Addana Magazine 19 by Addana Magazine

Alia Building, Ganâ&#x20AC;&#x2122;dhakolhimagu, Maleâ&#x20AC;&#x2122; Tel: 300 9797, Fax: 330 1734 Email: yamahasales@aliamaldives.com

‫ަ‬ ‫ނން ަބރު‪19 :‬‬

‫|‬

‫އެޕ ް ީރލް ‪2016‬‬

‫ކަވަރ ސްޓޯރީ‪:‬‬

‫ޤަ އު މު ގެ ތަ ރަ އް ޤީ ގަ އި ސި ފަ އި ން ގެ ހި އް ސާ‬

‫‪14‬‬ ‫‪10‬‬

‫އެހެނިހެން ‪....‬‬

‫ސއްކަތްކޮށްގެން‬ ‫ހުވަފެ ެނއް ޙަޤީޤަތަކަށް ހެދޭނީ މަ ަ‬

‫‪g g‬މިނިސްޓަރ‪ g‬އޮފް‪ g‬ޑިފެންސް‪ g‬އެންޑް‪g‬‬ ‫ނޭޝަނަލް‪g‬ސެކިއުރިޓީގެ‪g‬ޚިޠާބު‬

‫ރެހެންދި އެވޯޑާއެކު ‪.....‬‬

‫‪g g‬ޗީފް‪ g‬އޮފް‪ g‬ޑިފެންސް‪ g‬ފޯސް‪ g‬މޭޖަރ‪g‬‬ ‫ޖެނެރަލް‪g‬އަޙްމަދު‪g‬ޝިޔާމްގެ‪g‬ޚިޠާބު‬ ‫‪g g‬ވައިސް‪g‬ޗީފް‪g‬އޮފް‪g‬ޑިފެންސް‪g‬ފޯސް‪g‬މޭޖަރ‪g‬‬ ‫ޖެނެރަލް‪g‬އަޙްމަދު‪g‬ޝިޔާމްގެ‪g‬ޚިޠާބު‬

‫އަ މި އް ލަ ނަ ފު ސު ދެ ނެ ގަ ތު ން!‬

‫‪12‬‬

‫ސާޖަންޓް ފަސްޓް ކުލާސް‬ ‫ޝަމްހާ ޔޫސުފް‬ ‫‪30‬‬

‫‪g g‬އަސްކަރީ‪g‬އަޚުލާޤާއި‪g‬ކިޔަމަންތެރިކަން‬ ‫‪g g‬މަސްޢޫލިއްޔަތާއި‪g‬ވާޖިބަށް‪g‬ނަޒަރެއް‬ ‫‪g g‬ޒުވާނުންނަށް‪ g‬ރަނގަޅު‪ g‬މަގު‪ g‬ދެއްކުމުގައި‪g‬‬ ‫ދުނިޔަވީ‪ g‬ތަޢުލީމާއި‪ g‬ދީނީ‪ g‬ތަޢުލީމު‪g‬‬ ‫އެއްކުރަންޖެހެއެވެ‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫‪33‬‬

‫ރޮއިފީމުއެވެ‪ .‬އަދިވެސް ރޯން ޖެހިދާނެއެވެ‪.‬‬

‫‪40‬‬

‫‪g g‬ސިފައިންގެ‪ g‬ވާޖިބު‪ g‬އަދާކުރުމުގައި‪g‬‬ ‫ޙުއްބުލްވަޠަންގެ‪g‬މަތިވެރިވެރި‪g‬ރޫޙް‬

‫‪26‬‬

‫‪g g‬ރާއްޖޭގެ‪g‬ޞިއްޙީ‪g‬ޙާލަތު‪1965g‬‬ ‫‪g g‬މަޢުލޫމާތު‪ g‬ހޯދުމުގެ‪ g‬ޙައްޤާއި‪ g‬މަޢުލޫމާތު‪g‬‬ ‫ފެތުރުމުގެ‪g‬ޒިންމާ‬ ‫‪g g‬ދިވެހިންގެ‪g‬ދޫތަކުން‪g‬ތާއަބަދު‪g‬ކަޢުނަތްދޭނެ!‬ ‫‪g g‬އެލިޒަބަތު‪ g‬ބޯޔާގެ‪ g‬ފުވައްމުލަކު‪ g‬ދަތުރުގައި‪g‬‬ ‫އުންޑަ‪ g‬އެރި‪ g‬މީހުންގެ‪ g‬ތެރެއިން‪ g‬މިހާރު‪g‬‬ ‫ދުނިޔޭގައި‪ g‬ހުރި‪ g‬ޙުސައިން‪ g‬ތައްޚާނާއެކު‪g‬‬ ‫ވަގުތުކޮޅެއް‪.‬‬ ‫‪g g‬ފާއިތުވި‪g‬އަހަރުގެ‪g‬އުސްއަލިތައް‪.‬‬

‫އަހުރެންގެ ޤިބުލައަކީ ކަޢުބަތުއްﷲ ގެފުޅެވެ‪.‬‬

‫‪nqLuwu nqgedenwi nAfO ?Abko kI wa la bu Qi ge bA ti‬‬

‫‪44‬‬

‫‪42‬‬

‫މާތްކޮށް ވާ ަހކަ ދެ ްއކުމާއި ރީ ިތކޮށް ވާހަކަ ދެއްކުން‬ ‫‪54‬‬

‫‪g g‬ރަންނަމާރި‪g‬ވާހަކަ‪g‬އަސްލަކީ‪g‬ކޮބާ؟‬ ‫‪g g‬އިނގިރޭސި‪g‬މަޒުމޫނުތައް‬

‫‪58‬‬

‫‪qDOb qlawirOTiDew‬‬ ‫އެޑިޓަރ‬ ‫ކެޕްޓަން އިބްރާހީމް ޢާޒިމް‬ ‫ޑެޕިއުޓީ އެޑިޓަރ‬ ‫ކޮމާންޑް ސާރޖަންޓް މޭޖަރ ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު‬ ‫މެނޭޖިންގ އެޑިޓަރ‬ ‫ސްޓާފް ސާރޖަންޓް‬ ‫މުޙައްމަދު ސަޢީދު‬ ‫ސސިއޭޓް އެޑިޓަރ‬ ‫އެ ޯ‬ ‫ސްޓާފް ސާރޖަންޓް ޙުސައިން ޞަލާޙް ޔޫސުފް‬ ‫ކޯޕްރަލް ޢަލީ ނިފާޢު‬ ‫ރޑަކްޝަން މެނޭޖަރ‬ ‫ޕް ޮ‬ ‫ކޯޕްރަލް މުޙައްމަދު ޔަޒީދު ސަޢީދު‬ ‫ކޯޕްރަލް ނަވީން ސަޢީދު‬ ‫ޑިސްޓްރިބިއުޝަން މެނޭޖަރ‬ ‫ސްޓާފް ސާރޖަންޓް ސިޔާދު ޙަބީބު‬ ‫މާކެޓިންގ މެނޭޖަރ‬ ‫ސާރޖަންޓް މޫސާ ފުއާދު‬ ‫ލޭއައުޓް އަދި ޑިޒައިންގ‬ ‫ކޯޕްރަލް މުޙައްމަދު ޔަޒީދު ސަޢީދު‬

‫އެޑިޓަރުގެ ބަސް‬ ‫ޤަ ުއމީ ޚި ުދމަތުގައި ‪ 124‬އަހަ ުރ‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ‪g‬އެންމެ‪g‬އިސްވާޖިބެއްކަމަށް‪g‬ދެކެނީ‪g،‬ދިވެހި‪g‬ސިފައިންގެ‪g‬ޤައުމީ‪g‬ޚިދުމަތަށް‪g124gg‬‬ ‫އަހަރު‪ g‬ފުރިގެންދާ‪ g‬މި‪ g‬އުފާވެރި‪ g‬މުނާސަބަތުގައި‪ g‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪ g‬ޢިއްޒަތްތެރި‪ g‬ރައިސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ‪g‬‬ ‫އަދި‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬އެންމެ‪ g‬މަތީ‪ g‬ވެރިޔާ‪ g‬އަލްފާޟިލް‪ g‬ޢަބްދުﷲ‪ g‬ޔާމިން‪ g‬ޢަބްދުލްޤައްޔޫމަށް‪ g‬އަދި‪g‬‬ ‫ޢިއްޒަތްތެރި‪ g‬ޑިފެންސް‪ g‬މިނިސްޓަރ‪ g‬އަލްފާޟިލް‪ g‬އާދަމް‪ g‬ޝަރީފް‪ g‬ޢުމަރަށާއި‪ g‬ޗީފް‪ g‬އޮފް‪ g‬ޑިފެންސް‪g‬‬ ‫ފޯސް‪ g‬މޭޖަރ‪ g‬ޖެނެރަލް‪ g‬އަޙްމަދު‪ g‬ޝިޔާމް‪ g‬ގެ‪ g‬އިތުރުން‪ g g‬ވައިސްޗީފް‪ g‬އޮފް‪ g‬ޑިފެންސްފޯސް‪g‬‬ ‫ބްރިގޭޑިއަރ‪ g‬ޖެނެރަލް‪ g‬އަޙްމަދު‪ g‬ޝާހިދަށް‪ g‬އަދި‪ g g‬އެންމެހާ‪ g‬ހިތްވަރުގަދަ‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ސިފައިންނަށާއި‪g‬‬ ‫ސިފައިންގެ‪g‬ލޮބުވެތި‪g‬ޢާއިލާތަކަށް‪gg،‬ދުވަހުގެ‪g‬ހެޔޮއެދުމާއި‪g‬ތަހުނިޔާ‪g‬އަރިސްކުރުމެވެ‪gg.‬‬ ‫ޤައުމީ‪ g‬ޚިދުމަތުގައި‪ g‬ހުއްޓުމެއްނެތި‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬ބަދަހިސަފުތަކުން‪ g‬ޤައުމަށް‪ g‬ވަމުންދާ‪g‬‬ ‫ޤުރުބާނީތަކަށް‪g‬މިއަދު‪g124g‬އަހަރު‪g‬ފުރިގެން‪g‬ދިޔުމަކީ‪g‬މުޅި‪g‬ދިވެހި‪g‬އުއްމަތަށް‪g‬ހުރި‪g‬ހެޔޮފާލެއްކަމަށް‪g‬‬ ‫ދެކެމެވެ‪g.‬ލިބެން‪g‬ހުރި‪g‬ޒަމާނީ‪g‬މަދު‪g‬ވަޞީލަތްކާއެކު‪gg‬ދިވެހި‪g‬ލޮބުވެތި‪g‬ރައްޔިތުންނަށް‪gg‬ފޯރުކޮށްށްދެމުން‪g‬‬ ‫ގެންދާ‪ g‬ޚިދުމަތްތަކަކީ‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ސިފައިން‪ g‬ޤައުމަށް‪ g‬ވަމުންދާ‪ g‬ވަރަށް‪ g‬ބޮޑު‪ g‬ޤުރުބާނީއެކެވެ‪ g.‬ޤައުމުގެ‪g‬‬

‫އެތެރެއިންނާއި‪g‬ބޭރުން‪g‬ކުރިމަތިވެދާނެ‪g‬ކޮންމެ‪g‬ނުރައްކަލަކަށް‪g‬ފާރަވެރިވުމުގައި‪g‬ސިފައިން‪g‬ސާބިތުވެ‪g‬‬ ‫ތިބީ‪ g‬އިޚްލާސްތެރިކަމާއެކުގައެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬ވަރުބަލިކަމެއް‪ g‬ފޫހިކަމެއްނެތިއެވެ‪ g.‬ކުރިމަތިވެދާނެ‪ g‬ކޮންމެ‪g‬‬ ‫ނުރައްކަލަކަށް‪ g‬ކެރިގެން‪ g‬ކުރިމަތިލައި‪ g‬ޤައުމު‪ g‬ދިފާޢުކުރުމުގައެވެ‪ g.‬މާތް‪ g‬ވެގެންވާ‪ g‬އިސްލާމްދީނާއި‪g‬‬ ‫ދިވެހި‪g‬ޤައުމާއި‪g‬ލޮބިވެތި‪g‬ރައްޔިތުންގެ‪gg‬ޙައްޤުގައި‪g‬ފުރާނާއިން‪g‬ޤުރުބާންވުމަށް‪g‬ފަސްޖެހުމެއްނެތިއެވެ‪g.‬‬ ‫ދިވެހި‪g‬ޤައުމީ‪g‬ދިފާޢީ‪g‬ބާރުގެ‪gg‬ލަސްކަރުތައް‪gg‬މިއަދު‪g‬މިވަނީ‪g‬މުޅިޤައުމުގައި‪g‬ރުކުރުވާލެވިފައެވެ‪g.‬‬ ‫ރައްޔިތުންނާއި‪g‬ގާތުން‪g‬ޚިދުމަތް‪g‬ދެވޭނެ‪g‬މަގުފަހިކޮށްފައެވެ‪gg.‬ޤައުމުގެ‪g‬ފުދުންތެރިކަން‪g‬ހުރިމިންވަރުން‪g‬‬ ‫ނުވަތަ‪ g g‬ކެރިފޯރުންތެރިކަން‪ g‬ހުރިމިންވަރުން‪ g‬ޒަމާނީ‪ g‬ވަސީލަތްތަކުގެ‪ g‬ބޭނުން‪ g‬ހިފަމުންނެވެ‪g.‬‬ ‫އަދި‪ g g‬އަސްކަރިއްޔާގެ‪ g‬ޤާބިލް‪ g‬ކަން‪ g‬އިތުރުކުރުމަށް‪ g g‬ދުރުވިސްނުމާއެކު‪ g‬ކެނޑިނޭޅި‪ g‬މަސައްކަތް‪g‬‬ ‫ކުރަމުންނެވެ‪ g.‬ތަޢުލީމީ‪ g‬ޤާބިލް‪ g‬އެތަކެއް‪ g‬ޒުވާނުންގެ‪ g‬ހިއްސާއިން‪ g g‬އަސްކަރިއްޔާގެ‪ g‬ޤާބިލުކަން‪g‬‬ ‫އިތުރުކުރަމުންނެވެ‪ g.‬ދިވެހި‪ g‬އަސްކަރިއްޔާ‪ g‬ފުރާފުރިހަމަވެ‪ g‬ތަރައްޤީ‪ g‬ވަމުންދަނީ‪ gg‬ވަކި‪ g‬ޖިންސަކަށް‪g‬‬ ‫ވުމަކުން‪ g‬އަސްކަރިއްޔާގައި‪ g‬ކުރިއެރުމާއި‪ g‬ތަމްރީންގެ‪ g‬ފުރުސަތު‪ g‬ހަނިކުރުމެއްނެތިއެވެ‪ g.‬ޒަމާނަށް‪g‬‬ ‫އަންނަ‪g‬ބަދަލަށް‪g‬ލޯހުޅުވިފައިވާ‪g‬ޤާބިލް‪g‬އަސްކަރިއްޔާއެއްގެ‪g‬ގޮތުގައެވެ‪g.‬ޢިލްމާއި‪g‬ހުނަރުވެރި‪g‬އެތަކެއް‪g‬‬ ‫ފަންނުތަކަކުން‪g‬ޤައުމު‪g‬ބޭނުންވާ‪g‬ކޮންމެ‪g‬ދާއިރާއަކަށް‪g‬ޚިދުމަތް‪g‬ދިނުމުގައެވެ‪g.‬‬ ‫ޤައުމުގެ‪ g‬ސަލާމަތާއި‪ g‬ރައްކާތެރިކަން‪ g‬ކަށަވަރު‪ g‬ކުރުމަށް‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ލަސްކަރު‪ g‬އަބަދުވެސް‪g‬‬ ‫އޮންނަނީ‪ g‬ތައްޔާރީ‪ g‬ހާލަތުގައެވެ‪ g.‬ކުރިމަތިވާ‪ g‬ގޮންޖެހުންތަކަށް‪ g‬ވިސްނުންތެރިކަމާއެކު‪g‬‬ ‫ޢަމަލުކުރަމުންނެވެ‪g.‬ޤައުމަށް‪g‬ފައިދާވާނެ‪g‬އެންމެހާ‪g‬ކަންކަމަށް‪g‬ވިސްނަމުންނެވެ‪g.‬ދިވެހި‪g‬ލަސްކަރުގެ‪g‬‬ ‫ޢަޒުމަކަށް‪ g‬އަބަދުމެވަނީ‪ g‬ޤައުމަށް‪ g‬ޚިދުމަތް‪ g‬ކުރުން‪ g‬ކަމަށްވުމުން‪ g g،‬ޤައުމުގެ‪ g‬އަމާން‪ g‬ކަމަށް‪g‬‬ ‫ފާރަވެރިވުން‪ g‬ނޫންކަމެއް‪ g‬ނެތެވެ‪ g.‬ޤައުމުގެ‪ g‬މާޒީން‪ g‬ފެނިގެން‪ g‬ގޮސްފައިވާ‪ g‬ކަޅު‪ g‬ދުވަސްތަކާއި‪g‬‬

‫ހިތި‪ g‬ދުވަސްތަކުގެ‪ g‬މަތީން‪ g‬ހަނދާންކުރުމުގައި‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ލަސްކަރު‪ g g‬ދެމިތިބެގެންނެވެ‪ g.‬އެފަދަ‪g‬‬ ‫ދެވަނަ‪ g‬ކަޅުދުވަސްތަކެއް‪ g‬ޤައުމަށް‪ g‬ކުރިމަތިވިޔަ‪ g‬ނުދިނުމަށް‪ g‬އަޅަން‪ g‬ޖެހޭ‪ g‬އެންމެހާ‪ g‬ފިޔަވަޅުތައް‪g‬‬ ‫އަޅަމުންނެވެ‪ g.‬ދުރާލާ‪ g‬ފާރަވެރިވެ‪ g‬ޤައުމުގެ‪ g‬ޢަދުއްވުން‪ g‬ބަލިކަށިކުރުމަށް‪ g‬ކެރިގެން‪ g‬ކުރިމަތިލުމަށް‪g‬‬ ‫ތައްޔާރުގައެވެ‪g.‬ފަހުގެ‪g‬ޒަމާނީ‪g‬ގޮތްތަކަށް‪g‬އަހުލުވެރިވަމުން‪g‬ޤައުމު‪g‬ދިފާޢުކުރުމަށް‪g‬ސާބިތުވުމުގައެވެ‪g.‬‬ ‫‪g124‬އަހަރުގެ‪g‬މާޒީން‪g‬ވެސް‪g‬ދިވެހި‪g‬ޤައުމަށް‪g‬ހިނިތުންވުމާއި‪g‬އަމާންކަން‪g‬ގެނެސްދެމުން‪g‬ގެންދަނީ‪g‬‬ ‫ދިވެހި‪g‬ޤައުމުގެ‪g‬ފަޚުރުވެރި‪g‬ސިފައިންކަމާމެދު‪g‬ޝައްކެއް‪g‬ނެތެވެ‪g.‬ކުރިއަށް‪g‬ދިވެހި‪g‬ޤައުމު‪g،‬ކުރިއަށް‪g‬‬ ‫ދިވެހި‪g‬ސިފައިން‪g.‬ދިވެހި‪g‬ޤައުމަށް‪g‬އަމާންކަމާއި‪g‬ޞުލްޙަވެރިކަން‪g‬މިންވަރުކުރައްވާށި‪g.‬އާމީން‬

‫ކެޕްޓަން އިބްރާހީމް ޢާޒިމް‬ ‫އެޑިޓަރ‬

‫މީޑިއާ އެންޑް ޕަބްލިޝިންގ ސާރވިސް‪ ،‬އެމް‪.‬އެން‪.‬ޑީ‪.‬އެފް‬ ‫ފޯން‪ | 3322607 :‬އީމެއިލް‪:‬‬

‫‪addana1@gmail.com‬‬

‫| ވެބްސައިޓް‪:‬‬

‫‪mndf.gov.mv‬‬

www.mndf.gov.mv

‫‪c‬‬ ‫ރޓީ‬ ‫ސ ިކ ުއ ި‬ ‫ނ ްލ ެ‬ ‫ނޝަ ަ‬ ‫ނޑް ޭ‬ ‫ނސް އެ ް‬ ‫ސ ްޓރީ އޮ ްފ ިޑފެ ް‬ ‫ނ ް‬ ‫މި ި‬ ‫ރ ްއޖެ‬ ‫ާމލެ ‪ި /‬ދ ެވ ިހ ާ‬

‫ރ ީޓގެ ިޚ ާޠބު‬ ‫ސ ިކ ުއ ި‬ ‫ނލް ެ‬ ‫ނޝަ ަ‬ ‫ނޑް ޭ‬ ‫ނސް އެ ް‬ ‫ސޓަރ ޮއ ްފ ިޑފެ ް‬ ‫ނ ް‬ ‫މި ި‬ ‫ـن‪g‬الرحيــم‬ ‫ـه‪g‬الرمح ّ‬ ‫بســم‪g‬اللّ ّ‬

‫ِِ‬ ‫السالم‪g‬علـى‪g‬حم َّـم ٍد‘‪g‬وعلى‪g‬آلـه‪g‬وصحبـه‪g‬أمجعـني‪g.‬‬ ‫‪g‬العـالَ ِم‬ ‫ـني‘‪g‬و ّ‬ ‫‪g‬ر ّ‬ ‫ب َ‬ ‫اَحلَ ْم ُـد‪g‬للّـه َ‬ ‫الص َ‬ ‫َ‬ ‫ـالة‪g‬و ّ‬

‫ދިވެހި‪g‬އަސްކަރީ‪g‬ޚިދުމަތަށް‪g124g‬އަހަރު‪g‬ފުރޭ‪g،‬މި‪g‬އުފާވެރި‪g‬މުނާސަބަތުގައި‪g،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪g‬ޢިއްޒަތްތެރި‪g‬ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ‪g‬‬ ‫އަދި‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬އެންމެމަތީ‪ g‬ވެރިޔާ‪ g،‬ޢަބްދުﷲ‪ g‬ޔާމީން‪ g‬ޢަބްދުލްޤައްޔޫމްގެ‪ g‬އަރިއަހަށް‪ g‬ދުވަހުގެ‪ g‬ތަހުނިޔާއާއި‪ g‬ހެޔޮއެދުންތައް‪ g‬އަރިސްކުރަމެވެ‪ g.‬ހަމަ‪g‬‬ ‫މިފުރުޞަތުގައި‪g‬ޗީފް‪g‬އޮފް‪g‬ޑިފެންސް‪g‬ފޯސް‪g‬މޭޖަރ‪g‬ޖެނެރަލް‪g‬އަޙްމަދު‪g‬ޝިޔާމާއި‪g‬ވައިސް‪g‬ޗީފް‪g‬އޮފް‪g‬ޑިފެންސް‪g‬ފޯސް‪g‬ބްރިގޭޑިއަރ‪g‬ޖެނެރަލް‪g‬އަޙްމަދު‪g‬‬ ‫ޝާހިދާއި‪g‬ޖެނެރަލް‪g‬އޮފިސަރުންނާއި‪g‬އޮފިސަރުންނާއި‪g‬އެހެނިހެން‪g‬ރޭންކުތަކުގައި‪g‬މަސައްކަތްކުރައްވާ‪g‬ހިތްވަރުގަދަ‪g‬ސިފައިންނާއި‪g‬ސިފައިންގެ‪g‬ލޮބުވެތި‪g‬‬ ‫ޢާއިލާތަކަށާއި‪ g‬އަދި‪ g‬ދިވެހި‪ g‬އަސްކަރިއްޔާގައި‪ g‬އަގުހުރި‪ g‬ޚިދްމަތްތައް‪ g‬ކޮށްދެއްވާފައިވާ‪ g‬އެންމެހައި‪ g‬ފަހުލަވާނުންނަށް‪ g‬އިޚްލާޞްތެރިކަމާއެކު‪ g‬ދުވަހުގެ‪g‬‬ ‫ތަހުނިޔާ‪g‬އަރިސްކުރަމެވެ‪g.‬‬ ‫ސިފައިންގެ‪ g‬ޚިދުމަތުގެ‪ g‬މާޒީއަކީ‪ g‬ފަޚުރުވެރި‪ g‬މާޒީއެކެވެ‪ g.‬ދިވެހި‪ g‬ސިފައިން‪ g،‬ދިވެހި‪ g‬ޤައުމަށް‪ g‬ކުޅަ‪ g‬ޚިދުމަތުގެ‪ g‬އަގު‪ g‬ވަރަށްބޮޑެވެ‪g.‬‬ ‫މާތްވެގެންވާ‪g‬އިސްލާމްދީންގެ‪g‬ޙައްޤުގައި‪g،‬ދިވެހި‪g‬ދައުލަތުގެ‪g‬ދިފާޢުގައި‪g،‬ނަފްސާއި‪g‬ފުރާނަ‪g‬ޤުރުބާންކުރެއްވި‪g‬ޝަހީދުންގެ‪g‬ޒިކުރާ‪g‬އެހާމެ‪g‬މަތިވެރިއެވެ‪g.‬‬ ‫އެބޭފުޅުންނަށް‪g‬މާތްﷲ‪g‬ސުވަރުގޭގެ‪g‬ދާއިމީ‪g‬ނިޢުމަތް‪g‬މިންވަރު‪g‬ކުރައްވާށިއެވެ‪g.‬އާމީން!‬ ‫ދިވެހިރާއްޖެއަށް‪ g‬ކުރިމަތިވި‪ g‬މަދަނީ‪ g‬އަދި‪ g‬އިޖުތިމާޢީ‪ g‬އެތައް‪ g‬ކަމެއްގައި‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ސިފައިންވަނީ‪ g،‬އެހީތެރިކަމާއި‪ g‬މަދަދުވެރިކަން‪g‬‬ ‫ފޯރުކޮށްދީފައެވެ‪g.‬އަލިފާނުގެ‪g‬ހާދިސާތަކާއި‪g‬ފެންބޮޑުވުމުގެ‪g‬ހާދިސާތަކާއި‪g‬ކަނޑުމަތީގެ‪g‬ހާދިސާތަކާއި‪g‬މީހުންގެ‪g‬ފުރާނައަށް‪g‬ގެއްލުންވާފަދަ‪g‬ހާދިސާތަކުގައި‪g‬‬ ‫ދިވެހިސިފައިން‪ g‬ވަނީ‪ g‬ރައްޔިތުންގެ‪ g‬އެންމެ‪ g‬ގާތް‪ g‬އެކުވެރިޔާއަށެވެ‪ g.‬ސިފައިންގެ‪ g‬ލަޝްކަރުގެ‪ g‬ޝަރަފާއި‪ g‬ޢިއްޒަތާއި‪ g‬ކަރާމާތް‪ g‬މިގޮތުގައި‪ g‬ދެމިއޮވެގެން‪g‬‬ ‫މިދަނީ‪g‬ދިވެހި‪g‬ސިފައިންގެ‪g‬ނުގުޑާފަދަ‪g‬ޢަޒުމާއި‪g‬ހިތްވަރާއި‪g،‬ބަދަހިކަމުގައި‪g‬އެކަތިގަނޑެއްގެ‪g‬ގޮތުގައި‪g‬ރުކުރުވާލެވިފައި‪g‬އޮތުމުންނެވެ‪.‬‬ ‫ދިވެހި‪ g‬ސިފައިންނަކީ‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ޤައުމުގެ‪ g‬ދިފާޢީ‪ g‬އައްޑަނައެވެ‪ g.‬ޤައުމުގެ‪ g‬ދިފާޢުގައި‪ g‬އެންމެ‪ g‬ފުރަތަމަ‪ g‬ސަފަށް‪ g‬ނުކުމެ‪ g،‬ވަރުގަދަ‪g‬‬ ‫ޢަޒުމާއި‪g‬ހިތްވަރާއެކު‪g‬ކުރިމަތިލާ‪g‬މުޖާހިދުންނެވެ‪g.‬ޤައުމު‪gg‬ދިފާޢުކޮށް‪g،‬ޤައުމަށް‪g‬ދިމާވާ‪g‬ނުރައްކާތަކާއި‪g‬ކުރިމަތިލާ‪g‬ފަހުލަވާނުންނެވެ‪g.‬ދިވެހި‪g‬ސިފައިން‪g‬‬ ‫ތިބެނީ‪g‬ދިވެހި‪g‬ދަޢުލަތް‪g‬ދިފާޢުކޮށް‪g‬ޙިމާޔަތްކުރުމަށެވެ‪g.‬އިސްލާމްދީން‪g‬ނެގެހެއްޓުމަށެވެ‪g.‬އަދި‪g‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪g‬ޤާނޫނުއަސާސީ‪g‬ދެމެހެއްޓުމަށެވެ‪g.‬ޤާނޫނީ‪g‬‬ ‫ސަރުކާރަށް‪g‬ރައްކާތެރިކަން‪g‬ދިނުމަށެވެ‪.‬‬ ‫ދިވެހި‪g‬ސިފައިންނާ‪g‬ޙަވާލުވެފައި‪g‬މިވަނީ‪g‬ވަރަށް‪g‬ވަރުގަދަ‪g،‬ވަރަށް‪g‬މަތިވެރި‪g‬އަމާނާތެކެވެ‪g.‬އެހެންކަމުން‪g،‬ކޮށްފައިވާ‪g‬ހުވާގެމަތީގައި‪g‬‬ ‫ދިވެހި‪ g‬ސިފައިން‪ g‬ސާބިތުވާންޖެހެއެވެ‪ g.‬އިސްލާމްދީނުގެ‪ g‬އުޞޫލުތަކާއި‪ g‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪ g‬ޤާނޫނުތަކުގެ‪ g‬ތަރަހައިގެ‪ g‬މަތީގައި‪ g‬ދެމިތިބެންޖެހެއެވެ‪g.‬‬ ‫ސިފައިންނަށް‪g‬ދީފައިވާ‪g‬ތަމްރީނާއި‪g‬އަޚްލާޤީ‪g‬ތަރުބިއްޔަތާއެކު‪g،‬ސަފުތަކުގެ‪g‬ބަދަހިކަންމަތީ‪g‬އަބަދުވެސް‪g‬ދެމިތިބެންޖެހެއެވެ‪g.‬އަދި‪g‬ސިޔާސީ‪g‬އޮއިވަރާއި‪g‬‬ ‫ތަފާތު‪g‬ނުފޫޒުތަކުގެ‪g‬މައްޗަށް‪g،‬ސިފައިންގެ‪g‬ހިތްތަކާއި‪g‬ނަފްސުތައް‪g‬ގަދަވެގަތުމުގެ‪g‬ޢަޒުމު‪g‬އައު‪g‬ކުރަންޖެހެއެވެ‪g.‬‬ ‫އަޅުގަނޑު‪ g‬އެދެނީ‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ސިފައިންނަށް‪ g‬އުފާވެރި‪ g‬ދުވަސްތަކެކެވެ‪ g.‬ދިވެހި‪ g‬އަސްކަރިއްޔާއަށް‪ g‬ފާގަތި‪ g‬މުސްތަޤުބަލެކެވެ‪g.‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖެއަށް‪g‬ވިޔަވަތި‪g‬ދުވަސްތަކެކެވެ‪g.‬އާމީން!‬ ‫‪g‬والسـّالم‪g‬عليــكم‪g‬ورحـمــة‪g‬اللّـه‪g‬وبـركاتـه‬ ‫‪ 21‬އެޕްރީލް ‪2016‬‬

‫ޝރީފް ުޢ ަމރު‬ ‫ާއ ަދ ްމ ަ‬ ‫މިނިސްޓަރ އޮފް ޑިފެންސް އެންޑް ނޭޝަނަލް ސެކިއުރިޓީ‬

‫‪c‬‬ ‫ރ ްޓ ްޑ ެހ ްޑ ްކ ޯއޓަރޒް‬ ‫ނޓަރގް ޭ‬ ‫އި ް‬ ‫ނސް ޯފސް ‪ާ /‬މލެ‪،‬‬ ‫ނލް ިޑފެ ް‬ ‫ނޝަ ަ‬ ‫ޯމ ްލ ިޑ ްވސް ޭ‬

‫ސގެ ިޚ ާޠބު‬ ‫ނސް ޯފ ް‬ ‫ޗފް ޮއ ްފ ޑިފެ ް‬ ‫ީ‬ ‫بسم اهلل الرمحن الرحيم‪ ،‬احلمد هلل رب العاملني‪ ،‬والصالة والسالم على أشرف األنبياء واملرسلني‪،‬‬ ‫نبينا حممد وعلى آله وصحبه أمجعني‬ ‫‪ g‬މިއަދުގެ‪ g‬އިރު‪ g‬އަރަމުން‪ g‬އެ‪ g‬އަންނަނީ‪ g‬މިއަދަކީ‪ g124 g‬ވަނަ‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬ދުވަސްކަން‪ g‬އިޢުލާން‪g‬‬ ‫ކުރަމުންނެވެ‪ g.‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪ g‬ކޯއްޓޭތަކުގައި‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ޤައުމީ‪ g‬ދިދަ‪ g‬މިނިވަންކަމާއެކު‪ g‬ވިހުރެމުން‪ g،‬އަޅުގަނޑުމެންނަށް‪g‬‬ ‫ހަނދާން‪g‬އެކޮށްދެނީ‪g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪g‬ދީނާއި‪g‬ވަޠަންގެ‪g‬ޙައްޤުގައި‪g‬ޖިހާދުކޮށް‪g‬ޝަހީދުވެދިޔަ‪g‬އަބްޠާލުންގެ‪g‬ޒިކުރާއެވެ‪g.‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪ g‬ސާފު‪ g‬އުޑާއި‪ g‬ހިތްގައިމު‪ g‬ކަނޑުތަކުން‪ g‬ހެކިވަމުންދަނީ‪ g‬ޤައުމުގެ‪ g‬އަމަންއަމާން‪ g‬ކަމަށެވެ‪ g.‬މި‪ g‬އުފާވެރި‪g‬‬ ‫ދުވަހުގެ‪ g‬ތަޙްނިޔާ‪ g‬އާއި‪ g‬ހެޔޮއެދުންތައް‪ g‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪ g‬ޢިއްޒަތްތެރި‪ g‬ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ‪ g‬އަދި‪ g‬ސިފައިންގެ‪g‬‬ ‫އެންމެމަތީވެރިޔާ‪ g‬ޢަބްދުﷲ‪ g‬ޔާމީން‪ g‬ޢަބްދުލްޤައްޔޫމަށާއި‪ g‬ޢިއްޒަތްތެރި‪ g‬ޑިފެންސް‪ g‬މިނިސްޓަރ‪ g‬އޮނަރަބަލް‪ g‬އާދަމް‪g‬‬ ‫ޝަރީފް‪ g‬ޢުމަރަށާއި‪ g‬ހުރިހާ‪ g‬ސިފައިންނާއި‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬ޢާއިލާތަކަށް‪ g‬އަރިސްކުރަމެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬މި‪g‬‬ ‫ލޮބުވެތި‪ g‬މުއައްސަސާގައި‪ g‬އެކި‪ g‬ދުވަސްވަރު‪ g‬ޚިދުމަތްކުރެއްވި‪ g‬ހުރިހާ‪ g‬ބޭފުޅުންނަށާއި‪ g‬މި‪ g‬ހިސާބަށް‪ g‬މި‪ g‬މުއައްސަސާ‪g‬‬ ‫ގެނެސްދެއްވި‪ g‬އެންމެހާ‪ g‬ކޮމާންޑަރުންނަށް‪ g‬މިއަދުގެ‪ g‬ތަހުނިޔާ‪ g‬ދަންނަވައި‪ g،‬އޭގެތެރެއިން‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންނާ‪ g‬އަބަދުގެ‪g‬‬ ‫އަބަދަށް‪g‬ވަކިވެވަޑައިގެންފައިވާ‪g‬ބޭފުޅުންގެ‪g‬ފުރާނަފުޅުތަކަށް‪g‬ސުވަރުގޭގެ‪g‬ދާއިމީ‪g‬ރަޙުމަތްލެއްވުން‪g‬އެދި‪g‬ދުޢާ‪g‬ކުރަމެވެ‪g.‬‬ ‫‪ g‬މީލާދީން‪g1892g‬ވަނަ‪g‬އަހަރުގެ‪g‬އެޕްރީލްމަހުގެ‪g21g‬ވަނަ‪g‬ދުވަހަކީ‪g‬ދިވެހިރާއްޖޭގައި‪"g‬ސިފައިން"‪g‬މިނަމުގައި‪g‬‬ ‫ދިފާޢީ‪g‬ލަޝްކަރު‪g‬އެކުލަވާލެވުނު‪g‬ދުވަހެވެ‪g.‬ދިވެހިރާއްޖޭގައި‪g‬އޭރުވެސް‪g‬ހަނގުބޭކަލުންގެ‪g‬މައްޗަށް‪g‬އޮތް‪g‬ދިފާޢީ‪g‬ލަޝްކަރެއް‪g‬‬ ‫އޮތެވެ‪ g.‬އެފަދަ‪ g‬ދިފާޢީ‪ g‬ލަޝްކަރެއް‪ g‬އޮއްވައި‪ g،‬އައްސުލްޠާން‪ g‬އިބްރާހީމް‪ g‬ނޫރައްދީން‪ g‬ސިރީ‪ g‬ބަރިކުސަލޯކަ‪ g‬މަހަރާދުން‪g‬‬ ‫ސިފައިން‪g‬އުފެއްދެވީ‪g‬ކީއްވެގެންތޯ‪g‬މިއީ‪g‬މިއަދު‪g‬އަޅުގަނޑުމެން‪g‬ކޮށްލަން‪g‬ރަނގަޅު‪g‬ސުވާލެކެވެ‪g.‬މި‪g‬ސުވާލުގެ‪g‬ޖަވާބު‪g‬‬ ‫ލިބެނީ‪g‬އެދުވަހު‪g‬ކީރިތި‪g‬މަހާރަދުން‪g‬ސިފައިންގެ‪g‬ތަސައްވުރު‪g‬ލޮބުވެތި‪g‬ދިވެހިރައްޔިތުންގެ‪g‬ހިތްތަކުގައި‪g‬ބިންވަޅު‪g‬ނެންގެވި‪g‬‬ ‫ގޮތުންނެވެ‪g.‬ސިފައިންނަކީ‪g‬ދީނާއި‪g‬ޤައުމު‪g‬ދެކެ‪g‬ލޯބިވާ‪g،‬އަމުރަށް‪g‬ކިޔަމަންތެރިވުމުގައި‪g‬ދެވަނައެއްނެތް‪g‬ފަދަ‪g‬ބައެކެވެ‪g.‬‬ ‫އަމުރުތައް‪g‬ތަންފީޒުކުރުމާއި‪g،‬މިޝަންތައް‪g‬ފުރިހަމަ‪g‬ކުރުމުގައި‪g‬ކިތަންމެ‪g‬ބޮޑު‪g‬ނުރައްކަލެއް‪g‬ކުރިމަތިވި‪g‬ނަމަވެސް‪g‬ބިރެއް‪g‬‬ ‫ސިހުމެއްނެތި‪ g‬ކޮމާންޑަރުންނަށް‪ g‬ކިޔަމަންތެރިވާ‪ g‬ބައެކެވެ‪ g.‬ސިފައިންނަކީ‪ g‬ހުޝިޔާރު‪ g،‬ކެރޭ‪ g،‬ހިތްވަރުގަދަ‪ g‬ހުނަރުވެރި‪g‬‬ ‫ޤާބިލު‪g‬ބައެކެވެ‪g.‬ސިފައިންގެ‪g‬ސިފަވަންތަކަން‪g‬ހިފަހައްޓަނީ‪g‬ޤައުމާއި‪g‬ވާޖިބާއި‪g‬ތެދުވެރިކަމަށް‪g‬ދެވިފައި‪g‬އޮންނަ‪g‬މަޤާމާއި‪g‬‬ ‫ދަރަޖައިގެ‪ g‬އިސްކަމުންނެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ތަސައްވުރު‪ g‬ދެމެހެއްޓުމަކީ‪ g‬އިއްޔެއެކޭ‪ g‬އެއްފަދައިން‪ g‬މިއަދުގެ‪ g‬ސިފައިންނަށްވެސް‪g‬‬ ‫ލާޒިމު‪ g‬ކަމެކެވެ‪ g.‬އެކަމަށްޓަކައި‪ g‬އަގު‪ g‬އަދާކުރަންޖެހެނީ‪ g‬އެމީހެއްގެ‪ g‬ލެއާއި‪ g‬ފުރާނައިން‪ g‬ކަމަށްވީނަމަވެސް‪ g‬އެކަމަށް‪g‬‬ ‫ފަސްޖެހިގެން‪g‬ނުވާނެއެވެ‪g.‬‬

‫‪ g‬އާ‪g‬އަހަރަކަށް‪g‬ދިވެހި‪g‬ސިފައިން‪g‬ކުރިމަތިލާން‪g‬ޖެހިފައިވަނީ‪g‬ފާއިތުވި‪g‬އަހަރުން‪g‬ޢިބުރަތް‪g‬ހާސިލުކުރަމުންނެވެ‪g.‬‬ ‫ދީނާއި‪g‬ޤައުމުގެ‪g‬މިނިވަންކަމާއި‪g‬ސިޔާދަތާއި‪g‬އިސްތިޤްލާލަށް‪g‬ކުރިމަތިވެދާނެ‪g‬ކޮންމެ‪g‬ނުރައްކަލަކަށް‪g‬ފިސާރި‪g‬ރަނގަޅަށް‪g‬‬ ‫ލޯ‪ g‬ހުޅުވައި‪ g،‬ތައްޔާރުވެ‪ g‬ތިބެގެންނެވެ‪ g.‬ﷲގެ‪ g‬ވާގިފުޅާއެކު‪ g‬އަބަދުވެސް‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ސިފައިން‪ g‬ތިބޭނީ‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ލޮބުވެތި‪g‬‬ ‫ރައްޔިތުންނާއި‪g،‬ރައްޔިތުން‪g‬އިންތިޚާބުކޮށްފައިވާ‪g‬ޤާނޫނީ‪g‬ވެރިކަމާއެކުގައެވެ‪g.‬ދިވެހި‪g‬ސިފައިން‪g‬ތިބޭނީ‪g،‬މާތްވެގެންވާ‪g‬‬ ‫އިސްލާމްދީނާއި‪g‬ދިވެހި‪g‬ޤައުމުގެ‪g‬ދިފާޢުގައިކަން‪g‬މިއަދުވެސް‪g‬ދިވެހިރައްޔިތުންނަށް‪g‬ކަށަވަރުކޮށްދޭން‪g‬ބޭނުންވެއެވެ‪.‬‬ ‫‪ g‬މިއަދު‪ g،‬ސިފައިންނަށް‪ g‬އަޅުގަނޑު‪ g‬ދޭން‪ g‬ބޭނުންވާ‪ g‬މެސެޖަކީ‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންނަކީ‪ g‬ސިފައިންކަމާއި‪ g‬ދިވެހި‪g‬‬ ‫އަސްކަރިއްޔާއަކީ‪ g‬މި‪ g‬ޤައުމުގައި‪ g‬އޮތް‪ g‬އެންމެ‪ g‬ފަޚުރުވެރި‪ g‬އަދި‪ g‬އެންމެ‪ g‬ޝަރަފުވެރި‪ g‬މުއައްސަސާކަން‪ g‬ހަނދާން‪g‬‬ ‫ނައްތާނުލާށެވެ‪ g.‬ދިވެހި‪ g‬ސިފައިން‪ g‬ދެމުންދާ‪ g‬ޚިދުމަތަކީ‪ g‬މާއްދީ‪ g‬އެއްވެސް‪ g‬އަގުކުރުމަކުން‪ g‬އަގުކުރެވޭ‪ g‬ވަރަށްވުރެ‪g‬‬ ‫މާމުހިންމު‪ g‬ވާޖިބުތަކަކާއި‪ g‬މަސްއޫލިއްޔަތުތަކެއް‪ g‬ހިމެނޭ‪ g‬ދީނީ‪ g،‬ޤައުމީ‪ g‬އަދި‪ g‬އިންސާނީ‪ g‬ޚިދުމަތެއްކަން‪ g‬ހިތުގެ‪ g‬އަޑިން‪g‬‬ ‫ޤަބޫލުކޮށްގެން‪g‬ޚިދުމަތުގައި‪g‬ސާބިތުވެ‪g‬އިޚްލާޞްތެރިކަމާއެކު‪g‬ދެމި‪g‬ތިބޭށެވެ‪g.‬އެއްވެސް‪g‬ސަބަބަކާހުރެ‪g‬ދިވެހި‪g‬ސިފައިންގެ‪g‬‬ ‫ލަޝްކަރު‪ g‬ފޭލް‪ g‬ވެއްޖެނަމަ‪ g،‬މި‪ g‬ޤައުމުގައި‪ g‬މިނިވަންކަމާއެކު‪ g‬ވިހުރެމުންދާ‪ g‬ޤައުމީ‪ g‬ދިދައިގެ‪ g‬ހަރަކާތް‪ g‬ހުއްޓޭނެކަން‪g‬‬ ‫ހަނދާން‪ g‬ނައްތާނުލާށެވެ‪ g.‬ސިފައިން‪ g،‬ސިފައިންނަށްވަނީ‪ g‬ސިފަވަންތަ‪ g‬އަސްކަރީ‪ g‬އަޚްލާޤާއި‪ g‬ހިތްވަރާއި‪ g‬ކެރުމާއި‪g‬‬ ‫ޢަމަލީ‪ g‬މައިދާނުގައި‪ g‬ދައްކައިދޭ‪ g‬ޤާބިލުކަމުންކަން‪ g‬ޤަބޫލުކޮށް‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬ކޯޑް‪ g‬އޮފް‪ g‬އެތިކްސްގެ‪ g‬އަސާސްތަކުގައި‪g‬‬ ‫ހިފަހައްޓައިގެން‪g‬ނަތީޖާ‪g‬ހޯދައި‪g،‬ނަތީޖާ‪g‬ހާސިލުކުރަން‪g‬ގަދައަޅައި‪g‬މަސައްކަތްކުރާ‪g‬ބަޔަކަށް‪g‬ވާށެވެ‪g.‬‬ ‫‪ g‬މިއަދު‪ g‬ދިވެހި‪ g‬އަސްކަރިއްޔާ‪ g‬ކުރިމަތިލާ‪ g‬އާ‪ g‬އަހަރަކީ‪ g‬މާތްﷲގެ‪ g‬ވާގިފުޅާއެކު‪ g‬އިތުރު‪ g‬ކުރިއެރުންތައް‪g‬‬ ‫ހާސިލުކުރެވޭނެ‪g‬އަހަރަކަށް‪g‬ވެގެންދާނެއެވެ‪g.‬ޚާއްޞަ‪g‬ގޮތެއްގައި‪g‬ޢުމުރާނީ‪g‬ތަރައްޤީގައި‪g‬ކުރިއަށް‪g‬އެޅޭ‪g‬ފިޔަވަޅުތަކާއި‪g،‬‬ ‫ސިފައިންގެ‪ g‬ވެލްފެއަރގެ‪ g‬ކަންތައްތަކުގައި‪ g‬ހޯދޭ‪ g‬ކާމިޔާބީތައް‪ g‬އިތުރުވެގެންދާނެއެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬ހިންގުމުގެ‪g‬‬ ‫ނިޒާމު‪g‬ހަރުދަނާކުރުމަށް‪g‬ކުރެވޭ‪g‬މަސައްކަތްތަކުގައި‪g‬ވެސް‪g‬ބޮޑެތި‪g‬ކުރިއެރުންތަކެއް‪g‬ހާސިލުކުރެވޭނެއެވެ‪g.‬ޚާއްޞަކޮށް‪g‬‬ ‫އިންސާނީ‪ g‬ވަސީލަތް‪ g‬ތަރައްޤީކޮށް‪ g،‬ރައްޔިތުންނަށް‪ g‬ފޯރުކޮށްދިނުމަށް‪ g‬ސިފައިންނާ‪ g‬ޤާނޫނީގޮތުން‪ g‬މަތިކުރައްވާފައިވާ‪g‬‬ ‫ކަނޑުމަތީގެ‪ g‬ޚިދުމަތާއި‪ g‬އަލިފާން‪ g‬ނިއްވުމުގެ‪ g‬ޚިދުމަތް‪ g‬އިތުރަށް‪ g‬ފުޅާކުރެވޭނެއެވެ‪ g.‬ރައްޔިތުންނާގުޅިގެން‪ g‬ސިފައިން‪g‬‬ ‫ދެމުންދާ‪ g‬އިޖްތިމާޢީ‪ g‬ޚިދުމަތްތައް‪ g‬ހަރުދަނާކޮށް‪ g،‬ސަރުކާރުގެ‪ g‬ސިޔާސަތާ‪ g‬އެއްގޮތަށް‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ޒުވާނުންނަކީ‪ g‬ޤައުމަށް‪g‬‬ ‫ބޭނުންތެރި‪g‬މުހިންމު‪g‬ބަޔަކަށް‪g‬ހަދައި‪g،‬އަދުގެ‪g‬ޒުވާން‪g‬ޖީލަކީ‪g‬ތަރުބަވީ‪g‬ދަރިފަސްކޮޅެއްގެ‪g‬މައްޗަށް‪g‬ބިނާވެފައިވާ‪g‬ޖީލަކަށް‪g‬‬ ‫ހެދުމަށް‪g‬ކުރެވޭ‪g‬މަސައްކަތް‪g‬ފުޅާކޮށް‪g،‬ހަރުދަނާ‪g‬ކުރެވޭނެއެވެ‪g.‬‬ ‫މާތްﷲ‪g،‬ދިވެހި‪g‬ސިފައިންނަށާއި‪g‬ސިފައިންގެ‪g‬ޢާއިލާތަކަށް‪g‬އަދި‪g‬ދިވެހި‪g‬ލޮބުވެތި‪g‬ރައްޔިތުންނަށް‪g‬‬ ‫‪g‬‬ ‫‪g‬‬ ‫ހެޔޮ‪g‬ގޮތްތައް‪g‬މިންވަރު‪g‬ކުރައްވާށިއެވެ‪g.‬ދިވެހި‪g‬ސިފައިންގެ‪g‬ތަރައްޤީއަށާއި‪g‬ކުރިއެރުމަށްޓަކައި‪g‬ސަރުކާރުން‪g‬ކުރައްވަމުން‪g‬‬ ‫ގެންދަވާ‪g‬މަސައްކަތްތަކުގައި‪g‬ބަރަކާތް‪g‬ލައްވާށިއެވެ‪g.‬މި‪g‬ލޮބުވެތި‪g‬ވަޠަން‪g‬މިނިވަންކަމުގައި‪g‬ލަހައްޓަވާށިއެވެ‪g.‬އާމީން‪g.‬‬ ‫ކުރިއަށް‪g‬ދިވެހި‪g‬ޤައުމު‪g-g‬ކުރިއަށް‪g‬ދިވެހި‪g‬ސިފައިން‪.‬‬ ‫‪g21‬އެޕްރީލް‪g2016g‬‬

‫މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމް‬ ‫‪gggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggg‬ޗީފް‪g‬އޮފް‪g‬ޑިފެންސް‪g‬ފޯސް‪g‬‬

‫ސގެ ިޚ ާޠބު‬ ‫ނސް ޯފ ް‬ ‫ޗފް ޮއ ްފ ޑިފެ ް‬ ‫ަވ ިއސް ީ‬ ‫ދީނާއި‪ g‬ވަޠަނުގެ‪ g‬ޙައްޤުގައި‪ g‬ޖިހާދުކުރުމަށް‪ g‬އަމުރު‪ g‬ކުރެއްވި‪ g‬ގަދަ‪ g‬ކީރިތިވަންތަ‪ g‬މާތްﷲ‪ g‬ސުބްޙާނަހޫ‪g‬‬ ‫ވަތަޢާލާއަށް‪ g‬ޙަމްދާއި‪ g‬ޝުކުރު‪ g‬ކުރަމެވެ‪ g.‬ދީނާއި‪ g‬ޤައުމަށްޓަކައި‪ g‬ޖިހާދު‪ g‬ކުރުމުގެ‪ g‬މަތިވެރި‪ g‬ނަމޫނާ‪ g‬ދެއްކެވި‪ g‬މި‪g‬‬ ‫އުންމަތުގެ‪g‬އެންމެ‪g‬މާތް‪g‬ނަބިއްޔާ‪g‬حممد‪g‬صلى‪g‬اهلل‪g‬عليه‪g‬وسلم‪gg‬އަށް‪g‬ޞަލަވާތާއި‪g‬ސަލާމް‪g‬ލެއްވުން‪g‬އެދި‪g‬ދުޢާކުރަމެވެ‪g.‬‬ ‫އަދި‪g‬މި‪g‬ޞަލަވާތާއި‪g‬ސަލާމުގައި‪g‬އިތުރު‪g‬އެކަލޭގެފާނުގެ‪g‬އާލުންނާއި‪g‬މިތުރު‪g‬ޞަޙާބީން‪g‬ޝާމިލް‪g‬ކުރަމެވެ‪g.‬‬ ‫މިއަދަކީ‪g124g،‬ވަނަ‪g‬ސިފައިންގެ‪g‬ދުވަހެވެ‪g.‬މި‪g‬އުފާވެރި‪g‬މުނާސަބަތުގައި‪g‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪g‬ޢިއްޒަތްތެރި‪g‬‬ ‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ‪g‬އަދި‪g‬ސިފައިންގެ‪g‬އެންމެމަތީވެރިޔާ‪g‬ޢަބްދުﷲ‪g‬ޔާމީން‪g‬ޢަބްދުލްޤައްޔޫމަށް‪g‬ހެޔޮ‪g‬އަދުމާއި‪g‬ތަހުނިޔާ‪g‬‬ ‫އަރިސްކުރަމެވެ‪g.‬އަދި‪g‬ޢިއްޒަތްތެރި‪g‬ޑިފެންސް‪g‬މިނިސްޓަރ‪g،‬އޮނަރަބަލް‪g‬އާދަމް‪g‬ޝަރީފް‪g‬ޢުމަރަށާއި‪g‬ޗީފް‪g‬އޮފް‪g‬ޑިފެންސް‪g‬‬ ‫ފޯސް‪g‬މޭޖަރ‪g‬ޖެނެރަލް‪g‬އަޙްމަދު‪g‬ޝިޔާމަށާއި‪g،‬ހުރިހާ‪g‬ސިފައިންނާއި‪g‬ސިފައިންގެ‪g‬ޢާއިލާތައް‪g‬މި‪g‬ތަހުނިޔާގައި‪g‬ޝާމިލު‪g‬‬ ‫ކުރަމެވެ‪ g.‬މީގެއިތުރުން‪ g،‬ސިފައިންގެ‪ g‬ދިގު‪ g‬ތާރީޚުގައި‪ g‬މި‪ g‬މުއައްސަސާގައި‪ g‬އެކި‪ g‬ދުވަސްވަރު‪ g‬އިޚްލާޞްތެރިކަމާއެކު‪g‬‬ ‫ޤައުމަށް‪ g‬ޚިދުމަތްކޮށްދެއްވި‪ g‬ޚިދުމަތްތެރިންނަށް‪ g‬ޙައްޤުވާ‪ g‬ޝުކުރު‪ g‬ދަންނަވައި‪ g،‬ތަހުނިޔާ‪ g‬ދަންނަވަމެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬ދީނާއި‪g‬‬ ‫ޤައުމުގެ‪ g‬ދިފާޢުގައި‪ g‬ޖިހާދުކޮށް‪ g‬ޝަހީދުވި‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬ޒިކުރާ‪ g‬އާކޮށް‪ g،‬އެ‪ g‬ބޭފުޅުންގެ‪ g‬ފުރާނަފުޅުތަކަށް‪ g‬ސުވަރުގޭގެ‪g‬‬ ‫ދާއިމީ‪g‬ނިޢުމަތް‪g‬ލެއްވުން‪g‬އެދި‪g‬ދުޢާ‪g‬ދަންނަވަމެވެ‪.‬‬ ‫މި‪ g‬އުފާވެރި‪ g‬މުނާސަބަތަކީ‪ g‬މި‪ g‬މުއައްސަސާގެ‪ g‬މުހިންމުކަމާއި‪ g‬މި‪ g‬މުއައްސަސާ‪ g‬އާ‪ g‬މަތިކޮށްފައިވާ‪g‬‬ ‫ދައުރާމެދު‪g‬ދިވެހި‪g‬ސިފައިންގެ‪g‬ކޮންމެ‪g‬މީހަކުވެސް‪g‬ވިސްނާލަން‪g‬ރަނގަޅު‪g‬މުނާސަބަތެއް‪g‬ކަމުގައި‪g‬ދެކެމެވެ‪g.‬ޤައުމަކަށް‪g‬‬ ‫މިނިވަން‪ g‬ޤައުމެއްގެ‪ g‬ގޮތުގައި‪ g‬ދެމި‪ g‬އޮވެވެނީ‪ g‬ޤައުމުގެ‪ g‬ސަލާމަތަށްޓަކައި‪ g‬ފަސްނުޖެހި‪ g‬ޖާނުދޭނެ‪ g،‬ހުޝިޔާރު‪ g،‬ކެރޭ‪g‬‬ ‫ބަޔަކު‪ g‬އެ‪ g‬ޤައުމެއްގައި‪ g‬ތިބެގެންނެވެ‪ g.‬އަމިއްލަ‪ g‬މަސްލަހަތުތައް‪ g‬އެއްފަރާތްކޮށް‪ g،‬ޤައުމީ‪ g‬ޚިދުމަތަށް‪ g‬އިސްކަންދޭނެ‪g‬‬ ‫ދިފާޢީ‪ g‬ލަޝްކަރެއް‪ g‬އޮވެގެންނެވެ‪ g.‬މީލާދީން‪ g1892g‬ވަނަ‪ g‬އަހަރު‪ g‬ނޫރައްދީނު‪ g‬ބަންޑާރައިންގެ‪ g‬ރަސްކަމުގައި‪ g‬ދިވެހި‪g‬‬ ‫ސިފައިން‪g‬އުފެއްދެވި‪g‬އިރު‪g‬ވެސް‪g‬ހަނގުބޭކަލުންގެ‪g‬ނަމުން‪g‬ނަންދެވިފައިވާ‪g‬ޤައުމުގެ‪g‬ދިފާޢީ‪g‬ލަޝްކަރެއް‪g‬މި‪g‬ޤައުމުގައި‪g‬‬ ‫އޮތެވެ‪g.‬ސިފައިން‪g‬އުފެދުމަށްފަހު‪g‬ސިފައިންގެ‪g‬ދައުރު‪g‬އެއްދުވަހުން‪g‬އަނެއްދުވަހަށް‪g‬ފުޅާވަމުން‪g‬އައިސް‪g،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪g‬‬ ‫ޤައުމީ‪ g‬ސަލާމަތީ‪ g‬ބާރަށް‪ g‬މިއަދު‪ g‬މިވަނީ‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ސިފައިން‪ g‬ވެފައެވެ‪ g.‬އެންމެ‪ g‬ކުރިއްސުރެ‪ g‬ވެސް‪ g‬ސިފައިން‪ g‬ގެންދަނީ‪g‬‬ ‫ސިފައިންގެ‪g‬ދައުރު‪g‬އެންމެ‪g‬ފުރިހަމަ‪g‬ގޮތުގައި‪g‬އަދާކުރަމުންނެވެ‪g.‬ސިފައިންގެ‪g‬ތެރެއިން‪g‬ދީނާއި‪g‬ޤައުމަށްޓަކައި‪g‬ޖިހާދުކޮށް‪g‬‬ ‫ޝަހީދުވެދިޔަ‪ g‬މުޖާހިދުން‪ g‬އެއީ‪ g‬މީގެ‪ g‬މިސާލެކެވެ‪ g.‬އެ‪ g‬ބޭފުޅުންނަށްޓަކައި‪ g‬މި‪ g‬މުއައްސަސާ‪ g‬އާއި‪ g‬މި‪ g‬ޤައުމުވެސް‪ g‬ތާ‪g‬‬ ‫އަބަދަށް‪g‬ފަޚުރުވެރިވާނެއެވެ‪g.‬މިއަދުގެ‪g‬ކޮންމެ‪g‬ސިފައިންގެ‪g‬މީހަކުވެސް‪g‬މިސާލު‪g‬ނަގަންވީ‪g‬އެބޭފުޅުންގެ‪g‬ހަޔާތުންނެވެ‪g.‬‬

‫‪8‬‬

‫ޢަޒުމް‪ g‬އާކޮށް‪ g‬ހިތްވަރު‪ g‬ހޯދަންވީ‪ g‬އެބޭފުޅުން‪ g‬ދީނާއި‪ g‬ޤައުމަށް‪ g‬ދެއްވި‪ g‬އިސްކަމާއި‪ g‬އަހުމިއްޔަތާއި‪ g‬އިޚްލާޞްތެރި‪g‬‬ ‫ކަމުންނެވެ‪g.‬އެ‪g‬ބޭފުޅުން‪g‬ފަދައިން‪g،‬އަޅުގަނޑުމެންނަކީ‪g‬ވެސް‪g‬ޤައުމު‪g‬ދެކެ‪g‬ލޯބިވާ‪g‬ވަފާތެރި‪g‬އަބްޠާލުންނަށް‪g‬ވުމަށެވެ‪g.‬‬ ‫ޒަމާނަށް‪g‬އަންނަމުންދާ‪g‬ބަދަލުތަކާއެކު‪g‬ދިވެހި‪g‬މުޖުތަމަޢު‪g‬އަށްވެސް‪g‬ހަލުވި‪g‬ކަމާއެކު‪g‬ބަދަލުތަކެއް‪g‬ދަނީ‪g‬‬ ‫އަންނަމުންނެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ބަދަލުތަކާއެކު‪ g‬ކަންތައްތަކާމެދު‪ g‬މީހުން‪ g‬ދެކޭގޮތާއި‪ g‬ވިސްނާގޮތާއި‪ g‬ޢަމަލުކުރާގޮތްތަކަށް‪ g‬ބަދަލު‪g‬‬ ‫އަންނާނެއެވެ‪g.‬އެހެންނަމަވެސް‪g‬އަޅުގަނޑުމެން‪g‬ދީނާއި‪g‬ޤައުމާމެދު‪g‬ވިސްނާގޮތާއި‪g‬ދެކޭގޮތް‪g‬ތަފާތު‪g‬ވެގެން‪g‬ނުވާނެއެވެ‪g.‬‬ ‫ޚާއްޞަކޮށް‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬ވިސްނުމާއި‪ g‬ފިކުރު‪ g‬ވާންޖެހޭނީ‪ g‬އެކައްޗަކަށެވެ‪ g.‬އެހެން‪ g‬އެކަންވާނީ‪ g،‬ސިފައިންގެ‪ g‬ކިބައިގައި‪g‬‬ ‫އަސްކަރީ‪ g‬އަޚްލާޤު‪ g‬އެންމެ‪ g‬މަތީ‪ g‬ދަރަޖައިގައި‪ g‬އެންމެ‪ g‬މަތީ‪ g‬ފެންވަރު‪ g‬ހިފެހެއްޓިގެންނެވެ‪ g.‬ސިފައިންނަކީ‪ g‬އަޚްލާޤާއި‪g‬‬ ‫ސުލޫކު‪ g‬ހަރުދަނާ‪ g‬ނަމޫނާ‪ g‬ޤާބިލު‪ g‬ބަޔަކަށް‪ g‬ވެގެންނެވެ‪ g.‬މާއްދީ‪ g‬އެދުންތަކުގެ‪ g‬ކުރިމަތީގައި‪ g‬ޟަމީރުގެ‪ g‬މައްޗަށް‪g‬‬ ‫ބާރު‪ g‬ފޯރުވޭ‪ g‬ބަޔަކަށް‪ g‬ވެވިގެންނެވެ‪ g.‬މިއަދުގެ‪ g‬ސިފައިންނަކީ‪ g‬އެއްވެސް‪ g‬މަޖުބޫރުކަމެއްނެތި‪ g،‬އަމިއްލަ‪ g‬ރުހުމާއި‪g‬‬ ‫އަމިއްލަ‪ g‬އިޚްތިޔާރުގައި‪ g‬ޤައުމަށް‪ g‬ޚިދުމަތްކުރަން‪ g‬ނިކުމެތިބި‪ g‬ބައެކެވެ‪ g.‬ސިފައިންގެ‪ g‬ޚިދުމަތުގެ‪ g‬ބުރަކަން‪ g‬ފަހުމުވެ‪g،‬‬ ‫އެނގިގެންނެވެ‪g.‬ސިފައިންގެއަކީ‪g‬ހުރިހާ‪g‬ކަމެއް‪g‬އެންމެ‪g‬ރުހޭގޮތަށް‪g،‬ނުވަތަ‪g‬އެންމެންގެ‪g‬ޚިޔާލާއި‪g‬މަޝްވަރާގެ‪g‬ހޯދައިގެން‪g‬‬ ‫ކުރާ‪ g‬ތަނެއް‪ g‬ނޫންކަން‪ g‬ޤަބޫލުކުރާ‪ g‬ހާލުގައެވެ‪ g.‬އަމިއްލަ‪ g‬ބޭނުންތަކާއި‪ g‬ވެލްފެއަރ‪ g‬ކަންތައްތައް‪ g‬އަސްކަރިއްޔާތަކުގައި‪g‬‬ ‫އޮންނަނީ‪ g‬ބުރަ‪ g‬އަދި‪ g‬ބަރު‪ g‬ޤައުމީ‪ g‬ޚިދުމަތްތަކަށްވުރެ‪ g‬ފަހަތުގައިކަމަށް‪ g‬ރުހިގެންނެވެ‪ g.‬މާތްﷲ‪ g‬އިންސާނާއަށް‪ g‬ދެއްވި‪g‬‬ ‫އެންމެ‪ g‬އަގުހުރި‪ g‬ނިޢުމަތް‪ g‬ކަމުގައިވާ‪ g‬ފުރާނަ‪ g‬ވެސް‪ g،‬ދީނާއި‪ g‬ޤައުމަށްޓަކައި‪ g‬ޤުރުބާންކުރަން‪ g‬ފަސްނުޖެހުމަށް‪ g‬ޢަޒުމް‪g‬‬ ‫ކަނޑައަޅައި‪g‬އެކަމަށް‪g‬މާތްﷲ‪g‬ގަންދީ‪g‬ހުވާވެސް‪g‬ކޮށްގެންނެވެ‪gg.‬‬ ‫އެއްވެސް‪g‬މުއައްސަސާއެއް‪g‬އޭގެ‪g‬ޒާތުގައި‪g‬ރަނގަޅެއް‪g‬ވެސް‪g‬އަދި‪g‬ގޯހެއް‪g‬ވެސް‪g‬ނުވެއެވެ‪g.‬ރަނގަޅުވަނީ‪g‬‬ ‫އެތަނެއްގައި‪g‬މަސައްކަތްކުރާ‪g‬ބަޔަކު‪g‬ކުރާ‪g‬މަސައްކަތާއި‪g‬ނެރޭ‪g‬ނަތީޖާއިންނެވެ‪g.‬ކާމިޔާބަށް‪g‬ވާސިލުވެވެނީ‪g‬އިޚްލާޞްތެރި‪g‬‬ ‫ކަމާއެކު‪ g‬ކުރާ‪ g‬ޚިދުމަތުންނެވެ‪ g.‬ދިވެހި‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬ހިންގުން‪ g‬ހަރުދަނާ‪ g‬ކުރުމުގެ‪ g‬މަސައްކަތް‪ g‬ކުރެވެމުންދާއިރު‪g،‬‬ ‫ސިފައިންގެ‪ g‬މިޝަންއާއި‪ g،‬ޤާބިލުކަމާއި‪ g،‬މުއައްސަސާގެ‪ g‬އޮނިގަނޑާއި‪ g،‬މިޝަން‪ g‬ފުރިހަމަކުރުމަށް‪ g‬ޔުނިޓްތަކަށާއި‪g‬‬ ‫މުޅި‪ g‬މުއައްސަސާއަށް‪ g‬ބޭނުންވާ‪ g‬މަޤާމުތަކާއި‪ g‬މީހުންނާއި‪ g‬އާލާތްތައް‪ g‬އަލުން‪ g‬ތަރުތީބު‪ g‬ކުރެވޭނެއެވެ‪ g.‬މިކަމަށްޓަކައި‪g‬‬ ‫ސިފައިންގެ‪g‬މީހެއްގެ‪g‬ކިބައިގައި‪g‬ހުންނަންޖެހޭ‪g‬އަސާސީ‪g‬ހަށިހެޔޮކަމާއި‪g‬ދުޅަހެޔޮކަން‪g‬ދެމެހެއްޓުން‪g‬މުހިންމެވެ‪g.‬މަޤާމުގެ‪g‬‬ ‫ޒިންމާ‪ g‬އަދާކުރުމަށް‪ g‬ބޭނުންވާ‪ g‬ޤާބިލުކަން‪ g‬އިތުރުކުރަންޖެހޭ‪ g‬ފަރާތްތަކުން‪ g‬ތަމްރީނުތަކަށް‪ g‬މިސްރާބު‪ g‬ހިފަންޖެހެއެވެ‪g.‬‬ ‫ދިވެހި‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬ލަޝްކަރުގެ‪ g‬ބަދަހިކަމާއި‪ g‬އެކުވެރިކަމާއި‪ g‬ޤާބިލުކަން‪ g‬ދަމަހައްޓާ‪ g‬ޤައުމީ‪ g‬މަސްލަހަތު‪ g‬އިސްކޮށް‪g،‬‬ ‫ހެޔޮކޮށް‪g‬ވިސްނައި‪g،‬މި‪g‬ޤައުމު‪g‬ދެކެ‪g‬ލޯބިވާ‪g‬ދަރިންތަކެއްގެ‪g‬ގޮތުގައި‪g‬ޚިދުމަތް‪g‬ކުރެވޭނީ‪g‬އޭރުންނެވެ‪g.‬‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ‪ g‬އިޚްލާޞްތެރި‪ g‬ދުޢާއަކީ‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ސިފައިން‪ g‬ޤައުމީ‪ g‬ޚިދުމަތުގައި‪ g‬މިކުރާ‪ g‬މަސައްކަތުގައި‪g‬‬ ‫މާތްﷲ‪ g‬ހެޔޮގޮތް‪ g‬މިންވަރު‪ g‬ކުރައްވައި‪ g،‬ބަރަކާތް‪ g‬ލެއްވުމެވެ‪ g.‬ދިވެހި‪ g‬ސިފައިންނަށާއި‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬އާއިލާތަކަށް‪g‬‬ ‫އަދަށްވުރެ‪ g‬ހުރިހާ‪ g‬ގޮތަކުންވެސް‪ g‬ފާގަތި‪ g‬މާދަމާއެއް‪ g‬މިންވަރު‪ g‬ކުރައްވައި‪ g،‬ކާމިޔާބާއި‪ g‬ނަޞްރު‪ g‬ދެއްވުމެވެ‪ g.‬ދިވެހި‪g‬‬ ‫ޤައުމަށް‪g‬އަދަށްވުރެ‪g‬ފަހި‪g‬ފާގަތި‪g‬އަމާން‪g‬މުސްތަޤްބަލެއް‪g‬މިންވަރު‪g‬ކުރެއްވުމެވެ‪.‬‬ ‫‪g21‬އެޕްރީލް‪2016g‬‬

‫ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝާހިދު‬ ‫‪gggggggggggggggggggggggggggggggggggggggg‬ވައިސް‪g‬ޗީފް‪g‬އޮފް‪g‬ޑިފެންސް‪g‬ފޯސް‪g‬‬

‫‪9‬‬

‫ހުވަފެނެއް ޙަޤީޤަތަކަށް ހެދޭނީ މަސައްކަތްކޮށްގެން‬ ‫ކާނަލް މުޙައްމަދު ޝާހިދު‬

‫ޗ ެކވެ‪ .‬މި ިލ ުއ ުމ ަގއި ައ ިލ ައ ުޅ ާވލަން‬ ‫ނކު ެވސް ެދކޭ ެއ ްއ ެ‬ ‫ނސާ ަ‬ ‫ނމެ އި ް‬ ‫ނކީ ކޮ ް‬ ‫ުހ ަވފެ ަ‬ ‫ނވެ‪.‬‬ ‫ނގެ ާވ ަހ ަކ ެއއް ނޫ ެ‬ ‫ނސާނާ ައށް ފެންނަ ހު ަވފެ ު‬ ‫ނ ީދ ަގއި އި ް‬ ‫ރމު ި‬ ‫ރގަނ ުޑގެ ައ ާ‬ ‫ިމ ުއޅެނީ ޭ‬ ‫ނވާ ލަނ ުޑދަނޑި ަތ ާކއި‪،‬‬ ‫ސލު ުކރަން ބޭނު ް‬ ‫ނސާނާ ާހ ި‬ ‫ނ ަގއި އި ް‬ ‫ނސް ިދރި ުއ ުޅ ުމގެ ަމ ިއދާ ު‬ ‫ެއހެ ަ‬ ‫ނ ިޒ ަލށް‬ ‫ނވާ މަ ް‬ ‫ނވާ ނު ަވތަ ދާން ބޭނު ް‬ ‫ރ ަކ ާމއި‪ި ،‬ހ ްތ ަހ ަމ ެޖހުން ޯހ ުދ ަމށް ކުރަން ބޭނު ް‬ ‫އު ާފ ެވ ި‬ ‫ނސާނާ ެދކޭ‬ ‫ނ ުގ ުޅ ުމގެ ާވ ަހ ަކ ެއވެ‪ .‬މިއީ ެވސް އި ް‬ ‫ނ ުގޅޭ ގެ ް‬ ‫ނ ުމގައި ގެ ް‬ ‫ނގެ ިވސް ު‬ ‫ނސާ ާ‬ ‫އި ް‬ ‫ސފަ ުކރެ ެވ ެއވެ‪.‬‬ ‫ނގެ ގޮ ުތ ަގއި ި‬ ‫ހު ަވފެ ު‬ ‫އިންސާނާ‪ g‬މިގޮތަށް‪ g‬ދެކޭ‪ g‬ހުވަފެން‪g‬‬ ‫ޙަޤީޤަތަކަށް‪ g‬ވޭތޯއެވެ؟‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ޙަޤީޤަތަކަށް‪g‬‬ ‫ވަނީ‪ g‬ކިހާ‪ g‬މިންވަރަކަށްތޯއެވެ؟‪ g‬މިއީ‪ g‬ހިތުގައި‪g‬‬ ‫އުފެދޭ‪ g‬ސުވާލުތަކެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ސުވާލުތަކުގެ‪ g‬އެންމެ‪g‬‬ ‫ކުރު‪ g‬ޖަވާބަކީ‪ g‬ހުވަފެން‪ g‬ޙަޤީޤަތަކަށް‪ g‬ހެދުމަށް‪g‬‬ ‫މަސައްކަތް‪ g‬ނުކޮށްފިނަމަ‪ g‬އެއްވެސް‪ g‬ހުވަފެނެއް‪g‬‬ ‫ޙަޤީޤަތަކަށް‪ g‬ނުވާނެއެވެ‪ g.‬މިކަން‪ g‬ދަލީލު‪g‬‬ ‫ކޮށްދޭ‪ g‬ހެކިތަކަކީ‪ g،‬މަހުޖަނުން‪ g‬މަހުޖަނުންނަށް‪g‬‬ ‫ވެފައި‪ g‬އެތިބީ‪ g‬އެއްވެސް‪ g‬މަސައްކަތެއް‪ g‬ނުކޮށް‪g‬‬ ‫އަތްއުރާލައިގެން‪ g‬ތިއްބައެއް‪ g‬ނޫނެވެެ‪ g.‬ނުވަތަ‪g‬‬ ‫ދިރިއުޅުމުގެ‪ g‬މައިދާނުގައި‪ g‬އަދި‪ g‬މަސައްކަތުގެ‪g‬‬ ‫މައިދާނުގައި‪ g‬ކުރިއެރުންތައް‪ g‬ލިބެނީ‪ g‬އެއްވެސް‪g‬‬ ‫މަސައްކަތެއް‪ g‬ނުކޮށް‪ g‬ތިއްބައެއް‪ g‬ނޫނެވެ‪g.‬‬

‫‪10‬‬

‫ދިރިއުޅުމުގެ އުސްމިންތަކަށް އިންސާ ާ‬ ‫ނ‬ ‫ވާސިލު ވުމަށް މަސައްކަތް ކުރުމަށް‬ ‫ަތ ީބޢަ ުތ ަގއި ަލ ްއވަ ާވ ަފއިވާތީވެ‪ާ ،‬ކ ިމ ާޔބު‬ ‫މީހަކަށް ވުމަށް ހުވަފެން ދެކުން ވަރަށް‬ ‫ސ ަބ ަބކީ ައ ާމ ެޒއް އޮ ެވގެން‬ ‫ުމ ިހ ްއމެވެ‪ަ .‬‬ ‫މަސައްކަތް ކުރުމުން ކާމިޔާބު ވުމަށް‬ ‫މަގުފަހިވުން އަވަސްވެފައި ޔަޤީންކަން‬ ‫ނ ީތ ެއވެ‪.‬‬ ‫ޮބ ުޑވާ ެ‬ ‫މިފަދަ‪ g‬މިސާލަކަށް‪ g‬ވިސްނާލާއިރު‪ g،‬އެންމެ‪g‬‬ ‫ފުރަތަމަވެސް‪g‬ހިތަށް‪g‬އަންނާނީ‪g‬ދުނިޔޭގެ‪g‬އެންމެ‪g‬‬ ‫ބޮޑެތި‪ g‬މަހުޖަނުންގެ‪ g‬ތެރޭގައި‪ g‬ހިމެނޭ‪"g‬މައިކްރޯ‪g‬‬ ‫ސޮފްޓް"‪ g‬ގެ‪ g‬ބާނީ‪ g‬ބިލް‪ g‬ގޭޓްސްގެ‪ g‬ކާމިޔާބުގެ‪g‬‬ ‫ވާހަކައެވެ‪g.‬ނަމަވެސް‪g‬މި‪g‬މަހުޖަނު‪g‬މަހުޖަނަކަށް‪g‬‬ ‫ވުމަށް‪ g‬ކުރި‪ g‬ބުރަ‪ g‬މަސައްކަތާއި‪ g،‬ހޭދަކުރި‪g‬‬ ‫ވަގުތާއި‪g‬މެދު‪g‬ވަޒަން‪g‬ކޮށްލެވޭތޯ‪g‬އެވެ‪.‬‬ ‫ދިރިއުޅުމުގެ‪g‬އުސްމިންތަކަށް‪g‬އިންސާނާ‪g‬‬ ‫ވާސިލު‪ g‬ވުމަށް‪ g‬މަސައްކަތް‪ g‬ކުރުން‪ g‬ތަބީޢަތުގައި‪g‬‬ ‫ލައްވާފައިވާތީވެ‪ g،‬ކާމިޔާބު‪ g‬މީހަކަށް‪ g‬ވުމަށް‪g‬‬ ‫ހުވަފެން‪ g‬ދެކުން‪ g‬ވަރަށް‪ g‬މުހިއްމެވެ‪g.‬‬ ‫ސަބަބަކީ‪ g‬އަމާޒެއް‪ g‬އޮވެގެން‪ g‬މަސައްކަތް‪g‬‬ ‫ކުރުމުން‪ g‬ކާމިޔާބު‪ g‬ވުމަށް‪ g‬މަގުފަހިވުން‪g‬‬ ‫އަވަސްވެފައި‪ g‬ޔަޤީންކަން‪ g‬ބޮޑުވާނެތީއެވެ‪g.‬‬ ‫ކަންމިހެން‪ g‬ހުރުމާއެކު‪ g‬ހުވަފެން‪ g‬ޙަޤީޤަތަކަށް‪g‬‬ ‫ހެދުމަށް‪ g‬މަސައްކަތް‪ g‬ކުރާއިރު‪ g‬ވިސްނުން‪g‬‬

‫ބަހައްޓަންޖެހޭނެ‪g‬ކަމަށް‪g‬ފެންނަ‪g‬ވަރަށް‪g‬މުހިއްމު‪g‬‬ ‫ދެކަމެއްގެ‪g‬ވާހަކަ‪g‬ފާހަގަ‪g‬ކޮށްލާނަމެވެ‪.‬‬

‫ރ ހުވަފެ ް‬ ‫ނ‬ ‫‪ .1‬އަލިވިލޭއި ު‬ ‫ށ ޤަބޫލް ކުރުން‪:‬‬ ‫ވެދާނެކަމަ ް‬

‫ޙަޤީޤަތަކަށް‬

‫ކޮށް‪g‬‬ ‫ހާސިލު‪g‬‬ ‫ކާމިޔާބީތައް‪g‬‬ ‫މުއްސަނދިކަމާއި‪ g،‬އުފަލާއި‪ g‬އަރާމާއި‪g،‬‬ ‫ޖާހުގައި‪ g‬އުޅޭ‪ g‬މީހުންގެ‪ g‬ވާހަކަތައް‪ g‬އަޑުއަހައި‪g‬‬ ‫ނުވަތަ‪ g‬ފެނިގެން‪ g‬ވަގުތުން‪ g‬ވަގުތަށް‪ g‬ނުވަތަ‪g‬‬ ‫ޖާދޫއެއްގެ‪ g‬ގޮތުގައި‪ g‬ދިރިއުޅުމުގައި‪ g‬އިންސާނާ‪g‬‬ ‫ހާސިލުކުރަން‪ g‬ބޭނުންވާ‪ g‬ލަނޑުދަނޑިތައް‪g‬‬ ‫ހާސިލު‪ g‬ކުރެވޭނެ‪ g‬ކަމަށް‪ g‬ވިސްނައިގެން‪g‬‬ ‫ނުވާނެއެވެ‪ g.‬ކާމިޔާބީތައް‪ g‬ހާސިލުކޮށްފައިވާ‪g‬‬ ‫މީހުން‪g‬އެ‪g‬އުސްމިނަށް‪g‬ވާސިލު‪g‬ވުމަށް‪g‬ކުރި‪g‬ބުރަ‪g‬‬ ‫މަސައްކަތާއި‪g‬ހޭދަކުރި‪g‬ވަގުތާއިމެދު‪g‬ވިސްނާލަން‪g‬‬ ‫ޖެހޭނެއެވެ‪g.‬މަހުޖަނުންގެ‪g‬ވާހަކަ‪g‬އިން‪g‬މިސާލެއް‪g‬‬ ‫ނުނަގާ‪ g g‬މިކަމުގައި‪ g‬ވަރަށް‪ g‬ފަސޭހަ‪ g‬މިސާލެއް‪g‬‬ ‫ދަންނަވާކަމަށްވާނަމަ‪g،‬އެމެރިކާގައި‪g‬މޮބައިލް‪g‬ފޯނު‪g‬‬ ‫އެޕްލިކޭޝަނެއް‪ g‬ހެދި‪ g‬މީހަކު‪ g‬އެ‪ g‬އެޕްލިކޭޝަން‪g‬‬ ‫މޮބައިލް‪g‬ފޯނު‪g‬ކުންފުންޏަކަށް‪g‬ވަރަށް‪g‬އަގުބޮޑުކޮށް‪g‬‬ ‫ވިއްކާލައި‪ g‬އެއްދުވަހުން‪ g‬މުއްސަނދިވި‪ g‬ވާހަކަ‪g‬‬ ‫ވަރަށް‪ g‬ގިނަ‪ g‬ބަޔަކަށް‪ g‬އެނގޭނެއެވެ‪ g.‬ނަމަވެސް‪g‬‬ ‫މިކަމުގައި‪ g‬ވިސްނާލަންޖެހޭ‪ g،‬ގިނަ‪ g‬ބަޔަކަށް‪g‬‬ ‫ނޭނގޭ‪g‬ޙަޤީޤަތަކީ‪g‬މި‪g‬އެޕްލިކޭޝަން‪g‬ހެދި‪g‬މީހާ‪g‬މި‪g‬‬ ‫އެޕްލިކޭޝަން‪g‬ކާމިބުކުރީ‪g‬މިފަންނުން‪g‬މާސްޓާސް‪g‬‬ ‫ޑިގްރީ‪g‬ހަދައި‪g‬ޕީއެޗްޑީ‪g‬ހަދައި‪g20g‬އަހަރު‪g‬ދުވަހު‪g‬‬ ‫މިފަންނުގައި‪ g‬މަސައްކަތްކޮށް‪ g30g‬އެޕްލިކޭޝަން‪g‬‬ ‫ހެދުމަށްފަހުގައި‪g‬ކަމެވެ‪.‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ނ އެހެން މީހަކު ޙަޤީޤަތަކަށް‬ ‫‪ .2‬ތިމާގެ ހުވަފެ ް‬ ‫ހަދައިދޭނެކަ ަމށް ބަލައިގެން ހުރުން‪:‬‬ ‫ކޮފީމޭޒު‪ g‬ދޮށުންނާއި‪ g،‬މަސައްކަތުގެ‪g‬‬ ‫މާހައުލުގެ‪ g‬ތެރެއިން‪ g‬ރައްޓެހި‪ g‬ރަޙްމަތްތެރިންނާ‪g‬‬ ‫ބައްދަލުވެ‪ g‬ވާހަކަ‪ g‬ދެކެވި‪ g،‬ޚިޔާލު‪ g‬ބަދަލުކުރެވޭ‪g‬‬ ‫ވަގުތު‪ g‬ތަކުގައި‪ g‬ރަނގަޅު‪ g‬މަސައްކަތެއް‪g‬‬ ‫ފެށުމުގެ‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬އާކަމެއް‪ g‬ކުރުމަށް‪ g‬ވިސްނައި‪g‬‬ ‫މިކަންކަމާއިމެދު‪ g‬ޚިޔާލު‪ g‬ބަދަލުކޮށް‪ g‬އަބަދުވެސް‪g‬‬ ‫ވާހަކަ‪g‬ދެކެވެއެވެ‪g.‬މިވާހަކަތައް‪g‬ދެކެވޭއިރު‪g‬ކުރަން‪g‬‬ ‫މިއުޅޭ‪ g‬މަސައްކަތަކީ‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬އުފައްދަން‪ g‬މިއުޅޭ‪g‬‬ ‫އެއްޗަކީ‪ g‬ވަރަށް‪ g‬ރަނގަޅު‪ g‬އަދި‪ g‬ނަފާ‪ g‬ލިބޭނެ‪g‬‬ ‫ކަމަކަށްވިއަސް‪ g،‬މިކަމަށް‪ g‬ބޭނުންވާ‪ g‬ފައިސާ‪g‬‬ ‫ހޯދުމުގައި‪ g‬ހުރި‪ g‬ދަތިތަކާއި‪ g،‬ބާޒާރުގެ‪ g‬އަގުތައް‪g‬‬ ‫ހުރިގޮތުން‪ g‬މިކަން‪ g‬ކާމިޔާބު‪ g‬ނުވެދާނެކަމާއި‪g،‬‬ ‫ނުވަތަ‪g‬މިކަން‪g‬ކުރުމަށް‪g‬ތަޖުރިބާ‪g‬ހުރި‪g‬މީހުންނާއި‪g‬‬ ‫ރަނގަޅު‪g‬ތަނެއް‪g‬ހޯދުން‪g‬ފަދަ‪g،‬ކުރަން‪g‬ބޭނުންވާ‪g‬‬ ‫ކަމެއް‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ދެކޭ‪ g‬ހުވަފެން‪ g‬ޙަޤީޤަތަކަށް‪g‬‬ ‫ހެދުމަށް‪ g‬ހުރި‪ g‬ހުރަސްތަކާއި‪ g‬ދަތިތަކުގެ‪ g‬ވާހަކަ‪g‬‬ ‫މާގިނައިން‪g‬ދެކެވި‪g‬މާޔޫސްވާތަން‪g‬އާދެއެވެ‪g.‬ގިނަ‪g‬‬ ‫ފަހަރު‪g‬މިއީ‪g‬ދިރިއުޅުމުގެ‪g‬މައިދާނުގައި‪g‬އިންސާނާ‪g‬‬

‫ކޮންމެ‪ g‬އިންސާނަކުވެސް‪ g‬ދިރިއުޅުމަށް‪ g‬ނުވަތަ‪g‬‬ ‫އާމްދަނީ‪g‬ހޯދުމަށް‪g‬ކުރާ‪g‬މަސައްކަތެވެ‪g.‬އިންސާނާ‪g‬‬ ‫ދިރިއުޅުމަށް‪g‬މަސައްކަތް‪g‬ކުރާއިރު‪g‬އެއްދުވަހު‪g‬ލިބޭ‪g‬‬ ‫އާމްދަނީއަށްވުރެ‪g‬ބޮޑު‪g‬އާމްދަނީއެއް‪g‬އަނެއްދުވަހު‪g‬‬ ‫ހޯދުމުގެ‪ g‬ހުވަފެންތައް‪ g‬ދެކި‪ g،‬ޝައުޤުވެރިކަން‪g‬‬ ‫އިތުރު‪g‬ވެއެވެ‪g.‬‬

‫ނ ަތއް‬ ‫ާކ ިމ ާޔބީ ަތ ްއ ޯހ ުދ ަމށް ިތމާ ެދ ޭކ ުހ ަވފެ ް‬

‫ރ ިވ ަފއި‬ ‫ނ ަކ ާމއި‪ޭ ،‬‬ ‫ށގެ ް‬ ‫ސ ްއކަތް ޮކ ް‬ ‫ަޙ ީޤޤަ ަތ ަކށް ވާނީ ަމ ަ‬

‫ނކަން ައދި‬ ‫ނ ަތ ްއ ަޙ ީޤޤަ ަތ ަކށް ނުވާ ެ‬ ‫ައ ިލ ިވ ޭލ ިއރު ިތ ާމ ެގ ުހ ަވފެ ް‬

‫ނ ަކ ަމށް‬ ‫ށ ަހ ަދ ިއދޭ ެ‬ ‫ނ ަޙ ީޤ ަޤ ަތ ަކ ް‬ ‫ނ ީމ ަހކު ިތމާ ެދ ޭކ ހު ަވފެ ް‬ ‫ެއހެ ް‬ ‫ނ ަތއް‬ ‫ސ ްއކަތުން ިތ ާމ ެގ ުހ ަވފެ ް‬ ‫ނ ުހރެ ިތ ާމގެ ަމ ަ‬ ‫ަބ ަލ ިއގެން ު‬ ‫ނ ެއވެ‪.‬‬ ‫ށ ަހ ާދށެވެ‪ާ .‬ކ ިމ ާޔބު ވާ ެ‬ ‫ަޙ ީޤ ަޤ ަތ ަކ ް‬

‫ހާސިލު‪ g‬ކުރަން‪ g‬ބޭނުންވާ‪ g‬ލަނޑުދަނޑިތަކާއި‪g،‬‬ ‫އުފާވެރިކަމާއި‪ g،‬ހިންހަމަޖެހުން‪ g‬ހޯދުމަށް‪ g‬ދުށް‪g‬‬ ‫ހުވަފެނަކީ‪ g‬ބިލާހެއްކަމަށް‪ g‬ޤަބޫލުކޮށް‪ g‬ތިމާގެ‪g‬‬ ‫އުއްމީދުތައް‪g‬ނިމޭ‪g‬މަރުހަލާ‪g‬ކަމަށް‪g‬ވެދެއެވެ‪g.‬‬ ‫އިންސާނާގެ‪ g‬ތަބީޢަތް‪ g‬ނިޔާކުރާ‪ g‬ގޮތުން‪g‬‬ ‫ދުނިޔޭގައި‪ g‬ދިރިއުޅޭއިރު‪ g‬އުފަލާއި‪ g،‬އަރާމާއި‪g،‬‬ ‫ޖާހު‪ g‬ބޭނުންވެއެވެ‪ g.‬މިކަން‪ g‬ޙާސިލު‪ g‬ކުރުމަށް‪g‬‬ ‫ތަނަވަސްކަން‪ g‬ބޭނުންވެއެވެ‪ g.‬ތަނަވަސްކަން‪g‬‬ ‫ހޯދުމަށް‪ g‬މަސައްކަތް‪ g‬ކުރަން‪ g‬ޖެހެއެވެ‪ g.‬މިއީ‪g‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ބައެއްމީހުންނަށް‪ g‬މިޝައުޤުވެރިކަން‪g‬‬ ‫އިތުރުވަނީ‪g‬އެހެން‪g‬މީހުން‪g‬ހޯދާފައިވާ‪g‬ކާމިޔާބީތައް‪g‬‬ ‫ދެކި‪ g‬އެފަދަ‪ g‬މީހަކަށް‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬އެއަށްވުރެ‪ g‬މަތީ‪g‬‬ ‫ކާމިޔާބީއަކަށް‪ g‬ވާސިލުވުމުގެ‪ g‬ޝައުޤުވެރިކަން‪g‬‬ ‫ހުރެގެންނެވެ‪ g.‬އަނެއްބަޔަކު‪ g‬އުފެދުމުގައި‪ g‬ވެސް‪g‬‬ ‫ކާމިޔާބީއަށް‪ g‬ވާސިލުވުމަށް‪ g‬ޝައުޤުވެރިކަން‪g‬‬ ‫ހުރެގެންނެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬އެއްވެސް‪ g‬މަސައްކަތެއް‪g‬‬ ‫ނުކޮށް‪g‬ނަހަމަ‪g‬ގޮތުގައި‪g‬ލިބޭ‪g‬ފުރުޞަތުގެ‪g‬ބޭނުން‪g‬‬ ‫ހިފައިގެން‪ g‬ދިރިއުޅުމުގެ‪ g‬ކާމިޔާބީތައް‪ g‬ހާސިލު‪g‬‬

‫ކުރުމުގެ‪ g‬ޝައުޤުވެރިކަން‪ g‬ހުންނަ‪ g‬މީހުންވެސް‪g‬‬ ‫އުޅެއެވެ‪ g.‬ނަމަވެސް‪ g‬ފަހުން‪ g‬މިދެންނެވުނު‪g‬‬ ‫ގޮތަށް‪ g‬ދިރިއުޅުމުގެ‪ g‬ކާމިޔާބީތައް‪ g‬ހާސިލު‪g‬‬ ‫ކުރުމަށް‪g‬މަސައްކަތް‪g‬ކުރުމަކީ‪g‬އިންސާނީ‪g‬ރިވެތި‪g‬‬ ‫އަޚްލާޤާއި‪ g،‬އިންސާނީ‪ g‬ކަރާމާތުގެ‪ g‬ތެރެއިން‪g‬‬ ‫ހޯދޭ‪ g‬ކާމިޔާބީއަކަށް‪ g‬ނުވާނެކަން‪ g‬ކަށަވަރެވެ‪g.‬‬ ‫އަދި‪ g‬ވަކިން‪ g‬ޚާއްޞަކޮށް‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންފަދަ‪g‬‬ ‫މުސްލިމުން‪ g‬މިގޮތަށް‪ g‬ކާމިޔާބީތައް‪ g‬ހޯދައި‪g‬‬ ‫އުފަލާއި‪ g،‬އަރާމާއި‪ g،‬ޖާހުގައި‪ g‬ދުނިޔޭގައި‪g‬‬ ‫ދިރިއުޅުމަށް‪g‬ވިސްނައިގެންވެސް‪g‬ނުވާނެއެވެ‪g.‬‬ ‫ރަނގަޅު‪ g‬ގޮތުގައި‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ރަނގަޅު‪g‬‬ ‫ނިޔަތުގައި‪gg‬ދިރިއުޅުމުގެ‪g‬މައިދާނުގައި‪g‬އުފަލާއި‪g،‬‬ ‫އަރާމާއި‪ g،‬ޖާހު‪ g‬ހޯދުމުގެ‪ g‬ހުވަފެންތައް‪ g‬ދެކި‪g‬‬ ‫ކާމީޔާބީތައް‪g‬ހޯދުމަށް‪g‬މަސައްކަތް‪g‬ކުރަންވާނެއެވެ‪g.‬‬ ‫ހަމަ‪g‬މިބީދައިން‪g‬މަސައްކަތުގެ‪g‬މާހައުލުގައި‪g‬ވެސް‪g‬‬ ‫ކުރިއަރާ‪g‬ދިއުމުގެ‪g‬ހުވަފެންތައް‪g‬ދެކި‪g،‬ކާމިޔާބީތައް‪g‬‬ ‫ހޯދުމަށް‪g‬މަސައްކަތް‪g‬ކުރަންވާނެއެވެ‪g.‬ކާމިޔާބީތައް‪g‬‬ ‫ހޯދުމަށް‪ g‬ތިމާ‪ g‬ދެކޭ‪ g‬ހުވަފެންތައް‪ g‬ޙަޤީޤަތަކަށް‪g‬‬ ‫ވާނީ‪ g‬މަސައްކަތް‪ g‬ކޮށްގެންކަމާއި‪ g،‬ރޭވިފައި‪g‬‬ ‫އަލިވިލޭއިރު‪ g‬ތިމާގެ‪ g‬ހުވަފެންތައް‪ g‬ޙަޤީޤަތަކަށް‪g‬‬ ‫ނުވާނެކަން‪g‬އަދި‪g‬އެހެންމީހަކު‪g‬ތިމާ‪g‬ދެކޭ‪g‬ހުވަފެން‪g‬‬ ‫ޙަޤީޤަތަކަށް‪ g‬ހަދައިދޭނެކަމަށް‪ g‬ބަލައިގެން‪ g‬ނުހުރެ‪g‬‬ ‫ތިމާގެ‪ g‬މަސައްކަތުން‪ g‬ތިމާގެ‪ g‬ހުވަފެންތައް‪g‬‬ ‫ޙަޤީޤަތަކަށް‪g‬ހަދާށެވެ‪g.‬ކާމިޔާބު‪g‬ވާނެއެވެ‪g.‬‬

‫‪11‬‬

‫އަ މި އް ލަ ނަ ފު ސު ދެ ނެ ގަ ތު ން!‬ ‫ނމެ ާޤ ިބލު ީމ ާހ ައށް‬ ‫ާއދެ‪ާ ،‬ކ ިމ ަޔބު ުވ ަމށް ައ ުޅގަނ ުޑމެން ެއ ެދއެވެ‪ .‬އެ ް‬

‫ކެޕްޓަން އިބްރާހީމް ޢާޒިމް‬

‫ރ ަހމަ ުވ ަމށް ެއ ެދ ެއވެ‪.‬‬ ‫ނމެ ުފ ި‬ ‫ނމެ ަކ ެމއް އެ ް‬ ‫ރއެވެ‪ .‬ކުރާ ކޮ ް‬ ‫ސ ްއކަތް ުކ ެ‬ ‫ުވ ަމށް ަމ ަ‬

‫ނށް‬ ‫ނ ީމހުން ަ‬ ‫ނ ަތ ެކއް ރާ ަވ ެއވެ‪ެ .‬އހެ ް‬ ‫ނ ަވސް ީމ ާހ ައށް ުވ ަމށް ގިނަ ރޭވު ް‬ ‫ނމެ ތަ ަ‬ ‫އެ ް‬ ‫ނކަން ާކ ިމ ާޔބު‬ ‫ށގެން ކަ ް‬ ‫ސ ޮކ ް‬ ‫ުވރެން ޮމ ުޅ ުވ ަމށް ެއ ެދއެވެ‪ަ .‬އ ިމ ްއލަ ެއދުން ިއ ް‬

‫ނ ާކ ިމ ާޔބީ ަޤ ޫބ ުލ ުކރަން‬ ‫ރ ަމތިވާ ާ‬ ‫ރ ެއވެ‪ު .‬ކ ި‬ ‫ސ ްއކަ ްތ ުކ ެ‬ ‫ނމަ ެވސް ަމ ަ‬ ‫ރ ަމށް ަމދުން ަ‬ ‫ކު ު‬ ‫ރއް‬ ‫ނމެ ެވސް ުއ ުޒ ެ‬ ‫ނ ަކ ަމށް ކޮ ް‬ ‫ރވި ކަ ް‬ ‫ނ ާކ ިމ ާޔ ީބ ެއއް ެމ ުދވެ ި‬ ‫ނމެ ާ‬ ‫ަދތި ެވއެވެ‪ަ .‬އދި ކޮ ް‬ ‫ރ ެއވެ‪ަ .‬އ ަބދު ެވސް ައ ިމ ްއލަ ޮގތް ެއއީ‬ ‫ރ ެދ ްއ ުކ ުމ ަގއި ެދ ިމ ުހ ެ‬ ‫ރއެވެ‪ަ .‬އދި ުއ ުޒ ު‬ ‫ރކު ެ‬ ‫ެމ ުދ ެވ ި‬

‫ނ ަތއް‬ ‫ނގެ ާފ ުޑ ިކޔު ް‬ ‫ނ ީމހު ް‬ ‫ނ ަކ ަމށް ެއހެ ް‬ ‫ނމެ ޮމޅު ޮގ ްތ ަކ ަމށް ެދ ެކ ެއވެ‪ި .‬ތމާ ުކރާ ކަ ް‬ ‫އެ ް‬ ‫ަބލަ ިއގަ ުތ ަމށް ދަ ިތ ެވ ެއވެ‪.‬‬

‫ތިމާގެ‪g‬ޤާބިލްކަމަށް‪g‬ވުރެން‪g‬އެހެންމީހުންގެ‪g‬‬ ‫ޤާބިލްކަން‪ g‬ދަށްކަމަށް‪ g‬ވަކާލަތުކުރެއެވެ‪ g.‬ކޮންމެ‪g‬‬ ‫މަސައްކަތެއް‪ g‬އެންމެ‪ g‬ފުރިހަމައަށް‪ g‬އެނގޭކަމަށް‪g‬‬ ‫ބުނެއެވެ‪ g.‬ތިބާގެ‪ g‬މަސައްކަތަށް‪ g‬ގޮންޖަހާލެވޭވަރު‪g‬‬ ‫އެހެންބަޔަކު‪ g‬ނެތްކަމަށް‪ g‬ބުނެ‪ g‬އަޑުއުފަލެއެވެ‪g.‬‬ ‫ކަންކަން‪ g‬ކުރުމަށް‪ g‬ފާޑުކިޔާ‪ g‬ހެދުމަށް‪ g‬ވަރަށް‪g‬‬ ‫ދޫފަސޭހަކޮށްގެން‪g‬އުޅޭ‪g‬ފަހަރުތައް‪g‬ގިނައެވެ‪g.‬ކަމެއް‪g‬‬

‫‪12‬‬

‫ކުރުމަށް‪ g‬ޢަމަލު‪ g‬ކުރުމަށް‪ g‬ބުނާ‪ g‬ފޮނިބަސްތަކުން‪g‬‬ ‫އަޑު‪g‬އަހާމީހުންގެ‪g‬ލޯބި‪g‬ހޯދުމުގައި‪g‬ދެމިތިބެއެވެ‪g.‬‬ ‫ކަމުގެ‪ g g‬ފުރިހަމަ‪ g‬ޢިލްމެއްނެތި‪ g‬ޤާބިލް‪ g‬ކަމަށް‪g‬‬ ‫ދައްކަން‪g‬ހަދައިގެން‪g‬އެހެންމީހުންގެ‪g‬ލަދުބަސްތައް‪g‬‬ ‫ދެއްކުންތެރިކަމުން‪g‬‬ ‫އަމާޒުވަމުންދެއެވެ‪g.‬‬ ‫ޒީނަތްތެރިވެގެން‪ g g‬އެހެންމީހުންގެ‪ g‬ކުރިމަތީ‪g‬‬ ‫ބޭޒާރުވަމުންދާ‪g‬ތަން‪g‬ދަނީ‪g‬ފެންނަމުންނެވެ‪g.‬ތިބާ‪g‬‬ ‫ނޫން‪ g‬އެހެން‪ g‬މީހުންނަކީ‪ g‬ބައެއް‪ g‬ނޫންކަމަށް‪g،‬‬

‫އަޑުގަދަ‪ g‬މީހާ‪ g‬ރުއްގިނަ‪ g‬ވާނެއޭ‪ g‬ބުނާ‪ g‬ލަގަބު‪g‬‬ ‫ލިބޭފަހަރުތައް‪g‬ގިނައެވެ‪g.‬‬ ‫އާދެ‪ g،‬އަމިއްލަ‪ g‬ނަފުސު‪ g‬ދެނެގަތުމަށް‪g‬‬ ‫ނަފުސާ‪gg‬ކުރަންޖެހޭ‪g‬ސުވާލުތަކެއް‪g‬ހުންނާނެވެ‪g.‬‬ ‫އެ‪g‬ސުވާލުތަކަށް‪g‬ޖަވާބު‪g‬ބޭނުންވާނެކަން‪g‬ޔަގީނެވެ‪g.‬‬ ‫ޖަވާބުދޭނީ‪ g‬ވެސް‪ g‬ތިބާ‪ g‬އެވެ‪ g.‬ސުވާލު‪ g‬ކުރާނީ‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬ތިބާއެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ކަންކަން‪ g‬މިހެން‪ g‬ކުރުމަށް‪g‬‬ ‫މިއީ‪ g‬އަމިއްލަ‪ g‬ނަފުސަށް‪ g‬އެންމެ‪ g‬ބޮޑު‪g‬‬ ‫ގޮންޖެހުމަކަށް‪gg‬ފަހަރުގައި‪g‬ވެދާނެއެވެ‪g.‬‬ ‫ޤަބޫލުކުރަންޖެހޭ‪ g‬ޙަޤީޤަތަކީ‪ g‬އަމިއްލަ‪g‬‬ ‫ނަފުސުގެ‪ g‬އަގުކުރަން‪ g‬ބައެއްފަހަރު‪g‬‬ ‫ފަސްޖެހޭކަމެވެ‪ g.‬ނުވަތަ‪ g‬އަޅާނުލާ‪g‬‬ ‫ކުރިމަތިވާ‪gg‬ކާމިޔާބީ‪g‬އާއި‪g‬ނާކާމިޔާބީއަށް‪g‬‬ ‫ރުހިގެން‪g‬ތިބެވޭކަމެވެ‪g.‬ކުޑަވަގުތުކޮޅަކަށް‪g‬‬ ‫ނަމަވެސް‪ g g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬އަމިއްލަ‪g‬‬ ‫ނަފުސު‪ g‬އަމިއްލައަށް‪ g‬ދެނެގަނެވިފައި‪g‬‬ ‫ނުވުމުވެ‪ g g.‬ކުރިމަތިވާ‪ g‬ކަންކަމުގައި‪g‬‬ ‫ތިބާގެ‪g‬ނަފުސު‪gg‬ދެނެގަތުމަށް‪g‬މަސްކަތެއް‪g‬‬ ‫ނުކުރެއެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬ތިބާއަށް‪ g‬ތިބާގެ‪ g‬ނަފުސު‪g‬‬ ‫އެނގޭވަރަށް‪ g‬އެހެންމީހުންނަށް‪ g‬އެނގޭނެތޯއެވެ؟‪g‬‬ ‫މިސުވާލުތަކަށް‪ g‬ޖަވާބު‪ g‬ދެވޭނީ‪ g‬ހަމަ‪ g‬އަމިއްލަ‪g‬‬ ‫ނަފުސަށެވެ‪ g g.‬ހާމަކަން‪ g‬ބޮޑު‪ g‬ގޮތެއްގައި‪ g‬ތިބާ‪g‬‬ ‫އަކީ‪ g‬ކާކުކަން‪ g‬އެނގޭނީ‪ g‬ހަމަ‪ g‬ތިބާއަށެވެ‪ g.‬ތިބާ‪g‬‬ ‫ކުރާހިތްވާ‪ g‬ކަންކަމާއި‪ g‬ކުރާހިތްނުވާ‪ g‬ކަންކަން‪g‬‬ ‫އެހެން‪ g‬މީހަކަށް‪ g‬ބުނެދޭން‪ g‬ފަސޭހައެއްނުވާނެވެ‪g.‬‬ ‫ލަފާގެ‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ހީއެއްގެ‪ g‬މައްޗަށް‪ g‬ފަހަރުގައި‪g‬‬

‫ބަސްކިޔުމުން‪ g‬ތިބާގެ‪ g‬ސިފަތައް‪ g‬އެހެންމީހަކަށް‪g‬‬ ‫ހާމާކޮށްދޭން‪ g‬އުނދަގޫވާނެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬މަދުން‪g‬‬ ‫ނަމަވެސް‪ g‬ހުރިހާ‪ g‬ކަމެއް‪ g‬އެނގޭކަމަށް‪ g‬ހެދިގެން‪g‬‬ ‫އުޅޭ‪ g‬މަދު‪ g‬ބަޔަކު‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬ތެރޭގައި‪g‬‬ ‫އުޅެދާނެވެ‪g.‬‬ ‫ހަޤީޤަތުގައި‪g‬ވެސް‪g‬ތިބާ‪g‬އަކީ‪g‬ކާކުތޯއެވެ؟‪g‬‬ ‫އަދި‪ g‬ތިބާގެ‪ g‬ނިންމުންތަކީ‪ g‬ކޮބައިތޯއެވެ؟‪g‬‬ ‫ދިރިއުޅުމުގައި‪ g‬ކާމިޔާބީއަށް‪ g‬އަމިއްލަ‪ g‬ނަފުސަށް‪g‬‬ ‫ބޭނުންވާ‪ g‬ކަންކަމަކީ‪ g‬ކޮބައިތޯއެވެ؟‪ g‬ތިބާގެ‪g‬‬ ‫ރޭވުންތެރިކަމަކީ‪g‬‬ ‫އޮތް‪g‬‬ ‫މުސްތަޤްބަލަށް‪g‬‬ ‫ކޮބައިތޯއެވެ؟‪ g‬ވަޒީފާގެ‪ g‬ކުރިމަގަށް‪ g‬ކުރާ‪ g‬ފޮނި‪g‬‬ ‫އުއްމީދަކީ‪ g‬ކޮބައިތޯއެވެ؟‪ g‬އަދި‪ g‬ހަމަ‪ g‬އެހެންމެ‪g‬‬ ‫ތިބާ‪g‬އަކީ‪g‬ކާކުކަން‪g‬އެހެންމީހުންނަށް‪g‬ބުނެދިނުން‪g‬‬ ‫ކޮންމެހެން‪ g‬ބޭނުންތެރިތޯއެވެ؟‪ g‬އަދި‪ g‬ތިބާއަކީ‪g‬‬ ‫ކާކުތޯ‪ g‬ދެނެގަތުމަށް‪ g‬އެހެންމީނުންނަށް‪ g g‬ވަގުތު‪g‬‬ ‫އޮވެދާނެބާވައެވެ؟‪gg‬‬ ‫ހާމަކަން‪ g‬ބޮޑުގޮތެއްގައި‪ g‬އެނގެނީ‪ g‬ތިބާ‪g‬‬ ‫ގެ‪ g‬ރޭވުންތެރިކަމާއި‪ g‬ނަފުސުގެ‪ g‬ޤާބިލްކަން‪g‬‬ ‫ހުންނާނީ‪ g‬ތިބާއާއި‪ g‬އެކުގައިކަމެވެ‪ g.‬އަދި‪g‬‬ ‫ކުރިމަތިވާ‪ g‬ހާލަތްތަކަށް‪ g‬ތިބާގެ‪ g‬ގާބިލްކަން‪g‬‬ ‫ފެނިގެންދާނެކަމެވެ‪g.‬ލިބޭ‪g‬ފުރުސަތަކީ‪g‬ވެސް‪g‬އެ‪g‬‬ ‫ގާބިލްކަން‪ g‬ހުންނަ‪ g‬މިންވަރު‪ g‬ވަޒަންކޮށްލުމަށް‪g‬‬ ‫ލިބޭ‪ g‬ފުރުސަތެކެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬އެހެންމެ‪ g‬ތިބާގެ‪g‬‬ ‫އުފަލަށް‪ g‬ކުރާ‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬ކަމަކީ‪ g‬އަމިއްލަ‪ g‬އުފަލާ‪g‬‬ ‫ހިތްހަމަޖެހުން‪ g‬ލިބިގަތުމަށް‪ g‬ކުރާ‪ g‬ކަންކަމެވެ‪g.‬‬ ‫ފަހަރުގައި‪g‬ތިބާ‪g‬ކުރާ‪g‬ކަންކަން‪g‬އެހެންމީހުންނަށް‪g‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ކަމުނުދާ‪ g‬ކަމަކަށް‪ g‬ވެދާނެއެވެ‪ g.‬ނަމަވެސް‪g‬‬ ‫ޤަބޫލުކުރަންޖެހޭ‪g‬ޙަޤީޤަތަކީ‪g‬ތިބާ‪g‬ކަންކަން‪g‬ކުރަނީ‪g‬‬ ‫ތިބާގެ‪ g g‬އަމިއްލަ‪ g‬އުފަލަށްކަމެވެ‪ g.‬ހެދިފައިވާ‪g‬‬ ‫ޤަވާއިދާ‪ g‬ޤަނޫނުގެ‪ g‬އިމުގެ‪ g‬ތެރޭން‪ g‬ތިބާ‪ g‬ކުރާ‪g‬‬ ‫ހިތްވާ‪g‬ކަންކަން‪g‬ކުރެވޭނެ‪g‬ކަން‪g‬ދެނެގަންނާށެވެ‪g.‬‬ ‫ހަނދާން‪ g‬ކުރަންޖެހޭ‪ g‬ކަމަކީ‪ g‬ތިބާގެ‪g‬‬ ‫މިނިވަން‪g‬ޚިޔާލަށް‪g‬ކޮންމެ‪g‬ފަހަރަކު‪g‬އެހެންމީހުންގެ‪g‬‬ ‫ރުހުން‪ g‬ނުލިބި‪ g‬ހިނގައިދާނެކަމެވެ‪ g.‬އަމިއްލަ‪g‬‬ ‫ނަފުސު‪ g‬ދެނެގަތުގައި‪ g‬މާޒީގައި‪ g‬ތިބާގެ‪ g‬ފުށުން‪g‬‬ ‫ކުރެވިފައިވާ‪ g‬ނުރަގަނޅު‪ g‬ކަންކަމާއި‪ g‬ރަގަނޅު‪g‬‬ ‫ކަންތައް‪ g‬ހިތްމައްޗަށް‪ g‬ގެނައުން‪ g‬ބުއްދިވެރިއެވެ‪g.‬‬ ‫އަދި‪ g‬އެކަމަކުން‪ g‬ލިބިފައިވާ‪ g‬ހިތްހަމަޖެހުމާއި‪g‬‬ ‫ހިތްދަތިކަން‪ g‬އަމިއްލަ‪ g‬ވިސްނުމުން‪ g‬ބުރަދަން‪g‬‬ ‫ބާލާލާށެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬ތިބާގެ‪ g‬އުމުރުގައި‪ g‬ކުރެވުނު‪g‬‬ ‫ކުށްތަކަކީ‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬ދުވަހެއްގެ‪ g‬ބުރައެއް‪ g‬ކަމުގައި‪g‬‬ ‫ނުހިތާށެވެ‪ g.‬ތިބާގެ‪ g‬ރޫޙާނީ‪ g‬ބާރު‪ g‬ދަށްވިޔަ‪g‬‬ ‫ނުދޭށެވެ‪ g.‬ރޫޙާނީ‪ g‬ބާރުން‪ g‬ކެތްތެރިކަން‪g‬‬

‫ލިބިގަންނާށެވެ‪g.‬ނަފުސުގެ‪g‬އަމަލުތަކުގެ‪g‬މައްޗަށް‪g‬‬ ‫ބުއްދީގެ‪ g‬ބާރުފޯރުވާށެވެ‪ g.‬މާޒީގެ‪ g‬ތެރޭން‪g‬‬ ‫ލިބިފައިވާ‪ g‬ޢިބްރަތްތައް‪ g‬ހަނދާންކުރާށެވެ‪g.‬‬ ‫ބުއްދީގެ‪ g‬ބޭނުންކޮށް‪ g‬ކުރިމަތީވާ‪ g‬ކޮންމެ‪g‬‬ ‫ހުރަހެއްގެ‪ g‬ހައްލުހޯދާށެވެ‪ g.‬ކޮންމެ‪ g‬ކަމެއްގެ‪g‬‬ ‫ހައްލު‪ g‬އޮންނާނެއެވެ‪ g.‬އެހެންކަމުން‪ g‬ގަދަބާރުން‪g‬‬

‫އަމިއްލައަށް‪g‬ކަންތައް‪g‬ޙާޞިލް‪g‬ކުރުމަށް‪g‬އުޅުމަކީ‪g‬‬ ‫ބުއްދިވެރިކަމެއް‪g‬ނޫނެވެ‪g.‬އަދި‪gg‬ބާރުގެ‪g‬ބޭނުންކޮށް‪g‬‬ ‫ކަންކަން‪g‬ޙާޞިލް‪g‬ކުރުމަށް‪g‬ކަންކުރަންވީ‪g‬ގޮތެއް‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬ނުމެނޫންމެއެވެ‪ g.‬އަމިއްލަ‪ g‬ނަފުސުގެ‪g‬‬ ‫އުނިކަންކަން‪ g‬ހުންނަކަން‪ g‬އަބަދުވެސް‪ g‬ހަނދާން‪g‬‬ ‫ކުރާށެވެ‪ g.‬ހަމަ‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬މީހެއްގެ‪ g‬ވިސްނުމާއި‪g‬‬ ‫ޚިޔާލު‪ g‬ތަފާތުވާނެވެ‪ g.‬އެކަމަކު‪ g‬ވެސް‪ g‬ތިބާގެ‪g‬‬ ‫އަމިއްލަ‪ g‬ނަފުސު‪ g‬އަމިއްލަޔަށް‪ g‬ދެނެގަނެގެން‪g‬‬ ‫ހުންނަ‪ g‬ނަމަ‪ g‬ކުރިމަތިވާ‪ g‬ކަންކަމަށް‪ g‬ހައްލު‪g‬‬ ‫ހޯދޭނެއެވެ‪ g.‬ވިސްނަންވީ‪ g‬އަބަދުވެސް‪ g‬ކާމިޔާބީ‪g‬‬ ‫އޮތީ‪ g‬ގުޅިލާމެހިގެން‪ g‬ދިރިއުޅެން‪ g‬އުޅުމުންނެވެ‪g.‬‬ ‫ބޭނުންތައް‪ g‬ފުއްދުމަށް‪ g g‬އަޚުވަންތަ‪ g‬ގުޅުން‪g‬‬ ‫ކުރިއަށް‪ g‬ނެރެގެންނެވެ‪ g.‬ވަކި‪ g‬މޮޅުމީހަކު‪g‬‬ ‫ނެތެވެ‪ g.‬އެކަމަކުވެސް‪ g‬ކެތްތެރި‪ g،‬ބުއްދި‪g‬‬ ‫އިސްކުރާ‪ g‬މީހުންނަކީ‪ g‬ހަމަ‪ g‬މޮޅުމީހުންނެވެ‪g.‬‬ ‫އަމިއްލަ‪ g‬ނަފުސު‪ g‬ދެނެގަތުމަށް‪ g‬ތިބާގެ‪ g‬ބުއްދި‪g‬‬ ‫އިސްކުރާށެވެ‪ggg.‬‬

‫މި ވެ ށި ޙި މާ ޔަ ތް ކު ުރ މަ ކީ ފަ ުރ ދު ން ގެ ޒި ން މާ އެ އް!‬ ‫ފަރުތައް‪g‬ޙިމާޔަތްކުރުމަކީ‪gg‬ފަރުދުންގެ‪g‬ކަމެކޭ‪g‬ހީކު ޭ‬ ‫ރ‬ ‫‪ggg‬ފަރުތަކުގެދިރުމާ‪g‬ކުޅުމަކީ‪g‬ބިރުހުރިކަމެއްކަން‪g‬ދަސްކުރޭ‬ ‫‪g‬‬ ‫ޖަޢުފަރު‪g‬ޢަބްދުއްރަޙުމާނު‬

‫ގިނަގުނަ‪g‬ޕްލާސްޓިކުކޮތަޅުތައް‪g‬ކުންޏާއެކީ‪g‬ނޫކަން‪g‬ބު ޭ‬ ‫ނ‬ ‫‪ggg‬ގިނަ‪g‬ފަރުތަކަށް‪g‬ލިބެމުންއެދާ‪g‬ގެއްލުމުގެ‪g‬ބުރަދަން‪g‬ސިފަކުރޭ‬ ‫‪g‬‬ ‫ދަބަރަށް‪g‬ވެދާފަދަ‪g‬މައުދަނާ‪g‬ދަޅުފުޅިފަދަ‪g‬ތަކެތި‪g‬ފަރުތެ ޭ‬ ‫ރ‬ ‫‪ggg‬ދަބަރަށްވެ‪g‬ހުރެ‪g‬ފަރުތަކުގެ‪g‬ނަލަކަން‪g‬ގެއްލިދާކަން‪g‬ދެނެހުރޭ‬ ‫‪g‬‬ ‫ކަށިބޯތަކުން‪g‬ފަރުތައްމަރުވެ‪g‬ނެތިދާކަމަށް‪g‬ފަތުވާދެ ޭ‬ ‫ޔ‬ ‫‪ggg‬ދަރިފަސްކޮޅަށް‪g‬މިކަމުގެ‪g‬ބިރާ‪g‬ކުރިމަތިވެދާކަންް‪g‬ދެނެހުރޭ‬ ‫‪g‬‬ ‫މާހުޅުނބުލަޑަޔާ‪g‬އަދިވެލާ‪g‬ކަހަނބާއި‪g‬ނެތިގެންދާނެ ޭ‬ ‫ޔ‬ ‫‪ggg‬މާބުއްދިހުރި‪g‬ވިސްނުންތެރިން‪g‬ދެއްވާމިއީފަތުވާއެކޭ‬ ‫‪g‬‬ ‫ނާޒުކު‪g‬ތިމާވެއްޓަށް‪g‬ނަޒަރު‪g‬ދޭހެންދަރިން‪g‬ހޭހަންކުރަ ް‬ ‫ނ‬ ‫‪ggg‬އައުދާނަ‪g‬ޢިލްމީ‪g‬ދަރުސްތައް‪g‬ދެފުށުންކިޔާ‪g‬ހިތުދަސްކުރޭ‬ ‫‪g‬‬ ‫ބިންތިރިޖަޒީރާތަކުގެ‪g‬ނާޒުކުކަން‪g‬ފަހުމްވިޔަތީ‪g‬ރޮމު ް‬ ‫ނ‬ ‫‪ggg‬އިންތައް‪g‬ފަހަނަޅާ‪g‬ނުދިއުމަށް‪g‬ކުރިއިލްތިމާސް‪gg‬ހަނދާންވުމުން‬ ‫‪g‬‬ ‫ރަންބިސްއަޅާކުކުޅުގެމިސާލުން‪g‬ސިފަވެވޭ‪g‬މިސިނާޢަތަ ް‬ ‫ށ‬ ‫‪ggg‬ރަންފުރުސަތަށްއެދިގެން‪g‬އަލުން‪g‬ވިސްނުންމިއަދު‪g‬ތާޒާ‪g‬ކުރޭ‬ ‫‪g‬‬

‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫‪13‬‬

‫ޮކމާންޑް ސާރޖަންޓް މޭޖަރ‬ ‫ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު‬

‫ކޮންމެ ޤައުމެއް ވެސް ޤައުމެއްގެ ގޮތުގައި ދެމި އޮންނަނީ އެތައް ބައެއްގެ މަސައްކަތާއި އަގުހުރި ޤުރުބާނީގެ‬

‫ރވެނީ‬ ‫ރ ްއ ާކތެރި ުކ ެ‬ ‫ސ ާޔ ަދ ާތއި‪ި ،‬އސް ިތ ްޤ ާލލް ަ‬ ‫ނ ަކ ާމއި‪ި ،‬‬ ‫ނވަ ް‬ ‫ށވަނީ ައދި ަޤ ުއ ުމގެ މި ި‬ ‫ސ ަބބުންނެވެ‪ަ .‬ޤ ުއމު ަޤ ުއ ަމ ަކ ް‬ ‫ަ‬ ‫ސ ާޤފަ ާތއި‪ ،‬ދީނީ ައދި ަޤ ުއމީ ަވ ްޙ ަދ ާތއި‪ެ ،‬ހ ިދ ަފ ިއވާ‬ ‫ނވެ‪ަ .‬ޤ ުއ ުމގެ ާއ ަދ ާކ ަދ ާއއި‪ަ ،‬‬ ‫ނގެ ިޚ ުދމަތުން ެ‬ ‫ަޤ ުއ ުމގެ ަދރި ް‬

‫ނގެ ބުރަ ަމސަ ްއކަ ުތގެ ނަ ީތ ާޖ ެއވެ‪.‬‬ ‫ރ ްއ ިޔތު ް‬ ‫ރ ަމ ީކ ެވސް ަ‬ ‫ރ ެއ ު‬ ‫ނމެ ުކ ި‬ ‫ރ ްއ ީޤގެ ަމ ުގ ަގއި ޯހ ާދ ަފ ިއވާ ކޮ ް‬ ‫ބިނާ ަތ ާކއި ތަ ަ‬

‫ރ ުލ ެމވެ‪.‬‬ ‫ނ ަބ ެއ ްއގެ ަބ ިއ ެވރި ުވ ާމއި ެއ ްއ ާބ ު‬ ‫ނ ގި ަ‬ ‫ރއި ް‬ ‫ނގެ ެތ ެ‬ ‫ރ ްއ ިޔތު ް‬ ‫ރތަ ަތ ުކގެ ަފހަ ުތގައި އޮންނަނީ ަ‬ ‫ގިނަ ައ ު‬ ‫ޤައުމާއި‪ g‬ރައްޔިތުންގެ‪ g‬ކުރިއެރުމާއި‪g‬‬ ‫ތަރައްޤީގައި‪ g‬އަބަދުވެސް‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ސިފައިންނަކީ‪g‬‬ ‫ވަރަށް‪ g‬މަތިވެރި‪ g‬ހިއްސާއެއް‪ g‬އަދާކުރެއެވެ‪g.‬‬ ‫ޤައުމީ‪ g‬ތަރައްޤީގެ‪ g‬ބޮޑެތި‪ g‬މަޝްރޫޢުތަކުގައި‪g‬‬ ‫ސިފައިންގެ‪g‬ބައިވެރިވުން‪g‬އިންތިހާއަށް‪g‬އޮވެއެވެ‪g.‬‬ ‫މިފަދަ‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬ހިއްސާއެއް‪ g‬އެންމެންނަށް‪ g‬އެނގޭ‪g‬‬ ‫މިންވަރަށް‪g‬ތިލަނުވެ‪g‬އޮވެދާނެއެވެ‪g.‬‬

‫‪14‬‬

‫ސިފައިންގެ‪ g‬ދައުރު‪ g‬ވަރަށް‪ g‬ސާފެވެ‪g.‬‬ ‫ދިވެހި‪ g‬ސިފައިންނަކީ‪ g‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪ g‬ޤައުމީ‪g‬‬ ‫ދިފާޢީ‪ g‬ބާރެވެ‪ g.‬މިއީ‪ g‬ޤައުމުގެ‪ g‬ދިފާޢީ‪g‬‬ ‫ލަޝްކަރެވެ‪g.‬ސިފައިންގެ‪g‬އެންމެ‪g‬އިސް‪g‬ވާޖިބަކީ‪g‬‬ ‫ދީނާއި‪g‬ޤައުމު‪g‬ހިމާޔަތްކޮށް‪g،‬ރައްކާތެރިކުރުމެވެ‪g.‬‬ ‫ދުޝްމަނުންނާއި‪ g‬ބަޣާވާތްތެރިންގެ‪ g‬ކިބައިން‪ g‬މި‪g‬‬

‫ލޮބުވެތި‪ g‬ވަޠަން‪ g‬ހިމާޔަތްކޮށް‪ g‬ސަލާމަތްކޮށް‪g‬‬ ‫ރައްކާތެރި‪ g‬ކުރުމެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ބުރަ‪ g‬އަދި‪ g‬ބަރު‪g‬‬ ‫ޒިންމާ‪ g‬އުފުލަމުން‪ g‬ޤައުމުގެ‪ g‬ތަރައްޤީއަށްޓަކައި‪g‬‬ ‫ސިފައިން‪ g‬ކުރަމުންދާ‪ g‬މަސައްކަތްތަކަކީ‪g‬‬ ‫ހައިރާންވާންޖެހޭފަދަ‪ g‬ހުނަރުވެރި‪ g‬އަދި‪ g‬ފަންނީ‪g‬‬ ‫އަގުހުރި‪g‬މަސައްކަތްތަކެކެވެ‪g.‬‬ ‫ތަރައްޤީ‪g‬‬ ‫ބަޔަކުވެސް‪g‬‬ ‫ކޮންމެ‪g‬‬ ‫ބޭނުންވެއެވެ‪ g.‬އެއް‪ g‬ހާލަތުން‪ g‬އަނެއް‪ g‬ހާލަތަށް‪g‬‬ ‫ބަދަލުވުމަށް‪g‬އެދެއެވެ‪g.‬މިއަދު‪g‬ލިބޭ‪g‬އެއްޗަކަށްވުރެ‪g‬‬ ‫ރަނގަޅު‪g‬އެއްޗެއް‪g‬މާދަމާ‪g‬ލިބުމަށާއި‪g،‬މިއަދަށްވުރެ‪g‬‬ ‫ރަނގަޅު‪g‬ގޮތްތަކެއް‪g‬މާދަމާ‪g‬ވުމަށާއި‪g،‬މިއަދަށްވުރެ‪g‬‬ ‫ލުއިފަސޭހަ‪g‬އިންތިޒާމުތަކެއް‪g‬މާދަމާ‪g‬ހަމަޖެހުމަށް‪g‬‬ ‫އުންމީދު‪g‬ކުރެއެވެ‪g.‬މި‪g‬ވިސްނުމަށް‪g‬ލެވޭ‪g‬ބާރާއެކު‪g‬‬

‫ޤައުމީ‪ g‬ތަރައްޤީ‪ g‬އަންނަނީ‪ g‬ޤައުމީ‪ g‬ލޯތްބާއި‪g‬‬ ‫ޤައުމީ‪ g‬ރޫޙާއި‪ g‬ޤައުމީ‪ g‬ޖޯޝުގެ‪ g‬ތެރެއިންނެވެ‪g.‬‬ ‫ޙަޤީޤީ‪g‬ތަރައްޤީއަކީ‪g‬ހަމައެކަނި‪g‬ޢުމްރާނީ‪g‬ގޮތުން‪g‬‬ ‫ޤައުމަށް‪ g‬ލިބޭ‪ g‬ކުރިއެރުމެއް‪ g‬ނޫނެވެ‪ g.‬ޙަޤީޤީ‪g‬‬ ‫ތަރައްޤީއަކީ‪ g‬ހެޔޮ‪ g‬ބަދަލެވެ‪ g.‬ކަމެއް‪ g‬ނުވަތަ‪g‬‬ ‫ތަނެއް‪ g‬ކުރިއަރައިދާ‪ g‬ދިއުމެވެ‪ g.‬ތަރައްޤީގެ‪g‬‬ ‫ޙަޤީޤީ‪ g‬މާނައަކީ‪ g‬ތަހްޒީބުވުމެވެ‪ g.‬ތަރައްޤީގެ‪g‬‬ ‫ނާރެހަކީ‪g‬ކޮންމެ‪g‬ޤައުމެއްގައިވެސް‪g‬އެ‪g‬ޤައުމެއްގެ‪g‬‬ ‫ރައްޔިތުންނެވެ‪ g.‬ޤައުމީ‪ g‬ތަރައްޤީއަށް‪ g‬ކުރެވޭނެ‪g‬‬ ‫އެންމެ‪ g‬މުހިންމު‪ g‬ޚިދުމަތަކީ‪ g‬ޤައުމިއްޔަތެއް‪g‬‬ ‫ބިނާކުރުމަށް‪g‬ކުރެވޭ‪g‬މަސައްކަތެވެ‪.‬‬ ‫ތާރީޚަށް‪ g‬ބަލާލާއިރު‪ g،‬ސިފައިންގެ‪g‬‬ ‫ޚިދުމަތުގެ‪ g‬ތެރެއިން‪ g‬ޤައުމަށް‪ g‬އަގުހުރި‪g‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ނގެ ިއޖު ިތ ާމޢީ ިޚ ުދ ަމތް‬ ‫ރ ައށް ަބ ަލ ިއ ާލއިރު‪ ،‬ސި ަފއި ް‬ ‫ަތ ުޢ ީލމީ ާދއި ާ‬ ‫ޚާއްޞަ ގޮތެއްގައި އަމާޒުވެފައިވާތީ ފެންނަނީ ޒުވާނުންނަށާއި ކިޔަވާ‬ ‫ރ ަބވީ‬ ‫ޞ ަދކީ ައ ުދގެ ުޒވާން ީޖ ަލކީ ަތ ު‬ ‫ނށެވެ‪ީ .‬މގެ ަމ ިއގަނޑު ަމ ްޤ ަ‬ ‫ރވަރުން ަ‬ ‫ަދ ި‬ ‫ދަރިފަސްކޮޅެއްގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ ޖީލަކަށް ހެދުމުގައި ސިފައިން‬ ‫ނ ެމވެ‪.‬‬ ‫ިހ ްއސާ ޤަ ުއ ަމށް ދި ު‬ ‫ދަރިންތަކެއް‪ g‬އުފައްދައިފިއެވެ‪ g.‬ޢިލްމާއި‪ g‬ހުނަރު‪g‬‬ ‫ލބިދީ‪ g،‬އަޚްލާޤު‪ g‬ރަނގަޅު‪ g‬ޤައުމު‪ g‬ދެކެ‪ g‬ލޯބިވާ‪g‬‬ ‫ި‬ ‫ޝަޚްސިއްޔަތުންތަކެއް‪ g‬އުފަން‪ g‬ކޮށްދީފިއެވެ‪g.‬‬ ‫ޤައުމުގެ‪g‬ޢުމުރާނީ‪g‬ތަރައްޤީގައި‪g‬ހުޅެލޭ‪g‬އެއަރޕޯޓާއި‪g‬‬ ‫ރީޖަނަލް‪ g‬އެއަރޕޯޓްތައް‪ g‬އެންމެ‪ g‬ފުރަތަމަ‪ g‬ހެދި‪g‬‬ ‫ހެދުމުގައި‪g‬ސިފައިން‪g‬އަދާކުރި‪g‬ދައުރާ‪g‬ސިފައިން‪g‬‬ ‫ކުރި‪ g‬ބުރަ‪ g‬އަދި‪ g‬ބަރު‪ g‬މަސައްކަތްތައް‪ g‬މިއަދުގެ‪g‬‬ ‫ޖީލަށް‪ g‬ނޭނގި‪ g‬އޮވެދާނެއެވެ‪ g.‬މާލޭގެ‪ g‬މަގު‪g‬‬ ‫ހެދުމާއި‪ g،‬ބިން‪ g‬ހިއްކުމުގައި‪ g‬އަދި‪ g‬ރާއްޖޭގެ‪g‬‬ ‫އެހެނިހެން‪ g‬ރަށްރަށުގައި‪ g g‬ލަފާފުރުން‪ g‬ފަސޭހަ‪g‬‬ ‫ކުރުމަށްޓަކައި‪ g‬ނެރާއި‪ g‬ފަޅު‪ g‬ގޮއްވުމުގައި‪g‬‬ ‫ސިފައިން‪ g‬އުޅުނުގޮތް‪ g‬ނޭނގި‪ g‬އޮވެދާނެއެވެ‪g.‬‬ ‫ރަށްރަށުން‪ g‬މީހުން‪ g‬ބަދަލުކޮށް‪ g‬އެއްފަސް‪g‬‬ ‫ކުރުމާއި‪g،‬ނުރައްކާތެރި‪g‬ހާދިސާތަކާއި‪g‬ކާރިސާތަކާ‪g‬‬ ‫ގުޅިގެން‪ g‬އާންމު‪ g‬ރައްޔިތުންގެ‪ g‬ގެދޮރު‪ g‬ބިނާކޮށް‪g‬‬ ‫ދިނުމުގައި‪ g‬ސިފައިން‪ g‬ކޮށްފައިވާ‪ g‬އިޚްލާޞްތެރި‪g‬‬ ‫މަސައްކަތްތައް‪ g‬ހުރިހާ‪ g‬ތަފްސީލުތަކަކާއެކު‪g‬‬ ‫އެންމެންނަށް‪g‬ނޭނގި‪g‬ދާނެއެވެ‪g.‬އެހެންނަމަވެސް‪g‬‬ ‫ޙަޤީޤަތަކީ‪ g‬އެއިރަކު‪ g‬ދައުލަތުން‪ g‬ސިފައިންގެ‪g‬‬ ‫އެހީތެރިކަމަށް‪ g‬އެދުނު‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬ކަމެއްގައި‪g‬‬ ‫އެއްވެސް‪ g‬ފަސްޖެހުމެއްނެތި‪ g‬ނުކުމެފައިވާކަމެވެ‪g.‬‬ ‫ޤައުމުގެ‪ g‬ތަރައްޤީގައި‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬ހިއްސާ‪g‬‬ ‫ފަސްނުޖެހި‪g‬އަދާކުރަމުންދާކަމެވެ‪g.‬ރާއްޖޭގެ‪g‬އެކި‪g‬‬ ‫ކަންކޮޅުތަކުގައި‪ g‬ސިފައިން‪ g‬ޤާއިމުވެގެން‪ g‬ތިބެ‪g‬‬ ‫ރައްޔިތުންނާ‪ g‬ގާތުން‪ g‬ޚިދުމަތްދޭން‪ g‬ފެށީ‪g1993g‬‬ ‫ވަނަ‪g‬އަހަރު‪g‬އެވެ‪g.‬ރައްޔިތުންނާ‪g‬ގުޅިގެން‪g‬ހިންގާ‪g‬‬

‫އިޖްތިމާޢީ‪ g‬ހަރަކާތްތައް‪ g‬އޭރުން‪ g‬ފެށިގެން‪ g‬އެއް‪g‬‬ ‫ދުވަހުން‪g‬އަނެއް‪g‬ދުވަހަށް‪g‬އައީ‪g‬ފުޅާކުރަމުންނެވެ‪g.‬‬ ‫އިޖުތިމާޢީ‪ g‬ޚިދުމަތުގެ‪ g‬ދާއިރާގައި‪g‬‬ ‫ސިފައިން‪ g‬ބައިވެރިވުން‪ g‬ނެތް‪ g‬ދާއިރާއެއް‪ g‬މިއަދު‪g‬‬ ‫ނެތޭ‪ g‬ދެންނެވޭ‪ g‬ވަރަށް‪ g‬އިޖުތިމާޢީ‪ g‬ޚިދުމަތްތައް‪g‬‬ ‫ވަނީ‪ g‬އިތުރުވެފައެވެ‪ g.‬ތަޢުލީމީ‪ g‬ދާއިރާއަށް‪g‬‬ ‫ބަލައިލާއިރު‪ g،‬ސިފައިންގެ‪ g‬އިޖުތިމާޢީ‪ g‬ޚިދުމަތް‪g‬‬ ‫ޚާއްޞަ‪ g‬ގޮތެއްގައި‪ g‬އަމާޒުވެފައިވާތީ‪ g‬ފެންނަނީ‪g‬‬ ‫ޒުވާނުންނަށާއި‪ g‬ކިޔަވާ‪ g‬ދަރިވަރުންނަށެވެ‪ g.‬މީގެ‪g‬‬ ‫މައިގަނޑު‪ g‬މަޤްޞަދަކީ‪ g‬އަދުގެ‪ g‬ޒުވާން‪ g‬ޖީލަކީ‪g‬‬ ‫ތަރުބަވީ‪g‬ދަރިފަސްކޮޅެއްގެ‪g‬މައްޗަށް‪g‬ބިނާވެފައިވާ‪g‬‬ ‫ޖީލަކަށް‪ g‬ހެދުމުގައި‪ g‬ސިފައިން‪ g‬ހިއްސާ‪ g‬ޤައުމަށް‪g‬‬ ‫ދިނުމެވެ‪ g.‬މިގޮތުން‪ g‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪ g‬ޤައުމީ‪g‬‬ ‫ދިފާޢީ‪ g‬ބާރުގައި‪ g‬ޚިދުމަތްކުރާ‪ g‬ތަޢުލީމީ‪ g‬ޤާބިލު‪g‬‬ ‫ޒުވާނުން‪ g‬މެދުވެރިކޮށް‪ g،‬ތަޖުވީދު‪ g‬މަގުން‪ g‬ކީރިތި‪g‬‬ ‫ޤުރުއާން‪g‬ކިޔަވަން‪g‬ދަސްކޮށްދޭ‪g‬ޕްރޮގްރާމްތަކާއި‪g،‬‬ ‫ޕްރޮފެޝަނަލް‪ g‬ޑިވެލޮޕްމަންޓާއި‪ g‬ލީޑަރޝިޕް‪g‬‬ ‫ޕްރޮގްރާމްތަކާއި‪ g‬ތަފާތު‪ g‬ގިނަ‪ g‬އެވެއަރނަސް‪g‬‬ ‫ޕްރޮގްރާމްތައް‪ g‬ހިންގާކަން‪ g‬ފާހަގަ‪ g‬ކުރެވެއެވެ‪g.‬‬ ‫އަދި‪ g‬ކެޑޭޓް‪ g‬ކޭމްޕްތަކާއި‪ g‬ފިޝް‪ g‬ކޭމްޕްތަކާއި‪g،‬‬ ‫ބޭންޑް‪ g‬ތަމްރީނުތައްވެސް‪ g‬މީގެ‪ g‬ތެރޭގައި‪g‬‬ ‫ހިމެނެއެވެ‪ g.‬މަލްޓިމީޑިއާ‪ g‬ޕްރޮގްރާމްތަކާއި‪g،‬‬ ‫ޕްރޮގްރާމްތަކާއި‪g،‬‬ ‫ފަތަންދަސްކޮށްދިނުމުގެ‪g‬‬ ‫ހިންގާ‪g‬‬ ‫އިތުރުކުރުމަށް‪g‬‬ ‫ދުޅަހެޔޮކަން‪g‬‬ ‫ކަސްރަތު‪ g‬ޕްރޮގްރާމްތައް‪ g‬ވެސް‪ g‬ހިމެނެއެވެ‪g.‬‬ ‫މީގެ‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬ޕްރޮގްރާމެއްގައިވެސް‪ g‬ދިވެހި‪g‬‬

‫ޒުވާނުންގެ‪ g‬ކިބައިގައި‪ g‬ހަރުދަނާ‪ g‬ވެލިއުޒްތަކެއް‪g‬‬ ‫އަށަގެންނެވުމަށް‪ g‬މަސައްކަތް‪ g‬ކުރެވެއެވެ‪ g.‬ރީތި‪g‬‬ ‫އާދަތައް‪ g‬ދަސްކޮށްދީ‪ g،‬ޤައުމު‪ g‬ދެކެ‪ g‬ލޯބިވާ‪g‬‬ ‫ދަރިންތަކަކަށް‪g‬ހެދުމަށް‪g‬މަސައްކަތް‪g‬ކުރެވެއެވެ‪g.‬‬ ‫ނަޒަރު‪g‬‬ ‫ދާއިރާއަށް‪g‬‬ ‫ޞިއްޙީ‪g‬‬ ‫ހިންގާލާއިރު‪ g،‬އިޖުތިމާޢީ‪ g‬ގޮތުން‪ g‬ސިފައިން‪g‬‬ ‫އަދާކުރާ‪g‬މައިގަނޑު‪g‬ދައުރު‪g‬ގުޅިފައިއޮތީ‪g‬ޞިއްޙީ‪g‬‬ ‫އިދާރާތަކާއި‪ g‬ރަށްރަށުގެ‪ g‬ރައްޔިތުންނާ‪ g‬ގުޅިގެން‪g‬‬ ‫ހިންގާ‪ g‬ސާފުކުރުމުގެ‪ g‬ޕްރޮގްރާމްތަކާއި‪ g‬ދުރާލައި‪g‬‬ ‫ރައްކާތެރިވުމަށް‪ g‬ހިންގާ‪ g‬ހަރަކާތްތަކާއެވެ‪g.‬‬ ‫މީގެއިތުރުން‪ g‬އެންމެ‪ g‬ފުޅާ‪ g‬ދާއިރާއެއްގައިދޭ‪g‬‬ ‫ޚިދުމަތަކީ‪ g‬އިމަޖެންސީ‪ g‬ހާލަތުގައި‪ g‬ކަނޑާއި‪g‬‬ ‫ވައިގެމަގުން‪ g‬ބަލި‪ g‬މީހުން‪ g‬މާލެ‪ g‬ގެނެސްދިމާއި‪g،‬‬ ‫ރަނގަޅު‪ g‬ޞިއްޙީ‪ g‬ފަރުވާ‪ g‬ދެވެންހުރި‪g‬‬ ‫ރަށްރަށަށް‪ g‬ބަލި‪ g‬މީހުން‪ g‬ވީހާވެސް‪ g‬އަވަހަކަށް‪g‬‬ ‫ގެންގޮސްދިނުމުގެ‪ g‬ޚިދުމަތެވެ‪ g.‬މިގޮތުން‪g‬‬ ‫ފާއިތުވި‪g2015g‬ވަނަ‪g‬އަހަރު‪g‬އެކަނިވެސް‪g583g‬‬ ‫މެޑިކަލް‪ g‬އިވެކްއޭޝަން‪ g‬އޮޕަރޭޝަން‪ g‬ސިފައިން‪g‬‬ ‫ހިނގާފައިވެއެވެ‪ g.‬މީގެއިތުރުން‪ g‬އެމްއެންޑީއެފް‪g‬‬ ‫ކޯސްޓްގާޑުން‪ g‬އޮަޕަރޭޓްކުރާ‪ g‬ސީއެމްބިއުލާންސް‪g‬‬ ‫ތަކުގައި‪ g‬ރާއްޖޭގެ‪ g‬އެކިއެކި‪ g‬ސަރަޙައްދުތަކުން‪g‬‬ ‫‪ g1751‬ބަލި‪ g‬މީހުން‪ g‬އުފުލައިދީފައިވެއެވެ‪g.‬‬ ‫މިއާއެކު‪ g‬އެޑިއުކޭޝަން‪ g‬މިނިސްޓްރީއާއި‪g‬‬ ‫ޑިފެންސް‪ g‬މިނިސްޓްރީ‪ g‬ގުޅިގެން‪ g‬ސްކޫލު‪g‬‬ ‫ތަކުގެ‪ g‬ދަރިވަރުން‪ g‬ހެލްތު‪ g‬ސްކްރީން‪ g‬ކުރުމަށް‪g‬‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް‪g‬މެޑިކަލް‪g‬ސާރވިސް‪g‬އިން‪g‬ހިންގާ‪g‬‬ ‫ޕްރޮގްރާމްތައް‪g‬ވެސް‪g‬އަންނަނީ‪g‬ފުޅާވަމުންނެވެ‪g.‬‬ ‫ފާއިތުވި‪ g2015 g‬ވަނަ‪ g‬އަހަރު‪ g‬އެކަނިވެސް‪g‬‬ ‫‪ g15‬ސްކޫލެއްގެ‪ g‬ދަރިވަރުން‪ g‬ހެލްތު‪ g‬ސްކްރީން‪g‬‬ ‫ކޮށްދީފައިވެއެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬ޚާއްޞަ‪ g‬ޑޮކްޓަރުންގެ‪g‬‬ ‫ޓީމުތައް‪g‬ރާއްޖޭގެ‪g‬އެކި‪g‬އަތޮޅުތަކަށް‪g‬ފޮނުވައިގެން‪g‬‬ ‫މެޑިކަލް‪g‬ކޭމްޕްތައް‪g‬ވެސް‪g‬ސިފައިން‪g‬ހިންގަމުން‪g‬‬ ‫ގެންދެއެވެ‪g.‬‬ ‫ޢުމުރާނީ‪ g‬ތަރައްޤީއާއި‪ g‬ޤައުމު‪g‬‬ ‫ބިނާކުރުމުގެ‪ g‬ދާއިރާއަށް‪ g‬ބަލާއިރު‪ g‬ސަރުކާރުން‪g‬‬ ‫ހިންގާ‪ g‬ބޮޑެތި‪ g‬ގިނަ‪ g‬މަޝްރޫޢު‪ g‬ތަކުގައި‪g‬‬

‫‪15‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ދިރުވާ‪ g‬އާލާކުރުމުގެ‪ g‬ގޮތުން‪ g‬ސިފައިންކުރި‪g‬‬ ‫އެންމެ‪g‬ބުރަ‪g‬އަދި‪g‬ފަންނުވެރި‪g‬އެއް‪g‬މަސައްކަތަކީ‪g‬‬ ‫‪g)2015(g1437‬ވަނަ‪g‬އަހަރުގެ‪g‬ޤައުމީ‪g‬ދުވަހަށް‪g‬‬ ‫ކަޅުއޮށްފުންމީގެ‪ g‬އަސްލު‪ g‬ސައިޒަށް‪ g‬ހއ‪g.‬‬ ‫އުތީމުގައި‪g‬ހެދި‪g‬މޮނިއުމަންޓްގެ‪g‬މަސައްކަތެވެ‪g.‬‬

‫ސިފައިން‪ g‬ހިއްސާ‪ g‬ވެއެވެ‪ g.‬ފާއިތުވި‪ g‬އަހަރަށް‪g‬‬ ‫ބަލާލާއިރު‪g،‬މާލެއާއި‪g‬ހުޅުލެއާ‪g‬ދެމެދު‪g‬އަޅަމުންދާ‪g‬‬ ‫ބްރިޖް‪g‬އެޅުމަށްޓަކައި‪g‬އެ‪g‬ސަރަޙައްދުގައި‪g‬ބޯހޯލް‪g‬‬ ‫ތޮރުފައިގެން‪ g‬ފީސިބިލިޓީ‪ g‬ސާވޭ‪ g‬ކުރުމުގައި‪g‬‬ ‫ކޯސްޓްގާޑުގެ‪ g‬ޑައިވަރުން‪ g‬ކުރި‪ g‬މަސައްކަތާއި‪g‬‬ ‫ޢިއްޒުންދީނު‪ g‬ފާލަން‪ g‬މިޒަމާނާގުޅޭ‪ g‬ފަރުމާއަކަށް‪g‬‬ ‫ބަދަލުކޮށް‪ g‬ވުޖޫދަށް‪ g‬ގެނައުމުގައި‪ g‬އެމްއެންޑީއެފް‪g‬‬ ‫މިލިޓަރީ‪ g‬އިންޖިނިއަރސްގެ‪ g‬ސިފައިން‪ g‬ކުރި‪g‬‬ ‫ފަންނީ‪ g‬އަދި‪ g‬ބުރަ‪ g‬މަސައްކަތްތައް‪ g‬ފާހަގަ‪g‬‬ ‫ކުރެވެއެވެ‪g.‬މީގެއިތުރުން‪g‬ސުނާމީ‪g‬ބިނާ‪g‬މައިޒާން‪g‬‬ ‫ހެދުމުގައި‪ g‬އެމްއެންޑީއެފް‪ g‬އިލެކްޓްރިކަލް‪ g‬އެންޑް‪g‬‬ ‫މެކޭނިކަލް‪ g‬އިންޖިނިއަރސްގެ‪ g‬ސިފައިންގެ‪g‬‬ ‫ހުނަރުވެރި‪ g‬ބުރަ‪ g‬މަސައްކަތްތައް‪ g‬ވެސް‪ g‬ފާހަގަ‪g‬‬ ‫ކުރެވުނެވެ‪g.‬‬

‫‪16‬‬

‫ރައްކާތެރިކަމުގެ‪g‬‬ ‫ސަލާމަތާއި‪g‬‬ ‫ދާއިރާގައި‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬އިޖުތިމާޢީ‪ g‬ޚިދުމަތް‪g‬‬ ‫އަމާޒު‪ g‬ހިފާފައިވާތަން‪ g‬ފެންނަނީ‪ g‬ފަރުދުންގެ‪g‬‬ ‫ރައްކާތެރިކަމާއި‪ g‬ޖަމާޢަތުގެ‪ g‬ރައްކާތެރިކަންވެސް‪g‬‬ ‫ކަށަވަރު‪ g‬ކުރެވޭ‪ g‬ގޮތަށެވެ‪ g.‬ރާއްޖޭގެ‪ g‬ކޮންމެ‪g‬‬ ‫ރަށެއްގައި‪ g‬އަލިފާން‪ g‬ނިއްވުމަށް‪ g‬ޚާއްޞަ‪g‬‬ ‫ތަމްރީނު‪g‬ދެވިފައިވާ‪g‬ބަޔަކު‪g‬ކައިރި‪g‬ކުރިމަގެއްގައި‪g‬‬ ‫ބޭތިއްބުމަށް‪ g‬ކުރެވޭ‪ g‬މަސައްކަތް‪ g‬ވަރަށް‪g‬‬ ‫ބާރަށް‪ g‬ކުރިއަށް‪ g‬އެބަދެއެވެ‪ g.‬މީގެއިތުރުން‪g‬‬ ‫ކާރިސާގެ‪ g‬ހާލަތުގައި‪ g‬ރައްޔިތުން‪ g‬ޢަމަލުކުރާނެ‪g‬‬ ‫ގޮތްތައް‪ g‬އުގަންނައިދީ‪ g،‬އެކަންކަމަށް‪ g‬މީހުން‪g‬‬ ‫ރަށު‪g‬‬ ‫ވޯކްޝޮޕްތައް‪g‬‬ ‫ހޭލުންތެރިކުރުމުގެ‪g‬‬ ‫ފެންވަރުގައި‪ g‬ކުރިއަށް‪ g‬ގެންދެއެވެ‪ g.‬ކަނޑުމަތީގެ‪g‬‬ ‫ސަލާމަތާއި‪ g‬ރައްކާތެރިކަމާބެހޭ‪ g‬ގޮތުންނާއި‪g،‬‬ ‫އަލިފާނުން‪ g‬ރައްކާތެރިވުމާބެހޭ‪ g‬ގޮތުން‪ g‬ހިންގޭ‪g‬‬ ‫ހޭލުންތެރިކަން‪ g‬އިތުރުކުރުމުގެ‪ g‬ޕްރޮގްރާމްތައް‪g‬‬ ‫މުޅި‪g‬ރާއްޖެއަށްވަނީ‪g‬ފަތުރާލާފައެވެ‪g.‬‬

‫ޤައުމީ‪ g‬ލޯތްބާއި‪ g‬ޤައުމީ‪ g‬ރޫޙު‪ g‬ދިރުވައި‪g‬‬ ‫އާލާކޮށް‪g‬ޤައުމިއްޔަތު‪g‬ހަރުދަނާކުރުމަށް‪g‬ސިފައިން‪g‬‬ ‫ކުރާ‪ g‬މަސައްކަތްތަކަށް‪ g‬ބަލާލާއިރު‪ g‬ފެންނަނީ‪g‬‬ ‫ވަޅުޖެހިފައިވާ‪ g‬ބައެއް‪ g‬ދިވެހި‪ g‬އާދަކާދައާއި‪g‬‬ ‫ސަޤާފަތްތައް‪ g‬ސިފައިން‪ g‬ދިރުވާ‪ g‬އާލާކުރުމަށް‪g‬‬ ‫ކުރަމުންދާ‪g‬ބުރަ‪g‬މަސައްކަތްތަކެވެ‪g.‬ދިވެހިތާރީޚާއި‪g‬‬ ‫އަސްކަރީ‪ g‬ތާރީޚު‪ g‬ލިޔެ‪ g‬އާންމު‪ g‬ކުރުމުގެ‪g‬‬ ‫އިތުރުން‪g،‬ދިވެހިތާރީޚާބެހޭ‪g‬ސާފު‪g‬ތެދު‪g‬މަޢުލޫމާތު‪g‬‬

‫ސްކޫލްތަކުގެ‪g‬ދަރިވަރުންނަށް‪g‬ފޯރުކޮށްދީ‪gg،‬ދިވެހި‪g‬‬ ‫އަދަބިއްޔާތަށާއި‪g‬ޤައުމިއްޔަތަށް‪g‬ޚިދުމަތް‪g‬ކުރުމުގެ‪g‬‬ ‫ގޮތުން‪ g‬ސަޤާފީ‪ g‬ކުޅިވަރު‪ g‬ދަސްކޮށްދީ‪ g‬ދިރުވާ‪g‬‬ ‫އާލާކުރާ‪ g‬ތަނެވެ‪ g.‬ދިވެހި‪ g‬ރައްޔިތުންގެ‪ g‬މެދުގައި‪g‬‬ ‫ޤައުމީ‪ g‬ލޯތްބާއި‪ g‬ޤައުމީ‪ g‬ޖޯޝް‪ g‬އުފެއްދުމަށް‪g‬‬ ‫ޤައުމީ‪ g‬ލަވަ‪ g‬ސީޑީއެއް‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬ޤައުމީ‪ g‬ދުވަހަކު‪g‬‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް‪g‬ބޭންޑް‪g‬އެންޑް‪g‬މިއުޒިކް‪g‬ވިންގުން‪g‬‬ ‫ގެންދަނީ‪g‬ނެރެމުންނެވެ‪g.‬ފަހުގެ‪g‬ތާރީޚަށް‪g‬ބަލާއިރު‪g‬‬ ‫ދިވެހިންގެ‪g‬ޤައުމިއްޔަތާއި‪g‬އާދަކާދައާއި‪g‬ސަޤާފަތް‪g‬‬

‫ސިފައިންގެ‪ g‬ހިއްސާއާނުލައި‪ g‬ޤައުމީ‪g‬‬ ‫ހިންދެމި‪g‬‬ ‫ހަމައިސްކޮޅަށް‪g‬‬ ‫ތަރައްޤީއަށް‪g‬‬ ‫ނުލެވޭނެކަން‪g‬މިއީ‪g‬މިއަދު‪g‬ޤަބޫލުކުރަންޖެހިފައިވާ‪g‬‬ ‫ޙަޤީޤަތެކެވެ‪ g.‬ރާއްޖެ‪ g‬ހޯދަމުންދާ‪ g‬އިޤްތިޞާދީ‪g‬‬ ‫އަވަސް‪ g‬ކުރިއެރުންތައް‪ g‬ބިނާވެފައިވަނީ‪g‬‬ ‫ޤައުމުގެ‪ g‬ހަމަޖެހުމާއި‪ g‬ސަލާމަތުގެ‪ g‬މައްޗަށް‪g‬‬ ‫ކަމަށްވާތީއެވެ‪g.‬ދިވެހިންގެ‪g‬ދިރިއުޅުމާއި‪g‬މަދަމާގެ‪g‬‬ ‫މުސްތަޤްބަލް‪ g‬ގުޅިލާމެހިފައިވަނީ‪ g‬ތިމާވެށީގެ‪g‬‬ ‫ރައްކާތެރިކަމުގެ‪ g‬މައްޗަށް‪ g‬ކަމަށްވާތީއެވެ‪g.‬‬ ‫ދިވެހިންގެ‪ g‬ސުލުހަވެރިކަމާއި‪ g‬އެކުވެރިކަމާއި‪g‬‬ ‫އެއްބައިވަންތަކަމުގެ‪ g‬ބިންގަލަކީ‪ g‬މާތްވެގެންވާ‪g‬‬ ‫ދިވެހި‪g‬‬ ‫ކަމަށްވާތީއެވެ‪g.‬‬ ‫އިސްލާމްދީން‪g‬‬ ‫ރައްޔިތުންގެ‪ g‬އުފާފާގަތިކަމަކީ‪ g‬މި‪ g‬ޤައުމުގެ‪g‬‬ ‫މިނިވަންކަން‪ g‬ކަމުގައި‪ g‬ވާތީއެވެ‪ g.‬މިއިން‪ g‬ކޮންމެ‪g‬‬ ‫ކަމެއްގައި‪g‬ސިފައިން‪g‬އަދާކުރާ‪g‬ދައުރާއި‪g،‬ޤާނޫނީ‪g‬‬ ‫ގޮތުން‪ g‬ސިފައިންނާ‪ g‬މަތިކޮށްފައިވާ‪ g‬ޒިންމާ‪ g‬އާއި‪g‬‬ ‫މަސްއޫލިއްޔަތުގެ‪ g‬ސަބަބުންނެވެ‪ g.‬ސިފައިން‪g‬‬ ‫އިސްނަގައިގެން‪ g‬ހިންގާ‪ g‬ހަރަކާތްތައް‪ g‬އެހެން‪g‬‬

‫އެއްވެސް‪ g‬ބަޔަކު‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬މުއައްސަސާއަކުން‪g‬‬ ‫ކުރަމުން‪g‬ނުދާތީއެވެ‪g.‬ޤައުމީ‪g‬ކޮންމެ‪g‬މައްސަލައެއް‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬އާޚިރުގައި‪ g‬ހައްލުކުރަން‪ g‬ތިބޭނެ‪ g‬ބަޔަކީ‪g‬‬ ‫ސިފައިންނަށް‪ g‬ވީތީއެވެ‪ g.‬މިހާތަނާ‪ g‬ޖެހެންދެން‪g‬‬ ‫ޤައުމަށް‪g‬ދިމާވި‪g‬މިފަދަ‪g‬ކޮންމެ‪g‬ބޮޑު‪g‬ކަމެއްވެސް‪g‬‬ ‫ހިތްވަރާއި‪g‬އަޒުމާއެކު‪g‬ނުކުމެ‪g،‬ލެއާއި‪g‬ފުރާނައިން‪g‬‬ ‫އަގު‪ g‬އަދާކޮށް‪ g‬އަމިއްލަ‪ g‬މަސްލަހަތުގެ‪ g‬ކުރިއަށް‪g‬‬ ‫ދީނާއި‪ g‬ޤައުމު‪ g‬އިސްކޮށްގެން‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ސިފައިން‪g‬‬ ‫ހައްލުކޮށްދީފައިވާތީއެވެ‪g.‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫‪qnakiretqnamayik iwAQAluKaw Irakqsaw‬‬ ‫އަސްކަރީ‪ g‬އަޚުލާޤަކީ‪ g‬ސިފައިންގެ‪g‬‬ ‫މީހެއްގައި‪ g‬ހުންނަންޖެހޭ‪ g‬ހަރުދަނާ‪ g‬ސިފަތަކާ‪g،‬‬ ‫އުސޫލުތަކާއި‪g‬އަދި‪g‬ނަފްސު‪g‬ދެނެގަނެ‪g‬ކަންކަމުގައި‪g‬‬ ‫ކެތްތެރިވުމުގެ‪ g‬ސިފަ‪ g‬އަށަގެންނެވުމަށް‪ g‬ލިބޭ‪g‬‬ ‫ތަމްރީނެކެވެ‪ g.‬އަސްކަރީ‪ g‬އަޚުލާޤަކީ‪ g‬ސިފައިންގެ‪g‬‬ ‫ކޮމާންޑެއްގައި‪ g‬ހަރުދަނާ‪ g‬ސިފަވަންތަ‪ g‬އުސޫލުތައް‪g‬‬ ‫ދެމެހެއްޓުމަށް‪g‬ބާރުއަޅައިދޭ‪g‬މިންގަޑެވެ‪g.‬‬ ‫ސިފައިންނަކީ‪ g‬ވަރަށް‪ g‬މަތިވެރި‪ g‬ޖިހާދެއް‪g‬‬

‫ޖުމްހޫރިއްޔާގެ‪ g‬މިނިވަންކަމާ‪ g،‬އިސްތިޤުލާލާއި‪g‬‬ ‫ސިޔާދަތު‪ g‬ދިފާޢުކުރުމަށްޓަކައި‪ g‬ހަށިގަޑާއި‪g‬‬ ‫ފުރާނައިން‪g‬ޤުރުބާންވުމަށް‪g‬ތައްޔާރަށް‪g‬ތިބުން‪.‬‬ ‫މިއިންވެސް‪ g‬އަންގައިދެނީ‪ g‬އަސްކަރީ‪g‬‬ ‫އަޚުލާޤުގެ‪ g‬މަތިވެރިކަމެވެ‪ g.‬އަސްކަރީ‪ g‬އަޚުލާޤު‪g‬‬ ‫ދެމެހެއްޓުމަށް‪ g‬ބާރުދޭ‪ g‬ވަރަށް‪ g‬މުހިންމު‪g‬‬ ‫ޤަވާއިދުތަކެއް‪ g،‬ސިފައިން‪ g‬އެއަށް‪ g‬ޢަމަލުކުރުމަށް‪g‬‬ ‫ހެދިފައިވެއެވެ‪g.‬އެގޮތުން‪g‬ދިވެހި‪g‬ސިފައިންގެ‪g‬ކޯޑް‪g‬‬ ‫އޮފް‪ g‬ކޮންޑަކްޓު‪ g‬ގައި‪ g‬ހިމެނޭ‪ g07 g‬އަސާސަކީ‪g‬‬

‫މޭޖަރ އަމާނުﷲ އަޙްމަދު ރަޝީދު‬

‫މަޤުދެއްކެވި‪ g‬އިސްލާމްދީނުގެ‪ g‬އެއް‪ g‬ކޮމާންޑަރު‪g‬‬ ‫ކަމުގައިވާ‪" g‬ﷲގެ‪ g‬ކަނޑި"‪ g‬މި‪ g‬ނަމުން‪g‬‬ ‫ނަންދެވިފައިވާ‪g،‬ޚާލިދު‪g‬ބުނު‪g‬ވަލީދަކީ‪g‬ދެވަނައެއް‪g‬‬ ‫ނެތް‪ g‬ނަމޫނާ‪ g‬އަސްކަރީ‪ g‬ލީޑަރެކެވެ‪ g.‬މި‪g‬‬ ‫އުންމަތުގެ‪g‬ދެވަނަ‪g‬ޚަލީފާ‪g،‬ޢުމަރު‪g‬رضي اهلل عنه ގެ‪g‬‬ ‫ޚިލާފަތުގައި‪g‬ޚާލިދު‪g‬ގެފާނު‪g‬އިސްލާމީ‪g‬ލަޝްކަރުގެ‪g‬‬ ‫ކޮމާންޑަރުގެ‪ g‬މަޤާމުން‪ g‬ވަކިކުރެއްވުމުންވެސް‪g‬‬ ‫އެކަލޭގެފާނުގެ‪ g‬އިޚުލާސްތެރިކަން‪ g‬ޢުމަރު‪g‬‬ ‫ގެފާނަށް‪ g‬ސާބިތުކޮށްދެއްވާ‪ g،‬ކިޔަމަންތެރިކަމާއި‪g‬‬ ‫ސާބިތުކަންމަތީ‪ g‬އިސްލާމީ‪ g‬ލަޝްކަރުގެ‪ g‬އާ‪g‬‬ ‫ކޮމާންޑަރު‪ g،‬އަބޫ‪ g‬އުބައިދަތު‪ g‬ބިން‪ g‬ޖައްރާހުގެ‪g‬‬ ‫ކޮމާންޑުގެ‪ g‬ދަށުގައި‪ g،‬ޖިހާދުކުރެއްވުމުގައި‪g‬‬ ‫ޙިކުމަތްތެރިކަމާ‪g‬އެކު‪g‬މަސައްކަތްކުރައްފައިވާކަން‪g‬‬ ‫އިސްލާމީ‪g‬ތާރީޚުން‪g‬ސާބިތު‪g‬ވެއެވެ‪.‬‬ ‫މިގޮތުން‪g‬އިސްލާމީ‪g‬ތާރީޚުންނާ‪g‬އެހެނިހެން‪g‬‬ ‫އަސްކަރީ‪ g‬ފިލާވަޅުތަކުން‪ g‬އިބްރަތް‪ g‬ހޯދާ‪g،‬‬ ‫އަސްކަރީ‪g‬އަޚުލާޤުގެ‪g‬މަތިވެރި‪g‬ސިފަ‪g‬ލިބިގަތުމަކީ‪g‬‬

‫ކުރަމުންދާ‪ g‬ބައެއްކަމުން‪ g‬މިފަދަ‪ g‬އަސްކަރީ‪g‬‬ ‫އަޚުލާޤީ‪ g‬ސިފަތަކުގެ‪ g‬މަތީގައި‪ g‬ސާބިތުވެތިބުމަކީ‪g‬‬ ‫ވަރަށް‪ g‬މުހިންމު‪ g‬ފަރުދީ‪ g‬ޒިންމާއެއްވެސް‪ g‬މެއެވެ‪g.‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެން‪g‬ސިފައިން‪g‬ކުރަމުންދާ‪g‬މަސައްކަތަކީ‪g‬‬ ‫ޖިހާދުކަން‪ g‬ސާބިތުކުރުމުގެ‪ g‬ހެކިތަކުގެ‪ g‬ތެރޭގައި‪g‬‬ ‫ހިމެނޭ‪g‬ބައެއް‪g‬ދަރަޖަތަކަކީ‪:‬‬ ‫ހ‪ g.‬ސިފައިން‪ g‬އަދާކުރަންޖެހޭ‪ g‬މަތިވެރި‪g‬‬ ‫ވާޖިބު‪ g‬އަދާކުރަން‪ g‬ބޭނުންވާ‪ g‬ޢިލްމާއި‪ g‬ހުނަރުތައް‪g‬‬ ‫ހަރުދަނާކުރުމުގެ‪g‬ގޮތުން‪g‬ތަމްރީނު‪g‬ލިބިގަތުން‪g.‬‬ ‫ށ‪ g.‬ތަމްރީނުގައި‪ g‬އުނގެނުނު‪ g‬އެންމެހާ‪g‬‬ ‫ޢިލްމާއި‪ g‬ހުނަރުތަކާއި‪ g‬އެއްގޮތަށް‪ g‬ހަވާލުކުރެވޭ‪g‬‬ ‫ޓާސްކުތައް‪g‬އަދާކުރުން‪.‬‬ ‫ނ‪ g.‬ތިމާ‪ g‬ދަސްކޮށްފައިވާ‪ g‬ޢިލްމާއި‪g‬‬ ‫ހުނަރު‪ g‬އަނެކާއަށް‪ g‬ދަސްކޮށްދީ‪ g‬ރަނގަޅު‪ g‬މަގު‪g‬‬ ‫ދައްކައިދިނުން‪.‬‬

‫ނމަ ުތގެ‬ ‫ރ ެކވެ‪ .‬މި އު ް‬ ‫ސކަރީ ީލ ަޑ ެ‬ ‫ނމޫނާ ައ ް‬ ‫ނތް ަ‬ ‫ނ ެއއް ެ‬ ‫ާޚ ިލދު ބުނު ަވ ީލ ަދކީ ދެވަ ަ‬

‫ެދވަނަ ަޚލީފާ‪ު ،‬ޢ ަމރު رضي اهلل عنه ގެ ޚިލާފަތުގައި ޚާލިދު ގެފާނު އިސްލާމީ ލަޝްކަރުގެ‬

‫ރކަން‬ ‫ސ ެތ ި‬ ‫ނގެ ިއ ުޚ ާލ ް‬ ‫ރއް ުވމުން ެވސް ެއ ަކ ޭލ ެގފާ ު‬ ‫ރގެ ަމ ާޤމުން ަވ ިކ ުކ ެ‬ ‫ނޑަ ު‬ ‫ޮކމާ ް‬ ‫ސ ާލމީ‬ ‫ނ ަމތީ ިއ ް‬ ‫ސ ިބ ުތކަ ް‬ ‫ރ ަކ ާމއި ާ‬ ‫ނ ެތ ި‬ ‫ށދެ ްއވާ‪ި ،‬ކ ަޔމަ ް‬ ‫ސ ިބ ުތ ޮކ ް‬ ‫ނށް ާ‬ ‫ުޢ ަމރު ގެފާ ަ‬

‫ށ ަގއި‪،‬‬ ‫ނ ުޑގެ ަދ ު‬ ‫ރ ުހގެ ޮކމާ ް‬ ‫ނ ަޑރު‪ަ ،‬އބޫ ުއ ަބ ިއ ަދތު ބިން ަޖ ްއ ާ‬ ‫ރގެ އާ ޮކމާ ް‬ ‫ޝ ަކ ު‬ ‫ަލ ް‬

‫ޖިހާދުކުރެއްވުމުގައި ހިކުމަތްތެރިކަމާ އެކު މަސައްކަތްކުރައްފައިވާކަން އިސްލާމީ‬ ‫ސބިތު ެވ ެއވެ‪.‬‬ ‫ރޚުން ާ‬ ‫ތާ ީ‬

‫އޭގެމަތީ‪ g‬ހުރިހާ‪ g‬ސިފައިންވެސް‪ g‬ސާބިތުވެ‪g‬‬ ‫ތިބެންޖެހޭނެ‪g07g‬އަސާސެވެ‪g.‬ދިވެހި‪g‬ސިފައިންގެ‪g‬‬ ‫މަތިވެރި‪g‬އަސްކަރީ‪g‬އަޚުލާޤުގެ‪g‬ސިފަތައް‪g‬ލިބިގެންވާ‪g‬‬ ‫މި‪ g‬ކޯޑް‪ g‬އޮފް‪ g‬ކޮންޑަކްޓްތަކަށް‪ g‬އަހުލުވެރިވުން‪g‬‬ ‫ކޮންމެ‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬މީހެއްގެ‪ g‬ފަރުދީ‪ g‬ޒިންމާއަކަށް‪g‬‬ ‫ހެދުމަކީ‪g‬ވަރަށް‪g‬މުހިންމު‪g‬ކަމެކެވެ‪.‬‬

‫އަސްކަރީ‪ g‬އަޚުލާޤާއި‪ g‬ކިޔަމަންތެރިކަން‪g‬‬ ‫ރ‪ g.‬ސިފައިންގެ‪ g‬މިޝަންގައިވާ‪g‬‬ ‫ޖގެ‪ g‬އަދާކުރުމުގެ‪ g‬މަތިވެރި‪ g‬ނަމޫނާ‪ g‬މިސާލުން‪g‬‬ ‫މތިން‪ g‬އިސްލާމްދީނާ‪ g،‬ދިވެހިރާއް ޭ‬ ‫ގޮތުގެ ަ‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ފަރުދީ‪ g‬ޒިންމާއަކަށް‪ g‬ހެދުން‪ g‬މުހިންމެވެ‪ g.‬ހަމަ‪g‬‬ ‫އެހެންމެ‪ g‬އަސްކަރީ‪ g‬އަޚުލާޤު‪ g‬ޤާއިމް‪ g‬ކުރެވޭނީ‪g‬‬ ‫"ސެލްފް‪ g‬ޑިސިޕްލިން"‪ g‬އެންމެ‪ g‬މަތީ‪ g‬ދަރަޖައިގަ‪g‬‬ ‫ދެމެހެއްޓިގެންނެވެ‪ g.‬ސެލްފް‪ g‬ޑިސިޕްލިންނަކީ‪g‬‬ ‫ޑިއުޓީ‪ g/‬ޓާސްކެއް‪ g‬އަދާކުރުމުގާ‪ g‬ފަރުދީ‪ g‬ގޮތުން‪g‬‬ ‫އެބޭކަލެއްގެ‪g‬އެޓިޓިއުޑް‪(g‬ކަމާއި‪g‬މެދު‪g‬ދެކޭ‪g‬ގޮތް)‪g‬‬ ‫އަދި‪ g‬މަސައްކަތުގެ‪ g‬ސިފަވަންތަ‪ g‬އުސޫލުތަކާއި‪g‬‬ ‫އަދަބު‪g‬އަޚުލާޤު‪g‬ބަހައްޓާ‪g‬މިންގަޑެވެ‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫ލެފްޓިނަންޓް ޑރ‪ .‬ޢިލްޔާސް ޢަބްދުﷲ‬

‫ދަރިން‪ g‬ލިބުމުގެ‪ g‬ނަސީބު‪ g‬ނުވަތަ‪g‬‬ ‫ދަރިން‪ g‬ލިބުމުން‪ g‬މަޙްރޫމްވެފައިވާ‪ g‬ވަރަށް‪g‬‬ ‫ގިނަ‪ g‬ދެމަފިރިން‪ g‬އުޅެއެވެ‪ g.‬ދަރިން‪ g‬ނުލިބުމުގެ‪g‬‬ ‫ސަބަބުން‪ g‬ދެމަރިފިންނަށް‪ g‬ދިމާވާ‪ g‬ހިތްދަތިކަމާއި‪g‬‬ ‫މާޔޫސްކަން‪ g‬އަދި‪ g‬ނަފްސާނީ‪ g‬ގޮތުން‪ g‬ދިމާވާ‪g‬‬ ‫ކަންކަމަކީ‪ g‬ދަރިން‪ g‬ލިބުމުގެ‪ g‬ނަސީބު‪ g‬ލިބިފައިވާ‪g‬‬ ‫ފަރާތް‪g‬ތަކަށް‪g‬އަންދާޒާ‪g‬ކޮށްލަންދަތި‪g‬ކަންކަމެވެ‪g.‬‬ ‫ދެޖިންސުގެ‪ g‬މީހުންނަށް‪ g‬ވެސް‪ g‬ދަރިން‪ g‬ލިބުމުގެ‪g‬‬ ‫މައްސަލަތައް‪g‬ކުރިމަތިވާއިރު‪g‬މީގެ‪g‬ތެރެއިންވެސް‪g‬‬ ‫ގިނައީ‪ g‬ފިރިހެނުންކަން‪ g‬ފާހަގަކޮށްލަންޖެހެއެވެ‪g.‬‬ ‫މިގޮތުން‪ g‬ކޮންމެ‪ g20 g‬ފިރިހެނަކުން‪ g‬އެކަކީ‪g‬‬ ‫ދަރިން‪ g‬ލިބުމުގައި‪ g‬މައްސަލަ‪ g‬އުޅޭ‪ g‬މީހުންކަން‪g‬‬ ‫ބައެއް‪ g‬ދިރާސާތަކުން‪ g‬ދައްކައެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬ދަރިން‪g‬‬ ‫ނުލިބޭ‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬ފަސް‪ g‬ދެމަރިންގެ‪ g‬ތެރެއިން‪ g‬އެއް‪g‬‬ ‫ދެމަފިރިންނަކީ‪ g‬ސީދާ‪ g‬ފިރިހެންމީހާގެ‪ g‬ސަބަބުން‪g‬‬ ‫ދަރިން‪ g‬ނުލިބޭ‪ g‬ދެމަފިރިންކަން‪ g‬ވެސް‪ g‬ބައެއް‪g‬‬ ‫ދިރާސާތަކުން‪g‬ދައްކައެވެ‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫ފިރިހެނުންނަށް‪ g‬ދަރިން‪ g‬ނުލިބުމުގެ‪g‬‬ ‫މައްސަލައަކީ‪ g‬ސިއްރުކޮށްފައި‪ g‬ބާއްވާ‪ g‬ވަރަށްވުރެ‪g‬‬ ‫މާސީރިޔަސް‪ g‬ކަމެކެވެ‪ g.‬ސަބަބަކީ‪ g‬މިފަދަ‪g‬‬ ‫ފަރާތްތަކަށް‪g‬ދިމާވާ‪g‬ހިތްދަތިކަމާއި‪g‬މާޔޫސްކަމުން‪g‬‬ ‫ސަލާމަތް‪ g‬ކޮށްދިނުމެވެ‪ g.‬މިގޮތުން‪ g‬މިފަހަރު‪g‬‬ ‫މިބަލާލަނީ‪ g‬ފިރިހެނުންނަށް‪ g‬ދަރިން‪ g‬ނުލިބެން‪g‬‬ ‫ދިމާވާ‪ g‬މައްސަލަތަކާއި‪ g‬އަދި‪ g‬މިފަދަ‪ g‬ކަމެއް‪g‬‬ ‫ދިމާމާން‪ g‬މެދުވެރިވާ‪ g‬ބައެއް‪ g‬ސަބަބުތަކާއި‪ g‬އަދި‪g‬‬ ‫މިފަދަކަމެއް‪ g‬ދިމާވުމުން‪ g‬ކަންތައް‪ g‬ކުރަންވީ‪g‬‬ ‫ގޮތުގެ‪g‬މައްޗަށެވެ‪g.‬‬

‫ދެޖިންސުގެ މީހުންނަށްވެސް ދަރިން ލިބުމުގެ‬ ‫މައްސަލަތައް ކުރިމަތިވާއިރު މީގެ ތެރެއިންވެސް‬ ‫ގިނައީ ފިރިހެނުންކަން ފާހަގަ ޮކށްލަން ޖެހެއެވެ‪.‬‬ ‫މިގޮތުން ކޮންމެ ‪ 20‬ފިރިހެނަކުން އެކަކީ‬ ‫ދަރިން ލިބުމުގައި މައްސަލަ އުޅޭ މީހުންކަން‬ ‫ބައެއް ދިރާސާތަކުން ދައްކައެވެ‪ .‬އަދި ދަރިން‬ ‫ނުލިބޭ ކޮންމެ ފަސް ދެމަރިންގެ ތެރެއިން އެއް‬ ‫ދެމަފިރިންނަކީ ސީދާ ފިރިހެންމީހާގެ ސަބަބުން‬ ‫ދަރިން ނުލިބޭ ދެމަފިރިންކަންވެސް ބައެއް‬ ‫ދިރާސަތަކުން ދައްކައެވެ‪.‬‬ ‫ބައެއް‪g‬ދެމަފިރިން‪g‬ޒަވާޖީ‪g‬ހަޔާތެއް‪g‬ފަށާތާ‪g‬‬ ‫އެއްމަސް‪ g‬ތެރޭ‪ g‬އަނބީމީހާ‪ g‬ބަލިވެ‪ g‬އިންނައިރު‪g‬‬ ‫ބައެއް‪ g‬ދެމަފިރިންނަށް‪ g‬މަސްތަކެއް‪ g‬ނުވަތަ‪g‬‬ ‫އަހަރެއް‪ g‬ފަހުން‪ g‬ވެސް‪ g‬ދަރިން‪ g‬ލިބޭގޮތްވެއެވެ‪g.‬‬ ‫ނަމަވެސް‪ g‬ވިސްނާލަންވީ‪ g‬ކަމަކީ‪ g‬ދެމަފިރިކަމުގެ‪g‬‬

‫ގުޅުން‪ g‬ހިންގާއިރު‪ g‬އެތައް‪ g‬އަހަރެއްވާއިރު‪ g‬ވެސް‪g‬‬ ‫އަނބިމީހާ‪ g‬ބަލިވެ‪ g‬ނުއިންނަ‪ g‬ނަމަ‪ g‬ދެމަފިރިންގެ‪g‬‬ ‫ތެރެއިން‪ g‬ކޮންމެވެސް‪ g‬އެކެއްގެ‪ g‬ދަރިން‪ g‬ލިބުމުގެ‪g‬‬ ‫މައްސަލަ‪g‬އުޅޭކަމެވެ‪g.‬ދަރިން‪g‬ލިބުމުގެ‪g‬މައްސަލަ‪g‬‬ ‫އުޅޭނަމަ‪ g‬އެންމެ‪ g‬ފުރަތަމަ‪ g‬ދެމީހުން‪ g‬ވެސް‪g‬‬ ‫ޓެސްޓް‪g‬ކުރަން‪g‬ޖެހެއެވެ‪g.‬އެއީ‪g‬ދަރިން‪g‬ލިބުމުގައި‪g‬‬ ‫މައްސަލަ‪g‬އުޅެނީ‪g‬ކާކުތޯ‪g‬ޔަޤީން‪g‬ކުރުމަށެވެ‪g.‬‬

‫ދަރިން ނުލިބޭ ފިރިހެނުންގެ ފަރާތުން ވަކި‬ ‫ކަހަލަ އަލާމާތްތަކެއް ފެންނަން ހުރޭތަ؟‬ ‫އާއްމު‪ g‬ގޮތެއްގައި‪ g‬މިފަދަ‪ g‬މީސްމީހުންގެ‪g‬‬ ‫ފަރާތުން‪ g‬އެއްވެސް‪ g‬ކަހަލަ‪ g‬އަލާމާތެއް‪g‬‬ ‫ނުފެންނާނެއެވެ‪ g.‬ނަމަވެސް‪( g‬ތުބުޅި‪ g‬މަތިމަސް‪g‬‬ ‫އަދި‪ g‬މޭމަތިން‪ g‬އިސްތަށި‪ g‬ފެޅުން‪ g،‬އަޑު‪g‬‬ ‫ބަދަލުވުމާއި‪ g‬މޭމައްޗާއި‪ g‬ދެ‪ g‬ކޮނޑު‪ g‬ފުޅާވުން)‪g‬‬ ‫ފަދަ‪ g‬ނިޝާންތައް‪ g‬ނުފެންނަ‪ g‬ފަރާތްތަކުގެ‪g‬‬ ‫ތެރެއިން‪( g‬ފިރިހެނުންނަށް)‪ g‬ދަރިން‪ g‬ލިބުމުގައި‪g‬‬ ‫މައްސަލަތައް‪ g‬ދިމާވުން‪ g‬އެކަށީގެންވެއެވެ‪ g.‬މީގެ‪g‬‬ ‫އިތުރުން‪ g،‬ބައެއް‪ g‬ޖެނެޓިކް‪ g‬ޑިސްއޯޑާރސް‪ g‬ގެ‪g‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ކެމިކަލެއްގެ‪g‬ސަބަބުން‬ ‫ކ‪g.‬ރޭޑިއޭޝަނުގެ‪g‬ސަބަބުން‬ ‫ސަބަބުން‪ g‬ދިމާވާ‪ g‬މައްސަލަތަކުގެ‪ g‬ސަބަބުން‪g‬‬ ‫ވެސް‪g‬ފިރިހެނުންނަށް‪g‬ދަރިން‪g‬ލިބުމުގައި‪g‬ދަތިތައް‪g‬‬ ‫ކުރިމަތިވެއެވެ‪g.‬‬

‫ފިރިހެނުންނަށް ދަރިން ނުލިބެން ދިމާވާ ބައެއް‬ ‫ސަބަބުތައް‪:‬‬ ‫ތިރީގައި‪g‬މިވަނީ‪g‬ފިރިހެނުންނަށް‪g‬ދަރިން‪g‬‬ ‫ނުލިބޭން‪g‬ދިމާވާ‪g‬ބައެއް‪g‬ސަބަބުތަކެވެ‪g.‬‬ ‫‪g .1‬ދަރިފަނި‪ g‬އުފެދުމުގައި‪ g‬މައްސަލަ‪ g‬އުޅުން‪g.‬‬ ‫މިކަން‪ g‬ދިމާވާން‪ g‬މެދުވެރިވާ‪ g‬ސަބަބުތަކުގެެ‪g‬‬ ‫ތެރޭގައި‪g:‬‬ ‫ހ‪ g.‬ކްރޮމޮޒޯމަލް‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ޖެނެޓިކް‪ g‬ގެ‪g‬‬ ‫މައްސަލަ‬ ‫ށ‪g.‬އަންޑިސެންޑެޑް‪g‬ޓެސްޓިސް‪g‬ވިހެއުމުގެ‪g‬‬ ‫ކުރިން‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ވިހެއުމުގެ‪ g‬ތެރޭގައި‪g‬‬ ‫އުރަވަޅިއަށް‪g‬ޓެސްޓިސް‪g‬ނުފޭބުން‪g.‬‬ ‫ނ‪g.‬ޖަރާސީމެއްގެ‪g‬ސަބަބުން‪g.‬‬

‫އ‪g.‬ދަރިފަނި‪g‬ބޭރުވާއިރު‪g‬މާމަދުން‪g‬ބޭރުވުން‪g‬‬ ‫ނުވަތަ‪g‬އަންނަ‪g‬އެތި‪g‬ފޮދު‪g‬މަދުވުން‪g.‬‬

‫ޖެހޭ‪g‬ކަންކަމުގެ‪g‬ތެރޭގައި‪g:‬‬

‫‪g .2‬ދަރިފަނި‪g‬ދަތުރުކުރުމުގައި‪g‬މައްސަލަ‪g‬އުޅުން‪g‬‬ ‫ނުވަތަ‪g‬މައްސަލަ‪g‬އުފެދުން‪g:‬މިކަން‪g‬ދިމާވާން‪g‬‬ ‫މެދުވެރިވާ‪g‬ސަބަބުތަކުގެ‪g‬ތެރޭގައި‪:‬‬

‫ހ‪.‬ޤަވާއިދުން‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬އަނބިމީހާގެ‪g‬‬ ‫ހައިޟުގެ‪ g‬ދުވަސްވަރު‪ g‬ނިމުމުން‪ g‬އެއްދާން‪g‬‬ ‫ނުކުރުން‪g.‬‬

‫ހ‪ g.‬އުފެދުމުގައި‪ g‬ވާސް‪ g‬ޑިފެރެންސް‪g‬‬ ‫(އެޕެޑިޑިމިސް‪ g‬އިން‪ g‬އެޖެކިޔުލޭޓަރީ‪g‬‬ ‫ޑަކްޓަށް‪ g‬ސްޕާރމް‪ g‬ދަތުރު‪ g‬ކުރާހޮޅި)‪g‬‬ ‫ނެތުން‪g.‬‬

‫ށ‪ g.‬ސްޕައިނަލް‪ g‬ކޯރޑަށް‪ g‬ދިމާވާ‪ g‬އެކިއެކި‪g‬‬ ‫އިންޖަރީސް‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬މައްސަލަތަކުގެ‪g‬‬ ‫ސަބަބުން‬

‫ށ‪ g.‬ޕްރޮސްޓްރޭޓް‪ g‬ގްލޭންޑަށް‪ g‬ދިމާވާ‪g‬‬ ‫އެކިއެކި‪g‬މައްސަލަތަކުގެ‪g‬ސަބަބުން‪(g.‬މިއީ‪g‬‬ ‫މަސާނާ‪g‬ނުވަތަ‪g‬ބްލެޑަރ‪g‬އާއި‪g‬ޕީނިސް‪g‬އާ‪g‬‬ ‫ދޭތެރޭ‪g‬އިންނަ‪g‬ގްލޭންޑެއް)‪g‬‬ ‫ނ‪ g.‬ވެސެކްޓޮމީ‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ފިރިހެނުނަށް‪g‬‬ ‫ދަރިން‪ g‬ނުލިބޭ‪ g‬އޮޕަރޭޝަން‪ g‬ކޮށްފައި‪g‬‬ ‫ހުރުން‪g.‬‬

‫ނ‪g.‬ޕްރޮސްޓޭޓް‪g‬ސާރޖަރީ‪g‬ހެދުން‬ ‫ރ‪g.‬ނާރުތަކަށް‪g‬ލިބޭ‪g‬ގެއްލުމުގެ‪g‬ސަބަބުން‪g‬‬ ‫ނ‪g.‬ބޭނުންކުރާ‪g‬ބޭހެއްގެ‪g‬ސަބަބުން‪g.‬‬ ‫‪g .4‬ހޯމޯންގެ‪ g‬ސަބަބުން‪ g‬ދިމާވާ‪ g‬މައްސަލަތައް‪g:‬‬ ‫މީގެ‪g‬ތެރޭގައި‪g:‬‬ ‫ހ‪g.‬ޕިޓިއުޓަރީ‪g‬ޓިއުމާރސް‬ ‫ށ‪ g.‬އެނަބޮލިކް‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬އެންޑްރޮޖެނިކް‪g‬‬

‫ބައެއް ދެމަފިރިން ޒަވާޖީ ހަޔާތެއް ފަށާތާ އެއްމަސް ތެރޭ އަނބީމީހާ‬ ‫ބަލިވެ އިންނައިރު ބައެއް ދެމަފިރިންނަށް މަސްތަކެއް ނުވަތަ އަހަރެއް‬ ‫ފަހުންވެސް ދަރިން ލިބޭގޮތް ވެއެވެ‪ .‬ނަމަވެސް ވިސްނާލަންވީ ކަމަކީ‬ ‫ދެމަފިރިކަމުގެ ގުޅުން ހިންގާއިރު އެތައް އަހަރެއްވާއިރު ވެސް އަނބިމީހާ‬ ‫ބަލިވެ ނުއިންނަނަމަ ދެމަރިންގެ ތެރެއިން ކޮންމެވެސް އެކެއްގައި ދަރިން‬ ‫ލިބުމުގެ މައްސަލަ އެޅޭކަމެވެ‪.‬‬ ‫ރ‪ g.‬ޓޯޝަން‪( g‬އުރަވަޅީތެރޭގައި‪ g‬ދެ‪g‬‬ ‫ޓެސްޓިސް‪ g‬އޮޅި‪ g‬ގޮށްޖެހިފައި‪ g‬ނުވަތަ‪g‬‬ ‫ފިތިފައި‪g‬އިނުން)‪g‬‬ ‫ބ‪ g.‬ޓެސްޓިސް‪ g‬ގައާއި‪ g‬އުރަވަޅީގައި‪ g‬ނާރު‪g‬‬ ‫ފުއްޕާފައި‪g‬ހުރުން‪g.‬‬ ‫ޅ‪g.‬ބޭނުންކުރާ‪g‬ބޭހެއްގެ‪g‬ސަބަބުން‪g‬ނުވަތަ‪g‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ރ‪ g.‬ރެޓްރޮގްރޭޑް‪ g‬އެޖެކިޔުލޭޝަން‪g‬‬ ‫(ދަރިފަނި‪g‬މަސާނާ‪g‬އަށް‪g‬އެޅުން)‪g‬‬ ‫ނ‪g.‬ދަރިފަނި‪g‬ބޭރު‪g‬ނުވުން‪g.‬‬ ‫ބ‪ g.‬އިރެކްޓައިލް‪ g‬ޑިސްފަންކްޝަން‪g‬‬ ‫(ޖިންސީ‪g‬ވަޅޯކަން‪g‬ކުރިމަތިވުން)‪g‬‬ ‫‪g .3‬އިތުރަށް‪ g‬ދިމާވާ‪ g‬މައްސަލަތައް‪ g‬ދިމާވަން‪g‬‬

‫ސްޓްރޮއިޑް‪g‬ނަހަމަ‪g‬ގޮތުގައި‪g‬ބޭނުން‪g‬ކުރުން‪g‬‬ ‫ނ‪g.‬ސްޕާރމް‪g‬އެންޓި‪g‬ބޮޑީސް‪g‬ހުންނަންވާ‪g‬‬ ‫ވަރަށްވުރެ‪g‬މަދުވުން‪g.‬‬ ‫އިތުރު މައްސަލަ ތަކުގެ ތެރޭގައި‪:‬‬ ‫«‪g‬އުރަވަޅީގައި‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ކައިރީގައި‪ g‬ދުޅަވެފައި‪g‬‬ ‫ހުރުން‪g،‬ރިހުން‪g‬އަދި‪g‬ގޮނޑި‪g‬ނެގުން‪19 g‬‬

‫«‪g‬ވަރަށް‪ g‬އަވަސް‪ g‬އަވަހަށް‪ g‬ނޭވާލާ‪ g‬ނިޒާމަށް‪g‬‬ ‫ރޯގާ‪g‬ޖެހުން‬ ‫«‪g‬ސީލިއަކް‪g‬ޑިޒީޒް‪g(g‬ގުލޫޓިން‪g‬ބޭނުންކުރުމުގެ‪g‬‬ ‫ސަބަބުން‪g‬ގޮހޮރަށް‪g‬ޖެހޭ‪g‬ބަޔެއް)‪g‬‬ ‫«‪g‬އެކި‪g‬ކަހަލަ‪g‬ވަސްވަސް‪g‬ރަނގަޅަށް‪g‬ނުދުވުން‬ ‫«‪g‬އުރަމަތި‪g‬ބޮޑުވުން‪g(g‬ގައިނެކޮމަސްތިއާ)‪g‬‬ ‫«‪g‬މޫނު‪ g،‬މޭމަތި‪ g‬އަދި‪ g‬ގައިގައި‪ g‬އިސްތަށި‪g‬‬ ‫މަދުވުން‪g‬ނުވަތަ‪g‬ނުފެޅުން‬ ‫«‪g‬ކްރޮމޮޒޯމް‪g‬ޑިފެކްޓްވުން‬ ‫«‪g‬އުރަވަޅި‪g‬މާ‪g‬ކުޑަވުން‪g‬‬ ‫«‪g‬ސްޕާރމް‪ g‬ކައުންޓް‪ g‬ހުންނަންވާ‪ g‬ވަރަށްވުރެ‪g‬‬ ‫ދަށްވުން‪g(g‬ސީމަން‪g‬މިލިމީޓަރެއްގައި‪g‬ފަނަރަ‪g‬‬ ‫މިލިޔަން‪ g‬ސްޕާރމް‪ g‬އަށްވުރެ‪ g‬ދަށްވުން‪g‬‬ ‫ނުވަތަ‪g‬ކޮންމެ‪g‬އެޖެކިޔުލޭޝަނެއްގައި‪gg‬މުޅި‪g‬‬ ‫ޖުމްލަ‪g‬ސްޕާރމް‪g‬ކައުންޓް‪g39g‬މިލިޔަނަށް‪g‬‬ ‫ވުރެ‪g‬ދަށްވުން‪g.‬‬ ‫‪ .5‬މާހައުލުގެ ސަބަބުން ދިމާވާ މައްސަލަތައް‪:‬‬ ‫‪ g‬އުޅެންޖެހޭ‪ g‬މާހައުލުން‪ g‬ނުވަތަ‪g‬‬ ‫އެމާހައުލުގައި‪g‬ކުރާ‪g‬މަސައްކަތަކުން‪g‬ވެސް‪g‬ދަރިން‪g‬‬ ‫ލިބުމުގައި‪ g‬މައްސަލަތައް‪ g‬ދިމާވެއެވެ‪ g.‬މިގޮތުން‪g‬‬ ‫ސްޕާމް‪ g‬އުފެއްދުން‪ g‬ދަށްވުމާއި‪ g‬އަދި‪ g‬އުފައްދާ‪g‬‬ ‫ސްޕާމްގެ‪ g‬ފަންކްޝަން‪ g‬ދަށްވުން‪ g‬ހިމެނެއެވެ‪g.‬‬ ‫މިގޮތުން‪g‬ދިމާވާ‪g‬މައްސަލަތަކުގެ‪g‬ތެރޭގައި‪g:‬‬ ‫‪g.1‬އިންޑަސްޓްރިއަލް‪g‬‬

‫ކެމިކަލްސް‪g:‬‬

‫މި‪g‬‬

‫ކެމިކަލްސްގެ‪g‬ތެރޭގައި‪g‬ބެންޒީންސް‪g،‬ޒައިލޭން‪g،‬‬ ‫ހާރބިސައިޑްސް‪g،‬‬ ‫ޕެސްޓިސައިޑްސް‪g،‬‬ ‫އޯރގަނިކް‪ g‬ސޯލްވެންޓްސް‪ g،‬ޕެއިންޓިން‪g‬‬ ‫މެޓީރިއަލްސް‪g‬އަދި‪g‬ލެޑް‪g‬ފަދަ‪g‬މާއްދާ‪g‬ތަކަކީ‪g‬‬ ‫ސްޕާމް‪ g‬ކައުންޓް‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ސްޕާމް‪ g‬އުފައްދާ‪g‬‬ ‫މިންވަރު‪g‬މަދު‪g‬ކޮށްދީފާނެ‪g‬މާއްދާތަކެކެވެ‪g.‬‬

‫‪20‬‬

‫‪g.2‬ހެވީ‪ g‬މެޓަލްއަށް‪ g‬އެކްސްޕޯޒްވުން‪ g:‬ލެޑް‪g‬‬ ‫ނން‪ g‬ހެވީ‪ g‬މެޓަލްސްއަށް‪g‬‬ ‫އދި‪ g‬އެހެ ި‬ ‫ަ‬

‫އެކްސްޕޯރޒް‪ g‬ވާނަމަ‪ g‬ދަރިފަނި‪ g‬އުފެދުމުގައި‪g‬‬ ‫މައްސަލަތައްޖެހި‪ g‬ދަރިން‪ g‬ނުލިބުން‪g‬‬ ‫އެކަށީގެންވެއެވެ‪.‬‬ ‫އެކްސްރޭއަށް‪g‬‬ ‫ނުވަތަ‪g‬‬ ‫‪g.3‬ރޭޑިއޭޝަން‪g‬‬ ‫އެކްސްޕޯރޒްވުން‪ g:‬ގިނަގިނައިން‪ g‬އެކްސް‪g‬‬ ‫ރޭފަދަ‪ g‬ރޭޑިއޭޝަންއަށް‪ g‬އެކްސްޕޯރޒްވާ‪g‬‬ ‫މީހުންގެ‪ g‬ސްޕާރމް‪ g‬އުފެއްދުން‪ g‬މަދުވެއެވެ‪g.‬‬ ‫ނަމަވެސް‪ g‬ބައެއް‪ g‬މީހުންނަށް‪ g‬އެކަން‪g‬‬ ‫ރަނގަޅުވެއެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬ބައެއް‪ g‬މީހުން‪ g‬މުޅި‪g‬‬ ‫އުމުރަށް‪g‬ސްޕާރމް‪g‬އުފެއްދުން‪g‬މަދުވެ‪g‬ދަރިން‪g‬‬ ‫ލިބުމުގެ‪g‬މައްސަލަތައް‪g‬ކުރިމަތިވެއެވެ‪.‬‬ ‫‪g.4‬އުރަވަޅި‪( g‬ޓެސްޓިކަލްސް)‪ g‬އަށް‪ g‬މާބޮޑަށް‪g‬‬ ‫ހޫނުވުން‪g:‬އުރަވަޅިއަށް‪g‬މާބޮޑަށް‪g‬ހޫނުވާނަމަ‪g‬‬ ‫ސްޕާރމް‪ g‬އުފެއްދުން‪ g‬ދަށްވެ‪ g‬އަދި‪ g‬އުފައްދާ‪g‬‬

‫ސްޕާރމްގެ‪ g‬ކުއަލިޓީ‪ g‬ދަށްވެއެވެ‪ g.‬މިގޮތުން‪g‬‬ ‫ހޫނު‪ g‬މާހައުލު‪ g‬ތަކުގައި‪ g‬މަސައްކަތް‪ g‬ކުރާ‪g‬‬ ‫މީހުންނާއި‪ g‬މާގިނައިން‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬މާއަވަސް‪g‬‬ ‫އަވަހަށް‪(g‬ސައުނާ)‪g‬ބޭނުން‪g‬ކުރާ‪g‬މީހުންނާއި‪g‬‬ ‫އަދި‪g‬ހޫނުފެން‪g‬އަޅައިގެން‪g‬ބާތު‪g‬ޓަބް‪g‬ބޭނުން‪g‬‬ ‫ކުރާ‪ g‬މީސްމީހުންނަށް‪ g‬މިފަދަ‪ g‬ކަންކަން‪g‬‬ ‫ދިމާވުން‪ g‬އެކަށީގެންވެއެވެ‪ g.‬މީގެ‪ g‬އިތުރުން‪g‬‬ ‫މާގިނައިރު‪ g‬އިށީންދެގެން‪ g‬އިނުމާއި‪ g‬މާބާރު‪g‬‬ ‫ޖަނގިޔާ‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ޓައިޓް‪ g‬ފަދަ‪ g‬އެއްޗެހި‪g‬‬

‫ލައިގެން‪ g‬ގިނަވަގުތު‪ g‬ހޭދަކުރުމާއި‪ g‬ލެޕްޓޮޕް‪g‬‬ ‫އުނގުމަތީގައި‪ g‬ބަހައްޓައިގެން‪ g‬ބޭނުން‪g‬‬ ‫ކުރަން‪ g‬ގިނަވަގުތު‪ g‬އިނުމަކީ‪ g g‬އުރަވަޅިއަށް‪g‬‬ ‫ހޫނުވެ‪ g‬ސްޕާރމް‪ g‬އުފެއްދުން‪ g‬ދަށްވާން‪g‬‬ ‫މެދުވެރިވެދާނެ‪g‬ސަބަބެކެވެ‪g.‬‬ ‫ދަރިން ލިބުމުގައި ހުރަސްއެޅިދާނެ ބައެއް ކަންތައްތައް‪:‬‬ ‫ގުދުރަތީ‪ g‬ގޮތުން‪ g‬ދިމާވާ‪ g‬ކަންކަމުގެ‪g‬‬ ‫އިތުރުން‪ g‬ތިމާ‪ g‬އަމިއްލައަށް‪ g‬ކުރާ‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ކުރެވޭ‪g‬‬ ‫ކަންކަމުންވެސް‪ g‬ދަރިން‪ g‬ލިބުމުގައި‪ g‬ދަތިތައް‪g‬‬ ‫ދިމާވެއެވެ‪g.‬މިގޮތުން‪g:‬‬ ‫‪g .1‬މަސްތުވާ‪ g‬ތަކެތި‪ g‬ބޭނުން‪ g‬ކުރުން‪ g‬އަދި‪g‬‬ ‫ޚާއްސަކޮށް‪g‬ސްޓެރޮއިޑް‪g‬އެކުލެވޭ‪g‬ޑްރަގްސް‪g‬‬ ‫ބޭނުން‪ g‬ކުރުމުން‪ g‬މީހާގެ‪ g‬މަސްގަނޑު‪g‬‬ ‫ހުންނަންވާ‪ g‬ވަރަށްވުރެ‪ g‬މާ‪ g‬ވަރުގަދަވެ‪g‬‬ ‫ގުދުރަތީ‪ g‬ގޮތުން‪ g‬ބޮޑުވާ‪ g‬މިނަށްވުރެ‪g‬‬ ‫މާބޮޑަށް‪ g‬ބޮޑުވެއެވެ‪ g.‬މިކަމުގެ‪ g‬ސަބަބުން‪g‬‬ ‫ޓެސްޓިކަލްސް‪(g‬އުރަވަޅި)‪g‬ކުޑަވެ‪g‬ސްޕާރމް‪g‬‬ ‫އުފެއްދުން‪ g‬ދަށްވެއެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬ކޮކެއިން‪g،‬‬ ‫މަރުވާނާ‪ g‬ބޭނުންކުރާ‪ g‬މީހުންގެ‪ g‬ސްޕާރމް‪g‬‬ ‫ކޮލިޓީ‪g‬ދަށްވެއެވެ‪g.‬‬ ‫‪g .2‬އަލްކަހޯލް‪g‬ނުވަތަ‪g‬ބަނގުރާ‪g‬ބުއިން‪g:‬ފިރިހެން‪g‬‬ ‫ހޯމޯންސް‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ޓެސްޓޮސްޓެރޯން‪ g‬ލެވަލް‪g‬‬ ‫ދަށްވެއެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬މިހޯމޯން‪ g‬ދަށްވެފައި‪g‬‬ ‫ހުންނަ‪ g‬މީހުންނަށް‪ g‬ދަރިން‪ g‬ލިބުމުގެ‪g‬‬ ‫މައްސަލަ‪ g‬ދިމާވެއެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬ގިނައިން‪g‬‬ ‫ބަނގުރާއާއި‪ g‬މަސްތުވާ‪ g‬ތަކެތި‪ g‬ބޭނުން‪g‬‬ ‫ކުރުމުގެ‪ g‬ސަބަބުން‪ g‬ލިވަރ‪ g‬ހަލާކުވެފައި‪g‬‬ ‫ތިބޭ‪ g‬މީހުންނަށް‪ g‬ވެސް‪ g‬ދަރިން‪ g‬ލިމުބުގައި‪g‬‬ ‫މައްސަލަތައް‪g‬ކުރިމަތިވެއެވެ‪g.‬‬ ‫‪g .3‬ދުންފަތުގެ‪g‬އިސްތިއުމާލު‪g‬ކުރުން‪g:‬ދުންފަތުން‪g‬‬ ‫އިސްތިއުމާލު‪ g‬ކުރާ‪ g‬މީހުންގެ‪ g‬ސްޕާރމް‪g‬‬ ‫ކައުންޓް‪ g‬ދުންފަތުގެ‪ g‬އިސްތުއުމާލު‪ g‬ނުކުރާ‪g‬‬ ‫މީހުންނަށް‪ g‬ވުރެ‪ g‬ދަށްކަން‪ g‬ދިރާސާތަކުން‪g‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ދައްކައެވެ‪ g.‬ސްޕްރމް‪ g‬ކައުންޓް‪ g‬ދަށްވުމަކީ‪g‬‬ ‫މައްސަލަތައް‪g‬‬ ‫ލިބުމުގައި‪g‬‬ ‫ދަރިން‪g‬‬ ‫ދިމާވާކަމެކެވެ‪g.‬‬ ‫‪g .4‬ކަންކަމުގައި‪ g‬މާބޮޑަށް‪ g‬ވިސްނާ‪ g‬ހާސްވެ‪g‬‬ ‫ފިކުރުކުރުން‪g:‬ސްޓްރެސް‪g‬ވުމުގެ‪g‬ސަބަބުން‪g‬‬ ‫ސްޕާރމް‪ g‬އުފެއްދުމަށް‪ g‬ބޭނުންވާ‪ g‬ބައެއް‪g‬‬ ‫ހޯމޯންސްތައް‪ g‬ދަށްވެ‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ބަދަލު‪g‬‬ ‫އާދެއެވެ‪g.‬އަދި‪g‬މިކަމުގެ‪g‬ސަބަބުން‪g‬ދަރިން‪g‬‬ ‫ލިބުމުގައި‪g‬މައްސަލަތައް‪g‬ދިމާވެއެވެ‪g.‬‬ ‫‪g .5‬ފަލަވުން‪ g:‬މާބޮޑަށް‪ g‬ފަލަވުމުން‪ g‬މީހާގެ‪g‬‬ ‫ހޯމޯންސްއަށް‪ g‬ބަދަލު‪ g‬އާދެއެވެ‪ g.‬އަދި‪g‬‬ ‫މިކަމުގެ‪ g‬ސަބަބުން‪ g‬ދަރިން‪ g‬ލިބުމުގައި‪g‬‬ ‫މައްސަލަތައް‪g‬ކުރިމަތިވެއެވެ‪g.‬‬ ‫ތަހްލީލް ކުރުން‪:‬‬ ‫ކައިވެނި‪ g‬ކުރުމަށްފަހު‪ g‬ހުރަހެއްނެތި‪g‬‬ ‫އަނބި‪ g‬ފިރިކަމުގެ‪ g‬ގުޅުން‪ g‬ބާއްވަމުން‪ g‬ދާތާ‪g‬‬ ‫އެތައް‪ g‬ދުވަހެއް‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬އަހަރު‪ g‬ތަކެއްވާފަހުން‪g‬‬ ‫ވެސް‪g‬ބަލިވެ‪g‬ނުއިންނަ‪g‬ނަމަ‪g‬ބަލިވެ‪g‬ނުއިންނަނީ‪g‬‬ ‫ކީއްވެތޯ‪ g‬ވީހާވެސް‪ g‬އަވަހަކަށް‪ g‬ބަލަން‪ g‬ޖެހެއެވެ‪g.‬‬ ‫މިގޮތުން‪ g g‬ވީހާވެސް‪ g‬އަވަހަކަށް‪ g‬ޑޮކްޓަރަކަށް‪g‬‬ ‫ދައްކާ‪ g‬ދަރިންނުލިބޭ‪ g‬ސަބަބު‪ g‬ހޯދޭތޯ‪ g‬ބަލަން‪g‬‬ ‫ވާނެއެވެ‪ g.‬ޑޮކްޓަރަށް‪ g‬ދައްކާއިރު‪ g‬ވިސްނަންވީ‪g‬‬

‫ކަމަކީ‪ g‬އެއްވެސް‪ g‬ކަމެއް‪ g‬ނުފޮރުވައި‪ g‬ޑޮކްޓަރަށް‪g‬‬ ‫ކިޔާދިނުމެވެ‪ g.‬ސަބަބަކީ‪ g‬ދަރިން‪ g‬ނުލިބުމުގައި‪g‬‬ ‫ވަރަށް‪ g‬ގިނަ‪ g‬މައްސަލަތައް‪ g‬އުޅޭތީއެވެ‪ g.‬އަދި‪g‬‬ ‫ޑޮކްޓަރެއްގެ‪g‬ލަފާގެ‪g‬މަތިން‪g‬ތިރީގައިމިވާ‪g‬ކަންކަން‪g‬‬ ‫ތަޙްލީލް‪g‬ކުރެވޭތޯ‪g‬ބަލާށެވެ‪g.‬‬ ‫‪g.1‬ފުރަތަމަ‪ g‬ކަމަކީ‪ g‬ތިބާ‪ g‬ޑޮކްޓަރު‪ g‬ބައްލަވާއިރު‪g‬‬ ‫ކަމާ‪ g‬ބެހޭގޮތުން‪ g‬ވަރަށް‪ g‬ގިނަ‪ g‬ސުވާލު‪g‬‬ ‫ކުރާނެކަން‪ g‬އެނގި‪ g‬ހުރެ‪ g‬އެކަމަށް‪ g‬ތައްޔާރު‪g‬‬ ‫ވެގެން‪g‬ދިއުމެވެ‪g.‬އަދި‪g‬ޑޮކްޓަރ‪g‬ކުރާ‪g‬ސުވާލު‪g‬‬ ‫ތަކަށް‪g‬ތެދު‪g‬ޖަވާބު‪g‬ދިނުމެވެ‪.‬‬ ‫‪g.2‬ސީމަން‪ g‬ނަގައިގެން‪ g‬އެ‪ g‬ތަޙްލީލް‪ g‬ކުރުން‪g،‬‬ ‫މިއީ‪ g‬ދަރިފަނި‪ g‬ހުރި‪ g‬މިންވަރާއި‪ g‬އޭގެ‪g‬‬ ‫ޙާލަތު‪ g‬އަދި‪ g g‬ސްޕާރމްގައި‪ g‬އެކުލެވިގެންވާ‪g‬‬ ‫އެހެނިހެން‪ g‬ބައިތައް‪ g‬ތަޙްލީލް‪ g‬ކުރުމަށް‪ g‬ހަދާ‪g‬‬ ‫ޓެސްޓެކެވެ‪g.‬‬ ‫‪g.3‬ސްކްރޮޓަމް‪(g‬އުރަވަޅީގެ)‪g‬އަލްޓްރާ‪g‬ސައުންޑް‪g‬‬ ‫ހެދުން‬ ‫‪g.4‬ހޯމޯންސް‪g‬ޓެސްޓްކުރުން‬ ‫ޔޫރިން‪g‬‬ ‫އިޖެކިޔުލޭޝަން‪g‬‬ ‫‪g.5‬ޕޯސްޓް‪g‬‬ ‫އެނަލައިސިސް‪ g،‬މިޓެސްޓް‪ g‬ހެދުމުން‪g‬‬ ‫އިޖެކިއުލޭޓްވާ‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ބޭރުވާ‪ g‬ސްޕަރމް‪g‬‬ ‫ދަނީ‪gg‬މަސާނާއަށްތޯ‪g‬ޔަޤީން‪g‬ކުރެވޭނެއެވެ‪g.‬‬

‫‪g.6‬ޖެނެޓިކް‪ g‬ޓެސްޓް‪ g‬ހެދުން‪ g،‬ދަރިފަނި‪ g‬މާ‪g‬‬ ‫މަދުން‪ g‬ހުންނަ‪ g‬ނަމަ‪ g‬އެއީ‪ g‬ޖެނެޓިކް‪ g‬ގެ‪g‬‬ ‫މައްސަލައެއް‪g‬ކަމަށް‪g‬ވެދާނެއެވެ‪g.‬‬ ‫‪g.7‬ޓެސްޓިކިޔުލާރ‪ g‬ބައެޕްސީ‪ g‬ހެދުން‪ g،‬މިއީ‪g‬‬ ‫ސިރިންޖަކާއި‪ g‬ކަށްޓެއް‪ g‬ބޭނުންކޮށްގެން‪g‬‬ ‫ޓެސްޓިސް‪g‬އިން‪g‬ސާމްޕަލް‪g‬ނަގައިގެން‪g‬ހަދާ‪g‬‬ ‫ޓެސްޓްކެވެ‪g.‬‬ ‫‪g.8‬ސްޕެސިއަލައިޒްޑް‪ g‬ސްޕާރމް‪ g‬ފަންކްޝަން‪g‬‬ ‫ޓެސްޓް‪g.‬‬ ‫‪g.9‬ޓްރާންސް‪ g‬ރެކްޓަލް‪ g‬އަލްޓްރާ‪ g‬ސައުންޑް‪g‬‬ ‫ހެދުން‪ g.‬އަދި‪ g‬މީގެ‪ g‬އިތުރުން‪ g‬ވެސް‪g‬‬ ‫ކުރެވިދާނެ‪g‬އެތައް‪g‬ތަޙްލީލެއް‪g‬ހުންނާނެއެވެ‪g.‬‬ ‫ބޭސް ފަރުވާ ކުރުން‪:‬‬ ‫ތަޙްލީލުތައް‪ g‬ހެދުމަށްފަހު‪ g‬ދަރިން‪g‬‬ ‫ލިބުމުގައި‪ g‬އެއްވެސް‪ g‬މައްސަލައެއް‪ g‬އުޅޭނަމަ‪g‬‬ ‫ވީހާވެސް‪ g‬އަވަހަކަށް‪ g‬ޑޮކްޓަރގެ‪ g‬ލަފާގެ‪ g‬މަތިން‪g‬‬ ‫ބޭސް‪ g‬ފަރުވާ‪ g‬ފަށަން‪ g‬ވާނެއެވެ‪ g g.‬ބޭސްފަރުވާ‪g‬‬ ‫އާއި‪ g‬އަދި‪ g‬ކުރަން‪ g‬ޖެހޭ‪ g‬އިތުރު‪ g‬ކަންކަން‪g‬‬ ‫ބިނާވެގެންވަނީ‪ g‬އެމީހަކަށް‪ g‬ދިމާވެފައިހުރި‪g‬‬ ‫މައްސަލައެއްގެ‪g‬މަށްޗަށެވެ‪g.‬‬

‫މަސްއޫލިއްޔަތާއި ވާޖިބުތަކަށް ނަޒަރެއް‬

‫‪22‬‬

‫ދުނިޔޭގެ‪ g‬އެންމެ‪ g‬ފުންނާބު‪ g‬އުސްކަމަށް‪g‬‬ ‫ދައުވާކުރާ‪ g‬ގައުމުތަކުގެ‪ g‬ރައްޔިތުންނަށް‪g‬‬ ‫ލިބިގެންވާފަދަ‪ g‬ޙައްޤުތަކާއި‪ g‬މިނިވަންކަން‪g‬‬ ‫އެކުލަވާލައި‪g،‬‬ ‫ދުސްތޫރެއް‪g‬‬ ‫ލިބިގެންވާ‪g‬‬ ‫މިދުސްތޫރުގެ‪ g‬ފޮނިމީރުކަން‪ g‬އަރުތެރެއިން‪g‬‬ ‫އެ‪g‬‬ ‫ހަޖަމްކުރަމުންދާއިރު‪g،‬‬ ‫އެތެރެކޮށް‪g‬‬ ‫ދުސްތޫރުން‪ g‬ތިމާގެ‪ g‬މައްޗަށް‪ g‬ލާޒިމުކޮށްފައިވާ‪g‬‬ ‫ވާޖިބުތަކާމެދު‪g‬‬ ‫މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި‪g‬‬ ‫ވިސްނާލުމަކީ‪g‬މުހިންމު‪g‬ކަމެކެވެ‪g.‬‬

‫މިނިވަންކަން‪g‬‬ ‫ޙައްޤުތަކާއި‪g‬‬ ‫އަސާސީ‪g‬‬ ‫ލިބިގެންވަނީ‪g،‬ކޮންމެ‪g‬މީހަކުވެސް‪g‬އަދާކުރަންޖެހޭ‪g‬‬ ‫ވާޖިބާއި‪ g‬މަސްއޫލިއްޔަތާ‪ g‬އެކުގައިކަން‪ g‬ދުސްތޫރު‪g‬‬ ‫ގައި‪ g‬ވަނީ‪ g‬ބަޔާންކޮށްފައެވެ‪ g.‬އެހެންކަމުން‪g‬‬ ‫އަނެކާގެ‪g‬ނަމާއި‪g‬އަބުރަކީ‪g‬ރައްކާތެރިކުރެވިފައިވާ‪g‬‬ ‫ޙައްޤެއްކަމާއި‪ g،‬އަނެކާގެ‪ g‬ޒާތީ‪ g‬އަދި‪ g‬ޢާއިލީ‪g‬‬ ‫ދިރިއުޅުމާއި‪ g،‬ގޮވަތި‪ g‬ގެދޮރާއި‪ g،‬އަނެކުންނާ‪g‬‬ ‫ކުރާ‪g‬ޒާތީ‪g‬މުއާޞަލާތުތަކަކީ‪g‬ޙުރުމަތްތެރިވެގެންވާ‪g‬‬ ‫ކަންކަމާއި‪g‬ތަންތަންކަމަށް‪g‬ބަޔާންކޮށްފައި‪g‬ވެއެވެ‪.‬‬

‫ދިވެހިން‪ g‬މިހާރު‪ g‬ޢަމަލުކުރަމުންދާ‪g‬‬ ‫ދުސްތޫރުގައި‪ g‬ބަޔާންކޮށްފައިވާ‪ g‬އެންމެހާ‪g‬‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގައި‪ g‬ދިރިއުޅޭ‪ g‬އެންމެންގެ‪g‬‬ ‫ދުޅަހެޔޮކަން‪g‬ބިނާވެގެންދަނީ‪g‬ކޮންމެ‪g‬ފަރުދަކުވެސް‪g،‬‬

‫ލެފްޓިނަންޓް ޢަބްދުﷲ ޙާރިސް ޢަބްދުލް ޢަޒީޒް‬

‫އަނެއް‪ g‬ފަރުދެއްގެ‪ g‬ދުޅަހެޔޮކަމަށްޓަކައި‪g‬‬ ‫ސަމާލުކަންދޭ‪ g‬މިންވަރަކުންނެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬މުޅި‪g‬‬ ‫މުޖުތަމަޢުގެ‪ g‬ދުޅަހެޔޮކަމަށްޓަކައި‪ g‬އަޅާފައިވާ‪g‬‬ ‫ސަމާލުވެގެންނެވެ‪g.‬‬ ‫ފިޔަވަޅުތަކާމެދު‪g‬‬ ‫ނަމަވެސް‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬މީހަކުވެސް‪ g‬ޖެހުނު‪ g‬ކޮންމެ‪g‬‬ ‫ތަނަކަށް‪ g‬ކުނިއެޅުމާއި‪ g،‬ރަތްކުޅުޖެހުމާއި‪g،‬‬ ‫ޤާނޫނަކުން‪ g‬އޮބިއެޅި‪ g‬ނަމަވެސް‪ g‬އަނެކާއާމެދު‪g‬‬ ‫ވިސްނާލުމެއްނެތި‪ g‬ޖެހުނު‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬ތަނެއްގައި‪g‬‬ ‫ތިބެގެން‪ g‬ދުންފަތުގެ‪ g‬އިސްތިޢުމާލުކުރުން‪ g‬ފަދަ‪g‬‬ ‫ކަންކަމަކީ‪g‬ހަމަ‪g‬އެ‪g‬ދުސްތޫރުން‪g‬ކަނޑައަޅާފައިވާ‪g‬‬ ‫މުޖްތަމަޢުގެ‪ g‬ދުޅަހެޔޮކަމަށް‪ g‬މަސައްކަތްކުރުމުގެ‪g‬‬ ‫ވާޖިބާ‪g‬ޚިލާފުވާ‪g‬ޢަމަލުތަކެއް‪g‬ނޫންތޯއެވެ؟‪g‬‬ ‫ދިވެހިންގެ‪ g‬ތަރައްޤީގެ‪ g‬އެންމެ‪ g‬ބޮޑު‪g‬‬ ‫ސިނާއަތަކީ‪ g‬ފަތުރުވެރިކަމުގެ‪ g‬ދާއިރާކަމާއި‪g،‬‬ ‫ދިވެހިންވަނީ‪ g‬އެދާއިރާއާ‪ g‬ގުޅިލާމެހިފައެވެ‪g.‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖެއަކީ‪ g‬ހިމޭންކަމުގެ‪ g‬ގުލްޒާރެއްގެ‪g‬‬ ‫ގޮތުގައި‪ g‬ބޭއްވުމާއި‪ g،‬އަދި‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬ދިވެއްސެއްގެ‪g‬‬ ‫ހިނިތުންވުމާއި‪ g،‬އޯގާތެރިކަމާއި‪ g،‬ހިތްހޮޔޮކަން‪g‬‬ ‫މިގައުމަށް‪ g‬ޒިޔާރަތްކުރާ‪ g‬ފަތުރުވެރިންނަށް‪g‬‬ ‫ބޭނުންވެއެވެ‪ g.‬ފަތުރުވެރިންގެ‪ g‬ގޮތުގައި‪g‬‬ ‫ޒިޔާރަތްކުރާ‪ g‬ބޮޑެތި‪ g‬ޢާއިލާތައް‪ g‬މަގުން‪g‬‬ ‫ހުރަސްކޮށް‪ g‬މަގުގެ‪ g‬އެއްފަރާތުން‪ g‬އަނެއްފަރާތަށް‪g‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ހުރަސްކުރުމަށް‪ g‬އިޙްތިރާމް‪ g‬ކުރުމަށް‪ g‬ދެއްވާ‪g‬‬ ‫އެއްޗެއް‪ g‬ދެއްވާ‪ g‬ފަރާތްތަކަށް‪ g‬ސަމާލުކަން‪g‬‬ ‫ދިނުމަކީ‪g‬ވަރަށް‪g‬މުހިންމު‪g‬ކަމެކެވެ‪g.‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖެއަކީ‪ g،‬ދުނިޔޭގެ‪ g‬އެއްވެސް‪g‬‬ ‫ބައެއްގެ‪ g‬ނުފޫޒެއް‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬އަޅުވެތިކަމެއްނެތި‪g‬‬ ‫ފުރިހަމަ‪ g‬ސިޔާދަތާއި‪ g‬މިނިވަންކަންމަތީ‪g‬‬ ‫ތިބުމަށް‪ g‬ޤަރާރުވެފައިވާ‪ g‬ބައެކެވެ‪ g.‬ނަމަވެސް‪g‬‬ ‫މިނިވަންކަމަށް‪g‬‬ ‫ސިޔާދަތާއި‪g‬‬ ‫ދިވެހިންގެ‪g‬‬ ‫ބުރޫއަރާފަދަ‪ g‬ކަންކަން‪ g‬ދިވެހިންގެ‪ g‬ތެރެއިން‪g‬‬ ‫މަދުބަޔަކު‪g‬އަބަދުވެސް‪g‬ކުރަމުންދެއެވެ‪g.‬ތާރީޚަށް‪g‬‬ ‫ބަލާއިރު‪ g،‬ދިވެހިންގެ‪ g‬ސިޔާދަތާއި‪ g‬މިނިވަންކަން‪g‬‬ ‫ގެއްލިފައިވަނީ‪ g‬ދިވެހިންގެ‪ g‬ތެރެއިން‪ g‬މަދުބަޔަކު‪g‬‬ ‫އެމީހުންގެ‪ g‬އަމިއްލަ‪ g‬އެދުންތައް‪ g‬ކުރިއަށް‪g‬‬ ‫ނެރުމުގެ‪ g‬ސަބަބުންނެވެ‪ g.‬އަދުގެ‪ g‬ޙާލަތަށް‪g‬‬ ‫ބަލާއިރު‪ g‬މިނިވަންކަމުގެ‪ g‬ނަމުގައި‪ g‬ކުރެވޭ‪g‬‬ ‫ބައެއް‪ g‬ކަންތައްތަކުން‪ g‬މުޅި‪ g‬މުޖުތަމަޢުގެ‪g‬‬ ‫އެއްބައިވަންތަކަމަށް‪ g‬ބުރޫ‪ g‬އަރަމުންދާކަމީ‪g‬‬ ‫ޤަބޫލުކުރަންޖެހޭ‪ g‬ޙަޤީޤަތެކެވެ‪ g.‬ދުނިޔޭގެ‪ g‬ކޮންމެ‪g‬‬ ‫ތަނެއްގައި‪g‬ތިމާ‪g‬އުޅެމުންދިޔަ‪g‬ނަމަވެސް‪g‬ތިމާއަކީ‪g‬‬ ‫ދިވެއްސެއްކަން‪ g‬ދަނެ‪ g‬ދިވެހިންގެ‪ g‬ޝަރަފާއި‪g‬‬ ‫އިއްޒަތަށް‪ g‬އުނިކަން‪ g‬ލިބޭގޮތަށް‪ g‬އެއްވެސް‪g‬‬ ‫ކަމެއް‪ g‬ކުރުމުގެ‪ g‬ޙައްޤެއް‪ g‬ތިމާއަށް‪ g‬ލިބިގެނެއް‪g‬‬ ‫ނުވެއެވެ‪ g.‬ބުނެވިދިޔަ‪ g‬ކަންކަމުގެ‪ g‬ތެރެއިން‪g‬‬ ‫އެއްވެސް‪ g‬ކަމެއް‪ g‬ކުރުމަކީ‪ g،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪g‬‬ ‫ސިޔާދަތާއި‪ g،‬ރައްޔިތުންގެ‪ g‬އެއްބައިވަންތަކަމާއި‪g،‬‬ ‫އަމަންއަމާންކަމާއި‪ g،‬ރައްކާތެރިކަމާއި‪ g،‬ޤައުމުގެ‪g‬‬ ‫ޝަރަފު‪ g‬ހިފެހެއްޓުމަށްޓަކައި‪ g‬މަސައްކަތްކުރުމަށް‪g‬‬ ‫ދުސްތޫރުން‪ g‬ތިމާގެ‪ g‬މައްޗަށް‪ g‬ލާޒިމުކޮށްފައިވާ‪g‬‬ ‫މަސްއޫލިއްޔަތާ‪g‬ޚިލާފަށް‪g‬ކުރާ‪g‬ޢަމަލުތަކެވެ‪gg.‬‬ ‫ދިވެހިންނަށް‪g‬އެންމެ‪g‬ޒަމާނީ‪g‬ދުސްތޫރެއް‪g‬‬ ‫ވަނީ‪ g‬ވުޖޫދަށް‪ g‬ގެނެސްފައެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ދުސްތޫރުގައި‪g‬‬ ‫ދިވެހި‪ g‬ދައުލަތަކީ‪ g‬ކޮބައިކަމާއި‪ g،‬ދިވެހިންނަކީ‪g‬‬ ‫ކޮބައިކަމާއި‪ g،‬ދިވެހިންގެ‪ g‬ވެރިކަމުގެ‪ g‬ނިޒާމު‪g‬‬ ‫ބައްޓަން‪ g‬ކުރެވިފައިވާ‪ g‬ގޮތްވަނީ‪ g‬ބުނެދީފައެވެ‪g.‬‬ ‫ހަމައެއާއެކު‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬ރައްޔިތަކަށް‪ g‬ލިބިގެންވާ‪g‬‬ ‫ޙައްޤުތަކާއި‪ g‬މިނިވަންކަމާއި‪ g،‬މުސްތަޤިއްލު‪g‬‬ ‫ކޮމިޝަންތަކާއި‪ g،‬މުސްތަޤިއްލު‪ g‬މަޤާމުތައް‪g‬‬ ‫ވަނީ‪ g‬ބުނެދީފައެވެ‪ g.‬ޖުމްލަ‪ g‬ގޮތެއްގައި‪g‬‬ ‫ބުނާނަމަ‪ g‬ދިވެހިން‪ g‬ޢަމަލުކުރަންޖެހޭ‪ g‬މައިގަނޑު‪g‬‬ ‫އަސާސްތައް‪g‬މި‪g‬ދުސްތޫރުގައި‪g‬އިޖްމާލީ‪g‬ގޮތަކަށް‪g‬‬ ‫ވަނީ‪ g‬ބުނެދީފައެވެ‪ g.‬ކަންމިހެން‪ g‬ހުރިއިރު‪g،‬‬ ‫މިކަންކަމާ‪ g‬ޚިލާފުވުމަކީ‪ g‬ޤާނޫނު‪ g‬އަސާސީއަށް‪g‬‬ ‫ޙުރުމަތްތެރިކޮށް‪ g‬ހިތުމާއި‪ g،‬ޤާނޫނުގެ‪ g‬ވެރިކަން‪g‬‬ ‫ހިންގުމުގެ‪ g‬އުޞޫލަށް‪ g‬ޙުރުމަތްތެރިކޮށް‪ g‬ހިތުމަށް‪g‬‬ ‫ތިމާގެ‪g‬މައްޗަށް‪g‬ލާޒިމުކޮށްފައިވާ‪g‬މަސްއޫލިއްޔަތާ‪g‬‬ ‫ޚިލާފަށް‪g‬ކުރެވޭ‪g‬ކަމެކެވެ‪g.‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ދިވެހިރާއްޖެއަކީ‪،‬‬ ‫އެއްވެސް‬

‫ދުނިޔޭގެ‬ ‫ނުފޫޒެއް‬

‫ބައެއްގެ‬

‫ނުވަތަ އަޅުވެތިކަމެއްނެތި ފުރިހަމަ‬

‫ސިޔާދަތާއި‬

‫މިނިވަންކަންމަތީ‬

‫ތިބުމަށް ޤަރާރުވެފައިވާ ބައެކެވެ‪.‬‬ ‫ނަމަވެސް ދިވެހިންގެ ސިޔާދަތާއި‬

‫މިނިވަންކަމަށް ބުރޫއަރާފަދަ ކަންކަން‬ ‫ދިވެހިންގެ‬

‫ތެރެއިން‬

‫މަދުބަޔަކު‬

‫އަބަދުވެސް ކުރަމުންދެއެވެ‪.‬‬

‫ދިވެހިންނަކީ‪ g‬ދުނިޔޭގެ‪ g‬ތަހުޒީބީ‪g‬‬ ‫މުޖުތަމަޢުތަކުން‪ g‬ވެސް‪ g‬ޢަމަލުކުރާ‪ g‬ތަހުޒީބީ‪g‬‬ ‫ކަންކަން‪ g‬ކުރުމަށް‪ g‬އިޤްރާރުވެފައިވާ‪ g‬ބައެކެވެ‪g.‬‬ ‫އަދި‪ g‬އިސްލާމްދީނުގެ‪ g‬އަޞްލަކާ‪ g‬ޚިލާފުނުވާ‪g‬‬ ‫ގޮތުގެމަތީން‪g،‬އެފަދަ‪g‬ތަހުޒީބީ‪g‬ގޮތްތައް‪g‬ދިރުވައި‪g‬‬

‫އާލާކުރުމަކީ‪g‬ދުސްތޫރުން‪g‬ވަރަށް‪g‬ބޮޑަށް‪g‬ބާރުއަޅާ‪g‬‬ ‫ކަމެކެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬ދީމިޤްރާޠީ‪ g‬އުޞޫލުތަކާއި‪g‬‬ ‫ގޮތްތައް‪ g‬ކުރިއެރުވުމަކީ‪ g‬ހަމައެކަނި‪ g‬ދައުލަތުގެ‪g‬‬ ‫މުއައްސަސާތަކުގެ‪ g‬މަސްއޫލިއްޔަތެއް‪ g‬ނޫނެވެ‪g.‬‬ ‫އަމިއްލަ‪ g‬ޖަމިއްޔާ‪ g‬ޖަމާޢަތްތަކާއި‪ g‬ކުންފުނިތައް‪g‬‬ ‫އަދި‪ g‬އެހެންވެސް‪ g‬އަމިއްލަ‪ g‬ތަންތަން‪ g‬ހިންގާ‪g‬‬ ‫ފަރާތްތަކުން‪ g‬ދުސްތޫރުން‪ g‬ބަޔާންކޮށްފައިވާ‪g‬‬ ‫ޙައްޤުތަކާއި‪g‬މިނިވަންކަމުން‪g‬އެމީހުންގެ‪g‬ދަށުގައި‪g‬‬ ‫ތިބި‪ g‬މުވައްޒަފުން‪ g‬އަހުލުވެރި‪ g‬ކުރުމަކީ‪ g‬މުހިންމު‪g‬‬ ‫ކަމެކެވެ‪ g.‬ހަމައެއާއެކު‪ g‬މިފަދަ‪ g‬ތަންތަނުން‪g‬‬ ‫ޚިދުމަތް‪ g‬ދިނުމުގައި‪ g‬ވެސް‪ g‬ޚުދުމުޚްތާރުކަން‪g‬‬ ‫ކުރިއަށްނެރުމަކީ‪ g،‬ދުސްތޫރުން‪ g‬ކަނޑައަޅާފައިވާ‪g‬‬ ‫އިސްލާމްދީނުގެ‪ g‬އަޞްލަކާ‪ g‬ޚިލާފު‪ g‬ނުވާ‪g‬‬

‫ގޮތުގެމަތީން‪g،‬ދީމިޤްރާޠީ‪g‬އުޞޫލުތަކާއި‪g‬ގޮތްތައް‪g‬‬ ‫ކުރިއަރުވާ‪g‬އަށަގެންނެވުމަށް‪g‬މަސައްކަތް‪g‬ކުރުމަކީ‪g‬‬ ‫މުހިންމު‪g‬ކަމެކެވެ‪.‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪g‬ތިމާވެއްޓާއި‪g‬ދިރޭތަކެތީގެ‪g‬‬ ‫ރީތިކަމާއި‪g،‬‬ ‫ޤުދުރަތީ‪g‬‬ ‫ނަސްލުތަކާއި‪g،‬‬ ‫ވަސީލަތްތައް‪ g‬ރައްކާތެރިކޮށް‪ g‬ދެމެހެއްޓުމާއެކު‪g،‬‬ ‫ތިމާވެށި‪g‬ނުސާފުވާފަދަ‪g‬ޢަމަލުތަކާއި‪g‬ޤުދުރަތީ‪g‬ވެށި‪g‬‬ ‫ހަލާކުވެގެންދާފަދަ‪ g‬ޢަމަލުތަކުން‪ g‬ދުރުހެލިވުމަކީ‪g‬‬ ‫ކޮންމެ‪g‬ދިވެހި‪g‬ރައްޔިތެއްގެ‪g‬މަސްއޫލިއްޔަތެއްކަން‪g‬‬ ‫ވަނީ‪g‬ދުސްތޫރުގައި‪g‬ކަނޑައެޅި‪g‬ބަޔާންކޮށްފައެވެ‪g.‬‬ ‫އަދި‪ g‬އިސްލާމްދީނާއި‪ g،‬ދިވެހިންގެ‪ g‬ޘަޤާފަތާއި‪g،‬‬ ‫މާދަރީ‪ g‬ބަހާއި‪ g،‬ޤައުމީ‪ g‬ތަރިކަ‪ g‬ރައްކާތެރިކޮށް‪g‬‬ ‫ދެމެހެއްޓުމާއެކު‪g‬ޤައުމީ‪g‬ދިދަ‪g‬އަށާއި‪g،‬ދައުލަތުގެ‪g‬‬ ‫ނިޝާނަށާއި‪ g،‬ޤައުމީސަލާމަށް‪ g‬ޙުރުމަތްތެރިކޮށް‪g‬‬ ‫ހިތުމަކީ‪ g‬އެމައްޗަށް‪ g‬އެންމެހާ‪ g‬ދިވެހި‪g‬‬ ‫ރައްޔިތުން‪ g‬އިޤްރާރުވެ‪ g‬ސިއްކަޖަހައި‪ g‬އެއަށް‪g‬‬ ‫ޢަމަލުކުރުމަށް‪g‬އެއްބަސްވެ‪g‬އިލްތިޒާމްކުރެވިފައިވާ‪g‬‬ ‫މަސްއޫލިއްޔަތުތަކެވެ‪g.‬‬ ‫ބުނެވިދިޔަ‪ g‬ކަންކަމަކީ‪ g‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪g‬‬

‫ޖުމްހޫރިއްޔާގެ‪ g‬ޤާނޫނު‪ g‬އަސާސީގެ‪g67 g‬‬ ‫ވަނަ‪ g‬މާއްދާގައިވާ‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ރައްޔިތުން‪ g‬އެ‪g‬‬ ‫މައްޗަށް‪ g‬ޢަމުލުކުރުމަށް‪ g‬ކަނޑައަޅާފައިވާ‪g‬‬ ‫ވާޖިބުތަކަށް‪g‬‬ ‫މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި‪g‬‬ ‫ބެލުމަށްފަހު‪ g،‬އެންމެހާ‪ g‬ދިވެހިންނަކީ‪ g‬އެމީހުން‪g‬‬ ‫އެއަށް‪ g‬ޢަމަލުކުރުމަށް‪ g‬ރުހި‪ g‬ޤަބޫލުވެފައިވާ‪g‬‬ ‫އެއްގޮތަށް‪g‬‬ ‫ވާޖިބާ‪g‬‬ ‫މަސްއޫލިއްޔަތާއި‪g‬‬ ‫ޢަމަލުތައް‪ g‬ބަހައްޓާ‪ g‬ބައެއްކަމުގައި‪ g‬ވާނަމަ‪g،‬‬ ‫ދިވެހިންނަކީ‪ g‬އުފާފާގަތި‪ g‬ކަމާއި‪ g‬އެކުވެރިކަމާއި‪g‬‬ ‫ދިރިއުޅެމުންދާ‪g‬‬ ‫އެއްބައިވަންތަކަމާއެކު‪g‬‬ ‫ތަހުޒީބީ‪ g‬މިސާލީ‪ g‬ގައުމަކަށް‪ g‬ވުމުގެ‪ g‬ޝަރަފު‪g‬‬ ‫ލިބިގެންދާނެކަމީ‪g‬އެއްވެސް‪g‬ޝައްކެތް‪g‬އޮތްކަމެއް‪g‬‬ ‫‪23‬‬ ‫ނޫނެވެ‪.‬‬

‫ިޔވީ‬ ‫ކމު ަގ ި‬ ‫ނ ް‬ ‫ށ ަރނ ަގޅު ަމގު ެ‬ ‫ނ ް‬ ‫ނ ަ‬ ‫ދނ ަ‬ ‫އ ު‬ ‫ދ ްއ ު‬ ‫ު‬ ‫ޒވާ ު‬ ‫ޖ ެހ ެއ ެވ ‪.‬‬ ‫ނ ެ‬ ‫ަތ ުޢލީމާއި ދީނީ ަތ ުޢލީމު ެއ ްއ ަތ ް‬ ‫ކ ަރ ް‬ ‫ނ ު‬ ‫ޒަމާން‪g‬ބަދަލުވެއްޖެއެވެ‪g.‬ކަންކަންކުރަމުން‪g‬‬ ‫އަންނަ‪ g‬އާދައާއި‪ g‬ވައްޓަފާޅިއަށް‪ g‬ވެސް‪ g‬ބޮޑެތި‪g‬‬ ‫ބަދަލުތަކެއް‪ g‬އަތުވެއްޖެއެވެ‪ g.‬ޓެކްނޮލޮޖީއާއެކު‪g‬‬ ‫އަދި‪g‬ވެސް‪g‬ދާނީ‪g‬ކަންކަން‪g‬ބަދަލުވަމުންނެވެ‪g.‬މި‪g‬‬ ‫ބަދަލުތަކާ‪g‬އެއްހަމައެއްގައި‪g‬ފައިހަމަކޮށް‪g‬ދިވެހިން‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬ކުރިއަށް‪ g‬ދާންޖެހެއެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ކުރިއަރައި‪g‬‬ ‫ދިއުމުގައި‪ g‬މިހާރު‪ g‬ކަންކުރަމުން‪ g‬އަންނަ‪g‬‬ ‫އުސޫލުތައް‪ g‬ދޫކޮށް‪ g‬ބަދަލުވަމުންދާ‪ g‬ދުނިޔޭގައި‪g‬‬ ‫ކަންހިނގާ‪ g‬މަގުބަލައި‪ g‬ދެނެގަނެ‪ g،‬ރަނގަޅަށް‪g‬‬ ‫ހުރިކަންތައްތައް‪ g‬ދަމަހައްޓައި‪ g‬ރަނގަޅުކުރަން‪g‬‬ ‫ހުރި‪g‬ކަންތައްތައް‪g‬ރަނގަޅުކޮށްލަންޖެހެއެވެ‪gg.‬‬ ‫ސައްތައިންސައްތަ‪g‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖެއަކީ‪g‬‬ ‫އިސްލާމީ‪ g‬ޤައުމެކެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ޤައުމުގައި‪ g‬ގިނައީ‪g‬‬ ‫ވެސް‪g‬ޒުވާނުންނެވެ‪g.‬އެހެންކަމުން‪g‬ކޮންމެ‪g‬ކަމެއް‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬އަމާޒުކުރަން‪ g‬މިޖެހެނީ‪ g‬ޒުވާނުންނަށެވެ‪g.‬‬

‫‪24‬‬

‫ހަރުމީހުންނެވެ‪g.‬‬ ‫މާދަމާގެ‪g‬‬ ‫ޒުވާނުންނަކީ‪g‬‬ ‫ޤައުމާއިގެން‪ g‬ކުރިއަށް‪ g‬ދާން‪ g‬ތިބޭނީ‪ g‬އެ‪g‬‬ ‫މީހުންނެވެ‪ g.‬އެހެންކަމުން‪ g‬ޒުވާނުންނަށް‪g‬‬ ‫އިސްލާމް‪ g‬ދީނުގެ‪ g‬ހަމަތަކާއި‪ g‬އުސޫލުތަކާއި‪g‬‬ ‫އެ‪ g‬ދީން‪ g‬ގެނެސްދީފައިވާ‪ g‬ރިވެތި‪ g‬އަދަބުތައް‪g‬‬ ‫އެނގެން‪ g‬އެބަޖެހެއެވެ‪ g.‬ދީނީ‪ g‬ތަޢުލީމު‪ g‬އޮޅުން‪g‬‬ ‫ފިލަން‪ g‬އެބަޖެހެއެވެ‪ g.‬މިކަން‪ g‬ކުރެވެން‪ g‬އަންނަނީ‪g‬‬ ‫ޒުވާނުންނަށް‪ g‬ދީން‪ g‬އުގަންނައިދީގެންނެވެ‪g.‬‬ ‫ޒުވާނުންނަށް‪g‬ދީން‪g‬އުނގަންނައި‪g‬ދެވޭނީ‪g‬އެމީހުން‪g‬‬ ‫ދަންނަ‪ g‬ވަޞީލަތްތައް‪ g‬ބޭނުންކޮށްގެން‪ g‬އެމީހުންނާ‪g‬‬ ‫ގުޅޭ‪ g‬ގޮތަށް‪ g‬އެމީހުން‪ g‬ޝައުޤުވެރިވާނޭ‪ g‬ގޮތަށް‪g‬‬ ‫އެކަން‪ g‬ކުރެވިގެންނެވެ‪ g.‬އެހެންކަމުން‪ g‬މިއަދުގެ‪g‬‬ ‫ޒުވާނުންނަށް‪ g‬ދީން‪ g‬އުނގަންނައިދިނުމުގައި‪g‬‬ ‫ބޭނުންކުރަން‪ g‬އޮތް‪ g‬އެންމެ‪ g‬ޙިކުމަތްތެރި‪ g‬ގޮތަކީ‪g‬‬

‫މަޢުލޫމާތު‪ g‬ފެތުރުމުގެ‪ g‬ޒަމާނީ‪ g‬ޓެކުނޮލޮޖީގެ‪g‬‬ ‫ވަޞީލަތްތައް‪ g‬ބޭނުންކޮށްގެން‪ g‬ދަރުސްތައް‪g‬‬ ‫މވެ‪ g.‬ފިލާވަޅުތައް‪g‬‬ ‫ދިނުމެވެ‪ g.‬ނަޞޭޙަތްދިނު ެ‬ ‫ނަގައިދިނުމެވެ‪g.‬‬ ‫‪ g‬ދިވެހިންނަށް‪ g‬ލިބިފައިވާ‪ g‬އެންމެ‪ g‬ބޮޑު‪g‬‬ ‫ނިޢުމަތަކީ‪g‬މާތްވެގެންވާ‪g‬އިސްލާމްދީނެވެ‪g.‬ދިވެހިން‪g‬‬ ‫އިސްލާމްދީން‪ g‬އިޚްތިޔާރު‪ g‬ކުރުމަށްފަހު‪ g‬އެ‪ g‬ދީން‪g‬‬ ‫ނޫން‪g‬އެހެން‪g‬ދީނެއް‪g‬އިޚްތިޔާރުކޮށްފައެއް‪g‬ނުވެއެވެ‪g.‬‬ ‫އެހެންނަމަވެސް‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬ދުވަސްވަރެއްގައި‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬ދިވެހިންގެ‪ g‬ހިތްތަކުން‪ g‬މިދީނުގެ‪ g‬ނޫރު‪g‬‬ ‫ނިއްވާލުމަށްޓަކައި‪ g‬ތަފާތު‪ g‬ކަންތައްތައް‪ g‬ކުރަމުން‪g‬‬ ‫މިކަންކަން‪g‬‬ ‫އިހުގައި‪g‬‬ ‫އައިސްފައިވެއެވެ‪g.‬‬ ‫ކުރެވެމުން‪ g‬އައީ‪ g‬ކަނޑިބަޑީގެ‪ g‬ބޭނުންކޮށްގެން‪g‬‬ ‫ކުރެވޭ‪ g‬ހަނގުރާމަތަކުންނެވެ‪ g.‬މިއަދު‪ g‬އެކަން‪g‬‬ ‫ކުރަނީ‪g‬މީހުންގެ‪g‬ވިސްނުން‪g‬ބަދަލުކުރުމަށް‪g‬ކުރެވޭ‪g‬‬

‫ފިކުރީ‪ g‬ހަނގުރާމައިގެ‪ g‬ތެރެއިންނެވެ‪ g.‬ވަކިން‪g‬‬ ‫ޚާއްޞަކޮށް‪ g‬މި‪ g‬ހަނގުރާމަ‪ g‬އަމާޒުކުރެވިފައިވަނީ‪g‬‬ ‫އެ‪ g‬ޤައުމެއްގައި‪ g‬އުޅޭ‪ g‬ޒުވާނުންނަށެވެ‪g.‬‬ ‫ޒުވާނުން‪ g‬އެކިއެކި‪ g‬ދަޅަތަކަށް‪ g‬ހެއްލުންތެރި‪g‬‬ ‫ކުރުވައި‪ g‬ދީނާ‪ g‬ބީރައްޓެހިގޮތްތައް‪ g‬އެއީ‪ g‬ރައްޓެހި‪g‬‬ ‫ގޮތްތައް‪ g‬ކަމުގައި‪ g‬ވިސްނައިދީގެންނެވެ‪ g.‬މިފަދަ‪g‬‬ ‫ވިސްނުންތައް‪ g‬ވިސްނައި‪ g‬ދިނުމުގައި‪ g‬އެކަންކުރާ‪g‬‬ ‫ފަރާތްތަކުން‪ g‬އެންމެ‪ g‬ބޮޑަށް‪ g‬ބޭނުންކުރަނީ‪g‬‬ ‫ޒަމާނީ‪ g‬މަޢުލޫމާތު‪ g‬ފެތުރުމުގެ‪ g‬ވަޞީލަތްތަކެވެ‪g.‬‬ ‫އެއީ‪ g‬ޒުވާނުން‪ g‬އެތަކެއްޗަށް‪ g‬ދޯޅުވެފައިވާލެއް‪g‬‬ ‫ބޮޑުކަމުންނެވެ‪ g.‬އިސްލާމްދީން‪ g‬ޒުވާނުންގެ‪g‬‬ ‫ހިތްތަކުގައި‪ g‬ބިންވަޅުނެގުމަށް‪ g‬ކުރަން‪ g‬އޮތްކަމަކީ‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬މިދެންނެވި‪ g‬ވަޞީލަތްތައް‪ g‬ބޭނުންކޮށްގެން‪g‬‬

‫ސްޓާފް ސާރޖަން ްޓ‬ ‫ޙުސައިން ޞަލާޙް ޔޫސުފް‬

‫ދީނީ‪ g‬މަޢުލޫމާތު‪ g‬ފަތުރައި‪ g‬އުނގަންނައިދިނުމެވެ‪g.‬‬ ‫އެހެންކަމުން‪ g‬އިސްލާމްދީން‪ g‬ފެތުރުމުގައި‪g‬‬ ‫ބޭނުންކުރަން‪ g‬އޮތް‪ g‬އެންމެ‪ g‬ރަނގަޅު‪ g‬ވަޞީލަތަކީ‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬ހަމަ‪ g‬އައިސީޓީ‪( g‬އިންފޮރމޭޝަން‪g‬‬ ‫ކޮމިޔުނިކޭޝަން‪ g‬ޓެކްނޮލޮޖީ)‪ g‬އެވެ‪ g.‬ޒުވާނުންނާ‪g‬‬ ‫މުޢާމަލާތު‪g‬ކުރަންޖެހޭނީ‪g‬އެމީހުން‪g‬ފަރިތަ‪g‬އެމީހުން‪g‬‬ ‫ދަންނަ‪ g‬ވަޞީލަތްތައް‪ g‬ބޭނުންކޮށްގެން‪ g‬ކަމުގައި‪g‬‬ ‫ވާތީއެވެ‪g.‬‬ ‫އައި‪ g‬ސީ‪ g‬ޓީ‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬އިންފޮމޭޝަން‪g‬‬ ‫ކޮމިއުނިކޭޝަން‪ g‬ޓެކްނޮލޮޖީ‪ g‬އަކީ‪ g‬މަޢުލޫމާތު‪g‬‬ ‫ހޯދުމާއި‪ g‬އެއްކުރުމާއި‪ g‬ބޭނުންކުރުމާއި‪ g‬އަދި‪g‬‬ ‫ފެތުރުމުގައި‪g21g‬ވަނަ‪g‬ޤަރުނާ‪g‬ހަމައަށް‪g‬އައި‪g‬އިރު‪g‬‬ ‫ފެތުރިފައިވާ‪g‬އެންމެބޮޑު‪g‬ވިއުގައެވެ‪g.‬އައިސީޓީއަކީ‪g‬‬ ‫އޭގެ‪ g‬ދަށުގައި‪ g‬މުވާޞަލާތުކުރުމާއި‪ g،‬މަޢުލޫމަތު‪g‬‬ ‫ފެތުރުމާއި‪g‬މުވާޞަލާތުކުރުމުގައި‪g‬ނުވަތަ‪g‬މަޢުލޫމާތު‪g‬‬ ‫ފެތުރުމުގައި‪ g‬ބޭނުންކުރާ‪ g‬އެންމެހާ‪ g‬ޓެކްނޮލޮޖީގެ‪g‬‬ ‫ވަޞީލަތްތައް‪ g‬ހިމެނޭގޮތުން‪ g‬ދެވިފައިވާ‪ g‬ނަމެކެވެ‪g.‬‬ ‫މީގެ‪ g‬ތެރޭގައި‪ g‬ރޭޑިޔޯ‪ g،‬ޓީވީ‪ g،‬ސެލިއުލަރ‪g‬‬ ‫ފޯނު‪ g،‬ކޮމްޕިޔުޓަރ‪ g،‬ނެޓްވާރކް‪ g‬ހާރޑްވެއަރ‪g،‬‬ ‫ސޮފްޓްވެއަރ‪ g‬އާއި‪ g‬ސެޓްލައިޓް‪ g‬މެދުވެރިކޮށް‪g‬‬ ‫ކުރެވޭ‪ g‬މުވާޞަލާތުގެ‪ g‬ވަޞީލަތްތައް‪ g‬ހިމެނެއެވެ‪g.‬‬ ‫މީގެ‪ g‬އިތުރުން‪ g‬ވީޑިއޯ‪ g‬ކޮންފަރެންސް‪ g‬ހެދުމާއި‪g،‬‬ ‫ވާރޗުއަލް‪ g‬ކްލާސްރޫމްތަކާއި‪ g‬އީ‪ g‬ލައިބްރަރީތައް‪g‬‬ ‫ހިމެނެއެވެ‪g.‬މީގެ‪g‬އިތުރުން‪gg‬މަޢުލޫމާތު‪g‬ފެތުރުމުގެ‪g‬‬ ‫ރަސްމަގު‪ g‬ކަމުގައިވާ‪ g‬އިންޓަރނެޓްގެ‪ g‬އެކިއެކި‪g‬‬ ‫ވެބްސައިޓްތައް‪ g‬ވެސް‪ g‬ހިމެނެނީ‪ g‬އައިސީޓީގެ‪g‬‬ ‫ތެރޭގައެވެ‪g.‬‬ ‫އިސްލާމީތާރީޚް‪ g‬ދުށް‪ g‬އެންމެފާގަތި‪g‬‬ ‫ދުވަސްވަރު‪ g‬މި‪ g‬އުންމަތް‪ g‬ކުރިއަރައި‪ g‬ދިޔައީ‪g‬‬ ‫މުސްލިމު‪ g‬ޒުވާނުންގެ‪ g‬ސާބިތު‪ g‬އީމާންތެރިކަމުގެ‪g‬‬ ‫ސަބަބުންނެވެ‪g.‬ހަރުދަނާ‪g‬ގޮތުގައި‪g‬ދީން‪g‬އުނގަންނައި‪g‬‬ ‫ދެވުމުގެ‪ g‬ސަބަބުން‪ g‬އެ‪ g‬ދަރިން‪ g‬ވެގެން‪ g‬ދިޔައީ‪g‬‬ ‫ދީނީ‪ g‬އަދި‪ g‬ދުނިޔެވީ‪ g‬ތަޢުލީމު‪ g‬ލިބިފައިވާ‪ g‬ބޮޑެތި‪g‬‬ ‫ޢިލްމުވެރިންނަށެވެ‪g.‬އަޅުވެރި‪g‬ތަޤުވާވެރިންނަށެވެ‪g.‬‬ ‫ހިތްވަރުގަދަ‪ g‬މުޖާހިދުންނަށެވެ‪ g.‬ނަން‪ g‬މަޝްހޫރު‪g‬‬ ‫ފާތިހުންނަށެވެ‪ g.‬ދުނިޔެ‪ g‬ދެކެފައި‪ g‬ނުވާފަދަ‪g‬‬ ‫ޢަދުލުވެރި‪ g‬ވެރިންނަށެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ފަދަ‪ g‬ދަރިންތަކެއް‪g‬‬ ‫އޭރު‪ g‬އުފެއްދުމުގައި‪ g‬ބޭނުންކުރީ‪ g‬އޭރަށް‪ g‬އެންމެ‪g‬‬ ‫ރަނގަޅު‪ g‬ވަޞީލަތްތަކެވެ‪ g.‬އެއީ‪ g‬ޢިލްމުވެރިންގެ‪g‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ދަރުސްތަކާއި‪ g‬އެކިއެކި‪ g‬ކުތުބުޚާނާތަކުގައި‪ g‬ހުރި‪g‬‬ ‫ފޮތްތަކެވެ‪g.‬މިހާރު‪g‬މިކަން‪g‬ކުރުމަށް‪g‬ބޭނުންކުރަން‪g‬‬ ‫ޖެހޭނީ‪g‬މިހާރުގެ‪g‬ވަޞީލަތްތަކެވެ‪g.‬‬ ‫ދެކޮޅަށް‪g‬‬ ‫މުސްލިމުންނާ‪g‬‬ ‫މިއަދު‪g‬‬ ‫މުސްލިމުންގެ‪ g‬ޒުވާނުންގެ‪ g‬ސިކުނޑިތަކާ‪ g‬ކުޅުމަށް‪g‬‬ ‫އައިސީޓީގެ‪ g‬ވަޞީލަތްތައް‪ g‬ބޭނުންކޮށްގެން‪ g‬ދީނުގެ‪g‬‬ ‫ޢަދުއްވުން‪ g‬އަންނަނީ‪ g‬މަސައްކަތްކުރަމުންނެވެ‪g.‬‬ ‫ސަބަބަކީ‪ g‬އެފަދަ‪ g‬ތަކެތި‪ g‬މެދުވެރިކޮށް‪ g‬ޒުވާނުންގެ‪g‬‬ ‫ސިކުނޑިތަކާ‪ g‬ކުޅެލުމަށް‪ g‬ފަސޭހަވުމެވެ‪ g.‬ތަފާތު‪g‬‬ ‫ގޭމްތަކާއި‪ g‬ޓީވީ‪ g‬ޕްރޮގްރާމްތައް‪ g‬އުފައްދައެވެ‪g.‬‬ ‫ތަފާތު‪g‬ފިލްމުތައް‪g‬ތައްޔާރުކުރެއެވެ‪g.‬އިންޓަރނެޓް‪g‬‬ ‫މެދުވެރިކޮށް‪ g‬މަޢުލޫމާތު‪ g‬ލިބެން‪ g‬ހުރެއެވެ‪ g.‬މި‪g‬‬ ‫ދެންނެވި‪ g‬ކަންކަމަކީ‪ g‬ޢަޤީދާގެ‪ g‬ހަރުދަނާކަމެއް‪g‬‬ ‫ނެތް‪ g‬ސިކުނޑިތަކަށް‪ g‬ސަވާރުވުމަށް‪ g‬އޮތް‪ g‬އެންމެ‪g‬‬ ‫ފަސޭހަމަގެވެ‪ g.‬ނަތީޖާއެއްގެ‪ g‬ގޮތުން‪ g‬މިކަންކަމުގެ‪g‬‬ ‫އަވައިގައި‪ g‬ޖެހި‪ gg‬ޒުވާނުން‪ g‬ވަނީ‪ g‬ޣަރަޤުވެފައެވެ‪g.‬‬ ‫އެހެންކަމުން‪ g‬މިކަމުން‪ g‬ސަލާމަތްކުރުމަށްޓަކައި‪g‬‬ ‫ވެސް‪g‬ހަމަ‪g‬މި‪g‬ވަޞީލަތްތައް‪g‬ބޭނުންކޮށްގެން‪g‬ދީނީ‪g‬‬ ‫މަޢުލޫމާތު‪ g‬ދޭންޖެހެއެވެ‪ g.‬އޭރުން‪ g‬ޒުވާނުން‪ g‬ވެސް‪g‬‬

‫ޝައުގުވެރިކަމާއެކު‪g‬އެތަކެތި‪g‬ބަލާނެއެވެ‪g.‬‬ ‫މިއަދު‪g‬ސުކޫލު‪g‬ކޮލެޖް‪g‬ޔުނިވަރސިޓީތަކުގައި‪g‬‬ ‫ސައިންސްގެ‪ g‬މާއްދާތައް‪ g‬ކިޔަވައިދެމުންދެއެވެ‪g.‬‬ ‫އެ‪ g‬ތަންތަނުން‪ g‬ދަސްވެނިވާ‪ g‬ދަރިވަރުންނަކީ‪g‬‬ ‫ޤައުމާއިގެން‪ g‬ކުރިއަށްދާން‪ g‬ތިބި‪ g‬ޒުވާނުންނެވެ‪g.‬‬ ‫މިފަދަ‪g‬ބަޔަކު‪g‬ދީނަށް‪g‬އަހުލުވެރިކުރުވަން‪g‬ޖެހެއެވެ‪g.‬‬ ‫މިކަން‪g‬ކުރެވޭނެ‪g‬އެއްގޮތަކީ‪g‬ތަޢުލީމުގެ‪g‬ތެރެއިންނެވެ‪g.‬‬ ‫ކިޔަވައިދިނުމުގައި‪ g‬ކީރިތި‪ g‬ޤުރުއާނާއި‪ g‬ރަސޫލާގެ‪g‬‬ ‫ސުންނަތުން‪ g‬ސާބިތުވާން‪ g‬ހުރި‪ g‬ޢިލްމީ‪ g‬އަދި‪g‬‬ ‫ސައިންޓިފިކް‪ g‬ޙަޤީޤަތްތައް‪ g‬ކިޔަވައިދީގެންނެވެ‪g.‬‬ ‫ސުކޫލުތަކުގައި‪ g‬ކިޔަވައިދޭ‪ g‬އިސްލާމް‪ g‬މާއްދާ‪g‬‬ ‫ކިޔަވައި‪ g‬ދިނުމުގައި‪ g‬އެއީ‪ g‬ހަމައެކަނި‪ g‬ބޯޑުގައި‪g‬‬ ‫ލިޔެފައިވާ‪g‬އެއްޗެއް‪g‬ނޯޓުކޮށްލުން‪g‬ނުވަތަ‪g‬ޓެކްސްޓް‪g‬‬ ‫ފޮތުގައިވާ‪g‬އެއްޗެއް‪g‬ކިޔައި‪g‬ދަސްކޮށްލުން‪g‬ކަމުގައި‪g‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ވާނަމަ‪ g‬އެ‪ g‬މާއްދާ‪ g‬ވާނީ‪ g‬ފޫހި‪ g‬އެއްޗަކަށެވެ‪ g.‬އެ‪g‬‬ ‫މާއްދާ‪ g‬ކިޔަވައިދިނުމުގައި‪ g‬ފަހުގެ‪ g‬ވަޞީލަތްތައް‪g‬‬ ‫ބޭނުންކުރަން‪ g‬ޖެހެއެވެ‪ g.‬އެކިއެކި‪ g‬ކަންކަމާ‪g‬‬ ‫ގުޅޭގޮތުން‪ g‬ހަދާފައިވާ‪ g‬ވީޑިއޯ‪ g‬ދެއްކެން‪ g‬ޖެހެއެވެ‪g.‬‬ ‫ނުވިތާކަށް‪g‬‬ ‫ބޭނުންކުރަންޖެހެއެވެ‪g.‬‬ ‫ފޮޓޯ‪g‬‬ ‫އެނިމޭޝަން‪ g‬ވެސް‪ g‬ހިމެނިދާނެއެވެ‪ g.‬އޭރުން‪g‬‬ ‫ކިޔަވާއިރު‪g‬އިސްލާމް‪g‬މާއްދާ‪g‬ވެސް‪g‬ވާނީ‪g‬ޝައުގުން‪g‬‬ ‫ފުރިފައިވާ‪ g‬މާއްދާއަކަށެވެ‪ g.‬ޤުރުއާން‪ g‬ހަމައެކަނި‪g‬‬ ‫ކިޔެވުމަކުން‪g‬ޢަރަބި‪g‬ނުދަންނަ‪g‬ބަޔަކަށް‪g‬އެ‪g‬ފޮތުގެ‪g‬‬ ‫މަތިވެރިކަމާއި‪ g‬އެ‪ g‬ފޮތުގައި‪ g‬ހުރި‪ g‬މުޢުޖިޒާތްތައް‪g‬‬ ‫ހިތަށް‪ g‬ނަގައިގަތުމުގައި‪ g‬އުނދަގޫވެއެވެ‪g.‬‬ ‫ނަމަވެސް‪g‬ޢަރަބިބަސް‪g‬ދަންނަ‪g‬ދީނީ‪g‬ޢިލްމުވެރިން‪g‬‬ ‫ޤުރުއާނުގެ‪ g‬އާޔަތްތަކުގެ‪ g‬މާނަ‪ g‬ކިޔަވައިދޭއިރު‪g‬‬ ‫ޤުރުއާނުގައިވާ‪ g‬ސައިންޓިފިކް‪ g‬ޙަޤީޤަތްތައް‪g‬‬ ‫މިޒަމާނުގެ‪ g‬ވަޞީލަތްތަކުން‪ g‬ބަޔާންކޮށްދޭކަމުގައި‪g‬‬ ‫ވާނަމަ‪ g‬އެކަން‪ g‬ސިކުނޑިތަކަށް‪ g‬ނަގައިގަތުމަށް‪g‬‬ ‫ފަސޭހަވާނެއެވެ‪g.‬ފަހުމުވުމުގައި‪g‬ފަސޭހަވާނެއެވެ‪g.‬‬ ‫ހަނދަކީ‪ g‬އޭގެ‪ g‬ޒާތުގައި‪ g‬އަލިކަން‪g‬‬ ‫ލިބިފައިވާ‪ g‬އެއްޗެއް‪ g‬ނޫންކަމަށް‪ g‬އަހަރެމެން‪g‬‬

‫ފިލާވަޅުތަކުން‪ g‬ކިޔަވަމެވެ‪ g.‬އެކަމަކު‪ g‬މިވާހަކަ‪g‬‬ ‫ކީރިތި‪g‬ޤުރުއާނުގައި‪g‬އޮންނަކަމެއް‪g‬މަދަރުސީދައުރު‪g‬‬ ‫ނިމޭއިރު‪ g‬ވެސް‪ g‬ނޭނގެއެވެ‪ g.‬ބަޔޮލޮޖީ‪ g‬ކިޔަވާއިރު‪g‬‬ ‫އިންސާނާ‪g‬އުފަންވުމުގެ‪g‬އެކި‪g‬މަރުޙަލާތައް‪g‬ކިޔަވައި‪g‬‬ ‫ދަސްކުރަމެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ދަސްކުރުންތަކުގައި‪ g‬އެކިއެކި‪g‬‬ ‫ވީޑިއޯއާއި‪g‬ކުރެހުމާއި‪g‬ފޮޓޯ‪g‬ވެސް‪g‬ބޭނުންކުރަމެވެ‪g.‬‬ ‫ކޯރުގެ‪ g‬ފެނާއި‪ g‬ކަނޑުގެ‪ g‬ލޮނުގަނޑު‪g‬‬ ‫އެއްނުވާނޭކަމާއި‪ g‬އެދެމެދުގައި‪ g‬ފަށަލައެއް‪ g‬ވާކަން‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬އަހަރެމެންނަށް‪ g‬އެނގެނީ‪ g‬މި‪ g‬ޒަމާނުގެ‪g‬‬ ‫ސައިންސުންނެވެ‪ g.‬ކާއިނާތު‪ g‬ޚަލްޤުކުރެއްވުމުގެ‪g‬‬ ‫ވާހަކަވެސް‪ g‬ހަމައެފަދައެވެ‪ g.‬ނަމަވެސް‪ g‬މި‪ g‬ހުރިހާ‪g‬‬ ‫ވާހަކައެއް‪g‬ކީރިތި‪g‬ޤުރުއާނުގައި‪g‬ވަރަށް‪g‬ތަފްޞީލުކޮށް‪g‬‬ ‫ބަޔާންވެގެންވާކަމެއް‪ g‬ނުދަނެހުއްޓެވެ‪ g.‬އެއީ‪g‬‬ ‫ތަހުޒީބުކަމަށް‪g‬ބުނާ‪g‬ހުޅަނގުގެ‪g‬ހޯދުންތައް‪g‬ކަމަށް‪g‬‬ ‫އަހަރެމެން‪g‬ހީކުރަމެވެ‪g.‬އެހެންކަމުން‪g‬ޒުވާނުންނަށް‪g‬‬

‫އޮޅޭގޮތްވެއެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ވިސްނުން‪ g‬ދުރުކުރެވޭނީ‪g‬‬ ‫ބަޔޮލޮޖީއާއި‪ g‬ފިޒިކްސް‪ g‬ފަދަ‪ g‬މާއްދާތައް‪g‬‬ ‫ކިޔަވައިދޭއިރު‪ g‬އެކަންކަން‪ g‬ޤުރުއާނުގައި‪ g‬ހުރި‪g‬‬ ‫ކަންތައްތަކާއި‪ g‬ގުޅުވައިގެން‪ g‬ކިޔަވައިދީގެންނެވެ‪g.‬‬ ‫އައިސީޓީއާއި‪g،‬ޢިލްމާއި‪g‬ދީން‪g‬އެއް‪g‬ސިކުނޑިއަކަށް‪g‬‬ ‫ޖަމާކުރެވިގެންނެވެ‪ g.‬މިގޮތަށް‪ g‬ކިޔަވައިދެވޭނީ‪ g‬އެ‪g‬‬ ‫މާއްދާއެއް‪ g‬ކިޔަވައިދޭ‪ g‬މުދައްރިސަކީ‪ g‬އިސްލާމީ‪g‬‬ ‫ތަޢުލީމުން‪ g‬ވެސް‪ g‬ރޯފިލާފައި‪ g‬ހުރި‪ g‬މީހަކަށް‪g‬‬ ‫ވެގެންނެވެ‪ g.‬ހުޅަނގުގެ‪ g‬ދުނިޔަވީ‪ g‬ތަޢުލީމުން‪g‬‬ ‫އެކަނި‪ g‬ދަސްވެނިވެގެން‪ g‬މިކަމެއް‪ g‬ނުވާނެއެވެ‪g.‬‬ ‫މިއަދު‪ g‬މި‪ g‬ދިވެހި‪ g‬މުޖުތަމަޢުން‪ g‬އުނިކަމަށް‪g‬‬ ‫ފެންނަ‪ g‬އެއްބަޔަކީ‪ g‬ދީނީ‪ g‬ޢިލްމާއި‪ g‬ދުނިޔަވީ‪g‬‬ ‫ޢިލްމު‪ g‬ގުޅުވާލައިގެން‪ g‬ކިޔަވައިދޭން‪ g‬ދަންނަ‪g‬‬ ‫މުދައްރިސުންނެވެ‪ g.‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪ g‬ފުރަތަމަ‪g‬‬ ‫އިސްލާމީ‪ g‬ޔުނިވަރސިޓީއާއެކު‪ g‬މިކަންކަން‪g‬‬ ‫ޙައްލުވާނެކަމަށް‪g‬ކުރެވޭ‪g‬އުއްމީދު‪g‬ބޮޑެވެ‪g.‬‬ ‫‪ g‬ޒުވާނުން‪ g‬ދީނާ‪ g‬ދުރަށް‪ g‬ދިއުމުގެ‪g‬‬ ‫މައްސަލަ‪g‬ޙައްލުކުރުމަށް‪g‬އޮތް‪g‬އެންމެ‪g‬ރަނގަޅުގޮތަކީ‪g‬‬ ‫ޒުވާނުންގެ‪ g‬ސިކުނޑިއަށް‪ g‬ވާޞިލުވާނޭގޮތަކަށް‪g‬‬ ‫ދީނުގެ‪ g‬ޢިލްމު‪ g‬ފޯރުކޮށްދިނުމެވެ‪ g.‬މިކަން‪g‬‬ ‫ކުރެވިދާނެ‪ g‬ގޮތްތަކަކީ‪ g‬ދީނާ‪ g‬ގުޅުންހުރި‪ g‬ފޯނު‪g‬‬ ‫އެޕްލިކޭޝަންތައް‪ g‬ދިވެހިބަހުން‪ g‬އުފެއްދުމާއި‪g،‬‬ ‫އިސްލާމް‪g‬މާއްދާ‪g‬ކިޔަވައި‪g‬ދިނުމުގައި‪g‬އައިސީޓީގެ‪g‬‬ ‫ވަޞީލަތްތައް‪ g‬ބޭނުންކޮށްގެން‪ g‬މާއްދާއަށް‪g‬‬ ‫ސައުޤުވެރިކަން‪ g‬އުފެއްދުމާއި‪ g،‬ސައިންސްގެ‪g‬‬ ‫މާއްދާތައް‪ g‬ކިޔަވައިދޭއިރު‪ g‬އެކަންކަމާ‪ g‬ޤުރުއާނާ‪g‬‬ ‫ހުރި‪ g‬ގުޅުން‪ g‬ބަޔާން‪ g‬ކުރުމާއި‪ g‬ދީނީ‪ g‬ޢިލްމުވެރިން‪g‬‬ ‫އައިސީޓީއަށް‪ g‬ވަރަށް‪ g‬ބޮޑަށް‪ g‬އަހުލުވެރިވުމެވެ‪g.‬‬ ‫ހަމައެހެންމެ‪g‬ސުކޫލުތަކުގައި‪g‬ކިޔަވައިދޭ‪g‬މާއްދާތައް‪g‬‬ ‫ކިޔަވައިދިނުމުގައި‪g،‬އެ‪g‬ކިޔަވައިދޭ‪g‬އެއްޗެއް‪g‬ދީނުގެ‪g‬‬ ‫ޙަޤީޤަތްތަކާއި‪g‬ގުޅުވައިގެން‪g‬ކިޔަވައިދީގެންނެވެ‪g.‬‬ ‫ދުނިޔެއާއި‪g‬‬ ‫ތިމާގެ‪g‬‬ ‫‪ g‬ދީނަކީ‪g‬‬ ‫އާޚިރަތުގެ‪ g‬މަގަށް‪ g‬ސީދާގޮތުގައި‪ g‬މަގުދަށްކައިދޭ‪g‬‬ ‫އިލާހީޤާނޫނެވެ‪ g.‬ވުމާއެކު‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪g‬‬ ‫ޒުވާނުންނަކީ‪ g،‬މުސްލިމު‪ g‬މަޔަކާ‪ g‬ބަފަޔަކަށް‪g‬‬ ‫އުފަންވީތީ‪ g‬ހަމައެކަނި‪ g‬ނަމެއްގައި‪ g‬އެމީހުންގެ‪g‬‬ ‫ފަރާތުން‪ g‬އިސްލާމްދީން‪ g‬ވާރުތަވީ‪ g‬ބަޔަކަށް‪g‬‬ ‫ވެގެން‪ g‬ކަމަކުނުދާނެއެވެ‪ g.‬ތިމާގެ‪ g‬ކިބައިގައި‪g‬‬ ‫އިސްލާމްވަންތަ‪ g‬ޝަޚްޞިއްޔަތެއް‪ g،‬އެތެރެފުށާއި‪g‬‬ ‫ބޭރުފުށުން‪ g‬ވެސްފެންނަން‪ g‬ޖެހޭނެއެވެ‪ g.‬އަދި‪g‬‬ ‫އިސްލާމްދީނުގައި‪ g‬އަންގަވާފައިވާ‪ g‬ގޮތަށް‪g‬‬ ‫އުޅުމާއި‪ g‬ގުޅުމާއި‪ g‬ޢަމަލުތައް‪ g‬ވެސް‪ g‬ބަހައްޓަން‪g‬‬ ‫އެނގެންޖެހޭނެއެވެ‪ g.‬އެކަންކަން‪ g‬ފުރިހަމަގޮތުގައި‪g‬‬ ‫ކުރެވޭނީ‪ g‬ކިޔަވައިދިނުމުގައި‪ g‬ދުނިޔަވީ‪ g‬ތަޢުލީމާއި‪g‬‬ ‫ދީނީ‪g‬ތަޢުލީމު‪g‬އެއްތަންކުރެވިގެންނެވެ‪g.‬‬

‫‪25‬‬

‫ސ ީޢދު‬ ‫ނޓް ުމ ަޙ ްއ ަމދު ަ‬ ‫ސ ާޓފް ސާރޖަ ް‬ ‫ް‬

‫ސިފައިންގެ‪ g‬ޚިދުމަތް‪ g‬ދިވެހިރައްޔިތުންނާ‪ g‬ވީހާވެސް‪ g‬ގާތުން‪g‬‬ ‫ދިނުމަށްޓަކައި‪g‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪g‬ޤައުމީ‪g‬ދިފާޢީ‪g‬ބާރުގައި‪g‬ހަތަރު‪g‬އޭރިއާ‪g‬ކޮމާންޑް‪g‬‬ ‫ވަނީ‪ g‬ޤާއިމުކޮށްފައެވެ‪ g.‬އެއީ‪ g‬ހއ‪ g،‬ހދ‪ g،‬ށ‪ g،‬ނ‪ g،‬ރ‪ g،‬ބ‪ g‬އަދި‪ g‬ޅ‪g.‬‬ ‫އަތޮޅު‪ g‬ނިސްބަތްވާ‪ g‬އެމްއެންޑީއެފް‪ g‬ނޮދަން‪ g‬އޭރިއާއާއި‪ g،‬ކ‪ g،‬އއ‪ g،‬އދ‪g‬‬ ‫އަދި‪ g‬ވ‪ g.‬އަތޮޅު‪ g‬ނިސްބަތްވާ‪ g‬އެމްއެންޑީއެފް‪ g‬މާލޭ‪ g‬އޭރިއާއާއި‪ g،‬މ‪ g،‬ފ‪g،‬‬ ‫ދ‪ g،‬ތ‪ g،‬ލ‪ g.‬އަތޮޅު‪ g‬ނިސްބަތްވާ‪ g‬އެމްއެންޑީއެފް‪ g‬ސެންޓްރަލް‪ g‬އޭރިއާއާއި‪g،‬‬ ‫ގއ‪ g،‬ގދ‪ g،‬ޏ‪ g‬އައްޑޫ‪ g‬ސިޓީއަށް‪ g‬ނިސްބަތްވާ‪ g‬އެމްއެންޑިއެފް‪ g‬ސަދަން‪g‬‬ ‫އޭރިއާއެވެ‪g.‬މި‪g‬ހަތަރު‪g‬އޭރިއާއިން‪g‬ކޮންމެ‪g‬އަހަރަކު‪g‬ވެސް‪g‬އިޖުތިމާޢީ‪g‬ގޮތުން‪g‬‬ ‫ވަރަށް‪ g‬ގިނަ‪ g‬ޕްރޮގްރާމްތަކެއް‪ g‬ހިންގައެވެ‪ g.‬އަވަސް‪ g‬ކަޅިއަކުން‪ g‬މި‪ g‬ބަލާލަނީ‪g‬‬ ‫‪ g2015‬އެޕްރީލް‪ g21 g‬އިން‪ g‬ފެށިގެން‪ g‬މިހާތަނަށް‪ g‬އޭރިއާ‪ g‬ކޮމާންޑްތަކުން‪g‬‬ ‫ރައްޔިތުންނަށް‪g‬ދީފައިވާ‪g‬އިޖުތިމާޢީ‪g‬ޚިދުމަތްތަކަށެވެ‪.‬‬

‫ހަނިމާދޫ‪g،‬ޅ‪g.‬ނައިފަރު‪g،‬ށ‪g.‬ފީވައް‪g،‬ށ‪g.‬ފޯކައިދޫ‪g،‬ށ‪g.‬މަރޮށި‪g،‬ރ‪g.‬މީދޫ‪g،‬‬ ‫ރ‪g.‬މަޑުއްވަރި‪g،‬ރ‪g.‬އިންނަމާދޫ‪g،‬ރ‪g.‬ފައިނު‪g،‬ރ‪g.‬ވާދޫ‪g،‬ޅ‪g.‬އޮޅުވެލިފުށި‪g‬‬ ‫ހިމެނެއެވެ‪ g.‬ބޭސިކް‪ g‬ލައިފް‪ g‬ސަޕޯޓް‪ g‬އާއި‪ g‬ފަސްޓް‪ g‬އެއިޑް‪ g‬ޕްރޮގްރާމްތައް‪g‬‬ ‫ހިންގި‪ g‬ރަށްރަށުގެ‪ g‬ތެރޭގައި‪g‬ރ‪ g.‬މީދޫ‪g،‬ރ‪ g.‬މަޑުއްވަރި‪g،‬ރ‪ g.‬ފައިނު‪g،‬ރ‪g.‬‬ ‫ވާދޫ‪g،‬ށ‪g.‬މަރޮށި‪g‬ހިމެނެއެވެ‪g.‬‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް‪g‬ނޮދަން‪g‬އޭރިއާއިން‪"g‬އަމިއްލަ‪g‬ސަލާމަތް‪g–g‬އަމިއްލަ‪g‬‬ ‫ޝައުޤުގައި"‪ g‬މި‪ g‬ޝިޢާރުގެ‪ g‬ދަށުން‪ g‬ހިންގި‪ g‬ކޮމްޕޮސިޓް‪ g‬އެވެއަރނަސް‪g‬‬ ‫ޕްރޮގްރާމް‪g2015g‬ވަނަ‪g‬އަހަރު‪g‬ހިންގާފައިވަނީ‪g‬ށ‪g.‬މަރޮށީގައެވެ‪g.‬ރެސްކިޔު‪g‬‬

‫ރއާ‬ ‫ނދަން ޭއ ި‬ ‫ނ ީޑއެފް ޮ‬ ‫ެއ ްމއެ ް‬

‫‪26‬‬

‫އެމްއެންޑީއެފް‪g‬ނޮދަން‪g‬އޭރިއާއިން‪g‬ތަފާތު‪g16g‬ދާއިރާއަކުން‪g‬ވޭތުވެދިޔަ‪g‬‬ ‫އަހަރު‪ g‬އިޖުތިމާޢީ‪ g‬ޕްރޮގްރާމްތައް‪ g‬ހިންގާފައިވެއެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ޕްރޮގްރާމްތަކުގައި‪g‬‬ ‫‪ g1900‬އަށްވުރެ‪ g‬ގިނަ‪ g‬މީހުން‪ g‬ބައިވެރިވެފައިވެއެވެ‪ g.‬މިގޮތުން‪ g‬ކޮމިޔުނިޓީ‪g‬‬ ‫ވޮލަންޓިއަރ‪ g‬ފަޔަރ‪ g‬ފައިޓަރުން‪ g‬ތަމްރީނު‪ g‬ކުރުމަށާއި‪ g‬ފަޔަރ‪ g‬ސޭފްޓީ‪g‬‬ ‫އެވެއަރނަސް‪ g‬ޕްރޮގްރާމް‪ g‬ހިންގި‪ g‬ރަށްރަށުގެ‪ g‬ތެރޭގައި‪ g‬ހދ‪ g.‬ކުޅުދުއްފުށި‪g،‬‬ ‫ހދ‪g.‬ކުރިނބި‪g،‬ހއ‪g.‬އިހަވަންދޫ‪g،‬ހދ‪g.‬ނާވައިދޫ‪g،‬ހދ‪g،‬ވައިކަރަދޫ‪g،‬ހދ‪g.‬‬

‫ނދަން އޭރިއާއިން މިދިޔަ އަހަރުގެ ފެބްރުއަރީ މަހު ހދ ކުޅުދުއްފުށީ ސްކޫލް ދަރިވަރުންނަށް‬ ‫½ އެމްއެންޑީއެފް ޮ‬ ‫ރގްރާމްގެ ތެރެއިން‪.‬‬ ‫ހިންގި ފަޔަރ އެވެއާނަސް ޕް ޮ‬

‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ސްވިމިންގ‪g‬ޕްރޮގްރާމް‪g‬ވޭތުވެދިޔަ‪g‬އަހަރު‪g219g‬ފަރާތަކަށް‪g‬ހިންގާފައިވެއެވެ‪g.‬‬ ‫މި‪g‬ޕްރޮގްރާމް‪g‬ހިންގާފައިވަނީ‪g‬ރ‪g.‬ފައިނު‪g،‬ރ‪g.‬ވާދޫ‪g‬އަދި‪g‬ށ‪g.‬މަރޮށީގައެވެ‪g.‬‬ ‫ފަތަން‪ g‬ދަސްކޮށްދިނުމުގެ‪ g‬ޕްރޮގްރާމް‪ g‬ހއ‪ g.‬އިހަވަންދޫ‪ g،‬ޅ‪ g.‬ހިންނަވަރު‪g‬‬ ‫އަދި‪g‬ޅ‪g.‬ނައިފަރުގައި‪g‬ހިންގާފައިވެއެވެ‪g.‬ފާއިތުވި‪g‬އަހަރު‪g‬އައިޓީ‪g‬ޓްރޭނިންގ‪g‬‬ ‫ޕްރޮގްރާމް‪g‬ހިންގާފައިވަނީ‪g‬ށ‪g.‬ކޮމަންޑޫ‪g،‬ށ‪g.‬ފުނަދޫ‪g‬އަދި‪g‬ރ‪g.‬ދުވާފަރުގައެވެ‪g.‬‬ ‫ތަރުބަވީ‪ g‬ދަރިފަސްކޮޅެއް‪ g‬ބިނާކުރުމަށް‪ g‬ހިންގާ‪ g‬ހޭލުންތެރިކަން‪ g‬އިތުރުކުރުމުގެ‪g‬‬ ‫ޕްރޮގްރާމް‪g‬ފާއިތުވި‪g‬އަހަރު‪g‬ހިންގާފައިވަނީ‪g‬ހއ‪g.‬އުތީމާއި‪g‬ހއ‪g.‬ކެލާގައެވެ‪g.‬‬ ‫މީގެއިތުރުން‪g‬ހއ‪g.‬އަތޮޅު‪g‬ޤުރުއާން‪g‬މުބާރާތަށް‪g‬ދަރިވަރުން‪g‬ތައްޔާރުކޮށްދިނުމުގެ‪g‬‬ ‫ގޮތުން‪g‬ހއ‪g.‬އަތޮޅު‪g‬ތަޢުލީމީ‪g‬މަރުކަޒުގެ‪g60g‬ދަރިވަރުންނާއި‪g،‬ށ‪g.‬ކަނޑިތީމު‪g‬‬ ‫ސްކޫލުގެ‪ g15 g‬ދަރިވަރަކަށް‪ g‬ތަޖުވީދުމަގުން‪ g‬ކީރިތި‪ g‬ޤުރުއާން‪ g‬ކިޔަވަން‪g‬‬ ‫ދަސްކޮށްދީ‪ g‬ތަމްރީނު‪ g‬ކޮށްދީފައިވެއެވެ‪ g.‬މީގެއިތުރުންވެސް‪ g‬ތަފާތު‪ g‬ގިނަ‪g‬‬ ‫އިޖުތިމާޢީ‪ g‬ޕްރޮގްރާމްތަކާއި‪ g‬އިޖުތިމާޢީ‪ g‬ގުޅުން‪ g‬ބަދަހި‪ g‬ކުރުމުގެ‪ g‬ޙަރަކާތްތައް‪g‬‬ ‫ނޮދަން‪g‬އޭރިއާއަށް‪g‬ނިސްބަތްވާ‪g‬އަތޮޅުތަކުގެ‪g11g‬ރަށެއްގައި‪g‬ހިންގާފައިވެއެވެ‪g.‬‬

‫ސެކިއުރިޓީ‪ g‬އެވެއަރނަސް‪ g‬ޕްރޮގްރާމް‪ g‬ފާއިތުވި‪ g‬އަހަރު‪ g‬ހިންގާފައިވަނީ‪g‬‬ ‫އެމްޕީއެލްގެ‪g‬މުވައްޒަފުންނަށެވެ‪g.‬މެރިޓައިމް‪g‬ސޭފްޓީ‪g‬އެވެއަރނަސް‪g‬ޕްރޮގްރާމް‪g‬‬ ‫ހިންގާފައިވަނީ‪g‬ސަންއައިލެންޑް‪g‬ރިސޯޓް‪g‬އެންޑް‪g‬ސްޕާގެ‪g60g‬މުވައްޒަފަކަށެވެ‪g.‬‬ ‫ސްޓޫޑެންޓް‪ g‬ލީޑަރޝިޕް‪ g‬ޕްރޮގްރާމް‪ g‬ހިންގާފައިވަނީ‪ g‬ތާޖުއްދީން‪ g‬ސްކޫލްގެ‪g‬‬ ‫ދަރިވަރުންނަށެވެ‪ g.‬ޔޫތު‪ g‬ލީޑަރޝިޕް‪ g‬ޕްރޮގްރާމް‪ g‬ހިންގާފައިވަނީ‪ g‬ހިރިޔާ‪g‬‬ ‫ސްކޫލުގެ‪g60g‬ދަރިވަރަކަށެވެ‪g.‬މިއީ‪g‬އެމްއެންޑީއެފް‪g‬މާލޭ‪g‬އޭރިއާ‪g‬އާއި‪g‬ސްކިލް‪g‬‬ ‫ޓްރޭނިންގ‪ g‬ސެންޓަރާ‪ g‬ގުޅިގެން‪ g‬ހިންގި‪ g‬ޕްރޮގްރާމެކެވެ‪ g.‬ކޮމިއުނިޓީ‪ g‬ބޭސްޑް‪g‬‬ ‫ޑިޒާސްޓަރ‪ g‬ރިސްކް‪ g‬ރިޑަކްޝަން‪ g‬ވޯކްޝޮޕް‪ g‬ހިންގާފައިވާ‪ g‬ރަށްތަކަކީ‪ g‬އއ‪g.‬‬ ‫އުކުޅަސް‪ g،‬އއ‪ g.‬ބޮޑުފޮޅަދޫ‪ g،‬އއ‪ g.‬މަތިވެރި‪ g،‬އއ‪ g.‬ފެރިދޫ‪ g‬އަދި‪ g‬އއ‪g.‬‬ ‫ހިމަންދޫ‪g‬އެވެ‪g.‬‬

‫½ އެމްއެންޑީއެފް މާލެ އޭރިއާއިން މިދިޔަ އަހަރުގެ މާރޗް މަހު ހިންގި ޔޫތު ލީޑަރޝިޕް ޕްރޮގްރާމްގެ ތެރެއިން‪.‬‬ ‫ރގްރާމްގައި ގިނަ އަދަދެއްގެ ޒުވާނުން ބައިވެރިވެފައިވޭ‪.‬‬ ‫މި ޕް ޮ‬

‫ނދަން އޭރިއާއިން‬ ‫ރލް ކުރުމަށް މިދިޔަ އަހަރު ޖުލައި މަހު އެމްއެންޑީއެފް ޮ‬ ‫½ ހދ‪ .‬ނައިވާދޫގައި މަދިރި ޮކންޓް ޯ‬ ‫ރގްރާމްގެ ތެރެއިން‪.‬‬ ‫ހިންގި ޕް ޮ‬

‫ރއާ‬ ‫ނ ީޑ ެއފް ާމލޭ ޭއ ި‬ ‫ެއ ްމއެ ް‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް‪ g‬މާލޭ‪ g‬އޭރިއާއިން‪ g‬ފާއިތުވި‪ g‬އަހަރު‪ g‬ހިންގި‪g‬‬ ‫ޕްރޮގްރާމްތަކުގެ‪g‬ތެރޭގައި‪gg‬ސެކިއުރިޓީ‪g‬އެވެއަރނަސް‪g‬ޕްރޮގްރާމް‪g،‬މެރިޓައިމް‪g‬‬ ‫ސޭފްޓީ‪ g‬އެވެއަރނަސް‪ g‬ޕްރޮގްރާމް‪ g،‬ސްޓުޑެންޓް‪ g‬ލީޑަރޝިޕް‪ g‬ޕްރޮގްރާމް‪g،‬‬ ‫ޔޫތު‪ g‬ލީޑަރޝިޕް‪ g‬ޕްރޮގްރާމް‪ g،‬ޕްރޮފެޝަނަލް‪ g‬ޑިވެލޮޕްމަންޓް‪ g‬ޕްރޮގްރާމް‪g‬‬ ‫އަދި‪ g‬ކޮމިއުނިޓީ‪ g‬ބޭސްޑް‪ g‬ޑިޒާސްޓަރ‪ g‬ރިސްކް‪ g‬ރިޑަކްޝަން‪ g‬ވޯކްޝޮޕް‪ g‬އަދި‪g‬‬ ‫ޙައްޖުވެރިންނަށް‪g‬އެހީތެރިވުމަށް‪g‬ހިންގި‪g‬ޕްރޮގްރާމް‪g‬ހިމެނެއެވެ‪.‬‬

‫ރއާ‬ ‫ރލް ޭއ ި‬ ‫ނ ްޓ ަ‬ ‫ނ ީޑ ެއފް ސެ ް‬ ‫ެއ ްމއެ ް‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް‪ g‬ސެންޓްރަލް‪ g‬އޭރިއާއިން‪ g‬ފާއިތުވި‪ g‬އަހަރު‪ g‬އިޖުތިމާޢީ‪g‬‬ ‫ހަރަކާތްތަކުގެ‪ g‬ގޮތުގައި‪ g31g‬ޕްރޮގްރާމެއް‪ g‬ހިންގާފައިވެއެވެ‪ gg.‬އޭގެ‪ g‬ތެރޭގައި‪g‬‬ ‫ދ‪ g.‬ބަނޑިދޫ‪ g‬ގަޔާއި‪ g‬މ‪.‬ދިއްގަރުގައި‪ g‬ހިންގި‪ g‬ކޮމިޔުނިޓީ‪ g‬ވޮލަންޓިއަރ‪g‬‬ ‫ފަޔަރ‪ g‬ފައިޓަރުން‪ g‬ތަމްރީނު‪ g‬ކުރުމުގެ‪ g‬ޕްރޮގްރާމް‪gg،‬ލ‪ g.‬މާންދޫ‪ g‬ފިޝަރީޒް‪g‬‬ ‫ކޮމްޕްލެކްސްގެ‪ g‬މުވައްޒަފުންނަށް‪ g‬ހިންގި‪ g‬ފަޔަރ‪ g‬އިވެކްއޭޝަން‪ g‬ޑްރިލް‪ g‬އަދި‪g‬‬ ‫ލ‪ g.‬ކައްދޫ‪ g‬އެއަރޕޯޓުގެ‪ g‬ފަޔަރ‪ g‬ފައިޓަރުންނަށް‪ g‬ހިންގި‪ g‬ހޮޓް‪ g‬ފަޔަރ‪ g‬ޑްރިލް‪g‬‬

‫ސެކިއުރިޓީންގެ‪ g‬ގޮތުގައި‪ g‬މަސައްކަތްކުރާ‪ g‬ފަރާތްތަކަށް‪ g‬ހިންގާ‪g‬‬

‫½ ދ‪ .‬ބަނޑިދޫގައި މިދިޔަ އަހަރުގެ މެއި މަހު އެމްއެންޑީއެފް ސަދަން އޭރިއާއިން ހިންގި ޮކމިއުނިޓީ ވޮލަންޓިއަރ‬ ‫ރގްރާމްގެ ތެރެއިން‪.‬‬ ‫ފަޔަރ ފައިޓިންގ ޕް ޮ‬

‫½ ދަރުމަވަންތަ ސްކޫލްގެ ދަރިވަރުންނަށް މިދިޔަ އަހަރުގެ އޭޕްރީ މަހު ހިންގި ފަޔަރ އިވަކުއޭޝަން ޑްރިލްގެ‬ ‫ތެރެއިން‪ .‬މި ޑްރްރިލް ހިންގާފައި ފަޔަރ އެންޑް ރެސްކިއު ސަރވިސްއިން‪.‬‬

‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫އެކްސަސައިޒް‪g‬ހިމެނެއެވެ‪g.‬މި‪g‬ޕްރޮގްރާމްތަކުގެ‪g‬އިތުރުން‪g‬ފަޔަރ‪g‬އެވެއަރނަސް‪g‬‬ ‫ޕްރޮގްރާމްތައް‪ g‬ހިންގި‪ g‬ފަރާތްތަކާއި‪ g‬ރަށްތަކުގެ‪ g‬ތެރޭގައި‪ g‬ލ‪ g.‬ފޮނަދޫ‪ g‬އާއި‪g‬‬ ‫އިސްދޫގައި‪g‬ތިބި‪g‬ޕަބްލިކް‪g‬ވޯރކްސް‪g‬ސަރވިސްގެ‪g‬މުވައްޒަފުން‪g،‬ލ‪g.‬މާމެންދޫ‪g‬‬ ‫ގަޔާއި‪g،‬ދ‪ g.‬ކުޑަހުވަދޫގަޔާޢި‪g‬ލ‪ g.‬މާވަށުގަޔާއި‪g،‬ތ‪ g.‬މަޑިފުށީގައި‪ g‬ފުލުހުން‪g‬‬ ‫ހިންގި‪"g‬ރެޑީ‪g‬ކޭމްޕް"‪g‬ގެ‪g‬ބައިވެރިން‪gg،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪g‬ޤައުމީ‪g‬ޔުނިވަރސިޓީގެ‪27 g‬‬

‫½ އެމްއެންޑީއެފް ސެންޓްރަލް އޭރިއާއިން މިދިޔަ އަހަރުގެ ފެބްރުއަރީ މަހު ލ‪.‬މާވަށުގައި ހިންގި ފަސްޓް‬ ‫ރގްރާމްގެ ތެރެއިން‪.‬‬ ‫ރެސްޕޮންޑަރ ޓްރެއިނިންގ ޕް ޮ‬

‫ލ‪g.‬ގަމު‪g‬ކެމްޕަހުގައި‪g‬ނިޔަމި‪g‬ކޯހުގެ‪g‬ދަރިވަރުން‪g،‬މ‪g.‬ދިއްގަރު‪g،‬ލ‪g.‬ގާދޫ‪g،‬‬ ‫ލ‪g.‬ކުނަހަންދޫ‪g‬ހިމެނެއެވެ‪g.‬‬ ‫ތަޖުވީދުމަގުން‪ g‬ކީރިތި‪ g‬ޤުރުއާން‪ g‬ކިޔަވަން‪ g‬ދަސްކޮށްދިނުމަށް‪ g‬ލ‪g.‬‬ ‫ފޮނަދޫގައި‪g‬ހިންގި‪g‬ޕްރޮގްރާމުގައި‪g34g‬ފަރާތެއް‪g‬ބައިވެރި‪g‬ކުރިއެވެ‪g.‬އަދި‪g‬ލ‪g.‬‬ ‫މުންޑޫއާއި‪ g‬ތ‪ g.‬ވޭމަންޑޫގައި‪ g‬ހިންގި‪ g‬ފަސްޓް‪ g‬ރެސްޕޮންޑަރ‪ g‬އެވެއަރނަސް‪g‬‬ ‫ޕްރޮގްރާމްގައި‪g76g‬ފަރާތަކަށް‪g‬މަޢުލޫމާތު‪g‬ދިނެވެ‪g.‬ރައްޔިތުންގެ‪g‬ދުޅަހެޔޮކަމާއި‪g‬‬ ‫ހަށިހެޔޮކަން‪g‬އިތުރުކުރުމަށް‪g‬ލ‪g.‬ގަމު‪g‬ރީޖަނަލް‪g‬ހޮސްޕިޓަލާ‪g‬ގުޅިގެން‪g‬ހިންގި‪g‬‬ ‫ކަސްރަތު‪g‬ޕްރޮގްރާމުގައި‪g150g‬ބައިވެރިން‪g‬ބައިވެރިވެފައިވާއިރު‪g،‬މ‪g.‬މުލަކު‪g‬‬ ‫ކައުންސިލާ‪ g‬ގުޅިގެން‪ g‬އެރަށުގައި‪" g‬ކަސްރަތުން‪ g‬އުފާވެރިކަން"‪ g‬މި‪ g‬ނަމުގައި‪g‬‬ ‫ހިންގި‪g‬ޕްރޮގްރާމްގައި‪g66g‬ބައިވެރިން‪g‬ބައިވެރިވިއެވެ‪g.‬‬ ‫މެރިޓައިމް‪ g‬އެވެއަރނަސް‪ g‬ޕްރޮގްރާމް‪g‬މ‪ g.‬އަތޮޅުގެ‪ g‬ބޮޑެތި‪ g‬ސްކޫލު‪g‬‬ ‫ތަކުގެ‪ g‬ދަރިވަރުންނަށް‪ g‬ހިންގާފައިވާއިރު‪ g،‬މ‪ g.‬ދިއްގަރުގައި‪ g‬މަސްވެރިން‪g‬‬ ‫ޑީއެސްސީ‪ g‬މެރިން‪ g‬ވީއެޗްއެފް‪ g‬ރޭޑިއޯ‪ g‬ސެޓަށް‪ g‬އަހުލުވެރިކުރުމަށް‪g‬‬ ‫ޚާއްޞަ‪ g‬ޕްރޮގްރާމެއް‪ g‬ހިންގިއެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬ލ‪.‬އަތޮޅުގައި‪ g‬އެންވަޔަރަމެންޓަލް‪g‬‬ ‫ސެންސިޓިވިޓީ‪g‬އިންޑެކްސް‪g‬ޕްރޮޖެކްޓްގެ‪g‬ފޭސް‪g‬ތިނެއްގެ‪g‬ދަށުން‪g‬ވޯކްޝޮޕެއް‪g‬‬ ‫ބާއްވާފައިވެއެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ކަންތައްތަކުގެ‪ g‬އިތުރުން‪ g‬އާންމުކޮށް‪ g‬ފެތުރޭ‪ g‬ބަލިތަކާއި‪g‬‬ ‫ރޯގާތަކާބެހޭ‪g‬މަޢުލޫމާތުދީ‪g،‬ރަށުތެރެ‪g‬ސާފުކޮށްދިނުމަށް‪g‬ހިންގި‪g‬ޕްރޮގްރާމްތަކާއި‪g‬‬ ‫އިޖުތިމާޢީ‪g‬ގުޅުންތައް‪g‬ބަދަހިކުރުމަށް‪g‬ބޭއްވި‪g‬ކުޑަކުދިންގެ‪g‬ހަވީރުތަކާއި‪g،‬ކެޑޭޓް‪g‬‬ ‫ކޭމްޕްތަކުގައި‪ g‬ސެންޓްރަލް‪ g‬އޭރިއާގެ‪ g‬ފަރާތުން‪ g‬ދިން‪ g‬އެހީތެރިކަން‪ g‬ޚާއްޞަ‪g‬‬ ‫ގޮތެއްގައި‪g‬ފާހަގަ‪g‬ކުރެވެއެވެ‪g.‬‬

‫½ މިދިޔަ އަހަރު ޯއގަސްޓް މަހު ރާއްޖެއަށް ކުރި ވިއްސާރައާއި ގުޅިގެން އައްޑޫ ސިޓީގެ ރަށްތަކަށް ލިބުނު‬ ‫ގެއްލުންތަކާއި ގުޅިގެން އެމްއެންޑީއެފް ސަދަން އޭރިއާއިން އެހީތެރިކަން ޯފރުކޮށްދެނީ‪.‬‬

‫ރަވްލާ‪ g‬ޕްރީ‪ g‬ސްކޫލް‪ g،‬ގދ‪ g.‬ތިނަދޫ‪ g‬އަބޫބަކުރު‪ g‬ސްކޫލް‪ g،‬ގދ‪ g.‬އަތޮޅު‪g‬‬ ‫ތަޢުލީމީ‪g‬މަރުކަޒް‪g،‬ގދ‪g.‬ނަޑެއްލާ‪g‬ސްކޫލް‪g،‬ގދ‪g.‬މަޑަވެލި‪g‬ސްކޫލް‪g،‬ގދ‪g.‬‬ ‫ފަރެސް‪ g‬މާތޮޑާ‪ g،‬ގދ‪ g.‬ނަޑެއްލާ‪ g،‬ގދ‪ g.‬ރަތަފަންދޫ‪ g،‬އައްޑޫ‪ g‬ވިމެންސް‪g‬‬ ‫އެސޯސިއޭޝަން‪ g،‬ކޫއްޑޫ‪ g‬ފިޝަރީޒް‪ g‬ކޮމްޕްލެކްސް‪ g،‬ނޫރާނީ‪ g‬ސްކޫލް‪g،‬ގއ‪g.‬‬ ‫މާމެންދޫ‪g‬ހިމެނެއެވެ‪g.‬‬ ‫ކަނޑުމަތީގެ‪ g‬ސަލާމަތާއި‪ g‬ރައްކާތެރިކަމާބެހޭ‪ g‬ގޮތުން‪ g‬އެމްއެންޑީއެފް‪g‬‬ ‫ސަދަން‪ g‬އޭރިއާއިން‪ g8g‬ޕްރޮގްރާމެއް‪ g‬ހިންގައި‪ g455g،‬ފަރާތަކަށް‪ g‬މަޢުލޫމާތު‪g‬‬ ‫ދީފައިވެއެވެ‪g.‬މި‪g‬ޕްރޮގްރާމްތައް‪g‬ހިންގީ‪g‬އައްޑޫ‪g‬ސިޓީ‪g‬ހުޅުދޫ‪g،‬ގދ‪g.‬ގައްދޫ‪g،‬‬ ‫ގދ‪g.‬ފަރެސް‪g‬މާތޮޑާ‪g،‬ގދ‪g.‬ނަޑެއްލާ‪g،‬ގދ‪g.‬މަޑަވެލި‪g،‬ގއ‪g.‬ރަތަފަންދޫ‪g،‬‬ ‫ގއ‪ g.‬މާމެންދޫ‪ g‬އެވެ‪ g.‬މީގެ‪ g‬ތެރެއިން‪ g‬ގދ‪ g.‬ގައްދޫގައި‪ g‬ދެ‪ g‬ޕްރޮގްރާމެއް‪g‬‬ ‫ހިންގާފައިވެއެވެ‪g.‬މީގެ‪g‬އިތުރުން‪g‬ހިންގި‪g‬ޞިއްޙީ‪g‬މަޢުލޫމާތު‪g‬ދިނުމާއި‪g‬ޞިއްޙީ‪g‬‬ ‫ދުޅަހެޔޮކަމާބެހޭ‪ g10g‬ޕްރޮގްރާމެއްގައި‪ g228g‬ފަރާތަކަށް‪ g‬ޞިއްޙީ‪ g‬މަޢުލޫމާތު‪g‬‬ ‫ދީފައިވެއެވެ‪g.‬‬ ‫އެމްއެންޑީއެފްގެ‪ g‬އޭރިއާތަކުން‪ g‬ހިންގާ‪ g‬އިޖުތިމާޢީ‪ g‬ޙަރަކާތްތައް‪g‬‬ ‫ހިންގަމުންދަނީ‪ g g‬އެ‪ g‬ސަރަހައްދުގެ‪ g‬އަތޮޅު‪ g‬ކައުންސިލުތަކާއި‪ g،‬ރަށްތަކުގެ‪g‬‬

‫ރއާ‬ ‫ސދަން ޭއ ި‬ ‫ނ ީޑއެ ްފ ަ‬ ‫ެއ ްމއެ ް‬

‫‪28‬‬

‫އެމްއެންޑީއެފް‪ g‬ސަދަން‪ g‬އޭރިއާއިން‪ g‬ފާއިތުވި‪ g‬އަހަރު‪ g‬ހިންގާފައިވާ‪g‬‬ ‫އިޖުތިމާޢީ‪ g‬ހަރަކާތްތަކުގެ‪ g‬ތެރެއިން‪ g‬ފަޔަރ‪ g‬އެވެއަރނަސް‪ g‬ޕްރޮގްރާމްތަކުން‪g‬‬ ‫‪ g2136‬ފަރާތަކަށް‪ g‬މަޢުލޫމާތު‪ g‬ދީފައިވެއެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ޕްރޮގްރާމްތައް‪ g‬ހިންގި‪g‬‬ ‫ތަންތަނާއި‪g‬ރަށްރަށުގެ‪g‬ތެރޭގައި‪g‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪g‬ޤައުމީ‪g‬ޔުނިވަރސިޓީގެ‪g‬ހިތަދޫ‪g‬‬ ‫ކެމްޕަސް‪g،‬ސ‪ g.‬ހިތަދޫ‪ g‬ޕޯޓް‪g،‬ޏ‪ g.‬ފުވައްމުލަކު‪(g‬ފުނާޑް‪ g‬އަވަށާއި‪ g‬މާދަނޑު‪g‬‬ ‫އަވަށާއި‪ g،‬ދަނޑިމަގު‪ g‬އަވަށް)‪ g،‬ފުވައްމުލަކު‪ g‬އެމްޖޭއެމް‪ g‬ސްކޫލް‪ g،‬ހާފިޟް‪g‬‬ ‫އަޙްމަދު‪ g‬ސްކޫލް‪ g،‬ދޫޑިގަމް‪ g‬ފުވައްމުލަކު‪ g‬ސްކޫލް‪ g،‬މާލެގަމް‪ g‬ސްކޫލް‪ g،‬އައްޑޫ‪g‬‬ ‫ސިޓީ‪ g‬ހިތަދޫ‪ g‬ސަރަޙައްދީ‪ g‬ބަނދަރު‪ g،‬މަރަދޫ‪ g‬ފޭދޫ‪ g‬ސްކޫލް‪ g،‬ފޭދޫ‪ g‬ސްކޫލް‪g،‬‬ ‫އައްޑޫ‪g‬ހައިސްކޫލް‪g،‬އިރުޝާދިއްޔާ‪g‬ސްކޫލް‪g،‬މަރަދޫ‪g‬ސްކޫލް‪g،‬މަރަދޫ‪g‬ރަބީޢުލް‪g‬‬ ‫އުލޫމް‪g،‬ހިތަދޫ‪g‬މެދުވަލް‪g‬ޕްރީސްކޫލް‪g‬އަދި‪g‬އައްޑޫ‪g‬ސިޓީ‪g‬ދިރާގު‪g‬އޮޕަރޭޝަން‪g‬‬ ‫ސެންޓަރުގެ‪g‬މުވައްޒަފުން‪g‬ހިމެނެއެވެ‪g.‬މީގެއިތުރުން‪g‬ގދ‪g.‬ތަޢުލީމީ‪g‬މަރުކަޒު‪g،‬‬

‫ށން ބޯފެން ހުސްވުމާއި ުގޅިގެން އެމްއެންޑީއެފް‬ ‫ރގެ އެޕްރީ ްލ މަހު‪ ،‬ގދ‪ .‬އަތޮޅު ބައެ ްއ ރަށްރަ ު‬ ‫½ ިމދިޔަ އަހަ ު‬ ‫ށ ިދނުމުގައި ަހރަކާ ްތތެރިވަނީ‪.‬‬ ‫ނ ބޯ ެފން ފޯރުކޮ ް‬ ‫ސދަން އޭރިއާއި ް‬ ‫ަ‬

‫ކައުންސިލްތަކާއި‪ g‬ކުލަބު‪ g‬ޖަމްޢިއްޔާ‪ g‬ޖަމާޢަތްތަކާއި‪ g،‬ސްކޫލްތަކާއި‪ g‬ގުޅިގެން‪g‬‬ ‫އެ‪ g‬ފަރާތްތަކުގެ‪ g‬ނުހަނު‪ g‬ބޮޑު‪ g‬އެއްބާރުލުމާއި‪ g‬އެހީތެރިކަން‪ g‬ލިބިގެންނެވެ‪g.‬‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް‪g‬އޭރިއާ‪g‬ކޮމާންޑްތަކުން‪g‬ހިންގާ‪g‬މިފަދަ‪g‬އިޖުތިމާޢީ‪g‬ޕްރޮގްރާމްތަކުގެ‪g‬‬ ‫އިތުރުން‪ g‬މާލެއާއި‪ g‬އޭރިއާ‪ g‬ކޮމާންޑް‪ g‬ތަކުގައި‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬ފެންވަރުގައިވެސް‪g‬‬ ‫ތަފާތު‪g‬ގިނަ‪g‬އިޖުތިމާޢީ‪g‬ހަރަކާތްތަކާއި‪g‬އިޖުތިމާޢީ‪g‬މަޝްރޫޢުތައް‪g‬ހިންގައެވެ‪.‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ސ ަފ ިއ ްނގެ ާވ ިޖބު ައ ާދ ުކ ުރ ުމ ަގއި ުޙ ްއ ުބލް ަވ ަޠ ްނގެ ަމ ިތ ެވ ިރ ޫރޙު‬ ‫ި‬ ‫ޙައްޤުގޮތުގައި‪ g‬އާމްދަނީއެއް‪ g‬ލިބޭނެ‪g‬‬ ‫ހަމަކޮންމެ‪ g‬މަސައްކަތަކީ‪ g‬ވަރަށް‪ g‬ޝަރަފްވެރި‪g،‬‬ ‫އަބުރުވެރި‪ g‬މަސައްކަތެކެވެ‪ g.‬ކޮންމެ‪ g‬މީހަކީވެސް‪g‬‬ ‫އެމީހެއްގެ‪ g‬އަމިއްލަ‪ g‬ބޭނުންތަކަށާއި‪ g‬އެމީހަކު‪g‬‬ ‫މީހުންނަށްޓަކައި‪g‬‬ ‫އެހެން‪g‬‬ ‫ބަލަންޖެހޭ‪g‬‬ ‫ކޮންމެވެސްވަރެއްގެ‪ g‬އާމްދަނީއެއް‪ g‬ބޭނުންވާނެ‪g‬‬ ‫މީހެކެވެ‪ g.‬މިގޮތުން‪ g‬ސިފައިންނަކީ‪ g‬ވެސް‪g‬‬ ‫އަބުރުވެރި‪g‬ނަޒާޙަތްތެރި‪g‬ދިރިއުޅުމެއް‪g‬އުޅުމަށްޓައި‪g‬‬ ‫މުސާރަ‪ g‬އާއި‪ g‬އިނާޔަތްތަކަކާއި‪ g‬އަދި‪ g‬އެހެނިހެން‪g‬‬ ‫އެކިއެކި‪g‬އެހީތައްވެސް‪g‬ދެވޭ‪g‬ބައެކެވެ‪g.‬‬ ‫ސިފައިންގެ‪ g‬މީހާ‪ g‬އޭނާއަށް‪ g‬މަތިކުރެވޭ‪g‬‬ ‫ޤައުމީ‪ g‬ވާޖިބު‪ g‬އަދާކުރަނީ‪ g‬އޭނާއަށް‪g‬‬ ‫ކަނޑައެޅޭ‪ g‬އުޖޫރައަކަށް‪ g‬ކަމަށް‪g‬‬ ‫ދެކިގެން‪ g‬ނޫނެވެ‪ g.‬ސިފައިން‪g،‬‬ ‫އެމީހުންގެ‪ g‬ވާޖިބު‪ g‬އަދާކުރާނީ‪g‬‬ ‫ވިޔަފާރި‪ g‬އުސޫލަކުން‪ g‬ނޫނެވެ‪g.‬‬ ‫އަދި‪ g‬ހަމައެހެންމެ‪ g‬ކޮންޓްރެކްޓް‪g‬‬ ‫ނުމެނޫނެވެ‪g.‬‬ ‫އުސޫލަކުންވެސް‪g‬‬ ‫މިގޮތުން‪ g‬ޤައުމު‪ g‬އޭނާއަށް‪ g‬ގޮވާލެވޭ‪g‬‬ ‫ހިނދު‪ g‬ޚިދުމަތަށް‪ g‬ނިކުންނާނީ‪g‬‬ ‫އޭނާއަށް‪g‬ލިބޭ‪g‬ނުވަތަ‪g‬ލިބިދާނެ‪g‬އިތުރު‪g‬‬ ‫ބަލައިގެންނެއްވެސް‪g‬‬ ‫ނަފާއަކަށް‪g‬‬ ‫ނޫނެވެ‪ g.‬ސިފައިން‪ g،‬ސިފައިންގެ‪g‬‬ ‫މީހެއްގެ‪ g‬ހައިޞިއްޔަތުން‪ g‬ކުރާކޮންމެ‪ g‬ކަމަކީ‪ g‬އަދި‪g‬‬ ‫ޤައުމީ‪ g‬ޙިދުމަތުގައި‪ g‬ވެދޭ‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬ޤުރުބާނީ‪ g‬އަކީ‪g‬‬ ‫އޭނާގެ‪ g‬މޭމަތީގައި‪ g‬ޖަހާނެ‪ g‬މެޑަލެއްކަމުގައިވުމަށް‪g‬‬ ‫އެދެވިގެން‪g‬ނުވާނެއެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަނޑު‪ g‬ދަންނަވާނީ‪ g‬ސިފައިންގެ‪g‬‬ ‫ޚިދުމަތުގައި‪ g‬މާއްދިއްޔަތަށް‪ g‬ވުރެ‪ g g‬ރޫޙާނީބައި‪g‬‬ ‫ބޮޑުވެގެންނޫނީ‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬ވާޖިބު‪ g‬އޭގެ‪ g‬އެންމެ‪g‬‬ ‫ފުރިހަމަ‪ g‬ގޮތުގައި‪ g‬އަދާ‪ g‬ނުކުރެވޭނެ‪ g‬ކަމުގައެވެ‪g.‬‬ ‫އެހެނީ‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬މީހާ‪ g‬އޭނާ‪ g‬ދިރި‪ g‬ހުރިހާ‪g‬‬ ‫ހިނދަކު‪ g‬އޭނާގެ‪ g‬ހަށިގަނޑާއި‪ g‬ފުރާނަ‪ g‬އެކަމަކަށް‪g‬‬ ‫ޓަކައި‪g‬ތަރުބިއްޔަތުކޮށް‪g‬އައްޔަން‪g‬ކުރެވިފައި‪g‬އެވަނީ‪g‬‬ ‫ކިތަންމެ‪g‬ބޮޑު‪g‬އަގެއް‪g‬ހުށައެޅިޔަސް‪g‬އަޅުގަނޑުމެން‪g‬‬ ‫ހަމައެންމެ‪ g‬ފަހުލަވާނެއްވެސް‪ g g‬ދޫކޮށްލައިގެން‪g‬‬ ‫ނުވާނޭ‪ g‬ދިވެހިންގެ‪ g‬މައިގަނޑު‪ g‬ދެ‪ g‬އަސާސެއް‪g‬‬ ‫ދިފާޢު‪g‬ކުރުމަށް‪g‬ޓަކައެވެ‪g.‬އެއީ‪g‬ދިވެހިންގެ‪g‬ދީނާއި‪g‬‬

‫މިވަޠަނުގެ‪ g‬މިނިވަންކަމެވެ‪ g.‬މިވާޖިބު‪ g‬މިގޮތުގައި‪g‬‬ ‫އަދާކުރުމަކަށް‪ g‬މުސާރައަކުން‪ g‬ނޫންނަމަ‪ g‬ދުނިޔަވީ‪g‬‬ ‫އެހެން‪ g‬އެއްވެސް‪ g‬ކަމަކުން‪ g‬މީހާ‪" g‬ޝައުޤުވެރި"‪g‬‬ ‫ކުރެވޭނެ‪g‬ކަމަކަށް‪g‬އަޅުގަނޑު‪g‬ޤަބޫލެއް‪g‬ނުކުރަމެވެ‪g.‬‬ ‫މިނޫން‪ g‬ގޮތަކަށް‪ g‬ތިމާގެ‪ g‬ހިތް‪ g‬ލެނބޭކަމަށްވަންޏާ‪g‬‬ ‫އެމީހަކީ‪g‬ކިތަންމެ‪g‬ހަށިހެޔޮ‪g‬ބުންވަރުހުރި‪g‬ޖިސްމާނީ‪g‬‬ ‫ދުޅަހެޔޮ‪ g‬މީހެއްކަމުގައި‪ g‬ވިޔަސް‪ g‬އެމީހަކުވާނީ‪g‬‬ ‫ސިފައިންގެ‪g‬ސިފަވަންތަ‪g‬ބަދަހި‪g‬ސަފުތަކުން‪g‬ބީވެ‪g،‬‬ ‫ސިފައިންގެ‪ g‬ވާޖިބު‪ g‬އަދާކުރުމަށް‪ g‬ނުކުޅެދިގެންވާ‪g‬‬ ‫މީހެއްކަމުގައެވެ‪g.‬އެއީ‪g‬ޖިސްމާނީ‪g‬ގޮތުން‪g‬ކިތަންމެ‪g‬‬ ‫ހަށިހެޔޮ‪g‬މީހެއްކަމުގައި‪g‬ވިޔަސް‪g‬އޭނާ‪g‬ވާނީ‪g‬އޭނާގެ‪g‬‬

‫ނަފްސާނީ‪ g‬އަދި‪ g‬ރޫޙީ‪ g‬ދުޅަ‪ g‬ހެޔޮކަން‪ g‬ސިފައިންގެ‪g‬‬ ‫ވާޖިބު‪ g‬އަދާކުރުމަށް‪ g‬ބޭނުންވާ‪ g‬ވަރަށްވުރެ‪g‬‬ ‫ނުކުޅެދިފައި‪g‬ކަމުގައި‪g‬ދަންނަވަން‪g‬ޖެހެއެވެ‪.‬‬ ‫‪ g1988‬ނޮވެމްބަރ‪ g3 g‬ގެ‪ g‬ހާދިސާއަށް‪g‬‬ ‫ނަޒަރެއް‪g‬ހިންގާލަމާތޯއެވެ‪g.‬އެ‪g‬ދަންވަރުގެ‪g‬ވަގުތު‪g،‬‬ ‫މި‪ g‬ޢުދުވާން‪ g‬ހިނގާނެކަމަށް‪ g‬ވިސްނައިގެންތިބީ‪g‬‬ ‫ކިތައް‪ g‬ބޭކަލުންތޯއެވެ؟‪ g‬މިކަން‪ g‬ވެގެން‪ g‬ދިޔައީ‪g‬‬ ‫ބަޑިތަކުގެ‪ g‬އަޑަށާއި‪ g‬އިންސާނިއްޔަތާއި‪ g‬ޚިލާފް‪g‬‬ ‫ޢަމަލުތަށް‪ g‬ބީރައްޓެހި‪ g‬ދިވެހިންގެ‪ g‬އެތައް‪g‬‬ ‫ބައެއްގެ‪ g‬ލޭއޮހޮރުވާލައި‪ g،‬އެ‪ g‬ސާފު‪ g‬ތާހިރު‪g‬‬ ‫ލެއިން‪ g‬މިބިމުގައި‪ g‬ތަތްތަޅުވާލި‪ g‬ހާދިސާއަކަށެވެ‪g.‬‬ ‫މި‪ g‬ދަނޑިވަޅުގައިވެސް‪ g‬ފަހަތަށް‪ g‬ހަމަ‪ g‬އެންމެ‪g‬‬ ‫ފިޔަވަޅެއްވެސް‪ g‬އެޅުމެއްނެތި‪ g‬ދުޝްމިނުންގެ‪g‬‬ ‫ހަމަލަތަކާއި‪ g‬ކުރިމަތިލައި‪ g،‬ދިވެހި‪ g‬އުންމަތުގެ‪g‬‬ ‫ލަޝްކަރު‪ g‬ހިނދުކޮޅެއްގެ‪ g‬ތެރޭގައި‪ g‬ދުޝްމަނުންގެ‪g‬‬

‫ސާރޖަންޓް އަޙްމަދު ނިޒާރު‬

‫ކޮމާންޑް‪ g‬އެންޑް‪ g‬ކޮންޓްރޯލް‪ g‬ގެއްލުވާލައި‪g‬‬ ‫އެބައިމީހުން‪ g‬ރާޑިކޮށް‪ g‬ވިއްސިވިހާލި‪ g‬ކޮށްލިއެވެ‪g.‬‬ ‫މި‪g‬ޢުދުވާނުގައި‪g‬ވެސް‪g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪g‬ތެރެއިން‪g‬‬ ‫އެތައް‪ g‬ފަހުލަވާނުންނެއް‪ g‬ޝަހީދުވެގެން‪ g‬ދިޔައެވެ‪g.‬‬ ‫ކުރީގެ‪ g‬އެތައް‪ g‬ބަޠަލުންނެއް‪ g‬ފަދައިން‪ g‬ދިވެހިންގެ‪g‬‬ ‫ހިތުގައި‪g‬ދިވެހި‪g‬އުންމަތް‪g‬ދެމިގެންދާނެހާ‪g‬ހިނދަކު‪g‬‬ ‫ރަން‪ g‬އަކުރުން‪ g‬ފަވާލެވުނު‪ g‬ބަޠަލުންވެސް‪g‬‬ ‫ފެނިގެން‪ g‬ދިޔައެވެ‪ g.‬ގޭ‪ g‬ދުވަހު‪ g‬ގޭގައި‪ g‬ތިބި‪g‬‬ ‫ސިފައިން‪ g‬އެބައިމީހުންގެ‪ g‬ލޯބިވާ‪ g‬މީހުން‪ g‬ދޫކޮށް‪g،‬‬ ‫އަނބި‪ g‬ދަރިންނަށްވުރެ‪ g‬ޤައުމީ‪ g‬ވާޖިބު‪ g‬އިސްކޮށް‪g‬‬ ‫ޖަހާބަޑިތަކުގެ‪ g‬އުންޑަތަކުން‪ g‬ރެކެމުން‪ g‬ދިވެހި‪g‬‬ ‫ލަޝްކަރާގުޅެން‪g‬‬ ‫ސިފައިންގެއަށް‪g‬‬ ‫އައި‪ g‬ލާމަސީލު‪ g‬ހިތްވަރުގަދަ‪ g‬އެތައް‪g‬‬ ‫ފަހުލަވާނެއްވެސް‪ g‬ފެނިގެން‪ g‬ދިޔައެވެ‪g.‬‬ ‫ދުޝްމިނުންގެ‪ g‬ހަރަކާތް‪ g‬ހުރިނެތްގޮތް‪g‬‬ ‫ބެލުމަށް‪ g‬ތިމާގެ‪ g‬ފުރާނަ‪ g‬އަތްމައްޗަށް‪g‬‬ ‫ބަޑީގެ‪g‬‬ ‫ޖަހަމުންދިޔަ‪g‬‬ ‫ލައިގެން‪g‬‬ ‫އުންޑަތަކުގެ‪g‬ކުރިމަތިން‪g‬ނިކުމެގެންދިޔައީ‪g‬‬ ‫ފަޅި‪ g‬ސިކުންތަކަށްވެސް‪ g‬އޭނާގެ‪ g‬ފުރާނަ‪g‬‬ ‫ހުންނާނެކަމުގެ‪ g‬ކުޑަވެސް‪ g‬އުންމީދެއް‪g‬‬ ‫އޮވެގެން‪g‬ނޫނެވެ‪g.‬‬ ‫މީހަކަށްދޭ‪g‬‬ ‫މިކަންކަމަކީ‪g‬‬ ‫މުސާރައަކުން‪ g‬ނޫނީ‪ g‬އެނޫންވެސް‪g‬‬ ‫މާއްދީއްޔަތަކުން‪ g‬މީހަކަށް‪ g‬ލިބިދޭނެ‪ g‬ހިތްވަރަކުން‪g‬‬ ‫ކުރެވޭނެ‪ g‬ކަމެއް‪ g‬ނޫނެވެ‪ g.‬މިއީ‪ g‬ދިވެހިންގެ‪g‬‬ ‫ދިރިއުޅުމުގެ‪ g‬ފެންވަރާއި‪ g‬ޤައުމުގެ‪ g‬ފަރުދުންގެ‪g‬‬ ‫ފުދުންތެރިކަމަށް‪ g‬ބަލާއިރު‪ g‬މުސާރައަކަށް‪g‬‬ ‫ނޫންނަމަ‪g‬އެހެން‪g‬އެލަވަންސްތަކަކަށް‪g‬ހަމައެހެންމެ‪g‬‬ ‫ދިވެއްސަކުވެސް‪ g‬ކުރާނެވަރު‪ g‬ކަމެއްކަމަކަށް‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑު‪g‬ޤަބޫލެއް‪g‬ނުކުރަމެވެ‪g.‬‬ ‫ވޮށެއް‪ g‬އޭގެ‪ g‬އަލިކަމަށް‪ g‬ހުޅުކޮޅެއް‪g‬‬ ‫ބޭނުންވާ‪ g‬ފަދައިން‪ g،‬ޙަޔާތުގެ‪ g‬ބައިވެރިއަކަށް‪ g‬ތިބާ‪g‬‬ ‫ލޯބިވާ‪ g‬މީހަކު‪ g‬ބޭނުންވާ‪ g‬ފަދައިން‪ g،‬ދިރިހުރުމަށް‪g‬‬ ‫ޓަކައި‪ g‬ނޭވާލާން‪ g‬ބޭނުންވާ‪ g‬ފަދައިން‪ g‬ސިފައިންގެ‪g‬‬ ‫ވާޖިބު‪ g‬އަދާކުރުމުގައި‪ g‬އެމީހެއްގެ‪ g‬ހިތުގައި‪g‬‬ ‫ޙުއްބުލް‪ g‬ވަޠަންގެ‪ g‬މަތިވެރި‪ g‬ރޫޙް‪ g‬އޭގެއެންމެ‪g‬‬ ‫މަތީފެންވަރުގައި‪g‬އަށަގަނެގެން‪g‬ނޫނީ‪g‬މިފަދަ‪g‬ޤައުމީ‪g‬‬ ‫މަސައްކަތެއްގައި‪g‬ދެމިނުހުރެވޭނެއެވެ‪.‬‬

‫‪29‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ރެހެންދި އެވޯޑާއެކު ‪.....‬‬

‫ސާޖަންޓް ފަސްޓް ކުލާސް ޝަމްހާ ޔޫސުފް‬

‫ކޯޕްރަލް މުޙައްމަދު ޔަޒީދު ސަޢީދު‬

‫ބައިނަލްއަޤްވާމީ އަންހެނުންގެ ދުވަހާ ގުޅިގެން ޤައުމީ ތަރައްޤީއަށް ލާބަޔާއި މަންފާ‬

‫ނދި"‬ ‫ރހެ ް‬ ‫ނދޭ " ެ‬ ‫ރކާރު ް‬ ‫ސ ު‬ ‫ނށް ަ‬ ‫ނހެނުން ަ‬ ‫ށ ީދ ަފ ިއވާ އަ ް‬ ‫ިލ ޭބ ަފދަ ައ ުގ ުހރި ިޚ ުދ ަމތް ަތ ެކއް ޮކ ް‬ ‫ނގެން‬ ‫ނހެން ކަނ ަބ ަލކު ިހމެ ި‬ ‫ނގެ އަ ް‬ ‫ސ ަފއި ް‬ ‫ރ ަގއި ި‬ ‫ރތް ަތ ުކގެ ެތ ޭ‬ ‫އެ ޯވޑް ިމ ައ ަހރު ިލބުނު ފަ ާ‬ ‫ށވެ‪.‬‬ ‫ނ ެ‬ ‫ސ ަފއިން ަ‬ ‫ނހެން ި‬ ‫ޞ ޮކށް އަ ް‬ ‫ރކެވެ‪ާ .‬ޚ ްއ ަ‬ ‫ނށް ެވސް ިލބުނު ފަ ުޚ ެ‬ ‫ސ ަފއިން ަ‬ ‫ިދ ުއ ަމކީ ި‬ ‫‪ g2013‬ވަނަ‪ g‬އަހަރުން‪ g‬ފެށިގެން‪ g‬ދޭން‪ g‬ފެށި‪ g‬ރެހެންދި‪ g‬އެވޯޑަށް‪ g،‬މިއަހަރު‪ g‬އެމްއެންޑީއެފުން‪ g‬ހުށަހެޅި‪ g،‬ފާދިއްޕޮޅު‪ g‬ނައިފަރަށް‪ g‬އުފަން‪g،‬‬ ‫ސާޖަންޓް‪ g‬ފަސްޓްކްލާސް‪ g‬ޝަމްހާ‪ g‬ޔޫސުފް‪(g‬ސާރވިސް‪ g‬ނަންބަރު‪ g)3530g:‬އަކީ‪ g‬ހިތްވަރުގަދަ‪ g،‬ކެރޭ‪ g،‬ހުނަރުވެރި‪ g،‬އެހާމެ‪ g‬ހީވާގި‪ g‬ސިފައިންގެ‪g‬‬ ‫ބޭކަނބަލެކެވެ‪ g.‬ސިފައިންގެ‪ g‬ޚިދުމަތުގައި‪ g17 g‬އަހަރުގެ‪ g‬ދިގުމުއްދަތަކަށް‪ g‬ޚިދުމަތްކޮށްފައިވާއިރު‪ g‬ސާރޖަންޓް‪ g‬ފަސްޓް‪ g‬ކްލާސް‪ g‬ޝަމްހާ‪ g‬ޔޫސުފް‪g‬‬ ‫ކޮށްދެއްވާފައިވާ‪g‬ޚިދުމަތްތަކަކީ‪g‬ދިވެހި‪g‬ސިފައިންނާއި‪g‬މި‪g‬ދިވެހި‪g‬ޤައުމު‪g‬ވެސް‪g‬ފަޚުރުވެރިވާނެ‪g‬ފަދަ‪g‬ޚިދުމަތްތަކެކެވެ‪g.‬‬ ‫‪ g1998‬ޖޫން‪ g23g‬ވަނަ‪ g‬ދުވަހު‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬ޚިދުމަތާ‪ g‬ގުޅިލެއްވި‪ g‬ސާރޖަންޓް‪ g‬ފަސްޓް‪ g‬ކްލާސް‪ g‬ޝަމްހާޔޫސުފް‪ g‬ވަނީ‪ g‬ފިރިހެން‪g‬‬ ‫ސިފައިންނަށް‪ g‬އެންމެ‪ g‬ތަންފުކެއް‪ g‬ވެސް‪ g‬ދޫކުރުމެއްނެތި‪ g‬ތަފާތު‪ g‬އެތައް‪ g‬ތަމްރީނުތަކެއް‪g‬‬ ‫ފުރިހަމަ‪g‬ކޮށްފައެވެ‪g.‬މި‪g‬ގޮތުން‪g‬ފާހަގަކޮށްލެވޭ‪g‬ބައެއް‪g‬ތަމްރީނުތަކާއި‪g‬ކޯސްތަކުގެ‪g‬‬ ‫ތެރޭގައި‪g‬އަސާސީ‪g‬ތަމްރީނު‪g‬ކޯހުގެ‪g‬އިތުރުން‪g‬އެސްޓީއެފް‪g،‬އެންސީއޯ‪g‬ކޭޑަރ‪g،‬‬ ‫އިންސްޓްރަކްޓަރ‪ g‬ޓްރޭނިންގ‪ g‬ކޯސް‪ g،‬ވެޕަން‪ g‬އިންސްޓްރަކްޓަރ‪ g‬ކޯސް‪g،‬‬ ‫އެންޓިއެއަރކްރާފްޓް‪ g‬ހެވީ‪ g‬މެޝިންގ‪ g‬ގަން‪ g‬ކޯސް‪ g،‬ކްލޯސް‪ g‬ކޮމްބެޓް‪g‬‬ ‫ލެވެލް‪g،1g‬ކޯޕްރަލް‪g‬ކޯސް‪g،‬ސާޖަންޓް‪g‬ކޯސް‪g،‬ބޭސިކް‪g‬ޑައިވިންގ‪g‬ކޯސް‪g،‬‬ ‫އެޑްވާންސް‪ g‬ޑައިވިންގ‪ g‬ކޯސް‪ g،‬އަދި‪ g‬އެންސީއޯ‪ g‬ލީޑަރޝިޕް‪ g‬ކޯސް‪g‬‬ ‫ހިމެނެއެވެ‪.‬‬ ‫މީގެ‪g‬ތެރެއިން‪g‬ބައެއް‪g‬ކޯސްތަކަކީ‪g‬ފިރިހެން‪g‬ސިފައިންނަށް‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬ފުރިހަމަ‪ g‬ކުރުމަށް‪ g‬އުނދަގޫ‪ g،‬އިންތިހާއަށް‪ g‬ބުރަކޮށް‪g‬‬ ‫ރެޔާއި‪ g‬ދުވާލު‪ g‬މަސައްކަތްކުރަންޖެހޭ‪ g‬ކޯސްތަކެއް‪ g‬ނަމަވެސް‪g‬‬ ‫މި‪ g‬ކޯސްތައް‪ g‬ފުރިހަމަކުރުމުގައި‪ g‬ސާރޖަންޓް‪ g‬ފަސްޓް‪g‬‬ ‫ކްލާސް‪ g‬ޝަމްހާ‪ g‬ޔޫސުފް‪ g‬ދައްކުވައިދީފައިވަނީ‪ g‬އާދަޔާ‪ g‬ޚިލާފު‪g‬‬ ‫ހިތްވަރަކާއި‪g‬ސާބިތުކަމެކެވެ‪.‬‬ ‫ދިވެހި‪ g‬އަސްކަރިއްޔާއިން‪ g‬ހިންގާފައިވާ‪ g‬ތަފާތު‪g‬‬ ‫ތަމްރީނުތަކުގައި‪ g‬މިކޯސްތަކުން‪ g‬ލިބިފައިވާ‪ g‬ތަޖުރިބާއާއި‪g‬‬ ‫ޢިލްމުގެ‪ g‬އަލީގައި‪ g‬ފިރިހެނުންނާއި‪ g‬އެއްހަމައެއްގައި‪ g‬ސިފައިން‪g‬‬ ‫ތަމްރީނުކުރުމުގައި‪ g‬ވެސް‪ g‬ސާރޖަންޓް‪ g‬ފަސްޓް‪ g‬ކްލާސް‪ g‬ޝަމްހާ‪g‬‬ ‫ޔޫސުފް‪g‬އަންނަނީ‪g‬ރެއާދުވާލު‪g‬ބުރަ‪g‬މަސައްކަތްތަކެއް‪g‬ކުރަމުންނެވެ‪.‬‬ ‫މިގޮތުން‪ g‬ސާރޖަންޓް‪ g‬ފަސްޓް‪ g‬ކްލާސް‪ g‬ޝަމްހާ‪ g‬ޔޫސުފް‪g‬‬ ‫މަސައްކަތްކޮށްފައިވާ‪ g‬ތަމްރީނު‪ g‬ބެޗްތަކާއި‪ g‬ތަމްރީނު‪ g‬ކޭމްޕުތަކަށް‪ g‬ބަލާއިރު‪g‬‬ ‫‪g1999‬ވަނައަހަރުން‪g‬ފެށިގެން‪g‬މިއަދާ‪g‬ހަމައަށް‪g‬ހިންގި‪g‬އަސާސީ‪g‬ތަމްރީނު‪g‬ކޯސްތަކުގެ‪g‬‬ ‫‪ g16‬ބެޗެއްގައި‪ g‬އިންސްޓްރަކްޓަރެއްގެ‪ g‬ގޮތުގައި‪ g‬މަސައްކަތްކުރައްވާފައިވެއެވެ‪ g.‬މިގޮތުން‪g‬‬

‫‪30‬‬

‫ވެޕަން‪g‬އިންސްޓްރަކްޓަރެއްގެ‪g‬ގޮތުގައާއި‪g‬ފީލްޑް‪g‬ކްރާފްޓް‪g‬އެންޑް‪g‬ޓެކްޓިކްސް‪g‬އިންސްޓްރަކްޓަރެއްގެ‪g‬ގޮތުގައި‪g‬‬ ‫މަސައްކަތްކުރައްވާފައި‪g‬ވެއެވެ‪.‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫މީގެ‪ g‬އިތުރުން‪ g‬އެސްޓީއެފް‪ g‬ތަމްރީނު‪ g‬ކޯހުގެ‪ g‬ހަ‪ g‬ބެޗެއްގައި‪ g‬އިންސްޓްރަކްޓަރެއްގެ‪ g‬ގޮތުގައާއި‪ g‬މޭމް‪g‬‬ ‫އެއްގެ‪ g‬ގޮތުގައި‪ g‬މަސައްކަތްކޮށްފައިވާއިރު‪ g9 g g‬ވަނަ‪ g‬އެންސީއޯ‪ g‬ކޭޑަރ‪ g‬ކޯހުގެ‪ g‬ވެޕަން‪ g‬އިންސްޓްރަކްޓަރެއްގެ‪g‬‬ ‫ގޮތުގައި‪ g‬މަސައްކަތް‪ g‬ކުރައްވާފައި‪ g‬ވެއެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬ސްވިމިންގ‪ g‬އިންސްޓްރަކްޓަރ‪ g‬ކޯހުގެ‪ g‬ދެ‪ g‬ކޯހެއްގައި‪ g‬އައިޓީސީ‪g‬‬ ‫އިންސްޓްރަކްޓަރެއްގެ‪g‬ގޮތުގައި‪g‬މަސައްކަތް‪g‬ކުރައްވާފައިވާއިރު‪g9g‬ވަނަ‪g‬ފިޒިކަލް‪g‬ޓްރޭނިންގ‪g‬އިންސްޓްރަކްޓަރ‪g‬‬ ‫ކޯހުގެ‪ g‬އައިޓީސީ‪ g‬އިންސްޓްރަކްޓަރެއްގެ‪ g‬ގޮތުގައިވެސް‪ g‬މަސައްކަތް‪ g‬ކުރައްވާފައިވެއެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ކޯސްތަކުގެ‪g‬‬ ‫އިތުރުން‪g‬އެކްސަސައިޒް‪g‬ވިދުވަރު‪g‬އެކަތައިގެ‪g‬ދެ‪g‬އެކްސަސައިޒެއްގައި‪g‬ވެޕަން‪g‬އިންސްޓްރަކްޓަރެއްގެ‪g‬ގޮތުގައި‪g‬‬ ‫މަސައްކަތްކޮށް‪ g2015g‬ވަނަ‪ g‬އަހަރު‪ g‬މޯލްޑިވްސް‪ g‬ޕޮލިސް‪ g‬ސަރވިސްއިން‪ g‬ހިންގި‪ g‬ޕޮލިސް‪ g‬ޓެކްޓިކަލް‪g‬‬ ‫ރެސްޕޮންޑަރ‪g‬ކޯހުގެ‪g‬ފީލްޑް‪g‬ކްރާފްޓް‪g‬އެންޑް‪g‬ޓެކްޓިކްސްގެ‪g،‬ޓެކްޓިކްސް‪g‬އިންސްޓްރަކްޓަރެއްގެ‪g‬‬ ‫ގޮތުގައި‪ g‬މަސައްކަތް‪ g‬ކުރައްވާފައިވެއެވެ‪ g.‬ޤައުމީ‪ g‬ކެޑޭޓް‪ g‬ކޭމެޕްގެ‪ g‬ފަސް‪ g‬ކޯހެއްގެ‪ g‬ޕްލަޓޫން‪g‬‬ ‫ސާޖަންޓެއްގެ‪ g‬މަޤާމާއި‪ g‬ވެޕަން‪ g‬އިންސްޓްރަކްޓަރެއްގެ‪ g‬ގޮތުގައި‪ g‬މަސައްކަތް‪g‬‬ ‫ކުރައްވާފައިވާ‪g‬ސާރޖަންޓް‪g‬ފަސްޓް‪g‬ކްލާސް‪g‬ޝަމްހާ‪g‬ޔޫސުފް‪g‬ވަނީ‪g‬ދެ‪g‬ގާލްގައިޑް‪g‬‬ ‫ކޭމްޕެއްގެ‪ g‬ކޯޑިނޭޓަރެއްގެ‪ g‬ގޮތުގައި‪ g‬ވެސް‪ g‬މަސައްކަތްކުރައްވާފައެވެ‪ g.‬އިސްވެ‪g‬‬ ‫ދެންނެވުނު‪g‬ކޯސްތަކާއި‪g‬ތަމްރީނުތަކުގެ‪g‬އިތުރުން‪g‬ޒުވާނުންނަށް‪g‬އެމްއެންޑީއެފުން‪g‬‬ ‫ހިންގި‪ g‬ވީކެންޑް‪ g‬ވިތު‪ g‬އެމްއެނޑީއެފް‪ g‬ޕްރޮގްރާމްގެ‪ g‬ތެރެއިން‪g‬ޅ‪.‬މަޑިވަރާއި‪g‬ކ‪g.‬‬ ‫ގިރިފުށީގައި‪ g‬ހިންގި‪ g‬ޕްރޮގްރާމެއްގައި‪ g‬ވެޕަން‪ g‬އިންސްޓްރަކްޓަރެއްގެ‪ g‬އިތުރުން‪g‬‬ ‫ފީމޭލް‪g‬އިންސްޓްރަކްޓަރެއްގެ‪g‬ގޮތުގައި‪g‬ވެސް‪g‬ސާރޖަންޓް‪g‬ފަސްޓް‪g‬ކްލާސް‪g‬ޝަމްހާ‪g‬‬ ‫ޔޫސުފް‪ g‬މަސައްކަތް‪ g‬ކުރައްވާފައިވެއެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬ކައުންސިލަރުން‪ g‬ތަމްރީނު‪ g‬ކުރުމަށް‪ g‬އެމްއެންޑީއެފުން‪g‬ކ‪.‬ގިރިފުށީގައި‪g‬‬ ‫ހިންގި‪g‬ޕްރޮގްރާމްތަކުގައިވެސް‪g‬އިންސްޓްރަކްޓަރެއްގެ‪g‬ގޮތުގައި‪g‬މަސައްކަތް‪g‬ކުރައްވާފައިވެއެވެ‪.‬‬ ‫ސާރޖަންޓް‪ g‬ފަސްޓް‪ g‬ކްލާސް‪ g‬ޝަމްހާ‪g‬‬ ‫ޔޫސުފަކީ‪g‬‬

‫ސިފައިން‪g‬‬

‫ތަމްރީނު‪g‬‬

‫ކުރުމުގައި‪g‬‬

‫ހަރަކާތްތެރިވުމުގެ‪ g‬އިތުރުން‪ g‬ސިފައިންނަށް‪ g‬ހިންގޭ‪g‬‬ ‫އެކިއެކި‪ g‬ތަމްރީނުތަކުގެ‪ g‬ކަރިކިއުލަމް‪ g‬އިސްލާހު‪g‬‬ ‫ކުރުމުގައިވެސް‪g‬ހަރަކާތްތެރިވެފައިވާ‪g‬ހުނަރުވެރި‪g‬އަންހެން‪g‬‬ ‫ކަނބަލެކެވެ‪ g.‬މިގޮތުން‪ g‬އެތައް‪ g‬އަހަރުތަކެއް‪ g‬ވަންދެން‪g‬‬ ‫އެމްއެންޑީއެފުގައި‪ g‬ހިންގަމުން‪ g‬އައި‪ g‬އަސާސީ‪ g‬ތަމްރީނު‪g‬‬ ‫ކޯހާއި‪ g‬އެޑްވާންސް‪ g‬ވެޕަން‪ g‬އިންސްޓްރަކްޓަރ‪ g‬ކޯހާއި‪g‬‬ ‫ބޭސިކް‪ g‬ވެޕަން‪ g‬އިންސްޓްރަކްޓަރ‪ g‬ރިފްރެޝަރ‪ g‬ކޯހާއި‪g‬‬ ‫އެސްޓީއެފް‪ g‬ތަމްރީނު‪ g‬ކޯހުގެ‪ g‬ކަރިކިއުލަމް‪ g g‬އިސްލާހު‪g‬‬

‫ސ ަފ ިއވަނީ ަހ ަމ ެއކަނި‬ ‫ސފް ާފ ަހ ަގ ެވގެން ޮގ ް‬ ‫ޝ ްމހާ ޫޔ ު‬ ‫ސޓް ްކ ާލސް ަ‬ ‫ނޓް ަފ ް‬ ‫ސާރޖަ ް‬ ‫ރ ުމގެ ިއ ުތރުން‬ ‫ނވެ‪ީ .‬މހުން ަތ ްމރީނު ުކ ު‬ ‫ރ ެބ ްއގެ ޮގ ުތ ަގ ެއއް ނޫ ެ‬ ‫ސ ަކރީ ުމ ަދއް ި‬ ‫ައ ް‬

‫ސ ްއ ަކ ްތ ަތއް‬ ‫ސފް ައކީ ައ ްތތެރި ަމ ަ‬ ‫ޝ ްމހާ ޫޔ ު‬ ‫ސޓް ްކ ާލސް ަ‬ ‫ނޓް ަފ ް‬ ‫ސާރޖަ ް‬ ‫ރކަން ަދ ްއ ަކމުން އަންނަ ޭބކަނ ަބ ެލ ެކވެ‪ި .‬މ ޮގތުން‬ ‫ނރު ެވ ި‬ ‫ނގެ ހު ަ‬ ‫ރ ުމ ަގއި ެވސް އޭ ާ‬ ‫ުކ ު‬

‫ރ ުޒ ަތ ުކ ަގއި‬ ‫ނގެ ލެ ެވ ްލގައި ޭބއްވި ަމ ުއ ަ‬ ‫ސ ަފއި ް‬ ‫ސ ްއ ަކ ުތގެ ރޮނގުން ި‬ ‫ައތް ެތރި ަމ ަ‬

‫ށ ަފއި ެވ ެއވެ‪.‬‬ ‫ސ ްލ ޮކ ް‬ ‫ރވެ ރަންވަނަ ަތ ްއ ާހ ި‬ ‫ަބއި ެވ ި‬

‫ކުރުމުގައިވެސް‪ g‬މުހިންމު‪ g‬ދައުރެއް‪ g‬އަދާކޮށްފައިވެއެވެ‪g.‬‬ ‫އެމްއެންޑީއެފުން‪g‬ތައްޔާރުކުރި‪g‬ވެޕަން‪g‬ހޭންޑްލިންގ‪g‬މެނުއަލްގެ‪g‬ވޮލިއުމް‪g2g‬ވުޖޫދަށް‪g‬ގެނައުމުގައި‪g‬ޢަމަލީގޮތުން‪g‬މަސައްކަތް‪g‬ކުރައްވާފައިވާ‪g‬ސާރޖަންޓް‪g‬ފަސްޓް‪g‬ކްލާސް‪g‬ޝަމްހާ‪g‬‬ ‫ޔޫސުފް‪g‬ވަނީ‪g‬ދެވަނަ‪g‬އޯޓީޑަބްލިޔު‪g‬ކޯހުގެ‪g‬ވެޕަން‪g‬ޕެކޭޖް‪g‬ތައްޔާރު‪g‬ކުރުމުގައިވެސް‪g‬ހަރަކާތްތެރިވެފައެވެ‪.‬‬ ‫ސާރޖަންޓް‪ g‬ފަސްޓް‪ g‬ކްލާސް‪ g‬ޝަމްހާ‪ g‬ޔޫސުފް‪ g‬ވެގެން‪ g‬ގޮސްފައިވަނީ‪ g‬ހަތިޔާރާ‪ g‬ގުޅުންހުރި‪ g‬ދާއިރާތަކުން‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬ތެރެއިން‪ g‬ވެސް‪ g‬ފާހަގަކޮށްލެވޭ‪g‬‬ ‫ބޭކަނބަލެއްގެ‪ g‬ގޮތުގައެވެ‪g.‬ވަކިން‪ g‬ޚާއްޞަކޮށް‪ g‬މި‪ g‬ރޮނގުން‪ g‬ކުރިއަށް‪ g‬ދިއުމުގައި‪ g‬އަންހެން‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬މީހެއްގެ‪ g‬ހައިޞިއްޔަތުން‪ g‬އާދަޔާ‪ g‬ޚިލާފު‪ g‬ހުނަރުވެރިކަމަކާ‪ g‬ހިތްވަރާއި‪g‬‬ ‫ސާބިތުކަން‪g‬ދައްކައިދީފައިވެއެވެ‪.‬‬ ‫ސާރޖަންޓް‪ g‬ފަސްޓް‪ g‬ކްލާސް‪ g‬ޝަމްހާ‪g‬‬ ‫ޔޫސުފް‪g‬ފާހަގަވެގެން‪g‬ގޮސްފައިވަނީ‪g‬ހަމައެކަނި‪g‬އަސްކަރީ‪g‬‬ ‫މުދައްރިބެއްގެ‪ g‬ގޮތުގައެއް‪ g‬ނޫނެވެ‪ g.‬މީހުން‪ g‬ތަމްރީނު‪g‬‬ ‫ކުރުމުގެ‪ g‬އިތުރުން‪ g‬ސާރޖަންޓް‪ g‬ފަސްޓް‪ g‬ކްލާސް‪ g‬ޝަމްހާ‪g‬‬ ‫ޔޫސުފް‪ g‬އަކީ‪ g‬އަތްތެރި‪ g‬މަސައްކަތްތައް‪ g‬ކުރުމުގައި‪ g‬ވެސް‪g‬‬ ‫އޭނާގެ‪g‬ހުނަރުވެރިކަން‪g‬ދައްކަމުން‪g‬އަންނަ‪g‬ބޭކަނބަލެކެވެ‪g.‬‬ ‫މިގޮތުން‪ g‬އަތްތެރި‪ g‬މަސައްކަތުގެ‪ g‬ރޮނގުން‪ g‬ސިފައިންގެ‪g‬‬ ‫ލެވެލްގައި‪ g g‬ބޭއްވި‪ g‬މައުރަޒުތަކުގައި‪ g‬ބައިވެރިވެ‪g‬‬ ‫ރަންވަނަތައް‪g‬ހާސިލްކޮށްފައިވެއެވެ‪g.‬ޗީފް‪g‬އޮފް‪g‬ޑިފެންސް‪g‬‬ ‫ފޯސްގެ‪ g‬އާޓް‪ g‬އެންޑް‪ g‬ކްރާފްޓް‪ g‬އެގްޒިބިޝަންގައި‪ g‬މިކްސް‪g‬‬ ‫ކްރާފްޓުން‪g‬އެއްވަނަ‪g‬ސާރޖަންޓް‪g‬ފަސްޓް‪g‬ކްލާސް‪g.‬ޝަމްހާ‪g‬‬ ‫ޔޫސުފް‪ g‬ހޯދާފައިވާއިރު‪ g‬އެ‪ g‬އެގްޒިބިޝަންގެ‪ g‬ޕެންސިލް‪g‬‬

‫ޑްރޯވިންގއިން‪ g‬ތިންވަނަ‪ g‬ވެސް‪ g‬ސާރޖަންޓް‪ g‬ފަސްޓް‪31 g‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ޝ ްމހާ ޫޔސު ަފކީ ަޤ ުއމީ ިޚ ުދމަ ުތ ަގއި‬ ‫ސޓް ްކ ާލސް‪ަ .‬‬ ‫ނޓް ަފ ް‬ ‫ސާރޖަ ް‬

‫ހޯދިއިރު‪g‬ސާރޖަންޓް‪g‬ފަސްޓް‪g‬ކްލާސް‪g‬ޝަމްހާ‪g‬ޔޫސުފަކީ‪g‬އެޓީމުގެ‪g‬‬

‫ނ ެމހާ ަފރާ ްތ ަތ ްއ ިހތް ަވރު‬ ‫ނކުންނަން ިތބި އެ ް‬ ‫ަޤ ުއ ުމގެ ދި ާފ ުޢ ަގއި ު‬

‫ނޓް‬ ‫ނ ެޖ ޭހ ަފދަ ައ ުގހުރި ަޤ ުއމީ ިޚ ުދމަ ްތ ެތރި ެއކެވެ‪ .‬ސާރޖަ ް‬ ‫ިލ ިބގަންނަ ް‬

‫ކުޅުންތެރިއެކެވެ‪ g.‬މީގެ‪ g‬އިތުރުންވެސް‪ g‬އެމްއެންޑީއެފުގައި‪ g‬ބޭއްވި‪g‬‬ ‫ބެޑްމިންޓަން‪ g‬މުބާރާތްތަކުގައި‪ g‬ބައިވެރިވެ‪ g‬ސިންގަލްސް‪ g‬އާއި‪g‬‬

‫ރއިން‬ ‫ނގެ ެތ ެ‬ ‫ނހެން ކަނ ަބލު ް‬ ‫ސ ަފކީ ިދ ެވހި އަ ް‬ ‫ޝ ްމހާ ޫޔ ު‬ ‫ސ ަ‬ ‫ސޓް ްކ ާލ ް‬ ‫ަފ ް‬ ‫ރ ެއ ެކވެ‪.‬‬ ‫ރހުންނެވި ިޚ ުދމަތް ެތ ި‬ ‫ައ ާ‬

‫މިކްސް‪ g‬އަދި‪ g g‬ޑަބަލްސްގައި‪ g‬ބައިވެރިވެ‪ g‬ސާރޖަންޓް‪ g‬ފަސްޓް‪g‬‬ ‫ކްލާސް‪g‬ޝަމްހާ‪g‬ޔޫސުފް‪g‬ވަނީ‪g‬ރަނަރަޕްކަން‪g‬ހޯދާފައެވެ‪.‬‬ ‫ޑިފެންސް‪ g‬އިންސްޓިޓިއުޓް‪ g‬ފޮރ‪ g‬ޓްރޭނިންގ‪ g‬އެންޑް‪g‬‬ ‫އެޑިއުކޭޝަނުގައި‪ g‬މަސައްކަތް‪ g‬ކުރައްވާ‪ g‬ސާރޖަންޓް‪ g‬ފަސްޓް‪g‬‬

‫ކްލާސް‪ g‬ޝަމްހާ‪ g‬ޔޫސުފް‪ g‬ހޯދާފައިވެއެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬އެމްއެންޑީއެފުން‪ g‬ބޭއްވި‪g‬‬ ‫ދެވަނަ‪g‬ސީޑީއެފް‪g‬އާޓް‪g‬އެންޑް‪g‬ކްރާފްޓް‪g‬އެގްޒިބިޝަންގައި‪g‬‬ ‫ބައިވެރިކުރި‪ g‬ކެޓަގަރީން‪ g‬އެއްވަނަ‪ g‬ސާރޖަންޓް‪ g‬ފަސްޓް‪g‬‬ ‫ކްލާސް‪g‬ޝަމްހާ‪g‬ޔޫސުފް‪g‬ހޯދާފައިވާއިރު‪g‬އެ‪g‬އެގްޒިބިޝަންގެ‪g‬‬ ‫ވީވިންގ‪g‬އެންޑް‪g‬އެންބްރޮއިޑުން‪g‬ދެވަނަ‪g‬ވެސް‪g‬ސާރޖަންޓް‪g‬‬ ‫ފަސްޓް‪ g‬ކްލާސް‪ g‬ޝަމްހާ‪ g‬ޔޫސުފް‪ g‬ވަނީ‪ g‬ހޯދާފައެވެ‪ g.‬މީގެ‪g‬‬ ‫އިތުރުން‪ g‬ޒުވާނުންގެ‪ g‬ހުނަރު‪ g‬ދައްކާލުމަށް‪g‬‬ ‫މިދިޔަ‪ g‬އަހަރު‪ g‬ނޭޝަނަލް‪ g‬އާޓް‪ g‬ގެލެރީގައި‪g‬‬ ‫ބޭއްވި‪ g‬ފަންނުވެރިކަމުގެ‪ g‬މައުރަޒުގައި‪g‬ބައިވެރިވި‪g‬‬ ‫ސިފައިންގެ‪ g‬ތެރޭގައި‪ g‬ސާރޖަންޓް‪ g‬ފަސްޓް‪ g‬ކްލާސް‪g‬‬ ‫ޝަމްހާ‪g‬ޔޫސުފް‪g‬ހިމެނެއެވެ‪g.‬‬ ‫ސާރޖަންޓް‪ g‬ފަސްޓް‪ g‬ކްލާސް‪ g‬ޝަމްހާ‪g‬‬

‫ކްލާސް‪ g‬ޝަމްހާ‪ g‬ޔޫސުފް‪ g‬ހާމަކުރައްވާ‪ g‬ގޮތުގައި‪ g‬އަންހެން‪g‬‬ ‫ސިފައިން‪ g‬ފީލްޑަށް‪ g‬ނުކުމެ‪ g‬އަމަލީ‪ g‬މައިދާނުގައި‪ g‬މަސައްކަތްކުރާތަން‪ g‬ފެނުމަކީ‪g‬‬ ‫ވަރަށް‪ g‬ބޮޑަށް‪ g‬ދެކެން‪ g‬ބޭނުންވާ‪ g‬އަދި‪ g‬އުފާވެސް‪ g‬ވާނެ‪ g‬ދުވަހެކެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬އެންމެ‪g‬‬ ‫ދެކެން‪g‬ބޭނުންވާ‪g‬ދުވަހަކީ‪g‬މުދައްރިބުންގެ‪g‬ގޮތުގައި‪g‬މަސައްކަތްކުރައްވާ‪g‬އަންހެން‪g‬‬ ‫ސިފައިންނަށް‪ g‬ލިބެންޖެހޭ‪ g‬ފެސިލިޓީސްތައް‪ g‬މިހާރަށްވުރެ‪ g‬އިތުރުވެ‪ g،‬ޓްރޭނިންގ‪g‬‬ ‫ހިންގާ‪g‬ސްކޫލްތަކުން‪g‬އެ‪g‬ހުރިހާ‪g‬ކަމެއް‪g‬ފަސޭހަ‪g‬ވެގެންދާނެ‪g‬ދުވަހެވެ‪.‬‬ ‫ސާރޖަންޓް‪g‬ފަސްޓް‪g‬ކްލާސް‪g‬ޝަމްހާ‪g‬ޔޫސުފަކީ‪g‬ޤައުމީ‪g‬ޚިދުމަތުގައި‪g‬‬ ‫ޤައުމުގެ‪g‬ދިފާޢުގައި‪g‬ނުކުންނަން‪g‬ތިބި‪g‬އެންމެހާ‪g‬ފަރާތްތައް‪g‬ހިތްވަރު‪g‬ލިބިގަންނަން‪g‬‬ ‫ޖެހޭފަދަ‪ g‬އަގުހުރި‪ g‬ޤައުމީ‪ g‬ޚިދުމަތްތެރިއެކެވެ‪ g.‬ސާރޖަންޓް‪ g‬ފަސްޓް‪ g‬ކްލާސް‪g‬‬ ‫ޝަމްހާ‪ g‬ޔޫސުފަކީ‪ g‬ދިވެހި‪ g‬އަންހެން‪ g‬ކަނބަލުންގެ‪ g‬ތެރެއިން‪ g‬އަރާހުންނެވި‪g‬‬ ‫ޚިދުމަތްތެރިއެކެވެ‪ g.‬އެއީ‪ g‬މިޤައުމުގެ‪ g‬ހުރިހާ‪ g‬އަންހެނުންނަށް‪ g‬ވެސް‪ g‬ހިތްވަރާއި‪g‬‬ ‫ކެރުމާއި‪g‬ސާބިތުކަމުގެ‪g‬ތެރެއިން‪g‬ނަމޫނާ‪g‬ދައްކަމުން‪g‬އަންނަ‪g‬ބޭކަނބަލެކެވެ‪.‬‬

‫ޔޫސުފަކީ‪ g‬ކުޅިވަރާއި‪ g‬މުނިފޫހި‪ g‬ފިލުވުމުގެ‪ g‬ދާއިރާއިން‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬ރަންވަނަތަކެއް‪ g‬ޙާސިލުކޮށްފައިވާ‪ g‬ހަށިހެޔޮ‪g‬‬ ‫އަންހެން‪ g‬ބޭކަނބަލެކެވެ‪ g.‬މިގޮތުން‪ g‬އެމްއެންޑީއެފްގެ‪g‬‬ ‫އެތުލެޓިކްސް‪ g‬މުބާރާތުގައި‪ g100 g‬މީޓަރ‪ g‬އަދި‪g200 g‬‬ ‫މީޓަރ‪ g‬ދުވުމުން‪ g‬ރަންވަނަތަކެއް‪ g‬ހާސިލުކޮށްފައިވާއިރު‪g‬‬ ‫އޭގެތެރެއިން‪g‬އެއް‪g‬މުބާރާތެއްގެ‪g‬ލޯންގް‪g‬ޖަމްޕުގައި‪g‬ބައިވެރިވެ‪g‬‬ ‫ދެ‪g‬ވަނަ‪g‬ހޯދާފައިވެއެވެ‪g.‬މީގެ‪g‬އިތުރުން‪g2014g‬ވަނަ‪g‬އަހަރު‪g‬‬ ‫ބޭއްވި‪ g‬އޮފީސްތަކުގެ‪ g‬ފުޓްސަލް‪ g‬މުބާރާތުގައި‪ g‬އެމްއެންޑީއެފް‪g‬‬ ‫އަންހެން‪g‬ފުޓްސަލް‪g‬ޓީމްގައި‪g‬ހިމެނި‪g‬އެ‪g‬މުބާރާތުގައި‪g‬އެޓީމް‪g‬‬ ‫ވަނީ‪ g‬ޗެމްޕިއަންކަން‪ g‬ހޯދާފައެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬ހަމަ‪ g‬އެ‪ g‬އަހަރު‪g‬‬ ‫އެފްއޭއެމުން‪ g‬ބޭއްވި‪ g‬އަންހެން‪ g‬ފުޓްބޯޅަ‪ g‬މުބާރާތުގައި‪g‬‬

‫‪32‬‬

‫ވެސް‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬ކުލަބުން‪ g‬ބައިވެރިކުރި‪g‬‬ ‫އަންހެން‪g‬ފުޓްބޯޅަ‪g‬ޓީމް‪g‬އެމުބާރާތުގެ‪g‬ރަނަރަޕްކަން‪g‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫އެލިޑް ފަޔަރ ބޯލްއަކީ މުޅިން އަލަށް އަލިފާން ނިއްވުމުގެ ދާއިރާއަށް ތަޢާރަފް ކުރެވުނު‬ ‫އައު އީޖާދެކެވެ‪ .‬އަދި މިއީ އަލިފާންނިއްވުމުގެ ޚިދުމަތަށް އިންގިލާބެއް ގެންނާނެ އަލިފާން‬ ‫ނިއްވެކެވެ‪ .‬މި އަލިފާންނިވި ފަރުމާކޮށް ތައްޔާރު ޮކށްފައިވަނީ ބޭނުންކުރަން ފަސޭހަ އަދި ރޯވުމުން‬ ‫އެހެން މީހުންނަށް އަންގައިދެވޭނެފަދަ އެލާމެއްވެސް ހަރުކުރެވިގެންނެވެ‪ .‬މި އަލިފާންނިވި އުފައްދައި‬ ‫ސަޕްލައި ކުރަނީ ތައިލެންޑްގެ އެލިޑް ފަޔަރ ބޯލް ޕްރޯ ކޯރ ލިމިޓެޑުންނެވެ‪.‬‬ ‫‪ g‬މިހާރު‪ g‬އާންމުކޮށް‪ g‬އަލިފާނިއްވަން‪g‬‬ ‫ބޭނުންކުރާ‪ g‬އަލިފާންނިވާ‪ g‬ފުޅިތަކަކީ‪g،‬‬ ‫ފުދޭވަރަކަށް‪g‬ބަރު‪g‬އެއްޗެކެވެ‪g.‬އަލިފާން‪g‬ނިއްވާ‪g‬‬ ‫ފުޅިއަކުން‪g‬އަލިފާން‪g‬ނިވެނީ‪g‬އަލިފާނާއި‪g‬ވަރަށް‪g‬‬ ‫ކައިރީގައި‪ g‬ހުރެ‪ g‬އެފުޅި‪ g‬ބޭނުން‪ g‬ކުރުމުންނެވެ‪g.‬‬ ‫ނަމަވެސް‪g‬އެލިޑް‪g‬ފަޔަރ‪g‬ބޯލްގެ‪g‬ސަބަބުން‪g‬އޭގެ‪g‬‬ ‫އަމިއްލަ‪ g‬ޒާތުގައި‪ g‬އޮޕަރޭޓްވެގެން‪ g‬އަލިފާން‪g‬‬ ‫އެކީގައި‪g‬ނިއްވާލަދެއެވެ‪gg.‬‬ ‫‪ g‬އެލިޑް‪ g‬ފަޔަރ‪ g‬ބޯލްއަކީ‪ g‬ގޭގެ‪g‬‬ ‫ކޮޓަރިތަކާއި‪ g‬ވެހިކަލްތަކާއި‪ g‬އޮޑިދޯނިފަހަރާއި‪g‬‬ ‫ޕްލާސްޓިކާއި‪ g‬ރަބަރުގެ‪ g‬ބާވަތްތަކުގައިހިފާ‪g‬‬ ‫އަދި‪g‬‬ ‫އެއްޗެކެވެ‪g.‬‬ ‫އަލިފާންނިއްވާލެވޭ‪g‬‬ ‫ފަސޭހައިން‪ g‬ހުޅުހިފާ‪ g‬ތެލުގެ‪ g‬ބާވަތްތަކާއި‪g‬‬ ‫ގޭހުގައި‪ g‬ރޯވެގެންނާއި‪ g‬ކަރަންޓްގައި‪ g‬ރޯވާ‪g‬‬ ‫އަލިފާން‪g‬ނިއްވާލަން‪g‬ވެސް‪g‬މިބޭނުންކުރެވެއެވެ‪g.‬‬ ‫މިއަލިފާންނިވި‪ g‬ގޭގޭ‪ g‬ސީލިންގ‪ g‬ތަކުގައިވެސް‪g‬‬ ‫ހަރުކުރެވިދާނެއެވެ‪ g.‬އެންމެ‪ g‬ރައްކާތެރިކަމަކީ‪g‬‬ ‫އަލިފާން‪g‬ގަދައަށް‪g‬ރޯވުމުގެ‪g‬ކުރިން‪g‬މީގެ‪g‬އެހީގައި‪g‬‬ ‫އަމިއްލައަށް‪g‬އަލިފާން‪g‬ނިއްވާލަ‪g‬ދިނުމެވެ‪g.‬އެލިޑް‪g‬‬ ‫ފަޔަރ‪ g‬ބޯލް‪ g،‬އަލިފާންރޯވެ‪ g85 g‬ޑިގްރީއަށް‪g‬‬ ‫ޓެމްޕަރޭޗަރ‪ g‬އެރުމުގެ‪ g‬ކުރިން‪ g‬އަމިއްލައަށް‪g‬‬ ‫ވިރިގެން‪ g‬އޮޕަރޭޓްވާނެއެވެ‪ g.‬އެހެންކަމުން‪g‬‬ ‫ރޯވެފައިހުރި‪ g‬އަލިފާނަކާއި‪ g‬ކައިރިކޮށްލުމުން‪g‬‬ ‫ނުވަތަ‪ g‬ރޯވެފައިވާ‪ g‬ތަނެއްގެ‪ g‬ތެރެއަށް"‪ g‬އެލިޑް‪g‬‬ ‫ފަޔަރ‪ g‬ބޯލް"‪ g‬އެއްލާލުމުންވެސް‪ g‬މިބޯޅަ‪ g‬ވިރި‪g‬‬ ‫ރޯވެފައިވާ‪g‬އަލިފާން‪g‬ނިވިގެންދެއެވެ‪g.‬‬ ‫އެކުލެވޭ‪g‬‬ ‫‪ g‬މިއަލިފާންނިވީގައި‪g‬‬ ‫މުހިންމު‪ g‬ސިފަތަކަށް‪ g‬ބަލާއިރު‪ g،‬އަލިފާން‪g‬‬ ‫ނިވާ‪ g‬ފުޅިއާއި‪ g‬ޚިލާފަށް‪ g‬މިޑިވައިސް‪ g‬އަކީ‪g‬‬ ‫މޮނޯ‪ g‬އެމޯނިއަމް‪ g‬ފޮސްފޭޓް‪ g‬ކެމިކަލް‪g‬‬ ‫މައިގަނޑުގޮތެއްގައި‪ g‬އެކުލެވޭ‪ g‬ބާވަތެކެވެ‪g.‬‬

‫މީގައި‪ g‬އެކުލެވޭ‪ g‬ކެމިކަލްތަކުން‪ g‬އެއްވެސް‪g‬‬ ‫އިންސާނަކަށް‪ g‬އަދި‪ g‬ޖަނަވާރަކަށް‪ g‬ގެއްލުމެއް‪g‬‬ ‫ނުލިބޭނެއެވެ‪ g.‬އަލިފާންރޯވެފައިވާ‪ g‬ތަނަށް‪ g‬އެލިޑް‪g‬‬ ‫ފަޔަރ‪ g‬ބޯލްގައިވާ‪ g‬އެމޯނިއަމް‪ g‬ފޮސްފޭޓްތައް‪g‬‬ ‫ރިލީސްވުމާއެކު‪ g‬އެތަނުގައި‪ g‬ރޯވެފައިވާ‪ g‬އަލިފާން‪g‬‬ ‫ފަސޭކަމާއެކު‪ g‬ނިވިގެންދެއެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬މިއީ‪g‬‬

‫ތިމާވެއްޓާ‪ g‬ރައްޓެހި‪ g،‬ގްރީން‪ g‬ހައުސް‪ g‬އިފެކްޓް‪g‬‬ ‫އެއްގޮތަކަށްވެސް‪ g‬މީގައި‪ g‬އެކުލެވިގެން‪ g‬ނުވާ‪g‬‬ ‫އެއްޗެކެވެ‪ g.‬މިހާރު‪ g‬ބޭނުންކުރާ‪ g‬އަލިފާންނިވި‪g‬‬ ‫އަހަރަކު‪g‬އެއް‪g‬ފަހަރު‪g‬ޗެކްކުރަން‪g‬ޖެހެއެވެ‪g.‬އަދި‪g‬‬

‫ކެޕްޓަން އަޙްމަދު ފާއިޒް ރަޝާދު‬

‫ސްޕްރިންކުލަރ‪ g‬އާއި‪ g‬ސްމޯކް‪ g‬ޑިޓެކްޓަރއަކީ‪g‬‬ ‫ކޮންމެ‪ g‬ފަސް‪ g‬އަހަރަކުން‪ g‬މެއިންޓެނަންސް‪g‬‬ ‫ކުރަންޖެހޭ‪ g‬އަދި‪ g‬ވަރަށް‪ g‬ޚަރަދުގެ‪ g‬ގޮތުން‪ g‬ވެސް‪g‬‬ ‫ބޮޑު‪ g‬އެއްޗެކެވެ‪ g.‬ނަމަވެސް‪ g‬މިއަލިފާންނިއްވަކީ‪g،‬‬ ‫ފަސް‪ g‬އަހަރު‪ g‬ދުވަހުގެ‪ g‬މުއްދަތައް‪ g‬އެއްވެސް‪g‬‬ ‫މެއިންޓަނަންސްއެއް‪ g‬ނެތި‪ g‬ބޭނުންކުރެވިދާނެ‪g‬‬ ‫ބާވަތެކެވެ‪g.‬‬ ‫‪ g‬ރާއްޖެއަށް‪ g‬އެތެރެކޮށް‪ g‬ބޭނުންކުރަން‪g‬‬ ‫ފެށުމުގެ‪ g‬ކުރިން‪ g‬މިފަދަ‪ g‬އައު‪ g‬އީޖާދެއް‪g‬‬ ‫އާންމުރައްޔިތުންނަށް‪ g‬އެނގި‪ g،‬ހޭލުންތެރިވެ‪g‬‬ ‫ތިބުމަކީ‪g‬މުހިންމު‪g‬ކަމެކެވެ‪g.‬ސަބަބަކީ‪g‬ދުނިޔެއަށް‪g‬‬ ‫އަލަށް‪ g‬ތަޢާރަފްވާ‪ g‬މިފަދަ‪ g‬އަލިފާންނިވިއަކީ‪g‬‬ ‫ބޭނުންކުރަން‪ g‬ފަސޭހަ‪ g‬ވަސީލަތަކަށްވުމާއި‪g‬‬ ‫އަލިފާނުގެ‪ g‬ހާދިސާތަކުން‪ g‬ލިބޭ‪ g‬ގެއްލުން‪g‬‬ ‫ކުޑަކުރުމެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬އަލިފާނެއް‪ g‬ބޮޑުވަރުވެ‪g‬‬ ‫ކޮންޓްރޯލުން‪ g‬ނެއްޓިގެން‪ g‬ދިޔުމުގެ‪ g‬ކުރިން‪g‬‬ ‫އެކަމަށް‪g‬ރަނގަޅަށް‪g‬ތައްޔާރުވެގެން‪g‬ތިބެއްޖެނަމަ‪g‬‬ ‫ވަރަށް‪g‬ކުޑަ‪g‬ގެއްލުމަކުން‪g‬ސަލާމަތް‪g‬ވެވިދާނެއެވެ‪g.‬‬ ‫މިއީ‪ g‬ގޭގޭ‪ g‬ކުދިބޮޑު‪ g‬އެންމެނަށް‪ g‬ފަސޭހަކަމާއެކު‪g‬‬ ‫ބޭނުންކުރެވޭ‪ g‬ހުރިހާ‪ g‬އުމުރުފުރައަކާ‪ g‬ގުޅޭ‪g‬‬ ‫އަލިފާންނިއްވެކެވެ‪g.‬‬

‫ޭދސީ ްނ ބި ޭދސީ ްނ ެގ ައޅު ްނ‬ ‫އަހިލަންކާގެ‪( g‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ)‪ g‬ތާރީޚަށް‪g‬‬ ‫ނަޒަރު‪g‬ހިންގާލާއިރު‪g‬އަހިލަންކައަކީ‪g‬މިނިވަންކަމާ‪g‬‬ ‫އަމިއްލަވަންތަކަމުގެ‪ g‬ނަމޫނާއެއް‪ g‬ދައްކުވައިދިން‪g‬‬ ‫ތާރީޚެއް‪ g‬އޮތްބައެކެވެ‪ g.‬އެހެނަސް‪ g‬މިއަދު‪g‬‬ ‫އަހިލަންކާއިން‪ g‬ފެންނަމުންދަނީ‪ g‬އޭގެ‪ g‬ހިތި‪g‬‬ ‫މަންޒަރެކެވެ‪ g.‬އަހިލަންކާ‪ g‬މަހިލަންކާތަކުގެ‪g‬‬ ‫(ބޭރުކަރަތަކުގެ)‪ g‬މުށުދަށުލެވިފަވާ‪ g‬މަންޒަރެވެ‪g.‬‬ ‫އެހެން‪ g‬އިބާރާތަކުން‪ g‬ދަންނަވަނީނަމަ‪ g‬ދޭސީން‪g‬‬ ‫ބިދޭސީންގެ‪ g‬އަޅުންނަށްވެފައިވާ‪ g‬ތަނެވެ‪g.‬‬ ‫މިއީ‪ g‬ޤަބޫލުކުރަން‪ g‬ދަތި‪ g،‬އަޅުގަނޑުމެން‪g‬‬ ‫ޤަބޫލުކުރަން‪ g‬ބޭނުންނުވާ‪ g،‬ތެދެކެވެ‪ g.‬މިއަދުގެ‪g‬‬ ‫ޙަޤީޤަތެވެ‪ g.‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬މާޙައުލުގެ‪ g‬ކޮންމެ‪g‬‬ ‫ކަނަކަށް‪ g‬ނަޒަރުހިންގާލި‪ g‬ކަމުގައި‪ g‬ވިޔަސް‪g‬‬ ‫ފެންނަ‪ g‬ހަޤީޤަތެވެ‪ g.‬ގޭތެރެއިން‪ g‬ކަމުގައި‪g‬‬ ‫ވިޔަސް‪ g،‬މަދަރުސާއިން‪ g‬ކަމުގައި‪ g‬ވިޔަސް‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬ފެންނަ‪ g‬ޙަޤީޤަތެވެ‪ g.‬ބާޒާރުތަކުންނާއި‪g،‬‬ ‫މަސްއޮޑިފަހަރުންނާއި‪ g‬ދަނޑުބިންތަކުން‪ g‬ވެސް‪g‬‬ ‫ފެންނަ‪ g‬ޙާޤީޤަތެވެ‪ g.‬އޮފީސް‪ g‬މާހައުލާއި‪ g‬ޢަމަލީ‪g‬‬ ‫މައިދާނުގައި‪ g‬ފެންނަ‪ g‬ޙަޤީޤަތެވެ‪ g.‬ކުރުގޮތަކަށް‪g‬‬ ‫ދަންނަވަނީނަމަ‪ g‬މުޅި‪ g‬ރާއްޖެއިން‪ g‬ފެންނަމުންދާ‪g‬‬ ‫ޙަޤީޤަތެކެވެ‪.‬‬

‫‪34‬‬

‫ގޭތެރެއަށް‪g‬‬ ‫‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪g‬‬ ‫ވިސްނާލަމާތޯ‪ g‬އެވެ‪ g.‬ގޭތެރޭގެ‪ g‬މަސައްކަތް‪g‬‬ ‫ކުރަން‪g‬ގެންގުޅެނީ‪g‬ބިދޭސީ‪g‬އަންހެނެކެވެ‪g.‬ނުވަތަ‪g‬‬ ‫ފިރިހެނެކެވެ‪ g.‬ބަންގާޅުން‪ g،‬އުތުރު‪ g‬ކަރައިން‪g،‬‬ ‫ސިލޯނުން‪ g‬ނޫނީ‪ g‬އެހެން‪ g‬ވެސް‪ g‬ބޭރުކަރައެއްގެ‪g‬‬ ‫ބިދޭސީއެކެވެ‪ g.‬ނަތީޖާއެއްގެ‪ g‬ގޮތުން‪ g‬ބަދިގެ‪g‬‬ ‫އޮންނަނީ‪ g‬އެމީހުންގެ‪ g‬ހިތަކަށް‪ g‬ދޫކޮށްފައެވެ‪g.‬‬ ‫ބަދިގޭގެ‪ g‬ތަރުތީބު‪ g‬އޮންނަނީ‪ g‬ބިދޭސީންގެ‪g‬‬ ‫ކޮންޓްރޯލުގައެވެ‪g.‬ގޭގެ‪g‬އަންހެން‪g‬މީހާ‪g‬އެމީހުންނަށް‪g‬‬ ‫ކުރެވެނީ‪ g‬އަމުރެވެ‪ g.‬ބުނަންޖެހެނީ‪ g‬ކައްކަން‪ g‬ވީ‪g‬‬ ‫އެއްޗެހީގެ‪g‬ނަންތަކެވެ‪g.‬ކައްކަނީ‪g‬ބިދޭސީންނެވެ‪g.‬‬ ‫ކާތަކެތީގެ‪ g‬ރަހަ‪ g‬ގެންނަނީ‪ g‬ބިދޭސީންނެވެ‪g.‬‬ ‫އަޅަންވާ‪ g‬ހަވާދެއް‪ g‬އަޅަނީ‪ g‬ބިދޭސީންނެވެ‪ g.‬ލޮނު‪g‬‬ ‫ހެޔޮވަރު‪ g‬ކުރަނީ‪ g‬ބިދޭސީންނެވެ‪ g.‬ބިދޭސީން‪g‬‬ ‫ކައްކާފަ‪ g‬ކާން‪ g‬ހަދައިދިނީމަ‪ g‬ނޫނީ‪ g‬ނުކެވެއެވެ‪g.‬‬ ‫ކާން‪g‬ޖެހޭނީ‪g‬އެމީހުން‪g‬ކައްކާފަ‪g‬ދިން‪g‬އެއްޗެކެވެ‪g.‬‬ ‫ކިތަންމެ‪ g‬ހައި‪ g‬ވިޔަސް‪ g‬އަރުތެރެއަށް‪ g‬ދާނީ‪ g‬ހަމަ‪g‬‬ ‫އެ‪ g‬ރަހަތަކެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ކާތަކެއްޗަކީ‪ g‬ދިވެއްސެއްގެ‪g‬‬ ‫އަމުރަށް‪ g‬ދިވެއްސެއްގެ‪ g‬ބަދިގޭގައި‪ g‬ކެއްކިފައިވާ‪g‬‬

‫ޕްރައިވެޓް މަރްޔަމް އާސިމާ‬

‫އެއްޗަކަށް‪ g‬ވުމުން‪ g‬މިއީ‪ g‬ދިވެހިވަންތަ‪ g‬އެއްޗެކޭ‪g‬‬ ‫ބުނެވިދާނެތޯ‪g‬އެވެ‪g.‬‬

‫އެމީހުން‪ g‬ގޮސްދާނެތީ‪ g‬ބިރުގަނެއެވެ‪ g.‬ބިދޭސީން‪g‬‬ ‫އެޅިހާ‪g‬ބަތަކަށް‪g‬ދޭސީން‪g‬ތިބެނީ‪g‬ރިހަވެފައެވެ‪.‬‬

‫‪ g‬ކާބޯތަކެތި‪ g‬ތައްޔާރު‪ g‬ކުރުމުގެ‪g‬‬ ‫އިތުރުން‪g‬ގޭތެރެ‪g‬ސާފުކުރުމުގައި‪g‬ވެސް‪g‬ދިވެހީން‪g‬‬ ‫ބިދޭސީންގެ‪ g‬މައްޗަށް‪ g‬ކުރަނީ‪ g‬އަމުރެވެ‪ g.‬ގޭތެރެ‪g‬‬ ‫ސާފުކުރުމުގައި‪ g‬އެމީހުން‪ g‬ކުރަނީ‪ g‬އެމީހުންނަށް‪g‬‬ ‫ފެންނަ‪ g‬ގޮތަކަށެވެ‪ g.‬ގޭތެރެ‪ g‬ފޮޅާށޭ‪ g‬ބުނުމުން‪g‬‬ ‫ފޮޅަނީއެވެ‪ g.‬ކުނި‪ g‬ކަހާށޭ‪ g‬ބުނުމުން‪ g‬ކުނި‪ g‬ކަހަނީ‪g‬‬ ‫އެވެ‪ g.‬މޮޕް‪ g‬އަޅާށޭ‪ g‬ބުނުމުން‪ g‬މޮޕް‪ g‬އަޅަނީ‪ g‬އެވެ‪g.‬‬ ‫ފާހާނަ‪ g‬ސާފު‪ g‬ކުރާށޭ‪ g‬ބުނުމުން‪ g‬ފާހާނަ‪ g‬ސާފު‪g‬‬ ‫ކުރަނީއެވެ‪ g.‬އަމުރެއް‪ g‬އައުމުން‪ g‬ކުރަން‪ g‬ޖެހޭތީ‪g‬‬

‫‪ g‬ގޭތެރޭގެ‪ g‬މަސައްކަތްތަކުގެ‪ g‬އިތުރުން‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬ދަރީންގެ‪ g‬ކަންތައްތައް‪g‬‬ ‫ކުރުން‪ g‬ވެސް‪ g‬އަޅުގަނޑުމެން‪ g‬ހަވާލުކުރަނީ‪g‬‬ ‫ބިދޭސީންނާއެވެ‪ g.‬ކުދިން‪ g‬ފެންވަރުވާ‪ g‬ރީތިކޮށް‪g‬‬ ‫ޤުރުއާން‪g‬ކިލާސްތަކަށް‪g،‬ޓިއުޝަންތަކަށް‪g،‬ސުކޫލަށް‪g‬‬ ‫ގެންގޮސް‪g‬ދިނުމާއި‪g‬ގެނެސްދިނުމާއި‪g‬ކާންދިނުން‪g‬‬ ‫ފަދަ‪ g‬ހުރިހާ‪ g‬ކަމެއް‪ g‬ކޮށްދެނީ‪ g‬ބިދޭސީންނެވެ‪g.‬‬ ‫ދަރީން‪ g‬ތަރުބިއްޔަތު‪ g‬ކޮށްދެނީ‪ g‬ބިދޭސީންނެވެ‪g.‬‬

‫ކޮންމެ‪ g‬ވެސް‪ g‬ގޮތަކަށް‪ g‬ކޮށްލަނީއެވެ‪ g.‬ގޭތެރެ‪g‬‬ ‫ރީތިކޮށް‪ g‬ބެހެއްޓުމަށް‪ g،‬ތަން‪ g‬ދެކެ‪ g‬ލޯބި‪ g‬ވެގެން‪g‬‬ ‫ނޫނެވެ‪g.‬މުސާރަ‪g‬ލިބޭނެތީއެވެ‪g.‬އެހެނީ‪g‬ބިދޭސީން‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެންގެ‪g‬ގެދޮރަށް‪g‬ހުންނާނީ‪g‬ކޮން‪g‬ލޯތްބެއް‪g‬‬ ‫ހެއްޔެވެ؟‪g‬އެމީހުންގެ‪g‬ގެއެއް‪g‬ނޫނެވެ‪g.‬އެމީހުންގެ‪g‬‬ ‫ޤައުމެއް‪ g‬ނޫނެވެ‪ g.‬އެހެނަސް‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪g‬‬ ‫ގޭތެރޭ‪ g‬ސާފުތާހިރު‪ g‬ކުރުމަށް‪ g‬އަޅުގަނޑުމެން‪ g‬މި‪g‬‬ ‫ދޫކޮށްލަނީ‪g‬ބިދޭސީންގެ‪g‬އަތްމައްޗަށެވެ‪g.‬އެމީހުން‪g‬‬ ‫ކުރި‪ g‬ގޮތަކަށް‪ g‬އަޅުގަނޑުމެން‪ g‬މި‪ g‬ތިބެނީ‪ g‬ރުހި‪g‬‬ ‫ޤަބޫލު‪g‬ވެގެންނެވެ‪g.‬ކިތަންމެ‪g‬ހަޑިކޮށް‪g‬ސާކޮށްފަ‪g‬‬ ‫ދިޔަ‪g‬ކަމުގައި‪g‬ވިޔަސް‪g‬ނުރުހުމުގެ‪g‬ބަހެއް‪g‬ބުނާކަށް‪g‬‬ ‫ނުކެރެއެވެ‪ g.‬އަޅުގަނޑުމެން‪ g‬އަތުންފައިން‪ g‬އެ‪g‬‬ ‫މަސައްކަތެއް‪ g‬ނުކުރެވޭނެތީއެވެ‪ g.‬އަޅުގަނޑުމެން‪g‬‬ ‫ކަންނެތް‪ g‬ކަމާއެކު‪ g‬ތިބެގެން‪ g‬ކުރާހާ‪ g‬އަމުރަކަށް‪g‬‬ ‫މަސައްކަތް‪ g‬ކުރާނީ‪ g‬އެމީހުން‪ g‬ވިއްޔާއެވެ؟‪g‬‬

‫ނަތީޖާއެއްގެ‪g‬ގޮތުން‪g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪g‬ދަރީންނަށް‪g‬‬ ‫ދަސްވަނީ‪g‬ބިދޭސީންގެ‪g‬އާދަކާދަތަކެވެ‪g.‬ބިދޭސީން‪g‬‬ ‫ކަންތައްތައް‪g‬ކުރާ‪g‬ވައްޓަފާޅިއެވެ‪g.‬އަދި‪g‬ބިދޭސީން‪g‬‬ ‫އުޅުމާއި‪g‬ގުޅުން‪g‬ހުންނަ‪g‬ގޮތަށް‪g‬ދޭސީންގެ‪g‬ފަހުގެ‪g‬‬ ‫ޖީލު‪ g‬ބައްޓަންވެގެން‪ g‬ދެއެވެ‪ g.‬މިކަމުގެ‪ g‬ހިތި‪g‬‬ ‫ނަތީޖާއަކީ‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬ލޮބުވެތި‪ g‬ދަރީން‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެންނަށް‪g‬ކުރާ‪g‬އިޙުތިރާމް‪g‬ކުޑަ‪g‬ވުމެވެ‪g.‬‬ ‫އަމިއްލަ‪g‬މައިންބަފައިންނަށް‪g‬ވުރެ‪g،‬އެކުދީންނަށް‪g‬‬ ‫ތާއަބަދު‪ g‬ޚިދުމަތްކޮށްދޭ‪ g‬ބިދޭސީ‪ g‬މީހުންދެކެ‪g‬‬ ‫ލޯބިވުމެވެ‪ g.‬އެހެންކަމުން‪ g،‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪g‬‬ ‫ދަރީންގެ‪ g‬އުފަލަށްޓަކާ‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންޖެހެނީ‪g‬‬ ‫ބިދޭސީ‪g‬މީހުންގެ‪g‬މުށުދަށަށް‪g‬ލެވި‪g‬ފިތި‪g‬ބާރުވެފައި‪g‬‬ ‫ތިބޭށެވެ‪g.‬އަޅުގަނޑުމެން‪g‬އެމީހުންނަށް‪g‬އަމުރުކުރި‪g‬‬ ‫ކަމުގައި‪ g‬ވީ‪ g‬ނަމަވެސް‪ g‬ހަޤީޤަތަކީ‪ g‬ދިވެހީން‪g‬‬ ‫ބިދޭސީންގެ‪g‬އަޅުންނަށް‪g‬ވެފައި‪g‬ވުމެވެ‪.‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ދަރީން‪g‬‬ ‫‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪g‬‬ ‫މަދަރުސާތަކަށް‪ g‬ގެންދާއިރު‪ g‬އެތަނުގެ‪ g‬މައި‪g‬‬ ‫ދޮރު‪ g‬ހުޅުވަން‪ g‬ތިބެނީ‪ g‬ބިދޭސީ‪ g‬ދޮރުވާނުންނެވެ‪g.‬‬ ‫މަދަރުސާ‪ g‬ކުނިކަހާ‪ g‬ސާފުކުރުމުގައި‪ g‬އުޅެނީ‪g‬‬ ‫ބިދޭސީ‪ g‬މަސައްކަތު‪ g‬މީހުންނެވެ‪ g.‬ކިލާހަށް‪g‬‬ ‫ވަނުމުން‪ g‬ކިޔަވަދޭން‪ g‬ދަނީ‪ g‬ވެސް‪ g‬ޖުމްލަކޮށް‪g‬‬ ‫ދަންނަވަނީނަމަ‪ g‬ބިދޭސީ‪ g‬މުދައްރިސުންނެވެ‪ g.‬މި‪g‬‬ ‫ދީބުގަވާ‪g‬ކޮންމެ‪g‬މަދަރުސާއަކަށް‪g‬ބެލި‪g‬ކަމުގައި‪g‬ވީ‪g‬‬ ‫ނަމަވެސް‪g‬މިއީ‪g‬ފެންނަ‪g‬ޙަޤީޤަތެވެ‪g.‬މުޅި‪g‬ދިވެހި‪g‬‬ ‫ރާއްޖެއަށް‪ g‬ބަލާލިކަމުގައި‪ g‬ވީނަމަވެސް‪ g‬ބިދޭސީ‪g‬‬ ‫މުދައްރިސަކު‪ g‬ނުދާ‪ g‬ކުލާހެއް‪ g‬އޮތުމަކީ‪ g‬ނާދިރު‪g‬‬ ‫ކަމެކެވެ‪ g.‬އަޅުގަނޑުމެންނަށް‪ g‬މި‪ g‬ފެންނަނީ‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬ޤައުމުގެ‪ g‬އުނގެނުމުގެ‪g‬‬ ‫މުއައްސަސާގެ‪ g‬ބޮޑު‪ g‬ހިއްސާދާރަކަށް‪ g‬ވެސް‪g‬‬ ‫ބިދޭސީން‪ g‬ވެފައިވާތަނެވެ‪ g.‬މަދަރުސާގެ‪g‬‬ ‫ކޮންމެ‪ g‬ކަނަކުންމެ‪ g‬ފެންނަނީ‪ g‬ހަމަ‪ g‬އެއް‪g‬‬ ‫މަންޒަރެކެވެ‪ g.‬ދޭސީންނަށް‪ g‬ވުރެ‪ g‬ހަލުއިކޮށް‪g‬‬ ‫ބިދޭސީއެއް‪ g‬ހެލިފެލިވެ‪ g‬އުޅޭ‪ g‬މަންޒަރެވެ‪g.‬‬ ‫ދޭސީންނަށްވުރެ‪ g‬ބާރުވެރިކޮށް‪ g‬ބިދޭސީން‪ g‬އުޅޭ‪g‬‬ ‫މަންޒަރެވެ‪ g.‬މަސައްކަތު‪ g‬މީހާއިން‪ g‬ފެށިގެން‪g‬‬ ‫އުނގަންނައިދޭން‪ g‬ތިބޭ‪ g‬އެނދުރުންނަށެވެ‪g.‬‬ ‫މަދަރުސާގެ‪ g‬ހިންގުންތެރީންނަށެވެ‪ g.‬ކުރުގޮތަކަށް‪g‬‬ ‫ދަންނަވަނީނަމަ‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬މި‪ g‬ދީބުގެ‪g‬‬ ‫އުނގަންނައި‪ g‬ދިނުމުގެ‪ g‬ދަންމަރުގައި‪ g‬ހިފައިގެން‪g‬‬ ‫މިތިބީ‪g‬ބިދޭސީންނެވެ‪g.‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪g‬ތަޢުލީމީ‪g‬‬ ‫ވޮށުގެ‪ g‬އަލި‪ g‬ފޫއްދާލެވެނީ‪ g‬ވެސް‪ g‬ބިދޭސީންގެ‪g‬‬ ‫ހިޔަނިގައި‪g‬އެޅިފައެވެ‪.‬‬ ‫މަދަރުސާގައި‪ g‬އެކަންޏެއް‪ g‬ނޫނޭ‪g‬‬ ‫އިނގޭތޯއެވެ‪ g.‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬ދީބު‪ g‬އެ‪g‬‬ ‫މަސައްކަތަކަށްޓަކާ‪ g‬ފަޚުރުވެރިވާ‪ g‬ދިވެހީންގެ‪g‬‬ ‫ލޭނާރު‪ g‬ކަމަށް‪ g‬މަޝްހޫރު‪ g‬މަސައްކަތުގައި‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬މިއަދު‪ g‬މަސައްކަތް‪ g‬ކުރާތަން‪ g‬ފެންނަނީ‪g‬‬ ‫ބިދޭސީންނެވެ‪ g.‬މަސްވެރިކަމުގެ‪ g‬އޮޑިފަހަރުގައި‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬މަސައްކަތްކުރަނީ‪ g‬ބިދޭސީންނެވެ‪g.‬‬ ‫މަސް‪ g‬ވިއްކަން‪ g‬ބާޒާރުގައި‪ g‬ހެލިފެލިވެ‪ g‬އުޅެނީ‪g‬‬ ‫ބިދޭސީންނެވެ‪ g.‬މަސްކައްކާ‪ g‬ފެކްޓްރީތަކުގައ‪g،‬‬ ‫މަސް‪ g‬ކައްކާ‪ g‬ހިއްކާ‪ g‬ބޭރުކުރަނީ‪ g‬ބިދޭސީންނެވެ‪g.‬‬ ‫އެ‪ g‬މަސްތަކުގެ‪ g‬ކޮލިޓީ‪ g‬ހިފަހައްޓަނީ‪g‬‬ ‫އެމީހުންނެވެ‪ g.‬އެ‪ g‬މަސްތަކުގައި‪ g‬ދިވެހިވަންތަ‪g‬‬ ‫ދިވެހި‪ g‬ކޮލިޓީ‪ g‬ހުންނާނެއޭ‪ g‬ބުނެވިދާނެތޯއެވެ‪g.‬‬ ‫ބިދޭސީން‪ g‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪ g‬ނަން‪ g‬ރީތިކުރުމަށް‪g‬‬ ‫ރަނގަޅު‪ g‬އުފެއްދުންތަކެއް‪ g‬އުފައްދަފާނެ‪ g‬ތޯއެވެ‪g.‬‬ ‫މިއީ‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬ނުވިސްނޭ‪ g‬ސިކުނޑީގައި‪g‬‬ ‫ނުއުފައްދާ‪ g‬އެހެނަސް‪ g‬މިކަމާމެދު‪ g‬އަދު‪g‬‬ ‫ވިސްނާލަންޖެހޭ‪g‬ސުވާލުތަކެކެވެ‪.‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ަޤ ުއ ުމ ަގއި‬ ‫ުމޅި‬ ‫ނގެ‬ ‫ައ ުޅގަނ ުޑމެ ް‬ ‫ނވެ ަފއި ާވ ިއރު މި ަކ ާމ ެމދު‬ ‫ިބ ޭދސީން ގި ަ‬ ‫ނ ޯތ ެއވެ‪.‬‬ ‫ށލަނީ ިކ ަތށް ިދ ެވހީ ް‬ ‫ރ ޮކ ް‬ ‫ިފކު ު‬ ‫މި ކަމާމެދު ފުންކޮށް ވިސްނާލަނީ‬ ‫ރ ަތށް‬ ‫ނޒަ ު‬ ‫ނ ޯތއެވެ‪ .‬މި މަ ް‬ ‫ިކ ަތށް ދި ެވހީ ް‬ ‫ހަޤީގަތުގައި ފެންނަނީ ކިތަށް ދިވެހިންނަށް‬ ‫ަކ ާމ ެމދު ކަނ ޮބ ުޑވަނީ‬ ‫ޯތ ެއވެ‪ .‬މި‬ ‫ިމ ަކ ުމ ަގއި‬ ‫ނ ޯތއެވެ‪.‬‬ ‫ދި ެވހީ ް‬ ‫ކި ަތށް‬ ‫ިއ ުހ ާމލު ެވ ޭވކަން‬ ‫ނށް‬ ‫ައ ުޅގަނ ުޑމެން ަ‬ ‫ނ ޯތ ެއވެ‪.‬‬ ‫ަޤ ޫބ ުލކުރަނީ ކި ަތށް ިދ ެވހީ ް‬ ‫އަޅުގަނޑުމެންނަކީ‪ g‬ދަނޑުވެރިކަމުގައި‪g‬‬ ‫މާ‪ g‬އުފެއްދުންތެރި‪ g‬ބަޔަކަށް‪ g‬ނުވީ‪ g‬ނަމަވެސް‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬މި‪ g‬ކުޑަކުޑަ‪ g‬ދީބުގެ‪ g‬ކުޑަކުޑަ‪g‬‬ ‫ދަނޑުބިންތަކުގައި‪g‬މަސައްކަތްކުރާތަން‪g‬ފެންނަނީ‪g‬‬ ‫ޚުދު‪g‬އަޅުގަނޑުމެން‪g‬ދޭސީން‪g‬ތޯއެވެ‪g.‬ނޫނެކެވެ‪g.‬‬ ‫ބިދޭސީންނެވެ‪ g.‬އަމިއްލަ‪ g‬ބިމުގައި‪ g‬ކުރާ‪ g‬މި‪g‬‬ ‫ކުޑަކުޑަ‪ g‬މަސައްކަތުގެ‪ g‬ވެސް‪ g‬ބާރުވެރީންނަކީ‪g‬‬

‫ޚުދު‪g‬އަޅުގަނޑުމެންނެއް‪g‬ނޫނެވެ‪g.‬ބިދޭސީންނެވެ‪g.‬‬ ‫ދަނޑުތަކުން‪g‬މަންފާ‪g‬ނެރެވެނީ‪g‬އެ‪g‬މީހުން‪g‬ނެރުނު‪g‬‬ ‫މިންވަރަކަށެވެ‪ g.‬އެމީހުން‪ g‬ކުރި‪ g‬މަސައްކަތަކުން‪g‬‬ ‫ނޫނީ‪g‬އަޅުގަނޑުމެންނަށް‪g‬މޭވާއެއް‪g‬ނުލިބޭނެއެވެ‪g.‬‬ ‫އެހެންވީމާ‪ g‬އަޅުގަނޑުމެން‪ g‬ބިދޭސީންގެ‪g‬‬ ‫އަޅުންނަށް‪g‬ނުވެފައި‪g‬އެބައޮތްތޯއެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬މި‪ g‬މުޖުތަމަޢު‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެންނަށް‪ g‬ދައްކުވައިދޭ‪ g‬މަންޒަރަކީ‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެންގެ‪g‬މި‪g‬ދީބުގެ‪g‬ކުރާކޮންމެ‪g‬ކަމެއްގައި‪g‬‬ ‫ބިދޭސީންނަށް‪g‬ވަކިހިއްޕުމުގެ‪g‬ބާރު‪g‬އަޅުގަނޑުމެން‪g‬‬ ‫ދީފައިވާ‪ g‬ތަނެވެ‪ g.‬ވިޔާފާރިކުރާ‪ g‬ތަންތަނުންނާއި‪g‬‬ ‫އޮފީސް‪/‬އިދާރާތަކުން‪ g‬ވެސް‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންނަށް‪g‬‬

‫ފެނަނަނީ‪ g‬ބިދޭސީންނެވެ‪ g.‬ބާޒާރުގެ‪ g‬ގޮޅިތަކުން‪g‬‬ ‫ފެށިގެން‪ g‬ފިހާރަތަކުގެ‪ g‬ސޭލްސްމަނުންނަށާއި‪g‬‬ ‫ސޭޓުންނަށް‪g‬ވެސް‪g‬ފެންނަނީ‪g‬ބިދޭސީން‪g‬ހެލިފެލިި‪g‬‬ ‫އުޅޭތަނެވެ‪ g.‬ފިހާރަތުގެ‪ g‬ހިންގުންތެރީންނަށް‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬ބިދޭސީން‪ g‬މަސައްކަތްކުރާ‪ g‬ތަން‪ g‬މިހާރު‪g‬‬ ‫ހަލުވިކަމާއެކު‪ g‬ހުދާކަޅުގެ‪ g‬މަންޒަރުތަކުގެ‪g‬‬ ‫ގޮތުގައި‪ g‬ކުރެހެމުން‪ g‬ދާތަން‪ g‬ފެނެއެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬އެ‪g‬‬ ‫ވިޔާފާރިތަކުގައި‪ g‬މަސައްކަތްކުރުމަށް‪ g‬ވަޒީފާތަށް‪g‬‬ ‫ނިކަމެތި‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬ދޭސީންނަށް‪ g‬ނުލިބި‪g‬‬ ‫ބިދޭސީންނަށް‪g‬ދޭތަން‪g‬ވެސް‪g‬ފެންނަމުން‪g‬ދެއެވެ‪g.‬‬ ‫ބޭރުކަރަކަރިގެ‪ g‬މީހުންނާ‪ g‬ގުޅިގެން‪ g‬ޕާޓްނާރ‪g‬‬ ‫ޝިޕް‪ g‬ކުންފުނިތަށް‪ g‬އުފައްދައި‪ g‬މި‪ g‬ދިވެހި‪g‬‬ ‫ބިމުގެ‪ g‬މަދު‪ g‬ވަސީލަތްތަކުން‪ g‬ބިދޭސީން‪ g‬މަންފާ‪g‬‬ ‫ހޯދަމުން‪ g‬ދާތަން‪ g‬ފެނެއެވެ‪ g.‬ފަރުމަސްވެރިކަން‪g‬‬ ‫ފަދަ‪ g‬އަގުހުރި‪ g‬މަންފާ‪ g‬ލިބޭނެ‪ g‬ވިޔާފާރިތަށް‪g‬‬ ‫ކޮންޓްރޯލުކޮށް‪ g‬މަންފާ‪ g‬ހޯދަނީ‪ g‬ބިދޭސީންނެވެ‪g.‬‬ ‫އަދި‪ g‬މިފަދަ‪ g‬ކުންފުނިތަކުގައި‪ g‬މަސައްކަތް‪g‬‬ ‫ކުރުމަށް‪ g‬މަސައްކަތުމީހުން‪ g‬ވެސް‪ g‬ބޭރު‪g‬‬ ‫ކަރަތަކުން‪ g‬ގެނައުމުން‪ g‬ވިޔަފާރީގެ‪ g‬ޚަރަދު‪ g‬ކުޑަ‪g‬‬ ‫ކުރެވޭނެކަމުގެ‪g‬ދަޅަ‪g‬ދައްކައިގެން‪g‬ކުންފުނިތަކުން‪g‬‬ ‫ވަޒީފާތައް‪ g‬ވެސް‪ g‬ދިވެހީންނަށް‪ g‬ލިބުމީ‪ g‬ތަދު‪g‬‬

‫ކަމަކަށް‪ g‬ވެފައިވާތަން‪ g‬ފެނެއެވެ‪ g.‬ވިޔާފާރިތަކުގެ‪g‬‬ ‫އިތުރުން‪g‬އިދާރާތަކުން‪g‬ވެސް‪g‬ފެންނަނީ‪g‬ބިދޭސީން‪g‬‬ ‫ހަރަކާތްތެރިވާ‪ g‬ތަނެވެ‪ g.‬މިއީ‪ g‬އަޅުގަނޑުމެން‪g‬‬ ‫ބިދޭސީންގެ‪g‬އަޅުންނަށް‪g‬ވުމެއް‪g‬ނޫންތޯއެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬މުޅި‪ g‬ޤައުމުގައި‪g‬‬ ‫ބިދޭސީން‪ g‬ގިނަވެފައި‪ g‬ވާއިރު‪ g‬މި‪ g‬ކަމާމެދު‪g‬‬ ‫ދިވެހީންތޯއެވެ‪g.‬‬ ‫ކިތަށް‪g‬‬ ‫ފިކުރުކޮށްލަނީ‪g‬‬ ‫މި‪ g‬މަންޒަރުތައް‪ g‬ޙަޤީގަތުގައި‪ g‬ފެންނަނީ‪g‬‬ ‫ކިތަށް‪ g‬ދިވެހިންނަށް‪ g‬ތޯއެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ކަމާމެދު‪g‬‬ ‫ކަނބޮޑުވަނީ‪ g‬ކިތަށް‪ g‬ދިވެހީންތޯއެވެ‪ g.‬މިކަމުގައި‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެންނަށް‪g‬އިހުމާލުވެވޭކަން‪g‬ޤަބޫލުކުރަނީ‪g‬‬ ‫ކިތަށް‪g‬ދިވެހީންތޯއެވެ‪g.‬‬

‫‪35‬‬

‫ރާއްޖޭގެ ޞިއްޙީ ޙާލަތު ‪)2( 1965‬‬

‫ނޢޢވ ޢަބްދުއްރަޝީދު ޙުސައިން‬

‫މީގެ ކުރިން މީގެ މަޒުމޫނެއް ފެށުމުގައި ދަންނަވާލައިފާވާނޭ ފަދައިން މި މަޒުމޫނުގައިވެސް‬ ‫މިވަނީ ‪ 1966‬ވަނަ އަހަރު ޔޫއެންޑީޕީގެ ވަފުދެއް ރާއްޖެއައިސް އޭރު ރާއްޖޭގެ ޙާލަތު‬ ‫އޮތް ޮގތުގެ މައްޗަށް ލިޔެ ސަރުކާރަށް ހުށަހެޅި ރިޕޯޓުގެ ބައެކެވެ‪.‬‬ ‫‪ g1959g.140‬ވަނަ‪ g‬އަހަރުން‪ g‬ފެށިގެން‪g‬‬ ‫ރާއްޖޭގެ‪ g‬ސިއްޙީ‪ g‬ދާއިރާއަށް‪gWHO g‬‬ ‫ގެ‪ g‬އެހީތެރިކަން‪ g‬އަންނަނީ‪ g‬ލިބެމުންނެވެ‪g.‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެން‪( g‬ވަފުދުގެ‪ g‬މެންބަރުން)‪g‬‬ ‫ރާއްޖެއައިރު‪ g‬ވެސް‪ g‬ސިއްޙީ‪ g‬ދާއިރާ‪g‬‬ ‫ދިރާސާ‪ g‬ކުރާ‪ gWHO g‬ގެ‪ g‬ޓީމެއް‪g‬‬ ‫ރާއްޖޭގައި‪ g‬ތިއްބެވެ‪ g.‬އެ‪ g‬ޓީމުގެ‪g‬‬ ‫އިސްބޭފުޅަކަށް‪ g‬ހުންނެވީ‪( g‬ސިލޯނުގެ‪g‬‬ ‫ރައްޔިތެއް‪g‬ކަމުގައިވާ)‪g‬ޑޮކްޓަރ‪g‬ސައްތިޔާ‪g‬‬ ‫ނާދަންއެވެ‪ g.‬އޭގެ‪ g‬ކުރިން‪ g‬ރާއްޖެއަށް‪g‬‬ ‫ޒިޔާރަތްކުރައްވާފައިވާ‪ gWHO g‬ގެ‪g‬‬ ‫ބޭފުޅުން‪ g‬ހޯއްދަވައިފައިވާ‪ g‬މަޢުލޫމާތާ‪g‬‬ ‫‪ gWHO‬ގެ‪ g‬މި‪ g‬ޓީމުން‪ g‬ކުރައްވާފައިވާ‪g‬‬ ‫ދިރާސާއާއި‪ g‬ސަރުކާރަށް‪ g‬އަރުއްވާފައިވާ‪g‬‬ ‫ލަފާތައް‪ g‬ހިމެނޭ‪ g‬ރިޕޯޓު‪ g‬އެ‪ g‬ވަފުދު‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެންނާ‪ g‬ޙަވާލުކުރެއްވިއެވެ‪g.‬‬ ‫މިކަމުން‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬މަސައްކަތަށް‪g‬‬ ‫ވަރަށް‪g‬ފަސޭހަކަން‪g‬ލިބުނެވެ‪g.‬މިދެންނެވި‪g‬‬ ‫ރިޕޯޓަކީ‪ g‬ވަރަށް‪ g‬ފުރިހަމަ‪ g‬ދިރާސީ‪g‬‬ ‫ރިޕޯޓެކެވެ‪ g.‬އެހެންކަމުން‪ g‬ސިއްހީ‪g‬‬ ‫ދާއިރާގެ‪ g‬އިތުރު‪ g‬މާބޮޑު‪ g‬ދިރާސާއެއް‪g‬‬ ‫ކުރާކަށް‪ g‬ވަފުދުގެ‪ g‬މެންބަރުންނަކަށް‪g‬‬ ‫ފެނިވަޑައެއް‪ g‬ނުގަތެވެ‪ g.‬އެހެންކަމުން‪ g‬މި‪g‬‬ ‫ރިޕޯޓުގައި‪ g‬އަޅުގަނޑުމެން‪ g‬މި‪ g‬ހިމަނާލަނީ‪g‬‬ ‫އެ‪g‬ރިޕޯޓުގެ‪g‬ދިރާސާތަކުގެ‪g‬ޚުލާސާއެކެވެ‪g.‬‬

‫‪36‬‬

‫‪g.141‬ސިއްޙީ‪g‬ގޮތުން‪g‬ރާއްޖެއަށް‪g‬ކުރިމަތިވެފައިވާ‪g‬‬ ‫ބޮޑެތި‪ g‬މައްސަލަތަކެއް‪ g‬ފާހަގަކުރެވެއެވެ‪g.‬‬ ‫އޭގެތެރޭގައި‪ g‬ކޮމިއުނިކެބްލް‪ g‬ޑިޒީޒެސް‪g‬‬ ‫ނުވަތަ‪ g‬ގައިންގަޔަށް‪ g‬އަރާ‪ g‬ބަލިތަކުގެ‪g‬‬ ‫މައްސަލަތައް‪ g‬ހިމެނެއެވެ‪ g.‬މެލޭރިޔާއާއި‪g،‬‬ ‫ބައްޔާއި)‪g‬‬ ‫(ފައިފަލަ‪g‬‬ ‫ފައިލޭރިޔާ‪g‬‬ ‫ޑިސެންޓްރީ‪ g‬އާދެ‪ g‬ބޭރަށް‪ g‬ހިންގުމުގެ‪g‬‬ ‫ރޯގާތަކާއި‪ g‬ކެއްސުންބަލި‪ g‬ފަދަ‪ g‬ބަލިތަކަކީ‪g‬‬

‫ރާއްޖޭގެ‪ g‬މީހުން‪ g‬އުޅޭ‪ g‬ހުރިހާ‪ g‬ރަށަކުން‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬އާންމުކޮށް‪ g‬ފެންނަ‪ g‬ބަލިތަކެކެވެ‪g.‬‬ ‫އޭގެއިތުރުން‪ g‬ލެޕްރަސީ‪( g‬ޖުޒާމްބައްޔާއި)‪g‬‬ ‫ހަމުގެ‪ g‬ބަލިތައް‪ g‬ކަމަށްވާ‪ g‬ގޮނޯރިޔާ‪g‬‬ ‫(ކިހުނުގެ‪ g‬ބަލިތަކާއި)‪ g‬މީޒްލްސް‪g‬‬ ‫(ހިމަބިއްސާއި)‪ g‬ޑިފްތިރިޔާ‪ g‬ނުވަތަ‪g‬‬

‫ބަންދުކޮށްފައި‪ g‬ހުންނަ‪ g‬ކިރެއް‪ g‬ނޫނީ‪g‬‬ ‫ކުޑަކުދިންނަށް‪ g‬ބޯންދޭކަށް‪ g‬ގަންނަން‪g‬‬ ‫ލިބޭ‪g‬ކަށެއް‪g‬ނުހުރެއެވެ‪g.‬މިގޮތަށް‪g‬ހުންނަ‪g‬‬ ‫ކިރުގެ‪ g‬ބާވަތެއް‪ g‬ވެސް‪ g‬ލިބޭނީ‪ g‬ހަމައެކަނި‪g‬‬ ‫ތަނަވަސް‪ g‬މީހުންގެ‪ g‬ދަރީންނަށެވެ‪g.‬‬ ‫ޕްރޮޓީން‪ g‬ލިއްބައިދޭ‪ g‬ހަމައެކަނި‪ g‬ކާނާއަކީ‪g‬‬

‫ކަރުފޮޅުގެ‪ g‬ބަލިތަކާއި‪ g‬ޓެޓަނަސް‪ g‬ނުވަތަ‪g‬‬ ‫އިދިފުށަށް‪ g‬ދަމާބަލިތަކާއި‪ g‬މެޓަބޮލިކް‪g‬‬ ‫(ހަށިގަނޑުގައި‪ g‬ތަކެތި‪ g‬ހުންނަންވާވަރަށް‪g‬‬ ‫ނުހުރުމުންޖެހޭ‪ g‬ބަލިތަކާއި)‪ g‬މެންޓަލް‪g‬‬ ‫(ސިނކުނޑީގެ‪ g‬ބަލިތަކާއި)‪ g‬މާބަނޑުވެ‪g‬‬ ‫ނުވިހާ‪ g‬މައިމީހާ‪ g‬މަރުވާ‪ g‬މައްސަލައާއި‪g‬‬ ‫ދުވަސްނުފުރާ‪ g‬ވިހެއުމާއި‪ g،‬މިހިރީ‪g‬‬ ‫ހައްތަހާ‪ g‬ވެސް‪ g‬ސިއްޙީ‪ g‬ކަންތައްތައް‪g‬‬ ‫ހިންގަވާ‪ g‬ފަރާތްތަކުން‪ g‬ސަމާލުކަން‪g‬‬ ‫ދެއްވަންޖެހިފައިހުރި‪g‬ކަންކަމެވެ‪g.‬‬

‫މަހެވެ‪g.‬ކުކުޅުމަހާއި‪g‬ކުކުޅުބިހަކީ‪g‬އާދައިގެ‪g‬‬ ‫މީހުނަށް‪ g‬ގަނެވޭ‪ g‬ވަރަށްވުރެ‪ g‬މާ‪ g‬އަގުބޮޑު‪g‬‬ ‫ތަކެއްޗެވެ‪ g.‬އާންމު‪ g‬ކެއުމުގައި‪ g‬ގިނައިން‪g‬‬ ‫ބޭނުންކުރަނީ‪ g‬ބަތް‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ހަނޑުލުން‪g‬‬ ‫ހަދާފައި‪ g‬ހުންނަ‪ g‬ތަކެއްޗާއި‪ g‬އަލަ‪g،‬‬ ‫ކައްޓަލަފަދަ‪g‬ތަކެއްޗެވެ‪g.‬‬

‫‪g.142‬ހާލަކުން‪ g‬ފަހަރަކު‪ g‬ނޫނީ‪ g‬އާންމުކޮށް‪ g‬ގިނަ‪g‬‬ ‫މީހުން‪ g‬ކެއުމުގެ‪ g‬ތެރޭގައި‪ g‬ތަރުކާރީ‪g،‬‬ ‫މޭވާފަދަ‪ g‬ތަކެތި‪ g‬ކަޔެއް‪ g‬ނޫޅެއެވެ‪g.‬‬ ‫ރާއްޖެއަކީ‪ g‬ގެރިބަކަރި‪ g‬ގެންގުޅޭ‪ g‬ތަނަކަށް‪g‬‬ ‫ނުވާތީ‪g،‬ހިކި‪g‬ކިރު‪g‬ނުވަތަ‪g‬ދަޅުގައި‪g‬ނުވަތަ‪g‬‬ ‫އެހެން‪g‬ގޮތަކަށް‪g‬ވިޔަސް‪(g‬ކޮންޑެންސެޑް)‪g‬‬

‫‪g.143‬ރާއްޖޭގެ‪g‬ބޮޑު‪g‬ވަޒީރަކީ‪g‬ވެސް‪g‬އަދި‪g‬ހެލްތު‪g‬‬ ‫މިނިސްޓަރަކީ‪ g‬ވެސް‪ g‬އެއް‪ g‬ބޭފުޅެކެވެ‪g.‬‬ ‫ސިއްޙީ‪ g‬ކަންކަމުގައި‪ g‬އެމަނިކުފާނާ‪g‬‬ ‫އެހީތެރިވެދެއްވަނީ‪ g‬ޑެޕިއުޓީ‪ g‬މިނިސްޓަރ‪g‬‬ ‫އޮފް‪g‬ހެލްތާއި‪g‬އަންޑަރ‪g‬ސެކްރެޓަރީއަކާއި‪g‬‬ ‫ސެކްރެޓެރީ‪ g‬އެކެވެ‪ g.‬ސިއްޙީ‪ g‬ދާއިރާގައި‪g‬‬ ‫ޑިރެކްޓަރ‪ g‬އޮފް‪ g‬ހެލްތު‪ g‬ފަދަ‪ g‬ނަމެއްގައި‪g‬‬ ‫ބޭފުޅަކު‪ g‬ނުހުންނަވައެވެ‪ g.‬މާލެއާއި‪g‬‬ ‫މާލެ‪ g‬ކައިރީ‪ g‬ރަށްރަށުގައި‪ g‬ސިއްޙީ‪g‬‬ ‫ކަންތައްތަކުގައި‪g‬ޙަރަކާތްތެރިވަނީ‪gWHOg‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ޚިދުމަތްތައް‪ g‬ލިބޭނެގޮތް‪ g‬ހަމަޖެހުމަކީ‪g‬‬ ‫ކައިރީ‪ g‬މުސްތަޤްބަލެއްގައި‪ g‬ކޮންމެހެން‪g‬‬ ‫ވެސް‪g‬ކުރަންޖެހިފައިވާ‪g‬ކަމެކެވެ‪g.‬‬

‫‪gg‬ވުރާރަތުއްޞިއްޙާގެ‪g‬ފަރާތުން‪g‬ބީސީޖީ‪g‬އިންޖެކްޝަން‪g‬ޖެހުން‪g1968(g‬ފެބްރުއަރީ‪)6g‬‬

‫ގެ‪ g‬ޓީމު‪ g‬މެންބަރުންނެވެ‪ g.‬އެ‪ g‬ޓީމުގެ‪g‬‬ ‫އިސްބޭފުޅަކަށް‪ g‬ހުންނަވަނީ‪ g‬ޑޮކްޓަރެކެވެ‪g.‬‬ ‫ދެން‪g‬ތިއްބަވަނީ‪g‬ތިން‪g‬ޓެކްނީޝަނުންނާއި‪g‬‬ ‫ޕަބްލިކް‪ g‬ހެލްތު‪ g‬ނަރުހެކެވެ‪ g.‬ޖުޒާމު‪g‬‬ ‫ބަލީގެ‪ g‬މީހުން‪ g‬ބައިތިއްބާން‪ g‬ކ‪g.‬‬ ‫ގުރައިދޫގައި‪ g‬ޖުޒާމް‪ g‬ބަލީގެ‪ g‬މީހުނަށް‪g‬‬ ‫ފަރުވާދޭން‪ g‬ހަދާފައިވާ‪ g‬މަރުކަޒު‪ g‬ފުރިގެން‪g‬‬ ‫އެތާނގައި‪ g‬ޖާގަ‪ g‬ނެތުމާއެކު‪ g‬އަދި‪ g‬އިތުރު‪g‬‬ ‫‪ g3‬ރަށަކާއި‪ g‬ނައިފަރުގައި‪ g‬ޖުޒާމު‪ g‬ބަލީގެ‪g‬‬ ‫މީހުންނަށް‪ g‬ފަރުވާދެވެއެވެ‪ g.‬މިތަންތަން‪g‬‬ ‫ބެލެހެއްޓުމުގައިވެސް‪gWHOg‬ގެ‪g‬ޓީމުގެ‪g‬‬ ‫އެހީތެރިކަން‪ g‬ސަރުކާރަށް‪ g‬ލިބެއެވެ‪g.‬‬ ‫ޖުޒާމު‪ g‬ބައްޔާއި‪ g‬ކެއްސުން‪ g‬ބަލީގެ‪g‬‬ ‫މީހުންނާއި‪ g‬މާބަނޑުމީހުންގެ‪ g‬ކަންތައް‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬ސަރުކާރާއެކު‪ g‬ބެލެހެއްޓުމުގައި‪g‬‬ ‫މި‪ g‬ޓީމު‪ g‬ޙަރަކާތްތެރިވެއެވެ‪ g.‬މީގެ‪g‬‬ ‫އިތުރަށް‪ g‬ފޫޅުމައިންނާއި‪ g‬ނަރުހުންނާއި‪g‬‬ ‫ހެލްތު‪ g‬އެސިސްޓެންޓުން‪ g‬ވެސް‪ g‬މިޓީމުން‪g‬‬ ‫ތަމްރީނު‪g‬ކުރެއެވެ‪g.‬‬ ‫ލިބެން‪g‬‬ ‫ޚިދުމަތެއް‪g‬‬ ‫‪g.144‬ސިއްޙީ‪g‬‬ ‫ހުންނަނީ‪ g‬ހަމައެކަނި‪ g‬މާލޭންނެވެ‪g.‬‬ ‫އެހީގައި‪g‬‬ ‫އިނގިރޭސިވިލާތުގެ‪g‬‬ ‫ތައްޔާރުކުރެވޭ‪g40g‬އެނދުގެ‪g‬ހޮސްޕިޓަލެއް‪g‬‬ ‫އިމާރާތްކުރުމުގެ‪g‬މަސައްކަތް‪g‬މިހާރު‪g‬ހުރީ‪g‬‬ ‫ނިމެން‪ g‬ވަރަށް‪ g‬ކައިރިވެފައެވެ‪ g.‬މާލޭގައި‪g‬‬ ‫މިހާރު‪ g‬ހުރީ‪ g‬އައުޓް‪ g‬ޕޭޝަންޓުންގެ‪g‬‬ ‫ކްލިނިކަކާއި‪g8g‬އެނދުގެ‪g‬ހޮސްޕިޓަލެކެވެ‪g.‬‬ ‫އެ‪ g‬ހޮސްޕިޓަލުގައި‪ g‬ބަލިމީހުން‪ g‬ބަލަން‪g‬‬ ‫ތިބީ‪ g2 g‬ޑޮކްޓަރުންނެވެ‪ g.‬ދެން‪ g‬ތިބީ‪g‬‬ ‫ލެބޯޓެރީ‪ g‬ޓެކްނީޝަނަކާއި‪ g‬ނަރުހުންނެވެ‪g.‬‬ ‫އިތުރު‪ g‬ޑޮކްޓަރެއްގެ‪ g‬ޚިދުމަތް‪ g‬ވަރަށް‪g‬‬ ‫އަވަހަށް‪ g‬ލިބެން‪ g‬ފަށާނެއެވެ‪ g.‬ރަޝިޔާއާއި‪g‬‬ ‫އިންޑިޔާއިން‪ g‬އަދި‪ g‬އިނގިރޭސިވިލާތުން‪g‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ދިވެހި‪ g5g‬ދަރިވަރަކު‪ g‬މެޑިކަލް‪ g‬ރޮނގުން‪g‬‬ ‫މިހާރު‪g‬އެބަ‪g‬ތަޢުލީމު‪g‬ޙާޞިލުކުރެއެވެ‪g.‬‬ ‫‪g.145‬ސިއްޙީ‪g‬ކަންތައްތައް‪g‬ހިންގުމުގެ‪g‬ތަމްރީނު‪g‬‬ ‫ދެވެނީ‪ gWHO g‬ގެ‪ g‬އެހީގައެވެ‪g.‬‬ ‫ރާއްޖެތެރޭގައި‪g‬ތިބީ‪g‬ދިވެހި‪g‬ބޭސްވެރީންނެވެ‪g.‬‬ ‫އެމީހުންނަކީ‪ g‬އެފަދަ‪ g‬ބޭސްވެރިން‪ g‬ގާތު‪g‬‬ ‫އުޅެގެން‪ g‬އެނގުނު‪ g‬އެއްޗެއް‪ g‬ފިޔަވައި‪g‬‬ ‫އެރޮނގުން‪ g‬ތަމްރީނުވެފައިވާ‪ g‬ބައެއް‪g‬‬ ‫ނޫނެވެ‪ g.‬އެހެންކަމުން‪ g‬ރާއްޖެތެރެއިން‪g‬‬ ‫ސިއްޙީ‪ g‬ޚިދުމަތް‪ g‬ލިބޭނެގޮތް‪ g‬ތަނަވަސް‪g‬‬ ‫ކޮށްދިނުމަކީ‪ g‬ރާއްޖެއަށް‪ g‬ބޭނުންވެފައިވާ‪g‬‬ ‫ކަމެކެވެ‪ g.‬މީހުން‪ g‬ދިރިއުޅޭ‪ g‬ކޮންމެ‪g‬‬ ‫ރަށެއްގައި‪ g‬ހޮސްޱޕިޓަލެއް‪ g‬އެޅުމަކީ‪g‬‬ ‫ކުރެވޭނެ‪g‬އަދި‪g‬ކުރަން‪g‬ބޭނުންކަމެއް‪g‬ވެސް‪g‬‬ ‫ނޫނެވެ‪ g.‬އެކަމަކު‪ g‬ބޮޑެތި‪ g‬އަތޮޅުތަކުގައި‪g‬‬ ‫ހޮސްޕިޓަލެއް‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ހޮސްޕިޓަލަކުންދޭ‪g‬‬

‫‪g.146‬ފުރަތަމަ‪ g‬ފިޔަވަޅެއްގެ‪ g‬ގޮތުން‪ g‬އަޅަން‪g‬‬ ‫ވަފުދު‪g‬ސަރުކާރަށް‪g‬ލަފާ‪g‬އަރުވަނީ‪g‬ސިއްހީ‪g‬‬ ‫ޚިދުމަތް‪g‬ދެވޭނެ‪g‬ބާރަށް‪g‬ދުވާ‪g،‬މާކަނޑުތައް‪g‬‬ ‫ހުރަސްކުރެވޭ‪ g‬ވަރުގެ‪ g‬ދެތިން‪ g‬ލޯންޗު‪g‬‬ ‫ހަމަޖެއްސުމަށެވެ‪ g.‬ނުވަތަ‪ g‬މި‪ g‬ކަންކަމަށް‪g‬‬ ‫ބޭނުން‪ g‬ކުރާނޭ‪ g‬ހެލިކޮޕްޓަރެކެވެ‪ g.‬އެއީ‪g‬‬ ‫ބޮޑެތި‪ g‬އަތޮޅުތަކުގައި‪ g‬ކްލިނިކް‪ g‬ނުވަތަ‪g‬‬ ‫ހޮސްޕިޓަލްގެ‪ g‬ޚިދުމަތް‪ g‬ޤާއިމުކޮށް‪g‬‬ ‫އެތަންތަނަށް‪ g‬ޤާބިލު‪ g‬ޑޮކްޓަރުން‪g‬‬ ‫ގޮވައިގެން‪ g‬ދަތުރު‪ g‬ކުރުމަށެވެ‪ g.‬މިގޮތަށް‪g‬‬ ‫މަސައްކަތްކުރުމަށް‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬ދެ‪ g‬އަތޮޅަކަށް‪g‬‬ ‫ނުވަތަ‪ g3 g‬އަތޮޅަކަށް‪ g‬ޑޮކްޓަރެއް‪g‬‬ ‫އަތޮޅުތަކުގައި‪g‬‬ ‫ހަމަޖައްސަވާނީއެވެ‪g.‬‬ ‫ހުންނަ‪ g‬ހޮސްޕިޓަލުތަކާއި‪ g‬ކްލިނިކް‪g‬‬ ‫ތަކުގައ‪ g‬އިސްކޮށް‪ g‬ތިބޭނީ‪ g،‬މިދެންނެވި‪g‬‬ ‫ޑޮކްޓަރުންނާއި‪ g‬ރޭޑިއޯ‪ g‬މެދުވެރިކޮށް‪g‬‬ ‫ގުޅޭނޭ‪ g‬ވަޞީލަތްތަކާއެކު‪ g‬އެތަންތަނުގެ‪g‬‬ ‫ހެލްތު‪ g‬އެސިސްޓެންޓުންނެވެ‪ g.‬މި‪g‬‬ ‫ނަންބަރުގެ‪ g‬ދަށުގައިމިވާ‪ g‬ހުށައެޅުމަކީ‪g‬‬ ‫‪gWHO‬ގެ‪g‬ޓީމުގެ‪g‬ހުށައެޅުމެއް‪g‬ނޫނެވެ‪g.‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬ވަފުދުން‪ g‬ސަރުކާރަށް‪g‬‬ ‫އަރުވާ‪ g‬ލަފައެކެވެ‪ g g.‬އަޅުގަނޑުމެންނަށް‪g‬‬ ‫ފެނުނީ‪ g‬މި‪ g‬ހުށައެޅުން‪ g‬ސަރުކާރަށް‪g‬‬ ‫ހުށައަޅާށެވެ‪ g.‬ސަރުކާރުން‪ g‬މިކަމާ‪g‬‬ ‫އުޅުއްވައިފި‪ g‬ނަމަ‪ g‬އެކުވެރި‪ g‬ޤައުމެއްގެ‪g‬‬ ‫އެހީގެ‪ g‬ދަށުން‪ g‬މިއީ‪ g‬ކުރެވިދާނެ‪ g‬ކަމެއް‪g‬‬ ‫ކަމަށް‪g‬ފެންނާތީއެވެ‪g.‬‬

‫‪gg‬ވުރާރަތުއްޞިއްޙާގެ‪g‬ފަރާތުން‪g‬ބީސީޖީ‪g‬އިންޖެކްޝަން‪g‬ޖެހުން‪g1968(g‬ފެބްރުއަރީ‪)6g‬‬

‫‪37‬‬

‫ރޮއިފީމުއެވެ‪ .‬އަދިވެސް ރޯން ޖެހިދާނެއެވެ‪.‬‬ ‫މޫސުން‪ g‬ރީތި‪ g‬ހިތްފަސޭހަ‪ g‬ދުވަހެކެވެ‪g.‬‬ ‫ރޯޅިފަށް‪ g‬އެހައި‪ g‬ބާރެއް‪ g‬ނޫނެވެ‪ g.‬އަޅުގަނޑަށް‪g‬‬ ‫ހިނގަމުންގޮސް‪ g‬ހުއްޓެވުނީ‪ g‬މާލޭގެ‪ g‬އުތުރުފަރާތު‪g‬‬ ‫އަތިރިމަތީގައެވެ‪ g.‬ވަށައިގެން‪ g‬އުދަރެހަށް‪g‬‬ ‫ބަލައިލީމެވެ‪ g.‬ވިއްސާރައިގެ‪ g‬އަސަރެއް‪ g‬ނެތެވެ‪g.‬‬ ‫އަންނާތީއެއްވެސް‪g‬‬ ‫ވިލާލަމުން‪g‬‬ ‫ވިލާމަތީ‪g‬‬ ‫ނުފެނެއެވެ‪ g.‬ދޭތެރެދޭތެރެއިން‪ g‬ހާވިލާ‪ g‬ފެންނާން‪g‬‬ ‫ހުއްޓެވެ‪ g.‬އިރުއޮއްސުމުގެ‪ g‬ވަގުތު‪ g‬ކައިރިވަމުން‪g‬‬ ‫އަންނަކަން‪g‬ދުނިޔެއަށް‪g‬އަންނަމުންދާ‪g‬ބަދަލުތަކުން‪g‬‬ ‫އެނގެއެވެ‪g.‬ރާޅުތަކުގެ‪g‬ބޯ‪g‬ތިރިވެފައި‪g‬ހަމަހިމޭން‪g‬‬ ‫ދުވަހެކެވެ‪ g.‬ދެން‪ g‬އަޅުގަނޑަށް‪ g‬އިސްއުފުލައި‪g‬‬ ‫ބަލައިލެވުނީ‪ g‬މައްޗަށެވެ‪ g.‬އެވަގުތު‪ g‬އަޅުގަނޑަށް‪g‬‬ ‫ފެނުނީ‪ g‬ލޭކޯރެކެވެ‪ g.‬އިޙުސާސް‪ g‬ކުރެވުނީ‪g‬‬ ‫އެ‪ g‬ރަތްލޭކޯރުގައި‪ g‬ބަޔަކު‪ g‬ފަތަމުން‪ g‬ގެންދާ‪g‬‬

‫މާހައުލެއް‪ g‬ގައި‪ g‬އުޅެމުން‪ g‬ގެންދަނީއެވެ‪g.‬‬ ‫އެވަގުތު‪ g‬މިދެންނެވި‪ g‬ފެހި‪ g‬ދަނޑުގެ‪ g‬މެދުން‪g‬‬ ‫ފެނުނީ‪ g‬އަލިގަދަ‪ g‬ނޫރެކެވެ‪ g.‬އެނޫރުގެ‪ g‬އަލިން‪g‬‬ ‫މުޅިރާއްޖެ‪g‬ވަނީ‪g‬ދިއްލިފައެވެ‪g.‬‬

‫ކަށިމާ އަޙްމަދު ޝާކިރު‬

‫އަޅުގަނޑަށް‪ g‬ކުއްލި‪ g‬ސިހުމެއް‪g‬‬ ‫ލިބުނެވެ‪ g.‬މިފެންނަ‪ g‬މަންޒަރުތަކާއި‪g،‬‬ ‫މި‪ g‬ކުރެވޭ‪ g‬އިޙުސާސްތަކާމެދު‪ g‬ފުންކޮށް‪g‬‬ ‫ވިސްނައިލައިފީމެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬އަޅުގަނޑަށް‪g‬‬ ‫މިހުރެވުނު‪g‬ތަނަކާއި‪g‬މިފެންނަ‪g‬މަންޒަރުތަކާމެދު‪g‬‬ ‫ޚިޔާލު‪g‬ކޮށްލައިފީމެވެ‪g.‬އަޅުގަނޑަށް‪g‬ހުއްޓިގެން‪g‬‬ ‫މި‪ g‬ހުރެވުނީ‪ g‬މާލޭ‪ g‬އުތުރުފަރާތުގައި‪ g،‬ޖުމްހޫރީ‪g‬‬ ‫މައިދާން‪g‬ތެރޭގައެވެ‪g.‬ލޮލަށް‪g‬ފެންނަމުން‪g‬މިދަނީ‪g‬‬ ‫ދިވެހި‪ g‬ޤައުމުގެ‪ g‬ފަޚުރުވެރި‪ g‬ދިދައެވެ‪ g.‬ކުރިން‪g‬‬ ‫މިދަންނަވައި‪g‬ލެވުނު‪g‬ހުރިހައި‪g‬އިޙުސާސްތަކެއް‪g‬‬

‫އަޅުގަނޑަށް ކުއްލި ސިހުމެއް ލިބުނެވެ‪ .‬މިފެންނަ މަންޒަރުތަކާއި‪،‬‬ ‫މި‬

‫ކުރެވޭ‬

‫އިޙުސާސްތަކާމެދު‬

‫ފުންކޮށް‬

‫ވިސްނައިލައިފީމެވެ‪.‬‬

‫އަދި އަޅުގަނޑަށް މިހުރެވުނު ތަނަކާއި މިފެންނަ މަންޒަރުތަކާމެދު‬ ‫ޚިޔާލު ޮކށްލައިފީމެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑަށް ހުއްޓިގެން މި ހުރެވުނީ މާލޭ‬ ‫އުތުރުފަރާތުގައި‪ ،‬ޖުމްހޫރީ މައިދާން ތެރޭގައެވެ‪.‬‬ ‫ކަމުގެ‪ g‬އިޙުސާސެވެ‪ g.‬އިވެމުންދަނީ‪ g‬ބަޔަކު‪g‬‬ ‫ރޯއަޑެވެ‪ g.‬ސަލާމަތަށްއެދި‪ g‬އާދޭސް‪ g‬ކުރާއަޑެވެ‪g.‬‬ ‫މައިންބަފައިން‪ g‬ވީތަނެއް‪ g‬ނޭނގިގެން‪ g‬ހަރުއަޑުން‪g‬‬ ‫ރޮމުން‪g‬ދުވާ‪g‬ކުދީންތަކެކެވެ‪g.‬ހުވަފަތްވަމުން‪g‬ދިޔަ‪g‬‬ ‫އަނބީންނާއި‪ g‬ވީރާނާވަމުން‪ g‬ދިޔަ‪ g‬ދިރިއުޅުމުގެ‪g‬‬ ‫އިސްޖެހިފައިވާ‪g‬‬ ‫މާޔޫސްވެ‪g،‬‬ ‫ސަބަބުން‪g‬‬ ‫މީހުން‪ g‬ތަކެކެވެ‪ g.‬އެގޮތަށް‪ g‬އެތައް‪ g‬އިރަކު‪ g‬އެ‪g‬‬ ‫އިޙްސާސްތަކާ‪g‬ކުޅެލަކުޅެލަ‪g‬ހުރެވުނެވެ‪g.‬‬

‫‪40‬‬

‫އަނެއްކައިވެސް‪g‬ހަމަ‪g‬އެ‪g‬ދިމާއަށް‪g‬ބަލައި‪g‬‬ ‫ލެވިއްޖެއެވެ‪ g.‬މިފަހަރު‪ g‬ފެނުނީ‪ g‬އަދި‪ g‬މުޅިން‪g‬‬ ‫ތަފާތު‪ g‬މަންޒަރެކެވެ‪ g.‬ފެހި‪ g‬ދަނޑުތަކެކެވެ‪g.‬‬ ‫ލޮބުވެތި‪ g‬ކާބަފައިންގެ‪ g‬ހިތްވަރާއެކު‪ g‬ރުވައިފައިވާ‪g‬‬ ‫ގަސްތަކެއް‪ g‬ﷲގެ‪ g‬ރަޙުމަތްފުޅާއެކު‪ g‬ކުރިލައި‪g‬‬ ‫ހެދެމުން‪g‬ދާ‪g‬ތަނެވެ‪g.‬އެތައްބަޔަކު‪g‬އެ‪g‬ގަސްގަހުން‪g‬‬ ‫ބިން‪ g‬ފޮނި‪ g‬މޭވާތައް‪ g‬ކަމުން‪ g‬ގެންދަނީއެވެ‪g.‬‬ ‫އަދި‪ g‬އެކަމުގެ‪ g‬ހިތްހަމަޖެހުމުގައި‪ g‬އުފާވެރި‪g‬‬

‫އަޅުގަނޑަށް‪ g‬މިކުރެވުނީ‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ޤައުމީ‪ g‬ދިދަ‪g‬‬ ‫ފެނިގެންނެވެ‪g.‬ވުމާއެކު‪g‬ބޮޑުކޯޓޭގައި‪g‬ވިހުރެމުން‪g‬‬ ‫އެދާ‪ g‬ޤައުމީ‪ g‬ދިދަވެސް‪ g‬އެބުނެދެނީ‪ g‬ހައުދަހައި‪g‬‬ ‫ބޮޑު‪g‬ވާހަކައެއްތާއޭ‪g‬އަޅުގަނޑު‪g‬ހިތަށް‪g‬އެރިއެވެ‪g.‬‬ ‫ދިދައިގެ‪ g‬އެންމެ‪ g‬ބޭރުން‪ g‬އެ‪ g‬ފެންނަ‪g‬‬ ‫ރަތްކުލައަކީ‪ g‬އެތެރޭން‪ g‬އެފެންނަ‪ g‬ފެހިކަން‪g‬‬ ‫މި‪ g‬ޤައުމަށް‪ g‬ގެނަސްދެއްވުމަށް‪ g‬ކާބަފައިން‪g‬‬ ‫މަތިވެރި‪g‬‬ ‫ދެއްވައިފައިވާ‪g‬‬ ‫ވެވަޑައިގެން‪g‬‬ ‫ޤުރުބާނީތަކެވެ‪g.‬ޤައުމަށްޓަކައި‪g‬އޮހޮރުވި‪g‬ލޭތަކުގެ‪g‬‬ ‫ކުލައެވެ‪ g.‬އެތެރޭން‪ g‬އެ‪ g‬ފެންނަ‪ g‬ފެހިކަމަކީ‪g،‬‬ ‫މިދެންނެވި‪ g‬މަތިވެރި‪ g‬ޤުރުބާނީގެ‪ g‬ނަތީޖާއެވެ‪g.‬‬ ‫ޤައުމަށް‪g‬ހޯއްދަވައިދެއްވި‪g‬ނަސްރާއި‪g‬ނަސީބެވެ‪g.‬‬ ‫އަދި‪ g‬އެ‪ g‬ފެހިކަމުގެ‪ g‬ތެރެއިން‪ g‬އެ‪ g‬ފެންނަ‪g‬‬ ‫ހުދު‪ g‬ހަނދުފަޅިއަކީ‪ g‬ރާއްޖެއަކީ‪ g‬އިސްލާމީ‪g‬‬ ‫ޤައުމެއްކަމާއި‪ g،‬އިސްލާމްދީނަކީ‪ g‬މިޤައުމުގެ‪g‬‬ ‫ލޮބުވެޔތ‪g‬ރައްޔިތުންގެ‪g‬ދީންކަމެވެ‪g.‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

www.mndf.gov.mv

‫އަހުރެންގެ ޤިބުލައަކީ ކަޢުބަތުއްﷲ ގެފުޅެވެ‪.‬‬

‫ޑރ‪ި .‬އ ބް ރާ ހީ މް ޒަ ކަ ރި އް ޔާ މޫ ސާ‬

‫‪?Abko kI wa la bu Qi ge bA ti‬‬ ‫މުސްލިމުންނާ‪ g‬ބެހޭގޮތުން‪ g‬ޔޫރަޕުގެ‪g‬‬ ‫ޚާއްޞަގޮތެއްގައި‪g‬‬ ‫ވަކީން‪g‬‬ ‫މީހުންނަށް‪g،‬‬ ‫މަޢުލޫމާތު‪g‬‬ ‫ދެވޭ‪g‬‬ ‫ކްރިސްޓިއަނުންނަށް‪g‬‬ ‫ތަކުގެތެރޭގައި‪ g‬މުސްލިމުންނާއި‪ g‬އެބައިމީހުންގެ‪g‬‬ ‫ދީނާބެހޭ‪ g‬ވާހަކަތައް‪ g‬އޮޅުވާލެވިގެންވާގޮތުގައި‪g‬‬ ‫ދެވިފައިހުރެއެވެ‪ g.‬މިކަން‪ g‬އެންމެ‪ g‬ހާމަކަމާއެކު‪g‬‬ ‫އެނގެނީ‪ g،‬އޭގެތެރެއިން‪ g‬އިސްލާމީ‪ g‬ހިދާޔަތުގެ‪g‬‬ ‫ނޫރު‪g‬އެބައެއްގެ‪g‬ހިތްތަކަށް‪g‬މާތްﷲ‪g‬ވެއްދެވުމުން‪g‬‬ ‫އިސްލާމްވާ‪g‬މީހުންގެ‪g‬ޙަޔާތާބެހޭގޮތުން‪g‬ބަޔާންކުރާ‪g‬‬ ‫ވާހަކަތަކުންނެވެ‪ g.‬މިގޮތުން‪ g،‬މަުސްލިމުންނަކީ‪g،‬‬ ‫މައްކާއޭ‪ g‬ކިޔޭތަނެއްގައި‪ g‬ހަތަރެސްކަނަށް‪g‬‬ ‫ހެދިފައިވާ‪g‬ކަޅުކުލައިގެ‪g‬ގެއަކަށް‪g‬އަޅުކަންކޮށްއުޅޭ‪g‬‬ ‫ބަޔެއްކަމާއި‪ g‬އެ‪ g‬ގެއެއް‪ g‬ވަށައިގެން‪ g‬ބުރުޖަހާ‪g‬‬ ‫އުޅޭ‪ g‬ބަޔެއްކަމާއި‪ g،‬ރެއާއި‪ g‬ދުވާލު‪ g‬ފަސްފަހަރު‪g‬‬ ‫އުޅޭބަޔެއްކަމުގައި‪g‬‬ ‫ބޮސްދީ‪g‬‬ ‫ބިމުގައި‪g‬‬ ‫ތަޢާރަފުކޮށްދީފައި‪ g‬އޮވެއެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ނޫންވެސް‪g‬‬ ‫މިފަދަ‪ g‬މަޢުލޫމާތުތަކުގެ‪ g‬ސަބަބުން‪ g‬އެވެރީންނަށް‪g‬‬ ‫އިސްލާމްދީނާއި‪ g‬މުސްލިމުންނާ‪ g‬ބެހޭ‪ g‬ރަނގަޅު‪g‬‬ ‫އަދި‪ g‬ތެދު‪ g‬މަޢުލޫމާތުތައް‪ g‬ނުލިބިފައި‪ g‬ހުރުމުގެ‪g‬‬ ‫ސަބަބުން‪ g،‬އިސްލާމްދީނާއި‪ g‬މުސްލިމުންނަކީ‪g‬‬ ‫ވަރަށް‪ g‬ބުއްދިހަމަ‪ g‬ނުޖެހޭ‪ g‬ކަންތައްތައްކޮށް‪ g‬އުޅޭ‪g‬‬ ‫ބަޔެއްކަމުގައި‪g‬ބެލެވެއެވެ‪g.‬‬

‫‪42‬‬

‫‪ g‬ރެއާއި‪ g‬ދުވާލު‪ g‬އެންމެ‪ g‬މަދު‪ g‬ވެގެން‪g‬‬ ‫ފަސްފަހަރު‪ g‬އެފަރާތަށް‪ g‬ކުރިމަތިލައިގެންހުރެ‪g‬‬ ‫މުސްލިމުން‪ g‬ނަމާދުކޮށް‪ g‬އުޅޭ‪ g‬ތަނަކީ‪g‬‬

‫ދިވެހީންގެ‪g‬‬ ‫ނުވަތަ‪g‬‬ ‫ކަޢުބަތުއްﷲއެވެ‪g.‬‬ ‫ޘަޤާފީނަމުންނަމަ‪ g،‬ގެފުޅެވެ‪ g.‬މުސްލިމުން‪g‬‬ ‫އަޅުކަންކޮށް‪ g‬އުޅެނީ‪ g‬ގެފުޅަކަށް‪ g‬ނޫނެވެ‪g.‬‬ ‫އެބައިމީހުން‪ g‬އަޅުކަންކުރަނީ‪ g‬މާތްﷲއަށެވެ‪g.‬‬ ‫ގެފުޅަކީ‪ g‬މުސްލިމުން‪ g‬ނަމާދު‪ g‬ކުރުމަށް‪ g‬ފަށާ‪g‬‬ ‫ހިސާބުން‪ g‬ނަމާދުކޮށް‪ g‬އަވަދިވަންދެން‪ g‬އެފަރާތަށް‪g‬‬ ‫ކުރިމަތިލައިގެން‪ g‬ތިބޭ‪ g‬ފަރާތެވެ‪ g.‬ޝާފިޢީ‪g‬‬ ‫މަޛްހަބުގެ‪ g‬ޢިލްމުވެރީން‪ g‬ދެކެވަޑައިގަންނަވާ‪g‬‬ ‫ގޮތުގައި‪ g‬ކުޅަދާނަކަން‪ g‬ލިބިގެންވީ‪ g‬މިންވަރަކުން‪g‬‬ ‫ނަމާދު‪g‬ކުރާއިރު‪g‬ކުރިމަތިލައިގެން‪g‬ހުންނަށްޖެހެނީ‪g‬‬ ‫ގެފުޅުވީފަރާތަކަށް‪ g‬ނޫނެވެ‪ g.‬ގެފުޅާދިމާއަށެވެ‪g.‬‬ ‫ގެފުޅަށް‪ g‬ކުރިމަތިލައިގެން‪ g‬ހުރެ‪ g‬ނަމާދުކުރުމަކީ‪g،‬‬ ‫ނަމާދު‪ g‬ޞައްޙަވުމުގެ‪ g‬ޝަރުޠެއް‪ g‬ވެސް‪ g‬މެއެވެ‪g.‬‬ ‫އަދި‪g‬ދުޢާ‪g‬ކުރާހިނދު‪g‬ޤިބްލައަށް‪g‬މޫނުނުލެވޭގޮތަށް‪g‬‬ ‫މައްޗަށް‪ g‬ބަލައިގެން‪ g‬އިނދެ‪ g‬ދުޢާކުރުމަކީ‪ g‬ވެސް‪g‬‬ ‫ކީރިތި‪ g‬ރަސޫލާގެ‪ g‬ސުންނަތާ‪ g‬ޚިލާފުކަމެއްކަން‪g‬‬

‫އަލް‪ g‬އިމާމް‪ g‬ބުޚާރީއާއި‪ g‬އަލް‪ g‬އިމާމު‪ g‬މުސްލިމު‪g‬‬ ‫އަނަސްގެފާނުގެ‪ g‬އަރިހުން‪ g‬ރިވާކުރައްވަފައިވާ‪g‬‬ ‫ޙަދީޘަކުން‪g‬ސާބިތުވެއެވެ‪g.‬‬ ‫‪ g‬ގެފުޅަކީ‪ g،‬މި‪ g‬ބިމުގައި‪ g‬މާތްﷲ‬ ‫އަށްޓަކައި‪ g‬އަޅުކަންކުރުމަށް‪ g‬އެންމެ‪ g‬ފުރަތަމަ‪g‬‬ ‫ބިނާކުރެވިގެންދިޔަ‪ g‬ތަނެވެ‪ g.‬ޢާއިޝާގެފާނުގެ‪g‬‬ ‫އަރިހުން‪ g‬އަލްއިމާމު‪ g‬އަޙްމަދު‪ g‬ބުން‪ g‬ޙަންބަލް‪g‬‬ ‫ރިވާކުރެއްވި‪g‬ޙަދީޘެއްގައިވެއެވެ‪g.‬ކިރިތި‪g‬ރަސޫލާ‪g‬‬ ‫ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ‪ g.‬ހަމަކަށަވަރުން‪ g،‬ނަމާދުގައި‪g‬‬ ‫އިމާމާއާއެކު‪ g‬އަހަރެމެން‪ g‬ކިޔާ‪" g‬އާމީން"‪ g‬އާއި‪g‬‬ ‫ޤިބްލަވީފަރާތް‪g‬އަހަރެމެންނަށް‪(g‬މުސްލިމުންނަށް)‪g‬‬ ‫މާތްﷲ‪g‬ދެއްކެވި‪g‬ހިނދު‪g،‬ޔަހޫދީންނަށް‪g‬ގެއްލިގެން‪g‬‬ ‫ދިޔަ‪g‬ޤިބްލައާއި‪g،‬ހުކުރު‪g‬ދުވަހެއް‪g‬އަހަރެމެންނަށް‪g‬‬ ‫(މުސްލިމުންނަށް)‪g‬ހަމަޖައްސަވައި‪g،‬ޔަހޫދީންނަށް‪g‬‬ ‫ގެއްލިގެންދިޔަ‪ g‬ހުކުރުދުވަހަށް‪ g‬ވުރެ‪ g‬ޔަހޫދީން‪g‬‬ ‫(މުސްލިމުންނާމެދު)‪g‬‬ ‫އަހަރެމެންނާމެދު‪g‬‬

‫މުސްލިމުންގެ ޤިބްލައެއްކަމުގައި ކަޢުބަތުއްﷲ (ގެފުޅު)‬ ‫ހިމެނިފައިވުމުގެ‬

‫ޙަޤީޤީ‬

‫މަޤްޞަދަކީ‪،‬‬

‫ހަތަރެސްކަނަށް‬

‫ރާނާފައިވާ‪ ،‬ކަޅު ކުލައިގެ އުރަކޮޅެއް ލެވިގެންވާ ޢިމާރަތަކަށް‬ ‫ކުރުނީސް ޮކށް އަޅުވެތިވުމެއް ނޫނެވެ‪.‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ހަސަދަވެރިވާ‪g‬އެއްވެސް‪g‬ކަމެއް‪g‬ނެތެވެ‪.‬‬ ‫‪ g‬އެންމެ‪ g‬ފުރަތަމަ‪ g‬މުސްލިމުން‪ g‬ވެސް‪g‬‬ ‫ނަމާދުކުރަމުން‪ g‬ގެންދިޔައީ‪ g‬ފަލަސްޠީނުގެ‪g‬‬ ‫އަލްޤުދުސްގައި‪ g‬ހުންނަ‪ g‬މަސްޖިދުލް‪ g‬އަޤްޞާއާ‪g‬‬ ‫ދިމާއަށެވެ‪ g.‬މިގޮތުގައި‪ g‬ގާތްގަޑަކަށް‪ g‬ދޮޅުއަހަރު‪g‬‬ ‫ދުވަހު‪ g‬މަދީނާގައި‪ g g‬ނަމާދުކުރައްވަމުން‪g‬‬ ‫ގެންދެވިއެވެ‪ g.‬ދެން‪ g‬އެއަށްފަހު‪ g‬މައްކާގައިވާ‪g‬‬ ‫އަލްމަސްޖިދުލް‪ g‬ޙަރާމުގައި‪ g‬ހުންނަ‪ g‬ކަޢުބަތުއްﷲ‪g‬‬ ‫(ގެފުޅާ)‪ g‬ދިމާއަށް‪ g‬މޫނުފުޅު‪ g‬އަނބުރާލެއްވުމުގެ‪g‬‬ ‫ވަޙީ‪ g‬އިތުރުއެކަލޭގެފާނަށް‪ g‬ލިބިވަޑައިގަތެވެ‪g.‬‬ ‫އެހިނދު‪ g‬ޔަހޫދީން‪ g‬ބުންޏެވެ‪ g.‬މުޙައްމަދުގެފާނުގެ‪g‬‬ ‫ކާބަފައިންގެ‪ g‬ވަޒަނަށް‪ g‬ޝައުޤުވެރިކަން‪g‬‬ ‫އުފެދިއްޖެއެވެ‪ g.‬އެކަން‪ g‬އެ‪ g‬ކުރެއްވީ‪g،‬‬ ‫އެކަލޭގެފާނުގެ‪ g‬ވަންހަ‪ g‬ކަމުގައިވާ‪ g‬ޤުރައިޝުން‪g‬‬ ‫ރުއްސުމަށެވެ‪ g.‬އެކަލޭގެފާނު‪ g‬އަހުރެމެންގެ‪g‬‬ ‫ޤިބްލައިގެ‪ g‬މަތީގައި‪ g‬ސާބިތުވެ‪ g‬ހުންނެވިނަމަ‪g،‬‬

‫ހަމަޖެހިގެން‪ g‬ދިޔައީ‪ g‬އިލާހީ‪ g‬އަމުރުފުޅަކުން‪g‬‬ ‫ނޫންކަމުގައެވެ‪g.‬އެއީ‪g‬އެވެރީންގެ‪g‬ދީނީ‪g‬ބޮޑުންގެ‪g‬‬ ‫އަމިއްލަ‪ g‬ނިންމުމަކާ‪ g‬އެއްގޮތަށް‪ g‬ހިނގާދިޔަ‪g‬‬ ‫ކަމެއްކަމެވެ‪ g.‬ބިމުގައި‪ g‬ބިނާކުރެވިގެންދިޔަ‪g‬‬ ‫އެންމެ‪ g‬ފުރަތަމަ‪ g‬ޤިބްލައަކީ‪ g‬ހަމަ‪ g،‬މައްކާގައި‪g‬‬ ‫ހުންނަ‪g‬ކަޢުބަތުއްﷲ‪(g‬ގެފުޅު)އެވެ‪g.‬އަބޫ‪g‬ދާއޫދު‪g،‬‬ ‫ޚާލިދު‪ g‬ބުން‪ g‬ޔަޒީދު‪ g‬ބުން‪ g‬މުޢާވިޔާގެ‪ g‬އަރިހުން‪g،‬‬ ‫ރިވާކުރައްވާފައިވާ‪ g‬ރިވާޔަތަކުން‪ g‬މިކަން‪ g‬ވަރަށް‪g‬‬ ‫ރަނގަޅަށް‪ g‬އެނގި‪ g‬ކަށަވަރު‪ g‬ވެއެވެ‪ g.‬އަދި‪g‬‬ ‫އަލް‪ g‬އިމާމް‪ g‬އަލް‪ g‬ބަޣަވީ‪ g،‬ޔޫނުސު‪ g‬ސޫރަތުގެ‪g‬‬ ‫‪78‬ވަނަ‪ g‬އާޔަތުގެ‪ g‬ތަފްސީރުކުރެއްވުމުގެ‪ g‬ގޮތުން‪g‬‬ ‫އިބްނު‪ g‬ޢައްބާސްގެ‪ g‬އަރިހުން‪ g‬އިބްނު‪ g‬ޖުރައިޙު‪g‬‬ ‫ރިވާކުރައްވާފައިވާ‪g‬ރިވާޔަތަކުން‪g‬ހެކިދައްކަވަމުން‪g‬‬ ‫ވިދާޅުވެފައިވަނީ‪ g،‬މޫސާގެފާނާއި‪ g‬އެކަލޭގެފާނަށް‪g‬‬ ‫އީމާންވީ‪ g‬މީހުންގެ‪ g‬ޤިބްލައަކީ‪ g،‬ކަޢުބަތުއްﷲ‪g‬‬ ‫(ގެފުޅު)‪ g‬އެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬މިއީ‪ g،‬އަލް‪ g‬އިމާމު‪g‬‬

‫މުސްލިމުންގެ ޤިބްލައަކަށް ކަޢުބަތުއްﷲ (ގެފުޅު) ހަދާފައިވަނީ ގެފުޅަށް‬ ‫އަޅުކަށް ކުރުމަކަށްނޫނެވެ‪ .‬އެއީ މުސްލިމުން އީމާންވާ އެއްކައުވަންތަ‬ ‫އިލާހުގެ އަމުރުފުޅާ އެއްގޮތްވާ ޮގތުގެމަތީ ހަމަޖެހި ހިގަމުން އަންނަކަމެކެވެ‪.‬‬ ‫މުސްލިމުން ގެފުޅަށް ކުރިމަތިލައިގެންތިބެ ނަމާދުކުރަމުންދަނީ މާތްﷲއަށެވެ‪.‬‬ ‫ފަހުޒަމާނުގައި‪ g‬ފާޅުވާނެކަމަށް‪ g‬އަހުރެމެންނަށް‪g‬‬ ‫އެނގިފައިވާ‪ g‬ނަބީބޭކަލަކީ‪ g‬އެކަލޭގެފާނު‪ g‬ކަމުގައި‪g‬‬ ‫އަހަރެމެން‪g‬އުންމީދުކުރީމުހެވެ‪.‬‬

‫ޒަމަޚްޝަރީއާއި‪ g‬އަލްއިމާމު‪ g‬އަލް‪ g‬ބައިޟާވީއާއި‪g‬‬ ‫އަލްއިމާމު‪ g‬އައްނަސަފީ‪ g‬ވެސް‪ g‬އެންމެ‪g‬‬ ‫ތާއީދުކުރައްވާ‪g‬ގޮތެވެ‪.‬‬

‫‪ g‬ޔަހޫދީންގެ‪ g‬މިފަދަ‪ g‬ބަސްތަކުން‪g‬‬ ‫އެނގެނީ‪g،‬އެވެރީންނަކީ‪g،‬އަމިއްލަ‪g‬މަސްލަޙަތަށް‪g‬‬ ‫އިސްކަންދޭ‪g،‬އެވެރީންނަށް‪g‬ފައިދާކުރާ‪g‬ފުރުޞަތަށް‪g‬‬ ‫އަބަދުވެސް‪ g‬އިންތިޒާރުކުރާ‪ g‬ބަޔެއްކަމެވެ‪g.‬‬ ‫އެވެރީންގެ‪ g‬މިބަހުން‪ g‬ހާމަވެގެންދަނީ‪ g،‬ކީރިތި‪g‬‬ ‫ރަސޫލާއަށް‪ g‬އީމާންނުވި‪ g‬ސަބަބަކީ‪ g،‬މާތްﷲ‬ ‫ގެ‪ g‬އަމުރުފުޅާ‪ g‬އެއްގޮތަށް‪ g‬ޢަމަލުކުރެއްވުމުގެ‪g‬‬ ‫ގޮތުން‪ g‬އެވެރީންގެ‪ g‬ޤިބްލައަށް‪ g‬ކީރިތި‪ g‬ރަސޫލާގެ‪g‬‬ ‫މޫނުފުޅު‪g‬ކުރިމަތި‪g‬ލެއްވުމުގެ‪g‬ބަދަލުގައި‪g‬ކަޢުބާވީ‪g‬‬ ‫ފަރާތައް‪ g‬މޫނުފުޅު‪ g‬އަނބުރާލެއްވުމެވެ‪ g.‬އެއީ‪g‬‬ ‫އުޑާއި‪ g‬ބިމުގެ‪ g‬ވެރިކަން‪ g‬މިލްކުވެވޮޑިގެންވާ‪g‬‬ ‫އިލާހުގެ‪ g‬އަމުރުފުޅެވެ‪ g.‬މާތްﷲ‪ g‬ވޮޑިގެންވުމާއި‪g‬‬ ‫އެކަލާނގެ‪ g‬އަޅުތަކުންނަށް‪ g‬ބައްލަވާވޮޑިގަތުމާއި‪g‬‬ ‫އެކަލާނގެއަށް‪ g‬އަޅުވެތިކަން‪ g‬އަދާކުރުމަށް‪g‬‬ ‫ނިސްބަތްކުރާއިރު‪g،‬އިރާއި‪g‬ހުޅަގު‪g‬އަދި‪g‬ދެކުނާއި‪g‬‬ ‫އުތުރުގައި‪g‬އެއްވެސް‪g‬ތަފާތެއް‪g‬ނެތެވެ‪.‬‬

‫‪ g‬ދީންތަކުގެ‪ g‬ތާރީޚުން‪ g‬އެނގޭގޮތުގައި‪g،‬‬ ‫އުޅުމުގައި‪g‬‬ ‫އަޅުކަންކޮށް‪g‬‬ ‫ކޮންމެބަޔަކުމެ‪g‬‬ ‫ވަރަށް‪ g‬ޚާއްޞަ‪ g‬ސަމާލުކަމެއް‪ g‬ދޭ‪ g‬ތަންތަނާއި‪g‬‬ ‫ކަންތައްތަކެއް‪ g‬ހުރެއެވެ‪ g.‬އަލް‪ g‬ޙައްޖު‪g‬‬ ‫ސޫރަތުގެ‪34 g‬ވަނައާޔަތާއި‪67 g‬ވަނަ‪ g‬އާޔަތުން‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬މިކަން‪ g‬އެނގި‪ g‬ކަށަވަރުވެއެވެ‪ g.‬އެ‪g‬‬ ‫ތަންތަނާއި‪g‬ކަންތައްތަކަކީ‪g،‬މާތްﷲގެ‪g‬އަމުރުފުޅާ‪g‬‬ ‫އެއްގޮތްވާގޮތުގެ‪ g‬މަތީން‪ g‬ހަމަޖެހި‪ g‬ހިނގާ‪g‬‬ ‫ކަންތައްތަކެއްކަމުގައި‪ g‬ނުވިޔަސްވެހެވެ‪ g.‬އަލް‪g‬‬ ‫އަންޢާމު‪ g‬ސޫރަތުގެ‪108 g‬ވަނަ‪ g‬އާޔަތުގައި‪g‬‬ ‫ބުދަށް‪g‬‬ ‫މިވާހަކައެވެ‪g.‬‬ ‫ބަޔާންވެގެންވަނީ‪g‬‬ ‫އަޅުކަންކޮށް‪g‬އުޅޭމީހުން‪g‬އެނބުރެނީ‪g‬ބިމާ‪g‬ދިމާއަށް‪g‬‬ ‫ނުވަތަ‪ g‬ތަރިތަކާ‪ g‬ދިމާއަށެވެ‪ g.‬ޤަދީމީ‪ g‬މިޞްރުގެ‪g‬‬ ‫އަހުލުވެރީން‪ g‬ދުޢާކުރުމަށާއި‪ g‬މުނާޖާގޮވުމަށް‪g‬‬ ‫އެނބުރެނީ‪g‬އިރާ‪g‬ދިމާއަށެވެ‪.‬‬

‫‪ g‬ތާރީޚީ‪g‬‬ ‫އެނގި‪g‬‬ ‫ހެކިތަކުން‪g‬‬ ‫ސާބިތުވެގެންވަނީ‪ g،‬ބަނީ‪ g‬އިސްރާއީލްބާގައިގެ‪g‬‬ ‫މީހުންގެ‪ g‬ޤިބްލައެއްކަމުގައި‪ g‬ބައިތުލް‪ g‬މަޤްދިސް‪g‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ޤިބްލައަކަށް‪g‬‬ ‫‪ g‬މުސްލިމުންގެ‪g‬‬ ‫ކަޢުބަތުއްﷲ‪( g‬ގެފުޅު)‪ g‬ހަދާފައިވަނީ‪ g‬ގެފުޅަށް‪g‬‬ ‫އަޅުކަށް‪ g‬ކުރުމަކަށް‪ g‬ނޫނެވެ‪ g.‬އެއީ‪ g‬މުސްލިމުން‪g‬‬ ‫އީމާންވާ‪ g‬އެއްކައުވަންތަ‪ g‬އިލާހުގެ‪ g‬އަމުރުފުޅާ‪g‬‬

‫އެއްގޮތްވާ‪ g‬ގޮތުގެމަތީން‪ g‬ހަމަޖެހި‪ g‬ހިނގަމުން‪g‬‬ ‫އަންނަ‪ g‬ކަމެކެވެ‪ g.‬މުސްލިމުން‪ g‬ގެފުޅަށް‪g‬‬ ‫ކުރިމަތިލައިގެން‪ g‬ތިބެ‪ g‬ނަމާދު‪ g‬ކުރަމުންދަނީ‪g‬‬ ‫މާތްﷲއަށެވެ‪ g.‬ގެފުޅަކީ‪ g،‬ދުނިޔެވީ‪ g‬އުޞޫލުތަކާ‪g‬‬ ‫އެއްގޮތްވާ‪g‬ގޮތުގެ‪g‬މަތީން‪g‬މިސްރާބެއްގެ‪g‬ގޮތުގައި‪g‬‬ ‫ބޭނުންކުރެވޭ‪g‬ދީނީ‪g‬ޝިޢާރެކެވެ‪.‬‬ ‫‪ g‬މުސްލިމުންގެ‪ g‬ޤިބްލައެއް‪ g‬ކަމުގައި‪g‬‬ ‫ކަޢުބަތުއްﷲ‪( g‬ގެފުޅު)‪ g‬ހިމެނިފައިވުމުގެ‪ g‬ޙަޤީޤީ‪g‬‬ ‫މަޤްޞަދަކީ‪ g،‬ހަތަރެސްކަނަށް‪ g‬ރާނާފައިވާ‪g،‬‬ ‫ކަޅުކުލައިގެ‪ g‬އުރަކޮޅެއް‪ g‬ލެވިގެންވާ‪ g‬ޢިމާރަތަކަށް‪g‬‬ ‫ނޫނެވެ‪g.‬‬ ‫އަޅުވެތިވުމެއް‪g‬‬ ‫ކުރުނީސްކޮށް‪g‬‬ ‫މުސްލިމުންގެ‪ g‬މުޅި‪ g‬ޙަޔާތުގެ‪ g‬މިސްރާބަކީ‪g،‬‬ ‫އަދި‪ g‬ޤިބްލައަކީ‪ g،‬މާތްﷲގެ‪ g‬ރުއްސެވުމާއި‪g‬‬ ‫ފުއްސެވުން‪ g‬ލިބިގެންވާ‪ g‬މަގުން‪ g‬ދެ‪ g‬ދުނިޔެ‪g‬‬ ‫ބާއްޖަވެރި‪ g‬ކުރުމަށްޓަކައި‪ g‬ކުރާ‪ g‬ދަތުރުގެ‪g‬‬ ‫މަންޒިލަށް‪ g‬ވާސިލުވުމެވެ‪ g.‬އެ‪ g‬މަންޒިލަކީ‪g،‬‬ ‫ސީދަވެގެންވާ‪ g‬ތެދުމަގުން‪ g‬ޙަޔާތުގެ‪ g‬ދުވަސްތައް‪g‬‬ ‫ހޭދަކޮށް‪ g‬ސުވަރުގެއަށް‪ g‬ދިއުމުގެ‪ g‬ނަސީބު‪g‬‬ ‫ލިބުމެވެ‪ g.‬މި‪ g‬މަންޒިލް‪ g‬ކާމިޔާބުވުން‪ g‬އޮތީ‪g‬‬ ‫ޢަމަލީގޮތުން‪ g‬ކަޢުބަތުއްﷲ‪( g‬ގެފުޅަކީ)‪ g‬ޙަޔާތުގެ‪g‬‬ ‫ވެސް‪g‬ޤިބްލަކަމުގައި‪g‬ހަދައިގެންނެވެ‪g.‬އަހުރެންގެ‪g‬‬ ‫ހުރިހާ‪ g‬އަޅުކަމާއި‪ g‬ދިރިހުރުމާއި‪ g‬މަރުވެދިޔުން‪g‬‬ ‫މާތްﷲއަށްޓަކައި‪g‬ކަމުގައި‪g‬ހަދައިގެންނެވެ‪.‬‬ ‫ދުވާލު‪g‬‬ ‫ރެއާއި‪g‬‬ ‫މުސްލިމުން‪g،‬‬ ‫މަދުވެގެން‪ g‬ފަސްފަހަރު‪ g‬އަދާކުރާ‪ g‬ފަރުޟު‪ g‬ފަސް‪g‬‬ ‫ނަމާދުކުރުމަށް‪g‬ފަށައިގަންނައިރު‪g‬ކުރިމަތިލައިގެން‪g‬‬ ‫ތިބެން‪ g‬ޖެހެނީ‪ g،‬ކަޢުބަތުﷲއަށެވެ‪ g.‬މިއީ‪ g‬ވަރަށް‪g‬‬ ‫ފުންމާނައެއް‪ g‬އެކަމެއްގައި‪ g‬ހިމެނޭ‪ g‬ކަމެކެވެ‪g.‬‬ ‫ޤިބްލައަށް‪ g‬ކުރިމަތިލައިގެން‪ g‬ތިބުމުގެ‪ g‬މާނައަކީ‪g،‬‬ ‫އިންސާނީ‪ g‬ޙަޔާތަކީ‪ g،‬އެއްވެސް‪ g‬އަމާޒެއްނެތި‪g،‬‬ ‫އަދި‪g‬އެއްވެސް‪g‬މިޞްރާބެއްނެތި‪g‬ހޭދަކުރަން‪g‬އޮތް‪g‬‬ ‫ޙަޔާތެއް‪g‬ނޫންކަމެވެ‪g.‬ކޮންމެ‪g‬އިންސާނަކުމެ‪g،‬މި‪g‬‬ ‫ބިންމަތީގައި‪ g‬ހޭދަކުރާ‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬ހިނދުކޮޅެއްގެ‪g‬‬ ‫އަމާޒެއް‪g،‬އަދި‪g‬ކުރާ‪g‬ކޮންމެ‪g‬ކަމެއްގެ‪g‬މަޤްޞަދެއް‪g‬‬ ‫އޮންނަން‪ g‬ޖެހޭނެކަމެވެ‪ g.‬އަލްއަންޢާމު‪ g‬ސޫރަތުގެ‪g‬‬ ‫‪ g162‬އާޔަތުގައި‪ g‬މާތްﷲ‪ g‬ވަޙީކުރައްވާފައިވާ‪g‬‬ ‫ބަސްފުޅުން‪ g،‬ޙަޔާތުގެ‪ g‬މަޤްޞަދާއި‪ g،‬ދާންވީ‪g‬‬ ‫މަންޒިލާއި‪ g،‬މިޞްރާބު‪ g‬ވަރަށް‪ g‬ރަނގަޅަށް‪g‬‬ ‫ހާމަވެއެވެ‪ g.‬ކުރާ‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬ކަމެއްގެ‪ g‬ނަތީޖާއަށް‪g‬‬ ‫ވިސްނައިގެން‪g‬ތިމާމެންނަށާއި‪g،‬އިންސާނިއްޔަތަށް‪g‬‬ ‫ލާބަހުރި‪ g‬ޚިދުމަތެއް‪ g‬ކުރުމުގައި‪ g‬ދެމިތިބެވޭތޯ‪g‬‬ ‫ބަލަން‪ g‬ޖެހެއެވެ‪ g.‬ޙަޔާތުގެ‪ g‬އަމާޒެއް‪ g‬އޮތްކަން‪g‬‬ ‫ދަންނަ‪ g‬މީހުންނަކީ‪ g،‬ބޭކާރު‪ g‬ކަންކަމުގައި‪ g‬ވަގުތު‪g‬‬ ‫ހޭދަކުރާނެ‪ g‬ބަޔެއް‪ g‬ނޫނެވެ‪ g.‬އެހެނީ‪ g،‬ކޮންމެ‪g‬‬ ‫މީހަކާ‪g‬މަރު‪g‬ބައްދަލުވާނެކަމާއި‪g،‬މަރުވުމަށްފަހު‪g،‬‬ ‫އަލުން‪ g‬ފެށޭ‪ g‬އަބަދީ‪ g‬ޙަޔާތަށް‪ g‬ފައިދާކުރަނިވި‪g‬‬ ‫ކަމެއް‪ g‬ކޮށްފައި‪ g‬އޮތިއްޔާ‪ g‬މެނުވީ‪ g،‬މަންފާއެއް‪43 g‬‬ ‫ނުކުރާނެއެވެ‪g.‬‬

‫‪nqLuwu nqegdenwi nAfO‬‬ ‫ދާދި‪g‬މިދާކަށް‪g‬ދުވަހެވެ‪g.‬ރައްޓެއްސަކާއެކު‪g‬‬ ‫މާލޭގެ‪ g‬ކެފޭއެއްގައި‪ g‬ސައިބޯން‪ g‬އިންދައި‪ g،‬މެދު‪g‬‬ ‫ޢުމުރުގެ‪ g‬އަންހެނަކާއި‪ g‬ފިރިހެނަކު‪ g‬އައިސް‪g‬‬ ‫ޖެހިގެން‪g‬ހުރި‪g‬މޭޒުގައި‪g‬ސައިބޯން‪g‬ތިބެއްޖެއެވެ‪g.‬‬ ‫ލަފާކުރެވޭ‪ g‬ގޮތުގައި‪ g‬އެއީ‪ g‬ދެމަފިރިންނެވެ‪g.‬‬ ‫ހިތަށްއެރިއެވެ‪g.‬‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ‪g‬‬ ‫އެއާއެކު‪g‬‬ ‫ދެމަފިރިން‪ g‬ބައެއް‪ g‬ފަހަރު‪ g‬އެކުގައި‪ g‬ކާން‪g‬‬ ‫ނުވަތަ‪ g‬ސައިބޯން‪ g‬ގޮސްއުޅުމަކީ‪ g‬މާލެ‪ g‬ފަދަ‪g‬‬ ‫ތަނެއްގައި‪ g‬ހާދަ‪ g‬މުހިއްމު‪ g‬ކަމެކެވެ‪ g.‬އަވަދިނެތި‪g‬‬ ‫އުޅެންޖެހިފައިވާ‪ g‬ދިރިއުޅުމާއި‪ g‬ތޮއްޖެހިފައިވާ‪g‬‬ ‫ގޭގެ‪g‬މާޙައުލުން‪g‬ނިކުމެ‪g،‬ހަމަޖެހިލައިގެން‪g‬ވާހަކަ‪g‬‬ ‫ދައްކާލަން‪ g‬ބައެއް‪ g‬ފަހަރަށް‪ g‬ދެމީހުންނަށްމެ‪ g‬ލިބޭ‪g‬‬ ‫ފުރުޞަތަކަށް‪ g‬އެކަން‪ g‬ވާތީއެވެ‪ g.‬ނަމަވެސް‪ g‬ކަން‪g‬‬ ‫ނިމިދިޔައީ‪ g‬ހީކުރި‪ g‬ގޮތަކަށް‪ g‬ނޫނެވެ‪ g.‬ދެމީހުން‪g‬‬ ‫އިށީނދެ‪ g‬ކާން‪ g‬ފެށުމާއެކު‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬މީހަކުމެ‪g‬‬ ‫"ވާހަކަ‪ g‬ދައްކަން‪ g‬ފެށީ"‪ g‬އެމީހެއްގެ‪ g‬މޮބައިލް‪g‬‬ ‫ފޯނާއެވެ‪ g.‬ކުރިމަތީގައި‪ g‬މީހަކު‪ g‬އިންކަމުގެ‪g‬‬ ‫އިހުސާސެއް‪ g‬ދެމީހުންނަށްވެސް‪ g‬ނުވާކަހަލައެވެ‪g.‬‬ ‫ތައްޓަށް‪g‬ނަގައިފައި‪g‬ހުރި‪g‬ހެދިކާތައް‪g‬އެތިކޮޅަކުން‪g‬‬ ‫އެތިކޮޅަކުން‪ g‬ކައި‪ g‬ހުސްވިއިރު‪ g،‬ދެމީހުންވެސް‪g‬‬ ‫ގެއްލިފައި‪ g‬ތިބީ‪ g‬ފޯނަށެވެ‪ g.‬އެކަކު‪ g‬އަނެކަކަށް‪g‬‬ ‫އެންމެ‪ g‬ލަފުޒަކުން‪ g‬މުޚާޠަބު‪ g‬ކުރިތަނެއްވެސް‪g‬‬ ‫ނުދެކެމެވެ‪g.‬ފޯނުގެ‪g‬ޖާދޫ‪g‬މާގަދަ‪g‬އެވެ!‪g‬‬ ‫އިސްވެ‪ g‬އަޅުގަނޑު‪ g‬މި‪ g‬ދެންނެވީ‪ g‬މާ‪g‬‬ ‫އާދަޔާޚިލާފު‪ g‬ވާހަކައެއް‪ g‬ނޫނެވެ‪ g.‬މިފަހަކަށް‪g‬‬ ‫އައިސް‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬މުޖުތަމަޢުން‪ g‬ނިކަން‪g‬‬ ‫ގިނައިން‪ g‬ފެންނަ‪ g‬މަންޒަރެއްގެ‪ g‬ވާހަކައެވެ‪g.‬‬ ‫އެކި‪ g‬އުމުރުގެ‪ g‬މީހުންގެ‪ g‬ފަރާތުންނެވެ‪g.‬‬ ‫ރައްޓެހި‪ g‬ރަޙުމަތްތެރިންނާއި‪ g‬ތިމާގެ‪ g‬މީހުންގެ‪g‬‬ ‫ފަރާތުންވެސް‪g‬މެއެވެ‪g.‬މިފަދައިން‪g‬އުޅޭ‪g‬މީހުންނާ‪g‬‬ ‫ދިމާއަށް‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬ތެރެއިން‪ g‬ތަންކޮޅެއް‪g‬‬ ‫ދޮށީ‪ g‬އުމުރުގެ‪ g‬މީހުން‪" g‬ތިޔަ‪ g‬އުޅެނީ‪ g‬ފޯނާ‪g‬‬ ‫އިނދެގެންނޭ"‪g‬މިހެން‪g‬ބުނެއުޅެތެވެ‪g.‬‬

‫‪44‬‬

‫އަޅުގަނޑުމެން‪ g‬މިއަދު‪ g‬މިއުޅެނީ‪g21 g‬‬ ‫ވަނަ‪ g‬ޤަރުނުގައެވެ‪ g.‬ޓެކްނޮލޮޖީ‪ g‬އާއެކު‪ g‬އަންނަ‪g‬‬ ‫ގިނަ‪ g‬އުފެއްދުންތައް‪ g‬މިކުޑަކުޑަ‪ g‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪g‬‬ ‫ދޮރާށިން‪ g‬ވަންނާކަށް‪ g‬މިއަދަކު‪ g‬ގިނަ‪ g‬ދުވަހެއް‪g‬‬ ‫ބޭނުމެއް‪ g‬ނުވެއެވެ‪ g.‬ޚާއްޞަކޮށް‪ g‬މޮބައިލް‪g‬‬ ‫ފޯނާ‪ g‬ގުޅުންހުރި‪ g‬ޒަމާނީ‪ g‬އާލަތްތައް‪ g‬ރާއްޖެއަށް‪g‬‬ ‫ތަޢާރަފު‪ g‬ކުރެވޭލެއް‪ g‬ފިސާރި‪ g‬އަވަހެވެ‪ g.‬އަދި‪g‬‬

‫ކީއްހެއްޔެވެ؟‪ g‬މިފަހަކަށް‪ g‬އައިސް‪ g‬ފޯނުގެ‪ g‬ވަކި‪g‬‬ ‫އުފެއްދުންތަކެއް‪ g‬ދުނިޔޭގެ‪ g‬ބާޒާރަށް‪ g‬ނިކުންނަ‪g‬‬ ‫ވަގުތު‪ g،‬ރާއްޖޭގައިވެސް‪ g‬ވިއްކަންފެށުން‪g‬‬ ‫އިޙްތިފާލުކުރުމަށް‪ g‬އެކި‪ g‬ޒާތުގެ‪ g‬ކުލަގަދަ‪g‬‬ ‫ޙަފްލާތައް‪ g‬ބާއްވާތަން‪ g‬ފެންނަން‪ g‬ފަށައިފިއެވެ‪g.‬‬ ‫ފޯނު‪g‬ވިއްކަން‪g‬ފެށުމުގެ‪g‬މާކުރިން‪"g‬ޕްރީ‪g‬އޯޑަރ"‪g‬‬ ‫ދީ‪g،‬ފޯނުގެ‪g‬އަގު‪g‬އަދާކޮށް‪g،‬ގަންނަން‪g‬އުޅޭ‪g‬ފޯނުގެ‪g‬‬ ‫މޮޅުކަމުގެ‪ g‬ބައިސާ‪ g‬ރައްޓެހިން‪ g‬ގާތުގައި‪ g‬ކަނޑާ‪g‬‬ ‫މީހުން‪ g‬މަދެކޭ‪ g‬ދެންނެވޭކަށް‪ g‬ނެތެވެ‪ g.‬ތިމާގެ‪g‬‬ ‫ޙަޔާތަށް‪ g‬އަންނަން‪ g‬އުޅޭ‪" g‬އައު‪ g‬ބައިވެރިޔާ"ގެ‪g‬‬ ‫އިންތިޒާރުގައި‪g‬ހަމަނިދި‪g‬ނުލިބޭ‪g‬ވާހަކަ‪g‬ފޭސްބުކް‪g‬‬ ‫"ސްޓޭޓަސް"ގައި‪ g‬ޖަހައިލައިގެން‪ g‬ތިބޭ‪ g‬މީހުންމެ‪g‬‬ ‫ފެންނަލެއް‪ g‬ނިކަން‪ g‬ގިނަވެއްޖެއެވެ‪ g.‬މިވާހަކަތައް‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑު‪ g‬މިދެއްކީ‪ g،‬ފަހަރެއްގައިވެސް‪ g‬ފަހުގެ‪g‬‬ ‫ޓެކްނޮލޮޖީތަކަށް‪ g‬މަރުޙަބާ‪ g‬ނުކިޔާތީއެއް‪ g‬ނޫނެވެ‪g.‬‬ ‫އެހެނަސް‪ g‬އޮފުދާރުކަން‪ g‬ގަދަ‪ g‬މިދެންނެވި‪g‬‬ ‫ޓެކްނޮލޮޖީގެ‪g‬ވަޞީލަތްތަކާއެކު‪g،‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪g‬‬ ‫ތެރޭގައި‪g‬މިހާރުވެސް‪g‬ވީދިފައިވާ‪g‬އިޖުތިމާޢީފޭރާން‪g‬‬ ‫އިތުރަށް‪g‬ވީދި‪g،‬ނަފްސީނަފްސީވަންތަ‪g‬ދިރިއުޅުމެއް‪g‬‬ ‫އަށަގަންނަ‪g‬މަންޒަރު‪g‬ހިތަށް‪g‬ސިފަވާތީއެވެ‪.‬‬ ‫މާޒީގެ‪ g‬މަދު‪ g‬ޞަފްޙާއެއް‪ g‬ބަލައިލިޔަސް‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެންނަށް‪ g‬ފެންނަނީ‪ g‬ހާދަ‪ g‬ހިތްގައިމު‪g‬‬ ‫މަންޒަރެކެވެ‪ g.‬ޢާއިލާގެ‪ g‬އެންމެން‪ g‬އެކުގައި‪g‬‬ ‫ކައިބޮއި‪ g‬ހަދާ‪ g‬މަންޒަރެވެ‪ g.‬ކެއުމުގެ‪ g‬ވަޤުތުގައި‪g‬‬ ‫އެކަކު‪ g‬އަނެކަކާ‪ g‬ކުރެވޭ‪ g‬ސަމާސާތަކާއި‪ g‬ދައްކާ‪g‬‬ ‫މަޖާ‪g‬ވާހަކަތަކެވެ‪g.‬ހުކުރު‪g‬ދުވަސް‪g‬ނުވަތަ‪g‬ބަންދު‪g‬‬ ‫ދުވަހެއް‪ g‬އަތުވެއްޖެ‪ g‬ނަމަ‪ g،‬ތިމާގެ‪ g‬މީހުންނާއި‪g‬‬ ‫ރަޙުމަތްތެރިންގެ‪ g‬ގޭގެއަށް‪ g‬ޒިޔާރަތްކޮށް‪ g‬އެކަކު‪g‬‬ ‫އަނެކަކަށް‪ g‬ފެނި‪ g،‬ޙާލުއަޙުވާލު‪ g‬ބަލައި‪ g‬އުޅުނު‪g‬‬ ‫ހިތްގައިމު‪ g‬ގޮތްތަކެވެ‪ g.‬ގެއަށް‪ g‬މެހުމާނަކު‪g‬‬ ‫އައުމާއެކު‪ g‬އޭނާއަށް‪ g‬މަރުޙަބާ‪ g‬ކިޔުމަށް‪g‬‬ ‫އިށީންނާނެ‪ g‬ތަންދައްކައި‪ g،‬އެންމެ‪ g‬ކުޑަމިނުން‪g‬‬ ‫ބޯފެންތައްޓެއް‪ g‬ނަމަވެސް‪ g‬ދިއްކޮށްލައި‪ g،‬ގެއިން‪g‬‬ ‫ނިކުތުމާ‪ g‬ހަމަޔަށް‪ g‬އެކަނިވިޔަނުދީ‪ g،‬އޭނާގެ‪g‬‬ ‫ވާހަކައިގައި‪ g‬ބައިވެރިވެލަން‪ g‬މީހަކު‪ g‬އިންނަ‪g‬‬ ‫އުފާވެރި‪ g‬މަންޒަރެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬ކީއްހެއްޔެވެ؟‪g‬‬ ‫ތުއްތުތުއްތު‪ g‬ކުދިން‪ g‬އެކުދިންގެ‪ g‬މައުސޫމު‪g‬‬ ‫ޙަރަކާތްތަކާއެކު‪g‬ގެއާއި‪g‬ގޯތިތެރޭގައި‪g‬އެކިބާވަތުގެ‪g‬‬ ‫ކުޅިވަރުތަކާއި‪ g‬ހޯބޯލެއްވުމުގައި‪ g‬އުޅޭ‪ g‬ލޮލަށް‪g‬‬ ‫ފިނިކަން‪ g‬ގެނުވަނިވި‪ g‬މަންޒަރެވެ‪ g.‬މިހެންގޮސް‪g‬‬ ‫މިފަދަ‪ g‬ކިތަންމެ‪ g‬ކަމެކެވެ‪ g.‬ހާދަ‪ g‬އުފާވެރިއެވެ‪g.‬‬

‫ރާ މި ޒް ޢަ ލީ‬

‫ހާދަ‪g‬ހިތްގައިމެވެ‪g.‬‬ ‫މިއަދު‪g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪g‬މިދެންނެވި‪g‬އުފާވެރި‪g‬‬ ‫ދިރިއުޅުން‪ g‬ކޮބައިތޯއެވެ؟‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪g‬‬ ‫ދިރިއުޅުމުން‪ g‬އެ‪ g‬އުފާވެރިކަމާއި‪ g‬ހިތްގައިމުކަން‪g‬‬ ‫"ދަމައިގަތީ"‪ g‬ކާކުހެއްޔެވެ؟‪ g‬ކޮންތާކުން‪ g‬އައި‪g‬‬ ‫ކޮންފަދަ‪ g‬އަނިޔާވެރިއެއް‪ g‬ހެއްޔެވެ؟‪ g‬ނޫނެކެވެ‪g.‬‬ ‫އެއްވެސް‪ g‬މީހަކު‪ g‬ދަމައިގަތީއެއް‪ g‬ނޫނެވެ‪ g.‬އެއީ‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬ފުރިހަމަ‪ g‬އިޚުތިޔާރުގައި‪g،‬‬ ‫ދިރިއުޅުމަށް‪ g‬އަމިއްލައަށް‪ g‬ގެނައި‪ g‬ބަދަލެކެވެ!‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެންގެ‪g‬ދިރިއުޅުމުގެ‪g‬ވައްޓަފާޅި‪g‬ޒަމާނުގެ‪g‬‬ ‫އޮޔާއި‪ g‬ވައިގެތެރެއަށް‪ g‬އެއްކޮށް‪ g‬ދޫކޮށްލުމުގެ‪g‬‬ ‫ނަތީޖާއެވެ‪ g.‬ނޫނެކެވެ‪ g.‬މުޅިން‪ g‬ދޫކޮށްނުލި‪g‬‬ ‫ނަމަވެސް‪ g‬ކަންކުރާގޮތް‪ g‬ބަދަލުކުރީއެވެ‪g.‬‬ ‫ނުވެސް‪ g‬އެނގިތިއްބާ‪ g‬އަޅުގަނޑުމެން‪ g‬އެންމެން‪g‬‬ ‫"ހައިޓެކް"ވެ‪ g،‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬އަމިއްލަ‪g‬‬ ‫ނަފުސުތައް‪"g‬ހައިޖެކް"ވެ‪g‬ނިމުނީއެވެ‪.‬‬ ‫މިއަދު‪g‬ޖެހިގެން‪g‬ހުންނަ‪g‬ގޭގައި‪g‬ދިރިއުޅޭ‪g‬‬ ‫އަވަށްޓެރިޔާއަށް‪ g‬ޒިޔާރަތްކޮށްލާނެ‪ g‬ވަގުތެއް‪g‬‬ ‫ނުވެއެވެ‪ g.‬މަސް‪ g‬ދެމަސްވާއިރު‪ g‬ޒަމާންވީ‪ g‬ގާތް‪g‬‬ ‫ރަޙުމަތްތެރިންނާއި‪ g‬ގާތްތިމާގެމީހުން‪ g‬ދެކިލަން‪g‬‬ ‫ދިޔުމުގެ‪ g‬ބޭނުމެއް‪ g‬އިޙުސާސެއް‪ g‬ނުވެއެވެ‪g.‬‬ ‫ޖީބުގައި‪g‬އޮންނަ‪g‬ފޯނުން‪g‬ފޮނުވާލެވޭ‪g‬މެސެޖަކުން‪g‬‬ ‫ނުވަތަ‪ g‬ފޮޓޯއަކުން‪ g‬ފުދެއެވެ‪ g.‬ގެއަށް‪ g‬އަންނަ‪g‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫މެހުމާނާ‪g‬އަޅާލައި‪g،‬އެކަށީގެންވާ‪g‬ވަގުތު‪g‬އޭނަޔަށް‪g‬‬ ‫ދިނުމަކީ‪ g‬ތިމާގެ‪ g‬ވަގުތު‪ g‬ބޭކާރުކުރުން‪ g‬ކަމުގައި‪g‬‬ ‫ދެކޭހަލައެވެ‪g.‬ބަލަން‪g‬އިންނަ‪g‬ޓީވީ‪g‬ޕުރޮގުރާމަށް‪g،‬‬ ‫ފޯނުން‪ g‬ކުރާޗެޓަށް‪ g،‬ފޮނުވާ‪ g‬މެސެޖަށް‪ g،‬ކުޅެން‪g‬‬ ‫އިންނަ‪ g‬ގޭމަށް‪ g،‬ފޭސްބުކު‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ވައިބަރުން‪g‬‬ ‫ފެންނަ‪ g‬މަޖާ‪ g‬ލިޔުންތަކާއި‪ g‬ފޮޓޯތަކަށް‪ g‬އެޅޭ‪g‬‬ ‫ހުރަހަކަށް‪ g‬މެހުމާނު‪ g‬ވާތީއެވެ!‪ g‬ކިރިޔާ‪ g‬އަހަރުވީ‪g‬‬ ‫ތުއްތު‪ g‬ކުދިންވެސް‪ g‬ކޮންމެވެސް‪ g‬ބާވަތެއްގެ‪g‬‬ ‫"ޕެޑެއް"‪ g‬ނުވަތަ‪"g‬ޓެބެއް"ގެ‪ g‬ޖާދޫގައި‪ g‬ޖެހިފައި‪g‬‬ ‫އެކަނިމާއެކަނި‪ g‬ތިބެން‪ g‬އާދަވަނީއެވެ‪ g.‬އަދި‪g‬‬ ‫ކީއްހެއްޔެވެ؟‪g‬ދެމަފިރިންވެސް‪g‬ރޭގަނޑު‪g‬ނިދަން‪g‬‬ ‫އަރައި‪ g،‬ދެމީހުންގެ‪ g‬ދެފޯނަށް‪ g‬ބަލަހައްޓައިގެން‪g‬‬ ‫ތިއްބާ‪ g‬ނިދެނީއެވެ‪ g.‬މިލިސްޓުގެ‪ g‬ނިމުމެއް‪g‬‬ ‫ނެތެވެ‪ g.‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬އިޖުތިމާޢީ‪ g‬ގުޅުމުގެ‪g‬‬ ‫ދުޅަހެޔޮ‪ g‬ކަމާމެދު‪ g‬ވިސްނާ‪ g‬މީހަކު‪ g‬ކަރުނަ‪g‬‬ ‫އަޅާނެއެވެ‪.‬‬ ‫މިދެންނެވި‪ g‬މަގަށް‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪g‬‬ ‫ނަފުސުތައް‪ g‬ދޫކޮށްލުމުގެ‪ g‬ނަތީޖާ‪ g‬ފޮންޏެއް‪g‬‬ ‫ނޫނެވެ‪ g.‬ބޮޑެތިވަމުން‪ g‬އަންނަ‪ g‬ކުދިންގެ‪g‬‬ ‫ހަރަކާތްތެރިކަން‪ g‬ކުޑަވުމުން‪ g،‬އެކުދިންގެ‪g‬‬ ‫ޖިސްމާނީ‪ g‬ގޮތުން‪ g‬ފުރިހަމަވާންޖެހޭ‪ g‬ކަންކަން‪g‬‬ ‫ފުރިހަމައެއް‪ g‬ނުވެއެވެ‪ g.‬ލޮލަށާއި‪ g‬އެހެން‪g‬‬ ‫ބައެއް‪ g‬ގުނަވަންތަކަށް‪ g‬ޖެހޭ‪ g‬ބަލިތަކުގައި‪g‬‬ ‫އެކުދިން‪ g‬ހަފުސްވެ‪ g‬ދަނީއެވެ‪ g.‬އެކުއުޅުމާއި‪g‬‬

‫އިޖުތިމާޢީގުޅުމުގެ‪ g‬މުހިއްމު‪ g‬އަސާސްތަކަކީ‪g‬‬ ‫އެކުދިންނަށް‪g‬‬ ‫އެކަމަކު‪g‬‬ ‫މިދުޔޭގައިވާ‪g،‬‬ ‫ނުވާއެއްޗެކެވެ‪g.‬ބޮޑެތި‪g‬މީހުން‪g‬އެކަކު‪g‬އަނެކަކަށް‪g‬‬ ‫އަޅާލައި‪ g‬އުޅޭއުޅުން‪ g‬ނެތިދާން‪ g‬ކައިރިވެއްޖެއެވެ‪g.‬‬ ‫އަދި‪ g‬ކޮބައިހެއްޔެވެ؟‪" g‬ރަސްމީ"‪ g‬ގުޅުމަކުން‪g‬‬ ‫އިނދެގެން‪ g‬އުޅޭ‪ g‬މީހުން‪ g‬ގިނަވެއްޖެއެވެ‪g.‬‬ ‫ގޭގޭގައި‪ g‬ތޮއްޖެހިގެން‪ g‬އުޅުނަސް‪ g‬ޢާއިލީލޯބި‪g‬‬ ‫އިހުސާސްވާލެއް‪ g‬ނުހަނު‪ g‬ކުޑަވެއްޖެއެވެ‪g.‬‬ ‫ޚާއްޞަކޮށް‪ g‬ދޮށީ‪ g‬އުމުރުގެ‪ g‬މީހުން‪ g‬ބާކީވެފައި‪g‬‬ ‫ގޭގައި‪g‬ތިބޭ‪g‬ހިސާބަށް‪g‬ކަންކަން‪g‬ހިނގައްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ކަންމިހެން‪ g‬ހުރުމާއެކު‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪g‬‬

‫އިޖުތިމާޢީ‪ g‬ގުޅުމާމެދު‪ g‬ދެވަނަ‪ g‬ވިސްނުމަކުން‪g‬‬ ‫ވިސްނާކަށް‪ g‬ނުވޭހެއްޔެވެ؟‪ g‬ޒަމާނީ‪ g‬ޓެކްނޮލޮޖީގެ‪g‬‬ ‫ވަޞީލަތްތަކާ‪ g‬ކައިރިވިޔަސް‪ g،‬އެހެން‪ g‬ހުރިހާ‪g‬‬ ‫އެއްޗެއް‪ g‬ދޫކޮށްލެވޭހާ‪ g‬ޓެކްނޮލޮޖީއާ‪ g‬ދޯޅުނުވާން‪g‬‬ ‫ޢަޒުމު‪g‬ކަނޑައަޅާކަށް‪g‬ނުވޭހެއްޔެވެ؟‪g‬ފޯނާ‪g‬އިނުން‪g‬‬ ‫ދޫކޮށްލާކަށް‪ g‬ނުވޭހެއްޔެވެ؟‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪g‬‬ ‫އުޅުމާއިގުޅުން‪ g‬މުޅިން‪ g‬ގެއްލި‪ g‬ނުދަނީސް‪g،‬‬ ‫މިކަމާމެދު‪ g‬ފުންކޮށް‪ g‬ވިސްނާށެވެ‪ g.‬ލަސްވިޔަސް‪g،‬‬ ‫އަދި‪ g‬މާ‪ g‬ލަހެއް‪ g‬ނުވެއެވެ‪ g.‬ދޭދޭ‪ g‬ގުޅުމުގެ‪ g‬އަގު‪g‬‬ ‫"ވަރޗުއަލް"‪ g‬ގުޅުމަކަށް‪ g‬ވުރެ‪ g‬މަތިވެރިއެވެ‪g.‬‬ ‫އަގުބޮޑެވެ‪g.‬މާނަ‪g‬ފުނެވެ‪g.‬‬

‫މަ ޢު ލޫ މާ ުތ ހޯ ދު މު ގެ ޙައް ޤާ ިއ‬ ‫މަޢުލޫ މާ ުތ ފެ ތު ރު މު ގެ ޒިންމާ‬ ‫އިތުރުކޮށް‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ދަށްކުރުމަށް‪ g‬މަގުފަހިކޮށްދޭ‪g‬‬ ‫ޑޭޓާއެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬މިނޫނަސް‪ g‬މިފަދަ‪ g‬ހުރިހާ‪g‬‬ ‫އެނގުންތަކާއި‪ g‬ދެނެގަތުންތަކާއި‪ g‬ލިބިގަތުންތައް‪g‬‬ ‫ވެސް‪g‬ހިމެނޭނީ‪g‬މަޢުލޫމާތުގެ‪g‬ތެރޭގައެވެ‪g.‬‬

‫މައުލޫމާތު‪ g‬ހޯދައި‪ g‬ލިބިގަތުމަކީ‪g‬‬ ‫ދިވެހީންނަށް‪ g‬ޤާނޫނީ‪ g‬ގޮތުން‪ g‬މިއަދު‪g‬‬ ‫ކަށަވަރުކޮށްދީފައިވާ‪ g‬ޙައްޤެކެވެ‪ g.‬ދައުލަތުގެ‪g‬‬ ‫ކޮންމެ‪ g‬އިދާރާއަކުން‪ g‬އުފައްދާ‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ގެންގުޅޭ‪g‬‬ ‫އަދި‪/‬ނުވަތަ‪ g‬ބަލަހައްޓާ‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬މަޢުލޫމާތެއް‪g‬‬ ‫ޢާއްމުންނަށް‪ g‬ލިބުމުގެ‪ g‬މަގު‪ g‬މިހާރު‪ g‬ވަނީ‪g‬‬ ‫ތަނަވަސްވެފައެވެ‪ g.‬ނަމަވެސް‪ g‬ޢާއްމުކޮށް‪ g‬ގިނަ‪g‬‬ ‫ކަންކަމުގައި‪g‬އޮންނަ‪g‬ފަދައިން‪g‬މަޢުލޫމާތު‪g‬ހޯދުމާއި‪g‬‬ ‫ފެތުރުމުގައި‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬މައްޗަށް‪ g‬އޮންނަ‪g‬‬ ‫ޒިންމާ‪g‬ގިނަ‪g‬މީހުން‪g‬ހަނދާނެއް‪g‬ނުހުރެއެވެ‪g.‬‬

‫އިނގިރޭސިބަހުން‪g‬ކިޔާ‪g‬އިންފޮރމޭޝަނާއި‪g‬‬ ‫ނޮލެޖާއި‪g‬އަންޑަރސްޓޭންޑިންގ‪g‬އާއި‪g‬ޑޭޓާ‪g‬އަށް‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬އަޅުގަނޑުމެން‪ g‬ދިވެހިބަހުން‪ g‬މަޢުލޫމާތޭ‪g‬‬ ‫ކިޔައި‪ g‬އުޅެއެވެ‪ g.‬މަޢުލޫމާތަކީ‪ g‬ވަކި‪ g‬މިވެނި‪g‬‬ ‫އެއްޗެކޭ‪ g‬ބުނެ‪ g‬ހާމަކޮށްދޭން‪ g‬މީހުންނަށް‪g‬‬ ‫އުނދަގޫވަނީ‪g‬މި‪g‬ސަބަބާހުރެއެވެ‪.‬‬

‫މަޢުލޫމާތަކީ‪ g‬ކޮބައިކަން‪ g‬ބަޔާންކުރުމަކީ‪g‬‬ ‫ޙަޤީޤަތުގައި‪ g‬ފަސޭހަކަމެއް‪ g‬ނޫނެވެ‪ g.‬އެއީ‪g‬‬ ‫މަޢުލޫމާތުގެ‪ g‬ދާއިރާ‪ g‬ފުޅާ‪ g‬ކަމުންނެވެ‪ g.‬އެކަމުގެ‪g‬‬ ‫އޮޅުންބޮޅުންކަން‪ g‬ބޮޑުކަމުންނެވެ‪ g.‬ވީމާ‪g‬‬ ‫މަޢުލޫމާތަކީ‪ g‬ކޮބައިކަން‪ g‬ކުރުކޮށްނަމަވެސް‪g‬‬

‫މި‪ g‬ލިޔުމުގައި‪ g‬ޑޭޓާގެ‪ g‬ވާހަކަ‪ g‬ވެސް‪g‬‬ ‫ދެއްކިފައިވާތީ‪ g،‬ޑޭޓާ‪ g‬އަކީ‪ g‬ކޮބައިކަން‪g‬‬ ‫ބަޔާންކޮށްދެވޭތޯ‪ g‬ބެލުން‪ g‬ވެސް‪ g‬މުހިއްމު‪g‬‬ ‫ވެއްޖެއެވެ‪g.‬ޑޭޓާއަކީ‪g‬ވެސް‪g‬މަޢުލޫމާތުގެ‪g‬ތެރޭގައި‪g‬‬ ‫ހިމެނޭ‪g‬އެއްޗަކަށްވާތީއެވެ‪g.‬‬

‫ނމެ ަފދަ ަމ ުޢ ޫލމާ ެތއް ެވސް (ނު ަވތަ‬ ‫ށގެން ކޮ ް‬ ‫ނ ޮކ ް‬ ‫ިމ ައދު ިއޖު ިތ ާމޢީ ިވ ުޔ ަގ ިއގެ ބޭނު ް‬ ‫ނ ަތ ްއ ެޓއް ޮބ ިއ ުލ ަމށް ަފހު ަވ ެޔއް‬ ‫ރ ިއ ުލ ަމކީ ފެ ް‬ ‫ރއް) ފަ ުތ ަ‬ ‫ނތް ޮދގު ަޚ ަބ ެ‬ ‫ަޙ ީޤޤަ ެތއް ެ‬ ‫ސހަ ަކ ެމ ެކވެ‪ީ .‬ވމާ ީމހުން ޯޔ ަލ ައށް ަދ ްއކާ ާވ ަހކަ ޭއގެ ަޙ ީޤ ަޤތް‬ ‫ނހާ ަފ ޭ‬ ‫ލު ް‬ ‫ރ ަކ ެމ ެކވެ‪ަ .‬އދި ީމހުން ރަނ ަގޅު‬ ‫ރ ްއ ާކ ެތ ި‬ ‫ރށް ނު ަ‬ ‫ރ ަމކީ ަވ ަ‬ ‫ނޭނގި ިތބެ ަޤ ޫބ ުލކު ު‬ ‫ށގެން‬ ‫ނކަން‪ެ ،‬އހެން ގޮ ަތ ަކށް މާނަ ޭދހަވާ ޮގ ަތށް ަބ ަދ ުލ ޮކ ް‬ ‫ޞ ުދ ަގއި ުކރާ ކަ ް‬ ‫ަމ ުޤ ަ‬ ‫ނ ަބ ިއ ަކ ެމ ެކވެ‪.‬‬ ‫ރ ަމށް ުވރެ ު‬ ‫ރ ަމކީ ފިތުނަ ުއ ެފ ްއ ުދމެވެ‪ި .‬މއީ ީމހުން މެ ު‬ ‫ެފ ުތ ު‬ ‫އޮޅުންފިލުވައިދިނުމަކީ‪ g‬މުހިއްމު‪ g‬ކަމެއްކަން‪g‬‬ ‫ކަށަވަރެވެ‪.‬‬

‫‪46‬‬

‫ޚުލާޞާ‪ g‬ގޮތެއްގައި‪ g‬ދަންނަވާނަމަ‪g،‬‬ ‫ފމޭޝަނަކީ)‪gg‬ވަގުތުންވަގުތަށް‪g‬‬ ‫މަޢުލޫމާތަކީ‪(g‬އިން ޮ‬ ‫ލިބޭ‪ g‬ބަރާބަރު‪ g‬ޑޭޓާއެވެ‪ g.‬ނުވަތަ‪ g‬ވަކި‪g‬‬ ‫ޚާއްޞަ‪ g‬މަޤުޞަދަކަށްޓަކައި‪ g‬އިންތިޒާމުކޮށް‪g‬‬ ‫ތަރުތީބުކުރެވިފައިވާ‪ g‬ވަކި‪ g‬ޚާއްޞަ‪ g‬ޑޭޓާ‪ g‬އެކެވެ‪g.‬‬ ‫ނުވަތަ‪ g‬މާނައެއް‪ g‬ދޭހަވާ‪ g‬ގޮތަކަށް‪ g‬އިތުބާރުހުރި‪g‬‬ ‫ގޮތެއްގައި‪ g‬ވަކި‪ g‬ޚާއްޞަ‪ g‬ޙާލަތެއްގައި‪ g‬ހުށަހެޅޭ‪g‬‬ ‫ޑޭޓާ‪ g‬އެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ތިމާއަށް‪ g‬އެނގިފައިވާ‪g‬‬ ‫އެނގުމެއް‪g‬އެއްވެސް‪g‬ޝައްކެއް‪g‬ނެތް‪g‬ގޮތެއްގައި‪g‬‬

‫ޢާއްމު‪ g‬ވިސްނުމަކުން‪ g‬ވިސްނާއިރު‪g،‬‬ ‫ތަޙުލީލުކުރުމަށް‪g‬‬ ‫އެއީ‪g،‬‬ ‫ޑޭޓާއަކީ‪g‬‬ ‫ޙަވާލާ‪g‬‬ ‫ނުވަތަ‪g‬‬ ‫(އެނަލައިޒްކުރުމަށް)‪g‬‬ ‫ދިނުމަށްޓަކައި‪g‬އެއްކުރެވޭ‪g‬ޙަޤީޤަތްތަކާއި‪g‬އެކިއެކި‪g‬‬ ‫ތަފާސް‪g‬ހިސާބުތައް‪g‬ކަމަށް‪g‬ބެލިދާނެއެވެ‪g.‬ނުވަތަ‪g‬‬ ‫އެއީ‪ g‬ޙަޤީޤަތްކަމަށް‪ g‬ބަލާ‪ g‬ތަކެއްޗެވެ‪ g.‬ނުވަތަ‪g‬‬ ‫ޙަޤީޤަތުގެ‪g‬ގޮތުގައި‪g‬އެނގޭ‪g‬އެނގުންތަކެވެ‪g.‬މިއީ‪g‬‬ ‫ވިޔަކުރުމަށްޓަކައި‪g‬ނުވަތަ‪g‬ސަބަބުދެއްކުމަށްޓަކައި‪g‬‬ ‫އުފައްދާ‪g‬އަސާސްތަކެވެ‪.‬‬ ‫ވީމާ‪ g،‬މަޢުލޫމާތޭ‪ g‬މި‪ g‬ކިޔަނީ‪g،‬‬ ‫ހަށިގަނޑުގެ‪ g‬ހުރިހާ‪ g‬ޙިއްސުތަކަކުން‪ g‬ނުވަތަ‪g‬‬

‫ޢަބްދު ްލޢަ ޒީ ޒު ޖަމާލު އަބޫ ބަ ކު ރު‬

‫ޙިއްސަކުން‪ g‬ދެނެގަނެވޭ‪ g،‬ނުވަތަ‪ g‬އެނގޭ‪g‬‬ ‫ހަގީގީ‪ g‬އެނގުންތަކަށެވެ‪ g.‬މަޢުލޫމާތުގެ‪ g‬ދާއިރާ‪g‬‬ ‫ތަނަވަސްކަމުން‪ g‬އަޅުގަނޑަށް‪ g‬ދަންނަވައިލެވެން‪g‬‬ ‫އޮތީ‪ g‬މިފަދައަކުންނެވެ‪ g.‬މަޢުލޫމާތަކީ‪ g‬ކޮންމެ‪g‬‬ ‫ކަމަކަށް‪ g‬ވެސް‪ g‬ބޭނުންވާ‪ g‬އެއްޗެކެވެ‪ g.‬ޚަބަރެއް‪g‬‬ ‫ތައްޔާރުކުރެވޭނީ‪g‬ވެސް‪g‬އެ‪g‬ހާދިސާއެއްގެ‪g‬ނުވަތަ‪g‬‬ ‫އެ‪ g‬ކަމަކާ‪ g‬ބެހޭ‪ g‬މަޢުލޫމާތު‪ g‬ހޯދައިގެންނެވެ‪g.‬‬ ‫ކޮންމެ‪g‬މަޢުލޫމާތަކީ‪g‬ޚަބަރަކަށް‪g‬ނުވިޔަސް‪g‬ކޮންމެ‪g‬‬ ‫ޚަބަރަކީ‪ g‬ވެސް‪ g‬މަޢުލޫމާތެވެ‪ g.‬ކޮންމެ‪ g‬ޚަބަރަކުން‪g‬‬ ‫ވެސް‪g‬ލިބެނީ‪g‬މަޢުލޫމާތެވެ‪g.‬ޚަބަރާއި‪g‬މަޢުލޫމާތާއި‪g،‬‬ ‫އެނގޭ‪g‬އެނގުންތަކާއި‪g‬ދެނެގަތުންތަކާއި‪g‬ނޮލެޖާއި‪g‬‬ ‫ޑޭޓާއަކީ‪g‬ވެސް‪g‬މަޢުލޫމާތެވެ‪.‬‬ ‫ދެން‪ g‬އޮތީ‪ g‬ޚަބަރުގެ‪ g‬ވާހަކައެވެ‪ g.‬ކޮންމެ‪g‬‬ ‫މަޢޫލޫމާތަކީ‪g‬ޚަބަރަކަށް‪g‬ނުވާނެ‪g‬އެވެ‪g.‬ނަމަވެސް‪g‬‬ ‫ކޮންމެ‪ g‬ޚަބަރަކީ‪ g‬މަޢުލޫމާތެކެވެ‪ g.‬އެހެންވީމާ‪g‬‬ ‫ޚަބަރަކީ‪ g‬ވެސް‪ g‬މަޢޫލޫމާތުގެ‪ g‬ކުޑަ‪ g‬މިންވަރެކެވެ‪g.‬‬ ‫އާދޭހެވެ!‪ g‬ޚަބަރަކީ‪ g‬މަޢުލޫމާތުގެ‪ g‬އެންމެ‪ g‬ތާޒާ‪g‬‬ ‫ބަޔެވެ‪ g.‬އެންމެ‪ g‬އާދަޔާ‪ g‬ޚިލާފު‪ g‬ބަޔެވެ‪ g.‬މީހުން‪g‬‬ ‫އެންމެ‪g‬ޝައުޤުވެރިވާ‪g‬ބަޔެވެ‪g.‬ތާޒާ‪g‬މަޢުލޫމާތާއި‪g‬‬ ‫އާދަޔާ‪g‬ޚިލާފު‪g‬މަޢޫލޫމާތެވެ‪g.‬މީހުން‪g‬ދެނެގަންނަން‪g‬‬ ‫އެންމެ‪g‬ބޭނުންވާ‪g‬މަޢުލޫމާތެވެ‪.‬‬ ‫މިއަދު‪ g‬މަޢުލޫމާތު‪ g‬ހޯދުމުގެ‪ g‬ޙައްޤު‪g‬‬ ‫ވަރަށް‪g‬ފުޅާ‪g‬ދާއިރާއެއްގައި‪g‬އެބަ‪g‬އޮތެވެ‪g.‬މީހުން‪g‬‬ ‫މަޢުލޫމާތު‪ g‬ހޯދަނީ‪ g‬ކޮންމެވެސް‪ g‬ބޭނުމަކު‪ g‬އެވެ‪g.‬‬ ‫ޚަބަރެއްގެ‪ g‬ގޮތުގައި‪" g‬ފަތުރައިލުމަކީ"‪ g‬އެންމެ‪g‬‬ ‫ގިނަ‪ g‬މީހުން‪ g‬މަޢުލޫމާތު‪ g‬ހޯދާ‪ g‬އެއް‪ g‬ސަބަބެވެ‪g.‬‬ ‫ނަމަވެސް‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންނަށް‪ g‬އަދި‪ g‬އެހާ‪ g‬ބޮޑަށް‪g‬‬ ‫ސަމާލުކަން‪ g‬ދޭން‪ g‬ނޭނގޭ‪ g‬ކަމެއް‪ g‬އެބަ‪ g‬އޮތެވެ‪g.‬‬ ‫އެއީ‪g‬މަޢުލޫމާތު‪g‬ހޯދުމުގެ‪g‬ޙައްޤު‪g‬އޮންނަ‪g‬ފަދައިން‪g‬‬ ‫އެ‪ g‬މަޢުލޫމާތު‪ g‬ފެތުރުމުގައި‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪g‬‬ ‫ކިބައިގައި‪g‬އޮންނަ‪g‬ޒިންމާއެވެ‪g.‬މަސްއޫލިއްޔަތެވެ‪g.‬‬ ‫ތިމާ‪ g‬ފަތުރާ‪ g‬މަޢުލޫމާތަކީ‪ g‬އެ‪g‬‬ ‫މަޢުލޫމާތެއްގެ‪g‬ސަބަބުން‪g‬ތިމާއަށާއި‪g‬މުޖުތަމަޢަށް‪g‬‬ ‫ފައިދާއެއްކުރާނެ‪ g‬މަޢުލޫމާތަކަށް‪ g‬ވާންޖެހޭނެއެވެ‪g.‬‬ ‫އެ‪ g‬މަޤުޞަދު‪ g‬ވެސް‪ g‬އޮންނަންވާނެއެވެ‪ g.‬ތިމާގެ‪g‬‬ ‫އަތާއި‪ g‬ދުލުން‪ g‬ޢާއްމުކުރާ‪ g‬މަޢުލޫމާތަކާމެދު‪g‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ތިމާއާ‪ g‬ސުވާލުކުރެވޭނެ‪ g‬ދުވަހެއް‪ g‬އޮތްކަން‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެންގެ‪g‬‬ ‫ހަނދާންކުރާންޖެހެއެވެ‪g.‬‬ ‫ހިތްތަކުގައި‪ g‬ފޮރުވިފައިވާ‪ g‬ނިޔަތް‪ g‬ވެސް‪g‬‬ ‫ދެނެވޮޑިގެންވާ‪ g‬ﷲގެ‪ g‬ޙަޟުރަތުގައި‪ g‬އެކަމަށް‪g‬‬ ‫ތިމާ‪g‬ޖަވާބުދާރީވާންޖެހޭނެއެވެ‪g.‬‬

‫ސަމާލުކަން‪ g‬ދޭންއެބަޖެހެއެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬އެ‪ g‬ފަތުރާ‪g‬‬ ‫މަޢުލޫމާތަކުން‪ g‬މުޖުތަމަޢަށް‪ g‬ކޮންމެވެސް‪ g‬ހެޔޮ‪g‬‬ ‫އަސަރެއް‪ g‬ކުރާންޖެހޭނެއެވެ‪ g.‬ހަމައެކަނި‪ g‬ތިމާ‪g‬‬ ‫މަޝްހޫރުވެލާން‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ބަޔަކު‪ g‬ހާސްކޮށްލަން‪g‬‬ ‫ނުވަތަ‪ g‬ބަޔަކު‪ g‬ފަޟީޙަތްކޮށްލާން‪ g‬މަޢުލޫމާތު‪g‬‬ ‫ފެތުރުމަކީ‪g‬އެންމެ‪g‬ޒިންމާދާރުކަން‪g‬ކުޑަ‪g‬ގޮތެވެ‪.‬‬

‫އެހެންވީމާ‪ g،‬ތިމާއަށް‪ g‬ލިބޭ‪ g‬މަޢުލޫމާތަކީ‪g‬‬ ‫ތެދެއްތޯ‪g‬ކަށަވަރުކުރުމަށް‪g‬ފަހުގައި‪g‬ނޫނީ‪g‬އެއްވެސް‪g‬‬ ‫މަޢުލޫމާތެއް‪g‬ފެތުރުމަކީ‪g‬ﷲ‪g‬ނަހީކުރައްވައިފައިވާ‪g‬‬ ‫ކަމެއްކަން‪ g‬ހަނދާން‪ g‬ނައްތައިލައިގެން‪ g‬ވާކަށް‪g‬‬ ‫ނޯންނާނެއެވެ‪ g.‬އެހެން‪ g‬ނޫންނަމަ‪ g‬ފަހުން‪ g‬ތިމާ‪g‬‬ ‫ހިތާމަ‪g‬ކުރަން‪g‬ޖެހޭނެކަން‪g‬ﷲ‪g‬އެ‪g‬ވަނީ‪g‬ޙުޖުރާތު‪g‬‬ ‫ސޫރަތުގެ‪ g‬ހަވަނަ‪ g‬އާޔަތުގައި‪ g‬ހަނދާންކޮށް‪g‬‬ ‫ދެއްވައިފައެވެ‪ g.‬އެ‪ g‬އާޔަތުގެ‪ g‬މާނައިގައި‪g‬‬ ‫ވެއެވެ‪" g.‬އޭ‪ g‬إميانވެއްޖެ‪ g‬މީސްތަކުންނޭވެ!‪g‬‬ ‫ތިޔަބައިމީހުންގެގާތަށް‪ g‬فاسقއަކު‪ g‬خربއަކާއިގެން‪g‬‬ ‫އަތުވެއްޖެނަމަ‪ g،‬އޭގެ‪ g‬ދޮގުތެދުބަލައި‪ g،‬حقيقة‪g‬‬ ‫ހޯދާށެވެ!‪(g‬އެއީ)‪g‬ނޭނގިތިބެ‪g،‬ތިޔަބައިމީހުންނަށް‪g‬‬ ‫ބަޔަކަށް‪ g‬ގެއްލުންދެވިދާނެތީއެވެ‪ g.‬ފަހެ‪g،‬‬ ‫އެހެންވެއްޖެނަމަ‪ g،‬ތިޔަބައިމީހުން‪ g‬ކުރިކަންތަކުގެ‪g‬‬ ‫މައްޗަށް‪g‬ހިތާމަކުރާ‪g‬ބަޔަކުކަމުގައި‪g‬ތިޔަބައިމީހުން‪g‬‬ ‫ވެދާނެތެވެ‪".‬‬

‫ވިޔުގައިގެ‪g‬‬ ‫އިޖުތިމާޢީ‪g‬‬ ‫މިއަދު‪g‬‬ ‫ބޭނުންކޮށްގެން‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬ފަދަ‪ g‬މަޢުލޫމާތެއް‪g‬‬ ‫ވެސް‪( g‬ނުވަތަ‪ g‬ޙަޤީޤަތެއްނެތް‪ g‬ދޮގު‪ g‬ޚަބަރެއް)‪g‬‬ ‫ފަތުރައިލުމަކީ‪ g‬ފެންތައްޓެއް‪ g‬ބޮއިލުމަށްފަހު‪g‬‬ ‫ވަޔެއް‪ g‬ލުންހާ‪ g‬ފަސޭހަ‪ g‬ކަމެކެވެ‪ g.‬ވީމާ‪ g‬މީހުން‪g‬‬ ‫ޔޯލައަށް‪ g‬ދައްކާ‪ g‬ވާހަކަ‪ g‬އޭގެ‪ g‬ޙަޤީޤަތް‪ g‬ނޭނގި‪g‬‬ ‫ތިބެ‪g‬ޤަބޫލުކުރުމަކީ‪g‬ވަރަށް‪g‬ނުރައްކާތެރިކަމެކެވެ‪g.‬‬ ‫އަދި‪ g‬މީހުން‪ g‬ރަނގަޅު‪ g‬މަޤުޞަދުގައި‪ g‬ކުރާ‪g‬‬ ‫ކަންކަން‪ g،‬އެހެން‪ g‬ގޮތަކަށް‪ g‬މާނަ‪ g‬ދޭހަވާ‪ g‬ގޮތަށް‪g‬‬ ‫ބަދަލުކޮށްގެން‪ g‬ފެތުރުމަކީ‪ g‬ފިތުނަ‪ g‬އުފެއްދުމެވެ‪g.‬‬ ‫މިއީ‪g‬މީހުން‪g‬މެރުމަށްވުރެ‪g‬ނުބައިކަމެކެވެ‪g.‬ބަޤާރާ‪g‬‬ ‫ސޫރަތުގެ‪ g191 g‬ވަނަ‪ g‬އާޔަތުގައި‪ g‬މާތް‪ g‬ﷲ‪g‬‬ ‫ވަޙީކުރައްވައިފައިވާ‪ g‬އާޔަތުގެ‪ g‬މާނައިގައިވެއެވެ‪g.‬‬ ‫"ފިތުނަ‪ g‬އުފެއްދުމަކީ‪ g‬މީހަކު‪ g‬ޤަތުލުކުރުމަށްވުރެ‪g‬‬ ‫ނުބައިކަމެކެވެ"‪g.‬‬

‫ކަން‪ g‬އޮތީ‪ g‬މިހެން‪ g‬ކަމުގައި‪ g‬ވާއިރު‪g‬‬ ‫ހެޔޮ‪ g‬ނިޔަތުގައި‪ g‬ޞައްޙަ‪ g‬މަގުން‪ g‬ޞައްޙަ‪g‬‬ ‫މަޢުލޫމާތު‪ g‬ފެތުރުމަށް‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬މީހަކު‪ g‬ވެސް‪g‬‬

‫ވީމާ‪ g،‬މަޢުލޫމާތު‪ g‬ހޯދައި‪ g‬ލިބިގަތުމުގެ‪g‬‬ ‫ޙާއްޤާ‪g‬މެދު‪g‬އަޅުގަނޑުމެން‪g‬އުފާކޮށް‪g،‬އެ‪g‬ޙައްޤުގެ‪g‬‬ ‫ބޭނުން‪g‬ކުރާއިރު‪g،‬މާ‪g‬ބޮޑަށް‪g‬ސަމާލުކަންދޭންޖެހޭ‪g‬‬

‫އެހެންކަމެއް‪ g‬އޮތްކަން‪ g‬އަޅުގަނޑުމެން‪ g‬އެބަ‪g‬‬ ‫ދަންނަންޖެހެއެވެ‪ g.‬އެންމެ‪ g‬ބޮޑު‪ g‬ޒިންމާއަކީ‪g‬‬ ‫އެއީއެވެ‪g.‬ތިމާ‪g‬ފަތުރާ‪g‬މަޢުލޫމާތަކީ‪g‬އިތުބާރު‪g‬ހުރި‪g‬‬ ‫މަޞްދަރަކުން‪ g‬ލިބުނު‪ g‬ތެދު‪ g‬މަޢުލޫމާތެއްތޯއެވެ‪g.‬‬ ‫އެ‪ g‬މަޢުލޫމާތަކީ‪ g‬ފިތުނަ‪ g‬އުފަންދާން‪g‬‬ ‫"އުފައްދައިފައިވާ"‪ g‬މަޢޫލޫމާތެއްތޯއެވެ‪ g.‬އެއީ‪g‬‬ ‫އެ‪ g‬މަޢުލޫމާތެއް‪ g‬ފަތުރައިގެން‪ g‬މުޖުތަމަޢަށް‪g‬‬ ‫ފައިދާއެއްލިބޭނޭ‪ g‬ނުވަތަ‪ g،‬ގެއްލުމެއް‪ g‬ލިބޭނޭ‪g‬‬ ‫މަޢުލޫމާތެއްތޯއެވެ‪g.‬‬ ‫މަޢުލޫމާތު‪ g‬ފެތުރުމުގެ‪ g‬ޒިންމާއަކީ‪g‬‬ ‫ވަރަށް‪ g‬ބޮޑު‪ g‬ކަމެކެވެ‪ g.‬ތިމާ‪ g‬ބުނާ‪ g‬އެއްޗެއް‪g‬‬ ‫ބުނުމަށްފަހު‪ g،‬ނުވަތަ‪ g‬ތިމާ‪ g،‬މީޑީއާގައި‪ g‬ލިޔާ‪g‬‬ ‫އެއްޗެއް‪g‬ލިޔެ‪g‬ދޫކޮށްލުމަށް‪g‬ފަހު‪g‬އޭގެ‪g‬ކޮންޓްރޯލް‪g‬‬ ‫ތިމާގެ‪ g‬އަތުން‪ g‬ވީއްލޭނެކަން‪ g‬ދަނެ‪ g،‬ތިމާ‪g‬‬ ‫ފަތުރާ‪ g‬ޚަބަރަކީ‪ g‬ތެދު‪ g‬ޚަބަރެއްކަން‪ g،‬ޞައްޙަ‪g‬‬ ‫މަޢުލޫމާތެއްކަން‪ g‬ކަށަވަރުކުރުމަކީ‪ g‬ދީނާއި‪g‬‬ ‫ދުނިޔެ‪ g‬އަޅުގަނޑުމެންނަށް‪ g‬ލާޒިމުކޮށްފައިވާ‪g‬‬ ‫ކަމެކެވެ‪ g.‬އެއީ‪ g‬ދީނީ‪ g‬ވާޖިބެކެވެ‪ g.‬މަޢުލޫމާތު‪g‬‬ ‫ފަތުރާ‪ g‬މީހުންގެ‪ g‬އެންމެ‪ g‬ބޮޑު‪ g‬ޒިންމާއަކީ‪g‬‬ ‫އެއީއެވެ‪ g.‬މުޖުތަމަޢަށް‪ g‬ހަމަޖެހުން‪ g‬ގެނައުމެވެ‪g.‬‬ ‫މުޖުތަމަޢުގެ‪ g‬ޞުލްޙައަށް‪ g‬މަސައްކަތްކުރުމެވެ‪g.‬‬ ‫ފަރުދުންނަށް‪ g‬ލާބަޔާއި‪ g‬މަންފާ‪ g‬ލިބޭނޭ‪ g‬ފަދައިން‪g‬‬ ‫ހިތްހަމަޖެހުމާއި‪g‬އަމާންކަން‪g‬ހޯދައިދިނުމެވެ‪.‬‬

‫ދިވެހިންގެ ދޫތަކުން ތާއަބަދަށް ލަޢުނަތްދޭނެ!‬

‫މޭ ޖަރ ރި ޓަޔަރޑް ޙުސަ އިން ޝާ ކި ރު‬

‫ދުނިޔެ ދެމިއޮތްހާ ދުވަހަކު އެބަޔަކަށް ދިވެހިން ލަޢުނަތުގެ ބަސްތައް ރައްދުކުރާނޭ އެއްބަޔަކީ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމާއި ސިޔާދަތު ނަގާލަން ބޭރުގެ ބާރުތައް ދިވެހިންގެ މައްޗަށް ފާކުރުވި ޣައްދާރުންނެވެ‪.‬‬ ‫މިރޮނގުން ތާރީޚުން ނަން އެނގޭ ޣައްދާރުންގެ ތެރެއިން އެއް ބޭފުޅަކީ ބުރަކި ރަނިންނެވެ‪ .‬ދެވަނަ ބޭފުޅަކީ‬ ‫ކަޅު މުޙައްމަދު ރަސްގެފާނެވެ‪ .‬ތިން ވަނަ ބޭފުޅަކީ އައްސުލްޠާނު ޙަސަން (ނުވަވަނަ) އެވެ‪ .‬ހަތަރުވަނަ‬ ‫ބޭފުޅަކީ އިބްރާހީމް މުޡުހިރުއްދީން އެވެ‪ .‬ދެން އަލްޤާޟީ މުޙައްމަދު ޝަމްސުއްދީން އާއި އަލްޚަޠީބު އަޙްމަދު‬ ‫މުޙުޔިއްދީން އެވެ‪ .‬އަދި އެއަށްފަހު އިބްރާހީމް ދޮށިމޭނާ ކިލެގެފާނާއި އެކިލެގެފާނުގެ ދަރިކަލުން އަޙްމަދު ދޮށިމޭނާ‬ ‫ކިލެގެފާނެވެ‪ .‬ދެން ވެލާނާގޭ މުޙައްމަދު ދީދިއާއި އަދިވެސް ބައެއް ބައެއް ބޭފުޅުންނެވެ‪.‬‬ ‫ބުރަކި ރަނިން‬

‫‪48‬‬

‫ބުރަކި‪ g‬ރަނިން‪ g‬ނަކީ‪ g،‬އައްސުލްޠާން‪g‬‬ ‫ޢަލީ‪( g‬ފަސްވަނަ)‪ g‬ގެ‪ g‬ދައިތާ‪ g‬ކަމަނާއެވެ‪g.‬‬ ‫އައްސުލްޠާން‪ g‬ޢަލީ‪( g‬ފަސްވަނަ)‪ g‬އަކީ‪ g‬ދިވެހި‪g‬‬ ‫ތާރީޚުގައި‪ g‬މަޝްހޫރު‪ g‬ދޮންބުޅާ‪ g‬ފާށަނާ‪ g‬އެވެ‪g.‬‬ ‫ބުރަކިރަނީންގެ‪g‬ހިތްޕުޅުގައި‪g‬ދިވެހި‪g‬ތަޚުތަށް‪g‬އޮތް‪g‬‬ ‫ދަހިވެތިކަމެއްގެ‪ g‬ބޮޑުކަމުންނާއި‪ g‬ރަށްދެބައިމަގު‪g‬‬ ‫ކަޅު‪ g‬މުޙައްމަދު‪ g‬މަނިކުފާނުގެ‪ g‬މައްޗަށް‪g‬‬ ‫އުފެދިފައިވާ‪ g‬ޢިޝްޤީ‪ g‬ލޯތްބެއްގެ‪ g‬ވަރުގަދަކަމުން‪g‬‬ ‫އެކަމަނާގެ‪ g‬ކޮއްކޯފުޅު‪ g‬އައްސުލްޠާނު‪ g‬ޢަލީ‪g‬‬ ‫(ފަސްވަނަ)‪ g‬އަށް‪ g‬އޮޅުވާ‪ g‬ލައްވައިގެން‪g‬‬ ‫ނަދުރުފުޅަކަށް‪ g‬ހުވަދޫ‪ g‬ވާދޫއަށް‪ g‬ވަޑައިގަތުމުގެ‪g‬‬ ‫ޢުޒުރުގައި‪g‬މާލެއިން‪g‬ފުރާވަޑައިގެން‪g‬އަސޭކަރައަށް‪g‬‬ ‫ވަޑައިގެން‪g‬އެތަނުން‪g‬ގޯވާއަށް‪g‬ވަޑައިގެން‪g‬ޕޯޗްގީޒް‪g‬‬ ‫ވައިސްރޯއީއަށް‪ g‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪ g‬އާމްދަނީތަކެއް‪g‬‬ ‫ދިނުމަށް‪ g‬ވަޢުދުވެ‪ g‬ވަޑައިގެން‪ g‬ޕޯޗްގީޒުންގެ‪g‬‬ ‫މަދަދު‪ g‬ހޯއްދަވައިގެން‪ g‬ރާއްޖެވަޑައިގެން‪g‬‬ ‫އައްސުލްޠާން‪ g‬ޢަލީ‪(g‬ފަސްވަނަ)‪ g‬ގެ‪ g‬ޣަދަރުވެރި‪g‬‬ ‫ޚައްދާމެއް‪ g‬ލައްވާ‪ g‬އެރަދުން‪ g‬ޝަހީދުކުރުވައި‪g‬‬ ‫ޕޯޗްގީޒު‪g‬ސިފައިންގެ‪g‬އެހީތެރިކަމާއެކު‪g‬ރަސްކަން‪g‬‬ ‫ހިއްޕަވައި‪ g،‬އައްސުލްޠާނު‪ g‬ޢަލީ‪(g‬ފަސްވަނަ)‪ g‬ގެ‪g‬‬ ‫ރަސްކަމުގައި‪ g‬ހުވަދު‪ g‬އަތޮޅު‪ g‬ވާދުއަށް‪ g‬ފޮނުވާ‪g‬‬ ‫ލައްވާފައިހުރި‪ g‬ރަށްދެބައިމަގު‪ g‬ކަޅު‪ g‬މުޙައްމަދު‪g‬‬ ‫މަނިކުފާނު‪g‬މާލެގެންނަވައި‪g‬ރަސްކަމުގެ‪g‬ދާނުގައި‪g‬‬ ‫ވަޑުވައި‪ g‬ކަޅު‪ g‬މުޙައްމަދު‪ g‬މަނިކުފާނާ‪ g‬ކައިވެނި‪g‬‬ ‫ބައްލަވައިގަތެވެ‪g.‬ރަށްދެބައިމަގު‪g‬ކަޅު‪g‬މުޙައްމަދު‪g‬‬ ‫މަނިކުފާނަކީ‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ތާރީޚުގައި‪ g‬މަޝްހޫރު‪g‬‬ ‫އައްސުލްޠާނު‪ g‬ކަޅު‪ g‬މުޙައްމަދު‪ g‬ސިރީ‪ g‬ދަންމަރު‪g‬‬

‫ބޮވަނަ‪g‬މަހާރަދުންނެވެ‪g.‬‬

‫ރާއްޖޭގެ‪g‬މަޢީޝަތު‪g‬ފުނޑާލިއެވެ‪.‬‬

‫ބުރަކި‪ g‬ރަނިން‪ g‬ނަކީ‪ g‬އަމިއްލަ‪ g‬އެދުމާއި‪g‬‬ ‫އުފަލާ‪g‬މަޖަލަށް‪g‬ގޮސް‪g‬ހުސްވެފަ‪g‬އިންނެވި‪g‬އޭނާގެ‪g‬‬ ‫އަޚާ‪ g‬ޤަތުލު‪ g‬ކުރުވައިގެން‪ g‬ލޯބިވެރިޔާއަށް‪ g‬ތަޚުތު‪g‬‬ ‫ހޯދައިދެއްވި‪ g‬ބޭފުޅެކެވެ‪ g.‬މިކަމަނާއަކީ‪ g‬ތާރީޚުން‪g‬‬ ‫އެނގޭ‪g‬ބޭރުގެ‪g‬ބާރެއްގެ‪g‬މަދަދާއި‪g‬އެހީ‪g‬ހޯދައިގެން‪g‬‬ ‫ރާއްޖޭގެ‪g‬ތަޚުތު‪g‬އަތުލެއްވި‪g‬ބޭފުޅެކެވެ‪g.‬‬

‫ނ ަޙސަން (ނު ަވވަނަ)‬ ‫ސލްޠާ ް‬ ‫ައ ްއ ު‬

‫ސ ެގފާނު‬ ‫ރ ް‬ ‫ަކޅު ުމ ަޙ ްއ ަމދު ަ‬ ‫މިއީ‪ g،‬އައްސުލްޠާން‪ g‬ކަޅު‪ g‬މުޙައްމަދު‪g‬‬ ‫ސިރީ‪ g‬ދަންމަރު‪ g‬ބޮވަނަ‪ g‬މަހާރަދުންނެވެ‪ g.‬މި‪g‬‬ ‫ރަދުންނަށް‪ g‬މުޙައްމަދު‪ g‬ކަލަމިންޖާ‪ g‬ސިރީ‪g‬‬ ‫ދަރުމަ‪ g‬ބޮވަނަ‪ g‬މަހާރަދުންގެ‪ g‬ނަންފުޅުން‪ g‬ވެސް‪g‬‬ ‫ދިވެހި‪ g‬ތާރީޚުގައި‪ g‬ނަންގަނެވިފައި‪ g‬ވެއެވެ‪ g.‬މި‪g‬‬ ‫ރަދުން‪g‬ވަނީ‪g‬ތިން‪g‬ފަހަރެއްގެ‪g‬މަތިން‪g‬ރަސްކަން‪g‬‬ ‫ކުރައްވާފައެވެ‪g.‬މި‪g‬ރަދުންނަކީ‪g،‬އެ‪g‬ރަދުންގެ‪g‬ކޮލީ‪g‬‬ ‫ނަންފުޅުގައި‪ g‬ހިމަނުއްވާފައިވާ‪"g‬ދަންމަރު"‪ g‬އާއި‪g‬‬ ‫"ދަރުމަ"‪ g‬މިއިން‪ g‬ލަފުޒަކުން‪ g‬ނިސްބަތްކުރުން‪g‬‬ ‫އެކަށީގެންވާ‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ރައްޔިތުންނަށް‪ g‬ކުޑަ‪g‬‬ ‫"އަލި"‪ g‬ކަމެއްވެސް‪ g‬ފޯރުކޮށްދިން‪" g‬ދަރުމަވެރި"‪g‬‬ ‫ރަސްކަލެއް‪ g‬ނޫނެވެ‪ g.‬އެ‪ g‬ރަދުން‪ g‬ދުނިޔޭގެ‪g‬‬ ‫ޒީނަތްތެރިކަމަށް‪g‬ހުރި‪g‬ދަހިވެތި‪g‬ކަމުގެ‪g‬ސަބަބުން‪g‬‬ ‫ދިވެހިންނަށް‪ g‬ލިބުނީ‪ g،‬އެހާތަނަށް‪ g‬ދިވެހިންނަށް‪g‬‬ ‫ލިބުނު‪ g‬އެންމެ‪ g‬ބޮޑުގެއްލުމެވެ‪ g.‬ތަޚުތުގެ‪g‬‬ ‫ދަހިވެތިކަމުގައި‪ g‬އެ‪ g‬ޒަމާނުގެ‪ g‬ހިންދުސްތާނުގެ‪g‬‬ ‫ބާރުހުރި‪ g‬ރަސްރަސްކަލުންނާއި‪ g‬ހިންދު‪ g‬ކަރައިގެ‪g‬‬ ‫ކަންނަށްނޫރު‪ g‬މީހުންނާއި‪ g‬މަލާބާރުގެ‪ g‬މީހުންނާއި‪g‬‬ ‫ޕޯޗްގީޒުން‪ g‬ޤައުމުގެ‪ g‬ދާޚިލީ‪ g‬ކަންކަމުގެ‪ g‬ތެރެއަށް‪g‬‬ ‫އެކިފަހަރު‪ g‬އެކިވަރަށް‪ g‬ވައްދައި‪ g‬ޖިޒީތައްދީ‪g‬‬

‫އައްސުލްޠާން‪ g‬ޙަސަން‪( g‬ނުވަވަނަ)‪g‬‬ ‫ސިރީ‪ g‬ދިރި‪ g‬ކުސަ‪ g‬ލޯކަ‪ g‬މަހާރަދުން‪ g‬ނަކީ‪g،‬‬ ‫އަލަގަހަކުން‪ g‬ކެޔޮނިރެއް‪ g‬ނުފަޅާނޭ‪ g‬ބުނާ‪ g‬ދިވެހި‪g‬‬ ‫މުޙާވިރާގެ‪ g‬ފުރިހަމަ‪ g‬މިސާލެކެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ރަދުންގެ‪g‬‬ ‫ކާފާފުޅަކީ‪ g‬ކަޅު‪ g‬މުޙައްމަދު‪ g‬ރަސްގެފާނެވެ‪g.‬‬ ‫އައްސުލްޠާން‪ g‬ޙަސަން‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ތަޚުތުގައި‪g‬‬ ‫ރެދަލިކުރައްވާތާ‪ g‬ދެއަހަރު‪ g‬ފަހުން‪ g‬ކޮއްޗޭއަށް‪g‬‬ ‫ވަޑައިގެން‪g‬ޢީސާއީ‪g‬ދީނަށް‪g‬ވެދެވަޑައިގަތުމަށްފަހު‪g‬‬ ‫ޕޯޗްގީޒް‪g‬ގެ‪g‬މަދަދާއި‪g‬އެހީ‪g‬ހޯއްދަވައިގެން‪g‬ދިވެހި‪g‬‬ ‫ތަޚުތު‪g‬އަނބުރާ‪g‬ހޯއްދަވަން‪g‬ކުރިމަސައްކަތްޕުޅުގެ‪g‬‬ ‫ނަތީޖާއަކަށްވީ‪ g‬ދިވެހިން‪ g15 g‬އަހަރަށްވުރެ‪g‬‬ ‫ގިނަ‪ g‬ދުވަހު‪ g‬ޕޯޗްގީޒުންގެ‪ g‬އަޅުވެތިކަމުގައި‪g‬‬ ‫ތިބެންޖެހުމެވެ‪.‬‬

‫އިބްރާހީމް މުޡުހިރުއްދީން‬ ‫އައްސުލްޠާން‪g‬އިބްރާހީމް‪g‬މުޡުހިރުއްދީން‪g‬‬ ‫ސިރީ‪ g‬މުތެއި‪ g‬ރަސްލޯކަ‪ g‬މަހާރަދުން‪g1113( g‬‬ ‫އިން‪g1116g‬އަށް)‪g‬އެވެ‪g.‬މިރަދުން‪g‬ހިޖުރައިން‪g‬‬ ‫‪ g1115‬ވަނަ‪ g‬އަހަރު‪ g‬ޙައްޖަށް‪ g‬ވަޑައިގެންފައި‪g‬‬ ‫‪ g1116‬ވަނަ‪ g‬އަހަރު‪ g‬ޞަފަރު‪ g‬މަހު‪ g‬އެނބުރި‪g‬‬ ‫ރާއްޖެ‪ g‬ވަޑައިގެންެނެވި‪ g‬ދަތުރުފުޅުމަތީ‪ g‬ވަރަށް‪g‬‬ ‫ގަދަ‪g‬ވިއްސާރަގަނޑަކާއި‪g‬ދިމާވެ‪g‬ދަތުރުކުރެއްވި‪g‬‬ ‫އަރުމާޒުގެ‪ g‬ހަތަރު‪ g‬އުޅަނދުގެ‪ g‬ތެރެއިން‪ g‬އެއް‪g‬‬ ‫އުޅަނދަށް‪ g‬އަނެއް‪ g‬އުޅަދުވީތަން‪ g‬ނޭނގި‪ g‬ދަތުރު‪g‬‬ ‫ގެއްލި‪g‬ރަދުން‪g‬ހުންނެވި‪g‬ނަވަށް‪g‬ދެވުނީ‪g‬ސޫރަތު‪g‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ކައިރީ‪ g‬ރަށަކަށެވެ‪ g g.‬އަނެއް‪ g‬ތިން‪ g‬އުޅަނދުގެ‪g‬‬ ‫ތެރެއިން‪ g‬ކޮޅިގަނޑުން‪ g‬ސަލާމަތްވި‪ g‬އުޅަނދު‪g‬‬ ‫މާލެއައިސް‪ g‬އެހެން‪ g‬އުޅަނދުތަކާއި‪ g‬ރަދުންނާއި‪g‬‬ ‫މީހުން‪ g‬ވިއްސާރަގަނޑުގެ‪ g‬ތެރޭގައި‪ g‬ނެތިހިގައްޖެ‪g‬‬ ‫ކަމުގެ‪ g‬ޚަބަރުދިނުމުން‪ g‬ރަސްކަމުގެ‪ g‬ކޯލުތެރޭގައި‪g‬‬ ‫ހިނގައިގަތް‪ g‬ފިތުނަވެރި‪ g‬ގަޑުބަޑުގައި‪ g،‬އޭރު‪g‬‬ ‫ހުންނެވި‪ g‬ބޮޑުވަޒީރު‪ g‬މުޙައްމަދު‪ g‬ދޮށިމޭނާ‪g‬‬ ‫ތަކުރުފާނު‪g،‬އައްސުލްޠާނު‪g‬މުޡައްފަރު‪g‬މުޙައްމަދު‪g‬‬ ‫ޢިމާދުއްދީން‪( g‬ދެވަނަ)‪ g‬ސިރީ‪ g‬ކުލަ‪ g‬ސުންދުރަ‪g‬‬ ‫ސިޔަކަ‪ g‬ސާސްތުރަ‪ g‬މަހާރަދުންގެ‪ g‬ނަންފުޅުގައި‪g‬‬ ‫ރަސްކަމަށް‪ g‬އިސްވެވަޑައިގަތެވެ‪ g.‬ފަހުން‪g‬‬ ‫އިބްރާހީމް‪ g‬މުޡުހިރުއްދީން‪ g‬އެމަނިއްޕުޅުގެ‪g‬‬ ‫އަތްޕުޅުން‪ g‬ގެއްލުނު‪ g‬ތަޚުތު‪ g‬ހޯއްދެވުމަށް‪g‬‬ ‫އެތައް‪ g‬މަސައްކަތެއް‪ g‬ކުރެއްވިއެވެ‪ g.‬އިންޑިޔާގެ‪g‬‬ ‫ރަސްކަލެއްގެ‪ g‬އެހީ‪ g‬ހޯއްދަވައިގެން‪ g‬ތިން‪g‬‬ ‫ފަހަރެއްގެ‪ g‬މަތިން‪ g‬ދިވެހިރާއްޖެ‪ g‬ހިއްޕަވަން‪g‬‬ ‫ވެވަޑައިގެން‪g‬‬ ‫ނާކާމިޔާބު‪g‬‬ ‫ވަޑައިގެން‪g‬‬ ‫ފިއްލަވައިގެން‪ g‬އިންޑިއާއަށް‪ g‬ވަޑައިގެންނެވިއެވެ‪g.‬‬ ‫މިއިން‪ g‬ކޮންމެފަހަރަކު‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ނިކަމެތި‪g‬‬ ‫ރައްޔިތުން‪g‬ފޭރި‪g‬ތަންތާ‪g‬ހުޅުޖަހައި‪g‬ބޮޑެތި‪g‬އެތައް‪g‬‬ ‫ގެއްލުމެއް‪ g‬ދިވެހިންނަށް‪ g‬ދެއްވައި‪ g،‬އެމަނިއްޕުޅު‪g‬‬

‫މި‪g‬ދެ‪g‬މުނާފިގުންގެ‪g‬ބައްޕާފުޅަކީ‪g‬އަލްޤާޟީ‪g‬‬ ‫ޙަސަން‪g‬ތާޖުއްދީނެވެ‪g.‬ދިވެހި‪g‬ތާރީޚު‪g‬އެބޭފުޅަކަށް‪g‬‬ ‫އެންމެ‪g‬ބޮޑަށް‪g‬ދަރާފައިވާ‪g‬އެބޭފުޅެއްގެ‪g‬ޚިދުމަތަށް‪g‬‬ ‫ޝުކުރުވެރިވުން‪g‬ޙައްޤުކަން‪g‬ބޮޑު‪g‬ދިވެހި‪g‬ޤައުމުގެ‪g‬‬ ‫ތެދުވެރި‪ g‬ވަފާތެރި‪ g‬ޚާދިމެކެވެ‪ g.‬އޭގެ‪ g‬ބަދަލުގައި‪g‬‬ ‫މި‪ g‬މުނާފިގު‪ g‬ދެބެއިންނަކީ‪ g...‬މުޙައްމަދު‪g‬‬ ‫ޝަމްސުއްދީން‪ g‬ހުންނެވީ‪ g‬ނިޔާކަނޑައެޅުމުގެ‪g‬‬ ‫އެންމެ‪ g‬މަތީ‪ g‬މަޤާމާއި‪ g‬ހަވާލުވެ‪ g‬ވަޑައިގެން‪g‬‬ ‫ރާއްޖޭގެ‪ g‬ފަނޑިޔާރު‪ g‬ކަމުގައެވެ‪ g.‬އަޙްމަދު‪g‬‬ ‫މުޙިޔިއްދީނު‪ g‬ހުންނެވީ‪ g‬އިބްރާހީމް‪ g‬ރަސްގެފާނުގެ‪g‬‬ ‫ފާޠުމާ‪ g‬ރަނިކިލެގެފާނާއި‪ g‬ކައިވެނި‪ g‬ބައްލަވައި‪g‬‬ ‫ގަނެގެންނެވެ‪g.‬‬ ‫މައެއްގެ‪ g‬ގާތުން‪ g‬ކުޑަކުއްޖަކު‪ g‬ކިރަށް‪g‬‬ ‫އެދޭފަދައިން‪g‬ކަންނަންނޫރު‪g‬އަލީ‪g‬ރާޖާގެ‪g‬އަރިހުން‪g‬‬ ‫ލަދު‪g‬ހަޔާތުގެ‪g‬ކަންފުޅެއްވެސް‪g‬ނެތި‪g‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪g‬‬ ‫ތަޚުތުގެ‪ g‬ދަހިވެތިކަމުގައި‪ g‬ތަކުރާރުކޮށް‪ g‬އެދެމުން‪g‬‬ ‫ދިއުމުގެ‪ g‬ހިތި‪ g‬ނަތީޖާއަކަށްވީ‪ g‬މަލާބާރީންގެ‪g‬‬ ‫ދަށުގައިވެ‪ g،‬ދިވެހި‪ g‬ރަސްކަން‪ g‬ފުނޑުފުނޑުވެ‪g‬‬ ‫ގޮސް‪g‬ކަންނައްނޫރު‪g‬ޢަލީރާޖާގެ‪g‬އަނިޔާވެރިކަމުގައި‪g‬‬ ‫މި‪g‬ދެބެއިން‪g‬ފެތި‪g‬ޣަރަގުވެ‪g‬ނެތި‪g‬ދިއުމެވެ‪.‬‬

‫ސ ަތ ެކއް ިލ ުޔ ަމކީ‬ ‫ސބުނެ ރަނ ަގޅު ނޫން ަބ ް‬ ‫ނށް ުކ ަޑ ިއ ީމސް ަބ ް‬ ‫ނދާ ަ‬ ‫ރގޭ ޚާ ް‬ ‫ުހ ާ‬ ‫ނ ެވ ެއވެ‪.‬‬ ‫ނއް ިހ ެޔއް ު‬ ‫ނހެ ެ‬ ‫ސ ަކށް ވާ ެ‬ ‫ސ ަހ ަކ ަމ ަކށް ަހމަ ެއ ްއ ެވސް ދި ެވ ްއ ަ‬ ‫ިހތް ަފ ޭ‬ ‫ށވެ‪ަ .‬ޙ ީޤޤަ ަތކީ ިހތި ޭބ ަހށް ުވރެ‬ ‫ނމަ ެވސް ަޙ ީޤ ަގތްވާނީ ަހމަ ަޙ ީޤގަ ަތ ެ‬ ‫ެއހެން ަ‬ ‫ނ ެޖހޭ މި ަފދަ‬ ‫ރމަ ިތލާ ް‬ ‫ނ ަކމާ ކު ި‬ ‫ނ ެއދޭ ކަ ް‬ ‫ޗކޭ ީމހުން ބުނެ ުއޅެނީ ިހތް ު‬ ‫ިހ ިތ ެއ ްއ ެ‬ ‫ރ ެއވެ‪.‬‬ ‫ަފ ަހރު ަފ ަހ ު‬ ‫ވެރިކަންކުރެއްވި‪g‬ތިން‪g‬އަހަރެއްހާ‪g‬ދުވަހު‪g‬ހޯއްދެވި‪g‬‬ ‫ރީތި‪ g‬ނަމާއި‪ g g‬ރައްޔިތުންގެ‪ g‬ލޯބި‪ g‬ކިލަނބުކޮށް‪g‬‬ ‫އެމަނިއްޕުޅަށް‪ g‬ޡަނާކީ‪ g‬ދޫތަކުން‪ g‬ލަޢުނަތަށް‪g‬‬ ‫ހުށަހޮޅިގެން‪g‬ދިޔައެވެ‪.‬‬

‫އަލްޤާޟީ މުޙައްމަދު ޝަމްސުއްދީން‬ ‫އާއި އަލްޚަޠީބު އަޙްމަދު މުޙުޔިއްދީން‬ ‫އަލްޤާޟީ‪ g‬މުޙައްމަދު‪ g‬ޝަމްސުއްދީނާއި‪g‬‬ ‫އަލްޚަޠީބު‪ g‬އަޙްމަދު‪ g‬މުޙުޔިއްދީނަކީ‪ g‬އަމިއްލަ‪g‬‬ ‫އެދުމާއި‪ g‬ދުނިޔޭގެ‪ g‬ދަހިވެތިކަމުގައި‪ g‬ދިވެހިތާރީޚު‪g‬‬ ‫އެހާތަނަށް‪ g‬ދެކެފައި‪ g‬ނުވާފަދަ‪ g‬ފިތުނަވެރި‪ g‬ދެ‪g‬‬ ‫ޣައްދާރުންނެވެ‪ g.‬އުފެދުނު‪ g‬އަޞްލަށް‪ g‬އެއްވެސް‪g‬‬ ‫ކުލުނެއް‪g‬ލޯތްބެއް‪g‬ނެތް‪g‬ފިތުނަވެރި‪g‬ދެބެންނެވެ‪.‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫އިބްރާހީމް‬

‫ދޮށިމޭނާ‬

‫ކިލެގެފާނުގެ‬

‫ދެބަފައިކަލުން‪.‬‬ ‫ހުރާގޭ‪ g‬ޚާންދާނަށް‪ g‬ކުޑައިމީސް‪g‬‬ ‫ބަސްބުނެ‪ g‬ރަނގަޅު‪ g‬ނޫން‪ g‬ބަސްތަކެއް‪ g‬ލިޔުމަކީ‪g‬‬ ‫ހިތްފަސޭހަކަމަކަށް‪g‬ހަމަ‪g‬އެއްވެސް‪g‬ދިވެއްސަކަށް‪g‬‬ ‫ވާނެހެނެއް‪ g‬ހިޔެއްނުވެއެވެ‪ g.‬އެހެންނަމަވެސް‪g‬‬ ‫ޙަޤީގަތްވާނީ‪g‬ހަމަ‪g‬ޙަޤީގަތަށެވެ‪g.‬ޙަޤީޤަތަކީ‪g‬ހިތި‪g‬‬ ‫ބޭހަށްވުރެ‪ g‬ހިތިއެއްޗެކޭ‪ g‬މީހުން‪ g‬ބުނެ‪ g‬އުޅެނީ‪g‬‬ ‫ހިތްނުއެދޭ‪ g‬ކަންކަމާ‪ g‬ކުރިމަތިލާންޖެހޭ‪ g‬މިފަދަ‪g‬‬ ‫ފަހަރު‪g‬ފަހަރުއެވެ‪.‬‬ ‫"ތާރީޚީ‪ g‬މަޟާމީން"‪ g‬ވޮލިއުމް‪g2 g‬‬ ‫ނަންބަރު‪ g9( g2 g‬ފެބްރުއަރީ‪g53 g)1981 g‬‬ ‫ވަނަ‪ g‬ޞަފުޙާގައި‪"g‬އިނގިރޭސި‪ g‬ކޮލަނައިޒޭޝަން‪g‬‬

‫ފެށުން"‪ g‬މިސުރުޚީގެ‪ g‬ދަށުގައި‪ g‬ޢަބުދުލް‪ g‬ހަކީމް‪g‬‬ ‫ޙުސައިން‪ g‬މަނިކު‪ g‬ލިޔުއްވާފައިވެއެވެ‪g...." g.‬‬ ‫ފަހަކަށް‪ g‬އައިސް‪ g‬މުލީގޭ‪ g‬ރަސްރަސްކަލުންނާއި‪g‬‬ ‫އަލްއަމީރު‪ g‬ޙުސައިން‪ g‬ދޮށިމޭނާކިލެގެފާނުގެ‪g‬‬ ‫ބޭފުޅުންނާ‪ g‬އެއްގަލަށް‪ g‬ނޭރޭގޮތް‪ g‬ނުކުންނަން‪g‬‬ ‫ފަށައިފިއެވެ‪ g.‬ދިވެހި‪ g‬ރައްޔިތުން‪ g‬މުޅިންވެސް‪g‬‬ ‫އެކުލަވާ‪g‬ތަރުޙީބު‪g‬ދެނީ‪g‬މުލީގޭ‪g‬ރަސްކަލުންނަށެވެ‪g.‬‬ ‫ސަބަބަކީ‪ g،‬ޙުސައިން‪ g‬ދޮށިމޭނާ‪ g‬ކިލެގެފާނުގެ‪g‬‬ ‫(ދޮން)‪g‬އަޙްމަދު‪g‬ދޮށިމޭނާ‪g‬ކިލެގެފާނުގެ‪g‬އަޚުލާޤު‪g‬‬ ‫ނުބައިވެފައި‪ g‬ފާޙިޝް‪ g‬ޢަމަލުތައް‪ g‬ގިނަވެފައި‪g‬‬ ‫ޖިސްމާނީ‪ g‬ބާރު‪ g‬ހަށިކޮޅުގައި‪ g‬ގަދަވެފައި‪g‬‬ ‫ޢައްޔާޝީކަން‪ g‬ބޮޑުކަމެވެ‪ g.‬ދޮން‪ g‬އަޙްމަދު‪ g‬ދީދީ‪g‬‬ ‫ބޭރު‪g‬ބަސް‪g‬ދެނެވަޑައިގަތުމާއެކު‪g‬އެހީ‪g‬ހޯއްދަވަން‪g‬‬ ‫ވެރިކަންކުރާ‪g‬‬ ‫ސްރީލަންކާގައި‪g‬‬ ‫ފެއްޓެވީ‪g‬‬ ‫އިނގިރޭސީންގެ‪ g‬ފަރާތުންނެވެ‪ g".‬ލިޔުއްވާފައި‪g‬‬ ‫ވެއެވެ‪.‬‬ ‫ޙުސައިން‪ g‬ދޮށިމޭނާ‪ g‬ކިލެގެފާނުގެ‪g‬‬ ‫ދޮން‪ g‬އަޙްމަދު‪ g‬ދީދީގެ‪ g‬މި‪ g‬އިސްނެންގެވުން‪g‬‬ ‫ނިމިގެން‪g‬ދިޔައީ‪g،‬ކަކާގޭ‪g‬ޢާއިލާ‪g‬އާއި‪gg‬އަތިރީގޭ‪g‬‬ ‫ޢާއިލާއި‪ g‬ދެމެދު‪ g‬އޮތް‪ g‬ސިޔާސީ‪ g‬ވާދަވެރިކަން‪g‬‬ ‫ބޮޑުފިތުނަޔަކަށްވެ‪g‬ނުނިމި‪g،‬ނުދިރި‪g‬އޮވެ‪g‬އެކަމަކު‪g‬‬ ‫ވެރިކަމުގެ‪g‬ދާއިރާގައި‪g‬އުޅުއްވާ‪g‬ބޮޑުންގެ‪g‬މެދުގައި‪g‬‬ ‫ހަކިހިފައި‪ g‬މޫލަމުން‪ g‬ދިޔަ‪ g‬ފިތުނަވެރިކަމުގައި‪g‬‬ ‫‪ g1887‬ވަނަ‪ g‬އަހަރު‪" g g g‬ބޮޑުހުޅު"ގެ‪ g‬ނަމުން‪g‬‬ ‫މަޝްހޫރިވި‪ g‬ހުޅުފަޅައިގެން‪ g‬ގޮސް‪ g‬މާލެތެރެ‪g‬‬ ‫އަނދައިގަތުމުންނެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ހުޅު‪ g‬ނިވުނީ‪g‬‬ ‫ރާއްޖޭގެ‪ g‬ބޮޑުންގެ‪ g‬ތެރެއިން‪ g‬ކަމުވޮށިންނާއި‪g‬‬ ‫އާންމުންގެ‪ g‬އެތައްބައެއް‪ g‬އަތިރީގޭ‪ g‬އިބުރާހީމް‪g‬‬ ‫ދޮށިމޭނާ‪ g‬ކިލެގެފާނާއެކު‪ g‬ހައްޔަރުވެ‪ g‬އަދަބުދީ‪g‬‬ ‫އަރުވާލެވިގެންނެވެ‪g.‬‬ ‫ސިއްރާ‪ g‬ފާޅުގައި‪ g‬އިނގިރޭސީންގެ‪g‬‬ ‫ދޮށިމޭނާ‪g‬‬ ‫އިބްރާހީމް‪g‬‬ ‫މަދަދުލިބިގެން‪g،‬‬ ‫ކިލެގެފާނާއި‪ g‬އެ‪ g‬ކިލެގެފާނުގެ‪ g‬ބައިވެރިން‪g‬‬ ‫ޚާއްޞަކޮށް‪ g‬އިބްރާހީމް‪ g‬ދޮށިމެނާ‪ g‬ކިލެގެފާނު‪g‬‬ ‫މިނިވަންކުރުމަށް‪ g‬އެ‪ g‬ކިލެގެފާނުގެ‪ g‬އަޙްމަދު‪g‬‬ ‫ދޮށިމޭނާ‪ g‬ކިލެގެފާނު‪ g‬މަސައްކަތް‪ g‬ފަށްޓަވައެވެ‪g.‬‬ ‫ނަތީޖާއަކަށްވީ‪g‬އިނގިރޭސި‪g‬އިސްތިއުމާރުގެ‪g‬ދިގު‪g‬‬ ‫ދެއަތް‪ g‬ދިވެހިންގެ‪ g‬ތެރެއަށް‪ g‬ވައްދާ‪ g‬ދިވެހިން‪g‬‬ ‫އިސްތިޢުމާރީ‪ g‬ކަސްތޮޅުން‪ g1887g‬ވަނަ‪ g‬އަހަރު‪g‬‬ ‫ހިލިހިލާއަޅާ‪ g‬ބަނދެލުމެވެ‪ g.‬އަތިރީގޭ‪ g‬ޚާންދާނުގެ‪g‬‬ ‫ބާރުގަދަވެ‪ g‬ރާއްޖޭގެ‪ g‬ވެރިކަން‪ g‬އިހުނަށް‪ g‬ވުރެ‪g‬‬ ‫ބޮޑަށް‪ g‬އެއަތަށް‪ g‬ފިރުކޭން‪ g‬ފެށުމެވެ‪ g.‬އެންމެ‪g‬‬ ‫ފަހުން‪ g‬ރާއްޖޭގައި‪ g‬ވެރިކަންކުރަމުން‪ g‬އައި‪g‬‬ ‫ވިރާސީ‪ g‬ރަސްކަން‪ g‬ނެތިވެ‪ g‬ގޮސް‪ g‬އިންތިޚާބީ‪g‬‬ ‫ރަސްކަމެއް‪ g‬އުފެދި‪ g،‬އެންމެ‪ g‬ފަހުން‪ g‬ޖުމްހޫރީ‪g‬‬ ‫ނިޒާމް‪g‬ގާއިމުވުމެވެ‪.‬‬

‫‪49‬‬

‫ނގޭ ުމ ަޙ ްއ ަމދު ީދދީ‬ ‫ެވލާ ާ‬

‫ފިޔަވަޅުގެ‪g‬ސަބަބުން‪g‬އެކަން‪g‬ނާކާމިޔާބުވިއެވެ‪g.‬‬

‫އައްސުލްޠާން‪g‬މުޙައްމަދު‪g‬ޝަމްސުއްދީން‪g‬‬ ‫(ތިން‪ g‬ވަނަ)‪ g‬ސިރީ‪ g‬ކުލަ‪ g‬ސުންދަރަ‪ g‬ކައްތިރި‪g‬‬ ‫ބޮވަނަ‪ g‬މަހާރަދުންގެ‪ g‬ރަސްކަމަކީ‪ g‬ތާރީޚީ‪g‬‬ ‫ޢިލްމުވެރިން‪g‬ލިޔުއްވާ‪g‬ގޮތުގައި‪g‬ފާގަތި‪g‬އެހެނަސް‪g‬‬ ‫ސިޔާސީ‪ g‬މަސްރަޙުގައި‪ g‬މައްސަލަތައް‪ g‬ގިނަ‪g‬‬ ‫ދުވަސްވަރެކެވެ‪ g1904g.‬ވަނަ‪ g‬އަހަރު‪ g‬ތެރޭގައި‪g‬‬ ‫މަލިންގޭ‪ g‬ޙަސަން‪ g‬ދީދީ‪( g‬ވެލާނާ‪ g‬މަނިކުފާނު)‪g‬‬ ‫ހައްދުންމަތީ‪g‬ފޮނަދުއަށް‪g‬އަރުވާލެވުނެވެ‪g.‬ޙަސަން‪g‬‬ ‫ދީދީގެ‪ g‬ދަރިކަލުން‪ g‬ވެލާނާގޭ‪ g‬މުޙައްމަދު‪ g‬ދީދީ‪g‬‬ ‫ފޮނަދުއަށް‪ g‬ވަޑައިގެން‪ g‬ބައްޕާފުޅު‪ g‬ގޮވައިގެން‪g‬‬ ‫ފިއްލަވައިގެން‪ g1905 g‬ވަނަ‪ g‬އަހަރު‪ g‬ސިލޯނަށް‪g‬‬ ‫ވަޑައިގެންނެވިއެވެ‪ g.‬އަދި‪ g1906 g‬ވަނަ‪g‬‬ ‫އަހަރު‪ g‬ކަރާޗީން‪ g‬ޕަޓާނުންގެ‪ g‬ބަޔަކު‪ g‬ކުއްޔަށް‪g‬‬ ‫ހިއްޕަވައިގެން‪g‬އެމީހުން‪g‬ގޮވައިގެން‪g‬އިންޑިއާއިން‪g‬‬ ‫ރާއްޖެ‪ g‬އައިސް‪ g‬ރޭގަނޑު‪ g‬މާލެ‪ g‬އަރައިވަޑައިގެން‪g‬‬ ‫ވެރިކަން‪ g‬ބަދަލު‪ g‬ކުރައްވަން‪ g‬ރާވާ‪ g‬މަޢުލޫމާތު‪g‬‬ ‫ސަރުކާރަށް‪ g‬ލިބިވަޑައިގެން‪ g‬އެޅުއްވި‪ g‬ހަރުދަނާ‪g‬‬

‫ބަޣާވާތަށްފަހު‪g‬‬ ‫ނާކާމިޔާބު‪g‬‬ ‫މި‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬އިނގިރޭސީންގެ‪ g‬ވެރިކަމުގެ‪ g‬ދަށުގައި‪g‬‬ ‫އިންޑިޔާގައި‪ g‬މިނިވަންކަމާއެކު‪ g‬ދިރިއުޅުއްވަމުން‪g‬‬ ‫ގެންދެވި‪ g g‬ވެލާނާގޭ‪ g‬މުޙައްމަދު‪ g‬ދީދީ‪g1909 g‬‬ ‫ވަނަ‪ g‬އަހަރު‪ g g‬ދިވެހިރާއްޖެއާ‪ g‬ދެކޮޅުވެރި‪g‬‬ ‫ރޭވުންތައް‪ g‬ރާއްވަވާ‪ g‬ގަދަބާރުން‪ g‬ވެރިކަން‪g‬‬ ‫ފޭރިގަތުމަށް‪ g‬ޕިޗޯރީންގެ‪ g‬ބަޔަކު‪ g‬ކުއްޔަށް‪g‬‬ ‫ހިއްޕަވައިގެން‪ g‬ރާއްޖެ‪ g‬ވަޑައިގެންނެވިއެވެ‪g.‬‬ ‫މިދަތުރުގައި‪ g‬މިބޭފުޅުން‪ g‬ރަށްރަށް‪ g‬ލޫޓުވައި‪g‬‬ ‫މީހުންގެ‪ g‬އޮޑި‪ g‬ދޯނިފަހަރު‪ g‬ފޭރިހަދަމުން‪ g‬މާލެ‪g‬‬ ‫އަތޮޅު‪ g‬ބަނޑޮހަށް‪ g‬ވަޑައިގެންނެވުނުއިރު‪ g‬ދިވެހި‪g‬‬ ‫ސަރުކާރަށް‪ g‬އެ‪ g‬މަޢުލޫމާތު‪ g‬ކުރިން‪ g‬ލިބި‪ g‬މާލެ‪g‬‬ ‫ވަނީ‪g‬ދުރާލާ‪g‬ހަނގުރާމައަށް‪g‬ތައްޔާރުވެފައެވެ‪.‬‬ ‫ފަޚުރުވެރި‪g‬ދިވެހި‪g‬ސިފައިންގެ‪g‬ފުރަތަމަ‪g‬‬ ‫ކޮމާންޑަރ‪ g،‬ކޮމާންޑަރ‪ g‬އިސްމާޢީލު‪ g‬ދީދީގެ‪g‬‬ ‫ވެރިކަމުގެ‪ g‬ދަށުގައި‪ g‬ދިޔަ‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ލަޝްކަރު‪g‬‬ ‫ވެލާނާގޭ‪ g‬މުޙައްމަދު‪ g‬ދީދީ‪ g‬އިންޑިއާއިން‪ g‬ގެނައި‪g‬‬

‫ކުލީ‪g‬ސިފައިންގެ‪g‬ލަޝްކަރު‪g‬ބަލިކޮށް‪g‬ބާޣީންނާއި‪g‬‬ ‫ޓެރަރިސްޓުން‪g‬ހައްޔަރުކުރިއެވެ‪.‬‬ ‫ޣަދަރުވެރިވި‪g‬‬ ‫ޤައުމަށް‪g‬‬ ‫ދިވެހި‪g‬‬ ‫ޣައްދާރުންނަށް‪ g‬އެއްވެސް‪ g‬ފަހަރަކު‪ g‬ކާމިޔާބުލިބި‪g‬‬ ‫އެމީހުންގެ‪ g‬މަޤްޞަދު‪ g‬ﷲ‪ g‬ގެ‪ g‬ރަޙުމަތްފުޅާއެކު‪g‬‬ ‫ޙާޞިލު‪ g‬ކުރެވިފައެއް‪ g‬ނުވެއެވެ‪ g.‬އެފަރާތްތަކަށް‪g‬‬ ‫ދިވެހި‪g‬ދޫތަކުން‪g‬ތާއަބަދަށް‪g‬ލިބޭނީ‪g‬ލަޢުނަތެވެ‪.‬‬ ‫ޚާއިނުންނެއް‪g‬‬ ‫އެތައް‪g‬‬ ‫މިފަދަ‪g‬‬ ‫އުފެދިފައިވާ‪ g،‬މިޤައުމުގެ‪ g‬ތާރީޚު‪ g‬އުގަންނައިދޭ‪g‬‬ ‫މިފަދަ‪ g‬ފިލާވަޅުތަކުން‪ g‬މިއަދުގެ‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ދަރިން‪g‬‬ ‫ޢިބުރަތް‪g‬ޙާޞިލްކުރަން‪g‬ޖެހެއެވެ‪g.‬‬ ‫މަޢުލޫމާތު ހޯދީ‪:‬‬ ‫‪g.1‬ތާރީޚީ‪g‬މަޟާމީން‪g‬ވޮލިއުމް‪gg2g‬ނަންބަރ‪g2g‬‬

‫‪g.2‬ދިވެހި‪g‬ތާރީޚަށް‪g‬އައު‪g‬އަލިކަމެއް‪g-g.‬ދިވެހިބަހާއި‪g‬ތާރީޚަށް‪g‬‬ ‫ޚިދުމަތްކުރާ‪g‬ޤައުމީ‪g‬މަރުކަޒު‬

‫‪g.3‬ދިވެހިރާއްޖޭއްގެ‪g‬ރަހުންނާއި‪g‬ރަނީން‪g-g‬ދިވެހިބަހާއި‪g‬ތާރީޚަށް‪g‬‬ ‫ޚިދުމަތްކުރާ‪g‬ޤައުމީ‪g‬މަރުކަޒު‬

‫‪g.4‬މިނިވަން‪g‬ދިވެހިރާއްޖެ‪g-g‬ދިވެހިބަހުގެ‪g‬އެކެޑަމީ‬

‫‪g.5‬ބޮޑުތަކުރުފާނު‪g‬ވާހަކަ‪g-g‬ބުރާރަ‪g‬މުޙައްމަދު‪g‬ފުޅު‪g‬ކިޔާގޮތަށް‪.‬‬

‫‪qsAmitqliw‬‬ ‫މި‪g‬ޤައުމަށް‪g‬ލޭ‪g‬އޮހޮރުވާލަން‪g‬ކެރޭށޭ‪g‬ލޯބިވާ‪g‬ދަރިޔާ‬ ‫މި‪g‬ޤައުމުގެ‪g‬ހައިބަތާ‪g‬ޤަދަރާ‪g‬އުފުލަދޭށޭ‪g‬ލެއިން‪g‬ދަރިޔާ‪g‬‬

‫‪g‬‬

‫މި‪g‬ޤައުމުގެ‪g‬ވިންދުތައް‪g‬ޖަހަނީ‪g‬ޒުވާން‪g‬ލޭ‪g‬ހޫނު‪g‬ހިތްތަކުގައި‪g‬‬ ‫‪g‬‬ ‫‪g‬‬

‫މި‪g‬ޤައުމުގެ‪g‬ފަސްގަނޑަށް‪g‬ހިނދެމުން‪g‬އެދާ‪g‬ރަތްލޭގެ‪g‬ޢިއްޒަތުގައި‬ ‫‪g‬‬

‫‪g‬‬

‫މި‪g‬ޤައުމަށް‪g‬ބޭނުމީ‪g‬ކެރިގެން‪g‬ޒުވާނުން‪g‬އިސްނެގުން‪g‬ދަރިޔާ‪g‬‬

‫މި‪g‬ޤައުމުގެ‪g‬ރޫޙު‪g‬ދިރިމިއޮތީ‪g‬ދިވެހި‪g‬ޤައުމިއްޔަތާ‪g‬އެކުގައި‪g‬‬ ‫‪g‬‬ ‫‪g‬‬

‫މި‪g‬ޤައުމުގެ‪g‬މާތް‪g‬ޝުޢޫރުތަކަށް‪g‬ލެއިން‪g‬ފެންދިން‪g‬ބަގީޗާގައި‪g‬‬ ‫‪g‬‬

‫‪g‬‬

‫މި‪g‬ޤައުމުގެ‪g‬މާ‪g‬ފަރިވެ‪g‬ފޮޅެނީ‪g‬ވަފާތެރި‪g‬ޚިދުމަތުން‪g‬ދަރިޔާ‪gg‬‬

‫މި‪g‬ޤައުމުން‪g‬ޖޯޝް‪g‬ހިލުވާލީ‪g‬ޝަހީދީ‪g‬ވިސްނުމާ‪g‬ފިކުރާ‪g‬‬ ‫‪g‬‬ ‫‪g‬‬

‫މި‪g‬ޤައުމުގެ‪g‬ރޫޙު‪g‬ހޭލެއްވީ‪g‬ފިދާވި‪g‬ދަރިންގެ‪g‬ހެޔޮ‪g‬ޒިކުރާ‪g‬‬ ‫‪g‬‬

‫‪g‬‬

‫މި‪g‬ޤައުމުގެ‪g‬ހިތް‪g‬ފަތަޙަކޮށްލީ‪g‬ވެގެން‪g‬އިޚްލާޞް‪g‬ތެރިން‪g‬ދަރިޔާ‪g‬‬

‫މި‪g‬ޤައުމުގެ‪g‬ޢިއްޒަތާ‪g‬ފަޚުރާ‪g‬އޮތީ‪g‬ރަންމުތުގެ‪g‬ދާނެއްގައި‪g‬‬ ‫‪g‬‬ ‫‪g‬‬

‫މި‪g‬ޤައުމުގެ‪g‬ދިދަ‪g‬ވަޔާ‪g‬ވިހުރެން‪gg‬ހުރީ‪g‬މިނިވަން‪g‬ފަޒާއެއްގައި‪g‬‬ ‫‪g‬‬

‫‪g‬‬

‫މި‪g‬ޤައުމުގެ‪g‬ކާބަފައިން‪g‬ލޯބިން‪g‬ދިނީތީ‪g‬ޖާނުވެސް‪g‬ދަރިޔާ‪g‬‬

‫ޮކމާންޑް ސާރޖަންޓް މޭޖަރ‬ ‫ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު‬

‫‪50‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

51 www.mndf.gov.mv

‫އެ ލި ޒަ ބަ ތު ބޯ ޔާ ގެ ފު ވަ އް މު ލަ ކު ދަތުރުގައި އު ން ޑަ އެރި މީ ހުން ގެ‬ ‫ތެރެ އިން މިހާރު ދު ނި ޔޭ ގަ އި ހުރި ޙުސައިން ތަ އް ޚާ ނާ އެ ކު ވަގުތު ކޮޅެއް‬

‫ޖައުފަރު ޢަބްދުއްރަޙުމާން‬

‫ދަތުރުކޮށް‪g‬ގޮސް‪g‬މާރިޗު‪g‬މަހުގެ‪g30g‬ވަނަދުވަހުގެ‪g‬‬ ‫އިރުއެރިއިރު‪ g‬އެލިޒަބަތު‪ g‬ބޯޔާ‪ g‬އޮތީ‪ g‬ފުވައްމުލަކު‪g‬‬ ‫ބޭރުގައެވެ‪gg.‬‬

‫‪52‬‬

‫‪ g2015‬ވަނަ‪ g‬އަހަރު‪ g‬އޮކްޓޯބަރު‪ g‬މަހުގެ‪g‬‬ ‫ފަހުކޮޅު‪ g،‬ޏ‪ g.‬ފުވައްމުލަކަށް‪ g‬ކުރި‪ g‬ދަތުރުގައި‪g،‬‬ ‫ފުވައްމުލަކުން‪ g‬ދިމާވި‪ g‬އެރަށު‪ g‬މިސްކިތްމަގު‪g‬‬ ‫އަވަށު‪ g‬ދީދާރުގޭ‪ g‬އުމުރުން‪ g74 g‬އަހަރުގެ‪g‬‬ ‫ޙުސައިން‪ g‬ތައްޚާނާ‪ g‬ބައްދަލު‪ g‬ވިއެވެ‪ g.‬ދެކުނު‪g‬‬ ‫ގަޑުބަޑުގެ‪ g‬ދުވަސްވަރު‪ g‬އެމް‪.‬ވީ‪ g‬އެލްޒަބަތް‪ g‬ބޯޔާ‪g‬‬ ‫އެރަށަށް‪ g‬ކުރި‪ g‬ދަތުރުގައި‪ g‬ސިފައިންނާ‪ g‬އެރަށުގެ‪g‬‬ ‫ރަޔިތުންނާ‪g‬ދެމެދު‪g‬ހިނގި‪g‬ކުރިމަތި‪g‬ލުން‪g‬ތަކުގައި‪g‬‬ ‫ވަޒަން‪g‬އެރިމީހުންގެ‪g‬ތެރެއިން‪g‬މިހާރު‪g‬ދުނިޔޭގައި‪g‬‬ ‫ހުރި‪ g‬ހަމައެކަނި‪ g‬މީހަކީ‪ g‬ޙުސައިން‪ g‬ތައްޚާނެވެ‪g.‬‬ ‫އޭނާގެ‪ g‬އަސްލު‪ g‬ނަމަކީ‪ g‬ޙުސައިން‪ g‬ސާލިމް‪g‬‬ ‫އެވެ‪ g.‬ހުސައިން‪ g‬ތައްޚާނު‪ g‬ގެ‪ g‬ދެމަފިރިންނަކީ‪g‬‬ ‫ވަރަށް‪ g‬ސާދާ‪ g‬ދިރިއުޅުމެއް‪ g‬އުޅުއްވާ‪ g‬ހިތްހެޔޮ‪g‬‬ ‫ދެމަފިރިންކަން‪g‬ބައްދަލުވެ‪g‬ޙާލު‪g‬އަހާލުމުން‪g‬ވެސް‪g‬‬ ‫އެނގުނެވެ‪ g.‬ވަރަށް‪ g‬ހެނދުނުގެ‪ g‬ވަގުތެއްގައި‪g‬‬ ‫އެގެއަށް‪ g‬ދެވުނީ‪ g‬ބަޔަކުލައްވާ‪ g‬ގޭ‪ g‬ދޮރޯށީހެދުމުގެ‪g‬‬ ‫ބުރަ‪ g‬މަސައްކަތެއްގައި‪ g‬ޙުސައިން‪ g‬ތައްޚާނު‪g‬‬ ‫އުޅުއްވަނިކޮށެވެ‪ g.‬މީހުންނަށް‪ g‬މަސައްކަތް‪g‬‬ ‫ކުރަންވާގޮތް‪ g‬ކިޔައިދެއްވަމުންދިޔައިރު‪ g،‬އޭނާގެ‪g‬‬ ‫ތަޖުރިބާއާއި‪ g‬ފާޑުވެރިކަން‪ g‬ވަރަށް‪ g‬ރަނގަޅަށް‪g‬‬ ‫ސިފަވެގެން‪ g‬ދިޔައެވެ‪ g.‬އަޅުގަނޑު‪ g‬ސަލާމްކޮށްލާ‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ‪ g‬ބޭނުން‪ g‬ނަންގަތުމުން‪ g،‬އެއްވެސް‪g‬‬ ‫ސުވާލެއް‪g‬ކުރިމަތި‪g‬ނުކުރައްވައި‪g،‬އަޅުގަނޑާއެކު‪g‬‬ ‫ގޭގެ‪g‬ދެކުރުފަރާތު‪g‬ބޮޑު‪g‬އުނދޯލީގައި‪g‬އިށީންނެވި‪g‬‬

‫އެވެ‪ g.‬ހަމަޖެހިލާފައި‪ g،‬އެދުވަސްވަރުވެސް‪g‬‬ ‫އޭނާއަކީ‪ g‬ސަރުކާރާ‪ g‬އެއްކޮޅަށް‪ g‬ހުރި‪ g‬މީހެކޭ‪g‬‬ ‫ބުނުއްވި‪ g‬އެވެ‪ g g.‬އޭގެ‪ g‬ފަހުން‪ g1959 g‬ވަނަ‪g‬‬ ‫އަހަރު‪ g‬އޭނާގެ‪ g‬ގަޔަށް‪ g‬އުންޑައެރި‪ g‬ވާހަކަ‪ g‬ވަރަށް‪g‬‬ ‫ތަފްސީލުކޮށް‪g‬ކިޔައިދެއްވަން‪g‬ފެއްޓެވި‪g‬އެވެ‪g.‬‬ ‫ދެކުނުގެ‪ g‬ތިން‪ g‬އަތޮޅު‪ g‬ކަމަށްވާ‪ g‬ހުވަދު‪g‬‬ ‫އަތޮޅާއި‪ g‬ފުވައްމުލަކާއި‪ g‬އައްޑު‪ g‬އަތޮޅުގުޅިގެން‪g‬‬ ‫[‪ g‬ޔުނައިޓެޑް‪ g‬ސުވައިދީބު‪ g‬އައިލެންޑް]‪ g‬ގެ‪g‬‬ ‫ނަމުގައި‪ g‬ސަރުކާރެއް‪ g‬އިޢްލާނު‪ g‬ކުރީ‪g1959 g‬‬ ‫ވަނައަހަރުގެ‪ g‬ކުރީ‪ g‬ކޮޅުގައެވެ‪ g.‬މިކަމާ‪ g‬ގުޅިގެން‪g‬‬ ‫ކީރިތި‪ g‬މަހާރަދުންގެ‪ g‬ޚާއްޞައަމުރު‪ g‬ފުޅެއްގެ‪g‬‬ ‫ދަށުން‪ g‬އެކަން‪ g‬ހަމަޖެއްސުމަށްޓަކައި‪ g‬އެމް‪.‬ވީ‪g‬‬ ‫އެލިޒަބަތު‪g‬ބޯޔާގައި‪g‬ސިފައިންގެ‪g30g‬މީހުންނާއި‪g‬‬ ‫އާންމު‪ g‬ރައްޔިތުންގެ‪ g‬ތެރެއިން‪ g g41 g‬މީހަކު‪g‬‬ ‫ފޮނުވިއެވެ‪ g g.‬މިދަތުރުގެ‪ g‬އިސްވެރިއަކަށް‪g‬‬ ‫ހުންނެވީ‪ gg‬މަޙުކަމަތުލް‪ g‬އަމަންޢާންމުގެ‪ g‬ވަކީލު‪g،‬‬ ‫އަދި‪ g‬ސިފައިންގެ‪ g‬ވެރިޔާގެ‪ g‬ނާއިބު‪ g‬އަދި‪g‬‬ ‫ސިފައިންގެ‪g‬ކޮމާންޑަރު‪g‬ދައްޕަރު‪g‬މޫސާމަނިކެވެ‪g.‬‬ ‫އެމްވީ‪ g‬އެލްޒަބަތު‪ g‬ބޯޔާގެ‪ g‬މިތާރީޚީ‪ g‬ދަތުރު‪ g‬ގައި‪g‬‬ ‫މާލެއިން‪g‬ފުރީ‪g29g‬މާރިޗް‪g1959g‬ވީ‪g‬ހޮނިހިރު‪g‬‬ ‫ދުވަހު‪g‬ހެނދުނު‪g‬އެވެ‪g.‬ބޯޓު‪g‬މާލެއިން‪g‬ފުރައިގެން‪g‬‬ ‫ދެކުނަށް‪ g‬ދަރުތުކުރީ‪ g،‬ރާއްޖޭއިރުމަތިން‪ g‬ފޮއްތެޔޮ‪g‬‬ ‫ބޭރުން‪g‬މުލަކު‪g‬އަތޮޅުގެ‪g‬އިރުން‪g‬ކޮޅުމަޑުލު‪g‬އިރުން‪g‬‬ ‫ހައްދުންމަތީ‪g‬އިރުމަތިން‪g،‬ހުވަދު‪g‬އަތޮޅު‪g‬ފަސްދީ‪g‬‬

‫ޙުސައިން‪ g‬ތައްޚާނު‪ g،‬އޭނާގެ‪ g‬ހަމަލޮލުން‪g‬‬ ‫ދެކިލެއްވި‪ g‬ކަންކަމުގެ‪ g‬ވާހަކަ‪ g‬ކިޔައިދެއް‪ g‬ވުމުގެ‪g‬‬ ‫ގޮތުން‪ g‬ވާކަހަ‪ g‬ފެއްޓެވީ‪[ g‬އިނގިރޭސިން‪g‬‬ ‫އައްޑުއަތޮޅުގައި‪ g‬ތިބިއިރު‪ g‬އެމީހުން‪ g‬ގެ‪ g‬އަތަކުން‪g‬‬ ‫މުލަކު‪g‬މީހުންނަކަށް‪g‬މާބޮޑު‪g‬އެއްޗެއް‪g‬ނުލިބެއެވެ‪g.‬‬ ‫ރަށުގެ‪ g‬އިސްކޮށް‪ g‬ތިބޭ‪ g‬މީހުން‪ g‬އައްޑުއަށް‪ g‬ގޮސް‪g‬‬ ‫އެމީހުންނަށް‪g‬މާގިނަ‪g‬އެއްޗެހި‪g‬ތަކެއް‪g‬ލިބުނުކަމަށް‪g‬‬ ‫ބުނިކަމުގައި‪g‬ވިޔަސް‪g‬އެއީކީ‪g‬އަޅުގަނޑުމެން‪g‬ކަހަލަ‪g‬‬ ‫ނިކަމެތިންނަށް‪ g‬ލިބޭއެއްޗެއް‪ g‬ނޫނެވެ‪ g.‬އައްޑުއަށް‪g‬‬ ‫މަސައްކަތުދާ‪ g‬ފުވައްމުލަކުގެ‪ g‬ރައްޔިތުން‪g‬‬ ‫ބުނާގޮތުން‪ g‬އެމީހުންނަށް‪ g‬ކުރަން‪ g‬ލިބެނީ‪ g‬އައްޑު‪g‬‬ ‫އަތޮޅުގެ‪ g‬މީސްމީހުންގެ‪ g‬ގެދޮރު‪ g‬ރޭނުމާއި‪ g‬ހަތާ‪g‬‬ ‫ނެގުމާއި‪g‬ވެލި‪g‬ނެގުންފަދަ‪g‬މަސައްކަތެވެ‪g.‬ދުވާލަކު‪g‬‬ ‫މީހަކަށް‪ g‬ލިބޭކަމަށްވަނީ‪ g50g‬ޕެނީ‪g‬އެވެ‪ g.‬އޭރުގެ‪g‬‬ ‫ދިވެހި‪ g‬ރުފިޔާ‪ g‬ހުރިގޮތުން‪ g‬އެއީ‪ g‬އަށެއްކަ‪ g‬ރުފިޔާ‪g‬‬ ‫އެވެ‪ g.‬މަސައްކަތެއް‪ g‬ނުލިބިގެން‪ g‬ދޮންކެޔޮވަޅެއް‪g‬‬ ‫ކޮނެދިނީމާ‪g5g‬ޕެނީ‪g‬ލިބޭކަމަށްވެސް‪g‬މަސައްކަތުދާ‪g‬‬ ‫މީހުން‪g‬ބުނޭ‪g].‬މާނޭވައެއްލަމުން‪g‬މިޢިބާރާތް‪g‬ކޮޅުން‪g‬‬ ‫ނެވެ‪g.‬މީގެ‪g56g‬އަހަރު‪g‬ކުރީގެ‪g‬އޭނާގެ‪g‬ޢުމުރުން‪g‬‬ ‫‪ g18‬އަހަރުގައި‪ g‬ހިނގި‪ g‬ކަންތައްތަކެއް‪ g‬އިއްޔަ‪g‬‬ ‫ވީކަމެއްހެން‪g‬ކިޔައިދެއްވަމުން‪g‬ގެންދެވިއެވެ‪g.‬‬ ‫[އެއްދުވަހަކު‪ g‬އަޅުގަނޑު‪ g‬ގޭދޮށު‪g‬‬ ‫މަސައްކަތެއް‪ g‬ކުރަން‪ g‬އުޅެނިކޮށް‪ g‬ރަށުތެރޭގައި‪g‬‬ ‫މީހުން‪g،‬އައްޑޫން‪g‬ކާޑު‪g‬ހިފައިގެން‪g‬ބޯޓެއް‪g‬އައިސް‪g‬‬ ‫އެބައޮތޭ‪ g‬ގޮވަމުން‪ g‬ދިޔައެވެ‪ g.‬މިއަޑުއިވިގެން‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުވެސް‪ g‬ދިޔައީ‪ g‬މީހުން‪ g‬އެދާ‪ g‬ދިމާލަށް‪g‬‬ ‫ރަސްގެ‪ g‬ފަންނަށެވެ‪ g.‬އެދުވަސްވަރަކީ‪ g‬ވަރަށް‪g‬‬ ‫ތަދު‪g‬ދުވަސްވަރެކެވެ‪g.‬ރަށުގެ‪g‬މީހުން‪g‬ކައި‪g‬އުޅެނީ‪g‬‬ ‫މުޅިންވެސް‪ g‬ފަލަމަޑީގެ‪ g‬ބާވަތްތަކެވެ‪ g.‬ބަތްކޮޅެއް‪g‬‬ ‫ގެއެއްގައި‪ g‬ކައްކާފައި‪ g‬ހުއްޓާފެންނަނީ‪ g‬ބޮޑު‪g‬‬ ‫ދުވަހެއްގައެވެ‪ g.‬ތެދެކެވެ‪ g.‬ފަންނަށް‪ g‬ދިޔައިރު‪g‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ރަށާ‪g‬ވަރަށް‪g‬ކައިރީ‪g‬ބޮޑު‪g‬ބޯޓެއް‪g‬އޮތެވެ‪g.‬އެކަމަކު‪g‬‬ ‫ކަންވީއަކީ‪ g‬ހީކުރި‪ g‬ގޮތަކަށް‪ g‬ނޫނެވެ‪ g.‬އައިސް‪g‬‬ ‫އޮތް‪ g‬ބޯޓަކީ‪ g g‬އިނގިރޭސީން‪ g‬ދަތުރުކުރާތީ‪g‬‬ ‫އެދުވަސްވަރު‪ g‬ފެންނަ‪ g‬މަނަވަރު‪ g‬ފަހަރާ‪ g‬ވަރަށް‪g‬‬ ‫ތަފާތު‪g‬ބޯޓެކެވެ‪g.‬އެންމެ‪g‬ވައްތަރީ‪g‬ބޭރުން‪g‬ވަންނަ‪g‬‬ ‫މަސްހިފާ‪ g‬ބޯޓު‪ g‬ފަހަރާއެވެ‪ g.‬އަޅުގަނޑު‪ g‬ގޮސް‪g‬‬ ‫ރަސްގެ‪g‬ފަންނުގައި‪g‬ހުރި‪g‬ހަރުގެ‪g‬ތައް‪g‬ކައިރިއަށް‪g‬‬ ‫ނުކުތްއިރު‪g‬މުޅި‪g‬ރަށުގެ‪g‬ރައްޔިތުން‪g‬އޮތީ‪g‬އެތަނަށް‪g‬‬ ‫އެއްވެފައެވެ‪ g.‬އަޅުގަނޑަށް‪ g‬ނުކުމެ‪ g‬ވުނު‪ g‬އިރު‪g‬‬ ‫އެބޯޓު‪ g‬ކައިރިން‪ g‬ކުޑަވަރެއްގެ‪ g‬އިންޖީނު‪ g‬އެޅި‪g‬‬ ‫ބައްތެއްޔެއް‪ g‬ރަސްގެފަންނަށް‪ g‬އައިސް‪ g‬ކައިރި‪g‬‬ ‫ކުރަނީއެވެ‪ g.‬އަޑުގަދަ‪ g‬ކުރާއިން‪ g[ g‬ރައްޔިތުން‪g‬‬ ‫ދިވެހި‪g‬ދައުލަތަށް‪g‬ކިޔަމަން‪g‬ވުމަށާއި‪g‬ރައްޔިތުން‪g‬‬ ‫ކިޔަމަންތެރިކަމާ‪ g‬އެކު‪ g‬އެއްގަމަށް‪ g‬ދިއުމަށް]‪g‬‬ ‫ގޮވަމުން‪ g‬ދިޔައެވެ‪ g.‬ރައްޔިތުން‪ g‬ދެކޮޅުވެރިކަން‪g‬‬ ‫ފާޅުކުރަމުން‪ g‬ދާތީ‪ g‬ސިފައިން‪ g‬މައްޗަށް‪ g‬ބަޑި‪g‬‬ ‫ޖެހިއެވެ‪ g.‬އޭރު‪ g‬މީހުންގެ‪ g‬އަތްޖެހޭ‪ g‬ފަށުގައި‪g‬‬ ‫ފުނިފުންޏަށް‪ g‬ގައު‪ g‬އެއްކޮށް‪ g‬ރައްޔިތުންނަށް‪g‬‬ ‫ރައްކާތެރިވެ‪g‬ތިބެވޭ‪g‬ގޮތަށް‪g‬ފަސްބާޑި‪g‬ޖަހާފައި‪g‬‬ ‫ވެއެވެ‪ g].‬މަންޒަރު‪ g‬ސިފަކޮށްދިނުމުގެ‪ g‬ގޮތުން‪g‬‬ ‫ކިޔައިދެއްވިއެވެ‪[ g.‬ފުވައްމުލަކަކީ‪ g‬ރަށުގެ‪g‬‬ ‫ބޭރު‪ g‬ކައިރި‪ g‬ވަށައިގެން‪ g‬އުސް‪ g،‬މެދަށް‪g‬‬ ‫އަޑި‪ g‬ރަށެކެވެ‪ g g.‬އެހެން‪ g‬ކަމަށް‪ g‬ވުމާއެކު‪g،‬‬ ‫ރަށުތެރޭގައި‪g‬ހިނގާބިނގާވެ‪g‬އުޅޭ‪g‬މީހުންނަކަށް‪g‬‬ ‫ރަށުން‪ g‬ބޭރުން‪ g‬އަންނަ‪ g‬ޙަމަލާއަކުން‪ g‬މާބޮޑު‪g‬‬ ‫އަސަރެއް‪g‬ނުކުރާނެއެވެ‪g].‬‬ ‫ބަޑިޖެހި‪ g‬ވާހަކަ‪ g‬ކިޔައި‪ g‬ދިނުމުގެ‪g‬‬ ‫ގޮތުން‪ g‬ޙުސައިން‪ g‬ތައްޚާނު‪ g‬ކިޔައިދެއްވިއެވެ‪g.‬‬ ‫ޙުސައިން‪ g‬ތައްޚާނު‪ g‬ކިޔައިދެއްވި‪ g‬ގޮތުން‪g‬‬ ‫އެދުވަހު‪g‬ރައްޔިތުންގެ‪g‬ޙަރަކާތްތައް‪g‬ހުރި‪g‬ގޮތުން‪g‬‬ ‫ސިފައިން‪ g‬އަތުގައި‪ g‬ހަތިޔާރު‪ g‬ހުރެ‪ g‬އެމީހުންގެ‪g‬‬ ‫ދިފާޢުގައި‪ g‬ހަތިޔާރު‪ g‬ބޭނުން‪ g‬ނުކޮށް‪ g‬ވާން‪g‬‬ ‫ނެތްވަރަށް‪ g‬ރައްޔިތުންގެ‪ g‬ހަމަލާތައް‪ g‬އެމީހުންނާ‪g‬‬ ‫ދިމާއަށް‪ g‬އޮހެމުން‪ g‬ދިޔައެވެ‪ g.‬އެދުވަސްވަރު‪g‬‬ ‫އޮޑިދޯނިފަހަރުން‪g‬ފީނެގުމުގެ‪g‬ކަންކަމާއި‪g‬ގުޅިގެން‪g‬‬ ‫ގިނަ‪g‬ބަޔަކު‪g‬ތިބީ‪g‬ވަރަށް‪g‬ބޮޑަށް‪g‬ހިތްހަމަ‪g‬ނުޖެހި‪g‬‬ ‫ފައެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬އިނގިރޭސީން‪ g‬ތިބީ‪ g‬އެފުރުސަތައް‪g‬‬ ‫ބަލަބަލައެވެ‪ g.‬ރައްޔިތުންގެ‪ g‬ރުޅިވެރިކަން‪ g‬ހުރީ‪g‬‬ ‫އިންތިހާ‪ g‬ދަރަޖައަށް‪ g‬ގޮއްސައެވެ‪ g.‬މި‪ g‬މަންޒަރު‪g‬‬ ‫ސިފަކޮށްދެމުން‪g‬ކިޔައިދެއްވިއެވެ‪g.‬‬ ‫‪g[g‬އަޅުގަނޑު‪g‬ގޮސް‪g‬ހުއްޓުނީ‪g‬ރަސްގެ‪g‬‬ ‫ފަންނުގައި‪ g‬ހުރި‪ g‬އޮޑިހަރުގެ‪ g‬ކައިރީގައެވެ‪g.‬‬ ‫ބޭރުން‪ g‬އައި‪ g‬އިންޖީނު‪ g‬ބައްތެލި‪ g‬އައިސް‪g‬‬ ‫ރަށާ‪ g‬ކައިރި‪ g‬ކުރި‪ g‬ވަގުތު‪ g،‬އައި‪ g‬ރާޅަކާ‪ g‬އެކު‪g‬‬ ‫ބައްތެލި‪ g،‬ރަސްގެފަންނު‪ g‬އަތިރިން‪ g،‬މެދު‪g‬‬ ‫ދިޔައިގާ‪ g‬ގިރާލާ‪ g‬ހިސާބު‪ g‬ރަށް‪ g‬ދިގަށް‪ g‬ހެދިފައި‪g‬‬ ‫އޮތް‪ g‬އައިނުގަޑުމަތީގައި‪ g‬ބީހުނެވެ‪ g.‬ބައްތެލި‪g‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ފުންވާނެ‪ g‬ގޮތެއް‪ g‬ނުވި‪ g‬އެވެ‪ g.‬އެވަގުތު‪ g‬ބަލާކަށް‪g‬‬ ‫ނުތިބެ‪ g‬ރައްޔިތުން‪ g‬ގައު‪ g‬އުކަން‪ g‬ފަށައިފިއެވެ‪g.‬‬ ‫ވެހޭ‪ g‬ވާރޭހެން‪ g‬ރައްޔިތުން‪ g‬އުކަމުންދިޔަ‪ g‬ގާތައް‪g‬‬ ‫ބައްތެއްޔާ‪ g‬ދިމާލަށް‪ g‬އޮހެމުން‪ g‬ދިޔައެވެ‪g.‬‬ ‫އެވަގުތު‪ g‬ބައްތެލީގައި‪ g‬ތިބި‪ g‬ސިފައިން‪ g‬މައްޗަށް‪g‬‬ ‫ބަޑިޖެހިއެވެ‪g.‬ރައްޔިތުން‪g‬ފަހަތަކަށް‪g‬ނުޖެހުނެވެ‪g.‬‬ ‫ރަށާ‪g‬ދިމާއަށް‪g‬ބަޑި‪g‬ޖަހަމުން‪g‬ދިޔައެވެ‪g.‬ބައްތެލި‪g‬‬ ‫ރާޅާއެކު‪ g‬ދެފަރާތަށް‪ g‬އަރިވަމުން‪ g‬ދާތީ‪ g‬ސިފައިން‪g‬‬ ‫ޖަހަމުންދިޔަ‪ g‬ބަޑިވެސް‪ g‬އަމާޒު‪ g‬ނުހިފި‪ g،‬އެކި‪g‬‬ ‫ފަހަރު‪g‬އެކި‪g‬ތަންތަނަށް‪g‬އުންޑަތައް‪g‬އަރަމުން‪g‬ދިޔަ‪g‬‬ ‫އެވެ‪ g.‬ރުއްރުކަށް‪ g‬ހަރުގެ‪ g‬ތަކަށް‪ g‬ފަސްގަނޑަށް‪g‬‬ ‫އުންޑަ‪g‬އަރަމުން‪g‬ދިޔައެވެ‪g.‬އޭރުވެސް‪g‬ރައްޔިތުން‪g‬‬ ‫އެއްގަމަކަށް‪ g‬ނުދެއެވެ‪ g.‬ފަސްބާޑި‪ g‬ތަކުގެ‪g‬‬ ‫ނިވަލުގައި‪ g‬ތިބެގެން‪ g‬ގާ‪ g‬އުކަމުން‪ g‬ދަނީއެވެ‪g.‬‬ ‫އަޑުގަދަކޮށް‪g‬ހަޅޭލަވަނީއެވެ‪g.‬ބައްތެލި‪g‬ފުންކުރަން‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬ސިފައިން‪ g‬ވަރަށް‪ g‬ބޮޑަށް‪ g‬މަސައްކަތް‪g‬‬ ‫ކުރެއެވެ‪ g.‬ނަމަވެސް‪ g‬ގާއުކާވަރުން‪ g‬އެކަމެއް‪g‬‬

‫އެމީހުންނަކަށް‪g‬ނުވެއެވެ‪g.‬އިންޖީނު‪g‬ބައްތެލީގައި‪g‬‬ ‫ތިބި‪g‬މީހުންނަށް‪g‬ވެސް‪g‬އަނިޔާވެއެވެ‪].‬‬ ‫[‪ g‬ކުއްލިއަކަށް‪ g‬އަޅުގަނޑަށް‪ g‬ފެނުނީ‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑު‪ g‬ކައިރީ‪ g‬ހުރި‪ g‬ދޭލިގޭ‪ g‬ތުއްތުމަނިކު‪g‬‬ ‫ވެއްޓުނު‪ g‬ތަނެވެ‪ g.‬އޭރަކު‪ g‬އުންޑަ‪ g‬އަރައިގެން‪g‬‬ ‫މަރުވެގެން‪ g‬އޭނާ‪ g‬ވެއްޓުނީ‪ g‬ކަމެއް‪ g‬ނޭގެއެވެ‪g.‬‬ ‫ނަމަވެސް‪g‬ބިރުގަންނަ‪g‬ޒާތަށް‪g‬ހަޅޭލަވަމުން‪g‬ބައެއް‪g‬‬ ‫މީހުން‪ g‬އެއްގަމަށް‪ g‬ދާން‪ g‬ފެށިއެވެ‪ g.‬އަޅުގަނޑު‪g‬‬ ‫ވެސް‪ gg‬އެއްގަމަށް‪ g‬ދާން‪ g‬ހިތަށް‪ g‬އަރާފައި‪ g‬ދާން‪g‬‬ ‫އެނބުރިލި‪ g‬ވަގުތު‪ g‬ކައިރީ‪ g‬ބިންމަތީގައި‪ g‬އޮތް‪g‬‬ ‫ގާބުރިއެއް‪ g‬ފެނިގެން‪ g‬އެގާބުރި‪ g‬އެއްލާލާފައޭ‪g‬‬ ‫ދާނީ‪ g‬ހިތަށް‪ g‬އަރާފައި‪ g g‬އެ‪ g‬ގާބުރި‪ g‬ނަގާފައި‪g‬‬ ‫އެއްލަން‪ g‬ހަދާލި‪ g‬ވަގުތު‪ g‬ކަނާތުގައި‪ g‬އެއްޗެއް‪g‬‬ ‫ޖެހިފައި‪ g‬އައްސިވިހެން‪ g‬ހީވިއެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬ކަނާތު‪g‬‬ ‫އަރިކައްޓަށް‪ g‬ވެސް‪ g‬ގޮތެއްވިހެން‪ g‬ހީވިއެވެ‪g.‬‬ ‫އަތުން‪ g‬ލޭއަންނަހެން‪ g‬ހީވެގެން‪ g‬ބަލާލިއިރު‪g‬‬ ‫ކަނާތު‪ g‬އުޅަނބޮށިން‪ g‬ފެށިގެން‪ g‬ހަތަރު‪ g‬ފަސް‪g‬‬ ‫އިންޗި‪ g‬މަތިން‪ g‬ހިކަނދި‪ g‬މަސްގަނޑާ‪ g‬ދިމާއިން‪g‬‬ ‫ބޭރުފުށުން‪g‬ލޭއަންނަނީ‪g‬އެވެ‪g.‬އޭރު‪g‬ހުރީ‪g‬އެދިމާ‪g‬‬

‫އަރިކަށިން‪ g‬ވެސް‪ g‬ލޭއައިސްފައެވެ‪ g.‬އެހިސާބުން‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ‪ g‬ގަޔަށް‪ g‬ވެސް‪ g‬އުންޑަ‪ g‬އެރީ‪ g‬ކަން‪g‬‬ ‫އެނގުނެވެ‪g.‬އަތަށް‪g‬އުންޑަ‪g‬އެރިތަން‪g‬ހުރީ‪g‬ވަރަށް‪g‬‬ ‫ކުޑަ‪g‬ކޮށެވެ‪g.‬އުންޑަ‪g‬ނުކުތްތައް‪g‬ހުރީ‪g‬މަލެއްހެން‪g‬‬ ‫ފޮޅިފައެވެ‪ g.‬ވެއްޓިފައި‪ g‬އޮތް‪ g‬މީހާ‪ g‬ވެސް‪ g‬އެއީ‪g‬‬ ‫އުންޑަ‪ g‬އަރައިގެން‪ g‬ވެއްޓިފައި‪ g‬އޮތް‪ g‬މީހެއްކަން‪g‬‬ ‫މިހާހިސާބުން‪g‬ގާބޫލު‪g‬ކުރެވުނެވެ‪g.‬ފަހުން‪g‬އެނގުނު‪g‬‬ ‫ގޮތުގައި‪g‬އެދުވަހު‪g‬އުންޑަ‪g‬އެރިމީހުންނަކީ‪g‬ދޭލިގޭ‪g‬‬ ‫ތުއްތު‪g‬މަނިކާއި‪gg،‬ވަޑިގޭ‪g‬މުޙައްމަދު‪g‬ދީދީ‪g‬އާއި‪g،‬‬ ‫ވަލިގެފީށި‪ g‬ޙަސަންފުތާ‪ g‬އާއި‪ g g،‬ބޮޑުވާޅި‪ g‬ޢަލީ‪g‬‬ ‫އާއި‪ g،‬އަޅުގަނޑު‪ g‬ދީދާރުގޭ‪ g‬ޙުސައިން‪ g‬ތައްޚާނު‪g‬‬ ‫އެވެ‪]g.‬އެއީ‪ g‬ވަރަށް‪ g‬ބިރުވެރި‪ g‬ވަގުތު‪ g‬ކޮޅެކެވެ‪g.‬‬ ‫ކުއްލިއަކަށް‪ g‬ރައްޔިތުންގެ‪ g‬ތެރެއިން‪ g‬ބަޔަކު‪g‬‬ ‫މދިޔައީ‪ g‬ބައްތެލިގަނޑާ‪ g‬އެއިން‪ g‬އައި‪ g‬މީހުން‪g‬‬ ‫ހައްޔަރު‪ g‬ކުރަން‪ g‬އަތިރިއަށެވެ‪ g.‬އެތަނާ‪ g‬ދާދި‪g‬‬ ‫ކައިރީ‪g‬ހިސާބެއްގައި‪g‬އޮތް‪gg‬އޮޑިފަހަރު‪g‬އެހެލާ‪g‬ބޮޑު‪g‬‬ ‫ކެނބެއް‪ g‬ހިފައި‪ g‬އެބައްތެލި‪ g‬އެއްގަމަށް‪ g‬އެހެލަން‪g‬‬ ‫ރައްޔިތުންގެ‪ g‬ތެރެއިން‪ g‬ބައަކު‪ g‬ދިޔަ‪ g‬އެވަގުތު‪g‬‬ ‫އައި‪ g‬ބޮޑު‪ g‬ރާޅަކާއެކު‪ g‬ބީހިފައިހުރި‪ g‬އިނޖީނު‪g‬‬ ‫ބައްތެލި‪g‬ފުންވެގެން‪g‬ބޭރަށް‪g‬ދިޔައެވެ‪gg.‬‬ ‫މިހިނގި‪ g‬ޙާދިސާއަށްފަހު‪g،‬‬ ‫‪g‬‬ ‫[ދިހަފަލީގެ‪ g‬ޖަހާދޯންޏެއް]‪ g‬ތައްޔާރުކޮށް‪g‬‬ ‫ބާރުގަދަ‪ g‬ދިހަ‪ g‬މީހުން‪ g‬ފައްޔަށް‪ g‬ލާފައި‪g،‬‬ ‫އުންޑަ‪ g‬އެރި‪ g‬މީހުންގެ‪ g‬ތެރެއިން‪ g‬ޒަޚަމްވި‪g‬‬ ‫މީހުން‪ g‬ގޮވައިގެން‪ g‬އައްޑުއަތޮޅަށް‪ g‬ފުރުވާލީ‪g‬‬ ‫އެދުވަހުގެ‪ g‬ހަވީރު‪ g4 g‬ޖެހީއިރު‪ g‬އެވެ‪ g.‬އޭރު‪g‬‬ ‫ވޭންއަޅާވަރުން‪ g‬އިންނަ‪ g‬އޮންނަ‪ g‬ނުލިބެއެވެ‪g.‬‬ ‫އެރޭ‪g11g‬ޖެހި‪g‬އިރު‪g‬ގަމު‪g‬ޖެޓީއަށް‪g‬ކައިރި‪g‬ކުރި‪g‬‬ ‫އިރު‪ g‬އެމްބީލާންސް‪ g‬އައިސް‪ g‬އޮތީ‪ g‬ތައްޔާރަށެވެ‪g.‬‬ ‫ޒަޚަމްވި‪ g‬މީހުން‪ g g‬ގަމަށް‪ g‬ބޭލުމާއެކު‪ g‬ވަގުތުން‪g‬‬ ‫ކޮންމެ‪ g‬މީހެއްގެ‪ g‬ގަޔަށް‪ g‬ތަދު‪ g‬ކަނޑުވަން‪g‬‬ ‫އިންޖެކްޝަނެއް‪ g‬ޖެހިއެވެ‪ g.‬އެއަށްފަހު‪ g‬ގެންގޮން‪g‬‬ ‫ހޮސްޕިޓަލްގައި‪ g‬ފަރުވާ‪ g‬ކޮށް‪ g‬ރަގަޅު‪ g‬ކޮށްދިނެވެ‪g.‬‬ ‫ޙާލު‪g‬ބޮޑު‪g‬ބައެއްމީހުން‪g‬ރާއްޖެއިން‪g‬ބޭރަށް‪g‬ވެސް‪g‬‬ ‫ގެންދިޔައެވެ‪g.‬އޭގެ‪g‬ތެރެއަކު‪g‬ޙުސައިން‪g‬ތައްޚާނު‪g‬‬ ‫ނުހިމެނެ‪ g‬އެވެ‪ g.‬ޙުސައިން‪ g‬ތައްޚާނު‪ g‬ގަމުގައި‪g‬‬ ‫ބަހައްޓާފައިހުރީ‪ g‬ވަރަށް‪ g‬މަތީ‪ g‬ޢިއްޒަތުގައެވެ‪g.‬‬ ‫ގަމުގެ‪ g‬ބޭނުންކޮންމެ‪ g‬ތަނަކަށް‪ g‬ޙުސައިން‪g‬‬ ‫ތައްޚާނަށް‪g‬ދެވެއެވެ‪g.‬ހަނގުރާމަތަކުގައި‪g‬ޒަޚަމްވާ‪g‬‬ ‫ސިފައިންގެ‪g‬ދަރަޖަ‪g‬ފަދަ‪g‬ދަރަޖަ‪g‬އެއްގައެވެ‪g.‬‬ ‫ޙުސައިން‪g‬ތައްޚާނު‪g‬ކިޔައިދެއްވި‪g‬ގޮތުން‪g‬‬ ‫އެދުވަހަކީ‪g‬ހަޔާތުގައި‪g‬ދުއް‪g‬އެންމެ‪g‬ބިރުވެރި‪g‬އެއް‪g‬‬ ‫ދުވަހެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬އޭނާ‪ g‬ބުނުއްވާ‪ g‬ގޮތުން‪ g‬އޭނާއަކީ‪g‬‬ ‫އޭރުވެސް‪g‬މާލޭ‪g‬ސަރުކާރާ‪g‬އެއްކޮޅު‪g‬މީހެވެ‪g.‬‬

‫‪53‬‬

‫ާމތްކޮށް ވާހަކަ ދެއްކުމާއި ރީތިކޮށް ވާހަކަ ދެއްކުން‬ ‫އާދަމް ނަޞީރު އިބްރާހީމް‬

‫އިންސާނާ‪ g‬އުފާވާ‪ g‬ކަންކަމުގެތެރޭގައި‪g‬‬ ‫އޭނާއަށް‪ g‬އިޙްތިރާމު‪ g‬ކުރުން‪ g‬ހިމެނެއެވެ‪ g.‬ކަމޭ‪g‬‬ ‫ހިތުމާއި‪g‬މާތްކޮށް‪g‬ހިތުން‪g‬ހިމެނެއެވެ‪g.‬މި‪g‬ކަމުގައި‪g‬‬ ‫އެންމެ‪ g‬ޚާއްޞަ‪ g‬އެއް‪ g‬ވަސީލަތަކީ‪ g‬ބަހެވެ‪ g.‬އެ‪g‬‬ ‫ބަސް‪g‬ބޭނުން‪g‬ކުރެވޭ‪g‬ގޮތެވެ‪g.‬ތިބާއާ‪g‬މީހަކު‪g‬ވާހަކަ‪g‬‬ ‫ދައްކާ‪ g‬ގޮތުން‪ g‬އޭނާއާ‪ g‬މެދުގައި‪ g‬ތިބާގެ‪ g‬ހިތުގައި‪g‬‬ ‫ޚާއްޞަ‪ g‬ޤަދަރެއް‪ g‬އުފެދިދާނެއެވެ‪ g.‬ދެ‪ g‬ފަރާތުގެ‪g‬‬ ‫ދެމެދުގައި‪ g‬ހަރުދަނާ‪ g‬ބަދަހި‪ g‬ގުޅުމަކާއި‪ g‬ވަރުގަދަ‪g‬‬ ‫އިތުބާރެއް‪ g‬ޤާއިމުވެދާނެއެވެ‪ g g.‬މީހަކު‪ g‬ތިބާއާ‪g‬‬ ‫ވާހަކަ‪ g‬ދައްކާ‪ g‬ގޮތުން‪ g‬މި‪ g‬ކަން‪ g‬މީގެ‪ g‬އަނެއްކޮޅަށް‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬ޖެހިދާނެއެވެ‪ g.‬ވީމާ‪ g،‬ކުރާ‪ g‬މުޢާމަލާތުގައި‪g‬‬ ‫ބަސްމަގު‪ g‬ގެންގުޅެވޭ‪ g‬ގޮތަށް‪ g‬ފަރުވާތެރިވުމަކީ‪g‬‬ ‫ވަރަށް‪g‬މުހިންމުކަމެކެވެ‪g.‬‬ ‫މި‪ g‬ގޮތުން‪ g‬އަޅުގަނޑު‪ g‬މި‪ g‬މަޒުމޫނުގައި‪g‬‬ ‫އެއްޗެއް‪ g‬ދަންނަވައިލެވޭތޯ‪ g‬ބަލާނީ‪ g g،‬މާތްކޮށް‪g‬‬ ‫ވާހަކަ‪ g‬ދެއްކުމާއި‪ g g‬ރީތިކޮށް‪ g‬ވާހަކަ‪ g‬ދެއްކުމުގެ‪g‬‬ ‫މައްޗަށެވެ‪ g.‬އެ‪ g‬ދެ‪ g‬ގޮތުގައި‪ g‬ހުރި‪ g‬ތަފާތާއި‪g‬‬ ‫އެއްގޮތްކަމުގެ‪g‬މައްޗަށެވެ‪g.‬އަދި‪g‬ވާހަކަ‪g‬ދެއްކުމުގައި‪g‬‬ ‫މި‪g‬ދެ‪g‬އުސްލޫބަށް‪g‬ރައްކާތެރިވުމުގެ‪gg‬މުހިންމުކަމުގެ‪g‬‬ ‫މައްޗަށެވެ‪ g.‬ސަބަބަކީ‪ g g‬މި‪ g‬ފަދައިން‪ g g،‬ވާހަކަ‪g‬‬

‫ދެއްކުމަކީ‪ g،‬ދެ‪ g‬ފަރާތަށް‪ g‬މެ‪ g‬އުފާވެރިކަމާއި‪ g‬ހެޔޮ‪g‬‬ ‫ނަތީޖާ‪g‬ލިބޭ‪g‬ކަމެކެވެ‪g.‬‬

‫ދިވެހިބަހުގައި‪ g‬ހިމެނޭ‪ g‬ބަހުގެ‪ g‬ދަރަޖަ‪ g‬ހިމެނެނީ‪g‬‬ ‫މިބައިގެ‪g‬ތެރޭގައެވެ‪g.‬‬

‫ބަހަވީން‪( g‬ބަހުގެ‪ g‬ޢިލްމީ‪ g‬ތަހުލީލުތައް‪g‬‬ ‫ކުރައްވާ‪ g‬މާހިރުން)‪ g‬ދެކެވަޑައިގަންނަވާ‪ g‬ގޮތުގައި‪g‬‬ ‫އަނެކާއަށް‪ g‬ކަމޭ‪ g‬ހިތުމަށްޓަކައި‪ g‬މައިގަނޑު‪ g‬ދެ‪g‬‬ ‫ދޮތަކަށް‪g‬ބަސް‪g‬ބޭނުން‪g‬ކުރެވެއެވެ‪g.‬ފުރަތަމަ‪g‬ގޮތަކީ‪g‬‬ ‫މާތް‪ g‬ބަސް‪ g‬ނުވަތަ‪ g Honorific g‬ބަސްމަގެވެ‪g.‬‬

‫އަނެކާއަށް‪ g‬ކަމޭ‪ g‬ހިތުމަށްޓަކައި‪ g‬ބަސް‪g‬‬ ‫ބޭނުން‪ g‬ކުރެވޭ‪ g‬ދެވަނަ‪ g‬ގޮތަކީ‪ g‬ރީތި‪ g‬ހިމޭން‪g‬‬ ‫ބަސްމަގު‪ g‬ނުވަތަ‪ g politeg‬ބަސްމަގު‪ g‬އިޚްތިޔާރު‪g‬‬ ‫ކުރުމެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ބަސްމަގަށް‪ g‬އަދަބުވެރި‪ g‬ބަސްމަގު‪g،‬‬ ‫ނުވަތަ‪ g‬ތަހުޒީބު‪ g‬ބަސްމަގޭ‪ g‬ވެސް‪ g‬ކިޔެއެވެ‪g.‬‬ ‫ކުރުކޮށް‪ g‬މި‪ g‬ދެ‪ g‬ބަޔަށް‪ g‬ނަމެއް‪ g‬ކިޔުމަށްޓަކައި‪ g‬މި‪g‬‬ ‫މަޒުމޫނުގައި‪g‬މި‪g‬ދެ‪g‬ބާވަތަށް‪g‬އަޅުގަނޑު‪g‬ދީފައި‪g‬އެ‪g‬‬ ‫ވާ‪ g‬ނަމަކީ‪ g،‬މާތްކޮށް‪ g‬ވާހަކަ‪ g‬ދެއްކުމާއި‪ g‬ރީތިކޮށް‪g‬‬ ‫ވާހަކަ‪g‬ދެއްކުމެވެ‪.‬‬

‫މާތްކޮށް‬ ‫ށގެން‬ ‫ނ ޮކ ް‬ ‫ރޖަ ބޭނު ް‬ ‫ނު ަވތަ ާމތް ދަ ަ‬ ‫ާވ ަހކަ ެދ ްއ ުކ ަމކީ‪ޭ ،‬އގެ ބާ ަވތް ތަ ާފ ުތ ަކ ުމ ަގއި‬ ‫ރ ަހ ިއ ަޙޟާރަތް ަތ ެކ ްއ ަގއި ެވސް އޮންނަ‬ ‫ިވ ަޔސް‪ ،‬ހު ި‬ ‫ނށް‪،‬‬ ‫ނށް‪ޮ ،‬ބޑުން ަ‬ ‫ަކ ެމ ެކވެ‪ެ .‬އއީ ެއ ަކމުން ެވރީން ަ‬ ‫ށ ަޓ ަކ ެއވެ‪.‬‬ ‫ށ ހި ުތ ަމ ް‬ ‫ާމ ްތ ޮކ ް‬

‫‪54‬‬

‫‪ g‬ދިރާސާތަކުން‪ g‬އެނގޭ‪ g‬ގޮތުގައި‪g،‬‬ ‫މާތްކޮށް‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬މާތް‪ g‬ދަރަޖަ‪ g‬ބޭނުންކޮށްގެން‪g‬‬ ‫ވާހަކަ‪ g‬ދެއްކުމަކީ‪ g،‬އޭގެ‪ g‬ބާވަތް‪ g‬ތަފާތުކަމުގައި‪g‬‬ ‫ވިޔަސް‪ g،‬ހުރިހައި‪ g‬ޙަޟާރަތްތަކެއްގައި‪ g‬ވެސް‪g‬‬ ‫އޮންނަ‪ g‬ކަމެކެވެ‪ g.‬އެއީ‪ g‬އެކަމުން‪ g‬ވެރީންނަށް‪g،‬‬ ‫ބޮޑުންނަށް‪g،‬މާތްކޮށް‪g‬ހިތުމަށްޓަކައެވެ‪g.‬ނަމަވެސް‪g‬‬ ‫ޢިލްމީ‪ g‬ގޮތުން‪ g‬ބަލާއިރު‪ g،‬މި‪ g‬ނުކުތާގައި‪ g‬ފާހަގަ‪g‬‬ ‫ކޮށްލެވޭ‪ g‬އެންމެ‪ g‬ޚާއްޞަ‪ g‬އެއްކަމަކީ‪ g،‬ހަމައެކަނި‪g‬‬ ‫ދަރަޖަ‪g‬ބޭނުން‪g‬ކުރުމުން‪g‬ނުވަތަ‪g‬މާތް‪g‬ލަފުޒުތަކެއް‪g‬‬ ‫ބޭނުން‪ g‬ކުރުމުން‪ g‬އަނެކާއަށް‪ g‬ޤަދަރު‪ g‬ދެވޭ‪ g‬ކަމަށް‪g‬‬ ‫ނުވާކަމެވެ‪ g g.‬އިޙްތިރާމު‪ g‬ކުރެވިއްޖެ‪ g‬ކަމަށް‪g‬‬ ‫ނުބެލެވޭކަމެވެ‪g.‬ސަބަބަކީ‪g‬އަނެކާއަށް‪g‬ބޭއިޙްތިރާމު‪g‬‬ ‫ވާ‪ g‬ގޮތަށް‪ g g‬މާތް‪ g‬ބަހުން‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬އެންމެ‪ g‬މާތް‪g‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ދަރަޖަ‪ g‬ބޭނުން‪ g‬ކޮށްގެން‪ g‬ވާހަކަ‪ g‬ދެއްކޭކަމެވެ‪g.‬‬ ‫މިއާ‪ g‬ޚިލާފަށް‪ g g‬ދަރަޖަ‪ g‬ބޭނުން‪ g‬ނުކޮށް‪ g،‬ހަމަ‪g‬‬ ‫އެންމެ‪ g‬ސާދާ‪ g‬ބަސްމަގު‪ g‬ބޭނުންކޮށްގެން‪ g‬ނުހަނު‪g‬‬ ‫ކަމޭ‪ g‬ހިތުމާއި‪ g‬އިޙްތިރާމާއެކު‪ g‬ވާހަކަ‪ g‬ދެއްކެއެވެ‪g.‬‬ ‫ހަމަ‪ g‬އެހެންމެ‪ g‬މުޚާޠަބު‪ g‬ކުރެވޭ‪ g‬ފަރާތުގެ‪ g‬ގޮތުން‪g‬‬ ‫މި‪g‬ދެ‪g‬ސިފަ‪g‬އެއްފަސްވެ‪g،‬ޖަމާ‪g‬ވާ‪g‬ހާލަތު‪g‬ވެސް‪g‬‬ ‫އާދެއެވެ‪ g.‬ވީމާ‪ g،‬މި‪ g‬ދެންނެވި‪ g‬ތިން‪ g‬ގޮތުގެ‪ g‬ކުރު‪g‬‬ ‫ތަފުޞީލެއް‪g‬ހުށަހަޅައިލާނަމެވެ‪.‬‬ ‫‪ g‬އެންމެ‪g‬ފުރަތަމަ‪g‬ދަރަޖައިގެ‪g‬ވާހަކައިން‪g‬‬ ‫ފަށަމާތޯއެވެ‪ g.‬އަޅުގަނޑުމެންނަށް‪ g‬އާއްމުކޮށް‪g‬‬ ‫ވިސްނިފައި‪ g‬އޮންނަނީ‪ g‬އެންމެ‪ g‬މާތް‪ g‬ދަރަޖައިން‪g‬‬ ‫މީހަކާ‪g‬މުޚާޠަބު‪g‬ކުރެވޭ‪g‬ނަމަ‪g،‬ވާހަކަ‪g‬އެ‪g‬ދެކެވެނީ‪g‬‬ ‫އެ‪ g‬މީހަކަށް‪ g‬އިޙްތިރާމު‪ g‬ކޮށްގެން‪ g‬ކަމަށެވެ‪g.‬‬ ‫ނަމަވެސް‪ g‬އިސްވެ‪ g‬ދަންނަވައިލެވުނު‪ g‬ފަދައިން‪g‬‬ ‫ޢިލްމީ‪ g‬ގޮތުން‪ g‬ބަލާއިރު‪ g‬އެކަން‪ g‬ވަނީ‪ g‬އެހެނެއް‪g‬‬ ‫ނޫނެވެ‪g.‬ސަބަބަކީ‪g‬ކޮބައި‪g‬ތޯއެވެ!‬ ‫ބަހުން‪ g‬ކުރެވޭ‪ g‬އިޙުތިރާމު‪ g‬ބިނާ‪ g‬ވެފައި‪g‬‬ ‫އޮންނަނީ‪ g‬އެ‪ g‬ބުނި‪ g‬ބުނުމެއްގެ‪ g‬އިބާރާތްތައް‪g‬‬ ‫އެކުލަވައިލެވިފައި‪ g‬ވާ‪ g‬ގޮތާއި‪ g‬އޭގެ‪ g‬ލަފުޒުތަކާއި‪g‬‬ ‫ބުނެވޭ‪ g‬ރާގާއި‪ g‬މޫނުން‪ g‬ހާމަ‪ g‬ވާ‪ g‬ޝުޢޫރާއި‪ g‬މި‪g‬‬

‫ފަދަ‪ g‬އެތައް‪ g‬ކަމެއްގެ‪ g‬މައްޗަށެވެ‪ g.‬މިސާލަކާ‪g‬‬ ‫މެދު‪ g‬ވިސްނަވައިލައްވާށެވެ!‪[ g‬ޢިއްޒަތްތެރި‪g‬‬ ‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް‪ g‬އަޅުގަނޑު‪ g‬ވަރަށް‪g‬‬ ‫ކެރިހުރެ‪ g‬ފާޅުގައި‪ g‬މި‪ g‬ދަންނަވަނީ‪ g،‬މި‪ g‬ރަށު‪g‬‬ ‫ފަޅުކޮނެ‪ g‬ނުދެއްވައި‪ g‬ދެން‪ g‬މަނިކުފާނު‪ g‬މި‪ g‬ރަށަށް‪g‬‬ ‫އަރައިވަޑައިގަންނަވައިގެން‪ g‬ނުވާނެޔޭ]‪ g‬މި‪ g‬ޖުމުލަ‪g‬‬ ‫ހިތްޕުޅަށް‪ g‬ގެންނަވާށެވެ‪ g.‬މި‪ g‬ތާނގައި‪ g‬ވާހަކަ‪g‬‬ ‫މި‪ g‬ދެއްކެނީ‪ g‬އެންމެ‪ g‬މާތް‪ g‬ދަރަޖައިންނެވެ‪g.‬‬ ‫'ޢިއްޒަތްތެރި'‪'،‬މަނިކުފާނު‪ g،‬ވަޑައިގަތުން'‪ g‬ފަދަ‪g‬‬ ‫އެންމެ‪ g‬މާތް‪ g‬ލަފުޒުތައް‪ g‬ބޭނުން‪ g‬ކޮށްގެނެވެ‪g.‬‬ ‫ނަމަވެސް‪g‬އެ‪g‬ބުނާ‪g‬ބުނުމުގައި‪g‬އިންޒާރު‪g‬ދިނުމުގެ‪g‬‬ ‫ރާގެއް‪ g‬އެބަ‪ g‬ހުއްޓެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬އެ‪ g‬ރަށު‪ g‬ފަޅު‪g‬‬ ‫ކޮނުމުގެ‪ g‬މައްސަލައަކީ‪ g‬ސަރުކާރުން‪ g‬ގަސްތުގައި‪g‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ނމެ ާމތް‬ ‫ނ ަފއި އޮންނަނީ އެ ް‬ ‫ނށް ާއ ްއ ުމ ޮކށް ިވސް ި‬ ‫ައ ުޅގަނ ުޑމެން ަ‬ ‫ނމަ‪ާ ،‬ވ ަހކަ އެ ެދ ެކވެނީ‬ ‫ރވޭ ަ‬ ‫ރ ަޖއިން ީމ ަހކާ ުމޚާ ަޠބު ުކ ެ‬ ‫ަދ ަ‬ ‫ސވެ‬ ‫ނމަ ެވސް ިއ ް‬ ‫ށވެ‪ަ .‬‬ ‫ށގެން ަކ ަމ ެ‬ ‫ރމު ޮކ ް‬ ‫އެ ީމ ަހ ަކށް ިއޙް ިތ ާ‬ ‫ދަންނަވައިލެވުނު ފަދައިން ޢިލްމީ ގޮތުން ބަލާއިރު އެކަން ވަނީ‬ ‫ނވެ‪.‬‬ ‫ނއް ނޫ ެ‬ ‫ެއހެ ެ‬ ‫ލަސްކުރައްވަމުން‪ g‬ގެންދަވާ‪ g‬މައްސަލައެއްގެ‪g‬‬ ‫ގޮތުގައި‪ g‬މި‪ g‬ބުނުން‪ g‬ބުނި‪ g‬މީހާ‪ g‬މާނަ‪ g‬ކުރާހެން‪g‬‬ ‫ވެސް‪g‬އެބަ‪g‬ހީވެއެވެ‪g.‬ބުނުމުގެ‪g‬ރޫޙު‪g‬ހުރި‪g‬ގޮތުން‪g‬‬ ‫އޭނާގެ‪g‬ނުރުހުން‪g‬އެބަ‪g‬އިޙްސާސް‪g‬ކުރެވެއެވެ‪g.‬މި‪g‬‬ ‫ދެންނެވި‪g‬ސަބަބުތަކަށްޓަކައި‪g‬މި‪g‬ބުނުމަކީ‪g،‬ބަހުގެ‪g‬‬ ‫އެންމެ‪ g‬މަތީ‪ g‬ދަރަޖައިން‪ g‬ބުނެވިފައި‪ g‬ވާ‪ g‬ބުނުމެއް‪g‬‬ ‫ކަމުގައި‪ g‬ވިޔަސް‪ g،‬އޭގައި‪ g‬އިޙްތިރާމު‪ g‬ކުރުމުގެ‪g‬‬ ‫ސިފަ‪ g‬ހިމެނޭ‪ g‬ބުނުމެއް‪ g‬ނޫނެވެ‪ g.‬އެހެންކަމުން‪g‬‬ ‫މިއީ‪ g‬ކަމޭ‪ g‬ހިތުމެއް‪ g‬ނެތި‪ g،‬މާތްކޮށް‪ g‬ދެއްކިފައި‪g‬‬ ‫ވާ‪g‬ވާހަކައެކެވެ‪g.‬‬

‫‪ g‬ދެވަނައަށް‪ g‬މި‪ g‬ދަންނަވައިލަނީ‪ g‬ދަރަޖަ‪g‬‬ ‫ބޭނުން‪g‬ނުކޮށް‪g‬އަނެކާއަށް‪g‬އިޙްތިރާމު‪g‬ކުރެވޭ‪g‬ގޮތުގެ‪g‬‬ ‫މިސާލެކެވެ‪ g.‬ތަހުޒީބު‪ g‬އަދަބުވެރި‪ g‬ބަސްމަގުގެ‪g‬‬ ‫މިސާލެކެވެ‪[ g.‬ރައްޓެއްސެއްގެ‪ g‬ހައިސިއްޔަތުން‪g‬‬ ‫އަހަރެން‪ g‬ވަރަށް‪ g‬އުފާވާނެ‪ g‬މި‪ g‬ފަހަރު‪ g‬އަހަރެން‪g‬‬ ‫އީދަށް‪g‬ރަށަށް‪g‬ދާއިރު‪g‬އަހަންނާއެކު‪g‬ސަލީމު‪g‬ވެސް‪g‬‬ ‫ރަށަށް‪g‬ޖައްސައިލަދިނިއްޔާ]‪g‬މި‪g‬ޖުމުލައިގައި‪g‬މާތް‪g‬‬ ‫ދަރަޖަ‪ g‬ބޭނުން‪ g‬ކޮށްފައެއްނެތެވެ‪ g.‬ޖުމުލައިގައި‪g‬‬ ‫ވަނީ‪g‬އެދުމެކެވެ‪g.‬އެދޭ‪g‬ގޮތް‪g‬އެހެން‪g‬ގޮތަކަށް‪g‬ބަދަލު‪g‬‬ ‫ކޮށްލަމާ‪g‬ތޯއެވެ؟‪[g‬އަހަރެންގެ‪g‬ރައްޓެއްސެއްކަމަށް‪g‬‬ ‫ވަންޏާ‪ g،‬މި‪ g‬ފަހަރު‪ g‬އަހަރެން‪ g‬އީދަށް‪ g‬ރަށަށް‪g‬‬ ‫ދާއިރު‪ g،‬ސަލީމު‪ g‬ވެސް‪ g‬އަހަންނާއެކީގައި‪ g‬ދާން‪g‬‬ ‫ޖެހޭނެ]‪g‬މި‪g‬ފަހަރު‪g‬މި‪g‬ވީ‪g‬ކިހިނެއް‪g‬ތޯއެވެ؟‪g‬އެދުން‪g‬‬

‫އަމުރަކަށް‪ g‬ވީއެވެ‪ g.‬ފުރަތަމަ‪ g‬އިބާރާތުގައި‪ g‬ހުރި‪g‬‬ ‫ލުއިކަމާއި‪g‬އޭގެ‪g‬މާނައިގައި‪g‬ހުރި‪g‬ގާތްކަމުގެ‪g‬ރޫޙެއް‪g‬‬ ‫މި‪g‬އިބާރާތަކު‪g‬ނެތެވެ‪g.‬މި‪g‬ދެ‪g‬މިސާލަށް‪g‬ބަލާއިރު‪g،‬‬ ‫ފުރަތަމަ‪ g‬މިސާލަކީ‪ g‬ދަރަޖަ‪ g‬ބޭނުން‪ g‬ނުކޮށް‪g،‬‬ ‫ތަހުޒީބު‪ g‬ރީތި‪ g‬ބަސްމަގުން‪ g‬ރީތިކޮށް‪ g‬ބުނެފައި‪ g‬ވާ‪g‬‬ ‫ބުނުމެކެވެ‪g.‬އާދެ!‪g‬އެއީ‪g‬ރީތިކޮށް‪g‬ވާހަކަ‪g‬ދެއްކުމުގެ‪g‬‬ ‫މިސާލެކެވެ‪g.‬‬ ‫ދެން‪ g‬އޮތީ‪ g‬ތިންވަނަ‪ g‬ގޮތެވެ‪ g.‬ތިންވަނަ‪g‬‬ ‫ގޮތަކީ‪ g‬ދަރަޖަ‪ g‬ބޭނުން‪ g‬ކުރުމާއެކު‪ g‬ތަހުޒީބު‪ g‬ގޮތް‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬ބޭނުން‪ g‬ކުރުމެވެ‪ g.‬މާތްކޮށް‪ g‬ރީތިކޮށް‪g‬‬ ‫ވާހަކަ‪ g‬ދެއްކުމެވެ‪ g.‬އެ‪ g‬ދެ‪ g‬ސިފަ‪ g‬އެއްހާލަތެއްގައި‪g‬‬ ‫ޖަމާ‪ g‬ކުރުމެވެ‪ g.‬ފުރަތަމަ‪ g‬ހުށަހެޅި‪ g‬މިސާލު‪g‬‬ ‫އަލުން‪ g‬ހަނދާނަށް‪ g‬ގެނެސް‪ g‬އެ‪ g‬މިސާލު‪ g‬އެހެން‪g‬‬ ‫ގޮތަކަށް‪ g‬ބަދަލު‪ g‬ކޮށްލަމާތޯއެވެ؟‪ g‬އެ‪ g‬މިސާލަކީ؛‪g‬‬ ‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް‪g‬‬ ‫[ޢިއްޒަތްތެރި‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑު‪ g‬ވަރަށް‪ g‬ކެރިހުރެ‪ g‬ފާޅުގައި‪ g‬މި‪g‬‬ ‫ދަންނަވަނީ‪ g،‬މި‪ g‬ރަށު‪ g‬ފަޅުކޮނެ‪ g‬ނުދެއްވައި‪ g‬ދެން‪g‬‬ ‫މަނިކުފާނު‪ g‬މި‪ g‬ރަށަށް‪ g‬އަރައިވަޑައިގަންނަވައިގެން‪g‬‬ ‫ނުވާނެޔޭ]‪ g‬މިއެވެ‪ g.‬އަލުން‪ g‬އިބާރާތް‪ g‬ކުރެވޭ‪g‬‬ ‫ގޮތް‪ g‬ބައްލަވާށެވެ‪[ g.‬އަޅުގަނޑު‪ g‬މި‪ g‬އައީ‪g‬‬ ‫މި‪ g‬ރަށު‪ g‬ރައްޔިތުން‪ g،‬މަނިކުފާނު‪ g‬އަރިހުގައި‪g‬‬ ‫ދަންނަވައިލަން‪g‬އެދުނު‪g‬ވާހަކައެއް‪g‬ދަންނަވައިލަން‪g‬‬ ‫ކަމަށް‪ g.‬އެމީހުން‪ g‬އެބަ‪ g‬ބުނޭ‪ g‬ދެން‪ g‬މަނިކުފާނު‪g‬‬ ‫މިރަށަށް‪ g‬ވަޑައިގަންނަވާ‪ g‬ފަހަރަކު‪ g‬މި‪ g‬ރަށުފަޅު‪g‬‬ ‫ވެސް‪g‬އިސްކޮޅު‪g‬ނުކާ‪g‬ތަނަކަށް‪g‬ބަދަލު‪g‬ވެއްޖެއްޔާ‪g‬‬ ‫ހާދަ‪ g‬ރަނގަޅޭ‪ g.‬ކައިރި‪ g‬މުސްތަޤުބަލެއްގައި‪ g‬އެ‪g‬‬ ‫ދުވަސް‪ g‬ދުށުމުގެ‪ g‬އުއްމީދުގައި‪ g‬ތިބީމޭ]‪ g‬މި‪ g‬އެވެ‪g.‬‬ ‫ނަމަވެސް‪ g‬މިއީ‪ g‬އެ‪ g‬އިބާރާތް‪ g‬ރަނގަޅު‪ g‬ކުރެވޭނެ‪g‬‬ ‫ހަމަ‪ g‬އެކަނި‪ g‬ގޮތެއް‪ g‬ނޫނެވެ‪ g.‬މިހެން‪ g‬ފަށުއިކޮށް‪g‬‬ ‫ނޫނަސް‪ g،‬މި‪ g‬އަށްވުރެ‪ g‬ކުރު‪ g‬ސީދާ‪ g،‬ތިލަ‪g‬‬ ‫އިބާރާތަކުން‪ g‬ވެސް‪ g‬ބުނެވިދާނެއެވެ‪ g.‬އެހެނީ‪ g‬މި‪g‬‬ ‫ފަދަ‪g‬އަދަބުވެރި‪g‬ތަހުޒީބު‪g‬ރީތި‪g‬ގޮތްތައް‪g‬ވާހަކައަށް‪g‬‬ ‫ގެނައުމަށްޓަކައި‪ g‬އެތައް‪ g‬ގޮތަކަށް‪ g‬އިބާރާތްތައް‪g‬‬ ‫އުފެއްދޭނެ‪ g‬ޤާބިލުކަން‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬ބަހެއްގައި‪ g‬ވެސް‪g‬‬ ‫ވެއެވެ‪ g.‬ދެން‪ g‬އެ‪ g‬ޤާބިލުކަން‪ g‬ލިބެން‪ g‬ޖެހެނީ‪ g‬އެ‪g‬‬ ‫ބުނުމެއް‪ g‬ބުނާ‪ g‬މީހާއަށެވެ‪ g.‬އޭރުން‪ g‬ރީތިކޮށް‪g‬‬ ‫މާތްކޮށް‪ g‬ބުނެވޭނެ‪ g‬ހާސް‪ g‬އިބާރާތް‪ g‬އީޖާދުވެގެން‪55 g‬‬

‫އަންނާނެއެވެ‪ g.‬އިސްވެ‪ g‬ދަންނަވައިލެވުނު‪ g‬މިސާލު‪g‬‬ ‫ފަދައިންނެވެ‪ g.‬އާދެ!‪ g‬އެ‪ g g‬ވާހަކަ‪ g‬އެ‪ g‬އިއްވަނީ‪g‬‬ ‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ‪ g‬ކަންފަތްޕުޅަށެވެ‪ g.‬އެހެން‪g‬‬ ‫ކަމަށް‪g‬ވާތީ‪ggg،‬މި‪g‬ތާނގައި‪g‬މި‪g‬ވަނީ‪g،‬މާތްކޮށް‪g‬‬ ‫ވާހަކަ‪ g‬ދެއްކުމާއި‪ g‬ރީތިކޮށް‪ g‬ވާހަކަ‪ g‬ދެއްކުމާ‪ g‬މި‪g‬‬ ‫ދެ‪ g‬ސިފަ‪ g‬އެކުއެކީގައި‪ g‬ހިމަނައިފައެވެ‪ g.‬މާތްކޮށް‪g‬‬ ‫ހިތުމާއި‪g‬އިޙްތިރާމު‪g‬ކުރުމުގެ‪g‬ގޮތުންނެވެ‪g.‬‬ ‫މަތީގައި‪g‬ވާ‪g‬ބަދަލު‪g‬އެ‪g‬ޖުމުލަޔަށް‪g‬ގެނައިމާ‪g،‬‬ ‫މިހާރު‪g‬އަމުރުވެރި‪g‬ފާޑެއް‪g‬ވެސް‪g‬ނެތެވެ‪g.‬އުފާވެރި‪g،‬‬ ‫ބަލައިގަނެވޭ‪g‬ގޮތެއް‪g‬އެބަ‪g‬ހުއްޓެވެ‪g.‬މި‪g‬އުސްލޫބަށް‪g‬‬ ‫އިބާރާތްތައް‪ g‬އެކުލަވައިލުމުގައި‪ g‬އަބަދު‪ g‬ވެސް‪g‬‬ ‫އިސްކަން‪ g‬ދެނީ‪ g‬އަމުރުވެރިކަމާއި‪ g‬ބާރުވެރިކަމުގެ‪g‬‬ ‫ރޫޙު‪ g‬އެކުނުލެވޭހެން‪ g‬ބަސްމަގު‪ g‬ބެހެއްޓުމަށެވެ‪g.‬‬ ‫މިވެނި‪ g‬ކަމެއް‪ g‬އޮންނާންވާނީ‪ g‬މިވެނި‪ g‬ގޮތަކަށޭ‪g‬‬ ‫ބުނެ‪ g،‬އަމިއްލައަށް‪ gg‬ގޮތް‪ g‬ނިންމުމުގެ‪ g‬ބަދަލުގައި‪g‬‬ ‫މި‪ g‬ވެނިކަމެއް‪ g‬މި‪ g‬ވެނި‪ g‬ގޮތަކަށް‪ g‬އޮތުން‪ g‬ވަރަށް‪g‬‬ ‫އެދެވެޔޭ‪g‬ނުވަތަ‪g‬އެހެން‪g‬އޮތް‪g‬ނަމަ‪g‬ހާދަ‪g‬ރަނގަޅޭ‪g‬‬ ‫ހިތަށް‪ g‬އަރަޔޭ‪ g‬މި‪ g‬ފަދަ‪ g‬ގޮތަކަށް‪ g‬އިބާރާތްތައް‪g‬‬ ‫ނިންމިދާނެއެވެ‪g.‬ނަމަވެސް‪g‬ދިރިއުޅުމުގެ‪g‬ހުރިހައި‪g‬‬

‫މީހަކަށް މާތްކޮށް ހިތައި އިޙްތިރާމާއެކު ވާހަކަ ދެއްކުމުން‬

‫އު ުފ ިލގެން ދަނީ ަހ ަމ ެއކަނި އެ ާވ ަހކަ ެދ ެކވޭ ަފރާ ުތގެ‬

‫ރއް ިޢ ްއ ަޒ ެތއް ނޫނެވެ‪ީ .‬ކ ްއ ޯތ ެއވެ؟ ާވ ަހކަ ަދ ްއކާ‬ ‫ަޤ ަދ ެ‬

‫ރއި ިޢ ްއ ަޒތް ެވސް އު ުފ ިލގެން ެދ ެއވެ‪.‬‬ ‫ީމ ާހގެ ަޤ ަދ ާ‬ ‫އެހެންކަމަށް‪g‬ވާ‪g‬ނަމަ‪g،‬ވާހަކަ‪g‬އަހާ‪g‬ފަރާތުގެ‪g‬ހިތް‪g‬‬ ‫ފަތަޙަ‪ g‬ކުރުން‪ g‬މުހިންމު‪ g‬ވާ‪ g‬ޙާލަތު‪ g‬ވަރަށް‪ g‬ގިނަ‪g‬‬ ‫ވާނެއެވެ‪ g.‬އަހާ‪ g‬ފަރާތުގެ‪ g‬ހިތް‪ g‬ފަތަޙަ‪ g‬ކުރެވިއްޖެ‪g‬‬ ‫ނަމަ‪g،‬ތިބާގެ‪g‬މެސެޖުތައް‪g‬ތިބާ‪g‬ބޭނުން‪g‬ވާ‪g‬ގޮތަށް‪g‬‬ ‫އެ‪ g‬ހިތަށް‪ g‬ވާޞިލުވާނެއެވެ‪ gg.‬ނަތީޖާއަކަށް‪ g‬ވާނީ‪g‬‬ ‫ތިބާގެ‪g‬މަޤުޞަދު‪g‬ޙާޞިލުވުމެވެ‪g.‬ހުށަހެޅޭކަންކަން‪g‬‬ ‫ފުދުމުގެ‪ g‬މަގު‪ g‬ފެނުމެވެ‪ g g.‬ސަބަބަކީ‪ g‬އޭރު‪ g‬ތިބާ‪g‬‬ ‫ވާނީ‪g‬އެ‪g‬ފަރާތުން‪g‬ބަލައިގެންފައި‪g‬ވާ‪g،‬އެ‪g‬ފަރާތުގެ‪g‬‬ ‫ޝައުޤާއި‪ g‬ތަރުޙީބާއި‪ g‬އިތުބާރު‪ g‬އޮތް‪ g‬މީހަކަށެވެ‪g.‬‬ ‫އެއީ‪ g‬ދަރިފުޅުކަމަށް‪ g‬ވިޔަސް‪ g،‬އަނބިމީހާ‪ g‬ނުވަތަ‪g‬‬

‫ވާ‪ g‬މި‪ g‬ދެންނެވި‪ g‬އާޔަތުގައި‪ g‬ދެއްވައިފައި‪ g‬ވާ‪g‬‬ ‫އިރުޝާދާ‪ g‬މެދު‪ g‬ވިސްނައިވަޑައިގަތުމުން‪ g‬ކުރެއްވޭ‪g‬‬ ‫އިޙްސާސަކީ‪g،‬ދޭހައަކީ‪g‬ކޮބައި‪g‬ތޯއެވެ؟‪g‬‬

‫ك بِ ِْ‬ ‫احلَ َسنَ ِة‬ ‫ْم ِة َوالْ َم ْو ِعظَِة ْ‬ ‫ْادعُ إِ َل َسبِ ِيل َربِّ َ‬ ‫احلك َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫س ُن(سورةالنحل‪g)125 :‬حمكةއާއި‪g‬‬ ‫َو َجاد ْلُ ْم بِالَِّت ه َي أ ْ‬ ‫َح َ‬

‫ރިވެތި‪g‬وعظއާއެކު‪g‬ކަލޭގެފާނުގެ‪g‬ވެރިރަސްކަލާނގެ‪g‬‬ ‫މަގަށް‪ g‬ކަލޭގެފާނު‪ g‬ގޮވައިލައްވާށެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬ރިވެތި‪g‬‬ ‫ގޮތުގައި‪ g‬އެއުރެންނާ‪ g‬ޖަދަލު‪ g‬ކުރައްވާށެވެ‪g.‬‬ ‫(ތަރުޖަމާ؛‪ g‬ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ‪ g‬އޮފީސް‪g،‬‬ ‫‪gg.)2008‬‬ ‫ބަހަވިއްޔާތު‪g‬‬ ‫‪ g‬ކޮންމެޔަކަސް‪g،‬‬ ‫(‪ g)linguistic science‬ގެ‪ g‬މި‪ g‬ޒަމާނުގެ‪g‬‬ ‫މަޝްހޫރު‪ g‬ފިލޯސަފަރެއްކަމުގައި‪ g‬ވާ‪ g‬ނޯމް‪g‬‬ ‫ޗޮމްސްކީ‪ g‬ވިދާޅުވާ‪ g‬ގޮތުގައި‪ g‬މީހަކަށް‪ g‬މާތްކޮށް‪g‬‬ ‫ހިތައި‪ g‬އިޙްތިރާމާއެކު‪ g‬ވާހަކަ‪ g‬ދެއްކުމުން‪g‬‬ ‫އުފުލިގެން‪ g‬ދަނީ‪ g‬ހަމައެކަނި‪ g‬އެ‪ g‬ވާހަކަ‪ g‬ދެކެވޭ‪g‬‬ ‫ފަރާތުގެ‪g‬ޤަދަރެއް‪g‬ޢިއްޒަތެއް‪g‬ނޫނެވެ‪g.‬ކީއްތޯއެވެ؟‪g‬‬ ‫ވާހަކަ‪ g‬ދައްކާ‪ g‬މީހާގެ‪ g‬ޤަދަރާއި‪ g‬ޢިއްޒަތް‪ g‬ވެސް‪g‬‬ ‫އުފުލިގެން‪ g‬ދެއެވެ‪ g.‬މިއީ‪ g‬ބަހުގެ‪ g‬ސައިންސް‪ g‬މި‪g‬‬ ‫ކަމުގައި‪g‬ނެރެދީފައި‪g‬ވާ‪g‬ސާބިތު‪g‬ނަތީޖާއެކެވެ‪g.‬‬

‫މައިދާނެއްގައި‪g‬ހުރިހައި‪g‬ވަގުތެއްގައި‪g‬މި‪g‬އުސްލޫބު‪g‬‬ ‫ބޭނުން‪ g‬ނުކުރެވޭނެކަން‪ g‬ވެސް‪ g‬ހަނދުމަފުޅުގައި‪g‬‬ ‫ބަހައްޓަވާތި‪g‬އިނގޭ‪g‬ތޯއެވެ!‪g‬‬ ‫ކޮންމެޔަކަސް‪g،‬މި‪g‬ފަދަ‪g‬ބަދަލު‪g‬ގެނައުމުގެ‪g‬‬ ‫ބޭނުމާ‪ g‬މެދު‪ g‬ވިސްނައިލުން‪ g‬މުހިންމެވެ‪ g.‬އެ‪g‬‬ ‫ކަމަށްޓަކައި‪ g‬އެންމެ‪ g‬ފުރަތަމަ‪ g،‬ވާހަކަ‪ g‬ދެއްކުމުގެ‪g‬‬ ‫ބޭނުމާ‪g‬މެދު‪g‬ވިސްނާލަމާ‪g‬ތޯއެވެ‪gg.‬ތިބާ‪g‬ކިތަންމެ‪g‬‬ ‫ވާހަކައެއް‪g‬ދެއްކެވިޔަސް‪g،‬އަހާ‪g‬ފަރާތުގެ‪g‬ޝައުޤާއި‪g‬‬ ‫ރުހުން‪g‬އެކަމަށް‪g‬ނުލިބޭ‪g‬ނަމަ‪g،‬ތިބާ‪g‬އެދޭ‪g‬ނަތީޖާ‪g‬‬ ‫ޙާޞިލު‪ g‬ނުވެދާނެއެވެ‪ g.‬މުވާޞަލާތެއް‪ g‬ކުރަނީ‪g‬‬ ‫އެއިން‪ g‬ނަތީޖާއެއް‪ g‬ނެރުމުގެ‪ g‬ބޭނުމުގައެވެ‪g.‬‬

‫ފިރިމީހާކަމަށް‪ g‬ވިޔަސް‪ g،‬ނުވަތަ‪ g‬އަދި‪ g‬އެ‪ g‬ނޫން‪g‬‬ ‫ފަރާތެއް‪g‬ކަމަށް‪g‬ވިޔަސްމެއެވެ‪g.‬‬ ‫ބަހުގެ‪ g‬ޢިލްމީ‪ g‬ޙަޤީޤަތަކީ‪ g‬މިއީ‪g‬‬ ‫ކަމަށްވެފައި‪ g g،‬ރީތިކޮށް‪ g‬މާތްކޮށް‪ g‬ވާހަކަ‪g‬‬ ‫ދެއްކުމުގެ‪ g‬އަހައްޔަމިއްޔަތުގެ‪ g‬ބޮޑުކަން‪ g‬މިހެން‪g‬‬ ‫ހާމަ‪ g‬ވާ‪ g‬އިރު‪ g،‬އަޅުގަނޑުމެންނަކީ‪ g‬މުސްލިމުން‪g‬‬ ‫ކަމަށްވީތީ‪g،‬އާވާ‪g‬ހަނދާނެއް‪g‬ވެސް‪ g‬ހިއްސާކޮށްލާ‪g‬‬ ‫ހިތްވެއެވެ‪ g.‬އެއީ‪ g‬ކީރިތި‪ g‬ޤުރުއާން‪ g‬ކިޔަވަމުން‪g،‬‬ ‫އާޔަތްތަކުގެ‪ g‬މާނަޔާމެދު‪ g‬ވިސްނަމުން‪ g‬ދާ‪ g‬އިރު‪g،‬‬ ‫މި‪g‬ރޮނގުން‪g‬އެ‪g‬އާޔަތެއްގެ‪g‬މައްޗަށް‪g‬ވިސްނުމުގެ‪g‬‬ ‫ނަޒަރު‪ g‬ހުއްޓައިލެވޭ‪ g‬އާޔަތެކެވެ‪ g g.‬ތިރީގައި‪ g‬އެ‪g‬‬

‫ސާދާ‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެން‪g‬‬ ‫‪ g‬ވީމާ‪g،‬‬ ‫ބަސްމަގުން‪ g‬ވާހަކަ‪ g‬ދައްކާ‪ g‬ތަނެއްގައި‪ g‬އެ‪g‬‬ ‫ބަސްމަގުން‪ g‬ވާހަކަ‪ g‬ދެއްކިޔަސް‪ g،‬ދަރަޖަ‪ g‬ބޭނުން‪g‬‬ ‫ކޮށްގެން‪g‬ވާހަކަ‪g‬ދައްކާ‪g‬ތަނެއްގައި‪g‬އެ‪g‬ބަސްމަގުން‪g‬‬ ‫ވާހަކަ‪ g‬ދެއްކިޔަސް‪ g،‬ނުވަތަ‪ g‬އަދި‪ g‬ލިޔުނަސް‪ g،‬އެ‪g‬‬ ‫ވާހަކައިގެ‪g‬ރާގާއި‪g،‬ލަފުޒުތަކާއި‪g‬އިބާރާތްއެކުލަވައި‪g‬‬ ‫ހުށަހަޅާ‪ g‬ގޮތުގައި‪ g‬މި‪ g‬ދެންނެވި‪ g‬އުސްލޫބު‪g‬‬ ‫އިޚްތިޔާރު‪ g‬ކުރުމަކީ‪ g،‬ދިރުވަން‪ g g‬ޖެހޭ‪ g‬ހާދަހައި‪g‬‬ ‫ވާ‪ g‬ބޭނުންތެރި‪ g‬މާތް‪ g‬އަޚުލާޤެކޭ‪ g‬ހިތަށް‪ g‬އަރައެވެ‪g.‬‬ ‫ކަންކަމަށް‪ g‬އެދުމުގައެވެ‪ g.‬ޖަވާބު‪ g‬ދާރީވުމުގައެވެ‪g.‬‬ ‫ބަހުސު‪ g‬ކުރުމުގައެވެ‪ g.‬ނަސޭހަތްތެރިވެ‪ g‬އިރުޝާދު‪g‬‬ ‫ދިނުމުގައެވެ‪ g.‬ކަންކަމާ‪ g‬މެދު‪ g،‬ތިމާގެ‪ g‬ރައުޔާއި‪g‬‬ ‫ޚިޔާލުފާޅު‪ g‬ކުރުމުގައެވެ‪ g.‬ދުނިޔޭގެ‪ g‬ކޮންމެ‪g‬‬ ‫ޙަޟާރަތެއްގައި‪g‬ވެސް‪g،‬ކޮންމެ‪g‬ޒަމާނެއްގައި‪g‬ވެސް‪g‬‬ ‫ގޮތްހުރި‪،‬ތަހުޒީބު‪ g‬އިންސާނުން‪ g‬އަމަލު‪ g‬ކުރަމުން‪g‬‬ ‫އަންނަ‪g‬ގޮތަކީ‪g‬މިއެވެ‪.‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

www.mndf.gov.mv

‫ޙަޤީޤީ‪g‬ހާދިސާ‬

‫ސްޓޭޝަން އިންސްޕެކްޓަރ އަޙްމަދު ނާފިޢު‬

‫އަ‬

‫ޅުގަނޑުގެ‪ g‬ޢާއިލާއަކީ‪ g‬ރަށްފުށުގެ‪g‬‬ ‫ނިސްބަތުންވެސް‪ g‬ވަރަށްވެސް‪ g‬ނިކަމެތި‪g‬‬ ‫ޢާއިލާއެކެވެ‪g.‬‬ ‫އުޅެމުންދާ‪g‬‬ ‫ދިރިއުޅުމެއް‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ‪ g‬ދެމަފިރިންގެ‪ g‬ކައިވެންޏަށް‪g05 g‬‬ ‫ދަރިން‪ g‬ލިބިފައިވެއެވެ‪ g.‬ދޮށީ‪ g‬ދަރިފުޅުގެ‪ g‬ޢުމުރަކީ‪g‬‬ ‫ގާތްގަނޑަކަށް‪ g15 g‬އަހަރެވެ‪ g.‬އަޅުގަނޑުގެ‪g‬‬ ‫ފިރިމީހާ‪ g‬އާމްދަނީ‪ g‬ހޯދުމަށް‪ g‬ކުރަމުންދިޔަ‪g‬‬ ‫މަސައްކަތަކީ‪ g‬ބޯޓްދަތުކުރުކުރުމުގެ‪ g‬މަސައްކަތެވެ‪g.‬‬ ‫ނަމަވެސް‪ g‬ކަންދިމާކުރިގޮތުން‪ g‬ދިމާވި‪ g‬ހިތާމަވެރި‪g‬‬ ‫އެކްސިޑެންޓް‪ g‬ހާދިސާއެއްގައި‪ g‬ޢާއިލާގެ‪ g‬ޒިންމާ‪g‬‬ ‫ނަގައިގެން‪ g‬މަސައްކަތްކުރަމުންދިޔަ‪ g‬ދަރިންގެ‪g‬‬ ‫ބައްޕަ‪ g‬ކުއްލިގޮތަކަށް‪ g‬ނިޔާވިއެވެ‪ g.‬އެހެންކަމުން‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ‪g‬ދިރިއުޅުން‪g‬އިތުރަށް‪g‬ނިކަމެތިވިއެވެ‪g.‬‬ ‫އަޅުގަނޑު‪g‬ހުވަފަތްވިއެވެ‪g.‬‬

‫‪58‬‬

‫އަޅުގަނޑުގެ‪ g‬ފިރިމީހާ‪ g‬ނިޔާވިތާ‪g‬‬ ‫އަހަރެއްވެއްޖެއެވެ‪ g.‬އެއްދުވަހަކު‪ g‬އަޅުގަނޑުގެ‪g‬‬ ‫މެދަށް‪ g‬ހުންނަ‪ g‬ޢުމުރުން‪ g8 g‬އަހަރުގެ‪ g‬ފިރިހެން‪g‬‬ ‫ދަރިފުޅު‪ g‬ކުޅެން‪ g‬ދާންވެގެން‪ g‬އަޅުގަނޑުގެ‪ g‬ގާތު‪g‬‬ ‫ބުންޏެވެ‪g.‬ދުވަހަކީ‪g‬އާދައިގެ‪g‬މަތިން‪g‬މޫސުމް‪g‬ރީތި‪g‬‬ ‫އަވިދޭ‪g‬ދުވަހެކެވެ‪g.‬ރަށުގައި‪g‬މީހުން‪g‬ދިރިއުޅެމުންދަނީ‪g‬‬ ‫ރަށުގެ‪g‬ވަރަށް‪g‬ކުޑަ‪g‬ސަރަހައްދެއްގައެވެ‪g.‬ރަށުގައި‪g‬‬ ‫ތަޢުލީމާއި‪ g‬ވަޒީފާގެ‪ g‬ފުރުޞަތުތައް‪ g‬ނެތުމުން‪g‬‬ ‫ގިނަ‪ g‬މީހުން‪ g‬ރަށް‪ g‬ދޫކޮށް‪ g‬އުޅެނީ‪ g‬މާލޭގައެވެ‪g.‬‬

‫އަޅުގަނޑާއި ދިމާއަށް ދަރިފުޅު‬ ‫ބަލަހައްޓައިގެން ކަހަލަ ގޮތަކަށް‬ ‫ލެއިން ކަޅިވެފައި އޮއްވާ އަޅުގަނޑަށް‬ ‫ފެނުނެވެ‪ .‬އެވަގުތު ދަރިފުޅާއޭ‬ ‫އަޅުގަނޑަށް ހަޅޭއްލަވައި‬ ‫ބުނެ‬ ‫ގަނެވުނެވެ‪ .‬އަދި އަޅުގަނޑަށް‬ ‫ރވެންފެށިއެވެ‪.‬‬ ‫ގިސްލާފައި ޮ‬ ‫ގިނަ‪ g‬ގެތައް‪ g‬ހުންނަނީ‪ g‬ފަޅަށެވެ‪ g.‬ރަށުގެ‪ g‬ޢާއްމު‪g‬‬ ‫ދިރިއުޅުމަކީ‪ g‬ވެސް‪ g‬އާދައިގެ‪ g‬ދިރިއުޅުމެއް‪ g‬އުޅޭ‪g‬‬ ‫މީހުންނެވެ‪g.‬ރަށުގެ‪g‬ހަގު‪g‬އުމުރު‪g‬ފުރައިގެ‪g‬ކުދިން‪g‬‬ ‫ޢާއްމުގޮތެއްގައި‪ g‬ކޮންމެ‪ g‬ދުވަހެއްގެ‪ g‬ހެނދުނުގެ‪g‬‬ ‫ވަގުތުގައި‪g‬ރަށުގައި‪g‬ފަޅަށް‪g‬ހުންނަ‪g‬ގެއަކަށް‪g‬ކުޅެން‪g‬‬ ‫ގޮސް‪ g‬އުޅެއެވެ‪ g.‬އެހެންކަމުން‪ g‬އަޅުގަނޑު‪ g‬ވެސް‪g‬‬ ‫ދަރިފުޅުގެ‪g‬ފޫހިފިލުވަން‪g‬ކުޅިވަރު‪g‬ކުޅެން‪g‬ދިއުމަށް‪g‬‬ ‫ހުރަހެއް‪g‬ނާޅަމެވެ‪g.‬އެދުވަހު‪g‬ވެސް‪g‬ދަރިފުޅާއި‪g‬އެއް‪g‬‬ ‫ޢުމުރު‪ g‬ފުރައެއްގެ‪ g‬ހައެއްކަ‪ g‬ކުދިން‪ g‬ދަރިފުޅާއެކު‪g‬‬ ‫ކުޅެންދިޔައެވެ‪ g.‬އާއްމުކޮށް‪g‬މިކުދިން‪ g‬ކުޅެ‪ g‬އުޅެނީ‪g‬‬

‫ހިރިޔޯ‪ g‬ޕަޗަސްއެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬މިކުދިން‪ g‬ކުޅެންގޮސް‪g‬‬ ‫އުޅޭނީ‪ g‬އަބަދުވެސް‪ g‬ފަޅުގެއެއްގެ‪ g‬ތެރޭގައެވެ‪g.‬‬ ‫އެގެއަކީ‪g‬ރަށުގެ‪g‬މީހުން‪g‬އުޅޭ‪g‬ހިސާބާއި‪g‬ތަންކޮޅެއް‪g‬‬ ‫ދުރުގައި‪ g‬ހުންނަ‪ g‬ގެއެކެވެ‪ g.‬މިހިސާބުގަނޑުގައި‪g‬‬ ‫ގެތައް‪g‬ހުއްޓަސް‪g‬މީހުންނެއް‪g‬ނޫޅެއެވެ‪g.‬އެގެތަކުގެ‪g‬‬ ‫މީހުން‪ g‬މީގެ‪ g‬ކުރިން‪ g‬ވަނީ‪ g‬އެހެން‪ g‬ރަށްރަށަށް‪g‬‬ ‫ހިޖުރަކޮށްފައެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬އެ‪ g‬ގެއަކީ‪ g‬އަޅުގަނޑުގެ‪g‬‬ ‫ތިމާގެ‪ g‬މީހެއްގެ‪ g‬ގެއެކެވެ‪ g.‬އެ‪ g‬ގެ‪ g‬ސާފްކޮށް‪g‬‬ ‫ބަލަހައްޓަނީ‪ g‬ވެސް‪ g‬އަޅުގަނޑެވެ‪ g g.‬ކުޅެންދަނީ‪g‬‬ ‫ވެސް‪ g‬އެ‪ g‬ކުދިން‪ g‬ނިސްބަތްވާ‪ g‬ގޭދޮށު‪ g‬އަވަށްޓެރި‪g‬‬ ‫އެކުދިންގެ‪ g‬ޢުމުރުފުރައިގެ‪ g‬ކުދިންނާ‪ g‬އެކުގައެވެ‪g.‬‬ ‫އެގޮތުން‪ g‬އެކުދިން‪ g‬ސްކޫލަށް‪ g‬ދިއުމުގެ‪ g‬ކުރިން‪g‬‬ ‫އާއްމުގޮތެއްގައި‪ g‬މޫދަށް‪ g‬އެރިލާ‪ g‬މަޖާކޮށް‪ g‬ހެދުމަކީ‪g‬‬ ‫އެކުދިންގެ‪ g‬މެދުގައި‪ g‬އޮންނަ‪ g‬ވަރަށް‪ g‬އާދަޔާޚިލާފް‪g‬‬ ‫އެކުވެރިކަމުގެ‪ g‬ގާތްގުޅުންތަކެއް‪ g‬ދައްކުވައިދޭ‪g‬‬ ‫ކަމެކެވެ‪.‬‬ ‫އެހެން‪ g‬ނަމަވެސް‪ g‬އެދުވަހު‪ g‬ކުޅެންދިޔަ‪g‬‬ ‫ކުދިންގެ‪ g‬ތެރޭގައި‪ g‬ހިމެނޭ‪ g‬އަޅުގަނޑުގެ‪g8 g‬‬ ‫އަހަރުގެ‪ g‬ފިރިހެން‪ g‬ދަރިފުޅު‪ g‬އެދަރިފުޅުގެ‪ g‬ބައްޕަ‪g‬‬ ‫ނިޔާވުމުގެ‪ g‬ކުރިން‪ g‬ގަނެދީފައިވާ‪ g‬އީދު‪ g‬ހެދުން‪g‬‬ ‫ލައިގެން‪ g‬ކުޅެން‪ g‬ދިއުމަށް‪ g‬ބޭނުންވެގެން‪ g‬އާދޭސް‪g‬‬ ‫ކުރިއެވެ‪ g.‬އެދުވަސްވަރަށް‪ g‬ބަލާއިރު‪ g‬ކުޑަކުދިން‪g‬‬ ‫މިފަދަ‪ g‬ދުވަސްވަރު‪ g‬ނަލަ‪ g‬ހެއްދުމަކީ‪ g‬ދިވެހިންގެ‪g‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫އާދަކާދައިގެ‪ g‬ތެރޭގައި‪ g‬ހިމެނޭ‪ g‬ވަރަށްވެސް‪g‬‬ ‫މުހިންމު‪ g‬ދުވަހެކެވެ‪ g.‬އެގޮތުން‪ g‬މިފަދަ‪ g‬ހެދުމެއް‪g‬‬ ‫އެއިން‪ g‬ކުއްޖަކަށް‪ g‬ލިބުމުން‪ g‬އެހެދުން‪ g‬ފޮރުވާ‪g‬‬ ‫ރައްކާކޮށްގެން‪g‬ގެންގުޅުމަކީ‪g‬އެކަމުގައި‪g‬އެކުދިންގެ‪g‬‬ ‫ހިތްތަކުގައި‪ g‬ވަރަށް‪ g‬ބޮޑު‪ g‬ޝައުގުވެރިކަމެއް‪g‬‬ ‫އުފެދޭކަމެކެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬އެކުދިންގެ‪ g‬މައިންބަފައިންގެ‪g‬‬ ‫އުންމީދުތަކެއްވެސް‪ g‬އެކަމުގައި‪ g‬އެކުލެވޭކަމެކެވެ‪g.‬‬ ‫ހާއްޞަކޮށް‪g‬އަޅުގަނޑު‪g‬ފަދަ‪g‬ނިކަމެތި‪g‬އާއިލާއަކަށް‪g‬‬ ‫ރައްކާކޮށްގެން‪g‬‬ ‫އަންނައުނު‪g‬‬ ‫އެފަދައިން‪g‬‬ ‫ގެންގުޅުމަކީ‪g‬އަޅުގަނޑުމެންނަށްވެސް‪g‬ލިބޭ‪g‬ވަރަށް‪g‬‬ ‫ބޮޑު‪ g‬އުފަލެކެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬އެކަމުން‪ g‬އަޅުގަނޑު‪ g‬ފަދަ‪g‬‬ ‫ނިކަމެތި‪ g‬މައިންގެ‪ g‬ހިތްދަތި‪ g‬އަސަރުތަކެއް‪ g‬ކުރުވާ‪g‬‬ ‫ކަމެކެވެ‪ g.‬ކޮންމެއަކަސް‪ g‬މިދެންނެވި‪ g‬ދުވަހު‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ‪g‬ދަރިފުޅު‪g‬ކުޅެންދާން‪g‬ބޭނުންވީ‪g‬ކުރިން‪g‬‬ ‫ބުނިހެން‪ g‬ބައްޕަ‪ g‬ހޯދާދެއްވި‪ g‬އާހެދުން‪ g‬ލައިގެން‪g‬‬

‫ނަމަވެސް‪ g‬އެދުވަހުގެ‪ g‬ހެނދުނު‪ g‬ގަޑިން‪g‬‬ ‫‪ g11:00‬ހިނގި‪ g‬ވަގުތެވެ‪ g.‬އަޅުގަނޑުގެ‪ g‬ދަރިފުޅު‪g‬‬ ‫މަރައިފިޔޭ‪ g‬ބުނެ‪ g‬ގޭދޮށު‪ g‬އަވަށްޓެރިއަކު‪ g‬އެޚަބަރު‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑަށް‪ g‬ދިނެވެ‪ g.‬އަޅުގަނޑުގެ‪ g‬ކަންފަތުގައި‪g‬‬ ‫ޖެހުނު‪g‬އަޑުން‪g‬އަޅުގަނޑުގެ‪g‬ފައިދަށުން‪g‬ބިންގަނޑު‪g‬‬ ‫ދެމިގެން‪g‬ދިޔަ‪g‬ކަހަލައެވެ‪g.‬ނަމަވެސް‪g‬އެ‪g‬ދަރިފުޅުގެ‪g‬‬ ‫ޙައްޤުގައި‪g‬އަޅުގަނޑުގެ‪g‬ބޮލުގެ‪g‬ހުޅި‪g‬އައްސާލަމުން‪g‬‬ ‫ކަނޑިކިއާއި‪ g‬ލިބާހާއިއެކު‪ g‬އަރުވާޖަހަމުން‪ g‬އިތުރު‪g‬‬ ‫އެއްވެސް‪ g‬ވާހަކައެއް‪ g‬ދެއްކުމެއްނެތި‪ g‬އަޅުގަނޑު‪g‬‬ ‫ދުއްވައިގަތީ‪ g‬ދަރިފުޅު‪ g‬ކުޅެންދިޔަ‪ g‬ކަމަށްބުނި‪g‬‬ ‫ގެއާއި‪ g‬ދިމާލަށެވެ‪ g.‬އަޅުގަނޑާއެކު‪ g‬ރަށުގެ‪ g‬ބައެއް‪g‬‬ ‫މީހުންވެސް‪ g‬ފަހަތުން‪ g‬ދުވަމުން‪ g‬އެގޭދޮށަށް‪g‬‬ ‫ދިޔައެވެ‪ g.‬އަޅުގަނޑުގޮސް‪ g‬އެ‪ g‬ގެއަށް‪ g‬ވަތްއިރު‪g‬‬ ‫އެގޭތެރޭގައި‪g‬އަޅުގަނޑުގެ‪g‬ލޯބިވާ‪g‬ދަރިފުޅު‪g‬ހަރަކާތް‪g‬‬ ‫ހުއްޓެމުން‪g‬ދިޔަތަން‪g‬ފެނުނެވެ‪g.‬އަދި‪g‬އަޅުގަނޑާއި‪g‬‬

‫މާތްﷲ‪g‬އަޅުގަނޑަށް‪g‬ދެއްވި‪g‬ކެތްތެރިކަމާއި‪g‬‬ ‫ސާބިތުކަންމަތީ‪g‬ދެމިހުރެ‪g‬އިތުރު‪g‬މީހެއްގެ‪g‬އެހީއެއް‪g‬‬ ‫ލިބުމަށް‪ g‬މަޑުކުރުމެއް‪ g‬ނެތި‪ g‬ވަގުތުން‪ g‬ދަރިފުޅު‪g‬‬ ‫އަތްދަނޑިމައްޗަށް‪ g‬ނަގައިގެން‪ g‬ރަށުގެ‪ g‬ބަދަރާއި‪g‬‬ ‫ވީދިމާލަށް‪ g‬ދުވެފައި‪ g‬ދިޔައީމެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬އެދިމާލުން‪g‬‬ ‫މޫދަށް‪ g‬އެރުނީމެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬މޫދަށް‪ g‬އެރިގެންދިޔައީ‪g‬‬ ‫އެސަރަހައްދުގައި‪ g‬އޮތް‪ g‬ބޮއްކުރައަކަށް‪ g‬ދަރިފުޅު‪g‬‬ ‫ލައިގެން‪ g g‬އެދިމާލުން‪ g‬ބޭރުގައި‪ g‬އޮތް‪ g‬މާލެއަށް‪g‬‬ ‫ދަތުރުކުރާ‪ g‬ބޯޓަކަށް‪ g‬ލައިގެން‪ g‬ދަރިފުޅު‪ g‬އަތޮޅު‪g‬‬ ‫ހޮސްޕިޓަލަށް‪ g‬ގެންދިއުމުގެ‪ g‬މަޤްޞަދުގައެވެ‪g.‬‬ ‫އެއިރުވެސް‪g‬ދަރިފުޅުގެ‪g‬ފުރާނަ‪g‬ހުރިކަން‪g‬ދަރިފުޅުގެ‪g‬‬ ‫ބައެއް‪ g‬ހަރަކާތްތަކުން‪ g‬ފާހަގަކުރެވުނެވެ‪ g.‬ރަށުގެ‪g‬‬ ‫ބައެއް‪ g‬މީހުންގެ‪ g‬އެހީތެރިކަމާއިއެކު‪ g‬ބޮއްކުރާގައި‪g‬‬ ‫ފަލިޖަހާފައި‪ g‬ގޮސް‪ g‬ދަރިފުޅު‪ g‬އެ‪ g‬ބޯޓަށް‪g‬‬ ‫އެރުވީމެވެ‪ g.‬ނަމަވެސް‪ g‬ބޯޓަށް‪ g‬އެރުވުމާއެކުހެން‪g‬‬

‫“‬

‫އަޅުގަނޑުގެ ދަރިފުޅުގެ އެންމެ ފަހުނޭވާލީއިރު ދަރިފުޅުގެ މު ިޅ‬ ‫ހަޑިގަނޑު ވަނީ ލެއިން ތަތްތެޅިފައެވެ‪ .‬އޭރު އެ ދަރިފުޅު‬ ‫ޮއތީ އަޅުގަނޑުގެ އަތްދަނޑިމަތީގަ‪.‬‬

‫ކޮންމެއަކަސް‪ g‬ދަރިއެއްގެ‪ g‬އެފަދަ‪g‬‬ ‫އާދޭހަކަށް‪ g‬މައެއްގެ‪ g‬ލަގޮނޑިއަށް‪ g‬ކެތެއް‪g‬‬ ‫ނުކުރެވޭނެއެވެ‪g.‬އެހެންކަމުން‪g‬އެކަމަށް‪g‬އަޅުގަނޑު‪g‬‬ ‫އެއްބަސްވުމުން‪g‬ދަރިފުޅު‪g‬ދިޔައީ‪g‬ބައްޕަ‪g‬ހޯދާދެއްވި‪g‬‬ ‫އާހެދުން‪ g‬ލައިގެން‪ g‬އެ‪ g‬ގެއަށް‪ g‬ކުޅޭށެވެ‪ g.‬ދަރިފުޅު‪g‬‬ ‫ކުޅެން‪g‬ދިއުމުން‪g‬އަޅުގަނޑު‪g‬ގޯތިތެރޭގައި‪g‬ދުވަހުގެ‪g‬‬ ‫މަސައްކަތާއިގެން‪g‬މަސްއޫލުވެ‪g‬އުޅެމުންދިޔައީމެވެ‪g.‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫“‬

‫ކަމަށް‪g‬ދަރިފުޅު‪g‬ބުންޏެވެ‪g.‬އަދި‪g‬ދަރިފުޅު‪g‬މިހެދުން‪g‬‬ ‫ލައިގެން‪g‬ކުޅެން‪g‬ދިއުމަށް‪g‬އާދޭސް‪g‬ކުރަމުންދިޔއެވެ‪g.‬‬ ‫އެވަގުތު‪ g‬އަޅުގަނޑުގެ‪ g‬ހިތަށް‪ g‬އާދަޔާޚިލާފް‪g‬‬ ‫އިހްސާސްތަކެއް‪ g‬ކުރުވިއެވެ‪ g.‬ސަބަބަކީ‪ g‬ވަގުތަކީ‪g‬‬ ‫ހެނދުނުގެ‪ g‬ވަގުތަކަށްވެފައި‪ g،‬ދުވަހަކީ‪ g‬އާދައިގެ‪g‬‬ ‫ދުވަސްތަކުގެ‪g‬ތެރެއިން‪g‬ދުވަހަކަށްވެފައި‪g‬އެ‪g‬ހެދުން‪g‬‬ ‫އެޅުމުގެ‪ g‬އެއްވެސް‪ g‬ޚާއްޞަކަމެއް‪ g‬އެ‪ g‬ދުވަހު‪g‬‬ ‫ނެތުމުންނެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬ކުޅިވަރެއް‪ g‬ކުޅެން‪ g‬ދާއިރު‪g‬‬ ‫އެފަދައިން‪ g‬އާ‪ g‬ހެދުން‪ g‬އަޅައިގެން‪ g‬ނަލަހެދިގެން‪g‬‬ ‫ދިއުމަށް‪ g‬އެދުމުން‪ g‬އެކަމުގައި‪ g‬ސުވާލުތަކެއް‪g‬‬ ‫އުފެދުނެވެ‪ g.‬އަދި‪ g‬އަޅުގަނޑުގެ‪ g‬ހިތަށް‪ g‬ބުނަން‪g‬‬ ‫ނޭގޭ‪ g‬ކަހަލަ‪ g‬އިހްސާސްތަކެއް‪ g‬ކުރުވިއެވެ‪ g.‬އެއީ‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑަކީ‪g‬އެދަރިފުޅުގެ‪g‬މަންމަ‪g‬ކަމަށްވާތީއެވެ‪.‬‬

‫ދިމާލަށް‪g‬ދަރިފުޅު‪g‬ބަލަހައްޓައިގެން‪g‬ކަހަލަ‪g‬ގޮތަކަށް‪g‬‬ ‫ލެއިން‪g‬ކަޅިވެފައި‪g‬އޮއްވާ‪g‬އަޅުގަނޑަށް‪g‬ފެނުނެވެ‪g.‬‬ ‫އެވަގުތު‪ g‬ދަރިފުޅާއޭ‪ g‬ބުނެ‪ g g‬އަޅުގަނޑަށް‪ g‬ހަޅޭއް‪g‬‬ ‫ލަވައި‪g‬ގަނެވުނެވެ‪g.‬އަދި‪g‬އަޅުގަނޑަށް‪g‬ގިސްލާފައި‪g‬‬ ‫ރޮވެންފެށިއެވެ‪ g.‬ނަމަވެސް‪ g‬ހިތްވަރުކޮށްފައި‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑު‪ g‬ދުވެފައިގޮސް‪ g‬ދަރިފުޅުގެ‪ g‬ގާތުގައި‪g‬‬ ‫ދެކަކޫމައްޗަށް‪g‬ތިރިވެ‪g‬އަޅުގަނޑުގެ‪g‬އުނގުމައްޗަށް‪g‬‬ ‫ދަރިފުޅު‪ g‬ނެގީމެވެ‪ g.‬ދަރިފުޅު‪ g‬އޮތް‪ g‬ހިސާބް‪g‬‬ ‫އެއްކޮށްހެން‪ g‬އޮތީ‪ g‬ލެއިން‪ g‬ބިންގަނޑު‪g‬‬ ‫ފޯވެފައެވެ‪ g.‬އޭރުވެސް‪ g‬ދަރިފުޅުގެ‪ g‬ގައިން‪g‬‬ ‫ލޭތައް‪ g‬އޮހޮރެމުންދިޔައެވެ‪ g.‬ދަރިފުޅުގެ‪ g‬ގަޔަށް‪g‬‬ ‫ހަމަލާދީފައިވަނީ‪ g‬ކޮންތަނަކަށްކަން‪ g‬ނޭގޭވަރަށް‪g‬‬ ‫ހަށިގަނޑުގެ‪ g‬އެތަން‪ g‬މިތަނުން‪ g‬ލޭތައް‪ g‬އޮހޮރި‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑު‪g‬ވެސް‪g‬ލެއިން‪g‬ކަޅި‪g‬ވެގެންދިޔައެވެ‪g.‬‬ ‫އަޅުގަނޑު‪ g‬ދަރިފުޅުގެ‪ g‬މޫނަށް‪ g‬ބަލާލިއިރު‪g‬‬ ‫ލޯހުޅުވައިގެން‪ g‬އަޅުގަނޑާއި‪ g‬ދިމާލަށް‪ g‬ދަރިފުޅު‪g‬‬ ‫ބަލަން‪g‬އޮތެވެ‪g.‬އަނގަވަނީ‪g‬ދެމިޔަކަނުން‪g‬ފެށިގެން‪g‬‬ ‫ކަންފަތާއި‪g‬ހަމައަށް‪g‬ކަފާލާފައެވެ‪g.‬މޫނުމައްޗަށާއި‪g،‬‬ ‫ހަށިގަނޑުގެ‪ g‬އެތަން‪ g‬މިތަނަށް‪ g‬ތޫނުއެއްޗަކުން‪g‬‬ ‫ހަމަލާދީ‪g‬އެތައް‪g‬ގިނަ‪g‬ޒަހަމްތަކެއް‪g‬ދީފައިހުއްޓެވެ‪g.‬‬

‫އަޅުގަނޑުގެ‪ g‬އަތްދަނޑިމަތީގައި‪ g‬އޮތް‪ g‬ދަރިފުޅު‪g‬‬ ‫މިދުނިޔެ‪ g‬ދޫކުރިއެވެ‪ g.‬އެދަރިފުޅުގެ‪ g‬އެންމެ‪g‬‬ ‫ފަހުނޭވާ‪ g‬އަޅުގަނޑުގެ‪ g‬ހަށިގަނޑުގައި‪ g‬ބީއްސާލި‪g‬‬ ‫ހާލު‪ g‬މިދުނިޔެއާއި‪ g‬އަލްވަދާޢުކިއެވެ‪ g.‬އެހިސާބުން‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ‪ g‬ކެތްތެރިކަން‪ g‬ކޮޅުންލިއެވެ‪ g.‬އަދި‪g‬‬ ‫ގިސްލަ‪ g‬ގިސްލާފައި‪ g‬އަޅުގަނޑަށް‪ g‬ރޮވުނެވެ‪g.‬‬ ‫ލޮލުން‪ g‬ހޯސްލާފައި‪ g‬ކަރުނަ‪ g‬އޮހުރުނެވެ‪ g.‬އެއީ‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުގެ‪g‬ހިތުން‪g‬ދުވަހަކުވެސް‪g‬ފިލައިގެންދާނެ‪g‬‬ ‫ދުވަހެއް‪ g‬ނޫނެވެ‪ g.‬މިހާރުވެސް‪ g‬މިކަން‪ g‬ހިތަށް‪g‬‬ ‫އަރާފަ‪ g‬އަޅުގަނޑަށް‪ g‬ރޮވެއެވެ‪ g.‬ދެރަވެއެވެ‪g.‬‬ ‫މާތްﷲ‪ g‬އަޅުގަނޑުގެ‪ g‬އެ‪ g‬ދަރިފުޅަށް‪ g‬ސުވަރުގޭގެ‪g‬‬ ‫ދާއިމީ‪g‬ނިއުމަތް‪g‬ދެއްވާށި‪g.‬އާމީން‪.‬‬ ‫‪............‬‬ ‫މުޖުތަމަޢުގައި‪ g‬ހިނގާ‪ g‬މިފަދަ‪ g‬ނޭދެވޭ‪g‬‬ ‫އަމަލުތަކުން‪g‬އަޅުގަނޑުމެންނާއި‪g‬އަޅުގަނޑުމެންގެ‪g‬‬ ‫ޅަ‪ g‬ދަރިން‪ g‬ސަލާމަތްކުރެވޭނީ‪ g‬މިފަދަ‪ g‬ވިޔާނުދާ‪g‬‬ ‫އަމަލުތައް‪ g‬ހިންގާ‪ g‬ފަރާތްތަކަށް‪ g‬ހައްޤު‪ g‬އަދަބު‪g‬‬ ‫ދީގެންނެވެ‪g.‬‬

‫‪59‬‬

‫‪g g‬މިނިސްޓަރ‪ g‬އޮފް‪ g‬ޑިފެންސް‪ g‬އެންޑް‪ g‬ނޭޝަނަލް‪ g‬ސެކިއުރިޓީ‪ g‬އާދަމް‪ g‬ޝަރީފް‪g‬‬ ‫ޢުމަރު‪ g‬ޑިފެންސް‪ g‬މިނިސްޓަރުކަމާއި‪ g‬ހަވާލުވެ‪ g‬ވަޑައިގެންނެވުމަށްފަހު‪g،‬‬

‫‪g2015g g‬ވަނަ‪g‬އަހަރުގެ‪g‬ސިފައިންގެ‪g‬ދުވަހު‪g‬ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ‪g‬އަދި‪g‬ސިފައިންގެ‪g‬‬ ‫އެންމެ‪g‬މަތީ‪g‬ވެރިޔާ‪g‬ސިފައިންނާ‪g‬މުޚާޠަބުކުރައްވާ‪g‬ވާހަކަފުޅު‪g‬ދައްކަވަނީ‪.‬‬

‫ސިފައިންނާ‪g‬ބައްދަލުކުރެއްވި‪g‬ފުރަތަމަ‪g‬ބައްދަލުކުރެއްވުމުގެ‪g‬ތެރެއިން‪.‬‬

‫‪g g‬ޗީފް‪ g‬އޮފް‪ g‬ޑިފެންސް‪ g‬ފޯސް‪ g‬މޭޖަރ‪ g‬ޖެނެރަލް‪ g‬އަޙްމަދު‪ g‬ޝިޔާމް‪ g2015g‬ވަނަ‪g‬‬ ‫އަހަރުގެ‪ g‬ފެބްރުއަރީ‪ g‬މަހު‪ g‬ބަނގުލަދޭޝްއަށް‪ g‬ކުރެއްވި‪ g‬ރަސްމީ‪ g‬ދަތުރުފުޅުގެ‪g‬‬ ‫ތެރެއިން‪.‬‬

‫‪60‬‬

‫‪g g‬ބަނގުލަދޭޝްއިން‪ g‬އެމްއެންޑީއެފަށް‪ g2016 g‬ވަނަ‪ g‬އަހަރުގެ‪ g‬ޖެނުއަރީ‪ g‬މަހު‪g‬‬ ‫ހަދިޔާކުރި‪g‬ވެހިކަލްތައް‪g‬ހަވާލުކުރުމަށް‪g‬ބޭއްވި‪g‬ރަސްމިއްޔާތުގެ‪g‬ތެރެއިން‪.‬‬

‫‪g g‬ސިފްކޯ‪ g‬ހިޔާ‪ g‬ފުލެޓްތަކުގެ‪ g‬މަސައްކަތް‪ g‬ހިނގަމުންދާގޮތް‪ g‬ބައްލަވާލެއްވުމަށް‪g‬‬

‫‪g g‬އިންޑިއަން‪ g‬އޯޝަން‪ g‬އައިލެންޑް‪ g‬ގޭމްސްގައި‪ g2015g‬ވަނަ‪ g‬އަހަރު‪ g‬ސާރޖަންޓް‪g‬‬

‫ޑިފެންސް‪ g‬މިނިސްޓަރ‪ g‬އާއި‪ g‬އަދި‪ g‬ޗީފް‪ g‬އޮފް‪ g‬ޑިފެންސް‪ g‬ފޯސް‪ g‬ހުޅުމާލެއަށް‪g‬‬

‫ޙަސަން‪g‬ސާއިދު‪g100g‬މީޓަރ‪g‬ދުވުމުން‪g‬ރަންމެޑަލް‪g‬ހޯދާފައިވާތީ‪g‬އެކަމުގެ‪g‬އަގު‪g‬‬

‫މިދިޔަ‪g‬ފެބްރުއަރީ‪g‬މަހު‪g‬ކުރެއްވި‪g‬ޒިޔާރަތުގެ‪g‬ތެރެއިން‬

‫ވަޒަން‪g‬ކުރުމުގެ‪g‬ގޮތުން‪g‬ޗީފް‪g‬އޮފް‪g‬ޑިފެންސް‪g‬ފޯސް‪g‬މޮމެންޓޯއެއް‪g‬ދެއްވަނީ‪.‬‬

‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫‪ g2015g g‬ވަނަ‪ g‬އަހަރުގެ‪ g‬ނޮވެމްބަރު‪ g‬މަހު‪ g‬އުތީމުގައި‪ g‬ސިފައިން‪ g‬ބިނާކުރި‪g‬‬ ‫ކަޅުއޮށްފުންމީގެ‪g‬ރަމްޒީ‪g‬ބިނާ‪g‬ހުޅުވުމުގެ‪g‬ރަސްމިއްޔާތުގެ‪g‬ތެރެއިން‪.‬‬

‫‪g g‬ގއ‪ g.‬ހަނޑަހާ‪ g‬ނަމަކަށް‪ g‬ކިޔާ‪ g‬ރިސޯޓްގެ‪ g‬ފަރަށް‪ g2015 g‬ވަނަ‪ g‬އަހަރުގެ‪g‬‬ ‫ޑިސެމްބަރު‪ g‬މަހު‪ g‬އެރި‪" g‬ސްޕީޑް"‪ g‬ނަމަކަށް‪ g‬ކިޔާ‪ g‬ބޯޓް‪ g،‬ފެންމަތި‪ g‬ކުރުމުގައި‪g‬‬

‫‪g g‬ދަތުރު‪g‬ވެރިންގެ‪g‬މާރުކޭޓް‪g‬ހެދުމަށް‪g2015g‬ވަނަ‪g‬އަހަރުގެ‪g‬ޖޫން‪g‬މަހު‪g‬ސިފައިން‪g‬‬ ‫ކުރި‪g‬މަސައްކަތްތަކުގެ‪g‬ތެރެއިން‪.‬‬

‫‪g2015g g‬ވަނަ‪g‬އަހަރުގެ‪g‬ޖުމްހޫރީ‪g‬ދުވަހާއި‪g‬ގުޅިގެން‪g‬އެމްއެންޑީއެފުން‪g‬ހުޅުމާލޭގައި‪g‬‬ ‫ބޭއްވި‪g‬މިއުޒިކަލް‪g‬ޑްރިލް‪g‬ޑިސްޕްލޭގެ‪g‬ތެރެއިން‪.‬‬

‫އެމްއެންޑީއެފް‪g‬ސަދަން‪g‬އޭރިއާގެ‪g‬ސިފައިން‪g‬ހަރަކާތްތެރިވަނީ‪.‬‬

‫‪g g‬ޢިއްޒުއްދީން‪ g‬ފާލަން‪ g‬ރަސްމީކޮށް‪ g‬ހުޅުވުމުގެ‪ g‬ރަސްމިއްޔާތުގައި‪ g‬ޗީފް‪ g‬އޮފް‪g‬‬ ‫ޑިފެންސް‪g‬ފޯސް‪g‬މޭޖަރ‪g‬ޖެނެރަލް‪g‬އަޙްމަދު‪g‬ޝިޔާމް‪g‬ވާހަކަފުޅު‪g‬ދައްކަވަނީ‪.‬‬

‫‪ g2015g g‬ވަނަ‪ g‬އަހަރު‪ g‬ސްކޫލް‪ g‬ދަރިވަރުންނަށް‪ g‬އެމްއެންޑީއެފުން‪ g‬ހިންގި‪ g‬ހެލްތު‪g‬‬ ‫ސްކްރީން‪g‬ޕްރޮގްރާމްގެ‪g‬ތެރެއިން‪.‬‬

‫‪61‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫ކޯޕްރަލް އިބްރާހީމް އަޙްމަދު‬

‫ދިވެހިރާއްޖެ‪ g‬އިސްލާމްވީ‪ g‬ހާދިސާއާ‪ g‬ލިބިގެންދިޔަގޮތުގެ‪ g‬މި‪ g‬ވާހަކައިން‪ g‬އެނގެން‪ g‬އޮތް‪g‬‬

‫ގުޅުވައިގެން‪g‬ކިޔަމުންއަންނަ‪g‬ރަންނަމާރި‪g‬ވާހަކައަކީ‪ g‬ޙަޤީޤަތަކީ‪g‬އެދުވަސްވަރު‪g‬ދިވެހިން‪g‬ތިބި‪g‬ބުދުދީނުގެ‪ g‬ރަންނަމާރިއަކީ ރަސްގެ ާފނެއް ނޫން!‬ ‫އަޅުގަނޑުމެންގެ‪ g‬ތެރޭގައި‪ g‬ނިކަން‪ g‬މަޝްހޫރު‪ g‬ބޯދާ‪ g‬ނާތަހުޒީބީ‪ g‬ޚިޔާލާ‪ g‬ދުރަށްދާން‪ g‬ދިވެހިން‪g‬‬ ‫ވާހަކައެކެވެ‪g.‬ކުޑަކުދިން‪g‬ނިންދަވާއިރު‪"g،‬ބެޑްޓައިމް‪ g‬ބޭނުންވެފައިތިބި‪g‬މިންވަރެވެ‪.‬‬ ‫ސްޓޯރީ"‪ g‬އެއްގެ‪ g‬ގޮތުގައި‪ g‬އިހުޒަމާނުގައި‪g‬‬ ‫ކިޔައިދެމުން‪g‬އައިސްފައިވާ‪g‬ވާހަކައެކެވެ‪g.‬ކުޑަކުދިން‪g‬‬ ‫ވަރަށް‪ g‬ގަޔާވާ‪ g‬ވާހަކައަކަށް‪ g‬ވެސް‪ g‬އޮންނަނީ‪g‬‬ ‫ވެފައެވެ‪ g.‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪ g‬ތަޢުލީމީ‪ g‬މަންހަޖުގައި‪g‬‬ ‫ކިޔަވައިދީފައިހުރި‪g‬ފޮތްފޮތުގައި‪g‬ލިޔެ‪g‬ކިޔައި‪g‬އުޅުނު‪g‬‬ ‫ވާހަކައެއްވެސްމެއެވެ‪g.‬‬

‫ވާހަކައިގެ‪g‬ޕްލޮޓަށް‪g‬ބަލާއިރު‪g،‬ރަންނަމާރި‪g‬‬ ‫ސިފަކުރެވިފައިވަނީ‪ g‬ޖިންސީ‪ g‬އެދުމުން‪ g‬ފޯވެފައިވާ‪g‬‬ ‫ކަނޑުފުރޭތައެއްގެ‪ g‬ގޮތުގައެވެ‪ g.‬ކޮންމެ‪ g‬މަހެއްގެ‪g‬‬ ‫ކަޅުފޮއި‪ g‬ރެއަކު‪ g‬ފުރަމާލެއަށް‪ g‬އަރައި‪ g،‬ޢިއްފަތްތެރި‪g‬‬ ‫އަންހެންކުއްޖެއްގެ‪ g‬ޢިއްފަތްތެރިކަން‪ g‬ގެއްލުވާލައި‪g‬‬ ‫އެކުއްޖާ‪g‬މަރާލަނީއެވެ‪g.‬ރަންނަމާރިއަށް‪g‬ކަމުދާކަމަށް‪g‬‬

‫ކޮންމެއަކަސް‪ g‬މި‪ g‬ވާހަކާގައި‪ g‬އުޅޭ‪ g‬ވަނީވެސް‪g‬‬

‫ބިކުރުވެރި‪g‬‬

‫އަންހެންކުދިންނެވެ‪g.‬‬

‫ރަންނަމާރިއަކީ‪g‬ޙަޤީޤަތެއްތޯ‪g‬ކުރެވޭ‪g‬ސުވާލަކީ‪g‬ބޮޑު‪ g‬ބިކުރުވެރި‪ g‬ނޫން‪ g‬ކުއްޖަކު‪ g‬ގެއްދިޔުމުން‪ g‬ވަނީ‪g‬‬ ‫ސުވާލެވެ‪ g.‬ޔަޤީނުން‪ g‬ވެސް‪ g‬ރަންނަމާރި‪ g‬ވާހަކައަކީ‪ g‬ކިހިނެއްކަމެއް‪g‬ވާހަކައިގައި‪g‬ކިޔައިދީފައެއް‪g‬ނުވެއެވެ‪.‬‬

‫‪62‬‬

‫ފާހަގަކޮށްލަން‪ g‬ޖެހޭ‪ g‬ކަމަކީ‪ g،‬ކަނޑުން‪g‬‬ ‫އަރާ‪ g‬މިރަންނަމާރީގެ‪ g‬ބޭނުމަކީ‪ g،‬އޭގެ‪ g‬ޖިންސީ‪g‬‬ ‫ޣަޒީޒާާ‪g‬ފުއްދުން‪g‬ކަމެވެ‪g.‬މިކަމެއް‪g‬ކޮށްފައި‪g‬މިފުރޭތަ‪g‬‬ ‫އިންސާނާގެ‪ g‬މަސްގަނޑު‪ g‬ކައިނުލާ‪ g‬ބާއްވައިދޭ‪g‬‬ ‫ކަމީވެސް‪ g،‬އަޖާއިބެކެވެ‪ g.‬އަޅެ‪ g‬ނޫންހެއްޔެވެ؟‪g‬‬ ‫ފުރޭތައިގެ‪ g‬ޙަޤީޤަތް‪ g‬މާބޮޑަށް‪ g‬ނޭންގުނަސް‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑު‪ g‬އަޑުއަހަނީ‪ g،‬ކަނޑުން‪ g‬އަރާ‪ g‬އެފަދަ‪g‬‬ ‫އެއްޗެއްސަކީ‪ g،‬މީހުން‪ g‬ރޮލާކާ‪ g‬އެއްޗެހި‪ g‬ކަމެވެ‪g.‬‬ ‫މިސަބަބަށްޓަކައި‪ g‬އަސްލު‪" g‬ރަންނަމާރި"‪ g‬އަކީ‪g‬‬ ‫އިންސާނެއްކަން‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ބަޔަކު‪ g‬ކުރާކަމެއްކަން‪g‬‬ ‫އެނގެއެވެ‪ g.‬އެއީ‪ g،‬އެދުވަސްވަރު‪ g‬ރާއްޖޭގެ‪g‬‬

‫ދިވެހިން‪ g‬ކިޔައިއުޅޭ‪ g‬އޮޑިތާން‪ g‬ކަލޭގެ‪ g‬ވާހަކަ‪g‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪ g‬ފުންނާބު‪ g‬އުސް‪ g‬ބަހުގެ‪ g‬ތަޚުތުގައި‪ g‬އިންނެވި‪ g‬ރަސްކަމުގެ‪ g‬ކޮއިލުން‪ g‬ނުވަތަ‪g‬‬ ‫އާއި‪ g‬ބަބުރުކަލޯ‪ g‬ވާހަކަ‪ g‬އާއި‪ g‬ފޫޅުދިގު‪ g‬ހަންޑީގެ‪g‬‬ ‫ޢިލްމުވެރިންނާއި‪ g،‬ދިވެހި‪ g‬ތާރީޚް‪ g‬ދިރާސާކުރައްވާ‪ g‬އެދުވަސްވަރު‪g‬ރަސްކަމުގައި‪g‬ހުންނެވި‪g‬ދަރުމަވަންތަ‪g‬‬ ‫ވާހަކަ‪ g‬އާއި‪ g‬ވިގަނީގެ‪ g‬ވާހަކަ‪ g‬އާއި‪ g‬އަދި‪ g‬އެހެން‪g‬‬ ‫ބޭފުޅުން‪ g‬ވަރަށް‪ g‬އަގުހުރި‪ g‬ލިޔުއްވުންތަކެއް‪ g‬ރަސްގެފާނު‪ g‬ރާވައިގެން‪ g‬ކުރަމުން‪ g‬އައިސްފައިވާ‪g‬‬ ‫އެތައް‪ g‬ވާހަކަތައް‪ g‬ފަދައިން‪ g‬ފުލޯކު‪ g‬ވާހަކައެކެވެ‪g.‬‬ ‫މަޢުޟޫގައި‪g‬‬ ‫"ރަންނަމާރި"‪g‬‬ ‫ލިޔުއްވައި‪ g‬ކަމެކޭވެސް‪g‬ބައެއް‪g‬ފަރާތްތަކުން‪g‬ތުހުމަތުކުރެއެވެ‪g.‬‬ ‫ހަމައެކަނި‪ g‬ތަފާތަކީ‪ g‬މިވާހަކަ‪ g‬ދިވެހިން‪ g‬އިސްލާމްވީ‪g‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެންނާ‪ g‬ހަމައަށް‪ g‬ވަނީ‪ g‬ދޫކުރައްވާފައެވެ‪g.‬‬ ‫އެހެނަސް‪ g،‬މި‪ g‬މަޢުޟޫއަށް‪ g‬ނަޒަރު‪g‬‬ ‫ހާދިސާއާ‪ g‬ގުޅުވައިގެން‪ g‬ކިޔައިދެމުން‪ g‬އަންނަ‪g‬‬ ‫އެ‪ g‬ވާހަކައިގެ‪ g‬މައްޗަށް‪ g‬ނަޒަރު‪ g‬ހިންގައިލާއިރު‪g،‬‬ ‫ހިންގާލާއިރު‪g‬ވިސްނުން‪g‬ބަހައްޓަންޖެހޭ‪g‬ނުކުތާތަކެއް‪g‬‬ ‫ގޮތެވެ‪ g.‬ނުވަތަ‪ g‬ދިވެހި‪ g‬ތާރީޚާ‪ g‬މިވާހަކަ‪ g‬ގުޅިގެން‪g‬‬ ‫އަދި‪ g‬އެ‪ g‬ޒަމާނުގައި‪ g‬ކަންތައްތައް‪ g‬އޮތްގޮތް‪g‬‬ ‫އިސްލާމީ‪g‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖެއަށް‪g‬‬ ‫އެބަހުއްޓެވެ‪g.‬‬ ‫އެމުނެމުން‪ g‬އައިސްފައިވާގޮތެވެ‪ g.‬ދިވެހިރާއްޖެއަށް‪g‬‬ ‫ދިރާސާކޮށްލާއިރު‪ g،‬ކޮންމެވެސް‪ g‬ވަރަކަށް‪ g‬އެ‪g‬‬ ‫ހިދާޔަތުގެ‪ g‬އަލިކަން‪ g‬ލިބުނުއިރު‪ g،‬ދިވެހިން‪ g‬ކުރިން‪g‬‬ ‫އަދި‪ g‬ދިވެހިންނަށް‪ g‬އިސްލާމްދީނުގެ‪ g‬ހިދާޔަތު‪g‬‬ ‫ވާހަކައިގެ‪g‬ޙަޤީޤަތް‪g‬އޮޅުންފިލައިފާނެއެވެ‪.‬‬ ‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

‫އަޅުކަންކުރަމުންދިޔަ‪ g‬ބުދު‪ g‬ދީން‪ g‬އޮންނަތާ‪ g1400g‬ކުރައްވާކަށް‪g‬‬

‫ރަސްކަލަކަށް‪g‬‬

‫ޖެހިވަޑައެއް‪ g‬ފީނަން‪ g‬ޖެހޭވަރުގެ‪ g‬މަޢުޟޫއެކެވެ‪ g.‬ޙަޤީޤަތުގައި‪g‬‬

‫އެތައް‪ g‬އަހަރެއް‪ g‬ވެދާނެކަމަށް‪ g‬ތާރީޚީ‪ g‬ބޭފުޅުން‪ g‬ނުގަންނަވާނެއެވެ‪ g.‬ރަސްގެފާނު‪ g‬ބޭނުންފުޅުވެގެން‪ g‬އެދުވަސްވަރު‪ g‬ރަންނަމާރިއަށް‪ g‬ޤުރުބާން‪ g‬ކުރެވޭ‪g‬‬ ‫ލިޔުއްވާފައިވެއެވެ‪ g.‬މިހާ‪ g‬ގިނަ‪ g‬ދުވަސް‪ g‬ވެފައިވާ‪ g‬ވިދާޅުބަސްފުޅު‪ g‬އިއްވައިފި‪ g‬ނަމަ‪ g،‬އަމިއްލައަށް‪ g،‬ބިކުރުވެރި‪g‬ކުދީންގެ‪g‬ޢިއްފަތްތެރިކަން‪g‬ފޭރިގަންނަނީ‪g‬‬ ‫ދީނެއް‪ g‬ބަދަލުކުރައްވަން‪ g‬އެ‪ g‬ރަދުން‪ g‬ޚިޔާލުފުޅު‪ g‬ރުހުމުގައި‪g‬އެމީހުންގެ‪g‬ދަރީން‪g‬ރަދުންނަށް‪g‬ވެދުމަށް‪ g‬ފައްޅިތަކާއި‪ g‬ކޯލުތަކާއި‪ g‬ގިރިޖާތަކުގައި‪ g‬ތިބޭ‪g‬‬ ‫ކުރައްވާނީ‪ g،‬އިސްލާމް‪ g‬ދީނަކީ‪ g‬އެންމެ‪ g‬މާތް‪ g‬ދީން‪ g‬އެރުވުމަކީ‪g‬މައިންބަފައިން‪g‬ވެސް‪g‬ފަޚުރުވެރިކަމާއެކު‪ g‬ހާމުދުރުންކަމަށް‪g‬‬

‫އިނގިލި‪g‬‬

‫ދިއްކުރެވިދާނެ‪g‬‬

‫ކަމަށް‪ g‬ހިތްޕުޅުގެ‪ g‬އަޑީން‪ g‬ޤަބޫލުފުޅު‪ g‬ކުރެއްވުނީތީ‪ g‬ކުރާނެ‪ g‬ކަމެކެވެ‪" g.‬ރަންނަމާރި"އެއްގެ‪ g‬ނިވަލުގައި‪ g‬ސަބަބުތައް‪g‬ފެންނަން‪g‬އެބަހުއްޓެވެ‪.‬‬ ‫އެވެ‪ g.‬ނުވަތަ‪ g‬ބުދުދީނުގައި‪ g‬ހުންނަ‪ g‬ހަމަނުޖެހޭ‪ g‬މިކަހަލަ‪ g‬ކަމެއް‪ g‬ކުރަން‪ g‬ޖެހޭނީ‪ g‬އެ‪ g‬ނޫން‪ g‬ގޮތެއް‪g‬‬ ‫ކަންތައްތަކެއްގެ‪g‬‬ ‫އެޒަމާނުގައި‪g،‬‬

‫ސަބަބުންކަން‪g‬‬ ‫އިސްލާމްދީން‪g‬‬

‫ޔަޤީނެވެ‪ g.‬ނެތް‪g‬މީހުންނެވެ‪.‬‬ ‫ފެތުރުއްވުމަށް‪g‬‬

‫ރަދުންނަށް‪ g‬ވެސް‪ g‬ގިނަ‪ g‬މަސައްކަތްޕުޅުތަކެއް‪g‬‬ ‫ކުރައްވަން‪g‬‬

‫ޖެހިވަޑައިގެންކަން‪g‬‬

‫ތާރީޚުން‪g‬‬

‫އެނގެން‪ g‬އެބަ‪ g‬ހުއްޓެވެ‪ g.‬ބައެއް‪ g‬ރަށްރަށުގައި‪g‬‬ ‫ހަނގުރާމަކުރައްވަން‪ g‬ޖެހިވަޑައިގެންނެވި‪ g‬ކަމަށް‪g‬‬ ‫ބައެއް‪gg‬ތާރީޚީ‪g‬ލިޔުންތަކުގައި‪g‬ލިޔެފައިވެއެވެ‪g.‬‬ ‫ރަދުންނަކީ‪" g‬ރަންނަމާރި"‪ g‬ކަމުގައި‪g‬‬ ‫ވާނަމަ‪g،‬ރާއްޖޭގެ‪g‬ރައްޔިތުން‪g‬އިސްލާމް‪g‬ކުރައްވަން‪g‬‬ ‫މަސައްކަތްޕުޅު‪g‬ކުރައްވަން‪g‬ބޭނުންފުޅު‪g‬ވާނެތޯއެވެ؟‪g‬‬ ‫އެރަދުންނަކީ‪ g،‬އެބުނާ‪ g‬ފަދަ‪ g‬ފާޙިޝް‪ g‬ޢަމަލުތައް‪g‬‬ ‫ކުރެއްވި‪ g‬ބޭފުޅަކަށްވާ‪ g‬ނަމަ‪ g،‬އިހުގައި‪ g‬ވެސް‪g‬‬ ‫ހުންނެވި‪ g‬ގޮތަކަށް‪ g‬އެފަދަ‪ g‬ފާފަތައް‪ g‬ކުރައްވަން‪g‬‬ ‫ހުންނެވެން‪ g‬އޮތެވެ‪ g.‬އޭރު‪ g‬ހުންނެވި‪ g‬ރަސްކަލަކު‪g‬‬ ‫ޒުވާން‪ g‬އަންހެންކުދިން‪ g‬ގަނޑުވަރަށް‪ g‬ގެންނަވަން‪g‬‬ ‫ބޭނުންފުޅުނަމަ‪ g،‬އެފަދަ‪ g‬ބަޔަކު‪ g‬ގެންނެވުމާ‪ g‬މެދު‪g‬‬ ‫ހުރަސްއަޅާނެ‪g‬ބަޔަކު‪g‬ނުވާނެއެވެ‪g.‬‬ ‫އެ‪g‬‬

‫ޒަމާނުގެ‪g‬‬

‫އާދަކާދަތަކަށް‪g‬‬

‫މިހެން‪ g‬ދަންނަވަން‪ g‬މިޖެހޭ‪ g‬ސަބަބަކީ‪g،‬‬ ‫ކައިވެނި‪ g‬ކުރުމަކީ‪ g‬ފާދިރީންނަށް‪ g‬ހުއްދަ‪ g‬ވެގެންވާ‪g‬‬

‫އެހެންކަމުން‪g،‬ދަރުމަވަންތަ‪g‬ރަސްގެފާނަކީ‪ g‬ކަމަކަށް‪ g‬ނުވާތީ‪ g،‬އެމީހުންގެ‪ g‬އެތެރެހަށީގެ‪g‬‬ ‫ރަންނަމާރިކަމުގައި‪g‬ދެކެވޭ‪g‬ވާހަކަތަކުގައި‪g‬އެއްވެސް‪ g‬ހޫނުކަން‪ g‬ފިނިކުރަނީ‪" g‬ރަންނަމާރީ"ގެ‪ g‬އެހީގައެވެ‪g.‬‬ ‫އަސްލެއް‪g‬އޮތްކަމަކަށް‪g‬ބެލެވޭކަށް‪g‬ނެތެވެ‪g.‬‬ ‫ދިވެހި‪g‬‬

‫ތާރީޚް‪g‬‬

‫ދިރާސާކުރައްވާ‪g‬‬

‫ބޭފުޅެއްކަމުގައިވާ‪ g‬ނަސީމާ‪ g‬މުޙައްމަދު‪g)2009( g‬‬ ‫ލިޔުއްވާފައިވާ‪ g‬ގޮތުގައި‪ g‬ދަރުމަވަންތަ‪ g‬ރަދުންނަކީ‪g،‬‬ ‫"ދީންވެރި‪g،‬ޚުލްޤު‪g‬ހެޔޮ‪g،‬އަދަބު‪g‬ދެނެވަޑައިގަންނަވާ‪g‬‬ ‫ރަސްކަލެކެވެ‪ g.‬ހިތްޕުޅު‪ g‬މަޑުމޮޅި‪ g،‬ނިކަމެތީންނަށް‪g‬‬ ‫އެހީވެވަޑައިގަންނަވާ‪g،‬ދުނިޔެ‪g‬އަށް‪g‬ވުރެ‪g‬އާޚިރަތުގެ‪g‬‬ ‫ބާއްޖަވެރިކަން‪ g‬ހޯއްދެވުމަށް‪ g‬މަސައްކަތް‪ g‬ކުރެއްވި"‪g‬‬ ‫ރަސްކަލެކެވެ‪ g.‬މިފަދަ‪ g‬ބޭފުޅަކާ‪ g‬މެދު‪ g،‬ހަޑި‪ g‬ހުތުރު‪g‬‬ ‫ވާހަކަ‪g‬ހަދައި‪g،‬އަންނަން‪g‬އޮތް‪g‬ޖީލުތަކަށް‪g‬އެ‪g‬ރަދުން‪g‬‬ ‫އޮޅުވާލައިގެން‪g‬ނުވާނެއެވެ‪.‬‬

‫ބުދު ީދނުގެ ހާމުދުރުންގެ ކަމެއް ނޫންބާ!؟‬

‫މިގޮތަށް‪ g‬ރަންނަމާރިތަކަށް‪ g‬ވެދުންކުރެވޭ‪ g‬ކުދީންގެ‪g‬‬ ‫ޢިއްފަތްތެރިކަން‪ g‬ފޭރިގަނެ‪ g،‬އެކުދިންގެ‪ g‬ފުރާނަ‪g‬‬ ‫ހަށިގަނޑާއި‪g‬ވަކިކޮށްލަނީ‪g‬އެމީހުން‪g‬އެކުރި‪g‬ފާހިޝް‪g‬‬ ‫އަމަލެއްގެ‪" g‬ވަތުބަތާނަ"‪ g‬ފޮރުވުމަށްޓަކައެވެ‪g.‬‬ ‫"ރަންނަމާރީ"ގެ‪ g‬ނާޗަރަންގީ‪ g‬ނިމޭ‪ g‬ފަހުން‪ g‬އެ‪g‬‬ ‫ކުދީން‪ g‬ދިރިތިބެއްޖެނަމަ‪"g‬ރަންނަމާރީ"ގެ‪ g‬ޙަޤީޤަތް‪g‬‬ ‫މީހުންނަށް‪g‬އެނގި‪"g،‬ނަފްސުގެ‪g‬އެދުންތަކުން‪g‬ދުރު‪g‬‬ ‫ވެގެން‪ g‬ތިބޭ‪ g‬މާތް‪ g‬ފާދިރީންނަށް"‪ g‬މީހުން‪ g‬ކުރާ‪g‬‬ ‫އިތުބާރާއި‪ g‬ޤަދަރު‪ g‬ގެއްލިގެން‪ g‬ހިނގައިދާނެތީއެވެ‪g.‬‬ ‫ރާއްޖޭގައި‪ g‬މިކަންތައް‪ g‬ހިނގާފައި‪ g‬ވަނީ‪ g‬މިގޮތަށް‪g‬‬ ‫ކަމަށް‪g‬ވުން‪g،‬ޢިލްމީ‪g‬ވިސްނުމަކުން‪g‬ބަލާއިރު‪g‬ވަރަށް‪g‬‬ ‫ގާތް‪ g‬ކަމަށް‪ g‬ބަލަން‪ g‬ޖެހެނީ‪ g‬އެފަދަ‪ g‬ސަޤާފަތްތައް‪g‬‬ ‫އޮންނަ‪g‬އެހެން‪g‬މުޖުތަމަޢުތަކުގައި‪g‬އެކަހަލަ‪g‬ކަންތައް‪g‬‬ ‫ހިނގާފައިއޮތް‪g‬ގޮތަށް‪g‬ބަލައިލުމުންނެވެ‪.‬‬ ‫ރަންނަމާރި‪ g‬ވާހަކަ‪ g‬ދިރާސާކުރާއިރު‪g،‬‬

‫ޤަބޫލުކުރަންޖެހޭ‪ g‬ޙަޤީޤަތަކީ‪ g،‬އެތައް‪ g‬އޭރުވެސް‪ g‬މި‪ g‬ރާއްޖޭގައި‪ g‬އުޅުނު‪ g‬އެހެން‪g‬‬ ‫ބަލާއިރުވެސް‪ g،‬އަދި‪ g‬މިހާރަށް‪ g‬ބަލާއިރުވެސް‪g‬‬ ‫ި‪g‬‬ ‫ބ‬ ‫ތ‬ ‫ި‬ ‫ި‪g‬‬ ‫އ‬ ‫ގ‬ ‫ަ‬ ‫ތ‬ ‫ީ‬ ‫މ‬ ‫ަ‬ ‫ެ‪g‬‬ ‫ގ‬ ‫އ‬ ‫ް‬ ‫ނ‬ ‫ެ‬ ‫ދ‬ ‫ީ‬ ‫ެ‪g‬‬ ‫އ‬ ‫ް‪g‬‬ ‫ނ‬ ‫ދ‬ ‫ެ‬ ‫ނ‬ ‫ް‬ ‫ވ‬ ‫ާ‬ ‫ް‪g‬‬ ‫އ‬ ‫ކ‬ ‫ެ‬ ‫ތ‬ ‫ަ‬ ‫ނ‬ ‫ް‬ ‫މ‬ ‫ާ‬ ‫ޒ‬ ‫ަ‬ ‫ދީންތަކުގެ‪ g‬ދީނީ‪ g‬މީހުން‪ g‬ބޮޑެތި‪ g‬ޖަރީމާތައް‪g‬‬ ‫ރަސްކަން‪g‬އޮންނަ‪g‬ތަންތަނުގައި‪"g‬ރަދުންނަށް‪g‬ހާސް‪g‬‬ ‫އަނބީން‪ g‬ހުއްދަކަން"‪ g‬ރައްޔިތުން‪ g‬ލޮލުންބޮލުން‪ g‬ބުދު‪ g‬ދީން‪ g‬ދޫކޮށް‪ g،‬އިސްލާމްދީން‪ g‬ދިވެހިން‪ g‬އެހާ‪ g‬ހިންގާފައިވާކަން‪ g‬އެނގެއެވެ‪ g.‬އޭރު‪ g‬ދިވެހިރާއްޖެ‪g‬‬

‫ޤަބޫލު‪g‬ކުރެއެވެ‪g.‬އެހެންކަމުން‪"g‬ރަންނަމާރި"އެއްގެ‪ g‬ފަސޭހައިން‪g‬ޚިޔާރުކުރަން‪g‬ޖެހުނު‪g‬ސަބަބެއް‪g‬އޮންނާން‪ g‬އިސްލާމްވުމަށް‪ g‬މެދުވެރިވި‪ g‬އެންމެ‪ g‬ބޮޑު‪ g‬އެއް‪g‬‬ ‫ނިވަލުގައި‪ g‬ހުންނަވައިގެން‪ g‬އެފަދަ‪ g‬ކަމެއް‪ g‬ވާނެކަމެވެ‪g.‬އެއީ‪g،‬ރަންނަމާރި‪g‬ވާހަކައަށްވުރެ‪g‬ފުނަށް‪ g‬ސަބަބު‪ g‬ކަމަށް‪ g‬ބެލެވެނީ‪ g‬ވެސް‪ g‬ދީނީ‪ g‬މީހުންގެ‪ g‬އެ‪g‬‬ ‫އަނިޔާވެރިކަމުން‪ g،‬ރައްޔިތުން‪ g‬ސަލާމަތްކުރުމަށް‪g‬‬ ‫ވެރިކަމުގެ‪ g‬ފަރާތުން‪ g‬ބޭނުންވެފައިވުމެވެ‪ g.‬އަދި‪g‬‬ ‫ދީނެއްގެ‪ g‬ގޮތުގައި‪ g‬އިސްލާމްދީން‪ g‬އެހާ‪ g‬ފަސޭހައިން‪g‬‬ ‫ޚިޔާރުކުރީ‪ g،‬އިސްލާމްދީނުގައި‪ g‬ހުރި‪ g‬ރިވެތި‪g‬‬ ‫އަޚްލާޤީ‪g‬މިންގަނޑުތަކާއި‪g،‬އާދަކާދައާއި‪g‬ސިފަތަކުގެ‪g‬‬ ‫ސަބަބުންނެވެ‪.‬‬

‫ރަންނަމާރި އަކީ ކަލާނގެއެއް!؟‬ ‫ތާރީޚް‪g‬‬

‫ދިރާސާކުރައްވާ‪g‬‬

‫ބޭފުޅުން‪g‬‬

‫ވިދާޅުވާގޮތުގައި‪"g،‬ރަންނަމާރި"‪g‬އަކީ‪g‬ކަލާނގެއެއް‪g‬‬

‫ދިވެހިން‪g‬‬

‫ފަތްފުށްތަކުން‪ g‬އެނގެއެވެ‪ g.‬މިސްރު‪ g‬މީހުންނަށް‪g‬‬

‫ޤަބޫލުކޮށްފައިވުން‪ g‬އެކަށީގެންވެއެވެ‪ g.‬އެހެނީ‪g‬‬

‫ނީލަކޯރު‪g‬މުހިއްމުވާ‪g‬ފަދައިން‪g،‬އަދި‪g‬ހިންދޫންނަށް‪g‬‬

‫"ރަންނަމާރި"‪ g‬މި‪ g‬ލަފްޒަށް‪ g‬ބަލާއިރު‪" g‬ރަންނަ"‪g‬‬

‫ގަންގާކޯރު‪g‬މުހިއްމުވާ‪g‬ފަދައިން‪g،‬ދިވެހި‪g‬ކަނޑަކީ‪g‬‬

‫މިއީ‪g‬ދިވެހި‪g‬ބަސް‪g‬އުފެދިފައިވާ‪g‬އަސްލުކަމުގައިވާ‪g‬‬

‫ދިވެހިންނަށް‪ g‬މުހިއްމު‪ g‬ތަނެކެވެ‪ g.‬އެހެންކަމުން‪g‬‬

‫ސެންސްކްރިތު‪g‬ބަހުން‪g‬އައިސްފައި‪g‬ވާ‪g‬ލަފްޒެކެވެ‪g.‬‬

‫"ކަނޑުގެ‪ g‬ދޭވަތާއެއް"‪ g‬ނުވަތަ‪" g‬ކަނޑުގެ‪g‬‬

‫"ރަންނަ"‪ g‬މި‪ g‬ލަފްޒުގެ‪ g‬މާނައަކީ‪ g‬ޖަވާހިރު‪g،‬‬

‫ކަލާނގެއެއް"‪ g‬އޭރުގެ‪ g‬ދިވެހިންގެ‪ g‬އަޤީދާގެ‪g‬‬

‫ބޮޑު‪ g،‬މަތިވެރި‪ g‬އަދި‪ g‬ދޭވަތާއެވެ‪ g.‬ވަރަށް‪ g‬ފަހަކާ‪g‬‬

‫ތެރޭގައި‪ g‬ވުމަކީ‪ g‬ވަރަށް‪ g‬ބޮޑަށް‪ g‬އެކަށީގެން‪ g‬ވާ‪g‬‬

‫ޖެހެންދެން‪g‬ވެސް‪g‬ދިވެހިން‪"g‬ރަންނަ"‪g‬މި‪g‬ލަފްޒު‪g،‬‬

‫ކަމެކެވެ‪.‬‬

‫ގޮތުގައި‪g‬‬

‫އޭރު‪g‬‬

‫ބޮޑު‪ g،‬ޤަދަރު‪ g‬ލިބިގެންވާ‪ g،‬އަދި‪ g‬މަތިވެރި‪ g‬މި‪g‬‬ ‫މާނައިގައި‪ g‬ބޭނުން‪ g‬ކޮށްފައިވެއެވެ‪" g.‬ރަންނަ‪g‬‬ ‫ބަނޑޭރި"‪ g‬ފަދަ‪ g‬ލަފްޒުތަކުން‪ g‬ވެސް‪ g‬މިކަން‪g‬‬

‫މި‪g‬‬

‫ދެންނެވި‪g‬‬

‫ނުކުތާތަކަށް‪g‬‬

‫ވިސްނާލުމުން‪ g،‬އޭރު‪ g‬ދިވެހިންވެސް‪ g‬ބިކުރުވެރި‪g‬‬ ‫އަންހެން‪ g‬ކުއްޖަކު‪ g‬ޤުރުބާން‪ g‬ކުރަމުން‪ g‬ދިޔައީ‪g‬‬

‫އާންމު‪ g‬ކަމެކެވެ‪ g.‬މިސާލަކަށް‪ g‬ފާރިސްކަރައަށް‪g‬‬ ‫އިސްލާމްދީން‪ g‬އައުމުން‪ g‬އެމީހުންގެ‪ g‬ކުރީގެ‪g‬‬ ‫ކަލާނގެތަކަށް‪ g‬ކިޔާފައިވާ‪ g‬ނަންތައް‪ g‬ކަމުގައިވާ‪g‬‬ ‫"ދޭވާ"‪ g‬ފަދަ‪ g‬ނަންތަކަކީ‪ g‬ބިރުވެރި‪ g‬އެއްޗެއްސަށް‪g‬‬ ‫ކިޔާ‪ g‬ނަންނަމަށް‪ g‬ބަދަލުވެގެން‪ g‬ދިޔައެވެ‪g.‬‬ ‫އެހެނަސް‪ g،‬މިއަދުވެސް‪ g‬އިންޑިޔާގައި‪" g‬ދޭވާ"‪g‬‬ ‫ނުވަތަ‪g‬ދޭވަތާއަކީ‪g‬ކަލާނގެއެވެ‪gg.‬‬ ‫އެހެން‪ g‬ކަމުން‪ g‬ދިވެހިންގެ‪ g‬އިހުގެ‪g‬‬ ‫އަޤީދާގައި‪ g‬ކަލާނގެއެއްގެ‪ g‬ގޮތުގައި‪ g‬ބެލެވުނު‪g‬‬ ‫ރަންނަމާރި‪g‬ވެސް‪g‬ބިރުވެރި‪g‬އެއްޗަކަށް‪g‬ބަދަލުވެގެން‪g‬‬ ‫ދިޔައީ‪g‬މިގޮތުން‪g‬ކަމަށް‪g‬ގަބޫލުކުރެވެއެވެ‪.‬‬

‫ރަންނަމާރި ސަ ާޤފަތް ދިވެހިރާއްޖެއަށް‬ ‫އައުން‬ ‫އާސާރީ‪g‬‬

‫ހުރި‪g‬‬

‫ތަންތަނުގައި‪g‬‬

‫ހެކިތަކުންނާއި‪ g،‬ތާރީޚީ‪ g‬ލިޔުންތަކުން‪ g‬އެނގޭ‪g‬‬ ‫ގޮތުގައި‪g،‬އިސްލާމްވުމުގެ‪g‬ކުރީގެ‪g‬ދުވަސްތަކުގައި‪g،‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގައި‪ g‬ބޮޑަށް‪ g‬އޮތީ‪ g‬ބުޑިޒަމްގެ‪g‬‬ ‫ވަޖްރަޔާނާ‪ g‬މަޛުހަބުގެ‪ g‬ދީނެވެ‪ g.‬މިއީ‪ g‬އިންޑިޔާގެ‪g‬‬ ‫ބަންގާޅާއި‪ g‬އޮޅިއްސާގެ‪ g‬ހިސާބުގައި‪ g‬އުފެދުނު‪g‬‬ ‫މަޛުހަބެއް‪g‬ކަމަށްވެއެވެ‪g.‬މި‪g‬މަޛުހަބުގައި‪g‬ޒުވާން‪g‬‬ ‫އަންހެންކުދިން‪ g‬ޤުރުބާންކުރުމަކީ‪ g‬ކޮށްއުޅުނު‪g‬‬ ‫ކަމެއް‪ g‬ކަމުގައި‪ g‬ބުނެވެއެވެ‪ g.‬މިފަދަ‪ g‬ކަންތަކުގެ‪g‬‬ ‫ސަބަބުން‪g،‬މި‪g‬މަޛުހަބުގެ‪g‬ހާމުދުރުންނާއި‪g‬ފައްޅީގެ‪g‬‬ ‫އެނގެއެވެ‪"g.‬ރަންނަމާރި"‪ g‬މި‪ g‬ލަފުޒުގެ‪ g‬ދެވަނަ‪g‬‬

‫ދިވެހިންގެ‪" g‬ކަނޑު‪ g‬ކަލާނގެ"އަށް‪ g‬ކަމުގައި‪g‬‬

‫އިސް‪g‬މީހުން‪g‬އިންޑިޔާ‪g‬އިން‪g‬ފޮނުވާލެވުނު‪g‬ކަމަށް‪g‬‬

‫ބައި‪g‬ކަމަށްވާ‪"g‬މާރި"‪g‬ގެ‪g‬އަސްލަކީ‪"g‬މާރް"އެވެ‪g.‬‬

‫ޤަބޫލުކުރަން‪g‬ޖެހޭ‪g‬ސަބަބުތައް‪g‬ފެނެއެވެ‪.‬‬

‫ވެސް‪g‬ބުނެވެއެވެ‪g.‬މި‪g‬މީހުން‪g‬ނިކުމެގެން‪g،‬ކައިރި‪g‬‬

‫މާނައަކީ‪g‬ބޮޑުފެންގަނޑު‪g،‬ކޯރު‪g‬ނުވަތަ‪g‬ކަނޑެވެ‪g.‬‬ ‫މިކަމަށް‪ g‬ރިއާޔަތްކޮށް‪ g‬ބަލާނަމަ‪ g،‬ޢިލްމީގޮތުން‪g‬‬ ‫އެންމެ‪g‬އެކަށޭނަ‪g‬ގޮތަކީ‪g،‬ނުވަތަ‪g‬އެންމެ‪g‬ގާތްކުރާ‪g‬‬ ‫ގޮތަކީ‪" g‬ރަންނަމާރި"‪ g‬އަކީ‪" g‬ކަނޑުގެ‪ g‬ދޭވަތާ"‪g‬‬

‫ރަންނަ ާމރި "ފުރޭތައެއް" ގޮތުގައި‬ ‫ސިފަކުރެވެ ީނ ކީއްވެ؟‬

‫ކަމަށް‪g‬ބެލުމެވެ‪g.‬އާދެ‪"g،‬ކަނޑު‪g‬ކަލާނގެ"އެވެ‪.‬‬ ‫މި‪ g‬ވިސްނުމުން‪ g‬ވިސްނާއިރު‪ g،‬އޭރު‪g‬‬ ‫ރަންނަމާރިއަށް‪ g‬ޤުރުބާން‪ g‬ކުރުމަކީ‪ g‬ކަނޑުގެ‪g‬‬ ‫ދޭވަތާއަށް‪g‬ޤުރުބާން‪g‬ކުރުން‪g‬ކަމުގައި‪g‬ބެލިދާނެއެވެ‪g.‬‬ ‫މިއީ‪g‬ބޫދިއްޔަތާއި‪g‬ހިންދޫ‪g‬ދީނުގެ‪g‬ސަޤާފަތް‪g‬އޮތް‪g‬‬ ‫އެހެން‪g‬ތަންތަނުގައި‪g‬ވެސް‪g‬ކޮށްފައިވާ‪g‬ކަމެކެވެ‪g.‬‬ ‫މި‪g‬ނޫން‪g‬އެހެން‪g‬ޤަދީމީ‪g‬ސަޤާފަތްތަކުގައި‪g‬ވެސް‪g‬‬ ‫މިފަދަ‪ g‬އާދަތައް‪ g‬ހުއްޓެވެ‪ g.‬މިސްރުގެ‪ g‬ގަދީމީ‪g‬‬ ‫ތާރީޚްގައި‪g‬ނީލަކޯރަށް‪g‬ވެސް‪g‬ބިކުރުވެރި‪g‬އަންހެން‪g‬‬

‫‪64‬‬

‫ކުދީން‪ g‬ޤުރުބާން‪ g‬ކުރެވެމުން‪ g‬ދިޔަކަން‪ g‬ތާރީޚީ‪g‬‬

‫ދެން‪ g‬އުފެދޭ‪ g‬ސުވާލަކީ‪"g‬ރަންނަމާރި"‪g‬‬ ‫އަކީ‪ g‬އޭރުގެ‪ g‬ދިވެހިންގެ‪ g‬އަޤީދާގައި‪ g‬ކަލާނގެއެއް‪g‬‬ ‫ކަމުގައި‪ g‬ވާނަމަ‪" g،‬ރަންނަމާރި"އޭ‪ g‬ބުނުމުން‪g‬‬

‫ހިސާބުތަކުގެ‪ g‬އެކި‪ g‬ރަށްރަށަށް‪ g‬ހިޖުރަކުރުމުގެ‪g‬‬ ‫ތެރޭގައި‪ g،‬އޭގެ‪ g‬ބަޔަކު‪ g‬ދިވެހިރާއްޖެއަށް‪g‬‬ ‫އައިސްފައިވުމަކީ‪g‬‬

‫އެކަށީގެންވާ‪g‬‬

‫ކަމެކެވެ‪g.‬‬

‫އެހެނީ‪ g‬އެ‪ g‬މަޛުހަބުގެ‪ g‬ނިޝާންތައް‪ g‬ހިމަނާފައި‪g‬‬ ‫ހުރި‪ g‬ބައެއް‪ g‬ތަކެތި‪ g‬ރާއްޖޭގެ‪ g‬ބައެއް‪ g‬ތަންތަނުން‪g‬‬ ‫ފެނިފައި‪g‬އެބަ‪g‬ހުއްޓެވެ‪g.‬ރަންނަމާރީގެ‪g‬ސަޤާފަތް‪g‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ‪ g‬ގޮނޑުދޮށަށް‪ g‬އައިސް‪ g،‬އެވާހަކަ‪g‬‬ ‫ދިވެހި‪ g‬ތާރީޚީ‪ g‬ފޮތްތަކުގައި‪ g‬ލިޔެވިގެންދާން‪ g‬ފެށީ‪g‬‬

‫ޖިންނި‪ g‬ފުރޭތައެއްގެ‪ g‬ގޮތުގައި‪ g‬މިހާރު‪ g‬ސިފަ‪g‬‬

‫މިފަދަ‪g‬ފެށުމަކުން‪g‬ކަމަށް‪g‬ވެދާނެ‪g‬އެވެ‪g.‬‬

‫ތަނެއްގައިވެސް‪g،‬ކުރީން‪g‬ތިބި‪g‬ދީން‪g‬ބަދަލުވުމުން‪g‬‬

‫ނގީ‪:‬‬ ‫ަމ ުޢ ޫލމާތު ެ‬

‫ކުރެވެނީ‪ g‬ކީއްވެ‪ g‬ބާވައެވެ؟‪ g‬ދުނިޔޭގެ‪ g‬ހުރިހާ‪g‬‬ ‫ކުރީގެ‪g‬ދީނުގެ‪g‬ކަލާނގެތަކުގެ‪g‬ނަންތަކަކީ‪g‬ޖިންނި‪g‬‬ ‫ޝައިތާނުން‪ g‬ނުވަތަ‪ g‬ބިރުވެރި‪ g‬ފުރޭތަތަކުގެ‪g‬‬ ‫ނަންތަކުގެ‪ g‬ގޮތަށް‪ g‬ބަދަލުވެގެން‪ g‬ދިއުމަކީ‪g‬‬

‫ރކުން ަކ ިޅ ެއއް ‪-‬‬ ‫ނ ަޒ ަ‬ ‫ސ ައށް ަބ ަހވީ ަ‬ ‫ސ ާލމްވި ާހ ިދ ާ‬ ‫ ިދ ެވ ިހރާ ްއޖެ ިއ ް‬ ‫ސ ްމ (‪)2012‬‬ ‫ނ ީ‬ ‫ިއ ާޔޒު ަ‬ ‫ސމާ ުމ ަޙ ްއ ަމ ުދ (‪)2012‬‬ ‫ނ ީ‬ ‫ނމާރި ާވ ަހކަ ‪ަ -‬‬ ‫ ރަން ަ‬

‫‪www.mndf.gov.mv‬‬

Confession of a foot soldier LCol Dr. Ali Shahid Mohamed

I am a soldier, True to my oath I am been taught and trained Obey orders come what may Not to question, but to do and die Am I no longer allowed to think? Have I turned into a machine? To be led as programmed Not to question, but to do and die Am I allowed a conscience? To be free to think and decide Reflect upon wrong and right? Or not to question, but to do and die When there are times When my conscience haunts I reiterate to myself Not to question, but to do and die It’s a life we chose To serve the country tirelessly And give our blood with joy Not to question, but to do and die They say it’s a martyrs’ life Your country needs you now You have an oath that you made Not to question, but to do and die And when everything’s done Nothing left but two stones In it will shine so bright Not to question, but to do and die And a nation will reflect Here’s a soldier true to his oath Never backed down, kept his part Did not question, to do and die

www.mndf.gov.mv

Roman Emperor Claudius was killed by poison in A.D. 54 even though he hired a food taster named Halotus. The role of a food taster was unfortunate and often were done by force as tasters who were unwilling to act. In more recent times the food taster has become essential to everyday life and needed in all food producing companies. President Vladimir Putin has hired a food taster who is part of his security staff to protect himself as well. In recent times, animals such as mice have been used to detect impurities in food to be consumed by humans, such as during the 2008 Olympic Games in Beijing, China. In the United States, several recent presidents have been known to employ food tasters. Chemicals like arsenic trioxide, cyanide, strychnine and atropine have traditionally been used to poison people. Of those, only cyanide can kill within minutes, thus giving the tester enough time to fulfill his job description by notifying others of the tainted meal. If given in large doses, alkaloid poisons like strychnine and atropine can kill within 24 hours, while arsenic would make the victim vomit within a few hours and possibly die within a day.

Because noticing the effects of poison can take so long, tasting food at best has a placebo and deterrence effect. The taster made the royal eater feel safer, but didn't really protect him or her. It would also discourage the untrained poisoner by making him feel his

efforts will fail. COMMERCIAL FOOD POISON DETECTION KITS Food poison detections kits are available targeting inorganic chemicals. Some can detect up to thirty of the most common compounds like Azide, Sulfide, heavy metals (Lead, mercury etc) and arsenic compounds.

to the plate. VVIP should as far as possible restrict his food to these places. While eating from outside when possible the preparation of the food should be observed by the security. The hygiene of the plates and utensils must be ensured together with the food Water should be pre-packed and sealed and opened only at the time of drinking. Each time a new bottle should be opened under supervision. A food taster should be employed by the security and all foods are to be prechecked by him.

They are easy to use and gives results in under ten minutes. While it can screen for most of the inorganic poisons the organic poisons like toxins remain undetected and use of the kit every time for all the variety of foods is practically not feasible.

RECOMMENDATIONS: Given the discussion above, best practice done in different countries, the amount of resources available in Maldives, some practical recommendations can be drawn. Food prepared at VVIP residence, Office and retreat should be closely monitored from the procurement stage

When eating outside, there should be proper randomizing of the food so that a particular food or plate cannot be targeted for poisoning. Security should be made aware of the signs and symptoms and First Aid for common poisoning Universal Antidote/ Activated Charcoal to be made available with the security It is clear that security for the VVIP is not limited to protecting him or her from external bodily harm. A security team should be aware of all the ways in which a VVIP can be harmed. And given the level of sophistication in the present world the security team should be able to think out of the box and actively sought out ways and potential threats in which a VVIP can be harmed. www.mndf.gov.mv

a rare radioactive isotope; he claimed before his death that his old comrades had killed him. Stories are still ripe with President Yasir Arafat being poisoned with Polonium.

food is served on the platter. Although a herculean task in itself it is more manageable when food is either prepared in the VVIP's residence where trusted personnel are employed.

to confirm that it is safe to eat. The person to whom the food is going to be served is usually an important person or anyone that could possibly be under threat of assassination or harm.

This raises the question of how do we protect our VVIP in a world of invisible threats. This document will particularly look into the safety and hygiene of food which is to be delivered

But when the VVIP ventures out of these secure locations the food served needs to be scrutinized.

Food tasters have several functions:

When food is eaten outside

The safety of the food may be determined by observing whether or not the food taster subsequently becomes ill. (Note, however, that food tasting would not be effective against slow-acting poisons that take a long time to show any visible symptoms.) The food taster may also be responsible for the preparation and serving of food. The hope is that tasters will be diligent in preventing poison from being introduced into food, in order to safeguard their own lives.

to the VVIP. Ideally nothing edible should get near the VVIP unless we know where it comes from and who has handled it. But this may not be practical always and measure has to be taken to minimize and mitigate the potentially of contamination of the food to be served for the VVIP.

ENSURING A SAFE SOURCE The

best

way

avoid

contamination of the food is to

ensure the security of its source. That would mean that safety needs to be established starting for the procurement of the raw ingredients up to the time the www.mndf.gov.mv

the VVIP's residence, office or retreat where it is not always possible to secure the source of the food every effort must be taken to ensure that food is prepared under supervision of the security personnel. When this is not possible security has to resort to randomization so that the VVIP does not get any food pre-selected by a third party. Another popular but not so effective way of ensuring safety is the use of a food taster. A third but less practical way is the use of food poison detection kit.

FOOD TASTER A food taster is a person that takes food (or drink) to be served to someone else

In the event that the target VIP should fall ill or die, the similar illness or death of the taster provides evidence of deliberate poisoning. Over history, presidents and royal families have hired food tasters or sacrifices, because of the fear of being poisoned. Adolf Hitler’s food taster Margot Woelk tried the food at 8:00 am every day and if she was not ill the food would be sent to Hitler’s military headquarters. They were not always successful though, Queen Durdhara, the Mauryan empress ate food that was prepared for her husband and died. In ancient Rome, the duty was often given to a slave (termed the praegustator).

ENSURING FOOD SAFETY FOR A VVIP

LCol Dr. Ali Shahid Mohamed

Legend has it that King Mithridates, scourge of Roman emperors, concocted a universal antidote to protect himself from poisoners. Less omnipotent leaders have had to be on the lookout for lethal enemies ever since. medicine was nonexistent and food preparation (even for the privileged) was unsanitary, it was pretty hard to tell what was murder and what was simply bad shellfish. Back then food tasters were defense against inadvertent poisoning as much as the deliberate kind.

The golden age of political poisoning (pace the estate of Alexander Litvinenko) has largely come and gone. As

various authors on the topic have pointed out, it made for an ideal assassination method in, say, Renaissance Italy: when forensic

For long it was suspected that Napoleon was killed by arsenic poisoning. In 2004 doctors claimed that Russian Presidential Candidate Viktor Yushchenko was intentionally poisoned with dioxin causing disfigurement. A renegade Russian spy died in London in 2006 after ingesting or inhaling www.mndf.gov.mv

artist’s view of original interior

Floor Plan

artist’s view of a column detail

70 www.mndf.gov.mv

CORAL STONE MOSQUES 20 surviving coral stone ‘hirigaa’ mosques have been identified in recent studies, out of which 6 have been included in the World Heritage Tentative List. This article presents one of them with artist’s conceptions of how they would have looked, to give an introduction of these mosques in their present condition and past splendour.

continues to serve not only as one of the most important places of worship, but also as a reminder of this country’s great ancestral heritage.

List of surviving 20 mosques 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20.

Guraidhoo Ziyaaraiy Mosque – c1400 Hulhumeedhoo Boadha Mosque – c1403 Hulhumeedhoo Fandiyaru Mosque – c1586 Veyvah Old Mosque – c1600 Bileddhoo Old Mosque – c1600 Male’ Old Friday Mosque – 1658 Kondey Old Mosque – c1687 Nolhivaram Old Friday Mosque – 1699 Fonadhoo Old Friday Mosque – c1700 Ihavandhoo Old Friday Mosque – 1701 Kelaa Old Friday Mosque – 1701 Fenfushi Old Friday Mosque – 1701 Isdhoo Old Mosque – 1701 Nilandhoo Old Friday Mosque – c1701 Kudahuvadhoo Old Friday Mosque – c1701 Bandidhoo Old Mosque – c1701 Meedhoo Old Friday Mosque – 1705 Male' Kalhuvakaru Mosque – 1789 Male’ Eid Mosque – 1815 Huraa Old Mosque – c1925

Artist’s view of the original mosque

Existing exterior view of the mosque

Male’ Old Friday Mosque, 1658 Male’ Old Friday Mosque and its compound comprise the most important heritage site in the country. It is also the biggest and one of the finest coral stone buildings in the world. It represents the best in terms of artistic excellence and the coral stone construction technique termed ‘coral stone carpentry’ - a sophisticated interlocking assembly technique without mortar. It also has been on the UNESCO World Heritage Tentative List since 2008.

The present mosque was built in 1658 on the old part of Male’, during the reign of Sultan Ibrahim Iskandhar I. It replaced the original mosque built in 1153 by the first Muslim Sultan of Maldives and

Existing view of the compound

Existing interior view www.mndf.gov.mv

Mosques using thelhigaa or chipped coral stone and masonry for construction. These mosques were introduced during the early 20th century when lime masonry became popular. There are many such mosques but most of them are still not recognised as cultural assets and are very much endangered. One such example is Maleâ&#x20AC;&#x2122; Bihurozukamana Mosque, rebuilt in 1919. The authors noted 7 mosques of this type.

Masjid Kampung Laut, Malaysia The calligraphic decorations of the mosque are derived from the ancient Jeli Thuluth style from the Arab region.

Influences on the architecture of the coral stone mosque of Maldives The tapestry of influences on the architecture of the coral stone mosque of Maldives is derived from the Indian Ocean region along with Maldives own past and maritime cultures. These influences can be traced by comparing the similar architectural features of the mosques and other structures of the Indian Ocean region.

Calligraphy from Mamluk period, Cairo, Egypt The exterior coral carvings of the mosque are similar to carvings in India and Swahili Africa.

Early coral tombstone, Kilifi, Kenya

The raised plinth, rising steps and exterior mouldings of the mosque are similar to the early stone structures of Maldives, Sri Lanka and India.

The interior decorations and lacquer work of the mosque are similar to those found in Myanmar and India.

Thupuramaya, Polonnaruwa, Sri Lanka The roof form of the mosques is similar to structures found in India and the Straits of Malacca. www.mndf.gov.mv

Lacquer works from Mayanmar

Typical features of a traditional mosque:

A. prayer hall B. dhaala

C. mihrab wall D. rising stairs C

A B

D E

E. raised plinth F. tiered roof for G. laageâ&#x20AC;&#x2122; and coffered ceiling

Today the four types of traditional mosques that survive are built between the 14th Century and the 20th Century and can be categorized for their use of material and type of construction. Mosques using veligaa and shaped stone masonry construction techniques. These are the earliest type of mosque and are few in number. An example is Gen Miskiy in Fuvah Mulah; the date of its construction is unclear, but it was built earlier than 1397. The author noted 9 mosques of this type.

Mosques using hirigaa and shaped stone carpentry techniques. These are the best of traditional mosques and are widely distributed throughout the country. They display the skills and craftsmanship of people from a bygone age. Examples of this type of mosque is Maleâ&#x20AC;&#x2122; Old Friday Mosque built in 1657. The author noted 20 mosques of this type. [image 14]

Mosques using both veligaa and hirigaa and shaped stone masonry construction techniques. Most of these mosques are probably rebuilt or restored old veligaa mosques where part of the old structure was used. A typical example of such a mosque is Vaadhoo Old Friday Mosque, believed to be built in the late 1500s. The author noted 7 mosques of this type. www.mndf.gov.mv

The Central Arab lands

Spain and North Africa

Anatolia and the Ottoman region

West Africa and the Sub-Sahara region

The Indian subcontinent

South East Asia

Iran and Central Asia

The Chinese region

East Africa and east Arab lands

Traditional mosques of Maldives The earliest mosques of Maldives, built soon after the conversion to Islam in 1153, did not survive in their original state as they were rebuilt and remodeled many times. The earliest surviving mosques are from the 1300s. The following typical features can be observed: Typical features of a traditional mosque compound:

A - mosque building B - water wells C - sundial D - cemetery E- mausoleum www.mndf.gov.mv

B E

D C

The vanishing legacy of the Indian Ocean INTRODUCTION Four types of traditional mosques survive in Maldives. Out of which the coral stone mosques or ‘Hirigaa’ mosques use special construction techniques and decorations not seen in any part of the world. They are the best of traditional mosques displaying the skills and craftsmanship of people from a bygone age. Coral stone mosques of Maldives are a type of South Asian tropical mosque built from ornamental interlocking porite coral stone (hirigaa) from the reef, using a construction technique called ‘coral stone carpentry’. Today the coral stone carpentry technique is extinct and coral mining is no longer possible for environmental reasons. The surviving mosques are the last of their kind and have become monuments of universal outstanding value that need protection for future generations.

We still do not know enough about these mosques and many are in poor states of condition of conservation. Their beauty and elegance cannot be appreciated because most have been modified and substantially extended. The legacy of the coral stone mosques of Maldives

is endangered and needs appreciation and protection. Today invaluable work is being done by Heritage Department, MNDF engineers and the author to document these mosques and raise awareness. This article is an introduction to coral stone mosques with illustrations of selected mosques in their former glory presented to raise awareness and appreciation.

Mosque architectural heritage The first house of prayer was built when the Prophet Mohamed (PBUH) migrated to Medina in 622ce. It was a simple shelter with palm tree trunks, supporting a roof of palm leaves. The mosque was within his residential compound and was the place for meetings, congregational prayer and also the school, the courthouse, and the centre of Muslim life. The first four caliphs also continued to use the mosque in the tradition of the Prophet, and the mosque structure remained simple and humble. During the Umayyad dynasty that followed the first four caliphs, the role of the mosque

Mauroof Jameel

changed from being the main centre of Muslim life to having a more specialised purpose. The Abbasid dynasty that followed brought more developments to the typology of the mosque. They separated many traditional mosque functions and the mosque became the place of prayers, congregational sermons and public announcements. Today the main purposes of the mosques are as a place of congregational prayer and as a centre for religious learning, preaching, religious celebrations and religious administration. Mosques are found in three sizes that primarily respond to the needs and levels of prayers. First is the individual mosque or masjid. The second is a Jami masjid or Friday mosque. The third is the Idgah masjid or the grand mosque, used for large gatherings for prayers and sermons like the Eid prayers. Over time, mosques evolved with a set of typical architectural features but do not have one specific architectural style. As Islam spread throughout the world, different styles of mosque architecture evolved from the following regions: www.mndf.gov.mv

pieces of development increase of disruptive social issues such as petty crimes, bribery and corruption. Value based trainings and essential skills development are key focus areas of military designed programs. Hence, with

its significant amount of skill in human capital development, the military can step in to fill this gap in the education, training and development system of the nation. Maldives National Defence Force (MNDF) currently enga ges in several developmental programs such as swimming programs, physical fitness programs, fire safety awareness programs and leadership development programs. These programs assist in filling up such gaps for the selected few individuals who get the opportunity to participate. Given the limited amount of resources in the military and competing primary mission related demands. However, the current commitment is definitely remarkable and does contribute to the above mentioned larger mandate of the Military towards society development. www.mndf.gov.mv

Physical infrastructure development is also a key competency of a military that could be harnessed to build a better and more developed society. Often times, nations use its military to fill the gaps in urgent

Futsal Pitches, general public places and infrastructure related to disaster relief operations. Such important and time sensitive requirements are often undertaken by the military as part of fulfilling its extended mission set of assisting other government agencies in fulfilling the collective responsibilities towards the nation. It is imperative that all soldiers and officers of MNDF and our society understand that a military force such as Maldives National Defence Force has an immense responsibility towards assisting in building a better society. Even with limited

MNDF have been extensively engaged in development of such critical infrastructure such as Airports, Office buildings, Futsal Pitches, general public places and infrastructure related to disaster relief operations.

needs of physical infrastructure. MNDF have been extensively engaged in development of such critical infrastructure such as Airports, Office buildings,

amount of resources we ought to give our maximum possible time and energy in doing our part to help build a greater nation for all of us.

Captain Ali Ihusaan

ince World War II, nation building efforts have been demonstrated by almost all the militaries as part of their Civil Military Corporation (CIMIC) agendas. The ratio of nation building efforts

to primary mission related activities heavily depends on the kind of security environment a military operates in. Most countries, during peacetime, engage their militaries extensively in nation building efforts. A nationâ&#x20AC;&#x2122;s own military is a significant asset that symbolizes a nations identity, pride, independence and its sovereignty. Military is an expensive asset that is an absolute necessity. Hence 21st century militaries are, and should be going the extra mile to provide returns of its highly costly existence. Conducting value based trainings for the public and physical infrastructure development are two key areas of a nation building that quite often requires military assistance.

Maldives National Defence Force (MNDF) currently enga ges in several developmental programs such as swimming programs, physical fitness programs, fire safety awareness programs and leadership development programs.

It is not so often that we see civilian training and education institutions conducting developmental programs focused on values essential for strengthening the social framework of our society. Neither do they focus on skills required to build a more robust and prepared population to face everyday challenges. Hence the youth and our workforce lack these essential www.mndf.gov.mv

We operate at 4 different locations in Sri Lanka

Colombo, Sri Lanka

Randholee Hotel @ Kandy s Amagi Resort & Spa @ Negombo s Ramada @ Colombo s Galle Face Hotel @ Colombo s

MNDF and Police personnel's can obtain an attractive discount at Sheri when showing your ID cards at the reception Ask at Sheri Salon & Spa in Maleâ&#x20AC;&#x2122; for special packages in Sri Lanka

Massages Hair Cutting & Styling Make up Pedicure Manicure Facial Treatments Body Scrubs & Treatments Rebonding & Perming Hair Colouring Straightening and Ironing Threading & Waxing

Sheri Pvt Limited.

G. Nanreethige, Nirolhu Magu, Maleâ&#x20AC;&#x2122;, Maldives

For appointments Tel:3 310 310