Antropologia pokrewieństwa

WSPÓŁCZESNA ANTROPOLOGIA POKREWIEŃSTWA WYKŁAD MONOGRAFICZNY

Tytuł: Wykład monograficzny: współczesna antropologia pokrewieostwa Rok studiów: I (II stopnia) Zajęcia: obowiązkowe Prowadzący: dr Agata Stanisz Rodzaj zajęd: wykład Ilośd punktów ETCS: 5 Ilośd godzin: 30 Semestr: letni (2010/2011) (nowy program) Sposób zaliczenia: obecnośd na zajęciach, aktywny udział w zajęciach, egzamin ustny Wymagania wstępne: bierna znajomośd języka angielskiego umożliwiająca czytanie tektów

TREŚĆ ZAJĘĆ 1.

Wprowadzenie: co to jest antropologia pokrewieostwa? Dlaczego studiowanie zagadnienia pokrewieostwa jest istotne dla antropologów?

Warsztat: sprawdzenie stanu wiedzy studentów na temat pokrewieostwa, zdiagnozowanie stereotypów, ideologii oraz myślenia esencjalizującego.

2.

Ewaluacja dwiczenia z poprzednich zajęd.

Omówienie podstawowych pojęd i koncepcji.

Lektura obowiązkowa: Słownik etnologiczny. Terminy ogólne. Red. Zofia Staszczak. Warszawa-Poznao: PWN, 1987. (hasła: pokrewieostwo, bilateralny system pokrewieostwa, egozgamia, endogamia, fikcyjne pokrewieostwo, filiacja, grupa domowa, małżeostwo, matriarchat, patriarchat, rodzina, wymiana małżeoska, zakaz kazirodztwa)

3.

Historia kinship i family studies..

Lektura obowiązkowa: Szynkiewicz Sławoj. Pokrewieostwo: studium etnologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 1992, s. 15-93.

Lektura dodatkowa: Malinowski Bronisław. Życie seksualne dzikich w północno-zachodniej Melanezji: miłośd, małżeostwo i życie rodzinne u krajowców z Wysp Trobrianda Brytyjskiej Nowej Gwinei. Przeł. Andrzej Waligórski, Józef Chałasioski. Warszawa : Książka i Wiedza, 1957.

4.

Dekonstrukcja studiów nad pokrewieostwem.

Lektura obowiązkowa: Schneider David M. Więzi rodzinne, narodowe i religijne w kulturze amerykaoskiej: próba zdefiniowania więzi rodzinnych. Przeł. Mariola Flis. W: Badanie kultury.

Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje. Red. Marian Kempny, Ewa Nowicka. Warszawa: PWN, 2004, s. 301-311.

Lektury dodatkowe: Goody Jack. Production and reproduction: a comparative study of the domestic domain. Cambridge: Cambridge University Press, 1976.

Lévi-Strauss Claude. Spojrzenie z oddali. Przeł. Wincenty Grajewski. Warszawa : PIW, 1993.

5.

Nowe studia nad pokrewieostwem: rewitalizacja/teorie

feministyczne (nexus: gender, nierównośd, pokrewieostwo Lektury obowiązkowe: Collier Jane F., Yanagisako Sylvia J. O ujednoliconą analizę płci kulturowej i pokrewieostwa. Przeł. Ewa Klekot. W: Gender.

Perspektywa antropologiczna. T.1. Red. Renata E. Hryciuk, Agnieszka Kościaoska. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007, s. 21-55.

Howell Signe, Melthuus Marit. Studia nad pokrewieostwem, osobą ludzką czy nad płcią kulturową. Przeł. Agnieszka Kościaoska.

W: Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Red. Marian Kempny, Ewa Nowicka. Warszawa: PWN, 2005, s.

309-339.

Lektura dodatkowa: Moore Henrietta L. Płed kulturowa i status – wyjaśnienie sytuacji kobiet. Przeł. Anna Ostrowska. W: Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Red. Marian Kempny, Ewa Nowicka.

Warszawa: PWN, 2005, s. 309-339.

6.

Pokrewieostwo zglobalizowane: najbardziej aktualne

studia nad pokrewieostwem (globalizacja, kolonializm, kapitalizm i konsumpcja, nacjonalizm, NRT i wiedza biomedyczna, transnarodowośd i migracje) Lektury obowiązkowe (do wyboru): Carsten Janet. Constitutive Knowledge: TracingTrajectories of Information in New Contexts of Relatedness. Anthropological Quarterly 2007, nr 2, s. 403 - 426.

Faubion James D., Hamilton Jennifer A. Sumptuary Kinship.

Anthropological Quarterly 2007, nr 2, s. 533-559.

Suzuki Nobue. Marrying a Marilyn of the Tropics: Manhood and Nationhood in Filipina-Japanese Marriages. Anthropological Quarterly 2007, nr 2, s. 427-454.

7.

Metody badao pokrewieostwa i rodziny.

Metoda genealogiczna. Warsztat.

Lektura obowiązkowa: Barnard Alain, Good Anthony. Research practices in the study of kinship. Przedmową opatrzył Raymond Firth. London: Academic Press, 1984, s. 1-36.

8.

Koncepcje domowego.

rodziny

i

gospodarstwa

Lektury obowiązkowe: Collier Jane F., Rosaldo Michelle Z., Yanagisako Sylvia J. Czy rodzina istnieje? Nowe ujęcia antropologiczne. Przeł. Anna Ostrowska. W: Gender. Perspektywa antropologiczna. T.1.

Red. Renata E. Hryciuk, Agnieszka Kościaoska.

Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007, s. 60-75.

Kwak Anna. Rodzina w dobie przemian.

Małżeostwo i kohabitacja. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, 2005, s. 13 -69.

9

. Ideologie pokrewieostwa, pamięd i dyskursy o rodzinie.

• Lektury obowiązkowe: Firth Raymond, Hubert Jane, Forge Anthony. Families and their Relatives. Kinship in a Middle Class Sector of London. An Anthropological Study. London: Routledge and Kegan Paul, 1969, s. 87-152. (roz. 4: Kinship Ideology, roz. 5: Factors in Kin Knowledge).

Dyczewski Leon. Rodzina polska i kierunki jej przemian. Warszawa: Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych, 1981, s. 1757.

Lektury dodatkowe: http://forum.gazeta.pl/forum/w,567,112670717,112704502,Re_P atriarchat_co_o_tym_sadzicie_.html http://forum.gazeta.pl/forum/w,16,112109061,112110601,Re_Cel em_malzenstwa_jest_prokreacja_.html http://forum.gazeta.pl/forum/w,29,106729015,,Czy_tzw_rodziny_ rozbite_sa_patologiczne_.html?v=2

10.

Pokrewieostwo, emocje i ekonomia (wymiana, wzajemnośd, pomoc, altruizm, bezpieczeostwo socjalne) Lektura obowiązkowa: Benda-Beckmann Franz von, Benda-Beckmann Keebet von.

Introduction to “Coping with insecurity: an ‘underall’ perspective on social security in the Third World”. Focaal 1994, nr 22/23, s. 7-31.

Lektury dodatkowe: Grandits Hannes, Heady Patrick. Distinct inheritances: property, family and community in a changing Europe. Münster: LIT, 2003.

Woźniak Zbigniew. Bezpieczeostwo socjalne rodziny. Roczniki Socjologii Rodziny. Studia Socjologiczne oraz Interdyscyplinarne 1994, t. VI, s. 285- 300. http://forum.gazeta.pl/forum/w,20012,108337130,,W_jaki_sposo b_pomagaja_Wam_rodzice_tesciowie_.html?v=2

11.

Specyfika pokrewieostwa europejskiego.

Lektury obowiązkowe: Buchowski Michał. Family in Europe: urban and rural contexts compared. W: Family, kinship and state in contemporary Europe. Vol.3.

Perspectives on Theory and Policy. Red. Patric Heady, Martin Kohli. Frankfurt-New York, 2010, s. 295 – 313.

Grandits Hannes. Introduction: the reshaping of family and kin relations in European welfare systems. W: Family, kinship and state in contemporary Europe. Vol.1. The Century of Welfare: Eights Countries. Red. Hannes Grandits. Frankfurt-New York, 2010, s.23- 46.

12.

Pokrewieostwo w Polsce.

GŁÓWNE CELE Student: 1) uzyskuje podstawową wiedzę na temat: - historii studiów nad pokrewieostwem i rodziną, - współczesnych teorii pokrewieostwa - metod badao nad pokrewieostwem - podstawach koncepcji związanych ze studiami genderowymi 2) rozumie: - pojęcia i koncepcje teoretyczne i analityczne związane z antropologią pokrewieostwa - istotnośd wiedzy dotyczącej historii antropologii pokrewieostwa - możliwośd szerokiego zastosowania teorii pokrewieostwa 3) posiada umiejętności: - dekonstruowania i krytycznej analizy ideologii oraz dyskursów na temat pokrewieostwa oraz rodziny - orientacji w nomenklaturze związanej z antropologią pokrewieostwa - zastosowania podstawowej metody badao pokrewieostwa

SPIS LEKTUR OBOWIĄZKOWYCH Barnard Alain, Good Anthony. Research practices in the study of kinship. Przedmową opatrzył Raymond Firth. London: Academic Press, 1984, s. 1-36.

Benda-Beckmann Franz von, Benda-Beckmann Keebet von. Introduction to “Coping with insecurity: an ‘underall’ perspective on social security in the Third World”.

Focaal 1994, nr 22/23, s. 7-31.

Buchowski Michał. Family in Europe: urban and rural contexts compared. W: Family, kinship and state in contemporary Europe. Vol.3. Perspectives on Theory and Policy. Red. Patric Heady, Martin Kohli. Frankfurt-New York, 2010, s. 295 – 313.

Carsten Janet. Constitutive Knowledge: Tracing Trajectories of Information in New Contexts of Relatedness. Anthropological Quarterly 2007, nr 2, s. 403 – 426.

Collier Jane F., Rosaldo Michelle Z., Yanagisako Sylvia J. Czy rodzina istnieje? Nowe ujęcia antropologiczne. Przeł. Anna Ostrowska. W: Gender. Perspektywa antropologiczna. T.1. Red. Renata E. Hryciuk, Agnieszka Kościaoska. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007, s. 60-75.

Collier Jane F., Yanagisako Sylvia J. O ujednoliconą analizę płci kulturowej i pokrewieostwa. Przeł. Ewa Klekot. W: Gender. Perspektywa antropologiczna. T.1.

Red. Renata E. Hryciuk, Agnieszka Kościaoska. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007, s. 21-55.

Dyczewski Leon. Rodzina polska i kierunki jej przemian. Warszawa: Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych, 1981, s. 17-57.

Firth Raymond, Hubert Jane, Forge Anthony. Families and their Relatives. Kinship in a Middle Class Sector of London. An Anthropological Study. London: Routledge and Kegan Paul, 1969, s. 87-152. (roz. 4: Kinship Ideology, roz. 5: Factors in Kin Knowledge).

Faubion James D., Hamilton Jennifer A. Sumptuary Kinship. Anthropological Quarterly 2007, nr 2, s. 533-559.

Goody Jack. Production and reproduction: a comparative study of the domestic domain. Cambridge: Cambridge University Press, 1976.

Grandits Hannes. Introduction: the reshaping of family and kin relations in European welfare systems. W: Family, kinship and state in contemporary Europe. Vol.1. The Century of Welfare: Eights Countries. Red. Hannes Grandits. Frankfurt-New York, 2010, s.23- 46.

Grandits Hannes, Heady Patrick. Distinct inheritances: property, family and community in a changing Europe. Münster: LIT, 2003.

Howell Signe, Melthuus Marit. Studia nad pokrewieostwem, osobą ludzką czy nad płcią kulturową. Przeł. Agnieszka Kościaoska. W: Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Red. Marian Kempny, Ewa Nowicka. Warszawa: PWN, 2005, s.

309-339.

Kwak Anna. Rodzina w dobie przemian. Małżeostwo i kohabitacja. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, 2005, s. 13 -69 Lévi-Strauss Claude. Spojrzenie z oddali. Przeł. Wincenty Grajewski. Warszawa: PIW, 1993.

Malinowski Bronisław. Życie seksualne dzikich w północno-zachodniej Melanezji: miłośd, małżeostwo i życie rodzinne u krajowców z Wysp Trobrianda Brytyjskiej Nowej Gwinei. Przeł. Andrzej Waligórski, Józef Chałasioski. Warszawa : Książka i Wiedza, 1957.

Moore Henrietta L. Płed kulturowa i status – wyjaśnienie sytuacji kobiet. Przeł. Anna Ostrowska. W: Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Red. Marian Kempny, Ewa Nowicka. Warszawa: PWN, 2005, s. 309-339.

Schneider David M. Więzi rodzinne, narodowe i religijne w kulturze amerykaoskiej: próba zdefiniowania więzi rodzinnych. Przeł. Mariola Flis. W: Badanie kultury.

Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje. Red. Marian Kempny, Ewa Nowicka. Warszawa: PWN, 2004, s. 301-311.

Słownik etnologiczny. Terminy ogólne. Red. Zofia Staszczak. Warszawa-Poznao: PWN, 1987.

Suzuki Nobue. Marrying a Marilyn of the Tropics: Manhood and Nationhood in Filipina-Japanese Marriages. Anthropological Quarterly 2007, nr 2, s. 427-454.

Szynkiewicz Sławoj. Pokrewieostwo: studium etnologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 1992, s. 15-93.

Woźniak Zbigniew. Bezpieczeostwo socjalne rodziny. Roczniki Socjologii Rodziny.

Studia Socjologiczne oraz Interdyscyplinarne 1994, t. VI, s. 285- 300.

UWAGI • akceptowane są dwie

nieobecności studentki/studenta na zajęciach

• każda kolejna nieobecnośd

będzie się wiązała z koniecznością przeczytania tekstów obowiązkowego i dodatkowego oraz ich streszczenia w formie ustnej w terminach moich dyżurów

• wszystkie teksty

obowiązkowe znajdą się w teczce w bibliotece IEiAK

POLECANE STRONY INTERNETOWE • INTERAKTYWNY TUTORIAL: http://www.umanitoba.ca/faculties/arts/anthropology/kintitle.html

• SŁOWNIK POJĘĆ: http://www.as.ua.edu/ant/Faculty/murphy/436/kinship.htm

• KINSHIP STUDIES BLOG: http://kinshipstudies.org • ANTROPOLOGIA POKREWIEOSTWA I RODZINY: http://kinship.blox.pl/html

• PROJEKT KINSHIP AND SOCIAL SECURITY: http://www.eth.mpg.de/kass/

• KINSHIP. WPROWADZENIE: http://www.ausanthrop.net/research/kinship/

• PROJEKT CHANGING FAMILY: http://www.shef.ac.uk/familiesandfood/index.html

dr Agata Stanisz astanis@tlen.pl pokój 415 poniedziałek 10:00 - 12:00 czwartek 15:00 - 16:30