De Noordkaap, niet de bestemming maar de reis als doel

Op weg naar

De Noordkaap

In dit eerste deel van haar verslag beschrijft Angelika Wilke de route van Kiel naar Tallinn. Het lijkt alsof de tijd er heeft stilgestaan; eindeloze landschappen, ongerepte natuur met slaperige dorpjes, ooievaarsnesten, stille meren, diepe bossen en eenzame stranden. In het tweede deel van de reis neemt ze je mee door Finland naar de uiterste noordpunt van Europa. Kilometer na kilometer over zo goed als verlaten wegen, langs huizen en boerderijen van hout, over bruggen die je steeds weer over andere rivieren en beekjes helpen en door dichte en lichte bossen, tot uiteindelijk de bomen schaars worden en het einddoel in zicht komt. HNa 1,5 uur etsen vanaf het centrum komt de Selenter See in zicht. Tussen de bomen die aan de oever staan glinstert het lichtblauw van de lente in het water. Ik ‘zweef’, zonder noemenswaardige inspanning, over de smalle en glooiende paden en weggetjes en vergeet acht te slaan op de verschillende omleidingsborden die ik onderweg passeer. Maar… dan gebeurt natuurlijk toch het onvermijdelijke: een vier meter diepe geul over de hele breedte van deze idyllische route naar Selent. Zonder te mopperen duwt een van de wegwerkers mijn ets, die met dertig kilo beladen is, door het rulle zand langs de geul naar de andere kant. "Je hebt wel heeft veel bagage op je ets", zegt hij glimlachend. Misschien heb ik inderdaad wel wat te veel ingepakt. Maar… bijvoorbeeld twee eecejacks voor de lange reis naar de Noordkaap lijkt me toch geen overbodige luxe. Nu, eind april is het hier, in Sleeswijk-Holstein, nog relatief fris. Niet zo gek want deze regio mag al gezien worden als een uitloper en daarmee een stukje van het ‘echte noorden’.

Een witte muur van vogels siert onderweg de bermen en de rode bakstenen boerderijen vormen een krachtig contrast met de bloeiende koolzaadvelden. De Oostzee ligt als een gladde, gepoetste glasplaat voor het kuuroord Timmendorfer Strand. De voetganger/ etsers-veerboot brengt me vervolgens naar de overkant, naar Priwall, en daarmee zo kom ik in de Mecklenburgregio die vroeger tot de DDR behoorde. Inmiddels is het al weer zo’n dertig jaar geleden, maar ik ben telkens weer blij te ervaren welke belangrijke bijdrage de open grenzen leveren aan het ongecompliceerde reizen.

Rijp

De soms wel erg en vaak opgelapte, kleine landweggetjes vertonen soms trekken van moderne kunstwerken. Kraanvogels schreeuwen in de velden; het oeverriet

Jezioro Luterskie is een van die schilderachtige meren in Mazurië, Oost-Polen.

Van Bützow naar Güstrow wijst het kanaal de weg.

Niet zozeer de bestemming maar vooral de reis is het doel

De droom van menig fietsreiziger: een keer naar de Noordkaap fietsen. Angelika Wilke, de schrijfster van dit artikel, heeft deze reis in het voorjaar gemaakt en maakte notities van haar ervaringen en belevenissen. Deze zijn vervolgens de basis geweest voor twee artikelen die eerder door onze collegae van het Duitse magazine RADTOUREN werden gepubliceerd. Angelika’s verslag is zo inspirerend dat we het graag ook in de Nederlandse bewerking presenteren. Ook in twee delen; in deze editie het eerste deel en in de digitale uitgave die over enkele weken verschijnt het tweede deel.

TEKST EN FOTO’S ANGELIKA WILKE VERTALING EN BEWERKING ROBINE MOOLENAAR

wordt surrealistisch weerspiegeld in het Bützow-Güstrow-kanaal. Bij de Krakower See heb ik mijn tent opgezet en de volgende morgen heeft de oostenwind de tent met een dikke laag rijp bedekt. Alles herinnert me aan de eindbestemming en de reis die ik maak. Pas in het dichtbeboste gebied Nossentiner Heide krijg ik het weer warm, heel warm… Grindpaden die als het ware getatoeëerd zijn met grote wortels en diepe gaten maken dit traject ongemakkelijk. Hier is het niet eenvoudig om mijn volbeladen 'ezel' in balans te houden. Een tussenstop in de wereld van de ontdekker Heinrich Schliemann (Ankershagen) komt daarom als geroepen. Deze rusteloze zakenman die zich in twintig (!) talen kon uiten en naar eigen zeggen - wat door archeologen wordt betwijfeld - Homerus' Troje heeft gelokali-

Zonder mopperen duwt een van de wegwerkers mijn fiets door het rulle zand

De Marienburg in het Poolse Malbork wordt als een van de grootste bouwwerken van de baksteengotiek beschouwd.

seerd en opgegraven. Ik geniet van alles om me heen terwijl ik plaats neem op aan een van de tafeltjes die het café in het grasveld heeft opgesteld.

Wegwijzer

Meren liggen als 'geplugged' tussen de heuvels; hoe verder ik oostwaarts kom des te vlakker wordt het landschap. De boerenbedrijven hebben het land al generaties lang bewerkt en dat zie je. Voorbij het plaatsje Woldegk vraag ik een duidelijk 'geburtige' dorpsbewoner naar de Overlandroute. Uiterst gedetailleerd beschrijft hij elk dorp, elke bocht en afslag onderweg en zijn enthousiasme is nauwelijks af te remmen. Hij wil blijkbaar graag dat mij geen detail onderweg ontgaat. Alleen het nummer van de provinciale weg kan hij zich niet meer herinneren. Maar.... dat is precies waar ik ook helemaal niet naartoe wil.

Stortregen

Na Löcknitz steek ik de grens over naar Polen. Op zoek naar een route van Szczecin (Stettin) naar Stargard Szczecinski die geschikt is voor etsers, wijzen voorbijgangers mij op een geschikt pad en later een provinciale weg. Een stortbui zorgt er voor dat ik compleet doorweekt raak. Voorbij 'sissende', luid toeterende auto's en vrachtwagens zorgen dat niets droog blijft. Ik raak de tel kwijt hoe vaak ik mezelf afvraag waarom ik niet direct naar het treinstation ben ge etst en de trein heb gepakt voor dit stuk van de route. Na zo’n 15 kilometer zorgt een afslag van de weg voor de redding……

Het Land van duizend meren

Mazurië, oftewel het land van de duizend meren, is een historische regio die ooit deel uitmaakte van Oost-Pruisen, maar nu in Noordoost-Polen ligt. Het landschap strekt zich uit over ongeveer 290 kilometer tot aan de Pools-Litouwse grens.

In de 13e eeuw werd het gebied veroverd en gekerstend door de geestelijke ridders van de Duitse Orde. Het bleef een dunbevolkt gebied dat niet werd ontwikkeld, maar vanwege de uitgebreide bossen en meren een strategische functie als grensbarrière kreeg. In alle opzichten daarom een bijzondere en interessante regio. bouwvakker in de weer is met z’n nest. Boeren die ver verwijderd van de geasfalteerde provinciale weg onder machtige eiken van hun rustpauze genieten, wijzen me de weg naar DrawskoPomorskie, in opvallend kleurrijke bewoordingen. Ik krijg de indruk dat mijn vraag hun ‘topevent’ van deze dag is. In Tczew steek ik de Wisla over en een paar kilometer later bereik ik in Malbork de Marienburg, door Duitse ridders gebouwd in het kader van de kerstening van deze regio. Ik kampeer met uitzicht op het kasteel - in de zon!

De volgende dag ets ik verder door het vlakke landschap. langs rivieroevers en over bruggen richting Jelonki. Helaas moet ik een aantal van de wegen hier delen met grote vrachtwagens en snelle auto’s. Het oppervlak van de wegen lijdt zichtbaar onder de zware belasting.

De meren om me heen worden onderweg steeds talrijker. Hier in de regio Mazurië vormen bomen rechts en links van de weg boogvormige groene tunnels. Ik zet de tent op tussen een berkenbos en de oever van het meer van Dargin - een rustdag later is het meer bedekt met geel stuifmeel. In de weidsheid en rust van het water verdwijnt het geknetter van een motorboot, maar kik-

Dat is precies waar ik ook helemaal niet naartoe wil

Jezioro Kirsajty. Jezioro is pools voor 'meer'. De veelvoud aan meren heeft de regio haar bijnaam gekregen.

Het Oostzee strand bij Ainaži in de baltische staat Letland heb je bijna alleen voor jezelf.

kers kwaken, een specht hamert als een gek en een koekoek blijft maar roepen. Na eerdere, mislukte, pogingen, zie ik in de lokale sklep (winkel) in het dorp Harsz eindelijk kof emelk voor mijn kof e staan. Wat voel ik me ineens een op en top gelukkig mens!

Onderweg in de Baltische Staten

Achter Jeleniewo in het bergachtige Podlachië, de meest noordoostelijke woiwodschap (provincie) van Polen, ets ik bovenlangs een keten van meren naar de grens. Op de Via Baltica (E67) laat ik de overgang naar Litouwen zo snel mogelijk achter me. Redenen genoeg: hitte, stof en het geraas van vrachtwagens. Voortdurend moet ik uitwijken naar de smalle vluchtstrook. Niemand in Podlachië lijkt iets te weten van de kleine alternatieve grensovergang die ik eigenlijk had uitgekozen – die schijnbaar onverharde route. Ik laat het maar voor wat het is, gezien het drukke verkeer, stof en hitte. Toch blijft zand en grind mij niet bespaard. Samen met een gezin dat ook op de ets onderweg is, sta ik in de dorpsstraat van Liubavas gebogen over een kaart de beste route voor de komende dagen uit te zoeken. Het zijn bijna tien kilometers naar de verbindingsweg (nr. 200) naar Vištytis. Op de geasfalteerde weg kan ik versnellen; het is nog (maar) dertig kilometer naar de camping aan het meer van Vištytis. Bij aankomst zakt de zon als een gloeiende rode schijf weg achter de bergtop. Het wordt razendsnel donker. Koeien stappen onwennig door het weiland, niet gewend om in het donker buiten te zijn. Het verkeer dat de stilte van de nacht doorbreekt en een overstekende vos die schijnbaar deze avond een ander jachtgebied heeft gekozen. In de boerderijen zijn alle lichten al gedoofd. In het pikkedonker kom ik aan in Vištytis; de campingbeheerder doet het licht voor me aan en ontsteekt de warmwaterboiler. Ik ben de enige gast!

De volgende morgen neem ik vroeg een bad in het nog koude meer, met uitzicht op de Oblast Kaliningrad, de Russische enclave op de westelijke oever. Ik geniet van het ontbijt in Hotel Centras in Šakiai; verwen mezelf met een pannenkoek bekijk ondertussen de etsers in de stad die allemaal een geel veiligheidsvest dragen. Blijkbaar is dit hier verplicht en knijpt de politie alleen bij langeafstand etsers een oogje dicht. Op de kaart selecteer ik de geasfalteerde wegen omdat ik nu kilometers moet en wil maken. Onderweg geniet ik van alles dat ik hier in het meest zuidelijke deel van

De waterput laat zien hoe alledaagse dingen op het Litouwse platteland rond Kurtuv nai toch behoorlijk vermoeiend kunnen zijn.

de drie Baltische regio's tegenkom en in me op kan nemen. In Jurbarkas laten twee jonge meisjes me kennis maken met een van de minder aantrekkelijke aspecten van Litouwen. Veel mensen hier moeten op zoek naar een baan in het buitenland omdat hier lang niet genoeg werk voor iedereen beschikbaar is. Alsof ik op een glijbaan zit zoef ik naar Kurtuvenai, een dorp dicht bij de grens met Letland. Twee supermarkten, een paardenfokkerij, een herberg, huisartsenpost en een idyllische camping waar ik weer de enige gast ben. andere etsers neem ik vanaf Riga de trein naar het veertig kilometer verder gelegen Sigulda Zo vermijd ik de vervelende verkeers-slagaders rond de Letse hoofdstad. Het echte landleven, nergens voel ik het zo van dichtbij als tijdens deze twee dagen in het Letse binnenland, met zijn uitgestrekte berkenbossen, kabbelende rivieren en bescheiden houten boerderijen waar herkauwers zeer tevreden genieten van het dikke, 'vettige' gras dat in overvloed de boerderijen omringd.

In Ainaži duikt de Oostzee weer op! Bekroond met witte schuimkoppen rollen de golven het strand op. De dromerige vakantiebestemming wordt door hoge pijnbomen tegen de stormen van zee beschermd.

Een eland in Estland

De grens met Estland komt snel in zicht, de trucker route Via Baltica jammer genoeg ook. Snel schiet ik een smalle straat in die richting de kust loopt en die bij Hääddemeeste overgaat in een niet-geasfalteerde weg. Twee Finse etsers hebben mij deze optie voorgesteld en wat ben ik blij met dit advies! Voorzichtig voortrollend op de relatief vastgereden ondergrond, passeer ik talloze brievenbussen op de toegangswegen tot een bos in Võidu, dat een voormalige kolchoze blijkt te zijn geweest. Ik geniet, weliswaar terug op asfalt, onderweg toch

van heel veel natuur om me heen. De 51.000 inwoners tellende badplaats Pärnu laat ik ‘links’ liggen en ets naar Pootsi. 's Avonds koers ik op mijn gemak over een eenzame weg naar de Oostzee om op het strand te kamperen. Als er vanuit het bos het harde geluid van brekende takken klinkt, is het toch even schrikken, maar dan zie ik een eland die zich een weg baant door het struikgewas. Na de tent te hebben opgezet, begint het te stormen, maar dat maakt me niets meer uit. Die eerste eland die ik nu heb gezien maakt alles goed.

In het grote dorp Kullamaa ga ik naar het plaatselijke postkantoor. Kulla Altmäe werkt daar als postbode en, zoals het weef-

Tallinn, de hoofdstad van Estland, heeft een heel eigen karakter door de ligging aan de Oostzee. en de historische binnenstad waar kasseien het straatbeeld bepalen.

De route van Kiel naar Tallinn

getouw en de kleurrijke tapijten laten zien, als wever. Ze gebruikt het gebouw ook als eigen woning. “Ik ben waarschijnlijk de enige in Estland die zo werkt en behuisd is”, zegt ze lachend. "Zelfs de Estse president is hier al eens geweest om te kijken."

Ik vecht me door de tegenwind een weg verder naar het noorden, de temperaturen zijn tot in de enkele cijfers gedaald. In Keila arriveert de regionale trein met lage instap en die neem ik. Het is nog zo’n 30 kilometer naar Tallinn kost – inclusief vervoer van ets - slechts 2,40 euro, en binnen in de trein is het heerlijk warm. Vanuit de prachtige Estse hoofdstad reis ik per boot over de Finse Golf naar Helsinki. Daar begint het tweede deel van mijn etstocht naar de Noordkaap.

Ik vecht me door de tegenwind een weg verder naar het noorden

Het tweede deel van dit reisverslag leest u in de digitale editie van BIKE explorer 3. bikeexplorermagazine.nl/bike-explorermagazine-2021-3

Kiel-Tallin

© Mapbox(https://www.mapbox.com/about/maps/) © OpenStreetMap(http://www.openstreetmap.org/copyright)Improvethis map(https://www.mapbox.com/map-feedback/)

6.2°E 200

100 0 0

100 200

200 400

300 KM 600

400 MILES 500