Aedes-Magazine 9/2016 by Aedes.nl

CORPORATIES EN DE WONINGMARKT /9 / 2016

Magic mix

NAAST EN MET ELKAAR WONEN » EFFECTIEVER SAMENWERKEN IN DE BOUW » » SIGNALEN VAN RADICALISERING, EN DAN? » » 16 VRAGEN AAN JACOBINE GEEL » » INTERVIEW MET NIEUWE VOORZITTER WOONBOND »

“Super makkelijk en leuk om mee te werken”

Primair systeem

de nieuwe versie van BIS NOA

XBIS is de nieuwe versie van BIS NOA op de markt en voldoet aan de moderne webstandaarden.

Enkele reacties van onze klanten op XBIS:

Bij ingebruikname kunt u deelnemen aan een kennisworkshop, verzorgen wij nazorgsessies, krijgt u werkplekinstructie, zorgen wij voor individuele begeleiding etc. Daarnaast bieden wij u een uitgebreide E-Learning module waarmee u eenvoudig en snel (nieuwe) medewerkers ‘up and running’ krijgt.

Anne-Marjet:

NCCW biedt woningcorporaties met XBIS de nieuwste versie van BIS NOA, het ERP systeem dat samen met meer dan 160 klanten voortdurend wordt doorontwikkeld. Vanuit haar datacenter in Almere een bewezen totaaloplossing, inclusief uitwijk, beheer, release updates, aansluiting op wijzigingen in de weten regelgeving etc. Als gebruiker wordt u volledig ontzorgd en kunt u zich richten op uw corebusiness.

“Super makkelijk en leuk om mee te werken” Robin:

“Fris, eigentijds en overzichtelijk” Marjolein:

“Vernieuwend” Wilt u meer weten over XBIS en de mogelijkheden die NCCW u biedt? Maak dan snel een afspraak. Kijk op onze website voor meer informatie. Wilt u persoonlijk contact bel dan 036 539 13 93 of stuur een e-mail naar sales.support@nccw.nl.

www.nccw.nl

commentaar 3

NIEUW POLITIEK JAAR Deze editie van Aedes-Magazine verschijnt op de dag dat de regering in Den Haag de Miljoenennota voor 2017 presenteert. De aftrap van een politiek jaar dat in het teken staat van verkiezingen. De verhuurdersheffing komt – wat mij betreft voor de laatste keer – terug in de financiële prognose van dit kabinet. Maar liefst 1,7 miljard euro belastinggeld van huurders dat wij niet kunnen investeren in sociale huurwoningen. Wij blijven samen met de Woonbond en VNG een front vormen tegen de heffing. Er zijn immers zo veel betere bestemmingen voor dit geld. Maatschappelijke opgaven waaraan wij een belangrijke bijdrage willen en kunnen leveren; onder meer betaalbare huizen en meer nieuwbouw voor een steeds groter aantal mensen dat is aange wezen op een sociale huurwoning. Ik verwacht dat het kabinet niet zal tornen aan de huurtoeslag. We hebben steeds aangedrongen om hierop niet te bezuinigen, want huurders kunnen dit steuntje in de rug goed gebruiken. Hun inkomens dalen ieder jaar weer en steeds meer mensen vragen huurtoeslag aan. Gelui den dat er meer geld voor de huurtoeslag beschikbaar zou komen, laten zien dat het kabinet deze realiteit misschien eindelijk onder ogen ziet. Terugkomend op de heffing: dat deze belasting de energiebesparende renovatie van woningen zou belem meren, wisten we al bij het sluiten van het Energie akkoord. Niet voor niets is de clausule ‘voor zover de heffing het toelaat’ opgenomen in dit akkoord.

‘ Wij blijven samen met de Woonbond en VNG een front vormen tegen de heffing’

Het tempo van verduurzaming ligt nu te laag om de doelstelling – gemiddeld energielabel B – in 2020 te halen. Terwijl we duurzaamheid wel heel belangrijk vinden. We willen onze woningvoorraad energiezuiniger maken voor meer woongenot voor onze huurders en een beter milieu. De ‘mitsen’ en ‘maren’ daarbij kennen we allemaal. Aan de andere kant staan de meeste woning corporaties er financieel weer wat beter voor dan een paar jaar geleden. Dus zet nu een tandje bij op duurzaamheid, dan komt de doelstelling nadrukkelijker in zicht. Marc Calon Voorzitter

TON SELTEN ’ MENTAAL EIGENAARSCHAP BIJ HUURDERS?’

3 COMMENTAAR Nieuw politiek jaar 6 ONDERTUSSEN IN Gendt 20 OPINIE ‘Huidige aansprakelijkheid in de bouw is omgekeerde wereld’– Jurriën Deckers 22 OPINIE ‘Laat bewoner kiezen voor persoonlijk of digitaal contact’– Erwin Zwijnenburg 31 MENSEN EN WONEN – Anna de Vries en Arjan van Dijk 34 GOEDEMORGEN Trees van Haarst 45 COLUMN Poes – Yasmina Aboutaleb 46 PRIKBORD Weetjes en tips 57 FEITEN & CIJFERS Woningmarktregio’s 58 16/32 Zestien vragen aan Jacobine Geel 64 HUISVESTER VAN HET VOLK Hein de Haan 66 ACHTERAF Antroposofisch – Nienke Gorter 66 COLOFON

inhoud 5

MAGIC MIX Een leegkomend verzorgingshuis kan nog een tijdje mee als woonruimte voor urgent woningzoekenden. Corporaties streven naar een ‘magic mix’ zodat mensen naast en met elkaar wonen.

SAMENWERKEN IN DE BOUW Sturen op het eind resultaat en niet op het bouwproces. De Sleutels en Domijn vertellen over hun ervaringen met deze manier van samenwerken met markt partijen in de bouw.

RADICALISERING Woningcorporaties pikken vaak in een vroeg stadium signalen op die wijzen op schulden, ver waarlozing en – nu heel actueel – radicalisering. Wat kun je met zo’n signaal?

ondertussen in Gendt 7 tek st : margriet pflug

foto : bart van dieken

07/09 Gordijnen De grote dag is op 24 september – Nationa

bepalen wat er in de o ntmoetingsruimte

le Burendag: dan is de officiële opening van

gaat gebeuren. Daarvoor hebben ze een

nieuwbouwcomplex Burchtgraaf in Gendt

bewonerscomité opgericht en een bestuur

en in het bijzonder de ontmoetingsruimte.

gekozen. Woonstichting Gendt biedt de

Leden van het bewonerscomité zijn druk

veelal oudere bewoners graag een plek om

doende met schoonmaken en inrichten van

elkaar te ontmoeten en activiteiten te or

de ruimte. De tafels en stoelen en de gordij

ganiseren. De woningcorporatie liet het

nen zijn besteld. Ook het geveltuintje moet

woningcomplex, met een sluitende exploi

er straks piekfijn uitzien. Ze zijn hier alle

tatie, bouwen in de plaats van 18 kleine ver

maal deze zomer komen wonen in een van

ouderde woningen die hier eerst stonden.

de 30 levensloopgeschikte appartementen

De buurtbewoners hadden een stem in het

of in een van de 5 eengezinswoningen. De

uiteindelijk gerealiseerde bouwplan.

bewoners beheren de ruimte zelf en mogen

www.woonstichtinggendt.nl

ESAA Erasmus Executive Programs Finance & Risk Management voor Woningcorporaties Bent u werkzaam als directeur, financieel specialist, accountant of lid van de Raad van Commissarissen bij een woningcorporatie? Of bent u extern in financiële zin betrokken? Voor u is het Executive Program ‘Finance & Risk Management voor Woningcorporaties’ ontwikkeld. De opleiding gaat op 27 oktober weer van start met 8 wekelijkse colleges. Module 1 Risicomanagement 27 oktober 2016

Module 2 Project Control 3 november 2016

Module 3 Performance Management 10 november 2016

Module 4 Treasury Management 17 november 2016

Module 5 Internal Control 24 november 2016

Module 6 Financial Accounting 1 december 2016

Module 7 Financial Management 8 december 2016

Module 8 Corporate Governance 15 december 2016

Tijd: donderdagen van 16:00 - 21:00 uur Locatie: campus Woudestein, Erasmus Universiteit Rotterdam

PE-uren: 40 Info en aanmelden: www.esaa.nl/executives

Ervaringen van deelnemers

“Als nieuwkomer in deze sector heb ik veel aan deze opleiding gehad om uitgebreid kennis op te doen over financiën en risicovraagstukken. De interactie met sector- en vakgenoten werkte voor mij heel goed.” “Een zeer bruikbaar programma, met vele actualiteiten en praktische informatie ook wetenschappelijk goed onderbouwd, dat ik veel eerder had moeten volgen.’’ Meer informatie vindt u op onze website www.esaa.nl/executives of telefonisch op 010-408 14 92 ESAA is een onderdeel van de Erasmus Universiteit Rotterdam 37415_adv WoCo Aedes.indd 1

16-08-16 14:20

advertentie

Woonbron: RGS toegepast bij meer dan schilderwerk alleen ROTTERDAM - Sinds zes jaar krijgt langdurig resultaatgericht samenwerken (RGS) de voorkeur bij het uitbesteden van schilderonderhoud aan álle huurwoningen bij Woonbron. ‘Uiteindelijk maken we minder kosten en deze manier van werken levert een betere kwaliteit op voor onze klanten’, zo licht general manager planmatig onderhoud Martijn van Baarsen de strategische keuze toe. ‘We zijn zo tevreden dat we de RGS-aanpak inmiddels ook doorgetrokken hebben naar collectief CV-onderhoud, liftbedrijven, brandblusmiddelen en rioolontstopping.’

oonbron heeft 45.000 woningen en 4.000 overige vastgoedeenheden in Rotterdam, Delft, Dordrecht en Spijkenisse onder haar hoede. De voorganger van Van Baarsen heeft de overstap naar resultaatgerichte samenwerking in gang gezet. Een uitgebreide analyse van de winst in de vorm van extra kwaliteit en lagere kosten gaf de doorslag om op het gebied van aanbestedingen bij schilderwerk het roer om te gooien. Exit aanbesteden voor de korte termijn en op naar langdurige samenwerking met aanvankelijk acht geselecteerde schildersbedrijven. “Het was in het begin wel even wennen”, erkent Van Baarsen. “Je neemt afscheid van vertrouwde bedrijven en gaat werken met nieuwe bedrijven met

 Martijn van Baarsen, general manager planmatig onderhoud bij Woonbron: ‘Resultaatgericht samenwerken wordt gemeengoed.’

het VGO-keur als keurmerk voor RGS. Maar je weet wel waarvoor je het doet. Het hogere doel is om een goede woning aan te kunnen bieden om onze klanten beter te bedienen. Met resultaatgericht samenwerken maak je een kwaliteitsslag en reduceer je kosten.” Eenheidsprijs Hoe werkt het? Per onderhoudsactiviteit wordt een eenheidsprijs aangehouden, die eens per drie jaar getoetst en opnieuw vastgesteld wordt. Daarnaast wordt gekeken naar de geleverde kwaliteit van het werk. Prijs en kwaliteit leiden tot een gesprek waarbij mogelijk afscheid genomen kan worden van een schildersbedrijf. Drie keer is gekozen voor een nieuwe VGO-partner. “Maar onze basisintentie is langdurige samenwerking om zo te profiteren van de voordelen van resultaatgericht samenwerken”, benadrukt Van Baarsen. “De VGO-bedrijven worden beoordeeld op de vooraf afgesproken onderhoudsprestaties door onze opzichters of door een externe deskundige van het Verf Advies Centrum. De bewonerstevredenheid en de samenwerking met Woonbron tellen bij ons net zo zwaar mee. Als onze klanten aangeven dat het uitgevoerde werk onder de maat is, dan gaat die beoordeling boven onze wens voor langdurige samenwerking.”

 Woonbron past resultaatgericht samenwerken toe bij onder andere schilderwerkzaamheden

Gemeengoed Woonbron gaat de balans nog opmaken van zowel de beoogde kwaliteitsverbetering als de kostenreductie. Maar nu is al bekend dat de schildercyclus in de meeste gevallen kan worden opgerekt van zes naar zeven jaar. En Van Baarsen dicht de resultaatgerichte werkwijze een grote toekomst toe. “In 1996 zat ik al te brainstormen over resultaatgericht schilderonderhoud. Nu ben ik daar zo’n twintig jaar later in de dagelijkse praktijk mee

bezig. Kwestie van een lange adem, maar het resultaatgericht samenwerken wordt wat mij betreft gemeengoed”, schetst hij. “RGS en eenheidsprijzen voor onderhoud hanteren we namelijk al lang niet meer uitsluitend voor schilderonderhoud. Dat is bij ons ook al de standaard geworden voor collectief CV-onderhoud, liftbedrijven, brandblusmiddelen en rioolontstopping. En we zijn van plan om dat nog breder te gaan trekken.” 

Verzekerd van resultaat met een VGO-bedrijf Met resultaatgericht samenwerken (RGS) kunt u tot wel 20% besparen op directe kosten en tot wel 50% op indirecte kosten. Deze werkwijze leidt ook nog eens tot een betere kwaliteit, een snellere doorlooptijd en een hogere bewonerstevredenheid. Voor vastgoedonderhoudsbedrijven, die de kunst van het resultaatgericht samenwerken verstaan, bestaat een erkend keurmerk. Dat is het VGO-keur. Op www.vgokeur.nl vindt u alle details én vastgoedonderhoudsbedrijven met het VGO-keur bij u in de buurt.

Woningbouwvereniging Reeuwijk verhuurt woonruimte in het voormalige seniorencomplex Kerverland in Waarder aan antikraakhuurders en vluchtelingen met een verblijfsstatus. Bewoners en buurtgenoten maken gebruik van de gemeenschappelijk ruimte in het complex.

herontwikkeling zorgvastgoed 11 tek st : christine van eerd

foto ’ s : babet hogervorst

PRAKTIJKERVARINGEN MET EEN MAGIC MIX IN VOORMALIG ZORGVASTGOED

‘ ER WOONT HIER ALLERLEI SLAG VOLK, DAT IS HEEL LEUK’ Studenten, werkende jongeren, vluchtelingen met een verblijfsstatus, gescheiden ouders, arbeidsmigranten. Allemaal mensen die staan te springen om woonruimte en via de geëigende kanalen nog lang niet aan de beurt zijn. Woningcorporaties bieden mogelijkheden, bijvoorbeeld in leegstaande bejaardenhuizen. Daarbij zoeken ze een magic mix: een combinatie van verschillende urgente doelgroepen die niet alleen naast elkaar maar ook met elkaar wonen.

12 Antikraakbewoner Gert coördineert allerlei bewonersactiviteiten in Kerverland, waaronder de tweedehandswinkel met spullen waarmee de vluchtelingen hun woning inrichten.

Buurtkinderen rennen in en uit bij het

‘Er woont hier allerlei slag volk, dat is heel leuk’, zegt antikraakhuurder

voormalige seniorencomplex Kerverland

Gert - zijn achternaam er liever niet bij. Hij wierp zich in Kerverland op

in Waarder. Vrijwilligers uit het dorp in het

als coördinator en aanspreekpunt voor diverse bewonersactiviteiten. Er

Groene Hart zetten koffie, geven taalles aan

kwam een tweedehandswinkel in de ontmoetingsruimte met spullen

vergunninghouders, maken een praatje en spe-

waarmee de vergunninghouders hun woning kunnen inrichten. ‘Na een

len een oer-Hollands spelletje sjoelen met wie

oproep voor meubelen stond de ruimte in no time vol’, vertelt Gert. ‘Dat

maar wil meedoen. Op het binnenterrein kwe-

was ook wel nodig, want de vluchtelingen die een woning kregen, had-

ken bewoners groenten. In het voormalige

den verder helemaal niets.’ Ook het fietsenproject – een initiatief van

mortuarium – dat nu de naam Nieuw Leven

een dorpsbewoner – draait goed. Vergunninghouders kunnen voor een

draagt – staat een pingpongtafel.

klein bedrag een tweedehandsfiets kopen en krijgen een lesje bandenplakken. Mohammed uit Soedan vindt zijn fiets echt onmisbaar: ‘Waar-

FIETSPROJECT

der is een klein dorp. De bus komt maar vier keer per dag.’

Toen even verderop een gloednieuw seniorencomplex werd gebouwd, kwam Kerverland

Toen Woningbouwvereniging Reeuwijk najaar 2015 besloot in Kerver-

leeg. Woningbouwvereniging Reeuwijk be-

land ook vergunninghouders te gaan huisvesten, organiseerden ze sa-

sloot de 31 woningen tijdelijk te verhuren. Aan-

men met de gemeente een inloopavond voor de 1.700 bewoners van

vankelijk alleen via antikraakcontracten en

Waarder. Hoewel niet iedereen enthousiast was, meldden zich wel een

sinds najaar 2015 ook aan vergunninghouders.

groot aantal vrijwilligers om een paar uur per week te helpen met taallessen. Zoals Annemarie Broekhuizen. ‘Je moet omzien naar elkaar en mensen in nood herbergen’, vindt ze. ‘Er was eerst wel tegenspraak

Wael uit Syrië krijgt

van omwonenden. We leven in een beschermd

van een vrijwilligster

dorp en sommigen waren bang. Maar het

uit de buurt taalles.

mooie is dat mensen die er eerst tegen waren,

‘Zijn Nederlands is

nu meehelpen als vrijwilliger.’

nog niet goed genoeg, maar met

PENTHOUSE

Google Translate op

Dezelfde ervaringen heeft Wooninc. met voor-

zijn telefoon komen

malig verzorgingshuis Genderhof in Eindho-

we er wel uit.’ Wael

ven. Vanaf 2014 zijn leegkomende seniorenwo-

gaat drie dagdelen

ningen verhuurd aan allerlei verschillende

naar Nederlandse les

urgent woningzoekenden. Dit heeft geleid tot

en werkt twee dagen

een zeer gevarieerde bewonersgroep met wel

per week bij een

28 nationaliteiten. Sylvia van Hoeven woont

juwelier.

met haar vriend Rob Vogels in een van de 190

herontwikkeling zorgvastgoed 13

Het gras heeft deels plaats gemaakt voor een moestuin. Tarreef en Mohammed verbouwen er courgette, tomaat en boontjes.

â&#x20AC;&#x2DC; Buurtbewoners die eerst tegen waren, doen nu mee als vrijwilligerâ&#x20AC;&#x2122;

14 appartementen. ‘We waren al lang op zoek naar een woning, maar met een inschrijftijd van vier jaar hadden we heel weinig kans. Hier was ik snel aan de beurt. We hebben een woonkamer met keukentje, slaapkamer en badkamer. Het mooiste is het uitzicht, mensen zijn stikjaloers op ons penthouse op de elfde verdieping.’ In Genderhof wonen de verschillende doelgroepen ‘gespikkeld’, dus verspreid over het hele gebouw. Dit maakt de kans op ontmoetingen groter. In het begin werd van nieuwe huurders gevraagd om actief met hun buren om te gaan, affiniteit met ouderen was een vereiste. Om die reden won de Genderhof in 2015 de Inspiratieprijsprijs Flexwonen, die door minister Blok werd uitgereikt. Het bijbehorende geldbedrag is in overleg met de bewoners besteed aan taallessen en aan fitnessapparatuur. Bewoners gaan zelf een fitnessruimte beheren in de zaal die tot voor kort als kerk in gebruik was. Dit is een van de vele activiteiten opgezet voor en door bewoners en omwonenden. Toen Sylvia en Rob hier kwamen wonen, besloten ze meteen mee te doen met het eetarrangement van de zorginstelling die hier toen nog zat. ‘Er werden eerst aparte tafels voor ons gedekt’, vertelt Sylvia, ‘maar wij vonden het leuker om

De Syrische ingenieur Tarreef kwam zeven maanden geleden naar Nederland.

Magic mix vergoot slaagkans flexibele woonprojecten Na een aarzelende start schieten

omgeving er terecht kunnen. En

Een belangrijk aandachtspunt

magic mix-projecten sinds 2015 als

de integratie van vergunninghou-

noemen zij de integratie van de

paddenstoelen uit de grond. Dat

ders verloopt soepeler als zij in het

doelgroepen die met elkaar gaan

ontdekten onderzoekers van Plat-

dagelijks leven in contact komen

samenwonen. Om bewoners

form31 bij een verkenning naar

met Nederlandse buren en actieve

groepen met elkaar in contact te

woonmogelijkheden voor urgente

omwonenden.

brengen en om te voorkomen dat

doelgroepen. Flexibele woonvor-

leefstijlen botsen. Een magic mix

men in leegstaand zorgvastgoed

VOORDELEN

biedt voordelen, maar komt niet

bieden mogelijkheden voor ar-

Naast sociale aspecten zijn er ook

zomaar tot stand.

beidsmigranten, vergunninghou-

financiële voordelen. De spreiding

Meer praktijkvoorbeelden op

ders, uitstromers uit intramurale

van doelgroepen verkleint het ri-

www.platform31.nl. Met zoek-

instellingen, studenten, werkende

sico op leegstand: de onderzochte

term ‘magic mix’ vindt u daar ook

jongeren, expats, gescheiden

woonprojecten kunnen rekenen

het rapport De Magic Mix. Een ver-

mensen en kopers-in-spé. Juist de

op een bezettingsgraad van 90

kenning van wooncomplexen waar

combinatie van verschillende

procent, in panden die voordien

verschillende doelgroepen gemengd

doelgroepen – de magic mix – ver-

kampten met structurele leeg-

wonen. In een leerkring delen vijf-

groot de slaagkans van zo’n pro-

stand. ‘Door uit veel verschillende

tien woningcorporaties hun erva-

ject. De acceptatie van omwonen-

vaatjes te tappen wordt het

ringen met het ontwikkelen van

den blijkt groter als ook urgent

exploitatierisico gespreid’,

tijdelijke wooncomplexen voor

woningzoekenden uit de directe

aldus de onderzoekers.

een gemengde groep huurders.

herontwikkeling zorgvastgoed 15 tussen de ouderen te zitten. Hieruit is een eet-

Thirza en Fowziyo

club ontstaan, met mensen van verschillende

wonen in de buurt. Ze

achtergrond, Chinees, Afrikaans, Nederlands.

helpen vaak in de

We gaan ook samen naar de film, bowlen of

winkel in de

voetbal kijken in de ontmoetingsruimte bene-

ontmoetingsruimte of

den. Rob gaat vaak biljarten met ouderen uit de

doen spelletjes.

buurt.â&#x20AC;&#x2122; Door positieve ervaringen met het flexwonen zijn de sloopplannen voor Genderhof op de lange baan geschoven. Nu de laatste ouderen met een zorgindicatie zijn verhuisd, heeft de zorginstelling de huur opgezegd. Gaandeweg is zo de mix van bewoners in het complex ver-

(Foto hieronder) Elke

anderd, zoals kenmerkend is voor flexwonen.

maandag en woensdag

Wooninc. onderzoekt nu hoe ze de huurcon-

geven vrijwilligers uit

tracten, die golden tot aan de sloop, kunnen

de buurt individuele

omzetten in contracten die voldoen aan de

taallessen.

nieuwe regels voor tijdelijke verhuur. Ze kijken

hoe ze de voormalige kantoren van de zorg

woningen vrij. Met dit gebouw kunnen we

instelling kunnen verbouwen tot woningen.

ruimhartig aan die taakstelling te voldoen.’ De

‘Daarbij houden we wel in de gaten dat het een

helft van de woningen is bestemd voor status-

gebouw uit 1970 is’, zegt medewerker Bijzon-

houders en de rest voor andere woningzoeken-

der vastgoed Sandra van Lierop. ‘We investe-

den. Welke precies, daarover is de corporatie

ren met mate in onderhoud zodat het veilig

met omwonenden in gesprek. ‘We willen

blijft voor de huurders.’

verder denken dan alleen huisvesten’, zegt

Voor Wooninc. is Genderhof geen uniek pro-

Birkenhäger. ‘Als corporatie willen we bijdra-

ject: ‘We zien dat er een enorme markt is voor

gen aan het samenleven van verschillende

flexwonen. Daarom hebben we nog twee pro-

mensen. Het zijn mensen die een verblijf

jecten opgezet en ook andere corporaties in

vergunning hebben gekregen en hoogstwaar-

Eindhoven zijn hier enthousiast mee bezig.’

schijnlijk blijven ze hier. Geef ze dan een zo goed mogelijke start. Dat kan door ze te laten samenleven met gewone Achterhoekers.’

EEN GOEDE START En zo zijn er nog vele voorbeelden van wo-

Voor de zomer zijn de eerste antikraak-bewoners in het pand getrokken.

ningcorporaties die de vraag naar snelle flexi-

De gemeente heeft in principe haar medewerking verleend voor een pe-

bele huisvesting combineren met het aanbod

riode van maximaal tien jaar. De definitieve bestemmingsplanwijziging is

van leegstaand zorgvastgoed. Toen dit voorjaar

in gang gezet. Omdat er nog aanpassingen in het gebouw nodig zijn,

bekend werd dat een voormalig verzorgings-

duurt het nog tot eind dit jaar voordat de nieuwe huurders erin kunnen.

huis in Hummelo leeg zou komen, zag Els

Die tijd gebruikt Sité Woondiensten om verder te praten met de klank-

Birkenhäger van Sité Woondiensten meteen

bordgroep, bijvoorbeeld over vormen van zelfbeheer door de huurders

kansen. ‘We moeten meer statushouders

en over de rol van de toekomstige bewoners bij de inburgering van de

huisvesten, maar in Hummelo komen niet veel

vergunninghouders. ‘We geven de dorpsbewoners écht de gelegenheid

herontwikkeling zorgvastgoed 17

Een fiets is onmisbaar in Waarder: de bus komt maar vier keer per dag. De ‘fietsoloog’ levert tweedehandsfietsen voor een prikkie en leert de bewoners banden plakken.

‘ We investeren met mate in onderhoud zodat het veilig blijft voor huurders’ om mee te praten’, zegt Birkenhäger. ‘Dat uitgangspunt heeft wel

Het ontwikkelen van wooncomplexen waarin ver-

financiële consequenties voor de corporatie. ‘Wij dachten oorspron-

schillende doelgroepen gemengd wonen kost tijd,

kelijk aan woonruimte voor alleenstaanden, maar de omwonenden

geld en veel gepuzzel met regels voor bijvoorbeeld

willen ook graag gezinnen. Dat betekent dat we de studio’s moeten

brandveiligheid en tijdelijke verhuur. Het sociaal

ombouwen tot zelfstandige woonruimtes. Die investeringen zien we

beheer en de keuze voor verschillende doelgroe-

als onze maatschappelijke taak. Toch willen we er geen kapitalen in

pen vraagt zeker in de opstartfase de nodige aan-

steken, want de bestemmingswijziging is tijdelijk en dan ga je niet

dacht. Contact tussen bewoners komt niet altijd als

het hele gebouw renoveren. Misschien is het gebouw later weer

vanzelf tot stand. Maar de maatschappelijke meer-

nodig als zorginstelling.’

waarde van al die investeringen lijkt het dubbel en dwars waard, niet alleen voor de huurders maar

De corporaties die aan de slag zijn gegaan met flexibele verhuur aan verschillende doelgroepen geven aan dat er ook wel knelpunten zijn.

ook voor omwonenden.

“een nieuw geluid bij NCCW”

Nieuwe regels, Nieuwe regels, nieuwe kansen. Nieuwe regels, nieuwe kansen. Nieuwe regels, Alswoningmarkt woningcorporatie krijgt uonder te maken met De staat onder druk. Als woningcorporaDe woningmarkt staat al tijden druk. Alseen woningcornieuwe kansen. nieuwe Regelgeving verandert en er Als woningcorporatie krijgt te maken met een tie krijgt uwerkelijkheid. te maken met een werkelijkheid. poratie krijgt u voortdurend teunieuwe maken met nieuwe regels. nieuwe kansen.

komt een nieuw stelselRegelgeving voor woningwaardering. Dat nieuwe werkelijkheid. verandert en er De regelgeving verandert ingrijpend. Op meer dan Op meer dan één gebied. Telkens moeten nieuwe keuzes Als woningcorporatie krijgt unieuwe te maken metgemaakt een Dat De woningmarkt staat druk. Alskeuzes woningcorporais al reden genoeg omonder een betrouwbare komt een nieuw stelsel voor woningwaardering. één gebied. Telkens moeten gemaakt worden. Reden genoeg om eenjuridische betrouwbare nieuwe werkelijkheid. verandert en er Als woningcorporatie krijgt u te maken met een tie krijgt u maken met een nieuwe werkelijkheid. partner tetewensen ueen hierbij is al reden genoeg omRegelgeving betrouwbare juridische worden. Reden genoeg om een betrouwbare juridijuridische partner te die wensen diekan u ondersteunen. hierbij kan onderkomt een nieuw stelsel Dat nieuwe werkelijkheid. verandert er De regelgeving ingrijpend. Op ondersteunen. meer en dan partner wensen dieRegelgeving uvoor hierbij kan ondersteunen. sche partner te verandert wensen die uwoningwaardering. hierbij kan steunen. Eentepartner die u tijdig waarschuwt bij nieuwe is al reden genoeg om een betrouwbare juridische komt een nieuw stelsel voor woningwaardering. Dat één gebied. Telkens moeten nieuwe keuzes gemaakt Onze advocaten en juristen volledig ontwikkelingen. En u vertelt hoehebben u kunt zich voorsorteren. partner te wensen die ueen hierbij kan ondersteunen. is al reden genoeg om betrouwbare juridische worden. Reden genoeg om een betrouwbare juridi-op toegelegd op het vastgoeden huurrecht. Wij Onze advocaten en juristen hebben zich volledig Onze advocaten hebben zich volledig toegelegd partner te wensen die u hierbij kan ondersteunen. sche partner te wensen die u hierbij kan ondersteunen. kunnen u dan ook met veel kennis van zaken toegelegd op het vastgoeden huurrecht. Wij het vastgoeden huurrecht. Wij kunnen u dan ookvolledig met De advocaten van Hielkema & co hebben zich Onze advocaten en juristen hebben zich volledig adviseren (en het moet u procederen) kunnen u dan ook met veelnamens kennis zaken veel kennis vanals zaken adviseren (envan als het moet natoegelegd op het vastgoeden huurrecht en overzien toegelegd op het vastgoeden huurrecht. Wij (ver) Onze en juristen hebben volledig Onze advocaten hebben zich volledig toegelegd op over zaken rond (ver)huur, (ver)koop, woonfraude, adviseren (en als het namens uzich procederen) uadvocaten procederen) over zaken rond (ver)huur, het mens gehele speelveld. Zijmoet kunnen u van dan ook solide kunnen u dan ook met veel kennis zaken toegelegd op het vastgoeden huurrecht. Wijmet het vastgoeden huurrecht. Wij kunnen u dan ook met huurprijzen, algemene huurvoorwaarden, overlast, over zaken rond (ver)huur, (ver)koop, woonfraude, koop, woonfraude, huurprijzen, algemene huurvoorkennis van zaken adviseren (en als het moet procederen) adviseren (en als het moet namens u procederen) kunnen u dan ook met veel kennis van zaken veel kennis van zaken adviseren (en als het moet narenovatie, bouw, projectontwikkeling en de huurprijzen, algemene huurvoorwaarden, overlast, huuroverlast, renovatie, bouw, projectontwikkeling overwaarden, zaken rond (ver)huur, (ver)koop, over zaken rond (ver)koop, woonfraude, adviseren (en als(ver)huur, het moet namens procederen) mens uregelgeving procederen) over ronduwoonfraude, (ver)huur, (ver) regelgeving rond de volkshuisvesting. renovatie, bouw, projectontwikkeling en de en dealgemene rond dezaken volkshuisvesting. prijzen, huurvoorwaarden, overlast, renovahuurprijzen, algemene huurvoorwaarden, overlast, over zaken rond (ver)koop, woonfraude, koop, woonfraude, huurprijzen, algemene huurvoorregelgeving rond(ver)huur, de volkshuisvesting. tie, bouw, projectontwikkeling en de projectontwikkeling regelgeving rond de renovatie, bouw, projectontwikkeling en de huurprijzen, algemene huurvoorwaarden, overlast, waarden, overlast, renovatie, bouw, Nieuw kantoor. Vertrouwde expertise. Vertrouwde expertise volkshuisvesting. regelgeving rond de volkshuisvesting. renovatie, projectontwikkeling en25 de en de regelgeving rond deop volkshuisvesting. Hielkema co isVertrouwde ontstaan in 2015 een afsplitsing Nieuw kantoor. expertise. Hielkema &&bouw, co kan bogen meeruit dan jaar ervaregelgeving rond de volkshuisvesting. vaninde van Unger Hielkema & co is van ontstaan in 2015 uitHielkema een Wij afsplitsing ring devastgoedpraktijk praktijk de volkshuisvesting. komen Vertrouwde expertise Nieuw kantoor. Vertrouwde expertise. Vertrouwde expertise advocaten. van de Unger Hielkema graag bijvastgoedpraktijk u langs voor eenvan kennismaking. Hielkema & co kan bogen op meer dan 25 jaar ervaring Hielkema cokan isVertrouwde ontstaan inexpertise. 2015 een25afsplitsing Nieuw kantoor. Hielkema &&co bogen op meeruit dan jaar erva- in advocaten. de praktijk van Wij komen graag bij u vaninde vastgoedpraktijk van Unger Hielkema &de covolkshuisvesting. is van ontstaan in 2015 uitHielkema een afsplitsing ring de praktijk de volkshuisvesting. Wij komen langs voor een kennismaking. advocaten. van de vastgoedpraktijk Unger Hielkema graag bij u langs voor eenvan kennismaking. advocaten.

Dé vastgoeden Dé vastgoeden huurrechtadvocaten huurrechtadvocaten DéBoelelaan vastgoeden HJ Amsterdam De 7, 1083 Dé vastgoeden huurrechtadvocaten De HJ Amsterdam Tel. Boelelaan 085 782 28 7, 201083 www.hielkemaco.nl huurrechtadvocaten Tel. 085 782 28 20 www.hielkemaco.nl De Boelelaan 7, 1083 HJ Amsterdam De HJ Amsterdam Tel. Boelelaan 085 782 28 7, 201083 www.hielkemaco.nl Tel. 085 782 28 20 www.hielkemaco.nl

Hielkema 014e pagina Aedes.indd 1

10-2-2016 13:55:55

Wat wij doen? NCCW ontzorgt als ICT dienstverlener meer dan de helft van alle corporaties in Nederland. Wij leveren ERP systemen en applicaties voor uw processen.

GELUIDSREDUCTIE OP LOOPGELUID IS MINIMAAL

Hoe doen wij dat? • Door naar u te luisteren • Met ervaren professionals • Met hart voor de sociale huursector • Een eigen SAAS centrum met uitwijk

Wat levert het u op? • Hogere klant(huurder)tevredenheid • Lagere kosten • Meer inzicht in uw dienstverlening • Zekerheid dat uw systeem altijd beschikbaar is

Kortom: U ontzorgen op ICT gebied Kijk op onze website voor meer informatie. Wilt u persoonlijk contact bel dan 036 539 13 93 of stuur een e-mail naar info@nccw.nl.

50%

GALERIJ VERHOGING Isorub: rubber met bijzondere isolatie PERFECTE GELUIDS-ISOLATIE GOEDE WARMTE-ISOLATIE VERBETERT DE TOEGANKELIJKHEID MAAKT DE GALERIJ WATERDICHT AANGENAME STROEFHEID GEEN VERKLEURINGEN VALBREKEND Virulyweg 1 7602 RG Almelo

www.nccw.nl

T +31 (0)546 - 850466 F +31 (0)546 - 828812

E info@pamalmelo.nl I www.pamalmelo.nl

Dag van het Huren

Zaterdag 1 oktober 2016 Woningcorporaties dragen al meer dan 150 jaar bij aan goed wonen in Nederland. Zij bieden 4 miljoen mensen in Nederland een huis. Maar liefst één op de drie huishoudens woont in een corporatiewoning. Maar hoe doen corporaties dat precies? En wát doen ze nu eigenlijk? Op zaterdag 1 oktober organiseren woningcorporaties in heel Nederland de tweede editie van de Dag van het Huren. Iedereen kan hier kennismaken met het dagelijkse werk van woningcorporaties. Ruim vijftig corporaties doen mee: zij organiseren activiteiten in wijken, dorpen en steden, waarbij ontmoeting centraal staat. Van een speeddate met de directeur-bestuurder, het inrichten van een gemeenschappelijke ruimte, en het openen van een vragenloket tot simpelweg bij de huurder langsgaan en hen bedanken: elke corporatie geeft een eigen invulling aan de Dag van het Huren. Ga naar www.dagvanhethuren.nu voor meer informatie en een overzicht van deelnemende corporaties bij u in de buurt.

Ga naar www.dagvanhethuren.nu voor meer informatie en een overzicht van deelnemende corporaties bij u in de buurt.

JURRIËN DECKERS ADVOCAAT BIJ WONINGCORPORATIE ACCOLADE

‘HUIDIGE AANSPRAKELIJKHEID IN DE BOUW IS OMGEKEERDE WERELD’ Met de nieuwe Wet Kwaliteitsborging voor het Waarom is nieuwe wetgeving Bouwen (WKB) wil minister Blok de kwaliteit van nodig? ‘Voor corporaties is het vooral van belang dat de bouw beter borgen. De wet zorgt onder meer de wet duidelijker regelt wie aansprakelijk voor verheldering van de aansprakelijkheid in het is voor gebreken in de bouw. De wet regelt ook dat de marktpartijen verantwoordelijk bouwproces. Een goede zaak, vindt Jurriën Deckers. worden voor de kwaliteitsborging in plaats ‘Het huidige systeem is de omgekeerde wereld.’ van de gemeenten. Vooral die wijziging krijgt laatste tijd veel publiciteit. (Naar aanleiHet is de bedoeling dat de WKB vanaf 1 januari 2017 de ding van een pilot in Den Haag waar de gestapsgewijs in werking treedt. meente wegens dreigend instortingsgevaar tek st : marjon van weersch

een bouwproject moest stilleggen. Redactie.) Voor de praktijk van corporaties is de betere verdeling van de aansprakelijkheid echter interessanter. In het huidige systeem is de aannemer na oplevering slechts beperkt aansprakelijk voor gebreken. En dat is eigenlijk een heel gekke situatie. Het risico en de aansprakelijkheid liggen nu onvoldoende bij de partij

opinie 21

die de fout heeft gemaakt. En dat is bepaald

reld dat een bouwer die woningen met fouten

wanneer de opdrachtgever een corporatie is.

geen stimulans voor verbetering van de kwa-

oplevert, zijn aansprakelijkheid kan ontlopen

Alleen is het dan geen dwingend recht. Beide

liteit van de bouw.’

door de opdrachtgever te verwijten dat die

partijen mogen er in een overeenkomst dus

onvoldoende toezicht heeft gehouden. Dit

van afwijken.’

Wat zegt de wet nu over gebreken en aansprakelijkheid?

leidt in de praktijk tot meer bouwfouten en

aannemer is ontslagen van de aansprakelijk-

Wat gaat er veranderen?

Leidt de wet ook tot een verbetering van de kwaliteit? Daar is het immers allemaal om begonnen.

heid voor gebreken die de opdrachtgever op

‘De definitie van een verborgen gebrek wordt

‘De huidige regelgeving geeft in feite een

het tijdstip van oplevering redelijkerwijs had

“een gebrek dat niet bij de oplevering van het

bonus op gebreken. Laat ik er wel bij zeggen

moeten ontdekken.” Zo staat het nu in het

opgeleverde bouwwerk is ontdekt en dat aan

dat de meeste bouwers ook nu een zo goed

Burgerlijk Wetboek. Dat wil zeggen dat vanaf

de aannemer kan worden toegerekend”.

mogelijk product willen leveren. Maar er zijn

het moment van oplevering de aannemer

Hierdoor is de aannemer dus aansprakelijk

bouwers die de verkeerde mentaliteit heb-

alleen nog aansprakelijk is voor verborgen

voor alle door hem veroorzaakte gebreken

ben. Met de invoering van de WKB zullen

gebreken. Dat zijn gebreken die de opdracht-

die niet in het proces-verbaal van oplevering

aannemers het in hun portemonnee gaan voe-

gever redelijkerwijs, ook met nauwlettend

staan. Minister Blok heeft dit goed geregeld.

len als ze fouten maken. Ze moeten extra

toezicht, niet had hoeven te ontdekken. Heeft

Daarmee zijn we af van dat geneuzel over de

kosten maken om gebreken achteraf te her-

de opdrachtgever een zichtbaar gebrek niet

vraag of de opdrachtgever nu wel of niet een

stellen. En dat kost altijd meer dan het in één

ontdekt, komt dat voor zijn eigen risico. Ook

gebrek door goed toezicht had kunnen ont-

keer goed doen. Ik verwacht dat de nieuwe

gebreken die onzichtbaar waren bij de ople-

dekken. Aanvankelijk wilde de minister de

wetgeving een flinke prikkel zal zijn om het

vering, maar die met een nauwlettend toe-

nieuwe

zicht wel ontdekt hadden kunnen worden,

laten gelden voor kopers en huurders. Maar

komen voor rekening van de opdrachtgever.

mede dankzij de inzet van Aedes is de re-

Je kunt je voorstellen dat hier veel discussie

geling verruimd. De verzwaarde aansprake-

over is. Het is natuurlijk de omgekeerde we-

lijkheidsregels voor aannemers gelden ook

‘Laat ik het even juridisch formuleren: “De

jarenlange juridische procedures.’

aansprakelijkheidsregeling

alleen

(nog) beter en in één keer goed te doen.’

opinie ERWIN ZWIJNENBURG BESTUURSVOORZITTER WOONKRACHT10

‘ LAAT BEWONER KIEZEN VOOR PERSOONLIJK OF DIGITAAL CONTACT’

Het afgelopen jaar kreeg Woonkracht10 steeds meer klachten van bewoners over de digitalisering van het mutatieproces. Erwin Zwijnenburg legt uit wat zijn corporatie van die ervaringen heeft geleerd. ‘Technische systemen zijn te leidend gemaakt in het contact met de bewoners.’ illustr atie : menno wit tebrood

De vraag is wat dat betekent voor de inrichting van ons werk. Wat is succesbepalend in de ogen van onze klanten? En hoe ziet de dienstverlening van onze corporatie er dan uit?

Persoonlijk contact In de huidige praktijk – ook bij onze corporatie – is de organisatie van onze dienstverlening vaak gebaseerd op (vermeende) kostenbesparing.

Neem

digitalisering

van

Onlangs hoorde ik het weer van een huurder.

mij een eyeopener om na te denken over ons

werkprocessen. Daarbij zijn technische sys-

‘Weet u wat ik van de corporatie verwacht?

werk. Ik realiseerde mij opnieuw hoe blij ik

temen en processen vaak leidend gemaakt.

Een goede, betaalbare woning in een nette

ben dat corporaties weer terug moeten naar

Zo heeft Woonkracht10 sinds één jaar het

buurt. Niet meer dan dat. Als u daarvoor

hun kerntaak. Dat komt immers overeen met

hele mutatieproces volledig gedigitaliseerd.

zorgt, ben ik helemaal happy.’ Eigenlijk heel

de wens van deze huurder: zorgen voor een

Als een huurder het huurcontract opzegt,

eenvoudig. En toch was die opmerking voor

goede, betaalbare woning in een nette buurt.

gaan we nu alleen nog in bijzondere gevallen

23 ‘De Rotterdamwet is geen tovermiddel, maar hij helpt wel.’ naar de woning voor een eindinspectie. Bijvoor-

MARCO PASTORS, DIRECTEUR NATIONAAL PROGRAMMA ROTTERDAM ZUID, IN HET TV-PROGRAMMA BUITENHOF.

beeld als we weten dat er extra onderhoud nodig is. Een nieuwe huurder kan het hele verhuurproces doorlopen zonder persoonlijk contact. Een deel van onze klanten vindt dat prima. Die zijn druk met hun werk en andere zaken en regelen het opzeggen van hun woning graag digitaal. Zo zijn er ook nieuwe huurders die een voorinspectie van hun nieuwe woning niet nodig vinden. Maar een grote groep mensen heeft wel behoefte aan persoonlijk contact en een bezoek. Ouderen bijvoorbeeld. Of anderen die moeite hebben met de digitalisering van de samenleving. Inmiddels zijn dat in Nederland naar schatting circa 2 miljoen mensen. Het afgelopen jaar kregen we steeds meer klachten van bewoners over de digitalisering van het mutatieproces. Bijvoorbeeld omdat er in hun nieuwe woningen problemen bleken te zijn. Het huis was bijvoorbeeld niet netjes achtergelaten. Of men vond het prettig om een gezicht van de corporatie te zien, om iemand de hand te kunnen schudden. Maar onze werkwijze was door het systeem geregeld. Niet de wens van de klant bepaalde naar welke woning wij nog gingen kijken, maar het digitale proces. Dat gaan we nu weer in balans brengen. De klant kan dan zelf kiezen voor digitale afwikkeling of voor meer persoonlijk contact. Zo simpel kan het zijn om de klant echt centraal te stellen. En dat als vertrekpunt te nemen bij de inrichting van processen en de digitalisering ervan. Dan is digitalisering faciliterend in plaats van leidend.

Brandjes blussen Woonkracht10 wil sociaal en zakelijk in balans

‘Een persoon zonder werk, met ernstige financiële problemen en een relationele crisis, kán psychische problemen ontwikkelen. Als een medewerker schuldhulpverlening dit signaleert, is het belangrijk dat hij die informatie deelt met andere instanties.’ LIESBETH SPIES, VOORZITTER VAN HET AANJAAGTEAM VERWARDE PERSONEN, OP WWW.SOCIALEVRAAGSTUKKEN.NL.

‘Ketensamenwerking vereist openheid, vertrouwen in elkaar en vooral: durven loslaten. Als opdrachtgever niet stiekem denken dat jij het beter weet.’ ROB VAN DEN BROEKE, DIRECTEURBESTUURDER WONINGCORPORATIE QUAWONEN, OP ZIJN BLOG.

‘Een sympathiek idee. Het is een nieuwe variant op de hospita van vroeger die met kamerverhuur iets bijverdiende. En het sluit mooi aan bij de WMO en het idee van de participatiesamenleving.’ RINA BEERS, BELEIDSMEDEWERKER VAN DE FEDERATIE OPVANG, OVER HET AMSTERDAMSE PROJECT ONDER DE PANNEN, WAARBIJ MENSEN TIJDELIJK EEN KAMER VERHUREN AAN EEN DAKLOZE, IN HET REFORMATORISCH DAGBLAD.

zijn. We willen ons in onze bedrijfskosten kunnen meten met de besten in de sector, maar ook zichtbaar zijn en gewaardeerd worden op onze volkshuisvestelijke bijdragen. De ervaringen van afgelopen jaar nodigen ons uit om de digitalisering van onze klantprocessen meer in balans te brengen met wat de klant wil. En ja, dat zal misschien wat meer werk opleveren. We zullen weer meer bij klanten op bezoek gaan en voor- en na-inspecties doen. Maar als ik dat afzet tegen de vele brandjes die we nu moeten blussen omdat klanten niet tevreden zijn, maak ik mij over dat extra werk geen zorgen. Sterker, dit zal tijd opleveren.

‘De hoge hypotheekschuld is een extra bron voor de beweeglijkheid van de Nederlandse economie, met hoge toppen en diepe dalen. Daar zullen we wat aan moeten doen door een woningmarkt te krijgen die minder op schuld is gebaseerd.’ KLAAS KNOT, PRESIDENT VAN DE NEDERLANDSCHE BANK, OP RTL Z-TV.

THIS IS NEZZT

NEZZT bouwt dynamisch, met ruimte om te kiezen voor verandering, verplaatsing of zelfs volledige teruggave. NEZZT groeit dus mee met de samenleving of krimpt als dat noodzakelijk is. De volgende stap in wonen, met ongekende mogelijkheden. Eindeloos aanpasbaar en blijvend inzetbaar. Klaar voor de volgende bewoner, klaar voor de volgende levensfase, klaar voor de volgende locatie. Dit is het nieuwe wonen. THIS IS NEZZT.

NEZZT.NL

opdrachtgeverschap 25 tek st : marjon van weersch

SAMENWERKEN IN DE BOUWKETEN

‘BETER, LEUKER, SNELLER EN GOEDKOPER’ Als een corporatie zich meer met het eindresultaat en minder met het uitvoeringsproces bezighoudt, zijn de kosten lager en de resultaten beter. Bij de Sleutels en bij Domijn zijn ze overtuigd van de meerwaarde van deze andere vorm van samenwerken in de bouw. De ervaringen van twee corporaties en twee van de marktpartijen waarmee zij op deze manier samenwerken.

Regisserend opdrachtgeverschap, resul-

aannemer die de klus voor de laagste prijs meende te kunnen klaren,

taatgericht werken met marktpartijen. Het

kreeg de opdracht. De focus lag volledig op de prijs en niet op de kwali-

zijn verschillende benamingen voor een nieu-

teit van het beoogde eindresultaat. De samenwerking begon pas nadat

we manier van samenwerken van corporaties

een prijsovereenkomst was bereikt.’ Dennis Strikker, teamleider Vast-

met bouwpartijen. De kern van die aanpak is

goedbeheer bij corporatie Domijn in Enschede. ‘De uitvoerende partij-

dat de corporatie als opdrachtgever zich meer

en keken dus ook alleen naar de prijs en dachten vrijwel niet mee over

met het eindresultaat bezighoudt en minder

de uiteindelijke prestatie. De kennis en kunde van de marktpartijen

met het uitvoeringsproces. Waarom is deze

werd daarmee eigenlijk totaal niet benut.’ Ondertussen gaan de techni-

vernieuwing nodig? Corporaties geven al de-

sche ontwikkelingen in de bouw de laatste jaren zo snel dat corporaties

cennialang opdrachten aan aannemers en an-

die nauwelijks kunnen bijbenen, zeggen de twee corporatiemensen.

dere marktpartijen om huizen te bouwen en te

De Vrij: ‘Het is ook niet ons dagelijks werk: bouwen en verbouwen.

renoveren. Wat was er mis met die traditione-

Onze hoofdtaak is het beheer van woningen. Strikker: ‘Neem de speci-

le manier van samenwerken? Nicole de Vrij,

alistische ontwikkelingen in duurzaamheid, die kan een corporatie on-

gebiedsontwikkelaar bij de Sleutels in Leiden:

mogelijk allemaal bijhouden.’ Wat een professionele corporatie wel

‘Voorheen schreven wij samen met adviseurs

kan, is aangeven wat ze wil en dat vastleggen in prestatie-eisen voor de

gedetailleerde bestekken en projectplannen

marktpartijen . En die bepalen dan zelf hoe ze hun kennis en kunde in-

en stuurden die naar meerdere aannemers. De

zetten om dat einddoel te realiseren.

De Sleutels

De Sleutels (7.000 woningen) in Leiden is net klaar met twee grootschalige onderhoudstrajecten. Een wijkverbetering van 430 woningen in Tuinstadwijk en een renovatie van 77 eengezinswoningen in Hoeken, Oorden, Plaatsen en Zijden, kortweg HOPZ. ‘Beide projecten hadden we met een traditionele samenwerking nooit zo groots kunnen aanpakken, zegt Nicole de Vrij. De Sleutels heeft met zeven aannemers kennismakingsgesprekken gevoerd. De partijen die de opdrachten kregen hadden de beste plannen en visie op de opgave. Heembouw is één van die partijen. Al in het voortraject zat De Vrij met het bedrijf aan tafel. ‘In plaats van met adviseurs te overleggen

mer gooien.’ Vanaf de selectie van het scenario

over werkzaamheden die ze niet zelf zouden uitvoeren, konden we

waarmee we gaan werken tot aan de afronding

nu vanaf het begin de kennis van de aannemer gebruiken.’ Zo ontwik-

monitoren we de kwaliteit. We gaan uit van

kelden ze samen de integrale renovatie in HOPZ, legt Martien Aker-

continuïteit, maar als de partner geen kwaliteit

boom, hoofd Planontwikkeling Wonen bij Heembouw uit. In 15 werk-

meer levert, stoppen we. Dat geldt voor de

dagen kregen de eengezinswoningen nieuwe daken, gevels, kozij-

samenwerking met Heembouw en voor die met

nen, badkamers, keukens en toiletten. En ging het energielabel naar

andere partners, zoals Ballast Nedam en Dura

A. ‘Het is een heftige ingreep, maar dan ben je voor jaren klaar’, zegt

Vermeer.’ De Sleutels spreekt hiervoor kritische

De Vrij. ‘Als we de HOPZ niet als regisserend opdrachtgever hadden

prestatie-indicatoren (kpi’s) af. Bijvoorbeeld

aangepakt, zouden we alleen het achterstallig onderhoud planmatig

over tijdige oplevering. In HOPZ moest bijvoor-

hebben uitgevoerd. Het ene jaar het dak vervangen en het volgend

beeld minimaal 95 procent van de woningen op

jaar schilderen. Daarbij werd veel minder gelet op de kosten voor de

tijd opgeleverd worden. Uiteindelijk was 100

langere termijn.’ In deze nieuwe manier van samenwerken, voel je je

procent op tijd klaar. De aannemer moest

samen verantwoordelijk voor het bereiken van het eindresultaat, zeg-

samen met de corporatie zorgen voor voldoen-

gen De Vrij en Akerboom. Bij keuzes kijk je naar de gevolgen voor de

de draagvlak bij de bewoners voor de plannen.

onderhoudskosten op de lange termijn.

En de uiteindelijke tevredenheid van de bewo-

‘Omdat we vanaf het begin samenwerken aan een gemeenschappe-

ners moest gemiddeld een 7,5 bedragen. Met

lijk einddoel hebben onze co-makers ook meer begrip voor elkaar’,

een 8,7 is dit in de praktijk ruim behaald.

zegt Akerboom. Een stukadoor werkt niet langer aan de hand van één

Zowel de renovatie van Tuinstadswijk als van

geïsoleerd bestekonderdeel. Hij werkt nu met de tegelzetter, de elek-

HOPZ zijn ‘bewezen succesvol’, zegt De Vrij.

tricien en de loodgieter samen aan het resultaat. De tegelzetter kan

De bewoners zijn erg tevreden. Samen met

aan de stukadoor laten zien waarom de wand vlak moet zijn. Vroeger

Heembouw heeft de corporatie hen vanaf het

sprak de tegelzetter de uitvoerder aan: Hee, aannemer, de stukadoor

begin bij de plannen en de uitvoering betrok-

heeft zijn werk niet goed gedaan, los het even op!’

ken. In klankbordgroepen en bij bezoeken aan

foto : ol af kr a ak

de modelwoningen waarbij de aannemer uitge-

BEWEZEN SUCCESVOL

breid vertelde wat er ging gebeuren. Vooral de

Werken als regisserend opdrachtgever betekent loslaten, zegt De

snelle doorlooptijd is voor bewoners plezierig.

Vrij. ‘Onze opzichter komt niet meer in de woning om de timmerman

Voor de corporatie is die snelheid bovendien

de opdracht te geven ergens nog een extra latje tegenaan te zetten.

kostenbesparend. Ook hoeven er geen externe

‘Maar dat wil niet zeggen dat we alles over de schutting van de aanne-

adviseurs meer betaald te worden. De Sleutels werkt nu nog slechts met één adviseur: de kostendeskundige die de aannemersbegroting

ROUTEPLANNER OPDRACHTGEVERSCHAP

beoordeelt. En de samenwerking met de marktpartijen is constructiever en ook daardoor ef-

Op Aedes.nl is meer informatie te vinden over regisserend opdrachtgeverschap.

fectiever, zeggen De Vrij en Akerboom. De

Bijvoorbeeld de Routeplanner Opdrachtgeverschap (ROP), een vragenlijst die

doelstellingen van de Sleutels bij deze vorm van

Aedes ontwikkelde met de TU Delft en die corporaties ondersteunt bij het

samenwerken met marktpartijen zijn niet mals:

invoeren van deze vorm van samenwerken. Zie Aedes.nl, zoekterm ROP.

beter, leuker, sneller en goedkoper. ‘Vooralsnog slagen we er in om die gezamenlijk te halen’, zeggen De Vrij en Akerboom.

opdrachtgeverschap 27

De bewoners gaven gemiddeld een 8,7 voor het verloop van de renovatie

We evalueren de samenwerking jaarlijks op acht punten

opdrachtgeverschap 29

Domijn

Domijn in Enschede (16.000 woningen) besteedt inmiddels al 90 procent van het onderhoud uit via prestatiecontracten en resultaatgericht werken met de markt. Teamleider Vastgoedbeheer Dennis Strikker gelooft in deze manier van werken. ‘De traditionele samenwerking was gebaseerd op wantrouwen. De corporatie maakte een bestek en de marktpartijen gingen vervolgens op zoek naar gaten in dat bestek om de goedkoopste in de aanbesteding te zijn. Wij wilden dat omdraaien naar een markt van vertrouwen.’ Geas Energiewacht, leverancier van energieproducten en diensten, is één van de bedrijven waarmee Domijn samenwerkt. Het bedrijf verzorgt onder meer de cv-ketel in de woningen van de corporatie. Een jaar of vijf geleden gingen commercieel directeur Rob Geerdink en Strikker om de tafel zitten. Zij vroegen zich af of zaken niet anders, slimmer en sneller aangepakt konden worden. Ze vertellen hoe het technisch installatiebeheer er toen uitzag. De corporatie schreef precies voor welke ketels er moesten komen. Als een bewo-

INTERN VERTROUWEN

ner een klacht had stuurde Domijn een onderhoudsmonteur van Geas erop af. Die constateerde dan bijvoorbeeld een kapotte warmtewisselaar: geen

Beter, leuker, sneller en goedkoper. Bij de

onderdeel van het onderhoudscontract. Domijn stuurde dan een ander be-

Sleutels en Domijn zijn ze overtuigd van de

drijf voor die warmtewisselaar. Met de kans dat de achterliggende oorzaak

meerwaarde van regisserend opdrachtgever-

van de storing niet direct verholpen werd. En de zekerheid dat de bewoner

schap. Maar in de corporatiebranche komt

een paar dagen in de kou zat. Strikker: ‘Met onze kennis van zaken bekeken

deze nieuwe vorm van samenwerken nog

wij de ketels puur volgens de planmatige onderhoudsregels. Een ketel hoort

maar moeizaam van de grond. Waar ligt dat

in de regel 18 jaar mee te gaan, punt uit.’ Vervolgens maakten Domijn en Ge-

aan? ‘Je geeft een deel van je macht weg’,

as samen een plan waarbij het bedrijf de vrijheid en volledige verantwoorde-

zegt De Vrij. ‘Het vraagt een omslag in het

lijkheid kreeg voor de verwarmingsinstallaties. In principe voor een periode

denken bij de corporaties. Ook van de opzich-

van 18 jaar. Voor een van te voren vastgesteld bedrag. Geerdink: ‘De eerste

ters. Zij zijn niet meer bezig met het goed- of

jaren hebben wij meteen al veel ketels vervangen. We wilden af van dat hoge

afkeuren van het werk van opdrachtnemers,

storingspercentage van 53 procent.’ Inmiddels is het storingspercentage al

maar hebben een meer adviserende rol.’ En

verlaagd onder de 40 procent. ‘Veel lager dan het gemiddelde’, zegt Strikker.

dat leidt soms tot angst over het voortbestaan

Geas bepaalt nu zelf het type ketels. ‘Soms zijn die duurder, maar wel beter. ’

van je eigen baan, vult Strikker aan. ‘Wij schreven vroeger aan de schilder voor welke

KENNIS

kwast hij moet gebruiken en legden dat gede-

De nieuwe samenwerking heeft geleid tot ‘significant’ lagere kosten voor de

tailleerd vast in uitgebreide bestekken. Die

corporatie zegt Strikker. Daarnaast is de klanttevredenheid fors gestegen.

werkzaamheden verdwijnen.’

Voorheen belde 65 procent van de bewoners jaarlijks met een klacht over de

Bij beide corporaties onderschrijft de directie

ketels, nu doet 33 procent dat. ‘We geven dus minder geld uit en de bewoners

de visie van de nieuwe vorm van samenwer-

zijn tevreden. Dat is waar je het als corporatie voor doet.’ Domijn gebruikt de

ken. En dat is essentieel. Strikker: ‘We vragen

kennis van de marktpartij ook bij de verduurzaming van haar woningbezit.

en geven vertrouwen aan de marktpartijen.

Samen kijken ze naar de beste oplossingen om bijvoorbeeld het gasverbruik

Dat werkt alleen maar als er intern in de cor-

in woningen te verlagen. Inmiddels zijn er op de daken van vier flatgebou-

poratie ook vertrouwen bestaat in deze nieu-

wen gasabsorptie-units geplaatst. Zo’n warmtepomp verwarmt met warmte

we rol voor corporaties.’

uit de buitenlucht. ‘Het leidt tot een besparing van 30 procent’, zegt Geerdink. Kan je bij dit resultaatgericht samenwerken ook teveel vertrouwen aan marktpartijen geven? Daar denken we echt wel over na, zegt Strikker. Het is niet zo dat Domijn voor 18 jaar een contract tekent en de prestaties tusseneen stoplichtconstructie. Als de gewenste kwaliteit niet geleverd wordt, stoppen we ermee. Zo evalueren we jaarlijks op acht belangrijke punten, waaronder de veiligheid, de duurzaamheid, de klanttevredenheid en de storingspercentages.’ Die evaluaties vormen voor Geas ook een prikkel om voortdurend op een innovatieve manier te blijven werken, zegt Geerdink.

foto : indr a simons

tijds niet meet. ‘Natuurlijk borgen we dat. Het contract bevat van onze kant

Nieuwste innovatie op isolatiegebied

Vloerisolatie van Neopixels® levert meer huurpunten op

TRIPLE HR PREMIUM

Goed geïsoleerde woningen zijn energiezuinig en leveren woningcorporaties extra huurpunten op. Naast spouwmuurisolatie en bodemisolatie biedt Neopixels® nu vloerisolatie, een nieuwe innovatie op dit gebied. Een hoge isolatiewaarde, een lagere energierekening voor huurders, een gunstige levenscyclus, topinstallateurs en maatschappelijk verantwoord: we zetten alle voordelen voor u op een rijtje. Wat is Neopixels® Vloerisolatie? Neopixels® Vloerisolatie is bedoeld om houten vloeren en betonvloeren te isoleren. Het wordt bevestigd aan de onderkant van een houten of betonnen begane-grondvloer. Naast grijze EPS-parels bevat het systeem een micro-geperforeerde aluminiumreflectiefolie met een aantal ventielen. Met een speciaal ontworpen vulpistool worden de parels door de ventielen in een dampdoorlatende matrasfolie geblazen. Zo ontstaat een stevig matras liggend op de aluminiumreflectiefolie, dat aan de onderkant van de vloer bevestigd is. Alle materialen zijn dampopen. Neopixels® Vloerisolatie is ontwikkeld in het Neopixels Innovation Centre en is gepatenteerd. Na het aanbrengen van de vloerisolatie is het eenvoudig om nog leidingen aan te brengen. Hoge isolatiewaarde Neopixels® Vloerisolatie heeft een zeer hoge isolatiewaarde. Dat komt onder andere door het gebruik van grijze EPS-parels, die zich onderscheiden door hun vorm en het grafietgehalte. Grafiet reflecteert warmte, waardoor de isolatiewaarde twintig procent hoger is dan traditionele isolatiematerialen. Lagere energierekening voor huurders Dankzij de hoge isolatiewaarde is de woning met vloerisolatie direct een stuk beter geïsoleerd. Prettig voor de huurders, want dit betekent voor hen een lagere energierekening. Ook hebben zij geen last meer van tocht vanuit de kruipruimte. Circulair systeem Neopixels® Vloerisolatie is op een eenvoudige manier, zonder veel energieverbruik, voor honderd procent te recyclen of te hergebruiken. Bij end of life van een woning kan Neopixels het volledige recyclingproces voor u verzorgen. Neopixels heeft een zeer gunstige levenscyclusanalyse, oftewel LCA. Dat blijkt uit de Carbon Footprint uitgevoerd door SGS INTERON. Topinstallateurs Neopixels werkt met een selecte groep topinstallateurs die aan strenge eisen moet voldoen. De Neopixels Academy leidt uitvoerders op om de isolatiewerkzaamheden correct uit te voeren. Ook de kwaliteit van het product wordt voortdurend gecontroleerd. Maatschappelijk verantwoord Maatschappelijk verantwoord ondernemen en bewust isoleren spelen een grote rol. MVO zit bij Neopixels niet alleen in producten en materialen, maar ook in het creëren van duurzame werkgelegenheid. Het assembleren van de aluminiumreflectiefolie wordt bijvoorbeeld gedaan door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Zo wil het bedrijf een steentje bijdragen aan de maatschappij.

Neopixels® Vloerisolatie betonvloer Rc 4,27 m2 K/W

Neopixels® Vloerisolatie houten vloer Rc 3,95 m2 K/W

Spouwmuuren bodemisolatie Voor corporaties die hun woningen maximaal willen isoleren, zijn ook Neopixels® Spouwmuurisolatie en Bodemisolatie serieuze opties. Spouwmuurisolatie isoleert de muren van de woning. Bodemisolatie isoleert de vloer van de begane grond en verbetert de luchtvochtigheid in de kruipruimte. U bespaart hiermee optimaal energie en het woongenot wordt aanzienlijk vergroot. www.neopixels.nl - 024-324 15 70

Vloerisolatie biedt uitsluitend voordelen voor corporaties én huurderss Neopixels® Spouwmuurisolatie

Neopixels® Bodemisolatie

www.neopixels.nl

mensen en wonen 31 tek st : wout sorgdr ager

foto : jeroen van kooten

‘ HET IS HAAST EEN BUNKER’

ANNA DE VRIES (38) en ARJAN VAN

Arjan: ‘En we waren de eerste. De allereerste! ik en mijn dochter CJ. In januari wonen we

DIJK (41) kregen in mei 2016 als eerste

In oktober kregen we de toewijzing en in novem- hier met zijn vieren. Dan krijgen we een baby.

van woningcorporatie Lefier de sleutel

ber begonnen ze met bouwen. Het duurde nog De babykamer staat al vol met babyspullen. Als

van een nieuwe aardbevingsbestendige

wel een paar maanden voor het klaar was. We je dat op een rijtje zet: een nieuw huis, CJ gaat

huurwoning in Sappemeer.

gingen zeker twee keer per week kijken. En in september naar een nieuwe school, en dan in de woning is aardbevingsbestendig en extreem januari de baby. Spannend.’

Anna: ‘We woonden eerst op klein flatje

energiezuinig. In de flat maakten we nog een bes- Arjan is freelance geluidstechnicus voor bands

met twee kleine slaapkamers. Dat was voor mij

te aardbeving mee. Die gaf scheuren in de kelder- als Melrose en King of the World. Hij is zeker zo’n

en mijn dochter net genoeg. Toen we gingen

muur, dwars door de bakstenen. Dat was heftig. 200 avonden ergens in het land: ‘Ja, Sappemeer is

samenwonen, bleek het veel te klein. De muren

Deze woning kan een aardbeving aan. De buiten- dan vaak ver weg. Maar ik ben hier geboren en

kwamen op me af. Toen kregen we lucht van

muur is bijvoorbeeld ruim 50 centimeter dik. Het getogen. Sappemeer is toch echt een dorp met

deze huizen. We stortten ons er vol op. De

is haast een bunker. En dankzij de zonnepanelen een dorpsgevoel.’

inschrijving werd midden in de nacht geopend.

krijgen we op mooie dagen geld terug.’

We hebben toen de wekker gezet.’

Anna: ‘We wonen hier nu met zijn drieën, Arjan,

TEVREDEN HUURDERS EN MINDER ONDERHOUDSLASTEN Woonlasten betaalbaar houden voor huurders is een van de speerpunten van Dura Vermeer Vastgoed Service. Wij leveren hier een bijdrage aan door het beperken van de onderhoudslasten in dagelijks- en mutatieonderhoud. Onze service en dienstverlening is een mind set van waaruit wij werken. Ons doel is een expertise partner

DURAVERMEERVASTGOEDSERVICE.NL

te zijn op gebied van vastgoedonderhoud met als resultaat hogere klanttevredenheid bij huurders. Wij stellen onszelf graag aan u voor. Mail Marion van der Put: m.v.d.put@duravermeer.nl of bel: 06-53 80 82 27.

‘ Wat heeft die klant nodig als we zijn huis aanpakken?’

goedemorgen… 35 tek st : tanja copal

foto ’ s : mark weemen

TREES VAN HAARST Corporatiebestuurder van Patrimonium woonservice

MENSEN GOED LATEN WONEN EN JE BEDRIJF GOED LEIDEN. DAAR IS DE CORPORATIEBESTUURDER VERANTWOORDELIJK VOOR. WE ETEN BESCHUIT MET AARDBEIEN OP HET SFEERVOLLE DAKTERRAS VAN TREES VAN HAARST IN HARTJE UTRECHT.

Het ochtendzonnetje schijnt op haar gezicht. Trees van Haarst, sinds zeven maanden bestuurder van Patrimonium woonservice in Veenendaal, vertelt hoe ze tijdens haar studie psychologie vijf jaar lang werkte als vrijwilliger in een opvanghuis voor mishandelde vrouwen en kinderen in Utrecht. Het vormde haar: ‘Ik heb van dichtbij, heel persoonlijk gezien wat het betekent om niks te hebben. Als je geen eten hebt, lach je toch minder snel. Als je niet geslapen hebt in je eigen bed en vervolgens wakker wordt in een huis vol angst, dan sta je anders in het leven. Ik besefte toen hoe belangrijk het is om een thuis te hebben en je veilig te voelen. De ervaringen die ik daar als achttienjarige opdeed, hebben mijn loopbaan bepaald.’ Volkshuisvesting en sociale zaken kleuren vervolgens haar carrière. Na haar studie komt ze te werken bij de Stichting Jongerenhuisvesting in Utrecht. Ze werkt vervolgens bij diverse grote gemeentes op het sociale vlak. Onder andere als directeur Werk, Zorg en Inkomen bij de gemeente Eindhoven. In 2009 stapt ze over naar woningcorporatie Portaal in Utrecht. In eerste instantie als regiodirecteur en daarna als directeur Advies en Services, met onder andere de staf en ondersteunende afdelingen. Van Haarst: ‘In die laatste functie miste ik de klant. Ik wil graag op een heel directe manier verschil kunnen maken.’ Dan wordt ze in 2015 benaderd door Patrimonium woonservice in Veenendaal, waar ze nu sinds zeven maanden bestuurder is.

goedemorgen…

PROFIEL TREES VAN HAARST (56)

NIET VOOR ONSZELF Ze vertelt snel, veel en energiek: ‘Mijn missie is om van Patrimonium woonservice een echt

Functie: Directeur-

klantgedreven organisatie te maken. Ik trof een

bestuurder van Patrimonium

corporatie waar heel veel al goed ging. Toch

woonservice, 7.600

zie ik ook ruimte om zaken verder te verbete-

woningen in Veenendaal

ren. In mijn optiek zijn we een publieke organi-

Verdient: 126.500 euro

satie. We zijn er niet voor onszelf, we zijn er

bruto per jaar

om betekenis te hebben voor onze bewoners. Veenendaal heeft in een aantal wijken te

Auto: Geen Opleiding: Psychologie

maken met grootstedelijke problematiek. Ook

aan de Universiteit van

daarom moeten we de goede dingen goed

Utrecht

doen, de juiste middelen inzetten waar dat bij een renovatie. Wat heeft die klant nodig als

Thuissituatie: Alleenstaand, dochter van 16 Nevenactiviteiten:

we zijn huis aanpakken?’ In dat licht is ook de

Geen

nodig is. In onze dienstverlening, maar ook

betaalbaarheid van de huurwoningen een belangrijk thema voor Patrimonium woonservice. Na veel gesprekken met medewerkers en stakeholders deelde ze haar waarnemingen van de eerste 100 dagen. Van

urgentie om te veranderen ontbreekt. Maar dat

Haarst: ‘Dat resulteerde in een 100-weken-programma, waarin we op

is wel nodig. Om financieel gezond te blijven

een aantal onderwerpen gaan veranderen. Meer van buiten naar binnen

en goed om te gaan met de regulering vanuit

kijken. Ik heb een nieuw adagium geïntroduceerd: Mensen, Wonen,

het Rijk zullen we ook bij Patrimonium woon-

Samen. In die drie woorden zit voor mij veel besloten. Met Mensen doel

service meer moeten gaan doen met minder

ik op klanten en medewerkers. In Wonen zit ons vastgoed en het beheer

mensen. Ik ben een groot pleitbezorger van

ervan en Samen behelst de interne samenwerking tussen collega’s en de

efficiënt werken: slank en slim. Dat brengt

externe samenwerking met onze belanghebbenden.’

onzekerheid met zich mee. Die onzekerheid combineren met plezier in je werk en tóch

VERANDEREN

veranderen, daar draait het om.’

De fotograaf hangt uit het bovenraam voor een mooie foto. Wel zachtjes

Haar eigen benoeming is voor vier jaar: ‘Dat

doen, vraagt Van Haarst. Het is pas acht uur ’s ochtends en in de kamer

vind ik een goede zaak. Na die periode overzie

daarnaast slaapt haar zestienjarige dochter uit. Ze vervolgt: ‘Ik vind dat

ik met de raad van commissarissen wat ik be-

we ons in deze sector soms wel heel comfortabel voelen. Het gevoel van

reikt heb. Dan maken we de keuze of we samen doorgaan. Om van een vaste baan naar een bestuursfunctie voor vier jaar over te stap-

‘ Onzekerheid combineren met plezier in je werk en tóch veranderen, daar draait het om’

pen, is voor mij best een afweging geweest. Toch sta ik er helemaal achter dat deze beweging nu in corporatieland is ingezet. Daarmee geef ik ook het voorbeeld bij Patrimonium woonservice. Ik laat zien dat het goed is om je na een aantal jaren af te vragen of je nog past in je functie. Dat houdt je scherp.’ Het is tijd om af te sluiten en te gaan. Van Haarst ruimt snel de ontbijtboel op en pakt de fiets naar Utrecht CS. Met een beetje haasten redt ze de trein en is ze nog op tijd voor haar eerste afspraak in Veenendaal.

DE NIEUWE MAATSTAF VOOR HELLENDE DAKEN ◊ Uniek digitaal dakdossier ◊ Kwaliteitsnormering* ◊ KOMO-procescertificaat ◊ Garantiecertificaat voor 15 jaar Daksysteemgarantie PLUS is een product van de Stichting Dakmeester, de kwaliteitsspecialisten in hellende daken. Samen met onze garantiepartners Monier, Velux en Unilin geven wij garantie op materialen, functionaliteit en arbeid. De systeemgarantie wordt nu ondersteund door een uniek digitaal bouwdossier en geldt voor maar liefst 15 jaar!

* KOMO - BRL 1513 - De Dakatlas

Stichting Dakmeester is het landelijk netwerk van KOMO-gecertificeerde dakdekkers en producenten van hellende daken. Voor meer informatie over Daksysteemgarantie PLUS zie www.dakmeester.nl

Onze garantiepartners

‘BEWUST EN ONBEWUST DOEN CORPORATIES HIER VEEL AAN’

RADICALISERING SIGNALEREN

achter de voordeur 39 tek st : l atifa vonk

illustr aties : trik

Woningcorporaties zitten in het hart van wijken en komen regelmatig achter de voordeur bij bewoners. Daardoor hebben ze een bijzondere positie: vaak pikken ze in een vroeg stadium signalen op die wijzen op schulden, verwaarlozing en â&#x20AC;&#x201C; nu heel actueel â&#x20AC;&#x201C; radicalisering. Maar waar begint en stopt de rol van corporaties als het gaat om dat signaleren van radicalisering?

‘Wat kunnen jullie doen bij signalen van radicalisering?’ Die vraag stelde de gemeente Den Haag in 2014 aan corporatie Haag Wonen.

‘Corporaties zijn aanspreekbaar voor ouders die zich zorgen maken’

‘Wij zijn de ogen en oren in de buurt, zegt Els van der Schans, manager Wonen en Wijken. ‘Onze wijkbeheerders en beheerconsulenten lopen door de wijken en komen achter de voordeur. We letten daarbij op veel dingen, zoals vervuiling, eenzaamheid, woonoverlast en mensen die minder zelfredzaam zijn. Sinds de vraag van de gemeente letten we ook specifiek op signalen die kunnen duiden op radicalisering.’ De buitendienstmedewerkers van de corporatie kregen vanuit de gemeente een training over wat radicalisering nou precies is en hoe je het kunt herkennen. Maar het daadwerkelijke signaleren van radicalisering is nog niet zo uitenkant makkelijk, merkten Van der Schans en haar collega’s: ‘Aan de b kun je niet zien wat er in het hoofd van iemand omgaat. Zou iemand bijvoorbeeld radicale uitspraken doen als hij echt iets te verbergen heeft?’

PUBER OF RADICAAL? Dat is inderdaad lastig, zegt Jolijn Broekhuizen, onderzoeker bij het Verwey-Jonker instituut. ‘Veel gemeenten en professionals worstelen met die vraag: wanneer heb je te maken met een puberende jongere en wanneer met een geradicaliseerde jongere?’ Broekhuizen ziet dat veel gemeenten hard bezig zijn met op- en uitbouwen van netwerken van partners die hen kunnen helpen radicalisering in een zo vroeg mogelijk stadium te signaleren – en dit is na de aanslagen in diverse Europese steden alleen maar urgenter geworden. In zo’n netwerk zitten bijvoorbeeld jeugdzorg, welzijnsorganisaties, onderwijs, politie en soms dus ook corporaties. De regie ligt nadrukkelijk bij de gemeenten. Een aantal gemeenten, zoals Den Haag en Nijmegen, zorgt ervoor dat medewerkers van die netwerkorganisaties een training krijgen om in zo’n vroeg mogelijk stadium ronselpraktijken en radicalisering van individuen, meestal jongeren, te herkennen. Broekhuizen: ‘Signalen kunnen zijn: een jongere die ineens andere vrienden krijgt, tegen zijn ouders zegt dat ze geen vrome moslims zijn, vindt dat geweld te verantwoorden is, niet meer naar school gaat en zich meer gaat afzonderen.’

NIET-PLUISGEVOEL Die signalen klinken niet als zaken die corporaties direct kunnen oppikken. Toch kunnen zij een belangrijke rol spelen, meent Broekhuizen. ‘Jullie komen achter die voordeur en kunnen opmerken wat er speelt en jullie zijn makkelijk aanspreekbaar door ouders die zich zorgen maken.’ Haag Wonen gaat na drie maanden op huisbezoek bij nieuwe bewoners om te vragen hoe de woning bevalt en of alles naar wens is. De bezoekende wijkbeheerder luistert daarbij ook altijd naar zijn ‘niet-pluisgevoel’. Dat werk is niet anders geworden, al letten medewerkers sinds de training ook specifiek op signalen die kunnen duiden op radicalisering. Denken medewerkers van Haag Wonen iets te zien dan ondernemen ze zelf geen actie, maar melden het bij Van der Schans. Zij zet de melding weer door naar de gemeente (zie kader). Dat is tot op heden één keer

achter de voordeur 41

Een vermoeden… en dan? Wat doe je precies bij een vermoeden van radicalisering? Onderneem vooral niet zelf actie. Als je een melding wilt doen is het belangrijk voorgekomen. Het blijft moeilijk om echt te

om de weg goed te weten in de eigen corporatie en in de gemeente.

duiden wat je ziet, merken Van der Schans en

Bij sommige corporaties, zoals Haag Wonen, is er één aanspreekpunt

haar collega’s. ‘En het is lastig dat ze in verband

dat de schakel vormt tussen corporatie en gemeente. De gemeente

met privacy geen terugkoppeling krijgen na

gaat dan aan de slag met de melding. Om de melding te kunnen doen

een melding. Daardoor weten ze niet of ze een

heeft Haag Wonen een convenant gesloten met de gemeente en

signaal goed geïnterpreteerd hebben. Herha-

politie dat aansluit bij het convenant over de uitwisseling van over-

ling van training is in ieder geval noodzakelijk.’

lastgegevens. De corporatie werkt nauw samen met gemeente,

Ook bij Standvast Wonen sluit het signaleren

politie en wijkorganisaties en zit samen met andere corporaties

naadloos aan bij het werk dat de corporatie

regelmatig om tafel met de gemeente.

al doet, zegt Moniek Bens, manager Wijken.

Bij andere corporaties, zoals Standvast Wonen, is het wijkteam of

Alle buurtbeheerders van de corporatie kregen

wijkregieteam de aangewezen plek om een melding en vervolgacties

een training van de gemeente Nijmegen die

te bespreken. De meeste grote gemeenten hebben een melden

120.000 euro van het Rijk ontving voor het

adviespunt radicalisering waar professionals terecht kunnen met

trainen van wijkagenten, hulpverleners en

vragen of zorgen over individuele gevallen. Bekijk ook het overzicht

buurtbeheerders. De corporatie heeft nog

van de Rijksoverheid met melden adviespunten:

geen melding hoeven doen van vermoedens

http://bit.ly/2aOC5OZ

van radicalisering. Wel merkt Bens dat het signaleren in het algemeen een steeds belang-

Corporaties die meer willen weten over hoe Haag Wonen

rijkere taak is geworden van buurtbeheerders.

radicalisering aanpakt kunnen contact opnemen met

’Vroeger waren zij vooral van de techniek: een

Els van der Schans via e.vander.schans@haagwonen.nl.

nieuwe lamp indraaien, een cv-ketel bijvullen. We zien een professionaliseringsslag; de sociale insteek is nu belangrijker. Zij zijn de personen die zaken vaak als eerste zien: mensen die dementeren of om een andere reden in de war zijn, drugsoverlast,

hebben erbij te horen. En dat is nou net waar

iemand die niet meer zelfstandig kan wonen en dus ook radicalisering.

corporaties vaak een bijdrage aan leveren.’

Het is onderdeel van hun werk om te kijken wat er leeft in een buurt, om

Dat is ook de ervaring in de Amsterdamse

zichtbaar te zijn én om te zorgen dat een melding terecht komt bij de

Van der Pek-buurt, vertelt Sander Vermeer,

juiste instantie.’

gebiedsregisseur bij Ymere. Bijvoorbeeld in een project met Marokkaanse buurtvaders

ERBIJ HOREN

die intensief samenwerken met andere organi-

Vroegsignalering en het achter de voordeur komen is iets dat corporaties

saties om overlast door jongeren aan te pakken

voor hebben op andere organisaties, zegt Broekhuizen. Maar daar houdt

en inbraken te voorkomen. Ymere en het

de rol van corporaties niet op: ook onbewust zijn corporaties volgens de

stadsdeel betalen de begeleider en de op

onderzoeker al bezig met het voorkomen van radicalisering, bijvoor-

leiding van de buurtvaders in het aanspreken

beeld door leefbaarheidsprojecten. ‘Radicalisering komt vaak voort uit

van overlastgevers. ‘Ze hebben toegang tot

een gevoel van jongeren dat ze er niet bij horen. Een deel van de jonge-

doelgroepen waar wij lastig mee in contact

ren kan daardoor overlast geven in de buurt. En een nog veel kleiner deel

komen, ze h ebben echt een vertrouwensrela-

kan daardoor radicaliseren. Succesvol zijn projecten die verschillende

tie. Op die manier signaleren ze eerder zaken

groepen met elkaar in contact brengen zodat ook jongeren het gevoel

dan pro fessionals.’ Soms stuiten de buurt

42 achter de voordeur

‘Ken de haarvaten van de buurt goed, creëer daar kansen voor jongeren en treed streng op’ vaders per toeval op een radicaliserende buurt-

een eerder project tegen jongerenoverlast nam Ymere wel de leiding,

bewoner. Twee keer waren ze te laat, de kin-

maar dat mag niet meer volgens de Woningwet. Volgens de geest van de

deren waren al afgereisd naar Syrië. In een

wet hebben andere maatschappelijke organisaties een primaire taak in

ander geval zorgden ze op verzoek van ouders

het oplossen van radicalisering. Maar een corporatie mag daar nog wel

voor hulp voor hun radicaliserende zoon.

aan bijdragen. Ymere ziet het als haar rol om dit soort samenwerkingen te stimuleren en daarbinnen te signaleren en te schakelen met de juiste

REGIE BIJ GEMEENTE

instanties. Vermeer is ervan overtuigd dat een combinatie van interven-

Ymere werkt nauw samen met het stadsdeel.

ties erger helpt voorkomen: ‘Samenwerking tussen organisaties, de

Daar ligt de lead ook echt, vertelt Vermeer. Bij

haarvaten van de buurt goed kennen, op laag niveau kansen creëren voor jongeren én streng optreden. Dat maakt de kans op situaties zoals in de achterbuurten van Parijs en Brussel veel kleiner.’

WITTE WOEDE Ga vooral door met het aanpakken van de leefbaarheid in dit soort samenwerkingsverbanden, want het werkt echt, zegt Broekhuizen van het Verwey Jonkerinstituut. Maar als je er samen met de gemeente mee aan de slag gaat, dan is het goed om je niet blind te staren op islamitisch radicalisme, vervolgt ze. ‘Niet alleen geradicaliseerde jongeren voelen zich buitengesloten. Er is een groep zeer ontevreden en angstige – soms zelfs rechts extremistische – Nederlanders. Hun gevoelens worden ook wel aangeduid met de term ‘witte woede’. Zij hebben last van sterke wij-zij gevoelens door bijvoorbeeld de vluchtelingenstromen en islamitisch radicalisme. De onvrede van beide groepen versterkt elkaar. Steeds meer gemeenten beginnen te beseffen dat je die onvrede van geradicaliseerde jongeren en blanke Nederlanders daarom in samenhang moet aanpakken.’

Nieuwe Woningwet

Procesbeschrijvingen

mplementeren nieuwe weten regelgeving

Controleplan 1 januari 2017 Focus op Finance

Wettelijke eisen

De onafhankelijke controller vanaf 1 januari 2017 verplicht voor iedere woningcorporatie met meer dan 2.500 woningen

Flexibele Schil® Wettelijke verplichtingen Doelgericht verbetering AO/IC Controller-modules Planning & Control Onafhankelijke rapportages De onafhankelijke controller beoordeelt de organisatie kritisch, signaleert risico’s én inefficiëntie in processen en dat stelt de corporatiebestuurders in staat om op inhoud strategische keuzes te maken. Voldoen aan de wettelijke verplichtingen De nieuwe Woningwet verplicht corporaties om een onafhankelijke controller aan te stellen. Deze controller mag de directeur-bestuurder en toezichthouders gevraagd en ongevraagd adviseren over financiën, organisatie en beleid. Daarnaast dienen de bestuurder en de raad van toezicht minimaal twee keer per jaar de financiële risico’s van de corporatie te evalueren op basis van een onafhankelijke rapportage. Hierbij speelt de controller vanzelfsprekend een belangrijke rol. Om vóór 1 januari 2017 te voldoen aan de wettelijke verplichtingen, is meer nodig dan alleen het aanstellen van een controller. Aan de wettelijke eisen voldoen is voor middelgrote corporaties vaak een tijdrovend proces. De controller wordt in een afzonderlijk bedrijfsonderdeel ondergebracht en de functie is bij middelgrote corporaties door de omvang van het werk meestal een parttime baan.

Veel corporaties moeten daarom opzoek naar een externe controller die na een aanloopfase één of twee dagen per maand voor de organisatie actief blijft.

Lagere kosten, betere organisatie Beschikt een controller over goed uitgewerkte en actuele procesbeschrijvingen en werkt zijn interne controleplan naar behoren, dan kan hij de controlerend accountant van alle gevraagde verantwoording op dit gebied voorzien. Dat levert een bijdrage aan de besparing van de accountantskosten. In de sector zijn in de laatste jaren de accountantskosten met zo’n 30 tot 40 procent gestegen. Een goed georganiseerde interne controle kan helpen deze kosten structureel te verlagen. De informatie en analyses van de controller bieden inzicht in de werking van processen en maken doelgerichte verbetering mogelijk. Zo kan de relatie tussen hoge onderhoudslasten bij mutatie en betalingsachterstanden worden onderzocht en aangepakt door huurders proactief te begeleiden.

Controller-modules? Om de controller voor het einde van 2016 op zijn plek te hebben, moeten de procesbeschrijvingen en interne controle op orde zijn. Vervolgens is het noodzakelijk om die te beoordelen en waar nodig aan te vullen, iets wat bij veel corporaties in meerdere of mindere mate nodig is. Tegelijkertijd neemt het aantal rapportages sterk toe en moeten de processen worden aangepast op basis van de nieuwe beschrijvingen. Hofmeier ontwikkelt een vijftal modules die een snelle implementatie mogelijk maken. De modules variëren van uitvoering van het bestaande interne controleplan tot het volledig inrichten van de functie van de onafhankelijke controller.

Nieuwsgierig? Neem contact op met onze Sector Manager Corporaties Peter van Gilst, 06 - 51 41 59 46, p.vangilst@hofmeier.nl.

Financiële Professionals | Interim Management | Consulting

advertentie ADVERTENTIE

ZONNEPANELEN OOK VOOR HUURDERS FLATS

Ecorus lanceert een nieuw product Eleena Demand Logic dat ervoor zorgt dat huurders van appartementen in ﬂatgebouwen de opgewekte energie van zonnepanelen op het dak rechtstreeks kunnen gebruiken.

Ecorus gebruikt hiervoor een door het bedrijf zelf ontwikkelde applicatie gebaseerd op de reeds ontwikkelde bruto productiemeter Eleena. Met het nieuwe product wordt het simpel mogelijk de opgewekte energie van de, aande huurder toebedeelde, zonnepanelen, te salderen met het verbruik.

Wie kiest voor zonnepanelen van Ecorus bij grondgebondenwoningen, kiest al automatisch voor de uiterst nauwkeurige Eleena Solar Energiemeter. Deze slimme energiemeter, met ingebouwde GSMmodule, meet op afstand de bruto zonneenergieproductie en bewaakt de optimale werking van de gehele installatie. In elke meter zit een SIM kaartje en de metingen worden per 15 minuten doorgezonden naar de servers van Eleena.

Unieke oplossing voor monitoring zonnepanelen

Nooit meer problemen met het meten van de bruto zonne-energie productie!

eleena solar meter™

Ecorus combineert technische know how met expertise op het gebied van langetermijninvesteringen. Wij werken samen met sterke, betrouwbare (inter)nationale en lokale partners. De beste ingenieurs en financiële experts zijn bij de projecten betrokken, zodat u een goed beeld krijgt van het rendement dat zonne-energie uw woningcorporatie en uw huurders oplevert. Dankzij een groot eigen vermogen zijn wij een stabiele partij in de markt en kunnen wij participeren in uw project. U loopt dus geen enkel risico. Ecorus Nederland Tel: (085) 401 82 10 E-mail: info@ecorus.nl www.ecorus.nl

OVER ECORUS

In de huidige situatie worden vaak zonnepanelen toegepast voor alleen het verbruik van de algemene voorzieningen in de ﬂat. Dit verbruik is meestal zo laag dat slechts een klein aantal zonnepanelen nodig is. Een groot deel van het dak blijft daardoor onbenut voor de opwek van

zonne-energie. “Dat is jammer, immers je moet zulke daken optimaal kunnen benutten”, aldus Managing Partner Philippe Vanhoef van Ecorus.

column 45

POES Bijna dagelijks kom ik ze tegen: zielige briefjes op bomen en lantarenpalen. Poes Poekie is weggelopen. Vooral in mijn eigen buurt hangen ze, waar het haast lijkt alsof iedereen een kat heeft. Sinds kort is er zelfs een digitale variant. Op Facebook, Twitter en in Whatsapp-groepen verschijnen steeds vaker de wanhopige oproepjes van baasjes over de terugkeer van hun huisdier. Niet zelden komen er katten voorbij van de andere kant van de stad, of zelfs van de andere kant van het land. Nou vroeg ik me bij een papieren briefje al af of dat zin heeft. Maar dit? Ik denk dat het de eigenaren vooral te doen is om medeleven van andere kattenliefhebbers. Likes, verdrietige emoticons en bemoedigende woorden: het is allemaal van harte welkom en wordt gretig opgezogen. Het is een soort katten exhibitionisme dat we al kennen van de kat

‘Zo’n zacht pluizig beestje dat zich op je schoot nestelt’

tenfilmpjes. Want die kleine doerak doet zoveel

bijgedaan. Ik rende onmiddellijk naar het raam.

té schattige dingen, dat móét de hele wereld zien.

Verdomd, daar zat mevrouw pauw. Rustig om

Overigens raken niet alleen poezen de weg kwijt,

zich heen kijkend, genietend van de zon.

ontdekte ik door een online oproepje. In de

Niet lang daarna werd ze opgehaald. De komst

Facebook-groep van mijn straat maande een

van de brandweer moest ik helaas missen, maar

buurvrouw haar medebewoners (mij dus!) om uit

vanzelfsprekend kwam er een uitgebreid verslag

te kijken naar mevrouw pauw. U leest het goed:

op Facebook.

pauw. Ik kon het eerst ook niet geloven, dacht dat

Dat de pauw weer veilig thuis was, stelde me ge-

de poes misschien zo heette, maar enkele uren la-

rust, maar ik vond het ook wel een beetje jammer.

ter plaatste ze een foto van een groot, parmantig

Het was weer eens wat anders dan een kat. De

beest met schitterende paarse, blauwe en groene

pauw bleek helaas een exotische uitzondering,

veren.

want een week later stonden er weer oproepjes

Ik begon me af te vragen wat voor bijzondere die-

om te zoeken naar de poezen Phoebe en Pebbles.

ren mensen nog meer thuis hielden zonder dat ik

Voor mij lijken alle katten op elkaar. Ik heb geen

het in de gaten had. In de krant las ik laatst dat de

ervaring met de beesten, omdat ik anders con-

politie bij een inval in een huis van twee Amster-

stant met dikke, rode ogen en geïrriteerde lucht-

damse drugsdealers twee krokodillen aantrof.

wegen rond loop. Toch begrijp ik het wel. Zo’n

Uit navraag bleek dat de pauw geen privébezit

zacht pluizig beestje dat zich dankbaar op je

was, maar gewoonlijk resideerde in de kinder-

schoot nestelt en gezellige geluidjes maakt zodra

boerderij aan het eind van de straat.

je thuiskomt. Dat heb ik allemaal niet, maar geluk-

Een paar dagen later, toen ik nietsvermoedend

kig is een vriend hebben ook heel leuk.

achter de computer zat, kwam een update van de buurvrouw. De pauw bleek zich te hebben

YASMINA ABOUTALEB

verschanst op het dak van een woning aan de

is onafhankelijk journalist en schrijft op persoon-

overkant. Als bewijs had ze er een wazige foto

lijke titel over leven en wonen in Amsterdam

Bruisen

‘Een handboek voor lokale com-

IN UIT

munity builders’, dat staat op de kaft van Bruisen, Bouwen, Binden. Auteur Heleen van Praag wil met haar boek mensen inspireren die in de wijk of het dorp iets voor

GEMENGD BOUWEN

BRAM LIPSCH (44) ging 1 sep-

elkaar willen krijgen. Ze ontwik

tember aan de slag als directeur-

kelde de BRUISmethode, een

De Brabantse corporatie Thuisves-

bestuurder van Jutphaas Wonen.

manier om buurtbewoners te

ter sloot een innovatief contract

Van origine is Lipsch rentmeester:

enthousiasmeren om meer met

met een bouwer om toch gemengd

hij beheerde landgoederen en

en voor elkaar te doen. Een kleur

te kunnen bouwen op grond die

agrarisch vastgoed. ‘Na een paar

rijk boek met veel voorbeelden

daarvoor al was gekocht vóór de

jaar maakte ik de overstap naar de

uit de praktijk en creatieve, laag

nieuwe Woningwet van kracht

corporatiesector.’ Sindsdien werk-

drempelige ideeën en werk

werd. De corporatie laat het

te hij 16 jaar bij verschillende

vormen om bewoners uit hun

bouwbedrijf de komende jaren in

woningcorporaties, meestal in

huizen te lokken.

totaal 257 huurwoningen én 272

beleidsfuncties en als manager.

www.bruispunt.nl

koopwoningen bouwen in de ge-

‘Het leuke aan Jutphaas vind ik dat

meenten Oosterhout, Rucphen en

het zo’n verfrissende en vernieu-

Zundert. Het bouwen verkoop-

wende corporatie is. Dat was het al

risico voor de koopwoningen is

toen ik in de sector begon en dat is

voor de marktpartij. Een topdeal

het nu nog steeds.’ De druk op de

volgens Johan Westra, bestuurs-

woningmarkt in Nieuwegein is

voorzitter van Thuisvester: ‘We

groot. ‘Dus we moeten kijken waar

doen met deze aanpak recht aan de

we woningen kunnen toevoegen.

focus op de sociale huursector en

Verder zijn betaalbaarheid en ver-

komen alle bouwafspraken met de

duurzaming belangrijke thema’s

gemeenten na. Tegelijk beperken

de komende tijd.’

we ons risico enorm en leggen een

www.jutphaas.nl

hoge kwaliteit vast voor de huurwoningen tegen een scherpe prijs.’ www.thuisvester.nl

@PLATFORM31 PLATFORM31 BUNDELT ENKELE PRAKTIJKVOORBEELDEN VAN NIET REGULIERE #HUISVESTING VOOR #VERGUNNINGHOUDERS HTTP://BIT.LY/2CXHJLL

prikbord 47

JUBILEUM

Tegen eenzaamheid

ORGANISATOR GEVRAAGD Cliënten van zorgorganisatie

Wie o wie organiseert in 2017 de

’s Heeren Loo werken al weer

volkshuisvestersloop? Woning

tien jaar bij de Woningstich

bouwstichting De Gemeenschap

ting in Wageningen. Ruud,

organiseerde in mei de 31ste

Jan, Helga en Evelien (op de

editie in Nijmegen. Ruim 300

foto van links naar rechts),

corporatiemedewerkers trokken

Coalitie Erbij organiseert van

werken op het moment bij de

de hardloopschoenen aan voor

22 september tot 1 oktober de

Woningstichting, en zijn daar

een afstand van 5 of 10 kilometer.

Week tegen Eenzaamheid. Het

om afgelopen maand in het

Een sportieve manier om colle

thema van dit jaar is de lokale

zonnetje gezet. De corporatie

ga’s uit het hele land te ontmoe

aanpak: samenwerken om een-

geeft hen op deze manier een

ten. De Gemeenschap hoopt dat

zaamheid onder bewoners te

kans om in het bedrijfsleven

een andere corporatie het ko

verminderen. Door het hele

aan de slag te gaan. Samen

mend jaar de organisatie op zich

land worden er in de week acti-

met medewerkers van de Wo

wil nemen. Voor meer informatie

viteiten georganiseerd waarbij

ningstichting verzorgen de

kunnen ze terecht bij Arjen

mensen elkaar kunnen ont-

cliënten de catering en doen

Keijzer via a.keijzer@wbsg.nl.

moeten. Een overzicht van de

ze handen spandiensten op

activiteiten en hulpmiddelen

kantoor. Het enthousiasme is

voor samenwerkende partijen,

groot. ‘Het leukste vind ik de

zoals handreikingen en PR-

klusjes doen. En soms mag ik

materiaal, zijn te vinden op de

meerijden in de bus van de

website van de organisatie.

buurtbeheerders. Dat is heel

www.samentegen

gezellig’, vertelt Ruud.

eenzaamheid.nl

www.dewoningstichting.nl

Het geluid kan het dak op... ...met de Kompakt 2.0 MV Box voor mechanische ventilatie! Ubbink introduceert de Kompakt 2.0 MV Box voor mechanische ventilatie! Met een variabele capaciteit tot 400 m3/h is de Kompakt 2.0 MV Box de ideale woonhuisventilator, die bovendien fluisterstil is. De capaciteit van de Kompakt 2.0 MV Box is ruim voldoende voor effectieve ventilatie van de natte ruimtes, zoals badkamer, toilet en keuken. Dankzij de optionele CO2 regeling is deze MV Box ook zeer goed toepasbaar als vraaggestuurd ventilatiesysteem. Behoud isolatiewaarde De 2.0 MV Box maakt deel uit van de Kompakt 2.0.-serie en biedt een oplossing voor alle dakhellingen (15°-55°). Door de haakse doorbreking is de uitsparing minimaal en blijft het dak zijn isolatiewaarde behouden. Ideaal voor renovatie en vervanging, maar ook voor nieuwbouw waarbij hoge eisen worden gesteld aan de luchtdichtheid en isolatiewaarde van de woning.

Eigenschappen: • • • • • • • •

Fluisterstil door motor bovendaks Voorbereid op nieuwste isolatie eisen voor het dak (Rc 6.0) en EPC 0,4 Voldoet aan alle eisen water- en luchtdichtheid Getoetst aan de NEN-normen Voldoet ruimschoots aan geluidseisen (30dB(A) bij 150 m3/h Vergt nauwelijks binnenruimte Standaard met stekker en draadloze meerstandenschakelaar Uit te breiden met meerdere draadloze meerstandenschakelaars en CO2 luchtkwaliteitssensor • Ventilatoronderhoud van binnenuit mogelijk (werkt als een inktcartridge)

Ubbink, voor uw gemak! www.ubbink.nl/revolutieophetdak

Cursus Actuele regelgeving woningcorporaties Aanleiding De turbulente ontwikkelingen rond woningcorporaties zijn geland in de op 1 juli 2015 van kracht geworden Herzieningswet. De wet heeft ingrijpende gevolgen, maar is moeilijk leesbaar en bevat leemtes. Dan gaat het om vragen als:  Wat wordt er precies van de spelers verwacht?  Hoe moet de gemeente haar regiefunctie waarmaken?  Wat moet wanneer worden geïmplementeerd en wat zegt het overgangsrecht?  Is het echt volledig terug naar de kerntaak, of zijn er nog voldoende taken voor leefbaarheid en maatschappelijk vastgoed?  Wat brengen de grotere verantwoordelijkheden voor bestuurders/commissarissen?  Zijn er grotere kansen op aansprakelijkheid of zelfs strafrechtelijke vervolging van besturen en raden van toezicht?  De passendheidstoets en scheefwonen: is het nu helder geregeld?  Wordt de besteding het maatschappelijk vermogen nu duidelijk gereguleerd, of zijn er nog rafelranden aan de bestedingsgrenzen?  Is het staatssteunprobleem helemaal geregeld met gedwongen opsplitsing?  Is het tekortschietend toezicht nu opgelost, of is er eigenlijk weinig veranderd?  Is er een oplossing voor vastlopende of zelfs afgeblazen projecten, (aangevochten beslissingen tot) verkoop eigen bezit, etc. ?  Zijn de mogelijkheden uit de wet bij overtreding van de voorschriften over DAEB – niet-DAEB uitputtend, of heeft het staatssteunrecht nog meer in petto?  De wet laat de gemeente vrij om al dan niet volkshuisvestingbeleid vast te stellen, maar wat zijn de praktische consequenties?

11 oktober 2016, Utrecht Inhoud en resultaat In deze cursus wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste juridische aspecten die specifiek voor woningcorporaties van belang zijn, waarbij met name ingezoomd wordt op de praktische consequenties van de Herzieningswet. Per onderdeel wordt afgesloten met een overzicht van de concrete aandachtspunten en tips & tricks. Doelgroep De cursus is bestemd voor:  Woningcorporaties: medewerkers/juristen die met de juridische aspecten te maken krijgen, en voor bestuurders / toezichthouders;  Gemeenten: medewerkers op het gebied van de volkshuisvesting / wonen en juristen;  Partners van woningcorporaties zoals ontwikkelaars en zorginstellingen;  Notarissen en advocaten.

www.berghauserpontacademy.nl | academy@berghauserpont.nl | Brouwersgracht 238, 1013 HE Amsterdam | 020 8200 908

Hier werken wij aan uw meerjarenbegroting Lekkage uitgevoerd, correctief onderhoud

Verwachte renovatie in 2025

Gewenste conditie: 3

Dakbouwonderdeel: dakrand Bijzonderheden: tweede lekkage in 2016 op complex 16005324 Oorzaak: onthechting overlap

Consolidated verzamelt bij elke lekkage op het dak een schat aan informatie. Deze data wordt gekoppeld aan de resultaten van nulmetingen en ingevoerd in Dakota, ons dakmanagementsyteem. Zo krijgt u inzicht in uw daken. Dakota is dé tool om uw daken te managen, onderhoudskosten te verlagen en de huurderstevredenheid te verhogen. Kennis van daken

Maak ook werk van uw daken en kijk op www.consolidated.nl.

Ton

Selten

‘ DE SOCIALE HUURSECTOR IS GEEN SOCIALE DIENST VAN HET WONEN’

huurders 51 tek st : marjon van weersch

De Verenigingsraad van de Woonbond heeft Ton Selten op 25 juni benoemd als nieuwe voorzitter. Selten heeft een lange loopbaan in de volkshuisvesting. Zo was hij 25 jaar lang bestuurder van woningcorporaties. Hoe kijkt hij nu naar de belangen van huurders en verhuurders? Op de slotvraag in dit interview – wat gaat de sociale huursector ervan merken dat u de nieuwe voorzitter van de Woonbond bent?

foto ’ s : joris den bl a auwen

den in het wonen. Daar moeten ook corpora ties een rol in spelen. De volkshuisvesting heeft wat van zijn ziel verloren, vindt Selten. ‘Er moet weer meer ruimte komen voor de beleving van het wonen. Waarom beschouwen we huurders niet als mentaal en moreel eige naar van de sociale huursector?’

Wat betekent dat: huurders als mentaal en moreel eigenaar beschouwen?

– antwoordt Ton Selten meteen: ‘Helemaal niets.’ Hij heeft grote waar

‘Allereerst dat corporaties in eerste instantie

dering voor het bestaande. Voor de belangenbehartiging, de dienstver

met de bewoners en bewonersorganisaties

lening en de kennisontwikkeling van de Woonbond. En voor de organi

overleggen over hun agenda en de inzet van

satiegraad. ‘Er zijn 1,6 miljoen huurders aangesloten. Dat is enorm veel.’

de middelen. Maar ik vind het interessant om

Natuurlijk heeft hij wel ideeën en een visie op de volkshuisvesting. Hij is

daar verder over na te denken. Bijvoorbeeld

bijna een kwart eeuw directeur en bestuurder geweest bij verschillende

in de vorm van een soort vermogensaanwas

woningcorporaties. En hij begon zijn loopbaan als opbouwwerker. ‘Van

deling voor huurders die jarenlang huur heb

uit die achtergrond zal ik dingen aan de orde stellen.’

ben betaald. Met het trouw betalen van de

Hoe kijkt een voormalig corporatiebestuurder naar de belangen van

huur leveren de huurders immers een prestatie

huurders? En naar die van de verhuurders? ‘Natuurlijk zijn er tegenge

die zich vertaalt in de waardestijging van hun

stelde belangen. Klassiek is: de huur omhoog of omlaag. Maar als je één

woningen.’

stap verder kijkt, zie je dat je elkaar heel hard nodig hebt.’ De politiek

beschikbaarheid van sociale huurwoningen zijn problematisch gewor

Hoe zou een moderne vertaling van vermogensaanwasdeling eruit zien?

den. Volgens het ministerie zijn de huren de afgelopen vijf jaar met ge

‘Dat je het vermogen in de sociale woning

middeld 100 euro per maand gestegen en is de omvang van de sociale

voorraad ten goede laat komen aan de huidige

huursector met meer dan 10 procent gedaald. Ondertussen blijven de

en toekomstige behoeftes van bewoners. Een

inkomens hooguit gelijk en neemt de behoefte toe. ‘Er is sprake van ver

paar jaar geleden zat ik in een landelijke werk

statelijking. Huurders en verhuurders moeten er samen voor zorgen dat

groep Wonen, Zorg en Pensioenen. Daarin

dit weer verandert in vermaatschappelijking.’ Hij vindt dat de maat

verkenden we bijvoorbeeld de vraag of wo

schappelijke beweging van actief burgerschap zichtbaarder moet wor

ningbezitters de overwaarde van hun woning

heeft de laatste jaren flinke ingrepen gedaan in de volkshuisvesting, zegt Selten. Bijvoorbeeld met de verhuurdersheffing. De betaalbaarheid en

Ton Selten (1953) was tot 2012 een kwart eeuw directeur en bestuurder van woningcorporaties; het Gronings/Drentse Lefier en haar voorgangers ECW en Wooncom. Hij studeerde sociologie van de gebouwde omgeving en begon zijn loopbaan als opbouwwerker. Sinds deze zomer is hij voorzitter van de Woonbond. Tot voor kort was hij voorzitter van de Werkgroep Wonen en Ruimte van het Nationaal Netwerk Bevolkingsdaling.

zouden kunnen inzetten voor de stijgende zorgkosten op oudere leef

nieuw weer voor te houden dat ze blij mogen

tijd. Dat thema is nog steeds actueel. Zo zou je ook kunnen kijken of

zijn in een gesubsidieerde woning te wonen.’

huurders kunnen meeprofiteren van de waardeontwikkeling van het corporatiebezit en daarmee bijvoorbeeld de extra kosten kunnen dekken van langer zelfstandig wonen.’

Maar de sociale huursector is deels met maatschappelijke middelen gefinancierd. Dat geld mag toch niet ten goede komen aan individuele huurders?

Terug naar de woonbeleving. Wat betekent dat voor corporaties? ‘Corporaties kunnen bewoners helpen meer grip te krijgen op hun eigen woonomstandig heden en zelf invulling te geven aan hoe ze wonen. Dat vraagt om verschillende arrange menten. Aan sommige bewoners zullen corpo

Selten zucht. ‘Het besef mag wel eens doordringen dat we te makkelijk

raties het hele pakket van wonen en onder

praten over “een gesubsidieerde sector”. De directe subsidies van het

houd aanbieden. Anderen kunnen ze onder

Rijk aan woningcorporaties bestaan al sinds de jaren 90 van de vorige

steunen zoveel mogelijk zelf in hun woning

eeuw niet meer. Wat rest is de achtervang. Waarborgfonds Sociale Wo

te doen, individueel of samen met hun buren.

ningbouw maakt het corporaties mogelijk om goedkoper te lenen omdat

Een kleinere groep wil een wooncoöperatie

Rijk en gemeenten garant staan. Maar als je dat afzet tegen onder meer

opzetten. Zo ontstaan er verschillende vormen

de verhuurdersheffing, is de prijs die corporaties betalen hoger dan de

van individueel of collectief eigendom en be

vermeende staatssteun. Bovendien zijn de huurprijzen in grote delen van

heer. Sommigen hebben veel ondersteuning

het land waarschijnlijk hoger dan de feitelijke marktwaarde. Laten we

nodig en anderen vragen corporaties meer

eerst eens die rekensommen maken in plaats van huurders steeds op

ruimte om die ondersteuning zelf in te vullen.’

huurders 53

En als mensen op een bepaald punt in hun leven geen ondersteuning meer nodig hebben. Kan de corporatie dan zeggen: u heeft ons niet meer nodig, wij gaan het huurcontract beëindigen? ‘Nee, dat tast de rechtspositie van huurders aan. Bovendien geef je zo een heel smalle in vulling aan de volkshuisvesting. De sociale huursector wordt dan een soort sociale dienst van het wonen. Dat zou ten koste gaan van veel

‘ IN KRIMPREGIO’S MOETEN CORPORATIES HUN MIDDELEN BREED KUNNEN INZETTEN OM DE LEEFBAARHEID TE VERSTERKEN’

van de sociale huursector. Ik zou daarin wel

Wat moeten corporaties doen? Bijvoorbeeld verloederde particuliere woningen opkopen en vervolgens slopen? Dat gebeurt dan wel met geld van de huurders.

meer differentiatie willen zien. Nu hebben

‘Corporaties zijn er voor mensen die niet zelfredzaam zijn op de woning

we één huurcontract voor al die verschillende

markt. En die mensen vinden we ook in de koopsector. Dus ja, het kan de

bewoners met diverse mogelijkheden en

taak van een corporatie zijn om verkommerd particulier bezit te kopen

wensen.’

van eigenaren met lage inkomens en zonder vermogen. Die slecht on

opgebouwde beschaving. En leiden tot stigma tisering van bewoners en een tweedeling in de samenleving. Ik ben voor een brede omvang

Sinds 1 juli is er ook het tijdelijk huurcontract. U wordt op uw wenken bedient in uw wens tot differentiatie.

derhouden woningen tasten de leefbaarheid van de omgeving aan en zijn ook slecht voor de waardeontwikkeling van de corporatiewoningen. De corporatie moet wel toestemming krijgen van de huurdersorganisatie. En ze moet er de financiële middelen voor hebben. Dat betekent bijvoorbeeld dat ze de totale kosten van die investering in min

‘Als het om differentiatie van huurcontracten

dering op de verhuurdersheffing kan brengen zonder dat die heffing

gaat, zijn er andere zaken die ik interessanter

elders verhoogd wordt.’

en inhoudelijker vind. Zoals hoe mensen indi vidueel en collectief meer invulling aan hun wonen kunnen geven. Laat ik het zo zeggen: ik zou in ieder geval niet beginnen met tijdelijke huurcontracten als enige smaak in die differen tiatie. Dat vind ik erg eenzijdig en slecht.’

Kunnen corporaties nog genoeg doen aan leefbaarheid onder de nieuwe Woningwet?

Behalve met de verhuurdersheffing hebben we te maken met een overheid die beknibbelt op de huurtoeslag. Huurders zien hun inkomen dalen. Wat betekenen deze ontwikkelingen voor de kwaliteit van de sociale huursector? Moeten we kleinere of kwalitatief mindere huizen gaan bouwen? ‘Het is duidelijk dat corporaties niet meer zoveel kunnen investeren als in het verleden. De verhuurdersheffing onttrekt financiële middelen aan de sector die hard nodig zijn om de kwaliteit te behouden. Corporaties

‘Ja, corporaties kunnen nog steeds heel veel

en huurders moeten zo snel mogelijk terrein terugwinnen bij de politiek

doen. Vooral in regio’s waar iedereen het

en een omkering bewerkstelligen.’

terrein verlaat, zoals in de krimpgebieden.

middelen breed kunnen inzetten om de leef

Dat klinkt mooi. Ondertussen vraagt de huidige realiteit echter om keuzes. Kan de Woonbond daarbij helpen? Dus niet alleen wensen formuleren en iets willen, maar ook kiezen?

baarheid te versterken. Soms zullen landelijke

‘Ja, maar die keuzes moeten we niet landelijk maken. We moeten niet

regels daarbij in de weg staan en dan is regio

vanuit Amsterdam of Den Haag generieke uitspraken doen over de

nale differentiatie nodig.’

kwaliteit van een sociale huurwoning. Of over het aantal vierkante

Daar staat het welzijnswerk op de tocht, is het postkantoor gesloten en gaat ook de laatste winkel dicht. Daar moeten corporaties hun

54 huurders

meters. Dé Nederlandse woningmarkt bestaat niet. L okaal zullen verhuurders en huurders sa men moeten bepalen hoe de opgave eruit ziet. Wat kan er? Welke middelen kunnen we inzet ten? Wat blijft er dan liggen? Samen moet je ervoor zorgen dat je de gemeente meekrijgt in die lokale opgave. En daar zijn we nu overal in het land mee begonnen bij het maken van pres tatieafspraken over het lokale woonbeleid.’

‘ DE WOONBOND IS EEN ORGANISATIE VAN HUURDERS EN WONINGZOEKENDEN EN MAG IN DAT OPZICHT NIET GAAN LIJKEN OP EEN VAKBOND’

Sinds de invoering van de Woningwet zijn huurdersorganisaties, gemeenten en corporaties gelijkwaardige partijen bij het maken van prestatieafspraken. Hoe ziet u de nieuwe positie van de huurders? ‘Formeel vind ik dat huurders nu een heel sterke positie hebben. Maar

En dan is er nog het spanningsveld tussen zittende en toekomstige huurders. Heeft de Woonbond voldoende oog voor de belangen van die laatste groep?

materieel moeten we nog hard werken aan de versterking van de bewo

‘Ja en daar zal ik persoonlijk heel kritisch op

nersorganisatie om die positie waar te kunnen maken. Zodat huurders

blijven letten. De Woonbond is een organisatie

een volwaardige gesprekspartner zijn bij het maken van keuzes. Voor

van huurders en woningzoekenden en mag in

corporaties ligt er ook een belangrijke taak om huurdersorganisaties

dat opzicht niet gaan lijken op een vakbond.

daarbij te ondersteunen. Door ze bijvoorbeeld de middelen te geven

Als ik praat over de vraag hoe bewoners kun

voor deskundigheidsbevordering bij de Woonbond of elders.’

nen meeprofiteren van het vermogen dat ze

Ondertussen zitten veel corporatiebestuurders met de handen in het haar omdat ze geen mensen krijgen voor die huurdersorganisaties. Die bestaan nu grotendeels uit oude mannen. Wat doet de Woonbond aan dat probleem?

hebben opgebouwd, heb ik het nadrukkelijk ook over de toekomstige generatie. Tot de groep minst zelfredzamen op de woningmark horen ook mensen die nog geen huisvesting hebben. Zoals statushouders of verwarde per sonen met GGZ-problematiek, of daklozen.

‘We zijn gestart met het zogeheten HO+. Dat is een groot project om

Natuurlijk moeten corporaties daarbij probe

huurdersorganisaties te helpen zich te vernieuwen. Maar zo’n project

ren leefbaarheidsproblemen te voorkomen of

heeft tijd nodig. Er zijn al goede voorbeelden. Neem huurdersorganisa

op te lossen. Maar ze mogen geen selectie aan

ties die zelf huiskamervergaderingen met bewoners houden om een

de poort houden en de allerzwaksten of men

eisenpakket op te stellen om met de corporatie over te onderhandelen.

sen die a fwijken, weren. En het is ook een taak

Zo kan een organisatie ook draagvlak bij de achterban regelen. Bij over

van de Woonbond en bewonersorganisaties

zichtelijke ontwikkelingen die slechts één bepaalde groep huurders aan

om daar voor te waken. Dat is niet alleen een

gaan, bijvoorbeeld de bewoners van een complex, kan de bewonersor

opgave voor corporaties, maar ook voor

ganisatie kiezen voor de procesrol. En erop toezien dat de corporatie met

huurders.’

die groep in overleg gaat. Natuurlijk moeten bewonersorganisaties ook gebruikmaken van sociale media, b ijvoorbeeld door digitale raadplegin gen. Een corporatie kan de bewonersorganisatie ook ondersteunen met een participatiemedewerker. Ik zie dus wel wenkende perspectieven.’

DAKMERK MAAKT HET VERSCHIL

MAATWERK RAPPORTEN Bel voor al uw bedrijfsspeciďŹ eke RDLC rapporten met SO2-software. We hebben jarenlange RDLC-ervaring en voor een tarief van 50% van wat u nu betaald!

VERSCHIL #3 DAKMERK erkende dakdekkers zijn onafhankelijk van producenten en maken voor u de beste keuzes in materialen, systeem en prijs.

SO2-software Stan Oostelbos +31 6 36 10 41 11 WWW.SO2-SOFTWARE.NL

Gecontroleerde en gegarandeerde kwaliteit op je dak. www.dakmerk.nl

SO2Adv_kwart.indd 1

Hier werken wij aan huurderstevredenheid

Consolidated repareert jaarlijks meer dan 10.000 lekkages door heel Nederland. Onze vakmensen staan dag en nacht klaar om storingen snel, vakkundig en professioneel te verhelpen. Huurders melden de lekkage rechtstreeks bij onze centrale, waarna een afspraak wordt gemaakt. Tot de lekkage is verholpen houden wij contact met de huurder en dat wordt gewaardeerd! Kennis van daken

Maak ook werk van huurderstevredenheid en kijk op www.consolidated.nl.

16-09-16 14:34

De handige app voor u en uw klant

Intergas introduceert incomfort, een app waarmee uw klant zelf zijn comfort regelt waar hij ook is. Zo kan men van afstand zien hoe warm

Alle ketels van uw klanten in ĂŠĂŠn app

het thuis is en kan men op afstand de temperatuur aanpassen. Daarnaast geeft de app direct inzicht in de prestaties van de ketel en staat uw klant in direct contact met u als installateur.

Diagnose op afstand

Nog meer service voor uw klant

Parameterinstellingen wijzigen op afstand

u kunt met behulp van de app, ketels op afstand monitoren en

Direct melding van mogelijke storingen

Met incomfort kunt u als installateur uw klant volledig ontzorgen, indien nodig parameter instellingen wijzigen. Daarnaast kunt u de incomfort installateurs app ook gebruiken als complete servicewijzer voor alle toestellen.

Service

Online servicewijzer voor alle type ketels

feiten & cijfers 57 tek st : quinten snijders

WONINGMARKTREGIO’S VAN KRACHT

Woningm

Maanden van onderhandelingen tussen gemeenten, huurdersorganisaties

Noord

en woningcorporaties leverde eind augustus de indeling op van

Nederland in 19 woningmarktregio’s. Minister Blok wil met die

Hollan

11.

13.

Haagl Rotter Woon

17.

Zeela

indeling de ‘lokale verankering’ van corporaties in gemeenten versterken: corporaties mogen alleen in hun eigen regio nieuwe woningen bouwen of kopen. Corporaties met woningen buiten hun

15.

woningmarktregio mogen die wel houden en beheren, maar nieuwe

19.

woningen bouwen is niet zomaar toegestaan. Maar wat als er maar één corporatie in een gemeente actief is met voldoende geld om te investeren?

1 Friesland 2 Groningen Drenthe 3 Noord-Holland Noord 4 Zwolle - Stedendriehoek 5 Metropoolregio Amsterdam 6 Amersfoort Noord-Veluwe Zeewolde 7 Holland Rijnland 8 Oost Nederland 9 U16 10 Food Valley 11 Haaglanden Midden-Holland Rotterdam b ro n : m i n i s t e r i e va n

12 Arnhem Nijmegen 13 Woongaard 14 Drechtsteden Hoekse Waard 15 Noordoost Brabant 16 West-Brabant en Hart van Brabant 17 Zeeland 18 Metropoolregio Eindhoven 19 Limburg

BZK

Meer cijfers in Feiten & Cijfers op Aedes.nl.

ELLES DOST, DIRECTEUR-BESTUURDER VAN WONINGCORPORATIE ACTIUM IN ASSEN

‘ Wij zitten al 100 jaar in Ooststellingwerf. Dat noem ik lokale binding’ ‘De huidige regioverdeling heeft de min-

overnemen. Als het niet lukt, schiet het

En we vragen niet om grote uitbreiding

ste nadelen voor onze huurders. Actium

hele idee van de woningmarktregio’s zijn

van het aantal sociale huurwoningen in

heeft namelijk vooral woningen in de

doel voorbij: de lokale verankering van de

Ooststellingwerf: het is een krimpgebied.

woningmarktregio

Groningen-Drenthe.

woningcorporatie in de gemeente. Acti-

We willen er wel woningen slopen en daar

Maar ook een aantal in Friesland, net bui-

um is juist van oudsher dé corporatie in

minder nieuwe woningen voor neerzet-

ten onze regio, bijvoorbeeld in de ge-

Ooststellingwerf; wij zitten daar al 100

ten. Maar we bouwen niet altijd op dezelf-

meente Ooststellingwerf. Onze eerste

jaar, dat noem ik nu lokale binding. En de

de plek terug, en dat mag niet volgens de

stap is om samen met de gemeente bij

andere corporatie die actief is in de

huidige regels. Eerlijk gezegd hoop ik dat

het ministerie van BZK ontheffing aan te

gemeente, heeft te weinig geld om te in-

een volgend kabinet de constructie van

vragen voor het verbod om in Ooststel-

vesteren. De gemeente Ooststellingwerf

woningmarktregio’s afschaft. De admini-

lingwerf te bouwen. Ik heb al vernomen

was het als enige gemeente niet eens met

stratieve rompslomp schiet zijn doel voor-

dat het lastig wordt om die ontheffing te

deze indeling van de woningmarktregio.

bij en niemand wordt hier beter van.’

krijgen, omdat een Friese corporatie onze

Toch ging ze akkoord, onder de voor-

taken in Ooststellingwerf zou moeten

waarde dat Actium die ontheffing krijgt.

Metro

U16

Noord

Limbu

JACOBINE GEEL tek st : christine van eerd

foto : jeroen poort vliet

is het meest persoonlijke dat u van 3 Wat uw buren weet? ‘Best veel. Ik spreek ze, ik zie ze en ik hoor ze. Maar het meest persoonlijke dat ik van ze weet, dat kan ik hier natuurlijk niet zeggen.’

hebben huurders genoeg invloed? 20 Wanneer ‘Huurders kunnen alleen genoeg in-

vloed hebben als ze goed geïnformeerd zijn over regels, over plannen voor renovatie of over de tarieven. Zeker voor GGZ-cliënten is daarbij persoonlijk contact belangrijk. Een briefje op hangen in de hal over een informatiebijeenkomst is niet genoeg. En op zo’n bijeenkomst moeten zij zich veilig voelen, zodat ze zich durven uitspreken.’

welk moment was u het moedigst? 8 Op

‘Toen ik een jaar of vijfentwintig was maakte ik een rondreis door Amerika. In Denver miste ik mijn aansluitende vlucht naar Aspen. De enige manier om door te reizen was een auto huren. Ik had net een week mijn rijbewijs, het was donker en ik moest de Rocky Mountains in. Ik heb heel diep adem gehaald, en het erop gewaagd. Het ‑alternatief was op de grond gaan zitten en niets doen.’

welk huis bewaart u de beste herinneringen en 1 Aan waarom? ‘Het huis van mijn oma in de Rivierenbuurt in Amsterdam. Toen ik ging

16 MIN OF MEER PERSOONLIJKE VRAGEN EN 16 VRAGEN OVER SOCIALE HUISV ESTING. DEZE KEER IS HET JACOBINE GEEL DIE BLIND DE V RAGEN KIEST.

studeren woonde ik daar vlakbij op kamers. Ik ging regelmatig ’s morgens bij mijn oma douchen. Zij stond dan al in haar peignoir het vlees aan te braden. Als ik ’s avonds wel eens bij haar langs ging dronken we een glas sherry.’

we in Nederland wonen helemaal aan de 32 Kunnen markt overlaten? ‘Nee dan wordt het te veel survival of the fittest.’

16/32 59 zou u doen aan de Hoeveel wachttijden voor een 28 Wat 26 sociale huurwoning? huur

woningen heeft Neder land nodig?

‘Als voorzitter van GGZ Nederland probeer ik dat probleem voor onze doelgroep te agenderen bij allerlei

organisaties. Bijvoorbeeld door te spreken op Expeditie Begonia, het lande lijke congres over zelfstandig wonen.

‘VOOR ONZE DOELGROEP ZIJN DE KOMENDE JAREN 10.000 WONINGEN NODIG.’

Wachttijden hebben te maken met het aantal woningen, maar ook met beeldvorming. Er is nog veel koudwatervrees om GGZ-cliënten te huisvesten.’

Wanneer was u voor het laatst verschrikkelijk boos? En waar ging dat over? ‘Deze zomer huurde ik een vakantiehuis via Airbnb. Een prima huis, maar er waren ook wat verbeterpunten. Die heb ik als suggesties opgenomen in de recensie na afloop. De eigenaar van de woning reageerde volstrekt onredelijk

was uw laatste goede voornemen? 16 Wat

en daar werd ik erg boos over.’

wie zou u 10 Met het liefst een uur in de lift vastzitten?

‘MET DE NIEUWE VOORZITTER VAN AEDES, VOOR EEN GRONDIGE VERKENNING VAN DE HUISVESTINGS OPGAVE VAN GGZ-CLIËNTEN. DAT WORDT EEN NUTTIG UURTJE.’

buurmeisje van acht vraagt wat voor werk u 13 Uw doet. Wat antwoordt u? ‘Toen ik bij GGZ Nederland ging werken heb ik het zo aan mijn zoon van negen uitgelegd: “Er zijn mensen die in de problemen kunnen komen omdat ze ziek worden in hun hoofd. En er zijn heel veel mensen die voor die mensen zorgen. En voor die mensen zorg ik dan weer.” “Dat is best cool”, zei hij.’

Uit wat voor nest komt u? ‘Een domineesgezin met vier dochters. Maatschappelijk en politiek betrokken, een hecht gezin. Dat is nog steeds voelbaar als we bij elkaar komen.’

u minister van Wonen was, wat zou u 25 Als als eerste doen? ‘Een grote bijeenkomst organiseren

‘Ik was vast van plan op tijd bij dit inter-

met iedereen die zich op de een of

view te zijn. Maar de vergadering liep

andere manier verantwoordelijk voelt

iets uit en het laatste agendapunt was

voor wonen in Nederland. Om bijvoor-

echt heel belangrijk.’

beeld te verkennen hoe we het pro-

Wat maakt een wijk goed om in te wonen?

bleem van de wachttijden écht kunnen aanpakken. En om draagvlak te creëren voor oplossingen die niet direct op

‘GGZ-cliënten hebben behoefte aan

alleen maar enthousiasme zullen stui-

rust en stabiliteit. Voorzieningen moe-

ten.’

ten bereikbaar zijn en verwelkomend. Persoonlijk contact is heel belangrijk: als er niet alleen forensen in de wijk wonen, is dat veel gemakkelijker.’

een overlastgever 22 Moet de wijk uit?

‘In de ideale wijk is voldoende veerkracht en organisatietalent om het niet overlast zeker niet negeren. Samen

JACOBINE GEEL (1963) is sinds 2013 voorzitter

kunnen bewoners de problemen

van GGZ Nederland, de brancheorga-

adresseren en oplossen.’

nisatie voor de geestelijke gezond-

snel zo ver te laten komen. Je moet

Is Nederland in ruimte lijke zin klaar?

heidszorg en verslavingszorg in Nederland. Ook is zij voorzitter van Oikocredit. Deze organisatie verstrekt

‘Als je over dit land vliegt, zie je dat het

microkredieten aan ondernemende

wel erg aangeharkt is. We kunnen in

mensen in ontwikkelingslanden.

Nederland wel meer scharrelruimte

Jacobine op zondag is haar wekelijkse

gebruiken.’

talkshow bij kro-ncrv.

advertentie

Meer leegstand door economische crisis:

WAT IS DE INVLOED VAN LEEGSTAND OP UW RENDEMENT? Vastgoed biedt zekerheid en kan op de lange termijn een hoog rendement opleveren. Wanneer een pand langdurig leeg staat, kan een pand lijden onder de gevolgen hiervan, zoals waardevermindering en een lager rendement.

Leegstand funest voor rendement Leegstand is funest voor het rendement van een pand. Het brengt namelijk een groot aantal risico’s met zich mee, zoals een vergrote kans op diefstal, kraak, vandalisme of verloedering. Wanneer een pand langer leeg staat, neemt de kans op grote schade toe. Onopgemerkte lekkages of ernstig zichtbaar verval aan de buitenzijde zorgen voor waardevermindering en maken het pand tot een aantrekkelijke plek voor onder andere krakers. Om de waarde te behouden en om het object interessant te houden voor potentiële huurders of kopers, is het van belang deze risico’s te beperken. Samenwerken met een leegstandbeheerder kan

dan uitkomst bieden. Dit zijn gespecialiseerde bedrijven die als geen ander op de hoogte zijn van de risico’s van leegstand. “De risico’s gaan verder dan alleen waardevermindering van het pand”, vertelt Hans Spanjersberg, General Manager bij leegstandbeheerder en marktleider Ad Hoc. “Ook de polisvoorwaarden en premies van de verzekering kunnen wijzigen, waardoor schade bij leegstand niet in alle gevallen wordt gedekt. Veel vastgoedeigenaren weten dit niet.”

Waardebehoud van uw pand Een leegstandbeheerder, zoals Ad Hoc, helpt bij het op peil houden van de waarde van een pand. “Door tijdelijk representatieve bewoners of startende ondernemers te plaatsen, worden de risico’s beperkt en krijgen starters op de woningmarkt en startende ondernemers de kans om een betaalbare woon- of werkruimte te betrekken”, vult Spanjersberg aan. “De tijdelijke gebruikers schrikken vandalen, krakers en dieven af en houden de uitstraling van het pand op peil. Gebruikers werken of wonen natuurlijk zelf ook graag in een nette en verzorgde ruimte.” De gevolgen voor het waardebehoud van het object zijn aanzienlijk. “Een tijdelijk beheerd pand is een leefbaar pand en een leefbaar

pand is makkelijker te verkopen of te verhuren. Daarnaast kunnen bezichtigingen te allen tijde doorgaan.” Samenwerken met een leegstandbeheerder lijkt dus een goede manier om leegstandrisico’s en de daling van het rendement op de lange termijn te beperken.” Spanjersberg geeft daarbij aan dat het belangrijk is om te werken met een leegstandbeheerder die het Keurmerk Leegstandbeheer draagt. “Dit betekent dat Ad Hoc onder andere voldoet aan een groot aantal regels en normen dat is opgesteld voor de veiligheid en leefbaarheid van de gebruikers van de ruimten.” Ook de overheid moedigt het werken met keurmerkhouders aan en geeft aan zelf uitsluitend te werken met leegstandbeheerders die dit keurmerk dragen.

Risicobeheersing blijft belangrijk De vastgoedmarkt trekt weer aan. Dit betekent echter niet dat de risico’s van leegstand verdwenen zijn. Als commercieel vastgoedeigenaar blijft het belangrijk bij de mogelijkheden voor risicobeheersing en waardebehoud van leegstaande panden stil te staan. Om een pand aantrekkelijk te houden voor potentiële huurders en kopers loont het de moeite om na te denken over het inschakelen van een leegstandbeheerder. ■

Heb jij een opleiding schildertechniek of bouwkunde en lijkt het je spannend technisch advies te geven bij onder meer onderhoudsbedrijven, ziekenhuizen, scholen en hotels? Wie zijn wij: Sikkens Verkoop is een grossiersbedrijf dat Sikkens verf als topmerk verkoopt en daarnaast alle gereedschappen en hulpmiddelen om verf te verwerken. Dat varieert van kwasten en schuurpapier tot spuitapparatuur, klimmaterialen e.d. Je kunt bij Sikkens Verkoop voor werkelijk alles terecht voor elke schilderklus! Sikkens Verkoop is een onderdeel van AkzoNobel Decorative Coatings en werkt vanuit 53 vestigingen verdeeld over geheel Nederland. Voor wie werken wij: Wij verkopen verf en aanverwante producten aan professionele klanten in de segmenten Industrie, Jachtlakken, Schilders en Betonapplicaties. Als grossier leveren we rechtstreeks aan onze grotere klanten, maar voor kleinere schildersbedrijven fungeren we ook als winkel met een groot assortiment goede spullen. Wat is jouw taak: Binnen je eigen regio Zwolle draag je bij aan het behalen van de verkooptargets door het uitwerken van schildertechnische adviezen voor onderhoudsbedrijven, ziekenhuizen, scholen, hotelketens, woningbouwverenigingen en andere klanten. Vervolgens blijf je hun projecten begeleiden met nadere advisering tijdens de uitvoering waarbij je je opstelt als partner van de professionals die het werk uitvoeren. Jouw kwaliteiten Voor succes in deze functie is het belangrijk dat je de behoeften van de klanten kunt ‘lezen’ en vertalen in technische adviezen waar ze écht wat aan hebben. Je hebt een MBO+ functioneringsniveau, goede kennis van verftechniek en bouwkunde, en liefst ook van Resultaatgericht Vastgoed Onderhoud en inspecties volgens NEN 2767. Als klantgericht adviseur geef je blijk van ondernemersmentaliteit, sterke communicatieve en presentatievaardigheden en een proactieve instelling. Je bent verder analytisch, nauwkeurig en to-the-point, en presteert ook onder tijdsdruk. Nieuwsgierig geworden? Voor meer informatie kun je contact opnemen met Merith de Bock, Talent Resourcing Partner, telefoon 088 0106789 #2. Je kunt uitsluitend solliciteren via onze website www.akzonobel.nl/careers, referentie 160002TN.

GRATIS WEBINAR 18 okt 12.30 – 13.30

Verduurzaming woningvoorraad met lucht/water warmtepomp.

Aanmelden:

www.awb.nl/webinars

WIJ ZOEKEN EEN TECHNICAL ACCOUNTMANAGER REGIO NOORDOOST

Risicomanager-op-Maat Commitment without understanding is a liability Oliver Wight

Accent Organisatie Advies heeft een team van ervaren adviseurs uit de praktijk. Wij helpen woningcorporaties om hun doelen te realiseren. Wij doen dat op een praktische, betrokken en interactieve manier, met oog voor de mens in de organisatie.

Ervaren risicomanager, op maat gesneden Corporaties beseffen steeds meer dat risicomanagement van belang is voor het duurzaam realiseren van hun doelstellingen. Dit verlangt een gestructureerde aanpak in de beheersing van de risico’s die de corporatie loopt. Een dergelijke aanpak ondersteunt de corporatie ook bij het aantonen dat zij ‘in control’ is en over de in de Woningwet genoemde adequate risicobeheersing beschikt. Het risicomanagement van veel corporaties richt zich voornamelijk op de beheersing van risico’s in de operationele en financiële processen. Goed risicomanagement omvat meer, ook strategische, macro-economische en marktrisico’s spelen een belangrijke

rol bij het realiseren van de (maatschappelijke) doelstellingen van de corporatie. Daarom is strategisch risicomanagement van groot belang om de voorspelbaarheid van het realiseren van deze doelstellingen te vergroten. Organisatie De Manager Financiën vervult bij veel corporaties de controlfunctie, echter vanaf 1 januari 2017 moet deze functie onafhankelijk zijn ingericht. In combinatie met de wens voor een verdere professionalisering van het risicomanagement binnen de corporatie, maakt dit dat corporaties op zoek gaan naar een ervaren (senior) risicomanager. Maar waar vind je die? En heb je deze wel fulltime nodig?

Meer weten? Neem dan contact op met: Sander Boelen • 06 30 63 61 23 • s.boelen@accentadvies.nl of Frank van Egeraat • 06 23 16 23 82 • f.vanegeraat@accentadvies.nl

risicomanager-op-maat.nl Accent Organisatie Advies • Olmenlaan 16 • 1404 DG Bussum

Onze oplossing Accent heeft voor u de oplossing: de Risicomanager-op-Maat. Afhankelijk van de omvang, de complexiteit en de risico’s in uw organisatie, geeft deze een op maat gesneden invulling aan risicomanagement in uw organisatie. Hierbij zal uw Risicomanager-op-Maat op basis van uw behoefte minimaal één dag per 2 weken tot 2 dagen per week bij uw corporatie werkzaam zijn. Op deze manier wordt het risicomanagement niet ‘uitbesteed’, maar heeft u, vanaf dag één, een ervaren (senior) medewerker die u ondersteunt met het sturen en beheersen van de risico’s waar de organisatie mee wordt geconfronteerd. En u helpt bij het realiseren van uw doelstellingen!

werk aan wonen 63 tek st _ peter hendrik s

FUNCTIES

BEDRIJF

PLAATS

Huurderscommissaris vastgoedontwikkeling en -beheer

Woonborg

VRIES

Lid raad van commissarissen m/v

Beter Wonen IJsselmuiden

IJSSELMUIDEN

Directie/RvB/RvC

Financieel/Administratief Medewerker verslaglegging (36 uur)

Dunavie

KATWIJK

Coördinator huurincasso

Staedion

DEN HAAG

Manager financien en bedrijfsvoering

Woningbouwvereniging Nieuw-Lekkerland

NIEUW LEKKERLAND

Manager financiën en ict

Wetland Wonen

VOLLENHOVE

Assetmanager vastgoed

Trivire via Steiger B

DORDRECHT

Manager vastgoed

RWS

GOES

Management

Ondersteunende diensten Medewerker huurincasso

Vidomes

DELFT

Teamleider klantcontactcentrum (32 uur)

Laurentius

BREDA

Sociaal projectbegeleider herstructurering, energie en duurzaamheid

RWS

GOES

Projectmedewerker vastgoedsturing

Woonstad Rotterdam

ROTTERDAM

Procesmanager nieuwbouw

Fontys Hogescholen

EINDHOVEN

Dudok Wonen

HILVERSUM

Sprengenland Wonen

EERBEEK

Woonbedrijf ieder1

DEVENTER

Projectontwikkeling

Strategie en Beleid Assetmanager (36 uur) Technisch toezicht Medewerker planmatig onderhoud/technisch consulent Technisch uitvoerend,Technisch toezicht Allround vakman Verhuur en Verkoop Ervaren accountmanager vve beheer (32-36 uur)

de Alliantie

HILVERSUM

Manager verhuur

Stichting Vestia

ROTTERDAM

Medewerker woonservice

Tablis Wonen

SLIEDRECHT

Woonconsulent

Woonpalet

ZEEWOLDE

Toezichthouder wonen (medior)

Rijswijk Wonen

RIJSWIJK

Medewerker reparatie

Woonplus Schiedam

SCHIEDAM

Ervaren medewerker sociaal beheer

Dunavie

KATWIJK

Woz-taxateur woningen/niet-woningen

Belastingsamenwerking Oost- Brabant

OSS

Woningbeheer, Wijkbeheer en Leefbaarheid

beeld _ curve

OP ZOEK NAAR EEN BAAN BIJ EEN WONINGCORPORATIE OF WONINGBOUWVERENIGING? HIERNAAST EEN OVERZICHT VAN DE ACTUELE ONLINEVACATURES. BEKIJK DE VACATURE OP WWW. WERK AANWONEN.NL.

huisvesters van het volk 65 tek st : margriet pflug

foto : jonas briels

Hein de Haan

‘De behoefte aan slopen getuigt van een ontstellend gebrek aan voorstellingsvermogen.’ Architect Hein de Haan (1943-2015) hergebruikte het liefst zoveel mogelijk oude gebouwen voor een nieuwe functie. Dank zij zijn inspanningen zijn er in Amsterdam in de loop der jaren honderden gebouwen gered van sloop en verbouwd tot betaalbare woonruimte of woonwerkruimte. Vanuit die ideeën was hij jarenlang een van de drijvende krachten achter Museum Het Schip, museum over volkshuisvesting en architectuur. Volgens De Haan kan wonen nooit alleen wonen zijn. Hij zag het liefst een kleinschalige mix van wonen, werken en voorzieningen, zoals dat oorspronkelijk in oude stadscentra altijd het geval was. In Amsterdam ging hij voortdurend op de barricades om dat voor elkaar te krijgen. Altijd nadrukkelijk samen met buurtbewoners. Als docent aan de TU Delft heeft hij decennia lang zijn visie overgebracht op volgende generaties ontwerpers. Zelf woonde De Haan in het complex Vrijburcht op het Steigereiland op IJburg in Amsterdam. Dit complex is gebouwd in collectief particulier opdrachtgeverschap met ondersteuning van een Amsterdamse corpo ratie en ontworpen door het door hemzelf opgerichte CASA architecten. Het woonwerkgebouw bevat veel collectieve elementen: een theater, een café, een kinderdagverblijf, een logeerwoning, een werkplaats en een haventje met zeilschool. Lees meer over de geschiedenis van de volkshuisvesting op canonvolkshuisvesting.nl

achteraf Antroposofisch ‘Dan ben jij het kindje en ik ben de moe-

NIENKE GORTER

der.’ De driejarige Rosa regelt het allemaal

is journalist en

wel. Terwijl ik in mijn hangmat lig en nog even

woont en werkt in

geniet van de laatste nazomerse zonnestralen,

een middelgrote

lopen in de tuin van de buren een stuk of vijf

stad in het midden

kinderen rond. Het is een vrolijke boel. Vanachter

van Nederland.

de heg hoor ik ze spelen. Nu is Rosa moeder, maar

nienke@enzofoort.nl

op andere momenten is ze zandtaartjes aan het bakken in de buitenkeuken of zingt ze een liedje

Het is maar heel sporadisch voorgekomen dat

met Jesse.

het er niet zo rustig aan toe ging. Het was

Ik zie nog het gespannen gezicht voor me van

op een bloedhete dag aan het einde van de

mijn buurvrouw toen ze mij meedeelde dat ze een

middag. Drie kinderen waren tegelijkertijd

kinderopvang wilde beginnen. Misschien had

aan het huilen. Ik kreeg medelijden met mijn

ze verwacht dat ik zou gaan tegensputteren, maar

buurvrouw. Maar toen ik vroeg of ik haar kon

eigenlijk was ik meteen enthousiast. Ik vond het

helpen antwoordde ze monter: ‘Nee hoor,

echt iets voor haar. Het werd een kleinschalige

het komt wel goed.’ En ze had gelijk. Het

kinderopvang op antroposofische basis. Dat be-

kwam ook goed.

tekent dat de kinderen vaak buiten spelen. Het

Straks wordt het weer winter. Ook dan speelt

speelgoed is van natuurlijk materiaal gemaakt

Rosa samen met de andere oppaskinderen in

en tussen de middag wordt er zelfgebakken bio

de tuin. Laarsjes aan en rode wangen onder

logisch brood gegeten.

haar wollen mutsje. Wat voor weer het ook is,

Terwijl ik in het zonnetje lig, geniet ik van de rust

een frisse neus hoort er bij. Ik zal het dan wel

waarmee mijn buurvrouw de vragen van de kin-

missen; de kinderstemmetjes en de leuke uit-

deren beantwoordt. Ook bewonder ik haar po-

spraken. In tegenstelling tot de kinderen zoek

sitieve houding; op kalme toon legt ze uit waarom

ik in de winter de warmte binnen op. Eigenlijk

iets wel of niet mag. Ik heb haar nog nooit echt

wel een gemiste kans. Ik kijk nu al uit naar

boos meegemaakt of haar stem horen verheffen.

het voorjaar.

colofon Aedes-Magazine is een uitgave van Aedes vereniging van woningcorpo raties. Aedes-Magazine verschijnt 11 keer per jaar. Woningcorporaties zorgen dat ruim 2,4 miljoen huishoudens in Nederland goed kunnen wonen en dragen bij aan leefbare buurten, wijken en regio's. Corporaties nemen op dit moment zo'n 60 procent van de bouwproductie in Nederland voor hun rekening en investeren in de toekomst op terreinen als zorg en duurzaamheid. Aedes behartigt als branchevereniging de belangen van woningcorporaties in Den Haag en Brussel,

zoekt oplossingen voor het beter functioneren van de woningmarkt en draagt bij aan een professionele sector. Zo'n 95 procent van de corporaties is lid van Aedes. Wij maken ons sterk voor optimale omstandigheden waaronder zij als maatschappelijke ondernemingen hun werk kunnen doen. Aedes is ook de werkgeversvereniging van de corporatiebranche waarin ruim 28.000 werknemers dagelijks werken aan goed, betaalbaar en duurzaam wonen. Voor informatie over het lidmaatschap van Aedes zie www.aedes.nl. Redactie Margriet Pflug en Latifa Vonk (eindredactie); Hanneke Nagtzaam, Quinten Snijders, Rutger Spanjer, Marjon van Weersch (redactie); Devika Mangal en Carolien van der Ploeg (productie).

M.m.v. Yasmina Aboutaleb, Tanja Copal, Christine van Eerd, Nienke Gorter en Wout Sorgdrager. Redactiesecretariaat T (088) 2333750 E aedesmedia@aedes.nl Grafische vormgeving Curve grafische vormgeving BNO, Haarlem; Henk Stoffels (artdirection), Mieke van Weele (vormgeving). Druk Senefelder Misset, Doetinchem Abonnementen T (088) 233 37 00 E publicaties@aedes.nl I www.aedes.nl Prijzen (excl. BTW) Een jaarabonnement kost € 105,54. Aedes-leden ontvangen één gratis abonnement. Extra jaarabonnementen voor Aedes-leden kosten € 69,16. Jaarabonnementen worden

automatisch verlengd. Opzeggingen dienen op 1 november, dus twee maanden voor het nieuwe abonnementsjaar, binnen te zijn. Advertenties Multor Media BV, Wouter Otto Postbus 5085, 6802 EB Arnhem T (085) 0030447 E wouterotto@multormedia.nl I www.multormedia.nl Aedes vereniging van woningcorporaties Koningin Julianaplein 10 2595 AA Den Haag Postbus 93121 2509 AC Den Haag T (088) 2333700 E aedes@aedes.nl I www.aedes.nl @aedesnet Auteursrechten voorbehouden ISSN 1388-8528

Wij doen niet wat u vraagt...

Enserve ondersteunt op alle aspecten van woonruimte-

Alles wat wij doen is afgestemd op uw specifieke

verdeling voor zowel corporaties, gemeenten als

wensen. Wij onderzoeken uw probleem en leveren wat

woningzoekenden. Onze kracht zit in kennis, maatwerk

nodig is om deze op te lossen.

en service. Door onze uitgebreide en specialistische

Dat betekent dat u niet altijd krijgt wat u in eerste

kennis van de woningmarkt krijgt u op elke vraag een

instantie vraagt. Wat u wĂŠl van ons krijgt, is precies dat

antwoord en voor elk probleem een passende oplossing.

wat u eigenlijk nodig heeft.

www.enserve.nl

Expert in verhuren en beheren Wolf Huisvestingsgroep is expert in het verhuren en beheren van diverse woningportefeuilles in heel Nederland. Wij hebben ervaring met DAEB en niet-DAEB, met reguliere huurcontracten, leegstandsbeheer en de wet doorstroming huurmarkt.

Verandering, diversiteit & innovatie De huurmarkt verandert continu. Bijvoorbeeld op het gebied van wetgeving en rapportage-eisen van toezichthouders. Daarnaast verandert technologische vooruitgang de wensen van huurders. Dit vraagt om de juiste strategische keuzes. Kiest u er voor het volledige verhuur- en beheerproces binnen uw organisatie uit te voeren, of besteedt u delen hiervan uit? Welke keuze u ook maakt, Wolf Huisvestingsgroep ondersteunt u in de uitvoering van uw keuzes.

Zowel wanneer u delen van het verhuur- & beheerproces aan ons uitbesteedt, als wanneer u dit zelf doet met behulp van het Wolf Property Management Platform (Wolf PMP), dragen wij bij aan: • • • •

Lagere bedrijfslasten Hogere bezettingsgraad Meer huurinkomsten & passend toewijzen Hogere huurderstevredenheid

Wolf Huisvestingsgroep zal op 22 september aanstaande aanwezig zijn op het Corporatieplein te Houten. Dit is dé beurs voor innovatie & ICT in de corporatiesector. Wij nodigen u hierbij graag uit om langs te komen bij onze stand.

Wolf Huisvestingsgroep Frederik Hendrikstraat 23 1052 HJ Amsterdam

T 020 - 7700845 I www.wolfhuisvestingsgroep.nl E info@wolfhuisvestingsgroep.nl