelde voorwaarden wordt op alle toezeggingen begrepen in een in § 3 bedoeld plan, het in § 1 bepaalde tarief toegepast».

Artikel 100 In artikel 1762, eerste lid, van hetzelfde Wetboek, ingevoegd bij het koninklijk besluit nr. 63 van 28 november 1939 en gewijzigd bij de wetten van 17 juli 1963, 24 december 1963, 28 december 1983, 7 december 1988, 28 december 1992, 5 juli 1998 en 4 maart 1999, wordt een 4°bis ingevoegd, luidende: «4°bis. elke verbintenis aangegaan, zowel door de verzekeringsondernemingen bedoeld in artikel 2, § 1, van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen en door de pensioeninstellingen bedoeld in artikel 2, § 3, van dezelfde wet, als door de rechtspersonen belast met de uitvoering van de solidariteitstoezegging, in het kader van de pensioenstelsels die voldoen aan de voorwaarden bepaald in titel II, hoofdstuk II, afdeling II, van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid, voor zover die verbintenissen door de verzekeringsonderneming of voorzorgsinstelling op een gedifferentieerde wijze worden beheerd zodat te allen tijde voor elke belastingplichtige of belastingschuldige de toepassing van het specifieke regime inzake inkomstenbelastingen en met het zegel gelijkgestelde taksen kan worden gewaarborgd, zowel inzake de behandeling van de bijdragen of premies als van de uitkeringen».

135

Artikel 101 Artikel 177, 1°, van hetzelfde Wetboek, gewijzigd bij de wet van 28 december 1992, wordt vervangen als volgt: «1° door de genootschappen, kassen, verenigingen of verzekeringsondernemingen, de pensioeninstellingen en de rechtspersonen belast met de uitvoering van de solidariteitstoezegging bedoeld in de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid, alsmede door alle andere verzekeraars, wanneer ze in België hun hoofdinrichting, een agentschap, een bijhuis, een vertegenwoordiger of enige zetel voor hun verrichtingen hebben».

Artikel 102 Artikel 178, eerste lid, van hetzelfde Wetboek, gewijzigd bij de wet van 28 december 1992, wordt vervangen als volgt: «De genootschappen, verenigingen, pensioeninstellingen en de rechtspersonen belast met de uitvoering van de solidariteitstoezegging bedoeld in de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid alsmede alle in het vorige artikel bedoelde overige beroepsverzekeraars, mogen pas hun verrichtingen aanvangen wanneer zij, vooraf, een beroepsaangifte hebben neergelegd op het daartoe aangewezen kantoor van registratie.

Hetzelfde geldt voor de makelaars en alle andere personen die tussentreden bij het sluiten van verzekeringen met vreemde verzekeraars die de in het tweede lid bedoelde aansprakelijke vertegenwoordiger niet hebben».

Artikel 103 In artikel 1791, tweede lid, van hetzelfde Wetboek worden de woorden «1751, eerste lid» vervangen door de woorden «1751, § 1».

Artikel 104 Artikel 183, eerste lid, van hetzelfde Wetboek, gewijzigd bij de wetten van 22 maart 1965 en 28 december 1992, wordt vervangen als volgt: «De Belgische verzekeraars, de pensioeninstellingen en de rechtspersonen belast met de uitvoering van de solidariteitstoezegging bedoeld in de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid alsmede de vertegenwoordigers in België van de vreemde verzekeraars, alsmede de makelaars zijn gehouden hun repertoria, registers, boeken, polissen, contracten en alle andere stukken, zonder verplaatsing, mede te delen op elk aanzoek der aangestelden van de administratie van de belasting over de toegevoegde waarde, registratie en domeinen die ten minste de graad van adjunctverificateur hebben».

136

II Jaarlijkse taks op de winstdeelnemingen Artikel 105 Artikel 183bis van hetzelfde Wetboek, ingevoegd bij de wet van 7 december 1988, wordt vervangen als volgt: «Art. 183bis. — De sommen verdeeld als winstdeelneming die betrekking hebben op levensverzekeringen, op contracten van lijfrente of tijdelijke renten, of op aanvullende pensioenen die op een andere wijze worden opgebouwd dan door middel van een levensverzekering, gesloten met een beroepsverzekeraar of een pensioeninstelling, die in België zijn hoofdinrichting, een agentschap, een bijhuis, een vertegenwoordiger of om het even welke zetel van verrichtingen heeft, zijn onderworpen aan een jaarlijkse taks».

Artikel 106 In artikel 183sexies van hetzelfde Wetboek, ingevoegd bij de wet van 7 december 1988, worden tussen de woorden «verenigingen» en «of verzekeringsondernemingen» de woorden «pensioeninstellingen» ingevoegd».

Artikel 107 In artikel 183undecies van hetzelfde Wetboek, ingevoegd bij de wet van 7 december 1988 en gewijzigd bij de wetten van 22 december 1989 en 22 juli 1993, worden de woorden «De Belgische verzekeraars en vertegenwoordigers in België» vervangen door de woorden «De Belgische verzekeraars en pensioeninstellingen, alsmede de vertegenwoordigers in België».

5. Diverse en slotbepalingen Artikel 108 Titel II van deze wet is niet van toepassing op de pensioentoezeggingen betreffende de in België gedetacheerde werknemers in de zin van de bepalingen van titel II van de verordening (EEG) nr. 1408/71 van de Raad van 14 juni 1971 betreffende de toepassing van de sociale zekerheidsregelingen op loontrekkende en hun gezinnen, die zich binnen de Gemeenschap verplaatsen.

Artikel 109 De Koning kan onder de voorwaarden die Hij vaststelt een regeling instellen: -

van aanvullende verzekeringen aanvullend bij de regeling van buitenwettelijke voordelen, die Hij heeft ingesteld krachtens artikel 22, § 2, van de wet van 12 juli 1957 betreffende de rust- en overlevingspensioenen voor bedienden; van buitenwettelijke pensioenvoordelen en aanvullende verzekeringen voor de personen bedoeld in artikel 32, eerste lid, 1° en 2° van het Wetboek van inkomstenbelastingen 1992.

137

Artikel 110 De Koning neemt, op gezamenlijke voordracht van de minister van Pensioenen en de minister van Economie, en na advies van de Raad voor aanvullende pensioenen en de Controledienst voor de verzekeringen en de aanvullende pensioenen, de besluiten die voor de uitvoering van deze wet nodig zijn.

Artikel 111 Met het oog op de goede uitvoering van de opdrachten die door deze wet aan de Controledienst voor de Verzekeringen worden toegekend, breidt de Koning het organiek kader van het personeel van de Controledienst voor de Verzekeringen, zoals vastgesteld in uitvoering van artikel 34, eerste lid van de wet van 9 juli 1975, uit binnen een termijn van één jaar vanaf de inwerkingtreding van dit artikel.

Artikel 112 De wet van 6 april 1995 betreffende de aanvullende pensioenen wordt opgeheven.

Artikel 113 De voorwaarden voor de toepassing van het verminderd tarief van 4,40 % gesteld in artikel 1751, § 2, 4°, en § 3, van het Wetboek der met het zegel gelijkgestelde taksen zijn pas van toepassing op de toezeggingen en plannen die bestaan op de datum van inwerkingtreding van artikel 99 zodra een termijn van 5 jaar te rekenen vanaf die datum verstreken is».

Artikel 114 De Koning bepaalt de datum waarop de bepalingen van deze wet in werking treden, behalve voor de artikelen 57, § 2, 61, § 2, 64 tot 70, 110 tot 112 en 114, die in werking treden de dag waarop deze wet in het Belgisch Staatsblad wordt bekendgemaakt.

138

BIJLAGE 2: WOORDENLIJST Sectoraal Pensioenstelsel Een collectieve pensioentoezegging op sectorvlak Pensioeninstelling De instelling die krachtens een CAO, pensioenreglement, beheersovereenkomst belast wordt met de organisatie van het luik 'pensioen' binnen het sectorplan Solidariteitsinstelling De instelling die krachtens een CAO, pensioenreglement, beheersovereenkomst belast wordt met de organisatie van het luik 'solidariteit' binnen het sociaal sectorplan Derde pijler Het individuel sparen met het oog op het pensioen (individuele levensverzekering, pensioensparen, pensioenverzekering) Tweede pijler De pijler van de aanvullende pensioenen georganiseerd op bedrijfsvlak of sectorvlak (WAP) onder de vorm van groepsverzekeringen of pensioenfondsen. Het doel ervan is het verschil tussen het wettelijk pensioenbedrag en het laatste loon uit te vlakken om zo de gepensioneerde te behoeden voor een plotselinge daling van de levens- standaard.

Tak 23 Levensverzekering gekoppeld aan een beleggingsfonds (een niet-fiscaal beleggingsproduct onder de vorm van een verzekeringscontract). Dit verzekeringsproduct biedt geen gewaarborgd rendement, enkel een middelenverbintenis om de gestorte premies naar best vermogen te beheren.

Tak 21 Een verzekeringsproduct dat een rendementsgarantie biedt van 3,25% op werkgeverspremies + een winstdeelname ofwel gerealiseerd binnen een gecantonneerd fonds ofwel binnen het resultaat van de verzekeraar. De gerealiseerde en uitgekeerde winstdeelname is steeds vrij van eindbelasting.

Aangeslotene De werknemer die behoort tot de categorie van personeel waarvoor de inrichter een pensioenplan heeft ingevoerd en die aan de aansluitingsvoorwaarden van het plan voldoet + de gewezen werknemer die nog steeds actuele of uitgestelde rechten geniet overeenkomstig het pensioenreglement.

139

Toezichtscomité Het comité binnen de pensioen(solidariteits)instelling opgericht dat voor de helft is samengesteld uit leden die het personeel vertegenwoordigen aan wie een pensioen(solidariteits)toezegging gedaan werd en voor de andere helft uit werkgevers. Het ziet toe op de goede uitvoering van de pensioen(solidariteits)- toezegging door de pensioen(solidariteits)instelling.

Werknemers Buiten het toepassingsveld De werknemers die verbonden zijn met een werkgever die valt onder het P.(s).C. maar niet worden verbonden door de CAO die de invoering van het sectorplan regelt.

Werknemers Opting Out De werknemers die verbonden zijn met een werkgever die valt onder het P.(s).C. en onder de CAO die de invoering van het sectorplan 'solidariteit regelt, maar die wat de organisatie van het luik 'pensioen' aangaat gebonden zijn door het bedrijfsplan.

Pensioentoezegging

De toezegging van een aanvullend pensioen gedaan door de inrichter aan de aangeslotenen en / of hun rechthebbende(n) in uitvoering van een CAO. Solidariteitstoezegging De toezegging binnen het luik 'solidariteit' van een sociaal sectorplan dat bijv. voorziet in de financiering van de pensioentoezegging op momenten van inactiviteit, het toekennen van een overlijdensrente... en welke aanleiding geeft tot de vrijstelling van de 4,4% verzekeringstaks.

Begunstigde

Ingeval van leven op de pensioenleeftijd is de aangeslotene de rechthebbende van het aanvullend pensioen. Ingeval van vóóroverlijden (overlijden van de aangeslotene vóór het bereiken van de eindleeftijd) zijn diens erfgenamen de rechthebbenden van diens aanvullend pensioen.

Uittreding (op sectorvlak)

De beëindiging van een arbeidsovereenkomst anders dan door overlijden of pensionering, voorzover de werknemer geen nieuwe AO heeft afgesloten met een werkgever die eveneens behoort tot het ressort van een P.(s).C. die daarenboven niet wist te opteren voor opting out.

Transparantieverslag

Het jaarlijks opgesteld verslag door de pensioeninstelling of een andere derde over het door haar gevoerde beheer van ofwel de pensioen- of solidariteitstoezegging welke na raadpleging door het toezichtscomité op eenvoudig verzoek ter beschikking is van de aangeslotene.

140

Cafetariaplannen Een cafetariaplan is een collectieve pensioen- of voorzorgsregeling waarbij voorzien wordt in een uniform "premiebudget" voor iedere aangeslotene. Binnen de perken van dit budget kiest de werknemer de risico's die hij "verzekerd" wil zien (vb. dekking bij overlijden, arbeidsongeschiktheid, gezondheidskosten, afhankelijkheid, ernstige ziekte‌). Het deel van het budget dat niet wordt besteed aan het verzekeren van die risico's wordt gespaard met het oog op de vorming van een rustpensioen.

Bij bepaalde cafetariaplannen kan de aangeslotene kiezen op welke wijze de fondsen belegd zullen worden voor de opbouw van zijn pensioen. De keuzemogelijkheden worden vastgelegd in een reglement.

Cafetariaplannen zijn in de loop van de jaren '90 overgewaaid uit de Angelsaksische landen. Het verschijnsel paste in de trend naar een grotere flexibiliteit van arbeids- en loonvoorwaarden.

De basisfilosofie was duidelijk. Als ieder aangeslotene individueel zijn pakket aanvullende voordelen kon samenstellen, dan kon hij ook de te verzekeren voordelen beter op zijn persoonlijke behoeften afstemmen en een hogere graad van tevredenheid bereiken in vgl. met de klassieke plannen waar de werkgever iedereen dezelfde voordelen oplegt.

141

BIJLAGE 3: WETTELIJKE REFERENTIES • •

• • •

•

•

•

142

Wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid (B.S. 15 mei 2003, erratum B.S. 26 mei 2003) Koninklijk besluit van 14 november 2003 tot uitvoering van de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid en het bijhorend verslag aan de Koning (B.S. 14 november 2003) Koninklijk besluit van 14 november 2003 tot vaststelling van de solidariteitsprestaties verbonden met de sociale aanvullende pensioenstelsels en het bijhorend verslag aan de Koning (B.S. 14 november 2003) Koninklijk besluit van 14 november 2003 tot vaststelling van de regels inzake de financiering en het beheer van de solidariteitstoezegging en het bijhorend verslag aan de Koning (B.S. 14 november 2003) Koninklijk Besluit van 14 november 2003 betreffende de toekenning van buitenwettelijke voordelen aan de werknemers bedoeld bij koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers en aan de personen bedoeld in artikel 32, eerste lid, 1° en 2° van het Wetboek van Inkomstenbelastingen 1992, tewerkgesteld buiten een arbeidsovereenkomst (B.S. 14 november 2003) Koninklijk besluit van 14 november 2003 tot vaststelling van de erkenningsvoorwaarden van de verzekeringsondernemingen en -instellingen met het oog op het uitoefenen van de verzekeringsverrichtingen bedoeld in het koninklijk besluit van 14 november 2003 betreffende de toekenning van buitenwettelijke voordelen aan de werknemers bedoeld bij het koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers en aan de personen bedoeld in artikel 32, eerste lid, 1° en 2° van het Wetboek van de Inkomstenbelastingen 1992, tewerkgesteld buiten een arbeidsovereenkomst (B.S. 14 november 2003) Koninklijk besluit van 14 november 2003 tot wijziging van het koninklijk besluit van 14 mei 1985 tot toepassing op de voorzorgsinstellingen van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen en het bijhorend verslag aan de Koning (B.S. 14 november 2003) Koninklijk besluit van 14 november 2003 betreffende de levensverzekeringsactiviteit en het bijhorend verslag aan de Koning

BIJLAGE 4: ENKELE INTERESSANTE SITES Hierna volgen enkele interessante websites met info over de aanvullende pensioenen, onder meer websites m.b.t. de reeds bestaande aanvullende sectorale pensioenstelsels.

A. Huidige aanvullende sectorale pensioenstelsels + website 1. Sectorale Pensioenstelsels voor de Ondernemingen van het Garagebedrijf, het Koetswerk & de Metaalhandel. http://www.sefocam.be/ De v.z.w. Sefocam is een vereniging voor de sectorale pensioenstelsels voor de ondernemingen van de sector ‘ Garagebedrijf, Koetswerk & Metaalhandel’.

De vereniging SEFOCAM heeft tot doel op een paritair samengestelde wijze gestalte te geven aan de aanvullende pensioenstelsels voor de arbeiders die vanaf 1 januari 2002 tewerkgesteld zijn binnen een onderneming die ressorteert onder het P.C. 112 voor het Garagebedrijf, het P.s.C. 149.02 voor het Koetswerk & het P.s.C. 149.04 voor de Metaalhandel.

De vertegenwoordigers van de werkgevers en de vakbonden uit de sector van het Garagebedrijf (PC 112), het Koetswerk (P.s.C. 149.02) en de Metaalhandel (P.s.C. 149.04) zijn n.a.v. het Nationaal Akkoord 2001-2002 overeengekomen om in een aanvullend pensioen te voorzien voor alle arbeiders. Met ingang van 01/01/2002 genieten aldus zo’n 50.000 arbeiders van de betrokken sectoren een aanvullend pensioen. Dit aanvullend pensioen voorziet in de uitkering van een éénmalig kapitaal (of jaarlijkse levenslange rente) bij leven van de aangeslotene op de wettelijke-, vervroegde- of brugpensioenleeftijd en een tegemoetkoming bij overlijden van de aangeslotene vóór de pensioenleeftijd.

2. De website ‘Pensioenfonds Metaal’ voor arbeiders uit de metaalverwerkende nijverheid, in bedrijven die ressorteren onder het PC 111 http:www.pfondsmet.be/ Deze website is in de eerste plaats bestemd voor al de arbeiders uit de metaalverwerkende nijverheid, tewerkgesteld binnen een onderneming die ressorteert onder het paritair comité 111. De inhoud van deze website vormt de samenvatting van het pensioenfondsreglement samen met andere praktische informatie.

143

subcomité van de elektriciens (PSC 149.01) http://www.fbz-fse-elec.be/ Met ingang van 1 januari 2002 werd een sectoraal pensioenfonds opgericht voor alle werknemers onder het Paritair Subcomité van de elektriciens, installatie en distributie (P.s.C. 149.01).

Dit pensioenstelsels wordt georganiseerd door het Fonds voor Bestaanszekerheid van de sector dat, naast een reeks aanvullende vergoedingen (bijv. bij werkloosheid, ziekte…), ook elk jaar een eindejaarspremie uitbetaalt aan de meeste arbeiders uit deze sector.

4 . Aanvullend sectoraal pensioenplan voor de bedienden uit de metaalverwerkende nijverheid – paritair comité 209 De gemeenschappelijke verzekeringskas Integrale werd door de sociale gesprekspartners aangeduid als instelling die een sectoraal pensioenplan uitvoert voor de bedienden uit de metaalverwerkende nijverheid (PC 209). Hieronder het adres van de Integrale.

5. Sectoraal Fonds voor de tweede pijler voor de arbeiders uit de voedingsnijverheid Paritair Comité 118 http://www.viafonds.be/ Vanaf 1 april 2004 verwerven alle arbeiders uit de voedingsnijverheid het recht op een sociaal aanvullend pensioen. Dit sectoraal pensioen zal georganiseerd worden via het fonds voor bestaanszekerheid en de uitvoering ervan wordt toevertrouwd aan een verzekeringsmaatschappij die onder het KB van 69 valt (verplichte winstverdeling onder de aangeslotenen).

144

B. Andere interessante websites 1. De controledienst voor Verzekeringen (CDV) http://www.cdv-oca.be/ De Controledienst voor de Verzekeringen, instelling van openbaar nut, werd opgericht door de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen en wordt beheerst door hoofdstuk IV van de wet van 2 augustus 2002 betreffende het toezicht op de financiële sector en de financiële diensten.

Naast de controle op de verzekeringsondernemingen oefent de Controledienst het toezicht uit over de hypotheekondernemingen, de voorzorgsinstellingen (pensioenfondsen), de maatschappijen voor onderlinge borgstelling, de instellingen van openbaar nut voor gemeenschappelijk vervoer, de kapitalisatieondernemingen en de tussenpersonen bij verzekeringen.

Op deze website staat een afdeling gewijd aan de ‘tweede pijler’ waarin zowel de wetteksten m.b.t. de aanvullende pensioenen als de samenvattingen van deze wetgeving opgenomen werden.

2. Integrale http://www.integrale.be/ Integrale, een gemeenschappelijke verzekeringskas met een uniek concept, werd in 1925 door een aantal ondernemingen en hun werknemers opgericht als “gemeenschappelijke verzekeringskas”om hun pensioenen te beheren.

“Gemeenschappelijk” wil zeggen dat de kas eigendom is van alle verzekerden samen. Zij wordt beheerd door verkozen afgevaardigden van zowel de werkgevers als de werknemers.

Die zijn paritair vertegenwoordigd in de Raad van Bestuur.

Het unieke bij Integrale is echter dat de Raad bestaat uit mensen die zelf belang hebben bij een goede werking van hun verzekeringskas, en niet uit private aandeelhouders. Dit maakt dat er geen dividend moet betaald worden aan zo’n aandeelhouders.

Alle winsten vloeien terug naar de verzekerden en naar hen alleen. Vandaar komt ook de naam: de “integrale” winst wordt verdeeld. Maak zelf maar eens de vergelijking tussen wat de verzekerden bij Integrale de afgelopen jaren aan rendement kregen, en wat andere pensioenverzekeraars gaven.

145

146

■ Deze brochure werd gerealiseerd met steun van het Europees Sociaal Fonds en de FOD-Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg.

■

Voor meer info:

ABVV | Hoogstraat 42 | 1000 Brussel Tel: +32 (0)2 506.82.11 | Fax: +32 (0)2 506.82.29 E-mail: infos@abvv.be | Website: www.abvv.be Lay-out: ABVV | Foto: ABVV © December 2003 Volledige of gedeeltelijke overname of reproductie van de tekst uit deze brochure mag alleen met duidelijke bronvermelding.

Verantwoordelijke uitgever: Mia De Vits