Κείμενο Εργασίας 15 by Academy for Strategic Analises

ISSN: 2407-9863 ISSN: 2407-9863

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

H ΣΥΜΦΩΝΙA – ΠΛΑΙΣΙO ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΝΟΠΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ Δρ Χρίστος Γκιώνης

ΤΟΜΕΑΣ Γ’

Απρίλιος 2015

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

Η Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων (ΑΣΑ), είναι ανεξάρτητος επιστημονικός - ερευνητικός φορέας, μια «δεξαμενή σκέψης», με νομική μορφή αστικού σωματείου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που ιδρύθηκε το 2014 με έδρα την Αθήνα. Τα ιδρυτικά μέλη και τη βάση των μελών της ΑΣΑ αποτελούν επιστήμονες που προέρχονται από τις Ένοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας, που είναι διδάκτορες ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων ή κάτοχοι άλλων υψηλού επιπέδου τίτλων σπουδών, με πλούσιο επιστημονικό, ερευνητικό και συγγραφικό έργο και συνεργασία με ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια, κέντρα μελετών και ινστιτούτα, σε διάφορα επιστημονικά πεδία. Επίσης, μέλη της ΑΣΑ είναι προσωπικότητες του διπλωματικού και ακαδημαϊκού χώρου και άλλοι επιστήμονες υψηλού κύρους με επιστημονική δραστηριότητα σε γνωστικά αντικείμενα τα οποία συνάδουν προς τους σκοπούς της. Σκοπός της ΑΣΑ είναι η ανάπτυξη επιστημονικού έργου και δράσεων στα πεδία των Στρατηγικών Σπουδών, της Άμυνας, της Ασφάλειας και της Εξωτερικής Πολιτικής, η εκπόνηση επιστημονικών αναλύσεων, ερευνών και μελετών καθώς και η παροχή εξειδικευμένων συμβουλευτικών και εκπαιδευτικών υπηρεσιών στα παραπάνω πεδία, σε φορείς του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα και σε φυσικά πρόσωπα, σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Για την υλοποίηση των στόχων της η ΑΣΑ έχει οργανώσει τέσσερεις Επιστημονικούς Τομείς: (1) Ανάλυσης Στρατηγικού Περιβάλλοντος, (2) Ανάλυσης Αμυντικής Πολιτικής και Ασφάλειας (3) Ανάλυσης Συστημάτων, Τεχνολογίας και Οικονομίας, (4) Επιχειρησιακής Έρευνας, Διοικήσεως και Ελέγχου. Μεταξύ των στόχων της ΑΣΑ περιλαμβάνεται η ανάπτυξη συνεργασιών με διεθνείς οργανισμούς, με ακαδημαϊκούς - επιστημονικούς φορείς και άλλα κέντρα επιστημονικής έρευνας με συναφές αντικείμενο, καθώς και με έγκυρους επιστήμονες, στρατιωτικούς, διπλωμάτες, κ.ά., στο εσωτερικό και το εξωτερικό, ιδίως στο ευρω-ατλαντικό και το ευρύτερο μεσογειακό περιβάλλον.

www.acastran.org info@acastran.org https://www.facebook.com/AcademyStrategicAnalyses

Μελέτει το παν - Ακούων όρα - Γνους πράττε

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ - ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΝΟΠΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ

Δρ Χρίστος Γκιώνης

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 15 Απρίλιος 2015

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ – Νο 15 / Απρίλιος 2015 Τίτλος: Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ - ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΝΟΠΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ Συγγραφέας: Δρ Χρίστος Γκιώνης Εκδότης: Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων (ΑΣΑ) Σχεδιασμός – ηλεκτρονική επεξεργασία: ΑΣΑ Copyright © Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων info@acastran.org http://www.acastran.org, https://www.facebook.com/AcademyStrategicAnalyses ISSN: 2407-9863 Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική, ή η απόδοση κατά παράφραση ή διασκευή του περιεχομένου του βιβλίου με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες του Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

Σχετικά με τον συγγραφέα

Ο Δρ Χρίστος Γκιώνης είναι Διδάκτωρ του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, κάτοχος Master of Αrts του Παντείου Πανεπιστημίου, πτυχιούχος Οικονομικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και απόφοιτος της Σχολής Ικάρων. Είναι εκπαιδευτής στη Σχολή Τεχνικών Υπαξιωματικών Αεροπορίας, στη Σχολή Ιπταμένων Ραδιοναυτίλων και στη Σχολή Διοίκησης και Επιτελών Πολεμικής Αεροπορίας για θέματα Διεθνών Σχέσεων, Στρατηγικής και Άμυνας, Οικονομίας, Διοίκησης και Δικαίου με διδακτική εμπειρία από το 2003, εγκεκριμένο μέλος συνεργαζόμενου προσωπικού του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, επισκέπτης ερευνητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Επίσης, έχει διατελέσει εγκεκριμένος εκπαιδευτής της Σχολής Ικάρων και του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης. Υπηρετεί ως Τμηματάρχης Προμηθειών μη στρατιωτικού εξοπλισμού του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και έχει διατελέσει εκπρόσωπος του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα προϋπολογισμού. Είναι μέλος της Ακαδημίας Στρατηγικών Αναλύσεων.

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

2. ΟΙ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΝΟΠΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ (ΕΔ) ΩΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ

2.1

Ο Διαχωρισμός του Αντικειμένου των Προμηθειών των ΕΔ

2.2

Το Βασικό Νομοθετικό Πλαίσιο

2.3

Η Αναγκαιότητα των Προμηθειών των ΕΔ και η Πραγματοποίησή τους

3. Η ΕΡΓΑΛΕΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ

3.1

Ο Διαχωρισμός του Αντικειμένου των Προμηθειών των ΕΔ

3.2

Το Βασικό Νομοθετικό Πλαίσιο

3.3

Η Αναγκαιότητα των Προμηθειών των ΕΔ και η Πραγματοποίησή τους

3.4

Η Θεώρηση της Δημόσιας Σύμβασης Προμηθειών από την Πλευρά Σκοπού και Περιεχομένου 20

3.5

Η Επισημότητα της Σύμβασης

3.6

Τα Απρόβλεπτα Γεγονότα και η Ερμηνεία των Συμβατικών Όρων

3.7

Η Σχέση Οικονομικής Πολιτικής και Δημόσιας Σύμβασης Προμηθειών για τις ΕΔ

4. Η ΝΕΑ ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ – ΠΛΑΙΣΙΩΝ

4.1

Η Έννοια της Συμφωνίας – Πλαισίου

4.2

Τα Μέρη

4.3

Η Διάρκεια Ισχύος

5. Η ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ – ΠΛΑΙΣΙΩΝ

5.1

Η Αντιμετώπιση των Συμφωνιών – Πλαισίων σε Επιχειρησιακό Επίπεδο

5.2

Το Περιεχόμενο των Φάσεων των Συμφωνιών – Πλαισίων

5.3

Η Προσυμβατική Διαδικασία

5.4

Οι Συμφωνίες – Πλαίσια ως προς την Ανάθεσή τους

6. Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ – ΠΛΑΙΣΙΩΝ ΩΣ ΜΕΣΟ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ 39 6.1

Η Χρησιμότητα των Συμφωνιών – Πλαισίων

6.2

Τα Κύρια Προβλήματα των Συμφωνιών – Πλαισίων

6.3

Η Εκμετάλλευση των Συμφωνιών – Πλαισίων από τις ΕΔ

7. ΕΠΙΜΕΤΡΟ

7.1

Οι Συμβάσεις Προμηθειών των ΕΔ ως Εργαλείο του Δημοσίου για Οικονομική Πρόοδο

7.2

Η Νέα Τεχνική της Σύναψης Συμφωνίας – Πλαισίου

7.3

Η Χρήση της Συμφωνίας – Πλαισίου στις ΕΔ

8. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ασχέτως της εκάστοτε οικονομικής κατάστασης, αλλά ιδιαιτέρως σε περιόδους δημοσιονομικών δυσχερειών, οι δημόσιοι φορείς επιδιώκουν να ενισχύουν την αποδοτικότητα - αποτελεσματικότητα των προμηθειών τους και να περιστέλλουν τις δαπάνες τους. Για να επιτυγχάνουν έλεγχο των δαπανών τους, οι δημόσιοι φορείς προσπαθούν να οργανώνουν - διαχειρίζονται τις ανάγκες των προμηθειών τους ορθολογικά και να συγκεντρώνουν τις αγορές τους. Αυτή η λογική στηρίζεται στην επιδίωξη οικονομιών κλίμακας που ευνοεί πιο χαμηλές τιμές και κόστος συναλλαγών λόγω συγκεντρωτικών προμηθειών, αλλά και στην πιο αποδοτική διαχείριση των συμβάσεων προμηθειών. Άλλωστε, η αποπληρωμή συμβάσεων προμηθειών του δημοσίου τομέα αφορά εξ ορισμού σε ένα μεγάλο τμήμα του κρατικού προϋπολογισμού. Η κατανομή των μερίδων του προϋπολογισμού, το είδος των αντικειμένων του και οι φορείς απορρόφησής του αποτελούν ζητήματα της ασκούμενης οικονομικής πολιτικής. Επομένως, διαφορετικά μίγματα μπορούν να αποφέρουν διαφορετικά αποτελέσματα, καλύτερα ή χειρότερα από τα σχεδιασμένα ή τα επιθυμητά. Υπό αυτή την έννοια, μια πιο επαγγελματική αντιμετώπιση των δημοσίων συμβάσεων ως μέσων επίτευξης των σκοπών του δημοσίου θα μπορούσε να αυξήσει τα θετικά αποτελέσματα χρήσης τους. Το παρόν κείμενο αναφέρεται σε μια στρατηγική πρόταση1 για την αναβάθμιση της οικονομικής λειτουργίας των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΔ) και στοχεύει να καταδείξει ότι, αφ’ ενός μεν, οι συμβάσεις προμηθειών των ΕΔ αποτελούν ένα σημαντικό μέσο οικονομικής πολιτικής προς εκμετάλλευση, αφ’ ετέρου δε, η χρήση των συμφωνιών – πλαισίων από τις ΕΔ μπορεί, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, να αυξήσει την αποτελεσματικότητα αυτού του μέσου. Το κυρίως μέρος του κειμένου χωρίζεται σε 6 Ενότητες. Στην 1η Ενότητα, τίθενται τα όρια των προμηθειών των ΕΔ ως δημοσίων με αναφορά στις βασικές σχετικές διατάξεις και έμφαση στην ικανοποίηση της ανάγκης εφοδιασμού των ΕΔ, η οποία πραγματοποιείται με αγαθά κατόπιν χρηματοδότησης από πιστώσεις του κρατικού προϋπολογισμού. Τα συναφή ζητήματα προσεγγίζονται υπό τη διάκριση του προς προμήθεια εξοπλισμού σε στρατιωτικό και μη στρατιωτικό. Στη 2η Ενότητα, οριοθετούνται οι έννοιες της προμήθειας, της σύμβασης και της δημόσιας διοικητικής σύμβασης προμηθειών2, προσεγγιζομένου του αντικει-

Κατά τον Evera S. V. (2000), πρόταση πολιτικής.

Η οποία χρησιμοποιείται για την υλοποίηση των προμηθειών των ΕΔ.

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

μένου των προμηθειών δια γραπτών συμφωνιών παράδοσης αγαθών μεταξύ ενός προμηθευτή και ενός φορέα των ΕΔ που αποσκοπεί στην προμήθεια φθηνών και ποιοτικών αγαθών για τον φορέα, με συγκεκριμένο περιεχόμενο, ισχύ και έκταση για την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος. Έπειτα, διαπιστώνεται ότι για την ικανοποίηση αυτού του συμφέροντος, οι δημόσιες συμβάσεις προμηθειών μπορούν να χρησιμοποιηθούν και εργαλειακά, λ.χ. δια του περιεχομένου τους. Τις περισσότερες φορές, η σύναψη σύμβασης για τις ΕΔ είναι υποχρεωτική, ενώ όταν αναφύονται προβλήματα εξ αιτίας απρόβλεπτων γεγονότων, υφίστανται λύσεις όπως η τήρηση της αρχής της καλής πίστης ανάμεσα στους συμβαλλόμενους. Το υπ’ όψιν εργαλείο καταδεικνύεται για τις ΕΔ ισχυρότατο. Στην 3η Ενότητα, αναλύεται η συμφωνία – πλαίσιο ως θεσμός, εξηγούνται τα μέρη της και οριοθετείται η διάρκειά της, ενώ στην 4η Ενότητα, εξετάζονται η αναγκαιότητα/σκοπιμότητα χρήσης της συμφωνίας – πλαισίου και του σχεδιασμού της, αναλύονται οι φάσεις της, αναπτύσσεται η διαδικασία πριν τη σύναψή της και καταγράφονται τα στοιχεία ανάθεσής της. Στην 5η Ενότητα, παρατίθενται τα κυριότερα πλεονεκτήματα – μειονεκτήματα της συμφωνίας – πλαισίου και εξηγείται γιατί αυτή μπορεί να αποτελέσει ένα εξαιρετικό εργαλείο οικονομικής πολιτικής για τις ΕΔ, υπό την αίρεση σύστασης κεντρικής Αρχής μη στρατιωτικού εξοπλισμού στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας με ειδική σύνθεση. Στην 6η Ενότητα, συλλέγονται τα αποτελέσματα της μελέτης, εξάγονται τα απαραίτητα συμπεράσματα και προτείνονται λύσεις, χρησιμοποιουμένων των συμβάσεων προμηθειών και των συμφωνιών – πλαισίων ως ανεξάρτητων μεταβλητών που επιδρούν στην οικονομική αποδοτικότητα των ΕΔ εν είδει εξαρτημένης μεταβλητής, άλλων παρεμβαινουσών μεταβλητών που ευνοούν την υψηλή αποτελεσματικότητα και εξεταζόμενων των υφιστάμενων συνθηκών (απειλές, ευκαιρίες κ.λ.π.).

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

ΟΙ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΔ ΩΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ

Ως γνωστόν, οι ανάγκες εφοδιασμού – εξοπλισμού των ΕΔ ικανοποιούνται με την προμήθεια αγαθών. Το αντικείμενο της προμήθειας μπορεί να αφορά σε στρατιωτικό ή μη εξοπλισμό. Βάσει αυτής της διάκρισης, υφίστανται και διαφορετικές νομοθετικές διατάξεις για την αντιμετώπιση των συναφών ζητημάτων. Ως εκ τούτου, καθώς τα ανακύπτοντα ζητήματα εμπίπτουν τόσο στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όσο και στον ιδιαίτερο από τη φύση του χώρο των ΕΔ ως φορέα του δημοσίου, οι προμήθειες των ΕΔ αποτελούν ένα πολυδιάστατο θέμα. Πιο κάτω, επιχειρείται η αποτύπωση του βασικού νομοθετικού πλαισίου και η προσέγγιση της διάκρισης του αντικειμένου των προμηθειών ανάλογα με το υλικό, της κάλυψης της αναγκαιότητας των προμηθειών των ΕΔ και της διενέργειάς τους.

2.1

Ο Διαχωρισμός του Αντικειμένου των Προμηθειών των ΕΔ

Το αντικείμενο των προμηθειών αφορά σε αγαθά που διακρίνονται σε στρατιωτικό και μη εξοπλισμό, προς κάλυψη των αναγκών των ΕΔ. Σύμφωνα με τον ορισμό του άρθρου 15 του Ν.3978/11, στρατιωτικός εξοπλισμός είναι ο ειδικά σχεδιασμένος ή προσαρμοσμένος για στρατιωτικούς σκοπούς εξοπλισμός, ο οποίος προορίζεται για χρήση ως όπλο, πυρομαχικό ή πολεμικό υλικό. Με το άρθρο 108 του Ν.3978/11, ο στρατιωτικός εξοπλισμός, ο οποίος εφ’ όσον ξεπερνά σε αξία τα 50.000.000 € χαρακτηρίζεται ως μείζονος οικονομικής αξίας3, αντικατέστησε τον όρο «αμυντικό υλικό». Κατά βάση, είναι τα εξοπλιστικά προγράμματα που προορίζονται για στρατιωτικούς σκοπούς, όπως αυτά καθορίζονται στον Κατάλογο των όπλων, πυρομαχικών και πολεμικού υλικού, που προβλέπεται στις παραγράφους 1 (εδάφιο β') και 2 του άρθρου 346 της ΣυνθΛΕΕ4 [Κοινός Στρατιωτικός Κατάλογος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ)/Λισαβόνα]. Επίσης, είναι και κάθε άλλο κύριο ή άλλο υλικό που δεν προβλέπεται ρητά στον Κατάλογο αυτόν, αλλά καθορίζεται με απόφαση Υπουργού Εθνικής Άμυνας (ΥΕΘΑ), που εκδίδεται μετά από πρόταση της Γενικής Διεύθυνσης Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ) και εισήγηση των Γενικών Επιτελείων των Κλάδων, προοριζόμενο για στρατιωτικούς σκοπούς χάριν συμβολής στην ασφάλεια και άμυνα της χώρας.

Παράγραφος 9 του άρθρου 30 του Ν.3978/11. Κατ’ άλλους κύριος εξοπλισμός, καθώς κατά το παρελθόν, το υλικό βασικού εξοπλισμού των ΕΔ στον οποίο υπάγονται μεγάλες και μείζονος σημασίας μονάδες υλικού που προορίζονται να εκπληρώσουν κύρια πολεμική αποστολή ως και μονάδες άμεσης ή έμμεσης υποστήριξης της αποστολής αυτής, όπως αεροσκάφη, πολεμικά πλοία, άρματα μάχης, πυροβόλα και άλλα συναφή μαζί με τους εκσυγχρονισμούς τους, χαρακτηριζόταν ως αμυντικό υλικό μείζονος σημασίας. 4

Πρώην άρθρο 296 ΣυνθΕΚ.

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

Σύμφωνα με το άρθρο 9 της τελευταίας απόφασης ΥΕΘΑ5, ως στρατιωτικός εξοπλισμός νοούνται τα προϊόντα που περιλαμβάνονται στον Κοινό Στρατιωτικό Κατάλογο της ΕΕ, ο οποίος τροποποιήθηκε πρόσφατα (2012)6, με αποτέλεσμα και την έκδοση της Οδηγίας 2012/47/ΕΕ7. Ο κορμός του στρατιωτικού εξοπλισμού είχε περιγραφεί παραστατικά στην υπ’ αριθμ. 121078/6-12-2006 Απόφαση ΥΕΘΑ περί αμυντικού υλικού8, έχοντας ως ακολούθως:  Φορητά και Αυτόματα Όπλα Πυρός, όπως τυφέκια, καραμπίνες, περίστροφα, πιστόλια, υποπολυβόλα και πολυβόλα, εκτός από κυνηγετικά όπλα, πιστόλια και άλλα όπλα διαμετρήματος μικρότερου από 7 χιλ.  Όπλα Πυροβολικού, φλογοβόλα όπλα και Όπλα εκτόξευσης καπνού, αερίων, όπως κανόνια, οβιδοβόλα, πυροβόλα, όλμοι, αντιαρματικά όπλα, εκτοξευτήρες ρουκετών, φλογοβόλα, πυροβόλα άνευ οπισθοδρόμησης και όπλα στρατιωτικών προδιαγραφών εκτόξευσης καπνού και αερίων.  Πυρομαχικά για τα όπλα που περιγράφονται παραπάνω.  Βόμβες, Τορπίλες, Ρουκέτες και Κατευθυνόμενοι Πύραυλοι: Βόμβες, τορπίλες, χειροβομβίδες, περιλαμβανομένων των χειροβομβίδων καπνού, βόμβες καπνού, ρουκέτες, νάρκες, κατευθυνόμενοι πύραυλοι, υποθαλάσσιες νάρκες, εμπρηστικές βόμβες, στρατιωτικές συσκευές και ανταλλακτικά ειδικά σχεδιασμένα για τον χειρισμό, συναρμολόγηση, απoσυναρμολόγηση, πυροδότηση ή ανίχνευση των παραπάνω αντικειμένων.  Στρατιωτικός Εξοπλισμός Ελέγχου Πυρός: Υπολογιστές βολών και συστήματα διεύθυνσης βολής σε υπέρυθρα και άλλα συστήματα νυχτερινής πλοήγησης, τηλέμετρα, αποστασιόμετρα, υψόμετρα, όργανα ηλεκτρονικού εγκλωβισμού, γυροσκοπικά, οπτικά και ακουστικά, οπτικά όργανα όπλων και βομβών και περισκόπια για υλικό αναφερόμενο στον Κατάλογο.  Άρματα μάχης και Ειδικά Οχήματα μάχης: Άρματα, οχήματα στρατιωτικού τύπου, εξοπλισμένα ή θωρακισμένα, περιλαμβανομένων των αμφιβίων οχημάτων, τεθωρακισμένα αυτοκίνητα, ημιερπυστριοφόρα οχήματα, στρατιωτικά οχήματα με θωράκιση άρματος, ρυμουλκούμενα οχήματα ειδικά σχεδιασμένα για τη μεταφορά των παραπάνω υλικών.

Υπό στοιχεία Φ.900/2553/Σ.751/14-3-12 (ΦΕΚ Β’ 746).

6Διαθέσιμος

στην ηλεκτρονική διεύθυνση: lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2012:085:0001:0036:EL:PDF. 7

http://eur-

Της Επιτροπής της 14ης Δεκεμβρίου 2012 για την τροποποίηση της Οδηγίας 2009/43/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά στον κατάλογο προϊόντων συνδεόμενων με τον τομέα της άμυνας. 8

Στη βάση του «καταλόγου 1958» και από α/α 15 έως το τέλος της λίστας.

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

 Τοξικά ή ραδιενεργά υλικά: Τοξικά, βιολογικά ή χημικά υλικά και ραδιενεργά υλικά διαμορφωμένα για την καταστροφή σε περίπτωση πολέμου, προσωπικού, ζώων ή χλωρίδας, στρατιωτικές συσκευές για τη διασπορά, εντοπισμό και αναγνώριση των προαναφερθεισών ουσιών και υλικά αντιμέτρων που σχετίζονται με αυτές τις ουσίες.  Πυρίτιδες, εκρηκτικά, στερεά και υγρά προωθητικά: Πυρίτιδες, στερεά και υγρά προωθητικά ειδικά σχεδιασμένα και παραχθέντα για χρήση από τα προαναφερθέντα υλικά, στρατιωτικές εκρηκτικές ύλες, εμπρηστικές και ψυκτικές ύλες, για στρατιωτική χρήση.  Πολεμικά πλοία κάθε είδους, ο ειδικός εξοπλισμός τους, που είναι ειδικά σχεδιασμένος για την τοποθέτηση, ανίχνευση και αλιεία ναρκών και υποβρύχια καλώδια.  Αεροσκάφη (Α/Φ) και ο εξοπλισμός τους για στρατιωτική χρήση  Στρατιωτικός Ηλεκτρονικός Εξοπλισμός  Λοιπό υλικό και εξοπλισμοί  Εξειδικευμένα μέρη και εξαρτήματα των υλικών που περιλαμβάνονται στον Κατάλογο, εφ’ όσον έχουν στρατιωτική χρήση  Μηχανήματα, εξοπλισμός και εξαρτήματα, ειδικά σχεδιασμένα για τη μελέτη, κατασκευή, δοκιμή και έλεγχο όπλων πυρομαχικών και μέσων, αποκλειστικά στρατιωτικής χρήσης, που περιλαμβάνονται στον Κατάλογο.  Αλεξίπτωτα και συναφής εξοπλισμός  Εξοπλισμός καθαρισμού ύδατος και συστατικά μέρη του  Οπλικά συστήματα κατευθυνόμενης ενέργειας (DEW), συναφής εξοπλισμός ή εξοπλισμός αντιμέτρων και ειδικά σχεδιασμένα συστατικά μέρη αυτών9  Κινητά αρτοποιεία εκστρατείας  Ασθενοφόρα και Φ/Φ Οχήματα στρατιωτικού τύπου με τον εξοπλισμό τους.  Κινητά Στρατ. Νοσοκομεία Εκστρατείας και ο εξοπλισμός τους  Υλικά Γεφυροσκευής και μέσα μεταφοράς και ανάπτυξής της  Ακτόδρομοι  Αναλώσιμα υλικά αυτοπροστασίας  Μερίδες επιβίωσης ΕΔ

Όπως προσδιορίζεται στην παράγραφο ML 19 του Κοινού Στρατιωτικού Καταλόγου της ΕΕ (C61/01/2006).

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

 Εξοπλισμός και υλικό, επιστρωμένα ή επεξεργασμένα για απόκρυψη του ίχνους, ειδικά σχεδιασμένα για στρατιωτική χρήση (π.χ δίκτυα παραλλαγής στρατιωτικών προδιαγραφών)  Εξοπλισμός κατάδυσης και υποβρύχιας κολύμβησης  Εξοπλισμός θωράκισης ή προστατευτικός εξοπλισμός και κατασκευές και συστατικά μέρη σχεδιασμένα με στρατιωτικά πρότυπα ή προδιαγραφές για στρατιωτική χρήση10  Συστήματα διοίκησης, ελέγχου και επικοινωνιών, μέσα μεταφοράς, συστατικά μέρη και εξαρτήματά τους  Ειδικός αεροπορικός ιματισμός πτήσης, συλλογές επιβίωσης ιπταμένων και ειδικά σχεδιασμένα συστατικά μέρη τους  Ειδικός εξοπλισμός για στρατιωτική Εκπαίδευση ή προσομοίωση − εξομοίωση στρατιωτικών σεναρίων, προσομοιωτές για την εκπαίδευση στη χρήση, παραπλάνηση οποιουδήποτε μέσου ελεγχόμενου στον από 15 Απριλίου 1958 (και παρόντα) κατάλογο του άρθρου 296 της Συνθήκης του Άμστερνταμ καθώς και ειδικά σχεδιασμένα συστατικά μέρη και εξαρτήματά τους  Λογισμικό που προσδιορίζεται στην παράγραφο ML 21 του Κοινού Στρατιωτικού Καταλόγου της ΕΕ (C61/01/2006)  Εξοπλισμός παραγωγής πυρηνικής ενέργειας ή εξοπλισμός πρόωσης, συμπεριλαμβανομένων των «πυρηνικών αντιδραστήρων», ειδικά σχεδιασμένος για στρατιωτική χρήση και τα συστατικά μέρη αυτού, ειδικά σχεδιασμένα ή τροποποιημένα για στρατιωτική χρήση  Μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα, συναφής εξοπλισμός και ειδικά σχεδιασμένα συστατικά μέρη τους  Εξοπλισμός παραγωγής και επεξεργασίας εικόνας ή αντιμέτρων και ειδικά σχεδιασμένα συστατικά μέρη και εξαρτήματά τους11  Ειδικά οχήματα ρυμούλκησης Α/Φ  Ειδικά οχήματα φόρτωσης Α/Φ  Συστήματα ανάσχεσης στρατιωτικών Α/Φ και ειδικά σχεδιασμένα συστατικά μέρη.

Όπως προσδιορίζεται στην παράγραφο ML 13 του Κοινού Στρατιωτικού Καταλόγου της ΕΕ (C61/01/2006).

Όπως προσδιορίζεται στην παράγραφο ML 15 του Κοινού Στρατιωτικού Καταλόγου της ΕΕ (C61/01/2006).

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

Οποιοσδήποτε άλλος εξοπλισμός που καλύπτει ανάγκες των ΕΔ είναι μη στρατιωτικός εξοπλισμός (πρώην αμυντικό και μη12 υλικό σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.3433/06). Τα αντικείμενα μικτών συμβάσεων (διττής χρήσης13) και ο ευαίσθητος («διαβαθμισμένος») εξοπλισμός διέπονται από τις διατάξεις του Ν.3978/1114.

2.2

Το Βασικό Νομοθετικό Πλαίσιο

Γενικά, τα θέματα προμηθειών μη στρατιωτικού εξοπλισμού ρυθμίζονται με τις διατάξεις του «στενού» δημοσίου τομέα, ήτοι του Ν.2286/9515 (για τα αγαθά που εντάσσονται στο Ενιαίο Πρόγραμμα Προμηθειών16) και των άρθρων 129-135 του Ν.4270/14 (για τα υπόλοιπα)17. Βάσει του Ν.2286/95, με ΠΔ που προκαλείται από τους Υπουργούς Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Ανάπτυξης και Εθνικής Άμυνας, μπορεί να εξαιρούνται από τις διατάξεις του, ολικά ή μερικά, οι ΕΔ18. Επιπλέον, με κοινές υπουργικές αποφάσεις και μετά από γνώμη της Επιτροπής Πολιτικής και Προγραμματισμού Προμηθειών (ΕΠΠΠ) μπορεί να εξαιρούνται συγκεκριμένες προμήθειες των ΕΔ. Οι προμήθειες μη στρατιωτικού εξοπλισμού των ΕΔ εκτελούνται από τους αρμόδιους κατά περίπτωση φορείς, επιφυλασσόμενων των ευρωπαϊκών (ενωσιακών) διατάξεων, σύμφωνα με τις ισχύουσες ή τις θεσπιζόμενες προς τούτο ειδικές διατάξεις. Ειδικά, για τα καύσιμα, μέχρι το 2010, η προμήθειά τους από τις ΕΔ γινόταν απ’ ευθείας από τα ΕΛΠΕ19. Μετά από παρέμβαση 12

Λοιπό μη εξοπλιστικό υλικό και εφόδια.

Πάντως, η ευρωπαϊκή νομολογία έχει καταδείξει την ανάγκη αντιμετώπισης αυτών των συμβάσεων κατά περίπτωση. 14

Υπό τις προϋποθέσεις των άρθρων 15 και 19 και των ερμηνειών από τους θεσμούς της ΕΕ (π.χ. περί εξοπλισμού διττής χρήσης και εξοπλισμού που αφορά τα ουσιώδη συμφέροντα ασφαλείας των κρατών). 15

Μετά την 1η Ιαν 16, θα ισχύουν οι διατάξεις του Ν.4281/14.

Ειδικά για το Πρόγραμμα Προμηθειών Υγείας, ισχύουν και οι διατάξεις του Ν.3580/07.

Η προμήθεια ή η εκποίηση υλικών, εφοδίων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων, η εκτέλεση έργων και εργασιών, καθώς και η μίσθωση ή επίταξη ακινήτων, μέσων ή υπηρεσιών περιλαμβάνονται ως κύριες λειτουργίες και στην Οικονομική Μέριμνα και το Λογιστικό των Κλάδων των ΕΔ, που ρυθμίζονται με το ΝΔ 721/70. Οι διατάξεις του τελευταίου έχουν εφαρμογή επί των Κλάδων ΕΔ, καθώς και επί των εξαρτωμένων από αυτούς Μονάδων και Υπηρεσιών, ανεξαρτήτως της αποστολής και της δραστηριότητάς τους. Ακόμα, πλην των κατ’ εξοχήν οργάνων οικονομικής μέριμνας και λογιστικού, υπάγεται και κάθε άλλο όργανο των ΕΔ, στο οποίο έχει παραχωρηθεί, σύμφωνα με τις διατάξεις του εν λόγω ΝΔ ή τις εκάστοτε κείμενες κατά Κλάδο διατάξεις, οικονομική αρμοδιότητα για την εισήγηση επί οικονομικών θεμάτων ή για τη διαχείριση υλικών, εφοδίων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων, μόνο ως προς το μέρος της αρμοδιότητας αυτής. Πρακτικά, μεγάλο μέρος του συγκεκριμένου νομοθετήματος παραμένει ανενεργό καθώς η βασική προεκτεθείσα και μη νομοθεσία κατισχύει αυτού. 18

Επίσης, μπορεί να επεκτείνεται ολικά ή μερικά η εφαρμογή του νόμου επί συμβάσεων προμηθειών μηχανολογικού, ηλεκτρολογικού, ηλεκτρονικού ή άλλης μορφής εξοπλισμού και αγαθών που ενσωματώνονται σε δημόσια έργα, όπως αυτά προσδιορίζονται από τις κείμενες διατάξεις. Ακόμα, μπορεί να ρυθμίζεται ο τρόπος και οι προϋποθέσεις σύναψης και εκτέλεσης συμβάσεων προμηθειών στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των τηλεπικοινωνιών. 19

Κυρίως, βάσει της υπ’ αριθμ. 2150/28-2-69 ΚΥΑ των Υπουργείων Εθνικής Άμυνας, Συντονισμού και Οικονομικών και της ΚΥΑ υπ’ αριθμ. 22822/11-11-87 των Υπουργείων Οικονομικών και Βιομηχανίας, Ενέργειας

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

του αρμόδιου Παρέδρου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, στο εξής, τα εντάλματα πληρωμής καυσίμων θεωρούνται μόνο εφ’ όσον υφίσταται σχετική σύμβαση ελεγμένη έως και από το Ελεγκτικό Συνέδριο, εφ’ όσον η αξία των συμβάσεων ξεπερνά το 1.000.000 €20. Η προμήθεια στρατιωτικού εξοπλισμού εμπίπτει στις διατάξεις του Ν.3978/11 και σε ελάχιστες διατάξεις του Ν.3433/06. Διαγραμματικά, το βασικό θεσμικό πλαίσιο έχει όπως παρακάτω:

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΕΔ Ν.2286/95 & Ν.4270/14

ΜΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ

ΕΞΟΠΛΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

ΑΧΡΗΣΤΟ ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΑΒΕΣ

Υλοποίηση από ΓΔΑΕΕ

Υλοποίηση από Κλάδους ΕΔ

(Άνω των 411.000 €)

Ν.3433/06, Ν.3978/11

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΠΟΥ ΕΝΤΑΣΣΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΕΠΠ Υλοποίηση από ΥΠΑΑΝ ή από Κλάδους ΕΔ κατόπιν εξουσιοδότησης

ΠΔ 118/07 Για αγαθά αξίας κάτω των 134.000/207.000 € (Ανάλογα με τον φορέα) ΠΔ 60/07 Για αγαθά αξίας άνω των 134.000/207.000 € (Ανάλογα με τον φορέα) (ανάλογα με τον φορέα)

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΝΤΑΣΣΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΕΠΠ & ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Υλοποίηση από Κλάδους ΕΔ

Ν.4270/95 (Άρθρα 129-135) Επικουρικά με τις διατάξεις των ΠΔ 118/07 και ΠΔ 60/07 Για αγαθά αξίας κάτω των 134.000/207.000 € (Ανάλογα με τον φορέα)

Πηγή: Αλεξίου Π. (2010), σελ. 49 (με προσαρμογή στα τρέχοντα χρηματικά όρια, το Ν.3978/11 και χωρίς έργα)

και Τεχνολογίας. H ανάδειξη προμηθευτών σε πετρελαιοειδή για τις ανάγκες του Δημοσίου, γενικότερα, υπαγόταν στην αρμοδιότητα του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας, δυναμένου να αναθέτει στους επί μέρους φορείς την εκτέλεση των προμηθειών αυτών. Αυτοί οι διαγωνισμοί έπρεπε να διενεργούνται με ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 6 του άρθρου 13 του Ν.2503/97. 20

Σχετικά με αυτό, ετέθησαν ερωτήματα στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, το οποίο προέβη στη γνωμοδότηση 230/10 περί διαδικασίας προμήθειας αγαθών Σημαντικής Οικονομικής ή Τεχνολογικής Αξίας.

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

2.3 Η Αναγκαιότητα των Προμηθειών των ΕΔ και η Πραγματοποίησή τους Τα πάσης φύσεως υλικά και εφόδια που είναι αναγκαία για τις ΕΔ εξασφαλίζονται με προμήθειά τους στο εσωτερικό ή το εξωτερικό της χώρας, κατ’ αρχήν βάσει ετησίου προγράμματος προμηθειών κάθε Κλάδου των ΕΔ (Στρατός Ξηράς, Πολεμικό Ναυτικό, Πολεμική Αεροπορία)21. Οι προμήθειες βαρύνουν τις πιστώσεις του Ειδικού Προϋπολογισμού Εξόδων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, πλην εκείνων οι οποίες κατά τις κείμενες εκάστοτε διατάξεις και των συναφώς εκδιδομένων Γενικών και Ειδικών Κανονισμών, προβλέπεται να βαρύνουν άλλες πηγές μέσων υποστήριξης. Σε αυτόν εγγράφονται και ποσά που εντάσσονται στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ή βαρύνουν τον προϋπολογισμό που προορίζεται για τα εξοπλιστικά προγράμματα22. Οι προμήθειες ενεργούνται υπό των αρμοδίων Υπηρεσιών των Κλάδων και των Υπηρεσιών που εξαρτώνται από αυτές. Ομοίως, ενεργούνται οι προμήθειες των Κλάδων των ΕΔ που δεν υπάγονται βάσει γενικών διατάξεων σε ενιαία Υπηρεσία, καθώς και οι, κατ' εξουσιοδότηση της ενιαίας αυτής Υπηρεσίας, ανατιθέμενες στους Κλάδους από τους υπαγόμενους στην αρμοδιότητά της. Με Κοινή Απόφαση των Υπουργών Εθνικής Άμυνας, Οικονομικών και Εμπορίου, δημοσιευόμενη στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, επιτρέπεται να ανατίθεται στους Κλάδους, εξ ολοκλήρου ή εν μέρει, για ορισμένο ή αόριστο χρόνο και ανεξαρτήτως των προβλεπομένων περιορισμών από τις σχετικές διατάξεις, η αρμοδιότητα επί προμηθειών που υπάγονται σε ενιαία Υπηρεσία δυνάμει γενικών διατάξεων. Οι αποφάσεις επί των προμηθειών των ΕΔ υπογράφονται από την πολιτική ηγεσία ή εξουσιοδοτημένα όργανα των ΕΔ με απόφαση της πολιτικής ηγεσίας23. Για τις προμήθειες, προβλέπονται διαδικασίες ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού και διαπραγματεύσεις.

Για το ΥΠΕΘΑ, Ειδικούς Φορείς κατάρτισης προϋπολογισμού αποτελούν το ΓΕΕΘΑ, το ΓΕΣ, το ΓΕΝ, το ΓΕΑ, η ΕΛΔΥΚ, η ΕΜΥ, η ΜΑΕΔΥ και η ΚΥ ΥΠΕΘΑ. 22

Μέχρι πρόσφατα, εγκρινόταν από το ΚΥΣΕΑ, σε αντίθεση με τα άλλα μέρη του προϋπολογισμού, που εγκρίνοντο από το ΣΑΜ. 23

Ζήτημα μεταβίβασης νόμιμου δικαιώματος λήψης απόφασης επί οικονομικών θεμάτων (οικονομικής εξουσίας).

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

3. Η ΕΡΓΑΛΕΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ Ευνοήτως, η αναγκαιότητα δόκιμης τοποθέτησης επί του συγκεκριμένου ζητήματος οδηγεί αρχικά στην υποχρέωση ορισμού της προμήθειας. Ως προς τις διοικητικές συμβάσεις, ακριβής ορισμός δεν συναντάται και είναι δύσκολο να υπάρξει λόγω της πολυπλοκότητας της έννοιας. Έτσι, μπορεί να προσεγγιστεί ο όρος της σύμβασης εν γένει, με ειδική αναφορά στη διοικητική και τη δημόσια διάστασή της, τον σκοπό, το περιεχόμενο, την ισχύ και την έκτασή της, όταν α-ναφέρεται στις προμήθειες. Ακόμα, πιο κάτω, εξηγείται γιατί η σύναψη σύμβα-σης είναι υποχρεωτική για τον δημόσιο φορέα και περιγράφεται τι μπορεί να συμβεί εάν ανακύψουν απρόβλεπτες αλλαγές κατά την εκτέλεση της σύμβασης. Τέλος, εξηγείται πως είναι δυνατό οι συμβάσεις προμηθειών να αποτελούν ένα πρώτης τάξεως εργαλείο άσκησης πολιτικής από το δημόσιο.

3.1

Η Έννοια της Προμήθειας στις ΕΔ

Βάσει της παραγράφου 1 του άρθρου 50 του ΝΔ 721/70, για τις ΕΔ, ως προμήθεια νοείται «η αγορά υλικών και εφοδίων ή η ανάθεση κατασκευής αυτών βάσει προδιαγραφών ή απαιτήσεων εν γένει των ΕΔ». Οι ΕΔ εμπίπτουν στις σχετικές ρυθμίσεις περί δημοσίου τομέα. Συγκεκριμένα, οι Μονάδες των Κλάδων των ΕΔ αποτελούν δημόσιες Υπηρεσίες και τα Μετοχικά Ταμεία των Κλάδων24 είναι Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (Μετοχικό Ταμείο Στρατού, Μετοχικό Ταμείο Ναυτικού, Μετοχικό Ταμείο Αεροπορίας). Σύμφωνα με το Ν.2286/95, και για τις ΕΔ, προμήθειες είναι συμβάσεις από επαχθή αιτία25, που συνάπτονται εγγράφως μεταξύ ενός προμηθευτή αφ' ενός και των φορέων που ορίζονται στην παράγραφο 1 του νόμου αυτού αφ' ετέρου (μεταξύ των οποίων βρίσκονται οι δημόσιες Υπηρεσίες και τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου) και έχουν ως αντικείμενο την αγορά, τη χρηματοδοτική μίσθωση και τη μίσθωση αγαθών, με ή χωρίς δικαίωμα εξαγοράς τους. Ακόμα, προμήθειες θεωρούνται και οι συμβάσεις ανάθεσης εκτέλεσης εργασιών, εγκατάστασης, συντήρησης, μεταφοράς ή και άλλων εργασιών που σχετίζονται με την προμήθεια των ανωτέρω αγαθών (συμβάσεις παροχής υπηρεσιών),

Υπάρχουν και άλλοι φορείς (Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης και άλλα ΝΠΔΔ βάσει του σχετικού μητρώου της ΕΛΣΤΑΤ που εποπτεύονται από το ΥΠΕΘΑ, όπως το ΤΕΘΑ και το ΤΑΑ. 25

Δηλαδή με αμφοτεροβαρή χαρακτήρα. Για παράδειγμα, δεν αποτελεί δημόσια προμήθεια υπ’ αυτή την έννοια, η παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών από μία Τράπεζα στις οικογένειες των στελεχών των ΕΔ.

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

εφ’ όσον η αξία τους υπερβαίνει την αντίστοιχη των εργασιών (και ανεξάρτητα από το μόνιμο ή μη τρόπο εγκατάστασης του προμηθευόμενου υλικού)26. Για τις ανάγκες του παρόντος κειμένου, με τον όρο «προμήθεια» νοείται η προμήθεια υλικών, η παροχή υπηρεσιών και η κατασκευή έργων.

3.2

Η Σύμβαση Προμηθειών

Με τον όρο «σύμβαση» νοείται μια συμφωνία ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα μέρη (τουλάχιστον ένα εκ των οποίων είναι στη συγκεκριμένη περίπτωση κρατικός φορέας), που έχει ως σκοπό την παραγωγή εννόμου αποτελέσματος, δηλαδή τη δημιουργία, τροποποίηση ή ακύρωση μιας νομικής σχέσης των συμβαλλομένων. Από τα παραπάνω συνάγεται ότι η σύμβαση μιας προμήθειας είναι μια συμφωνία κατά την οποία το ένα μέρος αναλαμβάνει την υποχρέωση να παράσχει κάτι στο άλλο. Στοιχεία της είναι η σύμπτωση της βούλησης των ενδιαφερομένων μερών, η έκφραση της πρόθεσής τους, η ύπαρξη προσφοράς από τη μια πλευρά και η αποδοχή της από την άλλη πλευρά. Έτσι, προϋποθέτοντας αμοιβαία επιθυμία για τη δημιουργία ενός συμβατικού θεσμού εκ μέρους των συμβαλλομένων, που θεωρείται ότι διαθέτουν την απαραίτητη νομική ικανότητα με σκοπό τη σύναψη της συμφωνίας, η σύμβαση παράγει δικαιώματα και υποχρεώσεις. Η σύμβαση οριοθετεί το αντικείμενό της με σαφήνεια, προσδιορίζοντας τα μέσα που θα χρησιμοποιηθούν για την ολοκλήρωσή της, ενώ, για τη διευκρίνιση της φύσης του αντικειμένου, πρέπει να αξιολογείται το συνολικό περιεχόμενο υπό το πρίσμα τόσο του σκοπού της σύμβασης όσο και της πρόθεσης των συμβαλλομένων.

3.3

Η Σύμβαση Προμηθειών των ΕΔ ως Δημόσια και Διοικητική

Σύμφωνα με το δημόσιο δίκαιο, μια σύμβαση λογίζεται δημόσια όταν το αντικείμενό της αναφέρεται σε ένα ιστορικό που ρυθμίζεται από τη δημόσια έννομη τάξη, μπορεί δε να χαρακτηριστεί ως διοικητική όταν συντρέχουν, αθροιστικά, οι προϋποθέσεις της συμμετοχής του ελληνικού δημοσίου ή ΝΠΔΔ στην κατάρτιση της σύμβασης, της επιδίωξης ικανοποίησης δημόσιου συμφέροντος με αυτή τη σύμβαση και της ρύθμισης αυτής της σύμβασης από ειδικούς κανόνες του δημόσιου δικαίου27. Οι αρχές επί των οποίων ερείδεται η διοικητική σύμβαση είναι εκείνες της δημόσιας ωφέλειας, της αδιάλειπτης λειτουργίας των δημοσίων υπηρεσιών και

Ειδικά ως προς τον στρατιωτικό εξοπλισμό, αυτό προβλέπεται και από τις διατάξεις του Ν.3433/06.

www.kostasbeys.gr/articles.php.

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

της συνεργασίας των συμβαλλομένων μερών28. Πάντως, στο ευρωπαϊκό δίκαιο, η «δημόσια σύμβαση» ταυτίζεται μόνο εν μέρει με τη διοικητική σύμβαση, ενώ κατά το εθνικό δίκαιο, καταλαμβάνει και ένα μέρος των ιδιωτικών συμβάσεων29, χρησιμοποιείται δε, κυρίως βάσει λειτουργικών κριτηρίων30, με τις προμήθειες ως αντικείμενο εναρμόνισης των εθνικών νομοθεσιών. Πέραν των προαναφερθεισών στο προηγούμενο κεφάλαιο διατάξεων, ρυθμίσεις για τον τύπο και την κατάρτιση των διοικητικών συμβάσεων περιλαμβάνονται αντίστοιχα και στα άρθρα 22 και 23 του Ν.2690/1999 περί Κύρωσης του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας.

3.4 Η Θεώρηση της Δημόσιας Σύμβασης Προμηθειών από την Πλευρά Σκοπού και Περιεχομένου Μία δημόσια σύμβαση προμηθειών πρέπει (ως δημόσια) να έχει ως βασικό σκοπό την καλύτερη δυνατή αναλογία ποιότητας – τιμής των προμηθευομένων από το δημόσιο προϊόντων και υπηρεσιών. Πολλές φορές, ειδικά ως προς την εξοικονόμηση κόστους, παρατηρούνται θετικά αποτελέσματα, αλλά χωρίς να αποφεύγονται άλλα σημαντικά προβλήματα. Για παράδειγμα, σημειώνεται ενδεικτικά ότι, για το 2002, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με την εφαρμογή των κανόνων της δημόσιας σύμβασης επιτεύχθηκαν κατά 34% χαμηλότερες τιμές31, αλλά οι συμβάσεις είναι αμφίβολο κατά πόσο ταυτόχρονα αποτέλεσαν και αποτελούν ικανοποιητικό μοχλό βελτίωσης της ποιότητας των προμηθευομένων εφοδίων βάσει των τιθέμενων προδιαγραφών στις αντίστοιχες προκηρύξεις32 και πόσο σημαντικά βοηθούν στην πάταξη της διαφθοράς. Η αρχιτεκτονική της εσωτερικής δομής της σύμβασης αναφέρεται κυρίως στα όρια του κατά το δυνατόν λεπτομερούς προσδιορισμού του αντικειμένου της, στην πυκνότητα προσδιορισμού των υποχρεώσεων, στη χρησιμότητα ή τα μειονεκτήματα της χρήσης υποδειγμάτων, στην αναζήτηση λύσεων χάριν ευελιξίας και στην πιθανή μεταβολή των δεδομένων33. Γενικά, σταθερό περιεχόμενο της σύμβασης αποτελούν οι υποχρεώσεις του αναδόχου, η παρακολούθηση της εκτέλεσης της σύμβασης από την αναθέτουσα Αρχή, η εμπιστευτικότητα, η εκχώρηση δικαιωμάτων, οι εγγυητικές επιστολές, οι ποινικές ρήτρες, οι εκπτώσεις, οι

Μαζί με τους τύπους και τις κατηγορίες των συμβάσεων. Βλ. Κόρσος Δ. (1995), σελ. 125. 132 και 185, Δαγτόγλου Π. Δ., (1986) και Σπηλιωτόπουλος Ε. (2001), σελ. 95. 29

Σπανού Κ. (2008), σελ. 20.

Μόνο μέχρι ένα ποσό λαμβάνεται περισσότερο υπ’ όψιν το οργανικό κριτήριο [Γεραρής Χ. (2000), σελ. 544]. 31

Χριστονάκης Γ. (2007), σελ. 1.

Για λόγους όπως η πλημμελής κατάρτιση της διακήρυξης και παραλαβή του συμβατικού αντικειμένου.

Χριστονάκης, όπως παραπάνω.

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

καταγγελίες και η τυχόν διεύρυνση του αντικειμένου. Ειδικότερα, η σύμβαση πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον34 τον τόπο και χρόνο υπογραφής της σύμβασης, τα συμβαλλόμενα μέρη, τα προς προμήθεια υλικά, την ποσότητα, την τιμή, τον τόπο, τρόπο και χρόνο παράδοσης των υλικών, τις τεχνικές προδιαγραφές των υλικών, τις προβλεπόμενες εγγυήσεις35 και ρήτρες, τον τρόπο και χρόνο πληρωμής, τον τρόπο αναπροσαρμογής του συμβατικού τιμήματος, εφ’ όσον προβλέπεται αναπροσαρμογή και, τέλος, τον τρόπο επίλυσης των τυχόν διαφορών. Το κείμενο της σύμβασης υπερέχει κάθε άλλου κειμένου στο οποίο αυτό στηρίζεται, όπως προσφορά, διακήρυξη και απόφαση κατακύρωσης36 ή ανάθεσης, εκτός καταδήλων σφαλμάτων ή παραδρομών. Η σύμβαση μπορεί να τροποποιηθεί όταν κάτι τέτοιο προβλέπεται από κάποιο συμβατικό όρο ή ύστερα από συμφωνία των δύο συμβαλλόμενων μερών, εφ’ όσον υπάρχει σχετική γνωμοδότηση του αρμόδιου οργάνου. Η σύμβαση θεωρείται ότι εκτελέστηκε όταν, αθροιστικά, παραδόθηκε ολόκληρη η προβλεπόμενη ποσότητα37, παραλήφθηκε οριστικά (ποσοτικά και ποιοτικά) η ποσότητα που παραδόθηκε, έγινε η αποπληρωμή του συμβατικού τιμήματος (αφού προηγουμένως επιβλήθηκαν τυχόν κυρώσεις ή εκπτώσεις), εκπληρώθηκαν οι τυχόν λοιπές συμβατικές υποχρεώσεις και από τα δύο συμβαλλόμενα μέρη και αποδεσμεύθηκαν οι σχετικές εγγυήσεις κατά τα προβλεπόμενα από τη σύμβαση (χωρίς δικαστικές εκκρεμότητες).

3.5

Η Επισημότητα της Σύμβασης

Γενικά, για το κύρος συμβάσεως του δημοσίου με αντικείμενο αξίας μεγαλύτερης των 2.500 € ή τέτοιας που γεννά διαρκή υποχρέωση αυτού, η κατάρτιση της σύμβασης απαιτείται να γίνει τουλάχιστον με ιδιωτικό έγγραφο38. Το ίδιο ισχύει και για τους φορείς των ΕΔ, ιδίως δε όταν, σύμφωνα και με τις ισχύουσες διοικητικές οδηγίες, προηγείται πρόχειρος διαγωνισμός, δηλαδή όταν η αξία της προμήθειας

Υπό το πνεύμα και του ΠΔ 118/2007.

Οι ενδιαφερόμενοι προμηθευτές, συνήθως, υποβάλλουν υποψηφιότητα αφού προηγουμένως δώσουν ορισμένες εγγυήσεις με τη μορφή εγγυητικής επιστολής: Εγγύηση συμμετοχής στο Διαγωνισμό (συνήθως 5% επί της προϋπολογισθείσας δαπάνης), η οποία επιστρέφεται μετά την κατακύρωση ή την λήξη ισχύος της προσφοράς του Προμηθευτή, Εγγύηση καλής εκτέλεσης της σύμβασης (συνήθως 10% επί της συνολικής συμβατικής αξίας προ ΦΠΑ), Εγγύηση προκαταβολής (στο ύψος που συμφωνείται), αν η σύμβαση προβλέπει την προκαταβολή στον Προμηθευτή του 50% του τιμήματος (προ ΦΠΑ). Η διακήρυξη ενδέχεται να προβλέπει την καταβολή εγγύησης καλής λειτουργίας ή διατήρησης (ορίζοντας και τους όρους της σχετικής εγγύησης), σε περίπτωση που το έργο δεν προχωρήσει. 36 37 38

Παρά το γεγονός ότι η σύμβαση αποτελεί απόδειξη της κατακύρωσης (ΠΔ 118/07). Ή εάν υπολείπεται κατά ένα μέρος που θεωρείται ασήμαντο. Σύμφωνα και με την ΑΥΟ 2/59649/0026/17-10-01 (ΦΕΚ 1427 Β’).

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

υπερβαίνει τα 20.000 € προ ΦΠΑ39. Όχι όμως ως αυτοσκοπός, αλλά ως μέσο επίτευξης διωκόμενου σκοπού. Για παράδειγμα, στην περίπτωση σύναψης σύμβασης με τον ΟΑΣΑ, δια της υποχρέωσης κατάρτισης της σύμβασης, επιτυγχάνεται η επιτασσόμενη διακίνηση έννομων αγαθών υπέρ ορισμένων προσώπων και όχι απλώς η παροχή μεταφορικών υπηρεσιών. Εάν δεν καταρτιστεί σύμβαση, δεν γεννώνται οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα που προβλέπονται από αυτή. Έτσι, η σύναψη της σύμβασης προτιμάται για να υπάρξει διασφάλιση έναντι αποχώρησης του προμηθευτή, να τεθούν λεπτομέρειες που δεν είναι σκόπιμο να τεθούν νομοθετικά και να καθίσταται η ευθύνη δικαιοπρακτική40. Σύμφωνα με το άρθρο 130 του Ν.4270/14, «επί συμβάσεως, η αποδοχή της προτάσεως δύναται να γίνει και με χωριστό έγγραφο, η υπό του αντισυμβαλλομένου όμως του Δημοσίου εκπλήρωση της παροχής του αίρει την εκ της ελλείψεως του γραπτού τύπου, της αποδοχής ακυρότητα της συμβάσεως». Επομένως, η αποδοχή προσφοράς προμηθευτή μπορεί να αποτελεί οιονεί σύμβαση, πλην όμως, δεν θα πρέπει να είναι γενικώς επιδιωκτέα από το δημόσιο, καθ’ όσον έτσι οι όροι της συνεργασίας δεν τίθενται από αυτόν που ζητά αγαθά προς κάλυψη αναγκών του, αλλά από εκείνον που διαθέτει τα αγαθά κατά την ευχέρειά του. Υπό αυτή την έννοια, φαίνεται και η άρρηκτη σχέση της υποχρεωτικότητας σύναψης συμβάσεων με την εξυπηρέτηση των σκοπών εφοδιασμού του δημοσίου.

3.6

Απρόβλεπτα Γεγονότα και Ερμηνεία των Συμβατικών Όρων

Κατά την εκτέλεση της σύμβασης, μπορεί να ανακύψουν απρόβλεπτα γεγονότα που να αποτελούν τροχοπέδη για την απρόσκοπτη τήρηση ή ερμηνεία των όρων της από τους συμβαλλομένους. Οι πιο συχνές περιπτώσεις απρόβλεπτης μεταβολής προέρχονται από αλλαγή νομοθεσίας, πληθωρισμό και υποτίμηση νομίσματος. Τότε, ανταγωνιζομένων των αρχών της ασφάλειας των συναλλαγών, της ε-

Όπως καθορίστηκε με την υπ’ αριθμ. 35130/739/2010 ΥΑ του ΥΠΟΙΚ (ΦΕΚ Β’ 1291) περί αύξησης των χρηματικών ποσών του άρθρου 83 παρ. 1 του Ν.2362/95 για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων. Εξαίρεση μέχρι 31/12/13 αποτελούν οι συμβουλευτικές και οι ελεγκτικές υπηρεσίες, καθώς και οι υπηρεσίες πληροφορικής και εκπόνησης μελετών που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή του προγράμματος στήριξης της ελληνικής οικονομίας (τροποποίηση του νόμου με την παράγραφο 3 του άρθρου 9 του Ν.3845/10), για τις οποίες το όριο είναι 100.000 €. 40

Παπανικολάου Π. (1991), σελ. 4, 5 και 9. Σύμφωνα με την απόφαση ΑΠ 1667/2009 ΕΔΠολ 2010.64, η ουσιώδης διαφορά μεταξύ δικαιοπρακτικής και αδικοπρακτικής ευθύνης συνίσταται στο ότι αν η αξίωση θεμελιώνεται στη σύμβαση ο ενάγων υποχρεώνεται να αποδείξει μόνο την ύπαρξη της συμβάσεως και την παράβαση της συμβατικής υποχρεώσεως και εναπόκειται στον εναγόμενο οφειλέτη να αποδείξει ότι οι ζημίες δεν οφείλονται σε πταίσμα του, αλλά σε γεγονός για το οποίο δεν υπέχει ευθύνη, ενώ όταν η αξίωση θεμελιώνεται στην αδικοπραξία, ο ενάγων υποχρεούται να αποδείξει και το πταίσμα δηλαδή την υπαιτιότητα του εναγομένου.

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

πιείκειας και της διορθωτικής συμβατικής δικαιοσύνης του διαλόγου κατά την αντιπαράθεση41, λύσεις δίνονται συχνά με την τήρηση της γενικής αρχής της καλής πίστης και των συναλλακτικών ηθών μεταξύ των συμβεβλημένων, την έκδοση διοικητικών πράξεων του δημόσιου αναθέτοντος φορέα42 (π.χ. έκδοση διαταγής από τους φορείς των ΕΔ) και την τήρηση των αρχών της βούλησης των συμβαλλομένων μερών, της χρηστής διοίκησης και της προστασίας του δημοσίου συμφέροντος. Λύσεις μπορούν να δοθούν και χωρίς διοικητική πράξη, με απλή εφαρμογή των νομοθετημάτων με τα οποία επέρχεται η μεταβολή. Κλασσικές είναι οι περιπτώσεις προκήρυξης διαγωνισμών ή εκτέλεσης συμβάσεων που υπεγράφησαν πριν την έκδοση του Ν.3833/2010, οι διατάξεις του οποίου αναφέρονται στην αναπροσαρμογή των συντελεστών ΦΠΑ (από 19% σε 21% κ.λ.π.). Σε αυτή την περίπτωση, καθώς ο ΦΠΑ δεν περιλαμβάνεται στον υπολογισμό της αξίας ενός έργου, μίας προμήθειας ή μίας υπηρεσίας και εφ’ όσον δεν είναι ανακτήσιμος, αποτελεί ξεχωριστή δαπάνη, ανεξάρτητα αν στη διακήρυξη του διαγωνισμού ή στη σχετική σύμβαση αναφέρεται ο συνολικός προϋπολογισμός περιλαμβανομένου και του ΦΠΑ43. Ως εκ τούτου, η εφαρμογή αυξημένων συντελεστών ΦΠΑ δεν επηρεάζει την ως άνω αξία, ούτε το φυσικό του αντικείμενο και δεν απαιτείται τροποποίηση στη διακήρυξη ή τη σύμβαση του διαγωνισμού44. Πάντως, για λόγους καλύτερης παρακολούθησης της πορείας υλοποίησης – απόδοσης της δαπάνης, οι αναθέτουσες Αρχές, μπορούν να προχωρούν σε σχετικές τροποποιήσεις και μόνη υποχρέωσή τους είναι η διάθεση ή η αίτηση συμπληρωματικής πίστωσης45.

3.7 Η Σχέση Οικονομικής Πολιτικής και Δημόσιας Σύμβασης Προμηθειών για τις ΕΔ Η ρύθμιση των ζητημάτων προμηθειών μόνο με συμβάσεις, μπορεί να μην φαίνεται τέλεια για το δημόσιο (βλ. περιπτώσεις πολεμικών περιόδων), αλλά η χρήση τους σε τομείς που παραδοσιακά ανήκουν στον χώρο της κρατικής κυριαρχίας, 41

Καραμπάτζος Α. (2006), σελ. 27.

Κοϊμτζόγλου Ι. (1997), σελ. 188-196.

Βάσει και διευκρινιστικών οδηγιών της ΓΔΟΣΥ του ΥΠΕΘΑ με στοιχεία Φ.800/Απριλίου 2010.

Απλώς, για όσα έργα, προμήθειες ή υπηρεσίες έχουν υπογραφεί πριν από την ισχύ του εν λόγω νόμου, απαιτείται όπως, στα φορολογικά στοιχεία που εκδίδονται μετά την πιο πάνω ημερομηνία, εφαρμόζονται οι νέοι συντελεστές, ακόμα και αν αφορούν εργασίες, προμήθειες ή υπηρεσίες που πραγματοποιήθηκαν ή παραδόθηκαν κατά το προηγούμενο διάστημα. Χωρίς τροποποίηση μπορούν να ολοκληρωθούν και οι διαγωνισμοί που βρίσκονται σε εξέλιξη, καθότι η μεταβολή των συντελεστών ΦΠΑ δια νόμου αποτελεί εξωγενή παράμετρο με καθολική ισχύ και δεν απαιτούνται άλλες διοικητικές πράξεις ή νέες διατυπώσεις σε δεσμευτικά κείμενα όπως η διακήρυξη διαγωνισμού ή η τυχόν υπογραφείσα σύμβαση. 45

Όσον αφορά στα συγχρηματοδοτούμενα έργα του ΠΔΕ, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ο Π/Υ της απόφασης ένταξης ταυτίζεται με το ύψος της νομικής δέσμευσης και ο ΦΠΑ αποτελεί επιλέξιμη δαπάνη, προτείνεται η τροποποίηση της απόφασης ένταξης για λόγους διαχειριστικούς, χωρίς να απαιτείται εκ νέου προέλεγχος της σύμβασης από την οικεία διαχειριστική Αρχή λόγω της αύξησης των συντελεστών ΦΠΑ.

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

όπως η εθνική άμυνα και η δημόσια τάξη46, αφήνει μεγάλο περιθώριο για καλά αποτελέσματα. Η σύμβαση αποτελεί μηχανισμό δράσης της δημόσιας διοίκησης47, καθ’ όσον οι εκπρόσωποι του δημοσίου, προχωρώντας σε κανονιστικές πράξεις που αναφέρονται σε δύο μέρη αντί ενός48, επιτυγχάνουν την αποφυγή μονομερούς δράσης, την εναρμόνιση αντιτιθέμενων συμφερόντων, τη διαμόρφωση νομικών θέσεων – καταστάσεων, τη μετάθεση υποχρεώσεων, την εξομάλυνση διαφόρων απόψεων και την αξιοποίηση σχέσεων – καταστάσεων49. Έτσι, ναι μεν, προσδίδεται μεγαλύτερος βαθμός δημοκρατικότητας στις σχέσεις των συμβαλλομένων, αλλά είναι ξεκάθαρη η επιρροή που ασκεί ο αναθέτων και, κατ’ επέκταση, όσο περισσότερο υιοθετείται η προσφυγή σε διμερείς κανονιστικές πράξεις50, τόσο επεκτείνεται και η συναφής ασκούμενη επιρροή. Το κράτος, ως εντολέας προμηθειών, αναγκαστικά (ηθελημένα ή μη), επηρεάζει και κατευθύνει συγκεκριμένους οικονομικούς χώρους και προωθεί συγκεκριμένα έργα και δραστηριότητες. Όμως, καθώς το ίδιο είναι ένας από τους μεγαλύτερους προμηθευόμενους φορείς με πάσης φύσεως εφόδια, η δύναμη που έχουν οι δημόσιες συμβάσεις στην άσκηση πολιτικής είναι μεγάλη. Ως προς τον μη στρατιωτικό εξοπλισμό, το 1989, η αξία των συμβάσεων κρατικού εφοδιασμού ήταν 9% του ΑΕΠ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας51 και, το 2002, οι δημόσιες συμβάσεις ανήλθαν σε 16,3% του Ευρωπαϊκού ΑΕΠ (1.500 δισ. €)52. Στην Ελλάδα, το 2012, η αντίστοιχη αξία άνω των ευρωπαϊκών ορίων εκτιμήθηκε στο 2,4% του ΑΕΠ, κάτω από αυτά άγγιξε τα 2 δισ. €, ενώ μόνο από Υπουργεία και Τοπική Αυτοδιοίκηση συνήφθησαν 36% των συμβάσεων53. Στις Ελληνικές ΕΔ, κατά το διάστημα 2006-2011, ο μέσος ετήσιος αριθμός συμβάσεων έφθασε τις 570, η μέση ετήσια αξία συμβάσεων ανήλθε στα 60,7 εκατ. € και η μέση ετήσια αξία ανά σύμβαση προσέγγισε τις 122,2 χιλ. €54. Όσον αφορά στον στρατιωτικό εξοπλισμό, κατά το έτος 2005, οι ευρωπαϊκές αμυντικές δαπάνες ανήλθαν στα 170 δισ. € (εκ των οποίων 30 δισ. € για προμήθειες νέων εξοπλισμών) ή 1,7% του ΑΕΠ, κατά το έτος 2006, αυξήθηκαν στα 201 46

Κουτούπα – Ρεγκάκου Ε. (1995), σελ. 41. Εναλλακτική είναι η χρήση διοικητικών πράξεων.

Σπυρίκου Α. (2008), σελ. 58.

Όπου το λειτουργικό υπερτερεί του οργανικού κριτηρίου.

Γέροντας Α. (2002), σελ. 244.

Κατά νομολογία του ΕΣ, κανονιστική διοικητική πράξη αποτελεί και η διακήρυξη του διαγωνισμού (41/2012 7ου Τμήματος). 51

Έκθεση Atkins στην από 22/9/89 Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με θέμα «Κρατικές προμήθειες – Περιφερειακές και Κοινωνικές Πτυχές» (C311/12-12-89). 52

Χριστονάκης (2007), σελ. 1.

Γεν. Γραμματέας Εμπορίου Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας σε παρουσίαση προς ΥΠΕΘΑ/ΓΔΟΣΥ (2013) 54

Γκιώνης Χ. (2013), σελ. 187., χωρίς στοιχεία από τον Στρατό Ξηράς.

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

δισ. € και, κατά το έτος 2007, έφθασαν στα 204 δισ. €. Στην Ελλάδα, κατά τα έτη 2008-9, οι δαπάνες για την άμυνα άγγιξαν το 2,5% του ΑΕΠ και το 5% των κυβερνητικών δαπανών, κατατάσσοντας τη χώρα μεταξύ των πρώτων στην ΕΕ σε αυτό τον τομέα. Πλέον, οι ελληνικές δαπάνες δεν υπερβαίνουν το 2% επί του ΑΕΠ της χώρας. Ύστερα από τα παραπάνω, καθίσταται σαφές ότι οι αναθέσεις βάσει συμβάσεων και, κατ’ επέκταση, οι ίδιες οι δημόσιες συμβάσεις (ιδιαίτερα όταν συνάπτονται με πρωτοβουλία μιας δημόσιας Υπηρεσίας), είναι ισχυρότατα εργαλεία άμεσου επηρεασμού της οικονομικής δραστηριοποίησης και της συμπεριφοράς της αγοράς στο σύνολό της55. Στον τομέα δε της άμυνας, τα σχετικά ποσά είναι αναλογικά μεγαλύτερα (βλ. ανά σύμβαση και συνολικά). Για να επηρεαστεί η συμπεριφορά, αρκεί η διοίκηση, κατά την επιλογή του προμηθευτή, να θέσει κατάλληλα κριτήρια και όρους. Επειδή το κράτος συμβάλλεται με ιδιώτες, ο τομέας αυτός συνεργασίας έχει μια σημαντική οικονομική διάσταση, με κοινωνικές και άλλες προεκτάσεις. Η πολιτική του δημοσίου μπορεί να προωθηθεί, αφ’ ενός μεν, δια της ιδίας της σύναψης της σύμβασης, αφ’ ετέρου δε, μέσω του τρόπου εκτέλεσής της, δηλαδή δια του περιεχομένου της. Ως προς τη σύναψη της σύμβασης, εφ’ όσον δεν απαγορεύεται από το νόμο, μπορούν έννομες σχέσεις στον δημόσιο τομέα να θεμελιωθούν, να τροποποιηθούν και να αρθούν μέσω δημοσίων συμβάσεων. Κατά κανόνα, οι συμβάσεις συνάπτονται μετά από δημοσίευση σχετικής προκήρυξης56. Διαγωνισμός χωρίς δημοσίευση επιτρέπεται εάν συντρέχουν λόγοι όπως η προμήθεια αγαθών με αξία μικρότερη των 60.000 € προ ΦΠΑ57 («πρόχειρος») και η κατεπείγουσα ανάγκη58. Ως προς τη διαμόρφωση του περιεχομένου της σύμβασης, με επιμέρους άρθρα, ή προκαθορισμένους πρόσθετους όρους συμφωνιών στις δημόσιες συμβάσεις, μπορούν να προβλέπονται υποσχέσεις πρόσθετων παροχών. Σε περίπτωση μη πειθάρχησης του προμηθευτή σε ορισμένες αρχές, ή μη προσαρμογής του σε συγκεκριμένους κανόνες και υποδείξεις, η Διοίκηση μπορεί να επιβάλλει ποινές και πρόστιμα, ακόμα και πέρα από τα προδιαγεγραμμένα επίπεδα ασφαλείας και

Εφ’ όσον στηρίζονται σε αξιοκρατικά κριτήρια, η κατεύθυνση μπορεί έχει υγιή αποτελέσματα. Εξάλλου, θετική επίδραση στην εθνική οικονομική δραστηριότητα μπορεί να επιτευχθεί και με τη λειτουργία αμυντικής βιομηχανίας, όπου το δημόσιο στις αντίστοιχες συμβάσεις είναι προμηθευτής. Καθώς, κατά τη δεκαετία του 1980 η Ελλάδα επιτύγχανε δια αυτού του παραγωγικού κλάδου έως και 3% επί των εξαγωγών της ετησίως, σημειώνεται πρόκειται για παραμελημένη αλλά άξια μελέτης περίπτωση. 56

Για τη νομική φύση της προκήρυξης, βλ. και Γκασούκα Γ. (2005), Ενότητα 2.

Όπως είχε καθοριστεί και με την υπ’ αριθμ. 35130/739/2010 ΥΑ του ΥΠΟΙΚ (ΦΕΚ Β’ 1291) περί αύξησης των χρηματικών ποσών του άρθρου 83 παρ. 1 του Ν.2362/95. 58

Οφειλόμενη σε απρόβλεπτα για τον αναθέτοντα γεγονότα. Πιο αναλυτικά, βλ. Ν.2286/1995.

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

ευθύνης. Προς τούτο, προβλέπονται ρήτρες μη συμμόρφωσης59 και κατάπτωση εγγυήσεων, όπως εκείνη της καλής εκτέλεσης60, ενώ δεν αποκλείεται και λήψη πρωτοβουλιών από τον προμηθευτή61. Βέβαια, η διαμόρφωση του περιεχομένου των συμβάσεων και η επιλογή των συμβαλλομένων μερών πρέπει να έχει ως στόχο την εναρμόνιση των ιδιωτικών κινήτρων με τους κοινωνικούς σκοπούς, που επιδιώκει, μεταξύ των άλλων, η νομοθεσία.

Οι περιεχόμενες στις δημόσιες συμβάσεις ρήτρες μη συμμόρφωσης επιβάλλουν πρόστιμα, καθώς η μη συμμόρφωση με επιμέρους συμβατικούς όρους τιμωρείται. 60 Η κατάπτωση των

εγγυήσεων καλής εκτέλεσης (performance bonds) στο πλαίσιο μιας δημόσιας σύμβασης είναι το χρονικό σημείο που παύει να ισχύει μια επίσημη διαβεβαίωση, ή τυπική δέσμευση, που συνδεόταν με την παροχή εχεγγύων ως ασφάλεια, από το μέρος που ευθύνεται για την αδυναμία διατήρησης της δέσμευσης. Το εργαλείο των εγγυήσεων καλής εκτελέσεως έργου προβλέπει την παροχή εχεγγύων ως ασφάλεια (καταβολή ομολόγων ή χρηματικού ποσού) πριν ξεκινήσει μια δραστηριότητα. Αυτή η καταβολή συνήθως γίνεται σε ένα δεσμευμένο λογαριασμό, όπου τα ομόλογα ή το ποσό παρακατατίθενται. Οι εγγυήσεις καλής εκτέλεσης έργου επιστρέφονται όταν η εκτέλεση του έργου γίνει αποδεκτή. 61

Ακόμα και εκ μέρους των συμβαλλομένων με τη Διοίκηση μπορεί να προταθεί οικειοθελώς η υλοποίηση εργασίας ή οργάνωσης ενός εγχειρήματος σε προκαθορισμένα πλαίσια δίχως εντολή ή υπόδειξη. Η πρωτοβουλία αυτή εφαρμογής έχει διττό αποτέλεσμα. Αφενός μεν, δίνει ένα επιπλέον συγκριτικό πλεονέκτημα μεταξύ άλλων προσυμβατικά ενδιαφερομένων, σε εκείνο τον προμηθευτή - εργολάβο, ο οποίος πήρε την πρωτοβουλία, αφετέρου δε, μπορεί να αξιοποιηθεί ως μέτρο προώθησης πρωτοβουλιών.

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

Η ΝΕΑ ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ – ΠΛΑΙΣΙΩΝ

Αρχικά, προσδιορίζεται η έννοια της συμφωνίας – πλαισίου βάσει του θεσμικού της πλαισίου. Στη συνέχεια, αυτή οριοθετείται ως προς τα συμμετέχοντα μέρη και τη διάρκειά της.

4.1

Η Έννοια της Συμφωνίας - Πλαισίου

Σύμφωνα με την περ. 5 του άρθρου 2 του ΠΔ 60/0762 και την παράγραφο 5 του άρθρου 15 του Ν.4281/14, «συμφωνία-πλαίσιο είναι μια συμφωνία που συνάπτεται μεταξύ μιας ή περισσοτέρων αναθετουσών Αρχών και ενός ή περισσοτέρων οικονομικών φορέων, η οποία αποσκοπεί στον καθορισμό των όρων που διέπουν τις συμβάσεις που πρόκειται να συναφθούν κατά τη διάρκεια συγκεκριμένης περιόδου, ιδίως όσον αφορά τις τιμές και, ενδεχομένως, τις προβλεπόμενες ποσότητες». Στο εθνικό μας δίκαιο, ρυθμίσεις για τις συμφωνίες-πλαίσια τίθενται πλέον από τις διατάξεις των άρθρων 52-54 του Ν.4281/14, οι οποίες αφορούν κανόνες που έχουν παραχθεί σε ευρωπαϊκό (ενωσιακό) επίπεδο (Οδηγία 2004/18/ΕΚ). Από τις ημερομηνίες έκδοσης των πιο πάνω νομοθετημάτων, παρατηρούμε ότι πρόκειται για μια νέα μορφή συνεργασίας μεταξύ δημοσίου και οικονομικών φορέων. Ενδιαφέρον είναι ότι η συμφωνία-πλαίσιο δεν αποτελεί δημόσια σύμβαση [σε αντίθεση με τις επιμέρους συμφωνίες που συνάπτονται βάσει της συμφωνίας – πλαισίου (εκτελεστικές)], καθ’ όσον δεν δημιουργεί από μόνη της μια νομικά δεσμευτική σύμβαση. Τα μέρη σε μια συμφωνία-πλαίσιο δεν υποχρεούνται εκ του νόμου να παρέχουν/δεχτούν το αντικείμενο της συμφωνίας (προϊόντα/υπηρεσίες) πριν και εάν η αναθέτουσα Αρχή ζητήσει τη σύναψη συγκεκριμένης σύμβασης. Ως εκ τούτων, η συμφωνία-πλαίσιο δεν αποτελεί τύπο δημόσιας σύμβασης, αλλά μέθοδο/τεχνική που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από την αναθέτουσα Αρχή για την επιλογή του αντισυμβαλλομένου της. Συνεπώς, πρόκειται για μια γενική συμφωνία «ομπρέλα» μεταξύ των αναθετουσών Αρχών και οικονομικών φορέων, όπου αποτυπώνονται εκ των προτέρων μερικοί ή και όλοι οι όροι εκτέλεσης μελλοντικών συμβάσεων που θα συναφθούν καθ' όλη τη διάρκεια αυτής της συμφωνίας63.

62 Σύμφωνα με το Ν.4281/14 όπως τροποποιήθηκε με το Ν.4320/15, μέχρι 1 Ιαν 16, άρθρο 2 παρ. 5 και άρθρο

26 του ΠΔ 60/07, άρθρο 22 Α6 του ΠΔ 118/07, άρθρο 126 του Ν.3669/08 και άρθρο 8 του Ν.3316/2005. 63

ΕΑΑΔΗΣΥ, Κατευθυντήρια Οδηγία 3.

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

4.2

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

Τα Μέρη

Ως προς τις αναθέτουσες Αρχές, μια συμφωνία – πλαίσιο μπορεί να συναφθεί από μια αναθέτουσα Αρχή για την κάλυψη των δικών της αναγκών (π.χ. ένα Υπουργείο συνάπτει συμφωνία-πλαίσιο με 7 προμηθευτές για την προμήθεια γραφικής ύλης των Υπηρεσιών του) και από περισσότερες αναθέτουσες Αρχές ή μια αναθέτουσα Αρχή που λειτουργεί εκ μέρους περισσοτέρων αναθετουσών Αρχών (π.χ. 5 όμοροι δήμοι συνάπτουν συμφωνία-πλαίσιο με έναν ανάδοχο για μυοκτονία ή συντήρηση έργων). Τέλος, μπορεί να συναφθεί και από μια κεντρική Αρχή προμηθειών, η οποία λειτουργεί εκ μέρους άλλων αναθετουσών Αρχών (π.χ. η ΕΠΥ συνάπτει συμφωνία-πλαίσιο για 10 νοσοκομεία, με 8 προμηθευτές για την προμήθεια υγειονομικού ή ιατροφαρμακευτικού υλικού κατά τμήματα). Ως προς τους οικονομικούς φορείς, μια συμφωνία-πλαίσιο μπορεί να συνάπτεται με έναν ή περισσότερους από τους προσφέροντες χωρίς συγκεκριμένο άνω όριο. Έτσι, για συμβάσεις μεγάλων ποσοτήτων κατά τμήματα, σε συμφωνίες–πλαίσια κεντρικών Αρχών προμηθειών μπορεί να συμμετέχουν λ.χ. πάνω από 40 προμηθευτές. Όμως, πρέπει να συνεκτιμάται ότι μεγάλος αριθμός συμμετεχόντων μπορεί να αποτρέψει ενδιαφερόμενους από τη συμμετοχή λόγω μικρού μεριδίου της υπό ανάθεση δραστηριότητας και να προξενήσει προβλήματα διαχείρισης των συμμετεχόντων στην αναθέτουσα Αρχή, κυρίως, κατά τους mini διαγωνισμούς. Σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 26 του ΠΔ 60/2007, «όταν συνάπτεται συμφωνία-πλαίσιο με περισσότερους οικονομικούς φορείς, αυτοί πρέπει να είναι τουλάχιστον 3, εφ’ όσον υπάρχει επαρκής αριθμός οικονομικών φορέων που πληρούν τα κριτήρια επιλογής ή/και αποδεκτές προσφορές που ανταποκρίνονται στα κριτήρια ανάθεσης». Καταφανώς, ο περιορισμός έχει στόχο τον υγιή ανταγωνισμό, αλλά προκαλεί ζητήματα ερμηνείας. Για παράδειγμα, τι συμβαίνει εάν υπάρχουν μόνο 2 αποδεκτές προσφορές; Τι θα γίνει εάν αποχωρήσει ένας από τους οικονομικούς φορείς μετά τη σύναψη της συμφωνίας; Είναι ορθή η συμπερίληψη σε διακηρύξεις όρου για σύναψη συμφωνίας μόνο με τον προμηθευτή που υπέβαλε τη χαμηλότερη οικονομική προσφορά, εάν υπάρχουν λιγότερες των 3 προσφορών; Προς αποφυγή τέτοιων προβλημάτων, στην Οδηγία 2014/24/ΕΕ, ο περιορισμός απαλείφθηκε. Σε κάθε περίπτωση, η αναθέτουσα Αρχή πρέπει κατά το στάδιο προετοιμασίας και σχεδιασμού να εκτιμήσει προσεκτικά την αγορά, τις απαιτήσεις της και τις δυνατότητές της, προκειμένου να αποφασίσει τον κατάλληλο αριθμό οικονομικών φορέων που θα γίνουν δεκτοί στη συμφωνία, ο οποίος και πρέπει να προσδιορίζεται σαφώς στο κείμενο της προκήρυξης της συμφωνίας. Σύμφωνα με το άρθρο 26 παρ. 2 του ΠΔ 60/2007, αλλά και το άρθρο 33 (2) της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ, «οι συμβάσεις που βασίζονται σε συμφωνία-πλαίσιο

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

συνάπτονται σύμφωνα με … διαδικασίες (που) εφαρμόζονται μόνο μεταξύ των αναθετουσών Αρχών και των οικονομικών φορέων που ήταν εξ αρχής συμβαλλόμενα μέρη της συμφωνίας-πλαίσιο». Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή64, «οι συμφωνίες - πλαίσια αποτελούν ένα κλειστό σύστημα, στο οποίο κανείς άλλος εκτός των αρχικώς συμβαλλομένων, δεν μπορεί να συμμετέχει, είτε ως αναθέτουσα Αρχή είτε ως οικονομικός φορέας». Κατά την ίδια πηγή, εάν οι συμφωνίες - πλαίσια μπορούν να χρησιμοποιηθούν από περισσότερες αναθέτουσες Αρχές, αυτές θα πρέπει να αναφέρονται ρητά στο κείμενο της διακήρυξης. Η αναφορά θα πρέπει να λαμβάνει χώρα ονομαστικά ή με παραπομπή σε άλλα έγγραφα (τεχνικές προδιαγραφές, ειδικό παράρτημα κ.α.), ώστε οι δικαιούχοι συμμετοχής να αναγνωρίζονται εύκολα και με αναμφισβήτητο τρόπο. Άρα, για μια συμφωνία που συνάπτεται από κεντρική αναθέτουσα Αρχή, δεν αρκεί να αναφέρεται ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τις αναθέτουσες Αρχές του Κράτους, καθ’ όσον η αναγνώριση των φορέων που συμμετέχουν στη συμφωνία-πλαίσιο γίνεται δυσχερής λόγω της μη ευχερούς ερμηνείας του όρου αναθέτουσα Αρχή (ακόμα και μετά την ισχύ του Ν.4281/14 όπου καθορίζεται η σχετική έννοια για τις συμβάσεις προμηθειών από 1 Μαρτίου 2015). Ευχερώς εφικτή καθιστά την αναγνώριση των συμμετεχόντων στη συμφωνία φορέων μια αναφορά όπως «όλοι οι δήμοι της περιφέρειας Αττικής»65.

4.3

Η Διάρκεια Ισχύος

Σύμφωνα με το άρθρο 26 παρ. 2 εδ. δ' του ΠΔ 60/2007 και το άρθρο 22 Α παρ. 2 του ΠΔ 118/2007, «η διάρκεια μιας συμφωνίας-πλαίσιο δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 4 έτη, εκτός εξαιρετικών περιπτώσεων που δικαιολογούνται δεόντως, ιδίως από το αντικείμενο της συμφωνίας-πλαίσιο». Προδήλως, ο νομοθέτης προσπαθεί έτσι να εξασφαλίσει το περιοδικό άνοιγμα των αγορών στον ανταγωνισμό. Εντούτοις, πρέπει να επιζητείται ισορροπία μεταξύ των ωφελειών μακροχρόνιων συμφωνιών (μειωμένο κόστος ανάθεσης και ταχύτητα διαδικασιών) και του κινδύνου πιθανού περιορισμού του ανταγωνισμού ή κλεισίματος της αγοράς για κάποια χρονική περίοδο. Π.χ. για την προμήθεια τεχνολογικών προϊόντων που υπόκεινται σε συχνές αλλαγές και στη σχετική αγορά εισέρχονται νέοι προμηθευτές, θα ήταν καλύτερο να συναφθεί μια συμφωνία – πλαίσιο με διάρκεια 2 ετών αντί 4 ετών. Ακόμα, πρέπει να συνεκτιμάται η επόμενη διάταξη του άρθρου 26 του ΠΔ 64Ανακοίνωση

της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις συμφωνίες-πλαίσιο (ερμηνευτική) http://ec.europa.eu/internal_market/publicprocurement/docs/explan-notes/classic-dir-framework_en.pdf. 65

Με το ζήτημα αυτό ασχολήθηκε και μία εκ των ελάχιστων αποφάσεων των ελληνικών δικαστηρίων (ΣτΕ ΕΑ 305/2012). Συγκεκριμένα, κατά την σύναψη εκτελεστικών συμβάσεων της συμφωνίας - πλαισίου που σύναψε η ΕΠΥ με 4 προμηθευτές για ενδοστεφανιαίες προθέσεις (stents), αυξήθηκε κατά 3 ο αριθμός των «Αγοραστών» (νοσοκομείων) στο παράρτημα της διακήρυξης. Το Δικαστήριο έκρινε ότι ο λόγος αυτός δεν περιλαμβάνεται στους περιοριστικά αναφερόμενους λόγους του Ν.3886/2010 που μπορούν να επιφέρουν ακυρότητα συναφθείσας σύμβασης, αλλά ουδέποτε εισήλθε στην ουσία της «παράβασης».

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

60/2007, σύμφωνα με την οποία «οι αναθέτουσες Αρχές δεν μπορούν να προσφεύγουν στις συμφωνίες - πλαίσιο καταχρηστικά ή κατά τρόπο που να εμποδίζει, να περιορίζει ή να νοθεύει τον ανταγωνισμό». Εν τέλει, απαιτείται η αξιολόγηση της πιθανότητας πρόκλησης «κλεισίματος» της αγοράς και δημιουργίας μονοπωλίων με μακροχρόνιες συμφωνίες – πλαίσια, λαμβανομένων υπ’ όψιν του ειδικότερου αντικειμένου της συμφωνίας, της συνολικής αξίας της και των συνθηκών της αγοράς. Η προβλεπόμενη υπέρβαση της τετραετούς διάρκειας των συμφωνιών αφορά σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως66 εξοπλισμό ο οποίος πρέπει να είναι διαθέσιμος ανά πάσα στιγμή καθ’ όλη τη διάρκεια της συμφωνίας και απαιτεί για τους οικονομικούς φορείς περίοδο απόσβεσης μεγαλύτερη των 4 ετών (λ.χ. συντήρηση εξοπλισμού με προσδόκιμο ωφέλιμης διάρκειας ζωής μεγαλύτερο των 4 ετών) και εκτέλεση συμφωνίας που απαιτεί τόσο μεγάλες επενδύσεις, που ο χρόνος απόσβεσής τους θα επέλθει μετά από 4 έτη (λ.χ. παροχή υπηρεσιών με ευρείας έκταση εκπαίδευση του προσωπικού για την εκτέλεση της σύμβασης). Η μέγιστη διάρκεια των 4 ετών ισχύει και για τις εκτελεστικές της συμφωνίας συμβάσεις67, αλλά αυτές πρέπει να ανατεθούν πριν από την εκπνοή της προθεσμίας της συμφωνίας, ενώ η διάρκειά τους δεν απαιτείται να συμπίπτει με τη διάρκεια της συμφωνίας και, κατά περίπτωση, μπορεί να είναι μικρότερη ή μεγαλύτερη. Η συμφωνία μπορεί να χρησιμοποιηθεί έως το τέλος της διάρκειάς της, ακόμα και εάν οι εκτελεστικές της συμβάσεις θα ολοκληρωθούν μετά τη λήξη της συμφωνίας. Για παράδειγμα, στην υφιστάμενη συμφωνία-πλαίσιο 2 ετών για την προμήθεια καυσίμων ΕΔ, μπορεί να διενεργηθούν διαπραγματεύσεις από τα Γενικά Επιτελεία προς ανάθεση εκτελεστικής σύμβασης 2 εβδομάδες πριν από τη λήξη της συμφωνίας, ασχέτως εάν τα καύσιμα θα παραδοθούν 2 εβδομάδες μετά τη λήξη της συμφωνίας68. Πάντως, πρέπει να αποφεύγεται η σύναψη εκτελεστικής σύμβασης με διάρκεια που εκφεύγει τόσο από την ημερομηνία λήξης της συμφωνίας, όσο να μπορεί να θεωρηθεί ότι ευνοεί τον περιορισμό της αγοράς ή/και τη νόθευση του ανταγωνισμού. Εν κατακλείδει, για τον προσδιορισμό της διάρκειας των εκτελεστικών συμβάσεων, απαιτείται κατ’ ελάχιστον να μην αγνοούνται η ιδιομορφία του αντικειμένου της σύμβασης, τα αποτελέσματα που συνδέονται με τη σχέση ποιότητα/τιμής και ο απαραίτητος για την εκτέλεση της σύμβασης χρόνος.

Επιτροπή, http://ec.europa.eu/internal_market/publicprocurement/docs/explan-notes/classic-dirframework_en.pdf. 67

Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως παραπάνω.

Κατά τον ίδιο τρόπο, αντιμετωπίζεται η διάρκεια των εκτελεστικών συμβάσεων και στη νέα Οδηγία.

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

5. Η ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ – ΠΛΑΙΣΙΩΝ Κατά τον προγραμματισμό της Διοίκησης, οι συμφωνίες - πλαίσια πρέπει να εξετάζονται κατά περίπτωση καθώς δεν αποτελούν «φάρμακο» για όλες τις καταστάσεις και να συνεκτιμάται ότι διέρχονται από 2 φάσεις. Η προσυμβατική διαδικασία των συμφωνιών – πλαισίων δεν απέχει πολύ από ό,τι ήταν γνωστό μέχρι σήμερα, σε αντίθεση με τη διαδικασία που έπεται της ανάθεσής τους.

5.1 Η Αντιμετώπιση των Συμφωνιών – Πλαισίων σε Επιχειρησιακό Επίπεδο Οι συμφωνίες – πλαίσια μπορούν να εφαρμόζονται για όλα τα είδη συμβάσεων (προμήθειες, υπηρεσίες, έργα), αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αποτελεί πανάκεια, δηλαδή ότι είναι πάντα η πιο κατάλληλη μέθοδος ανάθεσης όλων των δημοσίων συμβάσεων. Για να επιτυγχάνεται υψηλή αποτελεσματικότητα, απαιτείται κατάλληλη διαμόρφωση των όρων τους και, προς τούτο, η αναθέτουσα Αρχή οφείλει να διαθέτει πραγματική γνώση και αντίληψη των αναγκών της, της αγοράς στην οποία απευθύνεται και των τρόπων που λειτουργούν οι ανταγωνιστικές πιέσεις. Ως προς την αγορά όπου απευθύνεται, η αναθέτουσα Αρχή πρέπει να γνωρίζει το μέγεθος και τις ιδιομορφίες της, τις προθέσεις των ενδιαφερόμενων φορέων, τυχόν ειδικότερα χαρακτηριστικά των υπό ανάθεση ειδών, βασικές ποσότητες και κατηγορίες των ειδών που προτίθενται να αναθέσουν, μια πρώτη ένδειξη του κόστους της προγραμματιζόμενης σύμβασης και στοιχεία που μπορεί να επηρεάσουν τη διαμόρφωση των τεχνικών προδιαγραφών. Αυτό μπορεί να επιτυγχάνεται μέσω του διαλόγου, της έρευνας τιμών και της διαβούλευσης με τους εν δυνάμει οικονομικούς φορείς ή άλλους παράγοντες της αγοράς. Ευλόγως, στην περίπτωση των συμφωνιών-πλαίσιο που προκηρύσσονται από κεντρικές Αρχές προμηθειών, η ανάλυση της αγοράς αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία. Η επικοινωνία θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί με μια ανοικτή συζήτηση που οργανώνεται από το Επιμελητήριο ή με αποστολή ερωτηματολογίων σε φορείς της αγοράς που αφορούν ειδικότερα θέματα για την κάλυψη των μελλοντικών αναγκών των αναθετουσών Αρχών69. Όμως, η επικοινωνία πρέπει να πραγματοποιείται υπό συνθήκες πλήρους διαφάνειας και σύμφωνα με τους κανόνες των δημοσίων συμβάσεων και, σε κάθε περίπτωση, η αναθέτουσα Αρχή οφείλει

ΕΑΑΔΗΣΥ, Κατευθυντήρια Οδηγία 3.

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

να αξιολογεί κάθε φορά την καταλληλότητα της συμφωνίας πριν την αγορά προϊόντων, έργων ή υπηρεσιών, συνεκτιμώντας τα πλεονεκτήματά της, τα μειονεκτήματά της και τις συνθήκες της συγκεκριμένης αγοράς στην οποία απευθύνονται. Βάσει της διεθνούς πρακτικής, χρήση συμφωνιών προτείνεται για την προμήθεια ειδών, παροχή υπηρεσιών και εκτέλεση έργων που καλύπτουν είτε πάγιες επαναλαμβανόμενες ανάγκες, η ακριβής ποσότητα των οποίων δεν είναι εκ των προτέρων γνωστή και τα οποία δεν αναμένεται να μεταβληθούν ουσιωδώς κατά τα τεχνικά τους χαρακτηριστικά στα έτη που θα καλύπτει η συμφωνία, είτε έχουν κόστος προμήθειας επικαιροποιούμενο κατά τακτά χρονικά διαστήματα και διαμορφούμενο βάσει ανταγωνισμού. Σχετικά παραδείγματα αποτελούν προϊόντα και υπηρεσίες πληροφορικής, προϊόντα τηλεπικοινωνίας, εξοπλισμός και έπιπλα γραφείου, υπηρεσίες ταξιδίων, προμήθεια καυσίμων, υπηρεσίες καθαριότητας. Ακόμα, αν και νομοθετικά δεν απαιτείται ορισμός τιμής στην ίδια τη συμφωνία πλαίσιο, «θα πρέπει, όπου είναι δυνατό, η συμφωνία να περιλαμβάνει είτε συγκεκριμένες τιμές ή έναν μηχανισμό καθορισμού τιμών»70. Τέτοιος μηχανισμός καθορισμού τιμής θα μπορούσε να είναι οποιοσδήποτε επιτρέπει τον προσδιορισμό της τιμής για την ανάθεση συγκεκριμένης εκτελεστικής σύμβασης κατά αντικειμενικό τρόπο, όπως ποσοστό έκπτωσης επί τιμών λιανικής, αναφορά σε κατάλληλους δείκτες πληθωρισμού, τιμή εκκίνησης των mini διαγωνισμών πριν τις εκτελεστικές συμβάσεις, ένα σύστημα που επιτρέπει τακτικές αναθεωρήσεις τιμών και μίγμα αυτών (όπως συνέβη στην προσφάτως συναφθείσα συμφωνία – πλαίσιο των ΕΔ για διακλαδική προμήθεια καυσίμων/2013).

5.2

Το Περιεχόμενο των Φάσεων των Συμφωνιών - Πλαισίων

Οι συμφωνίες-πλαίσια περιλαμβάνουν σε 2 φάσεις. Κατά την πρώτη φάση, συνάπτεται η συμφωνία, η οποία προδιαγράφει τους όρους και τις προϋποθέσεις της/των τελικής/ών σύμβασης/εων που θα ισχύσει/ουν όταν αγοραστούν τα προϊόντα, οι υπηρεσίες ή τα έργα, καθώς και τις τιμές (ή ένα μηχανισμό καθορισμού της τιμής) για τις υπηρεσίες που τελικά θα παρασχεθούν. Στη δεύτερη φάση, ανατίθενται οι συμβάσεις που βασίζονται στη συμφωνίαπλαίσιο, οι λεγόμενες εκτελεστικές συμβάσεις («call-off»), με τις οποίες δημιουργείται τελικά η συμβατική δέσμευση για την αγορά προϊόντων ή υπηρεσιών συγκεκριμένης ποσότητας, όγκου ή αξίας. Ο τρόπος με τον οποίο συνάπτονται οι εν λόγω συμβάσεις, εξαρτάται από το εάν η συμφωνία-πλαίσιο συνάφθηκε μεταξύ

Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως παραπάνω.

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

ενός ή περισσοτέρων οικονομικών φορέων και εάν καθορίζονται όλοι οι όροι στη συμφωνία-πλαίσιο ή όχι71.

5.3

Η Προσυμβατική Διαδικασία

Καθίσταται γενικά παραδεκτό ότι η εκτιμώμενη αξία των προς ανάθεση από μια συμφωνία - πλαίσιο συμβάσεων (εκτελεστικών) πρέπει να είναι γνωστή στους προμηθευτές, ώστε εκείνοι να εξετάσουν εάν θα λάβουν μέρος στη συνολική διαδικασία. Σύμφωνα με το άρθρο 8 παρ. 9 του ΠΔ 60/2007, για τον υπολογισμό της εκτιμώμενης αξίας της συμφωνίας, θα πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν η μέγιστη αξία χωρίς ΦΠΑ του συνόλου των συμβάσεων που προβλέπονται για τη συνολική διάρκεια της συμφωνίας. Για συμφωνίες με μία αναθέτουσα Αρχή, ο υπολογισμός είναι σχετικά εύκολος, ενώ για συμφωνίες με περισσότερες αναθέτουσες αρχές (ή μια κεντρική αναθέτουσα Αρχή), πρέπει να συγκεντρωθούν όλες οι απαιτήσεις, με αποτέλεσμα να εγείρονται αμφιβολίες επί της ακρίβειας της εκτιμώμενης αξίας. Εάν η εκτιμώμενη αξία για ολόκληρη τη διάρκεια της συμφωνίας υπερβαίνει τα ενωσιακά χρηματικά όρια, τότε η προκήρυξη του προηγηθέντος διαγωνισμού πρέπει να δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχοντας ως ελάχιστα στοιχεία τη διευκρίνιση ότι αφορά συμφωνία-πλαίσιο, τις αναθέτουσες Αρχές που έχουν δικαίωμα συμμετοχής, τον αριθμό των προμηθευτών που θα γίνουν δεκτοί, τη διάρκεια της συμφωνίας – πλαισίου (με διευκρίνιση των λόγων εάν η διάρκεια είναι μεγαλύτερη των 4 ετών), την εκτιμώμενη συνολική αξία εκτελεστικών συμβάσεων και, κατά το δυνατό, τις επί μέρους αξίες και τη συχνότητά τους, την ακολουθούμενη διαδικασία (ανοικτή, κλειστή, με διαπραγμάτευση) και τα κριτήρια ανάθεσης της συμφωνίας - πλαισίου και των εκτελεστικών συμβάσεων72. Η δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλύπτει και τις εκτελεστικές συμβάσεις και, κατά συνέπεια, δεν απαιτείται δημοσίευση και για την ανάθεση των εκτελεστικών συμβάσεων. Ουσιαστικά, η διαδικασία ανάθεσης μιας συμφωνίας δεν διαφέρει από τις κλασσικές διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων και, για τη σύναψη των συμφωνιών, οι αναθέτουσες Αρχές ακολουθούν τους διαδικαστικούς κανόνες που εφαρμόζονται στις δημόσιες συμβάσεις. Οι συμφωνίες περιλαμβάνουν λεπτομέρειες για τα μέρη, τη διάρκεια, το αντικείμενο, τον τρόπο με τον οποίο θα ανατεθούν οι εκτελεστικές συμβάσεις, τους όρους των εκτελεστικών συμβάσεων, συμπεριλαμβανομένων των κριτηρίων

71 Τα

ειδικότερα χαρακτηριστικά και η διαδικασία ολοκλήρωσης σύναψης των συμφωνιών-πλαίσιο ρυθμίζονται από το άρθρο 33 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ. 72

ΕΑΑΔΗΣΥ, Κατευθυντήρια Οδηγία 3.

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

ανάθεσης αυτών, τυχόν άλλες ρυθμίσεις για τη διενέργεια των μίνι-διαγωνισμών και τον μηχανισμό καθορισμού τιμών73. Τελικά, οι συμφωνίες - πλαίσια δεν αποτελούν μια απλή λίστα επιλεγμένων από την αναθέτουσα Αρχή οικονομικών φορέων που πληρούν τα κριτήρια για προμήθειες, παροχή υπηρεσιών και έργα, αλλά μια σειρά από οικονομικούς φορείς, των οποίων οι προσφορές αξιολογήθηκαν επιτυχώς και θα αποτελέσουν τη βάση ανάθεσης των εκτελεστικών συμβάσεων. Σύμφωνα με το άρθρο 29 παρ. 4 του ΠΔ 60/2007, οι αναθέτουσες Αρχές που έχουν συνάψει συμφωνία - πλαίσιο πρέπει να δημοσιεύσουν τα αποτελέσματα της διαδικασίας σύναψης το αργότερο 48 ημέρες μετά τη σύναψη της συμφωνίας, χωρίς αντίστοιχη υποχρέωση για τις εκτελεστικές συμβάσεις. Ισχύοντος του Ν.3886/2010, πριν από τη σύναψη της συμφωνίας - πλαισίου πρέπει να τηρείται και δεκαήμερη ανασταλτική προθεσμία (παρ. 2 του άρθρου 5). Βάσει του άρθρου 157 του Ν.4281/14, που ισχύει ήδη, δεν απαιτείται εγγύηση για τη συμμετοχή υποψηφίου σε διαδικασίες ανάθεσης συμφωνιών-πλαισίων.

5.4

Οι Συμφωνίες – Πλαίσια ως προς την Ανάθεσή τους

Η διαδικασία ανάθεσης διαφοροποιείται σε σχέση με τις άλλες μεθόδους μόνο ως προς τον τρόπο ανάθεσης των εκτελεστικών συμβάσεων. Προς το παρόν, αυτή εμπίπτει στις προβλέψεις των παρ. 3 και 4 του άρθρου 26 του ΠΔ 60/2007, όπου και τα διάφορα είδη συμφωνιών - πλαισίων διακρίνονται ανάλογα με τον τρόπο που ανατίθενται οι εκτελεστικές τους συμβάσεις. Για την ανάθεση των εκτελεστικών συμβάσεων, οι αναθέτουσες Αρχές δεν χρειάζεται να προβούν εκ νέου σε μια εκτεταμένη διαγωνιστική διαδικασία, πλην όμως, πρέπει να τηρούνται οι γενικές αρχές του ενωσιακού δικαίου, ιδίως αναφορικά με την ίση μεταχείριση των προμηθευτών. Η διακήρυξη της συμφωνίας - πλαισίου ή τα συνοδευτικά έγγραφά της πρέπει να καθορίζουν τους βασικούς όρους της σύναψης της συμφωνίας - πλαισίου, αλλά και της ανάθεσης των εκτελεστικών συμβάσεων. Μολονότι παρέχεται ευελιξία στις αναθέτουσες Αρχές κατά την ανάθεση των εκτελεστικών συμβάσεων, «κατά τη σύναψη των συμβάσεων που βασίζονται στη συμφωνία - πλαίσιο, τα μέρη δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να επιφέρουν ουσιαστικές τροποποιήσεις στους όρους της συμφωνίας-πλαίσιο» (εδάφιο γ’ παρ. 2 άρθρου 26 ΠΔ 60/2007). Τα είδη της συμφωνίας - πλαισίου διακρίνονται ανάλογα με το εάν καθορίζονται σε αυτή όλοι οι όροι υλοποίησης της σύμβασης ή όχι και εάν συνάπτεται με έναν ή περισσότερους προμηθευτές.

ΕΑΑΔΗΣΥ, όπως παραπάνω.

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

Το είδος που επιλέγεται κάθε φορά εξαρτάται από το αντικείμενο της συμφωνίας, τον τρόπο σχεδιασμού υλοποίησής της, την εκτιμώμενη αξία της και άλλους παράγοντες που έχουν σκοπό το βέλτιστο δυνατό αποτέλεσμα, ενώ σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 26 του ΠΔ 60/2007, οι εναλλακτικοί τρόποι σύναψης εκτελεστικών συμβάσεων είναι συμφωνία - πλαίσιο με έναν οικονομικό φορέα (προμηθευτή) και με περισσότερους οικονομικούς φορείς (παρ. 3 και 4 αντίστοιχα). Στην πρώτη περίπτωση, οι εκτελεστικές συμβάσεις ανατίθενται σύμφωνα με τους όρους που ορίζονται στη συμφωνία. Για τη σύναψη των συμβάσεων, οι αναθέτουσες Αρχές μπορούν να διαβουλεύονται γραπτώς με τον φορέα που συμμετέχει στη συμφωνία, ζητώντας του, εν ανάγκη, να ολοκληρώσει την προσφορά του (απλούστερη μορφή συμφωνίας). Οι εκτελεστικές συμβάσεις ανατίθενται απ’ ευθείας στον οικονομικό φορέα της συμφωνίας, ο οποίος αναδείχθηκε βάσει συγκεκριμένου κριτηρίου ανάθεσης και σύμφωνα με τους όρους που καθορίζονταν στη συμφωνία. Εάν στη συμφωνία καθορίζονται όλοι οι όροι με δεσμευτικό τρόπο, η ανάγκη ολοκλήρωσης της προσφοράς δεν υφίσταται. Τότε, ομιλούμε για απλές εντολές αγοράς που εκτελούνται αποκλειστικά με βάση τα οριζόμενα στη συμφωνία – πλαίσιο, κυρίως, ως προς το είδος και τις ποσότητες των προϊόντων. Όταν δεν ορίζονται όλοι οι όροι στη συμφωνία - πλαίσιο, η αναθέτουσα Αρχή μπορεί να διαβουλευθεί με αυτόν εγγράφως, ώστε να συμπληρώσει την προσφορά του74. Εντούτοις, όπως προαναφέρθηκε, τα μέρη δεν πρέπει να επιφέρουν ουσιαστικές τροποποιήσεις στους όρους της συμφωνίας και να επιζητούν εκτεταμένη συμπλήρωση της προσφοράς του οικονομικού φορέα, αλλά περιοριζόμενη σε μη ουσιώδη στοιχεία της σύμβασης που δεν καθορίζονται στην αρχική συμφωνία - πλαίσιο (ακριβείς ποσότητες, χρόνος παράδοσης κ.λ.π.). Στη δεύτερη περίπτωση, η προκήρυξη που θα σταλεί προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να περιέχει τον ακριβή αριθμό των προμηθευτών στους οποίους θα ανατεθεί η συμφωνία βάσει κριτηρίων ανάθεσης διαγωνιστικής διαδικασίας. Στη διακήρυξη της συμφωνίας πρέπει να διευκρινίζεται και ο τρόπος με τον οποίο θα ανατεθούν οι εκτελεστικές συμβάσεις. Όταν δεν καθορίζονται όλοι οι όροι στη συμφωνία - πλαίσιο, πριν τη σύναψη σύμβασης, οι οικονομικοί φορείς που είναι μέρη της συμφωνίας πρέπει να επαναδιαγωνισθούν βάσει των ιδίων όρων και ενδεχομένως άλλων που εμπεριέχονται στη συγγραφή υποχρεώσεων της συμφωνίας (περίπτωση «μίνι-διαγωνισμού»). Κατά τη διαδικασία αυτή, μπορούν να διευκρινίζονται και οι όροι που

74 Αφού

εν προκειμένω γίνεται δεκτό ότι η προσφορά δεν ήταν πλήρης και, ως εκ τούτου, ζητείται η συμπλήρωσή της ως προς τους όρους που δεν καθορίζονται εξαρχής στη συμφωνία – πλαίσιο.

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

περιλαμβάνονται στη συμφωνία [προσδιορισμός συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος παράδοσης προϊόντων, ειδικότεροι όροι τιμολόγησης, πρόσθετες εγγυήσεις, διάφορα συναφή έξοδα, ειδικότερες υπηρεσίες συνδεόμενες με το αντικείμενο της σύμβασης (εγκατάσταση, συντήρηση, εκπαίδευση), ιδιαίτεροι συνδυασμοί συντελεστών τιμής - ποιότητας, όροι που αφορούν το μηχανισμό καθορισμού τιμής που προβλέπεται στη συμφωνία-πλαίσιο ή άλλοι ειδικότεροι όροι που σχετίζονται με το αντικείμενο της σύμβασης]75 ή ακόμα και η προσθήκη άλλων76. Η σύμβαση μπορεί να ανατεθεί σε έναν οικονομικό φορέα και σύμφωνα με άλλα κριτήρια, αρκεί αυτά να είναι αντικειμενικά, γνωστά στους συμβαλλόμενους και να διασφαλίζουν ίση μεταχείριση. Π.χ. έστω ότι μια Υπηρεσία που χρησιμοποιεί φωτοτυπικά μηχανήματα διαφόρων εταιρειών σύναψε συμφωνία πλαίσιο για τη συντήρηση - επισκευή τους με προμηθευτές για τη διασφάλιση συνεχούς παρουσίας τουλάχιστον ενός ειδικού ανά μηχάνημα. Παρά το γεγονός ότι, για την ανάθεση της συμφωνίας, η αναθέτουσα Αρχή μπορεί να έθεσε ως κριτήρια ανάθεσης την τιμή, τον χρόνο ανταπόκρισης και τη γκάμα των εταιρειών που μπορεί να καλυφθούν, μια σύμβαση για την επισκευή ενός μηχανήματος μάρκας Α μπορεί να ανατεθεί σε έναν ειδικό της εταιρείας Α, αν και την πρώτη θέση πήρε η προσφορά για τα μηχανήματα μάρκας Β. Όταν καθορίζονται όλοι οι όροι στη συμφωνία - πλαίσιο, η τελευταία πρέπει να περιλαμβάνει και όρους για τα ειδικότερα θέματα της διαδικασίας ανάθεσης των εκτελεστικών συμβάσεων, καθώς και για τυχόν δυνατότητα της αναθέτουσας Αρχής να συνάψει σύμβαση απ’ ευθείας με κάποιον προμηθευτή χωρίς διαγωνισμό. Τότε, η αναθέτουσα Αρχή οφείλει να αναθέσει τη σύμβαση σε έναν από τους συμμετέχοντες οικονομικούς φορείς χωρίς διενέργεια νέας διαγωνιστικής διαδικασίας και με εφαρμογή των όρων της συμφωνίας. Όμως, η νέα Οδηγία (2014/24/ΕΕ) αναγνωρίζει ότι θα πρέπει να παρέχεται μεγαλύτερη ευελιξία στις αναθέτουσες Αρχές και επιτρέπει σε αυτές να αποκτούν συγκεκριμένα έργα, αγαθά ή υπηρεσίες που καλύπτονται από τη συμφωνία - πλαίσιο, είτε ζητώντας τα από έναν από τους οικονομικούς φορείς που καθορίζονται σύμφωνα με αντικειμενικά κριτήρια και βάσει των όρων που έχουν ήδη τεθεί, είτε αναθέτοντας συγκεκριμένη σύμβαση για τα εν λόγω έργα, αγαθά ή υπηρεσίες μετά τη διεξαγωγή «μίνι διαγωνισμού» μεταξύ των οικονομικών φορέων που είναι συμβαλλόμενα μέρη στη συμφωνία-πλαίσιο77.

ΕΑΑΔΗΣΥ, Κατευθυντήρια Οδηγία 3.

Πάντα με την επιφύλαξη ότι τα μέρη δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να επιφέρουν ουσιαστικές τροποποιήσεις στους όρους της συμφωνίας. 77

Για την εξασφάλιση της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης, οι αναθέτουσες αρχές αναφέρουν στα έγγραφα της συμφωνίας-πλαίσιο τα αντικειμενικά κριτήρια βάσει των οποίων θα γίνεται η επιλογή μεταξύ των δύο αυτών μεθόδων εκτέλεσης της συμφωνίας-πλαίσιο (βλ. άρθρο 33 παρ. 4β).

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

Η σύμβαση μπορεί να ανατεθεί στον οικονομικό φορέα με την καλύτερη προσφορά βάσει των κριτηρίων ανάθεσης της συμφωνίας – πλαίσιο και εάν αυτός δεν επιθυμεί ή δεν θεωρείται κατάλληλος για την ανάθεση της συγκεκριμένης σύμβασης, αυτή μπορεί να ανατίθεται στον δεύτερο κατά σειρά (μέθοδος cascade). Άλλος τρόπος επιλογής του οικονομικού φορέα είναι η εκ περιτροπής ανάθεση των συμβάσεων σε όλους τους οικονομικούς φορείς (rotation) ή η ανάθεση συγκεκριμένου και προσυμφωνημένου ποσοστού της συνολικής αξίας των συμβάσεων που θα ανατεθούν βάσει της συμφωνίας-πλαίσιο σε όλους τους οικονομικούς φορείς. Τότε, η μέθοδος επιλογής του οικονομικού φορέα θα πρέπει να περιγράφεται συγκεκριμένα στη συμφωνία-πλαίσιο, να είναι διαφανής και να διασφαλίζει την ίση μεταχείριση μεταξύ των εμπλεκόμενων οικονομικών φορέων. Αυτό το είδος συμφωνίας είναι συνήθως καταλληλότερο για την προμήθεια βασικών προϊόντων χαμηλής αξίας, όπως ανταλλακτικά οχημάτων, γραφική ύλη και αναλώσιμα γραφείου, καθώς και υλικά αναγκαία για άμεσες εργασίες. Για παράδειγμα, έστω ότι σε μια συμφωνία - πλαίσιο για προμήθεια στυλό, χαρτιού και μολυβιών, η ανάθεση των συμβάσεων μπορεί να γίνεται απ’ ευθείας, χωρίς να απαιτείται περαιτέρω διευκρίνιση ή συμπλήρωση των όρων της συμφωνίας - πλαισίου, ήτοι βάσει των κριτηρίων ανάθεσης που χρησιμοποιήθηκαν για τη συμφωνία. Τότε, η αναθέτουσα Αρχή μπορεί να αναθέσει σύμβαση στον προμηθευτή Χ, που είχε καλύτερη προσφορά για τα στυλό και άλλη σύμβαση στον προμηθευτή Ψ, ο οποίος κατέθεσε καλύτερη προσφορά για το χαρτί. Σύμφωνα με το άρθρο 26 του ΠΔ 60/2007, η διαδικασία ανάθεσης της σύμβασης με μίνι διαγωνισμό είναι η ακόλουθη: Για κάθε σύμβαση που πρόκειται να συναφθεί, οι αναθέτουσες Αρχές διαβουλεύονται γραπτώς με τους οικονομικούς φορείς που είναι ικανοί να εκτελέσουν το αντικείμενο της σύμβασης. Οι αναθέτουσες Αρχές ορίζουν επαρκή προθεσμία για την υποβολή των προσφορών των σχετικών με κάθε σύμβαση χωρίς να παραμελεί την εξέταση μεταβλητών όπως η πολυπλοκότητα του αντικειμένου της σύμβασης και ο απαραίτητος χρόνος για τη διαβίβαση των προσφορών. Οι προσφορές υποβάλλονται γραπτώς και το περιεχόμενό τους πρέπει να παραμένει εμπιστευτικό έως την εκπνοή της προβλεπόμενης προθεσμίας απάντησης. Οι αναθέτουσες Αρχές αναθέτουν κάθε σύμβαση στον προσφέροντα που υπέβαλε την καλύτερη προσφορά βάσει των κριτηρίων ανάθεσης που έχουν καθορισθεί στη συγγραφή υποχρεώσεων της συμφωνίας πλαισίου. Όταν μια σύμβαση πρόκειται να ανατεθεί με μίνι διαγωνισμό, η αναθέτουσα αρχή διαβουλεύεται εγγράφως κατόπιν πρόσκλησης όλων των οικονομικών φορέων που είναι ικανοί να εκτελέσουν το αντικείμενο της σύμβασης78. Σε αυτό το

Δεν είναι απαραίτητο να προσκληθούν όλοι οι οικονομικοί φορείς της συμφωνίας - πλαισίου καθώς αυτή μπορεί να καλύπτει διαφορετικές προμήθειες και υπηρεσίες ή να είναι διαιρεμένη σε τμήματα.

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

στάδιο, δεν υπάρχει λόγος να εφαρμοσθούν κριτήρια ποιοτικής επιλογής και να ελεγχθεί η τεχνική ικανότητα και η οικονομική επάρκεια των οικονομικών φορέων που θα συμμετέχουν στο διαγωνισμό, αφού ο έλεγχος διενεργήθηκε κατά το προηγηθέν στάδιο. Η προθεσμία υποβολής προσφορών είναι εύλογη, βάσει πολυπλοκότητας συμβατικού αντικειμένου και χρόνου προετοιμασίας της υποβολής79. Στο άρθρο 22Α του ΠΔ 118/2007 προβλέπεται ότι η προθεσμία αυτή δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 10 ημέρες από την ημερομηνία αποστολής της σχετικής πρόσκλησης, αλλά κατά περίπτωση (λ.χ. πάνω από τα ευρωπαϊκά όρια) το διάστημα αυτό μπορεί να θεωρείται μεγάλο. Οι προσφορές κατατίθενται εγγράφως και το περιεχόμενό τους παραμένει εμπιστευτικό έως την εκπνοή της προθεσμίας υποβολής των προσφορών. Η αναθέτουσα Αρχή αναθέτει κάθε σύμβαση στον προσφέροντα που κατέθεσε την καλύτερη προσφορά βάσει των αρχικά τιθέμενων κριτηρίων ανάθεσης. Σύμφωνα με το άρθρο 22Α του ΠΔ 118/2007 (τελευταίο εδάφιο παρ. 4), «στην περίπτωση των συμφωνιών - πλαίσιο με περισσότερους οικονομικούς φορείς, οι προσφέροντες καταθέτουν κατά την υποβολή των προσφορών τους υπεύθυνη δήλωση ότι εξακολουθούν να πληρούν τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής της αρχικής διακήρυξης, βάσει της οποίας συνήφθη η συμφωνία - πλαίσιο. Ο επιλεγείς οικονομικός φορέας καλείται να υποβάλει επικαιροποιημένα δικαιολογητικά πριν τη σύναψη κάθε εκτελεστικής σύμβασης». Καθώς τα κριτήρια ανάθεσης δεν χρειάζεται να είναι τα ίδια με αυτά που χρησιμοποιήθηκαν για τη σύναψη της συμφωνίας - πλαισίου, η συμφωνία θα μπορούσε να συναφθεί με βάση το κριτήριο της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς και μια εκτελεστική σύμβαση με βάση το κριτήριο της χαμηλότερης τιμής, εφ’ όσον προβλέπεται στη συγγραφή υποχρεώσεων της συμφωνίας. Εάν πρόκειται για συμβάσεις των οποίων οι απαιτήσεις ως προς την τιμή/ποιότητα μεταβάλλονται στο χρόνο, γίνεται δεκτό ότι επιτρέπεται η διακύμανση της βαρύτητας των κριτηρίων ανάθεσης της εκτελεστικής σύμβασης σε σχέση με τα αντίστοιχα της συμφωνίας, εφ’ όσον η δυνατότητα αυτή αναφέρεται ρητά στη διακήρυξη της συμφωνίας και χωρίς ακραία απομάκρυνση από την αρχική βαρύτητα80. Μολονότι η διαδικασία των μίνι διαγωνισμών δεν καθορίζεται στο νόμο εξαντλητικά, δεν πρέπει να διενεργείται κατά τρόπο μπερδεμένο, άναρχο, καταχρηστικό και εμποδίζοντα, περιορίζοντα ή νοθεύοντα τον ανταγωνισμό, αλλά με τήρηση των γενικών αρχών προμηθειών (διαφάνεια, δημοσιότητα, ίση μεταχείριση).

ΕΑΑΔΗΣΥ, Κατευθυντήρια Οδηγία 3.

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

6. Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ-ΠΛΑΙΣΙΩΝ ΩΣ ΜΕΣΟ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ Η χρήση της συμφωνίας - πλαισίου βαίνει αυξανόμενη τόσο σε ευρωπαϊκό, όσο και σε διεθνές επίπεδο ως μία από τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους/τεχνικές προμηθειών παρέχοντας ταυτόχρονα ευελιξία/ταχύτητα στις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων, εξοικονόμηση χρόνου/κόστους και βελτίωση της ποιότητας των σχετικών υπηρεσιών. Μετά και τα διαλαμβανόμενα στα προηγούμενα κεφάλαια στοιχεία, αρχίζει να γίνεται φανερό ότι οι συμφωνίες – πλαίσια, ως φορείς συγκεντρωτικών προμηθειών και δέσμης συμβάσεων, έχουν τη δυνατότητα να αποτελέσουν ακόμα ισχυρότερο μέσο άσκησης οικονομικής πολιτικής από τις μεμονωμένες συμβάσεις, ενώ οι ΕΔ μπορούν να επωφεληθούν σημαντικά από τη σύναψη τέτοιων συμφωνιών εάν δεν τις παραμελήσουν ως εργαλείο και ικανοποιήσουν μερικές βασικές προϋποθέσεις που παρουσιάζονται παρακάτω.

6.1

Η Χρησιμότητα των Συμφωνιών - Πλαισίων

Σύμφωνα με την Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων81, τα κυριότερα πλεονεκτήματα των συμφωνιών – πλαίσιο είναι τα ακόλουθα: α. Μείωση του διοικητικού κόστους σε σχέση με τον χρόνο και το κόστος ανάθεσης ξεχωριστών δημοσίων συμβάσεων. Για την αναθέτουσα Αρχή, με τη συμφωνία διενεργείται μια και μοναδική διαγωνιστική διαδικασία καθ' όλο τον κύκλο ζωής της συμφωνίας-πλαίσιο, από την οποία προκύπτουν οι οικονομικοί φορείς που θα μετέχουν στη συμφωνία - πλαίσιο. Από την άλλη μεριά, οι οικονομικοί φορείς (προμηθευτές) απαλλάσσονται από το βάρος προετοιμασίας και συμμετοχής σε περισσότερες διαγωνιστικές διαδικασίες. β. Ευελιξία στη διαδικασία ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων. Πρόκειται για έναν σύγχρονο μηχανισμό με τον οποίο οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να συνάπτουν συμβάσεις με τους προμηθευτές της συμφωνίας, προσαρμόζοντας τις ανάγκες τους στις συνθήκες της αγοράς και στις τεχνικές και οικονομικές εξελίξεις. Ο δε μη δεσμευτικός χαρακτήρας των συμφωνιών παρέχει τη δυνατότητα στις αναθέτουσες Αρχές να κάνουν χρήση τους μόνο όταν αυτές αποτελούν κατά την κρίση τους την πιο πλεονεκτική λύση, έτσι ώστε υπό τις συγκεκριμένες κάθε

ΕΑΑΔΗΣΥ, Κατευθυντήρια Οδηγία 3.

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

φορά συνθήκες να επιτυγχάνονται άριστα αποτελέσματα σχέσης ποιότητας-τιμής (value for money). Δηλαδή δίδεται στην αναθέτουσα αρχή η ευχέρεια να επιλέξει εάν θα χρησιμοποιήσει τελικά τη συμφωνία-πλαίσιο ή θα προβεί σε ξεχωριστή διαγωνιστική διαδικασία. γ. Οικονομίες κλίμακας υπέρ της αναθέτουσας Αρχής, καθ’ όσον σε μια ανταγωνιστική αγορά, όσο πιο μεγάλες είναι οι προς ανάθεση ποσότητες, τόσο καλύτερες είναι οι προσφερόμενες τιμές, ειδικά εάν αυτό συνδυαστεί με τη λειτουργία των Κεντρικών Αρχών Προμηθειών. δ. Ορθολογικός και σε βάθος χρόνου προγραμματισμός των αναγκών και εξόδων των δημοσίων φορέων. Η αναθέτουσα Αρχή έχει τη δυνατότητα να προσδιορίσει τις ανάγκες της, να τις συγκεντρώσει και να τις ομαδοποιήσει ή ακόμα και να τις διαφοροποιήσει ελαφρώς στην πορεία, διαμορφώνοντας έτσι τη στρατηγική της για την κάλυψη τους. Από την άλλη πλευρά, στους οικονομικούς φορείς παρέχεται η δυνατότητα μακροπρόθεσμης προσέγγισης στον σχεδιασμό και στον προγραμματισμό των προσφερόμενων αγαθών/υπηρεσιών. ε. Πραγματικός και διαρκής ανταγωνισμός ως προς την τιμή ή/και την ποιότητα, που εξασφαλίζει καλύτερες υπηρεσίες και προκαλεί καλύτερα αποτελέσματα κόστους-οφέλους. στ. Αμοιβαία ευνοϊκή και πιο μακροπρόθεσμη σχέση συνεργασίας μεταξύ των αναθετουσών Αρχών και των οικονομικών φορέων.

6.2

Τα Κύρια Προβλήματα των Συμφωνιών - Πλαισίων Βάσει της ίδιας πηγής, τα μειονεκτήματα ως προς τις Συμφωνίες – Πλαίσια

είναι: α. Κίνδυνος υπερβολικής συγκέντρωσης της αγοραστικής δύναμης και δημιουργία ή εύνοια μονοπωλίων (σε βάρος του πραγματικού ανταγωνισμού και της αρχής της διαφάνειας), ιδίως όταν εφαρμόζονται μακροχρόνιες συμφωνίεςπλαίσιο με έναν μόνο οικονομικό φορέα. β. Μειωμένη δυνατότητα πρόσβασης των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ) στις συμφωνίες λόγω μεγάλου οικονομικού αντικειμένου, αφού είναι δύσκολο να πληρούν ποιοτικά κριτήρια επιλογής ή να ανταγωνίζονται μεγάλους οικονομικούς φορείς με ίσους όρους. Αυτό μπορεί να αντιμετωπισθεί με συμμετοχή των ΜΜΕ σε μια συμφωνία ως υπεργολάβων ή ως μελών κοινοπραξίας σε συμφωνία-πλαίσιο ή/και με διαίρεση της συμφωνίας σε τμήματα (κατ’

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

είδος ή γεωγραφική περιοχή). Στην Οδηγία 2014/24/ΕΕ82, προτείνεται «υποδιαίρεση είτε σε ποσοτική βάση, ώστε το μέγεθος των επιμέρους συμβάσεων να αντιστοιχεί καλύτερα στις δυνατότητες των ΜΜΕ, είτε σε ποιοτική βάση, αναλόγως του είδους και των διαθέσιμων εξειδικεύσεων, ώστε να προσαρμόζεται καλύτερα το περιεχόμενο των επιμέρους συμβάσεων στους εξειδικευμένους τομείς των ΜΜΕ ή σύμφωνα με τις διαδοχικές φάσεις των σχεδίων.».). γ. Άσκηση αθέμιτων πρακτικών, όπως η συμπαιγνία μεταξύ των συμμετεχόντων στη συμφωνία-πλαίσιο για τη διαμόρφωση τιμών. δ. Αντιμετώπιση αναγκών κατά τρόπο ενιαίο χωρίς να λαμβάνονται υπ’ όψιν ιδιομορφίες για την κάλυψη συγκεκριμένης ανάγκης. ε. Η δυσκολία διαχείρισης των συμφωνιών καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους, εφ’ όσον ο σχεδιασμός, η ανάθεση, η υλοποίηση και η παρακολούθηση των συμφωνιών αποτελούν διαχειριστικά μια περίπλοκη διαδικασία, που απαιτεί από τις αναθέτουσες Αρχές αυξημένη διοικητική ικανότητα. στ. Ο μη δεσμευτικός χαρακτήρας της συμφωνίας αποτελεί μειονέκτημα για τους οικονομικούς φορείς που συμμετέχουν στη συμφωνία, καθώς δεν γνωρίζουν εάν τελικά θα τους ανατεθεί κάποιο συμβατικό αντικείμενο.

6.3

Η Εκμετάλλευση των Συμφωνιών – Πλαισίων από τις ΕΔ

Σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη, μεταξύ των ετών 2006-2009 ο αριθμός των συμφωνιών - πλαισίων τετραπλασιάστηκε, ενώ κατά το διάστημα 2008-2009, οι συμφωνίες - πλαίσια στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιστοιχούσαν σε 27% σε αριθμό και 42% σε αξία όλων των κεντρικών συμβάσεων προμηθειών83. Συνεπώς, τα προηγηθέντα πλεονεκτήματα των συμφωνιών – πλαισίων δεν είναι μόνο θεωρητικά και είναι βέβαιο ότι μπορούν πρακτικά να οδηγήσουν σε μείωση του οικονομικού και διοικητικού κόστους του δημοσίου και, κατ’ επέκταση, των ΕΔ ως μέρους του, ιδίως, λόγω οικονομιών κλίμακας και αποφυγής ανάθεσης ξεχωριστών συμβάσεων. Ακόμα, στις ΕΔ δίδεται η ευκαιρία να αποκτήσουν μεγαλύτερη ευελιξία στη διαδικασία ανάθεσης των συμβάσεων (αποφυγή μεγάλης αναμονής από την προβολή της απαίτησης μέχρι τον εφοδιασμό κ.λ.π.) και να εξασφαλίσουν διαρκή ανταγωνισμό. Όμως, ίσως σημαντικότερο όφελος θα είναι ο ορθολογικός και μακροπρόθεσμος προγραμματισμός αναγκών - εξόδων. Οι ΕΔ μπορούν να επωφεληθούν αξιόλογα από το αποτέλεσμα του προγραμματισμού και τις οικονομίες κλίμακας λόγω συγκεντρωτικών προμηθειών, καθώς είναι σχεδόν αυταπόδεικτο ότι μέχρι 82

Ως υπ' αριθ. 78 αιτιολογική σκέψη του Προοιμίου της.

ΕΑΑΔΗΣΥ, Κατευθυντήρια Οδηγία 3.

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

σήμερα οι μη βέλτιστα σχεδιασμένες προμήθειες, φερόμενες ως έκτακτες – επείγουσες, αποτελούν μάλλον τον σοβαρότερο παράγοντα υπέρβασης πιστώσεων και έλλειψης πόρων από Κωδικούς Αριθμούς Εξόδων του προϋπολογισμού. Εάν δε η προσπάθεια συνδυαστεί με τη λειτουργία κεντρικών Αρχών προμηθειών, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι εντυπωσιακό. Αναφορικά με τον στρατιωτικό εξοπλισμό, η ΓΔΑΕΕ αποτελεί οιονεί κεντρική Αρχή, ενώ ως προς τον μη στρατιωτικό εξοπλισμό, δεν έχει οριστεί κεντρική Αρχή ΕΔ. Ωστόσο, έχουν γίνει βήματα προς αυτή την κατεύθυνση με μέριμνα της ΓΔΟΣΥ/ΔΟΙ (ΠΔ 73/2006 όπως τροποποιήθηκε με το ΠΔ 70/2007)84. Λόγω διακλαδικότητας, αυτή η Αρχή είναι σκόπιμο να υπάγεται στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας (ΥΠΕΘΑ) ή το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας (ΓΕΕΘΑ). Όμως, καθώς τα περισσότερα Υπουργεία (στο πλαίσιο της διάρθρωσής τους κατά τις επιταγές του Ν.4270/14) διαθέτουν φορείς προμηθειών και το ΓΕΕΘΑ δεν διαθέτει δομές για προμήθειες, καλύτερος φαίνεται ο ορισμός φορέα υπό το ΥΠΕΘΑ. Πιθανολογούμενης κατά τις παραπάνω επιταγές της συγκρότησης Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών (ΓΔΟΥ) στο ΥΠΕΘΑ, θα μπορούσε να εξεταστεί η σύσταση Διεύθυνσης Προμηθειών μη Στρατιωτικού Εξοπλισμού ΕΔ υπό τη ΓΔΟΥ, με ορισμό της ως κεντρικής Αρχής85. Προς αντιμετώπιση των προεκτεθέντων προβλημάτων (σχεδίαση κ.α.) πιο κατάλληλη φαίνεται να δημιουργηθεί δομή με τρία Τμήματα, τα οποία θα έχουν αντίστοιχα την αρμοδιότητα του προγραμματισμού των προμηθειών, της διενέργειας των διαγωνισμών και της παρακολούθησης των συμβάσεων - ανάδρασης. Ένα ενδεικτικό οργανόγραμμα θα μπορούσε να είναι αυτό του Παραρτήματος «Β» του παρόντος κειμένου86. Η Διεύθυνση θα μπορούσε να στελεχωθεί με τον ελάχιστο προβλεπόμενο αριθμό προσωπικού ανά Γραφείο [εκτιμώμενο σύνολο τριάντα (30) στελεχών] και, σε συνδυασμό με τη λιγότερη απασχόληση προσωπικού στα Γενικά Επιτελεία και τους υπαγόμενους σε αυτά φορείς, θα έχει ως αποτέλεσμα και δραστική μείωση διοικητικού κόστους για τις ΕΔ. Υπό ορισμένες συνθήκες (ενίσχυση με προσωπικό κ.τ.λ.), η υπ’ όψιν Αρχή μπορεί να διενεργεί και τις προμήθειες μη διακλαδικών ειδών. Αλλιώς, χωρίς προϋποθέσεις, μπορεί να διατηρήσει την αρμοδιότητα εφ’ όλων των προμηθειών προμηθειών στη βάση εξουσιοδότησης - ανάθεσής τους στα Γενικά Επιτελεία. Η ανάγκη συγκρότησης

Με τη συνδρομή της ΜΥ ΥΠΕΘΑ διενεργεί διακλαδικές προμήθειες μέσω ΕΣΠΑ, ανέλαβε τον συντονισμό της διακλαδικής προμήθειας καυσίμων, συνεργάζεται με το ΓΕΕΘΑ για τον συντονισμό των προμηθειών των ΕΔ στον χώρο της Υγείας βάσει ΚΥΑ, μερίμνησε για την πρόταση μείωσης των αναθετουσών Αρχών των ΕΔ στο Υπουργείο Ανάπτυξης κ.α. 85

Γκιώνης Χ. (2014).

Γκιώνης Χ., όπως παραπάνω.

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

ενιαίας Αρχής ΕΔ ενισχύεται με την κατάργηση του Ενιαίου Προγράμματος Προμηθειών από το Ν.4281/14 και της παράλληλης πρόβλεψής του για ορισμό κεντρικών Αρχών προμηθειών ανά Υπουργείο με ΠΔ. Εν κατακλείδι, οι συμφωνίες – πλαίσια μπορούν να αποτελέσουν ισχυρό μέσο άσκησης πολιτικής εφ’ όσον αφορούν μεγάλο μερίδιο της αγοράς και του κρατικού προϋπολογισμού προς εφοδιασμό του δημοσίου. Η ισχύς αυτή έχει εμμέσως αναγνωρισθεί και από τον ίδιο το νομοθέτη, όπως συνάγεται από την περιορισμένη διάρκεια των συμφωνιών – πλαισίων ως μέτρο αποφυγής «κλεισίματος» της αγοράς. Για τις ΕΔ, σε ένα περιβάλλον όπως το προαναφερθέν, πρόκειται για ένα καθόλου ευκαταφρόνητο εργαλείο υπό την έννοια της δυνατότητας επιλογής πιο ποιοτικών αγαθών με ορθολογικότερη και πιο χρηστή πρόβλεψη, διάθεση, διαχείριση και ανάλωση των οικονομικών πόρων. Με αυτόν τον τρόπο, θα συνεπικουρηθεί όχι μόνο η αποστολή των ΕΔ, αλλά και η σχετική εθνική προσπάθεια. Τα θετικά αποτελέσματα μπορούν να επαυξηθούν με τη λειτουργία κεντρικής – διακλαδικής Αρχής προμηθειών, ει δυνατόν, υπό το ΥΠΕΘΑ.

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

ΕΠΙΜΕΤΡΟ

Τα συμπεράσματα και οι προτάσεις του παρόντος πονήματος μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε 3 πεδία: Τη γενικότερη δυνατότητα των συμβάσεων να χρησιμοποιούνται εργαλειακά προς δημόσιο όφελος, τη συνεισφορά των συμφωνιών πλαισίων σε αυτό και την εκμετάλλευση των τελευταίων από τις ΕΔ.

7.1 Οι Συμβάσεις Προμηθειών των ΕΔ ως Εργαλείο του Δημοσίου για Οικονομική Πρόοδο Το αντικείμενο των προμηθειών των ΕΔ αφορά εξοπλισμό που διακρίνεται σε στρατιωτικό και μη. Πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, τα υλικά και εφόδια πάσης φύσεως που είναι αναγκαία για τον εφοδιασμό των ΕΔ εξασφαλίζονται με προμήθειά τους στο εσωτερικό ή το εξωτερικό της χώρας, βάσει ετησίου προγράμματος προμηθειών κάθε Κλάδου των ΕΔ, που βαρύνει τις πιστώσεις του Π/Υ του ΥΠΕΘΑ. Τα θέματα των προμηθειών μη στρατιωτικού εξοπλισμού ρυθμίζονται με το Ν.2286/95, ενώ αυτές είναι δυνατό υπό προϋποθέσεις να εμπίπτουν στο Ν.4270/14 και στο ΝΔ 721/70. Για τον στρατιωτικό εξοπλισμό, κατά βάση, εφαρμόζονται οι διατάξεις του Ν.3978/11. Προμήθειες ΕΔ καλούνται κατά βάση συμβάσεις από επαχθή αιτία που συνάπτονται εγγράφως μεταξύ ενός προμηθευτή αφ’ ενός και φορέων των ΕΔ αφ’ ετέρου, έχοντας ως αντικείμενο την αγορά αγαθών. Σύμβαση προμήθειας είναι μια συνήθως γραπτή συμφωνία ανάμεσα σε έναν κρατικό φορέα και έναν προμηθευτή με σκοπό την παραγωγή εννόμου αποτελέσματος και αφορά στην ανάληψη υποχρέωσης του ενός μέρους να παραδώσει/παράσχει κάτι στο άλλο. Δημόσια λέγεται μια σύμβαση όταν το αντικείμενό της αναφέρεται σε ένα ιστορικό που ρυθμίζεται από τη δημόσια έννομη τάξη. Διοικητική χαρακτηρίζεται μια σύμβαση προμηθειών εάν, αθροιστικά, το δημόσιο συμμετέχει στην κατάρτισή της, με αυτή επιδιώκεται ικανοποίηση δημόσιου συμφέροντος και είναι ρυθμιζόμενη από ειδικούς κανόνες δημόσιου δικαίου. Μια δημόσια διοικητική σύμβαση προμηθειών έχει συγκεκριμένο περιεχόμενο, ισχύ και έκταση, ενώ κύριο σκοπό της αποτελεί η εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος με εξασφάλιση επαρκών κατάλληλων/ποιοτικών αγαθών υπό το χαμηλότερο δυνατό κόστος. Το δημόσιο συμφέρον προωθείται δια της ίδιας της σύναψης της σύμβασης ή μέσω του περιεχομένου της. Όταν η αξία της προμήθειας υπερβαίνει τα 2.500 €, η σύναψη σύμβασης είναι υποχρεωτική με τυπική μορφή, κυρίως, για διασφάλιση της Υπηρεσίας από μη τήρηση των υποχρεώσεων

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

του προμηθευτή. Τυχόν εμφάνιση απρόβλεπτων γεγονότων (π.χ. αλλαγή νομοθεσίας), αντιμετωπίζεται με τρόπους όπως η τήρηση της γενικής αρχής της καλής πίστης μεταξύ των συμβαλλομένων. Βάσει της υποχρέωσης χρηματοδότησης του εφοδιασμού του δημοσίου με επιλογή όρων προμήθειας από ιδιώτες από το ίδιο προς εξυπηρέτηση των αναγκών του, η εν λόγω σύμβαση αποτελεί εργαλείο άσκησης πολιτικής. Στις ΕΔ, αυτό είναι ιδιαίτερα ισχυρό εξ αιτίας των αναλογικά εκτεταμένων πόρων προς διάθεση για τον εφοδιασμό τους.

7.2

Η Νέα Τεχνική της Σύναψης Συμφωνίας - Πλαισίου

Συμφωνία – πλαίσιο καλείται μια γενική συμφωνία «ομπρέλα» μεταξύ των αναθετουσών Αρχών και οικονομικών φορέων, όπου αποτυπώνονται εκ των προτέρων μερικοί ή και όλοι οι όροι εκτέλεσης μελλοντικών συμβάσεων που θα συναφθούν καθ' όλη τη διάρκεια αυτής της συμφωνίας. Πρόκειται για συμφωνίες που αρχικών θεσπίστηκαν με το ΠΔ 60/07. Σημαντικότερο στάδιο της διαδικασίας σύναψης συμφωνιών – πλαισίων αποτελεί ο σχεδιασμός και η προετοιμασία της συμφωνίας-πλαίσιο, στον βαθμό που μπορεί να εξασφαλίσει την επιτυχή και αποτελεσματική υλοποίησή της. Για αυτό, οι αναθέτουσες Αρχές, πριν αποφασίσουν να προκηρύξουν μια συμφωνία - πλαίσιο, οφείλουν να προβαίνουν σε στρατηγική ανάλυση και σχεδιασμό της κατάλληλης διαδικασίας ώστε να διαμορφώνουν το αποτελεσματικότερο πλαίσιο για την ικανοποίηση των αναγκών τους. Η συμφωνία - πλαίσιο πρέπει να επιλέγεται μόνο όταν αποτελεί τον πιο οικονομικό και αποτελεσματικό τρόπο αγοράς αγαθών, υπηρεσιών και έργων και εάν παρέχει περισσότερα πλεονεκτήματα και οφέλη στις αναθέτουσες Αρχές από τις κλασικές διαδικασίες ανάθεσης ξεχωριστών συμβάσεων. Οι υποχρεώσεις της αναθέτουσας Αρχής δεν αρχίζουν με την προκήρυξη της συμφωνίας πλαίσιο, αλλά με το σωστό σχεδιασμό, τη χαρτογράφηση της αγοράς και την αναγνώριση των αναγκών. Ακόμα, δεν λήγουν με την ανάθεση της συμφωνίας, αλλά απαιτούν συνεχή επαγρύπνηση της αναθέτουσας Αρχής για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των ζητημάτων που θα προκύψουν έως το χρόνο λήξης της. Περισσότερα θετικά αποτελέσματα μπορούν να επέλθουν εάν συνδυαστούν με τη λειτουργία κεντρικών αναθετουσών Αρχών.

7.3

Η Χρήση της Συμφωνίας – Πλαισίου στις ΕΔ

Ως αφορμή δέσμης συμβάσεων, η συμφωνία – πλαίσιο ως εργαλείο άσκησης οικονομικής πολιτικής καθίσταται λίαν ισχυρό και στις ΕΔ ακόμα ισχυρότερο. Αρκεί να αναγνωριστεί ως τέτοιο. Και αν ως προς τον στρατιωτικό εξοπλισμό υπάρχει

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

πρόοδος λόγω του ρόλου της ΓΔΑΕΕ, όσον αφορά στον μη στρατιωτικό εξοπλισμό, πρέπει επειγόντως να λειτουργήσει μια κεντρική Αρχή προμηθειών ΕΔ. Προς εκμετάλλευση των πλεονεκτημάτων της συμφωνίας – πλαισίου, αλλά και αντιμετώπιση των εν γένει αδυναμιών στον χώρο των προμηθειών των ΕΔ, η Αρχή αυτή προτείνεται να συγκροτηθεί ως Διεύθυνση υπό τη ΓΔΟΥ του ΥΠΕΘΑ με Τμήματα που θα είναι αρμόδια για τον προγραμματισμό των προμηθειών, τη διενέργεια των διαγωνιστικών διαδικασιών και την παρακολούθηση εκτέλεσης των συμβάσεων – ανατροφοδότηση. Επιπλέον τούτων, η σύσταση αυτή εκτιμάται ότι θα μειώσει σημαντικά το διοικητικό κόστος των ΕΔ και θα βοηθήσει τη σχετική εθνική προσπάθεια που επιχειρείται σε εθνικό επίπεδο.

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Αλεξίου Π. (2010), Προμήθειες ΠΑ, Δεκέλεια: ΥΑΕ

Γεραρής Χ. (2000), Η Προσωρινή Δικαστική Προστασία κατά τον Ν.2522/77, ΕΕΕΔ 3 Γέροντας Α. (2002), Δημόσιο Οικονομικό Δίκαιο, Αθήνα: Εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα Γκασούκας Γ. (2005), Αποζημίωση σε Διαγωνισμούς Δημοσίων Έργων, Κρατικών Προμηθειών και Υπηρεσιών, Αθήνα: Εκδόσεις Σάκκουλα Γκιώνης Χ. (2013), Οι Συμβάσεις Προμηθειών των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων κατά το Διεθνές, το Ευρωπαϊκό και το Ελληνικό Οικονομικό Δίκαιο, Διδακτορική Διατριβή, Κομοτηνή: Νομική Σχολή Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης Γκιώνης Χ. (2014), Οι Συμβάσεις Προμηθειών των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων ως Εργαλείο Άσκησης Οικονομικής Πολιτικής: Η Νέα Περίπτωση των Συμφωνιών - Πλαισίων, Διατριβή, Δεκέλεια: Σχολή Διοίκησης και Επιτελών Πολεμικής Αεροπορίας Δαγτόγλου Π. Δ. (1986), Δημόσιο συμφέρον και Σύνταγμα, ΤοΣ, 425, 1986 Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (2014), Κατευθυντήρια Οδηγία 3 (Απόφαση 246), Η Συμφωνία – Πλαίσιο στις Δημόσιες Συμβάσεις (Έγγραφο υπ’ Αριθμ. 3220/30-7-14, ΑΔΑ: Ω7Τ80ΞΤΒ-8ΤΟ) Evera S. V. (2000), Guide to Methods for Students of Political Science, Cornell University Press Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ανακοίνωση για τις συμφωνίες-πλαίσιο (ερμηνευτική) http://ec.europa.eu/internal_market/publicprocurement/docs/explannotes/classic-dir-framework_en.pdf Καραμπάτζος Α. (2006), Η Απρόβλεπτη Μεταβολή των Συνθηκών στην Ετεροβαρή Σύμβαση, Αθήνα - Κομοτηνή: Εκδ. Αντ. Σάκκουλα Κοϊμτζόγλου Ι. (1997), Μορφές της Απρόβλεπτης Μεταβολής των Συνθηκών Εκτέλεσης των Διοικητικών Συμβάσεων, Θεσσαλονίκη: Εκδ. Σάκκουλα Κουτούπα – Ρεγκάκου Ε. (1995), Δημόσιες Συμβάσεις και Κοινοτικό Δίκαιο, Εκδόσεις Σάκκουλα, Θεσσαλονίκη Κόρσος Δ. (1995), Η Σύμβαση του Διοικητικού Δικαίου, Αθήνα: Εκδ. Αντ. Σάκκουλα

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15

Παπανικολάου Π. (1991), Περί των Ορίων της Προστατευτικής Παρεμβάσεως του Δικαστή στη Σύμβαση, Αθήνα: Εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα Σπανού Κ. (2008), Η Προστασία του Ελεύθερου Ανταγωνισμού στο Δίκαιο των Δημοσίων Συμβάσεων από Άποψη Εθνικού και Κοινοτικού Δικαίου, Μεταπτυχιακή Διατριβή, Κομοτηνή: Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Σπηλιωτόπουλος Ε. (2001), Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου, ενδέκατη έκδοση, Σάκκουλας Σπυρίκου Α. (2008), ΝΠΙΔ του Δημοσίου Τομέα, Μεταπτυχιακή Διατριβή, Κομοτηνή: Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Χριστονάκης Γ. (2007), Εθνικό και Κοινοτικό Δίκαιο Κρατικών Συμβάσεων, Αθήνα: ΙΝΕΠ www.kostasbeys.gr/articles.php.

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΔ, Χρ. Γκιώνης

The Academy for Strategic Analyses (ASA) is an independent non-profit scientific and research institution, a think-tank, based in Athens. It was founded in 2014, by scientists from the Hellenic Armed Forces and Hellenic Security Corps, who hold a PhD or holders of other high level qualifications, with rich scientific, research and writing work and collaboration with Greek and foreign universities, research centres and institutes, in various scientific fields. Moreover distinguished personalities from military, diplomatic and academic areas and other high-profile scientists, became members of the Academy. The main task of the ASA is the development of scientific work and activities in the field of Strategic Studies, Defense, Security and Foreign Policy, the elaboration of scientific analyses, research and studies, as well as the provision of specialized advisory and educational services to public bodies, private sector and to individuals in those articles, at national, European and international levels. In this framework, the Academy's activities are developed within scientific areas, such as: (a) Analysis of strategic environment, (b) Analysis of the Defense and Security Policy, (c) System analysis, technology and economy, (d) Operational research, command and control. The Academy will cooperate with international organizations, academic-scientific institutions and other centers of scientific research with a related object, as well as with authoritative scientists, militaries, diplomats, etc., especially in the Euro-Atlantic and the wider Mediterranean environment.

www.acastran.org info@acastran.org https://www.facebook.com/AcademyStrategicAnalyses

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

50 ISSN: 2407-9863 ISSN: 2407-9863

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 15