se
Lisa Develtere
LEDENBLAD - JG. 68 - VISIE NR.
AFGIFTEKANTOOR BRUSSEL X - P806000
08
VRIJDAG 9 MAART 2012
Krokusactie KAV
'Alle kleine beetjes helpen' Vrouwenbeweging KAV verkoopt deze week overal in Vlaanderen krokusplantjes. Met die actie steunen ze gezondheidswerkers in de Filippijnen, verenigd in de organisatie Alliance of Health Workers. De vrouwen van KAV Kessel verkochten woensdag al krokussen op de wekelijkse markt in het dorp. Gezondheidswerkers in de Filippijnen hebben niet de middelen om een goede zorg te verlenen aan hun patiënten. Er zijn te weinig ziekenhuisbedden, te weinig geneesmiddelen, er is te weinig personeel… Daarom ondersteunt de Belgische ngo Wereldsolidariteit de Alliance of Health Workers, een plaatselijke organisatie die de gezond-
Het Grote Armoededictee: rijke woorden van arme mensen
www.acw.be
VISIE.08.12.indd 1
2
heidswerkers een duwtje in de rug geeft. De opbrengst van de Krokusactie van KAV gaat naar Wereldsolidariteit. “Wij doen al van in het begin mee met de jaarlijkse Krokusactie”, vertelt An Van Hoof van KAV Kessel. “Onze KAV-afdeling zag het wel zitten om een bijdrage te leveren. Die is niet groot, we verkopen telkens ongeveer 40 krokussen, maar alle kleine beetjes helpen.” “Ik sta achter de principes van Wereldsolidariteit. Wij leven in een welvaartsland en ik vind het belangrijk om organisaties in ontwikkelingslanden te steunen. Het is goed dat daar aandacht aan besteed wordt.”
Wetsvoorstel brengt loonkloof in kaart
www.acv-online.be
5
“We leggen aan de mensen die een krokus kopen ook uit naar welke actie hun steun gaat. Dit jaar gaat het geld naar Filippijnse gezondheidswerkers. Die mensen doen belangrijk werk in hun gemeenschap.” Lieve Van den Bulck
Wil je de Alliance of Health Workers steunen? Heel wat enthousiaste KAV-vrijwilligers staan deze week in straten en op markten en pleinen om krokusjes te verkopen. Je kan een potje krokussen kopen aan 2 euro per stuk, waarvan 1 euro naar dit goede doel gaat.
Dag van de Zorg op 18 maart: CM doet mee
10
www.cm.be
6/03/12 23:00
Het Grote Armoededictee: rijke woorden van arme mensen
Kwb
zondag 18 maart Keuze uit 4 wandelingen aan de voet van de Vlaamse Ardennen (6, 12, 18 of 24 km), in het spoor van de bende van de 18de-eeuwse rover Jan De Lichte. Vertrek tussen 8 en 15 uur. PTI-Zottegem, Van Beierenlaan 35, Zottegem (750 m van het station) Meer info: Luc Kellens, 0496 42 06 53, luckellens@telenet.be, www.falos.be
‘Mensen in armoede krijgen va de kans niet om hun zeg te d
OKRA-Sport
Supporteren op de fietsmarathon Senioren fietsen 25 uur op hometrainers en geven het startschot voor het project 'Elke trap telt', waarmee senioren hun conditie in 10 weken kunnen opbouwen door te fietsen. Je bent welkom om te komen supporteren. Tal van randactiviteiten: muziek van Ashels en Carmine, karaoke, yoga, zumba, lijndans, breicafé, gezelschapsspelen, quiz, pyjamafuif en ochtendgym. zondag 11 maart (10 uur) tot maandag 12 maart (11 uur) Aeropolis, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel (met parkeergelegenheid) Meer info: 02 246 44 35, www.elketraptelt.be Groep INTRO vzw zoekt
2
voltijds, contract onbepaalde duur, standplaats Brussel Profiel: financiële opleiding of gelijkwaardig door ervaring; kennis van boekhouding, vzw-wetgeving en -fiscaliteit en subsidiereglementering; MS Office (Excel, Access) en ProAcc. Sollicitatie tot 23 maart aan gab.benoot@groepintro.be of Groep INTRO vzw, Gab Benoot, Paviljoenstraat 1, 1030 Brussel. Uitgebreid profiel: 02 242 85 43 of gab.benoot@groepintro.be Voor meer informatie over Groep INTRO vzw: www.groepintro.be
“Het Armoededictee was bij ons in Destelbergen zeker geen onmogelijke oefening”, vertelt Eric Van der Linden van de plaatselijke kwb-afdeling. Zij organiseerden het dictee vorige week.
Sudoku
e
Oplossing Sudoku vorige Visie
www.treemagotchi.be/ jongeouders Patronen voor gerecycleerde slabbetjes, recepten voor vegetarische papjes, tips om veiliger te fietsen met kinderen… Je vindt het allemaal op deze website, speciaal ontwikkeld voor ouders - met kinderen jonger dan 6 jaar - die op een meer duurzame manier willen leven.
VISIE.08.12.indd 2
rende gemeente uit, maar toch wonen en leven er veel mensen in - vaak verborgen - armoede. Wij komen te weinig met hen in aanraking. Vaak organiseren we activiteiten voor de middenklasse. De mensen die het so-
“De bedoeling van het “Onze kwb-afdeling probeert dictee is om het thealtijd aandacht te hebben voor ma ‘armoede’ in de actualiteit te houden. mensen die het financieel niet De teksten van het Armakkelijk hebben.” moeded ictee ga a n Eric Van der Linden over hoe het is om in armoede te leven en hoe je in armoede kan terechtkomen ciaal contact echt nodig hebben, been blijven. De tekst die we bij ons reiken we dan niet.” voorlazen, ging over uitsluiting en over de armoedekloof. Uit de tekst Gezinstarief bleek dat armoede niet herleid kan “Onze kwb-afdeling probeert altijd worden tot enkel een financieel pro- aandacht te hebben voor mensen die bleem. Het gaat ook over uitsluiting het fi nancieel niet makkelijk hebvan sociale contacten.” ben”, vertelt Eric. “Het is moeilijk om een activiteit altijd spotgoedkoop te Sociaal contact nodig houden. Als er gegeten of gedronken Eric is er zeker van dat de deelnemers wordt, heb je al snel een bepaald buduiteindelijk toch iets van de inhoud get nodig. van het dictee mee naar huis nemen. Maar we proberen de activiteiten “Destelbergen ziet er wel een welva- toch zo goedkoop mogelijk aan te bie-
visie
| ACW NIEUWS | ALGEMEEN | 9 MAART 2012 |
Hoofdboekhouder (m/v)
D of t, een c of een k? Honderdeneen of honderd-en-één? Je mag erover nadenken, maar voor één keer is de inhoud van een dictee belangrijker dan de schrijfwijze van de woorden in de tekst. Kwb organiseerde de voorbije weken in plaatselijke afdelingen het Grote Armoededictee. De gezinsbeweging wil met de tekst, geschreven op basis van verhalen van mensen in armoede, de problematiek in de kijker zetten. “Armoede kan je niet herleiden tot enkel een financieel probleem. Het gaat ook over sociale uitsluiting.”
Joke Leuridan
Nationale wandeldag in Zottegem
Hoe los je een sudoku op? Op elke horizontale regel moeten de cijfers 1 tot en met 9 ingevuld worden. Op elke verticale regel moeten de cijfers 1 tot en met 9 ingevuld worden. En in elk vierkantje moeten ook de cijfers 1 tot en met 9 ingevuld worden. Elk cijfer mag per rij en per vierkantje slechts 1 keer voorkomen.
den. We trokken vorig jaar bijvoorbeeld op uitstap met de bus en vroegen daarvoor een bijdrage per deelnemer. Dat is voor een gezin dat het moeilijk heeft, niet te betalen. We hebben voor die uitstap een gezinstarief ingevoerd voor gezinnen met twee of meer kinderen. Zo loopt de deelnameprijs toch niet te hoog op.”
Uitnodigen “Als sociaal-culturele organisatie moeten we oog hebben voor mensen in armoede”, verduidelijkt Koen Schoutteten van kwb. “Meer dan 600 kwb-afdelingen in Vlaanderen organiseren het hele jaar door activiteiten om hun buurt te laten bruisen. We vergeten snel dat de mensen die dat sociaal contact echt nodig hebben, niet kunnen of durven aansluiten bij kwb. Als je bijvoorbeeld een klassieke uitnodiging maakt voor een activiteit, per brief, gaan buitenstaanders niet geneigd zijn om mee te doen. Je kan je activiteit ook bekendmaken buiten de eigen ledengroep. Zet de activiteit bijvoorbeeld eens in het gemeenteblaadje, dat alle inwoners in de bus krijgen.”
Contact Op veel dictees werden politici en lokale armoedeverenigingen uitgeno-
6/03/12 23:01
en vaak te doen’
Energie besparen Vlaanderen wil tegen 2020 30 % minder broeikasgassen uitstoten. Dat heeft Joke Schauvliege (CD&V), Vlaams minister van Leefmilieu, deze week gezegd. Het ACW steunt die doelstelling volop. Dit jaar werkt de minister daarvoor een plan Koen Schoutteten: "De teksten van het dictee zijn opgesteld op basis van verhalen en eigen ervaringen van mensen in armoede."
uit. Ze moet het niet ver gaan zoeken: energie besparen is de goedkoopste manier om de klimaatdoelstelling te halen. Bovendien is het ook goed voor de koopkracht van de mensen. Daarom is het voor de consument nog steeds de moeite om te investeren in energiebesparing, ook al zijn veel premies afgeschaft of afgebouwd.
altijd de kans om hun zeg te doen”, weet Koen Schoutteten. “Terwijl we wel veel van hun ervaringen kunnen leren. De teksten van het dictee zijn dan ook opgesteld op basis van verhalen en eigen ervaringen van mensen in armoede. Over de kinderen die op school gepest worden omdat ze geen hippe pennenzak hebben zoals de klasgenootjes, over de moeilijkheid om een degelijke woning te vinden, over gezonde voeding die veel te duur is voor elke dag. Zo krijgen de deelnemers een beeld van wat armoede betekent in het gewone, dagelijkse leven.” Lieve Van den Bulck
Eind vorig jaar besliste de federale regering om de belastingverminderingen voor energiebesparende investeringen af te schaffen. Alleen voor dakisolatie blijft een fiscale aftrek bestaan. Enkele maanden eerder hervormde de Vlaamse regering de premies, waardoor er enkele wegvielen of verlaagd werden. Bijzonder jammer is dat, en eigenlijk ook gewoon niet slim. Want de beste besparing is investeren in energiebesparing. Gelukkig heeft het nog altijd zin dat gewone mensen investeren in energiebesparing. Dakisolatie wordt wel nog ondersteund door de Vlaamse en de federale regering. Wie de dakisolatie laat aanbrengen door een geregistreerde aannemer, krijgt een belastingvermindering van 30 % en een premie van de netbeheerder. Door de bijkomende energiebesparing is de
Hippe pennenzak “Mensen in armoede hebben zeer veel te vertellen, maar krijgen niet
investering op maar liefst 10 maanden terugverdiend. Vervang je je oude stookolieketel door een nieuwe condensatieketel, dan bespaar je jaarlijks 766 euro aan stookolie. Wachten tot je oude ketel stuk is, kost je dus op langere termijn geld. Natuurlijk kan niet iedereen zomaar het geld op tafel leggen om te investeren in energiebesparing. Daarvoor is er het Fonds voor de Reductie van de Globale Energiekost (FRGE), een fonds dat goedkope of renteloze leningen verstrekt voor energiebesparende investeringen. Met wat je bespaart op de energiefactuur, kan je de lening terugbetalen. De Vlaamse overheid staat borg voor de terugbetaling van de leningen. Doordat er erg voorzichtig omgesprongen wordt met de leningen, zijn er geen wanbetalers.
Julien Vrebos, peter van het Grote Armoededictee:
Jammer genoeg kunnen nog steeds niet alle Vlamingen een be-
‘Veel beter om mensen in armoede te betrekken bij een project’
roep doen op dat Fonds. Om een goedkope of renteloze lening te verkrijgen voor energiebesparende investeringen, moet je
“Zijn arme mensen nu zo arm of toch ook een stuk rijk? Ik ben ervan overtuigd: ze zijn heel rijk vanbinnen, even rijk als u en ik. Ik heb aanvaard om peter te worden, omdat ik heel sterk geloof dat een stuk van het armoedeprobleem erin bestaat dat die mensen vaak in isolement zitten. Het is plezant om hen te helpen vanuit een zeg maar hogergelegen, rijk standpunt en te zeggen: ‘Kijk eens hoe goed ik ben, ik geef u iets’. Maar is het nu niet veel beter om die mensen echt te betrekken in een gans idee en project? Dat vind ik zo tof aan het armoededictee.”
en steden aarzelt nog om in te stappen in het systeem. ACW roept
Julien Vrebos leest op 17 maart in het Vlaams parlement de tekst voor van de finale van het Grote Armoededictee.
VISIE.08.12.indd 3
eerst langs je gemeente passeren. Maar een aantal gemeenten alle gemeenten die hun burgers nog geen toegang geven tot het Fonds op om dat zo snel mogelijk te doen. Alle Vlamingen hebben er recht op om hun energiefactuur te kunnen verlagen. Patrick Develtere Voorzitter ACW
| ACW NIEUWS | ALGEMEEN | 9 MAART 2012 |
digd. “Uit het contact met mensen in armoede kan verdere samenwerking groeien. De kwb’ers kunnen de leden van een andere vereniging dan nog eens uitnodigen op een barbecue, uitstapje of feest… Zo wordt de drempel om deel te nemen aan activiteiten lager en kunnen mensen in armoede uit hun sociaal isolement breken. Het is belangrijk om hen te laten weten dat ze welkom zijn. Dat is de eerste, misschien wel belangrijkste bekommernis.”
De deelnemers aan de lokale ronde van het Grote Armoededictee mogen op 17 maart naar de finale in het Vlaams parlement. Daar komt Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen ook een woordje vertellen over de armoedeproblematiek in Vlaanderen. En ook regisseur Julien Vrebos, peter van het dictee, trekt zich de problematiek aan.
3
6/03/12 23:01
Ravelingen, Oostende
Week van de Vrijwilliger
Recht door zeearrangement 16 - 18 maart 3 dagen/2 nachten (aankomst op vrijdag), volpension, welkomstaperitief, animatie: soirée magique met een tafelgoochelaar, strand- en duinenwandeling met gids, bezoek aan Oostende (met vishapjes), dansavond, familietornooi, onbeperkt gebruik van het zwembad met whirlpools en van de fitness.
-20% Prijzen: 20 % korting
-5%
1ste en 2de volwassene: 120 euro i.p.v. 149 euro 3de volwassene (en verder): 79 euro i.p.v. 99 euro 6 tot 11 jaar: 45 euro i.p.v. 57 euro 2 tot 5 jaar: 26 euro i.p.v. 33 euro Arcopar-vennoten krijgen 5 % korting op het logement. Ravelingen vzw Zeedijk 290, 8400 Oostende 059 55 27 55 www.ravelingen.be info@ravelingen.be
,
Sol Cress, Spa Promo paasvakantie midweek 2 - 6 april 9 - 13 april Minimum 2 overnachtingen, niet cumuleerbaar met andere kortingen (behalve ACV-CSC METEA), wandelingen voor jong en oud.
Bedankt, vrijwilligers! Tijdens de Week van de Vrijwilliger, van 3 tot 11 maart, wil ACW alle vrijwilligers extra in de bloemetjes zetten. Want in Vlaanderen, Brussel en Wallonië zetten tienduizenden vrijwilligers zich in voor hun vereniging. Dat verdient een welgemeende dankjewel!
Alleen al in de sector van jeugd, sport en cultuur zijn zo’n 65 000 lokale verenigingen actief. Daarbij komen de vele buurt-, straat- en schoolcomités, heel veel kleine en grote verenigingen in de zorgsector, tienduizenden vrijwilligers die zich voor hun vakbond inzetten, voor het milieu, voor ontwikkelingssamenwerking…
en vrijwilliGemiddeld zett r per week uu 5 à 4 gers zich ze mensen in. Zouden al de en, dan zijn dit niet meer do 0 profes00 0 meer dan 25 hetzelfde om g di sionals no krijgen. voor mekaar te
Vrijwilligers kiezen mee r à la carte vo or wat, wanneer en met wie ze zich inzette n.
Stuntprijs/persoon/nacht:
Volpension/Halfpension Volwassenen: 52/46 euro Kind 6-14 jaar: 43/37 euro Kind 2-5 jaar: 28/25 euro Kind – 2 jaar: gratis
ACW-voorzitter Patrick Develtere bedankte de vrijwilligers van Wereldsolidariteit in Mechelen zondagochtend persoonlijk voor hun inzet, tijdens het filmontbijt dat ze organiseerden.
Gemeentetaks: 1 euro/persoon/ nacht (vanaf 18 jaar).
het Vrijwilligers zijn ciale so de n va t en cem samenleving. We mogen ervan uitgaan dat een vereniging gemiddeld 15 actieve leden telt. Dan hebben we het al gauw over meer dan één miljoen mensen die zich voor elkaar en voor de samenleving inzetten.
Domaine Sol Cress Spaloumont 5, 4900 Spa 087 77 23 53 info@solcress.be www.solcress.be
Ol Fosse D'Outh, Houffalize ACW Tessenderlo nodigde vrijwilligers uit verschillende verenigingen in de gemeente uit om hen te bedanken met een stevige ‘Trefpint’.
Visie weekend 2012
| ACW NIEUWS | ALGEMEEN | 9 MAART 2012 |
9 - 11 maart 16 - 18 maart 23 - 25 maart
4
3 dagen/2 nachten (aankomst op vrijdag), 2 x ontbijt, 2 x avondmaal in zelfbediening, dranken inbegrepen tijdens de maaltijd, speciaal kinderbuffet, animatieprogramma voor families, begeleide natuurwandelingen (met of zonder ezels). Prijzen: Volwassene: 122 euro Kind 4-12 jaar: 37 euro Kind 0-3 jaar: gratis Supplement alleenstaanden: 30 euro
-5%
Arcopar-vennoten krijgen 5 % korting op het logement. Ol Fosse D’Outh vzw Ol Fosse D’Outh 1, 6660 Houffalize 061 28 88 01
VISIE.08.12.indd 4
en De mensen blijv én k rij het belang prettig vinden om er te zich als vrijwillig en m engageren, sa nden met buren, vrie ’s. ga of colle
Sociale b verenig ewegingen e n ingen br m ens e n bijee engen n om s am en bewus t keuz maken e s te vo van ied or de belan g en ereen.
In het West-Vlaamse Tielt smulden 110 vrijwilligers van een lekker ontbijtbuffet. Ze werden beloond voor hun inzet met een dankjewel van de plaatselijke ACW-afdeling.
Bekijk de filmpjes van de Week van de Vrijwilliger op www.acw.be
6/03/12 23:02
Cia Jansen
Uw job, ons werk
‘Een vakbond kan het verschil maken’
De vakbondsafgevaardigden van Schindler België wisten de laatste maanden wat te doen. Eerst zeventien ontslagen afwentelen en vervolgens lange onderhandelingen met de werkgever voeren. Geert Spilliers (32), délégué voor ACV Metea, heeft nu eindelijk tijd om de sociale verkiezingen voor te bereiden. Schindler België is een filiaal van de Zwitserse Schindler Groep. Het bedrijf installeert, onderhoudt en moderniseert liften, roltrappen en -paden. Geert Spilliers werkt als technieker voor Schindler in de regio Middelkerke, Westende en Oostende. Hij staat in voor het onderhoud en de herstelling van een aantal liften. Zijn werkdag verloopt volgens een afgesproken werkschema. Maar als er ergens een lift in panne valt, rept hij zich ter plaatse zodat niemand met de trap naar de tiende verdieping moet klimmen.
mijn vakbondswerk doe ik van achter het stuur (lacht). Intussen ken ik mijn klanten al tien jaar en heb ik een fijn contact met hen. Een technieker werkt hoofdzakelijk alleen. Sommige taken kan ik wel niet in mijn eentje uitvoeren, omwille van veiligheid of om technische redenen. Dan roep ik een collega op die in de buurt is. Eenmaal per maand ben ik ook van wacht. Dan weet ik wel wanneer ik begin, maar niet wanneer ik eindig. Vooral het hoogseizoen aan de kust is een drukke periode voor mij.”
Wat vind je leuk aan je job?
Hoelang ben jij al ACV-délégué?
Geert: “Ik hou van de variatie en de vrijheid in mijn job. Ik zit niet vast in een fabriek, maar ik ben altijd op de baan. Mijn auto is mijn bureau, mijn magazijn en mijn refter. Ook
“Sinds mijn 24ste, toen ben ik opgekomen op de jongerenlijst van ACV. De zomer daarvoor was ik met vakantie in het zuiden van Frankrijk. Op de camping verbleef ook de hoofdsecretaris van ACV Metea in Brabant. Hij heeft me gevraagd of ik wou opkomen bij de volgende sociale verkiezingen. Ik heb daar dan over nagedacht en heb toegezegd. Ik ben een sociaal voelend iemand en ik kan niet tegen onrechtvaardigheid. Daarom was het wel een logische keuze. Intussen ben ik toch wel een délégué die mee aan de kar trekt. Al wil ik mezelf niet hoofddélégué noemen, in onze ploeg werken wij niet met die titels.”
Schindler • Installeert, onderhoudt en moderniseert liften, roltrappen en -paden • Zwitsers beursgenoteerd bedrijf • Omzet 2011: 7,8 miljard CHF (ongeveer 6,5 miljard euro) • Aantal werknemers in België: 520
VISIE.08.12.indd 5
Alle techniekers werken alleen en verspreid over België. Hoe kan je je collega’s dan vertegenwoordigen?
ari. Het resultaat is een cao (collectieve arbeidsovereenkomst) voor meer werkzekerheid en bescherming, en voor een correcte werkbelasting. Ook zijn er regels vastgelegd
“Dat is de uitdaging van délégué te zijn in dit bedrijf. In een fabriek doe je je ronde en “Ik kan niet tegen onrechtvaarzie je iedereen. Je bent digheid, daarom ben ik ACVvoor iedereen makkelijk délégué geworden.” bereikbaar. Ikzelf bel reGeert Spilliers gelmatig enkele collega’s die goed op de hoogte zijn van het reilen en zeilen in hun voor onderaanneming, een bekomwerkregio. Ik kan moeilijk al mijn mernis van de collega’s van reparacollega’s bellen, maar door enkelen tie, montage en modernisatie. Wij te bellen, blijf ik toch goed op de hebben altijd inspraak aan alle colhoogte. ACV Metea heeft ook een ei- lega’s gegeven door tweemaal een gen magazine voor Schindler en ui- personeelsvergadering te houden.” teraard mag iedereen mij gewoon bellen met een vraag of een pro- Is er dan al sprake van socialeverkiezingskoorts in Schindler? bleem.” “Nee, nog niet. Al onze aandacht en Bij Schindler hebben jullie energie is naar die onderhandelinbewogen tijden achter de rug. gen gegaan. Maar nu die min of meer “Eind september lanceerde de direc- afgerond zijn, zal de campagne voor tie een nieuwe onderhoudsmethode, de sociale verkiezingen binnenkort waarmee veel tijd bespaard kan wor- wel van start gaan. De lijst voor ACV den. Daarom moesten er zeventien is al klaar. Wij hebben in elke sector mensen vertrekken. De vakbonden en regio délégués gezocht en gevonhebben toen een gemeenschappelijk den. Ik denk dat door de onderhanvakbondsfront gevormd en zich ver- delingen voor veel mensen duidelijk zet tegen die ontslagen. Wij zijn al is dat een vakbond het verschil kan maken. In die zin kon de timing van met te weinig techniekers: veel regio’s zijn onderbemand, onder meer de sociale verkiezingen niet beter door langdurig zieken. Ook de werk- zijn.” last is zwaar, wij kloppen veel overLeen Grevendonck uren. Wij vinden dus niet dat er hier één man te veel rondloopt. Wij hebben nu net een periode van lange onderhandelingen met de werkgever achter de rug, die duurde van eind september tot begin febru-
| ACV NIEUWS | ALGEMEEN | 9 MAART 2012 |
Sociale verkiezingen: Schindler België
5
6/03/12 23:14
Rob Stevens
8 maart: Internationale Vrouwendag
Dat vrouwen vaker in lageloonsectoren werken, verklaart de loonkloof maar gedeeltelijk.
Wetsvoorstel brengt loonkloof in kaart
| ACV NIEUWS | Algemeen | 9 maart 2012 |
Op donderdag 8 maart, Internationale Vrouwendag, stemde de Kamer over een wetsvoorstel om de loonkloof tussen mannen en vrouwen te dichten. Bij het ter perse gaan van Visie was de uitslag nog niet bekend. Een goedkeuring betekent meer transparantie over de loonverschillen op bedrijfsniveau. En dus meer slagkracht voor het ACV om de loonkloof aan te pakken.
6
Gelijk loon voor gelijk werk, dat is hogere en dus beter betaalde functoch vanzelfsprekend? In België beties. Volgens ACV-genderspecialiste staat er een collectieve arbeidsoverIlke Jaspers wordt arbeid in bepaaleenkomst die dat ook bepaalt. Maar de sectoren ook anders gewaardeerd: in de praktijk verdienen vrouwen nog altijd 21 % minder dan mannen. Eén “Een bedrijf moet ieder jaar oorzaak is dat vrouwen vaeen sociale balans neerlegker deeltijds werken. Maar gen, met daarin onder meer zelfs als je geen rekening houdt met voltijds of deelde loonkosten en het aantal tijds werken, verdienen mannelijke en vrouwelijke vrouwen nog altijd 5 tot 10 werknemers. Het nieuwe % minder.
Arbeid anders gewaardeerd
wetsvoorstel bepaalt dat die loonkosten opgesplitst worden volgens geslacht.”
Hoe kan je dat verschil verklaren? Eerst en vooral werken veel vrouwen in lageloonsectoren, zoals de non-profitsector. Maar ook het glazen plafond bemoeilijkt vrouwen om door te stromen naar
VISIE.08.12.indd 6
“Zware fysieke arbeid - vooral uitgevoerd door mannen - wordt beter verloond dan arbeid die fijne motoriek vereist - typische taken voor
vrouwen. Ook al dragen werknemers dezelfde verantwoordelijkheid, toch worden die jobs anders ingeschaald.”
Sociale balans Voor ACV is gelijk loon voor gelijk werk al jaren een strijdpunt. Maar zonder concrete cijfers over de loonkloof in hun bedrijf, is het moeilijk voor de ACV-délégués om de problematiek aan te kaarten in hun onderneming. Een goedkeuring van het wetsvoorstel op 8 maart brengt daar verandering in. CD&V-parlementslid Sonja Becq is een van de initiatiefneemsters achter het voorstel. Sonja Becq: “Een bedrijf moet ieder jaar een sociale balans neerleggen, met daarin onder meer de loonkosten en het aantal mannelijke en vrouwelijke werknemers. Het wetsvoorstel bepaalt dat die loonkosten opgesplitst worden volgens geslacht. Zo maak je de loonkloof zichtbaar per bedrijf. Ook nieuwe functieclassificatiesystemen die men op sectoraal niveau wil invoeren, zullen eerst een gendertoets ondergaan.”
Glazen plafond “Als het wetsvoorstel goedgekeurd wordt, is het werk nog niet af. We zullen moeten opvolgen hoe de loonkloof evolueert. Ook is er nog veel werk om het glazen plafond te doorbreken. Ik denk dat we dat kunnen doen door vrouwen te coachen en door meer maatregelen te nemen die de combinatie werk-gezin verbeteren. Als vrouwen op een gelijkwaardige manier kunnen participeren, is dat namelijk een meerwaarde voor bedrijven en de hele samenleving.”
Actie Ilke Jaspers: “Als het wetsvoorstel goedgekeurd wordt, zullen onze ACV-délégués harde cijfers hebben over de loonkloof in hun bedrijf. Zo kunnen ze verder uitzoeken hoe die wordt veroorzaakt en de loonongelijkheid vervolgens aanpakken met doelgerichte acties.” Leen Grevendonck
6/03/12 23:15
Uw job, ons werk 2 maart: Europese dag voor gelijk loon
ACV klaagt loonverschil m/v aan Al enkele jaren roept het ACV maart uit tot de maand van de loonongelijkheid. Vrouwen moesten van 1 januari 2011 tot 2 maart 2012 werken om evenveel te verdienen als hun mannelijke collega’s in 2011. Vrouwen verdienen gemiddeld 21 % minder dan mannen. Daarom voerde het ACV op 2 maart actie aan het kabinet van minister van Werk Monica De Coninck. mernissen op tafel. Een belangrijk gespreksonderwerp was de grote f lexibiliteit die van vrouwelijke werknemers gevraagd wordt. Het ACV wil onder meer een verbetering van het statuut van deeltijdwerkers,
Stewardess Om hun betoog kracht bij te zetten, had de ACV-delegatie een stewardess uitgenodigd die over haar beroep vertelde: “Mijn job vraagt veel flexibiliteit van mij: wisselende uren, nachtvluchten, omgaan met jetlags... Nochtans verdien ik maar 1 500 euro bruto per maand. Naargelang het aantal uren dat ik werk, krijg ik een aanvullende premie. Maar als ik
Het ACV wil ook dat zorgverloven, zoals moederschapsrust en ouderschapsverlof, maximaal gelijkgesteld worden voor het pensioen en het brugpensioen. Op die manier bied je vrouwen de kans om een goed evenwicht te vinden tussen werk en gezin, zonder dat hun positie op de arbeidsmarkt in gevaar komt. Maar volgens De Coninck is er door de crisis helaas geen geld voor deze maatregel.
Loonkloof onaanvaardbaar Met deze actie maakte het ACV opnieuw duidelijk dat de loonkloof onaanvaardbaar is. Maatregelen die de loonongelijkheid wegwerken, zijn dan ook dringend nodig. Een eerste aanzet is alvast het nieuwe wetsvoorstel waarover donderdag in de Kamer gestemd werd (zie pagina 5).
Flexibiliteit Op de Europese dag voor gelijk loon trok een delegatie van ACV en KAV naar het kabinet van minister van Werk Monica De Coninck (sp.a). De afgevaardigden legden hun bekom-
Werk en gezin
Jürgen Doom
Een belangrijke oorzaak van de loonkloof is het feit dat vrouwen vaker deeltijds werken. Die keuze is dikwijls onvrijwillig. Vrouwen hebben vaak flexibele jobs met onregelmatige werkuren, wat de combinatie van werk en gezin bemoeilijkt. Vrouwen met een deeltijdse job bouwen minder anciënniteit op en krijgen daardoor een lager pensioen. Ook zijn vrouwen oververtegenwoordigd in laagbetaalde beroepen, zoals bejaardenhulp, kassabediende en onthaalmedewerker.
moederschapsrust neem, verlies ik die premie.” De minister antwoordde hierop dat zij een betere regeling wil voor flexibele arbeidstijden.
waardoor ze een betere positie krijgen op de arbeidsmarkt.
Op de Europese dag voor gelijk loon trok een delegatie van ACV en KAV naar het kabinet van minister van Werk Monica De Coninck.
Marijke Schurgers
32 000 jobs. Dat zou een indexsprong volgens berekeningen van professor Joep Konings opleveren. Economen bleken niet in staat de financiële crisis te voorspellen, maar ze kunnen blijkbaar wel haarfijn becijferen hoeveel jobs je kunt creëren met 2 % inlevering door de werknemers. Nu ja, wat heet haarfijn. Konings kwam eigenlijk uit op een vork tussen 14 000 en 41 000 jobs. Wat er ook van zij, een snelle rekensom leert dat een job dan tussen de 73 000 euro (in het geval van 41 000 jobs) en 214 000 euro (in het geval van 14 000 jobs) zou kosten.
voorbeeld de kinderbijslag of gezondheidszorgen niet langer te financieren door bijdragen op arbeid, maar door alternatieve financiering vanuit alle (!) inkomensgroepen. Kinderbijslag en gezondheidszorgen zijn algemene rechten, die op zich niets te maken hebben met arbeid.
De loonlasten verlagen kan ook anders. Voor de werkgelegenheid zou het een veel interessantere piste zijn om bij-
De laatste jaren hebben de werkgevers de groep werknemers op de arbeidsmarkt alsmaar meer de duimen aangeschroefd, door activering van werklozen, door afbouw van uittredingsregelingen en door beperking van de mogelijkheden voor tijdkrediet en landingsbanen. Hoe meer mensen aan het werk, hoe beter voor de sociale zekerheid en de inkomsten van de staat, natuurlijk. Op één simpele voorwaarde: dat tegenover al die maatregelen ook bijkomende werkgelegenheid staat.
“Ik hoop dat we het de komende maanden kunnen hebben over hoe we die mensen ook effectief gaan helpen om een waardige loopbaan uit te bouwen.” Marc Leemans, voorzitter ACV
VISIE.08.12.indd 7
Het rekenwerk van de professor had gelukkig een positief neveneffect. Eindelijk werd het broodnodige debat over werkgelegenheid geopend. Want mensen met een andere afkomst, oudere en jongere werknemers en werknemers in grootsteden blijven de structurele werkloosheid meeslepen van vóór de financiële crisis van 2008. En daarbij voegen zich stilaan de onvermijdelijke en desastreuze effecten van de huidige economische crisis. Arcelor Mittal, Bekaert, Crown, AstraZeneca, Kraft…
Onze bedenkingen hierover werden steevast weggehoond. We mochten toch de dynamiek niet onderschatten, waarbij de extra maatregelen spontaan extra jobs zou meebrengen. Maar de laatste weken kan niemand nog blind blijven voor de vaststelling dat de arbeidsmarkt vandaag net die dynamiek mist. Dat de banengroei plaats maakt voor banenverlies. En net op dat moment pakt de federale regering met een sanering de niet-actieven keihard aan. Schoolverlaters zien hun wachttijd met minstens drie maanden verlengd. Tienduizenden langdurig werklozen dreigen door de verlaging van de werkloosheidsuitkering in armoede te belanden. Oudere werklozen worden zwaar aangepakt door de beperking van de brugpensioenen en de afschaffing van de anciënniteitstoeslag. En dat allemaal om ervoor te zorgen dat al die niet-actieven wanhopig op zoek blijven naar werk, dat er steeds minder is. Of waarvoor ze vaak niet echt gewenst zijn. Ik hoop dat we het de komende maanden kunnen hebben over hoe we die mensen ook effectief gaan helpen om een waardige loopbaan uit te bouwen. Marc Leemans Voorzitter ACV
| ACV NIEUWS | ALGEMEEN | 9 MAART 2012 |
Rob Stevens
En plots/eindelijk ging het over werk
7
6/03/12 23:15
Pensioenen MINIMUMPENSIOEN (bij volledige loopbaan) Rustpensioen
Nieuwe bedragen
Sociale uitkeringen We brengen hier een eerste deel van de meest courante sociale uitkeringen. Voor meer uitleg verwijzen we naar de Wegwijzer sociale wetgeving. Maar je kan uiteraard ook terecht in het ACV-dienstencentrum in je buurt of op www.acv-online.be. Arbeidswetgeving
- gezin
1 359,18 EUR
- alleenstaande
1 087,69 EUR
Overlevingspensioen
1 070,59 EUR
Pensioenbonus
2,2524 EUR
INKOMENSGARANTIE OUDEREN (sinds 01.10.2006) Basisbedrag
648,26 EUR
Alleenstaande
972,39 EUR
TOEGELATEN ACTIVITEITEN Aard van de activiteit
Pensioenen na de wettelijke pensioenleeftijd
Pensioenen vóór de wettelijke pensioenleeftijd(3)
Uitsluitend overlevingspensioen(4)
Loontrekkende (1)
GEMIDDELD MINIMUMMAANDLOON
zonder kind ten laste
21 436,50 EUR
7 421,57 EUR
17 280,00 EUR
met kind ten laste
26 075,00 EUR
11 132,37 EUR
21 600,00 EUR
zonder kind ten laste
17 149,19 EUR
5 937,26 EUR
13 824,00 EUR
Bedrag van de sluitingsvergoeding (sluiting vanaf 01.01.2009):
met kind ten laste
20 859,97 EUR
8 905,89 EUR
17 280,00 EUR
- per jaar anciënniteit
150,79 EUR
- per leeftijdsjaar boven 45 jaar
150,79 EUR
(1) Jaarlijkse bruto-inkomens (2) Jaarlijkse netto-inkomens (3) Personen die genieten van een rustpensioen of een overlevingspensioen + een rustpensioen (4) Personen die uitsluitend genieten van een overlevingspensioen, vóór 65 jaar
Vanaf 21 jaar
1 472,40 EUR
21,5 jaar en 6 maanden anciënniteit in de onderneming
1 511,48 EUR
22 jaar en 12 maanden anciënniteit in de onderneming
1 528,84 EUR
SLUITING VAN DE ONDERNEMING
Zelfstandige (2)
Werkloosheidsuitkeringen
Arbeidsongevallen en beroepsziekten BASISLOONGRENS
38 564,91 EUR
Zonder anciënniteitstoeslag
AANVULLENDE OF VERERGERINGSBIJSLAG, BIJZONDERE BIJSLAG, RENTE NA CUMUL PENSIOEN (per jaar)
MIN
MAX
per maand
per maand
• 1ste periode A (maand 1-6)
1 090,70 EUR
1 422,45 EUR
• 1ste periode B (maand 7-12)
1 090,70 EUR
1 325,74 EUR
1 090,70 EUR
1 238,90 EUR
samenwonende met gezinslast
a. Arbeidsongeschiktheid (per % arbeidsongeschiktheid) • Minder dan 10 %
Volledige werkloosheid
79,39 EUR
• 10 tot 35 %
117,95 EUR
• meer dan 12 maanden
• 36 tot 65 %
157,15 EUR
alleenwonende
• vanaf 66 %
199,46 EUR
• 1ste periode A (maand 1-6)
916,24 EUR
1 422,46 EUR
• 1ste periode B (maand 7-12)
916,24 EUR
1 325,74 EUR
• meer dan 12 maanden
916,24 EUR
1 110,98 EUR
• hulp van derde
99,79 EUR
b. Rechthebbenden (overlijden) • Echtgenoot
4 394,05 EUR
samenwonende
• Kinderen
2 929,36 EUR
• 1ste periode A (maand 1-6)
686,92 EUR
1 422,46 EUR
• Ascendenten
2 196,96 EUR
• 1ste periode B (maand 7-12)
686,92 EUR
1 325,74 EUR
• Kleinkinderen, broers, zusters
1 464,68 EUR
• 2de periode
686,92 EUR
826,02 EUR
• forfaitperiode gewoon: 483,86 EUR / forfaitperiode verhoogd: 635,18 EUR LEEFLOON
Andere uitkeringen
Gezinshoofd (kind ten laste)
1 047,48 EUR
PER DAG
PER MAAND
40,88 EUR
1 062,88 EUR
16 en 17 jaar
11,62 EUR
302,12 EUR
18 tot 20 jaar
18,25 EUR
474,50 EUR
vanaf 21 jaar
30,23 EUR
785,98 EUR
785,61 EUR
Gezinshoofden
Samenwonende
523,74 EUR
Alleenstaanden
Tijdkrediet en loopbaanvermindering TIJDKREDIET
| ACV NIEUWS | Algemeen | 9 maart 2012 |
a. Wacht- en overbruggingsuitkeringen
Alleenstaande
Maandelijkse uitkering
< 5 jaar anciënniteit
≥ 5 jaar anciënniteit
Samenwonenden gewoon bedrag + 18 jaar
15,73 EUR
408,98 EUR
Volledige onderbreking
471,58 EUR
628,78 EUR
gewoon bedrag - 18 jaar
9,86 EUR
256,36 EUR
Vermindering met 1/2
235,78 EUR
314,38 EUR
verhoogd bedrag (1) + 18 jaar
16,77 EUR
436,02 EUR
verhoogd bedrag (1) - 18 jaar
10,44 EUR
271,44 EUR
LB*
469,65 EUR
Vermindering met 1/5
LB*
-
155,27 EUR 200,38 EUR(1) 218,15 EUR 263,26 EUR(1)
*landingsbaan (1) Alleenstaande of alleenstaande met kind ten laste Noot: Deze maandbedragen gelden wanneer bij aanvraag voltijds wordt gewerkt, zoniet wordt de uitkering proportioneel herberekend.
(1)
gezinnen met uitsluitend vervangingsinkomen
b. Jeugdvakantie-seniorvakantie minimum
30,48 EUR
maximum
50,98 EUR
editie 2012
THEMATISCHE VERLOVEN ouderschap, medische bijstand, palliatieve zorg Volledige onderbreking Vermindering met 1/2 Vermindering met 1/5
8
VISIE.08.12.indd 8
771,33 EUR < 50 jaar
385,66 EUR
≥ 50 jaar
654,17 EUR
< 50 jaar
130,83 EUR 175,94 EUR (alleenst.)
≥ 50 jaar
261,67 EUR
Wegwijzer sociale wetgeving Verkrijgbaar vanaf april bij: pers- en informatiedienst ACV (tel. 02 246 34 78), mits betaling van 5 euro (ACV-leden, scholen en non-profit) of 12 euro (niet-leden), te storten op rek. nr. IBAN BE59 7995 5006 0326 / BIC GKCCBEBB met vermelding ‘Wegwijzer 2012' en - indien van toepassing - vermelding van je lidnummer.
6/03/12 23:16
Opleiding van werknemers
Rechtzetting
Meer investeren in bedrijfsopleidingen en betaald educatief verlof
De regering heeft beslist om de boetes voor sectoren zonder toereikend vormingsakkoord te verzwaren. Ze wil ook sancties voorzien voor sectoren die hun afspraken niet nakomen. Dit is alvast een stap in de goede richting, maar het ACV wil meer. Het sanctiemechanisme bestaat al sinds 2007, maar door allerlei juridische procedures werd er nog geen enkele boete geïnd. Het ACV wijst erop dat zowel werkgevers als werknemers er alle belang bij hebben om te investeren in opleiding. Een goed opgeleide werknemer
is altijd een meerwaarde op de arbeidsmarkt. Ook de overheid schiet op dit vlak tekort. Ze stelde wel een actieplan op om de werkgelegenheid voor oudere werknemers te bevorderen, onder meer door te investeren in opleiding, maar aan die doelstelling koppelde ze geen sancties.
Tweedekansonderwijs Positief is wel dat de regering meer aandacht wil besteden aan betaald educatief verlof voor opleidingen vovan knelpuntberoepen en tweedekansonderwijs. Alleen gebeurt dat van het tweedekansonderwijs op een te beperkte schaal: enkel opleidin-
gen voor een eerste diploma secundair onderwijs komen in aanmerking. De sociale partners vragen om ook werknemers te ondersteunen die basiseducatie volgen of die met betaald educatief verlof een eerste diploma hoger onderwijs willen halen. Dat is belangrijk, omdat werknemers met alleen een secundair diploma nu al een risicogroep zijn op de arbeidsmarkt. Deze vraag van werknemers en werkgevers heeft geen invloed op het budget van de overheid of op de bijdragen die de werkgevers betalen voor het betaald educatief verlof. Waarop wacht de regering dan nog om dit probleem aan te pakken? Marijke Schurgers
Vacature Landingsbaan Heb ik het juist voor dat bij landingsbanen niet het 'vastklikken' van rechten geldt zoals bij het brugpensioen? Wie op een bepaald ogenblik aan leeftijd- en loopbaanvoorwaarden voor tijdkrediet 50+ voldeed, maar er (nog) geen gebruik wou van maken, behoudt die dan zijn rechten voor het geval hij later instapt? Een voltijds hardwerkende mens van momenteel 54 jaar, die enkel gebruik wenste te maken van de landingsbaan wanneer nodig, maar er dus al 4 jaar recht op had, verliest die de rechten van de oude wetgeving? Dit is toch zeer onrechtvaardig? • Gerlinde Huybrecht, e-mail U merkt terecht op dat het kliksysteem enkel geldt voor het brugpensioen en het vervroegd pensioen, maar niet voor de landingsbanen. Die reparatie heeft het ACV niet kunnen bekomen.
Ambtenarenpensioen De syndicale leiders protesteren omdat de regering iets wil doen aan de ambtenarenpensioenen. Maar is het niet dringend tijd dat
de pensioenverschillen tussen de openbare en de privésector tot het verleden behoren? Mijn broer en ik hebben een evenwaardig diploma, wij hebben een volledige loopbaan voltooid, een vergelijkbaar loon verdiend en evenveel bijgedragen. Ik heb in de privésector harder gewerkt en minder verlofdagen gekregen. Maar het ambtenarenpensioen van mijn broer ligt een pak hoger dan mijn werknemerspensioen. Een schande! • Rob Rombaut, e-mail Er zijn inderdaad verschillen tussen de pensioenregelingen. Maar wist u dat de hoogste pensioenen zich situeren in de privésector? En dat werknemers met een groepsverzekering netto meer overhouden dan ambtenaren? Het pensioenstelsel in de openbare sector is een goede wettelijke regeling en komt globaal overeen met het Europese gemiddelde. Het algemeen wettelijk stelsel voor werknemers daarentegen is veel te beperkt om mensen een degelijk pensioen te geven. De overheid zou dus die laatste regeling moeten versterken, in plaats van een goede regeling af te bouwen.
Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel – pers@acw.be - De redactie kan de teksten inkorten of niet opnemen bij plaatsgebrek.
VISIE.08.12.indd 9
In Visie nr. 6 van 17 februari (p. 10) stond verkeerdelijk: “Wie vroeg is beginnen werken, kan na 40 jaar loopbaan met brugpensioen ongeacht de leeftijd.” Dat moet zijn: “Wie vroeg is beginnen werken, kan na 40 jaar loopbaan én ten vroegste vanaf de leeftijd van 56 jaar met brugpensioen, ongeacht de leeftijd waarop men is beginnen werken.” Bijvoorbeeld: wie op de leeftijd van 14 jaar is beginnen werken, kan na 40 jaar loopbaan (op de leeftijd van 54 dus) nog niet met brugpensioen. Pas als ook de tweede voorwaarde vervuld is (minstens 56 jaar oud zijn), kan deze persoon met brugpensioen.
Landingsbaan In Visie nr. 6 van 17 februari (p. 10) stond verkeerdelijk: “Een landingsbaan die werd aangevraagd bij de werkgever vóór 28 november 2011 en inging bij de werkgever vóór 24 december 2011, blijft onder de oude RVA- en pensioensregels vallen.” Dat moet zijn: “aangevraagd bij de werkgever voor 28 november 2011 en aangevraagd bij RVA voor 24 december 2011”.
ACV Nationaal Secretariaat
Boekhouder (m/v)
Voltijds, contract van onbepaalde duur, onmiddellijke indiensttreding Profiel: diploma boekhouding A1 of graduaat of gelijkwaardig door ervaring / kennis van en ervaring met software voor de boekhouding / goede kennis van Nederlands en Frans / in team kunnen werken. Kandidaturen uiterlijk op 23 maart bij Jo Eelen, personeelsverantwoordelijke, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel of vacatures@acv-csc.be. Meer info: Jo Eelen, 02 246 32 00.
29 februari: Europese actiedag
Europese actie voor sociaal crisisbeleid In veel Europese landen is één jongere op twee werkloos. 23,5 % van de Europese bevolking dreigt in armoede te belanden. Miljoenen Europeanen lijden onder de crisis, veroorzaakt door de banken en door de eenzijdige bezuinigingspolitiek van Europa. De crisis lijkt ook alsmaar meer een alibi om de sociale zekerheid en de rechten van werknemers af te bouwen. Het ACV voerde daarom op 29 februari actie, samen met de andere Belgische en Europese vakbonden, onder andere aan de Nationale Bank in Brussel. De vakbonden willen een Europa dat zorgt voor zijn burgers. Wat voor de banken kan - 500 miljard euro voorschieten -, moet ook kunnen voor de lidstaten en hun inwoners.
| ACV NIEUWS | Algemeen | 9 maart 2012 |
De meeste bedrijven in ons land besteden minder financiële middelen aan de opleiding van werknemers dan ze oorspronkelijk beloofd hebben. Dat blijkt duidelijk uit cijfers van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB). Het gaat om een besparing van maar liefst 1,1 miljard euro. ACV-voorzitter Marc Leemans reageert: “Het gaat hier om een afspraak die werkgevers en werknemers samen gemaakt hebben, in opeenvolgende interprofessionele akkoorden.”
Brugpensioen
9
6/03/12 23:17
CM-Visie
Iedereen is uniek De juiste keuze van je zetel voorkomt een slechte zithouding en ongemak.
Foto's: Daniël Rys, Fotomix
KIES VOOR MAXIMAAL ZITCOMFORT MET EEN ZETEL OP MAAT.
-15 %*
Betaalbare topkwaliteit Voor het op maat maken en aanpassen van de zitbreedte en zitdiepte betaal je geen meerprijs. Wij garanderen ambachtelijk vakwerk, een snelle en persoonlijke naservice door onze Belgische fabrikant. Je geniet 5 jaar garantie. Maatname en levering thuis zijn gratis.
Je zetel naar wens Ruime kleurkeuze, verschillende soorten bekleding: stof, kunstleder of echt leder, opklapbare armleggers, wielen met of zonder rem, passende bijzettafel of aanbouwtafel, fixatieriem, krantenhouder, krukkenhouder, ... Els De Waele werkt bij de Thu izorgwinkels van CM Midden-Vlaanderen .
Steven Oosters is directeur van Domein Hooidonk.
Jos Soors is maats ch werker bij CM Lim appelijk burg.
Direct aa de kas n sa
2,50 e
Wij zorgen voor jou Op de eerste Dag van de Zorg op zondag 18 maart zetten meer dan 200 zorgvoorzieningen hun deuren open. Je kunt van 10 tot 17 uur terecht in vele ziekenhuizen en rusthuizen, maar ook bij tal van thuiszorginitiatieven zoals diensten gezinszorg en thuisverpleging. Ook CM doet mee. Loop eens binnen bij een van de deelnemende Thuiszorgwinkels. Het loont ook de moeite om te gaan kijken in Domein Hooidonk.
u
kortin ro g per verpa kking
Zondag 18 maart
Dag van de zorg - 18 maart
Welkom in Domein Hooidonk
Kwaliteit voor het leven
* bij bestelling/maatname voor 30 april 2012 en niet cumuleerbaar met andere acties of kortingen.
Interessante Mensen helpen opacties maat
in de Thuiszorgwinkel
“De Dag van de Zorg is een unieke kans voor een Van pasgeboren baby’s tot niet meer zo jong? “In Wie maakt mensen wegwijs in de zorgvoorziekennismaking met Domein Hooidonk”, zegt de CM-Thuiszorgwinkel vind je een aanbod ningen? Maatschappelijk Werk tot“De 15diensten % korting! directeur Steven Oosters. voor elke leeftijd”, zegt Els De Waele. helpen mensen op maat”, zegt Jos Soors.
“We blijven een buitenbeentje in het zorgaanbod. “Ons aanbod is de voorbije jaren sterk uitgebreid. “Wij wachten niet tot mensen bij ons komen aanKom je voor herstel, kortverblijf of individuele va- Voor baby’s en jonge kinderen hebben we een heel kloppen. Als we vernemen dat iemand een rolstoel kantie, dan kun je altijd rekenen op onze verpleeg- assortiment tot en met aangepast materiaal voor kreeg via de ziekteverzekering of veel thuisverplekundigen en zorgkundigen. Er is elke dag een arts zorgenkindjes. CM-leden huren hier een baby- ging nodig heeft, is het mogelijk dat die persoon ter beschikking en je kunt hier naar de kine. weegschaal en een afkolftoestel gedurende enke- nemen nog meerdeel: hulp kan gebruiken. We bellen of gaan Deze Thuiszorgwinkels Wie langskomt, zal zien dat Domein Hooidonk le maanden gratis. eens langs en we maken ons aanbod bekend. • 1800 Vilvoorde, NoletWe de verkennen Brauwerestraat 19 en02 257na05 80 hulp ingebed is in een groene oase. Het park, het bos, Mensen uit de middenleeftijd vinden bij ons niet de situatie gaan welke ze nodigen uit om te wandelen en een stuk mobi- alleen alles voor slaap-• en rugcomfort, maar ook die persoon kan gebruiken. We 2110 Wijnegem, Turnhoutsebaan 363 03zijn 354getraind 08 12 in het liteit te herwinnen. Zowel binnen als buiten er voor zijn onze elektrische afwegen85 van draaglast en draagkracht. Surf naar onze vernieuwde website enisschrijf jefitness. in opSterk in opmars • 2300 Turnhout, Patersstraat 014 47 36We 00 probehier veel ruimte. fi etsen. Met service. ren altijd de last zoveel mogelijk te verlichten. onze digitale nieuwsbrief. • 2800 Mechelen, Antwerpsesteenweg 259 015 28 30 70 je ouder of heb je een gezondheidsprobleem? Komt die persoon in aanmerking voor een tegeZo blijf je steeds op de hoogte van onze Ben acties. • 3350 Linter, Sint-Truidensesteenweg 5 016 80 88 99 De Dag van de Zorg geeft ons de mogelijkheid om Hulpmiddelen voor de badkamer, keuken, vrije tijd, moetkoming of vrijstelling? In reglementeringen • 3500 Hasselt, Gouverneur Roppesingel 75 011 09 80gedaan Voortaan kun je 24 u zorg op 24, dagen op 7mobiliteit terecht en communicatie, het is maar een greep zijn we thuis. We leggen uit wat 28 ook eens te tonen hoeveel hier 7 aan het maaler moet • 8670 Koksijde, Zeelaan 89 058 31 51 61 tijdgebeuren in wordt Samen met de chef uit wat we in huis hebben. Mensen met hoorproworden. de besteed. ThuiszorgWEBwinkel. van een klasserestaurant gewerkt aan blemen kunnen gratis•een9200 afspraak maken voor Bogaerdstraat Soms komen mensen Dendermonde, 33 langs met 078 één 055vraag 155 en uitBestel online hebben en laatwethuis leveren. nieuwe en verfijnde gerechten. De maaltijden krij- een hoortest en hoorapparaten ook uitproberen. Deinzestraat eindelijk leidt die naar een oplossing waar • 9700 Oudenaarde, 156 09 242 43 44ze niet Heel gemakkelijk! gen echt een gastronomische toets. Vrouwen die een borstamputatie ondergingen, eerder aan gedacht hebben. We zijn thuis in het De kamers, het restaurant, de bar, de kine-ruimte, kunnen bij onze bandagisten terecht voor discre- plaatselijke zorgaanbod en kunnen naar tal van tijdens de Dag van de Zorg zullen we de bezoekers te borstzorg. We hebben ook een ruime collectie diensten verwijzen. COLOFON rondleiden. We zullen ze ook alle hulpmiddelen aangepaste lingerie en badpakken. We nemen voor iedereen de tijd. Vandaar dat we teV.U.:tonen Thuiszorgwinkel, Postbus 40, 1031 Brussel. waarover we hier beschikken, onder meer genwoordig vaker op afspraak werken. Dat laat ons thuiszorgwinkel@cm.be Alle acties zijnWegeldig Thuiszorgwinkel vanvrade scooters. De bezoekers kunnen ze testen. Het typische voor de CM-Thuiszorgwinkel? ook toein hetde dossier voor te bereiden. Identieke Volstrekt veilig,Monard, want ze zijn ingesteld op wandelnaarmaart de bestet.e.m. oplos- gen ons niet anders noodzakelijk hetzelfde Redactie: Sandra Karine Lippens, Geert zoeken samen met de klant18 vermeld) . ant30krijgen aprilbij(tenzij tempo.” Michèle Vanroose, An Van Loo, Helga sing, zodat hij tevreden buitengaat.” woord. We leveren echt maatwerk.” Demuynck, Swinnen, Walter Jenné, Dirk Raman. www.hooidonk.be www.thuiszorgwinkel.be De diensten Maatschappelijk Werk zijn niet Tekst voorzijde: Stef Dehantschutter open op de Dag van de Zorg. Hoe je de dienst beMaart 2012 reikt, verneem je in het CM-kantoor en vind je op www.cm.be (CM in je buurt). Deelnemende initiatieven in je regio vind je op de regionale pagina’s in dit nummer.
WEB
| CM NIEUWS | ALGEMEEN | 9 MAART 2012 |
www.thuiszorgwinkel.be
Het volledige aanbod staat op www.dagvandezorg.be. 10 www.thuiszorgwinkel.be
12 03 01 Insert 1.indd VISIE.08.12.indd 10 1
Chris Van Hauwaert
6/03/12 22:43
Foto's: Daniël Rys, Fotomix
THUISZORGWINKEL info
MAART 2012
In de Thuiszorgwinkel vind je allerlei producten die het leven een stuk gemakkelijker en comfortabeler maken. Maar ook sportievelingen en jonge gezinnen vinden bij ons zeker hun gading.
HERWIN JE VRIJHEID & ONAFHANKELIJKHEID Nog even en de mooie dagen komen eraan. Het zal deugd doen om na de lange winterperiode weer naar buiten te kunnen. Als je niet meer goed ter been bent, kan een handige scooter een oplossing bieden. In de Thuiszorgwinkel kun je kiezen uit een ruim aanbod: van groot tot klein, met drie of vier wielen al dan niet uitgerust met richtingaanwijzers of verlichting. Maar geen nood, onze verstrekkers begeleiden je graag bij je keuze. Een scooter wordt vooral buitenshuis gebruikt en dient om zelfstandig verplaatsingen te maken, al dan niet over langere afstanden. Belangrijk is te weten waarvoor je de scooter wil gebruiken.
Wil je grote afstanden afleggen, hindernissen kunnen nemen zoals bv. een stoeprand of zal je de scooter eerder gebruiken voor korte ritjes naar de winkel op prima berijdbare wegen? Moet de scooter in de auto kunnen of niet, kun je onderweg op hulp rekenen, enz. Het antwoord op deze vragen bepaalt voor een groot stuk je keuze.
Onderhoud Een goed onderhouden scooter gaat jaren mee. Een correcte oplaadhygiëne en een goede winterstalling zijn bepalend voor de levensduur van de batterij en de scooter. Verder is er het normale onderhoud van banden, remmen, lichten, enz.
Enkele voorwaarden om veilig met een scooter te kunnen rijden: • Nog een beetje kunnen stappen, al dan niet met krukken. • Zelfstandig plaats kunnen nemen op de scooter. • Een goede handfunctie hebben. Het maakt niet uit of je één of twee handen kunt gebruiken. Voor mensen die halfzijdig verlamd zijn, kan de besturing links of rechts aangepast worden. • Goed kunnen sturen. • Op commando kunnen stoppen. • De snelheid kunnen aanpassen naargelang de omstandigheden. • De wegcode kennen en kunnen toepassen. Je mag niet vergeten dat een scooter een voertuig is waarmee je op de openbare weg rijdt.
Wie zijn scooter veel gebruikt, raden we aan minstens éénmaal per jaar langs te komen voor onderhoud. Voor wie maar sporadisch gebruik maakt van de scooter volstaat een tweejaarlijks onderhoud. Rijd je met de scooter op de openbare weg, dan ben je verplicht een verzekering type bromfiets te nemen. Hiervoor kun je bij elke verzekeringsagent terecht.
Scooteracties van 19 maart tot 1 april. Kom naar de Thuiszorgwinkel en geniet een extra korting. Kijk vlug aan de binnenzijde voor meer info over de actie.
VISIE.08.12.indd 11
2/03/2012 14:19:28 6/03/12 22:44
-15 %
op badmode en lingerie BADMODE De nieuwe badmode oogt sportief, vlot en stijlvol. De badpakken, tankini’s en bikini’s zijn niet te ver uitgesneden en beschikken over geïntegreerde hoesjes om de prothese onopvallend en met maximale zekerheid op haar plaats te houden. Verschillende modellen geven dubbele stevigheid ter hoogte van de buik en zorgen zo voor een mooi silhouet.
29
23
Wij bieden je een modieuze collectie badmode van uitstekende kwaliteit. Onze collectie is in de eerste plaats bedoeld voor vrouwen met een borstprothese maar valt ook in de smaak bij vrouwen die het graag een beetje discreter willen.
LINGERIE Ook voor vrouwen met een borstprothese is het dragen van mooie lingerie belangrijk. Maak kennis met onze nieuwste beha’s met een perfecte pasvorm en uitstekend draagcomfort. Onze lingerie is of wordt aangepast voor vrouwen met een prothese. Wij zijn ook gespecialiseerd in stevige beha’s met bredere schouderbandjes.
Onze bandagisten adviseren je graag bij het kiezen van voor jou aangepaste lingerie en badmode. Goedzittende badmode of lingerie geven je het nodige zelfvertrouwen. Je maakt hiervoor het best een afspraak in de Thuiszorgwinkel zodat onze bandagiste de nodige tijd voor jou kan vrijmaken.
AMOENA AQUA WAVE Een zwemprothese om zonder zorgen te zwemmen.
-15 %
op Amoena zwemprothese
De aqua wave heeft een natuurlijke pasvorm, is duurzaam en gemakkelijk. Je badpak behoudt zijn vorm, zelfs als het nat is.
In maart en april zijn er in enkele Thuiszorgwinkels koopdagen of modeshows van badmode en lingerie. Meer info en adressen vind je op onze website www.thuiszorgwinkel.be of via 02 246 49 49.
DE ELEKTRISCHE FIETS, een extra duwtje in de rug Is een leuke fietstocht soms te vermoeiend? Dan kan een elektrische fiets een flinke hulp zijn. Met een elektrische fiets bedwing je moeiteloos een lastige helling en is tegenwind geen spelbreker meer. Hij beschikt over fietsbekrachtiging. Hiermee blijf je actief fietsen want de motor helpt enkel als je zelf mee trapt.
Prijzen vanaf 1 499 euro en voor CM-leden vanaf 1 349 euro
12 03 01 Insert 1.indd VISIE.08.12.indd 12 2
6/03/12 22:52
THUISZORGWINKEL info
SCOOTERACTIE VAN 19 MAART TOT 1 APRIL 2 950 euro
MIDI 4
NU 2 360 euro
PLUS
+ GRATIS stokhouder of afdekhoes t.w.v. 75 euro
De Midi4Plus vierwielscooter heeft een unieke prijs/kwaliteitverhouding. Deze scooter met vering op de wielen, kan zowel binnen als buiten gebruikt worden en haalt een maximumsnelheid van 12 km/u.
WIJ HELPEN JE MET DE KEUZE VAN DE JUISTE SCOOTER. Een scooter is een comfortabele oplossing om zelf je boodschappen te doen of een bezoekje te brengen aan je familie of vrienden. Er bestaan compacte scooters die licht zijn en gedeeltelijk demonteerbaar om te vervoeren.
Daarnaast zijn er een hele reeks comfortabele middenklassers die ook geschikt zijn voor ruwer terrein, maar toch heel wendbaar blijven. En ten slotte kun je ook bij ons terecht voor de zwaardere scooters die niet alleen robuust en goed uitgerust zijn, maar ook lange verplaatsingen mogelijk maken tegen een hogere snelheid.
De Thuiszorgwinkel staat garant voor de kwaliteit van de scooters, die zij tegen scherpe prijzen aanbiedt. Ook voor het jaarlijks onderhoud of bij defecten kun je bij ons aankloppen. Want service is belangrijk!
tot
-20 %*
Tijdens de actieperiode is er een korting tot 20 % op alle scooters. Maak vrijblijvend kennis met ons ruime aanbod. Onze rolstoelverstrekkers beperken zich niet tot het adviseren van scooters. Ook voor loophulpen, rolstoelen, elektronische rolstoelen met of zonder omgevingsbediening en speciale fietsen, kun je bij hen terecht. Zij zoeken voor jou uit op welke tegemoetkoming je recht hebt.
* Korting op eigen aandeel tot 1 april
SPECIALE EN TOCH GEWONE FIETSEN Heel wat mensen kunnen door een motorische of zintuiglijke beperking niet meer fietsen. Speciale fietsen kunnen dan een oplossing bieden: rolstoelfietsen, duofietsen, tandems en aanhangfietsen. Deze fietsen kenden de laatste jaren een heuse evolutie. De loodzware frames zijn voorgoed verleden tijd. Zelfs opvouwbare driewielfietsen behoren nu tot de mogelijkheden. De afbeeldingen hieronder zijn slechts een greep uit ons aanbod. Kom zeker eens langs. Onze adviseurs beantwoorden al je vragen met veel plezier. En als je wil, kun je ook een testrit maken.
-15 % op de V-drive*
V-DRIVE - ELEKTRISCHE HULP
VOOR JE MANUELE ROLSTOEL COMFORT
De V-Drive maakt verplaatsingen met een rolstoel heel eenvoudig. De begeleider laat de V-Drive al het werk doen. Het oprijden van heuvels, hellingen, oneffenheden... niets vormt een probleem voor de V-Drive. Een gebruiksvriendelijke snelheidsregeling zorgt ervoor dat je kunt genieten van het verhoogde comfort waarmee de V-Drive toelaat iemand voort te bewegen. Het gamma bestaat uit twee versies: • standaardversie (voor personen tot 135 kg) • heavy-duty versie (voor personen tot 200 kg). MONTAGE Een eenvoudig te monteren bediening is beschikbaar voor zowel linkse als rechtse montage. Demontage voor transport in de wagen kan in een handomdraai. Loskoppelen van batterijen en aandrijfsysteem en je bent klaar. Je kunt zelf kiezen wanneer je de hulp van de V-drive wil in- of uitschakelen. * actie geldig van 19 maart tot 1 april en niet cumuleerbaar met andere kortingen
VISIE.08.12.indd 13
2/03/2012 14:19:35 6/03/12 23:17
KIES VOOR MAXIMAAL ZITCOMFORT MET EEN ZETEL OP MAAT. Iedereen is uniek De juiste keuze van je zetel voorkomt een slechte zithouding en ongemak.
-15 %*
Betaalbare topkwaliteit Voor het op maat maken en aanpassen van de zitbreedte en zitdiepte betaal je geen meerprijs. Wij garanderen ambachtelijk vakwerk, een snelle en persoonlijke naservice door onze Belgische fabrikant. Je geniet 5 jaar garantie. Maatname en levering thuis zijn gratis.
Je zetel naar wens Ruime kleurkeuze, verschillende soorten bekleding: stof, kunstleder of echt leder, opklapbare armleggers, wielen met of zonder rem, passende bijzettafel of aanbouwtafel, fixatieriem, krantenhouder, krukkenhouder, ...
Direct aa de kas n sa
2,50 e
u
kortin ro g per verpa kking
Dag van de zorg - 18 maart Interessante acties in de Thuiszorgwinkel tot 15 % korting!
* bij bestelling/maatname voor 30 15 april 2012 en niet cumuleerbaar met andere acties of kortingen.
WEB Deze Thuiszorgwinkels nemen deel:
www.thuiszorgwinkel.be Surf naar onze vernieuwde website en schrijf je in op onze digitale nieuwsbrief. Zo blijf je steeds op de hoogte van onze acties. Voortaan kun je 24 u op 24, 7 dagen op 7 terecht in de ThuiszorgWEBwinkel. Bestel online en laat thuis leveren. Heel gemakkelijk!
• • • • • • • • •
1800 Vilvoorde, Nolet de Brauwerestraat 19 2110 Wijnegem, Turnhoutsebaan 363 2300 Turnhout, Patersstraat 85 2800 Mechelen, Antwerpsesteenweg 259 3350 Linter, Sint-Truidensesteenweg 5 3500 Hasselt, Gouverneur Roppesingel 75 8670 Koksijde, Zeelaan 89 9200 Dendermonde, Bogaerdstraat 33 9700 Oudenaarde, Deinzestraat 156
02 257 05 80 03 354 08 12 014 47 36 00 015 28 30 70 016 80 88 99 011 28 09 80 058 31 51 61 078 055 155 09 242 43 44
COLOFON
V.U.: Thuiszorgwinkel, Postbus 40, 1031 Brussel. thuiszorgwinkel@cm.be Redactie: Sandra Monard, Karine Lippens, Geert Demuynck, Michèle Vanroose, An Van Loo, Helga Swinnen, Walter Jenné, Dirk Raman.
Alle acties zijn geldig in de Thuiszorgwinkel van 18 maart t.e.m. 30 april (tenzij anders vermeld).
Tekst voorzijde: Stef Dehantschutter Maart 2012
www.thuiszorgwinkel.be VISIE.08.12.indd 14
6/03/12 23:17
CM-Visie CM-Visie
THUISZORGWINKEL Een jaar CM-Infopunt Een vast tarief bijinfo de arts Chronisch Zieken
MAART 2012
Meer vragen via e-mail
In de Thuiszorgwinkel vind je allerlei producten die het leven een stuk gemakkelijker en comfortabeler maken. Maar ook sportievelingen en jonge gezinnen vinden bij ons zeker hun gading.
Op het moment dat ze vragen hebben, vinden chronisch zieke mensen niet altijd hun weg in het aanbod van hulp- en dienstverlening. Daarom werd een jaar geleden het CM-Infopunt Chronisch Zieken opgericht.
infofiches met toegankelijke informatie. Aan de telefoon wordt de vraagsteller vaak overspoeld met inlichtingen. Via mail kan hij alles rustig nalezen op het moment dat hij zelf kiest.”
HERWIN JE VRIJHEID “Het Infopunt biedt informatie over & ONAFHANKELIJKHEID Coördinator Karine Rochtus maakt alle mogelijke vragen van chro-
nisch zieke mensen: de ziekteverzede Nog balans op: en “HetdeInfopunt heeft komen even mooie dagen eraan. zijn nut bewezen. Het is zowel tele- kering, sociale voordelen, thuisHet zal deugd doen om na de lange winterperiode weer fonisch als via mail bereikbaar. zorg, lotgenotencontact, enzovoort. naar buiten te kunnen. Merkwaardig: sinds de start steeg Onze samenwerking met tal van het aantal vragen per e-mail van een diensten zorgt ervoor dat we ook op Als je niet meer goed ter been bent, kan een handige scooter een derde naar de helft. Voor wie een zeer specifieke vragen een antoplossing bieden. In de Thuiszorgwinkel kun je kiezen uit een ruim beetje vertrouwd is met pc-gebruik, woord op maat kunnen geven.” aanbod: van groot tot klein, met drie of vier wielen al dan niet is een vraag stellen per mail zeer uitgerust met richtingaanwijzers of verlichting. Maar geen nood, eenvoudig. En het heeft voordelen. onze verstrekkers begeleiden je graag bij je keuze. In de antwoordmail kunnen wij een Tel. 078 05 08 05, maandag-donderdag 9-12, 13-17 uur, vrijdag 9-12 uur. Een hoeveelheid scooter wordtinformatie vooral buitenshuis gebruikt en dient om grote op zelfstandig verplaatsingen te maken, al dan niet over langere infochronischzieken@cm.be maat geven, inclusief een aantal afstanden. Belangrijk is te weten waarvoor je de scooter wil gebruiken. Enquête
Als je tien artsen op een rij zet, zijn er meer dan acht die dit jaar vaste tarieven zullen aanrekenen. Dat is goed nieuws, want het geeft je de zekerheid over wat je bij hem of haar betaalt voor een bepaalde prestatie. Toch is het zorgwekkend dat er voor sommige specialismen veel minder artsen zijn die vaste tarieven toepassen. Deze artsen bepalen vrij hun ereloon. De kans bestaat dan dat de patiënt meer betaalt. Het meeste kans op vrije tarieven heb je bij het bezoek aan de dermatoloog, de gynaecoloog, de oogheelkundige en de plastisch chirurg. Meer dan 55 procent van hen bepalen zelf hun ereloon en kunnen dus supplementen aanrekenen. Mijn advies is duidelijk: of je nu naar de huisarts moet, of naar de specialist, ga op voorhand na of de arts van jouw keuze vaste tarieven hanteert of niet. Dit kan op de CM-website (www.cm.be > CM-selfservice > Zorgverleners opzoeken) of bij de CM-consulent.
Patiëntenpanel vraagt je medewerking
Maar hoe komt het eigenlijk
Ken jij je rechten als patiënt? Met een online-enquête gaat het Vlaams Patiëntenpanel dit na.
deren niet? Artsen hebben
dat sommige artsen vaste tarieven toepassen en ande keuze om zich aan te sluiten bij het akkoord tus-
“We willen vooral vermijden dat de besparingen de kwaliteit en de betaalbaarheid van ons systeem zouden aantasten.”
Naar aanleiding van de Europese Dag van de Patiëntenrechten op 18 april Marc Justaert, voorzitter CM sen de artsenvertegenpeilen CM en Ziekenzorg CM naar de kennis over en ervaring met patiënEnkele voorwaarden om veilig met een scooter te kunnen rijden: Wil je grote afstanden afleggen, tenrechten. Zowel chronisch zieken als niet-chrowoordigers en de ziekenhindernissen kunnenmeewerken nemen zoals bv.het een • Nog een beetje kunnen stappen, al dan niet met krukken. nisch zieken kunnen aan fondsen. ze dit, dan stoeprand of zal Vooraf je de scooter eerder online-onderzoek. moeten deel• Zelfstandig plaats kunnen nemen opDoen de scooter. gebruiken voor korte ritjes naar de winkel zijn ze verplicht aan de in het akkoord nemers die nog geen lid zijn van het • Een goede handfunctie hebben. Het maakt zich niet te uithouden of je één Vlaams Patiëntenpanel, zich wel op prima berijdbare wegen? of twee handen kunt gebruiken. Voor mensen halfzijdig afgesproken tarievendie en mogen ze in principe geen ereloonsupplemenregistreren. Voor in niet-chroMoet de scooter de auto kunnen of niet, verlamd zijn, kan de besturing links of rechts aangepast ten aanrekenen. nisch zieken is dit een kun je onderweg opéénmahulp rekenen, enz. worden. lige deelname.
Het antwoord op deze vragen bepaalt voor een groot stuk je keuze.
www.vlaamspatientenpanel.be
YOUR CAREER
• Goed kunnen sturen. Ook in het ziekenhuis dienen artsen die tot het akkoord zijn toegetre• Op commando kunnen stoppen. den,naargelang de afgesproken • De snelheid kunnen aanpassen de tarieven toe te passen, behalve bij patiënten die omstandigheden. in eenpersoonskamers verblijven. Dat is een uitzondering die lang ge• De wegcode kennen en kunnen Je mag nietgeval dat de patiënt uitdrukkelijk kiest ledentoepassen. is afgesproken, in het vergeten dat een scooter een voertuig is waarmee je op de voor een eenpersoonskamer. openbare weg rijdt. Eind 2011 is er een akkoord gesloten voor het jaar 2012. Omdat er ook
Het nationaal secretariaat van CM zoekt: Wie zijn scooter veel gebruikt, in de gezondheidszorg moest bespaard worden, voorziet het akkoord raden we aan minstens Onderhoud éénmaal per jaar langs te komen voor onderhoud. wie een beperkte indexeringVoor van de erelonen van de artsen. Er werd wel tweejaarlijks onderhoud.
en een goede winterstalling zijn functieclassificatie) Stafmedewerker hr (specialisatie
besparingsvoorstellen uit te werken en terug te keren naar een norRijd je met de scooter op de male openbare weg, dan ben je bepalend voor de levensduur van de indexering. Stafmedewerker Ziekenzorg (Blijven Reizen) verplicht een verzekering type bromfiets te nemen. batterij en de scooter. terecht. Educatief Verder is stafmedewerker er het normale onderhoud van Hiervoor kun je bij elke verzekeringsagent Deze ‘besparingsoefeningen’ maken momenteel het voorwerp uit van vakantiewerking Kazou banden, remmen, lichten, enz. drukke gesprekken tussen artsen- en ziekenfondsleiders. We willen Senior database administrator (senior dba) vooral vermijden dat de besparingen de kwaliteit en de betaalbaarheid van ons systeem zouden aantasten. ICT project leaders
Scooteracties van 19 maart tot 1 april.
Functional analyst
Kom naar de Thuiszorgwinkel korting. Kijk vlug aan de binnenzijde voor www.cmjobs.be meer info over de actie. Software engineer en infrastructure geniet eensupport extra java Windows
Marc Justaert Voorzitter CM
| CM NIEUWS | ALGEMEEN | 9 MAART 2012 |
Een goed onderhouden scooter gaat
maar sporadisch gebruik maakt van de scooter volstaat een2012 bijkomende, meer structurele, Adjunct-diensthoofd vooroplaadhygiëne de dienst boekhouding meteen afgesproken om midden jaren mee. Een correcte
15
VISIE.08.12.indd 15
6/03/12 23:18
m veilig met een scooter te kunnen rijden:
nnen stappen, al dan niet met krukken. kunnen nemen op de scooter. ctie hebben. Het maakt niet uit of je één Zoek en Win nt gebruiken. Voor mensen die halfzijdig e besturing links of rechts aangepast
Voor kinderen en volwassenen
Speur je in CM-Visie mee naar n. het antwoord? nen stoppen. aanpassen naargelang de
Wat weet je over melk?
Volgens optimisten n en kunnen toepassen. Je mag niet blijft nog de over je op de cooter een voertuig ishelft waarmee .
‘Krachtig zuivel’ is dit jaar het thema van de Week van de Diëtist, die loopt van 19 tot 24 maart. Maar wat weet je eigenlijk over melk? Is het enkel goed voor kinderen? En wat met het plantaardig alternatief? We overlopen enkele stellingen.
Tip
Oplossing
A
L
gebruikt, raden we aan minstens Stuur je antwoord voor 19 maart gs te komen voor onderhoud. Voor wie op een gele briefkaart naar Persuik maakt van de scooter volstaat een dienst CM, Postbus 40, 1031 Brusoud. sel. Of mail het antwoord naar
Alleen kinderen moeten veel melk drinken. Fout. Je stopt je kinderen elke dag een glas melk toe, maar zelf pas je liever? Jammer, want ook als volwassene heb je elke dag een stevige portie melk nodig. Dat is noodzakelijk om je botten op latere leeftijd sterk te houden. Volwassenen zouden elke dag minstens drie à vier glazen melk moeten drinken. Voor de smaak kun je er eventueel wat cacaopoeder bij doen. Ook yoghurt is een prima alternatief. Niet zeuren dus, maar samen met de kinderen een lekker glas warme melk drinken!
zoekenwin.visie@cm.be. Vermeld r op de openbare weg, dan ben je prijs je wenst: een waardeering type bromfiets welke te nemen. bon van 25 euro te besteden in ke verzekeringsagent terecht. een Thuiszorgwinkel van CM of het boek ‘Alles wat je eigenlijk zou moeten weten over wijn’ van Alain Coninx (prettige en nuttige info over de duurste en de oudste wijnen), uitg. Borgerhoff & Lamberigts. Uit de juiste inzendingen worden vijf winnaars geloot.
Van melk word je dik.
Zakdoek
2/03/2012 14:19:28
Winnaars
Jean Bruninx (Riemst), Sofie Goossens (Keerbergen), Julie Storme (Nieuwkerke), Emilie Van de Walle (Handzame) en Rebecca Vercoutere (Avelgem).
Neem ook deel aan de CM-webquiz op www.cm.be.
Laatste vrije plaatsen naar de sneeuw
| CM NIEUWS | ALGEMEEN | 9 MAART 2012 |
Heb je nog geen wintersportvakantie geboekt en wil je nog graag gaan skiën? Dan hebben wij voor jou nog enkele vrije plaatsen.
16
• Aussois: Intersoc-rebus van 24 tot 31 maart • Valmeinier: Oekkie (4- tot 6-jarigen gratis) van 24 tot 31 maart • Courchevel: 0 tot 6 jaar gratis van 25 maart tot 1 april • Leysin: Intersoc-family van 31 maart tot 7 april (Actie: 1 volwassene gratis bij 1 betalende volwassene en 1 betalend kind) • Aussois: Intersoc-family van 7 tot 14 april Wil je nog mee? Wees er dan snel bij!
Vrouwen hebben sneller last van zwakke botten dan mannen. Juist. Het bot is levend weefsel dat z ic h zel f voor tdu rend vernieuwt. Door veel melk te drinken, verstevig je dus op elke leeftijd je bot-
Werken en toch op vakantie Werken en op vakantie? Dan is Intersoc zeker iets voor jou!
Lic. 7013 - A5654
Oplossing Visie nr. 6
Fout. Melk bevat heel wat onmisbare voedingsstoffen, zoals calcium, eiwitten en vitamine B2 en B12. Melk maakt dus zeker deel uit van een gezond voedingspatroon. Zolang je kiest voor magere of halfvolle melkproducten, is er geen vuiltje aan de lucht. Elke dag drie potjes pudding eten, is dan weer geen goed idee.
Kom Intersoc (her)ontdekken tijdens onze infosessies op zaterdag 17 maart. Je komt er alles te weten over onze werking, de verschillende functies, onze bestemmingen en zoveel meer. Deze vrijblijvende sessies vinden plaats in onze kantoren, Haachtsesteenweg 579 in Schaarbeek. Je bent er tussen 13 en 17 uur van harte welkom. Al een beetje nieuwsgierig? Surf dan naar www.intersocwerkvakanties.be of contacteer ons via 02 246 47 49.
Info, prijzen en reservaties: centrale klantendienst Intersoc 070 233 119 of www.intersoc.be.
VISIE.08.12.indd 16
6/03/12 23:20
CM-Visie CM-Visie Puur gezond
Plantaardige melk is gezonder dan gewone melk. Fout. In plantaardige melk zoals sojamelk zitten er geen dierlijke vetten. Dat is vooral belangrijk voor mensen die last hebben van een te hoge cholesterol. Helaas bevat plantaardige melk van nature uit geen calcium. Als je toch graag plantaardige melk wilt drinken, kies dan voor een variant die verrijkt is met calcium. Spijtig genoeg mis je dan nog altijd vitamine B2 en B12, die ook niet onbelangrijk zijn. Om die reden geniet gewone halfvolle of magere melk nog altijd de voorkeur.
Bewegen is ook goed voor de botten. Juist. Wie regelmatig beweegt, versterkt zijn spieren en zal minder snel iets breken. Bovendien bevordert beweging de op-
Hoe krijg jij voldoende melk binnen? Laat het ons weten via lezersbrieven@cm.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel.
VISIE.08.12.indd 17
name van calcium. Dat helpt echter alleen wanneer er via de voeding voldoende calcium aangevoerd wordt.
Een gezonde voeding bevat ook zonder melk voldoende calcium. Fout. Naast melk zijn er inderdaad nog een aantal andere voedingsmiddelen die calcium bevatten of de opname van calcium bevorderen. Voorbeelden zijn broccoli, bepaalde soorten mineraalwater, noten (bv. hazelnoten), sommige gedroogde vruchten (vijgen) en sardines. Helaas bevatten ook deze producten geen vitamine B12. Daardoor kunnen ze melkproducten zeker niet vervangen. Nog goed om te weten: koffie, zout en vlees verminderen de opname van calcium. Nele Verheye Met dank aan diëtiste Katty Uytersprot. Wil je weten of je gezond eet en drinkt? Van 19 tot 24 maart kan iedereen gratis terecht bij de diëtist voor een verkennend gesprek. De lijst van deelnemende diëtisten vind je op www.vbvd.org.
Witloofsoep met gerookte paling en bieslook Ingrediënten voor 4 personen: 6 stronken witloof • 1 grote aardappel • 1 ajuin • 1 prei (wit) 1,5 liter kippenbouillon • 2 dl room • 100 g gerookte palingfilet bieslook • 30 g boter • peper, zout, suiker en nootmuskaat • snij de aardappel, de prei, de ajuin en 5 stronken witloof in fijne stukjes • stoof alles in boter op een matig vuur • kruid met peper, zout, een beetje suiker en nootmuskaat • roer goed om tot de groenten glazig zijn • bevochtig met de kippenbouillon • kook op en laat zachtjes verder koken gedurende 45 minuten • mix de soep glad en voeg de room toe • breng op smaak met zout Voor garnituur snij je de overgebleven stronk witloof in twee. Verwijder het bittere gedeelte. Versnipper in kleine sliertjes en stoof deze aan in een klein beetje boter. Kruid met peper, zout, suiker en nootmuskaat. Laat een beetje bruin stoven terwijl je goed omroert. Snij de bieslook heel fijn. Snij de graatjes van de paling af en snij de filets in kleine blokjes.
Foto’s: Stefaan Dewickere
ten. Ongeveer op je 35ste bereik je je maximale botmassa. Vanaf dat moment wordt er meer bot afgebroken dan opgebouwd. Uiteindelijk worden de botten zo broos dat ze heel snel breken. De rugwervels zakken in of de heup, pols of arm breken spontaan. Bij vrouwen komt dit vaker voor dan bij mannen, omdat de botafbraak versnelt tijdens de menopauze. Wil dat zeggen dat de mannen op hun beide oren mogen slapen? Toch niet. Ook zij lopen een reëel gevaar als ze niet voldoende melk drinken.
Jo Bussels is chef-kok van het Antwerpse restaurant Radis Noir. Puur koken is voor hem alle zintuigen strelen. www.radisnoir.be | 03 238 37 70
6/03/12 23:20
Kazou zoekt verpleegkundigen
‘Wij lopen niet in een wit pakje rond’ Ze werkt in een psychiatrisch ziekenhuis en ze studeert, maar toch maakt Rosalie Neirinck (29) graag tijd om mee te gaan als verpleegkundige op Kazou-vakantie. “Omdat je er zoveel voor terugkrijgt”, zegt ze vol overtuiging. “Toon eens je arm, Timothy. Die ziet er al beter uit.” Timothy is tijdens een spel op zijn elleboog gevallen. Het doet wat pijn, maar hij laat het niet aan zijn hart komen. Daar is de Kazou-vakantie in Massembre veel te leuk voor. Bovendien kan hij rekenen op de goede zorg van Rosalie. “We zullen er een nieuw verband rond doen. Dat staat lekker stoer.”
Kajakken Kinderen en jongeren begeleiden bij het wassen en aankleden, medicatie uitdelen, helpen bij het eten, maar ook de juis-
Compagnie Gagarine
Rosalie is verpleegkundige op de ‘Alles loopt op wieltjes’-vakantie van Kazou Leuven. “Het is mijn eerste ‘gewone’ vakantie. Hier
ben ik niet alleen verpleegkundige, maar sta ik mee in voor de begeleiding van enkele kinderen. De voorbije jaren ben ik altijd mee geweest op JOMBA. Dat zijn vakanties voor kinderen en jongeren met een handicap. Het is heel intensief, maar ik kan het iedereen aanraden.”
te zorg toedienen als iemand ziek wordt of zich bezeert bij een val, voor een verpleegkundige op een JOMBAvakantie zijn het zeer gevulde dagen. “Maar er blijft genoeg tijd over voor andere zaken”, vindt Rosalie. “Verpleegkundigen draaien even goed mee in de moniploeg. Overdag gaan wij ook kajakken of trekken wij mee op dropping. Is er een uitstap, dan duwen wij een rolstoel voort. En als er een nachtspel georganiseerd wordt, zitten wij mee in het complot. Wij lopen heus niet in een wit pakje rond.” Ze kwam zelf heel toevallig met Kazou in contact. “Enkele jaren geleden las ik een oproep in een weekblad. Ik had nog wat tijd vrij en besloot om mee te gaan. Dat is zo goed meegevallen, dat ik het ben blijven doen. Ik werk als verpleegkundige in een psychiatrisch ziekenhuis, maar dit is helemaal anders. Zo’n vakantie is voor mij de ideale ontspanning.”
Spreekuur De deelnemers aan de ‘Alles loopt op wieltjes’-vakantie in Massembre dragen Rosalie alvast op handen. Straks zal ze mee ‘één tegen allen’ spelen, maar eerst houdt ze haar ‘spreekuur’ i n het mon i lo kaal.
Interesse? Ben je verpleegkundige of arts? Studeer je verpleegkunde (vanaf het tweede jaar) of geneeskunde (vanaf het vierde jaar)? Lijkt het jou wat om net als Rosalie JOMBA-vakanties - en enkele andere vakanties - te begeleiden? Surf dan naar www.kazou.be (vrijwilligers) voor meer informatie, bel naar 02 246 49 73 (en vraag naar Marlies of Tom) of mail naar verpleegkundigekazou@cm.be.
Rosalie maakt voor iedereen tijd. “Al geef ik ook graag verantwoordelijkheid door. Een kleine snijwonde of een blauwe plek kunnen moni’s gerust zelf verzorgen.” Vermoeiend is zo’n Kazou-vakantie altijd. “Maar je krijgt zoveel terug. Waar ik mijn voldoening uit haal? Uit het feit dat je iets kunt betekenen. Je voelt dat deelnemers en monitoren waarderen wat je doet. En ik steek er zelf ook wat van op. Op zo’n vakantie leer je bijvoorbeeld hoe je mensen kunt motiveren. Dat zijn vaardigheden die je in je job kunt gebruiken. Ik zou mijn jaarlijkse Kazou-vakantie voor geen geld ter wereld willen missen. Ik offer er maar wat graag een stukje van mijn verlof voor op.” Dieter Herregodts
Een spelletje ‘één tegen allen’ tijdens de Kazou-vakantie in Massembre. ‘Wij draaien even goed mee in de moniploeg’, zegt verpleegkundige Rosalie.
Kort
geknipt
| CM NIEUWS | ALGEMEEN | 9 MAART 2012 |
Korting voor musical
18
Door het grote succes worden extra voorstellingen opgevoerd van de musical ‘Fiddler on the Roof’ in de Capitole in Gent op 8, 9 en 10 juni en in de Stadsschouwburg in Antwerpen op 28 en 29 juni. Als CM-lid heb je weer recht op 15 procent korting als je de kaarten bestelt via de CM-website of via Sherpa (codewoord ‘CM’). Sherpa tel. 0900 69 900 www.cm.be/nieuws
Infosessie whiplash Vzw Whiplash organiseert op 31 maart van 14 tot 17 uur een praaten infosessie over medische richtlij-
VISIE.08.12.indd 18
nen voor whiplashpatiënten. De samenkomst vindt plaats in het vormingscentrum PRH, Otto Veniusstraat 15 in Antwerpen. Gratis toegang voor leden, niet-leden 5 euro.
we zin aan het leven. Tijdens het symposium wordt nagegaan hoe chronisch zieke mensen daarbij gesteund kunnen worden. Het initiatief vindt plaats op 16 maart van 14 tot 17 uur in Elewijt. Deelname is gratis. Inschrijven kan tot 14 maart.
www.vzw-whiplash.be
Zingeving bij ziek zijn Op 16 maart organiseert Ziekenzorg CM samen met Kerk en Samenleving een symposium over ziek zijn en zingeving. Wanneer je op jongere leeftijd krijgt af te rekenen met een chronische ziekte, wordt leven en welzijn in een ander perspectief geplaatst. Ziek zijn gaat samen met een zoektocht naar het geven van een nieu-
www.ik-ks.org Ziekenzorg CM tel. 02 246 57 14
Sponsor Lander voor de 10 Miles In 2008 veranderde het leven van Lander, nu 20 jaar, drastisch na een hersenbloeding. Hij lag een maand in coma en revalideerde lange tijd in Pulderbos. Alles moest hij opnieuw leren. Dat lukte vrij snel door professionele begeleiding en met de steun van lotgenoten. Graag
wil hij iets terugdoen voor het revalidat iecent r u m voor kinderen en jongeren. Hij wil de 10 Miles in Antwerpen lopen op 22 april, om met sponsorgeld Pulderbos fi nancieel te steunen en om te tonen waartoe hij dankzij Pulderbos in staat is. Lander zoekt nog sponsors. Hem steunen kan door te storten op het rekeningnummer van de Koning Boudewijnstichting 000-0000004-04 met vermelding ‘S70160 Lander loopt’. www.revapulderbos.be
6/03/12 23:21
k c o r a v no Dirk Leunis
k j i r t r o K t r a 17 ma
17 maart: Sioen speelt op Novarock
Sioen: “Op ‘Sioen.’ zing ik over herkenbare dingen. Het geëngageerde aan de plaat is dat ik het positieve in iedereen wil aanwakkeren.”
‘Het leven is al serieus genoeg’
| ACW NIEUWS | ALGEMEEN | 9 MAART 2012 |
Op zaterdag 17 maart moet je in Kortrijk Xpo zijn voor de 11de editie van Novarock. Talent van eigen bodem uit de rock- en technoscene garanderen een waanzinnig feestje. Een van die kleppers is Sioen, de Gentse singer-songwriter, die in Kortrijk zijn nieuwe plaat ‘Sioen.’ voorstelt.
24
geerde aan de plaat is dat ik het positieve in iedereen wil aanwakkeren. Zo gaat het nummer ‘Meteor’ over je talent ontplooien en ‘My Way’ over leven volgens je eigen identiteit, met volle kracht en goesting.”
Frederik Sioen (32), of Sioen voor de vrienden en de rest van de wereld, is zo’n muzikant die met zijn beide voeten op de grond staat. Een en al sympathie, geen kapsones. Iemand die veel nadenkt over zichzelf en over wat er rondom hem gebeurt. Sinds kort ligt zijn nieuwe album ‘Sioen.’ bij de platenboer. Een verrassende plaat, die je zelfs op een koude regendag goedgezind maakt.
wie ik ben, wat ik hier doe op deze planeet en wat ik wil vertellen. Zelf merkte ik dat mijn favoriete platen veel humor bevatten. ‘Sioen.’ is veel opgewekter, minder dramatisch. Het leven is al serieus genoeg, vind ik.”
Wat onmiddellijk opvalt aan ‘Sioen.’ zijn de vrolijke melodieën en de humor in sommige teksten. Was Sioen niet een en al melancholie?
“Ik heb gezien hoe melancholie er verandert in een positief gevoel, terwijl in Europa melancholie naar tristesse leidt. In Zuid-Afrika is er een echt plukje-dag-gevoel. De mensen moeten wel, anders is het alleen maar miserie. Je ervaart er ook extreme gevoelens: het ene moment “Ik heb veel tijd genomen om na hoor je pistoolschoten, het te gaan wie ik ben, wat ik hier andere moment is het doe op deze planeet en wat ik feest. De hemel en de hel liggen nergens zo dicht bij wil vertellen.” elkaar als in Afrika. Op Sioen mijn nieuwe plaat laat ik de melancholie niet los, maar ik benader ze zoals de Afrikanen Elk jaar op Wereldaidsdag engageer ik mij voor Sprinkle vzw, een organisatie dat doen, met de glimlach. In Zuid-Afrika heb ik ook leren relati- die zich bekommert om aidsweeskinveren. Je moet alles niet te serieus op- deren in Zuid-Afrika. En ik ben nu ook vatten. In de muziekwereld draait het muzikale peter van ‘Climbing for life’: vaak om verkoopcijfers, een arty ima- door de Col du Galibier (bergpas in de go, m’ as-tu vu. Dat staat ver van wat Franse Alpen, bekend van de Tour de muziek moet zijn: speels. De muziek France, nvdr) te beklimmen wordt er in Afrika staat ook dicht bij de mensen geld ingezameld voor projecten tegen en is geëngageerd. Op ‘Sioen.’ zing ik mucoviscidose en astma. Op 1 septemover herkenbare dingen. Het geënga- ber zal ik mij wagen aan de klim van
Sioen: “Eigenlijk ben ik een optimist, ik lach graag en ik doe graag onnozel. Ik zal de eerste zijn die op de toog springt om te dansen. Ik ben nu de kaap van 30 gepasseerd en ik denk dat je door ouder te worden, dichter tot jezelf komt. De reactie van mijn vrienden op dit album is veelzeggend: “Zo zien wij u.” De vorige albums heb ik geschreven tussen mijn 20ste en 30ste, dan ben je nog sterk op zoek naar jezelf. Die ingetogen Sioen van toen, achter zijn piano, dat was een soort alter ego van mij. Daarom beschouw ik ‘Sioen.’ een beetje als mijn debuutplaat, ook al is het mijn vijfde album. Ik heb veel tijd genomen om na te gaan
Voor je vorige album heb je anderhalf jaar in Zuid-Afrika gewoond. Welke invloed heeft dat op jou gehad?
Engagement typeert jou. Zo organiseerde je mee de 0110-concerten voor verdraagzaamheid. “Soms krijg je negatieve commentaar als je geëngageerd bent. ‘Wie denk jij wel dat je bent?’ Zulke reacties maken mij alleen maar meer geëngageerd (lacht). Veel van mijn muzikale voorbeelden zijn of waren dat ook: Bob Dylan, Bob Marley, Neil Young, Pearl Jam, Damon Albarn... Sinds mijn project in Zuid-Afrika word ik door veel goede doelen gevraagd om samen te werken. Ik kan niet op alle vragen ingaan, en dat wringt wel.
32 kilometer. Dat ik niet zo zwaar ben, speelt zeker in mijn voordeel (lacht).”
Ten slotte: wat mogen we van Sioen verwachten op Novarock? “Na een luistersessie van de nieuwe plaat, zei een fan: 'En nu heb ik zin in een feestje!' Dat is wat wij op Novarock gaan doen: de zaal opwarmen, zodat Absynthe Minded en ’t Hof van Commerce het megafeest kunnen verderzetten.” Leen Grevendonck www.sioen.net www.novarock.be Sioen speelt op Novarock om 17 uur. Het album ‘Sioen.’ vind je in de platenwinkel en op iTunes.
Win een duoticket voor Novarock
Visie mag vijf duotickets wegschenken voor Novarock. Antwoord op deze vraag: Voor de hoeveelste keer staat Sioen op het podium van Novarock? A. 1ste keer B. 3de keer C. 8ste keer Doe mee op www.acw.be (klik rechts op ‘speel mee’). Of stuur een kaartje met het juiste antwoord naar: ACW Visie, Wedstrijd Novarock, Postbus 20, 1031 Brussel. En dit vóór 13 maart 2012.
Visie is een uitgave van de Koepel van Christelijke Werknemersorganisaties • Verantw. Uitg. nat. pag.: Kris Houthuys • Hoofdredacteur: Griet Verhoeyen • Redactie: Leen Grevendonck, Lieve Van den Bulck • CM-Visie: Bram Swaerts • ACV-Visie: Patrick Wirix • Vormgeving: Bart Gevaert • Redactie Visie: PB 20, 1031 Brussel, tel. 02 246 31 11, fax 02 246 37 00 • www.acwvisie.be • pers@acw.be • Druk: Corelio Printing, Keerstraat 10, 9420 Erpe-Mere • Artikels op de regionale bladzijden (19-23) vallen onder de resp. verantw. uitgevers • Visie is ondertekenaar van de Milieubeleidsovereenkomst Papier Vlaanderen en steunt de inspanningen van de Vlaamse regering i.v.m. papierrecuperatie.
VISIE.08.12.indd 24
6/03/12 23:21