Addana Magazine 03

‫އެތެރ ޭގައި‬ ‫އޭޕްރީލް ‪ | 2008‬އައްޑަނަ‬

‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‬

‫ނަޒަރ ު‬

‫ތ ާރީ ޚ ަށ ް‬

‫ފެންނަމުންދ ަނީ‬

‫ިހނ ްގ ާލ ުމުނ ް‬

‫ސތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬ހ ައި ރާނ ްވ ެ އަންތ ަރީ ސްވާފަދ ަ‬ ‫އަޖ ައި ބ ުކުރުވ ަނި ވި ހ ާދި ާ‬ ‫މަންޒަރުތ ަކ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫ދ ުނި ޔޭގ ައި‬

‫އ ެއްބަޔ ަކ ު‬

‫ބިމ ާއި‬

‫ހަމ ަވ ެ‪،‬‬

‫ނ ުތ ެދ ުވ ެވި ފ ައި ވ ާއި ރ ު‪ ،‬އަނ ެއ ް ބަޔ ަކ ު ކ ާމި ޔ ާބުކ ަމ ާއި އ ެކ ު ކ ުރި‬

‫ހޯދ ަމުންދ ަނީ ކީއ ްވ ެބ ާއ ެވ ެ؟ ބ ައި ބ ައި ވެފ ައި ވ ާ މާހ ައ ުލ ެއްގ ައި އުޅ ޭ‬

‫ނން!‬ ‫ނތަކަން‪ ....‬ބޭ ު‬ ‫އެއްބައެއްވ ަ ް‬

‫ސފ ައި ންނަށ ް ފުރަތަމ ަ ދި ދަދ ެއްވީ‪16 ،‬‬ ‫ި‬

‫ބ ައ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ފި ތުނަ އ ުފ ެދި ‪ ،‬އ ެކ ުވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ މާހ ައ ުލ ެއްގ ައި‬

‫ރަޖ ަބ ު ‪ 1366‬ހ‪ 06( .‬ޖޫނ ް ‪ ) 1947‬ވީހ ުކުރ ު‬

‫އުޅ ޭ މީހުނ ް އުފ ަލ ާއި އ ެކ ު ހިނި ތުނ ްވެފ ައި އ ެތި ބ ެނީ ކީއ ްވ ެބ ާއ ެވ ެ؟‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ދުވ ަހ ު އ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ފުރަތަމ ަ ފާހަގ ަ ކުރ ެވުނ ު ި‬ ‫އަހ ަރީ ދުވ ަހ ެވ ެ‪.‬‬

‫އެހެނިހެން‪...‬‬ ‫‪‬‬

‫މީހުން ިދރިއުޅޭ ސަރަޙ ައްދެއްގަ ިއ ހިނގި އަލިފާނ ުގެ އެންމ ެ ބ ޮޑު‬

‫‪‬‬

‫‪ 2007‬ވަނަ އަހަރު ޚިދުމ ަތުގެ އުސްއަލިތައް‬

‫ގި ނަކަންތ ައްތ ަކ ެއ ް ތ ަޢާރަފ ް ވި‬

‫ސ‬ ‫އ ެދުވ ަ ް‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫ޤ ައުމީ މިނިވަންކަމ ަ ީކ އަޅުގަނޑުމ ެންގެ ކޮނޑުގައި އެޅިފައިވާ‬

‫‪‬‬

‫ސފައިންގެ ޢ ަޒުމާއި ހިތްވަރުގެ‬ ‫ޤ ައުމ ަށް އަންނަ ބަދަލުތަކާއެކު ި‬

‫‪‬‬

‫އެއްބައިވަންތަކަމ ަށް ކަސްރަތާއި ކުޅިވަރު‬

‫އަމާނާތެއް‪.‬‬

‫ކަމ ަރު ބ ާރުކުރަންޖެހޭ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫ރ ާއްޖޭގެ އަޅުވެތިކަމ ުގެ ތާރީޚ ް‬

‫ދުންފަތް‬

‫ހަނގުރ ާމައިން ފިލ ާވަޅު ހޯދުން‬

‫ކޮންމ ެ އަމިއްލަ އެދުމ ެއްގެ ފަހަތުގައި ހިތާމ ައެއް‬

‫ރ ޭފަނާ ( ޅެން )‬

‫‪‬‬

‫ޤ ައުމ ެއް އޭގެ އަމިއްލަވަންތަކަމ ުގައި ދެމިއޮންނާނީ‪ ،‬ޤ ައުމ ުގެ‬

‫‪‬‬

‫އެސ ީޓ ( ކުރުވާހަކަ )‬ ‫ި‬

‫ފާހަގ ަ‬

‫ކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ދުވ ަހ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި‬

‫ސފ ައި ނ ް ފުރަތަމ ަ‬ ‫ި‬

‫ސ‬ ‫ބޭނ ްޑ ާއ ެކ ު ރ ޫޓ ްމާޗ ެއ ް ކ ުރި ދުވ ަހ ުގ ެ ގ ޮތުގ ައި އ ެދުވ ަ ް‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ލަވ ަ‬ ‫ފާހަގ ަކުރެވ ޭއި ރ ު‪ ،‬ފުރަތަމ ަ އ ުފ ެއ ްދުނ ު ި‬

‫ސ‬ ‫ހާ ިދ ާ‬

‫އަޖައިބުކުރުވަ ިނވި ބިރުވެ ިރ ދުވަހެއް‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬

‫ޙ ަޔ ާތުގ ައި‬

‫އ ެދުވަހ ަ ީކ‬

‫ވަރަށ ް ޚ ާއ ްޞަ ދުވ ަހ ެކ ެވ ެ‪ .‬ދި ދ ަ ދ ެއ ްވ ުމ ުގ ެ އި ތުރަށ ް‬

‫ފެންނަނީ‬

‫މި ފަދ ަ ގ ުޅުންތ ައ ް ރ ޫޅި ގެނ ްދ ާ ކަންކަމ ަށ ް ބ ަލ ާލ ާއި ރ ު‬

‫ސ‬ ‫މ ުޅި ނ ްވ ެ ް‬

‫އ ަމި އްލ ަ‬

‫ގި ނަވ ުމ ާއި ‪،‬‬

‫އ ެދުންތ ައ ް‬

‫ރ ުޅި ވ ެރި ކަނ ް އ ަދި ދެކ ޮޅ ުވ ެރި ކަނ ް ދެމ ެހ ެއ ްޓ ުމ ާއި ‪ ،‬އެކ ަހ ެރި ވ ުމ ާއި‬

‫މި ފަދ ަ ކަންތ ައްތ ަކ ެވ ެ‪ .‬އި ންޞާފ ު ކުޑ ަވ ުމ ާއި‬

‫ހަމަޖ ެ ިހފ ައި ވ ާ‬

‫އުޞޫލުތ ަކުނ ް ދ ެވި ފ ައި ވ ާ ދަރަޖަތަކ ަށ ް‪ ،‬ހަމަހަމަކ ަމ ުގ ެ އި ންތ ަކުނ ް‬ ‫ބޭރ ުވ ެ ކަންކަނ ް ދި ޔުމ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސފ ައި ނ ް މ ަގުމ ަ ީތ‬ ‫“ލ ެފްރައި ޓ ް ކ ުރި ޔ ަށްފ ައި ގެންދ ަމ ާ ” ި‬ ‫ސ ހަމ ަ އ ެދުވ ަހ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހިގ ާލ ުމުގ ައި ފުރަތަމ ަ ީކ ދުވަހަކީވ ެ ް‬

‫މ ޮޅު މ ާ ިލމީއެއް އަ ިދ ކުޅަދާނަ ކަނޑުމަތީގެ‬ ‫ހަނގުރ ާމ ަވެރިއެއް‬

‫ޣާފިލްނ ުވެ‪ ،‬ލ ޯހުޅުވައިގެންތިބެ‬ ‫ޤ ައުމ ު ދިފާޢުކުރުން‬

‫ދަރިން ޤ ައުމ ަށް ތެދުވެރިވެގެން‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫އައްސުލްޠާން އިބްރާހިމ ް ނ ޫރައްދީން އިސްކަންދަރު‬

‫ދެވަނަ ފަހަރަށް ފުރުޞަތު ދީގެން ނ ުވާނ ެ‬

‫އަޅުގަނޑުމ ެންނަކީ‪....‬‬

‫ޖުމ ްހޫ ީރ މައިދާނ ުގެ ކޯއްޓޭއަށް ދިދަ ނ ެގުން‬

‫ސލ ާމ ަތް‬ ‫ޤ ައުމީ ަ‬

‫ސފައިންގެ ވަޒީފާއަ ީކ ފަޚ ުރުވެ ިރ ވަޒީފާއެއް‬ ‫ި‬

‫ސފައިން‬ ‫ސފައިންނާއި އެއްސަފަކަށް އަންހެން ި‬ ‫ފިރިހެން ި‬

‫މ ާތ ްވ ެގެނ ްވ ާ އި ސްލ ާމ ްދީ ނަކީ އ ެކ ުވ ެރި ކ ަމ ާ އ ެއްބ ައި ވަންތަކަމ ަށ ް ގ ޮވ ާލ ާ‬ ‫ދީ ނ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ދި ވ ެހި ންނަކީ އ ެކ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެއްބ ައި ވަންތަކަމ ަށ ް‬ ‫ލ ޯބި ކުރާބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬އި ސްލ ާމީ ތ ާރީ ޚުންނ ާއި ދި ވ ެހި ތ ާރީ ޚުނ ް ވަރަށ ް‬ ‫ރަނގ ަޅ ު ފި ލާވ ަޅުތ ައ ް ލި ބެނ ް އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪ .‬މަޝްހޫރ ު ބ ަދުރ ު‬ ‫ހ ަނގުރާމ ައި ގ ައި ކ ާފި ރުނ ްގ ެ ޢަދ ަދ ު އ ެހ ާގި ނަވ ެ‪ ،‬މުސްލި މުނ ްގ ެ‬ ‫ޞރ ާއި‬ ‫ނ ް‬ ‫ނމ ަވެސް‪ ،‬މުސްލި މުންނަށ ް ލި ބުނ ު ަ‬ ‫ޢަދ ަދ ު ކި ތަނ ްމ ެ މ ަދ ު ަ‬ ‫ފަތަޙައ ަކީ މުސްލި މުނ ްގ ެ މ ެދުގ ައި އ ޮތ ް ގ ުޅ ުމ ެވ ެ‪.‬‬

‫ެއ ިޑޓޯރި އަލް ބޯ ްޑ‬ ‫އެޑިޓަރ‬

‫މޭޖ ަރ އި ބްރާހިމ ް އ ަފްޒ ަލ ް‬

‫ިޑޕިއު ީޓ އެޑިޓަރ‬ ‫ވޮރަނ ްޓ ް އ ަޮފި ސަ ރ ‪ 1‬ޢ ަބ ްދ ުﷲ ޢ ަ ީލ‬

‫ޯސއޭޓް އެޑިޓަރ‬ ‫އެސ ި‬ ‫ސޖަނ ްޓ ް ޢ ަބ ްދ ުﷲ ސަ ޢީދ ު‬ ‫ސ‪ާ .‬‬

‫ސޖަނ ްޓ ް އ ަޙުމ ަދ ު ޢ ަބ ްދ ުﷲ‬ ‫ސ‪ާ .‬‬ ‫ސޖަނ ްޓ ް އ ަޙުމ ަދ ު ޝާޒ ް‬ ‫ާ‬

‫އެސސްޓެންޓް އެޑިޓަރ‬ ‫ި‬ ‫ސޖަނ ްޓ ް ޢ ަބ ްދ ުއްލަޠީފ ް ޢ ަ ީލ‬ ‫ާ‬

‫ޕްރޮޑަކްޝަން އިންޗ ާޖް‬ ‫ކ ޯޕްރަލ ް ޠ ޯހ ާ އ ަބޫބ ަކުރ ު‬

‫ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް ޙ ަސަ ނ ް އ ަކުރަމ ް‬

‫މ ެގަޒިން ކ ޯ ިޑނ ޭޓަރ‬ ‫ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ޔަޒީދ ު ސަ ޢީދ ު‬

‫މ ެގަޒިން ސްޓާފް‬ ‫ސ‬ ‫ސޖަނ ްޓ ް ފަޒީލ ާ މ ޫ ާ‬ ‫ާ‬

‫ކ ޯޕްރަލ ް ހަނ ާ މުޙަންމ ަދ ު‬

‫ޞރ ުﷲ ނަޢީމ ް‬ ‫ކ ޯޕްރަލ ް ނަ ް‬

‫ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް މުޙަންމ ަދ ު އި ޒ ަ ިކއ ަލ ް‬

‫ޝ ިކރ ު‬ ‫ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް މުޙަންމ ަދ ު ޝާޒ ް ާ‬ ‫ޕްރައި ވ ެޓ ް މ ުޖ ާޒ ް މުޙަންމ ަދ ު‬

‫ޕްރައި ވ ެޓ ް އި ބްރާހީމ ް އ ަޙުމ ަދ ު‬ ‫ޕްރައި ވ ެޓ ް ޙ ަސަ ނ ް އ ަކްރަމ ް‬

‫ޕްރައި ވ ެޓ ް ޢ ަބ ްދ ުއ ްސަ ލ ާމ ް ހަފީޒ ް‬

‫ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙަންމ ަދ ު ފ ަހ ުދ ު މ ުމ ްތ ާޒ ް‬

‫ލޭއައުޓް އެންޑް ޑިޒައިނިންގ‬ ‫ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙަންމ ަދ ު ޔަޒީދ ު ސަ ޢީދ ު‬

‫ކަވަރ ޑިޒައިނިންގ‬ ‫ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް މުޙ ައްމ ަދ ު އި ޒ ަ ިކއ ަލ ް‬ ‫ސގ ައި ‪ 2007‬އ ޭޕ ްރީ ލ ް‬ ‫މި މަޖ ައ ްލާއ ަ ީކ މި ނި ސްޓ ްރީ އ ޮފ ް އި ންފޮމ ޭޝަ ނ ް އެނ ްޑ ް އ ާޓ ް ް‬ ‫‪ 19‬ވަނަ ދުވ ަހ ު ރަޖި ސްޓ ްރީ ކުރ ެވި އަހަރަކ ު ދެފަހަރ ު ނެރުމ ަށ ް ހަމަޖ ެ ިހފ ައި ވ ާ‬ ‫މަޖ ައ ްލ ާއ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫އި ދާރ ާ‪:‬‬

‫ސ‬ ‫އެޑިޓަރުގެ ބަ ް‬

‫ނތަ މުޖުތަމަޢުއެއް‬ ‫އެއްބަ ިއވ ަ ް‬ ‫މ ުޖުތަމ ަޢ ު ބި ނ ާވެފ ައި އޮންނަނީ އ ެމ ުޖުތަމ ަޢ ުއ ެއްގ ައި‬ ‫ދި ރި އުޅ ޭ ބ ައ ެއ ްގ ެ އ ުޅުމ ަށ ެވ ެ‪ .‬މ ުޖުތަމ ަޢ ު އ ަކީ ދި ވ ެހި ބ ަހުގ ައި ނަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ‬ ‫އެތަނ ެއްގ ައި ދި ރި އުޅޭބަޔަކ ު އ ެއ ްއުޞޫލްތަކަކ ަށ ް ތ ަބ ާވ ާ އ ެއ ްއާދަތ ަކ ެއ ްގެނ ްގުޅ ޭ‬ ‫ބަޔަކ ަށ ްވ ުމ ެވ ެ‪ .‬މ ުޖުތަމ ަޢ ުއ ެއ ްގ ެ އެނ ްމެފ ަޚުރ ުވ ެރި އ ެއްބަޔަކީ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ސރ ެ‬ ‫‪ ،‬ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ރައްޔަތުންނ ެވ ެ‪ .‬ކާބަފ ައި ނ ްގ ެ އެވ ޭލ ާ ޒ ަމާނ ުއ ް ު‬ ‫ނކ ަށ ް ތ ަބ ާވ ާ‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ދި ވ ެހި ންނަކީ އ ެއ ްދީ ަ‬ ‫މި އ ަދ ާއި ހަމައ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސލަކ ަށ ް އުފަނ ް އ ެއ ްއ ާއި ލ ާއ ެއ ްގ ެ އ ަޚުންނ ާއި‬ ‫ނ ް‬ ‫އ ެއްބަހ ަކުނ ް ވާހަކަދ ައ ްކ ާ އ ެއ ް ަ‬ ‫އ ުޚ ުތުންނ ެވ ެ‪ .‬ޕ ޯޗްގީޒުނ ްގ ެ ހ ަނގުރާމ ަ ފަދ ަ އެވ ޭލާޒ ަމާނުގ ައި ހި ނގާފ ައި ހ ުރި‬ ‫ހ ަނގުރާމަތ ަކުގ ައި ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ އ ެއްބ ައި ވަންތަކ ަމ ާއި ހި ތްވަރ ާއި ޢ ަޒ ުމ ް‬ ‫ވަރަށްރަނގަޅ ަށ ް ސާބި ތުކ ޮށ ްދީ ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ފ ަހ ުގ ެ ހ ަނދާންތަކ ަށ ް ބުރަވ ެ‬ ‫ނމ ަ ‪ 1988‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 3‬ވަނަދުވ ަހ ު ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ މ ަދުބަޔަކ ާއި‬ ‫އ ެއްޗ ެއްދަންނަވ ާ ަ‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް ބޭރ ުގ ެ ޓެރަރި ސްޓ ް ޖ ަމާޢަތ ަކުނ ްހި ނ ްގި ޢ ުދ ުވ ާނީ ޙަމ ަލާގ ައި‬ ‫ޓެރަރި ސްޓުންނަށ ް ނ ާކ ާމި ޔ ާބ ު ވ ުމ ުގ ެ ޙ ަޤީ ޤަތ ަކީ ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި އ ޮތ ް‬ ‫ސނ ާމީ އަރައި ގެނ ް‬ ‫ު‬ ‫ބަދ ަހި ގ ުޅ ުމ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ‪ 2004‬ޑި ސެމްބ ަރ ‪ 26‬ހުގ ައި‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް ލި ބުނ ު ގ ެއ ްލ ުމުގ ައި އ ަޚުންނ ާއި އ ުޚ ުތުނ ްގ ެ ރި ވ ެތި މި ސާލުތ ަ‬ ‫ކ ެއ ްފ ެނި ގެނ ްދި ޔައ ެވ ެ‪ .‬އެކަކ ަށ ް ލި ބުނ ު ގ ެއ ްލ ުމުގ ައި އަނެކ ަކ ު ހި އްސާކ ުރި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ުއ ްސަ ދި ނ ް ފ ަޤީ ރުންނަށ ް އެހީތ ެރި ވި އ ެވ ެ‪ .‬އެކ ަކ ު އަނ ެއްކ ަކ ާއި ދ ޭތެރޭގ ައި‬ ‫ސ‬ ‫ސ ރ ުޅި ވ ެރި ކ ަމ ެއ ް އ ަދި ހ ަސަ ދ ަވ ެރި ކ ަމ ެއ ް ނ ުބ ާއްވ ައ ެވ ެ‪ .‬އެނ ްމެނ ްވ ެ ް‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނނ ްވި ގޮތ ަކީ‬ ‫ސ މި ކަންއޮނ ް ަ‬ ‫ސ ހ ައްލަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މި އ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ވި ސްނީ އަވ ަ ް‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ސ މި ހާރަކ ަށްއ ައި ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫މި އީއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ަ‬ ‫ސވަރަކ ަށ ް ބ ައި ބ ައި ވުންތ ައ ް އ ުފ ެދި މި ވ ަނީ އި ތުރ ުވާންފ ަށާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކޮނ ްމ ެވ ެ ް‬ ‫ދީ ނީ ޚި ޔ ާލ ު ތ ަފ ާތ ުވުންތ ައ ްއި ތުރ ުވ ެ‪ ،‬ހަމަހަމ ަ އި ންސާފ ުވ ެރި ކަނ ްގ ެއ ްލި‬ ‫ސ އ ެމީ ހ ެއ ްގ ެ އ ަމި އްލ ައ ެދުނ ް އި ސްކުރަންފ ަށާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެމީ ހ ެއ ްގ ެ‬ ‫ކޮނ ްމ ެމީ ހ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ނމ ަ އެނ ްމ ެކ ާމި ޔ ާބ ު މީ ހ ަކީ‬ ‫ޕްރޮޑ ަކްޓ ެއ ް އެނ ްމެއ ަގުބ ޮޑުކ ޮށ ް ވި އއ ްކ ާލ ެވި އ ްޖ ެ ަ‬ ‫އ ެމީ ހ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެއ ެއްޗ ެއ ްގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ލި ބި ދާނ ެގ ެއ ްލުމ ަކ ާއި ކުރަނ ްޖ ެހި ދާނ ެ‬ ‫ހި ތާމައަކ ަށ ް ބ ެލ ުމ ެއްނ ެތ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތްތ ަކުނ ް އ ެއ ްކި ބ ާވ ެ ފ ުރި ހަމ ަ މ ުޖުތ ަޢ ުއ ެއ ް‬ ‫އާރާސްތ ުކުރުމ ަށްޓަކ ައި އެނ ްމެނ ް އ ަތ ުކ ުރި އ ޮޅާލ ަމ ާހި ނގ ާށ ެވ ެ‪ .‬ކޮނ ްމ ެ މީ ހ ަކީ‬ ‫ދޮންބަނ ްޑާރައި ންފަދ ަ އ ަދި ޢ ަ ީލ ރަސްގ ެފާނ ު ފަދ ަ ބ ޭފުޅަކ ަށ ް ނ ުވ ެވި ދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ތި މ ާގ ެ ވަޠަނ ްދ ެކ ެ ލ ޯބި ވ ާ ޤ ައ ުމި އްޔަތ ު ދި ރ ުވ ާ އ ާލ ާކުރުމ ަށ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫އ ެހެނ ް ަ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ާމީ ހަކ ަށ ް ވ ެވި ދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމ ުގ ެ އ ެކ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެއްބ ައި ވަންތ ަ‬ ‫ކަމ ަކީ ތި މާއ ަށ ް ލި ބޭފ ަޚުރަކ ަށ ް ހ ެދި ދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެކ ުވ ެރި ކަމ ަކީ ގަދަފަދ ަ ބާރެކ ޭ‬ ‫ވ ަކި ވެގ ަތުމ ަކީ ނި ކ ަމ ެތި ކ ަމެކ ޭ ބުނ ާބުނުނ ް އ ެ ީއ ޙ ަޤީ ޤ ަތ ެއްކަމ ަށްބަލ ައި ގެނ ް‬ ‫ނންއ ޮތ ްޖީ ލުތަކ ަށ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެ އ ެކ ުވ ެރި ‪ ،‬ހަރުދަނ ާ‬ ‫އަނ ް ަ‬ ‫އ ަދި ބަދ ަހި މ ުޖުތަމ ަޢ ުއ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރުމ ަކީ‬ ‫އ ަޅުގ ަޑ ުމެނ ް ކޮނ ްމ ެ މީ ހ ެއ ްގ ެ ވ ާޖި ބ ެއްކ ަމުގ ައި ދ ެކ ެމ ާހި ނގ ާށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޝނ ްގ ސާރވި ސް‪،‬‬ ‫މީޑި އ ާ އެނ ްޑ ް ޕ ަބ ްލި ި‬ ‫ސ‬ ‫ސ ފޯ ް‬ ‫ސ ނޭޝަ ނަލ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬

‫ފޯނ ް‪3322607 :‬‬

‫ފ ެކްސް‪3312840 :‬‬

‫އީ‪-‬މ ެއި ލ ް‪media@mndf.gov.mv :‬‬

‫މ ޭޖަރ އިބްރާހިމ ް އަފްޒަލް‬ ‫( އެޑިޓަރު )‬

‫ިޝންގ ސާރވިސް‪ ،‬އެމް‪.‬އެން‪.‬ޑީ‪.‬އެފް‬ ‫ޗ ާޕ ްކުރީ‪ :‬މީޑިއާ އެންޑް ޕ ަބްލ ި‬

‫ނން!‬ ‫ނތަކަން‪.....‬ބޭ ު‬ ‫އެއްބައެއްވ ަ ް‬ ‫ލ‪.‬ކާނަލް އަޙ ްމ ަދު ިނލ ާމ ު‬

‫އަޅުގ ަނޑުމ ެންނަ ީކ ‪ 12‬ވަނަ ޤ ަރުނ ުން ފެށިގެން ސައްތައިން ސައްތަ‬ ‫ސލިމ ު ބައެއްގެ ގޮތުގައި މިހިސާބަށް އައިބަޔެކެވެ‪ .‬ދިގުދެމިގެން ީވ ސަޤާފަތެއްގައި‬ ‫މު ް‬

‫ސ އުފާކުރަންޖެހޭ ކަމ ެކެވެ‪ .‬މިއަދު އަޅުގަނޑުމ ެން‬ ‫ދެމިތިބެ ބަޔަކަށްވެވުނ ުކަމީ ވަރަށްވެ ް‬ ‫ފަޚ ުރުވެ ިރމިވަ ީނ ދިގު މ ުއްދަތަކަށް އެއްބައެއްވަންތަކަން ދެމ ެހެއްޓުމ ުގެ ރިކޯރޑެއް‬ ‫ިލބިފައިވާ ބަޔަކުކަމ ުގައި ީވތީއެވެ‪ .‬އެއްބަހަކުން ވާހަކަދައްކާ‪ ،‬އަމިއްލަވަންތަ އަކުރުތަކެއް‬

‫އަޅުގ ަނޑުމ ެންގެތެރ ޭގައި ފަރުމ ާކޮށް ލިޔެހަދާ އަ ިދ ބޭނ ުންކުރުމ ުގެ ކުޅަދާނ ަކަން‬ ‫ިލބިފައިވާ ބަޔަކަށް ީވތީއެވެ‪ .‬ތަފާތެއްނ ެތް އެއްކަހަލަ މ ާހައުލެއްގައި ިދރިއުޅެން‬ ‫ނަޞބުވެ ިރ ބަޔަކަށް ީވތީއެވެ‪.‬‬ ‫ލިބުމ ުގެ ީ‬

‫ދ ެވި ފ ައި ވ ާ ދަރަޖަތަކ ަށ ް‪ ،‬ހަމަހަމަކ ަމ ުގ ެ އި ންތ ަކުނ ް‬ ‫ސބ ަބުންނ ެވ ެ‪ .‬މި އި ނ ް ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ބޭރ ުވ ެ ކަންކަނ ް ދި ޔ ުމ ުގ ެ ަ‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ދީ ނ ް އެކަމަކ ަށ ް ތާޢީދުނ ެތ ް‬ ‫ސފައ ަކީވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ މި ީއ ދ ުނި ޔ ެ ީވ ކަންތ ައްތަކަކ ަށ ް‬ ‫ކަންކ ަމ ެވ ެ‪ .‬ކޮނ ްމެއަކ ަ ް‬ ‫ނތީޖ ާއ ެއ ްގ ެ ރަހަތ ައ ް ކ ަމުގ ައި ނ ޫނީ‬ ‫ނ ަ‬ ‫ހ ެއ ްލ ުމުނ ް ނި ކުނ ް ަ‬ ‫ނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ރަނގ ަޅ ު މާހ ައ ުލ ެއ ް ބި ނ ާވެފ ައި ވ ާ‬ ‫އަބ ަ​ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ޝންތ ަކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތަންތަނުނ ް ފެންނ ާނީ އ ެއްބ ައ ެއްވަންތަކ ަމ ުގ ެ ނި ާ‬ ‫ސތ ަކުނ ް ފ ަވ ާލ ެވި ފ ައި‬ ‫ޤ ައ ުމީ ދި ދަތ ަކ ާއި އ ަދި ވަޠ ަނީ ބ ަ ް‬ ‫ނތަނ ެވ ެ‪ .‬އ ެކި މުނ ާޞަ ބާތ ަކުގ ައި އ ަޅ ާ‬ ‫ފ ޮތި ތ ައ ް ހުނ ް ަ‬ ‫ސަ ގ ާ ީފ ހ ެދުންތ ަކ ާއި ގެނ ްގުޅ ޭ އާދ ަކާދަތ ަކ ާއި އ ަދި‬ ‫އެނ ްމެނ ް ތ ަބ ާވ ާ އުޞޫލްތ ަކުނ ް ފ ުރި ގެނ ްވާތަނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ސ އި ޚ ްލާޞްތ ެރި ކަންމ ަ ީތ‬ ‫އ ެކި ދަރަޖ ައި ގ ެ ޚި ދުމ ަތ ްތ ެރި ނ ްވ ެ ް‬

‫ކޮނ ްމ ެ މ ުޖުތަމ ަޢ ެއްގ ައި ވ ަކި ބޭނުމަކ ަށ ް‬ ‫ނބަޔަކ ު ޤ ަބ ޫލ ުވ ެ ކަމ ަކ ާއި އ ެއްބަސްވ ުމުނ ް‬ ‫ދ ެމީ ހ ަކ ު ނުވަތ ަ ގި ަ‬ ‫ނކ ަށ ް‬ ‫އ ެއްބަޔަކ ަށ ް ވ ެވ ުނީ އ ެވ ެ‪ .‬މި ގޮތ ަށ ް އ ެއ ްނި ޔަތ ެއްގ ައި ތ ަ ަ‬ ‫އ ެއ ްވ ުމުނ ް ނުވަތ ަ ވ ަކި ނ ް އ ެކި ތަންތަނުގ ައި ތި ބ ެ އ ެއްކަމަކ ަށ ް‬ ‫ހި ތ ުނި ޔަތްގ ަތ ް ކ ަމުގ ައި ވި ޔަސް‪ ،‬ހަމ ަ އ ެއްބަޔަކ ަށ ް ވ ެވ ުނީ އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކަނ ްމި ހެންއ ޮތ ްއި ރ ު ވ ަގ ު ީތ ޙާލ ަތްތ ަކުގ ައި އ ެއްބ ައ ެއްވަންތ ަ‬ ‫ސ މ ަދުފަހަރަކ ު ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބަޔަކ ަށ ް ވ ަނީ ކީވ ެ ް‬ ‫އ ެއްބ ައ ެއ ް ވަންތަކަނ ް ދ ެމި ގެންވ ަނީ ތ ަފ ާތ ު‬ ‫ވ ައްތަރުތ ަކ ެއ ްގ ެ ގ ުޅުންތ ަކ ެއ ްގ ެ މ ައްޗަށ ެވ ެ‪ .‬އ ާއި ީލ ގ ުޅ ުމ ާއި‬ ‫ސ ޖ ަމި އްޔ ާއ ެއ ްގ ެ‬ ‫ނ ް‬ ‫ރަޙްމ ަތ ްތ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ގ ުޅ ުމ ާއި އ ަދި މި ނ ޫ ަ‬ ‫ނ ގ ުޅުނ ް ފަދ ަ ގ ުޅުންތ ަކ ުގ ެ‬ ‫މ ެމްބަރަކ ަށ ް ީވ ީތ އޮނ ް ަ‬ ‫ސ މި އ ަށ ްވުރ ެ މ ަ ީތ ދަރަޖ ައ ެއ ް‬ ‫މ ައްޗަށ ެވ ެ‪ .‬ކޮނ ްމެއަކ ަ ް‬ ‫ލި ބި ފ ައި ވ ާ ހަރުދަނ ާ ގ ުޅ ުމ ެއ ްގ ެ މ ައްޗަށ ް ބި ނ ާވެފ ައި ވ ާ‪،‬‬ ‫މ ުޅި ޤ ައުމ ަށ ް އ ޮތ ް ގ ުޅ ުމ ެއްކ ަމުގ ައި އ ެއްބ ައ ެއްވަންތަކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ގ ުޅުނ ް ވާނ ްޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ މި ފަދ ަ ދެވަނައ ެއްނ ެތ ް ވ ެށްޓަކ ަށ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ މި ރ ާއ ްޖ ެ ީވތީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބޭނުންވ ަނީ‬ ‫ދ ެމ ެހ ެއ ްޓުމ ަށ ް‬ ‫މި ކަނ ް‬ ‫ސތ ައ ް‬ ‫ސ ް‬ ‫ކޮންކ ަމ ެއ ްތ ޯއ ެވ ެ؟ އެނ ެކ ާގ ެ ނުވަތ ަ ބ ައ ެއ ްގ ެ އި ޙ ް ާ‬ ‫ދެނ ެ ގ ަތ ުމ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ައ ެހެނ ްމ ެ އ ެއްބ ައ ެއ ްގ ެ ކަންތ ައްތ ައ ް‬ ‫އަނ ެއްބަޔަކ ު ބަލ ައި ގ ަތ ުމ ެވ ެ‪ .‬އެކ ަކ ު އަނ ެކާއ ަށ ް އ ަޅ ާލ ާ ގޮތ ަށ ް‬ ‫އ ެއްބަޔަކ ު އަނ ެއްބަޔަކ ާއި އ ަޅ ާލ ެވި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬ހ ަމްދަރ ުދީ ގ ެ‬ ‫ޝވަރ ާކުރ ެވި‬ ‫ނޒަރަކުނ ް ބ ެލި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬ކަންކ ަމުގ ައި މ ަ ް‬ ‫ަ‬ ‫ޚި ޔ ާލ ު ބަދ ަލ ު ކުރ ެވި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެއްބަޔަކ ު އަނ ެއްބަޔަކ ާއި‬ ‫ސނުމަކ ަށ ް‬ ‫ޙ ަމްދަރ ުދީ އ ާއި ކ ުލުނ ު ބ ޭއ ްވި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެއ ްވި ް‬ ‫އ ާދ ެވި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ާ ކަންތ ައްތ ަކ ެއ ް ތ ާރީ ޚްގ ައި‬ ‫ސ‬ ‫ދަމަހ ައްޓަނ ްވ ެ ް‬ ‫އެފ ަޚުރ ުވ ެރި ކަނ ް‬ ‫ހި ނގާފ ައި ވ ާ ީތ‬ ‫އ ެގި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ް ކުރ ެވި ގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ފަދ ަ ގ ުޅުންތ ައ ް ރ ޫޅި ގެނ ްދ ާ ކަންކަމ ަށ ް‬ ‫ސ އ ަމި އްލ ަ އ ެދުންތ ައ ް‬ ‫ބ ަލ ާލ ާއި ރ ު ފެންނަނީ މ ުޅި ނ ްވ ެ ް‬

‫މިފަދަ ގުޅުންތައް ރޫޅިގެންދާ ކަންކަމ ަށް‬ ‫ސ އަމިއްލަ‬ ‫ބަލާލާއިރު ފެންނ ަ ީނ މުޅިންވެ ް‬ ‫އެދުންތައް ގިނ ަވުމާއި‪ ،‬ރުޅިވެރިކަން އަ ިދ‬ ‫ދެކޮޅުވެރިކަން ދެމ ެހެއްޓުމާއި‪ ،‬އެކަހެރިވުމާއި‬ ‫މިފަދަ ކަންތައްތަކުގެ މ ައްޗަށ ެވެ‪ .‬އިންޞާފު‬ ‫ކުޑަވުމާއި ހަމ ަޖެހިފައިވާ އުޞޫލުތަކުން ދެވިފައިވާ‬ ‫ދަރަޖަތަކަށް‪ ،‬ހަމ ަހަމ ަކަމ ުގެ އިންތަކުން ބޭރުވެ‬ ‫ސަބަބުންނ ެވެ‪.‬‬ ‫ކަންކަން ދިޔުމ ުގެ ަ‬ ‫ދެކ ޮޅ ުވ ެރި ކަނ ް‬ ‫އ ަދި‬ ‫ރ ުޅި ވ ެރި ކަނ ް‬ ‫ގި ނަވ ުމ ާއި ‪،‬‬ ‫ދ ެމ ެހ ެއ ްޓ ުމ ާއި ‪ ،‬އެކ ަހ ެރި ވ ުމ ާއި މި ފަދ ަ ކަންތ ައްތ ަކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ންޞާފ ު ކުޑ ަވ ުމ ާއި ހަމ ަޖ ެހި ފ ައި ވ ާ އުޞޫލުތ ަކުނ ް‬

‫ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ްތ ެރީ ނ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ދ ެމި ތި ބޭތަނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެތަނ ެއ ްގ ެ އ ަހ ުލ ުވ ެރި ނ ް ފ ަޚުރ ުވ ެރި ކަންމ ަ ީތ އުފ ަލުގ ައި‬ ‫ދި ރި ތި ބޭތަނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބޭނުނ ްތ ެރި ކ ަމ ެއ ް‬ ‫މި ފަދ ަ‬ ‫ސ‬ ‫ކޮނ ްމެއަކ ަ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ދ ެމ ެހ ެއ ްޓުމ ަށ ް ބޭނުނ ްވ ާ ރަނގ ަޅ ު‬ ‫ސ‬ ‫ވ ެއްޓ ެއ ް އެބައ ޮތްކ ަމުގ ައި ދ ެކ ެމ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެކ ުރި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ދި ވ ެ ީހނ ްގ ެ ތ ާރީ ޚްގ ައި ވާފަދ ައި ނ ް‪ ،‬އ ެއްބ ައި ވަންތަކަނ ް‬ ‫ނަގ ާލާފ ައި ވ ާ ކޮނ ްމެފަހަރަކ ު އެކަނ ް އ ަނބުރ ާ ގެނައުމ ަށ ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްކ ޮށްފ ައި ވ ަނީ އ ަދި އެކަނ ް ކ ާމި ޔ ާބުކ ޮށްފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ވަރަށ ް ފ ުރި ހަމ ަ އ ެއްބ ައި ވަންތަކަމ ަކ ާ އ ެކުގ ައި ކަނ ް‬ ‫މި ފުރ ުޞަ ތުގ ައި ފާހަގ ަ ކުރަމ ެވ ެ‪.‬‬

‫ވއ‪ 2.‬ޖަޢުފަރު އަބްދުއްރަޙ ުމ ާން‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ުފ ެދި‬ ‫ި‬ ‫ދި ވ ެހި‬ ‫ީހނ ުކުރާފަދ ަ ހ ަލ ުވި‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ް ކ ުރި އަރަމުންއައީ‪،‬‬ ‫ސ‬ ‫ސ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ާއ ެކ ު ފަނ ް ާ‬ ‫ި‬ ‫ގ ޮތ ެއްގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ް އ ޮ ީތ‬ ‫ހަތަރ ު އަހަރ ު މ ާޒީ ވ ެދި ޔައި ރ ު‪ި ،‬‬ ‫ޤ ައުމ ަށ ް ވަރަށ ް މ ުހި ނ ްމ ު ޚި ދުމ ަތ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ވެފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މަސްއ ޫލި އްޔަތ ާއި ޒި ނ ްމ ާ ދި ވ ެހި ންނަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ފ ަހ ުމ ްވ ެ‪ ،‬މި ޚި ދުމަތ ަ​ަށ ް ދި ވ ެހި ނ ް ތި ީބ ޝަ އ ުޤ ުވ ެރި‬ ‫ވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެކި އ ެކި ކަންކ ަމުގ ައި ރައ ްޔި ތުންނަށްޓަކ ައި‬ ‫ވ ަމުނ ްދި ޔަ ޤުރ ްބ ާނީ ތަކ ަށ ް ފ ަނޑުކ ަމ ެއ ް ނާންނާނ ެ‬ ‫ގ ޮތުގ ައި ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ހި ތްތ ަކުގ ައި އ ޮ ީތ ބި ންވ ަޅުނ ެގި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޕަނ ްޖ ާބ ު ރ ެޖ ްމެނ ްޓްގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވ ެލ ެއ ްވި ‪ 13‬ބޭކ ަލުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމަތ ަށ ް ކ ުރި އެރ ުމ ުގ ެ‬ ‫މ ާލ ެ ދުރ ުވި ފ ަހުނ ް‪ި ،‬‬ ‫ސ އެނ ްމ ެ‬ ‫ކުލ ަޖ ެހެނ ް ފ ެށުނ ެވ ެ‪ .‬މި ޒ ަމާނ ް ީވ މުއ ައ ްސަ ާ‬ ‫ސފަވަންތ ަ ކ ަމ ުގ ެ ފޭރާނ ް ލ ެވ ެމުނ ް‬ ‫ފ ުރި ހަމ ަ ގ ޮތުގ ައި ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ކ ުރި ނ ް‬ ‫ސތ ަކ ެއްނ ުވ ެ ި‬ ‫ދި ޔައ ެވ ެ‪ .‬ލ ަ ް‬ ‫އުފަންނ ުވ ާއެތ ައ ް ކ ަމ ެއ ް‪ ،‬ދި ޔަ ީއ ފ ުލ ުފ ުލުގ ައި ހެނ ް އުފަނ ްވ ެ‪،‬‬ ‫ދި ރ ެމުނ ް‪،‬އ ާވ ެ އ ާލާވ ަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް އަލ ަށ ް ތ ަޢާރަފ ް ކުރ ެވުނ ު ކަންތ ައްތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް އ ެއްކ ަމ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ފާހަގ ަ ކުރ ެވ ެނީ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ފުރަތަމ ަ‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ދި ދ ަދ ެއ ްވ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫ދ ެއ ްވި ދި ދައ ަކީ ‪ “ ،‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ މި ކ ުދި ކ ުދި ޖ ަޒީ ރާތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ޤ ުދުރަ ީތ ރީ ތި ކ ަމ ާ‪ ،‬ވަށ ައި ގެނ ްވ ާ ކ ަނޑުތ ަކ ުގ ެ‬

‫ސުމ ުއްވުލް އަމީރު މ ުޙ ައްމ ަދު އަމީން ދޮށިމޭނާ ކިލެގެފާނ ު‬

‫ ‬

‫ޤ ުދުރަ ީތ މ ުއ ްސަ ނދި ކ ަމ ާ‪ ،‬ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ މ ެދުގ ައި އ ޮތ ް‬ ‫ދީ ނީ އ ެއްބ ައި ވަންތަކ ަމ ުގ ެ މ ަތި ވ ެރި ކަނ ް” ހާމ ަވ ެގެނ ްދާފަދ ަ‬ ‫ނތ ަކ ެއ ް އ ެކ ުލެވ ޭ ފަދ ަ އެޒ ަމާނ ާ‬ ‫އަރުތ ަވ ެރި ފުނ ްމ ާ ަ‬ ‫އެކަށީގެނ ްވ ާ ދި ދ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ދި ދ ައި ގ ާ އ ެކ ުލ ެވ ެނީ‬ ‫ތި ނ ްކުލ ައ ެއ ްކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ “ ފ ެއްސާ‪ ،‬ހ ުދ ާ‪،‬ނ ޫ ” މި ތި ނ ްކުލ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޭސނ ްގ ެ ޙި މާޔަތ ުގ ެ‬ ‫ސވަރަކީ ރ ާއ ްޖ ެ އި ނގި ރ ި‬ ‫އ ަދި އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދި ދ ައި ގ ައި‬ ‫ސވަރުކަމ ަށ ްވާތީ‪ި ،‬‬ ‫ދ ަށުގ ައި އ ޮތ ް ދުވ ަ ް‬ ‫ނ‬ ‫ހި މ ަ ރަތ ް ފ ޮތި ފަށ ަކުނ ް ދ ަނޑި މ ައްޗ ެއ ް ލ ެވި ފ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫ސވަރ ު ނެރ ެމުނ ްދި ޔަ “ ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ‬ ‫ސ އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ކަމ ަށ ް ވ ެ ް‬ ‫ޚަބަރ ު ” ގ ައި ލި ޔެފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ސފ ައި ންނަށ ް ފުރަތަމ ަ ދި ދ ަދ ެއްވީ‪ 16 ،‬ރަޖ ަބ ު‬ ‫ި‬ ‫‪ 1366‬ހ‪ 06( .‬ޖޫނ ް ‪ ) 1947‬ވީހ ުކުރ ު ދުވ ަހ ު އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަހ ަރީ ދުވ ަހ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެ ީއ ފުރަތަމ ަ ފާހަގ ަ ކުރ ެވުނ ު ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޙަޔ ާތުގ ައި އ ެދުވަހ ަކީ ވަރަށ ް ޚ ާއ ްޞަ‬ ‫ި‬ ‫ނކަންތ ައްތ ަކ ެއ ް‬ ‫ދުވ ަހ ެކ ެވ ެ‪ .‬ދި ދ ަ ދ ެއ ްވ ުމ ުގ ެ އި ތުރަށ ް ގި ަ‬ ‫ސ ފާހަގ ަ‬ ‫ތ ަޢާރަފ ްވި ދުވ ަހ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ފުރަތަމ ަ ބޭނ ްޑ ާއ ެކ ު ރ ޫޓ ްމާޗ ެއ ް‬ ‫ކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ސ ފާހަގ ަކުރެވ ޭއި ރ ު‪ ،‬ފުރަތަމ ަ‬ ‫ކ ުރި ދުވ ަހ ުގ ެ ގ ޮތުގ ައި އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ލަވ ަ “ ލ ެފްރައި ޓ ް ކ ުރި ޔަށްފ ައި‬ ‫އ ުފ ެއ ްދުނ ު ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް މ ަގުމ ަ ީތ ހި ގ ާލ ުމުގ ައި ފުރަތަމ ަކީ‬ ‫ގެންދ ަމ ާ ” ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ފުރަތަމ ަ‬ ‫ސ ހަމ ަ އ ެދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ި‬ ‫ދުވަހ ަކީވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ ބ ޭއ ްވ ުނީ އ ެދުވ ަހުގ ައި ކަމ ަށ ް ވ ުމީ ވ ެ ް‬ ‫ބ ަޑި މ ުބާރ ާތ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ސަ ބ ަބުތ ަކ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‬ ‫ސ ޚ ާއ ްޞަ ވ ެގެނ ްދ ާ ގި ަ‬ ‫އ ެދުވ ަ ް‬ ‫އެނ ްމ ެ ފާހަގ ަ ކުރެވ ޭ އ ެއ ްސަ ބ ަބ ު ކ ަމުގ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވ ަހ ު‬ ‫ބ ަޑި މ ުބާރ ާތ ް އ ޮ ީތ ދ ޫނި ދ ޫ ގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ދި ދ ަދ ެއ ް ީވ މި ދެންނ ެވި ދުވ ަހ ު‬ ‫ި‬ ‫ހ ަ ީވރ ު ހެންވޭރ ު ރަސްމީ ބޯޅ ަ ބި މުގ ައި އ ޮތ ް ޚ ާއ ްޞަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދި ދ ަ ި‬ ‫ޙ ަފ ްލާގ ައ ެވ ެ‪ .‬އެޙ ަފ ްލާގ ައި ި‬ ‫މ ާތ ްވ ެރި ޔ ާ އ ަލްއ ަމީ ރ ު މުޙަންމ ަދ ު އ ަމީ ނ ުގ ެ އ ަތ ްފުޅ ަށ ް ދ ެއ ް ީވ‬ ‫އޭރ ު ދ ައުލ ަތ ް ހި ނ ްގ ާ ވ ަ ީލކ ޮމ ެޓީ ގ ެ މ ެމްބަރ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ވ ާ‬ ‫ނބ ަނޑ ޭރި ކި ލ ެގ ެފާނ ެވ ެ‪ .‬ޢ ަ ީލ‬ ‫އ ަލްއ ަމީ ރ ު ޢ ަ ީލ ކުޑ ަ ރަނ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ނބ ަނޑ ޭރި ކި ލ ެގ ެފާނަކީ ފުރަތަމ ަ‬ ‫ކުޑ ަ ރަނ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ް ފ ައްޓަވ ައި ދ ެއ ްވި‬ ‫ި‬ ‫އ ުފ ެދުނ ުއި ރ ު‪،‬‬ ‫ހި ތްވަރުގަދ ަ އ ަށްބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ހި މ ެނި ވަޑ ައި ގަންނަވ ާ‬ ‫ހެންވޭރުގ ޭ ޢ ަލި ދީ ދީ އ ެވ ެ‪ .‬އެމ ަނި ކ ުފާނ ުގ ެ އ ަތ ްޕ ުޅުނ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް‬ ‫ސ ި‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ދި ދ ަދ ެއ ްވި ދ ެއ ްވުމ ަކީވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ނވަނ ް‬ ‫ލި ބުނ ު ވަރަށ ް މ ަތި ވ ެރި ޝަ ރަފ ެއްކ ަމުގ ައި ދަނ ް ަ‬ ‫ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫އ ެނގި ފ ައި ވ ާ ގ ޮތުގ ައި މި ދި ދ ަ‬ ‫ބޭނުނ ްކުރަނ ްފ ެށުމ ަށ ް ހަމ ަޖ ެހި ފ ައި އ ޮ ީތ އޭރ ު ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ތ ަޚުތ ަށ ް އި ނ ްތި ޚ ާބ ުކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ ސުމ ުއ ްވ ުލ ް އ ަމީ ރ ު‬ ‫ނބަޑ ޭރި ކި ލ ެގ ެފާނ ު ރ ާއ ްޖެވަޑ ައި ގަންނަވ ާ‬ ‫އ ަބ ްދ ުލްމ ަޖީ ދ ު ރަނ ް ަ‬ ‫ދުވ ަހުގ ައި ކަމ ަށ ްވާތީ‪ ،‬އަލ ަށ ް މި ދ ެއ ްވި ދި ދ ައި ގ ެ ބަދ ަލުގ ައި‬ ‫އ ެދުވ ަހ ު ހެންވޭރ ު ރަސްމީ ބޯޅ ަބި މުގ ައި ހ ުރި ދި ދ ަ ދ ަނޑި އ ަށ ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ނ ެ ީގ ޤ ައ ުމީ ދި ދ ަ ކަމ ަށ ް ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ބ ައ ެއ ްލި ޔުންތ ަކުގ ައި‬ ‫ސ ހ ުދ ާ ނ ުލ ުގ ެ ދި ދ ަ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް މި ދ ެވުނ ު ފ ެއ ް ާ‬ ‫ި‬ ‫ބޭނުނ ްކުރުރ ެވުނ ު ކަނ ް އ ެގެންނ ެތްކަމ ަށ ް ލި ޔެފ ައި ވ ާ ީތ‬ ‫ސ މި ީއ ޙ ަޤީ ޤ ަތ ެއ ް ނޫންކަނ ް އ ެގ ެނީ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ފެނ ެއ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ނނ ްހ ުރި ދި ދ ައ ެއ ް‬ ‫ތި ންފ ަޅި އ ަށ ް މެދ ަށ ް ހ ުދ ު ކުލ ަ ފެނ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ސވަރ ެއްގ ައި ‪ ،‬ތި ންކ ަމ ެއްގ ައި ި‬ ‫ތ ަފ ާތ ު ތި ނ ް ދުވ ަ ް‬ ‫ބޭނުންކ ޮށްފ ައި ވ ާ ީތ އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މީ ގ ެ ތެރެނ ް އ ެއްކަމ ަކީ‪ ،‬ސުމ ުއ ްވ ުލ ް އ ަމީ ރ ު‬ ‫ނބ ަނޑ ޭރި ކި ލ ެގ ެފާނ ު ތ ަޚުތ ަށ ް‬ ‫ޢ ަބ ްދ ުލްމ ަޖީ ދ ު ރަނ ް ަ‬

‫އަލްއަމީރު ޢ ަ ީލ ކުޑަ ރަންނ ަބަނޑޭ ިރކިލެގެފާނ ު ( ހެންވޭރުގޭ އަ ިލ ީދ ީދ )‬

‫މ ާލެވަޑ ައި ގެންނ ެވި ދުވ ަހ ު‪،‬‬ ‫ވ ުމ ާގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫އި ނ ްތި ޚ ާބ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ ކުރުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫އެމ ަނި ކ ުފާނަށ ް ކުރ ުނީ ް‬ ‫ބ ަޑި ހި ފ ައި ގެނ ް ސަ ފުހ ަދާފ ައި ފ ަނޑި ޔާރުގޭދ ޮށުނ ް ލާފ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ޤ ައ ުމީ ދި ދ ައ ާ‬ ‫އ ަތި ރީ މާފަންނުގޭދޮށ ަށ ް ދި ޔައި ރ ު ި‬ ‫ނނ ްހ ުރި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދި ދ ަ ހި ފ ައި ނ ްގެނ ް ތި ބި އި ރ ު ފެނ ް ަ‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދި ދ ަ އ ަކީ ތި ންފ ަޅި އ ަށ ް މެދ ަށ ް ހ ުދ ު ވާގޮތ ަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ހ ުރި ދި ދައަކ ަށ ް ވާކ ަމ ެވ ެ‪ .‬އަނ ެއްކަމ ަކީ‪ ،‬މި ތި ނ ްކުލ ައި ގ ެ‬ ‫ސނ ާލ ުމުނ ް ތި ނ ްކުލ ަ ތ ަފ ާތުކަނ ް ފާހަގ ަވާކ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދި ދައ ަށ ް ވި ް‬ ‫ނބ ަނޑ ޭރި ކި ލ ެގ ެފާނ ު މ ާލ ެ‬ ‫އ ަލްއ ަމީ ރ ު ޢ ަބ ްދ ުލްމ ަޖީ ދ ު ރަނ ް ަ‬ ‫ވަޑ ައި ގެންނ ެވި ތ ާރީ ޚްކަމ ަށ ް ބ ެލ ެވ ެނީ ‪ 02‬އ ޭޕ ްރީ ލ ް‬

‫‪ 1948‬އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ޭގެފ ަހުނ ް ‪ 1953‬ގ ައި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ވ ެރި ކަނ ް‬ ‫ބަދ ަލ ުވުމ ަށ ް‬ ‫ޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔަތަކ ަށ ް‬ ‫ފުރަތަމަފ ަހަރަށ ް‬ ‫ތ ައްޔާރުވ ަމުނ ް ދި ޔައި ރ ު ޖ ުމ ްހ ޫރީ ދަރ ުބާރަށ ް ބޭރުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ވަޑ ައި ގެންނ ެވި ޢި އްޒ ަތ ްތ ެރި ނ ްގ ެ ޝަ ރަފުގ ައި‬ ‫ސ އެރ ުވ ުމ ުގެގ ޮތުނ ް ބ ޮޑ ުފާލަނ ް ކ ައި ރީ ގ ައި‬ ‫ކުރ ުނީ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދި ދައަކ ަށ ް ހ ުރީ އި ސްވ ެ‬ ‫ސ ި‬ ‫އ ެތ ުރި ފ ައި އ ޮތ ްއި ރ ުވ ެ ް‬ ‫ދެންނ ެވި ތި ނ ްކުލ ައި ގ ެ ދި ދަކަނ ް ފާހަގ ަކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސުމ ުއ ްވ ުލ ް އ ަލްއ ަމީ ރ ު މުޙަންމ ަދ ު އ ަމީ ނ ުގ ެ ދ ައުރ ު‬ ‫ސ އި ނ ްޤި ލ ާ ީބކ ޮމ ެޓީ ގ ެ މ ުއްދަތ ަށްފ ަހ ު‬ ‫އި ނ ްޤި ލާބ ަކުނ ް ނި މި ގ ޮ ް‬ ‫ސކަމަކ ަށ ް‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެވ ެރި ކަނ ް ‪ 1954‬މ ާރޗ ް ‪ 7‬ގ ައި ރަ ް‬ ‫ސކ ަމުގ ައި ހުންނ ެ ީވ އ ައްސުލ ްޠާނ ް‬ ‫ބަދ ަލ ުވި އި ރ ު ރަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ފ ަރީ ދ ުލ ް އ ައްވ ަލ ްގ ެ ދ ައުރ ުގ ެތެރޭގ ައި ި‬ ‫ސ ނ ުލ ާ ހ ުދ ުގ ެ ދި ދ ަ ބޭނުންކ ޮށްފ ައި ވާކަނ ް އ ެގ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފ ެއ ް ާ‬ ‫ސކ ޮޅ ެއްފ ަހުނ ް އ ައްސުލ ްޠާނ ު‬ ‫އ ޭގ ެ ދުވ ަ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ސކ ަމުގ ައި އ ެހެންގޮތަކ ަށ ް‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ފ ަރީ ދ ުލްއ ައްވ ަލ ުގ ެ ރަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދި ދ ަ ބޭނުންކ ޮށްފ ައި ވާކަނ ް ފާހަގ ަ ކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫ސ ރަހައ ަށ ް‪ ،‬ދ ަނޑި ކ ައި ރި އ ަށ ް ކ ަޅ ު‬ ‫އ ެ ީއ ކ ަޅ ާއި ހ ުދ ު ހުރަ ް‬ ‫ބ ައި ‪ ،‬ދުރަށ ް ހ ުދުބ ައި ވާގޮތ ަށ ް ބޭނުނ ްކ ުރި ކަނ ް ފާހަގ ަ ވ ާ‬ ‫ދި ދ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ކަނ ް އި ތުރަށ ް ސާފ ުކުރުމ ަށ ް ‪1959 ،1958‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ާ ގ ުޅި ވަޑ ައި ގެންނ ެވި ބ ައ ެއ ް‬ ‫ހ ާހި ސާބ ު ި‬ ‫ބ ޭފ ުޅުންނ ާ ޚި ޔ ާލ ު ބަދަދ ަލުކ ޮއ ްލ ުމުނ ް‪ ،‬ލި ބުނ ު މ ަޢ ްލ ޫމ ާތުނ ް‬ ‫އެބޭބ ޭފ ުޅުނ ް ގ ެ ހ ަނދުމ ަފ ުޅ ު ތ ަކ ުގ ެ މ ައްޗަށ ް ބުރަވ ެ‬ ‫ނވަނ ް ޖ ެހ ެނީ އ ަދި އ ެހެނ ް ވާހަކ ަ އ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ‪1958‬‬ ‫ދަނ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ބޭނުނ ްކުރަނީ ކ ަޅ ާއި ހ ުދ ުގ ެ‬ ‫ސބ ަށ ް އ ައި އި ރ ު ި‬ ‫ހ ާ ހި ާ‬ ‫ސ ދި ދ ައި ގ ެ ފ ޮތި ގ ަނޑ ު މ ެދުނ ް ހުރަހ ަށ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ދި ދ ައ ެއ ް ަ‬ ‫ފ ަތި ޖަހ ައި ގެނ ް ދ ެބ ުރި ގ ުޅ ުވ ުމ ުގ ެ ބަދ ަލުގ ައި ދި ދ ައި ގ ެ‬ ‫މ ެދުނ ް ދި ގ ަށ ް ފ ަތި ޖަހ ައި ގެނ ް މ ައްޗަށ ް ހ ުދ ު ތި ރި އ ަށ ް‬ ‫ނގޮތ ަށ ް ދެފ ަޅި ގ ުޅުވ ައި ގެނ ް ހ ަދާފ ައި ވ ާ ދި އ ެއްކަމ ަށ ް‬ ‫ކ ަޅ ުހުނ ް ަ‬ ‫ވ ާ ވާހަކ ައ ެވ ެ‪ .‬ކ ަޅ ު ތި ރި އ ަށ ް ހ ުދ ު މ ައްޗަށ ް ހ ުރި މި ދި ދައ ަކީ‬ ‫ޝނ ެއ ް‬ ‫ސ ނި ާ‬ ‫ސ ބ ެޖ ެއ ް ނުވަތ ަ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ދި ދ ައި ގ ައި އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް‪ ،‬ކ ުޅި ވަރުތ ަކުގ ައި‬ ‫ސވަރ ު ި‬ ‫ނ ެތ ް ދި ދ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދި ދ ަ‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދ ެޓީ މ ް ވ ަކި ކުރަނީ ވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ބ ެހި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ރަމ ްޒ ު ކ ޮއްދޭފަދ ައި ނ ް ކ ަޅ ާ ހ ުދުނ ް ި‬ ‫ޝނ ެއްގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދެދަންފ ަޅި ވ ަކި ކ ޮށްދ ޭ ނި ާ‬ ‫‪ 1978‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪ 11‬ގ ައި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އެނ ްމ ެ މ ަ ީތ‬ ‫ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔާކ ަމ ާ މި ހާރ ުގ ެ ި‬ ‫ވ ެރި ޔ ާ އ ަލ ްއުސްތާޛ ު މ ައ ުމޫނ ް ޢ ަބ ްދ ުލ ް ޤ ައ ްޔ ޫމ ް ޙ ަވ ާލ ުވ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދި ދ ަ ހ ުރީ ހަމ ަ މި ދެންނ ެވި‬ ‫ވަޑ ައި ގެންނ ެވި އި ރ ު ި‬

‫ސފައިންނ ަށް ފުރަތަމ ަ ދިދަދެއްވީ‪ 16 ،‬ރަޖަބު ‪1366‬ހ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫(‪ 06‬ޖޫން ‪ ) 1947‬ވީހުކުރު ދުވަހު އެވެ‪ .‬އ ެ ީއ ފުރަތަމ ަ‬ ‫ސފައިންގެ‬ ‫ސފައިންގެ އަހަރީދުވަހެވެ‪ި .‬‬ ‫ފާހަގ ަ ކުރ ެވުނ ު ި‬ ‫ޞ ދުވަހެކެވެ‪ .‬ދިދަ‬ ‫ޙަޔ ާތުގައި އެދުވަހަ ީކ ވަރަށް ޚ ާއް ަ‬ ‫ދެއްވުމ ުގެ އިތުރަށް ގިނަކަންތައްތަކެއް ތަޢާރަފް ވި ދުވަހެއްގެ‬ ‫ސފައިން ފުރަތަމ ަ‬ ‫ސ ފާހަގަ ކުރ ެވެއެވެ‪ި .‬‬ ‫ގޮތުގައި އެދުވަ ް‬ ‫ސ‬ ‫ބޭންޑާއެކު ރ ޫޓްމާޗ ެއް ކުރިދުވަހުގެ ގޮތުގައި އެދުވަ ް‬ ‫ސފައިންގެ ލަވަ‬ ‫ފާހަގަކުރ ެވޭއިރު‪ ،‬ފުރަތަމ ަ އުފެއްދުނ ު ި‬ ‫ސފައިން މ ަގުމ ަ ީތ‬ ‫“ލެފ ްރައިޓް ކުރިޔަށްފައި ގެންދަމ ާ ” ި‬ ‫ސ ހަމ ަ އެދުވަހެވެ‪.‬‬ ‫ހިގާލުމ ުގައި ފުރަތަމ ަ ީކ ދުވަހަކީވެ ް‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އެނ ްމ ެ މަތީވ ެރި ޔ ާ އ ަދި‬ ‫ި‬ ‫ހ ުޅުވ ައި ދ ެއ ް ީވ‬ ‫ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ އ ަލ ްއުސްތާޛ ު މ ައ ުމޫނ ް ޢ ަބ ްދ ުލ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެދި ދ ައ ާ ޤ ައ ުމީ ދި ދ ަ‬ ‫ޤ ައ ްޔ ޫމ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގ ެ ފ ަހުނ ް ި‬ ‫ހ ެނދުނ ު ހަޔަކުނ ް ހ ަ ީވރ ު ހަޔަކ ަށ ް‬ ‫މަރުކ ަޒ ު ތ ަކުގ ައި ‪،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މަރުކ ަޒުތ ަކުގ ައި‬ ‫ދ ަނީ ނަގ ާ ތި ރި ކުރަމުންނ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ސ ދި ދ ަ ނަގ ާ ތި ރި ކުރާގޮތ ަށ ް މި ލި ޓ ްރީ އުސޫލުނ ް‬ ‫މި ހާރ ުވ ެ ް‬ ‫ނގަނ ް “ރި ވ ެލި ” ‪ ،‬ދި ދ ަ‬ ‫ދި ދ ަ ނަގ ާތި ރި ކުރުމ ަށ ާއި ‪ ،‬ދި ދ ަ ަ‬ ‫ތި ރި ކުރަނ ް “ރި ޓ ްރީ ޓ ް” (ކ ޯލ ް) ކުޅޭގޮތ ަށ ް ހަމ ަޖ ެހި ގެނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫އެގ ޮތ ުގެމ ަތި ނ ް ފުރަތަމ ަ ދި ދަނ ެގ ުނީ ‪،‬‬ ‫ޚި ދުމަތ ަށ ް ‪ 100‬އަހަރ ު ފުރ ުމ ާގ ުޅި ގެނ ް ‪ 1992‬އ ޭފ ްރީ ލ ް‬ ‫‪ 21‬ވަނަދުވ ަހ ު ހ ެނދުނ ު ‪ 6‬ޖ ެހި އި ރ ު ބ ަނޑ ޭރި ގޭގ ައި އ ޮތ ް‬ ‫ދި ދަނ ެގ ުމ ުގ ެ ރަސްމި އްޔ ާތުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ދި ދ ަ ބޭނުނ ްކުރ ާތ ާ ‪ 26‬އަހަރ ާ‬

‫ސކިއު ިރ ީޓ ސާރވިސް” މިނ ަމ ަށް ބަދަލު ކުރައްވައި‬ ‫ޝނ ަލް ެ‬ ‫ސފައިންގެ ނ ަން “ނ ޭ ަ‬ ‫ސފައިންގެ އަހަ ީރ ދުވަހު ( ޖޫން ‪ 6‬ވަނ ަ ދުވަހު ) ި‬ ‫‪ 1979 ‬ވަނަ އަހަރު ި‬ ‫ސފައިންގެ މައިމ ަރުކަޒުގައި ޤ ައުމީ‬ ‫ސފައިންގެ ނ ަމާއި ބެޖާއި ދިދައަށް މިގެނ ެވުނ ު ބަދަލާއި ގުޅިގެން ި‬ ‫ސފައިންގެ ބެޖާއި ދިދައަށްވެސްވަ ީނ ބަދަލު ގެންނަވާފައެވެ‪ .‬އެދުވަހު ި‬ ‫ި‬ ‫ސފައިންގެ އެންމ ެ މ ަ ީތ ވެ ިރޔ ާ އަ ިދ ރަ ީއސުލް ޖުމ ްހޫރިއްޔ ާ އަލްއުސްތާޛު މ ައުމ ޫން ޢ ަބްދުލް ޤ ައްޔޫމ ްއެވެ‪.‬‬ ‫ސފައިންގެ ދިދަ ނ ަންގ ަވައި ސްޓޭޖް ހުޅުވައިދެއް ީވ ި‬ ‫ދިދައާއި ި‬

‫ސ މ ަދ ު‬ ‫ފަދ ައި ންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެދި ދ ަ އޭރ ު ބޭނުނ ްކުރަނީ ވ ެ ް‬ ‫ސ ކ ޮޅ ެއްފ ަހުނ ް ‪1979‬‬ ‫ފަހަރަކ ުއ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގ ެ ކުޑ ަ ދުވ ަ ް‬ ‫ނނ ް “ ނޭޝަ ނަލްސެކި އ ުރި ޓީ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ަ‬ ‫ޖޫނ ް ‪ 6‬ގ ައި ި‬ ‫ނމ ަށ ް ބަދ ަލ ުކުރައ ްވ ާ ” އ ެދުވަހ ަށ ް‬ ‫ސ ” މި ަ‬ ‫ސާރވި ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ބ ެޖ ާދި ދ ަ ފަރ ުމ ާކުރައ ްވ ާ އޭރ ު ހ ުރި ހަމ ައެކ ަނި ި‬ ‫މަރުކ ަޒ ު “ ބ ަނޑ ޭރި ގ ޭ ” ގޭޓ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ވާގޮތ ަށ ް‬ ‫ސޓ ޭޖުތ ައްޔާރުކ ޮށ ް ފަރ ުމ ާކުރ ެވުނ ު ބ ެޖުހަރުކ ޮށ ް އ ެދުވ ަހ ު‬ ‫ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މަރުކ ަޒުގ ައި‬ ‫ި‬ ‫ހ ެނދުނ ު ‪ 6:00‬ގ ައި‬ ‫ސޓ ޭޖ ް‬ ‫ް‬ ‫ނންގ ަވ ާ‪،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދި ދ ަ ަ‬ ‫ޤ ައ ުމީ ދި ދ ަ އ ާ ި‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ފ ުލ ުހުނ ް‬ ‫ސފ ައި ންނ ާ‬ ‫ި‬ ‫ސތ ަކ ެއ ްވ ުމުނ ް‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫ދ ެމ ުއްއ ަސަ ސާއ ެއ ްގ ެ ދ ަށުނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރާގޮތ ަށ ް‬ ‫ނމ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މަސްޢ ޫލި އްޔަތ ާއި ަ‬ ‫ހަމ ަޖ ެހ ުމ ާގ ުޅި ގެނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ބ ެޖ ު މި ހާރ ު އ ެވާގޮތ ަށ ް‬ ‫ބަދ ަލ ު އ ައ ުމ ާ ގ ުޅި ގެނ ް ި‬ ‫ފަރ ުމާކ ޮށ ް އ ެބ ެޖ ުހި މަނައި ގެނ ް ދި ދ ަ ބޭނުނ ްކުރަނ ްފ ެ ީށ‬ ‫‪ 2006‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪ 21‬ގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ހާރ ު މި ބޭނުނ ްކުރ ާ‬ ‫ނ މ ައި ގ ަނޑ ު ދެބ ައި ކ ަމުގ ައި ވ ާ ކ ަލ ާހ ުދ ު‬ ‫ދި ދ ައި ގ ައި ހި މ ެ ޭ‬ ‫ސފ ައި ންނަކީ ރެޔ ާ ދ ުވ ާލ ު (‪ 24‬ގ ަޑި އި ރ ު)‬ ‫ރަމ ްޒުކ ޮށ ްދ ެނީ ި‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‬

‫ސޢީދު‬ ‫ސ‪.‬ސާރޖަންޓް ޢ ަބްދުﷲ ަ‬

‫ނ ގ‪.‬‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު ކ ޮއި މ ަލ ާ ހި ނގ ުމުގ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫‪ 2007‬ޖުލ ައި ‪ 3‬ވ ަ ަ‬ ‫ސ ( މ ޯރީ ގަރ ާޖ ް )‬ ‫ސދ ޮށުގޭގ ައި ހ ަދާފ ައި ހ ުރި އ ޭ ލަތީފ ް މެކ ޭނި ކ ަލ ް ސާރވި ް‬ ‫ތ ޫތުގ ަ ް‬ ‫ގ ައި ހި ނގި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ސާގ ެ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އ ެފ ް ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު‬ ‫ނންބަރ ު ފޯނ ު މ ެދ ުވ ެރި ކ ޮށ ް‬ ‫ސ އ ަށ ް ލި ބ ުނީ އ ެދުވ ަހ ު ‪ 10:43‬ގ ައ ެވ ެ‪ަ 118 .‬‬ ‫ސާރވި ް‬ ‫މި މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު ފުރަތަމ ަ ދި ނީ ގ‪ .‬ހި ޔާވ ަހި ޙ ުސަ އި ނ ް ނި ޔ ާޒ ު ( ‪ 34‬އަހަރ ު ) އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެވ ަގ ުތުނ ް ފ ެށި ގެނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު‬ ‫ސ ހި ނގާފ ައި ވ ާ ސަ ރަޙ ައްދ ަށ ް‬ ‫ސާރވި ސްގ ެ މުވ ައްޒ ަފުނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވާނ ް ފ ެށި އ ެވ ެ‪ .‬ހ ާދި ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ފުރަތަމ ަ ގްރ ޫޕ ް‬ ‫ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ސްގ ެ އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ާ ި‬ ‫ދި ޔުމ ަށ ް ނ ެ ީގ އެނ ްމ ެ ‪ 6‬މި ނި ޓ ެވ ެ‪ .‬އޭރ ު‬ ‫ގ ަޑި ނ ް ‪ 10:49‬އ ެވ ެ‪ .‬މި ނުރައ ްކ ާތ ެރި‬ ‫ސއ ަކީ ވ ެރި ރަށ ް މާލ ޭގ ެ‬ ‫އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫އާނ ްމުނ ް އުޅ ޭ ސަ ރަޙ ައ ްދ ެއްގ ައި ފ ަހ ުގ ެ‬ ‫ތ ާރީ ޚުގ ައި ހި ނގި އެނ ްމ ެ ބ ޮޑ ު އ ަލި ފާނ ުގ ެ‬ ‫ސގ ައި‬ ‫ހ ާދި ސާއ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫‪ 14‬ގެއަކ ަށ ް ގ ެއ ްލުނ ްވ ެ‪ 5 ،‬މީ ހަކ ަށ ް‬ ‫ސއ ަކީ އ ަލި ފާނ ް‬ ‫އ ަނި ޔ ާވި އ ެވ ެ‪ .‬މި ހ ާދި ާ‬ ‫ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ާ އ ެމ ް‪.‬‬ ‫ނި އ ްވ ުމުގ ައި‬ ‫އެނ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އ ެފ ް ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު‬ ‫ނ އަހަރ ު‬ ‫ސ އި ނ ް ‪ 2007‬ވ ަ ަ‬ ‫ސާރވި ް‬ ‫ހި ނ ްގ ެވި އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ އެނ ްމ ެ‬ ‫ބ ޮޑ ު އޮޕަރޭޝަ ނ ެވ ެ‪ .‬މި އޮފަރޭޝަ ންގ ައި‬ ‫މީ ހުނ ް ސަ ލާމ ަތ ް ކުރ ުމ ާއި އ ަލި ފާނ ް‬ ‫ނ އަދ ަދ ެއ ްގ ެ‬ ‫ނި އ ްވ ުމުގ ައި ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ސްގ ެ މުވ ައްޒ ަފުންނަށ ް ގި ަ‬ ‫ނ އަދ ަދ ެއ ްގ ެ ބަޔަކ ު އެހީތ ެރި ވ ެދީ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އި ތުރުނ ް އާނ ްމ ު ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ގި ަ‬ ‫ި‬ ‫އ ެއ ްބާރ ުލުނ ް ދީ ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ ހިނގ ަން މ ެދުވެ ިރވިގޮތް‬ ‫އަލިފާނ ުގެ ހާ ިދ ާ‬

‫ ‬

‫ސ ހި ނ ީގ ގ‪ .‬ޗާނ ްދ ު އި ބްރ ާހި މ ް މ ަޖ ުދީ ( ‪ 38‬އަހަރ ު)ގ ެ‬ ‫މި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ކާރުނ ް ޕ ެޓ ްރ ޯލ ް ލީކ ްވ ާ ީތ އެކަނ ް ރަނގ ަޅ ު ކުރުމ ަށްޓަކ ައި ގަރާޖ ަށ ް ކާރ ު ވ ައްދ ައި ގެނ ް‬ ‫ޕ ެޓ ްރ ޯލ ް ޓޭނ ްކ ް ހުސްކުރ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރަމުނ ް ދ ަނި ކ ޮށ ް ގަރ ާޖުގ ައި ބޭނުނ ްކ ުރި‬ ‫ެޝނަކުނ ް ބ ުރި އ ަލި ފާނ ް ކ ަނި ތ ައ ް ފ ެޓ ްރ ޯލްގ ައި ހި ފ ައި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬ގަރ ާޖ ުގ ެ‬ ‫ކ ަޓ ްއ ޯފ ް މ ި‬ ‫ވ ެރި ފަރ ާތ ް ކަމ ަށ ްވ ާ ހ‪ .‬މ ޯރީ ލ ޮޖ ް ޢ ަބ ްދ ުއްލަތީފ ް މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު ދ ެއ ްވާފ ައި ވ ާ ގ ޮތުގ ައި‬ ‫ނ ހ ަފ ުތާގ ައި ހ ުޅ ުވުމ ަށ ް‬ ‫ރަނގ ަޅ ު ފެންވަރަކ ަށ ް ގަރ ާޖ ު މަރ ާމ ާތުކ ޮށ ް ޖ ެހި ގެނ ް އަނ ް ަ‬ ‫ހަމ ަޖ ެހި ފ ައި ވ ާ ީތ ވ ެހި ކ ަލ ް މަރ ާމ ާތ ު ކުރ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް އ ޮ ީތ ހ ުއްޓ ާލ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އ ެ ގަރ ާޖުނ ް ކާރުމަރ ާމ ާތ ުކުރ ާ‬ ‫ސ އި ބްރ ާހި މ ް މ ަޖ ުދީ އ ަކީ އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫އ ެހެނ ް ަ‬ ‫މީ ހަކ ަށ ްވެފ ައި ‪ ،‬ކާރުނ ް ޕ ެޓ ްރ ޯލ ް ލީކ ްވ ާ މ ައ ްސަ ލައ ަކީ ކުޑ ަކުޑ ަ ކަމަކ ަށ ްވ ާ ީތ އޭނ ާގ ެ‬ ‫އ ެދުމ ަށ ް އެކަންތ ައ ް ކ ޮށްދޭނ ް ނި ނ ްމެވީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ެޝނ ްގ‬ ‫ވ ެލ ްޑި ނ ްގ ކުރ ުމ ާއި ކ ަޓ ްއ ޯފ ް މ ި‬ ‫ބޭނުނ ް ނ ުކުރުމ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި އ ުޅުނ ު‬ ‫މީ ހުންނަށ ް އެނ ްގުމ ަށްފ ަހ ު ކާރ ު މަރ ާމ ާތ ު‬ ‫ކުރުމ ަށ ް ޕ ެޓ ްރ ޯލ ް ހުސްކުރަމުނ ް ދ ަނި ކ ޮށ ް‪،‬‬ ‫ކ ަޓ ްއ ޯފ ް ބޭނުނ ްކ ުރީ ސްރީ ލަނ ްކ ާގ ެ ރައ ްޔި ތ ެއ ް‬ ‫ސނ ްތ ާ ވ ަޑ ުގ ެ އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކަމ ަށ ްވ ާ ާ‬

‫އަލިފާން ފެތުރިގެން ދިޔަގޮތް‬ ‫ކ ަޓ ްއ ޯފ ް ޖ ެއްސުމުނ ް އ ޭގެނ ް ބ ުރި‬ ‫އ ަލި ފާނ ް ކ ަނި ތ ަކުނ ް ތަނ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ހ ުރި‬ ‫ޕ ެޓ ްރ ޯލ ް އ ާ ީވގ ައި އ ަލި ފާނ ްހި ފ ާ‪ ،‬ނަގާފ ައި ވ ާ‬ ‫ޕ ެޓ ްރ ޯލ ް އ ެ ީތގަޔ ާއި ކާރ ުގ ެ ޕ ްލާސްޓި ކ ް‬ ‫ޕ ެޓ ްރ ޯލ ް ޓޭނ ްކުގ ައި ވ ަގ ުތުނ ް އ ަލި ފާނ ް ރ ޯވި އ ެވ ެ‪ .‬ކާރުގ ައި އ ަލި ފާނ ް ރ ޯވ ެ‪ ،‬މ ަ ީތގ ައި‬ ‫އ ޮތ ް ލ ަކ ުނޑި ޑ ެކްގ ައި އ ަލި ފާނ ް ހި ފ ާ އ ަލި ފާނ ް ފ ެތުރެނ ް ފ ެށި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަލި ފާނ ް ފ ެތުރެނ ް‬ ‫ފ ެށ ުމުނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވުމ ަށ ް އެވ ަގ ުތ ު ކުރ ެވުނ ު ހަމ ައެކ ަނި ކަމ ަކީ އެތަނުގ ައި ހ ުރި‬ ‫ފެނ ްއ ެއްޗ ެއ ް އ ަލި ފާންގ ަނޑ ަށ ް ޖ ެހ ުމ ެވ ެ‪ .‬އެތަނުގ ައި އ ަލި ފާނ ް ނި ނ ްވުމ ަށ ް ބޭނުނ ްކުރާނ ެ‬ ‫ަސލ ަތ ެއްނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އ ަލި ފާނ ް ކޮނ ްޓ ްރ ޯލ ް ނ ުވ ެ ފ ެތުރެނ ް ފ ެށ ުމުނ ް ތަނ ުގ ެ‬ ‫ސވ ީ‬ ‫އި ތުރ ު އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ތެރޭގ ައި ތި ބި މީ ހުނ ް ތަނ ްދޫކ ޮށ ް ނި ކުތީއ ެވ ެ‪ .‬މ ުޅި އި މާރާތ ަށ ް އ ަލި ފާންގ ަނޑ ު ފ ެތ ުރި ‪،‬‬ ‫ސ މި އ ަލި ފާނ ް ފ ެތުރެނ ްފ ެށި އ ެވ ެ‪ .‬އޭރ ު ތަނ ުގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ކ ައި ރީ ގ ައި ހ ުރި ގ ޭގެއ ަށ ްވ ެ ް‬

‫ސލި ންޑަރ ު‬ ‫ސ ި‬ ‫ހ ުރި ދ ަވ ާދ ު ފާޓާތ ައ ް ގޮވ ަމުނ ް ދި ޔައ ެވ ެ‪ .‬އި މާރ ާތ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ގ ޭ ް‬ ‫ސލި ންޑަރ ެއ ް ގ ޮވާފ ައި ނ ުވާކަމ ަށ ް ގަރ ާޖ ުގ ެ‬ ‫ސ ި‬ ‫ސ ގޭ ް‬ ‫ސ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ތ ަކ ެއ ް ހ ުރި ަ‬ ‫ސގ ައި ހަމ ައެކ ަނި‬ ‫ވ ެރި ފަރ ާތުނ ް މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު ދ ެއ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ސ ‪ި 20‬މލި އަނަށ ް އަރާނެކަމ ަށ ް އެފަރ ާތުނ ް‬ ‫ގަރ ާޖ ުގ ެ ވ ެރި ފަރާތ ަށ ް ލި ބުނ ު ގ ެއ ްލުނ ްވ ެ ް‬ ‫ލ ަފ ާކުރައ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ގެއްލުން ލިބުނ ު ގެތައް‬ ‫ސގ ައި ގަރ ާޖ ު ކ ައި ރީ ގ ައި ހ ުރި ‪14‬‬ ‫މި ނުރައ ްކ ާތ ެރި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ގެއަކ ަށ ް އ ެކި ވަރަށ ް ގ ެއ ްލުނ ް ލި ބި ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ ތެރޭގ ައި މީ ހުނ ް ދި ރި ނ ޫޅެވ ޭ ވަރަށ ް‬ ‫ސގ ައި‬ ‫ސގ ައި ގ ެއ ްލުނ ް ލި ބި ފ ައި ވ ާ ގ ޭގ ެ ހ ުއްޓ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ގ ެއ ްލުނ ް ލި ބުނ ު ގެތަކ ިީަކ ގ‪ .‬އީރީ ‪ ،‬ގ‪ .‬ރޯސްގ ާރޑަނ ް‪ ،‬ގ‪ .‬އ ާރ ޯދި ‪ ،‬ގ‪ .‬ހި ޔަރ ޯދި ‪،‬‬ ‫ގ‪ .‬އ ަލްބީޑ ޯ‪ ،‬ގ‪ .‬ހި ޔާވ ަހި ‪ ،‬ގ‪ .‬ސަ އ ުތ ުބ ްރީ ޒ ް‪ ،‬ގ‪ .‬އ ުފ ްރި ޔ ާ‪ ،‬ގ‪ .‬އަނ ްކާރ ާ‪ ،‬ގ‪.‬‬ ‫ސ އ ަދި އ ޭ ލަތީފ ް މެކ ޭނި ކ ަލ ް‬ ‫ުސ‪ ،‬ގ‪ .‬ގ ޯލްޑަނ ް ހ ައުސް‪ ،‬ގ‪ .‬ނި އުޝާ‪ ،‬ގ‪ .‬މާގ ަ ް‬ ‫ހ ާފ ީ‬ ‫ސދ ޮށ ުގ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ( މ ޯރީ ގަރ ާޖ ު ) ހ ަދާފ ައި ހ ުރި ގ‪ .‬ތ ޫތުގ ަ ް‬ ‫ސަ ރވި ް‬

‫އަ ިނޔ ާ ލިބުނ ު މީހުން‬ ‫ސ އ ާ ގ ުޅި ގެނ ް ‪ 5‬މީ ހަކ ަށ ް އ ަނި ޔ ާވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ‬ ‫މި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ސ ‪ /‬ދ ަފުތަރ ު‪ -‬މ ާލ ެ‪ 39 ( ،‬އަހަރ ު ) ‪ ،‬ޝާފި ޔ ާ މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫މ ުޚ ްތާރ ު ޢ ަބ ްދ ުﷲ މ ޫ ާ‬

‫ސ‬ ‫އަލިފާން ނިއްވުމ ުގައި އެފް‪.‬އާރު‪.‬އެ ް‬

‫‪ /‬ގ‪ .‬އީރީ ( ‪ 24‬އަހަރ ު )‪ ،‬މުޙަންމ ަދ ު ޞަ ބ ާޙ ް ‪ /‬ގ‪ .‬ފި ނޮޅ ު ( ‪ 31‬އަހަރ ު )‪،‬‬ ‫ނގަރ ާޖ ް ‪/‬‬ ‫ފ ާޠުމ ަތ ު ވަޙީދ ާ ‪ /‬ގ‪ .‬ކ ައ ްސަ ންފަރ ު ( ‪ 50‬އަހަރ ު ) އ ަދި ނި ރުމ ަލ ާ ބ ަ ަ‬ ‫ނ ފ ާޠުމ ަތ ު‬ ‫ސ ( ‪ 30‬އަހަރ ު ) އ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ ތެރޭގ ައި ހި މ ެ ޭ‬ ‫އ ައި ލެނ ްޑ ް އެންޓ ަރޕްރައި ޒ ަ ް‬ ‫ނގަރ ާޖ ް އ ަކީ މި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ސާއ ާ ގ ުޅި ގެނ ް ބި ރުގ ަތ ުމުނ ް‬ ‫ވަޙީދ ާ އ ާއި ނި ރުމ ަލ ާ ބ ަ ަ‬ ‫ސ ފަރ ުވާދޭނ ް ޖ ެހުނ ު ދ ެމީ ހުންނ ެވ ެ‪ .‬އެނ ްމ ެ ބޮޑ ަށ ް‬ ‫ސ ިޕޓަލ ަށ ް ގެންގ ޮ ް‬ ‫އ ައި ‪.‬ޖީ ‪.‬އ ެމ ް ހ ޮ ް‬ ‫އ ަނި ޔ ާވި ޝާފި ޔ ާ މުޙަންމަދ ަށ ް އ ަނި ޔ ާ ީވ އޭނ ާހ ުރި ކޮޓ ަރީ ގ ެ ދޮރުފ ަތުގ ައި އ ަލި ފާނ ް‬ ‫ރ ޯވ ުމ ާގ ުޅި ގެނ ް ކޮޓ ަރީ ގ ެ ބ ެލްކ ަނި ނ ް މ ަގުމ ައްޗަށ ް ފުނ ްމ ާލ ުމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪ .‬މީ ނ ާގ ެ‬ ‫ފ ައި ގ ެ ކުޑ ަހ ުޅުގަޔ ާއި މ ައި ބަދ ައި ގ ައި ރ ެނދ ުލާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ‬ ‫‪ 2007‬ޖުލ ައި ‪ީ 03‬ވ އަނ ްގާރަ ދުވ ަހ ު އ ޭ ލަތީފ ް މެކ ޭނި ކ ަލ ް ސާރވި ް‬ ‫ސ އ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި ނ ްވ ާލ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި‬ ‫ގ ައި ރ ޯވި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ސ ހި ނގި ސަ ރަޙ ައްދ ަށ ް ދި ޔަ ީއ‬ ‫ސ އި ނ ް ފުރަތަމ ަ ހ ާދި ާ‬ ‫ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫ރެޕިޑ ް އި ންޓ ަރވެނ ްޝަ ނ ް ވ ެހި ކ ަލ ް ( އ ެކ ޯ‪ ) 06 -‬އ ެވ ެ‪ .‬އޭރުވ ަނީ އޭލަތީފ ް މެކ ޭނި ކ ަލ ް‬ ‫ސގ ަރޑަނ ް އ ުތުރުފަރ ާތުގ ައި‬ ‫ސ އ ާއި އި ނ ްވ ެގެނ ްހ ުރި ގ‪ .‬އީރީ އ ާއި ގ‪ .‬ރ ޯ ް‬ ‫ސާރވި ް‬ ‫ސ އ ަލި ފާނ ް ފ ެތ ުރި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގެފ ަހުނ ް ވޯޓ ަރ‬ ‫ހ ުރި ގ‪ .‬އ ާރ ޯދި އ ާއި ހި ޔަރ ޯދި އ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ފ ޯމ ް ޓެންޑ ަރ ( އ ެކ ޯ‪ ) 14 -‬އ ެ ސަ ރަހ ައްދ ަށ ް ގެނ ްދި ޔައ ެވ ެ‪ .‬އ ެވ ެހި ކ ަލުނ ް ދ ެ ހ ޮޅި‬ ‫އަޅ ައި ގެނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި އ ެވ ެ‪ .‬ވޯޓ ަރ ޓެންޑ ަރ ( އ ެކ ޯ‪) 10 -‬‬ ‫ސ ދޮންއަދަރާދ ަ ހި ނގ ުމުގ ައި ބ ޭއ ްވުމ ަށްފ ަހ ު ހުވ ަފ ެނީ ގ ޯޅި ތެރ ެއި ނ ް ދެލ ައި ނ ް‬ ‫ސަ އި ޓ ަށްގ ޮ ް‬ ‫އަޅ ައި ގެނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ސ‬ ‫ކުރަނި ކ ޮށ ް އ ެކ ޯ‪ 10 -‬އ ަކުނ ް ފެނ ްހުސްވ ެގެނ ް މ ޫދުނ ް އ ެއްފަހަރ ު ފެނ ް އަޅ ައި ގެނ ްވ ެ ް‬ ‫އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެއި ރ ު ވޯޓ ަރ ފ ޯމ ް ޓެންޑ ަރ ( އ ެކ ޯ‪) 13 -‬‬ ‫ލޮނ ުޒި ޔާރަތްމ ަގުގ ައި ބ ާއްވ ައި ގެނ ް ހޯސްރީ ލ ް ބޭނުންކ ޮށ ްގެންނ ާއި ހ ޮޅި ލ ައި ނ ެއ ް އަޅ ައި ގެނ ް‬ ‫އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ދި ޔަ ީއ ކުރ ެވ ެމުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އ ެފ ް ގ ެ ފަޔަރ‬ ‫އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ސްގ ެ ބ ޮޑ ު ޓްރޭލ ަރ ބ ޮޑުތ ަކުރ ުފާނ ު މ ަގުނ ް އ ަތި ރި މ ަ ީތގ ައި‬ ‫ސލޭޔަރ ( އ ެކ ޯ‪ ) 11 -‬އި ނ ް ‪ 5‬ލ ައި ނ ް އ ެޅުމ ަށްފ ަހ ު އ ެއ ް ލ ައި ނ ް އ ެކ ޯ‬ ‫ސމ ަށްފ ަހ ު ހ ޯ ް‬ ‫ޖ ެއ ް ު‬ ‫ސދ ާ އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވުމ ަށ ް ދެލ ައި ނ ް‬ ‫‪ 14‬އ ަށ ް‪ ،‬ދ ެ ލ ައި ނ ް އ ެކ ޯ ‪ 15 -‬އ ަށ ް ގ ުޅުމ ަށްފ ަހ ު ީ‬ ‫އަޅ ައި ގެނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ދި ޔަ ީއ ކުރަމުންނ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ކ ުރި ބުރަ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކުނ ް އ ަލި ފާނ ުގ ެ ‪ 80‬އި ނ ްސަ އްތ ަ ކޮނ ްޓ ްރ ޯލ ް ކުރ ެވ ުނީ އ ެދުވ ަހ ުގ ެ ‪12:34‬‬ ‫ގ ައ ެވ ެ‪ .‬މ ުޅި ނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ާލ ެވ ުނީ ‪ 13:25‬ގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި ފަޔަރ އެނ ްޑ ް‬ ‫ސ އި ނ ް ‪ 10‬ގ ަޑި އި ރ ާއި ‪ 15‬މި ނި ޓ ް ހޭދަކ ޮށްފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަލި ފާނ ް‬ ‫ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫ްސޑެނ ްޓ ް ކ ޮމާންޑަރ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މި އޮޕަރޭޝަ ންގ ައި ފަޔަރ އި ނ ި‬ ‫ކުރ ެއ ް ީވ ވޮރަނ ްޓ ް އ ޮފި ސަ ރ‪ 2 -‬އ ާޒ ާދ ު ރުޝްދީ އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‬

‫‪ 2007‬ވަނަ އަހަރުގެ ޚިދުމ ަތުގެ އުސްއަލިތައް‬ ‫ސޢީދު‬ ‫ސ‪.‬ސާރޖަންޓް ޢ ަބްދުﷲ ަ‬

‫ސލ ާމ ަތާއި ރައްކާތެރިކަމ ަށްޓަކައި ފޯރިމ ަރަމ ުން‪ ،‬ރ ާއްޖޭގެ މަސްކަނޑުތައް‬ ‫ރ ާއްޖޭގެ ަ‬ ‫ބެލެހެއްޓުމ ަށް ވާރ ެއާއި އަވީގައި ރ ެއެއް ދުވާލެއްނ ެ ިތ ރ ާއްޖޭގެ ޤ ައުމީ ދިފާޢީބ ާރުން ވެފައިވަ ީނ‬ ‫މަތިވެ ިރ ޤ ުރުބާނީއެކެވެ‪ .‬މީގެ އިތުރުން ކަނޑު ދަތުރުފަތުރު ކުރުމ ުގައި ރައްކާތެރިކަމ ާއެކު‬ ‫ދަތުރުފަތުރުކުރުމަށާއި އަލިފާނ ުގެ ހާ ިދސާތަކުން ރައްކާތެރިވުމ ަށް އާންމ ު ރައްޔިތުން‬ ‫ހޭލުންތެރިކުރުވުމަށާއި ރ ާއްޖޭގެ ރަށްރަށުގެ ފަޅުތަކާއި ފަރުތަކުން ކުނިބު ިނ ނަގާ ސާފުކުރުމ ަށް‬ ‫ސ ލިޔެލަން ޖެހެ ީނ އަގުހު ިރ ޚިދުމ ަތްތަކުގެ ިލސްޓުގައެވެ‪.‬‬ ‫ހިންގާފައިވާ ޕްރ ޮގްރ ާމ ްތައްވެ ް‬ ‫ސގ ައި‬ ‫‪ 04‬ޖެނ ުއަރީ‪ :‬ޏ‪ .‬ފުވ ައ ްމުލ ަކ ު އި ޖ ްތި މ ާ ީޢ މަރުކ ަޒުގ ައި ހި ނގި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ސ އި ނ ް ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވި ‪.‬‬ ‫އ ަލި ފާނ ް ނި ނ ްވ ާލ ުމުގ ައި ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫‪ 15‬ޖެނ ުއަރީ‪ :‬ތި ލ ަފ ުށި ނ ް ފުރައި ގެނ ް ނ‪ .‬ހ ޮޅ ުދުއ ަށ ް ދ ަތުރ ުކ ުރި ކޯސްޓްލ ައި ނ ް‬ ‫ނމަކ ަށ ް ކި ޔ ާ ދ ޯނި ނ ް‬ ‫ސމެނ ްތި ” ަ‬ ‫އި ނ ްވެސްޓްމަނ ްޓ ް ޕްރައި ވ ެޓ ް ލި މި ޓ ަޑ ްގ ެ “ރަމ ްކ ޯ ި‬ ‫ދ ަތުރ ުކ ުރި ހދ‪ .‬ކ ުމުނ ްދ ޫ ކ ަނީ ރ ުމާގ ޭ މުޙަންމ ަދ ު ޞަ ބ ާޙ ު ( ‪ 23‬އަހަރ ު ) ކ ަނޑ ަށ ް‬ ‫ވ ެއ ްޓި ގ ެއ ްލުނ ު ހ ާދި ސާއ ާ ގ ުޅި ގެނ ް އޭނ ާ ހ ޯދ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އ ެފ ް‬ ‫ކޯސްޓ ްގ ާރޑުނ ް ކ ުރި ‪.‬‬ ‫ސގ ައި އެރަށ ް‬ ‫‪ 08‬ފެބްރުއަރީ‪ :‬ކ‪ .‬ހި ންމ ަފ ު ީށ އ ަލި ވި ލާގޭގ ައި ހި ނގި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ސ އ ަލި ފާނ ް ނި ނ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ސ އި ނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫ސގ ައި އެގ ޭގ ެ ‪ 4‬ކޮޓ ަރި އ ާއި އެކޮޓ ަރި ތ ަކުގ ައި ހ ުރި ހ ުރި ހ ާ އ ެއްޗ ެއ ް‬ ‫ކ ުރި ‪ .‬މި ހ ާދި ާ‬ ‫ސފ ަ‪.‬‬ ‫ވ ަނީ އަދ ައި ގެނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ސ ކ ުރީ އަހަރުތ ަކެކ ޭ އ ެއްގޮތ ަށ ް ދި ވ ެހި ި‬ ‫ނ އަހަރަކީވ ެ ް‬ ‫‪ 2007‬ވ ަ ަ‬ ‫ޤ ައ ުމީ ޚި ދުމ ަތުގ ައި ފާހަގަކ ޮށ ްލެވޭފަދ ަ ބ ޮޑ ެތި ޚި ދުމ ަތްތ ަކ ެއ ް ކ ޮށ ްދީ ފ ައި ވ ާ ކ ާމި ޔ ާބ ު‬ ‫އަހަރ ެކ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ މި ނި ވަންކަނ ް ދި ފ ާޢުކ ޮށ ް އ ަމި އްލ ަ ވ ެރި ކަނ ް ހި މާޔަތ ްކުރ ުމުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ަދާކ ޮށްފ ައި ވ ާ ޤ ައ ުމީ ވ ާޖި ބ ަށ ް ތ ަޢ ުރީ ފ ާއި ޝުކުރ ު ޙ ައ ްޤެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ާ އ ަގ ުހ ުރި ޚި ދުމ ަތްތ ައ ް‬ ‫ރައ ްޔި ތުންނަށްޓަކ ައި ފ ާއި ތ ުވި އަހަރ ު ި‬ ‫ސ މި ލި ޔ ުމުގ ައި މި ފާހަގ ަ ކ ޮށ ްލ ެވ ެނީ ބ ައ ެއ ް‬ ‫އ ެކުގ ައި ލި ޔުމ ަށ ް ކި ތަނ ްމ ެ ބޭނުނ ްވި ޔަ ް‬ ‫ސތ ަކ ާއި ކ ަނޑ ު ދ ަތުރުފ ަތުރ ު ކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ނވ ަމ ެވ ެ‪ .‬އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ކަންތ ައްތ ައްކަނ ް ދަނ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ސތ ަކުގ ައި ި‬ ‫ތެރޭގ ައި ހ ާލުގ ައި ޖ ެހ ުމ ާއި ފަރަށ ް އެރުންފަދ ަ އ ެކި އ ެކި ތ ަފ ާތ ު ހ ާދި ާ‬ ‫އ ަދާކ ޮށްފ ައި ވ ާ ޤ ައ ުމީ ވ ާޖި ބުތ ަކ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް މި ލި ޔ ުމުގ ައި ހި މަނ ާލ ެވި ފ ައި މި ވ ަނީ‬ ‫ސތ ަކ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ ސަ ލާމ ަތ ާއި ރައ ްކ ާތ ެރި ކަމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ފާހަގަކ ޮށ ްލެވ ޭ ބ ައ ެއ ް ހ ާދި ާ‬ ‫ސކ ަނޑުތ ައ ް ބ ެލ ެހ ެއ ްޓުމ ަށ ް ވާރ ެއ ާއި އ ަ ީވގ ައި ރ ެއ ެއ ް‬ ‫ފ ޯރި މަރަމުނ ް‪ ،‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ މ ަ ް‬ ‫ދ ުވ ާލ ެއްނ ެތި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ޤ ައ ުމީ ދި ފާޢީބާރުނ ް ވެފ ައި ވ ަނީ މ ަތި ވ ެރި ޤުރ ުބ ާނީ އ ެކ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ‬ ‫އި ތުރުނ ް ކ ަނޑ ު ދ ަތުރުފ ަތުރ ު ކުރ ުމުގ ައި ރައ ްކ ާތ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު ދ ަތުރުފ ަތުރ ުކުރުމ ަށ ާއި‬ ‫ސތ ަކުނ ް ރައ ްކ ާތ ެރި ވުމ ަށ ް އާނ ްމ ު ރައ ްޔި ތުނ ް ހ ޭލުނ ްތ ެރި ކުރ ުވުމ ަށ ާއި‬ ‫އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ރަށްރަށ ުގ ެ ފ ަޅުތ ަކ ާއި ފަރުތ ަކުނ ް ކ ުނި ބ ުނި ނަގ ާ ސާފ ުކުރުމ ަށ ް ހި ނ ްގާފ ައި ވ ާ‬ ‫ސ ލި ޔެލަނ ް ޖ ެހ ެނީ އ ަގ ުހ ުރި ޚި ދުމ ަތްތ ަކ ުގ ެ ލި ސްޓުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޕްރ ޮގްރ ާމްތ ައ ްވ ެ ް‬

‫ ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސ އ ާގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫‪ 08‬ފެބްރުއަރީ‪ :‬ސ‪ .‬ހި ތ ަދ ޫ ވެސްޓ ް އާގޭގ ައި ހި ނގި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ސ އި ނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ‪.‬‬ ‫ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫‪ 12‬ފެބްރުއަރީ‪ :‬ސ‪ .‬ހި ތ ަދ ޫ މި ފ ްކ ޯ އ ައި ސްޕ ްލާނ ްޓ ް ކ ައި ރީ ގ ައި އ ޮތ ް ދޯންޏ ެއްގ ައި‬ ‫ސ އި ނ ް‬ ‫ސ އ ާގ ުޅި ގެނ ް ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫ހި ނގި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ‪.‬‬

‫ސ ގ ެ “ގި އ ުލި އ ާ”‬ ‫‪ 19‬ފެބްރުއަރީ‪ :‬ކ‪ .‬ގ ު ީޅ ބ ަނދަރުގ ައި އ ޮތ ް އ ޯޝަ ނ ް އ ެޑ ްވެންޗ ާ ް‬ ‫ނމަކ ަށ ްކި ޔ ާ ސަ ފ ާރީ ގ ައި ހި ނގި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ސާއ ާ ގ ުޅި ގެނ ް ފަޔަރ އެނ ްޑ ް‬ ‫ަ‬ ‫ސ އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ްކ ުރި ‪.‬‬ ‫ސ އި ނ ް އ ެ ސަ ރަޙ ައްދ ަށްގ ޮ ް‬ ‫ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫ސފ ައި ‪.‬‬ ‫ސގ ައި މި ސަ ފ ާރީ ވ ަނީ އ ަނދ ައި ގެނ ް އ ަޑި އ ަށ ް ގ ޮ ް‬ ‫މި ހ ާދި ާ‬ ‫‪ 20‬ފެބްރުއަރީ‪ :‬މ ޭލ ެއި ނ ް ފުރައި ގެނ ް ލ‪ .‬އަތޮޅ ަށ ް ދ ަތުރ ުކ ުރި ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ް ‪115‬‬ ‫ބުރ ެވި ލޯނ ްޗްގ ައި ހި ނގި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ސާއ ާ ގ ުޅި ގެނ ް ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު‬ ‫ސ އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ާލ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ‪ .‬މ ާލ ެ އަތ ޮޅ ު ފި ހާޅ ޮހި‬ ‫ސ އި ނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ސާރވި ް‬ ‫ސފ ަ‪.‬‬ ‫ސގ ައި ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ް ލޯނ ްޗްވ ަނީ އ ަޑި އ ަށްގ ޮ ް‬ ‫ރި ސޯޓ ް ކ ައި ރި ހި ނގި މި ހ ާދި ާ‬ ‫‪ 23‬ފެބްރުއަރީ‪ :‬ޏ‪ .‬ފުވ ައ ްމުލ ަކ ު ބ ަނދަރ ު ސަ ރަޙ ައ ްދުގ ައި ހ ުރި ހަރ ުގެތ ަކުގ ައި‬ ‫ސ އ ާގ ުޅި ގެނ ް އެއ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ާލުމ ަށ ް ފަޔަރ އެނ ްޑ ް‬ ‫ހި ނގި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ސގ ައި އ ެ ހަރުގޭގ ައި‬ ‫ސ އި ނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވި ‪ .‬މި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫ހ ުރި ފ ައި ބަރ ު ‪ 6‬ދޯންޏ ެއްވ ަނީ އ ަނދ ައި ހ ުލި ވެފ ަ‪.‬‬ ‫ސ ގ ެއ ާ އި ނ ްވ ެގެނ ް ހ ަދާފ ައި ވ ާ ގުދަނ ެއްގ ައި‬ ‫‪ 03‬މ ާޗް‪ :‬ގދ‪ .‬ތި ނަދ ޫ ގ ޯލްޑަނ ް ހ ައ ު ް‬ ‫ސ އި ނ ް‬ ‫ސގ ައި ތި ނަދ ޫ ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫ހި ނގި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ރައ ްޔި ތުންނ ާ ގ ުޅި ގެނ ް މ ަސަ އްކ ަތްކ ޮށ ް އ ެ އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ާލި ‪.‬‬ ‫ނގ އ ަލި ފާނ ުގ ެ‬ ‫ސނ ާ ރި ސޯޓ ް އެނ ްޑ ް ސްޕ ާ ގ ެ ގުދަނ ެއްގ ައި ހި ި‬ ‫‪ 05‬މ ާޗް‪ :‬އަނ ްގ ް ާ‬ ‫ސޓ ަށ ް‬ ‫ސގ ައި ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ސްގ ެ ފަޔަރ ފ ައި ޓަރުނ ް އ ެ ރި ޯ‬ ‫ހ ާދި ާ‬ ‫ސ އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ‪.‬‬ ‫ގޮ ް‬

‫އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އ ެފ ްގ ެ ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ް ގ ުޅި ގެނ ް ފ ެށި މ ަސަ އްކ ަތުނ ް މ ާލ ެ އަތ ޮޅ ުގ ެ އ ުތުރ ުގ ެ‬ ‫ސަ ރަޙ ައ ްދ ުގ ެ ނި ޔަމި ކ ަމ ުގ ެ ޗ ާޓ ް އި ސްލ ާހުކ ޮށ ް ނި ނ ްމި ‪.‬‬ ‫ސ އި ނ ް އ ައ ްޑ ު‬ ‫‪ 01‬އޭޕްރީލް‪ :‬އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އ ެފ ް ގ ެ ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫އަތޮޅ ަށ ާއި ފުވ ައ ްމުލަކ ަށ ް ދ ެމުނ ް ގެނ ްދި ޔަ އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ ޚި ދުމ ަތ ް އ ެ ދެއަތ ޮޅުގ ައި‬ ‫ސތ ަކ ާ ޙ ަވ ާލ ުކ ުރި ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ފުވ ައ ްމުލ ަކުނ ް ‪13‬‬ ‫ފަޔަމަނުނ ް ތ ަމ ްރީ ންކ ޮށ ް އަތ ޮޅ ު އ ޮ ީފ ް‬ ‫މީ ހުނ ް ‪ ،‬އ ައ ްޑ ު އަތ ޮޅުނ ް ‪ 15‬މީ ހުނ ް ތ ަމ ްރީ ނ ް ކ ުރި ‪.‬‬ ‫‪ 02‬އޭޕްރީލް‪ :‬މ ާފ ު ީށ ޖ ަލުގ ައި ހ ުރި ޢި މާރ ާތ ެއްގ ައި ހި ނގި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ސާއ ާ‬ ‫ސ އ ަލި ފާނ ް‬ ‫ސ އި ނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް އެރަށ ަށ ް ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ‪.‬‬ ‫ސ ހި ނގި ‪ .‬މ‪ .‬ސަ ލްޖ ަމ ްގ ެ އާގ ޭ ގ ައި‬ ‫‪ 16‬އޭޕްރީލް‪ :‬މާލޭގ ައި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ތި ނ ް ހ ާދި ާ‬ ‫ނ ތ ައި ސޭ ކ ޮ ީށގ ައި އ ަދި‬ ‫ސ ކ ުރި މ ަތި ނ ް އޮނ ް ަ‬ ‫ހ ުރި “ ބ ައި ބ ަލ ާކެފ ޭ” ގަޔ ާއި އ ެމ ް‪.‬އީ‪.‬އ ެ ް‬ ‫ޞަ ލ ާޙ ުއ ްދީ ނ ު މި ސްކި ތ ުގ ެ ކ ުރި މ ަ ީތގ ައި ހ ުރި ކ ުނި ތ ަކ ެއްގ ައި އ ަލި ފާނ ް ރ ޯވ ެ‪ ،‬ހި ނގި‬ ‫ސގ ައި އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ާލ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު‬ ‫އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ސ އި ނ ް ކ ުރި ‪.‬‬ ‫ސާރވި ް‬ ‫ސރައި ގ ައި ގ ޭގެއ ަށ ް ފެނ ް ވަންނަމުނ ްދ ާ ީތ މާލ ޭގ ެ‬ ‫‪ 29‬އޭޕްރީލް‪ :‬މ ާލެއ ަށ ް ކ ުރި ގަދ ަ ވި އ ް ާ‬ ‫މ ަގުތ ަކުގ ައި ޕ ަމ ްޕ ް ބަހ ައްޓ ައި ގެނ ް ފެނ ްހި އ ްކ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ‪.‬‬

‫ސގ ައި‬ ‫ސރީ ޑ ް ގ ެ ގަރ ާޖްގ ައި އ ޮތ ް ކާރ ެއްގ ައި އ ަލި ފާނ ްރ ޯވި ހ ާދި ާ‬ ‫‪ 11‬މ ާޗް‪ :‬ގ‪ީ .‬‬ ‫ސ އި ނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ާލ ުމުގ ައި ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫ކ ުރި ‪.‬‬ ‫ސ އ ާގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫‪ 14‬މ ާޗް‪ :‬ސ‪ .‬ހި ތ ަދ ޫ އ ަރި ހާގ ޭގ ެ ބ ައ ެއްގ ައި ހި ނގި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ސ އި ނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ‪.‬‬ ‫ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫‪ 21‬މ ާޗް‪ :‬ގއ‪ .‬ވި ލި ނގި ީލގ ައި ފާހަގ ަ ކުރ ެވުނ ު ރ ާއްޖ ޭގ ެ ޤ ައ ުމީ ދުވ ަހ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ކ ޭމ ްޕ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ރަސްމި އްޔ ާތުތ ަކުގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވުމ ަށ ް އެރަށުގ ައި ޤާއި މ ުކ ުރި‬ ‫ފަރ ާތުނ ް ޤ ައ ުމީ ދުވަހ ަށ ް ތ ައްޔާރ ުވުމ ަށ ް އ ެ ރަށ ުގ ެ ރައ ްޔި ތުނ ް ކުރަމުނ ްދި ޔަ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވ ުމ ުގ ެ އި ތުރުނ ް އި ޖ ުތި މ ާ ީޢ ތަރައ ްޤީ އ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކ ުރި ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ެރި ޔ ާ އ ަދި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ކ ޭމްޕ ަށ ް ި‬ ‫މި އ ަދ ު ގއ‪ .‬ވި ލި ނގި ީލގ ައި ޤާއި މ ު ކ ުރި ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ ޒި ޔާރަތ ް ކުރ ެއ ްވި ‪ .‬ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ ި‬ ‫ކ ޭމްޕ ަށ ް ވަޑ ައި ގެންނ ެވ ުމުނ ް އެމ ަނި ކ ުފާނަށ ް އޮނަގ ާރޑ ެއ ް އެރ ުވި ‪.‬‬

‫ނ އަހ ަރީ ދުވ ަހ ުގ ެ މުނ ާސަ ބ ަތުގ ައި ބ ޭއ ްވި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ‪ 115‬ވ ަ ަ‬ ‫‪ 01‬މ ޭ‪ :‬ދި ވ ެހި ި‬ ‫ސ ބ ޭއ ްވ ުނީ ކ ަޅ ުތ ުއްކ ަލ ާ ކ ޮ ީށ ހ ެވި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ސ ބ ޭއ ްވުނ ު‪ .‬މި ޖ ަލ ް ާ‬ ‫ރަސްމީ ޖ ަލ ް ާ‬ ‫ސޓ ޭޖ ެއްގ ަ‪ .‬މި ރަސްމި އްޔ ާތ ު ޝަ ރަފ ުވ ެރި ކ ޮށ ްދ ެއ ް ީވ‬ ‫ް‬ ‫މ ައި ދާނުގ ައި ހ ެދި ފ ައި ވ ާ ޚ ާއ ްޞަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ެރި ޔ ާ އ ަދި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ އ ަލ ްއުސްތާޛ ު މ ައ ުމޫނ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ންނ ާ މ ުޚާތ ަބ ު ކުރައ ްވ ާ ދ ެއ ްކ ެވި ވާހަކ ަފ ުޅުގ ައި “ދި ވ ެހި‬ ‫ޢ ަބ ްދ ުލްޤ ައ ްޔ ޫމ ް‪ .‬ދި ވ ެހި ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް މަސްޢ ޫލި އްޔަތުތ ައ ް އ ުފުލ ަމުނ ް ގެންދަވ ަނީ އި ޚ ްލާޞްތ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެކުގ ައި ”‬ ‫ި‬ ‫ސރ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ުފ ެދ ުނި އ ް ު‬ ‫ކަމ ަށ ް އެމ ަނި ކ ުފާނ ު ވި ދ ާޅ ުވި ‪ .‬މި ރަސްމި އްޔ ާތުގ ައި ދި ވ ެހި ި‬

‫ސގ ައި ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު‬ ‫‪ 22‬މ ާޗް‪ :‬އ ޮލި މްޕ ަހުގ ައި ހި ނގި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ސ އި ނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ‪.‬‬ ‫ސާރވި ް‬ ‫ސ ގ ައި‬ ‫‪ 31‬މ ާޗް‪ :‬ހދ‪ .‬ކ ުޅ ުދ ުއ ްފ ު ީށ ސަ ތާވ ަރީ ގ ޭ ބ ަދި ގޭގ ައި ހި ނގި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ސ އި ނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ‪.‬‬ ‫ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬

‫‪ 01‬އޭޕްރީލް‪:‬‬

‫ނ ީވ އ ާއި‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ނި ޔަމި ކ ަމ ުގ ެ ޗ ާޓ ް އި ސްލ ާހ ު ކުރުމ ަށ ް އި ނ ްޑި އ ާގ ެ ޭ‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‬

‫އ ެދުވ ަހ ާ ހަމައ ަށ ް ކ ޮމާނ ްޑ ް ލ ެވ ެލްގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރައ ްވ ާ ދި ގ ު މ ުއްދަތަކ ަށ ް ޤ ައުމ ަށ ާއި‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް އ ަގ ުހ ުރި ޚި ދުމ ަތްތ ަކ ެއ ް ކ ޮށ ްދ ެއ ްވ ާ ޝަ ރަފ ުވ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު ޚި ދުމ ަތުނ ް‬ ‫ި‬ ‫ވ ަކި ވެވަޑ ައި ގެންފ ައި ވ ާ ބ ޭފ ުޅުންނަށ ާއި ‪ ،‬މި މ ަތި ވ ެރި ޚި ދުމ ަތުގ ައި ދ ެމި ތި އްބަވ ަނި ކ ޮށ ް‬ ‫ދ ެމި އ ޮތ ުމ ުގ ެ އާލަމ ަށ ް ދ ަތުރ ުކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ އ ޮފި ސަ ރުންނަށ ް އެބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ އ ަގ ު‬ ‫ނ ދ ެއ ްވި ‪.‬‬ ‫ވަޒަންކ ޮށ ް ހ ަނދ ާނީ އ ައްޑ ަ ަ‬ ‫‪ 03‬މ ޭ‪ :‬ތ ާޖ ުއ ްދީ ނ ް ސްކ ޫލ ް ފުރަގ ަހުގ ައި ހ ުރި ސުމި ޓ ޯމ ޯ މި ޓްސުއި ކޮންސްޓްރަކ ްޝަ ނ ުގ ެ‬ ‫ގުދަނ ެއްގ ައި އ ަލި ފާނ ް ރ ޯވ ުމ ާގ ުޅި ގެނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ާލ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ފަޔަރ އެނ ްޑ ް‬ ‫ސ އި ނ ް ކ ުރި ‪.‬‬ ‫ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬

‫ސގ ައި‬ ‫‪ 12‬ޖޫން‪ :‬ސ‪ .‬ހި ތ ަދ ޫ ބ ަނދަރުގ ައި އ ޮތ ް ޑި ލ ައި ޓ ް ބ ޯޓްގ ައި ރ ޯވި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ސޓ ޭޝަ ނުނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ‪.‬‬ ‫ސ‪ .‬ހި ތ ަދ ޫ ފަޔަރ ް‬

‫ސލ ައްކައ ަށ ްވުރ ެ އ ަގުބ ޮޑ ު މުދ ަލ ާއ ެކ ު ޕ ާމްބީޗ ް ރި ސޯޓ ްގ ެ ސަ ޕްލ ައި‬ ‫‪ 05‬މ ޭ ‪ :‬ފ ަ ް‬ ‫ސގ ައި ދޯންޏ ާއި މ ުދ ާ ސަ ލާމ ަތ ް‬ ‫ދ ޯނި “އ ޯޝަ ނ ް” ޅ‪ .‬މ ަޑި ވަރ ު ފަރަށ ް އުރުނ ު ހ ާދި ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވި ‪.‬‬ ‫ކުރ ުމުގ ައި ި‬

‫‪ 18‬ޖޫން‪ :‬ހއ‪ .‬ދި އ ްދ ޫ އ ަށ ާއި ހދ‪ .‬ކ ުޅ ުދ ުއ ްފ ުށްޓ ަށ ް އާދަޔ ާއި ޚި ލާފ ަށ ް އުދ ައެރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސަ ބ ަބުނ ް ހ ާލުގ ައި ޖ ެހުނ ު މީ ހުންނަށ ް އެހީތ ެރި ވ ެދީ ‪ ،‬ރަށުނ ް ލޮނުގ ަޑ ު ހި އ ްކ ާ ރަށ ުތެރ ެ‬ ‫ސާފ ުކުރ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އ ެފ ް އި ނ ް ކ ުރި ‪.‬‬

‫ސ އ ާގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫‪ 11‬މ ޭ‪ :‬ސ‪ .‬މަރަދ ޫ ނި ޔަދުރ ުމާގ ޭގ ެ ބ ަދި ގޭގ ައި ހި ނގި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ސޓ ޭޝަ ނުނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ‪.‬‬ ‫ސ‪ .‬ހި ތ ަދ ޫ ފަޔަރ ް‬

‫ސގ ައި‬ ‫‪ 19‬ޖޫން‪ :‬ހދ‪ .‬ކ ުޅ ުދ ުއ ްފ ުށްޓ ަށ ް އުދ ައެރ ުމުނ ް ރަށ ުތެރޭގ ައި ފެންބ ޮޑ ުވި ހ ާދި ާ‬ ‫ފެނ ްހި އ ްކ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ‪.‬‬

‫‪ 15‬މ ޭ‪ :‬ގދ‪ .‬އަތ ޮޅ ުގ ެ ބ ައ ެއ ް ރަށްރަށ ަށ ް އެރޭ ‪ 10:00‬ހ ާއި ރ ު އާދަޔ ާއި ޚި ލާފ ަށ ް‬ ‫ސގ ައި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ދ ެކުނ ުގ ެ އަތ ޮޅުތ ަކ ުގ ެ ބ ައ ެއ ް‬ ‫އުދައަރަނ ްފ ެށި ‪ .‬މި އުދ ަ އެރ ުމ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ރަށްތަކ ަށ ް އުދ ައި ގ ެ އ ަސަ ރ ު ކ ުރި ‪ .‬އެރަށްރަށުނ ް ފެނ ްހި އ ްކ ުމ ާއި ރަށްތ ައ ް ސާފ ުކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް އަމ ަ ީލ ގ ޮތުނ ް ބ ައި ވ ެރި ވި ‪.‬‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި ި‬

‫ސރައި ގ ައި މ ަގުތ ަކުގ ައި ފެންބ ޮޑ ުވ ުމ ާގ ުޅި ގެނ ް މާލ ޭގ ެ‬ ‫‪ 21‬ޖޫން‪ :‬މ ާލެއ ަށ ް ކ ުރި ގަދ ަ ވި އ ް ާ‬ ‫މ ަގުތ ަކުގ ައި ޕ ަމ ްޕ ް ބަހ ައްޓ ައި ގެނ ް ފެނ ްހި އ ްކ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ‪.‬‬

‫‪ 16‬މ ޭ‪ :‬ގއ‪ .‬ވި ލި ގި އްޔ ާ ދި މ ާލުނ ް ‪ 18‬ވަރަކ ަށ ް މ ޭލ ް ބޭރުގ ައި އ ޮތ ް މަސްބޯޓ ަކުނ ް‬ ‫ގއ‪ .‬ވި ލި ނގި ލި “ޓޫނ ާ” ދޯންޏަށ ް ބ ަޑި ނ ް ހަމ ަލ ާ ދި ނ ް މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު ލި ބި ގެނ ް އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬‬ ‫ޑީ ‪.‬އ ެފ ް އި ނ ް ޚ ާއ ްޞަ އޮޕަރޭޝަ ނ ެއ ް ފ ެށި ‪.‬‬ ‫ޝނ ާ” ޤ ަވ ާޢި ދ ާ‬ ‫‪ 17‬މ ޭ‪ :‬ސްރީ ލަނ ްކ ާގ ެ ތަމަޅ ަ ޓ ައި ގަރުނ ްގ ެ ހ ަތި ޔާރ ު ބ ޯޓ ް “ކ ްރި ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ނ ުކި ޔަމަނ ްތ ެރި ކަނ ް‬ ‫ޚި ލާފ ަށ ް ރ ާއްޖ ޭގ ެ ސަ ރަޙ ައ ްދ ުގ ެ ތެރެއ ަށްވ ަދ ެ‪ ،‬ދި ވ ެހި ި‬ ‫ސ ކި ޔަމަނ ް ނ ުވ ުމުނ ް އ ެ ބޯޓ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްދި ނ ް ނަސޭ ހ ަތ ާއި އި ނ ްޒާރުތަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ދ ައ ްކ ާ ި‬ ‫ޙަމ ަލ ާދީ ފ ައ ްތާލ ައި ބ ޯޓުނ ް ދ ަތުރ ުކ ުރި ‪ 5‬މީ ހުނ ް ހ ައްޔަރ ު ކ ުރި ‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪ 12‬ޖޫން‪ :‬ބާރުގަދ ަ ކ ޮޅި ގ ަނޑ ެއްގ ައި ހި ނގި ދ ެ ހ ާދި ސާއ ެއްގ ައި ‪ 3‬މީ ހުނ ް ގ ެއ ްލި ގެނ ް‬ ‫ސގ ައި ގ ެއ ްލ ުނީ ކ‪ .‬ތ ުލުސްދ ޫ ކ ައި ރީ އ ަޅާފ ައި އ ޮތ ް‬ ‫ހ ޯދ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ‪ .‬މި ދ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ސަ ފ ާރީ އ ެއްކަމ ަށ ްވ ާ “ސަ ދަނ ް ކްރޮސް” އި ނ ް ރ ާޅ ާ އަޅަނ ް އ ުޅުނ ު ޖ ަޕާނ ުގ ެ ރައ ްޔި ތ ެއ ް‬ ‫ކަމ ަށ ްވ ާ ޔުޓ ަ ސުޒ ުކީ ( ‪ 25‬އަހަރ ު) އ ާއި ކ‪ .‬ބ ޮޑ ުހި ތި އ ައި ލެނ ްޑ ް ރި ސޯޓުނ ް ފ ުރި‬ ‫ކަޓަމަރާނ ެއްގ ައި ތި ބި ސ‪ .‬މީ ދ ޫ އި ރަސްމ ާކުގ ޭ ޙ ަސަ ނ ްދީ ދީ ( ‪ 36‬އަހަރ ު ) އ ާއި‬ ‫ސނ ް ( ‪ 37‬އަހަރ ު )‪.‬‬ ‫ޑެނ ްމ ާކ ު ރައ ްޔި ތ ެއްކަމ ަށ ްވ ާ ސޮ ރެނ ް ޖެކ ޮބ ް ެ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ނމަކ ަށ ް‬ ‫‪ 29‬ޖޫން‪ :‬މ ޫވި ނ ްގ އި ންޓ ަރނޭޝަ ލ ް ޕްރައި ވ ެޓ ް ލި މި ޓ ެޑ ްގ ެ “ނޫރ ާނީ ކ ް ީއނ ް” ަ‬ ‫ސގ ައި އ ެ‬ ‫ކި ޔ ާ ސަ ފ ާރީ ގ ައި ކ‪ .‬ގުރައި ދ ޫ ބޭރުގ ައި އ ޮއ ްވ ާ ހި ނގި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ސ އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސ އި ނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ސަ ރަޙ ައްދ ަށ ް ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫ސގ ައި އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރަމުންދ ަނި ކ ޮށ ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ‪ .‬މި ހ ާދި ާ‬ ‫ސފ ަ‪.‬‬ ‫ސަ ފ ާރީ ވ ަނީ އ ަޑި އ ަށްގ ޮ ް‬ ‫‪ 02‬ޖުލައި‪ :‬މ ޫވި ނ ްގ އި ންޓ ަރނޭޝަ ލ ް ޕްރައި ވ ެޓ ް ލި މި ޓ ެޑ ްގ ެ “ނޫރ ާނީ ކ ް ީއނ ް”‬ ‫ސގ ައި‬ ‫ނމަކ ަށ ްކި ޔ ާ ސަ ފ ާރީ ކ‪ .‬ގުރައި ދ ޫ ބޭރުގ ައި އ ަޅާފ ައި އ ޮއ ްވ ާ ހި ނގި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ަ‬ ‫ސ ( ‪ 34‬އަހަރ ު ) އ ަނދ ައި ގެނ ް އ ަޑި އ ަށ ް‬ ‫ގ ެއ ްލުނ ު ރ‪ .‬ރަސްގެތީމ ު ފި ނި ހި ޔާގ ޭ ޢ ަ ީލ ީޢ ާ‬ ‫ސފ ައި ވ ާ ސަ ފ ާރީ ގ ެ ބ ައި ތ ަކ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް މަރ ުވެފ ައި އ ޮއ ްވ ާ ހ ޯދި ‪ .‬މީ ނ ާ ހ ޯދ ުމ ުގ ެ‬ ‫ގޮ ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކޯސްޓ ްގ ާރޑުނ ް ކ ަނޑުމ ަތި ންނ ާއި ޑ ައި ވ ް ކ ަޮށ ްގެނ ް މ ެދ ު ނ ުކ ެޑި ކ ޮށްފ ައި ވ ޭ‪.‬‬

‫ނ އ ޭ ލަތީފ ް މެކ ޭނި ކ ަލ ް ވ ޯރކ ްޝޮ ޕ ް‬ ‫‪ 03‬ޖުލައި‪ :‬ކ ޮއި މ ަލ ާ ހި ނގ ުމުގ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫ސގ ައި އ ަލި ފާނ ް ނި ނ ްވ ާލ ުމ ުގ ެ‬ ‫( މ ޯރީ ގަރ ާޖ ް ) ގ ައި ހި ނގި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ސގ ައި އެގަރ ާޖ ް‬ ‫ސ އި ނ ް ކ ުރި ‪ .‬މި ހ ާދި ާ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫އ ަނދ ާހ ުލި ވ ެ‪ ،‬އެގަރ ާޖ ާ އި ނ ްވ ެގެނ ްހ ުރި ‪ 6‬ގެއަކ ަށ ް ވަރަށ ް ބޮޑ ަށ ް ގ ެއ ްލުނ ް ލި ބުނ ު‪.‬‬ ‫‪ 7‬ޖުލައި ‪ :‬ސ‪ .‬ފ ޭދ ޫ ކ ުއްޅ ަފި ލާގ ޭގ ެ ކ ުރި މ ަ ީތގ ައި އ ޮތ ް ކާރ ެއްގ ައި ރ ޯވި އ ަލި ފާނ ުގ ެ‬ ‫ސޓ ޭޝަ ނުނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ސ އ ާގ ުޅި ގެނ ް ސ‪ .‬ހި ތ ަދ ޫ ފަޔަރ ް‬ ‫ހ ާދި ާ‬ ‫ކ ުރި ‪.‬‬ ‫‪ 17‬ޖުލައި‪ :‬މާލ ޭގ ެ ބ ައ ެއ ް ހި ސާބުތ ަކުގ ައި ހ ުރި ސަ އި ކ ަލްތ ަކ ެއްގ ައި ބަޔަކ ު އ ަލި ފާނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ރ ޯކުރ ުމ ާގ ުޅި ގެނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫އި ނ ް ކ ުރި ‪ .‬މި ރޭ ‪ 1‬ވ ޭވ ް ސަ އި ކ ަލ ް‪ 2 ،‬ލި ފާނ ް ސަ އި ކ ަލ ް‪ 1 ،‬އ ެޕ ޯލ ޯ ސަ އި ކ ަލ ް‪،‬‬ ‫ސތ ަކ ާގ ުޅި ގެނ ް މއ‪.‬‬ ‫ސ ސަ އި ކ ަލްގ ައި ރޯކ ޮށ ްލާފ ައި ވ ޭ‪ .‬މި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫‪ 1‬ޗި އ ަރ ް‬ ‫ނައި ލޯނުގޭގ ައި ހ ުރި އެއ ަރކޯނ ް އަކ ަށ ާއި “ ޚ ުދ ޫމ ް” ފި ހާރައ ަށ ް ގ ެއ ްލުނ ް ލި ބުނ ު‪.‬‬ ‫‪ 26‬ޖުލައި‪ :‬ސ‪ .‬ހި ތ ަދ ޫ ބ ްލ ޫވި ނ ްގ ގ ެއ ާއި އި ނ ްވ ެގެނ ް ހ ަދާފ ައި ވ ާ ތަނ ެއްގ ައި ރ ޯވި‬ ‫ސޓ ޭޝަ ނުނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސ އ ާގ ުޅި ގެނ ް ސ‪ .‬ހި ތ ަދ ޫ ފަޔަރ ް‬ ‫އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ‪.‬‬

‫‪ 21‬އޯގަސްޓް‪ :‬ކ‪ .‬ގުރައި ދ ޫ ޖަނ ްބ ުމާގ ޭ އި ބްރ ާހި މ ް ރި ޒ ާގ ެ “ހ ަވި ” ފި ހާރައި ގ ައި‬ ‫ސ‬ ‫ސ އި ނ ް އެރަށ ަށްގ ޮ ް‬ ‫ސގ ައި ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫އ ަލި ފާނ ް ރ ޯވި ހ ާދި ާ‬ ‫އެއ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ާލި ‪.‬‬ ‫‪ 23‬އޯގަސްޓް‪ :‬ކ‪ .‬ހުރ ާ ސާނީ ވި ލ ާ ގޭގ ައި އެގ ޭ މީ ހުނ ް ނި ދާފ ައި ތި އ ްބ ާ ރޯކ ޮށ ްލި‬ ‫ސ އި ނ ް‬ ‫ސގ ައި އެރަށ ަށ ް ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ސގ ައި އ ެގ ެއ ާއި އެގޭގ ައި‬ ‫ގޮސްގެނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ާލ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ްކ ުރި ‪ .‬މި ހ ާދި ާ‬ ‫ސގ ައި އެގ ޭ މީ ހުނ ް‬ ‫ހި ފ ާގެނ ްގުޅ ޭ ހ ުރި ހ ާ އ ެއްޗ ެއ ް އ ެއްކ ޮށ ް އ ަނދ ާހ ުލި ވި ‪ .‬މި ހ ާދި ާ‬ ‫ސަ ލާމ ަތްކ ޮށްފ ައި ވ ަނީ ފާރުނ ް ބ ައ ެއ ް ތ ަޅާލ ައި ގެނ ް‪.‬‬ ‫‪ 24‬އޯގަސްޓް‪ :‬ލ‪ .‬މާނ ްދ ޫ ބޭރުގ ައި އ ޮތ ް އ ޮއި ވ ާލި ‪ 108‬ބ ޯޓްގ ައި ހި ނގި އ ަލި ފާނ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ސ އ ާގ ުޅި ގެނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި ލ‪ .‬ކ ައ ްދޫގ ައި ތި ބ ޭ ި‬ ‫ހ ާދި ާ‬ ‫އަމ ަ ީލ ގ ޮތުނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވި ‪.‬‬

‫ސޓ ަރ އ ޮފ ް ޓ ޫރި ޒ ަމ ް ޑރ‪ .‬މ ަޙ ްމ ޫދ ު ޝަ އ ުޤީ ގ ެ ރަސްމީ ކާރުކ ޮޅުގ ައި‬ ‫‪ 26‬އޯގަސްޓް‪ :‬މި ނި ް‬ ‫ނރ ުގ ެ ގަރ ާޖުގ ައި އ ޮއ ްވ ާ ރޭގ ަނޑ ު ދަންވަރ ު‬ ‫އެމ ަނި ކ ުފާނ ު އ ުޅ ުއ ްވ ާ މއ‪ .‬ލ ައި ޓ ް ކ ޯ ަ‬ ‫ސ އ ާއި އި މ ާދ ުއ ްދީ ނ ް ސްކ ޫލ ްގ ެ އި ރަށްއ ޮތ ް ކ ޮ ީށގ ައި ހ ުރި ކ ަޅުހަންތ ަކ ެއްގ ައި‬ ‫ރޯކ ޮށ ްލި ހ ާދި ާ‬ ‫ސ‬ ‫ރޯކ ޮށ ްލި ހ ާދި ސާއ ާއި ހ ެލ ްތ ު މި ނި ސްޓ ްރީ ގ ެ ކޮޓ ަރި އ ެއްގ ައި ހި ނގި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ސ‬ ‫އ ާގ ުޅި ގެނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ާލ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫އި ނ ް ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވި ‪.‬‬ ‫‪ 11‬ސެޕ ްޓެމ ްބަރ‪ :‬ދ‪ .‬މީ ދޫގ ައި ފެންބ ޮޑ ުވ ެ ގ ޭގެއ ަށ ް ފެންވަންނަމުނ ް ދި އ ުމ ާގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫ފެނ ްހި އ ްކުރ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ‪.‬‬ ‫ސޕ ަލ ްޓީ ނ ް‬ ‫‪ 21‬ސެޕ ްޓެމ ްބަރ‪ :‬އ ާ މަސްމާރުކ ޭޓ ް އ ެޅުމ ަށ ް ހި އ ްކި ބި މުގ ައި މާލ ޭ މ ުނި ި‬ ‫ތ ަކ ެތި ދ ެއ ްވ ުމުނ ް އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އ ެފ ް އި ނ ް ވަރަށ ް ކުރ ު މ ުއްދ ަތ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައި އި މާރ ާތްކ ޮށ ް‬ ‫ނި ނ ްމި ދ ަތުރ ުވ ެރި ނ ްގ ެ މާރުކ ޭޓ ް ބޭނުނ ްކުރަނ ް ފ ެށި ‪.‬‬ ‫‪ 29‬ސެޕ ްޓެމ ްބަރ‪ :‬ސަ ލްޓަނ ް ޕ ާކްގ ައި އ ައި ‪.‬އީ‪.‬ޑީ އ ެއ ް ގ ޮއ ްވ ާލ ުމ ާ ގ ުޅި ގެނ ް މ ާލ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވި ‪ .‬އ ަދި މި ހ ާދި ސާއ ާ ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫ތެރޭގ ެ ސެކި ޔ ުރި ޓީ ބ ެލ ެހ ެއ ްޓުމ ަށ ް ި‬ ‫ރައ ްކ ާތ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް އަޅަނ ް ޖ ެހުނ ު ފި ޔަވ ަޅުތ ައ ް އ ަޅ ާ ފ ުލ ުހުނ ްގ ެ ތ ަޙ ުޤީ ޤ ަށ ް އެހީތ ެރި ކަނ ް‬

‫ފަނ ްނީ ގ ޮތުނ ް ފޯރުކ ޮށ ްދީ ފ ައި ވ ޭ‪.‬‬ ‫‪ 30‬ސެޕ ްޓެމ ްބަރ‪ :‬ހދ‪ .‬ކ ުޅ ުދ ުއ ްފ ު ީށ އ ަތި ރި މ ަ ީތގ ައި ހ ުރި ހަރ ުގ ެއ ެއްގ ައި އ ަލި ފާނ ް‬ ‫ސ އި ނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސ ގ ައި ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫ރޯކ ޮށ ްލި ހ ާދި ާ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ‪.‬‬ ‫ނ އ ެފ ް‪.‬ޑ ަބ ްލި ޔ ު ކޮންސްޓްރަކ ްޝަ ނ ް‬ ‫‪ 07‬އޮކްޓޯބަރ‪ :‬މާލ ޭ‪ ،‬ޝަ ހީދުއ ަ ީލ ހި ނގ ުމުގ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫ސ އި ނ ް‬ ‫ކ ޮމ ްޕ ެނީ ގ ެ ވ ަޑާންގޭގ ައި އ ަލި ފާނ ް ރ ޯވ ުމުނ ް ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫ބ ައި ގ ަޑި އި ރ ެއ ްހ ާ އި ރ ުގ ެ ތެރޭގ ައި އެއ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ާލި ‪.‬‬ ‫‪ 08‬އޮކްޓޯބަރ‪ :‬އއ‪ .‬ހި މަނ ްދޫގ ައި ސަ ލާމ ަ ީތ ބާރުތަކ ަށ ް ދެކ ޮޅ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި‬ ‫ސ‬ ‫ނހައ ަޅާފ ައި ވ ާ ޖ ަމާޢ ަތުނ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ުކި ޔަމަނ ްތ ެރި ކަނ ް ދ ެއ ްކި ދީ ނީ ގ ޮތުނ ް ހ ައ ްދުފ ަ ަ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް އ ަމާނ ްދި ނ ް‪ .‬ނ ުކި ޔަމަނ ްތ ެރި ކަނ ް ދ ެއ ްކި މީ ހުންނ ާއި‬ ‫ޝަ ރުތ ަކ ާ ނުލ ައި ި‬ ‫ސަ ލާމ ަ ީތ ބާރުތ ަކ ާ ދ ެމ ެދ ު ހި ނގި ކ ުރި މ ަތި ލ ުމުގ ައި އ ަނި ޔ ާވި މީ ހުނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ެރި ޔ ާ އ ަދި‬ ‫ސ ިޕޓ ަލްގ ައި އ ެޑ ްމި ޓ ްކުރ ެވި ގެނ ް ފަރ ުވ ާ ދ ެވުނ ު މީ ހުނ ްގ ެ ހ ާލ ު ި‬ ‫ހޮ ް‬

‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ އ ަލ ްއުސްތާޛ ު މ ައ ުމޫނ ް ޢ ަބ ްދ ުލްޤ ައ ްޔ ޫމ ް ބ ައްލ ަވ ާލ ެއ ްވި ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ‪ 3‬ބޭކ ަލުންނަށ ް އި ތުރ ު ފަރ ުވ ާ‬ ‫މި އޮޕަރޭޝަ ނުގ ައި އެނ ްމ ެ ބޮޑ ަށ ް އ ަނި ޔ ާވި ި‬ ‫ދި ނުމ ަށްޓަކ ައި ސްރީ ލަނ ްކާއ ަށ ް ފޮނ ުވި ‪.‬‬ ‫ސޓ ާ މ ޯލ ްޑި ވްސްގ ެ އ ައި ލެނ ްޑ ް ސަ ފ ާރީ ގ ައި ވ ަޒީ ފ ާ އ ަދ ާކުރ ާ ހދ‪.‬‬ ‫‪ 10‬އޮކްޓޯބަރ‪ :‬ވި ް‬ ‫ނ‬ ‫ނރ ުގި ސްވި ލ ާ ޙ ުސަ އި ނ ް ޙަބީބ ު ( ‪ 35‬އަހަރ ު) ކ‪ .‬ތ ުލުސްދ ޫ ކ ައި ރީ ގ ައި އޮނ ް ަ‬ ‫ނާވ ައި ދ ޫ ަ‬ ‫ކުޑ ަވި ލި ނގި ލި ކ ައި ރީ ގ ައި ޑި ންގީއ ެއްގ ައި އި ނ ްދ ާ ކ ަނޑ ަށ ްވ ެއ ްޓި ގ ެއ ްލި ގެނ ް އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬‬ ‫ޑީ ‪.‬އ ެފ ް ކޯސްޓ ްގ ާރޑުނ ް އޭނ ާ ހ ޯދ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ‪.‬‬ ‫‪ 12‬އޮކްޓޯބަރ‪ :‬ހދ‪ .‬ކ ުޅ ުދ ުއ ްފ ު ީށ “ސަ ނ ްގ ު” ދޯންޏަށ ް ދި ޔަވ ެ‪ ،‬ދި ޔަގ ަނޑ ު ބ ޮޑ ުވ ެ‬ ‫ހ ާލުގ ައި ޖ ެހ ުމުނ ް ޕ ަމ ްޕ ް ޖ ައ ްސަ އި ގެނ ް ދި ޔަ ހި އްކ ައި ދި ނ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ފަޔަރ އެނ ްޑ ް‬ ‫ސ އި ނ ް ކ ުރި ‪.‬‬ ‫ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫‪ 19‬އޮކްޓޯބަރ‪ :‬ހދ‪ .‬ކ ުޅ ުދ ުއ ްފ ު ީށ ގ ެމ ާ ގޭގ ައި ހ ަދާފ ައި ހ ުރި ލ ަކ ުޑި ގުދަނ ެއްގ ައި ހި ނގި‬ ‫ސ އި ނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސގ ައި ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ‪.‬‬ ‫ސރައި ގ ައި މ ެރި ނ ްގ ޯލ ްޑ ް އާގޭގ ައި‬ ‫‪ 25‬އޮކްޓޯބަރ‪ :‬ސ‪ .‬ހި ތ ަދުއ ަށ ް ކ ުރި ގަދ ަ ވި އ ް ާ‬ ‫ސ‬ ‫ސގ ައި ފެނ ްހި އ ްކ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫ފެންބ ޮޑ ުވި ހ ާދި ާ‬

‫ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ސްއި ނ ް ކ ުރި ‪.‬‬ ‫ޑސެމ ްބަރ‪ :‬ތ‪ .‬ދި ޔަމި ގި ނލި ނ ް ފުރައި ގެނ ް މ ާލ ެ އ ަށ ް ދ ަތުރ ުކ ުރި ތ‪ .‬ދި ޔަމި ގި ނލި‬ ‫‪ި 08‬‬ ‫ަޝދ ުގ ެ “އ ެކ ުވ ެރި ” ބ ޯޓ ް ‪ 23:00‬ހ ާއި ރ ު އި ނ ްޖީ ނ ް ހ ުއ ްޓި ގެނ ް‬ ‫ރަންކ ޮކ ާގ ެ އި ބްރ ާހި މ ް ރ ީ‬ ‫ކޯސްޓ ްގ ާރޑުނ ް އެހީތ ެރި ވ ެދީ ‪ ،‬ބ ޯޓުނ ް ދ ަތުރ ުކ ުރި ‪ 8‬އަނ ްހެނުންނ ާއި ‪ 5‬ކުޑ ަކ ުދި ންނ ާއި ‪5‬‬ ‫ފި ރި ހެނުނ ް މ ާލ ެ ގެނެސްދި ނ ް‪.‬‬ ‫ސއ ަކ ާ‬ ‫ޑސެމ ްބަރ‪ :‬މ‪ .‬ދަރަވަނ ްދޫގޭގ ައި ހި ނގި ނުރައ ްކ ާތ ެރި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫‪ި 11‬‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ސްއި ނ ް އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ްކ ުރި ‪.‬‬ ‫ސގ ައި ‪ 2‬މީ ހަކ ަށ ް އ ަނި ޔ ާ ލި ބި ފ ައި ވ ޭ‪ .‬އ ޭގ ެ ތެރޭގ ައި ‪ 14‬އަހަރ ުގ ެ‬ ‫މި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ސ ހި މެނޭ‪.‬‬ ‫ކުޑ ަކ ުއްޖ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ އ ާއި އ ެމ ެރި ކ ާގ ެ މ ެރީ ނ ް ް‬ ‫ސ ފޯ ް‬ ‫ސ ނޭޝަ ނަލ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ޑސެމ ްބަރ‪ :‬މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫‪ި 16‬‬ ‫ސކ ަރީ ތ ަމ ްރީ ންތ ައ ް‬ ‫ސކ ަރީ ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ެއ ް ސ‪ .‬ގ ަމުގ ައި ބ ޭއ ްވި ‪ .‬މި އ ަ ް‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް އ ަ ް‬ ‫ސ އ ާއ ެކ ު‬ ‫ނި މ ުނީ ‪ 20‬ޑި ސެމްބަރުގ ަ‪ .‬މި ތ ަމ ްރީ ނުތަކ ަށ ް ރ ާއ ްޖެއ ައި އ ެމ ެރި ކ ާގ ެ މ ެރި ނ ް ް‬ ‫ް‪.‬ސ‪.‬އ ޯ ޑި ވެލ ޮޕްމަނ ްޓ ް ޓްރޭނި ނ ްގ ޕްރ ޮގްރ ާމ ެއ ް‪ ،‬ޏ‪ .‬ފުވ ައ ްމުލ ަކުގ ައި‬ ‫ލ‪ .‬ކ ައ ްދޫގ ައި އެނ ީ‬ ‫ޞއ ް ީޙ ޚި ދުމ ަތ ްތ ެރި ންނަށ ް މ ެޑި ކ ަލ ް‬ ‫ރައ ްޔި ތުންނަށ ް އ ައި ކ ޭމ ްޕ ެއ ް‪ ،‬ސ‪ .‬ހި ތ ަދޫގ ައި ި‬ ‫ސކ ަރީ ތ ަމ ްރީ ނ ް ޕްރ ޮގްރ ާމ ެއ ް ހި ނ ްގި ‪.‬‬ ‫ޓްރޭނި ނ ްގ ކ ޯހ ެއ ް އ ަދި ސ‪ .‬ގ ަމުގ ައި އ ަ ް‬

‫އި ނ ް ކ ުރި ‪.‬‬ ‫‪ 12‬ނ ޮވެމ ްބަރ‪ :‬ކ‪ .‬މ ާފ ު ީށ ޖ ަލ ުގ ެ ސަ ރަޙ ައ ްދުގ ައި ހ ުރި ކ ުނި ގ ޮނޑ ެއްގ ައި ރ ޯވި އ ަލި ފާނ ު‬ ‫ސ އި ނ ް އެރަށ ަށްގޮސްގ ެ ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ެ‬ ‫ސގ ައި ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫ހ ާދި ާ‬ ‫އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ާލި ‪.‬‬

‫ސ ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫ސ ފޯ ް‬ ‫ސ ނ ެޝަ ނަލ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ނ ީވ އ ާއި މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫ޑސެމ ްބަރ‪ :‬އި ނ ްޑި އ ާ ޭ‬ ‫‪ި 17‬‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ނި ޔަމި ކ ަމ ުގ ެ ޗ ާޓ ް ކުރ ެހުމ ަށްޓަކ ައި ‪ 13‬ނޮވ ެމްބަރުނ ް ‪ 17‬ޑި ސެމްބަރަށ ް‬ ‫ހި ނ ްގުނ ު ހ ައި ޑްރ ޮގްރަފި ކ ް ސާރވ ޭ ގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ނި ނ ްމުނ ް ފާހަގ ަ ކ ުރި ‪.‬‬

‫‪ 24‬ނ ޮވެމ ްބަރ‪ :‬ތ‪ .‬އަތ ޮޅ ު ބުރ ުނީ ނ ް މ ާލެއ ަށ ް ދ ަތުރ ުކ ުރި “އ ާވި ލ ު” ބ ޯޓުނ ް ވ ެއ ްޓުނ ު‬ ‫ބުރ ުނީ ފުނަމ ާވި ލ ާ ޙ ާމި ދ ު އި ބްރ ާހި މ ް ( ‪ 84‬އަހަރ ު ) ހ ޯދުމ ަށްޓަކ ައި އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އ ެފ ް‬ ‫ކޯސްޓ ްގ ާރޑުނ ް ކ ަނޑ ު މ ަގުންނ ާއި ވ ައި ގެމ ަގުނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކ ުރި ‪.‬‬ ‫ޑސެމ ްބަރ‪ :‬ގި ރި ފ ުށި ނ ް ފުރައި ގެނ ް މ ާލެއ ަށ ް ދ ަތުރ ުކ ުރި ތ‪ .‬ދި ޔަމި ގި ީލ މި ޒްނާމަނ ްޒި ލ ް‬ ‫‪ި 01‬‬ ‫ޢ ަބ ްދ ުލްމ ަޖީ ދ ުގ ެ “މަނ ްޒި ލ ް” ދ ޯނި މ ާގި ރި ފަރ ުގ ެ އި ރ ުދ ެކުނ ު ފަރ ާތ ު ކަންމ ައްޗަށ ް‬ ‫އެރ ުމ ާގ ުޅި ގެނ ް ކޯސްޓ ްގ ާރޑުނ ް ދ ަތުރ ުވ ެރި ނ ް މ ާލ ެ ގެނެސްދީ ދ ޯނި ފުނ ްކުރ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ކ ުރި ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ޑސެމ ްބަރ‪ :‬މ ާލ ެއި ނ ް ފުރައި ގެނ ް ތ‪ .‬ގުރައި ދޫއ ަށ ް ދ ަތުރ ުކ ުރި އި ންޓ ަރލި ނ ްކ ް ް‬ ‫‪ި 06‬‬ ‫މ ޯލ ްޑި ވްސްގ ެ ސަ ފ ާރީ އ ެއްކަމ ަށ ްވ ާ “މާރަނަ” ދި ޔަވާނ ް ފ ެށ ުމުނ ް އ ެދޯންޏަށ ް ކޯސްޓ ްގ ާރޑުނ ް‬ ‫އެހީތ ެރި ވ ެދީ ‪ ،‬ފ ަޅ ުވ ެރި ނ ް ފި ޔަވ ާ ދެނ ްތި ބި މީ ހުނ ް އދ‪ .‬މ ަހި ބ ަދޫއ ަށ ް ގެންގޮސްދި ނ ް‪.‬‬ ‫ސވ ައި މާރަނަ”‬ ‫ޑސެމ ްބަރ‪ :‬އދ‪ .‬މ ަހި ބ ަދ ޫ އ ާއި ދި މާބޭރުނ ް ދ ަތުރ ުކުރަމުނ ްދި ޔަ “އ ެ ް‬ ‫‪ި 06‬‬ ‫ދި ޔަވ ެ ހ ާލުގ ައި ޖ ެހ ުމުނ ް ޕ ަމ ްޕ ް ބޭނުންކ ޮށ ްގެނ ް ދި ޔަ ހި އ ްކ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ފަޔަރ އެނ ްޑ ް‬

‫‪12‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪‬‬

‫ސމިއްޔ ާތުގައި‬ ‫ޞ ރަ ް‬ ‫ސ ފާހަނގ ަކުރުމ ަށް ‪ 2007‬ޖުލައި ‪ 26‬ވަނަ ދުވަހުގެރ ޭ ބޭއްވި ޚ ާއް ަ‬ ‫ދިވެހިރ ާއްޖޭގެ މިނިވަންދުވަ ް‬ ‫ސފައިން ހެވިކަމާއި އަ ިދ‬ ‫ސ ި‬ ‫ސފައިންގެ ހެވިކަމ ުގެ ލަޝްކަރު‪ .‬މިނިވަންދުވަދުވަހާއި ގުޅިގެން ކޮންމ ެ އަހަރަކުވެ ް‬ ‫ދިވެހި ި‬ ‫ސ ބ ާއްވާ އެކިކުޅިވަރުތަކުގައި ބައިވެރިވޭ‪.‬‬ ‫މިނޫނ ަ ް‬

‫ކޯޕ ްރަލް ޝަމްސުލް ފަލ ާޙ ް‬

‫އ ާދ ެ! ކޮނ ްމ ެ ޤ ައ ުމ ެއ ް ބި ނ ާ ކުރ ުމުގ ައި‬ ‫އެނ ްމ ެ މ ުޙި ނ ްމ ު ރ ޯލ ެއ ް އ ަދ ާކުރ ާ އ ެއްބަޔަކީ އެޤ ައ ުމ ެއ ްގ ެ‬ ‫ނމ ަ‬ ‫އ ަފްރ ާދުންނ ެވ ެ‪ .‬އެއ ަފްރ ާދުންނަކީ މި ޒ ާޖ ު ރަނގ ަޅ ު ބ ައ ެއ ް ަ‬ ‫ޤ ައ ުމީ ސަ ލާމ ަތ ް ހި ފަހ ައްޓ ާ ދ ެމ ެހ ެއ ްޓުމ ަށ ް ފ ަސޭ ހ ަވ ެދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދި ހަމ ަ އ ެހެނ ްމ ެ ޤ ައ ުމ ުގ ެ އ ަފްރ ާދުންނަކީ މި ޒ ާޖ ު‬ ‫ނމ ަ ޤ ައ ުމީ ސަ ލާމ ަތ ް ހި ފަހ ައްޓަނ ް ތި ބޭބަޔަކ ަށ ް‬ ‫ސބ ައ ެއ ް ަ‬ ‫ގޯ ް‬ ‫އެކަނ ް ދ ެމ ެހ ެއ ްޓުމ ަށ ް އ ުނދ ަގ ޫވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް މި އި ނ ް‬ ‫އ ެނގ ޭއ ެއްޗަކީ ޤ ައ ުމ ެއ ްގ ެ އ ަފްރ ާދުނ ްގ ެ އ ަޚ ްލ ާޤާއި ސްލ ޫކ ު‬ ‫ނމ ަ‪ ،‬އެޤ ައުމަކ ަށ ް ކ ާމި ޔ ާބ ު ލި ބޭނެކަނ ް‬ ‫ރަނގ ަޅ ުވ ެއ ްޖ ެ ަ‬ ‫އ ެ ީއ ކަށަވަރުކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އެޤ ައ ުމ ެއ ްގ ެ ދުޝްމި ނުނ ްގ ެ ޢަދ ަދ ު‬ ‫ސ މ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކި ތަނ ްމ ެ ގި ނަވި ޔަ ް‬

‫ސ މި ނި ވަންކަންމ ަ ީތ އަބަދ ަށ ް‪ ،‬ޞުލްޙ ަވ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު‬ ‫ޤ ައ ުމީ ސަ ލާމަތ ަކީ ކޮނ ްމ ެ ޤ ައ ުމ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ބ ޭއ ްވުމ ަށްޓަކ ައި ހި ފަހ ައްޓ ައި ގެނ ް އެއ ަށ ް ރައްކ ައ ުތ ެރި ވާނ ްޖެހ ޭ އެނ ްމ ެ މ ުޙި ނ ްމ ު އ ެއ ް ކަންތ ަކ ެ​ެވ ެ‪ .‬އ ެކި ޤ ައ ުމުތ ަކުގ ައި‬ ‫މި ކަނ ް ދ ެމ ެހ ެއ ްޓުމ ަށްޓަކ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރަނީ އ ެކި ފެންވަރުގ ައި އ ެކި ގޮތ ަށ ެވ ެ‪ .‬މ ައި ގ ަނޑ ު ގ ޮތ ެއްގ ައި ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ެއ ެ​ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ކ ަނޑ ާއި ‪ ،‬ވަޔ ާއި އ ަދި އ ެއްގ ަމ ުގ ެ ި‬ ‫ޤ ައ ުމ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސ މި ކަމ ަކީ މ ުހި ނ ްމ ު ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ސަ ބަބ ަކީ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ސ ނުވަތ ަ ކި ތަނ ްމ ެ ކުޑ ަ ަ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ޤ ައ ުމ ު ކި ތަނ ްމ ެ ބ ޮޑ ު ަ‬ ‫ސ ޢ ުދ ުވާންތ ަކުނ ް‬ ‫ނ ޙަމ ަލާތ ަކުންނ ާއި އ ެހ ެނި ހެނ ްވ ެ ް‬ ‫ޤ ައ ުމީ ސަ ލާމަތ ަކީ ޤ ައުމ ަށ ް ބޭރުންއަނ ް ަ‬ ‫ަޞލ ަތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރައ ްޔި ތުންނ ާއި ޤ ައ ުމ ު ސަ ލާމ ަތްކ ޮށްދ ޭ މ ުޙި ނ ްމ ު ވ ީ‬

‫ޞބ ަތުނ ް ބ ޮޑުބަޔަކުނ ް‬ ‫ދ ަޢުލ ަތ ުގ ެ ބ ަޖ ެޓ ުގ ެ ނި ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް ކުރ ާ ޚަރަދ ުގ ެ ޖ ުމްލ ަ ޢަދ ަދ ު‪،‬‬ ‫ކި ޔާލަނ ް‬ ‫އ ަޑުއ ަހާލަނ ް ނުވަތ ަ‬ ‫ނމ ަ‬ ‫ހި ސާބުކ ޮށ ްފި ަ‬ ‫ސ ޤ ައ ުމީ ސަ ލާމ ަތ ުގ ެ މ ުޙި ނ ްމުކ ަމ ާ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ބ ޮޑ ުވ ެދާނ ެއ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ނމ ަ އ ެ ީއ އ ެހ ާ ހ ައި ރާނ ްވާނ ް ީވ ވަރ ު‬ ‫ސނައި ފި ަ‬ ‫އ ޭގ ެ ބޭނުނ ް ވި ް‬ ‫ސފ ައި ންނަކީ ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ކަމަކ ަށ ް ނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ި‬ ‫ސަ ލާމ ަތ ްތ ެރި ކަނ ް ދ ެމ ެހ ެއ ްޓ ުމ ުގ ެ ބުރަ މަސްޢ ޫލި އްޔަތ ު‬ ‫ބ ޮލުގ ައި އަޅ ައި ގެނ ް ތި ބި ‪ ،‬ޒި އ ްމ ާދާރ ު ބަޔަކ ަށ ް ވީހި ނދ ު‬ ‫މި ކ ަމ ުގ ެ މ ުޙި ނ ްމުކަމ ަށ ާއި ‪ ،‬މި ކަނ ް ރަނގަޅ ަށ ް ރައ ްކ ާތ ެރި‬ ‫ސނައި‬ ‫ކުރުމ ައްޓަކ ައި ‪ ،‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އެނ ްމެނ ް ވި ް‬ ‫ސދ ާ ކުރަނ ް ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޢަމ ަލުތ ައ ް ީ‬

‫ނނ ްޖެހ ޭ މ ައި ގ ަނޑ ު ތި ންބ ައި ކަމ ަށ ްވ ާ ކ ަނޑ ާއި ‪ ،‬ވަޔ ާއި‬ ‫ސ ަ‬ ‫ޤ ައ ުމީ ސަ ލާމ ަތުގ ައި ވި ް‬ ‫އ ެއްގ ަމ ު ރަނގަޅ ަށ ް ހި މާޔަތ ް ކުރ ެވި އ ްޖ ެ ކަމ ަށްވަންޏ ާ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ޤ ައުމ ަށ ް ބޭރުނ ް‬ ‫އަންނަހ ާ ޙަމ ަލާތ ަކުނ ް ފ ަސޭ ހަކ ަމ ާއ ެކ ު ސަ ލާމ ަތ ްކުރ ެވި ދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް ފ ުރި ހަމ ަ‬ ‫ސ ޢ ުދ ުވ ާނީ ޙަމ ަލާތ ައ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫ސ އ ަދި ފ ަހުނ ްވ ެ ް‬ ‫މި ނި ވަންކަނ ް ލި ބ ުމ ުގ ެ ކ ުރީ ގ ައި ވ ެ ް‬ ‫މި ޤ ައުމ ަށ ް އަންނަމުނ ްދ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ހެނ ް ޢ ުދ ުވާންތ ައ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ވި ކޮނ ްމ ެ ފަހަރަކ ުވެސް‪ ،‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ޤ ައ ުމ ުގ ެ ސަ ލާމަތ ަށ ް‬ ‫ބަލަހ ައްޓ ަ​ައި ގެނ ް ސަ ލާމ ަތ ްކުރުމ ަށ ްތި ބި ބަޔ ެއ ްގ ެ މ ުޙި ނ ްމުކަނ ް‬ ‫ހާމ ަވ ެގެނ ް ދ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެބަޔ ެއ ްގ ެ ތ ެދ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި އި ޚ ްލާޞްތ ެރި‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް މ ުޅި ޤ ައުމ ަށ ް ބޭނުނ ްވ ާ ވަރ ު ހާމ ަވ ެގެނ ްދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ސސްވ ާ ކޮނ ްމެފަހަރަކ ުވ ެ ް‬ ‫މި ފަދ ަ ކަންތ ައްތ ައ ް ލ ޮލުނ ްފ ެނި އި ޙ ް ާ‬ ‫ވި ސްނި ހާމަވ ަނީ އެނ ްމ ެ ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އާދ ޭހ ެވ ެ! ހަމ ައެފަދަބ ައ ެއ ްގ ެ‬ ‫މ ުޙި ނ ްމުކ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސަ ރަޙ ައ ްދީ ހަމަނ ުޖ ެހ ުމ ާއި ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ހަމ ަޖ ެއ ް ު‬ ‫ކަންތ ައްތ ައ ް‬ ‫އ ެ​ެތެރޭގ ެ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްކުރަނ ް ހަމ ަޖ ެހި ފ ައި ވ ާ މ ަސަ އްކ ަތ ުގ ެ އ ަގ ު‬ ‫ސ ބ ޮޑ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް ދ ުލުންބޭރުކ ޮށ ްލެވ ޭ‬ ‫ކި ތަނ ްމެހ ައި ވ ެ ް‬ ‫ބަހ ަށ ާއި ކުރެވ ޭ ޙަރަކާތަކ ަށ ާއި ޢަމ ަލުތަކ ަށ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ނނ ް ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫ސ ަ‬ ‫ނި ކަނ ް ފުންކ ޮށ ް ވި ް‬ ‫ސ ޞުލްޙައ ަށ ް‬ ‫ޤ ައ ުމ ުގ ެ އ ަބ ާދީ ގ ެ ކޮނ ްމ ެ ފަރުދ ަކީވ ެ ް‬ ‫ލ ޯބި ކުރ ާ ޤާނޫނ ާއި ޤ ަވ ާޢި ދުތަކ ަށ ް ބޯލ ަނބ ާ ބ ައ ެއްކ ަމުގ ައި‬ ‫ވ ެދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪13‬‬

‫ދވަހެއް‬ ‫ރވ ެ ިރ ު‬ ‫ރވ ަނި ިވ ިބ ު‬ ‫ބކު ު‬ ‫އަޖަ ިއ ު‬ ‫ލިޔުނީ‪ :‬ވއ‪ 1.‬ޢ ަބްދުﷲ ޢ ަ ީލ‬

‫‪ި 2004‬ޑސެމ ްބަރ ‪ީ 26‬ވ އާދީއްތަ ދުވަހަ ީކ އަޖައިބު ކުރުވަ ިނވި‬

‫ސނ ުންގެ ހިތްތަކަށް‬ ‫ބިރުވެ ިރ ދުވަހެކެވެ‪ .‬ބިރުވެރިކަމާއި ހައިރ ާންކަން އިން ާ‬

‫ވެރިވެގ ަތް ނ ުރައްކާތެ ިރ ދުވަހ ެ​ެކެވެ‪ .‬އެތައްލައްކަ ބަޔެއްގެ ިދރިއުޅުން މ ަދު‬

‫ސކުންތު ކޮޅެއްގެ ތެރ ޭގައި ގެއްލިގެންދިޔަ އަ ިދ ހަމ ަ އެހާ ގިނަބަޔެއްގެ‬ ‫ި‬

‫ފުރ ާނަ މިދުނިޔެއާއި އަލްވަދާޢު ީކ ދުވަހެވެ‪ .‬މ ާތްﷲ މިފަދަ ދެވަނ ަ ދުވަހެއް‬

‫އަޅަމ ެންނަށް ނ ުދައްކަވާށިއެވެ‪.‬‬

‫ ‪1‬‬

‫ހ ަފ ްތ ާގ ެ އ ާދީ އްތ ަ ދުވަހ ަކީ ރަސްމީ ކ ޮށ ް‬ ‫ނ ދުވަހަކ ަށ ްވ ާ ީތ‬ ‫ސތ ަކ ާއި ސްކ ޫލްތ ައ ް ހ ުޅ ުވި ފ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫އ ޮ ީފ ް‬ ‫ނބަޔަކ ު ހ ޭލ ާއ ުޅުނ ު ވ ަގުތަކ ަށ ް ވ ުމުނ ް‬ ‫ހ ެނދުނ ުގ ެ ވ ަގުތ ަކީ ގި ަ‬ ‫އ ެދުވ ަހ ުގ ެ ‪ 06:25‬ހ ާއި ރ ު އ ައި ވަރުގަދ ަ ބި ނ ްހ ެލ ުމ ެއ ްގ ެ‬ ‫ޝޮ ކ ާއި އ ެކ ު އެކަނ ް ހި ނގި ކ ަމ ުގ ެ އ ަޑ ު ހި ނދުކ ޮޅ ެއ ްގ ެ‬ ‫ތެރޭގ ައި ރަށ ުތެރޭގަޔ ާއި ރަށްރަށުގ ައި ފ ެތ ުރި ގެނ ް ގޮސްފި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެއްރަށުނ ް ފުރައި ގެނ ް އަނ ެއްރަށ ަށ ް ދި އުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ސ‬ ‫މީ ހުންނަށ ްވ ެ ް‬ ‫ދ ަތުރ ުކުރަމުނ ްދި ޔަ‬ ‫ކ ަނޑުމ ަ ީތގ ައި‬ ‫އ ެމީ ސްމީ ހުނ ްގ ެ އ ާއި ލާތ ަކުނ ް ގ ުޅ ާ އެޚަބަރ ުދި ނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ މީ ހ ަކ ު ބި ނ ްހ ެލ ުމ ެއ ް އ ައި ސްގެނ ް އެކ ަމ ުގ ެ‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނައ ެއ ް‬ ‫ސ ަ‬ ‫ސ ވި ް‬ ‫ސބ ަބުނ ް ވ ެދާނ ެ ގޮތ ަކ ާމ ެދ ު ކުޑަކ ޮށ ްވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ސ މި ކުޑ ަކުޑ ަ ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެ‬ ‫ނުލ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ކަމ ަކީ ދުވަހ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ސސްކުރަނ ް ޖ ެހި ފ ައި ވ ާ ކަމަކ ަށ ް ނ ުވާތީވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ޙ ް ާ‬ ‫ނމ ަ އެކަނ ް އ ެނގޭނެފަދ ަ‬ ‫މި ފަދަކ ަމ ެއ ް ހި ނގ ައި ފި ަ‬ ‫ސ‬ ‫ަޞލ ަތ ެއ ް ނ ެއ ްތ ާނގ ައި އެކ ަމ ާއި ބެހ ޭ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ވ ީ‬ ‫ސމ ަޓްރާއ ަށ ް އ ައި ބި ނ ްހ ެލުމ ަކީ‬ ‫ޭޝޔ ާގ ެ ް‬ ‫ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އި ންޑޮނ ި‬ ‫ސ‬ ‫ސނ ާމީ ކ ަމުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ު‬ ‫ނ ބ ޮޑ ު‬ ‫ދ ުނި ޔ ެދ ުށ ް މި ފަދ ަ ދެވ ަ ަ‬ ‫ސނ ާމީ‬ ‫ސ ފުރަތަމ ައ ެރި ު‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ތ ާރީ ޚްތ ައ ް ބުނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ަ‬ ‫އ ެ ީއ މީ ގ ެ އެތ ައ ް އަހަރ ެއ ްކ ުރި ނ ް ހި ނގާފ ައި ވ ާ ކަމަކ ަށ ްވ ާ ީތ‬ ‫ސ‬ ‫އެކ ަމ ުގ ެ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ުހ ުރި މީ ހ ަކ ު ނެތ ޭ ބުނުމ ަކީވ ެ ް‬ ‫ޞބަތ ަށ ް ބ ަލ ާއި ރ ު ކުށަކ ަށްނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ައި ބި ނ ްހ ެލުމ ަކީ‬ ‫ނި ް‬ ‫ސތ ަކ ާއި‬ ‫ކި ހާވަރ ެއ ްގ ެ ކ ަމ ެއްކަނ ް ނޭނގޭތީވ ެ އ ޮ ީފ ް‬ ‫ނބަޔަކ ު މ ަ​ަސަ އްކ ަތުގ ައި‬ ‫ސްކ ޫލުތަކ ަށ ް ދި ޔ ުމ ުގ ެ އި ތުރުނ ް ގި ަ‬ ‫ނ‬ ‫މަސްޢ ޫލ ުވ ެގެނ ް އ ުޅ ެނި ކ ޮށ ް ‪ 2004‬ޑި ސެމްބ ަރ ‪ 26‬ވ ަ ަ‬ ‫ދުވ ަހ ުގ ެ ހ ެނދުނ ު ‪ 09:30‬ހ ާއި ރ ު ކ ުއ ްލި ގޮތަކ ަށ ް އި ވުނ ު‬ ‫ސ‬ ‫އަޑ ަކީ ރ ާޅ ެއ ް އަރައި ފި ކ ަމ ުގ ެ އ ަޑ ެވ ެ‪ .‬މި ހެނ ްބުނ ުމުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ މީ ހ ަކ ު އެކ ަމ ާ މާބޮޑަކ ަށ ް‬ ‫ނ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫މަންޒަރ ު ނ ުފެނ ް ަ‬ ‫ސ ކުޑ ައި ރުކ ޮޅ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައި އެތ ައ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ހ ާހ ެއ ް ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ނ މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކުނ ް ބި ނާކ ޮށްފ ައި ހ ުރި އި މާރ ާތްތ ަކ ާއި‬ ‫ގި ނަގ ު ަ‬ ‫ގ ޯތި ފާރުތ ައ ް ވ ައްޓ ައި ގ ޭގެޔ ާއި މ ަގުމަތީހ ުރި ބ ައ ެއ ް ތ ަކ ެތި‬ ‫ނތަނ ް ފެނ ުމުނ ް ބ ައ ެއ ްމީ ހުނ ް‬ ‫ރ ާޅ ުގ ެ އ ޮއި ވަރ ާއ ެކ ު އަނ ް ަ‬ ‫ކުރެވޭނ ުކުރެވ ޭއ ެއ ް‬ ‫ޝޮ ކ ްޖ ެހި ހެދޭނ ުހެދ ޭއ ެއ ް އ ަދި‬ ‫ނޭނގި ދ ުވ ެ‪ ،‬ތަންތަނަށ ް އަރ ާ ހަދ ަމުނ ް ގެނ ްދި ޔައި ރ ު‬ ‫މީ ސްމީ ހުނ ްގ ެ އ ަނބި ދ ަރި ންނ ާއި އ ާއި ލ ާ‪ ،‬މ ައި ންބަފ ައި ންނ ާއި‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ރަށްރަށުގެ ޙާލަތު ނ ޭނގޭ ީތ ވަގުތުން‬ ‫ލ ޯންޗްތައް ރަށްރަށަށް‬ ‫ދޯނިތަކާއި‬ ‫ފޮނ ުވައިގެން ހާލުބ ަ​ަލަން ފެއްޓުނ ެވެ‪.‬‬ ‫ސ ދެރައެވެ‪ .‬ގޭގޭދަށުންނާއި‬ ‫ވަރަށްވެ ް‬ ‫ސ ދަށުން ނެރ ެންޖެހު ީނ ފުރ ާނަނ ެތް‬ ‫ގަސްގަ ް‬ ‫އެތައް މަސްގ ަނޑުތަކެކެވެ‪ .‬ރަށުތެރ ޭގައިވަ ީނ‬ ‫ގޯތިގެދޮރުނ ެ ިތ ބިކަހާލުގައި ޖެހިފައިވާ އެތައް‬ ‫ބަޔެކެވެ‪.‬‬

‫ސކ ުނޑި‬ ‫ސނާލަނ ް ި‬ ‫ސ ވި ް‬ ‫ގ ާތ ްތި މ ާގ ެ މީ ހުނ ްގ ެ ޙ ާލ ާމ ެދ ުވ ެ ް‬ ‫ނ ކޮނ ްމ ެ މީ ހ ަކ ު‬ ‫ނ ުކ ުޅ ެދުނ ްތ ިެރވި އ ެވ ެ‪ .‬މަންޒަރ ު ފެނ ް ަ‬ ‫ހި ތ ަށ ްއ ެރީ ދ ުނި ޔ ެ ޤި ޔާމ ަތ ް ވ ަނީ ބާވ ައ ެވ ެ؟ މި އ ޮ ީތ އަޖ ަލ ުގ ެ‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސފ ައ ެވ ެ‪ .‬ރަށްތ ައ ް ގަނ ްބުވ ައި ގަތީއ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ‬ ‫ސ އ ައި ް‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫ސ ބުނ ެއ ުޅ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ުޅެވޭގޮތ ަކުނ ް‬ ‫ފ ަހުޒ ަމާނ ުގ ެ އ ަލ ާމ ާތެކ ޭވ ެ ް‬ ‫ބާވ ައ ެވ ެ؟ މި ކަމ ަކީ ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް އެކ ަނި އ ައި ކ ަމ ެއ ް‬ ‫ސކ ަމ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައި އ ުޅުނ ުއި ރ ު‬ ‫ބާވ ައ ެވ ެ؟ މި ކަހަލ ަ ހ ާ ް‬ ‫ސ ީހވ ަނީ މި ކ ަމ ެއ ް މ ެދ ުވ ެރި ީވ‬ ‫ކޮނ ްމ ެ ރަށ ެއ ްގ ެ ބަޔަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫އެބަޔަކ ު އުޅ ޭ ރަށ ަށ ް އެކ ަނި ކ ަމ ެވ ެ‪ .‬ކުޑ ައި ރުކޮޅ ަކުނ ް ބ ައ ެއ ް‬ ‫ރަށްރަށ ަށ ް އ ެއްފަރ ާތުނ ް އ ެރި ރ ާޅ ު އަނ ެއ ް ފަރ ާތުނ ް‬ ‫ފ ައި ބ ައި ގެނ ް ދި ޔ ުމުނ ް ނުވަތ ަ ރަށ ުތެރޭގ ައި ހި ނގ ާބި ނގ ާވ ެ‬ ‫އ ުޅ ެވެންނ ެތ ުމުނ ް ގ ާތ ްތި މ ާގ ެ ރަށްޓ ެހި ންނަށ ް ގުޅަނ ް‬ ‫ސ ފޯނ ުގ ެ ޚި ދުމ ަތ ް ނ ުލި ބެނ ްފ ެށ ުމުނ ް‬ ‫އ ުޅ ެ ރަށްރަށ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސ އ ަސަ ރ ުކ ުރީ ކަނ ް އ ެނގުނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫އި ތުރ ު ރަށްރަށ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ރަށްރަށ ުގ ެ ޙާލ ަތ ު ނޭނގ ޭ ީތ ވ ަގ ުތުނ ް ދ ޯނި ތ ަކ ާއި ލޯނ ްޗްތ ައ ް‬ ‫ސ‬ ‫ރަށްރަށ ަށ ް ފޮނުވ ައި ގެނ ް ހ ާލުބަލަނ ް ފ ެއ ްޓުނ ެވ ެ‪ .‬ވަރަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ދ ަށުނ ް ނެރެނ ްޖ ެހ ުނީ‬ ‫ސގ ަ ް‬ ‫ދެރައ ެވ ެ‪ .‬ގޭގޭދ ަށުންނ ާއި ގ ަ ް‬ ‫ސގ ަނޑުތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬ރަށ ުތެރޭގ ައި ވ ަނީ‬ ‫ނނ ެތ ް އެތ ައ ް މ ަ ް‬ ‫ފުރ ާ ަ‬ ‫ގ ޯތި ގެދޮރުނ ެތި ބި ކ ަހ ާލުގ ައި ޖ ެހި ފ ައި ވ ާ އެތ ައ ް ބަޔ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ފި ޔަވ ަޅ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސަ ރ ުކާރުނ ް އ ެޅ ުއ ްވި ހަރުދަނ ާ އަވ ަ ް‬ ‫ސކ ޮޅ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ކ ާބޯތ ަކ ެއްޗ ާއި‬ ‫ސަ ބ ަބުނ ް ކުޑ ަދުވ ަ ް‬ ‫އަންނައުނ ު އ ެނި ކ ަމ ެތި ންނަށ ް ފޯރުކ ޮށ ްދ ެވުނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ސ ގ ޯތި ގެދޮރ ު ނ ެތި ފ ައި ވ ަނީ އެތ ައ ް‬ ‫މި އ ަދ ާއި ހަމައ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫އެތ ައ ް ބަޔ ެކ ެއ ެވ ެ‪ .‬ފެނުނ ު ބި ރ ުވ ެރި މަންޒަރ ުގ ެ އި ތުރުނ ް‬ ‫އ ުމުރުގ ައި ކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ ހ ުރި ހ ާ ކަމ ަކ ާއި ހ ޯދުނ ު ހ ުރި ހ ައި‬ ‫ސކުނ ްތ ު ކ ޮޅ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ނ ެތި ދި އ ުމ ުގ ެ‬ ‫އ ެއްޗ ެއ ް މ ަދ ު ި‬ ‫ސ‬ ‫ސނ ާ މޮޔަވާވަރ ުވެފ ައި ތި ބީވ ެ ް‬ ‫ސަ ބ ަބުނ ް އެކ ަމ ާއި ވި ް‬ ‫ނ‬ ‫އެތ ައ ް ބަޔ ެ​ެކ ެވ ެ‪ .‬މ ާތ ްﷲ މި ބި މ ަށ ް މި ފަދ ަ ދެވ ަ ަ‬

‫ޟރަތުގ ައި ދ ުޢ ާ‬ ‫ދުވ ަހ ެ​ެއ ް ނ ުދ ެއ ްކ ެވުމ ަށ ް އ ެދި ﷲ ހ ަ ު‬ ‫ނވ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދަނ ް ަ‬

‫ސޢީދު‬ ‫ސ‪.‬ސާރޖެންޓް އަބްދުﷲ ަ‬

‫ސލަހ ަތ ާއި ދ ައުލ ަތ ުގ ެ ކަރ ާމ ާތ ާއި‬ ‫“ޤ ައ ުމ ުގ ެ މ ަ ް‬ ‫އި ދި ކޮޅ ަށ ް އ ުފެދ ޭ ކޮނ ްމ ެ ހަރަކ ާތ ެއ ް ހ ުލި ވ ެގެނ ްދ ާނީ‬ ‫ރ ާޅ ުގ ެ ފޮނުތ ައ ް ހ ުލި ވ ެގެނ ްދ ާ މި ސާލުގ ައ ެވ ެ‪ ”.‬އި ބްރާހީމ ް‬ ‫ޝހ ާބ ު ވި ދ ާޅ ުވެފ ައި އެވ ަނީ‬ ‫ޝހ ާބ ު ވި ދ ާޅ ުވެފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ި‬ ‫ސލަހ ަތ ާއި ދ ަޢުލ ަތ ުގ ެ ކަރ ާމ ާތ ާއި އި ދި ކޮޅ ަށ ް‬ ‫ޤ ައ ުމ ުގ ެ މ ަ ް‬ ‫ސކ ަމ ެއ ް އެހަރަކ ާތ ް ހި ނ ްގ ާ ބަޔަކ ު ބޭނުނ ްވ ާ‬ ‫ހި ނ ްގ ާ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ގޮތަކ ަށ ް ނ ުނި މޭނެކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެހި ތ ާރީ ޚުނ ް މި ފަދ ަ އެތ ަށ ް‬ ‫ނނ ް އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪ .‬ހ ަސަ ނ ް ތ ާޖުނ ްދީ ނ ުގ ެ‬ ‫މި ސާލުތ ަކ ެއ ް ފެނ ް ަ‬ ‫ސއ ަކީ މީ ގ ެ ވަރަށ ް ފ ުރި ހަމ ަ‬ ‫ދެދ ަރި ކ ަލުނ ް ކ ަނޑ ުފ ެއ ްތި ހ ާދި ާ‬ ‫މި ސާލ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނންނޫރ ު އ ަ ީލ ރ ާޖ ާ ފޮނުވީމ ާ އ ައި ހ ޮ ީޅނ ްގ ެ‬ ‫ކަނ ް ަ‬ ‫ބަޔަކ ު މ ާލެއަރ ާ އ ެތެރ ެ ކ ޯލ ާއި ‪ 63‬ގ ޯއްޗ ާއި ‪ 3‬މި ސްކި ތ ާއި‬

‫ނ‬ ‫‪ 3‬ގ ަނޑުވަރުގ ައި ހ ުޅުޖ ަހ ާ ހި ޖުރައި ނ ް ‪ 1166‬ވ ަ ަ‬ ‫އަހަރ ުގ ެ ޞަ ފަރުމ ަހ ުގ ެ ‪ީ 13‬ވ ބުދ ަ ވި ލޭރޭ ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ‬ ‫މި ނި ވަންކަނ ް ފ ޭރި ގ ަތ ެވ ެ‪ .‬ހ ޮ ީޅނ ްގ ެ މީ ހުނ ް މި ދި ނ ް ގ ެއ ްލ ުމ ުގ ެ‬ ‫އ ަޑީ ގ ައި ތި ީބ ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ޚި ޔާނ ާތ ްތ ެރި ނ ްގ ެ‬ ‫ްޤާޟ ޙ ަސަ ނ ް ތ ާޖ ުއ ްދީ ނ ުގ ެ‬ ‫ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ މަޝްހޫރ ު އ ަލ ީ‬ ‫ްޤާޟ މުޙަންމ ަދ ު ޝަ މްސުއ ްދީ ނ ާއި‬ ‫ދެދ ަރި ކ ަލުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ަލ ީ‬ ‫އ ަލްހަތީބ ް އ ަޙްމ ަދ ު މ ުޙ ްޔި އ ްދީ ނ ެވ ެ‪ .‬މަލ ަބ ާރީ ންނަށ ް ރ ާއ ްޖ ެ‬ ‫ހި ތަކ ަށ ް ލި ބ ުމުނ ް އެނ ްމ ެ ފ ަހުނ ް މި ދ ެބެނ ް ކ ަނޑ ު ފ ައ ްތ ާ‬ ‫މ ެރީ އ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ މި ނި ވަންކ ަމ ާއި އ ަމި އްލ ަ ވ ެރި ކަނ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ އ ަތުނ ް ގ ެއ ްލި ގެނ ްދި ޔަ ކޮނ ްމ ެ ފަހަރަކ ު‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ޤ ައުމ ަށ ް ލ ޯތ ްބ ެއްނ ެތ ް ޚ ާއި ނުނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ވަޠަނަށ ް‬ ‫ބ ައ ެއ ްގ ެ ބ ައި ވ ެރި ވުނ ް ފ ެނި ގެންގ ޮ ް‬ ‫ޓަކ ައި އ ަދ ާކުރަނ ްޖެހ ޭ ޚި ދުމ ަތްތަކ ަށ ް ތ ެދ ުވ ެރި ކ ަމ ެއްނ ެތ ް‪،‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫އ ަމާނަތ ްތ ެރި ކ ަމ ެއްނ ެތ ް ބ ައ ެއ ްގ ެ އެހީތ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެކ ު ނ ޫނީ‬ ‫ސ އ ަޅ ުވ ާލ ެވި ފ ައ ެއ ް‬ ‫މި ޤ ައ ުމ ުގ ެ މި ނި ވަންކ ަމުގ ައި ކޫރ ުމ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ފ ަހ ުގ ެ ތ ާރީ ޚ ަށ ް ބ ަލ ާއި ރ ު ނޮވ ެމްބަރ ު ‪ 3‬ގ ެ‬ ‫ނނ ްހ ުރި ޙ ަޤީ ޤަތ ަކީ އެޔ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ފެނ ް ަ‬ ‫ޢ ުދ ުވ ާނީ ހަމ ަލާގ ައި ވ ެ ް‬ ‫‪ 1988‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪ 3‬ގ ައި ޤ ައުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ދ ައްކ ައި ދި ނީ ދީ ނީ ‪ ،‬ޤ ައ ުމީ‬ ‫ޖި ހ ާދ ުކ ުރި ދި ވ ެހި ި‬ ‫ސފ ައި ންނަކީ ފަސްޖެހޭނ ެ‬ ‫ސ ދި ވ ެހި ި‬ ‫ވ ާޖި ބ ަށ ް ދުވަހ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ބ ައ ެއ ް ނޫންކ ަމ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވ ަހ ު ފުރާނައި ނ ް ޤުރ ުބާނ ްވި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މީ ހ ަކީ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް މި އ ަދ ުގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ވަރަށ ް ފ ުރި ހަމ ަ ނަމޫނާއ ަކ ާއި މި ސާލ ެއ ް‬ ‫ި‬ ‫ދ ައްކ ައި ދި ނ ް ބަޠ ަލ ެކ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެ ދ ެމި އ ޮތ ްހ ާ ދުވަހ ަކ ު‬ ‫އ ެ އި އްޒ ަތ ްތ ެރި ންނަށ ް މި ޤ ައ ުމ ު ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޞރ ާއި‬ ‫ނ ް‬ ‫އި ސްލ ާމ ްދީ ނ ް މ ަތި ވ ެރި ކުރުމ ަށ ް އި ސްލ ާމ ްދީ ނަށ ް ަ‬ ‫ފަތަހ ަ ހޯދ ައި ދި ނުމ ަށ ް ނި ކ ުމެވަޑ ައި ގެންނ ެވި މ ުޖ ާހި ދުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެބ ޭފ ުޅުނ ް ޤ ައުމ ަށ ް ކުރ ެއ ްވި އި ލ ްތި މ ާސަ ީކ އި ސްލ ާމ ްދީ ނަށ ް‬ ‫ޙުރުމ ަތ ްތ ެރި ކ ޮށ ް ހި ތުންމ ަ ީތ ދ ެމި ތި ބ ުމ ެވ ެ‪ .‬ވަޠަނަށ ް ޓަކ ައި‬ ‫އ ަދ ާކުރައްވަނ ް ީވ ޚި ދުމ ަތްތ ައ ް ތ ެދ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެކުގ ައި‬ ‫އ ަދ ާކުރަމުނ ް ގެނ ްދި ޔުމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަމި އްލ ަ‬ ‫މި ނި ވަންކ ަމ ާއި‬ ‫ޤ ައ ުމީ‬ ‫ސކޮޅ ަށ ް‬ ‫ވ ެރި ކަނ ް ރައ ްކ ާތ ެރި ކ ޮށ ް އަންނަނި ވި ދ ަރި ފ ަ ް‬ ‫ރައ ްދުކ ޮށ ްދި ނުމ ަކީ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް މި ޖީ ލ ުގ ެ ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ‬ ‫ކ ޮނޑުގ ައި އ ެޅި ފ ައި ވ ާ ވަރަށ ް ބ ޮޑ ު އ ަމާނ ާތ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ުރީ ގ ެ އ ަބ ުޠ ާލުނ ް ހ ޯއްދަވ ައި ދ ެއ ްވ ާ‪ ،‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނ ާއި‬ ‫ހަމައ ަށ ް ގެނެސްދ ެއ ްވާފ ައި ވ ާ މި ނި ވަންކ ަމ ުގ ެ އ ުފ ާ‬ ‫ނނ ް އ ޮތ ް ޖީ ލުތަކ ަށ ް ރައ ްދ ުކުރެވ ޭނީ ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫އަނ ް ަ‬ ‫މި އ ަދ ުގ ެ ޒ ުވާނުންގ ައި ހ ުރި ތ ެދ ުވ ެރި ކަމ ަކުންނ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައުމ ަށ ް‬ ‫ޓަކ ައި ހި ތުގ ައި އ ޮތ ް ކ ުލުނ ާއި ކެރ ުމ ާއި ހީވ ާގި ކ ަމ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪1‬‬

‫ދުނިޔޭގެ ތާރީޚ ަށް ނ ަޒަރު ހިންގާލުމ ުން ފެންނ ަމ ުންދަ ީނ އަޖައިބުކުރުވަ ިނވި ހާ ިދސާތަކެކެވެ‪.‬‬ ‫ހައިރ ާންވެ އަންތަ ީރސްވާފަދަ މ ަންޒަރުތަކެކެވެ‪ .‬ދުނިޔޭގައި އެއްބަޔަކު ބިމާއި ހަމ ަވެ‪،‬‬ ‫ނ ުތެދުވެވިފައިވާއިރު‪ ،‬އަނ ެއް ބަޔަކު ކާމިޔ ާބުކަމާއި އެކު ކު ިރ ހޯދަމ ުންދަ ީނ ކީއްވެބ ާއެވެ؟‬ ‫ބައިބައިވެފައިވާ މ ާހައުލެއްގައި އުޅޭ ބައެއްގެ ތެރ ޭގައި ފިތުނ ަ އުފެދި‪ ،‬އެކުވެރިކަމ ުގެ‬ ‫މ ާހައުލެއްގައި އުޅޭ މީހުން އުފަލާއިއެކު ހިނިތުންވެފައި އެތިބެ ީނ ކީއްވެބ ާއެވެ؟‬

‫ ‪1‬‬

‫އ ާއ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ސުވ ާލުތ ަކ ުގ ެ ޖ ަވ ާބުގ ައި ބުނ ެވެނ ް‬ ‫އ ޮ ީތ އ ެ ީއ އ ެކ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި ‪ ،‬އ ެއްބ ައި ވަންތަކަނ ް ކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ީއ ދެބަސްވ ެވެނ ް ނ ެތ ް ޙ ަޤީ ޤ ަތ ެކ ެވ ެ‪ .‬އެނ ްމެނ ްގ ެ ލޯމ ައްޗަށ ް‬ ‫ފެންނަމުނ ްދ ާ ބ ޮޑ ު ތ ެދ ެކ ެވ ެ‪ .‬ދި ރި އުޅ ޭ މ ުޖުތަމ ަޢުއ ަކީ ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ސ އ ެއްބ ައި ވަންތަކ ަމ ެއ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫މ ުޖުތަމ ަޢ ުއ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ީވ ަ‬ ‫ސކ ަމ ެއ ް ކ ާމި ޔ ާބ ުކުރުނ ް‪ ،‬ނުވަތ ަ ތަރައ ްޤީ ގ ައި‬ ‫ނ ެތި އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ދާނ ް ބޭނުނ ްވ ާ މަނ ްޒި ލ ާ ހަމައ ަށ ް ދި ޔުނ ް ވ ާނީ ދ ަތި‬ ‫ސއްރޭ ބުނަނީ‬ ‫ކަމަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ެއްބ ައި ވަންތަކަމ ަކީ ކ ާމި ޔ ާބ ުގ ެ ި‬ ‫މި ހެނ ްވ ެގެނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދ ުނި ޔޭގ ައި މި ވ ޭތ ުކ ުރި ދި ގ ު މ ާޒީ ގ ައި ތި ބާއ ަށ ް‬ ‫ފެނ ުނީ ކ ޯއްޗ ެއ ް ހ ެއްޔ ެވ ެ؟ ނި ކަނ ް ލ ޯހ ުޅ ުވ ާ ބ ަލާބ ަލ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ފަދ ަ‬ ‫ސ ފެންނަމުނ ްދ ާނީ‬ ‫ކ ައި ރި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ދުރުންނ ާއި‬ ‫މަންޒަރުތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬ތ ާރީ ޚ ުގ ެ ފ ަތ ްފ ުށްތ ައ ް އުކ ަމުނ ްދި ޔަވަރަކ ަށ ް‬ ‫މި ކަނ ް އި ތުރަށ ް ޔަޤީ ނ ްވ ެގެނ ްދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެއްބ ައި ވަންތ ަ‬ ‫ބ ައ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ތި ބ ެ‪ ،‬ދ ަޢުލ ަތްތ ަކުންނ ާއި ‪ ،‬ޤ ައ ުމުތ ަކުނ ް‬ ‫ނުވަތ ަ ޖ ަމާޢ ަތްތ ަކުނ ް ހޯދ ަމުނ ްދި ޔަ އ ަދި ހޯދ ަމުނ ްދ ާ‬ ‫ޝަ ރަފ ުވ ެރި ކ ާމި ޔ ާ ީބ ތި ބ ާގ ެ ލޮލ ަށ ް ނ ުފެނޭތ ޯއ ެވ ެ؟‬

‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ތ ާރީ ޚުނ ް ފެންނަމުނ ްދި ޔަ އ ެއްބ ައި ވަންތަކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ާސލ ު‬ ‫މި ސާލުތ ަކުނ ް ތި ބ ާގ ެ ނަފ ުސަ ށ ް އި ބުރަތ ެއ ް ހ ި‬ ‫ސނަވ ާށ ެވ ެ!‬ ‫ކ ޮށްނުދ ޭތ ޯއ ެވ ެ؟ ނި ކަނ ް ރަނގަޅ ަށ ް ވި ް‬ ‫މި ފަދ ަ ކޮނ ްމ ެ ފި ލާވަޅ ަކުނ ް ތި ބާއ ަށ ް ފުނ ް އ ަސަ ރުތ ަކ ެއ ް‬

‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬

‫ސލިމ ުންނަ ީކ އެއްބައެކެވެ‪.‬‬ ‫އޭރު މ ު ް‬ ‫ކާމިޔާބީތަކުގެ‬ ‫ހ ޯ ިދ‬ ‫އެމީހުން‬ ‫ސއްރަކީ‪ ،‬މިދެންނެވި‬ ‫ފަހަތުގައިވާ ި‬ ‫އެއްބައިވަންތަކަމ ެވެ‪ .‬ދުނިޔޭގެ ތާރީޚ ްގައި‬ ‫ސލާމީ ދަޢުލަތްތަކުން ކުޅެދިފައިވާ‬ ‫އި ް‬ ‫ސ ބަޔަކަށް‬ ‫ދައުރަ ީކ މިޖީލުގެ އެއްވެ ް‬ ‫ފާޑުކިޔޭނ ެ ދައުރ ެއް ނޫނ ެވެ‪.‬‬

‫ކުރ ުވާނެކަނ ް ޔަޤީ ނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ުރީ ގ ެ އި ސްލ ާމީ ދ ަޢުލ ަތްތ ަކުނ ް ހ ޯދި‬ ‫ކ ާމި ޔ ާ ީބތަކ ަ​ަކީ އ ެމީ ހުނ ްގ ެ އ ަތުގ ައި ހ ަތި ޔާރ ުގ ެ ބާރ ާއި ‪،‬‬ ‫ނ ކ ަމުނ ް ހ ޯދި ކ ާމި ޔ ާ ީބތ ަކ ެއ ް‬ ‫ަސލ ަތްތ ަކ ުގ ެ ގި ަ‬ ‫ލި ބި ފ ައި ހ ުރި ވ ީ‬ ‫ކަމ ަށ ް ޤ ަބ ޫލ ުކުރެވ ޭތ ޯއ ެވ ެ؟ ނޫނ ެކ ެވ ެ‪ .‬އޭރ ު މުސްލި މުންނަކީ‬ ‫އ ެއްބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެމީ ހުނ ް ހ ޯދި ކ ާމި ޔ ާ ީބތ ަކ ުގ ެ ފަހ ަތުގ ައި ވ ާ‬ ‫ސއްރަކީ‪ ،‬މި ދެންނ ެވި އ ެއްބ ައި ވަންތަކ ަމ ެވ ެ‪ .‬ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ތ ާރީ ޚްގ ައި އި ސްލ ާމީ ދ ަޢުލ ަތްތ ަކުނ ް ދ ައ ްކާފ ައި ވ ާ ދ ައުރަކީ‬ ‫ސ ބަޔަކ ަށ ް ފ ާޑ ުކި ޔޭނ ެ ދ ައުރ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ޖީ ލ ުގ ެ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ާސ ދ ަޢުލ ަތްތ ައ ް ފަދ ަ އި ސްލ ާމީ‬ ‫އުމ ަ ީވ ދ ަޢުލ ަތ ާއި ޢ ައ ްބ ީ‬ ‫ދ ަޢުލ ަތްތ ަކުނ ް ދ ެއ ްކި މުސްލި މުނ ްގ ެ އ ެއްބ ަނޑ ު އ ެއްބ ަފ ާ‬ ‫ސ ބަޔަކ ަށ ް‬ ‫ސވަރ ު އ ެހެނ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ކ ަމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް އ ެދުވ ަ ް‬ ‫އ ޮ ީތ މުސްލި މުންނ ާއި އ ެއ ް ފެންވަރަކ ަށ ް ނ ާދ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޢި ލ ްމ ުވ ެ​ެރި ންނ ާއި ‪ ،‬މުފ ައ ްކި ރުނ ް މުސްލި މުނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ސވަރ ު ތި ީބ އ ެހެނ ް ދީ ންތ ަކ ުގ ެ މީ ހުންނ ާއި‬ ‫އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ސލ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަޅާބ ަލ ާއި ރ ު މީ ހަކ ަށ ް އ ެއްލ ައްކ ަ މީ ހުނ ްގ ެ މި ާ‬ ‫މުސްލި މުނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ޢި ލ ްމ ުވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ދޮރުތ ައ ް‬ ‫ސވަރ ު ހ ުޅ ުވި ގެނ ްދި ޔައ ެވ ެ‪ .‬މުސްލި މުނ ްގ ެ ގ ައި ގ ާ‬ ‫އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ސނުނ ް އ ުފ ެދި ތަރައ ްޤީ ވ ެގެނ ް ދި ޔައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހެޔޮލ ަފ ާ އި ލ ްމީ ވި ް‬ ‫މުސްލި މުނ ްގ ެ ފ ުޠ ޫޙ ާތްތ ަކ ުގ ެ ސަ ބ ަބުންނ ާއި ވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ސވަރ ު ގަދ ަވ ުމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‬ ‫އާރ ާއި ބާރ ު އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ސ ޤ ައުމ ަކުނ ް މުސްލި މުންނ ާއި ދެކޮޅ ަށ ް‬ ‫އ ެހެނ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސވަރ ު‬ ‫ނ ުކ ުމ ެ‪ ،‬ކ ުރި ހ ޯދި ފ ައ ެއ ް ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ އ ެދުވ ަ ް‬ ‫މުސްލި މުނ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް ފ ެނި ގެނ ްދި ޔަ އ ެއްބ ައި ވަންތަކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ރި ވ ެތި މި ސާލުތ ަކ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ނަމޫނ ާ މި ސާލުތ ަކ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ހާރ ު ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ހަތަރ ު ބި ތުނ ް ފެންނަމުނ ްދ ާ‬ ‫ސ މި ފަދ ަ މަންޒަރުތ ައ ް‬ ‫ކަންތ ައްތަކ ަށ ް ލ ޯހ ުޅ ުވ ާލ ުމުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސލަކ ަށ ް ޔޫރަ ިޕއަނ ް ޔ ޫނި އަނ ް‬ ‫ފެންނަމުނ ްދ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ާ‬ ‫ނގ ަމ ާތ ޯއ ެވ ެ‪ .‬އ ެމީ ހުންނަކީ މި ހާރ ު ދ ުނި ޔޭގ ައި އި ޤ ްތި ޞާދީ‬ ‫ަ‬ ‫ގ ޮތުނ ް އެނ ްމ ެ ބ ޮޑ ު ކ ުރި އެރ ުމ ެއ ް ހ ޯދާފ ައި ވ ާ ފަރ ާތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކީއ ްވ ެބ ާއ ެވ ެ؟ ޔޫރަޕ ްގ ެ ޤ ައ ުމުތ ައ ް އެކ ަތި ގ ަނޑަކ ަށ ްވ ެ‪،‬‬ ‫ޔޫރަޕ ްގ ެ ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ތި ންބ ައި ކުޅ ަ އ ެއްބ ައި ‪،‬‬ ‫ނތީޖ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެއ ް ފ ައި ސާއ ެއ ް ބޭނުނ ްކުރަނ ް ފ ެށ ުމ ުގ ެ ފ ޮނި ަ‬ ‫ވި ޔަފ ާރީ ގ ެ ރ ޮނގުނ ް އ ެމީ ހުނ ް ހ ޯދާފ ައި ވ ާ އ ަދި‬ ‫ހޯދ ަމުނ ްދ ާ ކ ުރި އެރ ުމ ުގ ެ ރި ވ ެތި މި ސާލ ުގ ެ ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޕ ްރައިވެޓް އިބްރާހީމ ް އަޙ ުމ ަދު‬

‫ސބ ަތ ްވ ާ ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫“ޔޫރަ ިޕއަނ ް ޔ ޫނި އަނ ް” އ ަށ ް ނި ް‬ ‫ސ ފ ަޤީ ރ ު ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް ހަމ ަ އެނ ްމ ެ ޤ ައ ުމ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ލި ސްޓްގ ައި ނ ުހި ނެމޭކަނ ް މި ީއ އ ެމީ ހުނ ް ހ ޯދާފ ައި ވ ާ‬ ‫އ ެއްބ ައި ވަންތަކ ަމ ުގ ެ ފ ަޚުރަކ ަށ ް ނުވ ޭތ ޯއ ެވ ެ؟ ދެނ ް‬ ‫އ ެމ ެރި ކާއ ަށ ް ބ ަލާލ ަމ ާތ ޯއ ެވ ެ‪ .‬އ ެމ ެރި ކ ާ ފަދ ަ ޤ ައުމ ަކ ާއި‬ ‫ހ ަނގުރާމަކ ޮށ ް ބ ަލި ކ ޮށ ްލެވޭފަދ ަ ޤ ައ ުމުތ ައ ް ދ ުނި ޔޭގ ައި‬ ‫ނެތ ޭ ދެންނެވޭކ ަށ ް ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންވީއި ރ ު އެނ ްމެނ ްގ ެ‬ ‫ދ ުލުނ ް ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ބާރުގަދ ަ ޤ ައ ުމ ުގ ެ ލަޤ ަބ ު އ ެމ ެރި ކާއ ަށ ް‬ ‫ދ ެވި ފ ައި ވ ަނީ ކީއ ްވ ެބ ާއ ެވ ެ؟ އެނ ްމެނ ްގ ެ ދ ުލުނ ް އ ެހެނ ް‬ ‫ސ ވަރ ެއ ްގ ެ ޙ ަޤީ ޤ ަތ ެއ ް‬ ‫ކި ޔ ާނީ އެކ ަމުގ ައި ކޮނ ްމ ެވ ެ ް‬ ‫އ ެކ ުލ ެވި ގެނ ްވ ާ ީތކ ަމުގ ައި ދެންނ ެވި ދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ާއ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ‬ ‫ސ އ ެމ ެރި ކ ާގ ެ ތި ލަފ ަތ ް‬ ‫ދ ުނި ޔޭގ ައި ހ ަނގުރާމ ައ ެއ ް ކ ުރި އ ަ ް‬ ‫ބަރ ުވާނެތީއ ެވ ެ‪ .‬އ ެމ ެރި ކ ާގ ެ ކ ޮޅުގ ައި ތި ބ ޭ ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ލި ސްޓ ް ދި ގ ުވާނެތީއ ެވ ެ‪ .‬ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ މ ައި ދާނުގ ައި‬ ‫ނނ ް ތި ބި ޤ ައ ުމުތ ައ ް‬ ‫އ ެމ ެރި ކ ާ އ ާއި އ ެކ ު ނ ުކުނ ް ަ‬ ‫ގި ނަވާނެތީއ ެވ ެ‪ .‬ޓެރަރި ޒ ަމ ް ހ ުއ ްޓ ުވ ުމ ުގ ެ ނަމުގ ައި އެނ ްމ ެ‬ ‫ފ ަހުނ ް ޠ ާލި ބާނުނ ްގ ެ ވ ެރި ކަނ ް އ ޮތ ް ފ ަޤީ ރ ު އ ަފ ްޣ ާނި ސްތާނ ު‬ ‫އ ަޅ ުވ ެތި ކުރުމ ަށ ް ކ ުރި ހ ަނގުރާމ ައ ާއި ‪ ،‬ނި އ ުކ ްލި އ ަރ ހަކަތ ަ‬ ‫އުފ ައްދ ަމުނ ްދާކަމ ަށ ް ތ ުހުމ ަތުކ ޮށ ް އި ރ ާޤ ް އ ަޅ ުވ ެތި ކުރުމ ަށ ް‬ ‫ސ މި ކަނ ް ހ ެއްކަކ ަށ ް‬ ‫އ ެމ ެރި ކ ާއި ނ ް ފ ެށި ހ ަނގުރާމ ައި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ފ ުދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނވަނ ް މި އ ުޅ ެނީ އެންބ ައި ވަންތަކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ދަނ ް ަ‬ ‫ވާހަކ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެއްބ ައި ވަންތަކަނ ް ކ ުރި އ ަށްނެރ ެ ކުރ ާ‬ ‫ކޮނ ްމެކ ަމ ެއ ް ކ ާމި ޔ ާބ ުކުރެވޭނެކަނ ް މި ފަދ ަ މި ސާލުތ ަކުނ ް‬ ‫ތި ބާއ ަށ ް ފި ލާވ ަޅުތ ައ ް ދ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ނޫނ ްތ ޯއ ެވ ެ؟‬ ‫ދެނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ލ ޮބ ުވ ެތި މި ދި ވ ެހި‬ ‫ނޒަރ ު ހި ނ ްގާލ ަމ ާތ ޯއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސތަކ ަށ ް ަ‬ ‫ޤ ައ ުމުގ ައި ހި ނގ ާދި ޔަ ކ ާރި ާ‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ތ ާރީ ޚްގ ައި ހި ނގި އެނ ްމ ެ ހި ތާމ ަވ ެރި‬ ‫ސއ ަށ ް‬ ‫ސނ ާމީ ބ ޮޑ ު ރ ާޅ ު އެރ ުމ ުގ ެ ކ ާރި ާ‬ ‫ސ އ ާދ ެ! ު‬ ‫ކ ާރި ާ‬ ‫ސގ ައި ދި ވ ިެހނ ްގ ެ އެތ ައްބަޔަކ ު‬ ‫ބ ަލާލ ަމ ާތ ޯއ ެވ ެ! އ ެކ ާރި ާ‬ ‫ބި ކ ަވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެމީ ހުނ ް ދި ރި އ ުޅުމ ަށ ް އ ުމުރ ު ދުވ ަހ ު ކ ުރި‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ހަމ ަ އެނ ްމ ެ ހި ނދުކ ޮޅ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ވ ެއްޔ ާއި‬ ‫މ ޮޑ ެވި ގެނ ް ދި ޔައ ެވ ެ‪ .‬އ ެކ ާރި ސާގ ެ ވާހަކ ަ އ ަޑ ުއި ވ ުމުނ ް‬ ‫ނ ޖ ަމ ާވާނ ެ އެތ ަށ ް ބަޔަކ ު ތި ބި ކ ަމީ‬ ‫ސ ލ ޮލުނ ް ކަރ ު ަ‬ ‫މި ހާރ ުވ ެ ް‬

‫މިއަދު ޤ ައުމ ު މިވަ ީނ މ ަދު ދުވަސްކޮޅެއްގެ‬ ‫ތެރ ޭގައި އާންމ ު ހާލަތަކަށް ގެނެވިފައެވެ‪.‬‬ ‫އެ ކާ ިރސާގައި މިސަރަޙ ައްދުގެ ޤ ައުމ ުތަކަށް‬ ‫ސ ފޫބެއްދިފައި‬ ‫ލިބުނ ު ގެއްލުންތައް އަދިވެ ް‬ ‫ނ ުވާއިރު‪ ،‬މި ދިވެހި ޤ ައުމ ު ތަރައްޤީގެ‬ ‫ސމިންތަކަކަށް ގިރ ާކުރަމ ުންދާ‬ ‫އައު އު ް‬ ‫މިގިރ ާކުރުމ ަ ީކ އަޅުގ ަނޑުމ ެންގެ ތެރެއިން‬ ‫ފެނުނ ު އެއްބައިވަންތަކަމ ުގެ ނަތީޖާއެވެ‪.‬‬

‫އ ެކ ާރި ސާގ ެ ބި ރ ުވ ެރި ކަނ ް ވަޒަނ ްކުރ ެވި ގެނ ްދ ާ ހ ެއ ްކ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެކ ާރި ސާއި ނ ް ތި ބާއ ަށ ް ލި ބ ުނީ ކޮނ ް އި ބުރަތ ެއ ްތ ޯއ ެވ ެ؟‬ ‫އެތ ަދުމ ަޑުކ ަމ ާއި ‪ ،‬އ ެބި ރ ުވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ އ ަސަ ރުތ ައ ް ވ ެރި ވި ހި ނދ ު‬ ‫ތި ބާއ ަށ ް ފެންނަމުނ ްދި ޔަ ީއ ކޮންކ ަމ ެއ ްތ ޯއ ެވ ެ؟ އ ާއ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެދުވ ަހ ު އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ތި ީބ އ ެއްބ ައ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ އަނ ެކ ާ ފ ޮހ ެދި ނ ެވ ެ‪ .‬އ ެކ ެއ ްގ ެ‬ ‫އެކ ަކ ުގ ެ ލ ޮލުނ ް ފ ޭބި ކަރ ު ަ‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސ އަނ ެކ ާ ދެނެގ ަތ ެވ ެ‪ .‬ހ ާލުގ ައި ޖ ެހުނ ު މީ ހާއ ަށ ް‬ ‫ސ ް‬ ‫އި ޙ ް ާ‬ ‫މ ުއ ްތި ކ ޮށ ްދި ނުމ ަށ ް އަނ ެކ ާގ ެ ގ ެއި ނ ް ކާނ ް ގެނެސްދި ނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގެދޮރ ު ނ ެތި ދި ޔަ މީ ހާއ ަށ ް ހި ޔާވ ަހި ކ ަމ ެއ ް ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ަށ ް‬ ‫އަނ ެކ ާގ ެ ގެދޮރ ު ހުސްކ ުރި އ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ަމުގ ައި ދި ވ ެހި ހަމ ަ‬ ‫ސނ ާވާކަމަކ ަށ ް އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް‬ ‫ސ އި ސްތި ް‬ ‫އެނ ްމ ެ ފަރ ުދ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ފާހަގ ަކުރ ެވި ފ ައ ެއ ް ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވ ަހ ު ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫އ ޮތ ް އ ެއްބ ައި ވަންތަކ ަމ ުގ ެ ރި ވ ެތި މި ސާލުނ ް ދ ައ ްކުވ ައި ދި ނީ‬ ‫ސ އ ެކ ާރި ސާގ ެ‬ ‫ހަމ ަ ޔަޤީ ނުނ ްވ ެ ް‬ ‫ކޮންކ ަމ ެއ ްތ ޯއ ެވ ެ؟‬ ‫ނ މ ުއ ްތި ނ ުކުރ ެވި‬ ‫ސ ފަރުދ ަކ ު ބ ަނޑ ުފުރ ާ ަ‬ ‫ސަ ބ ަބުނ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ހުންނާކ ަށ ް ނ ުޖ ެހުނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ހ ާލުގ ައި ޖ ެހުނ ު މީ ހ ާގ ެ އ ަމި އްލ ަ‬ ‫ސ‬ ‫ސ ވަންނާނ ެ ގެދޮރ ު ނ ުލި ބި ހުންނާކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ް‬ ‫ގެދޮރ ު ނ ޫ ަ‬ ‫ނ ުޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެއްބ ަނޑ ު އ ެއްބ ަފ ާ ބ ައ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި އ ެއ ް‬ ‫ފަރުދ ަކ ު އަނ ެއ ް ފަރުދ ަކ ާއި އ ަޅ ާލ ާހ ެދި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވ ަހ ު‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ފެނުނ ު އ ެއްބ ައި ވަންތަކ ަމ ުގ ެ ރި ވ ެތި‬ ‫ނތީޖާއ ަކީ ކޮބ ައި ތ ޯއ ެވ ެ؟ އ ާއ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަދ ު ޤ ައ ުމ ު‬ ‫މި ސާލ ުގ ެ ަ‬ ‫ސކ ޮޅ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައި އާނ ްމ ު ހާލަތަކ ަށ ް‬ ‫މި ވ ަނީ މ ަދ ު ދުވ ަ ް‬ ‫ސގ ައި މި ސަ ރަޙ ައ ްދ ުގ ެ ޤ ައ ުމުތަކ ަށ ް‬ ‫ގެނ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ކ ާރި ާ‬ ‫ސ ފ ޫބ ެއ ްދި ފ ައި ނ ުވ ާއި ރ ު‪،‬‬ ‫ލި ބުނ ު ގ ެއ ްލުންތ ައ ް އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫މި ދި ވ ެހި ޤ ައ ުމ ު ތަރައ ްޤީ ގ ެ އ ައ ު އުސްމި ންތަކަކ ަށ ް‬ ‫ގި ރ ާކުރަމުނ ްދ ާ މި ގި ރ ާކުރުމ ަކީ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‬ ‫ސގ ައި‬ ‫ނތީޖ ާއ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ާރި ާ‬ ‫ފެނުނ ު އ ެއްބ ައި ވަންތަކ ަމ ުގ ެ ަ‬ ‫އަވ ައްޓ ެރި ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ މީ ހުންނަށ ް ލި ބުނ ު ގ ެއ ްލުންތ ަކުގ ައި‬ ‫ސ ބ ޯ ހި ޔާކ ޮށ ްލާނ ެ ތަނ ެއ ް ނ ުލި ބި ފ ައި އެތ ަށ ް ބަޔަކ ު‬ ‫އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫އެބ ަ ތި އ ްބ ެވ ެ‪ .‬ކ ުރި ނ ް އަރ ާމ ު ދި ރި އ ުޅުނ ް އ ުޅ ެމުނ ްދި ޔަ‬ ‫ސފ ައި‬ ‫ސއ ަށްފ ަހ ު ފ ަޤީ ރ ުވ ެގެނ ް ގ ޮ ް‬ ‫އެތ ަށ ް އ ާއި ލ ާއ ެއ ް އ ެކ ާރި ާ‬ ‫ސއ ަށ ް‬ ‫ސގ ަނޑުގ ައި އ ެކ ާރި ާ‬ ‫އެބ ަ ހ ުއްޓ ެވ ެ‪ .‬އެކަމ ަކ ު މި ފ ަ ް‬ ‫ފ ަހ ު އެފަދ ަ ގޮތަކ ަށ ް ތި ބެނ ް ޖ ެހުނ ު ހަމ ަ އެނ ްމ ެ‬ ‫ސ އެބ ަހ ުރި ތ ޯއ ެވ ެ؟ ނޫނ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވަހ ަކީ މި‬ ‫ފަރުދ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ސ އ ެއްބ ައި ވަންތ ަ ބ ައ ެއ ްގ ެ‬ ‫ޤ ައ ުމ ުގ ެ ދ ަރި ންނަކީ އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ގ ޮތުގ ައި ތި ބޭނ ެ ބ ައ ެއްކަނ ް އަންގ ައި ދި ނ ް ދުވ ަހ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ާއ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެއްބ ައި ވަންތަކަމ ަކީ އ ެ ީއ އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ުޙި ނ ްމ ު‬ ‫މި ހ ާ‬ ‫އ ެއްބ ައި ވަންތަކަމ ަކީ‬ ‫ކަމަކ ަށްވީއި ރ ު‪ ،‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް މި ކ ަމ ާއި ދ ޭތެރޭ‬ ‫ސނ ާ ީލ ކި ތ ަށ ް މީ ހުނ ްތ ޯއ ެވ ެ؟ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫ފުންކ ޮށ ް ވި ް‬

‫ތެރޭގ ައި އ ެއްބ ައި ވަންތަކ ަމ ެއްނ ެތި ތަރައ ްޤީ ގ ެ މ ަގުގ ައި‬ ‫ނޅޭނެކަނ ް ޔަޤީ ނ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ‬ ‫ޭ‬ ‫ސ‬ ‫އެނ ްމ ެ ފި ޔަވ ަޅ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ޤ ަބ ޫލ ުކުރަނ ްޖެހ ޭ ޙ ަޤީ ޤ ަތ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪1‬‬

‫ސފ ަ ިއނ ްގެ އަޒުމާ ިއ‬ ‫ޤ ައުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކާއެކު ި‬ ‫ހިތްވަރ ުގެ ކަމަރ ު ބާރ ުކުރަނ ް ޖެހޭނެ‬

‫ރ ާއްޖޭގެ އެކިއެ ިކ ދާއިރ ާތަކަށް ޒަމ ާ ީނ ބަދަލުތައް އަންނަމ ުން އެބަދެއެވެ‪.‬‬ ‫ސލާޙީ ހެޔ ޮ ބަދަލުތަކެވެ‪ .‬ވޭތުވެދިޔަ ިތރީހަކަށް އަހަރަ ީކ އެކިއެކިގޮތްތޮތުން‬ ‫އި ް‬ ‫ޞލާޙީ ހެޔ ޮ ބަދަލުތަކެއް އައިސްފައިވާ ދުވަސްތަކެއް‬ ‫ސ ިއ ް‬ ‫ސފައިންގެ ޚިދުމ ަތަށްވެ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފައިންގެ ޤ ަދަރާއި‬ ‫ކަމ ުގައި ދަންނ ަވަން ޖެހެއެވެ‪ .‬މިހެޔ ޮ ބަދަލުތަކުގެ ސަބަބުން ި‬ ‫ސފައިން‬ ‫ހައިބަތު ބ ޮޑުވެއްޖެއެވެ‪ .‬ރައްޔިތުންގެ ރުހުމާއި ލ ޯ ިބލިބޭ ބަޔަކަށް ި‬ ‫ވެއްޖެއެވެ‪ .‬ޒަމާނ ަށް ލ ޯހުޅުވޭ‪ ،‬ވާ ިޖބާއި މަސްޢޫލިއްޔަތު އުފުލުމ ުގައި ީރ ިތ ނ ަމޫނާއެއް‬ ‫ދ ަ​ައްކާބަޔ ަ​ަކަށް ވެއްޖެއެވެ‪ .‬ރައްޔިތުނ ް​ްގެ އިތުބ ާރު ިލބިފައިވާ ބަޔަކަށް ވެއްޖެއެވެ‪.‬‬ ‫ސފ ަ​ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމަތ ަކީ ދި ވ ެހި‬ ‫މީ ގ ެ ކ ުރި ނ ް ި‬ ‫އ ަގ ެއްނ ެތ ް ޤަދަރ ެއްނ ެތ ް‬ ‫ސ‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫މ ުޖުތަމ ައުގ ައި‬ ‫ސފ ަ​ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމަތ ަށ ް މ ުޖުތަމ ަޢުނ ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ެކ ެވ ެ‪ .‬އޭރ ު ި‬ ‫ސކ ޮޅ ެއ ްކ ުރި ނ ް ދި ވ ެހި ފި ލ ްމީ‬ ‫ދީ ފ ައި ވ ަނީ މީ ގ ެ ކުޑ ަދުވ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަކީ އ ަބުރ ުވ ެރި‬ ‫ދ ާއި ރާއ ަށ ް ދީ ފ ައި ވ ާ ޤަދަރ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ާޖި ބ ާއި‬ ‫ޤަދަރ ުވ ެރި ބ ައ ެއްކަމަކ ަށ ް ނ ުދ ެކ ެއ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫މަސްޢ ޫލި އްޔަތ ަކީ ކި ހ ާމ ުޙި ނ ްމ ު ކ ަމ ެއްކަމަކ ަށ ް ޤ ަބ ޫލ ެއ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމަތ ަށ ް‬ ‫ނތީޖާއަކ ަށ ް ވ ެގެނ ްދި ޔަ ީއ ި‬ ‫ނ ުކުރ ެއ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫އަންނާނ ެ ތ ަޢުލީމީ މީ ހުނ ް ނ ުވ ުމ ެވ ެ‪ .‬ބ ެލ ެނި ވ ެރި ންނ ާއި‬ ‫މ ައި ންބަފ ައި ނ ް ރުހ ޭ ކަމަކ ަށ ް ނ ުވ ުމ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަދ ު މި ވ ަނީ‬ ‫ސނުނ ް އެކ ޮޅުކ ޮޅުނ ްޖ ެހި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬ގަދަކ ަމުނ ް ބޮނ ްޑ ް‬ ‫އ ެވި ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ފ ުރި ހަމ ަކުރުމ ަށ ް މީ ހުނ ް ވ ެއ ްދ ުމ ުގ ެ ބަދ ަލުގ ައި ި‬ ‫ވ ަޒީ ފާއ ަކީ އ ަމި އްލައ ަށ ް އ ެދި ގެނ ް މީ ހުނ ް ވަނުމ ަށ ް‬ ‫ފުރ ުޞަ ތ ު ހ ުޅ ުވ ާލ ެވި ފ ައި ވ ާ އ ަދި ވ ަޒީ ފާއ ަށ ް އެދ ޭ ފަރ ާތްތ ައ ް‬ ‫ނކ ަމުނ ް އެނ ްމ ެ ރަނގ ަޅ ު ފަރ ާތްތ ައ ް ހޮވ ައި ގެނ ް ވ ަޒީ ފ ާ‬ ‫ގި ަ‬ ‫ނކ ަށ ް ވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ަމުންދޭހަކ ޮށ ްދ ެނީ‬ ‫ހަމަޖ ައ ްސަ ނ ްޖެހ ޭ ތ ަ ަ‬ ‫ދި ވ ެހި ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ކ ުރި މ ަ ީތގ ައި ި‬ ‫ސތ ަކުނ ް ޢާނ ްމުރައ ްޔި ތުންނ ާއި މ ުދ ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތ ަޞަ އ ްވުރ ު އި ތުރުނ ް ޤ ުދުރަ ީތ ހ ާދި ާ‬ ‫ާއި‬ ‫ބ‬ ‫ާޖި‬ ‫ވ‬ ‫ެ‬ ‫ްގ‬ ‫ނ‬ ‫ައި‬ ‫ފ‬ ‫ސ‬ ‫ި‬ ‫ރަނގ ަޅ ުވެފ ައި ވ ާ މި ންވަރ ާއި އ ަދި‬ ‫ސ އެނ ްމ ެކ ުރީ ގ ައި‬ ‫ސަ ލާމ ަތްކ ޮށ ްދީ އެހީތ ެރި ވ ުމ ުގ ެ ސަ ފުގ ަ​ައި ވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫މަސްޢ ޫލި އްޔަތ ަކީ ކި ހ ާމ ުހި ނ ްމ ު ކ ަމ ެއްކަނ ް ދެނ ެތި ބި ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވާނ ް ޖ ެހި ފ ައި ވ ަނީ ި‬ ‫މި ންވަރ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަމާންކ ަމ ާއި‬ ‫ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫ސުލްޙ ަވ ެރި ކ ަމ ާއި މި ނި ވަންކ ަމ ާއި އ ަދި މި ޤ ައ ުމުގ ައި މި ވ ާ‬ ‫މ ާތ ްވ ެގެނ ްވ ާ އި ސްލ ާމ ްދީ ނ ް ރައ ްކ ާތ ެރި ކ ޮށ ް ހި މާޔަތ ްކުރ ުމުގ ައި‬ ‫އެނ ްމެބ ޮޑ ު ޤުރ ުބ ާނީ އ ެއ ް ވާނ ްޖެހ ޭނީ މި ޤ ައ ުމ ުގ ެ ދ ަރި ންނަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ކަންކަމ ަކީ ހި ލ ޭލި ބ ޭ ކަންކަމ ަށ ް ނ ުވެފ ައި އ ަދި ޤުރ ުބ ާނީ ތަކ ަކ ާއި‬ ‫ލ ައި ގެނ ް ނ ޫނީ ދ ެމ ެހ ެއްޓ ޭ ކަންކަނ ް ނޫންކަނ ް މި އ ަދ ުގ ެ ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‬ ‫ސ އ ެނގޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ނޒަރ ު ހި ނ ްގ ާލި ޔަ ް‬ ‫ކޮނ ްމ ެ ދި މާލަކ ަށ ް ަ‬ ‫ސ އެޤ ައ ުމ ެއ ްގ ެ މި ނި ވަންކ ަމ ާއި އި ސްތި ޤ ުލ ާލ ު‬ ‫ޤ ައ ުމ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ރައ ްކ ާތ ެރި ކުރ ުމުގ ައި އެނ ްމ ެ ކ ުރީ ސަ ފުގ ައި ތި ބ ެނީ‬ ‫ސފ ައި ންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެޤ ައ ުމ ެއ ްގ ެ ހި ތްވަރުގަދ ަ‪ ،‬އ ަޒ ުމްވަރުގަދ ަ ި‬ ‫ޤ ައުމ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ވ ާ ކޮނ ްމ ެ ނުރައްކަލ ަކ ާ އެނ ްމ ެ ފުރަތަމ ަ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލާނ ްޖެހ ޭނީ އެޤ ައ ުމ ެއ ްގ ެ ި‬ ‫ސޔާދަތ ަށ ް ބުރޫއަރ ުވާލަނ ް ދެވ ޭ ޙަމ ަލާތ ަކ ުގ ެ‬ ‫މި ނި ވަންކ ަމ ާއި ި‬

‫އަޅުގަނޑުމ ެންގެ ޤ ައުމ ުގެ އަމ ާންކަމ ާ ިއ‬ ‫ސުލްޙ ަވެރިކަމާއި މިނިވަންކަމާއި އަ ިދ‬ ‫ސލ ާމްދީން‬ ‫މިޤ ައުމ ުގައި މިވާ މ ާތްވެގެންވާ އި ް‬ ‫ރައްކާތެރިކޮށް ހިމ ާޔަތްކުރުމ ުގައި‬ ‫އެންމެބ ޮޑު ޤ ުރުބާނީއެއް ވާންޖެހޭ ީނ‬ ‫މިޤ ައުމ ުގެ ދަރިންނަށ ެވެ‪ .‬މިކަންކަމ ަ ީކ‬ ‫ހިލޭލިބޭ އެއްޗ ެއްސަށް ނ ުވެފައި އަ ިދ‬ ‫ޤ ުރުބާނީތަކަކާއި ލައިގެން ނ ޫ ީނ ދެމ ެހެއްޓޭ‬ ‫އެއްޗ ެއްސެއް ނ ޫންކަން މިއަދުގެ ދުނިޔޭގެ‬ ‫ސ‬ ‫ކޮންމ ެ ދިމ ާލަކަށް ނ ަޒަރު ހިންގާލިޔަ ް‬ ‫އެނގޭނ ެއެވެ‪.‬‬

‫ ‪1‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސޢީދު‬ ‫ސ‪.‬ސާޖަންޓް ޢ ަބްދުﷲ ަ‬

‫ވަރަށ ް ފ ުރި ހަމ ަ ހ ެކި ތ ަކ ެއ ް ‪ 1988‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 3‬ގ ެ‬ ‫ސނ ާމީ‬ ‫ޢ ުދ ުވ ާނީ ޙަމ ަލާގަޔ ާއި ‪ 2004 ،‬ޑި ސެމްބ ަރ ‪ 26‬ގ ެ ު‬ ‫ކ ާރި ސާއި ނ ް ފ ެނި ގެނ ް ދި ޔައ ެވ ެ‪ .‬މި ފަދ ަ ކޮނ ްމެކަމ ަކުނ ް އ ެނގި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ުޙި ނ ްމުކ ަމ ާއި ި‬ ‫ފ ާޅ ުވ ާ ހ ަޤީ ޤަތ ަކީ ި‬ ‫ވ ާޖި ބ ާ މަސްޢ ޫލި އްޔަތ ު ބ ޮޑުކ ަމ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ ދެބަސްވ ެވެންނ ެތ ް‬ ‫ޙ ަޤީ ޤ ަތ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ސފ ައ ެއްގ ައި ނ ެތ ްއި ރ ެއ ް ނ ުދާނެކަނ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫ކޮނ ްމ ެވ ެ ް‬ ‫ކަށަވަރ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ މި ނި ވަންކ ަމ ުގ ެ ތ ާރީ ޚ ް އ ެހެންނ ޫނީ‬ ‫“ސފ ައި ނ ް” މި ނަމުގ ައި ބަޔަކ ު‬ ‫ި‬ ‫އ ެހ ާ ދި ގ ެ​ެއ ް ނުވީހ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ާޖި ބ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ނ ުވި އ ެއްކަމ ަކ ު‬ ‫ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި‬ ‫މަސްޢ ޫލި އްޔަތ ު ކ ޮނޑުގ ައި އަޅ ައި ގެންނ ޫނީ މި ނި ވަނ ް‬ ‫ސތ ަޤި އ ްލ ު އ ަމި އްލ ަވ ެރި ކ ަމ ެއ ްކުރ ާ ޤ ައ ުމ ެއ ްގ ެ އި ތުރުނ ް‬ ‫މު ް‬ ‫އ ެއ ްދީ ނ ެއ ް ޙި އްސާކުރ ާ ބަޔަކ ަށ ް ދި ވ ެހި ނ ް ނުވީހ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ދ ަރި ންތ ަކ ެއ ްގ ެ މ ަތި ވ ެރި‬ ‫މި ކ ަމުނ ް ދޭހަކ ޮށ ްދ ެނީ ކޮނ ްމ ެވ ެ ް‬ ‫ޤުރ ުބ ާނީ އ ެވ ެ‪ .‬ފަންވަރ ާއި ހި ތްވަރ ާއި އ ަޒ ުމ ާއި ކެރ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ުފ ެދުނުކަމ ަށ ް ބ ެލެވ ޭ ތ ާރީ ޚ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ތ ާރީ ީޚ ގ ޮތުނ ް ި‬ ‫މި ހާރުވ ަނީ ‪ 115‬އަހަރ ު ފ ުރި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފ ައްޓ ަވާފ ައި ވ ަ‬ ‫ރަ ީޢސުލ ްޖ ުމ ްޙ ޫރި އްޔ ާ‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ފ ުލ ުހުނ ް‬ ‫އި ޞްލ ާ ީޙ އ ެޖެނ ްޑ ާގ ެ ދ ަށުނ ް ި‬ ‫ވ ަކި ވ ެގެނ ް ހި ނގ ައ ްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬ފ ުލ ުހުންނަކީ މަދ ަނީ ބަޔަކ ަށ ްވ ެ‬ ‫ދ ެއޯގަނައި ޒ ޭޝަ ނ ްގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ތ ަފ ާތ ުވ ެއ ްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬ސަ ރ ުކާރ ު‬ ‫ސ ނުހަނ ު ބ ޮޑ ެތި އި ޞްލ ާޙްތ ަކ ެއްދ ަނީ‬ ‫ހި ނ ްގ ުމ ުގ ެ ނި ޒާމ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ާސ‬ ‫ސޔ ީ‬ ‫އަންނަމުންނ ެވ ެ‪ .‬ދ ައުލ ަތ ުގ ެ ބާރުތ ައ ް ވ ަކި ވ ުމ ާއި ި‬ ‫ާސގ ޮތުނ ް‬ ‫ސޔ ި‬ ‫ސވި ލ ްސަ ރވި ސް‪ި ،‬‬ ‫ި‬ ‫ޕ ާޓީ ތ ައ ް އ ުފ ެދ ުމ ާއި‬ ‫ވ ަކި ފަރާތަކ ަށ ް ނ ުޖެހ ޭ ފަރ ާތްތ ައ ް‪ ،‬ޤާނ ޫނީ ގ ޮތުނ ް މި ދ ަނީ‬ ‫އ ެނގ ެމުންނ ެ​ެވ ެ‪ .‬ޒ ަމ ާނީ ބަދ ަލުތ ައ ް އަންނަމުނ ްދ ާއި ރ ު‪،‬‬ ‫އ ެދެވ ޭ ކަންތ ައްތ ަކ ާއި ނޭދެވ ޭ ކަންތ ައްތ ަ​ައ ް ފެންނާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޞލަޙ ަތ ާއި‬ ‫އ ަމި އްލ ަ ބޭނުންތ ައ ް ފ ުއ ްދުމ ަށ ް ޤ ައ ުމީ މ ަ ް‬ ‫ސ ޚި ޔާނަތ ްތ ެރި ނ ް ރޭވުނ ް‬ ‫މި ނި ވަންކ ަމ ާއި ދީ ނ ް ވި އ ްކާލަނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫އެކަށީގެނ ްވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ފަދ ަ ކަންތ ައްތ ަކ ާ ކ ުރި މ ަތި ލުމ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ހި ތްވަރ ާއި އ ަޒ ުމުގ ައި ކަމަރ ު ބާރ ުކުރަނ ް ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬މ ާޒީ ގ ައި‬ ‫އ ަބ ުޠ ާލުނ ް ދ ެއ ްކ ެވި ނަމޫނ ާއ ާ އ ެއްގޮތ ަށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ލިޔުނީ‪ :‬މ ޭޖަރ އަޙ ްމ ަދު ިނލ ާމ ް‬

‫ހި ނގާފ ައި ވ ާ‬ ‫ތ ާރީ ޚްގ ައި‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ނުރައ ްކ ާތ ެރި‬ ‫އެނ ްމ ެ‬ ‫ބ ަލ ާއި ރ ު‬ ‫ކަންތ ައްތަކ ަށ ް‬ ‫ހ ާދި ސާއ ެއ ް ހި ނގާފ ައި ވ ަނީ ޕ ޯޗްގީޒުނ ްގ ެ އ ަޅ ުވ ެތި ކަމ ަށ ް‪،‬‬ ‫ސވަރުގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ހާތަނަށ ް އެވަރ ުގ ެ‬ ‫ސގ ަނޑ ު ދި ޔަ ދުވ ަ ް‬ ‫މި ފ ަ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނކ ަށ ް‪ ،‬ދުވަހ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ގ ެއ ްލ ުމ ެއ ް މި ޤ ައުމ ަށ ް‪ ،‬ދި ވ ެހި ނ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ވާކަމަކ ަށ ް‪ ،‬ތ ާރީ ޚ ަކުނ ް ނުދ ައްކ ައ ެވ ެ‪ .‬އެފަހަރ ު‬ ‫އ ައި ް‬ ‫މި ނި ވަންކަނ ް ގ ެއ ްލި ދި ޔަކަނ ް އ ެ ީއ ހި ތާމ ައި ގ ެ ކ ޮޅ ެއ ް‬ ‫ނ ެތްވަރ ުގ ެ ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ގ ެއ ްލި ދި ޔަ މި ނި ވަންކަނ ް އ ަނބުރ ާ‬ ‫ހ ޯދުމ ަށ ް ކާބަފ ައި ނ ް އެތ ަކ ެއ ް ޖި ހ ާދުތ ަކ ެއ ް ރ ާއްޖ ޭގ ެ އ ެކި‬ ‫ކަންކ ޮޅުތ ަކުގ ައި ރެޔ ާއި ދ ުވ ާލ ު ވ ަނީ ކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަދ ު‬ ‫މި ޖީ ލ ަށ ް އ ަމާނ ާތ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ‪ ،‬އ ަމި އްލ ަ އ ެދ ުމ ެއ ް ނ ެތި‬ ‫ސގ ަނޑ ު ގެނެސްދީ ފ ައި ވ ަނީ މ ަސަ އްކ ަތްތަކ ަކުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ފ ަ ް‬ ‫ގުނ ާ އަދ ަދ ު ނ ުކުރެވ ޭހ ާ ޤުރ ުބ ާނީ ތ ަކ ެއ ް ލެޔ ާއި ދ ަލުނ ް‬ ‫ސގ ަނޑ ަށ ް އ ަދި ކ ަނޑުތަކ ަށ ް އޮހޮރާލ ައި ގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ފ ަ ް‬ ‫ސތ ަކ ެއ ް‬ ‫ސތ ަކ ެއްގ ައި ދުވ ަ ް‬ ‫ސނ ުމ ާއި ފި ކުރ ުގ ެ އ ުދ ާ ް‬ ‫އ ަދި ވި ް‬ ‫ތި ބ ެ‪ ،‬ހި ތްވަރުތ ަކ ެއްކ ޮށ ް‪ ،‬ފުރ ުޞަ ތ ުގ ެ ފ ުރި ހަމ ަ ބޭނުނ ް‬

‫މ ަސަ އްކ ަތުނ ް ރ ާއ ްޖ ެއި ނ ް ބޭރަށ ް އ ެކްސްޕ ޯރޓ ްކުރ ާ މ ުދ ާ‬ ‫ފ ޭރި ގަނ ެ‪ ،‬ދ ަތުރ ުކުރ ާ އުޅ ަނދުފަހަރ ު އަނ ްދ ާލާފ ައި ވަކ ަމީ‬ ‫ސވަރުގ ައި ‪،‬‬ ‫ތ ާރީ ޚުނ ް ދޭހ ަވާނ ް ހ ުރި ޙ ަޤީ ޤ ަތ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ދުވ ަ ް‬ ‫ސތަކ ަކީ‬ ‫ސ ް‬ ‫ޚ ާއ ްޞަ ކ ޮށ ް މާލޭގ ައި ތި ބި ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ އި ހ ު ާ‬

‫ހި ފ ައި ގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ފަދ ަ ކ ަމ ެއ ް ދި މ ާވި ސަ ބަބ ަކީ ކޮބ ައި ތ ޯއ ެވ ެ؟‬ ‫ބ ަލ ާލ ާއި ރ ު މި ފެންނަނީ ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ތެރޭނ ް މ ަދ ު ބަޔަކ ު‬ ‫ސ ވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ދ ަހި ވ ެތި ކ ަމުގ ައި ބޭރ ުގ ެ ނ ުފ ޫޒ ުގ ެ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ނތީޖާއަކ ަށ ް ީވ މީ ލ ާދީ ނ ް‬ ‫ސނ ުމ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ބޭނުނ ް ކުރަނ ް ވި ސްނި ވި ް‬ ‫ސވަރ ު‬ ‫ނ ޤަރުނުގ ައި އި ނ ްޑި ޔ ާ ކ ަނޑ ަށ ް އ ެދުވ ަ ް‬ ‫‪ 16‬ވ ަ ަ‬ ‫އ ަތްގަދ ަކުރަމުނ ްދި ޔަ ޕ ޯރޗްގީޒުނ ް އ ެމީ ހުންނަށ ް ލި ބުނ ު‬ ‫ފުރ ުޞަ ތ ުގ ެ ބޭނުނ ްހި ފ ައި އ ަތްގަދ ަކުރ ުމ ެވ ެ‪ .‬އެތ ަކ ެއ ް‬ ‫ޤަރުނުތ ަކ ެއްގ ައި ‪ ،‬އ ަޙ ްލ ުވ ެރި ވ ެ ދ ެމި ތި ބި އި ސްލ ާމުނ ްގ ެ‬ ‫ޞރ ާދީ ނ ް‬ ‫ނ ާ‬ ‫ބަޔަކ ަށ ް ގަދ ަ ބަދ ަވި ކ ަމުނ ް އ ެމީ ހުނ ް ތ ަބ ާވ ާ ަ‬ ‫ފ ަތުރަނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޞރ ާ‬ ‫ނ ާ‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ އެތ ަށ ް ބަޔަކ ު އ ަޅ ުވ ެތި ކ ޮށ ް ަ‬ ‫ދީ ނަށ ް ލ ަނބ ުވ ާ ‪ 15‬އަހަރ ުގ ެ ދި ގ ު މ ުއްދަތަކ ަށ ް ވ ެރި ކ ަމުގ ައި‬ ‫ސ މި ދި ވ ެހި‬ ‫ތި ބ ެ ދި ނ ް އ ަނި ޔާތަކ ަކީ‪ ،‬ދުވަހ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ނ ކ ަމ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ތ ާރީ ޚުނ ް‬ ‫ދ ަރީ ނ ް ހ ަނދާނ ް ނެތ ޭ ޭ‬ ‫ސ ނޫނ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ އި ތުރުނ ް ދި ވ ެ ީހނ ްގ ެ‬ ‫ނ ކ ަމ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ފ ޮހ ެލެވ ޭ ޭ‬

‫ނ ކ ަމ ެއ ް‬ ‫ސފ ަކުރ ެވި ބަޔާނ ްކުރެވ ޭ ޭ‬ ‫މި އ ަދ ުގ ެ ލި ޔުންތ ަކުގ ައި ި‬ ‫ސބ ަށ ް ސަ އްތ ައި ނ ް‬ ‫ނޫނ ެވ ެ‪ 10 .‬ވަރަކ ަށ ް ޤަރުނ ާއި ހި ާ‬ ‫ސަ އްތ ަ މުސްލި މުނ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ‪ ،‬އ ެއ ް ސަ ޤާފ ަތ ެއްގ ައި ‪،‬‬ ‫އ ެއްބަހ ަކުނ ް ވާހަކަދ ައ ްކ ާ ބަޔ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ދ ެމި ތި ބި‬ ‫ސ ނުރައ ްކ ާތ ެރި‬ ‫ބަޔަކ ަށ ް މި ކަނ ް ވެފ ައި ވ ަނީ ވަރަށ ްވ ެ ް‬ ‫ކަމަކ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ޭގ ެ ޒ ަމާންތ ަކ ެއްފ ަހުނ ް ‪ 60‬ގ ެ ކ ުރީ ކ ޮޅ ު‬ ‫އ ަދި ‪ 70‬ގ ެ މ ެދ ުތެރޭގ ައި ލ ޯގޯސްކި ޔ ާ ބޯޓ ެއ ް ދެފަހަރ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސ ޒ ުވާނުންނ ާއި ‪ ،‬ކި ޔަވ ާކ ުދި ނ ް ތަކ ަށ ް‬ ‫މ ަ ީތނ ް ރ ާއ ްޖ ެ އ ައި ް‬ ‫ޞރ ާދީ ނ ް ފ ަތުރަނ ް ފ ޮތްތ ަކ ެއ ް ބ ަހާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެތ ަކ ެއ ް‬ ‫ނ ާ‬ ‫ަ‬ ‫ޞރ ާދީ ނ ް ފ ަތުރ ާ ބަޔަކ ު‬ ‫ނ ާ‬ ‫އަހަރ ު ފ ަހުނ ް ‪ 1998‬ގ ައި ަ‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި ތި ބި ކަނ ް ދި ވ ެހި ސަ ރ ުކާރަށ ް ފާހަގ ަކުރ ެވ ުމ ާއި‬ ‫ނ އަދ ަދ ެއ ްގ ެ‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް މި ކ ަމުގ ައި ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވި ގި ަ‬ ‫ޭސނ ް ފޮނ ުވާލަނ ް ޖ ެހ ުމުނ ް އެކަނ ްވ ެގެނ ް ދި ޔައީ‪،‬‬ ‫ބި ދ ީ‬ ‫ޞރ ާދީ ނަށ ް‬ ‫ނ ާ‬ ‫ޞރ ާ އި މ ާމުނ ްގ ެ އ ަދި ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ބާރުގަދ ަ ަ‬ ‫ނ ާ‬ ‫ަ‬ ‫ސބ ަތ ްވ ާ ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ ވ ެރި ނ ްގ ެ ކ ުރި މ ަ ީތގ ައި ޖ ެހި‬ ‫ނި ް‬

‫ސ‬ ‫މިއަދު މިފެންނ ަ ީނ އަ ީކ ކަނޑު އުޅަނދުފަހަރުގައި އައި ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ މިހާރުވެ ް‬ ‫ދީން ފަތުރ ާ ތަނ ެއް ނޫނ ެވެ‪ .‬ނަމ ަވެ ް‬ ‫ފެންނ ަމ ުންދަ ީނ ޒަމާނާއި ތަޙްޒީބުގެ ތެރ ެއަށް ވަދެގެން‬ ‫ސތިބެ ދީން ފެތުރުމ ުގެ ހަރަކާތްތައް ހިންގާ‬ ‫އައި ް‬ ‫ސނާމީގެ ނ ުރައްކަލުގައި ދިވެހިންގެ އެތަށް‬ ‫ތަނ ެކެވެ‪ު .‬‬ ‫ބަޔަކު ޙާލުގައިޖެހި ިތ ިބއިރު އެހީވުމ ުގެ ނިޔަތުގައި އެ ިކ‬ ‫ޖަމ ާއަތްތަކުގެ ނ ަމ ުގ ައާއި އެ ިކ ޖަމްއިއްޔ ާތަކުގެ ތެރ ޭން‬ ‫ސ އެމީހުންގެ މަސައްކަތްކުރަން އުޅެފައިވާކަން‬ ‫އައި ް‬ ‫އެ ީއ މ ަދު ބަޔަކަށް އެނގޭނ ޭ ހަޤީޤ ަތެކެވެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ތ ަފާވަރ ެއްކަހަލ ަ ކަމަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬މި ފަހަރ ު މ ަދ ު ބަޔަކ ު ަ‬ ‫މި ބ ައި މީ ހުނ ްގ ެ ބަހ ަށ ް ހ ެއ ްލި ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ މި އ ަދ ު މި ފެންނަނީ އ ަކީ ކ ަނޑ ު‬ ‫ކޮނ ްމެއަކ ަ ް‬ ‫ސ ދީ ނ ް ފ ަތުރ ާ ތަނ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އުޅ ަނދުފަހަރުގ ައި އ ައި ް‬ ‫ސ ފެންނަމުންދ ަނީ ޒ ަމާނ ާއި ތ ަޙ ްޒީ ބ ުގ ެ‬ ‫ސ މި ހާރ ުވ ެ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ތެރެއ ަށ ް ވ ަދ ެގެނ ް އ ައި ސްތި ބ ެ ދީ ނ ް ފ ެތުރ ުމ ުގ ެ ހަރަކ ާތްތ ައ ް‬ ‫ސނ ާމީ ގ ެ ނުރައްކ ަލުގ ައި ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ‬ ‫ު‬ ‫ހި ނ ްގ ާ ތަނ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެތ ަށ ް ބަޔަކ ު ޙ ާލުގ ައި ޖ ެހި ތި ބި އި ރ ު އެހީވ ުމ ުގ ެ ނި ޔަތުގ ައި‬ ‫އ ެކި ޖ ަމާއ ަތްތ ަކ ުގ ެ ނަމުގ ައ ާއި އ ެކި ޖ ަމ ްޢި އްޔާތ ަކ ުގ ެ ތެރޭނ ް‬ ‫ސ އ ެމީ ހުނ ްގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރަނ ް އ ުޅެފ ައި ވާކަނ ް އ ެ ީއ‬ ‫އ ައި ް‬ ‫ނ ޙ ަޤީ ޤ ަތ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ަދ ު ބަޔަކ ަށ ް އ ެނގ ޭ ޭ‬ ‫އ ާއ ްމ ު ގ ޮތ ެއްގ ައި އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ފ ަތ ުވާތަކ ަށ ް‬ ‫ވ ަދ ެވ ެނީ ނޭނގ ުމ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ތި ބ ެގެންނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މި ހާރ ުގ ެ‬ ‫ޓ ެކްނޮލ ޮޖީ ގ ެ އ ެ ީހގ ައި ފ ަތ ުވާތ ައ ް ކ ުރި އ ަށ ް ގެނ ްދި ޔުމ ަށ ް‬ ‫ހ ަލ ުވި ކަނ ް ލި ބި ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެހި ބަހ ަށ ް ތަރުޖ ަމ ާކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ސބ ަތުނ ް‬ ‫ބ ައި ބ ުލ ްއ ާއި ‪ ،‬ލަވ ައ ާއި ‪ ،‬ފި ލ ްމ ު ތ ައްޔާރުކ ޮށ ް ނި ް‬

‫ސކ ޮޅ ެއ ް އ ެކ ުލެވ ޭ ދި ވ ެހި ންނަށ ް އ ަމ ާޒުކ ޮށ ްގެނ ް‬ ‫މ ަދ ު މީ ް‬ ‫ސ ސަ މ ާލުކަނ ް‬ ‫މި އ ުޅ ެނީ ކީއ ްވ ެބ ާއ ެވ ެ؟ މި ީއ އ ުފެދ ޭ ވަރަށ ްވ ެ ް‬ ‫ދޭނ ް ީވ ސުވ ާލ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ކަނ ްމި ހެނ ް އ ޮތ ްއި ރ ު މި ހާރ ު‬ ‫ކޮނ ްމެއަކ ަ ް‬ ‫އ ަމި އްލ ަ‬ ‫ސނ ާލ ާއި ރ ު‪،‬‬ ‫ވި ް‬ ‫އ ަޑުތަކ ަށ ް‬ ‫އި ވ ެމުނ ްދ ާ‬ ‫އ ެދުންތ ަކ ާއި ހުރ ެ ބޭރުބ ައ ެއ ްގ ެ އ ަތްމ ައްޗަށ ް ދީ ލ ުވާލަނ ް‬ ‫ފުރ ުޞަ ތ ު ދ ެވ ެނީ ކަމ ަށްހީވާނ ް ފަށ ައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬މި ފަދ ަ‬ ‫ސ ދި ވ ެ ީހނ ްގ ެ ބަޔަކ ު މަދ ަދ ު‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ފުރ ުޞަ ތުތަކ ަށ ް މ ަދުނ ް ަ‬ ‫ދެވޭތަނ ް އެބ ަ އ ާދ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެނގ ުމ ާއި ނޭނގ ުމ ުގ ެ ތެރ ެއި ންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ީއ ޤ ައ ުމ ާއި ދެކޮޅ ަށ ް މި ފަދ ަ އަމ ަލުތ ައ ް ހި ނ ްގ ާ މީ ހުންނަށ ް‬ ‫ދެވ ޭ ވަރުގަދ ަ ހި ތްވަރ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެނގި ތި ބ ެ ދެނަހ ުރި ކަމ ަށ ް‬ ‫ސ މި ފަދ ަ ނޭދެވ ޭ‬ ‫ނ ެހ ެދ ުމ ާއި އ ަދި އ ަޅާނ ުލ ާ ތި ބުމ ަކީވ ެ ް‬ ‫އަމަލަކ ަށ ް ކި އި ދާނ ެ ކަންތ ައްތ ަކ ެވ ެ‪ .‬ވ ުމ ާއި އ ެކ ު ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސަ ލާމ ަތ ާއި ރައ ްކ ާތ ެރި ކަނ ް ދ ެމ ެހ ެއ ްޓުމ ަށ ް ތ ައްޔާރ ުވ ެތި ބ ެ‪،‬‬ ‫ނ ފުރ ުޞަ ތަކ ަށ ް ތަންނ ުދި ނ ުމީ ހ ުރި ހ ާ އެނ ްމެނ ްގ ެ‬ ‫ދެވ ަ ަ‬ ‫ވ ާޖި ބަކ ަށ ް ހަދ ަމ ާތ ޯއ ެވ ެ!‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪1‬‬

‫ސއިން ހަލީމ ް‬ ‫މ ޭޖަރ ޑރ‪ .‬ހު ަ‬

‫މީ ގ ެ އެތ ަކ ެއ ް ސަ ތޭކ ަ އަހަރ ު ކ ުރި އ ަށ ް‬ ‫ބ ަލ ާލި ކ ަމުގ ައި ވި އަސް‪ ،‬ކ ުޅި ވަރަކީ އ ެއްބ ައި ވަންތަކަމ ަށ ް‬ ‫އި ސްރ ޯލ ެއ ްކުޅ ޭ‬ ‫“އެނ ްމ ެ”‬ ‫މ ަގުފ ަހި ކުރ ުވ ުމުގ ައި‬ ‫ަސލ ަތ ް ހާމ ަވ ެގެނ ް ދ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ަމ ުގ ެ އ ެއ ް ހ ެއ ްކ ެއ ްގ ެ‬ ‫ވ ީ‬ ‫ގ ޮތުނ ް އޭނ ްޝަ ނ ްޓ ް އ ޮލި މްޕިކ ް ގ ޭމްސްގ ެ ފ ެށުމ ަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ބަލ ައި ލ ަމ ާތ ޯއ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ުޅި ވަރ ު މ ުބާރ ާތ ް އުފަނ ް ީވ ގ ްރީ ް‬ ‫މީ ހުނ ްގ ެ ކ ަލ ާނގެތ ަކ ުގ ެ ރަސްގ ެފާނ ު ކ ަމުގ ައި ވ ާ “ޒޫސް”‬ ‫ގ ެ ހ ަނދާނުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހަމ ައެކ ަނި‬ ‫މި މ ުބާރާތ ަކީ‬ ‫އެޒ ަމާނުގ ައި‬ ‫ގ ްރީ ސްގ ެ އ ެކި އ ެކި ގަބީލ ާ ތ ަކ ުގ ެ މ ެދުގ ައި ބ ޭއ ްވ ެމުނ ް‬ ‫އ ައި މ ުބާރ ާތ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި މ ުބާރ ާތ ުގ ެ ކ ުޅި ވަރުތ ައ ް ޢ ަމ ާޒ ުވެފ ައި‬ ‫ހުންނަނީ ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ މ ައި ދާނުގ ައި ބޭނުނ ްހި ފޭނ ެ‬ ‫އ ުކ ުޅުތ ަށ ް އ ެކ ުލެވ ޭ ކ ުޅި ވަރ ު ތ ަކ ެއ ްގ ެ މ ައްޗަށ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް‪،‬‬ ‫ްސ‬ ‫އ ެކި ވ ައްތަރ ުގ ެ ތ ެޅުނ ް‪ ،‬ކ ަނޑި ހ ަނގުރާމ ަ‪ ،‬ލޮނ ި‬ ‫ސ މި ފަދ ަ އެތ ަކ ެއ ް ކ ުޅި ވަރުތ ައ ް‬ ‫އ ުކުނ ް އ ަދި މި ނޫނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ މި ޒ ަމާނަށ ްވުރ ެ އެނ ްމ ެ‬ ‫ހި މެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ވާދ ަވ ެރި ކަނ ްވ ެ ް‬ ‫ނމ ަ‪،‬‬ ‫ްސނ ް މެޗ ެއ ް ަ‬ ‫ސ ކުޑ ައ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬ބ ޮކ ި‬ ‫ތަންކ ޮޅ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ އ ާދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ަލި ވ ާމީ ހ ާ ބ ައ ެއްފަހަރ ު ދ ުނި ޔ ެ ދ ޫކުރާތަނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ކ ުޅި ވަރ ު މ ުބާރ ާތ ް ވ ުޖޫދ ަށ ް‬ ‫އ ޮލި މްޕިކ ް ް‬ ‫އ ައި ޒ ަމާނަކީ ގ ްރީ ސްގ ެ ގަބީލާތ ަކ ުގ ެ މ ެދުގ ައި ތ ަޅާފ ޮޅ ުމ ާއި‬

‫‪20‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ސ‬ ‫ސ ކޮނ ްމ ެވ ެ ް‬ ‫ސވަރ ެކ ެވ ެ‪ .‬އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ނ ދުވ ަ ް‬ ‫ކ ޯޅުންތ ައ ް ގި ަ‬ ‫ނމ ަވެސް‪،‬‬ ‫ހ ަނގުރާމ ައ ެއ ް ކ ުރި އ ަށ ް ދ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ަ‬ ‫ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ ކަންތ ައްގ ަނޑ ު ކި ތަނ ްމ ެ ބ ޮޑ ުވެފ ައި އޮތަސް‪،‬‬ ‫ސއ ަށ ް ތ ައްޔާރ ު ވ ުމ ުގެގ ޮތުނ ް ހ ަނގުރާމަތ ައ ް‬ ‫އ ޮލި މްޕިކ ް ް‬ ‫ހ ުއްޓ ާލ ާ‪ ،‬މ ުބާރާތ ަށ ް ތ ައްޔާރ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މ ުޅި ޤ ައ ުމ ު‬ ‫ސކ ޮޅ ު ވ ެގެންދ ަނީ‬ ‫އެކ ަތި ގ ަނޑަކ ަށ ްވ ެ އ ަމާނ ްވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ދުވ ަ ް‬ ‫ސވަރަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ އެނ ްމ ެ އ ަމާނ ް ދުވ ަ ް‬ ‫ސއ ަށ ް އަނ ް ަ‬ ‫މ ުޅި ގ ްރީ ް‬ ‫ސ ކ ުޅި ވަރ ު މ ުބާރާތ ަކީ މ ުޅި‬ ‫އ ެހެންކ ަމުނ ް އ ޮލި މްޕިކ ް ް‬ ‫ނ އ ެއްބ ައި ވަންތަކ ަމ ުގ ެ ޢީދ ެއ ްގެގ ޮތުގ ައި‬ ‫ޤ ައުމ ަށ ް އަނ ް ަ‬ ‫ސ ދ ައ ްކުވ ައި ދ ެނީ ‪،‬‬ ‫ފާހަގ ަވ ެގެނ ް ދ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި މި ސާލުނ ްވ ެ ް‬ ‫“ކ ުޅި ވަރ ު” އ ޭގ ެއެނ ްމ ެ ފ ުރި ހަމަގ ޮތުގ ައި މ ެދ ުވ ެރި އ ެއ ްގ ެ ރ ޯލ ް‬ ‫ނމ ަ‪ ،‬މ ުޖްތަމ ަޢ ުގ ެތެރޭގ ައި އ ެއްބ ައި ވަންތަކަނ ް‬ ‫އ ަދ ާކުރ ެވި އ ްޖ ެ ަ‬ ‫ޤާއި މ ް ކުރުމ ަކީ ކުރ ެވި ދާނެކ ަމ ެއ ް ކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ހ ާހި ސާބުނ ް ދެނ ް މި ޒ ަމާނ ުގ ެ ޒ ުވާނުނ ް‬ ‫ސރަތ ައްދ ޭ އަހަނ ްމި އްޔަތ ަށ ް ބ ަލާލ ަމ ާތ ޯއ ެވ ެ!‬ ‫ކ ުޅި ވަރ ާއި ކ ަ ް‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް އ ެމ ެރި ކ ާ‪ ،‬ޖ ަރމ ަނީ ‪ ،‬ޖ ަޕާނ ު‪ ،‬ހަނ ްގ ެރީ ‪،‬‬ ‫ނި އ ުޒި ލަނ ްޑ ް އ ަދި އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ސރަތ ާއި ކ ުޅި ވަރ ާއި މ ެދ ު ދެކޭގ ޮތ ް ބ ެލުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ޒ ުވާނުނ ް ކ ަ ް‬ ‫ނތީޖާއ ަށ ް ބ ަލާލ ަމ ާތ ޯއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސތ ަކ ެއ ްގ ެ ަ‬ ‫ހި ނ ްގި ފ ައި ވ ާ ދި ރ ާ ާ‬ ‫އި ސްވ ެދެންނ ެވުނ ު ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ ސްކ ޫލ ް ދ ަރި ވަރުނ ްގ ެ‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް ‪ 13‬އަހަރ ާއި ‪ 18‬އަހަރ ާދ ެމ ެދ ު ޢ ުމުރ ުފުރ ާގ ެ‬ ‫ޖ ުވާނުނ ްގ ެ މ ެދުގ ައި ‪ 1998‬އ ާއި ‪ 2001‬އ ާއި ދ ެމ ެދ ު‬ ‫ނތީޖ ާއި ނ ް ދ ައ ްކާގ ޮތުގ ައި‬ ‫ަ‬ ‫ކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ ސަ ރވޭތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ސކަންދ ޭ‬ ‫ސރަތ ާއި ކ ުޅި ވަރަކީ އ ެކ ުދި ނ ް އެނ ްމ ެ އި ް‬ ‫ކަ ް‬ ‫ސ އ ަމީ ނި އްޔ ާ‪ ،‬މ ަޖީ ދި އްޔ ާ‪،‬‬ ‫އ ެއްކ ަމ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެހި ރ ާއްޖޭގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސކަންޑ ަރީ ސްކ ޫލ ް ތ ަކ ުގ ެ ގްރޭޑ ް‬ ‫ސަ ދަނ ް އ ަދި ނޮދަނ ް ެ‬ ‫ސރަތ ާއި‬ ‫‪ 9‬އ ަދި ‪ 10‬ގ ެ ‪ 700‬ދ ަރި ވަރުނ ްގ ެ މ ެދުގ ައި ކ ަ ް‬ ‫ކ ުޅި ވަރަށ ް އެދ ަރި ވަރުނ ް އަހަނ ްމި އްޔަތުދ ޭ މި ންވަރ ާއި މ ެދ ު‬ ‫ސުވ ާލ ުކުރ ެވުނ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ އ ެއ ް ސުވާލ ަކީ‬ ‫ސރަތ ާއި‬ ‫ނމ ަ ކ ަ ް‬ ‫‪ 0‬ކ ާއި ‪ 100‬އ ާއި ދ ެމ ެދ ު ޢަދ ަދ ެއ ް ދ ޭ ަ‬ ‫ކ ުޅި ވަރަށްދ ޭނީ ކި ހާވަރ ެއ ްތ ޯއ ެވ ެ‪ .‬ޖ ަވާބ ަށ ް ބ ަލ ާލ ާއި ރ ު‪،‬‬ ‫ސރަތ ާއި ކ ުޅި ވަރަށ ް ދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދި ވ ެހި ޒ ުވާނުނ ް ‪ 71.93‬ކ ަ ް‬ ‫ސރަތ ާއި‬ ‫މި އި ނ ް ވަރަށ ް ސާފުކ ޮށ ް ދ ައ ްކުވ ައި ދ ޭ ގ ޮތުގ ައި ކ ަ ް‬ ‫ކ ުޅި ވަރަކީ ވަރަށ ް މ ުހި ނ ްމ ު ކ ަމ ެއްކ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ސްވ ެދެންނ ެވުނ ު ނ ުކ ުތާތަކ ަށ ް ބ ަލ ާލ ާއި ރ ު‬ ‫ސ ޒ ުވާނުނ ް‬ ‫ސރަތ ާއި ކ ުޅި ވަރަކީ ކޮނ ްމެޒ ަމާނ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ކަ ް‬ ‫ސކަންދޭކ ަމ ެއްކަނ ް‬ ‫ވަރަށްބ ޮޑ ު ޝަ އ ުގ ުވ ެރި ކަމ ަކ ާއި އި ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސާބި ތ ުވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވ ަޒީ ފާއ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ސރަތ ާއި ކ ުޅި ވަރަކީ ވަރަށ ް މ ުހި ނ ްމ ު‬ ‫ސ ކަ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ބ ެލި ަ‬ ‫ރ ޯލ ެއ ް އ ަދ ާކުރ ާ ކ ަމ ެއްމ ަކ ާއި މ ެދ ު ޝަ އ ްކ ެއްނ ެތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޤ ައުމ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ވ ާ ބ ޮޑ ެތި ނުރައްކ ަލ ާއި ކ ުރި މ ަތި ލުމ ަށ ް‬ ‫ސއްޙ ަތ ެއްގ ައި ތި ބުމ ަކީ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ދުޅ ަހެޔ ޮ‬ ‫ނޢ ަދ ެދ ެއ ްގ ެ މީ ހުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ގި ަ‬ ‫މ ަޖ ުބޫރުކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ި‬ ‫ަސލ ް‬ ‫ސއްޚ ަތ ެއްގ ައ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ ލާމ ީ‬ ‫ސ މި ފަދ ަ ދުޅ ަހެޔ ޮ ި‬ ‫ތި ބީވ ެ ް‬

‫ނއަހަރ ު އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނ ާއި‬ ‫ސލ ަކީ ‪ 2004 ،‬ވ ަ ަ‬ ‫އ ެއ ްމި ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ސގ ައި‬ ‫ސނ ާމީ ކ ާރި ާ‬ ‫ު‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ވި ހި ތާމ ަވ ެރި‬ ‫ރ ެއ ާއި ދ ުވ ާލ ު ކ ެއ ުމ ެއ ް ނި ދ ުމ ެއ ް ނ ެތި އ ެކ ުރި މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ސއްޙ ަތ ެއްގ ައި ތި ބ ެގެންކ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކުރެވ ޭނީ ވަރަށ ް ދުޅ ަހެޔ ޮ ި‬ ‫ސރަތ ު‬ ‫ކަ ް‬ ‫ތި ބުމ ަށ ް‬ ‫ސއްޙ ަތ ެއްގ ައި‬ ‫ި‬ ‫ދުޅ ަހެޔ ޮ‬ ‫ނ‬ ‫ސފ ައި ނ ާއި ޢާނ ްމުންނ ާއި ދ ެމ ެދ ު އޮނ ް ަ‬ ‫މ ުހި ނ ްމ ުވ ާހެނ ް‪ި ،‬‬ ‫ގ ާތ ްގ ުޅުނ ް އި ތުރަށ ް ބަދ ަހި ކުރުމ ަށ ް މ ަގުފ ަހި ކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ަޞލ ަތ ް ބޭނުނ ް ކުރ ެވި ދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ މި ވ ީ‬ ‫ގ ޮތުނ ްވ ެ ް‬

‫ނ ކަންތ ައްތ ަކ ެއ ް ރޭވި ގެނ ް‬ ‫މި ހާތަނަށ ް މި ރ ޮނގުނ ް މ ާގި ަ‬ ‫ނމ ަވެސް‪ ،‬ކ ުރި މ ަގުގ ައި‬ ‫ކ ުރި އ ަށ ް ގެނ ްދ ެވި ފ ައި ނ ެތ ް ަ‬ ‫ަޞލ ަތްތ ަށ ް ބޭނުނ ްކުރުމ ަކީ އ ެދ ެވި ގެނ ްވާކ ަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ފަދ ަ ވ ީ‬ ‫މި މޭރ ުމުނ ް މ ެދ ުވ ެރި އ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ބޭނުނ ް ކުރ ެވި ދާނ ެ‬ ‫އެތ ަކ ެއ ް ކ ުޅި ވަރ ު ހުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ސާލ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުނ ް‪ ،‬ވ ޭތ ުވ ެދި ޔަ‬ ‫ސ ޓްރޭނި ނ ްގ ވި ނ ްގގ ެ‬ ‫ނ ް‬ ‫ސްކ ޫލ ް ޗ ުއ ްޓީ ގ ައި ޑ ައި ޓ ްގ ެ ފި ޓ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މީ ހުނ ްގ ެ ޢ ާއި ލާތ ަކ ާއި ‪ ،‬އ ެ ޢ ާއި ލާތ ަކ ާއި‬ ‫ފަރ ާތުނ ް ި‬ ‫ގ ުޅުނ ްހ ުރި ޢ ާއި ލާތ ަކ ުގ ެ ކ ުދި ންނަށ ް ޢ ަމ ާޒުކ ޮށ ްގެނ ް ހި ނ ްގުނ ު‬ ‫ސކ ޮށްދ ޭ ޕްރޮގޮރ ާމ ް ވ ެގެނ ްދި ޔަ ީއ ނުހަނ ު‬ ‫ފަތަންދ ަ ް‬ ‫ކ ާމި ޔ ާބ ު ޕްރ ޮގްރާމަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ެޕްރ ޮގްރ ާމްގ ައި ބ ައި ވ ެރި ކުރަނ ް‬ ‫ނ ޢަދަދ ަށ ް ކ ުދި ނ ް ބ ައި ވ ެރި‬ ‫ހަމ ަޖ ެހި ފ ައި ވ ާ އެނ ްމ ެގި ަ‬ ‫ސރަތ ާއި ކ ުޅި ވަރ ު‬ ‫ކުރ ެވި ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ގޮތ ަށ ް މި ފަދ ަ ކ ަ ް‬ ‫ޕްރ ޮގްރ ާމްތ ަށ ް ޢާނ ްމުނ ްގ ެ އ ާއި ލާތަކ ަށ ް‪ ،‬ޚ ާއ ްޞަ ކ ޮށ ް މ ާ ީލ‬ ‫ނމ ަ‬ ‫ގ ޮތުނ ް ފ ުއ ްދުނ ްތ ެރި ކަނ ް ކުޑ ަޢ ާއި ލާތަކ ަށ ް ހި ނ ްގި އ ްޖ ެ ަ‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ޢާނ ްމުނ ްގ ެ އ ެއްބ ައި ވަންތަކަނ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ި‬ ‫މި ހާރަށ ްވުރ ެ ހަރުދަނ ާވުމ ަށ ް މ ަގުފ ަހި ވ ެގެނ ްދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސލަކ ަށ ް ބ ަލާލ ަމ ާތ ޯއ ެވ ެ‪ .‬ދުޅ ަހެޔ ޮ‬ ‫އ ެހެނ ް މި ާ‬ ‫ސރަތ ު ކުރ ާއެތ ަކ ެއ ް ދި ވ ެހި ންނ ެއ ް ހަމ ައެކ ަނި‬ ‫ސއްޚަތަކ ަށ ް ކ ަ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ ފެންނާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫އ ެކ ުވ ެނި ޓްރ ެކ ް ސަ ރަޙ ައްދ ަށ ް ބ ަލ ާލި ަ‬ ‫ސ‬ ‫ސޓަރަކްޓަރުނ ް ބ ައ ެއ ްދުވ ަ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ޕީ‪.‬ޓީ އި ނ ް ް‬ ‫ދުވ ަހ ު ޓްރ ެކްދ ަނޑ ަށ ް ފޮނުވ ައި ‪ ،‬މި ފަދ ަ ފަރ ާތްތަކ ަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސރަތ ްކުރ ުމުގ ައި އެހީތ ެރި ކަނ ް ފޯރުކ ޮށ ް ދި ނުމ ަކީވ ެ ް‬ ‫ކަ ް‬ ‫ސރަތ ާއި ކ ުޅި ވަރ ުގ ެ ޒ ަރި އްޔ ާއި ނ ް އ ެއްބ ައި ވަންތަކަނ ް‬ ‫ކަ ް‬ ‫އި ތުރ ު ކުރުމ ަށ ް ކުރ ެވި ދާނ ެ ރަނގ ަޅުކ ަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ާދ ެ‪ ،‬ޤ ައ ުމ ެއ ްގ ެ އަމަންއ ަމާންކަނ ް އ ޭގ ެއެނ ްމ ެ‬ ‫އ ެދެވ ޭ ގ ޮތުގ ައި ބ ެލ ެހ ެއްޓ ޭނީ ‪ ،‬އެޤ ައ ުމ ެއ ްގ ެ ދި ފާޢީބާރ ު‪ ،‬އ ާދ ެ‬

‫ނ “ހ ުރި ހ ާ” ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި އެޤ ައ ުމ ެއްގ ައި ހި މ ެ ޭ‬ ‫ި‬ ‫އ ެއްބ ައި ވަންތަކަނ ް އ ޮތ ް މި ންވަރަކުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ޤ ައ ުމ ެއ ްގ ެ‬ ‫ހ ުރި ހ ާ ފަރ ުދުންނަކީ ދުޅ ަހެޔޮބ ައ ެގ ެ ގ ޮތުގ ައި ތި ބ ޭ ބަޔަކ ަށ ް‬ ‫ވުމ ަކީ އެޤ ައ ުމ ެއ ްގ ެ ކ ުރި މ ަގ ު އ ުޖ ާލ ާވާނ ެ ކ ަމ ެއްކ ަމ ާއި މ ެދ ު‬ ‫ސރަތ ާއި ކ ުޅި ވަރަކީ‬ ‫ސނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އ ާދ ެ‪ ،‬ކ ަ ް‬ ‫ޝަ އ ްކ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އ ެއްބ ައި ވަންތަކަނ ް ކ ުރި އެރ ުވުމ ަށ ް‬ ‫ޢާނ ްމުންނ ާއި ި‬ ‫ަޞލ ަތ ެކ ެވ ެ!‬ ‫މ ަގުފ ަހި ކ ޮށްދޭނ ެ “ވަރަށ ް” މ ުހި ނ ްމ ު ވ ީ‬

‫ރ ާއްޖޭގެ އަޅުވެތިކަމ ުގެ ތާރީޚ ް‬ ‫ސއީދު‬ ‫ލިޔުނީ‪ :‬ސ‪.‬ސާޖެންޓް ޢ ަބްދުﷲ ަ‬

‫ކޮންމ ެ އަޅުވެތިކުރުމ ެއްގައި ގިނަގުނަ ފިލ ާވަޅުތައް‬ ‫ދިވެހިރ ާއްޖެއަ ީކ މިނިވަންކަމ ުގެ ފަޚ ުރުވެ ިރ ތާރީހެއް އޮތް ޤ ައުމ ެކެވެ‪ .‬މި ީއ‬ ‫ދުނިޔޭގައި މ ަދު ޤ ައުމ ަކަށް ނ ޫ ީނ ިލބިގެންވާ ފަޚުރ ެއް ނޫނ ެވެ‪ .‬އަޅުވެތިކަމ ުގެ މ ަދު‬ ‫ސ މުޅި ރ ާއްޖޭގެ ތާރީޚ ަ ީކ މިނިވަން ކަމ ުގެ‬ ‫ލަކުނ ުތަކެއް ދިވެހި ތާރީޚ ްގައި ހުއްޓަ ް‬ ‫ސލ ާމ ްވުމ ަށްފަހު ދިވެހި ތާރީޚ ްގައި‬ ‫ތާރީޚ ެކެވެ‪ .‬މީލާދީން ‪ 1153‬ވަނަ އަހަރު ރ ާއްޖެ އި ް‬ ‫ސތިޢުމ ާރުގެ‬ ‫ސޔ ާދަތު ގެއް ިލ ބޭރުގެ އަޅުވެ ިތ އި ް‬ ‫އަޅުވެތިކަން ޤ ައުމީ މިނިވަންކަމާއި ި‬ ‫ދަށުގައި ތަހައްމ ަލުކު ީރ އެއްގޮތަކުން ބަލާއިރު އެންމ ެ ފަހަރަކުއެވެ‪ .‬ދިވެހިރ ާއްޖޭގެ‬ ‫ސ‬ ‫ތާރީޚ ްގައި ފާހަގަކުރެވިފައިވާ ބައެއް އަޅުވެތިކަމ ަ ީކ “އަޅުވެތިކަމ ެއް ނ ޫން” ކަމ ަށްވެ ް‬ ‫ބައެއް ތާ ީރޚީ ލިޔުންތެރިން ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ‪.‬‬ ‫ނ ޤ ައ ުމުތ ަކުގ ައި އި ސްތި ޢ ުމ ާރީ‬ ‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ގި ަ‬ ‫އ ަޅ ުވ ެތި ކަނ ް އ ޮތްގޮތ ަށ ް އި ސްތި ޢ ުމ ާރީ ބާރަކުނ ް ރ ާއ ްޖ ެ‬ ‫އ ަޅ ުވ ެތި ކ ޮށ ްގެނ ް އ ޮ ީތ ޕ ޯޗްގީޒުންނ ެވ ެ‪ .‬ޝަ ޢ ުބާނ ް ‪،1‬‬ ‫‪ 965‬އި ނ ް ރަބީއ ުލްއ ައްވ ަލ ް ‪ 981‬އ ަށ ް‪ ،‬ހި ޖ ުރީ‬ ‫ސ ދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬މީ ލ ާދީ ގ ޮތުނ ް‬ ‫ގ ޮތުނ ް ‪ 15‬އަހަރ ާއި ހ ަ މ ަ ް‬ ‫‪ 15‬އަހަރ ާއި ‪ 2‬މަސްދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬ޕ ޯޗްގީޒުނ ް ރ ާއ ްޖ ެ‬ ‫ނ ޙ ަސަ ނ ް ރަސްގ ެފާނ ު‬ ‫ސ ރ ާއ ްޖ ެ ހި ީފ ‪ 9‬ވ ަ ަ‬ ‫އ ައި ް‬ ‫ސރ ާ ދީ ނަށ ް ވަންނަވ ާ ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ނ ޯ‬ ‫ގ ޯވާއ ަށ ް ވަޑ ައި ގެނ ް ަ‬ ‫ސކަނ ް ހ ޯއ ްދ ެވުމ ަށ ް ކުރ ެއ ްވި މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ްގ ެ‬ ‫ރަ ް‬ ‫ނތީޖ ާއ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުންނ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ ރައ ްޔި ތުންނަށ ް‬ ‫ަ‬ ‫މި ނި ވަންކަނ ް ހ ޯއްދަވ ައި ދ ެއ ް ީވ ހއ‪ .‬އ ު ީތމ ަށ ް އުފަނ ް‬ ‫ބ ޮޑުތ ަކުރ ުފާނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ަލ ާބ ާރީ ނ ް ނުވަތ ަ ހ ޮޅި ނ ް ‪ 13‬ސަ ފަރ ު‬ ‫‪ 1166‬ގ ައި ރ ާއ ްޖ ެ ހި ފި އ ެވ ެ‪ .‬މ ަލ ާބ ާރީ ނ ް ރ ާއ ްޖ ެ‬ ‫ްޤާޟ‬ ‫އ ަ ީއ ތ ާޖ ުއ ްދީ ނ ުގ ެ ދ ެ ދ ަރި ކ ަލުނ ް ކަމ ަށ ްވ ާ އ ަލ ީ‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ސަ މްސުއ ްދީ ނ ާއި އ ަލްޚަތީބ ު އ ަޙުމ ަދ ު‬ ‫މ ުޚ ްޔި އ ްދީ ނ ް ޤ ައުމ ަށ ް ޚި ޔާނ ާތ ްތ ެރި ވ ެ ހ ޮޅި ންނަށ ް‬ ‫ދ ަޢުވ ަތ ު ދ ެއްވ ައި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬ހ ޮޅި ންނަށ ް ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ވ ެރި ކަނ ް ކުރަނ ް ތި ބ ެވ ުނީ ‪ 3‬ޖ ުމ ާދި ލ ްއ ާޚި ރ ު ‪1166‬‬ ‫ސ މ ަދ ު‬ ‫އ ާ ހަމައ ަށ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ ހަތަރ ު މަހ ަށ ްވުރ ެވ ެ ް‬ ‫ސކޮޅަކ ަށ ް ވ ާ ީތ އ ެމީ ހުންނަށ ް މ ުޅި ރ ާއ ްޖ ެ އ ަޅ ުވ ެތި‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫ކުރ ެވުނ ު ކަމަކ ަށ ް އ ެއްގޮތ ަކުނ ް ބ ަލ ާއި ރ ު ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ކުރ ު މ ުއްދ ަތ ުގ ެ ތެރޭގ ައި މ ުޅި ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް އ ަޅ ުވ ެތި ކަނ ް‬ ‫އާނ ްމ ުވެފ ައި ނ ުވާތީއ ެވ ެ‪ .‬ހ ޮޅި ނ ްގ ެ އ ަތްދ ަށުނ ް ރ ާއ ްޖ ެ‬ ‫ސަ ލާމ ަތ ް ކ ޮށ ްދ ެއ ް ީވ ދޮންބަނ ްޑާރައި ންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަޅ ުވ ެތި ކަނ ް‬ ‫ތ ާރީ ޚްގ ައި‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ސފ ައި ވ ަނީ‬ ‫އެނ ްމ ެ ދި ގ ު ތ ަރީ ޚަކ ަށ ް ދ ެމި ގެނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ޭސވި ލ ާތ ުގ ެ ހި މާޔަތ ުގ ެ ދ ަށުގ ައި އ ޮތ ް ‪77‬‬ ‫އި ނގި ރ ި‬ ‫އަހަރ ާއި ‪ 7‬މަސްދުވ ަހ ުގ ެ ތ ާރީ ޚ ެވ ެ‪ .‬މި މ ުއްދ ަތުގ ައި‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި އ ެއްގޮތ ަކުނ ް ބ ަލ ާއި ރ ު އ ޮ ީތ ދ ާޙި ީލ މި ނި ވަނ ް‬ ‫ސކަނ ް‬ ‫ސކ ަލުނ ް ރަ ް‬ ‫ސރަ ް‬ ‫ވ ެރި ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ ރަ ް‬ ‫ކުރައްވ ަމުނ ް ގެނ ްދ ެވި އ ެވ ެ‪ .‬އެކަމ ަކ ު ޚ ާރި ޖީ ގ ޮތުނ ް‬ ‫ޭސވި ލ ާތ ުގ ެ ހި މާޔަތ ުގ ެ‬ ‫ބ ަލ ާއި ރ ު ރ ާއ ްޖ ެ އ ަކީ އި ނގި ރ ި‬ ‫ސލޯނުގ ައި‬ ‫ދ ަށުގ ައި އ ޮތ ް ޤ ައ ުމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއ ްޖ ެ އ ޮ ީތ ި‬ ‫ޭސވި ލ ާތ ުގ ެ ވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ދ ަށުގ ައި އ ޮތ ް‬ ‫އ ޮތ ް އި ނގި ރ ި‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ޭސވި ލ ާތ ުގ ެ‬ ‫ޤ ައ ުމ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއ ްޖ ެ އި ނގި ރ ި‬ ‫ހި މާޔަތ ުގ ެ ދަށ ަށ ް ދި ޔަ ީއ ‪ 16‬ޑި ސެމްބ ަރ ‪ 1887‬ގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ކ ަމުގ ައި އ ަތި ރީ ގ ޭ އި ބްރާހީމ ް ދ ޮށި މޭނ ާ ކި ލ ެގ ެފާނ ާއި އ ެ‬ ‫ކި ލ ެގ ެފާނ ުގ ެ ދ ަރި ކ ަލުނ ް އ ަޙުމ ަދ ު ދީ ދީ (ފ ަހުނ ް އ ަޙުމ ަދ ު‬ ‫ދ ޮށި މޭނ ާ ކި ލ ެގ ެފާނ ު) އަމ ަ ީލ ދ ަޢުރ ެއ ް އ ަދ ާކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޭސވި ލ ާތ ުގ ެ ހި މާޔަތ ުގ ެ ދަށ ަށ ް ދި ޔުމ ަކީ‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެ އި ނގި ރ ި‬ ‫ނ‬ ‫ސވަރ ު މި ސަ ރަހ ައ ްދ ުގ ެ ހާލަތ ަށ ް ބ ަލ ާއި ރ ު އެކަށ ޭ ަ‬ ‫އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ކ ަމ ެއްކަމ ަށ ް ބ ައ ެއ ް ލި ޔުނ ްތ ެރި ނ ް ފާހަގ ަކުރައ ްވ ާއި ރ ު‪،‬‬ ‫ާސ މ ަޤ ްޞަ ދުތ ަކ ެއްގ ައި‬ ‫ސޔ ީ‬ ‫ސ ި‬ ‫ތ ާރީ ީޚ ޙ ަޤީ ޤަތ ަކީ މި އީވ ެ ް‬ ‫ދ ައުވ ަތ ެއްކ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދ ެވުނ ު‬ ‫ޭސންނަށ ް‬ ‫އި ނގި ރ ި‬ ‫ޭސނ ްގ ެ އ ަޅ ުވ ެތި ކ ަމުގ ައި “އ ައ ްޑ ޫ މ ައ ްސަ ލ ަ”‬ ‫އި ނގި ރ ި‬ ‫ފެންމ ަތި ވި އ ެވ ެ‪ 1953 .‬އި ނ ް ‪ 1963‬އ ަށ ް ދ ެކުނ ުގ ެ ތި ނ ް‬ ‫ޭސނ ްގ ެ އ ެ ީހ‬ ‫ނމ ަ ‪ 4‬އަތ ޮޅ ު) އި ނގި ރ ި‬ ‫އަތ ޮޅ ު (މި ހާރ ު ަ‬ ‫ލި ބި ގެނ ް ދި ވ ެހި ދ ަޢުލ ަތުނ ް ޣ ައި ރ ު ޤާނ ޫނީ ގ ޮތ ެއްގ ައި ވ ަކި ވ ެ‬ ‫އ ަމި އްލ ަ ވ ެރި ކ ަމ ެއ ް އި ޢ ުލާނ ްކ ުރި އ ެވ ެ‪ .‬މި މ ައ ްސަ ލައ ަކީ‬ ‫ޭސނ ްގ ެ ހި މާޔަތ ުގ ެ ދ ަށުނ ް ރ ާއ ްޖ ެ ސަ ލާމ ަތ ްވ ެ‪،‬‬ ‫އި ނގި ރ ި‬ ‫ޝ‬ ‫މި ނި ވަނ ް ޤ ައުމަކ ަށ ްވުމ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ުމ ުގ ެ ރ ޫޙ ާއި ޖ ޯ ް‬ ‫އ ުފ ެދެނ ް މ ެދ ުވ ެރި ވި ސަ ބ ަބ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް މި ނި ވަންކަނ ް‬ ‫ލި ބ ުމ ުގ ެ މ ުޙި ނ ްމ ު ތ ާރީ ީޚ އ ެގ ްރި މެނ ްޓްގ ައި ސޮ އި ކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ރަސްމި އްޔ ާތ ު އ ޮ ީތ ‪ 26‬ޖުލ ައި ‪ 1965‬ދުވ ަހ ުގ ެ ހ ެނދުނ ު‬ ‫ސލޯނ ުގ ެ ވ ެރި ރަށ ް ކ ޮޅ ުނބުގ ައި‬ ‫ދި ހ ައ ެއ ް ޖ ެހި އި ރ ު‪ި ،‬‬ ‫ޭސ ހ ައި ކ ޮމި ޝަ ނުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ނ އި ނގި ރ ި‬ ‫ހުނ ް ަ‬ ‫ފަރ ާތުނ ް މި މ ުހި ނ ްމ ު ތ ާރީ ީޚ އ ެއްބަސްވ ުމުގ ައި ސޮ އި‬ ‫ކުރ ެއ ް ީވ ވ ަޒީ ރ ުލ ް އ ަޢުޒ ަމ ް ސާހި ބ ުއްދ ައ ުލ ާ އި ބްރާހީމ ް‬ ‫ޭސވި ލ ާތ ުގ ެ ފަރ ާތުނ ް ސޮ އި ކުރ ެއ ް ީވ‬ ‫ާޞރ ެވ ެ‪ .‬އި ނގި ރ ި‬ ‫ނ ި‬ ‫ނރ ު ސަ ރ މ ައި ކ ަލ ް ވޯކ ަރރ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހ ައި ކ ޮމި ޝަ ަ‬ ‫މި ނި ވަންކ ަމ ުގ ެ ޙ ަޤީ ޤީ ފ ައި ދ ާ އ ަޅ ުވ ެތި ކަނ ް‬ ‫ނނ ް އ ުނދ ަގ ޫވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ަ‬ ‫ތ ަޖ ުރި ބ ާ ނ ުކުރ ާ ބަޔަކ ަށ ް ވި ް‬ ‫މި ނި ވަންކަމ ަކީ ޤ ައުމ ަށ ްލި ބޭނ ެ އެނ ްމ ެ ބ ޮޑ ު ނި ޢުމ ަތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ނި ޢުމ ަތ ް ރައ ްކ ާތ ެރި ކ ޮށ ް ދ ެމ ެހ ެއ ްޓުމ ަކީ ކޮނ ްމ ެ ރައ ްޔި ތ ެއ ްގ ެ‬ ‫ކ ޮނޑުގ ައި އ ެޅި ފ ައި ވ ާ ޤ ައ ުމީ މަސްއ ޫލި އްޔަތ ެކ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ނ އެނ ްމެބ ޮޑ ު ޙ ަޤީ ޤަތ ަކީ‬ ‫އ ަޅ ުވ ެތި ކ ަމ ުގ ެ ތ ާރީ ޚުނ ް ފެނ ް ަ‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ބަޔަކ ު ޤ ައުމ ަށ ް ހި ޔާނ ާތ ްތ ެރި ވ ުމ ާއި‬ ‫ވި ދި ގެނ ް ނ ޫނީ މި ނި ވަންކަނ ް ގ ެއ ްލި އ ަޅ ުވ ެތި ކ ަމ ުގ ެ ތ ާރީ ޚ ް‬ ‫ނ ުފެށޭކ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪21‬‬

‫ކާނަލް (ރޓ) އަޙ ުމ ަދު ޒާހިރު‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަހ ަރީ ދުވ ަހ ުގ ެ މުނ ާސަ ބ ަތުގ ައި ތ ަޙ ްނި ޔ ާއ ާއި މ ުބާރަކ ުބ ާދީ‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ާއި އެބ ައި މީ ހުނ ްގ ެ އ ާއި ލާތަކ ަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ހ ުރި ހ ާ ރޭނ ްކުތ ަކ ެއ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫އި ޚ ްލާސްތ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެކ ު ފޮނުވ ަމ ެވ ެ‪ .‬މި އ ުފ ާވ ެރި މުނ ާސަ ބ ަތުގ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ުވ ެ ް‬ ‫ސތ ަކުގ ައި މި ފަދ ަ‬ ‫ތި ޔަބ ޭފ ުޅުންނ ާއި އ ެކ ު ވ ަމ ެވ ެ‪ .‬އ ާދ ެ! ބަދ ަލުވ ަމުނ ް މި ދ ާ ހަލަބ ޮލި ދުވ ަ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫މުނ ާސަ ބ ަތުތ ައ ް ފާހަގ ަކުރުނ ް ފަހަރ ެއްގ ައި ކުލަފ ަޑ ުވުމ ަކީ އެކަށީގެނ ްވ ާ ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ފާހަގ ަކުރަނ ްޖެހ ޭ ކަމ ަކީ މި އި ންކޮނ ްމ ެ އަހ ަރީ ދުވަހ ަކީ އ ައ ު އ ަޒ ުމުތ ަކ ެއ ް ކ ަނޑައ ަޅ ާ‬ ‫ޝޔާރުތަކަކ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރުމ ަށ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ކ ުރި މ ަތި ލ ާ މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ް‬ ‫އ ައ ު ި‬ ‫ފ ެށ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެއަހަރ ެއ ް ނި މި ގެނ ްދ ާއި ރ ު ޙ ަޤީ ޤީ މަރްޙ ަލާއ ަށ ް ދ ަތުރ ުކުރ ުމުގ ައި އަމ ަ ީލ‬ ‫ނނ ްވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސބަތ ަކީ ކޮބ ައި ކަނ ް ފ ުރި ހަމައ ަށ ް ދެނެގަނ ް ަ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތުނ ް ކ ާމި ޔ ާބ ުކުރެވ ޭ ނި ް‬ ‫ނ ބ ޯޑުތަކަކ ަށ ް‬ ‫ޝޔާރުތަކ ަކީ ހަމ ައެކ ަނި ދި އ ްލި ފ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫ނމ ަ މި ފަދ ަ ި‬ ‫އ ެހެންކަމ ަށްނ ުވ ާ ަ‬ ‫ވ ެގެނ ް ދި އުމ ަކީ އެކަށީގެނ ްވ ާ ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ހެނ ްވ ެ މި ކަމ ަށ ް ސަ މ ާލ ުވުމ ަށ ް ތ ަޙ ްނި ޔ ާއ ާއ ެކ ު‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ދަންނަވާލ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތި ޔަ އެނ ްމ ެހ ާ ި‬

‫ސތ ަޤްބ ަލ ު ރޭވުމ ަށ ް އ ޮޅުންބ ޮޅ ުމ ުގ ެ ތެރެއ ަށ ް ވ ަދެފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ޮޑ ުވ ެ އެބ ައި މީ ހުނ ްގ ެ މ ު ް‬ ‫ވ ަޒީ ފ ާއ ެއ ް އ ަދ ާކުރ ުމ ާއި ނުވަތ ަ އ ަމި އްލ ަ މ ަސަ އްކ ަތ ެއ ް ކުރ ުމ ާއި މ ެދ ު ސުވ ާލ ު އ ުފ ެދި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ހެންނ ުވާނ ް ީވ ސަ ބ ަބ ެއްނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ލ ޯބި ފ ުރި ހަމ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ެއ ްކުރަނ ް ތި މ ާމި ޖ ެހ ެނީ ކ ެއުނ ްބ ުއި މ ާއި އ ުނގެނ ުމ ާއި އ ަދި ތި މ ާ ޒ ަވ ާޖީ‬ ‫ނމ ަ އ ަނބި ދ ަރި ނ ް ބ ެލ ެހ ެއ ްޓުމ ަށްޓަކ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ހ ުރި ހާކ ަމ ެއ ް ފ ުރި ހަމަކ ޮށްދޭނ ް‬ ‫ހަޔ ާތ ެއ ް ފަށ ައި ފި ަ‬ ‫ނމ ަ އ ަމި އްލައ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ެއ ް ކުރަނ ް ފ ެށުމ ަކީ ވަރަށ ް‬ ‫ސ ފަރާތ ަކުނ ް ހަމ ަޖ ެހި ފ ައި ވ ާ ަ‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އ ުނދ ަގޫކަމ ަށ ް އޮންނަނީ ވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ދެންނ ެވި އި ޤ ްތި ޞާދީ ކ ުރި އެރ ުމުގ ައި ދ ަރި ނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ އެބ ައި މީ ހުނ ްގ ެ ހ ުރި ހާކ ަމ ެއ ް‬ ‫ސ ވ ަނީ ބަދ ަލުތ ަކ ެއ ް އ ައި ް‬ ‫ސނުމ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ވި ް‬ ‫ސނ ުމ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ވ ަކި އ ުމުރ ެއ ް ނ ެތި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ައި ންބަފ ައި ނ ް ކުރަނ ްޖެހޭނ ެ ކ ަމ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ވި ް‬ ‫މި ހެނ ްވ ުމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ރޭގ ަނޑ ު ދ ުވާލ ަށ ް ބަދ ަލ ުވ ެ ދ ުވ ާލ ު ރޭގ ަނޑ ަށ ް ބަދ ަލ ުވ ެ ވި ޔާނ ުދ ާ‬

‫އިޤ ް ިތޞާދަށްކުރ ާ އެދެވޭ އަ ިދ ނ ޭދެވޭ އަސަރު‪:‬‬ ‫ޞދ ަށ ް ވ ޭތ ުވ ެދި ޔަ އަހަރުތ ަކުގ ައި އަންނަމުނ ްދި ޔަ ހ ަލ ުވި‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ އި ޤ ްތި ާ‬ ‫ސ ވަރަކ ަށ ް އަނ ް‬ ‫ސ މީ ހ ަކ ު އ ޭގ ެ ދ ުވ ެއްޔ ާމ ެދ ު އ ެއ ެްވ ެ ް‬ ‫ބަދ ަލުތަކ ަކީ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ވ ާ އި ޤ ްތި ޞާދީ ބަދ ަލުތ ަކ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދ ާޒ ާކުރ ެވި ފ ައި ނ ުވާފަދ ަ ހ ަލ ުވި ދ ުވ ެއްޔ ެއްގ ައި އ ައި ް‬ ‫ތަނ ެއ ްެގ ެ އި ޤ ްތި ޞާދ ު ހަރުދަނ ާވ ެ‪ ،‬ދި ރި އ ުޅ ުމ ުގ ެ ފެންވަރ ު މ ަތި ވ ެގެނ ްދ ާއި ރ ު އ ެއ ާއި‬ ‫ނ ފ ައި ދ ާއ ާއި ގ ެއ ްލުމ ަކީ އ ެއ ްފެންވަރ ެއްގ ައި ދ ަތުރ ުކުރަމުނ ްދ ާ‪ ،‬ތ ަފ ާތ ު‬ ‫ލ ާމ ެހި ގެނ ް އަނ ް ަ‬ ‫ނވަސްވ ެ ތ ަފ ާތ ު‬ ‫ދ ެ އ ަސަ ރ ެއ ް މ ުޖުތަމ ަޢ ު ކުރ ުވާކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ފ ައި ދާއ ަކީ ދި ރި އ ުޅުނ ް ތ ަ ަ‬ ‫ަސލ ަތްތ ަކުނ ް ތި މާއ ަށ ާއި އ ާއި ލާއ ަށ ް ހި ތްހަމ ަޖ ެހ ުމ ާއި އުފ ަލ ާއި އަރ ާމ ު ލި އްބ ައި ދި ނ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވ ީ‬ ‫ސކަނ ް ހ ޯދުމ ަށ ް‬ ‫ނވ ަ ް‬ ‫ގ ެއ ްލުމ ަކީ ތ ަފ ާތ ު ކަންކ ަމުގ ައި ކޮރަޕ ްޝަ ނ ް އ ުފ ެދ ުމ ާއި ‪ ،‬އަވަހ ަށ ް ތ ަ ަ‬ ‫ނ ާޖ ާއި ޒ ު ވި ޔަފ ާރި އ ާއި އ ަޚ ްލ ާޤީ މި ންގ ަނޑުނ ް ނ ެއ ްޓި ފ ައި ވ ާ ލ ާދީ ނީ މ ައ ްސަ ލަތ ަކ ާއި ‪،‬‬ ‫މަސްތ ުވާތ ަކެތީގ ެ ނުރައ ްކ ާތ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ތެރެއ ަށ ް ވި ޔަފ ާރި އުސޫލުންވަނ ުމ ާއި އެނޫންގ ޮތުގ ައި‬ ‫ބޭނުނ ްކުރ ުމ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް އެނ ްމ ެ ބޮޑ ަށ ް ކަންބ ޮޑ ުވާނ ްޖެހ ޭ އ ެއްމ ައ ްސަ ލައ ަކީ މި ދެންނ ެވި‬ ‫މަސްތ ުވާތ ަކެތީގ ެ މ ައ ްސަ ލ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ކ ަމ ުގ ެ ޒި ނ ްމ ާ މ ައި ންބަފ ައި ންނ ާއި ބ ެލ ެނި ވ ެރި ނ ްގ ެ ބ ޮލުގ ައި އ ެޅ ެމުނ ްދ ާއި ރ ު‬ ‫ސ ވ ަކި ކުޑ ައެކ ޭ ދެންނެވޭކ ަށ ް ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ކ ަމ ާއި ބެހ ޭ އި ދާރާތ ަކ ުގ ެ ޒި ނ ްމ ާވ ެ ް‬ ‫ސ މި ކ ަމުގ ައި އޮންނާނެކަނ ް ޔަޤީ ނ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ފަރ ުދ ެއ ްގ ެ ޒި ނ ްމ ާއ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ އަޅަނ ް ީވ ފި ޔަވ ަޅ ާއި ކުރަނ ް ީވ ކަންތ ައްތ ައ ް ވަރަށ ް ހާމަކަނ ް‬ ‫އެނ ްމެންނަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ކުރަނ ް ީވކަމ ަކީ‬ ‫ބ ޮޑުގ ޮތ ެއްގ ައި އެބ ައ ެނގ ެއ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ައެކ ަނި އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އެނ ްމެނ ްވ ެ ް‬ ‫ކުޑ ަހި ތްވަރަކ ާއ ެކ ު ކުރަނ ް ީވ ކަމަކ ަށ ް އަމ ަ ީލ ފި ޔަވ ަޅ ު އ ެޅ ުމ ުގ ެ ހި ތްވަރ ު ލި ބި ގ ަތ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ދެންނ ެވި ގ ެއ ްލ ުމ ުގ ެ ތެރޭގ ައި އ ާއި ލާތ ައ ް ރ ޫޅި ދި އ ުމ ާއި އ ާއި ލާތަކ ަށ ް‬ ‫ސކަންވ ަނީ ކ ޮޅުނ ްލާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ބ ައ ެއްފަހަރ ު މި އި ޤ ްތި ޞާދީ‬ ‫ނވ ަ ް‬ ‫ލި ބ ެމުނ ްދ ާ ހި ތާމަތ ަކ ާއި ނުތ ަ ަ‬ ‫ސ ބ ައ ެއްބ ޭފ ުޅުނ ް ހި ތ ްޕުޅ ަށ ް އަރައި ވަޑ ައި ގެނ ްފާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނމައ ޭވ ެ ް‬ ‫ސކަނ ް ނައި ަ‬ ‫ނވ ަ ް‬ ‫ތަ ަ‬ ‫ސކ ަމ ުގ ެ ތެރޭނ ް ލި ބ ޭ އަނ ެއ ް ގ ެއ ްލުމ ަކީ‬ ‫ނވ ަ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ އި ޤ ްތި ޞާދީ ތ ަ ަ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ދ ަރި ންނަށ ް ދެވ ޭލ ޯތ ްބ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ލ ޯބި މި ހާރުވ ަނީ އި ނ ްތި ހާދަރަޖައ ަށ ް‬

‫‪22‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ކަންކ ަމ ުގ ެ ތެރެއ ަށ ް ކ ުދި ނ ް ވަނ ުމ ުގ ެ ފުރ ުސަ ތ ު ބ ޮޑ ުވ ެގެނ ް ދ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ކަންކ ަމ ާ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ނރުކަމ ަކ ާއި ދ ޭތެރޭ‬ ‫ޞދ ަށ ް އ ަތ ުވ ެދާނ ެ ީހ ަ‬ ‫ސނ ާ ރ ާއްޖ ޭގ ެ އި ޤ ްތި ާ‬ ‫ކޮނ ްމ ެ މަޔަކ ާއި ބަފަޔަކ ުވި ް‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ލ ޯބި ވ ާ ދ ަރި ންނަށްޓަކ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެމީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫ފި ކުރ ުކުރަނ ް މ ަޖ ްބޫރ ެވ ެ‪ .‬އެއީވ ެ ް‬ ‫ސތ ަޤްބަލ ަށްޓަކ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މު ް‬

‫ސނ ުން‪:‬‬ ‫ސފައިންގެ ވި ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ންނަކީ ހަމ ައެކ ަނި އެބ ައި މީ ހުނ ްގ ެ ދުވ ަހުނ ް ދުވ ަހ ުގ ެ ޑި އ ުޓީ އ ަށ ް‬ ‫އ ަދ ުގ ެ ި‬ ‫ސނ ުމ ާއި ފި ކުރ ު ރ ާއްޖ ޭގ ެ ހ ުރި ހ ާ‬ ‫ނނ ްޖެހޭނ ެ ބ ައ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬އެބ ައި މީ ހުނ ްގ ެ ވި ް‬ ‫ސ ަ‬ ‫ވި ް‬ ‫ދި މާއަކ ަށ ް ފޯރ ުކުރަނ ްޖެހޭނ ެްއ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ އެނ ްމ ެ އ ުތުރ ު ތުރ ާކުނުނ ްފ ެށި ގެނ ް އ ައ ްޑުއަތ ޮޅ ު‬ ‫ނޒަރ ުފޯރުވަނ ް އ ަދ ު މި ވ ަނީ ޖ ެހި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ދ ޭތެރޭގ ައި ހި ނގ ަމުނ ްދ ާ‬ ‫ހި ތ ަދ ޫ އ ާއި ހަމައ ަށ ް ަ‬

‫ސނ ުމުގ ައި އެކަންކަނ ް ހ ަ‬ ‫ސކ ުނޑި އ ާއި ވި ް‬ ‫ކަންތ ައްތ ަކ ިާއބެހ ޭ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު ހ ޯދ ާ ތި މ ާގ ެ ި‬ ‫ރ ުލާބަހ ައްޓަނ ްވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ތި މ ާގ ެ އ ަމި އްލ ަ ވ ަގ ުތުތ ަކުގ ައ ާއި ޑި އ ުޓީ ވ ަގ ުތުތ ަކުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މީ ގ ެ އި ތުރުނ ް ރ ާއްޖޭނ ް ބޭރ ު ޚަބަރުތ ައ ް ކަނ ުލ ާއ ެހ ުމ ާއި އަވ ައްޓ ެރި ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ނނ ް އެބ ަޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދ ުނި ޔ ެ މި ވ ަނީ‬ ‫ހަލަބ ޮލި މާހ ައ ުލ ުގ ެ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު ތި މާއ ަށ ް ލި ބި ފ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫ގ ްލޯބަލ ައި ޒ ްވ ެ ވި ލެޖަކ ަށ ްވެފ ައ ެ​ެވ ެ‪ .‬ޒި ނ ްމާނ ެގ ުމ ާއި ‪ ،‬ޒި ނ ްމ ާދާރ ު މީ ހަކ ަށ ްވުމ ަށ ާއި ‪ ،‬އަމ ަ ީލ‬ ‫ފި ޔަވ ަޅ ު އ ެޅ ުމުގ ައި ތި މާއ ަކީ ހ ޭލުނ ްތ ެރި މީ ހަކ ަށްވ ަނީ މި ދެންނ ެވި ކަންކަމ ަށ ް ސަ މ ާލ ުވ ެ‬ ‫ހުރ ެގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެއި ނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މީ ހ ަކ ު އ ެހުވ ައ ެއ ް ކ ުރި ދުވ ަހުނ ްފ ެށި ގެނ ް އޭނ ާ ި‬ ‫ި‬ ‫ނ ފަހަރަށ ް‬ ‫ސ އ ެކ ުރި ހ ުވާމ ަތި ނ ް ހ ަނދާންނައްތ ައި ލ ައި ގެންނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ގި ަ‬ ‫ވ ަކި ވި އ ަ ް‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ހޭދ ަކުރ ާ ޗ ުއ ްޓީ ގ ެ ވ ަގ ުތ ާއި ‪ ،‬ޗ ުއ ްޓީ އ ަށ ް ރަށުގ ައި‬ ‫މި ހާރަކ ަށްއ ައި ް‬ ‫ނނ ްޖެހ ޭ އ ަޚ ްލ ާޤީ މި ންގ ަނޑުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މީ ހ ެއ ްގ ެ ހުނ ް ަ‬ ‫ި‬ ‫ހޭދ ަކުރާވ ަގ ުތުތ ަކުގ ައި‬ ‫ސލ ައި ގެނ ް އ ެމީ ހ ާގ ެ ވ ާޖި ބުމ ަތި ނ ް ހ ަނދާންނެތ ޭ ގ ޮތ ް އެބ ަވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ކ ައ ް ާ‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫ކޮނ ްމ ެ ތަނ ެއްގ ައި ކޮނ ްމ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ެއ ްކުރަނ ް އ ުޅުނުކ ަމުގ ައި ވި އ ަ ް‬ ‫ސއްޔަތ ަށ ް ހ ުތުރ ުވާނ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ހ ައި ި‬ ‫ވ ާޖި ބ ު މ ަތި ނ ް ހ ަނދާންނައްތ ައި ލ ައި ގެންނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ގޮތަކ ަށ ް އަމ ަލުތ ައ ް ބަހ ައްޓ ައި ގެނ ް ނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ިދޭސ ލޭބަފޯސް‪:‬‬ ‫އިޤ ް ިތސާދާއި ބ ީ‬ ‫ނވަސްވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ހެނ ްވ ެ‬ ‫އި ޤ ްތި ޞާދ ު ކ ުރި އ ަށ ްދާވަރަކ ަށ ް ވ ަޒީ ފ ާގ ެ ފުރ ުސަ ތ ު ތ ަ ަ‬ ‫ސޕީޑްގ ައި‬ ‫ް‬ ‫ނމ ަ އެކ ަމ ެއ ް ކ ުރި އަރަނ ް ީވ‬ ‫ޑި މާނ ްޑ ާއި އ ެއްވަރަށ ް ސަ ޕްލ ައި ނ ުކުރެވ ޭ ަ‬ ‫ސވޭކަންނ ެތ ެވ ެ‪ .‬މި ހެނ ްވ ެ‬ ‫ސޕީޑ ް ފަހ ަށ ްޖ ެއ ް ެ‬ ‫ނކ ަށ ް ް‬ ‫ކ ުރި އ ެއ ް ނާރާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ަ‬ ‫ސ އެވ ަޒީ ފާއ ަށ ް އަންނާނ ެ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެތެރޭ ވ ަޒީ ފ ާގ ެ ފުރ ުސަ ތ ު ކި ތަނ ްމ ެ ބ ޮޑުކ ަމުގ ައި ވި އ ަ ް‬ ‫މީ ހ ަކ ު މި ވ ަނީ ނ ުވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ވ ަޒީ ފާއ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ލ ާ މީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫ސރާބަކ ަށ ް ދ ަތުރ ުކުރަންފ ަށާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެމީ ހަކ ަށ ް‬ ‫ސ މި ވ ަނީ ތ ަފ ާތ ު މި ް‬ ‫ޝަ ރ ުތުތ ައ ް މި ހާރަކ ަށްއ ައި ް‬ ‫ލި ބެނ ްޖެހ ޭ ޗ ުއ ްޓީ އ ާއި އި ނާޔަތްތަކ ަކ ާއި އެއ ަށ ް ދެވޭނ ެ ވ ަގ ުތ ާއި އޭނ ާ މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރާނ ެ‬ ‫ސ އޭނ ާއ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ އި ތުރަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ުގ ެ އ ަޚ ްލ ާޤީ‬ ‫ވ ަގ ުތ ާއި އ ެއްޗ ެހި ކ ަނޑައ ަޅ ާނީ ވ ެ ް‬

‫މި ންގ ަނޑ ާއި ‪ ،‬އ ެމީ ހ ާގ ެ ހި އުމަންރައި ޓްސްއ ާއި ހ ަޅ ުތ ާލ ުކުރ ުމ ާއި މި ފަދ ަ ކަންތ ައްތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ޭސނ ް ގެނައުމ ަށ ްމި ވ ަނީ‬ ‫ހ ައ ްޤުބ ޮޑ ުވ ެ އި ތުރުވ ަމުނ ް ދި އ ުމުނ ް‪ ،‬މި ކަންތ ައ ް ފ ޫބ ެއ ްދުމ ަށ ް ބި ދ ީ‬ ‫ސ މި ދ ަނީ ހ ެދި ބ ޮޑ ުވ ެ‪،‬‬ ‫ޭސ ލޭބ ަފ ޯ ް‬ ‫މ ަޖ ުބޫރ ުވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ދުވ ަހ ެއ ް ދުވަހަކ ަށ ް ބި ދ ީ‬ ‫ސ ހި ސާބުތ ަކުނ ް ދ ައ ްކާގ ޮތުނ ް މި ހާރ ު‬ ‫ސބ ަށ ް އި ތުރ ު ވ ަމުންނ ެވ ެ‪ .‬ތ ަފ ާ ް‬ ‫އ ަތްނ ުފޯރ ާ ހި ާ‬ ‫ޭސނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ އ ާބ ާދީ މި ހާރ ުމި ވ ަނީ‬ ‫ސ ބި ދ ީ‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި ހ ަތ ްދި ހ ަ ހ ާ ް‬ ‫ސ ީވ މީ ހުންނ ާއި ރ ާއ ްޖ ެއި ނ ް ބޭރުގ ައި‬ ‫ތި ންލ ައްކ ައި ގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ކުޑ ަކ ުދި ންނ ާއި ދުވ ަ ް‬ ‫ދި ރި އުޅ ޭ މީ ހުންނ ާއި އ ެކ ުއ ެވ ެ‪ .‬ވީމ ާ ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ެ ފީލ ްޑްގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ާ އަދ ަދ ާއި މ ެދ ު‬ ‫ނވ ަނީ ކި ހި ނ ެއ ްތ ޯ!‬ ‫ތި ޔަ ބ ޭފ ުޅުނ ް ދ ެކެވަޑ ައި ގަނ ް ަ‬ ‫ޭސއ ަކ ު ފެނ ުމުނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ހ ުއ ްޓި‬ ‫މީ ގ ެ ފަނ ްސަ ީވހަކ ަށ ް އަހަރ ުކ ުރި ނ ް ބި ދ ީ‬ ‫ނމ ަ‬ ‫އ ެމީ ހ ަކ ާއި ދި މާއ ަށ ް ބަލަނ ް ތި ބ ެމ ެވ ެ‪ .‬މި ހާރ ު އެގޮތ ަށ ް ތަނ ެއްގ ައި ހ ުއ ްޓި ހުރ ެއ ްޖ ެ ަ‬ ‫ޭސނ ް ތި މ ާގ ެ ފ ައި މ ައްޗަށ ް އަރާފ ައި ނ ޫނީ ނ ުދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފަސްމި ނި ޓ ްތެރޭ ފަސްބި ދ ީ‬ ‫ސކަނ ް އި ތުރ ުވ ެ އި ޤ ްތި ޞާދީ‬ ‫ނވ ަ ް‬ ‫މި ހެނ ް ނ ުވާނ ް ީވ ސަ ބ ަބ ެއްނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އި ޤ ްތި ޞާދީ ތ ަ ަ‬

‫މި ނި ވަންކަނ ްމި ވ ަނީ ވަރަށ ް ބޮޑ ަށ ް ފ ުޅ ާވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ގެދޮރުގ ައި ވި ޔަފ ާރީ ގ ަ‬ ‫ސ އ ެކ ުވ ެރި ނ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައ ާއި ލ ޯބި ވ ެރި ނ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި މި ތި ބ ެނީ‬ ‫އ ޮޑި ދ ޯނި ފަހަރުގ ަ މި ހެންގ ޮ ް‬ ‫މި ދެންނ ެވި މީ ހުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ މީ ހުންނަކީ‬ ‫ސ މީ ހުނ ް އުޅ ޭއި ރ ު ދ ެހާހ ަށ ްވުރ ެ ގި ަ‬ ‫ޭސ ހ ަތ ްދި ހ ަހ ާ ް‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި ބި ދ ީ‬ ‫އ ެކި އ ެކި ސަ ބ ަބުތ ަކ ާއި ހުރ ެގެނ ް ފި ލ ައި ގެނ ް އުޅ ޭ މީ ހުންނ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ވަރަށ ް‬ ‫ބޮޑ ަށ ް ކަންބ ޮޑ ުވާނ ްޖެހޭކ ަމ ެއ ް މި ގޮތ ަށ ް މި މީ ހުނ ް ފި ލ ައި ގެނ ް އ ުޅެނ ްޖެހ ޭ ސަ ބ ަބ ު ހ ޯދ ާ‬ ‫ސ ފި ޔަވ ަޅުތ ަކ ެއ ް އަޅަނ ް އެބ ަޖ ެހ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އަވ ަ ް‬ ‫ސނާލަނ ްޖެހ ޭ އެނ ްމ ެ މ ުހި ނ ްމ ު އ ެއްކަމ ަކީ ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ހަމ ައ ެއ ާއި އ ެކ ު ވި ް‬ ‫ސ ހި ސާބުތ ަކުނ ް‬ ‫ސ އި ނ ް އަހަރަކ ު ބޭރ ުކުރ ާ ފ ައި ސާގ ެ އަދ ަދ ެވ ެ‪ .‬ތ ަފ ާ ް‬ ‫ޭސ ލޭބ ަރފ ޯ ް‬ ‫ބި ދ ީ‬ ‫ސ ރ ާއ ްޖ ެއި ނ ް ބޭރ ުކުރ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނފ ައި ާ‬ ‫ދ ައ ްކާގ ޮތުގ ައި އަހަރަކ ު އ ެއ ްބި ލި ޔަނ ް ރ ުފި ޔާއ ަށ ްވުރ ެ ގި ަ‬ ‫ސނ ާ ފި ކުރ ުކުރަނ ްޖެހ ޭ ކ ަމ ެއ ްތ ޯއ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ ހަމ ައެކ ަނި އި ޤ ްތި ޞާދީ‬ ‫މި ީއ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ވި ް‬ ‫ނޒަރަކުނ ް ބ ަލ ާލ ާއި ރ ުއ ެވ ެ‪ .‬މި އ ާވި ދި ގެނ ްހ ުރި އި ޖ ްތި މ ާ ީޢ މ ައ ްސަ ލަތ ައ ް ކޮބ ައި ތ ޯއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ަ‬ ‫އ ާދ ެ! ނ ުފ ޫޒ ު ގަދ ަވ ެ ތ ަފ ާތުކަންކަމ ަށ ް ޑި މާނ ްޑ ް ކުރ ުމ ުގ ެ ޚި ޔ ާލުތ ަކ ާއި‬ ‫ޭސ ލޭބ ަރފޯސްއ ާއި‬ ‫ނ ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ބި ދ ީ‬ ‫މި ނި ވަންކ ަމ ާއި އ ެކ ު ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަމުނ ް މި އަނ ް ަ‬ ‫ސނަނީ ކި ހާވަރަކ ަށްކ ަމ ެއ ް އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް ދަންނަވާކަންނޭގ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް ވި ް‬ ‫ދ ޭތެރޭ ި‬ ‫ނ‬ ‫ނ މ ައ ްސަ ލަތ ަކ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ހި މ ެ ޭ‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ދި މ ާވ ާ ތ ަފ ާތ ު ގި ނަގ ު ަ‬ ‫ބ ަދުއ ަޚ ުލ ާޤީ މ ައ ްސަ ލަތ ަކ ާއި ވ ައްކަނ ްކުރ ުމ ާއި މަސްތ ުވާތ ަކެތީގ ެ ތ ަފ ާތ ު މ ައ ްސަ ލަތ ަކ ާއި‬ ‫ސ‬ ‫އ ަދި ފެންމ ަތި ވ ަމުނ ްދ ާ ކޮނ ްމ ެ ބ ޮޑ ު ޖ ަރީ މ ާއ ެއ ް​ްގ ެ ފަހ ަތުގ ައި މި ބ ައި މީ ހުނ ްގ ެ ކޮނ ްމ ެވ ެ ް‬ ‫ސ މި ބާވ ަތ ުގ ެ‬ ‫ނކޮނ ްމ ެ ޤ ައ ުމ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ޙި އްސާއ ެއ ް ނ ޯވެނ ުދ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ާދ ެ ތަރައ ްޤީ ވ ަމުނ ް އަނ ް ަ‬ ‫ތ ަފ ާތ ު މ ައ ްސަ ލަތ ަކ ާއި ކ ުރި މ ަތި ލާނ ްޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬ވ ުމ ާއި އ ެކ ު އެކަންކ ަމ ާއި ބެހ ޭ އި ދާރާތ ަކުނ ް‬ ‫އަޅަނ ްޖެހ ޭ ފި ޔަވ ަޅުތ ައ ް އަޅަނ ްޖ ެހ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އަޅަނ ްޖެހ ޭ ފި ޔަވ ަޅުތ ައ ް‬ ‫އ ާދ ެ މި ކަންކަނ ް ހ ައ ްލ ުކުރުމ ަށ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ މި ީއ ކޮންބ ައ ެއ ްގ ެ މަސްއ ޫލި އްޔަތ ެއ ްބާވައ ޭ‬ ‫ފަސްޖ ެހ ުމ ެއްނ ެތި އަޅަނ ްޖެހޭނ ެވ ެ‪ .‬ކޮނ ްމެއަކ ަ ް‬ ‫ޭސންނ ާއި ބެހ ޭ‬ ‫ބ ައ ެއ ް ބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ ހި ތ ްޕުޅ ަށ ް ފަހަރ ެއްގ ައި އަރައި ވަޑ ައި ގެނ ްފާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ބި ދ ީ‬ ‫ސ ހި ތ ް‬ ‫ސދ ާ ގ ުޅުނ ް ހ ުރި ކ ަމެކ ޭވ ެ ް‬ ‫ވ ުޒާހަރ ާއ ެއ ް ހުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މި ީއ ފ ުލ ުހުންނ ާއި ީ‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި‬ ‫ސ ހ ާލ ެއްގ ައި ި‬ ‫ސ މި ީއ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ޕުޅ ަށްއަރާވަޑ ައި ގެނ ްފާނ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ަ‬ ‫ނޒަރ ު ތ ަފ ާތ ުވެފ ައި ފުޅ ަލ ެވ ެ‪ .‬މ ުޖްތަމ ަޢުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ބަލަނ ްޖެހ ޭ ަ‬ ‫ދުރުކ ަމ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ސލަހ ަތ ާއި ގ ުޅުނ ް ހުންނާނ ެ‬ ‫ނނޭދެވ ޭ ކޮނ ްމ ެ ކަމ ަކީ ޤ ައ ުމީ މ ަ ް‬ ‫އ ުފ ެދި ބ ޮޑުވ ަމުނ ް އަނ ް ަ‬ ‫ސލަހަތ ަކީ ޤ ައ ުމީ ސަ ލާމ ަތ ާއި ރައ ްކ ާތ ެރި ކ ަމ ާއި‬ ‫ކަންތ ައްތ ަކ ެވ ެ‪ .‬މި ހެނ ްވ ެ ޤ ައ ުމީ މ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދ ައުރ ު މީ ގ ައި ބ ޮޑ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ު ދެކޭގ ޮތުގ ައި‬ ‫ގ ުޅުނ ްހ ުރި ކަންތ ައްތ ަކ ެވ ެ‪ .‬ވީމ ާ ި‬ ‫ސ ދ ެއ ްވ ާ އ ެއ ްބާރ ުލ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްވާނ ްޖެހ ޭނީ ‪ ،‬މި ކަންކަނ ް ހ ައ ްލ ުކުރުމ ަށ ް މި ހާރ ުވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ މި ބ ައި މީ ހުންނ ާއި ބެހ ޭ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު ލި ބެންއ ޮތ ް‬ ‫އި ތުރަށ ް ރ ާއްޖ ޭގ ެ ހ ުރި ހ ާ ދި މާއ ަކުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސދ ާ ނ ުޖ ެހުނުކ ަމުގ ައި ވި އ ަ ް‬ ‫އެނ ްމ ެ ފ ުރި ހަމައަކ ަށ ް ހ ޯދާބަޔަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އަމ ަލ ުކުރަނ ް ީ‬ ‫ފި ލ ައި ގެނ ް އުޅ ޭ ފަރ ާތްތ ަކ ުގ ެ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު އި ތުރަށ ް ހ ޯދ ާ ދި ރާސާކުރ ުމ ެވ ެ‪ .‬މި ކަމ ަކީ‬ ‫ސފ ައި ވާކ ަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ މ ަޖ ުބޫރ ު ހާލަތަކ ަށ ް ގ ޮ ް‬ ‫ނ ް‬ ‫ދ ަތި އ ުނދ ަގ ޫ އ ެހ ެ ަ‬ ‫ޭސނ ް‬ ‫މާލ ޭގ ެ މ ަގުމ ަތި ނ ް ވ ަގ ު ީތ މ ަސަ އްކަތ ަށ ް ދ ުވާލ ަކ ު ކި ތ ައ ްބި ދ ީ‬ ‫ނ ުކުމ ޭތ ޯއ ެވ ެ؟ ހ ައ ްލ ުކުރަންދ ަތި ‪ ،‬ލ ޮޖި ސްޓި ކ ް މ ައ ްސަ ލަތ ައ ް ބ ައި ވަރ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއ ްޖ ެތެރޭ އ ެކި އ ެކި‬ ‫ޭސ މީ ހުނ ްގ ެ އ ެކި އ ެކި ހ ާ ީލގ ައި ފ ަޅުއ ޮޑި ފަހަރުނ ް‪،‬‬ ‫ސަ ރަހ ައ ްދުތ ަކުގ ައި ފި ލ ައި ގެނ ް އުޅ ޭ ބި ދ ީ‬ ‫ސ ކުރެވ ޭ ހ ުރި ހ ާ މ ަސަ އްކ ަތ ެއްގ ައި‬ ‫މަސްދ ޯނި ތ ަކުނ ް‪ ،‬ދ ަޑ ުވ ެރި ކ ަމުނ ް‪ ،‬މި ހެންގ ޮ ް‬ ‫ޝާމި ލ ުވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސނާލ ައި ގެނ ް ތި ބ ެވެންއ ޮތްކ ަމ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ‬ ‫މި ީއ އާދ ައި ގ ެ ގޮތަކ ަށ ް ވި ް‬ ‫ނޒަރ ު ހި ންގަނ ްމި ވ ަނީ ޖ ެހި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނުރައ ްކ ާތ ެރި ކަނ ް މާބ ޮޑ ެވ ެ‪ .‬ތ ަފ ާތ ު ދި މ ަދި މާއ ަށ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މަސްޢ ޫލި އްޔަތުނ ް ބ ައ ެއ ް އ ުނި ވި ކަމ ަށ ް ދ ެކި ގެނ ެއ ްވާކ ަށްނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އޭރުއ ޮތ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ އެބައ ޮތ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ކ ުރި އ ަށ ް އ ޮތ ް ތަނުގ ައި މި ކަނ ްފ ުޅ ާވ ެގ ެ‬ ‫މަސްޢ ޫލި އްޔަތ ު މި ހާރ ުވ ެ ް‬ ‫ނ ްދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ފަހަރ ެއްގ ައި މި ދެންނ ެވި މަސްޢ ޫލި އްޔަތ ު އ ަދ ާކުރ ުމުގ ައި ތ ަފ ާތުގ ޮތްތ ަކ ެއ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މީ ހ ަކީ‬ ‫ސ އ ެއްކ ައި ރި ވ ުމ ެއްނ ެތ ެވ ެ‪ .‬މި ހެނ ްވ ެ ކޮނ ްމ ެ ި‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ހުރ ެދާނ ެއ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދުވ ަހ ު‬ ‫ލ ޯހ ުޅުވ ޭ ކަންފ ަތ ްތޫނ ު‪ ،‬މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ުގ ެ ޚ ަޒާނ ާ މ ުއ ްސަ ދި މީ ހަކ ަށ ްވުމ ަށ ް ި‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ު ގ ޮވާލ ަމ ެވ ެ‪ .‬މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު އ ެއ ްކުރ ުމުގ ައި ކ ޮމާނ ްޑ ްލ ެވ ެލ ްއި ނ ް އި ތުރ ުފި ޔަވ ަޅުތ ަކ ެއ ް‬ ‫ނވ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެޅ ުއ ްވުމ ަށ ް ދަނ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ަދ ާކުރަމުނ ްދ ާ މ ަތި ވ ެރި ޤ ައ ުމީ މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ންނަކީ އެބ ައި މީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫ސ މ ަސަ އްކ ަތްކ ޮށ ް‪ި ،‬‬ ‫ލ ޯތ ްބ ާއި އި ޙ ްތި ރ ާމ ް ހ ޯދުމ ަށ ް އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ސ ކ ުރި އ ަށްނެރ ެ‪ ،‬ތ ަފ ާތ ު އ ޮއި ވަރުތ ަކުނ ް ސަ ލާމ ަތ ްވ ެ‬ ‫ސލަހ ަތ ު އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ޤ ައ ުމީ މ ަ ް‬ ‫ސ އ ަމި އްލ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ާޖި ބުތ ައ ް ހުރަސްއެޅޭފަދ ަ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ތި ބޭބަޔަކ ަށ ްވާނ ްޖެހޭނ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ސނ ުމ ާއި ފި ކުރ ު ބަހ ައްޓ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސލަހ ަތ ެއ ް އ ޮވ ެގެންނ ުވާގޮތަކ ަށ ް ތި މ ާގ ެ ވި ް‬ ‫މަ ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪23‬‬

‫ދައުވާކުރ ެވޭ މުޙިންމ ު ނ ުކުތާތައް‪:‬‬ ‫ސ ފުރ ާނައެއް ިދނ ުޔެއަށް އައުމ ުގެ ކުރިން ދުނިޔެއާއި ވަކިކުރުމ ުގެ‬ ‫‪ ‬އެތަށްހާ ް‬ ‫ކުށުގެ ދައުވާ‬

‫ސާޖަންޓް އަޙ ުމ ަދު ޝާޒް‬

‫‪ ‬ޤ ަވާޢިދާއި ޚިލ ާފަށް ޕާސްޕޯރޓެއް ވިސާއެއް ނ ެ ިތ ޤ ައުމ ުތަކަށް އަރ ާ ފޭބުމ ުގެ‬ ‫ކުށުގެ ދައުވާ‬

‫ސނ ުން އަޅުވެތިކުރުމ ުގެ ކުށުގެ ދައުވާ‬ ‫‪ ‬އިން ާ‬

‫‪ ‬ޤ ަވާޢިދާއި ޚިލ ާފަށް ތަންތާގައި ހުޅުޖަހާ ރ ޯކުރުމ ުގެ ކުށުގެ ދައުވާ‬

‫ސނ ުންނ ަށް ހަ ިދޔ ާކުރުމ ުގެ ކުށުގެ ދައުވާ‬ ‫‪ ‬ޓީ‪ީ .‬ބ އާއި ކެންސަރު އިން ާ‬

‫ދައުވާ ލިބޭ ފަރ ާތުން ‪ 12‬އޮކްޓޯބަރ ‪1997‬މ‪ .‬ދުވަހު ތަޙްޤީޤ ަށް ދީފައިވާ ބަޔ ާން‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ު ދުންފ ަތ ް (ޓ ޮބ ެކ ޯ) އ ަކީ އ ުމުރުނ ް ވަރަށ ް ދުވަސްވެފ ައި ވ ާ މީ ހ ަކީމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ އަސްލ ު ވަޒަނަކީ އ ެމ ެރި ކ ާއ ެވ ެ‪ .‬އޭރ ު އ ަޅުގ ަނޑ ު އ ުމުރުނ ް ވަރަށ ް ހ ަގ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ވަރަށ ް އ ާވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އޭރ ު އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ފ ުށުނ ް އަރ ާމ ާއި އ ުފ ާ ލި ބި ގަންނަމުނ ް‬ ‫އ ަދި ދ ުނި ޔެއ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސއ ޭ ކި ޔ ާ ބަޔަކ ު އެކަންޏ ެވ ެ‪ .‬އ ެމީ ހުންނަށ ް އޭރ ު‬ ‫ދި ޔަ ީއ އެޤ ައ ުމުގ ައި އ ުޅުނ ު ރ ެޑ ް އި ނ ްޑި އަނ ް ް‬ ‫ހީވެފ ައި އ ޮ ީތ އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ބ ަލި ތ ަކުނ ް ސަ ލާމ ަތ ްވާކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬މި މީ ހުނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ު‬ ‫ރަށުނ ް ބޭރަށ ް ނ ުގެނ ްދ ާ ީތ ވަރަށ ް ދެރަވ ެ ފި ކުރ ު ބ ޮޑ ުވ ެގެނ ް އ ުޅ ެނި ކ ޮށ ް ‪ 1518‬ގ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ު‬ ‫ސނުނ ްގ ެ ފި ކުރ ާ ކ ުޅެވ ޭ ނ ުކ ުޅެވ ޭ‬ ‫ސޕޭންއ ަށ ް ގެންގޮސްދީ ފި އ ެވ ެ‪ .‬ދެނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް އި ނ ް ާ‬ ‫ް‬ ‫ސ ސަ ީފރ ު މރ‪ .‬ޖ ޭ‪ .‬ނި ކ ޮޓ ް ‪1560‬‬ ‫ހ ާލ ެއްގ ައި އ ުޅ ެނި ކ ޮށ ް ޕ ޯޗްގީޒްގ ައި ހުންނ ެވި ފަރަނ ްސޭ ި‬ ‫ގ ައި ގ ޭގ ެ ބ ަ ީގޗާގ ައި އި ންދަވ ައި ގެނ ް މި ކަލ ޭގ ެ ފަރ ުވާއަކ ަށ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ބޭނުނ ްކުރައްވަނ ް‬ ‫ފ ައްޓަވ ައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މީ ނ ާގ ެ އ ެ ީހގ ައި މި ީއ ފަރ ުވ ާއ ެއްކަނ ް ދ ައްކ ައި ގެނ ް ބ ައ ެއ ްގ ެ ބ ޯކ ާލާނ ެ‬ ‫ސ ހަޔ ާތ ް ކ ެނޑި އ ްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬ސުއްޓ ާ‬ ‫ފުރ ުސަ ތ ު އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް ލި ބި އ ްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދެނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުވ ެ ް‬ ‫ނންނަމުގ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ދ ަރި ނ ް މ ުޅި ޔޫރަޕުގ ައި ވަޒަނ ްވ ެރި‬ ‫ސގި ރޭޓ ް ކ ަށި ގ ަނޑުފަދ ަ ރީ ތި ަ‬ ‫ި‬ ‫ކުރުވ ައި ފީމ ެވ ެ‪ .‬ދ ަނޑުތ ައ ް ހ ެދި އ ްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬ފ ެކ ްޓ ްރީ ތ ައ ް އ ުފ ެދި އ ްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬މީ ހުންތ ައ ް މި ލި ބ ޭ‬ ‫ސވ ަނީ އ ެވ ެ‪ .‬އޭރ ު އ ެއްބަޔަކ ު ކެނ ްސަ ރ ުގ ެ‬ ‫އަރ ާމެކ ޭ ގޮވަގ ޮވާފ ައި ހަމަދަމ ަނީ އ ެވ ެ‪ .‬އ ަތްމ ަތި ހ ު ް‬ ‫ޝކާރައަކ ަށ ްވ ެގެނ ް ހި ނގ ައ ްޖ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫ނޒަރަކުނ ް ބަލަނ ް ފަށ ައި ފި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޑ ޮކްޓަރުންނ ާއި ޓ ެކ ްނީ ޝަ ނުނ ް ޝަ އ ްކ ުގ ެ ަ‬ ‫ސަ އި ނ ްޓި ސްޓުންނ ާއި ހ ަކީމުނ ް ކ ަޅި އަޅަނ ް ފަށ ައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬ޝަ އ ްކުތ ައ ް ޔަޤީ ނ ްކުރުމ ަށ ް އ ެވ ެރި ނ ް‬ ‫ސ ފަށ ައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ޙ ަޤީ ޤ ަތ ް މީ ހުންނަށ ް މ ަޑުމ ަޑުނ ް އ ެގެނ ް ފަށ ައި ފި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ދ ުއ ްވާލ ަފާނެތީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ކ ަމ ާއި އ ަޅުގ ަނޑ ު ހ ުރީ ވަރަށ ް ބި ރުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ދުވ ަ ް‬ ‫އެކަމ ަކ ު އ ެހެނ ެއ ް ނ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬މި ކަމ ަކީ ބ ޮޑ ު ފ ައި ދާބ ޮނޑި އ ެއ ް ލި ބ ޭ ވި ޔަފ ާރި އ ެއްކަނ ް މީ ހުނަށ ް‬

‫ ‪2‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ޭޝޔާއ ަށ ާއި އ ެފ ްރި ކާއ ަށ ް އ ަތްގަދަކ ޮށ ްލ ުމ ުގ ެ ބާރ ު ވި ޔަފ ާރި ވ ެރި ނ ް‬ ‫އ ެނގި އ ްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ި‬ ‫ދީ ފި އ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމުތަކ ަށ ް އަރ ާ ފ ޭބ ުމުގ ައި ޕާސްޕ ޯރޓ ެއ ް ވި ސާއ ެއ ް ހ ުއްދ ައ ެއ ް ނ ެތ ެއްކަމ ަކ ު‬ ‫މ ުޅި ދ ުނި ޔޭގ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ު ބުރުއަޅ ަނީ ފ ުރި ހަމ ަ މި ނި ވަނ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެއ ް‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ު‬ ‫ބަޔަކ ު އ ެތި ބ ެނީ ސަ ޖި ދ ަކުރ ާ ހި ސާބުގ ައ ެވ ެ‪ .‬މީ ހުނ ްގ ެ ފުރާނައ ާއި ވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސކ ަލުންނ ާއި ވ ެރި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ސރަ ް‬ ‫ކ ުޅެލ ަނީ ބޭނުނ ް ގޮތަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ބ ޮޑ ެތި ބ ޮޑ ެތި ރަ ް‬ ‫ސވަރ ު ކެނ ްސަ ރ ުގ ެ ބ ަލި މީ ހުނ ް ގި ނަވާނ ް‬ ‫އ ެ ީއ އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ އ ަޅުންނ ެވ ެ‪ .‬މި ދުވ ަ ް‬ ‫ފ ެށ ުމުނ ް މި އުޅ ޭ ސަ އި ންސްވ ެރި ނ ް ތ ެޅި ގެންފ ައި ‪1900‬މ‪ .‬އަހަރުތ ަކުގ ައި ދުންފ ަތ ުގ ެ‬ ‫އި ސްތި ޢ ުމ ާލ ު ކުރ ުމ ާއި ‪ ،‬ފ ުއ ްޕާމ ޭގ ެ ކެނ ްސަ ރ ާއި ގ ުޅ ުމ ެއ ް ހ ުރި ކަނ ް ޔަޤީ ންކ ޮށ ްދީ ފި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދެނ ް ނި ކ ަމ ެތި ކަނ ް ލި ބި ދާނެޔ ޭ ީހކ ޮށ ް ކަރ ުއ ެލި ފ ައި ހ ުއްޓ ާ ކަލ ޭމެނ ް ދެރަ ނ ުވާށ ޭ‬ ‫ސ ދ ުނި ޔޭނ ް‬ ‫ނ ކަލ ޭމެނ ްގ ެ ވ ަ ް‬ ‫އަހަރ ެމެންނަށ ް މި ލ ާރި ބ ޮނޑި ލި ބެންޏ ާ ލ ާހި ކ ެއ ް ނ ޫ ޭ‬ ‫ފ ޮހ ެލާކ ަށ ް ބުނ ެ މި އުޅ ޭ ވި ޔަފ ާރި ވ ެރި ނ ް އި ސްތި ހާރުތ ައ ް ކ ޮށ ްގެނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ‬ ‫ނކ ޮށ ްދީ ފި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ސްތި ޢ ުމ ާލ ުކުރ ާ މީ ހުނ ް ގި ަ‬ ‫ދެނ ް އ ެއްބަޔަކ ު ފ ެޝަ ނ ްވާނ ްވ ެގެނ ް އަނ ެއ ް ބަޔަކ ު ބޮޑ ޭވާނ ްވ ެގެނ ް އަނ ެއ ް‬ ‫ނގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބަޔަކ ު ހި ތާމ ަ ފި ލ ުވާލަނ ްވ ެގެނ ް އަނ ެއްބަޔަކ ު ކ ަޓ ުވާލަނ ް ވ ެގެނ ް ބ ޮއި ަ‬ ‫ހަމ ަ އ ެތެރެއ ަށ ް ދުންގ ަނޑ ު ދ ަމ ާލ ުމ ާއި އ ެކ ު ނުރައ ްކ ާތ ެރި އެތ ަށ ް ގޭހ ަކ ާއި ލޮލ ަށ ް‬ ‫ނވަރ ުގ ެ ތ ަފ ާތ ު ވ ައްތަރ ުގ ެ ކ ުދި ކ ުދި އ ެތި ކ ޮޅުތ ަކ ެއ ް ދ ުމ ާއި އ ެކ ު ނޭވ ާ ހ ޮޅި އ ަށ ާއި‬ ‫ނ ުފެނ ް ަ‬ ‫ސނުންނަށ ް‬ ‫ސ ތ ަތްކ ޮށްލ ައި ގެނ ް ވަރަށ ް ބ ޮޑ ެތި ލ ޮޓި އި ނ ް ާ‬ ‫ފ ުއ ްޕ ާމެޔަށ ް ގެންގ ޮ ް‬ ‫ާސމްތ ަކުނ ް‬ ‫ނފ ަތ ާއި އ ަނގ ައި ނ ް އ ެތެރ ެވ ާ ޖަރ ީ‬ ‫ދީ ފ ައި ވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޖ ައ ްވ ުގ ެ ވަޔ ާއި އ ެކ ު ޭ‬ ‫ސ އ ުފ ުލުންތ ަކ ެއ ްގ ެ މ ައްޗަށ ް‬ ‫ނމަކ ަށ ް ކި ޔ ާ އެތ ަށ ްހ ާ ް‬ ‫ސލި އ ާ ަ‬ ‫ފ ުއ ްޕާމ ޭ ދި ފ ާޢ ުކުރ ާ ީ‬ ‫ސޓ ަމްގ ައި ގެދ ަބ ުޅި ތ ަތްކ ޮށްލ ައި ގެނ ް ބާރުކ ަނޑުވ ައި ފ ުއ ްޕާމ ޭ‬ ‫ސ ް‬ ‫އ ެކ ުލ ެވި ގެނ ްވ ާ ި‬ ‫ސ ބަޔަކ ަށ ް‬ ‫ާސމްތަކ ަށ ް ހ ުޅ ުވާލ ައި ގެނ ް ޓީ ‪ީ .‬ބ އެތ ަށ ްހ ާ ް‬ ‫ރަނގ ަޅ ު މ ާކެޓ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ޖަރ ީ‬ ‫ޮސޒ ް ފަދ ަ ބ ަލި ތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ސކ ޮއި ޑ ީ‬ ‫ާ‬ ‫ސފ ައި ވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ނި އ ުމ ޯނި އ ާ އި ނ ްފ ްލ ުއެނ ްޒ ާ‬ ‫ޖ ައ ް ާ‬ ‫އި ތުރުނ ް ތުންފ ަތ ާއި އ ަނގަފަދ ަ ތަންތަނަށ ް ކެނ ްސަ ރ ު ޖ ައްސާލުމ ަކީ އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ‬ ‫ނމ ަ އުފ ަލުނ ް‬ ‫ހޮބީއ ެކ ެވ ެ‪ .‬ދުންފ ަތ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް މީ ހ ަކ ު ދ ުނި ޔ ެ ދޫކ ޮށ ްފި އ ޭ ބުނ ެފި ަ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް ނަށ ާލ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ އި ންސާނި އްޔަތ ަށ ް އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް އ ެނގި ގެނ ް ދީ ފ ައި ވ ާ‬ ‫ގ ެއ ްލ ުމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސނ ާގ ެ‬ ‫ނ ނި ކ ޮޓި ނ ްގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް އި ނ ް ާ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ހ ަށި ގ ަނޑުގ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫ނ ހޫނުކަނ ް ދ ަށްކ ޮށ ްލ ާ ހ ަށި ގ ަނޑުގ ައި އ ުފެދ ޭ ކާބަންޑ ައި އ ޮކ ްސަ އި ޑ ް‬ ‫ހަންގ ަނޑުގ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫ސނުންނަށ ް ވަރަށ ް ބ ޮޑ ެތި‬ ‫ސ އި ނ ް ާ‬ ‫ނ ކ ޮށ ްގެނ ްވ ެ ް‬ ‫ބޭރުކ ޮށ ްލުމ ަށ ް ދ ަތި ކ ޮށ ް ލޭގ ައި މި ބ ައި ގި ަ‬ ‫ނ ކ ުށ ެއްނ ެތ ް‬ ‫ގ ެއ ްލުންތ ައ ް ދީ ފ ައި ވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މާބ ަނޑ ު އަނ ްހެނުނ ްގ ެ ބ ަނޑުގ ައި އޮނ ް ަ‬ ‫މ ަޢުސޫމ ް އެތ ަށ ް ތ ުއ ްތ ުތ ުއ ްތ ު ފުރާނައ ެއ ް މި ދ ުނި ޔ ެއ ާއި ވ ަކި ކ ޮށ ްލާފ ައި ވ ާނީ މި ރަހ ުމ ްކުޑ ަ‬ ‫ދ ެ އ ަތުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެތ ަށ ް ބަޔަކ ަށ ް ހި ތ ުގ ެ ބ ަލި ޖ ެއްސުމ ާއި ‪ ،‬މ ުޖުތަމ ަޢުތަކ ަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ގ ެއ ްލުނ ްދި ނ ުމ ާއި ‪ .،‬އެނ ްމ ެ ފ ަ ީގރ ު މީ ހ ާ ބޯއ ަޅ ާ ކަންނެޔޮގ ަނޑުނ ް ފ ެށި ގެނ ް ވި ހި ތި ރީ ް‬ ‫ނކ ަށ ް ނި ދ ޭ ވ ަގ ުތ ު‬ ‫ސ ަ‬ ‫ސ މޮޔަ އި ނ ް ާ‬ ‫ބ ުރީ ގ ެ އި މާރ ާތްތ ަކުގ ައި ހ ުޅުޖ ަހާފ ައި ވ ާނީ ވ ެ ް‬ ‫ސ ވަރަށ ް ރަހ ުމ ުކުޑ ަ ގ ޮތ ެއްގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދ ެއި ނގި ލި ދ ޭތެރ ެއި ނ ް ފުނ ްމާލ ައި ގެނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ސ މ ަޖ ުބޫރ ު ކ ަމ ެއްނ ެތި ބ ުއ ްދި‬ ‫މ ަ ީތގ ައި އ ެވ ާ ބަޔާނަކީ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސަ ލާމ ަތުނ ްހުރ ެ‪ ،‬އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ އ ަމި އްލ ަ ފި ލްޓ ަރ ޕ ްރި ނ ްޓ ް ދީ ފ ައި ވ ާ ތ ެދ ު ބަޔާނ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫އި ންސާނި އްޔަތ ަށ ް ބި ރ ުހ ުރި‬ ‫(ސޮ އި )‬ ‫ދުންފ ަތ ް‬

‫ސޢީދު‬ ‫ލިޔުނީ‪ :‬ސ‪.‬ސާޖަންޓް ޢ ަބްދުﷲ ަ‬

‫ފިތުނ ަ ފަސާދަ އަންނ ަ ީނ މަސްލަހަތުގެ ކުރިޔަށް އަމިއްލަ އެދުން އިސްކ ު​ުރުމ ުން‬ ‫ސ‬ ‫ހި ސާބ ެ​ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ހ ުރި ހ ާ‬ ‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‬ ‫ހ ަނގުރާމަދ ަނީ ކުރ ެވ ެމުންނ ެވ ެ‪ .‬ބ ައ ެއ ް ހި ސާބުތ ަކުގ ައި‬ ‫ކުރެވ ޭ ހ ަނގުރާމަތ ަކ ުގ ެ އ ަޑ ު ގަދ ަވެފ ައި ވ ާއި ރ ު އަނ ެއްބ ައި‬ ‫ހި ސާބުތ ަކުގ ައި ކުރެވ ޭ ހ ަނގުރާމަތ ަކ ުގ ެ އ ަޑުމ ަޑ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫އ ަދި ބ ައ ެއ ް ހ ަނގުރާމަތ ަކ ުގ ެ އ ަޑ ު އ ެއްގޮތަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސ އެކަށީގެނ ްވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދ ުނި ޔޭގ ައި‬ ‫ދ ުނި ޔެއ ަށ ް ނީ ވުނ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ގޮތ ަށ ް ބ ަލ ާއި ރ ު އ ެއ ްދުވ ަހުނ ް‬ ‫ހ ަނގުރާމ ަ ކުރ ެވ ެމުނ ް އަނ ް ަ‬ ‫އަނ ެއ ްދުވަހ ަށ ް ކުރެވ ޭ ހ ަނގުރާމަތ ަކ ުގ ެ ނުރައ ްކ ާތ ެރި ކ ަމ ާއި‬ ‫ފާހަގ ަކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ޮޑުވ ަމުނ ްދާކަނ ް‬ ‫ބި ރ ުވ ެރި ކަނ ް‬ ‫އ ަދި ހަމ ައ ެއ ާއ ެކ ު ހ ަނގުރާމަތ ަކ ާއި ދެކޮޅ ަށ ް ނުވަތ ަ‬ ‫ލޭއޮހޮރ ުވުންތ ަކ ާއި ދެކޮޅ ަށ ް އ ެކުލ ަވ ާލެވ ޭ މ ުއާހ ަދ ާ ތ ަކ ާއި‬ ‫ސ އި ތުރުވ ަމުނ ްދ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދ ުނި ޔޭގ ައި‬ ‫އ ެއްބަސްވުންތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ލި ބ ެމުންދ ަނީ‬ ‫ކުރެވ ޭ ކޮނ ްމ ެ ހ ަނގުރާމައ ަކުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސނުނ ް‬ ‫ފޫނ ުބ ެއްދޭވަރ ުގ ެ ބ ޮޑ ެތި ގ ެއ ްލުންތ ަކ ެވ ެ‪ .‬އި ނ ް ާ‬ ‫ސނުނ ް‬ ‫އ ަމި އްލައ ަށ ް އުފ ައ ްދ ާ ތަރައ ްޤީ ކުރ ާ ހ ަތި ޔާރުނ ް އި ނ ް ާ‬ ‫ސނުންނަށ ް ދ ެއ ްވާފ ައި ވ ާ‬ ‫ފަނ ާކުރަމުނ ް ދ ާދި އުމ ަކީ އި ނ ް ާ‬ ‫ސނުނ ް ނ ުހި ފ ާ ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ބ ުއ ްދީ ގ ެ ނި ޢުމ ަތ ުގ ެ ބޭނުނ ް އި ނ ް ާ‬ ‫ދަލީލ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ‬ ‫ފުރަތަމ ަ ބ ޮޑ ު ހ ަނގުރާމ ަ ނި މ ުމުނ ް ދެވ ަ ަ‬ ‫ފަހަރަށ ް އެފަދ ަ ބި ރ ުވ ެރި ހ ަނގުރާމައަކ ަށ ް ފުރ ުޞަ ތ ު‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ނ ުދި ނުމ ަށ ް ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ޤ ަ​ައ ުމުތ ަކުނ ް ވ ަޢ ުދ ުވި އ ެ​ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫އެވ ަޢ ުދ ުގ ެ މ ަ ީތގ ައި ދ ުނި ޔެއަކ ަށ ް ނ ޯވ ެވުނ ެވ ެ‪ .‬ފުރަތަމ ަ‬ ‫ބ ޮޑުހ ަނގުރާމައ ަށ ްވުރ ެ އެތ ައ ް ގުނައ ެއ ް ބި ރ ުވ ެރި ކ ޮށ ް‬ ‫ނ ބ ޮޑުހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ ތ ަޖ ުރި ބ ާ ދ ުނި ޔ ެ ކ ުރި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދެވ ަ ަ‬ ‫ސނ ާ‬ ‫ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ ޖ ަރީ މާތ ަކ ާއި އި ންސާނި އްޔަތުކަނ ް އި ނ ް ާ‬ ‫ސ ނ ުދެކޭފަދ ަ ދ ަށ ު ދަރަޖ ައި ގ ެ މަންޒަރުތ ަކ ެއ ް‬ ‫ދުވަހ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫އެހ ަނގުރާމ ައި ނ ް ފ ެނި ގެނ ް ދި ޔައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ބ ޮޑ ު ހ ަނގުރާމ ަ ނި މ ުމުނ ް ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‬ ‫ދެވ ަ ަ‬

‫ފުރަތ ަ​ަމ ަ ބ ޮޑު ހަނގުރ ާމ ަ ނިމ ުމ ުން ދެވަނ ަ ފަހަރަށް‬ ‫އެފަދަ ބިރުވެ ިރ ހަނގުރ ާމ ައަކަށް ފުރުޞަތު‬ ‫ނ ު ިދނ ުމ ަށް ދުނިޔޭގެ ޤ ަ​ައުމ ުތަކުން ވަޢުދުވިއ ެ​ެވެ‪.‬‬ ‫ސ އެވަޢުދުގެ މަތީގައި ދުނިޔެއަކަށް‬ ‫ނ ަމ ަވެ ް‬ ‫ނ ޯވެވުނ ެވެ‪ .‬ފުރަތަމ ަ ބ ޮޑުހަނގުރ ާމ ައަށްވުރ ެ‬ ‫އެތައް ގުނައެއް ބިރުވެރިކޮށް ދެވަނ ަ‬ ‫ބ ޮޑުހަނގުރ ާމައިގެ ތަޖު ިރބ ާ ދުނިޔެ ކުރިއެވެ‪.‬‬ ‫ޤ ައ ުމުތ ައ ް ކ ުރި ޔަށ ްވުރ ެ ވަރުގަދ ަ އ ަޒ ުމ ެއ ް ކ ަނޑ ައ ެޅި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ގ ެ ނަމުގ ައި ބ ައި ނަލްއ ަގ ުވ ާމީ‬ ‫ޔުނައި ޓ ެޑ ް ނޭޝަ ނ ް ް‬ ‫އި ދާރ ާއ ެއ ް ޤާޢި މ ްކުރ ެވި އި ންސާނި އްޔަތ ަށ ް ފެނ ްދ ެވެނ ް‬ ‫ފ ެށ ުމުނ ް ދ ުނި ޔ ެ ހީކ ުރީ ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ބި މުނ ް ލ ޭކޯރުތ ައ ް ދ ެމުނ ް‬ ‫ސ އެކަނ ް ީވ އ ެހެނ ެއްނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ހ ުއ ްޓ ުނީ ކަމ ަށ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ފ ާޑ ުފ ާޑ ުގ ެ މ ުއާހ ަދާތ ަކ ާއި ކޮނ ްވެނ ްޝަ ންތ ަކ ާއި ޤަރާރުތ ަކ ާއި‬ ‫ނ‬ ‫ްސ އެގ ޮތްގ ޮތ ް ގި ަ‬ ‫ހަމަތ ަކ ާއި އުޞޫލުތ ައ ް ހަމ ަޖ ެއ ި‬ ‫އެކަންތ ައްތަކަކ ަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ޤ ަބ ޫލ ުކ ުރި ޔަ ް‬ ‫ޤ ައ ުމުތ ަކުނ ް‬ ‫ނ ބ ޮޑުހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ‬ ‫ޢަމ ަލ ުކުރެވޭތީއ ެއ ް ނ ުފެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދެވ ަ ަ‬ ‫ނޞްލ ު‬ ‫ަ‬ ‫ފ ަހުނ ް ހި ނގާފ ައި ވ ާ ލޭއޮހޮރ ުވުންތ ަކ ާއި‬ ‫ނައ ްތ ާލ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތްތަކ ަށ ް ބ ަލ ާއި ރ ު ދ ުނި ޔޭގ ައި‬ ‫އ ެއ ްދުވ ަހުނ ް އަނ ެއ ްދުވަހ ަށ ް ލޭއޮހޮރ ުވުނ ް އަންނަނީ‬ ‫ބ ޮޑުވ ަމުނ ް ބި ރ ުވ ެރި ވ ަމުންކަނ ް އ ެނގ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ޤަރުނަށ ް ދ ުނި ޔ ެ ކ ުރި މ ަތި ީލ‬ ‫ސ ވަ ަ‬ ‫އ ެކ ާ ީވ ް‬ ‫ވަރަށ ް ފ ޮނި އ ުއ ްމީ ދުތ ަކ ާ އ ެކުގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ “ސުލްޙ ައި ގ ެ‬ ‫ޤަރުނ ު” ކަމ ަށ ް ބުނަމުނ ް ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ީލޑަރުނ ް މ ުޅި ނ ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ނ ޤަރުނުގ ައި‬ ‫ސވ ަ ަ‬ ‫ސކަފ ަކ ާއި އ ެކ ު ފ ެށި އ ެކ ާ ީވ ް‬ ‫ސ ް‬ ‫ާ‬ ‫އާ‬ ‫ްސލްވ ަމުނ ްދ ާ ހ ަނގުރާމަތ ަކުނ ް ފެންނަނީ‬ ‫މި ހާރ ު ތ ަމ ީ‬ ‫ސ ބި ރ ުވ ެރި ކ ަމ ެވ ެ‪ .‬ނ ާމާންކ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ުރި ޔަށ ްވުރ ެވ ެ ް‬ ‫ސނުނ ް ދ ުނި ޔޭގ ައި ހ ަނގުރާމ ަކުރަނީ އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ނ ް ާ‬ ‫ސނުނ ްގ ެ އ ަތްތ ަކުނ ް އ ެމީ ހުނ ްގ ެ މ ަސަ އްކ ަތުނ ް‬ ‫އި ނ ް ާ‬ ‫ސނުނ ް‬ ‫ސންނާފ ަތި ކުރަނީ އ ެވ ެ‪ .‬އި ނ ް ާ‬ ‫އި މާރ ާތ ްކ ުރި ބި ނާތ ައ ް ު‬ ‫ސނުނ ް މަރަނީ އ ެވ ެ‪ .‬މި ކަންތ ައްތ ައ ް ލ ޮލ ުގ ެ‬ ‫އ ަމި އްލައ ަށ ް އި ނ ް ާ‬ ‫ސނ ާގ ެ ލޮލަކ ަށ ް‬ ‫ްޞލްވ ަމުނ ްދ ާއި ރ ު އި ނ ް ާ‬ ‫ކ ުރި މ ަ ީތގ ައި ތ ަމ ީ‬ ‫ނކަމަކ ަށ ް ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ވ ަލުޖަނަވާރުތ ައ ް‬ ‫އެމަންޒަރުތ ަކ ެއ ް ފެނ ް ަ‬ ‫ލ ޯބި ނ ް އ ޮޅުކ ޮށ ްގެނ ް ގެނ ްގުޅ ޭއި ރ ު އެތ ަކެތީގ ެ ގ ައި ގ ައި‬ ‫ސޓި ނ ްގ ރ ޫމްތ ަކުގ ައި ތި ބ ެގެނ ް‬ ‫ފި ރުމ ަމުނ ް ގޭގ ޭގ ެ ި‬ ‫ސނުނ ް އި ހާނ ެތި ގ ޮތްގޮތ ަށ ް‬ ‫ޓީ ‪ީ .‬ވތ ަކުނ ް ބަލ ަނީ އި ނ ް ާ‬ ‫މަރ ާ މަންޒަރުތ ަކ ެވ ެ‪ .‬ހ ަނގުރާމ ަކުރެވ ޭ މަންޒަރ ެވ ެ‪ .‬ތި މ ާގ ެ‬ ‫ދ ަރި ނ ް ވި ޔާނ ުދ ާކ ުދި ންނަށ ްވ ެ މ ަގ ުގ ެއ ްލި ގެނ ް ދ ާއި ރ ު‬ ‫އެކަންތ ައްތަކ ަށ ް ދެވ ޭ ސަ މ ާލުކަނ ް ކުޑ ަވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެކަމ ަކ ު‬ ‫ސ‬ ‫އ ޮޅުކ ޮށ ްގެނ ް ގެނ ްގުޅ ޭ ޖަނަވާރަށ ް ކި ރި ޔ ާ ކ ަމ ެއ ްވި ޔަ ް‬ ‫ދެރަވ ެ ހި ތާމ ަކުރާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސނުންނ ާމ ެދ ު ކަންތ ައްތ ައ ް‬ ‫ސނުނ ް އި ނ ް ާ‬ ‫އި ނ ް ާ‬ ‫ކުރ ާ ގ ޮތްތ ަކ ުގ ެ މަންޒަރ ު އަބ ަދ ާއި އަބ ަދ ު ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‪،‬‬ ‫ލޯތަކ ަށްދ ަނީ ފެންނަމުންނ ެވ ެ‪ .‬އެކަމ ަކ ު އެކ ަމުނ ް އ ަސަ ރ ުކުރ ާ‬ ‫މީ ހުނ ް ދ ުނި ޔޭގ ައި މ ަދ ެވ ެ‪ .‬ޚ ާއ ްޞަ ކ ޮށ ް މުސްލި މުންނ ާއި‬ ‫ނ ލޯތ ައ ް މ ަދ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދެކޮޅ ަށ ް ހި ންގ ޭ ޖ ަރީ މާތ ައ ް ފެނ ް ަ‬ ‫ސ ީތނ ާއި ކަޝްމީ ރ ާއި ޢި ރ ާޤާއި އ ަފ ްޣ ާނި ސްތާނ ް އ ަދި‬ ‫ފަލ ަ ް‬ ‫ޗ ެޗ ްނި ޔާފަދ ަ ޤ ައ ުމުޤ ައ ުމުގ ައި ފެންނަމުނ ްދ ާ މަންޒަރުތ ަކުނ ް‬ ‫ސނުނ ް ކުރަމުންއ ައި ހ ަނގުރާމ ައި ނ ް‬ ‫ދ ުނި ޔޭގ ަ​ައި އި ނ ް ާ‬ ‫ލި ބުނ ު ފި ލާވ ަޅ ެއ ް ނ ެތްކަނ ް އ ެނގ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪2‬‬

‫ޣާފިލްނ ުވެ‪ ،‬ލ ޯހުޅުވައިގެންތިބެ‬ ‫ޤ ައުމ ު ދިފާޢުކުރުން‬

‫ސއީދު‬ ‫ސ‪.‬ސާރޖަންޓް ޢ ަބްދުﷲ ަ‬

‫ސ ގެއްލުމ ުގެ ބިރު އެބައޮތް‬ ‫ޣާފިލުވެއްޖެނ ަމ ަ ީދނާއި ސަޤާފަތާއި އަނބިދަރިންވެ ް‬ ‫‪ 2007‬ސެޕްޓ ެމްބަރ ު ‪ 29‬ގ ައި ސަ ލްޓަނ ްޕ ާރކްގ ައި‬ ‫ސއ ަށްފ ަހ ު އެނ ްމ ެ ބ ޮޑ ު ހ ައި ރާންކ ަމ ެއ ް‬ ‫އ ައި ‪.‬އީ‪.‬ޑީ އ ެއ ް ގ ޮއ ްވ ާލި ހ ާދި ާ‬ ‫ލި ބ ުނީ އ ަލްޤ ައި ދ ާގ ެ ވީޑި އޯތ ައ ް ދ ުނި ޔެއ ަށ ް އ ާއ ްމ ުކުރަމުނ ްދ ާ‬ ‫ނ އ ަޅާފ ައި ވ ާ‬ ‫ވ ެބ ްސަ އި ޓ ެއްގ ައި އއ‪ .‬ހި މަނ ްދޫގ ައި ހ ައ ްދުފަހ ަ ަ‬ ‫ގ ޮތްތ ައ ް ގެނ ްގުޅ ޭ މީ ހުންނަށ ް އެހީވުމ ަށ ް ގ ޮވ ާލާފ ައި ވ ާ ވި ޑި އ ޯއ ެއ ް‬ ‫އާނ ްމ ުކުރ ުމުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ހި ތ ަށ ް އ ެރި އ ެވ ެ‪ .‬ހ ުރި ހ ާ ފަރާތ ަކުނ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ދީ ނަށ ާއި ސަ ގާފަތ ަށ ް މި ހި ރީ ދ ުނި ތ ައ ް އ ަމ ާޒ ުވެފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސރ ެ‬ ‫ސކ ޮޅ ު މ ަދ ު ޤ ައ ުމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ޒ ަމާނ ުއ ް ު‬ ‫މި ީއ ވަރަށ ް ކުޑ ަކުޑ ަ މީ ް‬ ‫ސުލްޙ ަވ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެކ ު ދި ރި އ ުޅ ެމުންއ ައި ބަޔަކ ު އ ުޅުނ ު ޤ ައ ުމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ކާބަފ ައި ނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނ ާއި ހަމައ ަށ ް މި ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫މި ނި ވަންކަނ ް ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ަށ ް ކ ުރި މ ަސަ އްކ ަތްތަކ ަށ ްވުރ ެ ވަރުގަދ ަ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ް މި އ ޮ ީތ ކުރަނ ް ޖ ެހި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމ ުދ ެކ ެ ލ ޯބި ވ ާ ދީ ނަށ ް‬ ‫ވ ަފ ާތ ެރި ދ ަރި ނ ް ތަކަކ ަށ ް މި ޤ ައ ުމ ު އެބ ަ ގޮވ ައ ެވ ެ‪ .‬ޣ ާފި ލުނ ުވ ެ‪،‬‬ ‫ލ ޯހ ުޅުވ ައި ގެނ ް ތި ބ ެ ޤ ައ ުމ ު ދި ފ ާޢ ުކުރަނ ް އެބ ަ ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ޤ ައ ުމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޗާޑ ަކީ އ ެފ ްރި ކ ާގ ެ މ ެދ ުތެރޭގ ައި އޮނ ް ަ‬ ‫އ ަޣުލ ަބި އްޔަތ ު އޮންނަނީ މުސްލި މުންނަށ ެވ ެ‪ .‬އ ާބ ާދީ އ ަކީ ‪ 9.1‬މި ލި އަނ ް‬ ‫ސ ބޭނުނ ްވެފ ައި ވ ާ އ ަދި‬ ‫މީ ހުންނ ެވ ެ‪ .‬ޗާޑ ަކީ ބޭރ ުގ ެ އ ެ ީހއ ަށ ް އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ނ‬ ‫ބޭރ ުގ ެ އ ެ ީހދ ޭ އ ެކި އ ެކި ޖ ަމާއ ަތްތ ަކުނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަމުނ ް އަނ ް ަ‬ ‫ނ އަހަރ ުގ ެ އ ޮކ ްޓޯބަރ ު މ ަހ ުގ ެ ތެރޭގ ައި “އ ެ ީހދ ޭ”‬ ‫ޤ ައ ުމ ެކ ެވ ެ‪ 2007 .‬ވ ަ ަ‬ ‫ޖ ަމާޢަތ ަކުނ ް ހި ންގަނ ް އ ުޅުނ ު ވަރަށ ް އ ަނި ޔ ާވ ެރި އަމ ަލ ެއ ް އެޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސަ ލާމ ަ ީތ ބާރުންވ ަނީ ހ ުއ ްޓ ުވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އެހީދި ނ ުމ ުގ ެ ނަމުގ ައި ޗ ާޑުގ ައި‬ ‫ނ‬ ‫ސޕޭނ ްގ ެ މީ ހުނ ް ހި މ ެ ޭ‬ ‫ސވި ލ ާތ ާއި ް‬ ‫ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަމުނ ްދި ޔަ ފަރަނ ްސޭ ި‬ ‫ސދ ަ އަހަރ ާއި ދ ެމ ެދ ުގ ެ ސަ ތޭކައ ަށ ްވުރ ެ‬ ‫މި ޖ ަމާޢ ަތުނ ް ދި ހ ަ އަހަރ ާއި ާ‬ ‫ނ ކުޑ ަކ ުދި ނ ް ވަގ ަށ ް ނ ެގި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެމީ ހުނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކ ުރީ‬ ‫ގި ަ‬ ‫މި ކުޑ ަކ ުދި ންތ ައ ް ޔޫރަޕ ަށ ް ގެނ ްދ ާށ ެވ ެ‪ .‬މި ކަނ ް ހ ުއ ްޓ ު ީވ އ ެކ ުދި ނ ް‬ ‫އަރުވ ައި ގެނ ް ދ ަތުރަށ ް ތ ައްޔާރުކ ޮށްފ ައި އ ޮތ ް މ ަތި ނ ްދ ާބ ޯޓ ް ޗ ާޑ ުގ ެ‬ ‫ނ އަދ ަދ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސ ވ ަށާލ ައި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬މި ހ ާ ގި ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ހ ަތި ޔާރ ާއި އ ެކުގ ޮ ް‬ ‫ި‬ ‫ކުޑ ަކ ުދި ނ ް ޔޫރަޕ ަށ ް ގެންދަނ ް މި ޖ ަމާއ ަތުނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކ ުރީ ކޮނ ް‬ ‫ބޭނ ުމ ެއްގ ައި ކ ަމ ާއި މ ެދ ު ދ ުނި ޔ ޭގ ެ މީ ޑި ޔާގ ައި ފ ެތ ުރި ފ ައި ވ ާ ޚަބަރުތ ައ ް‬ ‫ތ ަފ ާތ ެވ ެ‪ .‬ޗ ާޑ ުގ ެ ސަ ރ ުކާރުނ ް ބުނެފ ައި ވ ަނީ އ ެކ ުދި ނ ް ގެންދަނ ް‬ ‫ނވަންތ ަކ ުގ ެ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްކ ުރީ އ ެކ ުދި ނ ްގ ެ ކި ޑ ްނީ އ ާއި ހ ަށި ގ ަނޑ ުގ ެ ގ ު ަ‬ ‫ބޭނ ުމުގ ައި ކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬މީ ޑި ޔ ާގ ެ ބ ައ ެއ ް ރި ޕ ޯރޓްތ ައ ް ބުނެފ ައި ވ ަނީ މި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ޝ އަމ ަލުތ ައ ް ހި ނ ްގުންކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ބ ައ ެއ ް‬ ‫ބޭނުމ ަކީ ވ ަގ ު ީތ ފ ާޙި ް‬ ‫ސއްރ ު ވި ޔަފ ާރި އ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރި ޕ ޯރޓްތ ަކުގ ައި ވާގ ޮތުގ ައި މި ީއ އ ަޅުނ ްގ ެ ި‬ ‫އ ަދި މި ީއ ދީ ނ ް ބަދ ަލުކ ޮށ ް މ ުޅި ޗ ާޑްގ ައި ކ ްރި ސްޓި އަނ ް ދީ ނ ް‬ ‫ފ ެތުރުމ ަށ ް ހި ނ ްގ ާ ކ ެމްޕޭނ ެއ ްގ ެ ދ ަށުނ ް ހި ނ ްގި ޝަ އި ތ ާނީ އަމ ަލ ެއ ް‬ ‫ސ ބ ައ ެއ ް ރި ޕ ޯޓްތ ަކުގ ައި ބަޔާންކ ޮށްފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކަމ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ފ ަޤީ ރ ު ޤ ައ ުމުތ ަކުގ ައި އ ެ ީހދ ޭ ޖ ަމާޢ ަތްތ ަކ ުގ ެ ގ ޮތުގ ައި‬ ‫ގި ނައި ނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަނީ ހުޅ ަނގ ުގ ެ މ ުއ ްސަ ދި ޤ ައ ުމުތަކ ަށ ް‬ ‫ނ ފ ަޤީ ރ ު‬ ‫ސބ ަތ ްވ ާ ޖ ަމާޢ ަތްތ ަކުންނ ެވ ެ‪ .‬މި ޖ ަމާޢ ަތްތަކ ަށ ް ވަރަށ ް ގި ަ‬ ‫ނި ް‬ ‫ޤ ައ ުމުތ ަކުނ ް ބ ަރޯސާވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ބ ައ ެއ ް ޤ ައ ުމުތ ަކުނ ް އެޖ ަމާއ ަތްތަކ ަށ ް‬ ‫ކ ޮށްފ ައި ވ ާ އި ތ ުބާރ ެއ ްގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް އެޤ ައ ުމުތ ައްވ ަނީ ވަރަށ ް ބ ޮޑ ު‬

‫ ‪2‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ޣ ާފި ލުކ ަމ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ސ ހި މެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އި ސްލ ާމީ‬ ‫އި ސްލ ާމީ ޤ ައ ުމުތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫ސރ ާ ޖ ަމާޢ ަތްތ ަކުނ ް‬ ‫ނ ޯ‬ ‫ޤ ައ ުމުތ ަކުގ ައި ހުޅ ަނގ ުގ ެ ަ‬ ‫ާސދ ުކުރ ުމ ާއި‬ ‫އެހީގ ެ ނަމުގ ައި އ ަޤީ ދ ާ ފ ި‬ ‫ސރ ާދީ ނ ުގ ެ ގ ޮތްތ ައ ް ފ ެތުރުމ ަށ ް ކުރަމުނ ްދ ާ‬ ‫ނ ޯ‬ ‫ަ‬ ‫ސޕީޑ ެއްގ ައި ކ ުރި އ ަށ ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ވަރަށ ް ބާރ ު ް‬ ‫ގެނ ްދ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީހ ފޯރުވ ައި ދ ޭ މަދ ަދ ުގާރުނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ަ ޖ ެހި ގެނ ް‬ ‫ި‬ ‫ސނުނ ްގ ެ‬ ‫ގ ޮތުގ ައި އި ނ ް ާ‬ ‫ތި ބ ެ ޝަ އި ތ ާނީ އަމ ަލުތ ައ ް‬ ‫ފަރ ާތްތ ަކ ާއި މ ެދ ު‬ ‫ހި ނ ްގ ާ‬ ‫ނމ ަ‬ ‫ތި ބ ެއ ްޖ ެ ަ‬ ‫ޣ ާފި ލ ުވ ެގެނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ކޮނ ްމ ެ ފަދ ަ ގ ޮތ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫މ ެދ ުވ ެރި ވ ެދ ާ ނ ެ އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސަ ގާފ ަތ ާއި‬ ‫ދީ ނ ާއި‬ ‫އ ަނބި ދ ަރި ނ ް ގ ެއ ްލ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސ އެބައ ޮތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބި ރ ުވ ެ ް‬ ‫ސއި ސްލ ާމީ ކުޑ ަކުޑ ަޤ ައ ުމ ެކ ެވ ެ‪.‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ރ ާއ ްޖެއ ަކީވ ެ ް‬ ‫ނނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ާ ބޭރ ުގ ެ‬ ‫ދ ާޚި ީލ ކަންތ ައްތ ަކ ުގ ެ ތެރެއ ަށ ް ވަނ ް ަ‬ ‫ސ އ ުޅ ެއ ެވ ެ‪ .‬ބ ައ ެއ ް ޖ ަމާޢ ަތްތ ަކުނ ް‬ ‫ގ ޮތްނޭނގ ޭ ޖ ަމާއ ަތްތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫އ ެމީ ހުންނަކީ “އ ެ ީހދ ޭ” ޖ ަމާޢ ަތްތ ައ ް ކަމ ަށ ް ބުނަމުނ ްދ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ސތ ައްކ ޮށ ް ތ ަފ ާތ ު ގ ޮތްގޮތ ަށ ް‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެއ ާއި ބެހޭގ ޮތުނ ް ތ ަފ ާތ ު ދި ރ ާ ާ‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ދ ާޚި ީލ ކަންތ ައްތަކ ަށ ް ފ ާޑ ުކި ޔ ާ ނ ުފ ޫޒ ު ފޯރުވަނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ކުރަމުނ ްވެސްދ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ޣ ާފި ލ ުވ ެގެނ ްވާނ ެ ކ ަމ ެއ ް‬ ‫ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ނ ކޮނ ްމ ެ ގޮނ ްޖ ެހުމަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ވ ަމުނ ް އަނ ް ަ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ތި ބެނ ްވ ާނީ ތ ައްޔާރަށ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމީ ދި ފ ާ ީޢ ބާރުގ ައި‬ ‫ސފަވަންތަކ ަމ ާއި ޤާބި ލުކަނ ް އި ތުރ ުކުރަނ ް ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެކަމ ަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ކުރަނ ްޖެހ ޭ ހޭދ ަ އި ތުރ ުކުރަނ ް ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައުމ ަށ ް ޓަކ ައި‬ ‫ސނ ުޖ ެހި ކ ުރި އ ަށ ް ނި ކ ުމ ެ ފުރާނައި ނ ް‬ ‫ދީ ނަށ ް ޓަކ ައި ފ ަ ް‬ ‫އ ެހެނ ް‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ޤުރ ުބާނ ްވާނ ް ތ ައްޔާރަށ ްތި ބި‬ ‫މީ ހުންނ ާއި އ ެއ ް ހަމ ަ ނ ުވާނެކަނ ް ޤ ަބ ޫލ ުކުރަނ ް ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ްދެވ ޭ އި ނާޔަތްތ ައ ް ކޮނ ްމ ެ ޤ ައ ުމ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ހ ަވ ާލ ުވެފ ައި ވ ާ ވ ާޖި ބ ާއި ޒި ނ ްމާތ ަކ ާއި‬ ‫ސބ ަތުނ ް ބ ޮޑީ ސަ ބ ަބުތ ަކ ެއ ް އޮންނާނެތީއ ެވ ެ‪ .‬އ ެސަ ބަބ ަކީ ި‬ ‫ނި ް‬ ‫ސފ ައި ންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ މި ޤ ައ ުމ ުގ ެ މި ނި ވަންކ ަމ ާއި ދީ ނ ުގ ެ ދި ފ ާޢުގ ައި ނި ކ ު ީތ ި‬ ‫މަސްޢ ޫލި އްޔަތުތ ަކ ެވ ެ‪ .‬އި އްޔ ެވ ެ ް‬ ‫ސނ ުޖ ެހި‬ ‫ސ ފަ ް‬ ‫ނމ ަ އެކަމ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ނި ކ ުމ ެ ކ ުރީ ސަ ފުގ ައި ފުރާނައި ނ ް ޤުރ ުބާނ ްވާނ ް ޖ ެހި އ ްޖ ެ ަ‬ ‫މާދ ަމ ާވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ންނ ެވ ެ‪ 1988 .‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪ 3‬ގ ެ އ ުދ ުވ ާނީ ހަމ ަލާގ ައި ފުރަތަމ ަ ޝަ ހީދ ުވ ެގެނ ް‬ ‫ި‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލ ާނީ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ސ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މީ ހ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވ ަހ ު ދުޝްމި ނުންނ ާއި ދެކޮޅ ަށ ް ފުރަތަމ ަ ހަމ ަލ ާދި ނީ ވ ެ ް‬ ‫ސ ި‬ ‫ވ ެއ ްޓ ުނީ ވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ަތި ވ ެރި‬ ‫ސ ދި ވ ެހި ި‬ ‫ސފ ައި މި އޮތީވ ެ ް‬ ‫މީ ހ ެކ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ މި ނި ވަންކަނ ް މި އ ަދ ާ ހަމައ ަށ ް އ ައި ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ކުރެވ ޭ ހޭދައ ަކީ ބ ޭކާރ ު ހޭދ ައ ެއ ް‬ ‫ޤުރ ުބ ާނީ ގ ެ ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪ .‬މި ޙ ަޤީ ޤ ަތްތ ަކ ުގ ެ ކ ުރި މ ަ ީތގ ައި ި‬ ‫ސފ ައި ންނަކީ ޤ ައުމ ަށ ް ބ ޭކާރ ު ބ ައ ެއްކަމ ަށ ް ދ ައްކަނ ް ކުރ ާ މ ަސަ އްކަތ ަކީ ފޫނ ެއ ް ފަޔަށ ް ފުރޭނ ެ ފެނ ެއ ް‬ ‫ކަމ ަށ ާއި ި‬ ‫ކ ެވ ެ‪ .‬މި ބާވ ަތ ުގ ެ ވާހަކަތ ައ ް ދ ައ ްކ ާ މީ ހުނ ްގ ެ މ ަޤ ްޞަ ދ ަކީ ޣ ާފި ލުކ ަމ ުގ ެ ނި ދި ނ ް ޤ ައ ުމ ު ނި ންދ ަވ ާލ ުމ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ކޮންމ ެ އަމިއްލަ އެދުމ ެއްގެ ފަހަތުގައި ހިތާމ ައެއް!‬ ‫ވއ‪ 1.‬ޢ ަބްދުﷲ ޢ ަ ީލ‬

‫ސދ ައުރ ެއ ް‬ ‫ސނ ާ ގ ޯޅި އ ަޅ ުވ ާލ ުމުގ ައި އި ް‬ ‫އި ނ ް ާ‬ ‫ސ‬ ‫އ ަދ ާކުރަނީ އ ަމި އްލ ަ އ ެދ ުމ ެވ ެ‪ .‬ކޮނ ްމ ެ ކ ަމ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނއަކ ަށ ްވެފ ައި ވ ަނީ އ ަމި އްލ ައ ެދ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހ ަލ ާކ ުވ ުމ ުގ ެ އ ައްޑ ަ ަ‬ ‫ސނ ާގ ެ‬ ‫ތި މާއ ަށ ް މ ޮޅުގ ޮތ ް ހޯދަނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރުމ ަކީ އި ނ ް ާ‬ ‫ޠ ަ ީބއ ަތ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ވާކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ފަދ ަ އ ެދުންތ ަކ ުގ ެ ރަޖ ަލ ުގ ެ‬ ‫ސނާބ ައ ެއ ް‬ ‫ދ ަށުގ ައި ތި ބ ޭ މީ ހުންނަކީ އަނ ެކުންނ ާއި މ ެދ ު ވި ް‬ ‫ާޞލ ްކުރުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ތި މ ާ ބޭނުނ ްވ ާ މ ަޤ ުޞަ ދ ު ޙ ި‬ ‫ސ އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެއްބ ަނޑ ު އ ެއްބ ަފ ާ މީ ހުނ ް މަރާފ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސ ކ ުރި މ ަތި ލުމ ަކީ‬ ‫އ ަދި މި އ ަށ ްވުރ ެ ބ ޮޑ ު ނުރައ ްކ ާތ ެރި ކަމ ަކ ާވ ެ ް‬ ‫ކ ޮށ ްފާނެކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ޢާނ ްމ ު ގ ޮތ ެއްގ ައި އ ަމި އްލ ަ އ ެދުނ ް‬ ‫އި ސްކުރ ެވި ފ ައި ވ ަނީ ލ ޯބި ވ ެރި އ ަކ ާއި ހުރ ެ ނުވަތ ަ ފ ައި ސާއ ާއި‬ ‫ހުރ ެ ނުވަތ ަ ވ ެރި ކ ަމ ާއި ހުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬ގި ނައި ނ ް ހި ނގާފ ައި ވ ާ‬ ‫ސތ ައ ް ހި ނގާފ ައި ވ ަނީ ވ ެރި ކ ަމ ާއި ހުރ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ޮޑ ެތި ހ ާދި ާ‬ ‫ނޒަރ ު ހި ނ ްގ ާލ ާއި ރ ު މީ ގެނ ް ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ސ ތ ާރީ ޚ ަށ ް ަ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ސ ވ ަކި މި ވ ަނި‬ ‫ސތަކ ަކީވ ެ ް‬ ‫ކަމ ަކ ާއި ގ ުޅި ގެނ ްހި ނގާފ ައި ވ ާ ހ ާދި ާ‬ ‫ކ ަމ ެއ ް ކުޑައ ޭ ބުނެވ ޭ ވަރ ުގ ެ ކަންތ ައްތ ަކ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ތ ާރީ ޚ ުގ ެ‬ ‫ފ ަތ ްފ ުށްތ ައ ް އ ުކ ާލ ާއި ރ ު ކި ނ ްގ‬ ‫ޭސވި ލ ާތުގ ައި‬ ‫އާތ ަރ އ ަކީ އި ނގި ރ ި‬ ‫އަހަރުތ ަކ ެއްވަނ ްދެނ ް‬ ‫ނ‬ ‫ގި ަ‬ ‫ސުލްޙ ަ‬ ‫އަމަންއ ަމާންކ ަމ ާއި‬ ‫ހޯދ ައި ދީ‬ ‫ސކަނ ް‬ ‫މ ަސަ ލ ަ ް‬ ‫ދަމަހ ައްޓ ައި ދި ނ ް މ ަޤ ުބ ޫލ ު އ ަދި‬ ‫ނ ވ ެރި އ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ާޚި ރުގ ައި‬ ‫ކުޅ ަދ ާ ަ‬ ‫ކި ނ ްގ އާތ ަރއ ަށ ް ދި މ ާވި އެނ ްމ ެ‬ ‫ބ ޮޑ ު ކަމަކ ަށ ް ީވ ކި ނ ްގ އާތ ަރގ ެ‬ ‫ފްރާންސްގ ެ‬ ‫އަނ ްހެނުންނ ާއި‬ ‫ކަމ ަށ ްވ ާ‬ ‫ހ ަނގުރާމ ަވ ެރި އ ެއ ް‬ ‫ސާރލޭނ ްސޮ ލ ެޓ ް އ ާއި ދ ެމ ެދ ު‬ ‫ސއްރުތ ައ ް‬ ‫ލޯބީގ ެ ގ ުޅ ުމ ެއ ް އ ުފ ެދި ި‬ ‫ހާމ ަވާނ ް‬ ‫ދުޝްމި ނުންނަށ ް‬ ‫ސވަރަކީ‬ ‫ފ ެށ ުމ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މި ދުވ ަ ް‬ ‫ކި ނ ްގ އާތ ަރގ ެ ހ ަނގުރާމ ަވ ެރި ނ ް‬ ‫ކ ްރި ސްޓި އަނ ް ދީ ނުގ ައި ވަރަށ ް‬ ‫މ ާތ ް އ ަދި ޚ ާއ ްޞަ ކަނ ްވާރުކ ޮޅ ެއ ް‬ ‫ސވަރ ެކ ެވ ެ‪ .‬ކި ނ ްގ‬ ‫ހ ޯދ ުމ ުގ ެ ކ ެމްޕޭނ ެއ ް ހި ނ ްގި ދުވ ަ ް‬ ‫ސވަރ ު‬ ‫އާތ ަރ ރޯމަނުންނ ާއި ހ ަނގުރާމ ަކުރަމުނ ް ދި ޔަ ދުވ ަ ް‬ ‫ކަމ ަށ ްވ ާ ީތ އާތ ަރ ހުންނ ެ ީވ ގ ަނޑުވަރ ާއި ވަރަށ ް ދުރުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ދ ަނޑި ވ ަޅުގ ައި އާތ ަރގ ެ ދ ެބ ެއި ނ ްގ ެ ދެދ ަރި މީ ހ ެއްކަމ ަށ ްވ ާ‬ ‫ސކ ަމ ުގ ެ ތ ަޚްތ ަށ ް ދ ަހި ވ ެތި ވ ެގެނ ް ކި ނ ްގ‬ ‫“މޯޑ ަރޑ ް” ރަ ް‬ ‫އާތ ަރ ހ ަނގުރ ާމާގ ައި ޤ ަތ ުލ ުވ ެއ ްޖެކަމ ަށ ް އ ަޑ ު ފ ަތުރާފ ަ‬ ‫ސކ ަމ ުގ ެ ތ ަޚްތ ަށ ް އި ސްވާނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް ފަށ ައި ގ ަތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރަ ް‬ ‫ނތީޖާއަކ ަށ ް ީވ ކި ނ ްގ އާތ ަރގ ެ އ ަތުނ ް ކ ޮއްކ ޮ‬ ‫އ ާޚި ރ ުގ ެ ަ‬ ‫ޝަ ހީދުކ ޮށ ްލ ެވި ‪ ،‬ކި ނ ްގ އާތ ަރ އ ަށ ް ލި ބުނ ު ގ ެއ ްލ ުމުގ ައި‬ ‫ނ ުކ ުޅެދ ޭ މީ ހ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ވ ެ ނި ކ ަމ ެތި ހ ާލުކ ޮޅުގ ައި‬ ‫އަވ ަހާރަވ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ އަވ ައްޓ ެރި ޕ ާކި ސްތާނ ުގ ެ‬ ‫ނޒަރ ު ހި ނ ްގ ާލ ާއި ރ ު މި ހާރ ު‬ ‫ަ‬ ‫ސތަކ ަށ ް‬ ‫ފ ަހ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ސ ޕަރުވ ޭޒ ް މ ުޝަ އްރަފ ަކީ އޭނ ާގ ެ‬ ‫ޕ ާކި ސްތާނ ުގ ެ ރަ ީއ ް‬

‫ނކ ަމ ާއި ޤާބި ލުކ ަމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް އ ަދި ތ ެދ ުވ ެރި‬ ‫ކުޅ ަދ ާ ަ‬ ‫ވ ަފ ާތ ެރި އ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ދ ެކި ގެނ ް ޕ ާކި ސްތާނ ުގ ެ ބ ޮޑުވ ަޒީ ރ ު‬ ‫ނަވ ާޒ ް ޝަ ރީ ފ ްގ ެ ވ ެރި ކ ަމުގ ައި ‪ 1998‬ގ ައި ޖެނެރަލ ް‬ ‫ޖީ ހާނ ްގި ރީ ކަރަމ ަތ ު އި ސްތި އ ުފ ާދ ެއ ްވ ުމ ާގ ުޅި ގެނ ް އ ާރމީ‬ ‫ސޓ ާފްކަނ ް ދ ެއ ްވ ާ އ ަދި ޖ ޮއި ނ ްޓ ް ޗީ ފ ް އ ޮފ ް‬ ‫ޗީ ފ ް އ ޮފ ް ް‬ ‫ސޓ ާފ ްގ ެ ޗެއ ަރމަންކަމ ަށ ް އި ސްކުރ ެއ ްވި ބ ޭފ ުޅ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ް‬ ‫ސކ ޮޅ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ‪1999‬‬ ‫ސ ކުޑ ަދުވ ަ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫އ ެހެނ ް ަ‬ ‫ސޓ ަރ ނަވ ާޒ ް ޝަ ރީ ފ ްއ ާއި‬ ‫ނ އަހަރ ު ޕްރައި މ ް މި ނި ް‬ ‫ވަ ަ‬ ‫ސކ ަރީ ވ ެރި ނ ްގ ެ ދ ެމ ެދުގ ައި އ ުފ ެދުނ ު ޚި ޔ ާލުތ ަފ ާތ ުވ ުމ ެއ ްގ ެ‬ ‫އަ ް‬ ‫ސަ ބ ަބުނ ް މ ުޝަ އްރަފ ްގ ެ ޣ ައި ރ ު ހ ާޒި ރުގ ައި މ ުޝަ އްރަފ ް‬ ‫ވ ަޒީ ފ ާއި ނ ް ވ ަކި ކުރ ެއ ްވ ުމުނ ް މ ުޝަ އްރަފ ް ގެންނ ެވި ވ ަގ ު ީތ‬ ‫އި ނ ްޤި ލ ާބ ެއްގ ައި ޕ ާކި ސްތާނ ުގ ެ ވ ެރި ކ ަމ ާ ޙ ަވ ާލ ުވ ެލ ެއ ް ީވ‬ ‫ސތަކ ަކ ު އެކަށީގެނ ްވ ާ‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫އ ަދި‬ ‫މ ުޝަ އްރަފ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހަމ ަޖ ެހ ުމ ެއްގ ައި އ ޮތުމ ަށްފ ަހ ު މި ހާރ ު ޕ ާކި ސްތާނަކީ ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‬ ‫ސރުޚީއ ެއ ް އ ަޅ ާ‬ ‫ސ ފަލ ަ ު‬ ‫މީ ޑި ޔާގ ައި ކޮނ ްމ ެދުވަހ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ޤ ައ ުމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނޒަރ ު ހި ނ ްގ ާލި ކ ަމުގ ައި‬ ‫ަ‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް‬ ‫ސތ ައ ް‬ ‫ސ ހި ނ ްގާފ ައި ވ ާ ބ ޮޑ ެތި ޖ ަރީ މާތ ަކ ާއި ހ ާދި ާ‬ ‫ވި އ ަ ް‬ ‫ސ ހި ތާމ ަވ ެރި އ ަދި ނުރައ ްކ ާތ ެރި އ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް‬ ‫ވަރަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސ އި ސްރ ޯލ ެއ ް‬ ‫ކ ުރި މ ިަތވި މި ފަދ ަ ކޮނ ްމ ެ ހ ާދި ސާއ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫އ ަދާކ ޮށ ް މޭސްތި ރި އަކ ަށ ް ވެފ ައި ވ ަނީ ދި ވ ެހި ބި މ ަށ ް އުފަނ ް‬ ‫ދ ަރި އ ެކ ެވ ެ‪ .‬ގި ނައި ނ ް ރ ާއ ްޖ ެއ ާއި ތ ޮޅި ފ ައި ވ ަނީ ޕ ޯޗްގީޒުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެބ ައި މީ ހުންނަށ ް އ ަމި އްލ ަ ހ ާލ ާއި ގެނ ް ތ ެދ ުވ ެވި ފ ައި ވ ަނީ‬ ‫އ ެއްފަހަރ ުއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ އ ަ ީލރަސްގ ެފާނ ު ޝަ ހީދުކ ޮށ ްލި‬ ‫ސ‬ ‫ކޮނ ްމެފަހަރ ުކ ުވ ެ ް‬ ‫އ ޭގ ެކ ުރި ނ ް‬ ‫ހ ަނގުރ ާމާގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޞރ ާއި‬ ‫ނ ް‬ ‫ަ‬ ‫ޕ ޯޗްގީޒުނ ްގެއ ަތުނ ް ދި ވ ެހި ންނަށ ް ލި ބި ފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ޞލ ަކީ ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ކ ާމި ޔ ާބ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ަމ ުގ ެ އ ަ ް‬ ‫އ ޮތ ް ބަދ ަހި ގ ުޅ ުމ ާއި ހި ތްވަރ ާއި ފަންވަރ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމި އްޔަތ ު‬ ‫ދ ެކ ެވ ާ ލ ޯތްބ ަކީ ވަޠަނ ް މި ނި ވަންކަންމ ަ ީތ ލ ެހ ެއ ްޓުމ ަށ ް‬ ‫ވ ާ ޤުރ ުބ ާނީ އ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ ިމނި ވަންކ ަމ ާއި އި ސްތި ޤ ުލ ާލ ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ގ ެއ ްލ ުވ ާލި ‪ ،‬ޝަ ހީދ ު އ ަ ީލރަސްގ ެފާނ ު ހ ަނގުރ ާމ ާގ ެ‬ ‫ސކަނ ްކުރ ެއ ްވި ޙ ަސަ ނ ް‬ ‫ސ ރ ާއްޖޭގ ައި ރަ ް‬ ‫މޭސްތި ރި އ ަކީވ ެ ް‬ ‫ނ އ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖޭގ ައި ޣ ައި ރ ުދީ ނ ް އުފ ައްދަނ ް‬ ‫ރަސްގ ެފާނ ު ‪ 9‬ވ ަ ަ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްކ ޮށ ް ނ ާކ ާމި ޔ ާބ ުވ ެގެނ ް ރ ާއ ްޖ ެދ ޫކ ުރި ޙ ަސަ ނ ް‬ ‫ނ ރޭވި ރޭވުނ ް ދި ޔަ ީއ ފަނ ުފ ުލުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރަސްގ ެފާނ ު ‪ 9‬ވ ަ ަ‬ ‫ސ‬ ‫ރަސްގ ެފާނަށ ް ކ ުރި އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ޙ ަސަ ނ ް‬ ‫އެކ ަމުނ ް‬ ‫ފ ައި ދ ާއ ެއްނ ެތ ެ​ެވ ެ‪ .‬ނުބ ައި މަކަރ ުވ ެރި ރޭވ ުމ ުގ ެ ދ ަށުނ ް‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެއ ާ ތ ޮޅުމ ަށ ް ފޮނ ުވި ކ ެޕްޓަނ ް އ ަނދި ރި އ ަނދި ރި ންނަކީ‬ ‫ސ ވި ހ ާ ބ ޮޑ ު ީވ‬ ‫ޕ ޯޗްގީޒުނ ްގ ެ ލ ޭހި ނގ ާ މީ ހ ެއްކ ަމުގ ައި ވި އ ަ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއްޖޭގ ައި ކ ަމުނ ް ގ ޯވ ާ ކ ަޅ ު ފަރަނ ްޖީ ( އ ަނދި ރި‬ ‫އ ަނދި ރި ނ ް ) ގ ެ ރޭވުނ ް މާނުބ ައ ެވ ެ‪ .‬ބ ޮޑ ުވުމ ަށްފ ަހ ު‬ ‫ޕ ޯޗްގީޒުންނ ާ ގ ުޅުނ ު އ ަނދި ރި އ ަނދި ރި ނ ް ފުރަތަމ ަ ރ ެކީ‬ ‫ސ ގ ޯވާއ ަށ ްދި ޔަ މ ަގުމ ަ ީތގ ައި ޢ ަ ީލ‬ ‫ދ ަތުރުގ ައި ރ ާއ ްޖެއ ައި ް‬ ‫ރަސްގ ެފާނުއ ަށ ް އ ޮޅ ުވާލ ައި ގެނ ް ނުބ ައި ރޭވ ުމ ެއ ްގ ެ ދ ަށުނ ް‬ ‫އ ަނދި ރި އ ަނދި ރި ނ ްގ ެ ކ ޮއ ްކ ޯފ ުޅ ު މ ަތ ުއްކ ަލ ާ ގ ަނޑުވަރުނ ް‬ ‫ސ ކާނ ްދީ‬ ‫ނވ ަށ ްގެންގ ޮ ް‬ ‫ނެރ ެގެނ ް ނައ ު ދ ައ ްކ ާލުމ ަށ ް ަ‬ ‫ނި ނ ްދ ެވުމ ަށްފ ަހ ު މ ަތ ުއްކ ަލާއ ަށ ް‬ ‫ފުރައި ގެނ ް ދ ަމުނ ް‬ ‫ނޭނގި‬ ‫ސފ ައި ގ ައި ބަރުބ ަނދެފ ައި‬ ‫ހަތަރ ެ ް‬ ‫ނ‬ ‫ކ ަނޑުފ ައްތ ައި މަރާލީއ ެވ ެ‪ .‬ދެވ ަ ަ‬ ‫އ ަނދި ރި އ ަނދި ރި ނ ް‬ ‫ފަހަރަށ ް‬ ‫ހ ަނގުރާމ ަކުރަނ ް‬ ‫ސ‬ ‫އ ައި ް‬ ‫ފ ެށ ުމުނ ް ދި ވ ެހި ންނަށ ް ކ ާމި ޔ ާބ ު‬ ‫ބި ރުހީވ ެގެނ ް‬ ‫ނ ުވާނެކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ފި ލ ައި‬ ‫ދި ވ ެހި ންތ ައ ް‬ ‫އ ަ ީލރަސްގ ެފާނ ު އެކ ަނި ގި ނި ކ ަނި‬ ‫ކުރ ެއ ްވ ުމުނ ް އ ަ ީލ ރަސްގ ެފާނ ު‬ ‫ޕ ޯޗްގީޒުނ ް‬ ‫ޝަ ހީދުކ ޮށްލ ައި‬ ‫ވ ެރި ވެގ ަތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް‬ ‫މި ކ ަމުގ ައި ޙ ަސަ ނ ް ރަސްގ ެފާނަށ ް‬ ‫މ ޮޅ ެއ ް‬ ‫ސ‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ީވހަމ ަ‬ ‫ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬ދެނ ް ‪ 3‬ނޮވ ެމްބ ަރ‬ ‫ޙަމ ަލާއ ަށ ް‬ ‫ޢ ުދ ުވ ާނީ‬ ‫ގެ‬ ‫ސ‬ ‫ސ ނ ާ ލި ކ ަ މ ު ގ ަ އި ވި ޔަ ް‬ ‫ވި ް‬ ‫ދި ވ ެހި ޚ ާއި ނުނ ްގ ެ ބަޔަކ ު ހި ނ ްގި ޒ ަމ ާނީ ނުރައ ްކ ާތ ެރި‬ ‫އެކ ަތި ގ ަނޑަކ ަށ ްވ ެ‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ހ ަނގުރ ާމާގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ދ ެއ ްކި ހި ތްވަރ ާ ބަދ ަހި ގ ުޅ ުމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް މ ާތ ްﷲ ގ ެ‬ ‫ަޟހ ަތ ްވ ެ‬ ‫އި ރާދ ަފ ުޅުނ ް ޚ ާއި ނުނ ް ީވ ބ ައްޔ ެވ ެ‪ .‬ދ ުނި ޔެއ ަށ ް ފ ީ‬ ‫ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް ީވ ގި ނައ ެވ ެ‪ .‬މ ޮޅުގ ޮތ ް ހ ޯދުމ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކ ުރި‬ ‫ޚ ާއި ނުންނަކީ މި އ ަދ ު ތ ާކުނ ްތ ާކ ު ޖެހ ޭ ބަޔަކ ަށްނ ުވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނމ ަ ރ ާއ ްޖ ެ މި ގ ޮތުގ ައި‬ ‫އ ެދުވ ަހ ު އެބ ައި މީ ހުންނަށ ް ކ ާމި ޔ ާބ ު ީވ ަ‬ ‫ނޯތީހ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއ ްޖ ެ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ އ ަތްދ ަށުނ ް ދި ޔައީހ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ފ ައި ދ ާއ ެއ ް ނުކ ޮށ ް ރ ާއ ްޖެއ ަކީ‬ ‫އ ަދި އ ެޚ ާއި ނުންނަށ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސނ ާ‬ ‫ސކަނ ް ޔަ ީގނ ެވ ެ‪ .‬ވި ް‬ ‫ދި ވ ެހި ދ ައުލަތަކ ަށ ް ނ ު ީވ ް‬ ‫ސ މި ފަދ ަ ކަންތ ައްތ ަކުނ ް‬ ‫ފި ކުރ ުކުރ ާ ކޮނ ްމ ެ މީ ހ ަކީ ވ ެ ް‬ ‫ާޞލ ުކުރ ާ ބަޔަކ ަށ ް ވ ަމ ާތ ޯއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޢި ބްރަތ ް ޙ ި‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪2‬‬

‫ސާރޖަންޓް އަޙ ްމ ަދު ޝާޒު‬

‫ ‪2‬‬

‫ސަ އި ރަނ ްގ ެ‬ ‫މ ުޅި ތަނ ްގ ުގ ުމާފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ސފ ައި ންތ ައ ް ދ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ފެނ ްޑ ާތެރޭ‬ ‫އ ަޑުންނ ެވ ެ‪ .‬ކ ޮޅުކޮޅ ަށ ް ި‬ ‫ނި ދާފ ައި ތި ބި މީ ހުނ ް ޔ ުނީ ފ ޯމ ްގ ެ ގ ޮށ ް އ ަޅުވ ަމުނ ް ބޫޓ ަށ ް‬ ‫ފ ައި ކ ޮށ ްޕާލ ައި ގެނ ް ދ ުވެފ ައި ނި ކުންނަނީ އ ެ​ެވ ެ‪ީ .‬ހވ ަނީ‬ ‫ހި ނި ދަރުފަޔަކުނ ް ހި ނި އ ުތުރޭހެނ ެވ ެ‪ .‬އ ެއްބަޔަކ ު‬ ‫ބ ަޑި ގުދަނުނ ް ހ ަތި ޔާރ ު ނަގ ާ މެގ ަޒި ނ ް ފީޑ ްކުރަނީ އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އަނ ެއ ް ބަޔަކ ު މީ ހުންތ ައ ް ބ ައި ބަޔަށްބ ަހ ާ ޓާސްކ ު‬ ‫ހ ަވ ާލ ުކުރަނީ އ ެވ ެ‪ .‬ކ ޮމާންޑަރުނ ް އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ބ ްރީ ފި ނ ް‪،‬‬ ‫ޝކަރުތަކ ަށ ް ދ ެނީ އ ެވ ެ‪ .‬ފެންނަމުންދ ަނީ އެނ ްމ ެ ފ ަހ ު‬ ‫ލަ ް‬ ‫ތ ައްޔ ާރީ ތ ަކ ެވ ެ‪ .‬ދުޝްމި ނުންނ ާއި ކ ުރި މ ަތި ލ ުމ ުގެވ ަގ ުތ ު ދ ަނީ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އ ަނބި ދ ަރި ންނ ާއި އ ާއި ލާތ ައ ް‬ ‫ކ ައި ރި ވ ަމުންނ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ީވ ގޭގ ައ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ މ ުވ ާސަ ލ ާ ީތ ގ ުޅުންތ ައްވ ަނީ‬ ‫ނ‬ ‫ސ ގި ަ‬ ‫ކ ެނޑި ފ ައ ެވ ެ‪ީ .‬ވގ ޮތ ެއ ް‪ ،‬ވާނ ްއުޅ ޭ ގ ޮތ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ އ ެއްޗަކީ ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ‬ ‫ބަޔަކ ަށ ް ނޭނގ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެނގ ޭހ ާވ ެ ް‬ ‫މި ނި ވަންކަނ ް ފ ޭރި ގ ަތުމ ަށ ް ދުޝްމި ނުނ ްގ ެ ބަޔަކ ު ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫އ ުތުރަށ ާއި ދ ެކުނަށ ް އ ެއްފަހަރ ާއި ހަމ ަލ ާ ދީ ފި ކ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ް ތ ަކ ެއ ްގ ެ ލ ޭ އޮހޮރ ުވާލ ައި ފި ކ ަމ ެވ ެ‪ .‬ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ‬ ‫ސތ ަކ ެއ ް ހި ފ ައި ފި ކ ަމ ެވ ެ‪ .‬ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ ވ ެރި ންތ ަކ ެއ ް‬ ‫އ ޮ ީފ ް‬ ‫ހ ައްޔަރުކ ޮށ ްފި ކ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ‬ ‫ކޯސްޓ ްގ ާޑ ުގ ެ ޒ ަމ ާނީ ފްލީޓްގ ައި ހި މ ެ ޭ‬ ‫ވަރުގަދ ަ އުޅ ަނދ ެއ ް ކަމ ަށ ްވ ާ ޝަ ހީދުޢ ަ ީލ ގ ާދޫކ ޮޅުނ ް‬ ‫ނ ުކ ު ީތ ހަމ ަދ ާދި ދެނ ްމެއ ަކ ުއ ެވ ެ‪ .‬ކ ަނޑ ުގ ެ ބި ޔަ ރ ާޅުތ ައ ް‬ ‫ކަފ ަމުނ ް ފ ުރި ހަމ ަ ދ ުވ ެ ީލގ ައި އ ޮވ ެގެނ ް ކ ުރި އ ަށ ްދ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ‬ ‫ޝކަރ ު ތި ީބ ތ ައްޔ ާރީ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ލ ަ ް‬ ‫އުޅ ަނދ ަށ ް އ ެރި ި‬ ‫ހާލ ަތުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ވަރުގަދ ަ ހ ަތި ޔާރ ާ އ ެކ ުއ ެވ ެ‪ .‬ފ ުރި ހަމ ަ‬ ‫ސ‬ ‫ޖޯޝާއި އ ެކުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އެނ ްމެނ ްގ ެ މޫނުމ ަތި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ފެންނ ްމުންދ ަނީ އ ަޒ ުމ ުގ ެ ވަރުގަދަކ ަމ ާއި ކ ާމި ޔ ާބ ުކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ރ ޫޙ ެވ ެ‪ .‬ޑި އ ުޓީ ތ ަކުގ ައި ތި ބި މީ ހުނ ް ސާބި ތުކަންމ ަ ީތ‬ ‫ޑި އ ުޓީ ގ ައި ތި އ ްބ ެވ ެ‪ .‬އުޅ ަނދ ުގ ެ އ ެކި ދި މ ަދި މ ާލުގ ައި‬ ‫ސ ވަރަކ ަށ ް‬ ‫ބ ޮނޑި ބ ޮނޑި އ ަށ ް ތި ބި މީ ހުނ ް ކޮނ ްމ ެވ ެ ް‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬

‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ސ މާބ ޮޑ ު އ ުފ ާވ ެރި ކ ަމ ެއ ް‬ ‫ނ ް‬ ‫ސަ ކ ަ ޖަހ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެހ ެ ަ‬ ‫ސ‬ ‫ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬ސަ ބަބ ަ ީކ ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ ވި ލާގ ަނޑ ެއ ް އ ައި ް‬ ‫ބޯމ ަތި ވި އި ރ ު އ ާއި ލ ާއ ާއި ގުޅޭނ ެ ފަދ ައ ެއ ް ނ ެ ީތމ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ގ ޮތ ެއ ް‬ ‫ފޯނ ް އ ަތުގ ައި އ ޮވ ެ އ ޭގ ެ ބޭނ ުމ ެއ ް ހި ފ ޭ ޭ‬ ‫ނ ެ ީތމ ައ ެވ ެ‪ .‬ހ ަނގުރާމައަކ ަށ ް ދ ާއި ރ ު އ ަނބި ދ ަރި ންނ ާއި‬ ‫ވާހަކ ަ ދ ައ ްކާލަނ ް ބޭނުނ ްވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މ ައި ންބަފ ައި ންނ ާއި‬ ‫ބ ައްދ ަލ ުވާނ ް ބޭނުނ ްވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ހާލ ަތ ު‬ ‫ސ ކުރ ާނީ ކީއ ްހ ެއްޔ ެވ ެ؟‬ ‫ނ ް‬ ‫އ ެނގެނ ް ބޭނުނ ްވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހ ެ ަ‬ ‫ތ ަޤ ްދީ ރ ު އެކަމ ަށ ް ފުރ ުސަ ތ ެއ ް ނ ުދި ނ ެވ ެ‪ .‬މ ުޅި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫މ ުވ ާސަ ލ ާ ީތ ގ ުޅުންވ ަނީ ދުޝްމި ނުނ ް ކ ުރި މ ަސަ އްކ ަތުނ ް‬ ‫ފ ެއި ލުކ ޮށ ްލާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސާރޖެނ ްޓ ް ޖ ުމާނ ާ ޖ ަމީ ލ ު އ ެއްފަރާތަކ ަށ ް‬ ‫ސ އަވ ަހ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޖ ެހި ލި އ ެވ ެ‪ .‬އޭނ ާގ ެ ހަރަކ ާތްތ ައ ް ވަރަށ ްވ ެ ް‬ ‫ކ ޮމ ްބ ެޓ ް ފ ަޓ ްލޫނ ްގ ެ ޖީ ބުނ ް ނ ޯޓ ް ފޮތ ަކ ާއި ގަލ ަމ ެއ ް‬ ‫ނގ ައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬ގ ަނޑުގ ައި ބި ސްމި އަޅ ައި ފި އ ެވ ެ‪" .‬ލ ޯބި ވ ާ‬ ‫ަ‬ ‫މަންމ ަ އ ާއި ބ ައްޕައ ަށ ް" މި ހެނ ް ލި ޔުމ ަށްފ ަހ ު ލި ޔަނ ް‬ ‫ފ ެށި އ ެވ ެ‪" .‬ގި ނައި ނ ް ސަ ލާމ ަށްފ ަހ ު ބުނަމ ެވ ެ‪ .‬ލ ޯބި ވ ާ‬ ‫މަނ ްމ ާއ ެވ ެ‪ .‬ލ ޯބި ވ ާ ބ ައ ްޕ ާއ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ ތި ޔަ މަންމ ައ ާއި‬ ‫ބ ައްޕ ަގ ެ ދ ަރި ފ ުޅ ުގ ެ އ ަތުނ ް ލި ޔ ާ އެނ ްމ ެ ފ ަހ ު‬ ‫ސ ވ ެދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ތި ޔަ ލ ޮބ ުވ ެތި މަންމ ައ ާއި‬ ‫ސޓީ އ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ބ ައްޕ ައ ާއި ބ ައްދ ަލ ު ކ ޮށްނ ުލ ާ މި ފަދ ަ ކަމަކ ަށ ް ދާނ ް‬ ‫ޖ ެހ ުމުނ ް ވަރަށ ް އ ަސަ ރ ު ކުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬ވަރަށ ް ދެރަވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ބުނ ާހެނ ް ހި ތްވަރުގަދ ަ‪،‬‬ ‫މި ީއ މަންމ ަމެނ ް އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ނ މަންމ ަމެނ ްގ ެ ކުޑ ަ ޖ ުމ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހި ތްވަރ ުކުރަނ ް ދަނ ް ަ‬ ‫މަނ ްމ ާއ ެވ ެ‪ .‬ދުޝްމި ނުނ ްގ ެ ވަޒަންތ ަކ ުގ ެ ކ ުރި މ ައްޗަށ ް‬ ‫މި ދ ަނީ މަންމ ަމެނ ްދ ެކ ެ ލ ޯބި ނ ުވާތީކީ ނޫނ ެވ ެ‪ .‬މަންމ ަމެނ ް‬ ‫ސނޫނ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެނ ް ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ‬ ‫ދެކ ޭހި ތ ް ނ ުވާތީއ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫މ ައި ދާނަށ ް މި ނ ުކުންނަނީ އަހަރެނ ް ހ ައްދ ަވ ާ ބ ޮޑ ުކުރ ެއ ްވި‬ ‫މ ާތ ް ﷲގ ެ މ ަގުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ޖި ހ ާދ ުގ ެ މ ަގުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އަހަރ ެމެނ ްގ ެ‬ ‫ދީ ނ ާއި ޤ ައ ުމ ުގ ެ ޙ ައ ްޤުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ައ ްސަ ތޭކ ަ އެތ ަށ ް އަހަރ ެއ ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫މ ާތ ްވ ެގެނ ްވ ާ އި ސްލ ާމ ުދީ ނުގ ައި ވ ޭތުކ ޮށްފ ައި ވ ާ މި ދި ވ ެހި ނ ް‬ ‫ނކ ަށ ް ބޯލ ަނބަނ ް މ ަޖ ުބޫރ ުވި ޔަނ ުދި ނުމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެހެނ ް ދީ ަ‬ ‫މި ނި ވަންކ ަމ ާއި އ ެކ ު ވި ހުރ ެމުނ ްމި ދ ާ ދި ވ ެހި ދި ދ ަ ވ ެއްޔ ާއި‬ ‫ނ ނ ުދި ނުމ ަށ ެވ ެ‪ .‬މަނ ްމ ާއ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ އަހަރެނ ްގ ެ‬ ‫މ ޮޑ ެވ ު ަ‬ ‫ޤ ައ ުމ ެވ ެ‪ .‬މި ޤ ައ ުމ ު ހި މާޔ ާތ ްކުރ ާނީ އަހަރެނ ްގ ެ އ ަތުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ކަނ ް ކ ޮށްދޭކ ަށ ް ބޭރުނ ް މީ ހ ަކ ު ނާންނާނެކަނ ް މ ަ‬ ‫ދަންނަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މަނ ްމ ާއ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެނ ް މި ހ ަނގުރާމައ ަށ ް މި‬ ‫ސހ ުމ ެއ ް ނ ެތި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެއްގޮތ ަކުނ ް‬ ‫ނ ުކުންނަނީ މަރަށ ް ބި ރ ެއ ް ި‬ ‫ވި އްޔ ާ މަރ ެވ ެ‪ .‬އަނ ެއ ް ގޮތ ަކުނ ް ވި އްޔ ާ ކ ާމި ޔ ާބ ެވ ެ‪ .‬ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ސ ނި މި ގެނ ް ދ ާނީ އަހަރެނ ްގ ެ ދ ެލ ޯ ނޭދި‬ ‫ނ ް‬ ‫ގޮތަކ ަށ ް ނި މ ު ަ‬ ‫ނނ ް ދި ރުވ ަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެދ ޭ ތި ޔަ މަންމ ައ ާއި ބ ައްޕ ަގ ެ ަ‬ ‫މަންމ ަމެނ ްގ ެ ޤަދަރ ު އ ުފުލ ަމުންނ ެވ ެ‪ .‬ލ ޯބި ވ ާ މަނ ްމ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ލ ޯބި ވ ާ ބ ައ ްޕ ާއ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެނ ްގ ެ މި ހ ަ ީށގ ައި ފުރާނަހ ުރި ހ ައި‬ ‫ސ‬ ‫ހި ނދ ަކ ު މި ދި ވ ެހި ބި މުނ ް އެނ ްމ ެ ވ ެލި ފ ޮއްޗ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނކ ަށ ް ނުދޭނަމ ެވ ެ‪ .‬މި ދި ވ ެހި ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫އ ެދުޝްމި ނުނ ް ަ‬ ‫ސ ދ ުލ ެއްނ ުކުރާނަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ނި ވަންކ ަމުނ ް އެނ ްމ ެ ސޫތ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫މަނ ްމ ާއ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ އަހަރެނ ްގ ެ ހި ތ ުގ ެ އ ަޒ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސނަކ ު ދ ުނި ޔެއ ަކ ު‬ ‫ސ އި ނ ް ާ‬ ‫މި އ ަޒ ުމ ު ގ ުޑ ުވ ާލެވޭނ ެ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްތެރެއ ަށ ް‬ ‫ނ ުހުންނާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ބ ައ ްޕ ާއ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެނ ް ި‬ ‫ވ ަދ ެގެނ ް ހ ުވ ާކުރަނ ް ޖ ެހުނ ު ދުވ ަހ ު ބ ައްޕ ަ ބ ުނި ވާހަކ ަ‬ ‫އަހަރެނ ް ރަނގަޅ ަށ ް ހ ަނދާނ ް އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪" .‬ދ ަރި ފ ުޅ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނވަޔަށ ް‬ ‫މ ާތ ް ﷲ ގަނ ްދީ ތި ޔަކުރ ާ ހ ުވ ާގ ެ މ ަ ީތގ ައި ފ ަހ ު ޭ‬ ‫ދަނ ްދެނ ް ހުންނައްޗ ެވ ެ‪ .‬ހުވަޔ ާއި ޚި ލ ާފ ުވުމ ަކީ ﷲ އ ަށ ް‬ ‫ސ ޤ ަބ ޫލ ުކުރ ާ‪،‬‬ ‫އުރ ެދ ުމ ެކ ެވ ެ‪ ".‬ބ ައ ްޕ ާއ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ ބ ައްޕ ަގ ެ ބ ަ ް‬ ‫އ ަޒ ުމ ު ނ ުގ ުޑ ާ ކ ުއ ްޖ ެއްކަނ ް ބ ައްޕައ ަށ ް އ ެނގޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މަނ ްމ ާއ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ ތި ޔަ މަންމ ަ ‪ 24‬ގ ަޑި އި ރ ު މި ދ ަރި ފުޅ ަށ ް‬ ‫ޓަކ ައި ވ ޭތ ުކ ުރި ވ ޭތ ުކުރ ުމ ުގ ެ ފ ޮނި މ ޭވ ާއ ެވ ެ‪ .‬މަނ ްމ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ސ މި ީއ މަންމ ަމެނ ްގ ެ ކުޑ ަ ޖ ުމ ާ ދ ޯއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫މަށ ަށ ް ހަމ ަ އެނ ްމ ެ މީ ރީ ތ ެއ ްލި ފ ަތ ާ ރި ހ ާކުރުއަޅ ައި ގެނ ް‬

‫ނ ބ ަތ ް ތ ަށްޓ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މަންމ ަގ ެ އ ަތުނ ް މ ޮޑ ެލާފ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫މަނ ްމ ާއ ެވ ެ‪ .‬އެނ ްމ ެ ފ ަހުނ ް މި ފުރ ުސަ ތ ު މަށ ަށ ް ލި ބ ުނީ މި ދި ޔަ‬ ‫އަނ ްގާރަ ދުވ ަހ ުގ ެ ރޭ ދ ޯއ ެވ ެ‪ .‬އެރޭ މަންމ ަ އަހަރެނ ްގ ެ‬ ‫ސ ހ ަނދާނ ް‬ ‫ގ ައި ގ ައި ބ ައ ްދ ާލާފ ައި ބ ުނި ވާހަކ ަ އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫ސކ ޮޅ ު މި ހާރ ު އެބ ަހ ުރި ‪ ،‬އެކަމ ަކ ު‬ ‫އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪ " .‬މަގ ޭ ދ ެއި ް‬ ‫ސ މަންމ ަ އ ަތުނ ް ތި ކ ަނީ ‪ .‬މަންމ ަ ނ ެތ ް ދުވަހ ަކުނ ް‬ ‫އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫ދ ަރި ފ ުޅ ު ވަރަށ ް ހ ަނދާނ ްވާނ ެދ ޯ‪ ".‬އެރޭ މަންމ ަ އ ެހެނ ް‬ ‫ބުނ ުމުނ ް އަހަރެންނަށ ް ރ ޮވ ުނީ އެފަދ ަ ދުވ ަހ ެއ ް އ ަތ ުވ ެއ ްޖ ެ‬ ‫ނމ ަ ލި ބޭނ ެ އެކ ަނި ވ ެރި ކަނ ް ހި ތ ަށ ް އަރާފ ައ ެވ ެ‪ .‬މަނ ްމ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ަ‬ ‫ސ މީ ހ ަކީ އަބަދ ަކ ު ދ ުނި ޔޭގ ައި‬ ‫މަންމ ަ ބުނ ާހެނ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ހުރެވޭނ ެ މީ ހ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬މަންމައ ަށ ްވުރ ެ ކ ުރި ނ ް މި ދ ުނި ޔ ެއި ނ ް‬ ‫ސ ވ ެދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވ ަކި ވ ެގެނ ް ދާނ ް ޖ ެހ ެނީ އަހަރެންނަށްކަމ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސ މީ ހަކ ަށ ް ތ ަޤ ްދީ ރަކ ާއި ނ ުކ ުޅެވޭނ ެދ ޯއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫މަނ ްމ ާއ ެވ ެ‪ .‬ހި ތްވަރ ުކުރައްޗ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެންނަށ ް ރަނގ ަޅުގ ޮތ ް‬ ‫ސ އ ެއްޗަކީ‬ ‫ވ ޭތ ޯ ދ ުޢ ާކުރައްޗ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެނ ްގ ެ ހ ުރި ހ ާވ ެ ް‬ ‫މަންމ ަ އ ާއި ބ ައްޕ ައ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެނ ްގ ެ އ ުމުރުނ ް ‪15‬‬ ‫ސ ބ ައްޕ ަ އ ާއި އ ެއްކ ޮށ ް ނ ޫނީ ނ ުނި ދާނ ް‬ ‫އަހަރ ު ީވ ފ ަހުނ ްވ ެ ް‬ ‫ބ ޮޑާހ ޭކި ރ ެއ ެއ ްގ ެ މ ަތި ނ ް އަހަރެނ ް ވަރަށ ް ހ ަނދާނ ްވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫"ދ ަރި ފ ުޅ ު މި ހާރ ު ތި ީއ ބ ައްޕ ަ ކ ައި ރީ ނި ދ ާ ވަރަށ ްވުރ ެ ބ ޮޑ ު‬ ‫ކ ުއ ްޖެކ ޭ" ބުނ ެގެނ ް އަހަރެނ ް ހި ތުގ ަ ޖ ެހި ގެނ ް ރ ޮވ ުމުނ ް‬ ‫އެނ ްމ ެ ފ ަހުނ ް ކ ައި ރި އ ަށ ް ލ ައި ގެނ ް ބ ޮޑި ކ ޮށ ްގެނ ް އ ޮއ ްވ ާ‬ ‫ނި ދުނ ުއި ރ ު ބ ައްޕ ަ ކި ޔައި ދި ނ ް ވާހަކ ަ "ހުސްބ ޯ ވ ަޒީ ރ ު‬ ‫ވާހަކ ަ" އަހަރެނ ް ވަރަށ ް ހ ަނދާނ ް ހުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬ވ ަޒީ ރ ުގ ެ‬ ‫އަސްލ ު ފެންނަނީ ބ ޮލ ުގ ެ ތ ޮށި ގ ަނޑ ު އަނ ްދ ާ ީލމ ަދ ޯއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ައ ްޕ ާއ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެންނަށ ް ބ ައްޕ ަމެނ ް ދީ ފ ައި ވ ާ ތ ަޢުލީމ ާއި‬ ‫މި ހ ަނގުރާމ ައި ންކަނ ް‬ ‫ސ ފ ެނި ގެނ ްދ ާނީ‬ ‫ތަރ ުބި އްޔަތ ުވ ެ ް‬ ‫ޝމަނުންނ ާއި މި ކ ުރި މ ަތި ލ ާ ކ ުރި މ ަތި ލ ުމުގ ައި‬ ‫ކަށަވަރ ެވ ެ‪ .‬ދ ު ް‬ ‫ނނ ް ދި ވ ެހި ތ ާރީ ޙުގ ައި‬ ‫މ ުޅި އ ުމުރަށ ް މި ޖ ުމާނ ާ ޖ ަމީ ލ ުގ ެ ަ‬

‫ލި ޔ ެލާނަމ ެވ ެ‪ .‬ފ ުރި ހަމ ަ ޝަ ހީދ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ނުވަތ ަ‬ ‫ވަރުގަދ ަ މ ުޖ ާހި ދ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައ ެ​ެވ ެ‪ .‬ބ ައ ްޕ ާއ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ‬ ‫ސ އ ަހ ާ‬ ‫ބ ައްޕ ަދ ެކ ެ ލ ޯބި ވ ާ ކުޑ ަ ޖ ުމ ާއ ެވ ެ‪ .‬ބ ައްޕ ަގ ެ ބ ަ ް‬ ‫ސ އ ަހ ާ ބ ައްޕ ަ‬ ‫ކުޑ ަ ޖ ުމ ާއ ެވ ެ‪ .‬ތި ީއ ކުޑ ަ ޖ ުމ ާގ ެ ބ ަ ް‬ ‫"ސނގެރޭޓ ް‬ ‫ސނގެރޭޓ ް ބ ުއި ނ ް ހ ުއްޓ ާ ީލ ި‬ ‫ދ ޯއ ެވ ެ‪ .‬ބ ައްޕ ަ ި‬ ‫ސޓަރ ު‬ ‫ނ ުބ ޯތި މަރ ުވ ެދާނ ެ" ޖ ަހާފ ައި ވ ާ އަހަރެނ ް ކުރ ެހި ޕ ޯ ް‬ ‫ކޮޓ ަރީ ގ ައި ހި އ ް ިޕ ދުވ ަހުކަނ ް ހ ަނދާނ ް އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ލ ޯބި ވ ާ މަނ ްމ ާއ ެވ ެ‪ .‬ލ ޯބި ވ ާ ބ ައ ްޕ ާއ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެނ ް‬ ‫ޝނ ް ކ ައި ރީ ބުނެދ ޭށ ެވ ެ‪" .‬އަހަރ ެމެނ ް‬ ‫ދ ެކ ެ ލ ޯބި ވ ާ ީ‬ ‫ދ ެމީ ހުނ ް ރައްޓ ެހި ވ ެގެނ ް އުޅ ޭތ ާ މި ީވ އ ަދި އެނ ްމ ެ އ ަށ ް‬ ‫ޝނ ްގ ެ ވ ަފ ާތ ެރި ކަނ ް‬ ‫މ ަހ ާއި ތޭރަ ދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬އެކަމ ަކ ު ީ‬ ‫އަހަންނަށ ް ފ ެނި އ ްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬ތި ީއ ވަރަށ ް ތ ެދ ުވ ެރި ރަނގ ަޅ ު‬ ‫އ ަޙ ުލ ާޤެއ ްގ ެ ކ ުއ ްޖ ެކ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެނ ްގ ެ ފި ރި އ ެއ ްގ ެ މ ަޤާމ ަށ ް‬ ‫ޝަ ރ ުތ ު ހަމ ަވ ާ އަހަރެނ ްދ ެކ ެ ވަރަށ ް ލ ޯބި ވ ާ ކ ުއ ްޖ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އަހަރެނ ް ކ ައި ވެންޏަކ ަށ ް ޓަކ ައި މި ހ ުރީ ކ ެތްމ ަދ ުވެފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ހ ަނގުރާމ ަ ﷲ ގ ެ ރަޙުމ ަތ ްފ ުޅ ާއި އ ެކ ު ކ ާމި ޔ ާބ ުވ ެއ ްޖ ެ‬ ‫ނމ ަ އެނ ްމ ެ ފުރަތަމ ަ އ ެއ ް ކަމ ަކީ ކ ައި ވެންޏ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ަ‬ ‫ނމ ަ ދެނ ް‬ ‫މި ހ ަނގުރ ާމާގ ައި އަހަރެނ ް ޝަ ހީދ ުވ ެއ ްޖ ެ ަ‬ ‫އަހަރ ެމެނ ް ބ ައްދ ަލ ުވ ާނީ މ ަޙ ްޝަ ރ ު ބި މުންނ ެވ ެ‪".‬‬ ‫ލ ޯބި ވ ާ މަނ ްމ ާއ ެވ ެ‪ .‬ލ ޯބި ވ ާ ބ ައ ްޕ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މާމަޔަށ ް ވަރަށ ް ގި ނައި ނ ް ސަ ލ ާމ ް ބުނެދ ޭށ ެވ ެ‪ .‬ޖ ަމި އްތަގ ޭ‬ ‫ސކޮއ ަށ ް އަހަރެނ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް ވަރަށ ް ބާރ ު އ ުއްމ ައ ެއ ް‬ ‫ނި ް‬ ‫ސކ ޮ އުރައި ގެނ ް އ ެފ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އ ައި ގ ައި‬ ‫ދ ޭށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ނި ް‬ ‫ސއަހަރ ު ފުރޭ‬ ‫ނއ ަށ ް ފ ަ ް‬ ‫ނަގާފ ައި ހ ުރި ފ ޮޓ ޯ ބ ޮޑުކ ޮށްފ ައި އ ޭ ަ‬ ‫ދުވ ަހ ު ބ ާތުޑ ޭ ޕްރ ެޒެންޓަކ ަށ ް ދ ޭށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ލ ޯބި ވ ާ މަނ ްމ ާއ ެވ ެ‪ .‬ގ ަޑީ ގ ެ ކ ަށި އަންނަނީ‬ ‫އ ެނބުރ ެމުންނ ެވ ެ‪ .‬ވ ަގ ުތުދ ަނީ ކުޑަވ ަމުންނ ެވ ެ‪ .‬ލ‪.‬އަތ ޮޅ ުގ ެ‬ ‫ނނ ް ފަށ ައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬ދެނ ް މާކ ަގި ނައި ރ ެއ ް‬ ‫މަލަމ ަތި ފެނ ް ަ‬

‫ސަ އްތ ަ ފ ުރި ގެނ ް ހި ނގ ަމުނ ްމި ދ ާ މ ަގ ުނި ކަނ ް ހ ުޅ ުވާބ ަލ ާ‬

‫ސނާބ ަލ ާ‬ ‫ނ ވި ް‬ ‫ފަސްމ ުގ ޫ ލި ބ ުމުނ ް އަތ ަށ ް އަސްތ ާ ކ ަތުނ ް ޭ‬

‫ސ‬ ‫ސކ ަމ ާ ރަނި ކ ަމ ުގ ެ ތެރޭނ ް އ ުފ ެދި ގެނ ް އ ައި ސްފ ާވި ޔަ ް‬ ‫ރަ ް‬

‫ސނާބ ަލ ާ‬ ‫ރަޙުމ ަތުނ ް ލި ބި ފ ައި މި ވ ާ ކ ުރި އެރުނ ް ވި ް‬

‫ސގ ަނޑ ާ ޤ ައ ުމ ުގ ެ އަމަނ ް‬ ‫އ ަޒ ުމުގ ައި ކުރުމ ަށ ް ދި ފ ާޢ ު ފ ަ ް‬

‫ސނާބ ަލ ާ‬ ‫އ ަދ ުކުރަނ ް ޖ ެހި ފ ައި މި ވ ާ މ ަސަ އްކ ަތ ާމ ެދ ު ވި ް‬

‫ގަދ ަކުރަނ ް ބި ނ ްގ ާ އ ަލުނ ް ކަށަވަރުނ ް ނ ުގ ުޑ ާ ފަދ ައި ނ ް‬

‫ސނާބ ަލ ާ‬ ‫ސ ވި ް‬ ‫އ ަދ ު ޒ ުވާނ ް ތ ާޒ ާ ލ ެއި ނ ް ކ ުރި މި ހި އ ް ާ‬

‫ސ‬ ‫ރަމަތ ަވ ެވި ގެނ ް ތި ބ ެމ ާ އ ަޚުނ ް ކަމ ަކ ު ބ ޮޑ ު ކ ުރި މ ަތި ވި ޔަ ް‬

‫ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ނުލ ަފ ާ ދުޝްމި ނުންނ ާއި ކ ުރި މ ަތި ލާނ ް މި ދ ަނީ‬ ‫ތި ޔަ މަންމ ަ ލ ޯބި ނ ް ގެނ ްގ ުޅ ެ ބ ޮޑ ުކ ުރި ކުޑ ަ ޖ ުމ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މަންމ ަމެނ ްގ ެ ކ ުރި މ ައްޗަށ ް އަހަރެނ ް ދެނ ްދ ާނީ ޣ ާޒީ މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫ތ ަކުރ ުފާނުފަދ ަ ހި ތްވަރުގަދ ަ ބަޠ ަލ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ނުވަތ ަ‬ ‫ސވަރުގ ޭގ ެ ދ ާއި މީ ނި ޢުމ ަތ ުގ ެ‬ ‫މަންމ ަމެނ ްމ ާއި ބ ައްދ ަލ ުވ ާނީ ު‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް ފ ުރި ހަމ ަ ޝަ ހީދ ެއ ްގ ެ ޝަ ރަފ ާއި އ ެކުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ތި ޔަ ލ ޯބި މަންމ ަގ ެ އ ުނގ ު ތެރެއ ަށ ް އަހަރެނ ް އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫ޝަ އ ުޤ ުވ ެރި ވ ަމ ެވ ެ‪ .‬ބ ައްޕ ަގ ެ ފި ރ ުމުންތަކ ަށ ް އަހަރެނ ް‬ ‫ނމ ަ ލ ެއި ނ ް‬ ‫އި ނ ްތި ޒާރ ު ކުރަމ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެނ ް ޝަ ހީދ ުވ ެއ ްޖ ެ ަ‬ ‫ރަތ ްވެފ ައި ވ ާ ޔ ުނީ ފ ޯމ ް މަންމ ަމެންނ ާއި ހަމައ ަށ ް ފޮނ ުވ ާ‬ ‫ަސއްޔަތ ްކުރާނަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދި ނުމ ަށ ް‪ ،‬އަހަރެނ ްގ ެ ވ ެރި ންނަށ ް ވ ި‬ ‫މަނ ްމ ާއ ެވ ެ‪ .‬ހި ތްވަރ ު ކުރ ާށ ެވ ެ‪ .‬ﷲ އ ަށ ް ހ ަމ ްދ ު ކުރ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އަހަރެންނަށ ް ދ ުޢ ާ ކ ޮށްދ ޭށ ެވ ެ‪ .‬ވ ަގ ުތ ު ކުޑަތަންވ ަނީ އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސޓީ ލި ޔ ެ‬ ‫ލ ޯތ ްބ ާއި އ ެކ ު ފ ަހ ުގ ެ ސަ ލ ާމ ް ކުރަމ ެވ ެ‪ި ”.‬‬ ‫ނި މުނ ުއި ރ ު ސާރޖެނ ްޓ ް ޖ ުމާނ ާ ޖ ަމީ ލ ު އ ަށ ް އި ނީ‬ ‫ރަނގަޅ ަށ ް ރ ޮވި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬ޖ ުމާނ ާ ރަނގަޅ ަށ ް ލ ޯ ފ ޮހެލ ަމުނ ް‬ ‫ނރަލ ް ވޯޓ ަރ ފެނ ްފ ު ީޅގ ައި ހ ުރި ފެންފ ޮދ ު‬ ‫ޖީ ބުނ ް ނ ެގި މި ަ‬ ‫ސޓީ ގ ެ ތި ރީ ގ ައި‬ ‫ސކ ޮށ ްލި އ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ބ ޯލުމ ަށްފ ަހ ު އ ެފ ުޅި ހ ު ް‬ ‫"މަންމ ަ އ ާއި ބ ައްޕ ަދ ެކ ެ ލ ޯބި ވ ާ ކުޑ ަ ޖ ުމ ާ" ޖ ެހުމ ަށްފ ަހ ު‬ ‫ސޓީ ލ ާ މ ަތި‬ ‫ސޓީ އ ޮޅ ާލި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ެފުޅީގ ެ ތެރެއ ަށ ް ި‬ ‫ި‬ ‫ެސޓީ ފ ުޅި‬ ‫ޖަހ ައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬މ ާތ ް ﷲ އ ަށ ް ދ ުޢ ާ ކުރަމުނ ް އ ި‬ ‫ކ ަނޑ ުގ ެ ލޮނުގ ަނޑ ުގ ެ ތެރެއ ަށ ް ދޫކ ޮށ ްލި އ ެވ ެ‪" .‬ހ ައްދ ަވ ާ‬ ‫ސޓީ މި އ ަޅ ާގ ެ މަންމ ަ‬ ‫ސކ ަލާކ ޮ! މި ި‬ ‫ބ ޮޑ ު ކުރ ެއ ްވި މ ާތ ް ރަ ް‬ ‫އ ާއި ބ ައްޕައ ަށ ް ރައ ްދ ު ކ ޮށ ްދ ެއ ްވާންދ ޭވ ެ‪ ".‬އުޅ ަނދ ުގ ެ‬ ‫ބާރ ު ދ ުވ ެއްޔ ާއި އ ެކ ު ކަފ ަމުނ ްދި ޔަ ފޮނުގ ަނޑ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‬ ‫ސ ގ ެއ ްލި އ ްޖ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފ ުޅި ގ ޮ ް‬

‫ނ‬ ‫ރޭފ ަ ާ‬

‫ޝ ‪-‬‬ ‫‪ -‬ފަ ާ‬

‫ސނާބ ަލ ާ‬ ‫ސ ވި ް‬ ‫ކަށަވަރުނ ް އަންނާނެކަނ ް ރަނގ ަޅ ު އ ެދުވ ަ ް‬

‫ސ‬ ‫ކަނ ް މި ހެނ ް އ ޮތ ްހ ާ ހި ނދ ަކ ު ރަނ ްނި ކަނ ް ނ ުވ ެ ބ ުއ ްދި ވ ެ ް‬

‫ސނާބ ަލ ާ‬ ‫ފަންނުގ ައި ކ ުރި ޔަށ ް ހި ނގުނ ް ކަނ ްއެމ ޮޅ ު ވި ް‬

‫ނަސަ ބ ަކުނ ް މ ޮޅ ު އ ައި ކަމ ަކ ު ކ ަސަ ބުރަނ ް ނ ުލި ބޭނެޔ ޭ‬

‫ސނާބ ަލ ާ‬ ‫ކަށަވަރުނ ް ސާބި ތ ު އަމ ަލ ު ދ ެއ ްކ ުމުންކަނ ް ވި ް‬

‫ކ ަނޑ ައ ެޅުނ ް ކަމ ަކ ާމެދ ަށ ް ގ ޮތ ް ނި ކަނ ް ފ ަހ ެ ީހއަކ ަށ ް‬

‫ސނާބ ަލ ާ‬ ‫އަސްތ ާތި ހ ެދީ ބ ޮޑ ު ގ ޯހެކ ޭ ތ ެދ ު ހ ަޤީ ޤ ަތ ް ވި ް‬

‫ނރ ާ އ ުޅުނ ް އަހަރުކ ަމ ު ފާހަގ ަކުރ ާ‬ ‫ދަސްކުރަނ ް ހ ު ަ‬

‫ސނާބ ަލ ާ‬ ‫ސ ނ ުކ ުތ ުމ ާމ ެދ ު ވި ް‬ ‫ކަންކ ަމުނ ް ހ ޯދާދަރ ު ް‬

‫ރޭފަނ ާ އ ޮތ ުމުނ ް މި ހެނ ް އޭއ ަޚުނ ް އ ެކ ުވ ެރި ވ ަމ ާ‬

‫ސނާބ ަލ ާ‬ ‫ރޭހުގ ައި ކ ުރި އ ަތ ުލުމ ަށ ް އޭކ ަތުނ ް ވި ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪2‬‬

‫ވއ‪ 2.‬ޖައުފަރު އަބްދުއްރަޙ ުމ ާން‬

‫މި ރީ ތި އ ަމާނ ް ސުލްހ ަވ ެރި މަނ ްޒި ލ ެއްފަދ ަ‬ ‫ކި ތަނ ްމ ެ ކުޑަކ ަމުގ ައި ވި ޔަސް‪،‬‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖެއ ަކީ‬ ‫ނ‬ ‫ސުލްޙ ަވ ެރި ކ ަމ ާ އ ަމާންކ ަމުގ ައި ދި ރި އ ުޅ ެމުނ ް އަނ ް ަ‬ ‫ރައ ްޔި ތ ަކ ު ތި ބި ޤ ައ ުމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އެތަނ ް މި ތަނުނ ް‬ ‫ސ ގ ަބ ޫލ ުކުރ ާ‬ ‫މި އ ަދ ު ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް ޒި ޔާރަތ ްކުރ ާ ފ ަތުރ ުވ ެރި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ގ ޮތުގ ައި ދ ުނި ޔޭގ ައި އ ޮތ ް އެނ ްމ ެ އ ަމާނ ް އެނ ްމ ެ ސުލްޙ ަވ ެރި‬ ‫އެނ ްމ ެ ހި ތްގ ައި މ ު މަނ ްޒި ލ ަކީ ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެނ ްމ ެ‬ ‫ހި ތ ްހެޔ ޮ ބަޔަކ ު ދި ރި އުޅ ޭ ޤ ައުމ ަކީ ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެނ ްމ ެ‬ ‫ސ މި ކުޑ ަ ކުޑ ަ ދި ވ ެހި‬ ‫ރީ ތި ގ ޮނޑުދ ޮށްތ ަކ ެއްއ ޮތ ް ތަނަކީވ ެ ް‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޤ ުދުރަ ީތ ރީ ތި ކ ަމ ެއ ް ހި މ ެނި ގެނ ްވ ާ އެނ ްމ ެ ރީ ތި‬ ‫ސ ހަމ ަމި ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ‬ ‫ފަރުތ ަކ ެއ ްވ ާ އ ެއްޤ ައުމ ަކީވ ެ ް‬ ‫ސ ދި ވ ެއ ްސަ ކ ު އ ުފާނ ުވާނ ެ ކ ަމ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ފ ަޚުރ ުވ ެރި‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ނ ުމެނޫނ ްމ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ކަންކ ަމުނ ް އ ެނގ ެނީ‬ ‫ނ ުވާނ ެ ކ ަމ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ންނަކީ އެބ ައި މީ ހުނ ްގ ެ ކި ބ ައި ގ ައި އ ަހުރަވ ެތި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫މ ަތި ވ ެރި އާދ ަ އަށ ަގެންފ ައި ވ ާ ބ ައ ެއްކ ަމ ެވ ެ‪ .‬ނި ޔަނ ެތި ކ ަމ ާއި‬ ‫ަސލ ު‬ ‫ސނ ްތ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ލާމ ީ‬ ‫ޚ ުލ ްޤ ް ހެޔޮކ ަމ ާ އި ޙ ް ާ‬ ‫ނމ ަ ާއި‬ ‫ބ ައ ެއްކ ަމ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ބ ަލ ާއި ރ ު ދި ވ ެހި ންނަށ ްލި ބި ފ ައި ވ ާ ަ‬ ‫ސލ ަކީ ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ މ ެދުގ ައި އ ޮތ ް‬ ‫ލި ބި ފ ައި ވ ާ ކ ުރި އެރ ުމ ުގ ެ އ ަ ް‬ ‫އ ެކ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެއްބ ައި ވަންތަކ ަމ ާއި އ ެއްބ ައ ެއްވަންތަކ ަމ ުގ ެ‬ ‫މ ަތި ވ ެރި ކ ަމ ެވ ެ‪ .‬އެކ ަކުއަނެކަކ ަށ ް ކަމ ޭހި ތ ުމ ާ އ ަޅ ާލ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޤ ައުމ ަށްޓ ަކ ާ ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވާބައަކ ަށ ް ވ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ް މި އ ަދ ު މި ވ ަނީ ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ހި ންމ ަތ ާއި‬ ‫ާސލ ުވ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސ މި ންތަކ ަށ ް ވ ި‬ ‫މި ންނަތުނ ް ތަރައ ްޤީ ގ ެ އ ު ް‬ ‫ދ ަތުރ ު ފ ަށާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އި ހ ަށ ް ނ ުކުރެވ ޭ އ ާ ތ ަޖ ުރި ބާތ ަކ ެއ ް‬ ‫ާސލ ުކުރ ުމ ުގ ެ މ ަގުމ ަ ީތގ ައ ެވ ެ‪ .‬ތ ަހ ުޒީ ބ ުގ ެ އ ާ ހ ެދުމ ަކުނ ް‬ ‫ޙ ި‬ ‫ޖ ަރީ ވާނ ް ތ ައްޔާރ ުވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬ބުނ ެވެނ ް އ ޮ ީތ މި އ ަދ ު‬ ‫ދި ވ ެހި ންނަކީ ‪ ،‬ތަރައ ްޤީ އ ަށ ް ލ ޯހ ުޅ ުވި ފ ައި ވ ާ ތަރައ ްޤީ އ ަށ ް‬ ‫ޝަ އ ުޤ ުވ ެރި ވެފ ައި ވ ާ‪ ،‬ބ ައ ެއ ް ކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމި އްޔަތ ުދި ރ ުވ ާ‪،‬‬ ‫ނނ ް ދަމަހ ައްޓަނ ް ބޭނުނ ްވ ާ‪ ،‬ޤ ައ ުމީ ވަންތ ަ‬ ‫ޤ ައ ުމ ުގ ެ ަ‬ ‫ރ ޫޙ ެއ ްހ ުރި ބ ައ ެއްކަނ ް ދ ުނި ޔެއ ަށ ް އެބ ައި މީ ހުނ ްގ ެ ހި ންމ ަތ ާ‬ ‫މި ންނަތުނ ް މި ވ ަނީ ދ ައ ްކުވ ައި ދީ ފ ަ​ައ ެވ ެ‪ .‬މި ނި ޢުމ ަތ ް‬ ‫ނމ ަ‪ ،‬ޚި ޔ ާލުތ ަފ ާތ ުވ ުމ ެއ ް‬ ‫މި ގ ޮތުގ ައި ދަމަހ ައްޓަނ ް ބޭނުނ ް ަ‬ ‫ސ ދި ވ ެހި‬ ‫ސ ޤ ައުމ ަށްޓަކ ައި ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ާ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ހ ުއްޓ ަ ް‬ ‫ސލަޙަތ ަށ ްވުރ ެ ތި މ ާގ ެ އ ަމި އްލ ަ‬ ‫ދ ަރި އ ަކ ު‪ ،‬ޤ ައ ުމީ މ ަ ް‬

‫‪30‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫މިޤ ައުމ ަށް އުފަން‪ ،‬އަމިއ ެްލަ އެދުމ ުން ފުރިގެން ިތ ިބ‬

‫މ ަކަރުވެ ިރ މ ަދު ދިވެހިބައެއްގެ ސަބަބުންނ ެވެ‪.‬‬

‫އެބައިމީހުން އަމިއްލަ ފައިދާއަށްޓަކައި ޤ ައުމ ަށް‬

‫ކުރިމ ަ ިތ‬

‫ކުރުވި‬

‫ސަބަބުންނ ެވެ‪.‬‬

‫ސަބަބުންނ ެވެ‪.‬‬

‫ނާމ ާންކަމ ާ ބިރުވެރިކަމ ުގެ‬

‫އަ ިނޔ ާއާ‬

‫އެފަދަ‬

‫ކޮންމ ެ‬

‫އަޅުވެތިކަމ ުގެ‬ ‫ބިރުވެ ިރ‬

‫ސއިލުތައް މިލ ޮބުވެ ިތ‬ ‫ވަގުތެއްގައި ހިތިކަރުނައިގެ ަ‬

‫ބިންމ ުގައި ފެތުރިފައިވާކަން ތާ ީރޚީ ސަފުޙާތައް‬ ‫ހެކިދެ ީނ އެކަންކަމާއި މ ެދު ލަދުވެތިވާން ޖެހޭފަދަ‬ ‫ދަރަޖައަކަށ ެވެ‪.‬‬

‫ސޔާދ ަތ ާ‬ ‫ސލަޙ ަތ ު ކ ުރި ޔަކ ަށ ް ނުނެރޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމ ުގ ެ ި‬ ‫މަ ް‬ ‫އި ސްތި ޤ ްލ ާލ ު އ ެހެނ ް ބ ައ ެއ ްގ ެ އ ަތްމ ައްޗަށ ް ދި އްކ ޮށ ްލާކ ަށ ް‬ ‫ނުރުހޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ބޭރުތ ަކ ެއްޗަށ ް ރޭރ ުވ ެގެނ ް ހޭހަންނ ުވ ާ‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ީބދ ައި ނ ް ދ ޭހ ާއ ެއްޗަކ ަށ ް ޤ ައ ުމ ުގ ެ އ ަމާންކ ަމ ާއި މި ނި ވަންކަނ ް‬ ‫ސ ފުންކ ޮށ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ވި އ ްކ ާލާކ ަށ ް ހި ތ ެއ ް ނުރުހޭނ ެއ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ސ‬ ‫ސ ޤ ަބ ޫލ ުކ ުރި ޔަ ް‬ ‫ނ ް‬ ‫ސ ނުރ ުހ ު ަ‬ ‫ނ ް‬ ‫ސނ ާލ ުމުނ ް‪ ،‬ރ ުހ ު ަ‬ ‫ވި ް‬ ‫ސ ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ މ ާޒީ ގ ެ ދުރ ުމީ ނ ް ބ ަލ ާލ ުމުނ ް‪،‬‬ ‫ނ ުކ ުރި ޔަ ް‬ ‫ސފަވ ަނީ ކީ އ ަދި މ ުޅި ނ ް މި ދެންނ ެވި‬ ‫ނ މަންޒަރުތ ައ ް ި‬ ‫ފެނ ް ަ‬ ‫ފަދައ ަކުންނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނޒަރ ު‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ފުނ ް މ ާޒީ ގ ެ ތެރެއ ަށ ް ަ‬ ‫ހި ނ ްގ ާލ ުމުނ ް ފެންނަނީ ވަރަށ ް ހި ތާމ ަހ ުރި ބި ރ ުވ ެރި‬ ‫ސތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެއި ނ ް ކޮނ ްމ ެ ހ ާދި ސާއ ެއ ްކ ުރި މ ަތި ވެފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ހ ާދި ާ‬ ‫ސ ތ ަކުނ ް ދި ވ ެހި ންނަށ ް ނ ާކ ާމި ޔ ާބ ާ‬ ‫ނުވަތ ަ އ ެހ ާދި ާ‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލާނ ް ޖ ެހި ފ ައި ހ ުރީ މި ޤ ައުމ ަށ ް އުފަނ ް‪ ،‬އ ަމި އެްލ ަ‬ ‫އ ެދ ުމުނ ް ފ ުރި ގެނ ް ތި ބި މަކަރ ުވ ެރި މ ަދ ު ދި ވ ެހި ބ ައ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪ .‬އެބ ައި މީ ހުނ ް އ ަމި އްލ ަ ފ ައި ދާއ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ޤ ައުމ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ކުރ ުވި ނ ާމާންކ ަމ ާ ބި ރ ުވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ަނި ޔ ާއ ާ އ ަޅ ުވ ެތި ކ ަމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެފަދ ަ ކޮނ ްމ ެ ބި ރ ުވ ެރި ވ ަގ ުތ ެއްގ ައި ހި ތި ކަރުނައި ގ ެ‬ ‫ސަ އި ލުތ ައ ް މި ލ ޮބ ުވ ެތި ބި މުގ ައި ފ ެތ ުރި ފ ައި ވާކަނ ް ތ ާރީ ީޚ‬ ‫ޞަ ފ ުޙާތ ައ ް ހ ެކި ދ ެނީ އެކަންކ ަމ ާއި މ ެދ ު ލ ަދ ުވ ެތި ވާނ ް‬ ‫ޖެހޭފަދ ަ ދަރަޖައަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬ރ ުއި މ ާ ގި ސްލ ުމ ުގ ެ ވ ޭނީ ކ ެކ ުޅުނ ް‬ ‫ނޣަރ ާ ކ ުރި ކ ަމ ުގ ެ ހ ެކި ތ ައ ް ފެންނަނީ‬ ‫މި އ ަމާންޖ ައ ްވުގ ައި ަ‬ ‫ސތ ަގުބ ަލ ު‬ ‫ވ ަކި ސަ ހ ަލުކ ޮށ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމ ުގ ެ މ ު ް‬ ‫ސރަ ވި ލާތ ަކ ެއ ް‬ ‫ކި ލ ަނބުކ ޮށ ްލުމ ަށްޓަކ ައި އެތ ައ ްއެތ ައ ް ވި އ ް ާ‬ ‫މި އ ަމާނ ް ޖ ައ ްވުގ ައި އުފ ައ ްދ ާ އ ޭގ ެ ބާރ ު ވަޔ ާ ބި ރ ުވ ެރި ކ ަމ ާ‬ ‫މ ުޅި ޤ ައ ުމ ު ކ ުރި މ ަތި ކުރ ުވި ކަނ ް ހާމަވ ަނީ އެކަންކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ހި ތި އ ަސަ ރ ު ދުވަހ ަކ ު ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ބުރަކ ަށި ތ ަކުނ ް ނ ުފި ލާނ ެ‬ ‫މި ންވަރަކ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެފަދ ަ ކޮނ ްމ ެ ބި ރ ުވ ެރި ކަމ ަކުނ ް‪ ،‬ޤ ައުމ ަށ ް‬ ‫އ ަމާންކަނ ް ގެނެސްދީ ފ ައި ވ ަނީ ‪ ،‬ޤ ައ ުމ ުގ ެ އ ަގ ުހ ުރި އެތ ައ ް‬ ‫ސކާރައަކ ަށ ް ވ ެގެނ ް‬ ‫އެތ ައ ް ދ ަރި ންނ ެއ ް އެކަންކ ަމ ުގ ެ ި‬ ‫ދ ުނި ޔ ެއި ނ ް ވ ަކި ވ ެ‪ ،‬މި ބި މުގ ައި ވ ަޅ ުލ ެވި ފޮރ ުވި ގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދި ހަމ ަ އ ެއ ާއ ެކ ު‪ ،‬ޤ ައުމ ަށްޓަކ ައި ޖި ހ ާދ ުގ ެ ކަމަރ ު‬

‫ނވ ައި ގެނ ް ނ ުކ ުމ ެ‪ ،‬ލެޔ ާ ދ ާ އޮހޮރުވ ައި ‪ ،‬އެބ ައ ެއ ްގ ެ މ ުޅި‬ ‫ބަނ ް ަ‬ ‫ހަކަތ ަ ޤ ައުމ ަށްޓަކ ައި ޤުރ ުބާންކ ޮށ ް ރެޔ ާދ ުވ ާލ ު އެކ ަމުގ ައި‬ ‫ހޭދަކ ޮށ ްގެންނ ެވ ެ‪ .‬މި ފަދ ަ ބ ައ ެއ ް ކަންތ ައްތަކ ަށ ް މި އ ަށ ްވުރ ެ‬ ‫ކ ައި ރި ނ ް ބ ަލ ާލ ާއި ރ ު ވަރަށ ް ބި ރ ުވ ެރި ވަރަށ ް ލ ަދ ުވ ެތި ވަރަށ ް‬ ‫ހި ތްދ ަތި ކަންތ ައްތ ަކ ެއ ް ހ ުރި ކަނ ް ފާހަގ ަ ކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪ 9‬ވަނ ަ ޙަސަން ރަސްގެފާނ ު ގެ ސަބަބުން ޤ ައުމ ަށް‬ ‫ކުރިމ ަ ިތވި ނ ުރައްކާ‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް ބ ަލ ާއި ރ ު ފާހަގ ަކުރެވ ޭ އ ެއްކަމ ަކީ‬ ‫ހި ޖުރައި ނ ް ‪ 957‬ނ ް ‪ 959‬ށ ް ރ ާއްޖ ޭގ ެ ތ ަޚ ުތުގ ައި‬ ‫ސރީ‬ ‫ރެދ ަލި ކުރ ެއ ްވި އ ައްސުލ ްޠާނ ު ޙ ަސަ ނ ް (ނުވަވަނަ) ި‬ ‫ނވ ަ ޙ ަސަ ނ ް‬ ‫ދި ރި ކ ުސަ ލޯކ ަ މ ަހާރަދުނ ް‪ ،‬އ ާދ ެ! ނުވ ަ ަ‬ ‫ސކަމ ަށ ް‬ ‫ސ ވަރ ެވ ެ‪ .‬އެރަދުނ ް ރަ ް‬ ‫ރަސްގ ެފާނ ުގ ެ ދުވ ަ ް‬ ‫ސކ ަމުގ ައި ދ ެމި ހުންނ ެ‬ ‫އި ސްވ ެ ވަޑ ައި ގ ަ ީތ އ ޭގ ެ ކ ުރި ނ ް ރަ ް‬ ‫ސރީ‬ ‫ވި އެރަދުނ ްގ ެ ބޭބ ޭފ ުޅ ު އ ައްސުލ ްޠާނ ް މުޙަންމ ަދ ު ި‬ ‫ސކަމ ަށ ް‬ ‫ނ މ ަހާރަދުނ ް ޤ ަތ ުލ ު ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ރަ ް‬ ‫ސނ ްގާބަވ ަ ަ‬ ‫ި‬ ‫އި ސްވ ެ ވަޑ ައި ވަގ ަތ ުމ ާއ ެކ ު އެރަދުންނަށ ް ލި ބެންއ ޮތ ް‬ ‫ާސލ ުކުރުމ ަށ ް އި ސްލ ާމ ްދީ ނ ުގ ެ އ ަދ ުއ ްވުނ ްގ ެ‬ ‫މ ޮޅުތ ަކ ެއ ް ޙ ި‬ ‫ކި ބ ައި ނ ް ވ ާގި ހ ޯދ ުމ ުގ ެ އ ެދުނ ްފ ުޅުގ ައި އި ސްލ ާމ ްދީ ނ ް‬ ‫ދ ޫކުރައ ްވާކަނ ް ރ ާއްޖޭގ ައި އި ޢ ްލާނ ުކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬އެއ ަށްފ ަހ ު‬ ‫ކ ޮއްޗެއ ަށ ް‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެދ ޫކުރައްވ ައި‬ ‫ސކޮޅ ަކ ު‬ ‫ވަޑ ައި ގެނ ް އެތަނުގ ައި ދުވ ަ ް‬ ‫ވަޑ ައި ގ ަ ީތ‬ ‫ހުންނ ެވުމ ަށްފ ަހ ު‬ ‫އ ެތ ާނގ ެ ބާރ ުހ ުރި‬ ‫ގ ޯވާއ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެތަނ ުގ ެ‬ ‫ފަރާތ ަކ ާގ ުޅި ވަޑ ައި ގެނ ް‬ ‫ބޭކ ަނބަލ ަކ ާ‬ ‫ދީ ނ ުގ ެ‬ ‫ސ ީއ‬ ‫ީޢ ާ‬ ‫އެތަނުގ ައި‬ ‫ކ ައި ވ ެނި ކުރައްވ ައި ގެނ ް‬ ‫ނވ ައި މި ޤ ައުމ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ކުރ ުވި‬ ‫ހުނ ް ަ‬ ‫ނުރައ ްކ ާތ ެރި ބި ރ ުވ ެރި ކަންތ ައްތަކ ަކީ‬ ‫ދުވަހ ަކ ު‬ ‫ސގ ަނޑުނ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ފ ަ ް‬ ‫ނުފ ޮހެވޭނ ެ ބި ރ ުވ ެރި ކަންތ ައްތ ަކ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ރައ ްޔި ތުނ ް ޣ ައި ރ ު ދީ ނަށ ް‬ ‫ކ ުރި މ ަސަ އްކ ަތ ާ‪،‬‬ ‫އ ެނބުރުމ ަށ ް‬ ‫އ ަދި އެރ ޫޙުގ ައި ވ ެރި ކަނ ް އ ަތުލ ައި‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ މ ައްޗަށ ް ނ ުފ ޫޒ ު ހި ންގ ައި‬ ‫ޞރ ާދީ ނ ް މި ޤ ައ ުމުގ ައި ފ ެތުރުމ ަށ ް‬ ‫ނ ާ‬ ‫ަ‬ ‫ފ ެއްޓ ެވި މ ަސަ އްކަތަކ ަށ ް ހ ުއ ްޓ ުމ ެއ ް ނ ުގެނައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޝހީދުކޮށް‪ ،‬ޕޯޗްގީޒުންގެ‬ ‫ހަވަނ ަ ޢަލީރަސްގެފާނ ު ަ‬ ‫އަޅުވެތިކަމ ުގެކަސްތޮޅުގައި ދިވެހިރ ާއްޖެ‬

‫ނ ޙ ަސަ ނ ް‬ ‫ޕ ޯޗްގީޒުނ ްގ ެ ދ ުއ ްތުރާތ ައ ް ނުވަވ ަ ަ‬ ‫ރަސްގ ެފާނ ުގ ެ އ ެދި ވަޑ ައި ގ ަތ ުމ ުގެމ ަތި ނ ް ނި ންމ ައި ނުލ ައި‬ ‫ކ ުރި ޔަށ ްގެނ ްދި ޔަ ީއ ވަރަށ ް ރޭވުނ ްތ ެރި ކ ަމ ާ ކ ެހި ވ ެރި ކ ަމ ާ‬ ‫އ ެކުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ފަހަރަކ ަށ ްވުރ ެ ފަހަރަކ ު އެބ ައި މީ ހުނ ްގ ެ ބާރ ު‬ ‫ނތީޖ ާ ނި މި ގެނ ް ދި ޔަ ީއ‬ ‫ގެނ ްދި ޔަ ީއ ގަދ ަކުރަމުންނ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ޕ ޯޗްގީޒުނ ްގ ެ އ ަޅ ުވ ެތި ކ ަމ ުގ ެ ދަށ ަށ ް ރ ާއ ްޖ ެ ދި އ ުމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޕ ޯޗްގީޒުންނ ާދެކޮޅ ަށ ް ދި ވ ެހި ނ ްކ ުރި ވަރުގަދ ަ ހ ަނގުރާމ ައި ގ ައި‬ ‫ސކ ަމުގ ައި ހުންނ ެވި އ ައްސުލ ްޠާނ ު ޢ ަ ީލ (ހަވަނަ)‬ ‫އޭރ ު ރަ ް‬ ‫ގަދަފަދ ަ ހި ތްވަރ ުފ ުޅ ާއ ެކ ު ކ ުރި މ ަތި ލ ައްވ ައި ހ ަނގުރާމ ަކުރަމުނ ް‬ ‫ދ ެޚ ާދި މ ެއ ްފި ޔަވ ާ‬ ‫ދ ަނި ކ ޮށ ް އެރަދުންނ ާއި ‪ ،‬ޚ ާއ ްޞަ‬ ‫ސ ދީ “ އ ަލި ރަދުންނެކ ޭ‬ ‫އެނ ްމެނ ް ހ ަނގުރާމައ ަށ ް ފުރަގ ަ ް‬ ‫އ ަނދި ރި ރަދުންނެކ ޭ ތި މަނ ްމެންނަށ ް ހަމަހަމައ ޭ ” ބުނ ެ‬ ‫ޤ ައ ުމ ުގ ެ ވ ެރި ކަނ ް ޕ ޯޗްގީޒުންނަށ ް ދޫކ ޮށ ްލާފ ައި މ ައި ދާނުނ ް‬

‫އެރަދުނ ް ގި ނި ކަންޏ ާވ ުމުނ ް‪،‬‬ ‫ފ ައި ބ ައި ގެނ ް ދި އ ުމުނ ް‬ ‫އެނ ްމެފ ަހުނ ް ޢ ަ ީލރަސްގ ެފާނުނ ް ޝަ ހީދ ު ކ ޮށ ް ޕ ޯޗްގީޒުނ ްގ ެ‬ ‫ބާރ ުގ ެ ދަށ ަށ ް މި ޤ ައ ުމ ު ދި ޔައީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫އެފަހަރ ު ޕ ޯޗްގީޒުނ ް ‪ 15‬އަހަރ ާ ހ ަތްމ ަހ ެއ ްހ ާ ދުވ ަ ް‬ ‫ވަނ ްދެނ ް ރ ާއ ްޖ ެ އ ެމީ ހުނ ްގ ެ އ ަޅ ުވ ެތި ކ ަމ ުގ ެ ދ ަށުގ ައި‬ ‫އެއ ަޅ ުވ ެތި ކަމ ަށ ް ނި މ ުމ ެއ ްގެންނ ެ ީވ‬ ‫ވ ަނި ކ ޮށ ް‪،‬‬ ‫އުތީމ ު ބ ޮޑުތ ަކުރ ުފާނ ާ އެތ ަކުރ ުފާނުނ ްގ ެ ހި ތްވަރުގަދ ަ‬ ‫ނނ ްތުންނ ެވ ެ‪ .‬އެތ ައ ް ބި ރ ުވ ެރި‬ ‫ފްލީޓ ުގ ެ ހި ންމ ަތ ާ މި ނ ް ަ‬ ‫އެތ ަކުރ ުފާނުނ ްގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ސއ ަކ ާ ކ ުރި މ ަތި ވި ަ‬ ‫ހ ާދި ާ‬ ‫ސނުނ ްފ ުޅ ާއ ެކ ު ފަސްޖ ެހ ުމ ެއްނ ެތި ނ ުކ ުމެވަޑ ައި ގެނ ް‬ ‫ދުރ ުވި ް‬ ‫ފ ެއްޓ ެވި ވަރުގަދ ަ ހ ަނގުރާމ ަ ނި ނ ްމ ެ ީވ މި ބި ންތ ަކުނ ް‬ ‫ސ ފި ލ ުވ ާލުމ ަށްފ ަހުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޕ ޯޗްގީޒުނ ްގ ެ ވ ަ ް‬

‫ކަލ ާފާނ ުގެ އަރިހުގަ ިއ ިތ ިބ ބޭކަލުން ޚިދުމ ަތަށް‬ ‫ޝހީދުކުރ ު​ުން‪.‬‬ ‫ސ ިދނ ުމ ުން ހޮޅިން ކަލ ާފާނ ު ަ‬ ‫ފުރަގަ ް‬ ‫ސރީ‬ ‫އ ައްސުލ ްޠާނ ު އި ބްރ ާހި މ ް (ތި ންވަނަ) ި‬ ‫ސވަރުދ ަ މ ަހާރަދުނ ް ނަކީ އ ަލ ްޣ ާޒީ މުޙ ައްމ ަދ ު‬ ‫ސުއްދ ަ ު‬ ‫ތ ަކުރ ުފާނުނ ްގ ެ ދ ަރި ކ ަލ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫މަޝްހޫރ ުވެފ ައި ވ ަނީ “ކ ަލ ާފާނ ު” ގ ެ ނަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސކަނ ްކުރ ެއ ް ީވ ‪ 993‬އި ނ ް ‪ 1017‬އ ަށ ެވ ެ‪ .‬މި ރަދުނ ްގ ެ‬ ‫ރަ ް‬

‫ސތ ަކ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ހ ޮޅި ނ ް ރ ާއ ްޖ ެއ ާ‬ ‫ސކ ަމ ުގ ެ ފ ަހ ު ދުވ ަ ް‬ ‫ރަ ް‬ ‫ދެކ ޮޅ ުވ ެރި ކ ަމުގ ައި އ ައި ޚަބަރ ު ލި ބުނ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް‬ ‫ޝވަރ ާކުރ ުމުނ ް‬ ‫ސކ ަމ ުގ ެ ބ ޮޑުނ ް އ ެއ ްކުރައ ްވ ާ މ ަ ް‬ ‫ރަ ް‬ ‫ހ ަނގުރާމ ަކުރުމ ަށ ްވުރ ެ‬ ‫ލ ަފ ާއެރ ު ީވ‬ ‫އެރަދުންނަށ ް‬ ‫ފި އްލ ަވާވަޑ ައި ގ ަތުނ ް ބ ުއ ްދި ވ ެރި ކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް‬ ‫ބ ޮޑުނ ްގ ެ ލ ަފ ާފުޅ ަށ ް އި ޙ ުތި ރ ާމ ްކުރައްވ ައި ‪ ،‬ނަވ ެއްގ ައި‬ ‫ޝކަރ ާ‬ ‫ފި އ ްލ ެވުމ ަށ ް ދ ަތުރ ުފ ެއްޓ ެ ީވ ހި މާޔަތ ުގ ެ ލ ަ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ސ އ ެކުގ ައ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ބ ޮޑުންނ ާ އ ަރި ހުބޭކ ަލުންނ ާވ ެ ް‬ ‫ގ ަނޑުވަރުގ ައި ޢ ާއި ލ ާގ ެ ބ ައ ެއ ް ބ ޭފ ުޅުނ ް ބ ެއި ތި އ ްބި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ަނޑުމ ަތި ނ ް ރަދުނ ްގ ެ ނާކ ޮޅ ާ ހ ޮޅި ނ ްގ ެ އުޅ ަނދުފަހަރ ާދި މ ާވ ެ‬ ‫ހ ަނގުރާމ ަފ ެށުނުވ ަގ ުތ ު އެރަދުނ ްގ ެ ވ ަފ ާތ ެރި ޚ ާދި މ ް‬ ‫ޖ ަމ ާލުކ ަލ ޯއ ާއެރަދުނ ް އެނުރައްކ ަލ ުގ ެ ތެރެއ ަށ ް ދޫކ ޮށ ްލާފ ައި‬ ‫އ ަރި ހުގ ައި ދި ޔަމީ ހުނ ް ނަވުނ ްފުނ ްމާލ ައި ގެނ ް ކ ައި ރީ ގ ައި އ ޮތ ް‬ ‫ގަދ ަހި ތްވަރ ުފ ުޅ ާއ ެކ ު‬ ‫އ ެރީ އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފ ަޅުރަށަކ ަށ ް‬ ‫ކ ަލ ާފާނ ާއި ޖ ަވ ާލުކ ަލ ޯ‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ހ ަނގުރާމ ަކ ުރި ަ‬ ‫ސ‬ ‫ޝަ ހީދުވީއ ެވ ެ‪ .‬ދެނ ް ދުޝްމި ނުނ ް ލ ަހ ެއްނ ުވ ެ މ ާލެއ ައި ް‬ ‫ނގ ައި ގެނ ް‬ ‫ގ ަނޑުވަރ ުތެރޭނ ް އ ަތ ުޖ ެހުނ ުހ ާއ ެއްޗ ެއ ް ވަގ ަށ ް ަ‬ ‫ސ ގޮވ ައި ގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެނ ްމެފ ަހުނ ް ދި ޔަ ީއ ކ ަޅ ުތ ުއްކ ަލ ާވ ެ ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫އަމިއްލައެދުމ ުގައި ހޮޅިންގެ އަތްދަށަށް ރ ާއްޖެ‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫މުކ ައްރަމ ް‬ ‫އ ައްސުލ ްޠާނ ް‬ ‫ނ ކީރި ތި‬ ‫ނވަރަނ ް ަ‬ ‫ަ‬ ‫“ސރީ‬ ‫ި‬ ‫ޢި މ ާދ ުއ ްދީ ނ ް(ތި ނ ެއ ް)‬ ‫ސކަމ ަށ ް އި ސްވެވަޑ ައި ގ ަ ީތ ހި ޖުރައި ނ ް‬ ‫މ ަހާރަދުނ ް” ރަ ް‬ ‫ނއަހަރުގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ރަދުނ ް މަޝްހޫރ ުވެފ ައި ވ ަނީ‬ ‫‪ 1163‬ވ ަ ަ‬ ‫ސކަނ ް‬ ‫ކޮރުބަނ ްޑާރައި ނ ްގ ެ ނަމުންނ ެވ ެ‪ .‬މި ރަދުނ ްގ ެ ރަ ް‬ ‫ސުލްޙ ަވ ެރި ކަންމ ަ ީތގ ައި ހި ނގ ަމުނ ް ދ ަނި ކ ޮށ ް‪ ،‬ޤ ައުމ ަށ ް‬ ‫ްޤާޟ މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫ޚި ޔާނ ާތ ްތ ެރި ވި ދ ެޚ ާއި ނުނ ް ކ ަމުގ ައި ވ ާ އ ަލ ީ‬ ‫ޝަ މްސުއ ްދީ ނ ާ އ ަލްޚަޠީބ ް އ ަޙުމ ަދ ު މ ުހ ްޔި އ ްދީ ނ ު‬ ‫ނންނޫރ ު‬ ‫މަކަރ ުވ ެރި ކ ަމުގ ައި ވ ެރި ކަނ ް އ ަތ ުލުމ ަށ ް‪ ،‬ކަނ ް ަ‬ ‫ޢ ަ ީލރ ާޖ ާގ ެ ވ ާގި ހޯދ ައި ގެނ ް ކ ުރި މ ަސަ އްކ ަތުނ ް ޢ ަ ީލރ ާޖާފޮނ ުވި‬ ‫ސ މ ާލ ެހި ފ ައި‬ ‫މަލ ަބ ާރީ ނ ްގ ެ ބައ ަކ ު (ހ ޮޅި ނ ް) އ ައި ް‬ ‫ނންނޫރަށ ް‬ ‫ގ ަނޑުވަރުއަނ ްދ ާލާފ ައި އ ެމީ ހުނ ް އ ެނބ ުރި ކަނ ް ަ‬ ‫ދި ޔަ ީއ ރަދުންނ ާއި ‪ ،‬އި ބްރާހީމްރަސްގ ެފާނުނ ްގ ެ ދ ަރި ކ ަލުނ ް‬ ‫ސ އެތ ައ ް ދި ވ ެހި ންނ ެއ ް ގޮވ ައި ގެނ ް‬ ‫މުޙަންމ ަދ ާއި އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ވ ެރި ކަނ ް ހި ނ ްގުމ ަށ ް ހ ޮޅި ނ ްގ ެ ބަޔަކ ު‬ ‫ސކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ކަނ ް ހި ނ ީގ ހި ޖުރައި ނ ް ‪1166‬‬ ‫އި ް‬ ‫މި މީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫ނއަހަރ ު ޞަ ފަރުމ ަހ ުގ ެ ތެރޭގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވަ ަ‬ ‫ބާރ ުހ ޯދި މަކަރ ުވ ެރި ންނަށ ް އ ެއ ްމި ޔަކަނުނ ް ހ ެވި ލ ަހ ެވި ލ ައި‬ ‫މ ަ ީތގ ައި‬ ‫އެމަކަރ ުވ ެރި ކަނ ް‬ ‫ދ ާދި މ ަދ ު‬ ‫ތި ބ ެވުނުކަމ ަށްވ ަނީ‬ ‫އ ާޚި ރުގ ައި‬ ‫ސކ ޮޅ ެއްގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫ޚި ޔާނ ާތ ްތ ެރި ވި‬ ‫ޤ ައުމ ަށ ް‬ ‫މި ދ ެޚ ާއި ނުންނަށ ް ޙ ައ ްޤުޖ ަޒ ާލި ބި‬ ‫މަކަރ ުވ ެރި ކ ަމުގ ައި‬ ‫ހ ޮޅި ނ ްގ ެ‬ ‫އ ެދ ެމީ ހުނ ް ނި މި ދި ޔައީއ ެވ ެ‪ .‬ބުނ ެވ ެނީ‬ ‫ކ ަނޑ ުފ ެއ ް ީތކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވ ަޅުގ ަނޑުނ ް‬ ‫މި އ ަނދި ރި‬ ‫ސަ ލާމ ަތްކ ޮށ ްދ ެއ ް ީވ‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ް‬ ‫ހުރާގ ޭ ދޮނ ް ޙ ަސަ ންމ ަނި ކ ުފާނ ުގ ެ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ންނ ެތ ް‬ ‫އި ސްވ ެ‬ ‫ދޮންބަނ ްޑާރައި ނ ް‬ ‫ނވ ައި ގެނ ް ދޮންބަނ ްޑާރައި ންނ ާ‬ ‫ހުނ ް ަ‬ ‫ޝކަރ ު‬ ‫އޭނ ާގ ެ އ ެހި ތްވަރުގަދ ަ ލ ަ ް‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލ ައ ްވ ާ‬ ‫ހ ޮޅި ންނ ާއި‬ ‫ކުރ ެއ ްވި ރޭވުނ ްތ ެރި ވަޠ ަނީ ރ ޫޙުނ ް ފ ުރި ގެނ ްވ ާ ގަދަފަދ ަ‬ ‫ޞރ ު ލި ބ ުނީ ދި ވ ެހި ންނަށ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ަމުގ ައި‬ ‫ނ ް‬ ‫ހ ަނގުރާމ ައި ގ ައި ަ‬ ‫ދޮންބަނ ްޑާރައި ނ ް ގެނ ްގ ުޅ ުއ ްވި ޙި ކުމ ަތ ު ޢަމ ަ ީލ އ ަކީ‬ ‫ނކަނ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ކި ބ ައި ގ ައި ހ ުރި މި ފަދ ަ ޚ ާއ ްޞަ ކުޅ ަދ ާ ަ‬ ‫ދ ައ ްކުވ ައި ދި ނ ް ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއ ްޖ ެ ހ ޮޅި ނ ްގ ެ އ ަނި ޔ ާވ ެރި‬ ‫ވ ަކި ތ ަކ ުގ ެ ދ ަށުނ ް ސަ ލާމ ަތ ް ކުރ ެވުނ ުއި ރ ު އެއ ަނި ޔާއ ަށ ް‬ ‫ކ ެތްނ ުކުރ ެވި ގެނ ް ނި ކ ަމ ެތި އެތ ައ ް ރައ ްޔި ތުންނ ެއ ް ވ ަނީ‬ ‫މި ދ ުނި ޔ ެއ ާ އަބަދ ަށ ް އ ަލްވ ަދ ާޢ ު ކި ޔާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ބި ރ ުވ ެރި އެތ ައ ް‬ ‫ކަންތ ައްތަކ ަކ ާ ރައ ްޔި ތުންނަށ ް އ ޮ ީތ ކ ުރި މ ަތި ކުރ ުވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ވެލާނާގޭ މ ުހަންމ ަދު ީދ ީދ‬ ‫ގެނ ައުން‬

‫ވެރިކަންހޯދުމ ަށް‬

‫ޕިޝޯރީން‬

‫އ ައްސުލ ްޠާނ ު މުހަންމ ަދ ުޝަ މްސުއ ްދީ ނ ު(ތި ނ ެއ ް)‬ ‫ސކ ަމުގ ައި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ވ ެރި ންކަނ ް އ ަތ ުލުމ ަށ ް ވ ެލާނާގ ޭ‬ ‫ގެރަ ް‬ ‫ިޕޝޯރީ ންގޮވ ައި ގެނ ް‬ ‫ޝވަރުނ ް‬ ‫ިޕ ާ‬ ‫މުޙަންމ ަދ ުދީ ދީ‬ ‫ނވަރަށ ް ފ ައި ބ ާ އެރަށ ުގ ެ‬ ‫ނނ ް އ ައި މ ަގުމ ަ ީތ ޅ‪.‬ހި ނ ް ަ‬ ‫މ ާލެއަނ ް ަ‬ ‫މީ ހުންނަށ ް އެތ ައ ް ދ ުއ ްތުރ ާއ ެއ ްކ ުރި އ ެވ ެ‪ .‬އެއ ަށްފ ަހ ު‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪31‬‬

‫މ ާލެއ ައުމ ަށ ް އެރަށުނ ް އ ޮޑި އ ެއ ް ފ ޭރި ގަނ ެގެނ ް އ ައި މ ަގުމ ަ ީތ‬ ‫ނއަހަރ ު ޛ ުލ ްޙި އ ްޖާމ ަހ ުގ ެ ‪ 9‬ވަނަދުވ ަހ ު‬ ‫‪ 1327‬ވ ަ ަ‬ ‫ސ އ ެމީ ހުންނ ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ި‬ ‫ބ ޮޑުބ ަނޑ ޮހުގ ައި ތި އްބ ައި‬ ‫ހ ަނގުރާމަކ ޮށ ް އ ެމީ ހުންބ ަލި ކ ޮށ ް އ ެމީ ހުނ ް ހ ައްޔަރުކ ޮށ ްގެނ ް‬ ‫ނއީއ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ ފ ަހ ުގ ެ ތ ާރީ ޚ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ެމީ ހުނ ް މ ާލ ެގ ެ ަ‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް އެނ ްމ ެ ފުރަތަމ ަ‬ ‫ބަލ ައި ރ ު ރ ާއްޖޭގ ައި އ ުފ ެދުނ ު ި‬ ‫ކ ުރި ހ ަނގުރާމ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ ކ ޮމާންޑަރަކ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ފުރަތަމ ަ ކ ޮމާންޑ ަރ ހ ޮޅ ުދ ޫ‬ ‫ި‬ ‫ހުންނ ެ ީވ‬ ‫ސ‬ ‫ނ ެވި ގ ޭ ދޮންމ ަނި ކ ުގ ެ އި ސްމާޢީލ ް ދީ ދީ އ ެވ ެ‪ .‬މި ކަނ ްވ ެ ް‬ ‫ނމ ަ ވ ެރި ކަނ ް ކުރާކ ަށ ް‬ ‫ިޕޝޯރީ ންނަށ ް ކ ާމި ޔ ާބ ުވި ަ‬ ‫ސ‬ ‫ވ ެލާނާގ ޭ މުޙަންމ ަދ ުދީ ދީ އ ެއ ް އ ަދި އ ެހެނ ްދީ ދީ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސކ ަމ ާމެދ ަކ ު ޝަ އ ްކ ެއްނ ެތ ެވ ެ‪ .‬ހ ޮޅި ންނެކ ޭއ ެއްފަދ ައި ނ ް‬ ‫ނ ުހ ުރީ ް‬ ‫ތި ީބ ީހ ިޕޝޯރީ ންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪ 1988‬ނޮވެމ ްބަރ ‪ 3‬ގެ ޢުދުވާ ީނ ޙ ަމަލ ާގަ ިއ ލިބު ީނ‬ ‫ބަޔ ާންނ ުކުރ ެވޭވަރުގެ ބ ޮޑު ގެއްލުންތަކެއް‪.‬‬ ‫އެނ ްމެފ ަހުނ ް ރ ާއްޖ ޭގ ެ ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ކ ުށ ެއްނ ެތ ް‬ ‫އެތ ައްބަޔަކ ު ޤަސްދުގ ައި މަރ ާ އެތ ައ ް އ ަނބި ންނ ެއ ް‬ ‫ސއ ަކީ‬ ‫ހުވަފ ަތްކ ޮށ ް އެތ ައ ް ދ ަރި ންނ ެއ ް ޔަތީމ ުކ ުރި ހ ާދި ާ‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ މ ަދުބަޔަކ ު އ ަޑީ ގ ައި ތި ބ ެގެނ ް ތަމަޅ ަ ޓ ައި ގަރުނ ް‬ ‫ހ ަތި ޔާރ ާއ ެކ ު ‪ 1988‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 3‬ރޭ މ ާލެއަރުވ ައި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ދި ފ ާ ީޢމަރުކަޒ ަށ ް ޙަމަލ ަދީ އ ަދި ކ ުށ ެއްނ ެތ ް އެތ ައްބަޔަކ ު މަރ ާ‬ ‫ހި ނ ްގި ޢ ުދ ުވާނ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ ވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ދ ަހި ވ ެތި ކ ަމުގ ައި‬ ‫ސ‬ ‫މި ހި ނ ްގި ޢ ުދ ުވާނުގ ައި ފ ަޅުއ ޮޑި ފަހަރުނ ް މީ ހުނ ްގެނ ެ ް‬ ‫ޖ ުމ ްހ ޫރީ މ ައި ދާނުގ ައި ގަދައ ަ ީވގ ައި ނި ވ ައި ފ ަތްގ ަނޑަކ ަށ ް‬ ‫ބ ައި ތި އްބ ައި ގެނ ް އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ނި ވ ަލުގ ައި ތި ބ ެގެނ ް އ ެމީ ހުނ ްގ ެ‬

‫ބުރަކ ަށި ތ ަކ ުގ ެ މ ަ ީތގ ައި ބ ަޑި ޖ ައ ްސަ އި ގެނ ް ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ދި ފ ާ ީޢމަރުކަޒަނ ް ދ ެމުނ ްގެނ ްދި ޔަ ީއ ވަރުގަދ ަ ޙަމ ަލ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އ ެދުވ ަހ ު މ ާތ ްވ ެގެނ ްވ ާ އި ސްލ ާމ ްދީ ނ ާއި‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ދި ނ ް ރައ ްދުޙަމ ަލާގ ައި‬ ‫ދި ވ ެހި ޤ ައ ުމ ުގ ެ ޙ ައ ްޤުގ ައި ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‬ ‫ސއްސުވ ާ ީލ ި‬ ‫ސ ި‬ ‫ތަމަޅ ައި ނ ް ފުރަތަމ ަވ ެ ް‬ ‫ޢ ުމުރުނ ް ‪ 20‬އަހަރުނ ުފުރޭ ޅ ަޒ ުވާނ ް ކ ޯޕްރަލ ް ޝަ ހީދ ު‬ ‫ޙ ުސަ އި ނ ް އާދ ަމ ްގ ެ ކ ުއ ްލި ޙަމ ަލ ާއި ންނ ެވ ެ‪ .‬އޭނ ާގ ެ އެވަރުގަދ ަ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ތ ައްޔާރ ުވާނ ެ ވ ަގ ުތ ު ކި ތަނ ްމ ެ‬ ‫ޙަމ ަލ ާއި ނ ް ި‬ ‫ސ ހޯދ ައި ދ ެއ ްވުމ ަށްފ ަހ ު އެހ ަނގުރާމ ައި ގ ައި‬ ‫ރަގަޅަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫އެފަދައ ަކުނ ް‬ ‫އޭނ ާޝަ ހީދ ު ީވ މި ޤ ައ ުމ ުގ ެ ވ ެރި ކަމ ަކީ‬ ‫ނނ ް އަންނަހާބަޔަކ ަށ ް ލި ބި ދާނ ެ އ ެއްޗ ެއ ް‬ ‫އަރައި ގަނ ް ަ‬ ‫ސ އަންގ ައި ދީ ފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ނޫންކަނ ް ކި ތަނ ްމ ެ ރަގަޅަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫މި ޢ ުދ ުވާނުގ ައި ދުޝްމި ނުނ ްގ ެ ހ ާލި ތ ައ ް ދެނެގަނ ެ އ ެހ ާލި ތ ައ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ްސވި ހ ާލި ކ ޮށ ްލ ުމ ުގ ެ މ ަތި ވ ެރި ޢ ަޒ ުމްގ ައި‬ ‫ވި އ ި‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް އ ެދުވ ަހ ު ބޭރަށ ް ނ ުކުންނ ެވި ‪ 10‬ފ ަހުލ ަވާނުންނަކީ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ޤ ައ ުމީ ވ ާޖި ބ ު އ ަދ ާކުރ ުމުގ ައި‬ ‫ޤ ައ ުމ ުގ ެ ޙ ައ ްޤުގ ައި ި‬ ‫ސނ ުޖެހޭނެކަނ ް މ ުޅި ދ ުނި ޔެއ ަށ ް ހާމަކ ޮށ ްދ ެއ ްވި ހި ތްވަރުގަދ ަ‬ ‫ފަ ް‬ ‫ފ ަހުލ ަވާނުންތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގ ެތެރެނ ް ‪ 3‬ބޭކަލ ަކ ު ޝަ ހީދ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެބޭކ ަލުނ ްގ ެ ހ ަށި ތ ަކުނ ް ފ ޭދި ގެނ ް ދި ޔަ ލ ެއި ނ ް މި ބި މުގ ައި‬ ‫ޤ ައ ުމ ާއި ވަޠަނ ްގ ެ ޙ ައ ްޤުގ ައި ޖި ހ ާދ ުކުރ ުމ ުގ ެ އާރ ޫހ ެއ ް‬ ‫އުފަނ ްކުރ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬މި ޢ ުދ ުވާނުގ ައި ޝަ ހީދ ުވ ެދި ޔަ ީއ ހަމ ައެކ ަނި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ‪ 8‬ބޭކ ަލުނ ްގ ެ އި ތުރަށ ް‬ ‫ސފ ައި ންނ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ި‬ ‫ސ ޝަ ހީދ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޢާނ ްމުނ ްގ ެ ‪ 11‬މީ ހ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫މި ީއ ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި އ ުފ ެދުނ ު ދި ވ ެހި ނ ް‬ ‫ނނ ްކި ޔި ގެނ ް ތި ބި ބ ައ ެއ ްގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ޤ ައުމ ަށ ް‬ ‫ގެނަމުނ ް ަ‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ވި ބަޔާނ ްކުރަނ ް ދ ަތި ބި ރ ުވ ެރި ނުރައ ްކ ާތ ެރި‬ ‫ސތ ަކ ެވ ެ‪ .‬މި ފަދ ަ ކަންކ ަމުނ ް ލި ބި ފ ައި ވ ާ ފި ލާވ ަޅުތަކ ަކީ‬ ‫ހ ާދި ާ‬ ‫ސ ހ ަނދާނ ްކުރަނ ްޖެހޭނ ެ‪ ،‬އ ެއި ނ ް‬ ‫ސ މާދ ަމ ާވ ެ ް‬ ‫މި އ ަދ ުވ ެ ް‬

‫ާސލ ުކުރަނ ްޖެހޭނ ެ ފި ލާވ ަޅުތ ަކ ެވ ެ‪ .‬މި ފަދ ަ‬ ‫ޢި ބްރަތ ް ހ ި‬ ‫ކަންކަނ ް ޤ ައުމ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ކުރ ުވި ބަޔަކީ ޤ ައ ުމ ާމ ެދ ު‬ ‫ނ ުދެންނެވޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ައ ެއްކަމަކ ަށ ް‬ ‫ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވެވޭނ ެ‬ ‫ޤ ައުމ ަށްޓަކ ައި ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވެވ ޭނީ އެބ ައ ެއ ްގ ެ ބ ަހާޢަމ ަލުނ ް‪،‬‬ ‫ނނ ްހޯދ ައި ދީ ‪ ،‬ޤ ައ ުމ ު‬ ‫ނރުނ ް ޤ ައުމ ަށ ް ރީ ތި ަ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ާ ހ ު ަ‬ ‫ނންއ ޮތ ްޖީ ލުތަކ ަށ ް‬ ‫އ ޭގ ެ އެނ ްމ ެ ފ ުރި ހަމަގ ޮތުގ ައި އަނ ް ަ‬ ‫ސނ ާމީ ހ ެއ ް ނުވަތ ަ ބަޔަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމ ު‬ ‫ާސލުކ ޮށްދޭނ ް ވި ް‬ ‫ވ ި‬ ‫ސލަޙ ަތުނަގ ާލ ާ‪،‬‬ ‫ޤ ައ ުމ ުގ ެ ސުލްޙަމ ަ ް‬ ‫ބ ައި ބ ައި ކުރުވ ައި‬ ‫ސނ ާމީ ހަކ ަށ ް ނުވަތ ަ ބައަކ ަށ ް‬ ‫ޤ ައުމ ަށ ް ގ ެއ ްލުންދޭނ ް ވި ް‬ ‫ސ ޤ ައ ުމ ާމ ެދ ު ފ ަޚުރ ުވ ެރި އ ެއ ް ނ ުވެވޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދުވަހ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫އ ަދ ުގ ެޒ ުވާނުންނަކީ މި ފަދ ަ ކަންކ ަމުނ ް ޢި ބްރަތ ް‬ ‫ާސލްކ ޮގެނ ް‪ ،‬ޤ ައުމ ަށ ް ނަފ ާވާނ ެ ގ ޮތްތ ައ ް ދަނ ެ‪،‬‬ ‫ޙ ި‬ ‫ަޞރުފަދ ަ‪،‬‬ ‫ޝަ ހީދ ު ޙ ުސަ އި ނ ްއާދ ަމ ާ ޝަ ހީދ ު އާދ ަމްނ ީ‬ ‫ޝަ ހީދ ު މުހަންމ ަދ ު އި ބްރާހީމ ްއ ާއި ޝަ ހީދ ު މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫ނމ ަ ޝަ ހީދ ު‬ ‫ޙ ަސަ ންފަދ ައި ނ ް‪ ،‬އެއ ަށ ްވުރ ެ ކ ުރި ނ ް ަ‬ ‫ޢ ަ ީލރަސްގ ެފާނ ާ އުތީމ ު ބ ޮޑުތ ަކުރ ުފާނ ާ ދޮންބަނ ްޑާރައި ނ ް‬ ‫ފަދ ައި ނ ް ޤ ައ ުމ ުދ ެކ ެލ ޯބި ވ ާ ބައަކ ަށ ް ވުމ ަކީ މި އ ަދ ު ވަރަށ ް‬ ‫ނނ ް އ ޮތ ް‬ ‫މ ުހި ނ ްމ ު ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ޤ ައ ުމ ު މި ގ ޮތުގ ައި އަނ ް ަ‬ ‫ާސލުކ ޮށ ްދެވ ޭނީ މި ދެންނ ެވި ބަޠ ަލުނ ް ފަދ ައި ނ ް‬ ‫ޖީ ލުތަކ ަށ ް ވ ި‬ ‫ޤ ައ ުމ ުދ ެކ ެލ ޯބި ވ ާ‪ ،‬އި ޚ ްލާޞްތ ެރި ތ ެދ ުވ ެރި ބައަކ ަށ ް މި ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫އި ސްވ ެދެންނ ެވި ފަދ ަ‬ ‫ވ ެގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެނ ްމ ެހާފަރ ުދުނ ް‬ ‫މަކަރ ުވ ެރި ޚ ާއި ނުންނަށ ް އެފަދ ަ ފުރ ުސަ ތ ެއްނ ުދީ އެފަދ ަ‬ ‫ސނުނ ް ބަދ ަލުކ ޮއ ްލ ާހ ާ ހި ތްވަރ ު ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ފަރ ާތްތ ަކ ުގ ެ ވި ް‬ ‫ޒ ުވާންދ ަރި ނ ްގ ެ ކި ބ ައި ގ ައި ހުރ ެގެންނ ެވ ެ‪ .‬މި މ ުޖުތަމ ަޢ ު‬ ‫ޤ ައުމ ަކީ މަންމ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެގ ޮތުގ ައި ބި ނ ާކުރ ެވި ގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި މަންމައ ަށ ް އުފަނ ް ކޮނ ްމެދ ަރި އ ަކ ު މި މަންމައ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ތ ެދ ުވ ެރި ވުމ ަކީ ކޮނ ްމ ެ ދ ަރި އ ެއ ްގ ެ ވ ާޖި ބ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫އައްސުލްޠާނ ު އިބްރާހިމްނ ޫރައް ީދނ ު އިސްކަންދަރު‪.‬‬

‫ސކަލ ޭ‬ ‫ސއްޔަތ ޭ ލ ޮބ ުވެތިއ ެ ީއ ވާރަ ް‬ ‫މ ަތިވެރި އ ެ ީއ ޝަޚ ް ި‬

‫ސކަންދަރޭ‬ ‫މ ަތިފުށ ުގެނަސަ ބުނ ް ގަދ ަ ތ ަނބ ޭ ތ ަޚުތ ައްވ ެޑުވި އި ް‬

‫މަޝްހޫރ ު ދޮންބަނ ްޑާރައިންނ ާ ނަސަ ބުފުޅުގުޅިފ ައިމިވ ާ‬

‫މުސްކުޅި ނަމުނ ް މަޝްހޫރ ު ީވބަނ ްޑާރައިނ ްގ ެ ހ ަނދާނެހ ޭ‬

‫ދިވެހިނ ްގ ެ ނޫރައ ްދީނެކ ޭ ސުލ ްޠާނ ު އިބްރާހީމެކ ޭ‬

‫ސފ ައިނ ް އުފެއ ްދެވި މާހި ރޭ ހެކިވާނ ެ ފުނ ް މ ާޒީއެކ ޭ‬ ‫ި‬

‫ޞރުތ ައްހޯދުމ ަށ ް‬ ‫ނ ް‬ ‫ޤ ައުމ ަށްޓަކ ައި ޤުރ ުބާނ ްވުމ ަށ ް ޤ ައުމ ަށ ް ަ‬

‫ޤ ައުމުގެދ ަރި ނ ް މިސަ ފ ަށްނެރ ުވި ހިކުމ ަތ ުގ ެ މ ަތިވެރި‬

‫ކުރި މ ަތިވ ެދާނ ެ ނުރައްކ ަލ ެއ ް ބިރ ުވެރި އެތ ައ ް އ ަނިތާތ ަކ ެއ ް‬

‫ޙާކި މ ޭ‬

‫ސނުނ ްފުޅ ު ތެރޭ އ ޮވ ެ ދިއްލި އ ަލިގަދ ަ ދަންމަރޭ‬ ‫ހ ުރި ކަނ ް އެވި ް‬

‫ހ ަތުރުނ ްގ ެ ޙަމ ަލާބ ަލިކުރަނ ް ހ ަތުރުނ ްގ ެ އ ަނި ޔ ާދުރ ުކުރަނ ް‬

‫މިތުރުނ ްގ ެ ޙުރުމ ަތުގ ައި ނ ުކުންނ ެވި މާތްވި ޗީފ ް ކ ޮމާންޑަރޭ‬

‫ނންދަނ ެ ނ ެތްކ ަމ ާ‬ ‫ސފ ައިނ ްގ ެ ަ‬ ‫ސފ ައިނ ް މިޤ ައުމ ަށ ް އ ައުކ ަމ ާ ި‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައިނ ްގ ެ ފ ަޚުރ ާޝަ ރަފުގ ައި ޚިދުމ ަތ ްއެފެއްޓ ެވި‬ ‫ި‬

‫ނރަކ ާ ހެވިކ ަމުގ ެ ގިނަހ ާ އުކުޅ ަކ ާ‬ ‫ސފަކ ަމުގެވީހާހ ު ަ‬ ‫ި‬

‫ޚ ާދިމ ޭ‬

‫ސފ ައިނ ްގ ެ މ ަދުމީހުންކޮޅ ަށ ް ދ ެއްވެވި ކ ަމީމ ޮޅ ު ޙިކުމަތ ޭ‬ ‫ި‬

‫ސފ ައިނ ް އުފެއ ްދެމުމުގެގ ޮތުނ ް ނެނ ްގެވި އ ަށ ެއްގ ެ މުރާދ ަކީ‬ ‫ި‬

‫ސފަކަނ ް އެގ ޮތުގ ައި ކުރި އަރ ާ ދިއުމ ަށ ް ކ ޮށުނ ު ރާސްތ ާއެކ ޭ‬ ‫ި‬

‫ނވ ައި‬ ‫ސފަވަންތަގ ޮތްތ ައްގެނ ް ަ‬ ‫ސފަވަންތ ަ ޙަރަކ ާތ ް ބ ައްލ ަވ ާ ި‬ ‫ި‬

‫ސފ ައިނ ްގ ެބި ނ ްގ ާ މިބިމުގ ައި ފެއްޓ ެވި އެއީހެޔ ޮ ރަޙުމަތ ޭ‬ ‫ި‬

‫‪32‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫އައްސުލްޠާނ ު އިބްރާހިމްނ ޫރައް ީދނ ު އިސްކަންދަރުގެ ފަގުޑިކޮޅު‬ ‫ވއ‪ 1.‬ޖަޢުފަރު ޢ ަބްދުއްރަޙ ުމ ާން‬

‫ސފަ އިން ެގ ަވޒީފާ ައ ީކ ފަ ޚުރު ވެރި ަވޒީފާ ެއ ެކވެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫ާޞރު (ކިޔު‪.‬އާރު‪.‬އެފް ‪)3‬‬ ‫ކޯޕ ްރަލް ނ ި‬

‫އެޤ ައ ުމ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ޤ ައ ުމ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ސ ވ ާޖި ބުތަކ ަކ ާއި‬ ‫ރައ ްޔި ތުންނަކީ ޤ ައ ުމީ ކޮނ ްމ ެވ ެ ް‬ ‫ޒި ނ ްމާތ ަކ ެއ ް އ ުފުލަނ ް ޖެހ ޭ ބަޔ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަމި އްލ ަ‬ ‫ދި ރި އ ުޅ ުމ ާއި ‪ ،‬އ ަދ ާކުރ ާ ވ ަޒީ ފ ާގ ެ އި ތުރުންނ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައުމަކ ަށ ް‬ ‫ސބ ަތ ް ީވތީވ ެ‪ ،‬އެޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ީވތީވ ެ‪ ،‬އ ަދި އެޤ ައުމަކ ަށ ް ތި މ ާ ނި ް‬ ‫ނންއ ޮތ ް‬ ‫މި ނި ވަންކ ަމ ާއި އި ސްތި ޤ ްލ ާލ ު ރައ ްކ ާތ ެރި ކ ޮށ ް އަނ ް ަ‬ ‫ޖީ ލުތަކ ަށ ް ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ަށ ް ޓަކ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫މި ރ ާއ ްޖެއ ަކީ މި ނި ވަންކ ަމ ާއި އި ސްތި ޤ ްލ ާލ ު ރައ ްކ ާތ ެރި ކުރ ެވި ‪،‬‬ ‫އެކ ަމ ުގ ެ އުފ ަލ ާއި ހި ތްހަމ ަޖ ެހ ުމުގ ައި ހަޔ ާތ ް ވ ޭތ ުކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ަސބ ު ލި ބި ފ ައި ވ ާ ރައ ްޔި ތ ަކ ު ދި ރި އުޅ ޭ ޤ ައ ުމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ނ ީ‬ ‫މި ީއ ކ ުރި ނ ް ދެންނ ެވި ފަދ ަ ޤ ައ ުމީ ވ ާޖި ބުތ ައ ް‪ ،‬ތި މ ާމެނ ްގ ެ‬ ‫އ ަމި އްލ ަ ދި ރި އ ުޅުމ ަށ ްވުރެނ ް ކ ުރި އ ަށ ް ނެރ ެ‪ ،‬މި ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫މި ނި ވަންކަމ ަށްޓަކ ައި ޤުރ ުބާންތ ަކ ެއ ް ވެފ ައި ވ ާ އެތ ަށ ް‬ ‫ނތީޖ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ަ‬ ‫ދ ަރި ންނ ެއ ް​ްގ ެ މި ންނ ެތ ް މ ަސަ އްކ ަތ ުގ ެ ފ ޮނި‬ ‫ސ‬ ‫ވ ުމ ާއި އ ެކ ު އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ކޮނ ްމ ެ މީ ހ ަކީވ ެ ް‬ ‫ަސބ ު ލި ބި ފ ައި ވ ާ މީ ހ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ފ ަޚްރ ާއި ނ ީ‬ ‫އި ސްތި ޤ ްލ ާލ ު‬ ‫މި ނި ވަންކ ަމ ާއި‬ ‫ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ރައ ްކ ާތ ެރި ކ ޮށ ް ދ ެމ ެހ ެއ ްޓ ުމުގ ައި ޤ ައ ުމ ުގ ެ އ ެކި އ ަފުރ ާދުނ ްގ ެ‬ ‫ދ ައުރ ު ތ ަފ ާތ ުވާނެކަނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ޒި ނ ްމ ާއ ާއި‬ ‫ޤ ަބ ޫލ ުކުރަނ ްޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬މ ުޖުތަމ ަޢުގ ައި ތި މާއ ަށ ް ލި ބި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ސއްޔަތުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދ ާކުރ ާ ވ ަޒީ ފ ާގ ެ ހ ައި ި‬ ‫ޖާގ ައ ާއި‬ ‫ނމ ަ‪ ،‬މި ކ ަމުގ ައި އެނ ްމ ެ ކ ުރީ ސަ ފުގ ައި ތި ބި‬ ‫އ ެހެންކަމ ަށ ްވ ާ ަ‬ ‫ސފ ައި ންކަނ ް ޔަޤީ ނ ެވ ެ‪.‬އ ަޅުގ ަނޑ ު‬ ‫ބަޔަކީ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މީ ހަކ ަށ ް ީވތީވ ެ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް‬ ‫ހި ތުނ ް މި ީއ ި‬ ‫ލި ބ ޭ އެނ ްމ ެ ބ ޮޑ ު އުފ ަލ ާއި ފ ަޚުރ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މި ވ ަޒީ ފާއ ަކީ‬ ‫ސ މި ސަ ބަބ ަށ ް ޓަކ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ަޒީ ފާއަކ ަށްވ ަނީ ވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ދި ވ ެހި‬ ‫ނ ސަ ބ ަބުތ ަކ ެއ ް‬ ‫ވ ަޒީ ފާއ ަށ ް ޓަކ ައި ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވާނ ްޖެހ ޭ ގި ނަގ ު ަ‬ ‫ސއްޔަތުނ ް‬ ‫އެބ ަހ ުރި ކަނ ް ޤ ަބ ޫލ ުކުރަނ ް ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬ވ ަޒީ ފ ާގ ެ ހ ައި ި‬ ‫ބ ަލ ާއި ރ ު ތ ަޢުލީމ ާއި ‪ ،‬މ ަސަ އްކ ަތ ްތ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް އެނ ްމ ެ‬ ‫ނ ފުރ ުޞަ ތުތ ަކ ެއ ް އ ޮތ ް އ ެއ ް ދ ާއި ރާއ ަކީ‬ ‫ބ ޮޑ ު އެނ ްމ ެ ގި ަ‬

‫މި އީއ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ައ ެހެނ ްމ ެ އ ާމްދ ަނީ ގ ެ ގ ޮތުންނ ާއި އ ެހ ެނި ހެނ ް‬ ‫ނ މ ުޙި ނ ްމ ު ޙި ދުމ ަތްތ ަކ ެއ ް ލި ބ ުމ ުގ ެ އި ތުރަށ ް‬ ‫ގި ނަގ ު ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ަޒީ ފާއ ަކީ‬ ‫ި‬ ‫މި ވ ަ ޒީ ފ ާ ގ ަ އި‬ ‫ކުރެވ ޭ ކޮނ ްމ ެ‬

‫ނނ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ތ ާރީ ޚ ްގ ެ ޞަ ފ ުޙާތ ަކުނ ް ފެނ ް ަ‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް‬ ‫ސ އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪ .‬މި އި ހ ައ ްތ ާވ ެ ް‬ ‫އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މީ ހަކ ަށ ް ީވތީވ ެ‬ ‫ލި ބ ޭ ޝަ ރަފ ާއި ޢި އްޒ ަތ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ޤ ައުމ ަށ ް ޚި ދުމ ަތ ްކުރ ުމުގ ައި ރ ެއ ާއި ދ ުވ ާލ ު އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫މި ކުރ ާ މ ަސަ އްކ ަތ ުގ ެ އ ަގުވަޒަނ ްކުރ ާ އެތ ައްބަޔަކ ު‬ ‫ސ އ ޮތ ް ކ ަމ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ޤ ައ ުމުގ ައި ތި ބި ކ ަމީ ޝަ އ ްކ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ޒ ަމާނ ުގ ެ ތ ަޙ ްޒީ ބ ާއި ‪ ،‬ބަދ ަލުވ ަމުނ ްދ ާ ދ ުނި ޔަ ީވ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫އާދ ަކާދަތަކ ަށ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ހޭއަރައި ސަ މ ާލ ުވާނ ްޖެހ ޭ‬ ‫ސ ހ ަނދާންކ ޮށްލަނ ް ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ކަނ ްވ ެ ް‬ ‫މި ނި ވަންކ ަމ ުގ ެ ހ ުޅުކ ޮޅ ު ނި އ ްވ ާލ ުމ ުގ ެ މަކަރ ުވ ެރި ރޭވ ުމ ާއި‬ ‫ސ ތި ބ ެދާނެތީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެކ ަމ ުގ ެ އ ެދުނ ްވ ެރި ކަނ ް ހ ުރި ބަޔަކ ުވ ެ ް‬ ‫ސ އެފަދ ަ‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްވ ެ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫މ ަދ ު ފަހަރ ެއްގ ައި ަ‬ ‫ހި ތި ތ ަޖ ުރި ބާތ ަކ ެއ ް ކުރަނ ްޖ ެހި ފ ައި ވ ުމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވ ުމ ާއި އ ެކ ު އެފަދ ަ ކޮނ ްމ ެ ހާލަތަކ ަށ ް ޓަކ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ތ ައްޔާރ ުވާނ ް އެބ ަޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ސަ ފުތ ައ ް‬ ‫ވަރުގަދަކ ޮށ ް ބަދ ަހި ކ ޮށ ްގެންނ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ައ ެހެނ ްމ ެ‪ ،‬ބ ޮމ ާއި‬ ‫ބ ަޑީ ގ ެ ކ ުރި ނ ް އ ަތ ުވ ެދާނ ެ ފި ކ ުރީ ހ ަނގުރާމައ ަކުނ ް ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސނޭ‪،‬‬ ‫މި ނި ވަންކަނ ް ސަ ލާމ ަތ ްކުރުމ ަށްޓަކ ައި ދުރ ު ވި ް‬ ‫ސކ ުނޑި ތ ަކ ެއ ް‬ ‫ރަނގ ަޅ ާއި ނުބ ައި ވ ަކި ކުރަނ ް އ ެނގ ޭ ި‬ ‫ސ މި ކަމ ަކީ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ސ ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ަ‬ ‫ތ ައްޔާރ ުކުރަނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ޝަ އ ްކ ުކުރަނ ްވި ކ ަމ ެއ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ކުޑަކ ޮށ ްވ ެ ް‬ ‫ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ދޮންބަނ ްޑާރައި ނ ް‪ ،‬ޝަ ހީދ ު ޙުސެއި ނ ް އާދ ަމްފަދ ަ‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫އެތ ައ ްއެތ ައ ް ދ ަރި ންނ ެއ ް އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫އ ަޒ ުމުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހި ތްވަރ ާއި‬ ‫އެބ ަތި އ ްބ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތެރޭގ ައި‬ ‫ސާބި ތުކ ަމ ާއި ތ ެދ ުވ ެރި ކަންމ ަ ީތގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬

‫ޤުރ ުބާނ ްވާނ ް ތ ައްޔާރަށ ްތި ބ ޭ ބަޔަކީމ ުއ ެވ ެ‪ 2004 .‬ގ ައި‬ ‫ސއ ަކީ މި ކ ަމ ުގ ެ އ ަލި ގަދ ަ‬ ‫ސނ ާމީ ކ ާރި ާ‬ ‫ދި މ ާވި ހި ތާމ ަވ ެރި ު‬ ‫ހ ެއ ްކ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވ ަހ ު އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ އ ާއި ލ ާ އ ާއި‬ ‫ދި ރި އ ުޅުނ ް ދޫކ ޮށ ް ދި ވ ެހި ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ރައ ްކ ާތ ެރި ކ ަމ ާއި ‪،‬‬ ‫ޤުރ ުބ ާނީ ތ ަކ ެއްވީމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެތ ަކ ެއ ް‬ ‫ސަ ލާމަތ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ސ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ު ހި ތުނ ް މި ީއ ހަމަކޮނ ްމ ެ ދި ވ ެއ ްސަ ކ ުވ ެ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް ޓަކ ައި ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ާ އ ަދި ޝުކުރ ުވ ެރި ވ ާ‬ ‫ސ މި ފަދ ަ ތ ަފ ާތ ު އެތ ަށ ް ކ ަމ ެއ ް‬ ‫ނ ް‬ ‫ކަންތ ައްތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ނ ޫ ަ‬

‫މި ވ ަޒީ ފާއ ަކީ އ ެހެނ ް މީ ހުންނަށ ް ނ ުލި ބޭނ ެ މި ފަދ ަ އެތ ައ ް‬ ‫ަސބުތ ަކ ެއ ް ލި ބި ފ ައި ވ ާ ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ަޒީ ފ ާއ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ާއ ެކ ެވ ެ!‬ ‫ނ ީ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް މި އ ަދ ުގ ެ މި ޤުރ ުބާނ ްކުރަނީ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ދ ަރި ނ ްގ ެ މާދ ަމާއ ަށ ް ޓަކ ައ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ނވ ަނީ‬ ‫ވ ަޒީ ފާއ ަކީ ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ަޒީ ފ ާއެކ ޭ އ ަޅުގ ަނޑ ު މި ދަނ ް ަ‬ ‫މި ސަ ބ ަބުތަކ ަށ ް ޓަކ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫މ ަސަ އްކަތަކ ަށ ް ބޭނުނ ްވ ާ ތ ަޢުލީމ ާއި ތ ަމ ްރީ ނ ް‬ ‫ލި ބި ގެނ ް ކުރެވ ޭ މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ވ ަޒީ ފާގ ައި ހި ފަހ ައްޓަނ ްޖެހ ޭ‬ ‫ސފަތަކ ަކ ާއި އުސޫލުތ ަކ ެއ ްވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫ވ ަކި ޚ ާއ ްޞަ‬ ‫ވ ަކި ނ ް ޚ ާއ ްޞަ ކ ޮށ ް އ ަޚ ްލ ާޤީ ސުލ ޫކުތ ަކ ާއި ‪ ،‬ހަމަތ ަކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މީ ގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ދީ ނީ އ ަޤީ ދާގ ައި ސާބި ތ ުވ ެތި ބ ެ އ ަމުރަށ ް‬ ‫ކި ޔަމަނ ްތ ެރި ވ ުމ ާއި ‪ ،‬ކަމ ަށ ް ކަމ ޭހި ތުނ ް‪ ،‬ގ ަޑި އ ަށ ް‬ ‫ސނ ެގ ުމ ާއި އަނ ެކުންނަށ ް އެހީތ ެރި ވުނ ް‪،‬‬ ‫ފަރ ުވ ާތ ެރި ވުނ ް‪ ،‬އި ް‬ ‫އ ެހެނ ް މީ ހުންނަށ ް އި ޙ ްތި ރ ާމ ްކުރުނ ް‪ ،‬ހި ތްވަރ ާއި‬ ‫ސ‬ ‫ކެރުނ ް‪ ،‬ސާބި ތުކ ަމ ާއި ‪ ،‬ސެލ ްފ ް ކޮނ ްފި ޑެނ ް ް‬ ‫ޝފަދ ަ‬ ‫ޖޯ ް‬ ‫ކ ާމި ޔ ާބ ުކުރ ުމ ުގ ެ ރ ޫޙ ާއި‬ ‫އ ަދި‬ ‫ނ‬ ‫ސފަތަކ ަކީ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ މި ވ ަޒީ ފާގ ައި ދ ެމި ހުނ ް ަ‬ ‫ި‬ ‫ކޮނ ްމ ެ މީ ހ ެއ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް ފ ެނި ގެނ ްދާނ ެ މ ުޙި ނ ްމ ު އ ަޚ ްލ ާޤީ‬ ‫ސފަތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ައ ެހެނ ްމ ެ މި އި ވ ަޒީ ފ ާގ ެ ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ނތީޖާއަކ ަށްވ ަނީ‬ ‫ސ މ ެއ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ސތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ް‬ ‫މ ުހި ނ ްމ ު ބ ައ ެއ ް އ ަ ާ‬ ‫ސފ ަލި ބި ގ ަތ ުމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް‬ ‫ސފަތ ަކުނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ި‬ ‫މި ި‬ ‫އ ެހެނ ް މީ ހުނ ްގ ެ ކ ުރި މ ަ ީތގ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ޤަދަރ ާއި‬ ‫އ ަގ ު އ ުފ ުލި ގެނ ް ދި އ ުމ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ައ ެހެނ ްމ ެ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަކީ‬ ‫ޤ ައުމ ަށ ް ދި މ ާވ ާ ކޮނ ްމ ެ ބ ޮޑ ު ކ ަމ ެއްގ ައި ޖާނ ާއި ފުރާނައި ނ ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪33‬‬

‫ޝހީރު‬ ‫ލިޔުނީ‪ :‬ކާނ ަލް ފަރުޙ ަތު ަ‬

‫ނ ޒ ުވާނުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ާއި ގި ަ‬ ‫މި އ ަދ ު ި‬ ‫ގ ުޅ ެނީ ތ ަމ ްރީ ނ ްއ ާއި ތ ަޢުލީމ ުގ ެ ރ ޮނގުންނ ާއި އ ަދި ހަރުދަނ ާ‬ ‫ވ ަޒީ ފ ާއ ެއ ްގ ެ ގެރެނ ްޓީ އ ެއ ް އ ޮތުނ ް ފަދ ަ ފ ައި ދާއ ަށ ެވ ެ‪ .‬ކ ުރީ‬ ‫ޒ ަމާނުގ ައި ‪ ،‬އެފަދ ަ ޒ ުވާނުނ ްގ ެ މ ައި ންބަފ ައި ނ ް ކ ުރި ފަދ ަ‬ ‫ޤ ައ ުމީ ޚި ދުމ ަތ ެއ ް ކުޅ ައުމ ަށ ް ފ ުރި ހަމ ަ ރ ޫޙ ެއ ް އ ޮވ ެގެނ ެތ ް‬ ‫ސވަރ ެއްގ ައި‬ ‫ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ވ ަޒީ ފ ާގ ެ ބ ާޒާރ ު ތ ާށި ވ ަމުނ ްދ ާ ދުވ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ަޒީ ފާގ ައި ކ ުރި އ ަށ ް ދި ޔ ުމުނ ް ލި ބޭނ ެ‬ ‫ި‬ ‫ފ ައި ދާއަކ ަށ ް އެކ ަނި ބ ެލ ެވި ގެނ ް ވ ަޒީ ފާއ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ލ ާ‬ ‫ޒ ުވާނުނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް މ ަދ ު ރ ެކްރ ޫޓުންކ ޮޅ ެއ ް ފި ޔަވ ައި‬ ‫ާސ ތ ަމ ްރީ ނ ްގ ެ ނަފުސާނީ ބުރަޔަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަސ ީ‬ ‫ި‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލުމ ަށ ް ތި ބ ޭނީ ތ ައްޔާރ ުވެފ ައ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ތި ރީ ގ ައި‬ ‫ނ ރ ެކްރ ޫޓުންނަށ ް އާނ ްމ ު ބުރަތ ަކ ެއ ްގ ެ‬ ‫އެވ ަނީ އަލ ަށ ް އަނ ް ަ‬ ‫ގ ޮތުގ ައި ފާހަގ ަކުރެވ ޭ ބ ައ ެއ ް ކަންކ ަމ ާއި ‪ ،‬އެފަދ ަ ކަންކ ަމ ާއި‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލ ައި ގެނ ް އެތ ަމ ްރީ ންތ ައ ް ފ ުރި ހަމ ަކުރ ެވި ދާނ ެ ގ ޮތ ުގ ެ‬ ‫ބ ައ ެއ ް ނަސޭ ހ ަތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ -1‬އ ާއި ލ ާގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ލި ބ ޭ‬ ‫އަރ ާމ ާއި ރައ ްކ ާތ ެރި ކ ަމުގ ައި‬ ‫ތި ބި ޒ ުވާނުންތަކަކ ަށ ް‪ ،‬މި ީއ‬ ‫އ ެހ ުރި ހ ާ ކަމ ަކުނ ް ދުރުގ ައި‬ ‫އެކ ަނި އެނ ްމ ެ ފ ުރި ހަމ ަ‬ ‫ހޭދ ަކުރަނ ްޖެހ ޭ އެނ ްމ ެ ދި ގ ު‬ ‫މ ުއްދ ަތުކ ަމުގ ައި ވ ެދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެހީތ ެރި ވާނ ެ ގި އުގ ަނޑ ެއ ް‬ ‫ނ ެތި އ ަމި އްލ ަ ދި ރި އ ުޅ ުމ ެއ ް‬ ‫ތ ައްޔާރުކަމ ަށ ް‬ ‫ފަށަނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ޤ ަބ ޫލުކ ޮށ ް‪ ،‬ނ ުކ ުތ ް ަ‬ ‫ވ ަކި ވ ެގެނ ް‬ ‫ނފަހަރަށ ް‬ ‫ގި ަ‬ ‫ދާނ ްޖ ެހުމ ަކީ‬ ‫ދުރަށ ް‬ ‫ނަފްސާނީ އ ަދި ޖ ާޒ ު ީބގ ޮތުނ ް‬ ‫ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބުރަކަމަކ ަށ ް‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނ ް ދ ޭ މަރުކަޒ ަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ދި ޔުމ ަށ ް ފ ަހ ު ފުރަތަމ ަ ފ ަ ް‬ ‫(‪ )05‬ހ ަފ ްތ ާ ނި މ ުމުނ ް މެނ ު ީވ އ ާއި ލ ާއ ާއި ފޯނުނ ް އ ަދި‬ ‫ސ ބ ައްދ ަލ ުވ ުމ ުގ ެ ފުރ ުޞަ ތ ު‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫އ ެހެނ ް ގޮތ ަކުނ ްވި‬ ‫އޮންނ ާނީ ވަރަށ ް ވަރުގަދައ ަށ ް ހި ފ ެހ ެއ ްޓި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ ‪3‬‬

‫ދޫކ ޮށްފ ައި ދި ޔަ މީ ހުނ ްގ ެ މ ަ ީތނ ް ހ ަނދާނ ްވުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސ މ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެ ީއ ތ ަ ީބ ީޢގ ޮތުނ ް ވާނެކ ަމ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ޚި ދުމަތ ަށ ް ވަނުމ ަށ ް ކ ަނޑ ައ ެޅުމ ަށްފ ަހ ު އ ަމި އްލައ ަށ ް‬ ‫ކަންކަނ ް ކުރ ުމ ުގ ެ ޤާބި ލްކަނ ް އި ތުރ ުކުރުމ ަށ ް ފ ަރި ތ ަކުރަނ ް‬ ‫ފ ަށ ާށ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ާއި ލ ާއ ާއި ރަޙްމ ަތ ްތ ެރި ންނ ާއި ވ ަކި ވާނ ްޖެހ ޭ‬ ‫ޖ ެހ ުމ ާއި މ ެދ ު ތި މ ާ ކަންބ ޮޑ ުވ ާ ކ ަމ ާއި އ ަދި ހާސްވާކ ަމ ުގ ެ‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ ކަންކަމ ަކީ ބޭރުނ ް ބ ަލ ާ މީ ހަކ ަށ ް‬ ‫ހި ނގ ާ ވަރަށ ް ގި ަ‬ ‫ސފައިންގެ ޚިދުމ ަތަށް ވަނ ުމ ަށް ކަނޑައެޅުމ ަށްފަހު‬ ‫ި‬ ‫ފ ަހ ުމ ްވުނ ް މ ާ ފ ަސޭ ހަކ ަމ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ތި މ ާގ ެ މާހ ައ ުލުގ ައި‬ ‫އަމިއްލައަށް ކަންކަން ކުރުމ ުގެ ޤާބިލުކަން‬ ‫ރަނގ ަ ީޅ ކޮންކ ަމ ެއްކ ަމ ާއި ނުބ ަ ީއ ކޮންކ ަމ ެއ ް ކ ަމ ާއި މ ެދ ު‬ ‫އިތުރުކުރުމ ަށް ފަރިތަކުރަން ފަށާށ ެއެވެ‪ .‬އާއިލ ާއާއި‬ ‫ނމ ަ‪ ،‬ވ ަގ ު ީތ ގ ޮތުނ ް‬ ‫ސތ ަކ ެއ ް ގެނ ްގުޅ ޭ ަ‬ ‫ސ ް‬ ‫ވަރުގަދ ަ އި ހ ް ާ‬ ‫ރަޙ ްމ ަތްތެރިންނާއި ވަކިވާންޖެހޭ ޖެހުމާއިމ ެދު ތިމ ާ‬ ‫އެކަނ ް އ ެއްފަރާތ ަށ ް ޖ ައްސާލ ާށ ެވ ެ‪ .‬މި ހާރ ު ތި ޔަވ ަދެވ ޭ‬ ‫މާހ ައުލ ަކީ އި ންސްޓްރަކްޓަރުނ ް މ ާ ތ ާކުނ ްތ ާކުނ ް ނ ުޖެހ ޭ‬ ‫ކަންބ ޮޑުވާ ކަމާއި އަ ިދ ހާސްވާކަމ ުގެ ވާހަކަތައް‬ ‫ކަންކަނ ް ކުރުމ ަށ ް އ ަމުރ ު ނެރޭ އ ަދި ހަމ ަ އ ެ އ ަމުރ ު‬ ‫ހުޅުވާލެވިފައިވާ ގޮތެއްގައި ހާމ ަކުރާށ ެވެ‪ .‬މިހާ ބ ޮޑު‬ ‫ތަންފީޒ ުކުރުމ ަށ ް ވަރަށ ް ހަރުކ ަށި ކ ަމ ާއި އ ެކ ު ބ ަހުނ ް‬ ‫ިސޕްލިންގ‬ ‫ހާސްކަމ ެއް ކުޑަ ކުރ ެވޭ ީނ ނ ަފުސުގެ ިޑ ި‬ ‫އަދ ަބ ުލި ބޭނ ެ މާހ ައ ުލ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ފަދ ަ އ ޮޅުންބ ޮޅުނ ް ގ ަނޑ ެއ ްގ ެ‬ ‫އާއި އަމިއްލަ ނަފުސަށް ކުރ ާ އިތުބ ާރުންނ ެވެ‪.‬‬ ‫ނމ ަ ތި މ ާގ ެ އ ަމި އްލ ަ ނަފްސުގ ެ‬ ‫ސަ ބ ަބުނ ް މ ާޔޫސްވ ެއ ްޖ ެ ަ‬ ‫ޝަ ރަފ ަށ ް އ ަނި ޔ ާލި ބެނ ް ފ ަށާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޖ ާޒ ު ީބގ ޮތުނ ް އަވަހ ަށ ް‬ ‫ވާހަކަތ ައ ް ހ ުޅ ުވ ާލ ެވި ފ ައި ވ ާ ގ ޮތ ެއްގ ައި ހާމ ަކުރ ާށ ެވ ެ‪ .‬މި ހ ާ ހަރުދަނ ާ ވެވ ޭނީ ‪ ،‬މި ހާލަތ ަކީ ވ ަގ ު ީތ ހ ާލ ެއްކ ަމުގ ައި އަވަހ ަށ ް‬ ‫ސކ ަމ ެއ ް ކުޑ ަ ކުރެވ ޭނީ ނަފުސުގ ެ ިޑ ި‬ ‫ބ ޮޑ ު ހ ާ ް‬ ‫ސނައި ގެނ ް‪ ،‬މި ކަނ ް މ ަދ ު ހ ަފ ުތ ާގ ެ ވ ަގ ުތުކ ޮޅ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ސޕ ްލި ނ ްގ ވި ް‬ ‫ސ‬ ‫ސނައި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫އ ާއި އ ަމި އްލ ަ ނަފ ުސަ ށ ް ކުރ ާ އި ތ ުބާރުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ާއި ލ ާއ ާއި މާބ ޮޑުކަމ ަށ ް ނ ުވާނ ެ ކ ަމުގ ައި ވި ް‬ ‫ހަމ ަޖ ެހި ގެނ ް ހުންނާނ ެވ ެ‪ .‬ދި މ ާވ ާ‬ ‫މ ެދ ު‬ ‫ކަންކ ަމ ާއި‬ ‫ކ ުދި ކ ުދި‬ ‫ސނ ުވ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހާ ް‬ ‫އި ންސްޓްރަކްޓަރުނ ް‬ ‫‪-3‬‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނ ުކުރ ެވި ފ ައި ވ ަނީ ރ ެކްރ ޫޓުނ ް‬ ‫ނަފުސާނީ އ ަދި ޖި ސްމ ާނީ ގ ޮތުނ ް‬ ‫ސބ ަށ ް ކ ޮއ ްޕުމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބި ންދ ޭ ހި ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޤ ަވ ާޢި ދުގ ައި ވ ާ ގޮތ ަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ އި ންސްޓްރަކްޓަރަކ ަށ ް‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ޖި ސްމ ާނީ ގ ޮތުނ ް ރ ެކްރޫޓ ެއްގ ައި‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫އ ަތ ެއ ް ނ ުލެވޭނ ެއ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ބ ަހުނ ް ޙަމަލ ައ ެއ ް ދި ނ ުމ ުގ ެ‬ ‫އ ެމީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫ޤ ަވ ާޢި ދުގ ައި‬ ‫މ ައްޗަށ ް އޮންނ ާނީ ވަރަށ ް ކުޑ ަ‬ ‫ކޮނ ްޓ ްރ ޯލ ެކ ެވ ެ‪ .‬ހެދ ޭ ކުޑ ަކުޑ ަ‬ ‫ސފ ައި ވ ާ ދ ެތި ނ ް‬ ‫ގޯހ ަކުނ ް ރ ުޅި އ ައި ް‬ ‫އި ންސްޓްރަކްޓަރުނ ްގ ެ ބ ަވ ާލ ުމ ެއ ް‬ ‫އ ަތ ުވ ެދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ތި މ ާ ރ ެކްރ ޫޓ ް‬ ‫ސ ހަމަނ ުޖ ެހ ުމ ެއ ް އ ުފ ެދި ފ ައި އ ޮތ ް ަ‬ ‫މ ެދ ު އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނމ ަ އެކ ަމ ެއ ް ކ ުއްޖަކ ަށ ް ީވ ީތ ހެދޭނ ެ މާބ ޮޑ ު ގ ޮތްތ ަކ ެއ ް ނޯންނާނެތީއ ާއި އ ެކ ު‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ނ‬ ‫ަ‬ ‫ކ‬ ‫ު‬ ‫ާލ‬ ‫މ‬ ‫ސަ‬ ‫ެ‬ ‫ާގ‬ ‫މ‬ ‫ތި‬ ‫ެ‪.‬‬ ‫ެވ‬ ‫ާށ‬ ‫ރ‬ ‫ު‬ ‫ކ‬ ‫ް‬ ‫ަތ‬ ‫ކ‬ ‫ް‬ ‫އ‬ ‫ަސަ‬ ‫މ‬ ‫ހ ައ ްލ ުކުރުމ ަށ ް‬ ‫ސ ސަ ރ” އ ަދި “ނ ޯ ސަ ރ”‬ ‫މި ފަދ ަ ކަންކ ަމުގ ައި “ޔ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ދޭނ ްޖެހ ޭ ފަދ ަ ހާލ ަތ ެއ ް އ ޮވ ެ‪ ،‬ތި މ ާ އެތ ައ ް މ ޭލ ެއ ް ދުރުގ ައި އި ނ ް އި ޖާބ ަދީ ފަރުޖ ައ ްސަ ނ ް ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޤ ަބ ޫލ ުކ ުރި ޔަ ް‬ ‫ހުނ ް ަ‬ ‫ސ‬ ‫ނ ފަހަރަށ ް އި ންސްޓްރަކްޓަރުނ ް އ ައި ް‬ ‫ސ ގި ަ‬ ‫ނނ ް ޖ ެހުމ ަށ ް ވުރ ެ ވ ަކި ބ ޮޑ ު ތ ަކްލީފ ެއ ް ނޯންނާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ނ ުކ ުރި ޔަ ް‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނ ް ދ ޭ މަރުކަޒ ަށ ް ދި ޔުމ ަށ ް އުޅ ަނދ ަށ ް އަރ ާއި ރ ު ހަޅޭލ ައްވ ަމުނ ް ގެނ ްދ ާއި ރ ު‪ ،‬ތި މ ާ ނޫނ ް އ ަދި އެތ ަށ ް‬ ‫ތި މ ާގ ެ މ ަޤ ްޞަ ދ ާއި އ ަދި މ ަޤ ްޞަ ދ ު ހ ި‬ ‫ސ ހަމ ަ އ ެކ ުށ ްވ ެރި ވި ކ ަމ ެއ ް މ ަޑުމ ަޑުނ ް‬ ‫ާޞލ ުކުރ ުމ ުގ ެ އ ަޒ ުމ ް ރ ެކްރ ޫޓުންނަށ ްވ ެ ް‬ ‫ވަރަށ ް ސާފުކ ޮށ ް ކ ަނޑާއ ަޅ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތި ބ ެ އެކަނ ް ރަނގ ަޅ ުކުރަމުނ ް އެވ ަގ ުތ ު ގެނ ްދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ތި މ ާ‬ ‫ފާހަގ ަވ ާ ވަރަށ ް ހޫނ ު އ ަދި ބ ައ ެއ ް ފަހަރ ު ހ ުތުރުބ ަހުނ ް‬ ‫‪ -2‬ކަނާތ ަކީ ވ ާތ ް‪ ،‬މ ައްޗަކީ ތި ރި އ ަދި ކަޅ ަކީ ހ ުދ ު ހަމ ަލ ާދީ އ ެމީ ހުނ ް އ ެބުނ ާ އ ެއްޗ ެއ ް ހ ަނދާނ ްވާވަރ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަސ ީ‬ ‫ި‬ ‫ސނ ްޑ ްރ ޯމ ް‪،‬‬ ‫ި‬ ‫ާސ ތ ަމ ްރީ ންގ ައި ކުރާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ައ ުޅގަނ ުޑމެން ނަ ީކ ‪...‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އެކ ަކ ު އަނެކ ަކ ާ ބ ައްދ ަލ ުވ ެ‬ ‫ތ ަފ ާތ ު‬ ‫ވާހަކަދ ައްކ ަމ ުއ ެ​ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ުޚާޠ ަބ ު ކުރަމ ުއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހި ނި ތުނ ްވ ުމ ާއި‬ ‫ކަންކ ަމުގ ައ ެ​ެވ ެ‪.‬‬ ‫މުނ ާސަ ބާތ ަކ ާއި‬ ‫އ ެކުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ޚި ޔ ާލ ާތ ު ހާމ ަކުރަމ ުއ ެވ ެ‪ .‬ތ ަފ ާތ ު ޝުޢޫރުތ ައ ް‬ ‫ފ ާޅ ުކުރަމ ުއ ެވ ެ‪ .‬ބ ައ ެއްފަހަރ ު ތާޢީދ ުކުރ ުމ ުގ ެ ޝުޢޫރުތ ަކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދި އަނ ެއްބ ައި ފަހަރ ު‪...‬‬ ‫ސއްރ ުކުރ ުމ ާއ ެކ ު ދ ުލުނ ް ބޭރ ުކުރެވ ޭ‬ ‫ޙ ަޤީ ޤ ަތ ް ި‬ ‫ނ ީވ ބުނ ުމ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬އެފަދ ަ ބުނުންތ ައ ް‬ ‫ބުނުންތަކ ަކީ މ ަޢ ު ަ‬ ‫ބުނ ާމީ ހ ާގ ެ ބ ަހ ާއި ޢަމ ަލ ާދި މ ާވ ާނީ މ ަދުފަހަރ ެއްގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެހެނ ްމީ ހުންކަހަލ ަ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަކީ‬ ‫ބ ައ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަކީ ދި ވ ެހި ޤ ައ ުމ ުގ ެ އަމަނ ް‬ ‫ބ ެލ ެހ ެއ ްޓ ުމ ުގ ެ ބުރަބ ޮޑ ު މަސްޢ ޫލި އްޔަތ ު ބ ޮލުގ ައި އަޅ ައި ގެނ ް‬ ‫ތި ބި މީ ހުންނ ެވ ެ‪ .‬ބޭރުނ ް އ ަތ ުވ ެދާނ ެ ކޮނ ްމ ެ ޙަމ ަލާއ ަކުންނ ާއި‬ ‫ޤ ައ ުމ ުގ ެ އ ެތެރ ެއި ނ ް އ ުފ ެދި ގެނ ް އ ަތ ުވ ެދާނ ެ ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ނުރައްކަލ ަކުނ ް މ ާތ ްވ ެގެނ ްވ ާ އި ސްލ ާމ ް ދީ ނ ާއި ރައ ްޔި ތުންނ ާއި‬ ‫ވ ެރި ނ ް ސަ ލާމ ަތ ްކުރ ުމ ުގ ެ މަސްޢ ޫލި އްޔަތ ު އ ުފ ުލުމ ަށ ް ﷲ‬ ‫ޟރަތުނ ް ވ ާގި އ ެދި ތި ބ ެ‪ ،‬އެކަމ ަށ ް‬ ‫ޞުބ ުޙާނަހޫވަތ ަޢ ާލ ާގ ެ ޙ ަ ު‬ ‫ﷲ ގަނ ްދީ ހ ުވާކ ޮށ ްގެނ ް ތި ބި މީ ހުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަކީ‬ ‫ބ ަހ ާއި ޢަމ ަލ ާއި އެކ ައްޗަކ ަށ ް ވ ެވި ގެންނ ޫނީ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫ާޞލ ެއ ް ނ ުކުރެވޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި މ ަތި ވ ެރި މ ަޤ ުޞަ ދ ު ޙ ި‬ ‫މީ ހ ެއ ްގ ެ ހި ތުގ ައި އ ުފެދ ޭ ޝުޢޫރުތ ައ ް‬ ‫ވަންހަނާކ ޮށ ް ދ ުލ ުކ ުރި ނ ް ބަސްބުނަމުނ ްދ ާއި ރ ު‪ ،‬އ ެމީ ހ ާގ ެ‬ ‫ނ ކ ުއ ްލި ބަދ ަލުތ ަކ ާ ކުރެވ ޭ ޙަރަކ ާތުނ ް‬ ‫ހ ަށި ގ ަނޑ ަށ ް އަނ ް ަ‬ ‫ޙ ަޤީ ޤ ަތ ް ހާމ ަވ ެގެނ ްދ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަނގ ައި ނ ް ބަސްބުނުމ ަކާނުލ ައި‬ ‫ޖި ސްމ ާނީ ހ ަށި ގ ަނޑުނ ް ފޮނ ުވ ާ މެސެޖްތ ައ ް މަނ ާކުރަނީ‬ ‫ސ‬ ‫ފޮނ ުވާފަރާތ ަކުންނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ެމެސެޖ ް ރައ ްދ ުވ ާ ފަރ ާތުނ ްވ ެ ް‬ ‫މަނ ާކުރާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ައ ެއްފަހަރ ު ރައްޓ ެހި ރަޙްމ ަތ ްތ ެރި ންނ ާއ ެކ ު‬ ‫ކ ޮ ީފއަކ ަށ ް ރެސްޓޯރެނ ްޓ ް‪ ،‬ކެފ ޭއ ާއި ކ ެފެޓ ޭރި އ ާ ތ ަކ ާއި ސަ އި‬ ‫ހޮޓާތ ަކ ާއި ކަޑަތަކ ަށ ް ވަނުމ ަކީ އި ޖ ުތި މ ާ ީޢ ރ ޫޙ ު އ ާލ ާވ ާ‬ ‫ސ ތާޢީދ ުކުރ ާ ރީ ތި ގ ޮތުގ ައި‬ ‫ރަނގ ަޅ ު ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުވ ެ ް‬ ‫ނމ ަވެސް‪،‬‬ ‫ނމ ަ ރީ ތި ރަނގ ަޅ ު ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ަ‬ ‫ކ ޮށ ްފި ަ‬ ‫ކ ޮ ީފތ ަށްޓ ެއ ް ބ ުއި މ ަށ ް ވ ަދ ެތި ބ ޭއި ރ ު އެތަނުގ ައި ދ ެކެވ ޭ ބ ައ ެއ ް‬ ‫ޒ ާތ ުގ ެ ވާހަކަތ ަކުގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވ ެލ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ބޯޖ ަހ ާލ ުމ ާއި‬ ‫އ ާނ ހ ޫނ ބުނ ެލ ެވ ުމ ާއި ބ ައ ެއްފަހަރަށ ް ބ ައ ެއ ްބާވ ަތ ުގ ެ‬ ‫އ ެއްޗ ެތި މާބ ޮޑ ު ގަސްތ ެއްނ ެތި ބުނުވޭގ ޮތ ްވ ުމުނ ް‪ ،‬ކ ުރި ނ ް‬ ‫މި ދެންނ ެވި ގ ޮތ ް ދި މ ާވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެކ ަމުނ ް ޙ ަޤީ ޤ ަތ ެއްނ ެތ ް‬ ‫ކި ތަނ ްމ ެ ވާހަކަތަކަކ ަށ ް ފުރާނައ ެޅި ގެނ ް ދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސނ ެތ ް‬ ‫ބ ަހ ާ ޢަމ ަލ ާ ދި މާނ ުވާކ ަމ ާއި ތި މ ާގ ެ ހ ަ ް‬ ‫މި ންވަރ ު ބަލަނ ްތި ބި ންނަށ ް މި ކ ަމުނ ް ހާމ ަވ ެގެނ ް ދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ބ ައ ެއ ްމީ ހުނ ްގ ެ ފ ުށުނ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫މ ަދުނ ް ަ‬ ‫ސދ ަކާނުލ ައި ހި ނގ ާ މި ފަދ ަ ދެރަކަންތ ަކ ުގ ެ ވާހަކ ަ‬ ‫ގަ ް‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ‬ ‫ދ ެކެވޭއ ަޑ ު ބ ައ ެއްފަހަރ ު ފ ޫދި ގެނ ް އ ައި ް‬ ‫ކަންފަތ ަށ ް އަރ ާ ީތ ހަމ ަ ލި ޔ ެލ ެވ ުނީ އ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ތި ބެނ ްވ ާނީ ވަރަށ ް ހަރުދަނާކ ަމ ާއ ެކުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫ވ ެރި ނ ްދ ެއ ްވ ާ އި ރުޝާދ ުގ ެ މ ަ ީތގ ައި ސާބި ތ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އި އ ްވ ާލ ާހ ާ‬ ‫އަޑ ަކުނ ް ދ ައ ްކ ާލ ާހ ާ ކުލަވަރަކުނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬

‫ސފައިންގެ ޝަރަފުވެ ިރ ޚިދުމ ަތުގަ ިއ‬ ‫ި‬ ‫ޝަރަފުވެރިކަމ ާއެކު‬ ‫އުޅުއްވުމ ަށްފަހު‪،‬‬ ‫ޚިދުމ ަތުގެ ދާއިރާއިން ނ ުކުމ ެވަޑައިގެން ތިއްބެވި‬ ‫ބޭފުޅުންގ ެ އަގު ވަޒަންކުރ ެވެމ ުންދާތަން‬ ‫ފެނ ުމ ުން އުފާވެރިކަމ ުގެ ޝުޢޫރުތައް‬ ‫ހިތަށްވެރިވެއެވެ‪ .‬ލ ޮލުން ކަރުނަ ފޫދިގެން‬ ‫އާދެއެވެ‪.‬‬ ‫ސަ ފުތަކ ަށ ް‬ ‫ނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬

‫ބ ަލި ކ ަށި ކ ަމ ެއ ް‬

‫އަޔަދި ގެނ ް‬

‫އ ަޅުގ ަނޑ ު‬ ‫އ ެދ ެމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ަޢ ާފ ުކުރ ެއ ްވުނ ް‬ ‫މި ރާގ ަށ ް މި މޭރ ުމުނ ް މި ވާހަކ ަ މި އ ުފ ާވ ެރި މުނ ާޞަ ބ ާއ ާ‬ ‫ގ ުޅުވ ައި ގެނ ް ލި ޔުމ ަށ ް ޚި ޔ ާލ ުކ ުރީ އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ހި ތުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމަތ ަށ ް ދ ެވި ފ ައި ވ ާ މ ަތި ވ ެރި ޤަދަރ ާއި ލޯބީގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ބ ޮޑުކ ަމުންނ ެވ ެ‪ .‬ހި ތ ުގ ެ ޒ ުވާންކ ަމ ާއި އ ެއްވަރަށ ް ޖި ސްމ ާނީ‬

‫ނމ ަ‪ ،‬އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ޖޯޝްވެސް‪...‬‬ ‫ދުޅ ަހެޔޮކަނ ް ހ ުރި ަ‬ ‫ޚި ދުމ ަތުގ ައި‬ ‫ޝަ ރަފ ުވ ެރި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ‬ ‫ޝަ ރަފ ުވ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު‬ ‫އ ުޅ ުއ ްވުމ ަށްފ ަހ ު‪،‬‬ ‫ދ ާއި ރ ާއި ނ ް ނ ުކ ުމެވަޑ ައި ގެނ ް ތި އ ްބ ެވި ބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ‬ ‫އ ަގ ު ވަޒަނ ްކުރ ެވ ެމުނ ްދާތަނ ް ފެނ ުމުނ ް އ ުފ ާވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ނ ފ ޫދި ގެނ ް‬ ‫ޝުޢޫރުތ ައ ް ހި ތ ަށ ްވ ެރި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ލ ޮލުނ ް ކަރ ު ަ‬ ‫އ ާދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގަދަރ ުވ ެރި ‪،‬‬ ‫ޚި ދުމަތ ަކީ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ޝަ ރަފ ުވ ެރި ޚި ދުމ ަތ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެޚި ދުމ ަތުގ ައި ދ ެމި ތި ބެނ ްޖެހ ޭނީ‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ާއި‬ ‫އ ަދ ާކުރ ާ‬ ‫ޝަ ރަފ ުވ ެރި ކ ަމ ާއ ެކުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޞބ ަތ ްކުރެވ ޭ ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ހެނ ް ދެންނ ެވ ުމުނ ް އ ުފ ެދި‬ ‫ނި ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ ް‬ ‫ފެންމ ަތި ވ ެގެނ ްދާނ ެ ސުވ ާލުތ ައ ް މ ަދުނ ުވާނެކަނ ް އި ޙ ް ާ‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ޝކިރު‬ ‫ސއިން ާ‬ ‫މ ޭޖަރ (ރޓ) ޙ ު ަ‬

‫ކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ު ޤ ަބ ޫލ ުކުރ ާ ގ ޮތުގ ައި ި‬ ‫ސ‬ ‫ޚި ދުމ ަތެކ ޭ އ ެއްފަދ ައި ނ ް ފ ުލ ުހުނ ްގ ެ ޚި ދުމަތ ަކީވ ެ ް‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެޚި ދުމ ަތ ް‬ ‫ޝަ ރަފ ުވ ެރި‬ ‫ޤަދަރ ުވ ެރި‬ ‫ސ ވާނ ްޖެހ ޭނީ ހަމ ައެފަދ ަ ބަޔަކ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދ ާކުރ ާމީ ހުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫އ ެއްބަޔަކ ު އަނ ެއްބަޔަކ ަށ ް ހ ުރި ހ ާ މާނައ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫އި ޙ ްތި ރ ާމ ްކުރ ާ ގަދަރ ުކުރ ާ އެހީތ ެރި ވ ާ އ ަޚުވަންތ ަ‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި‬ ‫ސފ ަކުރެވޭގ ޮތުގ ައި ި‬ ‫ބަޔަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް ި‬ ‫ފ ުލ ުހުންނަކީ އ ެއ ްގ ާޑި ޔަލުގ ައި ލާފ ައި ވ ާ ދެއ ަހ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ުޞދ ަކީ އެކ ައްޗ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ މ ަޤ ަ‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ފ ުލ ުހުނ ްގ ެވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫އި ސްލ ާމ ްދީ ނ ާއި ރައ ްޔި ތުންނ ާއި ވ ެރި ނ ް ސަ ލާމ ަތ ްކުރ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޤ ައުމ ަށ ް ދި މ ާވ ެދާނ ެ ކޮނ ްމ ެ ނުރައްކަލަކ ަށ ް ހ ޭލ ާ‬ ‫ސ‬ ‫ސއަކ ަ ް‬ ‫ސ ކ ާރި ާ‬ ‫ސއަކ ަ ް‬ ‫ފާރަވ ެރި ވ ެ ތި ބ ުމ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ހ ާދި ާ‬ ‫ފި ސާރި ކ ެރި ތި ބ ެގެނ ް ކ ުރި މ ަތި ލ ުމ ެވ ެ‪ .‬އެއީ‪ ،‬ޤ ައ ުމ ުގ ެ ބޭރުނ ް‬ ‫ސ ނ ޫނީ ޤ ައ ުމ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‬ ‫ނ ކ ަމ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ވި އ ަ ް‬ ‫އަނ ް ަ‬ ‫ސ ވ ެހ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ކ ަމ ެއްކ ަމުގ ައި ވި އ ަ ް‬ ‫ނަގ ާ ބ ޮޑ ުކުރަމުނ ް އަނ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ފ ުލ ުހުންނަކީ ޤ ައ ުމ ުގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ި‬ ‫ސ ވާދ ަވ ެރި ކ ަމ ެއ ްގ ެ ތެރެއ ަށ ް ވ ަދ ެގެނ ްވާނ ެ‬ ‫ހި ނގ ާ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސކ ަމ ެއ ް‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ފ ުލ ުހުނ ް އެނ ްމ ެ އި ް‬ ‫ބ ައ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ި .‬‬

‫ދޭނ ްޖެހ ޭނީ ޤ ައ ުމ ާއި ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ސަ ލާމަތ ަށ ާއި ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ‬ ‫ސލަޙަތ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނނ ް ީވ ހަމ ަޖ ެހ ުމ ާއި މ ަ ް‬ ‫މ ެދުގ ައި އޮނ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ފ ުލ ުހުނ ްގ ެ މި ބަދ ަހި ސަ ފުތ ައ ް ރ ޫޅި ގެނ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ ޙ ަޤީ ޤ ަތ ެއްނ ެތ ް ވާހަކަތ ައ ް ފ ެތުރުމ ަށ ް‬ ‫ހި ނގ ާދާނ ެ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ދީ ގެނ ް ނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކުޑ ަ ތަންކ ޮޅ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އ ެއްބަޔަކ ު އަނ ެއްބަޔަކ ާއި‬ ‫އަނ ެއްބ ައ ެއ ްގ ެ‬ ‫އ ެއްބަޔަކ ު‬ ‫ބ ައްދ ަލ ުވާނ ްޖ ެހ ެނީ‬ ‫ހި ތްހަމަޖ ައްސާދ ެވި އ ްޖެކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ބޭނުންތ ައ ް ފ ުއްދ ައި ދީ‬ ‫ޔަޤީ ންކ ަމ ާއ ެކުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ުފ ާވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ހި ނި ތުނ ްވ ުމ ާއ ެކ ު‬ ‫ޝޢާރ ު ޙ ަޤީ ޤީ‬ ‫“އަސްލ ާމ ު ޢަލ ައި ކ ުމ ް” ގ ެ މި މ ަތި ވ ެރި ި‬ ‫މާނާގ ައި ފ ާޅ ުކުރަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪3‬‬

‫ސއިން ޢ ަ ީލ‬ ‫ލެފްޓެނަންޓް ޙ ު ަ‬

‫އެކުވެރިކަމ ަ ީކ ގަދަފަދަ ބާރ ެކޭ‪ ،‬ވަކިވެގަތުމ ަ ީކ ނިކަމެތިކަމ ެކޭ ބުނާ ވާހަކައަ ީކ‬ ‫ސރ ެ އަޅުގަނޑުމ ެންގެ ތެރ ޭގައި ވަރަށް އާންމ ު މ ުޙާވިރ ާއެކެވެ‪ .‬މިބަހުގެ މުރ ާދަށް‬ ‫ޒަމާނ ުއް ު‬ ‫ސނާލާއިރު ދޭހަވަ ީނ އެކުއުޅުމ ުގެ ބޭނ ުންތެރިކަމ ެވެ‪ .‬އަ ިދ ވަކިވަކިން އުޅުމ ަ ީކ ނިކަމެތިކޮށްލ ާ‬ ‫ވި ް‬ ‫ކަމ ެއްކަމ ެވެ‪ .‬މި ީއ ދޭހަވުމ ަށް ކިތަންމ ެ ފަސޭހަ ބަސްކޮޅެއްކަމ ުގައިވިއަސް‪ ،‬ޢ ަމަލީގޮތުން‬ ‫މިކަންކަމާއި ކުރިމަތިލައިފިނަމ ަ‪ ،‬އެކަމ ުން އުފާވެރިކަމ ާ ހިނިތުންވުން ގެނެސްދޭފަދަ ކަމ ެކެވެ‪.‬‬ ‫އަ ިދ ހިތާމ ައާއި ވޭނާއި ހާސްކަމ ުން މުޅިމީހާ ީވރާނާކޮށްލުވާފަދަ އެއްޗ ެއްވެސްމ ެއެވެ‪ .‬މި ީއ‬ ‫ސ މިކަން އޮތްގޮތެވެ‪.‬‬ ‫ފަރު ީދ ގޮތުންވިއަސް‪ ،‬އަ ިދ ޖަމ ާޢ ަތުގެ ނަޒަރަކުން ބެލިކަމ ުގައިވިއަ ް‬ ‫ސ މިކަމ ުގެ‬ ‫ސނިއްޔަތަށް އެކަމ ުގެ އަސަރުކުރ ާ ކަމ ެކެވެ‪ .‬އެހެންނަމ ަވެ ް‬ ‫މިކަމ ަ ީކ މުޅި އިން ާ‬ ‫އަސަރުކުރ ާ ިނސްބަތް ތަފާތެވެ‪ .‬މިއަސަރު އެ ިކމީހުންނަށް ކުރަ ީނ އެ ިކ ވަރަށ ެވެ‪ .‬އަ ިދ‬ ‫ސ ތަފާތެވެ‪ .‬ދެބަސްވެވެންނ ެތް ކަމ ަ ީކ‬ ‫ހާލ ާތާގުޅޭގޮތުން މިކަމ ުގެ އަސަރުކުރ ާ މިންވަރުވެ ް‬ ‫އެކުވެރިކަމ ުގައި ހު ިރ އާރާއިބ ާރު ވަރުގަދަކަމ ެވެ‪ .‬އެކުވެރިކަމާއި ކާމިޔާބ ާ ހުރިގުޅުމ ުގެ‬ ‫ސ ނ ުގުޑާފަދަ ގަދަފަކަމ ެކެވެ‪.‬‬ ‫ހަރުދަނާކަމ ެވެ‪ .‬އެކުވެރިކަމ ުގެ ގަދަފަދަކަމ ަ ީކ އެކަތައަށްވެ ް‬

‫އަސްކަރިއްޔ ާގައި އެކުވެރިކަން‬ ‫ސތަކ ަށ ްވުރ ެ‪،‬‬ ‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ހ ުރި ހ ާ މުއ ައ ްސަ ާ‬ ‫ނ‬ ‫ސކ ަރި އްޔާގ ައި ދޭދ ޭ މީ ހުނ ްގ ެ މ ެދުގ ައި އޮނ ް ަ‬ ‫އަ ް‬ ‫ސކ ަރި އްޔާތ ަކުގ ައި‬ ‫ގ ުޅުނ ް ހަރުދަނ ާވެފ ައި ބަދ ައްސެވ ެ‪ .‬އ ަ ް‬ ‫މި ކަނ ް ފ ެށި ގެނ ް އަންނަނީ އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ތ ަމ ްރީ ނ ުގ ެ އެނ ްމ ެ‬ ‫ފުރަތަމ ަ މަރުޙ ަލ ާއި ނ ް ފ ެށި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ޚި ދުމ ަތުގ ައި‬ ‫ދ ެމި ހ ުރި ހ ާ ދުވަހ ަކ ު އ ެގ ުޅުނ ް ދ ެމ ެހ ެއ ްޓުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫މ ަގުފ ަހި ވެފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ޚި ދުމ ަތުނ ް ޝަ ރަފ ުވ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު‬ ‫ސކ ަރި އްޔ ާގ ެ ޗޭނުންވ ަނީ‬ ‫ސ އަ ް‬ ‫ވ ަކި ވ ާ ފަރ ާތްތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫ގ ުޅ ާލ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މި ޗޭނ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް މި ދެންނ ެވި ގ ުޅުނ ް‬ ‫ބަދ ަހި ކ ޮށ ް ދ ެމ ެހ ެއްޓޭނެގ ޮތްތ ައްވ ަނީ ހޯދ ައި ދީ ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނުތ ަކ ުގ ެ ފުރަތަމ ަ މަރުޙ ަލާގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް އެނ ްމެބޮޑ ަށ ް ބާރުއަޅ ައި ދ ޭ އ ެއްކަމ ަކީ‬ ‫ި‬ ‫ސ އެކ ަމ ެއ ްކުރާބ ައ ެއ ްގ ެ‬ ‫ކޮނ ްމ ެ ކ ަމ ެއ ްކ ުރި ކ ަމުގ ައި ވި އ ަ ް‬ ‫އ ެކ ުވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ރ ޫޙ ު އަށ ަގ ެއްނ ެވ ުމ ާއ ެކ ު‬ ‫މ ެދުގ ައި‬ ‫އ ެކ ުވ ެރި ކުރުމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ީލޑަރުނ ް މި ކަމ ަށްދ ޭ އަހ ައ ްމި އްޔަތ ު‬ ‫ސތ ަކ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‬ ‫ސ ް‬ ‫ަރޝޕ ްގ ެ އ ަ ާ‬ ‫ވަރަށ ް ބ ޮޑ ެވ ެ‪ީ .‬ލޑ ި‬ ‫ސ ޓީ މ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސސެއްގ ައި ބުނަނީ ‪ ،‬އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫އ ެއްއ ަ ާ‬ ‫ގ ޮތުގ ައި ތ ަމ ްރީ ނ ުކުރުމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ އެކ ަމ ުގ ެ މ ުހި ނ ްމުކ ަމ ާއި‬ ‫ބޭނުނ ްތ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ބ ޮޑުކ ަމުންނ ެވ ެ‪ .‬އެކ ަމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް‬ ‫ނވަސްވ ެގެނ ްދާތީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ާޞލ ުކުރ ުމ ުގ ެ މ ަގ ު ތ ަ ަ‬ ‫ނތީޖ ާ ޙ ި‬ ‫ަ‬

‫ސކ ަރި އްޔ ާއ ާ ގ ުޅުމ ަށްފ ަހ ު އޭނ ާގ ެ ވ ެށި ނ ް ލި ބ ޭ އ ެމީ ހުނ ްގ ެމ ެދުގ ައި އ ޮތ ް އ ެކ ުވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ވަރުގަދ ަ ރ ޫޙ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އަ ް‬ ‫ރައްޓ ެހި ރަޙުމ ަތ ްތ ެރި ނ ް‪ ،‬ނުވަތ ަ އ ެކުގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ާ ގ ުޅި ގެނ ް މ ަސަ އްކަތ ަކުރ ުމ ުގ ެ ޖޯޝާއި ފ ޯރި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މީ ހުންނަކީ ޢ ާއި ލ ާއ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ދ ެމި ތި ބ ޭ މީ ހުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ަދީ ނާގ ައި ކީރި ތި ރަސޫލ ާ ޤާއި މ ު ކުރ ެއ ްވި‬ ‫އ ެއްބ ަޑ ު އ ެއްބ ަފ ާ ބ ައ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ކ ުރި އ ަށ ްދ ާ މީ ހުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ގި ރ ާކުރަނީ އ ެކުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމި އްޔަތ ަކީ އެފަދ ަ ދެވަނައ ެއްނ ެތްފަދ ަ ޤ ައ ުމި އްޔަތ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ވ ާ ކޮނ ްމ ެ އ ޮޅި އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އެފަދ ަ ޤ ައ ުމި އްޔަތ ެއ ް‬ ‫ސ ދ ުނި ޔޭގ ައި‬ ‫ސ އެނ ްމެނ ް އ ެއްކ ޮށ ް މި ހާތަނަށ ްވ ެ ް‬ ‫އ ުފުލަނ ްޖެހ ޭ ކި ތަނ ްމ ެ ބ ޮޑ ު ވޭނ ެއ ްވި އ ަ ް‬ ‫ސއްރަކީ މ ާތ ް ރަސޫލ ާ‬ ‫ބި ނ ާކުރ ެވި ފ ައ ެއ ް ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ަމ ުގ ެ ި‬ ‫ޙި އްސާކުރ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސޔ ާސަ ތ ާއި މުސްލި މުނ ްގ ެ މ ެދުގ ައި‬ ‫ގެނ ްގ ުޅ ުއ ްވި ހަރުދަނ ާ ި‬ ‫ސ‬ ‫ސ އ ަދި މި ހާރ ުވ ެ ް‬ ‫އ ޮތ ް ބަދ ަހި އ ެކ ުވ ެރި ކ ަމ ެވ ެ‪ .‬އޭރ ުވ ެ ް‬ ‫ތާރީޚ ުން ލިބޭ ޢިބުރަތް‬ ‫ސ ޤ ައުމ ަކުނ ް‬ ‫އެފަދ ަ ޤ ައ ުމި އްޔަތ ެއ ް ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫މ ާތ ްވ ެގެނ ްވ ާ އި ސްލ ާމ ްދީ ނަކީ އ ެކ ުވ ެރި ކ ަމ ާ ފެންނަމުނ ް ނ ުދާކ ަމީ ޤ ަބ ޫލ ުކުރަނ ްޖެހ ޭ ޙ ަޤީ ޤ ަތ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެއްބ ައި ވަންތަކަމ ަށ ް ގ ޮވ ާލ ާ ދީ ނ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ދި ވ ެހި ންނަކީ‬ ‫ސ މި ކ ަމ ުގ ެ އ ަލި ގަދ ަ‬ ‫ދި ވ ެހި ތ ާރީ ޚުނ ްވ ެ ް‬ ‫އ ެއްބ ައި ވަންތަކަމ ަށ ް ލ ޯބި ކުރާބ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެކ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ‬ ‫އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނނ ް‬ ‫އި ސްލ ާމީ ތ ާރީ ޚުންނ ާއި ދި ވ ެހި ތ ާރީ ޚުނ ް ވަރަށ ް ރަނގ ަޅ ު މި ސާލުތ ައ ް ފެނ ް ަ‬ ‫ފި ލާވ ަޅުތ ައ ް ލި ބެނ ް އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪ .‬މަޝްހޫރ ު ބ ަދުރ ު މި ނި ވަންކަނ ް ދ ެމ ެހ ެއ ްޓ ުމުގ ައި ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ އ ެކ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި‬ ‫ނ‬ ‫ހ ަނގުރާމ ައި ގ ައި ކ ާފި ރުނ ްގ ެ ޢަދ ަދ ު އ ެހ ާގި ނަވ ެ‪ ،‬މުސްލި މުނ ްގ ެ އ ެއްބ ައި ވަންތަކަމ ަކީ ދި ވ ެހި ނ ް ބޭނުނ ްކުރަމުނ ް އަނ ް ަ‬ ‫ނމ ަވެސް‪ ،‬މުސްލި މުންނަށ ް ލި ބުނ ު އެނ ްމ ެ ވަރުގަދ ަ ހ ަތި ޔާރ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ މި ނި ވަންކަނ ް‬ ‫ޢަދ ަދ ު ކި ތަނ ްމ ެ މ ަދ ު ަ‬ ‫ޞރ ާއި ފަތަޙައ ަކީ މުސްލި މުނ ްގ ެ މ ެދުގ ައި އ ޮތ ް ގ ުޅ ުމ ެވ ެ‪ .‬ގ ެއ ްލި ފ ައި ވ ާ ޙާލ ަތްތ ަކުގ ައި ‪ ،‬އ ެމި ނި ވަންކަނ ް އ ަލުނ ް އ ަބުރ ާ‬ ‫ނ ް‬ ‫ަ‬

‫ސ ދި ވ ެހި ނ ް ދ ައްކ ައި ދީ ފ ައި ވ ަނީ އ ެކ ުވ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު‬ ‫ހ ޯދ ުމުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ނމ ަ‪ ،‬އ ެކ ުވ ެރި ކަމ ަކީ ކ ާމި ޔ ާބ ުގ ެ އެނ ްމ ެ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްކ ޮށ ްފި ަ‬ ‫ބ ޮޑ ު ރަޙުމ ަތ ްތ ެރި ޔާކ ަމ ެވ ެ‪ .‬މަލ ަބ ާރީ ންނ ާއި ހ ޮ ީޅނ ްގ ެ ކި ބ ައި ނ ް‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެ ސަ ލާމ ަތ ްކުރ ުމުގ ައި ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ އ ެއްބ ައި ވަންތަކަނ ް‬ ‫ހާމ ަވެފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޕ ޯޗްގީޒުނ ް ރ ާއްޖޭގ ައި ކ ުރި އ ަނި ޔ ާވ ެރި‬ ‫ވ ެރި ކ ަމުނ ް ސަ ލާމ ަތ ްކުރުމ ަށްޓަކ ައި ބ ޮޑުތ ަކުރ ުފާނ ު ކުރ ެއ ްވި‬ ‫ްސލުކ ޮށ ްދީ ފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ޤ ައ ުމީ ޖި ހ ާދުގ ައި ދި ވ ެހި ރައ ްޔި ތުނ ް ތ ަމ ީ‬ ‫ކ ެތ ްތ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެއްބ ައި ވަންތަކ ަމ ުގ ެ ހަރުދަނ ާ އުޞޫލުތ ަކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސޔާދ ަތ ާއި އި ސްތި ޤ ްލ ާލ ު‬ ‫ި‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ މި ނި ވަންކ ަމ ާއި‬ ‫ރައ ްކ ާތ ެރި ކުރުމ ަށްޓަކ ައި ދި ވ ެހި ނ ް ފެންބޮވ ައި ގެންފ ައި ވ ާ‬ ‫މި ންވަރ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެކަންކަނ ް އ ަނބުރ ާ ހ ޯދުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ް އެކ ަތި ގ ަނޑ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ދ ައ ްކުވ ައި ދީ ފ ައި ވ ާ‬ ‫ފ ުރި ހަމ ަ ނަމޫނ ާއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސފައިންގެ ތާރީޚ ުން‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ންނަކީ ވަރަށ ް ދި ގ ު ތ ާރީ ޚ ެއ ް އ ޮތ ް‬ ‫ި‬ ‫ނ އަހަރ ުގ ެ އ ުފ ާވ ެރި މުނ ާސަ ބ ާ‬ ‫ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ 116 .‬ވ ަ ަ‬ ‫ނ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ާޒީ ގ ައި ވަރަށ ް ގި ނަގ ު ަ‬ ‫ފާހަގ ަކުރަމުނ ްދ ާއި ރ ު ި‬ ‫ާޞލުކ ޮށްފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ާމި ޔ ާ ީބތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ކ ާމި ޔ ާ ީބތ ަކ ެއ ް ޙ ި‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސއްރަކީ ވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫އ ަދި‬ ‫ސ‬ ‫އަސާސަ ކީވ ެ ް‬ ‫ާޞލ ުކުރުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ުމ ެވ ެ‪ .‬މ ަޤ ްޞަ ދ ު ޙ ި‬ ‫ސ ފ ާޅ ުވ ެގެނ ް‬ ‫ކ ޮށްފ ައި ވ ާ ކޮނ ްމ ެ މ ަސަ އްކަތ ަކުނ ްވ ެ ް‬ ‫ނ އ ެކ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެތެރޭގ ައި އޮނ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ވ ަނީ ި‬ ‫ގޮ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މަސްޢ ޫލި އްޔަތ ާއި‬ ‫އ ެއްބ ައި ވަންތަކ ަމ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ި‬ ‫ސދ ާ ގ ުޅުނ ްހ ުރި ކ ަމ ެއްކ ަމުގ ައި ވި އަސް‪ ،‬އ ަދި‬ ‫ީ‬ ‫ވ ާޖި ބ ާއި‬ ‫ޖ ަމާޢ ަތ ުގ ެ ފ ައި ދާއ ަށ ް ކުރާކ ަމ ެއްކ ަމުގ ައި ވި އަސްމ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ކަންތ ައްތ ައ ް‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް ތ ާރީ ޚުނ ް މި ކަހަލ ަ ވަރަށ ް ގި ަ‬ ‫ނނ ް އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފެނ ް ަ‬

‫އި ޖ ްތި މ ާ ީޢ ތަރައ ްޤީ އ ާއި ޖ ަމ ާޢ ާތ ުގ ެ ފ ައި ދާއ ަށ ް‬ ‫ނ ކަންތ ައްތ ަކ ެއ ް އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ާ ވަރަށ ްގި ަ‬ ‫ި‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް ‪ 1950‬ގ ައި ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ވި ބ ޮޑ ުރ ޯގާގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ާ‬ ‫ރައ ްޔި ތުންނަށ ް އެހީތ ެރި ވުމ ަށްޓަކ ައި ި‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ާއި ‪ ،‬މާލ ޭގ ެ ބި ނ ް ހި އ ްކުމ ަށްޓަކ ައި ‪1979‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ާ‬ ‫ނއަހަރ ު ވ ެލި ހ ަދި ޔ ާކުރުމ ަށ ް ި‬ ‫ވަ ަ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ފާހަގަކ ޮށްލ ަމ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މާލ ޭގ ެ މ ަގުތ ައ ް‬ ‫ނ އަހަރ ު އ ަކި ރި ހ ަދި ޔ ާކުރުމ ަށ ް‬ ‫ހ ެދުމ ަށްޓަކ ައި ‪ 1987‬ވ ަ ަ‬ ‫ކުރ ެވުނ ު މ ަސަ އްކ ަތ ުގ ެ އި ތުރުނ ް‪ ،‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ އެއ ަރޕ ޯރޓްތ ައ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ވ ަނީ ވަރަށްބ ޮޑ ު‬ ‫ި‬ ‫ސ ދި ވ ެހި‬ ‫ހ ެދ ުމުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ދ ައުރ ެއ ް އ ަދާކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ އި ތުރުނ ް އ ެއި ޑްސްއ ާއި‬ ‫މަސްތ ުވާތ ަކ ެ ީތނ ް ޒ ުވާނުނ ް ހ ޭލުނ ްތ ެރި ކުރުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ސކަފ ަށ ް‬ ‫ސ ް‬ ‫ނއަހަރ ު ހި ނ ްގި ޕްރ ޮގްރ ާމްތ ަކ ާއި ‪ ،‬އ ާ ާ‬ ‫‪ 1992‬ވ ަ ަ‬ ‫ނއަހަރ ުގ ެ ފ ަހުކ ޮޅ ު‬ ‫މަރުޙ ަބ ާކި އ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ‪ 1999‬ވ ަ ަ‬ ‫ހި ނ ްގުނ ު ޕްރ ޮގްރ ާމްތ ަކ ާއި ‪ ،‬ލ ޭ ހ ަދި ޔ ާކުރުމ ަށްޓަކ ައި ‪2000‬‬ ‫ނއަހަރ ު ހި ނ ްގުނ ު ޙަރަކ ާތްތ ައ ް ޚ ާއ ްޞަ ގ ޮތ ެއްގ ައި‬ ‫ވަ ަ‬ ‫ސ އި ޖ ްތި މ ާ ީޢ‬ ‫ފާހަގަކ ޮށްލަނ ްޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ އި ތުރުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ންވ ަނީ ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ‬ ‫ނ ކަންތ ައްތ ަކ ެއްގ ައި ި‬ ‫ވަރަށ ްގި ަ‬ ‫ލާބ ައ ާއި މަނ ްފާއ ަށްޓަކ ައި ރައ ްޔި ތުންނ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫ނތީޖ ާއި ނ ް‬ ‫ކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ގ ުޅި ގެނ ް ކ ުރި މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ުގ ެ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ވ ަނީ ވަރަށ ް‬ ‫ސ ި‬ ‫އެމ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ުގ ެ މ ަޤ ްޞަ ދ ުވ ެ ް‬ ‫ާޞލުކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފ ުރި ހަމައ ަށ ް ޙ ި‬

‫ތަމ ް ީރނ ުތަކުގައި ދެވޭ އަހުމިއްޔަތު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މީ ހަކ ަށ ް ވ ެގެނ ް ދ ަނީ‬ ‫ފ ުރި ހަމ ަ ި‬ ‫ާސ ތ ަމ ްރީ ނ ު ހ ަދ ާ ހި ސާބުނ ް ފ ެށި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬ތ ަފ ާތ ު‬ ‫އަސ ީ‬ ‫ސނ ުމ ާ ޚި ޔ ާލ ާތ ުގ ެ ކ ުދި ންތ ަކ ެއ ް އ ެއްތަނަކުނ ް‪ ،‬އ ެއ ް‬ ‫ވި ް‬ ‫މުޤ ައްރަރަކ ަށ ް‪ ،‬އ ެއ ްމި ންގ ަނޑ ަކުނ ް ކި ޔަވ ައި ދީ އ ެކ ުދި ނ ްގ ެ‬ ‫ސނުނ ް އ ެއ ްދި މާލަކ ަށ ް އ ަމ ާޒ ުކުރުމ ަށްޓަކ ައި ދެވ ޭ‬ ‫ވި ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މީ ހ ެއ ްގ ެ އެނ ްމ ެ‬ ‫ި‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނުތަކ ަކީ ފ ުރި ހަމ ަ‬ ‫ސކ ަރީ ޢި ލ ްމ ާއި‬ ‫ފުރަތަމ ަ ބި ނ ްގ ާއ ެވ ެ‪ .‬މި ތ ަމ ްރީ ނުގ ައި އ ަ ް‬ ‫ޙި ލ ްމ ުގ ެ އި ތުރުނ ް އަދ ަބ ު އ ަޚ ުލ ާޤާއި‬ ‫ސކ ޮށ ްދ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ދަ ް‬ ‫ސުލ ޫކ ުވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫މި ކ ަމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ި‬ ‫ފ ައި ދ ާވ ެގެންދ ަނީ ކީ‬ ‫މީ ހާއ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ހަމ ައެކ ަނި އޭނ ާގ ެ ި‬ ‫އ ަމި އްލ ަ‬ ‫ޙަޔާތަކ ަށްނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އޭނާއ ަކީ‬ ‫ސ‬ ‫ދި ރި އ ުޅ ުމުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ހަރުދަނ ާ މީ ހަކ ަށ ް ވ ުމ ުގ ެ މ ަގ ު‬ ‫ނތީޖ ާއ ެއ ްގ ެ‬ ‫ަ‬ ‫ކ ޮށި ގެނ ްދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގ ޮތުނ ް މ ުޖުތަމ ަޢުގ ައި ޤަދަރ ުވ ެރި‬ ‫ވ ެގެނ ްދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫މީ ހަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫މި ހ ުރި ހާކ ަމ ެއ ް މި ހެނ ް ހ ުރި އި ރ ު‪،‬‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫އ ެކ ުވ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު‪،‬‬ ‫އ ުޅ ުމ ުގ ެ ރ ޫޙ ު އަށ ަގެންނ ެވުމ ަށ ް‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނުތ ަކުގ ައި ވަރަށ ް ބ ޮޑ ު‬ ‫ދ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަހ ުމި އްޔަތ ެއ ް‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނ ުގ ެ އެނ ްމ ެ ފުރަތަމ ަ‬ ‫ގެމ ައ ާއި‬ ‫މަރުޙ ަލާގ ައި ވެސް‪،‬‬ ‫ސތ ައ ް ހ ަދ ާ‪ ،‬އެކ ަކ ު އަނެކަކ ަށ ް އެހީތ ެރި ވ ެ‪ ،‬ބ ަރޯސާވ ުމ ުގ ެ‬ ‫ބި ީ‬ ‫ސކ ޮށ ްދ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ގ ުޅި ގެނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ނވ ަ ް‬ ‫ފުރ ުޞަ ތ ު ތ ަ ަ‬ ‫ޝ އ ުފ ެއ ްދުމ ަށްޓަކ ައި ތ ަފ ާތ ު ޙަރަކ ާތްތ ައ ް‬ ‫ކުރ ުމ ުގ ެ ރ ޫޙ ާއި ޖ ޯ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނތީޖ ާވ ެ ް‬ ‫ރާވ ައި ގެނ ް ކ ުރި އ ަށ ް ގެނ ްދ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ަމ ުގ ެ ަ‬ ‫އި ނ ްތި ހާއ ަށ ް ރަގ ަޅ ެވ ެ‪.‬‬

‫ ‪3‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ރައ ްޔި ތުނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް ދ ެއ ްވާފ ައި ވ ާ ފ ުރި ހަމ ަ‬ ‫އި ތ ުބާރ ާއި ޔަޤީ ންކ ަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ‬ ‫ސ ް‬ ‫ސފައިންގެ އަ ާ‬ ‫މި ީއ ި‬

‫ސ ކ ަމ ެއ ްދި މ ާވ ާއި ރ ު‪،‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަކީ މި ހާރ ުވ ެ ް‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ާ ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެފަދ ަ ޙާލ ަތ ެއ ް‬ ‫ނމ ަ‪ ،‬އެވ ަގުތ ަކ ު މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރުމ ަށ ް ހަމ ަޖ ެހި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ދި މ ާވ ެއ ްޖ ެ ަ‬ ‫ސ ދ ަތި ކ ަމ ެއ ް ނުވަތ ަ‬ ‫ބަޔަކ ާއ ެކ ު މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރުމ ަކީ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ކ ަމ ެއްނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސސްކުރަނ ްޖެހ ޭވ ެ ް‬ ‫ސކ ަމ ެއ ް އި ޙ ު ާ‬ ‫ނވ ަ ް‬ ‫ނުތ ަ ަ‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ހ ޭނި ފ ައި ވ ާ ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެކަމ ަކީ އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ސ ތި ބ ެނީ އެފަދަކަމަކ ަށ ް‬ ‫އ ަދި އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ހ ުރި ހ ާ‬ ‫އ ެ ީއ‬ ‫ތ ައްޔާރ ުވ ެގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އ ަމާޒ ަކީ އ ެއ ް އ ަމ ާޒ ެކ ެވ ެ‪ .‬މ ަޤ ްޞަ ދ ަކީ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެވ ެ ް‬ ‫ި‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަސާސަ ކީ ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫ި‬ ‫ދި ވ ެހި‬ ‫ސ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ުމ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫އެކ ަމ ެއްގ ައި ޤާއި މ ުވ ެގެނ ް ތި ބޭނ ެ ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މި ީއ‬ ‫ސ ހި ތ ުގ ެ އ ަޑީ ނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ހ ުރި ހ ާ ފަނ ްތި އ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫ޤ ަބ ޫލ ުކުރާނެކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ނނ ްޖެހ ޭނީ ވަރަށ ް އ ެކ ުވ ެރި ބަދ ަހި ގ ުޅ ުމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އޮނ ް ަ‬ ‫ސ ނ ުފޫޒަކ ަށ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ސަ ފުތ ައ ް‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ތޮރ ުފ ާލ ެވި ގެނ ް ނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ސަ ފުތ ައ ް‬ ‫ނމ ަ‪ ،‬ކި ތަނ ްމ ެ‬ ‫ވަރުގަދ ަ ބަދ ަހި ގ ުޅުމ ަކުނ ް ގ ުޅި ގެނ ް ތި ބ ެއ ްޖ ެ ަ‬ ‫ވަރުގަދ ަ ބާރަކ ަށ ްވި އަސް‪ ،‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ސަ ފުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ސތަޙީލްކަމަކ ަށ ް ނ ޫނީ ނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތެރެއ ަށ ް ވ ަދެގ ަތުމ ަކީ މ ު ް‬ ‫ސ މި ސަ ފުތ ަކ ުގ ެ ބަދ ަހި ކަމ ަށ ް ފާރަލ ައި ގެނ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫އ ެހެނ ް ަ‬ ‫ތި ބި ހ ަހުރަޔާތ ައ ް ވަރަށ ްގި ނައ ެވ ެ‪ .‬ފި ކ ުރީ ހަނ ުގުރާމ ައި ގ ެ‬ ‫އ ޮއި ވަރުގ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ޖ ައ ްސަ އި ގެނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫ސކ ުނޑި އ ާއި ކ ުޅެލަނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ާ މީ ހުނ ް ތި ބި ކަނ ް‬ ‫ި‬ ‫އ ެމީ ހުންނ ާމ ެދ ު‬ ‫ނނ ްޖެހޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދަނ ް ަ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ތި ބެނ ްޖެހ ޭނީ ވަރަށ ް ހ ުށި ޔާރ ުވ ެގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ކަންކަނ ްމުނ ް މި ނ ްޖ ުވެވ ޭނީ ގ ުޅި ގެނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސގ ައި ސާބި ތުކ ަމ ާއ ެކ ު ތި ބ ެގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ް‬ ‫ވަރުގަދ ަ އ ަ ާ‬

‫ނިންމ ުން‬

‫ކ ާމި ޔ ާބ ުގ ެ‬ ‫ބަދ ަހި ކަމ ަކީ‬ ‫“ސަ ފުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ނ އަހަރަށ ް‬ ‫ސޅަވ ަ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ސަ ތޭކ ަ ޯ‬ ‫ސއްރ ު”‪ ،‬މި ީއ ި‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ލި ބި ދ ޭ‬ ‫ޝޢާރ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ ި‬ ‫ކ ަނޑައ ަޅާފ ައި ވ ާ ި‬ ‫ސތ ަކ ެއ ް‬ ‫ވަރަށ ް މ ުހި ނ ްމ ު މެސެޖ ެކ ެވ ެ‪ .‬ވަރަށ ް އ ަގ ުހ ުރި ދަރ ު ް‬ ‫ޝޢާރ ު‬ ‫ލި އްބ ައި ދ ޭ މެސެޖ ެއ ްވެސްމ ެއ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ައ ެއ ާއ ެކ ު މި ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރެއ ަށ ް މި އ ަ ީއ އެކަމ ަށ ް‬ ‫ި‬ ‫އެނ ްމ ެ އެކަށީގެނ ްވ ާ ވ ަގ ުތުކ ަމުގ ައި‬ ‫ޤ ަބ ޫލ ުކުރަނ ްޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ދ ަނޑި ވ ަޅުގ ައި‬ ‫ޝޢާރ ު އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް މި އ ަ ީއ‬ ‫މި ި‬ ‫ވަރަށ ް މ ަތި ވ ެރި މ ަޤ ްޞަ ދ ެއްގ ައި ކ ަމީ‬ ‫ސ ޝަ އ ްކ ެއ ް އ ޮތްކ ަމ ެއްނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ޝއާރ ު ކ ަނޑ ައ ެޅުމ ަކީ‬ ‫މި ި‬ ‫އ ަދި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އެނ ްމ ެ ކ ުރީ ސަ ފުގ ައި‬ ‫ި‬ ‫ބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ ވަރަށްބ ޮޑ ު‬ ‫ތި އ ްބ ެވި‬ ‫ޙި ކުމ ަތ ު ޢަމަލީއ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް‬ ‫ޢި ބްރަތ ްލި ބި ގަނ ެ‪،‬‬ ‫ޝޢާރުނ ް‬ ‫މި ި‬ ‫މި އ ާއި އ ެއްގޮތ ަށ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫ބ ައްޓަނ ްކުރުމ ަކީ‬ ‫ޢަމ ަލުތ ައ ް‬ ‫އ ެ ީއ‬ ‫ކޮނ ްމ ެހެނ ް ލ ާޒި މުކ ަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ މަސްޢ ޫލި އްޔަތ ާއި‬ ‫ވ ާޖި ބ ު އ ަދ ާކުރ ުމުގ ައި ސާބި ތ ުވ ެ‬ ‫ނަފ ުސަ ށ ްވުރ ެ‬ ‫ތި ބުމ ަށްޓަކ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސކ ޮށ ްގެނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫ޤ ައ ުމ ު އި ް‬ ‫އ ެއްމ ަޤ ްޞަ ދ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް ޤ ައ ުމުނ ް މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި އި ޚ ުލާޞްތ ެރި ކަންމ ަ ީތ ދ ެމި ތި ބުމ ަށްޓަކ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޙ ަވ ާލުކ ޮށްފ ައި ވ ާ މަސްއ ޫލި އްޔަތ ާއި‬ ‫ވ ާޖި ބ ު އެނ ްމ ެ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ހަހަރ ުވ ެތި ޤ ައ ުމ ާއި ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ‬ ‫ުސލުކ ޮށ ްދި ނުމ ަށްޓ ަ‬ ‫ފ ުރި ހަމަގ ޮތުގ ައި އ ަދ ާކުރ ުމ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ހި ތްވަރ ު ވ ަފ ާތ ެރި ޚ ާދި މުނ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ތ ަމ ީ‬ ‫ުސއްޔަތ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޝަ ރަފ ާއި ޝަ ޚ ި‬ ‫ި‬ ‫ލި ބި ގަންނަނީ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ޤ ައ ުމ ު އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް ކ ައ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެހި‬ ‫ދީ ފ ައި ވ ާ ޢި އްޒ ަތ ާއި ޝަ ރަފުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ދި ވ ެހި ލ ޮބ ުވ ެތި ދ ެމ ެހ ެއ ްޓުމ ަށްޓަކ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ޞ‬ ‫ސފައިންގެ ‪ 115‬ވަނ ަ އަހަ ީރ ދުވަހުގެ ޚ ާއް ަ‬ ‫ސ ީވ ބޭފުޅުންގެ ތެރެއިން ި‬ ‫ސފައިންގެ ޚިދުމ ަތާ ދުރުގައި ތިއްބެވި ދުވަ ް‬ ‫މިހާރު ި‬ ‫ސ ީވ ބޭފުޅުންގެ ޝުޢޫރު‬ ‫ސމިއްޔ ާތުގައި އެބޭފުޅުން ކޮށްދެއްވާފައިވާ ޚިދުމ ަތުގެ އަގުވަޒަންކޮށް ޝަރަފްގެ އައްޑަނ ަ ިލބިލެއްވި ބައެއް ދުވަ ް‬ ‫ރަ ް‬ ‫‪ 1‬ނަމ ްބަރު ސަރުދާރު މ ޮޓަ ޙަސަންމަނިކު‬ ‫ސފ ައި ނ ް ގޭގ ައި އ ުޅުމ ަށްފ ަހ ު އ ެޚި ދުމ ަތ ާ‬ ‫“ އެތ ައ ް އަހަރަކ ު ގ ައުމ ަށ ް ޚި ދުމ ަތ ް ކުރުމ ައްޓަކ ައި ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް ފާހަގ ަކުރ ެއ ްވި ކ ަމީ ‪،‬‬ ‫ދުރުގ ައި ހ ުއްޓ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ާ އ ަދި މި ފަދ ަ އ ެހެނ ް ބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ް ި‬ ‫ސސްކުރ ެވުނ ު ކ ަމ ެއ ް‪” .‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ޙަޔ ާތުގ ައި ވަރަށ ް މ ަތި ވ ެރި ޝަ ރަފ ެއ ް އި ޙ ު ާ‬

‫ލެފް ިޓނ ެންޓް ކާނ ަލް (ރޓ) ޢ ަބްދުއްލަތީފް މ ުޙ ަންމ ަދު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގެއ ަށ ް އ ަޅުގ ަނޑ ު ކ ުރި ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ އ ަގ ު ވަޒަނ ްކުރ ެއ ްވި ކ ަމީ އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް ވަރަށ ް ބ ޮޑ ު އުފ ަލ ެއ ް‬ ‫“ ި‬ ‫ސސްވި ކ ަމ ެއ ް‪ .‬އެކ ަމ ުގ ެ ހ ަނދާނ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުނ ް އ ައްޑަނަދ ެވ ުމުނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް ޤ ަބ ޫލ ުކުރ ެވ ެނީ އ ެ ީއ އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ‬ ‫އި ޙ ު ާ‬ ‫ސކޮޅ ަށ ް ދ ެއ ްވި މ ަތި ވ ެރި އި ނ ާމ ެއްކ ަމުގ ަ‪” .‬‬ ‫ދ ަރި ފ ަ ް‬

‫ސއިން‬ ‫ކެޕ ްޓަން (ރޓ) ސައްޔިދު ޙ ު ެ‬ ‫ނ‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ އ ައްޑ ަ ަ‬ ‫“ އ ަޅުގ ަނޑ ު ޤ ައުމ ަށ ް ކ ޮށ ްދި ނ ް ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ އ ަގުވަޒަނ ް ކުރައްވ ައި ި‬ ‫ދ ެއ ްވި ކ ަމީ އ ަޅުގ ަނޑ ު އ ުފ ާވި ކ ަމ ެއ ް ”‬

‫ކެޕ ްޓަން (ރޓ) ހައިވަކަރު އަޙ ުމ ަދުފުޅު‬ ‫ސ ކުރ ެއ ްވުމ ަށްފ ަހ ު‪ ،‬ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ އ ަގ ު ވަޒަނ ްކުރުމ ަ ީކ‪ ،‬ކ ުރި މ ަގުގ ައި ރައ ްޔި ތުންނ ާއި‬ ‫“ ރަނގަޅ ަށ ް ދި ރ ާ ާ‬ ‫ސފ ައި ންނ ާދ ެމ ެދ ު އެޅ ޭ ވަރަށ ް ހަރުދަނ ާ ތަރައ ްޤީ ގ ެ ފާލ ަމ ެއ ް‪” .‬‬ ‫ި‬

‫ކާނަލް (ރޓ) އަޙ ުމ ަދު ޒާހިރު‬ ‫ސ އ ެމީ ހަކ ަށ ް ލި ބ ެނީ އ ެހެނ ް މީ ހުނ ް އ ެމީ ހ ެއ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ް‬ ‫“ އ ަޅުގ ަނޑ ުދެކ ޭ ގ ޮތުގ ައި ‪ ،‬ކޮނ ްމ ެ ޝަ ރަފ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސވަރ ެއ ްގ ެ ހި އްސާއ ެއ ް އ ަދ ާކުރ ެވުނ ު‬ ‫ބަލ ައި ގެނ ްފި ކަނ ް އެނ ްގުމ ަށްޓަކ ައި ‪ .‬ޚ ާއ ްޞަ ގ ޮތ ެއްގ ައި ޤ ައ ުމީ ޚި ދުމ ަތުގ ައި ކޮނ ްމ ެވ ެ ް‬ ‫ކ ަމ ުގ ެ ހި ތްހަމ ަޖ ެހުނ ް ލި ބ ޭ ”‬

‫ލެފް ިޓނ ެންޓް (ރޓ) ޠާހާ ވަޙީދު‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ސތ ަކ ެއްވަނ ްދެނ ް ޚި ދުމ ަތ ް ކުރުމ ަށްފ ަހ ު‪ ،‬އ ެޚި ދުމ ަތ ާ ދުރުގ ައި ހ ުރި ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ގި ނަދުވ ަ ް‬ ‫“ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެއި ނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ޚި ދުމ ަތ ް ފާހަގ ަކުރައ ްވ ާ‪ ،‬އ ަދި އ ެޚި ދުމ ަތުގ ައި އ ުޅ ުއ ްވުމ ަށްފ ަހ ު މި ހާރ ު ދ ުނި ޔ ެ ދ ޫކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް އެފަދ ަ ޚި ދުމ ަތ ްތ ެރި ނ ްގ ެ މ ަތި ނ ް ހ ަނދުމ ަ ނައްތ ަވ ާ‬ ‫ި‬ ‫އެފަދ ަ ފަރ ާތްތ ަކ ުގ ެ ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ އ ަގުވަޒަނ ް ކުރ ެއ ްވި ކ ަމީ‬ ‫ނުލ ައ ްވާކ ަމ ުގ ެ ވަރަށ ް އ ަލި ގަދ ަ ދަލީލ ެއ ް‪” .‬‬

‫ޝކިރު‪.‬‬ ‫ސއިން ާ‬ ‫މ ޭޖަރ (ރޓ) ޙ ު ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޝަ ރަފ ުވ ެރި ޚި ދުމ ަތުގ ައި އ ުޅުމ ަށްފ ަހ ު ޝަ ރަފ ުވ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ ދ ާއި ރ ާއި ނ ް ނ ުކ ުމ ެ ވަޑ ައި ގެނ ް‬ ‫“ ި‬ ‫ނ ފ ޫދި ގެނ ް‬ ‫ތި އ ްބ ެވި ބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ އ ަގ ު ވަޒަނ ްކުރ ެވ ެމުނ ް ދާތަނ ް ފެނ ުމުނ ް އ ުފ ާވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ޝުއޫރުތ ައ ް ހި ތ ަށ ް ވ ެރި ވ ެ‪ ،‬ލ ޮލުނ ް ކަރ ު ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމަތ ަ ީކ ޤަދަރ ުވ ެރި ‪ ،‬ޝަ ރަފ ުވ ެރި ޚި ދުމ ަތ ެއ ް‪ .‬އ ެޚި ދުމ ަތުގ ައި ދ ެމި ތި ބެނ ްޖެހ ޭނީ ޝަ ރަފ ުވ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު‪ .‬އ ެ‬ ‫އާދ ޭ‪ި .‬‬ ‫ސބ ަތ ް ކުރެވ ޭ ގ ޮތުގ ަ‪” .‬‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ާ ނި ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪3‬‬

‫ޭސވިލ ާތުގައި ިނމިގެން އައިއިރު‪،‬‬ ‫ސ ‪ 14‬ވަނަ ރަސްކަން އިނގިރ ި‬ ‫ލުއި ް‬ ‫ޭސވިލ ާތަ ީކ ދުނިޔޭގައި ވިޔަފާރީގައި އެންމ ެ ކު ިރ އަރ ާފައިވާ ޤ ައުމ ެވެ‪ .‬އެތަކެއް‬ ‫އިނގިރ ި‬ ‫ސ‬ ‫ޭސންގެ ކަނޑުގެ ލަޝްކަރު އެއްވެ ް‬ ‫ޤ ައުމ ެއް އަޅުވެ ިތ ކުރެވިފައިވާއިރު‪ ،‬އިނގިރ ި‬ ‫ޖެހިލުމ ެއްނ ެ ިތ ދުނިޔޭގެ ކޮންމ ެ ކަންކޮޅެއްގައި ދަތުރުކުރުމ ުގެ ޤާބިލުކަން ވަ ީނ ހޯދާފައެވެ‪.‬‬ ‫ޫސވިލ ާތުގެ އެޑްމިރަލް ސާރ ީޖ ގޮޝްކޯފ ް ލިޔުއްވާފައިވާގޮތުގައި ދުނިޔޭގެ އެންމެބ ާރުގަދަ‬ ‫ރ ީ‬ ‫ޫސވިލ ާތް ވުމ ަށްޓަކައި ވަރުގ ަދަ ބ ާރުހު ިރ ކަނޑުގެ ލަޝްކަރ ެއް‬ ‫ޤ ައުމ ުތަކުގެ ތެރ ޭގައި ރ ީ‬ ‫ބޭނ ުންވެއެވެ‪.‬‬ ‫ޤ ައ ުމުތ ައ ް‬ ‫ދެކޭގ ޮތުގ ައި‬ ‫ސ‬ ‫ނވ ަލި ސްޓ ް ް‬ ‫ޭ‬ ‫ނމ ަ އ ަދި ވި ޔަފ ާރީ ގ ައި ބާރ ުހ ުރި‬ ‫އި ސްތި ޢ ުމާރ ު ކުރަނ ް ބޭނުނ ް ަ‬ ‫ނމ ަ ކ ަނޑުގ ައި ބާރ ު‬ ‫ނނ ް ބޭނުނ ް ަ‬ ‫ޤ ައ ުމ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި އޮނ ް ަ‬ ‫ނނ ްޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬ސާރ‬ ‫ޝކ ަރި އްޔ ާއ ެއ ް އޮނ ް ަ‬ ‫ހި ންގޭފަދ ަ އ ަ ް‬ ‫ޖ ޫލި ޔަނ ް ކޮރ ްބ ެޓ ް ފާހަގ ަކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ ގ ޮތުގ ައި ‪ ،‬ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‬ ‫ކުޑ ަ ޤ ައ ުމ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ވ ާ ބ ްރި ޓެނ ް ބ ަލި ކ ަށި އ ެއްގ ަމ ުގ ެ‬ ‫ސ ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އ ެކި ހި ސާބުނ ް ތި ޔ ާގި‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ޝކަރ ެއްއ ޮތ ް ަ‬ ‫ލަ ް‬ ‫ބި ންތ ަކ ެއ ް ހ ޯދ ާ‪ ،‬ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ބާރުތަކ ަށ ް ގޮންޖ ަހ ާލ ެވި ފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ކ ަނޑ ުގ ެ ބާރ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ބ ްރި ޓެނ ް އ ޮތ ުމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ޤަރުނ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‬ ‫‪ 15‬ވ ަ ަ‬

‫‪ 0‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ސރ ާބ ު ޖަހ ައި ‪،‬‬ ‫އި ރުމ ަ ީތ ފަރާތ ަށ ް ހުޅ ަނގ ު ޤ ައ ުމުތ ައ ް މި ް‬ ‫އި ނ ްޑި ޔ ާ ކ ަނޑ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ބާރ ު ހި ންގަނ ް ފ ަށާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޭޝޔ ާ އ ާއި ސަ އ ުތ ު‬ ‫ހަމ ަމި ފަދ ައި ނ ް ދ ެކުނ ު އި ރުމ ަ ީތ އ ި‬ ‫ސ ގ ައި ބާރ ު ހި ންގަންފ ަށާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް‬ ‫ޗައި ނ ާ ީ‬ ‫މި ދެންނ ެވި ސަ ރަޙ ައ ްދ ުގ ެ މ ުއ ްސަ ނދި ކ ަމ ުގ ެ ފ ައި ދާތ ައ ް‬ ‫ނގަނ ް ފ ަށާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ހުޅ ަނގ ު ޤ ައ ުމުތ ަކުނ ް ަ‬ ‫ސނ ް‬ ‫ޭސންނ ާއި ‪ ،‬ޕ ޯޗުގީޒުންނ ާއި ‪ ،‬ފަރަނ ްސޭ ި‬ ‫އި ނގި ރ ި‬ ‫ނ ޤ ައ ުމުތ ައ ް‬ ‫ފާހަގަކ ޮށ ްލ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ސަ ރަޙ ައ ްދ ުގ ެ ގި ަ‬ ‫ޝކ ަރީ ގ ޮތުނ ް ބ ަލި ޒ ަމާނ ެއްގ ައި މ ަދ ު ގުރ ާބުތ ަކ ެއ ްގ ެ‬ ‫އަ ް‬ ‫ވެފ ައި ވ ަނީ‬ ‫އ ަޅ ުވ ެތި ކ ޮށ ްލުނ ް‬ ‫ޤ ައ ުމ ެއ ް‬ ‫އ ެ ީހގ ައި‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ފ ަސޭ ހަކ ަމ ެއްކަމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަ ީލ ރަސްގ ެފާނ ު ޝަ ހީދ ު ވެވަޑ ައި ގ ަތ ުމ ާއި އ ެކ ު‬ ‫އ ަތްމ ައްޗަށ ް‬ ‫ޕ ޯޗުގީޒުނ ްގ ެ‬ ‫އ ަނދި ރި އ ަނދި ރި ންނ ާއި‬ ‫ސކަނ ް ފުރ ޮޅި ގެނ ްދި ޔައ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ރަ ް‬ ‫މި ނި ވަންކަނ ް ގ ެއ ްލި ގެނ ްދި ޔައީއ ެވ ެ‪ .‬މ ަޑުމ ަޑުނ ް ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ‬ ‫އ ަމި އްލަވަންތަކަނ ް ގ ެއ ްލ ެމުނ ްދ ާއި ރ ު‪ ،‬ދި ވ ެހި ނ ް އި ސްލ ާމ ް‬ ‫އި ސްލ ާމ ްދީ ނ ުގ ެ‬ ‫ސގ ަޑުނ ް‬ ‫ފަ ް‬ ‫ދީ ނުންބޭރުކ ޮށ ް މި‬ ‫މ ަތި ވ ެރި ނޫރ ު ފ ަނޑުކ ޮށްލ ައި އ ަދި ކާފަރުނ ް ބޭނުނ ްވ ާ‬ ‫ގ ޮތްތަކ ަށ ް ދި ވ ެހި ނ ް އ ުޅުމ ަށ ް މ ަޖ ުބޫރ ު ކުރުވަނ ްފ ެށުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ް މި ބި ރ ުވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ތި އ ްބ ާ މ ާތ ްﷲ ގ ެ‬ ‫ހެޔ ޮ ރަޙްމ ަތ ްފ ުޅ ާއި އ ެކ ު މި ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެ މި ނި ވަންކ ޮށ ް‪،‬‬ ‫އި ސްލ ާމ ްދީ ނ ުގ ެ ޙ ައ ްޤުގ ައި ތ ެދ ުވާނ ެ ބަޠ ަލުންތ ަކ ެއ ް‬ ‫އ ުފ ެދ ުމ ުގ ެ ވ ަގ ުތ ު އ ައި ސްޖ ެހ ުނީ ޕ ޯޗުގީޒުނ ް ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެ‬ ‫ފި ސާރި ރަނގަޅ ަށ ް އ ަޅ ުވ ެތި ކ ޮށްފ ައި ވ ާ ދ ަނޑި ވ ަޅ ެއްގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އުތީމ ު ޙ ުސަ އި ނ ް ޚަތީބ ު ތ ަކުރ ުފާނ ުގ ެ މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫ތ ަކުރ ުފާނ ުގ ެ މ ަތި ވ ެރި ޖި ހ ާދ ު ފ ެށި ގެނ ް އައީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތި ލ ަދުންމ ަ ީތ އުތީމ ު ޙ ުސަ އި ނ ް ޚަތީބ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު‬ ‫ނ ރަށްތ ަކ ުގ ެ މީ ހުނ ް ދަނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ އ ުތުރ ުގ ެ ބި ތުގ ައި ގި ަ‬ ‫އ ެހ ެނީ ޙ ުސަ އި ނ ް ޚަތީބ ު ތ ަކުރ ުފާނަކީ އ ޮޑި އ ެއ ް ދ ުއ ްވ ާ އ ަދި‬ ‫ވި ޔަފ ާރީ ގ ެ ބޭނުންތަކ ަށްޓަކ ައި ރަށްތަކ ަށ ް ދ ަތުރ ުކުރައ ްވ ާ‬ ‫ބ ޭފ ުޅ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ވަތީއ ެވ ެ‪ .‬މި ހެންކ ަމުނ ް މި ދ ަތުރުތ ަކުގ ައި‬ ‫ސ ބ ައި ވ ެރި ވ ެލ ެއ ްވ ުމ ުގ ެ ފުރ ުޞަ ތ ު‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ުތުރ ުގ ެ ހަތަރ ު އަތ ޮޅ ުގ ެ‬ ‫ލި ބި ވަޑ ައި ގެންގ ޮ ް‬ ‫ނވ ަނީ ހއ‪ .‬ބާރަށުގ ައި‬ ‫ވ ެރި ކަނ ް ކުރައ ްވ ާ ވި ޔަޒޯރ ު ހުނ ް ަ‬

‫ކަމ ަށ ްވާތީ‪ ،‬ޢީދ ުގ ެ ކ ުޅި ވަރުތ ަކުގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވ ެލ ެއ ްވުމ ަށްޓ ަ‬ ‫ކ ައި ހއ‪ .‬އުތީމުނ ް ފުރައި ގެނ ް ހއ‪ .‬ބާރަށ ަށ ް މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫ތ ަކުރ ުފާނ ާއި ޙ ަސަ ނ ް ތ ަކުރ ުފާނ ު ފ ަޅ ުވ ެރި ންނ ާއި އ ެކ ު‬ ‫ދ ަތުރ ުފ ުޅ ުކުރައްވ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ްކުރ ެއ ްވި ދ ަތުރ ުފ ުޅ ެއްގ ައި‬ ‫ސތ ަށި ފުޅ ަށ ް “ޢީދ ު ބޮލ ަށްގޮނ ް”‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ުގ ެ އި ް‬ ‫ޖ ެހި ބާރަށ ު ބ ޯށި ވ ަލ ު ބ ުޅ ާ ފ ާތުމ ައި ދި ރ ެހެނ ްދި ގ ޮއްޔ ެ އ ާއި‬ ‫ނނ ް އ ަތާއ ަތ ާ ޖ ެހުމ ަށްފ ަހ ު އަނ ެއ ް އަހަރ ުގ ެ ޢީދ ުގ ެ‬ ‫އި ނ ް ަ‬ ‫ކ ުޅި ވަރަށ ް ބާރަށ ަށ ް ވަޑ ައި ގެނ ް ބ ުޅ ާ ފ ާތުމ ައި ދި ރ ެހެނ ްދި‬ ‫ގ ޮއްޔ ެ އ ާއި ވ ަނީ ކ ައި ވ ެނި ފ ުޅ ު ބ ައްލ ަވ ާގެންފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ަމ ާއި‬ ‫ބ ައ ްޕ ާފ ުޅ ު ޙ ުސަ އި ނ ް ޚަތީބ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ހި ތ ްޕ ުޅ ު ހަމ ަޖ ެ‬ ‫ހި ވަޑ ައި ގެންފ ައި ނ ުވާތީއ ާއި ރަށ ްމެދ ަށ ް ދ ޫކުރައ ްވާފ ައި ވާތީ‪،‬‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު އުތީމުނ ް ކ ަނދުފ ައްޗ ެއްގ ައި ހދ‪.‬‬ ‫ނޮޅި ވަރަމްފަރ ު ކ ަނޑި ންމ ައި ނ ް ވ ަދ ެ އ ޮޅ ުދ ޫ ކަރަޔަށ ް‬ ‫ސރ ާޖީ ފ ަނޑި ޔާރުކަލ ޭފާނ ުގ ެ އ ޮޑީ ގ ައި އ ޮޅ ުދ ޫ‬ ‫ފުރަންއ ޮތ ް ީ‬ ‫ކަރަޔަށ ް ވަޑ ައި ގެންފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ޮޅ ުދ ޫ ކަރައި ގ ައި އަހަރ ެއ ްހ ާ‬ ‫ސ ހުންނަވާފ ައި މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ވ ަނީ ބ ޭދ ާ ީޅ‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫ސވަރ ު‬ ‫އ ަށ ް ވަޑ ައި ގެންފ ައ ެވ ެ‪ .‬ބ ޭދ ާ ީޅގ ައި ހުންނ ެވި ދުވ ަ ް‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ވ ަނީ އ ެދުރުބ ޭގ ެ ގ ާތުނ ް ޤުރ ުއާނ ް‬ ‫ކި ޔަވ ައި އަވ ަދި ކުރައްވ ައި ގެނ ް މ ަޢ ުލ ޫދ ު ޢި ލ ްމ ު ނަޙ ުފ ް‬ ‫ސކ ަރީ‬ ‫އ ުނގަންނަވ ާ ހ ެވި ކަނ ް ފ ައްޓ ަވ ާ‪ ،‬ހ ެވި ކަންތ ަކ ާއި އ ަ ް‬ ‫ސތަކ ަށްފ ަހ ު‬ ‫އ ުކ ުޅުތ ައ ް އ ުނގ ެނި ވަޑ ައި ގެންފ ައ ެވ ެ‪ .‬ދުވ ަ ް‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ވ ަނީ ބ ޭދ ާ ީޅނ ް އ ޮޅ ުދޫކަރަޔަށ ް‬ ‫ވަޑ ައި ގެނ ް އ ަދި އ ޮޅ ުދ ޫ ކަރައި ނ ް ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް ވަޑ ައި ގެންފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ކުޅ ަ ދ ަތުރުތ ަކުނ ް މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ވ ަނީ‬ ‫ނި ޔަމި ކަނ ް ވަރަށ ް ރަނގަޅ ަށ ް އ ުނގ ެނި ވަޑ ައި ގެންފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް އ ޮޅ ުދ ޫ ކަރައި ނ ް ފުރާވަޑ ައި ގެނ ް ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް ނައ ު‬ ‫ދ ަތުރ ުކ ުރި އި ރ ު‪ ،‬އ ޮޑީ ގ ެ ނ ެވި ކަލ ޭގ ެ ކޮނ ްމެފަހަރަކ ު ފި ލާއ ަޅ ާ‬ ‫ނި ނ ްމ ާ ނި ޔ ެމި ގެޔަށ ް ވަނ ުމުނ ް މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ފި ލ ާ‬ ‫އ ަޅ ުއްވ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އުތީމ ު ޙ ުސަ އި ނ ް ޚަތީބ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު‬ ‫އަވ ަހާރަވ ުމުނ ް މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ވ ަނީ އ ަ ީލ‬ ‫ސވަރ ު ދ ެއ ްވި ޚަތީބ ު ފ ަތްކ ޮޅ ު އ ޮތްގ ޮތ ެއ ް‬ ‫ރަސްގ ެފާނ ު ދުވ ަ ް‬ ‫ސާފ ުކުރ ެއ ްވުމ ަށްޓަކ ައި އުތީމުނ ް މ ާލެއ ަށ ް ދ ަތުރ ުކުރައ ްވ ާ‬ ‫އ ަނދި ރި އ ަނދި ރި ންނ ާއި ބ ައްދ ަލ ުކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް‬ ‫މ ާލެއ ަށ ް ދ ަތުރ ުކުރ ެއ ްވ ުމ ާއި މ ާލ ެއި ނ ް އ ެނބ ުރި އ ު ީތމ ަށ ް‬ ‫އ ެތެރެވ ަރި ނ ް ދ ަތުރ ުކުރައ ްވ ާ‪ ،‬އަތ ޮޅުތ ަކ ުގ ެ ފަރުތ ަކ ާއި‬ ‫ގި ރި ތ ަކ ާއި ރަށްތ ައ ް އ ުފ ެދި ފ ައި ވާގ ޮތ ް މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު‬ ‫ނވ ަމުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެއްފަހަރަކ ު‬ ‫ގެނ ްދ ެ ީވ އ ުނގ ެނި ވަޑ ައި ގަނ ް ަ‬ ‫ވި ޔަޒޯރ ު ގ ޯވ ާ ރަސްގެޔަށ ް ހ ަދި ޔ ާ ގެނ ްދި ޔުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ނައުގ ައި ދ ަތުރ ުކުރާނ ެ މ ާލި މީ އ ެއ ް ނ ުލި ބި ގެނ ް މި ކަމ ަށ ް އެނ ްމ ެ‬ ‫ނ ީއ އުތީމ ު މުޙ ައްމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ކ ަމުގ ައި އ ަނދި ރި‬ ‫އެކަށ ޭ ަ‬ ‫އ ަނދި ރި ނ ްގ ެ ގ ާތުގ ައި ހާމަކ ޮށްފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ަނދި ރި‬ ‫އ ަނދި ރި ނ ް މި ކަމ ަށ ް ހ ުއްދ ަ ދި ނ ުމ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް ވި ޔަޒޯރ ު‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ާއި ބ ައްދ ަލުކ ޮށ ް‪ ،‬ރ ާއ ްޖ ެއި ނ ް ހ ަދި ޔ ާ‬ ‫ގ ޯވ ާ ރަސްގ ެފާނަށ ް ވ ެދުނ ްކުރުމ ަށްޓަކ ައި ދ ަތުރުކ ޮށ ްދ ެއ ްވުމ ަށ ް‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު އ ަރި ހުގ ައި ވި ޔަޒޯރ ު އ ެދި ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ އަހަރުތ ަކ ެއްގ ައި މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ވ ަނީ‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް ގި ަ‬ ‫ވި ޔަޒޯރ ުގ ެ އ ެދުމަކ ަށ ް އ ޮޅ ުދޫކަރަޔަށ ް ވި ޔަޒޯރ ުގ ެ އ ޮޅ ުދ ޫ‬ ‫އ ޮޑީ ގ ަ​ައި މ ާލި މީ އ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުނ ް ދ ަތުރ ުފ ުޅ ުކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ކެޕ ްޓަން އިބްރާހިމ ް ޙިލްމީ‬

‫ސއ ްތި މ ާވ ާ‬ ‫ި‬ ‫ތ ަކުރ ުފާނ ު‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫ރަނި ކި ލ ެގ ެފާނ ާއި ކ ައި ވ ެނި ފ ުޅ ު ބ ައްލ ަވ ާގެންނ ެވި ފ ަހުނ ް‪،‬‬ ‫އ ެއްބ ަފ ާ ބޭބ ޭފ ުޅ ު މާރަނ ްދ ޫ އ ަ ީލ ޚަޠީބ ުގ ެފާނ ު އ ު ީތމ ަށ ް‬ ‫ވަޑ ައި ގެނ ް ރ ާއ ްޖ ެ އި ސްލ ާމ ުކުރ ެއ ްވުމ ަށްޓަކ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ްޕ ުޅ ު‬ ‫ކުރ ެއ ްވ ުމ ުގ ެ ސަ އ ްލ ާ މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ުގ ެ އ ައ ު‬ ‫ގ ަޑުވަރުގ ައި ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ރ ާއ ްޖ ެ އި ސްލ ާމ ް‬ ‫ޝވަރ ާކުރައ ްވ ާ‪،‬‬ ‫ނނ ް މ ަ ް‬ ‫ކުރ ެއ ްވުމ ަށްޓަކ ައި އ ޮޑި އ ެއ ް ބަނ ް ަ‬ ‫ޙ ުސަ އި ނ ް ޚަޠީބ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ވި ޔަފ ާރި އ ަށްޓަކ ައި ގެނ ްގ ުޅ ުއ ްވި‬ ‫އ ޮޑި ބ ައ ުވ ެއ ްޖެއ ޭ ކި ޔައި ‪ ،‬ވި ޔަޒޯރ ު މ ެދ ުވ ެރި ކ ޮށ ް އ ަނދި ރި‬ ‫އ ަނދި ރި ނ ްގ ެ ކި ބ ައި ނ ް އ ޮޑި އ ެއ ް ބަނުމ ަށްޓަކ ައި ރ ާއ ްޖ ެއި ނ ް‬ ‫ލ ަކ ުޑި ކ ެނޑ ުމ ުގ ެ ހ ުއްދައަކ ަށ ް އ ެދި ވަޑ ައި ގެންނ ެވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަނދި ރި އ ަނދި ރި ނ ް ހ ުއްދ ަ ދި ނ ުމ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫އ ުތުރ ު އަތ ޮޅުތ ަކ ުގ ެ ރަށްތ ަކުނ ް ރ ުކ ާއި ލ ަކ ުޑި ކ ަނޑ ުއ ްވ ާ‬ ‫ބާރަށ ަށ ް އ ެއ ްކުރ ެއ ްވުމ ަށްފ ަހ ު އ ޮޑި ބަނ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ފ ެއްޓ ެވި އ ެވ ެ‪ .‬މި މ ަސަ އްކ ަތ ް ފ ެއ ްޓުމ ަށްޓަކ ައި މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫ތ ަކުރ ުފާނ ާއި ޙ ަސަ ނ ް ތ ަކުރ ުފާނ ާއި ދަންޑ ަހ ެލ ު އުތީމުނ ް‬ ‫މ ެދ ު ރ ާއ ްޖ ެތެރެއ ަށ ާއި ދ ެކުނަށ ް ދ ަތުރ ުކުރައ ްވ ާ އ ޮޑި‬ ‫ބަންނާނ ެ މާވ ަޑި ނ ް ވ ަނީ ހ ޯއްދ ަވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް އި ސްދ ޫ‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫އި ސްމ ާޢި ލ ް މާވ ަޑި ކަލ ޭގެޔ ާއި ހި މި ީތ މާވ ަޑި ތ ަކުރ ުފާނ ާއި‬ ‫ރަސްދ ޫ ބ ޮޑ ުމާވ ަޑި ކަލ ޭގެޔ ާއި ކ ާށި ދ ޫ ބ ޮޑ ުމާވ ަޑި ކަލ ޭގެޔ ާއި‬ ‫ކ ެލ ާމ ާ ވ ަޑި ކަލ ޭގެޔ ާއި އ ުތުރ ު އަތ ޮޅުތ ަކުނ ް ވ ަޑާނ ްކުރ ާ‬ ‫މީ ހުންނ ާއި އ ެކ ު ޖ ުމްލ ަ ‪ 40‬މީ ހުންނ ާއި އ ެކ ު ބާރަށުގ ައި އ ޮޑި‬ ‫ބަނ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ފ ެއްޓ ެވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ަނދެފ ައި ވ ަނީ‬ ‫‪ 22‬ރި ޔަނ ުގ ެ މި އ ޮޑި‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެ އި ސްލ ާމ ްކުރ ުމ ުގ ެ މ ަތި ވ ެރި ނި ޔަތުގ ައި ކ ަމުނ ް‬ ‫މާވ ަޑި ކަލ ޭގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ފ ެށި އި ރ ުވ ެ ް‬ ‫ނނ ް‬ ‫ބަނ ް ަ‬ ‫މި އ ޮޑި‬ ‫ކ ައި ރީ ގ ައި މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ވި ދ ާޅ ު ީވ މި ީއ މ ުދ ާ‬ ‫ހި ފ ައި ގެނ ް ދ ަތުރ ުކުރ ާ އުޅ ަނދ ެއ ް ނޫންކަމ ަށ ާއި ރ ާއ ްޖ ެ‬ ‫އި ސްލ ާމ ްކުރ ެއ ްވުމ ަށ ް ބަންނަވ ާ އުޅ ަނދ ެއ ް ކަމ ަށ ްވާތީ‪،‬‬ ‫އ ޮޑި ބާރަށ ް ދ ުވާނެފަދަގޮތަކ ަށ ް ބެންނ ެވުމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ޮޑި‬ ‫ބަނ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރ ެވ ެމުނ ްދި ޔައި ރ ު މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫ތ ަކުރ ުފާނ ު ވަރަށ ް ގި ނައި ނ ް ބާރަށ ާއި އުތީމ ާއި ދ ެމ ެދ ު‬ ‫ވ ަނީ ދ ަތުރ ުކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ައ ެހެނ ްމ ެ އ ޮޅ ުދ ޫ އ ޮޑީ ގ ައި‬ ‫ސ ވ ަނީ ދ ަތުރ ުފ ުޅ ު ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ޮޑި‬ ‫އ ޮޅ ުދ ޫ ކަރަޔަށ ްވ ެ ް‬ ‫ބަނ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ނި މ ުމުނ ް މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު‬ ‫ވ ަނީ ބ ައ ު އ ޮޑީ ގ ައި ދ ަތުރ ުކުރައ ްވ ާ އ ެމާވ ަޑި އ ެއ ްގ ެ ރަށަކ ަށ ް‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪ 1‬‬

‫އ ެމާވ ަޑި އ ެއ ް ގެންދ ަވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ުގ ެ ދ ެބ ެއި ންނަށ ް ބެންނ ެވި‬ ‫އ ޮޑި ބާރަށުނ ް ބ ޭލުމ ަށްފ ަހ ު‪ ،‬ދ ެބ ެއި ންނ ާއި ދަންޑ ަހ ެލ ު‬ ‫އ ޮޑީ ގ ެ ދ ުވ ެލި ބ ަލ ާލުމ ަށްޓަކ ައި ރ ާއ ްޖެއ ޮބ ާ ހި ސާބ ު ބޭރަށ ް‬ ‫ނނ ު ދޫކ ޮށ ްލި އި ރ ު‬ ‫ދ ަތުރުކ ޮށ ް‪ ،‬ކ ަޅުއ ޮށ ެއ ް އެމަކ ަށ ް ލ ައި ގެނ ް ަ‬ ‫އެމ ަށ ް ބޭނުނ ްކ ުރި ކ ަޅުއ ޮށ ް ފުނ ްމ ާވާހަކ ަ ޙ ަސަ ނ ް ތ ަކުރ ުފާނ ު‬ ‫ދެންނ ެވ ުމުނ ް މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ވި ދ ާޅުވީ‪“ ،‬ޙ ަސަ ނ ް‬ ‫ނނ ް” ކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތ ަކުރ ުފާނ ު ތި ޔަ ވި ދ ާޅ ު ީވ އ ޮޑި ޔަށ ް ކި ޔ ާ ަ‬ ‫ޞރ ު ޝަ ހ ާ”‬ ‫ނ ް‬ ‫ސ މި އ ޮޑި ޔަށ ް ކި ޔ ާނީ “ ަ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫އ ެހެނ ް ަ‬ ‫ސ މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬މި ހެނ ް‬ ‫ކ ަމުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސ މި އ ޮޑި ޔަށ ް‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ވި ދ ާޅ ުވެފ ައި ވި ޔަ ް‬ ‫ނމ ަކީ‬ ‫ަ‬ ‫ނ‬ ‫ސ ދަނ ް ަ‬ ‫ނމ ަކީ އ ަދި އެނ ްމެނ ްވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ދ ެވި ފ ައި‬ ‫“ކ ަޅުއ ޮށ ްފުނ ްމި ” އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ޭލ ުމ ާއި އ ެކ ު ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެ‬ ‫ކ ަޅުއ ޮށ ްފުނ ްމި‬ ‫އި ސްލ ާމ ް ކުރ ެއ ްވުމ ަށ ާއި މި ނި ވަންކަނ ް ހ ޯއ ްދ ެވުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ުގ ެ ޖި ހ ާދ ުގ ެ ފ ެށުނ ް އައީއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫މި ޖި ހ ާދ ު އަވަސްކުރ ެއ ްވުމ ަށ ް މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނަށ ް‬ ‫ވ ެގެނ ް‬ ‫އ ެއ ްސަ ބަބަކ ަށ ް‬ ‫މ ަޖ ްބޫރ ުވެވަޑ ައި ގެންނ ެވި‬ ‫ސފ ައި ވ ަނީ އ ަނދި ރި އ ަނދި ރި ނ ް މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު‬ ‫އ ައި ް‬ ‫ސ ވި ދި ގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދ ެބ ެއި ނ ް ގ ެ ބޯކ ަނޑާލަނ ް ނި ނ ްމ ުމ ާއި ވ ެ ް‬ ‫އުތީމ ު ދ ެބ ެއި ނ ްގ ެ ބޯކ ަޑާލ ައި ގެނ ް ނ ޫނި އްޔ ާ‬ ‫ނރުމ ަށ ް އ ުތުރ ު ހަތަރ ު އަތ ޮޅ ުގ ެ އަތ ޮޅ ުވ ެރި ނ ް‬ ‫މ ާލެއ ަށ ް ޭ‬ ‫ކ ަމުގ ައި ވ ާ ވި ޔަޒޯރަށ ް އ ަނދި ރި އ ަނދރި ނ ް އެނ ްގ ުމ ާއި‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް އުތީމ ު ދ ެބ ެއި ނ ްގ ެ ބޯކ ަޑ ާލުމ ަށ ް ވި ޔަޒޯރ ު‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރަމުނ ްދާތީ‪ ،‬ވި ޔަޒޯރ ުގ ެ ކަރަށ ް ފި ޔ ޮހި‬ ‫ކުރ ެއ ްވި‬ ‫ތ ަކުރ ުފާނ ު‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫ޖ ެހުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްޕުޅ ަކީ ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ ޑި ސެޕ ްޓި ވ ް ރަނގ ަޅ ު‬ ‫އަތ ޮޅ ުވ ެރި ންނަށ ް‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް‬ ‫އ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ޓ ެކ ްޓި ް‬ ‫ކުރ ުނބ ައ ެއ ް މ ަށާލަނ ް ދަންޑ ަހ ެލ ުގ ާތުގ ައި ބުނ ުމުނ ް‬ ‫ވ ަޅި އ ެއ ް ނ ުގެންނަވާހަކ ަ ހާމ ަކުރަނ ް ދަންޑ ަހ ެލ ުގ ާތ ު‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ވ ަޅި އ ަށ ް‬ ‫ނކަމ ަށ ާއި ޙ ަސަ ނ ް‬ ‫ސ ވ ަޅި އ ެއ ް ނ ުގެނ ް ަ‬ ‫ކި ޔ ުމުނ ް ތި މަނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ތ ަކުރ ުފާނަށ ް ވ ަޅި އ ަށ ް ކި ޔ ުމުނ ް ޙ ަސަ ނ ް ތ ަކުރ ުފާނ ުވ ެ ް‬ ‫ނކަމ ަށ ް ހާމ ަކުރ ެއ ްވުމ ަށ ް މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު‬ ‫ވ ަޅި ނ ުގެނ ް ަ‬ ‫ޙި ޔ ާލ ުފ ުޅ ުދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ާއި ޙ ަސަ ނ ް‬ ‫ތ ަކުރ ުފާނ ުގ ެ ބ ޯ އ ަދި ރި އ ަދި ރި ންނަށ ް ވ ެދުނ ްކުރުމ ަށްޓަކ ައި‬

‫‪ 2‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫މީލާދީން ‪ 16‬ވަނަ ޤ ަރުނ ުގައި ޕޯޗްގީޒުން އެކިޤ ައުމ ުތަކަށް ދަތުރުކުރުމ ަށް ބޭނ ުންކު ިރ ނ ަވެއް‪.‬‬ ‫މ ާލެއ ަށ ް ވި ޔަޒޯރ ާއި އ ެކ ު ދ ަތުރ ުކުރުމ ަށްޓަކ ައި ބާރަށ ަށ ް މި‬ ‫ދ ެބ ެއި ނ ް ވަޑ ައި ގެނ ްނި ވި އ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެކ ުރި ނ ް ވި ޔަޒޯރ ުގ ާތުގ ައި‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ވި ދ ާޅ ުވެފ ައި ވ ަނީ ބޯކ ަޑާލ ައި ގެނ ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ނމ ަ އ ަނދި ރި އ ަނދި ރި ންނަށ ް ބ ޯލި ބ ޭއި ރ ު‪،‬‬ ‫މ ާލެއ ަށ ް ގެނ ްދ ާ ަ‬ ‫ބ ޯ އޮންނ ާނީ ކ ުނި ވެފ ައި ކ ަމުނ ް މ ާލެއ ަށ ް ވަންނަމުނ ް‬ ‫ބޯކ ަޑ ާލުނ ް އ ެ ީއ މާރަނގ ަޅ ު ކ ަމ ެއްކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މި ީއ‬ ‫ވަރަށ ް ރަނގ ަޅ ު ޚި ޔ ާލ ެއްކ ަމުގ ައި ވި ޔަޒޯރ ު އ ެއްބަސްވ ެ‪،‬‬ ‫މ ާލެއ ަށ ް މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ާއި ޙ ަސަ ނ ް ތ ަކުރ ުފާނ ާއި‬ ‫ދަންޑ ަހ ެލ ާއި އ ެކ ު ދ ަތުރ ުކުރުމ ަށ ް ވި ޔަޒޯރ ު ނި ނ ްމި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވި ޔަޒޯރ ު ގޮވ ައި ގެނ ް މ ާލެއ ަށ ް ދ ަތުރ ުކ ުރި މ ަގުމ ަ ީތގ ައި‬ ‫ވި ޔަޒޯރަށ ް ކުރ ުނބ ައ ެއ ް ހ ަދ ާދި ނުމ ަށ ް ދަންޑ ަހ ެލ ު‬ ‫ކ ައި ރީ ގ ައި މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ވި ދ ާޅ ުވ ުމުނ ް ކުރ ުނބ ާ‬ ‫ނނ ް ހ ަނދާނ ެއ ް ނ ެތްކަމ ަށ ް‬ ‫ހ ެދުމ ަށްޓަކ ައި ވ ަޅި އ ެއ ް ގެނ ް ަ‬ ‫ދަންޑ ަހ ެލ ު ބުންޏ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ައ ެހެނ ްމ ެ ޙ ަސަ ނ ް ތ ަކުރ ުފާނ ުގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫އ ަތ ްޕ ުޅުގ ައި އ ަދި މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ުގ ެ އ ަތ ްޕ ުޅުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ވ ަޅި އ ެއްނ ެތްކަމ ަށ ް ވި ޔަޒޯރަށ ް އ ަޑ ުއި ވޭގޮތ ަށ ް އ ަޑުހަރުކ ޮށ ް‬ ‫ވާހަކ ަފ ުޅ ު ދ ެއ ްކ ެވި އ ެވ ެ‪ .‬ވި ޔަޒޯރ ު އ ޮށ ޯވެލ ައި ގެނ ް އ ޮތ ްއި ރ ު‬ ‫މި ވާހަކ ަ އ ަޑ ުއި ވ ުމުނ ް މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ާއި ޙ ަސަ ނ ް‬ ‫ތ ަކުރ ުފާނ ުގ ެ ބޯކ ަނޑ ައި ލުމ ަށ ް ގެނައި ވ ަޅި ވި ޔަޒޯރ ު‬ ‫ސ ކުރ ުނބ ައ ެއ ް‬ ‫ނގ ައި ‪ ،‬މި ވ ަޅި ނ ް ހަމަގ ައި މ ުވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ކ ަނޑ ާލެވޭނެޔ ޭ ވި ޔަޒޯރ ު ބުނ ެ ދަންޑ ަހެލ ަށ ް ވ ަޅި ދި ނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ވ ަޅި ވ ެގެނ ްދި ޔަ ީއ ވި ޔަޒޯރ ުގ ެ ބޯކ ަނޑާލަނ ް ވި ޔަޒޯރ ު‬ ‫އ ަމި އްލައ ަށ ް މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނަށ ްކުޅ ަ ހ ަދި ޔާއަކ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫އުތީމ ު ދ ެބެނ ް އުތީމުގ ައި އ ަދި ރ ާއްޖޭގ ައި ވ ެ ް‬

‫ތި ބުމ ަކީ ރައ ްކ ާތ ެރި ކ ަމ ެއްކ ަމުގ ައި ނ ުވާނެތީ‪ ،‬ދަންޑ ަހ ެލ ާއި‬ ‫ރ ާވ ެރި ބ ެ އ ާއި އުތީމ ު ދ ެބ ެއި ނ ް އ ާއި ލ ާއ ާއ ެކ ު މ ަލި ކ ަށ ް‬ ‫ދ ަތުރ ުކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬މ ަލި ކ ަށ ް ކ ަޅުއ ޮށ ްފުނ ްމި ވ ަދ ެގެނ ް‬ ‫ނތަނ ް ދ ެކެފ ައި ‪ ،‬މ ަލި ކ ު ބ ޮޑުނ ް އ ަތި ރި މ ަ ީތ ތި ބެފ ައި‬ ‫އަނ ް ަ‬ ‫ކި ޔަމުނ ް ދި ޔަ ީއ އ ެ އ ޮޑި އަންނަނީ މ ަލި ކ ު ނ ެއ ްވ ެއ ްގ ެ ބ ެލ ުމ ުގ ެ‬ ‫ދ ަށުނ ް ކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންނ ޫނީ ވި އްޔ ާ އ ެހ ާ ފ ަރި ތަކ ަމ ާއި އ ެކ ު‬ ‫ސ‬ ‫ނނ ް ނ ުކެރޭނެކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬މި އި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ނެރުނ ް ވ ަދ ެގެނ ް އަނ ް ަ‬ ‫ހާމަކ ޮށ ްދ ެނީ މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު މީ ގ ެކ ުރި ނ ް މ ަލި ކ ަށ ް‬ ‫ދ ަތުރ ުފ ުޅ ު ކުރައ ްވާފ ައި ވާކ ަމ ާއި ‪ ،‬މ ަލި ކ ުގ ެ ފަރ ާއި ‪ ،‬ނެރ ާއި‬ ‫ފ ަޅ ުތެރ ެ ރަނގަޅ ަށ ް އ ެނގި ވަޑ ައި ގެންފ ައި ވ ާ ކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ަލި ކ ަށ ް މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ވަޑ ައި ގެންފ ަހުނ ް އުތީމ ު‬ ‫ދ ެބ ެއި ންނ ާއި ދަންޑ ަހ ެލ ާއި ތި މަރަފ ު ީށ ދ ެ ހ ާޖީ ންނ ާއި އ ެކ ު‬ ‫ސއ ްތި މ ާވ ާ ރަނި ކި ލ ެގ ެފާނ ު ވ ަނީ‬ ‫ބާރަށ ަށ ް ދ ަތުރ ުކުރައ ްވ ާ‪ި ،‬‬ ‫މ ަލި ކ ަށ ް ކ ަޅުއ ޮށ ްފުނ ްމީ ގ ައި ގެންދ ަވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެ އި ސްލ ާމ ް ކުރ ެއ ްވުމ ަށްޓަކ ައި މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫ތ ަކުރ ުފާނ ު ކ ަޅުއ ޮށ ްފުނ ްމީ ގ ައި ރޭގ ަނޑ ާއި ދ ުވ ާލ ު‪،‬‬ ‫އ ަތ ްވ ާއި ވާރޭގ ައި ކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ ދ ަތުރުތަކ ަ ީކ މި ޒ ަމާނ ުގ ެ‬ ‫ސވަރ ުގ ެ ކ ަނޑުދ ަތުރ ުގ ެ ހާލަތ ަށ ް‬ ‫ކ ަނޑުދ ަތުރ ާއި އ ެ ދުވ ަ ް‬ ‫ބ ަލ ާއި ރ ު އަޖ ައި ބ ުވާނ ްޖެހޭފަދ ަ ދ ަތުރުތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬ރޭގ ަނޑ ު‬ ‫ރަށްތަކ ަށ ް އަރ ުއ ްވ ާ ފަހަރަކ ު ރަށ ެއ ް އި ސްލ ާމ ް ކުރައްވ ަމުނ ް‬ ‫ސބ ަށ ް ދ ަތުރ ުފ ުޅ ުކުރައ ްވ ާ‪،‬‬ ‫ނ ހި ާ‬ ‫ރޭގ ަނޑ ު ރ ާއ ްޖ ެ ނ ުފެނ ް ަ‬

‫ކޮނ ްމ ެ އ ަށ ްޑުވ ަހުނ ް ފަނ ް ރި ޔ ާ ބަދ ަލުކ ޮށ ް‪ ،‬މ ަލ ާބ ާރީ ނ ްގ ެ‬ ‫އ ަދި އ ަނދި ރި އ ަނދި ރި ނ ްގ ެ ނުރައ ްކާތަކ ަށ ް ފަރ ުވ ާތ ެރި ވ ެ‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ އެނ ްމ ެ އ ުތުރ ުގ ެ ސަ ރަޙ ައ ްދުގ ައި ދ ަތުރ ުކުރ ެއ ްވުމ ަކީ‬ ‫ސ ފ ަސޭ ހަކ ަމ ެއްކ ަމުގ ައި ނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދ ޭތެރ ެ‬ ‫ޔަޤީ ނުނ ްވ ެ ް‬ ‫ދ ޭތެރ ެ އި ނ ް މ ަލި ކ ަށ ް ދ ަތުރ ުކުރައ ްވ ާ އ ަދި ބ ޭދ ާ ީޅ އ ަށ ް‬ ‫ދ ަތުރ ުކުރައ ްވ ާ އ ެދުރ ުބ ެގ ެ ކ ައި ރި ނ ް އ ަނދި ރި އ ަނދި ރި ނ ްގ ެ‬ ‫ނރ ު‬ ‫ކަރަށ ް ބ ަޑި ޖ ެހުމ ަށްޓަކ ައި އ ަމާޒ ަށ ް ބ ަޑި ޖ ެހ ުމ ުގ ެ ހ ު ަ‬ ‫އ ުނގ ެނި ވަޑ ައި ގަންނަވ ާ ފި ސާރި ރަނގަޅ ަށ ް ކުރައްވަންއ ޮތ ް‬ ‫ހ ަނގުރާމައ ަށ ް މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު އ ަ ީއ ތ ައްޔާރ ުވެވަޑ ަ‬ ‫ނވ ަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ގަނ ް ަ‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނަކީ މ ޮޅ ު މ ާލި މީ އ ެއްކަނ ް‬ ‫އި ސްވ ެދި ޔަ ކަންކ ަމުނ ް ހާމ ަވެފ ައި ވ ާއި ރ ު‪ ،‬ތ ާރީ ޚުގ ައި އެނ ްމ ެ‬ ‫ފާހަގަކ ޮށ ްލ ެވި ގެނ ްދ ާ އ ެއްކަމ ަކީ މ ަލ ާބ ާރީ ނ ްގ ެ އެތ ަކ ެއ ް‬ ‫ގުރ ާބުތ ައ ް މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ހުންނ ެވި ކ ަޅުއ ޮށ ްފުނ ްމި‬ ‫ފަހ ަމުނ ްދި ޔައި ރ ު‪ ،‬އ ެ ގުރ ާބުތަކ ަށ ް ފި އ ްލ ެވުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ނންއ ޮތ ް ދ ެ ކޮމަނ ްޑ ޫ ދ ޭތެރެއ ަށ ް ދި މ ާކުރ ެއ ްވި‬ ‫ފެނ ް ަ‬ ‫ކުރ ެއ ްވ ުމ ާއި ‪ ،‬މ ަތި ކޮމަނ ްޑ ޫ އ ާއި ދ ަށ ު ކޮމަނ ްޑ ޫ ދ ޭތެރ ެއި ނ ް‬ ‫ސަ ލާމ ަތ ްތ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެކ ު ދ ަތުރ ުކުރ ެއ ްވި ކ ަމީ އ ެ ސަ ރަޙ ައ ްދ ުގ ެ‬ ‫ނި ޔަމި ކ ަމ ުގ ެ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނަށ ް ރަނގަޅ ަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫އ ެނގި ވަޑ ައި ގަންނަވާކަނ ް ހާމަކ ޮށްދޭކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ކޮނ ްމެއަކ ަ ް‬ ‫ކ ަޅުއ ޮށ ްފުނ ްމި ފަހ ަތުނ ް މ ަލ ާބ ާރީ ނ ްގ ެ ގުރ ާބުތ ައ ް ދެކޮމަނ ްޑ ޫ‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސ ފަރަށ ް އަރައި‬ ‫ދ ޭތެރެއ ަށ ް ދި މާކ ޮށ ް ހ ުރި ހ ާ އ ޮޑި އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އެތ ަކ ެއ ް ގ ެއ ްލ ުމ ެއ ް އ ެގުރ ާބުތަކ ަށ ް ލި ބި ގެނ ްދި ޔައީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހ ަނގުރާމ ައ ެއ ް ކ ާމި ޔ ާބ ު ކުރ ެއްވ ޭނީ ރަނގ ަޅ ު‬ ‫ސ ވި ޔުގ ައ ެއ ް ޤާއި މ ުކުރ ެވި ގެނ ް ކ ަމުގ ައި ވާތީ‪،‬‬ ‫އި ންޓ ެލި ޖެނ ް ް‬ ‫ސ ރަނގަޅ ަށ ް‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ވ ަނީ މި ކަނ ްވ ެ ް‬ ‫ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ރޭގ ަނޑ ު ރަށްތަކ ަށ ް އަރ ުއ ްވ ާ‬ ‫އ ަނދި ރި އ ަނދި ރި ންނ ާއި ބެހ ޭ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ާއި ‪ ،‬ޕ ޯޗުގީޒުނ ްގ ެ‬ ‫ފޯރުވ ައި ދި ނުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫އެހީތ ެރި ކަނ ް‬ ‫ޝކަރަށ ް‬ ‫ލަ ް‬ ‫މ ަލާބ ަރީ ނ ް ކުރ ާ އ ަދި ކުރާނ ެ މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ުގ ެ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު‬ ‫ހ ޯއްދ ަވ ާ‪ ،‬ލި ބި ވަޑ ައި ގެންނ ެވި މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު ދި ރާސާކުރައ ްވ ާ‬ ‫އ ަދި ހަމ ައ ެހެނ ްމ ެ ކ ުރި މ ަތި ލުންތަކ ަށ ް އ ަ ީއ ތ ައްޔާރ ުވެވ ަ‬ ‫ނވ ަމުންނ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް މ ަލ ާބ ާރީ ނ ް އ ަނދި ރި‬ ‫ޑ ައި ގަނ ް ަ‬ ‫ނޔ ާއި ރަނ ް ފޮނ ުވި ނަވ ެއ ް‬ ‫އ ަނދި ރި ންނަށ ް އ ައްޑ ަ ަ‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ބޭރުނ ް ހ ުއ ްޓ ުވ ާ‪ ،‬ކާފަރުނ ް މަރައި އ ަދި‬ ‫އެސާމާނުތ ައ ް ވ ަނީ ބ ެއ ްލ ެވ ުމ ުގ ެ ދަށ ަށ ް ގެންނަވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް ކ ަނޑުމަތީގ ެ ހ ަނގުރާމ ައި ގ ައި “ބްލޮކ ޭޑ ް” އ ަކީ‬ ‫މ ުހި ނ ްމ ު ކ ަމ ެއްކ ަމުގ ައި ވާތީ‪ ،‬މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ުގ ެ‬ ‫ސ މި ންވަރަކ ަށ ް އ ުތުރ ުގ ެ‬ ‫ކ ަޅުއ ޮށ ްފުނ ްމީ ގ ައި ކޮނ ްމ ެވ ެ ް‬ ‫ސަ ރަޙ ައ ްދުގ ައި ‪ ،‬އ ޮޅ ުދޫކަރަޔ ާއި ބ ޭދ ާ ީޅ އި ނ ް ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް‬ ‫ނ އުޅ ަނދުފަހަރުތ ައ ް ހ ުއ ްޓ ުވުމ ަށްޓަކ ައި ދ ުވ ާލ ު ވ ަނީ‬ ‫އަނ ް ަ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އެނ ްމ ެ އުޅ ަނދަކ ަށ ް “ޓޯޓ ަލ ް‬ ‫ސ‬ ‫ާޞލުނ ުކުރެވޭނެކަނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުވ ެ ް‬ ‫ބްލޮކ ޭޑ ެއ ް” ޙ ި‬ ‫ސ‬ ‫ސ ވެ ް‬ ‫ޤ ަބ ޫލ ުކުރ ާއި ރ ު‪ ،‬އ ެ ޒ ަމާނުގ ައި މި ޓ ެކ ްޓި ކ ް ް‬ ‫ސ މި ންވަރަކ ަށ ް ބޭނުނ ްކުރ ެވި ފ ައި ކ ަމުގ ައި‬ ‫ވ ަނީ ކޮނ ްމ ެވ ެ ް‬ ‫ދ ެކެނ ްއެބ ަޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދ ެ ހ ާޖީ ންނ ާއި‬ ‫އުތީމ ު ދ ެބ ެއި ންނ ާއި‬ ‫ދަންޑ ަހ ެލ ާއި އ ެކ ު މ ާލެއ ަށ ް ކ ަޅުއ ޮށ ްފުނ ްމި ދ ަތުރުކ ޮށ ް‪،‬‬ ‫ޝކަރ ު‬ ‫ލަ ް‬ ‫ޕ ޯޗުގީޒުނ ްގ ެ‬ ‫އ ަނދި ރި އ ަނދި ރި ންނ ާއި‬ ‫ބ ަލި ކ ޮށ ްލުމ ަކީ‬ ‫މ ައި ދާނުގ ައި‬ ‫ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ‬ ‫ފ ަސޭ ހަކ ަމ ެއްކ ަމުގ ައި ނ ުވާނެކަނ ް މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނަށ ް‬ ‫ނވ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް ބެކ ަޕ ް ފ ޯހ ެއ ްގ ެ‬ ‫އ ެނގި ވަޑ ައި ގަނ ް ަ‬ ‫ގ ޮތުގ ައި އ ަދި ރ ާއ ްޖ ެ އި ސްލ ާމ ްކުރ ުމ ުގ ެ ޖި ހ ާދުގ ައި‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނަށ ް އެހީތ ެރި ކަނ ް ބޭނުނ ްވ ެދާނެކަމ ަށ ް‬ ‫ނންނޫރ ު ޢ ަ ީލ ރ ާޖ ާ އ ާއި‬ ‫ދ ެކި ވަޑ ައި ގެނ ް ކަނ ް ަ‬ ‫ބ ައްދ ަލ ުކުރައ ްވ ާ އެހީތ ެރި ކަމ ަށ ް އ ެދި ވަޑ ައި ގެންފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ނންނޫރަށ ް ކ ަޅުއ ޮށ ްފުނ ްމީ ގ ައި ދ ަތުރ ެއ ްކުރ ެއ ްވ ުމީ ވ ެ ް‬ ‫ކަނ ް ަ‬ ‫ފ ަސޭ ހަކ ަމ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ެހ ެނީ ފަނ ް ރި ޔަލުގ ައި މި‬ ‫ސތ ަކ ެއ ް‬ ‫ނ ދުވ ަ ް‬ ‫ސބ ަށ ް ދ ަތުރ ެއ ް ކުރުމ ަށ ް ވަރަށ ް ގި ަ‬ ‫ހި ާ‬ ‫ހޭދ ަވ ެގެނ ްދާނެތީއ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއ ްޖ ެ އި ސްލ ާމ ް ކުރ ުމ ުގ ެ ޖި ހ ާދ ުގ ެ‬ ‫އެނ ްމ ެ މ ުހި ނ ްމ ު ބ ޮޅ ު ކ ަމުގ ައި ވ ާ ވ ެރި ރަށ ް މ ާލެއ ަށ ް‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު އަރ ުއ ްވ ާ އ ަނދި ރި އ ަނދި ރި ންނ ާއި‬ ‫ނންނޫރ ު އ ަ ީލ ރ ާޖ ާގ ެ‬ ‫ޕ ޯޗުގީޒުނ ް މ ެރި ފ ަހުނ ް ކަނ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ވާތީ‪ ،‬މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫ނައުފަހަރ ު މ ާލެއ ަށ ް އ ައި ް‬ ‫ސ‬ ‫ތ ަކުރ ުފާނ ުގ ެ ޖި ހ ާދުގ ައި ކަންނައްނޫރ ުގ ެ މީ ހުނ ްގ ެ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނނ ްއެބ ަޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެހީތ ެރި ކ ަމ ެއ ް ލި ބި ފ ައި ނ ުވާކަނ ް ދަނ ް ަ‬ ‫އ ެހެންކ ަމުނ ް މި ޖި ހާދ ަކީ މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު އި ސްވ ެ‬ ‫ނވ ައި ގެނ ް‪ ،‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ މަދ ަދ ާއި‬ ‫ހުނ ް ަ‬ ‫އެހީތ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެކ ު ކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ މ ަތި ވ ެރި ޖި ހ ާދ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި‬ ‫ޖި ހ ާދުގ ައި އެނ ްމ ެ މ ުހި ނ ްމ ު ރ ޯލ ެއ ް އ ަދ ާކުރައ ްވާފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ސ ނ ެތްގ ޮތ ެއްގ ައި މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ާއި‬ ‫ޝަ އ ްކ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ޙ ަސަ ނ ް ތ ަކުރ ުފާނ ާއި ދ ުވާފަރ ު ދަންޑ ަހ ެލ ާއި ‪ ،‬މ ަލި ކުނ ް‬ ‫ކ ަޅުއ ޮށ ްފުނ ްމި އ ަށ ް އެރ ުއ ްވި ކ ޮޅުމ ަޑ ުލ ު ތި މަރަފ ު ީށ‬ ‫ޢަލީހ ާޖީ އ ާއި ޙ ަސަ ނ ް ޙ ާޖީ އ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪ 3‬‬

‫ޝހީރު‬ ‫ކާނަލް ފަރުހަތު ަ‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫އަސްތ ާ! އެއީވ ާ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ި‬ ‫ސތ ަކ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ފި ސާރި ޖޯޝާއި‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ ދުވ ަ ް‬ ‫ފ ޯރި އ ާއި އ ެކ ު ކ ޮށ ް ނި ނ ްމި މ ަސަ އްކ ަތ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ާދ ެ!‬ ‫ޖ ުމ ުހ ޫރީ މ ައި ދާނ ުގ ެ ކ ޯއްޓ ޭއ ެއ ް ހ ައްދ ަވ ާ އ ެކ ޯއްޓޭއ ަށ ް‬ ‫މި ލި ޓ ަރީ އުސޫލުނ ް ދި ދ ަ ނަގ ާ ތި ރި ކުރ ުމ ުގ ެ ކަންތ ައްތ ައ ް‬ ‫އޮފީހުނ ް‬ ‫ރައި ސޫލ ްޖ ުމ ުހ ޫރި އްޔ ާގ ެ‬ ‫ސމ ަށ ް‬ ‫ހަމ ަޖ ެއ ް ު‬ ‫ސ އ ަށ ް ހ ަވ ާލ ުކުރ ެއ ްވި ހި ސާބުނ ް‬ ‫މި ނި ސްޓ ްރީ އ ޮފ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ސލ ަކުނ ް ރ ާވ ާ‪ ،‬ޤ ަވ ާޢި ދުތ ައ ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ވަރަށ ް ފ ުރި ހަމ ަ އ ު ޫ‬ ‫ހ ަދ ާ އެކަނ ް ތަންފީޒ ުކުރ ެވި ގެނ ް ދި ޔަ ީއ ‪ 25‬މ ާރޗ ް ‪1992‬‬ ‫ގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ާދ ެ! މި ކަމ ަކީ ދި ވ ެހި ޤ ައ ުމި އްޔަތ ުގ ެ ވަރަށ ް‬ ‫ޝނ ެއ ް އަބަދ ަށ ްމ ެ ފެންނާނ ެހެނ ް މ ުޅި ޤ ައުމ ަށ ް‬ ‫ވަރުގަދ ަ ނި ާ‬ ‫ސބ ަތ ްވ ާ ގޮތ ަށ ް ވި ހުރ ުވުމ ަށ ް‪ ،‬ކުރ ު މ ުއްދ ަތ ެއްގ ައި‬ ‫ނި ް‬ ‫ވަރަށ ް ރަނގަޅ ަށ ް ކުރ ެވުނ ު މ ަސަ އްކ ަތ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ަމުގ ައި‬ ‫އަމ ަ ީލގ ޮތުނ ް ބ ައި ވ ެރި ވި މީ ހަކ ަށ ްވ ާ ީތ މި ހ ަނދާންތ ައ ް‬ ‫އާކ ޮށ ްލ ާ‪ ،‬ތ ާރީ ޚ ްގ ެ މި ބ ާބ ު އ ަދ ުގ ެ ޖީ ލުތ ަކ ާއި އ ެކ ު‬ ‫ނއީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނއ ަށ ް ގ ެ ަ‬ ‫ސކ ޮށ ްލ ުމ ުގ ެ މ ަޤ ްޞަ ދުގ ައި އ ައްޑ ަ ަ‬ ‫ހި އ ް ާ‬

‫ރ ާއްޖޭގައި ކޯއްޓޭ ނަގައި އުޅު ީނ މ ައްކާ‬ ‫ފާހަގ ަކުރުމ ުގެ‬ ‫ސ‬ ‫ހާ ިދ ާ‬ ‫ފަތަޙ ަކުރ ެއްވި‬ ‫ގޮތުންނ ެވެ‪ .‬ކޮންމ ެ އަހަރަކު ރަމަޟާންމ ަހު ‪17‬‬ ‫ވަނ ަ ދުވަހު ހަތަރު އަވަށު މައިޒާންދޮށުގައި‬ ‫ޞ ތަންތަނ ުގައި‬ ‫އަ ިދ ފާހަގ ަކުރެވިފައިވާ ޚ ާއް ަ‬ ‫ދެބުރިއަށް ހުންނަ‪ ،‬ކާލިގ ަނޑު ީލ ދިދަ ދަނ ިޑ‬ ‫(ކޯއްޓޭ) ނ ަގ ައެވެ‪ .‬މިކަން ކުރަ ީނ އެ އަވަށ ެއްގެ‬ ‫ރައްޔިތުންނ ެވެ‪ .‬ކޯއްޓޭތައް ނ ެގުމ ަށްފަހު ބ ޮޑުކަފި‬ ‫ދިދަ އާއި އަމަރ ާ ިލ އެއަށް ނ ަގައެވެ‪.‬‬ ‫ނނ ް ބޭނުނ ްކުރ ެވ ެނީ‬ ‫ނ މާނައ ެއްގ ައި އ ެ ަ‬ ‫ތަންތަނ ެވ ެ‪ .‬ދެވ ަ ަ‬ ‫ދި ދ ަ ނ ެގުމ ަށ ް ޓަކ ައި ދ ެބ ުރި އ ަށ ް ނުވަތ ަ ތި ނ ް ބ ުރި އ ަށ ް‬ ‫ހ ަދާފ ައި ވ ާ‪ ،‬ކޮނ ްމ ެ ދ ެބ ުރި އ ެއ ް ގުޅ ޭ ތަނުގ ައި ކ ާލި ގ ަނޑ ެއ ް‬

‫ ‬

‫ރައ ްޔި ތުންނ ެވ ެ‪ .‬ކ ޯއްޓޭތ ައ ް ނ ެގުމ ަށްފ ަހ ު ބ ޮޑުކ ަފި ދި ދ ަ‬ ‫ނ‬ ‫ޟންމ ަހ ު އަނ ް ަ‬ ‫ނގ ައ ެވ ެ‪ .‬ރަމ ަ ާ‬ ‫އ ާއި އަމަރ ާލި އެއ ަށ ް ަ‬ ‫ސތ ައ ް އަންނަނީ އ ެމުނ ާސަ ބ ަތ ުގ ެ އުފ ަލުގ ައި‬ ‫ހި ތި ދުވ ަ ް‬ ‫ކަމ ަށ ް ފެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ހެންވޭރ ު ބ ޮޑ ުހި އްޗ ާއި މާފަންނ ު ބ ޮޑ ު‬ ‫ހި އްޗ ެވ ެ‪ .‬އެފ ަހުނ ް ހެންވޭރ ު ކުޑ ަ ހި އްޗ ާއި މާފަންނ ު ކުޑ ަ‬ ‫ހި އްޗ ެވ ެ‪ .‬ހެންވޭރ ު ބ ޮޑ ުހި ތި ވި ލޭރޭ ފ ުރި ހަމ ަ ރަސްމީ‬ ‫އި އްޒ ަތުގ ައި ކީރި ތި މ ަހާރަދުނ ް ހެންވޭރ ު ހި އްޗަށ ް‬ ‫ނ ސަ ރަހ ައްދ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނވ ަނީ ލޮނ ު ޒި ޔާރ ާތ ް ހުނ ް ަ‬ ‫ވަޑ ައި ގަނ ް ަ‬ ‫މި ދެރޭމ ެ ހ ަވ ާ އެރ ުވ ުމ ާއި ބ ަޑި ބ ޭހ ުގ ެ ކ ުޅި ވަރ ު އ ޮވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ‬ ‫ނވ ަނީ ދަނ ް ަ‬ ‫ހެންވޭރ ު ކުޑ ަ ހި ީތގ ައި ރަދުނ ް ވަޑ ައި ގަނ ް ަ‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ރަސްގ ެފާނ ު ޒި ޔާރަތްކޮޅ ަށ ެވ ެ‪ .‬ކުޑ ަހި ީތގ ައި‬ ‫ނވ ަނީ ޒި ޔާރަތ ް މި ސްކި ތްދ ޮށުގ ައި ވ ާ‬ ‫ރަދުނ ް ވަޑ ައި ގަނ ް ަ‬ ‫ސލ ައި މާނ ުލ ް މަދ ަނީ ގ ެ ޒި ޔާރ ާތްދޮށ ަށ ެވ ެ‪ .‬ހި ތި‬ ‫ފަގީހ ު ު‬ ‫ސތ ައ ް ނި މި ‪ ،‬ފި ޠުރ ު އީދ ުގ ެ އ ުފާތ ައ ް ނި މ ުމުނ ް‪،‬‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫ކ ޯއްޓޭތ ައ ް ތި ރި ކ ޮށ ް އ ެކ ޯއްޓ ޭއ ެއ ް ނަގ ާ ހި ސާބުގ ައި‬ ‫ސ ކ ޯއްޓ ޭ ނަގ ާ‬ ‫ހި ޔާކ ޮށްފ ައި ބ ާއްވ ައ ެވ ެ‪ .‬އަނ ެއ ް އަހަރ ުވ ެ ް‬ ‫ނގ ަނީ އ ެވ ެ‪ .‬މި ނޫނ ް މުނ ާސަ ބ ަތ ެއްގ ައި‬ ‫ސ އ ައި މ ާ ަ‬ ‫ދުވ ަ ް‬

‫ޖުމ ްހޫ ީރ މައިދާނ ުގެ ކޯއްޓޭއަށް ޤ ައުމީ ދިދަ ފުރަތަމ ަ ނެގި ފްލޭގ ް ޑީޓައިލް‬ ‫ޑީޓެއިލް ކޮމ ާންޑަރ‪:‬‬ ‫ކ ެޕްޓަނ ް އ ަޙުމ ަދ ު ޒ ާ ިހރ ު‬

‫ދިދަ އުފުލ ާ ‪ 4‬މީހުން‪:‬‬ ‫ޞރ ު‬ ‫ވޮރަނ ްޓ ް އ ޮފި ސަ ރ ގްރޭޑ ް ‪ 1‬ޒަކ ަރި އ ްޔ ާ މަނ ް ޫ‬ ‫ވޮރަނ ްޓ ް އ ޮފި ސަ ރ ގްރޭޑ ް ‪ 1‬އ ަޙުމ ަދ ު މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫ވޮރަނ ްޓ ް އ ޮފި ސަ ރ ގްރޭޑ ް ‪ 1‬އި ބްރާހިމ ް ލަޠީފ ް‬ ‫ވޮރަނ ްޓ ް އ ޮފި ސަ ރ ގްރޭޑ ް ‪ 1‬އި ބްރާހިމ ް މުޙަންމ ަދ ު ީދ ީދ‬

‫ދިދަ ނ ަގާ ދެމީހުން‪:‬‬

‫ވޮރަނ ްޓ ް އ ޮފި ސަ ރ ގްރޭޑ ް ‪ 1‬ފަރުޙ ަތ ު ޝަ ީހރ ު‬ ‫ޝހިދ ު‬ ‫ވޮރަނ ްޓ ް އ ޮފި ސަ ރ ގްރޭޑ ް ‪ 1‬އ ަޙުމ ަދ ު ާ‬

‫ކަލަރ ގާޑުންގެ ‪ 4‬މީހުން‪:‬‬ ‫ސޖަނ ްޓ ް އ ަޙުމ ަދ ު ނި ލ ާމ ް‬ ‫ސްޓ ާފ ް ާ‬ ‫ަސމ ް‬ ‫ސޖަނ ްޓ ް އ ަޙުމ ަދ ު ނ ީ‬ ‫ސްޓ ާފ ް ާ‬ ‫ަޞރ ު‬ ‫ސޖަނ ްޓ ް އުމަރ ު ނ ީ‬ ‫ާ‬ ‫ސ‬ ‫ސޖަނ ްޓ ް ޢ ަބ ްދ ުﷲ އ ަނީ ް‬ ‫ާ‬

‫އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ އ ަތުގ ައި ހ ުރި ލި ޔުންތ ަކ ުގ ެ މ ައްޗަށ ް ބުރަވ ެ‪،‬‬ ‫ނކ ަލުކ ޮށ ްލ ާނީ ކ ޯއްޓޭގ ައި ދި ދ ަ ނ ެގ ުމ ާއި‬ ‫ފުރަތަމ ަ އ ަޅުގ ަނޑ ު ަ‬ ‫ބެހޭގ ޮތުނ ް ދި ވ ެހި ބ ަހ ާއި ތ ާރީ ޚ ަށ ް ޚި ދުމ ަތ ްކުރ ާ މަރުކ ަޒުނ ް‬ ‫ސވަރ ު އ ެކުލ ަވ ާލ ާ ލ ެއ ްވި ތ ާރީ ީޚ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތުކޮޅ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެދުވ ަ ް‬

‫ކޯއްޓޭއަ ީކ ކޮބ ާ؟‬ ‫ސރ ެ ބޭނުނ ްކުރ ެވ ެމުނ ް‬ ‫ސ ޒ ަމާނުނ ް ު‬ ‫ކ ޯއްޓ ޭ މި ބ ަ ް‬ ‫ނ ހަމަތ ަކުންނ ާއި އ ަދި ދި ވ ެހި ރަދީ ފުގ ައި ވާގ ޮތުނ ް‬ ‫އަނ ް ަ‬ ‫ނ ކި އ ްލާފަދ ަ‬ ‫ކ ޯއްޓޭއ ަކީ‪ ،‬ރަށ ް ދި ފ ާޢ ުކުރުމ ަށ ް ހ ަދާފ ައި ހުނ ް ަ‬

‫ ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ ދި ދ ަ ދ ަނޑި އ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ގޮތ ަށ ް ހަދަފ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫ހުނ ް ަ‬

‫ކޯއްޓޭގައި ނަގައި އުޅުނ ު ދުވަސްތައް‪:‬‬ ‫ނގ ައި އ ުޅ ުނީ މ ައ ްކ ާ‬ ‫ަ‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި ކ ޯއްޓ ޭ‬ ‫ސ ފާހަގ ަކުރ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފަތަޙ ަކުރ ެއ ްވި ހ ާދި ާ‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު ހަތަރ ު‬ ‫ޟންމ ަހ ު ‪ 17‬ވ ަ ަ‬ ‫ކޮނ ްމ ެ އަހަރަކ ު ރަމ ަ ާ‬ ‫އަވ ަށ ު މ ައި ޒާންދ ޮށުގ ައި އ ަދި ފާހަގ ަކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ ޚ ާއ ްޞަ‬ ‫ތަންތަނުގ ައި ދ ެބ ުރި އ ަށ ް ހުންނަ‪ ،‬ކ ާލި ގ ަނޑ ު ީލ ދި ދ ަ‬ ‫ނގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ކަނ ް ކުރަނީ އ ެ އަވ ަށ ެއ ްގ ެ‬ ‫ދ ަނޑި (ކ ޯއްޓ ޭ) ަ‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ނގ ަނީ ހަމ ައެކ ަނި‬ ‫ނގ ައ ެވ ެ‪ 3 .‬ބ ުރި ކ ޯއްޓ ޭއ ެއ ް ަ‬ ‫ކ ޯއްޓ ޭ ނ ު ަ‬ ‫ނގ ަނީ ގ ަނޑުވަރ ު ތެރޭގ ައި‬ ‫ގ ަނޑުވަރ ު ތެރޭގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ަ‬ ‫ނ ާބުސްޚާނ ުގ ެ އި ރުނ ް ބ ޮޑުގ ަނޑުވަރ ުގ ެ ފާރުނ ް އ ެތެރޭގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސޓ ޭޝަ ނ ް ހ ުރި ހި ސާބުނ ް ) މި ކ ޯއްޓ ޭ‬ ‫ނމ ަ އ ާރތ ް ް‬ ‫( މި ހާރ ު ަ‬ ‫ހުންނަނީ ކ ަޅ ާއި ހ ުދުނ ް‪ ،‬ދ ަނޑި މ ަތި އ ަނބުރާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް‬ ‫ކ ޯއްޓޭތ ަކުގ ައި ލާފ ައި ހުންނަނީ ކ ަޅ ު ދ ަވ ާދ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ‬ ‫މީ ގ ެ އި ތުރުނ ް އ ާކ ޯއްޓ ޭ ބުރ ުޒުގ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫ނ ކ ޯއްޓޭއ ަކީ‬ ‫ކ ޯއްޓ ޭއ ެއ ް ހުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ބ ޮޑ ު ބުރ ުޒުގ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫ސ ކ ުރީ ޒ ަމާނުގ ައި‬ ‫ބ ޮޑ ު ކ ޯއްޓ ޭއ ެވ ެ‪ .‬މި ދ ެކ ޯއްޓޭއ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ނަގާފ ައި ހުންނަނީ ކީރި ތި މ ަހާރަދުނ ްގ ެ ދ ަނޑި މ ަތި އ ެނބ ުރި‬

‫ރަތ ް ދި ދ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ހާރ ުގ ެ ދި ވ ެހި ދި ދ ަ ފާސްވި ފ ަހުނ ް ބ ޮޑ ު‬ ‫ނގ ަނީ ދ ަޢުލ ަތ ުގ ެ ދި ދ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ޯއްޓޭގ ައި ހަޔަކުނ ް ހަޔަކ ަށ ް ަ‬ ‫އ ާކ ޯއްޓޭއ ަށ ް ނަގާފ ައި ހުންނަނީ ކީރި ތި މ ަހާރަދުނ ްގ ެ‬ ‫ސތ ަކުގ ައި ދި ދ ައި ގ ެ މ ަތި ނ ް ދި ދ ައި ގ ެ‬ ‫ދި ދ ައ ެވ ެ‪ .‬ރަސްމީ ދުވ ަ ް‬ ‫ނގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ އަމަރ ާލި ަ‬ ‫މި ންތަކ ަށ ް ފަހަފ ައި އޮނ ް ަ‬ ‫ބ ޮޑ ު ކ ޯއްޓ ޭގ ެ ދި ދ ަ ދ ަނޑީ ގ ެ ކ ާލި ގ ަނޑ ަށ ް‬ ‫ނމ ަ އ ެއުޅ ަނދ ެއ ްގ ެ‬ ‫ނ ެގ ެނީ ބޭރުނ ް އުޅ ަނދ ެއ ް އ ަތ ުވ ެއ ްޖ ެ ަ‬ ‫ނވަރ ު‬ ‫ނމ ަ މ ަ ަ‬ ‫ނވަރ ެއ ް ަ‬ ‫ވ ެރި ދ ަޢުލ ަތ ުގ ެ ދި ދ ައ ެވ ެ‪ .‬މ ަ ަ‬ ‫ފުރައި ގެނ ް ދަނ ްދެނ ް އ ެދި ދ ަ ހުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް އުޅ ަނދ ެއ ް‬ ‫ސފ ައި އ ައ ުމުނ ް‬ ‫ނމ ަ ބ ަނދަރުޖަހ ައި ‪ ،‬މީ ރުބ ަހުރ ު ގ ޮ ް‬ ‫ަ‬ ‫އ ެދި ދ ަ ތި ރި ކުރ ެވި ދ ެއ ެވ ެ‪ .‬ކ ޯއްޓޭއ ަށ ް ދި ދ ަ ނ ެގުމ ަށ ް ޓަކ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެއި ނ ް ދި ދ ަ ގެނ ްދި ޔ ުމ ާއި މި ލި ޓ ްރީ އުސޫލުނ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ޙ ަވ ާލ ުވ ުމ ާއި‬ ‫ދި ދ ަ ނ ެގ ުމ ުގ ެ ކަންތ ައްތ ައ ް ި‬ ‫ސ‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު (ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް ‪ 1992‬މ ާރޗ ް ‪ 16‬ވ ަ ަ‬ ‫ސ ރ ޫމްގ ައި ) ބ ައްދ ަލ ުވ ުމ ެއ ް‬ ‫މި ނި ސްޓ ްރީ ގ ެ ކޮންފަރެނ ް ް‬ ‫ބ ޭއ ްވުނ ެވ ެ‪ .‬މި ބ ައްދ ަލ ުވ ުމ ުގ ެ ބޭނުމ ަކީ ‪ ،‬މި ކަމ ަށ ް ޓަކ ައި ދ ެލި‬ ‫ސ އ ޮފި ސަ ރުނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އި ް‬ ‫ކަރ ުދ ާހ ެއ ް އ ެކުލ ަވ ާލ ާ ި‬ ‫ސ އަކ ަށ ް ހުށ ައ ެޅުނ ެވ ެ‪ .‬މި ބ ައްދ ަލ ުވ ުމުގ ައި ބ ައި ވ ެރި ީވ‬ ‫ޖ ަލ ް ާ‬ ‫ތި ރީ ގ ައި ވ ާ ބޭކ ަލުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪.1‬‬ ‫‪.2‬‬ ‫‪.3‬‬ ‫‪.4‬‬ ‫‪.5‬‬ ‫‪.6‬‬ ‫‪.7‬‬

‫ބ ޮޑު ކޯއްޓޭގެ ދިދަ ދަނޑީގެ‬ ‫ކާލިގ ަނޑަށް ނ ެގެ ީނ ބޭރުން އުޅަނދެއް‬ ‫އަތުވެއްޖެނަމ ަ އެއުޅަނދެއްގެ ވެ ިރ‬ ‫ދަޢުލަތުގެ ދިދައެވެ‪ .‬މަނ ަވަރ ެއްނ ަމ ަ‬ ‫މަނ ަވަރު ފުރައިގެން ދަންދެން އެދިދަ‬ ‫ހުރ ެއެވެ‪ .‬އެހެން އުޅަނދެއް ނ ަމ ަ‬ ‫ބަނދަރުޖަހައި‪ ،‬މީރުބަހުރު ގޮސްފައި‬ ‫އައުމ ުން އެދިދަ ިތ ިރ ކުރެވިދެއެވެ‪.‬‬ ‫ސ ރި ޔ ާސަ ތ ު ބަލަހ ައްޓ ާދ ެއ ް ީވ ޑި ރ ެކްޓ ަރ ޖެނެރަލ ް‬ ‫މި ޖ ަލ ް ާެ‬ ‫ާޟލ ް އަންބ ަރި‬ ‫އ ޮފ ް ނޭޝަ ނަލ ް ސެކި ޔ ުރި ޓީ އ ަލ ްފ ި‬ ‫ސގ ައި‬ ‫އ ަބ ްދ ުއ ްސަ އ ްތާރ ެވ ެ‪ .‬އެމ ަނި ފާނ ުގ ެ އި ތުރަށ ް މި ޖ ަލ ް ާ‬ ‫ބ ައި ވ ެރި ވ ެލ ެއ ް ީވ ތި ރީ ގ ައި ވ ާ ބޭކ ަލުންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ލ ެފ ްޓި ނެނ ްޓ ް ކާނަލ ް ޝަ ވްކ ަތ ު އި ބްރާހީމ ް‬ ‫ވ‪.‬އ ގްރޭޑ ް ‪ 1‬ފަރުހ ަތ ު ޝަ ީހރ ު‬ ‫ވ‪.‬އ ގްރޭޑ ް ‪ 1‬އ ަޙްމ ަދ ު ޝާހި ދ ު‬ ‫ވ‪.‬އ ގްރޭޑ ް ‪ 1‬އ ަޙްމ ަދ ު މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫ވ‪.‬އ ގްރޭޑ ް ‪ 1‬އި ބްރާހީމ ް ލަތީފ ް‬ ‫ވ‪.‬އ ގްރޭޑ ް ‪ 1‬އި ބްރާހީމ ް މުޙަންމ ަދ ު ދީ ދީ‬ ‫ސޖަނ ްޓ ް އ ަޙްމ ަދ ު ނި ލ ާމ ް‬ ‫ސޓ ާފ ް ާ‬ ‫ް‬

‫ދި ދ ަ‬ ‫ޝވަރ ާކުރ ެވި‬ ‫މަ ް‬ ‫މި ބ ައްދ ަލ ުވ ުމުގ ައި‬ ‫ފ ަތ ް ޖ ަހާނެގ ޮތ ް‪ ،‬ފްލ ޭގ ް ޑީ ޓ ެއި ލ ް އޮންނާނ ެ ގ ޮތ ާއި‬ ‫ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވާނެގ ޮތ ް‪ ،‬އ ަދި ދި ދ ަ ނަގާނ ެ ގ ޮތ ާއި ބެހ ޭ ދ ެލި‬ ‫ސނި އ ަރ އ ޮފި ސަ ރުނ ްގ ެ‬ ‫ކަރ ުދ ާހ ެއ ް އ ެކ ުލ ާވ ާލ ެވުނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ީ‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު ބ ާއ ްވ ާ‬ ‫ޖ ަލްސާއ ެއ ް ‪ 1992‬މ ާރޗ ް ‪ 18‬ވ ަ ަ‬ ‫ސ ހުށ ައ ެޅުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސއ ަށ ް މި ދެންނ ެވި ދ ެލި ކަރ ުދ ާ ް‬ ‫އެޖ ަލ ް ާ‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪.1‬‬ ‫‪.2‬‬ ‫‪.3‬‬ ‫‪.4‬‬

‫ލ ެފ ްޓި ންނެނ ްޓ ް‬ ‫ލ ެފ ްޓި ންނެނ ްޓ ް‬ ‫ލ ެފ ްޓި ންނެނ ްޓ ް‬ ‫ލ ެފ ްޓި ންނެނ ްޓ ް‬

‫ކާނަލ ް‬ ‫ކާނަލ ް‬ ‫ކާނަލ ް‬ ‫ކާނަލ ް‬

‫އާދ ަމ ް ޒ ާހި ރ ު‬ ‫ޝަ ވްކ ަތ ު އި ބްރާހީމ ް‬ ‫ހ ުސަ އި ނ ް އި ބްރާހީމ ްފ ުޅ ު‬ ‫ނޢީމ ް މުހަންމ ަދ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަޙްމ ަދ ު ަ‬

‫މި ޖ ަލްސާގ ެ ސެކްރެޓ ޭރި އ ަޓ ްގ ެ‬ ‫ތި ރީ ގ ައި ވ ާ ‪ 3‬ބޭކ ަލުނ ް ބ ައި ވ ެރި ވ ެލ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ގ ޮތުގ ައި‬

‫‪ .1‬ވ‪.‬އ ގްރޭޑ ް ‪ 1‬ފަރުހ ަތ ު ޝަ ީހރ ު‬ ‫‪ .2‬ވ‪.‬އ ގްރޭޑ ް ‪ 1‬އ ަޙުމ ަދ ު ޝާހި ދ ު‬ ‫‪ .3‬ވ‪.‬އ ގްރޭޑ ް ‪ 1‬އ ަޙުމ ަދ ު މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫ކ ޯއްޓޭއ ަށ ް ދި ދ ަ ނ ެގ ުމ ުގ ެ ރަސްމި އްޔ ާތ ު‬ ‫ފ ުރި ހަމ ަކުރުމ ަށ ް ޓަކ ައި ‪ 4‬ދުވ ަހ ުގ ެ ރި ހ ާސަ ލ ެއ ް ބ ޭއ ްވުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް ‪ 24‬މ ާރޗ ް ‪ 1992‬ދުވ ަހ ުގ ެ ރޭ ‪11:00‬‬ ‫ގ ައި ބ ޭއ ްވުނ ު ފ ައި ނަލ ް ރި ހ ާސަ ލ ް ދ ެކެވަޑ ައި ގ ަތުމ ަށ ް‬ ‫ނގަނ ް‬ ‫ަ‬ ‫ވަޑ ައި ގެންނ ެވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ުހ ޫރި އްޔ ާ‬ ‫ގ ެ ދި ދ ަ ކުޑަކަނ ް‬ ‫ހަމ ަޖ ެހި ފ ައި ވ ާ ‪12 × 18‬‬ ‫ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ުހ ޫރި އްޔ ާ ފާހަގ ަކުރައ ްވ ާ ‪ 20 × 30‬ދި ދ ަ‬ ‫އަކ ަށ ް ބަދ ަލ ު ކުރުމ ަށ ް ނި ނ ްމ ެވި އ ެވ ެ‪ .‬ކ ުރި ނ ް ހަމ ަޖ ެހި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ނންގ ަވ ާ ދ ެއ ްވ ާނީ ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ުހ ޫރި އްޔ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގ ޮތުނ ް ދި ދ ަ ަ‬ ‫ސ ދި ދ ަ ނ ެގ ުމ ުގ ެ ހ ުއްދ ަ ދ ެއ ްވުމ ަށ ް އ ެދި ޕްލ ޭގ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ޑީ ޓ ެއި ލ ްގ ެ ކ ޮމާންޑ ަރ ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ުހ ޫރި އްޔާއ ަށ ް ދަންނަވ ާ‬ ‫ސ‬ ‫ގޮތ ަށ ާއި ދި ދ ަ ނަގ ާނީ ފްލ ޭގ ް ޑީ ޓ ެއި ލ ްއި ނ ް ކަމ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫މި ރި ހ ާސަ ލްގ ައި ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ ނި ނ ްމ ެވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނގަނ ް ފ ެށ ުނީ ‪ 25‬މ ާރޗ ް‬ ‫ކ ޯއްޓޭއ ަށ ް ދި ދ ަ ަ‬ ‫‪ 1992‬ބުދ ަ ދުވ ަހ ުގ ެ ހ ެނދުނ ު ‪ 9:00‬ގ ައ ެވ ެ‪ .‬ދި ދ ަ‬ ‫އަރ ާ ދ ަނޑީ ގ ެ ކ ުރީ ގ ައި ޖ ެހ ުމ ާއި އ ެކ ު ‪ 7‬ބ ަޑީ ގ ެ ސަ ލ ާމ ެއ ް‬ ‫ދ ެވުނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ބ ަޑި ޖ ަހ ާ ނި މ ުމ ާއި އ ެކ ު އެނ ް‪.‬އެނ ް‪.‬އެސްގ ެ‬ ‫ބޭނ ްޑްގ ައި ޤ ައ ުމީ ސަ ލ ާމ ް ކ ުޅ ެވުނ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމި ސަ ލ ާމ ް ނި މި ‪،‬‬ ‫ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ުހ ޫރި އްޔ ާ ވަޑ ައި ގެންނ ެވ ުމުނ ް މި ރަސްމި އްޔ ާތ ު‬ ‫ނި މ ުނީ އ ެވ ެ‪ .‬މި ރަސްމި އްޔ ާތުގ ައި ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ުހ ުރި އްޔ ާގ ެ‬ ‫ސޓަރުންނ ާއި ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ ކ ުރި އ ަށ ް‬ ‫އި ތުރުނ ް ކ ެބި ނ ެޓ ް މި ނި ް‬ ‫ތި އ ްބ ެވި ބ ޭފ ުޅުނ ް ވަޑ ައި ގެންނ ެވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‬

‫ސ‬ ‫ސާޖަންޓް ފަ ީޒލ ާ މ ޫ ާ‬

‫ސ އަންހެން‬ ‫ކޮންމ ެ ޤ ައުމ ެއްގެ އަސްކަރިއްޔ ާއެއްގައިވެ ް‬ ‫ސފައިންގެ‬ ‫ސފައިންގެ ޚިދުމ ަތަ ީކ މުހިންމ ު ބޭނ ުންތެ ިރ ޚިދުމ ަތަކެވެ‪ި .‬‬ ‫ި‬ ‫ޚިދުމ ަތަށް އަންހެނ ުން ބޭނ ުންވާކަމ ަށް ސަރުކާރުން އެންމ ެފުރަތަމ ަ‬ ‫ޢިއުލ ާން ކުރ ެއް ީވ މީލ ާ ީދ ސަނަތުން ‪ 1962‬ވަނަ އަހަރު‬ ‫ނޮވެމ ްބަރު މ ަހުގެ ‪ 18‬ވަނ ަ ދުވަހުއެވެ‪ .‬އެފަހަރު ކުރިމަތިލެއްވި މ ަދު‬ ‫އަދަދެއްގެ އަންހެނ ުންނަށް އެފުރުޞަތު ދެއްވާފައެއް ނ ުވެއެވެ‪.‬‬

‫ސފ ައި ނ ްތެރ ެއި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ފުރަތަމ ަ އަނ ްހެނުންނަށ ް‬ ‫ނ އަހަރ ު ނޮވ ެމްބ ަރ‬ ‫ފުރ ުޞަ ތ ު ލި ބި ގެނ ްދި ޔަ ީއ ‪ 1988‬ވ ަ ަ‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު ދި ވ ެހި ޚ ާއި ނުނ ްގ ެ ބަޔަކ ާއި އ ެކ ު ސްރީ ލަނ ްކ ާގ ެ‬ ‫‪ 3‬ވަ ަ‬ ‫ޓެރަރި ސްޓ ް ޖ ަމާޢަތ ަކުނ ް ރ ާއ ްޖެއ ަށ ްދި ނ ް އ ުދ ުވ ާނީ ހަމ ަލ ާއ ާއި‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު‬ ‫ގ ުޅި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ‪ 1988‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 20‬ވ ަ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމަތ ަށ ް އަނ ްހެނުނ ް ބޭނުނ ްވާކަމ ަށ ް މި ނި ސްޓ ްރީ‬ ‫ި‬ ‫ސ އެނ ްޑ ް ނޭޝަ ނަލ ް ސެކި އ ުރި ޓީ އި ނ ް އި ޢ ުލާނ ް‬ ‫އ ޮފ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬މި ޢި އ ުލާނ ްއ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ މި ލ ޮބ ުވ ެތި‬ ‫ސގ ަނޑ ާއި މ ެދ ު ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ އަނ ްހެނުނ ްގ ެ ހި ތްތ ަކުގ ައި‬ ‫ފަ ް‬ ‫ޝ ހާމ ަވ ެގެނ ްދި ޔައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ުފ ެދި ފ ައި ވ ާ ޤ ައ ުމީ ލ ޯތ ްބ ާއި ޖ ޯ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމަތ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ލ ެއ ްވި މީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫އެފަހަރ ު ި‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް ބަޔަކ ު ހ ޮވ ާލ ެއ ްވުމ ަށްފ ަހ ު ‪ 65‬ބޭކ ަނބަލަކ ަށ ް‬ ‫ާސ ތ ަމ ްރީ ނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަސ ީ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ަޒީ ފ ާ ދ ެއ ްވ ާ‪ި ،‬‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ް‬ ‫ދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬އެއ ަށްފ ަހ ު އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫އަވަސްފި ޔަވ ަޅުތ ަކ ާއ ެކ ު ކ ުރި އަރަނ ް ފ ެށި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސއ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ް މި މުޢ ައ ްސަ ާ‬ ‫އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ލި ބެނ ްފ ެށި ދުވ ަހުނ ް ފ ެށި ގެނ ް ފ ާއި ތ ުވި ނަވާރަ ވަރަކ ަށ ް‬

‫އަސްކަ ީރ ދާ ިއރ ާއަށް ނ ަޒަރު ހިންގާލައިފިނ ަމ ަ‬ ‫ވެޕ ަން އިންސްޓްރަކްޓަރުންނާއި‪ ،‬ޑްރިލް‬ ‫އިންސްޓްރަކްޓަރުންނާއި‪ ،‬ބޮޑީގާރޑުންނާއި‪،‬‬ ‫ފިޒިކަލް ޓްރޭނިންގ އިންސްޓްރަކްޓަރުންނާއި‪،‬‬ ‫ސ އަންހެން‬ ‫ސގްނ ަލް އިންސްޓްރަކްޓަރުންވެ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފައިންތެރ ޭގައި އެބަތިއްބެވިއެވެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫އަހަރ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ތ ަފ ާތ ު އެތ ައ ް ދ ާއި ރާއ ަކުނ ް އަނ ްހެނ ް‬ ‫ކ ުރި އެރުންތ ައ ް ހ ޯދާފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަދ ު‬ ‫ސފ ައި ންވ ަނީ‬ ‫ި‬ ‫ނރ ުހުންނ ާއި ‪،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްތެރޭގ ައި އަނ ްހެނ ް ޑ ޮކްޓަރުންނ ާއި ‪ަ ،‬‬ ‫ި‬ ‫އި ނ ްޓީ ރި އ ާ‬ ‫ފ ައި ޓަރުންނ ާއި ‪،‬‬ ‫ފަޔަރ‬ ‫އަނ ްހެނ ް‬ ‫ނރުންނ ާއި ‪ ،‬އި ލ ެކ ްޓ ްރ ޯނި ކ ް ޓ ެކ ްނީ ޝަ ނުންނ ާއި ‪،‬‬ ‫ޑި ޒ ައި ަ‬ ‫ފ ެހުނ ްތ ެރި ންނ ާއި ވި ޔަފ ާރީ ގ ެ ދ ާއި ރ ާއި ންނ ާއި ނ ެވި ގ ޭޝަ ނ ްގ ެ‬ ‫ާސލ ުކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ‬ ‫ދ ާއި ރ ާއި ނ ް މަތީފެންވަރަށ ް ތ ަޢުލީމ ް ހ ި‬

‫ސާޖަންޓް ޝަމ ްހާ ޔޫސުފް‬ ‫ާޞލ ް ކުރ ެއ ްވުމ ަށްފ ަހ ު‬ ‫ޝ ސްކ ޫލ ްއި ނ ް ތ ަޢުލީމ ް ޙ ި‬ ‫ނ އަހަރ ު މާލ ޭ އި ނ ްގ ްލި ް‬ ‫‪ 1998‬ވ ަ ަ‬ ‫ނކ ަމ ާ ޤާބި ލްކަނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ާއި ގ ުޅި ލ ެއ ްވި ސ‪ .‬ޝަ މ ްހ ާ ޔޫސުފްއ ަކީ އޭނ ާގ ެ ކުޅ ަދ ާ ަ‬ ‫ި‬ ‫ސގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ދޫނުކ ޮށ ް މި މުއ ައ ްސަ ާ‬ ‫ސކ ަރީ މ ައި ދާނުގ ައި ފި ރި ހެނ ް ި‬ ‫އަ ް‬ ‫ސގ ައި‬ ‫ނރ ުވ ެރި ހީވ ާގި ބޭކ ަނބ ަލ ެކ ެވ ެ‪ .‬ޝަ މ ްހާއ ަކީ މި މުއ ައ ްސަ ާ‬ ‫ކުރައްވ ަމުނ ް ގެންދ ަވ ާ ހ ު ަ‬ ‫މި އ ަދ ު ތި އ ްބ ެވި އަނ ްހެނ ް މުދ ައ ްރި ބުނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް އެނ ްމ ެ ތ ަޖ ުރި ބ ާކާރ ު މުދ ައ ްރި ބ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ސއްޔަތުނ ް‬ ‫ނފަހަރަށ ް އަނ ްހެނ ް މުދ ައ ްރި ބ ެއ ްގ ެ ހ ައި ި‬ ‫ސތ ަކުގ ައި އެނ ްމ ެ ގި ަ‬ ‫ސކ ަރީ ކ ޯ ް‬ ‫ހި ންގ ޭ އ ަ ް‬ ‫ް‪.‬ސ‪.‬އ ޯ ކޭޑ ަރ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް އެނ ީ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ ޝަ މ ްހާއ ަކީ އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ސ ފ ުރި ހަމ ަ ކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ ހަމ ައެކ ަނި ފަރ ާތ ްވެސްމ ެއ ެވ ެ‪ .‬ސ‪ .‬ޝަ މ ްހ ާ މި ލި ޓ ްރީ ދ ާއި ރ ާއި ނ ް‬ ‫ކޯ ް‬ ‫ސ ހަރުފ ަތްތ ަކ ެއ ް ގި ރ ާ ކުރައްވަނ ް ފ ައްޓ ަވާފ ައި ވ ަނީ އެސް‪.‬ޕީ‪.‬ޖީ ގ ައި އ ުޅ ުއ ްވުމ ަށްފ ަހ ު‬ ‫އު ް‬ ‫ޑ ައި ޓ ަށ ް ބަދ ަލ ު ީވ ހި ސާބުނ ް ފ ެށި ގެންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ބޭކ ަނބ ަލުންނ ާއި ‪ ،‬ބ ައި ނަލ ް އ ަޤ ްވ ާމީ ފެންވަރ ުގ ެ މ ޮޅ ު‬ ‫އ ެތުލީޓުންނ ާއި ‪ ،‬ކ ުޅި ވަރ ާއި މ ުނި ފ ޫހި ފި ލ ުވ ުމ ުގ ެ ދ ާއި ރާގ ައި‬ ‫ސ އެތ ައ ް ބޭކ ަނބ ަލ ެއ ް އެބ ަތި އ ްބ ެވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފުންނ ާބ ު އ ު ް‬ ‫މީ ގ ެ އި ތުރުނ ް ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ބ ޮޑ ެތި ކ ުޅި ވަރ ު މ ުބާރ ާތްތ ަކުގ ައި‬ ‫ވާދަކ ޮށ ް ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް ބްރައ ުޒ ް މެޑ ަލ ް ހ ޯއްދ ަވ ާދ ެއ ްވާފ ައި ވ ާ‬ ‫ޝޓަރުނ ް އެބ ަތި އ ްބ ެވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޫ‬ ‫ނރ ުވ ެރި‬ ‫ހު ަ‬ ‫ނޒަރ ު‬ ‫ަ‬ ‫ދ ާއި ރާއ ަށ ް‬ ‫ސކ ަރީ‬ ‫އަ ް‬ ‫ނމ ަ ވެޕަނ ް އި ންސްޓްރަކްޓަރުންނ ާއި ‪،‬‬ ‫ހި ނ ްގާލ ައި ފި ަ‬ ‫ޑ ްރި ލ ް އި ންސްޓްރަކްޓަރުންނ ާއި ‪ ،‬ބ ޮޑީ ގ ާރޑުންނ ާއި ‪،‬‬ ‫ސގްނަލ ް‬ ‫ފި ޒި ކ ަލ ް ޓްރޭނި ނ ްގ އި ންސްޓްރަކްޓަރުންނ ާއި ‪ި ،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްތެރޭގ ައި‬ ‫ި‬ ‫ސ އަނ ްހެނ ް‬ ‫އި ންސްޓްރަކްޓަރުނ ްވ ެ ް‬ ‫އެބ ަތި އ ްބ ެވި އ ެވ ެ‪ .‬އެބޭކ ަނބ ަލުނ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ް އި ންސާނީ‬ ‫ަޞލ ަތ ްބި ނ ާކުރ ުމުގ ައި ކ ެނޑި ނޭޅި އަންނަނީ ލި ބ ެމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވ ީ‬ ‫ނބަލ ަކ ާއި ބެހ ޭ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު‬ ‫ނރ ުވ ެރި ‪ 2‬ބޭކ ަނލ ަ ަ‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް ހ ު ަ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ު މި ބ ައި ގ ައި ހި މަނ ާލާނަމ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ އ ެހެނ ް އަނ ްހެނ ް‬ ‫ސފ ައި ންބޭކ ަނބ ަލުންނަށ ް ކުރެވ ޭ ބ ޭއި ންސާފ ެއްކ ަމުގ ައި‬ ‫ި‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ު ނ ުދ ެކ ެމ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ ވެޕަނ ް‬ ‫ް‪.‬ސ‪.‬އ ޯ ކޭޑ ަރ ކޯސް‪ 5 ،‬ވ ަ ަ‬ ‫ނ އެނ ީ‬ ‫ނ އެސް‪.‬ޓީ ‪.‬އ ެފ ް‪ 9 ،‬ވ ަ ަ‬ ‫ސތ ަކ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ‪ 9‬ވ ަ ަ‬ ‫ސކ ަރީ ދ ާއި ރ ާއި ނ ް ސ‪ .‬ޝަ މ ްހ ާ ފ ުރި ހަމ ަ ކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ ކ ޯ ް‬ ‫އަ ް‬ ‫ސ ފ ުރި ހަމ ަ ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އެތ ައ ް‬ ‫ނ އި ންސްޓްރަކްޓ ަރ ޓްރ ެއި ނި ނ ްގ ކ ޯ ް‬ ‫ސ ހި މެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ އި ތުރުނ ް ޝަ މ ްހާވ ަނީ ‪ 2‬ވ ަ ަ‬ ‫ސ އ ަދި ފުރަތަމ ަ ގަނަރީ ކ ޯ ް‬ ‫އި ންސްޓްރަކްޓ ަރ ކ ޯ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ހާމ ަ‬ ‫ނރ ުވ ެރި ކަނ ް ދި ވ ެހި ި‬ ‫ސކ ަރީ ހ ު ަ‬ ‫ސކ ަރީ ދ ެ ތ ަމ ްރީ ނ ް ކޯހ ަކުނ ް ގަދ ަ ދި ހައ ަކުނ ް ޖާގ ަ ހ ޯއްދ ަވ ާ އޭނ ާގ ެ އ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ވާދަކ ޮށ ް ޝަ މ ްހާވ ަނީ އ ަ ް‬ ‫ފި ރި ހެނ ް ި‬ ‫ސކ ަރީ ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ުގ ެ އ ަ ީލގ ައި އޭނާވ ަނީ އެތ ައ ް ކ ޯހ ެއ ްގ ެ މުދ ައ ްރި ބުކަނ ް ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް އެސް‪.‬ޓީ ‪.‬އ ެފ ް ‪ 6‬ކޯހ ައި ‪،‬‬ ‫ކ ޮށ ްދ ެއ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ސ‪ .‬ޝަ މ ްހާއ ަށ ް ލި ބި ލ ެއ ްވި އ ަ ް‬ ‫ާސ ތ ަމ ްރީ ނ ް ކ ޯހ ެއ ްގ ެ އަނ ްހެނ ް މުދ ައ ްރި ބ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި އ ަދި ވެޕަނ ް އި ންސްޓްރަކްޓަރ ެއ ްގ ެ‬ ‫ް‪.‬ސ‪.‬އ ޯ ކޭޑ ަރ ކ ޯހ ެއ ްގ ެ ވެޕަނ ް އި ންސްޓްރަކްޓަރ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައްޔ ާއި ‪ 14‬އަސ ީ‬ ‫އެނ ީ‬ ‫ސއްޔަތުނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގ ޮތުގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ އި ތުރުނ ް ވެޕަނ ް އި ންސްޓްރަކްޓ ަރ ‪ 3‬ކ ޯހ ެއްގ ައި ޝަ މ ްހާވ ަނީ މުދ ައ ްރި ބ ެއ ްގ ެ ހ ައި ި‬ ‫ްޝޕްގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވ ެ ‪ 100‬މީ ޓ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ެތ ްލ ެޓި ކ ް ޗ ެމ ް ިޕއަނ ި‬ ‫ނ މ ޮޅ ު އ ެތ ު ީލޓ ެއ ްވެސްމ ެއ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ލ ެވ ެލްގ ައި ގުނ ާލެވ ޭ ކުޅ ަދ ާ ަ‬ ‫ސ‪ .‬ޝަ މ ްހާއ ަކީ ި‬ ‫ނ ހ ޯއްދ ަވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ޝަ މ ްހ ާ ހާމ ަކުރައ ްވ ާ ގ ޮތުގ ައި އޭނާއ ަށ ް ލި ބ ެމުނ ްދ ާ ކޮނ ްމ ެ ކ ުރި އެރ ުމ ެއ ްގެފަހ ަތުގ ައި ޔ ުނި ޓ ްގ ެ‬ ‫ނ އ ަދި ‪ 400‬މީ ޓ ަރ ރި ލ ޭއި ނ ް ޝަ މ ްހާވ ަނީ ‪3‬ވ ަ ަ‬ ‫އ ެއްވ ަ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އ ެކި ލ ެވ ެލ ްގ ެ ވ ެރި ނ ް ޝަ މ ްހ ާކުރައ ްވ ާ‬ ‫އި ސްވ ެރި ންނ ާއި އ ެކުގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރައ ްވ ާ އ ެހެނ ް މުދ ައ ްރި ބުނ ްގ ެ ފ ުރި ހަމ ަ އ ެއ ްބާރ ުލުނ ް ހި މެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ އި ތުރުނ ް ި‬ ‫ޝދ ަކީ ޝަ މ ްހ ާ ކުރައްވ ަމުނ ް ގެންދ ަވ ާ ޤ ައ ުމީ ޚި ދުމަތ ަށ ް އި ތުރ ު ފ ުރި ހަމަކ ަމ ެއ ް ލި އްބ ައި ދ ޭ ކ ަމ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ދ ެކި ލ ައްވ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ބަލ ައި ގަނ ެ ދ ެއ ްވ ާ ތަރުޙީބ ާއި އި ރ ު ާ‬ ‫އ ަދި މި ީއ ޤ ައ ުމީ މި އ ަގ ުހ ުރި މ ާެތ ް ވ ާޖި ބ ު އ ަދ ާ ކުރުމ ަށ ް ޝަ މ ްހާއ ަށ ް ލި ބި ގެނ ްދ ާ އި ތުރ ު ހި އްވަރަކ ާއި ޢ ަޒ ުމ ެއްކ ަމުގ ައި ދ ެކި ގެނ ް ކ ުރި ޔަށ ްދާކަމ ަށ ް އުފ ަލ ާއި އ ެކ ު ފާހަގ ަ‬ ‫ކުރައްވ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ކޯޕ ްރަލް ރަމްޒިއްޔ ާ ޢ ަބްދުﷲ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ާ ގ ުޅި ލ ެއ ް ީވ‬ ‫ާޞލ ުކުރ ެއ ްވުމ ަށްފ ަހ ު ކ ޯޕްރަލ ް ރަމ ްޒި އްޔ ާ ި‬ ‫ގަލ ޮޅ ު މަދަރުސާއި ނ ް ތ ަޢުލީމ ް ޙ ި‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނ ްވ ެ ް‬ ‫‪ 09‬މ ެއި ‪ 1999‬ގ ައ ެވ ެ‪ .‬ކ ޯޕްރަލ ް ރަމ ްޒި އްޔ ާގ ެ ހި އްވަރުގަދަކ ަމ ާ ކެރޭކ ަމީ އަނ ްހެނ ް ހ ުރި ހ ާ ި‬ ‫ސ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރަނީ‬ ‫ސ އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވާނ ެ ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ކޮނ ްމ ެ ޔ ުނި ޓ ެއްގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި ަ‬ ‫އެވ ަގުތ ަކ ު ކުރަނ ްޖ ެހުނ ު ކޮނ ްމ ެ ކަމ ަކީ މ ުހި ނ ްމ ު ކ ަމ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ދ ެކި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬ކ ޯޕްރަލ ް ރަމ ްޒި އްޔ ާ އަންނަނީ‬ ‫އ ެއ ްދުވ ަހުނ ް އަނ ެއ ްދުވަހ ަށ ް އޭނ ާގ ެ ހި އްވަރުގަދަކ ަމ ާ ކެރޭކަނ ް ސާބި ތުކ ަމ ާއ ެކ ު ކ ައްކ ަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ާސ‬ ‫ނ އަސ ީ‬ ‫ސތ ަކ ާއި ތ ަމ ްރީ ނ ު ތ ަކ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ‪ 32‬ވ ަ ަ‬ ‫ކ ޯޕްރަލ ް ރަމ ްޒި އްޔ ާ މި ހާތަނަށ ް ހ ައްދ ަވާފ ައި ވ ާ ކ ޯ ް‬ ‫ނ އި ންސްޓްތ ަކްޓ ަރ ޓްރ ެއި ނި ނ ްގ‬ ‫ނ ޕީ‪ .‬ޓީ ‪ .‬އ ައި އ ަދި ‪ 3‬ވ ަ ަ‬ ‫ނ އެސް‪ .‬ޓީ ‪ .‬އ ެފ ް‪7 ،‬ވ ަ ަ‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނ ް ކޯސް‪10 ،‬ވ ަ ަ‬ ‫ސ ސެޓ ްފި ކ ޭޓ ް‬ ‫ސ އ ަދި އ ެޑ ްވާނ ް ް‬ ‫ކޯސް‪ ،‬އ ަދި މީ ގ ެ އި ތުރުނ ް ސެޓ ްފި ކ ޭޓ ް ‪ 2‬އި ނ ް މ ައި ކ ްރ ޯސޮ ފ ްޓ ް އ ޮ ީފ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ސ ‪ 1‬ހި މެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެސް‪ .‬ޓީ ‪ .‬އ ެފ ް ހ ައްދ ަވާފ ައި ވ ާ މ ަދ ު އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫އި ންފޮމ ޭޝަ ނ ް ޓ ެކްނޮލ ޮޖީ ކ ޯ ް‬ ‫ސޓާރ ެކ ެވ ެ‪ .‬ބުންވަރުގަދ ަ‬ ‫ނ ޕީ‪ .‬ޓީ ‪ .‬އ ައި އ ެކ ެވ ެ‪ .‬މ ޮޅ ު ފި ލ ްމ ު ް‬ ‫ތެރޭގ ައި ގުނ ާލެވ ޭ ކ ޯޕްރަލ ް ރަމ ްޒި އްޔާއ ަކީ ކުޅ ަދ ާ ަ‬ ‫އ ެތ ު ީލޓ ެއ ްވެސްމ ެއ ެވ ެ‪ .‬ކ ޯޕްރަލ ް ރަމ ްޒި އްޔ ާ ހ ޯއްދ ަވާފ ައި ވ ާ ކ ާމި ޔ ާ ީބ ތ ަކ ުގ ެތެރޭގ ައި ޕީ‪.‬ޓީ ‪ .‬އ ައި ކ ޯހުނ ް ‪ 3‬ވަނަ‪،‬‬ ‫ސތ ަކ ުގ ެ ޑްރ ާމ ާ މ ުބާރ ާތުނ ް‬ ‫ނތ ައ ް ލި ބި ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގ ެ ތެރޭގ ައި އ ޮ ީފ ް‬ ‫މީ ގ ެ އި ތުރުނ ް އ ެހ ެނި ހެނ ް ހަރަކ ާތްތ ަކުނ ް ވ ަ ަ‬ ‫ސ ގ ެ މ ަޤާމ ު ލި ބި ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ސ އ ަދި އ ެއްފަހަރ ު އ ެއ ްމ ެ މ ޮޅ ު އ ެކ ްޓްރ ެ ް‬ ‫އ ެއްފަހަރ ު ސަ ޕ ޯރޓި ނ ްގ އ ެކ ްޓްރ ެ ް‬ ‫ސރަތ ު މ ުބާރ ާތުނ ް ނ ާއި އ ަދި އ ެކި އ ެކި ދި ގ ު ދ ުވ ުމ ުގ ެ މ ުބާރ ާތްތ ަކުނ ް ( މެރަތަނ ް‪ ،‬ހ ާފ ްމެރަތަނ ް‪،‬ތ ާޒ ާ ‪ 10‬ކ ޭ‪ ،‬ދި ރ ާގ ް ބ ްރ ޯޑްބޭނ ްޑ ް ރ ޯޑްރޭސް‪،‬ލަނ ްކ ާ‬ ‫މީ ގ ެ އި ތުރުނ ް ޤ ައ ުމީ ކ ަ ް‬ ‫ނ ތ ައ ް ލި ބި ފ ައި ވާކަމ ަށ ް މި ހާރ ު ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ްގ ެ ދ ަށުނ ް ބަލަހ ަށްޓ ަމުނ ްދ ާ ހ ުޅ ުމާލ ޭ މ ެޑި ކ ަލްގ ައި‬ ‫ޝޕްރަނ ް) ފަދ ަ މ ުބާރ ާތްތ ަކުނ ް ފާހަގ ަ ކުރެވޭފަދ ަ ރަންވ ަ ަ‬ ‫ސ ފްރެނ ްޑ ް ި‬ ‫މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރައްވ ަމުނ ް ގެންދ ަވ ާ ކ ޯޕްރަލ ް ރަމ ްޒި އްޔ ާ ބުނ ުއްވ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ންގޭގ ައި ކ ޮށްފ ައި ވ ާ އެނ ްމ ެ ޚ ާއ ްޞަ މ ަސަ އްކަތ ަކީ ކޮބ ައި ތ ޯ ދެންނ ެވުނ ު ސުވާލަކ ަށ ް ޖ ަވ ާބ ު ދ ެއްވ ަމުނ ް ކ ޯޕްރަލ ް ރަމ ްޒި އްޔ ާ ބުނ ުއްވ ަނީ “ މި ތަނުގ ައި ކުރ ާ‬ ‫ި‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް ފާހަގ ަ ކުރެވ ޭ ފ ާއި ތ ުވ ެ ދި ޔަ އެނ ްމ ެ ފ ަހ ުގ ެ ފި ޓ ްޔ ުނި ޓ ް ހ ޮވ ުމ ުގ ެ މ ުބާރ ާތ ް‪ ،‬އ ެމ ުބާރ ާތުގ ައި މ ެޑި ކ ަލ ްގ ެ‬ ‫ސ ޚ ާއ ްޞަ ކަންތ ައ ް‪ ،‬މީ ގ ެ ތެރ ެއި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ކޮނ ްމ ެ ކަމ ަކީވ ެ ް‬ ‫ނ ހ ެވި ކ ަމ ުގ ެ މ ުބާރ ާތ ް ފ ެއ ްޓ ުމ ުގ ެ ރަސްމި އްޔ ާތުގ ައި ހ ެވި ކަނ ް ދ ައ ްކ ާލުމ ަށ ް ބ ައި ވ ެރި ކުރ ެވުނ ު އަނ ްހެނ ް‬ ‫ޓީ މްގޮވ ައި ގެނ ް ކުރ ެވުނ ު މ ަސަ އްކ ަތ ް އ ަދި ނި މި ގެނ ް އ ެދި ޔަ ‪ 10‬ވ ަ ަ‬ ‫ގެމ ައި ގ ެ ކ ޮމާންޑަރުކަނ ް ކުރުނ ް އ ެ ީއ ވަރަށ ް ޚ ާއ ްޞަ ގ ޮތ ެއްގ ައި ފާހަގ ަ ކުރެވ ޭ ދެކަންތ ައ ް‪”.‬‬ ‫ނ ހ ެވި ކ ަމ ުގ ެ މ ުބާރ ާތ ް ފ ެއ ްޓ ުމ ުގ ެ ރަސްމި އްޔ ާތުގ ައި އަނ ްހެނ ް ގެމ ައި ގ ެ ކ ޮމާންޑަރުކަނ ް‬ ‫ސ ނި މި ގެނ ް ދި ޔަ ‪10‬ވ ަ ަ‬ ‫ޑީ ‪ .‬އ ައި ކ ޯހ ެއ ް ފ ުރި ހަމ ަ ނުކ ޮށ ް ހ ުރި ކ ަމުގ ައި ވި ޔަ ް‬ ‫ސއްސުވ ާލި ކަމަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ދ ައ ްކާލ ަ ދ ެއ ް ީވ ދި ވ ެހި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ި‬ ‫ނކަނ ް ވ ެގެނ ްދި ޔަ ީއ ދި ވ ެހި ހ ުރި ހ ާ ި‬ ‫ރަމ ްޒި އްޔ ާ ކުރައ ްވާފ ައި ވ ަނީ ވަރަށ ް ފ ުރި ހަމ ަ އ ަށ ެވ ެ‪ .‬އޭނ ާގ ެ އ ެ ކުޅ ަދ ާ ަ‬ ‫ސ ހ ެވި އ ެދުރުންނަށ ް ވ ެވި ދާނ ެ ފަދ ަ ޤާބި ލ ު ބޭކ ަނބ ަލުނ ް ތި އ ްބ ެވި ކ ަމ ެވ ެ‪ .‬ކ ޮމާންޑަރުކަނ ް ކުރ ެއ ްވުމ ަށ ް ފުރ ުޞަ ތ ު ލި ބި ލ ެއ ް ީވ ކި ހި ނ ެއ ްތ ޯ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ވ ެ ް‬ ‫އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ސ ( ހ ަސަ ނ ްބ ެ ) އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް ދ ެއ ްވި ފުރ ުޞަ ތ ެއ ް‪ .‬ގ ާތްގ ަނޑަކ ަށ ް‬ ‫އ ަހ ާލ ެވުނ ު ސުވ ާލ ުގ ެ ޖ ަވ ާބުގ ައި ކ ޯޕްރަލ ް ރަމ ްޒި އްޔ ާ ބުނ ުއްވ ަނީ “ އ ެ ީއ ސ‪.‬ސާރޖަނ ްޓ ް ހ ަސަ ނ ް މ ޫ ާ‬ ‫ނ އ ަޅުގ ަނޑ ު ދަންނަވ ާނީ މި ވަރ ު މި ވީ‪ .‬މި ފުރ ުޞަ ތުގ ައި‬ ‫ދެހ ަފ ުތާއ ަށ ް ވެފައ ޮއ ްވ ާ ހ ަ​ަސަ ނ ްބ ެ އ ަޅުގ ަނޑ ު ގ ާތ ު ބ ުނީ ނި ކުންނާށ ޭ ކ ޮމާނ ްޑ ް ކުރަނ ް‪ .‬ދެނ ް ހ ަސަ ނ ްބ ެގ ެ މ ަސަ އްކ ަތުނ ް ޭ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ު ހ ަސަ ނ ްބެއ ަށ ް ވަރަށ ް ބޮޑ ަށ ް ޝުކުރ ު އ ަދ ާކުރަނ ް ބޭނުނ ް”‬ ‫ކޯޕަރަލ ް ރަމ ްޒި އްޔ ާ ފާހަގ ަ ކުރ ާ ގ ޮތުގ ައި އޭނ ާގ ެ މި ހި ތްވަރުގަދަކ ަމ ާއި ކ ުރި އެރ ުމ ުގ ެ ފަހ ަތުގ ައި އެތ ައ ް ބ ައ ެއ ް ހި އްސާވާނ ެ​ެއ ެވ ެ‪ .‬ޔ ުނި ޓްގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރ ާ‬ ‫ސ ލި ބި ލ ައްވ ައ ެވ ެ‪ “ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ު ކުރ ާ ކަންތ ައްތ ަކުގ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ވ ެރި ނ ް‬ ‫އ ެހެނ ް މުވ ައްޒ ަފުނ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް އ ަދި ޚ ާއ ްޞަ ކ ޮށ ް ޔ ުނި ޓ ްގ ެ ވ ެރި ނ ްގ ެ ފ ުރި ހަމ ަ ސަ ޕ ޯރޓ ް އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ސކ ޮށ ް ތި އްބ ަވ ާ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް އ ެއ ްބާރ ުލުނ ް ދ ެއ ްވ ާ‪ ،‬އ ަދި އ ަޅުގ ަނޑ ު ދަންނަވ ާނީ އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް ހި ތްވަރ ު ދ ެއްވ ަނީ ކީ ހަމ ަ އެކ ަނި އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރ ާ ދ ާއި ރާގ ައި އި ް‬ ‫ސފ ައި ންގޭގ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް ހި ތްވަރ ު‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް ހި ތްވަރ ު ދ ެއ ްވ ާ އ ަދި އ ަޅުގ ަނޑ ު ދަންނަވ ާނީ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އ ެހ ެނި ހެނ ް ޔ ުނި ޓްތ ަކ ުގ ެ ވ ެރި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ި‬ ‫ވ ެރި ނ ް އެކަންޏ ެއ ް ނ ޫ ޭ‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް ކ ޮމެނ ްޓ ް ލި ބެޔ ޭ”‪.‬‬ ‫ސ ނ ޫޅެޔ ޭ‪ ،‬އެނ ްމެނ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ުދ ެއ ްވ ާ ހަމ ަ އެކ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ސޖ ަ ީކ ކޮބ ައި ތ ޯ ކުރ ެވުނ ު ސުވ ާލ ުގ ެ ޖ ަވ ާބ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ރަމ ްޒި އްޔ ާ ބުނުވ ަނީ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ދ ެއްވަނ ް އ ޮތ ް މ ެ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ަޒީ ފާޔ ާ ގ ުޅި ލ ައ ްވ ާ އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫އަލ ަށ ް ި‬ ‫“މި ދ ާއި ރާއ ަކީ އަނ ްހެނ ް ކ ުދި ނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރަނ ް ވަރަށ ް ރަނގ ަޅ ު ދ ާއި ރ ާއެކ ޭ‪ ،‬މި އ ަދ ުގ ެ އަނ ްހެނުންނަކީ މ ަސަ އްކ ަތ ުގ ެ ދ ާއި ރާގ ައި ފި ރި ހެނުންނ ާއި އ ެއ ްސަ ފ ެއްގ ައި ފ ައި ތި ލ ަ‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަ ިނކަނ ް ކ ެރި ގެނ ް ނި ކުންނާށ ޭ‪ ،‬އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނކ ަމުގ ައި ވ ާ ަ‬ ‫ނ ފުރ ުޞަ ތުތ ަކ ެއ ް ހ ުރި ދ ާއި ރ ާއެކ ޭ‪ ،‬މި ދ ާއި ރާއ ަށ ް ނި ކުނ ް ަ‬ ‫ސ ގި ަ‬ ‫ސާބި ތ ު ކުރަމުނ ް ދ ާ ބަޔަކ ަށ ް ވ ާއި ރ ު މި ދ ާއި ރާއ ަކީވ ެ ް‬ ‫ނ ކަންތ ައްތަކ ަ ީކ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރީ މ ަ ކ ާމި ޔ ާބ ުވާނ ެ ކަންތ ައްތަކ ޭ”‬ ‫ނ ނ ުބުނާށ ޭ‪ ،‬ގި ަ‬ ‫ކ ަމ ެއ ް ނުކ ޮށ ް ހުރެފ ަ މަށަކ ަށ ް ނ ުވ ާ ޭ‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‬

‫ސތ ައ ް‬ ‫ސ ނި ޔ ަމި ކ ަމ ުގ ެ ކ ޯ ް‬ ‫ސފ ައި ންގޭގ ައި އ ަދި ރ ާއްޖޭގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ުޝޔާރ ު މީހުންނަށ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫އަނ ްހެނުނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ކ ަނޑުމ ަ ީތގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރެވ ޭނީ ވަރަށ ް ހިތްވަރުގަދ ަ ކެރޭ ހ ި‬ ‫ސޓަޑީޒ ް‬ ‫ސންޓ ަރ ފ ޮރ މ ެރީ ޓ ައި މ ް ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚިދުމ ަތ ާއި ގ ުޅި ލ ެއ ްވި ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް ޒި ޔާނ ާ ޢ ަބ ްދ ުލ ް މ ަ ީޖދ ެވ ެ‪ެ .‬‬ ‫ހ ަދާފ ައި ހ ުރި ހަމ ައެކ ަނި އަނ ްހެނަ ީކ ‪ 2000‬މ ެއި ‪ 5‬ވަނަ ދުވ ަހ ު ި‬ ‫ްސބިލި ޓީއ ާއި‬ ‫ސޕޮނ ި‬ ‫ސޓ ަލ ް ނ ެވި ގ ޭޝަ ނ ްއ ާއި ޕ ާސަ ނަލ ް ސޭ ފ ް ީޓ ސޯޝަ ލ ް ރ ެ ް‬ ‫ސތ ަކ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ކ ޯ ް‬ ‫(ސ‪.‬އ ެމ ް‪.‬އެސް)ގ ައި ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް ޒި ޔާނ ާ ހ ައްދ ަވާފ ައި ވ ާ ނި ޔ ަމި ކ ަމ ުގ ެ ކ ޯ ް‬ ‫ީ‬ ‫ސޓ ަމ ް (ޖީ‪.‬އ ެމ ް‪.‬ޑީ‪.‬އެސް‪.‬އެސް) އ ާއި އ ަދި ޕ ާސަ ނަލ ް ސަ ވ ައި ވ ަލ ް‬ ‫ސ ް‬ ‫ސ އެނ ްޑ ް ސޭ ފ ް ީޓ ި‬ ‫ސ ސެޓ ްފި ކ ެޓ ްއި ނ ް މ ެ​ެރި ނ ް އޮޕަރޭޝަ ނ ް އ ާއި ގ ްލޯބ ަލ ް މ ެރީ ޓ ައި މ ް ޑި ސްޓްރ ެ ް‬ ‫އ ެޑ ްވާނ ް ް‬ ‫ސ‬ ‫ޭސކ ް ކ ޯ ް‬ ‫ސ‪.‬އ ެމ ް‪.‬އެސްއި ނ ް އޭނާވ ަނީ ފ ުރި ހަމ ަ ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ް ބ ި‬ ‫ސ ީ‬ ‫ސ ކޯސްވ ެ ް‬ ‫ޭސކ ް އ ަދި އ ެޑ ްވާނ ް ް‬ ‫ޓްރޭނި ނ ްގ ިހމެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މީގ ެ އި ތުރުނ ް ފަސްޓ ްއ ެއި ޑ ް ބ ި‬ ‫ްޝޕ ް ޓްރޭނި ނ ްގ‬ ‫ފ ުރި ހަމ ަ ކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ ޒި ޔާނ ާ ޢ ަބ ްދ ުލ ް މަޖީދުވ ަނީ މި ދ ާއި ރ ާއި ނ ް ޢަމ ަ ީލ ތ ަޖ ްރި ބ ާ ހ ޯއްދ ެވ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ބޭރ ު ދ ަތުރ ުކުރ ާ ބޯޓ ެއްގ ައި ‪ 1‬އަހަރ ު ދުވ ަހ ުގ ެ ކެޑ ޭޓ ި‬ ‫ސބިތުކ ޮށްދ ެއ ްވާފ ައި ވ ާ ޒި ޔާނާއ ަ ީކ އެތ ައ ް‬ ‫ސ ފ ުރި ހަމ ަ ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ް އުޅ ަނދުފަހަރ ު ތ ަކުގ ައި އެތ ައ ް ދ ަތުރ ެއްގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވ ެ ހިތްވަރ ު ގަދަކަނ ް ާ‬ ‫ޕްރ ޮގްރާމ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ފ ުރި ހަމ ަ‬ ‫ޭސކ ް ކ ޯހ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސމ ެއ ެވ ެ‪ .‬ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް ޒި ޔާނާވ ަނީ އ ެފ ް‪.‬އާރ ު‪.‬އެސްއި ނ ް ިހނ ްގ ެވި ފަޔ ަރ ފ ައި ޓި ނ ްގ ބ ި‬ ‫ފަންނ ެއ ްގ ެ ހުނަރ ުވ ެރި އ ެކ ެވ ެ‪ .‬އޭނާއ ަ ީކ ފަޔ ަރ ފ ައި ޓަރ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ފާހަގަކ ޮށ ްލެވ ޭ ފަރ ާތ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ޒި ޔާނ ާގ ެ ކ ެޕްޓަނ ް ކ ަމ ުގ ެ ދ ަށުނ ް އ ެމ ް‪.‬‬ ‫ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެމ ް‪.‬އީ‪.‬އެސްއި ނ ް ތ ަޢުލީމ ް ޙ ިާސލ ްކުރ ެއ ްވި ޒި ޔާނާއ ަ ީކ ކ ުޅި ވަރ ުގ ެ މ ައި ދާނުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސ ހ ޯއްދ ަވ ާ ދ ެއ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ސްކ ޫލ ް ދ ައުރުނ ްފ ެށި ގެނ ް ހުނަރ ުވ ެރި ވ ޮ ީލ ކ ުޅުނ ްތ ެރި އ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ފާހަގ ަކުރެވ ޭ ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް ޒި ޔާނާވ ަނީ‬ ‫އީ‪.‬އެސްގ ެ ވ ޮ ީލ ީޓމ ަށްވ ަނީ ޗ ެމ ް ިޕއަންކަނ ްވ ެ ް‬ ‫ު‪.‬ސގ ެ އަނ ްހެނ ް ީޓމ ެއ ް ވާދ ަކ ުރި‬ ‫ސތ ަކ ުގ ެ ވ ޮ ީލ ބޯޅ ަ މ ުބާރ ާތުގ ައި އެސް‪.‬އާރ ީ‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ނޭޝަ ނަލ ް ޖ ޫނި އ ާ އަނ ްހެނ ް ވ ޮ ީލ ޓީމްގ ައި ދެއަހަރ ު ދުވ ަހ ު ިހމ ެނި ލ ައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ޮ ީފ ް‬ ‫ސ ހ ިާސލ ް ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް ޒި ޔާނ ާ ޢ ަބ ްދ ުލ ް މަޖީދ ު މި ހާރ ު މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރައްވ ަމުންދ ަނީ‬ ‫ފުރަތަމ ަ ފަހަރ ު ޒި ޔާނާވ ަނީ އ ެމ ުބާރ ާތ ުގ ެ ފ ެއ ާޕްލ ޭ ކ ުޅުނ ްތ ެރި ޔ ާގ ެ މ ަޤ ާމ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ޑި ޕ ާޓްމަނ ްޓްގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ް ޓްރޭނި ނ ްގ އެނ ްޑ ް ހިއުމަނ ް ރި ސޯސަ ް‬ ‫ޑ ޮކްޓަރަކ ަށ ްވުމ ަކީ ކޮނ ްމ ެ ކޮނ ްމ ެ މީ ހަކ ަށ ް ކުރެވޭނ ެ ކ ަމ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އެކަނ ްކުރެވ ޭނީ ކި ކަނ ް އ ޯގ ާތ ެރި ހ ަމްދަރ ުދީ އ ާއި އި ޚ ްލާޞްތ ެރި ކ ަމުނ ް ފ ުރި ގެނ ްވ ާ ހި ތ ެއ ްގ ެ އ ަހ ުލ ުވ ެރި‬ ‫ނނ ްކެރޭ ހީވ ާގި‬ ‫ސ ފަސްޖ ެހ ުމ ެއްނ ެތި ނ ުކުނ ް ަ‬ ‫ސ އި ންސާނީ އެމ ަތި ވ ެރި ޚި ދުމަތ ަށ ް ތ ައްޔާރ ުވ ެގެނ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ބަޔަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ހަމ ަ އ ެހެނ ްމ ެ ކޮނ ްމ ެ ގ ަޑި އ ެއްގ ައި ގ ޮވ ާލ ެވުނ ު ަ‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ސ ހ ައްދ ަވާފ ައި ވ ާ އަނ ްހެނ ް ބޭކ ަނބަލ ަކ ު ހި މ ެނި ލ ައ ްވާފ ައ ެއ ް ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ސ އ ެމ ް‪.‬ބީ‪.‬ބީ‪.‬އ ެ ް‬ ‫ޝކަރުގ ައި މީ ގ ެ ކ ުރި ނ ް ދުވަހ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މި ލ ަ ް‬ ‫މުރ ާލި މީ ހުންނަށ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ާސ ތ ަމ ްރީ ނ ްކ ޯހުނ ް ފާސްވ ެ ޢަމ ަ ީލ ދ ާއި ރާއ ަށ ް ނ ުކުންނަވާފ ައ ެވ ެ‪ « .‬އ ަޅުގ ަނޑ ު‬ ‫ނ އަސ ީ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ‪ 48‬ވ ަ ަ‬ ‫ްސނާވ ަނީ ހ ޯއްދ ަވާފ ައ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫އ ެ ޝަ ރަފ ް ވއ‪ 2.‬ޑރ‪.‬ފ ާޠި މ ަތ ު ތ ަޙ ީ‬ ‫ަޝޔާއ ަށ ް‬ ‫ސ ހ ެދުމ ަށ ް ރ ި‬ ‫ސކ ޮޅ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ނޯޕޭލީވ ެއްގ ައި އ ެމ ް‪.‬ބީ‪.‬ބީ‪.‬އ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ަޒީ ފ ާ ލި ބުނ ުތ ާ ކުޑ ަދުވ ަ ް‬ ‫ނ އަހަރ ު‪ި .‬‬ ‫މި ޚި ދުމ ަތ ާއި ގ ުޅ ުނީ ސްކ ޫލ ް ބޮނ ްޑ ުގ ެ ދ ަށުނ ް ‪ 2000‬ވ ަ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ސނ ުނީ ި‬ ‫ސކ ޮޅ ެއްފ ަހުނ ް ވި ް‬ ‫ސ ދުވ ަ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ސ ހަމ ަޖ ެހުނ ު‪ .‬އޭރ ު ހީވެފ ައި އ ޮ ީތ މި ީއ އަނ ްހެނ ްކ ުދި ނ ް އ ުޅެނ ްވާވަރ ުގ ެ ތަނ ެއ ް ނޫނޭ‪ަ .‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ު ދި ޔައީ‪ .‬ފ ަހުނ ް ޕޭލީވ ްވ ެ ް‬ ‫ސ‪.‬އ ެޗ ް‪.‬އެސް‪.‬އ ޭއި ނ ް އ ޭލ ެވ ެލ ް ހ ެދުމ ަށްފ ަހ ު‬ ‫ޚި ދުމަތ ަކީ އަނ ްހެނ ް ކ ުދި ންނަށ ް އ ަދ ާކުރ ެވި ދާނ ެ މ ުޙި އ ްމ ު ޤ ައ ުމީ ޚި ދުމ ަތ ެއްކަނ ް‪ .‬ފަހަނ ް ވަރަށ ް ޝަ ޢ ުޤ ުވ ެރި ވި މި ދ ާއި ރާއ ަށ ް‪ީ ».‬‬ ‫ްސނ ާ އ ެމ ް‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ަޒީ ފާއ ަށ ް ޝަ އ ުޤ ުވ ެރި ކަނ ް އ ުފ ެދުނުގ ޮތ ް ކި ޔ ާދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬މ ާލެއ ަށ ް އުފަނ ް ޑރ‪ .‬ފ ާޠުމ ަތ ު ތ ަޙ ީ‬ ‫ްސނ ާ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ާއި ގ ުޅުނ ު ޑރ‪ .‬ފ ާޠުމ ަތ ު ތ ަޙ ީ‬ ‫ި‬ ‫ސ ހި ތްވަރ ާއ ެކ ު‬ ‫ާސލ ް ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ « .‬ކޮނ ްމ ެ ކަމ ަކީވ ެ ް‬ ‫ނ ހ ި‬ ‫ަޝޔ ާގ ެ ސެއި ނ ްޓ ް ީޕޓަސްބ ާގ ް މ ެޑި ކ ަލ ް ކ ޮލ ެޖުންނ ެވ ެ‪ .‬އޭނާވ ަނީ މި ކ ޯހުނ ް ދެވ ަ ަ‬ ‫ސ ހ ައްދ ަވާފ ައި ވ ަނީ ރ ި‬ ‫ބީ‪.‬ބީ‪.‬އ ެ ް‬ ‫ްސނ ާގ ެ ފ ަހުބަހ ަކީ މި އީއ ެވ ެ‪ .‬އެކަނ ް އޭނާވ ަނީ ޢަމ ަ ީލ މ ައި ދާނުގ ައި ވަރަށ ް ރަނގަޅ ަށ ް‬ ‫ނމ ަ ކ ާމި ޔ ާބ ު ކުރެވޭނެކ ަމ ެއ ް» ވއ‪ 2.‬ޑރ‪ .‬ފ ާޠުމ ަތ ު ތ ަޙ ީ‬ ‫ކ ެރި ގެނ ް ކ ުރި މ ަތި ލ ައި ފި ަ‬ ‫ސކ ޮށ ްދީ ފ ައ ެވ ެ‪ .‬ޑ ޮކްޓަރަކ ަށ ްވުމ ަކީ ކޮނ ްމ ެ ކޮނ ްމ ެ މީ ހަކ ަށ ް ކުރެވޭނ ެ ކ ަމ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އެކަނ ްކުރެވ ޭނީ ކި ކަނ ް އ ޯގ ާތ ެރި ހ ަމްދަރ ުދީ އ ާއި އި ޚ ްލާޞްތ ެރި ކ ަމުނ ް ފ ުރި ގެނ ްވ ާ‬ ‫ސާބި ތ ުވ ެ ް‬ ‫ސ ފަސްޖ ެހ ުމ ެއްނ ެތި‬ ‫ސ އި ންސާނީ އެމ ަތި ވ ެރި ޚި ދުމަތ ަށ ް ތ ައްޔާރ ުވ ެގެނ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ހި ތ ެއ ްގ ެ އ ަހ ުލ ުވ ެރި ބަޔަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ހަމ ަ އ ެހެނ ްމ ެ ކޮނ ްމ ެ ގ ަޑި އ ެއްގ ައި ގ ޮވ ާލ ެވުނ ު ަ‬ ‫ސ ހ ައްދ ަވާފ ައި ވ ާ އަނ ްހެނ ް ބޭކ ަނބަލ ަކ ު ހި މ ެނި ލ ައ ްވާފ ައ ެއ ް‬ ‫ސ އ ެމ ް‪.‬ބީ‪.‬ބީ‪.‬އ ެ ް‬ ‫ޝކަރުގ ައި މީ ގ ެ ކ ުރި ނ ް ދުވަހ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މި ލ ަ ް‬ ‫ނނ ްކެރޭ ހީވ ާގި މުރ ާލި މީ ހުންނަށ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ނ ުކުނ ް ަ‬ ‫ާސ ތ ަމ ްރީ ނ ްކ ޯހުނ ް ފާސްވ ެ ޢަމ ަ ީލ ދ ާއި ރާއ ަށ ް ނ ުކުންނަވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ އަސ ީ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ‪ 48‬ވ ަ ަ‬ ‫ްސނާވ ަނީ ހ ޯއްދ ަވާފ ައ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ސ އ ެ ޝަ ރަފ ް ވއ‪ 2.‬ޑރ‪.‬ފ ާޠި މ ަތ ު ތ ަޙ ީ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ސ‬ ‫ސކ ޮޅ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ނޯޕޭލީވ ެއްގ ައި އ ެމ ް‪.‬ބީ‪.‬ބީ‪.‬އ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ަޒީ ފ ާ ލި ބުނ ުތ ާ ކުޑ ަދުވ ަ ް‬ ‫ނ އަހަރ ު‪ި .‬‬ ‫« އ ަޅުގ ަނޑ ު މި ޚި ދުމ ަތ ާއި ގ ުޅ ުނީ ސްކ ޫލ ް ބޮނ ްޑ ުގ ެ ދ ަށުނ ް ‪ 2000‬ވ ަ ަ‬ ‫ސކ ޮޅ ެއްފ ަހުނ ް‬ ‫ސ ދުވ ަ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ސ ހަމ ަޖ ެހުނ ު‪ .‬އޭރ ު ހީވެފ ައި އ ޮ ީތ މި ީއ އަނ ްހެނ ްކ ުދި ނ ް އ ުޅެނ ްވާވަރ ުގ ެ ތަނ ެއ ް ނޫނޭ‪ަ .‬‬ ‫ަޝޔާއ ަށ ް އ ަޅުގ ަނޑ ު ދި ޔައީ‪ .‬ފ ަހުނ ް ޕޭލީވ ްވ ެ ް‬ ‫ހ ެދުމ ަށ ް ރ ި‬ ‫ސ‪.‬އ ެޗ ް‪.‬އެސް‪.‬އ ޭއި ނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމަތ ަކީ އަނ ްހެނ ް ކ ުދި ންނަށ ް އ ަދ ާކުރ ެވި ދާނ ެ މ ުޙި އ ްމ ު ޤ ައ ުމީ ޚި ދުމ ަތ ެއްކަނ ް‪ .‬ފަހަނ ް ވަރަށ ް ޝަ ޢ ުޤ ުވ ެރި ވި މި ދ ާއި ރާއ ަށ ް‪ީ ».‬‬ ‫ސނ ުނީ ި‬ ‫ވި ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ަޒީ ފާއ ަށ ް ޝަ އ ުޤ ުވ ެރި ކަނ ް އ ުފ ެދުނުގ ޮތ ް ކި ޔ ާދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬މ ާލެއ ަށ ް އުފަނ ް ޑރ‪.‬‬ ‫ްސނ ާ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ާއި ގ ުޅުނ ު ޑރ‪ .‬ފ ާޠުމ ަތ ު ތ ަޙ ީ‬ ‫އ ޭލ ެވ ެލ ް ހ ެދުމ ަށްފ ަހ ު ި‬ ‫ާސލ ް ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ « .‬ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ނ ހ ި‬ ‫ަޝޔ ާގ ެ ސެއި ނ ްޓ ް ީޕޓަސްބ ާގ ް މ ެޑި ކ ަލ ް ކ ޮލ ެޖުންނ ެވ ެ‪ .‬އޭނާވ ަނީ މި ކ ޯހުނ ް ދެވ ަ ަ‬ ‫ސ ހ ައްދ ަވާފ ައި ވ ަނީ ރ ި‬ ‫ްސނ ާ އ ެމ ް‪.‬ބީ‪.‬ބީ‪.‬އ ެ ް‬ ‫ފ ާޠުމ ަތ ު ތ ަޙ ީ‬ ‫ްސނ ާގ ެ ފ ަހުބަހ ަކީ މި އީއ ެވ ެ‪ .‬އެކަނ ް އޭނާވ ަނީ ޢަމ ަ ީލ މ ައި ދާނުގ ައި‬ ‫ނމ ަ ކ ާމި ޔ ާބ ު ކުރެވޭނެކ ަމ ެއ ް» ވއ‪ 2.‬ޑރ‪ .‬ފ ާޠުމ ަތ ު ތ ަޙ ީ‬ ‫ސ ހި ތްވަރ ާއ ެކ ު ކ ެރި ގެނ ް ކ ުރި މ ަތި ލ ައި ފި ަ‬ ‫ކަމ ަކީވ ެ ް‬ ‫ސކ ޮށ ްދީ ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވަރަށ ް ރަނގަޅ ަށ ް ސާބި ތ ުވ ެ ް‬ ‫ނރ ާއި ޢި ލ ްމ ު ހ ޯއްދ ަވާފ ައި ވ ާ ބ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ތ ަފ ާތ ު އ ެކި ފަންނުތ ަކުނ ް ހ ު ަ‬ ‫ސފ ައި ންނަކީވ ެ ް‬ ‫ނރ ުވ ެރި ންނ ެއ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަމުނ ްދ ާ ދ ާއި ރ ާއ ެކ ެވ ެ‪ .‬އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އ ެފްއ ަކީ ތ ަފ ާތ ުއެތ ައ ް ހ ު ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަމުނ ްދާކ ަމީ ހ ައި ރާނ ްވާނ ްޖެހ ޭ‬ ‫ސ މި ދ ާއި ރާގ ައި އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫އި މާރ ާތ ް ކުރ ުމ ުގ ެ ދ ާއި ރާއ ަކީ ވަރަށްމ ަދުނ ް ނ ޫނީ އަނ ްހެނުނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ާ ދ ާއި ރާއަކ ަށްނ ުވި ަ‬ ‫ނރ ުވ ެރި އަނ ްހެނ ް ބޭކ ަނބ ަލ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ާސލ ްކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ ހ ު ަ‬ ‫ސޖަނ ްޓ ް އ ައި މި ނަތ ު ޢ ަ ީލއ ަކީ އި މާރ ާތ ްކުރ ުމ ުގ ެ ދ ާއި ރ ާއި ނ ް މ ަ ީތ ތ ަޢުލީމ ް ހ ި‬ ‫ކ ަމ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ސ‪ާ .‬‬ ‫ސ‪.‬އ ެޗ ް‪.‬‬ ‫ސ ޑި ގ ްރީ އ ެއ ް ހ ޯއްދަވ ައި ގެނ ް އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އ ެފްގ ައި ޢަމ ަ ީލ ދ ާއި ރާއ ަށ ް އެނ ްމ ެ ފުރަތަމ ަ ނ ުކުންނ ެވި އަނ ްހެނ ް ބޭކ ަނބ ަލުނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި އޭނ ާ ހި މ ެނި ލ ައްވ ައ ެވ ެ‪ީ .‬‬ ‫ބ ެޗ ްލ ާ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސވި ލ ް އި ނ ްޖި ނި އ ަރި ނ ްގ ކ ޯ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ާއި ގ ުޅި ލ ެއ ްވި އ ައި މި ނަތ ު ޢ ަ ީލވ ަނީ ީބޓ ެކ ް ޑި ގ ްރީ އި ނ ް ި‬ ‫ނ އަހަރ ު ި‬ ‫ާސލ ް ކުރ ެއ ްވުމ ަށްފ ަހ ު ‪ 1999‬ވ ަ ަ‬ ‫އެސް‪.‬އީއި ނ ް ތ ަޢުލީމ ް ހ ި‬ ‫ސ‬ ‫އި ނ ްޑި އ ާއި ނ ް ފ ުރި ހަމ ަ ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ އ ެފ ްގ ެ މަރުކ ަޒުތ ަކުގ ައި އި މާރ ާތ ްކުރެވ ޭ އެތ ައ ް އި މާރ ާތްތ ަކ ެއްގ ައި އެސްޓި މ ޭޓްތ ައ ް ހ ެދ ުމ ާއި އ ަދި ޑި ޒ ައި ނ ްކުރ ުމުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސޖަނ ްޓ ް އި މި ނަތުޢަލީގ ެ ޙި އްސާވުނ ް ފާހަގަކ ޮށ ްލ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޕީ‪.‬ޕީ‪.‬އ ައި އ ެމ ް‪.‬އެސްގ ެ ސްޓ ްކްޗަރަލ ް ޑި ޕ ާޓްމަންގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރައްވ ަމުނ ްގެންދ ަވ ާ އ ައި މި ނަތުއ ަ ީލވ ަނީ ދ ާދި ފ ަހުނ ް‬ ‫ސ‪ާ .‬‬ ‫ސ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ‬ ‫ސޕަވ ައި ޒަރ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސންޓަރުގ ައި ހ ަ ޔ ުނި ޓ ް އި މާރ ާތ ް ހ ެދ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި ހި ގ ަމުނ ްދި ޔައި ރ ު އެތަނ ުގ ެ ސަ އި ޓ ް ު‬ ‫ގި ރި ފ ު ީށ ޓްރޭނި ނ ްގ ެ‬ ‫ސޖަނ ްޓ ް‬ ‫ސ ސ‪ާ .‬‬ ‫ސ ކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ ބޭކ ަނބ ަލ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ނި މި ގެނ ްދ ާ ދ ައުރ ުގ ެ އަނ ްހެނ ް ކ ޮމ ެޓީ ގ ެ ރައީސަ ކީވ ެ ް‬ ‫ސކަނ ްވ ެ ް‬ ‫އި ތުރުނ ް އެނާއ ަކީ އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އ ެފ ްގ ެ އަނ ްހެންކ ޮމ ެޓީ ގ ެ ރަ ީއ ް‬ ‫އ ައި މި ނަތ ު ޢަލީއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ ‬

‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސ ހިތްވަރާއިއެކު ކުރިމަތިލަ ިއފިނަމ ަ ކާމިޔ ާބުވާނ ެއެވެ‪.‬‬ ‫ކޮންމ ެ ކަމ ަކާއިވެ ް‬ ‫ާސ ތަމްރީން ކޯހުގެ ކޮމ ަޑާންޓް ވާދައިގެ ތަށްޓަށް ބޭއްވުނ ު މ ަޒުމ ޫން ލިޔުމ ުގެ މުބާރ ާތުން ‪ 1‬ވަނަ އަށް ހޮވިފައިވާ މ ަޒުމޫނ ެވެ‪.‬‬ ‫«މިމ ަޒުމ ޫނަ ީކ ‪ 51‬ވަނަ އަސ ީ‬

‫ޕ ްރައިވެޓް އަ ީލ ނިފާޢު (ސ‪.‬ނ ަންބަރު‪:‬‬ ‫‪ – 6237‬ޓެންގ ޯ ޕ ްލެޓޫން)‬

‫ސނ ުމާއި ހަމ ަ‬ ‫ސނާ ހައްދަވާފައިވަ ީނ ފުރިހަމ ަ ވި ް‬ ‫ޝައްކެއްނ ެތް ގޮތުގައި މ ާތް ﷲ އިން ާ‬ ‫ސނާ ފަރަޤ ްކޮށްދޭ އެންމ ެ ބ ޮޑު ހެއްކަ ީކ‬ ‫ބުއް ިދ ދެއްވާފައެވެ‪ .‬ކައުނ ުގައިވާ އެހެން މ ަޙ ްލޫޤ ުންނާއި‪ ،‬އިން ާ‬ ‫ސނ ުމާއި ހަމ ަބުއްދީގެ ބޭނ ުން އެންމ ެ ފުރިހަމ ައަށް ކޮށް‪،‬‬ ‫ސނ ުމާއި ހަމ ަބުއްދިއެވެ‪ .‬މިވި ް‬ ‫މިބަޔ ާންކުރ ެވުނ ު ވި ް‬ ‫ސ ހިތްވަރާއިއެކު‬ ‫ސނާ‪ ،‬ފިކުރުކޮށްފިނ ަމ ަ ފާޅުވާ ވަރަށް ބ ޮޑު ހަޤީޤ ަތެއްވެއެވެ‪ .‬އެއީ‪ ،‬ކޮންމ ެ ކަމަކީވެ ް‬ ‫ވި ް‬ ‫ކުރިމަތިލައިފިނ ަމ ަ ކާމިޔ ާބުވާނ ެ ކަމ ެވެ‪.‬‬ ‫އ ާދ ެ! އި ންސާނީ ތ ާރީ ޚ ަށ ް ބ ަލ ާއި ރ ު އ ަޅުގ ަނޑ ު‬ ‫ނނ ް‬ ‫މި ދެންނ ެވި ކ ަމ ުގ ެ ހ ަޤީ ޤ ަތ ް ވަރަށ ް ފ ައ ުޅުކ ޮށ ް ފެނ ް ަ‬ ‫އެބައ ޮތ ެވ ެ‪ .‬ފ ަޤީ ރ ު އ ާއި ލާތަކ ަށ ް އުފަނ ް އެތ ައ ް އެތ ައ ް‬ ‫ދ ަރި ންނ ެއ ް ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ ވ ެރި ންނަށ ްވެފ ައި އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ުއ ްސަ ނދި މ ަހުޖަނުންނަށ ްވެފ ައި އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ަސލ ް‬ ‫ސ އެތ ައ ް އެތ ައ ް ދ ާއި ރާތ ަކުނ ް ކ ުރި އަރ ާ‪ ،‬ލާމ ީ‬ ‫މި ނޫނ ްވ ެ ް‬ ‫ނަމޫނާތަކ ަށ ް ވެފ ައި ހ ުރި ކަމ ަކީ އެކ ަމ ާއި ‪ ،‬ދެބަސްވ ެވެނ ް‬ ‫ސކ ަމ ެއ ް‬ ‫ނވ ަ ް‬ ‫ނ ެތ ް ހ ަޤީ ޤ ަތ ެކ ެވ ެ‪ .‬ސުވާލ ަކީ ފ ައި ސާގ ެ ތ ަ ަ‬ ‫ނ ެތ ް‪ ،‬ދި ރި އ ުޅ ުމ ުގ ެ ޙާލ ަތ ު އ ެހާދ ަށ ް ފަންތީގ ެ މީ ހުނ ް މި ހ ާ‬ ‫ސފ ައި ވ ަނީ ކި ހި ނަކުނ ްތ ޯއ ެވ ެ؟ ޖ ަވާބ ަކީ‬ ‫ބޮޑ ަށ ް ކ ުރި އަރ ާ ގ ޮ ް‬ ‫ސ ކ ުރި މ ަތި ލ ުމ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ު‬ ‫ހި ތްވަރ ާއި އ ެކ ު ކޮނ ްމ ެ ކަމ ަކ ާއި ވ ެ ް‬ ‫ސކަނ ް ނ ެތ ް ފަރ ާތްތ ަކުނ ް‬ ‫ނވ ަ ް‬ ‫މި ބަޔާނ ްކ ުރި ފަދ ަ މ ާ ީލ ތ ަ ަ‬ ‫ބަޔާނ ްކުރ ެވުނ ު މ ަޤާމުތ ައ ް ދި ފ ާޢުކ ޮށްފ ައި ވ ަނީ އ ެމީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫ގަދ ަ ހި ތްވަރ ާއި ‪ ،‬އ ަޒ ުމ ާއި ‪ ،‬ކެރ ުމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ު‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ސނ ާލި ަ‬ ‫އި ސްލ ާމީ ތ ާރީ ޚ ަށ ް ވި ް‬ ‫ނނ ް‬ ‫މި ދެންނ ެވި ބ ަހ ުގ ެ ހ ަޤީ ޤ ަތ ް ވަރަށ ް ސާފުކ ޮށ ް ފެނ ް ަ‬ ‫ސނާލ ަމ ާތ ޯއ ެވ ެ!‬ ‫އެބ ަ އ ޮތ ެވ ެ‪ .‬ބ ަދުރ ު ހ ަނގުރާމައ ަށ ް ވި ް‬ ‫މުސްލި މުނ ްގ ެ އެނ ްމ ެ ‪ 300‬އ ެއ ްހ ާ މީ ހުންނ ާއި ކ ުރި މ ަތި ީލ‬ ‫ސ މުޝްރި ކުނ ްގ ެ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ޝކަރ ެއ ްތ ޯއ ެވ ެ؟ ަ‬ ‫ކި ހ ާ ބ ޮޑ ު ލ ަ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނކ ަށ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ޝކަރ ު ބ ޮޑ ުވ ެ ބި ޔަވުމ ަކުނ ް އ ެމީ ހ ު ަ‬ ‫ލަ ް‬ ‫ކ ުރި އެރ ުމ ެއ ް ނ ުލި ބ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި މި ބުނ ާ ހި ތްވަރ ު‬ ‫ޝމަނުނ ްގ ެ މ ައްޗަށ ް‬ ‫ސ މުސްލި މުނ ް ދ ު ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ނ ެތ ުމުންނ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ގަދ ަވެގ ަ ީތ ގަދ ަ ހި ތްވަރ ާއި އ ެކ ު ހ ަނގުރާމަކ ޮށ ްގެންނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ސ މުސްލި މުނ ް ހ ޯދާފ ައި ވ ާ‬ ‫މި ނޫނ ް ހ ަނގުރާމަތ ަކުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސއްރަކީ ހި ތްވަރ ާއި އ ެކ ު‬ ‫ކ ާމި ޔ ާ ީބތ ަކ ުގ ެ އެނ ްމ ެ ބ ޮޑ ު އ ެއ ް ި‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދެނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ތ ާރީ ޚ ަށ ް ބ ަލާލ ަމ ާތ ޯއ ެވ ެ!‬ ‫މުޙ ައްމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު‪ ،‬ޤ ައ ުމީ ބަޠަތަލަކ ަށ ް ވެވަޑ ައި ގ ަތްގ ޮތ ް‬ ‫އ ެނގި ނުލ ައ ްވ ާ ދި ވ ެހި ދ ަރި އ ަކ ު މ ަދ ުވާނެކަނ ް ކަށަވަރ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެމ ަނި ކ ުފާނ ާއި ‪ ،‬އެމ ަނި ކ ުފާނުނ ްގ ެ ހި ތްވަރުގަދ ަ ބ ައި ވ ެރި ނ ް‬ ‫ކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ މ ަތި ވ ެރި މ ަސަ އްކަތ ަކީ އެއ ަށ ް އި ތުރ ު‬ ‫ްސލ ެއ ް ބޭނުނ ްވާނ ެ ކ ަމ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ރ ެއ ާއި ދ ުވ ާލ ު ކ ުރި‬ ‫ތ ަފ ީ‬ ‫ނތީޖ ާ ފ ޮނި ކ ޮށ ް ލި ބ ުމީ ހި ތްވަރ ާއި އ ެކ ު‬ ‫ބުރަ މ ަސަ އްކ ަތ ުގ ެ ަ‬ ‫ސ‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލ ައި ގެނ ްކ ުރި މ ަސަ އްކ ަތުނ ް ކ ަމ ާއި މ ެދ ު ކުޑ ަވ ެ ް‬ ‫ސ މި ފަދ ަ‬ ‫ނ ް‬ ‫ޝަ އ ްކ ެއްނ ެތ ެވ ެ‪ .‬ބ ޮޑ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ނ ޫ ަ‬ ‫ނމ ަ‬ ‫އެތ ައ ް ދ ަރި ންނ ެއްވ ަނީ ހި ތްވަރ ާއި އ ެކ ު ކ ުރި މ ަތި ލ ައި ފި ަ‬ ‫ސ ކ ާމި ޔ ާބ ުވާނެކަނ ް ކަށަވަރުކ ޮށ ްދީ ފ ައ ެވ ެ‪ .‬ދޮނ ް‬ ‫ކޮނ ްމެކ ަމ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސކ ަލުނ ްގ ެ‬ ‫ސރަ ް‬ ‫ބަނ ްޑާރައި ންނ ާއި ‪ ،‬ހ ަސަ ނ ް ނޫރައ ްދީ ނ ް ފަދ ަ ރަ ް‬ ‫ކ ާމި ޔާބީގ ެ ފަހ ަތުގ ައި ވ ަނީ ހި ތްވަރ ާއި އ ެކ ު ކ ުރި މ ަތި ލ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސނ ާއި ރ ު ނޮވ ެމްބަރ ު ‪ 3‬ޢ ުދ ުވާނަށ ް‬ ‫ފ ަހ ުގ ެ ތ ާރީ ޚ ަށ ް ވި ް‬

‫ޞރ ުލި ބ ުނީ‬ ‫ނ ް‬ ‫ސނާލ ަމ ާ ހި ންގ ަވ ާށ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެހި ންނަށ ް ަ‬ ‫ވި ް‬ ‫ޞރ ުގ ެ ފަހ ަތުގ ައި ވ ަނީ ކޮނ ް‬ ‫ނ ް‬ ‫ކި ހި ނަކުނ ްތ ޯއ ެވ ެ؟ އ ެ ަ‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ކަންތ ައްތ ަކ ެއ ްތ ޯއ ެވ ެ؟ މި ހި ރީ ހ ައްތ ަހ ާވ ެ ް‬ ‫ޤ ަބ ޫލ ުކުރަނ ްޖެހ ޭ ހ ަޤީ ޤ ަތްތ ަކ ެވ ެ‪ .‬ވީއި ރ ު‪ ،‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ނމ ަ ކ ާމި ޔ ާބ ު‬ ‫ކަންތ ައްތ ަކ ާއި ހި ތްވަރ ާއި އ ެކ ު ކ ުރި މ ަތި ލ ައި ފި ަ‬ ‫ސ ސަ ބ ަބ ެއ ް ނ ެތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ުވާނ ް ީވ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އެނ ްމ ެ ފުރަތަމ ަ ރޭޑި ޔ ޯއ ެއ ް ހަދަނ ް ޢީޖ ާދ ުކުރަނ ް‬ ‫ސނަވ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޚި ޔ ާލ ުކ ުރި މީ ހާއ ަށ ް ދި މ ާވި ގޮނ ްޖ ެހުންތަކ ަށ ް ވި ް‬ ‫ރޭޑި ޔ ޯއ ެއ ްގ ެ ޒ ަރީ ޔ ާއި ނ ް ދުރަށ ް އ ަޑ ު ފޮނ ުވި ދާނެކަމ ަށ ް‬ ‫ޚި ޔ ާލ ު ދި ނ ުމުނ ް އޭނާއ ަކީ ބ ުއ ްދި ހަމަނ ުޖެހ ޭ މޮޔައ ެއްކަމ ަށ ް‬ ‫ސ އޭނ ާ ހި ތްވަރ ު ދ ުލ ެއ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ބަލ ައި ޖަލ ަށ ް ލ ެވުނ ެވ ެ‪ަ .‬‬

‫ސ އޭނ ާ މ ަސަ އްކ ަތްކ ޮށ ް‬ ‫ނ ުކުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޖ ަލުގ ައި އ ޮވ ެގެނ ްވ ެ ް‬ ‫ާސލ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެނ ްމ ެ ފ ަހުނ ް ކ ާމި ޔާބީގ ެ މަނ ްޒި ލ ާއި ހަމައ ަށ ް ވ ި‬ ‫ނރ ު‪ ،‬ބި ލ ް ގ ޭޓްސް‪،‬‬ ‫އ ެމ ެރި ކ ާގ ެ މަޝްހޫރ ު ބި ލި އ ަ ަ‬ ‫މ ައި ކ ްރ ޯސޮ ފ ްޓ ްގ ެ ބ ާނީ ގ ެ އި ތުރުނ ް ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އެނ ްމ ެ‬ ‫މ ުއ ްސަ ދި މީ ހަކ ަށ ް ވެފ ައި ވ ަނީ ގޮނ ްޖ ެހުންތަކ ަކ ާއި ކ ުރި މ ަތި‬ ‫ނ ގޮނ ްޖ ެހުންތަކ ަކ ާއި‬ ‫ނުލ ައ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ތ ަފ ާތ ު ގި ނަގ ު ަ‬ ‫ސ‬ ‫ސ ކޮނ ްމ ެ ގޮނ ްޖ ެހުމ ަކ ާއި ވ ެ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނތީޖާއ ަކީ ކޮބ ައި ތ ޯއ ެވ ެ؟‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ީލ ހި ތްވަރ ާއި އ ެކުގ ައ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ކ ާމި ޔ ާބ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސނ ާ‬ ‫ވި ް‬ ‫މި ސާލުތަކ ަށ ް‬ ‫ބަޔާނ ްކުރ ެވުނ ު‬ ‫ވި ކުރ ު ކ ޮށ ްލ ާއި ރ ު އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް އެނ ްމ ެ ބޮޑ ަށ ް‬ ‫ފ ަޢ ުޅ ުވ ެގެނ ްދި ޔަ ީއ ހި ތްވަރ ާއި ‪ ،‬ކ ާމި ޔާބ ަކީ ގ ުޅި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ނމ ަ‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލ ައި ފި ަ‬ ‫ހި ތްވަރ ާއި އ ެކ ު‬ ‫އ ެއްޗ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އ ޮ ީތ‬ ‫ކ ާމި ޔ ާބ ުވާނެކ ަމ ެވ ެ‪ .‬ދ ުނި ޔަ ީވ ކޮނ ްމ ެ ކަމަކ ަށ ްވ ެ ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ހަމ ަ މި ހ ުކ ުމ ެވ ެ‪ .‬ކ ާމި ޔ ާބ ު ބޭނ ުމި އްޔ ާ‪ ،‬ހި ތްވަރ ާއި އ ެކ ު‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލ ުމ ެވ ެ‪ .‬އެނ ްމ ެ ކ ުދި ނުވަތ ަ އާދ ައި ގ ެ ކަންތ ައްތ ަކުނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ފ ެށި ގެނ ް އެނ ްމ ެ ބުރަ އ ުނދ ަގ ޫ ކަންތ ައްތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫ކ ާމި ޔ ާބ ުވާނެކ ަމީ‬ ‫ނމ ަ‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލ ައި ފި ަ‬ ‫ހި ތްވަރ ާއި އ ެކ ު‬ ‫ޝަ އ ްކ ެއ ް ހ ުރި ކ ަމ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬މި ސަ ބަބ ަށ ް ޓަކ ައި މަޝްހޫރ ު‬ ‫ޮސބ ަލ ް”‬ ‫އ ަދީ ބ ަކ ު ވި ދ ާޅުވ ަނީ “ނަތި ނ ްގ އީޒ ް އި ންޕ ި‬ ‫ނުވަތ ަ ކ ާމި ޔ ާބ ު ނ ުކުރެވޭނ ެ ކ ަމ ެއ ް ނޯންނާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ކ ާމި ޔ ާބ ުކުރެވ ޭނި ހި ތްވަރ ާއި އ ެކ ު އ ެކުރާކަމ ަކ ާއި‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ސ ހި ތްވަރ ެއ ް‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލ ައި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬މި އ ާއި ޚި ލާފ ަށ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނމ ަ އެނ ްމ ެ ގ ާތ ް‬ ‫ޖޯޝެއ ް ނ ެތި ކަންކ ަމ ާއި ކ ުރި މ ަތި ލ ާ ަ‬ ‫ސ އެކ ަމ ެއ ް‬ ‫އ ެކ ުވ ެރި އަކ ަށ ް ވ ާނީ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އެނ ްމެނ ްވ ެ ް‬ ‫ޤ ަބ ޫލ ުކުރަނ ް ބޭނުނ ްވ ާ ނ ާކ ާމި ޔ ާބ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސނުންނަށ ް ވީހި ނދ ު‪،‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްނީ އި ނ ް ާ‬ ‫ފ ުރި ހަމ ަ ބ ައ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ވާކ ަށ ް ލ ާޒި މ ެއ ް‬ ‫ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ގޮނ ްޖ ެހުމ ަކ ާއި ނުލ ައި ދި މ ާކުރ ާ ކޮނ ްމެކ ަމ ެއ ް‬ ‫ސ ލ ާޒި މ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް‬ ‫ާސލ ްވުނ ްވ ެ ް‬ ‫ހ ި‬ ‫އ ޮ ީތ ހި ތްވަރ ާއި އ ެކ ު ކ ުރި މ ަތި ލ ާ ކޮނ ްމ ެ ކަމ ަކުނ ް ދޭހަވ ަނީ‬ ‫ތި މ ާ އެކ ަމ ެއ ް ކ ާމި ޔ ާބ ުކުރަނ ް ބޭނުނ ްވާކ ަމ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬

‫ާސލ ްކުރުމ ަކީ‬ ‫ޤ ަބ ޫލ ުކުރަނ ްޖެހ ޭ ހ ަޤީ ޤަތ ަކީ އެކ ަމ ެއ ް ހ ި‬ ‫ދުރުގ ައި ވ ާ ކ ަމ ެއ ް ނޫނ ް ކ ަމ ެވ ެ‪ .‬ވީމ ާ‪ ،‬އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ‬ ‫ސ ހި ތްވަރ ާއި އ ެކ ު‬ ‫އި ލ ްތި މ ާސަ ކީ ކޮނ ްމ ެ ކަމ ަކ ާއި ވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލ ާށ ެވ ެ‪ .‬އޭރުނ ް ކ ާމި ޔ ާބ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ޝަ އ ްކ ެއ ް ވަސްވ ާހ ެއ ް މި ކ ަމުގ ައި ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އި ންސާނީ‬ ‫ތ ާރި ޚުންނ ާއި ‪ ،‬އި ސްލ ާމީ ތ ާރީ ޚުންނ ާއި ‪ ،‬ދި ވ ެހި ތ ާރީ ޚުނ ް‬ ‫ސނ ާލި‬ ‫ސ ކޮނ ްމ ެ ތ ާރީ ޚ ަކުނ ް ވި ް‬ ‫އ ަދި ކި ޔ ެއްތ ަ‪ ،‬މި ނޫނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ މި ހ ަޤީ ޤ ަތ ް ފ ައ ުޅ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މި އ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ސ‬ ‫ކ ުރި މ ަގުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސާބި ތުވ ަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ކަންދ ަނީ‬ ‫މި ީއ ބަދ ަލ ެއ ް އަންނާނ ެ ކ ަމ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ނި ނ ްމާލ ަމުނ ް‬ ‫ބުނެލަންއޮތީ‪!..‬‬ ‫ސއްރަ ީކ ތެދޭ‬ ‫“ހިތްވަރ ޭ ހަމ ަ މިބުނާ ފުރިހަމ ަ ކާމިޔާބީގެ ި‬

‫ހިތްވަރާއިއެކު ކުރިމަތިލައިފިނަމ ަ އޮ ީތ ކާމިޔ ާބޭ ތެދޭ”‬ ‫‪ 21‬އ ޭޕ ްރި ލ ް ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‬

‫ސމިއްޔ ާތުގެ ތެރެއިން‪) 2007 ( ...‬‬ ‫ޞ ރަ ް‬ ‫ސފައިންގެ ދުވަހުގެ ޚ ާއް ަ‬ ‫‪ 115‬ވަނ ަ ި‬

‫‪‬‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އެނ ްމ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަހ ަރީ ދުވ ަހ ުގ ެ މުނ ާސަ ބ ަތުގ ައި ބ ޭއ ްވުނ ު ޚ ާއ ްޞަ ރަސްމި އްޔާތ ަށ ް ި‬ ‫ި‬ ‫ނވ ަނީ ‪.‬‬ ‫މަތީވ ެރި ޔ ާ އ ަދި ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ އ ަލ ްއުސްތާޛ ު މ ައ ުމޫނ ް ޢ ަބ ްދ ުލ ް ޤ ައ ްޔ ޫމ ް ވަޑ ައި ގަނ ް ަ‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު ކ ަޅ ުތ ުއްކ ަލާކ ޮ ީށގ ައި ‪.‬‬ ‫މި ރަސްމި އްޔ ާތ ު ބ ޭއ ްވ ުނީ ‪ 2007‬މ ެއި ‪ 1‬ވ ަ ަ‬

‫‪‬‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދުވ ަހ ުގ ެ މުނ ާސަ ބ ަތުގ ައި ބ ޭއ ްވުނ ު ޚ ާއ ްޞަ ރަސްމި އްޔ ާތ ުފ ެށި ގެނ ްދި ޔަ ީއ ި‬ ‫ި‬ ‫ދި ދ ައ ާއި އ ަދި ޤ ައ ުމީ ދި ދ ަ ޕޯސްޓ ް ކުރ ެއ ްވ ުމުނ ް‪.‬‬

‫‪‬‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަހ ަރީ ދުވ ަހ ުގ ެ ޚ ާއ ްޞަ ރަސްމި އްޔ ާތުގ ައި ި‬ ‫އ ެހެނ ް އަހަރުތ ަކ ާއި ޚި ލާފ ަށ ް ި‬ ‫ސ ފ ެނި ގެނ ްދި ޔަ‪.‬‬ ‫ޝކަރ ުގ ެ ހި ގ ާލ ުމ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ލަ ް‬

‫‪‬‬

‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ގެމ ައ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ޝކަރުގ ައި އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ލ ަ ް‬ ‫ޝަ ރަފ ްގ ެ ހި ގ ާލ ުމުގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވި ި‬ ‫ބ ައި ވ ެރި ވި ‪.‬‬

‫ސ ބ ެޖްތ ައ ް ތ ަޢާރަފްކ ޮށ ް ދ ައ ްކ ާލ ެވުނ ު‪.‬‬ ‫ސބ ަތ ްވ ާ ސާރވި ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޔ ުނި ޓްތ ައ ް ނި ް‬ ‫‪ ‬މި ރަސްމި އްޔ ާތުގ ައި ި‬ ‫ސ އި ންސްޓި ޓި އ ުޓ ް ފ ޮރ ޓްރޭނި ނ ްގ އެނ ްޑ ް އ ެޑި އުކ ޭޝަ ނ ްގ ެ ބ ެޖ ް‪ ،‬ކޯސްޓ ްގ ާޑ ްގ ެ ބ ެޖ ް‪،‬‬ ‫ކަނ ާތުނ ްވާތ ަށ ް‪ ،‬ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ފ ައި ޓި ނ ް ޔ ުނި ޓްތ ަކ ުގ ެ ބ ެޖ ް‪ ،‬ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި އ ު ސާރވި ސްގ ެ ބ ެޖ ް‪ ،‬ސަ ޕ ޯޓ ް ބެޓ ޭލި އަނ ްގ ެ ބ ެޖ ް‪.‬‬

‫‪‬‬

‫ނބ ައ ެއ ްގ ެ‬ ‫ބޭނ ްޑ ް އެނ ްޑ ް މި އ ުޒި ކ ު ވި ނ ްގ ުގ ެ ފަރ ާތުނ ް ހުށަހ ަޅ ާދި ނ ް “ ޕ ައި ޕ ް ބޭނ ްޑ ް ” ގ ެ އ ައި ޓަމ ަށ ް ގި ަ‬ ‫ތަރުޙީބ ު ލި ބި ގެނ ްދި ޔަ‪.‬‬

‫ނ އަހ ަރީ ދުވ ަހ ުގ ެ މުނ ާސަ ބ ަތުގ ައި ބ ޭއ ްވުނ ު ޚ ާއ ްޞަ ރަސްމި އްޔ ާތުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ‪ 115‬ވ ަ ަ‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ުފ ެދި ގެނ ް އ ައި ގ ޮތ ް ދ ައ ްކުވ ައި ދ ޭ ޑި ސްޕްލ ޭއ ެއ ް ހުށ ަހ ެޅުނ ު‪ .‬މި ޑި ސްޕްލ ޭ‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއްޖޭގ ައި ި‬ ‫ހުށަހ ަޅ ާދީ ފ ައި ވ ަނީ ޅެންބ ަހުނ ް‪.‬‬

‫‪‬‬

‫ސފ ައި ނ ް ވ ަނީ ސަ އި ލަނ ްޓ ް ޑ ްރި ލ ްގ ެ ތ ަފ ާތ ު‬ ‫ނ އ ައި ޓ ަމްތ ަކ ެއ ް ފ ެނި ގެނ ްދި ޔަ މި ރަސްމި އްޔ ާތުގ ައި ި‬ ‫ގި ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ހ ެވި ކ ަމ ުގ ެ ފެންވަރ ު‬ ‫ހަރަކ ާތްތ ަކ ެއ ް ދ ައ ްކުވ ައި ދ ޭ އ ައި ޓ ަމ ެއ ް ހުށަހ ަޅ ާދީ ފ ައި ‪ .‬މި ހަރަކ ާތުގ ައި ި‬ ‫ވަރަށ ް ރަނގަޅ ަށ ް ފ ެނި ގެންދ ޭ‪.‬‬

‫‪‬‬

‫ސމިއްޔ ާތުގެ ތެރެއިން‪) 2007 ( ...‬‬ ‫ޞ ރަ ް‬ ‫ސފައިންގެ ދުވަހުގެ ޚ ާއް ަ‬ ‫‪ 115‬ވަނ ަ ި‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އެނ ްމ ެ‬ ‫ނ އަހ ަރީ ދުވ ަހ ުގ ެ މުނ ާސަ ބ ަތުގ ައި ބ ޭއ ްވުނ ު ޚ ާއ ްޞަ ރަސްމި އްޔ ާތުގ ައި ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ‪ 115‬ވ ަ ަ‬ ‫‪ި ‬‬ ‫ސ‬ ‫ސޓ ަރ އ ޮފ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫މަތީވ ެރި ޔ ާ އ ަދި ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ އ ަލ ްއުސްތާޛ ު މ ައ ުމޫނ ް ޢ ަބ ްދ ުލ ް ޤ ައ ްޔ ޫމ ްއ ާއި މި ނި ް‬ ‫ާޟލ ް އި ސްމާޢީލ ް ޝަ ފީޢ ު ބ ައި ވ ެރި ވ ެ ވަޑ ައި ގެންނ ެވި ‪.‬‬ ‫ނރަބ ަލ ް އ ަލ ްފ ި‬ ‫އެނ ްޑ ް ނޭޝަ ނަލ ް ސެކި އ ުރި ޓީ އ ޮ ަ‬

‫‪‬‬

‫ސފ ައި ންނަށ ް ކ ޮށ ްދ ެއ ްވާފ ައި ވ ާ ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ‬ ‫ނވ ައި ގެނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ެރި ޔ ާގ ެ ނައި ބުކ ަމ ުގ ެ މ ަޤ ާމްގ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫ާޟލ ް އި ލްޔ ާ ް‬ ‫ނރަބ ަލ ް އ ަލ ްފ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ވ ެދުނ ްކުރ ާ ހ ަނދ ާނީ ފި ލ ާ އ ޮ ަ‬ ‫އ ަގ ު ވަޒަނ ްކުރ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ި‬ ‫އި ބްރ ާހި މްއ ަށ ް ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ ހ ަވ ާލުކ ޮށ ްދ ެއްވ ަނީ ‪.‬‬

‫ނވ ައި ގެނ ް‬ ‫ސޓ ާފ ްގ ެ މ ަޤ ާމްގ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ެރި ޔ ާގ ެ ނައި ބުކ ަމ ުގ ެ މ ަޤ ާމްގ ައ ާއި ޗީ ފ ް އ ޮފ ް‬ ‫‪ި ‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް ވ ެދުނ ްކ ުރި ހ ަނދ ާނީ ފި ލ ާ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ކ ޮށ ްދ ެއ ްވާފ ައި ވ ާ ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ އ ަގ ު ވަޒަނ ްކުރ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ި‬ ‫ި‬ ‫ނނ ްޓ ް ޖެނެރަލ ް (ރޓ) އަންބ ަރީ އ ަބ ްދ ުއ ްސަ އ ްތާރަށ ް ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ ހ ަވ ާލުކ ޮށ ްދ ެއްވ ަނީ ‪.‬‬ ‫ލ ެފ ްޓި ަ‬

‫‪‬‬

‫ސފ ައި ނ ްގެއ ަށ ް ކ ޮށ ްދ ެއ ްވާފ ައި ވ ާ މ ަތި ވ ެރި‬ ‫ނންބަރ ު ސަ ރ ުދާރ ު މޮޓ ަ ޙ ަސަ ންމ ަނި ކ ު ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ‪ަ 1‬‬ ‫ި‬ ‫ނ ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ވ ެދުނ ްކ ުރި ޝަ ރަފ ްގ ެ އ ައްޑ ަ ަ‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ އ ަގ ު ވަޒަނ ް ކުރ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ި‬ ‫ހ ަވ ާލުކ ޮށ ްދ ެއްވ ަނީ ‪.‬‬

‫ސފ ައި ނ ްގެއ ަށ ް ކ ޮށ ްދ ެއ ްވާފ ައި ވ ާ މ ަތި ވ ެރި‬ ‫ނންބަރ ު ސަ ރ ުދާރ ު ސަ އ ްޔި ދ ު ޙ ުސަ އި ނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ‪ަ 1‬‬ ‫ި‬ ‫ނ ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ވ ެދުނ ްކ ުރި ޝަ ރަފ ްގ ެ އ ައްޑ ަ ަ‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ އ ަގ ު ވަޒަނ ް ކުރ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ި‬ ‫ހ ަވ ާލުކ ޮށ ްދ ެއްވ ަނީ ‪.‬‬

‫‪‬‬

‫ސފ ައި ންނަށ ް ކ ޮށ ްދ ެއ ްވާފ ައި ވ ާ މ ަތި ވ ެރި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ކ ޮމާންޑ ަރ އ ަލްމަރ ުޙ ޫމ ް އި ބްރ ާހި މ ް ހަބީބ ު ދި ވ ެހި ި‬ ‫ި‬ ‫ނ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ވ ެދުނ ްކުރ ާ ޝަ ރަފ ްގ ެ އ ައްޑ ަ ަ‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ އ ަގ ު ވަޒަނ ްކުރ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް އޭނ ާގ ެ ހ ަނދާނަށ ް ި‬ ‫ސޓ ަރ ހ ަވ ާލުކ ޮށ ްދ ެއްވ ަނީ ‪.‬‬ ‫ސ މި ނި ް‬ ‫އޭނ ާގ ެ ދ ަރި ކ ަނބ ަލުނ ް ޙަބީބ ާ އި ބްރ ާހި މ ް ޙަބީބުއ ަށ ް ޑި ފެނ ް ް‬

‫‪‬‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ލަވ ަ ހ ައްދ ަވ ާ ދ ެއ ްވ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތ ާރީ ޚ ް އ ެއްކ ޮށ ް އ ެކުލ ަވ ާލ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ާއި ދި ވ ެހި ި‬ ‫‪ ‬ދި ވ ެހި ި‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ނުހަނ ު އި ޚ ްލާޞްތ ެރި ޚި ދުމ ަތްތ ަކ ެއ ް މ ެދުނ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ް ދަންނަވ ާލި ކޮނ ްމ ެ ކަމ ަކުނ ް ި‬ ‫އި ތުރުނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް ވ ެދުނ ްކުރ ާ‬ ‫ކ ެނޑި ކ ޮށ ްދ ެއްވ ަމުނ ްގެންދ ަވ ާ ީތ އެކ ަމ ުގ ެ އ ަގުވަޒަނ ްކުރ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ދި ވ ެހި ި‬ ‫ނޢީމްއ ަށ ް ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ ހ ަވ ާލުކ ޮށ ްދ ެއްވ ަނީ ‪.‬‬ ‫ާޟލ ް ސަ އި ކުރ ާ އި ބްރ ާހި މ ް ަ‬ ‫ނ އ ަލ ްފ ި‬ ‫ޝަ ރަފ ްގ ެ އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪‬‬

‫ސފ ައި ންނަށ ް ކ ޮށ ްދ ެއ ްވާފ ައި ވ ާ‬ ‫ސކަލ ޭފާނ ު ދި ވ ެހި ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ކ ޮމާންޑ ަރ އ ަލްމަރ ުޙ ޫމ ް ބަނ ްދ ު މ ޫ ާ‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ވ ެދުނ ްކުރ ާ ޝަ ރަފ ްގ ެ‬ ‫މ ަތި ވ ެރި ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ އ ަގ ު ވަޒަނ ްކުރ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް އޭނ ާގ ެ ހ ަނދާނަށ ް ި‬ ‫ސޓ ަރ ހ ަވ ާލުކ ޮށ ްދ ެއްވ ަނީ ‪.‬‬ ‫ސ މި ނި ް‬ ‫ނ އޭނ ާގ ެ ދ ަރި ކ ަލުނ ް ޙ ަސަ ނ ް ޙަލީމްއ ަށ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސ އަލިތައް ( ފޮޓޯއިން )‬ ‫‪ 2007‬ވަނ ަ އަހަރުގެ އު ް‬

‫ޝޕ ް “ފ ްލ ޯރި އ ަލ ް” އ ޭޕ ްރީ ލ ް ‪ 1‬ނ ް ‪ 5‬އ ަށ ް ރ ާއ ްޖެއ ަށ ްކ ުރި‬ ‫ނވ ަލ ް ި‬ ‫ނވަރ ު ފްރެނ ްޗ ް ޭ‬ ‫ނ ީވ މ ަ ަ‬ ‫‪ ‬ފްރާންސްގ ެ ޭ‬ ‫ޒި ޔާރަތުގ ައި ކޯސްޓ ްގ ާޑ ާއި އ ެކ ު ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ެއ ް ބ ާއ ްވާފ ައި ވ ޭ‪ .‬މި ތ ަމ ްރީ ންތ ަކުގ ައި ސާރޗ ް އެނ ްޑ ް‬ ‫ސ ހި ނ ްގުނ ު‪.‬‬ ‫ރެސްކި އ ުއ ާއި ޑ ައި ވި ނ ްގއ ާއި އި ޤ ްތި ޞާދީ ސަ ރަޙ ައ ްދ ު ބަލަހ ައްޓާނ ެ ގ ޮތ ުގ ެ ތ ަމ ްރީ ންތ ައ ްވ ެ ް‬

‫‪‬‬

‫ނ ދުވ ަހ ު “ ފ ަސޭ ހ ަ ” ބ ޯޓ ް ކ‪ .‬ހި އ ްމި ޔ ާ ފ ަޅ ުގ ެ ހުޅ ަނގ ު ދ ެކުނ ު ފަރ ާތ ުގ ެ‬ ‫‪ 2007‬ޖެނުއ ަރީ ‪ 17‬ވ ަ ަ‬ ‫ފަރަށ ް އެރ ުމ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް މި ބ ޯޓުނ ް ދ ަތުރ ުކ ުރި މީ ހުންނ ާއި މ ުދ ާ ސަ ލާމ ަތ ްކުރ ުމުގ ައި ކޯސްޓ ްގ ާޑ ުގ ެ‬ ‫ހާބ ަރ ޕ ެޓ ްރ ޯލ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަނީ ‪.‬‬

‫‪‬‬

‫ނ ދުވ ަހ ު އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އ ެފ ްގ ެ ވ ެބ ްސަ އި ޓ ް ރަސްމީ ގ ޮތުނ ް މި ނި ސްޓ ްރީ‬ ‫‪ 2007‬ޖެނުއ ަރީ ‪ 9‬ވ ަ ަ‬ ‫ާޟލ ް އި ސްމާޢީލ ް ޝަ ފީޢ ު‬ ‫ނރަބ ަލ ް އ ަލ ްފ ި‬ ‫ސ އެނ ްޑ ް ނޭޝަ ނަލ ް ސެކި އ ުރި ޓީ އ ޮ ަ‬ ‫އ ޮފ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫އި ފ ްތި ތ ާޙްކ ޮށ ްދ ެއްވ ަނީ ‪ .‬މި ވ ެބ ްސަ އި ޓ ްގ ެ އ ެޑްރެހ ަކީ ‪. www.mndf.gov.mv‬‬

‫‪‬‬

‫ނ ދުވ ަހ ު ހދ‪ .‬ކ ުޅ ުދ ުއ ްފ ު ީށގ ައި‬ ‫ޞރ ު ދުވ ަހ ުގ ެ މުނ ާސަ ބ ަތުގ ައި މި ދި ޔަ އަހަރ ު ނޮވ ެމްބަރ ު ‪ 3‬ވ ަ ަ‬ ‫ނ ް‬ ‫ަ‬ ‫އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އ ެފ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް ބ ޭއ ްވި ފ ޮޓޯމ ަޢުރަޒ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‪ .‬މި މ ަޢުރަޒ ު ހ ުޅ ުވ ާދ ެއ ް ީވ ކ ޯޕްރަލ ް ޝަ ހީދ ު‬ ‫ޙ ުސަ އި ނ ް އާދ ަމ ްގ ެ ލ ޮބ ުވ ެތި މަންމ ައ ާއި ބ ައްޕ ަ‪.‬‬

‫‪‬‬

‫ނ‬ ‫ނ ބާސްކ ެޓ ް ބޯޅ ަ މ ުބާރ ާތ ުގ ެ ފ ައި ނަލްގ ައި ‪ 2007‬ފ ެބްރުއ ަރީ ‪ 13‬ވ ަ ަ‬ ‫ސތ ަކ ުގ ެ ‪ 10‬ވ ަ ަ‬ ‫ސަ ރ ުކާރ ު އ ޮ ީފ ް‬ ‫ސ ސާރވި ސްއ ާއި ބ ައްދ ަލުކ ޮށ ް ‪52-55‬‬ ‫ސޓ ަމ ް ް‬ ‫ސ ކަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އަނ ްހެނ ްޓީ މ ް މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫ދުވ ަހ ުގ ެ ރޭ ި‬ ‫ޕ ޮއި ނ ްޓުނ ް މ ުބާރ ާތ ުގ ެ ޗ ެމ ް ިޕއަންކަނ ް ހޯދ ައި ދ ައި ވ ޭ‪.‬‬

‫‪‬‬

‫ޝޕ ް ހުރަ ީވ ރ ާއްޖ ޭގ ެ އ ުތުރުގ ައި ޕ ެޓ ްރ ޯލ ް ކުރަމުނ ް‬ ‫‪ 2007‬ފ ެބްރުއ ަރީ ‪ 25‬އ ަދި ‪ 24‬ގ ައި ކޯސްޓ ްގ ާޑ ް ި‬ ‫ދ ަނި ކ ޮށ ް‪ ،‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ އި ޤ ްތި ޞާދީ ސަ ރަހ ައްދ ަށ ް ޤ ަވ ާއި ދ ާއި ޚި ލާފ ަށ ް ވ ަދ ެ އ ުޅުނ ު ސްރީ ލަނ ްކ ާގ ެ ‪5‬‬ ‫މަސްބޯޓ ެއްވ ަނީ އ ަތުލ ައި ގަނެފ ައި ‪.‬‬

‫‪ 2007 ‬މ ެއި މ ަހ ުގ ެ ‪ 18‬އި ނ ް ‪ 25‬އ ަށ ް ކ ުރި އ ަށ ް ގެންދ ެވުނ ު ‪ 19‬ވަނަ އެސް‪.‬ޓީ‪.‬އ ެފ ް ތ ަމ ްރީ ނ ް ކ ޯހ ުގ ެ‬ ‫ފ ައި ނަލ ް އ ެކ ްސަ ސަ އި ޒ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‪ .‬އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ‪.‬އ ެފ ްއި ނ ް ިހނ ްގ ާ މި ފަދ ަ މަރުކ ަ ީޒ ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޤާބިލްކ ަމ ާއި ހުނަރ ު އި ތުރ ުވ ެގެންދ ޭ‪.‬‬ ‫ސަ ބ ަބުނ ް ި‬

‫ނ‬ ‫ނމަކ ަށ ްކި ޔ ާ ސަ ފ ާރީ ބޯޓ ެއްގ ައި ‪ 2007‬ފ ެބްރުއ ަރީ ‪ 19‬ވ ަ ަ‬ ‫‪ ‬ކ‪ .‬ގ ު ީޅފ ަޅުގ ައި އ ޮތ ް “ ގި އ ުލި އ ާ ” ަ‬ ‫ދުވ ަހ ުގެރޭ އ ަލި ފާނ ް ރ ޯވ ުމ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް އ ެސަ ފ ާރީ ގ ައި ރ ޯވެފ ައި ވ ާ އ ަލި ފާންގ ަނޑ ު ނި އ ްވ ާލުމ ަށ ް ފަޔަރ‬ ‫އެނ ްޑ ް ރެސްކި އ ު ސާރވި ސްގ ެ މުވ ައްޒ ަފުނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަނީ ‪.‬‬

‫ސ އަލިތައް ( ފޮޓޯއިން )‬ ‫‪ 2007‬ވަނ ަ އަހަރުގެ އު ް‬

‫ސ‬ ‫ސޓ ަރ އ ޮފ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ެސފި ކ ް ކ ޮމާނ ްޑ ުގ ެ ކ ޮމާންޑ ަރ އ ެޑ ްމި ރަލ ް ތި މ ޮ ީތ ޖ ޭ ކީޓި ނ ްގ‪ ،‬މި ނި ް‬ ‫‪ ‬އ ެމ ެރި ކ ާގ ެ ޕ ި‬ ‫ާޟލ ް އި ސްމާޢީލ ް ޝަ ފީޢ ުއ ާއި އ ެކ ު ‪ 2007‬ނޮވ ެމްބ ަރ‬ ‫ނރަބ ަލ ް އ ަލ ްފ ި‬ ‫އެނ ްޑ ް ނޭޝަ ނަލ ް ސެކި އ ުރި ޓީ އ ޮ ަ‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު ބ ޭއ ްވ ެވި ބ ައްދ ަލ ު ކުރ ެއ ްވ ުމ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‪.‬‬ ‫‪ 21‬ވ ަ ަ‬

‫‪ ‬އއ‪.‬ތ ޮއ ްޑ ޫއި ނ ް ހ ާލުދެރަ މާބ ަނޑ ު ީމހ ަކ ު ‪ 2007‬މ ެއި ‪ 27‬ވަނަދުވ ަހ ުގެރޭ މެންދ ަމ ުގ ެ‬ ‫ވ ަގ ުތ ެއްގ ައި ކ ުއ ްލި ގޮތަކ ަށ ް މ ާލ ެ ގެންނައ ުމުގ ައި ކޯސްޓ ްގ ާޑ ްގ ެ މުވ ައްޒ ަފުނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަނީ ‪:‬‬ ‫ޝޕ ް ޝަ ހީދ ު ޢ ަ ީލގ ައި ‪.‬‬ ‫މި ބ ަލި މީހ ާ މ ާލ ެގެނ ެވި ފ ައި ވ ަނީ ކޯސްޓ ްގ ާޑ ް ި‬

‫‪‬‬

‫ސޓ ާފ ް މޭޖ ަރ ޖެނެރަލ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ޒ ާހި ރ ުގ ެ ދ ައުވަތަކ ަށ ް އި ނ ްޑި އ ާގ ެ ޗީ ފ ް އ ޮފ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޗީ ފ ް އ ޮފ ް ް‬ ‫ި‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު‬ ‫ސނ ްގ ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް ކުރ ެއ ްވި ދ ަތުރ ުފ ުޅުގ ައި ފ ެބްރުއ ަރީ ‪ 13‬ވ ަ ަ‬ ‫ސޓ ާފ ް ޖެނެރަލ ް ޖ ޭ‪.‬ޖ ޭ ި‬ ‫އ ާމީ ް‬ ‫ސޓ ާފ ް މޭޖ ަރ ޖެނެރަލ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ޒ ާހި ރ ުއ ާއި ބ ައްދ ަލ ު ކުރައްވ ަނީ ‪.‬‬ ‫ޗީ ފ ް އ ޮފ ް ް‬

‫ނ ދުވ ަހ ު ބަނ ްޑާރަކ ޮ ީށގ ައި މި ހާރ ު ހަދ ަމުނ ްދ ާ އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އ ެފ ްގ ެ ‪ 9‬ބ ުރި އި މާރ ާތ ުގ ެ‬ ‫‪ ‬ފ ެބްރުއ ަރީ ‪ 17‬ވ ަ ަ‬ ‫ާޟލ ް އި ސްމާޢީލ ް ޝަ ފީޢ ުއ ާއި ޗީ ފ ް އ ޮފ ް‬ ‫ނރަބ ަލ ް އ ަލ ްފ ި‬ ‫ސޓ ަރ އ ޮ ަ‬ ‫ސ މި ނި ް‬ ‫ބި ނ ްގ ާ އ ެޅ ުއ ް ީވ ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް‪.‬‬ ‫ްސލ ް ކުރެވ ޭ ި‬ ‫ސޓ ާފ ް މޭޖ ަރ ޖެނެރަލ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ޒ ާހި ރ ުއ ާއި އ ަދި ހ ުރި ހ ާ މަޤ ާމްތ ައ ް ތ ަމ ީ‬ ‫ް‬

‫‪‬‬

‫ނވީގ ެ‬ ‫ޭޝޔަނ ް ރޯޔަލ ް ޭ‬ ‫‪ 2007‬މ ެއި ‪ 05‬ނ ް ‪ 08‬ށ ް އި ޙ ްތި ރ ާމ ްގ ެ ޒި ޔާރަތ ެއްގ ައި ރ ާއ ްޖެއ ައި މެލ ި‬ ‫އުޅ ަނދ ު “ ކ ޭ‪.‬ޑީ ކ ެޑ ާ ” ގ ެ ކ ޮމާނ ްޑި ނ ްގ އ ޮފި ސަ ރ ކ ެޕްޓަނ ް މުޙ ައްމ ަދ ު އ ަލި އ ާއި ކޯސްޓ ްގ ާޑ ްގ ެ‬ ‫ޞރ ު ބ ައްދ ަލ ުކުރައްވ ަނީ ‪.‬‬ ‫ޑި ރ ެކްޓ ަރ ޖެނެރަލ ް ކާނަލ ް ޒަކ ަރި އްޔ ާ މަނ ް ޫ‬

‫‪‬‬

‫ސފ ައި ނ ް ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ދި ވ ެހި‬ ‫‪ 2007‬ޑި ސެމްބ ަރ ‪ 15‬ނ ް ‪ 20‬އ ަށ ް އ ެމ ެރި ކ ާގ ެ ި‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި ހި ނ ްގި ތ ަމ ްރީ ނ ް ޕްރ ޮގްރ ާމ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‪ .‬މި ތ ަމ ްރީ ނ ް ޕްރ ޮގްރ ާމ ް ހި ނ ްގާފ ައި ވ ަނީ ލ‪.‬ކ ައ ްދ ޫއ ާއި‬ ‫އ ައ ްޑުއަތ ޮޅ ު ގ ަމ ާއި ‪ ،‬އ ަދި އ ައ ްޑުއަތ ޮޅ ު ހި ތ ަދ ޫގ ެ އި ތުރުނ ް ޏ‪ .‬ފ ޯއ ްމުލ ަކުގ ައި ‪.‬‬

‫‪‬‬

‫ސތަކ ަކުނ ް ރ ާއ ްކ ާތ ެރި ވުމ ަށ ާއި ހ ޭލުނ ްތ ެރި ކުރ ުވުމ ަށ ް ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި އ ު‬ ‫އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު‬ ‫ސ ޕްރ ޮގްރ ާމްތ ަކ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ‪ 2007‬މ ާރޗ ް ‪ 4‬ވ ަ ަ‬ ‫ނ ް‬ ‫ސާރވި ސްއި ނ ް ހި ންގ ަވ ާ ފަޔަރ އ ެވ ެއ ާ ަ‬ ‫ސ ޕްރ ޮގްރ ާމ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‪.‬‬ ‫ނ ް‬ ‫ޣި ޔ ާޘ ުއ ްދީ ނ ް ސްކ ޫލ ްގ ެ މުވ ައްޒ ަފުންނަށ ް ހި ނ ްގުނ ު ފަޔަރ އ ެވ ެއ ާ ަ‬

‫‪‬‬

‫ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ޤ ައ ުމީ ކެޑ ޭޓ ްކ ޯގ ެ މުދ ައ ްރި ބުންނ ާއި ބ ެލެނ ެވ ެރި ނ ް ގޮވ ައި ގެނ ް ގި ރި ފ ުށި ނ ް މ ާލ ެ ދ ަތުރ ުކ ުރި‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު ފަރަށ ް އެރ ުމ ާއި ގ ުޅި ގ ެ އ ެދ ޯނި ނ ް ދ ަތުރ ުކ ުރި‬ ‫“މަނ ްޒި ލ ް” ދ ޯނި ‪ 2007‬ޑި ސެމްބ ަރ ‪ 1‬ވ ަ ަ‬ ‫މީ ހުނ ް ސަ ލ ާމ ްތ ްކުރ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި ކޯސްޓ ްގ ާރޑ ުގ ެ ބޭކ ަލުނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަނީ ‪.‬‬

that is beyond wildest of imaginations.

The remarkable skill that Mohamed Thakurufaanu displayed when he safely navigated his ship between the two Komandu islands while being chased by the Portuguese garrisons is one tale that will be repeated for generations to come. Yet again the great hero had proved that he was a true son of the Maldives, ready to lay down his very life to forward their cause.

It should also be noted that navigation skill was not the only skill that Mohamed Thakurufaanu excelled in; he was an excellent spy and commander who organized missions to gather information about his opponents. In this regard he was quite successful and did manage to put a dent on many of the best laid plans of the Portuguese. One such example is the way in which he was able to successfully capture and

bring under his control, a ship carrying gold and military equipment for the Portuguese in the capital. He used the contemporary idea of blockades to the

Addana

best advantage at that time. While it is understood that one ship will never be able to enforce a total blockade, what is most imperative for us to note is that these heroes understood the importance of such tactics in warfare during those times.

Mohamed Thakurufaanu was also a person who had the foresight to understand when and where the vulnerable spot lay in their strategies and while he realized that they were able to create a lot of havoc in the heats of the Portuguese stationed in islands, he also realized that that they were too few to face the might of the Portuguese army stationed in Male’.

To counter such a disadvantage he made the tactical decision to recruit the help of Canannore Ali Raja to extend his assistance towards this cause. A test of courage and skill once again as travelling with coconut thatched sails with no help from anywhere must have been a daunting task. However, it should be noted that promised help was late to arrive and did not contribute to the final battle for independence that was waged in Male a few days later.

The Utheemu brothers with the other determined Maldivians who were determined to die for their country managed to slay the whole Portuguese troops stationed in Male and gain independence for the country. It was a victory of the Maldivians, staged by the Maldivians for the Maldivians.

21 April 2008 www. mndf.gov.mv

11

Thakurufaanu impressed on the shipwrights to be meticulous in their duty as the vessel was being built with the aim of saving the nation from the hands of the infidels. In the meantime, Mohamed Thakurufaanu continued his unrelenting reconnaissance missions through the northern territories in his bid to familiarize himself with the country’s geographical build.

Once the ship was complete, and the craftsmen returned to their respective islands, Mohamed Thakurufaanu, in company of his brother and the captain Dandehelu tested the pace of the ship by taking her fishing on her maiden voyage.

On this trip “Kalhuoh” (Known as the Goat Fish) was used as bait and when informed that the kalhuoh was “jumping”, Mohamed Thakurufaanu was said to remark to his brother Hassan Thakurufaanu, that it should be the name of the ship. “Kalhuoh Fummi!” but later on, it was determined that the ship should be named “Nasru Shaha”. Notwithstanding this attempt, the ship became dubbed as the “Kalhuoh fummi” for all purposes from that time on.

The trio’s decision to hasten the “Jihad” against the Portuguese was provoked due to “Andhiri Andhirin’s” ruling that the three should be beheaded for their ‘treachery’ against the Portuguese command and Viyazoaru, the ruler of the four northern atolls, was ordered to attend to the matter in due haste. When faced with such a critical predicament, Mohamed Thakurufaanu showed bravery beyond imagination as he displayed good understanding of military deceptive tactics in his attempt to overpower the friend turned foe. He managed to convince Viyazoaru that it will be far less distasteful an experience if the Portuguese were to take them along to Male’ alive and behead them when they were nearer to their destination.

However, when in the vicinity of Male’, as formerly designed, he affirmed a desire to present a coconut as a drink to the Portuguese leader to quench his thirst. Both Hussain Thakurufaanu and Dandehelu had been instructed to say they did not possess a blade when asked. Once hearing Mohamed

10

21 April 2008 www. mndf.gov.mv

Thakurufaanu loudly exclaiming that even he did not have such a knife, Viyazoaru got up from his slumber and offered his knife which he had brought along to behead the brothers. This knife became the provider of life to the brothers and their companion and a source of death to Viyazoaru that day.

After this episode, the brothers decided that it was not secure for them to reside in the Maldives and hence moved their families to the safety of Maliku. It is disclosed in history, that upon seeing the poise with which Mohamed Thakurufaanu’s ship was navigating the island’s reefs and lagoons, the residents of Maliku were heard to comment that the ship must be sailing under the command of a local navigator. Such familiarity shown

by Mohamed Thakurufaanu testifies to the fact that he was indeed a skilled sailor and navigator and once the

Addana

two brothers, along with the two Hajji Brothers had successfully managed to relocate the families from Baa Rah to the safety of Maliku, they resumed their guerrilla warfare tactics against the Portuguese.

The brothers landed on different islands every night, fought the Portuguese, slew them and set sail into the ocean before daybreak. Regular visits to the teacher in Bedhalhi, to learn the art of long range shooting, and visits to family had to be fitted into this strenuous schedule as well proving the dexterity and their determination to face even the most difficult of circumstances. Their perseverance on the seas in these expeditions during those times is astonishing indeed and for a generation which had always travelled the high seas with the assistance of contemporary vessel and updated instruments; this is something

Maldive islands fell under the power of the Portuguese. The threat that they represented to the country, its territorial integrity and religious sovereignty was indeed massive as forceful conversions became something of a trend. Their tyranny knew no bounds, and soon all tolerance was exhausted as people started to stand against the suppression. The Nation was rescued from the dire circumstances it was facing by the gallant action of a band of warriors working for the valiant knight, Mohamed Thakurufaanu, the son of Utheemu Hussain Thakurufaanu, respectfully referred to as “Bodu Thakurufaanu.”

Utheemu Hussain Thakurufaanu was a well-known merchant, sailor and Katheeb and hence was held in highest esteem by the people in the Northern regions of the country. The family had also secured the confidence of the Viyazoaru, the Portuguese ruler of the northern regions, based in “Baa rah” and on many special occasions like EID, the family often visited Baa Rah to pay their respects to him.

On one such occasion, Mohamed Thakurufaanu was goaded into a challenge (‘EID Bolah Gon’) by ‘Boashi Valu Bulhaa’ Fathuma’s daughter, Rehendhi, whose audacity and cheek made him take a liking for her. Having obtained a promise for her hand in marriage that year he married her the successive year when he visited Baa Rah once again. Nonetheless, the fear of rousing the displeasure of his father due to this reckless deed compelled him to travel to H.dh Nolhivaram from where he sailed to Srilanka on “Seeraji Fandhiyaaru’s” ship. Frittering a year in Sri Lanka, he later journeyed to “Bedhali” where he continued his education on Religious studies, armed combat and navigation.

Hence, when he returned to Male', he was highly qualified on navigation skills, which he proved to himself and others as he re-plotted courses set by the ship’s captain on the return trip back home from “Bedhali” via Sri Lanka.

With the demise of his father, Hussain Khatheeb Thakurufaanu, Mohamed Thakurufaanu called on Viyazoaru to clarify the ruling given on

the Island Chief position allotted to the family during the time of Ali Rasgefaanu and the subsequent trips he made inbetween Baa Rah and Utheemu gave him essential opportunities to scrutinize the geographical characteristics of the atolls. His status as an adroit navigator became so widespread that Viyazoaru recommended him to “Andiri Andirin”, to navigate ships to Goa with offerings to their leaders based there and consequently, for years afterwards Mohamed Thakurufaanu remained the captain of Viyazoaru’s ship “Oludhu” journeying between Maldives and Sri Lanka.

However, soon after his second marriage to “Sithi Mava Rani Kilegefaanu” he was won over by his brother “Maarandhu” Ali Thakurufaanu who persuaded him to use his considerable talents towards a better path – to plot the course for the nation’s independence. Accordingly, it is said that

they secured the support of Viyazoaru in building a ship stating that the sailing boat used by Hussain Hatheeb Thakurufaanu had become obsolete.

Viyazoaru gave them authorization to cut wood for this purpose from the northern regions of the Maldives and the brothers fine-combed the country in search of shipwrights and carpenters to help build the ship. Only the best shipwrights were chosen for the task of building this legendary vessel. After all, this was not an ordinary ship, its speed and power which enabled it to evade the Portuguese, later gave it a special status very much its own among the country’s legends.

Amongst the many proficient craftsmen recruited towards this task, they managed to attain the services of the famous Isdhoo Ismail “Maavadi Kilege”, Himidhoo “Maavadhi” thakurufaanu, Rasdhoo Bodhu Maavadhi Kilege and Kelama Vadhi Kilege. Mohamed

Addana

21 April 2008 www. mndf.gov.mv

9

The Navigator - The skilled Warrior

By the end of the rule of Louie the fourteenth, Britain had become one of the most influential countries in the world.

The British Empire’s huge landmasses were to be shaped, controlled, dominated and otherwise brought under the dominion of a nation which, prior to its colonial ambitions, was a small and insignificant country with little powers of their own.

Looking back analysts agree that it had been their navigational skills which had steered them on a course to travel the world in their hunt for resources and in this they had surpassed even the largest nations of the time.

8

The power of the British armada was admired by friends and enemies alike. As one Russian Admiral, Surgi Goshkof, was heard to remark, if the Russian Federation sought to become as influential and awe inspiring as the British, the most vital prerequisite towards this was obtaining a commanding navy.

Navalists throughout the world are in agreement with the above stated view, that if any nation wishes to become a powerful colonial power, it is a necessity for them to secure sovereignty of the seas. From the early 15th century until the middle of the 20th century, the British Navy remained the largest and most powerful navy

21 April 2008

Addana

www. mndf.gov.mv

in the world and Sir Julian Krobet explained that this played a critical role in the establishment of the British Empire, which enabled it to extend its supremacy over a quarter of the worlds land mass and peoples.

During the 15th century, they made their way to the eastern corners of the world and started dominating areas from this region, both small and large, for their own economic gain. The reach of their empire spread from regions in south East Asia to the South China Sea. Along with the British, several European powers like the Portuguese, the Dutch and the French followed them gradually on the same trail. The limitations of the armed services of those countries facilitated easy victories for the western invaders.

Maldives, sadly, was one among the many nations which lost its sovereignty to these invaders at this time. With the assassination of the beloved King Ali, “Ali Rasgefanu� the

S.Sgt Abdulla Saeed

Ibrahim Shihab, one of the greatest orators our county had ever known, quoted that, any threat to our tranquility and the national solidity will be washed away into oblivion like the froth among the waves. The Maldivian history provides ample testimony to this statement as it is awash with accounts of many such traitors who met with untimely and horrific demises.

One such example that will remain etched in our memories for all time is the narrative about how Hassan Thaajudheen’s two sons met their downfall.

The mercenary army of Dutch (Holhin) sent by the Ali Raja of Cannanore managed to occupy the capital Male’ on 13th “safar” 1166, as per the Islamic calendar. In their raids to occupy the country they ransacked the capital, torched three palaces, 63 homes, 3 mosques and the inner sanctums of the royal palace. They did not win due to superior tactics, or honorable combat. But rather, it was a conquest of the sly and history testifies to the fact that each time our independence is endangered, it had been due to the acts of deceitful individuals from within the state.

Regrettably on this occasion the Dutch victory was due to the assistance given to them by the two treacherous sons

Their courageousness and patriotic spirits served as decisive factors for the triumph over the invaders ill intent. The steadfastness and the selfless dedication showed by Maldivian Defense Force while under siege by the enemy proved to us their unwavering commitment to the sovereignty of the nation. of Al-Gazee Hassan Thaajudheen, AlGazee Mohamed Shamsudheen and Al- Hatheeb Ahmed Muhiyudheen, elites from our society, traitors later sentenced to death by their chosen allies.

Sadly, traitors often have short memories, and history once again repeated itself in a devious attempt to destabilize this nation on 3rd November

Addana

1988. On this tragic day our National Defense Force displayed admirable courage and bravery in the face of the threat to the solidarity and the freedom of our nation. Their courageousness and patriotic spirits served as decisive factors for the triumph over the invaders ill intent. The steadfastness and the selfless dedication showed

by Maldivian Defense Force while under siege by the enemy proved to us their unwavering commitment to the sovereignty of the nation. They showed no indecisiveness when it came to delivering the responsibilities bestowed on them by our citizens.

Each of the courageous personnel who unflinchingly put down their very lives in defense of this nation, our religious faith and our nation’s way of life is a hero and so long as this nation exists, these martyrs will be remembered and revered by the Maldivian nation and the National defense force of this country.

The defense of our national solidarity, its sovereignty and the responsibility to conserve the most precious of all graces given to us by the Almighty in the form of freedom, is a responsibility that is put firmly on the shoulders of our generation.

Cohesiveness, national solidarity, adherence to our national values and patriotism remains key objectives towards achieving this national goal.

21 April 2008 www. mndf.gov.mv

7

On the path to national defense Cpl. Shamsul Falaah

The role played by the land based military forces, navy and air force in delivering the security of a nation is significant indeed in today's hectic and often hostile world. Each county has its own strategy towards deterrence which is fundamental to its safety, national security and territorial integrity.

Particularly for a small and vulnerable nation like the Maldives, which had always attracted undue attention from foreign oppressors, the operation of such a defense force is essential to its continued existence as a free nation.

Each time such adversaries are driven back by the defending forces of this country, whose chief aim was and still is to defend the territorial integrity and independence of this nation, we are reminded of the importance of the services that these brave men and women provide.

Maldives had always attracted the attention, both good and bad, from foreign powers. Its position in the Indian Ocean and the natural wealth of the country provokes greed in the hearts of many and their attempts to dominate the country by force had not stopped with the nation gaining formal independence. The Maldivian defense

6

21 April 2008 www. mndf.gov.mv

While many may complain about the unnecessary public expenditure on the defense of the nation, one question arises on our minds. Should we be at loggerheads about going this extra mile in the preservation of the nation? forces have time and again proved their significance on each occasion they had stood up against perpetrators from both within and outside the nation. Each time those forces are seen at work, we are met with one realization, the importance of the service that they provide to us. Their steadfastness in delivering responsibility to preserve the unity and the dignity of the nation, when faced with unrest both, internal and external, is worth mentioning over and over again. None the less, the continued existence of such a force does not make preservation of national liberty and harmony their sole responsibility. The role of

Addana

the common man is also substantive in its preservation, and before they abuse the freedom given to them in the form of freedom of speech or action, they will have to deliberate on the consequences of such proceedings.

All the nationals have to work towards preserving law and order in the country, and refrain from any act which might open the doors to discord and political unrest. It is the citizens who will build up the nation. If they are law abiding, cohesive and adhere to the national values, then the task of preserving the national solidarity is made easier.

No force on earth, however vast or powerful, will be able to over power such a populace for long. However, if the citizens are unreliable and unruly, the national preservation becomes a thorny issue. Understanding the role that the citizens play in the defense of the country is vital to this undertaking.

While many may complain about the unnecessary public expenditure on the defense of the nation, one question arises on our minds. Should we be at loggerheads about going this extra mile in the preservation of the nation? These forces are the people who had stood up to shoulder the responsibilities of sheltering the nation from all forms of harm and all nationals should remain steadfast in supporting this virtuous cause.

institution that the caliphates took thousands of years to create. Today the members of other faiths have overrun the Muslims in their capacity as world leaders and enslaved the Muslims to their rituals.

The European Union is one good example. European countries have come together in unity to create this beautiful organization making it the economically most powerful union in the world. The devout success of the union is purely the result of their unity and the acceptance of a common currency by more than one third of its members. Today the union is so strong that no member of the union is in the list of developing nations.

In this line it is also important to shed light on the status of the United States. It won’t be wrong to say that there is no country that could defeat the US. Hence, why is US regarded as the world’s most powerful nation?

Definitely there are reasons to it. Firstly, at present whatever the front may be, if a war is raged US involvement is there and secondly, US have many allies who take its side in peace and at war.

Therefore, the unity of US allies have made US gigantic and are able to direct

war in its favor; on the basis to eliminate terrorism, invaded Afghanistan and on the basis of finding weapons of mass distruction, invaded Iraq.

Given a glimpse of the world, where does the Maldivian society stand? To judge on it the most disastrous

Regrettably, in the more recent history an epidemic of disunity and mistrust has enshrined most Muslim communities that led to the heartrending collapse of the pious institution that the caliphates took thousands of years to create.

natural calamity the Maldivian people had ever witnessed “Indian Ocean Tsunami of 2004” would be a right choice. What many Maldivians built over the years was washed away just in mere seconds. Neighbors and loved

ones were swallowed into the sea right before their own eyes. People were left without food, water and shelter. The dreadfulness of the day is such that the word “tsunami” still haunts our people.

Despite the dreadfulness of the circumstances the Maldivian people

Addana

stood victorious on that day. The unity of the Maldivian society did not let any chance for any demise to happen due to deprivation of a necessity or the warmth of great care. The Maldivian society stood hand in hand in unity to do any sacrifice to complete the need of the needy.

The togetherness and unity that the Maldivian people endured on the day led to the speedy recovery of the Maldivian economy from the mishaps of tsunami while some of our neighbor countries are still struggling to overcome the mark it has made on their economies.

This simple miracle of unity stands proof that no great objectives can be attained by lone individuals and it is the efforts of several people that strive to achieve even the simplest of things. Hence, “unity” undouptedly remains of paramount importance for the human race to prosper.

21 April 2008 www. mndf.gov.mv

5

Importance of bonding in unity Pte. Ibrahim Ahmed

The world history is a masterpiece of marveling stories and mesmerizing incidents of fascinating. Thrilling stories of communities sped in development while others struggled to appease their hunger and stories of nations flourished and prospered while some doomed in chaos are in plenty.

Success of those communities that prospered purely depended on “unity is strength”. Hence, what the history reveals is that whatever the society may be, to develop and prosper unity of its people are indispensable.

“Together we stand, divided we fall”.

The present day remains credible to this statement and even if in this regard the more you scrutinize into the realm of world history a clearer portrait of it stands out; being united, bonded and committed how societies, communities and nations prospered. Undoubtedly these stories are uniquely touchy and of ardour for those who are to learn from it.

The elegance and prosperity endured by the Islamic caliphates is also a manifest to the statement. It was not due to possession of the then state-of-the-art weaponry or power or of bountiful natural resources, but the unity of the Muslim society which dignified them. It was their alliance which was the magic-wand to their success.

It remains a fact that the present generation could not deny that the Islamic caliphates changed the history of the world for the better. The most prominent names in this regard being the Dynasties of Umavee and Abbasi who maintained the Islamic unity to its

4

21 April 2008 www. mndf.gov.mv

It was not due to possession of the then state-of-the-art weaponry or power or of bountiful natural resources, but it was the untiy of the Muslim society which dignified them. It was their alliance which was the magic-wand to their success. pinnacle and asserted a status quo far greater than that of the people of other faiths.

Addana

Muslim scholars of various disciplines were abundant in numbers and it was an era that endured utmost priority to education. Hence, inducting Islamic mannerism was of highest priority. Because of the said Islamic mannerism, the Muslim power and might, no community of the era were in a position to compete with the Muslims in their knowledge and wisdom.

Regrettably, in the more recently history, an epidemic of disunity and mistrust has enshrined most Muslim communities that has led to the heartrending collapse of the pious

Lt.Col. Ahmed Nilam

Our nation had witnessed scores of attempts by foreign powers to invade it, yet no attempt had left a lasting impression on its society, culture or religious orientation. Not one of these country's powers were able to dim the national spirit and subjugate it for long.

That is, apart from the Portuguese who were able to dominate this nation for 16 long years, known as the darkest years in the short history of our nation.

Their presence in the country was the most menacing as the Portuguese supremacy became a threat not only to the country’s sovereignty, but also became a threat to the nation’s religious faith as well.

As a nation, we must become conscious of the rational for such triumph over us by foreigners each time and lessons in history have taught us that each time such an aggressor is victorious over us; it is due to actions of some elites from within the nation who forsake nationalism for political control. Their gluttony for power in the 16th century paved way for the Portuguese, eagerly colonizing lucrative territories in the Indian Ocean, to come to the Maldives hankering for more. With them, the Portuguese not only brought slavery and oppression to the inhabitants but also a strong determination to change the country’s religious orientation as well. Islam being central to the life of Maldivians, local resistance towards forced conversions to Christianity became a reason for the locals to be constantly subjected to harassment. The Portuguese tyranny against the residents knew no bounds as they persistently raided Merchant ships, ransacked homes and subjugated the citizens to their oppressive rule they had ever been subjected to.

For a nation that had always been proud of it autonomy, serenity and religious unity, the feelings of terror and

despondency this evoked, especially in the hearts of residents of the capital, Male’, is not something which could be projected on to paper with so much ease. Such recollections can never be erased from the minds of the people or the pages of the nation’s history.

Our forefathers liberated our nation from the oppressive rule of Portuguese colonizers with a lot of toil and hardship. Their selfless sacrifices in the “Jihad” to save our nation ensured that we, the present generation, live and breathe in a country which is sovereign and populated by hundred percent Muslims. Without doupt, our debts to these brave forefathers without doubt can never be repaid.

Years later, in the early sixties and mid seventies, the same threat surfaced once again. This time the

menace came not from a hostile band of raiders, but from a small delegation of crusaders. “Logos”, the crusading ship made expeditions to the Maldives on two separate occasions to spread Christianity among our youngsters.

They distributed writings for this and regrettably, some of our youth went astray by their hypnotic teachings.

Swift government action followed and a number of foreigners, suspected of attempting to spread Christianity, were deported. The steps taken on this occasion by the government outraged many leading Christian nations. The world Christian community and their powerful allied countries expressed

Addana

self-righteous indignation at our governments so called “oppressiveness and hard handedness” as it cracked down on the forces that threatened the religious solidarity of this nation.

Times, have changed since it is no longer necessary for crusaders to dock at the country’s ports to recruit members towards their cause. We are in the era of technological development which enables them to swiftly reach into our very homes with their persuasive and hypnotic counsel. They had left no stone unturned in their attempts to spread religious discord among our people. Cloaked as friends coming to our “assistance” while our people were staggering from the blow dealt to us by the tsunami, they grabbed the opportunity once again. Veiled in the garb of helpers, their destructiveness had gone unnoticed by the majority of the population and the danger they pose is more deadly because of this. Unfortunately with this constant bombardment of false information, it occasionally becomes plausible for the weak willed to bow to the teachings of them.

With or without their knowledge, such frail willpower however, acts as heartening factors to the people looking to spot such a weakness in our patriotic armor. Why does this small nation merit such meticulous attention from such a group? What makes them spare so much human and capital effort on translating bibles, films and songs to entice the people to their cause? The effort they put towards indoctrinating the youth of this nation is astounding indeed and disregarding them can be the same as assisting them. Actions need to be taken to help ourselves and our nation. Let’s act for us, and for the lives of our upcoming generations. Let us demonstrate unity towards any such snare, any such ambush and any such peril to our nation.

21 April 2008 www. mndf.gov.mv

3

keep in line with the changing world of today The ever changing world of today which had streamlined all life everywhere had also made lasting impressions on our nation as well, forever transforming people’s lifestyles and redefining the country’s security requirements. These revisions envisaged a totally different turn of events for the “Sifain” as they gained increasing trust and admiration from people who had formerly deemed them too tedious to be noticed, too unsavory to be given much importance. of the past as applicants enthusiastically forward themselves for recruitment.

Skeptic Parents, who shuddered at the very thought of their intelligent offspring joining “sifain”, now heartily encourages such ventures.

The tentativeness felt towards giving mandatory service in this sector became an issue.

A groundbreaking transformation indeed, for a sector which had formally warranted lesser regard than that given to an insignificant actor in the nation’s film industry.

This change is an attestation to the fact that the citizens are increasingly coming to value the services of the committed personal in the armed forces of this country, and thus had become conscious of the bravery and integrity of our sons and daughters working in this sector who are our first line of defense. Where ever we look today, the armed force of the nation remains poised to confront any threat against the nation. They are the first ones to be called in for duty in situations of political discontent, unrest, or natural disaster threats.

Such selfless service and dedication can also be observed in the services of the courageous and brave “Sifain” of the Maldives. Their unwavering dedication in defending the nation from the aggressors on 3rd November 1988 and the various services they provided to the victims of the Tsunami on 26th December 2004 testifies to this fact. These incidents brought to the forefront the huge responsibility and the unnerving weight that had been put on the shoulders of these responsible servants of the nation.

2

21 April 2008 www. mndf.gov.mv

They had not always operated under the title, “Sifain” but their services had always been available to us, under different guises, in varying situations, even if the lack of security problems in this country had not made us aware of such a need for a good defense force.

They had not always operated under the title, “Sifain” but their services had always been available to us, under different guises, in varying situations, even if the lack of security problems in this country had not made us aware of such a need for a good defense force. No doubt our country would not have been able to enjoy so many years of freedom and religious harmony had it not been for the existence of such a force. With 115 years to its glorious past, “Sifain” unfortunately were till very recent times not classified under a special law or parliamentary rule.

This is not to say that there are no laws governing the organization, but there is a need to improve and strengthen the existing laws which govern this organization to enable it to be of better service in the

Addana

S.sgt. Abdulla Saeed

21st century.

Under the reforms Agenda by the present president of the Maldives, His Excellency President Maumoon Abdul Gayoom, National Security Service which had also carried out police and the military functions were separated into a civil service and the armed force was transformed into a defense force named as Maldives National Defense Force (MNDF). This revision brought a totally different turn for the organization and to carry out the newly given responsibility, its whole structure was modified.

The reformations were further widened as Government initiated numerous important political and social reforms to usher a modern democracy to the Maldives. Attempts to bring Separation of powers, creation of Civil Service Commission and political parties had further widened the scope of such a change and brought about an unprecedented transformation to the Maldives. While these reforms of system of governance are of utmost importance to the continued strides the nation is taking towards development, it is inevitable that conflicts and resistance to such changes will persist within the society. There can be perpetrators who may plan to turn the tides of power in their favor by collaborating with foreign powers. To counter such threats, the heroes from amongst us, our dedication and readiness is vital to foiling such attempts and preserving our national integrity.