LU17/1312-E
Inkjet Multi-Function Centre Series
Reliability with high print volume
Each Color for MFC -J200 InkBenefit
MVR 250/-
Get Cost-savings with
2,400* Form Black and 1300* from C,M,Y page-yield
2400 pages from Black 1300 pages from C,M, Y All Color’s only For
250 Ruffiya Authorised distributor for Brother
COPIER PLUS (PVT) LTD. H. Kuredhimaage Ground Floor Male’ ,Republic of Maldives +960 3312121 +960 3315931 Info@copierplus.com.mv
Technical Specifications DCP-J100 InkBenefit Functions
DCP-J105 InkBenefit
Print, Scan, Copy
MFC-J200 InkBenefit
Print, Scan, Copy, Wireless Network, Mobile Print
Print, Scan, Copy, Fax, Wireless Network, Mobile Print, Automatic Document Feeder
GENERAL Memory
64MB
Display
1-Line
Interface
Hi-Speed USB 2.0
Wireless Network
-
Yes
COLOUR PRINTER Print Speed (Laser Comparable)
Up to 11ppm (mono) and 6ppm (colour)^
Print Speed (Fast Mode)
Up to 27ppm (mono) and 10ppm (colour)
Print Resolution
Up to 1,200 x 6,000 dpi
Borderless Printing
Yes: A4, LTR, A6, Photo (102x152mm/4”x6”), Indexcard (127x203mm/5”x8”), Photo-2L (127x178mm/5”x7”)
Ink Save Mode
Yes
Mobile Print
-
Brother iPrint&Scan, AirPrint, Google Cloud Print™
COLOUR COPY FUNCTION Copy Speed (Laser Comparable)^^
-
-
Copy Resolution
Up to 4.8cpm (mono) and 3cpm (colour)
Print: Max. 1200x2400 dpi, Scan: Max. 1200x1200 dpi
N in 1 Copy
Yes (Including ID Card Copy)
Base Colour Removal
Yes
COLOUR SCAN FUNCTION Scan Resolution
Optical: Up to 1,200 x 2,400 dpi Interpolated: Up to 19,200 x 19,200 dpi (For XP/Vista/Windows7/Windows8)
“Scan To” Feature
Image, Email, File
Image, Optical Character Recognition, Email, File
COLOUR FAX FUNCTION Modem
-
14.4 kbps
Memory Transmission***
-
Up to 170 pages
Speed Dials
-
Group Dials
-
Out of Paper Reception***
-
Up to 170 pages
PC-Fax
-
# (USB only) Sending & Receiving
40 Up to 6 groups
ADDITIONAL FEATURES Poster Print / Copy
Yes
Enlargement / Reduction Ratio
25% - 400% in 1% increments
PAPER HANDLING Paper Input (Standard Tray)
Up to 100 sheets
Paper Output
Up to 50 sheets
Automatic Document Feeder
-
Paper Handling Sizes (Standard Tray)
Up to 20 sheets
A4, LTR, EXE, A5, A6, Photo (102x152mm/4”x6”), Indexcard (127x203mm/5”x8”), Photo-2L (127x178mm/5”x7”), C5 Envelope, Com-10, DL Envelope, Monarch
Media Type
Plain, Inkjet, Glossy, Transparency
SUPPORTED OS AND SOFTWARE Supported Operating Systems
Windows: XP / XP x64 / Vista / 7 / 8 Mac: OS X v10.6.8 / v10.7.x / v10.8.x / v10.9.x
Network Management Tools
Windows: XP / XP x64 / Vista / 7 / 8 Server 2003 / Server 2003 R2 / Server 2008 / Server 2008 R2 / Server 2012 Mac: OS X v10.6.8 / v10.7.x / v10.8.x / v10.9.x +, BRAdmin Light ++ BRAdmin Professional+,3Driver DeploymentWizard
-
SUPPLIES Innobella™ Ink Cartridges
Super High Yield (Black) LC539XL BK: Approximate Yield 2400 A4 pages**. Super High Yield (Colour) LC535XL C/M/Y: Approximate Yield 1300 A4 pages**
Brother Paper
BP71GA4: A4 glossy photo paper, BP71GP20: 4”x6” glossy photo paper
DIMENSIONS & WEIGHT ^
435mm (W) x 374mm (D) x 161mm (H), 7.1kg
Based on ISO/IEC 24734. For more information, please refer to www.brother.com/rd/printspeed
^^
Based on ISO/IEC 24735 for the Automatic Domument Feeder models. For more information, please refer to www.brother.com/rd/printspeed
+
Not supported on Mac and Linux. Available for download at http://solutions.brother.com
++ #
435mm (W) x 374mm (D) x 180mm (H), 8.3kg
Not supported on Linux. Available for download at http://solutions.brother.com
® only Receiving is for Windows
** Approximate cartridge yield is declared in accordance with ISO/IEC 24711 *** Based on ITU-T Test Chart No 1/MMR Distributed by:
Copier Plus (Pvt) Ltd Showroom
Tel: +960 3312121 Fax: +960 3315931 Email: info@copierplus.com.mv
Service Centre
Tel: +960 3302020 Fax: +960 3302021 Email: copierplus@gmail.com www.copierplus.com.mv
Brother International Singapore .
Unit 620-622 & 626, Ocean Centre, 5 Canton Road, Tsimshatsui, KLN, HK
Brother strongly recommends the use of genuine Brother consumable products only. Benefits include better quality print, greater yields per consumable, protection of your machine from damages and achievement of optimum performance. As a precaution, please note that your machine warranty may not cover any damages arising from the use of non-genuine consumables.
Microsoft, Windows, the Windows logo and/or other Microsoft products referenced herein are either registered trademarks of Microsoft Corporation in the U.S. and/or other countries. Brother and its logo are trademarks of Brother Industries Ltd., Japan. All specifications are subject to change without notice. All registered trademarks referenced herein are the property of their respective companies. Copyright Brother International Corporation, Japan. All Rights Reserved.
LU17/1312-E
Without Carton
utcsiruhif ނަންބަރު | 17 :އޭޕ ް ީރލ ް 2015
ސޓޯރީ: ަކވަރ ް
>> 4
ކާބަފައިންގެ ޖި ާހދުން ހިތްވަރު ލިބިގެން، ސިފައިން ޤައުމަށްޓަކައި އެހެނިހެން .... §§ދަރިން ބެލުމުގައި މައިންބަފައިންގެ ޒިންމާއާއި އިހުމާލު!
>> 18
§§ކިތަންމެ ކުޑަ ރައްކަލަކުންވެސް ބޮޑު
>> 8
އެނަމާ ބޯޓް ބަނޑުން ޖަހާލި ހިތާމަ ވެރި ހާދިސާގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވި ހިތްވަރުގަދަ މެޑިކް >> 16
ގެއްލުމަކުން ސަލާމަތް ވެވިދާނެ! §§ސިފައިންގެ ލަވަ ޝާއިރުގެ ޤަލަމުން
މިނިވަން ފަންސާހުގެ ދޯދި ތަކުން ޤައުމަށް އަލިކޮށްދެނީއެވެ.
>> 22
ފުލުސް ކޯޓް >> 29
?EkIk Inub qnunaC E kuwiDew
ދީނީ މިނިވަންކަމާއި
>> 30
§§ވެހިކަލް ޓްރެކިންގ ސިސްޓަމް §§ހަތަރެތިން އެކަތި §§އެންމެން ޝާމިލް ކުރާށެވެ .މާދަރީ ބަސް އިސްކުރާށެވެ. §§ޙަޤީޤީ މިނިވަންކަން ...ﷲ އަށް އަޅުވެތިވުން §§ރާއްޖޭގެ ތަޢުލީމު 1965 §§ދެރަނުވާށެވެ .ހިތާމަ ނުކުރާށެވެ. §§ގދ ނަޑެއްލާ ވިލުތެރޭގައި ތާށިވި ކޯމަސްތައް ސަލާމަތް ކުރުމަށް ހިންގި އޮޕަރޭޝަން §§އިބުނު ބަޠޫޠާގެ ދަތުރުނާމާ
>> 40 >> 44
ދީނެއް އިޚްތިޔާރުކުރުން
§§ބަބުރުވަނުން
-
ޙަޤީޤަތެއްބާ؟ §§ޤައުމީ ރޫޙް §§ހީހީ ހަލާކު
>> 48
§§އިނގިރޭސި ސަފްޙާތައް
ކިހާވަރެއްގެ
އެޑިޓަރުގެ ބަސް
ޝ ުކރު ށ ަޙ ްއ ުޤ ު ނ ެގ ިޖ ާހ ަދ ް ަޤ ުއ ީމ ބަ ަޠލު ް 123ވަނަ ސިފައިންގެ ދުވަސް ފާހަގަ ކުރަމުންދާއިރު ،މާޒީން ގިނަގުނަ ޢިބުރަތްތަކެއް
qDOb qlawirOTiDew
ޙާޞިލުވެއެވެ .އަދި އެހާމެ އުންމީދުން ފުރިފައިވާ ހަނދާންތަކެއް އާވަމުން އެބަދެއެވެ .ޒަމާން ބަދަލުވިޔަސް އެ ދުވަސްތަކުގެ ހަނދާންތަކެއް މާޒިއަކުން ނުފިލާނެއެވެ .ޤައުމީ ބަޠަލުން ޤައުމަށް ވި ޤުރުބާނީ އެހާމެ ފުރިހަމައެވެ .ޒަމާން ދައްކަމުންދާ ބަދަލުތަކުން ކުރަންޖެހުނު ޖިހާދު ވަރަށް ތަފާތެވެ .ޖިހާދަށް ބޭނުންކުރަންޖެހުނު މަދު ވަޞީލަތްތައް ހިތްމައްޗަށް ސިފަވެގެންދެއެވެ. ބޭނުންކުރުމަށް ލިބިފައިވާ އާލާތްތައް މަދުވުމާއި ހަނގުރާމައިގެ އުކުޅުތައް ތަފާތުވިއަސް ޤައުމީ ޖިހާދަށް އެ ބަޠަލުން ފަސްދީފައެއް ނުވެއެވެ .މިއަދުގެ ޖީލް ޝުކުރުވެރިކަމާއެކު އެ ބަޠަލުންގެ
އެޑިޓަރ ނ އިބްރާހީމް ޢާޒިމް ކެޕްޓަ ް ޑެޕިއުޓީ އެޑިޓަރ ސާރޖަންޓް މޭޖަރ ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު މެނޭޖިންގ އެޑިޓަރ ނޓް މުޙައްމަދު ސަޢީދު ސްޓާފް ސާރޖަ ް
ހިތްވަރާއެކު ޤައުމަށްވި ޤުރުބާނީގެ ހަނދާން ހިތްމައްޗަށް ގެންނަނީ ،ޤައުމުގެ މިނިވަންކަމަށް ހިތްވަރުކުރި ބަޠަލުންގެ ހިތްވަރާ ފަންވަރު ދިރިދެމިގެންދާ ގޮތުގައެވެ .ދީނާއި ޤައުމަށްޓަކައި އެބަޠަލުން ވި ޤުރުބާނީގެ ޒިކްރާ މިފަސްގަނޑުން ފުހެވޭނެ ބާވައެވެ. އާދެ ،ދީނާއި މިލޮބުވެތި ޤައުމަށްޓަކައި ސިފައިން ވަމުންދާ ޤުރުބާނީ އެތައް ޖީލުތަކަށް ދެމިގެންދާނެކަން ޔަޤީނެވެ .ޤައުމުގެ މިނިވަންކަން މިއަދުގެ ދަރީންނަށް ލިބިގެންދިޔުމުގައި އެތަކެއް ޤައުމީ ބަޠަލުންތަކެއްގެ ޤުރުބާނީތަކެއް ވާނެކަމާއިމެދު ޝައްކެއްނެތެވެ .މުޅި ޤައުމުގެ ސަލާމަތަށް ކަނޑުދަތުރުކުރި ފަހުލަވާނުން ގުނާލެވޭނެވެ .ވަކި ރަށްތަކަށް ނިސްބަތްވި ނުވަތަ ވަކި އާއިލާތަކަށް ނިސްބަތްވި ޤައުމީ ބަޠަލުންގެ ނަންތައް ރަންއަކުރުން ފަވާލެވޭނެވެ .ސިފައިންގެ ދިގު މާޒީއަށް ނަޒަރު ހިންގާއިރު މި މުއައްސަސާއިން ވަނީ އެތަކެއް ބަޠަލުންނެއް އުފަންކޮށްފައެވެ .އެތަކެއް ޝަހީދުންނެއް ސިފައިންގެ ނަމަށް ނިސްބަތްވާކަން އެއީ ޙަޤީޤަތެކެވެ .ޒަމާންތައް ބަދަލުވަމުންދާ
ސސިއޭޓް އެޑިޓަރ އެ ޯ ސްޓާފް ސާރޖަންޓް ޙުސައިން ޞަލާޙް ޔޫސުފް ކޯޕްރަލް ޢަލީ ނިފާޢު ރޑަކްޝަން މެނޭޖަރ ޕް ޮ ކޯޕްރަލް މުޙައްމަދު ޔަޒީދު ސަޢީދު ކޯޕްރަލް ނަވިން ސަޢީދު
ދިޔުމަށް ،ދިވެހި ސިފައިންގެ ރޫޙަށް ނުވަތަ ޤައުމީ ވިންދަށް ބަދަލެއްނާދެއެވެ. ޤައުމީ ޚިދުމަތް އިސްކޮށް ،ދިވެހި ސިފައިން ތިބީ ޤައުމީ ދިފާޢުގައި މާތްވެގެންވާ އިސްލާމްދީނަށްޓަކައި ފުރާނައިން ޤުރުބާންވުމަށް ތައްޔާރަށެވެ .ޤައުމުގެ ސަލާމަތަށާއި ރައްކާތެރިކަމަށް ވަރުބަލި ކަމެއް ނެތި ފާރަވެރި ވުމުގައެވެ .ބޭރުން ނުވަތަ ޤައުމުގެ އެތެރޭން ވިޔަސް އަންނަ ކޮންމެ ނުރައްކަލަކަށް ފާރަވެރި ވެގެންނެވެ .ޤައުމީ ނަވުގެ ދުވެލި އަމާން ކުރުމަށް ޒުވާން ލެއިން ޤައުމީ ރޫޙްގައި ފޫހިކަމެއް ނެތިއެވެ .ހުރަސްކުރަން ޖެހުނު ކޮންމެ ފަޅަކާއި ގިރިއެއްގެ މަތިން އަމާން ކަންމަތީ ދަތުރު ކުރުމަށް ކެރިގެންނެވެ .ކަޅުފޮއި މޫސުމަށް ވިޔަސް ޔަޤީން ކާމާއެކު ދަތުރު ކުރުމުގެ ޤާބިލްކަން މިއަދުގެ ސިފައިން ވަނީ ހޯދައިފައެވެ. އާދެ ،ޤައުމީ ޖިހާދަށް ދިވެހި ސިފައިން ހިތްވަރު ލިބިގަންނަނީ ޤައުމީ ބަޠަލުންގެ ނަމޫނާއިން ހިތްވަރު ލިބިގެންނެވެ .ޙަޤީޤަތުގައި ވެސް ދިވެހިންގެ ދިފާޢީ ލަޝްކަރު ނިސްބަތްވާ މި
ޑިސްޓްރިބިއުޝަން މެނޭޖަރ ސްޓާފް ސާރޖަންޓް ސިޔާދު ޙަބީބު މާކެޓިންގ މެނޭޖަރ ސާރޖަންޓް މޫސާ ފުއާދު ލޭއައުޓް އަ ިދ ޑިޒައިންގ މދު ޔަޒީދު ސަޢީދު ކޯޕްރަލް މުޙައް ަ
މުއައްސަސާގައި އެތަކެއް ޤައުމީ ބަޠަލުންތަކެއް ވެއެވެ .ޤައުމީ ޚިދުމަތަށް ސިފައިންގެއިން ނެރެފައިވާ އެތަކެއް ޒުވާން ލީޑަރުންތަކެއް ވެއެވެ .އަމިއްލަ އެދުމުން އެއްކިބާވެ ޤައުމީ ޚިދުމަތުގައި ސިފައިން ދެމިތިބީ ސާބިތު ކަމާ ނުގުޑާފަދަ ޢަޒުމެއްގައެވެ .އަމިއްލަ ނަފުސަށްވުރެ ޤައުމު އިސްކޮށްގެންނެވެ. މިޤައުމުގެ ފަޚުރެއްކަމުގައިވާ "ސިފައިން" މިއަދުގެ ޖީލަށް ދައްކުވައިދީފައިވާ ހިތްވަރަކީ ،ޤައުމީ ބަޠަލުންގެ ނުގުޑާފަދަ ވަރުގަދަ އަޤީދާކަމާމެދު އެއްވެސް ޝައްކެއްނެތެވެ. މިޤައުމު ދެމިއޮތްހާ ދުވަހަކު ސިފައިންގެ ޚިދުމަތް މިޤައުމާއި ވަތްކެއް ނުވާނެއެވެ. ދިވެހި ސިފައިން އަބަދުވެސް ދާނީ ޤައުމާއިގެން ކުރިއަށެވެ .މިޤައުމު މިނިވަންކަންމަތީ ތާއަބަދުމެ ލަހައްޓަވާށިއެވެ .ދިވެހި ސިފައިންނަށް އަދަށްވުރެ ފަހި މާދަމާއެއް މިންވަރު ކުރައްވާށިއެވެ .އާމީން.
ކެޕްޓަން އިބްރާހީމް ޢާޒިމް އެޑިޓަރ
މީޑިއާ އެންޑް ޕަބްލިޝިންގ ސާރވިސް /އެމް.އެން.ޑީ.އެފް ފޯން | 3322607 :ފެކްސް | 3312840 :ވެބްސައިޓްaddana.mv :
ާކބަފައިންގެ ޖިހާދުން ހިތްވަރު ލިބިގެން، ސިފައިން ޤައުމަށްޓަކައި
ނޓް ޭމޖަރ ނ ްޑ ސާރޖަ ް ޮކމާ ް ސ ީޢދު ަޢ ްބދުﷲ ަ
ރ ެޚއް ިލ ިބ ަފ ިއވާ ފަ ުޚރު ެވރި ަޤ ުއ ެމ ެކވެަ .ޤ ުއމު ނ ަކ ުމގެ ިދގު ތާ ީ ރ ްއ ެޖ ައކީ މިނިވަ ް ިދ ެވ ިހ ާ ނ ޭޔގެ ސ ުތ ަތއް ހަނި ިވ ަޔސް ދު ި ރ ަ ސ ަލތް ަތ ާކއި ުފ ު ސ ޮކ ުޅގެ ަމދު ެވ ަފއި ަވ ީ ުކ ަޑ ެވ ަފއި ީމ ް ނވެެ .އކަން އެނގެނީ ނ ުމކަން ުކ ަޑ ެއއް ނޫ ެ ރ ްއ ެޖ ައށް ިލ ިބ ަފ ިއވާ ަމ ާޤ ުމގެ ުމހި ް ޗޓުން ާ ާ ރ ްއޖެ ރ ްއކާ ަތ ާކއި ާ ނ ަ ރމަ ިތ ެވ ަފ ިއވާ ު ރތުން ކު ި ނގެ ަފ ާ ނއި ައ ަވ ްއ ެޓރި ް ނ ޭޔގެ ާބރު ަތކުން ާ ދު ި ނވެ. ރ ްއ ާކތެރި ަޙ ަމ ާލ ަތކުން ެ ނ ަ ރ ަމ ަތ ާކއި ދީ ަފއިވާ ު ރ ަމށް ޮކށް ަފއިވާ ހަނ ުގ ާ ައ ުޅވެތި ކު ު ނމެ ނ ަކ ުމގެ ަޙ ްއ ުޤ ަގއި ކޮ ް ނއި ަޤ ުއ ުމގެ މިނިވަ ް ނ ަކ ަމށް ޯލ ިބ ުކރާަ ،އދި ދީ ާ ނކީ މިނިވަ ް ދި ެވހިން ަ ނ ަގ ިއދެނީ ިދ ެވހި ާކ ަބ ަފއިން ރ ްއ ިޔ ެތ ްއކަން އަ ް ރ ަގދަ ަ ށފާނެ ކެރޭ ހި ްތ ަވ ު ައ ެގ ްއ ެވސް ައ ާދ ޮކ ް އެޖިހާދުތަކުން
ސަތޭކަވަރަކަށް އަހަރު އޭރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެންމެ އުތުރުގައިއޮތް މަލިކު އަތޮޅާއި ތިލަދުންމަތި ހިފައިގެން
ދިވެހިރާއްޖެއަށް
ތިއްބެވެ.
މިނިވަންކަން ހޯއްދަވައި ދެއްވި ބަޠަލަކީ 1120 ން 1142ށް ރާއްޖޭގައި ރަސްކަން ކުރެއްވި ސިރީ މަހާބަރަނަ މަހާރަދުންނެވެ. ދިވެހިން
އިސްލާމްދީން
ޤަބޫލުކުރީ
1153ވަނަ އަހަރުއެވެ .އޭރުން ފެށިގެން
ނވެ. ރ ިޖ ާހ ުދ ަތކުން ެ ށ ަފ ިއވާ ަމތި ެވ ި ޮކ ް ހިތްވަރު
ބަޔަކީ ދެކުނު އިންޑިއާގެ ޗޯޅާއިންނެވެ .ޗޯޅާއިން
ލިބިގެން
މިއަދު މި ލޮބުވެތި ވަޠަނާއި މާތްވެގެންވާ ޤައުމަށްޓަކައި
އިސްލާމްދީނުގެ
ދިފާޢުގައި
ޖިހާދުކުރުމަށާއި،
އެޖިހާދުގައި
ޤުރުބާންވާން
ޖެހިއްޖެނަމަ އެކަމަށް ވެސް ފަސްނުޖެހުމަށް މާތްﷲ
ގަންދީ
ހުވާކޮށްގެން
ތިބި
ބަޔަކީ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދިފާޢީ ބާރުގެ ހިތްވަރުގަދަ ސިފައިންނެވެ. ދިވެހިންނަކީ އެއްވެސް ދުވަސްވަރެއްގައި އަޅުވެތިކަމަށް ބައެއް
ނޫނެވެ.
ރުހިގެން
އުޅެން
ދިވެހިންނަށް
ބޭނުންވި އަޅުވެތިކަން
ތަޖުރިބާކުރަން ޖެހުނު ކޮންމެ ފަހަރަކު ވެސް ޤައުމުދެކެ ލޯބިވާ ބަޔަކު ނުކުމެ ދުޝްމަނުންގެ ކިބައިން ޤައުމު ސަލާމަތް ކުރެއެވެ .ކަނޑުފޭރޭ މީހުންނާއި ރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމަށް ހަމަލާދިން
4
ކޮންމެ ބައެއްގެ ކިބައިން ވެސް ޤައުމު ސަލާމަތް
އަދާހަމައަށް ދިވެހިން ތިބީ އިސްލާމް ދީނުގެ
ކުރުމަށް ދިވެހިން ވަނީ ނުކުމެފައެވެ .މީލާދީން
މަތީގައެވެ.
ވެފައިވަނީ
ނުވަވަނަ ޤަރުނުން ފެށިގެން 13ވަނަ ޤަރުނާ
ދިވެހިންނަށް
ހަމައަށް ދިވެހިރާއްޖެއާ އެންމެ ގިނައިން ތޮޅެހެދި
އަދި އެންމެ މަތިވެރި ނިޢުމަތް ކަމުގައެވެ .
އިސްލާމްދީން ލިބިފައިވާ
އެންމެ
އަގުބޮޑު
www.mndf.gov.mv
ދިވެހިންނަށް
ޙަސަން ރަސްގެފާނު ކްރިސްޓިއަންދީން ޤަބޫލު
ކަނޑުމަތީގައި ފަސްވަރަކަށް އަހަރު ކުރެއްވި
ލިބިފައިވަނީ
ކުރައްވައި ،އިންޑިއާއަށް ވަޑައިގެންނެވި އެވެ.
ވަރުގަދަ ގެރިއްލާ ހަނގުރާމައަކަށް ފަހުގައެވެ.
މާތްވެގެންވާ އިސްލާމްދީނުގައި ސާބިތުވެތިބެ،
އެ ރަދުން މެދުވެރިކޮށް ކްރިސްޓިއަން ދީން
އެޖިހާދުގައި
ބަޔަކު
ދުއްތުރާތަކާއި
ރާއްޖޭގައި ފެތުރުމަށްޓަކައި އަލުން އެރަދުން
އެތަކުރުފާނަށް
ދުޝްމަނުންގެ ނުރައްކާތެރި ހަމަލާތަކާ ކެރިގެން
ރަސްކަމަށް ގެނައުމަށް ޕޯޗްގީޒުން ރާއްޖެއަށް
ދެއްވިއެވެ .ބޮޑުތަކުރުފާނު އިންޑިއާގެ ބޭދާޅީން
ކުރިމަތިލައި ކުރި ހިތްވަރުގަދަ ޖިހާދުތަކުގެ
ދޭންފެށި ހަމަލާތަކުގެ ނިމުން އައީ 1558ވަނަ
ތަޢުލީމާއި ތަމްރީނާއި ހެވިކަން ދަސްކުރައްވައި،
ސަބަބުންނެވެ .ސަރަޙައްދީ ބާރުތަކުގެ އިތުރުން
އަހަރު އައްސުލްޠާން ޢަލީ ހަވަނަ ޝަހީދުވި
ކަންނަންނޫރު ޢަލީރާޖާގެ އެހީތެރިކަން އެ ޖިހާދަށް
އިސްލާމްވުމަށްފަހު
ރާއްޖެ
މިނިވަންކަމުގެ ދިވެހިރާއްޖެއަށް
ދިގު
ތާރީޚެއް
ކުރިމަތިވި
ހޯއްދެވިއެވެ.
އެތައް
ދިވެހިންގެ އެހީތެރިވެދީ
ރާއްޖެ
ބޮޑުތަކުރުފާނު
އެއްބާރުލުން
މިނިވަން
ޤައުމު
ކުރައްވައި،
ބިނާކުރެއްވުމުގެ
މަސައްކަތް ފެއްޓެވިއެވެ .މިނިވަން އިސްލާމީ ދައުލަތެއްގެ
ގޮތުގައި
“އައްދައުލަތުލް އުފައްދަވައި،
އެ
ދިވެހި
ދައުލަތް،
މަޙަލްދީބިއްޔާ”
ނަމުގައި
ދައުލަތް
ހިމާޔަތްކުރުމަށް
ދިވެހި ލަޝްކަރެއް ހަނގުބޭކަލުންގެ މައްޗަށް އުފެއްދެވިއެވެ .މާލޭގައި ދިފާޢީ ޙަމަލާ ދެވޭނެ ބުރުޒުތައް ބިނާކުރައްވައި ،ދިވެހި ލަޝްކަރަށް ހެވިކަމުގެ ތަމްރީނުތައް ދެއްވަން ފެއްޓެވިއެވެ. ޕޯޗްގީޒުންގެ އަތްދަށުން ބޮޑުތަކުރުފާނު ރާއްޖެ ސަލާމަތްކުރެއްވިތާ 185އަހަރު ފަހުން، 1965aaޖުލައި 26ވަނަ ދުވަހު ދިވެހިރާއްޖެ އިނގިރޭސީންގެ އަޅުވެތިކަމުން މިނިވަންކަން ލިބުނު އެގްރީމެންޓްގައި ބޮޑުވަޒީރު އިބްރާހީމް ނާޞިރު ސޮއި ކުރައްވަނީ.
ދުނިޔޭގެ ބާރުތަކާ ދެކޮޅަށްވެސް ދިވެހިން ނުކުމެ ހަނގުރާމަކޮށް ނަޞްރާއި ފަތަޙަ ހޯދީ ،މާ ބާރުގަދަ ހަތިޔާރުތަކަކާއި ،މާގިނަ ވަސީލަތްތަކެއް ހުރެގެންނެއް ނޫނެވެ .ދިވެހިންނަށް މިނިވަންކަން ދިފާޢުކޮށްދިން
ދިވެހިންގެ
އައްޑަނައަކީ
ހިތްތަކުގައި އޮތް އިސްލާމީ އަޤީދާއާއި ޤައުމީ ލޯތްބެވެ.
މީލާދީން
1350
ވަނަ
އަހަރު
ރާއްޖެއަށް ވަޑައިގެންނެވި މޮރޮކޯގެ ދަތުރުވެރިޔާ އިބުނު ބަތޫތާ ވިދާޅުވެފައިވަނީ ދިވެހިންގެ އެންމެ ބާރުގަދަ ހަތިޔާރަކީ ދުޢާ ކަމުގައެވެ. ދިވެހިރާއްޖެ އަޅުވެތިކޮށްގެން އެންމެ ގިނަ ދުވަހު ތިބި ބަޔަކީ ޕޯޗްގީޒުން ނުވަތަ ފުށެތިލާކުން ނެވެ .ޕޯޗްގީޒުން އިންޑިޔާ ކަނޑަށް 1503ވަނަ އަހަރު ވެރިވީއްސުރެ ރާއްޖެއަށް އަތްގަދަ ކުރުމަށް ދިޔައީ މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ. އެދުވަސްވަރު ރާއްޖޭގެ ރަސްކަމުގެ ތެރޭގައި އޮތް ފިތުނަވެރިކަމާއި ،ދިވެހިންގެ ތެރޭގައި ދީނީ އަޤީދާ ބަލިކަށިވުމުގެ ފައިދާ އެމީހުން ނެގިއެވެ. ނަތީޖާއަކީ ރަސްކަމުގައި އިންނެވި 9ވަނަ www.addana.mv
20ޑިސެމްބަރު 1752ގައި މަލާބާރީން ނުވަތަ ހޮޅިން ރާއްޖޭގެ މައްޗަށް ވެރިވެގަތެވެ.
ނވަން ނ ާޔ ެވރި ައ ުޅވެ ިތ ަކމުން ިދ ެވހިން މި ި ނގެ އަ ި ޗ ީގޒު ް ޝ ޫހރު ޯޕ ް ނމުން ަމ ް ކަނ ުޑ ެގ ާބ ުޒގެ ަ
ކުރެއްވީ އުތީމު ބޮޑު ތަކުރުފާނު ނުވަތަ އައްސުލްޠާނުލް ޣާޒީ މުޙައްމަދު ތަކުރުފާނުލް
ރ ަމ ޮކށް ޗ ީގޒުންނާ ހަނ ުގ ާ ރފާނު ޯޕ ް ރދުންނެވެ .އެ ަތ ުކ ު ރސަ ާވ ީދއްތަ ަމ ާހ ަ ސ ީ ައޢު ަޡމް ި
ރ ަކށް ައ ަހރު ނކުރީ ކަނ ުޑ ަމ ީތ ަގއި ަފސް ަވ ަ ނވަ ް ރ ްއޖެ މި ި ެއ ެވރިން ަބ ިލ ޮކށް ދި ެވހި ާ
ނގެ ެއ ަތއް ރ ަމ ައ ަކށް ަފ ުހ ަގ ެއވެެ .އ ިޖ ާހ ުދ ަގއި ދި ެވހި ް ރ ްއލާ ހަނ ުގ ާ ރ ަގދަ ެގ ި ރއްވި ވަ ު ުކ ެ
ރލުން ެދއް ިވ ެއވެ. ރ ެވދީ ެއ ްއ ާބ ު ނށް ެއ ީހތެ ި ރފާ ަ ަބ ަޔކު ެއ ަތކު ު ހިތާމަވެރި ހާދިސާއަށް ފަހުގައެވެ .އެފަހުން
އޭރު ތަހުތުގައި އިންނެވި ރަދުން އައްސުލްތާން
ރާއްޖޭގައި 15އަހަރުގެ އަނިޔާވެރި ވެރިކަމެއް
މުކައްރަމް މުޙައްމަދު ޢިމާދުއްދީން (ތިންވަނަ)
ކުރީ ޕޯޗްގީޒުންނެވެ.
ސިރީ ނަވަރަންނަ ކީރިތި މަހާރަދުން އަތުލައިގެން
ކަނޑުގެބާޒުގެ
ނަމުން
މަޝްހޫރު
ޕޯޗްގީޒުންގެ އަނިޔާވެރި އަޅުވެތިކަމުން ދިވެހިން މިނިވަން ކުރެއްވީ އުތީމު ބޮޑު ތަކުރުފާނު ނުވަތަ އައްސުލްޠާނުލް ޣާޒީ މުޙައްމަދު ތަކުރުފާނުލް އަޢުޡަމް އެތަކުރުފާނު
ސިރީސަވާދީއްތަ ޕޯޗްގީޒުންނާ
މަހާރަދުންނެވެ. ހަނގުރާމަކޮށް
އެވެރިން ބަލިކޮށް ދިވެހިރާއްޖެ މިނިވަންކުރީ
ކަންނަން ނޫރަށް ގެންގޮސް މަލާބާރީން މާލޭގައި އެމީހުންގެ ވެރިކަން ގާއިމް ކުރިއެވެ .މިކަން ހިނގީ
ޤައުމަށް
ޚިޔާނާތްތެރިވި
އަލްޤާޒީ
ޙަސަން ތާޖުއްދީންގެ ދެ ދަރިކަލުންކަމަށްވާ އޭރު
ފަނޑިޔާރު
ކަލޭގެފާނު
މުޙައްމަދު
ޝަމްސުއްދީނާއި އޭނާގެ އެއްބަނޑު އެއްބަފާ ޚަތީބު އަޙްމަދު މުޙިއްޔުއްދީން ،ކަންނަންނޫރަށް
5
ނ ޮކށް 1909 ށ ަގއި ވަ ި ނގެ އަ ްތ ަދ ު ރސި ް ރ ްއޖެ އިނ ިގ ޭ ިދ ެވ ިހ ާ
ވަނަ އަހަރު މިހާރުގެ ޕާކިސްތާނުގެ ޕިޝާވަރުން ހަތިޔާރާއެކު
ރކަން ރ ްއ ޭޖގެ ެވ ި ސގެން ާ ނ ް ޗރީން) ގެ ެ ސ ަފއިން ( ިޕ ޯ ުކލީ ި
ނގޭ ުމ ަޙ ްއ ަމދު ީދދީ ނ ާކ ިމ ާޔބު ަބޣާ ާވ ެތއް ެވލާ ާ ޯހ ުދ ަމށް ާ ރމަ ިތވި ުފރަ ަތމަ ނ ަފހުން ުކ ި ސ ަފއިން ުއ ެފދު ު ނގެ ިވ ެއވެެ .އއީ ި ހި ް ޝމަނުންނާ ރމަ ިތ ަލއި ުދ ް ނވެ .އެ ުޢ ުދވާނާ ސި ަފއިން ކު ި ުޢދުވާ ެ
ނވެ. ރ ޯހ ަދ ިއދި ެ ޞ ު ނ ް ރ ަމ ޮކށް ަޤ ުއ ަމށް ަ ހަނ ުގ ާ
ނަޞްރާއި ކާމިޔާބާއި ފަތަޙަ ހޯދިއެވެ .އެދުވަހު ޖިހާދުކުރި ސިފައިންގެ ތެރެއިން ބަޔަކު ދީނާއި ޤައުމުގެ ޙައްޤުގައި ޝަހީދުވެގެން ދިޔައެވެ. މީލާދީން 1892ވަނަ އަހަރުގެ އޭޕްރީލްމަހުގެ 21ވަނަ ދުވަހު އައްސުލްޠާން އިބްރާހީމް ނޫރައްދީން ސިރީ ބަރިކުސަލޯކަ މަހާރަދުން، ސިފައިން
އުފެއްދެވީއްސުރެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ސިޔާދަތާއި
އިސްތިޤްލާލް
މިނިވަންކަމާއި
ހިމާޔަތްކޮށް ދެމެހެއްޓުމުގައި އެންމެ ކުރީ ސަފުގައި ހަރަކާތްތެރިވަމުން ގެންދަނީ ދިވެހި ސިފައިންނެވެ .ދިވެހި ކާބަފައިންގެ ޖިހާދުން ހިތްވަރު ލިބިގަނެގެން ،އޭރު ވެސް އަދި މިހާރު
ސިޓީއެއް ފޮނުއްވާ ޢަލީ ރާޖާއަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ޢުދުވާނެވެ .އެ ޢުދުވާނާ ސިފައިން ކުރިމަތިލައި
ވެރިކަން ހޯދައިދެއްވަން ވިދާޅުވުމުންނެވެ .ޢަލީ
ދުޝްމަނުންނާ ހަނގުރާމަކޮށް ޤައުމަށް ނަޞްރު
ރާޖާގެ ސިފައިން ރާއްޖެ ހިފައި އެދެބެންވަނީ
އިނގިރޭސިންގެ
ހޯދައިދިނެވެ.
ހިތްވަރާއެކު ޖިހާދުކޮށް ﷲގެ ހެޔޮ ރަޙުމަތުން
މީގެއިތުރުން
ވެސް
ޤައުމަށްޓަކައި
ސިފައިން
ކުރަމުންދާ
މަތިވެރި ޖިހާދަކީ ފަޑުކޮށް ނުލެވޭނެ އަގުހުރި ޚިދުމަތެކެވެ .ދިވެހިންނަކީ އަމިއްލަ ބަހަކުން
ކަނޑުފައްތައި މަރާލާފައެވެ .ހޮޅިންގެ އަތްދަށުން ރާއްޖެ ސަލާމަތްކުރެއްވީ 7އޭޕްރީލް 1753 ގައި ދޮންބަންޑާރައިން ނުވަތަ އައްސުލްޠާނުލް ޣާޒީ ޙަސަން ޢިއްޒުއްދީނެވެ. ދިވެހިން ،އިނގިރޭސިންގެ “ހިމާޔަތުގެ ދަށަށް”
ދިޔައީ
ޑިސެމްބަރު
16
1887
ގައެވެ .އޭރު ރާއްޖޭގެ ރަސްކަމުގައި އިންނެވި އައްސުލްޠާން މުޙައްމަދު މުޢީނުންދީން ( 2ވަނަ) އާއި އިނގިރޭސި ރާނީ ވިކްޓޯރިއާގެ ފަރާތްޕުޅުން ސިލޯނުގައި ހުންނެވި އިނގިރޭސި ގަވަރުނަރު ސަރ އޭއެޗް ގޯޑުން އާ ދެބޭފުޅުން (ދެ ޤައުމުގެ ދެމެދުގައި) ކުރެއްވި މުއާހަދާއެއްގެ ދަށުންނެވެ. ދިވެހިރާއްޖެއަށް
އިނގިރޭސިންގެ
އަތްދަށުން
ފުރިހަމަ މިނިވަންކަން ހޯއްދަވައިދެއްވީ 26 ޖުލައި 1965ގައި ވަޒީރުލް އަޢުޒަމް ސުމުއްވުލް އަމީރު
އިބްރާހީމް
ކިލެގެފާނުގެ
ނާޞިރު
ޙިކުމަތްތެރި
ރަންނަބަޑޭރި
މަސައްކަތްޕުޅުން،
އައްސުލްޠާން މުޙައްމަދު ފަރީދުލް އައްވަލްގެ ރަސްކަމުގައެވެ .ދިވެހިރާއްޖެ އިނގިރޭސިންގެ އަތްދަށުގައި ވަނިކޮށް 1909ވަނަ އަހަރު މިހާރުގެ ޕާކިސްތާނުގެ ޕިޝާވަރުން ހަތިޔާރާއެކު ކުލީ ސިފައިން (ޕިޗޯރީން) ގެނެސްގެން ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން
ހޯދުމަށް
ނާކާމިޔާބު
ބަޣާވާތެއް
ވެލާނާގޭ މުޙައްމަދު ދީދީ ހިންގެވިއެވެ .އެއީ ސިފައިން އުފެދުނުފަހުން ކުރިމަތިވި ފުރަތަމަ
6
1988aaނޮވެމްބަރު ތިނެއްގެ ޢުދުވާނީ ޙަމަލާ ދިން ޚާއިނުން އިންޑިއާ ސިފައިންގެ އެހީތެރިކަމާއެކު ހައްޔަރުކޮށްގެން ޝަރީޢަތް ހިންގުމަށް މާލެ ބާލަނީ.
ހިމާޔަތުގެ ދަށުގައި ރާއްޖެ އޮތް ދުވަސްވަރު،
ވާހަކަ
ދައްކާ،
ފަޚުރުވެރި
ސަޤާފަތަކާއި
ރާއްޖެ
އާދަކާދައެއް އޮތް 50 ،އަހަރުގެ މިނިވަންކަމުގެ
ބައިބައިކޮށް ،ރާއްޖޭގެ ދެކުނުގައި ވަކި ދައުލަތެއް
ސާފު ތާރީޚެއް ލިބިފައިވާ ސައްތައިން ސައްތަ
އުފެއްދުމަށް
ކުރި
މަސައްކަތް
ނާކާމިޔާބު
މުސްލިމު ޤައުމެކެވެ .މި ފަޚުރާއި ޝަރަފު ﷲ
ކޮށްލުމުގައި
ވެސް
ސިފައިން
ކޮށްފައިވަނީ
ގެ ވާގިފުޅާއެކު ލިބިފައި އޮތީ އަދި މިހިސާބަށް
އިނގިރޭސިން
އޮވެގެން،
އަޑީގައި
ދެމިގެން އައީ ޤައުމު ދެކެ ލޯބިވާ ދަރިންނާއި
އަގުހުރި މަސައްކަތްތަކެކެވެ. ފަހުގެ
ތާރީޚުގައި
ދިވެހިންގެ
މިނިވަންކަމަށް ކުރިމަތިވި އެންމެ ނުރައްކާތެރި ހާދިސާއަކީ
1988
ނޮވެމްބަރު
ތިނެއްގެ
ސިފައިން ކުރި ބުރަ މަސައްކަތާއި މަތިވެރި ޤުރުބާނީންނެވެ .މިއީ އިންކާރު ނުކުރެވޭނެ ޙަޤީޤަތެކެވެ .
ޢުދުވާނީ ޙަމަލާއެވެ .އެދުވަހު ދިވެހި ސިފައިން www.mndf.gov.mv
ދަރިން ބެލުމުގައި މައިންބަފައިންގެ ޒިންމާ އާއި އިހުމާލު!
ނ ަމ ައށް! ަދރިފުޅުގ ެ ަފ ާ ނ ލޯ ބިވާ ަ ރތު ް ބއް ަޕއާއި ަމ ް § §އަޅުގަނޑު ރަންފުތު ނުކުރާށެވެ .އަޅުގަނޑަށް އެނގޭ އަޅުގަނޑު
ބޭނުންވާ ކޮންމެ އެއްޗެއް މައިންބަފައިންނަށް ހޯދައި ނުދެވޭނެކަން. ނަމަވެސް ބޭނުންވާ އެއްޗެތީގެ ވާހަކަ ބުނަނީ މައިންބަފައިން އަޅުގަނޑުދެކެ ވާ ލޯބި އަޖުމަ ބަލާލުމަށެވެ.
ކެޕްޓަން ިއބްރާހީ ްމ ޢާޒިމް
§ §އަޅުގަނޑު ގާތު ދޮގު ވަޢުދުތައް ނުވާށެވެ .ފަހަރުގައި މައިންބަފައިން
ބުނާ އެފަދަ ދޮގު ވަޢުދުން އަޅުގަނޑަކީ ވަޢުދަށް ކަމޭ ނުހިތާ ދޮގު
ވަޢުދުވާ މީހަކަށް ވެދާނެއެވެ.
§ §އަޅުގަނޑަށް ބުނެދޭ ބުނެދިނުންތަކުގައި ޙަޤީގަތާ ދުރު ވާހަކަތައް
§ §އަޅުގަނޑުގެ އުމުރާއި ނުގުޅޭ އަމުރާއި އިންޒާރު ދީ ނުހަދާށެވެ.
ނުކިޔާށެވެ .އެކަމުން އަޅުގަނޑަށް ކަންކަން ދެނެގަތުމަށް ހުރަސް އެޅި
ފަހަރުގައި އަޅުގަނޑުގެ އުޅުމަށް ބަދަލު އައިސް އަޅުގަނޑަކީ ބޮޑު
މަޖަލަކަށް
އަދި އަޅުގަނޑު އުމުރަށްވުރެ ކުޑަ ނުކުރާށެވެ .އެކަމުގެ ސަބަބުން މީހެއްކަމަށް އަޅުގަނޑަށް ވިސްނިދާނެއެވެ.
§ §އަޅުގަނޑުގެ އުޅުން ރަނގަޅު ކުރުމަށް މީހުންގެ ކުރިމަތީގައި އަދަބުދީ
ރުޅިވެރިކަމުގެ ބަސްބުނެ ،ލަދުގަންނަޒާތުގެ ކަންތައް ނުކުރާށެވެ.
އަޅުގަނޑުގެ ޢަމަލުތައް ރަނގަޅު ކުރުމަށް މަޑުމަތިރިކަމާ އެކު އެހެންމީހުންނާ އެކަހެރިކޮށް ނަސޭޙަތްތެރިވެ އެހީތެރިވާށެވެ.
§ §އަޅުގަނޑުގެ ފުށުން އެނގުމަކާ ނުލާ ކުރެވޭ ނޭދެވޭ ކަންތަކާއި އަޅުވާ
ކުށްވެރިކޮށް ،ބޮޑު ފާފައެއް ކަމުގައި ނުހަދާށެވެ .އެކަމުގެ ސަބަބުން އަޅުގަނޑަކީ ދީނަށް ލޯބިކުރުމާއި އަމިއްލަ ނަފުސުގެ އަގުވަޒަން ކުރުމާއި ،އިތުބާރު ކުރަން ނުދަންނަ ކުއްޖަކަށް ވެދާނެއެވެ.
§ §އަޅުގަނޑު މައިންބަފައިން ދެކެ ރުޅިއަންނަ ވާހަކަ ބުނާ ބުނުމަށް ދެރަނުވާށެވެ .އެއީ މައިންފައިން އަޅުގަނޑު ދެކެ ރުޅިއަންނާތީ ބުނާ
ބުނުމެއް ނޫނެވެ .އެހެނަސް އަޅުގަނޑު އިސްލާހު ކުރުމުގެ އާރާއި ބާރު ތިޔަ މައިންބަފައިންގެ ކިބައިގައި ވާނެވެ.
§ §ބައެއްފަހަރު އަޅުގަނޑުގެ ފުށުން ކުރެވޭ ކުޑަކަމެއް ،އެއީ ބޮޑުކަމަކަށް
ނުހަދާށެވެ .އަޅުގަނޑަށް އެކަންތައްތައް އެ ކުރެވުނީ މައިންފައިންގެ އެހީތެރިކަމާއި ސަމާލުކަން ހޯދުމަށެވެ.
§ §މައިންފައިން އަޅުގަނޑާ އަޅާނުލުމަކީ ،ފެންނަ ފެނުމަށް އަޅުގަނޑުގެ ކަންފަތަށް އަޑުނީވެނީ ކަމުގައި ނުހިތާށެވެ.
ރަނގަޅު ،ނުރަނގަޅު ދެނެގަންނަން އޮޅިދާނެވެ.
§ §އަޅުގަނޑު
ބިރުގަންނަ
ކަންކަމަކީ
މައިންބަފައިންގެ
ނުހަދާށެވެ .އަދި އެކަމަށް ބިރުނުދައްކާށެވެ .އެފަދަ ބިރުގަންނަ ކަންތައް އަޅުގަނޑަށް ވާނީ ވަރަށް ބޮޑު ބިރަކަށެވެ .އެހެންކަމުން
މައިންބަފައިން އަޅުގަނޑު ބިރުގަންނަ ގަތުން ދެނެގަނެ އެކަންކަން ޔަގީންކުރާށެވެ.
§ §މައިންބަފައިންގެ ޢިއްޒަތާއި ޤަދަރުވެރިކަމުން އަޅުގަނޑަށް މައާފު ކުރުމަށް ފަސް ނުޖެހޭށެވެ .އެހެނީ މައިންބަފައިންގެ މަޢާފު ކުރުމުން
އަޅުގަނޑަށް ދަސްވަނީ ތެދުވެރިކަން އިސްކުރުމާއި މައިންބަފައިން ދެކެ ލޯބިވުމާއި އެހެންމީހުންނަށް އިޙްތިރާމް ކުރުމެވެ.
§ §އަޅުގަނޑު ބޮޑުވަމުން އަންނަ އައުން މައިންބަފައިން ހަނދާން ނައްތާނުލާށެވެ .ފަހަރުގައި އަޅުގަނޑުގެ އުޅުމުން މައިންބަފައިންނަށް
އުނދަގޫ ކުރިމަތި ވެދާނެވެ .ނަމަވެސް އަޅުގަނޑު ހަމަމަގަށް އެޅުވުމަށް އެހީތެރިވުން ހުއްޓާނުލާށެވެ.
§ §އަޅުގަނޑު ލޯބި ތަހުލީލު ކުރަނީ ކަމުގައި ނުހިތާށެވެ .ޙަޤީގަތުގައި ވެސް މައިންބަފައިން ދެކެ އަޅުގަނޑު ވަރަށް ލޯބިވެއެވެ.
§ §އަޅުގަނޑަށް މަގުދައްކާ އިރު ލިބެންނެތް ފުރުޞަތު އިޚްތިޔާރު ކުރުމަށް ނުބުނާށެވެ .އެކަމުން އަޅުގަނޑަށް ،ދިރިއުޅުމުގައި ކުރިޔަށް ދާނެ މަގު އިޚްތިޔާރު ކުރުމުގައި އޮޅިދާނެވެ.
§ §އަޅުގަނޑު އެހެން ކުދިންނާ އަޅާ ނުކިޔާށެވެ .އަޅުގަނޑު ގެ ގޮތުގައި އަޅުގަނޑު ދެކޭށެވެ.
§ §މަދަރުސާއިން ގެންނަ އަޅުގަނޑުގެ އުފެއްދުންތެރިކަމަށް ރައްދުކޮށް މަލާމާތްކޮށް ނާއުންމީދުގެ ބަސް ބުނެ ނުހަދާށެވެ .އަޅުގަނޑުގެ އުފެއްދުންތެރިކަމަށް ހިތްވަރުދޭށެވެ .ފަޚުރުވެރިވާށެވެ.
§ §އަޅުގަނޑު
ރައްކާތެރިކަން
ތިޔަ
މައިންބަފައިންގެ
އަބަދުވެސް
އޯގާތެރިކަމާއި
ބޭނުންވެއެވެ.
އެކަން
އަޅާލުމާއި
އަދި
ވެސް
ތަކުރާރުކޮށް ހަނދާންކޮށް ދިނުމަށް އަޅުގަނޑު ބޭނުމެވެ .އެކަމަކު
ވެސް އަޅުގަނޑު އެވާހަކަ މީގެ ކުރިން ނުބުނަމެވެ .އެއީ އަޅުގަނޑުގެ
އަޑު ތިޔަ މައިންބަފައިންނަށް އިއްވާނެ ގޮތެއް ނެތީމައެވެ .ނަމަވެސް
ތިޔަ މައިންބަފައިން ދެކެ އަޅުގަނޑު ވަރަށް ލޯބިވަމެވެ .އަދި މައިންބަފައިން ވެސް އަޅުގަނޑު ދެކެ ވަރަށް ލޯބިވާކަން އަޅުގަނޑަށް އެނގެއެވެ.
www.addana.mv
7
އެނަ ާމ ބޯޓް ބަންޑުން ޖަހާލި ހިތާމަ ވެރި ހާދިސާގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވި ހިތްވަރުގަދަ މެޑިކް
ސ ީޢދު ރލް ުމ ަޙ ްއ ަމދު ަޔ ީޒދު ަ ޯކޕް ަ
ސ ެއ ްއގެ ައ ުޑއި ުވމުން ައ ިދ ެވސް ދި ެވހީން ރ ްއ ޭޖގެ ަފ ުހގެ ާތރީ ުޚ ަގއި އެ ާހ ިދ ާ ދި ެވހި ާ ހިތާމަކުރާ އެއް ހާދިސާއަކީ 17މާރޗް 2004ވީ ުބދަ ުދ ަވ ުހގެ ރޭ 20:45ގައި ސ ަގއި ނޑުން ަޖ ާހލި ާހ ިދސާ .މި ިހ ާތ ަމ ެވރި ާހ ިދ ާ ނ ާމ ޯބޓް ބަ ް ނދޫ އެ ަ ހިނ ާގ ިދޔަ ގދ.ތި ަ ރލް ރގެ ޯކ ްޕ ަ ނވި ޭބ ަކ ަލކީ ޭއ ު ރ ާވދޭން ހުން ެ ޞ ްއޙީ ފަ ު ނށް ި ނމެ ަ ާހ ުލ ަގއި ެޖހުނު އެ ް ިއ ްލ ާޔސް ަޢ ްބދުﷲ (.)2734 އަކީ
ލެފްޓިނަންޓް ޑރ .އިލްޔާސް ޢަބްދުﷲ ޚިދުމަތަށް
ސިފައިންގެ
ބޭކަލެކެވެ.
ލެފްޓިނަންޓް ސްކޫލު
ގިނަ
ދައުރުގައި
ބޭނުންވެގެން ޢަބުދުﷲއަކީ
އިސްވެ ހަރަކާތްތެރިވެފައިވެއެވެ.
ފަސްޓް އެއިޑް ކޯސްތަކުގައި ޢަމަލީ ގޮތުން
ހަރަކާތްތަކެއްގައި
ޑިފެންސް
ބައިވެރިވެފައިވާ ބޭކަލެކެވެ .މިގޮތުން އޭނާއަކީ
އިލްޔާސް ޢަބްދުﷲ ވަނީ މިލިޓަރީ ދާއިރާއިން
ހަރަކާތްތަކުގައި ބައިވެރި ވެފައިވެއެވެ .މިގޮތުން
ވެސް
އަދަބީ ހަރަކާތްތައް ވަކިން ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ. ނިންމާލުމަށްފަހު
ދާއިރާގައި މަސަކަތް ކުރުމަށްޓަކައި ފެކަލްޓީ އޮފް ހެލްތު ސައިންސްއިން ފާރމަސީ ކޯސް ހަދަން
ފެށިއެވެ.
ސިފައިންގެ
ނަމަވެސް
ސިފައިންގެއަށް
ފާރމަސީ
ކޯސް
ކޯހުގެ
ޚިދުމަތަށް
ވެއްދިއެވެ. ފުރިހަމަ
މެދެއްހާތަނުން ބޭނުންވެގެން
ނަމަވެސް
ކުރުމަށްޓަކައި
އަލުން ކޯހަށް ދޫކުރެވުނެވެ .އަދި މި ކޯސް ފުރިހަމަ ކުރުމަށްފަހު ސިފައިންގެ ޚިދުމަތަށް ގެނެވި ސިފައިންގޭގެ މެޑިކަލް ސާރވިސްގައި
ޓާސްކް
ފުރިހަމަ ކުރެއްވުމަށްފަހު 6މަސް ދުވަހުގެ
އަދި މީގެ އިތުރުން އެމްއެންޑީއެފާއި އެމެރިކާ
ކެނޑިޑޭޓް ކޯސް ފުރިހަމަ ކުރައްވާފައިވެއެވެ.
އަސާސީ ތަމްރީންކޯސް ފުރިހަމަ ކުރެއްވިއެވެ.
ސިފައިން ގުޅިގެން ހިންގި ބެލެންސް މެޓަލް
މަސައްކަތް
ވެސް
އެއަށްފަހު ގިރިފުށީ ޓްރޭނިންގ ސެންޓަރުގައި
ކޯސް ފުރިހަމަ ކުރައްވައި އޭގެ ފަހުން ހިންގި
ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ލިބުނެވެ .މިގޮތުން ގިރިފުށީ
މަސައްކަތް ކުރައްވާފައިވެއެވެ.
އިންސްޓްރަކްޓަރެއްގެ
ގޮތުގައި
ގައި ހިންގުނު އެކިއެކި ކޯސްތަކުގައި ފަސްޓް އެއިޑް ކިޔަވައިދިނުމާއި ބަލި މީހުން ބެލުމުގެ ހުރިހާ ޒިންމާއެއް ނަންގަވަމުން ގެންދެވިއެވެ.
ކެޕްޓަން ޢާޒިމް އެދި ލައްވައިގެން ގިރިފުށީ
އެސްޓީއެފް ،އެންސީ އޯ ކޭޑަރ އަދި އެކިއެކި
ކޯސްތަކުގެ
މުދައްރިބެއްގެ
ގޮތުން
ލެފްޓިނަންޓް ޑރ .އިލްޔާސް ޢަބްދުﷲ
އަކީ އަބަދުވެސް އޭނާ މަސައްކަތް ކުރައްވާ ދާއިރާއިން
އެކިއެކި
ހުނަރާއި
މައުލޫމާތު
މުއްސަނދިކޮށް ދާއިރާގައި ކުރިއަށް ދިއުމަށް
ކުރައްވަނިކޮށް
އަކީ ވަރަށް ގިނަ އަސާސީ ތަމްރީން ކޯހާއި
ވަރަށް މަސައްކަތް ކުރައްވާ ބޭކަލެވެ .މިގޮތުން
ގައި އެމެރިކާ ސިފައިން ހިންގި ކޮމްބެޓް ލައިފް
ކެޑޭޓް ކޭމްޕްތަކުގައި މަސައްކަތް ކުރައްވައި
ކޯސްތައް ފުރިހަމަ ކުރައްވާފައެވެ .މިގޮތުން
ސޭވާރ ކޯސް ފުރިހަމަ ކުރެއްވިއެވެ .އަދި މިކޯސް
8
މިގޮތުން،
ސްޕެޝިއަލް
ފޯރސް،
ނ ްޓ ޑރ ިއ ްލ ާޔސް ަޢ ްބދުﷲ ެލ ްފޓިނަ ް
މަސައްކަތް ކުރައްވަން ފެއްޓެވިއެވެ .މެޑިކަލް ސަރވިސްގައި
އެކިއެކި
ކޯސްތައް
ހައްދަވާފައެވެ .
ނަން ކޮމިޝަން އޮފިސަރ ކޯސް ،އޮފިސަރ
ލެފްޓިނަންޓް ޑރ.އިލްޔާސް ޢަބުދުﷲ
މަސައްކަތް
އިންސްޓިޓިއުޓް
ގޮތުގައި އުޅުއްވަމުން ވެސް ލެފްޓިނަންޓް ޑރ.
އަދި މީގެ އިތުރުން އިންޓަރ ސްކޫލްގެ އެކިއެކި
ޞިއްޙީ
ފޯރ
ޓްރޭނިންގ އެންޑް އެޑިޔުކޭޝަންގެ މުދައްރިބެއްގެ
ސްކޫލްގެ ކެޑޭޓެކެވެ .ހިތްވަރުގަދަ ސްކައުޓެކެވެ.
ސްކޫލް
އެމްއެންޑީއެފްގެ
ޔުނިޓް ތަކަށް ހުޅުވާލައިގެން ހިންގި ފީލްޑް
ސިފައިންގެ ވަޒީފާއަށް ގެނެވުނު ބޭކަލެކެވެ. ޑރ.އިލްޔާސް
އަދި
އެކިއެކި
ވަރަށް
ގިނަ
ތަޖުރިބާ
ލިބިލައްވާފައިވާ
ޞިއްޙީ ދާއިރާއިން ވެސް އޭނާ ވަނީ އެކިއެކި
www.mndf.gov.mv
ފެކަލްޓީ
އޮފް
ހެލްތު
ސައިންސަސްއިން
ލިބުމާއެކު އެހީވުމަށްޓަކައި 16ވަނަ ސްޕެޝަލް
ހަރަކާތްތެރިވި ހިތްވަރުގަދަ ސިފައިންގެ ޓީމުގެ
ކޯހާއި،
ޑިޕްލޮމާ
އިން
ހެލްތު
ލެފްޓިނަންޓް
ތެރެއިން ނެގުނު މީހުންނަށް ސީޕީއާރު ދިނުމަށް
ފާރމަސީ ކޯހާއި ،ކޮމިޔުނިޓީ ހެލްތު ވޯކަރ ޕްރައިމަރީ
ކެއަރ ކޯސް ފުރިހަމަ ކުރައްވާފައިވެއެވެ .އަދި ސްރީލަންގެ ނޭޝަނަލް އިންސްޓިޓިއުޓް އޮފް
ހެލްތު ސައިންސަސްއިން ވަނީ މަސައްކަތުގެ ތަޖްރިބާ ހޯދާފައެވެ .އަދި އެއަށްފަހު ރޫމޭނިޔާގެ ޔުނިވާރސިޓީ އޮފް މެޑިސިން އެންޑް ފާރމަސީ
އިން ،މެޑިސިންގެ ދާއިރާއިން ވަނީ އެމްޑީ ޙާސިލު ކުރައްވާފައެވެ.
ޓާސްކް ފޯރސް ތަމްރީން ކޯހުގެ މުދައްރިބުންގެ ހޮވާލެވުނު
ތެރެއިން
ޓީމުގައި
ޑރ.އިލްޔާސް ޢަބްދުﷲ ހިމެނުނެވެ.
ގޮތުގައެވެ.
ފަސްޓްއެއިޑަރެއްގެ
ތެޔޮތަކުގެ
އެ ކުރެއްވި ބުރަ މަސައްކަތަކީ ދިވެހި ޤައުމާއި
ލެފްޓިނަންޓް ޑރ.އިލްޔާސް ޢަބުދުﷲ
މުޅި މުޢައްސަސާވެސް ފަޚުރުވެރިވުން ޙައްޤު
ރޭ 20:45ގައި ހިނގާދިޔަ އެނަމާ ބޯޓް
ދޫކުރި
އަކީ 2004މާރޗް 17ވީ ބުދަ ދުވަހުގެ
ބަނޑުން ޖަހާލި ހިތާމަވެރި ހާދިސާގައި ދިވެހި
ސިފައިންގެ ތާރީޚްގައިވެސް ފެނިފައި ނުވާފަދަ ޤައުމީ ވާޖިބު އަދާ ކުރުމުގައި ބިރުކުޑަކަމާއި،
މަސައްކަތެކެވެ. މި
ދުނިޔެ
ހާދިސާގައި
ފަރާތްތަކުގެ އާއިލާތަކުގެ ގިނަ ޢަދަދެއްގެ ބަޔަކު އިންތިޒާރު
އެސަރަހައްދުގައި
ތިބީ
ކޮށްކޮށް
ފުރާނަހުރި އިންސާނަކު ސަލާމަތް ކުރެވޭނީ ކޮން
ވަގުތަކަށްތޯ ބަލަބަލައެވެ .މެދު ކެނޑުމެއްނެތި 4
ދުވަސް ވަންދެން މަސައްކަތް ކުރި މިހާދިސާގައި ލެފްޓިނަންޓް ޑރ.އިލްޔާސް ޢަބްދުﷲ އާއި ޓީމުން
އޭނާގެ
ފީނައިގެން
ވިންދުހުރި
4
މީހެއްގެ ހަށިގަނޑު ކުޑަ ވަގުތުކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި
ނަގާ އެމީހުންގެ ފުރާނަ ސަލާމަތް ކުރެވޭތޯ
ކުރެވެން ހުރި ހުރިހާ މަސައްކަތެއްކުރިއެވެ.
އަދި މިހާދިސާ ހިނގައިގެން އުޅޭ ސަރަހައްދަށް އައި
ފަހުން
މަރުކަޒުގައި
ގއ.
މަސައްކަތް
ވިލިނގިލީ ކުރައްވާ
ޞިއްޙީ
މެޑިކަލް
ޓީމުންވެސް ލެފްޓިނަންޓް ޑޮކްޓަރ އިލްޔާސް
ޢަބްދުﷲގެ މަސައްކަތަށް ތަޢުރީފް ކުރައްވައި އައްސަރިބަހާއި ސާބަސް ރައްދުކޮށްފައިވެއެވެ.
މި ހާދިސާގައި ޑީސަލްތަކުގެ ތެރެއިން
ނެގުނު މީހުންނަށް ސީޕީއާރު ދޭން ޖެހުނީ ކަމަށް އެކަށޭނަ އެއްވެސް އާލަތެއް ނެތިކަމުން،
އެތެރެހައްޓަށް ތެލުގެ އަސަރު ކުރުމާއި ގިނަ
އަދަދެއްގެ
ގަބުރު
އަތްމަތީގައި
އުފުލުމުގެ
ސަބަބުން ގިނަ ދުވަސް ތަކެއްވަންދެން ހަމަ
ރބާ: ސ ަގއި ުކރެވުނު ަތ ްޖ ި ނ ާމ ޯބ ްޓ ެގ ާހ ިދ ާ އެ ަ އެނަމާ
ބޯޓަށް
ދިމާވި
ހިތްވަރާއި
އެހާދިސާގެ
އަޑުއިވުމުން އަދިވެސް ދިވެހީން ހިތާމަކުރާ އެ
ހާދިސާއަކީ މީގެ 11އަހަރު ކުރިން ހިނގާދިޔަ ހިތާމަވެރި
ހާދިސާއެކެވެ.
މި
ހިތާމަވެރި
ހާދިސާގައި 24މީހުންވަނީ މިދުނިޔެ ދޫކޮށްފައެވެ.
މީގެތެރޭގައި ކުޑަކުދިންނާއި ޒުވާނުން ގިނައެވެ. މިހާދިސާ ހިނގިއިރު މޯލްޑިވްސް ނޭޝަނަލް
ޑިފެންސް ފޯރސްގެ ޑިފެންސް އިންސްޓިޓިއުޓް ފޯރ
އެންޑް
ޓްރޭނިންގ
އެޑިޔުކޭޝަނުން
ހިންގި 16ވަނަ ސްޕެޝަލް ޓާސްކް ފޯރސްގެ ފައިނަލް އެކްސަސައިޒް ހިންގުމަށްޓަކައި ކޯހުގެ މުދައްރިބުންނާއި
ދަރިވަރުން
ޤާއިމްވެ
ތިބީ
ގއ.ވިލިނގިލީގައެވެ .މިހާދިސާ ހިނގި ޚަބަރު
www.addana.mv
އަގުހުރި
ޢަޒުމް
ދައްކުވާދީފައިވާ
މަސައްކަތްތަކެއް
އަދި
ކޮށްދެއްވާފައިވާ
މުޅި މުޢައްސަސާވެސް ފަޚުރުވެރިވުން ޙައްޤު
ބޭކަލެކެވެ .މިހާދިސާ ހިނގައިގެން އުޅޭކަމުގެ ޚަބަރު ލިބުމާއެކު 16ވަނަ ސްފެޝަލް ޓާސްކް ފޯރސް ތަމްރީން ކޯހުގެ މުދައްރިބުން އެވަގުތު
ބޭނުން ކުރަމުން ދިޔަ އެލްސީވީ ގައި ބޯޓް
ބަންޑުން ޖަހާލި ސަރަހައްދަށް ގޮސް އެތައް ބައެއްގެ ފުރާނަ ސަލާމަތް ކުރެވޭތޯ މަސައްކަތް
ފެށިއެވެ .ލެފްޓިނަންޓް ޑރ.އިލްޔާސް ޢަބްދުﷲ
ހިމެނިފައިވަނީ އަމިއްލަ ނަފްސަށްވުރެ ދިވެހި
ޤައުމު
އިސްކޮށް،
ފުރާނަ
އަތްމައްޗަށް
ލައިގެން އެބޯޓް ތެރޭގައި އިންޗިއެއްގެ ބޯމިނަށް ހުރި ކަޅުތެޔޮ ތަކުގެ ތެރޭގައި ،ބަނޑުގައި
ވާ
އައްސައިގެން
އެއްވެސް
ނިދި ނުލިބުންފަދަ އެތައްކަމެއް ދިމާވެ ނަފްސާނީ އަދި ޖިސްމާނީ ގޮތުން އުނދަގޫތަކާ ކުރިމަތިލާން ޖެހުނެވެ.
ުކ ަލ ާއ ިއ ހަނދާނި ިލޔުން: 2004މާރޗް 17ވަނަ ދުވަހު
އެނަމާ ބޯޓް ބަންޑުން ޖަހާލި ހިތާމަވެރި ހާދިސާ
އާއި ގުޅިގެން އެމްއެންޑީއެފުން ހިންގި ޚާއްޞަ އޮޕަރޭޝަންގައި
ބައިވެރިވެ
ކޮށްދެއްވާފައިވާ
ޚިދުމަތުގެ އަގުވަޒަންކޮށް ލެފްޓިނަންޓް ޑރ. އިލްޔާސް ޢަބްދުﷲއަށް 2004އޭޕްރިލް 21
ގައި ވަނީ ހަނދާނީ ލިޔުން ދެއްވާފައެވެ .އަދި 2013އޮކްޓޯބަރގައި 02ވަނަ ދުވަހު ވަނީ ހިތްވަރުގަދަކަމުގެ ކުލަ ދެއްވާފައެވެ.
ބިރެއްނެތި
9
އަދި
އަލިފާނާއި
ނުރައްކާތެރި
އެނޫންވެސް
ހާދިސާއެއް ދިމާވުމުން އެކަން ދެނެގަތުމަށް ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން ޕްރީ އިންސިޑެންޓް ސާރވޭ އެއްވެސް ހިންގިފައި ނުވެއެވެ .މިހާރުވެސް ޚިދުމަތް
މާލޭގައި
ދެމުން
ބޮޑެތި
ގެންދާ
އިމާރަތްތަކާއި އިންޑަސްޓްރިއަލް މަސައްކަތް ކުރާ ތަންތަނުގައި ހިނގާ އަލިފާނުގެ ހާދިސާތަކަށް އަވަހަށް ހަރަކާތްތެރި ވުމަށް ޓީމެއް ބޭއްވުމަކީ ބޮޑު ގެއްލުމަކުން ސަލާމަތްވުމަށް އޮތް ރަނުގެ ފުރުސަތަކަށް ނޫނީ ނުވާނެއެވެ. ކުރީޒަމާނުގައި ގެދޮރު އިމާރާތްކޮށްފައިވާ ތަފާތުކޮށް،
ގޮތާއި ކޮށްފައިވާ
ބުރިބުރިއަށް
އިމާރާތް ވަރަށް
އުސްތަންތަނަކީ،
ގިނަގޮތްގޮތުން ގޮންޖެހުންތައް އެކުލެވިގެންވާ ތަންތަނެވެ .ސަލާމަތުން ނުކުތުމަށް ގިނަވަގުތު ނެގުމާއި ،ތަނުގެ ތެރޭގައި ދުން ފެތުރުމުން ކެ ްޕޓަން އަޙް ަމދު ފާ ިއޒް ރަޝާދު
އުނދަގޫވުމާއި
ފެނުމަށް މީހުންނަށް
ހުރި
އަލިފާންނިއްވާ
ގޮންޖެހުންތައްވެސް
ވަކި
ނ ވެސް ނމ ެ ކުޑަ ަރއް ަ ކި ަ ކލަކު ް ތ ް ނ! ދ ެ ނ ސަ ލާ ަމތް ވެވި ާ ބޮޑު ގެއްލު ަމކު ް މާލޭއަކީ މިހާރު ކޮންކްރީޓް ޖަންގަޔެއްފަދަ ވަށައިގެން
ބިލްޑިންގ
މަތިމައްޗަށް
ތައް
އަރަމުންދާ ރަށެކެވެ .ބިރުވެރިކަމަކީ މަތިމައްޗަށް އިމާރާތް އެރުމެއް ނޫނެވެ .ބިރުވެރިކަމަކީ އެފަދަ ތަންތަނުގައި
ފިޔަވަޅުތައް
ރައްކާތެރިކަމުގެ
ދޯދިޔާވުމެވެ .އިމާރާތް ބޭނުންކުރަން ފަށާއިރު ގާއިމްކޮށްފައިވާ
އަލިފާންނިވުމުގެ
ނިޒާމް
އިތުރަށް ނުބެލެހެއްޓި އޭގެ ފެންވަރު ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް
ދަށްވެ
ވީރާނާ
ވެގެންދިޔުމެވެ.
އިމާރާތުގައި ނުރައްކާތެރި ހާދިސާއެއް ދިމާވާ ވަގުތު ބޭނުންކުރުމަށް އެއްވެސް އިތުބާރެއް ނެތް އެއްޗަކަށް އަލިފާންނިވާ ނިޒާމް ވެގެން ދިޔުމެވެ.
10
ނދާ ޮބ ެޑތި ާމ ޭލ ަގއި ިޚ ުދ ަމތް ެދމުން ގެ ް އިމާރަތްތަކާއި
އިންޑަސްޓްރިއަލް
ނ ަގއި ހިނގާ ނތަ ު ސ ްއ ަކތް ުކރާ ތަ ް ަމ ަ އަލިފާނުގެ ހާދިސާތަކަށް އަވަހަށް
ރ ާކތް ެތރި ުވ ަމށް ީޓ ެމއް ޭބ ްއ ުވ ަމކީ ހަ ަ ބޮޑު
ގެއްލުމަކުން
ސަލާމަތްވުމަށް
އޮތް ރަނުގެ ފުރުސަތަކަށް ނުނީ ނުވާނެއެވެ.
މަދެއްނޫނެވެ .އުސް އިމާރާތަކުން ނުކުތުމަށް ގިނައަދަދެއްގެ ބަޔަކު ތިބިނަމަ އެކަމުން ވެސް ވަރަށް ބޮޑު އުނދަގުލެއް ސަލާމަތުން ނުކުތުމަށް މިގޮތުން
ކުރިމަތިވާނެއެވެ.
ކުރިމަތިވެދާނެ
ބައެއްކަހަލަ ގޮންޖެހުންތަކަށް ބަލައިލާނަމެވެ.
އަލިފާނުގެ ހާދިސާތަކުގައި އިމާރާތަށް ވަދެ ނ ުކމެވޭނެ ަމ ުގ ަތއް: ު
އަލިފާންނިވާ ބޭނުންކުރާ
މީހުން
"ބްރީދިންގ
ނޭވާލުމަށް އެޕަރޭޓާސް"
ބޭނުންކޮށްގެން ވެސް އާންމުކޮށް ބައިގަޑިއިރު ވަންދެން
ފަސޭހަކަމާއެކު
މަސައްކަތް
www.mndf.gov.mv
ކުރެވިދާނެއެވެ .ނަމަވެސް އަލިފާންނިއްވުމާއި ރެސްކިޔު
ހިންގުމުގައި
އޮޕަރޭޝަންތައް
މިފަދަ އިމާރާތްތަކުގައި މިއީ ޗެލެންޖެކެވެ. ގިނަފަހަރަށް ދުމާހެދި މީހުން ކެތްނުކުރެވުމުން އަވަހަށް އެންމެން ވެސް ތިރިއަށް އައުމަށް ނުވަތަ އެތަނަކުން ނުކުތުމަށް އެހީއަށް އެދެން ފަށާނެއެވެ .އެހެންކަމުން އިތުރު ވަގުތު މިކަމަށް ހޭދަވުމާއި މަސައްކަތް ކުރާ މާހައުލުގެ އުނދަގޫ ކުރިމަތިލާންޖެހެއެވެ.
ސ ްއކަތް ުކރުން: ނއް ުވ ުމގެ ަމ ަ ައ ިލފާން ި އަލިފާނުގެ ހާދިސާއެއް ހިނގައިގެން އުޅޭތަނެއްގެ ތެރޭގައި ގިނަ އަދަދެއްގެ ބަޔަކު ތާށިވެގެން ތިބެއްޖެނަމަ އެމީހުން އެތަނުން ނުކުތުމުގައި ގިނައިރުވުމާއި އެމީހުންނާއި ހުރެ އަލިފާންނިއްވުމުގެ މަސައްކަތް ލަސްވުން މިއީ އާންމުކަމެކެވެ .އަދި ތާށިވެފައިތިބި ބަޔަކު ވެސް އެތަނުން ނުކުތުމުގައި އިމާރާތުގެ އުސްކަމުން ސިޑިތަކާއި ލިފްޓްތައް ބޭނުންކުރުމުން ވެސް
އެތަނުގައި ޖަމާވެފައި
އުފެދޭ
ތެރޭގައި
އަދި ހަމައެއާއެކު އަލިފާންނިއްވުމަށް ގާއިމްކުރާ
ދުން
ޚާއްޞަކޮށް
ނިޒާމްވެސް މިފަދަ އިމާރާތްތަކުގެ ތެރޭގައި
މެޓީރިއަލެއްގެ
ގޮތުން
ލޭއައުޓްކުރެވިފައި ހުރެއެވެ .ނަމަވެސް ކަމެއް
ފެތުރިގެން
ދިޔުމަށް
ހުރެއެވެ.
އިމާރާތްކޮށްފައިވާ
ތަނުގެ އަދި
ދިމާވެގެން ފެންކަޑާލުމުން ނުވަތަ އެހެންވެސް މަސައްކަތެއް
ކުރުމަކީ
އުސްއިމާރާތްތަކުގައި
ފަސޭހަކަމެއް
ނޫނެވެ.
އިމާރާތުގެ
ގޮތުން
ބޭނުންކުރެވޭ
އަދި
ލޯޑެއް
އިތުރު
ލިބި
ހާދިސާއެއް ދިމާވުމުން އިމާރާތް ބަލިކޮށްދެއެވެ. މިފަދަ
އިމާރާތްތަކުގެ
ކައިރީގައި
ފަޔަރ
ހައިޑްރަންޓް ހުރުމަކީ ފަސޭހައިން ފެންހޯދުމަށް ކުރެވިދާނެކަމެކެވެ. މިހާރުން މިހާރަށް އިމާރާތްތަކުގެ އަލިފާންނިވާ އެތަންތަނުގައި ޖަމާވެފައިވާ ވިހަދުމުގެ ސަބަބުން
އަލިފާން
އިތުރު ނުރައްކަލަކަށް ހިގައިދާނެއެވެ .މިފަދަ
ވަރަށް ބޮޑު ފަސޭހައަކަށް ވެގެން ދެއެވެ.
ސިޑިގޮޅިތަކަކީ ފަސޭހައިން ދުންތައް މައްޗަށް
އެހެންކަމުން މިފަދަ އުސް އިމާރާތްތަކުގައި
ދަތުރުކުރުމަށް ހުރި މަގުތަކެކެވެ .އެހެންކަމުން
ފަސޭހައިން އަލިފާން ނިއްވާލެވޭނެ ނިޒާމެއް
އަލިފާންނިވާ މީހުންގެ ހުޝިޔާރުކަމާއި ރަނގަޅު
ނުވަތަ
ވަސީލަތެއް
ތަމްރީނު ލިބިގެން މެނުވީ އުސް އިމާރާތްތަކުގައި
ގާއިމްކުރުމަކީ ބޭނުންތެރިކަމެކެވެ.
އަލިފާންނިއްވުމުގައި
އެކަށިގެންވާ
ގޮތެއްގައި
މަސައްކަތް ނުކުރެވޭނެކަން ޤަބޫލުކުރަންޖެހެއެވެ.
ހާދިސާތަކުގައި
އިމާރާތް
www.addana.mv
ފަސޭހައިން
ފެންލިބޭނެ
ބޭނުންކުރާ ހޮޅިލައިންތަކާއި އެއަރކަންޑިޝަން ހިނގާ
އަލިފާނުގެ
ކުރެވިފައިވާގޮތުން
ޔުނިޓްތަކާއި
ގޭސް
ކުރުމަށް މަސައްކަތް ފަށާށެވެ .އަދި އަލިފާންނިވާ މީހުންގެ ގާބިލްކަން އިތުރުކުރާށެވެ .ފަޔަރ ސޭފްޓީއަށް
ވިސްނައިގެން
ފަޔަރ
ސޭފްޓީ
ޑްރޯވިންގތައް ފާސްކޮށްގެން އިމާރާތްކުރާށެވެ. މި
މަސައްކަތް
ކުރާއިރު
ހުއްދަ
އޮންނަ
ތަކެއްޗަކީ ކަމާއިބެހޭ ފަރާތްތަކުން ޤަބޫލުކުރާ
އެކިބޭނުންތަކަށް ލައިންތަކާއި
ރައްކާތެރިވުމުގެ ފިޔަވަޅުތައް އިތުރަށް ހަރުދަނާ
ފަރާތްތައް މެދުވެރިކޮށް ކުރުމާއި ބޭނުންކުރާ
ނ ަތއް: ރވޭ ަތފާ ުތ ބޭނު ް ރ ުތ ަގއި ކު ެ ިއމާ ާ އިމާރާތްތެރޭގައި
އިމާރާތްކުރެވިފައިވާގޮތް: އިމާރާތްތެރޭގައި
އިތުރަށް
ނިޒާމް
ޤާއިމް
ކުރުމާއި
ކަރަންޓް
ތަކެއްޗަށް ހެދޭތޯބަލާށެވެ .ރައްކާތެރި ކަމަކީ އެންމެންގެ ސަލާމަތަށް ކުރާ ކަމެއްގެ ގޮތުގައި ގަބޫލުކުރާށެވެ.
ކޭބަލްތައް ގުޅައިފައި ހުންނަކަން ފާހަގަކުރެވެއެވެ.
11
ސިފައިންގެ ލަވައިގެ ޝަރަހަ
ނ ާ ޝއި ުރ ގ ެ ަގ ަލމު ް
ސްޓާފް ސާޖަންޓް ުޙސަ ިއން ޞަލާޙް ޔޫސުފް
ނެތެވެ .ސިފައިންގެ ޚިދުމަތް ،ސިފައިންގެ ޤުރުބާނީ ،ސިފައިންގެ އިޖްތިމާޢީ
ޚިދުމަތް ،ކަނޑުމަތީގެ ޚިދުމަތްތައް މިހުރީ ހައްތާވެސް ސިފައިންގެ ލަވަޔަކުން ފެންނަން ޖެހޭނެ ކަމަށް ބެލެވޭ ބައިތަކެވެ. 1992ވަނައަހަރަކީ ސިފައިންގެ ޚިދުމަތަށް ސަތޭކަ އަހަރު ފުރުނު އަހަރެވެ .މި އަހަރު ފާހަގަކުރުމުގެ ގޮތުން ކުރެވުނު ކަންތައްތަކުގެ ތެރޭގައި ސިފައިން ބޭނުންކުރަމުން އައި ލަވައިގެ ބަދަލުގައި އާލަވައެއް ހެދުން ހިމެނެއެވެ .މި ލަވަ ހައްދަވާދެއްވާފައި ވަނީ ރާއްޖޭގެ ކުޅަދާނަ ޝާޢިރެއް ކަމުގައިވާ އަލްމަރުޙޫމް ސައިކުރާ އިބްރާހީމް ނަޢީމެވެ. ލަވަހައްދަވާފައިވަނީ 1992ވަނައަހަރުގެ ޖެނުއަރީ 30ވަނަދުވަހުއެވެ. އަޅުގަނޑު މި ލިޔުމުގައި ބަލައިލެވޭތޯ މި ބަލަނީ ލަވައިގެ ޝާޢިރު އަލްމަރުޙޫމް ސައިކުރާ އިބްރާހީމް ނަޢީމް ސިފައިންގެ ލަވަ ހެއްދެވުމުގައި ގެންގުޅުއްވި ވިސްނުންފުޅާއި ،ލަވައިގެ ޅެން ޝަރަޙަ ކުރައްވައި އެމަނިކުފާނުގެ ގަލަންކޮޅުން ލިއުއްވާފައިވާ ލިއުއްވުމެއްގެ މައްޗަށެވެ.
ލަވަ ހެއްދެވުމުގައި މައިގަނޑާއި ކަޑިތައް
ޚާއްޞަކުރައްވާފައިވާ
ބަލާއިރު
ގޮތްތަކަށް
ލަވައިގެ
މައިގަނޑު އެކުލަވާލެއްވުމުގައި ފާހަގަކުރައްވާފައިވަނީ ސިފައިންނަކީ
އަބަދުވެސް
ޢަޒުމެއްގައި
ވަކި
އެއްގޮތެއްމަތީ ސާބިތުވެ ތިބެ މާތްވެގެންވާ އިސްލާމްދީނާއި މި ޤައުމަށް ނަޞްރުދިނުމުގައި ދެމިތިބޭ ބަޔަކަށްވާތީ ،ލަވައިގެ މައިގަނޑު ޚާއްޞަކުރައްވާފައިވަނީ އެ ވިސްނުމުގެ ތެރެއިންނެވެ . ލަވައިގެ ކަޑިތައް އެކުލަވައިލުމުގައި އެމަނިކުފާނު ބައްލަވާފައިވާ ސިފައިންގެ ލަވައިގެ ގޮތުގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ބޭނުންކުރެވެމުން އައީ ސުމުއްވުލް އަމީރު މުޙައްމަދު އަމީން ދޮށިމޭނާ ކިލެގެފާނު ހެއްދެވި ލަވައެކެވެ .އެމަނިކުފާނަކީ އޭރު ސިފައިންގެ އެންމެ މަތީވެރިޔާއެވެ .މިލަވަ އޭރު ސިފައިންގެ އެކި އެކި ކަންކަމުގައި ބޭނުންކޮށް އުޅުނެވެ .ސިފައިންގެ ޚިދުމަތަށް ސަތޭކަ އަހަރު ފުރުނުއިރު ސިފައިންގެ ޚިދުމަތް ތަރައްޤީވަމުން އައިސް ސިފައިންގެ މަސްއޫލިއްޔަތާއި ވާޖިބާއި ޒިންމާތައް ބޮޑުވެ ސިފައިންގެ ޚިދުމަތްތައް އެތައް ތަނެއް ވަނީ ކުރިއަރައިފައެވެ .ނަމަވެސް މި ބަދަލުތައް ސިފައިން އެހާތަނަށް ބޭނުންކުރަމުން އައި ސިފައިންގެ ލަވަޔަކުން ފެންނާކަށް
12
ކަންތައްތަކުގެ ތެރޭގައި ރާއްޖޭގެ ގައުމީ ސަލާމަތާ ބެހޭ ކޮންމެ ކަމެއްވެސް ފެށިގެން އަންނަނީ އުތީމު މަހާރަދުން ފަދަ ގައުމީ އަބުތާލުން ކުރެއްވި މަތިވެރި ޖިހާދުގެ ރޫޙުން ކަމަށްވާތީ ފުރަތަމަ ކަޑި ވަނީ އެރޮނގުން ޚާއްޞަކުރައްވާފައެވެ.
ދިވެހި
ސިފައިންގެ
އެންމެ
މަތީ
ޤުރުބާނީ
ޚާއްޞަކުރެވިފައިވަނީ ރައްޔިތުންނާއި ޤާނޫނު ރައްކާތެރިކުރުމާއި ދިވެހި ފަސްގަނޑު ހުރިހާ ރޮގަނކުން ރައްކާތެރިކުރުމުގެ މައްޗައްކަމުން ދެވަނަ ކަޑި ޚާއްޞަކުރައްވާފައިވަނީ މިކަންތައްތަކުގެ މައްޗަށެވެ. ދިވެހި ސިފައިން ރައްޔިތުންނަށްދޭ އަގުބޮޑު ޚިދުމަތަތްތަކަށް އަލި www.mndf.gov.mv
ޣާޒީރަދުންނާއި
އަޅުވާލާއިރު އެއްމެމަތިވެރި ޚިދުމަތްތައް ދިނުމުގައި ބޮޑެތި ހާދިސާތަކުގައި
އެނޫންވެސް
ކުލަގަދަ
ޤައުމީ
އަބްޠާލުން
ވަރުބަލިކަމެއްނެތި އެހީތައް ފޯރުކޮށްދިނުމާއި ،ހުރި ކޮންމެތާކުން އައި
ދެއްވާފައިވާ ޢިބްރަތްތަކާ ދަރުސްތަކަކީ ސިފައިންގެ އަތްމަތީ ފިލާވަޅުތަކެވެ.
ކޮންމެ އޯޑަރަކަށް ތައްޔާރުވެގެން ޚިދުމަތް ކުރަމުން ގެންދިޔުމާއި މެދު
އެ ބޭފުޅުން ކުރެއްވި ހިންމަތާ މިންނަތާ ހިތްވަރުން ރޫޙް ލިބިގެން
ޚާއްޞަ ބައެއް ފާހަގަކޮށްލަންޖެހޭ ކަމަށް ދެކެވަޑައިގަންނަވާތީ ތިންވަނަ ކަޑި
ހުރިހާ ކަމެއްގައި ވެސް ކާމިޔާބު ކުރާނޫއެވެ .ކާމިޔާބު ވާނީ އެގޮތުގައި
ޚާއްޞަކުރައްވާފައި ވަނީ އެރޮނގުންނެވެ .ޤައުމަށް ހުރި ބޮޑެތި ނުރައްކާ ތަކުން
ދެމިތިބެގެންނެވެ .ސިފައިން ރެޔާދުވާލު މަސައްކަތް ކުރާނީ ޤައުމުގެ
ދިވެހިންގެ ކަނޑުތަކާއި ބިންތައް ސަލާމަތްކޮށް ދިނުމަކީ ދިވެހި ސިފައިންގެ
ދުޝްމަނުންގެ ރޭވުންތަކުން އެއްވެސް ގެއްލުމެއް ޤައުމަށް އަޔަ ނުދިނުމަށެވެ.
ލާދީނީކަންތައްތަކާއި
ދިވެހި ފަސްގަނޑާއި ދީނާއި މުޅިޤައުމަށްޓަކައި ރާއްޖޭގައި އޮތް ދާއިމީ
ރެއާއިދުވާލުގެ
އުފަލެވެ.
ބާޣީންގެ
ނުރައްކަލާއި
މިނިވަންކަން ދިފާޢުކޮށްދިނުމަށްޓަކައި ޤައުމީ ޚިދުމަތް ކުރާނޫއެވެ.
ބޭރުގެ ނޭދެވޭ އަސަރުތައް ނެތިކޮށްލުމަށް ކުރާ ޖިހާދު ބަޔާން ކުރަންޖެހޭތީ އެރޮނގުން ހަތަރުވަނަ ކަޑި ޚާއްޞަކޮށްލާފައިވެއެވެ .ހަތަރުވަނަ ކަޑީގައި
ސިފައިންގެ ޚިދުމަތުގައި ކުރިޔަށް ދާނި ވަރަށްވެ ް ސ ނވެި .ލބޭ ރކުން ނޫ ެ ާމ ްތ ޮގ ެތއް ަގ ެއވެާ .މ ްއދީ ބާ ަ ނ ަމ ަކށް ައދި އި ާ ނކަން ރ ައ ަކށް އަނ ިބ ަދރީން ަ ުމސާ ަ ރށް ުވރެ މާ ނވެ .އެ ަފދަ ާމ ްއދީ ާބ ަ ނއް ނޫ ެ ަބ ަލ ިއގެ ެ ނވެެ .އއީ ދި ެވހި ނޔާ ުގ ިޅގެން ެ ރއް ުފރާ ަ ރޙާނީ ާބ ެ ާމތް ޫ ރހާ ށ ަޓ ަކއި ހު ި ނއި ިދ ެވހި ަޤ ުއ ަމ ް ސ ާލ ްމދީ ާ ސގަނ ާޑއި ިއ ް ަފ ް އަމިއްލަ އެދުމަކާ ވަކިވެފައިވާ ރޫޙާނީ ބާރަކުން ފުރާނަ ނވެ. ެއ ިޅގެން ެ
ހިމަނާފައިވާ ވާހަކަތަކަކީ އެއީ އެހިނދަށް ވެސް އެންމެބޮޑު މައްސަލަކަމުން އެންމެފަހަށް އެކަޑި ގެނައީކަމަށް ލިއުއްވާފައިވެއެވެ. އިސްނަގާ ކުރިޔަށް ދާނި ސިފައިން ޢަޒުމުގާ ސީދާ ވާހެން
ޤައުމީ ޚިދުމަތް ރޭދުވާ ހޭދަކޮށްލައިގެން ދޭނީ
ފަސްގަނޑާ ދީނާ ޤައުމަށްޓަކާ އޭގެ ރޫޙާނީ ބާރުން ޤައުމީ ޚިދުމަތް ނަޞްރު އެދި ޝަހީދީލޭ ޖިހާދުގާ ދޭނީ
ލަވައިގެ މައިގަނޑުގެ ޝަރަޙަ ލިއުއްވާފައިވާ ގޮތަށް ބަލާއިރު، އެއްމާނައެއްގެ
ގޮތުގައި
ލިޔުއްވާފައިވަނީ
އެއްވެސް
ޖެހިލުމެއްނެތި
އިސްއުފުލައިގެން ކުރިޔަށް ދިޔުމެވެ .އަނެއް މާނައަކީ ކޮންމެ ކަމެއްގައި ވެސް އެންމެ އިސްކޮށް ހަރަކާތްތެރި ވާނީ ސިފައިންނެވެ .މައިދާނުގައާއި
ރައްކާތެރިކަން ދިނުމުގާ ރައްޔިތުންނާ ޤާނޫނަށް
އަޑީގައި ތިބެގެންނެވެ .އެގޮތުގައި ސިފައިން ކުރިޔަށްދާނީ ސިފައިންގެ އަޒުމާ
[ކެރިތިބީ ޤުރުބާނީ ޢަޒުމުގާ މަރުވެދާން ޤައުމީ ރޫޙުން ،މަރުވެދާނީ ޤައުމީ ޚިދުމަތުން
މުޅިން އެއްގޮތަށެވެ .އެގޮތުގައި ރެއާއި ދުވާލު ޤައުމީ ޚިދުމަތް ކުރާނީއެވެ. ސިފައިންގެ ޚިދުމަތުގައި ކުރިޔަށް ދާނި ވަރަށްވެސް މާތްގޮތެއް
ގެއްލުމާ ދެރަޔާ ވާ ކަންކަމުން އެންމެނަށް ފައިދާ ވާހެން
ޤައުމީ ޚިދުމަތް ރޭދުވާ ހޭދަކޮށްލައިގެން ދޭނީ
ގައެވެ .މާއްދީ ބާރަކުން ނޫނެވެ .ލިބޭ މުސާރައަކަށް އަނބިދަރީންނަކަން އަދި އިނާމަކަށް ބަލައިގެނެއް ނޫނެވެ .އެފަދަ މާއްދީ ބާރަށް ވުރެ މާ މާތް ރޫޙާނީ ބާރެއް ފުރާނަޔާ ގުޅިގެންނެވެ .އެއީ ދިވެހި ފަސްގަނޑާއި
ފަސްގަނޑާ ދީނާ ޤައުމަށްޓަކާ އޭގެ ރޫޙާނީ ބާރުން
ސިފައިންނަކީ
އިސްލާމްދީނާއި ދިވެހި ޤައުމަށްޓަކައި ހުރިހާ އަމިއްލަ އެދުމަކާ ވަކިވެފައިވާ
މިގޮތުން ޚިދުމަތް ކުރާނީ ރައްޔިތުންނަށް ގެއްލުމާއި ދެރަ ކުރިމަތިވާ
އެއްކަމެއްގައި ވެސް ބަލިވުމެއް ނެތެވެ).
ކަންކަމުން އެންމެން ސަލާމަތް ކޮށްދިނުމުގައެވެ .އެންމެންނަށް ފައިދާ
ސިފައިންގެ ހުރިހާވެސް އެއްޗަކީ އަދި ކަމަކީ ޤައުމީ ޚިދުމަތެވެ. ކުރުމުގެ ޢަޒުމެވެ .އެ ޢަޒުމުގައި ޤައުމަށް ނަޞްރު އެދިގެން ޝަހީދުވެ ދިޔުމަށް ކުރިމަތި ލާނޫއެވެ .އަދި ޤައުމީ ޚިދުމަތުގެ ޖިހާދުގައި ޤައުމަށްޓަކައި
ވާނޭގޮތަށެވެ .ދިވެހި ފަސްގަނޑާއި ދީނާއި މުޅި ޤައުމަށްޓަކައި މިރޮނގުން ޚިދުމަތް ކުރާނޫއެވެ .މި ޚިދުމަތް ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންނަށް ދޭނީ ހިތްހެޔޮކަމާ އެކީގައެވެ( .މާނައަކީ އިޚްލާޞްތެރިކަމާއެކީގައެވެ). ޙާލާ މެދު ކަންބޮޑުވެދާ ޙާދިޘާ ތަކުގާ ސީދާ
ޝަހީދުވެގެން އަމިއްލަ ލޭ އޮހޮރާލުމަށް ސިފައިން ފަހެއް ނުޖެހޭނޫއެވެ .
އޯޑަރަށް ޤުރުބާނީ ޚިދުމަތުން ހުރިތަނުން ތައްޔާރުވެގެން ،ދޭ އެހީ އިންސާނީ ޚިދުމަތުން
ޤައުމީ ބަޠަލުން ދެއްވިހާ ޢިބްރަތާ ދަރެހާ ރޫޙުން ހިންމަތާ ޖޯޝާ އާހިތްވަރުން ކާމިޔާބު ދާނީ ހޯދަން ،ކާމިޔާބު ވާނީ އޭރުން ސަފުން
އެއްގަމާ ކަނޑުގާ ދީގެން އެހީ ލޭގެ ހަމްދަރުދީ ބާރުން
ފަސްގަނޑާ ދީނާ ޤައުމަށްޓަކާ އޭގެ ރޫޙާނީ ބާރުން
ޤައުމީ ޚިދުމަތް ދާއިމީ މި މިނިވަންކަން ދިފާޢުކޮށް ދޭނީ
www.addana.mv
ޤައުމީ ޚިދުމަތް ރޭދުވާ ހޭދަކޮށްލައިގެން ދޭނީ ފަސްގަނޑާ ދީނާ ޤައުމަށްޓަކާ އޭގެ ރޫޙާނީ ބާރުން
ދުޝްމަނުން ރާވާ ރޭވުންތަކުން ގެއްލުމެއް ނާންނާނޭހެން ޤައުމީ ޚިދުމަތް ރޭދުވާ ހޭދަކޮށްލައިގެން ދޭނީ
ރައްޔިތުންނާއި
ގާނޫނު
ރައްކާތެރިކުރުމުގައި
މަރުވެގެން ދަންދެން ކެރިގެން ޤުރުބާންވާން ތައްޔާރުގައި ތިބި ބަޔަކީމުއެވެ.
ރޫޙާނީ ބާރަކުން ފުރާނަ އެޅިގެންނެވެ( .އެގޮތުގައި ތިބެގެންކުރާ ޖިހާދަކުން
ސިފައިންގެ އެއް ޢަޒުމަކީ ރާއްޖެއަށް ލިބިފައިވާ ދާއިމީ މިނިވަންކަން ދިފާޢު
ޤައުމީ ޚިދުމަތް ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް އެންމެ ހެޔޮހިތުން ދޭނީ
ޤައުމީ ޚިދުމަތް ވާރެޔާ އަވީގާ ރޭދުވާ އެކީ ދޭނީ
ކަންބޮޑުވާ ފަދަ ބޮޑެތި ޙާދިޘާ ތަކުގައި ސިފައިންގެ ޚިދުމަތަށް އޯޑަރު އަންނައިރު އެމީހަކު އެ ހުރި ތަނަކުން ތައްޔާރުވެގެން ނުކުންނާނޫއެވެ.
13
އެފަދަ ކޮންމެ ކަމެއްގައި ވެސް ސިފައިން ޚިދުމަތް ކުރާނީ އެއްބަނޑު އެއްބަފާކަމުގެ ލޭގެ ބާރުގައެވެ .ހަމްދަރުދީއާ އެކީގައެވެ .މަތިވެރި އިންސާނީ ޚިދުމަތް ދިނުމުގެ ގޮތުންނެވެ .މިފަދަ ކޮންމެ ކަމެއްގައި ކުރިން ވެސް ދެންނެވި ވަރުގަދަ މާތް ރޫޙް ގެ ބާރުން ބާރުލިބިގެން ޚިދުމަތް ކުރާނޫއެވެ. އަތްވާއި ވާރޭގައި ،ރޭގަނޑާއި ދުވާލުގެ ހުރިހާ ވަގުތެއްގައި ވެސް މީން ކޮންމެ ޚިދުމަތެއް ވެސް ކުރާނޫއެވެ( .ރޯގާތަކާއި ވަބާތަކާއި ބިރުވެރި ޙާދިޘާ ތަކާއި ކަނޑުމަތީގެ ނުރައްކާތެރި ޙާދިޘާ ތަކުގައެވެ .އެކުސިޑެންޓްތަކާއި އަދިވެސް ދިމާވާ ކޮންމެ ބޮޑުކަމެއްގައި ކުރާ ޤުރުބާނީ ޚިދުމަތްތަކެވެ).
ނ ެއއް ރހާ ަބޣާ ާވ ަތ ާކއި ިފތު ަ ރ ްއ ޭޖގެ ިދގު ާތރީ ަޚށް ަބ ާލއިރު ެވސް ުހ ި ާ ނ ޮކ ެޅއް ނ ަކ ުމ ަގއި ަމދު ިދ ެވހި ް ނވެެ .އކަ ް ރ ްއޖޭން ޭބރުން ެ ސ ަފ ިއވަނީ ާ ައ ިއ ް ބައިވެރި ވިޔަސް ހަމަ ކޮންމެ ފަހަރަކު ވެސް އެކަންކަން އައިސްފައިވަނީ ނގެ އަ ްޚ ާލ ަޤށް ށއި ދި ެވހި ް ށއި ަޘޤާ ަފ ަތ ާ ނ ާ ޭބރުންނެވެަ .ހމަ ެއހެން ދީ ަ
ފަސްގަނޑާ ދީނާ ޤައުމަށްޓަކާ އޭގެ ރޫޙާނީ ބާރުން ޤައުމީ ޚިދުމަތް އެއްގަމާ ކަނޑާ ވައި ޚިދުމަތުން ފުރާދޭނީ
ރާއްޖޭގެ ދިގު ތާރީޚަށް ބަލާއިރު ވެސް ހުރިހާ ބަޣާވާތަކާއި
ފިތުނައެއް އައިސްފައިވަނީ ރާއްޖޭން ބޭރުންނެވެ .އެކަންކަމުގައި މަދު ދިވެހިންކޮޅެއް ބައިވެރި ވިޔަސް ހަމަ ކޮންމެ ފަހަރަކު ވެސް އެކަންކަން އައިސްފައިވަނީ ބޭރުންނެވެ .ހަމަ އެހެން ދީނަށާއި ޘަޤާފަތަށާއި ދިވެހިންގެ އަޚްލާޤަށް ކުރިމަތިވާ ހުރިހާ ބިރެއްވެސް ރާއްޖެއަށް އަންނަނީ ބޭރުންނެވެ. އަދި ލާދީނީ ޝުޢޫރުތަކާއި މަސްތުވާތަކެއްޗާއި އަމަލުވާ ތަކެތީގެ ވަބާ، ވިހަ ނުބައި އަދި ސުންޕާކަން ގަދަ އޮއިވަރެއްގެ ސިފައިގައި ރާއްޖެއަށް އަންނަނީ ވެސް ހަމަ ރާއްޖޭން ބޭރުންނެވެ .ބޮޑެތި ވައްކަންތަކާއި މީހުން މެރުމާއި މާރާމާރީގެ ނުރައްކާތަށް ވެސް އަންނަނީ ބޭރުންނެވެ .މި ހުރިހާ ކަމެއް ދިވެހި ރާއްޖޭން ނެތިކޮށްލުމުގައި ސިފައިންނާއި ޢާންމުން އެކުވެގެން ނޫނީ އެދެވޭ ނަތީޖާއެއް ނުނެރެވޭނެއެވެ.
ނވެަ .އދި ރ ްއ ެޖ ައށް އަންނަނީ ޭބރުން ެ ރ ްއ ެވސް ާ ރހާ ިބ ެ ރ ަމތިވާ ުހ ި ުކ ި
ވިމާ މި ކަންތައްތައް ރާއްޖެއިން ނައްތާލައި ފައްސާލައި
ޗއި ައ ަމ ުލވާ ަތ ެކ ީތގެ ަވބާި ،ވހަ ސ ުތވާ ަތ ެކ ްއ ާ ޝ ޫޢރު ަތ ާކއި ަމ ް ާލދީނީ ު
ޤައުމުން ބޭރުކޮށްލުމުގައި އެންމެން އެކުވެގެން ސިފައިން ޚިދުމަތް
ނުބައި އަދި ސުންޕާކަން ގަދަ އޮއިވަރެއްގެ ސިފައިގައި ރާއްޖެއަށް ނވެ. ރ ްއޖޭން ޭބރުން ެ ސ ަހމަ ާ އަންނަނީ ެވ ް ބޭރުން ޤައުމަށް އަންނަހާ ފިތުނަޔާ ބާޣީ ބާރާ ބިރުތަކާ ލާދީނީ ކަންކަމާ ވިހަ ނުބައި ސުންޕާއޮއިވަރު ނެތިކުރާނީ އެންމެން އެކުވެގެން
ކުރާނޫއެވެ .ދިވެހިންނަށް ލިބިފައިވާ ގަދަފަދަ ނަޞްރު ދެމިއޮތުމަށްޓަކާ ގައުމަށް ބޭނުންވެފައިވާ މި ވަރުގަދަ ޖިހާދުގައި ސިފައިން ޤައުމީ ޚިދުމަތް ކުރާނީ އެއްގަމާ ކަނޑާއި ވައިގެ ޚިދުމަތްތަކުގެ ތެރެއިންނެވެ .މުޅި ރާއްޖޭގެ ސަލާމަތަށްޓަކައެވެ .ރާއްޖޭގެ ފަޚުރުވެރި ނަޞްރާ ނަސީބަށްޓަކައެވެ. ސިފައިންގެ މޮޓޯ އަކީ ޤައުމީ ޚިދުމަތެވެ.
ފައްސަމުން ޤައުމުން ބޭރަށްލަމުން ނަޞްރު ދެމިއޮންނާނޭހެން
14
ޤައުމީ ޚިދުމަތް ރޭދުވާ ހޭދަކޮށްލައިގެން ދޭނީ
www.mndf.gov.mv
15
www.addana.mv
ރާ މި ޒް ޢަ ލީ
ލިބިފައިވާ ނިޢުމަތެއްގެ މަތިވެރިކަން ކުރެވޭނީ
އިޙްސާސް ދިޔުމުންނެވެ.
އެ
މިއީ
ނިޢުމަތެއް
ޙިކުމަތްތެރި،
ބީވެ ދޮށީ
ސ ިތ ުޢ ާމރީ ަވ ިކ ަތއް ަބ ަދލު ެވ ަފ ެއވެި .އ ް
ނެތެވެ .މިއާމެދު ވިސްނައިފިނަމަ މިއީ ވަރަށް
ރވޭ ނކު ެ ަޤ ުއ ުމ ަތ ުކ ަގއި ިހ ްއ ުޕ ަމށް ބޭނު ް
މީހުން ބުނެއުޅޭ ބުނުމެކެވެ .ޝައްކެއްވެސް ޢިބުރަތްތެރި ވާހަކައެކެވެ .އޭގައި ފުން މާނަތަކެއް އެކުލެވިގެންވާ ބުނުމެކެވެ .އެހެނީ ،އިންސާނީ ޠަބީޢަތަކީ ނިޢުމަތުގައި ދެމިހުންނައިރު ،ތިމާއަށް ލިބިފައިވާ ނެތުމެވެ.
މަތިވެރިކަމުގެ އެ
މަތިން
ނިޢުމަތްތަކުގެ
ހަނދާން
މުހިއްމުކަމާއި
ބޮޑުކަން އިޙްސާސް ނުކުރެވުމެވެ .ގިނަފަހަރަށް މިކަން
އިޙްސާސް
ކުރެވެނީ
އެއިންކަމެއް
ފުރޮޅިގެން ދިޔުމުންނެވެ .ގެއްލި ދިޔުމުންނެވެ. މިނިވަންކަމަކީ ވެސް ހަމަ މިފަދަ ނިޢުމަތެކެވެ. އަޅުގަނޑުމެންނަކީ އަމިއްލަވަންތަކަމާއި އުޅެމުންއަންނަ
ބަޔަކީމުއެވެ.
ޒަމާނުއްސުރެ މިނިވަންކަމުގައި ތާރީޚީގޮތުން
ބަލާއިރުވެސް ،ރާއްޖޭގައި މީހުން ދިރިއުޅެން ފެށިފަހުން ވޭތުވެދިޔަ ދިގު މާޒީގެ ތެރޭގައި، ނިސްބަތުން ވަރަށް މަދު އަހަރުތަކެއްގައި މެނުވީ އަޅުވެތިކަމުގައި ދިވެހިން އުޅެފައެއް ނުވެއެވެ. މިޒަމާނުގެ ތާރީޚުގައި ،އާދެ 19 ،ވަނަ ޤަރުނުގައި
16
ރވޭ ގޮ ްތ ަތއް ިމވަނީ ނ ެއކު ައޅު ެވ ިތކު ެ ަޒމާ ާ
ުއ ުކ ުޅ ަތއް މިވަނީ ަތ ާފތު ެވ ަފ ެއވެ. މިޒަމާނުގައި
ބަޔަކު
އަޅުވެތިކުރުމަށް
ނ ަކށް ރ ުއޅޭ ތަ ަ ނ ެމހެން ެއ ަބ ަޔކު ިދ ި ކޮ ް ނ ެޖ ެހ ެއވެ. ނ ަކށް ު ރ ިއގަން ާ ައ ަ މުޅި ދުނިޔޭގައި ވަކިހިއްޕަމުން ދިޔައިރުވެސް، ރާއްޖެ އަޅުވެތިކަމުގެ ތެރޭގައި މުޅިން ޣަރަޤު ނުވާކަން ތާރީޚުން އެނގެއެވެ .މިހެންވުމުން ދިވެހިންގެ ތެރެއިން މިހާރު ދިރިހުރި އެއްވެސް މީހަކަށް
އަޅުވެތިކަމެއްގެ
ތެރޭގައި ރާއްޖެ އޮތް ޒަމާނެއް ފެނިފައިވެދާނެ ކަމަކަށް ނުބެލެވެއެވެ .ކަންމިހެން ހުރުމާއެކު އަޅުވެތިކަން މިއީ ކިހައި ވޭންގަދަ ،ދިލަހުރި ކަމެއްކަން
ޢާއްމު
މީހަކަށް
ގޮތުގައި ،އަޅުވެތިކަމުގެ ވޭނާއި ހިތާމަ ތަޙައްމަލް ކުރަން ޖެހިފައި ނުވެދާނެއެވެ. ޤައުމެއް،
ތަޞައްވުރު
ރަސްމީގޮތުން
ބައެއްގެ
އަޅުވެތިކަމުގެ ދަށުގައި ނެތުމަކީ އަދި އެޤައުމެއްގެ މިނިވަންކަން
އޮތުމެއް
ނޫނެވެ.
ޒަމާނާއެކު
އަޅުވެތިކުރެވޭ ގޮތްތައް މިވަނީ ބަދަލުވެފައެވެ. އިސްތިޢުމާރީ ވަކިތައް ޤައުމުތަކުގައި ހިއްޕުމަށް އުކުޅުތައް
ބޭނުންކުރެވޭ
ތަފާތު
މިވަނީ
ވެފައެވެ .މިޒަމާނުގައި ބަޔަކު އަޅުވެތިކުރުމަށް އެބަޔަކު
ކޮންމެހެން
އަރައިގަންނާކަށް
އޭރުގެ ބޮޑެތި ބާރުތަކުގެ އަޅުވެތިކަމުގެ ވަކިތައް
މިދެންނެވިފަދަ
ނުކުރެވިދާނެއެވެ .އަޅުވެތިވެފައިވާ ޤައުމެއްގެ
ދިރިއުޅޭ
ނުޖެހެއެވެ.
ތަނަކަށް
ހަނގުރާމަވެރި
ހަތިޔާރު ބޭނުންކުރާކަށް ނުޖެހެއެވެ .މީހުން ހިފައި
ހައްޔަރުކޮށް،
ޖިސްމާނީ
އަނިޔާ
ދޭކަށް ނުމެޖެހޭމެއެވެ .އެހެނަސް ތަފާތު އެކި އުކުޅުތައް ،އާދެ ،މާ ނުރައްކާތެރި އުކުޅުތަކެއް ބޭނުންކޮށްގެން
މިއަދުވެސް
އަޅުވެތިކުރުމުގެ
އޮއިވަރު ދުނިޔޭގައި ހިންގާލެއް ނުހަނު ބާރެވެ. މިއޮއިވަރުތަކުގައި ޖެހި ޣަރަޤުވެ ،ނިމިގެންދާ މީހުން އެހާމެ ގިނައެވެ .ވަކިވަކި ފަރުދުންނާއި ޖަމާޢަތްތަކެވެ.
ޤައުމުތަކެވެ.
އެނގި
ތިބޭ
ހާލުގައްޔާއި ނޭނގިތިބެ ވެއްޓޭ އަނދަވަޅެއްގެ www.mndf.gov.mv
އަޅުވެތިކަމުގެ
ސަބަބުންނެވެ.
ދަންތުރަތައް
ގިނަކަމުންނެވެ. މިއަދު އަޅުގަނޑުމެން މި ދިރިއުޅޭ
ބައެއްގެ ހިޔަންޏަކަށް ވުމަކީ ،އަޅުގަނޑުގެ
އަވައިގައި ޖައްސައިގެންނެވެ .މަކަރުވެރިކަމުގެ
ނަޒަރުގައި ތިމާގެ މިނިވަންކަމެއް ނެތުމެވެ.
އަނދަވަޅަކަށް ވައްޓާލައިގެންނެވެ .އޯގާތެރިކަމުގެ
ފަރުދީ އަޅުވެތިކަމެއްގައި ފިތިފައި ވުމެވެ.
މުޖުތަމަޢަށް ނަޒަރު ހިންގައިފިނަމަ މިނިވަންކަމުގެ
ޝައްކެއް ނެތެވެ .ޚިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ
ވާހަކަ ނުހަނު ހަރުއަޑުން ދެކެވޭކަން އެނގެއެވެ.
މިނިވަންކަމަކީ ވެސް ކޮންމެހެން އޮންނަންޖެހޭ
އެކަމަށް ވަކާލާތު ކުރެވޭތަން ފެންނާނެއެވެ.
މިނިވަންކަމެކެވެ.
ޑިމޮކްރެޓިކް
މިގޮތުން އެންމެ ބާރަށް ދެކެވޭ އެއްވާހަކަ
ކޮންމެ ވެއްޓެއްގައި އޮތުން ލާޒިމުކަމެކެވެ.
އަކީ ފަރުދީ މިނިވަންކަމުގެ ވާހަކައެވެ .ކޮންމެ
ނަމަވެސް އަޅުގަނޑުމެން ފާޅުކުރާ ޚިޔާލުތަކަކީ،
އޮންނަން
ނުވެއްޖެނަމަ
މީހަކަށްމެ
މިނިވަންކަން
ފަރުދީ
އަޅުގަނޑުމެންގެ
ޖެހޭނެކަމުގެ ވާހަކައެވެ .ޝައްކެއްވެސް ނެތެވެ.
އެއަށް
ކޮންމެ އިންސާނަކަށްމެ ފަރުދީ މިނިވަންކަން
ބުނެވޭ
އޮތުމަކީ
ޙައްޤުތަކުގެ
އަސާސީ
ތެރެއިން
އަމުދުން
ޚިޔާލުތަކަކަށް
މިނިވަންވުމޭ ކޮންމެ
ފޮނުވާލެވޭ
ކިޔޭނެތޯއެވެ؟
ދުލުން
އަނެކާގެ
މެޔަށް
ބަހަކީ
އެއީ
ތީރެއްނަމަ،
މިނިވަންކަން
ލިބިދެވެންޖެހޭ އެންމެ އަސާސީ އެއް ޙައްޤެވެ.
ތޯއެވެ؟ އަނެކާގެ އަބުރާއި ޢިއްޒަތް ނަގައިލުމަކީ
އެއަކާ ދެބަސްވެވޭނެ ގޮތެއް ނޯންނާނެއެވެ.
ކޮށްލެވޭހައި
ފަޅި
ސިކުންތެއްގެ
ތެރޭގައި
ނވެ. ށ ުއޅޭ ަކ ެމއް ނޫ ެ ރ ޮގ ަތށް ޮކ ް ރ ަމކީ ިއހު ުކ ި ނ ަގއި ައ ުޅވެ ިތ ުކ ު ިމ ަޒމާ ު ނލަ ަވމުން ރ ަކ ެމ ެކވެ .ލަ ަވމު ް ސ ަލހުން ުކ ާ ރ ަވ ިއގެންަ ،ލ ް ރ ަލއި ާ ުދ ާ ސލުން ުކރާ ަކ ެމ ެކވެ. ނ ެޏއް ަޖ ްއސާ ިމ ާ ޮގސް ަމ ިޅ ަފ ީތ ަގއި ދޫ ް ޝލް ސ ަ ނވެޯ . ށގެން ެ އަ ުތ ަގއި އޮންނަ ފޯނުން ުކޅޭ ޭގ ެމއް ެމ ުދ ެވރި ޮކ ް ށގެން ރ ަކށް ައ ާމ ުޒ ޮކ ް ރ ޮކށް ެއ ްއ ިފކު ަ ރ ު ށވެަ .ތކު ާ ރ ޮކ ެ ީމ ިޑޔާ ެމދު ެވ ި ރ ުމ ަގއި ަބލާ ނ ޫ ސޓި ް ނ ަތކުންނެވެޭ .ގގެ ި ަފތުރާ ޮފ ޯޓއިންނެވެި .ލޔު ް ނށް ެޖހި ަފއިވާ ުމހު ާތ ެދއް ށވެި .ތ ާމމެން ަ ރ ޮކ ެ ރމާ ާއއި ިފ ްލމު ެމ ުދ ެވ ި ްޑ ާ ނވެ. ުފ ްއ ަދއި ީދގެން ެ ނަމަވެސް މިނިވަނުންކަމަށް ދައުވާކޮށް ،އަދި
ފަސޭހަ
އެމިނިވަންކަން އިތުރަށް ފުޅާކުރުމަށް ގޮވާލައި
ތޯއެވެ؟
މިއަދު މަސައްކަތް ކުރާ ގިނަ މީހުންނަކީ
މިފަދަ "މިނިވަންކަމަކީ" ޚިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ
ޙަޤީޤަތުގައި މިނިވަނުންތޯ ސުވާލު އުފެދެއެވެ.
މިނިވަންކަމެއް
އަނިޔާވެރިވުމެވެ.
އެމީހުން ދައްކާ ވާހަކަތަކުގެ ސަބަބުންނެވެ.
އެހެންބަޔެއްގެ އަޅުވެތިކަމުގައި ތިމާގެ ފިކުރު
ޢަމަލުތަކުގެ ސަބަބުންނެވެ .އެހެނީ ،އަޅުގަނޑުގެ
ބަނދެވިފައިވުމެވެ .އެހެނީ ތިމާއަށް މިކުރެވެނީ
މިނިވަނެއް
ކީއްކަން ނޭނގި ،ތިމާއަށް މާބޮޑު މަންފާއެއް
ނަމަ ،ތިމާގެ އަމިއްލަ ބުއްދިން ވިސްނަން
ނެތްކަމެއްގައި މާދުރުގައި ހުރި މީހަކު ނުވަތަ
އެނގޭނެއެވެ .ވިސްނާނެއެވެ .ދައްކާ ވާހަކަތަކަކީ
ބަޔެއްގެ
އަޅުވެތިވެވިފައި
ތިމާގެ އަމިއްލަ ފިކުރަށް ވާނެއެވެ .އަމިއްލަ
ވުމެވެ .ފިކުރީ އަޅުވެތިކަމެއްގައި ބަނދެވިފައި
ބަސްމަގަށް ވާނެއެވެ .ތިމާގެ ޢަމަލުންފެންނަ
ވުމެވެ .
ނަޒަރުގައި
ތިމާއަކީ
ޙަޤީޤީ
ޙަރަކާތްތަކަކީ ތިމާގެ ޒާތާއި ކަރާމަތަށް އުނިކަން އަންނަފަދަ ކަންކަމަށް ނުވާނެއެވެ .ތިމާގެ ޒަރޫރީ ބޭނުންތައް ފުއްދުމުގައި އަމިއްލަ ނަފްސުގެ މައްޗަށް
ބަރޯސާ
ވެވޭނެމެއެވެ.
މިކަންކަން
މިހެންނުވެ ،ތިމާއަކީ އެހެންމީހެއްގެ ނުވަތަ www.addana.mv
ކަމެއްނަމަ،
އެއީ
އަޅުގަނޑަށް
ފިކުރު
ނޫނެވެ.
ވިއްކުމަކީ
މިނިވަންވުން
ދިއްކުރާ
ނަމުގައި
ބާރުގައެވެ.
އަތްތަކެއްގެ
އާދޭހެވެ .އަޅުގަނޑު ކުރިންވެސް އިޝާރާތްކުރި ފަދައިން ،މިޒަމާނުގައި އަޅުވެތިކުރުމަކީ އިހު ކުރިގޮތަށް ކޮށްއުޅޭ ކަމެއް ނޫނެވެ .ދުރާލައި ރާވައިގެން،
ކުރާކަމެކެވެ.
ލަސްލަހުން
ލަވަމުންލަވަމުން ގޮސް މަޅިފަތީގައި ދޫންޏެއް ޖައްސާ މިސާލުން ކުރާ ކަމެކެވެ .އަތުގައި އޮންނަ
ކުޅޭ
ފޯނުން
މެދުވެރި
ގޭމެއް
ކޮށްގެންނެވެ .ސޯޝަލް މީޑިޔާ މެދުވެރިކޮށެވެ. އެއްފިކުރަކަށް
ތަކުރާރުކޮށް
އަމާޒުކޮށްގެން
ފަތުރާ ފޮޓޯއިންނެވެ .ލިޔުންތަކުންނެވެ .ގޭގެ ބަލާ
ސިޓިންރޫމުގައި މެދުވެރިކޮށެވެ.
ޑްރާމާ
އާއި
ތިމާމެންނަށް
ފިލްމު
ޖެހިފައިވާ
މުހުތާދެއް ފުއްދައި ދީގެންނެވެ .މިފަދަ އެތައް ކަމަކުން ތިމާމެންގެ ފިކުރާއި ޚިޔާލު ބާރުވެރި "އެހީތެރިޔާ"ގެ މައްޗަށް ދޫވެއެވެ .ދެން އޭނާ ޖަހާ ކޮންމެ ރަނގަބީލަކަށް ހަރަކާތް ކޮށްލެވެއެވެ. އޭގެފަހުން ،އޭނާގެ އިޒުނަޔާލައިގެން މެނުވީ ތިމާގެ އަތް ހިއްލައި ލެވޭނެގޮތެއް ނޯވެއެވެ. އަމިއްލަ ގޭގައެވެ .ރަށުގައެވެ .ޤައުމުގައެވެ. އަދި
ކީއްހެއްޔެވެ؟
ބައިނަލް
އަޤުވާމީ
މުޖުތަމަޢުގައި ވެސްމެއެވެ .މިއީ އަޅުވެތިކަން ނޫންތޯއެވެ؟ މިފަދަ މަންޒަރެއް އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން ފެންނަ ނަމަ ،އަޅުގަނޑުމެންނަށް މިނިވަނުންނޭ ކިޔޭނެތޯއެވެ؟
ވިސްނޭގޮތުގައި،
އާދޭހެވެ. ގޮތުގެމަތިން
އިސްވެ
ދެންނެވުނު
މިނިވަންކަމަކީ
ފިޠުރީގޮތުން
އިންސާނަކަށް ބޭނުންވާ އަސާސީ ކަމެކެވެ. ބަންދުވެފައިވާ ކޮށްޓެއްގައި އުޅޭކަށް އެއްވެސް މަޚުލޫޤަކު ނިކަން
ބޭނުމެއް ފާރަވެރިވެ
ނުވާނެއެވެ. ނެތްނަމަ،
ނަމަވެސް މިޒަމާނުގައި
ތިމާގެ މިނިވަންކަން ބީވެ ހިނގައިދާނެ އެވެ. އަޅުވެތިކަމުގެ ކަސްތޮޅުން ތިމާ ބަނދެވި ހައްޔަރު ވެދާނެއެވެ .ގިނަފަހަރަށް ،ރޭކާލާއިރު އޮންނަނީ ލަސްވެފައެވެ .މުޅިން ވަގުތު ފާއިތުވެފައެވެ.
ކަރަށް
ވީމާ ،ތިމާގެ ޙަޤީޤީ މިނިވަންކަން ދެމެހެއްޓުމަށް
އަޅުވެތިކަމުގެ މަޅި މެހެނީ ،ހުރިހައި ފަހަރަކު
ނިކަން ފާރަވެރިވަމާ ހިނގާށެވެ .މިނިވަންކަމުން
އަޅުގަނޑުމެންނަށް ފެނިގެނެއް ނޫނެވެ .ނޭނގި
އަޅުވެތިކަމަށް ނުދިޔުމަށް ޢަޒުމް ކަނޑައަޅަމާ
ތިއްބައެވެ .ނުހަނު ދަޅައަޅާ ކުލަވަރުތަކެއްގެ
ހިނގާށެވެ.
މިއަދު
އަޅުގަނޑުމެންގެ
17
ފުރަ މެންދަމެއްގައި މެދު އުޑުން ފިޔަޖަހާ ތަރިތަކަށް ވުރެ އުޖާލާކޮށް ،ފިނި ހެނދުނެއްގައި ފަރިވާ ފިނިފެން މަލަށް ވުރެ ލޮބުވެތިކޮށް ،ބަހާރު މޫސުމެއްގައި ހެދެމުން ދާ ބުސްތާނަކަށް ވުރެ އުއްމީދީކޮށް ،ހަމަ ކޮންމެ ބެލެނިވެރިޔަކަށް މެ ފެންނަ އެންމެ މަތިވެރި އެއް ނިޢުމަތަކީ އޭނާއަށް މާތް ﷲ ދެއްވި ދަރީންނެވެ . ރ ީހމް ޞރު ިއބް ާ ނ ީ ާއ ަދމް ަ
މައިންބަފައިންނާއި ބެލެނިވެރީންގެ ހުރިހައި ޤުރުބާނީއެއް ގުޅިފައި ވަނީ އެ ކުދީންނާއެވެ .އަޅުގަނޑުމެން ނިދި ނަގައިލަނީ ،މަސައްކަތުގައި ވަރުބަލި ވަނީ ،ބައެއް ފަހަރަށް އެކި ވަރުގެ ލޯނުތައް ނަގައި ދަރަނިވެރި ވަނީ އެ ކުދީންގެ މުސްތަޤުބަލަށްޓަކައެވެ .އެ ކުދީން މީހުންނަށް ހެދުމަށްޓަކައެވެ .އެހެންކަމުން ކޮންމެ މަންމައެއްގެ ކޮންމެ ބައްޕައެއްގެ ހިތުގައި ވަނީ ،އާއިލާއަށް ،ރަށަށް ،ޤައުމަށް ،ދީނަށް ،ވަފާތެރި ބަޔަކު ކަމުގައި އެ ކުދީން ވުން އެދި ކުރެވޭ ހެޔޮ ދުޢާތަކެވެ .ލޮލުގައި ވިދަވިދައި ވަނީ އުފެއްދުންތެރި ،ވިސްނުން ތޫނު ،ހުނަރުވެރި ދަރިބަޔަކު ބޮޑުކުރެވިއްޖެ ކަމުގެ ހިތް ހަމަ ޖެހުމުގައި ،އުމުރުގެ ފަހު ބައި ހޭދަ ކޮށްލުމުގެ އުންމީދީ ފޮނި ހުވަފެންތަކެވެ . ސުވާލަކީ މި ނަތީޖާ ނެރެވޭނީ ،ކިހިނެއް ތޯއެވެ؟ ހަމަ ކަށަވަރުން ވެސް މި ނަތީޖާ ނެރެވޭނީ ،ދަރީން މޮޅު ކުރުމުގެ ނަމުގައި،
ށގެން ައ ުޅގަނ ުޑމެން އެ ނމެ ޅަ ުއ ުމރުން ެފ ި ނގެ އެ ް ަދރީ ް ށވެ .އިން ިތ ާޒމު ޗ ެ ށ ަޓ ަކއި ޯހ ަދއި ދޭ ަތ ެކ ްއ ަ ނގެ ުއ ަފ ަލ ް ުކދީ ް ށވެ .ތަ ާފތު ެއކި ާޒ ްތ ާޒ ުތގެ ީވ ިޑ ޯޔ ޭގ ްމ ަތ ާކއި ނ ަކ ަމ ެ ށދޭ ކަ ް ޮކ ް ސލަ ްތ ަތކެވެ .ފޯނު ަތ ާކއި ިފ ްލ ުމ ަތ ާކއި ޞ ާލތީ ަޒމާނީ ަވ ީ މު ާވ ަ ށވެ. ނ ަކ ަމ ެ ނ ިތ ާޒމު ުކރެވޭ ާޕ ީޓ ަތއް ަފދަ ކަ ް ޮފތް ަތ ާކއި ައދި އި ް ރ ިއގެން ރ ައ ަ ރ ްއ ީޤވެ ުކ ި ށގަނޑު ތަ ަ ނމާ ަހ ި ުކ ްއ ާޖގެ ިވސް ު ނގެ ނކަން ،އޭ ާ ޗއި ކަ ް ށ ިއގެން މި ަތ ެކ ްއ ާ ނގެ ަވ ަ އަންނަނީ އޭ ާ ރ ަހއި ަކ ެމ ްއގެ ށ ަޓ ަކއި މި ުހ ި ސ ަބ ަބ ް ށވެ .މި ަ ނ ޮކ ެ ޭގ ަގއި ވަ ި ށ ަހ ިދޔާ] މި ނަން ައ ުޅގަނޑު މާނަ ެއ ުކ ެލވޭ ގޮ ަތށް [ ެގ ެވ ި ރ ެއވެ. ' ީއ ާޖދު' ުކ ީ ވެވޭ މިނެއް ނެތް ހޭދަޔާއި ،އިމެއް ނެތް މަސައްކަތަކުން ނޫނެވެ .ކީއް ތޯއެވެ؟ ރަނގަޅު ދަރިބަޔަކު ބޮޑު ކުރެވުން ބިނާ ވެފައި އޮންނާނީ އެ މަސައްކަތް ކުރެވޭ ގޮތެއްގެ މައްޗަށެވެ .އޭގެ ސަބަބުން އެ ކުދީންގެ ވިސްނުމާއި ފިކުރިއްޔާތަށް ،އުޅުމާއި އަޚުލާޤިއްޔާތަށް ގެނެވޭ ހަރުދަނާ ބަދަލެއްގެ މައްޗަށެވެ .މި ބަދަލު ގެނެވޭނީ އެކަމަށް އެކަށޭނަ، ޢިލްމާއި ޙިލްމާއި ފިކުރާއި ސުލޫކަށް ފަހި ވެށްޓެއް އެ ކުދީންނަށް ލިބިގެންނެވެ .އެހެންކަމުން މި ބަދަލަށް ތަން ދޭނެ ޢިލްމީ ފިކުރީ އަޚުލާޤީ ވެށްޓެއްގެ ފުރުޞަތު އެ ކުދީންނަށް ފަހިކޮށްދޭން ޖެހެއެވެ. މި ކަމުގައި ތިޔަ ބެލެނިވެރިޔާ އަދާ ކުރައްވާން ޖެހޭ ދައުރު ވަރަށް ނާޒުކެވެ .އެހެނީ [ކޮންމެ ކަންވާރަކުން މެ ތިކި ޖަހާނީ އޭގެ އެތެރޭގައި ހުރި އެއްޗަކުންނެވެ( ].حديث رشيف)
18
www.mndf.gov.mv
މި މަޒުމޫނުގައި ބަލައިލާނީ ދަރިވަރުންނަށް ޙައްޤުވާ ،އިސްވެ ދަންނަވައިލެވުނު ފުރުޞަތަށެވެ .އެ ފުރުޞަތު ދޭންވީ ގޮތަށެވެ .އެ ކަމުގެ އަހައްމިއްޔަތާއި މަންފާއަށް ވެސް މެއެވެ.
ލިބުނު ކުއްޖަކު ،މި ސަރވޭގައި ބައިވެރިވި 25ކުދީންގެ ތެރޭގައި ވެސް ނުހިމެނެއެވެ .ދެން ވިސްނައިލައްވާށެވެ! ދިރާސާތައް ބުނާ ގޮތުން ކުޑަ ކުއްޖެއް ވިސްނުން ތޫނުކޮށްދޭނެ އެންމެ މުހިންމު އެއް ވަސީލަތަކީ އޭނާގެ މާދަރީ ބަހެވެ .ތުއްތު އުމުރުގައި
ށ ަހ ިދ ާޔ ައކީ ޮކބާ؟ ގެ ެވ ި މި ލިޔުމުގައި ގެވެށިހަދިޔާގެ ނަމުން މި އިޝާރާތް ކުރަނީ ދަރީންގެ އެންމެ ޅަ އުމުރުން ފެށިގެން އަޅުގަނޑުމެން އެ ކުދީންގެ އުފަލަށްޓަކައި ހޯދައި ދޭ ތަކެއްޗަށެވެ .އިންތިޒާމު ކޮށްދޭ ކަންކަމަށެވެ .ތަފާތު އެކި ޒާތްޒާތުގެ ވީޑިޔޯގޭމްތަކާއި މުވާޞަލާތީ ޒަމާނީ ވަސީލަތްތަކެވެ .ފޯނުތަކާއި ފިލްމުތަކާއި ފޮތްތަކާއި އަދި އިންތިޒާމު ކުރެވޭ ޕާޓީތައް ފަދަ ކަންކަމަށެވެ .ކުއްޖާގެ
އެ ދަރިފުޅު ކުރާ ކޮންމެ ސުވާލަކަށް ޖަވާބު ދީ ،އެ ދަރިފުޅުގެ އުފަންވެށްޓަށް އޭނާ އަހުލުވެރި ކުރުވުމަކީ މި ސަބަބަށްޓަކައި ކޮންމެހެން ކުރާން ޖެހޭ ކަމެކެވެ .ކުޑަ އިރު ފޮތް ކިޔުއްވުމަށް އާދަކުރުވައިފި ކުއްޖެއްގެ ބަސްކޮށާރު މުއްސަނދިވެއެވެ .ވިސްނުން ތޫނުވެ ،ފިކުރީ ގޮތުން މަތިވެރިވެއެވެ. ކަންކަން ތަޙައްމަލު ކުރުމުގެ ޤާބިލުކަން އުފެދެއެވެ .ކަންކަން ހޯދައި
ވިސްނުމާ ހަށިގަނޑު ތަރައްޤީވެ ކުރިއަރައިގެން އަންނަނީ އޭނާގެ ވަށައިގެން މި ތަކެއްޗާއި ކަންކަން ،އޭނާގެ ގޭގައި ވަނިކޮށެވެ .މި ސަބަބަށްޓަކައި މި ހުރިހައި ކަމެއްގެ މާނަ އެކުލެވޭ ގޮތަށް [ގެވެށިހަދިޔާ] މި ނަން އަޅުގަނޑު 'އީޖާދު' ކުރީއެވެ .ކޮންމެއަކަސް ގެވެށިހަދިޔާ ރަނގަޅު ގޮތުގައި ދިނުމަކީ އިސްވެ ދެންނެވުނު ހުރިހައި މަޤާމެއްގައި އެ ހުރިހައި ކަމެއްގައި ދަރިފުޅަށް ޓަކައި ތިބާ އަޅާ ދީލަތިކަމުގެ ފިޔަވަޅު ހަރުދަނާ ވުމެވެ.
ތަރުބިއްޔަތުގެ މަޤުޞަދު ދިވެހި ދަރީންގެ ތަޢުލީމާއި ތަރުބިއްޔަތުގެ މަޤުޞަދު ރާއްޖޭގެ ތަޢުލީމީ މަންހަޖުގައި ބަޔާން ކުރެވިގެންވެއެވެ .އެއީ [އިސްލާމީ ދިވެހި މުޖްތަމަޢުގައި ބައިވެރިއެއްގެ ގޮތުންނާއި އަމިއްލަ ފަރުދެއްގެ ގޮތުން ތިމާއަށާއި ތިމާގެ ޢާއިލާއަށާއި ތިމާގެ ރަށަށާއި ތިމާގެ ޤައުމަށް ފައިދާކުރުވަނިވި ހަރުދަނާ މީހަކަށްވުމުގެ
ޤާބިލިއްޔަތު
ލިބިދިނުމަށްޓަކައި
ކުއްޖާގެ
ވިސްނުމާއި
ހަށިގަނޑާއި ރޫޙީބައި ތަރައްޤީކޮށް ހާނައި ތަރުބިއްޔަތު ކޮށްދިނުމާއި އަދި ބޭނުންވާ ހުނަރުތައް ލިބިދިނުމެވެ ].މި މަޤުޞަދު ޙާޞިލު ކުރުމަށް ޓަކައި ހަމަ އެކަނި މަދަރުސާއިން ދޭ ފިލާވަޅަކުން ނުފުދެއެވެ .ކީއްތޯއެވެ؟ އެންމެ ކުޑަ އިރުއްސުރެ ގޭތެރޭގެ މާހައުލު މި ކަމަށްޓަކައި ތައްޔާރުވެފައި އޮންނާން ރޝާދު ދެއްވަނީ ކުޑަ ކުއްޖާ އުމުރުން ޖެހެއެވެ .ސައްޔިދިނާ ޢަލީގެފާނު އި ު 7އަހަރު ވަންދެން ބެލެނިވެރީން އެ ދަރިފުޅާއެކު ކުޅެ އުފާ ކުރުމަށެވެ. މިއީ މިޒަމާނުގެ އުނގަންނާ ދިނުމުގެ ޢިލްމާ ބެހޭ ހޯދުންތައް ވެސް ބާރުއަޅާ މުހިންމު ޙަޤީޤަތެކެވެ.
ނއް؟ ަހ ިދޔާ ދޭން ވީ ިކހި ެ މިއީ އެންމެ މުހިންމު ސުވާލެވެ .މި ސުވާލުގެ ޖަވާބު ހޯދައިލުމުގެ ކުރީގައި މިހާރު އަޅުގަނޑުމެން ހަދިޔާގެ ގޮތުގައި އެ ކުދީންނަށް ދެނީ ކޮން
ދެނެގަތުމުގެ ޝައުޤު އާވެއެވެ .މުޖުތަމަޢުގައި މީހުންނާ ގުޅިގެން އުޅުމުގެ ތޫނުކަން އެ ކުއްޖެއްގެ ކިބައިގައި އުފެދެއެވެ (ޝެރީލް ރޮޖަރ .)2012 ، ކަންމިހެން އޮތް އިރު ގެވެށި ހަދިޔާގެ ގޮތުގައި ފޮތަށް ވުރެ މުހިންމީ ވަކި ކޮން އެއްޗެއް ތޯއެވެ؟
އެއްޗެއްތޯ ބަލައިލުން މުހިންމެވެ .މި މަޒުމޫނު ލިޔުމަށްޓަކައި ރާއްޖޭގެ
ކުދީންނަށް ދޭން ވީ ކޮންކޮން ކަހަލަ ފޮތެއް ހެއްޔެވެ؟ އެންމެ
އިބްތިދާއީ މަދަރުސާއެއްގައި ލުއިލުއި ސަރވޭއެއް ހަދައިލީމެވެ .ގާތްގަނޑަކަށް
ފަސޭހަ ޖަވާބަކީ އުމުރާ ގުޅޭ ފޮތޭ ބުނުމެވެ .ނަމަވެސް އުމުރާ ގުޅޭ ކޮން
90%ކުދީންނަށް އެކި ކަހަލަ ގިނަ ގޭމްތައް ލިބިފައިވެއެވެ .އޭގެ ތެރޭގައި
ކަހަލަ ފޮތެއް ހެއްޔެވެ؟ ޢިލްމީ މަޢުލޫމާތުގެ ފޮތްފޮތް ހެއްޔެވެ؟ ސައިންސާއި،
ތަޢުލީމީ ގޭމްތަކަށް ވުރެ ގިނައީ ،ތަޅާފޮޅުމާއި ހަރުކަށި އަމަލުތަކުގެ
ޖިއޮގްރަފީއާ މި ފަދަ ދާއިރާތަކުގެ ފޮތްފޮތް ހެއްޔެވެ؟ ކުރުވާހަކައާއި ޅެން
ގޭމްތަކެވެ .އެންމެ މަދުން ކުދީންނަށް ލިބިފައި ވަނީ ދިވެހި ފޮތެވެ .އަމުދުން
ފަދަ އަދަބީ ފޮތްފޮތް ހެއްޔެވެ؟ ޢިލްމުވެރީން ވިދާޅުވަނީ ދަރިވަރުގެ ވިސްނުން
އުފަންދުވަހުގެ ހަދިޔާއެއްގެ ގޮތުގައި ،ދިވެހި ބަހުން ލިޔެފައި އޮތް ފޮތެއް
ރަނގަޅު ކޮށްދޭނެ ޚިޔާލުތަކާއި ފިކުރުތަކާއި ޢިލްމުތަކުގެ ފޮތްފޮތަށް އެ
www.addana.mv
19
ކުޅޭ ގޭމުގެ ބާވަތްތަކަށް ބަލާއިރު ގިނައީ ،ޒަޚަމްތަކާއި މަރު ފަދަ ކަންކަން ހިމެނޭ ،ކުޑަ ކުދީންނަށް އޭގެ ނޭދެވޭ އަސަރު ފޯރާނެ މަންޒަރުތައް ދައްކައިދޭ ގޭމްތަކެވެ .އަޅުގަނޑުމެން މި ގޭމުތައް އަޅުގަނޑުމެންގެ ތަރުބަވީ ވެށްޓަށް އެބަ ގެންނަމުއެވެ .ދަރިފުޅަށް ލޯބިން މި ހަދިޔާ އެބަ ދެމުއެވެ .ފަހަރެއްގައި ތިބާ ވިދާޅުވެދާނުއެވެ .ގޭމުތަކާއި ކާޓޫނު ފިލްމުތަކުން ފައިދާވެސް ވެއެވެ. އެކަމަށް އިންކާރެއް ނުކުރަމެވެ .އެކަމަކު ކޮންމެ ކަމެއްގައި ވެސް ފައިދާއާއި ގެއްލުން ބިނާވެފައި އޮންނަނީ އެކަމެއް ކުރެވޭ ގޮތެއްގެ މައްޗަށެވެ .ޑރ. ފިލް ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި [އަނިޔާވެރި ވީޑިޔޯ ގޭމްތަކަކީ ކުޑަ ކުދީންނަށް ކުދީން އަހުލުވެރިކުރުވާށެވެ .މުނިފޫހިފިލުވުމުގެ ދާއިރާ ކަމަށް ވިޔަސް، އޭގައި މި ދެންނެވި ސިފަ ހުންނާން ވާނެއެވެ .ދިވެހީންގެ ޕްރޮފެސަރ
އިންސާނީ އަޚުލާޤީ އެއްވެސް އަގެއް އަދަބެއް ދަސްކޮށްދޭނެ އެއްޗެއް ނޫނެވެ .އަދި ކިޔެއްތަ މި ފަދަ ގޭމު ކުޅޭ ކުދީންނަށް ރުޅި ގަދަވުމާއި އަމިއްލަ ނަފުސާއި މީހުންގެ މުދަލަށް ގެއްލުން ދިނުން ފަދަ ކަންކަމާ
ޙަސަން ޢުޤައިލް ( )2014ވިދާޅުވެފައި ވާ ގޮތުގައި އޭނާގެ ކުޑަ އިރުގެ
ކުރިމަތިލާން ޖެހެއެވެ].
ގޭގައި ކުޑަ ކުތުބު ޚާނާއެއް ވެސް ހުންނަ ކަމަށް ވެއެވެ .ބައްޕައަކީ،
ނިންމާލުން:
އެންމެ އުފާވެރި އެއް ހަނދާނަކީ ވެސް ފޮތް ވިދާޅުވުމުގެ ހަނދާނެވެ. އިނގިރޭސީންގެ ތެރޭގައި މަސައްކަތް ކުރައްވާ ބޭކަލަކަށް ވީތީ ،އެ މީހުންގެ ފަރާތުން ވަރަށް ޢިލްމީ ފޮތްފޮތް ލިބެއެވެ .އެހެން ކުދީން ރަށުތެރޭގައި ކުޅެ މަޖާ ކުރާ އިރު ސައިންސްފޮތެއް ހިފައިގެން އޭގެ ޝައުޤުގައި ގޭތެރޭގައި ވަގުތުތައް ހޭދަ ކުރެވުމުގެ ނަތީޖާ މި އަދު މި ދެކެނީ ކަމަށް އޭނާ ބަޔާން ކުރައްވައެވެ.
އެހެންކަމުން އަޅުގަނޑުމެންގެ ލޮލުގެ ފިނިކަން ކަމުގައި ވާ ދަރީން މާދަމާގެ މުސީބާތަކަށް ވިޔަ ނުދިނުމަށްޓަކައި ޅައުމުރުގައި އަޅުގަނޑުމެން އެ ކުދީންނަށް ފޯރުކޮށް ދޭން ޖެހޭ ވަރަށް މުހިންމު ޙައްޤުތަކެއް އެބަ ވެއެވެ .އެ ކުދީން ދަފަރާ ކޮށް ދޭން ޖެހޭ ވަރަށް ނުރައްކާ ވަބާތަކެއް
މިޒަމާނަކީ މާސްމީޑިޔާގެ ޒަމާނެވެ .ޓީވީއާއި އިންޓަނެޓުގެ ޒަމާނެވެ.
އެ ބަވެއެވެ .ދިވެހީންގެ މާދަރީ
އަޅުގަނޑުމެން ދަރީން ބޮޑުކުރާ ގޭތެރޭގެ ވެށްޓަށް ބަލާއިރު ދޮރެއް ހަރުކޮށް
ބަހާއި
ފަރިތަވުމުގެ
ބަންދު ކުރެވޭ ކޮންމެ ގޮޅިއެއްގައި މި އަދު ޓީވީއެއް ނުވަތަ ދެ ޓީވީ އެބަ
ފުރުޞަތު އެ ކުދީންނަށް ދިނުމެވެ.
ހުރެއެވެ .އަޅުގަނޑުމެން ޝައުޤުވެރިވަނީ ޑްރާމާތަކަށެވެ .ދަރިވަރަށް ބަލާން
ދިވެހީންގެ އާދަކާދައާއި އަޚުލާޤާއި
މަޖުބޫރު ވަނީ ވެސް އެ ޑްރާމާއެވެ .ޓީވީން ފޮނުވާ ޢިލްމީ ޕްރޮގްރާމުތަކާއި
ތާރީޚު ދެނެގަތުމުގެ ޙައްޤު އެ
މާހައުލަށް
އަދި ޚާއްޞަކޮށް ޢިލްމީ ޗެނަލްތައް ބަލާ ވެށްޓަކަށް ދަރީންގެ ތަރުބިއްޔަތުގެ
ކުދީންނަށް
ވެށި ނުހެދޭނެތޯއެވެ؟ ނޫނިއްޔާ ދަރިފުޅުގެ ފުށުން އުނދަގުލެއް ނުފޯރަނީ
ފޮތްތެރިކަމުގެ
ކާޓޫނެއްގެ އަވައިގައި ޖައްސައިފައި ބޭންދީމާ ކަމަށް ތަޖުރިބާ ކުރެވިފައި
ކުދީންގެ ހިތްތަކުގައި މުޑުވައް
ވާތީ ،އެ ގޮތުގައި އެ ކުއްޖާ ދޫކޮށް ލާން ވީ ތޯއެވެ؟ މިއިން ކޮންމެ ކަމަކީ
ކޮށް
ލޯހުޅުވައި
އޭގައި ގެއްލުންތަކެއް ހުރި ކަންކަމެވެ .މީގެ މާނައަކީ މުނިފޫހިފިލުވުމަކީ
ދިނުމެވެ.
ނެތް ކަމެކޭ ދެންނެވުމެއް ނޫން އިނގޭ ތޯއެވެ!
އަޅުގަނޑުމެންނަށް މަޖާ ވާތީ ،މި ބެލޭ މާނައެއް ނެތް ޑްރާމާތަކާއި،
ީވ ިޑ ޯޔ ޭގމް އެމެރިކަން ސައިކޮލޮޖިކަލް އެސޯސިއޭޝަން ()APAގެ ދިރާސާއެއް ބުނާ ގޮތުން އެ ދިރާސާގައި ބައިވެރި ކުރެވުނު ގިނަ ކުޑަ ކުދީން އެވުރެޖުކޮށް
ހޯދައި
ދުނިޔެއަށް
ދިނުމެވެ.
ލޯބި
އެ
ހަމައެހެންމެ
އެ ކުދީން ޝައުޤުވެރިވާތީ ބޮޑުއަގުގައި ގެންދެވޭ އަނިޔާވެރި ގޭމުތަކުން އެކުދީން ސަލާމަތް ކުރުމެވެ .އަޅުގަނޑުމެންގެ ހިތްތަކުގެ މާމެލާމެލި ،ރީތި ކުލަކުލައިގައި މީރު ވަހުން ހުވަނދުލެވިގެން މާދަމާ ފަރިވެ ފޮޅޭ މަންޒަރު ދުށުމުގެ އުފާ ލިބިގަތުމަށްޓަކައެވެ.
ހަފުތާއަކު 13ގަޑި އިރު ،ވީޑިޔޯގޭމް ކުޅުމުގައި ހޭދަ ކުރެއެވެ .އެކުދީން
20
www.mndf.gov.mv
Express
credit scheme
Present your MNDF card and in 60 min get credit of MVR
/69,000
Call
You dream it, we create it:
995 1 9 8 9
Laminate Flooring . Broadloom Carpet . Area Rugs Grass Carpet . Wallcovering . Window Films & SunX . AMF Ceilings
21 * Terms and Conditions apply
www.addana.mv
މިނިވަން ފަންސާހުގެ ދޯދި ތަކުން ޤައުމަށް އަލިކޮށްދެނީއެވެ. ހިނިތުން ެވލާށެވެ .ހިނިތުން ިވޔަ ދޭށެވެ. ތާރީޚްގެ ގަނޑުތައް އުކެމުން ދަނީއެވެ.
ދުނިޔެއަށް ނުކުޅަދާނަ ވެގެން ހަތަރުފަރާތުން ނަގައި ބޯމަތި ކުރަމުން
ދިވެހި އުދަރެހުގައި ބޯކުރަމުންދިޔަ ކަޅުވިލާތައް
ށ ެވސް ިމދަނީ ރ ްއ ެޖއާ ަހ ަމ ައ ް އަންނަ " ިވ ާލގަނ ުޑގަނ ުޑގެ" ަވއި ދި ެވހި ާ
ކެހިގެން ދިޔަތާ އަހަރު ތަކެއް ވަނީއެވެ .މިނިވަން އުފާވެރި ޖައްވަކަށް ދިވެހީން ނޭވާލަމުން އަންނަތާ
ފޯރަމުންނެވެ .އެރޯޅިފަށުގެ ވައިގައި އިސްލާމްދީނުގެ މަތިވެރި ކިއްލާގައި
ފަންސާސް އަހަރު ވަނީއެވެ .އެއީ މިއަންނަ
ރފު ެވރި ަޤ ުއ ީމ ިދދަ ޝ ަ ނވަން ަކ ުމގެ ަ ނ ެއވެ .މި ި ނވާ ެ ރެނދު ެއ ިޅޔަ ީދގެން ު
ޖުލައި މަހުގެ 26ވަނަ ދުވަހެވެ .އެދުވަހުގެ
ވީދި ކުދިކުދިވިޔަ ދީގެންވެސް ނުވާނެއެވެ .ޞުލްޙަވެިރިކަމާއެކު މި ބިންމަތީގައި
ހެނދުނުގެ އެންމެ ހެޔޮ ސާޢަތެވެ .އެއީ ގަޑިން ދިހައެއް ޖަހާވަގުތެވެ .އެދުވަހަކީ ،ދުވަހަކުވެސް ހަނދާން
ދިވެހީން
ނައްތައިލާނޭ
އިނގިރޭސީންގެ އަތްދަށުން ދިވެހީން މިނިވަންވެ، ފުރިހަމަ މިނިވަން މުސްތަޤިއްލު ދައުލަތެއްގެ ދިވެހި
ގޮތުގައި
ރާއްޖޭގެ
ނަން
ދުނިޔެއަށް
އިޢުލާން ވެގެން ދިޔައީ އެދުވަހުއެވެ .އެއީ 1965ވަނަ އަހަރުގެ ޖުލައި މަހުގެ 26ވަނަ ދުވަހުގެ ހެނދުނު 10ޖެހި ވަގުތެވެ. އުފާވެރިކަމުގެ
ހިނިތުންވުމަކާއެކު
ޣާފިލުވެގެން ތިބެވޭކަށް ނެތެވެ .ދިވެހި ޖައްވުގައި މިނިވަންކަމާއެކު ވިހުރެމުން އެދާ ޤައުމީ ދިދައާ ދިމާއަށް ތިބެވޭކަށް
ބަލަހައްޓައިގެން ނެތެވެ.
އެ
އަތްއުރާލައިގެން ދިދައަށް
އަދިވެސް
އިރުއޮއްސުމެއް އަތުވެދާނޭ ކަމާމެދު ވިސްނާ ފިކުރު ކުރަން ޖެހެއެވެ .ޒަމާނުގެ އޮއިވަރު
22
ނ ެއވެ. ނވާ ެ ރޔަ ީދގެން ެވސް ު ުއޅުނު ުއ ުޅ ަމށް ުބރޫ އެ ި
ދުވަހެއް
ނޫނެވެ .މުޅިދުނިޔެ އިސްތިޢުމާރު ކުރަމުން ދިޔަ
ޝ ިކރު ށމާ ައ ުޙ ަމ ުދ ާ ިލޔުނީ ަކ ި
ދެމެމުން ދާގޮތުން ،އަދި އަނިޔާވެރި ކަމުގެގޮފިތައް
ވައިގައި އިސްލާމްދީނުގެ މަތިވެރި ކިއްލާގައި
އޮފިލާ ހެދެމުން ދާގޮތުން އޭގައި އަޅާމޭވާ ކިތަންމެ
ރެނދު އެޅިޔަ ދީގެން ނުވާނެއެވެ .މިނިވަން
ހިތިނަމަވެސް ކާންޖެހިދާނޭ ކަމުގެ ވިސްނުން
ކަމުގެ ޝަރަފުވެރި ޤައުމީދިދަ ވީދި ކުދިކުދިވިޔަ ދީގެންވެސް
ނުގެންގުޅެ ތިބޭކަށް ނުވާނެއެވެ. ޞުލްޙަވެރިކަމާއި
އަމާން
ކަމުގެ
ބަނދަރަކަށް އަބަދުވެސް ދަތުރުވެރިން ބަލަމުން ދާނެކަން އަޅުގަނޑުމެން ދަންނަން ޖެހޭނެއެވެ. އެފަދަ
ކޮންމެ
ބަނދަރަކީ
"ދަތުރުވެރީންގެ"
މަންޒިލް ކަމުގައި ހަދާނެ ކަމާމެދަކު ޝައްކެއްވެސް ކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ .އަބަދުވެސް ޔަގީން ކުރަން ޖެހޭނެ ހަގީގަތަކީ އެއީއެވެ .ދުނިޔެއަށް ނުކުޅަދާނަ ވެގެން ހަތަރުފަރާތުން ނަގައި ބޯމަތި ކުރަމުން އަންނަ "ވިލާގަނޑުގަނޑުގެ" ވައި ދިވެހި ރާއްޖެއާ ހަމައަށްވެސް މިދަނީ ފޯރަމުންނެވެ .އެރޯޅިފަށުގެ
ނުވާނެއެވެ.
ޞުލްޙަވެިރިކަމާއެކު
މި ބިންމަތީގައި އުޅުނު އުޅުމަށް ބުރޫ އެރިޔަ ނުވާނެއެވެ.
ދީގެންވެސް
އެކަންކަމަށް
އަޅުގަނޑުމެން ތިބެން ޖެހޭނީ ފިސާރި ސަމާލު ވެގެންނެވެ.
އެހެންކަމުން
އަޅުގަނޑުމެންގެ
މާޒީވި ދިގު ތާރީޚްގެ ތެރެއިން ފެނުނު މަންޒަރު ތަކާއި ލިބުނު ތަޖުރިބާގެ ޢަލީގައި މުސްތަޤްބަލް ބިނާކުރަން ނުވިސްނިއްޔާ ޖީލު ތަކުގެ ދިވެހި ދަރީންގެ ލޯތަކުން ކަރުނަ ނުހިކޭނެކަން ދަންނަން ޖެހޭނެއެވެ . އަޅުގަނޑު
މެންނަށް
މިނިވަންކަން
www.mndf.gov.mv
ހޯއްދަވައި ދެއްވީ ﷲ ގެ ވާގިފުޅާއެކު ،ކާބަފައިން މަތިވެރި ޤުރުބާނީ ތަކެއް ވެގެންނެވެ .ﷲ ގެ ރަޙުމަތްފުޅާ އިރާދަފުޅުން ދެން މިނިވަންކަން ނަގައެއް ނުލެވޭނެއޭ ބުނަމާތޯއެވެ .އެހިތްވަރު ލިބިގަންނަމާތޯއެވެ .މިނިވަންކަމާ ތޮޅެން ދިމާކުރި ކޮންމެ މީހެއްގެ އަރުތެރޭގައި ފިސާރި ހިތިރަހަ ލައްވާލާނެކަން ހަނދާން ކޮށްދިނުމަށް ޢަޒުމް ކަނޑައަޅަމާތޯއެވެ .އެކަން ވަނީ އަހަރެމެންގެ ލޮބުވެތި ކާބަފައިންވެސް ކޮށްފައެވެ .އަހަރެމެން ﷲ ގެ ރަޙުމަތްފުޅާއެކު މިނިވަން ކަމުގެ މަތިވެރި ނިޢުމަތް ހޯދީ އެތައް ޤަރުނެއްގެ މާޒީއަކުން، އެތައް ބައެއްގެ ލޭ އޮހޮރުވައިގެން ނޫންހެއްޔެވެ. ތާރީޚްގެ ފަތްފުށްތަކުން އެކަން އެއޮތީ ފެންނާށެވެ. ލޮބުވެތި ކާބަފައިން ފުރާނައިން ޤުރުބާން ވެގެން މިޤައުމު އާބާދު ކޮށެއް ނުދޭތޯއެވެ .ނޫނެކެވެ. އެމީހުންގެ ވާޖިބު އެމީހުން ކިތަންމެހައިވެސް
ހީކުރިޔަ
ރަނގަޅަކަށް އަދާ ކޮށްފިއެވެ. މިލޮބުވެތި ވަޒަނަށް ބަޑިތައް އަމާޒުކުރި ކޮންމެ ފަހަރަކު ،މި ޤައުމުގެ ދިފާޢުގައި ދިއްކުރީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ކާބަފައިންގެ މެއެވެ .އުރައިން ދަމައިގެން ކޮންމެ ކަނޑިއެއްގެ މިޔަމައްޗަށް ނުކުތީ ހިނިތުން ވުމާއެކީގައެވެ .އެކަނޑިތަކުގެ ތޫނުކަމުން
ޒަޚަމްވާން
ފަޚުރުވެރި
ކަމާއެކު
ދިއްކުރީ ކާބަފައިންގެ ހަށިތަކެވެ .ހިނިތުންވެ ތިބެއެވެ.
އުފަލާއެކުއެވެ.
ދުނިޔެމަތީގެ
ސުވަރުގެއެއްފަދަ މި ރީތި ދިވެހި ޤައުމު ﷲ ގެ ރަޙުމަތްފުޅާއެކު ޙިމާޔަތްކުރީ ހާދަ ހާލެއްގައި އުޅެގެންނެވެ .ހައުދަހައި ގިނަ ވޭން ތަކެއްވެސް އުފުލައިގެންނެވެ . އަޅުގަނޑުމެންގެ
ޢިއްޒަތް
ވެއްޔާ
މޮޑެލެވިދާނެކަމަށް ،ދުޝްމަނުން ފަހަރެއްގައިވެސް
ނިކަން ވިދާޅުވެ ބައްލަވާށެވެ .އަނިޔާވެރިންނަށް ވަފާތެ ި ރ ރ ަމ ީތ ަގއި ެދ ްއކޭނީ ކޮން ަގ ަދ ެއއް ެހ ްއ ެޔވެ. ަކ ުމގެ ުކ ި ރވޭނީ ރ ަގއި ުހ ުޅގަނ ަޑ ަކށް ރޯ ެވ ަފއި ުހ ެ ަގދަ ަވ ިއގެ ތެ ޭ ކޮންފަދައަކުން ހެއްޔެވެ .އެތައް ލައްކަ ފައުޖެއް އައި ނތަ ަކ ެމއް ނގެ މި ެއ ްއ ަބއިވަ ް ަކ ުމ ަގއި ިވ ަޔސް ައ ުޅގަނ ުޑމެ ް ނ ެއވެެ .އކަން ޮލ ުބވެތި ާކ ަބ ަފއިން ާމ ީޒގެ ނލެވޭ ެ ުހ ްއ ުޓ ަވ ެއއް ު ނ ެވސް ަދ ްއ ަކ ިއ ީދ ިފ ެއވެ. ޞ ުފޙާ ަތކު ް ނ ަ ރަ ް www.addana.mv
ނުދެމާތޯއެވެ.
ވިދާޅުވެ
ނިކަން
ބައްލަވާށެވެ .އަނިޔާވެރިންނަށް ވަފާތެރި ކަމުގެ ކުރިމަތީގައި ދެއްކޭނީ ކޮން ގަދައެއް ހެއްޔެވެ. ގަދަ ވައިގެ ތެރޭގައި ހުޅުގަނޑަކަށް ރޯވެފައި ހުރެވޭނީ ކޮންފަދައަކުން ހެއްޔެވެ .އެތައް ލައްކަ ފައުޖެއް އައި ކަމުގައި ވިޔަސް އަޅުގަނޑުމެންގެ މި
އެއްބައިވަންތަ
ހުއްޓުވައެއް
ކަމެއް
ނުލެވޭނެއެވެ .އެކަން ލޮބުވެތި ކާބަފައިން މާޒީގެ ރަން
ޞަފުޙާތަކުންވެސް
އަޅުގަނޑުމެން އެއީ
ދިވެހީންނަކީ
ޕޯޗްގީޒުން
ދައްކައިދީފިއެވެ. ބޭރުމީހުންނަށް، ހޮޅީން
ކަމުގައިވިޔަސް،
ކަމުގައިވިޔަސް އަދި އިނިގިރޭސީންނާއި ތަމަޅަ ޓައިގަރުން ކަމުގައި ވިޔަސް އެހައި ފަސޭހައިން ހަލުވާލެވޭވަރަށް ވުރެ ބުރަދަން ހުރި ބައެއް ކަން ދުނިޔެއަށް ވަނީ އޭރުވެސް ދައްކައިދީފައެވެ. މިނިވަން ގެ
ކަމުގެ
ރަޙުމަތްފުޅާއެކު
މަގުތަކުގައި
އަހަރެމެން
ﷲ
އެކުއެކީގައި
ހިނގަމުން ދާނަމުއެވެ .ކޮންމެ ފިޔަވަޅަކާއެކު އަހަރެމެންގެ ޙަޔާތުގެ މިސްރާބު ބަދަލު ކުރަމުން ދާނަމުއެވެ .އަހަރެމެންގެ ޤައުމުގެ ތެރެއިންވެސް ޣައްދާރަކު އަތުޖެހިއްޖިއްޔާ އެކަމުގެ އަގު އެމީހަކު އަދާކުރަން
ޖެހޭނެކަން
އަބަދުވެސް
ހަނދާން
ކުރަންވާނެއެވެ .އަހަރެމެން އެތައް ބޮނޑިއެއް ބޮއިފީމުއެވެ .ދެން އަހަރެމެން އެކަން ތަކުރާރު ވިޔަ ނުދިނުމަށް މިތިބީ ޢަޒުމް ކަނޑައަޅައިގެންނެވެ . މާތް ﷲ ގެ އިރާދަފުޅާއި މިންވަރުފުޅުން ދެނެއް އިތުރު ބޮނޑިއެއް އަހަރުމެން ނުބޯނަމެވެ.
23
އަނިޔާއާއި،
ކުރެއްވި ވަރުގަދަ ޖިހާދުން ނަޞްރު ލިބިގެން 19
އެއްވާހަކަ
މި އުފުލާ ވޭންތައް ބެހިގެން ހިނގައިދާނެއެވެ.
ވަނަ ޤަރުނުގެ ތެރެއަށް ވަނުމަށް ﷲ މިންވަރު
ސަލާމަތަށްޓަކައި މިރާއްޖޭގެ ހަމަ ކޮންމެ ރަށެއްގެ
އުޑާއިހަމައަށް މިއުފުލާ އަހަރެމެންގެ ނިޝާން
ކޮށްދެއްވިކަން
ހަނދާނުގައި
ކޮންމެ މަގެއް ،ތިބާގެ ހަށިގަނޑުން އޮހޮރާ ލެއިން
(އަހަރެމެންގެ ޤައުމީ ދިދަ) އުފުލަމުން މިގޮތަށް
އަދިވެސް އެބަހުއްޓެވެ .އިނގިރޭސީންގެ ދަގަނޑު
ތެންމާލާށެވެ .އަދި އެޢަޒުމުގައި ދަތުރު ކުރަމުންދާ
އަބަދުވެސް ގެންދާނަމެވެ .މިއީ އަޅުގަނޑުމެންގެ
ދަހަނާ ފޫއަޅުވައިލާފައި 20ވަނަ ޤަރުނުގެ
ދިއުމުގައި އެމަގުން ފެންނަ ކޮންމެ ހަތުރަކު
ލޮބުވެތިކާބަފައިން
ތެރެއިން 1965ވަނަ އަހަރު މި ޤައުމުގެ
އެއީ ކާކުކަން ރަނގަޅަށް ދެނެގަންނާށެވެ .އަދި
އަޅުގަނޑުމެންނަށް ދަސްކޮށްދެއްވި ޤައުމިއްޔަތުގެ
މިނިވަން ކަމުގެ ބަޠަލު ސުމުއްވުލް އަމީރު
އެފާފަވެރި އަތުން ދެވަނަފަހަރަށް މިދީނާއި ޤައުމު
އަޅުގަނޑުމެންގެ
އިބްރާޙީމް ނާޞިރު ރަންނަ ބަނޑޭރި ކިލެގެފާނު
ހަލާކު ކުރަން ފުރުސަތު ނުދޭށެވެ.
ވަގުތުގެ
ޢަޒުމެވެ.
ޠޫފާނުގައިޖެހި
އަޅުގަނޑުމެންގެ ދުވަހަކުވެސް
ފިލާވަޅު
(ނ.ޣ.ޢ.ވ) އަޅުގަނޑުމެންނަށް ފުރިހަމަ
ހަނދާނުން ފުހެވިގެންނެއް ނުދާނެއެވެ. ކަރައިގެ
ހިންދު
ޅެންވެރިއަކުވެސް
ވިދާޅުވެފައިވާ ޢިބާރާތެއްގެ އަޑު އަޅުގަނޑުވެސް އަހަމެވެ .އޭނާ ވިދާޅުވެފައި ވެއެވެ. " ދިރިތިބެން ބޭނުމިއްޔާ ވަގުތު އެބައޮތޭ ހީކުރެވިދާނެއެވެ .އެކަމަކު ބުނަން ހެއްޔެވެ. ލޯބިވާ ޤައުމަށްޓަކައި ،ދީނަށްޓަކައި މަރުވެދާން ގިނަފުރުޞަތު ތަކެއް ނުލިބި ހިނގައިދާނެއެވެ. އެހެންވީމާ ކަރުނަޔާއި ގިސްލުމަކަށް މިއަދަކު ވަގުތެއް
ހީކުރާށެވެ.
ނެތޭ
ތިބާގެ
އަދި
މިނިވަންކަންވެސް ހޯއްދަވައި ދެއްވިއެވެ .އަދި 1988ވަނަ އަހަރުގެ ނޮވެމްބަރު މަހުގެ 3 ވަނަ ދުވަހު ދިވެހީންގެ ދެތިން މީހަކާ އެކީގައި ޕްލޯޓް
ހީކުރާށެވެ .އަދި ބުނަން ހެއްޔެވެ .އަނބިދަރީން އެކަނިވިޔަކަސް ކުރާނެކަމެއް ނެތެވެ ".
ޙުސައިން އާދަމް އާއި ސިފައިންގެ ހިތްވަރު ގަދަ މަސައްކަތުން ﷲ ގެ ރަޙުމަތްފުޅާއެކު އެމިނިވަންކަން އެތައް
މުޙައްމަދު
ރަސްގެފާނު
ސާފުސީދާ
ހިނގަމުން
ބުނި
އައި
މަގުން އައުމުގައި
ކަޅުމުޙައްމަދު ރަސްގެފާނާއި 9 ،ވަނަ ޙަސަން ރަސްގެފާނުގެ ތަކުން
އަޅުގަނޑުމެން
މެދުވެރިވި އެއްކިބާވެގެން
ހުރަސް އައި
އައުމުގައި ޢަލީރަސްގެފާނުގެ ފުރާނަފުޅު ޤުރުބާން ކުރެއްވިއެވެ .އަނދިރިއަނދިރީން މިއުންމަތުގައި ފަތުރާލި އަނިޔާވެރި ދަލުގެ ތެރެއިން ފުރޭނިގެން މާތްވެގެންވާ
އިސްލާމްދީނާއި
ޤައުމުގެ
މިނިވަންކަމާއެކު ގެނަސް ދެއްވުމުގައި ﷲ ގެ ރަޙްމަތްފުޅާއެކު އައްސުލްޠާނުލް ޣާޒީ މުޙައްމަދު ތަކުރުފާނާއި އެރަދުންގެ ހިތްވަރުގަދަ އެކުވެރީން މީލާދީން 17ވަނަ ޤަރުނުގެ ތެރެއަށް ގެނެސް ދެއްވިއެވެ .އަދި މަލާބާރީންނާއި ހޮޅިންގެ ދަންތުރަ ތަކުން ސަލާމަތް ކޮށްދެއްވުމަށް އައްސުލްޠާނުލް ޣާޒީ ޙަސަން ޢިއްޒުއްދީން (ދޮންބަންޑާރައިން)
24
ބަޔަކުވަނީ
ދިރިތިބޭނީ
ގެއްލިފައެވެ.
ތިޔަކުދީންނެވެ .ނޭވާ މިހެރަދަނީ ކުރުވަމުންނެވެ. ދުވަސްތައް މިއޮއްދަނީ ގުނެމުން ކަލަންޑަރުގެ ގަނޑުތައް ދަނީ ކެނޑެމުންނެވެ .ޖޯޝް ހައްތަހައި މިހެރަދަނީ
އިތުރު
ޝާޢިރަކު
ވަމުންނެވެ.
ވިދާޅުވެފައި ވެއެވެ.
ނ ެއވެެ .އ ަކ ަމކު ބުނަން ނ ިމ ްއޔާ ަވ ުގތު ެއ ަބއޮތޭ ީހ ުކރެ ިވދާ ެ ރ ިތބެން ބޭ ު ދި ި ޞތު ަތ ެކއް ރ ަ ނ ުފ ު ރ ެވދާން ގި ަ ށ ަޓ ަކއި މަ ު ނ ް ށ ަޓ ަކއި ،ދީ ަ ެހ ްއޔެވެޯ .ލ ިބވާ ަޤ ުއ ަމ ް
ނުވާނެއެވެ. ދަރުމަވަންތަ
ސަބަބުން
އެތައް
ގެއްލިދާނެއެވެ.
މާޒީއަށް
ބައްލަވާށެވެ.
އަޅުގަނޑުމެން
އިސާހިތަކު
މިހާރުވެސް
ށވެ. ރ ެ ރގެ ަހ ުގ ަކ ުމގެ އު ަފ ެލ ްއ ެވސް ިލ ޭބ ަކށް ނެތޭ ީހ ުކ ާ ށވެަ .އދި ިތ ާބގެ ުއ ުމ ު ރ ެ ީހ ުކ ާ
އައްސުލްޠާން
ކޮށްޓަވައި
މީހުން މާޒީގެ އަނދިރި ފަރުދާގެ ތެރެއަށްގޮސް
ކޮށްގެން
ދުވަހަކުވެސް
ދެއްވި
ސިފައިންނެއްގެ
މިފަސްގަނޑަށް
ޒުވާނުންނޭވެ .އަހަރެމެން ،ދުވަސްވީ
ކޮށިމަގެއް
ފަޅެއް
ޢަބުދުﷲ
ދަމަހައްޓަވައި ލޭ
ދެއްވިއެވެ.
ޤައުމާއި
ނތޭ ސ ުލ ަމ ަކށް ިމ ައ ަދކު ަވގު ެތއް ެ ނ ާޔއި ިގ ް ނއެވެެ .އހެން ީވމާ ަކރު ަ ނ ިލބި ހިނ ަގ ިއދާ ެ ު
ޤުރުބާން
ނުވަތަ
ޖަމާޢަތުންދިން
ހަމަލާ
ނާކާމިޔާބު
ކޮށްލައި ފުރާނައިން ޤުރުބާންވި ޖެހިލުންކުޑަ ،
އުމުރުގެ ހަގުކަމުގެ އުފަލެއްވެސް ލިބޭކަށް ނެތޭ
ޖާނު
އަޅުގަނޑުމެންގެ
އެކެވެ.
ތިބާގެ
ދީނުގެ
ނ ަކ ެމއް ނެ ެތވެ. ނ ެހ ްއޔެވެ .އަނ ިބދަރީން ެއކަނި ިވ ަޔ ަކސް ުކރާ ެ ައ ިދ ބުނަ ް އޮހޮރައިލައިގެންނެވެ.
"ދުޝްމަނުންގެ
އެހެންވީމާ ޖާނު ޤުރުބާން ކޮށްގެން ކޮށި އެންމެ މަގެއްވެސް ފަޅުވެއްޖެހެއްޔެވެ .ނޫންނަމަ ފަޅުކޮށްލެވުނު
ހެއްޔެވެ.
ނޫނެކެވެ.
އަދި
ކީއްހެއްޔެވެ .ތާއަބަދު އެ މަގުތަކަށް ދިރުން ލިބި އާބާދުވޭވޭ ހުރެއެވެ .އަދި ކޮބައިހެއްޔެވެ .ﷲ ގެ ޥަޙީ ބަސްފުޅުގެ މަތިން ނިކަން ހަނދުމަފުޅު ކުރައްވަ
ބައްލަވާށެވެ.
ފަތަޙައާއި
ކަނޑިތަކުން
އަހަރެމެންގެ ބޯ ކަނޑައި ލެވިދާނެއެވެ .އެކަމަކު ބޯ ގުދެއް ނުކުކުރެވޭނެ އެވެ ".މޭ ފޫއަޅުވައި ލެވިދާނެއެވެ.
އެކަމަކު
އަހަރެމެންގެ
ދުލުކުރީގައި
މަރުވެދާއިރުވެސް ވަނީ
މިޝިޢާރު
އުފުލާނަމުއެވެ" .ދިވެހީން ދިވެހީންގެ ގޮތުގައި މިނިވަންކަން މަތީ އަބަދަށެވެ".
ނަސްރު
އަހަރެމެންގެ ބޯމަތީގައި ފަޚުރުވެރިކަމާއި
ގައުމަށް ގެނެސްދިނުމުގެ ޖިހާދުގައި މަރުވެދާ
މިނިވަންކަމާއެކު ޤައުމީ ދިދަ އެގޮތަށް ވިހުރެމުން
ދަރީން މަރުވެ ދިޔަޔަސް އެމީހުން މަރެއްވެސް
ދާކަމަށްވަންޏާ މަރުވެދާނޭތީ އަހަރެމެން ބިރެއް
ނުމެވޭމެއެވެ.
ނުގަނެއެވެ.
"ދިރިވާ ބައެކެ ޝަހީދުނީ ވިރިވާ ގޮތުން ފޮތުން
ތިޔަކުދީންގެވެސް ޤައުމެވެ .ތިޔަކުދީންވެސް އަދި
ލާ ތަޙުސަބަންނަ އާޔަތުން ވިސްނައިފި މީހަކަށް"
ތިޔަކުދީންގެ ދަރީންވެސް ﷲ ގެ ރަޙުމަތްފުޅާއެކު
ހަރުމީހުން،
ދިރިއުޅޭނީ މިތާނގައެވެ .އެހެންވީމާ ޞުލްޙަވެރި
މިއަދުގެ
ޒުވާނުން،
އިސްރައްވެހީން އެންމެން އެއްހިތުން ބުނަންވީ
ލޯބިވާ
އެކުވެރިންނޭވެ.
މިއީ
ކަމުގެ ދާވަނި އަތުން ދޫކޮށްނުލާށެވެ. www.mndf.gov.mv
ރކި ް ޓ ެ ެވހި ަކލް ް ޓމް ިސ ަ ނގ ސ ް ސިސްޓަމަކީ
ބިމުގެ ގޮތުން ބޮޑެތި އާބާދީތަކުގައި
އިންޓަނެޓް
ފްލީޓުގެ ގޮތުން ބޮޑެތި ފްލީޓް މެނޭޖްކުރުމުގައި
މެދުވެރިކޮށް ވެހިކަލްގެ ލޮކޭޝަން ދެނެގަނެވޭ
ޖީ.ޕީ.އެސް ބޭނުންކުރުމުން ވިޔަފާރިތަކަށް ކުރާ
ވެހިކަލްތަކުގައި
ޚަރަދުތައް ކުޑަވެގެން ދެއެވެ .ސަބަބަކީ އެންމެ
ބޭނުންކުރާ ޓްރެކިންގ ސިސްޓަމަކީ ގްލޯބަލް
ކުރު ރޫޓް ބޭނުންކޮށްގެން ކަސްޓަމަރުންނަށް
ގްލޯބަލް
އަވަސްކަމާއި އިތުބާރާއެކު ފުރިހަމަ ވަގުތައް
އެވެ.
ތަކެތި ދޮރުން ދޮރަށް ފޯރުކޮށްދެވޭތީއެވެ .އަދި
އަދި މިނޫންވެސް އޮޓޮމެޓިކް ވެހިކަލް ލޮކޭޝަން
ވަގުތުން ވެހިކަލް އޮތްތަނާއި ދެވޭނެ ވަގުތު
ޓެކްނޮލޮޖީ މިޒަމާނުގައި ބޭނުންކޮށް އުޅެއެވެ.
ބުނެދޭން އެނގޭނެތީއެވެ .ނަމަވެސް އިރުން
ވެހިކަލް ޓްރެކިންގ ސިސްޓަމުގައި ވެހިކަލާއި
ހުޅަނގަށް ގާތްގަނޑަކަށް 2ކިލޯ މީޓަރު އަދި
ވެހިކަލް ސޮފްޓްވެއަރ ނިޒާމެކެވެ.
އެއްގެ އެންމެ
ޕޮޒިޝަނިންގ ނެވިގޭޝަން
ބެހޭ
ޓްރެކިންގ
ޒަމާނީ
ސިސްޓަމް
ނުވަތަ
ސެޓެލައިޓް
ހުރިހާ
ވެއަރއެއްގެ
ސިޓީތަކުގައި
އޮތޯރިޓީޒްތަކުން
ބަލަނީ
އިންޓަރނެޓް
އެހީގައެވެ.
ސިސްޓަމް
ސިސްޓަމް
މައުލޫމާތެއް
ހާއްސަކުރެވިފައިވާ ބޮޑެތި
އެހީގައި
ސޮފްޓް
މިމާލޭގައި މިފަދަ ސިސްޓަމްތައް ބޭނުންކުރުމަކީ
ފައިދާ ބޮޑެވެ .އެހެން ނޫނަސް ދިވެހި ރާއްޖެއަކީ ބިމުގެގޮތުން ބޮޑު
ފަހަރަށެވެ.
ފޯރުކޮށްދޭންޖެހޭ ދަނޑިވަޅުތަކުގައި އެހީތެރިވުމަށް ކުރަންޖެހޭ ވަގުތު ލައްކަތަން ކުޑަވާނެތީއެވެ. މިޒަމާނަށް އެއްގޮތަށް
ޖީ.ޕީ.އެސް އާންމުކޮށް ބޭނުންކޮށްއުޅެނީ ފްލީޓް ޓްރެކް ކުރުމަށާއި ،ވެހިކަލް އޮޕަރޭޓްކުރާ ރޫޓް
މިފަދަ
އިންޑަސްޓްރީގައި
ޑިވައިސްތައް
އަންނަނީ އެހާމެ ބޭނުންތެރިކަމެއް ކަމުގައި ނުދެކެމެވެ. އެއީ
އެއަށް
ކުރާ
ހަރަދާއި
ލިބޭއެއްޗަކުން
އަޅާނުކިޔޭނެތީއެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގައިނަމަ ޓްރެކިންގ
އުރީދޫގެލައިޓް
ބޯރޑް އިންފޯމޭޝަން އެންޑް ސެކިއުރިޓީއަށެވެ. އަދި މީގެ އިތުރުން ވެސް ބްލެޓް ޓްރޭން ،މޮނޯރެއިލް
ގާތްގަޑަކަށް 4336.00ރުފިޔާއެވެ .އަދި މި
އަދި އޮޓޮމެޓިކް ޓްރޭން ބަރާބަރަށް ސެޑިއުލަށް
ޑިވައިސްގެ މަހު ފީއަކީ 150ރުފިޔާއެވެ.
މަސައްކަތްކުރާގޮތް މޮނިޓަރ ކުރުމާއި ،އެއްރޫޓުން
އެހެންކަމުން 5ވެހިކަލުގައި މިޑިވައިސް
އަނެއް ރޫޓަށް ބަދަލު ކުރުމާއި ،ކުރިން ރެކޯޑް
ފީއެއްގެ
ހަރުކުރާނަމަ
ޑިވައިސްއެއްގެ
ޑިވައިސްއާއި
މަހު
އަގަކީ
އެނައުންސްމަންޓްތައް
ގޮތުގައި 22،430ރުފިޔާ ހޭދަކުރަން ޖެހެއެވެ.
ޑެސްޓިނޭޝަން
އޯގަނައިޒޭޝަންތަކުން
މިއީ
ނޮން
ޕްރޮފިޓް
ބޭނުންކުރާލެއް
އިތުރުވަމުންނެވެ. ކަހަލަ
ސިންގަޕޯރ
އެގޮތުން
ކުރިއަރާފައިވާ
ޤައުމުތަކުގައި ހޮޓަލަށް ވީ.އައި.ޕީ ގެސްޓުން އަންނަ
ވަގުތު
ފުރިހަމައަށް
މެހެމާންދާރީ
އަދާކުރުމުގެ ގޮތުން ލިމޮޒިން ތަކުގައި ޖީ.ޕީ.އެސް
ވެހިކަލް
އޮޓޮމެޓިކުން
ކުރުން އެހާ ރަނގަޅު ޚަރަދެއްކަމަށް ނުދެކެމެވެ.
ބަސް ހުއްޓާ ތަންތަން އެނައުންސް ކުރުމާއި،
ސަބަބަކީ މިކަހަލަ ފައިދާއެއްނެތް ހޭދަތަކަށްވުރެ
ބަހުގެ ރޫޓް ނަމްބަރާއި ދެން ދާންއޮތް ތަން
ރަނގަޅު އާދައިގެ ފޯނެއް ދީފައި އޮޕަރޭޓަރެއް
އެންގުމަށެވެ.
ބޭނުން ކުރުމުންވެސް ޚަރަދުގެ ގޮތުންބަލާއިރު
www.addana.mv
ލޮޖިސްޓިކް
ކުރާލެއް ގިނައެވެ .އަދި މީގެ އިތުރުން
ހޯދުމަށާއި ،ވެހިކަލް ޑިސްޕެޗްކުރުމަށާއި ،އޮން
ސައިން
އެންޑް
ވެސް ހޮސްޕިޓާލިޓީ އިންޑަސްޓްރީގައި
ބޭނުންކުރާ ވެހިކަލް އޮޕަރޭޓްކުރާ ކުންފުނިތަކުން
ޑިސްޕްލޭކުރުމަށާއި،
ބަދަލާއި
ވެހިކަލް ޓްރެކިންގ ޑިވައިސް ބޭނުން
ބިމުގެ
އަނެއްތަނަށް މީހުންނާއި މުދާ އުފުލުމަށް
ފަސިންޖަރުންނަން
އަންނަ
ޓްރާންސްޕޮޓޭޝަން
އަންނަނީ
ދިނުމާއި،
ދުރު
އުޅަނދުތައް ހޯދަން ފަސޭހަވެފައި އެހީތެރިކަން
ބޭނުންކުރާ ވެހިކަލްތަކާއި ،އެއްތަނުން
ކުރެވިފައިވާ
ހާއްސަކޮށް
ދަތުރު
ކުރާ
ފަރާތްތަކަށް އިމަޖެންސީ ވަގުތުތަކުގައި އެފަދަ
ބޭނުންތަކަށް
މުހިންމު
ޖީ.ޕީ.އެސްގެ
އޮޕަރޭޓަރުންނަށާއި އިމަޖެންސީ މަސައްކަތްކުރާ
ގޮތުން ބޮޑެތި ސިޓީތަކުގައެވެ. ވިޔަފާރި
އެންމެ
އުޅަނދުފަހަރުގައި މިސިސްޓަމް ބޭނުންކުރުމުން
ޓްރެކިންގ
ޚާއްޞަކޮށް
ކަނޑުގެ
ތަނަކަށްވުމުން
ސަރަހައްދު
ފުރިހަމައަށް ބޭނުން ހިފެނީ ކަނޑުގެ އުޅަނދު
ޓްރާންސްޕޯރޓް
ވެހިކަލް
ކުޑަ،
މީހުންގިނަ
ބޭނުންކުރާލެއް
ގިނަވަމުންނެވެ.
އެކަމަށް
އުތުރުން ދެކުނަށް 1.28ކިލޯ މީޓަރު ހުންނަ
ނޓް ސޓާރ ްފ ސާރޖަ ް ް ރި ާފޢު މުޙައްމަދު
ޓްރެކިންގ ޑިވައިސްތައް ހަރުކޮށްފައިހުރެއެވެ. އެހެންކަމުން
ޓެކްނޮލޮޖީގެ
މިފަދަ
ފުރިހަމަ
ބޭނުން ޓާރޝިއަރީ އިންޑަސްޓްރީން އަންނަނީ ފުރިހަމައަށް ސްކޫލްތަކުގައި
ހިފަމުންނެވެ. ކުދިން
އަދި
ގަޑިއަށް
ބައެއް ކުލާހަށް
ހާޟިރުވޭތޯއާއި އުޅޭ ނޫޅޭގޮތް ބެލުމަށް ޖީޕީއެސް އައިޑީ ސިސްޓަމް ބޭނުންކުރަމުން އާދެއެވެ. އެހެންކަމުން
މިފަދަ
ޑިވައިސްތައް
ބޭނުންވާ
ފަރާތްތައް މިފަދަ ޑިވައިސްތައް ބޭނުންކުރުމުގައި ހޯދަންޖެހޭ ބޭނުންކުރުމަކީ
އެކްސްޕާރޓް
ނޮލޮޖް
ލިބޭފައިދާއަށްވުރެ
ނުހޯދާ ގެއްލުން
ބޮޑުކަމެކެވެ.
25
"ހަތަރެ ތި ން އެކަތި"
މޭޖަރ ރިޓަޔަރޑް ޙުސައިން ޝާކިރު
މިނިވަންކަން
ދިއައީ މީލާދީ ހަތްވަނަ ޤަރުނުތެރޭގައި ސިރީ
ފޮތުގައި އުޅުމާއި ގުޅުމުގައި ނިކަން ހަރުދަނާ
ގެއްލުމުގައި ބޭރުގެ ޢުދުވާންތަކާއި މަދުފަހަރަކު
ބާލާދީއްތިޔަ މަހާރަދުން އެވޭލާގަ ސީނުކަރައިގައި
ހިފަހައްޓައިގެން
ކުރިމަތިލާން ޖެހުނު ނަމަވެސް ،ރާއްޖޭގައި
ވެރިކަންކުރެއްވި ޓޭންގް ޑައިނަސިޓީ އާއެކު
ތިބި ބަޔެކެއެވެ .އެކަން ބޯދާ ބުނުންތަކުން
އުފެދޭ ދާޚިލީ ފިތުނަތަކާ ވަނީ އެއްފަހަރަށްވުރެ
އުފެއްދެވި އެކުވެރި ރަޙުމަތްތެރިކަމުގެ ގުޅުން
ދޭހަވެއެވެ .ހަރުދަނާ ބަހެއް ބުނެވޭނީ ހަރުދަނާ
ގިނަފަހަރު ކުރިމަތިލާންޖެހިފަ ވެއެވެ.
އައުވެގެން އައުމެވެ .ޗައިނާއާ ދިވެހިން ލޯތްބާއި
ދިވެހި ކާބަފައިންނަކީ ،އެމީހުންގެ ގޮތާއި ސިފަތަކެއްގައި
ގޮތްތަކަކާއި
ލިބިފައިވާއިރު،
ކަމެއް ކުރެވޭނީ ހަރުދަނާ ބަޔަކަށެވެ .ހަރުދަނާ މީހަކަށެވެ .ދުވާލަކު ދެ ދަޅަޔަށް ދެގޮތަށް ދެފަހަރު
ވާހަކަދައްކާ
ނުކިޔާ،
އެކައްޗެއް
ދީނެއް މަޛުހަބެއް މިއްލަތެއް ނުހިފާ ތެޅިފޮޅި ހޫރޭ މީހަކަށް ،ބަޔަކަށް ނޫނެވެ .ހަނދު ބޮޑުވާ ދުވަސްވަރަށް މޮޔަފަރިވެފައި ހުންނަ މީހަކުފަދަ މީހަކުކަމުގައި ވުމަކީ ދިވެހި ހަރުދަނާ ކާބަފައިން ބުއްދިވެރި
ގަބޫލުކުރި
ދިވެހި
މިދަންނަވަނީ
އުޞޫލެއް
ނޫނެވެ.
ކާބަފައިންގެ
ހަރުދަނާ
މަދުފަހަރަކު ފިޔަވައި ބޭރުގެ ބާރުތަކުން ދިވެހިންނާ
ދިވެހިންތެރެއަށް ވައްދާފައިވަނީ ދިވެހިންނަށް
ދިވެހިރާއްޖެއަކީ އިހު އެވޭލާ ބޯދާ ޒަމާނުއްސުރެން
އާދެ!
ފެށިގެން މިއަދާ ހަމައަށްވެސް ގިނަބައެއްގެ ލޯތައް
އެފަރާތްތަކަށް
މީހަކު
ސަލާމަތުގެ އައްސޭރިއަށް ގެންގޮސްދެއްވި މާލިމީއަކީ އައްސުލްޠާން ޔޫސުފު
ނވެ .ނަ ީތ ާޖ ައ ަކށް ެވގެން ރދުން (ެ )1425 – 1402 (ދެވަނަ) ޯލކަ ަމ ާހ ަ
ރދުން ެއ ޭވ ާލގަ ސރީ ާބ ާލ ީދ ްއ ިތޔަ ަމހާ ަ ރ ަގއި ި ިދ ައއީ ީމ ާލދީ ަހ ްތވަނަ ޤަރުނު ެތ ޭ
ސޓީ ާއ ެއކު ުއ ެފ ްއ ެދވި ެއކު ެވރި ނ ި ނގް ަޑއި ަ ރ ްއވި ޓޭ ް ނ ުކ ެ ރކަ ް ރ ިއ ަގއި ވެ ި ނކަ ަ ސީ ު ނއާ ދި ެވހިން ލޯ ްތ ާބއި ޗއި ާ ރ ަކ ުމގެ ުގޅުން ައ ުއ ެވގެން ައ ުއމެވެަ . ރ ުޙ ަމ ްތތެ ި ަ
ހަމަ
ށގެން ިދ ުއ ެމވެ. ރ ަކ ުމގެ ާއ ުގ ުޅ ަމކުން ުގޅި ޯލ ީބގެ ައއު ާބ ެބއް ެފ ި ުކލުނު ެވ ި
އިންސާނުންނެވެ. މިނިވަންކަމަށް ފަންސާސް އަހަރުފުރޭ މިއަހަރު މިނިވަންކަމުގެ ވާހަކަ އަޑުހަރުކޮށް ދައްކަމުން ދާއިރު ،އަދި ހަރުދަނާ ދިވެހި ކާބަފައިންނަށް
ނިސްބަތްވުމުގެ
ފަޚުރުވެރިވަމުންދާ
ވާހަކައިން މިޤައުމުގެ
ހިނދު
މިނިވަންކަން ގެއްލި އަޅުވެތި ވުމަށް ދިމާވި ސަބަބުތަކާ މެދު ވިސްނާލައި އެކަމުން ޢިބުރަތް ޙާޞިލްކުރުމަކީ
ހަމަ
ދިވެއްސެއްގެ
ކޮންމެ
ފަރުދީ ޒިންމާއެކެވެ .އެއީ ،ދިވެއްސަކު އަނބުރާ އިޢާދަވުމަށް ނޭދޭނެ ދުވަހެވެ. މި އަހަރަށްވުރެ
26
ރާއްޖެއަށް
ދެހާސް
ގިނަދުވަސްވީ
ދިވެހިންގެ ދިގު ތާރީޚުގައި ދިހަވަނަ
ލިބިފަވާ ގުދުރަތީ މުއްސަދިކަމަކުން ނޫނެވެ.
ބަޔަކުން
އެކަމަކު އިންޑިއާ ކަނޑުގައި ޤައުމުއޮތް ތަނުގެ
ޤަރުނުގެ
ދިގު
ތާރީޚެއް
ތެރޭގައި،
ޤައުމުގެ
މިނިވަންކަން ގެއްލިދިޔައެވެ .މިއަޅުވެތިކަމުގެ ސަތޭކަވަރަކަށް
އަހަރުފަހުން
ރަދުންނެވެ .މީލާދީން ފަނަރަވަނަ ޤަރުނުގައި ޗައިނާއިން އިންޑިއާ ކަނޑުގައި ބާރުގަދަކުރަމުން އައި
ދުވަސްވަރު
އެގަދަ
ގޮތުންނެވެ.
މިނިވަންކަން
އަނބުރާ ހޯއްދަވާ ދެއްވީ ތީމުގޭ މަހާ ބާރަނަ މަހާ
ޠޫފާނީ
ކަޑުން
ވިސްނުންތެރިކަމާއެކު ދިވެހި ޤައުމު ސަލާމަތުގެ އައްސޭރިއަށް
ފައްސަތޭކަ
ހުއްޓިފައިވާ ގައުމެކެވެ .ބިމުގެ ބޮޑުކަމަކުން،
އައި ދުވަސްވަރު އެގަދަ ތޫފާނީ ކަޑުން ވިސްނުންތެރިކަމާއެކު ދިވެހި ޤައުމު
އެއީ ދަޅަދާނަވުން ހުރިބައެކޭ ދެންނެވުމެއްވެސް ނޫނެވެ.
އެހެންކަމެއް
ރމުން ރ ަގ ަދކު ަ ނ ިޑއާ ކަނ ުޑ ަގއި ާބ ު ނއިން އި ް ޗއި ާ ނ ަގއި ަ ރވަނަ ޤަރު ު ނ ަ ީމ ާލދީން ފަ ަ
ދަޅައަކަށް ހެއްލި ގެއްލިނުދިޔަ ވާހަކައެވެ .އަދި ދިވެހި
ނޭދޭ،
"ހެޔޮއެދޭ" ދިވެހިންނެވެ.
ދައްކާހާ
ކާބަފައިންނީވެސް
ދަޢުވަތުދީގެން
ހެޔޮކަންނޫން
ކަންކަމުގައި ދުރުވިސްނެވި ވާހަކައެވެ .ހަމަ ބުނާހާ
ހަމަ
ބާބެއް ފެށިގެން ދިއުމެވެ .
ގެނެސް
ވާހަކައެވެ .ކަންކަމުގެ އެކޮޅާއި މިކޮޅު ބަލައި އެއްޗަކަށް
ތޮޅުނު
ކޮންމެފަހަރަކު
ކުލުނުވެރިކަމުގެ އާގުޅުމަކުން ގުޅި ލޯބީގެ އައު އިންޑިއާ ކަނޑުގައި މިއޮތް ކުޑަކުޑަ
ވާހަކައެވެ .ބުއްދިވެރިކަމާއި ވިސްނުންތެރިކަމުގެ
ބަޔަކު
ދިވެހިންގެ
ގެންގޮސްދެއްވި
މާލިމީއަކީ
އައްސުލްޠާން ޔޫސުފު (ދެވަނަ) ލޯކަ މަހާރަދުން ( )1425 – 1402ނެވެ .ނަތީޖާއަކަށްވެގެން
އިންޑިއާ ވެރިކަންކުރަމުން
ކަނޑުގައި
ފޭރޭ
ދިއައިރުވެސް
މީހުން
ދިވެހިންނަކީ
ޞުލްޙަވެރި ޞުލްޙައަށް ލޯބިކުރި ބައެކެވެ. އެކިމިންވަރަށް މިނިވަންކަން ގެއްލުނު އެކިއެކި ފަހަރު
އައިނަމަވެސް
މަސައްކަތްކޮށް ޞުލްޙަވެރި
ގަދަ
ހިތްވަރާއެކު
މިނިވަންކަން
ދިފާޢުކޮށް
ދިރިއުޅުމެއް
އުޅެމުން
އައި
ބަޔެކެވެ .އަވައްޓެރި ޤައުމުތަކާއި ބާރުގަދަ ބޮޑެތި ޤައުމުތަކާއެކުވެސް އެކުވެރިކަން ބާއްވައިގެން www.mndf.gov.mv
ބޭރުގެ އެއްވެސް ނުރަނގަޅު ނުފޫޒެއް ވެރިވިޔަ
ގޯވާގައި
ރޯއީ
– )1558ޝަހީދުކޮށް ދިވެހިރާއްޖެ ޕޯޗްގީޒުންެ
ނުދީ އުޅުނުބަޔެކެވެ.
އަރިހުގައި ޝަކުވާ ދަންނަވައިގެން ރާއްޖޭގެ
ޙަސަން
ތީމުގޭ
ބަނިޔާދަން
ދަރިކޮޅުގެ
ރަސްކަންނިމި ހިލާލީ ދަރިކޮޅުގެ ބޭފުޅުންގެ އަތްމައްޗަށް ރަސްކަން އެރުންވީ ހަނގުރާމައިގެ މައިދާނަކަށް ހުޅުލުންފަދަ ކަމަކަށެވެ .އެއީ، ދާޚިލީ ހަމަނުޖެހުން އޭގެ އިންތަކާއި މިންތައް އޮއިދަނޑިން
ފަހަނައަޅާގޮސް
ބޭރުވެ
ދިއަ
ދުވަސްތަކަކެވެ. އައްސުލްޠާން
މުޙަންމަދު
މަހާރަދުން
1491ވަނަ
ބަވަނަ
ދަންމަރު އަހަރު
ރަސްކަމަށް އިސްވެ ވަޑައިގަތުމާއެކު ރަސްކަމުގެ ކޯލުތެރޭގައި ފިތުނަ ކޯދުލައި އުތުރިގެންފިއެވެ. މުޅި
ޤައުމު
ހުންނެވި
ޕޯޗްގީޒް
ވައިސް
އައްސުލްޠާނު
އަޅުވެތިކުރުމުންނެވެ.
މަސައްކަތްކުރައްވަން
(ނުވަވަނަ) ގައުމަށްވުރެ އަމިއްލަފުޅު އެދުން
ނަތީޖާއަކީ
ކުރިއަށް ނެރުއްވުމުގެ ނަތީޖާގެގޮތުން ދުވަހަކު
ކޮށިދަނޑު ގެއްލި މަރިޔަބު ގެއްލުމެވެ .އާދެ!
ފޫނުބެއްދޭނެ
ދިވެހިގައުމަށް
އެމަނިކުފާނަށް ދިވެހި ތަޚުތާއި ދީނާއި ދުނިޔެއާއި
ލިބިގެން
އާޚިރަތް ގެއްލި ދިވެހިންގެ ލަޢުނަތް ތާއަބަދަށް
ރަސްރަސްކަލުން ދިވެހި ތާރީޚުގައި މިޖެއްސެވި
ލިބިލިބި ހުރުމެވެ .ރާއްޖޭގެ ބިމުން ކޯޅިއެއްގެ
ކަޅު ލައްގަނޑަށް މިއަނދިރިކުރި ކުރުމަށް
މިންވަރުވެސް އެމަނިކުފާނަށް އަދި އެމަނިކުފާނުގެ
ދުވަހަކުވެސް ދިވެހިން މަޢާފެއް ނުކުރާނެއެވެ.
ލިބިވަޑައި
އަމުދުން އެދުވަހުގެ ދިވެހި ދަރިން މަޢާފެއް
ވެރިކަން
ހޯއްދެވުމަށް
ފެއްޓެވި
ހިސާބުންނެވެ.
ޚާންދާނުގެ
އާޚިރު
ބޭފުޅަކަށްވެސް
ނުގަތުމެވެ .އެއްދުވަހު އެމަނިކުފާނަށް ދުނިޔެ
އެމަނިކުފާނުގައިކޮޅުގައި
ފުށިރަށްގަޑެއްގެ
ދިޔައީއެވެ.
ހިލާލީ
ދަރިކޮޅުގެ
ނުކުރާނެއެވެ.
ރަންކޮށްދިން ޕޯޗުގީޒުންގެ މަލާމާތާއި ނަފުރަތަށް ހުށަހެޅިގެން ދިއުމެވެ .އެމީހުންގެ ނަޒަރުގައި،
ބޮޑުގެއްލުމެއް
ޕޯޗްގީޒުގެ ހޭދަކުރި
ކަޅު
އަޅުވެތިކަމުގައި އަހަރު
ފަނަރަ
ދިވެހިން ނިމުމަކަށް
ގެންނެވި އައްސުލްޠާނު މުޙަންމަދު ތަކުރުފާނުލް
ދާޚިލީ
ހަމަނުޖެހުމެއްގެ
ގައުމަށާއި
ރަޢިއްޔަތުންނަށް
ދިވެހިން އިސްލާޙުވެ ތަރައްޤީވުމުގެ ބަދަލުގައި ޤައުމުގެ
އަތްމައްޗަށް ރަސްކަން އެރީއެވެ .ނަތީޖާއަކަށްވީ
ރމަ ިތ ުލ ެމވެ. ރތުން ެގ ްއ ުލ ާމއި ަހ ާލކު ައ ިއސް ކު ި ހަ ަފ ާ
ތެރެއަށްވެއްޓި
"ހެޔޮއެދިގެން" މަސައްކަތްކުރި ބޭފުޅުންކޮޅެއްގެ ރަސްކަމުގެ އާރާއި ބާރު ގެއްލޭ ކޮންމެފަހަރަކު އާރާއި
ގެއްލުނު
ބާރު
ހޯދުމަށް
އޭރަކު
ޗށް ރ ަބ ެއ ްއގެ އަ ްތ ަމ ްއ ަ ރމުން ައއި ިވ ަޔ ާފރި ޭބ ު ދި ެވހިން ކު ަ
ވެރިކަމުގައި ހުންނެވި ބޭފުޅަކު ނޫނީ ވެރިކަން ބޭނުންވެގެން އުޅުއްވާ ޚާއިނަކު ،ބައެއްފަހަރު
ރ ައށް ޞދީ ައޅު ެވތި ަކ ެމ ްއގެ ެތ ެ ރ ްއޖެ ިއ ުގ ިތ ާ ރމެވެާ . އެ ު
ކަންނަންނޫރު ޢަލީރާޖާއަށް އަނެއްބައެއްފަހަރު މަލަބާރީންނަށް ނުވަތަ ހޮޅީންނަށް ގޮވައި ނޫނީ
ނގެ ައޚުން ނގެ ައތުން ިތ ަމ ިތ ާމމެ ް ެވ ްއ ުޓމެވެި .ތ ަމ ިތ ާމމެ ް
ނުފޫޒާއި ބާރުހުރި ފަރާތެއްގެ މަދަދަށް އެދުމެވެ. އައްސުލްޠާނު
މުޙަންމަދު
ދަންމަރު
ބަވަނަ
ށ ެމވެ. ނ ެފ ު ކަ ިތލާ ަމރަ ް
މަހާރަދުން މިއުނގަންނަވާ ދެއްވި ފިލާވަޅުން ދިވެހި އުދަރެސް އަލިވެ އުޖަލާވުމުގެ ބަދަލުގައި ކަޅުވިލާތައް ވަށައިގެން ނަގައި ދިވެހި އުދަރެސް ބަނަކުރުމެވެ .ދިވެހިން އިސްލާޙުވެ ތަރައްޤީވުމުގެ ބަދަލުގައި ޤައުމުގެ ހަފަރާތުން ގެއްލުމާއި ހަލާކު އައިސް ކުރިމަތިލުމެވެ .ދިވެހިން ކުރަމުން އައި ވިޔަފާރި ބޭރުބައެއްގެ އަތްމައްޗަށް އެރުމެވެ. ރާއްޖެ އިގުތިޞާދު އަޅުވެތި ކަމެއްގެ ތެރެއަށް ވެއްޓުމުވެ .ތިމަތިމާމެންގެ އަތުން ތިމަތިމާމެންގެ އަޚުން ކަތިލާ މަރަންފެށުމެވެ. މިފިތުނަ ދޮންވެ ފައްކާވީ ކަޅުމުޙަންމަދު ރަސްގެފާނުގެ ކާފަ ދަރިކަލުން އައްސުލްޠާން ޙަސަން (ނުވަ ވަނަ) ސިރީ ދިރިކުސަ ލޯކަ މަހާރަދުން 1551ވަނަ އަހަރު އަމިއްލަފުޅަށް ރަސްކަން ދޫކުރައްވައި ފިއްލަވައިގެން ކޮއްޗެއަށް ވަޑައިގެން
ނަޞާރާ
www.addana.mv
ދީނަށް
ވެދެވަޑައިގެން
އަޢުޡަމް
ސިރީ
އާއެކެވެ! ގާބިލު ވެރިޔަކު ނޫނީ ވެރިކަމަށް
(1573
–
ގާބިލު ބޭފުޅަކު ރަޢިއްޔަތުންނަށް ދެރައެއްލިބޭނެ
އެއްކުރެއްވި ހިތްވަރުގަދަ ވަޠަނީ ލޯތްބާއި ގައުމީ
އެއްވެސް ކަމެއް ނުކުރައްވާނެއެވެ .ވާހަކަފުޅެއް
ޖޯޝުންފުރިގެންވާ އެކަމަކު ކުޑަކުޑަ ލަޝްކަރު
ނުދައްކަވާނެއެވެ .ފިސާރި މަވެގެން މަ މޮޅު
ގަދަހޫނާއި އަވީގައި ގަދަ ވަޔާއި ވިއްސާރައާއި
އެބޭފުޅަކު
ފިނީގައި ،ކަޅު އަނދިރި ޠޫފާނީ ރޭތަކުގައި
އިސްކުރައްވާނީ އަމިއްލަ ނަފުސު ނުރައްކަލުގައި
ކަނޑުމަތީ އެކުރެއްވި ބުރަ މަސައްކަތްޕުޅުން
މެކުނަސް އޭނާގެ ރަޢިއްޔަތުންނެވެ.
ހޯއްދަވައިދެއްވި މިނިވަންކަމަށް ބުރޫ އަރުވަން
ކުރާނެ
ވެރިކަން
ވާހަކަފުޅެއް
ގާބިލުކަންވެސް
ވިދާޅެއްނުވާނެއެވެ.
ނެތެވެ .
ދިހަވަނަ ޤަރުނުގެ ތެރޭގައި ތީމުގޭ މަހާ ބަރަނަ ރަސްގެފާނު ދިވެހިންނަށް ހޯއްދަވައި ދެއްވި މިނިވަންކަން ގެއްލިދިޔައީ 1558ވަނަ އަހަރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތަޚުތުގައި އޭރު އިންނެވި އައްސުލްޠާން ޢަލީ (ހަ ވަނަ) ސިރީ އައުދަ ސިއާކަ ކައްތިރި ބަވަނަ މަހާރަދުން (1557
)1585
އައްސުލްޠާނު ޚާންދާނުގެ
ސަވާއްދީއްތަ އާއި،
ޙަސަން
މަހާރަދުން އެރަދުން
(ނުވަވަނަ)
ބޭބޭފުޅުންނާއި
ގެ
ކަންނަންނޫރާއި
މަލަބާރީންނާއި ހޮޅީންގެ ބާރުތަކުން 1649ވަނަ އަހަރާއި ހަމައަށް ކުރިމަސައްކަތްތަކަށް ދިވެހި ރަސްރަސްކަލުންނަށް
ކުރިމަތި
ލައްވަން
ޖެހިވަޑައިގަތެވެ.
27
1558ވަނަ އަހަރު އައްސުލްޠާން ޢަލީ
ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ހޯއްދެވުމުގެ އެދުންފުޅުގައި
(ހަވަނަ) ޝަހީދުކޮށް މާލެ ހިފައި ދިވެހިން
ރާއްޖޭގެ މަޞްލަހަތު ނަގާލެއްވިއެވެ .އަދި އެއީ
އަޅުވެތިކޮށްގެން ތިބި ޕޯޗްގީޒު ސިފައިންނާއި
ބޭރުގެ ޢަދުއްވުން ރާއްޖެއާ ގިނައިން ތޮޅެމުން
އަލްސުލްޠާނު މުޙަންމަދު ތަކުރުފާނުލް އަޢުޡަމް
ދިޔަ ދުވަސްވަރެކެވެ.
ސިރީ ސަވާދީއްތަ މަހާ ރަދުން 1573ޖުލައި 1ވަނަ ދުވަހު ހަނގުރާމަ ކުރައްވައި އެމީހުން ދިވެހިންގެ
ބަލިކޮށް
އިޢާދަކޮށްދެއްވި
މިނިވަންކަން
ފަހުންވެސް
އަނބުރާ
ގޯވާގައި
ތިބި
ޕޯޗްގީޒު މީހުންނާއި މަލަބާރީންނާއި ކަންނަންނޫރު ޢަލީރާޖާގެ މީހުން ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން ދިވެހިންނާ ހަނގުރާމަކޮށް
ފޭރި
ދިވެހިން
ލޫޓުވަމުން
ދިއައެވެ. އައްސުލްޠާނު އިބްރާޙީމް (ތިންވަނަ) ސިރީ ސުއްދަ ސުވަރުދަ މަހާރަދުން (1558 )1609ޝަހީދުވެ ވަޑައިގަތީވެސް އެފަދައައްސުލްޠާނު
ހާދިސާއެއްގައެވެ.
އިބްރާޙީމް
މުޙަންމަދު
އައްސުލްޠާން
އިމާދުއްދީނަށްފަހު ރަސްކަމަށް އިސްވެވަޑައިގަތީ، އައްސުލްޠާން އިބްރާހީމް އިސްކަންދަރު ސިރީ ކައްތިރި
ކުލަރަންމީބަ
މަހާރަދުން
ބަވަނަ
( )1687 – 1648ނެވެ. "ރާވެރިއެއްގެ ދަރިއަކަށްވެސް ހަތަރެތިން އެކަތި އޮންނާނެއެވެ ".ދިވެހި މުސްކުޅިބަހެއްގައި ބުނެފައޮންނަ ބުނުން މޮޓޯއަކަށް ނަންގަވައިގެން މިފަހަރު ހަތަރުވަނަ ބޮނޑިއެޅުއްވީ އައްސުލްޠާން އިބްރާހީމް އިސްކަންދަރު ސިރީ ކުލަރަންމީބަ ކައްތިރި
މަހާރަދުން
ބަވަނަ
(1648
-
)1687ނެވެ .މިރަދުންގެ ރަސްކަމުގެ ވަރަށް
ފައްސައި އެމީހުންގެ މުދާތައް ފޭރި ،ގޭގެ އަންދައި މަލިކު ހިފައި އެތަނުގެ ވެރިމީހާއާއި ބޮޑުން
ހައްޔަރުކޮށްގެން
މަލިކުގެ
ވެރިމީހާއާއި
މާލެގެންނެވިއެވެ. ބޮޑުން
ދޫކޮށްލެއްވީ
އަހަރުން އަހަރަށް ދިވެހި ރަސްގެފާނަށް ޖިޒީ ދިނުން ޝަރުޠުކުރައްވާފައެވެ. އައްސުލްޠާން އިބްރާހީމް އިސްކަންދަރު ސިރީ ކުލަރަންމީބަ ކައްތިރި ބަވަނަ މަހާރަދުން -
(1648 ލަޝްކަރުގައި ލަޝްކަރާއެކު
)1687 އިސްވެ
ހަނގުރާމައިގެ ހުންނަވައިގެން،
ނުކުމެވަޑައިގެން
އެއްގަމާއި
ކަނޑުގައި ،ޕޯޗްގީޒުންނާއި އަދި ކަންނަންނޫރު ޢަލީރާޖާގެ ސިފައިންނާ ކުރިމަތިލައްވާ ނަސްރު ހޯއްދެވިއެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ޚިޔާލުގައި ދިވެހިތާރީޚުގައި ލަޤަބު
ޣާޒީގެ
އަރުވާފައިވާ
ވަރަށް
މަދު
ނ ެޖހޭނީި ،މ ާހރު ެވސް ިމ ަޤ ުއ ުމގެ ެއ ޭވ ާލ ަގއި ނ ުކރަ ް ރ ިއރު ހަނދާ ް ރ ުފ ޭ ސސް ައ ަހ ު ނ ާ ނ ަކ ަމށް ފަ ް ނވަ ް މި ި ނ ަކ ެމވެ. ޞ ިލޙުން ިތބޭ ެ ނބުނާ" ުމ ް ނއި " ުދ ަވ ަހކު ެހ ޮޔ ަބ ެހއް ު ިތ ިބ ަފދަ " ެހ ޮޔ ެއދޭ ަޖ ްއ ާލދު" ން ާ ނވާ ރ ަތ ަކށް ބޭނު ް ރގެ ބާ ު ސ ެގފާނު ަފދަ ޭބ ު ރ ް ނއި ނު ަވވަނަ ަޙސަން ަ ސ ެގފާ ާ ރ ް ނ ަމދު ަ ަކ ުޅ ުމޙަ ް ސ ިމޔާ ިކ ެލގެ" އިން ސ ްއ ަކ ްތ ުކރާ " ާ ނ ިތ ުކރަން ަމ ަ ނއި ދާ ިޚލީ ަހ ަމ ެޖހުން ެ ސ ަކލުން" ާ ރ ް ރސް ަ " ަ ނ ަކ ެމވެ. ރ ެމ ްއގަ" ުއޅޭ ެ " ެއހެން ފޭ ާ ދެން
ކުރީކޮޅުގައި 1649ވަނަ އަހަރުތެރޭ ނުވަވަނަ
ރަސްރަސްކަލުންގެ ލިސްޓްގައި އައްސުލްޠާން
ރަސްކަމަށް އިސްވެ ވަޑައިގަތް އައްސުލްޠާން
ހަސަން
ކާފާބޭފުޅުންނާއެކު
އިބްރާހީމް އިސްކަންދަރު ސިރީ ކުލަރަންމީބަ
ޙުސައިން ފާމުލަދޭރިކިލެގެފާނު (– 1609
ޕޯޗްގީޒުން
ޙަމަލާ
ކައްތިރި ބަވަނަ މަހާރަދުން ()1687 – 1648
)1620ގެ ރަސްކަމުގެ ސާފު ޚަބަރުތައް
ދިނުމުން އިސްކަންދަރު ރަސްގެފާނު އިސްވެ
ގެ ނަންފުޅު ޣާޒީގެ މަތިވެރި ލަޤަބާއެކު
އެނގެން ނެތް ނަމަވެސް އޭރު ކަންހިނގަމުން
ހުންނަވައިގެން ޕޯޗްގީޒްމީހުންނާ ހަނގުރާމަކޮށް
ލިޔެވެން ޖެހެއެވެ .އާދެ! ޚިޔާލަކީ ތަފާތު
އައިގޮތަށް ބަލާއިރު މިރަދުންނަށް ވެސް ވަކި
ބަލިކުރެއްވުމަށްފަހު ،ފިސާރި ކެރިހުންނަވައިގެން
އެއްޗެއް ދޮގެއްތޯއެވެ؟
ހަނުހުންނެވޭނެ
ވަގުތުކޮޅެއް
ލިބިވަޑައިގެންފަ
ކަޅުމުޙަންމަދު
ރަސްގެފާނު
ޒަމާނުއްސުރެ
ވާނެކަމަކަށް
ނުފެނެއެވެ.
އައްސުލްޠާން
ކަންނަންނޫރު
ޢަލީރާޖާއަށާއި
ގޯވާމީހުނަށްދީ
(ތިންވަނަ)
ޝަހީދުވެ
ރަސްގެފާނުގެ އައިސް
ރާއްޖެ
މާލެއާ
ޙުސައިން ފާމުލަދޭރިކިލެގެފާނު އަވަހާރަވުމުން
އުޅުނުޖިޒީ ދެއްވުން ހުއްޓާލެއްވިއެވެ .މިވަރުން
އައްސުލްޠާނު
ދުއްތުރާތަކުން
ރަސްކަމަށް
އިސްކުޅައީ
ކަންނަންނޫރު
ޢަލީ
ރާޖާގެ
ސިރީ
ދިވެހިން ސަލާމަތްނުވުމުން ،ޢަލީރާޖާއާ ދެކޮޅަށް
ކުލަސުންދުރަ
ކައްތިރި
ބަވަނަ
މަހާރަދުން
ހަނގުރާމަމަތީ
ތައްޔާރުކުރައްވާ
–
)1648
އެވެ.
މިރަދުންގެ
ދީވަންދްރޯގެ ރަށްތަކަށް ފޮނުއްވިއެވެ .ދިވެހި
ރަސްކަމުގެ ދުވަސްވަރަކީ މައްސަލަތައް ގިނަ
ލަޝްކަރު ހަތިޔާރާއެކު ދީވަންދްރޯ ގެ ރަށްތަކަށް
މައްސަލަތަކެވެ.
އަރައި ޢަލީރާޖާގެ ސިފައިންނާ ހަނގުރާމަކޮށް
ސާމިޔާކިލެގެ އާދެ ،މާފިލާފުށީ ރަސްގެފާނު
ބަލިކޮށް
މުޙަންމަދު (1620 ދުވަސް
28
ވަޑައިގަތުމުން
ޢިމާދުއްދީން
ވަރެކެވެ.
(އެއްވަނަ)
ދާޚިލީ
އެމީހުންގެ
އަރުމާދު
ވަޒަނުގައި
އެމީހުން
މިނިވަންކަމަށް ފަންސާސް އަހަރުފުރޭއިރު ހަނދާންކުރަންޖެހޭނީ ،މިހާރުވެސް މިޤައުމުގެ އެވޭލާގައި ތިބިފަދަ "ހެޔޮއެދޭ ޖައްލާދު" ންނާއި "ދުވަހަކު
ހެޔޮބަހެއް
ތިބޭނެކަމެވެ.
ނުބުނާ"
ކަޅުމުޙަންމަދު
މުޞްލިޙުން ރަސްގެފާނާއި
ނުވަވަނަ ޙަސަން ރަސްގެފާނު ފަދަ ބޭރުގެ ބާރުތަކަށް ބޭނުންވާ "ރަސްރަސްކަލުން" ނާއި ދާޚިލީ ހަމަޖެހުން ނެތިކުރަން މަސައްކަތްކުރާ "ސާމިޔާ ކިލެގެ" އިން "އެހެން ފޭރާމެއްގަ" އުޅޭނެކަމެވެ. www.mndf.gov.mv
ފު ުލސް ޯކޓް
ނޓް ސޓަރ ްފ ސަރޖަ ް ސ ް ޮޕ ިލ ް އަޙްމަދު ނާފިޢު ވަނީ އުފައްދާފައެވެ .މީގެތެރޭގައި ސިޔާސީ އަދި ދާޚިލީ ކަންކަމާ ބެހޭ ބަޔާއި ޓްރެފިކާ ބެހޭ ބަޔާއި ،ވައްކަމާ ބެހޭ ބަޔާއި ،ފައިސާއާ ބެހޭ
އޮފީހަށާއި
ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައް އިސްލާމީ ޝަރީއަތާއި
މިނިސްޓްރީ އޮފް ޕަބްލިކް ސޭފްޓީ އަށް ހުށަހެޅޭ
ދިވެހިރާއްޖެގެ ޤާނޫނު އަސާސީއާއި ޤާނޫނުލް
މައްސަލަތަކަށް އަވަސް އަދި އިންސާފުވެރި
އުޤޫބާތުގައިވާ ގޮތުގެމަތިން އިންސާފުވެރިކަމާއެކު
ޙައްލެއް ހޯދައިދިނުމުގެ މަޤްޞަދުގައި 1979
ވީހާވެސް އަވަހަށް މައްސަލަތައް ނިންމާ އެންމެހާ
ފެބުރުއަރީ 11ވަނަ ދުވަހު އޭރުގެ ރައީސުލް
ފަރާތްތަކަށް އިންސާފު ހޯދައިދިނުމެވެ .މި ކޯޓުން
ޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޒް މަޢުމޫން ޢަބްދުލް
ބެލި މައްސަލަތަކުގެތެރޭގައި ފުލުހުންނަށް ހުށަހެޅި
ޤައްޔޫމް އުފެއްދެވި ކޯޓެކެވެ .މިކޯޓް ހިނގަމުން
ތަޙްޤީޤްކުރަމުންދާ މައްސަލަތަކާއި މިނިސްޓްރީ
ދިޔައީ މިނިސްޓްރީ އޮފް ޕްބަލިކް ސޭފްޓީ
އޮފް
ހުށަހެޅެމުންދިޔަ
(މިހާރުގެ ނަމުން ނަމަ މިނިސްޓްރީ އޮފް
މައްސަލަތައް ހިމެނެއެވެ .މިގޮތުން އެކޯޓުންބަލާ
ޑިފެންސް އެންޑް ނޭޝަނަލް ސެކިއުރިޓީ) ގެ
ފޭރުމާއި،
ފުލުސް
ކޯޓަކީ
ފުލުސް
ޕަބްލިކް
ސޭފްޓީއަށް
މައްސަލަތަކުގެތެރޭގައި
ވައްކަމާއި
މައްސަލަތަކުގެ
ޓްރެފިކްގެ
ދަށުންނެވެ .އޭރު މިނިސްޓަރ އޮފް ޕަބްލިކް
މާރާމާރީއާއި
ސޭފްޓީގެ މަޤާމްގައި ހުންނެވީ ވެސް ރައީސުލް
އިތުރުން ފައިސާގެ މައްސަލަތަކާއި އެހެނިހެން
ޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޒު މަޢުމޫން ޢަބްދުލް
މައްސަލަތައް ވެސް ހިމެނެއެވެ.
ޤައްޔޫމްއެވެ .ނައިބަކީ އޮނަރަބަލް އިލްޔާސް
ސިފައިންގެ ތާރީޚަށް ބަލާއިރު 1960
އެންމެހާ
އޮގަސްޓް
ފެށިގެން
ގެންދެވީ
ދިވެހިރާއްޖޭގައި ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ސިފައިން
މިނިސްޓްރީ އޮފް ޕަބްލިކު ސޭފްޓީގެ ޑިރެކްޓަރ
ތަޙްޤީޤްކުރާ ބައި ޢާއްމު ނަމުންނަމަ ފެހި އޮފީސް
އަންބަރީ ޢަބްދުއްސައްތާރުއެވެ.
އުފައްދައި ފުލުހުންނަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައް
ކޯޓަށާއި
ތަޙްޤީޤްކުރަންފެށިއެވެ .މިގޮތުން ފެހި އޮފީސް
މިނިސްޓްރީ އޮފް ޕަބްލިކް ސޭފްޓީއަށް ގެނެވޭ
ނުވަތަ ފުލުހުންގެ ތަޙްޤީޤް އޮފީހުން އެންމެ
މީހުންނާބެހޭ ކަންތައްތައް ބެއްލެވުމުގައި އެންމެ
ފުރަތަމަ ބަލަން ފަށާފައި ވަނީ ތިން ބާވަތެއްގެ
އިސްދައުރެއް އަދާކޮށްފައިވަނީ މިނިސްޓްރީ އޮފް
މައްސަލަތަކެވެ .އެއީ ސިޔާސީ ކަންކަމާ ބެހޭ
ޕަބްލިކް ސޭފްޓީގެ ހިންގާ ސެކެޓަރީ އަލްފާޟިލް
މައްސަލަތަކާއި ،ވައްކަމާ ބެހޭމައްސަލަތަކާއި،
އިސްޠަފާ އިބްރާހީމް މުޙަންމަދު މަނިކުއެވެ.
މާރާމާރީއާ ބެހޭ މައްސަލަތަކެވެ .އަދި މިތިން
އިބްރާހިމްއެވެ.
އޭރު
ކަންތައްތައް
ބަލަހައްޓަވަމުން
ޖެނެރަލް
މައްސަލަތަކާ
ގުޅިގެން
ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ސިފައިންގެ
ފުލުސް
ތާރީޚަށް
ބަލާއިރު
ބަޔަށް
27
ތިން
ވަނަ
ދުވަހުން
ސެކްޝަން
ހެދިފައިވެއެވެ.
ފުލުސް ކޯޓަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އެންމެ
އެއަށްފަހު 1978ވަނަ އަހަރު ފުލުހުންގެ
ފުރަތަމަ ކަނޑައެޅުއްވި ޤާޟީއަކީ މ.ޒޭވަރު
މަސައްކަތްތައް ތަރުތީބުވެގެން ދިޔަފަހުން ފުލުސް
ޢަބްދުއްރަޝީދު ޢަލީ (މއ.ހަނީސަކްލް) އެވެ.
އޮފީހަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައް ބެލުމަށް ފުލުސް
މިކޯޓް އުފެއްދުމުގެ މައިގަނޑު މަޤްޞަދަކީ
އޮފީހުގައި އިތުރު ބައިތައް ނުވަތަ ސެކްޝަންތައް
www.addana.mv
ބަޔާއި ،ވެލްފެއަރ ކަންތައްތަކާ ބެހޭ ބަޔާއި، މާރާމާރީއާ ބެހޭ ބައި ހިމެނެއެވެ. ފުލުސް
ކޯޓްގެ
ސަބަބުން
ފުލުސް
އޮފީހުން ބަލާ ތަޙްޤީޤްކުރާ މައްސަލަތަކުގައި އެކިއެކި ކުށުގެ ތުހުމަތުގައި ހައްޔަރުކުރެވޭ ނުވަތަ ބަންދުކުރެވޭ މީހުންނަށް އަދި ވަކިގޮތެއް ކަނޑައެޅިފައިނުވާ
މައްސަލަތަކަށް
އަވަސް
ހައްލެއް ލިބިގެން ދިޔައެވެ .މިކޯޓް ހިނގަމުން ދިޔައީ ބަނޑޭރިގޭ މަތީބުރީ އިރުމަތީ ބައިގައެވެ. މިނިސްޓްރީ އޮފް ޕަބްލިކް ސޭފްޓީގެ ދަށުން 1979ފެބުރުއަރީ 11ވަނަ ދުވަހު އުފެއްދި މި ފުލުސް ކޯޓް އުވާލައްވާފައިވަނީ 1990 މެއި 20ވަނަ ދުވަހުއެވެ .އޭރު މިނިސްޓްރީ އޮފް ޕަބްލިކް ސޭފްޓީގެ ނަން ވަނީ މިނިސްޓްރީ އޮފް ޑިފެންސް އެންޑް ނެޝަނަލް ސެކިއުރިޓީ ނަމަށް ބަދަލުވެފައެވެ .އަދި މި ފުލުސް ކޯޓް ހިނގަމުން ގޮސްފައިވަނީ ފަހުން މިނިސްޓްރީ އޮފް ޑިފެންސް އެންޑް ނެޝަނަލް ސެކިއުރިޓީގެ ދަށުންނެވެ .އަދި ފުލުސް ކޯޓް އުވާލެއްވުމާއެކު އެކޯޓަށް
ހުށަހެޅިފައިވާ
މައްސަލަތަކާއި
ބެހޭގޮތުން ސަރުކާރުން ހަމަޖައްސަވާފައިވަނީ އެ މައްސަލަތައް މިނިސްޓްރީ އޮފް ޖަސްޓިސްއާ ޙަވާލު ކުރެއްވުމަށެވެ . ރިފަރެންސް: 1.1ޤައުމީ އަރުޝީފުގެ ކަންކަން ފޮތްތަކުން.. 2.2ފުލުހުންގެ ޚިދުމަތުގެ 80އަހަރު 3.3އެމްއެންޑީއެފްގެ ކޮމާންޑް ސާޖަންޓް މޭޖަރ ޢަބްދުﷲ ސައީދު
29
ދީނީ މިނިވަންކަމާއި
ދީނެއް އިޚްތިޔާރުކުރުން
ރ ްއޔާ ޫމސާ ރ ީހމް ަޒކަ ި ޮޑ ްކޓަރ ިއ ްބ ާ
ނ ަކ ުމގެ ަބ ުޙޘެވެަ .ވކީން ނވަ ް ރ ީޚ ައކީ ،ދީނީ މި ި ރ ަގއި ިހމެނޭ ެއއް ސު ު ސރު ީޚ ަތ ުކގެ ެތ ޭ ނމެ ަފލަ ު ރވޭ ަބޙު ުޘ ަތ ުކގެ އެ ް ނސާނީ ަޙ ްއޤު ަތ ާކ ެބ ޭހ ޮގތުން ކު ެ އި ް
ނށް ެދވޭ ސ ާލމް ދީ ަ ރގޮ ުތ ެގ ަމތީން ިއ ް ނޔާ ކު ާ ނ ާޒމު ި ސތޫރީ ި ނގެ ާއ ާބދީ ގިނަ ަޤ ުއ ުމ ަތ ާކއި އެ ަޤ ުއމު ަތ ުކގެ ުދ ް ސ ިލމު ް ޞ ޮގ ެތ ްއ ަގއި ުމ ް ާޚ ްއ ަ
ޞ ަކ ާމ ުގޅޭ ާޚ ްއ ަ
ނ ޭޔ ަގއި ސލަ ުޖ ްމ ަލގޮ ެތ ްއ ަގއި ައ ާމޒު ެވގެންވަނީ ދު ި ނ ަކ ުމގެ ަމ ްއ ަ ނވަ ް ށ ެވގެން ެދ ެއވެ .ދީނީ މި ި ރށް ހޫނު ަބ ުޙ ަޘ ަކ ް ނ ަކ ުމގެ ަބ ުޙ ަޘކީ ަވ ަ ނވަ ް ޮގތުން ދީނީ މި ި
ރ ަޖ ަހމުން ދަނީ ެވސް ނ ަކ ާމ ުގޅޭ ގޮތުން ުކރެވޭ ގިނަ ޒު ާވބު ަތ ާކއި ަޖ ަދ ުލ ަތއް ުބ ު ނވަ ް ނށެވެ .ދީނީ މި ި ސ ާލމް ދީ ަ ނ ެވސް ިއ ް ރއި ް ނ ަތ ުކގެ ެތ ެ ިމ ާހރު ޮއތް ަތފާތު ދީ ް ނށް ދެވޭ ުޢ ޫޤ ާބ ަތކީ ނ ަކ ާމއި ެއދީނުން ޭބރުވާ ީމހުން ަ ނއް ނޫ ް ރޞަ ުތދޭ ދީ ެ ނ ަކށް ުފ ު ނކީެ ،އހެން ެއ ްއ ެވސް ދީ ަ ސ ާލމް ދީ ަ ށ ިއގެންނެވެި .އ ް ނގެ ަވ ަ ސ ާލމް ދީ ު ިއ ް
ނސާނީ ރ ަމކީ އި ް ނ ުކ ު ނއް ަޤ ޫބލު ު ނ ަކށް ުއ ުޅ ާމއި ައދި ެއ ްއ ެވސް ދީ ެ ނމެ ދީ ަ ނއް ަބ ަޔކު ަވ ާކލާ ުތ ުކރަނީ ،ކޮ ް ނ ާދއިރު ،އަ ެ ރމުން ގެ ް ނ ަކ ުމ ަގއި ެއ ްއ ަބ ަޔކު ާހ ަމ ުކ ަ މެރު ް ނ ުމގެ ނ ަކށް ވަ ު ސ ާވ ަލކީ ،ބޭނުން ދީ ަ ސ ަލއާ ުގޅޭ ޮގތުން ުއ ެފދޭ ު ނމު ަމ ްއ ަ ސ ަލ ަކށް ެހ ުދ ަމށެވެ .މި ުމހި ް ނމު ުއ ޫ ރށް ުމހި ް ރ ަގއި ިހމެނޭ ަވ ަ ނ ަކ ުމ ެގ ެތ ޭ ނވަ ް މި ި ނ ައކީ ޮކ ަބ ިއ ެހ ްއޔެވެ؟ ނ ަކ ުމގެ މާ ަ ނވަ ް ސ ާލމް ދީން ޭދ ެހ ްއ ެޔވެ؟ ދީނީ މި ި ނކަން ިއ ް މިނިވަ ް "މިނިވަންކަން" މިބަހުގެ މާނައަކީ،
މިހަމައިން ވިސްނާއިރު ،އިސްލާމު ދީނުގައި ދީނީ
އިސްލާމް
ވަކި ޚާއްޞަކަމެއް ކުރުން ވާޖިބުވެގެން ނުވުމެވެ.
މިނިވަންކަން އެބައޮތޭ ބުނެވޭނީ ،ކޮންމެ ދީނަކަށް
އެއްވެސްކަމަކީ ،ޢަޛާބަށް ހުށަހެޅިގެންދާނެކަމެއް
ވުމެވެ.
އުޅުނަސް ނުވަތަ ދީނެއް ޤަބޫލުނުކުރިޔަސް އެކަން
ނޫނެވެ .އެކަމަކު ،އިސްލާމު ދީނުން ބޭރުވެ،
ކުރުމާއި
ހަމަހަމަވެގެން
ނުކުރުން
އެހެނީ ،ވަކި ކަމެއް ކުރުން ލާޒިމުވެގެންވާނަމަ، ނޯންނާނެއެވެ .މިސާލަކަށް ޤާނޫނަށް ތަބަޢުވުމަކީ ލާޒިމު
ކަމަކަށްވާއިރު
މިނިވަންކަމެއް ވިޔަފާރިކުރުމަކީ
ޤާނޫނާ
ޚިލާފުވުމުގެ
ނޯންނާނެއެވެ.
މިއާޚިލާފަށް
ހުއްދަކަމެއްކަމުގައިވާއިރު،
ވިޔަފާރި ކުރުމާއި ނުކޮށް ދޫކޮށްލުމުގެ މިނިވަންކަން ލިބުނީއެވެ .އެހެންވީމާ ،މިނިވަންކަމޭ ބުނެވެނީ ކުރުމާއި ނުކުރުން ހުއްދަވެގެންވާކަންކަމަށެވެ.
30
މުރުތައްދުވުމަކީ
އިސްލާމް ދީން ހުއްދަކުރާނަމައެވެ.
އެކަމާ އިދިކޮޅުކަމެއް ކުރުމުގެ މިނިވަންކަމެއް
އިސްލާމް ދީނުގައި ދީނީ މިނިވަންކަމުގެ މާނައަކީ އެމީހަކު ބޭނުން ދީނަކަށް އުޅުމާއި ދީނުން
ބޭރުވުމުގެ
ހުއްދަލިބުންނޫންކަމުގެ
ކިތަންމެ
ހެކިތަކެއް
ޤުރުއާނާއި
ސުންނަތުގައި
ކީރިތި
ބަޔާންވެގެންވެއެވެ.
އިސްލާމް
ދީން ނޫން އެހެން އެއްވެސް ދީނެއް މާތްﷲ ޤަބޫލުނުކުރައްވާނެކަން އާލު ޢިމްރާނު ސޫރަތުގެ 85
ވަނަ
އާޔަތުން
ދީނުގައި
އެނގިކަށަވަރުވެއެވެ.
ކުރުން
ކަޑައެޅިގެން
ހުއްދަވެގެންވާ
ނަރަކައިގެ
ޢަޛާބަށް ހުށަހެޅިގެންދާނެކަމެކެވެ .އެހެންވީމާ، ދީނީ މިނިވަންކަމަކީ އިސްލާމް ދީން ޤަބޫލުކުރާ އައިޑިއޮލޮޖީއެއްނޫނޭ ދެންނެވިދާނެއެވެ .މިގޮތުން ބާޒާރަށް ގޮސް އުޅޭމީހާ ،ގަންނަށް ބޭނުންވާ އެއްޗެއް ލިބެންދެން ފަހަރަކުފިހާރަކަށް ވަދެ ނުކުމެ އުޅުމުގެ މިނިވަންކަން އޮންނަފަދައިން އިސްލާމް ދީނަށްވަދެ ނުކުތުމުގެ މިނިވަންކަން އިސްލާމް ދީނެއް ނުދެއެވެ .އެހެންވީމާ ،އިސްލާމްދީނަށް www.mndf.gov.mv
ވަނުމާއި އެދީނުން ބޭރުވުމުގެ މައްސަލައަކީ،
އުޅުމުގެ ހުއްދަ އިސްލާމް ދީން ދޭކަހަލަ މާނައެކެވެ.
އިންސާނީ މިނިވަންކަމާގުޅިފައިވާ މައްސަލައެއްގެ
1948ވަނަ
އެކަށައެޅުނު
އިންސާނީ
ޠަބަޢީގޮތުން ކޮންމެ އިންސާނަކަށްމެ މާތްﷲ
ގޮތުގައި ނިންމާލެވެން އޮތް މައްސަލައެއްނޫނެވެ.
ޙައްޤުތަކާބެހޭ
އަޤްވާމީ
ޤަރާރުގެ
ނުކުރުމުގެ
އަހަރު
ބައިނަލް
ނެތެވެ.
އެދީނުގައި ދެއްވާފައިވާ
އަނެއްކަމަކީ،
އަދި
އިޚްތިޔާރުކުރުމާއި
މައްސަލައަކަށް
18ވަނަ މާއްދާއާ ޚިލާފުވާކަމެއްކަމުގައިވާތީ
ހަމަޖެހުމާއި
ބޭނުން ދީނަކަށް އުޅުމާއި ނޫޅުން ހުއްދަކުރުން
ގުޅިފައިވާ
ބޭނުން
ހުއްދަވެގެންވާކަންކަމާއި މަނާކަންކަން ކުރުމާއި
ނއް ރ ާމއި ެއ ީމ ަހކު ބޭނުން ދީ ެ ރވުން ުހ ްއ ަދ ުކ ު ސ ާލމް ދީނުން ޭބ ު ިއ ް
ނުކުރުމުގެ އިޚްތިޔާރު ކޮންމެ އިންސާނަކަށްމެ
ސަބަބަކީ،
ޤާނޫނީ
މިއީ
އިޖްތިމާޢީ
ވުމުގެ
އިތުރުން
ދީނީ
އެއްބައެއްވަންތަކަމާވެސް
ނެތްކަމުގެމާނައެކެވެ.
ނޫންގޮތެއް
އިޚްތިޔާރުކުރުމުގެ ޠަބަޢީ ބާރެއް ކޮންމެ އިންސާނަކަށްވެސް
ރށް ަތފާ ެތވެެ .އ ްއ ަކ ަމކީ، ިލ ިބގެން ާވ ަކ ަމށް ިއ ުޢ ިތރާ ުފ ުވމާ ަވ ަ
ރ ަމށް ގޮ ެތއް ކަނ ަޑ ެއ ުޅ ެމވެ. ނ ުކ ު ރ ާމއި ު ރ ީޢގޮތުން ަކ ެމ ްއ ުކ ު ޝ ު ަ ނވެ. ނ ަކ ެމއްނޫ ެ ނ ަކށް ުކރެވޭ ެ ނސާ ަ ިމއީ ެއ ްއ ެވސް އި ް
ކުޅަދާނަކަމެކެވެ. ދީނީ
މި
ގޮތުންނާއި
ލިބިގެންވެއެވެ. ނުވަތަ
ގޮތުން
ކުރުން
ޤާނޫނީ
އިސްލާމް ދީނުން
އެ
މިބާވަތުގެ މާތްﷲ
އިޚްތިޔާރުގެ
ދަށުން
ވަނުން
ދީނަށް
ބޭރުވެގެންދިޔުމަކީވެސް
ކަމެކެވެ.
މުސްލިމަކަށްވުމަކީ، ކަމެކެވެ.
ވާޖިބުކުރައްވާފައިވާ
އަދި
އެދީނުން ބޭރުވުމަކީ ،ކުފުރުވުމެވެ .ނަރަކައިގެ ޢަޛާބަށް ހުށަހެޅިގެންދާނެކަން ކަށަވަރު ކަމެކެވެ. އެހެންވީމާ ،އިސްލާމު ދީނުން ބޭރުވެގެންދިޔުމުގެ އެ
މިނިވަންކަމެއް
ނުދެއެވެ.
ދީނެއް
ދީނީ
މިނިވަންކަން އޮތުމާއި ދީނެއް އިޚްތިޔާރު ކުރުމާ ދެމެދުގައިވާ ތަފާތަކީ މިއީއެވެ.
މައްސަލައެއްކަމުގައިވާކަމެވެ .އިސްލާމު ދީނުގެ
ދީނަކަށް އުޅުމުގެ ހުއްދަ ނުދިނުމަކީ ،އިންސާނީ
ގުޅިފައިވާކަމެވެ.
ޙައްޤުތަކުގެތެރޭގައި ހިމެނޭ އަސާސީ ޙައްޤެއް
ދިވެހި
އިސްލާމް ދީނަށް ވަނުމާއި އެދީން ދޫކޮށްލުމުގެ
ނިގުޅައިގަތުމުގެ މާނައެކެވެ .އެހެންކަމާއެކު ،ދީނީ
ހިންގައިލާއިރު،
ހުއްދަ ލިބިގެންވުމުގެ މާނައަކީ ،އިސްލާމުދީނުގެ
މިނިވަންކަމާބެހޭގޮތުން ހިނގާބަޙުޘުތަކުގެ ޙަޤީޤީ
މި
ކުޑަޖަޒީރާ
އެދީނުގެ
ބޭނުމަކީ ،އިސްލާމް ދީނުން ބޭރުވެގެން ދިޔުމުގެ
އަހުލުވެރިންނަކީ ،އިސްލާމުދީން މަތީގައި ތިބި
ލައިސަންސެއް ހޯދުމޭވެސް ދެންނެވިދާނެއެވެ.
ބަޔެއް ނޫންކަމުގެ ޙަޤީޤަތެވެ .މީލާދީން ސަނަތުން
ސާބިތުކަމާއި
އެއްވެސް
ތެދުކަމާވެސް
ސާބިތުކަމެއްނެތްކަމެވެ.
ތެދުކަމާމެދު ޝައްކުއުފެދުމެވެ. އިސްލާމް ދީނަކީ ،އެހެންދީންތަކުގެ
އިސްލާމް ދީނުން ބޭރުވުން ހުއްދަކުރުމާއި
އިންސާނުންކަމުގައި
އިޚްތިޔާރުކުރުމުގެ
ވެސް
އަހުލުވެރީންނަކީ
ދެކޭ ދީނެކެވެ .އެދީންތަކުގެ އަހުލުވެރީންނަށް
އެމީހަކު ޠަބަޢީ
ބޭނުން ބާރެއް
ދީނެއް ކޮންމެ
އިންސާނަކަށްވެސް
ގޮތުގެމަތީން
ލިބިގެންވާކަމަށް އިޢުތިރާފުވުމާ ވަރަށް ތަފާތެވެ.
އަޅުކަންކުރުމުގެ ފުރުޞަތުދޭ ދީނެކެވެ .އެކަމަކު،
ކަމެއްކުރުމާއި
އެވެރީންގެ އެހެން
އެއްގޮތްވާ
ދީނާ
ދީންތަކުގެ
ދީނާއެއްގޮތަށް
އަހުލުވެރީން
އެވެރީންގެ
އަޅުކަންކުރުމުގެ
ފުރުޞަތު
އެއްކަމަކީ،
ޝަރްޢީގޮތުން
1153ގައި
ރާއްޖޭގެ
މި
ތާރީޚަށް
ހާމަވަމުންދާ ޤައުމުގެ
ޤައުމުގެ
ނަޒަރު
ޙަޤީޤަތަކީ،
އެވޭލާ
ޒަމާނުގެ
އަހުލުވެރިންނަށް
މިންވަރުވެގެން ދިޔަ އިލާހީ ޢިނާޔަތާއެކު ،މުޅި ޤައުމުގެ އެންމެންނަށް އިސްލާމް ދީނުގެ ހިދާޔަތް ލިބިގެން ދިޔައެވެ .އަދި އެ ދުވަހުންފެށިގެން ދިވެހިންގެ މުޅި ދިރި އުޅުމަށާއި އާދަކާދައަށް
ދިނުމާއި ،އެވެރީންނަށް ކަމޭހިތުމަށް އިސްލާމް ދީން ގޮވާއިލަނީ ،އެމީހަކު ބޭނުން ދީނަކަށް އުޅުން ހުއްދަވެގެންވާތީއެއް ނޫނެވެ .އާދަމުގެ ދަރީންނަށް އިސްލާމު ދީން ކުރާ އިޙްތިރާމެއްގެ ގޮތުންނެވެ .އިންސާނީ ޟަމީރަށް ފެންނަގޮތް ބަލައިގަތުމުގެ ޠަބަޢީ ބާރެއް ދެއްވާފައިވުމާއެކު، އެ އިޚްތިޔާރުގެދަށުން ޚިޔާރުކުރި ގޮތެއްގެ ފުރިހަމަ ޖަޒާ ދެއްވުމުގެ އިންސާފަށް މަރުވެ ދިޔުމަށްފަހު ކޮންމެ
އިންސާނަކުމެ
ހުށަހެޅިގެންދިޔުމަށް
ހަމަޖެހިފައިވާތީވެސްމެއެވެ. ދީނީ މިނިވަންކަމާބެހޭގޮތުން ކުރެވޭ ބަޙުޘްތަކުން ދޭހަވެގެންދަނީ ،ބޭނުން ދީނަކަށް www.addana.mv
ނުކުރުމަށް ގޮތެއްކަނޑައެޅުމެވެ .މިއީ އެއްވެސް އިންސާނަކަށް
ކުރެވޭނެކަމެއްނޫނެވެ.
މިކަން
އޮތީ ކަޑައަޅައި ނިމިފައެވެ .އިސްލާމް ދީނުން ބޭރުވެގެންދިޔުން ހުއްދަވެގެންވާ މިނިވަންކަމެއް
ބަދަލުތަކެއް އައެވެ .ދިވެހީންގެ ބަހުގެތެރެއަށް އައު އިޞްޠިލާޙުތަކެއް ތަޢާރަފުވެގެން ދިޔައެވެ. އިސްލާމް ދީނާ ބީރައްޓެހި އާދަކާދަތައް މަޑުމަޑުން ނެތެމުން ދިޔައެވެ .ބުދު ދީނުގައި 1400 ވަރަކަށް އަހަރުވަންދެން ދެމި ތިބި ބަޔެއްގެ
31
ފެތުރިފައި
ތެރޭގައި ބާޠިލު
އޮތް،
ޢަޤީދާއެއްގެ
ޚުރާފީގޮތްތަކާއި
ސަބަބުން
ވެރިވެފައި
އޮތް ޖާހިލުކަމާއި އަނދިރިކަންނެތި ،ސާބިތު ޢަޤީދާއެއްގެ މަތީގައި ދިރިއުޅުން ބިނާކުރުމުގެ ފުރުޞަތު ތަނަވަސްވެގެންދިޔައެވެ. އަހުލުވެރިން ،މިޞްރާބު ހިފި ހިސާބުންފެށިގެން، މުޅި
ދިވެހިންގެ
ތާރީޚު ހެކިދޭގޮތުގައި ،ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަހުލުވެރިން ،ޣައިރު ދީނަށް ވެއްދުމަށްޓަކައި، މި
ނުވަތަ،
އެހެން
ރާއްޖޭގައި
ދީންތަކަށް
ފުރުޞަތު ހޯދައި ދިނުމުގެ ގޮތުން ނުރައްކާތެރި
މާތްވެގެންވާ އިސްލާމް ދީނަށް މި ދީބުގެ ވުޖޫދަށް
ވެރިވެގެންދާނޭ
ހިތްވަރު ލިބިގެން ދިޔައީތީއެވެ.
ވެރިވެގެންދިޔައީ
އެތައް އަދި
މަސައްކަތްތަކެއް
ކުރެވިފައިވެއެވެ.
އެ
ދަނީ
ހުއްޓުމެއްނެތި
ކުރެވެމުންނެވެ.
މަސައްކަތް
ދިވެހިރާއްޖޭގެ
މައްޗަށް
އުޖާލާކަމާއި ފަހިކަމެވެ .އަމިއްލަވަންތަ ބަޔެއްގެ
ޕޯޗުގީޒުން ވެރިވެގަނެގެން އުޅުން ދުވަސްވަރުވެސް
އުންމަތަކަށް
ގޮތުގައި
ސިފަ
އެއްބައެއްވަންތަ
ޖެހި،
އެވެރިންގެ
އެންމެ
އިސްކަމެއްގެ
ތާރީޚު
ހިންގަމުން ގެންދިޔަކަމަކީ ،ރާއްޖޭގެ އަހުލުވެރިން
އަހުލުވެރިންގެ
ކްރިސްޓިއަން ދީނަށް އަނބުރައިލުމެވެ .އަދި
ލޯތްބާއި،
މިހާރަކަށް އައިސް ،ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން ،ރާއްޖޭގައި
ބޮޑަށް
އެހެން ދީންތަކަށް ފުރުޞަތު ލިބޭތޯ ތަފާތު
ދިރިގެން ދިޔައީ ވެސް ،މާތްވެގެންވާ އިސްލާމް
ފެންވަރުގައި ދަނީ މަސައްކަތް ކުރެވެމުންދާކަމީ
ދީނުގެ ހިދާޔަތު ދިވެހީންނަށް ލިބިގެން ދިޔަ
ޝައްކެއް އޮތްކަމެއްނޫނެވެ .އެހެންނަމަވެސް،
ހިސާބުންނެވެ .މި ދީބުގެ އަހުލުވެރިން ،އިސްލާމް
ރާއްޖޭގެ ގިނަ ރައްޔިތުންގެ ފިކުރާއި ،ވެރިކަމުގެ
ނިސްބަތްވެގެން
ދިޔައެވެ.
ހެކިދޭފަދައިން،
ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ކިބާގައި
އުފެދިގެންދިޔަ
އެއްބައެއްވަންތަ
ދިވެހި ޤައުމީ
ޝުޢޫރުތައް
އެންމެ
އެންމެ
އަބާއްޖަވެރި
ބަނަ،
ދުވަހެއްކަމުގައެވެ .އަދި އުޚުރަވީ ޙަޔާތުގައި ކަންވެ
ނިމިގެންދާނޭ ޠާހާ
މާތްﷲ، އާޔަތުގައި
ގޮތް
ބަޔާންކުރައްވައި
ސޫރަތުގެ
125-126ވަނަ ބަސްފުޅުގެ
ވަޙީކުރައްވާފައިވާ
މާނާގައިވަނީ[ :އެމީހާ ދަންނަވާނެތެވެ .އަޅުގެ ވެރިރަސްކަލާކޮ! ކަނުމީހެއްގެ ގޮތުގައި މިއަޅާ މަޙުޝަރަށް ފޮނުއްވީ ކީއްވެތޯއެވެ؟ ހަމަކަށަވަރުން، ލޮލަށްފެންނަ މީހަކު ކަމުގައި (ދުނިޔެމަތީގައި) ވަޙީކުރައްވާނެތެވެ.
މިއަޅާވީމެވެ.
އެކަލާނގެ
ހަމައެފަދައިން
ތިމަންރަސްކަލާނގެ
އާޔަތްތައް
ކަލެޔާ ހަމަޔަށްއައެވެ .ފަހެ ،އެ އާޔަތްތައް ކަލޭ ހަނދާން ނައްތައިލީމުއެވެ .ހަމައެފަދައިން، މިއަދު ކަލޭގެމަތިން ހަނދާން ނައްތައިލެވޭނެތެވެ. َّ މަޙްރޫމު ރަޙުމަތުން اللގެ (އެބަހީ: ކޮށްލެވޭނެތެވެ]). ޙަޔާތަށް
ދިވެހިންގެ
ތަނަވަސްކަމާއި
ތިޔާގިކަންވެރިވެ ،ޤައުމުގެ އެކި ދިމަދިމާއިން،
ދީން ޚިޔާރުކުރި ތާރީޚީ ޙާދިޘާއަކީ ،ދުނިޔޭގައިވެސް
އިހުގޮތްތައް ދޫކޮށް ،ޒަމާނީ ފަސޭހަ ގޮތްތައް މަންޒަރު
ފެތެރުމުންދާ
މާނައަކީ،
ފާޅުވުމުގެ
ދިވެހީންގެ ހަރުދަނާ އުޞޫލުތަކާއި އިސްލާމް ދީނުގެ މަތިވެރި ހިދާޔަތުން އެއްކިބާވެގެން ދިޔުމެއް
ތަރައްޤީއާއި
ނޫނެވެ.
ފަސޭހަތައް މި ދީނުގައި ދެމި ތިބެގެންވެސް ލިބިގެންދާނެކަމީ ޝައްކެއް އޮތްކަމެއްނޫނެވެ. އެފަދަ ދެވަނަ މިސާލެއް ނެތް ޙާދިޘާއެކޭ ދެންނެވިދާނެއެވެ .ދިވެހި ރާއްޖޭގެ އަހުލުވެރިން،
ސިޔާސަތު ހިންގަމުން އަންނަ ނިޒާމުގެތެރެއިން،
ލިބިގަތުމުގެ
ކުލަޖެހުމަކީ
އެ
ޔަޤީނެވެ.
މި
އިސްލާމް
ދީނުގެ
މުނާޞަބާއަކީ
ފާހަގަކޮށްނުލައި
ދޫކޮށްލެވޭ
ނޫންކަން
ހާފަސޭހަކަމެއް
ވަރަށްވުރެ މުހިންމު ޙާދިޘާއަކަށް ވީ އެހެންވެއެވެ.
ޔަޤީންކަން ލިބިގެން ދިޔުމުގެ އެންމެ ވަރުގަދަ
އިސްލާމް ދީނުގެ ހިދާޔަތުގެ މަތީގައި ދިވެހިން
ވަސީލަތަކީ ،ހަމަ މި ރާއްޖޭގެ ގިނަ ރައްޔިތުންގެ
ދުނިޔެވީ
ނެގިފައިވާ
ސާބިތުބެގެން
ތިބުމުގެ
ނަތީޖާއިން
ހިތްތަކުގައި
އަދިވެސް
ބިންވަޅު
ޙަޔާތާއި އަޚްރަވީ ޙަޔާތް ކާމިޔާބުވެގެންދާތީއެވެ.
ޢަޤީދާއަކީ އިސްލާމީ ޢަޤީދާކަމުގައިވުމެވެ .މާތްﷲ
ދިވެހިންނަށް ލިބުނު ހިތްވަރާއި ކެރުން އިސްލާމު
މި ރާއްޖޭގެ އަހުލުވެރިންނަށް އިސްލާމް ދީނުގެ
ދީނުގެ ސަބަބުން ލިބިގެން ދިޔައީތީއެވެ .އާލު
ހިދާޔަތު ދެއްވި ހިނދު ،އެ ނިޢުމަތުގައި ގަދައަށް ދުނިޔެވީ
ޢިމްރާނު ސޫރަތުގެ 139ވަނަ އާޔަތުގައި
ހިފަހައްޓައިގެން
ތިބޭހައި
ވާފަދައިން [ތިޔަބައިމީހުން (ފިނޑިވެ) ނިކަމެތި
ނިކަމެތިކަމެއް
ނުލިބޭނެކަން
ދުވަހަކު
ކަށަވަރުވުމާއެކު
ހިތާމަވެސް
އެކީގައި އުޚުރަވީ ޙަޔާތް ބާއްޖެވެރިވެގެން ދާނެ
ނުކުރާށެވެ! މަތިވެރިކަން ބޮޑުވެގެންވާ ބަޔަކީ
ކަމާމެދު އެއް އެއްވެސް ޝައްކެއްނެތެވެ .މި
ތިޔަބައިމީހުންނެވެ( .އެއީ) ތިޔަބައިމީހުން مؤمن
މަތިވެރި ނިޢުމަތާ ދިވެހިން ފުރަގަސް ދީފިނަމަ،
ން ކަމުގައި ވާނަމައެވެ ].މި ފަދަ ބަސްފުޅުތަކުން
އެފަދަ ދުވަހެއް ވެގެންދާނީ ،ދިވެހި އުންމަތަށް
ނުވާށެވެ!
32
ހިދާޔަތު
އެވެރިންގެ
ހުވަފެނުގައި
އަދި،
ތިޔަބައިމީހުން
އިސްލާމް
އިންސާނާގެ
ދީނަކީ
މިނިވަންކަމަށް ހުރަސް އަޅާ ދީނެއް ނޫންކަން ވަރަށް
ސާފުކޮށް
ޙަޤީޤަތުގައިވެސް، ބާވައިލެއްވީ،
އެނގެން އިސްލާމް
އިންސާނީ
އެބައޮތެވެ. ދީން
މާތްﷲ،
ކަސްތޮޅުތަކުން
އިންސާނުން މިނިވަންކުރުމަށެވެ .އިންސާނުންގެ އަޅުވެތިކަމުގެ ދަށުން މިނިވަންކޮށްދެއްވުމަށެވެ. މިކަން މިމަގުން ހިގަމުން ދިޔަ ނަމަވެސް، އިންސާނީ
ޢިއްޒަތުއް
ކަރާމަތްތެރިކަމާއި
ނަފުސުގެ ޙުރުމަތްތެރިކަމަށް ރިޢާތްކުރުމާއެކު، އެހެން
ދީންތަކަށް
ބަދުބަސްތަކާއި
އެ
ދީންތަކުގެ މީހުންނާމެދު ނަފުރަތުގެ ޝުޢޫރުތައް ފާޅުކޮށް،އިސްލާމް ދީނުގެ ނަމުގައި ސުލްޙައާއި އަމާންކަން ނަގައިލުމަކީވެސް އިސްލާމް ދީން ދަސްކޮށް
ދިން
ތަހުޛީބާއި
މަދަނިއްޔަތުގެ
ސިފަތަކާވެސް މުޅިން ޚިލާފުކަމެކެވެ. www.mndf.gov.mv
• rs
Backlit
s
at Prints • rm Seal & Stamp Di
ickers • • St
ot
e
P ers • Embos ost h • Bann s
ed
nts • Clo t Pri th
•
se alendars • C s • oklets • P Cl Bo
al Prints • O git Magazine Print ff
La rint • rge-fo
Paper
Grou
p
Simplifying Solutions
33
M7 Print, Ist Floor, H. Gulkandhu, Violet Magu, Male’ 20033, Republic of Maldives T: (960) 330 7787 | F: (960) 330 6787 E: print@m7maldives.com W: www.m7maldives.com
M7 Books, Ameenee Magu, Male’ - 20178, Republic of Maldives T: (960) 332 4683 | F: (960) 331 2655 E: sales@m7maldives.com
Alfalah Paper, Ameenee Magu, Male’ - 20178, Republic of Maldives T: (960) 330 0702 E: alfalah@m7maldives.com
www.addana.mv
އަޝްރަފް ޢަލީ
ތިމާގެ އަމިއްލަ ބަސް ނޫން އެހެން
ޤައުމެއްގެ އަހުލުވެރީންނަށް އެބައިމީހުންގެ ޖަޒުބާތުތަކާއި
އެބަހަކަށް ތިމާ ކޮށިވުމަކީ ،ނުވަތަ އެބަހެއް
ޝުޢޫރުތައް ބިރެއް ސިހުމެއް ޖެހިލުމެއް ނެތި ފާޅުކޮށް
ބަހެއް ތިމާއަށް
ތިމާއަށް
ދޭހަނުވުމަކީ،
ނޭނގުމަކީ،
އެބަހަކާ
ނުވަތަ ހުރެ
ތިމާ
އެކަހެރިވާން ޖެހޭނޭ ސަބަބެއް ނޫނެނެވެ .ބަހަކީ
ބަޔާންކުރެވެނީ އެބައިމީހުންގެ ބަހުންނެވެ .އަމިއްލަ ބަހުންނެވެ.
އަގުބޮޑު ނިޢުމަތެވެ .ކޮންމެ ބަޔަކަށް ވެސް
ނވެ. އާދެ މާދަރީބަހުން ެ
ތިމާގެ މުޖުތަމަޢުގެ އެއްވެސް ކަމަކުން ބާކީވެ އިލާހީ އެއްޗެކެވެ .އެއީ އިންސާނުނަށް ﷲ ދެއްވި އެބަޔެއްގެ ޝުޢޫރާއި އިޙުސާސްތައް ފާޅުކޮށް ބަޔާންކުޅައުމަށް ﷲވަނީ ބަހެއް ދެއްވައިފައެވެ. އެބަޔަކަށް ﷲދެއްވި މި ނިޢުމަތުގެ ބޭނުން ހެޔޮ ގޮތުގައި ހިފަން ޖެހެއެވެ .ﷲ ދެއްވި ބަހުގެ ނިޢުމަތަށް ޝުކުރުވެރިވުންކަމުގައި ވާނީ ޝައްކެއް ވެސް ނެތެވެ .އެބަހެއްގެ އަހުލުވެރީން އެބަސް ބޭނުންކުރުމެވެ .އެބަހަށް އަޅައިލުމެވެ. އެބަހުގެ ވާސިޠާއިން ހެޔޮކަންތަކަށް އަމުރުކޮށް މުންކަރާތްތައް
ނަހީކުރުމެވެ.
ޝައްކެއް
ވެސްނެތް ،ހަމަހަމަކަމާއި އިންޞާފުގެ މަގުން ކޮންމެ ކަމެއްގައިމެ މީސްތަކުން ހިމެނުމުގައި އެބައިމީހުންގެ
އަމިއްލަ
ބަހުގެ
މައްޗަށް
މުޖުތަމަޢުގެ ކަންކަން ތަބަޢަކޮށް ބިނާކުރުވާނީ
34
މުޖުތަމަޢުން އެކަހެރިވުމާއި ބާކީވުމުގެ ބައްޔަށް ދެވޭ ލާބަހުރި ދަވާއެވެ. އާދޭހެވެ.
ބަސްބަހުން
އަމިއްލަ ބަހުންނެވެ .އާދެ މާދަރީބަހުންނެވެ. އެންމެން
އަންގައިދެނީ
އެބަހެއްގެ އަހުލުވެރީންނެވެ .ބަހެއް ލިބިގެންވުމަކީ ޤައުމެއްގެ ޙައިޘިއްޔަތު ބޮޑުވުމުގެ އިތުރަށް އެ ޤައުމެއްގެ މުސްތަޤިއްލުކަމާއި އެޤައުމުގެ ޤައުމީ އަމިއްލަވަންތަކަން ރަމްޒުކޮށްދޭ މަތިވެރި ޝަރަފެއް އޮތްކަމުގެ ފުރިހަމަ ދަލީލެއްވެސްމެއެވެ .ޤައުމެއްގެ ތާރީޚާއި އެޤައުމެއްގެ ވާހަކަ ޖީލުން ޖީލަށް އުފުލައިދެނީ ބަހުގެ ވާސިޠާއިންނެވެ .ޤައުމެއްގެ އަހުލުވެރީންނަށް އެބައިމީހުންގެ ޖަޒުބާތުތަކާއި
ޝާމިލްކުރުމަށްޓަކައި
މާދަރީބަސް
އިސްކުރަން ޖެހެނީ އިޖުތިމާޢީ އެކިކަންކަމުގައި، އެއީ އުނގެނުން ކަމުގައި ވިޔަސް ،ކުޅިވަރު ކުޅުންކަމުގައި
ވިޔަސް،
މުބާރާތެއްގައި
ބައިވެރިވުން ކަމުގައި ވިޔަސް ،މަޝްވަރާއެއް ކުރުންކަމުގައި ވިޔަސް ،ކޮންމެ ކަމެއް ކަމުގައި ވިޔަސް އެންމެންނަށް ހަމަހަމަކަމާއެކު އެއްވެސް ހުރަހެއް ނެތި ބައިވެރިވުމުގެ ނުވަތަ ޝާމިލްވުމުގެ ފުރުޞަތު ލިބެނީ އެ ބައެއްގެ އަމިއްލަ ބަސް ނުވަތަ މާދަރީބަހުގެ ތެރެއިން ކަމުގައި ވާތީއެވެ.
ޝުޢޫރުތައް ބިރެއް ސިހުމެއް ޖެހިލުމެއް ނެތި
ކަންކަމުގައި އެންމެން ޝާމިލްކުރުމުގައި
ފާޅުކޮށް ބަޔާންކުރެވެނީ އެބައިމީހުންގެ ބަހުންނެވެ.
މާދަރީބަހަށް އިސްކަން ދީ މާދަރީބަހުން ކަންކަން www.mndf.gov.mv
ޙައްޤެކެވެ.
ޔުނެސްކޯއިން ކަނޑައަޅުއްވައިފައިވާ ޝިޢާރަކީ
ދުނިޔޭގެ
އިންސާނީ
ކުރުމަކީ
އަސާސީ
މުޖުތަމަޢުގެ އެންމެންގެ ބައިވެރިވުން އެހެންނޫނީ
އުނގެނުމުގައި އެންމެން ހިމެނުމަށް:މާދަރީބަސް
ދާއިރާގައި ބޭނުންކުރަމުންދާ ގިނަ ބަސްބަހަކީ
ނުލިބޭނެއެވެ .ތިމާ ނުދަންނަ ބަހަކުން ނުވަތަ
މިއެވެ.
ތިމާއަށް ދޭހަވުންކުޑަ ބަހަކުން މުޢާމަލާތުކުރަން ޖެހުމުގެ ސަބަބުން ތަޢުލީމުގެ އެތައް މަރުޙަލާއަކުން ކުރިމަތިލައި
ނާކާމިޔާބީއާ
ބާކީވެފައި
އެތައް
ހާސް އެތައް ލައްކަ އިންސާނުން ދުނިޔޭގެ އެތައް މިތާނގައި އެބަ ތިއްބެވެ .އުނގެނުމާއި އުނގަންނައި ދިނުމުގައި ބޭނުންކުރާ މައިގަނޑު ބަސް އެއީ އެބައެއްގެ އަމިއްލަ ބަސް ކަމުގައި ހެދުމަކީ މިދެންނެވި އިޖުތިމާޢީ ބަލިމަޑުކަމަށް
އަމިއްލަ ފެންވަރުހުރި
ބާކީނުވާނޭހެން
ތަޢުލީމެއް،
އެންމެން
އެކަކުވެސް
ޝާމިލްވާ
ގޮތަށް
ފޯރުވައިދެވޭނީ ވެސް އެބައެއްގެ މާދަރީބަހުގެ މައްޗަށް އެ
އެކި
ތަޢުލީމީ
ތަޢުލީމު
އެންމެންނަށް
ނިޒާމް
ބިނާކޮށްގެންނެވެ . އިންސާފާއެކު
ހަމަހަމަކަމާއި
ތަޢުލީމެއްކަމުގެ
ޝާމިލްވެވޭނޭ
ޔަޤީންކަން ލިބޭނީ އޭރުންނެވެ .އަދި ބަވަނަވެރި
އެންމެ
ކުރިމަތިވެފައިވަނީ ބަސްބަސް
މިބަސްބަހަށެވެ. އެބަސްބަހުން
ވެސް
އެކަހެރިކުރުމަކީ، މީހުންގެއިންސާނީ
ވާހަކަދައްކާ
ޙައްޤުތަކުގެ ތެރެއިން އަސާސީ ޙައްޤެއްކަމަށްވާ ސައެންސްގެ މަޢުލޫމާތު ލިބިގަތުމުން އެމީހުން އެކަހެރިކުރުމެވެ .މިއީ ޙަޤީޤަތުގައި ވަރަށް ބޮޑު ބޭއިންޞާފެކެވެ.
ތަރައްޤީއަށް
ބޭނުންތެރި ތަޢުލީމެއްކަމުގައި ވެސް އެ ތަޢުލީމު
އެއްވެސް ފަރުދަކު ބާކީ ނުކޮށް މުޅި ނިޒާމުގައި
އެކިއެކި
ޝާމީލްކުރުމުގެ އެންމެ އަސާސީ ރުކުނެއްކަމަށް
އެއީ އެއްބައިވަންތަކަމުގެ އަސްލެވެ .ދިވެހީންގެ
ޢިލްމުތައް ފަސޭހައިން އުނގެނި ދަސްކުރުމުގެ
ވުމުގެ
ސިކުނޑި
މާދަރީބަހަކީ ދިވެހިބަހެވެ .ދިވެހިބަހަކީ ދިވެހީންގެ
ލަނޑުދަނޑިތައް ޙާޞިލްކުރުމަށްޓަކައި މާދަރީބަހުން
ހުޅުވައިދީ ތަނަސްވަކޮށްދޭ މައި ފުރަފާރައަކީ
އަމިއްލަވަންތަކަމުގެ ރަމްޒެވެ .ދިވެހީންގެ ފަޚުރާއި
ތަޢުލީމު ދިނުމަކީ މުހިންމުކަމެކެވެ .އެހެންކަމުން
ވެސް އެ ބައެއްގެ މާދަރީބަހެވެ .މިހެންވުމުން ފުޅާ
ޝަރަފެވެ .ދިވެހިބަސް ޙިމާޔްތަކޮށް ކުރިއަރުވައި
އިޖުތިމާޢީ
އެކަކުވެސް
ދާއިރާއެއްގައި ސިކުނޑިތައް ބައްޓަންކުރުމުގައި
ތަރައްޤީކުރުމަކީ ދިވެހީންގެ ކަމެކެވެ .ބަވަނަވަމުން
ބާކީ ނުކޮށް ހިމެނުމަށްޓަކައި އަޅުގަނޑުމެންގެ
އަންނަ ދުނިޔެއަށް ދިވެހިރާއްޖެ ހުޅުވެމުންދާ
ފަޚުރާއި
އަޅުގަނޑުމެންގެ
ހަލުވި ދުވެއްޔާއެކު ދިވެހިބަސް ވެސް ދަނީ
މާދަރީބަސް
ބައިނަލްއަޤުވާމީ ދުނިޔެއަށް ތަޢާރަފްވަމުންނެވެ.
ދެމާތޯއެވެ !.ދިވެހިޤައުމުގެ ޝަރަފަށްޓަކައެވެ.
އެންމެ
އަމިއްލަވަންތަކަމަށްޓަކައެވެ.
މާދަރީބަހަކީ ވަރަށް ބާރުގަދަ ވަސީލަތެކެވެ.
ރަށްވެހިކަމަށާއި
ނުރައްކާތެރިކަން
ބޮޑަށް
މާދަރީބަހުން ޢިލްމު ފޯރުވައި ދިނުމަކީ
އޮތް ފަރުވާއެކެވެ .ޙައްލެކެވެ .
ވާނީ
ދެމެހެއްޓެނިވި
ހިސާބުތަކުގައި
ބަސްބަހެވެ.
ސައެންސްގެ
އޭރުންނެވެ.
އެހެންކަމުން
އެންމެހައިކަންކަމުގައި
އިތުރުން
އަމިއްލަބަސްބަހުގެ
އިންސާނުންގެ
މުހިންމެވެ.
ދައުރު
އަދި
ހަމައެހެންމެ އެކި މުޖުތަމަޢުތަކުގައި ދިރިއުޅުން ފަހިކުރުވުމުގައްޔާއި ކުރިމަތިލާން
ދިމާވާ
ދަންނަ
ގޮންޖެހުންތަކާ ރައްޔިތެއް
ބަވަނަވެރި
އުފެއްދުމުގައި މާދަރީބަސް އަދާކުރާ ދައުރުގެ ބޮޑުކަމާއި އިސްކަން ވެސް އެހައިމެ މުހިންމެވެ. ދިވެހި ބަހުގެ ޝަރަފާއި އޭގެ ޤަދަރާއި އަދި
ހައިބަތަށްޓަކައި،
މުޅި
މުޖުތަމައުގެ
އެންމެން ހަމަކޮންމެ ކަމެއްގައިމެ ހިމެނުމަށް، ޝާމިލްކުރުމަށްޓައި ތަރައްޤީގެ
މިއަދު
ދިވެހިބަހަށް
ކުރިމަތިވެފައިވާ
ޝަރަފްކަމުގައިވި އާދެ
ދިވެހިޤައުމުގެ
ދިވެހިބަހަށް
އިސްކަން
ބޮޑު ގޮންޖެހުމަކީ ބޭރުބަސްބަހުގެ ނުފޫޒާއިބާރު
ދިވެހި ކޮންމެ މުވާޠިނެއްގެ އިންސާނީ އަސާސީ
ދިވެހިބަހުގެ މައްޗަށް ފޯރުމެވެ .ޔުނެސްކޯއިން
ޙައްޤަށްޓަކައިވެސް މެއެވެ.
ދުނިޔޭގެ
ދައުލަތްތަކަށް
އިލްތިމާސްކުރަނީ
އަމިއްލަބަހުގެ ތެރެއިން ބަވަނަވެރި ރަށްވެހިކަން ހޯދައިދިނުމަށް
ފުރުޞަތު
ފަހިކުރުމަށެވެ.
ތަޢުލީމުގެ ތެރެއިންނާއި ތަޢުލީމުގެ ޒަރިއްޔާއިން މީސްތަކުން
އެކިކަންކަމުގައި
ޝާމިލްކުރެވޭނީ
އެބައެއްގެ މާދަރީބަހަށް އިސްކަން ދީގެންނެވެ. މިއަހަރުގެ ބައިނަލް އަޤުވާމީ މާދަރީބަހުގެ ދުވަހަށް www.addana.mv
ބޭނުންކޮށްގެން އެންމެ މިޒަމާނުގެ ސައެންސުގެ ޢިލްމާއި،
ޢިލްމާއި،
ފިޒިކްސްއާއި
ޓެކްނޯލޮޖީއާއި އަދި އެހެނިހެން ދާއިރާތަކުގެ ޢިލްމުވަރަށް ދިރާސާތަކުން
ފުރިހަމައަށް ދައްކައެވެ.
އެކިކަންކަމުގައި
ޙަރަކާތްތެރިވާ
ފަރާތްތަކާއި ،ތަޢުލީމުދޭ ފަރާތްތަކާއި ،ސަގާފީ ޖަމްޢިއްޔާތަކާއި އަދި މީޑިއާތަކަށް ޔުނެސްކޯފަދަ މައި
ދުނިޔޭގެ
އިލްތިމާސްކުރަނީ
ބޮޑެތި
ޖަމާޢަތްތަކުން
ބަސްބަހުގެ
ސިންދަފާތުގެ
ބޭނުން،
ޞުލްޙަވެރިކަމަށާއި
ދެމެހެއްޓެނިވި
ތަރައްޤީ
ޙާޞިލްކުރުމުގައި
ފުރިހަމައަށް
ހިފުމަށެވެ .އަމިއްލަ މާދަރީ ބަސް ޙިމާތްޔަތްކޮށް ރައްކައުތެރިކޮށް އާލާކޮށް ދިރުވަން ކެނޑިނޭޅި
އަމިއްލަ ބަސްބަސް ނުވަތަ މާދަރީބަސް ހިސާބު
އިޖުތިމާޢީ
އަދި
މަދަނީ
ރައްދުކުރެވޭކަމަށް އަޅުގަނޑުމެންގެ
މަސައްކަތްކުރުމަށެވެ .އިންސާނީ ބަހަވީ ޙައްޤުން އެއްވެސް އިންސާނަކު ބާކީ ނުކޮށް އަމިއްލަ ބަހުގެ
ތެރެއިން
ހަމަ
ކޮންމެ
ކަމެއްގައިމެ
ޝާމިލްވެ އުޅުމުގެ ފުރުޞަތު ހޯދައި ދިނުމަށެވެ. ދިވެހިބަހުގެ
އަހުލުވެރީންނަށް
ދިވެހިބަހުގެ
ތެރެއިން ޝާމިލްވުން ހޯދައިދޭށެވެ.
35
ޙަޤީޤީ މިނިވަންކަން ...ﷲއަށް އަޅުވެތިވުން
އަޅުގަނޑުމެންގެ އަގު ބޮޑު މިނިވަން ރަން ދިހަ ފަހެއް
ނާއުއްމީދީ މަސައްކަތްތަކުން އެނގެނީ އިސްލާމް ދީނުގެ ޙަޤީޤަތާއި ޖައުހަރު
ފާހަގަކުރަމުންދާ އުފާވެރި މި އަހަރުގެ ތަހްނިޔާއާއި ތަބްރީކާތުތައް،
ނޭނގޭކަމެވެ .އަދި ހުޅަނގުން ދުވަސްދުވަސްކޮޅުން ތަޢާރުފު ކުރަމުންދާ
އެންމެހާ އަޚުންނަށާއި އުޚްތުންނަށް އަރިސްކުރަމެވެ .މިނިވަންކަމުގެ މި
މިފަދަ ލާދީނީ ނިޒާމުތަކުގެ ޙަޤީޤަތާއި ލަނޑުދަނޑިތަކަށް ހޭލުންތެރިނުވެވޭ
އިޙްތިފާލުތަކުގެ ތެރޭގައި ޙަޤީޤީ މިނިވަންކަމާ މެދު ބަލައިލަން ޖެހެއެވެ.
ކަމެވެ.
ހުޅަނގުގެ މާއްދީ ރަން ދަޅައިގައި ޖެހި އަވާރާވެފައިވާ އިންސާނުން ވަނީ އެ ޙަޟާރަތުގެ ޓެކްނޮލޮޖީގެ އަރުތަތަކުގެ ކުރިމަތީގައި އިނދަޖެހި ބަލިވެފައެވެ. މި ނަފްސާނީ ބަލީގެ ތެރޭގައި ދީވާނާވެގެން ބައެއް މީހުން އިސްލާމީ މާތް ޝަރީޢަތާ މިފަދަ ލާދީނީ ނިޒާމުތައް އެއްފަސްކުރެވޭތޯ މަސައްކަތްކުރަމުން ދެއެވެ. އިސްލާމީ ބައެއް ޤައުމުތަކަށް އިޝްތިރާކިއްޔަތު ( ސޯޝަލިޒަމް) އައުމުން އެއީ އިސްލާމް ދީނުގައި ހިމެނޭ ނިޒާމެއް ކަމަށް ބައެއް މީހުން ބުނެ އެ ކަމަށް ހެކި ދެއްކޭތޯ މަސައްކަތް ކުރިއެވެ .ރައުސްމާލީ ނިޒާމު ތަންފީޒު ކުރުމަށް ބޭނުން ވުމުން އެއީ އިސްލާމް ދީން އެ ކަމަށް ގޮވައިލާ ނިޒާމެއް ކަމަށް ބުނެ ލިޔަނޫއެވެ . ދީމިޤްރާޠީ ނިޒާމު ފެތުރި އޭގެ ބެބުޅުންތަކުގެ ކުރިމަތީގައި ފިޔަސް ގެއްލުމުން ﷲގެ ޝަރްޢުގައި އޮތީ އެ ނިޒާމު ކަމަށް ދަޢުވާކުރަން ފެށިއެވެ. އަދި މި ނިޒާމާ ޚިލާފުވުން ހެޔޮނުވާނެ ކަމަށް ވެސް ބުނޫއެވެ .އާދެ! މި ގޮތަށް އެ ކަންތައް ކުރިއަށް ދާނެތެވެ. މި ފަދަ ނިޒާމުތައް އިސްލާމް ދީނާ އެއްފަސް ކުރުމަށް ކުރެވޭ
36
ޝދު ޫމސާ ރ ީ ރ ީހމު ަ ިއ ްބ ާ
އިސްލާމް ލަނޑުދަނޑިތަކަށް
ދީނުގެ ބަލާއިރު
އަޞްލަށާއި މި
ޖައުހަރަށާއި،
ނިޒާމުތަކަކީ،
މިސްރާބަށާއި ބައްޓަމުގައްޔާއި،
މަޤްޞަދުތަކުގައްޔާއި ،ވަސީލަތްތަކުގައި ވަރަށް ތަފާތު ނިޒާމުތަކެކެވެ. އެއްފަސްވުމުގެ ބަދަލުގައި ބޮޑަށް ފެންނަނީ ދެބަސްވުމުގެ ޢަލާމަތްތަކެވެ. އިސްލާމް ދީނަކީ ފުރިހަމަ ޝާމިލު ޙަޔާތެއްގެ މަންހަޖެކެވެ. އެ މަންހަޖުގެ ޢަނާޞިރުތަކަކީ އެއާ ވައްތަރުކަމެއް ނެތް ލާސާނީ ޢަނާޞިރުތަކެކެވެ . އިންސާނާ މި ދުނިޔެއަށް ފޮނުއްވާފައި ވަނީ އެކަލާނގެއަށް އަޅުކަން
ކުރުމަށްޓަކައެވެ.
މީސްތަކުން
ހެއްދެވި
ރަސްކަލާނގެއަށް
އަޅުކަންކުރުމަށްޓަކައި މީސްތަކުންނަށް ގޮވައިލުމަށެވެ .އެ ކަލާނގެއަށް އަޅުވެތިވެ އެހެން ފަރާތްތަކަށް އަޅުވެތި ނުވުމަށް ގޮވައިލުމަށެވެ .މާތްﷲ އިންސާނާއާ ޙަވާލުކުރެއްވި މި ވަޒީފާއަށް ހުރަސްއަޅައި ކޮންމެ ކަމަކާ ْت އިންސާނާ ދެކޮޅުހަދަން ޖެހޭނެއެވެ .މާތްﷲ ވަޙީ ކުރައްވަނީ " َو َما َخلَق ُ ِنس إِ َّل لِيَ ْعبُ ُدونِ ﴿َ ﴾٥٦ما أُرِي ُد ِم ْن ُهم ِّمن ِّرزْقٍ َو َما أُرِي ُد أَن يُطْ ِع ُمونِ ﴿ ﴾٥٧إِ َّن الْ ِج َّن َو ْال َ
اللَّـ َه ُه َو ال َّرز َُّاق ذُو الْ ُق َّو ِة الْ َم ِت ُني -الذاريات - 58 – 56 :ތިމަންރަސްކަލާނގެއަށް
www.mndf.gov.mv
އަޅުކަންކުރުމަށް މެނުވީ ،ތިމަންރަސްކަލާނގެ ޖިންނީންނާއި ،އިންސީން
ސާފު ސީދާ ދީނުގެ މަތީގައެވެ .އެއަށްފަހު އެމީހުންގެ ގާތަށް ޝައިޠާނުން
ނަހައްދަވަމެވެ .އެއުރެންގެ ކިބަޔަކުން ތިމަންރަސްކަލާނގެ ރިޒްޤަކަށް
ގޮސް އެމީހުންގެ ދީނާ އެމީހުން ދުރުކުރިއެވެ .އަދި ތިމަންރަސްކަލާނގެ
އެދިވޮޑިއެއް ނުގަންނަވަމެވެ .އަދި ކާންދިނުމަކަށް ވެސް އެދިވޮޑިއެއް
އެމީހުންނަށް ޙަލާލުކޮށްދެއްވި އެއްޗެހި އެމީހުންނަށް ޙަރާންކުރިއެވެ .އަދި
ނުގަންނަވަމެވެ .ހަމަކަށަވަރުން ،اللَّه އީ ،ރިޒްޤު ދެއްވާ ،ބާރުވެރިވަންތަ
ތިމަންރަސްކަލާނގެއަށް ޝަރީކުކުރުމަށް އެމީހުންނަށް އަމުރުކުރިއެވެ".
ގަދަފަދަވަންތަ ރަސްކަލާނގެއެވެ" .
އިންސާނާ
ސ ރިސާލަތަކީ ތައުޙީދެވެ. ހ ރަސޫލުންގެ ވެ ް މާތްﷲ ފޮނުއްވި ހުރި ާ ނ " َو َما أَ ْر َسلْ َنا ِمن قَبْلِ َك ِمن ނުވަތަ މި ޢިބާދަތެވެ .މާތްﷲ ވަޙީ ކުރައްވަ ީ َّر ُسو ٍل إِ َّل ن ِ ُوحي إِلَ ْي ِه أَنَّ ُه َل إِلَ ٰـ َه إِ َّل أَنَا فَا ْع ُب ُدونِ -األنبياء - 25 :ހަމަކަށަވަރުން،
މިނިވަންކޮށްދޭ
އެހެން
ބާރަކީ
ހުރިހާ
އޭނާ
އަޅުވެތިކަމަކުން
ހެއްދެވި
ފަރާތަށް،
ސަލާމަތްކޮށްދީ އަރަހުށި
ﷲއަށް
އަޅުވެތިވުމެވެ .އޭނާއާ ކުރިމަތިލާން ޖެހިފައިވާ ފަލްސަފީ ،ނުވަތަ ސިޔާސީ، ނުވަތަ އިޤްތިޞާދީ ،ނުވަތަ ޤާނޫނީ ހުރިހާ އަނިޔާވެރިކަމަކުން ،ހުރިހާ
ތިމަންރަސްކަލާނގެ މެނުވީ އިލާހަކު ނުވާކަމަށް އެބޭކަލަކަށް ވަޙީ ނުކުރައްވާ
އިހާނެތިކަމަކުން މިނިވަންކޮށްދެނީ ﷲއަށް ޚާލިޞްކުރާ އަޅުވެތިކަމުންނެވެ.
އެއްވެސް ރަސޫލަކު ،ކަލޭގެފާނުގެ ކުރިން ވެސް ތިމަންރަސްކަލާނގެ
ދުނިޔޭގެ ދަތިތަކާއި ،ޝަހްވާތްތަކުގެ ކަސްތޮޅުތަކުން ،އޭނާ ބޭރަށް ނެރެދެނީ،
ނުފޮނުއްވަމެވެ .ފަހެ ،ތިޔަބައިމީހުން (ހަމައެކަނި) ތިމަންރަސްކަލާނގެއަށް
ﷲއަށް އޭނާ އަޅުވެތިވުމުންނެވެ .އޭނާ ދުނިޔެއާއި އާޚިރަތުގެ ތަނަވަސްކަމަށް
އަޅުކަން ކުރާށެވެ! "
ނެރެދެނީ މި އަޅުވެތިކަމެވެ .އޭނާއަށް ސަލާމަތްކަމާއި ،އަމާންކަމާއި،
އަޅުކަމޭ ބުނުމުން އޭގައި ހިމެނެނީ ،އަދާކުރުމަށް ފަރްޟުކުރައްވާފައިވާ
ރައްކައުތެރިކަން ގެނެސްދެނީ ﷲއަށް އަޅުވެތިވާ އަޅުވެތިވުމެވެ.
ނަމާދު ،ރޯދަ ،ޒަކާތް ،ޙައްޖު ފަދަ މަނާސިކުތަކާއި ޝަޢާއިރުތަކެއް
ރުބަޢިއްޔު ބުނު ޢާމިރު އިސްލާމްދީނުގެ ދަޢުވަތު ސިފަކުރައްވަމުން
ނޫނެވެ .އެހެނެއްކަމަކު އޭގައި ﷲ ރުހިވޮޑިގަންނަވާ ކޮންމެ ކަމަކާއި ބަހެއް ހިމެނެއެވެ .ﷲގެ އަޅާގެ ދިރިހުރުމާއި މަރުވުން އޭގައި ހިމެނެއެވެ .އޭގައި
ވިދާޅުވެފައިވަނީ "ﷲ �سبحانه وتعاىل އަހުރެމެންގެ ގާތަށް އިސްލާމީ ރިސާލަތު ފޮނުއްވީ އިންސާނާއަށް އަޅުވެތިވުމުން ﷲއަށް އަޅުވެތިވުމަށް ،ދުނިޔޭގެ
އިންސާނާގެ މުޅި ޙަޔާތް ﷲއަށް ޚާލިޞް ކުރުން ހިމެނެއެވެ .މާތްﷲ ވަޙީ
ނުތަނަވަސްކަމުން އާޚިރަތުގެ ތަނަވަސްކަމަށް ،ދީންތަކުގެ އަނިޔާވެރިކަމުން
ش َ يك َ ُل ۖ َوب َ ِٰذ ِ َل أ� ِم ْر ُت ކުރައްވަނީ " ُق ْل � َّن َص َل ِت َون ُ ُس ِك َو َم ْح َي َاي َو َم َم ِات ِللَّـ ِه َر ِ ّب الْ َعال َ ِم َني َل َ ِ إ َو�أنَ أ� َّو ُل الْ ُم ْس ِل ِم َني – ا ألنعام - 162-163 :ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވާށެވެ! ހަމަކަށަވަރުން،
އިސްލާމްދީނުގެ އިންޞާފުވެރިކަމަށް ނެރުއްވުމަށްޓަކައެވެ".
ނަމާދާއި،
ތިމަންކަލޭގެފާނުންގެ
ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ
(އެހެނިހެން)
އަޅުކަންތަކާއި ،ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ދިރިހުންނެވުމާއި ،ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ އަވަހާރަވުންވަނީ ،ޢާލަމްތަކުގެ ވެރި َّالل އަށެވެ .އެކަލާނގެއަށް އެއްވެސް
ޝަރީކަކު ނުވެއެވެ .އަދި ތިމަންކަލޭގެފާނަށް އަމުރު ކުރައްވާފައިވަނީ
އެގޮތަށެވެ .އަދި ތިމަންކަލޭގެފާނީ (މި އުއްމަތުގެ) މުސްލިމުންކުރެ ،އެންމެ ފުރަތަމަ މީހާއެވެ". ޙަޤީޤަތުގައި މާތްﷲއަށް އަޅުވެތިވުމަކީ ،އެކަލާނގެއަށް ބޯލެބުމާއި ކިޔަމަންތެރިވުމެވެ .ﷲގެ އަޅާ އޭނާގެ ވެރިރަސްކަލާނގެއަށް ބޯލަނބައި ކިޔަމަން
ގަނެ،
އެކަލާނގެ
އަމުރުފުޅުތަކަށާއި
ނަހީކުރެއްވުންތަކަށް
ފުރިހަމައަށް އިޖާބަ ދޭން ޖެހޭނެއެވެ .ﷲގެ ރުބޫބިއްޔަތަށާއި ﷲގެ ސިޔާދަތަށް ބޯލެނބުމާއި ،ﷲގެ ޤަޟާޤަދަރު ރުހި ޤަބޫލުކުރުމާއި ،ﷲގެ ޙުކުމްފުޅުތަކަށް ޢަމަލުކުރަން ޖެހޭނެއެވެ.
އިބްނު ތައިމިއްޔާ ވިދާޅުވަނީ "މަޚްލޫޤުގެ ފުރިހަމަކަން އޮތީ ޚާލިޤަށް އަޅުވެތިވުމުގައެވެ .ﷲގެ އަޅާ އޭނާގެ ޚާލިޤަށް އަޅުވެތިކަން ފުރިހަމަ ކުރި ވަރަކަށް އޭނާގެ މިނިވަންކަން ފުރިހަމަވެގެން ދާނެއެވެ .އެހެން ގޮތަކުން، އޭނާއަށް އެކަން ކުރެވިދާނެ ކަމަށް ހީވެއްޖެނަމަ އޭނާ ގެއްލެނިވެ މަގު ފުރެދިދާނެއެވެ .އެހެނީ އިންސާނާއަކީ ﷲގެ އަޅުވެތިކަމުން ބޭރުވެއްޖެނަމަ އެންމެ ޖާހިލުކަން ބޮޑު އެންމެ ބޮޑަށް މަގުފުރެދިފައިވާ މަޚްލޫޤެވެ. މާތްﷲ އިންސާނާ އުފައްދަވައި އެހެން މަޚްލޫޤާތުތަކުންގެ މައްޗަށް މާތްކުރެއްވީ އިންސާނައަށް ދެއްވި ބުއްދީގެ ސަބަބުންނެވެ .މި ބުއްދީގެ ސަބަބުން އިންސާނާ މުކައްލަފަކަށް ވެގެން ދިޔައެވެ .އިންސާނާގެ ވުޖޫދުގެ މަޤްޞަދަށާއި އޭނާގެ ޙަޔާތަށާއި ނިމުމަށް ބަލާއިރު އިންސާނާއަށް މާތްﷲ ދެއްވާފައިވާ އެންމެ ބޮޑު ނިޢުމަތަކީ މިނިވަންކަމުގެ ނިޢުމަތެވެ .މި މިނިވަންކަން ދެއްވި ފަރާތުގެ ދަޢުވަތަށް ބަލާއިރު ،ހުޅަނގުން އަޅުގަނޑުމެން އަޅުވެތިކުރުމަށްޓަކައި ރާވަމުންދާ ތަފާތު ފިކުރުތަކަށާއި ފަލްސަފާތަކަށާއި
އަޅުކަންކުރުން
ޝިޢާރުތަކަށް އަޅުގަނޑުމެން ދެކޮޅު ހަދަން ޖެހެއެވެ .އިންސާނީ މި
މަތީގައިވާ މަޚްލޫޤެކެވެ .އަރަހުށި ﷲއަށް އަޅުކަންކުރުމާ އޭނާ ފޭވެ ދުރަށް
ފިކުރުތައް ޤާއިމުކޮށްފައިވަނީ ﷲގެ މަންހަޖުން މީސްތަކުން ދުރުކުރުމުގެ،
ހިގައްޖެނަމަ ޝައިޠާނާގެ ދަލުގައި ޖެހި ،އެހެން އިންސާނުންނަށާއި ،
ނުބައި މަޤްޞަދުގައެވެ .މީސްތަކުން އަޅުވެތިކުރުމުގެ ނުބައި އަމާޒަށް
ގަސްގަހާގެއްސަށާއި ،ގެރިއަށް އަޅުކަން ކުރަން ފަށާފާނެތެވެ .އޭނާގެ
ވާޞިލުވުމަށްޓަކައެވެ .ހުޅަނގުގެ މި ނަޡަރިއްޔާތުތަކާއި ފަލްސަފާތައް
ހަވާނަފްސުގެ އަޅަކަށްވެ ،އޭނާގެ ޣަރީޒާތަކުގައި ބަދެވި ،ހައްޔަރުވެދާނެއެވެ.
ބިނާކޮށްފައިވަނީ އިސްލާމީ އުޞޫލުތަކާ އަރާރުންވާ އަސާސްތަކެއްގެ މަތީގައި
رسول هللا -صىل هللا عليه وسمل – ޙަދީސް ކުރައްވަނީ " �إن هللا عز وجل قال �إين خلقت عبادي حنفاء لكهم وإ�نه أ�تهتم ال�شياطني فاجتالهتم عن ديهنم حفرمت علهيم ما أ�حللت هلم و أ�مرهتم أ�ن يرشكوا يب– رشح مشلك الآاثر – الطحاوى – 161 / 9 :ހަމަކަށަވަރުން އަރަހުށި
ކަމުގައި ވާތީއެވެ.
އިންސާނާއަކީ
އޭނާގެ
ޠަބީޢަތުގައި
ﷲއަށް
ﷲ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ .ހަމަކަށަވަރުން ތިމަންރަސްކަލާނގެ އަޅުން އުފެއްދެވީ
www.addana.mv
ހުޅަނގުގެ މި ފިކުރުތަކާއި ވިސްނުންތައް ޤާއިމުކޮށްފައިވަނީ އިންސާނާއަކީ
ބިމުގައިވާ
ކާއިނެއްކަމުގައި
ބަލައިގެންނެވެ.
އޭނާގެ
ޝުޢޫރުތަކާއި ވިސްނުންތަކާއި ޖަޒްބާތުތައް ބިމުން މައްޗަށް އުފުލިގެން ނުދާނެ
37
ކަމަށް ބަލައިގެންނެވެ .މާތްﷲ އިންސާނާ އޭގެ މަތީގައި ޚަލްޤުކުރައްވާފައިވާ ފިޠުރަތުގައިވާ ރޫޙާނީ ދުރުމިންތައް މަތިން ހަނދާން ނައްތާލައިގެންނެވެ. ފްރޮއިޑާއި ،ޑާރވިންއާއި ،ކާރލް މާރކްސްއާއި ،ލެނިންއާއި ،ފްރޭންސިސް ބޭކަންއާއި ،ސާޓަރ އާއި ،ކެންޓާއި އަދި މިމީހުންގެ ކުރިން ،ޕްލޫޓޯއާއި، އެރިސްޓޯ
ފަދަ
ހުޅަނގުގެ
އިލްމުވެރިން
އެމީހުންގެ
ފަލްސަފާތައް
ބިނާކޮށްފައިވަނީ ،ހުޅަނގުން މިއަދު މި ފެންނަ މާއްދިއްޔަތުގެ ތިޔަރީތަކުގެ މަތީގައެވެ .ހުޅަނގުގެ ޙަޟާރަތާއި ސަޤާފަތުގެ ބޮޑުބައި އާރާސްތުކޮށްފައި ވަނީ މި ޢިލްމުވެރިންގެ މި ޚިޔާލަތުގެ ވަށައިގެން ދައުރުކުރާ ގޮތަށެވެ . ހުޅަނގުގެ މި ފަލްސަފާތަކާއި ތިޔަރީތަކުގައި އުޚްރަވީ ޙަޔާތަށް އެއްވެސް މިންވަރެއްގެ އަޅައިލުމެއް ދީފައެއް ނުވެއެވެ .އެ ފަލްސަފާތައް މަސައްކަތްކޮށްފައިވަނީ އިންސާނާގެ މި ދުނިޔަވީ ޙަޔާތަށެވެ .މި ޙަޔާތް ބާއްޖަވެރިކުރުމަށެވެ .އެހެންކަމުން ހުޅަނގުގެ ޚިޔާލާތާއި ފަލްސަފާތައް އިންސާނާގެ ކުރިމަތީގައި ތަންމިނަށް ހުޅުވާލައިފައިވަނީ އޭނާގެ އެދުންތައް ޙާޞިލުކުރެވޭނެ މަގުތަކެވެ .ދީނީ ،ނުވަތަ އަޚްލާޤީ އެއްވެސް ޤަވާއިދެއް، ހިފެހެއްޓުމެއް ނެތިއެވެ. މި ފަލްސަފާތަކާއި ތިޔަރީތައް ބުނާގޮތުގައި މިކައުނުގައި ވެރިއަކީ
ގޮތަކަށް ވައްޓައިލުމަށްޓަކައެވެ. އެބައިމީހުންގެ މައްޗަށް ﷲ ބާވައިލެއްވި ފޮތްތައް ބަދަލުކޮށް އޮޅުވައިލީ "ފިކުރުގެ މިނިވަންކަމުގެ" ތެރޭގައެވެ .ރަސޫލުބޭކަލުން ޤަތުލުކޮށް އެބޭކަލުންގެ އަބުރާބެހި ،ﷲގެ ޙުކުންފުޅުތަކާމެދު ފާޑުކިޔަމުންދަނީ މި މިނިވަންކަމުގެ ނަމުގައެވެ" .ސިޔާސީ މިނިވަންކަމުގެ" ރީތީ ޝިޢާރުގެ ތެރޭގައި އެމީހުން ﷲގެ ޝަރީޢަތާ ދެކޮޅުހަދައި އެމީހުންގެ އެދުންތައް ޙާޞިލުކުރުމަށް ބޭނުންވާ ޤާނޫނުތައް އެކުލަވައިލިއެވެ .އަދި ﷲގެ ޝަރީއަތް ޒަމާނާ ނުގުޅޭ ކަމަށް ދަޢުވާ ކުރިއެވެ. "ޝަޚްޞީ މިނިވަންކަމުގެ "ރީތި ދަޅައިގައި މީސްތަކުން ޖައްސައިގެން ބަދުއަޚްލާޤީ ޢަމަލުތަކުގެ ޝިކާރައަކަށް އިންސާނާ ވެއްޖެވެ. "ޚިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަމުގެ" ދަށުން ލައިފައި ގޮސް އިސްލާމްދީނަށާއި އެދީނުގެ ނަބިއްޔާއަށް ފުރައްސާރަކުރުމަށް ދޮރުތައް ހުޅުވައިލިއެވެ .ނަމަވެސް ޔަހޫދީންނާ ދެކޮޅަށް ފާޑުކިޔުމަކީ ސީދާ މިނިޒަމާ ދެކޮޅުހެދުން ކަމަށް ބުނެ އެކަން ކުރާ މީހުން ކުށްވެރި ކުރެތެވެ. ފަރަންސޭސި އިންޤިލާބާއި ޔޫރަޕުގެ ޞިނާޢީ އިންޤިލާބުގެ ވެރިން އުފުލި
ޝިޢާރުގެ
މިނިވަންކަމުގެ
އެމީހުންގެ
ސަބަބުން،
ފައްޅިތަކުގެ އަނިޔާވެރިކަމާއި ރަސްރަސްކަލުންގެ ބޭއިންސާފުން މިނިވަންވިއެވެ.
ޢިލްމީ
އަދި
ގޮތުންނާއި
ޓެކްނޮލޮޖީގެ
މައިދާނުގައި މާއްދީ ހަލުވި ބޮޑެތި ކުރިއެރުންތަކެއް ލިބިގެން ދިޔައެވެ .މިނިވަންކަމަށް ޖާދުވީ ބާރުތަކެއް ގެނުވީ މި ކަމުގެ ސަބަބުންނެވެ .ނަމަވެސް މި ކަމުގެ ސަބަބުން އެމީހުންގެ ހަވާނަފްސުގެ
ޝަހްވަތްތަކާއި
އެދުންތަކުގެ
އަޅުންކަމުގައި
ވެގެން ގޮސް އިންސާނީ އަގުތަކާއި އަޚްލާޤީ މިންގަނޑުތައް ނެތިވެ ފަނާވެ ދިޔައެވެ. އިސްލާމް ދީން އައީ މި އަޅުވެތިކަމުން އިންސާނިއްޔަތު ސަލާމަތްކުރުމަށެވެ. އިންސާނާއެވެ .އޭނާއަކީ މިނިވަން ވިސްނުމާއި ފިކުރުގެ ވެރިއާއެވެ .އޭނާއަށް އިރްޝާދުދީ މަގުދައްކަން ފަރާތަކަށް ބޭނުމެއް ނުވެއެވެ .އޭނާއަށް އޭނާ އެދޭގޮތަކަށް އޭނާގެ ޙަޔާތް ފަރުމާކޮށް ބައްޓަންކުރުމުގެ ބާރާއި މިނިވަންކަން ލިބިގެންވެއެވެ .އަދި އޭނާއަށް ބޭނުންވާ ޤާނޫނޫތަކާއި ޤަވާޢިދުތައް ހެދުމުގެ މިނިވަންކަން ވެސް ލިބިގެންވެއެވެ .އޭނާ ބުނާގޮތުގައި ރައްބާނީ ތަޝްރީޢަކަށް ބޭނުމެއް ނުވެއެވެ .އެ ފަދަ ތަޝްރީޢެއް އޮތަސް އޮންނަން ޖެހޭނީ ހަމައެކަނި ފައްޅީގެ ތެރޭގައެވެ .ދީނީ ޝަޢީރާތަކާއި އަޅުކަންތަކުގެ ހަނި ދާއިރާގެ ތެރޭގައި ބެނދެވިފައެވެ. މި ފަލްސަފާތަކާއި ފިކްރުތަކަކީ އިންސާނާއަކީ ﷲގެ އަޅެއްކަން ޤަބޫލުކުރުމާ ދެކޮޅު ހަދާ ފަލްސަފާތަކެކެވެ .މިނިވަންކަމާއި ،އިންސާނީ ޙައްޤުތަކާއި ،ތަހްޒީބާއި ،ކުރިއެރުމާއި ،ޙަޟާރަތްފަދަ ރީތި އޮފުގަދަ ޝިޢާރުތަކާއި ޢިބާރާތްތަކުގެ ތެރޭގައި އިންސާނާ ﷲގެ ބައެއް ސިފަފުޅުތަކާ
އިންސާނާއަށް
ގެއްލިފައިވާ
ޙަޤީޤީ
މިނިވަންކަމާއި ކަރާމަތް ލިބޭނީ މި ދީނަށް އެބުރި ދެވިގެންނެވެ .އެ ދީނުގެ އުޞޫލުތަކުގައި ހިފެހެއްޓުނު މިންވަރަކުންނެވެ .މާތްﷲ ކީރިތި ޤުރްއާނުގައި
صفْنَا ِف َه ٰـ َذا الْ ُق ْر� آ ِن ِللنَّ ِاس ِمن ُ ِ ّ ك َمث َلٍ ۚ َو َك َن ْال َنس ُان أ� ْك َ َث ވަޙީ ކުރައްވަނީ " َولَقَدْ َ َّ ِإ ش ٍء َجدَ ًل -الكهف - 54:ހަމަކަށަވަރުން ،ތިމަންރަސްކަލާނގެ މި ޤުރުއާނުގައި َْ ހުރިހާ ބާވަތަކުންވެސް މީސްތަކުންނަށް މިސާލުބަޔާންކުރެއްވީމެވެ .އަދި ޖަދަލުކުރުން ގިނަ މީހަކު ކަމުގައި އިންސާނާ ވިއެވެ". އިންސާނާ އުފެއްދެވި ދުވަހުން ފަށައިގެން ،އިންސާނާ ހޯދަން މި އުޅޭ ޙަޤީޤީ މިނިވަންކަން އިންސާނާއަށް ލިބޭނީ އޭނާގެ ޚާލިޤު ﷲعز وجلއަށް
އަޅުވެތިވެވުނު މިންވަރަކުންނެވެ .އާދަމުގެފާނަށް މާތްﷲ ދެއްވި މިނިވަންކަން އާދަމުގެ ދަރިންނަށް ގެއްލުނީ ޝައިޠާނާގެ ބަހަށް ހެއްލެނު ދުވަހުއެވެ .މި ޝައިޠާނާއާ ދުރަށް ދެވުނު ވަރަކަށް މި އިންސާނާއަށް އޭނާގެ މިނިވަންކަން ލިބެމުން އިތުރުވަމުން ފުޅައުވަމުން ދާނެއެވެ.
އެއްގޮތްކޮށް ކުފުރާއި އިލްޙާދުގެ ވަޅުގަނޑަކަށް ،އޭނާއަށް ނޭނގޭފަދަ
38
www.mndf.gov.mv
www.allied.mv
39
www.addana.mv
?EkIk Inub qnunaC E kuwiDew
ޞ ިދގް ަޢ ްބދުﷲ ޯ
ޒަމާނުންސުރެ ދިވެހިން ސަރުކާރަށާއި ސަރުކާރުގެ ތަންތަނަށް ނިސްބަތްކޮށް ބަސްތައް
ނވެި .މކަން ިމ ޮގ ުތ ަގއި ެދ ެމ ެހ ްއ ުޓ ަމށް ަޓ ަކއި'' ަބ ުހގެ ނމެ މާތް ަބ ުހރަ ަވއިން ެ ށ ުއޅުނީ އެ ް ބޭނުން ޮކ ް ަހ ަމ ިއގެ'' 49ވަނަ ދެންނެވުމުގައި މިކަމަށް ބާރު އަޅުއްވައި އޮފީސްތަކަށް ފޮނުއްވާފައިވެއެވެ.
1.1ސަރުކާރާ
ސަރުކާރުގެ
ނިޞްބަތްވާގޮތަށް
ބޭނުންކުރެވެމުންދަނީވެސް
އޮފީސްތަކަށް
ވާހަކަދެކެވެމުންދަނީ ރައީސް
ސަރުކާރުގެ
އޮފީހުން
ހ.
އޮފީސް
ށ .ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި އަންގަވާފައިވަނީ
ދޫނުކުރެއްވުމަށެވެ.
"މާތް
ށ .ޑިޕާރޓްމެންޓް އޮފް ޕަބްލިކް އަންގަވަނީ
ނ .ސަރުކާރުން އަންގަވާ މިފަދަ އެންމެގެވުންތަކަށް
ޢަމަލުކުރަން
ޖެހޭނެއެވެ. ނިޞްބަތްވާގޮތަށް
40
ރަސްކަލާނގެ
ވަނީ
ސާފުފެން
ނުވަތަ ކެއްކިފެން ބުއިމަށެވެ.
އަޅުގަނގަޑުމެންގެ
މާތް
ކުރައްވައިފައިވެއެވެ.
ލިޔުންތަކަށް އުނިއިތުރެއް ގެންނަވައިފައި
2.2އިސްލާމްދީނާ
ބަޔާނެއް
އިސްލާމްދީނުގައި ތެދުވެރިވުމަށް އަމުރު
އޮފީހުން ދޫކުރައްވާ އެކިއެކި ރަސްމީ
ހެލްތުން
މިނިސްޓްރީ
މިސާލަކަށް:
ހ.
އަންގަވަނީ
މާތް
ގޮތަށެވެ.
އެންމެ މާތްކޮށެވެ. މިސާލަކަށް:
އެންމެ
ތެދުވެރިންނާ
ވޮޑިގެން އެކުގައެވެ".
މިފަދައިންނެވެ.
މިގޮތަށް ގެންދަވަނިކޮށް
މި
ލިޔެކިޔުންތައް ދޭތެރެއަކުން
ކުރިޔަށް މީޑިޔާއިން
މިހުރިހައިތަންތަނަށް އާދައިގެގޮތަށް ވާހަކަދެކެވި ލިޔެވެމުން ދާންފަށައިފިއެވެ .މީގެ ސިއްރެއް
ކީރިތި ބައެއް
ޤުރުއާނަށް ބަސްބަސް
އަޅުގަނޑަށް ވިސްނިފައި އޮންނަގޮތުގައި
އެއްގޮތަށްކަށްވެސް ނޭނގުނެވެ.
އޮފް ދެއްވާނަމަ
އިއްޒަތްތެރިއެކެވެ.
އެ
އެޑިއުކޭޝަނުން އެދެއްވަނީ،
އެތާނގެ
އިމާރާތް
އެތާނގައި
ހުރެގެން ގޮވަނީ އެއް ނޫނެވެ .އެހެންކަމުން އެބޭފުޅަކަށް ވާހަކަދައްކަންވާނީ ،އެންމެ މާތް ބަހުރަވައިންނެވެ. މިހެން މިދެންނެވީ ،ޚަބަރުފަތުރާއިރު ކިޔަނީ މިސާލަކަށް ''އެ ސުކޫލްގެ ފެންވަރު ރަނގަޅު ކުރާނެކަމަށް މިނިސްޓްރީ އޮފް އެޑިއުކޭޝަނުން ބުނެފިއެވެ ".މިހެންނެވެ .ހަމަ ދެވަނަ ޖުމްލައިގާ އެމިނިސްޓްރީގެ ނައިބު ވިދާޅުވިއޭ'' އެބަބުނެއެވެ. ކުރީ ޖުމްލައިގައި އެބުނަނީ ،ހަމަ އެބޭފުޅާގެ ވާހަކައެވެ .މިތާނގައި އެނާބުންޏޭ ،ބުނެވޭނަމަ، އެހަމަ ކަމުހިނގައްޖައީހެވެ". މިހަމަ ބޭނުންކުރާ ބައެއް މީހުން ބުނަނީ www.mndf.gov.mv
އިމާރާތް ވާހަކަ ނުދައްކާނެ ކަމަށެވެ .އެހެންވެ
ދައުލަތުގެ ފަރާތުން މާލޭގެ ހަތަރު އަވަށުގެ
އެހެންނުކިޔެނީއެވެ .އެކަމަކު ހައިރާންވާކަމަކީ،
ރައްޔިތުންނަށް
އިރުޝާދުތައް
އެއިމާރާތް އެބަބުނެއެވެ .ވާހަކަ ނުދައްކާ އެއްޗެއް
ދެއްވާންޖެހިއްޖެއެވެ.
ކިހިނެއްބާއެވެ؟
ބުނާނީ
މިހަމައަކީ،
ވީއިރު
"ފުލެއް ބިތެއް މައްޗެއް" ނެތް ހަމައެކެވެ. ދިވެހިބަހުގެ ''ފުންނާބުއުސް'' އަދި އިސްކޮޅުފުޅުން ދިގު ބޭފުޅުންގެ އިބާރާތްކޮޅެއް ބައްލަވާލައްވާށެވެ. ޖަމީލު
މުޙައްމަދު
މަހުކަމަތުލް ދާޚިލިއްޔާގެ އެންގެވުންތަކާއި ރައްޔިތުންނަށް އިރުޝާދު ދެއްވުމުގެ ގޮތުން..... ލަސްތަކެއްނުވެ
އޭނާ
މަހްކަމަތުލް
ވުޒާރަތުލް
ފޮނުއްވެވި
ކާއެއްޗެތި ރަހުމާނީ
ޑަންގީ
އަދިވެސް ،ބޮޑުތަދުތެރޭގައި
ފާދިއްޕޮޅުގައި
ކާބޯތަކެތި އުފައްދާ ގަސް އިންދުމަށް
"މަދްރަސީ ޙަޔާތުގެ އައު މަންޒަރެއް" އަލްއުސްތާޒު
ފަރާތުން
ޝިހާބުގެ
އިބްރާހީމް
ޢިބާރާތްކޮޅެކެވެ. Ð Ðދުވަހަކީކޮންމެ
މަދަރުސާއަކަށް
ދައުލަތުން
އެކަށީގެންވާ
އަދަދަކަށް
ޚާއްޞަ
ކުރެއްވި
މުދައްރިސުން ދުވަހެވެ.
މަޒްމޫނެކެވެ. ''ދާދި
ނެތިފަނާ
އަވަހަށް
Ð Ðފަރީދިއްޔާގެ
ވިޔަކަސް
ނާޒިރަކު
ކަމުގައި
މުޙައްމަދު
ލަތީފު
އަގެއްނެތް ޖިސްމުތައް'' މި މައިގަނޑުނަމަށް
އަންނަބީލު
ލިޔުއްވި މަޒްމޫނުގައި ލިޔުއްވާފައިވެއެވެ.
އިސްކުރެއްވުނެވެ. Ð Ðއިނގިރޭސި ދައުލަތާ ދިވެހި ދައުލަތާ
"ތާއަބަދު ދެމިހުންނަ ހެޔޮ ޒިކުރާއަކަށް
ދެމެދު ވެވުނު އެގްރިމެންޓްގެ 1ވަނަ
ނިމުމެއް ނެތޭ".
ނަންބަރުގައި ލިޔުއްވާފައިވެއެވެ.
1932ވަނަ އަހަރު ދިވެހި ދައުލަތް ދައުލަތަކަށް
ވުޒާރާތައް
ބަދަލުވެ
އުފެދެމުން ދިޔައިރު ،ވުޒާރާތުލް ހައްޤާނިޔާގެ ކާތިބެއްގެ ގޮތުގައި ދައުލަތުގެ ވަޒީފާ މުޙައްމަދު ރަޝީދަށް ދެއްވައިފިއެވެ. 1977ވަނަ އަހަރު ''އަމާޒު" ގައި ލިޔުންވާފައިވާ މިދެންނެވި މަޒުމޫނުގެ އަނެއް އިބާރާތެވެ. އަރުވާލެވިފައި
ހުންނަވަނިކޮށް މާފުކުރައްވައި
ސަރުކާރުން
ގެންނަވައިފިއެވެ .ކުޑަދުވަސް
ކޮޅެއްގެ
ފަހުން މަހުކަމަތުލް އައުގާފުގެ ކާތިބެއް ގޮތުގައި ދައުލަތުގެ ވަޒީފާ ދެއްވައިފިއެވެ. ހަމަ
ލައްވާފައި
ޖެއްސުމަށްފަހު ފުރައިގެން ހިނގައްޖެއެވެ.
'' 1974އަމާޒުގައި'' އެމަނިކުފާނުލިޔުއްވި
މާލެ
އަރުއްވާލައްވައި
ނިމުނީއެވެ.
ދެން
ލަސްތަކެއްނުވެ
މަތީން
މިހިސާބުން ނަކަލު ކޮށްލަނީ،
ނެރުއްވާ '' ދިވެހި ތާރީޚަށް އައު އަލިކަމެއް''
ދުސްތޫރީ
އިން
ހަމަތަކުގެ
އެމީހުން
ސަރުކާރުން
ދައުލަތުން އަންގަވައިފިއެވެ.
ދާޚިލިއްޔާގެ
ޝަރުޢިއްޔާ
ގާނޫނުގެ
އިންސާފުކުރައްވައި
ލިޔުންތައް ގިނަވެއްޖެއެވެ.
ލިޔުއްވާފައިވާ
ލިޔުއްވުމެއްގައި ވިދާޅުވެއެވެ.
މަޙުކަމަތުލް އިސްލާމްދީނާއި
އައުގާފުން ދާޚިލިއްޔާއަށް ބަދަލުކުރައްވައިފިއެވެ.
'' ރާއްޖެ އިސްލާންވުން'' މިމައުޟޫއަށް އޒ،
އެކިއެކިބާވަތުގެ
ދަށުގައި" މީގައި ލިޔެވިފައިވާ ބައެއް އިބާރާތް.
މިމަޒުމޫނުގެ
ދެވަނަ
ބައިގައި
އާދޭ "ދާދިއަވަހަށް ނެތިފަނާވިޔަކަސް އަގެއްނެތް ޖިސްމުތައް" ދުނިޔޭގެ ދެވަނަ ބޮޑުހަނގުރާމަ ފެށުމާއެކު www.addana.mv
މާލޭގެ
ހަތަރު
އަވަށަށް
Ð Ðދިވެހި ދައުލަތާއި ބޭރު އެހެން ދައުލަތް
އެކަމާބެހެ
ދައުލަތާ ދެމެދުގައި ހިނގާ ހުރިހައި
މުބާރާތެއް ހުޅުއްވާލެއްވިއެވެ. "ރޯގާއިން
ދިފާޢުވުމާ"
ގުޅުމެއް
ބެހޭގޮތުން
ދައުލަތް މެދުވެރިކުރައްވައެވެ.
އެމަނިކުފާނު ލިޔުއްވި ލިޔުއްވުމެއްގައިވެއެވެ. ސަރުކާރުން ގޭގެއަށް ހަކުރު ފާރޮށި ސާގުފަދަ ތަކެތި ފޮނުއްވައި މަރުވާމީހުން ވަޅުލެވޭނެ ގޮތް ހައްދަވައި ދެއްވާން ފަށްޓަވައިފިއެވެ. ދިވެހި ޤައުމު ސަލާމަތް ކުރެއްވުމަށްޓަކައި ދައުލަތުން އެޅުއްވި ހަރުދަނާ ފިޔަވަޅުތައް ތާރީޚް ފާހަގަކުރާނެކަން ކަށަވަރެވެ. މިއީ މުސްތަޤްބަލްގެ ދަރީންނަށްދައުލަތުން
ކުރައްވަމުން
ގެންދަވާ
މަސައްކަތްތަކެކެވެ. ސަރުކާރުގެ ހަބަރު 12
ހިންގަވާނީ
އިނގިރޭސި
"ދިވެހީންގެ މި
މައިގަނޑުގެ
ފުރަތަމަ ދަށުގައި
އެއަރޕޯޓް" ލިޔުއްވާފައިވާ
ލިއުއްވުމެއްގައި ވެއެވެ. "ދަޢުލަތުން
އެންގެވި
އެންގެވުމަށް"
ފުރިހަމައަށް އިޖާބަދެވުނެވެ. ބަހުގެ ބޮޑެތި އުސްތާޒުންގެ ލިއުއްވުންތައް މިގޮތަށް
ހުރިއިރު،
މިއަދުގެ
ލިޔުންތެރީން
ޚާއްޞަކޮށް ރިޕޯޓަރުން އެގޮތަށް އެލިޔާ ސިއްރެއް އަޅުގަނޑަކަށް ނޭނގުނެވެ .އެގޮތެއް އެނގޭނަމަ ހާދަ ރަނގަޅޭ ހީކުރަމުން މި ލިޔުމުން ގަލަން ވަކިކޮށްލަމެވެ.
"ދިވެހިރާއްޖެ ހަގުރާމައިގެ ވިލާގަޑެއްގެ
41
ރމަ ިތ ާލ ިއރު ... މިނިވަން ަ 50އށް ކު ި
ޢަބްދުއްރަޝީދު ޙުސައިން
umIluWat eg E jqwAr
1965
ރާއްޖޭގެ ދަތުރުފަތުރާއި މުވާޞަލާތު 1965ގައި އޮތް ޙާލަތުގެ މައްޗަށް "އައްޑަނަ" އިގެ 16ވަނަ ޢަދަދުގައި އަޅުގަނޑު ބަލައިލީމެވެ .ޔޫއެންޑީޕީގެ ވަފުދެއް ރާއްޖެއައިސް އޭރު ރާއްޖޭގެ ޙާލަތު އޮތްގޮތް ދިރާސާކުރުމަށްފަހު ދިވެހި ސަރުކާރަށް ހުށައެޅި ރިޕޯޓަކުން މަޢުލޫމާތު ހޯދައިގެންނެވެ. މިލިޔުމުގައި މިވަނީ ރާއްޖޭގެ ތަޢުލީމީޙާލަތު 1965ގައި އޮތް ގޮތް ކަމަށް އެރިޕޯޓުގައި ލިޔެފައިވާ ގޮތެވެ. 133
ތަރައްޤީވަމުން
-
އަންނަ
ޤައުމަކަށް ފުދޭވަރަކަށް ދިވެހިރާއްޖޭގައި ތަޢުލީމު ދިނުމުގެ ވަސީލަތް ތަކެއް ޤާއިމުވެފައެއް ނެތެވެ. ރާއްޖޭގައި ތަޢުލީމުދޭ ދެ ނިޒާމެއް ގެންގުޅެއެވެ. އެއީ މާލޭގައި ގެންގުޅޭ ނިޒާމަކާއި އެނޫން ރަށްރަށުގައި
ގެންގުޅޭ
ނިޒާމެކެވެ.
މާލޭގައި
ޒަމާނީ ތަޢުލީމުދޭ 2ސްކޫލު ހުރެއެވެ .މީގެ އިތުރުން ތުއްތު ކުދިންނަށް ހިންގާ މޮންޓެސޫރީ ސްކޫލެއް ހުރެއެވެ .ފިރިހެން ކުދިންގެ މިދެންނެވި ސްކޫލަށް އަދި އަންހެން ކުދިންގެ ސްކޫލަށްވެސް ވަދެވެނީ ކުއްޖާގެ އުމުރުން 6އަހަރު ނުވަތަ 8 އަހަރުގައެވެ .ކްލާސްތައް ނިމެނީ ގްރޭޑް 8 ،6 ހިސާބުންނެވެ .ޕްރައިމަރީ ސްކޫލްގެ ކޯސްތަކާއި ސެކަންޑްރީ ފެންވަރުގެ ކޯސްތަކުގައި ކޮންމެ ފެންވަރެއްގައިވެސް ސްކޫލުގައި ކުދިން އުޅެނީ 6 އަހަރު ދުވަހުއެވެ .ސްކޫލުން ވަކިވާއިރު ކުދިންގެ އުމުރަކީ 16އަހަރާއި 18އަހަރާދެމެދެވެ. ލަންޑަން ޗެމްބަރ އޮފް ކޮމާސް (އެލިމެންޓްރީ އަދި އިންޓަރމީޑިއެޓް ލެވެލް) އަށާއި ލަންޑަނުގެ ރޯޔަލް ސޮސައިޓީ އޮފް އާޓްސް (އޯޑިނަރީ ލެވެލް)
ސެޓިފިކެޓަށް
ޖެނެރަލް
ކުދިން
ތައްޔާރު ކުރުވައެވެ .މިދެ ސްކޫލުގައި ތަޢުލީމު ދިނުމަށް
ބޭނުންކުރަނީ
އިނގިރޭސި
ބަހެވެ.
ސްކޫލްތަކުގައި އާންމުކޮށް ކިޔަވައިދޭ ހުރިހާ މާއްދާއެއް
މިދެ
ސްކޫލުގައި
ކިޔަވައިދެއެވެ.
ސީނިއަރ ކުދިންގެ ތެރެއިން ކޮމާސްގެ ރޮނގުން
42
ރ ްއ ޭޖގެ ދި ެވހި ާ
ރ ައށް ާދ ިއ ާ
ަތ ުޢ ީލމީ
ނ ެއވެ. ރށް ގި ަ ސ ަލ ަތއް ަވ ަ ިދ ާމވެ ަފއިވާ ަމ ްއ ަ
ގިނަ މައްސަލަތަކުގެ އަސްލަކީ ޤުދުރަތީ
ރ ްއޖެ އޮތް ގޮ ެތވެު .ކ ިދ ުކދި ގޮތުން ާ ރށް ަތ ެކއް ުމޅިން ރ ުއޅޭ ަ ާއ ާބ ީދ ަތ ެކއް ދި ި ބައިބައިވެ
ވަކިވެ
ހިސާބަށް
އެކި
ެފ ުތރި ަފއި ުވމެވެި .މހެން ޮއތް ަޤ ުއ ެމ ްއގެ ަހމަ
ކޮންމެ ރަށެއްގައި ސެކަންޑްރީ ފެންވަރުގެ
ނއް ހުންނާނޭ ދު ަވ ެހއް ެއއް ެވސް ަތ ުޢ ީލ ްމދޭތަ ެ
ނ ެއވެ. ރވޭ ެ ނ ުކ ެ ރއް ު ޞއް ުވ ެ ީމ ަހ ަކށް ަތ ަ
ކުރިޔަށްދާން ބޭނުންވާ ކުދިންނަށް ކޮމާސްއާގުޅޭ މާއްދާތަކާއި ޓައިޕްކުރާށާއި ޝޯޓުހޭންޑުން ލިޔަން ދަސްކޮށްދެއެވެ .މާލޭގައި ހުރި ފިރިހެން ކުދިންގެ މިދެންނެވި
ސްކޫލަށް
ޒިޔާރަތްކުރިއެވެ.
އާންމު
ވަފްދުގެ
މެމްބަރުން
ތަޢުލީމްގެ
ބޭރުން
އެސްކޫލުގައި ހިންގާ އެހެނިހެން ޙަރަކާތްތައް ފެނިފައި ވަފްދުގެ މެމްބަރުން އެކަމާ ވަރަށް އުފާކުރިއެވެ.
ސިލޯނުގެ
އެންމެ
ފެންވަރު
ރަނގަޅު ގިނަ ޢަދަދެއްގެ ސިލޯނުގެ ސްކޫލްތަކަކާ ވާދަކޮށް މިސްކޫލް ވަނީ ކެޑޭޓް މުބާރާތަކުން 2 ވަނަ ޙާޞިލްކޮށްފައެވެ .މިސްކޫލްގެ ޕްރައިމަރީ ފެންވަރުގައި 375ކުދިން އަދި 98ދަރިވަރުން ސެކަންޑްރީ ކްލާސްތަކުގައި ތިއްބެވެ .ސްކޫލުގައި ތިބީ މުޅިއެކު 25މުދައްރިސުންނެވެ .އޭގެތެރެއިން
6މީހުންނަކީ ދިވެހިންނެވެ .ދެން ތިބީ ސިލޯނު މީހުންނެވެ. - 134އަމިއްލަ ގޮތުން ހިންގާ މަދަރުސާ
ބައެއް
ހުރެއެވެ.
މާލޭގައި
އެއީ
ފީނަގާ ތަންތަނެވެ .ސަރުކާރުގެ 2ސްކޫލަށްވުރެ މިދެންނެވި ތަންތަނުގެ ކިޔަވައިދިނުމުގެ ފެންވަރު މާބޮޑަށްވެސް ދަށެވެ .އެތަންތަން ހިންގަނީ ބޭރުގެ އިމްތިޙާންތަކުގައި ބައިވެރިވެވެން ނެތުމާއި ސަރުކާރުން ގެންގުޅުއްވާ އިނގިރޭސި ތަޢުލީމު ދިނުމުގެ ސިޔާސަތު އެތަންތާނގައި ހިންގަން އޭރު ބޭނުން ނުވާތީއެވެ. - 135އަތޮޅުތަކުގެ ތަޢުލީމީ ޙާލަތު ރަނގަޅެއް ނޫނެވެ .އަތޮޅުތަކުގެ ދަރިންނަށް ތަޢުލީމް
ދިނުގެ
އޮތީ
މަސައްކަތް
އަތޮޅު
ކޮމެޓީއާއި ރަށު ކޮމެޓީގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައެވެ . މާލޭގައި ހިންގަވާ ތަޢުލީމުގެ ނިޒާމަށް ދެއްވާ އަހަންމިއްޔަތު
ފިޔަވައި
ތަނެއްގައި
އެހެން
ހިންގާ ތަޢުލީމުގެ ޙަރަކާތަކަށް ސަރުކާރަކުން އެއްވެސް މީހުން
އެހީތެރިކަމެއް އުޅޭ
ރަށްރަށުގައި
ނުދެއްވައެވެ. ހުރި
ތަޢުލީމްދޭ
ތަންތަނަކީ "މަދަރުސާ" ވައްތަރުގެ ތަންތަނެވެ. އެތަންތާނގައި ކިޔަވައިދެނީ ކީރިތި ޤުރުއާން، ދިވެހި މިއިން
ދެން
ހިސާބެވެ.
ތަނެއްގައި
އާންމު
ގޮތެއްގައި
ކިޔަވައިދޭން
ހުންނަނީ
އެންމެ މީހެކެވެ .ރަށުގެ އާބާދީގެ ނިސްބަތުން www.mndf.gov.mv
އަދަދު
ދަރިވަރުންގެ
ރަށްރަށުގައި
އެކި
މައްސަލައެވެ.
ރާއްޖޭގައި
ތަޢުލީމު
ދޭނީ
ފަންސާހުން ސަތޭކަޔާއި ދެމެދަށް ތަފާތުވެދެއެވެ.
އިނިގިރޭސި މީޑިއަމުން ކަމަށް 1961ހާތާނގައި
މުދައްރިސަށް ދެވޭ މުސާރައަކީ ހިލޭ ސާބަހަށް
ދިވެހި ސަރުކާރުން ނިންމެވިއެވެ .ޙަޤީޤަތުގައި
ކުރާ މަސައްކަތަކަށް ދެވޭ އުޖޫރައެއް ކަހަލަ އެވެ.
ވާގޮތަކީ އިނގިރޭސިބަހުން ތަޢުލީމު ޙާޞިލް
އެހެންކަމުން މުދައްރިސަކަށް ލިބެނީ ވަރަށްވެސް
ކުރާ ކުދިންނަށް ސްކޫލު ނިމުމާއެކު ވަގުތުން
ކުޑަކުޑަ އެއްޗެކެވެ .ބައެއް ހާލަތުގައި ދިހަރުފިޔާ
މާލެއިން ސަރުކާރުގެ އޮނިގަނޑުގެ ތެރެއިން
ނުވަތަ ވިހި ރުފިޔާއެވެ .އެހެންކަމުން މުދައްރިސް
މަތީ ދަރަޖައާއެކު ބޮޑު މުސާރައިގެ ފުރުޞަތު
ކަމުގެ މަސައްކަތަކީ އަދާކުރާ އެހެން ވަޒީފާއެއްގެ
ލިބޭގޮތްވުމެވެ .އެހެންކަމުން އިނގިރޭސި ބަހުން
އިތުރުން ކުރާ ކަމެކެވެ .ގިނަ ފަހަރަށް މިކަހަލަ
ތަޢުލީމު ޙާޞިލްކޮށްފައިވާ މީހުންކުރެ މާލެ ދޫކޮށް
ނުވަތަ
ރާއްޖެތެރެއަށް ވަޒީފާ އަދާކުރަން ދާނޭ މީހަކު
އަތޮޅު އޮފީހުގައި ވަޒީފާ އަދާކުރާ މީހަކަށެވެ.
އަމްދުން ނުވަނީއެވެ .ވަފުދަށް ފާހަގަ ކުރެވުނު
ވަފުދުގެ މެމްބަރުން ޒިޔާރަތްކުރި އެއްރަށެއްގައި
3ވަނަ މައްސަލައަކީ ފައިސާގެ މައްސަލައެވެ.
މުދައްރިސަކު ނެތުމުގެ ސަބަބުން ކިޔަވައި ނުދޭތާ
މިއީވަރަށް ސާފުކޮށް ފެންނަން އޮތް ކަމެކެވެ.
6މަސް ދުވަހަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަސްވެއްޖެއެވެ.
ސަރުކާރުގެ ފުރިހަމަ އެއްބާރު ލެއްވުމާނުލައި
މީހުން
ވެފައިވަނީ
މިފަދަ
ރަށު
މަދަރުސާ
އޮފީހުގައި
ތަކުގައި
މުދައްރިސްކަން
ކިޔަވައި ދެވޭނޭ އެއްވެސް ފޮތެއް ،ވަސީލަތެއް ދިވެހިރާއްޖެއަކު ނެތެވެ. - 138ނިންމައިލަމުން ،ރަށްރަށުގެ ބޭނުންތަކަށް
ކަރިކިއުލަމް
ވިސްނުމަށްފަހު
ގެތެރޭގައި އެގްރިކަލްޗަރ ހިމެނުމަކީ ވަފުދުގެ ހުށައެޅުމެކެވެ.
ޙާލަތު
އޮތްގޮތުން
ރާއްޖޭގެ
ތަޢުލީމީ ނިޒާމާބެހޭ ގޮތުން އިތުރު ހުށައެޅުމެއް ސަރުކާރަށް ހުށައަޅާކަށް ވަފުދުގެ މެމްބަރުންނަކަށް ނުފެނުނެވެ .އެއާ ޚިލާފަށް ތަޢުލީމީ ދާއިރާގެ މާހިރެއް ގެންނަވައިގެން މުޅި ދާއިރާ ރަނގަޅަށް ދިރާސާ ކުރައްވައި ދިވެހިރާއްޖެ އަށް ކަމުދާ ކަހަލަ ތަޢުލީމީ ނިޒާމުގެ އޮނިގަނޑެއް ތައްޔާރު ކުރެއްވޭތޯ
ބެއްލެވުން
ރަނގަޅުވާނޭ
ކަމަށް
ވަފުދުގެ މެމްބަރުންނަށް ފެނުނެވެ.
ކުރާ މީހުންނަކީ މުދައްރިސް ކަމުގެ ތަމްރީނު ކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ ،އެންމެ ކުޑަވެގެން އޭލެވެލް ގެ ފާހެއްވެސް އެއިން މީހެއްގެ އަތުގައި އޮންނަ މީހުންނެއް
ނޫނެވެ.
މަދަރުސާއަކަށް
މިއިން
ވަންނަ ކުއްޖަކުވެސް އުމުރުން 6އަހަރު7 ، އަހަރުގައި 13
މަދަރުސާއަށް 14
ނުވަތަ
ވަދެފައި
އަހަރުގައި
ވަކިވެދާނެއެވެ.
އުމުރުން
މަދަރުސާއިން ޙާޟިރީ
ދަރިވަރުންގެ
ދައްކާގޮތުން ކުދިން މަދަރުސާއަށް އައުމުގައި އެކަށީގެންވާ މިފަދަ
ފަރުވާތެރިކަމެއް
މަދަރުސާތަކަކީ
ނުބަހައްޓައެވެ.
އެތަންތާނގެ
ރެކޯޑު
ބެލެހެއްޓިފައި ހުރި ތަންތަނެއް ނޫނެވެ. 136
-
ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ތަޢުލީމީ
ދާއިރާއަށް ދިމާވެފައިވާ މައްސަލަތައް ވަރަށް ގިނައެވެ .ގިނަ މައްސަލަތަކުގެ އަސްލަކީ ޤުދުރަތީ ގޮތުން ރާއްޖެ އޮތް ގޮތެވެ .ކުދިކުދި އާބާދީތަކެއް ދިރިއުޅޭ ރަށްތަކެއް މުޅިން ވަކިވެ ބައިބައިވެ އެކި ހިސާބަށް ފެތުރިފައިވުމެވެ .މިހެން އޮތް ޤައުމެއްގެ ހަމަ ކޮންމެ ރަށެއްގައި ސެކަންޑްރީ ފެންވަރުގެ ތަޢުލީމްދޭތަނެއް ހުންނާނޭ ދުވަހެއް އެއްވެސް މީހަކަށް ތަޞައްވުރެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. އެހެނެއްނޫނެވެ.
ކޮންމެ
ރަށެއް
ޕްރައިމަރީ
ތަޢުލީމް ފެންވަރަށް ބޭއްވުމަށް ވިސްނައި ކޮންމެ އަތޮޅެއްގައި ސެކަންޑްރީ ތަޢުލީމް ދޭ މަރުކަޒެއް އުފެއްދުމަކީ ޙަޤީޤަތަކަށް ހެދިދާނޭ ކަމެކެވެ .ދެން އޮތް މައްސަލައަކީ ޓީޗަރުން ނުވަތަ މުދައްރިސުންގެ www.addana.mv
¿ 1964ވަނަ އަހަރު ސިލޯނުގެ ދިޔަތަލާވާ ކެޑޭޓް ކޭމްޕްގައި ބައިވެރިވުމަށް ސިލޯނަށް ދިޔަމަޖީދިއްޔާ ސްކޫލްގެ ކެޑޭޓުން. ފަހަތު ސަފުގައި ކޮޅަށް ހުންނެވީ ލެފްޓިނަންޓް އަމަރަސޭނާ.
ހަރުދަނާ ސްކޫލު ނިޒާމެއް އަތޮޅު ތަކުގައި
- 139ހަޔަރ އެޑިއުކޭޝަންއާބެހޭ
ހިންގުމަކީ މުސްތަޙީލު ކަމެކެވެ .ރާއްޖެތެރޭގެ
ގޮތުން ވަފުދުގެ މެމްބަރުންނަށް ފެންނަ ގޮތުގައި
ޢިމާރާތްތައް ހުންނަގޮތަށް ބަލާއިރުކިޔަވައި ދޭނޭ
ގިނަ އަހަރުތަކެއް ވަންދެން ދިވެހިރާއްޖެ ބޭރު
ތަނެއް މާބޮޑުޚަރަދަކާނުލައި ހެދިވެސް ދާނެއެވެ.
ޤައުމުތަކުގެ
ބަރޯސާވެގެން
އެހެން ނަމަވެސް ޙަޤީޤީ މައްސަލައަކަށްވާނީ
އުޅެންޖެހޭނެއެވެ .ދިވެހިންގެ ތެރޭގައި އެއްވެސް
ކަމަށް ޤާބިލް ޓީޗަރުން ހޯދުމާއި އެމީހުންނަށް
ވަރަކަށް ޔުނިވަރސިޓީ ގްރެޖުއޭޓުންނެއް ނެތެވެ.
ރަނގަޅު މުސާރަ ދިނުމާއި ތަން ހިންގުމެވެ.
ކޮލޮމްބޯ ޕްލޭންގެ އެހީގައްޔާއި އަދި އެހެންވެސް
އެންމެ ފަހު ކަމަކަށް ވަފުދުން ފާހަގަ ކުރަނީ
ގޮތްގޮތުން ރާއްޖެއަށް ލިބިފައިވާ އެހީ ބޭނުން
ރަނގަޅު ތަޢުލީމީ އޮނިގަނޑެއްގެ މައްސަލައެވެ.
ކުރައްވައިގެން 1965ވަނަ އަހަރު ރާއްޖޭގެ
އިނގިރޭސި ވިލާތުން ސަރޓިފިކެޓެއް ހޯދަންޏާ
103މީހަކު ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި މިހާރު ތަޢުލީމު
އެކަމަށް ދަރިވަރުން ތައްޔާރު ކުރަން ގެންގުޅޭނޭ
ޙާޞިލު ކުރަމުން އެބައާދެއެވެ.
ފޮތްތައް
އެހެރީ
އިނގިރޭސި
ވިލާތުގައެވެ.
ހިސްޓްރީ ،ޖިއޮގްރަފީ ،ބަސް މިއިން އެއްވެސް
ވަސީލަތްތަކަށް
ޙަވާލާ :ޔޫއެންޑީޕީ ރިޕޯޓު 1966
މާއްދާއެއް އިނގިރޭސި ބަހުން ދަރިވަރުންނަށް
43
އެއީ ތަކުރެއް ނޫނެވެ .އަނދެ އުޅުނު
އަތުގައި އޮތް ،އައިފޯން 6ށް އައި ވައިބަރ
މުންޑުގެ ބަދަލުގައި ލައިގެން ހުރީ ލިވައިސް
މެސެޖަށެވެ.
ބުނާނެ
ގަންޖިފަރާސް
އެއްޗެއްވެސް
ޖިންސެކެވެ.
ލާ
އުޅުނު
އަހަރެންނަށް ނޭނގިފައެވެ.
ހުރެވުނީ
ބޭއިޚްތިޔާރުގައި
ދޫކޮށްލުމަށްފަހު ލައިގެން ހުރީ ބުރެޒިލްގެ ދިދަ
އަހާލެވުނީ ތީ ތަކުރު ހެއްޔެވެ؟ ޖަވާބަކަށްވީ އެ
ބޮލުގައި
ނަން ވެސް ބަދަލުކުރި ވާހަކައެވެ .އެންމެ ބޮޑަށް
ގޮންޖެހުމެކެވެ .މި ގޮންޖެހުމުގެ މަސްދަރަކީ
އަޅަމުން އައި ތާކިހާގެ ބަދަލުގައި ނައިކްގެ ހުދު،
ހައިރާންވީ އަހަރެން ދިވެހި ބަހުން ކުރި ސުވާލަށް
ބަވަނަ
ކުރެވޭ
ހެޔޮފާހަގަ ލާފައިވާ ތޮތްޕަކުން ބޯވަނީ ފޮރުވާފައެވެ.
އޭނާ އިނގިރޭސި ބަހުން ޖަވާބު ދިނުމުންނެވެ.
މަސައްކަތްތައްކަން ގަބޫލުކުރެވެއެވެ.
ލޮލުގައި އަޅާފައިވާ ރޭބަން އައިނު ނަގަމުން އޭނާ
މިއީ ތަކުރަށް އެކަނި އައި ބަދަލެއް ނޫނެވެ.
ވަނީ ރެސްޓޯރަންޓަކަށެވެ .އަހަރެންގެ ކުރިމަތިން
މުޅި ދުނިޔެއަށް އަންނަމުންދާ ބަދަލެކެވެ .ގިނަ
ހުރަސްކޮށްލުމަށްފަހު ،އޯޑަރު ދިނީ ކޯކުފުޅިއަކާއި
ބަޔަކަށް
ދުނިޔޭގެ
ބަރގަރ އަކަށެވެ .އޭރު އޭނާގެ ލޯ ހުއްޓިފައިވަނީ
މުޖުތަމަޢުތަކާއި
ޖަހާފައިވާ
އެޑިޑާސް
ޓީޝާޓެކެވެ.
އައިސްފައިވާ
ބަދަލެކެވެ.
ޤައުމުތަކަށް
ކުރިމަތިވެފައިވާ
ށ ަޓށް ޮބޑެތި ަބ ަދ ުލ ަތ ެކއް ނ ޭޔގެ ެވ ް ސ ަބބުން ދު ި ަބވަނަ ުވ ުމގެ ަ ސ ަލ ަތ ެކއް ސ ްއ ަޙ ަތށް ޮބ ެޑތި ަމ ްއ ަ ނގެ ި ނސާނު ް ނ ިއރު ،އި ް އަން ަ ދަނީ
ިދ ާމ ަވމުންނެވެ.
ނތޮނީ އެ ް
ނސް ިގޑެ ް
()1990
ވިދާޅުވެފައިވަނީ ބަވަނަވުމުގެ ސަބަބުން ޤައުމުތަކުގެ އާބާދީގެ 3 ބައި ކޮށްފައި 2ބައި އުޅެމުންދަނީ ވަޔާއި ފެން ތަޣައްޔަރުވެފައިވާ ށވެ. ރ ަހ ްއދު ަތ ުކ ަގއި ަކ ަމ ެ ސ ަ ަ 44
އަންވަރު އިބްރާހީމް
(ގްލޯބަލައިޒް)
ވުމަށްޓަކައި
ބަވަނަވުމަކީ ވަރަށް ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި މުޅި ދުނިޔޭގެ މުޖުތަމަޢުތަކަށް ވަރަށް ބޮޑެތި އަސަރުތަކެއް
ކުރާ
އޮނިގަނޑެކެވެ.
އެހެން
ގޮތަކަށް ބުނާނަމަ ،އެއީ އިންސާނުން އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔަކާ
ކުރާ
މުއާމަލާތްތައް
ސިޔާސީ
ގޮތުންނާއި އިޖުތިމާޢީ ގޮތުންނާއި ޓެކްނޮލޮޖީގެ ގޮތުންނާއި ތިމާވެށީގެ ގޮތުންނާއި ވިސްނުމުގެ ގޮތުން
އެއްގޮތްކުރުމަށްޓަކައި
އިންސާނުންގެ
މެދުގައި އޮންނަ އިންތައް ނައްތާލުމެވެ .މިއީ މިއަދަކު އިއްޔެއަކު ފެށުނު ކަމެއް ނޫނެވެ. މިކަންކަމުގެ ނަތީޖާއިން ދުނިޔެއަށް އަންނަމުންދާ ބަދަލުތަކާއި
ވަމުންދާ
ގޮތާމެދު
އިންސާފުގެ
ލޮލަކުން ބަލައިފިނަމަ ފެންނަނީ މާޔޫސްކަމާއި ނުތަނަވަސްކަމެވެ.
www.mndf.gov.mv
ބަވަނަ ވުމުގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ
ދުނިޔޭގައި ބާރަށް ފެތުރެން މެދުވެރިވާ މައިގަނޑު
މިތަކެތި
ބަދަލުތަކާމެދު
ސަބަބަކީ ބަވަނަވުމެވެ .މިހާރުވެސް ދުނިޔޭގައި
އެއް ޖީލުން އަނެއް ޖީލަށް ދެމި ނަގުލުވާނީ
ވިސްނާލުމަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ .ބަވަނަވުމުގެ
މަރުވާ މީހުންގެ ބޮޑުބަޔަކީ ގައިންގަޔަށް އަރާ
ކިހިނެއްތޯއެވެ؟ އެމެރިކާގެ އެމް.ޓީ.ވީ މިހާރު
ސިސްޓަމްތިއަރީ
2000
ދައްކާ ހާޑްރޮކް މެޓަލިކް މިއުޒިކުގެބަދަލުގައި
ބުނަނީ ބާރުގަދަ ޤައުމުތަކުން ވަސީލަތްތަކާއި
ވަނަ އަހަރު ދުނިޔޭގައި މަރުވި މީހުންގެ 22
ދިވެހި އާދަކާދަ ދައްކާނެތޯވެ؟"(ޞ .)8.މި
ގެންގޮސް
އިންސައްތައަކީ ގައިންގަޔަށް އަރާ ބަލިތަކުގައި
މައްސަލަ ދުނިޔޭގެ ސަޤާފަތްތަކަށްވެސް ދަނީ
މަރުވި މީހުންނެވެ.
ކުރަމުންނެވެ .ޚާއްޞަކޮށް ތަރައްޤީވަމުން އަންނަ
އަންނަމުންދާ
ވެށްޓަށް
ވޯލްޑް
ތިއަރީއެއްކަމުގައިވާ މަސައްކަތްކުރާނެ އެމަސައްކަތް
މީހުން
އެކަމުގެ
ކުރުވާކަމަށެވެ.
ބަލިތަކުގައި
ސަބަބުން މަސައްކަތްތެރިކަން ކުރިއަރައި ގިނަ ޤައުމުތަކެއްގައި ސިނާޢީ މަސައްކަތްތައް ފެށި މުޅި ދުނިޔޭގައި މި މަސައްކަތްތައް ޢާއްމުވުމަށް މަގުފަހިވާކަމަށެވެ .މިކަމުގެ ސަބަބުން ހުރިހާ ކަމެއް ވިޔަފާރިއަށް ހިމުންވެ ،ވިހަ ގޭސްތަކާއި ކެމިކަލްތައް ދުނިޔެއަށް ބޭރުކުރާ މިންވަރު އެތައް ގުނައަކަށް އިތުރުވެއެވެ .ކަނޑުގެ ލޮނުގައި އެސިޑް އެކުލެވޭ މިންވަރު މަތިވެ ކަނޑުގެ ދިރުންތަކުގެ ނަސްލަށް ގެއްލުން ލިބި ،ދަނޑުވެރި ބިންތައް ގަސްހަގާހެގީގެ
ދެރަވެ
އަސަރުކޮށް،
ބުރަށް
މީރުފެނުގެ ފަށަލަ ކިލަނބުވެ ،ފެނުގެ ނިޒާމު އޮޅި،
ސަބަބުން
ގްލޯބަލައިޒޭޝަންގެ
ތަފާތު ރަހަތައް ލަމުން އައި ސަގާފަތްތައް
ދުނިޔޭގެ އެކި ޤައުމުތަކަށް އެކި ނަސްލުގެ
މަސްހުނިވެ ނުފޫޒުގަދަ ސަގާފަތްތަކުގެ ތެރެއަށް
އެކި
އެކަމުގެ
ބާރުދެރަ ސަޤާފަތްތައް ވިރިގެންދެއެވެ .ޖޯން
ސަބަބުން
ސްކޮޓް ( )2005ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި ބަވަނަވުމުގެ
އައުމަށް މަގުފަހިވެއެވެ .މީގެ އިތުރުން ބާރު
ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ ތަފާތު ސަގާފަތްތައް މަރާ
ގަދަ ޤައުމުތަކުން ދުނިޔެ އިސްތިޢުމާރުކުރުމުގެ
އެފްރިކާގެ
ފުށުއަރާ،
ހަނގުރާމަކުރަން
ޖެހިފައިވާއިރު،
މާދަރީން
ހިޖުރަކުރެއެވެ.
ޤައުމުތަކުގެ
އެއްބަސް
ސަބަބުން
ބަސްތައް
ބަސްތަކަށް
އަނެއްބަހާ ނެތިގެންދެއެވެ.
ބަދަލު
ޤައުމުތަކުގައި ހުރި ސަޤާފީ ބޮޑެތި ތަފާތުތައް
ބައެއް
ދަނީ ނެތެމުންނެވެ .މިބަދަލު އަޅުގަނޑުމެންގެ
ގިނަފަހަރަށް އަސަރުކުރަނީ އެތަނެއްގެ އަސްލު
މިގޮތަށް
ޖޯން ސްކޮޓް (ި )2005ވ ާދ ުޅވާ ގޮ ުތ ަގއި ބަވަނަ ުވ ުމގެ ރ ަމ ުކރަން ސ ާގ ަފތް ަތއް މަރާ ހަނ ުގ ާ ނ ޭޔގެ ަތ ާފތު ަ ސ ަބބުން ދު ި ަ
ގްރީން ހައުސްގޭސް އިތުރުވެގެންދެއެވެ (މައިކަލް އެންތޮނީ،
ސަބަބުން
ދުނިޔޭގެ
ޤައުމުތަކުގެ ސަޤާފަތްތަކަށެވެ.
ރަހަތައް އެއް ރަހައަކަށް ބަދަލުވެގެން ދެއެވެ.
ސައިކަލް ބަދަލުވެ ،ޖަންގަލިތައް ހަނަފަސްވެ، .)2013
މަރުވާ
ބަވަނަވުމުގެ
ނައިޓްރޯޖަން ފޮސްފަރެސް ކަހަލަ ގޭސްތަކުގެ
މިދެންނެވި
މީހުންނެވެ.
އުނގަންނައި
ނުދެވޭނަމަ
އާދަކާދަ،
ކަންކަމަކީ
ސ ާޤފީ ޮބ ެޑތި ރ ާކގެ ަޤ ުއ ުމ ަތ ުކ ަގއި ުހރި ަ ެޖ ިހ ަފ ިއ ާވ ިއރުެ ،އ ްފ ި
ގޮތުން ބޮޑެތި އަސަރުތަކެއްކުރާ ކަންކަމެވެ.
ނގެ ނވެި .މ ަބ ަދލު ައ ުޅގަނ ުޑމެ ް ަތފާ ުތ ަތއް ދަނީ ނެ ެތމުން ެ
ދުނިޔޭގެ ދިރުންތަކަށް ސީދާ ގޮތުންނާއި ނުސީދާ އެއްގަމުގެ ދިރުންތަކާއި ކަނޑުގެ ދިރުންތަކުގެ
ނވެ. ނމުން ެ ނ ެވސް ދަނީ ފެން ަ ރއި ް ެތ ެ
އިތުރުން މުޅި އިންސާނިއްޔަތަށް އޭގެ ގެއްލުން ލިބިގެންދާ ކަންކަމެވެ. ބަވަނަ ވުމުގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ ވެށްޓަށް
ބޮޑެތި
އަންނައިރު،
ބަދަލުތަކެއް
އިންސާނުންގެ ސިއްޙަތަށް ބޮޑެތި މައްސަލަތަކެއް ދަނީ
ދިމާވަމުންނެވެ.
ގިޑެންސް
އެންތޮނީ
( )1990ވިދާޅުވެފައިވަނީ ބަވަނަވުމުގެ ސަބަބުން ޤައުމުތަކުގެ އާބާދީގެ 3ބައި ކޮށްފައި 2 ބައި އުޅެމުންދަނީ ވަޔާއި ފެން ތަޣައްޔަރުވެފައިވާ ސަރަހައްދުތަކުގައި ކަމަށެވެ .އެކަމުގެ ސަބަބުން ޞިއްޙީ އެތައް މައްސަލައެއް ދިމާވެ ތަނުގައި އާއްމު
ބަލިމަޑުކަން
ހީނުކުރާކަހަލަ
ފެތުރި
ރޯގާތައް އާއްމުވުމަށް މަގުހުޅުވިގެން ދެއެވެ. މިއީ
އިންސާނީ
ހުށަހެޅިގެންދާ އޮގަނައިޒޭޝަން
ދަރިފަސްކޮޅު މަގެކެވެ.
ނުރައްކަލަށް
ވޯލްޑް
(ޑަބްލިއުއެޗްއޯ)
ހެލްތު ()2002
ހާމަކުރާ ގޮތުގައި ގައިންގަޔަށް އަރާ ބަލިތައް www.addana.mv
ތެރެއިންވެސް ދަނީ ފެންނަމުންނެވެ .ހެދުން
ވަޒަންވެރިންގެ ބަހަށް ކަމަށް މުޙަންމަދު އައްބާސް
އެޅުމާއި ގަބޫލުކުރުންތަކާއި ވިސްނުންތަކަށް ވަނީ
ޢަބުދުއްރައްޒާޤު
ހާމަކުރައްވައެވެ.
ހުޅަނގުގެ ގޮތްތަކާއި އެނޫން ސަޤާފަތްތަކުގެ
މިފަދަ ބަދަލުތައް ބަހަށް އަންނައިރު ތަފާތު
އަސަރުކޮށްފައެވެ .ހަސަން ހަމީދު ()2003
މަރުހަލާތަކެއް ކަޑައްތުކޮށް އަމިއްލަ މާދަރީބަސް
އޮތް
އެންމެ
ދޫކޮށްލާކަމަށް
()2000
ގްލޯބަލައިޒޭޝަން
ނުވަތަ
ހާމަކުރައްވައެވެ .މިހާލަތުގައިވާ އެތައް ބަހެއް
ބަވަނަކުރުމުގެ ނަމުގައި އެއް ސަޤާފަތެއް މުޅި
ދުނިޔެއިން ފެނިގެންދާކަމަށް މައިކަލް ކްރޯސް
ދުނިޔެއަށް ފަތުރަން ބައެއް ފަރާތްތަކުން ކުރާ
( )1992ގެ ދިރާސާތަކުން ހާމަވެއެވެ .އެގޮތުން
މަސައްކަތެވެ .މިކަން ގޮސްފައި އޮތް މިންވަރު
އުތުރު އެމެރިކާގެ ޤައުމުތަކުގެ 78އިންސައްތަ
ބަޔާންކޮށްދެއްވަމުން ހަސަން ހަމީދު ()2003
( 266ބަހުގެ ތެރެއިން 207ބަސް) ދަނީ
ވިދާޅުވަނީ " ރާއްޖޭގެ ތާރީޚެއް އާދަކާދަތަކެއް
މަރާ
މިބަސްތަކަކީ
މަދަރުސާގައި ކިޔަވައިދެވެނީ 10އަހަރުގެ ރަސްމީ
ކުޑަކުދިންނަށް ދަސްކޮށްނުދޭ ހާލަތުގައި އޮތް
ތަޢުލީމުގައި ހަމައެކަނި އެއް ގްރޭޑެއްގައި ދެތިން
ބަސްތަކެކެވެ .އޮސްޓްރޭލިއާ އާއި ނިއުޒިލޭންޑްގެ
ހަފުތާ ވަންދެނެވެ[ .އަމާކީތީ ފަރަށްދާގޮތަށް] ބޭރު
ބަސްތަކުގެ ތެރެއިން 85އިންސައްތަ (388
ބަހަކުންނެވެ .ބޭރު މީހުންނެވެ .ކުޑަކުދިންނަށް
ބަހުގެ ތެރެއިން )329ބަސް މަރާ ހަނގުރާމަ
ވިދާޅުވެފައިވަނީ ބޮޑު
ނުރައްކަލަކީ
އާދަކާދައަށް
()2011
ޑޭވިޑް
ކްރިސްޓަލް
ހަނގުރާމަކުރަމުންނެވެ.
45
ކުރާއިރު ،ދެކުނު އެމެރިކާ 521( 48% ،ބަހުން )242ބަސް ވަނީ މަރުގެ ތުންފަތް މަތީގައެވެ. ހުޅަނގު އޭޝިއާގެ 93( 41%ބަހުގެ ތެރެއިން )38ބަސް ނެތިދިއުމުގެ ބިރުވަނީ ހީވެފައެވެ. ބަވަނަވުމުގެ ސަބަބުން ބަހަށް ދިމާވެފައިވާ މި ގޮންޖެހުންމުގެ ސަބަބުން ބަސްބަހުގެ ތާފަތުތަކާއި ބަސްތަކަށް ލިބިގެންވާ ޚާއްޞަކަމާއި އޭގެ ފޮނި ރަހަ ދުނިޔެއިން ނެތިގެން ދެއެވެ. ބަވަނަ ވުމުގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ އިގުތިޞާދުތަކަށް
ބައެއް
ވީނަމަވެސް
ފައިދާ
މުޅި ދުނިޔޭގެ އިގުތިޞާދަށް ލިބޭ ގެއްލުން ބޮޑުވެގެންދާކަމަށް ވޯލްޑް ހެލްތު އޮގަނައިޒޭޝަން ( )2001ހާމަކުރެއެވެ .ބަވަނަ ވުމުގެ ސަބަބުން އިމްޕޯޓް
ޤައުމުތަކުގެ
ޑިއުޓީ
މަޢާފުވެގެން
ދެއެވެ .ބޮޑެތި ކޯޕަރޭޝަންތަކުން ޤައުމުތަކުގައި އަތްގަދަކުރުމަށް މަގުފަހިވެގެން ދެއެވެ .ވޯލްޑް ހެލްތު އޮގަނައިޒޭޝަން ( )2001ހާމަކުރައްވާ ގޮތުގައި މިއަދު ނައިކް ކުންފުނީގެ 10ހާހަށްވުރެ ދުނިޔޭގެ
އެކިކަންކޮޅުތަކުގައި
ގިނަ
ގޮފިތައް
ދަނީ
ޙަރަކާތްތެރިވަމުންނެވެ.
މުހިންމު މަސައްކަތްތަކުގެ މައްޗަށް އެހެންބަޔަކު އަތްގަދަކޮށް
ޤައުމުތައް
އިގުތިޞާދީގޮތުން
އަޅުވެތިކުރުމަށް މަގުފަހިވެގެން ދެއެވެ. ބަވަނަވުމުގެ ސަބަބުން ޤައުމުތަކުގައި ވަޒީފާނެތް
އާބާދީ
އިތުރުވުމެވެ.
މިގޮތަށް
މެދުވެރިވަނީ ކުޑަ އަގެއްގައި މަސައްކަތްކޮށްދޭނެ މަސައްކަތްތެރިން
ބަވަނަ
ވުމުގެ
ސަބަބުން
ޤައުމުތަކަށް ހިޖުރަކުރާތީއެވެ .މިކަމުގެ ސަބަބުން އެ
ޤައުމުތަކުގެ
ރައްޔިތުންނަށް
ވަޒީފާގެ
ފުރުޞަތު ގެއްލި ،ވަޒީފާގެ ހަމަހަމަކަން ގެއްލި، އިންފުލޭޝަން އުފުލި އިގުތިޞާދީގޮތުން ގިނަ ގެއްލުންތަކެއް ގައުމަށް ލިބިގެންދެއެވެ .ޖިއޯފް ރިލޭ ( )2006ހާމަކުރައްވާ ގޮތުގައި 1995 ވަނަ އަހަރު ދުނިޔޭގައި މަސައްކަތް ނުކުރާ އާބާދީ 157މިލިއަންގައި އުޅުނު އިރު2005 ، ވަނަ އަހަރު އެ ޢަދަދު ވަނީ 191.8މިލިއަނަށް އަރާފައެވެ .މީގެ ތެރޭގައި 112.9މިލިއަން ފިރިހެނުންނާއި 78.9މިލިއަން އަންހެނުން
ޖެހޭ މިންވަރު މަތިވެ ،ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތް އިތުރުވެ،
ކުންފުންޏަކަށް
ވިޔަފާރީގެ
މުޅި
މުޖުތަމަޢު ބަދަލުވެގެން ދިއުމެވެ .ހިލޭ އެއްޗެއް ލިބޭނެ މަގުތައް ބަންދުވުމާއި ނިކަމެތި މީހާއަށް އަމިއްލަ މަސައްކަތުން އެއްޗެއް ހޯދޭނެ މަގުވެސް ބަންދުވެގެން ދިއުމެވެ .މިކަމުގެ ހެކި އެފްރިކާއިން އެކަނިވެސް
ފެނެއެވެ.
ކޮމްޕްލެކްސް
ނިއު
ސިސްޓަމްސް
އިންގްލޭންޑް އިންސްޓިޓިއުޓް
( )2011ހާމަކުރައްވާ ގޮތުގައި 1990ގައި އެފްރިކާގައި އުޅެނީ ދުނިޔޭގެ ފަގީރުންގެ އާބާދީ 6ބައިކުޅަ 1ބައެވެ .ނަމަވެސް މިއަދު ދުނިޔޭގެ ފަގީރުންގެ އާބާދީގެ ދެބައި ކުޅަ އެއްބައި އުޅެނީ އެފްރިކާގައެވެ. ބަވަނަވުމުގެ
އެކި
ސަބަބުން
ހާލަތްތަކުގައި އުޅޭ ފަގީރުންގެ ހާލަތު ގޯސްވުމަށް މަގުފަހިވެގެން ދެއެވެ .ދުނިޔޭގެ ފަގީރުންގެ ހާލަތާ ގުޅިފައިވާ ކުށްކުރުން އިތުރުވުމުގެ ފުރުޞަތު މި ބަވަނަ ދުނިޔެއަށް ހުޅުވިގެން ދެއެވެ .މިކަމަށް މަގުފަހިވެފައިވާ އެއް ވަސީލަތަކީ އިންޓަނެޓެވެ. އިންޓަނެޓުން ފައިދާތަކެއް ވީނަމަވެސް ،ކުޑަކުދިން
މިގޮތުން
ހިމާޔަތްކުރުމަށް
ބޮޑެތި
ހުރަސްތަކެއް
ވަނީ
ދިމާވެފައެވެ .އޮންލައިން މާކެޓިންގައި އުމުރާ ނުގުޅޭ އުފެއްދުންތަކަށް ވަދެވުމާއި ،އެކަހަލަ ކަންކަމުގައި ގުޅުން އުފެދުމާއި އޮންލައިން ފުރައްސާރަ ކުރިމަތިވުމާއި ޖިންސީގޮތުން ނާޖާއިޒު ފައިދާ ނެގުމާއި ހަނގާކުރުމާއި ގާނޫނާ ޚިލާފު މުއާމަލާތްތައް ހިންގުމާއި ބޮޑެތި ކުށްތައް ރޭވުމާއި ކުޑަކުދިން ވަގަށް ނަގައިގެން ވިއްކާމީހުންނަށް ބޮޑެތި ކުންފުނިތަކުން އުފެއްދި ގޮފިތައް ލެޓިން
ހިމެނެއެވެ .މިއީ ޤައުމުތަކުގެ ފަގީރު ހާލަތަށާއި
އެމެރިކާގައި 58އިންސައްތައަށް އިތުރުވިއިރު،
ހަމަނުޖެހުންތަކަށް މަގުފަހިވާނެ ކަންކަމެވެ.
ސަބްސަހާރަން އެފްރިކާގައި 74އިންސައްތަ، އުތުރު
އެފްރިކާގައި
43
އިންސައްތަ
އޭޝިއާގައި 62އިންސައްތައަށް އިތުރުވެގެން ގޮސްފައިވާކަމަށް ވޯލްޑް ހެލްތު އޮގަނައިޒޭޝަން ()2001
ހާމަކުރައްވައެވެ .މިކަންކަމުގެ
ސަބަބުން
ޓެކްސް
އެޤައުމުތަކަށް
އިންކަމް
ވަންނަވަރު އެތައް ގުނައެއް މަދުވެގެން ދެއެވެ. ގައުމަށް ވަންނަ ބޭރު ފައިސާގެ ބޮޑުބައެއް އެޤައުމުތަކުން
46
ބޭރުވެގެން
ދެއެވެ.
ޤައުމުގެ
ބަވަނަވުމަކީ ދުނިޔޭގެ މަސައްކަތުގެ ބާޒާރަށް ބަދަލުތައް އައިސް ފަގީރުންގެ އާބާދީ އިތުރުވުމަށް ކޮށޭ މަގެކެވެ .ބަވަނަވުމުގެ ސަބަބުން މަސައްކަތްތައް
ހުޅުވިގެން
ދިޔަނަމަވެސް
ދުނިޔޭގެ މުދަލުގެ އަގު ދިޔައީ މަތިވަމުންނެވެ. ކާބޯތަކެތީގެ އަގު ފާއިތުވީ 10އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި 1.5ގުނައަށް ވަނީ އިތުރުވެފައެވެ (ޔޫރަޕިއަން
އެންވައިރަންމަންޓް
އެޖެންސީ،
.)2010ނަތީޖާއަކީ އާބާދީގެ ކޮންމެ ބޮލަކަށް
އެކުދިންގެ މަޢުލޫމާތު ލިބުން ފަދަ އެތައް ކަމެއް ހިމެނެއެވެ (ޔުނިސެފް.)2014 ، މީގެއިތުރުން ބަވަނަވުމުގެ ސަބަބުން ދިރިއުޅުމަށް ކުރަންޖެހޭ ޚަރަދު އިތުރުވުމުން ބޮލަކަށް ޖެހޭ މިންވަރު ގިނަވުމުގެ ސަބަބުން މަސައްކަތް
ކުޑަކުދިންލައްވާ
ކުރުވަން
މަޖުބޫރުވެއެވެ (އޮކާން ޑެގްޑެމިއަރ ،ހަކާން އެއެކްރޮގްލޫ،
.)2010
މި
ވިދާޅުވުމަށް
ބާރުދެއްވަމުން އައިއެލްއޯ އާ ހަވާލާދީ އޮކާން ޑެގްޑެމިއަރ ،ހަކާން އެއެކްރޮގްލޫ ()2010 ހާމަކުރައްވާފައިވަނީ
"ގޭބީސީ
ފަގީރުވުމަކީ
ކުޑަކުދިން ލައްވާ މަސައްކަތްކުރުވުމަށް މެދުވެރިވާ www.mndf.gov.mv
އެންމެ މުހިންމު ސަބަބު"(ޞ .)39.ކަމަށެވެ.
އިސްތިއުމާރުކުރުމުގެ ސިފައެކެވެ" (ޞ.)67.
ކުށްތަކަށް ދުނިޔެ މިވަނީ ހުޅުވިފައެވެ .ސިނާޢީ
މިފަދަ ކަންކަމާ ތަރައްޤީވެފައިތިބޭ ޤައުމުތަކުން
މިކަމުގެ ސަބަބުން އެބައެއްގެ އެތެރޭގައި ހިނގާ
މަސައްކަތްތަކުން ދުނިޔޭގެ ވެށި ތަޣައްޔަރުވެ،
އެއިހުސާސްތަކެއް
ކޮންޓްރޯލް
ދުނިޔޭގ ނަސްލުތަކުގެ ގުދުރަތީ ނިޒާމުތައް ވަނީ
ޤައުމުތަކަކަށް
ނުކުރެއެވެ.
އޮންނަ
ދަނީ ކުޑަވަމުންނެވެ.
އޮޅިފައެވެ .އެހެންކަމުން މެން ފްރެޑް ސްޓިގަރ
ސަބަބުތައް
ހުއްޓުމަކަށް
ބޭނުންހާ ގޮތަކަށް ކަންކަން ކުރުމުގެ ބާރުވަނީ
ދުނިޔެ
މަސައްކަތެއް ނުކުރެވެއެވެ .ގިނަފަހަރަށް ކުރެވެނީ
ގެއްލެމުންނެވެ.
މުއާހަދާތަކާއި
އެފަދަ އަމަލުތަކަށް މަގުފަހިވާ ކަންކަމެވެ .ދުނިޔެ
އެއްބަސްވުންތަކާއި އެގްރިމެންޓްތަކުގެ ސަބަބުން
ބަވަނަވަމުންދާ މިންވަރު ހަލުއިވި ވަރަކަށް އޭގެ
އެކިގޮތްގޮތަށް ޤައުމުތައް ދަނީ ބަނދެވެމުންނެވެ.
ޤައުމުތަކުގައި
މިކަމުގެ ހެކިދައްކަވަމުން އެންތޮނީ ގިޑެންސް
ހިނގާ ހަމަނުޖެހުންތައް ދަނީ އިތުރުވަމުންނެވެ.
( )1990ހާމަކުރައްވަނީ ޗެކްރިޕަބްލިކް މީހުންނަށް
1920ގެ އަހަރުތަކުގައި ބޮޑެތި ހަމަނުޖެހުން
އިރާގު
އެއްކޮޅަށް
ހިނގި ޤައުމުތަކުގެ އަދަދު އުޅެނީ 10ވުރެ
ނުވަތަ
ދަށުގައެވެ .ނަމަވެސް 2000ގެ އަހަރުތަކުގައި
ނުލިބުނެވެ .އެމީހުން އެމެރިކާއަށް ތާއީދުކުރަން
މި އަދަދު 40ށް އަރާފައިވާކަމަށް އޮކާން
ނިންމުމުން
މީހުން
ޑެގްޑެމިއަރ ،ހަކާން އެއެކްރޮގްލޫ ()2010
ޗެކްރިޕަބްލިކަށް ފިއްތުންތައް ކުރިމަތިކުރިއެވެ.
ހާމަކުރައްވައެވެ .މިފަދަ ކަންކަމުގެ ސަބަބުން
އަދި
އީޔޫގައި
ބައިވެރިވުމަށް
ޤައުމުތަކުން އެތެރޭގެ ހަމަނުޖެހުން ފިތުނައަކަށް
މަސައްކަތްކުރުމުން
ޖަރުމަނާއި
ފުރާންސުން
ބަދަލުވެ މުޅި އިޖުތިމާޢީ ފޭރާން ވީދިގެން ދެއެވެ.
2004ވަނަ އަހަރު އެކަމަށް ހުރަސްވެސް
ދަ އިކޮނޮމިސްޓް މަޖައްލާގެ އިންޓެލިޖެންސް
.)1990
ހެދިނަމަވެސް
ދެކޮޅު
ތަރައްޤީވެފައިވާ މެދުވެރިވާ
އެކަން
އަސަރުކުރާ
ބޮޑުވެ
މިންވަރު
ޔުނިޓް
2014
އޮކާން
ޑެގްޑެމިއަރ،
()2010
ދިރާސާއަކަށް
ގެ
ހަކާން
ހާމަކުރައްވަނީ
ހަމަނުޖެހުންތަކުގައި މިންވަރު
އެގައުމެއްގެ
ދުނިޔޭގެ
ހަނގުރާމާގައި ދެކޮޅަށް
ތާއީދުކުރަން
ޔޫރަޕިއަން
ޗެކްރިޕަބްލިކް
އެޅިއެވެ
އެމެރިކާއާ
(އެންތޮނީ
އިޚްތިޔާރެއް
ޔޫނިއަންގެ
ގިޑެންސް،
ހަވާލާދީ
މިކަމުން އެނގެނީ މިއީ ޤައުމުތަކަށް ބާރުގަދަ
އެއެކްރޮގްލޫ
ޤައުމުތަކުން ނުފޫޒު ފޯރުވުމަށް ކުރާ މަސައްކަތެއް
46
ކަމެވެ .މިކަން ރާއްޖެއިންވެސް ފެނިގެން ދެއެވެ.
ދުނިޔޭގެ
ގައުމެއް އޮތީ ،އިޖުތިމާއީ ހަމަނުޖެހުން ފެށުމުގެ ނުރައްކަލުގެތެރޭގައި ކަމަށެވެ .އަދި 19ގައުމެއް އޮތީ ވަރަށް ނުރައްކާތެރި ހާލަތެއްގައިކަމަށެވެ. މިއިން އެނގެނީ މުޅި ދުނިޔެ އޮތީ ބިރުވެރި ނާޒުކު ހާލަތެއްގައި ކަމެވެ .ރަހުމާ ކުލުނުގެ އިންސާނިއްޔަތުކަން ނެތިގޮސް އަމިއްލަ އެދުމަށް ހުރިހާ ކަމެއް ކުރަމުންދާ ވެށްޓަކަށް ދުނިޔެ ބަދަލުވުމުގެ މަގުމަތީގައި ކަމެވެ.
ބަވަނަވުމަކީ ކުރިމަތިވެފައިވާ ގޮތުންނާއި
ދުނިޔެއަށް
ގޮންޖެހުމެކެވެ.
އިގުތިޞާދީ
ގޮތުން
ޤައުމުތަކަށް
އިޖުތިމާޢީ
ހާސްކަމާއި ނުތަނަވަސްކަން ކުރިމަތި ކުރުވާ ރޯގާއެކެވެ .އެ ރޯގާގެ އަސަރު މުޅި ދުނިޔެއަށް ކުރަމުންދާއިރު ،އެކަމުގެ ސަބަބުން ބާރުގަދަ އެތައް
ޤައުމުތަކަށް
ފައިދާތަކެއް
ލިބެއެވެ.
ފަގީރު ނިކަމެތި ޤައުމުތައް އިނދަޖެހި ،ހަލާކުގެ
ދުނިޔެ ބަވަނަވުމުގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ
ތެރެއަށް ވެއްޓިގެންދާއިރު ،ވެންމަސް ވެނަށް
ޤައުމުތައް އަޅުވެތިވުމަށް މަގުފަހިވެއެވެ .އަމިއްލަ
ކާންދޭ އުސޫލުން ފަގީރު ޤައުމުތަކަށް މުދަލާއި
ގޮތް
އެޤައުމުތަކުގައިވާ
މިނިވަންކަމަށް
ބޭނުންވާ
ހުރަސްއެޅި
ޚިދުމަތް
ފޯރުކޮށްދެއެވެ.
ނިންމުމަށް ލިބޭ ފުރުޞަތު ހަނިވެގެންދެއެވެ.
ގުދުރަތީ ވަސީލަތްތައް ދަމައިގަނެ ،އޭގެ ފޮނިރަހަ
މިގޮތަށް މެދުވެރިވަނީ މުޅި ދުނިޔެއަށް އެއްގޮތް
އަވައިގައި
އިޖުތިމާޢީ
ޤައުމުތައް ޖައްސައި ވިޔަފާރީގެ ބާޒާރަކަށް މުޅި
އުސޫލުތަކަކާއި
މަސައްކަތްކުރާތީއެވެ
ދުނިޔެ ބަދަލުކޮށްލައެވެ .އޭގެ ސަބަބުން މުޅި
އެހެންކަމުން
އާބާދީގެ ސިއްޙަތަށާއި ދުނިޔޭގެ ތިމާވެއްޓަށާއި
މުހައްމަދު އައްބާސް އަބުދުއްރައްޒާގު ()2011
އިގުތިޞާދަށާއި ޤައުމުތަކުގެ މިނިވަންކަން ފަދަ
ވިދާޅުވަނީ "ގްލޯބަލައިޒޭޝަންއަކީ އެއް ގައުމެއްގެ
މުހިންމު އެތައް ކަމަކަށް ބޮޑެތި އަސަރުތަކެއް
ބައެއް
ކުރެއެވެ .މިކަންކަމުގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ ހިތް
ހުރަސްއަޅައި
ވަނީ މަރުވެފައެވެ .ހަނގުރާމަތަކާއި ޖަރީމާތަކާއި
އޮނިގަނޑެއް (ޖޯޖް
އާދަކާދަތަކަކާއި
މަދު
ބަޔަކު
ލިބިގަނެއެވެ.
އޭގެ
ފަތުރަން
ރިޓްޒަރ
މީހުންގެ ޤައުމުތަކުގެ
ހައްގުތައް
.)2008
ހިފަހައްޓާފައި
ކުރިއެރުންތަކަށް
www.addana.mv
()2009
ފަދައިން
ވިދާޅުވެފައިވާ
މިވަނީ ހިތެއް ނެތް ،ރަހަ ކެނޑިފައިވާ އަމިއްލަ ފައިދާއަށް ވިސްނާ ބާޒާރަކަށް ބަދަލުވެފައެވެ. ރިފަރެންސް ލިސްޓް §§ޙަސަން ޙަމީދު .)2003( .ދިވެހިރާއްޖެ ނެތި ދިއުން .އަލްމަންހަޖު ( .)21ޞ.36-37 . §§ނިއު
އިންގްލޭންޑް
ކޮމްޕްލެކްސް
ސިސްޓަމްސް
އިންސްޓިޓިއުޓް.
( .)2011ދަ ފުޑް ކްރައިސިސް އެންޑް ޕޮލިޓިކަލް އިންސްޓެބިލިޓީ އިން ނޯތު އެފްރިކާ §§އެންޑް މިޑިލް އީސްޓް .ނެގީ http://necsi.edu/research/ social/foodcrises.htmlން §§އެންތޮނީ ގިޑެންސް .)2003( .ރަންއަވޭ ވޯލްޑް:ހައު ގްލޯބަލައިޒޭޝަން އިސް ރީ ސޭޕިންގް
އަވރ
ލައިވްސް.
ކޭމްބްރިޖް:
ޕޮލިޓީ
ޕަބްލިޝިންގ. §§އޮކާން ޑެގްޑެމިއަރ ،ހަކާން އެއެކްރޮގްލޫ .)2010( .ދަ އިފެކްޓް އޮފް ގްލޯބަލައިޒޭޝަން އޮން ޗައިލްޑް ލޭބަރ އިން ޑިވެލޮޕިންގް ކަންޓްރީސް .ބިޒްނެސް އެންޑް އިކޮނޮމިކް ހޮރިޒޯންސް،)2( 2 .
§ §
ޞ.37-47. §§ވޯލްޑް ހެލްތު އޮގަނައިޒޭޝަން (ޑަބްލިއުއެޗްއޯ) .)2002( .ވޯލްޑް ހެލްތު ރިޕޯޓް .2002ޖެނީވާ :ޑަބްލިއުއެޗްއޯ. §§ވޯލްޑް ހެލްތު އޮގަނައިޒޭޝަން ( .)2001ބްލެޓިން އޮފް ވޯލްޑް ހެލްތު އޮގަނައިޒޭޝަން ،2001 ،ގޯވެނީ އެންޑްރިއާ ކޯނިއާ އެޑިޓްކުރެއްވި ގްލޯބަލައިޒޭޝަން އެންޑް ހެލްތު :ރިޒަލްޓް އެންޑް
§ §
އޮޕްޝަންސް .ވޮލިއުމް ،)9( 79ޞ.834-841 . §§މައިކަލް އެންތޮނީ .)2013( .ގްލޯބަލް ހެލްތު ގްލޯބަލައިޒޭޝަން، ކްލައިމެޓް ޗޭންޖް ،އެންޑް ހިއުމަން ހެލްތު .ދަ ނިއު އިންގްލޭންޑް ޖަރނަލް އޮފް §§މެޑިސިން.
،368
.1335-1343
10.1056/
DOI:
.NEJMra1109341 §§މުހައްމަދު އައްބާސް އަބުދުއްރައްޒާގު .)2011( .ގްލޯބަލައިޒޭޝަން އެންޑް އިޓްސް އިމްޕެކްޓް އޮން އެޑިއުކޭޝަން އެންޑް ކަލްޗަރ .ވޯލްޑް ޖަރނަލް އޮފް އިސްލާމިކް ހިސްޓްރީ އެންޑް
§§
ސިވިލައިޒޭޝަން.59-69 ،)1(1 ، §§މެން ފްރެޑް ސްޓިގަރ .)2009( .ގްލޯބަލައިޒޭޝަން :އަ ވެރީ ޝޮޓް އިންޓްރޮޑަކްޝަން .ނިއުޔޯކް :އެކްސްފޯޑް ޔުނިވަރސިޓީ . §§ޑޭވިޑް ކްރިސްޓަލް .)2000( .ލޭންގުއޭޖް ޑެތު .ނިއުޔޯކް :ކޭމްބްރިޖް ޔުނިވަރސިޓީ ޕްރެސް. §§ޔުނެސެފް ( .)2014ޗައިލްޑް އައުޓްލުކް އަ ޕޮލިސީ ބްރީފިން އޮން ގްލޯބަލް ޓްރެންޑްސް އެންޑް ދެއަރ އިމްޕްލިކޭޝަން ފޮރ ޗިލްޑްރެން .ނިއުޔޯކް :ޔުނެސެފް.
§§
§§ޔޫރަޕިއަން އެންވައިރަންމަންޓް އެޖެންސީ .)2010( .ދަ ޔޫރަޕިއަން އެންވައިރަންމަންޓް -ސްޓޭޓް އެންޑް އައުޓްލުކް .2010 §§
ސިންތެސިސް .ކޯޕަންހޭގެން :އީއީއޭ.
§§ޖިއޯފް ރިލޭ 2006( .ސެޕްޓެމްބަރ) .އޭ 2މެކްރޯ އިކޮނޮމިކްސް/ އިންޓަރނެޝަނަލް އިކޮނޮމީ .ނެގީ ފެބްރުވަރީ ،27 § §
،2014ޓިއުޓަރ 2ޔޫhttp://tutor2u.net/economics/. revision-notes/a2-macro-globalisationeffects.
htmlން. §§ޖޯން ސްކޮޓް ،ގޯޑޮން މާޝަލް .އެޑިޓްކުރެއްވި .)2005( .އެކްސްފޯޑް ޑިކްޝަރީ އޮފް ސައިކޮލޮޖީ .އޮކްސްފޯޑް :އެކްސްފޯޑް § §
ޔުނިވަރސިޓީ ޕްރެސް.
§§ޖޯޖް ރިޓްޒަރ .)2008( .ސޯސިއޮލޮޖިކަލް ތިއަރީ .ނިއުޔޯކް: މެގްރޯހިލް ޕަބްލިޝަރ.
47
ނޓް ޭމޖަރ ނ ްޑ ސާރޖަ ް ޮކމާ ް ސ ީޢދު ަޢ ްބދުﷲ ަ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދިފާޢީ ބާރަކީ މި
ޤައުމުގައި
އެއް
ހުރި
އެންމެ
މުއައްސަސާއެވެ. މި
މިއަދު ޚިދުމަތްކުރާ
އެހެންނަމަވެސް
މުއައްސަސާގައި ޚިދުމަތްތެރިންގެ
ޒުވާނުންނެވެ. ފަހި
ގިނަދުވަސްވީ ޤައުމަށް
ގިނަ
ސިފައިންގެއަކީ
ބަޔަކީ
ޒުވާނުންނަށް
ފުރުސަތުތައްހުރި،
ޒުވާން
ޢުމުރުގައި
ޚިދުމަތްކުރަން
އެންމެ
ރަނގަޅު
ޤައުމަށް
މުއައްސަސާއެވެ .އަދި މިއީ ޒުވާނުން ބިނާކޮށް ޒުވާނުންނަށް ރަނގަޅު މަގުދައްކައިދީ ،އަދުގެ ޒުވާންޖީލު އަނދިރިކަމުގެ ތެރެއިން އަލިކަމުގެ ތެރެއަށް ނެރުމަށް ވަރަށް ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި މަސައްކަތްކުރާ މުއައްސަސާއެކެވެ. ސިފައިންގެ
1892
ޚިދުމަތް
ވަނަ އަހަރު ފެށިގެންއައީ ހަމައެކަނި މާލޭގެ ކަމުވޮށިވެގެންވާ އާއިލާތަކުގެ ބޭފުޅުން ހިމެނޭ ޚިދުމަތެއްގެ ގޮތުގައެވެ .އެހެންނަމަވެސް މިއަދު ސިފައިންގެތެރޭގައި ކަންކޮޅުތަކުގެ ނިސްބަތްވާ
48
މާލެއާއި
ތަފާތު މީހުން
ރާއްޖޭގެ
ފަންތީގެ އެބައުޅެއެވެ.
އެކި
އާއިލާތަކަށް އެމީހަކު
އަމިއްލަ ކަންތައްތަކުގެ ކުރިއަށް ދީނީ އަ ިދ ނށް ނކުން ަ ރ ާމއި ،އަ ެ ސ ުކ ު ަޤ ުއމީ ާވ ިޖބު ިއ ް އިޙްތިރާމު ކުރުމާއި ސާފުތާހިރުކަމާއި ތަރުތީބާއި އަދަބު އަޚްލާޤުގެ ރީތި ނ ެއވެ. ރއިން ފެ ެ ނގެ ެތ ެ ސ ަފއި ް ސފަ ަތއް ި ި ނދާ ނމު ް ށ ަޓށް އަން ަ ރ ްއ ޭޖގެ ިއޖު ިތ ާމޢީ ެވ ް ާ ބަދަލުތަކުގެ އަސަރު އެކަންތައްތަކަށް ކުރިޔަސް އެންމެ ކުޑަކޮށް އެ އަސަރު ކުރަމުންދާތަން ފެންނަ މުއައްސަސާއަކީ ިމ ީއ ެއވެ. ނިސްބަތްވާ ރަށެއްގެ ސަބަބުން ނުވަތަ އާއިލާގެ ސަބަބުން އެމީހަކަށް ސިފައިންގެ ޚިދުމަތުގައި ކުރިއަށް ދިއުމަކަށް ހުރަހެއް ނެތެވެ . ހަރުދަނާ
އާދަކާދަ
މިހިސާބަށްވަނީ ސިފައިންގެ
ފޯރާފައެވެ.
ތެރޭގައި
ސަޤާފަތެއް އޭގެތެރޭގައި
ޒަމާނުއްސުރެ
ކިޔަމަންތެރިވުމާއި
ރޫޙު ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ .އަމިއްލަ ކަންތައްތަކުގެ ކުރިއަށް ދީނީ އަދި ޤައުމީ ވާޖިބު އިސްކުރުމާއި، އަނެކުންނަށް އިޙްތިރާމު ކުރުމާއި ސާފުތާހިރުކަމާއި ތަރުތީބާއި އަދަބު އަޚްލާޤުގެ ރީތި ސިފަތައް ތެރެއިން
ސިފައިންގެ
ރާއްޖޭގެ
ފެނެއެވެ.
އިޖުތިމާޢީ ވެށްޓަށް އަންނަމުންދާ ބަދަލުތަކުގެ އަސަރު
އެކަންތައްތަކަށް
އެންމެ
ކުރިޔަސް
ކުޑަކޮށް އެ އަސަރު ކުރަމުންދާތަން ފެންނަ މުއައްސަސާއަކީ މިއީއެވެ. ސިފައިންގެއަކީ
ޢިލްމީ
ގޮތުންނާއި
ފަންނީ ގޮތުން އެންމެގިނަ ދާއިރާތަކުގެ ޒުވާނުން ތިބި އެއް މުއައްސަސާ ކަމާމެދު ޝައްކެއްނެތެވެ. ސިފައިންގެ ޤައުމީ ޚިދުމަތުގައި އެ ހުނަރުތައް ބޭނުން
އިތުރުން
ކުރުމުގެ
އިޖުތިމާޢީ
ޚިދުމަތެއްގެ ގޮތުގައި އާންމު ރައްޔިތުންނަށް
ސިފައިންގެ ޚިދުމަތުގެ ދިގު ތާރީޚާއެކު ތަކަކާއި
އަމުރަށް
ޚިދުމަތްކުރުމުގެ
އޮންނަ
އެހުނަރުތައް
ސިފައިން
ގެންދަނީ
ހިއްސާ
ކުރަމުންނެވެ .މިގޮތުން ދިވެހި ޒުވާނުންނަކީ މުޖުތަމަޢުގައި
ބޭނުންތެރި
ހޭލުންތެރި
އަދި
ޒިންމާދާރު ބަޔަކަށް ހެދުމަށްޓަކައި ސިފައިން www.mndf.gov.mv
ގެންދަނީ "ވީކެންޑް ވިތު އެމްއެންޑީއެފް" ގެ ނަމުގައި
ޒުވާނުން
ޕްރޮގްރާމެއް
ބައިވެރިކޮށްގެން
ހިންގަމުންނެވެ.
ޚާއްޞަ
މީގެއިތުރުން
ތަރުބަވީ މުޖުތަމަޢެއް ބިނާކުރުމަށްޓަކައި ދީނީ އަދި ދުނިޔެވީ ނަޒަރިއްޔާތުން ދަރިވަރުންނާއި ބެލެނިވެރިން ހޭލުންތެރިކުރުމަށް 2014ވަނަ ފެށިގެން
އަހަރުން
ޚާއްޞަ
ހިންގަމުންނެވެ.
ޕްރޮގްރާމެއްދަނީ ސިފައިން
މީގެއިތުރުން
ހިންގަމުންދާ ތަޖުވީދުމަގުން ކީރިތި ޤުރުއާން ކިޔަވަން
ދަސްކޮށްދިނުމުގެ
ޕްރޮގްރާމާއި
ޓެކްނޮލޮޖީއަށް
ހޭލުންތެރިކޮށް
އިންފޮމޭޝަން ހުނަވެރިކަން
ކޮށްދިނުމަށް
އިތުރު
ހިންގާ
މަލްޓިމީޑިއާ ޕްރޮގްރާމް ފާހަގަ ކުރެއެވެ .އަދި ކަނޑުމަތީގެ
ސަލާމަތާއި
ރައްކާތެރިކަމާބެހޭ
ގޮތުންނާއި
އަލިފާނުން
ރައްކާތެރިވުމާބެހޭ
ގޮތުން ހިންގާ ހޭލުންތެރިކަން އިތުރު ކުރުމުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް ފާހަގަ ކުރެއެވެ.
ޤާއިމުކޮށްފައިވާ އަސްކަރީ އެކެޑެމީ ތަކުގައި
ގޮތުގައި ނުވަތަ ސްޕެޝަލް ފޯސްގެ މެންބަރެއްގެ
ކިޔަވައި ޤައުމީ ސަނަދުގެ އޮނިގަނޑުން މަތީ
ގޮތުގައި ހުންނަންވީއެވެ .އަލިފާން ނިއްވުމުގެ
ހަރުފަތްތަކަށް އެރެން އެބަހުއްޓެވެ .ނިޔަމިކަމާއި
ހުނަރުވެރިކަމާއި ޤާބިލުކަން ހޯދައިގެން އަލިފާން
ނަރުސްކަމާ
ނިއްވާ މީހެއްގެ ގޮތުގައި ދެމިހުންނަންވީއެވެ.
ކިޔަވައިގެން އައިސް ޚިދުމަތް ކުރުމުގެ ފުރުސަތު
ސިފައިންގެ
ކޮންމެ
ދާއިރާއެއްގައި
ޚިދުމަތް
ވެސް އެބައޮތެވެ .ޚިދުމަތުގައި އުޅެމުން ޚިދުމަތް
ކުރިއަސް
ކުޅިވަރާއި
މުނިފޫހި
ފިލުވުމުގެ
އިންޖިނޭރުކަމާއި
މިއަދު ސިފައިންގެ ޚިދުމަތަށް ވަންނަން ޝައުޤުވެރި ޒުވާނުން ހޯދުމުގައި ދައްޗެއް ނެތެވެ. ސިފައިންގެ ޚިދުމަތަށް ކުރިމަތިލުމަށް ފުރުސަތު ހުޅުވާލާ ކޮންމެ ފަހަރަކު ދިގު ކިޔުއެއް އެކަމަށް އެދޭ ޒުވާނުން ހަދަމުން ގެންދެއެވެ .ސިފައިންގެ
ތަރައްޤީކުރަން
ޑޮކްޓަރުކަމާއި
ފުރުސަތު
ވެސް
ލިބެއެވެ.
ދާއިރާގައިވެސް ހަރަކާތްތެރިވެވިދާނެއެވެ.
ރާއްޖެއިންނާއި ރާއްޖެއިން ބޭރުން ކިޔެވުމުގެ ފުރުސަތު
ސިފައިންގެ
ތަނަވަސްކޮށްދެއެވެ.
ސިފައިންގެ
ޚިދުމަތަކީ
ހުރިހާ
ޚިދުމަތްތަކެއްގެ ތެރެއިންވެސް އެންމެ ފަޚުރުވެރި
ނއި، ނއި ާޤރީން ާ ނތެރިން ާ ރގެ ުކ ިޅ ަވރު ުކޅު ް ީމ ެގ ިއ ުތރުން ަޤ ުއމީ ފެން ަވ ު ވަޑިންނާއި ވެލްޑަރުންނާއި ރާނާ މީހުންވެސް ސިފައިންގެ ޚިދުމަތުގެ ޗށް ާޚ ްއޞަ ސ ުލ ޮކށް ަފއި ެވއެވެ .ކަނ ުޑ ަމ ްއ ަ ނ ަތއް ާހ ި ސމި ް ރއިން ުއ ް ެތ ެ ނ ީވ ެއވެު .ކ ަޅދާނަ ސ ްޓ ާގ ުޑ ަގއި ިޚ ުދ ަމތް ުކރަ ް ނ ަތއް ޯހ ަދ ިއގެން ޯކ ް ަތ ްމރީ ު ޝލް ސ ެޕ ަ ނސް ެއ ްއގެ ޮގ ުތ ަގއި ނު ަވތަ ް ރ ެއ ްއގެ ޮގ ުތ ަގއި ެމރި ް ރ ަމ ެވ ި ހަނ ުގ ާ ރ ްއ ެގ ޮގ ުތ ަގ ިއ ހުންނަން ީވ ެއވެ. ނ ަބ ެ ސގެ މެ ް ޯފ ް
ފުރުސަތު ނުލިބިދާނެއެވެ .އެކަމަކު ހުޅުވިފައިވާ
ލިބިގެންދާ
ޚިދުމަތުގައި އުޅެމުން މިއުޒިކާއި ،އިންފޮމޭޝަން
ފުރުސަތުތަކާއި ކުރިއަށް ދެވެންހުރި ދާއިރާތައް
ކޮންމެ ޒުވާނަކަށް ވެސް ލިބޭ އެންމެ ބޮޑު
ޓެކްނޮލޮޖީއާއި މެނޭޖްމަންޓުގެ ދާއިރާއިން މަތީ
ހިތްހަމަ ޖެހުމަކީ ކުރިއަށް ދިއުމަށް ހުޅުވިފައިވާ
ތަޢުލީމު ހާސިލުކޮށްފައިވާ އެތައް ޒުވާނުންނެއް
ސަރާސަރު ސާފު މަގެއް އޭނާގެ ކުރިމަތީގައި
ސިފައިންގޭގައި
މީގެއިތުރުން
އޮތްކަމެވެ .ފަންނީ ތަފާތު ދާއިރާތަކުގެ ތެރެއިން
ޤައުމީ ފެންވަރުގެ ކުޅިވަރު ކުޅުންތެރިންނާއި
ޝައުޤުވެރިކަން ހުންނަ ޒުވާނުންނަށް ތަފާތު ފަހި
ވެލްޑަރުންނާއި
ޚިދުމަތަށް
ވަނުމުގެ
"ނަސީބު"
ފުރުސަތުތައް އޮތްކަމެވެ .އަސްކަރީ ދާއިރާއިން މަތީ
ތަޢުލީމާ
ހަމައަށް
ވާސިލުވެވެއެވެ.
ޤާރީންނާއި، ރާނާ ތެރެއިން
އެބައުޅެއެވެ. ވަޑިންނާއި
މީހުންވެސް
ސިފައިންގެ
އުސްމިންތައް
ޚިދުމަތުގެ
ހާސިލުކޮށްފައިވެއެވެ.
ތަޢުލީމް
ކަނޑުމައްޗަށް ޚާއްޞަ ތަމްރީނުތައް ހޯދައިގެން
ހާސިލުކުރުމުގެ ފުރުސަތު އެބައޮތެވެ .ސިފައިންގެ
ކޯސްޓްގާޑުގައި ޚިދުމަތް ކުރަންވީއެވެ .ކުޅަދާނަ
އެމްއެންޑީއެފްގައި
ހަނގުރާމަވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި މެރިންސް އެއްގެ
ރާއްޖެއާއި ޚިދުމަތުގައި
ރާއްޖެއިން އުޅެމުން
www.addana.mv
ބޭރުން
އަދި އެންމެ ޝަރަފުވެރި ޤައުމީ ޚިދުމަތެވެ. ސިފައިންގެ ޚިދުމަތަކީ ޚިދުމަތްދެމުން އަމިއްލަ ނަފްސު ބިނާކުރުމަށް ސަރާސަރު ފުރުސަތުތަކެއް އޮތް ތަނެކެވެ .ބޭނުންވަނީ އިޚްލާޞްތެރިކަމާއި ވަރުގަދަ
ހިތްވަރާއި
ޢަޒުމެކެވެ.
އެމީހަކު
ކުރިއަށް ދާން އެންމެ ބޮޑަށް ބޭނުންވާ އަދި ޝައުޤުވެރިކަން ހުރި ދާއިރާއިން ފަހަރެއްގައި
ބަލައިގެން
އެ
ޝައުޤުވެރިކަން
ދާއިރާތަކާއި
އެމީހެއްގެ
ގުޅުވާލެވިއްޖެނަމަ
ކުރިއަށް
ދާންވީ އެތައް ދޮރެއް ފެންނާނެއެވެ .ސިފައިންގެ ޚިދުމަތަކީ ޤައުމީ އެންމެ މުހިންމު ޚިދުމަތް ކަމަށްވާތީ
އޯގަނައިޒޭޝަންގެ
ޑިމާންޑްތަކެއް
ހުންނާނެކަން ޖެހޭނީ ޤަބޫލުކުރާށެވެ .ސިފައިންގެ ކޮންމެ
މީހެއްގެ
ޕާފޯމަންސް
މިން
އެޅޭނީ
އޯނައިޒޭޝަންގެ ގޯލްތައް ހާސިލުކުރަން ކުރާ މަސައްކަތަކާއެވެ .
49
ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް
ޢަބްދުއްސަލާމް ޙަފީޡް
ދުނިޔޭގެ ޙަޔާތް ވޭތުކުރަމުންދާއިރުގައި
ފުރިހަމައަށް އީމާންވުމެވެ .ތިބާއަށް މާތް ﷲ
އަބަދާއި އަބަދު އުފަލުގައި ޙަޔާތް ވޭތުކުރުމުގެ
ދަތިކަމެއް
އެއާއިއެކު
ނަޞީބު ލިބުމަކީ މުސްތަޙީލުކަމެކެވެ .މިވަގުތީ
ފަސޭހަކަންވެސް ވެއެވެ .މާތް ﷲ ސޫރަތުއްޝަރަޙް
އިންސާނާގެ މަތިން ހަނދުމަކުރެއްވުމަކީ ކޮންފަދަ
ޙަޔާތުގައި ދެރަވާންޖެހޭ ކަންކަމާއި ހިތާމައާއި
ވަޙީކުރައްވާފައިވާ
ނިޢުމަތެއްތޯއެވެ؟ އިންސާނާއަށް ދަތިކަމާއި ހިތާމަ
ނަމަވެސް،
ބަސްފުޅުގެ މާނާގައިވަނީ "ފަހެ ،ހަމަކަށަވަރުން،
ކުރިމަތިވުމުންވެސް އޭނާގެ ހިތަށް އެންމެ އަވަސް
އަޅުގަނޑުމެން
ހަމަ
ވެސް
ކުރިމަތިލާން
އެހިތާމަތަކުގެ
ޖެހެއެވެ.
އަޅުންކަމުގައި
5
އާޔަތުގައި
ވަނަ
ފަސޭހަކަންވެއެވެ".
އުނދަގޫކަމާއެކު
ވެއްޖެނަމަ ދިރިއުޅުމުގެ ހިތާމަ ދިގުދެމިގެންދާ
މިބަސްފުޅު
މުޞީބާތެއްކަމުގައި ވެގެންދެއެވެ .އަޅުގަނޑުމެންގެ
ތަކުރާރުކުރައްވާފައި
މާތްވެގެންވާ
އިސްލާމްދީން
އަޅުގަނޑުމެންނަށް
އުނގަންނައިދީފައިވާ ތަރުބަވީ އުޞޫލަކީ ،މިފަދަ ދެރަވާންޖެހޭ ކަންކަމާއި ޙަޔާތުގެ ހިތާމަތަކަށް ކެތްތެރިވުމާއެކު
އެފަދަ
ސަލާމަތްކުރުމަށްޓަކައި،
ހިތާމަތަކުން އިލާހީ
ނަފްސު
މިސޫރަތުގެ
މިއާޔަތުގެ
6
ވަނަ
ވަނީ
މާނާގައިވަނީ
އާޔަތުގައި
މިފަދައިންނެވެ. "ހަމަކަށަވަރުން،
އުނދަގޫކަމާއެކު ފަސޭހަކަންވެއެވެ".
ޝިފާ ލިބޭނޭކަމަކީ ހަމަ ﷲ ހަނދުމަކުރުމެވެ.
ޝުކުރުވެރިވާށެވެ! މިދުނިޔެމަތީގައި އިންސާނާއަށް ކިރިޔާ ދަތިކަމެއް ،ދެރައެއް މެދުވެރިވާހިނދު ،މާތް ﷲ އެއިންސާނާއަށް ދެއްވާފައިވާ މަތިވެރި ނިޢުމަތްތަކުގެ
ށވެ! ރ ެ ނއިން ާމ ްތ ﷲ ހަނ ުދ ަމކު ާ ނގި ަ ގި ަ
ތަރުބިއްޔަތާއި
ލިބެއެވެ.
ޚުދު
މާތް
ﷲ
މަތިން އޭނާ އެއަށްފަހުގައި ހަނދާންނައްތާލައެވެ.
ވަޙީބަސްފުޅެއްގެ
އަދި ،މިދުނިޔެމަތީގައި އެންމެ ހިތާމައާއި ވޭނުގައި
ﷲ
އުޅެމުންދަނީ ތިމާކަމުގައި ދެކެއެވެ .މިއީ ކޮންފަދަ
ހަނދުމަކުރުމުން ނޫންހެއްޔެވެ؟" (ސޫރަތުއްރަޢުދު،
އުރެދުމެއްތޯއެވެ؟ އިންސާނާއަށް މާތްﷲ ދެއްވާފައިވާ
އަޅުގަނޑުމެން
28ވަނަ އާޔަތް) .މާތް ﷲ ހަނދުމަކުރުމަށްވުރެ
ގުނަވަންތަކަށް އެކަނި ވިސްނާލިކަމުގައި ވިޔަސް،
ކިޔަމަންތެރިކަމާއެކު ބޯލަނބަންޖެހޭ ކަމެކެވެ .އެއީ
ބޮޑަށް
ހަމަޖެހުން
އޭނާއަށް
އިލާހީ ނިންމެވުމެވެ .މާތް ﷲ ކަމަކަށް ވަކިގޮތެއް
ލިބެނިވި އެހެންކަމެއް ނުވެއެވެ .އަދިވެސް ﷲ
ދެއްކޭނެތޯއެވެ؟ ތިބާގެ އެއްލޯ ،ނުވަތަ ތިބާގެ އެއް
ނިންމަވައި ކަނޑައަޅުއްވައިފި ހިނދު އެކަމެއް
ވަޙީކުރައްވާފައިވާ ބަސްފުޅެއްގެ މާނާގައިވެއެވެ.
ކަންފަތް ،ނުވަތަ ތިބާގެ އެއްފައި ނެތްނަމަ އެ
އެގޮތަކަށް ނިމިދެއެވެ .މިވެނިކަމެއް މިވެނިގޮތަކަށް
"ފަހެ،
ތިމަންރަސްކަލާނގެ
ނިޢުމަތްތަކުގެ މަތިވެރިކަން ތިބާއަށް އިޙްސާސް
ނިމިދިޔައީތީ އެކަމަށް އިންކާރުކުރުމުގެ އިޚްތިޔާރު
ހަނދުމަކުރާށެވެ!
ތިމަންރަސްކަލާނގެ
ނުވާނެތޯއެވެ؟ ނިކަން ވިސްނާ ފިކުރު ހިންގާލާށެވެ!
އަޅުގަނޑުމެންނަކަށް ނުވެއެވެ .އަޅުގަނޑުމެންނަށް
ތިޔަބައިމީހުން
ހުށީމެވެ".
ލޯބިވެރިޔާ ބޭވަފާތެރިވީއޭ ކިޔާފައި އަމިއްލަފުރާނަ
އޮތީ ބޯލަނބައި ކިޔަމަންގަތުމެވެ .ޤަޟާ ޤަދަރަށް
(ސޫރަތުލް ބަޤަރާ 152 ،ވަނަ އާޔަތް) .ﷲ
ދުއްވާލަނީ ކިތައްމީހުންތޯއެވެ؟ އަތްމަތި ދަތިވެ
ނަބަވީ މަދަރުސާއިން ލިބިދީފައިވާ އިރުޝާދުތަކާ އެއްގޮތަށް ޙަޔާތް ބައްޓަންކުރުމެވެ. ތަޤުދީރުގެ
50
ގެ
މިންވަރުކުރައްވައިފިނަމަ
ހަނދުމަކުރުމުން ރައްކާތެރިކަން
ހިތްތަކަށް
އަމާންކަމާއި
ނިޔާއަކީ
މާތް މާނާގައިވެއެވެ.
ހިތްތަކަށް
ﷲގެ "ހިތްތައް
ހަމަޖެހެނީ
އުފާވެރިކަމާއި
ތިޔަބައިމީހުން އޭރުން
ހަނދުމަކުރައްވާ
އެނިޢުމަތްތަކުގެ
އަގު
ފައިސާއިން
www.mndf.gov.mv
ފަޤީރުކަމުގައި މަރުވަނީ
އުޅެންޖެހުމުން
ކިތައްމީހުންތޯއެވެ؟
އަމިއްލައަށް ކޮންމެ
މިއިން
ކަމަކީވެސް ދުނިޔެވީ ޙަޔާތުގައި ވަގުތީ ކަންކަމެވެ. ނަމަވެސް ،މިޙަޔާތް އާރާސްތުކޮށް ބާއްޖަވެރި ކުރުމަށް
އަޅުގަނޑުމެންގެ
މަސައްކަތްކުރުމަށް
ގިނަމީހުންނަށް ލިބިފައިވާ ނިޢުމަތްތައް ނުހަނު ގިނަގުނައެވެ .ދެލޮލުގެ ފެނުމެވެ .ވާހަކަދައްކާނެ ދުލެކެވެ .އަޑުއަހާނެ ދެކަންފަތެވެ .ހިނގާބިނގާ އުޅޭނޭ ދެފައެވެ .މަސައްކަތްކޮށް އުޅޭނޭ ދެއަތެވެ. ސިކުނޑިއެވެ.
ވިސްނާނެ
މިފަދަ
ވީއިރު
ނިޢުމަތްތަކުން މަޙްރޫމްވެފައިވާ އިންސާނާވެސް ނުދާފަދަ ދަރަޖައަކަށް އަޅުގަނޑުމެން އިންސާނުން ދާނަމަ އެއީ އިންސާނެކޭ ބުނެވޭނެހެއްޔެވެ؟ އަޅުގަނޑުމެންނަށް
މާތްﷲ
ދެއްވާފައިވާ ނިޢުމަތްތައް ނުހަނު ގިނަގުނައެވެ. ވީހިނދު ،އަޅުގަނޑުމެން ދެރަވެ ހިތާމަކުރަންވީ ފަހެ ކީއްވެހެއްޔެވެ؟ އިބްރާހީމް ސޫރަތުގެ 34 ވަނަ އާޔަތުގެ މާނާގައިވަނީ" ،ﷲ ގެ ނިޢުމަތްތައް ތިޔަބައިމީހުން ގުނާނަމަ ،ތިޔަބައިމީހުންނަކަށް އެ ނިޢުމަތްތައް ޢަދަދެއް ނުކުރެވޭހުއްޓެވެ ".އެވެ. ބޯނެފެން ،ސާފުވައި ،ފުރިހަމަ ޞިއްޙަތު،
ނިޢުމަތްތަކެއް އޭނާއަށް ލިބުނަސް އޭނާގެ ހިތަށް
ފާޑުނުކިޔާނެގޮތަކަށް ކަމެއް ކުރެވުމަކީ ވަރަށް
ހަމަޖެހުމެއް ނުލިބޭނެއެވެ.
ނާދިރުކަމެކެވެ .ތިބާގެ ރަނގަޅު ސިފަތައް ދޫކޮށް
މާތް ﷲ ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ އަލްއަޢުރާފް ސޫރަތުގެ 144ވަނަ އާޔަތުގައި މޫސާގެފާނަށް މުޚާޠަބްކުރައްވައި ވަޙީކުރައްވާފައިވާ ބަސްފުޅުގެ މާނާގައިވަނީ،
ތިމަންރަސްކަލާނގެ
"ފަހެ
ކަލޭގެފާނަށް ދެއްވި ކަންކަމުގައި ހިފަހައްޓަވާށެވެ! އަދި ޝުކުރުކުރާ މީހުންގެ ތެރެއިން ކަލޭގެފާނު ވެވަޑައިގަންނަވާށެވެ!"
ވިސްނައި ފިކުރުކޮށް ރޮއެ ހެދުމުގެ މާނައެއް ނެތެވެ. މާޒީގެ ފަތްފުށްތައް އެވަނީ ލިޔެވި ނިމިފައެވެ. އުފާވެރި ޙަޔާތެއް އާރާސްތުކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކުރުމަށް
ހަމައެކަނި
މިއަދެވެ .މާޒީގެ ދުވަސްތައް ނިމިގޮސްފިއެވެ. މާދަމާ އަންނާނެކަމުގެ އުންމީދެއްނެތެވެ .މާދަމާއަށް އިރުއަރާނެކަމުގެ
އެއްވެސް
އުންމީދެއްނެތެވެ.
އެހެންކަމުން އަޅުގަނޑުމެންގެ ޢަމަލުތައް މިއަދު ކުރަމާބަހީއެވެ.
ޙަޔާތުގެ
ތިބާގެ
ދިގުމިނަކީ
ލާނެ ފޭރާން މިހުރިހާ އެއްޗެއްސަކީ އަގުބޮޑެތި
އެއްދުވަސްކަމުގައި ދެކިގެން ޢަމަލުތައް ފަށާށެވެ.
އިންސާނާއަށް
ނަމާދުކުރާށެވެ.
ނިޢުމަތްތަކެވެ. އެކަން
ނަމަވެސް
އައްރަޙްމާން
މިއަދު ޤުރުއާން ކިޔަވާށެވެ .ފާފަފުއްސެވުން އެދި
ސޫރަތުގެ 13ވަނަ އާޔަތުގެ މާނާގައިވަނީ،
މިއަދު ދުޢާކޮށް ފާފަތަކުން މިއަދު ތައުބާވާށެވެ.
"(އޭ ޖިންނީންނާއި ،އިންސީންނޭވެ!) ފަހެ ،ތިޔަ
މިއަދު ތިބާކުރާ ޢަމަލުތައް ސާފުސީދާކޮށް ބަހައްޓާ
ދެބައިމީހުން ދޮގުކޮށް އިންކާރު ކުރަނީ ،ތިޔަ
ފާފަތަކުން މިއަދު ދުރުހެލިވެ ހުންނާށެވެ .އުޖާލާ
ދެބައިމީހުންގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ ނިޢުމަތްތަކުގެ
ޙަޔާތެއް ބިނާކުރުމަށް ކުރަންޖެހޭ ދިރިއުޅުމުގެ
ހެއްޔެވެ؟"
މާދަމާ
ތެރެއިން
އިޙްސާސްކުރެވޭހެއްޔެވެ؟
އިޚްލާޞްތެރިކަމާއެކު
މިއަދު
ކޮންކޮން
އުޙުދުފަރުބަދައިގެ
ނިޢުމަތަކަށް ބަރުދަނުގެ
ރަނަށް
ތިބާގެ
ދެލޮލުގެ ފެނުން ނުވަތަ ތިބާގެ އިވުމުގެ ޙިއްޞު ނުވަތަ ތިބާގެ ދޫ ތިބާ ވިއްކާލަފާނަންހެއްޔެވެ؟ ދުނިޔޭގެ އެތައް ބައިވަރު މުދަލަކަށްވުރެ މި ނިޢުމަތްތައް އިންސާނާއަށް މުހިންމުވީހިނދުވެސް އެނިޢުމަތްތަކަށް އޭނާ ފުރަގަސްދީ އެނބުރިގަނެއެވެ. އަދި ޝުކުރުވެރިވުމާއި އިންސާނާ ނުހަނު ދުރެވެ. އިންސާނާ
އަބަދުވެސް
ވިސްނަނީ
އޭނާއަށް
ނުލިބިވާ ނިޢުމަތްތަކާއި މެދުގައެވެ .ނަމަވެސް، އޭނާއަށް ލިބިފައިވާ އަގުނުކުރެވޭ ނިޢުމަތްތަކަށް އޭނާ
ޝުކުރެއްނުކުރެއެވެ.
ޝުކުރުވެރި
އިންސާނާއަށް
އުފާވެރިކަން
ނުވާހާހިނދަކު
ލިބޭނީ ކިހިނަކުންހެއްޔެވެ؟ ނުތަނަވަސްކަންނޫން އެއްޗެއް އޭނާއަކަށް ނުލިބޭނެއެވެ .ކިތަންމެ ގިނަ www.addana.mv
މަސައްކަތްތައް
މިއަދު
ކުރާށެވެ.
އަބަދުވެސް
ޢަޒުމަކަށް
ހުރުމެވެ.
ކުރިމަތީ
އެފަދަމީހުންނަށް
އަދި،
މަޢާފްކޮށް ،ތިބާގެ ހިތުގައި ނަފްރަތު ނުބާއްވާށެވެ. އަދި އެފަދަ މީހުންނާއި ދުރުހެލިވެ އެމީހުންގެ ޙަސަދަ
އެމީހުންނަށެވެ.
ވަނީ
ތިބާއަށް އެކަމުން އުނިވާނެކަމެއް ނެތެވެ .ކާފިރުވީ މީހުން އީމާންވީ މީހުންނަށް ނަފްރަތުކުރާނެކަން ބަޔާންކުރެއްވުމާއެކު އާލް ޢިމްރާން ސޫރަތުގެ 119 ވަނަ އާޔަތުގައި ވަޙީކުރައްވާފައިވާ ބަސްފުޅުގެ މާނާގައިވެއެވެ.
ވިދާޅުވާށެވެ!
"ކަލޭގެފާނު
ތިޔަބައިމީހުން ރުޅިއައިސްގެން މަރުވާށެވެ!" އެހެންމީހުންނަށް ލިބޭ ނިޢުމަތްތަކަށް ޙަސަދަވެރިވުމަކީ ތިމާގެ ނަފްސުގެ ހިތްހަމަޖެހުން ނެތިކޮށްލާ ނަފްސު ބަލިކަށިކޮށްލާ ކަމެކެވެ .އަދި ކިއެއްތަ އެއީ ނުބައި ފާފައެކެވެ .ސޫރަތުއްނިސާ ގެ 54ވަނަ އާޔަތުގައި ﷲ ވަޙީކުރައްވާފައިވާ ބަސްފުޅުގެ ގެ
މާނާގައިވެއެވެ.
ފަޟުލުވަންތަކަމުގެ
މީސްތަކުންނަށް އެއުރެން
"ނުވަތަ،
ތެރެއިން،
ﷲ
އެކަލާނގެ
ދެއްވާފައިވާ
ކަންތަކާމެދު
ޔަހޫދީން)
މީސްތަކުންނަށް
(އެބަހީ:
ޙަސަދަވެރިވަނީހެއްޔެވެ؟"
ށވެ! ރ ެ ނކު ާ ނ ީމދު ު ރ ަފށް އު ް ނގެ ަތ ުޢ ީ ނ ީމހު ް ެއހެ ް ކޮންމެކަމެއް
ތިބާކުރާ
ހަމައެކަނި
ޚާލިޤުވަންތަ ﷲ އަށްޓަކައި އިޚްލާޞްތެރިކަމާއެކު
ނ ޮގތް ރ ަމ ިތލާ ެ ނ ަތކާ ުކ ި ާފ ުޑ ިކއު ް ދުނިޔޭގެ
ވާންޖެހޭނީ
ކެތްތެރިކަމާއި ސާބިތުކަމާއެކު އެފަދަ މީސްމީހުންގެ
ދިރިނުހުންނާނެކަމަށް ބަލައިގެންނެވެ.
ޙަޔާތުގައި
ތިބާގެ
ރުޅިވެރިކަމާއި
މާޒީގައި ވެ ނިމިފައިވާ ކަންކަމަށް ބަލައި
ތިބާއަށް
މަލާމާތްކުރާ މީހުންގެ އުންމީދެވެ .އެހެންކަމުން،
ރޭވުންތަކަށް ތިބާ ހިތާމަނުކުރާށެވެ .އެމީހުންގެ
ށ ަހ ަމ ެއކަނި ިލ ިބ ަފ ިއވަނީ ިމ ައ ެދވެ. ިތ ާބ ައ ް
ލިބިފައިވަނީ
ތާކުންތާކުނުޖެހޭ ބޭކާރުމީހަކަށް ވުމަކީ ތިބާއަށް
ކުރާށެވެ .އެހެންމީހުންގެ ފަރާތުން ހެޔޮބަސްތަކާއި ފާޑުކިއުންތަކާ
ކުރިމަތިލާންޖެހުމަކީ އަބަދުވެސް ދިމާވާނެ ކަމެކެވެ. އެކަކު ޙަޔާތުގެ މައިދާނުގައި ކުރިއަރައިދާނަމަ އަނެކާ ޙަސަދަވެރިވެ އޭނާއަށް ފާޑުކިއާ އޭނާގެ އަގުވައްޓާލަން މަސައްކަތްކުރެއެވެ .އަނެކާއަށްވުރެ ޢަމަލުގައި ޞާލިޙުވުމާއި ،ޢިލްމުގައި ކުރިއަރައި ދިއުމާއި ،ރިވެތި އާދަތައް ހުރުމާއި ،މުދަލުގެ ތަނަވަސްކަމަކީ މިފަދަ ފާޑުކިއުންތަކާއި ޙަސަދައާއި ކުރިމަތިލާންޖެހޭ ބައެއް ސަބަބުތަކެކެވެ .މިއީ މިއަދު ވަރަށް ޢާންމުވެފައިވާ ކަމެކެވެ .މީހުން
ޝުކުރަށް
އުންމީދުކޮށްގެން
ޢަމަލުނުކުރާށެވެ.
ހެޔޮޢަމަލުކުރާއިރު ﷲ ގެ ދަރުމައާއި ރުއްސެވުން ލިބިގަތުމަށް އެކަމެއް ކުރާށެވެ .ޞަދަޤާތްކުރާއިރު ހަމައެކަނި ﷲ ގެ ރުއްސެވުން ލިބިގަތުމަށްޓަކައި ކުރާށެވެ.
ސޫރަތުލްއިންސާންގެ
9
ވަނަ
އާޔަތުގައި މާތް ﷲ ވަޙީކުރައްވާފައިވާ ބަސްފުޅުގެ މާނާގައިވެއެވެ.
"(ބުނަމުންނެވެ).
ތިމަންމެން
ތިޔަބައިމީހުންނަށް ކާންދޭކަން ކަށަވަރީ ،ﷲގެ ވަޖުހުފުޅަށްޓަކައެވެ. އެކަމުގެ
ތިޔަބައިމީހުންގެ
އުޖޫރައެއް،
އަދި
ޝުކުރެއް
ކިބައިން ވެސް
ތިމަންމެން ނޭދެމުއެވެ".
51
އެހެންމީހުންނަށް ހެޔޮކޮށްހިތުން
ބިރުވެރިކަން އުފެދުނު ހިނދު ރަސޫލާ ވިދާޅުވި
އެހެންމީހުންނަށް އުޅުމަކީ
އެހީފޯރުވާ
ހެޔޮކޮށްހިތާ ހަމަޖެހުން
ހިތަށް
ލިބޭނޭކަމެކެވެ.
އަނެކާއަށް
އޯގާތެރިވުމާއި،
އަނިޔާލިބެމުންދާ
މީހާއަށް
އެހީތެރިވުމާއި،
ފަޤީރުންނާއި
އަޅާލުމާއި،
މިސްކީނުންނަށް
ނުކުޅެދޭމީހުންނަށް އެހީތެރިވުމަކީ އިންސާނާއަށް ނަފްސާނީގޮތުންނާއި ރޫޙާނީގޮތުން ވެސް އެތައް ކުރާނެ
ފައިދާއެއް
ހިތްއުފާވާނޭ
ކަންކަމެވެ.
ކަންކަމެވެ .ޚާއްޞަގޮތެއްގައި ތިމާ ހިތްދަތިކަމުގައި އުޅޭއިރުގައި ،އެހެންމީހަކަށް އެފަދަ އެހީތެރިކަމުގެ އަތެއް
ލިބޭ
ދިއްކޮށްލެވުމުން
ހިތްހަމަޖެހުމާއި
ބަސްފުޅަކީ
ކުޅަދުންވަންތަކަމާއި
އޯގާވަންތަކަމާއިމެދު އެކަލޭގެފާނުންގެ ހިތްޕުޅުގައި
ދުޢާދެންނެވުމެވެ .މާތް ﷲ ވަޙީކުރައްވާފައިވާ
އޮތް ޔަޤީންކަން ދޭހަކޮށްދޭ ބަސްފުޅެކެވެ .މާތް
ބަސްފުޅެއްގެ
ދަތި
ﷲ ވަޙީކުރައްވާފައިވާ ބަސްފުޅުގެ މާނާގައިވަނީ،
އުނދަގޫ ޙާލު ޖެހިފައިވާ މީހާ ،އެކަލާނގެއަށް
"އެކަލޭގެފާނުގެ އެކުވެރިޔާއަށް ،ހިތާމަނުކުރައްވާށޭ،
ދުޢާ ކުރާހިނދު ،އެމީހާގެ ދުޢާ އިޖާބަކުރައްވައި،
ހަމަކަށަވަރުން ،ﷲ ވޮޑިގެންވަނީ ،ތިމަންމެންނާ
އަދި ނުބައިކަން ދުރުކުރައްވައި ،އަދި ބިމުގެ
އެކުގައޭ ވިދާޅުވިހިނދުގައެވެ( ".ސޫރަތުއްތައުބާ،
ޚަލީފާއިން
ލައްވާ
40ވަނައާޔަތް ،ޤުރުއާނުލް ކަރީމްގެ ދިވެހި
ރަސްކަލާނގެ
ހިތާމަތަކާއި
އޭ
ދަތިކަމުގައި
އަޚުންނާއި އުޚުތުންނޭވެ! ކޮންމެވެސް ގޮތަކުން ނިކަމެތި ޙާލުގައި އުޅޭ މީހަކަށް ނުވަތަ ތިބާގެ އަޚާއަށް
ފޯރުކޮށްދޭށެވެ!
އެހީތެރިކަމެއް
އެއީ
ހިތާމަތަކުން ދުރުވުމަށް ކޮށޭ މަގެކެވެ.
ޖުމްހޫރިއްޔާގެ
ރައީސުލް
އޮފީސް،
)2007
62
މާނާގައިވެއެވެ.
ކަމުގައި
ވަނަ
"ނުވަތަ
ތިޔަބައިމީހުން
ހެއްޔެވެ؟" އާޔަތް)
(ސޫރަތުއްނަމްލު، އެކަލާނގެ
އަދިވެސް
ވަޙީކުރައްވާފައިވާ ބަސްފުޅެއްގެ މާނާގައިވެއެވެ. "ތިޔަބައިމީހުން
ކެތްތެރިވާށެވެ!
އުފާވެރިކަން ނުހަނު ބޮޑުވާނެއެވެ. އުޅޭ
ﷲ
އަރައިގަތުމަށް
އަދި އެފަދަ މީހާއަށް އޮތީ ﷲ ގެ ޙަޟުރަތުގައި
ތަރުޖަމާ،
ގެ
ދެރައިން
މަސައްކަތްކުރުމެވެ.
ކުރާށެވެ! ތިމަންރަސްކަލާނގެ ތިޔަބައިމީހުންގެ
ދުނިޔޭގައި ކާމިޔާބު ލިބިފައިވާ މީހުންނަކީ ކެތްތެރިކަމާއެކު މަސައްކަތްކުރާ މީހުންނެވެ .މިއީ ޙަޤީޤަތެވެ.
ތިމަންރަސްކަލާނގެއަށް
ދުޢާ
އީމާންވީމީހުންގެ
އަދި،
ދުޢާ އިޖާބަކުރައްވާހުށީމެވެ( ".ސޫރަތުލް ޣާފިރު، 60ވަނަ އާޔަތް). ކެތްތެރިވުމަކީ
ތެރެއިން
ކާމިޔާބު
ކާމިޔާބުލިބޭނޭ
މީހުންނަކީ
ސިފައެއްކަން
ތިބާއަށް
މުޞީބާތެއް
ވަޙީކުރައްވާފައިވާ ބަސްފުޅެއްގެ މާނާގައިވެއެވެ.
ޖެހިއްޖެހިނދު އެ މުޞީބާތުގެ ރަނގަޅުފަޅިއަށް
"އޭ އީމާންވެއްޖެ މީސްތަކުންނޭވެ! ތިޔަބައިމީހުން
އާޚިރަތުގައިވެސް ހަމަ
ކެތްތެރީންނެވެ.
ބަޔާންކުރައްވައި
ލިބުމުގެ މާތް
ﷲ
ރ ުކރުން މާތް ﷲ ައށް ަވ ީކ ްލ ޮކށް ިއ ުތ ާބ ު ތިމާ އިތުބާރާއެކު
ހެއްދެވިފަރާތަށް އެދި
ކަންކަމަށް
ފުރިހަމަ ދެންނެވުމަކީ
އެކަމެއް ޙާޞިލުވުމަށްޓަކައި މުހިންމު ޝަރުތެކެވެ. އަދި ކޮންމެކަމެއްގައިމެ ﷲ އަށް ވަކީލްކުރުން ޙައްޤުގޮތުގައި
ކާމިޔާބުވުމުގެ
ވަކީލްކުރުމަކީ
މަސްދަރެވެ .ނިކަން ހަނދުމަފުޅުކޮށްލައްވާށެވެ! މޫސާގެފާނު
އެކަލޭގެފާނަށް
މީސްތަކުންނާއިގެން އައިސް
ކަނޑުގެ
ބެދުނުހިނދު
ކޮބައިތޯއެވެ؟
އީމާންވީ އައްސޭރިފަށަށް
ވިދާޅުވި
އެއީ،
ބަސްފުޅަކީ
އެކަލޭގެފާނުންގެ
އަޞްޙާބުން ހަމަކަށަވަރުން އެއުރެން ތިމަންމެން އަތުލައިގަންނާނޭ
އައްޝުޢަރާ
ބުނިހިނދެވެ.
ސޫރަތުގެ 62ވަނަ އާޔަތުގައި ﷲ ވަޙީކުރައްވާފައިވާ މާނާގައިވެއެވެ.
ބަސްފުޅުގެ
ހަމަހިލާ
ވިދާޅުވިއެވެ.
"އެކަލޭގެފާނު
އެހެނަކުންނުވާނެއެވެ.
ހަމަކަށަވަރުން ،ތިމަންކަލޭފާނުގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ ތިމަންކަލޭގެފާނާއެކު ވޮޑިގެންވެއެވެ.
(ނަޞްރުދެއްވުމުގައި) އެކަލާނގެ
ތިމަންނާއަށް
މަގުދައްކަވާނެތެވެ". އަދި އަޅުގަނޑުމެންގެ މާތް ނަބިއްޔާ އަބޫބަކުރުގެފާނާއެކު ހޮހޮޅައިގައި އައުމުން
52
ވަނިކޮށް
ޘައުރު މުޝްރިކުން
އަބޫބަކުރުގެފާނުންގެ
ފަރުބަދައިގެ އެތަނަށް ހިތްޕުޅުގައި
ތިބާ
ވިސްނާށެވެ.
އެމުޞީބާތަށް
ތިބާ
ކެތްކުރާށެވެ!
އަދި،
(ދުޝްމަނުންނާއި
ކެތްތެރިވުމުގެ ސަބަބުން ހުރި އަޖުރު ތިބާއަށް
ހަނގުރާމަކުރުމުގައި
މާބޮޑުވާނެއެވެ .އަދި ،ﷲ ތިބާއަށް އެފަދަ ކަމެއް
ތިޔަބައިމީހުން ކެތްތެރިވާށެވެ! އަދި ،ދުޝްމަނުން
މެދުވެރިކުރެއްވި ޙިކްމަތް ތިބާއަކަށް ނޭނގެއެވެ.
އަތުވެދާނޭ މަގުތަކަށް ބަލަބަލާ ޖިހާދުކުރުމަށް
ތިބާއަށްހުރި އެންމެ މޮޅުގޮތް ދެނެވޮޑިގެންވަނީ
ތައްޔާރީގައި ތިބޭށެވެ! އަދި ،ތިޔަބައިމީހުން ﷲ
މާތް ﷲއެވެ .މާތް ﷲ ސޫރަތުލް ބަޤަރާގެ 216
އަށް
ތިޔަބައިމީހުން
ވަނަ އާޔަތުގައި ވަޙީކުރައްވާފައިވާ ބަސްފުޅުގެ
ދިންނަވައި ނަޞީބު ލިބުމަށްޓަކައެވެ ( ".އާލް
މާނާގައިވެއެވެ" .އަދި ތިޔަބައިމީހުން ނުރުހޭކަމެއް
ޢިމްރާން ސޫރަތް 200 ،ވަނަ އާޔަތް)
އެއީ
ތިޔަބައިމީހުންނަށް
ވެދާނެތެވެ.
އަދި
ލާބަހުރި
ތިޔަބައިމީހުން
ކަމަކަށް ރުހޭކަމެއް،
އެއީ ތިޔަބައިމީހުންނަށް ގެއްލުންހުރި ކަމަކަށް ވެދާނެތެވެ ".އެހެންކަމުން ،އަޅުގަނޑުމެން ނުރުހޭ ކަމެއް ނުވަތަ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ގެއްލުމެއް، ދެރައެއް އޮތީ
މެދުވެރިވުމުން އެކަމަކަށް
އަޅުގަނޑުމެންނަށް
ކެތްތެރިވެ
އެއުރެންނަށްވުރެ
ތަޤުވާވެރިވާށެވެ! (އެއީ)
ބޮޑަށް)
ރިފަރަންސް: އަލް ޤުރުއާނުލް ކަރީމްގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާ ،ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާގެ އޮފީސް2007 ، ނ ޢަބްދުﷲ އަލް ޤަރްނީ، ދ އިބް ި ޓ ބީ ސޭޑް ،ޢާއި ު ޑޯން ް ނ އެޑިޝަން ،ރިޔާދު2005 ، ދެވަ ަ
އެގެއްލުމާއި www.mndf.gov.mv
ްއަދި ބާޒާރުގެ ގިނަ ފިހާރަތަކުނ
53
ްހޯލްސޭލްކޮށ
IBRAHIMEEAABAADH 3RD FLOOR B. MAAFANNU / MALE’ REPUBLIC OF MALDIVES TEL: 00(960)3328391 FAX: 00(960)3329210 HOTLINE: 00(960)7967787
www.addana.mv
ގދ .ނަޑެއް ާލ ވިލު ތެރޭގައި ތާށި ިވ ކޯމަސްތައް ސަ ާލމަތްކުރުމަށް ހިންގި އޮޕަރޭޝަން
ނޓް ސޓް ެލ ްފޓިނަ ް ަފ ް ޢާޡިމް ޝަރީފް
ރ ީހމް ނޓް ިއބް ާ ެލ ްފޓިނަ ް ނަވާސް ފަތުޙީ
ނ ުކމެވި، ށވި ޯ 38ކ ަމސް ނު ި ރ ައށް ަވދެ ާތ ި ނ ެޑ ްއލާ ިވ ުލ ެތ ެ ނކީ 2015ފެބުރުއަރީ 05ވަނަ ުދ ަވހު ހެނދުނު ގދަ . ރޝަ ަ ިމ ޮއ ަޕ ޭ ރޝަން ނ ެކވެ .މި ޮއޕަ ޭ ރޝަ ެ ނގުނު ާޚ ްއޞަ ޮއ ަޕ ޭ ރ ަމށް ހި ް ސ ާލމަ ްތ ުކ ު ނ ާދ ަކ ުމގެ ަމ ުޢ ޫލ ާމތު ިލ ިބގެން އެ ޯކ ަމސް ަތއް ަ ރ ަވމު ް ސ ަތއް މަ ު ަބ ެއއް ޯކ ަމ ް ރ ައރީ 7 ، 6 ،5މި ތިން ުދ ަވ ުހ ެއވެ. ސ ަފ ިއވަނީ 2015ވަނަ ައ ަހރު ެފ ުބ ު ނ ޮގ ް ށ ގެ ް ރ ައ ް ކު ި
ގދ ނަޑައްލާ ރަށު ކައުންސިލުންނާއި ރަށުގެ ރައްޔިތުންގެ
ލިބިފައިވަނީ ވިލުތެރޭގައި މިހާތަނަށް 8ކޯމަސް މަރުވެފައިވާ ކަމަށެވެ.
ފަރާތުން މަޢުލޫމާތު ލިބުނު ގޮތުގައި ކޯމަސްތައް ތާށިވީ ގދ .ނަޑެއްލާގެ
މިހެންވެ މި ދުވަހު ކޯސްޓްގާޑް ޝިޕް ޑިންގީއާއެކު ނަޑެއްލާއިން 2ޑިންގީ
އުތުރު ފަރާތުން މޭލެއްހާ ބޭރުގައި އޮންނަ ވިލުތެރޭގައެވެ .މި ވިލު
އަކާއި ކުޑަ ލޯންޗެއް ބޭނުންކޮށްގެން އެރަށު ޒުވާނުންނާއިއެކު ސަދަން
ސަރަޙައްދަކީ ވަށައިގެން ބޭރުން ފަރު އޮންނަ ސަރަޙައްދަކަށް ވެފައި
އޭރިއާގެ ސިފައިންނާއި ޝިޕް ޣާޒީގެ ރެސްކިޔު ޓީމް ވެގެން ކޯމަސްތަކުގެ
އެތެރޭގައި ގިނައަދަދެއްގެ ތިލަ ތަންތަންނާއި ގާތައް ހުރި ސަރަޙައްދެކެވެ.
ޙަރަކާތްތައް ބަލާ ކޯމަސްތައް ނުހިފާ ވިލުތެރެއިން މާކަނޑަށް ނެރެވޭތޯ
މި އޮޕަރޭޝަނަށް ކޯސްޓްގާޑް ޝިޕް ޣާޒީ ހަރަކާތްތެރިވާންފެށީ 2015ފެބުރުއަރީ 05ވަނަ ދުވަހު މެންދުރު ފަހު 1430ގައެވެ .މިގޮތުން ކޯމަސްތައް ސަލާމަތްކުރުމަށް ކޯސްޓްގާޑް ޝިޕް ޣާޒީގެ ރެސްކިޔު ޓީމެއް ޝިޕް ޑިންގީގައި އެ ސަރަޙައްދަށްގޮސް އެ މަސައްކަތުގައި އުޅެމުންދިޔަ އެމްއެންޑީއެފް ސަދަން އޭރިއާގެ ކާޑެއްދޫ ޕޯސްޓްގެ ސިފައިންނާއި، ނަޑެއްލާގެ ޒުވާނުންނާއެކު ކޯމަސް ހިފުމުގައި ހަރަކާތްތެރިވިއެވެ .އަދި ޝިޕް ޣާޒީ ސައިޓަށް ދިއުމަށްފަހު މި އޮޕަރޭޝަން ކުރިއަށް ގެންދިޔައީ ކޯސްޓްގާޑް ޝިޕް ޣާޒީގެ އެންމެހާ ސިަފައިންނާއި ނަޑެއްލާގެ ކައުންސިލް މެމްބަރުންނާއި އެރަށު ޒުވާނުންނެވެ .ޝިޕް ޣާޒީގެ ރެސްކިޔު ޓީމް އެސަރަޙައްދަށް ދިޔުމުން އެރަށު ކައުންސިލް ރައީސްގެ ފަރާތުން މަޢުލޫމާތު
54
މަސައްކަތްކުރަމުން ގެންދެވުނެވެ .ނަމަވެސް ކޯމަހަކީ އަޑު ފޮނުވައިގެން ދަތުރުކުރާ އެއްޗެއްކަމުން ކޯމަސްތައް ފޮނުވާ އަޑުތައް ޖެހެނީ ބެދިފައިވާ ވިލުގެ އެއްފަރާތުގައިވާ ފަރާއި އަނެއްފަރާތުގައިވާ ތިލަ ފަސްގަނޑުގައެވެ. މިހެންވުމުން މިކޯމަސްތައް މާކަނޑަށް ނެރެވޭ ގޮތެއް ނުވިއެވެ .އަދި ކޯމަސްތައް ހަރަކާތެރިވަމުން ދިޔައީ ގްރޫޕް ގްރޫޕަށް ވިލުތެރޭ އެކި ސަރަޙައްދުގައެވެ .މިއިން ކޮންމެ ގުރޫޕެއްގައި ގާތްގަނޑަކަށް ހައެއްކަ ކޯމަސް ހަރަކާތްތެރިވަމުން ދިޔައެވެ .އަދި ވިލުތެރޭގައި ހުރި ކުދި ފަރުތަކާއި ގާތަކުގައި ޖެހި ބައެއް ކޯމަސްތަކަށް އަނިޔާވެފައިވާއިރު އަނެއްބައި ކޯމަސްތައް ގަދަފަދަކޮށް ވިލުތެރޭގައި އެކި ދިމާލުގައި ހަރަކާތްތެރިވަމުން ދިޔައެވެ .މި ކޯމަސްތަކުގެ ހަރަކާތްތައް ބެލުމަށްފަހު އެންމެ ހާލުބޮޑުކޮށް އުޅޭ ކޯމަސްތައް ބަލާ އެ ކޯމަސްތަކާ ކައިރިކޮށް އެންމެންވެގެން މަސައްކަތްކުރީ ފަތާފައިގޮސް www.mndf.gov.mv
ވަށައިގެން ބައްދާފައި ހިފާށެވެ .މިގޮތުން ތިލަހިސާބަށް ކޯމަސްތައް
ސަލާމަތްކުރެވިފައެވެ .އަދި ވިލުތެރެއިން ފެނުނު މަރުވެ ކުނިވެފައިވާ 2
ފައްސާފައި މިކޯމަސްތައް ހިފޭތޯ އިރުއޮއްސެންދެން މަސައްކަތްކުރެވުނެވެ.
ކޯމަސް ކައިރި ފަޅުރަށުގައި ވަޅުލެވުނެވެ.
މިގޮތުން ކުރިމަސައްކަތުން އަތުވީ އެންމެ ދެ ކޯމަހެވެ .މީގެއިތުރުން މަ ރުވެފައިވާ ދެކޯމަސް ފެނިގެން މި ދެ ކޯމަސް ވެސް ފަޅުރަށަކަށް ގެންގޮސް ވަޅުލެވުނެވެ. ގދ .ނަޑެއްލާ ގެ ފުންވިލު ތެރޭ އުޅޭ ކޯމަސްތަކުގައި ގާތްގަނޑަކަށް 8ފޫޓު ހުންނައިރު ބަރުދަނުގައި ގާތްގަޑަކަށް 90ވަރަކަށް ކިލޯ ހުއްޓެވެ. ވުމާއިއެކު މިގޮތަށް ފަހާދުއްވައިގެން މިހާގިނަ ކޯމަސްތައް ސަލާމަތްކުރުމަކީ ކުރެވިދާނެ ކަމަކަށްނުވާތީ އަލުން އެންމެން މަޝްވަރާކުރީ ދަލެއް ހޯދައިގެން މިތަކެތި ހިފޭތޯ މަސައްކަތްކުރުމެވެ .މިގޮތުން މަސްހިފާދަލެއް އެރޭ ގެނެސް ކޯސްޓްގާޑް ޝިޕް ޣާޒީއަށްއަރުވައި މިދަލުގެ ހަލާކުވެފައި ހުރިތަންތަން ރަނގަޅު ކުރުމަށްފަހު އެރޭ ރާވާ ތައްޔާރުވީ 06ވަނަ ދުވަހު އިރުއަރާ އަލިވުމުގެ ކުރިންވިލުތެރޭގައި ދާ ހުރަހަށް އަޅާ ސެޓްކުރުމަށެވެ .މިގޮތުން ފަތިހު ޝިޕް ޣާޒީއިން އެޑްވާސް ޓީމް ގޮސް ވިލުތެރެ ރަނގަޅަށް ބެލުމަށްފަހު ވިލުތެރޭގައި ކޯމަސްތައް ދަތުރުކުރަމުދާ މަގުތަކަށް ހުރަސްވާގޮތަށް ދާއަޅާ ސެޓުކުރިއެވެ .އަދި އެއަށްފަހު ޝިޕް ޣާޒީގެ ރެސްކިޔުޓީމާއި ނަޑެއްލާ ކައުންސިލް މެމްބަރުންނާއި އެރަށު ޒުވާނުން ވެގެން 2ޑިންގީއާއި ކުޑަ ލޯންޗެއް ބޭނުންކޮށްގެން ކޯމަސް އައިން ،އަޅާފައި އޮތް ދަލާދިމާލަށް މަޑުމަޑުން ލަވުމަށްފަހު ދަލުގެ ބޭރުފަރާތުން އެއްލައިނަކަށް އެތުރިފައިވާ 15 ވަރަކަށް ސްވިމަރުން އައިސް ކުއްލިއަކަށް މިކޯމަސްތަކާ ދިމާލަށް ފަތާގަތުމުން ގިނަ ކޯމަސްތައް ދަލުގައި ޖެހެން ފެށިއެވެ .އަދި ދަލުގައި ޖެހުމާއިއެކު މަޑުމަޑުން ކޯމަސްތަކަށް އަނިޔާނުވާގޮތަށް ފަހަރަކު ކޯމަހެއް ސަލާމަތްކޮށް ޑިންގީ އަށް އަރުވައިގެން ގެންގޮސް މާކަނޑަށް ބޭރުކޮށްލެވުނެވެ .މިގޮތުން މެންދުރުކުރިން 9ކޯމަސް އަތުވިއިރު ވިލު ތެރޭގައި 11ކޯމަސް 3 ގްރޫޕަކަށް އުޅެމުން ދިޔައެވެ .އެހެންކަމުން އިތުރު ދަލެއް ގެނެސް މަސްހިފާ ދެ ދާ ބޭނުންކޮށްގެން އިތުރު 7ކޯމަސް ސަލާމަތްކުރެވުނެވެ .މި ދުވަހުގެ މަސައްކަތް އިރުއޮއްސި އަނދިރިވުމުން ނިންމާލިއިރު 16ކޯމަސް ވަނީ www.addana.mv
ތިންވަނަ ދުވަހު ފަތިހު ވެސް ކޯމަސް ހިފުމަށްޓަކައި ޝިޕް ޣާޒީގެ ރެސްކިޔު ޓީމާއި ނަޑެއްލާ ކައުންސިލް މެމްބަރުންނާއި އެރަށުގެ ޒުވާނުންވެގެން މަސައްކަތްފެށިއެވެ .އެގޮތުން ހުއްޓާނުލާ ކުރިމަސައްކަތުން ވިލުތެރޭގައި އުޅުނު 8ކޯމަސްވެސް ހިފައި މާކަނޑަށް ބޭރުކޮށް ސަލާމަތްކުރެވުނެވެ. މި އޮޕަރޭޝަނުގައި ޢަމަލީގޮތުން ބައިވެރިވެފައިވަނީ އެމްއެންޑީއެފް ސަދަން އޭރިއާގެ ކޯސްޓްގާޑް ސްކޮޑްރަންއާއި ،ކޯސްޓްގާޑް ޝިޕް ޣާޒީ ގެ އެންމެހާ ސިފައިންނާއި ،ކާޑެއްދޫ ޕޯސްޓްގެ ސިފައިންނާއި ނަޑެއްލާ ރަށު ކައުންސިލް މެމްބަރުންނާއި އަދި އެރަށު ޒުވާނުންނެވެ. އެންވަޔަރމެންޓަލް ޕޮރޮޓަކްޝަން އެޖެންސީން މަޢުލޫމާތު ދިން ގޮތުގައި މިއީ ދިވެހިރާއްޖޭގައި އެއްފަހަރާ އެންމެ ގިނަ އަދަދަކަށް ކޯމަސްތައް
ސަލާމަތްކުރެވުނު
ފަހަރެވެ.
ގދ.
ނަޑެއްލާ
ފުން
ވިލުތެރެއަށް ވަން ކޯމަހުގެ ތެރެއިން މިއޮޕަރޭޝަން ފެށުމުގެ ކުރިން 12 ކޯމަސް މަރުވެފައިވާއިރު ޖުމްލަ 22ކޯމަސް ސަލާމަތްކޮށް މާކަނޑަށް ދޫކޮށްލެވިފައިވެއެވެ .އަދި ކޯމަސްތައްހިފައި ސަލާމަތްކުރުމުގައި އެއްވެސް ކޯމަހެއް މަރުވެ އަދި އިތުރު އަނިޔާ ނުލިބި ވަނީ ސަލާމަތްކުރެވިފައެވެ. މި އޮޕަރޭޝަނަކީ ކޯސްޓްގާޑުން ވެސް އަދި އަލަށް ތަޖުރިބާ ކުރި ތަފާތު އޮޕަރޭޝަނަކަށް ވެފައި މި އޮޕަރޭޝަން ދަތި އުނދަގުލުން ނަމަވެސް ކާމިޔާބުކަމާއެކު ކުރިއަށް ގެންގޮސް ނިންމާލެވިފައިވަނީ ކޯސްޓްގާޑް ޝިޕް ޣާޒީގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރ ކެޕްޓަން އަހުމަދު ޒަޢީމް އަދި ޝިޕް ޣާޒީގެ ރެސްކިޔު ޓީމްގެ ރޭވުންތެރިކަމާއި ޙިކުމަތްތެރިކަމާއެކު ކަން މިފުރުޞަތުގައި ފާހަގަކުރަމެވެ .އަދި މި އޮޕަރޭޝަން ކާމިޔާބުކުރެވުނީ ކޯސްޓްގާޑް ޝިޕް ޣާޒީގެ އެންމެހާ ފަޅުވެރިން ހުއްޓާނުލައި ވަރުބަލިކަމެއްނެތި ކުރި ބުރަ މަސައްކަތުންނެވެ .ހަމައެއާއެކު މިއޮޕަރޭޝަން ކާމިޔާބުކުރުމުގައި ނަޑެއްލާ ކައުންސިލް މެމްބަރުން ،ރަށުގެ ރައްޔިތުންނާއި ،ޒުވާނުންގެ ފަރާތުން ލިބުނު އެއްބާރުލުމާއި އެހީތެރިކަން ފާހަގަކުރަމެވެ .
55
ge AtUYabunubiw AmAnurutad
އިބުނު ބަޠޫތާ ދިވެހިރާއްޖެއަށް ުވރެ ުކރިން އިންޑިއާގެ ފަނޑިޔާރުކަން ކުރައްވާފައިވޭ! ޝަމްސުއްދީނު
މުޙައްމަދު
ނުވަތަ
އިބުނު ބަޠޫތާ (ބަޠޫތާގެ ދަރި) އަކީ މޮރޮކޯގައި އުފެދުނު މުސްލިމު ދަތުރުރުވެރިއެކެވެ .ޢިލްމީ ޢާއިލާ އަކަށް އުފަން އިބުނު ބަޠޫތާ ދުނިޔޭގެ އަލިކަން ދެކެވަޑައިގަތީ މޮރޮކޯ ނުވަތަ މަޣުރިބު ކަރައިގެ "ޓެންޖިއާ" އޭ ކިއުނު އަވަށަކެށެވެ. އެއީ ހިޖުރީ ސަނަތުން 703ވަނަ އަހަރުގެ ރަޖަބު މަހުން 17ގައެވެ .މީލާދީ ސަނަތުން 24ފެބުރުއަރީ 1304ގައެވެ. އިބުނުބަޠޫތާ ބައްރުތަކަށް
ވަނީދުނިޔޭގެ
ދަތުރުކޮށް
އެތައް
އެޒަމާނުގައި
މުސްލިމުވެރިކަމެއް ހިނގާ އެންމެހާ ރަށްތަކަށް ދަތުރު ކޮށްފައެވެ .އަދި މީގެ އިރުތުން ސިލޯނަށާއި ޗައިނާ ،ބައިޒަންޓިއަމް ( )Byzantiumއަދި ސަތުއުތު ރަޝިއާވެސް ހިމެނެއެވެ .އެޒަމާނުގައި އެފަދައިން ދަތުރުކުރި އިތުރު އެހެން އެއްވެސް މީހަކު ނެތެވެ .އިބުނު ބަޠޫތާގެ މިތާރީޚީ އަދި ތަޖުރިބާއިން ފުރިފައިވާ ދަތުރުތަކުގެ އެންމެ ފުރަތަމަ މަންޒިލުތަކަކީ މިސްރު،ސީރިއާ އަދި ހިޖާޒު އެވެ .އިބުނު ބަޠޫތާ ޙިޖާޒު ކަރައިގެ މައްކާގައި އެއްމަސް ދުވަހު މަޑުކުރެއްވިއެވެ. އެއަށް ފަހު މިސްރުގެ އެލެގްޒެންޑްރިއާއަށް ދިޔައެވެ.
56
އެލެގްޒެންޑްރިއާގެ
އެކި
އިބުނި ބަޠޫތާގެ ތާރީޚީ ދަތުރުތަކުގެ ދެވަނު
ބުރު ފެއްޓެވީ ހައްޖުގެ އަޅުކަން ނިމި
މައްކާއިން
އިރާގުގެ ބަޣުދާދަށް ފެއްޓެވި
ދަތުރު ފުޅުންނެވެ .އެއީ މީލާދީ ގޮތުން
17ނޮވެމްބަރު 1326ގައެވެ .މިފަހަރު
ދަތުރު ކުރެއްވީ ބަޣުދާދު ،ތަބުރީޒު ،އަދި ށވެ .ބަޢުދާދަށް މޫސަލް އަދި މަރުދިން ނަ ެ ވަޑައިގެން ޢީރާގުގެ ނަޖަފަށް ދަތުރުކޮށް
މާތްﷲ ރުއްސުންލެއްވި ޢަލީގެ ފާނުގެ
މަގުބަރާއަށް ޒިޔާރަތް ކުރެއްވިއެވެ.
ސަރަހައްދުތަކަށް ޒިޔާރަތް ކުރުމުގައި ދެތިން ހަފުތާ އެތަނުގައި މަޑުކުރެއްވިއެވެ .އެއަށްފަހު އެއްގަމު މަގުން މިސްރުގެ ކައިރޯ Cairo އަށް ދަތުރު ކުރެއްވިއެވެ .ކައިރޯގައި އެއް މަސް މަޑުކޮށްލެއްވުމަށްފަހު ސީރިއާއާއި ފަލަސްތީނަށް ދަތުރު ކުރެއްވިއެވެ .އަދި ސަލާމާއި ޞަލަވާތް ލެއްވި އިބްރާހީމް ޢަލަޙިއްސަލާމާއި ،އިސްޙާޤުގެ ފާނާއި ހިބްރޯން
ޔައުޤޫބުގެފާނު
ފަސްދާނުލެވިފައިވާ
()Hebronއަށް
ދަތުރުކޮށް
ކޯ ްޕ ރަ ލް އަ ޙް މަ ދު ނި ޒާ ރު
އެބޭކަލުންގެ މަގުބަރާއަށް ޒިޔާރަތްކުރެއްވިއެވެ. އަދި އެއަށް ފަހު އަލް ޤުދުސް އަށް ދަތުރެއް ކުރެއްވިއެވެ .އަދި އޭގެ ފަހުގައި ސަލާމާއި ޞަލަވާތްލެއްވި ޢީސާ ޢަލައިހިއްސަލާމު އުފަންވެ ވަޑައިގެންނެވިރަށް
ކަމަށްވާ
ބައިތުލްލަޙަމަށް
ދަތުރު ކުރެއްވިއެވެ .އެއަށްފަހުގައި އެނބުރި މަދީނާއަށް
ވަޑައިގެން
ހަތަރު
ދުވަހު
މަޑުކުރެއްވުމަށް ފަހު މައްކާއަށް ދަތުރުކޮށް ޙައްޖުގެ މަތިވެރި އަޅުކަން އަދާކުރެއްވިއެވެ. އިބުނި ބަޠޫތާގެ ތާރީޚީ ދަތުރުތަކުގެ ދެވަނު ބުރު ފެއްޓެވީ ޙައްޖުގެ އަޅުކަން ނިމި މައްކާއިން އިރާގުގެ ބަޣުދާދަށް ފެއްޓެވި ދަތުރު ފުޅުންނެވެ .އެއީ މީލާދީ ގޮތުން 17 ނޮވެމްބަރު 1326ގައެވެ .މިފަހަރު ދަތުރު ކުރެއްވީ ބަޣުދާދު ،ތަބުރީޒު ،މޫސަލް އަދި މަރުދިން ނަށެވެ .ބަޢުދާދަށް ވަޑައިގެން އިރާގުގެ ނަޖަފަށް ދަތުރުކޮށް މާތްﷲ ރުއްސުންލެއްވި ޢަލީގެ ފާނު މަގުބަރާއަށް ޒިޔާރަތް ކުރެއްވިއެވެ. މީގެ
އިތުރުންވެސް
އެސަރަހައްދުގެ
ބައެއް
މަޝްހޫރު ރަށްތައް ކަމުގައިވާ އިސްފަހާނަށާއި ޝިރާޒަށް ވަޑައިގަތުމަށް ފަހު 17ނޮވެމްބަރު 1326ގައި އެނބުރި ބަޣުދާދަށް ވަޑައިގަތެވެ. އަދި އެއަށް ފަހު ބަޣުދާދުން އަނެއްކާ ވެސް www.mndf.gov.mv
އެނބުރި މައްކާއަށް ވަޑައިގެން ދެވަނަ ފަހަރަށް
ވަދެވަޑައިގަތެވެ.
ޙައްޖުގެ މަތިވެރި އަޅުކަން އަދާކުރެއްވިއެވެ. އިބުނު
މިފަހަރު ގިނަދުވަސް
ބަޠޫތާ
މައްކާގައި
ދެއަހަރެއްވުރެ މަޑުކުރެއްވިއެވެ.
އެއީ ދިނީ ޢިލްމު އުނގެނިވަޑައިގަތުމަށެވެ. މިގޮތުން އިސްލާމީ ޝަރިޢަތާއި ފިގުހު ޢިލްމު ރަނގަޅަށް އުނގެނިވަޑައިގަތެވެ .މީގެ ސަބަބުން އެމަނިކުފާނަށް ފަނޑިޔާރު ކަމާއި ޤާޒީ ކަމުގެ މަތިވެރި ލަގަބު ލިބި ވަޑައިގަތެވެ .އެއަށްފަހު އިބުނު ބަޠޫތާ ވަނީ އިސްލާމީ ރަށްތަކުގައި ދޭތެރެދޭތެރެއިން އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރު (ޗީފު ޖަޖު) ކަން ކުރައްވާފައެވެ.
އެދުވަސްވަރު
ދިއްލީގައި
އިންޑިއާގެ
ވެރިއަކަށް ހުންނެވީ މުސްލިމު ރަސްކަލެއް ކަމަށްވާ ސުލްޠާނު މުޙައްމަދު ތުޢުލަގެވެ .އެރަސްގެފާނަކީ އެދުވަސްވަރު މުޅި ދުނިޔޭގައިވެސް ހުރި އެންމެ މުއްސަނދި ރަސްކަގެފާނު ކަމުގައި ބުނެވެއެވެ. މިރަސްގެފާނު އިބުނު ބަޠޫތާއަށް އެމީހުންގެ އުއްތަމަ
ހުށަހެޅުއްވިއެވެ.
ފަނޑިޔާރުކަން
ގޮސް
ޙައްޖުގެ
1349
ގައި
އަދާކުރެއްވިއެވެ.
އަޅުކަން
އަމިއްލަ
އެނބުރި
ޤައުމު
މޮރޮކޯއަށް ދަތުރުކުރިއެވެ .އިބުނު ބަޠޫތާގެ އަމިއްލަ ޤައުމަށް ދެވުނުއިރު އިބުނު ބަޠޫތާ އެނބުރިއަންނާނޭ ދުވަހެއްގެ އިންތިޒާރުގައި ތިބި މައިންބަފައިން ނިޔާވިކަމުގެ ފުން ހިތާމާވެރި ޚަބަރާއި
ކުރިމަތިލައްވަން
އެމަނިކުފާނު
ޖެހިވަޑައިގަތުމެވެ.
އަދި އެމާޤާމުގައި އިބުނުބަޠޫތާ ހަ އަހަރު
އެއަށްފަހުގައި އަނެއްކާވެސް އިބުނު ބަޠޫތާ
ހޭދަކުރުމަށްފަހު ،ޗައިނާގެ ޔުއާނަށް އިންޑިއާއިން
އުތުރު
އަންދަލުސް
ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ އެމްބެސަޑަރެއްގެ ގޮތުގައި
ސަރަހައްދަށް
ސަފީރުކަމުގެ
ޓަންގިއާގައި
ހަމަޖެއްސެވިއެވެ.
ޔުއާނުގައި
ވިލާތުގެ
އެފްރިކާއާއި
ދަތުރުފެއްޓެވިއެވެ. ( )Tangierދެތިން
ދަތުރުގައި ދުވަހު
އިބުނު ބަޠޫތާގެ ދަތުރުތަކުގެ ތިންވަނަ
މަޤާމުގައި ދުވަސްކޮޅަކު ހުންނެވުމަށްފަހު،
މަޑުކުރެއްވުމަށްފަހު ،އަންދަލުސްގެ ކައިރީގައިވާ
ޔަމަނަށާއި،
އިންޑިއާ
މުސްލިމުން ދިރިއުޅޭ ސަރަހައްދެއް ކަމުގައިވާ
ވަޑައިގަތެވެ.
ޖިބްރަލްޓަރ ( )Gibraltarގެ މުސްލިމުންނާއި
ބުރުގައި
ކުރެއްވީ
ދަތުރު
ސޯމާލިޔާ އަދި ޓެންޒޭނިޔާގެ އޮމާނަށެވެ .މި
އެނބުރި
ދިއްލީއަށް
ދޫކުރައްވައި
ވަޑައިގެން
ދިވެހިރާއްޖެއަށް
ޤައުމުތަކުގައިވެސް އެތައް ރަށްތަކަކަށް ދަތުރު
ރަސްގެފާނު އަލްފޮންސޯ ،11ހަނގުރާމާ
އިބުނު
ކުރައްވާ ޚަބަރު ލިބިވަޑައިގެން ވިލާތަށް
ބަޠޫތާ މައްކާއަށް އެނބުރި ވަޑައިގެން ތިންވަނަ
ދަތުރުކޮށް
ގޮތުގައި
ފަހަރަށް ޙައްޖުގެ އަޅުކަން އަދާކުރެއްވިއެވެ.
އެރަށުގައި ހަރަކާތްތެރިވިއެވެ .އެއަށްފަހު
ކުރެއްވުމަށް
ފަހުގައި
އަނެއްކާވެސް
އަންދަލުސްގެ
އެއަށްފަހު ދަތުރުގެ ހަތަރުވަނަ ބުރުގެ މިސްރާބު
ޖެއްސެވީ
()Constantinople
ކުރިއެވެ.
ނަމަ
ތުރުކީގެ އިސްތަންބޫލު ،އަދި މެދުތެރެ އޭޝިއާ އަށެވެ.
ފަހު
އެއަށް
ވަޑައިގެންނެވިއެވެ. މައްކާގައި
އެނބުރި
މައްކާއަށް
ނަމަވެސް
މިފަހަރު
މާ
ގިނަ
ދުވަސްތަކެއް
ނުކުރައްވައެވެ.
ހިޖުރީ
ސަނަތުން
މުސްލިމުން
މިދަތުރުތައް އެނބުރި
ކުރުކޮށްލުމަށްފަހު
ޤައުމަށް
އަނެއްކާވެސް
މަޑު
ތަކަށްވެސް
1332
ގައި އެމަނިކުފާނުގެ ދަތުރު ތަކުގެ އެންމެ
ދަތުރު
ކުރެއްވިއެވެ.
ދިގު ދަތުރަށް ނިކުމެ ވަޑައިގަތެވެ .މިގޮތުން ސީރިޔާއަށް ވަޑައިގެން އެތަނުން ބްލެކް ސީ ހުރަސްކޮށް އެސަރަހަށްދުގެ ގިނަ ރަށްތަކަށް ވަޑައިގެން )Caspian Sea( ،ކެސްޕިއަން ކަނޑުން
ސަމަރު
ގަންދު އަށާއި ބުޚާރާ އަށް ވަޑައިގަތެވެ( .ބުޚާރާ އަކީ އިމާމް ބުޚާރީގެ އުފަން ރަށެވެ ).މި ދެރަށް ވެސް މިހާރު އޮންނަނީ އުޒްބަކިސްތާނުގައެވެ. މިނޫނަސް އަފްޣާނިސްތާނަށާއި އެސަރަޙައްދުގެ އެހެން ގިނަ ރަށްތަކަށް ވަޑައިގަތެވެ .އެއަށްފަހު އިބުނު ބަޠޫތާ ދަތުރުކުރެއްވީ އިންޑިއާ އަށެވެ. އިންޑުސް ފަރުބަދަ ހުރަސްކޮށް އަފްޣާނިސްތާނުގެ ކާބުލްއާއި ޣަޒްނިއާއި ދޭތެރެއިން އިންޑިއާއަށް www.addana.mv
އަށާއި
އެސަރަހައްދުގައި މުސްލިމުންގެ ވެރިކަން ހިނގާ
ދަތުރުކޮށްފައި
ވަޑައިގެން
މާލި
އެހެން
މަޝްހޫރު
ދިރިއުޅޭ
ރަށެއްކަމަށްވާ ވެލެންސިއާއަށް ދަތުރެއް
ކޮންސްޓެންޓިނޮޕްލް މިހާރުގެ
މުޖާހިދެއްގެ
އިބުނު ބަޠޫތާ ދިވެހިރާއްޖެއަށް އައުމުން ދިވެހި ދަޢުލަތުން
އެމަނިކުފާނަށް
އިސްފަނޑިޔާރުކަން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހަ
މަސް
ސިލޯނަށް
އެބައިމީހުންގެ
ހުށަހެޅުއްވިއެވެ.
އަދި
ފަނޑިޔާރުގެ
މަޤާމު
އިސް ވަންދެއް
އަދާކުރެއްވުމަށްފަހު
ވަޑައިގެން
ޕީކަށް
އެޑަމްސް
ދަތުރެއް ކުރިއެވެ .އެދަތުރަށްފަހު އެނބުރި ރާއްޖެ
ވަޑައިގެން
ދިވެހިރާއްޖެ
ދޫކުރައްވާ
ބަނގްލަދޭޝް އަދި އިންޑޮނޭޝިއާއަށް ދަތުރު ކުރެއްވިއެވެ .އަދި އެދަތުރުގައި އަނެއްކާވެސް
ޤައުމު
އެދުވަސްވަރަކީ
ދުނިޔޭގައި މުސްލިމުންގެ ބާރު ފުދޭވަރަކަށް ބޮޑު ދުވަސްކޮޅެއްކަން ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ .އެގޮތުން އަރަބިއަން ކަނޑާއި ރެޑް ސީ އާއީ ބުލެކް ސީ ގެ އިތުރުން އިންޑިއާ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުގައި ވެސް ބޮޑަށް އޮންނަނީ މުސްލިމުންގެ ބާރާއި ނުފޫޒެވެ .އިބުނު ބަޠޫތާ ދެމިއޮތުމުގެ ޢާލަމަށް ދަތުރުރު ކުރެއްވީ މީލާދީން 1369ވަނަ އަހަރުއެވެ .އެއިރު ޢުމުރުފުޅަކީ 65އަހަރެވެ. ރިފަރެންސް: http://www.arabnews.com/ news/451875
ޗައިނާއަށް ވަޑައިގަތެވެ .އެއަށްފަހު ޗައިނާއިން
http://www.worldatlas.com/aatlas/ infopage/caspiansea.htm
ފުރައިގެން ޢިރާގުގެ ތެރެއިންލާފައި މައްކާއަށް
http://en.wikipedia.org
57
ކޯޕްެރަލް ޢަލީ ނިފާޢު
ބަބުރު ވަނުމޭ އަޅުގަނޑު މި ނިސްބަތް
ކައިރީގައި އުޅޭކަމުގެ އިޙްސާސް ކުރެވެއެވެ.
ކުރަނީ ނިދާފައި އޮއްވައި ކުރިމަތިވާ ބިރުވެރި
ބަބުރަކީ ކަޅު ބޮޑު އެއްޗެއް ކަމުގައި ބެލެވެއެވެ.
ކަންތައްތަކަކަށެވެ .ތިޔައިގެ ތެރެއިން ބައެއް
ފަޅާފައިވާކަމަށް
ބަބުރު
ފަރާތްތަކަށް ނޭނގިދާނެއެވެ.
ނުވަތަ
ގައިގައި
ބޯކޮށް
ވަނުމަކީ
ކޮބައިކަން
އަޑުއިވެއެވެ .ބަބުރަކީ ނުހަނު ބާރުގަދަ ،އެހާމެ
މިފަދަ
ވަހަކައެއް
އުނދަގޫވެސް ބޮޑު އެއްޗެކެވެ.
އަޑުނީވި އޮވެދާނެއެވެ .އެހެންނަމަވެސް ބަބުރު ވަނުމަކީ ބައެއް ދިވެހިން ތަޖްރިބާ ކޮށްފައިވާ އެކި ގޮތްގޮތަށް ދައްކައި އުޅެއެވެ .ރާއްޖޭގެ އެކި ހިސާބުތަކުގައި ބަބުރު ވަނުމަށް އެކި ނަންނަން ބޭނުން ކުރެއެވެ .އެހެނަސް ތަޖްރިބާ ކުރަނީ
ދާއިރުވެސް އެވަނީ ކިހިނެއްކަމެއް ނޭނގެއެވެ. އަނެއް ބަޔަކަށް ވަރަށް ފަސޭހައިން އެކަން ދެނެގަނެވެއެވެ.
އެއް ކަންތައްތަކެކެވެ.
ވަންނަނީ
ޗއް؟ ރކީ ޯކ ްއ ެ ަބ ުބ ަ
ބަބުރު
ރޭގަނޑު ވަނުމުން
ހޭވެރިކަންވާނަމަވެސް
ގޮތެއްގައި ނިދީގައި
ކޮންމެވެސް އަމިއްލަ
ބަބުރު
އޮއްވައެވެ. ވަރަކަށް ކޮންޓްރޯލެއް
ބަބުރު ވަދެފައިވާ ނުވަތަ އެ ތަޖްރިބާ
ނޯވެއެވެ .އަމިއްލަ ނަފްސު ކޮންޓަރޯލް ކުރާނީ
ކޮންމެވެސް
އެ ވަންނަ ބަބުރެކެވެ .ވަށައިގެންވާ މާހައުލާއި
ވަރަކަށް ބަބުރު ފެންނަކަމަށްވެއެވެ .ބައެއް
މާހައުލުގައިވާ
އިވުނަސް
މީހުންނަށް ބަބުރުގެ އަތް ފަދަ ގުނަވަންތައް
އެއްވެސް ހަރަކާތެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ .އަމުދުން
ފެނިފައި އެބަހުއްޓެވެ .އަނެއް ބަޔަކަށް އެއްވެސް
ހަޅޭކެއް ނުލެވޭނެއެވެ .ހަށިގަނޑު އެއްވެސް
ބަބުރު
ވަރަކަށް ހަރަކާތް ނުކުރެވުނު ނަމަވެސް ލޮލުގެ
ކޮށްފައިވާ
ވަރަކަށް
ބައެއް
ނުފެއެވެ.
ފަރާތްތަކަށް
އެހެންނަމަވެސް
ބައެއް
އަޑުތައް
ބިރުވެރި ހުވަފެން ފެނެއެވެ .އަނެއް ބަޔަކަށް ބިރުވެރި އަޑުތައް އިވެއެވެ .އަނެއް ބަޔަކަށް ކޮންމެއަކަސް ބަބުރު ވަނުމާއެކު މާހައުލު ނާމާން
ބައެއް ފަރާތްތަކަށް ބަބުރު ވަދެފައި
އާންމު
ބައެއް މީހުންނަށް ބަބުރު ވަންނަގަޑީގައި
ތަފާތު ވަސްތައް ދުވާ ކަމަށްވެސް ވެއެވެ.
ނއް؟ ނކަން އެނގޭނީ ިކހި ެ ަބ ުބރު ވަން ަ
ކަމެކެވެ .ރާއްޖޭގެ އެކި ހިސާބުތަކުގައި މިވާހަކަ
58
ކެހެރި
ކަޅި ހަރަކާތް ކުރެއެވެ.
ކޮށްލައެވެ .މީހާ އޮންނާނީ ދެބަ ދޭތެރޭގައެވެ. ރަނގަޅަށް ހޭލެވޭއިރަށް ބަބުރު ރައްކާވެއެވެ. އެހެނަސް އެގަޑީގައި ގަދަ ނިންޖެއް ވެރިވެ ނިންދަވަން
އުޅޭކަހަލައެވެ.
އެސްފިޔަތައް
ލައްޕުވާލައެވެ .ގަދަކަމުން ހޭލަން އުޅުނަސް އެކަންވަނީ އުނދަގޫ ކަމަކަށެވެ .މިފަދަ ގޮތްގޮތް ނިދީގައި އޮއްވައި ކުތިމަތިވާނަމަ އެއީ މިބުނާ ބަބުރު ވަންނަނީއެވެ .އެހެންނަމަވެސް މިއީ ޖިންނި މޮޔަވުން ކަހަލަ ކަމެއް ނޫނެވެ.
ނ ެއއް ުކރޭތަ؟ ެއއް ެވސް ގޯ ާ އާންމުގޮތެއްގައި ޖިސްމާނީ އެހެންނަމަވެސް
އަނިޔާއެއް ބައެއް
އެއްވެސް
ބަބުރު
ނުކުރެއެވެ. މީހުންގެ
ގައިގާ
www.mndf.gov.mv
ދެކެއެވެ .އެހެންނަމަވެސް ދާއިމީ ހައްލެއްގެ ވާހަކައެއް އަޅުގަނޑު އަޑެއް ނާހަމެވެ.
ރ ެގ ަހ ީޤގަ ަތކީ ޮކބާ؟ ަބ ުބ ު ސިހުރު ފަންޑިތަ ހާހޫރަ ޤަބޫލު ކުރައްވަނީ ތެރެއިން
ތިޔައިގެ
ބޭފުޅުންތޯއެވެ؟
ކިތައް
ޖިންނި ޝައިޠާނުން ވުޖޫދުގައި ވާކަން ޤަބޫލު ކުރައްވަނީ ކިތައް ބޭފުޅުންތޯއެވެ؟ އަޅުގަނޑަކީ މިފަދަ ކަންތައްތަކާ ވާހަކަތަކަށް ޖޯކުޖަހާ އުޅޭ މީހަކީމެވެ .އެހެންނަމަވެސް ޖިންނި ޝައިޠާނުން ވުޖޫދުގައި ވާކަން ޚުދު އަޅުގަނޑު ވެސް ޤަބޫލު ކުރަމެވެ .އެއްވެސް މުސްލިމަކަށް އެކަން ދޮގެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ .ފަންޑިތަވެރިކަމަށް ވެސް އޮތީ ހަމަ އެއް ހުކުމެކެވެ. ބަބުރު
އެހެންނަމަވެސް
ވަނުމާމެދު
އަޅުގަނޑުގެ ވިސްނުން ދެ ގޮތަކަށް މިހާރު ހިފަހައްޓާ ތަންތަން ނުވަތަ އަތްލާ ތަންތަން ހުންނަކަމަށް
ނޫފައިގެންފައި
ބައެއް
ބައެއް މީހުންނަށް ބަބުރު ވަންނަގަޑީގައި ބިރުވެރި ހުވަފެން ފެނެއެވެ.
މީހުން
އަނެއް ބަޔަކަށް ބިރުވެރި އަޑުތައް އިވެއެވެ .އަނެއް ބަޔަކަށް ތަފާތު
ބުނެއެވެ .ގިނަބަޔަކަށް މިފަދަ އެއްވެސް ކަމެއް ފާހަގަ ކުރެވިފައެއް ނުވެއެވެ .ކޮންމެކޮންމެ
ވަސްތައް ދުވާ ކަމަށްވެސް ވެއެވެޮ .ކންމެއަކަސް ބަބުރު ވަނުމާއެކު
ރެއަކު ނުވަނަސް ބަބުރު ވަންނަ ރެއެއް ވިއްޔާ
މާހައުލު
ދެ ފަހަރަށް ނުވަތަ އެއަށްވުރެ ގިނައިންވެސް އެރޭ ވަދެފާނެއެވެ .ވަންނަ ރެއެއްގައި އުދަނގޫ
ރަނގަޅަށް ހޭލެވޭއިރަށް ބަބުރު ރައްކާވެއެވެ.
އިޙްސާސްތަކެއް ކުރެވޭނެއެވެ .އެރޭގެ ނިދި ޚަރާބުކޮށްލައި މޫޑު ތަޤައްޔަރު ކޮށްލައެވެ.
އޮންނަ ކަމެއް ނޫނެވެ .ޔަޤީންވާކަމަކީ ބަބުރު
ަބ ުބރު ވަންނަނީ ީކއްވެ؟
ވަންނަންޖެހޭ ސަބަބެއް އޮތަސް ނެތަސް އެ
އަޅުގަނޑު ގްރޭގް 6ގައި ކިޔަވަމުން ދިޔަ ދުވަސްވަރު ދިވެހި މުދައްރިސް ބުނުއްވީ ގަޑީ
އިރުއޮއްސޭ
އަތިރިމަތީގައި
ގިނައިން
އުޅެއްޏާ ބަބުރު ވަންނާނެ ކަމަށެވެ .އަޅުގަނޑާ ބަބުރުގެ
ވާހަކަ
ފަރާތްތަކުން
ހިއްސާ
ކުރެއްވި
ކިޔައިދިންގޮތުގައި
ބައެއް
އެގަޑީގައި
އަތިރިޔަށް ގޮސް ނޫޅޭ މީސްމީހުނަށް ވެސް ބަބުރުގެ އުނދަގުލާ ކުރިމަތިލާން ޖެހެއެވެ .އަދި ބައެއް ފަރާތްތަކުން ޤަބޫލު ކުރާގޮތުގައި އާއިލީ ގޮތުން ވެސް އެކަން ވާރުތަ ކޮށްފާނެއެވެ .ޤަބޫލު ކުރެވޭގޮތުގައި މިއީކީ މީހާގެ ޒާތީ ދިރިއުޅުމަކާ ނުވަތަ އުޅޭގޮތަކާ މާބޮޑު ގުޅުމެއް އޮންނަ ކަމެއް ނޫނެވެ .ނުވަތަ ފަންޑިތަވެރިކަމަކާވެސް ގުޅުމެއް
www.addana.mv
ނާމާން ކޮށްލައެވެ .މީހާ އޮންނަނީ ދެބަ ދޭތެރޭގައެވެ.
ތަޖްރިބާ ކޮށްފައިވާ މީހުން އެބަ އުޅޭކަމެވެ.
ރ ެއއް ވޭތަ؟ ިމ ަކ ަމށް ަމ ިއތި ި އުޅޭތަން ކޮށްލުމުން
ނުވަތަ
ބަބުރުގެ
ވަނީ ބައްޓަން ކުރެވިފައެވެ .އެއްގޮތަކީ ކުޑައިރު އަޅުގަނޑު ޤަބޫލުކުރާ ބީދައިން ބަބުރު އައިސް އުޅެއުޅެފައި
މާޙައުލު
އުނދަގުލުން
ވަގުތީ
ގޮތުން ސަލާމަތްވެއެވެ .ބަދަލުވާ ރަށެއް ނުވަތަ ތަނެއް އަލުން ހޯދުމަށް ބަބުރަށް ވަގުކޮޅެއް ބޭނުންވާކަމަށް ވެއެވެ .ބައެއް މީހުންނަށް އެންމެ ރަނގަޅު މައިތިރި އަކީ ކީރިތި ޤްރުއާނެވެ. ކޮޓަރީގައި ޤްރުއާން ޖަހާފައި ހުރިއްޔާ ނޫންނަމަ ކޮޓަރީގެ ކޮންމެވެސް ހިސާބެއްގައި ޤްރުއާނުގެ އާޔަތްތަކެއް ފެންނަން ހުންނަ ނަމަ އެސޮރުގެ އުނދަގުލާ ކުރިމަތި ލުމުގެ ފުރުޞަތު ކުޑަކަމަށް މިކަން ތަޖްރިބާ ކޮށްފައިވާ ބައެއް ފަރާތްތަކުން
ދާކަމަށް
ޤަބޫލު ކުރެވުމެވެ .އަނެއް ގޮތަކީ ތަންކޮޅެއް ޢިލްމީ
ބަދަލު
ޤަބޫލު
ކުރެވިފައިވާ
ނަޒަރަކުން
މިކަމާމެދު
ދެކުމެވެ.
އަޅަނޑުގެ ވިސްނުން މިހާރު ބޮޑަށް ހުރީ ބޯދާ ވިސްނުމަކަށްވުރެ ބޮޑަށް ޢިލްމީ ނަޒަރިއްޔާތަކާ ދިމާއަށެވެ .އެހެނީ ނިދީގައި ހަރަކާތް ގެނެވޭ ގޮތަކުން ނުވަތަ ނިދާފައި އޮވެވޭ ގޮތަކުން ދިމާވާ ކަމެއް ކަމުގައިވުން އެކަށީގެންވެއެވެ .ނިދީގައި ނާރެއް ފިތި ،ސިނކުޑިއަށް އޭގެ އަސަރުކޮށް މިފަދަ
ގޮތްތަކެއް
ބެލެވެއެވެ.
މެދުވެރި
އަޅުގަނޑުގެ
ވެސް
ވެދާނެކަމަށް މިހާރުގެ
ވިސްނުމަކީ އެއީއެވެ .އެހެންނަމަވެސް މިކަމަށް މިއަށްވުރެ ފުން ދިރާސާއެއް ކުރަން ޖެހޭކަމަށް ޤަބޫލު ކުރަމެވެ.
59
ޤަ އު މީ ރޫ ޙު ނޓް ޭމޖަރ ކޮމާންޑް ސާޖަ ް ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު
"ޤައުމީ ލޯބި ދަރިންގެ ހިތުގައި އަށަގަންނަވައިގެން ނޫނީ ރައްޔިތުންނާ ސަރުކާރާ ދެމެދު އޮންނަ ދުރުމިން ކައިރިއެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ ".މިއީ ސިންގަޕޫރުގެ ކުރީގެ ބޮޑުވަޒީރު ލީކްއަންޔޫ ވިދާޅުވެފައިވާ ބަސްފުޅެކެވެ. ރޫޙަކީ ފުރާނައެވެ .އެއީ ދިރިހުރުމުގެ ބާރެވެ .މަޖާޒީގޮތުން ރޫޙަކީ ޖޯޝާއި ހަރަކާތެވެ .ޤައުމީ ރޫޙަކީ ޤައުމީ ޖޯޝެވެ .ޤައުމީ ކަންކަމުގައި ހުންނަ
ވެރިންގެ ލީޑަރޝިޕް ކޮލިޓީސްތަކުން ޤައުމީ ރޫޙު ސާބިތުވާން ޖެހެއެވެ. އެ ނަމޫނާ ފެންނަން ޖެހެއެވެ .ބަހާއި ޢަމަލު ސީދާވެ ދިމާވާން ޖެހެއެވެ. ޤައުމަށް ޚިދުމަތް ކުރުމާއި ޤައުމާއި ރައްޔިތުންގެ ޙައްޤުގައި ޢަމަލީ ދައުރެއް އަދާކުރަން ޖެހެއެވެ .ހަމައެކަނި ދުލުން ހާމަކޮށްލާ ބަސްތަކަކުން ޤައުމީ ރޫޙާއި ވަޠަނީ ލޯތްބެއް ނުދެއްކޭނެއެވެ.
ފޯރިއާއި ހަރަކާތްތެރިކަމެވެ .އެމީހެއްގެ ފުށުން ޤައުމީ ރޫޙު ފެނިގެންދާ
ޤައުމީ ރޫޙުގެ ނިރު ފަޅައި ހެދެމުންދާނީ އެކަމަށް އެކަށޭނަ
މިންވަރު ބިނާވަނީ ޤައުމީ ކަންކަމުގައި އެމީހަކު ދެކޭގޮތެއްގެ މައްޗަށެވެ.
މާހައުލެއްގައި އެކަށީގެންވާ ފެން ދެވިގެންނެވެ .ޤައުމީ ބޮޑެތި މައްސަލަތަކާއި
ޤައުމަށްޓަކައި ޖިހާދުކޮށް ޤުރުބާންވި އަބުޠާލުންނަކީ އެބޭފުޅުންގެ އެންމެ
ބަލިތައް ގޯހުން ގޯހަށްދާން ދޫކޮށްނުލައި ހައްލުކޮށް ފަރުވާ ހޯދައިގެންނެވެ.
އަގުބޮޑު ޖައުހަރު ކަމުގައިވާ ފުރާނަ ،ޤައުމަށްޓަކައި ޤުރުބާންކޮށް ރޫޙީއުފާ
ޤައުމީ ލޯބި އުފެއްދޭނީ އެކަމަށްޓަކައި އިޚްލާޞްތެރި މަސައްކަތްތަކެއް
ހޯއްދެވި ބޭފުޅުންނެވެ .އެއީ އެބޭފުޅުން ދުނިޔޭގައި ނެތްނަމަވެސް ދިރުންހުރި
ކޮށްގެންނެވެ .ޤައުމުގައި އުފަންވެ ބޮޑެތިވަމުން އަންނަ ދަރިންނަކީ މި
ބޭފުޅުންތަކެކެވެ .އެބޭފުޅުންނަކީ އެބޭފުޅުންގެ ޒިކުރާތައް ތާއަބަދު ޤައުމުގެ
ޤައުމަށް ކިހާ މުހިންމު ބައެއްކަން އެނގިތިބެ އެގޮތުގައި ތަރުބިއްޔަތު
ދަރިން އާކޮށް އާލާކުރާނެފަދަ ލީޑަރޝިޕެއް ދައްކަވާފައިވާ ބޭފުޅުން ތަކެކެވެ.
ކޮށްގެންނެވެ .އެ ދަރިންނަށް ޤައުމުގެ އެހާރާއި މިހާރުގެ ވެރިންނާއި
އެ ބޭފުޅުން އެވަނީ ޤައުމީ ރޫޙު އިންތިހާއަށް ސާބިތުކޮށްދީފައެވެ.
ޚިދުމަތްތެރިން އަދި އެބޭފުޅުންގެ އަގުހުރި ޚިދުމަތްތައް އޮޅުވާނުލައި
ޤައުމީ ރޫޙު އުފެދިގެން އަންނަނީ އެމީހަކު ޤައުމުދެކެ ލޯބިވާ މިންވަރެއްގެ މައްޗަށެވެ .ޤައުމާމެދު ފަޚުރުވެރިވާ މިންވަރެއްގެ މައްޗަށެވެ. ޤައުމީ ލޯބި ޤައުމުގެ ދަރިންގެ ހިތްތަކުގައި އުފެދެނީ ޤައުމުގެ މުހިންމު ކަމާއި
އޮޅުންފިލުވައި
ފެންވަރުގައިވެސް އިސްވެދިޔަ ވެރިންނާއި އެބޭފުޅުންގެ ޚިދުމަތްތަކުގެ އަގު މިއަދުގެ ޖީލުން ވަޒަންކޮށްގެންނެވެ. ޤައުމީ ރޫޙު ނެތިކޮށްލަނީ ބައިބައިވުމުންނެވެ .ވެރިކަމަށްޓަކައި
ޤައުމުގެ މާޒީ އާއި ތާރީޚު ދަރިންނަށް އެނގިގެންނެވެ .ޤައުމީ އަބުޠާލުން ކުރެއްވި ޖިހާދުތަކާއި ކާބަފައިންގެ ހިތްވަރު ދައްކުވައިދޭ ހާދިސާތަކާއި ޤައުމީ
އުފައްދާ
ރުކުންތަކާއި ޤައުމިއްޔަތުގެ ބައިތައް އުގަންނައި ދެވިގެންނެވެ .ޤައުމެއްގެ
ބޭނުމަށްޓަކައި ދޫކޮށްލާ ވިހަގަދަ ތީރުތަކުންނެވެ .އެހެންނަމަވެސް ޙަޤީޤަތަކީ
ދަރިން އެ ޤައުމަކަށްޓަކައި ފަޚުރުވެރިވާ މިންވަރާއި ޤައުމުދެކެވާ ލޯބީގެ
ޤައުމަށް ޣައްދާރުވާ މީހުންނަށް އެއްވެސް ބަޔަކު މިހާތަނާ ޖެހެންދެން
ތޫނުކަމާއި ކޮށިކަން ބިނާވަނީ އެ ޤައުމެއްގެ ދަރިން އެ ޤައުމެއްގެ ތާރީޚަށް
ވެސް އިތުބާރުކޮށްފައި ނުވާކަމެވެ .އެމީހެއްގެ އުފަން ބިމަށް ހަރާންކޯރުވި
ތޫނުވެ ކޮށިވި މިންވަރެއްގެ މައްޗަށެވެ.
މީހަކު އެހެން ބަޔަކަށް ވަފާތެރިވާނެކަމަށް ނުދެކެމެވެ .އެހެންކަމުން
ޤައުމީ ރޫޙު އަބަދުވެސް ވާންޖެހޭނީ އަމިއްލަ އެދުންތަކުގެ ކުރިމަތީގައި ގަދަފަދަ ބާރަކަށެވެ .ޤައުމުގެ ސިޔާސީ ލީޑަރުންނާއި މުއައްސަސާތަކުގެ
60
ދީގެންނެވެ.
އޮފީސްތަކާއި
މުއައްސަސާތަކާއި
ޤައުމީ
ބޮޑެތި
ފިތުނައިގެ
އަލިފާންގަނޑުތަކުންނެވެ.
ސިޔާސީ
ޤައުމަށް ޚިޔާނާތްތެރިވާ ކޮންމެ މީހަކު ފޭއްސި ކޮންމެ އިލޮށިގަނޑެއް ވެސް ހެރިފައިވަނީ އެމީހެއްގެ ލޮލަށެވެ.
www.mndf.gov.mv
h I h I h a ukAl
ނޓް ޮއ ިފސަރ 4 ޮވރަ ް އިބްރާހީމް އުމަރު
ރ ުކރުން ރ ަމ ިއ ަގ ިއ ިހ ްތވަ ު ހަނ ުގ ާ ހަނގުރާމައެއްގައި ދުޝްމަނުންގެ ހަމަލާއަކުން ފައިބުރިވި މީހަކު ހަނގުރާމައިގެ މައިދާނުގައި ރޯއަޑު އިވުމުން ކޮމާންޑަރު އޭނާއާއި ދިމާއަށް ބުންޏެވެ" .ކަލޭގެ އެއްވެސް ހިތްވަރެއް ނެތެއްނު! ކަލޭގެ އެކުވެރިޔާ އެ އޮތީ ކަރުބުރިވެފައި .ބަލާބަލަ އެކަމަކު އެއޮތީ އަޑެއްވެސް ލައްވާނުލައި"
ޢަލީގެ ހުވަފެން
ޑޮކްޓަރ :އަހަރެން މިދޭ ބޭސް މިއަދުން ފެށިގެން
ޢަލީ :ޑޮކްޓަރ އަޅުގަނޑަށް ހުވަފެނުގައި ކަކުނި
ފުޓްބޯޅަ
ކުޅޭތަން
ދުވަސްކޮޅެއް ވެއްޖެ.
ފެންނަތާ
ގަވާއިދުން ބޭނުންކުރޭ .އޭރުން ރަނގަޅުވާނެ. ޢަލީ :ޑޮކްޓަރ ،އަޅުގަނޑު މާދަމާއިން ފެށިގެން ބޭސް ބޭނުންކުރަންތޯ .މިރޭ އޮންނާނީ ފައިނަލް މެޗް.
ޮއ ީފ ުހގެ ުފރަ ަތމަ ުދ ަވސް ޖަމީލް އޮފީހަށް ދިޔަ ފުރަތަމަ ދުވަހު ވެސް ވަރަށް ލަސްވަންދެން އޮފީހުގައި މަސައްކަތު އުޅުނެވެ .އަނެއް ދުވަހު އޮފީހުގެ ވެރިޔާ ޖަމީލު އެހާގިނަވަގުތު ބުރަކޮށް މަސައްކަތް ކުރާތީ ވަރަށް އުފާވާ ވާހަކައާއި ކުރީދުވަހު ކުރީ ކޮންމަސައްކަތެއްތޯ ސުވާލުކުރިއެވެ .ޖަވާބުގައި ޖަމީލު ބުނީ ކޮމްޕިއުޓަރ ކީބޯޑް އަކުރުތަކުގެ ތަރުތީބު ނުބައިކޮށް ހުރީމާ ރަނގަޅުކޮށްލީ ކަމަށެވެ.
ނުބައި ނަންބަރު ސަކީނާ އަކީ އާންމުކޮށް ފޯނުން މީހުންނާއި ވާހަކަދައްކާއިރު ވަރަށް ދިގު ކޯލްކުރާ މީހަކެވެ .އޭނާ އެއްދުވަހު ބައިގަޑިއެއްހާއިރު ފޯނުން މީހަކާއި ވާހަކަ ދައްކާފައި ބޭއްވުމުން އޭނާގެ ފިރިމީހާ އެހާ އަވަހަށް ފޯނު ބޭއްވީ ކީއްވެތޯ ސުވާލުކުރުމުން ބުނީ ގުޅުނީ ނުބައި ނަންބަރަކަށް ކަމަށެވެ.
ކާރު ދަތުރު
ރާބޮއިގެން މަސްތުވެފައި ތިބި ދެމީހަކު ކާރަކަށް އެރުމަށްފަހު ދުރު ހިސާބަކަށް ގެންދިއުމަށް ޑްރައިވަރު ގާތު ބުންޏެވެ .އެމީހުންނަކީ މަސްތުވެފައި ތިބި ބައެއްކަން ޑްރައިވަރަށް އެނގުމުން އެމީހުންގެ ކިބައިން އަވަހަށް ސަލާމަތްވާން ޑްރައިވަރު ބޭނުންވިއެވެ .ކާރު ސްޓާޓްވެސް ނުކޮށް ކުޑައިރުކޮޅެއް ކޮށްލާފައި ޑްރައިވަރު ބުނީ އެހިސާބަށް އާދެވިއްޖެ ކަމަށެވެ .ކާރުން ފޭބުމަށްފަހު ދެމީހުންކުރެ އެކަކު ވަރަށް ބޮޑަށް ޝުކުރިއްޔާއޭ ބުނެ ޑްރައިވަރަށް ލާރިދިނެވެ .ދެވަނަ މީހާ އައިސް ޑްރައިވަރު ގާތު މަޑުކޮށްލުމުން ޑްރައިވަރު ހީކުރީ އޭނާ ކަންތައް ކުރިގޮތް އެދެމީހުންނަށް އެނގުނީ ކަމަށެވެ .ދެވަނަ މީހާ ޑްރައިވަރު ކަންކަށިމަތީ ބޮނޑިއެއް އެޅުމަށްފަހު ބުނީ ދެންފަހަރަކުން ތަންކޮޅެއް ބަލައިގެން ދުއްވުމަށެވެ. www.addana.mv
61
www.mndf.gov.mv
62
63
www.addana.mv
Now, when we simplify the concept and represent it in the form of an equation, energy is given by: Energy (kWh) = Power (kW) X Time (h) Hoping that you have got a general idea of what energy is, let’s go on to look at saving energy. From the energy equation, it is clear that to vary the amount of energy consumed, we need to vary either the power of the device being used or the total time that particular device is used for. Let us look at each of these two factors separately.
Power As defined earlier, power is the rate at which a work is being done. Which means, if we use a low powered equipment, the amount of energy being consumed will be lower. How do we do that? To understand this, let's look at the definition of power. Power = Voltage X Current As given in the power equation, power is the product of voltage and current. In the Maldives we www.mndf.gov.mv
are generally using 230V as the nominal household voltage, which remains a constant. So the only thing that we can vary to change the power will be the current. If we make sure we are using less current, we will be using less power. A good example for this is the difference between the older incandescent (filament) bulbs and the new LED bulbs. The filament bulb uses electric current to heat the filament to high temperatures in order to produce light. However, by doing this, a lot of current is used up to produce heat. To be more specific, incandescent bulbs convert less than 5% of the energy in to light and the rest is wasted as heat. On the contrary, the LED bulbs are much more efficient, and a the percentage of the input wasted as heat is minimised. Thus In
comparison, the LED bulb uses at-least 75% less energy than the incandescent bulbs.The equation also suggest that, if there is a current flowing in a circuit, power is being used up. That brings us to 'Phantom Loads' such as the power (LED) light in most of our appliances such as TV's, decoders, microwaves, etc. We normally turn the TV off using the remote. However, the TV still has a current flowing through it which actually consumes energy. This could be a very minute amount, but if we consider all such loads and add them up for a period of one month, it becomes a considerable amount. Best method is to 'switch' the appliance off from its power input.
Time As everyone will understand by now, the more time an appliance is on, the more the amount of energy consumed by that particular appliance. That is why, we should make it a habit to turn off any appliance once we are done with using it. We should practice turning off fans and lights once we are done using the area, unplug chargers from the socket or at-least switch off the socket once we finish charging and most importantly the Air-conditioners need to be switched off once we leave the area. In conclusion, I hope that even though this article has looked into energy saving very briefly, it has given the readers some insight in to what electrical energy is and how we could save on energy consumption. It is my wish that the readers take some time to think about what has been discussed and try to apply the knowledge that has been imparted herein. ****
64
Saving electrical energy
An engineer’s perspective
FLt. Dr. Miraz Mohamed
We have always talked of or heard people talking about saving energy or conservation of energy. The question is, however, how many of us actually understand what it means? Energy is a very broad topic, and so, for now I will just focus on how we can save Electrical Energy. In this article I have tried to explain what energy saving is, with a more general viewpoint. “Current kharadh kudakurun” is a very common phrase that we come across in daily life. What the phrase as a whole implies is based on how we can minimize the use of electrical energy. To carry out this task efficiently, it is important for everyone to understand what electrical energy is. Simultaneously, people should also know what the difference between electrical POWER and electrical ENERGY is. I have been asking a lot of people if they actually understand this difference, let alone, whether there is any difference. Due to the range
65
of answers that I have received, I decided to write an article to explain this — and at the same time, briefly explain how we can use this information to save electrical energy. First of all, let us look at the electric bill that we receive from STELCO (e.g. shown in Figure 1).
Figure 1: Electricity bill from STELCO
What are we being charged for in this bill? Is it the electrical power or is it electrical energy? In the bill, the ‘Usage Units’ is given
in ‘kWh for so many days’. In engineering, the unit kWh (kilo-watt hour) is the unit used to denote the use of ENERGY. Which means we are being charged for the amount of electrical energy used. At the same time, the unit also gives us another general information, which is: kW - the unit in which we measure POWER and, h - the unit in which we measure TIME. Therefore, kWh (or Energy) gives us the amount of POWER that has been used at a given period in TIME. Hence, power is defined as the rate at which the work is being done. For example, lets take a normal electric iron. It’s power rating could be 1000W or 1kW. If we use this iron for 1 hour; the energy consumed will be 1kWh. Therefore, if we are to represent this concept graphically, the area under a power-time graph is the energy used (Shown in Figure 2). www.addana.mv
around the tube that delivers urine from your bladder to the outside world (urethra). The swelling can close the urethra for several days, requiring the insertion of a catheter to drain your bladder. Meningitis:In rare instances, HSV infection leads to inflammation of the membranes and cerebrospinal fluid surrounding your brain and spinal cord. Rectal inflammation (proctitis). Genital herpes can lead to inflammation of the lining of the rectum, particularly with anal intercourse
What is the link between genital herpes and HIV? Genital ulcerative disease caused by herpes make it easier to transmit and acquire HIV infection sexually.This is because genital herpes can cause ulcers or breaks in the skin or mucous membranes (lining of the mouth, vagina, and rectum), which compromises the protection normally provided by the skin and mucous
Reduce the frequency of recurrence Minimize the chance of transmitting the herpes virus to another person Your doctor may recommend that you take the medicine only when you have symptoms of an outbreak or that you take a certain medication daily, even when you have no signs of an outbreak.
How to cope up with the genital herpes? Finding out that you have genital herpes can cause embarrassment, shame and anger, among other emotions. You may be suspicious or resentful of your partner if you think he or she "gave" you the infection or you might fear rejection by your current partner or future partners. What you're feeling is normal. Communicate with your partner. Be open and honest about your feelings. Trust your partner and believe what he or she tells you. Don't assign blame. Genital herpes can lie dormant in your body for years, so it's often difficult to determine when you became infected. Educate yourself. Talk with your doctor or a counselor to learn how to live with the condition and minimize your chances of infecting others. Learn about your treatment options and how to manage outbreaks.
How can genital herpes be prevented? membranes against infections, including HIV. Herpetic genital ulcers can bleed easily, and when they come into contact with the mouth, vagina, or rectum during sex, they increase the risk of HIV transmission.
How is genital herpes diagnosed? It is mostly clinical but numerous diagnostic tests are available for herpes. Direct (or virologic) tests detect viable virus, viral antigen, or viral nucleic acid. Viral culture is currently the reference standard for diagnosing genital herpes.
What is the treatment ? There's no cure for genital herpes. Treatment with prescription antiviral medications may: Help sores heal sooner during an initial outbreak
Correct and consistent use of latex condoms can reduce the risk of genital herpes.However, outbreaks can occur in areas that are not covered by a condom.The surest way to avoid transmission of sexually transmitted diseases, including genital herpes, is to abstain from sexual contact, or to be in a long-term mutually monogamous relationship with a partner who has been tested and is known to be uninfected. Persons with herpes should abstain from sexual activity with partners when sores or other symptoms of herpes are present. It is important to know that even if a person does not have any symptoms, he or she can still infect sex partners. Sex partners of infected persons should be advised that they may become infected and they should use condoms to reduce the risk. Sex partners can seek testing to determine if they are infected with HSV.
Lessen the severity and duration of symptoms in recurrent outbreaks www.mndf.gov.mv
66
What is genital herpes? It is a sexually transmitted illness (STI) caused by Herpes Simplex Virus (HSV), with that caused by the type 2 virus most prevalent
Why is it important? We routinely come across genital herpes in Maldives. Infection is more easily transmitted from men to women than from women to men. Most infected persons are unaware of their infection. Although the infection can stay in the body indefinitely, the number of outbreaks tends to decrease over time.
Captain Dr. Shazma Abdulla are asymptomatic, or have very mild symptoms that go unnoticed. They typically appear as one or more vesicles on or around the genitals, rectum or mouth, and there might also be swollen lymph nodes in the groin. There might be a slight sensation of burning and pain while urinating.
Complication of Genital herpes? Other sexually transmitted infections: Having genital sores increases your risk of transmitting or contracting other sexually transmitted infections,
How do people get genital herpes? Infections are transmitted through sexual contact with lesions, mucosal surfaces, genital secretions, or oral secretion. A person can only get HSV-2 infection during sexual contact with someone who has a genital HSV-2 infection. Most commonly, transmission occurs, from an infected partner who does not have a visible sore and may not know that he or she is infected.
What are the symptoms of genital herpes? Most individuals infected with HSV-1 or HSV-2
67
including HIV. Newborn infection: Babies born to infected mothers can be exposed to the virus during the birthing process. This may result in brain damage, blindness or death for the newborn. Urinary problems:In some cases, the sores associated with genital herpes can cause inflammation www.addana.mv
We operate at 4 different locations in Sri Lanka
Colombo, Sri Lanka
Randholee Hotel @ Kandy s Amagi Resort & Spa @ Negombo s Ramada @ Colombo s Galle Face Hotel @ Colombo s
MNDF and Police personnel's can obtain an attractive discount at Sheri when showing your ID cards at the reception Ask at Sheri Salon & Spa in Male’ for special packages in Sri Lanka
Massages Hair Cutting & Styling Make up Pedicure Manicure Facial Treatments Body Scrubs & Treatments Rebonding & Perming Hair Colouring Straightening and Ironing Threading & Waxing
Sheri Pvt Limited.
www.mndf.gov.mv
G. Nanreethige, Nirolhu Magu, Male’, Maldives
For appointments Tel:3 310 310
www.sherimaldives.com
68
C
69
www.addana.mv