•M
maandag 4 maart 2013 • DE MORGEN
Geen hobby, maar een gekte E ND S E E D AN STI BR KWE
Waarom raakt stilaan iedereen besmet met het hardloopvirus?
wereldrecordhoudster op de marathon, maar 90 procent van de klandizie bestaat uit recreanten. Ook bij de Vlaamse Atletiekliga zijn meer dan de helft van de 45.000 leden hobbylopers. “Veel recreanten beginnen met een start to run-sessie en schrijven zich daarna bij ons in”, zegt voorzitter Eddy De Vogelaer. Hoe ziet het profiel van de loopsporter er dan uit? “Dé loopsporter bestaat niet”, zegt professor Scheerder. Hij onderscheidt vijf types: de individuele loopsporter, de sociaal competitieve loopsporter, de prestatieloper, de sfeerloper en de gezondheidsfreak. “We kunnen vaststellen dat de gemiddelde loopsnelheid op wedstrijden achteruitgaat”, zegt hij. “Ook dat is een indicatie dat de loopsport erin slaagt nieuwe segmenten aan te spreken, waaronder heel duidelijk de sfeerloper en de gezondheidsloper.” Samen met het aantal loopsporters is het aanbod verruimd. Behalve city runs en crosscountry runs, wedstrijden in teamverband (zoals survival runs en duo runs) of races binnen een bepaalde doelgroep (bijvoorbeeld ladies runs) worden er ook specialere varianten georganiseerd. De meest extreme loopwed-
In ‘Brandende kwesties’ zoekt M een antwoord op een maatschappelijk vraagstuk.
het langlaufteam komt hij in contact met een dieet gebaseerd op groenten en vezels. Tot zijn verbazing vindt hij het lekker en bovendien voelt hij zich sterker dan ooit. Het langlaufen laat hij later varen, maar hij gaat verder met hardlopen en wordt eerst vegetariër en dan veganist. In eenentwintig hoofdstukken vertelt Jurek hoe hij van een onzeker kind uitgroeit tot een topatleet, en hoe hij van een vleeseter en klant van McDonald’s een overtuigd veganist wordt. Elk hoofdstuk sluit hij af met een praktisch luik: een tip voor lopers en daarnaast ook een veganistisch recept, bijvoorbeeld van een smakelijke kaasloze pizza of van Japanse rijstballetjes (die als bron van koolhydraten, elektrolyten en zout een ideale opkikker zijn tijdens een lange run). Eet & ren is een inspirerend boek. Het deed een nieuwe wind waaien door mijn wekelijkse boodschappenlijst en leidde tot experimenten in de keuken, maar bovenal gaf het me zin om mijn loopschoenen aan te trekken. Niet om aan een ultramarathon te beginnen, wel om verder te gaan dan wat ik tot nu toe heb bereikt. Om alles te geven, ook op deze gure dinsdagavond die ik evengoed voor de haard zou
Hardlopen is een afspraak maken met mezelf, het is mijn beperkingen en mijn kracht leren kennen, mijn grenzen verleggen
● Lopen in de winter: een beetje koude of sneeuw houdt de echte liefhebber niet tegen. Annick Vandorpe trekt vier tot zes keer per week de loopschoenen aan, weer of geen weer. © Eric dE Mildt
Nooit eerder was lopen zo populair. in dertig jaar tijd verachtvoudigde het aantal hardlopers in Vlaanderen. Boekenrecensente Annick Vandorpe raakte zelf bezeten door de sport. inspiratie vindt ze onder meer in het pas verschenen boek Eet en ren. Annick Vandorpe
H
et is dinsdag 19 uur, 4 °C. Met zijn achten staan we in lycrapakjes op de 400 meterbaan. Ik trek mijn mouwen over mijn handen en spring op en neer terwijl de trainer het programma uitlegt. Vanavond doen we intervaltraining: zeven keer 600 meter snel met twee minuten rust tussenin. Terwijl we aan de opwarmingsrondes beginnen, denk ik aan mijn woonkamer waar het houtvuur knappert en mijn gezin nu aan het eten is. Mijn tanden klapperen zonder dat ik het kan tegenhouden. De vrouw die naast me loopt stoot me aan. “Waarom doen we dit toch?”, zegt ze. We lachen alletwee. Het is natuurlijk een retorische vraag.
heeft zelfs een weg naar mijn boekenkast gevonden. Boeken zoals Hardlopen van Jean Echenoz (een roman over de Tsjechoslowaakse wonderatleet Emil Zátopek) en Waarover ik praat als ik over hardlopen praat van Haruki Murakami heb ik in één avond uitgelezen. Hardlopen is bij mij geen hobby, maar een gekte.
Marathonhype Dat het hardloopvirus me zo stevig te pakken zou krijgen had ik niet voorzien toen ik twee jaar geleden (ik was achtendertig) na zeven jaar zonder sport en drie bevallingen, begon te rennen om mijn conditie weer op te krikken. Ik liep een of twee keer per week. Het was makkelijk te organiseren. Ik hing niet af van een spelpartner, qua uitrusting had ik alleen aangepaste schoenen nodig en ik hoefde mijn voordeur maar uit te gaan om te beginnen. Na enkele maanden nam ik voor het plezier deel aan een stadsloop van 10 kilometer. Het enthousiasme van de andere lopers en de geweldige sfeer op de wedstrijd gaven me zin in meer groepslopen, en in september sloot ik me aan bij de lokale atletiekclub. Nu, anderhalf jaar later, ren ik vier tot zes keer per week, is mijn tijd op de 10 kilometer met acht minuten verbeterd, nam ik voor het eerst deel aan een halve marathon en heb ik me ingeschreven voor een marathon. Het virus
Waarom doen we aan hardlopen? Waarom is de loopsport meer dan ooit in trek? Sinds 2009 is het dé favoriete sport van de Vlamingen. Waar in 1979 3,7 procent van de sportieve volwassenenpopulatie aan hardlopen deed, was dat in 2009 29,9 procent, een verachtvoudiging. Jeroen Scheerder, het hoofd van de onderzoeksgroep Sport en Bewegingsbeleid aan de KU Leuven, vertelt hoe het begonnen is: “De eerste loopsportgolf startte in Amerika aan het eind van de jaren zestig. Gezondheidsgoeroes zoals Kenneth Cooper hadden de positieve effecten bewezen van aerobe duurtraining, waaronder hardlopen. “In 1970 werd de New York City Marathon in het leven geroepen, in 1973 de Honolulu Marathon. Die evenementen kenden onmiddellijk een groot succes. Op het eind van de jaren zeventig waaide de loopsportgolf over naar Europa. Ook in Vlaanderen werd de loophype
opgepikt. De 20 kilometer door Brussel en de ING Antwerp 10 Miles & Marathon, intussen klassiekers, werden in de jaren tachtig gestart.” Sinds het einde van de jaren negentig is een tweede loopsportgolf aan de gang. Scheerder verklaart die vanuit drie maatschappelijke trends. “Er is een medicalisering van de samenleving”, legt hij uit. “We willen onze gezondheid in de hand houden. Lopen en fitnesssporten komen die ten goede. Maar we willen ook ongebonden zijn. Lopen is makke-
wereldwijd per jaar wordt georganiseerd sinds 1910 en het totaal aantal deelnemers dat de eindstreep haalde. Na de start van de tweede loopsportgolf schieten de curven de lucht in. In 2012 vonden er wereldwijd drieduizend marathons plaats met anderhalf miljoen finishers ten opzichte van duizend marathons en 500.000 finishers in 1999.
Handel loopt mee De handel surft mee op de loopsportgolf. Speciaalzaken, zoals
‘Eet & ren’ is een inspirerend boek. Het deed een nieuwe wind waaien door mijn boodschappenlijst en gaf me zin om mijn loopschoenen aan te trekken, om alles te geven lijk. Je kunt er zo aan beginnen, wanneer en waar je wilt, en je hebt niet noodzakelijk een tegenstrever nodig. En er is de ‘verleuking’. We zoeken plezier op. De happening is belangrijker dan de inspanning. Grote evenementen zoals de 20 kilometer door Brussel zijn voor veel mensen een reden om met hardlopen te beginnen.” Scheerder stelde een grafiek op met het aantal marathons dat
het Belgische Runners Service Lab (RSLab) dat in 1980 zijn eerste winkel opende, doen het steeds beter. “Sinds 2006 groeien we elk jaar met 20 procent”, zegt Koen Wilssens, de zaakvoerder van de hoofdvestiging in Zwijndrecht. “Op een zaterdag krijgen we hier honderd tot honderdvijftig hobbylopers over de vloer.” Bij RSLab lopen topatleten binnen zoals Paula Radcliffe, de
M•
DE MORGEN • maandag 4 maart 2013
strijd is wel de ultramarathon, die loopt over een afstand die groter is dan de klassieke marathon. Wereldbekende races in die laatste categorie zijn de Badwater Ultramarathon (135 mijl door Dead Valley), de Griekse Spartathlon (153 mijl van Athene naar Sparta) en de Western States Endurance Run (100 mijl door de Sierra Nevada in California).
Wilskracht De Amerikaan Scott Jurek (1973) won deze races verscheidene keren. Over zijn carrière als langeafstandsloper schreef hij het boek Eet & ren, waarin hij zijn keuze voor een veganistisch dieet motiveert. Het verhaal van Scott Jurek zal veel mensen aanspreken, precies omdat hij een extreme loopsporter is. Het is het relaas van een man die een ongelukkige jeugd kende, als tiener een passie en een talent ontdekte en een kampioen werd, mede door zijn harde kindertijd. Eet & ren is een verhaal over wilskracht en het verleggen van grenzen, en het leest even vlot als een roman. Scott Jurek is nog heel klein als zijn moeder multiple sclerose krijgt. Van kinds af moet hij veel helpen in het huishouden, en op zijn tiende kookt hij al voor zijn jongere broer en zus. “Soms moet je de dingen gewoon doen!” is het motto van zijn strenge en norse vader. Hij heeft weinig vrienden op school en wordt gepest. Op de middelbare school sluit hij zich aan bij het langlaufteam. In de zomer moet hij een andere sport vinden om zijn conditie op peil te houden. Omdat hij weinig middelen heeft is hardlopen een evidente keuze. Tijdens een trainingskamp met
kunnen doorbrengen. De intervaltraining is intussen bezig. De groep heeft zich opgesplitst in kleine pelotons. Ik gooi mijn benen telkens weer vooruit, tot ik bij de eindstreep kom waar de trainer mijn tijd van de chronometer afleest. Waarom loop ik? Omdat het een laagdrempelige sport is, omdat ik er fit van word, omdat ik me thuis voel in de lopersgemeenschap en omdat het voldoening geeft om op mijn veertigste ergens fysiek in te verbeteren? Het zijn allemaal redenen, maar niet de voornaamste. Hardlopen is een afspraak maken met mezelf, het is mijn beperkingen en mijn kracht leren kennen, mijn grenzen verleggen. In Waarover ik praat als ik over hardlopen praat schrijft Murakami treffend: “We lopen omdat we zo intens mogelijk willen leven.” Bestaat er een groter vrijheidsgevoel? vraag ik me af terwijl ik met de anderen weer naar de startlijn loop. Boven mijn hoofd fonkelen de sterren. Ik hoor alleen mijn ademhaling en het roffelen van mijn zolen op het tartan. Op een teken van de trainer vertrekken we opnieuw voor zeshonderd meter snel. Mijn benen volgen de witte lijn, ze stuiven over die lijn in zo groot mogelijke passen, en elk onderdeel van mijn lichaam stuurt energie naar die benen, tot ik alleen nog benen ben. Eet & ren, Scott Jurek, Prometheus, 312 p., 19,95 euro.
MoMA in New York neemt games op in permanente collectie Veertien videospelletjes, waaronder Pac-Man en The Sims, zijn te zien in het Museum of Modern Art (MoMA) in New York. Ze zijn het begin van een nieuwe afdeling van de collectie, die op termijn veertig videogames moet omvatten. De veertien videospelletjes maken deel uit van de tentoonstelling Applied Design, die nog tot eind januari 2014 “de nieuwe richtingen van het hedendaagse design” in de schijnwerpers zet. In het New Yorkse museum
voor moderne kunst staan PacMan (1980) en Tetris (1984) broederlijk naast elkaar, telkens met de nodige uitleg over hun ontstaan en met de mogelijkheid om een rondje te spelen. In een volgende zaal kregen onder meer Another World (1991), Myst (1993) en The Sims (2000) een plaats. Er is ook aandacht voor recentere videospellen als Katamari Damacy (2004), Dwarf Fortress (2006), flOw (2006) en Canabalt (2009). Het MoMA zal de videospelletjes ook opnemen in zijn perma-
Filmcomponist Armando ‘de stem van Rome’ Trovajoli overleden De Italiaanse pianist en filmcomponist Armando Trovajoli is op 95-jarige leeftijd in zijn geboortestad Rome overleden. Trovajoli voorzag meer dan tweehonderd films van muziek. Zo schreef hij de soundtrack bij films van bekende Italiaanse regisseurs als Vittorio De Sica, Dino Risi en Ettore Scola. Trovajoli was daarnaast nog actief als orkestleider en schreef ook de muziek voor een aantal musicals. Trovajoli werd vooral bekend met het liedje ‘Roma nun fa’ la stupida stasera’ (‘Rome doe niet stom vanavond’), een ode aan de
Italiaanse hoofdstad. De burgemeester van Rome omschrijft Trovajoli dan ook als “de stem van Rome”. Trovajoli werkte tot op hoge leeftijd nog mee aan films. Daarnaast was hij actief als orkestleider. Als pianist speelde hij nog met jazzgrootheden Miles Davis, Duke Ellington en Chet Baker. (Belga / eR) Trovajoli werd vooral bekend met het liedje ‘Roma nun fa’ la stupida stasera’
nente collectie. Het museum wil de komende jaren in totaal veertig games verwerven. Daarbij klassiekers als Pong (1972), Space Invaders (1978), Super Mario Bros
(1985), The Legend of Zelda (1986), en Spacewar!, het allereerste computerspel uit 1962. De videogames worden niet alleen gekozen op basis van hun historische en culturele waarde en hun esthetische kwaliteit, maar ook voor de “de elegantie van de programmeercode” en het gedrag dat ze creëren bij de speler. “Ik ben eerlijk gezegd niet geïnteresseerd in de discussie of videospelletjes kunst zijn, en of een stoel kunst is”, zegt curator Paola Antonelli. “Design is voor mij de hoogste vorm van de menselijke creatieve expressie, en als iets een prachtig design heeft, is dat voor mij al meer dan voldoende.” (Belga)
Belgische film ‘Allez, Eddy!’ wint twee prijzen in Verenigde Staten Allez, Eddy!, het langspeelfilmdebuut van Gert Embrechts, heeft in de VS twee prijzen gewonnen op de Skykid.com Coming-of-Age Movie Awards. De dertienjarige hoofdrolspeler Jelte Blommaert ging aan de haal met de prijs voor de beste nieuwkomer en Allez, Eddy! werd uitgeroepen tot beste internationale film. De jury loofde Blommaert en spreekt van een “fantastisch debuut van een getalenteerd performer”. De jonge acteur kreeg eerder al een onderscheiding op het Internationaal Filmfestival voor Kinder- en
Jeugdfilms in Schingel (Duitsland). Toen was de prijs voor beste film ook voor Allez, Eddy!. Allez, Eddy! is een komedie die zich in een niet nader bepaald idyllisch dorp in het midden van de jaren ’70 afspeelt. Blommaert vertolkt de rol van de 11-jarige Freddy, een groot wielertalent en fan van Eddy Merckx. De film is ook geselecteerd voor het Cinequest filmfestival in San Diego. Naast Blommaert spelen Peter Van den Begin, Barbara Sarafian en Els Dottermans mee. (Belga)