I GÜNDEM

Brexit bitti, Birleşik Krallık “özgürlüğünü” eline aldı!

Avrupa Birliği’nin en güçlü üyelerinden Birleşik Krallık, 4 yıl süren zorlu Brexit sürecinin ardından 31 Aralık 2020 itibariyle AB’den tamamen ayrıldı. 2021 yılına yepyeni bir başlangıç yapan Birleşik Krallık, II. Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa ülkelerinin ekonomik ve politik ittifakıyla kurulan Avrupa Birliği’nden 47 yıl sonra ayrılan ilk ülke oldu. İngiltere Başbakanı Boris Johnson, yeni yıl konuşmasında “Özgürlüğümüzü elimize aldık ve bunu en iyi şekilde değerlendirmek artık bize kalmış” dedi.

Birleşik Krallık’ın 2016’dan bu yana en önemli gündem maddesi olan Brexit sonunda finale ulaştı ve AB, 2021 yılına bir eksik ve en önemlisi de, en güçlü üyelerinden biri olmadan başladı. 2016’da yapılan referandumda %52-48 oranında AB’den ayrılma kararı çıkan Birleşik Krallık, 4 yıldır AB ile zorlu müzakereler sürdürüyordu. Birleşik Krallık ile AB arasında, ayrılık sonrası ilişkileri düzenleyen ticaret ve güvenlik anlaşması 24 Aralık 2020’de imzalandı ve Birleşik Krallık 31 Aralık 2020’de AB’den tamamen ayrıldı. İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Brexit sürecinin tamamlanmış olması ile ilgili olarak “muhteşem bir an” değerlendirmesinde bulundu. Birleşik Krallık hala pek çok aday ülkenin kabul edilmek için uzun yıllardır müzakerelere devam ettiği AB’den ayrılan ilk ülke oldu. İngiltere Başbakanı Johnson, yeni yıl konuşmasında, “Özgürlüğümüzü elimize aldık ve bunu en iyi şekilde değerlendirmek artık bize kalmış” dedi. Birleşik Krallık’ın bundan böyle olayları “farklı ve gerekirse AB‘deki dostlardan daha iyi ele alabileceğini” belirten Johnson, ülkenin dünyanın her tarafında kendi ticari anlaşmalarını yapabileceğini ifade etti. Birleşik Krallık’ın bir üyesi olarak İngiltere ile birlikte AB’den ayrılan İskoçya’dan ise Johnson’ın aksine bir açıklama geldi. İskoçya’da hükümet en kısa sürede yeniden Birlik üyesi olabilmeyi hedefliyor. İskoçya Başbakanı Nicola Sturgeon, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “İskoçya yakında yine Avrupa’da olacak” ifadesini kullandı.

İngiltere ve AB sonunda anlaştı

2021 yılının ilk ayını neredeyse geride bıraktık ve AB ile Birleşik Krallık arasında imzalanan anlaşmanın maddeleri 1 Ocak itibariyle uygulanmaya başlandı bile. Peki bu anlaşma neler getirdi? Anlaşma, İngiltere Başbakanı Boris Johnson ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula Von der Leyen arasındaki uzun ve zorlu görüşmelerin sonunda geldi. Johnson ‘kapsamlı Kanada tipi bir serbest ticaret anlaşması’ yapıldığını aktardı. yapılan açıklamalara göre “Sıfır gümrük vergisi ve sıfır kota öngören AB içindeki en büyük ticaret anlaşması” gerçekleştirildi. Ancak görüşmeler tamamen sonlanmış değil. Yaklaşık 2.000 sayfa uzunluğundaki anlaşma İngiltere parlamentosunun yanı sıra 27 AB üyesi ülkede de onay sürecinden geçecek.

668 Milyar sterlin değerinde anlaşma

İngiltere ve Avrupa Birliği’nin (AB) üzerinde uzlaştığı ticaret anlaşması, 1 Ocak 2021’den itibaren tarafların gümrüksüz ve herhangi bir kesinti olmaksızın ticaret yapabilmesine imkan tanıyor. Yaklaşık 2 bin sayfalık tam metni henüz yayımlanmayan ticaret anlaşmasına ilişkin Londra ve Brüksel’den yapılan ilk açıklamalara göre, anlaşma, toplam hacmi 668 milyar sterlin (747 milyar avro) olan karşılıklı ticaretin gümrüksüz, kesintisiz ve kotasız şekilde devamını teminat altına alıyor. Anlaşmaya ilişkin İngiliz hükümeti tarafından yayımlanan özet metinde, taraflar arasında “yüzde 100 gümrüksüz ticaret” vurgusu yapıldı. İngiliz hükümeti ise, yaptığı açıklamada “İngiliz halkına 2016’daki referandumda ve geçen

yıl yapılan seçimde söz verilen her şey, bu anlaşmayla sağlanmış oldu” ifadeleri kullanıldı. Açıklamada anlaşma şu sözlerle duyuruldu: “Paramızın, sınırlarımızın, ticaretimizin ve balıkçılık yapılacak sularımızın kontrolünü geri aldık. Bu anlaşma, İngiltere’nin her köşesinde aileler ve iş yerleri için mükemmel bir haber. AB ile bugüne kadar varılmadığı şekilde sıfır tarife ve sıfır kota üzerinde uzlaşıya varılan ilk ticaret anlaşmamızı imzaladık. Anlaşma iki tarafın da bugüne kadar imzaladığı en büyük ticaret anlaşması, 2019’da yapılan 668 milyar poundluk ticaretin tümünü kapsıyor. Artık AB’nin yörüngesinde olmadığımızı, AB kurallarına bağlı kalmak zorunda olmadığımızı, Avrupa Adalet Divanı’nın artık bizim için bir rolü olmadığını ve egemenliğe dönüş için kırmızı çizgi niteliğinde olan tüm taleplerimize eriştiğimizin kanıtı bu anlaşmadır. 1 Ocak 2021 itibarıyla siyasi ve ekonomik egemenliğimizi tam anlamıyla kazanıyoruz. Puana dayalı göçmenlik sistemi de İngiltere’ye giren herkesin kontrolünü elimize almamızı sağlayacak ve serbest hareketliliği sona erdirecek.” Anlaşma, mal ve hizmetlerle birlikte yatırım, rekabet, kamu destekleri, vergi, ulaşım, enerji, balıkçılık, veri güvenliği ve sosyal güvenlik gibi alanları da kapsayacak. Avrupa Adalet Divanı’nın yeni anlaşma kapsamında bir rolü olmayacak. Tarafların anlaşmazlık durumunda AB hukuku yerine uluslararası hukuka bağlı kalınacak farklı bir sistem üzerinde anlaştığı belirtiliyor

“İngiltere ve AB omuz omuza hareket etmeye devam edecek”

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula Von der Leyen ise, anlaşmanın imzalanmasının ardından düzenlediği basın toplantısında “Ticarette AB kurallarına saygı gösterileceğini” söyledi ve adil rekabet hakkı engellenirse başvurulacak etkili araçlar üzerinde de uzlaşıldığını belirtti. İngiliz yetkililerin üzerinde durduğu “egemenlik” meselesiyle ilgili de konuşan Von der Leyen, küresel güçlerin birlikte hareket etmesinin her tarafın çıkarına olduğu vurgusu yaptı: “İklim değişikliği, enerji, güvenlik ve ulaşım gibi iki tarafın da çıkarına olan meselelerle ilgili İngiltere ve AB işbirliği yapmaya devam edecek. Hâlâ birbirimizden ayrı yapabileceklerimizden daha fazlasını birlikte başarabiliriz. Tüm bu tartışmalar her zaman egemenlik üzerine oldu. Bugün kendimize dönüp 21. yüzyılda egemenliğin ne anlama geldiğini sormalıyız. Bugün egemenlik, gücümüzü birleştirmek ve büyük güçlerin yer aldığı dünyada birlikte konuşarak hareket etmektir. Kriz zamanı tek başımıza ayakta durmaya çalışmaktansa birbirimize destek olmaktır. AB de bunun pratikte nasıl işe yarayacağını göstermiştir. Biz, uzun zamandır müttefikiz. Birçok konuda ortak çıkarlarımız var. İngiltere ve AB omuz omuza hareket etmeye devam edecek.”

İngiltere Erasmus’tan çıktı

İngiltere, anlaşmayla birlikte AB’nin düzenlediği uluslararası öğrenci değişim programı Erasmus’tan da kendi talebiyle çıktı. İngiltere Başbakanı Boris Johnson, İngiliz üniversite öğrencilerinin tüm dünyada eğitim görmesini sağlayacak “Turing” isimli yeni bir değişim programının oluşturulacağını belirtti. Programa, 1912-1954 yıllarında yaşayan ve 2. Dünya Savaşı’nda Alman kodlarını kırarak savaşın seyrini değiştiren ünlü İngiliz matematikçi Alan Turing’in soyadı verilecek.

1 OCAK’TAN İTİBAREN DEĞİŞİM YAŞANACAK EN ÖNEMLİ 7 BAŞLIK

1 Ocak’tan itibaren Birleşik Krallık ile AB arasındaki insanların, malların ve hizmetlerin serbest dolaşımı sona erdi. Bu, insanların yaşama, çalışma ve seyahat etme şekillerinde de önemli farklılıklar oluşması anlamına geliyor.

İşte değişimin yaşanacağı en önemli başlıklar

1Avrupa seyahat kuralları değişiyor

Ocak ayından itibaren, Birleşik Krallık vatandaşları herhangi bir 180 günlük süre içinde yalnızca 90 güne kadar Schengen Bölgesi ülkelerine vizesiz seyahat edebilecekler. Ancak bu seyahatleri gerçekleştirirken de dikkat etmeniz gereken kurallar var: • İrlanda gezileri hariç, pasaportunuzun en az altı ay daha süresi olmasına dikkat edin. • Sağlık sigortalı seyahat sigortası yaptırın. Mevcut

EHIC kartınız son kullanma tarihine kadar geçerli olacak ve gelecekte yeni bir programla değiştirilecek. Ancak hükümet yine de sağlık sigortalı seyahat sigortası yaptırmanızı tavsiye ediyor. • Ücretsiz dolaşım garantisi sona ereceğinden, mobil sağlayıcınızla dolaşım ücretlerini kontrol ettiğinizden emin olun. • Seyahatinizden en az 10 gün önce eğer evcil hayvanınızla seyahat ediyorsanız, Büyük Britanya’dan

Kuzey İrlanda’ya kadar veterinerinizden bir hayvan sağlığı sertifi kası alın. Mevcut AB evcil hayvan pasaportu planı artık geçerli olmayacak. • Sınır kontrolünde AB, AEA ve İsviçre vatandaşlarından ayrı şeritleri kullanın. • Önemli bir şekilde, Covid-19 salgını nedeniyle,

AB dışındaki ülkelerden gelen yolcular İngiltere de dahil olmak üzere belirli bir dizi temel neden dışında şu anda AB’yi ziyaret edemeyecekler.

2Gümrüksüz alışveriş geri dönecek

• Birleşik Krallık AB üyesi olduğunda, satın aldığınız ülkede gümrük vergisi ödendiği ve ispatlayabildiğiniz sürece, sınırda herhangi bir vergi ödemeden bir AB ülkesinden kendi kullanımınız için sınırsız miktarda alkol ve tütün getirmenize izin veriliyor. • 2021’den itibaren,

AB’ye seyahat ederseniz gümrüksüz alışveriş mümkün olacak, ancak artık AB dışı ülkelerden gelenler için olduğu gibi

AB’den gümrüksüz olarak getirebileceğiniz miktarın sınırları olacak. Bununla birlikte, izin verilen gümrüksüz tütün ve alkol miktarı artacaktır.

3AB’ye taşınmak isteyen İngiltere vatandaşları için kurallar değişiyor

• Zaten bir AB ülkesinde yaşıyorsanız, çekilme anlaşması kapsamında belirli korumalara sahip olacaksınız.

Ancak o zaman bile, o ülkenin belirli kurallarını kontrol etmelisiniz. • İkamet için kayıt olmanız veya başvurmanız, yeni belgeler almanız veya iş sahibi olmak gibi belirli gereksinimleri karşılamanız gerekebilir. Örneğin,

Fransa’da yaşayan Birleşik Krallık vatandaşlarının yeni oturma izni almaları gerekecek. • 2021’de AB’ye taşınmayı planlıyorsanız, artık orada otomatik olarak yaşama, çalışma, veya emekli olma hakkınız olmayacak.

Turizm dışında herhangi bir nedenle gidiyorsanız vizeye ihtiyacınız olacak. • Kurallar, gitmek istediğiniz ülkeye ve taşınmanızın nedenine bağlı olacaktır.

Taşınmayı düşündüğünüz ülkenin kurallarını kontrol etmelisiniz. • İrlanda’ya taşınmayı planlayan insanlar büyük ölçüde etkilenmeyecek.

4Birleşik Krallık’taki AB vatandaşları için yeni kurallar geliyor

• 31 Aralık 2020 tarihine kadar İngiltere’de veya

İzlanda, Lihtenştayn,

Norveç veya İsviçre’de yaşayan bir AB vatandaşıysanız, haklarınız 30 Haziran 2021’e kadar aynı kalacak. • Ama bundan sonra kalıp kalamayacağınızı kontrol etmelisin. Genellikle bir İngiltere vatandaşı olmanız veya AB Uzlaşma

Programına başvurmanız gerekir. • Yine Ortak Seyahat Alanı nedeniyle İrlanda vatandaşlarının hakları değişmeyecek.

5Yeni bir Birleşik Krallık göçmenlik sistemi olacak

• Ocak ayından itibaren,

Birleşik Krallık’a taşınmak isteyen yabancı vatandaşlar (İrlanda vatandaşları hariç) için puan temelli yeni bir sistem olacak. • Hükümet, AB vatandaşlarına ve AB üyesi olmayan vatandaşlara eşit davranacağını ve İngiltere ekonomisine katkıda bulunabilecek insanları çekmeyi hedefl eyeceğini söylüyor. • Birleşik Krallık’a çalışmak, yaşamak veya okumak için taşınmak isteyen kişilerin vize başvurusu ve ödeme yapması gerekecek. Birleşik Krallık dışından öğrenci vizesine başvurmak £348 veya Birleşik

Krallık içinden bir vizeyi uzatmak veya değiştirmek için £475 tutarında olacak. • Nitelikli bir işçi olarak vize başvurusu, kişi başına £610 ile £1.408 arasında bir maliyete mal olacaktır. • Vize için başvuran kişiler, sağlık çalışanı olmadıkları sürece, kişi başına yılda £624 sağlık ek ücreti ödemek zorunda kalacak.

6AB ile alım satım yapmak için yeni kurallar uygulanacak

• İngiltere ve AB, sınırları geçtiklerinde birbirlerinin mallarına vergi uygulanmayacağı ve ticareti yapılabilecek şeylerin miktarına sınır getirilmeyeceği konusunda anlaştılar. Bununla birlikte,

İngiltere, Galler ve

İskoçya’daki tüccarların gümrük beyannameleri vermeleri gerekecek. • Bitkiler, canlı hayvanlar ve bazı yiyecekler dahil olmak üzere bazı ürünlerin özel lisans ve sertifi kalara ihtiyacı olacak. Diğerlerinin belirli şekillerde etiketlenmesi gerekecek. • Artık mesleki niteliklerin otomatik olarak tanınması olmayacak. İnsanların, niteliklerinin hala tanındığından emin olmak için her ülkenin kurallarını kontrol etmesi gerekecek. • Birleşik Krallık hükümeti tam kontrollerin uygulanmasını altı ay ertelemeyi seçerken, AB kontrolleri 1 Ocak’tan itibaren gerçekleştirecek. • AB ile ticaret daha karmaşık hale gelse de, İngiltere,

ABD gibi diğer ülkelerle kendi ticaret anlaşmalarını müzakere etmekte özgür. Brexit destekçileri, bunun uzun vadede ekonomiye fayda sağlayacağını söylüyor, ancak eleştirmenler AB’ye yakın kalmanın daha önemli olduğu görüşünde...

7Kuzey İrlanda bir istisna haline gelebilir

• Birleşik Krallık ve AB, Kuzey İrlanda ve İrlanda

Cumhuriyeti (AB’de kalan) arasında kontrol noktaları olmaksızın tamamen görünmez bir sınır tutmayı kabul etti. • Kuzey İrlanda, AB kurallarının çoğuna uymaya devam edecek, bu da kamyonların denetlenmek zorunda kalmadan sınırı geçmeye devam edebileceği anlamına geliyor. • Et, balık ve yumurta gibi gıda ürünlerinin

AB standartlarına uygun olduklarından emin olmak için kontrol edilmesi gerekecek. Bununla birlikte, herhangi bir olası aksaklığı azaltmak için, süpermarketlere, Kuzey İrlanda’ya getirdikleri yiyeceklere kuralların uygulanmayacağı ilk üç aylık bir “ödemesiz süre” verilecek. Bazı et ürünleri daha uzun, altı aylık bir ödemesiz süreye sahip olacak. Bu dönemden sonra ne olacağı ise belirsiz. Bu başlık gelecekteki müzakerelerin konusu olacak. • Büyük Britanya (İngiltere, İskoçya ve Galler) ve

Kuzey İrlanda arasındaki çoğu ticaret için gümrük tarifelerini, mallara uygulanan ekstra masrafl arı kaldırmak için de bir anlaşmaya varıldı. Yine de 1 Ocak’tan itibaren bazı yeni evrak işleri için işletmelerin değişikliklere hazır olması gerekecek.

BREXIT ANLAŞMASI’NIN KRİTİK NOKTALARI NELER?

Birlikte yaşamak, çalışmak ve ticaret yapmak için yeni kurallar içeren İngiltere-AB ticaret anlaşması, 31 Aralık gecesi saat 23:00’den itibaren yürürlüğe girdi. Tam kapsamlı anlaşma 2000 sayfadan uzun. Biz de sizler için anlaşmadaki tüm tarafl ar için kilit noktaları derledik...

➢ TİCARET

Anlaşmaya göre; 1 Ocak’tan itibaren Birleşik Krallık ile AB arasında mallar üzerinde herhangi bir vergi veya ticareti yapılabilecek miktar üzerinde sınırlar olmayacak. Sınırlarda güvenlik kontrolleri ve gümrük beyannameleri gibi bazı yeni kontroller uygula- nacak. Birleşik Krallık’taki belirli hayvansal gıda ürünlerinde bazı yeni kısıtlamalar vardır. Örneğin, sosis ve hamburger gibi pişmemiş etler -18C’ye kadar dondurulmadıkça AB’ye giremeyecek.

Bu ne anlama geliyor?

Anlaşmanın olması, bazı malların daha pahalı hale gelebileceği korkusunun önlendiği anlamına geliyor. Bununla birlikte, işletmelerin yine de limanlarda yeni prosedürler için hazırlanmaları gerekecek ve yeni evraklar eksikse, aksaklıklara yol açabilecek. ➢ HİZMETLER VE KALİFİKASYONLAR

Anlaşmaya göre; bankacılık, mimari ve muhasebe gibi hizmetler sunan işletmeler, AB pazarlarına otomatik erişim haklarını kaybedecek ve bazı kısıtlamalarla karşılaşacak. Artık doktorlar, şefler ve mimarlar gibi kişiler için mesleki niteliklerin otomatik olarak tanınması olmayacak.

Bu ne anlama geliyor?

AB’nin tamamı için bir dizi kurala uymak yerine, Birleşik Krallık’taki işletmelerin her bir ülkedeki düzenlemelere uyması gerekecek. Birleşik Krallık’ta kazanılmış niteliklere sahip kişilerin hizmetlerini AB’de satmaları daha zor olacak. Bireylerin, niteliklerinin hala tanındığından emin olmak için her ülkenin kurallarını kontrol etmeleri gerekecek. Bununla birlikte, İngiltere ve AB, gelecekte hizmet sektörüne erişimi iyileştirmeye çalışmak için konuşmaya devam etme sözü verdiler.

➢ SEYAHAT

Anlaşmaya kapsamında Birleşik Krallık vatandaşları, 180 günlük süre içinde AB’de 90 günden uzun süreli kalışlar için vizeye ihtiyaç duyacaklar. AB evcil hayvan pasaportları artık geçerli olmayacak. Avrupa Sağlık Sigortası Kartları (EHIC) kartları sona erene kadar geçerliliğini koruyacak. Her iki taraf da operatörleri dolaşım için “şeffaf ve makul ücretler” almaya teşvik etse de, Birleşik Krallık artık ek dolaşım ücretleri yasağına tabi olmayacak.

Bu ne anlama geliyor?

İngiltere Hükümeti, EHIC’nin yeni bir İngiltere Küresel Sağlık Sigortası Kartı ile değiştirileceğini söyledi, ancak tüm ayrıntılar henüz açıklanmadı. AB’de evcil hayvanlara yine de izin verilecek, ancak sahiplerin yaptıkları her yolculuk için bir hayvan sağlığı sertifikası almaları gerekeceğinden bu daha karmaşık bir süreç olacak. İngiltere’deki cep telefonu operatörleri dolaşım için ücret alabilecekler, bu nedenle insanlar seyahate çıkmadan önce cep telefonu şirketlerine danışmalılar.

➢ BALIK TUTMA

Önümüzdeki beş buçuk yıl içinde Birleşik Krallık yavaş yavaş kendi sularından balıktan daha büyük bir pay alacak. İngiltere, 2026’dan itibaren AB balıkçı teknelerini yasaklamayı seçebilir, ancak AB’nin buna karşılık olarak İngiliz balıklarına vergi getirmesine izin verilecek.

Bu ne anlama geliyor?

Balıkçılık, müzakerede çözülmesi gereken en zor ve son konuydu ve bazı İngiliz balıkçılar düzenlemeden memnun olmadılar. Örneğin İskoç Balıkçılar Federasyonu, anlaşmanın İngiltere’ye suları üzerinde yeterince kontrol sağlamadığını söylüyor. 2026’dan başlayarak, İngiltere ve AB, balıkçılığa erişim konusunda düzenli görüşmeler yapılacak. ➢ AVRUPA ADALET MAHKEMESİ VE

DİĞER İHTİLAFLAR

Divanı’nın (ECJ) Birleşik Krallık’ta rolü olmayacak. İngiltere ile AB arasında çözülemeyen anlaşmazlıklar bunun yerine bağımsız bir mahkemeye sevk edilecek.

Bu ne anlama geliyor?

Brexit destekçileri, İngiltere’nin kendi yasalarının “kontrolünü geri almasına” izin vereceğini söylediği için, ABAD rolünün sona ermesi İngiltere’nin temel talebiydi. ABAD, bazı AB ticaret kurallarına uymaya devam ettiği için Kuzey İrlanda’da hala bir role sahip olabilir. Her iki taraf da ürün standartları ile ilgili mevcut kurallardan çok uzaklaşırsa, gelecekte bazı mallara tarifeler (ithalata uygulanan ücretler) uygulanabilir. ➢ GÜVENLİK VE VERİ

Birleşik Krallık artık güvenlik veritabanlarına otomatik erişime sahip olmayacak, ancak talep üzerine erişim sağlayabilecek. Birleşik Krallık, AB’nin kanun uygulama kurumu Europol’un bir üyesi olmayacak, ancak genel merkezinde bir varlığı olacak. Birleşik Krallık artık AB veri koruma standartlarına uymak zorunda değildir, ancak Birleşik Krallık veri koruma kurallarını değiştirmediği sürece veriler en az dört ay boyunca aynı şekilde paylaşılmaya devam edecektir.

Bu ne anlama geliyor?

İngiltere’nin Europol ile yaptığı anlaşma, şu anda ABD’nin sahip olduğu anlaşmaya ben- zer olacak. Verilerin depolanması ve işlenmesi ile ilgili kuralların çoğuna hala karar verilmesi gerekiyor. ➢ EĞİTİM

Birleşik Krallık, öğrencilerin diğer ülkelerde eğitim görmelerine yardımcı olan bir AB programı olan Erasmus değişim programına artık katılmayacak. Kuzey İrlanda’daki üniversitelerdeki öğrenciler, İrlanda Hükümeti ile yapılan anlaşmanın bir parçası olarak Erasmus’a katılmaya devam edecekler.

Bu ne anlama geliyor?

AB’de kurslara başlamış olan öğrenciler, ücretler için destek almaya devam edecekler. Matematikçi Alan Turing’in adını taşıyan yeni bir program Eylül 2021’de başlayacak. Hükümet, Erasmus’a benzer olacağını ancak dünyanın dört bir yanından ülkeleri kapsayacağını söylüyor.