Addana Magazine 04

‫އެތެރ ޭގައި‬ ‫ނޮވެމ ްބަރު ‪ | 2008‬އައްޑަނަ‬

‫ސފައިންގެއިން ބަޔަކު ބޭރަށް ނިކުމ ެ‬ ‫ި‬

‫ޮނވެމްބަރ ‪ 3‬ގ ެ ޢު ުދވާ ީނ ޙަމަލާ – ިދވ ެ ިހ‬

‫ހަނގުރ ާމ ަކުރުން – ނޮވެމ ްބަރ ިތނ ެއްގެ‬

‫ސފަ ިއ ްނގ ެ ތަރައް ީޤ އާ ިއ ކު ިރއެ ުރމުގ ެ ފ ެ ުށ ްނ‬ ‫ި‬

‫އެންމ ެ ހިތްވަރުގ ަދަ ޢ ަމ ަލު‬ ‫ދުޝްމި ނުނ ްގ ެ ހި ތްތަކ ަށ ް ބި ރ ުވ ެރި ކަންވ ަދ ެ‪،‬‬ ‫އެބ ައި މީ ހުނ ް ފި ނޑި ވ ެ‪ ،‬ފި ލ ާ ރައ ްކ ާވުމ ަށ ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްފ ެ ީށ‬

‫ދެކޮޅ ަށ ް‬ ‫ޓެރަރި ސްޓުންނ ާއި‬ ‫ބ ާ ީޣންނ ާއި‬ ‫ޞރ ު‪،‬‬ ‫ނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްކ ުރި ހ ަނގުރާމ ައި ނ ް ލި ބުނ ު ަ‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް މި އ ަދ ު މި ދ ެކ ެމުނ ްދ ާ‬ ‫ވ ެގެނ ްދި ޔަ ީއ ި‬ ‫ތަރައ ްޤީ އ ާއި ކ ުރި އެރ ުމ ާއި ތ ަހ ުޒީ ބ ުގ ެ އުސްމި ންތަކ ަށ ް‬ ‫ާޞލ ްވުމ ަށ ް އ ެޅި ގެނ ްދި ޔަ ބި ންގ ައުކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވ ި‬

‫ހ ަތި ޔާރ ާއ ެކ ު‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫ބަޔަކ ު‬

‫ނި ކ ުމ ެއ ްޖެކަނ ް‬

‫އ ެނގ ުމުންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސވީރުގެ ދެފުށް ބަލައިލަން ޖެހެއެވެ!‬ ‫ތަ ް‬ ‫ގ ައ ުމ ެއ ްގ ެ މި ނި ވަންކަނ ް ނި ގުޅ ައި ގ ަތުމ ަށ ް‪،‬‬ ‫އ ެތާނ ްގ ެ ސަ ލާމ ަ ީތ ބާރުތ ަކ ުގ ެ ކ ުރި މ ައްޗަށ ް‬ ‫ބަޔަކ ު‬ ‫ނނ ް‬ ‫ނި ކުނ ް ަ‬ ‫ހ ަތި ޔާރ ާއ ެކ ު‬ ‫ޖ ުމުލ ަ‬ ‫އ ެއްބަސްވ ާނީ ‪ ،‬ކީ އ ްވ ެތ ޯއ ެވ ެ؟‬ ‫ނމ ަ‪ ،‬މި ީއ ޖ ަވ ާބ ު‬ ‫ގ ޮތ ެއްގ ައި ދަންނަވ ާ ަ‬ ‫ފ ަސޭ ހ ަ ސުވ ާލ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫އެހެނިހެން‪...‬‬ ‫ސ އެންޑް‬ ‫ގ ްލ ޯބަލް މެރިޓައިމ ް ިޑސްޓްރ ެ ް‬ ‫ސސްޓަމ ް‬ ‫ސޭފ ް ީޓ ި‬ ‫‪ 3‬ނޮވެމ ްބަރު ‪ :‬އިބްރަތުން ފުރިގެންވާ‬ ‫ފިލ ާވަޅުތަކެއް‬ ‫ޝހީދުންގެ ހަދާނ ުގައި‬ ‫އެ ަ‬ ‫ނޮވެމ ްބަރު ‪ 3‬ގެ އުދުވާނ ުން ފިލ ާވަޅެއް‬ ‫ޝހީދުން އަޅުގަނޑުމ ެންނާއި އަލްވަދާޢުކީތާ ވިހި‬ ‫ަ‬ ‫އަހަރު‪.‬‬ ‫ދިވެހިންނ ަށް ލިބުނ ު ނަޞްރު އަންނ ަންއޮތް‬ ‫ޖީލަށް‬ ‫ީދނާއި ވަޠަނަށްޓަކައި ޤ ުރުބ ާންވާން ތައްޔ ާރު‬ ‫ސފައިން‬ ‫އަންހެން ި‬ ‫ސރ ެއްގެ ޢ ަޒުމ ް‬ ‫ނ ަންކަމިޝަންޑް އޮފި ަ‬ ‫އަލިފާނ ުގެ ހާ ިދސާތަކުން ރައްކާތެރިވުމ ުގެ‬ ‫ފިޔަވަޅުތައް ހަރުދަނާކުރުން‬ ‫ޤ ައުމީ ބަޠަލުންނަށް ޙ ައްޤ ު ދަރަޖަ ިދނ ުން‬ ‫ޑައިވ ްކުރާއިރު‬ ‫ކަންފަތުގެ ތެރ ޭގައި ‪ 20000‬ފިތުގެ ޕިޔ ާނ ޯއެއް‬ ‫ތަލަތަ؟ ދެރަނ ުވޭ!‬ ‫ސއްރު‬ ‫ތޫނ ުހަމ ަލައިގެ ި‬ ‫ޤ ައުމީ ޚިދުމ ަތުގައި އެންމ ެ ފަހުވަގުތާއި‬ ‫ސ ދެމިހުންނެވި އަލިގ ަދަ ތަރިއެއް‪.‬‬ ‫ޖެހެންދެންވެ ް‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬

‫ތެރ ެއި ނ ް‬

‫ހަނދާން ނައްތާލައިގެންވާނ ެ ދުވަހެއް ނ ޫން‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގެއ ަށ ް ޙަމަލ ަ ދި ނުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ި‬ ‫އެ‬ ‫ބ ޭއ ް ީވ‬ ‫ބ ަޑި ތ ައ ް‬ ‫ބޭނުނ ްކ ުރި‬ ‫ކ ުށ ެއްނ ެތ ް ދި ވ ެހި ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ބުރަކ ަށި‬ ‫މ ަ ީތގ ައ ެވ ެ‪ .‬ޙަމ ަލ ާދި ނުމ ަށ ް މ ާލެއ ަށ ް އ ެރި‬ ‫ޓެރަރި ސްޓުންނަށ ް ކާނ ްބޯނ ް ދި ނުމ ަށ ް‬ ‫ބޭނުނ ްކ ުރީ ބ ާޒާރުމ ަ ީތ ފި ހާރަތ ައ ް ފަޅ ައި ގެނ ް‬ ‫ނެރުނ ު ބި ސްކ ޯދ ާ ދ ަޅ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ ހިގާދިޔައިރު އަވަށްޓެރިން‪..‬‬ ‫‪ 3‬ނޮވެމ ްބަރ ‪ 1988‬ގެ ނ ުރައްކާތެ ިރ ޙާ ިދ ާ‬ ‫ާސ‬ ‫ސޔ ީ‬ ‫ޕ ްލ ޯޓ ްގ ެ އި ސްވ ެރި ންނ ާއި އޭރ ު އ ޮޅ ުދޫކަރައި ގ ެ ި‬ ‫ސ ހި ނގި އަހަރ ުގ ެ‬ ‫އެނ ްމ ެ އި ސްވ ެރި ންނ ާއި ހ ާދި ާ‬ ‫ކ ުރީ ކ ޮޅ ު ބ ައްދ ަލ ުވުންތ ަކ ެއ ް ހި ނގާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ޮޅ ުދޫކަރައި ގ ެ ލި ޔުނ ްތ ެރީ ނ ް މި ފަދ ަ ބ ައި ނަލ ް އ ަޤ ްވ ާމީ‬ ‫މ ައ ްސަ ލ ައ ެއ ް ހި ނގ ައި ދި ޔައި ރ ު ތ ަޙ ްޤީ ގ ް ކ ޮށްފ ައި‬ ‫ސ ފާހަގަކ ޮށ ްލެވ ޭ އ ަދި‬ ‫ނ ުވާކަނ ް އ ެ ީއ ވަރަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސުވ ާލ ު އ ުފެދ ޭ ކ ަމ ެއްކ ަމުގ ައި ލި އ ުއ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ެއ ިޑޓޯރި އަލް ބޯ ްޑ‬ ‫އެޑިޓަރ‬

‫މޭޖ ަރ އި ބްރާހިމ ް އ ަފްޒ ަލ ް‬

‫ިޑޕިއު ީޓ އެޑިޓަރ‬ ‫ވޮރަނ ްޓ ް އ ަޮފި ސަ ރ ‪ 1‬ޢ ަބ ްދ ުﷲ ޢ ަ ީލ‬

‫ޯސއޭޓް އެޑިޓަރ‬ ‫އެސ ި‬ ‫ސޖަނ ްޓ ް ޢ ަބ ްދ ުﷲ ސަ ޢީދ ު‬ ‫ސ‪ާ .‬‬

‫ސޖަނ ްޓ ް އ ަޙުމ ަދ ު ޢ ަބ ްދ ުﷲ‬ ‫ސ‪ާ .‬‬ ‫ސޖަނ ްޓ ް އ ަޙުމ ަދ ު ޝާޒ ް‬ ‫ާ‬

‫އެސސްޓެންޓް އެޑިޓަރ‬ ‫ި‬ ‫ސޖަނ ްޓ ް ޢ ަބ ްދ ުއްލަޠީފ ް ޢ ަ ީލ‬ ‫ާ‬

‫ޕްރޮޑަކްޝަން އިންޗ ާޖް‬

‫ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް ޙ ަސަ ނ ް އ ަކުރަމ ް‬ ‫ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ޔަޒީދ ު ސަ ޢީދ ު‬

‫މ ެގަޒިން ކ ޯ ިޑނ ޭޓަރ‬ ‫ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ޔަޒީދ ު ސަ ޢީދ ު‬

‫މ ެގަޒިން ސްޓާފް‬ ‫ސ‬ ‫ވއ‪ 2.‬ފަޒީލ ާ މ ޫ ާ‬

‫ސޖަނ ްޓ ް ހަނ ާ މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫ާ‬

‫ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް މުޙަންމ ަދ ު އި ޒ ަ ިކއ ަލ ް‬

‫ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް މުޙަންމ ަދ ު ފ ަހ ުދ ު މ ުމ ްތ ާޒ ް‬ ‫ޕްރައި ވ ެޓ ް މ ުޖ ާޒ ް މުޙަންމ ަދ ު‬

‫ޕްރައި ވ ެޓ ް އި ބްރާހީމ ް އ ަޙުމ ަދ ު‬

‫ޕްރައި ވ ެޓ ް ޢ ަބ ްދ ުއ ްސަ ލ ާމ ް ހަފީޒ ް‬

‫ލޭއައުޓް އެންޑް ޑިޒައިނިންގ‬

‫ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް މުޙަންމ ަދ ު ޔަޒީދ ު ސަ ޢީދ ު‬

‫ކަވަރ ޑިޒައިނިންގ‬ ‫ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް މުޙ ައްމ ަދ ު އި ޒ ަ ިކއ ަލ ް‬

‫ތަރުޖަމ ާކު ީރ‬

‫ާޟލ ާ ނައި ީވނ ް ޢ ަބ ްދ ުﷲ‬ ‫އ ަލ ްފ ި‬ ‫ާޟލ ާ ފ ާޠި މ ަތ ު ޝެހ ެޒި ނީ‬ ‫އ ަލ ްފ ި‬

‫ސގ ައި ‪ 2007‬އ ޭޕ ްރީ ލ ް‬ ‫މި މަޖ ައ ްލާއ ަ ީކ މި ނި ސްޓ ްރީ އ ޮފ ް އި ންފޮމ ޭޝަ ނ ް އެނ ްޑ ް އ ާޓ ް ް‬ ‫‪ 19‬ވަނަ ދުވ ަހ ު ރަޖި ސްޓ ްރީ ކުރ ެވި އަހަރަކ ު ދެފަހަރ ު ނެރުމ ަށ ް ހަމަޖ ެ ިހފ ައި ވ ާ‬ ‫މަޖ ައ ްލ ާއ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ‬ ‫ެއ ިޑޓަރު ެގ ބަ ް‬

‫ދވ ަސް‬ ‫ރގ ެ ު‬ ‫ނަޞް ު‬

‫މި އަދ ަކީ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އެނ ްމ ެހ ާ ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ހ ަނދާންތ ައ ް‬ ‫ޞރ ުގ ެ ދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ ‪ 20‬އަހަރ ު ކ ުރި ނ ް‬ ‫ނ ް‬ ‫އ ާވ ެގެނ ްދ ާ ފ ަޚުރ ުވ ެރި ަ‬ ‫ސރީ ލަނ ްކ ާގ ެ ޕ ްލ ޯޓ ް ޖ ަމާޢ ަތ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ މ ަދުބަޔަކ ު ި‬ ‫ސގ ައި ދި ވ ެހި ންނަށ ް‬ ‫ސ ހި ނ ްގާފ ައި ވ ާ ނުރައ ްކ ާތ ެރި ހ ާދި ާ‬ ‫މ ާލ ެ‪ ،‬އ ައި ް‬ ‫ޞރ ާއި ކ ާމި ޔާބީގ ެ ދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވަހ ަ ީކ ދި ވ ެހި ންނަށ ް‬ ‫ނ ް‬ ‫ލި ބި ފ ައި ވ ާ ަ‬ ‫ސފ ަކުރެވޭނ ެ ދުވ ަހ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ބި ރ ުވ ެރި ދުވ ަހ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހި ނި ތުނ ްވ ެ ި‬ ‫އ ެ ީއ ނ ާމާނ ް ދުވ ަހ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ހ ަނދާންނައ ްތ ާ ނ ުލެވޭނ ެ ދުވ ަހ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ނ ުގެނެވޭނ ެ‬ ‫ސ އ ަތ ުވ ެދާނެކަމަކ ަށ ް ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ހި ތ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ދުވ ަހ ެކ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ އެތ ައ ް ދ ަރި ންތ ަކ ެއ ް ޔަތީމ ްވ ެ‪ ،‬އެތ ައ ް‬ ‫އ ަނބި ންތ ަކ ެއ ް ހުވަފ ަތ ްވި ދުވ ަހ ެކ ެވ ެ‪ .‬ނ ާމާންކ ަމ ާއި ބި ރ ުވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ސ މ ާތ ްﷲ ގ ެ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ކި އ ްލާއަކ ަށ ް މ ާލ ެ‪ ،‬ބަދ ަލ ުވި ދުވ ަހ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ަ‬ ‫ޞރ ު ލި ބ ުނީ ދި ވ ެހި ންނަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ް‬ ‫ރަހުމ ަތ ްފ ުޅުނ ް އ ެދުވ ަހ ު ކ ާމި ޔ ާބ ާއި ަ‬ ‫ފަސްޖ ެހ ުމ ެއްނ ެތި‬ ‫ހި ކުމ ަތ ްތ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެކ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ި‬ ‫ދި ވ ެހި ރައ ްޔި ތުނ ް ދ ެއ ްވި އ ެއ ްބާރ ު‬ ‫ކ ުރި ބުރަމ ަސަ އްކ ަތުގ ައި‬ ‫ލުމ ަކީ ފާހަގަކ ޮށްލަނ ްޖެހ ޭ ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެހި ރައ ްޔި ތުނ ް އ ެދުވ ަހ ު‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްކ ުރީ ‪ ،‬ބ ަޣ ާވ ާތ ްތ ެރި ނ ްގ ެ ކި ބ ައި ނ ް ރ ާއ ްޖ ެ ސަ ލާމ ަތ ްކުރުމ ަކީ‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ފަރ ުދީ ވ ާޖި ބ ެއްކ ަމުގ ައި ދ ެކި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެމީ ހަކ ަށ ް ކުރ ެވެނ ް‬ ‫ހ ުރި ހ ުރި ހާކ ަމ ެއްކ ޮށ ް ވ ެވެންއ ޮތ ް އެހީތ ެރި ކ ަމ ެއ ްވ ެދީ ގެންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވ ަހ ު‬ ‫ނ‬ ‫ސރ ެ އޮނ ް ަ‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ް ދ ައ ްކުވ ައި ދި ނީ ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ޒ ަމާނ ުއ ް ު‬ ‫ަސލ ު މި ސާލ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ާއި ީލ އ ެއްބ ައި ވަންތަކ ަމ ާއި ބަދ ަހި ގ ުޅ ުމ ުގ ެ ލާމ ީ‬ ‫ސ‬ ‫ދި ވ ެހި ންނަށ ް ބ ޮޑުކ ަމ ެއ ް މ ެދ ުވ ެރި ވ ާ ކޮނ ްމެވ ަގ ުތ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ްތި ބ ޭނީ މި ގ ޮތުގ ައި ކ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދ ާދި ފ ަހުނ ް ނި މި ގެނ ްދި ޔަ އ ެއ ްޕ ާޓީ އ ަށ ްވުރ ެ ގި ނަޕ ާޓީ‬ ‫ވާދ ަކ ުރި ފުރަތަމ ަ އި ލ ެކ ްޝަ ނުނ ް ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ އ ަލ ްއުސްތާޛ ު‬ ‫މ ަޢ ުމޫނ ު ޢ ަބ ްދ ުލ ް ޤ ައ ްޔ ޫމްއ ަށ ް ވުރ ެ މ ަ ީތ އ ަޣުލ ަބި އްޔަތ ަކުނ ް ކ ުރި އ ަށ ް‬ ‫ާޟލ ް‬ ‫އ ޮތ ް ‪ 5‬އަހަރަށ ް ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާގ ެ މ ަޤާމ ަށ ް އ ަލ ްފ ި‬ ‫ަޝދ ު ހ ޮވި ވަޑ ައި ގ ަތ ުމ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް އ ެދ ެބ ޭފ ުޅުނ ް‬ ‫މުޙ ައްމ ަދ ު ނ ީ‬ ‫ސ‬ ‫އ ެދ ެއ ްކ ެވި މ ަޑުމ ައި ތި ރި ކ ަމ ާ‪ ،‬ކ ެތ ްތ ެރި ކ ަމ ާއި ބަދ ަހި ގ ުޅުމ ަކީ ވ ެ ް‬ ‫މ ުޅި ދ ުނި ޔ ެ އެކަމ ަށ ް ތ ަޢ ުރީ ފ ްކ ުރި ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ ރ ާއްޖ ޭގ ެ ހުނ ްގާނ ާއި‬ ‫ޙ ަވ ާލ ުވ ެގެނ ް ތި އ ްބ ެވި ވ ެރި ނ ް ގެނ ްގ ުޅ ުއ ްވ ާ ރި ވ ެތި ގ ޮތްތ ައ ް‬ ‫ސ ތި ބެނ ްވ ާނީ‬ ‫ކަމ ަށ ްވ ާއި ރ ު އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އެނ ްމެހ ައި ދި ވ ެހި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫މި ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އެނ ްމ ެހ ާ ދި ވ ެހި ނ ް އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ތި ބެނ ްވ ާނީ މި ފަދ ަ ބަދ ަހި ގ ުޅުންތަކ ަކުނ ް ގ ުޅި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމީ‬ ‫ސ‬ ‫ސލަޙ ަތ ު ކ ުރި އ ަށ ް ނެރ ެގެންނ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަކީ އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫މަ ް‬ ‫ާޞލ ް ކުރާބަޔަކ ަށ ް ވ ަމ ާހި ނގ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވ ެދި ޔަތަނުނ ް އި ބުރަތ ް ޙ ި‬

‫މ ޭޖަރ އިބްރާހިމ ް އަފްޒަލް‬ ‫( އެޑިޓަރު )‬

‫އި ދާރ ާ‪:‬‬

‫ޝނ ްގ ސާރވި ސް‪،‬‬ ‫މީޑި އ ާ އެނ ްޑ ް ޕ ަބ ްލި ި‬ ‫ސ‬ ‫ސ ފޯ ް‬ ‫ސ ނޭޝަ ނަލ ް ޑި ފެނ ް ް‬ ‫މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬

‫ފޯނ ް‪3322607 :‬‬

‫ފ ެކްސް‪3312840 :‬‬

‫އީ‪-‬މ ެއި ލ ް‪media@mndf.gov.mv :‬‬

‫ސފައިނ‬ ‫ޮނވެމްބަރ ‪ 3‬ގ ެ ޢު ުދވާ ީނ ޙަމަލާ – ިދވ ެ ިހ ި‬

‫މ ޭޖަރ ޖެނ ެރަލް މ ުޙ ައްމ ަދު ޒާހިރު‬

‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ބ ައ ެއ ް ޤ ައ ުމުތ ަކުގ ައި‬ ‫ކުރަމުނ ްދ ާ ދ ާޚި ީލ ހ ަނގުރާމަތ ަކުގ ައި‬ ‫އ ެއްބަޔަކ ު އަނ ެ​ެއްބ ަޔ ަކ ަށ ް ކ ަނޑި އ ާއި‬ ‫ބ ަޑި ނ ް ޙަމ ަލ ާދީ މީ ހުނ ް މަރަމުނ ްދ ާ ޚަބަރ ާއި‬ ‫ަޞލ ަތްތ ަކުނ ް‬ ‫މަންޒަރ ު މީ ޑި އ ާގ ެ ވ ީ‬ ‫ފެންނަމުނ ްދި ޔައަސް‪ ،‬އެކަހަލ ަ ކ ަމ ެއ ް މި‬ ‫އ ަމާނ ް ދި ވ ެހި ރ ާއްޖޭގ ައި ހި ނގ ާފާނެކަމ ަށ ް‬ ‫ސ ބަޔަކ ު ހި ތަކ ަށ ް ނާރައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އެފަދ ަ ހި ތްފ ަސޭ ހ ަ މި ނި ވަނ ް ވ ެއްޓ ެއްގ ައި‬ ‫ރައ ްކ ާތ ެރި ކ ަމ ާއި މި ނި ވަންކ ަމ ާއ ެކ ު ދި ވ ެހި ނ ް‬ ‫ދި ރި އ ުޅ ެމުނ ް އ ައި ސްތި އ ްބ ާ‪1988 ،‬‬ ‫ސދ ަމ ު‬ ‫ނ ދުވ ަހ ުގ ެ ފ ަތި ް‬ ‫ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 03‬ވ ަ ަ‬ ‫ފ ަތި ހ ުގ ެ އަރ ާމ ު ނި ދީ ގ ައި ވ ަނި ކ ޮށ ް‪ ،‬މާލ ޭގ ެ‬ ‫ރައ ްޔި ތުނ ް ހޭލ ައ ްވ ާ ީލ ރ ޮކެޓ ާއި ބ ަޑި އ ާއި‬ ‫ބ ޮމ ުގ ެ ނ ާމާނ ް އ ަޑުފ ައްގ ަޑ ާއ ެކ ު ޒ ަމ ާނީ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ައި މަރުކަޒ ަށ ް‬ ‫ހ ަތި ޔާރުތ ަކުނ ް ި‬ ‫ޙަމ ަލ ާދީ ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ބަޔަކ ު އި ސްވ ެ ތި ބ ެ‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ް މަރަމުނ ްދ ާ އަޑ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 3‬ގ ެ ޢ ުދ ުވ ާނީ‬ ‫ސހ ުމ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ކ ުއ ްލި‬ ‫ޙަމ ަލާއ ަކީ‪،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ހ ައި ރާންކ ަމ ާއ ެކ ު ދި ވ ެހި‬ ‫ނުރައ ްކ ާތ ެރި‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލާނ ް ޖ ެހުނ ު‬ ‫ނމ ަވެސް‪،‬‬ ‫ރަޙ ުމ ްކުޑ ަ ޢ ުދ ުވ ާނީ ޙަމ ަލ ާއ ެއ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ދި ވ ެހި‬ ‫ދުވ ަހ ު‬ ‫އެ‬ ‫ހ ަނގުރާމ ަކ ުރީ‬ ‫ދުޝްމި ނުންނ ާއި‬ ‫ސާބި ތުކ ަމ ާއ ެކ ު ވަރުގަދ ަ ޢ ަޒ ުމ ެއްގ ައ ެ​ެވ ެ‪.‬‬

‫ ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޢ ަޒުމ ަކީ‪،‬‬ ‫އ ެދުވ ަހ ު ހ ަނގުރާމ ަކ ުރި ި‬ ‫ސގ ަނޑ ާއި މި ވަޒަނ ުގ ެ‬ ‫މި ޤ ައ ުމ ާއި މި ފ ަ ް‬ ‫ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ‬ ‫ދި ވ ެހި‬ ‫އ ަދި‬ ‫ޙ ައ ްޤުގ ައި‬ ‫ކި ބ ައި ނ ް‬ ‫އެއ ަނި ޔ ާވ ެރި ނ ްގ ެ‬ ‫ޙ ައ ްޤުގ ައި ‪،‬‬ ‫މި ޤ ައ ުމ ު ސަ ލާމ ަތ ްކުރުމ ަށްޓަކ ައި އެނ ްމ ެ‬ ‫ފ ަހ ު މީ ހަޔަށ ް ދާނ ްދެނ ް ހ ަނގުރާމ ަކުރ ުމ ެ​ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބޭރ ުގ ެ ޓެރަރި ސްޓުންތ ަކ ެއ ްގ ެ އ ަތ ް މ ައްޗަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫މި ޤ ައ ުމ ުގ ެ ބި މުނ ް އެނ ްމ ެ ތަނ ްފ ުކ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ވާނ ްޖ ެހެނ ު‬ ‫ދި ޔަނ ުދި ނުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ކޮނ ްމ ެ ޤުރ ުބ ާނީ އ ެއ ްވ ުމ ުގ ެ ޢ ަޒ ުމ ެވ ެ‪ .‬މި‬ ‫އި ސްތި ޤ ުލ ާލ ު‬ ‫މި ނި ވަންކ ަމ ާއި‬ ‫ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ނވަޔަށ ް‬ ‫ސނ ުޖ ެހި ފ ަހ ު ޭ‬ ‫ދ ެމ ެހ ެއ ްޓުމ ަށްޓަކ ައި ފ ަ ް‬ ‫ދާނ ްދެނ ް ޖި ހ ާދ ުކުރ ުމ ުގ ެ މ ަތި ވ ެރި ޢ ަޒ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 3‬ނޮވ ެމްބ ަރ ގ ެ ޙ ާދި ސާއ ާއި ދި ވ ެހި‬ ‫ނ ީކ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ކ ުރި މ ަތި ލާނ ްޖ ެހުނ ުއި ރ ު ި‬ ‫ި‬

‫ޝކ ަރީ ޤ ާބި ލްކަނ ް ކުޑ ަ‪ ،‬އެކަށީގެނ ްވ ާ‬ ‫އަ ް‬ ‫ސކ ޮޅ ު‬ ‫ޝކ ަރީ ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ެއ ް ލި ބި ފ ައި ނ ުވ ާ‪ ،‬މީ ް‬ ‫އަ ް‬ ‫ސއަކ ަށ ް‬ ‫ސކ ަރީ މުއ ައ ްސަ ާ‬ ‫މ ަދ ު ފ ައ ުޖ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަ ް‬ ‫ސ‬ ‫ތ ަޞަ އްރަފ ު ފ ުދުމ ަށ ް ބޭނުނ ްވ ާ ވަރަށ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ންގޭގ ައި ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އ ެއި ރ ު‬ ‫ަޞލ ަތ ެއ ް ި‬ ‫ވ ީ‬ ‫ޝކ ަރީ ތ ަމ ްރީ ނ ް‬ ‫ސފ ައި ންގޭގ ައި ތި ީބ އ ަ ް‬ ‫ި‬ ‫ހ ަދާފ ައި ވ ާ ވަރަށ ް މ ަދުބަޔ ެކ ެވ ެ‪ .‬މަސްއ ޫލި އްޔަތ ާއި‬ ‫ަޞލ ަތްތ ަކ ާއި‬ ‫ވ ާޖި ބ ު އ ަދ ާކުރުމ ަށ ް ލި ބި ފ ައި ވ ާ ވ ީ‬ ‫ސ އ ެހ ާމ ެ މ ަދ ެވ ެ‪ .‬އެފަދ ަ ދ ަތި ގޮތަކ ަށ ް‬ ‫އާލ ަތްތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫ޝކ ަރީ‬ ‫ސފ ައި ނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރަމުންދ ަނި ކ ޮށ ް އ ަ ް‬ ‫ި‬ ‫ނރ ުވ ެރި ންނ ާއި ތ ަޖ ުބި ރ ާކާރުންނ ާއި އ ާލ ާތްތ ަކ ާއި‬ ‫ހު ަ‬ ‫ަޞލ ަތްތ ައްނ ެތި ‪ 1988‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪03‬‬ ‫ވ ީ‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު‪ ،‬ބ ާ ީޣންނ ާއި ޓެރަރި ސްޓުންނ ާއި‬ ‫ވަ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްކ ުރި ހ ަނގުރާމ ައި ނ ް ލި ބުނ ު‬ ‫ދެކޮޅ ަށ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް މި އ ަދ ު މި‬ ‫ޞރ ު‪ ،‬ވ ެގެނ ްދި ޔަ ީއ ި‬ ‫ނ ް‬ ‫ަ‬

‫ސފައިންނަށް ދެމ ުން އައި ތަމްރީންތައް ޒަމާނާގުޅޭގޮތުން‬ ‫ކުރިން ި‬ ‫ސފައިންނަށް ތަޢުލީމާއި ތަމްރީން ރ ާއްޖެއާއި‬ ‫އަލުން ފަރުމ ާކުރެވި‪ި ،‬‬ ‫ރ ާއްޖެއިން ބޭރުގައި ދޭންފެށުމ ެވެ‪ .‬އަ ިދ ސާނަ ީވ ތަޢުލީމ ް ފުރިހަމ ަކުރ ާ‬ ‫ސފައިންގެ‬ ‫ކުދިން‪ ،‬ސަރުކާރަށް ޚިދުމ ަތްކުރަންޖެހޭ ބ ޮންޑުގެ ދަށުން ި‬ ‫ސފައިންގެ ލަޝްކަރުގެ ސަފުތަކުގައި ތަޢު ީލމީ‬ ‫ޚިދުމ ަތަށްގެނެސް‪ި ،‬‬ ‫ޒުވާނ ުން ރުކުރުވާލ ާ އެސަފުތައް ބަދަހިކޮށް ވަރުގ ަދަކުރަން ފެށުނ ެވެ‪.‬‬

‫ްނގ ެ ތަރައް ީޤ އާ ިއ ކު ިރއެ ުރމުގ ެ ފ ެ ުށ ްނ‬

‫ދ ެކ ެމުނ ްދ ާ ތަރައ ްޤީ އ ާއި ކ ުރި އެރ ުމ ާއި ތ ަހ ުޒީ ބ ުގ ެ‬ ‫ާޞލ ްވުމ ަށ ް އ ެޅި ގެނ ްދި ޔަ‬ ‫އުސްމި ންތަކ ަށ ް ވ ި‬ ‫ބި ންގ ައުކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ަދ ާކުރަނ ްޖެހ ޭ‬ ‫ސވަރ ު ި‬ ‫އ ެދުވ ަ ް‬ ‫މަސްއ ޫލި އްޔަތުކަމ ަށ ް ހީވެފ ައި ވ ަނީ ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ސކަނ ް ދަމަހ ައްޓ ާ އަމަނ ް‬ ‫ސުލްޙ ަ މ ަސަ ލ ަ ް‬ ‫ބ ެލ ެހ ެއ ްޓުންކ ަމ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ‪ ،‬ރ ާއްޖޭގ ައި ޤާނޫނުތ ަކ ާއި‬ ‫ކ ަމ ާއި ބެހ ޭ‬ ‫ތަންފީޒ ުކުރުމ ަށ ް‬ ‫ޤ ަވ ާޢި ދުތ ައ ް‬ ‫ސތަކ ަށ ް އެހީތ ެރި ވުންކ ަމ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫މުޢ ައ ްސަ ާ‬ ‫މި ނި ވަންކަނ ް ދި ފ ާޢ ުކުރ ުމ ާއި ‪ ،‬ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫އ ަމި އްލ ަ ވ ެރި ކަނ ް ދަމަހ ައްޓ ާ ޤ ައ ުމީ ދި ފ ާ ީޢ‬ ‫ޝކަރ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވާނ ްޖެހޭނ ެ‬ ‫ލަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އެނ ްމ ެ‬ ‫ދުވ ަހ ެއ ް އަންނާނެކަނ ް‪ ،‬އ ަދި ި‬ ‫ސ މަސްއ ޫލި އްޔަތ ަ ީކ އ ެ ީއކަނ ް‬ ‫ފުރަތަމ ަ އެނ ްމ ެ އި ް‬ ‫ތ ަޞަ އ ްވުރ ުވެފ ައި ވ ާ މި ންވަރ ު ވަރަށ ް ކުޑަކަނ ް‬ ‫އި ނގ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 3‬ނޮވ ެމްބ ަރގ ެ ޢ ުދ ުވ ާނީ ޙަމ ަލާއ ަ ީކ‬ ‫އ ެދުވ ަހ ުގ ެ ކަންތ ައްތ ައ ްފ ެނި‬ ‫އެތ ަޖ ުރި ބ ާކުރ ެވުނ ު ބަޔ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސ ފި ލ ައި ގެނ ް ނ ުދާފަދ ަ‬ ‫ހި ތްތ ަކުނ ް ދުވަހ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ނ ާމާނ ް އ ަދި އ ެހ ާމ ެ ބި ރ ުވ ެރި ޙ ަމ ާލ ާއ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ މި ނި ވަންކ ަމ ާއި އި ސްތި ޤ ްލާލ ަށ ް‬ ‫ސއ ަށްފ ަހ ު‪ ،‬މި ޤ ައުމ ަށ ް‬ ‫ލ ޮޅުނ ް އަރ ުވ ާލި މި ޙ ާދި ާ‬ ‫ޝކަރ ެއ ްގ ެ މ ުހި އ ްމުކަނ ް އި ތުރަށ ް‬ ‫ދި ފ ާ ީޢ ލ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މަސްއ ޫލި އްޔަތ ާއި‬ ‫ބ ޮޑ ުވ ެގެނ ްދި ޔައ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ވ ާޖި ބ ު އި ތުރ ުވ ެ‪ ،‬ކ ުރި ނ ް އ ަމ ާޒ ު ނ ުކުރ ާ‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ަސަ އްކ ަތްތ ައ ް‬ ‫ި‬ ‫ދި މ ަދި މާއ ަށ ް‬ ‫ނތީޖާއަކ ަށ ް ވ ެގެނ ްދި ޔަ ީއ‬ ‫އ ަމ ާޒ ުކުރަނ ްޖ ެހުނ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ކަންކަނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ޒ ަމާނ ާގުޅޭގ ޮތުނ ް‬ ‫ތަރައ ްޤީ ކ ޮށ ް ކ ުރި އަރުވަނ ް އ ާ މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ް‬ ‫ވަރަށ ް އަވަހ ަށ ް ފ ެށި ގެނ ްދި ޔ ުމ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް‬ ‫ޝކަރަށ ް މީ ހުނ ް އި ތުރ ުކުރ ުމ ާއި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ލ ަ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ދ ެމުނ ް އ ައި ތ ަމ ްރީ ންތ ައ ް‬ ‫ކ ުރި ނ ް ި‬ ‫ފަރ ުމ ާކުރ ެވި ‪،‬‬ ‫އ ަލުނ ް‬ ‫ޒ ަމާނ ާގުޅޭގ ޮތުނ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ތ ަޢުލީމ ާއި ތ ަމ ްރީ ނ ް ރ ާއ ްޖ ެއ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ނ ީވ‬ ‫ސ ަ‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެއި ނ ް ބޭރުގ ައި ދޭނ ްފ ެށ ުމ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ާ‬ ‫ތ ަޢުލީމ ް ފ ުރި ހަމ ަކުރ ާ ކ ުދި ނ ް‪ ،‬ސަ ރ ުކާރަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ްކުރަނ ްޖެހ ޭ ބޮނ ްޑ ުގ ެ ދ ަށުނ ް ި‬ ‫ޝކަރ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ލ ަ ް‬ ‫ި‬ ‫ޚި ދުމަތ ަށ ްގެނެސް‪،‬‬ ‫ސަ ފުތ ަކުގ ައި ތ ަޢުލީމީ ޒ ުވާނުނ ް ރ ުކުރ ުވ ާލ ާ‬ ‫އ ެސަ ފުތ ައ ް ބަދ ަހި ކ ޮށ ް ވަރުގަދ ަކުރަނ ް ފ ެށުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ހަމ ަމި އ ާއ ެކ ު‬

‫ދ ާއި ރާތ ައ ް ކ ަނޑ ައ ެޅި އ ެދ ާއި ރާތ ައ ް ކ ުރި އަރ ުވ ާ‬ ‫ތަރައ ްޤީ ކުރަނ ްފ ެށ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 1988‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪3‬ގ ެ ޢ ުދ ުވ ާނީ ޙަމ ަލ ާ‬ ‫ނ ތ ަޖ ުރި ބ ާ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ގި ނަގ ު ަ‬ ‫ވ ެގެނ ްދި ޔައީ‪ި ،‬‬ ‫ސތ ަކ ެއ ް ލި އްބ ައި ދި ނ ް ފި ލާވ ަޅ ެއ ްގ ެ‬ ‫ތަކ ަކ ާއި ދަރ ު ް‬ ‫ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވ ަހ ުގ ެ އ ެޙ ާދި ސާއ ާއި ހަމައ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ރ ާއްޖޭގ ައި ދ ެވ ެނީ ހަމ ައެކ ަނި‬ ‫ި‬ ‫ާސ ތ ަމ ްރީ ންކ ަމުގ ައި ވި ޔަސް‪ ،‬އ ެޙ ާދި ސާއި ނ ް‬ ‫އަސ ީ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް‬ ‫ސތ ަކ ުގ ެ އ ަ ީލގ ައި ި‬ ‫ސކ ޮށ ްދި ނ ް ދަރ ު ް‬ ‫ދަ ް‬ ‫ސތ ަކ ާއި ‪،‬‬ ‫ޝކ ަރީ އ ެކި އ ެކި ތ ަމ ްރީ ނ ްކ ޯ ް‬ ‫ބޭނުނ ްވ ާ އ ަ ް‬ ‫ދ ާއި ރާތ ަކުނ ް މީ ހުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އ ެކި‬ ‫ި‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނ ްކުރާނ ެ މުދ ައ ްރި ބުނ ް ތ ައްޔާރ ުކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސ އ ެކި އ ެކި‬ ‫ސތ ަކ ާއި ފަނ ްނީ ދ ާއި ރ ާއި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ކޯ ް‬ ‫ސތ ައ ް ހި ންގަނ ްފ ެށުނ ެވ ެ‪ .‬އ ެހ ާހި ސާބުނ ް‬ ‫ކޯ ް‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނ ްދި ނުނ ް‬ ‫ޝކ ަރީ‬ ‫އަ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ ތ ަފ ާތ ު‬ ‫މ ެކުހ ަށްޖ ަހ ާ ކޮނ ްމ ެ އަހަރަކ ުވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޓްރޭނި ނ ްގ‬ ‫ސތ ައ ް ި‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނ ް ކ ޯ ް‬ ‫ސންޓަރުގ ައި އަންނަނީ ހި ންގ ަމުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެއި ނ ް ބޭރުގ ައި އ ެކި ދ ާއި ރާތ ަކުނ ް ި‬ ‫ރަޙްމ ަތ ްތ ެރި‬ ‫އި ތުރުކ ޮށ ް‪،‬‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނ ްކުރުނ ް‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫ޝކ ަރި އްޔާތ ަކ ާއި‬ ‫ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ އ ަ ް‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނ ް ޕްރ ޮގްރ ާމުތ ަކ ާއި ފ ަރި ތ ަކުރުންތ ައ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް މި އ ަދ ު‬ ‫ބ ާއްވަނ ް ފ ެއ ްޓުނ ް ވ ެގެނ ްދި ޔަ ީއ ި‬ ‫މި ދެކ ޭ ކ ުރި އެރ ުމ ާއި ޤ ާބި ލްކަނ ް ލި އްބ ައި ދި ނ ް‬ ‫އަޞްލުކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަދ ު ރ ާއްޖ ޭގ ެ އ ެކި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ތ ަމ ްރީ ނ ް ކުރާނ ެ‬ ‫ސަ ރަޙ ައ ްދުތ ަކުގ ައި ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫‪ 4‬މަރުކ ަޒ ެއްވ ަނީ ޤ ާއި މ ްކުރ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪ި .‬‬

‫ސ އ ޫލި އ ް ޔަ ތ ާއި‬ ‫މަ ް‬ ‫އ ަދ ާކުރުމ ަށ ް‬ ‫ވ ާޖި ބ ު‬ ‫ބޭނުނ ްވ ާ‬ ‫ކޮނ ްމ ެހެނ ް‬ ‫ަޞލ ަތްތ ައ ް ހ ޯދ ާ‬ ‫އ ާލ ާތްތ ަކ ާއި ވ ީ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ހަމ ަކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ‬ ‫ފ ެށި ގެނ ްދި ޔ ުމ ެވ ެ‪ި .‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‬

‫ދ ުއްވ ައި ގަނެވޭފަދ ަ ބަޔަކ ަށ ް ވ ަނީ ވެފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ‬ ‫‪ 1988‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 03‬ވ ަ ަ‬ ‫ދުވ ަހ ު ކ ުރި މ ަތި ވި ޢ ުދ ުވ ާނީ ޙަމ ަލާއ ަށްފ ަހ ު‪،‬‬ ‫ކޯސްޓ ްގ ާޑ ުގ ެ ދ ުވ ެއްޔަށ ް އި ތުރ ު ހ ަލ ުވި ކ ަމ ެއ ް‬ ‫ގެނެސްދި ނ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ދި ވ ެހި ސަ ރ ުކާރުނ ް‬

‫ތ ަމ ްރީ ނ ުވެފ ައި ވ ާ ޤ ާބި ލ ު މީ ހުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫އ ެހެނ ްމ ެ‬ ‫ހަމ ަ‬ ‫މަސްއ ޫލި އްޔަތ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ކ ަނޑ ައ ެޅި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ސތ ަކުގ ައި‬ ‫އ ަލި ފާނ ް ނި އ ްވ ުމ ާއި އެފަދ ަ ޙ ާދި ާ‬ ‫ނ އ ާއި މ ުދ ާ ރައ ްކ ާތ ެރި ކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ފުރ ާ ަ‬ ‫ަޞލ ަތްތ ައ ް‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ް ދި ނުމ ަށ ް ޒ ަމ ާނީ އ ާލ ާތ ާއި ވ ީ‬ ‫ސ އި ތުރަށ ް ފ ުޅ ާކުރ ެވުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހޯދ ައި ‪ ،‬އ ެޚި ދުމ ަތ ްވ ެ ް‬ ‫އ ަދި މި ޚި ދުމ ަތ ް ދި ނ ުމުގ ައި ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ާ‬ ‫ކަމ ަށ ް‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނ ްކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ‪،‬‬ ‫ނ ީކ‬ ‫މީ ހުނ ް ަ‬ ‫ޤ ާބި ލ ު ބަޔަކ ަށ ް ހ ެދުމ ަށ ާއި މި ދ ާއި ރ ާއި ނ ް‬ ‫ަޞލ ަތ ް ތަރައ ްޤީ ކުރުމ ަށ ް ކުރ ެވުނ ު‬ ‫އި ންސާނީ ވ ީ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތުނ ް ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ުގ ެ‬ ‫ދ ާއި ރ ާއި ނ ް ރ ާއ ްޖ ެއި ނ ް ބޭރުންނ ާއި ރ ާއ ްޖ ެއި ނ ް‬ ‫ފަޔަރމަނުންނަށ ް‬ ‫ތ ަމ ްރީ ންކ ޮށ ް‪،‬‬ ‫މީ ހުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ޤ ާބި ލުކަނ ް‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނ ްދި ނ ުމ ުގ ެ‬

‫ާސ‬ ‫ސޔ ީ‬ ‫ފ ެއ ްޓި އ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ި‬ ‫ސަ ރަޙ ައ ްދ ު‬ ‫އި ޤ ްތި ޞާދީ‬ ‫ސަ ރަޙ ައ ްދ ާއި‬ ‫ޕ ެޓ ްރ ޯލ ްކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ބ ެލ ެހ ެއ ްޓުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް އި ތުރުކ ޮށ ް‪ ،‬ކޯސްޓ ްގާޑ ަށ ް އި ތުރ ު‬ ‫އުޅ ަނދުފަހަރ ު ހ ޯދ ާ‪ ،‬މި އ ަދ ު މި ދެކ ޭ ކޯސްޓ ްގ ާޑ ް‬ ‫ފްލީޓ ްޤ ާއި މްކ ޮށ ްދ ެވުނ ެވ ެ‪ .‬ކ ުދި ކ ުދި ލޯނ ްޗްތ ަކުގ ަ‬ ‫އ ާއި މަސްބ ޯޓްތ ަކުގ ައި ބ ަޑި ބަހ ައްޓ ައި ގެނ ް‬ ‫މާކ ަނޑުތަކ ަށ ް ނ ުކ ުމ ެ އ ުޅުނ ު ޒ ަމާނ ް ދޫކ ޮށ ް‬ ‫ޓ ެކްނޮލ ޮޖީ ގ ެ‬ ‫ޒ ަމ ާނީ‬ ‫ކޯސްޓ ްގ ާޑުންވ ަނީ‬ ‫އާލ ަތްތ ައ ް ލި ބި ފ ައި ހ ުރި އުޅ ަނދުފަހަރުތަކ ަށ ް‬ ‫ބަދ ަލ ުވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި އުޅ ަނދުތ ަކުގ ައި މި އ ަދ ު‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރަނ ް ތި ީބ ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ކ ުރި އަރާފ ައި ވ ާ‬ ‫ނވީއ ާއި ކޯސްޓ ްގ ާޑ ުގ ެ ދ ާއި ރ ާއި ނ ް‬ ‫ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ ޭ‬

‫ސވ ަނީ ޤ ާއި މ ްކުރ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތެރޭގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ގެ‬ ‫‪3‬‬ ‫ނޮވ ެމްބ ަރ‬ ‫‪1988‬‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލި އި ރ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫އ ުދ ުވާނ ާއި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ކުރަމުނ ް އ ަ ީއ‬ ‫މ ައި ގ ަނޑ ު ގ ޮތ ެއްގ ައި ި‬ ‫ފ ުލ ުހުނ ްގ ެ މ ަސަ އްކ ަތްކަމ ަށ ް ވެފ ައި ވ ާ ީތ އޭރ ު‬ ‫ޝމަނުނ ްގ ެ ޙަމ ަލާއ ަކ ާއި‬ ‫ސފ ައި ންގޭގ ައި ދ ު ް‬ ‫ި‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލުމ ަށ ް ވ ަކި ޚ ާއ ްޞަ ޔ ުނި ޓްތ ަކ ެއ ް‬ ‫ސ އެ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ޤ ާއި މ ްކުރ ެވި ފ ައ ެއ ް ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ންގޭގ ައި‬ ‫ި‬ ‫ނުރައ ްކ ާތ ެރި ޙަމަލައ ަށްފ ަހ ު‪،‬‬ ‫މި ފަދ ަ ޙާލ ަތްތ ަކ ާއި ކ ުރި މ ަތި ލާނ ެ ޔ ުނި ޓްތ ައ ް‬ ‫އުފ ައ ްދ ާ އ ެޔ ުނި ތްތަކ ަށ ް ވ ަކި ވ ަކި ޓާސްކްތ ަކ ާއި‬ ‫ސކ ަރީ ޔ ުނި ޓްތ ަކ ެއްގ ޮތުގ ައި‬ ‫މި ޝަ ންތ ައ ްދީ އ ަ ް‬ ‫މި ޔ ުނި ޓްތ ައ ް ތަރައ ްޤީ ކުރަނ ްފ ެށުނ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް‬

‫ސފައިންގެ ނައު‬ ‫ސ ޝައްކެއްނ ެތް ގޮތުގައި ދިވެހި ި‬ ‫އެއްވެ ް‬ ‫ޞރ ާބު ނެގި މ ާ ިލމީއަކީވެސް‪ ،‬އަދި‪،‬‬ ‫ތަރައްޤީގެ މ ަންޒިލަށް މި ް‬ ‫ސފައިންގެ އެންމ ެ‬ ‫ސ ިތރިއަކީވެސް‪ި ،‬‬ ‫މިމުހިންމ ު ރ ޭވުންތަކުގެ މ ޭ ް‬ ‫މ ަ ީތ ވެ ިރޔ ާ އަ ިދ ރަ ީއސުލްޖުމ ްހޫރިއްޔ ާ އަލްއުސްތާޛް މ ައުމ ޫން‬ ‫ޢ ަބްދުލްޤ ައްޔޫމ ްއެވެ‪.‬‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނ ްކުރުމ ަށ ް ހި ނ ްގ ާ އ ެކި ދަރަޖ ައި ގ ެ‬ ‫މަންހ ަޖުތ ައ ް‬ ‫ސތ ަކ ުގ ެ މުޤ ައްރަރުތ ަކ ާއި‬ ‫ކޯ ް‬ ‫ނ ީކ ވ ަކި ފެންވަރ ެއ ްގ ެ‬ ‫އ ެކުލ ަވ ާލ ާ‪ ،‬މުދ ައ ްރި ބުނ ް ަ‬ ‫ބަޔަކ ަށ ް ހ ެދި ފ ައި ވ ާއި ރ ު‪ ،‬މަރުކ ަޒީ ތ ަމ ްރީ ނ ް ދ ޭ‬ ‫ސ އި ންސްޓި ޓި އ ުޓ ް‬ ‫މ ައި ދާރ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ފ ޯރ ޓްރ ެއި ނި ނ ްގ އެނ ްޑ ް އ ެޑި ޔުކ ޭޝަ ނ ް ހަމ ަޖ ެހި ‪،‬‬ ‫ސ‬ ‫މި އި ންސްޓި ޓި އ ުޓ ް ރަޖި ސްޓ ްރީ ކުރ ެވި ‪ ،‬މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫އ ެކްރ ެޑި ޓ ޭޝަ ނ ް ބ ޯރޑުނ ް ޤ ަބ ޫލ ުކުރ ާ ފެންވަރ ުގ ެ‬ ‫ނ ތަނ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި‬ ‫ސތ ަކ ެއ ް ހި ންގ ަމުނ ް އަނ ް ަ‬ ‫ކޯ ް‬ ‫މި ތަންވ ަނީ ތަރައ ްޤީ ކުރ ެވި ފ ައ ެވ ެ​ެ‪.‬‬ ‫‪ 1998‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 3‬ގ ެ ޢ ުދ ުވ ާނީ‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލި އި ރ ު‪،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ޙަމ ަލ ާއ ާއި‬ ‫ޝކ ަރީ ތ ަމ ްރީ ނ ް ހ ަދާފ ައި ވ ާ‬ ‫ސފ ައި ންގޭގ ައި ތި ީބ އ ަ ް‬ ‫ި‬ ‫ސއ ަށްފ ަހ ު‬ ‫ނމ ަވެސް‪ ،‬އ ެޙ ާދި ާ‬ ‫ކި ތ ައ ްމ ެ މ ަދުބަޔަކ ު ަ‬ ‫ޝކ ަރީ ތ ަމ ްރީ ނ ް ދި ނުމ ަށ ްކ ުރި‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް އ ަ ް‬ ‫ި‬ ‫ނތީޖ ާއ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުނ ް‪،‬‬ ‫ބުރަ މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ުގ ެ ަ‬ ‫ާސ ފެންވަރުނ ް ފ ެށި ގެނ ް އެނ ްމެމ ަ ީތ‬ ‫އެނ ްމ ެ އަސ ީ‬ ‫ސކ ަރީ ތ ަމ ްރީ ނ ް ފ ުރި ހަމަކ ޮށްފ ައި ވ ާ‬ ‫ފެންވަރ ުގ ެ އ ަ ް‬ ‫ޤ ާބި ލ ު އ ޮފި ސަ ރުންނ ާއި އ ެހ ެނި ހެނ ް ރޭނ ްކުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ޢާނ ްމ ުވ ެއ ްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬ތ ަފ ާތ ު ފީލ ްޑްތ ަކުނ ް‬ ‫ި‬ ‫ސތ ަކ ާއި ޑި ޕްލ ޮމ ާ‪ ،‬ޑި ގ ްރީ ‪،‬‬ ‫ސެޓ ްފި ކ ެޓ ް ލ ެވ ެލ ްގ ެ ކ ޯ ް‬ ‫ނންގ ަވާފ ައި ވ ާ‬ ‫ސ އ ަދި ޕީ‪.‬އ ެޗ ް‪.‬ޑީ ަ‬ ‫ސޓ ަރ ް‬ ‫މާ ް‬ ‫ފަނ ްނީ މީ ހުނ ް އެބ ަތި އ ްބ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ ހ ައްތ ަހ ާވެސް‪،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އެނ ްމ ެ‬ ‫ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ އ ަދި ި‬ ‫ަޞލ ަތ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އި ންސާނީ ވ ީ‬ ‫މަތީވ ެރި ޔ ާ ި‬ ‫ތަރައ ްޤީ ކުރ ެއ ްވުމ ަށ ް ވ ޭތ ުވ ެދި ޔަ ވި އ ްސަ ކ ަށ ް‬ ‫ސކ ަމ ުގ ެ‬ ‫އަހަރ ުތެރޭގ ައި ‪ ،‬ދ ެއ ްވި ޚ ާއ ްޞަ އި ް‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް ދި ވ ެހި ސަ ރ ުކާރުނ ް ކ ުރި ބުރަ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތުނ ް ލި ބުނ ު ފ ޮނި މ ޭވާކ ަމުގ ައި ނ ޫނީ‬ ‫ނ ީކ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ަ‬ ‫ނތީޖާއަކީ‪ި ،‬‬ ‫ނ ުވާނެކަނ ް ޔަޤީ ނ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫މި އ ަދ ު ތ ަޢުލީމ ާއި ތ ަމ ްރީ ނ ްގ ެ ގ ޮތުނ ް އ ަމި އްލ ަ‬ ‫ފ ައި މ ައްޗަށ ް ތ ެދ ުވ ެ އ ަމި އްލ ަ ހަކ ަތާގ ައި‬

‫ ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސފ ައި ންގޭގ ައި ފ ައި ޓި ނ ްގ ޔ ުނި ޓްތ ަކ ުގ ެ‬ ‫މި އ ަދ ު ި‬ ‫ގ ޮތުގ ައި ވ ަކި ޔ ުނި ޓްތ ަކ ެއްވ ަނީ ކ ަނޑ ައ ެޅި ‪،‬‬ ‫އ ެޔ ުނި ޓްތ ަކ ުގ ެ މަސްއ ޫލި އްޔަތ ާއި ގުޅޭގ ޮތުނ ް‬ ‫އ ެޔ ުނި ޓްތ ައ ް ތަރައ ްޤީ ކުރ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ައ ެހެނ ްމ ެ‪،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ މ ައި ބަދައަކީ‪ ،‬މި‬ ‫ި‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ް ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ަށ ް ބޭނުނ ްވ ާ ސަ ޕ ޯރޓ ް‬ ‫ސާވި ސްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ް އެނ ްމ ެ އެކަށީގެނ ްވ ާ‬ ‫ގ ޮތ ެއްގ ައި ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުންކަމ ަށ ްވާތީ‪ ،‬މި ދ ާއި ރ ާ‬ ‫ސ‬ ‫ތަރައ ްޤީ ކުރ ުމ ުގ ެ ޢަމ ަ ީލ މ ަސަ އްކ ަތްތ ައ ް​ްވ ެ ް‬ ‫ފ ެށި ފ ައި ވ ަނީ ‪ 3‬ނޮވ ެމްބ ަރ ގ ެ ޢ ުދ ުވ ާނީ‬ ‫ސފ ައި ންގޭގ ައި‬ ‫ި‬ ‫ޙަމ ަލާއ ަށްފ ަހ ުއ ެވ ެ‪ .‬އޭރ ު‬ ‫ސަ ޕ ޯޓ ް ސާވި ސްގ ެ ދ ާއި ރ ާއި ނ ް ޒ ަމ ާނީ‬ ‫ަޞލ ަތްތ ައ ް ހ ޯދި ފ ައި ނ ުވި ޔަސް‪،‬‬ ‫އާލ ަތްތ ަކ ާއި ވ ީ‬ ‫ސފ ައި ންގޭގ ައި މި ދ ާއި ރ ާއި ނ ް އ ަމި އްލ ަ‬ ‫މި އ ަދ ު ި‬ ‫ފ ައި މ ައްޗަށ ް ތ ެދ ުވ ެ ހި ނގ ައި ގަނެވޭނ ެ ބާރުވ ަނީ‬

‫ހޭދ ަކުރ ާ ބަޔަކ ަށ ްވ ުމ ާއ ެކ ު‪،‬‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި‬ ‫ވ ެށްޓ ެއ ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ުގ ެ‬ ‫ހި ތްފ ަސޭ ހ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ޤ ާއި މްކ ޮށ ްދި ނ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުންނ ާއި‬ ‫ބޭނުނ ްވ ާ‬ ‫ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ަށ ް‬ ‫ޚި ދުމ ަތްތ ައ ް‬ ‫ތަންތަނ ް ހ ަދ ާ ޢ ުމުރ ާނީ‬ ‫ޢި މާރ ާތްތ ަކ ާއި‬ ‫ސ އި ތުރ ު މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ް‬ ‫ތަރައ ްޤީ އ ަށްޓަކ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ހަމ ައ ެހެނ ްމ ެ‪،‬‬ ‫ފ ެށުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވ ެލ ްފެއ ަރގ ެ‬ ‫ޢ ާއި ލާތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސ އި ތުރ ު‬ ‫ކަންކަނ ް ހަރުދަނ ާކުރ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ްވ ެ ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ް ފ ެށި ގެނ ްދި ޔައ ެވ ެ‪1988 .‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 03‬ގ ެ ޢ ުދ ުވ ާނީ ޙަމ ަލ ާއ ާއި ި‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލި އި ރ ު‪ ،‬ހ ަތި ޔާރ ާއ ެކ ު ދުޝްމި ނުނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ތި ީބ ހަމ ައެކ ަނި‬ ‫ބަޔަކ ާއި ކ ުރި މ ަތި ލެވޭނ ެ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ް‬ ‫މާލޭގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް ި‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ކަންކ ޮޅުތަކ ަށ ް ފޯރުކ ޮށ ްދ ެއ ްވުމ ަށ ް‬

‫ލި ބި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް މ ުވ ާޞަ ލ ާ ީތގ ޮތުންނ ާއި‬ ‫ޓ ެކްނޮލ ޮޖީ ގެގ ޮތުނ ް ލި ބި ފ ައި ވ ާ އާލ ަތްތ ަކ ާއި‬ ‫ަޞލ ަތްތ ަކ ާއި ކ ުރި އެރ ުމ ާއި ތަރައ ްޤީ އ ަ ީކ‬ ‫ވ ީ‬ ‫އޭރ ާއި ބ ަލ ާއި ރ ު އ ަޅ ާކި ޔޭވަރަށ ްވުރ ެ ބ ޮޑ ު‬ ‫ކ ުރި އެރުންތ ަކ ެއ ް ގެނެސްދީ ފ ައި ވ ާ ކަންކ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ަޞލ ަތ ް‬ ‫ހަމ ައ ެހެނ ްމ ެ މި ދ ާއި ރ ާއި ނ ް އި ންސާނީ ވ ީ‬ ‫މި ންވަރަށްބ ަލ ާއި ރ ު‪،‬‬ ‫ތަރައ ްޤީ ކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ނ ީކ‬ ‫ނ މީ ހުނ ް ަ‬ ‫މި ދ ާއި ރާގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ާ ގި ަ‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ފެންވަރުގ ައި‬ ‫އެނ ްމެމ ަ ީތ‬ ‫ނރ ުވ ެރި ފަންނ ުވ ެރި‬ ‫ނހު ަ‬ ‫މި މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރަނ ް ދަނ ް ަ‬ ‫ނރުންނ ާއި ޓ ެކ ްނީ ޝަ ނުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ނ ްޖި ޭ‬ ‫ވ ަގ ުތ ު‬ ‫ނ‬ ‫ގި ަ‬ ‫ނ ީކ‪،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް ަ‬ ‫ި‬

‫އ ެޙ ާދި ސާއި ނ ް‬ ‫ފ ައްޓ ަވާފ ައި ވ ާ މ ަސަ އްކ ަތ ް‪،‬‬ ‫ކުރ ެވުނ ު ތ ަޖ ުރި ބ ާގ ެ އ ަ ީލގ ައި އި ތުރަށ ް ހ ަލ ުވި ކ ޮށ ް‬ ‫މ ުޅި ރ ާއ ްޖ ެ ‪ 5‬ސަ ރަޙ ައްދަކ ަށ ް ބ ަހާލ ައި ގެނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މަރުކ ަޒުތ ައ ް‬ ‫ި‬ ‫އ ެސަ ރަޙ ައ ްދުތ ަކުގ ައި‬ ‫ޤ ާއި މ ްކުރ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ފ ެށުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނމ ަ‪،‬‬ ‫ދަންނަވ ާ ަ‬ ‫ޖ ުމްލަގ ޮތ ެއްގ ައި‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް‪،‬‬ ‫ި‬ ‫މި އ ަދ ު މި ދެކ ޭ‬ ‫ހަދ ައި ދި ނީ ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 3‬ގ ެ ޢ ުދ ުވ ާނީ ޙަމ ަލ ާއ ާއި‬ ‫ސފ ައި ނ ްކ ުރި ހ ަނގުރާމ ައި ނ ް ލި ބުނ ު‬ ‫ދެކޮޅ ަށ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތަރައ ްޤީ އ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ި‬ ‫ޞރ ާއ ެކ ު‪،‬‬ ‫ނ ް‬ ‫ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ެރި ންނ ާއި އެނ ްމ ެހ ާ‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫ކ ުރި ބުރަ މ ަސަ އްކ ަތުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެއ ްވ ެ ް‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ޝަ އ ްކ ެއްނ ެތ ް ގ ޮތުގ ައި ދި ވ ެހި‬ ‫ޞރ ާބ ު‬ ‫ނައ ު ތަރައ ްޤީ ގ ެ މަނ ްޒި ލ ަށ ް މި ް‬ ‫ނ ެގި މ ާލި މީ އ ަކީވެސް‪ ،‬އ ަދި ‪ ،‬މި މ ުހި ނ ްމ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ރޭވުންތ ަކ ުގ ެ މޭސްތި ރި އ ަކީ ވެސް‪ި ،‬‬ ‫އެނ ްމ ެ މަތީވ ެރި ޔ ާ އ ަދި ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ‬ ‫އ ަލ ްއުސްތާޛ ް މ ައ ުމޫނ ް ޢ ަބ ްދ ުލްޤ ައ ްޔ ޫމ ްއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދި ވ ެހި‬ ‫އެމ ަނި ކ ުފާނަށ ް‪،‬‬ ‫އ ެހެންކ ަމުނ ް‪،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ނަމުގ ައި ނުހަނ ު‬ ‫ި‬ ‫އެނ ްމ ެހ ާ‬ ‫ނވ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ޚ ުލާޞްތ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެކ ު ޝުކުރ ު ދަނ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް މި އ ަދ ު މި ދެކ ޭ‬ ‫ި‬ ‫ހަމ ައ ެހެނ ްމ ެ‪،‬‬ ‫ތަރައ ްޤީ ގ ައި ހި އްސާވ ެދ ެއ ްވާފ ައި ވ ާ އެނ ްމ ެހ ާ‬ ‫ސ ވަރަށ ް އި ޚ ްލާޞްތ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު‬ ‫ފަރ ާތްތަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ނވ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޝުކުރ ު ދަނ ް ަ‬ ‫އ ަދި ހަމ ަ މި އ ާއި އ ެކ ު ‪3‬‬ ‫ޝމަނުނ ްގ ެ‬ ‫ނޮވ ެމްބަރ ުގ ެ ޢ ުދ ުވާނުގ ައި ދ ު ް‬ ‫އ ަމ ާޒ ު ފ ަތްގ ަނޑުތަކ ަށ ްވ ެ މި ޤ ައ ުމ ާއި‬ ‫ވަޠަނ ުގ ެ މި ނި ވަންކަމ ަށްޓަކ ައި ޖި ހ ާދުކ ޮށ ް‬ ‫ހި ތްވަރުގަދ ަ‬ ‫ޝަ ހީދ ުވ ެގެނ ްދި ޔަ‬ ‫އ ައުކ ޮށ ް‪،‬‬ ‫ޒި ކުރ ާ‬ ‫މ ުޖ ާހި ދުނ ްގ ެ‬ ‫ސވަރުގ ޭގ ެ‬ ‫ު‬ ‫އ ެޝަ ހީދުނ ްގ ެ ފުރާނަފުޅ ަށ ް‬ ‫ދ ާއި މީ ނި ޢުމ ަތ ްލ ެއ ްވުނ ް އ ެދި ދ ުޢ ާކުރަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫އ ެޝަ ހީދުންނަކީ ދި ވ ެހި‬ ‫ފ ަޚުރ ެވ ެ‪ .‬އ ެޝަ ހީދުންނަކީ ‪ ،‬މި ޖީ ލ ުގ ެ‬ ‫މި ޤ ައ ުމ ުގ ެ ޤ ައ ުމީ ބަޠ ަލުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ‬ ‫ނނ ް އ ޮތ ް ޖީ ލުތަކ ަށ ް މި ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫އަނ ް ަ‬ ‫ސޔާދ ަތ ުރައ ްކ ާތ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު‬ ‫މި ނި ވަންކ ަމ ާއި ި‬ ‫ހ ަނގުރާމަކ ޮށ ް‬ ‫ވާރުތަކ ޮށ ްދ ެއ ްވުމ ަށ ް‬ ‫ޝަ ހީދ ުވި އ ަބ ުޠ ާލުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް‬ ‫އެބަޠ ަލުނ ް ދ ެއ ްކ ެވި ރި ވ ެތި ނަމޫނާގ ައި‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ހި ފ ެހ ެއ ްޓުމ ަށ ް އެނ ްމ ެހ ާ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ު ގ ޮވާލ ަމ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމީ ރ ޫޙ ާއި ވަޠ ަނީ‬ ‫ލ ޯބި ނ ް ހި ތްވަރ ުލި ބި ޢ ަޒ ުމ ް އ ައ ުކުރ ާ ބަޔަކ ަށ ް‬ ‫ވުމ ަށ ް ގ ޮވާލ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ންނަކީ ‪،‬‬ ‫ި‬ ‫މ ާތ ްﷲ ދި ވ ެހި‬ ‫މި ނި ވަނ ް ޤ ައ ުމ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި މި ޤ ައ ުމ ު‬ ‫ބ ޭއ ްވުމ ަށ ް ވާނ ްޖ ެހުނ ު ކޮނ ްމ ެ ޤުރ ުބ ާނީ އ ެއ ްވުމ ަށ ް‬ ‫ސނ ުޖެހ ޭ‪ ،‬ޤ ައުމ ަށްޓަކ ައި ދީ ނަށްޓަކ ައި‬ ‫ފަ ް‬ ‫ކ ެރި ގެނ ް ޖި ހ ާދ ު ކުރ ުމުގ ައި ހ ުށި ޔާރުކ ަމ ާއ ެކ ު‬ ‫ސާބި ތ ުވ ެތި ބ ޭ ބ ައ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ލ ައ ްވ ާށި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ާމީ ނ ް‪ .‬ކ ުރި އ ަށ ް ދި ވ ެހި ޤ ައ ުމ ު‪ ،‬ކ ުރި އ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް‪.‬‬ ‫ދި ވ ެހި ި‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‬

‫ސވީރުގެ ދެފުށް ބަލައިލަން ޖެހެއެވެ!‬ ‫ތަ ް‬ ‫އާދަމ ް ޒާހިރު‬ ‫ސ‬ ‫ޝނ ަރ އޮފް ޕޮ ިލ ް‬ ‫ކަމި ަ‬

‫ނޒަރ ުދެވ ޭ‬ ‫ަ‬ ‫ސ އެއ ަށ ް‬ ‫ފ ޮޓ ޯއ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނ‬ ‫ސރަ ފެނ ް ަ‬ ‫ޫ‬ ‫ދި މ ާގ ެ ގ ޮތުނ ް އޭގ ައި ވ ާ‬ ‫ސ‬ ‫ހ ަނދާންތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫ގ ޮތ ް ތ ަފ ާތ ުވ ެދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސނ ާ ފި ކުރ ު ކުރެވ ޭ ގ ޮތުނ ް‪ ،‬އ ޭގ ެ‬ ‫އ ެއ ާމ ެދ ު ވި ް‬ ‫ސތ ައ ް ފަރަގ ުވ ެދާނ ެއ ެވ ެ‪ 3 .‬ނޮވ ެމްބ ަރ‬ ‫ސ ް‬ ‫އި ޙ ް ާ‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު ޝަ ހީދ ުވި ‪ ،‬ޝަ ހީދުނ ްގ ެ‬ ‫‪1988‬ވ ަ ަ‬ ‫ނޒަރ ެއ ް ދި ނުމ ަށ ް‬ ‫ަ‬ ‫ހ ަނދާންތަކ ަށ ް މި ފަދ ަ‬ ‫މި ފުރ ުޞަ ތ ުގ ެ ބޭނުނ ް ހި ފާނަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ނި ވަންކަނ ް‬ ‫ގ ައ ުމ ެއ ްގ ެ‬ ‫އ ެތާނ ްގ ެ ސަ ލާމ ަ ީތ‬ ‫ނި ގުޅ ައި ގ ަތުމ ަށ ް‪،‬‬ ‫ނނ ް‬ ‫ބާރުތ ަކ ުގ ެ ކ ުރި މ ައްޗަށ ް ހ ަތި ޔާރ ާއ ެކ ު ނި ކުނ ް ަ‬ ‫ބަޔަކ ު އ ެއްބަސްވ ާނީ ‪ ،‬ކީއ ްވ ެތ ޯއ ެވ ެ؟ ޖ ުމުލ ަ‬ ‫ނމ ަ‪ ،‬މި ީއ ޖ ަވ ާބ ު ފ ަސޭ ހ ަ‬ ‫ގ ޮތ ެއްގ ައި ދަންނަވ ާ ަ‬ ‫އެފަދ ަ ނުރައ ްކ ާތ ެރި ‪ ،‬އ ަދި‬ ‫ސުވ ާލ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަނި ޔ ާވ ެރި ޢަމަލ ަކ ާއި ‪ ،‬ބަޔަކ ު ކ ުރި މ ަތި ލ ާނީ ‪،‬‬ ‫ަސލ ަތުނ ް ފ ިަހވ ާ އ ެމީ ހުނ ްގ ެ އ ަމި އްލ ަ‬ ‫އެކ ަމ ުގ ެ ވ ީ‬ ‫ޞލަޙ ަތުތ ަކ ެއ ް އ ޮ ީތމ ައ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ަ އެކ ަނި‬ ‫މަ ް‬ ‫މި ފަދ ަ‬ ‫ގ ައ ުމ ެއ ް އ ަޅ ުވ ެތި ކ ޮށްލަނ ް ވ ެގެނ ް‪،‬‬ ‫ކ ަމ ެއ ް ނ ުކުރާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ފަދ ަ ޢ ުދ ުވާނ ެއ ް ހި ންގަނ ް ބަޔަކ ު‬ ‫އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ހަމ ައެކ ަނި‬ ‫އ ެއްބަސްވ ާއި ރ ު‪،‬‬ ‫ސ ޙަމ ަލ ާ‬ ‫މ ަޤ ުޞަ ދަކ ަށ ްވ ާނީ ‪ ،‬ކޮނ ްމ ެ ގޮތ ަކުނ ްވ ެ ް‬ ‫ކ ާމި ޔ ާބ ުކުރ ުމ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް އެފަދ ަ ބ ައ ެއ ްގ ެ‬ ‫އެގ ައ ުމ ެއ ްގ ެ ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ‬ ‫ކ ުރި މ ަ ީތގ ައި ‪،‬‬ ‫އި ންސާނީ ލެޔަ ީކ‪ ،‬އ ަގ ެއ ް ހ ުރި އ ެއްޗަކ ަށ ް‬ ‫ނ ުވާނ ެވ ެ‪ .‬ގ ައ ުމ ުގ ެ ކަރ ާމާތަކީ‪ ،‬ބުރަދަނ ެއ ް‬ ‫ހ ުރި އ ެއްޗަކ ަށ ް ނ ުވާނ ެވ ެ‪ .‬ގ ައ ުމީ ރަމ ްޒުތަކަކީ‪،‬‬ ‫ޤަދަރ ެއ ް ހ ުރި އ ެއްޗަކ ަށ ް ނ ުވާނ ެވ ެ‪ .‬ގ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫އ ަގުތަކަކީ‪ ،‬ޝަ ރަފ ެއ ް ހ ުރި އ ެއްޗަކ ަށ ް‬ ‫އ ެމީ ހުނ ްގ ެ މ ަޤ ުޞަ ދ ު‬ ‫ނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނކީ‪،‬‬ ‫ާޞލ ްކުރުމ ަށްޓަކ ައި ‪ ،‬ގ ައ ުމ ުގ ެ‪ ،‬ވ ެރި ނ ް ަ‬ ‫ޙ ި‬ ‫ޝކާރަކ ަމުގ ައި‬ ‫ރައ ްޔި ތުންނަކީ‪ ،‬އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ި‬ ‫ގަސްތ ުކުރާކ ަށ ް ފަހަކ ަށ ް ނ ުޖެހޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޙ ަޤީ ޤަތ ަ ީކ‪،‬‬ ‫އ ޮޅުނ ްފި ލ ުވާލަނ ްޖެހ ޭ‬ ‫ބޭރ ުގ ެ‬ ‫މި ފަދ ަ ނި ޔަތ ެއްގ ައި ތި ބ ޭ‬ ‫މ ަޤ ުޞަ ދ ު‬ ‫ދުޝްމި ނުންތ ަކ ެއ ްގ ެ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް‬ ‫ނމ ަ‬ ‫ކ ާމި ޔ ާބ ުވ ެއ ްޖ ެ ަ‬ ‫ދެނ ްވ ެދާނ ެ ގ ޮތ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނ ާއި ‪،‬‬

‫ ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫މި ގ ައ ުމ ާއި‬ ‫ފަހ ަތުނ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫ސތ ަޤުބ ަލ ު‬ ‫ޙ ަވ ާލ ުވާނ ެ ކ ުރި މ ަގ ުގ ެ ޖީ ލުތ ަކ ުގ ެ މ ު ް‬ ‫އެކަށ ައ ެޅި ގެނ ްދާނ ެ ގ ޮތ ެކ ެވ ެ‪ .‬ޕ ޯޗުގީޒުންނ ާއި ‪،‬‬ ‫ހ ޮޅި ންނ ާއި ގ ުޅި ފ ައި ހ ުރި ދި ވ ެހި ތ ާރީ ޚ ުގ ެ ކ ަޅ ު‬ ‫ނ ުހ ުޅ ުވ ާވެސް‪ ،‬މި ކ ަމ ާމ ެދ ު‬ ‫ޞަ ފ ުހާތ ައ ް‬ ‫ފި ކުރ ު ކ ޮށ ްލ ެވި ދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސގ ައި ‪،‬‬ ‫‪ 3‬ނޮވ ެމްބަރ ުގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ބަޔަކ ު އި ސްވ ެ ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވި‬ ‫ނ‬ ‫ސކަނ ް ދ ެވި ފ ައި ވ ާ ީތ ވަރަށ ްގި ަ‬ ‫ވާހަކައ ަށ ް އި ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ‬ ‫ލި ޔ ެކި ޔުންތ ަކުނ ް ފެނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ުކ ުތާއަކީ‪ ،‬އ ަދި އ ެ އ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ު‬ ‫ސ މ ުޅި ނ ް‬ ‫މި މަންޒަރ ު ބަލަނ ް ބޭނުންވ ަނީ ވ ެ ް‬

‫ޝަ ހީދ ުވި ބަޠ ަލުނ ްގ ެ ހި ތްވަރުގަދ ަ ވާހަކައ ަ ީކ‪،‬‬ ‫ނޒަރ ު ހި ނ ްގ ާލުނ ް މ ުހި ނ ްމ ު‬ ‫ފ ޮޓ ޯގ ެ އ ެއ ްފ ުށ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ސ އެބ ަ‬ ‫އަނ ެއ ް ފ ުށ ް މި މަންޒަރުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ހި މެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ކޮބ ައި ތ ޯއ ެވ ެ؟ މި ލި ޔ ުމުގ ައި އި ސްވ ެ‬ ‫ދަންނަވ ާލ ެވި ފ ައި ވ ާ ފަދ ައި ނ ް‪ ،‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ލެޔ ާއި ‪ ،‬ދީ ނ ާއި ‪ ،‬ގ ައ ުމީ ކަރ ާމ ާތ ާމ ެދ ު އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އަގ ަލ ެއ ް‪ ،‬ކ ުލުނ ެއ ް ނ ެތ ް ބޭރ ު ބަޔ ެއ ްގ ެ އ ަތްމ ައްޗަށ ް‬ ‫މި ގ ައ ުމ ު އ ެނބ ުރި ގެނ ްދ ާ ވ ަގ ުތ ު‪ ،‬އ ެމީ ހުނ ް ގ ާތުގ ައި‬ ‫ނ ީކ އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ވ ެރި ންކ ަމުގ ައި‬ ‫ތި ބި ދ ެތި ނ ް ދި ވ ެހި ނ ް ަ‬ ‫ބަލ ައި ގެނ ް އ ެމީ ހުނ ް ހި މޭނުނ ް ތި ބ ެދާނ ެބ ާއ ެވ ެ؟‬ ‫މި ޢ ުދ ުވާނުގ ައި ޢަމ ަ ީލގ ޮތުނ ް ބ ައި ވ ެރި ވި ބޭރ ުގ ެ‬ ‫ފަރ ާތްތަކ ަ ީކ ކި ހ ާ ދުރަކ ަށ ް ފ ެތ ުރި ފ ައި ވ ާ‪ ،‬ކި ހ ާ‬

‫އެގޮތަކ ަށ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ ތ ާރީ ޚުގ ައި‬ ‫ވ ެދި ޔަ ތަނަށ ް ބ ަލ ާއި ރ ު‪ ،‬މި ފަދ ަ ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ނނ ް‬ ‫ސކ ޮށ ް ފެނ ް ަ‬ ‫ހ ާދި ސާއ ެއްގ ައި ދި ވ ެހި ނ ް އި ް‬ ‫ތި ބ ުމީ ހ ަޤީ ޤ ަތ ެކ ެވ ެ‪ .‬އެކަމ ަކ ު ޙަމ ަލ ާ‬ ‫ކ ާމި ޔ ާބ ުވ ުމުނ ް ދެނ ްވ ާނީ ކި ހި ނ ެއ ް ހ ެއްޔ ެވ ެ؟‬ ‫ޝމަނުންނަށ ް‬ ‫‪ 3‬ނޮވ ެމްބަރ ުގ ެ ޢ ުދ ުވާނ ު ދ ު ް‬ ‫ނނ ް‬ ‫ސކ ޮށ ް ފެނ ް ަ‬ ‫ނމ ަ ދެނ ް އި ް‬ ‫ކ ާމި ޔ ާބ ުވި ަ‬ ‫ތި ބ ޭނީ ކޮންބ ައ ެއ ްބާވ ައ ެވ ެ؟ އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ‬ ‫ސގ ައި ގ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސުވާލ ަ ީކ މި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ދި ފ ާޢުގ ައި ހ ަނގުރާމ ަކ ުރި މ ުޖ ާހި ދުންނ ާއި‬

‫ނކ ަށ ް މ ޫލާފ ައި ވ ާ ކޮންކަހަލ ަ‪ ،‬ކޮނ ް ބ ައ ެއްކަނ ް‬ ‫ފު ަ‬ ‫ޚ ުދ ު ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި މި ކ ަމުގ ައި ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވި‬ ‫ސ ކުރެވ ޭބ ާއ ެވ ެ؟ އެކަނ ް‬ ‫ސ ް‬ ‫ސ އި ޙ ް ާ‬ ‫މީ ހުންނަށ ްވ ެ ް‬ ‫އ ެނގި ފ ައި ވ ޭބާވ ައ ެވ ެ؟‬ ‫‪ 3‬ނޮވ ެމްބަރ ުގ ެ ޝަ ހީދުންނަށ ް އ ަމ ާޒުކ ޮށ ް‬ ‫އ ެއްޗ ެއ ް ދަންނަވާލަނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ު ބޭނުންވ ަނީ‬ ‫މި ހ ާ ހި ސާބުންނ ެވ ެ! އ ޭގ ެ ތެރޭގ ައި އ ެކި ގޮތ ަށ ް‬ ‫ކަނ ްދި މ ާވ ެގެނ ް ޝަ ހީދ ުވ ެ ވަޑ ައި ގެންނ ެވި ބ ޭފ ުޅުނ ް‬ ‫ުސދ ާ‬ ‫އެބ ަ ހި މެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އާނ ްމ ު ބ ައ ެއ ް ރައ ްޔި ތުނ ް‪ ،‬ނ ީ‬ ‫ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އަނ ެއްބ ައި ފަރ ާތްތ ައ ް‪ ،‬ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ‬

‫ސދ ާ ކ ުރި މ ަތި ލ ުމުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ކޮނ ްމ ެ‬ ‫މ ައި ދާނުގ ައި ީ‬ ‫ސ އ ެއި ނ ްލި ބ ޭ‬ ‫ގ ޮތ ެއްގ ައި ޝަ ހީދ ުވ ެ ދި ޔަޔަ ް‬ ‫ޝމަނުންނަށ ް ދި ނ ް‬ ‫ނތ ަކ ެއ ް އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪ .‬ދ ު ް‬ ‫މާ ަ‬ ‫ފި ލާވ ަޅުތ ަކ ެއ ް އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް‬ ‫ލި ބުނ ު ިޢބްރަތްތ ަކ ެއ ް އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވ ަހ ު‪،‬‬ ‫މި ބި މ ަށ ް އޮހ ޮރި ގެނ ް ދި ޔަ ީއ ‪ 19‬ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ‬ ‫ލ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ޠ ާހި ރ ު ލ ޭގ ެ އ ަގ ާއި ‪ ،‬ޝަ ހީދުނ ްގ ެ‬ ‫ދަރަޖ ަ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ދަންނަމ ު އ ެހެނ ް‬ ‫ނޫނ ްތ ޯއ ެވ ެ؟‬ ‫ހަރުދަނ ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ދި ވ ެހި‬ ‫ދުޝްމި ނުނ ްގ ެ‬ ‫ބާރުގ ައި‬ ‫ސފަތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ި‬ ‫މ ަޤ ުޞަ ދުތަކ ަށ ް ީވ ކި ހި ނ ެއ ްހ ެއްޔ ެވ ެ؟ އ ެ‬ ‫މީ ހުނ ްގ ެ މ ަގ ުޞަ ދުތަކ ަށ ް ހުރަސްއ ެޅުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ޮށ ްލ ެވުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ްސވި ހ ާލި‬ ‫އުނ ްމީ ދުތ ައ ް ވި އ ި‬ ‫ހަމ ަ އެކ ަނި ޝަ ހީދ ު ޙ ުސަ އި ނ ް އާދ ަމ ްގ ެ‬ ‫ސ އ ެމީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫ހި ތްވަރުގަދ ަ ކ ުރި މ ަތި ލ ުމުނ ްވ ެ ް‬ ‫ނނ ް ޖ ެހުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސްޓްރެޓ ެޖީ އ ަށ ް ބަދ ަލ ު ގެނ ް ަ‬ ‫ހި ތްވަރުގަދ ަ ދި ވ ެހި މ ުޖ ާހި ދުނ ް‪ ،‬ކ ޮމާންޑ ަށ ް‬ ‫ކި ޔަމަނ ްވ ެ‪ ،‬ދީ ނ ާ ޤ ައ ުމ ުގ ެ ޙ ައ ް​ްޤ ު ކ ުރި ޔަށ ް‬ ‫ނެރުނ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ އީމާނ ާ ގ ައ ުމީ ލޯބީގ ެ‬ ‫ސހުނ ްލި ބުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފަންވަރ ު އ ެމީ ހުންނަށ ް ފ ެނި ި‬ ‫ނ ާކ ާމި ޔާބީގ ެ ލ ަދ ުވ ެތި ކ ަމުގ ައި މ ަގުމ ަ ީތގ ައި‬ ‫ޝމަނުނ ް ނި ކ ަމ ެތި ވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދުވަނ ްފ ެށުނ ެވ ެ‪ .‬ދ ު ް‬ ‫ސގ ަނޑ ު‬ ‫ނތީޖާއ ަކީ ‪ ،‬ދި ވ ެހި ޤ ައ ުމ ާއި ‪ ،‬ފ ަ ް‬ ‫ަ‬ ‫ސަ ލާމ ަތ ްވ ުމ ެވ ެ‪ .‬ކި ހ ާ ވ ަގ ުތ ު ކޮޅަކ ަށ ް ހ ެއްޔ ެވ ެ؟‬ ‫ނކ ަށ ެވ ެ! ރައ ްކ ާތ ެރި ކަނ ް އ ެލި ބ ުނީ‬ ‫އެތ ައ ް ޒ ަމ ާ ަ‬ ‫މ ުޅި ގ ައ ުމ ާއި ގ ައ ުމުގ ައި ވ ާހ ާ ތ ަރި ކަތަކ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ މި ނި ވަންކ ަމ ާއި ‪ ،‬ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ‬ ‫ބ ަހ ާއި ތ ާރީ ޚ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ާއި އ ަބުރ ާއި ޝަ ރަފ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ހ ުރި ހ ާ ކ ަމ ެއްގ ައި މި ގ ައ ު​ުމ ުގ ެ ޝަ ހީދުނ ްގ ެ‬ ‫ކާބަފ ައި ނ ް‬ ‫ހި މ ެނި ގެނ ްވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޤުރ ުބ ާނީ‬ ‫އ ަމާނ ާތ ްތ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނ ާއި ހަމަޔަށ ް‬ ‫ގެނެސްދި ނ ް ގ ައ ުމ ު‪ ،‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ދ ަރީ ންނ ާއި‬ ‫ހަމަޔަށ ް މި ނި ވަންކ ަމ ާއ ެކ ު ފ ޯރީ އ ެވ ެ‪ .‬ޝަ ހީދުނ ްގ ެ‬ ‫ނނ ްފ ުޅުތ ައ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ޝަ ރަފ ުވ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު‬ ‫ަ‬ ‫ޒި ކުރ ާކުރަނ ްޖ ެހ ެނީ މި ހެނ ްވ ެގެންނ ެވ ެ؟ އެބ ޭފ ުޅުނ ް‬ ‫ހަމ ައެކ ަނި ގ ައ ުމ ުގ ެ ދި ފ ާޢުގ ައި ޝަ ހީދ ުވ ެ‬ ‫ޝމަނުނ ް ނި ކ ަމ ެތި‬ ‫ވަޑ ައި ގަތީއ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ދ ު ް‬ ‫ސކ ޮށ ްލ ުމުގ ައި އ ެދ ެއ ްކ ެވި ނަމޫނ ާ‬ ‫ކ ޮށްލ ައި މ ާޔ ޫ ް‬ ‫ސ ހ ަނދާނ ްކުރަނ ްޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ފަދ ަ‬ ‫ހި ތްވަރ ުވ ެ ް‬ ‫ޒި ނ ްމ ާދާރ ު‪ ،‬އ ަމާނ ާތ ްތ ެރި ކ ަމ ެއ ް ކ ޮނޑުއަޅަނ ްޖެހ ޭ‬ ‫ވ ަގ ުތ ު‪ ،‬ހަމ ަ އެނ ްމ ެ މީ ހަކ ަށ ް އި ހ ުމ ާލ ުވ ެވި އ ްޖ ެ‬ ‫ނމ ަވެސް‪ ،‬މި ލ ޮބ ުވ ެތި ދި ވ ެހި ގ ައުމ ަށ ް‪،‬‬ ‫ަ‬ ‫ސނާލަނ ްޖ ެހ ެއ ެވ ެ!‬ ‫ވި ް‬ ‫ދެނ ްވ ެދާނެގޮތ ަކ ާމ ެދ ު‪،‬‬ ‫ސ ީވރ ުގ ެ ދ ެފ ުށ ް ބަލ ައި ލަނ ްޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ަ‬ ‫ތަ ް‬ ‫ކޮނ ްމ ެ ދުވަހ ަކ ުއ ެވ ެ‪ .‬ކޮނ ްމ ެ ވ ަގުތ ަކ ުއ ެވ ެ!‬

‫ސ‬ ‫ގ ްލ ޯބަލް މެރިޓައިމ ް ިޑސްޓްރ ެ ް‬ ‫ސސްޓަމ ް‬ ‫އެންޑް ސޭފް ީޓ ި‬

‫ކެޕ ްޓަން އިބްރާހިމ ް ޙިލްމީ‬

‫ނ އަހަރ ު އި ންޓ ަރނޭޝަ ނަލ ް މ ެރި ޓ ައި މ ް އޮގަނައި ޒ ޭޝަ ނ ް (އ ައި ‪.‬އ ެމ ް‪.‬‬ ‫‪ 1988‬ވ ަ ަ‬ ‫ސ‬ ‫އ ޯ) އި ނ ް ކ ަނޑ ު ދ ަތުރ ުގ ެ ސަ ލާމ ަތ ްތ ެރި ކ ަމ ުގ ެ މ ުއާހ ަދ ާ‪ ،‬ސޭ ފ ްޓީ އ ޮފ ް ލ ައި ފ ް އ ެޓ ް ީ‬ ‫ނ މ ާއ ްދާއ ަށ ް ގެންނ ެވި އި ސްލ ާހ ާ‬ ‫(ސޯލާސް) ‪ 1974‬ގ ެ ކޮނ ްވެނ ްޝަ ނ ްގ ެ ޗ ެޕްޓ ަރ ‪ 4‬ވ ަ ަ‬ ‫ސފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ކޮނ ްވެނ ްޝަ ނ ްގ ެ‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް ޖީ ‪.‬އ ެމ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އެސް‪ ،‬ދ ުނި ޔެއ ަށ ް ތ ަޢާރަފ ްވ ެގެނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ަސންޖަރުނ ް އ ުފ ުލ ާ ބ ޯޓްފަހަރ ާއި ‪1600‬‬ ‫ޗ ެޕްޓ ަރ ‪ 4‬ގ ައި ކ ުރި ނ ް ބަޔާނ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ަނީ ޕ ި‬ ‫ނޖ ަށ ްވުރ ެ ބ ޮޑ ެތި ބ ޯޓްފަހަރުގ ައި ‪ 500‬ކި ލ ޯހ ާރޓ ްޒ ް ރޭޑި އ ޯ ޓ ެލ ެގްރަ ީފ ރޭޑި އ ޯ‬ ‫ސޓ ަ ޭ‬ ‫ގްރ ޮ ް‬ ‫ވޮޗ ެއ ް އަބ ަދ ުމ ެ ޤ ާއި މްކ ޮށ ް‪ ،‬މ ޮނީ ޓ ަރ ކުރުމ ަށ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ އި ތުރުނ ް ‪ 2184‬ކި ލ ޯހ ާރޓ ްޒ ްގ ެ‬ ‫ަސންޖަރުނ ް އ ުފ ުލ ާ‬ ‫ްސތ ައ ް ޕ ި‬ ‫އ ަދި ‪ 156.8‬މެގ ަހ ާރޓ ްޒ ް (ވީ‪.‬އ ެޗ ް ޗެނަލ ް ‪ )16‬ފ ްރި ކ ްއެނ ީ‬ ‫ނޖ ަށ ްވުރ ެ ބ ޮޑ ެތި ބ ޯޓްފަހަރުގ ައި މ ޮނި ޓ ަރ ކުރަނ ް‬ ‫ސ ޓަ ޭ‬ ‫ބ ޯޓްފަހަރ ާއި އ ަދި ‪ 300‬ގްރ ޮ ް‬ ‫ޝ ިޕނ ްގގ ައި‬ ‫ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ކޮނ ްވެނ ްޝަ ންގ ައި އ ަމ ާޒ ުކުރ ެވި ފ ައި ވ ަނީ އި ންޓަނޭޝަ ނަލ ް ި‬ ‫ނ‬ ‫ސޓ ަމ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ގި ަ‬ ‫ސ ް‬ ‫ސޓަމ ަ ީކ ރަނގ ަޅ ު ި‬ ‫ސ ް‬ ‫ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ާ ބ ޯޓްފަހަރަށ ެވ ެ‪ .‬މި ި‬ ‫ސ ރޭނ ްޖ ް މ ައ ްސަ ލަތ ަކ ާއި ‪ ،‬މެނުއ ަލ ް އ ެލ ާރޓި ނ ްގ އ ަދި ވ ޮޗ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫އަހަރުތަކަކ ަށ ް ބ ެލ ެވުނ ު ަ‬ ‫ީކ ިޕނ ްގ ގ ައި ދި މ ާވ ާ މ ައ ްސަ ލަތަކ ަށ ް ޙ ައ ްލ ެއ ް ހ ޯދުމ ަށްޓަކ ައި އ ާނި ޒ ާމ ެއ ްގ ެ ބޭނުނ ްތ ެރި ކަނ ް‬ ‫ނ އަހަރ ު އި ންޓ ަރނޭޝަ ނަލ ް މ ެރި ޓ ައި މ ް‬ ‫ބ ޯޓްފަހަރަށ ް ކ ުރި މ ަތި ވެފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ 1988 .‬ވ ަ ަ‬ ‫އޮގަނައި ޒ ޭޝަ ނ ް (އ ައި ‪.‬އ ެމ ް‪.‬އ ޯ) އި ނ ް ކ ަނޑުދ ަތުރ ުގ ެ ސަ ލާމ ަތ ްތ ެރި ކ ަމ ުގ ެ މ ުއާހ ަދ ާ ސޭ ފ ްޓީ‬ ‫ނ މ ާއ ްދާއ ަށ ް‬ ‫ސ (ސޯލާސް) ‪ 1974‬ގ ެ ކޮނ ްވެނ ްޝަ ނ ްގ ެ ޗ ެޕްޓ ަރ ‪ 4‬ވ ަ ަ‬ ‫އ ޮފ ް ލ ައި ފ ް އ ެޓ ް ީ‬ ‫ސ ދ ުނި ޔެއ ަށ ް ތ ަޢާރަފ ް ވެފ ައި ވ ާއި ރ ު‪ ،‬މި‬ ‫ގެންނ ެވި އި ސްލ ާހ ާ ގ ުޅި ގެނ ް ޖީ ‪.‬އ ެމ ް‪.‬ޑީ އެސް‪.‬އ ެ ް‬ ‫ޞލ ަށ ް މެންބަރ ު ޤ ައ ުމުތ ަކުނ ް ‪ 1‬ފ ެބްރުއ ަރީ ‪ 1999‬ގ ައި އަމ ަލ ު‬ ‫މ ާއ ްދާގ ައި ބުނެފ ައި ވ ާ އ ު ޫ‬ ‫ސ ‪ 1974‬ގ ެ ކޮނ ްވެނ ްޝަ ނ ްގ ެ ޗ ެޕްޓ ަރ ‪ 4‬އ ަށ ް ކ ުރީ ގ ައި އަމ ަލ ު‬ ‫ކުރަނ ް ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬ސޯލ ާ ް‬ ‫ޞލ ަށ ް ބަދ ަލ ު ކުރުމ ަށްޓަކ ައި [ޓްރާސްމި ޝަ ނ ް‬ ‫ކުރަމުނ ްދި ޔަގ ޮތ ް މި ހާރ ު ހަމ ަޖ ެހި ފ ައި ވ ާ އ ު ޫ‬ ‫ޕީރި އ ަޑ ް] ގ ެ ގ ޮތުގ ައި ‪ 1‬ފ ެބްރުއ ަރީ ‪ 1992‬އި ނ ް ‪ 1‬ފ ެބްރުއ ަރީ ‪ 1999‬ގ ެ މ ުއްދަތ ަށ ް‬ ‫އ ައި ‪.‬އ ެމ ް‪.‬އ ޯ އި ނ ް ވ ަނީ ލި ބި ދީ ފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ކޮނ ްވެނ ްޝަ ނަށ ް މި ހާރ ު ގެނ ެވުނ ު އި ސްލ ާހ ާ‬ ‫ސ ޓަނޭޖުނ ް މަތީ‪ ،‬އ ަދި އި ންޓ ަރނޭޝަ ނަލ ް ދ ަތުރ ު ކުރ ާ‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް ކ ާރގ ޯ އ ުފ ުލ ާ ‪ 300‬ގްރ ޮ ް‬ ‫ސޓަމ ަށ ް އަމ ަލ ު‬ ‫ސ ް‬ ‫ަސންޖަރުނ ް އ ުފ ުލ ާ ކޮނ ްމ ެ އުޅ ަދ ެއ ް (ކޮނ ްމ ެ ސަ އި ޒ ެއްގ ައި ވެސް) މި ި‬ ‫ޕ ި‬ ‫ނ އަހަރ ު އ ައި ‪.‬އ ެމ ް‪.‬އ ޯ އި ނ ް އެޑ ަޕ ްޓ ް ކުރ ެވުނ ު މި ނި ޒ ާމ ުގ ެ‬ ‫ކުރަނ ް ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ 1988 .‬ވ ަ ަ‬ ‫ސފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސޓ ަމްވ ަނީ އ ުވި ގެނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ސ ް‬ ‫ސަ ބ ަބުނ ް ‪ 500‬ކި ލ ޯހ ާޓ ްޒ ް މޯސްކ ޯރޑ ް ި‬ ‫ނކ ަށ ް‬ ‫ޖީ ‪.‬އ ެމ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އެސް‪.‬އެސް‪ .‬ގ ެ އ ެ ީހގ ައި ބ ޯޓްފަހަރުނ ް ޝޯރޓ ޭޝަ ަ‬ ‫ސ އ ަދި އ ެލ ާރޓި ނ ްގ ގ ެ މ ުޢ ާ​ާސަ ލ ާ ީތ ގ ުޅ ުމ ެއ ް ޤ ާއި މ ް ކުރ ެވި ގެނ ްދ ާއި ރ ު‪،‬‬ ‫ރަނގ ަޅ ު ޑި ސްޓްރ ެ ް‬ ‫ސ ޤ ާއި މ ް ކުރ ެވި ގެނ ް‬ ‫އ ެއ ްބ ޯޓުނ ް އަނ ެއ ް ބޯޓ ަށ ް އ ެލ ާރޓ ް ކުރެވޭނ ެ މ ުޢ ާސަ ލ ަ ީތ ގ ުޅ ުމ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސޓަމ ަ ީކ އޮޓޮމޭޓ ެޑ ް އ ަދި ޓެރެސްޓ ްރި އ ަލ ް ރޭޑި އ ޯއ ާއި ސެޓްލ ައި ޓ ްގ ެ‬ ‫ސ ް‬ ‫ދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ި‬ ‫ސ ގ ެ ނި ޒ ާމ ް ބޮޑ ަށ ް ބ ެލ ެވ ެނީ ކ ަނޑުދ ަތުރ ުކުރ ާ‬ ‫މ ުޢ ާސަ ލ ާ ީތ ނި ޒ ާމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ޖީ ‪.‬އ ެމ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އެސް‪.‬އ ެ ް‬ ‫އުޅ ަނދުފަހަރ ު ހ ާލުގ ައި ޖ ެހި ގެނ ް އެހީތ ެރި ކަނ ް ބޭނުނ ްވ ާހި ނދ ު‪ ،‬މި ނި ޒ ާމ ުގ ެ އ ެ ީހގ ައި‬ ‫ސންޓަރުތ ަކ ާއި އ ަދި ކ ައި ރި ނ ް‬ ‫ސޓ ޭޝަ ނ ް އ ެލ ާރޓ ް ކުރުވ ައި ‪ ،‬ރެސްކި ޔ ު ކ ޯޑި ނޭޝަ ނ ް ެ‬ ‫ޝޯރ ް‬ ‫ސ އ ަދި ފ ުރި ހަމ ަ އެހީތ ެރި ކ ަމ ެއ ް ފޯރުކ ޮށ ް ދި ނ ުމުގ ައި‬ ‫ދ ަތުރ ުކުރ ާ ބ ޯޓްފަހަރ ުގ ެ އ ެ ީހގ ައި އަވ ަ ް‬ ‫ްސ އ ަދި‬ ‫ބޭނުނ ްކުރ ާ މ ުޢ ާސަ ލ ާ ީތ ނި ޒ ާމ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ އި ތުރަށ ް މި ނި ޒ ާމުނ ް އ ާރޖެނ ީ‬ ‫ސ ކ ޮށ ްދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނވ ަ ް‬ ‫ސޭ ފ ްޓީ ކ ޮމި އ ުނި ކ ޭޝަ ނަށ ް ފުރ ުޞަ ތ ު ތ ަ ަ‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‬

‫ލ‪.‬ކާނަލް އަޙ ްމ ަދު ިނލ ާމ ު‬

‫ސ ދި ވ ެހި ންނ ާއި‬ ‫މި ނުރައ ްކ ާތ ެރި ޙ ާދި ާ‬ ‫އ ުތުރުކަރައ ާއި‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެއ ާއި‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލީއި ރ ު‬ ‫އ ެގ ްރީ މަނ ްޓްތަކ ަކުނ ް‬ ‫އޮންނަނީ ީކ‬ ‫ދ ެމ ެދ ު‬ ‫ނުވަތ ަ އ ެއްބަސްވުނ ް ތަކ ަކުނ ް ބ ަދ ެވި ފ ައި އ ޮތ ް‬ ‫ސ ީވ އ ެއްބަޔަކ ު‬ ‫ގ ުޅ ުމ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ދުވ ަ ް‬ ‫އަނ ެއްބަޔަކ ާ ކުރަމުނ ް އ ައި އި ޙ ްތި ރ ާމ ެއ ްގ ެ‬ ‫ބ ޮޑުކ ަމުނ ް ކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ އި ތ ުބާރ ެއ ްގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް‬ ‫އ ުފ ެދި ފ ައި ވ ާ ގ ާތ ްގ ުޅ ުމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ެހެނ ްމ ެ‬ ‫ޭސ‬ ‫އި ނގި ރ ި‬ ‫ސވަރ ު ވ ެގެނ ްދި ޔައީ‪،‬‬ ‫މި ދުވ ަ ް‬ ‫ސކ ަރީ ނ ް ސ‪.‬އަތ ޮޅ ު ގ ަމުގ ައި ދި ގ ު މ ުއްދ ަތ ެއްގ ައި‬ ‫އަ ް‬ ‫ސ އެތަނ ް ދޫކ ޮށ ް‬ ‫ތި ބި ތި ބުނ ް ނި މުމަކ ަށ ް އ ައި ް‬ ‫ސވަރ ާއި އ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ަމ ާއި‬ ‫ފ ައި ބ ައި ގެނ ްދި ޔަ ދުވ ަ ް‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް ހި ނ ްދ ު ކ ަނޑ ަށ ް ބަލަބ ަލ ާތި ބި ބ ޮޑ ެތި‬ ‫އެތ ަކ ެއ ް ބާރުތ ަކުނ ް ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް ޝަ އ ުގ ުވ ެރި ކަނ ް‬ ‫ސވަރ ު‬ ‫އި ތުރ ުވ ެގެނ ް ދި ޔައ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ައ ެހެނ ްމ ެ މި ދުވ ަ ް‬ ‫ވަރުގަދ ަ‬ ‫އ ޮޅ ުދޫކަރައި ގ ައި‬ ‫ވ ެގެނ ްދި ޔައީ‪،‬‬ ‫ދ ާޚި ީލ ހ ަނގުރާމަޔަކ ަށ ް މ ަގުފ ަހި ވ ެގެނ ް އ ައި‬ ‫ސވަރަކ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫އ ުތުރުކަރައި ގ ެ‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެއ ާއި‬ ‫ގ ުޅުމ ަށ ް ބ ަލ ާލ ާއި ރ ު އޭރ ުގ ެ ބ ޮޑުވ ަޒީ ރ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ވ ާ‬ ‫އި ނ ްދި ރ ާގާނ ްދީ އ ުތުރުކަރައި ގ ެ ފުރަތަމ ަ‬ ‫އި އްޒ ަތ ްތ ެރި އަކ ަށ ް ‪1975‬ގ ައި ރ ާއ ްޖ ެ‬ ‫ވަޑ ައި ގެންފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ޖ ެހި ގެނ ް‬ ‫އ ައި އަހަރ ު ‪1976‬ގ ައި ފުރަތަމ ަ‬ ‫ޑި ޕްލ ޮމ ެޓި ކ ް މި ޝަ ނ ްއ ެއ ް ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ހ ުޅ ުވ ާ އ ަދި ހަމ ައ ެ އަހަރ ު ‪ 31‬ޖުލ ައި ‪،‬‬ ‫‪ 1976‬ގ ައި ރ ާއ ްޖ ެއ ާއި ކ ަނޑ ުގ ެ‬ ‫ސަ ރަޙ ައ ްދީ ރ ޮނގ ުގ ެ އ ެއްބަސްވ ުމ ެއްގ ައި‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫އ ެ ީއ‬ ‫ސޮ އި ކުރ ެވުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޤ ައ ުމުތ ައްކ ަމުގ ައި ވ ާ‬ ‫އ ުތުރުނ ްވ ާ‬ ‫އ ޮޅ ުދ ޫ އ ަދި އ ުތުރުކަރައި ގ ެ ކ ަނޑ ުގ ެ‬ ‫ޖަނ ްކ ުޝަ ނ ް‬ ‫ސަ ރަޙ ައ ްދ ު "ޓްރައި‬ ‫ވެފ ައި ވ ާ‬ ‫ޕ ޮއި ނ ްޓ ް" ކ ަނޑ ައ ެޅ ުމ ުގެގ ޮތުނ ް‬ ‫ސަ ރަޙ ައްދ ަ ީކ‬ ‫އެ‬ ‫އ ެއްބަސްވ ުމ ެއްގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ އ ުތުރުނ ް ތުރ ާކުނ ާއި މ ަލި ކ ާއި ދ ޭތެރޭ‪،‬‬ ‫ސލޯނ ާއި ރ ާއ ްޖެޔ ާއި ދ ޭތެރޭ އ ަދި އ ުތުރުކަރަޔ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ސ ހި މ ެނި ގެނ ް‬ ‫ރ ާއ ްޖެޔ ާއި ގުޅ ޭ ސަ ރަޙ ައ ްދ ުވ ެ ް‬ ‫ދެބ ައި ހަމ ަވާގޮތ ަށ ް ބ ަހ ާލ ެވި ފ ައި ވ ާ‪ ،‬ކ ުރި ނ ް‬ ‫ބަޔާންކ ޮށްފ ައި ވ ާ ޤ ައ ުމުތ ަކުނ ް ޤ ަބ ޫލ ުކުރ ާ ޚި ޔ ާ ީލ‬ ‫ރ ޮނގ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫އ ޮޅ ުދޫކަރައި ގ ެ‬ ‫ސކ ަރީ ބާރުތ ަކުނ ް އ ެ ޤ ައ ުމ ުގ ެ ތަމަޅ ަ‬ ‫އަ ް‬ ‫ބ ާ ީޣންނ ާއި ދި ގ ުދ ެމި ގެނ ްވ ާ ކ ުރި މ ަތި ލުންތ ަކ ެއ ް‪،‬‬ ‫އ ުތުރުގ ައ ާއި ‪ ،‬އި ރުމ ަ ީތ ބި ތުގ ައި ‪ ،‬ވަރަށ ް‬ ‫ސވަރ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވަރުގަދައ ަށ ް ހި ނގ ަމުނ ްދި ޔަ ދުވ ަ ް‬ ‫އ ަދި އ ުތުރުކަރައި ނ ް އ ޮޅ ުދޫކަރަޔަށ ް ޞުލްޙ ަ‬ ‫ޝކަރ ެއ ް‬ ‫ލަ ް‬ ‫ދ ެމ ެހ ެއ ްޓުމ ަށ ް އ ެކުލ ަވ ާލި‬ ‫ސ‬ ‫ސ ީކ ިޕނ ްގ ފ ޯރ ް‬ ‫ކ ަމުގ ައި ވ ާ‪ ،‬އި ނ ްޑި ޔަނ ް ީޕ ް‬ ‫(އ ައި ‪.‬ޕީ‪.‬ކ ޭ‪.‬އ ެފ ް) ގ ެ ނަމުގ ައި މި ދެންނ ެވި‬ ‫ސަ ރަޙ ައ ްދުތ ަކުގ ައި ވަރުގަދ ަ ކ ުރި މ ަތި ލުންތ ަކ ެއ ް‬ ‫ހި ނގ ަމުނ ްދި ޔައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތަމަޅ ަ ބ ާ ީޣންނ ާއި‬ ‫"ސކ ް‬ ‫ި‬ ‫ސކ ަރީ ނ ްގ ެ‬ ‫އަ ް‬ ‫އ ުތުރުކަރައި ގ ެ‬ ‫"ސކ ް‬ ‫ި‬ ‫ލ ައި ޓ ް އި ނ ްފެނ ްޓ ްރީ " އ ަދި‬ ‫ރ ެޖި މަނ ްޓ ް" ގ ެ ބާރުތ ަކުނ ް ތަމަޅ ަ ބ ާ ީޣންނ ާއި‬ ‫ނ‬ ‫‪1500‬އ ަށ ްވުރެނ ްގި ަ‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލ ައި ގެނ ް‬ ‫ސކ ަރީ ނ ް މަރ ުވ ެގެނ ްދި ޔަ ހި ތި ތ ަޖ ްރި ބާތ ަކ ެއ ް‬ ‫އަ ް‬ ‫ސވަރ ުވ ެގެނ ްދި ޔަ ީއ‬ ‫ކުރަނ ްޖ ެހުނ ެވ ެ‪ .‬މި ދުވ ަ ް‬ ‫ސނުމަކ ަށ ް‪،‬‬ ‫އ ުތުރުކަރައި ގ ެ ސަ ރަޙ ައ ްދީ ވި ް‬ ‫"މޮނ ްރ ޯ ޑ ޮކ ްޓ ްރީ ނ ް" އ ާދ ެ! ކ ައި ރި‬ ‫ބ ޮޑ ެތި ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ސަ ރަޙ ާއ ްދުގ ައި ވ ާ‬

‫ބާރ ުގެދަށ ަށ ް ކ ުދި ޤ ައ ުމުތ ައ ް ގެނައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސވަރ ެއ ް‬ ‫ސނ ުމ ެއ ް ގެނ ްގ ުޅުނ ު ދުވ ަ ް‬ ‫ވި ް‬ ‫ކ ަމުގ ައި ބުނ ާ ީތ އި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ އި ތުރުނ ް‬ ‫މި ފަދ ަ‬ ‫ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ސަ ރަޙ ައ ްދުގ ައި ހި ނގ ާ‬ ‫ކ ަމ ެއ ްގ ެތެރެޔަށ ް ސަ ރަޙ ައ ްދީ ފ ުލ ުހުންނަށ ްވ ެ‪،‬‬ ‫އ ުތުރުކަރައި ނ ް އި ސްވ ެ ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަމުނ ް‬ ‫ސ ވަރ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ފ ެނި ގެނ ް‬ ‫ދި ޔަ ދުވ ަ ް‬ ‫ދި ޔައ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪1978‬އި ނ ް ފ ެށި ގެނ ް ރ ާއްޖ ޭގ ެވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫އ ަޒްހަރުނ ް‬ ‫ޞރ ުގ ެ‬ ‫މި ް‬ ‫މ ަ ީތފަނ ް ީތގ ައި ތި ީބ‬ ‫ބ ޭފ ުޅުންތަކަކ ަށ ްވާތީ‪،‬‬ ‫ކި ޔަވ ާވި ދ ާޅ ުވި‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެއ ާއި ޢަރަބި ނ ް އ ަދި މުސްލި މުންނ ާއި‬ ‫އި ހުނަށ ްވުރެނ ް ގ ުޅުނ ް މ ައްޗަށ ް ހި ނގ ައި ފ ައި‬ ‫ސވަރ ު‬ ‫ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ހަމ ަ އ ެއ ާއި އ ެކ ު އ ެ ދުވ ަ ް‬ ‫ޭޝޔ ާއި ނ ް‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ވި ޔަފ ާރީ ގ ެ ‪ 65%‬ދ ެކުނ ު އ ި‬ ‫ކުރަމުނ ް ދި ޔައި ރ ު އ ުތުރުކަރަޔ ާއި ކުރަމުނ ް ދި ޔަ ީއ‬ ‫‪ 32%‬ގ ެ ވި ޔ ާފ ާރި ކަމ ަށ ްވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ީބދ ައި ނ ް‬ ‫ނމ ަ ‪ 10%‬އ ެކްސްޕ ޯރޓ ް ކުރަމުނ ް‬ ‫ކި ޔަނީ ަ‬ ‫ދި ޔައި ރ ު އ ުތުރުކަރައ ާއި ކުރަނީ ‪ 0.03%‬ވި ޔަފ ާރި‬ ‫ކ ަމުގ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪1888‬ނ ް ފ ެށި ގެނ ް ސ‪.‬އ ައ ްޑ ޫގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ޝކަރ ުގ ެ ި‬ ‫ޭސ ލ ަ ް‬ ‫ގ ަމުގ ައި ތި ބި އި ނގި ރ ި‬ ‫ސވަރ ެއްކ ަމުގ ައި ވ ާ ީތ‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫ފ ައި ބަންފ ަށާފ ައި ވ ާ‬ ‫އެތަނަށ ް ބަލަބ ަލ ާތި ބި ބޭރ ުގ ެ އ ެކި ބާރުތ ަކުނ ް‬ ‫ހުށަހަޅ ަމުނ ް‬ ‫ހުށ ަހ ެޅުންތ ަކ ެއ ް‬ ‫އެތ ަކ ެއ ް‬ ‫ޫސންނ ާއި ‪،‬‬ ‫ސފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގ ެތެރޭގ ައި ރ ީ‬ ‫ގޮ ް‬ ‫ީއރާނުންނ ާއި ‪ ،‬ލީބި ޔ ާއި ންނ ާއި އ ަދި އ ެމ ެރި ކާފަދ ަ‬ ‫ޤ ައ ުމުތ ައ ް ހި މެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ކަންކަނ ް ހި ނގ ައި ދި ޔަ‬ ‫ސވަރުގ ައި އ ުތުރުކަރައ ާއި‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫ނ ލި ޔުނ ްތ ެރީ ނ ް‬ ‫ބެހޭގ ޮތުނ ް ގި ަ‬ ‫އ ެކި ގ ޮތްގޮތ ަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫މި ޙ ާދި ާ‬ ‫ސފަކ ޮށްފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެއްގޮތަކ ަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ހުޅ ަނގ ުގ ެ ނޫސްވ ެރި ނ ް ބުނަނީ ‪،‬‬ ‫ސކ ަރީ‬ ‫އ ުތުރ ު ކަރައި ގ ެ އ ަ ް‬ ‫ބާރ ު‬ ‫މުލ ައްދ ަނޑީ‬ ‫އ ަތ ު‬ ‫ކ ައި ރީ ޤ ައ ުމުތަކ ަށ ް ދ ައްކ ަނީ‬ ‫ކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެބ ައި މީ ހުނ ް‬ ‫ސަ ރަ ޙ ަ އ ް ދީ ބ ަ ލ ަ ހ ަ އ ް ޓ ާ‬ ‫ބަދ ަލުވ ަނީ‬ ‫ފ ުލ ުހުންނަށ ް‬ ‫ޕ ާކި ސްތާނުނ ް‬ ‫ކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބުނެފ ައި ވ ަނީ މި ކަމ ަކީ އ ުތުރުކަރައި ނ ް ރާވ ައި ދީ ގެނ ް‬ ‫ހި ނ ްގި ކ ަމ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ އ ުތުރުކަރައި ގ ެ‬ ‫ވަށ ައި އި ނ ްވެފ ައި ވ ާ ޤ ައ ުމުތ ަކުނ ް ސަ ރަޙ ައ ްދުގ ައި‬ ‫ކަންތ ައްތަކ ަށ ް‬ ‫ހި ގާފ ައި ވ ާ މި ފަދ ަ‬ ‫އޭރ ު‬ ‫އ ުތުރ ު ކަރަޔަށ ް އި ނގި ލި ދި އ ްކުރަމުނ ް އ ައި‬ ‫ސވަރ ެއްގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫‪ 26‬ޖުލ ައި ‪1982،‬ގ ެ މި ނި ވަނ ްދުވ ަހ ުގ ެ‬ ‫އ ެޑި ޔުކ ޭޝަ ނ ް‬ ‫އޭރ ުގ ެ‬ ‫މުނ ާޞަ ބ ާއ ެއްގ ައި ‪،‬‬

‫ސޓ ަރ އ ަލ ްއުސްތާޛ ް ޢ ަބ ްދ ުﷲ ހ ަމީ ދ ު‪ ،‬ވާހަކ ަ‬ ‫މި ނި ް‬ ‫ދ ައްކަވ ަމުނ ް‪ ،‬މ ަލި ކ ަ ީކ ރ ާއްޖ ޭގ ެ ތަނ ެއްކަމ ަށ ް‬ ‫ވި ދ ާޅ ުވުނ ް ވ ެގެނ ްދި ޔަ ީއ އ ުތުރުކަރައި ނ ް ރ ާއ ްޖ ެއ ާއި‬ ‫ނރުކ ަމ ެއ ް އ ައި‬ ‫ދ ޭތެރޭ ކ ުރި ނ ް ދ ެކ ެމުނ ް އ ައި ގޮތ ަށ ް ީހ ަ‬ ‫ނރުކަނ ް‬ ‫ކ ަމ ެއްކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ަމ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް އ ުފ ެދުނ ު ީހ ަ‬ ‫ފި ލ ުވ ާލުމ ަށ ް‪ ،‬މ ަލި ކ ުގ ެ ވާހަކ ައ ެ ީއ ީކ އ ަމި އްލަތަނ ެއ ްގ ެ‬ ‫ގ ޮތުގ ައި ދެކ ޭ ީތ ދ ެއ ްކ ެވި ވާހަކ ަފ ުޅ ެއ ް ނޫންކަމ ަށ ާއި އ ަދި‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެއ ާއި އ ެއްކަހަލ ަ ޝަ ޤާފ ަތްތ ަކ ެއ ް އ ޮތްތަނ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސފ ަކުރަނ ް ވި ދ ާޅ ުވި ބަސްފ ުޅ ެއްކަމ ަށ ް ފ ަހުނ ް‬ ‫ގ ޮތުގ ައި ި‬ ‫ރަގ ަޅ ުކުރަނ ް ޖ ެހުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ކަންކަނ ް ހި ނގ ަމުނ ް ދި ޔައި ރ ު އ ޮޅ ުދޫކަރައި ނ ް‬ ‫ތަމަޅ ަ ބ ާ ީޣންނ ާއި ދެކޮޅ ަށ ް ކުރަމުނ ް އ ައި ހ ަނގުރާމ ަ‬ ‫ޝކަރ ާއި ވ ަގ ު ީތގ ޮތުނ ް ޙ ަވ ާލުކ ޮށ ްލާނ ް‬ ‫އ ުތުރުކަރައި ގ ެ ލ ަ ް‬ ‫ސ ސަ ބ ަބ ެއ ް ނ ެތި އ ެއ ް‬ ‫ސ އ ެ ީއ ީކ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ޖ ެހުނ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އޭރ ު ހި ނގ ަމުނ ްދި ޔަ ދ ާޚި ީލ ހަމަނ ުޖ ެހ ުމ ެއ ް‬ ‫ގެގ ޮތުގ ައި ބ ެލ ެވުނ ު ދެވަނަދި މ ާ ކ ަމުގ ައި ވ ާ "މ ާރކ ްޒި ސްޓ ް‬ ‫ާސ ބާރ ެއ ް‬ ‫ސޔ ީ‬ ‫ސޯޝަ ލި ސްޓ ް" އި ނ ް ފ ަތުރަމުނ ްދި ޔަ ި‬ ‫ކ ަމުގ ައި ދެކ ޭ "ޖަނ ާތ ާ ވި މ ުކ ް ީތ ޕެރަމުނ ާ" (ޖ ޭ ީވޕީ)‬ ‫ޙަރަކ ާތ ް މ ައި ތި ރި ކުރުމ ަށްޓަކ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ެ ސަ ރ ުކާރުނ ް‬ ‫ސކ ަރީ ންނ ާއި ފ ުލ ުހުނ ްގ ެ ބާރުތ ަކުނ ް ކ ުރި އެތ ަކ ެއ ް‬ ‫އަ ް‬ ‫ނތީޖާއަކ ަށ ް ީވ މި ޖ ަމާއ ަތ ް‬ ‫ަ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ްގ ެ‬ ‫ހ ުއ ްޓ ުވުމަކ ަށ ް ގެނ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވ ަކި ވެގ ަތުމ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރަމުނ ްދި ޔަ‬ ‫ސރެނ ް‬ ‫ސތ ަކ ެއ ް ކ ުރީ އ ް ު‬ ‫"ޕ ްލ ޯޓ ް" ޖ ަމާޢަތ ަ ީކ އ ޭގ ެ ދުވ ަ ް‬ ‫ވ ަކި ވ ެގެނ ް އ ުޅުނ ު ބ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެލ ް‪.‬ޓީ ‪.‬ޓީ ‪.‬އ ާއި‬ ‫މި ހެންކަމ ަށ ް ީވ ީތ މި ޖ ަމާއަތ ަށ ް އ ޮޅ ުދޫކަރައި ގ ެ ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ‬ ‫ނ ީކ އ ުތުރުކަރައި ނ ް‬ ‫ޙި މާޔަތ ް ލި ބި ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ބ ައި މީ ހުނ ް ަ‬ ‫ސ އ ެ ީހ ލި ބ ެމުންއ ައި ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ހ ުރި ހ ާ ގޮތ ަކުނ ްވ ެ ް‬ ‫"މ ާރކ ްއި ސްޓ ް" ނުވަތ ަ "ސޯޝަ ލ ް ކ ޮމި އ ުނި ސްޓ ް"‬ ‫އި ނ ްގ ެ ޙަރަކ ާތްތަކ ަށ ް ތ ަބ ާވ ާ ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އޭރ ު‬ ‫ތަމަޅ ައި ނ ް ވ ަކި ވެގ ަތުމ ަށ ްކުރ ާ ހ ަނގުރ ާމާގ ައި އ ެމީ ހުންނަށ ް‬ ‫ބޭނުނ ްވ ާ ތ ަމ ްރީ ނަށ ާއި ހ ަތި ޔާރ ު އ ެތެރ ެކުރުމ ަށ ް‪ ،‬ކ ައި ރީ‬ ‫ސަ ރަޙ ައ ްދ ުގ ެ ޤ ައުމ ަކުނ ް ތަނ ެއ ް ބޭނުނ ްވެފ ައި ވ ާ‬ ‫ސވަރ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫މި ހެނ ް މި ކަންއ ޮއ ްވ ާ ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ދ ެމީ ހ ަކ ާއި ‪،‬‬ ‫ޕ ްލ ޯޓ ް ޖ ަމާއ ަތ ުގ ެ އި ސްވ ެރި ނ ް އި ސްވ ެ ބ ައްދ ަލ ުވާނ ްއ ެދި‬ ‫އ ަދި އ ެމީ ހުންނ ާއި އ ެކ ު ކ ޮޅ ުނބ ުގ ެ އ ެއ ްހި ޔާވ ައްސެއްގ ައި‬ ‫ސ‬ ‫ސތ ަކ ެއ ް ހޭދަކ ޮށްފ ައި ވާކަމ ަ ީކ ސުވ ާލ ުވ ެ ް‬ ‫އެތ ައ ް މ ަ ް‬ ‫އ ުފެދ ޭ ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ 1987 .‬ޖޫންމ ަހުގ ައި "ރ ުޑ ުލ ާ" ކި ޔ ާ‬ ‫މީ ހ ަކ ު އ ޮޅ ުދޫކަރައި ގ ެ ކެފޭއ ަކުނ ް ދި ވ ެ ީހނ ްގ ެތެރޭނ ް‬ ‫މި ކ ަމުގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވެފ ައި ވ ާ ދި ވ ެއ ްސަ ކ ާ ބ ައްދ ަލުކ ޮށ ް‬ ‫ޝވަރަމ ް "މ ައުނ ްޓ ް‬ ‫ޕ ްލ ޯޓ ް ޖ ަމާއ ަތ ުގ ެ ީލޑ ަރ އ ުމ ާ މަހ ޭ ް‬ ‫ލ ެވ ެނި ޔ ާ" އި ނ ް ބ ައްދ ަލުކ ޮށްލަނ ް ބޭނުނ ްވ ާ ވާހަކ ަބުނ ެ‬ ‫ބ ައްދ ަލުކ ޮށްފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ުރި ނ ް ބަޔާނ ް ކުރ ެވުނ ު ޖ ަމާއ ަތ ް ކ ަމުގ ައި ވ ާ‬

‫ސކ ަރީ‬ ‫ނ ީކ އ ުތުރުކަރައި ގ ެ އ ަ ް‬ ‫ނ މީ ހުނ ް ަ‬ ‫ސބ ަތ ްވ ާ ގި ަ‬ ‫ޕ ްލ ޯޓ ް އ ަށ ް ނި ް‬ ‫މަރުކ ަޒުތ ަކުނ ް ‪1987‬ގ ެ ކ ުރި ނ ް ގ ެރި އ ްލ ާ ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނ ް ލި ބި ފ ައި ވ ާ ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ެހެނ ްމ ެ ޕ ްލ ޯޓ ް ޖ ަމާއ ަތުނ ް‬ ‫ސއ ަށ ް އެހީތ ެރި ވ ެދ ެމުނ ް‬ ‫ސ ީކ ިޕނ ްގ ފ ޯރ ް‬ ‫އޭރ ު "އި ނ ްޑި ޔަނ ް ީޕ ް‬ ‫ސފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ އި ތުރުނ ް ޕ ްލ ޯޓ ްގ ެ އި ސްވ ެރި ންނ ާއި އޭރ ު‬ ‫ގޮ ް‬ ‫ސ‬ ‫ާސ އެނ ްމ ެ އި ސްވ ެރި ންނ ާއި ހ ާދި ާ‬ ‫ސޔ ީ‬ ‫އ ޮޅ ުދޫކަރައި ގ ެ ި‬ ‫ހި ނގި އަހަރ ުގ ެ ކ ުރީ ކ ޮޅ ު ބ ައްދ ަލ ުވުންތ ަކ ެއ ް ހި ނގާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ޮޅ ުދޫކަރައި ގ ެ ލި ޔުނ ްތ ެރީ ނ ް މި ފަދ ަ ބ ައި ނަލ ް އ ަޤ ްވ ާމީ‬ ‫މ ައ ްސަ ލ ައ ެއ ް ހި ނގ ައި ދި ޔައި ރ ު ތ ަޙ ްޤީ ގ ް ކ ޮށްފ ައި ނ ުވާކަނ ް އ ެ ީއ‬ ‫ސ ފާހަގަކ ޮށ ްލެވ ޭ އ ަދި ސުވ ާލ ު އ ުފެދ ޭ ކ ަމ ެއްކ ަމުގ ައި‬ ‫ވަރަށ ްވ ެ ް‬ ‫ލި އ ުއ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޭސ‪،‬‬ ‫ދި ވ ެހި ސަ ރ ުކާރުނ ް އ ެ ީހއ ަށ ްއ ެދި އި ނގި ރ ި‬ ‫ޭޝޔ ާ‬ ‫އ ެމ ެރި ކ ާ‪ ،‬އި ނ ްޑި ޔ ާ‪ ،‬ޕ ާކި ސްތާނ ް‪ ،‬ސްރީ ލަނ ްކ ާ‪،‬މެލ ި‬ ‫ސ‬ ‫ސންގ ަޕ ޯރ އ ަށ ް އ ެ ީހއ ަށ ްއ ެދި ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ޮޅ ުދޫކަރ ާގ ެ ރަ ީއ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫ޖަޔަވަރުދަނ ާ ‪ 150‬މީ ހުނ ްގ ެ ސްޕ ެޝަ ލ ް ޓާސްކ ްފ ޯރ ް‬ ‫ޙާލަތ ަށ ް‬ ‫ތ ައްޔ ާރީ‬ ‫ޝކަރ ެއްވ ަނީ‬ ‫ލަ ް‬ ‫ކ ޮމާނ ްޑ ޯއި ނ ްގ ެ‬ ‫ސ މި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ގެނ ުވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ ޕ ްލ ޯޓ ްގ ެ ކ ަމ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ވި ޔަ ް‬ ‫ސޓަރުންތ ަކ ެއ ް ތި ބުމ ަ ީކ‬ ‫ސނި ޔަރ މި ނި ް‬ ‫ސލޯނ ުގ ެ ީ‬ ‫ފަހ ަތުގ ައި ި‬ ‫އެކަށީގެނ ްވާކ ަމ ެއ ްކ ަމ ެއްގ ައި ހ ުދ ު އޭނާވ ަނީ ބަޔާނ ްކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ފ ަހުނ ް ‪ 16‬ޖުލ ައި ‪1989‬ގ ެ‬ ‫އ ަދި ޙ ާދި ސާހި ނގި ތ ާ ‪ 08‬މ ަ ް‬ ‫ޝވަރަމ ް" ވ ަނީ ކ ޮޅ ުނބ ުގ ެ‬ ‫ޕ ްލ ޯޓްޖ ަމާއ ަތ ުގ ެ ވ ެރި ޔ ާ "އ ުމާމަހ ޭ ް‬ ‫މަރ ާލާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސވަރ ު އ ެމ ެރި ކ ާ މީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫މާބ ޮޑ ު ޝަ އ ުގ ުވ ެރި ކ ަމ ެއްނ ެތްކ ަމުގ ައި ބ ެލ ެވ ެއ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫މި ކ ަމ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް ފޯޅަވ ަ ީހގ ައި ތި ބި އ ެމ ެރި ކ ާގ ެ މ ެރީ ނ ް‬ ‫ޝކަރ ު ސަ މ ާލުކަމ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ސެކި ޔ ުރި ޓީ ޑި ޓ ޭޗްމަނ ްޓ ް ލ ަ ް‬ ‫ި‬ ‫ޝކަރ ު ގ ެ‬ ‫ސ އ ުތުރުކަރައި ގ ެ ލ ަ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ގެނ ެވި ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ސކ ަމ ާއި ހ ަލ ުވި ކ ަމ ާއި އ ެކ ު އެބ ައި މީ ހުންނަށ ްވުރެނ ް ކ ުރި ނ ް‬ ‫އަވ ަ ް‬ ‫ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ުމުނ ް‪ ،‬މި ކ ަމ ުގ ެ ތެރެއ ަށ ް ނުވ ަނީ ކ ަމުގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ައި ކުޑ ައި ގ ެ‬ ‫ޭސ ި‬ ‫ބ ެލ ެވި ދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އި ނގި ރ ި‬ ‫ބެޓ ޭލި އަނ ްއ ެއ ް ތ ައްޔ ާރީ ޙާލަތަކ ަށ ް ގެނ ެވުނ ެވ ެ‪ .‬އެކަމ ަކ ު‬ ‫އ ެމީ ހުންނަށ ް ތ ައްޔާރ ުވުމ ަށ ް ‪ 48‬ގ ަޑި އި ރ ު ބޭނުނ ްވާތީ‪،‬‬ ‫ދި ގުދ ަތުރަކ ަށްފ ަހުނ ޫނީ ރ ާއ ްޖެޔ ާއި ހަމައ ަށ ް ނ ާދެވޭނ ެ ީތ އ ާއި‬ ‫އ ުތުރުކަރައި ނ ް މި ކ ަމ ުގ ެތެރެއ ަށ ް ވަނ ުމުނ ް ހަމ ައެކ ަނި ތ ައްޔ ާރީ‬ ‫ޝކަރ ު ބ ޭއްވީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޙާލ ަތުގ ައި އ ެ ލ ަ ް‬ ‫ސވަރ ު‬ ‫ސ ހި ނގަނ ްމ ެދ ުވ ެރި ވި ދުވ ަ ް‬ ‫ސ މި ޙ ާދި ާ‬ ‫ކޮނ ްމެއަކ ަ ް‬ ‫ދި ވ ެ ީހނ ްގ ެ ވަށ ައި ގެނ ްވ ާ ވ ެ ީށގ ައި އެތ ަކ ެއ ް ކަންތ ައްތ ަކ ެއ ް ހި ނގ ައި‬ ‫ސދ ާ އ ަދި‬ ‫ދި ޔައި ރ ު‪ ،‬އ ޭގެންނޭދެވ ޭ ނުރައ ްކ ާތ ެރި އ ަސަ ރުތ ަކ ެއ ް ީ‬ ‫ުސދާކ ޮށ ް މި ޤ ައުމ ަށްވ ަނީ ކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި އި ނ ް ކޮނ ްމެކަމ ަކުނ ް‬ ‫ނ ީ‬ ‫ސނުނ ްތ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެކ ު ކ ުރި މ ަގ ު‬ ‫ސތ ަކ ުގ ެ އ ަ ީލގ ައި ވި ް‬ ‫ލި ބި ދ ޭ ދަރ ު ު‬ ‫ބ ައްޓަނ ް ކުރުމ ަކީ ‪ ،‬ސަ މ ާލުކ ަމ ެއ ް ދޭނ ްވ ެއ ްޖ ެ ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ފަދ ަ‬ ‫ސ ލ ޯހ ުޅ ުވާލ ައި ‪ ،‬ތ ައްޔާރ ުވ ެތި ބ ެ‪،‬‬ ‫ކޮނ ްމެކަމަކ ަށ ް އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ސނުނ ްތ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެކ ު‪ ،‬ޙ ައ ްލުކ ޮށ ްގެނ ް މެނ ު ީވ ސަ ލާމ ަތ ާއި‬ ‫ވި ް‬ ‫ރައ ްކ ާތ ެރި ކ ަމ ުގ ެ އ ައ ްސޭ ރި އ ެއްގ ައި ތި ބުމ ަކީ މާފ ަސޭ ހަކަމަކ ަށ ް‬ ‫ނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪11‬‬

‫ޢ ަބްދުއްޝަކޫރު ޢ ަބްދުﷲ‬ ‫ސ‬ ‫ޝނ ަރ އޮފް ޕޮ ިލ ް‬ ‫ިޑޕިއު ީޓ ކޮމި ަ‬

‫އެދ ުވަހަކީ‬

‫ހަނދާނ ް‬

‫ނައ ްތާލައިގެނ ްވާނެ‬

‫ދ ުވަހެއ ް ނޫނެވެ‪ .‬އެދ ުވަހަކީ އެދ ުވަހ ުގެ ހަނދާނ ްތަކަށް‬

‫ފ ަނޑ ުވ ުމެއ ް ގެނެވިގެނ ްވާނެ ދ ުވަހެއ ް ނޫނެވެ‪ .‬އަ ިދ‬

‫ކީއ ްތޯއެވެ‪ .‬އެދ ުވަހަކީ އެދ ުވަހ ުގެ ޙަޤީޤ ަތަށް ބަދަލ ު‬ ‫ސ ނ ުމެ ނޫނ ްމެއެވެ‪.‬‬ ‫ގެނެވިގެނ ްވާނެ ދ ުވަހެއ ްވެ ް‬

‫ނ އަހަރ ުގ ެ ނޮމްބަރުމ ަހ ު ‪3‬‬ ‫‪ 1988‬ވ ަ ަ‬ ‫ނ ދުވަސް‪ ،‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ ރައ ްޔި ތުނ ް ތ ަޖ ުރި ބ ާކުރަނ ް‬ ‫ވަ ަ‬ ‫ސ ދ ާދި މ ަދުފަހަރަކ ު‬ ‫ޖ ެހ ުނީ އ ޭގ ެ ކ ުރީ ނ ްވ ެ ް‬ ‫މެނ ު ީވ ރ ާއްޖ ޭގ ެ ރައ ްޔި ތުނ ް މި ބާވ ަތ ުގ ެ ކަންތ ައ ް‬ ‫ތ ަޖ ުރި ބ ާކުރަނ ް ދި މ ާވެފ ައި ވ ާ ގ ޮތ ާ ދ ާދި އ ެއްގ ޮތ ް‬ ‫ސަ ބ ަބ ެއ ް މ ެދ ުވ ެރި ވ ެގެންނ ެވ ެ‪ .‬ދ ާދި އ ެއްގޮތަކ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ާދ ެ‪ ،‬އ ެ ީއ ރ ާއްޖޭގ ައި އ ުފ ެދި ފ ައި ވ ާ ޤާނ ޫނީ‬ ‫ސަ ރ ުކާރ ާމ ެދ ު ދ ާދި މ ަދ ު ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ބ ައ ެއ ްގ ެ‬ ‫ހި ތުގ ައި ނަފުރަތ ު އ ުފ ެދި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬ބޭރ ު ބ ައ ެއ ްގ ެ‬ ‫އ ެ ީހ ހޯދ ައި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬ހ ަތި ޔާރ ު ބޭނުނ ް ކ ޮށ ްގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ޙ ަސަ ނ ް ރަސްގ ެފާނ ު އި ސްލ ާމ ްދީ ނ ް‬ ‫ނުވަވ ަ ަ‬ ‫ޞރ ާ އަނ ްހެނ ްކ ުއްޖ ަކ ާ ކ ައި ވ ެނި‬ ‫ނ ާ‬ ‫ދ ޫކުރައްވ ައި ‪ަ ،‬‬ ‫ބ ައްލަވ ައި ގ ަތުމ ަށްފ ަހ ު‪ ،‬ކ ްރި ސްޓި އަނ ް ދީ ނަށ ް‬ ‫ވ ެދެވަޑ ައި ގެނ ް‪ ،‬އި ނ ްޑި ޔ ާގ ެ ގ ޯވާގ ައި ހުންނަވާފ ައި ‪،‬‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ މ ައްޗަށ ް ވ ެރި ވެވަޑ ައި ގ ަތުމ ަށ ް ޕ ޯޗުގީޒުނ ް‬ ‫ފޮނ ުއ ްވި ފަދ ައި ންނ ެވ ެ‪ .‬ޙ ަސަ ނ ްތ ާޖ ުއ ްދީ ނ ުގ ެ‬ ‫އ ަނި ޔ ާވ ެރި‬ ‫މަލ ަބ ާރީ ނ ްގ ެ‬ ‫ދެދ ަރި ކ ަލުނ ް‪،‬‬ ‫ސގ ަނޑުގ ައި‬ ‫ފަ ް‬ ‫ދި ވ ެހި‬ ‫ބާރުތ ަކ ާގ ުޅި ގެނ ް‪،‬‬ ‫ޢ ުދ ުވާނުތ ައ ް ހި ނ ްގި ފަދ ައި ންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 3‬ނޮމްބަރ ު ދ ެކެފ ައި ނ ުވ ާ މީ ހުނ ް‪،‬‬ ‫ޚ ާއ ްޞަ ކ ޮށ ް ޤ ައ ުމ ާ ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ދި ފ ާޢުގ ައި‬ ‫ކަމަރ ު ބަންނަމުނ ްދ ާ ޒ ުވާނުނ ް މި އ ަދ ު‬ ‫ސނާލަނ ް ީވކ ަމ ެއ ް އެބައ ޮތ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ މި ދުވ ަހ ުގ ެ‬ ‫ވި ް‬ ‫ޙ ަޤީ ޤަތ ަށ ް އި ޢ ުތި ރ ާފުނ ުވ ާ މީ ހުނ ް މ ަދުމ ަދުނ ް‬

‫‪12‬‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ކުރައ ްވާފ ައި ތި އ ްބ ެވި ބ ޭފ ުޅުނ ް‪ ،‬އެބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ‬ ‫ތ ަޖ ުރި ބ ާގ ެ އ ަ ީލގ ައި އެބ ޭފ ުޅުނ ް ރ ާއްޖ ޭގ ެ ކ ުރި މ ަގ ުގ ެ‬ ‫ސނުނ ްފ ުޅ ު އ ަމ ާޒ ުކުރ ެއ ްވ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސަ ލާމަތ ަށ ް ވި ް‬ ‫އ ަގ ުހ ުރި މ ޭވ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އަބ ަދ ުމ ެ ހ ަނދާނ ް‬ ‫ކުރަންވީ‪ ،‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ދ ަރި ންނ ާ ދ ަރީ ނ ްގ ެ‬ ‫ގެންދަންވީ‪،‬‬ ‫ވާރުތ ަކުރަނ ް‬ ‫ދ ަރި ންނަށ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެދ ަރީ ންނަށ ްކި ޔަވ ައި ދި ނުމ ަށްޓަކ ައި‬

‫އަޅުގ ަނޑުމ ެންގެ ދަރީންނަށް ކިޔަވައި‬

‫ިދނ ުމ ަށްޓަކައި‬

‫އެކުލަވައިލެވޭ‬

‫މ ުޤ ައްރަރުގައި ހިމ ަނައި‪ ،‬ދިވެހި ތާރީޚ ްގައި‬

‫ބިންވަޅުނ ަގައި ލިޔަން ީވ އެދުވަހު އެ‬

‫ބަޔަކު އެހިންގި އަ ިނޔ ާވެރިޢ ަމ ަލުތަކުގެ‬ ‫ޙަޤީޤ ަތްތަކެވެ‪.‬‬

‫އެކުދިންގެ ލ ޯތަކާ‬

‫ހިތްތައް ހުޅުވައިދޭން ީވ ގ ައުމީ ލޯބީގެ‬

‫ދުނިޔެއަކަށ ެވެ‪.‬‬

‫ފެންނަމުނ ް ދާކ ަމ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ެމީ ހުނ ްގ ެ އ ަޑ ު‬ ‫މ ަޑުމ ަޑުނ ް ގަދަވ ަމުނ ްދާކ ަމ ެވ ެ‪ .‬އ ެ އ ަޑުތ ައ ް‬ ‫ގަދ ަކުރަމުނ ް ގެނ ްދާކ ަމ ެވ ެ‪ .‬ޙ ަޤީ ޤ ަތ ާއި ދ ޮގ ު‬ ‫އ ެއ ްވ ެ އ ޮޅ ެމުނ ްދާކ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޢަދަދ ަށ ާއި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސފަނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ދެވ ޭ ތ ަމ ްރީ ނުތަކ ަށ ާއި ި‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ބޭނުނ ްކުރަނ ްޖެހ ޭ‬ ‫ި‬ ‫މ ުވ ާޞަ ލާތ ަށ ާއި‬ ‫އެނ ްމެހ ައި އ ާލ ާތްތަކ ަށ ް މި އ ަދ ު ގެނ ެވި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ނ އަހަރ ުގ ެ‬ ‫ހެޔ ޮ ބަދ ަލުތަކ ަ ީކ ‪ 1988‬ވ ަ ަ‬ ‫ސފ ަތި ދުވ ަހ ުގ ެ‬ ‫ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ީ 3‬ވ ބުރ ާ ް‬ ‫ނުރައ ްކ ާތ ެރި ޢ ުދ ުވާނ ުގ ެ ތ ަޖ ުރި ބ ާ ޢަމ ަ ީލގ ޮތުނ ް‬

‫އ ެކުލަވ ައި ލެވ ޭ މުޤ ައްރަރުގ ައި ހި މަނައި ‪ ،‬ދި ވ ެހި‬ ‫ނގ ައި ލި ޔަނ ް ީވ އ ެދުވ ަހ ު‬ ‫ތ ާރީ ޚްގ ައި ބި ންވ ަޅ ު ަ‬ ‫އ ެ ބަޔަކ ު އ ެހި ނ ްގި އ ަނި ޔ ާވ ެރި ޢަމ ަލުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ޙ ަޤީ ޤ ަތްތ ަކ ެވ ެ‪ .‬އ ެކ ުދި ނ ްގ ެ ލޯތ ަކ ާ ހި ތްތ ައ ް‬ ‫ހ ުޅުވ ައި ދޭނ ް ީވ ގ ައ ުމީ ލޯބީގ ެ ދ ުނި ޔެއަކ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދ ުނި ޔެއަކ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތ ެދުބ ަހ ުގ ެ‬ ‫ޙ ަޤީ ޤ ަތ ާއި‬ ‫އި ޚ ްލާޞްތ ެރި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ގ ައ ުމ ުގ ެ އ ަގުވަޒަނ ްކުރ ާ‬ ‫ރ ާއ ްޖެއަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬މި ކަމ ަށްޓަކ ައި ‪ 3 ،‬ނޮވ ެމްބަރ ުގ ެ‬

‫ނނ ް‬ ‫އަނ ް ަ‬ ‫ޙ ަޤީ ޤ ަތްތ ައ ް‬ ‫ސތ ަކ ާ‬ ‫ސ ް‬ ‫އި ޙ ް ާ‬ ‫ނ ޚ ާއ ްޞަ ހ ަނދ ާނީ‬ ‫އ ޮތ ްޖީ ލުތަކ ަށ ް ފޯރުކ ޮށްދ ޭ ޭ‬ ‫ނނ ްޖެހ ޭ ކަމ ަށ ް‬ ‫ބި ނ ާއ ެއ ް މި ގ ައ ުމުގ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫ސނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެފަދ ަ މަރުކ ަޒ ެއ ްގ ެ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް ވި ް‬ ‫އަހަނ ްމި އްޔަތ ު ވަރަށ ް ބ ޮޑުކަމ ަށ ް ގ ަބ ޫލ ު ކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޝަ ހީދުނ ްގ ެ ހ ަނދާނ ާއި ‪ ،‬ޝަ ރަފ ަށްޓަކ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޤ ައ ުމ ުގ ެ ހ ައި ބ ަތ ާއި ‪ ،‬ދި ފާޢ ަށްޓަކ ައ ެވ ެ‪ .‬އުންމ ަތ ުގ ެ‬ ‫ޙ ަޤީ ޤ ަތ ާއި ‪ ،‬ތ ާރީ ޚ ަށްޓަކ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސފައިންގެއަށް‬ ‫ި‬ ‫ބޭނ ުންކު ިރ‬

‫ޙ ަމ ަލަ‬

‫ބަޑިތައް‬

‫ިދނ ުމ ަށްޓަކައި‬

‫އެ‬

‫ބޭއް ީވ‬

‫ކުށ ެއްނ ެތް ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ބުރަކަ ިށ‬

‫މަތީގ ައެވެ‪ .‬ޙ ަމަލ ާ ިދނ ުމ ަށް މ ާލެއަށް އެ ިރ‬ ‫ޓެރަ ިރސްޓުންނަށް‬

‫ކާންބ ޯން‬

‫ިދނ ުމ ަށް‬

‫ބޭނ ުންކު ީރ ބ ާޒާރުމ ަ ީތ ފިހާރަތައް ފަޅައިގެން‬

‫ޭޝޔ ާގ ެ މަޝްހޫރ ު ޓެރަރި ސްޓ ް‬ ‫ދ ެކުނ ު އ ި‬ ‫ޖ ަމާޢ ަތ ެއ ްގ ެ އ ެ ީހގ ައި ދި ވ ެ ީހނ ްގ ެ ބަޔަކ ު އ ެހި ނ ްގި‬ ‫ްސލ ުވ ެގެނ ްދި ޔަ‬ ‫ތ ަމ ީ‬ ‫ޢ ުދ ުވާނުނ ް‬ ‫ބި ރ ުވ ެރި‬ ‫މަންޒަރުތ ަކ ާއި ފަރ ުދ ާގ ެ ފުރަގަސް‪ ،‬ޒ ަމާންތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ކ ުރި މ ަ ީތގ ައި ހާމ ަކުރ ެވެނ ްޖެހޭނ ެ ނޫނ ްތ ޯއ ެވ ެ؟‬ ‫އ ެއި ނ ް ފި ލާވ ަޅ ު ލި ބި ފ ައި ވ ާ ބަޔަކ ަށ ް މި އ ަދ ުގ ެ‬ ‫މި އ ަދ ުގ ެ‬ ‫ޒ ުވާނުނ ްވާނ ްޖެހޭނ ެ ނޫނ ްތ ޯއ ެވ ެ‪.‬‬

‫އ ާދ ެ! އ ެ ީއ ހި ތްދ ަތި ކ ަމ ުގ ެ އި ނ ްތި ހ ާ ީއ‬

‫ސފ ައި ންނަށ ް‪،‬‬ ‫ި‬ ‫ނރ ުވ ެރި ޢި ލ ްމީ ދި ވ ެހި‬ ‫ހު ަ‬ ‫ކަނ ްހި ނގ ައި ދި ޔަ ގ ޮތ ުގ ެ އަސްލ ު ސާފ ުވ ެ‬ ‫ސ މ ުހި ނ ްމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނނ ް އ ޮތުނ ް ކި ތަނ ްމ ެހ ާވ ެ ް‬ ‫ފެނ ް ަ‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ މ ުޅި ރައ ްޔި ތުނ ް ‪ 18‬ގ ަޑި އި ރ ު‬ ‫ްސ ނ ާމާންކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ވަނ ްދެނ ް ތަޙ ައްމ ަލ ު ކުރަނ ް ޖ ެއ ި‬ ‫ނޔ ާއި ވޭނ ާ ހި ތާމ ައި ގ ެ‬ ‫ނުރައ ްކ ާތ ެރި ކ ަމ ެވ ެ‪ .‬ކަރ ު ަ‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ފުންކ ަމ ެވ ެ‪ .‬ޝަ ހީދުކ ޮށ ްލ ެވުނ ު‬ ‫ސގ ަނޑ ަށ ް‬ ‫ޢ ާއ ްމުނ ްގ ެ ގ ައި ނ ް މި ދި ވ ެހި ފ ަ ް‬

‫ތ ަޖ ުރި ބާތ ަކ ެއ ް ކުރަނ ް ޖ ެހުނ ު ދުވ ަހ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސަ ނ ްދ ޯއްތ ައ ް‬ ‫އ ެޝަ ހީދުނ ްގ ެ‬ ‫އ ެދުވ ަހ ު‬ ‫ޤ ަބުރުސްތާނަށ ް ގެނ ްދ ެވ ުނީ ‪ ،‬އ ެޝަ ހީދުނ ްގ ެ‬ ‫މ ައި ބަފ ައި ންނ ާއި އ ަނބި ދ ަރި ންނ ާއި އ ެއްބ ަނޑ ު‬ ‫ނ‬ ‫ތި މ ާގ ެ މީ ހުނ ް ގި ސްލ ެވި ‪ ،‬ލ ޮލުނ ް ލޭކަރ ު ަ‬ ‫ފ ައި ބ ަމުނ ްދި ޔަ ޙ ާލުގ ައި ސަ ނ ްދ ޯކ ާ ދި މާއ ަށ ް‬ ‫އ ަތ ްދި އްކ ޮށ ްގެނ ް ތި އްބ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެޝަ ހީދުނ ްގ ެ‬ ‫ރަޙްމ ަތ ްތ ެރި ނ ް ބަސްހ ުއ ްޓި ފ ައި ވ ަނި ކ ޮށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ ެރުނ ު ިބސްކޯދާ ދަޅެވެ‪.‬‬

‫އޮހ ޮރި ގެނ ްދި ޔަ ޠ ާހި ރ ު ދި ވ ެހި ލ ޭގ ެ އ ަގ ެވ ެ‪.‬‬

‫މި ދެންނ ެވި ‪ 18‬ގ ަނޑި އި ރ ުގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ނ ުހި ނގ ަނީ އ ަނި ޔ ާވ ެރި ކ ަމ ާއި ‪ ،‬ރަޙ ްމ ު ކުޑަކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ކޮނ ް ޢަމ ަލ ެއ ްތ ޯއ ެވ ެ‪ .‬ފ ަޅުއ ޮޑި ފަހަރުނ ް މީ ހުނ ް‬ ‫ސ އި ންސާނީ އ ައްޑަނައި ގ ެ‬ ‫ބާލ ައި ގެނ ް ގެނ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގެއ ަށ ް ޙަމަލ ަ‬ ‫ގ ޮތުގ ައި ބޭނުނ ްކ ުރި އ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ދި ނުމ ަށްޓަކ ައި ބޭނުނ ްކ ުރި ބ ަޑި ތ ައ ް ބ ޭއ ް ީވ އ ެ‬ ‫ކ ުށ ެއްނ ެތ ް ދި ވ ެހި ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ބުރަކ ަށި މ ަ ީތގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޙަމ ަލ ާދި ނުމ ަށ ް މ ާލެއ ަށ ް އ ެރި ޓެރަރި ސްޓުންނަށ ް‬ ‫ކާނ ްބޯނ ް ދި ނުމ ަށ ް ބޭނުނ ްކ ުރީ ބ ާޒާރުމ ަ ީތ ފި ހާރަތ ައ ް‬ ‫ފަޅ ައި ގެނ ް ނެރުނ ު ބި ސްކ ޯދ ާ ދ ަޅ ެވ ެ‪ .‬މ ުޑ ުދާރ ު‬ ‫ކ ަމ ާއ ެކ ު ޓެރަރި ސްޓުނ ް މި ސްކި ތ ަށ ް އަރައި ‪،‬‬ ‫ސ ބޭނުންނ ުކުރ ާ‬ ‫ބަނ ްގި ގ ޮވުމ ަށ ް ނ ޫނީ ދުވަހ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫މ ައި ކ ްރ ޯ ފޯނ ް ބޭނުންކ ޮށ ްގެނ ް ހަޅ ޭއްލަވ ައި ‪،‬‬ ‫މި ސްކި ތްތ ަކ ުގ ެ ޙުރުމ ަތ ް ކ ެނޑި އ ެވ ެ‪ .‬މި ސްކި ތުނ ް‬ ‫މީ ހުނ ް ބާލ ައި ގެނ ް ރަ ީހނުކ ޮށ ް‪ ،‬ބ ަނދަރުގ ައި އ ޮތ ް‬ ‫ސ ީވ‬ ‫އ ާގ ުބޯޓ ެއ ް ހ ައި ޖ ެކ ް ކ ުރި އ ެވ ެ‪ .‬ޢ ުމުރުނ ް ދުވ ަ ް‬ ‫ސ‬ ‫މީ ހުނ ް ލ ައި ފ ް ޖ ެކ ެޓ ް އ ަޅުވ ައި ‪ ،‬ކ ްލ ޯ ް‬ ‫ރޭނ ްޖްގ ައި ބ ަޑި ޖ ަހ ާ މެރުމ ަށްފ ަހ ު ކ ަނޑ ަށ ް‬ ‫އ ުކި އ ެވ ެ‪ .‬މި ދަންނަވ ާލ ެވ ުނީ ނުރައ ްކ ާތ ެރި‬ ‫ޢ ުދ ުވާނ ެއ ްގ ެ އި ހާނ ެތި ކ ަމ ުގ ެ ލި ސްޓުނ ް ދ ާދި މ ަދ ު‬ ‫ދ ެތި ނ ް ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި‬ ‫ވ ުމ ާއ ެކ ު އ ަދ ުގ ެ ޒ ުވާނ ް ި‬ ‫އ ަދި ކ ުރި މ ަގުގ ައި މި މ ަތި ވ ެރި ޚި ދުމ ަތ ާ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ު‬ ‫ޒ ުވާނުންނަށ ް‬ ‫ގ ުޅ ެމުނ ްދާނ ެ‬ ‫ސ ކުރަނީ ‪ ،‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ ތ ާރީ ޚްގ ައި‬ ‫އި ލ ްތި މ ާ ް‬ ‫ސތ ަކުނ ް ޢި ބްރަތ ް‬ ‫ހި ނގ ާދި ޔަ މި ފަދ ަ ހ ާދި ާ‬ ‫ލި ބި ގ ަތުމ ަށ ެވ ެ‪ .‬ޚ ާއ ްޞަ ކ ޮށ ް ‪ 1988‬ނޮވ ެމްބ ަރ‬ ‫ނކ ަށ ް ދ ެމި ގެނ ްދާނ ެ‬ ‫‪3‬ގ ެ ޢ ުދ ުވާނ ެވ ެ‪ .‬އެތ ައ ް ޒ ަމ ާ ަ‬ ‫ނުރައ ްކ ާތ ެރި ބި ރ ުވ ެރި ރޭވުންތ ައ ް މި ޢ ުދ ުވާނ ުގ ެ‬ ‫ފަހ ަތުގ ައި އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪ .‬އ ެވާހަކަތަކ ަށ ް ދާކ ަށ ް‬ ‫ނނ ްތި ބި‬ ‫ގަސްތ ެއ ް ނ ުކުރަމ ެވ ެ‪ .‬ކ ުރި މ ަތި ނ ް ފެނ ް ަ‬ ‫މޫނުތ ަކ ާއި ‪ ،‬ފަހ ަތުގ ައި ބ ޮނދ ައި ތި ބި މޫނުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ްޞލ ަށ ް ދާކ ަށ ް ނެތީމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޙ ަޤީ ޤީ މ ަޤ ްޞަ ދ ުގ ެ ތ ަފ ީ‬ ‫މި ފަދ ަ ކަންކަމ ަކީ ޒ ަމާނ ް ބަދ ަލ ުވުމ ަކުނ ް އ ޭގ ެ‬ ‫ޙ ަޤީ ޤ ަތ ް ބަދ ަލ ު ކ ޮށ ްލެވޭނ ެ ކަންތ ައްތ ަކ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ހި ތުގ ައި‬ ‫އެކަނ ް ކުރ ެވި ގެނ ްވ ެ ް‬ ‫ބި ންވ ަޅ ު ނ ެގި ކަށަވަރ ު ކުރެވ ޭ މި ންވަރަށ ް މި‬ ‫ފަދ ަ ކަންކަނ ްމ ުގ ެ މ ުލުނ ްފ ެށި ގެނ ް ބޮނ ްތި ޔަށ ް‬ ‫ތ ެދުމ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ާއ ެކ ު‪ ،‬އ ުނގ ެނި ދަސްކުރައ ްވ ާށ ެވ ެ!‬ ‫ﷲ ސުބ ުޙާނަހ ޫ ވަތ ަޢ ާލ ާ‪ ،‬މި ފަދ ަ ނުރައ ްކ ާތ ެރި‬ ‫ކ ެހި ވ ެރި ރޭވުންތ ަކ ާއި އ ަދި ތި މ ަތި މ ާމެނ ްގ ެ އ ަމި އްލ ަ‬ ‫ސއ ަށްޓަކ ައި ޤ ައ ުމ ު ވި އ ްކ ާލ ާ މީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫ޖ ާހ ު ފ ައި ާ‬ ‫ނުބ ައި ކ ަމުނ ް ރ ާއ ްޖ ެ ސަ ލާމ ަތ ް ކުރައ ްވ ާށި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ާމީ ނ ް‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪13‬‬

‫ވއ‪ 2.‬ޖައުފަރު ޢ ަބްދުއްރަޙ ުމ ާން‬

‫މ ެދުގ ައި ‪،‬‬ ‫ކ ަނޑ ުގ ެ‬ ‫އި ނ ްޑި ޔ ާ‬ ‫ކ ުދި ކ ުދި‬ ‫ފ ެތ ުރި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ފ ެހި ދޫލ ައ ެއ ްހެނ ް‬ ‫ޖ ަޒީ ރާތ ަކ ެއ ްގ ެ މ ައްޗަށ ް އ ެކ ުލެވ ޭ މި ކުޑ ަކުޑ ަ‬ ‫ސލަޙ ަ‬ ‫ު‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖެއ ަކީ ‪ ،‬އަމަނ ް އ ަމާންކ ަމ ާ‬ ‫މ ަސަ ލަސްގ ެ ގ ޮތުނ ް އ ެހެނ ް ޤ ައ ުމުތަކ ަށ ް‬ ‫ނ ބަޔަކ ު‬ ‫ނަމޫނ ާއ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ‪ ،‬ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ގި ަ‬ ‫ދ ެކ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަށ ްސަ ތޭކ ަ އެތ ައ ް އަހަރ ެއ ްކ ުރި ނ ް‬ ‫ފ ެށި ނ ްގެނ ް‪ ،‬މުސްލި މ ް ޤ ައ ުމ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ވ ާ‪ ،‬އ ަދި މި ހާރ ުވ ެ ް‬ ‫ދ ެމި އޮންނަމުނ ް އ ައި ް‬ ‫އަންނަމުނ ްދ ާ މި ރ ާއ ްޖެއ ަކީ‪ ،‬ޤ ައ ުމ ާ ވަޠަނ ްގ ެ‬ ‫ޙ ައ ްޤުގ ައި ޖާނ ާއި މ ާލުނ ް‪ ،‬ހ ަށި ގ ަނޑ ާފުރާނައި ނ ް‬ ‫ސފ ައި ވ ާ ރައ ްޔި ތުންތ ަކ ެއ ް‬ ‫ޤުރ ުބާންވ ަމުނ ް އ ައި ް‬ ‫ދި ރި އުޅ ޭ ތަނ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެއްބަހ ަކުނ ް ވާހަކަދ ައ ްކ ާ‪،‬‬ ‫އ ެއްޘަޤާފ ަތ ެއ ް ޙި އްސާކުރ ާ‪ ،‬އ ަމި އްލަވަންތ ަ‬ ‫ސކަންދ ޭ ދުސްތޫރ ެއ ް ހި ނގ ަމުނ ް‬ ‫ޚި ޔާލ ަށ ް އި ް‬ ‫ނ ތަނ ެކ ެވ ެ‪ .‬އެތ ައ ް އެތ ައ ް އ ަބ ުޠ ާލުންނ ެއ ް‬ ‫އަނ ް ަ‬ ‫އެބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ އ ަގ ުހ ުރި ވ ަގ ުތުތ ައ ް މި ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ކި ރި ތި ކ ަމ ާ މ ޫރި ތި ކަމ ަށްޓަކ ައި ‪ ،‬ހޭދ ަކުރައްވ ައި‬ ‫ވަރުގަދ ަ ޖި ހ ާދުނ ް މި ޤ ައުމ ަށ ް‬ ‫ކުރ ެއ ްވި‬ ‫ކ ުރި އެރުނ ް‬ ‫ކ ާމި ޔާބީއ ާއި‬ ‫ޞރާފަތަޙ ައ ާއި‬ ‫ނ ް‬ ‫ަ‬ ‫ގެނެސްދ ެއ ް ީވ އ ެއްފަހަރަކ ު ދެފަހަރަކ ު ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޞރާފަތަޙ ަ އ ެއްގ ައި ‪ ،‬ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ނ ް‬ ‫މި އި ނ ް ކޮނ ްމ ެ ަ‬ ‫ކ ުރި އެރ ުމ ެއްގ ައި މ ާތ ްﷲގ ެ މ ަތި ވ ެރި މަދ ަދ ާ‬ ‫ސ‬ ‫ކ ާމި ޔ ާބ ު އި ނ ްތި ހާއ ަށ ް ވ ަނީ ލި ބި ގެނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ަލ ާއި ރ ު‪،‬‬ ‫ނޒަރަކުނ ް‬ ‫ަ‬ ‫ތ ާރީ ީޚ‬ ‫މީ ލ ާދީ ނ ް ‪ 1120‬ނުވަތ ަ ‪ 1121‬ހ ާތ ާނގ ައި‬ ‫އޭރުތ ަޚ ުތުގ ައި އި ންނ ެވި ރަސްގ ެފާނ ު ސްރީ‬ ‫ނ މ ަހާރަދުނ ް ޗ ޯޅ ާއި ންނ ާ ދެކޮޅ ަށ ް‬ ‫މ ަހާބަރަނ ް ަ‬ ‫ޞރ ު‬ ‫ނ ް‬ ‫ކުރ ެއ ްވި ހ ަނގުރާމ ައި ނ ް ދި ވ ެހި ންނަށ ް ަ‬ ‫ނ‬ ‫ލި ބުނ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގ ެ އަހަރުތ ަކ ެއްފ ަހުނ ް ‪ 9‬ވ ަ ަ‬ ‫ޙ ަސަ ންރަސްގ ެފާނ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް މި ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް‬ ‫ނ އ ަ ީލ ރަސްގ ެފާނ ު‬ ‫ޕ ޯޗްގީޒުނ ް އަރައި ގަނ ެ ‪ 6‬ވ ަ ަ‬ ‫ޕ ޯޗްގީޒުނ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް‬ ‫ޝަ ހީދުކ ޮށ ް‬

‫ ‪1‬‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ވ ެރި ވެގ ަތ ެވ ެ‪ .‬ހ ައ ްދުފަހ ަ ަ‬ ‫ނ‬ ‫ނޅަފ ައި ވ ާ އ ަނި ޔ ާވ ެރި އެތ ައްފަހަރަކ ު ދި ވ ެހި ންނަށ ް ލި ބި ފ ައި ވ ާ ގި ަ‬ ‫ނ ކ ާމި ޔ ާ ީބތަކ ަ ީކ އ ެކި ގ ޮތްގޮތ ަށ ް ފާހަގ ަކުރެވ ޭ‬ ‫ވ ެރި ކ ަމ ެއ ް ‪ 15‬އަހަރަށ ްވުރ ެ ދި ގ ު މ ުއްދަތަކ ަށ ް ގ ު ަ‬ ‫ހި ންގ ަމުނ ް ދ ަނި ކ ޮށ ް‪ ،‬މީ ލ ާދީ ނ ް ‪ 1573‬ގ ައި ކ ާމި ޔ ާ ީބތ ަކ ެވ ެ‪ .‬މި އަހަރަކީ ‪ 1988‬ނޮވ ެމްބަރ ު‬ ‫އުތީމ ު ބ ޮޑުތ ަކުރ ުފާނ ު ޕ ޯޗްގީޒުނ ް ބ ަލި ކުރައްވ ައި ‪ 3‬ގ ެޢ ުދ ުވާނަށ ް ‪ 20‬އަހަރ ުފުރޭ އަހަރުކ ަމުނ ް‬ ‫ޞރ ާ‬ ‫ނ ް‬ ‫އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ކި ބ ައި ނ ް ރ ާއ ްޖ ެ މި ނި ވަނ ްކުރައްވަނ ް ދެނ ްމި ބ ަލާލ ަނީ ‪ ،‬އ ެޢ ުދ ުވާނުގ ައި ލި ބުނ ު ަ‬ ‫ކުރ ެއ ްވި ވަރުގަދ ަ ޖި ހ ާދުގ ައި ލި ބި ފ ައި ވ ަނީ ފަތަޙ ައި ގ ެ މ ައްޗަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޞރަކ ާ ފަތަޙ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ނ ް‬ ‫ވަރަށ ް މ ަތި ވ ެރި ަ‬ ‫ނއަހަރ ު ނޮވ ެމްބަރުމ ަހ ުގ ެ ‪3‬‬ ‫‪ 1988‬ވ ަ ަ‬ ‫މީ ލ ާދީ ނ ް ‪ 1753‬ގ ައި ދޮންބަނ ްޑާރައި ނ ް ހ ޮޅި ނ ް ވަނަދުވ ަހ ު ގ ެ ޢ ުދ ުވާނުގ ައި ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ މ ަދުބަޔަކ ު‬ ‫ބ ަލި ކުރައްވ ައި ހ ޯއ ްދެވީވ ެ ް‬ ‫ީސފ ައި ނ ް‬ ‫ސ އ ެހ ާމ ެ މ ަތި ވ ެރި އ ަޑީ ގ ައި ތި ބ ެގެނ ް ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް ކުލ ި‬ ‫މީ ގ ެއި ތުރަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސރަކާފަތަޙ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ް‬ ‫ަ‬ ‫ނއީ‪ ،‬ވަރަށްބޮޑ ަށ ް ދުރ ާލ ާ ރާވ ައި ގެނ ް‪،‬‬ ‫ސ ގެ ަ‬

‫ނކ ަމ ުގ ެ‬ ‫އ ެކި ފަރ ާތްފަރ ާތ ުގ ެ އެހީތ ެރި ކ ަމ ާ މަދ ަދ ު ލި ބ ޭ ޭ‬ ‫އި ތ ުބާރަކ ާއ ެކ ު‪ ،‬ފ ޮނި އުނ ްމީ ދުތ ަކ ާ އ ެ ީކގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި އ ުފ ެދި ފ ައި ވ ާ ޤާނ ޫނީ ސަ ރ ުކާރ ު‬ ‫ވ ައްޓ ާލުމ ަށ ް ވަރަށ ް މޮޅ ަށ ް ތ ަދ ު ީބރ ު ކ ޮށ ްގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ އާރ ާބާރުތ ައ ް ހި ތަކ ަށ ް ލި ބ ޭ ޭ‬ ‫ހުވ ަފެންތ ައ ް ދ ެކ ެމުންނ ެވ ެ‪ .‬މަސްތ ުވުމ ައްޓ ަކ ާ‬ ‫ބ ޯލ ާ ކ ާލ ާ ހެދޭނ ެ މި ނި ވަންކ ަމ ެއ ް މި ޤ ައުމ ަށ ް‬ ‫އި ނ ްތި ޒާރުގ ައި‬ ‫ދުވ ަހ ެއ ްގ ެ‬ ‫ޢާނ ްމ ުކުރެވޭނ ެ‬ ‫ކ ެތްމ ަދ ުވެފ ައި ވ ާ ހ ާލ ެއްގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 19‬ވަރަކ ަށ ް އަހަރ ުގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ތ ުވ ެދި ޔަ ޭ‬ ‫ނނ ްހ ުރި ލި ޔުންތަކ ަށ ް‬ ‫އި ވި ފ ައި ވ ާ އ ަޑުތ ަކ ާ ފެނ ް ަ‬

‫ސްރީ ލަނ ްކާއ ަށ ް އ ެތެރ ެ ކުރުމ ަށ ް ރ ާއ ްޖ ެއި ނ ް‬ ‫އެހީތ ެރި ވުމ ަށ ް އ ެއްބަސްވި އ ެއްބަސްވުނ ް‬ ‫ފާހަގ ަކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެއްބަސްވ ުމ ުގ ެ‬ ‫މި ދެންނ ެވި‬ ‫ދ ަށުނ ް ފ ެށުނ ު މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ގެނ ްގުޅ ޭ‬ ‫ހަރަކ ާތްތ ަކ ާއި ‪،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ހ ަތި ޔާރ ު ދެނެގ ަތުމ ަށްޓަކ ައި ޖުލ ައި ‪26‬‬ ‫ސ‬ ‫ގ ައި ޕްލ ޮޓްޖ ަމާއ ަތ ުގ ެ ބަޔަކ ު މ ާލެއ ައި ް‬ ‫ރަސްމީ ޕެރޭޑ ާއި ‪،‬‬ ‫މާލޭގ ައި ތި ބި ތި ބ ުމުގ ައި‬ ‫ސއޮފީހ ުގ ެ ގޭޓ ާ އެތަނ ް‬ ‫ދި ފ ާ ީޢމަރުކ ަޒ ާ ފ ުލ ު ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ނގ ޮތ ް ބ ަލ ާ ހ ެދި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހުނ ް ަ‬

‫ބ ަލ ާއި ރ ު ރ ާއްޖ ޭގ ެ ސަ ރ ުކާރ ު ބަދ ަލުކ ޮށ ްލުމ ަށ ް‬ ‫އެނ ްމ ެ ފުރަތަމ ަ ޚި ޔ ާލ ު އ ުފ ެދި ފ ައި ވ ަނީ ތަމަޅ ައި ނ ް‬ ‫މ ާލެއ ައުމ ަށްޓ ަކ ާ ދ ަތުރ ުފ ެށ ުމ ުގ ެ ‪ 2‬އަހަރ ު ކ ުރި ނ ް‬ ‫ނ އަހަރ ު ގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 1986‬ވ ަ ަ‬ ‫ހި ނ ްގުމ ަށ ް‬ ‫ޙަމ ަލ ާ‬ ‫މި ޢ ުދ ުވ ާނީ‬ ‫އ ެއްބަސްވ ެގެނ ް‬ ‫ދ ެމ ެދ ު‬ ‫ތަމަޅ ައި ންނ ާއި‬ ‫މި މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރުމ ަށްޓަކ ައި ‪ ،‬އ ެމީ ހުނަށ ް ތ ަމ ްރީ ނ ް‬ ‫ކ ޭމ ްޕ ެއ ް ހ ެދުމ ަށ ް ފ ަޅުރަށ ެއ ް ދި ނ ުމ ާއި ‪ ،‬އ ެމީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫ސކަނ ް އި ތުރ ު ކުރުމ ަށ ް ރ ާއ ްޖ ެއި ނ ް‬ ‫ނވ ަ ް‬ ‫މ ާ ީލ ތ ަ ަ‬ ‫ސޓ ެއ ް ދި ނ ުމ ާއި ‪ ،‬އ ެމީ ހުނ ް ބޭނުނ ްވ ާ ހ ަތި ޔާރ ު‬ ‫ރި ޯ‬

‫ބެހ ޭ‬ ‫ގެނ ްގުޅޭހ ަތި ޔާރ ާ‬ ‫ޑި އ ުޓީ ތ ަކުގ ައި‬ ‫ސ ދެނެގ ަތ ެވ ެ‪ .‬މި ހ ޯދި މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ުގ ެ‬ ‫މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ުވ ެ ް‬ ‫އ ަ ީލގ ައި އ ެމީ ހުންނަށ ް އ ެނގި ގެނ ްދި ޔަ ީއ ‪5‬‬ ‫ސ މ ާލ ެހި ފ ައި ‪،‬‬ ‫ބ ަޑި ހި ފ ައި ނ ްގެނ ް މ ާލ ެ އ ެރި ޔަ ް‬ ‫ކ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބަދ ަލުކ ޮށ ްލ ެވި ދާނ ެ‬ ‫ވ ެރި ކަނ ް‬ ‫ޝކަރ ު‬ ‫މި ތ ަޖ ުރި ބ ާގ ެ އ ަ ީލގ ައި އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ލ ަ ް‬ ‫ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވާނ ެ ގ ޮތ ް އ ެޓީ މުނ ް ނި ނ ްމި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ޕްލ ޮޓ ް‬ ‫އ ެޓީ މ ުގ ެ އި ސްމީ ހަކ ަށ ް ހ ުރީ ވ ެ ް‬ ‫ސކ ުނޑި ކ ަމުގ ައި ވ ާ ޓެރަރި ސްޓ ް‬ ‫ި‬ ‫ޖ ަމާޢ ަތ ުގ ެ‬ ‫ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ ކ ޮމާންޑ ަރ ވ ަސަ ންތީއ ެވ ެ‪.‬‬

‫އ ޭގެފ ަހުނ ް މި އޮޕަރޭޝަ ނަށ ް ބޭނުނ ްވ ާ ޗ ާޓުތ ައ ް‬ ‫ޙަމ ަލާދޭނ ެ ތަންތަނ ާ ބ ައި ތ ައ ް‬ ‫ކުރަހ ައި‬ ‫ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވާނ ެ ހ ުރި ހ ާ ގ ޮތ ެއ ް ވ ަނީ ދުރ ާލ ާ ރާވ ައި‬ ‫ސ‬ ‫ސކ ޮމާންޑަރަކީ ވ ެ ް‬ ‫ނި މި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ޢ ުދ ުވާނ ުގ ެ އި ް‬ ‫ބ ާބ ޫއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އޭނ ާގެދ ަށުނ ް‬ ‫ވ ަސަ ންތީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ނ ްޑި ޔ ާ‬ ‫ވ ަސަ ނ ް ީތއ ަ ީކ‬ ‫ބުނެވޭގ ޮތުނ ް‬ ‫ނނ ް ވަރަށ ް ބޮޑ ަށ ް‬ ‫ސ އ ަތުލ ައި ގަނ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ތ ަކ ެއ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ާ މީ ހ ެކ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ނކ ަމ ާ މަކަރ ުވ ެރި ކ ަމުނ ް‬ ‫ވ ަސަ ންތީގ ެހ ުރި ކުޅ ަދ ާ ަ‬ ‫އ ަތުލ ައި‬ ‫އ ޮ ީތއޭނ ާ‬ ‫ސ‬ ‫އ ެމީ ހުންނަށ ްވ ެ ް‬ ‫ނުގަނ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬ޕ ްލ ޯޓ ް ކ ޮމާންޑަރުނ ްގ ެ އެނ ްމ ެ‬ ‫ފ ަހ ުގ ެ ބ ައްދ ަލ ުވުނ ް ބ ޭއ ްވ ުނީ ‪ 29‬އ ޮކ ްޓޯބ ަރ‬ ‫‪ 1988‬ގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ހ ުރި ހ ާ ސަ އ ްލާތ ަކ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ‪،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ައި މަރުކ ަޒ ު އ ަތުލ ައި ގ ަތުމ ަށ ް ތ ަފ ާތ ު‬ ‫ި‬ ‫ޚި ޔ ާލުތ ައ ް ކ ޮށ ް‪ ،‬އެކަނ ް ވަރަށ ް ފ ަސޭ ހަކަމ ައ ެކ ު‬ ‫ސއްކ ަ‬ ‫ނި ނ ްމ ާލެވޭނެކަމ ަށ ް ޤ ަބޫކ ޮށ ް އެކ ަމ ުގ ެ ި‬ ‫ޖ ެހި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ވަރަށ ް ނުރައ ްކ ާތ ެރި ކަންކަނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ކުރުމ ަށ ް ރ ާވ ާ ޚި ޔ ާލ ު ކ ޮށ ް ހ ެދި ކަމ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ފަދ ަ ރޭވުންތ ަކ ެއ ް ރާވ ައި ސަ އ ްލާތ ަކ ެއ ް‬ ‫ކ ޮށ ްހ ެދި އި ރ ު މި މީ ހުންނަށ ް ހ ެއ ްދ ެވި ފަރާތ ަ ީކ‬ ‫ސ ނޭނގ ޭ ކަހަލ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވ ާއ ެއްޗ ެއްކަނ ްވ ެ ް‬ ‫ކަންވީކީ އ ެމީ ހުނ ް ހީކ ުރި ގޮތަކ ަށ ް‬ ‫ނޫނ ެވ ެ‪ .‬މ ާތ ްﷲ މި ންވަރ ުފ ުޅުނ ް މި އ ަމާންކ ަމ ާ‬ ‫ސވަރ ުގެއ ަށ ް ހ ަތި ޔާރ ާއ ެކ ު އަރަނ ް‬ ‫ހި މޭންކ ަމ ުގ ެ ު‬ ‫އ ައި މި ހ ަތުރ ުވ ެރި ންނަށ ް ކ ުރި މ ަތި ވ ަމުނ ްދި ޔަ ީއ‬ ‫ސ ނ ާކ ާމި ޔ ާބ ާއ ެވ ެ‪ .‬މ ާލެއ ަށ ް ފުރަތަމައ ައި‬ ‫މ ުޅި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ލ ުޠ ު ީފ އ ައި ބ ޯޓ ު މާލ ޭގ ެ ކ ަނޑި ންމައ ަށ ް‬ ‫ސ ތ ޮށި ގ ަނޑ ާ ކ ައި ރި ކ ުރި ވ ަގ ުތ ު‬ ‫ވ ަދ ެގެނ ް އ ައި ް‬ ‫ތ ޮށި ގ ަނޑުގ ައި ބ ޯޓ ު ވަރަށ ްބާރަށ ް ޖ ެހުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ޖ ެހުނ ު ޖ ެހުނ ް ވ ެގެނ ް ދި ޔަ ީއ ތަމަޅ ައި ންނަށ ް‬ ‫ސހ ުމ ެއ ްލި ބުނ ު ކަމަކ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވަރަށ ް ބ ޮޑ ު ކ ުއ ްލި ި‬ ‫ސނުނ ް‬ ‫ވި ް‬ ‫އ ެމީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ފުރަތަމ ަވ ެ ް‬ ‫އ ެހެންކ ަމ ެއ ްގ ެ ތެރެއ ަށ ް ގ ެނބި ގެނ ްދި ޔަ ީއ‬ ‫އ ަދި ފުރަތަމ ަ ބ ޯޓުނ ް‬ ‫ސހ ުމ ާ އ ެކުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ި‬ ‫މ ާލެއ ަށ ް ފުނ ްމ ާލި މީ ހ ާ ވ ެއ ްޓުނުކަމ ަށްވ ަނީ‬ ‫ތ ޮށި ގ ަނޑުންބޭރަށ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް އ ެމީ ހުނ ް‬ ‫ސވަރ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސ ކޮނ ްމ ެވ ެ ް‬ ‫ބ ޯޓުނ ް ފ ޭބ ުމުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫މި ފ ެށުނ ު‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފަސްޖ ެހުމ ަކ ާ‬ ‫ތަރުތީބ ުގެމ ަ ީތނ ް މ ުޅި ނ ްހެނ ް ކ ުރި މ ަތި ލާނ ްޖ ެހ ުނީ‬ ‫އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ޕްރ ޮގްރ ާމުގ ައި ނ ެތ ް އި ތުރ ު ކ ުއ ްލި‬ ‫ސހުންތަކ ަކ ާއ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ނ ާކ ާމި ޔ ާބ ު‬ ‫ި‬ ‫ފ ެށުނ ުހި ސާބ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ްސލ ާގ ެ ކ ޮޅުމ ަތި‬ ‫ެސލ ި‬ ‫ގ ި‬ ‫އ ެމީ ހުންނަށ ް މ ާލ ެ އާހަމައ ަށ ް އ ާދ ެވުނ ުއި ރ ު ތި ީބ ީކ‬ ‫ނކ ަމ ާއ ެކ ު‬ ‫މި ފަދ ަ ހ ަނގުރާމ ައ ެއ ް އެނ ްމ ެ ކުޅ ަދ ާ ަ‬ ‫ކުރެވޭފަދ ަ ޙާލ ަތ ެއްގ ައ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ދ ަތުރުމ ަ ީތ‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪1‬‬

‫ކ ެއި ނ ްބ ުއި ނ ް ހ ުރި ގ ޮތުންނ ާއި ‪ ،‬ދި ގ ު ދ ަތުރ ެއ ް‬ ‫ކުރ ުމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް މީ ހުނ ްތި ީބ ވަރަށްބޮޑ ަށ ް‬ ‫ސ ީވ‬ ‫ނ ުކ ުޅެދ ޭ ޙާލ ަތ ެއްގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ކަނ ްވ ެ ް‬ ‫އ ެމީ ހުންނަށ ް ކ ުރި މ ަތި ވި ނ ާކ ާމި ޔާބަކ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ުޅި އޮޕަރޭޝަ ނ ްގ ެ ކ ޮމާންޑ ަރ‬ ‫ވ ަސަ ނ ް ީތ ރާވ ައި ގެނ ް ހ ުރީ ހ ުރި ހ ާ ގުރ ޫޕ ެއ ް‬ ‫ާސލ ްވ ުމ ާއ ެކ ު‬ ‫ވ ި‬ ‫މަޤާމ ަށ ް‬ ‫އެބ ައ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ައި މަރުކަޒ ަށ ް‬ ‫ވ ަށާލ ައި ގެނ ް ި‬ ‫ސ އ ެމީ ހުނ ްގ ެ މ ުޅި‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ޙަމ ަލާދޭގޮތ ަށ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ކ ޮމާނ ްޑްކޮނ ްޓ ްރ ޯލ ް ގ ެއ ްލި‬ ‫ޙަމ ަލާއ ަށ ް ތ ައްޔާރުމ ަށ ް ގ ޮވ ާލި ގ ޮވ ާލުމަކ ަށ ް‬ ‫ސއޮފީހ ުގ ެ‬ ‫މ ާތ ްﷲ މ ެދ ުވ ެރި ކުރ ެއ ް ީވ ރަ ީއ ް‬ ‫ޑި އ ުޓީ ގ ައި ހ ުރި ޝަ ހީދ ު ކ ޯޕްރަލ ް ޢ ަބ ްދ ުﷲ‬ ‫ޒުހ ައި ރުއ ަށ ް ދޭންމ ަޖ ުބޫރ ުވި ޙަމ ަލ ާއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ހަމ ައ ެއ ާއ ެކ ު ހެންވޭރ ު ދ ޯނި އ ެހ ެލާތަނުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގެއ ަށ ް އ ައި‬ ‫ި‬ ‫ޑި އ ުޓީ ބަދ ަލ ުވ ެގެނ ް‬ ‫ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙަންމ ަދ ު އި ބްރާހީމ ްގ ެ ގަޔަށ ް‬ ‫އ ަމ ާޒުކ ޮށްފޮނ ުވ ާލި ޙަމ ަލ ާއ ެވ ެ‪ .‬މި ދޭނ ްޖ ެހުނ ު‬ ‫ޙަމ ަލ ާއި ނ ް އ ެހެނ ްގްރ ޫޕްތަކ ަށ ް ވާނ ް ީވގ ޮތްއ ޮޅި ‪،‬‬ ‫ާސލ ް‬ ‫އ ެމީ ހުންނަށ ް އ ެމީ ހުނ ްގ ެ މަޤ ާމްތަކ ަށ ް ވ ި‬ ‫ސ ބަޑ ޭރި ގ ޭ ބޭރުގ ައި ތި ބި މީ ހުނ ާ‬ ‫ނ ުވ ެވ ެނީ ް‬ ‫ތި ބި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެތެރޭގ ެ ޑި އ ުޓީ ތ ަކުގ ައި‬ ‫ި‬ ‫މީ ހުނ ް މ ަތި ވ ެރި އި ލ ާ ީހ ޙި ކުމ ަތ ްފ ުޅުނ ް‬ ‫މ ެއި ންގ ޭޓުގ ައި‬ ‫ސަ މ ާލުކަމ ަށ ްގެނ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޑި އ ުޓީ އ ަށ ްތި ބި މީ ހުނ ް ޑި އ ުޓީ ސަ ރ ުދާރ ުގ ެ‬ ‫އޯޑަރަށ ް ތ ައްޔާރ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މ ެއި ންގޭޓ ާ‬ ‫ދުޝްމި ނުންނަށ ް‬ ‫ދި ޔަ‬ ‫ދި މާއ ަށ ް‬ ‫ޙަމ ަލ ާފ ެށ ުނީ ކަމ ަށ ް ީހކ ޮށ ް ގޭޓ ަށ ް ފުރަތަމ ަދި ނ ް‬ ‫ހަމަލައ ަށ ް އެވ ަގ ުތ ު ބ ަނޑ ޭރި ގ ޭ ބޭރ ު ގ ޭޓ ުގ ެ‬ ‫ސ ދ ެމީ ހުނ ް‬ ‫ދެފަރ ާތުގ ައި ތި ބި ޓާސްކ ްފ ޯ ް‬ ‫ވ ަގ ުތުނ ް ދުޝްމި ނުންނަށ ް ރައ ްދުޙަމ ަލ ާދި ނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ޭގ ެ ތެރެނ ް އެކ ަކީ ހި އްވަރުގަދ ަ ޒ ުވާނ ް‬ ‫ޙ ުސަ އި ނ ް އާދ ަމ ެވ ެ‪ .‬އަނ ެއްބޭކަލ ަ ީކ އޭރ ުގ ެ‬ ‫ޕްރައި ވ ެޓ ް އާދ ަމ ް މުޙަންމ ަދ ު ގ ުލްބ ަކ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ޝަ ހީދ ު ޙ ުސަ އި ނ ް‬ ‫މީ ގ ެ ތެރޭނ ްވ ެ ް‬ ‫އާދ ަމ ް އޭނ ާގ ެ ޤ ާބި ލްކ ަމ ާއި ‪ ،‬ދީ ނ ާ ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ޙ ައ ްޤުގ ައި ޖި ހ ާދ ުކުރ ުމ ުގ ެ ރ ޫޙުގ ައި ދޭނ ްފ ެށި‬ ‫ސއްސުވ ާލ ާ‬ ‫ި‬ ‫ރައ ްދުހަމ ަލ ާއި ނ ް ތަމަޅ ައި ނ ް‬ ‫ްސއ ެވ ެ‪ .‬އ ެމީ ހުނ ް މ ެއި ންގޭޓ ާ‬ ‫ފަހ ަށ ްޖ ެއ ި‬ ‫ނ ފުރ ުސަ ތ ެއ ް ނ ުދި ނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ައި ރި އ ަށ ް އ ާދެވ ޭ ޭ‬ ‫ޝަ ހީދ ު ކ ޯޕްރަލ ް ޙ ުސަ އި ނ ްއާދ ަމ ްގ ެ އެނ ްމ ެ‬ ‫ޝކަރުގ ައި‬ ‫ފ ަހުނޭވާލ ަމުނ ް މި ޤ ައ ުމ ު އޭނ ާގ ެ ލ ަ ް‬ ‫ދެނ ްތި ބި މ ުޖ ާހި ދުންނ ާ ޙ ަވ ާކުރ ެއ ް ީވ ވަރުގަދ ަ‬ ‫ޖި ހާދ ަކ ާ ހި އްވަރުފ ަށ ެއ ް ތަމަޅ ައި ންނަށ ް ދ ައ ްކ ާ‬

‫ ‪1‬‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ހި ތްތަކ ަށ ް ބި ރ ުވ ެރި ކަނ ް ވ ައ ްދ ުވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ީއ މި ހ ަނގުރާމ ައި ގ ައި ދި ވ ެހި ންނަށ ް ލި ބުނ ު‬ ‫ސރ ު ފ ެށި ގެންއ ައި ހި ސާބ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ް‬ ‫މ ަތި ވ ެރި ކ ާމި ޔ ާބ ާ ަ‬ ‫ސއޮފީހ ުގ ެ ހުޅ ަނގ ު ގ ޯޅި “ކ ަނީ ރ ުހި ނގ ުމުނ ް”‬ ‫ރަ ީއ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސއ ޮ ީފ ް‬ ‫ވ ަސަ ންތީއ ާ އޭނ ާގ ެ ގްރ ޫޕ ް ފ ުލ ު ް‬ ‫ހި މެނޭސަ ރަޙ ައްދ ަށ ް ޙަމ ަލާދޭނ ްފ ެށި އި ރ ު އ ެމީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫އ ެއްބ ައި އަނ ެއްބަޔަކ ާ މާބ ޮޑ ު ގ ުޅ ުމ ެއްނ ެތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނކ ަށ ް ވ ާއ ެއްނ ުވ ާއ ެއ ް‪،‬‬ ‫އ ެހެންކ ަމުނ ް އ ެމީ ހުނ ް ަ‬ ‫ނ ދި މ ާލ ެއ ް އ ޮ ީތދަނެގ ަތުނ ް‬ ‫ނ ނާނ ް ަ‬ ‫ޙަމ ަލާއަނ ް ަ‬ ‫ނ ވ ަސަ ނ ް ީތ‬ ‫ދ ަތި ވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެބުނ ާ ކުޅ ަދ ާ ަ‬

‫ގޯޅި‬ ‫ހުޅަނގު‬ ‫ރަ ީއސްއޮފީހުގެ‬ ‫“ކަނީރުހިނގުމ ުން” ވަސަންތީއާ އޭނާގެ‬ ‫ސ ހިމެނޭސަރަޙ ައްދަށް‬ ‫ގްރ ޫޕ ް ފުލުސްއޮ ީފ ް‬ ‫ޙ ަމަލ ާދޭންފެ ިށއިރު އެމީހުންގެ އެއްބައި‬ ‫ގުޅުމ ެއްނ ެތެވެ‪.‬‬ ‫މާބ ޮޑު‬ ‫އަނ ެއްބަޔަކާ‬ ‫އެހެންކަމ ުން އެމީހުންނަކަށް ވާއެއްނ ުވާއެއް‪،‬‬ ‫ޙ ަމަލ ާއަންނ ަ ނާންނ ަ ދިމ ާލެއް އޮތީދަނ ެގ ަތުން‬ ‫ދަތިވެފައެވެ‪ .‬އެބުނާ ކުޅަދާނ ަ ވަސަން ީތ‬ ‫ސ ގޯތިތެރ ެއަށ ާ އެތަންމިތަނަށް‬ ‫ފުލުސްއޮ ީފ ް‬ ‫އަތުބ ޮންތައް އުކިއެވެ‪.‬‬

‫ސ ގ ޯތި ތެރެއ ަށ ާ އެތަނ ްމި ތަނަށ ް‬ ‫ސއ ޮ ީފ ް‬ ‫ފ ުލ ު ް‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫އ ުކި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަތުބޮންތ ައ ް‬ ‫މ ަދ ުއ ެއްޗ ެއ ްފި ޔަވ ައި ‪ ،‬ހ ުރި ހ ާ ބ ޮމ ެއ ްހެނ ް ހ ުރީ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސތ ަކ ެއްނ ުވ ެ‬ ‫ނުގޮވ ައ ެވ ެ‪ .‬ލ ަ ް‬ ‫ރައ ްދުޙަމ ަލ ާގ ެ‬ ‫މ ައި މަރުކ ަޒުނ ް ދޭނ ްފ ެށި‬ ‫ވަރުގަދަކ ަމުނ ް ތަމަޅ ައި ންނަށ ް ބޭނުންގޮތަކ ަށ ް‬ ‫މ ައި މަރުކ ަޒ ާދި މާލ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫އ ަދި‬ ‫އަންނާކ ަށ ް ފުރ ުސަ ތ ެއްނ ުލި ބުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވ ަސަ ނ ް ީތ‬ ‫ނ‬ ‫ސތ ަކ ެއްނ ުވ ެ ކުޅ ަދ ާ ަ‬ ‫މާލ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޙަމ ަލ ާގ ެ އ ަމ ާޒުފ ަތްގ ަނޑަކ ަށ ްވ ެ‬ ‫ި‬ ‫މަރ ުވ ެގެނ ް ވ ެއ ްޓި އ ްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ޭގ ެ‬ ‫ދ ަށުނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވި އެކ ަކ ު ކަމ ަށ ްވ ާ ޖ ޫ ީލ‬ ‫ސފ ައި ނ ްދި ންޙަމ ަލ ާއި ނ ް މަރ ުވ ެގެނ ް ވ ެއ ްޓުނ ު‬ ‫ި‬ ‫ނ ބ ޯޓ ު މ ާލ ެ‬ ‫އި ރ ު ތަމަޅ ައި ނ ް ދ ަތުރ ުކ ުރި ދެވ ަ ަ‬ ‫ކ ައި ރި ކ ޮށ ް މީ ހުނ ް ކ ޮމ ާޝަ ލ ް ހާބަރަށ ް ކި ރި ޔ ާ‬ ‫ފ ައި ބ ަނީ އ ެވ ެ‪ .‬އޭރ ު ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ ރޭވުނ ް‬ ‫މ ުޅި ނ ްގ ެއ ްލި ‪ ،‬ވާނ ުވ ާއ ެއްނޭގި ތަމަޅ ައި ނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވަރުގަދ ަ ރައ ްދުޙަމ ަލ ާއި ނ ް‬ ‫ތި ީބ ި‬ ‫ބި ރުހީވ ެ ގ ޮތ ްހުސްވ ެ ފަހަތ ަށ ް ޖ ެހެނ ް‬ ‫ޖ ެހި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެމީ ހުނ ް އެތ ައ ް ދުވ ަހ ެއ ްކ ުރި ނ ް‬ ‫ރާވ ައި ގެނ ް އ ައި މ ުޅި މި ޝަ ނ ް ފ ެއި ލ ްވެފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ައި މަރުކ ަޒ ުގ ެ‬ ‫ސ އ ެމީ ހުނ ް ި‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ތަންގ ަނޑ ެއ ް‬ ‫ކަނުނ ް‬ ‫ހުޅ ަނގ ުދ ެކުނ ު‬ ‫ސ ކ ުރި އްޔ ާ‬ ‫ގ ޮއ ްވ ާލި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ދެނ ްވ ެ ް‬ ‫ކ ުރި ކ ަމ ެއްގ ައި އ ެމީ ހުންނަށ ް ލި ބ ެމުނ ްދި ޔަ ީއ‬ ‫ސ ނ ާކ ާމި ޔ ާބ ެވ ެ‪ .‬ހި އްވަރ ާއ ެކ ު‬ ‫މ ުޅި ނ ްވ ެ ް‬ ‫މި ޤ ައ ުމ ުގ ެ މ ޫރި ތި ކ ަމ ުގ ެ ދަހަނާއަޅ ައި ގެނ ް‬ ‫ވަރުގަދ ަ‬ ‫މ ުޖ ާހި ދުނ ްގ ެ‬ ‫ޖި ހ ާދ ުކ ުރި‬ ‫އ ަޒ ުމ ާހި ތްވަރުނ ް ދި ޔަ ީއ ކ ެތ ްތ ެރި ކަމ ައ ެކ ު‬ ‫ކ ާމި ޔ ާބ ުހޯދ ަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރޭވުންތ ައ ް‬ ‫ީސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ކުލ ި‬ ‫ްސވި ހ ާލި ވ ެ‪ ،‬ހ ުރި ހ ާ ކ ަމ ެއ ް އ ެފ ުށ ް‬ ‫ވި އ ި‬ ‫ސގ ޮތ ެއ ް‬ ‫މި ފުށ ަށ ްޖ ެހި ހެދޭނ ެ އ ެހެނ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ެތ ުމުނ ް މ ާލ ެއި ނ ް ކަރަނ ްޓްކ ަނޑ ާލި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގޮވ ައި ގެނ ް‬ ‫ތަމަޅ ައި ނ ް‬ ‫ހ ަތި ޔާރ ާއ ެކ ު‬ ‫މީ ހުނ ް‬ ‫ގަދ ަބާރުދ ައްކ ައި‬ ‫މާލ ޭތެރޭގ ައި‬ ‫އ ުޅެނ ްފ ެށި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނވަނ ް‬ ‫ބި ރުގަނ ް ަ‬ ‫މީ ސްމީ ހުނ ްގ ެ ފި ހާރަތ ައްފަޅ ައި ގެނ ް ވަގ ަށ ް‬ ‫މީ ހުންތ ައ ް‬ ‫މ ުދާތ ައްނެރެނ ްފ ެށި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މީ ހ ެއ ްގ ެ‬ ‫ހި ތ ުހ ުރި‬ ‫ރަ ީހނ ުކ ުރި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގަޔަށ ް ބ ަޑި ޖ ަހ ާ މަރ ާހ ެދި އ ެވ ެ‪ .‬މީ ހުންތ ައ ް‬ ‫އ ެމީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫ހަދ ައި ގެނ ް‬ ‫ނއަކ ަށ ް‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬ ‫ފަހ ަތުގ ައި ތި ބ ެ އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ބުރަކ ަށި ތ ައްމ ަ ީތ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގެއ ަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ބ ާއްވ ައި ގެނ ް‬ ‫ބ ަޑި‬ ‫މި ބި ރ ުވ ެރި ޙަމ ަލ ާގ ެ‬ ‫ޙަމަލަދޭނ ްފެށީއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސޓ ޭޝަ ނ ް ބަނ ްދ ުވ ެ‪ ،‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ ޚަބަރ ު ރައ ްޔި ތުންނަށ ް‬ ‫ސަ ބ ަބުނ ް ރޭޑި ޔ ޯ ް‬ ‫ލި ބޭނެގ ޮތ ެއ ް ނ ެތ ުމުނ ް ރ ާއ ްޖ ެތެރޭގ ައި ދި ރި އުޅ ޭ ރައ ްޔި ތުނ ް އެކ ަމ ާއި‬ ‫ވަރަށްބޮޑ ަށ ް މ ާޔޫސްވި އ ެވ ެ‪ .‬މި ހ ުރި ހާކ ަމ ެއްގ ައި އ ެމީ ހުންނ ާ އ ެމީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫ބ ައި ވ ެރި ންނަށ ް ކ ުރި މ ަތި ީވ ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ނުރ ުހ ުމ ާ ނަފްރަތ ެވ ެ‪ .‬ކ ުށ ެއްނ ެތ ް‬ ‫ނނ ް މ ުޅި އ ުމުރަށ ް އ ެމީ ހުންނަށ ް‬ ‫އެތ ައ ް ރައ ްޔި ތ ަކ ު ޝަ ހީދ ުކ ުރި ޤ ާތި ލުނ ްގ ެ ަ‬ ‫ލި ބި އ ްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެތ ައްދ ަރި ންނ ެއ ް ޔަތީމުކ ޮށ ް އެތ ައ ް އ ަބި ންނ ެއ ް ހުވަފ ަތ ްކ ުރި‬ ‫އ ަނި ޔ ާވ ެރި ންނަށ ް‪ ،‬އެކ ަމުގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވި ހާބަޔަކ ު ވ ެނި މި އ ްޖ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ޤ ައ ުމ ުގ ެ އ ަމާންކަނ ް ގ ެއ ްލ ުވ ާލ ާ ޤ ައުމ ަށ ް ޚި ޔާނ ާތ ްތ ެރި ީވ ޚ ާއި ނުނ ްގ ެ‬ ‫ހ ެދުނ ް އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ގ ައި ގ ާލ ެވި އ ްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެކ ަމުނ ް ދުވަހ ަކ ު މި ނ ްޖ ު ނ ުވެވޭނ ެ‬ ‫ޞރ ުލި ބ ޭ ފަދ ައި ނ ް‪ ،‬މި ކ ަމުގ ައި ޤ ައުމ ައްޓ ަކ ާ‬ ‫ނ ް‬ ‫ފަދައ ަކުންނ ެވ ެ‪ .‬ޙ ައްޤ ަށ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް މ ަތި ވ ެރި‬ ‫ކ ެރި ގެނ ް ކ ުރި މ ަތި ލ ެއ ްވި ޤ ައ ުމ ުގ ެ ފ ަޚުރ ުވ ެރި ި‬ ‫ޞރ ާކ ާމި ޔ ާބ ު މި ންވަރ ުކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬މި ޢ ުދ ުވާނުގ ައި ހި ތްވަރުގަދ ަ‬ ‫ނ ް‬ ‫ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ‪ 8‬ބޭކަލ ަކ ާ އާނ ްމުނ ްގ ެ ކ ުށ ެއްނ ެތ ް ‪ 11‬މީ ހ ަކ ު‬ ‫ި‬

‫ސކ ުނޑީ ގ ެ‬ ‫ނނ ް ދ ައްޗ ެވ ެ‪ .‬އެކަނ ް ި‬ ‫ޤަސްދުގ ައި މީ ހ ަކ ު ހަމ ަ ކ ުރި ކ ަމެކ ޭ ބ ު ަ‬ ‫ަސބ ު ލި ބުނ ު މީ ހަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ަމ ާމ ެދ ު‬ ‫ތަރ ާދުނ ް ކި ރ ާލެވ ޭނީ އެތަނ ް ދ ުށ ުމ ުގ ެ ނ ީ‬ ‫ސނ ާމީ ހަކ ަށ ް ބުނ ެލެވ ޭނީ ‪ ،‬މ ާތ ްﷲގ ެ ކުޅ ަދުންވަންތ ަ ކ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފުންކ ޮށ ް ވި ް‬ ‫މި ހެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގެއ ަށ ް ދުޝްމި ނުނ ް ބޮންތ ައ ް އ ު ީކމ ާ‬ ‫އަނ ެއ ްވާހަކައ ަކީ ި‬ ‫ނުގ ޮވ ާ ހ ުރި ވާހަކ ަ އ ެވ ެ‪ .‬ބ ައ ެއްތަނ ްތާގ ައި ތަމަޅ ައި ނ ް ވާހަކ ަދ ެއ ްކި ކަމ ަށ ް‬ ‫އި ވި ފ ައި ވ ަނީ “ އ ެމީ ހުނ ް ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ ތެރޭގ ައި އ ުޅުނ ު އި ރ ު އ ެއ ްލާބޮނ ް‬ ‫ފަދ ަ ތ ަކ ެތި ކޮނ ްޓ ްރ ޯލ ްކުރ ާ‪ ،‬ހ ަށި ގ ަނޑުނ ް ބި ޔަ ބަޔަކ ު ދ ު ީށމ ޭ ” ކި ޔައި ގެނ ް‬ ‫ޖ ަލުގ ައ ާއި އަރ ުވ ާލ ެވުނ ުމީ ހުނ ް އ ެމީ ހުނ ް ތި ބި ރަށްރަށުގ ައި ދ ެއ ްކި ވާހަކ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އ ެމީ ހުންނަށ ް ފެނުނުކަމ ަށ ް އ ެ ބ ުނި ބި ޔަ ބ ޮޑ ެތި މީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫ކޮނ ްމެއަކ ަ ް‬ ‫ސ ޤ ަބ ޫލ ުކުރަނ ްޖެހ ޭ ޙ ަޤީ ޤ ަތ ެއ ް އެކ ަމުގ ައި‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫އ ެވާހަކަތ ައ ް ދ ޮގުކ ަމުގ ައި ީވ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ގ ޮއ ްވާލަނ ް ިޕނ ް ނައްޓ ާލާފ ައި ތަމަޅ ައި ނ ް ި‬

‫ސނ ާ މީ ހަކ ަށ ް ވަރަށ ް ބ ޮޑ ު ޢި ބްރަތ ެއ ް‬ ‫ޝަ ހީދ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬މި ޢ ުދ ުވާނ ާ ދ ޭތެރޭ ވި ް‬ ‫ާޞލ ްވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޙ ި‬ ‫ސ‬ ‫ސވަރ ު މި ޢ ުދ ުވާނ ާ ގ ުޅި ގެނ ް ތ ަފ ާތ ު ވާހަކަތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ސ ދޭހަވ ަނީ ދި ވ ެހި ންނަށ ް ލި ބުނ ު‬ ‫ދ ެކ ެވ ެމުނ ް ދި ޔައ ެވ ެ‪ .‬އ ެވާހަކަތ ަކުނ ްވ ެ ް‬ ‫ޞރ ުގ ެ މ ަތި ވ ެރި ކ ަމ ެވ ެ‪ .‬އި ވ ެމުނ ްދި ޔަ އ ަޑުތަކ ަށްބ ަލ ާއި ރ ު އ ޭގ ެތެރެނ ް‬ ‫ނ ް‬ ‫ަ‬ ‫ޞ ކ ޮށްލަނ ް ޤަސްދ ުކުރަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ައ ެއ ް ވާހަކަތ ައ ް ކި ޔުނ ްތ ެރި ންނ ާ ޙި އ ް ާ‬ ‫އެގ ޮތުނ ް ފާހަގަކ ޮއ ްލެވ ޭ އ ެއ ްވާހަކ ަ އަކީ‪ ،‬ބ ަޑި ގުދަނ ުގ ެ ތ ަޅުދ ަނޑި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދ ެކުނުފަރ ާތ ު ފާރުމ ަތި ނ ް‬ ‫ސ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ބޭކަލ ަކ ު ގެނ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫އ ެއ ްލި ވާހަކ ަ އ ެވ ެ‪ .‬އެތ ަޅުދ ަޑި އ ޮތްތަނަށ ް ބ ަލ ާއި ރ ު ބޭރުނ ް‪ ،‬އ ެހ ާ‬ ‫އުސްފާރ ެއ ްގެމ ަތި ނ ް އަރާވަރަށ ް އެފަދ ަ ނ ާޒ ުކުވ ަގ ުތ ެއްގ ައި އ ެއ ްލ ާއ ެއްޗ ެ އ ެހ ާ‬ ‫ސބ ަށ ް ދި އުމ ަކީ‬ ‫ސ އެތ ަޅުދ ަނޑި އ ޮތ ް ހި ާ‬ ‫ހ ަނި ދ ޭތެރެއ ަކުނ ް ތި ރި އ ަށ ް އ ައި ް‬

‫މަރުކަޒ ަށ ް އ ުކި ބ ޮމ ުގ ެ ވަރަށ ް މ ަދ ު އ ެއްޗ ެއ ް ނ ޫނީ ނުގ ޮވ ާ ހ ުރި ކ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޞރާފަތަހ ަ‬ ‫ނ ް‬ ‫ސ ބުނ ެވެނ ް އ ޮ ީތ މ ާތ ްﷲ ދި ވ ެހި ންނަށ ް ދ ެއ ްވި ަ‬ ‫މި ކ ަމ ާވ ެ ް‬ ‫ވަރަށ ް މ ަތި ވ ެރި ކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ދެންނ ެވި ފަދ ަ އެތ ައ ް އެތ ައ ް ކަންތ ައ ްކ ެއ ް އ ެޢ ުދ ުވާނުގ ައި ދި މ ާވެފ ައި‬ ‫ސ އެހ ަނދާންތަކ ަކީ އ ާވ ެ‬ ‫ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަދ ު އ ެޢ ުދ ުވާނަށ ް ވި ހި އަހަރ ު ފުރޭއި ރ ުވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް އެވަރުގަދ ަ‬ ‫ނ ހި ތުނ ް ފ ޮހ ެލުނ ް ދ ަތި ހ ަނދާންތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫އ ާވ ެ ހުނ ް ަ‬ ‫ސ ހ ަނދާނ ްކުރަނ ް‬ ‫ޞރާފަތަޙ ަ އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ނ ް‬ ‫ޤ ައ ުމީ ޖި ހ ާދުގ ައި މ ާތ ްﷲ ދ ެއ ްވި ަ‬ ‫ޖެހޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަނި ޔ ާވ ެރި ޚ ާއި ނުންނ ާ އ ެމީ ހުންނަށ ް ވ ާގި ދި ނ ް ގ ައ ްދާރުންނަށ ް‬ ‫ސގ ަނޑ ަކުނ ް‬ ‫ސ ރައ ްކ ާތ ެރި ވާނ ްޖެހޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެފަދ ަ މީ ހަކ ަށ ް މި ފ ަ ް‬ ‫އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ސ ދ ެވި ގެންނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޢި އްޒ ަތ ެއ ް ޤަދަރ ެއ ް ދުވަހ ަކ ުވ ެ ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪1‬‬

‫ޝކިރު‪.‬‬ ‫ސއިން ާ‬ ‫މ ޭޖަރ (ރޓޑ) ޙ ު ަ‬

‫“ ޙިކުމ ަތާއި ހުނަރާއި މަތިވެ ިރ ޢ ަޒުމ ަކާއެކު ހަރުދަނާ‬ ‫ޚިދުމ ަތަށް‬ ‫އުންމ ަތުގެ‬

‫އަހަރ ުވ ެއ ްޖެކަނ ް ކަށަވަރ ެވ ެ‪”.‬‬ ‫ނޯވ ޭގ ެ މަޝްހޫރ ު އ ާކި އޮލ ޮޖި ސްޓ ް‬ ‫ތ ޯ ހ ައި ޑ ާލ ް ގ ަބ ޫލ ުކުރައ ްވާގ ޮތުގ ައި ޔޫރަޕ ްގ ެ‬ ‫ގ ައ ުމުތ ަކުނ ް އި ނ ްޑި އ ާ ކ ަނޑ ަށ ް ވަނ ުމ ުގ ެ‬ ‫‪ 1000‬އަހަރ ުކ ުރި ނ ް މި ޤ ައ ުމުގ ައި ވަރަށ ް‬ ‫ޟރަތ ެއ ް ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ުރި އަރާފ ައި ވ ާ ޙ ަ ާ‬ ‫ސންގަޅ ައި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ދި ވ ެހި ންނ ާއި‬ ‫ހ ަށި ތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ބ ަހ ާއި‬ ‫ވާހަކަދ ައ ްކ ާއުޅ ޭ‬ ‫އ ެއްވ ައްތަރުކަމ ަށްޓަކ ައި ބ ައ ެއ ް މުއ ައ ްރި ޚުނ ް‬ ‫މި ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ދ ެކެވަޑ ައި ގަންނަވާގ ޮތުގ ައި‬ ‫ސންގަޅ ައި ންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫ފުރަތަމ ަ ވަޒަނ ްވ ެރި ީވ‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވެސް‪ ،‬ސްރީ ލަނ ްކ ާގ ެ މަހަވަނ ް ާ‬ ‫އ ެހެނ ް ަ‬

‫ލި ބި ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އަނ ެއ ް ބ ައ ެއ ް މުއ ައ ްރި ޚުނ ް‬ ‫ދ ެކެވަޑ ައި ގަންނަވާގ ޮތުގ ައި ދި ވ ެހި ނ ް މ ޮށ ެއުޅ ޭ‬ ‫ސންސްކި ރި ޓ ް ބ ަހާހަމައ ަށ ް‬ ‫ބަހ ަ ީކ އ ޭގ ެ މޫތ ައ ް ާ‬ ‫ސތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ފޯރާފ ައި ވ ާ އި ނ ްޑ ޯ – ޔޫރަޕ ް ގ ެ ބ ަ ް‬ ‫ނ ބ ަހ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ސަ ބަބ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ތެރޭގ ައި ހި މ ެ ޭ‬ ‫ބ ޯދާޒ ަމާނުގ ައި‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ް ވާހަކަދ ައ ްކާބ ަހ ާއި‬ ‫ތަންތަނަށ ް ކި ޔ ާއ ުޅުނ ު ނަމުނ ް ދި ވ ެހި ންނަކީ‬ ‫ސ‬ ‫އި ނ ްޑި އ ާގ ެ ސަ ބްކޮނ ްޓި ނެނ ްޓ ް އި ނ ް ކޮނ ްމ ެވ ެ ް‬ ‫ވަޒަނ ްވ ެރި ވި‬ ‫ސ‬ ‫އ ައި ް‬ ‫ސވަރ ެއްގ ައި‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫ނސްލ ުގ ެ‬ ‫ަ‬ ‫ސ އ ާއި ޑްރ ެވި ޑި އަނ ް‬ ‫އ ާރި ޔަނ ް ް‬ ‫ބ ައ ެއްކަމ ަށ ް ލ ަފ ާކުރައްވ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ރ ާއްޖޭގ ައި ފުރަތަމ ަ ވަޒަނ ްވ ެރި ީވ‬ ‫ޢި ލ ްމ ުވ ެރި ނ ްގ ެ‬ ‫ތ ާރީ ީޚ‬ ‫މ ެދ ު‬ ‫ބަޔަކ ާއި‬ ‫ޚި ޔ ާލ ުފ ުޅުތ ަކުގ ައި ތ ަފ ާތުތ ަކ ެއ ް ހ ުރި ކ ަމުގ ައި‬ ‫ސ ޒ ަމ ާނީ ޢި ލ ްމީ ކ ުރި އެރ ުމ ާއި‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ވި ަ‬ ‫އ ަ ީލގ ައި‬ ‫ހ ޯދުންތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ސަ އި ންސްގ ެ‬ ‫ސތ ަޤުބ ަލ ެއްގ ައި ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ‬ ‫މ ާދުރުނޫނ ް މ ު ް‬ ‫ހ ަޤީ ޤީ ކާބަފ ައި ންނަކީ ކޮންދ ަރި ކޮޅ ަކުންއ ައި‬ ‫ކޮންބ ައ ެއްކަނ ް ހާމ ަވ ެގެނ ް ހި ނގ ާދާނެކަމ ަށ ް‬ ‫އުނ ްމީ ދ ުކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މީ ހުންވަޒަނ ްވ ެރި ވި‬ ‫މި ރ ާއްޖޭގ ައި‬

‫ސ‬ ‫ގ ައި ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެއ ާ ބެހޭގ ޮތުނ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އ ެއްޗ ެއ ް ބުނެފ ައި ނ ެތ ުމުނ ް އެބ ޭފ ުޅުނ ް‬ ‫ބ ަލި ކ ަށި ކަނ ް‬ ‫ދ ެކެވަޑ ައި ގަންނަވާގޮތ ަށ ް‬

‫ސވަރަކ ާއި ފުރަތަމ ަ ވަޒަނ ްވ ެރި ީވ ބ ައ ެއ ް‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫ސ އ ާކި އޮލ ޮޖި ކ ަލ ް ހ ޯދުންތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫އ ެގެންނ ެތ ް ަ‬ ‫ޟރަތ ުގ ެ ދ ޮށި ކަނ ް އ ެނގި‬ ‫އ ަ ީލގ ައި މި ޙ ަ ާ‬ ‫ސާބި ތ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ހި ތާމައ ަކީ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ދި ވ ެހި‬

‫ކުރިމަތިލަމ ާހޭ ހެޔޮހިތުން‬

‫ަޞބ ާ ކާމިޔ ާބުގެ‬ ‫ޞރ ާ ނ ީ‬ ‫ނަ ް‬

‫ތިބެ ވާގިދޭން‪.‬‬

‫ސއްރަ ީކ‬ ‫ި‬

‫އުންމ ަތުގެ އެތަކެއް ދަރިންގެ ޖިހާދުކަން ހިނގ ަމ ާ ދެކޭން‬ ‫ސ ލިބުން ގުޅިފާވަ ީނ‬ ‫ކޮންމ ެއުފަލެއް ކޮންމެޝަރަފެއްވެ ް‬ ‫އޮންނ ަ ގ ަދަ އީމަނ ަކާކަން ދަނ ެ ހިނގާށޭ ހެ ިކ ދެކޭން ”‬ ‫ޖި އޮލ ޮޖި ކ ަލ ް ސާރވޭތ ަކުނ ް ހާމަވ ަމުނ ް‬ ‫އ ެނގ ެމުނ ްދާގ ޮތުނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ މި ލ ޮބ ުވ ެތި‬ ‫ދި ވ ެހި ދޮނ ްވެލީގ ެ ބި ންތ ައ ް އ ުފ ެދި ފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ގ ާތްގ ަނޑަކ ަށ ް ‪ 57‬މި ލި އަނ ް އަހަރ ުކ ުރީ ގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ާކި އޮލ ޮޖި ކ ަލ ް ސާރވޭތ ަކުނ ް ފެންނަމުނ ްދ ާ‬ ‫އ ާކި އޮލ ޮޖި ސްޓުނ ް‬ ‫ބ ައ ެއ ް‬ ‫ޝންތ ަކުނ ް‬ ‫ނި ާ‬ ‫ީސގ ެ‬ ‫ދ ެކެވަޑ ައި ގަންނަވ ާ ގ ޮތުގ ައި ‪ 2000‬ބ ީ‬ ‫ކ ުރި ނ ް މި ލ ޮބ ުވ ެތި ބި ނ ް ޢި މ ާތްރ ާތ ްވ ެވި މި ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫މީ ހުނ ް އ ުޅެންފ ަށާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ސ‬ ‫ހަތަރ ުހ ާ ް‬ ‫އަންނަތ ާ‬ ‫މީ ހުނ ްދި ރި އ ުޅ ެމުނ ް‬ ‫އަހަރ ު ވ ެދާނެކަމ ަށ ް ބ ައ ެއ ް ލި ޔ ުއ ްވުނ ްތ ެރި ނ ް‬ ‫ލި ޔ ުއްވ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ޢަލ ަހި އ ްސަ ލ ާމ ް ދ ުނި ޔެއ ަށ ް‬ ‫ީޢ ާ‬ ‫ސ ދ ެކުނ ު އި ނ ްޑި ޔ ާމީ ހުނ ް‬ ‫ވަޑ ައި ގ ަތ ުމ ުގ ެ ކ ުރި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ކ ަމ ުގ ެ ހ ެކި‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ޖ ަޒީ ރާތ ައ ް ދަނ ް ަ‬ ‫ލި ޔ ެކި ޔުންތ ަކުނ ް‬ ‫އެބ ައި މީ ހުނ ްގ ެ މުސްކ ުޅި‬ ‫ދި ވ ެހި‬ ‫ފެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ފ ަހ ުގ ެ ލި ޔުންތ ަކުގ ައި‬ ‫ސބ ަތްކ ޮށްފ ައި ވ ަނީ ކ ަނޑ ުގ ެ ބ ޯދ ާ‬ ‫ރަށްތަކ ަށ ް ނި ް‬ ‫ސންޓ ަރ‬ ‫ޖ ަޒީ ރާތ ަކ ުގ ެ ނަމުންނ ެވ ެ‪ .‬ނޭޝަ ނަލ ް ެ‬ ‫ސޓ ޮރި ކ ަލ ް‬ ‫ފ ޯރ ލި ނ ްގއި ސްޓި ކ ް އެނ ްޑ ް ހި ް‬ ‫ރި ސާރޗ ް އި ނ ް ނެރ ުއ ްވި “ ދި ވ ެހި ރައި ޓި ނ ްގ‬ ‫ސޓ ަމްސް” ފ ޮތުގ ައި ލި ޔ ުއ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ް‬ ‫ި‬ ‫ޢި މ ާތްރ ާތ ްކުރ ެވި‬ ‫މި ރ ާއ ްޖ ެ‬ ‫ސވަރ ެއ ް ކ ަނޑ ައ ެޅި ގެނ ް‬ ‫އާރާސްތ ުވ ެގެނ ް އ ައި ދުވ ަ ް‬ ‫އ ެނގެންނ ެތްކަމ ަށ ް ސުމ ުއ ްވ ުލ ް އ ަމީ ރ ު މުހަންމ ަދ ު‬ ‫އ ަމީ ނ ް‪“ ،‬ތަނ ްޤީ ޙ ުކުރ ެވުނ ު ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެތ ާރީ ޚ ުގ ެ‬ ‫ތަންތަންކ ޮޅ ު” ގ ައި ލި ޔ ުއްވ ަމުނ ް ލި ޔ ުއ ްވާފ ައި‬ ‫ވ ެއ ެވ ެ‪“ .‬ދި ވ ެހި ރ ާއްޖޭގ ައި ބަޔަކ ުއުޅ ޭތ ާ ހަމ ަ‬ ‫ސހަކ ަށ ް‬ ‫ސނުވ ަސަ ތޭކ ަ ފަނ ް ާ‬ ‫ސ އ ެއ ްހ ާ ް‬ ‫ގ ައި މ ުވ ެ ް‬

‫ ‪1‬‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ބި މ ުގ ެ ދ ޮށި ކ ަމ ުގ ެ ވާހަކަދ ައ ްކ ާ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ަމުނ ް‬ ‫އ ަމި އްލަވަންތަކަމ ަށ ް‬ ‫އަންނައި ރ ު އެވ ޭލ ާ ބ ޯދ ާ ޒ ަމާނ ުގ ެ ތ ާރީ ޚުނ ް އޭރ ު‬ ‫މި ރަށްތ ަކުގ ައި އ ުޅުނުބަޔަކ ާއި އެބ ައި މީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ދި ރި އ ުޅުނ ް ހ ުރި ނ ެތްގ ޮތ ުގ ެ ކުޑ ަމި ންވަރ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ކާބަފ ައި ނ ް‬ ‫އެވ ޭލ ާ‬ ‫ސާފ ުވާންނ ެތްކ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވެވަޑ ައި ގެންފ ައި ވ ާ ފި ދ ާގ ެ‬ ‫މި ގ ައުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫މ ަތި ވ ެރި ކަނ ް ހާމ ަވާންނ ެތްކ ަމ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ކުޑ ަމި ންވަރ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ކި ތަނ ްމ ެ‬ ‫ތ ާރީ ޚުނ ް‬ ‫ނ އަހަރ ުގ ެ‬ ‫ސާފ ުވާންއ ޮ ީތ މީ ލ ާދީ ނ ް ‪ 1141‬ވ ަ ަ‬ ‫ފ ަހުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މުހަންމ ަދ ު‬ ‫އ ަމީ ރ ު‬ ‫ސުމ ުއ ްވ ުލ ް‬ ‫އ ަމީ ނ ް‪“ ،‬ތަނ ްޤީ ޙ ުކުރ ެވުނ ު ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ތ ާރީ ޚ ުގ ެ ތަންތަންކ ޮޅ ު” ގ ައި ލި ޔ ުއ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫“ތ ާރީ ީޚ ހ ެކި ތ ަކުނ ް އެގޭކަމ ަކީ‪ ،‬މި ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ސ‬ ‫އ ަމި އްލ ަވ ެރި ކ ަމ ެއ ް ހި ގ ަމުނ ް އަންނަތ ާ އ ެއ ްހ ާ ް‬ ‫އަހަރަށ ްވުރ ެ ގި ނަދުވަސްވ ެއ ްޖ ެ ކ ަމ ެވ ެ‪”.‬‬ ‫ތ ާރީ ޚ ުގ ެ ބ ައ ެއ ް ދ ައުރ ެއްގ ައި ‪ ،‬ޕ ޯޗްގީޒ ް‬ ‫ދ ައުލ ަތ ުގ ެ‪ ،‬އަނ ެއްބ ައި ދ ައުރުގ ައި ޑ ަޗ ް ދ ައުލ ަތ ުގ ެ‬ ‫ނ‬ ‫ސކ ަމ ެއ ް ‪ 1887‬ވ ަ ަ‬ ‫ޙި މާޔަތ ް ލި ބި ގެނ ް ީވ ރަ ް‬ ‫އަހަރ ާ ހަމައ ަށ ް ހި ނގ ަމުނ ް އ ައި މި ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް‬

‫ޭސ ދ ައުލ ަތ ުގ ެ ޙި މާޔަތ ުގ ެ ދ ަށުނ ް‬ ‫އި ނގި ރ ި‬ ‫ފ ުރި ހަމ ަ މި ނި ވަންކަނ ް ލި ބި ފ ައި ވ ަނީ ‪1965‬‬ ‫ނ އަހަރ ުއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވަ ަ‬ ‫ތ ާރީ ޚ ުގ ެ‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ދި ވ ެހި‬ ‫ނ ގ ޮތުގ ައި ރ ާއ ްޖ ެ‬ ‫ފ ަތ ްފ ުށްތ ަކުނ ް ފެނ ް ަ‬ ‫އި ސްލ ާމ ް ީވފ ަހުނ ް ބޭރ ުގ ެ ފަރ ާތްތ ަކުނ ް‬ ‫ނ‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެއ ާ ތ ޮޅެންފ ަށާފ ައި ވ ަނީ ‪ 15‬ވ ަ ަ‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ތެރޭގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޤަރުނ ުގ ެ‬ ‫ތ ާރީ ޚުގ ައި މަޝްހޫރ ު ރަށ ްދެބ ައި ގ ޭ ކ ަޅ ު‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު މ ަނި ކ ުފާނ ު ފ ަހުނ ް އ ައްސުލ ްޠާނ ު‬ ‫ނ‬ ‫ދަންމަރ ު ބަވ ަ ަ‬ ‫ސރީ‬ ‫ި‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫މ ަހާރަދުނ ް‪ ،‬ދި ވ ެހި ތ ާރީ ޚުގ ައި މަޝްހޫރ ު‬ ‫ކ ަޅ ު މުހަންމ ަދ ު ރަސްގ ެފާނ ު ވ ެރި ކ ަމ ާއި‬ ‫ނންނޫރ ު‬ ‫ސކ ަމ ުގ ެ ދ ަހި ވ ެތި ކ ަމުގ ައި ކަނ ް ަ‬ ‫ރަ ް‬ ‫ޢ ަ ީލ ރ ާޖ ާގ ެ މަދަދ ަށ ް އ ެދި ވަޑ ައި ގެންނ ެވ ުމުނ ް‬ ‫ކ ަޅ ު މުޙަންމ ަދ ު މ ަނި ކ ުފާނަށ ް ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ބަހަނާގ ައި‬ ‫ހ ޯދ ާދި ނ ުމ ުގ ެ‪،‬‬ ‫ސކަނ ް‬ ‫ރަ ް‬ ‫ނންނޫރ ު އ ަ ީލ ރ ާޖާއ ައ ެވ ެ‪ .‬ކ ަޅ ު‬ ‫ކަނ ް ަ‬ ‫ނ ީކ ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ރަސްގ ެފ ާ ަ‬ ‫ނ ޙ ަސަ ނ ް‬ ‫ސ ީއ ރަސްގ ެ‪ ،‬ނުވަވ ަ ަ‬ ‫ީޢ ާ‬ ‫ރަސްގ ެފާނ ުގ ެ ކ ާފ ާފ ުޅ ެވ ެ‪.‬‬

‫ވަޠަނ ާއި‬ ‫މި ލ ޮބ ުވ ެތި‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ‬ ‫ޤ ައ ުމ ުގ ެ ދި ގ ުތ ާރީ ޚުނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނަށ ް އ ެނގ ެނީ‬ ‫ވަޠަނ ުގ ެ‬ ‫ޤ ައ ުމ ާއި‬ ‫ދ ާދި މ ަދ ުމި ންވަރ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހ ައ ްޤުގ ައި ހި ނގ ާދި އ ަ ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު‬ ‫ފި ލ ަނީ އެއ ަށ ްވުރ ެ ކުޑ ަމި ންވަރަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬އި ނ ްޑި ޔ ާގ ެ‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ‬ ‫އ ެނގޭގ ޮތުގ ައި‬ ‫ލި ޔުންތ ަކުނ ް‬ ‫ީސ ގ ައި‬ ‫ހި ތްވަރުގަދ ަ ކާބަފ ައި ނ ް ‪ 300‬ބ ީ‬ ‫އި ނ ްޑި އާގ ައި ވ ެރި ކަނ ްކ ުރި ޗ ޯލ ާ އ ެމ ްޕެއ ަރ އ ާ‬ ‫ދެކޮޅ ަށ ް ގ ައ ުމ ުގ ެ އި ސްތި ޤ ުލ ާލ ާއި މި ނި ވަންކަނ ް‬ ‫ޙި މާޔަތ ް ކުރުމ ަށްޓަކ ައި ހ ަނގުރާމ ަ ކ ުރި ކަނ ް‬ ‫އ ެގެނ ް އެބައ ޮތ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ‪ 985‬އި ނ ް ‪1013‬‬ ‫އ ަށ ް އި ނ ްޑި އ ާގ ެ ވ ެރި ކަނ ްކ ުރި ރ ާޖާރ ާޖ ާ ދ ަ‬ ‫ސވަރުގ ައ ާއި ‪1013‬‬ ‫ގްރޭޓ ް ގ ެ ވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ދުވ ަ ް‬ ‫އި ނ ް ‪ 1044‬އ ަށ ް އި ނ ްޑި އާގ ައި ވ ެރި ކަނ ް ކ ުރި‬ ‫ރ ާޖެނ ްދުރަ ‪ 1‬ގ ެ ވ ެރި ކ ަމުގ ައި ދި ވ ެހި ންނ ާ‬ ‫ހ ަނގުރާމަކ ަޮށ ް ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެ ހި ފި ކަމ ަށ ް އި ނ ްޑި އ ާގ ެ‬ ‫ލި ޔުންތ ަކުގ ައި ވާކަމ ަށ ް ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާގ ެ‬ ‫އޮފީހުނ ް ނެރ ުއ ްވި “ ނޮވ ެމްބަރ ު ތި ނ ެއ ްގ ެ‬ ‫ޢ ުދ ުވ ާނީ ޙަމ ަލ ާ ” ފ ޮތުގ ައި ލި ޔ ުއ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ކަށަވަރ ުވ ެ އ ެނގ ޭއ ެއްޗަ ީކ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫އ ެހެނ ް ަ‬ ‫ސ އ ަދި ކޮނ ްމ ެ‬ ‫އ ެއި ނ ް ކޮނ ްމެފަހަރަކ ުވ ެ ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪1‬‬

‫ސ ދި ވ ެހި ނ ް ގަދ ަހި ތްވަރ ާއ ެކ ު‬ ‫ހ ަނގުރާމ ައ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫މި ނި ވަންކ ަމ ާއި‬ ‫ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ހ ަނގުރާމަކ ޮށ ް‬ ‫ހ ޯދާފ ައި ވާކ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަނބުރ ާ‬ ‫އި ސްތި ޤ ުލ ާލ ު‬ ‫މި ދެންނ ެވި ދެންނ ެވ ުމ ުގ ެ ދ ަ ީލލ ަ ީކ ‪ 1151‬އަހަރ ު‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެ އި ސްލ ާމ ްވި އި ރ ު ރ ާއްޖޭގ ައި އ ޮ ީތ މި ނި ވަނ ް‬ ‫ސކ ަމ ެއްކަނ ް ތ ާރީ ޚުނ ް އ ެނގޭކ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރަ ް‬ ‫ހ ަނގުރާމަތ ަކުގ ައ ާއި‬ ‫މި ދެންނ ެވި‬ ‫އ ޭގ ެކ ުރި ންނ ާއި ފ ަހުނ ް ހި ނގ ާދި އ ަ ހ ަނގުރާމަތ ަކުގ ައި‬ ‫ޝަ ހީދ ުވ ެގެނ ް ދި އ ަ‪ ،‬އ ެޝަ ހީދުނ ްގ ެ ހ ަނދާނ ް‬ ‫ޝހ ަދ ާއުނ ްގ ެ ލި ސްޓުނ ް‬ ‫ު‬ ‫ދި ރުވ ަމުނ ްދ ާއި ރ ު އ ެ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ްފެންނަނީ ދެއ ަތ ުގ ެއި ނގި ލި ތ ަކުނ ް‬ ‫ގުނ ާލެވޭފަދ ަ ދ ާދި މ ަދ ު ބ ޭފ ުޅުންކ ޮޅ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ތ ަކުރާރުކ ޮށ ް ދ ައްކ ަނީ‬ ‫ނ ޢ ަ ީލ ރަސްގ ެފާނ ު ފ ުށ ެތި ކ ާލުންނ ާއި ތ ޮޅ ެ‬ ‫‪ 6‬ވަ ަ‬ ‫ޝަ ހީދ ުވެވަޑ ައި ގެނ ް ވާހަކ ައ ެވ ެ‪ .‬ނ ޫނީ ‪ ،‬އި ބުރާހީމ ް‬ ‫ކ ަލ ާފާނ ު ހ ޮޅި ންނ ާއި ތ ޮޅ ެ ޝަ ހީދ ު ީވ ވާހަކ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނުވަތ ަ އުތީމ ު ތި ނ ްބ ެއި ނ ް ޕ ޯޗްގީޒުންނ ާއި ދެކޮޅ ަށ ް‬ ‫ކުރ ެއ ްވި ޖި ހ ާދުގ ައި ޢ ަ ީލ ތ ަކުރ ުފާނ ު‬

‫ފ ެށި ކަމ ަށ ް ބ ެލެވ ޭ ހި ސާބުނ ް ފ ެށި ގެނ ް ބ ަލ ާއި ރ ު‬ ‫ސބ ަތުނ ް‬ ‫ނނ ްހ ުރީ ނި ް‬ ‫މި ފަދަކަންކަނ ް ފެނ ް ަ‬ ‫ސ‬ ‫ނނ ް ހ ުރި ކ ަމ ެއ ްގ ެވ ެ ް‬ ‫ދ ާދި މ ަދުންނ ެވ ެ‪ .‬ފެނ ް ަ‬ ‫ުޞލ ެއ ް‬ ‫ސ ތ ަފ ީ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ކުޑ ަ ަ‬ ‫ލި ބި ފ ައ ެއ ް ނ ުހުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ނީ ހ ައ ެއ ް ފ ެށި ނި މ ޭއި ރ ު އެތ ަކ ެއ ް ބ ައ ެއ ްގ ެ ލ ޭ‬ ‫ނ ހަރުކ ަށި‬ ‫އޮހ ޮރި އ ޭގ ެތެރ ެއި ނ ް އެތ ަކ ެއ ް ގި ަ‬ ‫ސފ ައި ވާތަނ ް‬ ‫އ ަނި ޔ ާވ ެރި ންތ ަކ ެއ ް އ ުފ ެދި ގެނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ތ ާރީ ޚުނ ް ފެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެފަދ ަ މި ސާލ ުގ ެ‬ ‫ސކ ައުކ ަލުނ ްގ ެ‬ ‫ގ ޮތުނ ް ހި ލ ާ ީލ ދ ަރި ކ ޮޅ ުގ ެ ރަ ް‬ ‫މ ެދުގ ައި ހި ނގ ާދި އ ަ ކ ަތި ލުންތ ަކ ާއި ދި ވ ެހި‬ ‫ތ ާރީ ޚުގ ައި މަޝްހޫރ ު ބުރަކި ރަނި ންނ ާއި‬ ‫ކ ަޅ ު މުހަންމ ަދ ު ރަސްގ ެފާނުފަދ ަ ރ ެހެނ ްދި‬ ‫ޚ ަދީ ޖ ާއ ާއި އެކަމަނ ާގ ެ ފި ރި ފި ރި ކ ަލުނ ް ފަދ ަ‬ ‫ބ ޭފ ުޅުނ ްފ ުދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ލ ޮބ ުވ ެތި ޤ ައ ުމ ާއި ވަޠަނ ުގ ެ‬ ‫ހ ައ ްގުގ ައި ހި ނގ ާދި އ ަ ހ ަނގުރާމަތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު އ ެނގޭކ ަށްނ ެތ ެވ ެ‪ .‬ކޮނ ްމ ެވ ެ ް‬

‫ދެކޮޅ ަށ ް ކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ ހ ަނގުރާމަތ ަކ ާއި ރ ާޖާރ ާޖ ާ‬ ‫ދ ަގުރޭޓ ް ގ ެ ދެބަފ ައި ނ ްގ ެ ވ ެރި ކ ަމުގ ައި ‪ 985‬އި ނ ް‬ ‫ނ‬ ‫‪ 1044‬އ ަށ ް ހި ގާފ ައި ވ ާ ހ ަނގުރާމަތ ަކ ާއި ‪ 15‬ވ ަ ަ‬ ‫ސަ އްތ ައި ގ ެ ތެރޭގ ައި ހި ނގ ާދި އ ަ ހ ަނގުރާމަތ ަކ ާއި‬ ‫ނ އަހަރ ު ހި ނގ ާދި އ ަ ހި ތާމ ަވ ެރި‬ ‫‪ 1988‬ވ ަ ަ‬ ‫އ ުދ ުވާނ ު ނޫނ ް ކި ތަނ ްމ ެ ކި ތަނ ްމ ެ ހ ަނގުރާމަތ ަކ ާއި‬ ‫ތ ަޖ ުރި ބާކ ޮށްފ ައި‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ް‬ ‫ޢ ުދ ުވާނުތ ަކ ެއ ް‬ ‫ވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެތ ައ ް ބ ައ ެއ ް އެހ ަނގުރާމަތ ަކުގ ައ ާއި‬ ‫ސފ ައި ވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޢ ުދ ުވާންތ ަކުގ ައި ޝަ ހީދ ުވެގ ޮ ް‬ ‫އ ެއި ނ ް ކޮނ ްމ ެ މ ުޖ ާހި ދ ަކީ އެބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ ފ ެށ ުމ ާއި‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ނި މުނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް ނޭގުނ ު ަ‬ ‫ނނ ްފ ުޅުތ ައ ް ތ ާރީ ޚުނ ް‬ ‫ަ‬ ‫ނ ޫނީ އެބޭބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ‬ ‫ސ ޤ ައ ުމ ާއި ވަޠަނަށްޓަކ ައި‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ނންނ ެތ ް ަ‬ ‫ފެނ ް ަ‬ ‫ޝަ ހީދ ުވ ެގެނ ްދި އ ަ ބ ައ ެއްކަނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ނ‬ ‫ގ ަބ ޫލ ުކުރަނ ްވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ދެންނ ެވި އ ަދި ނުދަނ ް ަ‬ ‫ޝހ ަދ ާއުނ ް ގ ެ ޒި ކުރ ާ ދި ރ ުވާނ ެ ދަނާވ ައްޗ ެއ ް‬ ‫ު‬ ‫ނނ ްވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހުނ ް ަ‬ ‫ޚ ާއ ްޞަ ކ ޮށ ް ކި ޔަވ ާކ ުދި ންނ ާއި‬

‫‪ 2000‬ވަނ ަ އަހަރު ތައްޔ ާރުކު ިރ ވާހަކަ މ ާލަން‪ :‬ރ ެހެން ިދ ޚަދީޖާގެ ރަސްކަން ދައްކައިދޭ މ ޮޑެލްއެއް‬

‫‪1988‬‬ ‫ވާހަކ ައ ާއި‬ ‫ޝަ ހީދ ުވެވަޑ ައި ގެންނ ެވި‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު ހި ނގ ާދި އ ަ‬ ‫ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 03‬ވ ަ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްތެރ ެއި ނ ް ޝަ ހީދ ުވި ‪8‬‬ ‫ި‬ ‫ޢ ުދ ުވާނުގ ައި‬ ‫ބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ ވާހަކ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހި ނގާފ ައި ވ ާ‬ ‫ވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ނ‬ ‫ބ ަޣ ާވ ާތްތ ަކ ާއި ވ ެރި ކަނ ް ކުރަމުނ ް އަނ ް ަ‬ ‫ޚާނ ްދާނ ުތެރޭގ ައި ރަނ ްސަ ނ ްދާނައި ގ ެ ވާދ ަވ ެރި‬ ‫ނތ ަކ ާއި ގ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ދ ަހި ވ ެތި ކ ަމުގ ައި ހި ނގާފ ައި ވ ާ ފި ތ ު ަ‬ ‫ބ ޮޑުނ ްގ ެ މ ެދުގ ައި ހި ނގާފ ައި ވ ާ ދެކ ޮޅ ުވ ެރި ކަނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނ ް‬ ‫ތ ާރީ ޚުނ ް ފެންނަލ ެއ ް މ ަދ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ެހ ެ ަ‬ ‫މި ރ ާއްޖޭގ ައި މީ ހުނ ް ވަޒަނ ްވ ެރި ވ ެ އ ުޅެނ ް‬

‫‪20‬‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ބަޔަކ ު އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ މި ދި ގ ުތ ާރީ ޚުގ ައި‬ ‫ހ ަނގުރާމަތ ަކ ާއި‬ ‫ސފ ައި ވ ާ‬ ‫ހި ނގާގ ޮ ް‬ ‫ޢ ުދ ުވާނުތ ައ ް ވ ަކި ކ ޮށ ް ތ ާރީ ޚ ުގ ެ އ ަ ީލގ ައި ހ ޯދ ާ‬ ‫ބ ަލ ާ ދި ރާސާކުރަނ ް ވ ެއ ްޖ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް ގ ަބ ޫލ ުކުރެވޭގ ޮތުގ ައި‬ ‫ީސ ގ ައި ޗ ޯލ ާ އ ެމ ްޕެއ ަރ އ ާއި‬ ‫‪ 300‬ބ ީ‬

‫ތަކ ަށ ް‬ ‫ޒ ުވާނުނ ް ޝަ ހީދުނ ްގ ެ ދަނާވ ަތި‬ ‫ސކ ޮށ ް‬ ‫ޒި ޔާރަތްކ ޮށ ް އެބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ ޙަޔ ާތ ްޕ ުޅ ު ދި ރ ާ ާ‬ ‫ދަސްކުރަނ ްވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެބ ޭފ ުޅުނ ެް ވެވަޑ ައި ގެނ ް‬ ‫މ ަތި ވ ެރި ޤުރ ުބ ާނީ ގ ެ އ ަގ ު ވަޒަނ ްކުރުމ ަ ީކ އެއީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ ރ ޫޙުނ ް ދި ވ ެހި ޤ ައ ުމި އްޔަތ ަށ ް‬ ‫އޭރުންނ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމީ ލ ޯބި‬ ‫ފުރާނައ ެޅި ގެނ ްދ ާނީ‬ ‫ހި ތްތ ަކުގ ައި އ ާވ ެ އ ާލ ާވ ެގެނ ްދ ާނީ އޭރުންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ ވި ރި ގެނ ް ފަސްދާނ ުލ ެވުނ ު ކ ަށި ތ ައ ް ނ ެތި ގެނ ް‪،‬‬ ‫“ފި ސްފި ސްވ ެ މ ު ީޅނ ް ދި ޔަޔަ ް‬ ‫ޞ ީލ މި ނި ވަނ ް ރޫޙ ޭ ލި ބ ެނީ ”‬ ‫ސނެނ ްގ ެވި ކާބަފ ައި ނ ް ދ ެއ ްވ ާ އ ަ ް‬ ‫އި ް‬

‫ނޮވެމ ްބަރ ‪3‬ގެ ޢުދ ުވާނުނ ް ފިލާވަޅެއް‪...‬‬ ‫ޕ ްރައިވެޓް އަ ީލ ނިފާޢު‬

‫ސފ ަތި‬ ‫‪ 1988‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ީ 3‬ވ ބުރ ާ ް‬ ‫ދުވ ަހ ު މި ލ ޮބ ުވ ެތި ޤ ައ ުމ ާ ކ ުރި މ ަތި ވި ޢ ުދ ުވ ާނީ‬ ‫ސ ރ ާއ ްޖ ެއ ާ ކ ުރި މ ަތި ވި‬ ‫ޙަމ ަލާއ ަ ީކ މި ފަހަކ ަށްއ ައި ް‬ ‫އެނ ްމ ެ ބި ރ ުވ ެރި ‪ ،‬އ ަނި ޔ ާވ ެރި ޙަމ ަލ ާއ ެވ ެ‪ .‬އެއީ‪،‬‬ ‫ސ ދި ވ ެހި ފަރ ުދ ެއ ްގ ެ ހި ތުނ ް‬ ‫އ ެދުވަސްދ ުށ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ފ ޮހެނ ުލެވޭނ ެ ދުވ ަހ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ހަމ ައ ެހެނ ްމ ެ‬ ‫ސ‬ ‫އ ެދުވ ަ ީކ އ ެދުވ ަހ ުގ ެ ވާހަކ ަ އ ަޑ ުއ ެހި އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ދި ވ ެއްސެއ ް އެކ ަމ ާމ ެދ ު ސަ މ ާލުކަމ ަށ ް ނައި ް‬ ‫ނ ުދާނ ެ ދުވ ަހ ެއ ްވެސްމ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފަދ ައި ނ ް‬ ‫އ ެނގި ވަޑ ައި ގަންނަވާނ ެ‬ ‫ސއ ަ ީކ ދި ވ ެހި ޚ ާއި ނުނ ްގ ެ‬ ‫ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 3‬ގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ބަޔަކ ު އި ސްވ ެ ތި ބ ެގެނ ް މި ޤ ައ ުމ ާ ކ ުރި މ ަތި‬ ‫ކުރ ުވި ޓެރަރި ސްޓ ް ޙަމ ަލ ާއ ެވ ެ‪ .‬އ ެޚ ާއި ނުނ ް‬ ‫ސ ލި ބެރޭޝަ ނ ް‬ ‫ީޕޕ ަލ ް ް‬ ‫މަދ ަދ ު ހ ޯދާފ ައި ވ ަނީ‬ ‫އޮގަނައި ޒ ޭޝަ ނ ް އ ޮފ ް ޓ ެމި ލ ް އީލ ާމ ް (ޕ ްލ ޯޓ ް)‬ ‫ނނ ްދީ ފ ައި ވ ާ ލަނ ްކ ާގ ެ ޓެރަރި ސްޓ ް‬ ‫ގ ެ ނަމުނ ް ަ‬ ‫ޖ ަމާޢ ަތ ެއ ްގ ެ ފަރ ާތުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ޖ ަމާޢ ަތ ުގ ެ‬ ‫‪ 80‬ވަރަކ ަށ ް ޓެރަރި ސްޓުންނ ާއި ގެނ ް‪ ،‬ދި ވ ެހި‬ ‫ޚ ާއި ނުނ ް ރ ާއްޖޭގ ައި އ ުފ ެދި ފ ައި އ ޮތ ް ޤާނ ޫނީ‬ ‫ވ ެރި ކަނ ް ވ ައްޓ ާލުމ ަށ ް ހ ަނގުރާމައ ަށްއ ަ ީއ‬ ‫ާޞލ ް ކުރުމ ަށ ް‪،‬‬ ‫އ ެމީ ހުނ ްގ ެ އ ަމި އްލ ަ އ ެދުނ ް ޙ ި‬ ‫ކުރަނ ްޖ ެހުނ ު ކޮނ ްމެކ ަމ ެއ ް ކުރުމ ަށ ް ޢ ަޒ ުމ ު‬ ‫ލޭ‬ ‫އެކަމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ކ ަނޑައަޅ ައި ގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ޮހުރ ުވާލަނ ް ޖ ެހުނ ު ކޮނ ްމ ެ ދި ވ ެހި ދ ަރި އ ެއ ްގ ެ‬ ‫ރަތްކ ޮށ ްލުމ ަށ ް‬ ‫ސގ ަނޑ ު‬ ‫މި ފ ަ ް‬ ‫ލ ެއި ނ ް‬ ‫ސނ ުޖ ެހުމ ަށ ް ތ ައްޔާރ ު ވ ެގެންނ ެވ ެ‪ .‬ޒ ަމ ާނީ‬ ‫ފަ ް‬ ‫ސތ ަކ ެއ ްގ ެ ތ ަޖ ުރި ބ ާއ ާއި ‪،‬‬ ‫ނ ދުވ ަ ް‬ ‫ހ ަތި ޔާރ ާއި ގި ަ‬ ‫ރޭވ ުމ ުގ ެ ދ ަށުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެމީ ހުނ ް ީހކ ޮށ ްގެނ ްތި ީބ މި‬ ‫ޤ ައ ުމ ު އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ބާރ ުގ ެ ދަށ ަށ ް ގެނައ ުމުގ ައި‬ ‫ހަރުފ ަތ ެއ ް‬ ‫ސ‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ގި ރާނ ުކުރެވޭނ ެ‬ ‫ނ ުވާނެކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެ އ ަޒ ުމ ާ ފ ޯރީ ގ ައި ބ ާ ީޢނ ް‬ ‫ނ‬ ‫ސ ޙަމ ަލ ާ ދީ ފ ައި ވ ަނީ ‪ 1988‬ވ ަ ަ‬ ‫ރ ާއ ްޖެއ ައި ް‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު‬ ‫އަހަރ ުގ ެ ނޮވ ެމްބ ަރ މ ަހ ުގ ެ ‪ 3‬ވ ަ ަ‬ ‫ފ ަތި ހ ުގ ެ ވ ަގ ުތ ެއްގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނމ ަ ދި ވ ެހި ނ ްތި ީބ‬ ‫ތ ެދ ުތެދ ަށ ް ދަންނަވ ާ ަ‬ ‫ސ ވަރަކ ަށ ް ތ ައްޔާރ ު‬ ‫އެފަދ ަ ހަމ ަލާއަކ ަށ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ވ ެގެނ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެފަދ ަ ހަމ ަލ ާއ ެއ ް‬ ‫ސ‬ ‫ޝރ ާތ ެއ ް ވެފ ައ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އ ަތ ުވ ެދާނެކ ަމ ުގ ެ އި ާ‬ ‫ސ އެހަމ ަލ ާދި ނ ް ވ ަގ ުތުނ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ަ‬ ‫ފ ެށި ގެނ ް ދި ވ ެހި ނ ް ހަރަކ ާތ ްވ ެރި ީވ ވަރަށ ް‬

‫ހި ކުމ ަތ ްތ ެރި ގޮތަކަށ ަވ ެ‪ .‬ވ ަކި ނ ް ޚ ާއ ްޞަ ކ ޮށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވެފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ި‬ ‫ދި ވ ެހި‬ ‫ސނުނ ްތ ެރި ކ ަމ ާއ ެކުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވި ް‬ ‫ސ‬ ‫ވަރަށ ްވ ެ ް‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ވި ކ ުއ ްލި ޓެރަރި ސްޓ ް ހަމ ަލ ާއި ނ ް ދި ވ ެހި‬ ‫ޤ ައ ުމ ާއި ރައ ްޔި ތުނ ް ސަ ލާމ ަތ ް ކ ޮށ ްދި ނުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫އ ެމީ ނ ްހުނ ް ީވ ޤުރ ުބ ާނީ އ ަ ީކ މި ދީ ބ ު ވ ުޖ ޫދުގ ައި‬ ‫ދ ެމި އ ޮތ ްހ ާ ދުވަހ ަކ ު ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ހި ތްތ ަކުނ ް‬ ‫ފި ލ ައި ގެނ ް ދާނ ެ ހ ަނދާންތ ަކ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެހި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ފުރާނައި ނ ް ޤުރ ުބާނ ްވ ެގެނ ް މި ވަޠަނަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ސރ ު ހޯދ ައި ދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވ ަހ ު ދި ވ ެހި ންނަށ ް‬ ‫ނ ް‬ ‫ަ‬ ‫ސރ ު ދ ެމ ެހ ެއ ްޓުމ ަ ީކ މި އ ަދ ު‬ ‫ނ ް‬ ‫ަ‬ ‫ލި ބި ގެނ ްދި ޔަ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ މ ައްޗަށ ް ލ ާޒި މ ް ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ‬ ‫ތެރ ޭގައިވެ ް‬ ‫އަޅުގަނޑުމ ެންގެ‬ ‫ދުޝްމަނ ުން‬ ‫އަޅުގ ަނޑުމ ެންގެ‬ ‫ތިބުމ ަ ީކ އެކަށީގެންވާކަމ ެކެވެ‪ .‬މި ީއ‬ ‫ސނ ަން‬ ‫އަޅުގ ަނޑުމ ެން ވަރަށްބ ޮޑަށް ވި ް‬ ‫ޖެހިފައިވާކަމ ެކެވެ‪ 3 .‬ނޮވެމ ްބަރުގެ‬ ‫ސފައިންގެ ތެރ ޭގައި‬ ‫ި‬ ‫ހަމަލ ާގައި‬ ‫މަސައްކަތް ކޮށްފައިވާ ބައެއްމީހުންގެ‬ ‫އެހީތެރިކަން ޚާއިނ ުންނ ަށް ލިބުނ ުކަމީ‬ ‫ހިތާމ ަހު ިރ ކަމ ެކެވެ‪.‬‬

‫ނ ީކ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ަ‬ ‫ި‬ ‫ޚ ާއ ްޞަ ކ ޮށ ް ދި ވ ެހި‬ ‫ޤ ައުމ ަށ ް ދި މ ާވ ާ ކޮނ ްމ ެ ބ ޮޑުކ ަމ ެއްގ ައި އެނ ްމ ެ‬ ‫ކ ުރީ ސަ ފުގ ައި ފ ައި ތި ލ ަ ސާބި ތ ު ކ ޮށ ްގެނ ްތި ބ ޭ‬ ‫ސފ ައި ންނަކީ އެފަދ ަ‬ ‫ި‬ ‫ބ ައ ެއްކަމ ަށ ްވ ާހި ނދ ު‪،‬‬ ‫ުޝޔާރ ު‪ ،‬ގ ާބި ލ ު ބަޔަކ ަށ ް‬ ‫ކަންކަމ ަށ ް ހ ި‬ ‫ނ ީކ ތ ެދ ުވ ެރި ‪،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ް ަ‬ ‫ި‬ ‫ވާނ ްޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ބަޔަކ ަށ ް‬ ‫ވ ަފ ާތ ެރި‬ ‫އ ަދި‬ ‫އި ޚ ްލާޞްތ ެރި‬ ‫ވާނ ްޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬ކަމ ަށ ް ކަމ ޭހި ތ ާ ވ ެރި ނ ްގ ެ އ ަމުރަށ ް‬ ‫ފ ުރި ހަމައ ަށ ް ބޯލ ަބ ާ ކި ޔަމަނ ްތ ެރި ބަޔަކުކ ަމުގ ައި‬ ‫ވާނ ްޖ ެހ ެވ ެ‪ .‬އ ަޤީ ދ ާ ވަރުގަދ ަ ޞާލި ހ ު އ ަޅުނ ް‬ ‫ކ ަމުގ ައި ވާނ ްޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 3‬ގ ައި‬ ‫ޞރ ު ލި ބ ުމ ުގ ެ ފަހ ަތުގ ައި ވ ާ‬ ‫ނ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ންނަށ ް ަ‬ ‫ސފަތ ައ ް‬ ‫ި‬ ‫އެނ ްމެބ ޮޑ ު ހި ކުމަތ ަކީ މި ދެންނ ެވި‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ންގ ައި ގ ައި ހަރ ުލާފ ައި ވ ުމ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ި‬ ‫ސނާލަނ ްޖެހ ޭ ކަމ ަކީ މި އ ަދ ުގ ެ ބ ައ ެއ ް‬ ‫ވި ް‬

‫ސފަތ ައ ް އ ޭގ ެ އެނ ްމ ެ‬ ‫ނ ީކ މި ދެންނ ެވި ި‬ ‫ޒ ުވާނުނ ް ަ‬ ‫ފ ުރި ހަމ ަ ގ ޮތުގ ައި ހަރ ުލާފ ައި ވ ާ މީ ހުނ ް ކ ަމުގ ައި‬ ‫ސ‬ ‫ނ ުވ ުމ ެވ ެ‪ .‬ވ ުމ ާއ ެކ ު އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ތި ބުމ ަކީ‬ ‫ޝމަނުނ ް‬ ‫ދު ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫އެކަށީގެނ ްވ ާ ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ނނ ްޖ ެހި ފ ައި ވ ާ ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪3 .‬‬ ‫ސ ަ‬ ‫ވަރަށްބޮޑ ަށ ް ވި ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ި‬ ‫ނޮވ ެމްބަރ ުގ ެ ހަމ ަލާގ ައި‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ާ ބ ައ ެއ ްމީ ހުނ ްގ ެ އެހީތ ެރި ކަނ ް‬ ‫ޚ ާއި ނުންނަށ ް ލި ބުނުކ ަމީ ހި ތާމ ަހ ުރި ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެއ ާބެހ ޭ‬ ‫ި‬ ‫އ ެހ ެނީ އެފަދ ަ މީ ހުންނަށ ް‬ ‫ނ މ ައ ުލ ޫމ ާތ ު އ ެގި ފ ައި ވ ުމ ާއ ެކ ު‪ ،‬އެފަދ ަ‬ ‫ވަރަށ ްގި ަ‬ ‫މީ ހުނ ްގ ެއ ެ ީހ ދުޝްމި ނުންނަށ ް ލި ބި ގެނ ް ހަމ ަލ ާއ ެއ ް‬ ‫ދި ނ ުމުގ ައި ވަރަށްބޮޑ ަށ ް ފ ަސޭ ހ ަވ ެގެނ ް ދަނެކ ަމީ‬ ‫ޝަ އ ްކ ެއ ްހ ުރި ކ ަމ ެއްނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފަދ ައި ނ ް‬ ‫ނ‬ ‫އ ެނގި ވަޑ ައި ގަންނަވ ާ ޭ‬ ‫ާސގ ޮތުނ ް‬ ‫ސޔ ީ‬ ‫ސވަރަކީ ި‬ ‫ފ ާއި ތ ުވ ެގެނ ް ދި ޔަ ދުވ ަ ް‬ ‫ސ ކ ޮޅ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫ސ ހަލަބ ޮލި‬ ‫ވަރަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސަ ރ ުކާރ ާ ދެކ ޮޅ ު އެތ ައ ް ހަރަކ ާތްތ ަކ ެއ ް ހި ނގި‬ ‫ސނ ާ ވަޑ ައި ގަންނަވ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސވަރ ެކ ެވ ެ‪ .‬ވި ް‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫ސ ޤާނ ޫނީ ގ ޮތުނ ް‬ ‫ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 3‬ގ ެ ޙަމ ަލާއ ަ ީކވ ެ ް‬ ‫އ ުފ ެދި ފ ައި ވ ާ ސަ ރ ުކާރ ު ވ ައްޓ ާލުމ ަށްޓަކ ައި ހި ނ ްގި‬ ‫ސވަރ ެއްގ ައި‬ ‫ޢ ުދ ުވާނ ެކ ެވ ެ‪ .‬ވ ުމ ާއ ެކ ު މި ފަދ ަ ދުވ ަ ް‬ ‫ސ‬ ‫އެފަދ ަ ހަރަކ ާތ ެއ ް ނ ުހި ނ ްގާނެކ ަމ ުގ ެ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ޔަ ީގނ ް ކ ަމ ެއ ް ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬ވ ުމ ާއ ެކ ު އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ސ ތ ައްޔާރަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތި ީބ އެފަދ ަ ހަމ ަލާއަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ާސލ ް‬ ‫ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 3‬ގ ެ ޙަމ ަލ ާއި ނ ް އި ބުރަތ ް ހ ި‬ ‫ކ ޮށ ްގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވީމ ާ‪ ،‬އ ެ ޙަމ ަލާއ ަކީ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް‬ ‫ލި ބުނ ު މ ުހި ނ ްމ ު ފި ލާވ ަޅ ެއ ް ކަމ ަށ ް ގ ަބ ޫލުކ ޮށ ް‬ ‫ސ އެފަދ ަ ކަމަކ ަށ ް ތ ައްޔާރަށ ްތި ބ ޭ‬ ‫އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ބަޔަކ ު ކ ަމުގ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ވާނ ްޖެހޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ މޭތ ައ ް ވާނ ްޖެހ ޭނީ‬ ‫އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ޤ ައ ުމ ާއި ‪ ،‬ދީ ނ ް ހި މާޔަތ ް ކުރުމ ަށ ް ދި އްކ ޮށ ްލެވ ޭ‬ ‫ނ ތަކަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ދ ުޢާއ ަކީ ދި ވ ެހި‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬ ‫ނ ީކ ޤ ައ ުމ ުގ ެ ސަ ލާމ ަތ ާ އި ސްތި ޤ ްލ ާލ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ަ‬ ‫ި‬ ‫ސނ ުޖެހ ޭ ބަޔަކ ު ކ ަމުގ ައި‬ ‫ރައ ްކ ާތ ެރި ކުރުމ ަށ ް ފ ަ ް‬ ‫މ ާތ ްﷲ މި ންވަރ ު ކުރ ެއ ްވ ުމ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް‬ ‫ސރ ު ދ ެއ ްވ ާށި އ ެވ ެ!‬ ‫ނ ް‬ ‫ތާއަބ ަދ ުމ ެ ފ ުރި ހަމ ަ ަ‬ ‫އ ާމީ ނ ް!‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪21‬‬

‫ސފައިންގެއިން ބަޔަކު ބޭރަށް ނިކުމ ެ ހަނގުރ ާމ ަކުރުން‬ ‫ި‬ ‫– ނޮވެމ ްބަރ ިތނ ެއްގެ އެންމ ެ ހިތްވަރުގ ަދަ ޢ ަމ ަލު‬

‫ސޢީދު‬ ‫ސ‪ .‬ސާޖަންޓް ޢ ަބްދުﷲ ަ‬

‫‪ 1988‬ނޮވ ެމްބ ަރ ތި ނ ެއ ްގ ެ ޢ ުދ ުވ ާނީ ހަމަލ ަ ނ ާކ ާމި ޔ ާބ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ް ދ ައްކ ައި ދި ނ ް ސާބި ތުކ ަމ ާއި ނ ުގ ުޑާފަދ ަ ޢ ަޒ ުމ ާއި‬ ‫ކ ޮށ ްލ ުމުގ ައި ދި ވ ެހި ި‬ ‫ސ ތ ަޢ ުރީ ފ ު ކުރެވޭނ ެ ވާހަކަތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬ތި ނ ެއ ް‬ ‫ހި ތްވަރ ުގ ެ ވާހަކައ ަކީ އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ަސބ ު ލި ބ ުނީ މ ާތ ްﷲ‬ ‫ސރ ާ ނ ީ‬ ‫ނ ް‬ ‫ސގ ައި ދި ވ ެހި ންނަށ ް ަ‬ ‫ނޮވ ެމްބ ަރގ ެ ހ ާދި ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ެދުވ ަހ ު ޤ ައުމ ަށްޓަކ ައި ކ ުރި މ ަތި ވ ެރި‬ ‫ގ ެ ވ ާގި ފ ުޅ ާއ ެކ ު ދި ވ ެހި ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އެހީތ ެރި ކ ަމ ާއި މަދ ަދ ު އ ެދުވ ަހ ު ލި ބުނ ު‬ ‫ޖި ހ ާދުންނ ެވ ެ‪ .‬އި ނ ްޑި އ ާ ި‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ރ ާއ ްޖ ެ އ ާދ ެވުނ ުއި ރ ު ޓެރަރި ސްޓުނ ް‬ ‫ސ އި ނ ްޑި އ ާ ި‬ ‫ކަމ ަށ ްވި ޔަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ަތުނ ް ބ ަލި ވ ެގެނ ް ފި ލަނ ް ދި އުމ ަށ ް މާލ ޭ ބ ަނދަރުނ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ި‬ ‫ފުރައި ފި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނޮވ ެމްބ ަރ ތި ނ ެއ ްގ ެ ޢ ުދ ުވ ާނީ ހަމަލ ަ ކ ުރި މ ަތި ވި އި ރ ު‪ ،‬އ ެ‬ ‫ހަމަލައ ަކީ ކޮންބަޔަކ ު‪ ،‬ކި ހި ނ ެތ ް‪ ،‬ކޮނ ް ގޮތަކ ަށ ް‪ ،‬ދ ެމުނ ްދ ާ ހަމ ަލ ާއ ެއްކ ަމ ެއ ް‬ ‫ސ ހަމަލަދޭނ ް ފ ެށި ދ ާ ކުޑ ައި ރުކ ޮޅ ެއ ްގ ެ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ނޭނގ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ހުޅ ަނގ ު ދ ެކުނުނ ް ތަންގ ަނޑ ެއ ް ގ ޮއ ްވ ާލ ުމ ާއ ެކ ު‬ ‫ި‬ ‫ތެރޭގ ައި‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް އަނ ްދ ާޒ ާކުރ ެވުނ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ަލ ާ‬ ‫ި‬ ‫ދުޝްމި ނުނ ްގ ެ ބާރ ު‬ ‫ދ ެވ ެމުންދ ަނީ ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ޤ ައ ުމީ ދި ފ ާ ީޢ މ ައި ކަރުކަޒ ަށ ް ކަމ ަށ ްވ ާ ީތ މި ީއ‬ ‫ސޔާދ ަތ ާއި އި ސްތި ޤ ުލ ާލ ު ނަގ ާލުމ ަށ ް ދ ެމުނ ްދ ާ‬ ‫ޤ ައ ުމ ުގ ެ މި ނި ވަންކ ަމ ާއި ި‬ ‫ހަމ ަލ ާއ ެއ ް ކ ަމ ާމ ެދ ު ޝަ އ ްކ ުކުރާނ ެ ޖާގ ައ ެއްނ ެތ ެވ ެ‪ .‬ދުޝްމި ނުނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ހަމަލަދޭނ ް ފަށ ައި ފި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ރައ ްދުގ ައި ި‬ ‫ފުރަތަމ ަ ހަމަލ ައ ާއ ެކ ުވ ެ ް‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‬ ‫ނި ކ ުމ ެއ ްޖެކަނ ް އ ެނގ ުމުންނ ެވ ެ‪ .‬ދުޝްމި ނުންނަށ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރެއ ަށ ް އ ަނބުރާވ ަނީ‬ ‫ނި ކ ު ީތ ކި ހ ާ އަދ ަދ ެއ ްގ ެ ބ ައ ެއްކ ަމ ާއި ި‬ ‫ކި ހ ާ އަދ ަދ ެއ ްގ ެ ބ ައ ެއްކަންވ ަނީ ނޭނގި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬ދުޝްމި ނުންނަށ ް ފެނ ުނީ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ބަޔަކ ު ނި ކުންތަނ ެވ ެ‪ .‬ދެކ ޮޅުނ ް‬ ‫ކ ުއ ްލި އަކ ަށ ް ި‬ ‫މ ެދުނ ުކ ެނޑި ހަމ ަލ ާ ބަދ ަލ ުކުރ ެވ ެމުނ ް ދ ަނި ކ ޮށ ް އެފަދ ަ ޖ ެހި ލުނ ްކުޑ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ހި ނ ްގުނ ް ވ ެގެނ ްދި ޔަ ީއ ހ ަނގުރާމ ައި ގ ައި ޖ ެހި ލުނ ްކުޑ ަ‬ ‫ޢަމ ަލ ެއ ް ި‬ ‫ސއްސުވ ާލި‬ ‫ސ ި‬ ‫ކަމ ަށ ް މަޝްހޫރ ުވެފ ައި ވ ާ ތަމަޅ ަ ހ ަނގުރާމ ަވ ެރި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ޢަމަލަކ ަށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސފައިން ބޭރަށް ނިކުތުމ ަށް ފުރަތަމ ަ ކު ިރ މަސައްކަތް‬ ‫ި‬

‫ސފ ައި ނ ް ތ ައްޔ ާރީ ހާލަތ ަށ ް އ ައި ސް‪،‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މަރުކ ަޒުގ ައި ތި ބި ި‬ ‫ި‬ ‫ދުޝްމި ނުންނ ާ ދެކޮޅ ަށ ް ކުރަމުނ ްދި ޔަ ޖި ހ ާދުގ ައި އެނ ްމ ެ ހި ތްވަރުގަދ ަ‬ ‫ޢަމ ަލ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ފާހަގ ަ ކުރ ެވ ެނީ ދުޝްމި ނުނ ްގ ެ ކަންތ ައްތ ައ ް‬ ‫ހ ުރި ނ ެތްގ ޮތ ް ބ ެލުމ ަށ ް ރ ެ ީކއ ަށ ް ނި ކުނ ް ނި ކ ުތ ުމ ެވ ެ‪ .‬ހ ަނގުރާމ ައި ގ ައި‬ ‫ދުޝްމި ނުނ ްގ ެ ހި ތްތަކ ަށ ް ބި ރ ުވ ެރި ކަންވ ަދ ެ‪ ،‬އެބ ައި މީ ހުނ ް ފި ނޑި ވ ެ‪ ،‬ފި ލ ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ހ ަތި ޔާރ ާއ ެކ ު ބަޔަކ ު‬ ‫ރައ ްކ ާވުމ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްފ ެ ީށ ި‬

‫‪22‬‬

‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ދުޝްމި ނުނ ްގ ެ ކަންތ ައްތ ައ ް ހ ުރި ނ ެތްގ ޮތ ް ބ ެލުމ ަށ ް ި‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް ބަޔަކ ު ބޭރަށ ް ނި ކ ުތުމ ަށ ް ފުރަތަމ ަ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރީ ބ ަހުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެގ ޮތުނ ް ދެބ ަހ ެއްގ ައި ބޭރަށ ް ނި ކ ުތުމ ަށ ް ތ ައްޔާރ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬ބޭރަށ ް ނި ކ ުތުމ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ައި ގ ޭޓ ު‬ ‫ސ ި‬ ‫ސ ތ ައްޔާރުކ ޮށ ް‪ ،‬ބޭރަށ ް ނި ކ ުތުމ ަށްގ ޮ ް‬ ‫ދެބ ަ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ހ ުޅުވަނ ް އ ުޅ ެ ހ ުޅުވޭގ ޮތްވ ަނީ ނ ުވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬ދުޝްމި ނުނ ް ި‬ ‫މ ައި ގޭޓ ަށ ް ދީ ފ ައި ވ ާ ހަމ ަލާތ ަކ ާ ގ ުޅި ގެނ ް ގ ޭޓ ުހ ުރީ ތ ާށި ވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬ބ ަހުގ ައި‬ ‫ބޭރަށ ް ނި ކ ުތުމ ަށ ް ތ ައްޔާރ ުވ ެގެނ ް ބ ަހުގ ައި ބޭރަށ ް ނި ކ ުތުމ ަށ ް ދި ޔަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އ ެތެރޭގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި އ ެދުވ ަހ ު ި‬ ‫ހި ތްވަރުގަދ ަ ި‬ ‫ސ ކ ޮމާންޑަރުނ ްގ ެ‬ ‫އި ނ ްތި ޒ ާމުތ ައ ް ބަހަލަހ ައްޓ ާ‪ ،‬ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ އެނ ްމ ެ އި ް‬ ‫ގ ޮތުގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ެއ ްވި ދެބ ޭފ ުޅުންކަމ ަށ ްވ ާ މޭޖ ަރ މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫ނވ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ޢ ަ ީލ ޖަލީލ ު ހި މ ެނި ވަޑ ައި ގަނ ް ަ‬ ‫ނނ ްޓ ް މ ޫ ާ‬ ‫ޒ ާހި ރ ާއި ލ ެފ ްޓި ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ެރި ޔ ާގ ެ‬ ‫ގ ޭޓ ު ތ ާށި ވ ެގެނ ް ބޭރަށ ް ނ ުނި ކ ުމ ެވި ގެނ ް ތި އ ްބ ާ ި‬ ‫ސ އި ބްރ ާހި މ ް ފޯނ ު ކުރައ ްވ ާ‬ ‫ާޟލ ް އި ލްޔ ާ ް‬ ‫ނރަބ ުލ ް އ ަލ ްފ ި‬ ‫ނ ާއި ބ ު އ ޮ ަ‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އ ެތެރޭގ ެ އި ނ ްތި ޒ ާމުތ ައ ް ބ ެލ ެހ ެއ ްޓުމ ަށ ް އ ެތެރޭގ ައި މޭޖ ަރ‬ ‫ި‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ޒ ާހި ރ ު މ ަޑ ުކުރ ެއ ްވުމ ަށ ް އެނ ްގ ެވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގެފ ަހުނ ް ބޭރަށ ް‬ ‫ސ ޢ ަ ީލ‬ ‫ނނ ްޓ ް މ ޫ ާ‬ ‫ނ ީކ ލ ެފ ްޓި ަ‬ ‫ސ ދެބ ޭފ ުޅުނ ް ަ‬ ‫ނި ކުންނާނ ެ އެނ ްމ ެ އި ް‬ ‫ނނ ްޓ ް އާދ ަމ ް އި ބްރ ާހި މ ް މ ަނި ކ ު ( ބި ލ ާލ ު ) ކަމ ަށ ް‬ ‫ޖަލީލ ާއި ލ ެފ ްޓި ަ‬ ‫މޭޖ ަރ މުޙަންމ ަދ ު ޒ ާހި ރ ު ހަމ ަޖ ެއްސެވި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ދޮރުނ ް ބޭރަށ ް ނި ކ ުމ ެ ފުރަތަމ ަ ތި ީބ ހަތަރ ު ވަރަކ ަށ ް އުސްމި ނ ުގ ެ‬ ‫ނގ ައި ގެނ ް އ ެތެރޭގ ައ ެވ ެ‪ .‬މ ަގުމ ަ ީތ ފާރުނ ް ބޭރަށ ް (‬ ‫މ ަގުމަތީފާރުނ ް ކަވަރ ު ަ‬ ‫ސ ޢ ަ ީލ ޖަލީލ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނނ ްޓ ް މ ޫ ާ‬ ‫މ ަގުމ ައްޗަށ ް ) ފުރަތަމ ަ ނި ކުންނ ެ ީވ ލ ެފ ްޓި ަ‬ ‫ފ ައި ލ ް ފޯމ ޭޝަ ނުގ ައި ބޭރަށ ް މީ ހުނ ް ނި ކުނ ް ތަރ ު ީތބ ަކީ ‪-:‬‬ ‫ސ ޢ ަ ީލ ޖަލީލ ު (ސނ‪) 601 :‬‬ ‫ނނ ްޓ ް މ ޫ ާ‬ ‫‪ .1‬ލ ެފ ްޓި ަ‬ ‫(ސނ‪) 347 :‬‬ ‫ަސމ ް‬ ‫‪ .2‬ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް ޢ ަބ ްދ ުﷲ ނ ީ‬ ‫(ސނ‪) 502 :‬‬ ‫‪ .3‬ޕްރައި ވ ެޓ ް ޙ ުސަ އި ނ ް މ ަނި ކ ު‬ ‫(ސނ‪) 733 :‬‬ ‫‪ .4‬ޕްރައި ވ ެޓ ް ޢ ަބ ްދ ުﷲ މުފީދ ު‬ ‫(ސނ‪) 635 :‬‬ ‫ަޞރ ު‬ ‫‪ .5‬ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް އާދ ަމ ް ނ ީ‬ ‫(ސނ‪) 821 :‬‬ ‫‪ .6‬ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙަންމ ަދ ު ޙ ަސަ ނ ް‬ ‫‪ .7‬ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙަންމ ަދ ު އި ބްރ ާހި މ ް (ސނ‪) 606 :‬‬ ‫‪ .8‬ކ ޯޕްރަލ ް ޙ ުސަ އި ނ ް ޢ ަ ީލ ( ފ ުއްކަފ ަ ދޮނ ްތ ުއ ްތ ު) (ސނ‪) 133 :‬‬ ‫(ސނ‪) 704 :‬‬ ‫‪ .9‬ޕްރައި ވ ެޓ ް އި ބްރ ާހި މ ް ޝަ ރީ ފ ް‬

‫ސ ޢ ަ ީލ ޖަލީލ ުގ ެ ކ ޮމާންޑ ަރ ކ ަމ ުގ ެ ދ ަށުނ ް‬ ‫ނނ ްޓ ް މ ޫ ާ‬ ‫ލ ެފ ްޓި ަ‬ ‫އޭނ ާއ ާއ ެކ ު ފ ައި މ ަގުގ ައި ހ ަތި ޔާރ ާއ ެކ ު ބޭރަށ ް ނި ކ ުތުމ ަށ ް ފުރަތަމ ަ ނ ެގ ުނީ‬ ‫ނކީ‪:‬‬ ‫‪ 11‬މީ ހުންނ ެވ ެ‪ .‬ބޭރަށ ް ނި ކ ުތުމ ަށ ް ފުރަތަމ ަ ނ ެގުނ ު މީ ހުނ ް ަ‬ ‫ސ ޢ ަ ީލ ޖަލީލ ު (ސނ‪) 601 :‬‬ ‫ނނ ްޓ ް މ ޫ ާ‬ ‫‪ .1‬ލ ެފ ްޓި ަ‬ ‫‪ .2‬ކ ޯޕްރަލ ް ޙ ުސަ އި ނ ް ޢ ަ ީލ (ފ ުއްކަފ ަ ދޮނ ްތ ުއ ްތ ު) (ސނ‪)133 :‬‬ ‫(ސނ‪) 635 :‬‬ ‫ަޞރ ު‬ ‫‪ .3‬ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް އާދ ަމ ް ނ ީ‬ ‫(ސނ‪) 347 :‬‬ ‫ަސމ ް‬ ‫‪ .4‬ލ‪.‬ކ ޯޕްރަލ ް ޢ ަބ ްދ ުﷲ ނ ީ‬ ‫‪ .5‬ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙަންމ ަދ ު އި ބްރ ާހި މ ް (ސނ‪) 606 :‬‬ ‫(ސނ‪) 821 :‬‬ ‫‪ .6‬ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙަންމ ަދ ު ޙ ަސަ ނ ް‬ ‫(ސނ‪) 733 :‬‬ ‫‪ .7‬ޕްރައި ވ ެޓ ް ޢ ަބ ްދ ުﷲ މުފީދ ު‬ ‫(ސނ‪) 704 :‬‬ ‫‪ .8‬ޕްރައި ވ ެޓ ް އި ބްރ ާހި މ ް ޝަ ރީ ފ ް‬ ‫(ސނ‪) 502 :‬‬ ‫‪ .9‬ޕްރައި ވ ެޓ ް ޙ ުސަ އި ނ ް މ ަނި ކ ު‬ ‫(ސނ‪) 853 :‬‬ ‫‪ .10‬ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙަންމ ަދ ު ޢ ަ ީލ‬ ‫(ސނ‪) 531 :‬‬ ‫‪ .11‬ޕްރައި ވ ެޓ ް ޢ ަ ީލ މ ާހި ރ ު‬

‫ބޭރަށ ް ނި ކ ުތުމ ަށ ްދި ޔަ ހި ތްވަރުގަދ ަ ‪ 11‬މީ ހުނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‬ ‫ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙަންމ ަދ ު ޢ ަ ީލ (ސނ‪ ) 853 :‬އ ާއި ޕްރައި ވ ެޓ ް ޢ ަ ީލ މ ާހި ރ ު‬ ‫(ސނ‪ ) 531 :‬ދެބޭކ ަލުންނަށ ް މ ަގުމ ައްޗަށ ް ނި ކ ުމެވޭގ ޮތ ެއްނ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ބަޔަކ ު ބޭރަށ ް ނި ކުންކަނ ް ދުޝްމި ނުންނަށ ް އ ެގ ުމ ާއ ެކ ު‬ ‫ި‬ ‫އ ެދި މާލ ަށ ް ބ ަޑި ތ ައ ް އ ަމ ާޒުކ ޮށ ް ހަމ ަލާތ ައ ް ވަރުގަދ ަކ ުރި އ ެވ ެ‪ .‬އޭރުވ ަނީ‬ ‫ދުޝްމި ނުނ ްގ ެ ހަމ ަލާތ ައ ް ވަރުގަދ ަވ ެ‪ ،‬ބޭރަށ ް ނި ކުނ ް މީ ހުނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‬ ‫ނއ ަށ ް ބޭރަށ ް ނި ކުނ ް ލ‪.‬‬ ‫ސވ ަ ަ‬ ‫ބ ައ ެއ ް މީ ހުނ ްގ ެ ގަޔަށ ް ވަޒަންއަރާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ފ ަ ް‬ ‫ނއ ަށ ް ނި ކުނ ް ޕްރައި ވ ެޓ ް‬ ‫ަޞރ ު ( ޝޭ ޑީ ) އ ާއި ހަވ ަ ަ‬ ‫ކ ޯޕްރަލ ް އާދ ަމ ް ނ ީ‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު ޙ ަސަ ނ ް ( ދި ޔަމި ގި ލި ) އ ާއި ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙަންމ ަދ ު އި ބްރ ާހި މ ް‬ ‫( މ ެކާނ ޯ ) ގަޔަށ ް ވަޒަންއަރ ާ އ ަމީ ރ ު އ ަޙުމ ަދ ު މަގ ަށ ް ވ ެއ ްޓުނ ެވ ެ‪ .‬މި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ނި ކުނ ް‬ ‫ސވ ަނީ ޝަ ހީދ ުވެފ ައ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ތި ނ ް ބ ޭފ ުޅުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ނުވ ަ މީ ހުނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ދެނ ް ތި ބި ފަސްމީ ހުނ ް‬ ‫ހި ތްވަރުގަދ ަ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގެއ ަށ ް ކުޑ ައި ރުކ ޮޅ ެއ ްގ ެ ފ ަހުނ ް ވ ެދެވަޑ ައި ގެންނެވީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަނބުރ ާ ި‬ ‫ސފ ައި ންވ ަނީ ދުޝްމި ނުންނ ާ ދެކޮޅ ަށ ް ރައ ްދ ު ހަމ ަލާތ ަކ ެއ ް‬ ‫ބޭރަށ ް ނި ކުނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ެތެރެއ ަށްވ ަނީ ކ ަނީ ރ ު ހި ނގ ުމުގ ައި‬ ‫ދީ ފ ައ ެވ ެ‪ .‬ބޭރަށ ް ނި ކުނ ް ި‬ ‫ސފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތި ބި ދުޝްމި ނުންނ ާ ދެކޮޅ ަށ ް ހަމ ަލ ާދީ އ ެމީ ހުނ ް ފަހަތ ަށ ް ޖ ައ ް ާ‬ ‫މި ީއ ތި ނ ެއ ް ނޮވ ެމްބ ަރގ ެ ޢ ުދ ުވ ާނީ ހަމަލ ަ ނ ާކ ާމި ޔ ާބ ު ކ ޮށ ްލ ުމުގ ައި ދި ވ ެހި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ދ ައްކ ައި ދި ނ ް އެނ ްމ ެ ހި ތްވަރުގަދ ަ ޢަމ ަލ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ި‬

‫ސ ބ ަހުގ ައި ބޭރަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ައި ގ ޭޓ ު ވ ައްޓާލ ައި ގެނ ްވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ުރި އ ެވ ެ‪ .‬އެކަމ ަކ ު އެކަންވ ަނީ ކ ާމި ޔ ާބ ު‬ ‫ނި ކ ުމެވ ޭތ ޯ ި‬ ‫ނ ުވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬ގ ޭޓ ު ވ ައްޓ ާލުމ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރ ެވ ެމުންދ ަނި ކ ޮށ ް ގޭޓ ަށ ް‬ ‫ނ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ގި ަ‬ ‫ި‬ ‫ދުޝްމި ނުނ ް ދި ނ ް މޯޓ ަރސެލ ްގ ެ ހަމ ަލ ާއ ެއްގ ައި‬ ‫އަދ ަދ ެއ ްގ ެ ބަޔަކ ު ޒަޚ ަމ ުވެފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ފައިމ ަގުގައި ބޭރަށް ނިކުތުން‬

‫ބޭރަށ ް ނި ކ ުތުމ ަށ ް ނ ެގުނ ު މީ ހުނ ް ހ ަތި ޔާރުނ ެގ ުމުނ ް މި ޝަ ނ ް ބ ްރީ ފ ް‬ ‫ނނ ްޓ ް‬ ‫ކ ޮށ ްދ ެއ ް ީވ ބޭރަށ ް ނި ކ ުތުމ ަށ ް ހަމ ަޖ ެހުނ ު މީ ހުނ ްގ ެ ކ ޮމާންޑ ަރ ލ ެފ ްޓި ަ‬ ‫ސ ޢ ަ ީލ ޖަލީލ ެވ ެ‪ .‬ދެނ ް ފ ެނި ގެނ ް ދި ޔަ ީއ އ ަސަ ރުނ ް ފ ުރި ގެނ ްވ ާ‬ ‫މޫ ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ވ ަގ ުތުކ ޮޅ ެކ ެވ ެ‪ .‬ބޭރަށ ް ނި ކ ުތުމ ަށ ް ނ ެގުނ ު މީ ހުންނ ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ސަ ލާންކ ޮށ ް ހި ތްވަރ ުދީ‬ ‫ި‬ ‫ސބ ޭފ ުޅުންނ ާއި އ ެހ ެނި ހެނ ް‬ ‫އި ް‬ ‫ހަދ ަމުނ ްދި ޔަ އ ަސަ ރުގަދ ަ ވ ަގ ުތ ެވ ެ‪ .‬ބޭރަށ ް ނި ކ ުތުމ ަށ ް ނ ެގުނ ު މީ ހުންނ ާ‬ ‫ސ‬ ‫ސ އ ައި ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ސބ ޭފ ުޅުންނ ާއި އ ެހ ެނި ހެނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އި ް‬ ‫ި‬ ‫ސަ ލާންކ ޮށ ް ހި ތްވަރ ުދީ ހަދ ަމުނ ްދި ޔަ އ ަސަ ރުގަދ ަ ވ ަގ ުތ ެވ ެ‪ .‬ބޭރަށ ް‬ ‫ަސއްޔަތްތ ައ ް ކ ުރި‬ ‫ސފ ައި ނ ް އ ެކި އ ެކި ވ ި‬ ‫ނި ކ ުތުމ ަށ ް ތ ައްޔާރުވ ަމުނ ް ދި ޔަ ި‬ ‫ވ ަގ ުތުކ ޮޅ ެވ ެ‪ .‬އެވ ަގ ުތ ު ނަސޭ ހ ަތ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް މޭޖ ަރ މުޙަންމ ަދ ު ޒ ާހި ރ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޤ ައ ުމީ ވ ާޖި ބުކަމ ަށ ާއި ދި ވ ެހި‬ ‫ދ ެއ ްކ ެވި ވާހަކ ަފ ުޅުގ ައި މި ީއ ި‬ ‫ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ޙ ައ ްޤުގ ައި ހި ތްވަރ ާއި ސާބި ތުކ ަމ ާއި އެނ ްމ ެ ފ ަހ ު މީ ހ ާއ ާ‬ ‫ސ ޖި ހ ާދ ު ކުރުމ ަށ ް އ ަސަ ރ ާއ ެކ ު ނަސޭ ހ ަތ ްތ ެރި ވެވަޑ ައި ގެނ ް‬ ‫ޖ ެހެނ ްދެނ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ެވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އޮފީހ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ބޭރަށ ް ނި ކ ު ީތ ފ ުލ ު ް‬ ‫ި‬ ‫ފ ައި މ ަގުގ ައި‬ ‫ސ އޮފީހ ުގ ެ‬ ‫ގ ޭޓުންނ ެވ ެ‪ .‬ބޭރަށ ް ނި ކ ުތުމ ަށ ް ނ ެގުނ ު ‪ 11‬މީ ހުނ ް ފ ުލ ު ް‬

‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪23‬‬

‫ވއ ‪ .1‬ޢ ަބްދުﷲ ޢ ަ ީލ (‪)1665‬‬

‫ނ ީކ ‪ 3‬ނޮވ ެމްބ ަރ‬ ‫އ ެޝަ ހީދުނ ް ަ‬ ‫‪ 1988‬ގ ެ ޢ ުދ ުވ ާނީ ހަމ ަލާގ ައި ޝަ ހީދ ުވ ެ‪،‬‬ ‫ސގ ަޑ ު އެބ ައ ެއ ްގ ެ ލ ެއި ނ ް ފޯކ ޮށ ްލި‬ ‫ދި ވ ެހި ފ ަ ް‬ ‫ީވއ ަކީ‬ ‫އ ަބ ުޠ ާލުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވ ަހ ު ޝަ ހީދ ު‬ ‫އ ަދި‬ ‫ސފ ައި ންނ ެއްނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫ހަމ ައެކ ަނި‬ ‫ޝަ ހީދުންނަކީ ހަމ ައެކ ަނި ‪ 3‬ނޮވ ެމްބ ަރ‬ ‫‪ 1988‬ދުވ ަ​ަހ ު ޝަ ހީދ ުވެވަޑ ައި ގ ަތ ް ބ ޭފ ުޅުނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ސ ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ަ‬ ‫އެކަންޏ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ީކ އ ެދުވ ަހ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ަ‬ ‫ި‬ ‫އ ެދުވ ަހ ު ޝަ ހީދ ުވި‬ ‫ހާލ ަތ ު ރަނގަޅ ަށ ް އ ެގި ހުރ ެ އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ވ ަޒީ ފ ާގ ެ‬ ‫ގ ޮތުނ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ާ ހުވަޔ ާއި އ ެއްގޮތ ަށ ް ލި ބި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ޞ‬ ‫ތ ަމ ްރީ ނ ާއި ތ ަޖ ުރި ބ ާގ ެ އ ަ ީލގ ައި އި ޚ ްލ ާ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެ‬ ‫ވ ަފ ާތ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު‬ ‫ތ ެރި ކ ަމ ާއި‬ ‫ބ ަޣާވ ަތ ްތ ެރި ނ ްގ ެ އ ަތްދަށ ަށ ް ދި ޔަނ ުދީ ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެ‬ ‫ގ ޮތުގ ައި‬ ‫އ ަށްޑަނައި ގ ެ‬ ‫ސަ ލާމ ަތ ްކުރުމ ަށ ް‬ ‫ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވި ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ 2008 .‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪3‬‬ ‫ނ ދުވަހ ަ ީކ އ ެޝަ ހީދުނ ް އ ަޅުގ ަޑ ުމެންނ ާ‬ ‫ވަ ަ‬ ‫އ ަލްވ ަދ ާއ ުކީ ތ ާ ‪ 20‬އަހަރ ު ފުރޭދުވ ަހ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެދުވ ަހ ު އ ެޝަ ހީދުނ ް އ ެކުރ ެއ ްވި‬ ‫ސ‬ ‫މ ަތި ވ ެރި ޖި ހާދ ަ ީކ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ދި ވ ެއްސެއ ްގ ެ ހި ތުނ ް ފި ލ ައި ގެނ ްދާނެކ ަމ ެއްނޫނ ެ‬ ‫ވ ެ‪ 20 .‬އަހަރ ުގ ެ ދި ގ ު ރާސްތ ާއ ެއ ް ކަޑ ައ ްތ ުކ ުރި‬ ‫ސ‬ ‫ސ ދ ުށ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ކ ަމުގ ައި ވި އ ަ ް‬ ‫ދި ވ ެއ ްސަ ކ ަށ ް އ ެދުވަހ ަކީ މ ާޒީ ގ ެތެރެއ ަށ ް ދޫކ ޮށ ްލ ާ‬ ‫ހ ަނދާނުންފ ޮހ ެލެވޭނ ެ ދުވ ަހ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވ ަހ ު‬ ‫ސްކ ޫލ ް ކ ުދި ނ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ތި ބި ކ ުދި ންނ ާއި‬ ‫ނ ީކ‬ ‫އ ެދުވ ަހ ު ތ ުއ ްތ ު ކ ުދި ނ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ތި ބި ކ ުދި ނ ް ަ‬ ‫މި އ ަދ ު ބ ޮޑ ެތި ވ ެ‪ ،‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ ކ ުރީ ސަ ފުތ ަކުގ ައި‬ ‫ސނުނ ްތ ެރި ޤ ައ ުމީ‬ ‫ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ާ ހީވ ާގި ކެރޭ ވި ް‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ްތ ެރި ންނ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަދ ު އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ކޮނ ްމ ެމީ ހ ަކީވެސް‪ ،‬ވ ެދި ޔަތަނުގ ައި ހި ނގާފ ައި ވ ާ‬ ‫ާޞލ ްކުރ ާ ބަޔަކ ަށ ް‬ ‫ކަންތ ައްތ ަކުނ ް އި ބުރަތ ް ހ ި‬ ‫ވާނ ްޖ ެ​ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ދީ ނަށްޓ ަކ ާ‪ ،‬ޤ ައުމ ަށްޓ ަކ ާ‬ ‫ޤުރ ުބާނ ްވ ެ ޝަ ހީދ ުވި ބަޠ ަލުނ ްގ ެ ޒި ކުރ ާއ ާއި‬ ‫ހ ަނދާންތ ައ ް އ ާކުރަނ ްޖ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ކަންކ ޮޅުތ ަކުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ރަންއ ަކުރުނ ްފ ެވި‬ ‫ބަތ ޮލުންނަކީ‬ ‫މި ފަދ ަ‬ ‫ނ ުދާނެފަދަގޮތަކ ަށ ް‬ ‫ހ ަނދާނުންފ ޮހ ެވި ގެނ ް‬ ‫ގި ނަބި ނާތ ަކ ެއ ްކުރ ެވި އ ަދި އެބ ައ ެއ ްގ ެ ހ ަދާނުގ ައި‬ ‫ކުރ ެވި ފ ައި ވާބ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނކަންތ ައްތ ަކ ެއ ް‬ ‫ގި ަ‬

‫ ‪2‬‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬

‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސ‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި ވ ެ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫ޝަ ހީދުނ ްގ ެ‬ ‫ކޮނ ްމެއަހަރަކ ު‬ ‫ދުވަސްފާހަގ ަކުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ‪ 3‬ނޮވ ެމްބ ަރ‬ ‫ސރ ުގ ެ‬ ‫ނ ް‬ ‫ަ‬ ‫ނއަހަރުނ ްފ ެށި ގެނ ް‬ ‫‪ 1989‬ވ ަ ަ‬ ‫ސ އަންނަނީ ދުވ ަހ ެއ ް‬ ‫ދުވ ަހ ުގެގ ޮތުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސރ ުގ ެ ދުވަހ ަ ީކ‬ ‫ނ ް‬ ‫ަ‬ ‫ފާހަގ ަކުރަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 3‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 1988‬ގ ެ އ ުދ ުވ ާނީ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ދި ވ ެހި‬ ‫ި‬ ‫ޙަމ ަލާގ ައި ދި ވ ެހި‬ ‫ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ އެހީތ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު ހ ޯއ ްދ ެވި‬

‫ނޒަރ ު‬ ‫ދ ެއްވ ައ ެވ ެ‪ .‬ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އ ެހެންޤ ައ ުމުތަކ ަށ ް ަ‬ ‫ސ މި ކަންތ ައްތ ައ ް އޮންނަނީ‬ ‫ހި ނ ްގ ާލި ކ ަމުގ ައި ވި އ ަ ް‬ ‫މި ކަހަލަގޮތަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ެކި އ ެކި ހ ަނގުރާމަތ ަކުގ ައި‬ ‫ޝަ ހީދ ުވެފ ައި ވ ާ މީ ސްމީ ހުނ ްގ ެ ނަމުގ ައި ބޮޑ ަތި‬ ‫ބި ނާތ ައ ްހ ެދި އ ަދި އ ެކި އ ެކި ހ ަނގުރާމަތަކ ަށ ް‬ ‫ސރ ު )‬ ‫ސބ ަތްކ ޮށ ް މި އ ުޒި އ ަމ ް ( ދާރ ުލ ްއ ާ ާ‬ ‫ނި ް‬ ‫ހ ަދާފ ައި ހުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ހ ަގުރާމަތ ަކ ާއި ބެހޭގ ޮތުނ ް‬ ‫ސްކ ޫލްތ ަކުގ ައި‬ ‫ޝާއި އުކ ޮށ ް‬ ‫ފ ޮތްތ ައ ްލި ޔ ެ‬ ‫ކި ޔަވ ާދި ނުމ ަށ ް ބޭނުނ ްކުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަޑ ުމެނ ްގ ެ‬

‫ފ ަޚުރ ުވ ެރި ކ ާމި ޔާބީގ ެ ދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވ ަހ ު‬ ‫ހ ަނދާނުގ ައި‬ ‫ޝަ ހީދުނ ްގ ެ‬ ‫ޝަ ހީދ ުވި‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ގި ނަބި ނާތ ަކ ެއ ް ކުރ ެވި ފ ައި ނ ެތ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ‪ ،‬އ ެދުވ ަހ ު ޝަ ހީދ ުވި‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ފ ޮޓ ޯ ބަހ ައްޓ ާ‪ ،‬ބި ނ ާއ ެއ ްހ ެދި ފ ައި‬ ‫ި‬ ‫އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ޝަ ހީދުނ ްގ ެ ނަމުގ ައި‬ ‫ޝަ ހީދ ު ހުސެއި ނ ް އާދ ަމ ް ބި ލ ްޑި ނ ްގ ް‬ ‫ސ ހ ެދި ޝަ ހީދ ު ޒުހޭރ ު‬ ‫ފަދ ަ އި މާރ ާތ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނންނަމުގ ައި‬ ‫ަ‬ ‫ޢ ަބ ްދ ުﷲ ހި ގުނ ް ފަދ ަ‬ ‫ހ ުރި‬ ‫ނނ ްދ ެވި ފ ައި‬ ‫ޝަ ހީދުނ ްގ ެ ނަމުނ ް ަ‬ ‫މ ަގުތ ައ ް އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ޝަ ހީދުނ ްގ ެ‬ ‫ނނ ްދ ެވި ޝަ ހީދ ު ޖ ަވ ާދ ު ޢުމަރ ުގ ެ‬ ‫ނަމުނ ް ަ‬ ‫ސ‬ ‫އ ެވ ޯޑ ް ފަދ ަ އ ެވ ޯޑ ްވ ެ ް‬ ‫ހ ަނދ ާނީ‬

‫ސ ބ ޮޑ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު އ ަދި ޝަ ހީދ ު‬ ‫ތެރޭގ ައި ވ ެ ް‬ ‫އ ަ ީލ ރަސްގ ެފާނ ު ފަދ ަ ބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ ވާހަކަތ ައ ް‬ ‫އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ލި ޔެޝާއި ޢ ު ކުރ ެވި ފ ައި‬ ‫ކ ުރި މ ަގުގ ައި ޝަ ހީދ ު ޙުސެއި ނ ް އާދ ަމ ް ފަދ ަ‬ ‫ސ ލި ޔ ެވި ލ ައި ބްރަރީ ތ ަކުނ ް‬ ‫ބ ޭފުނ ްގ ެ ވާހަކ ަވ ެ ް‬ ‫މި އ ަދ ު‬ ‫ދުރުކ ަމ ެއްނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ލި ބެނ ްހުރުމ ަ ީކ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް އެބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ ވާހަކަތ ައ ް‬ ‫ސ އެބ ޭފ ުޅުނ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ލި ޔ ެވި ދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ަ‬ ‫އ ަގ ެއްނ ުދެވޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޖި ހ ާދ ުގ ެ‬ ‫އ ެކުރ ެއ ްވި‬ ‫ނ ހ ަދާންތ ަކ ެއ ް ރައ ްކާކ ޮށ ް‬ ‫ކުރ ެވި ދާނެކަމ ަ ީކ ގި ނަގ ު ަ‬ ‫ބ ެހ ެއ ްޓ ުމ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ކ ުރި އ ަށ ް އ ޮތ ްޖީ ލުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ސނުމ ަށ ް އެބ ޭފ ުޅުނ ް ގެނައުމ ަށްޓަކ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވި ް‬ ‫ސ އ ެޝަ ހީދުނ ްގ ެ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ވ ެ ް‬

‫ސ ކ ުޅެވޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ްސލުތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫ހ ަދާނުގ ައި ތ ަފ ާތ ު ޑްރ ާމާތ ަކ ާއި ތ ަމ ީ‬ ‫ނ ބި ނާތ ަކ ާއި‬ ‫ސދ ަނީ ކ ުޅ ެވ ެމުންނ ެވ ެ‪ .‬މި ހާރަށ ްވުރ ެ ގި ަ‬ ‫އ ަދި މި ހާރ ުވ ެ ް‬ ‫ސ ހެދޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ‪ 3‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 1988‬ގ ެ ނަމުނ ް‬ ‫މ ޮނި އުމަނ ްޓްތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫ސތ ަގުބަލ ަށްޓަކ ައި ކުރ ެވި ދާނ ެ‬ ‫ސ މު ް‬ ‫ނނ ްދ ެވި މި އ ުޒި އ ަމ ެއ ް ހ ެދުމ ަ ީކވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ރަނގ ަޅުކ ަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތެރޭނ ް ޝަ ހީދ ުވި ‪ 8‬ބ ޭފ ުޅުންނަށ ް‬ ‫އ ެދުވ ަހ ު ި‬ ‫މ ަޤ ާމ ުގ ެ ކ ުރި އެރ ުމ ާއި މެޑ ަލްތ ައ ް ދ ެއ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މެޑ ަލްތ ަކ ާއި މަޤ ާމ ްގ ެ‬ ‫ނންނ ެއްކ ަމުގ ައި‬ ‫ކ ުރި އެރުންތަކ ަ ީކ އ ެޝަ ހީދުނ ްގ ެ ޔ ުނީ ފ ޯރމްތ ަކުނ ް ފެނ ް ަ‬ ‫ސ ލި ޔ ެ ޝާއި އ ު ކުރ ާ ލި ޔުންތ ަކުނ ް ފެންނާނ ެ އ ެއްޗ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ވި އ ަ ް‬ ‫ތ ާރީ ޚ ްގ ެތެރޭގ ައި ރައ ްކ ާކުރެވޭނ ެ މ ައ ުލ ޫމ ާތުތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި އ ުޒި އ ަމ ެއ ް ހ ަދާފ ަ‬ ‫ބަހ ައްޓ ާ އ ެއްޗ ެއ ްސަ ކީ‪ ،‬މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ުގ ެ ޚ ަޒާނ ާއ ެއްގ ައި ބ ެހ ެއ ްޓި ފ ައި ހ ުރި‬ ‫މ ުހި ނ ްމ ު ތ ާރީ ީޚ އ ެއްޗ ެއްސެވ ެ‪ .‬ޝަ ހީދުނ ްގ ެ އ ަގުވަޒަނ ްކުރުމ ަ ީކ‬ ‫ސތ ަކ ެއ ް ) ދި ނ ުމ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬ޝަ ހީދުންނަކީ‬ ‫މަރ ުގ ެދި ޔަ ( ބ ައި ވަރ ު ފ ައި ާ‬ ‫ނންއ ޮތ ް‬ ‫ދީ ނަށްޓަކ ައި ‪ ،‬ޤ ައުމ ަށްޓަކ ައި ޝަ ހީދ ުވި ބަޔަކ ަށ ްވ ާ ީތ އަނ ް ަ‬ ‫ޖީ ލުތަކ ަށ ް އެބ ައ ެއ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ް ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ަ ީކ މ ުހި ނ ްމ ު ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސގ ަނޑ ަކުނ ް‬ ‫އެބ ައ ެއ ްގ ެ ހ ަނދާންތަކ ަ ީކ އެފ ަ ް‬ ‫އ ަދި‬ ‫ފ ުހ ެވި ގެންނ ުވާނ ެ ހ ަނދާންތ ަކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ޝަ ހީދުނ ްގ ެ ޤުރ ުބ ާނީ ތަކ ަ ީކ އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ހި ތްތ ަކުގ ައި‬ ‫ޒ ުވާނ ްޖީ ލުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫އާކ ޮށ ް‬ ‫އަށަގަންނުވަނ ްޖެހ ޭ މ ުހި ނ ްމުކ ަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނޒަރުގ ައި ‪3‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ަ‬ ‫ނޮވ ެމްބ ަރ ‪1988‬ގ ެ ހ ަނދާނުގ ައި ‪ ،‬އ ެ​ެދުވ ަހ ު‬ ‫ދީ ނަށްޓަކ ައި އ ަދި ޤ ައ ުމ ު ދި ފ ާއ ުކުރ ުމުގ ައި‬ ‫ނ ީކ ވަރަށ ް މ ަތި ވ ެރި‬ ‫ޝަ ހީދ ުވި ބ ޭފ ުޅުނ ް ަ‬ ‫އެބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ‬ ‫ޖި ހ ާދ ެއ ްކުރ ެއ ްވި ބ ޭފ ުޅުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހ ަނދ ާނީ‬ ‫ރަމ ްޒ ުކުރ ުމ ުގެގ ޮތުނ ް‬ ‫ޖި ހ ާދ ު‬ ‫ބި ނ ާއ ެއ ް ހ ެދުމ ަ ީކ ވަރަށ ްމ ުހި ނ ްމުކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫އ ެބި ނާއ ަކުނ ް އ ެޝަ ހީދުނ ްގ ެ ކުރުމ ައ ުލ ޫމ ާތ ު‬ ‫މ ުހި ނ ްމުކ ަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ލި ބެނ ްހުރުމަކީވ ެ ް‬ ‫ނނ ްޖެހ ޭނީ ފ ަސޭ ހަކ ަމ ާއި އ ެކ ު‬ ‫ބި ނ ާހ ެދި ފ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫މީ ހުންނަށ ް ފެންނާނެގޮތަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ެބި ނާއ ަ ީކ‬ ‫ބި ނާއަކ ަށ ް‬ ‫ފާހަގަކ ޮށ ްލެވ ޭ‬ ‫އި ބުރަތ ްތ ެރި‬ ‫ސ މ ުހި ނ ްމުކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް‬ ‫ވުމަކީވ ެ ް‬ ‫ނކ ަށ ް‬ ‫ނ ީކ މ ުހި ނ ްމުތ ަ ަ‬ ‫ޒި ޔާރަތ ްކުރ ާ ފ ަތުރ ުވ ެރި ންނ ާއި ސްކ ޫލ ުކ ުދި ންނަށ ް އެތ ަ ަ‬ ‫ވާނ ްޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެތަނަކީ ރަނގަޅ ަށ ް ބަލަހ ައްޓ ާ ‪ ،‬ގި ނަދުވަހ ަށ ް‬ ‫ސ ވާނ ްޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ދ ެމި ހުންނާނ ެ ރީ ތި ތ ަ ަ‬ ‫ސކަރުތ ަކުގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ާ ޤ ައ ުމީ‬ ‫ސފ ައި ންފަދ ަ ދި ފ ާ ީއ ލ ަ ް‬ ‫ި‬ ‫ނ ީކ ދީ ނަށްޓަކ ައި އ ަދި ޤ ައ ުމ ު ދި ފ ާއުކ ޮށ ް ހި މާޔަތ ްކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ްތ ެރި ނ ް ަ‬ ‫މ ަތި ވ ެރި ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ ކަމަރ ު ބ ަނދެލ ައި ގެނ ް ތި ބޭބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަދ ު‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‪ ،‬ޝަ ހީދ ު ހުސެއި ނ ް އާދ ަމ ް ފަދ ަ ހި ތްވަރުގަދ ަ ކެރޭ‬ ‫ނ ޝަ ހީދުނ ްގ ެ ޒި ކުރާތ ައ ް އ ާކުރަމުނ ް ދ ާއި ރ ު އ ަޒ ުމ ު ކ ަނޑައަޅަނ ް ީވ‬ ‫ކުޅ ަދ ާ ަ‬ ‫ނމ ަ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް މި ތި ީބ ޝަ ހީދ ު ޙުސެއި ނ ް‬ ‫އެފ ަދުވ ަހ ެއ ް އ ަތ ުވ ެއ ްޖ ެ ަ‬ ‫އާދ ަމ ް ފަދ ަ ބަޔަކ ަށ ް ވުމ ަށ ެވ ެ ‪ .‬މ ާތ ް ﷲ ގ ެ އި ރާދ ަފ ުޅ ާއި ވ ާގި ފ ުޅުނ ް‬ ‫ސގ ަޑުގ ައި ނުލ ައ ްވ ާށި އ ެވ ެ‪ .‬އ ާމީ ނ ް‪..‬‬ ‫ނ ދުވ ަހ ެއ ް މި ފ ަ ް‬ ‫އެފަދ ަ ދެވ ަ ަ‬

‫ލިޔުނީ‪ :‬ލ‪.‬ކާނަލް އަޙ ުމ ަދު ިނލ ާމ ް‬

‫ަވޒަން‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މީ ހަކ ަށ ް ވަރަށ ް މ ުޙި އ ްމ ު‬ ‫ި‬ ‫ނ ީކ‬ ‫ވަޒ ަ ަ‬ ‫ނ މާނާގ ައ ެވ ެ‪ .‬ކޮނ ްމ ެ ބަހ ަކ ާއި‬ ‫ނއ ަށ ްވުރ ެ ގި ަ‬ ‫ބ ަހ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެއ ްމ ާ ަ‬ ‫ތި މ ާމެނ ްގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ާއި ހ ުރި ގ ުޅުނ ްއ ެނގ ެނީ އެބަހ ަކ ާމ ެދ ު ފުންކ ޮށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މީ ހަކ ަށްއ ޮ ީތ‬ ‫ސނ ާލ ުމުންނ ެ​ެވ ެ‪ .‬ވ ުމ ާއ ެކ ު މި ބ ަހ ުގ ެ ގ ުޅުނ ް ި‬ ‫ވި ް‬ ‫ކި ހާވަރަކ ަށ ްތ ޯ ބ ަލާލ ަމ ާހ ެއްޔ ެވ ެ؟‬ ‫ފުރަތަމ ަ މާނާގ ައި ވަޒަނަކީ އ ެހެނ ްއ ެއްޗަކ ާއި ހަމ ަކުރުމ ަށ ް‬ ‫ބޭނުނ ްވ ާ ބަރ ުމި ނ ެވ ެ‪ .‬އ ެއްގޮތ ަކުނ ް ތި ލަފ ަތުގ ައި ރަހ ައ ެއްވަރ ުވުމ ޭ‬ ‫ސ ބުނ ެވި ދާނ ެއ ެ​ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބުނ ާއި ރ ު އަނ ެއްގޮތ ަކުނ ް އ ެ ީއ އި ންސާފ ުވ ެރި ވުމ ޭވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫އ ަދި މީ ހުނ ް ޤ ަބ ޫލ ުކުރ ާ ހަމަތ ަކުނ ް އ ެހެނ ް އ ެއްޗަކ ާއި ކޮނ ްމ ެވ ެ ް‬ ‫ސ ވަޒަންކ ަމުގ ައި‬ ‫ސބ ަކީ ވ ެ ް‬ ‫އ ެއްގޮތ ަކުނ ް އ ަޅާބ ަލ ާއި ރ ު ތ ަފ ާތ ެއްނ ުވ ާ ހި ާ‬ ‫ސ‬ ‫ކި ޔި ދާނ ެއ ެ​ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ކ ާބޯތ ަކ ެތި ތ ައްޔާރ ުކުރ ުމުގ ައި ރަހ ަވ ެ ް‬ ‫ކ ަމ ުދާވަރަށ ް ނުވަތ ަ ހެޔޮވަރުވަރަކ ަށ ް ހުރ ުމުނ ް އ ެ ީއ ވަޒަންތ ަކ ެތި‬ ‫އ ެޅ ުނީ ކ ަމުގ ައި ކި ޔައި އ ުޅ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ީކ ތި މ ާ އުފަނ ް ބި މ ެ​ެވ ެ‪ .‬ތި މ ާ އ ެބި މ ަށ ް‬ ‫ނ މާނާގ ައި ވަޒ ަ ަ‬ ‫ދެވ ަ ަ‬ ‫ޞބ ަތ ްވ ާ‬ ‫އުފަނ ްވެފ ައި ވ ާ އ ަދި އ ެބި މުގ ައި ދި ރި އުޅ ޭ ޖ ަމާޢ ަތްތ ައ ް ނި ް‬ ‫ބި މ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެވަޒަނ ާއި މ ެދ ު ޚި ޔ ާލުކ ޮށ ް ލ ޯބި ވ ާ ބި ނ ްވެސްމ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނކ ަށ ް ޚި ޔާނ ާތ ްތ ެރި ވުމ ަށ ް ބޭނުންނ ުވާނ ެ‬ ‫ސ ފަރ ުދ ެއ ް އެވަޒ ަ ަ‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އ ަދި އި ޚ ްލާޞްތ ެރި ޚ ާދި މ ެއ ް ފަދ ައި ނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރަނ ް ބޭނުނ ްވ ާ‬ ‫ބި މ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނއ ަށ ްދ ާއި ރ ު ވަޒަނަކީ ކުޑަބ ަޑީ ގ ެ އުންޑ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ މާ ަ‬ ‫ތި ންވ ަ ަ‬ ‫ސ ރައްކ ައ ުތ ެރި އ ަދި ސަ ލާމ ަތ ްތ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު ބަލަނ ްޖެހ ޭ‬ ‫އެއީވ ެ ް‬ ‫ސ ޒި ނ ްމ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މީ ހ ެއ ްގ ެވ ެ ް‬ ‫އ ެއްޗ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ކޮނ ްމ ެ ި‬ ‫ސ‬ ‫ނކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ކ ުރި ނ ް ބަޔާންކ ޮށްފ ައި ވ ާ ވަޒަނ ް އ ެއި ނ ް ކޮނ ްމ ެ ވަޒ ަ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ޚ ާއ ްޞަ ސަ މ ާލުކ ަމ ެއ ް ދޭނ ްޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬ވ ުމ ާއ ެކ ު ި‬ ‫މީ ހ ެއ ްގ ެ މާހ ައ ުލ ު އ ަދި މ ައި ދާނަށ ް ވަޒަނ ް އ ެ ީއ ކި ހ ާ މ ުހި އ ްމ ު ބ ައ ެއ ް‬ ‫ހ ެއްޔ ެވ ެ؟‬ ‫ޝމަނުންނ ާއި‬ ‫ސ ދު ް‬ ‫ހ ަނގުރާމައ ަށ ް ބަލ ައި ލި ކ ަމުގ ައި ވި ޔަ ް‬ ‫ބ ަޣ ާވ ާތ ްތ ެރި ނ ްގ ެ ކި ބ ައި ނ ް ތި މ ާމެނ ްގ ެ އުފަނ ް ވަޒަނ ް ސަ ލާމ ަތ ްކުރުމ ަށ ް‬ ‫ސ ވަޒަނ ެވ ެ‪ .‬އެވަޒަނ ް ބޭނުނ ްވ ާ ޓ ާގެޓ ަށ ް‬ ‫ބޭނުނ ްކުރަނީ ވ ެ ް‬ ‫ފޮނ ުވ ުމުގ ައި ވ ަކި ހަމަތ ަކުނ ް ވ ަކި ވަޒަންތަކ ަށ ް ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ެގެނ ް‬ ‫ނކ ަށ ް ފޮނުވ ައ ެއްނ ުލ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޞރ ާބ ު ބޭނުނ ްވ ާ ތ ަ ަ‬ ‫ނ ޫނީ އެވަޒަނ ުގ ެ މި ް‬ ‫ޞރ ާބ ު ހި ފ ެހ ެއ ްޓުމ ަށ ް‬ ‫ސ މި ް‬ ‫ކަނ ްމި ހެނ ް އ ޮތ ްއި ރ ު ކޮނ ްމ ެ ކ ަމ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫މި ޙި ކްމ ަތ ް ބޭނުނ ްވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެއި ތުރުނ ް އޯގަނައި ޒ ޭޝަ ންއަކ ަށ ް‬ ‫ސ މި ކަންއޮންނ ާނީ ހަމ ަމި ގޮތ ަށ ެވ ެ‪ .‬ތި މ ާމެނ ް‬ ‫ބަލ ައި ލި ކ ަމުގ ައި ވި ޔަ ް‬ ‫ވ ަޒީ ފ ާ އ ަދ ާކުރ ުމ ުގ ެ މާހ ައ ުލުގ ައި ހުރ ެ ވަޒަނ ް އ ޭގ ެ އެނ ްމ ެ ފ ުރި ހަމ ަ‬ ‫ސ ކ ާމި ޔ ާބ ުގ ެ‬ ‫ނމ ަ ކޮނ ްމ ެ މީ ހަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫މާނާގ ައި ބޭނުނ ް ކުރެވ ޭ ަ‬ ‫ސ ލި ބ ޭނީ‬ ‫ކ ޮޅ ެއްނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މީ ގ ެ އި ތުރުނ ް އ ެމީ ހ ެއ ްގ ެ ވަޒަނަށ ްވ ެ ް‬ ‫ހަމ ަ ފ ައި ދ ާއ ާއި ކ ާމި ޔ ާބ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪2‬‬

‫ލިޔުނީ‪ :‬ލ‪.‬ކޯޕ ްރަލް މ ުޙ ައްމ ަދު ޔަޒީދު‬

‫ރ‬ ‫ނ ނަޞް ު‬ ‫ބ ު‬ ‫ނށް ިލ ު‬ ‫ނ ަ‬ ‫ދި ވ ެ ިހ ް‬ ‫ނއޮތް ީޖލަށް‪...‬‬ ‫ނ ް‬ ‫ނ ަ‬ ‫އަ ް‬ ‫ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 3‬ގ ެ ހ ަނދާންތަކ ަކީ އެތ ަކ ެއ ް‬ ‫ޒ ަމާނ ެއ ްގ ެ ކ ުރީ ގ ެ ތ ަޖ ްރި ބ ާ ތ ަކ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ނޮވ ެމްބަރ ު‬ ‫މި ތަނަކީ ދ ާދި މި ދާކ ަށ ްދުވ ަހ ު މި މާލޭގ ައި ހި ގ ާދި ޔަ‬ ‫ނ އަހަރ ުގ ެ‬ ‫ނުރައ ްކ ާތ ެރި ޓެރަރި ސްޓ ް ޢަމ ަލ ެކ ެވ ެ‪ 1988 .‬ވ ަ ަ‬ ‫ނ ދުވަހ ަކީ ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ މ ަދ ު ބަޔަކ ު‬ ‫ނޮވ ެމްބަރ ު މ ަހ ު ‪ 3‬ވ ަ ަ‬ ‫ތަމަޅ ަ ޓެރަރި ސްޓ ް ޖ ަމާޢަތ ަކ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ވ ެރި ކަނ ް ނި ގުޅ ައި ގަނ ެ‪ ،‬އި ސްލ ާމ ްދީ ނ ުގ ެ މ ަތި ވ ެރި ނޫރ ު‬ ‫ފ ޮހ ެ‪ ،‬ރ ާއ ްޖ ެ އ ަޅ ުވ ެތި ކ ޮށ ްލުމ ަށ ް ދި ނ ް ޢ ުދ ުވ ާނީ ޙަމ ަލާގ ައި‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެ ދި ފ ާޢ ު ކުރުމ ަށ ް ޖި ހ ާދ ު ކުރަމުނ ްދި ޔަ ހި ތްވަރުގަދ ަ‬ ‫ސގ ަނޑ ަށ ް‬ ‫ފ ަހުލ ަވާނުންތ ަކ ެއ ްގ ެ ޠ ާހި ރ ު ލ ޭ މި ދި ވ ެހި ފ ަ ް‬ ‫އޮހ ޮރި ގެނ ްދި ޔަ ދުވ ަހ ެކ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ަ އ ެހެނ ްމ ެ އ ެ ރަޙ ުމ ްކުޑ ަ‬ ‫ޞރ ު‬ ‫ނ ް‬ ‫ޢ ުދ ުވާނ ުގ ެ މ ައްޗަށ ް ދި ވ ެހި ންނަށ ް މި ލި ބުނ ު ަ‬ ‫ސ ” މ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް‬ ‫ޞރ ުގ ެ ދުވ ަ ް‬ ‫ނ ް‬ ‫ފާހަގ ަކުރ ާ “ ަ‬ ‫އ ެދުވ ަހ ު ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ މި ނި ވަންކ ަމ ާއި ދި ވ ެ ީހނ ްގ ެ ދީ ނ ާއި‬ ‫ދި ވ ެ ީހނ ްގ ެ ޤ ައ ުމ ު ދި ފ ާޢުކ ޮށ ްދ ެއ ްވާފ ައި ވ ާ ހަމ ަ ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ނވ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ދަނ ް ަ‬ ‫ސބ ަ ް‬ ‫ބަޠަލަކ ަށ ްމ ެ އަސްސަ ރި ބ ަހ ާއި ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ނ ދުވަހ ަ ީކ ދި ވ ެހި ި‬ ‫ނޮވ ެމްބަރ ު ‪ 3‬ވ ަ ަ‬ ‫މި ޤ ައ ުމ ުދ ެކ ެ ވ ާލ ޯތ ްބ ާއި އެބ ައި މީ ހުނ ްގ ެ ނ ުގ ުޑ ާ ޢ ަޒ ުމ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ރައ ްޔި ތުންނަށ ް ހާމަކ ޮށ ްދި ނ ް ދުވ ަހ ެކ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬

‫ ‪2‬‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ނނ ްފ ެށި‬ ‫ސ ަ‬ ‫އި ންތ ަކ ާއި މި ންތ ަކ ާމ ެދ ު ޤ ައ ުމ ުގ ެ ދ ަރި ނ ް ވި ް‬ ‫ނ ބަޔަކ ު އ ަމި އްލައ ަށ ް‬ ‫ދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ގި ަ‬ ‫ސ މި ދުވ ަހ ާއި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މި ޚި ދުމ ަތ ާއި ގ ުޅެނ ްފެށީވ ެ ް‬ ‫އ ެދި ގެނ ް ި‬ ‫ސގ ައި ތ ަޢުލީމީ‬ ‫ނތީޖާއަކ ަށ ް ީވ މި މުޢ ައ ްސަ ާ‬ ‫ގ ުޅި ގެންނ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ޒ ުވާނުނ ް އި ތުރ ުވ ެ‪ ،‬ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އ ެހެނ ް ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ ދި ފ ާ ީޢ‬ ‫ނރ ު ލި ބި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ބާރުތ ަކ ާއި އ ެއްހަމ ައ ެއްގ ައި ތ ަމ ްރީ ންނ ާއި ހ ު ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ވ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޤ ާބި ލ ް ބަޔަކ ަށ ް މި އ ަދ ުގ ެ ދި ވ ެހި ި‬ ‫މީ ގ ެ ‪ 20‬އަހަރ ު ކ ުރި ނ ް ހި ނގި ނޮވ ެމްބަރ ު ‪3‬‬ ‫ނ ޙ ާދި ސާއ ެއ ް މި ޤ ައުމ ަށ ް‬ ‫ސއ ަށްފ ަހ ު މި ފަދ ަ ދެވ ަ ަ‬ ‫ގ ެ ޙ ާދި ާ‬ ‫ސނ ާ ލ ޯ ހ ުޅ ުވާލަނ ް އެބ ަޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ވ ެދާނ ެ ކަމ ަށ ްވި ް‬ ‫ޝރަހ ާއި‬ ‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ މި އ ަދ ުގ ެ ޙާލ ަތ ާއި ދ ުނި ޔ ޭގ ެ މ ަ ް‬ ‫ސނ ާއި ރ ު‬ ‫ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް އަންނަމުނ ްދ ާ ބަދ ަލުތަކ ަށ ް ވި ް‬ ‫ނ ދުވ ަހ ެއ ް އ ައުމ ަ ީކ އެކަށީގެނ ްވ ާ ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެފަދ ަ ދެވ ަ ަ‬ ‫ނ ީކ ބޭރ ުގ ެ އ ެކި ކަރަތ ަކުނ ް ކި ތަނ ްމ ެ ވަރުގަދ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ަ‬ ‫ި‬ ‫ާސލުކ ޮށ ްގެނ ްތި ބި ބަޔަކ ަށ ް‬ ‫ސކ ަރީ ތ ަމ ްރީ ނ ު ތ ަކ ެއ ް ހ ި‬ ‫އަ ް‬ ‫ސ މި އ ަދ ު މި ސަ ފުތ ައ ް އި ތުރަށ ް ބަދ ަހި ކުރުމ ަށ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ީވ ަ‬ ‫ނނ ް ޖެހ ޭ‬ ‫ސ ަ‬ ‫އަޅަނ ްޖެހ ޭ ފި ޔަވ ަޅުތ ަކ ެއ ް އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪ .‬ވި ް‬ ‫ސނުންތ ަކ ެއ ް އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪ .‬ކ ަނޑައަޅަނ ްޖެހ ޭ ޢ ަޒ ުމްތ ަކ ެއ ް‬ ‫ވި ް‬ ‫އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪ .‬އ ަމި އްލ ަ ވަޒަނަށްޓަކ ައި އ ުފުލަނ ްޖެހ ޭ‬

‫އ ެހެންކ ަމުނ ް‬ ‫ޒި ނ ްމާތ ަކ ެއ ް އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ޒި ނ ްމ ާ އ ުފުލ ޭނީ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ސަ ފުތ ައ ް‬ ‫އި ތުރަށ ް ބަދ ަހި ކުރ ުމ ުގ ެ ރ ޫޙ ެއ ް އ ުފ ެދި ގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ާސ އ ޮއި ވަރުތ ަކ ާއި ދީ ނީ ބ ައި ބ ައި ވުންތ ަކުނ ް‬ ‫ސޔ ީ‬ ‫ި‬ ‫ސނ ާ‬ ‫ސަ ލާމ ަތ ްވ ެތި ބ ެ‪ ،‬ޤ ައ ުމ ުގ ެ ޙާލ ަތ ާމ ެދ ު ވި ް‬ ‫ފި ކުރ ު ކ ޮށ ްގެނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެދުވ ަހ ު ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް އ ެދި ނ ް ޢ ުދ ުވ ާނީ‬ ‫ހަމ ަލާއ ަ ީކ އ ޭ ކ ޭ ‪ 47‬އ ާއި އާރ ު‪.‬ޕީ‪.‬ޖީ ފަދ ަ އ ަތްމ ަ ީތ‬ ‫ހ ަތި ޔާރ ު ބޭނުންކ ޮށ ްގެނ ް ދި ނ ް ޙަމ ަލާއަކ ަށ ް‬ ‫ސ މި އ ަދ ު‬ ‫ނ ް‬ ‫ސ އެފަދ ަ ހ ަތި ޔާރަކުނ ް ނ ޫ ަ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ީވ ަ‬ ‫މި ފަދ ަ ޙަމ ަލ ާއ ެއ ް އ ައުމ ަކީ މި ހާރ ުގ ެ ހާލަތ ަށ ް‬ ‫ސނ ާއި ރ ު ވ ެދާނ ެ ކ ަމ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ބަލަނ ް‬ ‫ވި ް‬ ‫ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ބަދ ަހި ސަ ފުތ ައ ް‬ ‫ފޫއ ަޅ ުވ ާ‪ ،‬ބ ައި ބ ައި ކ ޮށ ްލުމ ަށްޓަކ ައި ހ ަދާނ ެ ކި ތަނ ްމ ެ‬ ‫ނނ ް އެބ ަޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ަ‬ ‫އ ުކ ުޅ ެއ ް ހުންނާނެކަނ ް ވި ް‬ ‫މި ންގ ަނޑ ާއި ކ ުޅ ެ‬ ‫ފި ކ ުރީ‬ ‫ސނުނ ްގ ެ‬ ‫އި ނ ް ާ‬ ‫ޝކަރުތ ައ ް ބ ައި ބ ައި ކ ޮށ ް‬ ‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ބާރުގަދ ަ ލ ަ ް‬ ‫ްސ ވި ހ ާލި ކ ޮށ ްލި ފަދ ައި ނ ް މި ފަދ ަ ޙަމ ަލ ާއ ެއ ް‬ ‫ވި އ ި‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ވ ެދާނ ެ‬ ‫ސ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ްވ ެ ް‬ ‫ކަންތ ައްތ ަކުނ ް‬ ‫މި ފަދ ަ‬ ‫ސނ ާ‬ ‫ކަމ ަށ ްވި ް‬ ‫ތ ައްޔާރ ުވާނ ް‬ ‫ސަ ލާމ ަތ ްވ ެތި ބުމ ަށ ް ދުރ ާލ ާ‬ ‫ސނ ާ‬ ‫އެބ ަޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬ފ ައި ސާއ ާއި ބާރަ ީކ އި ނ ް ާ‬ ‫އެނ ްމ ެ ބޮޑ ަށ ް ދ ަހި ވ ެތި ކުރ ުވ ާ އެކ ައްޗ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޝކަރުތ ައ ް ބ ައި ބ ައި ކ ޮށ ް‪،‬‬ ‫ސ ބ ޮޑ ެތި ލ ަ ް‬ ‫މި އީވ ެ ް‬ ‫ޤ ައ ުމުތ ައ ް އ ަޅ ުވ ެތި ކ ޮށ ްލުމ ަށ ް މި އ ަދ ު ދ ުނި ޔޭގ ައި‬ ‫ބޭނުނ ްކުރ ާ އ ެއ ް ހ ަތި ޔާރ ެވ ެ‪ .‬ބާރުގަދ ަ ޤ ައ ުމުތ ައ ް‬ ‫އ ަޑީ ގ ައި އ ޮވ ެ‪ ،‬އ ެކި ޖ ަމާޢ ަތްތ ަކުނ ް‪ ،‬ބ ަލި ކ ަށި‬ ‫ނި ކ ަމ ެތި ޤ ައ ުމުތ ަކ ާއި އ ަދި ކ ުރި އަރައި ގެނ ް‬ ‫ނ ޤ ައ ުމުތ ަ​ައ ް ބ ައި ބ ައި ކ ޮށ ްލުމ ަށ ް މ ުޅި‬ ‫އަނ ް ަ‬ ‫ދ ުނި ޔޭގ ައި ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަމުނ ް އަންނައި ރ ު‬ ‫ސ މި ފަދ ަ ޓެރަރި ސްޓުނ ްގ ެ އ ަމ ާޒ ު‬ ‫ރ ާއ ްޖެއ ަ ީކވ ެ ް‬ ‫ފ ަތްގ ަނޑަކ ަށ ްވުމ ަކީ އެކަށީގެނ ްވ ާ ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކާބަފ ައި ނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް ހޯދ ައި ދި ނ ް‬ ‫ޖީ ލުތަކ ަށ ް‬ ‫ނންއ ޮތ ް‬ ‫އަނ ް ަ‬ ‫މި ނި ވަންކަނ ް‬ ‫ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ް ކުރަނ ް‬ ‫މި ނި ވަންކ ަމ ުގ ެ ނި ޢުމ ަތ ުގ ެ‬ ‫އެބ ަޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވަޒަނ ްކުރެވ ޭނީ‬ ‫ނަށ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ަ‬ ‫އ ަޤ ު‬ ‫އ ިެމނި ވަންކ ަމ ެއ ް ޤ ެއ ްލި ދި އ ުމުންނ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަދ ު‬ ‫ދި ވ ެހި ންނަށ ް މި ނި ވަންކ ަމ ުގ ެ އ ަގ ު ވަޒަނ ް‬ ‫ސ ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އ ަޅ ުވ ެތި ވެފ ައި ވ ާ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ނ ުކުރ ެވުނ ު ަ‬ ‫މުސްލި މ ް ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ ލ ޮބ ުވ ެތި ރައ ްޔި ތުންނަށ ް‬ ‫މި ނި ވަންކަމ ަ ީކ ކި ހ ާ އ ަގުބ ޮޑ ު ޖ ަވ ާހި ރ ެއްކަނ ް‬ ‫އެބ ައި މީ ހުންނަށ ް ވަޒަނ ްކުރެވޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަދ ު‬ ‫ބ ައި ބ ައި ކ ޮށ ްލުމ ަށ ް‬ ‫ޤ ައ ުމުތ ައ ް‬ ‫މުސްލި މ ް‬ ‫ޝމަނުނ ް ރ ާވ ާ ރޭވުންތ ަކ ުގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ދު ް‬

‫ބ ާރުގަދަ ޤ ައުމ ުތައް އަޑީގައި އޮވެ‪،‬‬ ‫އެ ިކ ޖަމ ާޢ ަތްތަކުން‪ ،‬ބަލިކަ ިށ ނިކަމ ެ ިތ‬ ‫ޤ ައުމ ުތަކާއި‬

‫އަ ިދ‬

‫ކުރިއަރައިގެން‬

‫އަންނަ ޤ ައުމ ުތ ަ​ައް ބައިބައިކޮށްލުމ ަށް‬ ‫މުޅި ދުނިޔޭގައި ޙ ަރަކާތްތެރިވަމ ުން‬ ‫ސ މިފަދަ‬ ‫އަންނައިރު ރ ާއްޖެއަކީވެ ް‬ ‫ޓެރަ ިރސްޓުންގެ އަމ ާޒުފަތްގަނޑަކަށްވު‬ ‫މ ަ ީކ އެކަށީގެންވާ ކަމ ެކެވެ‪.‬‬ ‫މި ންގ ަނޑ ާއި ކ ުޅ ެ‬ ‫ސނުނ ްގ ެ ފި ކ ުރީ‬ ‫އި ނ ް ާ‬ ‫ދީ ނީ ގ ޮތުނ ް ބ ައި ބ ައި ކ ޮށ ްލުނ ް ހި މެނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ މި އ ަދ ު މި ފަދ ަ ކުލަވަރުތ ައ ް‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ދ ޭތެރ ެ ދ ޭތެރ ެއި ނ ް ދ ަނީ ފެންނަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫އ ެހެންކ ަމުނ ް މި ފަދ ަ ކަންތ ައްތ ަކުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސތ ަޤްބަލ ަށްޓ ަކ ާ‬ ‫ސަ ލާމ ަތ ްވ ެ ތި ބ ުމީ ޤ ައ ުމ ުގ ެ މ ު ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް އ ެޅި ދާނ ެ ވަރަށ ް ހަރ ުދާނ ާ‬ ‫ސތ ަޤުބ ަލ ުގ ެ ދ ަރި ންނަށްޓ ަކ ާ‬ ‫ފި ޔަވ ަޅ ެކ ެވ ެ‪ .‬މ ު ް‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްފާހަގ ަކުރ ާއި ރ ު‬ ‫ޞރ ުގ ެދުވ ަ ް‬ ‫ނ ް‬ ‫ަ‬ ‫ނންއ ޮތ ް ޖީ ލުތަކ ަށ ް‬ ‫ޞރ ު’ އަނ ް ަ‬ ‫ނ ް‬ ‫މި ‘ ަ‬ ‫އ ަމާނ ާތ ްތ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު ރައ ްދުކ ޮށ ްދެވ ޭނީ އި ސްވ ެ‬ ‫ސނ ާ އެފަދ ަ‬ ‫މި ދެންނ ެވުނ ު ކަންތ ައްކަތަކ ަށ ްވި ް‬ ‫ނޭދެވ ޭ ކަންތ ައްތ ަކުނ ް ދުރ ުވ ެ‪ ،‬ރައ ްކ ާތ ެރި ވ ެ‪،‬‬

‫ސނ ާ‬ ‫ސ އ ަމި އްލައ ަށ ް ވި ް‬ ‫ކޮނ ްމ ެ ފަރުދ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫އެކަމ ަށ ް ހ ޭލ ާ ތި ބ ެގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެ އި ސްލ ާމ ްވުމ ަށްފ ަހ ު‬ ‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އ ެކި ބާރުތ ަކުނ ް ރ ާއ ްޖ ެ އ ަޅ ުވ ެތި ކ ޮށ ްލުމ ަށ ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ް ކ ޮށްފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޕ ޯޗުގީޒުންނ ާއި‬ ‫ސ‬ ‫ނ ް‬ ‫މ ަލ ާބ ާރީ ންނ ާއި ހ ޮޅި ންނ ާއި އ ަދި މި ނ ޫ ަ‬ ‫ތ ަފ ާތ ު ބާރުތ ަކުނ ް ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެއ ާއި ތ ޮޅި‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ މި ނި ވަންކ ަމ ާއި ކ ުޅެފ ައި ވާކަނ ް ތ ާރީ ޚުނ ް‬ ‫ހ ެކި ދ ެއ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއްޖ ޭގ ެ މި ނި ވަންކަނ ް ގ ެއ ްލި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ކޮނ ްމ ެ ފަހަރަކ ު ދި ވ ެހި ންނަށ ް މި ނި ވަންކަނ ް‬ ‫ހޯދ ައި ދީ ފ ައި ވ ަނީ ޤ ައ ުމ ުދ ެކ ެ ލ ޯބި ވ ާ މި ލ ޮބ ުވ ެތި‬ ‫ސގ ަނޑ ަށ ް އުފަނ ް ދި ވ ެހި ދ ަރި ނ ްގ ެ‬ ‫ދި ވ ެހި ފ ަ ް‬ ‫މި ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ޚި ދުމ ަތްތ ަކުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޤުރ ުބ ާނީ‬ ‫ސފ ައި ވ ާ‬ ‫މި ނި ވަންކަމ ަށްޓ ަކ ާ އޮހ ޮރި ގެނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ލ ޭގ ެ ހަމ ަ ކޮނ ްމ ެ ތި އ ްކ ެއ ްގ ެ އ ަގ ު‬ ‫ހި ތ ުގ ެ އެނ ްމ ެ ފުނ ްމި ނުނ ް ޝުކުރ ުވ ެރި ވ ާ ހ ާލ ު‬ ‫ވަޒަނ ްކުރަމ ެވ ެ‪ .‬މި ފުރ ުޞަ ތުގ ައި ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 3‬ގ ައި‬ ‫ޞރ ުގ ެ ދުވ ަހ ުގ ެ އ ަބ ްޠ ާލުންނަށ ް‬ ‫ނ ް‬ ‫ޝަ ހީދ ުވ ެދި ޔަ ަ‬ ‫ހެޔ ޮ ދ ުޢ ާކުރަމުނ ް އެބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ ޒި ކުރ ާ އ ާކުރަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ރަޙުމ ަތުގ ަ‬ ‫ނވ ަ ް‬ ‫ީކރި ތި ވަންތ ަ މ ާތ ް ﷲގ ެ ތ ަ ަ‬ ‫އަބ ަދ ުމ ެ އެއ ަބ ްޠ ާލުނ ް ލ ެހ ެއްޓ ެވުނ ް އ ެދި ދ ުޢ ާ‬ ‫ނވ ަމ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ދ ުޢާއ ަ ީކ އ ެކ ުވ ެރި‬ ‫ދަނ ް ަ‬ ‫ހި ތްތ ަކ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ބަދ ަހި ސަ ފުތ ަކ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ލ ެހ ެއްޓ ެވ ުމ ެވ ެ‪ީ .‬ކރި ތި‬ ‫ގ ޮތުގ ައި ދި ވ ެހި ި‬ ‫ސ ރަޙުމ ަތުގ ަ މި ލ ޮބ ުވ ެތި ދި ވ ެހި‬ ‫ނވ ަ ް‬ ‫ﷲ ގ ެ ތަ ަ‬ ‫ޤ ައ ުމ ު މި ނި ވަންކަންމ ަ ީތ އަބ ަދ ުގ ެ އަބަދ ަށ ް‬ ‫ދަމަހ ައްޓ ަވ ާށި އ ެވ ެ‪ .‬އ ާމީ ނ ް‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪2‬‬

‫ސލ ާމ ް ީދނ ެވެ‪ .‬މި ީދނ ުގެ ރިވެ ިތ އާދަތަކާއި ގޮތްތައް‬ ‫ސރ ެ އަޅުގ ަނޑުމ ެންގެ ދީނަ ީކ މ ާތްވެގެންވާ އި ް‬ ‫ޒަމާނ ުއް ު‬ ‫އަޅުގ ަނޑުމ ެންގެ ތެރ ޭގައި ވަ ީނ ފެތުރިފައެވެ‪ީ .‬ދނ ުގެ ކަންކަން އަދާކޮށް ީދނ ުގައި ބ ާރުއަޅަން އަންގަވާފައިވާ ކަންތައްތަކަށް‬ ‫ސ ކުރަން ނ ުވަތަ ފަރުވާތެރިވުމ ަށް‬ ‫ސލިމ ަކަށްވެ ް‬ ‫ފަރުވާތެރިވުމ ުގެ ވަރުގ ަދަ ރ ޫޙެއްވަ ީނ އާލ ާކުރެވިފައެވެ‪ .‬އާދެ! ކޮންމ ެ މ ު ް‬ ‫ސ‬ ‫ބ ާރުއަޅާ ކަންތައްތަކެއް ވެއެވެ‪ .‬މިގޮތުން އަޅ ު​ުގ ަނޑުމ ެންގެ ޤ ައުމިއްޔަތު ރައްކާތެރިކޮށް ދެމ ެހެއްޓުމ ަ ީކ އަބަދުވެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ ވާޖިބުވެގެންވާ ކަމ ެކެވެ‪ .‬އަ ިދ މިކަން ކުރުމ ަށްޓަކައި އަބަދުވެ ް‬ ‫އަޅުގަނޑުމ ެންގެ ކޮންމ ެ ފަރުދެއްގެ މ ައްޗަށްވެ ް‬ ‫ތައްޔ ާރަށް ތިބެންޖެހޭ ކަމ ެވެ‪.‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ދީ ނ ް ކ ުރި އ ަށްނެރ ެ‬ ‫އެއ ަށ ް ރައ ްކ ާތ ެރި ކަނ ް ދި ނ ުމުގ ައި ސާބި ތުކ ަމ ާއ ެކ ު‬ ‫ތ ެދ ުވާނ ް ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ދެންނ ެވި ތ ެދ ުވުނ ް‬ ‫ތ ެދ ުވ ެ‪ ،‬މި މ ަތި ވ ެރި ޤުރ ުބާނ ް ވާނ ްޖެހ ޭނީ‬ ‫ސފ ައި ންނ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހަމ ައެކ ަނި ޤ ައ ުމ ެއ ްގ ެ ި‬ ‫ސ ބ ޮލުގ ައި‬ ‫ވ ަކި ވ ަކި ކޮނ ްމ ެ ފަރ ުދ ެއ ްގ ެވ ެ ް‬ ‫އ ެޅި ފ ައި ވ ާ އެނ ްމ ެ ބ ޮޑ ު ޒި ނ ްމ ާއ ެވ ެ‪ .‬ވީމ ާ‪،‬‬ ‫ކޮނ ްމ ެ ވ ަގ ުތ ެއްގ ައި ނުވަތ ަ ކޮނ ްމ ެ ތަނ ެއްގ ައި‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ތި ބެނ ްވ ާނީ‬ ‫ތި ބި ކ ަމުގ ައި ވި އ ަ ް‬ ‫ވަރަށ ް ސާބި ތުކ ަމ ާއ ެކ ު މި މ ަތި ވ ެރި ޤުރ ުބ ާނީ އ ަށ ް‬ ‫ތ ައްޔާރ ުވ ެގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ކޮނ ްމ ެ ި‬ ‫މި ލ ޮބ ުވ ެތި‬ ‫ޝަ އ ްކ ެތްނ ެތްގ ޮތުގ ައި‬ ‫މީ ހ ަކީ‬ ‫ވަޠަނ ާއި މ ާތ ްވ ެގެނ ްވ ާ އި ސްލ ާމ ްދީ ނ ް ހި މާޔަތ ް‬ ‫ކުރުމ ަށްޓަކ ައި އެބޭކ ަލުނ ްގ ެ ހ ަށި ތ ައ ް އެނ ްމ ެ‬

‫ ‪2‬‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫މާޒީއަށް ބަލާއިރު އަޅުގ ަނޑުމ ެންގެ‬ ‫ސލ ާމ ް ީދނާއި‬ ‫އަތުން މ ާތްވެގެންވާ އި ް‬ ‫ފޭރިގ ަންނަން‬ ‫ވަޠަން‬ ‫މިލ ޮބުވެ ިތ‬ ‫ވަރަށްގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ވަރަށްގިނ ަ‬ ‫ކޮށްފައެވެ‪.‬‬ ‫ފަރ ާތްތަކުންވަ ީނ‬ ‫އެފަދަ‬ ‫ކަމ ަ ީކ‬ ‫ހަނދާންކުރަން ީވ‬ ‫ސ އެފަދަ ކޮންމ ެ‬ ‫ކޮންމ ެ ފަހަރަކުވެ ް‬ ‫އަޅުގ ަނޑުމ ެންގެ‬ ‫ސ‬ ‫ޙާލަތެއްގައިވެ ް‬ ‫ހިތްވަރުގ ަދަ އަޒުމ ް ވަރުގ ަދަ އަ ިދ‬ ‫ކެރ ޭ ދިވެހި ދަރިންވަ ީނ ދުޝްމަނ ުންގެ‬ ‫ސަފުތައް ރ ޫޅާލ ާފައ ެ​ެވެ‪.‬‬ ‫ނއަކ ަށ ް ހަދ ިައގެނ ް‬ ‫ކ ުރީ ސަ ފުގ ައި އ ައްޑ ަ ަ‬ ‫ތ ެދ ުވާނ ެ އ ަދި އެފަދ ަ ގަދަފަދ ަ ހި ތްވަރ ެއ ް‬

‫ހުންނާނ ެ މީ ހ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ހަމ ަމި ޤ ައ ުމ ުގ ެ އ ާއ ްމ ު‬ ‫ސ ތި ބ ެނީ މި މ ަތި ވ ެރި‬ ‫ފަރ ުދުންނ ާއި ޖ ަމާޢ ަތްތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ޒި ނ ްމ ާއ ެއ ް ކ ަމުގ ައި‬ ‫މ ަސަ އްކަތ ަކީ އ ެމީ ހުނ ްގ ެވ ެ ް‬ ‫ދ ެކި ގެނ ް އ ަދި މި ކަމ ަށ ް މި ވަރުގަދ ަ ޖި ހާދ ަށ ް‬ ‫ހާލ ަތ ާއި އ ެއްގޮތ ަށ ް ތ ެދުވަނ ް ތ ައްޔާރަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދީ ނ ާއި ޤ ައ ުމ ު ހި މާޔަތ ް ކުރ ުމުގ ައި ޢ ަޒ ުމ ް ނުވަތ ަ‬ ‫އ ެދުނ ް އެނ ްމ ެ ވަރުގަދައ ަށ ް ހި ތ ުތެރޭ އ ެނބުރޭ‬ ‫ސ ޝަ ތ ްކ ެއ ް ނ ެތްގ ޮތުގ ައި‬ ‫ބަޔަކ ަށ ްވ ާނީ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ންނ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ދި ވ ެހި‬ ‫ި‬ ‫އެޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ޝގ ައި ހަމ ަ‬ ‫ސ ހަމ ަ މި ޖ ޯ ް‬ ‫ނ ީކވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ަ‬ ‫ި‬ ‫ނ ީކ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ަ‬ ‫ި‬ ‫މި ހި ތްވަރުގ ައި ތި ބި ބ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޚ ާއ ްޞަ ކ ޮށ ް ޤ ައ ުމ ާއި ދީ ނ ް އ ަދި ވ ެރި ންނ ާއި‬ ‫ރައ ްޔި ތުނ ް ހި މާޔަތ ްކުރ ުމ ުގ ެ ވަރުގަދ ަ ޒި ނ ްމ ާ‬ ‫އެބ ައ ެއ ްގ ެ ބ ޮލުގ ައި އ ެޅި ފ ައި ވ ާ ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ހަމ ައ ެހެނ ްމ ެ ދީ ނ ާއި އ ަދި ކ ުރި ނ ް ލި ޔ ެވި ދި ޔަ‬ ‫ކަންތ ައ ް ރައ ްކ ާތ ެރި ކ ޮށ ް ހި މާޔަތ ް ކުރުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ވަރަށ ް ފ ުރި ހަމަޔަށ ް ތ ައްޔާރ ުވ ާ‪ ،‬ކަމ ަށ ް ބޭނުނ ްވ ާ‬ ‫ޓްރޭނި ނ ްގ ލި ބި ފ ައި ވ ާ ބ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ާދ ެ! ވަޠަނ ާއި ދީ ނ ް ހި މާޔަތްކ ޮށ ް‬ ‫ހ ަނގުރާމަކ ޮށ ް‬ ‫ކުރުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ރައ ްކ ާތ ެރި‬ ‫ހި ތްވަރ ާއ ެކ ު މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރ ުމ ުގ ެ އި ތުރުނ ް‬ ‫ސ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ކޮނ ްމ ެ އ ާއ ްމ ު ފަރުދަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫މި ކ ަމުގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވ ެވި ދާނ ެ އެތ ައްގ ޮތްތ ަކ ެއ ް‬ ‫އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪ .‬އެގ ޮތުނ ް ޤ ައ ުމ ުގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ނ ދީ ނީ ިޚޔ ާލުތ ަފ ާތ ުވުންތ ަކ ާއި‬ ‫އ ުފ ެދ ެމުނ ް އަނ ް ަ‬ ‫ޤ ައ ުމީ ރ ޫޙ ް މ ަޑުމ ަޑުނ ް ނ ެތި ގެނ ް ދި އުންފަދ ަ‬

‫ޕ ްރައިވެޓް އަފްސާން އަފީފް‬ ‫(ސ‪.‬ނ ‪)6243‬‬

‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް‬ ‫ކަންތ ައ ް ހ ުއ ްޓުވަނ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ކަންތ ައްތ ަކ ެއ ް ކުރ ެވި ދާނ ެވ ެ‪ .‬އެގ ޮތުނ ް‬ ‫ތ ަފ ާތ ު ގި ަ‬ ‫ދީ ނީ ޚި ލ ާފ ުވުންތ ައ ް ނައ ްތ ާލުމ ަށްޓަކ ައި ނުވަތ ަ‬ ‫ކުޑ ަކުރުމ ަށްޓަކ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ރައްޓ ެހި ންނ ާއި‬ ‫ޤ ައ ުމުގ ައި‬ ‫ޝވަރާކ ޮށ ް އ ަދި‬ ‫މަ ް‬ ‫އެކ ަމ ާއި‬ ‫ނ ބޭކ ަލުނ ްގ ެ ލ ަފ ާ ހޯދ ައި‬ ‫ސ ދަނ ް ަ‬ ‫ތި އ ްބ ެވި އި ް‬ ‫އެބޭކ ަލުނ ްގ ެ ނަސޭ ޙ ަތްތ ައ ް އ ާއ ްމުންނ ާއި ހަމައ ަށ ް‬ ‫ަސލ ަތ ެއ ް ޤ ާއި މ ް ކުރަނ ް ޖެހޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފޯރ ުވާނ ެ ވ ީ‬ ‫އ ެކި އ ެކި ޖ ަމާޢ ަތ ް ޖ ަމާޢ ަތްތ ަ​ަކ ާއި ވާހަކަދ ައ ްކ ާ‬ ‫ދީ ނ ާއި ވަޠަނަށްޓަކ ައި ހ ަށި ގ ަނޑ ާއި ފުރާނައި ނ ް‬ ‫ޤުރ ުބާނ ްވުމ ަށ ް ތ ައްޔާރަށ ް ހ ުރި މީ ހަކ ަށ ް ވ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ީކ‬ ‫ސފ ައި ނ ް ަ‬ ‫އ ާދ ެ! އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ި‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ދެކޭގ ޮތުގ ައި މި ކަމ ަށ ް އެނ ްމ ެ‬ ‫އި ސްސަ ފުގ ައި‬ ‫ނގ ައި ‪،‬‬ ‫ސ ަ‬ ‫އި ް‬ ‫ފުރަތަމ ަ‬ ‫ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވާނ ްޖެހ ޭ ޖ ަމާޢ ަތ ެވ ެ‪ .‬ސަ ބަބ ަ ީކ‬ ‫އ ަދި‬ ‫ނ ީކ ޚ ާއ ްޞަ ކ ޮށ ް ދީ ނ ާއި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ަ‬ ‫ި‬ ‫ވ ެރި ންނ ާއި ރައ ްޔި ތުނ ް ހި މާޔަތްކ ޮށ ް ޤ ައ ުމުގ ައި‬ ‫ސކަނ ް ޤ ާއި މ ްކުރުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ސުލްހ ަ މ ަސަ ލ ަ ް‬ ‫ވަރަށ ް ޚ ާއ ްޞަ ތ ަމ ްރީ ންތ ަކ ެއ ް ކުރ ެވި ފ ައި ތި ބި‬ ‫ސ‬ ‫ބަޔަކ ަށ ް ވ ުމ ެވ ެ‪ .‬އެބޭކ ަލުނ ް މި ހާރ ުވ ެ ް‬ ‫ސ ގ ަޑި އި ރ ު ކުރައްވ ަމުނ ް ގެންދަވ ަނީ‬ ‫ސަ އ ު ީވ ް‬ ‫މި ދެންނ ެވި ގަދަފަދ ަ މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެވ ެ‪ .‬ތ ައްޔާރ ު‬

‫ވަޠަނަށްޓަކ ައި‬ ‫ދީ ނ ާއި‬ ‫ކުރަމުންދ ަނީ‬ ‫ހ ަށި ގ ަނޑ ާއި ފުރާނައި ނ ް ޤުރ ުބާނ ްވުމ ަށ ް‬ ‫ތ ައްޔާރަށ ް ތި އ ްބ ެވި ދި ވ ެހި ލ ޭހި ނގ ާ ދި ވ ެހި‬ ‫ދ ަރި ންނ ެވ ެ‪ .‬މި ފަދ ަ ބ ޮޑ ެތި ކަންތ ައްތ ަކުގ ައި‬ ‫ސއްޔަތ ު‬ ‫ހ ައި ި‬ ‫މީ ހ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫ސ ބ ޮޑ ެވ ެ‪ .‬ޒި ނ ްމ ާ ވަރަށ ްވ ެ ް‬ ‫ވަރަށ ްވ ެ ް‬ ‫ބ ޮޑ ެވ ެ‪ .‬އެބޭކ ަލުނ ްގ ެ މ ަސަ އްކ ަތްތަކ ަ ީކ‬ ‫ހ ަނގުރާމ ަކުރ ުމ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މި ކުޑ ަ‬ ‫ޤ ައ ުމުގ ައި ހ ަނގުރާމ ައ ެއ ް ކުރަނ ްޖ ެހުނުކ ަމުގ ަ‬ ‫ސ ނަސޭ ޙ ަތ ް ދި ނ ުމ ާއި އ ެކ ުވ ެރި ކަނ ް‬ ‫އި ވި އ ަ ް‬ ‫ސ ވަރަށ ް‬ ‫އ ަލ ާވާކަހަލ ަ ޕްރ ޮގްރ ާމްތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫ގި ނައި ނ ް ހި ންގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ފަދ ަ ޕްރ ޮގްރ ާމްތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ސބ ަބުނ ް އ ާއ ްމުނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި އ ެކ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި‬ ‫ަ‬ ‫އ ެއްބ ައި ވަންތަކަނ ް އ ާލ ާވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް‬ ‫ސ‬ ‫މި ލ ޮބ ުވ ެތި ވަޠަނ ް ހި މާޔަތ ްކުރ ުމ ު​ުގ ެ ރ ޫހ ްވ ެ ް‬ ‫އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ހި ތްތ ަކުގ ައި އ ާލ ާވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫މި މ ާތ ްދީ ނ ް ދ ެކ ެވ ާލ ޯބި އި ތުރ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ‬ ‫ހި މާޔަތ ް ކުރ ުމ ުގ ެ ރ ޫހ ެއ ް އ ުފ ެދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ފ ެނި ފ ައި ވ ަނީ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ މ ާޒީ ނ ްވ ެ ް‬ ‫މި ފަދ ަ ކަންތ ައްތ ަކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ާޒީ އ ަށ ް ބ ަލ ާއި ރ ު އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫އި ސްލ ާމ ްދީ ނ ާއި‬ ‫މ ާތ ްވ ެގެނ ްވ ާ‬ ‫އ ަތުނ ް‬

‫ނ‬ ‫ނނ ް ވަރަށ ްގި ަ‬ ‫މި ލ ޮބ ުވ ެތި ވަޠަނ ް ފ ޭރި ގަނ ް ަ‬ ‫ނ ފަރ ާތްތ ަކުންވ ަނީ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ް ވަރަށ ްގި ަ‬ ‫ކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪ .‬ހ ަދާނ ްކުރަނ ް ީވ ކަމ ަކީ އެފަދ ަ ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ސ އެފަދ ަ ކޮނ ްމ ެ ޙާލ ަތ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ފަހަރަކ ުވ ެ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ހި ތްވަރުގަދ ަ އ ަޒ ުމ ް ވަރުގަދ ަ‬ ‫ޝމަނުނ ްގ ެ‬ ‫އ ަދި ކެރޭ ދި ވ ެހި ދ ަރި ނ ް ވ ަނީ ދ ު ް‬ ‫ސަ ފުތ ައ ް ރ ޫޅ ާލާފ ައ ެ​ެވ ެ‪ .‬އެބ ައި މީ ހުނ ްގ ެ މ ަޤ ްޞަ ދ ު‬ ‫އ ަދި ކުރަންއ ައި ކަންތ ައ ް ނ ާކ ާމި ޔ ާބުކ ޮށ ްލ ާފ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްތި ީބ އެފަދ ަ‬ ‫އ ާދ ެ! މި ހާރ ުވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ޤުރ ުބ ާނީ ވާނ ްކެރޭ ހި ތްވަރުގަދ ަ ކ ަނޑުމ ަ ް‬ ‫އި ސްކ ެއ ުމ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ބޭނުނ ްކުރ ާ އެފަދ ަ ޢ ަޒ ުމ ް‬ ‫ވަރުގަދ ަ ދ ަރީ ންތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ަ އ ެދުވ ަހ ު ދ ެއ ްކި‬ ‫ސ ކުރާނަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހި ތްވަރ ާއި ފަންވަރ ު މި އ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫އެފަދ ަ ނުވަތ ަ އެޔަށ ްވުރ ެ ވަރުގަދ ަ ޙަމަލަތ ަކ ެއ ް‬ ‫ސ ސާބި ތ ުވ ެތި ބ ެ މ ާތ ްވ ެގެނ ްވ ާ‬ ‫އ ައި ކ ަމުގ ައި ވި އ ަ ް‬ ‫ވަޠަނަށްޓަކ ައި‬ ‫މި ލ ޮބ ުވ ެތި‬ ‫އި ސްލ ާމ ްދީ ނ ާއި‬ ‫ޤުރ ުބާނ ް ވާނަމ ެވ ެ‪ .‬ވ ެރި ނ ްގ ެ އ ަމުރުތަކ ަށ ް‬ ‫ކި ޔަމަނ ްތ ެރި ވ ެ އި ސްވ ެ ލި ޔ ެވުނ ު ކަންތ ައްތ ައ ް‬ ‫ހި މާޔަތ ް ކުރުމ ަ ީކ އ ަދި އެކަންތ ައްތަކ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ޤުރ ުބާނ ްވުމ ަށ ް ތ ައްޔާރަށ ް ތި ބުމ ަ ީކ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ސ އެނ ްމ ެ ފުރަތަމ ަ ވ ާޖި ބ ު‬ ‫ކޮނ ްމ ެ މީ ހ ެއ ްގ ެވ ެ ް‬ ‫ކ ަމުގ ައި ދެކޭނަމ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪2‬‬

‫ސޢީދު‬ ‫ލ‪.‬ކޯޕ ްރަލް މ ުޙ ައްމ ަދު ޔަޒީދު ަ‬

‫ދ ުނި ޔެއ ަ ީކ އ ެއ ްހ ާލުނ ް އަނ ެއ ް‬ ‫ހާލ ަށ ް ބަދ ަލ ުވ ެގެނ ްދ ާ އ ެއްޗ ެއްކ ަމުނ ް އ ެކި‬ ‫ސވަރ ު ބާރުގަދ ަވ ެ ތަރައ ްޤީ ލި ބ ެމުންދ ަނީ‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫އ ެކި ޤ ައ ުމުތަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬މި ދެންނ ެވި ހަމ ައި ގ ެ‬ ‫މ ަތި ނ ް އި ސްލ ާމީ އުންމ ަތ ް ކ ުރި އަރައި‬ ‫މަދ ަނި އްޔަތ ު‬ ‫ޢި ލ ްމ ާއި‬ ‫އެބ ައި މީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫ސވަރ ު ދ ުނި ޔެއ ަށ ް ވ ެރި ވި ގ ޮތ ް ތ ާރީ ޚުނ ް‬ ‫އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ނނ ް އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪ .‬އެއ ަށްފ ަހ ު ކ ުރީ ގ ައި‬ ‫ފެނ ް ަ‬ ‫ދެންނ ެވި ބަދ ަލ ުވުނ ް އެތ ައ ް ސަ ބ ަބުތ ަކ ެއ ް‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ވ ެ އި ސްލ ާމީ އުންމަތ ަށ ްވުރ ެ ޔޫރަޕ ްގ ެ‬ ‫ނތީޖާއަކ ަށ ް ީވ‬ ‫ދ ަޢުލ ަތްތ ައ ް ކ ުރި އަރައި ފި އ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ނ ދ ަޢުލ ަތްތ ަކ ުގ ެ ވ ެރީ ނ ްގ ެ‬ ‫ޔޫރަޕ ްގ ެ ގި ަ‬ ‫ހި ތްތ ަކުގ ައި ބަދ ަލ ު ހި ފ ުމ ުގ ެ ހ ަސަ ދ ަވ ެރި‬ ‫އ ަލި ފާންގ ަ​ަނޑ ު ރ ޯވ ެ‪ ،‬އި ސްލ ާމީ އުންމ ަތ ުގ ެ‬ ‫އ ެކި ޤ ައ ުމުތ ައ ް އ ަޅ ުވ ެތި ކުރަނ ް ފ ެށ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެކ ަމ ުގ ެ އެނ ްމެބ ޮޑ ު ސަ ބ ަބ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ީވ ޚ ުދ ު‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އި ސްލ ާމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތެރެއ ަށ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫އ ައި މ ަތި ވ ެރި ތ ަޢުލީމ ާއި ހި ތްމ ަތ ާއި އ ެކ ު‬ ‫ރ ޫޙ ް‬ ‫މ ަތި ވ ެރި‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ނަގާލ ައި އ ެއްބ ައި ވަންތަކަނ ް ގ ެއ ްލި ގެނ ް‬ ‫ދި ޔ ުމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪ .‬ކަންނ ެތްކ ަމ ާއި‬ ‫ގ ޮތްނ ެތްކ ަމ ުގ ެ ތެރެއ ަށ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ނތީޖ ާއ ެއ ްގ ެ‬ ‫ަ‬ ‫ދި ޔ ުމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގ ޮތުނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ފ ަޤީ ރ ުވ ެ‪ ،‬ބ ައި ބ ައި ވ ެ‪،‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އ ަޅ ުވ ެތި ވ ުމ ެވ ެ‪ .‬ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‬ ‫މުސްލި މުނ ް މި އ ަދ ު މި ދެކ ޭ އ ަޅ ުވ ެތި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ސލ ަކީ މި ދެންނެވީއ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެއި ތުރުނ ްސޮ ީލ ީބ‬ ‫އަ ް‬ ‫ހ ަނގުރާމ ައި ނ ް އ ެމީ ހުނ ް ބ ަލި ވ ެ ކުރ ެވުނ ު‬ ‫ހި ތި ތ ަޖ ުރި ބާއ ަ ީކ އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ހި ތުނ ް ބި ންވ ަޅ ު‬ ‫ނ ެގި ފ ައި ވ ާ ހ ަސަ ދ ައި ގ ެ އ ަލި ފާންގ ަނޑ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނތީޖާއަކ ަށ ް ީވ މުސްލި މުނ ް އ ަތުނ ް އ ެމީ ހުނ ް‬ ‫ަ‬ ‫ސކ ޮށ ް‬ ‫ބ ަލި ވާނ ްޖ ެހުނ ު ސަ ބ ަބުތ ައ ް ހ ޯދ ާ ދި ރ ާ ާ‬ ‫އެކަމ ަށ ް އަޅަނ ްޖެހ ޭ ފި ޔަވ ަޅުތ ައ ް އ ެޅ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސނ ުނީ މުސްލި މުނ ް‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް އ ެމީ ހުންނަށ ް ވި ް‬ ‫އެކ ަތި ގ ަނޑ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ތި ބި ހ ާ ދުވަހ ަކ ު‬ ‫މުސްލި މުނ ް ބ ަލި ކ ޮށ ެއ ް ނ ުލެވޭނެކ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދި އ ެއްބ ައި ވަންތަކ ަމ ާއި އ ަޚުވ ަތ ްތ ެރި ކަނ ް‬ ‫އ ޮތ ްހ ާހި ނދ ަކ ު‬ ‫ތެރޭގ ައި‬ ‫އ ެމީ ހުނ ްގ ެ‬

‫‪30‬‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫މުސްލި މުނ ް ބ ަލި ނ ުކުރެވޭނެކ ަމ ެވ ެ‪ .‬އެއ ަށްފ ަހ ު‬ ‫އ ެމީ ހުނ ްފ ެ ީށ މުސްލި މުނ ްގ ެ އ ަޤީ ދ ާ ބ ަލި ކ ޮށ ް‬ ‫އ ެމީ ހުނ ް ބ ައި ބ ައި ކ ޮށ ްލުމ ަށ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ އި ތުރ ު‬ ‫ސ މި އ ަދ ު ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‬ ‫ްސލަކ ަށ ް ނ ުދި ޔަ ް‬ ‫ތ ަފ ީ‬ ‫ސލ ަ ީކ‬ ‫މުސްލި މުނ ް މި ދެކ ޭ އ ަޅ ުވ ެތި ކ ަމ ުގ ެ އ ަ ް‬ ‫މި ދެންނެވީއ ެވ ެ‪ .‬ޣ ައި ރ ު މުސްލި މުނ ްގ ެ ހި ތުގ ައި‬ ‫ސރ ެ‬ ‫މުސްލި މުންނ ާއި ދ ޭތެރޭ ޒ ަމާނުނ ް ު‬ ‫މި ކުޑ ަކުޑ ަ‬ ‫ނަފުރަތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ުފ ެދި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ސ މުސްލި މ ު ޤ ައުމަކ ަށ ްވ ާ ީތ‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖެއަކީވ ެ ް‬ ‫މި ފަދ ަ އ ަޅ ުވ ެތި ކ ަމ ުގ ެ ހި ތި ތ ަޖ ުރި ބ ާ ތ ާރީ ޚ ްގ ެ‬ ‫ސވަރ ު ދި ވ ެހި ންވ ަނީ ކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެކި ދުވ ަ ް‬ ‫އެތ ަށްފަހަރަކ ު‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖެވ ަނީ‬ ‫އ ަޅ ުވ ެތި ކ ަމ ުގ ެ ހި ތި ރަހ ަ ލި ބި ގެންފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ދި ވ ެހި ނ ް‬ ‫މި އި ނ ް ކޮނ ްމ ެ ފަހަރަކ ުވ ެ ް‬ ‫އ ަޅ ުވ ެތި ވެފ ައި ވ ަނީ ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ބަޔަކ ު‬ ‫ޤ ައުމ ަށ ް ޚި ޔާނ ާތ ްތ ެރި ވ ުމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަމި އްލ ަ އ ެދުނ ް އި ސްކުރ ުމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނނ ް ީވ ހަރުދަނާކ ަމ ާއި ‪ ،‬އ ެކ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި‬ ‫ބ ައ ެއްގ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫ސފަތ ައ ް އެބ ައ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސ ދ ޯދި ޔ ާ ި‬ ‫އ ެއ ްބާރ ުލުނ ް ނ ެތި ގ ޮ ް‬ ‫ނމ ަ ގ ެއ ްލި ގެނ ްދ ާނީ ހަމ ައެކ ަނި‬ ‫ތެރެއ ަށ ް ވ ެރި ވ ެއ ްޖ ެ ަ‬ ‫އެބ ައ ެއ ްގ ެ މި ނި ވަންކ ަމ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އެބ ައ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ސ ހި ނގ ައި ދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެބަޔަކ ު ނ ެތި ވ ެ ް‬ ‫ދީ ނ ްވ ެ ް‬ ‫ހި ނގ ައި ދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ މި ނި ވަންކ ަމ ާއި މ ެދ ު‬ ‫ޚި ޔ ާލ ުކުރ ާ ބަޔަކ ަށ ް މި އ ަދ ު ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ކ ޮނޑުގ ައި‬ ‫އ ެޅި ފ ައި ވ ާ މަސްއ ޫލި އްޔަތ ުގ ެ ބ ޮޑުކަނ ް ވަންހަނ ާވ ެގެނ ް‬ ‫ސ ތ ަކުރާރ ުވި‬ ‫ނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަމ ުދުނ ް މި ދ ައުރުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސދ ައި ގ ެ ބ ަޣ ާވ ާތ ްތ ެރި ހަރަކ ާތްތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ނ ފަ ާ‬ ‫ފި ތ ު ަ‬ ‫ނމ ައ ެވ ެ‪ .‬ވަރަށްބ ޮޑ ު‬ ‫ސނ ާ ަ‬ ‫މ ައްޗަށ ް ރަނގަޅ ަށ ް ވި ް‬ ‫ސ‬ ‫ޙ ަޤީ ޤ ަތ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ާދ ެ! އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އެނ ްމެނ ްވ ެ ް‬ ‫ހ ަނދާނ ް ހުންނާނ ެ ފަދ ައި ނ ް ‪ 1988‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪3‬‬ ‫ސ އި ސްވ ެ މި ދެންނ ެވި ފަދ ަ ފި ތުނައ ާއި‬ ‫ނ ދުވަހ ަކީވ ެ ް‬ ‫ވަ ަ‬ ‫ސ‬ ‫ނތީޖާކ ަމ ާއި މ ެދ ު އެކ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫އ ަމި އްލ ަ އ ެދ ުމ ުގ ެ ަ‬ ‫ސނުނ ްގ ެ ހި ތުގ ައި‬ ‫ދެބ ަހ ެއ ް ނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ބ ައ ެއ ް އި ނ ް ާ‬ ‫އ ުފެދ ޭ ދ ަހި ވ ެތި ކ ަމ ުގ ެ ނުބ ައި އ ެދުންތ ައ ް އ ެ ީއ ވ ަކި‬ ‫ނކ ަށ ް ޚ ާއ ްޞަ ވެފ ައި ވ ާ އ ެއްޗ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ވީމ ާ‪،‬‬ ‫ޒ ަމ ާ ަ‬

‫ތ ެދ ުވ ެރި ކޮނ ްމ ެ ދި ވ ެއްސެއ ްގ ެ ވ ާޖި ބ ަ ީކ އެކަނ ް‬ ‫ރަނގަޅ ަށ ް ހ ަނދުމ ަކުރ ުމ ެވ ެ‪ .‬އެކަމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ވާނ ްހ ުރި ހ ުރި ހ ާ ތ ައްޔ ާރީ އ ެއ ް ވ ެގެނ ް ހުރ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތި މ ާގ ެ ދީ ނ ުގ ެ ދި ފ ާޢުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ތި މ ާގ ެ ވަޒަނ ުގ ެ‬

‫ދޮންބަނ ްޑާރައި ންފަދ ަ‬ ‫އ ަލި ރަސްގ ެފާނ ާއި‬ ‫ޤ ައ ުމ ުދ ެކ ެ ލ ޯބި ވ ާ ޤ ައުމ ަށ ް ތ ެދ ުވ ެރި‬ ‫ދި ވ ެހި ދ ަރީ ނ ް ޤ ައުމ ަށްޓަކ ައި ވި ޤުރ ުބ ާނީ ގ ެ‬ ‫ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪ .‬އި ސްވ ެ މި ދެންނ ެވި ބޭކ ަލުނ ް‬ ‫ޤ ައުމ ަށ ް އ ެކުރ ެއ ްވި ޚި ދުމަތ ަ ީކ އެތ ައ ް ޖީ ލ ެއ ް‬ ‫ސ ވަންހަނ ާވެފ ައި ވ ާ‬ ‫ނއ ަޅ ާ ދި ޔައި ރ ުވ ެ ް‬ ‫ފަހ ަ ަ‬ ‫ޚި ދުމ ަތްތ ަކ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސަ ލާމަތ ަށ ް ޓަކ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ދ ަރި ނ ްގ ެ‬ ‫ސތ ަޤްބަލ ަށ ް ޓަކ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މު ް‬

‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ މި ނި ވަންކ ަމ ާއި އ ަމި އްލ ަ‬ ‫ސޔާދ ަތ ު މި ހާތަނަށ ް ގ ެއ ްލި ފ ައި ވ ަނީ ‪3‬‬ ‫ި‬ ‫ފަހަރ ެއ ްގ ެ މ ަ ީތންނ ެވ ެ‪ .‬ޕ ޯޗްގީޒުންނ ާއި ހ ޮޅި ނ ް‬ ‫ޭސނ ް ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް އި ސްތި އ ުމާރ ުކ ުރި‬ ‫އ ަދި އި ނގި ރ ި‬ ‫ކުރ ުމުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ޕ ޯޗްގީޒުނ ްގ ެ ‪ 17‬އަހަރ ުގ ެ‬ ‫އ ަޅ ުވ ެތި ކަނ ް‬ ‫އި ސްތި އ ުމ ާރީ‬ ‫އ ަނި ޔ ާވ ެރި‬ ‫ނ ީއ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ކޮނ ްމ ެ ދި ވ ެހި‬ ‫ނި މުމަކ ަށ ް ގ ެ ަ‬ ‫ސ ބި ންވ ަޅ ު ނ ެގި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ދ ަރި އ ެއ ްގ ެ ހި ތުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫އުތީމ ު މ ަހާރަދުނ ް ނުވަތ ަ އ ައްސުލ ްޠާނ ް‬ ‫ޣ ާޒީ މުޙަންމ ަދ ު ތ ަކުރ ުފާނ ުލ ް އ ަޢްޒ ަމ ް‬ ‫ސރީ ސަ ވ ަދީ އްތ ަ މ ަހާރަދުންނ ެވ ެ‪ .‬ހ ޮޅި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫އ ަޅ ުވ ެތި ކ ަމުނ ް ދި ވ ެހި ންނަށ ް މި ނި ވަންކަނ ް‬ ‫ނުވަތ ަ‬ ‫ދޮންބަނ ްޑާރައި ނ ް‬ ‫ހ ޯއްދ ަވ ާދ ެއ ް ީވ‬ ‫އ ައްސުލ ްޠާނ ް ޣ ާޒީ ހ ަސަ ނ ް ޢި އ ްޒ ުއ ްދީ ނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސވަނ ްދެނ ް‬ ‫ނ ދުވ ަ ް‬ ‫އެއ ަށްފ ަހ ު ރ ާއ ްޖ ެ އެނ ްމ ެ ގި ަ‬ ‫ޭސ އި ސްތި ޢ ުމ ާރީ‬ ‫އ ަޅ ުވ ެތި ވެފ ައި އ ޮ ީތ އި ނގި ރ ި‬ ‫ޭސނ ްގ ެ‬ ‫އި ނގި ރ ީ‬ ‫ދ ަށުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވ ަކި ތ ަކ ުގ ެ‬ ‫އެތ ަށ ް އަހަރ ެއ ް ީވ އި ސްތި ޢ ުމ ާރީ ވ ެރި ކަނ ް‬ ‫ނ‬ ‫ނ ީއ ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ދެވ ަ ަ‬ ‫ނި މުމަކ ަށ ް ގ ެ ަ‬ ‫ާޟލ ް‬ ‫ސ އ ަލ ްފ ި‬ ‫ޖ ުމ ުހ ޫރި އްޔ ާގ ެ ފުރަތަމ ަ ރަ ީއ ް‬ ‫ާޞރ ު ކުރ ެއ ްވި އ ަގ ުހ ުރި‬ ‫ވ ެލާނާގ ޭ އި ބްރ ާހި މ ް ނ ި‬ ‫ނތީޖ ާއ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްޕ ުޅުތ ަކ ުގ ެ ަ‬

‫ސފ ައި ގަޔ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ފ ުލ ޯކ ު ވާހަކަތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ނ‬ ‫ލި ޔ ެވި ގެނ ްވ ާ ތ ާރީ ޚ ްގ ެ އަލީގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ފެނ ް ަ‬ ‫ސ ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖެއ ަ ީކ‬ ‫ފެނުންތ ަކ ުގ ެ މ ައްޗަށ ް ބ ެލި ޔަ ް‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި ބަޔަކ ު ވަޒަނ ްވ ެރި ވ ެ ދި ރި އ ުޅެނ ް‬ ‫ސރ ެ މި ނި ވަނ ް ޤ ައ ުމ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ދ ެމި އ ޮތ ް‬ ‫ފެށީއ ް ު‬ ‫ތަނ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަމި އްލ ަ ވ ެރި ކ ަމ ެއ ް ހި ނގ ަމުންއ ައި‬ ‫މި ނި ވަނ ް ތަނ ެކ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެހި ނ ް އ ަޅ ުވ ެތި ކ ުރި‬ ‫ކޮނ ްމ ެ ފަހަރަކ ުވެސް‪ ،‬މި ޤ ައ ުމ ު ދުޝްމި ނުނ ްގ ެ‬ ‫ކި ބ ައި ނ ް ސަ ލާމ ަތްކ ޮށ ް މި ނި ވަނ ް ތަނ ެއ ްގެގ ޮތުގ ައި‬ ‫މި އ ަދ ުގ ެ ދ ަރީ ންނ ާއި ހަމަޔަށ ް ގެނެސްދީ ފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ސގ ަނޑ ަށ ް އުފަނ ް ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ މި ފ ަ ް‬ ‫ދ ަރި ންނ ެވ ެ‪ .‬އ ާދ ެ! އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ކާބަފ ައި ނ ް‬ ‫ޤ ައުމ ަށ ް ޓަކ ައި ދީ ނަށ ް ޓަކ ައި ކ ުރި މ ަތި ވ ެރި‬ ‫ޖި ހ ާދ ުގ ެ ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪ .‬ބ ޮޑ ު ރަސްގ ެފާނ ާއި‬

‫ސނ ާ ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ޤ ައ ުމ ާއި ދ ޭތެރޭ ވި ް‬ ‫ނދޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދ ަރި އ ެއ ް ޤ ައުމ ަށ ް ދެރަގ ޮތ ެއ ް ވުމަކ ަށ ް ޭ‬ ‫ޤ ައުމ ަށ ް ހެޔ ޮއެދ ޭ ކޮނ ްމ ެ ދ ަރި އ ެއ ްގ ެ ހި ތުގ ައި‬ ‫އެނ ްމ ެ ޚ ާއ ްޞަ މަޤ ާމ ެއ ް ދެވ ޭނީ ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫މި ނި ވަންކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ުއްމ ަތ ުގ ެ އި ސްތި ޤ ްލާލ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދި ދ ައި ގ ެ ފ ަޚުރ ާއި ޝަ ރަފ ަށ ެވ ެ‪ .‬ދ ަޢުލ ަތ ުގ ެ‬ ‫ސފ ަ ދި ވ ެހި‬ ‫ކަރ ާމ ާ​ާއި ހ ުއ ްރި އްޔަތ ަށ ެވ ެ‪ .‬މި ި‬ ‫ކޮނ ްމ ެ ދ ަރި އ ެއ ްގ ެ ގ ައި ގ ައި ހުރުނ ް ލ ާޒި މ ް‬ ‫ވ ެގެނ ްވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދ ަރި ނ ް ތަރ ުބި އްޔަތ ުކުރ ުމުގ ައި‬ ‫ސކ ޮށ ްދި ނުމ ަ ީކ‬ ‫ދަ ް‬ ‫ދ ަރި ންނަށ ް‬ ‫ސފ ަ‬ ‫މި ި‬ ‫ސނ ްގ ެ‬ ‫މުދ ައ ްރި ު‬ ‫މ ައި ންބަފ ައި ންނ ާއި‬ ‫ވ ާޖި ބ ެކ ެވ ެ‪ .‬ކާބަފ ައި ނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ޤ ައ ުމ ު‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނ ާއި‬ ‫އ ަމާނ ާތ ްތ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެކ ު‬ ‫މި އ ަމާނ ާތ ް‬ ‫ފަދ ައި ނ ް‬ ‫ހ ަވ ާލ ުކުރ ެއ ްވި‬

‫ސތ ަޤްބ ަލ ުގ ެ ދ ަރި ންނަށ ް‬ ‫ރައ ްކ ާތ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެކ ު މ ު ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ަކީ‬ ‫ޓަކ ައި‬ ‫ވ ާޖި ބ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި އ ަދ ު ޤ ައ ުމ ުގ ެ މި ނި ވަންކ ަމ ާއި‬ ‫އި ސްތި ޤ ްލ ާލ ު ދ ެމ ެހ ެއ ްޓުމ ަށ ް އެނ ްމ ެ ކ ުރީ ސަ ފުގ ައި‬ ‫ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަމުނ ްމި ދ ަނީ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ދި ވ ެހި‬ ‫ސފ ައި ންނ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމ ުގ ެ އަމަންއ ަމާންކ ަމ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ދ ެމ ެހ ެއ ްޓ ުމ ާއި‬ ‫ސކަނ ް‬ ‫މ ަސަ ލ ަ ް‬ ‫ސުލްޙ ަ‬ ‫ޝމަނުންނ ާއި ބ ަޣ ާވ ާތ ްތ ެރި ނ ްގ ެ ކި ބ ައި ނ ް ޤ ައ ުމ ު‬ ‫ދު ް‬ ‫ސަ ލާމ ަތ ްކުރ ުމ ުގ ެ ޒި ނ ްމ ާ ޤާނ ޫނީ ގ ޮތުންނ ާއި ފަރ ުދީ‬ ‫ސފ ައި ންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އ ުފުލަނ ްޖ ެހ ެނީ ދި ވ ެހި ި‬ ‫ގ ޮތުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ދުޝްމި ނުނ ްގ ެ އެނ ްމ ެ ފުރަތަމ ަ އ ަމާޒަކ ަށ ްވ ާނީ ވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ންނ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ދި ވ ެހި ި‬ ‫ދި ފ ާޢުގ ައި އެބ ައި މީ ހުންނ ާއި އެނ ްމ ެ ފުރަތަމ ަ‬ ‫ދި ވ ެހި‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ލ ާނީ ވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް ބަދ ަލުވ ަމުނ ްމި ދ ާ‬ ‫ި‬ ‫ހި ނގ ަމުނ ްދ ާ‬ ‫މި ހާރ ު‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ސނ ާ ހ ޭލ ާ‬ ‫ކަންތ ައްތ ަކ ާއި މ ެދ ު އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ވި ް‬ ‫ތި ބެނ ްޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދ ުނި ޔޭގ ައި މި ހާރ ު ހި ނގ ަމުނ ްދ ާ‬ ‫ބަޔަކ ަށ ް‬ ‫އ ޮއި ވަރ ު ރަނގަޅ ަށ ް ދެނ ެތި ބި‬ ‫ވާނ ްޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪.‬އެއ ޮއި ވަރުގ ައި‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ޖ ެހި ދާނެކ ަމ ާއި މ ެދ ު‬ ‫ސ‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެވ ެ ް‬ ‫ފާރަޔަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތި ބެނ ްޖެހ ޭނީ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ޤ ައުމ ަށ ް ދި މ ާވ ާ ކޮނ ްމ ެ ކ ަމ ެއްގ ައި އެހީތ ެރި ވުމ ަ ީކ‬ ‫ސއްޔަތ ަކުނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ހ ައި ި‬ ‫ި‬ ‫ހަމ ައެކ ަނި‬ ‫ސގ ަނޑ ަށ ް‬ ‫ކުރަނ ްޖެހޭނ ެ ކ ަމ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬މި ފ ަ ް‬ ‫ސ ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫އުފަނ ް ދި ވ ެހި ކޮނ ްމ ެ ދ ަރި ޔަ ީކވ ެ ް‬ ‫މި ނި ވަންކ ަމ ާއި އަމަންއ ަމާންކަމ ަށ ް ލ ޯބި ކުރަނ ް‬ ‫ޖެހޭނެބަޔ ެކ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެހި ކޮނ ްމ ެ ދ ަރި އ ަ ީކ މި ޤ ައ ުމ ު‬ ‫ދުޝްމި ނުނ ްގ ެ ކި ބ ައި ނ ް ސަ ލާމ ަތ ްކުރުމ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ނނ ްޖެހޭނ ެ ބ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ުކުނ ް ަ‬ ‫ސގ ަނޑ ަށ ް އުފަނ ް‬ ‫ީވތީއ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬މި ލ ޮބ ުވ ެތި ފ ަ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ދ ަރި އަކ ަށ ް ީވތީއ ެވ ެ‪ .‬މ ާޒީ ވ ެ ދި ޔަތަނުގ ައި‬ ‫ސ މި ފަދ ަ‬ ‫ކާބަފ ައި ނ ް ދ ައ ްކުވ ައި ދީ ފ ައި ވ ަނީ ވ ެ ް‬ ‫ޝމަނުންނ ާއި‬ ‫ރީ ތި މި ސާލ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެމީ ހުނ ް ދ ު ް‬ ‫ހ ަނގުރާމަކ ޮށ ް ޤ ައ ުމ ުގ ެ މި ނި ވަންކަނ ް އ ަނބުރ ާ‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ީވތީއ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫ހ ޯދާފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ސރާދޭތީއ ެއ ް‬ ‫ސަ ރ ުކާރުނ ް އ ެމީ ހުންނަށ ް މ ު ާ‬ ‫ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމ ުދ ެކ ެ ލ ޯބި ވ ާ ދި ވ ެހި ދ ަރި އަކ ަށ ް‬ ‫ީވތީއ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމ ުގ ެ މި ނި ވަންކަމ ަށ ް ލ ޯބި ކުރާތީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ މި ނި ވަންކަނ ް ދި ފ ާޢ ުކުރުމ ަށ ް ބޭރުނ ް‬ ‫ބަޔަކ ު ނާންނާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެ ީހނ ްގ ެ މި ނި ވަންކަނ ް‬ ‫ދި ފ ާޢ ުކުރ ާނީ ހަމ ަ ދި ވ ެ ީހންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪31‬‬

‫ސފަ އިން‬ ‫އަން ހެން ި‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތ ާރީ ޚުނ ް ‪117‬‬ ‫ި‬ ‫ދި ވ ެހި‬ ‫ސފ ައި ނ ް‬ ‫ނ އަހަރ ު ގުނަމުނ ްދ ާއި ރ ު އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ވަ ަ‬ ‫ހި މ ެނި ފ ައި ވ ަނީ މި ތ ާރީ ޚ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ޢ ުމުރުނ ް‬ ‫ވަރަށ ް ހ ަގ ު ބ ައ ެއ ްގެގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތ ާރީ ޚ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫އަނ ްހެނ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ ތެރެއ ަށ ް‬ ‫ި‬ ‫ބ ަލ ާލ ާއި ރ ު‬ ‫އަނ ްހެނުނ ް ވ ެއ ްދުމ ަށްޓަކ ައި ފުރަތަމ ަ އި ޢ ުލާނ ް‬ ‫ނ‬ ‫ކުރައްވ ައި ފ ައި ވ ަނީ ‪ 18‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 1962‬ވ ަ ަ‬ ‫އަހަރ ު މ ަޙުކަމ ަތ ުލ ް އ ަމުނ ް ޢ ާޢ ްމ ުގ ެ ( އޭރ ުގ ެ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ) ފަރ ާތުންނ ެވ ެ‪ .‬މި އި ޢ ުލާނ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫ި‬ ‫ނޢަދ ަދ ެއ ްގ ެ އަނ ްހެނުނ ް ވ ަޒީ ފާއ ަށ ް‬ ‫ވަރަށ ްގި ަ‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ސޓީ ފޮނުވ ައި ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ަ‬ ‫އ ެދި ި‬ ‫މި ދެންނ ެވި ފަރ ާތްތ ަކ ާ މ ަޙުކަމ ަތ ުލ ް އ ަމުނ ް ޢ ާޢ ްމ ުގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ސ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ފަރ ާތުނ ް ބ ައްދ ަލ ުކުރ ެއ ްވި ަ‬ ‫ނންގަވ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މި އި ނ ް‬ ‫އި ންޓ ަވި އ ުއ ެއ ް ނ ު ަ‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ަޒީ ފ ާއ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ފަރާތަކ ަށ ް ި‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬

‫ނ ުދ ެއްވަވ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ާދ ެ! ކ ުރި ނ ްދެންނ ެވުނ ު އި ޢ ުލާނ ް‬ ‫ކުރ ެވުނ ުތ ާ ‪ 26‬އަހަރުފ ަހުނ ް‪ 3 ،‬ނޮވ ެމްބ ަރ‬ ‫‪ 1988‬ގ ެ ޢ ުދ ުވ ާނީ ހަމ ަލ ާއ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫ސ ( ‪ 13‬ނޮވ ެމްބ ަރ‪1988‬‬ ‫އަނ ެއ ްކ ާވ ެ ް‬ ‫ގ ައި ) އެނ ް‪.‬އެސް‪.‬އެސްގ ެ ޕްރައި ވ ެޓުނ ްގ ެ‬ ‫ޞއްޙ ަތުރަނގ ަޅ ު ޒ ުވާނުނ ް‬ ‫ި‬ ‫ވ ަޒީ ފާއ ަށ ް‬ ‫ބޭނުނ ްފ ުޅ ުވާކަމ ަށ ް އި ޢ ުލާނ ްކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދ ެޖި ންސްގ ެ މީ ހުނ ް ބޭނުނ ްފ ުޅ ުވ ެގެނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ކުރ ެއ ްވި މި އި ޢ ުލާނ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގެއ ަށ ް ވަނުމ ަށ ްއ ެދި‬ ‫ި‬ ‫އަނ ްހެނަކ ު‬ ‫ފޮނުވ ައި ފ ައ ެއްނ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ހެނ ް‬ ‫ސޓީ‬ ‫ި‬ ‫މި ދި މ ާ ީވ މ ާޒީ ގ ައި ކަނ ްހި ގ ައި ފ ައި ވާގ ޮތުނ ް‬ ‫ސ އެކަށީގެނ ްވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ނުވަތ ަ‬ ‫ކަމ ަށ ްވުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ަޒީ ފ ާގ ެ‬ ‫ސ ި‬ ‫އަނ ްހެނުންނަށ ްވ ެ ް‬ ‫ފުރ ުޞަ ތ ު ހ ުޅ ުވ ާލ ެވި އ ްޖެކަނ ް ކ ަނޑ ައ ެޅި ގެނ ް‬

‫ސާޖަންޓް ހަނާ މ ުޙ ައްމ ަދު‬

‫ބަޔާންކ ޮށްފ ައި ނ ެތ ުމުނ ް‪ ،‬އ ެ ީއ ފި ރި ހެނުންނަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ކ ޮށްފ ައި ވ ާ އި ޢ ުލާނ ެއްކ ަމުގ ައި ޤ ަބ ޫލ ުކުރ ެވުނ ްވ ެ ް‬ ‫އެކަށީގެނ ްވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނޮވ ެމްބ ަރ‬ ‫‪20‬‬ ‫ސ‬ ‫ކޮނ ްމެއަކ ަ ް‬ ‫‪ 1988‬ގ ައި މި އި ޢ ުލާނ ާ ހ ަވ ާލ ާދ ެއ ްވ ާ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ަޒީ ފ ާގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫އަނ ްހެނުންނަށ ްވ ެ ް‬ ‫އި ތުރ ު‬ ‫ހ ުޅ ުވ ާލ ެވި ފ ައި ވާކަމ ަށ ް‬ ‫ފުރ ުޞަ ތ ު‬ ‫މި އި ޢ ުލާނ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް‬ ‫އި ޢ ުލާނ ެއ ްކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސޓީ‬ ‫ނ ފަރ ާތްތަކ ަކުނ ް ވ ަޒީ ފާއ ަށ ްއ ެދި ި‬ ‫ވަރަށ ް ގި ަ‬ ‫ސ މީ ގ ެތެރ ެއި ނ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ފޮނުވ ައި ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ަ‬ ‫އި ންޓ ަވި އ ުކުރައްވ ައި ހ ޮއްވަވ ައި ފ ައި ވ ަނީ ‪65‬‬ ‫ނ ީކ އަނ ްހެނ ް‬ ‫މީ ހުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ާދ ެ! މި ‪ 65‬މީ ހުނ ް ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތ ާރީ ޚ ުގ ެ ފ ެށ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް ‪ 26‬ޑި ސެމްބ ަރ ‪1988‬‬ ‫ދ ެކުނުފަރ ާތ ު‬ ‫މާލ ޭ‬ ‫ހ ެނދުނ ު‪،‬‬ ‫ދުވ ަހ ު‬ ‫ކ ުރި ކ ެޓ ް‬ ‫އި ނ ްޑ ޯ‬ ‫ހި އ ްކި ބި މުގ ައި ހ ުރި‬ ‫ްސފ ައި ންނަށ ް‬ ‫އަނ ްހެނ ި‬ ‫ސޓ ޭޑި އ ަމްގ ައި‬ ‫ް‬ ‫ފުރަތަމައ ަށ ް ތ ަމ ްރީ ނުތ ައ ް ދ ެވެނ ްފ ެށުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ައި ވ ެރި ވެފ ައި ވ ަނީ‬ ‫މި ތ ަމ ްރީ ނުތ ަކުގ ައި‬ ‫މީ ގ ެތެރ ެއި ނ ް ‪ 64‬ފަރާތ ަކުންނ ެވ ެ‪ 6 .‬ހ ަފ ްތ ާގ ެ‬ ‫މ ުއްދަތ ަށ ް ހި ނ ްގި ފ ައި ވ ާ މި ތ ަމ ްރީ ނުތ ައ ް ނި މި ‪1‬‬ ‫މ ާޗ ް ‪ 1989‬ގ ައި މި ފަރ ާތްތަކ ަށ ް އެނ ް‪.‬އެސް‪.‬‬ ‫ސ ގ ެ ޕްރައި ވ ެޓުނ ްގ ެ ވ ަޒީ ފ ާ ދ ެއ ްވ ެވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެ ް‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު‬ ‫އ ަދި ‪ 04‬މ ާޗ ް ‪ 1989‬ވ ަ ަ‬ ‫ސ ގ ެ ހ ެޑ ްކ ްއޯޓ ަރޒްގ ައި ‪،‬‬ ‫ހ ެނދުނ ު އެނ ް‪.‬އެސް‪.‬އ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ެރި ޔ ާ އ ަދި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ޢި އްޒ ަތ ްތ ެރި‬ ‫ި‬ ‫ރަ ީއސުލ ް ޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ އ ަލ ްއުސްތާޛ ު މ ައ ުމޫނ ު‬ ‫ޢ ަބ ްދ ުލ ް ޤ ައ ްޔ ޫމ ް އ ާއި އ ުއްތަމ ަ ފ ަނޑި ޔާރ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސ ފ ަތ ު ީޙ އ ަދި‬ ‫އ ައ ްޝަ އި ޚ ް މ ޫ ާ‬ ‫ސ‬ ‫ާޟލ ް އި ލްޔ ާ ް‬ ‫ނރަބ ްލ ް އ ަލ ްފ ި‬ ‫ވ ެރި ޔ ާގ ެ ނ ާއި ބ ް އ ޮ ަ‬ ‫އި ބްރާހީމ ްގ ެ ކ ުރި ފ ުޅުމ ަ ީތގ ައި މި ދެންނ ެވުނ ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ހ ުވ ާކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފަރ ާތްތ ަކުނ ް ި‬

‫ސފައިންގެ ވަޒީފާގައި ދެމިތިއްބެވި ‪ 08‬ބޭކަނބަލުން‪.‬‬ ‫ސފައިންތެރ ެއަށް ވެއް ިދ ‪ 64‬ބޭކަނބަލުންގެ ތެރެއިން މިހާރު ި‬ ‫އެންމ ެ ފުރަތަމ ަ ި‬

‫‪32‬‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫އ ާދ ެ! ރ ާއްޖ ޭގ ެ ޙާލ ަތ ު ފަހަކ ަށ ް‬ ‫ސ ނ ުދާފަދ ަ ބި ރ ުވ ެރި‬ ‫ސ ދުވަހ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫އ ައި ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ސފ ައި ވ ަނި ކ ޮށ ް‬ ‫ގޮ ް‬ ‫ޙާލަތަކ ަށ ް‬ ‫ވ ަޒީ ފ ާއ ާއި ހި ތްވަރ ާއ ެކ ު ކ ުރި މ ަތި ލ ެއ ްވި ‪64‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެތެރ ެއި ނ ް ‪ 09‬ބޭކ ަނބަލ ަކ ު‬ ‫އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނ ާއ ެކ ު މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރަ‬ ‫މި ހާރ ުވ ެ ް‬ ‫އްވ ަމުނ ްގެންދ ަވާކަނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ު މި ފާހަގ ަކުރަނީ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ހި ތުގ ައި އެފަރ ާތްތަކ ަށ ް ދ ެވި ފ ައި ވ ާ‬ ‫އި ޙ ުތި ރ ާމ ާ ޤަދަރ ާއި އ ެކުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މީ ގ ެތެރ ެއި ނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ އޮފީހުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ބ ައ ެއ ް ބޭކ ަނބ ަލުނ ް ފ ުލ ު ް‬ ‫ސ މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރައްވ ަމުނ ް ގެންދ ަވާކަނ ް‬ ‫އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫ފާހަގަކ ޮށްލ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ފުރަތަމައ ަށ ް‬ ‫އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ނ އަހަރ ުގ ެ‬ ‫ހ ަތި ޔާރ ު ދ ެއްވ ައި ފ ައި ވ ަނީ ‪ 1990 ،‬ވ ަ ަ‬ ‫ސ ގެ‬ ‫ޖުލ ައި ‪ 04‬ދުވ ަހ ުގ ެ ހ ެނދުނ ު އެނ ް‪.‬އެސް‪.‬އ ެ ް‬ ‫ހ ެޑ ްކ ްއޯޓ ަރޒްގ ައި ބ ޭއ ްވުނ ު ރަސްމި އްޔ ާތ ެއްގ ައި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ވ ެރި ޔ ާ އ ަދި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ޢި އްޒ ަތ ްތ ެރި‬ ‫ި‬ ‫ރަ ީއސުލ ް ޖ ުމ ްހ ޫރި އްޔ ާ އ ަލ ްއުސްތާޛ ު މ ައ ުމޫނ ު‬ ‫ޢ ަބ ްދ ުލ ް ޤ ައ ްޔ ޫމ ްގ ެ އ ަތ ްޕ ުޅުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސބ ަތުނ ް‬ ‫ނި ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ްސފ ައި ންނަކީ ކި ތަނ ްމ ެ މ ަދުޢަދ ަދ ެއ ް‬ ‫އަނ ްހެނ ި‬ ‫ސ‬ ‫ސ އ ަދި މި ހާރ ުވ ެ ް‬ ‫ސ އޭރ ުވ ެ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ކ ަމުގ ައި ީވ ަ‬ ‫ސގ ައި ވަރަށ ް‬ ‫ނ ީކ މި މުއ ައ ްސަ ާ‬ ‫ްސފ ައި ނ ް ަ‬ ‫އަނ ްހެނ ި‬ ‫އެކަށީގެނ ްވ ާ ގ ޮތ ެއްގ ައި ހި ތްވަރ ާއ ެކުމ ަސަ އްކ ަތ ްކުރަ‬ ‫ްސފ ައި ނ ް‬ ‫ނބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް އަނ ްހެނ ި‬ ‫މުނ ް އަނ ް ަ‬ ‫އ ުފ ެދުނ ުތ ާ ‪ 02‬އަހަރ ު ފ ަހުނ ް އ ާދ ެ! ‪1992‬‬ ‫ސ‬ ‫ހި ނ ްގ ާލ ާއި ރ ުވ ެ ް‬ ‫ނޒަރ ު‬ ‫ަ‬ ‫ނއަހަރަށ ް‬ ‫ވަ ަ‬ ‫ްސފ ައި ނ ް އ ަ ީއ‬ ‫މި ދަންނަވ ާ ވ ަޒީ ފާތ ަކުގ ައި އަނ ްހެނ ި‬ ‫ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސންޓަރުގ ައި‬ ‫ެ‬ ‫ޓްރ ެއި ނި ނ ްގ‬ ‫‪ ‬ގި ރި ފ ު ީށ‬ ‫ްސފ ައި ނ ްގ ެ އި ނި ސްޓްރަކްޓަރުނ ްގ ެ‬ ‫އަނ ްހެނ ި‬

‫ގ ޮތުގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރުނ ް‪.‬‬ ‫‪ ‬ބޭނ ްޑުގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރުނ ް‬ ‫‪ ‬ޕޯސްޓ ު އޮފީހުގ ައި މ ެއި ލ ް ޗ ެކ ްކުރުނ ް‬ ‫ޑްރައި ވަރުނ ްގެގ ޮތުގ ައި‬ ‫‪ ‬ވ ެހި ކ ަލ ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރުނ ް‬ ‫‪ ‬ޕ ޮލި ހުގ ައި ތ ަހ ުޤީ ޤ ްކުރުނ ް‬ ‫‪ ‬ރ ާއ ްޖ ެތެރޭގ ެ ރަށްރަށ ަށްދ ަތުރުކ ޮށ ް ތ ަޙ ުޤީ ޤ ާއި‬ ‫ބެހ ޭ ކަންތ ައްތ ައ ްކުރުނ ް‬ ‫‪ ‬ވީ‪.‬ވީ‪.‬އ ައި ‪ީ .‬ޕ ސެކި އ ުރި ޓީ‬ ‫‪ ‬ވީ‪.‬އ ައި ‪ީ .‬ޕ ސެކި އ ުރި ޓީ‬ ‫ލް‬ ‫ރި‬ ‫‪ ‬ޑް‬ ‫އި ންސްޓްރަކްޓ ަރކަނ ް (‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް )‬ ‫އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫‪ ‬ކ ޮމި އ ުނި ކ ޭޝަ ނ ްގ ެ ތ ަފ ާތ ު‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްތ ައ ް‬ ‫‪ ‬ޝޫޓި ނ ްގ‬ ‫‪ ‬ޕީޓީ ޕޭރޭޑ ް‬ ‫‪ ‬ފ ެހުނ ް‬ ‫‪ ‬ތ ަފ ާތ ު އި ދ ާރީ މ ަސަ އްކ ަތްތ ައ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ލ ެވ ެލްގ ައި ބ ޭއްވ ޭ ކ ުޅި ވަރ ާއި‬ ‫‪ި ‬‬ ‫މ ުނި ފ ޫހި ފި ލ ުވ ުމ ުގ ެ ދ ާއި ރާގ ައި ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވުނ ް‬ ‫ހި މެނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދި ހަމ ަ އ ެހެނ ްމ ެ އެސް‪.‬ޓީ ‪.‬އ ެފ ް އ ާއި‬ ‫ސ‬ ‫ސތ ަކުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ބ ޮޑީ ގ ާޑ ް ޓްރ ެއި ނި ނ ްގފަދ ަ ކ ޯ ް‬ ‫ްސފ ައި ނ ް އ ަ ީއ ބ ައި ވ ެރި ވ ަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އަނ ި‬ ‫ްސފ ައި ނ ް އ ުފ ެދުނ ުތ ާ ‪20‬‬ ‫އަނ ްހެނ ި‬ ‫ސގ ައި‬ ‫އަހަރ ު ފުރ ެމުނ ްދ ާއި ރ ު‪ ،‬މި މުއ ައ ްސަ ާ‬ ‫އ ެއްހަމ ައ ެއްގ ައި‬ ‫ސފ ައި ންނ ާ‬ ‫ި‬ ‫ފި ރި ހެނ ް‬ ‫ދ ަނީ‬ ‫ސ‬ ‫ްސފ ައި ނ ްވ ެ ް‬ ‫އަނ ްހެނ ި‬ ‫ވ ޭތ ުވ ެދި ޔަ‬ ‫ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނޒަރ ުހި ނ ްގ ާލ ާއި ރ ު‬ ‫ަ‬ ‫މ ާޒީ އ ަށ ް‬ ‫‪20‬އަހަރ ުގ ެ‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫ހ ުރި ހ ާ ދ ާއި ރ ާއ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ޞ ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ކ ުޅި ވަރަށ ް‬ ‫ޙި އ ް ާ‬ ‫ނޒަރ ު ހި ނ ްގ ާލ ާއި ރ ު ޤ ައ ުމީ‬ ‫ަ‬ ‫އ ަޤ ްވ ާމީ‬ ‫ބ ައި ނަލ ް‬ ‫އ ަދި‬ ‫މ ުބާރ ާތްތ ަކުގ ައި ދ ަނީ ބ ައި ވ ެރި‬ ‫ވ ަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޓީ މ ް‬

‫ނއަހަރ ުގ ެ‬ ‫‪ 1993‬ވ ަ ަ‬ ‫ޑި ސެމްބ ަރމ ަހ ު ބ ަގްލަދޭޝްގ ެ‬ ‫އ ޮތ ް ޝޫޓި ނ ްގ‬ ‫ޑ ާކާގ ައި‬ ‫ކ ޮމ ްޕ ެޓި ޝަ ންގ ައި ފުރަތަމައ ަށ ް‬ ‫ްސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫އަނ ްހެނ ި‬ ‫ދި ވ ެހި‬ ‫ނ‬ ‫ބ ައި ވ ެރި ވި އި ރ ު‪ 2001 ،‬ވ ަ ަ‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އެނ ްމ ެފުރަތަމ ަ އަނ ްހެނ ް‬ ‫އަހަރުވ ަނީ ި‬ ‫ވެޕަނ ްއި ންސްޓްރަކްޓ ަރ ޓްރ ެއި ނ ްވ ެ ޚި ދުމަތ ަށ ް‬ ‫ނއަހަރ ުގ ެ އ ޭޕ ްރީ ލ ް‬ ‫ނ ުކ ުމެފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ‪ 2004‬ވ ަ ަ‬ ‫ްސފ ައި ނ ްގ ެ‬ ‫މ ަހ ުގ ެ ‪ 24‬ވަނަދުވ ަހ ު އަނ ްހެނ ި‬ ‫ބޭކ ަނބަލ ަކ ު ފުރަތަމައ ަށ ް ޑި ގ ްރީ ( ޑި ގ ްރީ‬ ‫ާޞލ ް‬ ‫ސވި ލ ް އި ނ ްޖި ނި އ ަރި ނ ްގ ) ޙ ި‬ ‫އި ނ ް ި‬ ‫ކުރ ެއ ްވި އި ރ ު‪ ،‬ހަމ ަ އެއަހަރ ު އި ނ ްޑި ޔ ާގ ެ‬

‫ނ ހ ާފ ް މެރަތަނ ް‬ ‫ނި އ ުދި އ ް ީލގ ައި އ ޮތ ް ‪ 11‬ވ ަ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ބޭކ ަނބަލ ަކ ު‬ ‫ގ ައި ދި ވ ެހި އަނ ްހެނ ް ި‬ ‫ބ ައި ވ ެރި ވ ެލ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި އ ަދ ުއ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެތެރޭގ ައި މި ހ ުރި ހ ާ‬ ‫ްސފ ައި ންދ ަނީ‬ ‫އަނ ްހެނ ި‬ ‫ސ‬ ‫ދ ާއި ރ ާއ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ހި ތްވަރ ާއ ެކ ު ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަމުންނ ެވ ެ‪ .‬މި ހާރ ު‬ ‫ނރ ުހުންނ ާއި‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ޤ ާބި ލ ް ަ‬ ‫އަނ ްހެންޑ ޮކްޓަރުނ ް އެބ ަތި އ ްބ ެވި އ ެވ ެ‪ .‬ފުރަތަމައ ަށ ް‬ ‫އަނ ްހެންބޭކ ަނބަލ ަކ ު ޑ ޮކްޓ ަރ ސެޓ ްފި ކ ެޓ ް (އ ެމ ް‪.‬‬ ‫ާޞލ ްކުރައްވ ައި ފ ައި ވ ަނީ ‪ 13‬ޖޫނ ް‬ ‫ބީ‪.‬ބީ‪.‬އެސް) ޙ ި‬ ‫‪ 2006‬ގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪2008‬‬ ‫ސެޕްޓ ެމްބ ަރ‬ ‫‪25‬‬ ‫ސ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތ ާރީ ޚުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ހި މ ެނި ގެނ ްދި ޔަ ީއ މ ުޅި ި‬ ‫ފާހަގަކ ޮށ ްލެވ ޭ މ ުހި ނ ްމ ު ދުވަހަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ‬ ‫އެނ ްމ ެފުރަތަމ ަ އަނ ްހެނ ް ބޭކ ަނބަލ ަކ ު ކ ަމި ޝަ‬ ‫ނ ްކުރ ެވުނ ުދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް‬ ‫ލި ބި ގެނ ްދި ޔަ ވަރަށްބ ޮޑ ުކ ުރި އެރ ުމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ވ ޭތ ުވ ެދި ޔަ ތ ާރީ ޚ ާށ ް‬ ‫ްސފ ައި ނ ް‬ ‫ބ ަލ ާލ ުމުނ ް އ ެނގި ގެނ ްދި ޔަ ީއ އަނ ްހެނ ި‬ ‫ސ ވަރަށ ްހި ތްވަރ ާއ ެކ ުމ ަސަ އްކ ަތ ްކުރަމުނ ް‬ ‫އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ނ‬ ‫ްސފ ައި ނ ް ަ‬ ‫އަނ ްހެނ ްހެނ ި‬ ‫ސފ ައި ވާކ ަމ ާ‪،‬‬ ‫އ ައި ް‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް ދޫނ ުކުރާނ ެ‬ ‫ސ ފި ރި ހެނ ް ި‬ ‫ކީވ ެ ް‬ ‫ހި ތްވަރުގަދ ަ ބ ައ ެއްކ ަމ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪33‬‬

‫މިލިޔުމ ަށް މ ަޢުލޫމ ާތު ހޯދާފައިވަ ީނ ދިވެހި ބަހާއި ތާރީޚ ަށް‬ ‫ޚިދުމ ަތްކުރ ާ ޤ ައުމީ މ ަރުކަޒުންނ ެވެ‪.‬‬

‫ސާޖަންޓް އަޙ ުމ ަދު ޝާޒް‬

‫ރ ާއ ްޖ ެ އި ސްލ ާމ ް ީވ ވާހ ަކާގ ައި އ ެބުނ ާ‬ ‫ރަންނަމ ާރި އ ަކީ ކ ާކ ުބާވ ައ ެވ ެ؟ މި ީއ ރަންނަމ ާރީ ގ ެ‬ ‫“ފ ުލ ޯކ ު” ވާހަކ ަ އ ާއި ބެހޭގ ޮތުނ ް އެނ ްމ ެ ގި ނައި ނ ް‬ ‫މީ ހުނ ްކުރ ާ އ ެއ ް ސުވ ާލ ެވ ެ‪ .‬އ ެއްބަޔަކ ު ބުނަނީ‬ ‫ރަންނަމ ާރި އ ަ ީކ ކ ަނޑުނ ް އ ެރި ފުރޭތ ައ ެއ ް‬ ‫ކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އަނ ެއްބަޔަކ ު ބުނަނީ އ ެ ީއ ކޮނ ްމ ެ މަހ ަކ ު‬ ‫ނ “ނަވ ެއ ް”‬ ‫އ ެއްފަހަރ ު ބޭރ ު ޤ ައުމ ަކުނ ް އަނ ް ަ‬ ‫ކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އަނ ެއ ް ބަޔަކ ު ބުނަނީ އެރަންނަމ ާރި އ ަ ީކ‬ ‫ރަސްގ ެފާނުކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬މި ރަންނަމ ާރީ ގ ެ ވާހަކައ ަ ީކ‬ ‫‪ 100%‬ދ ޮގ ެއްކަމ ަށ ް އ ެއްބަޔަކ ު ބުނ ާއި ރ ު މީ ގ ައި‬ ‫ހ ަޤީ ގ ަތްތ ަކ ެއ ް އ ެކ ުލ ެވި ގެނ ްވާކަމ ަށ ް އަނ ެއްބަޔަކ ު‬ ‫ބުނަމުނ ް ގެނ ްދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ ‪3‬‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސލ ާމ ްވުމ ުގެ ކުރިން ރ ާއްޖޭގައި އޮތް ބުދުދީން ދައްކައިދޭ މ ޮޑެލްއެއް‬ ‫‪ 2000‬ވަނ ަ އަހަރު ތައްޔ ާރުކު ިރ ވާހަކަ މ ާލަން‪ :‬ރ ާއްޖެ އި ް‬

‫ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭއ ާއި ބެހ ޭ ތ ާރީ ީޚ‬ ‫ނ ވާހަކަތަކ ަ ީކ އ ޮޅުނ ް ބ ޮޅުނ ް ގ ަނޑ ެއ ްގ ެ‬ ‫ގި ަ‬ ‫ތެރޭގ ައި ވ ާ ވާހަކަތ ަކ ެއ ް ކ ަމީ ހަމަކޮނ ްމ ެ‬ ‫ނ ހ ަޤީ ގ ަތ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އ ެއްބަސްވ ާ ޭ‬ ‫މީ ހ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ދީ ނ ުގ ެ ހ ައ ްޤުގ ައި‬ ‫ޤ ައ ުމ ާއި‬ ‫ދި ވ ެހި‬ ‫ޝަ ހީދ ުވ ެގެނ ް ދި ޔަ އ ަލި ރަސްގ ެފާނ ު ވާހަކ ަ‬ ‫ކި ޔ ާއި ރ ު ކ‪.‬ވި ލި ނގި ީލގ ައި ރ ުކ ެއްގ ައި އ ޮތ ް‬ ‫ރ ާބެއަކ ަށ ް އ ަލި ރަސްގ ެފާނ ު ފެންފޮދަކ ަށ ް‬

‫ބޭނުނ ްފ ުޅ ުވެފ ައި ވ ާ ހ ާލުކ ޮޅުގ ައި ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ‬ ‫ނވ ަނި ކ ޮށ ް ފެނ ުމ ާއި ‪ ،‬ރ ާބ ެ‬ ‫މ ައި ދާނުގ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫ސ ފެންފ ޮދ ު އެރ ުވުންފަދ ަ‪،‬‬ ‫ފ ަތާފ ައި އ ައި ް‬ ‫ބ ޮޑުތ ަކުރ ުފާނ ު ވާހ ަކާގ ައި ދަނ ްޑ ެހ ެލ ު ބޯމ ަތި ނ ް‬ ‫ކ ަނޅުއ ޮށ ްފުނ ްމި ކ ުނބ ު އ ެނބ ުރި ކަމ ަށ ް ބުނ ާ‬ ‫ވާހަކ ަ ފަދ ަ‪ ،‬ކޮމަނ ްޑ ޫ މ ެދުނ ް ބ ުރި ކ ޮށ ްލާފ ައި‬ ‫ކ ަޅުއ ޮށ ްފުނ ްމި ދި އުންފަދ ަ‪ ،‬ތ ަށި ފަދ ަ ތ ަކ ެތި‬ ‫ނ‬ ‫ރ ާބާލަނ ް ދ ާއި ރ ު ރ ާބ ެއ ެއ ްގ ެ އ ަތުގ ައި ނ ުހުންނ ާ ޭ‬ ‫ުޝގ ެފާނ ު ޅ‪.‬ކުރެނ ްދޫއ ަށ ް‬ ‫ޒ ަމާނ ެއްގ ައި ޙ ަބ ީ‬ ‫އަރ ުވ ާލ ެވުނ ު ދުވ ަހ ު ކުރެނ ްދ ޫ ރ ާބ ެ ‪ 02‬ތ ަށި ދޯރ ާ‬ ‫ުޝގ ެފާނަށ ް އެރ ުވި ކަމ ަށ ް ތ ާރީ ޚްގ ައި ލި ޔެފ ައި‬ ‫ޙ ަބ ީ‬ ‫ސތަކ ަކީ ތ ާރީ ޚ ް ލި ޔ ާމީ ހ ާ ނުވަތ ަ‬ ‫އ ޮތުންފަދ ަ ހ ާދި ާ‬ ‫ވާހަކ ަ ކި ޔައި ދ ޭ މީ ހ ާ ވާހަކ ައި ގ ެ ބަޠ ަލ ްގ ެ ހ ައި ބ ަތ ު‬ ‫ދ ައ ްކުވ ައި ދޭނ ް ނުވަތ ަ އ ަޑުއ ަހ ާ މީ ހ ާ އި ތުރަށ ް‬ ‫“އ ަޅާފ ައި ވ ާ‬ ‫ކުރ ުވުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ޝަ އ ުޤ ުވ ެރި‬ ‫ފ ޮނި ތ ޮށި ކ ާފޫރުތ ޮޅި ” ކ ަމުގ ައި ދެންނ ެވުމ ަ ީކ‬ ‫ކ ަމ ުގ ެ ހ ަޤީ ގ ަތ ާއި ދުރަށ ްދ ެވުންކަމ ަށ ް އ ަޅުގ ަނޑ ެއ ް‬ ‫ނ ުދ ެކ ެމ ެވ ެ‪ .‬ވަރަށްބޮޑ ަށ ް މ ަޢ ާފ ުކުރަށ ްވ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަލި ރަސްގ ެފާނ ު ޕ ޯޗްގީޒުންނ ާއި ދެކޮޅ ަށ ް ކުރ ެއ ްވި‬ ‫ވަރުގަދ ަ ޖި ހ ާދ ާއި ބ ޮޑުތ ަކުރ ުފާނ ު ދީ ނ ާއި ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ޙ ައ ްޤުގ ައި ރެޔ ާއި ދ ުވ ާލ ު ވެވަޑ ައި ގެނ ް ވަރުގަދ ަ‬

‫ސ ދޫނުކ ޮށ ް ދަނ ްޑ ެހ ެލ ު އެބ ޭފ ުޅ ާގ ެ‬ ‫ޤުރ ުބ ާނީ އ ާއި އެނ ްމ ެ ތަނ ްފ ުކ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނވ ައި ގެނ ް ކުރ ެއ ްވި ހި ތްވަރ ާއި މި ންނ ެތ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ފަހ ަތ ްޕ ުޅުގ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫ސ ހ ަނދާނ ެއ ް ނުނ ެތ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫މ ަތި ނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ު ފަހަރ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ތ ާރީ ޚ ް ލި ޔ ުއ ްވި ބޭބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ އ ެ އި ޚ ްލާޞްތ ެރި ޙި ދުމަތ ަ ީކ‬ ‫ނ ޚި ދުމ ަތ ެއްކަނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ު ދަންނަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޝުކުރުއ ަދާކ ޮށ ް ކ ޮޅުނ ް ނ ުލ ާ ޭ‬ ‫ދި މ ަދި މ ާލުގ ައި‬ ‫ލޮނުމ ަޑ ު‬ ‫ވާހަކަތ ަކުގ ައި‬ ‫ތ ާރީ ީޚ‬ ‫ލޮނ ުހެޔޮވަރުކ ޮށ ްލުމ ަ ީކ ހަމ ައެކ ަނި ދި ވ ެހި ނ ް ކ ޮށ ްއުޅ ޭ ކ ަމ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ކ ަމ ުގ ެ ހ ެއްކަކ ަށ ް ރ ާއްޖޭގ ައި ކި ޔ ާއުޅ ޭ ރަންނަމ ާއި ވާހަކ ަ ފ ުދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެ އި ސްލ ާމ ްވާނ ް ދި މ ާވި ގ ޮތްކަމ ަށ ް ކި ޔ ާ އުޅ ޭ މި ވާހަކ ައ ާއި‬ ‫ސ އ ާއި އ ެހި ސާބ ުގ ެ‬ ‫ދ ާދި އ ެއ ްފ ާޑ ެއ ްގ ެ ވާހަކަތ ަކ ެއ ް އި ނ ްޑި ޔ ާގ ެ އ ޮ ީޅ ާ‬ ‫ސ ކި ޔ ާއ ުޅ ެއ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ އ ަށ ްސަ ތޭކ ަ ހ ަތ ްދި ޔަ އަހަރ ު‬ ‫ރަށްތ ަކުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ކ ުރި ނ ް ރ ާއ ްޖ ެ އި ސްލ ާމ ް ވ ުމ ާއި ހަމައ ަށ ް ރ ާއްޖޭގ ައި އ ޮ ީތ ވ ަޖްރަޔާނ ާ‬ ‫ސ އ ޮ ީތ‬ ‫ބ ްޑި ޒ ަމ ްއ ެވ ެ‪ .‬އި ނ ްޑި ޔ ާގ ެ އ ޮ ީޅސާއ ާއި އ ެހި ސާބ ު ގ ަނޑުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެއ ާއި އ ެއ ްދީ ނ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެއ ް މ ަޒުހ ަބ ެކ ެވ ެ‪ .‬މީ ލ ާދީ ނ ް ‪ 1153‬ގ ައި‬ ‫ނ ރަންނަމ ާރި‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެ އި ސްލ ާމ ުވި ސަ ބ ަބުކަމ ަށ ް ބުނ ެ ކި ޔ ެމުނ ް އަނ ް ަ‬ ‫ސ ކުރަމުނ ް‬ ‫ވާހަކ ަ އ ާއި ރ ާއްޖޭގ ައި އ ޮތ ް ބ ުދ ުދީ ނ ުގ ެ އ ެއ ް މ ަޒުހ ަބ ެއ ް ޙި އ ް ާ‬ ‫ސ ގ ުޅި ފ ައި‬ ‫ސ ފަދ ަ ތަންތަނުގ ައި ކި ޔ ެމުންއ ައި ވާހަކަތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫އ ައި އ ޮ ީޅ ާ‬ ‫ސ‬ ‫ނ ވާހަކަތ ަކުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫އޮންނަނީ އ ެވ ެރި ނ ްގ ެ ފ ައ ްޅި ތ ަކ ާއ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ ގި ަ‬ ‫ސފ ައި ވ ުމުނ ް‬ ‫ބި ކުރ ުވ ެރި އަނ ްހެނ ްކ ުދި ނ ް ކުރ ާ ޤުރ ުބ ާނީ ތ ަކ ެއ ްގ ެ ވާހަކ ަ އ ައި ް‬ ‫ސވަރ ު ބ ުދ ުދީ ނ ުގ ެ ފ ާދި ރީ ނ ް އ ެމީ ހުނ ްގ ެ އ ަމި އްލ ަ ދ ުނި ޔަ ީވ‬ ‫މި ީއ އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ްޝ ގ ޮތްތ ަކ ެއ ް ތ ަޢާރަފ ްކ ުރި ކުރ ުމ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ބ ެލ ެވި ދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ވ ަޙ ީ‬ ‫މަހ ަކ ު ބި ކުރ ުވ ެރި އަނ ްެހެނ ް ކ ުއްޖ ަކ ު ގުރ ުބާނ ްކުރަނ ް ފ ައ ްޅި އ ަށ ް ގެންދަނ ް‬ ‫ޖ ެހ ުމުނ ް އ ާބ ާދީ ކުޑ ަ މާލ ޭގ ެ ރައ ްޔި ތުންނަށ ް ބ ޮޑ ު އ ަނި ޔާއަކ ަށ ް ނ ޫނީ‬ ‫ަޞބ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ބ ުދ ުދީ ނ ުގ ެ މ ަތި ނ ް‬ ‫ނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަނި ޔ ާއ ާއި ބ ަދުނ ީ‬ ‫ސ ތި ބޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ފަދ ަ ޙ ާލ ެއްގ ައި ރޯލ ަރ ޯލ ާ‬ ‫ފ ޫހި ވ ެ މ ާޔޫސްވި ބަޔަކ ުވ ެ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ް ތި އ ްބ ާ އި ސްލ ާމ ްދީ ނ ުގ ެ ރި ވ ެތި އި ންސާފ ްވ ެރި ގ ޮތްތ ަކ ެއ ް‬ ‫ނމ ަ‬ ‫ނބޭކަލ ަކ ު ވަޑ ައި ގެނ ް “އ ަލި މ ަގ ެއ ް” ދ ައްކަވ ައި ފި ަ‬ ‫ހި އްޕަވ ައި ގެނ ް ދަނ ް ަ‬ ‫އެއ ަލި މ ަގ ު އި ޚ ްތި ޔާރ ު ކުރާނ ެ ބަޔަކ ު ތި ބޭނެކ ަމީ ޝަ އ ްކ ެތ ް އ ޮތ ް‬ ‫ުޞބ ާތ ާމ ެދ ު އެނ ްމ ެ‬ ‫ކ ަމ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެހި ޤ ައުމ ަށ ް އޭރ ު ދި މ ާވެފ ައި ވ ާ މ ީ‬ ‫ކަންބ ޮޑ ުވ ެ ވަޑ ައި ގަންނަވާނ ެ އ ެއްބ ޭފުޅ ަކީ އޭރ ު ތ ަޚ ުތުގ ައި އި ންނ ެވި‬ ‫ސްރީ ބަވަނ ާދީ އްތ ަ މ ަހާރަދުންކަނ ް ކަށަވަރ ެވ ެ‪ .‬މ ުވ ާއ ެކ ު އި ންސާފ ާއި‬ ‫ހަމަހަމަކަނ ް ފ ެނި އި ސްލ ާމ ްދީ ނ ުގ ެ މ ަތި ވ ެރި ކަނ ް އ ެނގި އ ަބ ުލ ް ބަރަކ ާތ ުލ ް‬ ‫ޔޫސުފ ުލ ް ބަރުބ ަރީ ގ ެ އ ަތ ްޕ ުޅ ު މ ައްޗަށ ް އެނ ްމ ެ ފުރަތަމ ަ އި ސްލ ާމ ްވި‬ ‫ދި ވ ެހި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ރަސްގ ެފާނ ު ހި މ ެނި ވަޑ ައި ގ ަތުމ ަކީ ނ ުވުމަކ ަށ ްވުރ ެ‬ ‫ވުނ ް ގ ާތްކ ަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ރަދުންނ ާއި ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ބަޔަކ ު‬ ‫އި ސްލ ާމ ްވި އ ެއްކަމ ަކ ު ބ ުދ ުދީ ނުގ ައި ދޫނުކ ޮށ ް ހި ފ ެހ ެއ ްޓި ބަޔަކ ާއި އ ެދީ ނ ުގ ެ‬ ‫ސ ވ ާނީ ޤަދަރ ުވ ެރި‬ ‫ސ ތި ބޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެމީ ހުނ ް އޭރ ުވ ެ ް‬ ‫ހ ާމ ުދުރުނ ް އޭރ ުވ ެ ް‬ ‫އ ަބުރ ުވ ެރި ބަޔަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬ވ ުމ ާއި އ ެކ ު އ ެމީ ހުނ ް “ހ ޭވި ހ ަޑި ” ތ ަކ ެއ ްގ ެ ވާހަކ ަ‬ ‫ސ‬ ‫ބުނުމ ަށ ްވުރ ެ އޭރ ު ތި ބި ދި ވ ެހި ންނަށ ް ފ ަސޭ ހ ަވ ާނީ “އެކަނ ް ކޮނ ްމ ެވ ެ ް‬ ‫ފުރޭތައ ަކ ާއި ނުވަތ ަ ހަނ ްޑި އ ަކ ާއި ޙ ަވ ާލ ު ކުރ ުމ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ އ ެއްގ ޮތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ްޝ‬ ‫އަނ ެއ ް ގޮތ ަކީ ފ ާދި ރީ ނ ް “ބ ުއ ްދ ާގ ެ ނި ވ ަލުގ ައި ” ތި ބ ެ އަވ ަޙ ީ‬ ‫ޢަމ ަލ ު ހި ނ ްގުމ ަށްޓަކ ައި ފުރަތަމ ަ ދުވ ަހުނ ްފ ެށި ގެނ ް ޚި ޔ ާ ީލ ފުރޭތ ައ ެއ ް‬ ‫ނ ީކ ނޭނގ ުމ ުގ ެ އ ަނދި ރި ކ ަމ ުގ ެ ޒ ަމާނ ެއ ް ކ ަމުނ ް‬ ‫ގެނ ްގ ުޅ ުމ ެވ ެ‪ .‬އެޒ ަމ ާ ަ‬ ‫މީ ހުނ ްގ ެ ލ ޮލުގ ައި މި ފަދ ަ އ ަނދުނ ެއ ް އ ެޅ ުވުމ ަ ީކ މ ާ އ ުނދ ަގޫކަމަކ ަށ ް‬ ‫ނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޒަމާނުއްސުރެ ރަންނ ަމާރީގެ ވާހ ަކަ ކިޔާގޮތ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެ އި ސްލ ާމ ްވާނ ް ދި މ ާވި ހ ާދި ސާއ ާއި‬ ‫ނ ފ ުލ ޯކ ް ވާހަކ ައ ެއ ް‬ ‫ސރ ެ ކި ޔަމުންއަނ ް ަ‬ ‫ގ ުޅުވ ައި ގެނ ް ޒ ަމާނ ުއ ް ު‬ ‫ޞއ ަކީ މ ަޢ ްރި ބ ު ކަރައި ގ ެ‬ ‫އ ޮވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ވާހަކ ައި ގ ެ ކުރ ު ޚ ުލ ާ ާ‬ ‫ބޭކ ަލ ެއްކަމ ަށ ްވ ާ އ ަބ ުލްބަރަކ ާތ ުލ ް ޔޫސުފ ުލ ް ބަރުބ ަރީ ކީ ރި ތި‬ ‫ޤުރ ުއާނ ް ކި ޔަވ ާވި ދ ާޅ ުވި އ ަޑ ު އި ވި ގެނ ް މަހ ަކ ު އ ެއްފަހަރ ު‬ ‫ކ ަނޑުނ ްއ ެރި ރަންނަމ ާރި އ ެއ ް ކ ަނޑ ަށ ް ޣަރަގ ުވ ެގެނ ް‬ ‫ސރ ެ އ ެވާހަކ ަ‬ ‫ދި އ ުމ ެވ ެ‪ .‬ތި ރީ ގ ައި މި ލި ޔެލ ަނީ އެޒ ަމާނ ުއ ް ު‬ ‫ނ ގ ޮތ ެވ ެ‪ .‬ހ ަސަ ނ ްތ ާޖ ުއ ްދީ ނ ް‬ ‫ތުނ ްތުންމ ަތި ނ ް ކި ޔ ެމުނ ް އަނ ް ަ‬ ‫އ ާއި އި ބ ުނި ބ ަޠ ޫތ ާމެނ ް ފަދ ަ މ ުސަ އ ްނި ފުނ ް އ ެމީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ތ ާރީ ީޚ ލި ޔ ުއ ްވުންތ ަކުގ ައި މި ވާހަކ ަ ލި ޔ ުއ ްވާފ ައި ވ ަނީ ވ ެ ް‬ ‫ގ ާތްގ ަނޑަކ ަށ ް މި ކަހަލ ަ ގޮތަކ ަށ ެވ ެ‪.‬‬

‫“‬

‫ސ ކާފަރުންނ ޯ‪.‬‬ ‫އެޒ ަމާނުގ ައި ރ ާއްޖޭގ ައި ތި ީބ ހ ު ް‬ ‫ސ ވ ަކި ރެއ ަކ ު ކ ަނޑުނ ް‬ ‫ސވަރ ު ކޮނ ްމ ެ މ ަހ ެއ ްގ ެވ ެ ް‬ ‫އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ނ‬ ‫ރަންނަމ ާރި އ ެއ ް އަރަޔ ޯ‪ .‬ކ ަނޑުނ ް އެގ ޮލ ާ އަރައި ގެނ ް އަނ ް ަ‬ ‫ނ ނަވ ެއ ް އަންނަހެންނ ޯ‪.‬‬ ‫އި ރ ު ހީވ ާނީ ދި އ ްލާއ ަޅާފ ައި އޮނ ް ަ‬ ‫މި ރަންނަމ ާރި އަރާރެޔަށ ް ބި ކުރ ުވ ެރި އަނ ްހެނ ްކ ުއްޖ ަކ ު‬ ‫ނ‬ ‫ސ އ ަތި ރި މ ަ ީތގ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫ނލަހ ައްދ ައި ގެނ ް ގެންގ ޮ ް‬ ‫ަ‬ ‫ބ ުދ ުކ ޯލ ެއ ްގ ެ ކ ައި ރީ ބ ައި ނ ްދާނ ެޔ ޯ‪ .‬އި ރުއަރ ާއި ރ ު އ ެކ ުއ ްޖ ާ‬ ‫އޮންނ ާނީ ބި ކުރ ުވ ެރި ކަނ ް ފި ލ ުވ ާލުމ ަށްފ ަހ ު މަރ ާލާފ ަޔ ޯ‪.‬‬ ‫މި ގޮތ ަށ ް ގެނ ްދ ާ ކ ުއ ްޖ ާ ހޮވ ަނީ ގުރުއ ަތުލ ައި ގެންނ ޯ‪ .‬މި ބ ޮޑ ު‬ ‫ުޞބ ާތުގ ައި މާލ ޭގ ެ ރައ ްޔި ތުނ ް އ ުޅ ެނި ކ ޮށ ް މ ަޣ ްރި ބ ު‬ ‫މ ީ‬ ‫ކަރައި ގ ެ ބޭކ ަލ ެއ ް ކަމ ަށ ްވ ާ އ ަބ ުލ ް ބަރަކ ާތ ުލ ް ބަރުބ ަރީ ގ ެފާނ ު‬ ‫މ ާލ ެ ވަޑ ައި ގެންނ ެވި ޔ ޯ‪ .‬މި ީއ ވަލީވ ެރި ބޭކ ަލ ެކ ޯ‪ .‬މި ކަލ ޭގ ެފާނ ު‬ ‫ހުންނ ެވި ގ ޭ އަނ ްހެނ ްކ ުއ ްޖ ާ ގުރުއ ަތުނ ް ހ ޮވި ގެނ ް އޭނ ާގ ެ‬ ‫ބަދަލ ަށ ް ބ ުދ ުކޯލ ަށ ް ވަޑ ައި ގެންނ ެ ީވ މި ކަލ ޭގ ެފާނ ޯ‪ .‬ދެނ ް‬ ‫ނވ ަނި ކ ޮށ ް‬ ‫އެކަލ ޭގ ެފާނ ު ޤުރ ުއާނ ް ކި ޔަވ ާ ވި ދ ާޅ ުވާނ ް އި ނ ް ަ‬ ‫އ ެއްކަލ ަ ގ ޮލ ާ ކ ަނޑުންއަރ ާ‪ ،‬ޤުރ ުއާނ ް ކި ޔަވ ާ އ ަޑ ުއި ވި ގެނ ް‬ ‫ކ ަނޑ ަށ ް ގ ެނބި ގެނ ް ދި ޔައީޔ ޯ‪ .‬ފ ަތި ސްވ ުމުނ ް ރަށ ުގ ެ‬ ‫ރައ ްޔި ތުނ ް އ ެބ ުދ ުކ ޯލ ު ކ ައި ރި އ ަށ ް ދި ޔައި ރ ު އެކަލ ޭގ ެފާނ ު‬ ‫ސަ ލާމ ަތުނ ް ކި ޔަވ ާ ވި ދ ާޅ ުވާނ ް އި ންނ ެވި ޔ ޯ‪ .‬މި މީ ހުނ ް މި ކަނ ް‬ ‫ފ ެނި އަޖ ައި ބ ުވ ެގެނ ް މި ކަލ ޭގ ެފާނ ާއ ެކ ު ރ ާޖ ާގ ެ އ ަރި ހ ަށްގޮސް‪،‬‬ ‫ނވ ައި ފި ޔ ޯ‪ .‬ދެނ ް އެކަލ ޭގ ެފާނުނ ް‪ ،‬ރ ާޖ ާ‬ ‫މި ވާހަކ ަ ދަނ ް ަ‬ ‫ނ‬ ‫މ ަހާކަލ ަމި ނ ްޖާއ ަށ ް ދީ ނަށްގ ޮވ ާލ ެއ ްވ ުމުނ ް‪ ،‬ޖ ެހި ގެންއަނ ް ަ‬ ‫ނމ ަ އި ސްލ ާމ ްވާނ ް ރ ާޖ ާ‬ ‫މ ަހ ު ރަންނަމ ާރި ނާރ ާފި ަ‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫މ ަހާކަލ ަމި ނ ްޖ ާ އ ެއްބަސްވ ެ ވަޑ ައި ގެންނ ެވި ޔ ޯ‪ .‬އ ެހެނ ް ަ‬ ‫ސތ ަކ ެއްނ ުވ ެ ދ ާދި އަވަހ ަށ ް އި ސްލ ާމ ްދީ ނ ުގ ެ‬ ‫ނ ދުވ ަ ް‬ ‫ގި ަ‬ ‫ބަރަކ ާތ ްތ ެރި ކަނ ްެފ ެނި ރ ާޖ ާ އި ސްލ ާމ ްވ ެ ވަޑ ައި ގެންނ ެވި ޔ ޯ‪.‬‬

‫”‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪3‬‬

‫އަލިފާނުގެ ހާ ިދސާތ ަކުން ރައްކާތެރިވުމުގެ‬ ‫ފިޔަވ ަޅުތ ައް ހ ަރުދަނާކުރުން‬ ‫އ ަލި ފާނ ްރ ޯވ ެ‬ ‫އި މާރ ާތްތ ަކުގ ައި‬ ‫ހ ުލި ވ ަނީ އ ެވ ެ‪ .‬ފި ހާރަތ ަކ ާއި އި މާރ ާތ ްވ ެއ ްޓި‬ ‫ބި މ ާއި ހަމަވ ަނީ އ ެވ ެ‪ .‬ވ ައި ގަދ ަވ ެ ވާރޭވ ެހި‬ ‫ފެންގ ަނޑ ު ބ ޮޑ ުވ ުމުނ ް އާނ ްމ ު ހާލ ަތ ް‬ ‫ސނުނ ްގ ެ‬ ‫ހ ުއ ްޓ ުމުކ ަށ ް އަންނަނީ އ ެވ ެ‪ .‬އި ނ ް ާ‬ ‫ޝކާރައަކ ަށ ް​ްވ ެ‬ ‫ި‬ ‫އ ަލި ފާނ ުގ ެ‬ ‫ނ‬ ‫ފުރ ާ ަ‬ ‫ސ‬ ‫އ ަނދ ައި އ ަޅި އ ަށްވ ަނީ އ ެވ ެ‪ .‬ހ ައ ްތ ާވ ެ ް‬ ‫ކަންބ ޮޑ ުވުންތ ަކ ެވ ެ‪ .‬ހި ތާމ ައި ގ ެ ކ ޮޅ ެއްނ ެތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހި ތާމ ަވ ެރި‬ ‫ބ ޮޑ ެތި ގ ެއ ްލުންތ ަކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސތ ަކުނ ް‬ ‫ސތ ަކ ެވ ެ‪ .‬އ ަލި ފާނ ުގ ެ ޙ ާދި ާ‬ ‫ޙ ާދި ާ‬ ‫ރައ ްކ ާތ ެރި ވާނ ެ ސަ ލާމ ަ ީތ ނި ޒ ާމ ް ދ ޯދި ޔ ާ‬ ‫ޝންތ ަކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވ ުމ ުގ ެ ނި ާ‬ ‫އެބޭނުނ ްކުރެވ ޭ‬ ‫ނ ީކ‬ ‫އ ަލި ފ ާ ަ‬ ‫ގޮތ ަކުނ ް ވަރަށ ް ނުރައ ްކ ާތ ެރި އ ެއްޗ ެއްކަނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ދަނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫އ ެއ ްމެނ ްވ ެ ް‬ ‫ސަ ލާމ ަތ ްވުމ ަށ ް‬ ‫ސނައި‬ ‫އ ެއ ާޢި މ ެދ ު ވި ް‬ ‫ސބ ަތުނ ް‬ ‫ނި ް‬ ‫ފި ޔަވ ަޅ ު އަޅ ަމުންދ ަނީ‬ ‫ނތީޖ ާއ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުނ ް ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫މ ަދުބަޔ ެކ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ސތ ަކުނ ް‬ ‫ހި ގ ާ ތ ަފ ާތ ު އ ަލި ފާނ ުގ ެ ޙ ާދި ާ‬ ‫ގެދޮރަށ ާއި މުދ ަލ ުގ ެ އި ތުރުނ ް މީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫ސފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނއ ަށ ް ގ ެއ ްލުނ ްވ ެ ނ ެތި ގ ޮ ް‬ ‫ފުރ ާ ަ‬ ‫ސ‬ ‫ޟންމ ަހުގ ައި އެކ ަނި ވ ެ ް‬ ‫ފ ާއި ތ ުވި ރަމ ަ ާ‬ ‫ސ‬ ‫ނުރައ ްކ ާތ ެރި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ‪ 11‬ޙ ާދި ާ‬ ‫އ ާއި އ ެހ ެނި ހެންގ ޮތްގ ޮތުނ ް ނުރައްކ ަލ ެއ ް‬ ‫ސއ ަށ ް‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ވ ެދާނ ެ ‪ 10‬ވަރަށ ް ޙ ާދި ާ‬ ‫ހަމ ައެކ ަނި މާލޭގ ައި ވ ަނީ ފަޔަރ އެނ ްޑ ް‬ ‫ސ ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވެފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫ސބ ަތުނ ް‬ ‫މި ީއ ހަމ ައެކ ަނި މ ާލެއ ަށ ް ބ ަލ ާއި ރ ު ނި ް‬ ‫ވަރަށ ް ބ ޮޑ ު އަދ ަދ ު ތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ހ ައްލ ަކީ ކޮބ ައި ތ ޯއ ެވ ެ؟ ނ ޫނީ މި ކ ަމ ުގ ެ ހ ައ ްލ ު‬ ‫ހ ޯދުމ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރުމ ަ ީކ ކޮންބ ައ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ހ ައ ްތ ާވ ެ ް‬ ‫މި ހި ރީ‬ ‫ކ ަމ ެއ ްތ ޯއ ެވ ެ؟‬ ‫ކުރ ެވި ދާނ ެ ސުވ ާލުތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަކީ ޢާނ ްމ ު ރައ ްޔި ތުންނަށ ް ދި މ ާވ ާ‬ ‫ި‬ ‫ުސބ ާތްތ ަކ ެއްގ ައި އެނ ްމ ެ ފުރަތަމ ަ‬ ‫ހ ުރި ހ ާ މ ީ‬ ‫ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަމުނ ްގެނ ްދ ާ ފަރ ާތ ެކ ެވ ެ‪ .‬ވީއި ރ ު‬

‫ ‪3‬‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ ،‬މި ފަދ ަ ޙ ާދި ސާއ ެއ ް ހި ގ ައި ފާނ ެ ކަމ ަށ ް ދުރ ާލ ާ‬ ‫ތ ައްޔާރ ުވ ެ ޤ ަވ ާއި ދުތ ައ ް ހަދ ަމުނ ްދާނ ްޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 1990‬ގ ެ އަހަރ ުގ ެ ތެރޭގ ައި މ ާލ ެތެރޭގ ައި‬ ‫އ ެކި ތަންތަނުގ ައި ފި ހާރަ ހަދ ައި ގެނ ް ތެޔ ޮ‬ ‫ފ ުޅ ާދ ާއި ރ ާއ ެއްގ ައި‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ވި އ ްކ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ސ ކޮނ ްމ ެވ ެ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ސފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ކުރަމުނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ބ ައ ެއ ްގ ެ މ ަސަ އްކ ަތުނ ް މި ތަންތަނ ް މ ާލ ެ‬ ‫ސ ވަރ ެއ ްގ ެ‬ ‫ވަށ ައި ގެނ ްވ ާ މ ަގުތ ަކުގ ައި ކޮނ ްމ ެވ ެ ް‬ ‫ސަ ލާމ ަތ ްތ ެރި ކަމ ަކ ާއ ެކ ު މި ހާރ ު ޙި ދުމ ަތްދޭނ ް‬ ‫ކ ުރި އެރ ުމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫މި ވ ެ ް‬ ‫ފ ަށާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ާމި ޔާބީއ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ގި ނަގެތަކ ަ ީކ‬ ‫މާލ ޭގ ެ‬ ‫އުސޫލ ެއްނ ެތި ހ ެދުމ ަށ ް ފ ަހ ު ބ ޯކި ބ ަލ ެއ ްހެނ ް‬ ‫ނ އަދ ަދ ެއ ްގ ެ‬ ‫ބ ައި ބަޔަށ ް ފ ެޅުމ ަށ ް ފ ަހ ު ގި ަ‬ ‫މީ ހުނ ް ދި ރި އ ުޅ ުމ ާއި އ ެކި މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރުމ ަށ ް‬ ‫ޖާގ ަ ހ ެދި ފ ައި ވ ާ ކާރ ޫބާރ ު ބ ޮޑ ު ތަންތަނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫މ ަދުނ ް ަ‬ ‫އ ެހެންކ ަމުނ ް މ ާލ ެތެރޭގ ައި‬ ‫ސ‬ ‫ސކ ައ ްކ ާ ހި އ ްކުންފަދ ަ ކަންތ ައްތަކ ަ ީކ އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫މަ ް‬ ‫ކުރަމުނ ްދ ާ މ ަސަ އްކ ަތ ެކ ެވ ެ‪ .‬ވ ަޑާނ ްކުރ ުމ ާއި‬ ‫ލ ަކ ުޑި ގުދަނ ްކުރ ުމ ާއި ބ ޮޑ ެތި ވ ޯރކ ް ޝޮ ޕ ް‬ ‫ފ ުޅ ާދ ާއި ރ ާއ ެއްގ ައި‬ ‫ސ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫ކުރަމުނ ްދ ެއ ެވ ެ‪ .‬ސުވާލ ަ ީކ މި ފަދ ަ ތަންތަނ ުގ ެ‬ ‫ފި ޔަޅ ު‬ ‫އެކަށީގެނ ްވ ާ‬ ‫ސަ ލާމ ަތ ްތ ެރި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫އަޅަފ ައި ވ ޭބާވ ައ ެވ ެ‪ .‬ކ ަމ ެއ ްދި މ ާވ ުމުނ ްބޭނުންނ ުކުރެވ ޭ‬ ‫އ ެއްޗަ ީކ ނ ެތ ްއ ެއްޗެކ ޭއ ެއްފަދ ަވ ެ‪.‬‬ ‫ނ‬ ‫ގި ަ‬ ‫އަތ ޮޅ ުތެރޭގ ައި‬ ‫މ ާލ ެއ ާއި‬ ‫ސްކ ޫލުތ ަކުގ ައި އ ަލި ފާނ ުގ ެ ޙ ާދި ސާއ ެއ ް ހި ގ ުމުނ ް‬ ‫އަމ ަލ ުކުރާނ ެ ގ ޮތ ާއި އި ވ ެކުއ ޭޓ ް ކުރާނ ެ ގ ޮތ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ ފަޔަރ އެނ ްޑ ް ރެސްކި ޔ ު ސާރވި ް‬ ‫މި ހާރ ުވ ެ ް‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫އ ަދި‬ ‫ކުރަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ންދ ަނީ‬ ‫ރި ސޯޓްތ ަކުގ ައި ގ ާއި މްކ ޮށްފ ައި ވ ާ އ ަލި ފާނ ްނި އ ްވ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސ ޓެސްޓްކ ޮށ ް ކ ަމ ާބެހ ޭ ފަރ ާތްތަކ ަށ ް‬ ‫ނި ޒ ާމްތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫ރި ޕ ޯޓ ް ތ ައ ް ފޮނުވ ަމުނ ްގެނ ްދ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މި ހާރ ު‬ ‫މާލޭގ ައި ބ ުރި ބ ުރި އ ަށ ް އި މާރ ާތ ްކުރެވ ޭ އި މާރ ާތްތ ައ ް‬ ‫ހ ެދ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރަމުނ ްދ ާ އި ރ ު ހި ގ ައި ފާނ ެ‬ ‫ސނ ާލުނ ް‬ ‫ސ ވި ް‬ ‫ސއަކ ަށ ް ވ ެ ް‬ ‫ކޮނ ްމެފަދ ަ ހ ާދި ާ‬

‫ސ‪.‬ސާޖަންޓް އަހުމ ަދު ފާއިޒް‬

‫މ ުހި ނ ްމ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް މ ާލ ެ ފަދ ަ ހަލަބ ޮލި ރަށ ެއްގ ައި‬ ‫ސ އ ަލި ފާނ ުގ ެ‬ ‫ދި ރި އުޅ ޭ ކޮނ ްމ ެ ގެއަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ޙ ާދި ސާއ ެއ ް ހި ގ ުމުނ ް އަމ ަލ ު ކުރަނ ް ީވ ރަގ ަޅ ު ގ ޮތ ް‬ ‫ދުރ ާލ ާ ކި ޔައި ދީ ފ ަރި ތ ަކުރުމ ަ ީކ ވަރަށ ް މ ުހި ނ ްމ ު‬ ‫ކ ަމ ެއްކ ަމުގ ައި ޤ ަބ ޫލ ުކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ޙ ާއ ްސަ ކ ޮށ ް‬ ‫މި ފަދ ަ ޕްރ ޮގްރ ާމ ެއްގ ައި އ ަލި އ ަޅުވ ައި ލުނ ް މ ުހި ނ ްމ ު‬ ‫ކަންތ ައްތަކ ަ ީކ ‪:‬‬ ‫ްސއ ެއްގ ައި‬ ‫އެމ ަރޖެނ ީ‬ ‫ފަޔަރ‬ ‫•‬ ‫އި މާރ ާތުގ ައި އުޅ ޭމީ ހުނ ް އ ެލ ާރޓ ް ކުރާނ ެ ގ ޮތ ް އ ަދި‬ ‫އެހީހ ޯދުމ ަށ ް ގ ުޅާނ ެ ފަރ ާތްތ ައ ް‬

‫ްސއ ެއްގ ައި‬ ‫އެމ ަރޖެނ ީ‬ ‫ފަޔަރ‬ ‫•‬ ‫އި މާރ ާތ ްތެރޭގ ައި ތި ބި މީ ހުނ ް އ ެމީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫ސަ ލާމަތ ައ ް ކުރަނ ްޖެހ ޭ ކަންތ ައްތ ައ ް‪:‬‬ ‫‪ ‬އި މާރ ާތ ެއ ް އި ވ ެކުއ ޭޓ ް ކުރާނެގ ޮތ ް އ ަދި‬ ‫އި ވ ެކުއ ޭޓ ް ކުރާނެތަންތަނ ް‪.‬‬ ‫ބަހ ައްޓ ައި ފ ައި ވ ާ‬ ‫‪ ‬އި މާރ ާތ ްތެރޭގ ައި‬ ‫އ ަލި ފާނ ްނި ވ ާ އާލ ަތްތ ައ ް ބޭނުނ ްކުރާނެގ ޮތ ް‪.‬‬ ‫‪ ‬ބ ަލި މީ ހުންނ ާއި ނ ުކ ުޅެދ ޭ މީ ހުންނ ާއި މ ެދ ު‬

‫އަމ ަލ ު ކުރާނެގ ޮތ ް‪.‬‬ ‫ސ ޙ ާދި ސާއ ެއ ް‬ ‫މި ހ ުރި ހ ާ ކަމ ަ ީކވ ެ ް‬ ‫މ ެދ ުވ ެރި ވ ުމުނ ް އ ަމާންކ ަމ ާއި އ ޮމާންކ ަމ ާއ ެ ީކ‬ ‫ހ ައ ްލ ުކުރުމ ަށ ް ކޮނ ްމ ެހެނ ް އ ެގެނ ްޖެހޭނ ެ‬ ‫ކަންތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ކޮނ ްމ ެ ކ ަމ ެއ ް ހި ގި‬ ‫ސ ‪ ،‬ރައ ްކ ާތ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް‬ ‫ކ ަމުގ ައި ވި ޔަ ް‬ ‫އަޅަނ ްޖެހ ޭ ފި ޔަވ ަޅުތ ައ ް އ ެޅ ުމުނ ް އ ޭގ ެ އަސްލ ު‬ ‫ގ ެއ ްލުނ ް ވަރަށ ް ބޮޑ ަށ ް ކުޑ ަވ ެގެނ ްދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަލި ފާނ ުގ ެ ހ ާދި ސާއ ެއ ް ހި ނގ ަނީ‬ ‫ބުނެފ ައ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ވީމ ާ ‪ ،‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް‬ ‫ސ ތ ައްޔ ާރީ ޙާލ ަތްތ ަކުގ ައި‬ ‫އ ޮ ީތ އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ތި ބ ުމ ެވ ެ‪ .‬ނުވަތ ަ ދި މ ާވ ެދާނ ެ ކަމަކ ަށ ް‬ ‫ދުރ ާލ ާ ފި ޔަވ ަޅުތ ައ ް އަޅ ަމުނ ްގެނ ްދި ޔ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނފަހަރަށ ް އެކ ަމ ެއ ް ތ ަކުރާރ ު‬ ‫ނުވަތ ަ ދެވ ަ ަ‬ ‫ސ‬ ‫ސއ ަކުނ ްވ ެ ް‬ ‫ވި ޔަ ނ ުދި ނ ުމ ެވ ެ‪ .‬ކޮނ ްމ ެ ޙ ާދި ާ‬ ‫އި ބްރަތ ް ލި ބި ގަނ ެ އެކަނ ް ހ ަނދާންނ ެތި‬ ‫ކ ޮށ ްލ ުމ ުގ ެ ބަދ ަލުގ ައި އެކަމ ަށ ް ފި ޔަވ ަޅުތ ައ ް‬ ‫ނ ތަރައްގީއ ާއި‬ ‫އަޅަނ ްޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޤ ަ​ައުމ ަށ ް އަނ ް ަ‬

‫ސތ ަކ ާއި ގ ުދުރަ ީތ‬ ‫އ ެއްގޮތ ަށ ް އ ަލި ފާނ ުގ ެ ޙ ާދި ާ‬ ‫ސތ ަކުނ ް ސަ ލާމ ަތ ް ވުމ ަށ ް ހަރުދަނ ާ‬ ‫ހ ާދި ާ‬ ‫ފި ޔަވ ަޅ ު އ ެޅ ުމ ެވ ެ‪ .‬އ ެކި އ ެކި ތ ަސަ އ ްވުރުގ ައި‬ ‫ހި ސާބުތަކ ަށ ް‬ ‫ނެރެފ ައި ވ ާ‬ ‫ލި ޔ ެގެނ ް‬ ‫ސ ގެނ ްދި ޔ ުމ ެވ ެ‪ .‬ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ހ ަޤީ ޤ ަތުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ނ‬ ‫ސ އި ބްރަތުނ ް ފ ައި ދ ާއ ެއ ް ލި ބި ގަނ ް ަ‬ ‫ކަމ ަކީ ވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަ މި ދ ާއި ރ ާވ ެ ް‬ ‫ކ ަމ ެއްކ ަމުގ ައި ދ ެކި އ ްޖ ެ ަ‬ ‫ދޫކ ޮށ ްލާފ ައި ނ ުދެވޭނެކަނ ް އެގޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސރެއ ްގެ އަޒުމ ް‬ ‫ޝނ ްޑް އޮފި ަ‬ ‫ނޮނ ްކަމި ަ‬ ‫‪-‬‬

‫ޝ‬ ‫ފަ ާ‬

‫‪-‬‬

‫އަހަންނަށ ް ވުރ ެ ވ ަކީ ނ ް ޕްރ ޮފ ެޝަ ނަލ ް އ ެހެނ ް މީ ހ ަކ ު‬ ‫ނ ީކ ސޯލްޖަރުނ ްގ ެ ީލޑަރ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ވ ާ‬ ‫ނ ުހުންނާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އަހަނ ް ަ‬ ‫ނޮންކ ަމި ޝަ ނ ްޑ ް އ ޮފި ސަ ރ ެކ ެވ ެ‪ .‬އަހަންނަކީ އ ެމ ް‪.‬އެނ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އ ެފ ް ގ ެ‬ ‫ސ ހ ަދާނ ް ކުރާނަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ައި ބަދަކަނ ް އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫އަހަރެނ ް ނޮންކ ޮމި ޝަ ނ ްޑ ް އ ޮފި ސަ ރަކ ަށ ް ީވ ީތ ފ ަޚްރ ުވ ެރި ވ ަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދި މި ޝަ ރަފ ް ލި ބި ފ ައި ވ ާ އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ އ ަޚުންނ ާއި އ ުޚ ުތުނ ްގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ޙ ައ ްޤުގ ައި އަހަރެނ ްގ ެ ސުލ ޫކ ާއި އ ަޚ ްލ ާޤ ް ކޮނ ްމ ެ ޙ ާލ ެއްގ ައި ވި ަ‬ ‫ސ ގެނ ްގުޅ ޭނީ ނޮންކ ޮމި ޝަ ނ ްޑ ް އ ޮފި ސަ ރުންނަށ ާއި ‪ ،‬އ ެމ ް‪.‬‬ ‫އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ނނ ް ލި ބ ެނި ވި ގ ޮތ ުގ ެ‬ ‫އެނ ް‪.‬ޑީ ‪.‬އ ެފ ް އ ަށ ް އ ަދި ދި ވ ެހި ޤ ަވްމ ަށ ް ރި ވ ެތި ަ‬ ‫ސ‬ ‫މ ަ ީތންނ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެނ ްގ ެ ރޭނ ްކ ް އ ަދި މ ަޤ ާމ ްގ ެ ބޭނުންކ ޮށ ްގެނ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫އ ަމި އްލ ަ އުފ ަލ ެއ ް‪ ،‬ނ ާޖ ާއި ޒ ް ފ ައި ދ ާ އ ެއ ް ނުވަތ ަ އ ަމި އްލ ަ ނަފ ް ް‬ ‫ސ ކ ަމ ެއ ް ނ ުކުރާނަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސަ ލާމ ަތ ް ކުރުނ ް ފަދ ަ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސނ ުމުގ ައި‬ ‫ޤ ާބި ލްކަނ ް އ ެ ީއ މަގ ޭ ކ ަނޑި އ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެނ ްގ ެ ވި ް‬ ‫ސ ދ ެވި ފ ައި ވ ަނީ އަހަރެންނ ާއި ޙ ަވ ާލ ު‬ ‫ސކަނ ް އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫އެނ ްމ ެ އި ް‬ ‫ާސ މަސްޢ ޫލި އްޔަތ ު ކ ަމުގ ައި ވ ާ މި ޝަ ނ ް ފ ުރި ހަމ ަ‬ ‫ކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ ދ ެ އަސ ީ‬ ‫ކުރ ުމ ާއި ސޯލްޖަރުނ ްގ ެ ވ ެލ ްފެއ ަރގ ެ ކަންކަނ ް ފ ުރި ހަމައ ަށ ް އ ަދ ާ‬ ‫ކުރުމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނރ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި‬ ‫ސ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރ ާނީ ހ ު ަ‬ ‫އަހަރެނ ް އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ނންކ ޮމި ޝަ ނ ްޑ ް އ ޮފި ސަ ރ ެއ ްގ ެ‬ ‫އަމ ަ ީލ ފަންނ ު އި ތުރ ު ކުރުމ ަށ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ސއްޔަތުނ ް އަހަރެނ ް ކ ުޅެނ ް ޖެހ ޭ ރ ޯލ ް އަހަންނަށ ް އ ެގ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ހ ައި ި‬ ‫އަހަރެނ ް މި ގ ޮތުނ ް އ ަދ ާ ކުރަނ ް ޖެހ ޭ މަސްއ ޫލި އްޔަތ ު އ ަދި އ ުފުލަނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ޖެހ ޭ ޛި ނ ްމ ާ ފ ުރި ހަމައ ަށ ް އ ުފ ުލ ާ ނަމ ެވ ެ‪ .‬ހ ުރި ހ ާ ސޯލްޖަރުންނަކީ ވ ެ ް‬ ‫ަރޝފ ްއ ެއ ް ޙ ައ ްޤ ުވ ާ ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެނ ް‬ ‫ދެވަނައ ެއްނ ެތ ް ފ ުރި ހަމ ަ ީލޑ ި‬ ‫ަރޝޕ ް އ ެމީ ހުންނަށ ް ފޯރުކ ޮށްދޭނަމ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެނ ްގ ެ ސޯލްޖަރުނ ް‬ ‫އ ެ ީލޑ ި‬ ‫އަހަރެނ ް ދަސްކުރާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ެމީ ހުނ ްގ ެ އ ެދުންތ ަކ ާއި ބޭނުންތ ައ ް‬ ‫އަހަރެނ ްގ ެ އަހަރެނ ްގ ެ އެފަދ ަ ކަންކަމ ަށ ް ވުރ ެ ކ ުރި ޔަށ ް ނެރ ެ‬ ‫ސ މ ުޢ ާސަ ލ ާތ ް‬ ‫ސކަންދޭނަމ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެނ ްގ ެ ސޯލްޖަރުންނ ާ އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫އި ް‬ ‫ސ‬ ‫ކުރާނަމ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ެމީ ހުންނަށ ް އ ެގެނ ްޖެހ ޭ ހ ުރި ހ ާ ކ ަމ ެއ ް އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫އަންގ ަމުނ ް ގެނ ްދާނަމ ެވ ެ‪ .‬އަދ ަބ ު ދި ނ ުމުގ ައްޔ ާއި އ ަގ ު ވަޒަނ ް ކުރ ުމުގ ައި‬ ‫ސ ޙ ަޤީ ޤ ަތ ާއި އ ެއްގ ޮތ ްވ ާ ގ ޮތ ުގ ެ މ ަ ީތނ ް ވ ަކި ފަރާތަކ ަށ ް‬ ‫އަހަރެނ ް އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ބުރަ ނ ުވ ެ‪ ،‬އި ންސާފ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެކ ު ކުރާނަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އަހަރެނ ްމ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ާޔ ުނި ޓ ްއ ެއ ްގ ެއ ޮފި ސަ ރުންނަށ ްއ ެމީހުނ ްގ ެ‬ ‫ނކ ަށ ް‬ ‫މަސްއ ޫލި އްޔަތ ު އ ަދ ާ ކުރާނ ެ ވ ަގ ުތ ު އޮންނާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެމީ ހ ު ަ‬ ‫ސނަމ ެވ ެ‪ .‬އ ޮފި ސަ ރުނ ް‬ ‫އަހަރެނ ްގ ެ މަސްޢ ޫލި އްޔަތ ު އ ަދާކ ޮށްދޭކ ަށ ް ނުޖ ައ ް ާ‬ ‫އ ަދި ސޯލްޖަރުނ ްގ ެ އި ޚ ްތި ރ ާމ ާއި އި ތ ުބާރ ު އަހަރެނ ް ހ ޯދ ާނީ ހަމ ަ‬ ‫އަހަރެނ ްގ ެ މ ަސަ އްކ ަތުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އަހަރެނ ްގ ެ ތ ެދ ުވ ެރި ކ ަމ ާއި ވ ަފ ާތ ެރި ކަނ ް އ ަދި ކެރ ުމ ާއި ހި ތްވަރ ު އ ެ ީއ‬ ‫ސފަތ ަކ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެނ ް އ ަދި‬ ‫ސ މީ ހަކ ަށ ް އަހަރެނ ްގ ެ ކި ބ ައި ނ ް ނި ގުޅ ައި ގަނެވޭނ ެ ި‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އަހަރެނ ްގ ެ ފަންތީގ ެ ހ ުރި ހ ާ އ ަޚުނ ް އަބ ަދ ުމ ެ ހ ަދާނ ް ކުރ ާނީ އ ަދި އ ެހެނ ްމީ ހުންނަށ ް ހ ަނދާނ ް‬ ‫ނންކ ޮމި ޝަ ނ ްޑ ް އ ޮފި ސަ ރުންކ ަމ ާއި‬ ‫ނ ީކ ޕްރ ޮފ ެޝަ ނަލުންކ ަމ ާއި ަ‬ ‫ކ ޮށ ްދ ެމުނ ްގެނ ްދ ާނީ އަހަރ ެމެނ ް ަ‬ ‫އ ަދި ީލޑަރުނ ް ކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪3‬‬

‫ނން‪.‬‬ ‫ދރަޖަ ދި ު‬ ‫ނށް ޙައްޤު ަ‬ ‫ނ ަ‬ ‫ޤައު ީމ ބަޠަލު ް‬ ‫ސއީދު‬ ‫ލ‪ .‬ކޯޕ ްރަލް މ ުޙ ައްމ ަދު ޔަޒީދު ަ‬

‫ސލ ާމ ްވުމ ަށް މ ެދުވެ ިރވި ހާ ިދސާއަ ީކ ދިވެހި ތާރީޚ ަށް އައު‬ ‫މީލާދީން ‪ 1153‬ވަނ ަ އަހަރު ރ ާއްޖެ އި ް‬ ‫ސ‬ ‫ސދިން ވަރަށް ހައިރ ާން ކުރުވަ ިނވި ހާ ިދސާއެކެވެ‪ .‬އެ އަހަރުން ފެށިގެން މިއަދާ ހަމ ައަށްވެ ް‬ ‫އަލިކަމ ެއް ގެނ ެ ް‬ ‫ދިވެހިންވަ ީނ ބޭރުގެ އެ ިކ ބ ާރުތަކުގެ އަޅުވެތިކަމާއި އަ ިނޔ ާވެރިކަމ ުގެ ދަލުގައި ޖެހި އެތައް ހި ިތ ތަޖު ިރބ ާތަކެއް‬ ‫ސލ ާމ ަތްކޮށްދެ ީނ‬ ‫ސ ދިވެހިން އެއަ ިނޔ ާވެ ިރ ވަކިތަކުގެ ދަށުން ަ‬ ‫ކޮށްފައެވެ‪ .‬މިއިން ކޮންމ ެ ފަހަރަކުވެ ް‬ ‫ސލ ާމ ް ީދނާއި ޤ ައުމ ުދެކެ ލޯބިވާ އަގުހު ިރ އެތައް ބަޠަލުންތަކެއްގެ ޤ ުރުބ ާ ީނ ޚިދުމ ަތުންނ ެވެ‪ .‬އެދުވަސްތައް‬ ‫އި ް‬ ‫ސ އެބޭކަލުންގެ ވާހަކަތަކަ ީކ މިއަދު އަޅުގަނޑުމ ެންގެ ތާރީޚ ުގައި ރަން‬ ‫އަޅުގ ަނޑުމ ެންގެ މާޒީއާއި އެކުވެގެން ދިޔަޔަ ް‬ ‫އަކުރުން ލިޔެވިފައިވާ ވާހަކަ ތަކެކެވެ‪ .‬ދިވެހި ތާރީޚ ު ލިޔެވިފައި ނ ެތް ދުވަސްވަރު ހިގާފައިވާ މިފަދަ މުޙިއްމ ު‬ ‫ހާ ިދސާތައް ތާރީޚ ުގައި ލިޔެވިފައިވަ ީނ މީހުންގެ ދޫދޫމަތިން ކިޔަމ ުން އަންނަ އެންމ ެ ސައްޙ ަ ގޮތްތަކަށ ެވެ‪.‬‬

‫މި ފަދ ަ‬ ‫ހި ތާމަޔަ ީކ‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ބޭކ ަލުންނ ާއި ބެހޭގ ޮތުނ ް އ ެކި މީ ހުނ ް ނޭދެވ ޭ‬ ‫ތ ަފ ާތ ު ވާހަކަތ ައ ް ފ ަތުރަމުނ ްދާތީއ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަދ ު‬ ‫ސފ ައި ވ ާ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ޤ ައުމ ަށ ް އ ައި ް‬ ‫ސލ ަ ީކ‬ ‫ތަރައ ްޤީ އ ާއި ތ ަޙ ުޒީ ބ ުގ ެ އެނ ްމ ެ ބ ޮޑ ު އ ަ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ންނަށ ް ލި ބި ފ ައި މި ވ ާ މި ނި ވަންކ ަމ ާއި‬

‫އި ސްތި ޤ ްލ ާލ ެވ ެ‪ .‬މި މި ނި ވަންކަނ ް ދ ެމ ެހ ެއ ްޓުމ ަށ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ކާބަފ ައި ނ ް ކ ުރި މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ނޭނގި ތި ބި ހ ާލ ު‪ ،‬އެބަޔަކ ު ހި ތ ަށ ްއ ެރި ގޮތަކ ަށ ް‬ ‫ވާހަކަތ ައ ް ދ ައ ްކ ާއި ރ ު މި އ ަދ ުގ ެ ޖީ ލ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ވެވަޑ ައި ގެންނ ެވި ޤުރ ުބ ާނީ ގ ެ‬ ‫އެބޭކ ަލުނ ް‬ ‫ސފ ައި ވ ާ‬ ‫ސަ ބ ަބުނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް އ ައި ް‬

‫ ‪3‬‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫އެބޭކ ަލުނ ް‬ ‫ކ ުރި އެރުމ ަ ީކ‬ ‫ތަރައ ްޤީ އ ާއި‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ްގެނެސްދ ެއ ްވި މި ނި ވަންކ ަމ ުގ ެ‬ ‫އަސްލުކަނ ް ހ ަދާންނ ެތ ުނީ ތ ޯއ ެވ ެ؟‬ ‫މި ނި ވަންކަނ ް‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ސބ ަށ ް‬ ‫ހި ާ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނ ާއި‬ ‫ގެނެސްދި ނ ުމުގ ައި‬ ‫އ ަމާނ ާތ ްތ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު‬

‫ހ ަޑި ހ ުތުރ ު ވާހަކ ަ ދ ެއ ްކ ުމ ުގ ެ ބޭނ ުމ ެއ ް‬ ‫ނފަހަރަށ ް‬ ‫ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އެކަހަލ ަ ވާހަކަތ ައ ް ގި ަ‬ ‫ދ ެކ ެވ ެނީ އެކ ަމ ުގ ެ ހ ަޤީ ޤ ަތ ް ނޭނގި ތި ބ ެ ތ ާރީ ޚ ު‬ ‫ސނުކ ޮށ ް ތ ާރީ ޚ ުގ ެ މ ުޙި އ ްމ ު‬ ‫ރަނގަޅ ަށ ް ދި ރ ާ ާ‬ ‫ސތ ައ ް އ ަމި އްލައ ަށ ް މާނަކުރައްވަނ ް‬ ‫ޙ ާދި ާ‬ ‫ގަސްދ ު ކުރައ ްވާތީއ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ ‪ 800‬އަހަރ ު‬ ‫ކ ުރި ނ ް ހި ނގ ާދި ޔަ ރ ާއ ްޖ ެ އި ސްލ ާމ ްވި‬ ‫ވާހަކައ ަ ީކ މި ކ ަމ ުގ ެ އ ަލި ގަދ ަ ހ ެއ ްކ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެ އި ސްލ ާމ ުވި ވާހަކ ައ ާއި ބެހޭގ ޮތުނ ް‬ ‫މި ހާރ ު އެނ ްމ ެ މަޝްހޫރުކ ޮށ ް ދ ެކ ެވ ެނީ‬ ‫އޭރ ު ރ ާއްޖ ޭގ ެ ތ ަޚ ުތުގ ައި އި ންނ ެވި ކީރި ތި‬ ‫ސރީ‬ ‫މ ަހާރަދުނ ް މުޙަންމ ަދ ު ބި ނ ް ޢ ަބ ްދ ުﷲ ި‬ ‫ބަވަނ ާދީ އްތ ަ މ ަހާރަދުންނަކީ ރަންނަމ ާރި‬ ‫ކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެ އި ސްލ ާމ ްދީ ނަށ ް‬ ‫ނ މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ް‬ ‫ވ ެއ ްދުމ ަށ ް ގި ނަގ ު ަ‬ ‫ކުރ ެއ ްވި އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އި ޙ ުތި ރ ާމ ް ކުރަނ ްޖެހ ޭ‬ ‫އ ަގ ުހ ުރި ދި ވ ެހި ދ ަރި އ ަކ ާއި ބެހޭގ ޮތުނ ް ދ ެކެވ ޭ‬

‫ޤުރ ުބާނ ްވެވަޑ ައި ގެންނ ެވި‬ ‫ޤ ައުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ނ ީކ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވާނ ް‬ ‫ބަޠ ަލުނ ް ަ‬ ‫ޖެހ ޭ ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬އެބޭކ ަލުނ ްގ ެ އ ުޅ ުއ ްވ ުމ ުގ ެ‬ ‫އެބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ‬ ‫ބ ައްލ ަވ ާ‬ ‫ރަނގ ަޅުގ ޮތ ް‬ ‫ނނ ް ޖެހ ޭ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތުނ ް އި ބުރަތ ް ލި ބި ގަނ ް ަ‬ ‫ނ ކި ޔައި ގެނ ް‬ ‫ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް އެބޭކ ަލުނ ް ޭ‬

‫ވާހަކ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ މި ފަދ ަ ވާހަކަތ ައ ް ދ ެކެވ ޭ‬ ‫މ ުޙި އ ްމ ު ތި އ ަރީ އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފ ަޚުރ ުވ ެރި‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫ބަޠ ަލުންނަށ ް އި ޙ ުތި ރ ާމ ްކުރ ުމ ާއި ބެހޭގ ޮތުނ ް‬ ‫މުޙ ައްމ ަދ ުއ ަމީ ނ ުގ ެކ ާފ ާފ ުޅ ުއި ބްރ ާހި މ ްދ ޮށި މޭނ ާ‬ ‫ކި ލ ެގ ެފާނ ު އަވ ަހާރަވި ތ ާ ‪ 25‬އަހަރ ު ފުރުނ ް‬

‫ފާހަގަކ ޮށ ް މުޙ ައްމ ަދ ު އ ަމީ ނ ު ނެރ ުއ ްވި ފ ޮތ ެއްގ ައި‬ ‫ޢ ަބ ްދ ުﷲ ޖ ަލ ާލ ުއ ްދީ ނ ް ބ ޮޑުތ ަކުރ ުފާނަށ ް ތ ަޢ ުރީ ފ ް‬ ‫ކުރައްވ ަމުނ ް ލި ޔ ުއ ްވާފ ައި ވ ަނީ " ކި ލ ެގ ެފާނ ުގ ެ‬ ‫ނ‬ ‫އ ަރި ހުގ ައި މީ ހ ެއ ްގ ެ ދ ުލުނ ް ބ ޮޑުތ ަކުރ ުފ ާ ޭ‬ ‫ބުނ ެވުނ ު މ ަޖި ލީހ ެއ ް ދުށީމ ެވ ެ‪ .‬ވަރަށ ް ހި ތ ްޕ ުޅ ާ‬ ‫ނ ުވެފ ައި ވި ދ ާޅ ުވި އ ޭ‪ ،‬ބަލ ަ އ ެ ީއ ދި ވ ެހި ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ނނ ްހި ގ ާ ރަސްގ ެފާނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ަ‬ ‫ހުންނ ެވި އެނ ްމ ެ‬ ‫ނ‬ ‫އެނ ްމ ެ ކުޑ ަމި ނުނ ް އުތީމ ު ބަނ ްޑާރައި ނ ް ޭ‬ ‫އެރަދުންނަށ ް ކި ޔައި ގެންނ ުވާނ ެވ ެ‪".‬‬ ‫ނ ޫނީ‬ ‫ސކ ޮށ ް ތި އ ްބ ެވި‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ޤ ައ ުމުގ ައި އި ް‬ ‫ވ ެރި ނ ް އެބޭކ ަލުންނަށ ް މި ފަދ ަ އި ޙ ުތި ރ ާމ ެއ ް‬ ‫ނ ކި ޔައި ގެނ ް އެނ ްމ ެ‬ ‫އ ަދ ާކުރ ާއި ރ ު އެބ ޭފ ުޅުނ ް ޭ‬ ‫ދ ަށ ު ދަރަޖ ައި ގ ެ ވާހަކަތ ައ ް ދ ައްކަނ ް ޖ ެހި ލުނ ް‬ ‫ނ ުވާކަނ ް އ ެ ީއ ހ ައި ރާނ ްވާވަރ ުގ ެ ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސއ ަށްފ ަހ ު‬ ‫ރ ާއ ްޖ ެ އި ސްލ ާމ ްވި ހ ާދި ާ‬ ‫ދ ެކެވ ޭ އަނ ެއ ް ވާހަކައ ަ ީކ މީ ގ ެ ‪ 450‬އެތ ައ ް‬ ‫އަހަރ ެއ ް ކ ުރި ނ ް ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖ ެ ޕ ޯޗްގީޒުނ ްގ ެ‬ ‫އ ަނި ޔ ާވ ެރި ކ ަމުނ ް ސަ ލާމ ަތ ް ކުރ ެއ ްވުމ ަށ ް އުތީމ ު‬ ‫ބަނ ްޑާރައި ނ ް ކުރ ެއ ްވި މ ަތި ވ ެރި ޖި ހާދ ަ ީކ‬ ‫ސއ ްތި މ ާވާއ ަށްޓަކ ައި‬ ‫އ ަލި ރަސްގ ެފާނ ުގ ެދ ަރި ކ ަލުނ ް ި‬ ‫ކުރ ެއ ްވި ހ ަގުރާމ ައ ެއ ް ކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދި މީ ގ ެ އި ތުރުނ ް އ ަލި ރަސްގ ެފާނ ާއި‬ ‫ސ އ ެކި މީ ހުނ ް ތ ަފ ާތ ު ގ ޮތްގޮތ ަށ ް‬ ‫ބެހޭގ ޮތުނ ްވ ެ ް‬ ‫ވާހަކަތ ައ ް ދ ައްކ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ދ ެކެވ ޭ އެނ ްމ ެ‬ ‫ނ ީކ ދީ ނ ާއި‬ ‫މަޝްހޫރ ުވާހަކައ ަ ީކ "އ ަލި ރަސްގ ެފ ާ ަ‬ ‫ޤ ައުމ ަށްޓ ަކ ާ ޝަ ހީދ ުވި ބޭކ ަލ ެއ ް ނޫނޭ‪ .‬ޕ ޯޗްގީޒުނ ް‬ ‫ބ ޮއ ްކުރައ ެއްގ ައި‬ ‫މ ާލެއ ަށ ް އަރައި ގ ަތ ުމުނ ް‬ ‫ފި އްލަވަނ ް އ ުޅ ުއްވ ަނި ކ ޮށ ް އަވ ަހާރަކ ޮށ ްލ ެވުނ ު‬ ‫ބޭކ ަލ ެކ ެވ ެ‪".‬‬ ‫މި ީއ މީ ގ ެ އެތ ައ ް ސަ ތޭކ ަ އަހަރ ުކ ުރި ނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ހ ާދި ސާއ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހި ނގާފ ައި ވ ާ‬ ‫އި ހަކ ަށ ްދުވ ަހ ު އެނ ްމެނ ްގ ެ ލޯމ ަ ީތގ ައި ހި ނގ ާދި ޔަ‬ ‫ސ‬ ‫ނޮވ ެމްބ ަރ ‪ 3‬ގ ެ އ ުދ ުވާނ ާއި ބެހޭގ ޮތުނ ްވ ެ ް‬ ‫ބ ައ ެއ ް މީ ހުނ ް ތ ަފ ާތ ު ވާހަކަތ ައ ް ދ ައްކ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސމޭޓ ެއ ް އ ެއ ްދުވަހ ަކ ު‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ކ ްލ ާ ް‬ ‫ނޮވ ެމްބ ަރ ތި ނ ެއ ްގ ެ އ ުދ ުވާނުގ ައި ޝަ ހީދ ުވި‬ ‫ސގ ައި‬ ‫ބޭކ ަލުންނ ާއި ބެހޭގ ޮތުނ ް ބުނަނީ " އ ެހ ާދި ާ‬ ‫ނ ީކ ޝަ ހީދުންނ ެއ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ތެރޭނ ް މަރ ުވި މީ ހުނ ް ަ‬ ‫ި‬ ‫ނޫނ ް‪ .‬އ ެމީ ހުނ ް މަޝްހޫރ ުކުރ ާ ކ ޯޕްރަލ ް ހ ުސަ އި ނ ް‬ ‫ސ ޝަ ހީދ ުވި ބޭކ ަލ ެއ ް ނޫނ ް‪.‬‬ ‫އާދ ަމ ް އ ަކީ ވ ެ ް‬ ‫ޝމަނުންނ ާއި ހ ަގުރާމަކ ޮށ ް‬ ‫ޝަ ހީދުންނަކީ ދ ު ް‬ ‫ޝަ ހީދ ުވ ާ މީ ހުނ ް‪ .‬ބ ާ ީޣނ ް އ ެމީ ހުނ ް މަރ ާ ީލ‬ ‫އ ެމީ ހުނ ް ފި ލަނ ް ދުވ ަނި ކ ޮށ ް‪ ".‬މި އ ެވ ެ‪ .‬އ ާދ ެ!‬ ‫މި ީއ އި ހަކ ަށ ް ދުވަހ ަކ ު ހި ނގި ހ ާދި ސާއ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސގ ައި ޝަ ހީދ ުވި ބޭކ ަލުންނ ާއި‬ ‫ސ މި ހ ާދި ާ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ަ‬

‫ސ މި އ ަދ ުގ ެ ދ ަރި ނ ް ދ ައ ްކ ާ‬ ‫ބެހޭގ ޮތުނ ްވ ެ ް‬ ‫ވާހަކަތަކ ަ ީކ މި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް މީ ގ ެ‬ ‫އެތ ައ ްސަ ތޭކ ަ އަހަރ ެއ ްކ ުރި ނ ް ހި ނގާފ ައި ވ ާ‬ ‫ސތ ަކ ާއި ބެހޭގ ޮތުނ ް ވާހަކަތ ައ ް‬ ‫މި ފަދ ަ ހ ާދި ާ‬ ‫ނގ ޮތ ް ކި ޔުނ ްތ ެރި ނ ްގ ެ ޚި ޔާލ ަށ ް‬ ‫ފ ެތ ުރި ގެނ ް އަނ ް ަ‬ ‫ދޫކ ޮށްލީމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދީ ނީ ޢި ލ ްމ ު ވ ެރި ޔަކ ު‬ ‫ސ ރަނގަޅ ަށ ް‬ ‫ބުނެފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ " .‬އަރަބި ބ ަ ް‬ ‫ނ‬ ‫ނޭނގ ޭމީ ހުނ ް ކީރި ތި ޤުރ ުއާނ ުގ ެ މ ާ ަ‬ ‫ނ ުކި ޔާށ ޭ‪ ،‬އ ަދި ދީ ނީ ޢި ލްމ ަށ ް އަރ ާތި ބި‬ ‫ޢި ލ ްމ ުވ ެރި ނ ް ނ ޫނީ މި ކ ަމުގ ައި ފ ަތ ުވ ާ ނުދޭށ ޭ‬ ‫" މި ީއ ވަރަށ ް ބ ޮޑ ު ތ ެދ ު ހ ަޤީ ޤ ަތ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ރަނގަޅ ަށ ް ނޭނގ ޭމީ ހުނ ް ޤުރ ުއާނ ް‬ ‫އަރަބި ބ ަ ް‬ ‫ނމ ަ ވ ާނީ ކި ހި ނ ެއ ްތ ޯއ ެވ ެ؟‬ ‫ތަރުޖ ަމ ާކުރަނ ް އ ުޅ ެފި ަ‬ ‫ނނ ް ީވ ހަމ ައެކ ަނި‬ ‫މި ކަނ ް އޮނ ް ަ‬

‫ބ ަހ ެއ ް ބުނ ެފި އްޔ ާ އެބަހަކ ަށ ް ހ ުރި ހ ާ މީ ހުނ ް‬ ‫ކި ޔަމަނ ްތ ެރި ވ ެ ޢަމ ަލ ު ކުރާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ީކ‬ ‫ދި ވ ެ ީހނ ް ަ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ވަރަށ ް ގ ޮތ ް ހ ުރި ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬ވަރަށ ް މ ަތި ވ ެރި‬ ‫އާދ ަކާދަތ ަކ ާއި އުސޫލުތ ަކ ެއ ް ހި ފަހ ައްޓ ައި ގެނ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫ބަޔަކ ަށްވީއި ރ ު‬ ‫ތި ބި‬ ‫ވާހަކަތ ައ ް‬ ‫ނޭދެވ ޭ‬ ‫މި ފަދ ަ‬ ‫ތެރޭގ ައި‬ ‫ސ ހުރ ެގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހި ނގ ަނީ ސަ ބ ަބުތ ަކ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ އަވ ަށްޓ ެރި ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫އ ަގ ު އެޤ ައ ުމ ުގ ެ އ ަހ ުލ ުވ ެރި ނ ް ހި ފަހ ައްޓ ާހެނ ް‬ ‫ސ ީވ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ޤ ައ ުމީ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްވ ެ ް‬ ‫ބަޠ ަލުނ ްގ ެ ޤަދަރ ާއި އި އްޒ ަތ ް ހި ފަހ ައްޓ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދި އެބ ޭފ ުޅުންނަށ ް އި ޙ ުތި ރ ާމ ް އ ަދ ާކުރަނ ް ީވ‬ ‫ސނ ާ އެކަންތ ައްތަކ ަށ ް ޢަމ ަލ ު‬ ‫އުސޫލުތ ައ ް ވި ް‬ ‫ކުރުމ ަ ީކ ދި ރި ތި ީބނ ް ކުރަނ ްޖ ެހި ފ ައި ވ ާ‬

‫ސލ ާމްވި ހާ ިދސާއަށްފަހު ދެކެވޭ އަނ ެއް ވާހަކައަ ީކ‬ ‫ރ ާއްޖެ އި ް‬ ‫މީގެ ‪ 450‬އެތައް އަހަރ ެއް ކުރިން ދިވެހިރ ާއްޖެ ޕޯޗްގީޒުންގެ‬ ‫ސލ ާމ ަތް ކުރ ެއްވުމ ަށް އުތީމ ު ބަންޑާރައިން‬ ‫އަ ިނޔ ާވެރިކަމ ުން ަ‬ ‫ކުރ ެއްވި މަތިވެ ިރ ޖިހާދަ ީކ އަލިރަސްގެފާނ ުގެ ދަރިކަލުން‬ ‫ސއްތިމ ާވާއަށްޓަކައި ކުރ ެއްވި ހަގުރ ާމ ައެއް ކަމ ުގައެވެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫ދީ ނީ ކަންތ ައްތަކ ަށ ް އެކަންޏ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ތި މާއ ަށ ް‬ ‫ދ ުނި ޔަ ީވ ބ ައ ެއ ް ކަންތ ައްތ ަކުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ރަނގަޅ ަށ ް ނޭނގ ޭ ކަންތ ައްތ ަކުގ ައި ފ ާޑ ުފ ާޑ ުގ ެ‬ ‫ވާހަކަތ ައ ް ފ ަތުރައި ގެންނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނނ ް‬ ‫ތި މ ާގ ެ ޤ ައުމ ަށ ް ޝަ ރަފ ާއި ރީ ތި ަ‬ ‫ހޯދ ައި ދޭނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކ ުރި މީ ހުންނަށ ްއި ޙ ުތި ރ ާމ ް‬ ‫ސ‬ ‫ކުރުމ ަ ީކ ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ބ ޮޑ ެތި ޤ ައ ުމުތ ަކުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ވަރަށްބޮޑ ަށ ް ހި ފ ެހ ެއ ްޓި ގެނ ް ކުރެވ ޭ ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޕ ާކި ސްތާނ ުގ ެ ބ ާނީ މުޙ ައްމ ަދ ު އ ަ ީލ ޖި ނާހ ަށ ް‬ ‫ސބ ަހ ެއ ް ބުނުމ ަ ީކ އެޤ ައ ުމ ުގ ެ ޤާނ ޫނީ‬ ‫ކުޑ ަމީ ް‬ ‫ކ ުށ ެކ ެވ ެ‪ .‬އަދ ަބ ު ލި ބ ޭ ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އި ނ ްޑި އ ާގ ެ‬ ‫ސ އެފަދ ަ‬ ‫މ ަހ ާތ ުމ ާގާނ ްދީ އ ާއި ބެހޭގ ޮތުނ ްވ ެ ް‬ ‫ބ ަހ ެއ ް ބުނުމ ަކީ އެޤ ައ ުމ ުގ ެ ޤާނ ޫނީ ކ ުށ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޭސވި ލާތ ަށ ް ބ ަލ ާއި ރ ު އ ެމީ ހުނ ްގ ެ ޤ ައ ުމީ‬ ‫އި ނގި ރ ި‬ ‫ބަޠ ަލުންނ ާއި ބެހ ޭ ވާހަކަތ ައ ް އ ެމީ ހުނ ް އ ުޅ ެނީ‬ ‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ތ ާރީ ޚ ު ކ ަމުގ ައި ހ ަދ ާށ ެވ ެ‪ .‬އެޤ ައ ުމުގ ައި‬ ‫ސ ރ ާނީ‬ ‫ާސ ކ ޯޅ ުމ ެއ ް އޮތ ަ ް‬ ‫ސޔ ީ‬ ‫ކި ތަނ ްމ ެ ބ ޮޑ ު ި‬

‫ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ހ ުރި ހ ާ ދި މާލ ަކުނ ް އި ންޓަނެޓ ާއި‬ ‫ޢި ލ ްމ ުގ ެ ދޮރުތ ައ ް ދ ުނި ޔެއ ަށ ް ހ ުޅ ުވި ފ ައި ވ ާއި ރ ު‬ ‫ކޮބ ައި ކަނ ް‪،‬‬ ‫ސލ ަކީ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ އ ަ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ކާބަފ ައި ންނަކީ ކޮބ ައި ކަނ ް‬ ‫ސބ ަށ ް ގެނެސްދި ނީ‬ ‫އ ެމީ ހުނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް މި ހި ާ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް‬ ‫ކޮންގޮތ ަކުންކަނ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫އ ެނގެނ ްޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ާތ ް‬ ‫ޖި ހ ާދ ުކ ުރި‬ ‫މި ނި ވަންކަމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ބަޠ ަލުންނަށ ް ޝުކުރ ުވ ެރި ވާނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސކ ޮށްދޭނ ް‬ ‫ދަ ް‬ ‫ޅަދ ަރި ންނަށ ް‬ ‫ސކ ޮށްދޭނ ް‬ ‫އެބޭކ ަލުންނަށ ް އި ޙ ުތި ރ ާމ ްކުރަނ ް ދ ަ ް‬ ‫ސ އ ެއި ނ ް މީ ހަކ ަށ ް‬ ‫ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬ފަހަރ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ބ ަދުބ ަހ ެއ ް ބުނުމ ަކީ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ކަންފަތ ަށ ް‬ ‫ރ ުހެވޭނ ެ ކަމަކ ަށ ް ވ ެގެނ ް ނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެބޭކ ަލުނ ް‬ ‫ވެވަޑ ައި ގެންނ ެވި‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށްޓަކ ައި‬ ‫ޤުރ ުބ ާނީ ގ ެ އ ަގ ު އ ަދ ާކުރެވ ޭނީ އޭރުންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‪3‬‬

‫ަޑއިވް ުކ ާރއިރު‪....‬‬

‫ތައްޔ ާރުކު ީރ ސާޖަންޓް އަޙ ުމ ަދު ޝާޒް‬

‫ިއެކްސޑެންޓެއް ހިނގީ‪ .‬މިހާރު ‪ 7‬އަހަރުވެއްޖެ‪ »”.‬ރ‪ .‬ކަނދޮޅުދޫ‬ ‫“އަހަރ ެން ޕެރަލައިޒް ީވ ޑައިވ ްކޮށްގެން‪ .‬ލަނޑާ ނ ަގ ަން ދިޔަ ދުވަހަކު މ ި‬ ‫ސރާއިއެކު ބުންޏެވެ‪ .‬އަޅުގ ަނޑު ހިތަށް އެރިއެވެ‪ .‬ކަމ ުގެ މ ައުލޫމ ާތާއި ހުނަރުނ ެ ިތ‬ ‫ޒުވާނ ަކު ވީލްޗ ެއަރގައި އިނދެ ވާހަކަ ދައްކަމ ުން ވަރަށް އަ ަ‬ ‫އެކްސޑެންޓް ހިނގާ އަޅުގަނޑުމ ެންގެ އަޚ ުންގެ ތެރެއިން‬ ‫ި‬ ‫ޑައިވ ްކުރުންފަދަ ނ ުރައްކާތެ ިރ މަސައްކަތުގައި މިކަހަލަ ކިތަށް‬ ‫ކިތައްކިތައް މީހުން މިފަދަ ވޭނާއި ނ ުކުޅެދުންތެރިކަމާއިއެކު ދުނިޔެ ވޭތުކުރާނެބ ާއެވެ؟‬ ‫ވުމާއިއެކު އަޅުގަނޑު މިސަފ ްހާ މިޚ ާއްޞަކޮށްލަ ީނ ޑައިވ ްކުރުމ ުގައި ސަމ ާލުކަން ދޭން ީވ‬ ‫ބައެއް ކަންކަމ ުގެ މ ައްޗަށ ެވެ‪ .‬އައްޑަނ ަ މ ަޖައްލާއިން ދަންނ ަވާ ިލ ދަންނަވާލުމ ަކަށް‬ ‫އަޅުގަނޑުމ ެންގެ‬

‫ސުވާލުތަކަށް‬

‫ޖަވާބުދެއް ީވ‬

‫މަސައްކަތްކުރައްވާ ލެފް ިޓނ ެންޓް ޑރ‪.‬‬

‫މެޑިކަލް‬

‫ސާރވިސްގައި‬

‫ތަހުސނާ‬ ‫ީ‬ ‫ފާތުމ ަތު‬

‫އާއި ކޯސްޓްގާޑު ޑައިވިންގ ސެލްވެޖް އެންވަޔަރަމ ަންޓަލް‬ ‫އެން‪.‬ސ‪.‬އ ޯ އިންޗ ާރޖު ވއ‪ 2.‬ޔޫސުފ ް‬ ‫ީ‬ ‫ޕްރ ޮޓެކްޝަން ޔުނިޓްގެ‬ ‫ތަހުސނާއަ ީކ އެމް‪.‬ބީ‪.‬ބީ‪.‬އެސްގެ އިތުރުން‬ ‫ި‬ ‫ިނޝާރު (އޫތު) އެވެ‪ .‬ޑރ‪.‬‬ ‫ިސންގ ކޯހެއް ފުރިހަމ ަކުރައްވާފައިވާ‬ ‫ޑިޕްލ ޮމ ާ އެންޑް ޑައިވިންގ މެޑ ި‬ ‫ސ ނ ޭ ީވ ޑައިވިންގ ކޯހަކާއި‬ ‫ބޭކަނބަލެކެވެ‪ .‬އޫތު އަ ީކ ޔޫ‪.‬އެ ް‬ ‫ސ ނ ޭ ީވ ސެލްވޭޖު ޑައިވިންގ އޮފިސަރ ކޯހެއް‬ ‫ޔޫ‪.‬އެ ް‬ ‫ހައްދަވާފައިވާ ޕ ަ ީޑ ޑައިވިންގ އިންސްޓްރަކްޓަރ ެކެވެ‪.‬‬ ‫ފުޅިއަޅައިގެން ީފނ ުމ ަ ީކ ބައެއްމީހުން ދެކޭގޮތުގައި ވަރަށް އާދައިގެކަމ ެއް‪.‬‬ ‫އަނ ެއްބަޔަކު ބުނާގޮތުގައި ވަރަށް ނ ުރައްކާތެ ިރ ކަމ ެއް‪ .‬ޑައިވ ް ކުރުމ ަ ީކ‬ ‫ނ ުރައްކާތެ ިރ ކަމ ެއްތަ؟‬

‫އޫތު ‪:‬‬

‫ރ ާއްޖޭގާހިނގާ‪ .‬ޑައިވަރުން ގެއްލެން ދިމ ާވަ ީނ ކީއްވެ؟‬

‫އޫތު ‪:‬‬

‫ނ ކަންތ ައްތ ަކ ެއ ް‬ ‫ޑ ައި ވ ްކުރުމ ަ ީކ އޭގ ައި ވަރަށ ް ގި ަ‬ ‫އ ެކ ުލ ެވި ގެނ ްވ ާ ކ ަމ ެއ ް‪ .‬އ ޭގ ެ ތެރޭގ ައި ތި އަރ ެޓި ކ ަ ީލ އ ަދި‬ ‫ޕްރ ެކ ްޓި ކ ަ ީލ ކުރަނ ްޖެހ ޭ ކަންތ ައްތ ަކ ެއްވ ޭ‪ .‬ޑ ައި ވ ް ކުރުމ ަށ ް‬ ‫މީ ހ ާ މ ޫދ ުގ ެ އ ަޑި ޔަށ ް ދި އ ުމ ާއި އ ެކ ު މީ ހ ާގ ެ ހ ަށި ގ ަނޑ ު‬ ‫މ ުޅި ނ ް އ ެހެނ ް މާހ ައ ުލ ެއްގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރަނ ް ފ ަށ ާ‪.‬‬ ‫ވީމ ާ މި ކަންތ ައްތ ައ ް ނޭނގި ޑ ައި ވ ް ކުރަނ ް އ ުޅުމ ަ ީކ ވަރަށ ް‬ ‫ނުރައ ްކ ާތ ެރި ކ ަމ ެއ ް‪.‬‬

‫ދެން އަޅުގަނޑުގެ ސުވާލު އަމ ާޒުކޮށްލ ާ ީނ ޑރ‪ .‬ތަހޫ އަށް‪.‬‬ ‫ސއްޙީގޮތުންބަލ ާނަމ ަ ޑައިވ ް ނ ުކުރ ެވޭނ ެ‬ ‫ި‬ ‫ވިދާޅުވެދެއްވަފާނަންތ ޯ‬ ‫ޙާލަތްތަކަ ީކ ކޮބައިކަން؟‬

‫ޑައިވަރުން މެޑިކަލް ޗ ެކްއަޕ ް ހަދަންޖެހެ ީނ ކީއްވެ؟‬

‫ތަހޫ ‪:‬‬

‫ސއ ް ީޙ ހާލ ަތ ު ރަނގ ަޅ ުވ ެ​ެގެނ ް ނ ޫނީ ޑ ައި ވ ް ނ ުކުރެވޭނ ެ ީތ‬ ‫އ ެ ީއ ި‬ ‫މ ަދ ުވ ެގެނ ް އަހަރަކ ު އ ެއްފަހަރ ު މ ެޑި ކ ަލ ް ޗ ެކްއ ަޕ ެއ ް‬ ‫ސ ހ ަ​ަށި ގ ަނޑ ަށ ް ޑ ައި ވ ްކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ހަދަނ ްޖެހޭނ ެ‪ .‬ނޭގި ަ‬ ‫ސަ ބ ަބުނ ް ބަދ ަލުތ ަކ ެއ ް އަންނާނެތީ‪.‬‬ ‫ޑައިވަރުން‬

‫‪ 0‬‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ގެއްލުމ ުގެ‬

‫ހިތާމ ަވެ ިރ‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސ‬ ‫ހާ ިދ ާ‬

‫ސ‬ ‫މ ަދުންނ ަމ ަވެ ް‬

‫ކޮނ ްމ ެ ކ ަމ ެއ ް ކުރ ުމ ުގ ެ ކ ުރި ނ ް ކަންތ ައްތ ައ ް ރ ާވާގޮތ ަށ ް‬ ‫ނ ކަންތ ައްތ ައ ް ރ ާވ ާ‬ ‫ސ ވަރަށ ްގި ަ‬ ‫ޑ ައި ވި ނ ްގ އ ަށ ް ދ ާއި ރ ުވ ެ ް‬ ‫ްސޑ ަރ ކުރަނ ްޖެހ ޭ‪ .‬އ ޮއި ވަރ ު ބާރ ުމި ނ ް‪ ،‬އ ޮއި ވަރ ު‬ ‫އ ަދި ކޮނ ި‬ ‫ނ ބަދ ަލ ު‪ ،‬ވި ޒި ބި ލި ޓީ އ ަދި‬ ‫ސމ ަށ ް އަނ ް ަ‬ ‫ހ ުރި ދި މ ާ‪ ،‬މ ޫ ު‬ ‫ސ‬ ‫ނ ފަރާތ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ދ ޯނީ ގ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫ޑ ައި ވަރުނ ް ގޮވ ައި ގެނ ް އަނ ް ަ‬ ‫މި ބުނ ެދ ެވުނ ު ކަންތ ައްތ ަކ ާއި ޑ ައި ވ ް ރޭވި ފ ައި ވާގ ޮތ ް އ ެނގުނ ް‪.‬‬ ‫ނމ ަ ނުރައ ްކ ާތ ެރި ކ ަމ ެއ ް‬ ‫މި ކަންތ ައްތަކ ަށ ް ފަރ ުވ ާކުޑ ަކުރ ެވި އ ްޖ ެ ަ‬ ‫ދި މ ާވުނ ް ވަރަށ ް ގ ާތ ް‪.‬‬

‫ތަހޫ ‪:‬‬

‫ސވަރ ު ނ ޫނީ ބާރުގަދ ަ‬ ‫ސއްޙ ަތ ު ތަންނ ުދި ނުނ ް‪ ،‬މާބ ަނޑ ުދުވ ަ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ ބޭނުނ ް‬ ‫ނ ް‬ ‫ސވަރ ެއ ް‪ .‬ބާރުގަދ ަ ނ ޫ ަ‬ ‫ބ ޭހ ެއ ް ބޭނުނ ްކުރ ާ ދުވ ަ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނ ުކުރެވޭނ ެ ކަހަލ ަ ބޭސްހުރޭ‪ .‬ތ ަދުކ ަނޑ ުވ ާ ކަހަލ ަ ބ ޭހ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ޑ ައި ވ ްއ ެއ ް‬ ‫ބޭނުނ ްކުރުނ ް ރަގ ަޅ ެއ ް ނޫނ ް‪ .‬ފި ޓ ްޖެހ ޭ މީ ހަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ުކުރެވޭނ ެ‪ .‬ނޭވ ާހި އ ްލ ާމީ ހަކ ަށ ް ޑ ައި ވ ްއ ެއ ް ނ ުކުރެވޭނ ެ‪.‬‬

‫ނމ ަ‬ ‫ނ ޑ ައި ވ ް ކުރ ާ ަ‬ ‫އ ެއ ްދުވ ަހ ެއްގ ައި އ ެއްޑ ައި ވްއ ަށ ްވުރ ެ ގި ަ‬ ‫ދ ެ ޑ ައި ވ ް ދ ޭތެރޭ ހަމ ަކުރަނ ްޖެހ ޭ ވ ަގ ުތ ު ހަމަނުކ ޮށ ް އި ތުރ ު‬ ‫ޑ ައި ވ ެއ ް ކ ޮށ ްގެނ ް ނ ުވާނ ެ‪.‬‬ ‫ސ ޖެހެއޭ ބުނާ ީތއިވޭ‪.‬‬ ‫ާކޮސ ް‬ ‫ޑައިވިންގ ކުރުމ ުގެ ތެރ ޭ ނައިޓްރ ޮޖަން ނ ި‬ ‫އެ ީއ ިކހިނ ެއްވާކަމ ެއް؟‬

‫އޫތު ‪:‬‬

‫ނ‬ ‫ސކ ޮށްފ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫ސ އ ަކީ ކ ޮމ ްޕްރ ެ ް‬ ‫ޮސ ް‬ ‫ނައި ޓްރޮޖަނ ް ނާކ ި‬ ‫ވ ައި އ ަޑީ ގ ައި ބޭނުނ ްކުރ ުމުނ ް ދި މ ާވާކ ަމ ެއ ް‪ .‬ޑ ައި ވ ް ކުރަނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނ އި ނަރޓ ް ގ ޭ ް‬ ‫ސ ވ ައި ގ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫ބޭނުނ ްކުރ ާ ކ ޮމ ްޕްރ ެ ް‬ ‫ނުވަތ ަ ހ ަށި ގ ަނޑ ަށ ް ބޭނުންނ ުހި ފ ޭ ގޭހ ަ ީކ ނައި ޓްރޮޖަނ ް‪.‬‬ ‫ބ ުއ ްދި އ ަށ ް‬ ‫ޖ ެހ ުމުނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ޮސ ް‬ ‫ނާކ ި‬ ‫ނައި ޓްރޮޖަނ ް‬ ‫އ ަ​ަސަ ރ ުކުރ ުވ ާ ނޭނގި އާދަޔ ާޚި ލ ާފ ު ކަންތ ައްތ ައ ް ކުރެވ ޭ‪.‬‬ ‫އ ޭގ ެ ތެރޭގ ައި ރ ެގި އުލޭޓ ަރ އ ަނގ ައި ނ ް ނައްޓ ައި ލުނ ް‪،‬‬ ‫މޫނުމ ައްޗަށ ް އ ަނދި ރި ވ ެ ހަރަކ ާތ ް ހ ުއްޓޭގ ޮތ ްވުނ ް‬ ‫އ ަދި ޑީ ކ ޮމ ްޕްރ ެޝަ ނ ްއ ާއި ވ ައި ހ ުރި ވަރ ެއ ް ނުބަލ ައި‬ ‫ޕްލޭންކ ޮށްފ ައި ވ ާ ފުނ ްމި ނ ް ނޫނ ް އި ތުރ ު ފުނ ްމި ނަށ ް‬ ‫ސ އ ަށ ް ވ ަކި ޚ ާއ ްޞަ‬ ‫ޮސ ް‬ ‫ދި އުނ ް‪ .‬ނައި ޓްރޮޖަނ ް ނާކ ި‬ ‫ފަރ ުވ ާއ ެއ ް ނޯވ ޭ‪ .‬މި ހެނ ް ދި މ ާވ ުމުނ ް ޑ ައި ވަރ ު އ ޮތ ް‬ ‫ސބަކ ަށ ް ގެންނ ާނީ ‪ .‬އ ޭގ ެ‬ ‫ފުނ ްމި ނ ް އެއ ަށ ްވުރ ެ ތި ލ ަ ހި ާ‬ ‫ޮސސްގ ެ އ ަސަ ރ ު ފި ލާދ ޭ‪.‬‬ ‫ސަ ބ ަބުނ ް ނައި ޓްރޮޖަނ ް ނާކ ި‬ ‫ާކޮސސްގެ ވާހަކަ‪ .‬ކަނޑުއަޑީގަ ިއ‬ ‫ތިޔަވިދާޅު ީވ ނައިޓްރ ޮޖަން ނ ި‬ ‫ބްލެކްއައުޓްވާ ހާލަތަށް މީހާ ދެއޭ ބައެއްމީހުން ބުނ ޭ‪ .‬ބްލެކްއައުޓްވަ ީނ‬ ‫ިކހިނ ެއްވެގެން؟‬

‫އޫތު ‪:‬‬

‫ޝެލ ޯވޯޓ ަރ ބ ްލ ެކ ް އ ައ ުޓްވ ަނީ ހ ައި ޕ ަރ ވެނ ްޓި ލ ޭޓ ްކުރ ުމުނ ް‪.‬‬ ‫ނމ ަ‬ ‫ތި ނ ް ނޭވާއ ަށ ްވުރ ެ ގި ނަވުނ ް‪ .‬އާދ ައި ގެނ ް ގޮތަކ ަށ ް ބުނ ާ ަ‬ ‫ްސޖަނ ް ލެވ ަލ ް މ ަތި ވެފ ައި ކާބަންޑ ައި‬ ‫އ ަޑި އ ަށ ްދ ާއި ރ ު އ ޮކ ި‬ ‫އ ޮކ ްސަ އި ޑ ް ދ ަށްވ ޭ‪ .‬އެކަމ ަކ ު މ ައްޗަށ ް އަރަނ ް ފ ެށ ުމުނ ް‬ ‫ްސޖަނ ް ލެވ ަލ ް ދ ަށ ްވެފ ައި ކާބަންޑ ައި އ ޮކ ްސަ އި ޑ ް‬ ‫އ ޮކ ި‬ ‫ްސޖަނ ް‬ ‫މ ަތި ވ ޭ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް އ ަޑީ ގ ައި އޮންނައި ރ ު އ ޮކ ި‬ ‫ލެވ ަލ ް ހ ައި ކުރ ުމުނ ް ނޭވ ާލާނ ް ބޭނުނ ްވ ާ ސްވި ޗްކ ަނޑ ައ ެއ ް‬ ‫ސ މ ައްޗަށ ް އަރަނ ް ފ ެށ ުމުނ ް މި ކަންތ ައ ް‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ނުދ ޭ‪ަ .‬‬ ‫ސކ ުނޑި‬ ‫ސވ ޭ‪ .‬މި ހެނ ް ވ ުމުނ ް ހ ަށި ގ ަނޑ ުގ ެ ި‬ ‫މ ުޅި ނ ް ރި ވ ަރ ް‬ ‫ސކ ުނޑި ނ ް‬ ‫ނވަންތ ަކ ެއ ް ި‬ ‫ފި ޔަވ ައި އ ެހެނ ް ހ ުރި ހ ާ ގ ު ަ‬ ‫އ ޮފ ް ކ ޮށ ްލ ާ‪ .‬މި ހެނ ް ދި މ ާވ ާ މީ ހާއ ަށ ް އެހީތ ެރި ކ ަމ ެއ ް‬ ‫ނމ ަ އ ެމީ ހ ާ ގ ެނބި ގެނ ް މަރ ުވާނ ެ‪.‬‬ ‫ފޯރުކ ޮށްނ ުދ ެވި އ ްޖ ެ ަ‬

‫އޫތު ‪:‬‬

‫ޑައިވިންގ އަށް ދިއުމ ުގެ ކުރިން ކެއުމ ުގެ ކަންތައް ވަކިގޮތަކަށް ބަހައްޓަން‬ ‫ޖެހޭތަ؟ އެ ީއ ކީއްވެ؟‬

‫އޫތު ‪:‬‬

‫ތަހޫ ‪:‬‬

‫ޑައިވިންގ ކުރާއިރު ވިސްނަންޖެހޭ ކަންތައްތަކަ ީކ ކޮބައި؟‬

‫ބ ަނޑުހ ައި ވ ެގެނ ް ހުރ ެ ޑ ައި ވ ް ކުރުމ ަކީ ރަނގ ަޅުކ ަމ ެ​ެއ ް ނޫނ ް‪.‬‬ ‫އ ެ ީއ ހަމ ަ އ ެހެންކަންތ ަ​ައްތަކ ަށ ް ހަކަތ ަ ބޭނުނ ްވާފަދ ައި ނ ް‬ ‫ސ ހަކަތ ަ ބޭނުނ ްވާތީ‪ .‬މ ާގި ނައި ނ ް ކ ައި ގެނ ް‬ ‫ޑ ައި ވ ްކުރުމ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ ރަނގ ަޅުކ ަމ ެއ ް ނޫނ ް‪ .‬ބާރުގަދ ަ ބ ޭ ް‬ ‫ހުރ ެ ޑ ައި ވ ްކުރުމ ަކީވ ެ ް‬ ‫ނމ ަ ޑ ައި ވ ެ​ެއ ް ނ ުކުރެވޭނ ެ‪ .‬ޑ ައި ވ ް ކުރ ުމ ުގ ެ ‪1‬‬ ‫ބޭނުނ ްކުރ ާ ަ‬ ‫ގ ަޑި އި ރ ު ކ ުރި ނ ް ކ ެއުނ ް ރަނގ ަޅ ުވާނ ެ‪ .‬އ ަދި ޑ ައި ވ ްކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ކ ުރި ނ ް ރަނގަޅ ަށ ް ފެނ ްބ ުއި ނ ް މ ުޙި އ ްމ ު‪.‬‬ ‫ޑައިވ ްކުރުމ ަށްފަހު ޑޮކްޓަރަށް ދައްކަންޖެހޭ ީނ ކީއްވެ؟‬

‫ތަހޫ ‪:‬‬

‫ނމ ަ‬ ‫ސ ަ‬ ‫ކޮނ ްމ ެ ޑ ައި ވ ެއ ް ނި ނ ްމާފ ަ އަރ ާއި ރ ު ބ ޮލުގ ަ ރި އ ް ާ‬ ‫ސ ކަހަލ ަ އ ުނދ ަގ ުލ ެއ ް‬ ‫ޑ ޮކްޓަރަށ ް ދ ައްކަނ ްވާނ ެ‪ .‬އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނމ ަ‬ ‫ނކ ަށ ް ތ ަދ ުވ ާ ަ‬ ‫ނވ ަ ަ‬ ‫ސ ގު ަ‬ ‫ނމ ަ ދ ައްކަނ ް ޖެހޭނ ެ‪ .‬އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ވާ ަ‬ ‫ސ ދ ައްކަނ ް ޖެހޭނ ެ‪.‬‬ ‫ވެ ް‬ ‫ޑައިވ ް ކުރުމ ަށްފަހު ފްލައިޓްގައި ދަތުރުކ ު​ުރުމ ަ ީކ ކޮންކަހަލަ ކަމ ެއް؟‬

‫އޫތު ‪:‬‬

‫ނމ ަ‬ ‫ސންގ ަލ ް ނ ޯޑީ ކ ޮމ ްޕްރ ެޝަ ނ ް ޑ ައި ވ ްއ ެއ ް ކ ޮށ ްފި ކ ަމުގ ައި ވ ާ ަ‬ ‫ި‬ ‫މ ަދ ުވ ެގެނ ް ‪ 12‬ގ ަޑި އި ރ ު ފްލ ައި ނުކ ޮށ ް މ ަޑ ުކުރަނ ްޖެހ ޭ‪.‬‬ ‫ނމ ަ މ ަދ ުވ ެގެނ ް‬ ‫ދ ުވާލ ަކ ު ދ ެ ޑ ައި ވ ް އ ަށ ްވުރ ެ ގި ނައި ނ ް ކ ޮށ ްފި ަ‬ ‫‪ 18‬ގ ަޑި އި ރ ު ފްލ ައި ނުކ ޮށ ް މ ަޑ ުކުރަނ ްޖެހ ޭ‪ .‬ޑީ ކ ޮމ ްޕްރ ެޝަ ނ ް‬ ‫ނމ ަ ‪18‬‬ ‫ސންގ ަލ ް ނުވަތ ަ ރ ެޕ ެޓި ވ ް ޑ ައި ވ ްއ ެއ ް ކ ޮށ ްފި ަ‬ ‫ި‬ ‫ގ ަޑި އި ރަށ ްވުރ ެ ގި ނައި ރ ު ފްލ ައި ނުކ ޮށ ް މ ަޑ ުކުރަނ ް ޖެހޭނ ެ‪.‬‬ ‫ީފނ ުމ ުގައި އަޑިއަށް ދިޔުމ ަށް މިންގަނޑުތަކެއް އޮވޭތަ؟‬

‫އޫތު ‪:‬‬

‫ސ ކަމ ެއް ކުރެވިދާނ ެތަ؟‬ ‫ޑައިވ ްކޮށް ިނމިގެން ފިޒިކަލް އެއްވެ ް‬ ‫ޑ ައި ވްކ ޮށ ް ނި މި ގެނ ް ފި ޒި ކ ަލ ް އ ެކ ްސަ ސަ އި ޒ ް ކުރުނ ް‬ ‫ނމ ަ މ ަދ ުވ ެގެނ ް ‪ 6‬ގ ަޑި އި ރ ުގ ެ‬ ‫ރަނގ ަޅ ެއ ް ނޫނ ް‪ .‬ކުރ ާ ަ‬ ‫ސޓ ެއ ް ނ ެގުނ ް ރަނގ ަޅ ުވާނ ެ‪.‬‬ ‫ރެ ް‬

‫މާހ ައ ުލ ު‪ ،‬މޫސުމ ް‪ ،‬އ ޮއި ވަރ ު‪ ،‬ގެނ ްދ ާ އި ކ ްއި ޕްމަނ ްޓ ް ޑ ައި ވ ް‬ ‫ލި މި ޓ ް އ ަދި ޑ ައި ވ ް ޕްލޭނ ް ކުރ ުމ ާއި ސޭ ފ ްޓީ އ ަށ ްބ ެލުނ ް‪.‬‬

‫އ ަޑި އ ަށ ް ދެވ ޭނީ އ ެމީ ހ ަކ ު ތ ަމ ްރީ ނ ް ވެފ ައި ހ ުރި ވަރަކުނ ް‪،‬‬ ‫އެޤ ައ ުމ ެއްގ ައި ޑ ައި ވި ނ ްގ އ ާއި ބެހ ޭ ޤަވ ައި ދުގ ައި ކ ަނޑައ ަޅާފ ައި‬ ‫ނ މި ންގ ަނޑަކ ަށ ް‪.‬‬ ‫އޮނ ް ަ‬ ‫ ޕ ަޑީ އޯޕަނ ް ވޯޓ ަރ ޑ ައި ވަރުނ ް ‪ 18‬މީ ޓަރަށ ް‬‫ސ ޑ ައި ވަރުނ ް ‪ 30‬މީ ޓަރަށ ް‬ ‫ އ ެޑ ްވާނ ް ް‬‫ސ އި ނ ް ފ ެށި ގެނ ް އ ޭގ ެ މ ަ ީތ ލެވ ަލްތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ އ ެޑ ްވާނ ް ް‬‫ޑ ައި ވަރުންނަށ ް ‪ 40‬މީ ޓަރަށ ް‪.‬‬ ‫އެންމ ެ ފުޅިއަކުން ކިހާއިރ ެއްވަންދެން ޑައިވ ްކުރ ެވޭނ ެ؟‬

‫އޫތު ‪:‬‬

‫ނ ވ ަގ ުތ ު އ ުޅެވޭނ ެ‪ .‬ޑީ ޕ ް ޑ ައި ވ ް‬ ‫ނމ ަ ގި ަ‬ ‫ޝެލ ޯ ޑ ައި ވ ް ކުރ ާ ަ‬ ‫ނމ ަ އ ުޅެވ ޭ ވ ަގ ުތ ު މ ަދ ުވާނ ެ‪ .‬އ ަދި މީ ގ ެ އި ތުރުނ ް މީ ހ ާ‬ ‫ކުރ ާ ަ‬ ‫ސ ލި ބ ޭ ވ ަގ ުތ ު ތ ަފ ާތ ުވާނ ެ‪.‬‬ ‫ވ ައި ބޭނުނ ްކުރ ާ ވަރަކުނ ްވ ެ ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪ 1‬‬

‫ލެފްޓިނަންޓް އަލިމަނިކު ( ދާ ީރ )‬

‫ސ‬ ‫ސނާއަށް އިވޭ ހުރިހާ އަޑެއްވެ ް‬ ‫އިން ާ‬

‫ސ ދެއެއްޗ ެއް ޖެހި އުފެދޭ‬ ‫އުފެދެ ީނ ކޮންމ ެވެ ް‬ ‫ވައިބްރޭޝަންތަކަކުންނ ެވެ‪.‬‬

‫މިގޮތުން‬

‫އުފެދޭ‬

‫ވައިބްރޭޝަންތައް އަޑުބާނިތަކަކަށް ބަދަލުވެ‬

‫ވައިގެ ތެރ ޭގައި ދަތުރުކުރަމ ުންދެއެވެ‪ .‬އަ ިދ‬

‫މިއަޑުބާނިތައް އަޑެއްގެ ގޮތުގައި ދެނ ެގ ަތުމ ަށް‬

‫ސނާގެ ހަށިގ ަނޑުން މ ަރުހަބ ާ ިކޔ ާ‬ ‫ޓަކައި އިން ާ‬ ‫ގުނ ަވަނ ަ ީކ‬

‫ކަންފަތެވެ‪.‬‬

‫މިނާޒުކު ގުނަވަން‬

‫މިއަޑުބާނިތައް ދެނ ެގ ަތުމ ަށް ޓަކައި ޤ ުދުރަތުން‬

‫ސލާއި ދޭތެރ ޭގައި އިންސާނަކު‬ ‫ހަމ ަޖައްސާފައިވާ އު ޫ‬

‫ސނައިފިނަމ ަ އެމީހަކު ހައިރ ާންވެ‬ ‫ހަމ ަބުއްދިން ވި ް‬ ‫އަންތަ ީރސްވެދާނ ެއެވެ‪.‬‬

‫ސނ ާގ ެ ކަންފ ަތ ުގ ެ އ ެތެރޭގ ައި‬ ‫އި ނ ް ާ‬ ‫‪ 20000‬ފި ތ ުގ ެ މ ައްޗަށ ް އ ެކ ުލެވ ޭ ކުޑ ަކުޑ ަ‬ ‫ސ އ ެ ީއ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ިޕޔާނ ޯއ ެއ ްވާކަމ ަށ ް ބ ުނި ަ‬ ‫ދޮގަކ ަށ ް ނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ ‪ 100‬އަހަރ ުކ ުރި ނ ް‬ ‫މި ކަނ ް ސާބި ތ ުކުރުމ ަށ ް ‪ 31‬އޮގަސްޓ ް ‪1821‬‬ ‫ސޓޭޓ ެއްކަމ ަށ ްވ ާ‬ ‫ގ ައި ދ ެކުނ ު ޖަރުމަނ ްގ ެ ް‬ ‫ސޑ ަމްއ ަށ ް‬ ‫ބްރޭނ ްޑެނ ްބ ާރގ ްގ ެ ވ ެރި ރަށ ް ޕ ޮޓ ް ް‬ ‫ސަ އި ނ ްޓި ސްޓ ް‬ ‫މަޝްހޫރ ު‬ ‫އުފަނ ްވި‬ ‫ހާމަންވޮނ ް ހ ެލ ްމ ޯޓ ްޒ ް އޭނ ާގ ެ ިޕޔާނ ޯއ ާއި‬ ‫ނވ ަގ ުތުތ ަކ ެއ ް‬ ‫ދި މާއ ަށ ް ހަލ ޭއ ްލ ެވ ުމުގ ައި ގި ަ‬ ‫ހޭދ ަކ ުރި ކަމ ަށ ްވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޕިޔޯނ ާގ ެ ޑ ެމްޕ ަރ‬ ‫ބާރަށ ް‬ ‫ފި އ ްތުމ ަށްފ ަހ ު‬ ‫ޕެޑ ަލްއ ަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ހަޅ ޭއްލަވ ައި ގ ަތ ުމުނ ް ޖ ަވ ާބުގ ައި ިޕޔާނ ޯވ ެ ް‬ ‫އ ަޑުތ ަކ ެއ ް އި އްވ ައ ެވ ެ‪ .‬މީ ގ ެ ސަ ބަބަކ ަށްވ ަނީ‬ ‫ްސއ ާ‬ ‫ނ ފ ްރީ ކ ުއެނ ީ‬ ‫ހަޅ ޭއްލ ަވާގ ަތްއ ަޑުގ ައި ހި މ ެ ޭ‬ ‫ނރުތ ައ ް ވ ައި ބްރޭޓ ްވ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދި މ ާވ ެ ިޕޔާނ ޯގ ެ ަ‬ ‫އ ެހެންކ ަމުނ ް‪ި ،‬ޕޔާނޯއ ަ ީކ އ ުފ ެއ ްދ ުމ ުގ ެ އި ތުރުނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ަސލ ަތ ެއްކަމ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ވ ީ‬ ‫ނ‬ ‫އ ަޑ ުދެނެގަނ ް ަ‬ ‫ބ ެލ ެވި ދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ހ ެލ ްމ ޯޓ ްޒ ް ބުނާގ ޮތުގ ައި‬ ‫ސނ ާގ ެ ކަންފ ަތ ުގ ެ އ ެތެރޭގ ައި އ ަޑ ު‬ ‫އި ނ ް ާ‬ ‫ސ މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރަނީ‬ ‫ދެނެގ ަތ ުމ ުގ ެ ނި ޒ ާމ ްވ ެ ް‬

‫‪ 2‬‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ގ ާތްގ ަނޑަކ ަށ ް މި ކަހަލ ަ ގޮތަކ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކަންފ ަތ ް ބ ެހި ފ ައި ވ ަނީ މ ައި ގ ަނޑ ު‬ ‫ތި ނ ް ބަޔަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އ ާއ ްމުކ ޮށ ް‬ ‫ކަންފަތ ޭ މި ކި ޔާބ ައި އ ަދި އެތަނަށ ް އެނ ްމ ެ ފުރަތަމ ަ‬ ‫އ ަޑ ު ބ ާނި ތ ައ ް ޖ ަމ ާވ ެ ތ ޫރި އ ޭ މި ކި ޔ ާ މ ަޑުހަންކ ޮޅ ު‬ ‫ނ ބޭރ ު ކަންފ ަތ ް‪ ،‬ޚ ާއ ްޞަ‬ ‫އެބ ައި ގ ައި ހި މ ެ ޭ‬ ‫ސރަޕ ް‬ ‫ި‬ ‫ތި ންކ ަށި ކ ޮޅ ު‪ ،‬ހެމ ަރ އެނ ްވި ލ ް އ ަދި‬ ‫އ ެކ ުލެވ ޭ މ ެދުކަންފ ަތ ް އ ަދި އ ެހި ސާބ ެއްގ ައި‬ ‫އ ަޑ ުބ ާނި ތ ައ ް ތ ަޙުލީލުކ ޮށ ް އެއ ަޑ ެއ ްގ ެ އުސްތި ރި މި ނ ް‬ ‫ްސޓީ )‬ ‫(ޕިޗ ް) އ ަދި ގަދަމ ަޑ ުމި ނ ް (އި ންޓެނ ި‬ ‫ސ މި ކަހަލ ަ ހ ުރި ހ ާ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ެއ ް‬ ‫އ ަދި މި ނޫނ ްވ ެ ް‬ ‫ސކ ުނޑީ ގ ެ އ ަޑ ާއި ބެހ ޭ ސަ ރަހ ައްދ ަށ ް ފޮނުވ ައި ދ ޭ‬ ‫ި‬ ‫ބ ައި ކަމ ަށ ްވ ާ އ ެތެރ ެ ކަންފ ަތ ެވ ެ‪ .‬ހ ެލ ްމ ޯޓ ްޒ ް އ ެތެރ ެ‬ ‫ކަންފަތ ަށ ް ބަލ ަމުންދ ަނި ކ ޮށ ް ފެނ ުނީ ވަރަށ ް‬ ‫ކުޑ ަކުޑ ަ ‪ 20000‬ފި ތ ުގ ެ މ ައްޗަށ ް އ ެކ ުލެވ ޭ‬ ‫ސފ ަވ ާ އ ެއްޗ ެކ ެވ ެ‪ .‬ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ިޕޔާނ ޯއ ެއ ްގ ެ ގޮތ ަށ ް ި‬ ‫ފި ތ ަ ީކ ހެއ ަރ ސެލ ްއ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ވ ޭ‬ ‫ސނާއ ަށ ް‬ ‫އި ނ ް ާ‬ ‫ކޮނ ްމ ެ އަޑަކ ަށ ް‬

‫ސލ ްއ ެއ ްވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހެއ ަރ ެ‬ ‫ަސލަތ ަށ ް‬ ‫ތ ަޙުލީލ ުކުރ ާ ވ ީ‬ ‫އ ަޑ ު‬ ‫މި ދި ރޭ‬ ‫ެސލ ަރ މ ެމ ްބްރޭންއ ޭ ކި ޔައ ެވ ެ‪ .‬މި ބ ައި‬ ‫ބ ި‬ ‫ސފ ަވ ާ‬ ‫ފޮނ ުވި ފ ައި ވ ަނީ ފި ނި ހަކ ައ ެއ ްގ ެ ބ ައްޓަމ ަށ ް ި‬ ‫ޚ ާއ ްޞަ ފެނަމުނ ް އ ެތެރ ެ ފ ުރި ފ ައި ވ ާ ކ ޮކ ްލި އ ޭގ ެ‬ ‫ތެރޭގ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ތެރޭގ ައި‬ ‫ވ ައި ގ ެ‬ ‫އ ަޑ ުބ ާނި ތ ައ ް‬ ‫ސ ބޭރ ު ކަންފ ަތ ުގ ެ އ ެތެރެއ ަށ ް‬ ‫ދ ަތުރ ުކުރަމުންގ ޮ ް‬ ‫ވަނުމ ަށްފ ަހ ު ތ ޫރީ ގ ައި ބީހ ުމުނ ް އ ޭގެނ ް އ ުފެދ ޭ‬ ‫ވ ައި ބްރޭޝަ ންތ ަކުނ ް އުފ ައ ްދ ާ އ ަޑ ުބ ާނި ތ ައ ް‬ ‫ސރަޕްގ ައި ބީހުމ ަށްފ ަހ ު‬ ‫ހެމ ަރ އެނ ްވި ލ ް އ ަދި ި‬ ‫އ ެތެރ ެ ކަންފ ަތ ާއި ދި މާލ ަށ ް ދ ަތުރ ުކުރ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެތެރ ެ ކަންފ ަތުނ ް އެނ ްމ ެ ފުރަތަމ ަ މި ބ ާނި ތަކ ަށ ް‬ ‫މަރުހ ަބ ާ މި ކި ޔަނީ ކ ޮކ ްލި އ ޭއ ެވ ެ‪ .‬ކ ޮކ ްލި އ ޭގ ެ‬ ‫އ ެތެރޭގ ައި ވ ާ ޚ ާއ ްޞަ ފެންތ ަކ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‬ ‫ސ އ ެކި ވަރުވަރ ުގ ެ‬ ‫މި ބ ާނި ތ ައ ް ދ ަތުރ ުކުރަމުންގ ޮ ް‬ ‫ެސލ ަރ‬ ‫ހެޔަރސެލްތަކ ަކުނ ް އ ެކ ުލ ެވި ގެނ ްވ ާ ބ ި‬ ‫ްސ‬ ‫މ ެމ ްބްރޭނ ްއ ާ ހަމ ަވ ުމުނ ް އ ެފ ްރީ ކ ުއެނ ީ‬ ‫ދި މ ާވ ާ ހެއ ަރސެލ ްއ ެއ ް ޖ ަވ ާބ ުދ ާރީ ވުމ ަށްފ ަހ ު‬ ‫ސކ ުނޑީ ގ ެ އ ަޑ ާއި ބެހ ޭ‬ ‫އ ެހ ުރި ހ ާ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ެއ ް ި‬ ‫ސަ ރަހ ައްދ ަށ ް އ ަޑ ުގ ެ ނާރ ުގ ެ ޒ ަރި އްޔ ާއި ނ ް‬ ‫ފޮނުވ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ައ ެއ ްސަ އި ނ ްޓި ސްޓުނ ްބުރަވާގ ޮތުގ ައި‬ ‫ސ އ ަޑ ުބ ާނީ‬ ‫ކ ޮކ ްލި އ ޭގ ެ އ ެތެރޭގ ައި ވ ާ ފެނަކީ ވ ެ ް‬ ‫ދެނެގ ަތ ުމ ުގ ެ ޤ ާބި ލުކަނ ް ލި ބި ފ ައި ވ ާ އ ެއްޗ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސަ ބަބ ަ ީކ ހެޔަރސެލްތ ަކުނ ް އ ެނގ ެނީ އ ަޑ ުގ ެ‬ ‫ސ ތި ރި މި ންކ ަމ ެވ ެ‪ .‬އ ަޑ ުގ ެ‬ ‫ޕިޗ ް ނުވަތ ަ އ ު ް‬ ‫ސ‬ ‫ގަދަމ ަޑ ުމި ނ ް އ ަދި ޓި މްބ ަރ އ ާއި މި ނޫނ ްވ ެ ް‬ ‫އ ެހ ެނި ހެނ ް ހ ުރި ހ ާ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތުތ ަކ ެއ ް އ ެނގ ެނީ‬ ‫މ ުޅި ކ ޮކ ްލި އ ޭ ރ ެސޮ ނޭޓ ްވ ެ އޭގ ައި ވ ާ ފެނ ުގ ެ‬ ‫އ ެ ީހގ ައި ކަމ ަށ ްވާތީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބަރ ު‬ ‫އެނ ްމ ެ‬ ‫ސނާއ ަށ ް‬ ‫އި ނ ް ާ‬ ‫ނުވަތ ަ ތި ރި އަޑަކ ަށ ް އި ވ ެނީ ‪20Hz‬‬ ‫ނމ ަ‬ ‫އ ެވ ެ‪ .‬އެއ ަށ ްވުރ ެ ދަށ ަށ ް ގޮސްފި ަ‬ ‫ސސެއ ް ނ ުކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަޑ ެއ ްގ ެ ގޮތަކ ަށ ް އި ޙ ު ާ‬ ‫ެސލ ަރ‬ ‫މީ ގ ެ ސަ ބ ަބ ެއްކަމ ަށ ް ބ ެލ ެވ ެނީ ބ ި‬ ‫ްސ ދެނެގަންނާނ ެ‬ ‫މ ެމ ްބްރޭންގ ައި މި ފ ްރީ ކ ްއެނ ީ‬ ‫ހެއ ަރސެލ ްއ ެއ ް ނ ެތ ުމ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ަމި ގޮތ ަށ ް އ ަޑ ު‬ ‫މ ަތި ވ ެގެނ ް ‪ 20000Hz‬އ ަށ ްވުރ ެ މ ައްޗަށ ް‬ ‫އެއ ަޑ ެއ ް‬ ‫ނކ ަށ ް‬ ‫ސނުނ ް ަ‬ ‫އި ނ ް ާ‬ ‫އެރ ުމުނ ް‬ ‫މި ޔ ުޒި ީކގ ޮތުނ ް‬ ‫އ ާއ ްމުކ ޮށ ް‬ ‫ނ ުއި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ްސތަކ ަކީ ‪20Hz ،‬‬ ‫ބޭނުނ ްކުރެވ ޭ ފ ްރީ ކ ްއެނ ީ‬ ‫އި ނ ް ފ ެށި ގެނ ް ‪ 5000Hz‬އ ާއި ހަމައ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ީއ އ ާއ ްމުކ ޮށ ް މި ޔ ުޒި ކުގ ައި ބޭނުނ ްކުރެވ ޭ‬

‫ކަންފަތުގެ އެތެރ ޭގައި ހިމެނ ޭ މުހިއްމ ުބައިތަކާއި‬ ‫ކަންފަތުގެ އެތެރ ޭގައި އަޑުދަތުރުކުރ ާގޮތް ދައްކުވައިދޭ ކުރ ެހުމ ެއް‪.‬‬

‫ސނާގެ ކަންފަތަށް ނުއިވޭ އަޑުތައް އެހެން ގޮތްގޮތަށް‬ ‫އިން ާ‬ ‫ސ‬ ‫ބޭނ ުންކުރ ެވެއެވެ‪ .‬އަ ިދ ފުންކަނޑުތަކުގެ ފުންމިން ބެލުމ ުގައިވެ ް‬ ‫ީކްއެންސތައް‬ ‫ީ‬ ‫ބޭނ ުންކުރ ެވެއެވެ‪ 20Hz .‬އަށްވުރ ެ ިތ ީރ ފްރ‬ ‫ބޭނ ުންކުރ ެވެ ީނ‬

‫ބ ޮޑެ ިތ‬

‫ސނަމ ާތަކުގައި‬ ‫ި‬

‫ބޭއްވޭ ޑްރ ާމ ާގައި‬

‫ގުގުރ ާ އަޑާއި އެއްކޮށ ެވެ‪ .‬މިގޮތަށް ބޭނ ުންކުރުމ ުން ބަލަންތިބޭ‬ ‫ސސްތައް ހަޤީޤ ަތާއި އެއްގޮތަށް‬ ‫މީހުންގެ ހަށިގ ަނޑަށް އޭގެ އިހ ް ާ‬ ‫ކުރުވަމ ުންދެއެވެ‪.‬‬ ‫ގްރޭނ ްޑ ް ިޕޔާނ ޯއ ާއި ބ ޮޑ ެތި އޯގަންޕ ައި ޕ ްއި ނ ް އުފ ައ ްދާދ ޭ އ ަޑ ުގ ެ މި ންވަރ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނކ ަށ ް އ ަޑުއ ަހާލަނ ް ފ ަސޭ ހ ަ މި ންވަރ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަށ ްވުރ ެ ދަށ ަށ ް‬ ‫ސ ަ‬ ‫މި ީއ އި ނ ް ާ‬ ‫ސތ ައ ް‬ ‫ސ ް‬ ‫އ ަޑ ުދި ޔ ުމުނ ް ކަންފަތ ަށ ް އުދ ަނގ ޫވ ެ މ ުޅި ހ ަށި ގ ަނޑ ަށ ް އ ޭގ ެ އި ޙ ް ާ‬ ‫ކުރުވ ަމުނ ްދ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ަޑުމ ަތި ނ ް ‪ 20000Hz‬އ ާއި ހަމައ ަށ ް ދަނ ްދެނ ް‬ ‫ސ މި ޔ ުޒި ކުގ ައި‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ސ ތ ޫލި އ ަޑ ެއ ް އި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ަ‬ ‫ކޮނ ްމ ެވ ެ ް‬ ‫ބޭނުނ ްކުރާކ ަށ ް ރަނގ ަޅ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ‪ 20000Hz‬އި ނ ް މ ައްޗަށ ް‬ ‫ސނ ާގ ެ ކަންފަތ ަށ ް‬ ‫ސ އ ަޑ ެއ ް ނ ުއި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އި ނ ް ާ‬ ‫ދި ޔުމ ަށްފ ަހ ު އ ެއްގޮތަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ުއި ވ ޭ އ ަޑުތ ައ ް އ ެހެނ ް ގ ޮތްގޮތ ަށ ް ބޭނުނ ްކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ފުންކ ަނޑުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ސ ބޭނުނ ްކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪ 20Hz .‬އ ަށ ްވުރ ެ ތި ރީ‬ ‫ފުނ ްމި ނ ް ބ ެލ ުމުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސނަމާތ ަކުގ ައި ބ ޭއްވ ޭ ޑްރ ާމާގ ައި‬ ‫ްސތ ައ ް ބޭނުނ ްކުރ ެވ ެނީ ބ ޮޑ ެތި ި‬ ‫ފ ްރީ ކ ްއެނ ީ‬ ‫ގ ުގުރ ާ އ ަޑ ާއި އ ެއްކ ޮށ ެވ ެ‪ .‬މި ގޮތ ަށ ް ބޭނުނ ްކުރ ުމުނ ް ބަލަނ ްތި ބ ޭ މީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫ސތ ައ ް ހ ަޤީ ޤ ަތ ާއި އ ެއްގޮތ ަށ ް ކުރުވ ަމުނ ްދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ް‬ ‫ހ ަށި ގ ަނޑ ަށ ް އ ޭގ ެ އި ހ ް ާ‬

‫ސދ ަނީ‬ ‫ސނާއ ަށ ް އ ަޑ ުއި ވޭގ ޮތ ް ހ ޯދުމ ަށްޓަކ ައި އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫އި ނ ް ާ‬ ‫ސވަރ ު އ ެކި ސަ އި ނ ްޓި ސްޓުނ ް އ ެކި‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރ ެވ ެމުންނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެކި ދުވ ަ ް‬ ‫ސ މި ހާތަނަށ ް އެނ ްމ ެ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ގ ޮތްގޮތ ަށ ް މި ކަނ ް ސާބި ތުކ ޮށްފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ަ‬ ‫ފ ުރި ހަމައ ަށ ް މި ކަނ ް ތ ަޙުލީލުކ ޮށްފ ައި ވާކަމ ަށ ް ބުނ ެވ ެނީ ހ ެލ ްމ ޯޓ ްޒ ްއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ހަމ ައެކ ަނި އ ެނގ ޭ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ކޮނ ްމ ެ ގޮތަކ ަށ ް ކަނ ް ީވގޮތަކ ަށ ް ީވ ަ‬ ‫ްސ‬ ‫ނވަނ ެއްކ ަމ ެވ ެ‪ .‬ފ ްރީ ކ ްއެނ ީ‬ ‫އ ެއްޗަ ީކ ކަންފަތ ަ ީކ ވަރަށ ް ނ ާޒ ުކ ު ގ ު ަ‬ ‫ނ އ ަދި މި ހާތަނަށ ް ނ ޫފެދޭވަރ ުގ ެ ފ ުރި ހަމ ަ އ ަޑ ުބ ާނި ތ ަޙުލީލ ުކުރ ާ‬ ‫ދެނެގަނ ް ަ‬ ‫ަސލ ަތ ެއްކ ަމ ެވ ެ‪ .‬މ ާތ ްﷲގ ެ ކުޅ ަދުންވަންތަކ ަމ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ެޝނ ެއްކ ަމ ެވ ެ‪ .‬ވ ީ‬ ‫މ ި‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫‪ 3‬‬

‫ތަ ލަ ތަ ؟ ދެ ރަ ނު ވ ޭ !‬

‫ސާޖަންޓް އަޙ ުމ ަދު ޝާޒް‬

‫ެސްޓޯރަނ ްޓްތ ަކުގ ައްޔ ާއި ހ ޮޅުއ ަށި އ ަ ީށގ ައި‬ ‫ސތ ަށި ފ ައި ބ ާ ތަލ ަވުމ ަ ީކ އ ާއ ްމުކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ސަ އި ހޮޓާތ ަކުގ ައްޔ ާއި ކެފ ޭ ރ ަ‬ ‫ދި ވ ެހި ފި ރި ހެނުނ ްގ ެ ބ ޮލުނ ް އި ް‬ ‫ސތ ަށި ފ ައި ބ ަނީ އ ެކި ގޮތ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ެއްބ ައ ެއ ްގ ެ‬ ‫ޟއ ަ ީކ “ ތަލ ަވ ާ މ ައ ްސަ ލ ަ ” އ ެވ ެ‪ .‬އ ެކި މީ ހުނ ްގ ެ ބ ޮލުނ ް އި ް‬ ‫އެނ ްމ ެ ބާރަށ ް ވާހަކ ަ ދ ެކެވ ޭ މ ަޢ ު ޫ‬ ‫ސނ ާމީ އަރައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނި ތ ްކ ުރީ ގ ެ ދެފަރ ާތ ު ކ ައި ރި އ ަށ ް ޚ ަރީ ފ ްމޫސުމ ް އ ާދ ެއ ެވ ެ‪ .‬އަނ ެއްބ ައ ެއ ްގ ެ ބ ޮލ ުގ ެ މެދ ަށ ް ު‬ ‫ތަލ ަވާނ ް ފ ެށ ުމުނ ް ފުރަތަމަކ ޮޅ ު މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރަނީ‬ ‫ސ ދީ ގެނ ް ދި ގުކ ޮށ ް‬ ‫ސތ ަށި ކ ޮޅ ު ސަ ލާމ ަތުނ ް ހ ުރި ދި މ ާ ކާނާއ ަޅ ާ ބ ޭ ް‬ ‫އި ް‬ ‫ތަލ ަވ ާހި ސާބ ު ފޮރުވ ައި ލެވ ޭތ ޯއ ެވ ެ‪ .‬ފަހ ަތުނ ް ދި ގ ުކުރ ާ ތޮރ ާވެޔ ޮ‬ ‫ކ ުރި މ ައްޗަށ ް އ ެއްލ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަރި މ ަތި ނ ް ދި ގ ުކުރ ާ ޕ ެޝަ ނ ްފުރ ުޓ ްވެޔ ޮ ބޯމ ަތި ނ ް‬ ‫އަނ ެއްފ ަޅި އ ަށ ް އ ެއްލ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ފަދ ަ މީ ހ ާ ފެންނައި ރ ު ހީވ ާނީ ޖ ެހި ގެނ ްއި ނ ް‬ ‫ސތ ަށި ގ ަނޑ ުގ ެ ބ ައ ެއ ް ބ ޮލުގ ައި އަޅ ައި ގެނ ް އި ންނަހެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މީ ހ ާގ ެ އި ް‬ ‫ސތ ަށި ކ ޮޅ ު ފ ައި ބ ާ‬ ‫ސ މ ައ ްސަ ލައަކ ަށ ް ހ ައ ްލ ެއްނ ުލި ބި އި ް‬ ‫އެވަރުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ޑި ންތަލ ަ ނުވަތ ަ ސެޓީ ތަލައަކ ަށ ް‬ ‫ްސވި ހ ާލި ވ ެ ފ ަތ ްވެރ ެމުންގ ޮ ް‬ ‫ވި އ ި‬ ‫ނއ ަޅ ާ‬ ‫ބަދ ަލ ުވ ެދާނ ެހެންހީވ ެ ލޯގ ަނޑުނ ް އި ރ ުއި ރުކ ޮޅ ާ ބ ަލ ާ ރ ޮއި ކަރ ު ަ‬ ‫ނ ކޮނ ްމ ެ ފަހަރަކ ު މ ާޒީ‬ ‫ސ ފެނ ް ަ‬ ‫އ ުޅ ެތ ެވ ެ‪ .‬ބ ޮލުގައ ަޅ ާ ބ ޮޑ ެތި ބުރ ު ް‬ ‫ހ ަނދާނ ްވ ެ ކަރ ުއެލޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މ ެދ ުގ ޯތި ތެރޭ މަށަންދ ަތި ދ ަމ ާހެނ ް ފުނ ާއ ެޅި‬ ‫ްސޓި ވ ް‬ ‫ސނ ި‬ ‫ސތ ަށި ގ ަނޑ ު ނ ެތ ުމުނ ް ހި ތުގ ައި ޖެހޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހ ާމ ެ ެ‬ ‫އި ް‬ ‫ސ‬ ‫ނ ް‬ ‫ވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މީ ހ ަކ ު ވާހަކަދ ައްކ ަމުނ ް ހި ތްތަލައ ޭ ބުނާއ ަޑ ު އި ވ ު ަ‬ ‫މ ަލ ާމ ާތ ްކުރަނީ އ ޭ ހި ތ ާ ގި ސްލެވޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ފި ކުރ ު ކުރުމ ަ ީކ ބ ޮލުނ ް ފ ަތ ްވެރޭ‬ ‫ކ ަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އެކަމ ަކ ު ބ ޮލުނ ް ފ ަތ ްވެރެންޏ ާ ފި ކުރ ު ކުރެވޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ފި ކުރ ު‬ ‫ނ ުކުރ ާށ ެވ ެ‪ .‬ފަރ ުވ ާއ ާއި ގެނ ް އަވަސްވެގަންނ ާށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬

‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ - 1‬ތިންތަލަ‬

‫ނމ ަ އ ާޚި ރުގ ައި‬ ‫ސތ ަށި ފ ައި ބ ާ ަ‬ ‫ނި ތ ްކ ުރި މ ަތި ނ ް ބ ޮލ ުގ ެ ދެކ ައި ރި ނ ް އި ް‬ ‫ނއ ަ ީކ ނި ތ ްކ ުރި ނ ް ތަލަވ ަމުނ ްދ ާނީ ‪ 3‬ގ ެ‬ ‫ބަދ ަލ ުވ ާނީ ތި ންތަލައަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬މ ާ ަ‬ ‫ބ ައްޓަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬މި ކަމ ަށ ް އ ޮތ ް ހ ައްލ ަކީ ވަރުގަދ ަ ލޯބ ޮޑ ު އ ަވި އ ައި ނ ެއ ް ހ ޯދ ާ‬ ‫ސވ ަމުނ ްދ ާ ބ ައި ގ ައި އ ަޅ ުވާފ ައި ބޭނ ްދ ުމ ެވ ެ‪ .‬އ ެއްކަލ ަ‬ ‫ނި ތ ްކ ުރި ނ ް އ ެ ހ ު ް‬ ‫ވ ަޅ ުބ ުރި އ ެއްފަދ ަ ނި ތ ްކ ުރި އ ަށ ް ފ ުރި ހަމަކަނ ް ލި ބ ުނީ އ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪ - 2‬ސުންތަލަ‬

‫ޭސ‬ ‫ބެހ ޭ ރި ސަ ރޗ ް ހ ައްދ ަވ ާ ޕްރ ޮފ ެސަ ރުނ ް ވި ދ ާޅުވ ަނީ ކ ުރީ ގ ެ އި ނގި ރ ި‬ ‫ސ މި ހެނ ް ހުރ ުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސތ ަށި ފ ުޅ ުވ ެ ް‬ ‫ބ ޮޑުވ ަޒީ ރ ު ޓ ޯނީ ބ ްލެއ ަރގ ެ އި ް‬ ‫މި ބާވ ަތ ުގ ެ ތަލައ ަކީ ރ ާއްޖޭގ ައި އ ެއ ްމ ެ މ ަދުނ ް އ ާލ ާވ ާ އ ެއްވ ައްތަރ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކަންބ ޮޑ ު ނ ުވ ާށ ެވ ެ‪ .‬ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ާށ ެވ ެ‪ .‬އ ައި ލެނ ްޑ ް ތަލައ ަކީ ކޮނ ްމެކޮނ ްމ ެ‬ ‫މީ ހަކ ަށ ް ލި ބޭނ ެ އ ެއްޗ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ޮފި ޝަ ލްކ ޮށ ް ޑްރެސްކުރ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޝހީވ ެގެނ ް ހުންނ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ލ ެވެންޏ ާ ލ ާށ ެވ ެ‪ާ .‬‬ ‫ކ ޯޓްފ ަޓ ްލޫނ ުވ ެ ް‬

‫ސޓީތަލަ ނ ުވަތަ ތަލަބިގަރު‬ ‫‪ - 5‬ޑިންތަލަ ނ ުވަތަ ެ‬ ‫މި ތަލ ަ އުފަންވ ަނީ ބ ޮލ ުގ ެ މ ެދުންނ ެވ ެ‪ .‬މ ަޑުމ ަޑުނ ް ބ ޮލ ުގ ެ މ ެދުނ ް‬ ‫ސނ ް‬ ‫ސ ބ ޮލ ުގ ެ މ ެދުގ ައި ސުމ ެއ ް އ ެޅ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ު‬ ‫ސތ ަށި ފ ައި ބ ަމުންގ ޮ ް‬ ‫އި ް‬ ‫ސ‬ ‫ނ ީބދ ައި ނ ް ބ ޮޑުވ ަމުންގ ޮ ް‬ ‫ސދ ަވި ލޭރޭއ ަށ ް ހ ަނދ ު ބ ޮޑުވ ަމުނ ް އަނ ް ަ‬ ‫ާ‬ ‫މ ުޅި ބޮލ ަށ ް ފ ެތުރޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދެރަނ ުވ ާށ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ަމ ުގ ެ ހ ައްލ ަކީ ޒީ ރ ޯ ކަޓަކ ަށ ް‬ ‫ސންތަލ ަ ގ ެއ ްލި މި ލި ޓ ަރީ ކަޓަކ ަށ ް‬ ‫ޤުރ ުބާނ ް ކުރ ުމ ެވ ެ‪ .‬އޭރުނ ް އ ެއްކަލ ަ ު‬ ‫ބަދ ަލ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪“ .‬އ ެ ީއ ތަލ ައެކ ޭ” ބުނ ުމ ުގ ެ ބަދ ަލުގ ައި ބުނ ާމީ ހ ާ ބުނ ާނީ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މީ ހ ެއ ްގ ެ ޝަ ރަފ ާއި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ކ ުއ ްޖެކ ޭ” މި ހެންނ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫“އ ެ ީއ ި‬ ‫ޢި އްޒ ަތ ްލި ބި މި ލި ޓ ަރީ މީ ހަކ ަށ ް ބަދ ަލ ުވ ާށ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪ި - 3‬ތ ީރސްތަލަ‬

‫ސންތަލ ަ” އ ާއި ދ ެ ޕެކ ޭޖ ް އ ެއްކ ޮށ ް‬ ‫މި ީއ “ތި ންތަލ ަ” އ ާއި “ ު‬ ‫ލި ބ ުމުނ ް ވާގ ޮތ ެކ ެވ ެ‪ .‬ނި ތްމ ަ ީތ ‪ 3‬އ ެޅި ފ ައި އޮންނައި ރ ު ފ ުއ ްކި ބ ަ އ ާއި ދި މ ާ‬ ‫ސ‬ ‫މ ަތި ނ ް‪ .‬މ ެދުގ ައި އޮންނ ާނީ ސުމ ެއ ް އ ެޅި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ފަދ ަ މީ ހުންނަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސންތަލ ަ” ލި ބ ޭ މީ ހ ާ އަމ ަލ ު ކުރ ާހެނ ް އަމ ަލުކ ޮށ ް‬ ‫އ ޮތ ް ހ ައްލ ަކީ “ ު‬ ‫މި ލި ޓ ްރީ ވ ެލ ުމ ެވ ެ‪ .‬ނުވަތ ަ އ ަނގ ައި ނ ް ހި ފަހ ައްޓ ައި ލ ުމ ެވ ެ‪ .‬ޒ ުވ ާބ ު ދި ނ ުމ ުގ ެ‬ ‫ގ ޮތުނ ް ބުނ ާށ ެ​ެވ ެ‪ “ .‬މި ީއ ‪ 30‬ތަލ ައ ެވ ެ‪ .‬މީ ގެނ ް އަންގ ައި ދ ެނީ މަށ ަ ީކ ‪30‬‬ ‫އަހަރ ުގ ެ ޒ ުވާނ ެއްކ ަމ ެވ ެ‪” .‬‬

‫‪ - 4‬އައިލެންޑް ތަލަ‬ ‫ތަލައ ަކީ‬ ‫އ ައި ލެނ ްޑ ް‬ ‫ބ ޮނޑި އަކ ަށ ް‬ ‫ނި ތ ްކ ުރި މ ަ ީތގ ައި‬ ‫ސފ ައި ގ ައި‬ ‫ސތ ަށި ކ ޮޅ ެއ ްފ ަޅުރަށ ެ​ެއ ްގ ެ ި‬ ‫އި ް‬ ‫ހުރެފ ައި ދެފަރ ާތ ު ކ ައި ރި އ ާއި މ ަތި ނ ް‬ ‫ސ ވާތަލައ ަށ ް‬ ‫ސތ ަށި ފ ައި ބ ަމުނ ް ގ ޮ ް‬ ‫އި ް‬ ‫ޭސބ ަހުނ ް ކި ޔ ާ ނަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ނގި ރ ި‬ ‫މި ހެނ ް ކި ޔ ާ ސަ ބ ަބ ެއްކަމ ަށ ް ތަލަޔ ާ‬

‫ސޓ ޭޖ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެނ ްމ ެ‬ ‫ް‬ ‫މި ީއ ތަލ ައި ގ ެ އެނ ްމެފ ަހ ު‬ ‫ސރ ުގ ެ މަޝްހޫރ ު ހ ާމާނ ްގ ެ ފ ުށުނ ް‬ ‫ޤ ަދީ މީ ވ ައްތަރ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ މި ް‬ ‫ނ ވ ައްތަރ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ވ ައްތަރ ުގ ެ ތަލައ ަށ ް ބަދ ަލ ުވ ާނީ‬ ‫ވާރުތ ަވ ެގެނ ް އަނ ް ަ‬ ‫ސ‬ ‫ސތ ަށި ވ ެ ް‬ ‫ސތ ައްޓ ަށ ް ބަދ ަލ ުވ ެ އ ެއި ް‬ ‫ސ ކި ނދ ު އި ް‬ ‫ސތ ަށި ވެރ ެމުންގ ޮ ް‬ ‫އި ް‬ ‫ފ ޭބ ުމުންނ ެވ ެ‪ .‬އެނ ްމެހ ައި އ ޮފ ުވެފ ައި އ ޮމާނ ްވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ފ ާޑ ުގ ެ ތަލ ަ‬ ‫ނ މީ ހުންނަށ ް އ ޮތ ް އ ެޑ ްވާންޓޭޖ ަކީ ފ ަސޭ ހ ައި ނ ް މަޝްހޫރުކ ަމ ެއ ް‬ ‫ހުނ ް ަ‬ ‫ނމ ަ ރ ެފ ްރީ ޖ ަރޒީ ގ ައި ގި ނައި ނ ް އުޅ ޭށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހ ޯދ ުމ ެވ ެ‪ .‬ހި ކި މީ ހ ެއ ް ަ‬ ‫ނމ ަ‬ ‫ލޯބ ޮޑުކ ޮށ ްގެނ ް ހުންނ ާށ ެވ ެ‪ .‬ކ ޮ ީލނ ާ ހ ެދި ގެނ ް އުޅ ޭށ ެވ ެ‪ .‬ފަލ ަ ަ‬ ‫ރެސްލި ނ ް ކެރ ެކްޓ ަރއ ެއ ް ކޮޕީކުރ ާށ ެވ ެ‪ .‬ތަލަފޮރުވަނ ް ތ ޮފި އ ަޅާނެކ ަމ ެއ ް‬ ‫ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އެޒ ަމާނ ް ހި ނގ ައ ްޖ ެއ ެ​ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޝާއި ރަކ ު ތަލ ަވ ެރި ންނަށ ް ހި ތްވަރ ު ދި ނ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ކި ޔާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ ހިތްދަ ިތ ނ ުވާ ިށ‬ ‫ޑިންތަލައ ަ​ަކަ ް‬ ‫ސ މ ަޑުމޮޅި ނ ުވާ ިށ‬ ‫ސުންތަލައަކަ ް‬ ‫ސ‬ ‫އ ެ ީއ ވަރަށްބ ޮޑ ު ތ ެދ ުފ ުޅ ެކ ެވ ެ‪ .‬ތި މާއ ަށ ް ލި ބި ފ ައި ވ ަނީ ޑި ންތަލައަކ ަ ް‬ ‫ސ އެކ ަމ ާ‬ ‫ސ ނުވަތ ަ އ ެހެނ ް ބާވ ަތ ެއ ްގ ެ ތަލައަކ ަ ް‬ ‫ސންތަލަތަކ ަ ް‬ ‫ު‬ ‫ސމަރ ާ‬ ‫ހި ތާމަކ ޮށ ް މ ޮޅި ކ ަމ ާއި ހި ތްދ ަތި ކަނ ް ހި ތްމ ައްޗަށ ް ނ ުގެންނ ާށ ެވ ެ‪ާ .‬‬ ‫ސ‬ ‫ސ އ ެސޮ ރ ުގ ެ ރީ ތި ކ ަމ ާމ ެދ ު ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ެ އ ުފ ާކުރަމުންގ ޮ ް‬ ‫ދ ޫނި ވ ެ ް‬ ‫އ ެސޮ ރ ުގ ެ ތ ޮ​ޮށި ކ ަށި މ ަތި ފެންނަހި ނދ ު ރ ޮއި ހި ތާމ ަކުރ ެތ ެވ ެ‪ .‬އެގޮތ ަށ ް‬ ‫ސތ ަށި‬ ‫ނ އި ް‬ ‫ނ މީ ހުނ ްގ ެ ގ ައި ގ ައި ބޯކ ޮށ ް ހ ެދި ފ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫ތަލ ަވ ާ ގި ަ‬ ‫ފ ެނި ތި މ ާގ ެ ފި ރި ހެންވަންތަކަނ ް ހި ތ ަށ ް އަރައި ކި ބުރ ުވ ެރި ވ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެކަމ ަކ ު ލޯގ ަނޑުނ ް ބ ޯ ހަމ ަ ފެނ ުމ ާއ ެކ ު އ ެއ ުފ ާވ ެރި ކަނ ް ގ ެއ ްލި‬ ‫ސނ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހި ތާމ ައި ގ ެ ފުނ ް ކ ަނޑަކ ަށ ް ގ ެނބި ގެނ ް ދ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ނ ުވި ް‬ ‫ސ‬ ‫ނ ބަދަލ ަކ ާއ ެކ ު އ ަދި ފ ަހުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސމ ަށ ް އަނ ް ަ‬ ‫ހި ތްވަރ ު ކުރ ާށ ެވ ެ‪ .‬މ ޫ ު‬ ‫ސނ ާމީ ގ ައި‬ ‫ު‬ ‫ސތ ަށި ފ ަޅާނެކަމ ަށ ް އުނ ްމީ ދ ު ކުރ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ޮލުނ ް އި ް‬ ‫ސ ފެޅީތ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސބ ައ ެއ ް ސަ ހަރާގ ައި ގަސްވ ެ ް‬ ‫ހި ކި ފ ަ ް‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‬

‫ރ‬ ‫ސއ ް ު‬ ‫ނ ހަމަލަ ިއގ ެ ި‬ ‫ތޫ ު‬ ‫ލިޔުނީ‪ :‬ސާޖަންޓް އަޙ ުމ ަދު ޝާޒް‬

‫ޕްރައި ވ ެޓ ް މުޙަންމ ަދ ު ވަރަށ ް ބުރަކ ޮށ ް‬ ‫ސ އ ޮށ ޯވ ެ ނި ދީ ދ ާދި‬ ‫ޑި އ ުޓީ ގ ައި އ ުޅުމ ަށްފ ަހ ު އ ައި ް‬ ‫ދެނ ްމެއ ަކ ުއ ެވ ެ‪ .‬މުޙަންމ ަދ ު ވެފ ައި ހ ުރި ވަރުބ ަލި‬ ‫ސކ ުނޑި‬ ‫ކ ަމ ެއ ްގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް އޭނ ާގ ެ ދެލ ޮލ ާއި ި‬ ‫ނވަނ ް ނ ުނި ދާކަނ ް‬ ‫ނި ދި އ ެއްކަމ ަކ ު އޭނ ާގ ެ އ ެއ ްގ ު ަ‬ ‫ސނ ާލ ުމުނ ް އ ެނގޭހ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރަނގަޅ ަށ ް ވި ް‬ ‫އ ާއ ެކ ެވ ެ‪ .‬އޭނ ާގ ެ ބ ާލ ާ އ ޮމާންކ ޮށްފ ައި ވ ާ ތ ުނބ ުޅި‬ ‫ސވ ަނީ ފި ކުރ ެއ ްގ ެ ފުނ ް ކ ަނޑަކ ަށ ް‬ ‫މ ަތި މ ަ ް‬ ‫ސފ ައ ެވ ެ‪[ .‬އަހަންނަކީ ކި ހ ާ‬ ‫ގ ެނބި ގެނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ަސބ ު މީ ހ ެއ ް ހ ެއްޔ ެވ ެ؟ އަހަންނަށްއ ޮ ީތ‬ ‫ބ ަދުނ ީ‬ ‫ނކ ަށ ް‬ ‫އަހަނ ް ަ‬ ‫ހ ެއްޔ ެވ ެ؟‬ ‫ކޮނ ްއުފ ަލ ެއ ް‬ ‫މި ނި ވަންކ ަމ ެއ ް ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬މި މުޙަންމަދ ަ ީކ ކޮންފަދ ަ‬ ‫އަހަންނަށ ް‬ ‫ބ ޮޑ ު އ ަނި ޔ ާވ ެރި އ ެއ ްހ ެއްޔ ެވ ެ؟‬ ‫މުޙަންމ ަދ ުގ ެ އ ަނގަމ ަ ީތގ ައި އ ޮވ ެ ނި ދ ާލ ުމ ުގ ެ‬ ‫ފުރ ުޞަ ތ ު ނ ުލި ބ ޭތ ާ އ ަނގަމ ަތި ނ ް ބޭރަށ ް‬ ‫ސ ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬ކޮނ ްމ ެ‬ ‫ބ ޯދި އްކ ޮށ ްލ ުމ ުގ ެ ހ ައްޤ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ މ ޯނި ނ ްގ އެކ ަނޑާލ ަނީ އަހަންނަށ ް‬ ‫ދުވ ަހ ެއ ްގ ެވ ެ ް‬ ‫ތޫނ ު ޖި ލެޓ ަކުނ ް ދެވ ޭ ހަމ ަލާއ ަކުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ަ ފ ަ ީކރ ު މި އޮންނަނީ ތި ލައ ަޅ ުވ ާ ދަމަދ ަމ ާ‬ ‫ހަނ ްކުރަކި ވެފ ައ ެވ ެ‪ ].‬މުޙަންމ ަދ ުގ ެ ތ ުނބ ުޅި‬ ‫ސބ ަށ ް‬ ‫ސ މި ހ ާހި ާ‬ ‫މ ަތި މ ަހ ުގ ެ ޚި ޔ ާލ ުގ ެ އ ަ ް‬ ‫ނއ ަށ ްވ ެ‪ ،‬އެކ ަނި ވ ެރި‬ ‫ދ ުވި އި ރ ު އ ެހި ތާމަތ ައ ް ކަރ ު ަ‬ ‫ތ ުނބ ުޅި އ ަށ ް ރަނގަޅ ަށ ް ރ ޮވި އ ްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެރ ުއި މ ުގ ެ‬

‫ ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫އ ަޑުގަދ ަވ ެގެނ ް މ ުޅި ފެނ ްޑ ާތެރޭ އެރ ުއި މ ުގ ެ އ ަޑ ު‬ ‫ގ ުގުމަނ ްފ ެށި އ ެވ ެ‪ .‬މި ގަދަވ ަމުނ ް ދި ޔައ ަޑ ާއ ެކ ު‬ ‫ޖ ެހި ގެނ ް އ ޮތ ް އ ެނދުގ ައި ނި ދާފ ައި އ ޮތ ް‬ ‫ސ ހ ޭލ ެވި އ ްޖ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޝަ ރީ ފ ުގ ެ ތ ުނބ ުޅި އ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫މުޙަންމ ަދ ުގ ެ ތ ުނބ ުޅި ރ ޮއ ެ ހި ތާމ ަކުރ ާ‬ ‫އޮންނާކ ަށ ް‬ ‫ބަލަހ ައްޓ ައި ގެނ ް‬ ‫މަންޒަރ ު‬ ‫ޝަ ރީ ފ ުގ ެ ތ ުނބ ުޅި އަކ ަށ ް ކ ެތ ެއ ް ނ ުކުރ ެވުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ވ ާ އ ެތ ުނބ ުޅި އ ަށ ް‬ ‫ހި ތ ް ފަޅ ައި ގެނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ސނައި ދެވ ޭތ ޯ ޝަ ރީ ފ ުގ ެ ތ ުނބ ުޅި މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ވި ް‬ ‫ފ ެށި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެކ ުވ ެރި ޔ ާ! ކ ެތ ްތ ެރި ވ ޭ‪ ،‬ހި ތްވަރ ުކުރޭ‪،‬‬ ‫ސނާލަބަލ ަ‪ .‬ކ ަލެއ ަށ ް ލި ބ ޭ އ ަނި ޔ ާ‬ ‫ނި ކަނ ް ވި ް‬ ‫ކުޑަކ ޮށ ް ކ ަލެޔަށ ް ރަހ ުމ ް ކުރ ުމ ުގ ެ ނި ޔަތުގ ައި‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު އ ެކުރަނީ ކި ހާބ ޮޑ ު ހޭދ ައ ެއ ް؟ ކޮނ ްމ ެ‬ ‫މަހ ަކ ު ދ ެ ފ ުޅި އ ާފްޓ ަރ ޝޭ ވ ް އަނ ެއ ްކ ާ އ ެ ީއ‬ ‫‪ 50‬ރ ުފި ޔާއ ަށ ް އ ެވި އ ްކ ާ އާދ ައި ގ ެ “ޑ ެނި މ ެއ ް”‬ ‫ސޕ ައި ސް] ފ ުޅި އ ެއ ް‪90 .‬‬ ‫ނޫނ ް‪ .‬އ ެ ީއ [އ ޯލ ްޑ ް ް‬ ‫ސ އެބޭނުނ ްކުރަނީ‬ ‫ރ ުފި ޔ ާ! އަނ ެއ ްކ ާ ޖި ލ ެޓ ުވ ެ ް‬ ‫ސ އ ެ ީއ‬ ‫[ފި އ ުޝަ ނ ް ޕަވ ަރ]‪ .‬އ ަގުފަލަޔަކ ަ ް‬ ‫އަހަރ ެމެންނަށ ް އެނ ްމ ެ އ ަނި ޔ ާކުޑ ަ އެނ ްމ ެ ތޫނ ު‬ ‫ސ ‪ 215‬ރ ުފި ޔ ާ‪ .‬އ ަދި ކ ޮބ ާ‬ ‫ވ ައްތަރ ު‪ ،‬އެއީވ ެ ް‬ ‫ސ މ ަތި ންފ ައި ބ ާ‬ ‫ތި ލ ަ‪ ،‬ޖި ލ ެޓ ް ފ ޯމ ް‪ ،‬އ ެ ީއކީވ ެ ް‬ ‫ސރައި ގ ެ‬ ‫ސ ހަމ ަ މ ަހ ުމ ު ާ‬ ‫އ ެއްޗ ެއްނޫނ ެއްނ ު‪ .‬އ ެވ ެ ް‬ ‫ތެރ ެއި ނ ްދ ާ ފ ައި ސާ] ޝަ ރީ ފ ުގ ެ ތ ުނބ ުޅި‬

‫ސނައި ދެވ ޭތ ޯ‬ ‫މުޙަންމ ަދ ުގ ެ ތ ުނބ ުޅި އ ަށ ް ވި ް‬ ‫ކުރަމުނ ްދި ޔަ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ާމި ޔ ާބ ުވި ކަހަލ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މުޙަންމ ަދ ުގ ެ ތ ުނބުޅީގ ެ ލ ޮލުނ ް ފ ައި ބ ަމުނ ްދި ޔަ‬ ‫ނތ ައ ް އ ެތެރެއ ަށ ް ހި ނ ްދ ާލުމ ަށްފ ަހ ު ކުރަކި‬ ‫ކަރ ު ަ‬ ‫އަޑ ަކުނ ް ވާހަކ ަ ދ ައްކަނ ްފ ެށި އ ެވ ެ‪[ .‬ރަނގަޅ ޭ!‬ ‫ތި ނޫނެކ ޭ މ ަށ ެއ ް ނ ުބުނަމ ެއްނ ު‪ .‬މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫އޭނ ާގ ެ އ ަނތްބަކ ަށ ް ޚަރަދ ު ކުރ ާހެނ ް ބަރާބަރަށ ް‬ ‫ނކ ަށ ް‬ ‫މަށ ަށ ް ޚަރަދ ު ކުރެއ ޭ‪ .‬މ ައ ްސަ ލައ ަކީ މި ތ ަ ަ‬ ‫ސ‬ ‫ސރ ެ އެނ ްމ ެ ދުވ ަހ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ވ ަނީ އ ް ު‬ ‫އޭ ަ‬ ‫ސޓ ެއްނ ުދީ މަށ ަށ ް މި އ ަނި ޔ ާ ކުރާތީ‪ ،‬ހ ުކުރ ެއ ް‬ ‫ރެ ް‬ ‫ސ ނެތަސްހެޔ ޮ‪.‬‬ ‫ހ ައ ްޖ ެއ ް އީދ ެއްނ ެތ ް‪ .‬ޑި އ ުޓީ އޮތ ަ ް‬ ‫ޗ ުއ ްޓީ އ ެއ ް‪ ،‬ސަ ލ ާމ ެއ ް އ ޮފ ެއ ް ނ ެތ ް‪ .‬އަނ ެއ ްކ ާ‬ ‫ސޓ ަރ ޕެރޭޑަކ ަށ ް‬ ‫އ ެބުނ ާ ރ ޯލ ްކޯލަކ ަށ ާ ބ ޮޑުމ ަ ް‬ ‫ތ ައްޔާރ ުވާނ ް ފަށ ައި ފި އްޔ ާ އެއ ޮ ީތ ކަންތ ަކ ާ‬ ‫ލ ައި ގެންފ ައި ‪ .‬ހީވ ާނީ ދ ުނި ޔ ެ ރަނ ްވ ެގެނ ް އުޅ ޭހެނ ް‪.‬‬ ‫އ ެކ ުވ ެރި ޔ ާ! އެގޮތ ަށ ް ދެކޮޅ ަށ ް ތި ލ ަ އ ަޅ ުވ ާ ދަމަނ ް‬ ‫ފެށީމ ާ ކި ތ ައ ްމ ެ ފަހަރަކ ު އަހަރެނ ް ހި ތ ަށްއަރ ާ‬ ‫ސޓާރ ެއ ްގ ެ‬ ‫މ ަރި ޔަމ ް ނި ޝާމެންކަހަލ ަ ދޮނ ް ފި ލ ްމ ް ް‬ ‫ނމައ ޭ‪.‬‬ ‫އ ަނގަމ ަ ީތގ ައި ޤ ުދުރަތުނ ް އަހަރެނ ް ލ ެއ ްވި ަ‬ ‫އޭރުނ ް މޭކ ަޕ ްކުރ ާ މ ޮޅ ެތި އ ާޓި ސްޓުނ ްގ ެ ލ ޫޅާފ ަތި‬ ‫އ ަތްތ ަކ ުގ ެ ފި ރ ުމ ުމ ާއ ެކ ު އ ަނި ޔ ާވ ެރި ކ ަމ ެއ ް‪،‬‬ ‫ވޭނ ެއްނ ެތި ހަމ ަޖ ެހި ގެނ ް އ ޮވެވޭނެޔ ޭ‪ .‬އޭރުނ ް‬ ‫ސ ގެނ ްގ ުޅެވޭނެޔ ޭ]‬ ‫ސ ނުޖ ައ ް ާ‬ ‫އ ަވި ކ ޮޅ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬

‫ސބ ަށ ް ދި ޔަތަނުނ ް މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫ވާހަކ ަ މި ހ ާހި ާ‬ ‫މަތީއ ެނދުގ ައި‬ ‫އ ޮތ ްއ ެނދ ުގ ެ‬ ‫ނި ދާފ ައި‬ ‫އ ޮތ ް ހ ުސޭ ނ ުގ ެ ތ ަޖ ްރި ބ ާކާރ ު ތ ުނބ ުޅި އ ަށ ް‬ ‫ހ ޭލ ެވި އ ްޖ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ސއ ްސަ އި ގެންގ ޮ ް‬ ‫ި‬ ‫ފެނ ްޑާގ ައި ހ ުރި ފޯނ ު ރި ނ ްގ ުވާނ ް ފ ެ ީށމ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ފޯނ ު ކ ެނޑި އ ްޖ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފޯނ ު ރި ނ ްގުވ ަމުންގ ޮ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނމ ަވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ފެނ ްޑ ާތެރ ެ ހަމ ަހި މޭނ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހ ުސޭ ނ ުގ ެ ތ ުނބުޅީގ ެ ލ ޮލުނ ް މ ުޅި ނ ްދި ނި‬ ‫ފި ލ ައި ފި ކަހަލ ައ ެވ ެ‪ .‬މުޙަންމ ަދ ުގ ެ ތ ުބ ުޅި އ ާއި‬ ‫ޝަ ރީ ފ ުގ ެ ތ ުނބ ުޅި ދ ައްކ ަމުނ ްދި ޔަ ވާހަކ ައި ގ ެ‬ ‫ނނ ް މ ަޖ ުބޫރ ު ވ ެއ ްޖ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތެރެއ ަށ ް ވަނ ް ަ‬ ‫[ކަލ ޭމެނ ް ޝަ ކ ުވ ާ ތި ކުރަނީ ކަލ ޭމެންނަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ކޮންޙ ައްޤ ެއ ް ނ ުލި ބި ގެނ ް] އަހަރެނ ްވ ެ ް‬ ‫މި އި ންނަނީ ހ ުސޭ ނ ުގ ެ އ ަނގަމ ަ ީތގ ައި ‪ .‬އޭނ ާ‬ ‫ހ ެދި ގ ޮތ ެއ ް ހ ެދި ގެނ ް އި ންނަތ ާ ‪ 20‬އަހަރ ުމި ވީ‪.‬‬ ‫ސ ހަމ ަ ސަ އި ބ ޯނި ކ ޮޅ ެއ ްލާފ ައި‬ ‫ކޮނ ްމ ެ ދުވަހ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ސވަނ ް އ ޯ ކްލ ޮކ ްގ ެ ކ ޮށި މުސްކ ުޅި ރޭޒަރަކުނ ް‬ ‫ެ‬ ‫ސ ކުރާނ ެތ ާ!‬ ‫އ ެ ހޭއަރ ުވާލ ަނީ ގ ައި މ ު އ ަސަ ރ ުވ ެ ް‬ ‫މ ަށ ެއ ް ނުޖ ައ ްސަ ނ ް މ ައ ްސަ ލ ައ ެއ ް‪ .‬މަށ ަށ ް‬ ‫އ ެނގެޔ ޭ މ ަ މި ީއ މަގ ޭ ސާހި ބ ުގ ެ ހ ައ ްޤ ެއްކަނ ް‪].‬‬ ‫ހ ުސޭ ނ ުގ ެ ތ ަޖ ުރި ބ ާކާރ ު ތ ުނބުޅީގ ެ އ ަނގ ަ‬ ‫ބ ައ ްދ ާލެވ ޭތ ޯ ޝަ ރީ ފ ުގ ެ ތ ުނބ ުޅި ބ ަހ ުގ ެ‬ ‫ހަމަލ ައ ެއ ް ފޮނ ުވ ާލި އ ެވ ެ‪ .‬ކ ަލެޔަށ ްވ ާ އ ަނި ޔ ާ‬ ‫ސ‬ ‫ކުޑ ަވާނ ެ ކޮނ ްމ ެ ގ ޮތ ެއ ް ވި ޔަސް‪ .‬މ ަތި މ ަ ް‬ ‫ތި އ ޮ ީތ ދޫކ ޮށ ްލާފ ައި ‪ .‬ހ ަދާނެގ ޮތ ެއ ް އެހަދ ަނީ‬ ‫ތ ުނބ ުޅި އަކ ަށްނ ު‪”.‬‬ ‫“ބަލ ަ ސަ އި ބ ޯއި ރ ު ހޫނ ު ސަ އި‬ ‫ޖ ޯޑ ުގ ެ ތެރެއ ަށ ް މަގ ޭ ދ ެބ ުރި ކ ޮށ ް އ ެއ ްބ ުރި‬

‫ބ ޭ ީލމ ަ މަށަކ ަށ ް ހޫނ ެއ ް ނ ުވާނެތ ަ؟ ހ ަފ ްތާއ ަކ ު ‪2‬‬ ‫ސބޮލ ަށ ް އަރ ާ‬ ‫ފަހަރަށ ް ކ ޮށ ާއި ރ ޯ؟ ހ ުސޭ ނ ު ހ ާ ް‬ ‫ކޮނ ްމ ެ ފަހަރަކ ު މ ަ ީތ ތުންފ ަތުގ ަ ދ ަތްއ ަޅ ާއި ރ ު‬ ‫ސތ ަށި ބ ުޑުނ ް އ ުފުރޭ އި ރ ޯ!‬ ‫މަގޭގ ައި ގ ާ ދ ަތ ްއ ެޅި އި ް‬ ‫އ ެ ީއ އ ަނި ޔ ާއ ެއ ް ނޫންތ ަ؟” ހ ުސޭ ނ ުގ ެ ތ ުނބ ުޅި‬ ‫ސޓ ެއ ް‬ ‫ބަރ ުދާސްތ ު ކުރަނ ްޖެހ ޭ ހި ތާމ ައި ގ ެ ލި ް‬ ‫ނވ ައި ނ ް ކި ޔ ާލި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެއ ް ޭ‬ ‫އ ެއ ްދުވ ަހ ެއ ްގ ެ ހ ަ ީވރ ެވ ެ‪ .‬ޝަ ރީ ފ ުއ ާއި‬ ‫ނ ުކ ުމ ެގެނ ް‬ ‫ކ ަޅ ުތ ުއްކ ަލާކ ޮށި ނ ް‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫ސރ ާބ ުޖ ެ ީހ ހ‪.‬ތި ނ ްކުލ ަގ ެ އ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ެގެއ ަ ީކ‬ ‫މި ް‬ ‫ގ ޮތުނ ް‬ ‫ލޯބީގ ެ‬ ‫މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫ޝަ ރީ ފ ުއ ާއި‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ްއުޅ ޭ ބ‪.‬އަތ ޮޅ ު ދ ެކ ުއްޖ ަކ ު އުޅ ޭ ގ ެއ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެގެއ ަށ ް ދާނ ްދި ޔަ މ ަގުމ ަ ީތ ލ ެކި އ ުޓ ް ކ ައި ރި އ ަށ ް‬ ‫މ ަޑުކ ޮށ ްލި އ ެވ ެ‪ .‬ޝަ ރީ ފ ުގ ެ ލ ޯބި ވ ެރި ޔ ާ މ ަރީ އ ަށ ް‬ ‫މ ަޤ ްޞަ ދުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގަނ ެލ ުމ ުގ ެ‬ ‫ޕްރ ެޒެންޓ ެއ ް‬ ‫ޝަ ރީ ފ ުއ ާއި މުޙަންމ ަދ ު ސަ އި ކ ަލ ް ޒޯނުގ ައި‬ ‫ސރ ާބ ު‬ ‫ބަހ ައްޓާފ ައި ލ ެކި އުޓ ާ ދި މާއ ަށ ް މި ް‬ ‫ޖ ެހި ތަނުނ ް މުޙަންމ ަދ ުގ ެ ތ ުނބުޅީގ ެ ލ ޮލުގ ައި‬ ‫އަޅ ައި ގ ަ ީތ ލ ެކި އ ުޓ ް ދޮރުމ ަ ީތ މީ ހ ަކ ާ ވާހަކަދ ައްކަނ ް‬ ‫މ ަޑުކ ޮށްލ ައި ގެނ ްހ ުރި ދެބ ައި އ ުމުރ ު މީ ހ ެއ ްގ ެ‬ ‫މި ނި ވަނ ް ތ ުނބ ުޅި އ ެވ ެ‪ .‬މުޙަންމ ަދ ުގ ެ ތ ުނބ ުޅި‬ ‫ހި ތ ައ ް އ ެރި އ ެވ ެ‪ .‬އޭނަގ ެ ސާހި ބ ުމީ ހ ާ އޭނަދ ެކ ެ‬ ‫ކި ހ ާ ލ ޯބި ވ ޭހ ެއްޔ ެވ ެ؟ އުޅޭނ ެ ގޮތަކ ަށ ް އ ުޅެނ ް‪،‬‬ ‫ސ‬ ‫ފ ެތުރޭނ ެ ގޮތަކ ަށ ް ފ ެތުރެނ ް އ ެތ ުނބ ުޅި މ ަތި މ ަ ް‬ ‫އެއ ޮ ީތ ދޫކ ޮށ ްލާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ވ ައި ގ ެ ތެރޭގ ައި އ ެދި ގ ު‬ ‫ތ ުނބ ުޅި ހޫރޭއި ރ ު ހާދ ަހ ާވ ާ އަރ ާމ ެއ ް ލި ބޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ކުޑަކ ޮށ ް ލ ަދ ުވ ެތި ވާގ ޮތ ް‬ ‫ޝަ ރީ ފ ުގ ެ ތ ުނބ ުޅި ވ ެ ް‬ ‫ވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެހާބ ޮޑ ު މި ނި ވަންކ ަމ ެއ ް އޭނާފަދ ަ‬

‫ނ ީވ ގޮތް‬ ‫ދމަތް ކުރަ ް‬ ‫ިޚ ު‬ ‫ަޞރު‬ ‫ވއ‪ 2.‬އިސްމާޢީލް ނ ީ‬

‫އަނ ެކާއ ަށ ް ލި ބި ފ ައި ވ ުމ ާ‪ ،‬ތި މ ާގ ެ ނި ކ ަމ ެތި ކަނ ް‬ ‫ހި ތ ަށ ް އެރ ުމުންނ ެވ ެ‪ .‬ޝަ ރީ ފ ުއ ާއި މުޙަންމ ަދ ު‬ ‫ސ އ ެމީ ހ ާ ފަސްދީ ލ ެކި އުޓ ަށްވ ަތ ްއި ރ ު‬ ‫ހި ނގާފ ައި ގ ޮ ް‬ ‫މި ދ ެމީ ހުނ ްގ ެ ތ ުނބ ުޅި އ ަށ ް އެބ ޮޑ ު ތ ުނބ ުޅި ގ ަނޑުނ ް‬ ‫ހަމ ަކި ރި ޔ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހ ޮޑުނ ުލ ެވ ުނީ‬ ‫އ ެރި ވ ަހުނ ް‬ ‫ޝަ ރީ ފ ުގ ެ ތ ުނބ ުޅި ހި ތ ައ ްއ ެރި އ ެވ ެ‪“ .‬އަހަރ ެމެނ ްގ ެ‬ ‫ސާހި ބުނ ް އަހަރ ެމެންނ ާއި ގެނ ް އުޅ ޭ ވަރ ާމ ެދ ު‬ ‫އަހަރ ެމެނ ް ޝުކުރ ުވ ެރި ވާނ ްޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދ ުނި ޔެއ ަށ ް‬ ‫ސރ ެ އ ެތ ުނބ ުޅި ފ ަ ީކރ ު ފެންކ ޮޅ ެއ ް‬ ‫އ ައި އ ް ު‬ ‫ވަރ ުވ ާލ ާ ފ ުއްކ ޮޅ ެއ ް ޖ ައްސާލާފ ައ ެއ ް ނ ެތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ސ ހ ުތ ްކ ުނި ވ ަހ ެވ ެ‪ .‬ކ ަށްވ ަ ް‬ ‫އ ެ އަރަނީ ވ ެ ް‬ ‫ސ ދ ުނި ޔ ެއ ެއ ްތ ާއ ެވ ެ‪].‬‬ ‫ފ ާޑ ުގ ެ ވ ަހ ެކ ެވ ެ‪ .‬އެއީވ ެ ް‬ ‫ސ ހަމ ަމި ކަހަލ ަ‬ ‫މުޙަންމ ަދ ުގ ެ ތ ުނބ ުޅި އ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސތ ަކ ެއ ް ކުރ ެވި ފެންކ ަޅި ވާގ ޮތ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ް‬ ‫އި ހ ު ާ‬ ‫މުޙަންމ ަދ ުގ ެ‬ ‫ޝަ ރީ ފ ުއ ާއި‬ ‫ތ ުނބ ުޅި އ ަށ ް މި ހާރ ު ހެޔ ޮ ވި ސްނި އ ްޖ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސރައި ނ ް ކުރ ާ ބ ޮޑ ު‬ ‫އ ެސޮ ރ ުމެންނަށްޓަކ ައި މ ަހ ުމ ު ާ‬ ‫ހޭދ ައި ގ ެ އ ަގުވަޒަނ ް ކުރ ެވި އ ްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަދ ު އ ެ‬ ‫ސ ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެމީ ހުނ ްގ ެ‬ ‫‪ 2‬ތ ުނބ ުޅި ވ ެ ް‬ ‫ސާހި ބުނ ް ލ ޯބި ވ ެރި ނ ްގ ެ ގާތ ަށ ް ކުރ ާ ޒި ޔާރަތުގ ައި‬ ‫އ ެހި މ ަހ ޯލި އި ނގި ލި ތ ަކުނ ް ފި ރުމ ަމުނ ް [ހާދ ަ‬ ‫ސ‬ ‫އ ޮމާނޭ‪ ،‬ހާދ ަ ލ ޯތްބ ޭ‪ ،‬އ ެއްގޮތަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ކ ައްޓ ެއްނާޅައ ޭ‪ ،‬ހާދ ަ ސްމާޓ ޭ‪ ،‬ހާދ ަ މީ ރުވ ަހެކ ޭ]‬ ‫ސލަތީފުނ ް ތ ަޢ ުރީ ފ ު‬ ‫ބުނާތީއ ެވ ެ‪ .‬އ ެޒ ުވާނ ް ޖި ނ ް ު‬ ‫ކުރާތީއ ެވ ެ‪ .‬އ ެކި އ ެކި ސަ އި ޒ ުގ ެ ތ ުނި ތުންފ ަތ ުގ ެ‬ ‫ބޮސްދި ނުނ ް ލި ބޭތީއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ ޤ ަވ ާޢި ދުތ ައ ް ބ ަލ ާ‬ ‫ޤާނޫނުގ ައި ވ ާ ހަމަތ ަކ ާ އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫ފާނޫޒ ަކ ާ އ ެއްފަދ ަވ ެގެނ ް ރ ޯޝަ ނ ް އ ެއި ނ ް ކުރ ުމ ާއ ެކީ‬

‫ސ ކ ެރި ގެނ ް ވ ަފ ާތ ެރި ކަންމ ަ ީތ‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ްކުރާށ ޭ އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ތ ެދ ުވ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު ދީ ނުގ ައި ވާހަމަތަކ ަށ ް އ ުޅ ުމ ާއ ެ ީކ‬

‫ޝވ ަތ ުހި ފ ާ‪ ،‬މަކަރ ާއި ީޙލ ަތ ް އ ަދި ހ ަދ ާ‬ ‫ވ ައްކަނ ްކުރ ާ‪ ،‬ރި ް‬ ‫ދ ެއ ްކެނ ް ވ ެގެނ ް ކަންތ ައ ްކުރ ާ މީ ހުނ ްތެރޭ ނ ުވ ުމ ާއ ެ ީކ‬

‫ޤ ައ ުމުނ ް ތި މާއ ަށ ް ކ ޮށ ްދ ެނި ވި ކަމަކ ަށ ް ބަލަނ ް ހުރ ުމާނ ުލ ާ‬ ‫ޤ ައުމ ަށ ް ތި މާއ ަށ ް ކ ޮށ ްދ ެވެނ ް ހ ުރި ކަންކަމ ަށ ް ބ ެލ ުމ ާއ ެ ީކ‬

‫އ ަމުރ ެއ ް ކުރ ެއްވީމ ާ ވ ެރި ނ ް‪ ،‬ބަހަނ ާ ނުދ ައ ްކ ާ ބޯލ ަބ ާ‬ ‫އ ަމުރ ާއި އ ެއްގ ޮތ ް ވާގ ޮތުނ ް ވ ަގ ުތުނ ް ޢަމ ަލ ު ކުރ ުމ ާއ ެކީ‬

‫ނހ ަދ ާ ޢ ަދ ުލ ުވ ެރި ވުންމ ަ ީތ‬ ‫ވ ަކި މީ ހ ަކ ާމ ެދ ު ވ ަކި ގ ޮތ ެއ ް ަ‬ ‫އ ެކި ގ ޮތްގ ޮތުނ ް މަދ ަދ ާއ ެ ީހ ތ ެރި ކަނ ްދ ެމުނ ް ދި އ ުމ ާއ ެ ީކ‬

‫އ ެކުގ ައި ތި މ ާގ ެ ދ ަށުނ ްއުޅ ޭ މި ތުރުނ ްގ ެ ޙ ާލ ު ބ ަލާހ ަދ ާ‬ ‫އ ެކ ުވ ެރި ރަނގ ަޅ ު ހެޔ ޮމީ ހަކ ަށ ް ވ ޭތ ޯތި މ ާ‪ ،‬އ ުޅ ުމ ާއ ެކީ‬

‫ސ އ ަދ ު އާރަކ ާ ބާރ ެއ ް މި އ ަދ ު އ ަތ ުގ ާ ތި މ ާ‪،‬‬ ‫ލި ބި ފ ާވި ޔަ ް‬ ‫ސ ޙ ަމ ްދ ާ ޝުކުރ ު ކުރ ުމ ާއ ެ ީކ‬ ‫އި ބި ލީހ ު ވަސްވާހ ަށ ް ނުގ ޮ ް‬

‫ޟރަތ ުގ ާ އެދ ޭ ކަންތ ައްތ ަކ ާމ ެދ ު ދަންނަވ ާ‬ ‫ﷲ ޙަ ު‬ ‫ﷲ ރަޙުމ ަތ ް ލ ެއ ްވުމ ަށ ް އ ެދި ގެނ ް ދ ުޢ ާ ކުރ ުމ ާއ ެކީ‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‬

‫ނމ ެ ފަހުވަގުތަށްވ ެސް‬ ‫ދމަތުގ ަ ިއ އެ ް‬ ‫ޤައު ީމ ިޚ ު‬ ‫ދ ތަ ިރއެއް!‬ ‫ނ ިވ އަ ިލގ ަ ަ‬ ‫ނ ެ‬ ‫ދ ިމހު ް‬ ‫ެ‬ ‫ސއިކުރ ާ އިބްރާހިމ ް ނަޢީމ ް ދެމިއޮތުމ ުގެ ޢާލަމ ަށް‬ ‫އަލްފާޟލް ަ‬ ‫ި‬ ‫ދަތުރު ކުރ ެއްވުމ ުން ގެއްލިގެންދިޔަ ީއ އަގުހު ިރ ދިވެހި ދަރިއެއް!‬ ‫ާސންގާ ކަނޑެއް!‬ ‫މ ަޢުލޫމ ާތުގެ ފުންޚ ަޒާނާއެއް! ތަޖު ިރބ ާގެ މ ި‬ ‫ސފައިންގެ ތާރީޚ ް ކޮމ ެ ީޓ‬ ‫މ ަޢުލޫމ ާތު‪ި :‬‬

‫ބ ައި ޤަރުނަށ ްވުރ ެ ދި ގ ު ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ‬ ‫ފުނ ްމ ާޒީ އ ެއ ް ދ ޫކުރައ ްވ ާ ދ ެމި އ ޮތ ުމ ުގ ެ ޢާލަމ ަށ ް‬ ‫ސަ އި ކުރ ާ‬ ‫ދ ަތުރ ުކުރ ެއ ްވި އ ަލްމަރ ުޙ ޫމ ް‬ ‫ސކަނ ްފުޅ ަކ ާ‬ ‫ނޢީމ ް ކ ުއ ްލި އ ާލ ާ ް‬ ‫އި ބްރ ާހި މ ް ަ‬ ‫ސ ިޕޓަލ ަށ ް ގެނ ްދ ެވ ުނީ‬ ‫ގ ުޅި ގެނ ް އ ޭ‪.‬ޑީ ‪.‬ކ ޭ ހ ޮ ް‬ ‫‪ 2008‬ޖުލ ައި ‪ 22‬އަނ ްގާރަ ދުވ ަހ ު ހ ެނދުނ ުގ ެ‬ ‫ސ ކަނ ްފުޅ ަށ ް ފަރ ުވ ާ‬ ‫ވ ަގ ުތ ެއްގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެއ ާލ ާ ް‬ ‫ދ ެމުންދ ަނި ކ ޮށ ް މި ދި ޔަ ހ ުކުރ ު ދުވ ަހ ުގ ެ ހ ެނދުނ ު‬ ‫‪ 10:56‬ހ ާއި ރ ު އޭނ ާ ވ ަނީ ދ ެމި އ ޮތ ުމ ުގ ެ‬ ‫ޢާލަމ ަށ ް ދ ަތުރ ު ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަލްމަރ ުޙ ޫމ ް ސަ އި ކުރ ާ އި ބްރ ާހި މ ް‬ ‫ނޢީމ ް ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އ ަލި ކަނ ް ދ ެކެވަޑ ައި ގ ަ ީތ‬ ‫ަ‬ ‫ނ ދުވ ަހ ު ފުރަމާލޭގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 1935‬ޖޫނ ް ‪ 1‬ވ ަ ަ‬ ‫އި ބްރ ާހި މ ް‬ ‫ސަ އި ކުރ ާ‬ ‫އ ަލްމަރ ުޙ ޫމ ް‬ ‫ނޢީމ ްގ ެ ބ ައްޕައ ަކީ އ ަލްމަރ ުޙ ޫމ ް ސަ އި ކުރ ާ‬ ‫ަ‬ ‫ޅ ަހ ުއ ްތ ުއ ެވ ެ‪ .‬މަންމައ ަ ީކ ހެންވޭރ ު ހ ޮޅ ުދޫގ ޭ‬ ‫ާޟލ ާ ޙ ައ ްވ ާފ ުޅ ެވ ެ‪ .‬ސަ އި ކުރ ާ އި ބްރ ާހި މ ް‬ ‫އ ަލ ްފ ި‬ ‫ނޢީމ ް ކި ޔަވ ާ ވި ދ ާޅ ު ީވ މަދަރަސަ ތ ުލ ް‬ ‫ަ‬ ‫ސ ނި ނ ްމ ެ ީވ‬ ‫މ ަޖީ ދި އްޔ ާއި ންނ ެވ ެ‪ .‬މަދަރ ު ާ‬ ‫ނ ފ ޯމުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ އޭރ ު މ ަޖީ ދި އްޔާގ ައި‬ ‫ދެވ ަ ަ‬ ‫ނޢީމ ް ކި ޔ ެވުނ ް‬ ‫ނ އެނ ްމ ެ މ ަ ީތ ކ ުލ ާހ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫އޮނ ް ަ‬ ‫ނި ންމ ަވ ާ މ ަދުރަސާއި ނ ް ވ ަކި ވ ެލ ެއ ްވި ދުވ ަހ ު‬ ‫ޤ ައ ުމީ ޚި ދުމަތ ަށ ް‪ ،‬ސަ ރ ުކާރަށ ް ބޭނުނ ްފ ުޅ ު‬ ‫ކުރައްވ ައި ޤ ައ ުމީ ޚި ދުމަތ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ލ ައްވ ައި‬ ‫ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ ވ ަޒީ ފ ާ އ ަދ ާކުރައްވަނ ް ފ ެއްޓ ެވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނޢީމ ް ސަ ރ ުކާރަށ ް‬ ‫ސަ އި ކުރ ާ އި ބްރ ާހި މ ް ަ‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ްކުރައްވަނ ް ފ ެއްޓ ެ ީވ ‪ 15‬ފ ެބްރުއ ަރީ‬ ‫ސވި ލ ް ސާރވި ސްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫‪ 1953‬ގ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ޤާނޫނ ުގ ެ ދ ަށުނ ް ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ ވ ަޒީ ފ ާއި ނ ް‬ ‫އޭނ ާ މުސްކ ުޅި ކުރައ ްވާފ ައި ވ ަނީ ‪ 2008‬މ ެއި‬ ‫ނ ދުވ ަހ ުއ ެވ ެ‪ .‬އ ަލްމަރ ުޙ ޫމ ް ސަ އި ކުރ ާ‬ ‫‪ 1‬ވަ ަ‬ ‫ނޢީމ ް ދ ެމި އ ޮތ ުމ ުގ ެ ޢާލަމ ަށ ް‬ ‫ަ‬ ‫އި ބްރ ާހި މ ް‬ ‫ދ ަތުރ ުކުރ ެއ ްވި އި ރ ު އޭނ ާގ ެ އ ުމުރ ުފުޅ ަކީ ‪73‬‬ ‫އަހަރ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަލްމަރ ުޙ ޫމ ް ސަ އި ކުރ ާ އި ބްރ ާހި މ ް‬ ‫ނޢީމ ް އ ަދ ާކުރ ެއ ްވި ވ ަޒީ ފާތ ަކ ުގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ަ‬ ‫ވ ުޒާރަތ ުލ ް ދ ާޚި ލި އްޔ ާގ ެ ސެކެރެޓ ަރީ ކ ަމ ާއި‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ތ ާރީ ޚ ް ލި ޔ ާ ކ ޮމ ެޓީ ގ ެ‬ ‫ސެކެރެޓ ަރީ ކ ަމ ާއި މަދަރަސަ ތ ުލ ް މ ަޖީ ދި އްޔ ާއ ާއި‬ ‫މަދަރަސަ ތ ުލ ް އ ަމީ ނި އްޔ ާއ ާއި މަދަރަސަ ތ ުލ ް‬ ‫އ ަމީ ރ ު އ ަޙުމ ަދ ުގ ެ އަނ ްހެނ ް ގ ޮތ ްޕ ާއި ފި ރި ހެނ ް‬ ‫ސކ ަމ ާއި ކ ުޅި ވަރ ު މުންތަޡ ަމ ްގ ެ‬ ‫ގޮފީގ ެ މުދ ައ ްރި ް‬ ‫އި ދ ާރީ ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި އ ެއ ްގ ެ ރ ޯލ ާއި މ ުލި އ ާގ ެ‬ ‫ސެކެރެޓ ަރީ ކ ަމ ާއި ޑި ޕ ާޓްމަނ ްޓ ް އ ޮފ ް ނޭޝަ ނަލ ް‬ ‫ސ‬ ‫ރަޖި ސްޓްރޭޝަ ނ ްގ ެ ޑި ރ ެކްޓަރުކ ަމ ާއި ރަ ީއ ް‬ ‫އޮފީހ ުގ ެ ޑި ރ ެކްޓަރުކ ަމ ާއި ޑި ރ ެކްޓ ަރ ޖެނެރަލ ް‬ ‫ސ ކި ތަނ ްމ ެ މަޤ ާމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ަމ ާއި އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫ސ އަހަރަށ ްވުރ ެ ދި ގ ު‬ ‫ސ ް‬ ‫ފަނ ް ާ‬ ‫މ ުއްދ ަތ ެއްގ ައި ޤ ައުމ ަށ ް ޚި ދުމ ަތ ްކުރ ެއ ްވި‬ ‫ނޢީމްއ ަ ީކ‪،‬‬ ‫ާޟލ ް ސަ އި ކުރ ާ އި ބްރ ާހި މ ް ަ‬ ‫އ ަލ ްފ ި‬ ‫ސންނ ާއި‬ ‫ތި ނ ް ރަ ީއ ު‬ ‫ދި ވ ެހި ޖ ުމ ްހ ޫރީ‬ ‫ތި ންބ ޮޑުވ ަޒީ ރުނ ްގ ެ އ ަރި ހުގ ައި ވަރަށ ް ޚ ާއ ްޞަ‬ ‫މަޤ ާމްތ ަކ ެއްގ ައި ޚި ދުމ ަތ ްކުރ ެއ ްވި އި ޚ ްލާސްތ ެރި‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ްތ ެރި އ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ދި ވ ެހި ޤ ައ ުމ ު‬ ‫ޭސ އި ސްތި އ ުމ ާރީ ބާރުގަދ ަ ވ ަކި ތ ަކ ުގ ެ‬ ‫އި ނގި ރ ި‬ ‫ތ ެޅި ގ ަތްވ ަގ ުތ ު‬ ‫ސަ ލާމ ަތ ްވުމ ަށ ް‬ ‫ދ ަށުނ ް‬

‫ސ އެބ ަހ ުރީ މ ޭ ވި ދ ާޅ ުވ ެ‬ ‫އ ާނ! އަހަރެނ ްވ ެ ް‬ ‫ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ެލ ެއ ްވި ބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް އ ެއ ް‬ ‫ބ ޭފ ުޅ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ އެބ ޭފ ުޅ ެއ ްގ ެ ހަމ ައެކ ަނި އ ަޑ ު‬ ‫އި ވ ުމުނ ް އި ތުރ ު ތ ަޢާރަފ ަކ ާއި ނުލ ައި އެބ ޭފުޅ ަކ ު‬ ‫އެނ ްމެނަށ ް އ ެގި ގެނ ްދ ާ އެނ ްމެނ ްގ ެ އ ެކ ުވ ެރި‬ ‫ސ‬ ‫ރަޙުމ ަތ ްތ ެރި އ ެކ ެވ ެ‪ .‬ސާދ ާ މި ޒ ާޖ ެއ ްގ ެ ސަ މ ާ ާ‬ ‫ބ ޭފ ުޅ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ އެބ ޭފ ުޅ ެއ ްގ ެ އ ަމި އްލ ަ އ ާއި ލ ާ‬ ‫ނމ ަށ ް ފ ަޚުރ ުވެވަޑ ައި ގަންނަވ ާ‬ ‫ސބ ަތ ްވ ާ ަ‬ ‫ނި ް‬ ‫ފ ަޚުރ ުވ ެރި އ ެކ ެވ ެ‪ .‬ޚި ދުމ ަތ ްތ ެރި ދި ވ ެހި ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ޚ ާދި މ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 53‬އަހަރ ު ޤ ައުމ ަށ ް ޚި ދުމ ަތ ް‬ ‫ކުރ ެއ ްވި މި ޚި ދުމ ަތ ްތ ެރި ޔާއ ަކީ ދ ެކުނ ުގ ެ ބ ަޣ ާވ ާތ ް‬ ‫ހަމ ަޖ ެއްސެވުމ ަށ ް އޭރ ުގ ެ ވ ަޒީ ރ ުއ ްދ ާޚި ލި އްޔ ާ‬ ‫ސޓާގ ައި ކުރ ެއ ްވި‬ ‫ް‬ ‫ސ‬ ‫އ ެމ ް‪ީ .‬ވ މ ޯލ ްޑި ވ ް ް‬ ‫ދ ަތުރ ުފ ުޅ ުގ ެ ބ ައި ވ ެރި ނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް އެނ ްމ ެ‬ ‫އ ަރި ހުގ ައި އ ުޅ ުއ ްވި އ ެއ ް ޚ ާދި މ ެވ ެ‪1988 .‬‬ ‫ނ އަހަރ ުގ ެ ނޮވ ެމްބ ަރ ތި ނ ެއ ްގ ެ އ ުދ ުވާނ ު‬ ‫ވަ ަ‬ ‫ލ ޮލުނ ްދ ެކި އ ެޖި ހ ާދުގ ައި ހި ތ ާއި ރ ޫޙުނ ް‬ ‫ހ ަތި ޔާރ ެއ ް‬ ‫ބ ައި ވ ެރި ވ ެ ވަޑ ައި ގެންނ ެވި‬ ‫ޔ ުނީ ފ ޯމ ެއްނ ެތި ‪ ،‬ޤ ައުމ ައްޓ ަކ ާ ސާބި ތުކ ަމ ާއ ެކ ު‬ ‫ސނ ުމ ާ ޙި ކުމ ަތުނ ް‬ ‫އޭނ ާގ ެ އ ަމި އްލ ަފ ުޅ ު ވި ް‬ ‫ޖި ހ ާދ ުކުރ ެއ ްވި މ ުޖ ާހި ދ ެކ ެވ ެ‪ .‬ރ ާއ ްޖ ެތެރޭގ ެ‬ ‫ނވ ައި ގެނ ް މ ެދ ުކ ެނޑ ުމ ެއްނ ެތި‬ ‫ރަށ ެއްގ ައި ހުނ ް ަ‬ ‫އ ެބި ރ ުވ ެރި އ ަށާރަ ގ ަޑި އި ރ ުގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫ޤ ައ ުމީ ލ ޯތ ްބ ާ ޤ ައ ުމީ ރ ޫޙުގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ެއ ް‬ ‫ކުރ ެއ ްވި ޚ ާދި މ ެކ ެވ ެ‪ .‬ނޮވ ެމްބ ަރ ތި ނ ެއ ްގ ެ‬ ‫އ ުދ ުވާނ ުގ ެ ޙ ަޤީ ޤީ މަންޒަރ ު ލ ޮލުނ ް ނ ުދ ެކި‬ ‫ސ ނީ ވި ނޮވ ެމްބ ަރ‬ ‫އ ޭގ ެ ހ ަޤީ ޤީ އ ަޑ ެއ ްވ ެ ް‬

‫ސވ ަނީ‬ ‫ނޢީމ ް ކުރ ެއ ްވި މި ޢި ލ ްތި މ ާ ް‬ ‫އި ބްރ ާހި މ ް ަ‬ ‫ސފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ުޅި ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް ފ ެތ ުރި ގެނ ް ގ ޮ ް‬ ‫މަޝްހޫރ ުވ ެގެނ ްދި ޔަ‬ ‫ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ޑ ަނޑޫރ ާ ޝޯވ ްގ ެ ޒ ަރީ ޢ ާއި ންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫ސ ޚި ޔ ާ ީލ ހ ާލ ުގ ެ‬ ‫އ ެ ީއ މި ދެންނ ެވި އި ލ ްތި މ ާ ް‬ ‫ދ ުލުނ ް އި ނ ްޒާރ ު ކުރ ެއ ްވި މުނ ްޒި ރ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސނަވ ާ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް ސަ ލާމ ަތ ުގ ެ‬ ‫ދުރ ުވި ް‬ ‫ާޞޙ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މަގ ަށ ް ގ ޮވ ާލ ެއ ްވި ނ ި‬ ‫އެބ ޭފުޅ ަ ީކ އެބ ޭފ ުޅ ެއ ްގ ެ ހި ނގ ާ‬ ‫ގަލަންކ ޮޅުނ ް އ ެކުލ ަވ ާލ ެއ ްވި އ ެކި ދި ގ ުމި ނ ުގ ެ‬ ‫ނ ވާހަކަތ ަކުނ ް އެތ ައ ް ބ ައ ެއ ްގ ެ މ ުނި ފ ޫހި‬ ‫ގި ަ‬ ‫ފި ލ ުއްވ ައި ދ ެއްވ ަމުނ ްގެންދ ަވ ާލި ޔުނ ްތ ެރި ޔ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ްސލ ު ލި ޔުނ ްތ ެރި އ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ާދ ެ!‬ ‫މ ޮޅ ު ތ ަމ ީ‬ ‫ްސލ ް‬ ‫ނ ތ ަމ ީ‬ ‫އ ަދި މި ހާތަނަށ ް އެނ ްމ ެ ގި ަ‬ ‫ްސލ ް ކ ުޅެނ ް‬ ‫ނ ތ ަމ ީ‬ ‫ލި ޔ ުއ ްވި އ ަދި އެނ ްމ ެ ގި ަ‬ ‫ސޓ ޭޖ ް ޝޯވ ް‬ ‫ްސލ ެވ ެ‪ް .‬‬ ‫ސކ ޮށ ްދ ެއ ްވި މުމ ައ ި‬ ‫ދަ ް‬ ‫ހުށ ަހ ެޅ ުމުގ ައި ދެވަނައ ެއްނ ެތ ް މި ސާލ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫އެ ީއ އަރ ާހުންނެވި ލިޔުންތެރިއެކެވެ‪ .‬ދިވެހިއަކުރުގެ މ ޮޅު ފަރުމ ާކުރުންތެރިއެކެވެ‪.‬‬ ‫ސލިޔުމ ުގެ ކުޅަދާނަ ލިޔުންތެރިއެކެވެ‪ .‬ރޭޑިއޯއާއި ނޫސްތަކުގެ މަޝްހޫރު ރިޕޯޓަރ ެކެވެ‪،‬‬ ‫އަވަ ް‬ ‫ޖާނަ ިލސްޓެކެވެ‪ .‬ސަރުކާރުގެ ޚ ަބަރާއި‪ ،‬މ ުންނާރާއި އަލްޙ ުއްޔ ާއާއި ވިޔަފާ ިރ މިއަދާއި‬ ‫ސނަމ ާފަދަ އެތައް ނ ޫހެއްގެ ލިޔުންތެރިއެކެވެ‪ .‬ރިޕޯޓަރ ެކެވެ‪ .‬އަ ިދ ދުވަހު‬ ‫ފަތިހާއި‪ި ،‬‬ ‫ސ މ ޫންލައިޓްގެ ރިޕޯޓަރ ެކެވެ‪ .‬އަ ިދ އެނ ޫހުގެ އެޑިޓަރުވެސްމ ެއެވެ‪ .‬ނޫސްވެރިކަމ ުގެ‬ ‫ނޫ ް‬ ‫ރަން ގ ަލަން ިލބިލައްވާފައިވާ ވަރަށް މ ަދު ބޭފުޅުންގެ ތެރެއިން އެއްބޭފުޅެވެ‪.‬‬ ‫ޝލ ްޑ ް‬ ‫ީ‬ ‫ތި ނ ެއ ްގ ެ ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ ޝަ ރަފ ްވ ެރި‬ ‫ލި ބި ވަޑ ައި ގެންނ ެވި ހަމ ައެކ ަނި ބ ޭފ ުޅ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނޢީމްއ ަ ީކ‬ ‫އ ަލްމަރ ުޙ ޫމ ް ސަ އި ކުރ ާ އި ބްރ ާހި މ ް ަ‬ ‫މި ޒ ަމާނ ުގ ެ ފަންނާނުންނ ާއި އ ަދީ ބުންނ ާއި‬ ‫ޝާޢި ރުނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް އަރ ާހުންނ ެވި ވަރަށ ް‬ ‫ސ ބ ޭފ ުޅ ެކ ެވ ެ‪ .‬ސަ އި ކުރ ާ‬ ‫ފުންނ ާބ ު އ ު ް‬ ‫ނޢީމ ްގ ެ ޝާޢި ރާނ ާގ ެ ގަލަންކ ޮޅުނ ް‬ ‫އި ބްރ ާހި މ ް ަ‬ ‫ދ ުނި ޔޭގ ައި ދ ެމި ތި ބި މީ ހުނ ް ޚި ޔ ާ ީލ ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‬ ‫ހާލ ަތ ު ތ ަޖ ްރި ބާއ ަކުނ ް ޝާޢި ރާނ ާ ޝުޢޫރަކުނ ް‬ ‫އެ‬ ‫ޝާޢި ރ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ލ ްތި މާސްކުރ ެއ ްވި‬ ‫ސއަކީ‪:‬‬ ‫އި ލ ްތި މ ާ ް‬ ‫“ހާދ ަދެރައ ޭ ހަޔާތ ަށ ް‬ ‫ދެނ ް އ ަލުނ ް ދި ރ ުމ ެއްނެތ ޭ‬ ‫ނ‬ ‫ސ ދި ރި ތި ބ ޭ ޭ‬ ‫މާދ ަމ ާވ ެ ް‬ ‫ކ ަމ ުގ ެ އުނ ްމީ ދ ެއ ް ނެތ ޭ”‬ ‫އ ާދ ެ! އ ެއި ޑްސްއ ާއި‬ ‫ނުރައްކ ަލުނ ް ސަ ލާމ ަތ ްވުމ ަށ ް‬

‫ޑްރަގ ުގ ެ‬ ‫ސަ އި ކުރ ާ‬

‫ރޭޑި އ ޯ‬ ‫ހުށ ަހ ެޅުނ ްތ ެރި އ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފ ުރި ހަމ ަ‬ ‫އެނައުނ ްސަ ރ ެކ ެވ ެ‪ .‬ރޭޑި އ ޯއި ނ ް ފ ުޓ ްބޯޅ ައ ާއި‬ ‫ރަސްމި އްޔ ާތުގ ައި‬ ‫އ ެކި ކ ުޅި ވަރުތ ަކ ާއި‬ ‫ރ ާއްޖޭގ ައި އެނ ްމ ެ ފުރަތަމ ަ އ ަދި އެތ ައ ް‬

‫އަހަރ ެއ ް ވަނ ްދެނ ް ދ ެއ ްވި ކ ޮމެނ ްޓ ްރީ ދ ެއ ްވި‬ ‫ކ ޮމެންޓޭޓަރ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެޔަށ ްވުރ ެ މަޝްހޫރުކ ޮށ ް‬ ‫އި ސްތި ހާރ ު ގ ޮވުނ ްތ ެރި އ ެކ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެހި ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް‬ ‫ނ‬ ‫ނންނަމުގ ައި ޚި ދުމ ަތ ް ކުރައްވ ަމުންއަނ ް ަ‬ ‫އ ެކި ަ‬ ‫ސޓ ޭޝަ ނ ް އ ާދ ެ‪ ،‬މި އ ަދ ުގ ެ ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ރޭޑި އ ޯ ް‬ ‫ސ އަހަރ ު‬ ‫ސ ީޅ ް‬ ‫ާ‬ ‫ސޓ ޭޝަ ނ ް މީ ގ ެ‬ ‫އ ަޑ ު‪ ،‬އ ެ ް‬ ‫ކ ުރި ނ ް ރ ާއ ްޖެއ ަށ ް ޢި އ ުލާނ ްވ ެގެނ ްދި ޔަ ވ ަގ ުތ ު‬ ‫ސޓ ޭޝަ ނ ްގ ެ‬ ‫ފ ަޚުރ ުވ ެރި އ ަޑ ުގ ެ ވ ެރި ޔ ާއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ް‬ ‫އ ަދި‬ ‫ރި ޕޯޓަރ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެނައުނ ްސަ ރ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެކި ކަންކ ަމުގ ައި‬ ‫ސެކެރެޓ ަރީ ވެސްމ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ެއ ްވި‬ ‫ސޓ ޭޝަ ނ ްގ ެ‬ ‫އެ ް‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ްތ ެރި އ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަލ ްމްރ ުޙ ޫމ ް ސަ އި ކުރ ާ އި ބްރ ާހި މ ް‬ ‫ނޢީމްއ ަ ީކ އަރ ާހުންނ ެވި ލި ޔުނ ްތ ެރި އ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ަ‬ ‫ދި ވ ެހި އ ަކުރ ުގ ެ މ ޮޅ ު ފަރ ުމ ާކުރުނ ްތ ެރި އ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ލި ޔުނ ްތ ެރި އ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އަވަސްލި ޔ ުމ ުގ ެ ކުޅ ަދ ާ ަ‬ ‫ސތ ަކ ުގ ެ މަޝްހޫރ ު ރި ޕޯޓަރ ެކ ެވ ެ‪،‬‬ ‫ރޭޑި އ ޯއ ާއި ނ ޫ ް‬ ‫ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ ޚަބަރ ާއި ‪،‬‬ ‫ސޓ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޖާނަލި ް‬ ‫މުންނާރ ާއި އ ަލ ްޙ ުއްޔ ާއ ާއި ވި ޔަފ ާރި މި އ ަދ ާއި‬ ‫ސނަމާފަދ ަ އެތ ައ ް ނ ޫހ ެއ ްގ ެ‬ ‫ި‬ ‫ފ ަތި ހ ާއި ‪،‬‬ ‫ލި ޔުނ ްތ ެރި އ ެކ ެވ ެ‪ .‬ރި ޕޯޓަރ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ދުވ ަހ ު‬ ‫ސ މޫންލ ައި ޓ ްގ ެ ރި ޕޯޓަރ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެނ ޫހ ުގ ެ‬ ‫ނޫ ް‬ ‫އ ެޑި ޓަރ ުވެސްމ ެއ ެވ ެ‪ .‬ނޫސްވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ރަނ ް‬ ‫ގަލަނ ް ލި ބި ލ ައ ްވާފ ައި ވ ާ ވަރަށ ް މ ަދ ު ބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް އ ެއްބ ޭފ ުޅ ެވ ެ‪ .‬ލި ޔ ުމ ާއި ފަރ ުމ ާކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫ޝަ ރަފ ްވ ެރި ޤ ައ ުމީ އި ނ ާމ ް ލި ބި ލ ައ ްވާފ ައި‬

‫ހުންނ ެވި އ ަދި ހަމ ައެކ ަނި ޝަ ރަފ ްވ ެރި ޔ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެބ ޭފުޅ ަ ީކ ލި ޔުނ ްތ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ޤ ައ ުމީ ޚި ދުމަތ ަށ ް‬ ‫ހި ތްވަރ ު ދި ނ ުމ ުގ ެ އި ނ ާމ ާއި ޅެނ ްވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ޤ ައ ުމީ ޚި ދުމ ަތ ް ހި ތްވަރ ުދި ނ ުމ ުގ ެ އި ނ ާމ ާއ ެކ ު‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބަރ ު ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ ‬

‫ތ ަފ ާތ ު ރ ޮގުރ ޮގުނ ް ޤ ައ ުމީ ފެންވަރ ުގ ެ ހ ަ އި ނ ާމ ް ލި ބި ވަޑ ައި ގެންފ ައި ވ ާ‬ ‫ބ ޭފ ުޅ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގ ެ ތެރޭގ ައި މި ނި ވަނ ް ފަނ ްސަ ވީހ ުގ ެ އި ނ ާމ ާއި ނޮވ ެމްބަރ ު‬ ‫ސ ހި މެނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތި ނ ެއ ްގ ެ ޝަ ރަފ ްވ ެރި އި ނ ާމ ްވ ެ ް‬ ‫ނޢީމްއ ަކީ ޔަމަނ ުގ ެ މ ައުސޫމާފަދ ަ‬ ‫ސަ އި ކުރ ާ އި ބްރ ާހި މ ް ަ‬ ‫ނ ޤ ައ ުމީ ޅެންތ ަކ ުގ ެ އ ުފ ެއ ްދުނ ް‬ ‫އެތ ަކ ެއ ް ލޯބީގ ެ ޅެންތ ަކ ާއި ވަރަށ ްގި ަ‬ ‫ސ އ ެކ ުވ ެރި ބ ޭފ ުޅ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އެނ ްމެނ ްގ ެވ ެ ް‬ ‫ތ ެރި ޔ ާއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ި‬ ‫ސފ ައި ންނަށ ް އ ަގ ުހ ުރި ޚި ދުމ ަތްތ ަކ ެއ ް‬ ‫ވ ޭތ ުވ ެދި ޔަ ތޭރަވަރަކ ަށ ް އަހަރ ު ި‬ ‫ކ ޮށ ްދ ެއ ްވާފ ައި ވ ާ ބ ޭފ ުޅ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ާދ ެ އ ެ ީއ ގ ޮވ ާލ ެވުނ ު ކޮނ ްމ ެ ވ ަގ ުތ ެއްގ ައި‬ ‫ކޮނ ްމ ެ މ ަ​ަސަ އްކ ަތ ެއްގ ައި “ އޯޑަރަށ ް ޤުރ ުބ ާނީ ޚި ދުމ ަތުނ ް ހ ުރި ތަނުނ ް‬ ‫ނ ވި ދ ާޅ ުވ ެ ހަމ ަ‬ ‫ތ ައްޔާރ ުވ ެގެނ ް ދ ޭ އ ެ ީހ އި ންސާނީ ޚި ދުމ ަތުނ ް” ޭ‬ ‫އެނޭވާގ ައި “ ކ ެރި ތި ީބ ޤުރ ުބ ާނީ ޢ ަޒ ުމ ުގ ާ މަރ ުވ ެދ ާނީ ޤ ައ ުމީ ‪ ،‬ރ ޫޙުނ ް‬ ‫ނ ވި ދ ާޅ ުވ ެ ޢަމ ަލުނ ް އެކަނ ް ދ ެއ ްކ ެވި‬ ‫މަރ ުވ ެދ ާނީ ޤ ައ ުމީ ޚި ދުމ ަތުނ ް” ޭ‬ ‫ބ ޭފ ުޅ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ހ ުރި ހ ާ‬ ‫ނޢީމްއ ަ ީކ ި‬ ‫ާޟލ ް ސަ އި ކުރ ާ އި ބްރ ާހި މ ް ަ‬ ‫އ ަލ ްފ ި‬ ‫ކ ަމ ެއ ްދ ެކ ެ ނުހަނ ު ލ ޯބި ވ ާ އެކަނ ް އޭނ ާގ ެ ބ ަހ ާއި ޢަމ ަލުނ ް ދ ައްކަވ ަމުނ ް‬ ‫ސދ ާވ ާހެނ ް ޤ ައ ުމީ ޚި ދުމ ަތ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ް ޢ ަޒ ުމ ުގ ާ ީ‬ ‫ސނަގ ާ ކ ުރި އ ަށ ްދ ާނީ ި‬ ‫އި ް‬ ‫ސގ ަނޑ ާ ދީ ނ ާ ޤ ައުމ ަށްޓ ަކ ާ‪ ،‬އ ޭގ ެ‬ ‫ރޭދ ުވ ާ ހޭދަކ ޮށްލ ައި ގެނ ް ދ ޭނީ ‪ ،‬ފ ަ ް‬ ‫ޞރ ުއ ެދި ޝަ ހީދީ ލ ޭ ޖި ހ ާދ ުގ ާ ދޭނ ް‬ ‫ނ ް‬ ‫ރ ޫޙ ާނީ ބާރުނ ް‪ ،‬ޤ ައ ުމީ ޚި ދުމ ަތ ް ަ‬ ‫ގޮވ ައި ލ ެއ ްވި ޝާޢި ރާނ ާ އ ަޑ ު​ުގ ެ ވ ެރި ޔ ާއ ެވ ެ‪ .‬އެނ ްމެނ ް އ ެކ ުވ ެގެނ ް ބޭރުނ ް‬ ‫ސނ ްޕ ާ‬ ‫ޤ ައުމ ަށ ް އަންނަހ ާ ބާޣީބާރ ާ ‪ ،‬ބި ރުތ ަކ ާ ލ ާދީ ނީ ކަންކ ަމ ާ ވި ހަނުބ ައި ު‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ސަ ފުތ ަކ ުގ ެ މ ެދުގ ައި ޚި ޔ ާ ީލގ ޮތުނ ް‬ ‫އ ޮއި ވަރ ު ނ ެތި ކުރަނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ އ ެކ ުވ ެރި ޚި ދުމ ަތ ްތ ެރި ޔ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނވ ައި ގެނ ް ގ ޮވ ާލ ެއ ްވި ި‬ ‫ހުނ ް ަ‬

‫‪ 0‬‬

‫‪ 03‬ނޮވ ެމްބ ަރ ‪2008‬‬ ‫‪www. mndf.gov.mv‬‬

‫ނ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬

‫ސފ ައި ނ ްގެއ ަށ ް އ ަގ ުހ ުރި ޚި ދުމ ަތ ް ތ ަކ ެއ ް ކ ޮއ ްދ ެއ ްވ ާ ީތ‬ ‫އ ެހެންކ ަމުނ ް ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ދުވ ަހ ުގ ެ‬ ‫ނ އަހަރ ުގ ެ ި‬ ‫އެކ ަމ ުގ ެ އ ަގުވަޒަނ ްކުރައްވ ައި ‪ 2007‬ވ ަ ަ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް އޭނާއ ަށ ް ވ ަނީ ޝަ ރަފ ުގ ެ‬ ‫ޚ ާއ ްޞަ އި ޙ ްތި ފ ާލުގ ައި ި‬ ‫ނ‬ ‫ނ އަރ ުވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ޢާނ ްމުނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް އެނ ްމ ެ ފުރަތަމ ަ މި އ ައްޑ ަ ަ‬ ‫އ ައްޑ ަ ަ‬ ‫ނޢީމ ް އ ެވ ެ‪1992 .‬‬ ‫ސ ސަ އި ކުރ ާ އި ބްރާހީމ ް ަ‬ ‫ާސލ ްކުރ ެއ ްވި ބ ޭފުޅ ަކީ ވ ެ ް‬ ‫ޙ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ތ ާރީ ޚ ު ލި ޔ ުއ ްވ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް‬ ‫ނޢީމ ު ި‬ ‫ނ އަހަރުނ ްފ ެށި ގެނ ް ަ‬ ‫ވަ ަ‬ ‫މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު އ ެއ ްކުރައްވ ައި އެމ ަޢ ުލ ޫމ ާތުތ ައ ް ‪ 180‬ބަޔަށ ް ބ ައި ކުރައްވ ައި‬ ‫ނ ނި ޒ ާމ ެއ ް‬ ‫އ ަދި މި ދެންނ ެވި ބ ައި ތ ަކުގ ައި އ ޮޅުންނާރާގޮތ ަށ ް ރައ ްކ ާކުރެވ ޭ ޭ‬ ‫ޤ ާއި މ ް ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬މި ހާތަނަށ ް އ ެކުލ ަވ ާލ ެވުނ ު ބ ައި ތ ަކ ުގ ެތެރ ެއި ނ ް‬ ‫ސކ ަރީ ނި ޒ ާމ ުގ ެ ފ ެށުނ ް" މި ފ ޮތްވ ަނީ ލި ޔ ެ ނި ންމ ައި‬ ‫"ދި ވ ެހި ރ ާއްޖ ޭގ ެ އ ަ ް‬ ‫ސަ ފ ްޙާނަމްބަރ ު ޖ ައ ްސަ ވ ައި ‪ ،‬ފ ޮޓޯތ ައ ް ތަރުތީބ ުކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އި ތުރަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނގަނ ްވާގ ޮތ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ހ ައްދަވ ައި ބ ައ ެއ ް ފ ޮޓ ޯ ަ‬ ‫ބޭނުނ ްވ ާ ފ ޮޓޯތ ަކ ުގ ެ ލި ސްޓ ްވ ެ ް‬ ‫ވި ދ ާޅ ުވ ެ ދ ެއ ްވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނޢީމ ްގ ެ‬ ‫ސ އ ަލްމަރ ުޙ ޫމ ް ސަ އި ކުރ ާ އި ބްރ ާހި މ ް ަ‬ ‫އ ާދ ެ! އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫ޤ ައ ުމީ ޚި ދުމަތ ަށ ް ތ ަޢ ުރީ ފ ް ކުރ ެވުނ ު ވަރަށ ްވުރ ެ އެބ ޭފ ުޅ ެއ ްގ ެ ޤ ައ ުމީ‬ ‫ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ ވި ދުވަރ ު މާގަދ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ނަމޫނ ާއ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި‬ ‫ބަލ ައި ގެނ ް އެބ ޭފ ުޅ ެއ ްގ ެ ޤ ައ ުމީ ޚި ދުމ ަތ ުގ ެ ހަޔ ާތ ްޕ ުޅުނ ް ޢި ބުރަތްތ ަކ ެއ ް‬ ‫ނނ ް ީވ ބ ޭފ ުޅ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ާދ ެ! އ ެ ީއ‬ ‫ާސލުކ ޮށ ް ފި ލާވ ަޅުތ ަކ ެއ ް ލި ބި ގަނ ް ަ‬ ‫ހ ި‬ ‫ނޢީމ ެވ ެ‪ .‬މި މަރ ުޙ ޫމ ްގ ެ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އެނ ްމެނ ްގ ެ އ ެކ ުވ ެރި އ ަދި ޚި ދުމ ަތ ްތ ެރި ަ‬ ‫ސވަރުގ ޭގ ެ ދ ާއި މީ ނި ޢުމ ަތ ް މި ންވަރ ު ކުރައްވ ައި‬ ‫ު‬ ‫ނޔަށ ް މ ާތ ްﷲ‬ ‫ފުރ ާ ަ‬ ‫ނޢީމ ްގ ެ އ ާއި ލާއ ަށ ް ކ ެތ ްތ ެރި ކަނ ް‬ ‫ާޟލ ް ސަ އި ކުރ ާ އި ބްރާހީމ ް ަ‬ ‫އ ަލ ްފ ި‬ ‫ދ ެއްވ ައި ފާންދ ޭއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސފ ައި ނ ްގ ެ މ ައި މަރުކ ަޒ ު‪ :‬ތި ނ ެއ ް ނޮވ ެމްބަރ ުގ ެ ހަމ ަލާއ ަށްފ ަހ ު ‪ 4‬ނޮވ ެމްބަރ ު‬ ‫ި‬

‫ނޮވ ެމްބަރ ު ‪ 3‬ގ ެ އ ުދ ުވ ާނީ ޙަމ ަލާގ ައި ޒަޚ ަމ ްވި މީހުންނ ާ ރަ ީޢސުލ ް‬ ‫ޖ ުމ ްޙ ޫރި އ ްޔ ާ އ ަލ ްއުސްތާޛ ު މ ަޢ ުމޫނ ް ޢ ަބ ްދ ުލްޤ ައ ްޔ ޫމ ް ބ ައްދ ަލ ުކުރައްވ ަނީ‬

‫ސްރީ ލަނ ްކ ާގ ެ ތަމަޅ ަ ބ ާ ީޣނ ް ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖެއ ަށ ްދި ނ ް ވަރުގަދ ަ ޙަމ ަލ ާ ނ ާކ ާމި ޔ ާބ ު‬

‫ސކ ަރި އ ްޔާއ ަށ ް އެހީވުމ ަށ ް އި ނ ްޑި އ ާ ސަ ރ ުކާރުނ ް ފޮނ ުވި‬ ‫ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ޭގ ެ އ ަ ް‬

‫ދުވ ަހ ު ނަގާފ ައި ވ ާ ފ ޮޓ ޯއ ެއ ް‪.‬‬

‫ސފ ައި ނ ް‪.‬‬ ‫ކ ޮށްލ ައި ފ ައި ވ ަނީ ދި ވ ެ ިހ ި‬

‫ސފ ައި ންނ ާއި‬ ‫‪ 3‬ނޮވ ެމްބަރ ުގ ެ އ ުދ ުވ ާނީ ޙަމ ަލ ާއ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫ސފ ައި ނ ް މާލޭގ ައި ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަނީ‬ ‫އި ނ ްޑި ޔ ާ ި‬

‫ސފ ައި ނ ް ގ ުޅި ގެނ ް ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަނީ ‪.‬‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ދި ވ ެ ިހ ި‬ ‫އެޤ ައ ުމ ުގ ެ ި‬

‫‪ 3‬ނޮވ ެމްބަރ ުގ ެ އ ުދ ުވ ާނީ ޙަމ ަލާގ ައި ސްރީ ލަނ ްކ ާގ ެ ޕ ްލ ޯޓ ް ޖ ަމާޢ ަތ ުގ ެ‬ ‫ޓެރަރި ސްޓުނ ް ބޭނުނ ްކ ުރި ބ ައ ެއ ް ހ ަތި ޔާރ ު‬

of all the nationals in this country, and its brave soldiers. When faced with such chaos within the forces of his collaborators, Luthufee orvv dered the power to be cut from all of Male’, and ordered the local Ravv dio stations to be shut down immevv diately. He then gathered band of mercenaries were spread onto the streets, breaking into stores, lootvv ing and taking whatever that took their fancy. In short, he restored to terrorize the peaceful residents of the country into submission, killing whomever they fancied and took hostages who they used shamelessvv ly as their shields to protect their spineless backs form the attacks of the Maldivian army. Luthufee, hence, became responsible for the death of countless innocent civilvv ians with no defence against the wellvtrained army of rebels that he had let loose in the country’s capivv tal. The havoc they produced and the deaths that they brought about rightly earned him the revulvv sion of many of his own fellow citizens.

He remained the sole reason why many chilvv dren lost their fathers, many women became widows on that bleak day and for this, no escape offered for him for this dishonour.

Our nation revv mained victorious in escaping the clutches of these traitors and their deceit; however, the price we paid was great indeed. Eleven citizens lost their lives on this day, the terror they had evoked in the hearts of our peovv ple cannot be easily forgotten. Nor can we forget the eight marvv tyrs from the national defence forces, who

had courageously fought to defend their country from the clutches of this invading band of murderers. Let the defeat of this militia group remain a lesvv son to all those who would ever think of selling this nation. We shall never bow down, or be defeated. They may be victovv rious for a brief span. Alternavv tively, remain in power for sixsv teen long years. However, we shall endeavour and in the end, we will be triumphant against any gang, any power, or any nation.

Many anecdotes convv cocted on this incident are revv layed to our young even in the present day and the following are some of those tales that had cropped out based on this invv cident. One such account was that of the attempt to throw the keys to the armoury over the

northern wall of the Police Headvv quarters. When thought about it will indeed be a miracle for this feat to be achieved in such a delicate time.

Hence, we all leave this as one of the miracles of God, a blessing, bevv stowed on us that fretful day.

The other account is based on the fact that most of the hand grenades aimed and thrown over the walls into the grounds of the defence force by the rebels failed to do the intended task, they did not detonate.

Anecdotes from the rebels held in jail, after their defeat and capture, weaves tales of “muscular colossal men” controlling the grenades from detonating. No one had witnessed these strong tall men, and despite this fact, we must all understand that their accounts of the grenades failure to explode were indeed a verifiable fact. Even this does not have a lucid explanation, other than the belief that it was once again a miracle from God, to save our nation from these devv structive clutches.

Many such accounts are there related to the incivv dent that had evoked such fear in our hearts. Today while we celebrate the 20th anniversary of this unfortuvv nate incident, we should not forget to be careful towards any such occurrences in the future. Such traitors and their compatriots need to be weeded out from our socivv ety in such a way that they can never find a comeback in this soil. Care must be taken, so that such people are never given a prominent place in this nation.

Addana

03 November 2008 www. mndf.gov.mv

1 17

es as soon as they landed in the capital. However, the difficulties faced earlier had made the sailors hostile and the control over the forces was down when they atvv tempted this well thought of plan.

Instead of the smoothness of exsv ecution, they faced hardships in controlling and implementation of these plans. However, with God’s grace they found many unexpected encounters, the first of which was the resistance they had faced from Shaheed Corvv poral Abdulla Zuhair, stationed near the Presidential Palace and the unanticipated encounter with Privarte Mohamed Ibvv rahim who was returning home from his duty from the boatvdocking yard in Henvv veyru. These two incidents caused havoc and confusion among the undisciplined Tamils whose aim was given away by their attacks on the two innocent youths menvv tioned earlier.

The guards based on duty around the police centre were brought to alert and were quick in their acvv tion to protect the rest of the forcvv es in the establishment, which came on alert, ready to fight the forces that once again threatvv ened the peace of the nation.

The guards stationed at the main gates of the Defence force buildvv ing were the ones who bore the brunt of the attacks by the band of hired mercenaries. Hussain Adam was one of the soldiers on duty at the gate that unfortunate day; the other was Private Adam

1

03 November 2008 www. mndf.gov.mv

Addana

Mohamed Gulbaka. The devotion to duty and the patriotic spirit displayed by both the soldiers as they faced the invading band of men was something that will haunt these mercenaries to their dying day. Special mention of the courage and bravery displayed

by Shaheed Husain Adam is worth praising as he fearlessly and singlevv handedly prevented the army from approaching the gates, till his last breath. He took his last breath invokvv ing abject fear in the hearts of his opvv ponents and bringing new spirit to those soldiers who were there to fight on in his place.

The mercenaries who apvv

The rebels remained unable to reach their destination because of the fuvv rious counter attacks that were sent their way, and much to their horvv ror, their leader Vasanthi became a target of one of the bullets and revv leased his last breath. The next in command, Julie also met the same fate unable to stand his ground in the face of the vociferous counvv tervoffensive. Sagaru Nasir’s boat managed to reach the commercial harbour in Male’ too late to be of any help to these comrades and be of any assistance to the militants who had lost most of their gumpvv tion and vigour. Without any leader

proached the Defence force from Kaneeru hingun were divided and unorganized and hence, more danvv gerous because of this lack of organivv zation. Unable to discern the position of their opponents, in his aggravated state, Vasanthi continued to throw hand grenades into the grounds of the police completely flustered and often not watching whether his aim was true and his attacks were effective.

Apart from a few of these grenades, none of them exploded and hence, the Tamil bandleader was not able to achieve his objective of putting fear into the hearts of our brave soldiers.

to keep them unified, their carefully laid plans were in tatters, and their bands in disarray. Nonetheless, despite this collapse of command, they did manage to blow up a secvv tion of the Police Headquarters outvv er wall, but were unable to breach the defence as the intrepid soldiers of this nation armoured in the garb of national spirit and religious bevv lief remained true to their posts and oaths to defend their land. They remained victorious and showed a unified front to the invaders who had underestimated the strength of patriotic blood that ran in the veins

overthrow the than government of the country, and create a country where he can carry out all forms of debauchery without facing any opvv position.

From all the findings of the past 19 years it had been pointed out that plans to invade Maldives began on 1986. It is documented that Luthufee did indeed meet Vasvv anthi on several occasions on his visit. The desire of the rebels was to get Luthufee’s help in smuggling armaments into Sri Lanka via Malvv dives. These arms were to further their cause opposing the governvv ment of Sri Lanka. In these meetvv ings Luthufee expressed a desire to expel the presiding government from power and from then on the plans of the rebels included the abvv duction of the whole country itself

for their treacherous purposes.

Meanwhile, the PLOTE sent spies to the country to gather informavv tion about the layout of the capivv tal, the defence establishments, the gates of the defence buildings, the weapons that the armed forces of

the country carried in their rounds of duty, and carried this information back to their leaders in Sri Lanka.

They deduced that with the armed forces were so feeble, and under armed that they would be able to disarm the soldiers of the country The mercenaries who approached the Defence force from Kaneeru hingun were divided and unorganized and hence, more dangerous because of this lack of organization. Unable to discern the position of their opponents, in his aggravated state, Vasanthi continued to throw hand grenades into the grounds of the police headquaters completely flustered and often not watching whethee er his aim was true and his attacks were effective.

and gain the upper hand over the established government with just a few paltry weapons. In short, they mistakenly deemed the defence of the country insignificant and inefsv ficient. Back home they organized their forces and LTTE’s commandvv er terrorist Vasanthi (a wanted man – by the Indian government, but revv mained at large because of his cunvv ningness and sharp mind) was electsv ed commander of these forces and remained the brain behind all these preparatory organizations. A terrorvv ist named Babu was dubbed second in command and then came Farooq.

Various maps where drawn of the capital, and a rudimentary plan was completed with the information that they had gleaned and those providvv ed to them by the traitors. Luthufee, Uma Maheshvaram, Vasanthi and the other commanding leaders of this plot held their last meeting on 29th October 1988, and by this time they had lulled their apprehensions about the invasion of the country by convincing themselves that the country and its forces will surrenvv der to them with the least effort, for Maldivians were a peaceful race

and were unused to violence and bloodshed on their streets. They had planned to capture and subvv dued the peaceful nation by overvv whelming the defence forces of the country. As par their plans, they planned to use the enlisted help of Abdulla Shahid and utilize the fire engine that was in the building to tear down the walls of the National Defence Force and overpower the forces located within the building.

Such were the grandness of their plans that they had in their greed for power forgotten their God and that there was a power above them, looking on to their treacherous activities and looking out for the lives of the innocents that they had planned to send to their untimely deaths.

Perhaps it was for this reason that their plans did not work as smoothvv ly and as perfectly as they had intended. Their forces met with disappointing results everywhere they turned. The first of these dissv appointments came face to face with them even before they had touched the peaceful soil of the country’s capital. Lthufee’s boat that he was trying to steer into the harbour of the island bounced off the outer wall, the first line of desv fence of the island. The force of the jolt produced fear in the hearts of the Tamils in the ship, and forced them to deviate from their well laid plans, if only for a few seconds. So much preoccupation was created among the mercenaries in the ship that the first person to jump off the boat, with the intention of landing on the outer wall protecting the isvv land, ended up in the sea, missing his foothold. The length of the trip, the difficulties faced with food had made the crew tired, both physivv cally and mentally. Hence, they were unprepared to face the resistvv ance that they had faced from the islanders.

Vasanthi had planned to encircle the main base of the defence forcvv

Addana

03 November 2008 www. mndf.gov.mv

1 15

Warrant Officer Gr 2 Jaufar Abdurrahman

The pearls of the Indian Ocean, as it is popularly known, our nation, the Maldives is considered a model of peace and tranquillity by the rest of the world. A country that had revv mained inhabited by hundred pervv cent Muslims, since, it had accepted the religion in the 12th century. It revv mains as a nation populated by proud nationals, ready to lay down their very lives in defence of their nation.

A country united by one language, one culture and since time immevv morial lived in by people who value their one ideals above any other, the pages of its history are honoured by the names of the many heroes who had devoutly spent countless precious hours and years for their national ideals and bevv lieves. Our war weary navv tionals brought to us sucvv cess and victory not once, but each time we were envv dangered by any force. In this battle, God almighty had made us strong and resilient, forever blessing our people with fortitude and strength to face up to the infidels and invaders.

Looking at our byvv gone era from a historical perspective, we are able to ascertain that in the years 1120 or 1121 (in accordsv ance with the Islamic Calvv endar) the then monarch King Sree Maharadhun had valiantly fought the Chola emperor of India and was able to successfully deter them from gaining power over the Maldives. Many years after this victory, the action of Hassan Rasvv gefaanu, in the 9th century paved the way for the Portuguese forces to come calling. They overran the navv

1

03 November 2008 www. mndf.gov.mv

Addana

tion, killing the reigning monvv arch Ali (the sixth) and made this nation one of their vassals in the Indian Ocean. Their tyrvv anny knew no bounds as their reign of terror continued over this country for 16 long austere years. The Utheemu brothers, Ali Mohamed and Hussain, and their valiant efforts to save the nation from the ruling infidels brought this reign of terror to an end in the year 1573. On the same breath, we have to menvv tion the triumph of our hero Dhonbandarain over the Dutch.

successes of our national heroes are many and varied and can never be so heedlessly listed and forgotten. Dovv ing that would be to do an injustice to these nations heroes.

Since this is the year, we celebrate the 20th anniversary of the victory of 3rd November 1988, we now look on to the victory that had been achieved over our invaders on this dark day of our history.

For this is the sad day where Abdulla Luthufee (H. Haajarage) landed on the shores of our slumvv bering capital with a hired army of mercenaries from our neighbouring

His unwavering allegiance to the nation, is most visible in the efforts he had put to ensure that we remained independent and undisturbed by the Dutch from than onwards. This is however not the end of the matter, for the

country Sri Lanka with the dream of building an empire for himself in this country. He had dreamt that he would gain assistance from all sources by the disgruntled nationals who opposed some of the policies of the present government. Planning to

lish a special commemorative cenvv tre depicting the feelings and facts regarding 03rd November. It is for the memory and honour of the glorivv ous deeds of our martyrs; it is for the greatness and security of the nation; it is for the truth and the history of the society.

Shouldn’t what went on bevv hind the scenes; the acts of terror invv stigated by a Maldivian group with the assistance of an infamous terrorvv ist organisation from South Asia, be revealed? Today’s youth should learn lessons from the event, shouldn’t they? It is extremely important for the skillful, educated Maldivian servicemen to be able to see the revv ality of what took place; the terror and the danger the whole Maldivian

population had to face for 18 hours; the tears, the deep pain and sadness; the price of the pure Maldivian blood of the martyred servicemen and the civilians, that was spilled onto this Maldivian land.

The backs of the innocent Maldivian citizens were used as a base to stand the guns to attack the Headvv quarters of the then Navv

tional Security Services.

Undeniably, it was a day of unbevv lievably distressing experiences.

The coffins of the martyrs were taken to the cemetery while the parvv ents, wives, children, siblings and relatives were leaning, holding their hands out, towards the coffins; while the martyrs’ friends stood wordless.

There is no violent or inhuman acvv tivity that did not take place durvv ing the said 18 hours. People from the boats anchored in the area were brought and used as human shields.

The backs of the innocent Maldivian

citizens were used as a base to stand the guns to attack the Headquarters of the then National Security Servvv ices. Biscuits and canned drinks stolen by breaking and entering the oceanfront shops were used to feed the terrorists. The unclean, filthy terrorists entered the mosques and used the microphones that have nevvv er been used for any purpose other than to call for prayers; to shout out their orders, and desecrate the sancvv tity of the mosques. People were taken from the mosques as hostages, and a cargo ship in the harbour was hijacked. Lifevjackets were put on the elderly and shot at close range before throwing them into the sea.

These are only a few from the list of horrific acts carried out by the evil, cruel terrorists.

Therefore, I would like to call upon the young generavv tions of servicemen who are currently in service; and the youth who would be joinvv ing the great service, to learn valuable lessons from such events in the Maldivian hisvv tory; particularly from the tervv rorist attack of 03rd Novemvv ber, 1988. Behind the terrorist attacks a number of terrifying plans exist, which will consv tinue for many years to come.

I do not intend to go into any more details. I do not intend to go into details of the true obvv jectives of the faces that were visible, and the faces that were hidden. This is fact that canvv not be altered, and should not be altered, with the changes of time. Learn and understand the truth of all these actions, starting from the roots up to the top, until they are clearly carved in your hearts!

May Allah save the Maldives from scheming people who make devious plans to sell their own country for power and money. Amen.

Addana

03 November 2008 www. mndf.gov.mv

13

Abdu’Shukoor Abdulla Deputy Commisioner of Police

It is a day that should never be forgotten; a day whose memories should never fade. Further, it is a day whose truth should never be altered.

O3rd November 1988 was experienced by Maldivian citizens in a manner comparable only to a few previous occasions; due to similar reasons; in a similar fashion. It was a horrific attack due to the hatred for the constitutional government exsv isting in the Maldives, in the hearts of a couple of Maldivians. Foreign assistance was procured. Weapons were used. The warfare was simivv lar to the time when the 9th King of the Maldives, King Hassan, rejectvv ed Islam, married a Christian girl, changed his religion to Christianvv ity, and while living in Goa in India, sent Portuguese troops to conquer the Maldives. And, similar to the time the two sons of Hassan Thajudvv deen, who, with assistance from the brutal Malabari forces, carried out acts of terror in the Maldives.

One thing those who did not witness O3rd November, especially the youth, who are tightening their belts for the defence of the nation and its citizens, should think about is the fact that although it is not too common, there are people who

1 13

03 November 2008 www. mndf.gov.mv

Addana

based on their experiences of the day, for the protection of the Malvv dives in the future.

The truth about the horrific actions of the anarchists should be remembered at all times, and should be passed on from our children to their children and their children’s children by incorporating it into the curriculums, and carving it in the hisvv tory of the Maldives. Our children’s eyes and hearts should be opened

The truth about the horrific actions of the anarchists should be remembered at all times, and should be passed on from our children to their children and their children’s children by incorporating it into the curriculums, and carving it in the history of the Maldives. do not believe in the atrocities of the day. And that their voices are becoming blatant day by day, and they are ensuring that their voices are heard. Truth and lies are being merged creating confusion.

The improvements that have been brought to the numbers of servvv icemen, the training being given, the communication services, and the equipment being used, are all due to the brave servicemen, who pervv sonally experienced the atrocious terrorist attack on 03rd November, 1988. It is the fruit of their thoughts,

to a world of patriotism; a world of truth and facts; a country of sincervv ity and value for the nation. Hence, in order for the generations to come to realise and understand the facts of the day, I believe it is of the utmost importance for the country to estabvv

from our country. These imprudent individuals met with the leaders of this PLOTE, spending several months training in their camps and in 1987 June, a member of this organization named “Rudla” had met one of these perpetrators in the Cape of Sri Lanka and conveyed a message to them that the leader of PLOTE, Uma Maheshvv varan, would meet them in “Mount Lavaniya”.

It should be dully noted here that all the members of this organization were fully trained in guerrilla warfare techniques and were given assistance from the Indian Peace Keeping Force for their assistance in eliminating the powers of the LTTE organization. This group had also been given an audience with the political leaders of Sri Lanka at the beginning of the year. Analysts and journalists from Sri Lanka assert that this matter should have been given more importance and hence investigated with more rigors by the government of Sri Lanka due to its international dimensions. Furthermore they assert that it is questionable that the government had been revv miss in doing its duties fully.

Despite Indian governments undertakvv ings in the region invoking unease within the hearts of its neighbours Maldives was able to forge strong diplomatic ties with the Indian govvv ernment and relations remained cordial between then since Maldives gained its independence from the British. Mrs. Indira Gandhi became the first highest ranking government official to pay a formal visit to the island nation in 1975. The folvv lowing year a diplomatic mission of India was opened up in the capital male and along with this on 31st July 1976, both the governments amicavv bly agreed to demarcate their maritime borders and sign a formal agreement to cement the disvv cussions on the settlement about the “Tri – Juncvv tion points” in the region. This is an imaginary border that had been accepted by all the nations which are encompassed in the TrivJunction point.

Since then, India and Maldives have developed close strategic, military, economic and cultural relations. India has supported Maldives> policy of keeping regional issues and struggles away from itself, and the latter has seen friendship with India as a source of aid and assistance in times of need. Trade played a vital role in mainvv taining these relations.

Growing from modest beginnings, trade in the Maldives had increased to considerable dimensions. The level of commercial exchanges and trade between India and Maldives howevvv er was not commensurate with their potential.

While relations between India and Maldives were good, revv lations of the Maldives with the Arabs gained considerable velocity as trade began in earnest between these nations.

While 65% of the Maldivian trade was based in the Asian region, only 32% of this was done with its neighbour India.

It remained a peaceful nation, forging ahead with its own developmental plans while remaining aloof from the varivv ous disturbances in the region.

In November 1988 armed militants belonging to this alliance landed in Maldives and along with allies who had infiltrated the country, began taking over the government.

The plot, planned in Sri Lanka was believed to be an atvv tempt to gain control of the government by the Maldivian traitors while the PLOTE sought a safe haven and base for its activities. The militants took control of the airport in, and the national capital, but failed to capture the president. Malvv divian government requested help from many international source like the United States, Pakistan, Sri Lanka, Malaysia and Singapore to name a few.

The then president of Sri Lanka JayaWardhana amassed a 150 strong special taskforce for the purpose.

While he admitted that this was the work of PLOTE, he also personally admitted that senior government officials of Sri Lanka may have been involved in the effort. Ten months after the incident the leader of PLOTE, Uma Maheshvaran, was killed in Sri Lanka.

The quick and reliable help from the Indians saved the country from being overrun by the mercenaries, and should also be noted that many other countries were ready and willing to help the nation. While USA may have been reluctant and aloof to the happenings of the small island navv tions, its troops located nearby were brought to alert and the paratroopers of the British government were also brought to alert. However in keeping the long journey to reach the Maldives, the time needed to prepare such a task force and the prompt action of the Indian government rendered such an effort unnecessary. In a military operation the Indian forces arrived within 12 hours of the request for aid being made, squashed the coup attempt and achieved full control of the country within hours. Its speedy and decisive victory and the restoration of the Maldivian government brought both nations even closer in friendship and cooperation.

In wake of internal security crises and tensions with Sri Lanka, Maldives saw its relationship with India as a source of future security.

Isolated in the Indian Ocean, Sri Lanka and the Maldives often fall victims to regional and international hegemonic powers that strive to bring the entire Indian Ocean rim unvv der their control for their own economic, political and secuvv rity gains. It must be understood that the political instability of the region in this era had contributed most grievously to the damage that our country suffered in the hands of a few mercenaries on the dawn of 3rd November 1988.

Addana

03 November 2008 www. mndf.gov.mv

10 11

L.Colonel Ahmed Nilam

It is a well known fact that any action in any region will be influenced by the regional powers and quarrels in the area. Hence it becomes very important for us to take a look at the regional relations and turmoil in the region on the eve of November 3rd 1988. This was when diplomatic relations bevv tween us and our neighbours were not based on any written or docuvv mented agreements. The maritime borders with India, Sri Lanka and the Maldives were demarcated through bilateral negotiations and agreement based on mutuvv al understanding, respect and on the desire to coexist peacesv fully within the turmoil ridden region.

Each nation endeavvv oured to keep out of the invv ternal affairs of its neighbour for mutual peace in the revv gion. However, beginning in the midv1950s, and coincidvv ing with the withdrawal of Britain>s military presence in the Indian Ocean, India and Sri Lanka increasingly came to share regional security interests to a considerable extent.

This absence of the Britvv ish however, hastened the desire of many powers eagerly waiting to extend their influence into the Indian Ocean. Coupled with the strong civil war that was raging in Sri Lanka, between the governvv ment forces and the Tamil rebels of the country, it was a disaster waitvv ing to happen.

In the 1980s, ethnic convv flicts between Sri Lankan Sinsv halese in the south and Sri Lankan Tamils in the north escalated, and the fighting that hence ensured

10

03 November 2008 www. mndf.gov.mv

Addana

took on the colours of a civil war which soon took over the whole revv gion in the south and the north of the country. This ongoing AntivTamil prompted India to intervene in the TamilsSinhalese conflict, but their mediatory efforts failed to prevent the deterioration of the situation.

They sent their peacekeeping forces, Indian Peace Keeping Force (IPKF) to peace keep between these warring segments and convince the warring parties to ceasefire and disarm. The Liberation Tigers of Tamil Eelam

(LTTE), the most militant separatist group, refused to disarm, and Indian troops sustained heavy casualties while failing to destroy the LTTE, which left a bitter taste in the mouths of many Indian policy makers.

However the increasing Invv dian involvement in the regional afvv fairs, while India claimed that it was not doing anything towards territovv rial aggrandizement, raised many suspicious fingers towards and had its neighbouring nations subconvv sciously growing worried.

With the British leave taking from the Maldives, it got many offers from other world powers such as the Russians, Iranians and the Libyans and even from the United States to fill the void that this departure cresv

ated. Many claimed that they wantvv ed to counter the raising influence of the Indians in the region as their rising power and influence created quite uproar in the western minds.

For the western journalists, the efvv forts of India and the various roles that it played came to be seen as an attempt on their part to spread their oppressive rule in the region, and many portrayed the Indian governvv ment in such a light. Its nemesis Pakistan described such efforts as a well planned execution of a sinsv ister plan to ensure that all the neighbouring nations remained under its thumb.

Many proponents of this argument claimed that its policies held an infestation of the “Montreal doctrine” which advocated larger powers intervening in the affairs of smaller nations in the region, becoming domvv inant.

Much to the irony, amid these claims, Indian forces took over the task of overseeing the actions of the Sri Lankan official forces against the Tamil forces in the country in an attempt to counvv ter the spread of the socialist forces in the country, namely the forces of “Janatha Vikumti Peramuna” and with the forces at its disposal it was able to counter this threat at its roots.

Among these rebels were the militants belonging to the group named “PLOTE” which had sepavv rated themselves from the “LTTE”.

The leaders of PLOTE were in need to find a safe haven to act as a training ground for their troops and a base and this need was given an answer by two misguided traitors

that surrounds us.

History does us great injusvv tice indeed in obscuring the edicts of our forefathers and their quest to defend their mother land. For it is an obvious fact that if foreign powvv ers had been interested in us from the fifteenth century onwards, they must have been just as hungry for the resources the nation would have been able to offer even then. From various scattered sources (especially from the ancient records of the Invv dians) we were able to gather that our forefathers had done battle with the Chola kings of India for presvv ervation of their independence in the year 300 BC. Further more the

free, we are assured of one thing!

That the fact that our country had revv mained as untouched as it had been is not simply the work of nature, for while mother nature had lent her hand when she made the islands as unapproachable as they are, our brave soldiers and the many martyrs who had laid down their lives to provv tect their way of life also had paid a huge price for the independence we so proudly display for the whole envv tire world to observe.

While on the whole, it can be said that most of the aggressions directed towards us was due to the greed and desire for the vast beauvv ty and splendour of the nation, we

Story exhibition performed on 2000 by MNDF: shows Rehendi Khadheeja and her throne

escapades of these brave ancestors can be observed in other wittings as well. The booklet presented by the Presidents office to commemorate 3rd November states that King Ravv jendhra the first who ruled India in the years 1013 – 1044 ( a descendent of Raja Raja the great – 985 – 1013) had managed to capture the islands of the Maldives after a prolonged war with the islands petulance. The Maldivians, with their inherent love for peace, had to fight hard for their independence and while we may never know the exact dept of their sacrifice in ensuring that our nation always remained independent and

unfortunately had played a role in some of the attention that had been directed towards us. Woe that is ofvv ten selfsinflicted because of greed for power and position. Our nation had its share of a few such traitors like Sultan Kalhu Mohammed, or the husbands of our reigning queen Rehendhi Khadeeja. It has also had its share of violence and bloodshed which is common when it comes to the death or the birth of new dynasvv ties. One such example is the viosv lence and bloodshed that had occultvv ed at the death of Hilaalee dynasty.

However given the length of our history it must be noted that these

occurrences had been rare and we, the people of the Maldives had revv mained largely content and violence had rarely touched the lives of many people in the country.

While today we commemovv rate and celebrate our independence with the revered memories of these brave souls, it is unfortunate that we are able to name but a handful of them for the benefit of our comsv ing generations. We repeatedly talk about Ali Rasgefaanu (Sultan Ali VI), the brave, who had died defendsv ing this nation against the Portuguese aggressors or we sing praise to the Utheemu Brothers who had saved our nation from their prolonged and tyrannical rule, we often exalt the status of the eight brave soldiers who had died defending our nation on third November 1988 yet we revv main totally ignorant of the many others who would have given the exact same sacrifice in the earlier stages of our long and colourful history. The dire need to put all the resources at our disposal to fill this void of information is felt today for it is my greatest belief that our history and the stories of the bravvv ery of our people does not end with the few valiant heroes that we presvv ently know of. Hence we need to ensure that we include them in our prayers and thanks that we give tovv day. Whether we know the names of these plucky souls or not, they are indeed on our minds as we continue to remember and honour our silent champions.

Our young must remember and so should their young, the price that had been paid for the lives that they are able to lead today. We must be able to ensure that we give these silent warriors the honour that they deserve for the honour that they had bestowed on us. This is the way for us to forge a better patriotic spirit and forge on to face the challenges that will inevitably be thrown our way.

Addana

03 November 2008 www. mndf.gov.mv

9

provide clues to earlier prevIslamic eras in the country and the popuvv lations that would have inhibited these lonely islands. Given the revv semblance that the Maldivians have with the Sri Lankans when it came to looks and language, many historians argue that the first settlers may have been people from the nearest coasts, probably anglers from the western shores of Sri Lanka. However due to this not being mentioned in any of the ancient writings and historical records, this claim had been made considerably weaker. Other historivv ans allege that the spoken language of the Maldivians shares the roots of Sanskrit and is probably derived form of this Indov European family of language. For this reason, they believe that the settlers of the Malvv dives may have originated from the Aryan or the Dravidian race from the southern coast of Indian subvv continent. These are arguments that have still not been settled to the best satisfaction of any party. Whatvv ever the exact pattern of settlement v and historians may never know v the great variety of physical types in Maldives suggests that different groups reached these remote islands independently in prehistoric times.

9

03 November 2008 www. mndf.gov.mv

Addana

Many tales and myths surround the beginnings of life in the Maldives.

These sifting sands of time had made is impossible to verify facts from fables, and inspite of facing many difficulties when it comes to authenticating our origins and the beginning of this civilizavv tion, we can still substantiate that our civilization is indeed ancient and our land rich in years. Historivv cal evidence leaves us in no uncervv tainly, our nations soils demands the respect her due, and leaves litvv tle doubt of the richness of life in the bygone eras. Muhammad Amin Didi in his book “Thanheegu Kurevv vunu Dhivehiraajege thanthan kolvv hu” writes, “History asserts to the fact that we, the Maldivians have had independent sovereigns and revv mained a sovereign stare for more than a thousand years.”

Nevertheless, the heartrendvv ing fact is that even as we continue to exalt these ancient lands and its even older civilization, much of our history remains mantled in darkness v we are unable to cast but an obscure light on our lineage and on the life of our ancestors. We remain incompetent when it comes to unearthing the many sacrifices

our ancestors may have made for their nation before the years 1141 (according to Islamic Calendar).

History attests to the fact that since the conversion of the populace to Islam foreign powers had come to disrupt the prevalent peace in the nation on several ocvv casions in the fifteenth century.

The first of this happened when the infamous Rahdheybai Ge Kavv lhu Mohamed Rasgefaanu (othsv erwise known as King Hassan IX) recruited the assistance of the Ali Raja of Cannanore to capture power and reinstate his kingship in his hunger for power.

While we were able to sucvv cessfully ward off most of the evil forces that fought us for domivv nance over us, on rare occasion’s foreigners were able to gain the upper hand over us and our nation.

For a brief span in our history we had been under the Portuguese in 1558 and later the Dutch in the mid seventeenth century, the Maldives became officially a British crown protectorate in the year 1187 and remained thus till the year 1965.

We still continue to fight, yet we are proud that we had remained independent amongst the turmoil

Major (retired) Hussain Shakir Assistant Commisioner of Police

Within the depths of my soul, I feel the pride and respect; my reverence is revealed my awe most profound For our nation’s silent heroes.

As our flag waves above you We remember that this freedom as the gift from you The Pain and death, the price that you paid, So we may breathe the air of freedom.

For that honor, every day I live, I salute Our nation’s silent heroes.

Your bones may have turned to ashes, Yet your memories lingers onwards Oh our nation’s silent heroes

Comparative studies of geological records and the many archeological surveys now prove that the tiny islands of the Maldives had come into existence some fifty seven million years ago. The inivv tial settlement must have occurred many millennia ago before 2000 BC, articulates some surveyors and despite being just mentioned briefly in most history books, many authors believe that these early pivv oneers must have been settled in the Maldives approximately some 4000 years ago.

Its history remains a mixsv ture of fact and fable, such tales as these lend to the air of mysvv tery surrounding the nation of the Maldives. However from the hisvv torical perspective, this can indeed be a nightmare. Due to lack of a proper and verified data relating to way of life in these islands locally, historians often have to make do with knowledge that is often garvv nered from analysis of the ancient oral records from various foreign

sources. When exploring the beginsv nings of this nation, ancient Indian records present us with the knowlvv edge that Indian travelers had been aware of the Maldives even before the time of Jesus (Eysa) (Peace be upon him). Later records by the National Linguistic and Historical Research in their book “Dhivehi writing systems” attest to this fact and further verify that this is invv deed true and that ancient travelers

had dubbed these islands the “boadha Jazeera” islands as they had come across them in their travels.

Muhammad Amin Didi in his book “Thanheegu Kurevv vunu Dhivehiraajege thanthan kolhu” affirms this. He fursv ther goes on to maintain in his writings that despite the bevv ginning of early settlement in Maldives being shrouded in historical mist, that Maldivvv ians may have been settled in the country for some one hunvv dred and fifty or a thousand years.

The popular Norwegian exsv plorer Thor Heyerdahl, after his many elplorations and research into the country’s history in the mid 1980’s, declares that the culture and heritage of the Maldives, as we now know it today, was both developed and flourishing a 1000 years before the European powers got entangled in the region.

Although official Maldivian history only begins in the twelfth century, these literary works and arvv chaeological remains and findings

Addana

03 November 2008 www. mndf.gov.mv

7

Adam Zahir Commisioner of Police

Even a picture can be seen in a difvv

from a different angle. If we look into the

parted to the enemies. There are a lot of mesvv

ferent way due to the angle of view. Similarly

Maldivian history, it is true that there were

sages and morals we received; the blood of 19

memories too, can be felt in a different manner

Maldivians behind every such invasion of the

Maldivians was spilled onto our land. We all

due to the way of thinking. My intention is to

country. Yet, what happens once the invasion

understand the value of the pure blood, and the

use this opportunity to express some such views

is successful? If the terrorist attack on 03rd

status of the martyrs, don’t we?

about the martyrs of 03 November, 1988.

rd

November had been successful who would the

What happened to the aims of the envv

Why would a group of people agree to go with

leaders be? That is my question. The individusv

emies in front of the Maldivian soldiers’ firm

weapons in front of the defence force of another

als who battled for the defence of the nation

characters? Their intentions were brought to a

country, in order to seize their freedom? A unisv

and the martyred heroes are on one side of the

halt; their hopes were dashed. With the brave

versal answer to this question is easy. A group

photo. The important other side of the photo

confrontation of Martyr Hussain Adam only,

would agree to take part in such a dangerous,

of which we should be aware is also visible

their strategy had to be altered. The brave Malvv

brutal act only because they themselves can

in this scenario. What is it? As mentioned

divian soldiers obeyed orders, and brought their

gain something from it. Such an act would not

previously in this article, would the outsiders

religion and their nation’s rights forward. The

be committed with the aim of just conquering

who have no respect or value for our blood,

level of faith and patriotism of the Maldivians

a country.

religion or the sovereignty of the nation convv

threw the enemy off balance. It sent them runvv

When a group agrees

ning around in circles on the roads

to commit such a terrorist attack,

in utter shame and embarrassment

their only objective would be to

of defeat. They became helpless.

succeed, no matter what happens.

The consequence was the Malvv

Hence, the blood of the citizens of

divian nation and land were safe.

the attacked country would have

For how long? The whole nation

no value for them. The sovereignty

and its property became safe and

of the country would be worthless.

secure for generations and generavv

They would have no respect for

tions.

the identity of the country. They

The sacrifice of the nation’s

would have no honour for the

martyrs encompasses the freedom,

values of the country. In order to

the language and history of the

attain their objectives, they would

Maldivians, as well as the name,

have no qualms to take the lives of

reputation and dignity of the peovv

the leaders and the citizens of the

ple and the society. We have been

country.

sider the two or three Maldivians who initivv

The reality that we should strive to

ated the attack as their leaders, and stand by

nation that was entrusted and put in our hands

understand is, what would happen to us if outvv

them quietly? Do the Maldivians who were

by our forefathers to be handed over to them.

side enemies with such intentions succeed in

involved in the terrorist attack understand how

This is the reason why we respect, honour and

their endeavour. How the future will be detervv

widespread the terrorist group is, how far their

remember the names of the martyrs. Not only

mined, for us as well as the generations who

roots go, and what kind of people they were?

the fact that they lost their lives in the defence

would inherit the country. We can ponder this

Were they aware of that?

of the nation; we also have to remember how

even without opening the dark historical arvv

At this point I would like to say

they showed their bravery and fine example in

chives relating to the Portuguese and the Dutch

something with reference to the martyrs of

making the enemies dispirited and feeble. Think

invasion of the Maldives.

03 November, including martyrs who lost

about what will happen to our beloved Maldivvv

It is evident from the literature that

their lives due to various reasons. Civilians,

ian nation even if one individual does not act his

the attack on 03 November was led by a group

indirectly; others, in the line of fire at the batsv

part in such a situation, where responsibility and

of Maldivians. The point I would like to focus

tlefield. Whichever way it happens, there is a

dependability is required! Both sides of a picture

is not actually that. I wish to view the scenario

meaning to martyrdom; there are lessons imvv

should be viewed. Every day. Every minute!

rd

rd

able to pass on to our children the independent

03 November 2008 www. mndf.gov.mv

Addana

training and education.

After the November 3rd atvv tack, additional focus was also given by the government to develop Coast Guard to protect the country’s terrivv torial integrity and economic zones.

The days in which small crafts and fishing vessels were used to vensv ture out to open waters with guns mounted on it are a thing of the past.

New vessels with modern capabilivv ties were acquired to establish the MNDF Coast Guard as a modern fleet. Officers and crews serving in these vessels are mostly trained aboard. Hence, by any standard, the competence and effectiveness of MNDF Coast Guard catapultvv ed in the last twenty years.

In terms of training, equipvv ments and the services provv vided, similar developments were seen in the Fire and Rescue Service sector as well.

Until 1988, the main work carvv ried out by sevv curity forces was that of law enforcement.

There were no combat units and no specialvv ized trainings were conducted. However, after the 1988 armed attack on Maldives, the National Security Service was revv organized into a more combat orivv ented structure. Infantry companies were formed and each company was given different peacetime task apart from their operational mandates during conflicts. These units were developed as true infantry units in form, structure, equipment and pervv sonnel. Through a regional focus,

Without doubt the stratee egist at the helm of this developmental journey is the President and Comee mander in Chief, His Exee cellency Maumoon Abdul Gayoom. Therefore, on behalf of all soldiers and their families, I would like to extend our most sincere gratitude to his Excellency on this special occasion.

regional headquarters have been established in five atolls.

During these developmental efvv forts, it was also realized that, to sustain a fighting force, supsv port services must be developed to maintain the fighting formasv tions during ordinary times and to sustain them operationally during conflict. Additionally the development in the field of communications and informavv

tion technology are far too great to even be compared to those times.

Efforts to provide better working convv ditions and to develop infrastructure to enable better provision of basic services to troops were also carried out. Also tremendous improvements have occurred in the welfare services provided to soldiers and their famivv lies.

As a whole, the innumerous positive changes that we see today in the defence force came about as a divv rect consequence of the arduous and hard fought victory on 3rd Novemvv ber 1988. Without doubt the stratevv gist at the helm of this developvv mental journey is the President and Commander in Chief, His Excelsv lency Maumoon Abdul Gayoom.

Therefore, on bevv half of all soldiers and their families, I would like to extend our most sincere gratitude to his Excellency on this special ocvv casion. I also exsv tend my sincere thanks to all the stakeholders who had contributed to this developvv ment in any form.

Above all, I honor those who gave their lives in the defence of this nation on 3rd Novv vember 1988. May Allah bless them and rest their souls in peace. Those martyrs are the pride of this service.

They are the modern day national hevv roes. They gave their lives in order to preserve the independence and sovvv ereignty for the future generations of this country. I call upon all soldiers to follow their footsteps and take the path of valor and wisdom. God bless Maldives and its people.

Addana

03 November 2008 www. mndf.gov.mv

5

that it is the primary responsibility of a military was virtually nonsexsv istent.

The 3rd November attack is an incident which would forever remain engraved in the minds of those who witnessed the terrifying incident. The importance of a more defence oriented military force grew. Restructuring kickedvoff, tasks and responsibilities grew and focus had to be targeted at the areas previously overlooked. The result being that the work to develop the service in line with modern milivv tary frameworks got off to a head start. Following which the number of personnel in the service was invv creased, trainings redesigned to the modern era. Most importantly, opvv portunities for military training and education abroad were facilitated in abundance. Perhaps the best and most constructive step towards strengthening and unifying the ranks of Maldivian military was to start recruiting young and eduvv cated adults into the force. Works to obtain essential equipments and resources to performing the duties and responsibilities were carried out concomitantly. Specific areas for development were identified and work to improve these areas started.

The 3rd November attack provided us an enormous wealth of experience and learning. Trainings were previously confined to the basic level. Based on the lessons learned from the incident, newer and more advanced trainings were designed ranging from basic infanvv try to more advanced and specialvv ized trainings. Various instructor courses were developed to standvv ardize the training cadre. Technical courses were established in varivv ous fields. Developing centres for institutionalized trainings and unit trainings were given a priority. As of today, four training centres are operational, including one Coast Guard training centre. Joint military

5

03 November 2008 www. mndf.gov.mv

Addana

and Coast Guard training exercissv es have become a norm and seen as a major contributor to develop tactics, techniques and procedures and also for force standardization.

As a direct result of development work carried out after 3rd Novemvv ber, to train and develop MNDF personnel, highly qualified and well trained officers and nonscomsv missioned officers (NCOs) and soldiers are now common among all military occupations. MNDF personnel who have completed various diplomas, degrees, masters and PhD are increasing day by day.

Defence Institute for Training and Education, an academic institution recognized by the Maldives Acvv creditation Board, was established to formulate, develop and conduct institutionalized training programs and courses for MNDF. This is the fruit of hard work undertaken by the government under the auspices of President and Commander in Chief. It was his strategic foresight that gave special attention to devv velop the human resources of this service. As a result Maldives Navv tional Defence Force today is able to stand on its own with regard to

Maj Gen Mohamed Zahir Chief of Defence Force

As Maldivians were going about their peaceful and tranquil lives, the people of Male’ were woken up from fast asleep at the dawn of 3rd Novv vember 1988, to the sound of heavy gun fire and explosive detonations like never heard or seen before. Innocent Maldivians were being killed mercilessly at the hands of foreign mercenarvv ies led by a handful of Maldivian traitors. Terror swept across the country.

Though ruthless and danvv gerous the incident was, the daring officers and troops of National Security Service, faced it with unvv wavering couvv r a g e o u s n e s s and solidarvv

ity. To defend their homeland and beloved citizens; to prevent the atvv tackers from gaining a single inch of this land; and determined to defend the independence and sovereignty of this nation until their last breath; they fought bravely.

At the time of 3rd November attack, the Maldivian military was relatively undermanned, untrained, and lacked the tactical ability to fight a war. It lacked in resv sources and equipments revv quired to be classified as a proper military institution.

Only a handful had forvv mal military

training. The r e s o u r c e s and capabilvv ities to fulfill its duties and responsibilities as a military force were

severely lacking. Despite all these odds, a clear and decisive victory against the terrorists on the 3rd of November 1988 is seen by many as the cornerstone of growth and development of Maldivian military that we are witnessing today. It can be viewed as a blessvv ing in disguise.

Those days, mainvv taining law and order within the country and assisting other law envv forcement agencies were s e e n as the primary responsibilvv

i t y of the military in the Maldives. Few realvv ized that a day would come where, as a military force, we would have to fight to defend the nation’s freevv dom, independence and sovereignty. Perhaps more importantly, the realization

Addana

03 November 2008 www. mndf.gov.mv

Contents

Addana | November 2008

Editorial Board Editor Major Ibrahim Afzal Deputy Editor Without doubt the strategist at the helm of this developmental journey is the President and Comvv mander in Chief, His Excellency Maumoon Absv dul Gayoom. Therefore, on behalf of all soldiers and their families, I would like to extend our most sincere gratitude to his Excellency on this special occasion.

WO1 Abdulla Ali Associate Editor S.Sgt Abdulla Saeed S.Sgt Ahmed Abdulla Sgt Ahmed Shaz

Page: 02

Assistant Editor

Both sides of the Picture should Be viewed!

Sgt Abdul Latheef Ali Production Incharge

What happened to the aims of the envv emies in front of the Maldivian soldiers’ firm characters? Their intentions were brought to a halt, their hopes were dashed.

With the brave confrontation of Martyr Hussain Adam only, their strategy had to be altered.

Page: 05

L.Cpl Hussain Akram L.Cpl Yazeed Saeed Magazine Co-ordinator L.Cpl Yazeed Saeed Magazine Staff

A dAy thAt should

3rd novemBer: A

never Be forgotten It is a day that should never be forgotten; a day whose memories should never fade.

Further, it is a day whose truth should nevee er be altered.

The backs of the innocent Maldivian citizens were used as a base to stand the guns to attack the Headquarters of the then National Secuvv rity Services.

Page: 08

lesson for those who leArn Page: 13

in

rememBrAnce of the mArtyrs Page: 10

WO 2 Fazeela Moosa Sergeant Hana Mohamed L.Cpl Mohamed Ezekiel L.Cpl Mohamed Fahud Pte Mujaz Mohamed Pte Ibrahim Ahmed Pte Abdul Salaam Hafeez Layout & Design L.Cpl Yazeed Saeed Cover Design

In November 1988 armed militants belonging to this alliance landed in Maldives and along with allies who had infiltrated the country, began taking over the government. The plot, planned in Sri Lanka was believed to be an atvv tempt to gain control of the government by the Maldivian traitors while the PLOTE sought a safe haven and base for its activities.

Page: 06

03 November 2008 www. mndf.gov.mv

Addana

L.Cpl Mohamed Ezekiel Translating Ms. Naiweeen Abdulla Mrs. Fathimath Shehezinee