Primeur 4 - 2023

Onafhankelijk vakblad voor de agf-handel 37ste jaargang

- 2023

In dit nummer : Kasgroenten Asperges/aardbeien Advocatuur

Een reeks van vijf Pulsemaster

verwerking

Pulsemaster PEF-transportunit

Hapert, Nederland & Lohne (Oldenburg), Duitsland & Woodstock NB, Canada www.pulsemaster.us • info@pulsemaster.us • +31 (0)497 820300

#1 leverancier van Pulsed Electric Field systemen voor betere frieten en chips.

PEF-systemen voor de

van groenten en fruit.

Pulsemaster Pulsgenerator

Sas

Hardinxveld-Giessendam

Storage, checking and handling of climatecontrolled fruit

With us your fruit is in good hands. From arrival at the port to collection from our storage; we offer your product the best possible treatment.

In our storage locations in Vlissingen and Kruiningen, the products are subjected to a quality check, after which they are stored and kept at the desired temperature until you want to transport the products further.

Kruiningen Cold Store

Thema: Kasgroenten & Veredeling

26 “Veilingklok speelt nog altijd een prominente rol in de daghandel”

Wouter Willems, ZON fruit & vegetables

28 “De markt móet ook groeien”

Thimo van Marrewijk

30 “Iets latere start paprikaseizoen zorgt voor een goede balans in de afzet”

Harm Aben, Frankort & Koning

32 “Nederlands paprikaseizoen meer gefaseerd dan ooit van start”

Marco Bergman, Harvest House

34 “Verspakketten en maaltijdboxen geven peperconsumptie een boost”

Arjen Bouma en Frank Mostert, Gilad Produce

36 “Wil het op de exportmarkt losbarsten, dan moeten de prijzen van Belgische kasgroenten echt nog fors dalen”

Dominiek Noppe, Vegro

38 “Aroma’s worden bij smaakmodellen veelal buiten beschouwing gelaten, maar hebben een grote impact op smaakgewaarwording”

40 “Oost-Europa ontwikkelt zich steeds meer tot een interessante afzetmarkt voor vruchtgroenten”

Christian Zeiler

43 “We zijn ambitieus en blijven ons ontwikkelen”

Joris Buijs, Noordhuys Packing

44 Energiemanagement in glastuinbouw

48 Veredeling en actualiteit: Resistenties, robots, kou en knippen in DNA

50 Veredeling aubergine: Continu op zoek naar verbetering van kwaliteit en productie

54 Premium tomaat wordt nog beter gemaakt

“Na 500 maanden een stapje opzij”

Mart Valstar en Bas Renzen, Best Fresh Group

71 Special: Asperges & Aardbeien

71 Asperges in Nederland en België in cijfers

72 “Het komt allemaal wat langzamer op gang”

Benny Cuypers, BelOrta

74 “Groeiende voorkeur voor Europese asperges”

Will Teeuwen, Teboza

76 “Tot nu toe niet ontevreden”

Rick Mengers, ZON fruit & vegetables

78 “We zijn er nog nooit mee blijven zitten”

Biologische asperges in trek:

80 “Terugloop producties en kwaliteit Spaans product biedt kansen voor Hoogstraten aardbeien”

Coöperatie Hoogstraten

85 “We hebben vertrouwen in een goed seizoen” Rob van der Weele, The Greenery

87 “Productieverwachtingen aardbeien zijn veelbelovend”

Elwin Boshoven, Berries Pride

90 “De concurrentie ten opzichte van Nederlandse en Belgische producenten is voor ons over de hele linie vergelijkbaarder geworden”

Volker Janssen

129

Advocatuur

129 “Beslaglegging soms oplossing voor openstaande internationale schuld”

Henk-Jan Ligtenberg, Wille Donker advocaten

132 “Vastleggen vooraf voorkomt discussie achteraf”

Vincent Hofman en Arjan Teeuw, Den Hollander Advocaten

134 “AGF-containers een speeltuin voor ‘fout’ havenpersoneel en indringers”

Advocatenkantoor van Ardenne & Crince le Roy

36ste jaargang • editie 4 - 2023

Inhoudsopgave

4 “LNG en straks BIO LNG maken bijna 40% uit van onze vloot”

Günther Maters, Koeltrans

9 Avocado kan tegen 2030 de meest verhandelde vrucht worden

9 Speciaal ‘Spud’ aardappelbier

11 “We zullen moeten kijken naar oplossingen, want de biologische appelmarkt is simpelweg verzadigd” Belgische Fruitveiling (BFV) Gunther De Vadder

13 Was stemacteur die Bugs Bunny vertolkte allergisch voor wortels?

14 Trends in de Belgische supermarktarena

18 De sterkste valuta ter wereld

23 Waarom de Renminbi niet de macht grijpt in de valutawereld

23 Taiwan legt gevangenisstraf op voor illegale uitvoer fruitrassen

24 Grapefruit werd voor € 90 verkocht op Wereldtentoonstelling 1904

56 “De overgang van het Spaanse naar het Duitse seizoen zal naar verwachting niet soepel verlopen”

Rudolf Behr, Behr AG

58 Indiase groenten- en fruithandel vooral met landen in de buurt

68 Saudische mango-oogst overschrijdt 88.600 ton per jaar

Vaste rubrieken

21 AGF-ster: Maud Bakker, DSI

113 Social Media: Fruithandel Sebrechts

117 AGF-er buitenland Oscar Woltman

119 Geswitcht: Daan van der Pols

125 Column: Jeroen van de Weerd

69 Fruit om sneller in slaap te vallen

69 Pauwen vernielen gewassen

92 REV-technologie kan spelbreker worden voor gezonde snacks

94 BayWa Global Produce bestrijdt economische dynamiek met investeringen

102 Durian oplichters houden online kopers voor de gek

102 Wetenschappers wijzen op genezende eigenschappen aardappelsap

103 Een jaar van verliezen en hoop: de Oekraïense tuinbouwsector in 2022

114 Planttorens maken eigen teelt eetbare bloemen, kruiden en speciale slasoorten rendabel

116 In ieder geval een export van ruim 1 miljoen ton

118 Gedetineerden gebruiken fruit om alcoholische drank te maken

120 “Ik verkoop liever een bloemkoolschotel dan een bloemkool” Barry Ruitenberg, De Groentetuin

123 Hoe leren jongeren spruiten waarderen?

123 Aardappelen: gezond, goedkoop en klimaatvriendelijk

PietPraat

Echt lekker lenteweer is het bij het ter perse gaan van deze PRIMEUR nog niet, maar gelukkig breekt de zon steeds vaker door de wolken heen. En als het weer niet meewerkt, maken we toch zelf het voorjaar? Onze Specials Asperges en Aardbeien zullen je zeker in de stemming brengen.

Ook in de lente: de start van het nieuwe seizoen kasgroenten. We besteden er uitgebreid aandacht aan. In het Visieinterview lichten scheidend CEO Mark Valstar en zijn opvolger Bas Rensen van Best Fresh Group toe hoe zij het bedrijf gereed maken voor de komende 95 jaar.

Kasgroententelers hebben keuzes moeten maken vanwege de hoge energiekosten. Daardoor is er vaker later geplant. Dat in combinatie met een normale lente zorgen voor een latere start van het seizoen. Verder lezen we hoe de veilingklok nog altijd een prominente rol speelt in de daghandel, dat de markt voor puntpaprika’s groeit en laat Ruud van Vliet zijn licht schijnen over het energiemanagement in de glastuinbouw.

Maar vergeet ook ons Thema Veredeling niet, de trends in de Belgische supermarktarena of de bio-appelen. En nog veel meer, kortom er ligt weer een gevarieerde PRIMEUR. Veel leesplezier!

127 Hobby van Bastiaan Krijger

136 Dick Pijpers: Acerola

137 Hoe is het met Jan van Eekelen

138 Apps en gadgets

140 25 jaar geleden

Pieter Boekhout

Het koelvervoer naar Duitsland is één van de speerpunten van Koeltrans dat onlangs haar 12,5-jarig jubileum vierde. Het transportbedrijf begeeft zich hoofdzakelijk in het segment van AGF en bloemen en planten, maar is volgens eigenaar Günther Maters andere bedrijfstakken in kaart aan het brengen om haar dienstverlening uit te breiden.

Gevraagd naar de belangrijkste ontwikkelingen in het transport naar Duitsland noemt Günther het beheersen van de kosten en het optimaliseren van de dienstverlening. “De klant wordt steeds veeleisender op het gebied van informatievoorziening. Dit betekent dat we een bezetting hebben van 24/7, vrachten bun-

Günther Maters, Koeltrans:

“LNG en straks BIO LNG maken bijna 40% uit van onze vloot”

delen, de beladingsgraad optimaliseren, x-dock faciliteiten aanbieden en dat alles met realtime informatievoorziening naar de klant.”

“Er worden hoge eisen gesteld aan het materiaal, niet alleen van de truck en oplegger, maar ook van de chauffeur die zelf de nodige hand- en spandiensten moet verlenen. Dit vereist ook training en begeleiden van de chauffeur. Dit doen we in huis zoals wij noemen de ‘Koeltrans academie’. Het rijtijdenbesluit vergt eveneens veel aandacht om de truck zoveel mogelijk te laten rijden en de chauffeur rust te gunnen binnen het wettelijk kader. Daarnaast geeft het Mobility Pack de nodige uitdaging voor nu en op de langere termijn. Om dit zonder problemen te implementeren hebben we naast Nederland sinds 2018 een vestiging in Duitsland om de klant de gewenste flexibiliteit aan te kunnen bieden.”

Q U O T E S

ANTICIPEREN OP BEZETTINGSGRAAD

“De huidige prijsstijgingen waar we allemaal mee te maken hebben door de oorlog in Oekraïne en de inflatie zetten de marges onder druk. De transportsector had te maken met enorme levertijden van trucks en trailers en daarbovenop enorme prijsstijgingen van het materieel. Chauffeurslonen stijgen ook enorm, waarbij +10% geen uitzonderingen zijn. Om kwaliteit en kwantiteit te waarborgen moeten we dan ook creatief zijn in het anticiperen op de bezettingsgraad van de trucks. Met een vloot van meer dan 180 eenheden hebben we dit momenteel goed onder controle,” vertelt de transportondernemer.

“We zijn jaren geleden al gestart met de vergroening van onze vloot. LNG en straks BIO LNG maken bijna 40% uit van onze vloot. Hiermee zijn wij overtuigd een stap voor op de rest van de markt, dit

“Na de glastuinbouw wordt Jutta Westlands grootste exportproduct naar de VS”

Tweede Kamerlid Peter Valstar reageert op de nieuwe liefde van Jutta Leerdam, Jake Paul

vergt immers kennis en ervaring. Het is niet altijd makkelijk met de LNG-prijzen van de laatste tijd, maar met de toekomstige wetgeving en CO2-toeslagen gaat dit wel in ons voordeel zijn. Bio LNG heeft tevens als voordeel dat de CO2-besparing 90% is ten opzichte van diesel. Onze vloot heeft al LZV’s en een groot deel hiervan rijdt inmiddels in Duitsland, echter de huidige wet- en regelgeving heeft zijn beperkingen ten aanzien van het gewicht. Tevens is het gewicht een aandachtspunt voor de AGF-sector, voor bloemen en planten is dit wel haalbaar,” aldus Gunther. Als grootste uitdaging voor de toekomst noemt hij om de informatiestroom naar de klant nog beter te maken dan vandaag de dag. “Gecombineerd met onze groene vloot is Koeltrans klaar voor de toekomst. Op naar de komende 12,5 jaar!” (IH) 

“In het verleden heb ik me fors ingezet om het bio-aandeel te verhogen, onder meer door alle bio-producten bij elkaar neer te zetten, maar uiteindelijk bepaalt de consument of hij biologische producten koopt of niet”

Said Belhassan van SuperUnie zegt ook geen oplossing te hebben om het bio-aandeel te verhogen

“Voor een tuinder zijn er twee manieren om iets op tijd af te krijgen. De ene is een plantdatum vaststellen, de andere is om een open dag te organiseren”

Aardbeienteler Jan van Genderen van Royal Berry weet hoe je de druk erop moet houden

Duo-interview oude en nieuwe CEO Best Fresh Group

Na 500 maanden een stapje opzij

Op de kerstborrel kondigde CEO Mart Valstar van de Best Fresh intern aan om ‘na 500 maanden’ een stap opzij te zetten om ruimte te maken voor de nieuwe CEO Bas Rensen. Een duo-interview met de komende en gaande CEO, die overigens nog intensief bij het familiebedrijf betrokken blijft en niet peinst over verkoop. “We willen het bedrijf gereed maken voor de komende 95 jaar.”

Was je vertrek als CEO een lang vooropgezet plan?

Mart: Nee, totaal niet, ik was het eigenlijk nog niet van plan, maar het viel allemaal zo samen na de herstructurering van de Best Fresh in de drie divisies Farmhouse International, Greenhouse International en Logistics International. Ik heb veel gesprekken met Bas gevoerd en heb alle vertrouwen in hem en de huidige directie om het bedrijf te leiden. Ik ben zeker nog

niet weg, daarvoor vind ik, wat anderen werken noemen, gewoon veel te leuk, en zal hier nog vaak aanwezig zijn om collega’s van advies te voorzien, maar ik stap wel uit de operationele leiding.

In 2019 had ik het plan opgevat om op woensdag thuis te blijven, maar dat is faliekant mislukt. Wel zal ik proberen wat minder aanwezig te zijn. Die stap biedt

me meer ruimte om bezig te zijn met scale-ups en start-ups op het gebied van techniek en innovatie, iets waar ik heel veel plezier aan beleef.

Wat zijn de meest memorabele ontwikkelingen die je in al die jaren hebt meegemaakt?

Mart: Dat was toch het ontstaan van The Greenery in 1996. Ik was destijds 34 jaar en we werkten met een man of dertig in De Lier. We bestonden bijna zeventig jaar en toen viel opeens onze leverancier van al die jaren weg en werd de handel fundamenteel anders georganiseerd. Ik heb gelijk mijn ouders aan de keukentafel uitgenodigd. Uiteindelijk zijn wij er alleen maar sterker uitgekomen, maar dat besef je op zo’n moment nog niet.

Mart Valstar en Bas Rensen

Een andere grote verandering vond in het decennium erna plaats, met de verandering in de logistieke keten. Van 1996 tot 2006 kwam alle handel nog binnen in de eigen loods, later kwamen de directe stromen op gang.

Waar ben je het meest trots op en heb je het meeste spijt van?

Mart: Ik heb nergens spijt van. Ik heb in al die jaren tientallen fouten gemaakt, maar dat hoort bij het ondernemen. Trots ben ik vooral op onze gemotiveerde medewerkers. Dat heb ik bij dezelfde kerstborrel ook gezegd. Niets is mooier dan te zien dat als problemen zich aandienen, je mensen al hard aan het werk zijn om dit met de klanten en leveranciers op te lossen.

En ook je dochters hebben hun intrede al gedaan in de zaak…

Mart: Tot mijn verrassing hebben mijn oudste twee dochters al de keuze gemaakt om in de zaak te gaan. Ik heb altijd als stelregel gehouden dat ze eerst vier jaar buiten de deur moeten leren, maar als ze de ambitie hebben om in te stappen, waren ze meer dan welkom. Mijn dochter Kris is nu actief in onze vastgoedtak en Maud is begonnen bij BioWorld en leidt inmiddels Eminent Food. Mijn jongste dochter Babs werkt nu bij een scale-up in Amsterdam. Kris en Maud vielen niet onder mijn directe verantwoordelijkheid en ik denk dat ik ze redelijk de ruimte heb gegeven om zichzelf te ontwikkelen. Je snapt dus wel waar het bij ons aan de keukentafel thuis veel over gaat. Voor mij is dat nooit een probleem geweest, omdat ik het werk en privé één vind en ik hoop dat dit ook voor hen geldt. Wel moeten ze het vak net als iedereen van onderaf leren, zoals het opnemen van de telefoon of het verwerken van de facturen. Maar als vader ben ik natuurlijk apetrots dat ze als vierde generatie in het bedrijf willen.

Welk advies geef je de jongere generatie?

Mart: In navolging op de eerdere generaties Valstar heb ik altijd actief deelgenomen in besturen, of dat nu regionaal of sectoraal was. Zo heb ik na het uiteenvallen van de koopliedenvereniging de Westlandse Agro Businessclub opgericht. Door al die netwerken kreeg ik een goede helikopterview over de sector en het bedrijf. Bovendien gaf het een bepaalde saamhorigheid. Door de hele digitalisering lijkt men tegenwoordig elkaar minder te willen ontmoeten, maar ik zou jonge mensen van harte willen aanbevelen om ’s avonds van achter hun smartphone te komen en elkaar op te zoeken. Mij heeft al dat bestuurswerk veel nieuwe inzichten gegeven.

Bas, wat trof en trok je aan bij de Best Fresh?

Bas: Ik heb de laatste jaren altijd voor private equity-bedrijven gewerkt, daarbij is de focus altijd op de korte termijn. Ik vind het prachtig om nu voor een familiebedrijf te werken dat al 95 jaar bestaat en van plan is om daar zeker nog eens 95 jaar aan vast te plakken. Initiatieven als de Best Fresh Foundation, dat onder meer een golftoernooi organiseert voor het goede doel en ook het meewerken aan activiteiten als NL Doet zijn daar mooie voorbeelden van. Natuurlijk moet er hier geld verdiend worden, maar als je een snippertje winst kunt maken en je kunt ook nog eens mensen ondersteunen, die het minder hebben dan wij, hoe mooi is dat?

Best Fresh is georganiseerd in drie divisies: Farmhouse International, Greenhouse International en Logistics International. Hoe krijg je synergie tussen de verschillende bedrijfsonderdelen?

Bas: De synergie zit hem vooral in de dingen die je gezamenlijk kunt oppakken, waardoor je de kosten kunt dekken. Zo wordt HR, ICT en Finance voor de hele groep centraal geregeld. Commercieel gezien bedienen we verschillende markten, maar we proberen de logistiek en distributie bij de im- en export zoveel mogelijk te koppelen, zowel in de loods als met het transport.

Mart: Ook hebben we vorig jaar een succesvolle SAP-implementatie gerealiseerd bij Sous Fresh, binnenkort volgen twee bedrijven in Poeldijk en in het najaar volgt de hele groep, die deadline gaan we sowieso halen. Bewust hebben we niet gekozen voor een big bang, maar gaan we gefaseerd over. In de AGF-sector is men nogal huiverig voor SAP vanwege eerdere ervaringen, maar wij zijn er dik tevreden over. Er is een nieuw pakket ontwikkeld, wat meer geschikt is voor middelgrote bedrijven zoals de onze, en het is ons erg goed bevallen. Het is net als met een nieuwe auto: de techniek wordt alleen maar beter en de mogelijkheden worden groter.

Waar zit de afzet van de Best Fresh?

Bas: Over de hele groep is de afzet verdeeld tussen retail, foodservice en groothandel. De verhouding hiervan verschilt tussen de verschillende bedrijven. Zo is Sous Fresh in Venlo voor het overgrote deel gericht op de foodservice en zijn andere bedrijven weer meer retail georienteerd. We geloven in een gezond evenwicht tussen deze drie afzetkanalen, ook uit het oogpunt van risicospreiding, zoals tijdens de coronapandemie bleek. De

belangrijkste afzetlanden van de groep zijn Duitsland, Nederland en de Scandinavische landen.

Zijn jullie nog een handelsbedrijf of ben je vooral een logistieke dienstverlener geworden?

Mart: De term handelaar proberen wij hier altijd te vermijden. Dat heeft toch altijd een beetje de connotatie houden van de ‘middle man’ die zich bezighoudt met zo goedkoop mogelijk inkopen en zo duur mogelijk verkopen. Die tijd is echt geweest. Eerder hebben we hiervoor de term ‘trade marketeer’ bedacht, maar die term heeft in de handel nooit echt een doorbraak gekend. Ons onderscheid zit hem erin dat we alle facetten in huis hebben om de klant en leverancier volledig van A tot Z te ontzorgen. We willen als betrouwbare partner onze rol in de keten vervullen en de klant adviseren op het gebied van category management, of dat nu gaat om het schap van de retailer of de keuken van de chef-kok. Daarmee ben je veel meer dan handelaar of exporteur alleen. Wij zijn bijvoorbeeld geen partij die lean&mean zoveel mogelijk komkommers bij de klant binnenrijdt. We zoeken het veel meer in het samenvoegen van stromen en totale ontzorging voor de klant en leverancier.

Past overname van bedrijven in jullie strategie?

Bas: Mergers & Acquisitions staat zeker op de agenda. Zo hebben we afgelopen jaar nog Varekamp Coldstores overgenomen en meer overnames de komende jaren sluiten we zeker niet uit, zolang ze maar in synergie zijn met de rest van de groep.

Hoe voorzien jullie de groei van de bio-sector, zoals door de Europese en Nederlandse overheid wordt aangemoedigd?

Bas: Vanaf het moment dat de hoge gasprijzen zijn intrede hebben gedaan, heeft de markt van biologische producten, net zoals bijvoorbeeld het duurdere segment exoten, een tikje gehad. Wij geloven dat bio zeker een blijver is, maar de vraag is vorig jaar wel wat teruggelopen en wij verwachten dat die markt langzaam zal groeien.

Jullie namen in 2019 het failliete glastuinbouwbedrijf Hartman uit Sexbierum over. Hoe kijken jullie hierop terug?

Mart: Laten we helder zijn dat dit niet heeft gebracht wat we ervan hadden verwacht. Momenteel ligt deze locatie van Quality Life Produce (QLP) zelfs leeg. Hierbij moet ik zeggen dat ook de Wet van

Murphy wel een beetje toesloeg. Door de gestegen energieprijzen werd de bio-teelt verre van rendabel en ook was de wendbaarheid van de organisatie niet zo groot als we gedacht hebben. De kas staat nu te koop of te huur en we kijken naar nieuwe samenwerkingsvormen.

Blijkt het niet gewoon lastig om als handelsbedrijf in eigen teelt te stappen?

Bas: In zijn algemeenheid geldt dat zeker niet. Zo hebben we met Eminent Produce en Kwekerij Voorhof twee voorbeelden in eigen land van succesvolle teeltbedrijven. Maar eigen teelt is niet de enige oplossing. Wij geloven in achterwaartse ketenintegratie en samenwerken met telers kan op verschillende manieren. Zo werken we met Looye Kwekers in een joint-venture, zoals we dat ook doen met een Amerikaanse teler van zoete aardappelen. Van andere telers nemen we weer de volledige oogst af.

Hoe toekomstbestendig is de Nederlandse tuinbouw?

Bas: Wij geloven nog volop in de toekomst van de Nederlandse tuinbouw. Natuurlijk heeft deze sector ook zijn uitdagingen, zoals afgelopen winter duidelijk werd, maar we zijn ervan overtuigd dat Nederland met haar hoogwaardige teelt en innovatieve technieken altijd een hoofdrol in de tuinbouw zal blijven vervullen. Tegelijkertijd zie je ook wat productie verschuiven naar landen als Spanje en Marokko, maar ook in een land als Spanje is Mart al veertig jaar actief en hebben we twee eigen kantoren.

Maken merken nog een belangrijk onderdeel uit van jullie strategie?

Bas: Zeker, zo hebben we bij Yex, waarmee we tien jaar geleden van start gingen en inmiddels een mooi aandeel hebben op de exotenmarkt, ons eigen merk Discovered geïntroduceerd. Je ziet klanten nu echt terugkomen vanwege de constante

95 jaar Best Fresh

Best Fresh is ontstaan vanuit Fa. M. Valstar, in 1928 opgericht door Maart Valstar, de grootvader van Mart. In de loop der jaren ontstond een groep van bedrijven. In 2008 kreeg deze groep de naam Best Fresh. Elk lid van de groep is een onafhankelijk bedrijf met een eigen specialisme. Onder Farmhouse International vallen de bedrijven die actief zijn in exotische groenten en fruit: Yex, FV Seleqt, Avor en Spot. Onder kasgroentendivisie Greenhouse International vallen naast Valstar ook Sous Fresh,

kwaliteit en betrouwbaarheid van deze producten. Binnen Sous Fresh voeren we het merk Chef’s Inspiration en hoewel er bij Eminent de bedrijfsnaam op de doos staat, zien we dat dit in de markt feitelijk ook als een ‘brand’ geldt voor de niche-producten die we voeren. Op productniveau is Bimi een voorbeeld van een uniek merk waarvan we met FV Seleqt één van de weinige distributeurs zijn op de Nederlandse markt.

Je ziet het sentiment in Nederland behoorlijk verschuiven bij de import van groenten en fruit van ver. Hoe gaan jullie daarmee om?

Bas: Die maatschappelijke ophef zien wij natuurlijk ook. Wij hebben hierop geanticipeerd door veel exoten die we voorheen via de lucht importeerden, nu via zeevracht in bulk te laten aankomen en hier te verpakken. Tegelijkertijd gaan we wel de discussie aan met mensen die propageren dat producten van dichtbij altijd beter zijn, dat is namelijk niet altijd het verhaal. Bovendien zijn er nu eenmaal producten die om klimatologische redenen niet in Nederland of zelfs in Europa te telen zijn, en die willen we onze klanten niet onthouden. We zijn continu met onze klanten en leveranciers in gesprek om te komen tot de meest duurzame oplossingen.

BioWorld en Eminent Food. De logistieke tak omvat onder meer ABC Logistics, Europe Retail Packing en Varekamp Coldstores, dat vorig jaar werd overgenomen. In de directie zitten naast de CEO ook CFO Niels van der Plas, net als de drie divisieredacteuren Martijn de Graaf, Peter de Raadt, Menno Reijgersberg, HR Manager Erica Timmer en CIO Edwin Hoogesteger.

Jullie focus ligt nu op exoten en kasgroenten. Kijken jullie ook naar uitbreiding naar andere productgroepen?

Mart: We sluiten zeker niet uit dat we dit nog verder gaan uitbreiden. Eerder waren we met FruitWorld bijvoorbeeld ook actief in de categorie zachtfruit, maar die is bij ons een stille dood gestorven. Maar we kijken goed welke nieuwe mogelijkheden er zijn om producten te introduceren bij onze klanten. Een mooi voorbeeld waar we onlangs mee gestart zijn, zijn bijvoorbeeld Bahri-dadels, die we ontvangen van onze vaste teler van granaatappels, vijgen, golden berries en avocado’s in Peru. De reacties van onze klanten hierop waren enorm positief en we zien dan ook mooie kansen om het dadelassortiment verder uit te breiden. Maar ook uitbreiding van ons marktgebied heeft zeker de aandacht.

Wat zijn jullie grootste uitdagingen voor de komende jaren?

Bas: Dat zijn vooral de aspecten waar we geen invloed op hebben, maar die wel van grote invloed zijn op onze handel, denk aan de dollarkoers, energieprijzen en politieke beslissingen.

Hoe wil je zelf je stempel drukken op het bedrijf?

Bas: De Best Fresh is en blijft een echt familiebedrijf. Het zit in het DNA en vertaalt zich onder meer in goed werkgeverschap. Dat resulteert gelukkig in veel jonge aanwas. Mart heeft zich hier altijd sterk voor gemaakt en was niet voor niets oprichter en voorzitter van Horti Heroes. We werken hier met een hele jonge club mensen en hebben altijd stagiaires aan boord. Met een food & fit-programma hebben we veel aandacht voor bewegen en gezondheid binnen het bedrijf. We bieden die jonge mensen ontzettend veel mogelijkheden om zich te ontwikkelen en kijken nu al goed wie de potentie heeft om de toekomstige manager te worden. Verder is mijn motto vooral intern om het simpel, efficiënt en duidelijk te houden. De visie en strategie voor de komende jaren staan als een huis. Ik heb er verschrikkelijk veel zin en vertrouwen in om met familie Valstar de komende jaren een prachtig bedrijf te leiden dat al bijna een eeuw haar sporen in de Nederlandse AGF-sector heeft verdiend. (IH) 

www.bestfreshgroup.com/nl/bedrijven

Op Mart’s oude veilingbankje

Avocado kan tegen 2030 de meest verhandelde vrucht worden

Volgens ramingen van de FAO zal de avocado tegen 2030 de meest verhandelde tropische vrucht worden. Er wordt voorspeld dat de wereldwijde export meer dan 4 mln ton zal bedragen, meer dan de export van mango's en ananassen, en alleen bananen zullen volgen. Volgens gegevens van Cepea is de avocadoteelt in Brazilië de laatste jaren sterk toegenomen, waardoor het land de zevende plaats op de wereldranglijst

Speciaal ‘Spud’ aardappelbier

inneemt. Het aandeel van Brazilië in de wereldwijde fruitexport is echter nog steeds zeer laag; het land is slechts de 20e grootste exporteur ter wereld. Volgens schattingen wordt slechts 3% van de Braziliaanse oogst geëxporteerd. De belangrijkste concurrenten van Brazilië (Mexico, Colombia, Chili en Zuid-Afrika) exporteren meer dan 50% van hun opbrengst. 

Inde hoop het Robertson Potato Festival met een knaller te beginnen, heeft het Australische Five Barrel Brewing uit Wollongong een speciale editie aardappelbier aangekondigd. Spud Sparkling Ale' wordt gebrouwen met aardappelen van Hills Family Farming in Robertson. De

aardappelen zullen, heel toepasselijk, tijdens het festival in de brouwketel worden toegevoegd. Five Barrel Brewing is een familiebedrijf met als missie vers ambachtelijk bier van goede kwaliteit te maken en bierdrinkers kennis bij te brengen over 'van graan tot glas'. 

BFV ziet in Natyra de redding voor de biologische appelen

Er is veel te doen om het biologische segment sinds de inflatie en de daarbij volgende verminderde koopkracht van de consument. Verscheidene onderzoeken tonen aan dat de consumptie van duurdere biologische groenten en fruit in een lastig parket zit sinds de consument minder te besteden lijkt te hebben. Bio-specialist bij de Belgische Fruitveiling (BFV) Gunther De Vadder stelt echter dat dit op het gebied van biologisch hardfruit alleszins meevalt, maar: “Vooral aan de aanbodzijde moet er op het gebied van de biologische appelen snel wat veranderen, omdat de markt simpelweg verzadigd is.”

Bijna 95 procent van het marktaandeel van het biologisch hardfruit in België is in handen van de BFV. Na het recente akkoord van de telers zal de veiling vanaf 1 juli samengaan met BelOrta en bijna het volledige marktaandeel bezitten. Daarnaast is de BFV één van de weinige veilin-

gen die Belgische biologische kersen in de markt zet. Dit biologische segment is een tak van sport die de nodige uitdagingen met zich meebrengt, maar volgens Gunther ook eentje met veel voldoening en potentie. “De telers en consumenten die kiezen voor biologisch zijn gepassioneerd,

maar als we kijken naar de consumptie is het op dit moment lastig meten wat de tendens is, omdat je met groei eigenlijk niet moet kijken naar de coronajaren. Toen hadden we een waanzinnige groei van bijna 22 procent in het biologische hardfruit. Dat is te gek voor woorden en moet je schrappen uit de statistieken. Als je dan kijkt naar nu, vergeleken met pre-corona (2019), zien we een groei van 3 tot 4 procent. Door de inflatie zal je geen nieuwe klanten over de streep trekken, maar de consument die bewust kiest voor biologisch zal dit blijven doen. Er is dus sprake van een normale groei, maar dat laat ook geen ruimte tot extra biologisch product.”

EUROPA KIEST VOOR EUROPA

Kijkend naar de biologische perenverkoop is de specialist dan ook uiterst posi-

“We zullen moeten kijken naar oplossingen, want de biologische appelmarkt is simpelweg verzadigd”

tief gestemd. “Vorig jaar was een uitzonderlijk jaar. Althans, dat dachten we. De beperkte productie destijds in Frankrijk, Duitsland, maar toch ook Italië en Oostenrijk, zorgde ervoor dat ‘the sky the limit’ was met prijzen. Gezien de normale productie van dit jaar hadden we verwacht dat de prijzen wel weer fors zouden dalen gedurende dit seizoen, maar niets blijkt minder waar.” Ook dit seizoen zijn de biologische peren bij de BFV namelijk weer als warme broodjes over de toonbank gegaan. “We zijn vanaf eind december eigenlijk pas op export gaan werken, maar de bio Conference peren zijn medio april al volledig verkocht. We hebben enkel nog onze laatste 380 ton aan derdejaars omschakeling naar bio Conference om aan te bieden. We proberen altijd de laatste biologische Conferences voor de Belgische retail te bewaren, maar dat is dit jaar niet gelukt. We zijn zowel op export als België tezamen geëindigd met bio.”

Een belangrijke reden hiervoor ziet Gunther in het feit dat de Europese markt Europees biologisch fruit prefereert zo lang deze beschikbaar is. “Dat komt enerzijds omdat de Duitse, Franse, maar eigenlijk hele Europese markt, duurzaam zijn, die liever dichterbij inkopen dan van andere continenten hierheen laten vervoeren,” vervolgt hij. “Anderzijds hebben Argentinië en Chili in de laatste jaren haar klanten ook maar net hoe de wind stond bediend. Als er hogere prijzen in Azië of Amerika te maken waren, lieten ze Europa links liggen. En als de prijzen hier gunstiger waren, stuurden ze het biologische hardfruit massaal naar Europa, wat natuurlijk ook weer negatief is. Bij de peren zien we daarom dat het biologische segment in België in de lift zit en ook lijkt te blijven.”

BELGISCHE BIOLOGISCHE APPEL GEEN EXPORTPRODUCT

De vergelijking trekken met die andere fruitsoort die valt onder hardfruit is volgens de specialist daarentegen appels met peren vergelijken. “Hoe rooskleurig de situatie bij de biologische peren is, zo moeizaam gaat het bij de appelen. Dat is natuurlijk niet enkel bij het biologische segment, maar ook in het conventioneel vliegen de uitdagingen je om de oren.” De voornaamste factor van deze problemen ligt, zo legt Gunther uit, in een verzadigde markt. “ We zitten met de biologische appel niet met een exportproduct in België. Verder dan Noord-Frankrijk of de grens met Nederland komen we niet. Daarom moeten we ons fruit in eigen land vermarkten. Echter als er niets verandert in het aankoopbeleid van de Belgische retail zullen we dit jaar met 30 procent te veel product zitten. Dat situeert zich dan voornamelijk in de Jonagold en haar mutanten. Die 30 procent is deels omdat we een prachtig seizoen hebben gehad qua opbrengst, maar in een normaal seizoen met wat vorst blijf je nog steeds rond de 20 à 25 procent te veel appelen zitten. Dat is een probleem.”

“Een prijsverhaal is het niet,” gaat hij gepassioneerd verder. “De appel is namelijk veel goedkoper dan de peer, die enkel maar in verkoop stijgt. Bovendien is het ook niet het geval dat als de prijs zakt dat we dan meer volume van de appelen wegzetten. Aan de concurrentie ligt het ook niet, want op de Belgische markt komt deze alleen van Pink Lady. Er is simpelweg te veel aanbod vergeleken met de consumptie. Het is een verhaal zo oud als tijd, maar een aantal grote jongens hebben de overgang gemaakt van conventioneel naar biologisch (voornamelijk in Jonagold en mutanten) en de markt is nu gewoon verzadigd,” legt de hoofd verkoop bio-fruit van BFV uit.

MARKT REGULEREN

Er zijn volgens Gunther slechts twee mogelijke oplossingen om de verzadiging van de markt tegen te gaan. “Een eerste keuze is omenten richting Novajo. Op dit moment zitten we met te veel Jonagold en mutanten, waardoor er geen eenlijnig product in de markt gezet kan worden. Omenten is een mogelijkheid en dan win je 3 jaar, omdat je tijdens de omzetting de productie van Jonagoldmutanten naar beneden trekt. Vervolgens zit je na die 3 jaar echter weer met hetzelfde probleem.” Een tweede oplossing ligt in het veelbelovende Natyra ras. “Dat is een appelras dat minder opbrengt, maar verkoopt voor een hogere prijs. We kiezen er bijvoorbeeld ook bewust voor om de Natyra na

de Jonagold te vermarkten, omdat je daar in de volle Jonagold-periode een 30 procent hogere prijs voor kan maken dan voor de Jonagold. Wanneer meer telers zich inzetten om een groot gedeelte van dit Natyra-ras te planten, zou je de markt kunnen reguleren.”

Deze tweede optie is voor Gunther ook de meest levensvatbare oplossing voor de biologische appelen. “Het is het enige ras dat het einde van het seizoen haalt zonder

smaakverlies. Die zou je tot eind juni kunnen verkopen. Daarentegen is het wel een boom met een serieuze handleiding. Hij is niet makkelijk te telen, maar de appel is heerlijk van smaak en houdt zich dus goed in bewaring. Een andere optie zou WUR29 nog kunnen zijn. Dit is een ontzettend lekker ras, maar die heeft nu al zijn problemen in de testfase. We planten het om te zien hoe het gaat, maar het lijkt nog niet. Ongelofelijk lekker, dat zeker, maar uiteindelijk kom je met alles samen

Was stemacteur die Bugs Bunny vertolkte allergisch voor wortels?

Stemacteur Mel Blanc (19081989) is in de VS bekend om zijn creatie Bugs Bunny, die graag wortels eet. Jarenlang ging er echter een gerucht dat Blanc, de "man met de miljoen stemmen", allergisch was voor wortelen. Dit zou de reden zijn dat Blanc op wortels kauwde voor de momenten dat Bugs er een opat, en ze vervolgens uitspuugde in plaats van door te slikken. Nu spuugde Blanc inderdaad wortels uit tijdens

het opnemen van die scènes waarin Bugs zijn zinnen met een stevige kauwbeweging verrijkte. Maar dat was niet omdat hij allergisch was. Blanc schreef in 1988 in zijn boek 'That's Not All, Folks!': "Ten eerste hou ik niet zo van wortels, zeker niet rauw. En ten tweede vond ik het onmogelijk om te kauwen, door te slikken en weer klaar te zijn om mijn volgende zin te zeggen."

enkel weer terug op de Natyra. We zitten nu gewoon met overschotten die we niet weg krijgen. Er wordt ook al naar de industrie weggezet, maar die kunnen ook niet al die overschotten verwerken. Vanuit de markt is hulp nodig. Het zijn moeilijke puzzelstukjes om te leggen, maar er moet wel echt iets gebeuren.” (JF) 

Gunther.de.vadder@bfv.be

• Duurzaam, oersterk, strak design •

• U koopt rechtstreeks bij de producent (Helmond-NL) •

• Meer dan 60 jaar ervaring in Food & Agri •

• Ook inklapbare boxen in het leveringsprogramma •

Met meer dan 60 jaar ervaring is Verhoeckx uitgegroeid tot totaalleverancier voor paddenstoelen en hardfruit van de beste kwaliteit.

Trends in de Belgische supermarktarena

Na de invasie van Nederlandse supermarktformules op de Belgische markt is Delhaize, de oudste supermarktformule in België, gedwongen ingrijpend te reorganiseren. Om goedkoper en flexibeler te kunnen werken wil Delhaize zijn 128 grote supermarkten in eigen beheer door zelfstandigen laten overnemen. Het plan leidt tot veel onrust en protesten die breed leven in de Belgische samenleving. Zijn er te veel supermarkten in België? Professor Gino van Ossel (Vlerick Business School) schetst meerdere langlopende trends die ervoor zorgen dat de echt Belgische formules als Colruyt en Delhaize nu lastige tijden meemaken.

MARGES SMELTEN WEG

Lange tijd was marktleider Colruyt heer en meester over de laagste prijzen in België. Ze garandeerden deze laagste prijs in het marktgebied van een Colruyt winkel. Voor andere formules had het daardoor geen zin om de prijzen te verlagen, Colruyt volgde altijd en legde zo als het ware een prijsbodem vast. Dit evenwicht voorkwam een neergaande prijsspiraal zoals in Nederland, waar formules regelmatig in een prijsoorlog zijn verwikkeld. Met de komst van Albert Heijn is het Belgische evenwicht verstoord geraakt. Van Ossel: “Albert Heijn België denkt autonoom. Ze vertrekken vanuit het Nederlandse model

en kopen aan in Nederland en trekken zich niets aan van het promotiebeleid in België. Dit alles heeft Colruyt doen besluiten de prijzen van Albert Heijn landelijk te gaan volgen.”

De komst van Albert Heijn en later Jumbo met ook ‘de laagste prijsformule’ zorgde er al voor dat het prijsniveau in België zich al richting dat van de Nederlandse markt ontwikkelde. Door de inval van Rusland in Oekraïne is die trend versneld en is het prijsverschil tussen Nederland en België verder verkleind. “Belgische formules hebben de prijsstijgingen als gevolg van de hogere energiekosten en

inflatie voor een groot deel zelf geabsorbeerd. Hierdoor zijn de Belgische voedselprijzen in 2022 minder snel en later beginnen te stijgen dan in de buurlanden en is het prijsverschil met Nederland enorm gedaald,” constateert Van Ossel. Het absorptievermogen van Belgische supermarkten is echter tegen limieten aangelopen. Ook hebben formules nieuwe contractafspraken moeten maken met leveranciers. Dat maakt dat Belgische prijzen sinds begin dit jaar net zo hard meestijgen als die in de rest van Europa.

Gino van Ossel

De prijzen van AGF zijn ook gestegen, met name in de serreteelt, maar doordat deze zich in een veilingstructuur bevinden zorgen die voor een andere dynamiek waar superformules weer van kunnen profiteren. Als een van de weinige producten liggen prijzen van AGF in België niet vast en kunnen ook omlaag gaan.

Het gevolg van bovenstaande prijsontwikkelingen is dat marges van formules zijn weggesmolten. Er moet op kosten worden bespaard en Delhaize is wat dat betreft de ‘kanarie in de mijn’. De formule was al niet ‘de beste leerling van de klas’ en blijkt nu in Europa zowel absoluut als relatief de slechtste leerling, stelt Van Ossel. “Daarbij komt dat Albert Heijn marktaandeel wint en Delhaize marktaandeel verliest. Deze situatie kan niet blijven voortduren en dan is het logisch dat het moederbedrijf orde op zaken wil stellen.”

VERZELFSTANDIGING

Dat Ahold Delhaize ervoor kiest om alle Delhaize winkels te verzelfstandigen, kwam voor België als donderslag bij heldere hemel. De keus is echter logisch, gezien de ontwikkelingen rondom het loonbeleid in België. Daar hebben vakbonden een grote vinger in de pap en dat is van grote invloed op de gehele retailwereld. Bedrijven met meer dan 50 werknemers moeten hun personeel extra premies betalen voor het werken buiten reguliere uren. Ook is de inzet van flexkrachten en jobstudenten aan banden gelegd. Zelfstandig ondernemers (franchisers) kunnen zich aan de vakbondsafspraken onttrekken, hebben daardoor lagere loonkosten en kunnen wel meer gebruik maken van die goedkopere arbeidskrachten. De hogere loonkosten voor supermarktfilialen in beheer van een formule zorgen er daarom voor dat deze winkels minder ruime openingstijden kennen dan die van zelfstandig ondernemers. Die winkels zijn ook vaker gesloten op zondag.

Een tweede reden van verzelfstandiging is dat franchisers veel beter kunnen inspelen op de regio en klanten.

Met name franchisenemers van Delhaize hebben grote vrijheid, meer dan die van Albert Heijn, vertelt van Ossel. “Bij een Delhaize winkel van een franchisenemer kun je een groot assortiment aan lokale producten uit de korte keten aantreffen of bijvoorbeeld exclusieve producten als ingevlogen mango’s als er geen groenteboer in de buurt zit.”

Doordat zelfstandig ondernemers zowel loonkosten kunnen drukken als kunnen inspelen op de verkoop van producten met toegevoegde waarde voor de regio, zitten zij in een betere positie dan filialen in eigen beheer. Gino van Ossel voorziet dan ook dat in de toekomst alle service formules zich gaan ontwikkelen als pure franchise formule. Ook bij Carrefour is deze ontwikkeling aan de gang, grootfranchisenemer Mestdagh van Carrefour heeft haar Waalse Carrefours verkocht aan Intermarché. Discountformules zullen vanwege de efficiency-voordelen winkels blijven met filialen in eigen beheer en een beperkt strak gereguleerd assortiment.

MEER WINKELS IN DE BUURT

Een andere structurele ontwikkeling is het sterk wijzigende koopgedrag van consumenten. Met name winkels die inspelen op de weekboodschappen hebben het daardoor moeilijk: hypermarchés en Colruyt. Tegenwoordig is 36% van de samenleving alleenwonend, een derde is koppels zonder inwonende kinderen. Dan blijft slechts minder dan een derde over aan gezinnen met inwonende kinderen die nog planmatig, wekelijks de boodschappen doen, legt Van Ossel uit. Die laatste groep krimpt ook nog eens, want door vergrijzing zal het aantal kleine huishoudens alleen maar verder toenemen.

Deze structurele ontwikkeling heeft ook een aantal gevolgen voor het koopgedrag. “De boodschappenlijst is minder belangrijk geworden, het is geen project meer van de zaterdag. Bovendien kijk je ook anders aan tegen boodschappen doen. Voor een grote hoeveelheid boodschappen ben je eer-

der bereid verder te rijden om 10 procent te besparen dan voor een kleine hoeveelheid. Als alleenstaande of koppel zonder kinderen leef je meer op het ritme van de dag en zie je wel wat je gaat eten als je de winkel inloopt. Mensen kopen ook impulsiever, de ene keer bij Delhaize en de andere keer lopen ze Aldi binnen.”

VERSOPLOSSINGEN

Daarnaast is er de mogelijkheid om online te kopen, die invloed heeft op het koopgedrag. Mede omdat je voor deze dienst moet betalen, gaan consumenten boodschappen bundelen en managen er hun eigen voorraad mee. De gemiddelde frequentie is één keer in de veertien dagen online boodschappen doen. Dat betekent dat consumenten voor de verse producten en dagelijkse benodigdheden nog op zoek gaan naar een fysieke winkel. Dat betekent dus dat formules zich gaan toeleggen op vers, legt van Ossel uit. Omdat het om kleinere hoeveelheden gaat, stimuleert dit ook de gang naar de winkel die dichtbij gelegen is.

In de strijd om het maagaandeel is er tevens de concurrentie met het ultieme gemak, de goedkope thuislevering van maaltijden. Mensen hebben steeds minder tijd om te koken. De huisvrouw is aan het verdwijnen, 76 procent van de vrouwen is inmiddels aan het werk. Zij is ook niet meer de manager van het boodschappenlijstje. Meneer koopt vaker en heeft een ander kooppatroon dan mevrouw. Voor jongeren is tijd kostbaar.

Vooral jongeren stellen hun aankoopbeslissingen uit en maken gebruik van de gemaksalternatieven. Supermarkten spelen hierop in door niet het verkopen van ingrediënten centraal te stellen in de formule, maar het verkopen van oplossingen. In buurtsupermarkten als Carrefour Express en Proxy Delhaize zie je dan vooral ook producten in vier hoofdcategorieën aan eet-oplossingen: klaar om te eten, klaar om te smeren, klaar om te koken (verspakketten, gesneden gamma) en klaar om op te warmen.

SUPERMARKTMETERS

De supermarktdruk is in België hoger dan in Nederland. Onderzoeksbureau Locatus geeft aan dat Belgen per 100.000 inwoners ruim 33.000 m² aan supermarkten en Nederlanders ruim 27.000 m² hebben. Of er te veel winkels zijn, is echter de vraag volgens van Ossel. “In bepaalde verzorgingsgebieden zijn er nog te weinig kleine winkels die ook op zondag open zijn. De ruimte is er ook juridisch gezien. Albert Heijn is al een aantal keer succesvol in beroep gegaan wanneer zij een procedure hebben gestart tegen een verbod.”

OVERLEVERS

Diverse spelers hebben moeite het hoofd boven water te houden of lukt het zelfs niet. Makro heeft de deuren al moeten sluiten en de grootfranchisenemer Mestdagh van Carrefour heeft haar Waalse Carrefours verkocht aan Intermarché. Jumbo draait verlies in België en het aandeel Colruyt is vorig jaar twee keer in een

vrije val geweest. De vraag is of Colruyt een antwoord vindt op de dunne marges en of verzelfstandiging van Delhaize winkels de formule zal helpen te overleven. “Je ziet dat de motor is gaan sputteren. Maar wat er vandaag gebeurt, is een uitvloeisel van 20 jaar structureel bewegen. De markt is veranderd, de fundamenten staan er nog,” aldus Van Ossel.

Hoewel geen glazen bol, verwacht hij dat het marktaandeel van discounters verder doorgroeit naar 40 procent. Serviceformules zullen ook rond 40 procent van de markt in handen krijgen waarbij Ahold Delhaize naar verwachting marktleider wordt. De rest gaat naar online. De hele grote winkels aan de buitenranden van de stad gaan meer en meer verdwijnen. Voor buurtsupermarkten lijkt er wel ruimte te zijn. Service formules zullen een verdere transitie doormaken van traditionele supermarkt naar diffuse winkelconcepten, waarbij ze meer in concurrentie treden met foodservice en zich specialiseren op de kortere shoppertrips en in winkels met (regionale) services die inspelen op het lokale verzorgingsgebied en wensen van de consument. Als visitekaartje van winkels zal AGF hier een belangrijke rol in spelen. (ML) 

gino.vanossel@vlerick.com

Doodsbang door bananen

Tijdens het bestuderen van de reactie van mannetjesmuizen op drachtige en zogende vrouwtjesmuizen, deden onderzoekers een verwante en ietwat vreemde ontdekking: mannetjesmuizen zijn doodsbang voor de geur van bananen. Mannetjesmuizen staan erom bekend agressief te zijn tegen babymuizen. Hoogzwangere en zogende muizen verdedigen hun kroost agressief en stoten ook geurstoffen uit om mannetjes bij voorbaat te waarschuwen. Uit nader onderzoek bleek dat deze geurstof n-pentylacetaat is, een verbinding die in verschillende soorten fruit voorkomt en wordt gebruikt om bananenolie/-extract te produceren. Een test met bananenolie wees vervolgens uit dat het stressniveau bij mannetjes muizen inderdaad toenam. Ook concludeerden de onderzoekers dat zwangere vrouwen en bepaalde voedingsmiddelen mogelijk een stressfactor zijn voor mannen.

Top 10 sterkste valuta ter wereld

De hoogste valuta ter wereld zijn de valuta van landen die een sterke economie hebben en een stabiele politieke omgeving. Forbes Advisor heeft een lijst samengesteld van de top 10 hoogste valuta ter wereld op basis van hun wisselkoers ten opzichte van de Amerikaanse dollar (USD).

Delijst wordt aangevoerd door de Koeweitse dinar, die wordt verhandeld tegen 3,31 USD. De Koeweitse economie is afhankelijk van de olie-export en heeft een relatief stabiele politieke omgeving, waardoor de Koeweitse dinar een van de sterkste valuta ter wereld is.

Op de tweede plaats staat de Bahreinse dinar, die wordt verhandeld tegen 2,65 USD. Bahrein is een klein land met een sterke economie en een bloeiende financiële sector, waardoor de Bahreinse dinar een van de hoogste valuta ter wereld is.

Op de derde plaats staat de Omaanse rial, die wordt verhandeld tegen 2,60 USD. Oman heeft een sterke economie en is een belangrijke speler in de olie-export, waardoor de Omaanse rial een van de hoogste valuta ter wereld is.

Op de vierde plaats staat de Jordaanse dinar, die wordt verhandeld tegen 1,41

USD. Jordanië heeft een relatief stabiele politieke omgeving en een diverse economie, waardoor de Jordaanse dinar een van de hoogste valuta ter wereld is.

Op de vijfde plaats staat de Britse pond sterling, die wordt verhandeld tegen 1,39 USD. Het Verenigd Koninkrijk heeft een sterke economie en een stabiele politieke omgeving, waardoor de pond sterling een van de hoogste valuta ter wereld is.

Op de zesde plaats staat de euro, die wordt verhandeld tegen 1,18 USD. De euro is de officiële valuta van 19 Europese landen en heeft een sterke economie en politieke stabiliteit.

Op de zevende plaats staat de Zwitserse frank, die wordt verhandeld tegen 1,07 USD. Zwitserland heeft een sterke economie en politieke stabiliteit, waardoor de Zwitserse frank een van de hoogste valuta ter wereld is.

Op de achtste plaats staat de Amerikaanse dollar, die wordt verhandeld tegen 1 USD. De Amerikaanse economie is een van de grootste ter wereld en de Amerikaanse dollar is de meest verhandelde valuta ter wereld.

Op de negende plaats staat de Canadese dollar, die wordt verhandeld tegen 0,80 USD. Canada heeft een sterke economie en politieke stabiliteit, waardoor de Canadese dollar een van de hoogste valuta ter wereld is.

Op de tiende plaats staat de Australische dollar, die wordt verhandeld tegen 0,77 USD. Australië heeft een sterke economie en politieke stabiliteit, waardoor de Australische dollar een van de hoogste valuta ter wereld is.

Conclusie: de hoogste valuta ter wereld zijn de valuta van landen met een sterke economie en een stabiele politieke omgeving. 

Bron: Forbes

efficient en snel kratten stapelen, ontstapelen of

vouwen?

ontdek de BKOO-900

verwerkt moeiteloos verschillende kratformaten en types tot 1.800 kratten/uur supersnel volautomatisch omstelbaar naar een ander krat formaat heeft een uitneembare afvallade voor eenvoudig afvoeren van afval gebruikt weinig vloeroppervlakte

standaard en maatwerkoplossingen met eigen engineering

Wij zijn totaalleverancier van innovatieve industriële producthandling technologie en productie automatisering systemen voor het transporteren, sorteren, (ont)stapelen, verpakken, inpakken, palletiseren en wikkelen van producten. BATEQ levert altijd 100% Nederlandse kwaliteit.

VRIJBLIJVEND ADVIESGESPREK?

Bel +31 (0)546 702 580 of ga naar www.bateq.nl voor onze oplossingen

Eco Veg organic vegetables

Komkommer • Paprika • Zoete puntpaprika • Aubergine Ronde tomaten • Trostomaten • Pruimtomaten

Coeur de boeuf tomaten • Cherry tomaten

• Mini pruimtomaten • Frambozen • Bramen

Snijbonen • Slasoorten

Actief sinds 1999

18 ha eigen productie in Nederland en België

Eigen verpakkingshal

Stoepestraat 5a | 9960 Assenede, België

Tel. Zaakvoerder: +32 486 166 606

Tel. Verkoop: +32 471 231 569 | E-mail: info@ecoveg.be

www.ecoveg.be

Mogelijkheid om op maat van de klant custom te verpakken en te labelen

International trade fair for next level farming and new food systems

26 – 28 September 2023

Messe Dortmund, Germany

www.vertifarm.net

De AGF-sector wordt gedomineerd door mannen. Met name op de commerciële afdeling zijn vrouwen sterk in de minderheid. Reden genoeg om AGF-vrouwen eens te vragen hoe zij zich staande houden in deze mannenwereld. Deze maand Maud Bakker (21), werkzaam bij Direct Source InternationaI (DSI).

Maud heeft een aantal jaar als assistent-accountant gewerkt, een job die ze combineerde met een studie accountancy. Bijna een jaar geleden maakte ze de overstap naar de AGF-handel, die ze al een beetje kende.

“Van de overstap vanuit de accountancy naar DSI heb ik nog geen dag spijt gehad,” begint Maud haar verhaal. “DSI ervaar ik als een professionele, strak gestuurde organisatie met een duidelijk onderscheid in afdelingen. Maar verder is ons bedrijf een platte organisatie, waar iedereen wordt gestimuleerd om vooral te doen waar hij of zij goed in is, en levert op die manier de meest optimale bijdrage aan het geheel. Doordat de ene helft van het bedrijf uit senioren (o.a. de oprichters) bestaat, en aan de andere kant ook veel junioren werkzaam zijn, ontstaat er een hele leuke en goede dynamiek. Iedereen

leert van elkaar, je wordt echt gewaardeerd en dat maakt van DSI zo’n sterk en hecht team. Dit horen wij ook terug van leveranciers en klanten.”

HOE IS MAUD IN DE AGF TERECHTGEKOMEN?

“Ik ben opgegroeid in een échte ondernemersfamilie,” vertelt Maud. “Opa heeft een fabriek opgericht in de vleesindustrie en zijn zoons hebben de passie voor verse producten en ondernemen van hem overgenomen. Mijn vader heeft een eigen bedrijf in de AGF en van daaruit kende hij één van de oprichters van DSI. Doordat het werk in de accountancy enorm gefocust is op wet- en regelgeving, en er weinig ruimte is voor eigen input of creativiteit, was ik enthousiast om bij DSI een bakje koffie te komen drinken. Zo is het balletje gaan rollen en nu werk ik er alweer bijna een jaar!”

Maud staat al van jongs af aan haar mannetje. “Vanaf mijn 13e jaar heb ik vijf jaar lang bij de bakkerskraam op de markt gewerkt. Op de markt leer je écht wat aanpakken is en na een paar jaar werken kan je goed je mannetje staan in zo’n mannenwereld,” vertelt Maud lachend. Die ervaring kwam goed van pas in haar carrière in de accountancy en in de AGF waar mannen flink in de meerderheid zijn. “Ik zie het niet zo dat mannen meer geschikt zijn voor de AGF dan vrouwen; wat ik wel merk, is dat door de lange werkdagen, intensieve betrokkenheid bij klanten en leveranciers en de druk die in de commercie komt kijken, het logisch is dat dit werk lastig te combineren is met de verantwoordelijkheid voor een gezin. Wij zitten bij DSI met het hele commerciële team aan één tafel, en hier zit ik samen met een naamgenootje (M. Bakker) als enige twee vrouwen tussen de mannen. Maar er zijn natuurlijk nog meer vrouwen betrokken bij de commercie, in de vorm van marketing, administratie, operations etc.”

In haar huidige werkzaamheden houdt Maud zich op dagelijkse basis bezig met het bedienen van zowel Nederlandse als een stukje internationale retail. “Daarnaast ben ik bezig met een klimaatproject en heb daarover contact met leveranciers uit voornamelijk Egypte, Zuid-Afrika en Marokko. Duurzaamheid staat bij DSI hoog in het vaandel en het bedrijf is iedere dag hard bezig met innoveren en ontwikkelen, dus het is fijn om daar een bijdrage aan te kunnen leveren. Ook ben ik betrokken bij cijfermatige werkzaamheden, zoals het bijhouden en ontwikkelen van diverse retailrapportages, waar mijn accountancy achtergrond weer goed van pas komt,” vertelt Maud. Het werk in de AGF bevalt Maud zo goed dat ze hoopt nog jaren verder door te groeien. Bij DSI zijn nog volop kansen om haar klantenpakket, interesses en kennis verder uit te breiden. (ML) 

Maud Bakker, DSI:

“Iedereen leert van elkaar, je wordt echt gewaardeerd en dat maakt van DSI zo’n sterk en hecht team”

Waarom de Renminbi niet de macht grijpt in de valutawereld

DeRenminbi, de valuta van China, wordt steeds belangrijker in de wereldwijde handel. Men vraagt zich echter nog steeds af of de Renminbi de Amerikaanse dollar zal vervangen als de belangrijkste reservevaluta. Toch zijn er verschillende beperkingen die voorkomen dat de Renminbi de dominante reservevaluta wordt, aldus businessam.be. China heeft nog steeds een gesloten economie, wat het voor buitenlandse bedrijven moeilijk maakt om toegang te krijgen tot de Chinese markt en de acceptatie van de Renminbi als reservevaluta beperkt. Bovendien is de Renminbi nog niet volledig converteerbaar, wat betekent dat er nog steeds beperkingen zijn op het gebruik van de valuta buiten China. Ten slotte spelen

Taiwan legt gevangenisstraf op voor illegale uitvoer fruitrassen

de politieke en economische stabiliteit van China een rol in de vraag of de Renminbi de belangrijkste reservevaluta zal worden. China moet blijven werken aan het openstellen van haar economie en het vergroten van de converteerbaarheid van de Renminbi om het een serieuze kandidaat te maken voor de belangrijkste reservevaluta in de toekomst.

DeTaiwanese onderminister van Landbouw geeft toe dat het moeilijk is om te achterhalen hoe een speciale Taiwanese mangovariëteit in China terecht is gekomen. Hoe dan ook, om dit soort diefstal in de toekomst tegen te gaan, heeft het kabinet een wetsvoorstel goedgekeurd dat voorziet in een gevangenisstraf van maximaal drie jaar voor mensen die schuldig worden bevonden aan de illegale uitvoer van bepaalde inheemse planten, fruitzaailingen, zaden of daarvan afgeleide producten. Onderminister van Landbouw Chen Junne-jih deed de mededeling toen hem werd gevraagd naar berichten dat de Taiwanese mangovariëteit Tainung nr. 23 is gestolen en momenteel in China wordt geteeld. Chen zei dat de wijzi-

ging van de wet inzake plantenrassen en plantenzaden, die op 16 maart door het kabinet is goedgekeurd, tot doel heeft de kwaliteitsgewassen van Taiwan in het land te houden. 

Zeewierteelt +75% in 10 jaar

In Londen maakt een bedrijf een plasticvervanger van zeewier. In Australië en Hawaï wedijveren anderen om zeewier te kweken dat, als het aan vee wordt gevoerd, de methaanuitstoot kan verminderen. Onderzoekers bestuderen hoeveel CO2 kan worden vastgelegd door zeewierteeltbedrijven, omdat investeerders ze zien als een nieuwe bron van kredieten voor vervuilers om hun CO2-uitstoot te compenseren. Dan is er Zuid-Korea. Het is

een van de meest gevestigde zeewiertelende landen ter wereld en de telers hebben moeite om de groeiende exportvraag bij te benen. Wat vooral een relatief kleine Aziatische industrie was, wordt nu begeerd door het Westen. Ver buiten Zuid-Korea zijn nieuwe teeltbedrijven opgedoken in het Amerikaanse Maine, de Faeröer Eilanden, Australië en zelfs in de Noordzee. Wereldwijd is de teelt van zeewier de afgelopen tien jaar met bijna 75% gestegen. 

Reuzenmango trekt aandacht van Filipijnse president Marcos jr.

www.koeltrans.nl

T.+31

Een reuzenmango van meer dan 3 kilo trok de aandacht van president Marcos Jr. bij de tentoonstelling van onderzoeken en innovaties tijdens de recente National Science and Technology Week (NSTW). De mango, genaamd "Mangoming", is in feite houder van het Guinness Book of World

De specialist voor Groupage LTL en complete vrachten FTL van, naar en binnen Duitsland

Records van 2009 tot maart 2020, omdat hij de grootste mango van 3,435 kg is. 

Wouter Willems, ZON fruit & vegetables:

Een aanzienlijk kleiner areaal belichte teelt zorgt dit jaar voor een heel andere opstart van het vruchtgroentenseizoen. “De aanvoer komt begin april langzaam op gang, wat zeker te maken heeft met het donkere weer in het eerste kwartaal. Vorig jaar was maart extreem zonnig, nu zagen we het tegenovergestelde,” constateert Manager Sales Wouter Willems.

Zohad ZON dit jaar geen aanvoer van belichte trostomaten. Om de klanten toch optimaal te bedienen werden importstromen uit Spanje, Marokko en Turkije uitgebreid. “Het importseizoen is goed verlopen, de klanten en leveranciers zijn over het algemeen tevreden over de kwaliteit en de prijsvorming gedurende het importseizoen. De jarenlange samenwerking met de coöperaties werpt dit jaar zeker zijn vruchten af door een constante, betrouwbare aanvoer van producten naar Venlo,” vertelt Wouter. Inmiddels is het Spaanse aanbod op de klok afgebouwd tot

enkel vollegrondsproducten zoals bloemkool, ijsbergsla en bleekselderij.

De strategie om de veilingklok verder te ontwikkelen als instrument voor de daghandel resulteerde in 2022 in een samenwerking met Kompany. Een deel van de komkommers worden via de klok dagvers verkocht. “Dit jaar werd in week 5 gestart met de eerste aanvoer en mede door tekorten in Zuid-Europa resulteerde dit in bovengemiddelde prijzen bij de start van het seizoen. Inmiddels is de komkommermarkt in rustiger vaarwater terechtgekomen.”

“Zo is ieder seizoen weer anders. Bij paprika’s en tomaten zien we in de start van de aanvoer bovengemiddelde prijzen. De schaarste in Zuid-Europa speelt ook hier zeker een rol. Inmiddels zijn de paprika’s weer in alle kleuren beschikbaar. Traditioneel zijn de paprika’s de eerste helft van het seizoen grof en daardoor zijn er minder kleine maten beschikbaar om de flowpack verpakkingen te

“Veilingklok speelt nog altijd een prominente rol in de daghandel”

Wouter Willems

maken. De Nederlandse retail heeft vanaf week 13 de programma’s opgestart met de Hollandse paprika en inmiddels zijn de Britse en Duitse supermarkten ook overgeschakeld.”

“Inmiddels is het paprikaseizoen in Almeria ten einde. Er is nog wel product uit Murcia op de markt, maar in onze afzetgebieden raakt dat elkaar nauwelijks. Kwalitatief is het een goede start en ook de prijzen zijn bovengemiddeld met € 2,tot € 3,- per kilo. Met de stijging van de kosten in de bedrijfsvoering zijn dit ook wel de prijzen die nodig zijn om het recht te rekenen voor de telers. De uitdagingen rondom zaken als energie, water, gewasbescherming liegen er niet om en het is en blijft topsport om een kwalitatief hoogwaardig product voor de klanten te telen. Dit geldt trouwens voor de gehele groenten- en fruitsector,” vertelt Wouter

Het tomatenseizoen zit medio april in de opstartfase. Er is een verschuiving in segmenten zichtbaar waarbij het trostomatenareaal bij ZON is gegroeid. Zowel in het midden als grof segment zien we een toename in aanvoer. De klok zal hier zeker

een prominente rol spelen in de verkoop. “Bij de snacktomaten zien we een krimp in areaal en dat voedt de hoop op een goede start van het seizoen. Het blijft nog altijd een zoektocht om het plastic in verpakkingen te reduceren. Zo zie je steeds meer de topseal-verpakking in de winkels liggen in plaats van de emmers. Zonder verpakking is en blijft lastig. De houdbaarheid blijft een belangrijk argument om bepaalde groente en fruit te verpakken. Maar de zoektocht naar duurzame alternatieven in overleg met de klanten blijft voorop staan.”

Naast de aanvoer van Spaanse coöperaties en de samenwerking met Kompany op het gebied van komkommers veilt ZON dit seizoen ook tomaten van Harvest House. “Ook deze samenwerking verloopt naar tevredenheid. Zo zijn we met

de leden van ZON continu op zoek naar de optimale mogelijkheden die de klok te bieden heeft. Hierbij gaan we samenwerkingen met andere telersverenigingen niet uit de weg. Uiteindelijk moet het resulteren in een klok met een breed en diep assortiment die een prominente rol heeft in de daghandel.”(IH) 

wouter.willems@royalzon.com

De specialist voor geconditioneerd transpor t van fruit en groenten

“G ro u pa g e s p e ci a li st voor Duitsland”

Kwekerij het Westland is een van de Nederlandse telers van puntpaprika’s en ook teler van de kleurenmix. In 2022 is het bedrijf gefuseerd met collegateler PowerGrow, zodat beide bedrijven onder de Rainbow Growers Group vallen. In die groep zitten echte paprikaspecialisten, waarvan Thimo van Marrewijk er samen met zijn compagnons een is. “Ik sta net te snijden tussen de gele en oranje,” zegt hij als we hem vlak voor Pasen spreken. “Het is op deze locatie de eerste snede, toch altijd een speciaal moment. Daar wil ik graag bij zijn.” Thimo, die sinds de fusie naast locaties in Poeldijk en Naaldwijk ook wekelijks in De Kwakel te vinden is, heeft voor het snijden wat tijd vrijgemaakt. “Tegenwoordig is het meer manager dan teler zijn,” erkent hij. “Toch maak ik graag een paar dagdelen per jaar vrij om tussen de mensen te snijden. Dat vind ik belangrijk.”

Zelfs in de intensieve periode rond de fusie deed hij dat. De fusie heeft ervoor gezorgd dat het team met ervaren telers is gegroeid. Thimo had met vader John en Arco Vreugdenhil al veel ervaring aan zijn zijde, maar nu is er nog meer ervaring aan boord. “We hebben na de fusie vooral alles laten draaien zoals het ging. Alleen zijn we dingen soms efficiënter gaan doen. Het is vooral een kwestie van van elkaar leren, niet van verbeteren.” De bedoeling bij de aankondiging van de fusie in de zomer van 2021 was om in De Kwakel vanaf 2022 direct helemaal over te schakelen van blokpaprika’s naar puntpaprika’s. Dat is uiteindelijk niet gebeurd. “De marktsituatie was er niet naar,” geeft Thimo aan. Daarmee doelt hij op de energiecrisis, die logischerwijs veel onzekerheid gaf. Ook dit jaar is de volledige omschakeling nog niet gemaakt. Het betekent dat er 50-50 puntpaprika’s en blokpaprika’s in de kassen in De Kwakel te vinden zijn, waarbij de blok-

Thimo van Marrewijk, investeren in puntpaprika:

“De markt móet ook groeien”

Als het Hollandse seizoen in april op gang komt, duiken er in de schappen ook weer puntpaprika’s op. De laatste jaren niet langer alleen rode, maar ook gele en oranje, zelfs in een driekleurenmix. Dat laatste product mag misschien nog het stempel ‘specialty’ dragen, voor de rode puntpaprika geldt dat eigenlijk allang niet meer. Met een areaal van dik honderd hectare telt de zoete, langwerpige paprika echt mee.

Puntpaprikaspecialist Thimo van Marrewijk

paprika’s vroeg zijn geplant en de puntpaprika’s later, uit energieoverwegingen. Eind maart kwam in Naaldwijk de oogst op gang, op de andere locaties iets later. “Volgend jaar is het wel het plan volledig over te schakelen naar puntpaprika’s in De Kwakel.”

De blokpaprika en de puntpaprika zijn familie van elkaar. Daardoor is de teelt vergelijkbaar. “Wel heeft iedere teler zijn eigen teeltstrategie,” geeft de teler aan. “Als je de teeltstrategie van meerdere telers naast elkaar legt, dan kun je niet zien wie er puntpaprika en wie er blokpaprika teelt.” Beide gewassen reageren ook vergelijkbaar op het weer en het kasklimaat, met de kenmerkende pieken en dalen in de zetting die hierdoor soms optreden. Het oogstproces is wel anders. “Anders dan blokpaprika, die je oogst met bakken en waarbij je vervolgens alles samenbrengt in de schuur, oogsten we puntpaprika’s in klapkratten. Dat betekent dat we ook met een trein met karren werken.” Hiervoor is in De Kwakel een en ander aangepast. “Daarnaast kun je één keer per week oogsten bij puntpaprika, maar wij kiezen ervoor twee keer per week te oogsten vanwege de toch vrij snelle doorkleuring van de vruchten.”

KLEURENMIX

Wat ook meespeelde in de keuze om uiteindelijk niet volledig in een keer over te schakelen op puntpaprika’s op de nieuwe locatie, is de groei die de markt door

maakt. Niet alleen Kwekerij het Westland zet stappen, ook andere telers doen dat. Zelfs al is puntpaprika dan geen specialty-gewas meer, het betekent ook weer niet dat het volume te snel te hard moet groeien. Een belangrijk deel van de afzet via afzetorganisatie Harvest House gaat op basis van contracten, waarbij Thimo ziet dat vanwege de groei van de productie er meer met weekcontracten wordt gewerkt. “Sinds 2022 is dat zo. Daghandel is er weinig, zeker niet in de kleurenmix.” Met die mix is Kwekerij het Westland inmiddels al acht jaar op de markt. In 2020 werd de optimale rassencombinatie gevonden waarmee opschalen mogelijk werd. “Het is een mooi, onderscheidend product waar ik nog altijd enthousiast van word. Het is wel een wat moeilijkere teelt, maar klanten hebben er behoefte aan.” De uitdaging is daarbij om groei te faciliteren, zonder in één keer te veel product op de markt te brengen. “In 2022 zagen we door het opschalen dat er wel wat meer daghandel ontstond. Dat brengt risico’s met zich mee. Ook omdat puntpaprika nog altijd wel een wat duurder product is dan blokpaprika.”

Thimo vindt het belangrijk dat de markt voor puntpaprika blijft groeien. Om die reden steekt hij ook veel tijd en energie in het doorontwikkelen van het product, onder meer via rassenkeuzes en qua presentatie met bijvoorbeeld verpakkingen. De gevolgen van de stijgende inflatie ziet de teler wel, maar concessies doen wil hij

Eerste oogst van 2023 bij Kwekerij het Westland

niet. “De markt groeit, en dat moet ook. Ik ben pas dertig en heb ambities. En mijn collegatelers hebben dat ook.” Mede door de fusie kan de jonge teler zich ook bezighouden met promotie van het product. “Ik ben niet de enige die het karretje moet trekken. Ik vind het ook leuk met meerdere dingen bezig te zijn. Verder ben ik blij met alle inzet van de speciale teams van Harvest House die aan productpromotie werken.” (TT) 

thimo@kwekerijhetwestland.nl

Harm Aben, Frankort&Koning:

“Het paprikaseizoen is dit jaar iets later van start gegaan dan voorgaande jaren, mede door keuzes van onze telers in het laatste kwartaal van 2022 om iets later dan gebruikelijk te planten,” vertelt paprikaverkoper Harm Aben van Frankort&Koning uit Venlo. “Dit, in combinatie met een normaal voorjaarsweer, zorgt dat de paprika’s zeer geleidelijk de markt in komen en dat de grote producties wat later pas echt op gang gaan komen.”

“In week 12 zijn wij gestart met de eerste groene paprika’s, waarop de eerste rode paprika al snel zijn gevolgd. In de week voor Pasen kwamen daar ook de gele paprika’s bij en deze week (15) maken we ook de start met de oranje,

zodat ons kleurenpallet nu helemaal compleet is,” vertelt Harm.

“De afzet op het moment is goed in balans. Stapsgewijs zijn er elke week meer klanten die graag willen overstappen vanuit

het importseizoen naar een Nederlands product, ook al zijn deze prijzen een flink stuk hoger. Het traditionele Spaanse seizoen loopt ten einde en klanten stappen nu graag over naar het kwalitatief hoogwaardige Nederlands product.”

AREAAL FRANKORT&KONING GROEP

TEGEN STROOM IN UITGEBREID

“Landelijk is het paprika-areaal wat ingekrompen, maar voor ons als Frankort&Koning Groep is het areaal weer verder uitgebreid voor 2023. Een gezonde stap voorwaarts, waardoor we nog beter op de vraag van de diverse klanten kunnen inspelen,” vertelt Harm. “Vanuit verschillende locaties in het land kunnen we dan

“Iets latere start paprikaseizoen zorgt voor een goede balans in de afzet”

ook elke klant zo efficiënt mogelijk bedienen én de kortste weg maken logistiek gezien tussen de teler en de klant.”

“De komende weken zal de paprikamarkt nog mooi in balans blijven,” verwacht de verkoper. “Met een beetje lenteweer erbij vanaf komende week zal de consumptie ook verder toenemen. Winkelprijzen zijn nu nog relatief flink, maar dat zal straks

gedurende het seizoen ook wel weer gaan normaliseren.”

Vanaf week 18-20 komen ook weer de eerste actiemogelijkheden voor wat grotere volumes en zullen wij ook gericht gedurende het Hollandse seizoen de diverse acties gaan invullen samen met onze partners en telers. Wij zijn er klaar voor in ieder geval en samen met ons team

hopen we er wederom een goed jaar van te kunnen maken voor iedereen,” besluit Harm. (IH) 

H.Aben@frankort.nl

“De Nederlandse paprikaproducties starten een stuk meer gefaseerd op dan we de afgelopen jaren gewend waren,” vertelt paprikaverkoper Marco Bergman van Harvest House. “Een dergelijk prijsniveau is vaker voorgekomen, maar wat de producties betreft is alles anders. En dat is even wennen voor bijvoorbeeld de retailers, die normaal week 14 in hun agenda omcirkeld hebben staan om over te schakelen van Spaans naar Nederlands product.”

“Danzie je toch dat de wet van vraag en aanbod boven de markt hangt. Zo kunnen op dit moment nog niet alle klanten bediend worden,” vertelt de paprikaverkoper medio april. “Dat knelt een beet-

je op de markt en resulteert in prijzen die relatief aan de hoge kant zijn. Alles wat beschikbaar is, wordt goed betaald en zijn er tekorten, dan vliegt de prijs werkelijk alle kanten op. Dat maakt ook dat

ZTI Smart Robotics

bepaalde supermarkten andere keuzes maken door bijvoorbeeld geen of andere paprikalijnen aan te bieden. Afgelopen winter zag je dat ook – uit nood geboren – gebeuren en zag het assortiment er anders uit dan je in de specificatieboeken van de retailers tegenkwam. Als bepaalde gewichten of ranges niet beschikbaar zijn, zoeken we samen naar een alternatief. Dat gebeurt vandaag de dag nog, zo maken we nu een paprikamix van 500 gram van twee zware paprika’s, terwijl voorheen drie stuks de standaard was.”

The next step in fruit and vegetable processing

Vision and robotics are making the processing of fruit and vegetables future-proof. Artificial Intelligence and robotics are making the impossible possible.

Marco Bergman, Harvest House: “Nederlands paprikaseizoen meer gefaseerd dan ooit van start”

Waar veel leden van Harvest House in het buitenland tomaten telen, blijft de paprikateelt van de eigen leden in de andere landen beperkt. “We hebben een aantal jaren Tunesische paprika’s aangevoerd gekregen, maar dat areaal is dit jaar weer overgegaan naar tomaten,” vertelt Marco. Hij verwacht dat uiteindelijk de normale retaillijnen weer ‘as usual’ zullen gaan verlopen. “Maar alles valt of staat met het wekelijkse aanbod. Het maakt nogal wat uit of je vijf ons of anderhalve kilo van een vierkante meter haalt en hoe het vruchtgewicht zich ontwikkelt door het seizoen heen.”

Het Hollandse paprika-areaal heeft volgens Marco geen gigantische veranderingen ondergaan. “Zaadveredelaars geven aan dat er in ons land ongeveer 70 hectare paprika minder is. Het areaal rode paprika’s is iets hoger ten opzichte van vorig jaar, het areaal groene en oranje paprika’s is ongeveer gelijk en gele zijn er dit jaar iets minder aangeplant. Doordat de producties zo gefaseerd op gang komen, lijkt het momenteel wel of er 200 hectare minder staat, maar dat kan met

een paar weken zomaar weer heel anders zijn. Wel neemt het areaal puntpaprika’s jaarlijks iets toe.”

Qua afzetlanden verwacht Marco geen grote veranderingen. “We bedienen hoofdzakelijk de retail in Noordwest- en Oost-Europa, aangevuld met een klein beetje Oost-Europa. Voor wat betreft de verre bestemmingen lijken de luchtvrachtprijzen wat genormaliseerd, maar wat dit voor de paprika-export zal betekenen, weten we nog niet. Naar Japan zullen er sowieso minder paprika’s gevlogen worden, omdat het areaal niet op grote schaal Japan-geschikt is. De producties zijn voor de export naar Noord-Amerika geen belemmering, maar daar heb je ook met de lokale teelt in Canada en de Verenigde Staten te maken en zij hebben altijd Mexico nog als goedkoper alternatief. Pas als de Mexicaanse aanvoer opraakt en er een dip is in de Noord-Amerikaanse aanvoer, kunnen wij een interessante rol spelen.”

Op het gebied van nieuwe verpakkingen valt volgens Marco in de paprika’s ook nog

geen doorbraak te melden. “Iedereen probeert alternatieven te ontwikkelen met minder plastic, maar het ei van Columbus is hierin nog niet gevonden. Vooralsnog blijken krimpfolie en gewone folie de beste materialen voor verpakking en houdbaarheid van de paprika’s. Coatings zoals Apeel lijken veelbelovend, maar hebben in de paprika’s nog niet echt doorgezet. Maar we zijn altijd op zoek naar innovatieve, duurzame oplossingen en houden de ontwikkelingen in de gaten.” (IH) 

m.bergman@harvesthouse.nl

Met mini-komkommers en pepers heeft Gilad Produce een tweetal producten in huis, waarin het zich goed kan onderscheiden in de markt. Om aan de jaarronde vraag van de klanten te voldoen heeft het bedrijf de teelt afgelopen jaar uitgebreid met aanvoer van Spaanse telers. “Op onze merken komen de klanten terug. Zij vinden het belangrijk dat ze de mini-komkommers onder de merknaam Cuckies en de pepers onder de merken Black Bullet en Chili Festival kunnen bestellen. Dan is de kwaliteit gegarandeerd en dat weet je anders nooit zeker als je handel uit Spanje koopt,” vertellen Arjen Bouma en Frank Mosterd.

Inmiddels is het Hollandse peperseizoen bij Gilad weer gestart. “De aantallen zijn nog beperkt, maar de aanvoer zal in mei wat meer los gaan barsten. Bij ons is het areaal van de pepers niet veranderd, wel hebben we wat geschoven in de vari-

eteiten. Met name de Jalapeno's (Black Bullet) voorzien in steeds meer behoefte,” vertelt Arjen. “Het Spaanse seizoen startte prijstechnisch niet zo goed, maar de laatste weken van het importseizoen werden de pepers wat schaarser. Op het

moment liggen de prijzen op een goed niveau, maar het Hollandse seizoen moet nog echt op gang komen.”

Het peperareaal in Nederland vertoont volgens Arjen niet zoveel wijzigingen. “De grootste variatie komt van de ‘gelegenheidstelers’ die de pepers in de koude grond telen. Dat volume varieert per jaar, maar ik verwacht niet dat dit veel meer of minder zal zijn dan het afgelopen jaar. Voor wat betreft de verhouding tussen de kleurtjes zie je dat er tegenover elke pallet groene pepers, ongeveer vier pallets rode staan. Ook verkopen we gele pepers, maar die worden vooral in de verpakking verkocht. Daarnaast hebben we nog zo’n 3 hectare speciale soorten staan, zoals de Naga, Scorpion, Reaper-, Padron en De Habanero-peper.”

Merken geven verkoop pepers en mini-komkommers bij Gilad Produce een impuls

“Verspakketten en maaltijdboxen geven peperconsumptie een boost”

VERLENGSTUK VAN DE EXPORTEUR

“We zijn positief over de peperconsumptie. In veel maaltijdboxen en verspakketten wordt een pepertje gebruikt, dus die afzet zit echt in de lift. Dat zien we in eigen land, maar ook in afzetmarkten als Scandinavië, VK en Duitsland. Ook verkopen we redelijk wat pepers richting de verre bestemmingen,” vertelt Arjen. “We bedienen een brede range aan klanten, variërend van groothandels tot supermarkten, maar altijd als verlengstuk van de exporteur. We exporteren zelf niet, maar bedienen in samenwerking met de Hollandse exporteurs de eindklant. We zien dat steeds meer klanten jaarrond hun pepervraag bij ons neerleggen. Voor hen zijn de pepers op het totaal een klein artikel, waarbij ze een pallet weer verdelen over tien of vijftien klanten. Ze hebben dan vaak geen zin in gedoe en willen ontzien worden. Dat kunnen wij goed voor hen invullen.”

“Inmiddels zijn we een grote speler in Nederland op het gebied van verse pepers en met ons eigen merk Chili Festival hebben we de laatste jaren een goede naam opgebouwd. Onze teler in Spanje heeft al aangegeven volgend jaar graag door te

gaan met de peperteelt en zelfs te willen uitbreiden, dus we kunnen de pepers weer jaarrond in eigen doos aanbieden. Aanvullend sourcen we ook in toenemende mate pepers van Marokkaanse telers.”

CUCKIES

Ook met de mini-komkommers is Gilad Produce afgelopen winter gestart met een Spaanse teler. Het bedrijf voert de mini-komkommers de laatste jaren onder haar eigen merk ‘Cuckies’. Hoewel er tot half april nog Spaanse mini-komkommers op de markt waren, schakelt Gilad vanaf dat moment om kwaliteitsredenen volledig over op de Hollandse teelt. “Het Spaanse seizoen is prijstechnisch erg goed verlopen en ook het Hollandse seizoen is prima gestart, zeker in vergelijking met verleden jaar,” vertelt Frank Mosterd.

“Maar de grote aanvoer moet echt nog loskomen, het is natuurlijk nog niet echt fantastisch weer geweest. Zelf hebben we het areaal mini-komkommers met één hectare uitgebreid ten opzichte van vorig jaar. Daarnaast komt er medio mei nog een paar hectare bij van een teler die later gaat starten. Vorig jaar hebben we

de 9 kg doos geïntroduceerd, maar we breiden de verpakkingsmogelijkheden nu uit met een dichte doos voor 32 stuks en een EPS-krat, zodat onze klanten de keuze hebben.”

"De mini-komkommers worden door de jaren heen steeds populairder. Het blijft toch een handig formaat, zeker ten opzichte van de gewone komkommer. De afzet is ook breed gedragen, van het Verenigd Koninkrijk tot Duitsland en Scandinavië. Tegelijkertijd blijft het ten opzichte van de grove komkommers natuurlijk een redelijk klein item, die verkoop je per wagen, de mini-komkommers gaan eerder per pallet. Maar wij kunnen de exporteurs met de Cuckies een onderscheidend product bieden, waarmee ze hun klanten over de hele wereld kunnen verrassen,” besluit Frank. (IH) 

mosterd@giladproduce.nl

De situatie in de Belgische en Nederlandse kasgroenten is welbekend. Hoge energieprijzen en virusdruk hebben ervoor gezorgd dat menig teler heeft besloten later, of wellicht helemaal niet, op te planten. Toch is het Belgische kasgroentenseizoen, zij het met de nodige hobbels, eindelijk van start gegaan. “Supermarkten snakken weer naar normale prijzen, want die zijn de afgelopen winter natuurlijk uitzonderlijk hoog geweest. Het is wachten op de grote volumes, maar deze zullen toch weer later dan verwacht arriveren,” legt Dominiek Noppe van Vergro uit.

Tomaten zijn, naast het Belgische hardfruit, één van de grootste productgroepen van de Belgische exporteur, maar het blijft, ten tijde van dit interview (midden april), wachten op het grote aanbod. “Ik heb gesproken met telers die maandag 10 april al wilden starten, maar uiteindelijk rond 20 april pas verwachten te beginnen,” legt Dominiek uit. “Dat is toch 10 dagen later. Het recente koude weer heeft hier een belangrijk aandeel in gehad. De temperaturen zouden weer fors gaan stijgen, maar voorlopig heb ik het nog niet gezien. Ik moet het eerst zien

voor ik het geloof en dan zullen de grotere volumes vanzelf volgen.”

“MEN LOOPT DE PRIJZEN ACHTERNA”

En daar wordt, zo geeft Dominiek aan, met smart op gewacht. “Dat geldt voor de Belgische retail, maar ook op de exportmarkt is er wel degelijk veel vraag naar Belgisch product. Echter zien we dat met de huidige hoge prijzen bepaalde landen sneller opteren voor andere opties. Zo is het Verenigd Koninkrijk al erg actief op de markt, maar wil de exportmarkt echt losbarsten, zullen de prijzen eerst wel

fors moeten dalen.” Of het bij de tomaten überhaupt nog komt, is nog maar de vraag. “De grote daling zal sowieso later komen dan andere jaren, omdat het aanbod vertraagd is. Echter als we bijvoorbeeld naar de specialties in tomaten kijken, is het duidelijk dat er ook fors minder beschikbaar is. Vorig jaar waren deze namelijk zo goedkoop dat het haast niet meer rendabel was voor telers, waardoor er veel overgestapt zijn. Bovendien zijn de specialties die aangeplant zijn vaak al gecontracteerd. Als er zo nu en dan een paar extra pallets van bepaalde soorten specialties op de markt komen, wil je eigenlijk iets op gaan bouwen. Alleen gaat men dan de boot in als er weer een aantal weken minder komt, omdat deze volumes dan volledig naar vaste contracten gaan. Deze onzekerheid maakt het dit seizoen lastig iets op te bouwen in dat segment.”

“Daarentegen kan een minder seizoen vervolgens het volgende jaar ook alles weer om doen slaan,” vervolgt Dominiek. “Als ze dit seizoen door het mindere aanbod weer zeer duur worden, wordt het ook weer aantrekkelijk voor telers om terug te stappen naar de specialtyteelt.” Het is eenzelfde trend die op dit moment zichtbaar is in komkommers. Na een zeer sterk vorig jaar is het Belgische komkommerareaal dit seizoen fors uitgebreid. “Het is een trend die duidelijk zichtbaar is

“Wil het op de exportmarkt losbarsten, dan moeten de prijzen van Belgische kasgroenten echt nog fors dalen”

Vergro wacht met smart op aankomst grote volumes lokale kasgroenten

en zich elk jaar weer herhaalt. Men loopt de prijzen achterna. Nu zijn veel telers overgestapt op komkommers, waardoor het aanbod daarin van de zomer waarschijnlijk fors meer zal zijn dan voorgaande jaren. Het is uiteraard nooit precies te voorspellen wat er gaat gebeuren, maar ik verwacht dat er daardoor dit sei-

markt ontstaat. “De prijzen zijn nu eenmaal van meerdere aspecten afhankelijk; het lokale aanbod, de vraag, concurrentie. We kennen de factoren allemaal. Zo is er bij de tomaten niet zo veel Spaans aanbod op de markt, maar is dit in de paprika’s een volledig ander verhaal. En dat heeft zijn gevolgen voor de prijzen.

“In België en Nederland gebeurt soms niet je denkt. We hebben geen grote invloed op de internationale markt, dus ben je in prijzen afhankelijk van bijvoorbeeld Spanje. Als er van daar dan plotseling meer op de markt komt of juist veel minder, kunnen de prijzen snel een andere kant

op gaan dan wordt verwacht. Hoe het zich ontwikkelt, blijft koffiedik kijken, maar als het weer meewerkt, zal alles begin mei over het algemeen toch wel normaliseren. Pin me er echter niet op vast.” (JF)

info@vergro.com

Wie een groenten- of fruitwinkel in loopt, valt gelijk de distinctieve geur op. Het is reden dat men weet dat er verse tomaten op je liggen te wachten. Het geeft aan hoe belangrijk aroma’s zijn voor de smaakbeleving van producten. De verschillende praktijkcentra krijgen ieder jaar tientallen nieuwe tomatenrassen aangeboden als proefras voor de tomatensegmentatie. De veelbelovende rassen worden bij het PCG in Kruishoutem door consumentenpanels beoordeeld op smaak. Hier komen de nodige logistieke en praktische uitdagingen bij kijken.

Het VCBT heeft, in samenwerking met de KU Leuven, een nieuw smaakmodel op basis van aroma met SIFT-MS ontwikkeld voor tomaat. “Aroma heeft een grote impact op de smaakgewaarwording, maar wordt bij bestaande smaakmodellen veelal buiten beschouwing gelaten. Wij denken dat aroma een groot verschil kan maken, en daarom is dit een belangrijke pijler in ons ontwikkelde smaakmodel,” vertelt Maarten Hertog van de KU Leuven.

Tomaten zijn in Nederland en België een belangrijk product. Zowel op lokaal als exportniveau is het een van de meest geteelde groenten van de Lage Landen. Het VCBT is al sinds jaar en dag betrokken bij de tomatensegmentatie in België en in het kader van het Flandria keurmerk worden tomaten in bepaalde klassen aangeleverd. “Ieder jaar wordt er daarom veel werk van gemaakt om nieuwe rassen te bekijken in verband met hun geschiktheid om binnen bepaalde klassen

vermarkt te worden,” legt Maarten uit. “Daar komt echter een enorme hoeveelheid werk bij kijken, omdat het ieder jaar om tientallen rassen gaat. Daarbij wordt gekeken naar verschillende aspecten van de teelt, zoals opbrengst, maar ook naar vruchtkwaliteit. In dat kader worden de meest veelbelovende rassen voornamelijk aan de hand van smaakpanels beoordeeld. Echter loopt men dan vanzelf tegen beperkingen aan.”

Omdat het wenselijk is om de segmentatie een aantal keer per jaar te doen, zijn er de nodige logistieke uitdagingen met eventuele smaakpanels. “Het is van belang om bijvoorbeeld vroeg in het voorjaar, maar ook weer later in het jaar de verschillen tussen rassen op verschillende momenten in het jaar door zo veel mogelijk mensen te laten beoordelen. Uiteindelijk probeer je daar een gemiddelde beoordeling op te plakken. Daar loop je dus tegen grenzen aan. Deze methode is duur, tijdrovend en er kan sensorische vermoeidheid optre-

den onder de panelleden, doordat de tomaten na een aantal keer proeven op elkaar beginnen te lijken. En dat is waar een instrumentele meting het verschil kan maken. Wellicht zal een smaakmodel niet perfect zijn, maar het is een ideale tool voor een eerste ruwe screening van alle rassen. In een tweede stap kun je dan alsnog een specifiek aantal rassen naar een smaakpanel laten gaan.”

SIFT-MS IN PLAATS VAN GC-MS

Is dit dan het eerste smaakmodel wat ontwikkeld is om hier een oplossing in te bieden? Maarten: “Nee, er is bijvoorbeeld sinds een aantal jaren al een smaakmodel voor tomaten van de WUR in omloop. Echter richten bestaande modellen zich, voor zover wij weten, voornamelijk op allerhande instrumentele metingen, maar wordt aroma daarbij niet meegenomen. Hoe belangrijk aroma is blijkt als je uit eten gaat met een flinke verkoudheid. Het gebrek aan de mogelijkheid om aromastoffen te detecteren zorgt ervoor dat de smaakgewaarwording een stuk minder wordt. We nemen in ons smaakmodel uiteraard ook de klassieke metingen als zoet, zuur, hardheid etc. mee om de smaakappreciatie te bepalen.”

“Het ontwikkelde smaakmodel is een statistisch model dat correleert aan echte consumentenpaneldata. Door de instrumentele metingen statistisch te koppelen aan de menselijke waarnemingen hebben we de ervaringen zo goed mogelijk trachten te voorspellen. Naar aanleiding van

VCBT en KU Leuven ontwikkelen nieuw smaakmodel voor tomaat:

“Aroma’s worden bij smaakmodellen veelal buiten beschouwing gelaten, maar hebben een grote impact op smaakgewaarwording”

beoordelingen van 60 rassen hebben we het model uitgewerkt. Het aromaprofiel is echter niet eenvoudig te meten. Klassiek wordt het namelijk op GC-MS (gaschromatografie massaspectometrie) gemeten, maar dit is een zeer arbeidsintensieve meting. Dan moet je bedenken dat de meting, naast allerlei voorbehandelingen, al snel een half uur duurt. Vervolgens moet men de data er ook nog uithalen.” Het model van VCBT en de KU Leuven maakt daarentegen gebruik van SIFT-MS. “Dit is, net als GC-MS, ook een massaspectrometer. Echter scheidt men bij GC-MS alle individuele aromacomponenten, die vervolgens afzonderlijk opgemeten worden op een massa spectrometer, maar bij SIFT-MS is die scheiding er niet. We meten in één keer het hele profiel van de vluchtige stoffen.”

“Dit is in een paar minuten gedaan. Het resultaat is dat je aan de ene kant minder gedetailleerde gegevens krijgt, maar er enorme tijdswinst bij komt kijken. In plaats van dat er een analytische meting van 60 tot 100 componenten plaatsvindt, krijg je een soort vingerafdruk. Aan een vingerafdruk kun je niet zien wat voor

kleur ogen een persoon heeft of hoe lang hij is, maar toch is iedere afdruk heel persoonlijk en uniek voor iedere persoon. En die afdruk gebruiken we vervolgens in de analyses om een score te geven aan de verschillende rassen.”

Stap naar veredeling en andere vruchten

In het komende tomatenseizoen zal het smaakmodel voor het eerst gebruikt worden in het segmentatieproces. Dit hoeft zich in de toekomst, zo stelt Maarten, echter niet te beperken tot het segmentatieproces of tomaten in het algemeen. “De techniek zou even goed toegepast kunnen worden in een vroeger stadium. Zo hadden we ook diverse veredelaars, die in de gebruikersgroep zaten en interesse toonden. Bij een veredelingscentrum staan honderden verschillende lijnen langs elkaar. Als ze er vervolgens vruchten aan hebben, zetten ze de tanden erin of wordt er grof naar gekeken, waarna er beslissingen genomen worden. Puur omwille van volumes kunnen ze ook niet anders, maar met SIFT-MS is het haalbaar om alles goed te analyseren. Eigenlijk voor alles waarbij smaak een belangrijk gegeven is, kan de techniek gebruikt worden.”

Dit hoeft zich dus ook niet te beperken tot tomaten. “Denk aan aardbeien of appelen, maar uiteindelijk zal het wel voornamelijk bij vruchten daadwerkelijk bruikbaar zijn. Bij bladgroenten, als witlof, zijn aroma’s namelijk toch minder van belang. Smaak is natuurlijk wel belangrijk, maar andere aspecten dan aroma’s voeren bij dergelijke groenten de boventoon.”

“We hebben nu een vierjarig project afgerond, waarbij VCBT betrokken was voor de vruchtkwaliteit, KU Leuven voor de aroma’s en statistische analyse, PCG voor de smaakpanels en PSKW en PCH voor de teeltanalyses. Tijdens dat project zijn de puntjes op de i gezet, alvorens het nu in gebruik genomen kan worden. In een aantal jaar willen we het dan op grote schaal graag inzetten. In Nederland zien we dat het smaakmodel van de WUR al wordt gebruikt als objectieve referentie voor bepaalde rassen. Datzelfde willen we uiteindelijk hiermee nastreven, zodat men op een onpartijdige manier de smakelijkheidsscore van een ras kan bepalen.”

Maarten.hertog@kuleuven.be

Christian Zeiler over de groenteteelt in de Hongaarse kas:

Het Oostenrijkse bedrijf Zeiler is al jaren een van de grootste tomatentelers in Oostenrijk. Sinds 2010 runt het bedrijf een tweede locatie, nu van 8,5 hectare, in Lébény, Hongarije, dicht bij het drielandenpunt. Door areaaluitbreidingen en investeringen in tuinbouwtechnologie, zoals energiebesparende LED-verlichting, is de faciliteit in de loop der jaren uitgebreid tot een bedrijf dat het hele jaar door actief is. “Dankzij geavanceerde geothermische energie is er een continue aanvoer van warm water met een temperatuur van 80°C, dat wordt gebruikt om de kas te verwarmen,” vertelt directeur Christian Zeiler.

Vorig jaar werden voor het eerst komkommers geteeld op de Hongaarse locatie, nadat het kascomplex eerder was beplant met tomaten. Zeiler: “Vanwege het virusprobleem bij tomaten vorig jaar hebben we onze productie gediversifieerd. Daarom telen we momenteel op ons bedrijf Sunstream-tomaten en komkommers aan

de hogedraad. We verwachten dit jaar een algemeen hoger productievolume dan vorig jaar.”

KOSTENSTIJGINGEN EN PRIJSONTWIKKELING

“Ook de gestegen elektriciteits- en energieprijzen zijn van invloed op de groente-

productie in de Hongaarse kas,” vervolgt Zeiler. “Helaas liggen de energiekosten voortdurend op een hoog niveau en kunnen ze op lange termijn niet meer worden afgedekt. In totaal zijn de teeltkosten dit jaar met 20-30 procent gestegen, waarbij niet alleen de extra kosten voor elektriciteit en energie, maar ook meststoffen, gewasbeschermingsmiddelen, logistiek en personeel van invloed zijn. De stijgende kosten hebben een prijsniveau bereikt dat naar verwachting niet zal dalen.”

Volgens Zeiler zijn de prijzen van in Hongarije geteelde kasproducten vergelijkbaar met die in Nederland. Zeiler: “Ze liggen duidelijk boven het niveau van Zuid-Europa, wat komt door de hogere kosten van de glastuinbouw in vergelijking met de klassieke Zuid-Europese tuinbouw, evenals de kosten van de maatschappelijke standaard.”

Een blik op de hypermoderne kas in het noordwesten van Hongarije

“Oost-Europa ontwikkelt zich steeds meer tot een interessante afzetmarkt voor vruchtgroenten”

EIGENTIJDSE PRODUCTIE- EN AFZETSTRUCTUUR

Vergeleken met de hoofdlocatie in Münchendorf in Neder-Oostenrijk biedt de Hongaarse locatie verschillende voordelen. “Het grootste voordeel van de Hongaarse vestiging is geothermische energie. We hebben in deze technologie geïnvesteerd om op lange termijn een CO2-neutrale verwarming van de kassen te garanderen. Bovendien komen onze werknemers uit de regio. Zij hoeven niet in het buitenland, bijvoorbeeld in Oostenrijk, naar werk te zoeken. Daarnaast houden we ons op beide locaties aan de strengste kwaliteitseisen en gewasbeschermingsrichtlijnen. De zonuren en teeltomstandigheden verschillen niet veel op beide locaties”, aldus de teler.

Wat de afzet betreft ziet Zeiler de toekomst met vertrouwen tegemoet. Een gezond, plantaardig eetpatroon op basis van groenten en fruit, vooral vruchtgroenten, is de trend, constateert hij. “Deze ontwikkeling draagt weer bij aan de groei van de markt,” voegt hij eraan toe. “We merken dat Oost-Europa een steeds interessanter teeltgebied wordt.

Ondertussen vermoeden we dat door de grote vraag naar woonruimte in Nederland de areaalverdeling zal verschuiven en het teeltareaal in dit land de komende jaren wel eens zou kunnen afnemen.” Samen met de exclusieve en bekende handelspartner Port International, gevestigd

in Hamburg, wil Zeiler het genoemde exportpotentieel de komende jaren verder benutten. “We hebben een langdurige en uitstekende samenwerking en zullen deze verder verdiepen in het kader van het exclusieve partnerprogramma van Port International. Het programma com-

Groenteteler Christian Zeiler (l) en André Lüling van Port International

bineert de structuur van een internationale producentencoöperatie met exclusieve marketing door Port. De bij Port aangesloten bedrijven hebben zo de mogelijkheid om als sterke bondgenoten op de markt te verschijnen en het economische kader te

creëren voor professionele verdere ontwikkeling van de telers.” Naast de synergie biedt het marketingpartnerschap ook andere voordelen, benadrukt Zeiler. “Niet alleen het kwaliteitsmanagement en het afzetnetwerk worden door Port aangestuurd, maar

ook duurzaamheidsactiviteiten kunnen zo gezamenlijk worden ontwikkeld en uitgevoerd.”

ONDERGLASTEELT ALS ONMISBAAR MODEL VOOR DE TOEKOMST

Om bij onstabiele weersomstandigheden, ook als gevolg van klimaatverandering, de noodzakelijke kwaliteit te waarborgen, is teelt onder glas volgens Zeiler onmisbaar geworden. “Het gebruik van LED-verlichting maakt jaarrondproductie mogelijk en daarmee zal naar mijn mening de jaarrondteelt weer terugkomen. De glasteelt ondersteunt een duurzame productie, omdat er minder water nodig is in vergelijking met de buitenteelt en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen kan worden beperkt.”

“De planten worden in de kas optimaal beschermd tegen negatieve invloeden van buitenaf. Met het oog op structurele veranderingen en de voortdurende ontwikkeling van de wereldwijde groenteproductie is de glasteelt ook voor de toekomst een levensvatbaar model,” zegt hij. “Door de toenemende omvang en professionalisering van bedrijven verdwijnen kleine ondernemingen sneller. Duurzaam energiebeheer met behulp van hernieuwbare energie vormt de basis voor de moderne glastuinbouw,” besluit Zeiler. (HH) 

Foto‘s: Zeiler Hungaria / Port International info@port-international.com office@tomaten.at

Komkommers worden op hogedraad geteeld

CourgetteFleur Zwinkels Pruimenlaan 4 2691 JR 's-Gravenzande

Johan T. +31(0)651988291 Guus T. +31(0)683896217 info@courgettefleur.nl www.courgettefleur.nl courgettefleur

Het oogsten bij Noordhuys Tomatoes is weer opgestart. Dat betekent dat het ook bij Noordhuys Packing, het verpakkingsbedrijf, drukker wordt. “We staan na een relatief rustige winter te springen om vol te gaan draaien,” zegt Joris Buijs, Algemeen Manager bij Noordhuys Packing. Het verpakkingsbedrijf uit Oude-Tonge verpakt niet alleen eigen product, maar ook voor derden en heeft ambities.

“Weverpakken bijvoorbeeld voor diverse biologische tomatentelers. Voor een aantal telers verpakken wij structureel en voor een aantal op flexibele basis.” Ook werd deze winter importproduct verpakt. Het zelf verpakken begon in 2007 voor het eigen teeltbedrijf Noordhuys Tomatoes dat in 2001 is opgericht. Gaandeweg is het teeltbedrijf gegroeid, waarbij de laatste groeistap, de overname van twee bedrijven (22 hectare kas totaal) in het oog springt. In totaal teelt Noordhuys Tomatoes hierdoor met ingang van 2022 op 38,5 hectare diverse soorten tomaten. “Lange tijd is de groei van Noordhuys Packing voortgekomen uit de groei van onze eigen teelt,” geeft Joris aan. “Nu kijken we ook naar op zichzelf staande groei van Noordhuys Packing.” De teeltlocaties van Noordhuys Tomatoes zijn aangesloten bij The Greenery, maar klanten voor verpakkingsactiviteiten komen ook uit andere geledingen.

In de week na Pasen worden er in Oude-Tonge snackkomkommers en tomaten verpakt. De afgelopen jaren deed men

al ervaring op met nog meer producten, waarbij kasgroenten wel de hoofdmoot vormen. Door te gaan verpakken, is men meer klantgericht gaan werken. “Door zelf te verpakken, hebben we de klantwens nu veel beter inzichtelijk. We zitten ook een stap verder in de keten.” Daarbij hebben Joris en zijn team zowel gesprekken over de teelt en sourcing als over verpakken en klantwensen met bijvoorbeeld afzetorganisaties of retailers.

Voor de keuze om zelf te verpakken was de oprichting van een eigen uitzendbureau, Noordhuys People, een randvoorwaarde. “Met Noordhuys People zorgen wij voor voldoende medewerkers in zowel de teelt als bij het verpakbedrijf. Nu het weer drukker wordt, zie je dat, naast onze vaste mensen, ook de mensen uit de flexibele schil weer staan te trappelen om aan de slag te gaan. Het helpt dat de mensen graag voor Noordhuys werken en niet voor een willekeurig uitzendbureau. Dat zorgt voor loyaliteit en betrokkenheid, belangrijke kernwaarden voor ons bedrijf.”

Noordhuys Packing wil zich onderscheiden door maximaal flexibel te zijn, kwaliteit te leveren en alle certificeringen op orde te hebben. “Wij hebben de door de klant gewenste certificeringen in huis. We zijn gewend te leveren aan klanten in het Verenigd Koninkrijk. Met de certificeringen die je daarvoor nodig hebt, ligt de lat hoog.” Jaarlijks komen er onaangekondigde audits voorbij. “Vanaf 2014 hebben we daar op vrijwillige basis voor gekozen. Klanten vroegen er toen nog niet om. Het zorgt ervoor dat we het hele jaar door de kwaliteitsstandaarden hoog leggen.” Noordhuys heeft een eigen keurteam dat daar scherp op toeziet. Op termijn verwacht Joris dat het hebben van certificeringen niet echt onderscheidend meer is. “Dan is het randvoorwaardelijk om te kunnen blijven leveren.”

Noordhuys is ambitieus en wil zich blijven ontwikkelen. “Dat gezegd hebbende is het iedere dag scherp aan de wind zeilen en goed opletten. Verspillingen minimaliseren, hard werken en vooral dagelijks met passie waarde toevoegen aan de smaakvolle producten. Met het team van mensen zoals we dat nu hebben staan, zien we onszelf klaar voor de toekomst.” (TT) 

info@noordhuys.nl

“We zijn ambitieus en blijven ons ontwikkelen”

Joris Buijs, Algemeen Manager bij Noordhuys Packing:

Ruud van der Vliet is oud-directeur Bedrijven Rabobank Westland en huidig directeur

bij Van der Vliet Consulting & Valuation. Gespecialiseerd in het verbeteren en herstructureren van bedrijven in m.n. Food & Agri en specifiek (glas)tuinbouw. Gericht op tactische en strategische vraagstukken, visie ontwikkeling en optimaliseren van de waarde van ondernemingen.

ruud@rvdvliet.nl

Energiemanagement in glastuinbouw

Slechts een klein deel van de ondernemers in hightech kassen is financieel succesvol. Net als in veel andere sectoren is het heel ingewikkeld om echt onderscheidend te zijn. Het in de sector bekende McKinsey-onderzoek uit 2014 liet zien dat slechts een derde van de glasgroentebedrijven structureel winstgevend was. Los daarvan was minder dan 10% in staat om de noodzakelijke professionalisering, consolidatie en internationalisering financieel vorm te geven. Succesvol ondernemen in de glastuinbouw is ‘topsport; een ondernemer dient niet alleen teelt, arbeid, verkoop en marketing optimaal te managen, maar ook energie.’ Dat zien we ook afgelopen periode.

David Attenborough’s film ‘A Life On Our Planet’ is in 2020 uitgebracht op Netflix. In deze film geeft hij complimenten aan Nederland en de Nederlandse tuinbouwsector in het bijzonder. Volgens Attenborough zijn Nederlandse ondernemers in de tuinbouw experts geworden in efficient en duurzaam produceren op zo min mogelijk land. Nederland laat volgens hem zien dat het mogelijk is om met technische oplossingen veel meer voedsel te produceren op een veel kleiner landoppervlakte. Minder teeltoppervlakte betekent in potentie meer ruimte voor natuur en andere toepassingen. Ook op gebied van duur-

zaamheid is Nederland koploper. Niet alleen Attenborough vindt de Nederlandse tuinbouw toonaangevend in de wereld, diverse wetenschappelijke onderzoeken, waaronder een onderzoek van de WUR uit 2020 bevestigen het door hem geschetste beeld. In oktober 2022 heeft Arjan Lubach in zijn programma De Avondshow hard uitgehaald naar de sierteeltsector. De sector zou te veel gas verbruiken, veel giftige stoffen gebruiken en arbeidsmigranten uit Oost-Europa slecht behandelen. En een bos bloemen zou eigenlijk een nutteloos product zijn. Er is in de medio ook regelmatig discussie over de positie van Neder-

land als exporteur van groenten en fruit. Deze vaak ongenuanceerde berichtgeving drukt de sector in het defensief. Los daarvan zijn de aangedragen feiten vaak aantoonbaar onjuist, maar feiten en ficties worden ook hier door elkaar gebruikt. Vele onderzoeken, niet alleen van WUR, tonen aan dat het telen van bloemen, planten, groenten en fruit het meest duurzaam gebeurt in hightech kassen, zoals gebruikt in Nederland. Daarnaast zijn in Nederland arbeidsomstandigheden beter gewaarborgd, is er veel meer controle op gebruik van middelen en worden grondstoffen en water maximaal gerecirculeerd. De hightech glastuinbouw kent wel degelijk uitdagingen; het versnellen van de energietransitie, het verminderen van de afhankelijkheid van arbeid, het meer vraaggericht produceren en een betere ketenbewaking en -sturing. De belangrijkste uitdaging op dit moment is de versnelling van de energietransitie. Vandaar dit artikel.

ENERGIEVERBRUIK IN DE GLASTUINBOUW

De Nederlandse glastuinbouw telt ruim 3.000 bedrijven, totaal ruim 10.000 ha

onderdelen: glasgroentebedrijven, snijbloemenbedrijven en telers van pot- en perkplanten. Volgens Glastuinbouw Nederland is de Nederlandse glastuinbouw goed voor bijna EUR 8 miljard omzet en 1% van het Nederlands Bruto Nationaal Product. De Nederlandse glastuinbouw verbruikt bruto ongeveer 10% van het in Nederland geconsumeerde aardgas, maar is ook verantwoordelijk voor grofweg 10% van de Nederlandse elektriciteitsvoorziening. Bijna alle Nederlandse glastuinbouwbedrijven hebben een warmtekrachtkoppeling (WKK). Het brandstofrendement van een in de glastuinbouw gebruikte WKK kan oplopen tot 90%. Dat is aanzienlijk hoger dan het rendement van andere fossiele energiebronnen. De energie van een WKK is afkomstig van een gasturbine en wordt aangewend om een generator aan te drijven die op zijn beurt elektriciteit opwekt. De warmte wordt gebruikt om de kassen te verwarmen en de elektriciteit voor installaties, belichting en teruglevering aan het stroomnet. Netto verbruikt de Nederlandse glastuinbouw volgens Glastuinbouw Nederland mede door de teruglevering aan het net ‘slechts’ 1,75% van

De afgelopen jaren is met name vanuit de Nederlandse glastuinbouw fors ingezet op geothermie. Ruim 20 doubletten zijn geboord en bijna alle zijn operationeel. Ongeveer 10% van het energieverbruik in Nederland wordt inmiddels gegenereerd door geothermie en restwarmte. Enkele tientallen nieuwe geothermieprojecten staan op stapel, maar de Nederlandse wetgeving, procedures en gebrek aan effectieve subsidies vertragen de implementatie. Bij dat laatste speelt ook de hoge gasprijs een rol; de noodzakelijke subsidie voor de onrendabele top bij geothermie is gekoppeld aan de gasprijs. Hoe hoger de gasprijs, hoe lager de subsidie, terwijl boven een bepaalde gasprijs geen subsidie meer wordt uitgekeerd. In 2022 was dat grotendeels het geval. Glastuinbouw Nederland heeft namens de Nederlandse glastuinbouwsector de ambitie uitgesproken om in 2040 te telen zonder gebruik van fossiele brandstoffen. Op dit moment is dat bruto ongeveer 10% en in 20 jaar moet derhalve nog een forse transitie plaatsvinden. In het Convenant Energietransitie Glastuinbouw 20222030 hebben overheid en bedrijfsleven dan ook afgesproken in te zetten op geo-

subsidies en wegnemen van knelpunten en in vergunningsprocedures. De daadwerkelijke implementatie laat vooralsnog op zich wachten.

IMPACT ENERGIECRISIS

De Volkskrant kopte in maart 2022 ‘Nederlandse glastuinbouw, internationaal succesvol dankzij innovatie en goedkope energie, verkeert in zwaar weer’. In dat artikel stond de vraag centraal of de sector nog toekomst heeft in Nederland als de energie duur blijft? De noodzakelijke transitie naar geothermie wordt als voorbeeld genoemd. Nederlandse ondernemers in de glastuinbouw betaalden langjarig rond de EUR 0,10/m3 en begin 2022 steeg de prijs naar meer dan EUR 3,00/m3. Voor deze prijsstijging werd 20-30% van de operationele kosten van een gemiddelde ondernemer in de glastuinbouw bepaald door energie. Door de energiecrisis werd dat (veel) meer dan 50% en veel ondernemers konden die kosten niet of zeer beperkt doorberekenen. In oktober 2022 berichte de NOS dan ook dat, volgens brancheorganisatie Glastuinbouw Nederland, bijna een derde van de glastuinbouwbedrijven in Nederland de rekeningen niet meer kon betalen. Oorzaak van de problemen waren de hoge prijzen voor gas en elektriciteit.

De afgelopen twee jaar werden telers met gewassen waar veel warmte en/of licht nodig is hard getroffen, zoals telers van bijvoorbeeld (pot)orchideeën, lisianthus, (pot)roos, (pot)chrysanten en ook tomaten. Naar verluidt lag vanwege de hoge energieprijzen bijna 700 van de 750 Ha belichte (van de totaal 1.800 Ha) tomaten de afgelopen twee winters leeg. We zagen eenzelfde beeld bij enkele andere teelten. Tussendoor werden we opgeschrikt door een aantal faillissementen, waarbij die van de grootste plantenteler Plantise het meest tot de verbeelding sprak. In dezelfde periode meldden

diverse nieuwsbronnen dat verkoop van gastermijncontracten in sommige gevallen kortetermijnwinsten opleverden. Een beperkt aantal telers legden hun kassen (gedeeltelijk) leeg om termijncontracten te gelde te maken. Experts benadrukken wel dat het om een kleine groep gaat. Als een teler lopende verplichtingen had aan personeel of afnemers werd stoppen vaak onmogelijk. Meerdere telers gebruikten de verkoop van termijncontracten ook om eerder met het bedrijf te stoppen, extra bij de bank af te lossen en/of om de financiële pijn te verzachten. Inmiddels dalen de energieprijzen weer. De termijnprijs voor gas in 2026 tendeert alweer naar EUR 0,30/m3. Om de energiecrisis beter te begrijpen is het goed om de (Nederlandse) energiemarkt en het energiemanagement van ondernemers in de glastuinbouw beter te doorgronden.

DE WERKING VAN DE ENERGIEMARKT

De handel in gas en elektriciteit kunnen we grofweg splitsen in een (intra)dagen termijnmarkthandel. Ondernemers kopen het noodzakelijke gas en verkopen een deel van de nog op te wekken elektriciteit op termijn. Dat is de basis voor de langetermijnenergievoorziening. Zij optimaliseren op dagbasis de energiebehoefte en kunnen ook gedurende de dag kiezen om onbalans in het net op te helpen heffen. Door energiemanagement te optimaliseren en professionaliseren kunnen ondernemers risico’s verminderen en uiteindelijk een financieel resultaat boeken.

sen bij elkaar. En dat volume groeit. De hoeveelheid aardgas die via TTF wordt verhandeld is in omvang meer dan 100 keer de Nederlandse vraag en meer dan 10 keer de Europese vraag. De TTFprijs blijkt historisch gezien vrij stabiel en beweegt zich onder het Europees gemiddelde. EPEX (European Power Exchange, voorheen APX) is de handelsplaats waar elektriciteit op dagbasis wordt verhandeld. De EPEX is een spotmarkt, wat betekent dat er wordt gehandeld in uurprijzen. Distributeurs, producenten, handelaren, industriële eindgebruikers en telers kunnen dagelijks elektriciteit kopen en verkopen. De handel in elektriciteit vindt een dag voor levering plaats. De marktpartijen leggen hun orders volledig geautomatiseerd in, waarna vraag en aanbod worden geanalyseerd en marktprijzen tot stand komen voor de volgende dag, per uur gedifferentieerd. De leverancier koopt elektriciteit in op de beurs. Dit kan met termijncontracten op de energiebeurs voor langere termijn of op de handelsbeurs per dag. De EPEX is gemiddeld gezien 10-20% goedkoper dan de lange termijnbeurs (ENDEX). Dit weten de leveranciers ook en daarom wordt meer dan 60% van de elektriciteit verhandeld op de handelsbeurs EPEX. Ondernemers in de glastuinbouw werken met gespecialiseerde bedrijven die hen adviseren in de termijn- en daghandel van gas en elektriciteit op basis van hun teelt- en verkoopplanning.

Transportweg 20, 2676 LL Maasdijk

Transportweg 20, 2676 LL Maasdijk

T 0174-525140 | T 0174-514171

T 0174-525140 | F 0174-517981

E info@transtolk.nl | www.transtolk.nl

E in f o@ t rans t ol k. nl | www. tra n st ol k.nl

De ENDEX (European Energy Derivatives Exchange) is de termijnmarkt voor elektriciteit en gas; prijzen worden weergegeven voor de levering van elektriciteit en gas in de komende 5 jaren. De Title Transfer Facility (TTF) is een virtuele locatie voor aardgas in Nederland waar o.a. handelaren aardgas kunnen overdragen binnen het gastransportnet. Via TTF kunnen telers aardgas kopen voor maximaal vijf jaar, tegen een vaste prijs. Met vastleggen in de toekomst vindt ook speculatie en handel in opties plaats. Gemiddeld wordt een m3 TTF-gas ongeveer 100 keer verhandeld, voordat het gas bij de eindklant terechtkomt.

Internationaal transportbedrijf | Koel- en verwarmd transport | Groenten- en fruitvervoer

GROUPAGE-DIENSTEN | OP- EN OVERSLAG

Op TTF wordt drie keer meer gas verhandeld dan op alle andere Europese gashandelsplaat -

Het optimaliseren van het energiemanagement is voor ondernemers in de glastuinbouw een steeds belangrijker onderdeel geworden. Er zijn meerdere gespecialiseerde adviesbureaus en softwareoplossingen voorhanden om hen daarbij te ondersteunen.

ONBALANS OP HET ELEKTRICITEITSNET DOOR WIND- EN SOLARENERGIE

Bij windstil en bewolkt weer kan het gebeuren dat energiebedrijven elektriciteit hebben ingekocht, maar zorgt het gebrek aan zon en wind ervoor dat het aanbod van groene elektriciteit te weinig is. Bovendien zorgt het donkere weer dat veel mensen de lampen aandoen in huis of op kantoor. Dit is een realistisch voorbeeld, maar er kunnen ook andere redenen zijn voor onbalans. Bedrijven worden vervolgens door Tennet opgeroepen om noodvermogen beschikbaar te stellen om het dreigend tekort aan elektriciteit van de energiebedrijven op te vangen. Tennet is namelijk wettelijk verantwoordelijk voor het bewaken van de netfrequentie van 50 Hertz. Bedrijven zullen op verzoek van Tennet noodvermogen activeren om

de balans te herstellen. Tennet geeft aan deze bedrijven realtime onbalansprijzen en op basis van deze informatie kunnen bedrijven besluiten hun onbalans te verhogen of verlagen als dat de totale systeembalans ten goede komt en voor het bedrijf financieel zinvol is. De onbalansprijzen zijn het afgelopen jaar volatiel en bewogen tussen EUR -100 en 300/MWh. De WKK’s van de Nederlandse glastuinbouw zijn voor Tennet een belangrijke en betrouwbare bron voor noodvermogen. Voor glastuinbouwbedrijven kan dit een zeer aantrekkelijk inkomstenbron zijn en de netto energiekosten voor een glastuinbouwbedrijf fors doen dalen.

VERSIMPELD

REKENVOORBEELD

VAN EEN MODERN

GLASGROENTEBEDRIJF

Een modern glastuinbouwbedrijf beschikt over meerdere energiebronnen, te weten: WKK's, ketels, soms geothermie en steeds meer E-boilers. De warmtebehoefte wordt gedekt door geothermie en/ of termijncontracten waarbij koop van gas en verkoop van overtollige elektriciteit voor een langere termijn vastliggen vanwege de relatief hoge hoeveelheid warmte- en stroomopwekkende WKK’s van een modern glastuinbouwbedrijf. Met name glasgroentebedrijven zijn goed uitgerust om de netto energiekosten te optimaliseren. Dit gebeurt door middel van genoemde termijnhandel en dagelijkse optimalisatie, waarbij de WKK’s, E-boiler en groeilicht softwarematig worden bediend.

VOORBEELD

Het is een zonnige dag, de lichten zijn uit en het opgestelde vermogen van WKK’s bedraagt totaal 10 MW. De stroom is verkocht voor EUR 0,10/KWH. De door Tennet betaalde onbalansprijs voor elektriciteit daalt tot min Euro 150/MWH door overaanbod op het net. Je ontvangt dus tijdelijk geld voor

het afnemen van elektriciteit. De software van het glastuinbouwbedrijf schakelt de verlichting en E-boiler in en schakelt alle WKK's uit totdat de onbalansprijs terugkeert naar normaal. Het glastuinbouwbedrijf gebruikt 5 MW/h voor de lampen en levert niet de 10 MW/h van de WKK's, dus 15 MW in totaal die is ontleend aan de onbalansmarkt. Het bedrijf krijgt in dit voorbeeld EUR 2.250, - betaald voor het genereren van een vraag van 15 MW/h à EUR 150/MWH. Ook kon het bedrijf de groeilichten gebruiken en extra betaald krijgen voor het helpen oplossen van de onbalans. Bijna alle Nederlandse glastuinbouwbedrijven werken op deze manier. In het afgelopen jaar hebben met name professioneel geleide glasgroentebedrijven hun netto energiekosten fors kunnen laten dalen, ondanks de hoge energieprijzen.

SAMENVATTEND

De Nederlandse glastuinbouw is heel duurzaam, maar kwetsbaar door afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. De energiecrisis is voor glastuinbouwbedrijven een wake-upcall gebleken. Net als in andere sectoren zijn er minder succesvolle bedrijven in de glastuinbouw. Een beperkt aantal heeft gascontracten verkocht en daarmee is een warme sanering mogelijk geweest of heeft hun schuldenlast teruggebracht. De meerderheid van de glastuinbouwbedrijven heeft de energiecrisis vooralsnog overleefd door slim energiemanagement. Desondanks moet de energietransitie versneld worden, idealiter met geothermie en restwarmte.

De Nederlandse glastuinbouw draagt zorg voor 10% van de elektriciteit en is onmisbaar voor het balanceren van het net. Het energiemanagement van een glastuinbouwbedrijf is ingewikkeld, maar kan in de praktijk ook heel lucratief zijn.

Axia is een innovatief veredelingsbedrijf dat gespecialiseerd is in het veredelen en ontwikkelen van tomaten zaden voor de beschermde teelt. We hebben een toegewijd programma voor de high tech tuinbouw, met en zonder belichting.

Ons veredelingsprogramma kenmerkt zich door een sterke focus op smaak en gezondheid, tezamen met een hoge productie.

Kijk voor meer informatie over Axia en onze tomatenrassen op onze website en volg Axia op social media.

Veredeling en actualiteit: Resistenties, robots, kou en knippen in DNA

Dure energie, arbeid en ook nog virusproblematiek, ze komen dagelijks voorbij aan koffietafels, in de kas en in het sectornieuws. Telers zelf werken aan energiezuiniger telen, automatisering en letten steeds strikter op hun bedrijfshygiëne. Veredelingsbedrijven hebben met dezelfde uitdagingen te maken. Zij doen ondertussen hun best met nieuwe rassen de uitdagingen het hoofd te bieden.

Voor virusperikelen, waarbij het

Tomato Brown Rugose Fruit Virus (ToBRFV) nog altijd een van de meest gevreesde problemen is, geldt dat er sterkere rassen beschikbaar zijn gekomen. Sterker, want over het begrip resistentie is discussie. Welk label plak je namelijk op een ras met resistentie, Intermediair Resistent (IR) of Hoog Resistent (HR)? En wat betekent dat dan precies? Vooral over dat laatste verschillen de meningen. Feit is dat veredelingsbedrijven er inmiddels in geslaagd zijn rassen te ontwikkelen die zich beter kunnen weren tegen wat in de volksmond ook wel het rugosevirus wordt genoemd. Er staan veel proeven en steeds meer rassen komen beschikbaar. Menig teler heeft de eerste op ToBRFV aangepaste rassen ook al commercieel in de kas. Wel is het nog zo dat als eerste de grote segmenten aan de beurt zijn, en rassen voor internationale, soms ook iets minder hightech teelten in onder meer het mediterrane gebied. Rassen in de specialtyhoek volgen later.

CRISPR-CAS

Dat veredelingsbedrijven enkele jaren na de eerste uitbraak in Nederland en België al de eerste rassen paraat hebben, is op zich al een kunststukje. Een nieuw ras ontwikkel je niet van de ene op de andere dag. Er gaan jaren overheen. Moderne technieken helpen wel het proces te ver-

snellen, maar Crispr-Cas9 gebruiken, dat mogen Europese veredelingsbedrijven dan weer niet. Over de speciale techniek, waarmee de Nobelprijs is gewonnen, wordt nog altijd volop gediscussieerd. Veredelaars willen wel, maar de beleidsbepalers zijn nog niet zover. Al lijkt er verandering aan te komen. Er is vanuit de veredelingswereld flink gelobbyd voor aanpassing van de Europese regels. De verwachting is dat de Europese Commissie nog voor de zomer met een voorstel komt om de regels te versoepelen. Het tv-programma Zembla stond er op 13 april in een tv-uitzending bij stil.

De echte introductie van de Crispr-techniek mag dan nog (even) op zich laten wachten, robotica is wel al meer ingeburgerd geraakt in de teelt. De daad is bij het woord gevoegd. Robots zijn gebouwd en ook steeds vaker te zien. Echt op grote schaal met robots oogsten, dat gebeurt nog niet vaak, maar zeker bepaalde gewashandelingen lijken de eerste robots goed te kunnen uitvoeren, waarmee ze medewerkers in de kas helpen, en ze niet zozeer direct helemaal vervangen. Veredelingsbedrijven kunnen de robots ook een handje helpen, door rassen te ontwikkelen waarbij bijvoorbeeld het blad minder vaak lastig voor de sensoren of ‘ogen’ van de robot hangt.

ENERGIECRISIS

En dan is er nog de uitdaging van de koudere kassen als gevolg van de energiecrisis, waarover het eigenlijk onafgebroken gaat sinds het najaar van 2021 al. Als gevolg van hoge energieprijzen is veel minder gestookt. Het kasklimaat veranderde, ook als gevolg van de overstap naar LED-belichting, en het werd regelmatig vochtiger. Goede weerbaarheid tegen schimmelvorming is dan vereist. Vroege rassen komen in allerlei teelten ook (opnieuw) in beeld. Een ras dat ondanks een lagere temperatuur vroeg in productie komt, kan telers in de onderlinge concurrentiestrijd helpen net die betere kiloprijs vroeg in het voorjaar te halen. Of arbeidspieken te spreiden, waardoor in aardbei de doordrager aan interesse wint. “We zitten niet te wachten op extra arbeid bij nieuwe rassen,” zo vatte een teler het dit voorjaar samen.

Veredelingsbedrijven leggen hun oor juist ook bij hen te luister. Het levert ze genoeg onderwerpen op om zich over te buigen. In deze special komen ze zeker niet allemaal voorbij. Al geldt voor veredelingsbedrijven juist ook dat ze verder kijken dan de waan van de dag. Precies hierdoor zijn zij in staat gebleken nu al weerbaardere rassen aan te bieden voor alledaagse problemen en zullen zij ongetwijfeld ook in de startblokken staan om snel van nieuwe technieken gebruik te maken. Uitgangspunt blijft daarbij altijd: smaak en kwaliteit. In deze special gaat het vooral ook daarover. (TT) 

Opkweek voor paprikaproeven bij een veredelingsbedrijf

•

•

•

•

•

•

Across industries and applications, we design specialised solutions.

Bringing together leading brands in processing and metal detection equipment for the vegetable industries. Our solutions set the standard for yield, efficiency, and safety across a wide range of industries. Whatever your product needs, we can meet it with expertise and passion.

Veredeling aubergine: Continu op zoek naar verbetering van kwaliteit en productie

Van de ‘grote’ kasgroenten is de aubergine de onbekendste, zeker in Noordwest-Europa. Voor telers is de traditionele paarse aubergine een ‘commodity’, net als de trostomaat, de lange komkommer of de blokpaprika. Voor de grote veredelingsbedrijven ligt dat toch iets anders. De gevestigde namen hebben lang niet allemaal een hightech veredelingsprogramma op aubergine gericht.

Rijk Zwaan heeft dat wel. Reden genoeg om op het hoofdkantoor in De Lier eens te horen hoe de markt ervoor staat en wat eraan zit te komen qua rasontwikkelingen. Rijk Zwaan heeft drie locaties waar veredeling van aubergines plaatsvindt. Naast De Lier, waar het veredelingsbedrijf volop aan het uitbreiden is, gaat het om locaties in Spanje en Turkije. Alle drie de locaties hebben een eigen veredelaar en eigen aandachtsgebied. Logischerwijs is dat in Nederland de hightech kasteelt in Noordwest-Europa.

“Hier ligt de focus op oval black,” geeft veredelaar Joep van den Enden aan. Het is jargon voor de ‘gewone’ paarse aubergine die in het supermarktschap of bij de groenteboer te vinden is. Veruit het grootste deel van het Nederlandse areaal, het CBS telt 132 hectare, is ingericht op de teelt van de commodity-soort. “Ik schat meer dan 95 procent,” zegt Albert van Os, die nauw samenwerkt met Joep als gewasspecialist van aubergine en tomaat. Naast de meest bekende soort zijn er met de jaren ook soorten bijgekomen, de zoge-

heten specialties. De paars-witte Graffiti-aubergines zijn hiervan de bekendste. Het zou allemaal nog veel diverser kunnen. “Rond, ovaal, smaller of in violet, wit en groen,” somt Joep op. Dat laatste komt bijvoorbeeld in China voor. “Voor de Europese consument is dat echter nog niet interessant.”

In de supermarkt kom je vooral de oval black-variant tegen, naast een specialty op zijn tijd of de in bepaalde regio’s ook wel bekende Turkse aubergine. Die wordt ook in Nederlandse kassen geteeld. “Ik heb echter wel het idee dat die teelt terugloopt nu er minder voor deze teelt geschikte kasjes overblijven als gevolg van de sanering van oud glas.” Traditioneel zijn zulke kassen de plek waar bijvoorbeeld Turkse aubergines worden geteeld. Dat veredelingswerk doet Rijk Zwaan daarom vooral in Turkije. “Daar is

wat wij noemen lang cilindrisch wel een focuspunt voor onze collegaveredelaars.” Turkse aubergines zijn tussen de 22 en 25 centimeter lang, hebben een doorsnee van 5 tot 6 centimeter en komen ‘tot aan China aan toe’ voor.

PROMOTIE GEEFT GROEI

De laatste jaren wint aubergine aan bekendheid en populariteit. Met dank aan promotiecampagnes leren meer consumenten de aubergine kennen. Zelf rijkt Rijk Zwaan ook recepten aan, ter inspiratie te vinden op de website ‘Love My Salad’. Voor aubergine zijn het er bijna 70 (!). “Wij zien een stijging van de vraag naar aubergines,” geeft Albert aan. “Met name de wat jongere consument leert de aubergine kennen, bijvoorbeeld als vleesvervanger.” Aubergine kan goed mee in die trend. Sinds hij vijf jaar terug zich ook op aubergine is gaan toeleggen, zit er een stijgende lijn in de vraag. “Het gaat niet in een rechte lijn omhoog, maar er is telkens wel sprake van een beetje groei.”

Telers juichen die groei ook toe. Hun primaire focus ligt op kwaliteit én kilo’s. Rijk Zwaan biedt hen hiervoor onder meer de veel geteelde rassen Tracey RZ en Beyonce RZ. De retorische vraag is of de con-

sument die rassen ook kent. Hoogstwaarschijnlijk niet. Opvallen met aubergines is lastig. Echte merken zijn er niet. De aubergine van de teler komt op de spreekwoordelijke hoop alvorens het in het schap belandt. “Ik kijk wel naar welk ras ik koop en van welke teler,” glimlacht Joep. “Dan is het voor mij: ‘Hé, daar ligt Beyonce RZ of daar ligt Tracey RZ. Noem het beroepsdeformatie.” Deze winter kwam hij in het schap ook CleanLeaf® tegen, een nieuw concept van Rijk Zwaan dat in de winter van 2020-2021 in Spanje is geïntroduceerd. De aubergines binnen het concept hebben geen behaarde bladeren en stengels. Albert: “Waardoor het vooral voor de mensen die de aubergines knippen prettiger werkt.” Ook hierbij is de vraag of de consument het opmerkt. Joep denkt niet echt. Zelf deed hij dat uiteraard wel. “Ik heb direct een foto naar collega’s in Spanje gestuurd.” In Nederland is deze raseigenschap nog niet geïntroduceerd. “Wij werken er wel aan.” Hij geeft nog een ander voorbeeld van een uiterlijke verandering. “Ten opzichte van vijf à tien jaar terug is de kelk van onze aubergines iets kleiner. Rond de eeuwwisseling was dat ook zo. Zulke kleine veranderingen kun je zien, als je er oog voor hebt.” Paars bleef echter paars, toch? “Ja, al is het ene

ras weleens iets lichter geweest dan het andere. Voor ons is vooral ook uniformiteit belangrijk.”

ACTEREN OP ACTUALITEIT

Een nieuw ras introduceren gebeurt pas als de veredelaars erin slagen nieuwe eigenschappen aan rassen toe te voegen zonder dat ze inleveren op andere eigenschappen. Albert: “Een teler zet geen nieuw ras als bijvoorbeeld blijkt dat het blad niet meer behaard is, maar de productie lager uitvalt dan het ras dat hij nu heeft. In veredeling kijken we daarom áltijd naar toegevoegde waarde voor telers.” Op diezelfde manier wordt ook gekeken naar ontwikkelingen zoals belichting of automatisering. In beide gevallen ontwikkelingen waar Rijk Zwaan, ook in de aubergineveredeling, oog voor heeft, maar waarvoor geldt dat het nog niet echt ingeburgerd is in de teelt. “Speciaal veredelen op rassen voor belichting in aubergine is nog te vroeg,” aldus Joep. “Als ik nu de vraag zou krijgen een ras voor belichting te ontwikkelen, dan heb ik vooral heel veel vragen. Bijvoorbeeld of het om een teelt onder HPS of LED gaat. Te veel factoren zijn hierin nog onzeker. In veredeling moet je wel

Rotax Palletiseerkop positioneersnelheden tot 50 zakken/minuut

De gestandaardiseerde Cloud ERP oplossing voor bedrijven in de foodindustrie

ReflexSystems biedt volledig op de praktijk afgestemde automatiseringsoplossingen voor de voedingsindustrie. Meer dan 700 voedingsbedrijven gingen u reeds voor.

Reflex 3000, ERP software voor alle bedrijfsprocessen

Flex 3000 (XL), het weeg- en registratiesysteem Internetbestel, laat uw klanten zelf bestellen via het internet

lang vooruitkijken, dus we blijven de ontwikkelingen wel nauwlettend volgen.”

Rijk Zwaan heeft een duidelijke visie over waaraan aubergines moeten voldoen en luistert ondertussen ook naar de vragen en behoeften van telers. Een ontwikkeling die nog actueler is en waarop Rijk Zwaan al jaren speciaal let, is energiegebruik. “De rassen die wij introduceren moeten goed scoren op hoeveel arbeid ze

vragen én hoeveel energie ze nodig hebben in de teelt,” zegt de veredelaar. “Twintig jaar terug konden telers nog echt jagen met stoken. Wij deden dat in de teelt van onze selecties toen ook al niet. We kiezen bewust voor een gematigde temperatuur. De rassenselecties die er dan uitspringen qua snelheid en kwaliteit, die zullen het in de warmere kas bij de teler ook goed doen.” En verderop in de keten, maar dat mag na bovenstaand verhaal vanzelfspre-

Passion for Conference Pears

Teeltbedrijf van hoog kwalitatieve conference

Aan- en verkoop peren

Verpakking op maat en wens van de klant

Vakbeurs

kend zijn. Geen nieuwe introductie zonder betere houdbaarheid, uniformiteit, kwaliteit en productie. (TT) 

a.van.os@rijkzwaan.nl

Woensdag, 6 september 2023 van 9.00 – 17.00 uur

Donderdag, 7 september 2023 van 9.00 – 16.00 uur

Locatie: Hof Eickhorst

Steinstraße 14, 26209 Sandhatten

• Machine – en techniekdemo’s

• Presentatie van planten en rassen tot sorteer- en verpakkingstechniek

• Avondevent op 6-9-2023 van 18.00-23.00 uur (enkel op aanmelding)

• Expertforum en vaklezingen

Organisatoren:

Kieldrechtsebaan 85 - 9130 Verrebroek Tel: 0032477777736 - Email: info@vanhaelstfruit.be www.vanhaelstfruit.be

www.interaspa.de

“De rassen die wij introduceren moeten goed scoren op hoeveel arbeid ze vragen én hoeveel energie ze nodig hebben in de teelt”

voor de AGF-teelt en directe afzet

Premium tomaat wordt nog beter gemaakt

In het premium mini-troscherrysegment is het tomatenras Juanita niet weg te slaan. Het ras van veredelingsbedrijf De Ruiter / Bayer Vegetable Seeds is al meer dan twintig jaar op de markt. Met succes. De rasnaam is zelfs in het schap terug te vinden. Dat gebeurt niet vaak. Het laat zien dat Juanita een gewaardeerde vaste waarde is. Ook bij telers, waaronder Gardener’s Pride. Bij de teler testen ze momenteel ‘een nieuwe Juanita’.

“Ik weet niet beter dan dat we sinds we in Friesland telen, al Juanita telen,” zegt teler Marco van Overbeek. Dit jaar is het op de kop af twintig jaar geleden dat de familie Van Overbeek vanuit het Zuid-Hollandse Portugaal naar het Friese Beetgum trok. Tegenwoordig teelt men in zowel Friesland als in het Drentse Klazienaveen tomaten en, sinds 2019 op verzoek van samenwerkingspartners Bakker Barendrecht en Albert Heijn, ook komkommers. Eén van de tomaten die Gardener’s Pride aan Albert Heijn levert is Juanita. Een ras dat eruit spring qua presentatie met mooie glimmende vruchten en glanzende groene delen, zo geeft de teler aan. En uiteraard een goede smaak. Op dat laatste vlak zijn veredelaars bezig met verbeteringen, dit jaar resulterend in een test op praktijkschaal van een pre-commercieel ras waarover zowel de teler als Bayer enthousiast zijn vanwege verbeterde karakteristieken. “Het ras zal zeer waar-

schijnlijk volgend jaar geïntroduceerd worden,” zegt Brenda van Diejen, Trade Partnership Specialist bij Bayer.

STABIELER

“Qua uitstraling is er wat mij betreft in dit segment nooit een beter ras geweest,” aldus de teler. “Juanita is echt onderscheidend.” Wel verwacht Marco dat er met dit nieuwe pre-commerciële ras een stap gezet kan worden in smaak. “Dit ras heeft een iets hogere brix en is wat zoeter. Verder zou het ras wat stabieler over het jaar heen moeten zijn. Bij de huidige Juanita zien we in bepaalde periodes wat meer schommelingen.” Over dat laatste kan Marco, die begin april twee weken aan het oogsten is na in december te hebben geplant, nog weinig zeggen. “Tot nu toe ziet het er netjes uit.” Aan het einde van de teelt kan hij echt de balans opmaken. “Soms bleek gaandeweg dat een ras toch wat gevoeliger was voor scheurtjes, dat

de smaak niet beter was dan het huidige ras of dat de houdbaarheid iets terugliep.”

Bij het veredelingsbedrijf zetten ze niet zomaar een ras in proef. Na interne testen willen zij nu graag telers laten ervaren wat er met ‘de nieuwe Juanita’ mogelijk is. Daarbij geldt dat een nieuw ras op alle aspecten eigenlijk minimaal de gelijke moet zijn van het huidige ras en liefst overal beter. “Waar we met name naar kijken is naar de mogelijkheid voor telers om jaarrond stabiel te kunnen leveren.” Voor het nieuwe pre-commerciële ras betekent dat een vruchtgewicht van tussen de 11 en 14 gram, vruchten met een diameter van 27-31 millimeter en een brix tussen de 8 en 10.

JAARROND ONDERSCHEIDEND ZIJN

Als teler houdt Marco de rasontwikkeling goed in de gaten. “Zeker in het premium segment kunnen we ons geen stilstand permitteren.” Als hij ervoor kiest om nieuwe rassen te testen, dan is er overleg met de eerdergenoemde partners door de teler die is aangesloten bij telersvereniging Oxin Growers. Hij wijst erop dat het voor Albert Heijn belangrijk is om een onderscheidend ras in het mini-troscherrysegment aan te bieden. De tomaten van Marco komen ook exclusief bij de grootgrutter terecht. Zelfs deze winter. “Wij hebben tomaten onder belichting geteeld,” bevestigt Marco. “Alleen nog niet dit nieuwe ras.” Volgens de teler is het zeker deze winter maar weer gebleken hoe belangrijk smaak en kwaliteit zijn. “Lokale winterteelt met importtomaten vervangen is niet zo eenvoudig. Maar als wij in Nederland belichten, dan moet dat wel echt onderscheidend zijn.”

Gardener’s Pride is deze winter bij het verpakken omgeschakeld van flowpacken naar topsealen. “Dat betekent andere verpakkingen en daar past ook weer

een andere grofheid van de tomaten bij. Met ons snoeibeleid letten we daarop in de teelt. We zien graag uniforme, kort geschakelde trossen. Nieuwe rassen moeten hier ook aan voldoen. Een nieuw ras

ook nog goed te telen zijn, erkent ook Brenda. “Teelttechnisch is dit nieuwe ras volgens ons ook een verbetering. Wij hebben naar de wensen van telers geluisterd.” Dat betekent bijvoorbeeld dat een nieuw ras niet opeens meer arbeid mag vergen van telers. Het zou de kostprijs op kunnen drijven en juist in het duurdere segment is dat in tijden van inflatie niet wenselijk.

“In het duurdere segment loopt het aantal verpakkingen terug. Iets wat al wat duurder is nog duurder maken, dat gaat ‘m volgens mij niet worden.” Nico van Vliet, Global Value Chain Development Lead, signaleert die trend ook. “We verwachten dit jaar dat het areaal snacktomaten in Europa blijft groeien, maar qua premium wat zal stagneren.”

FLAVOR STORIES

Gelukkig is Juanita al een gevestigde waarde. De tomaat heeft laten zien tegen een stootje te kunnen. Dit jaar telen vijf telers in Nederland en België samen Jua-

‘flavor stories’ ingezet. “Die zijn ontwikkeld om diversificatie binnen de snacktomaten te creëren. De unieke storytelling is al met succes geïntroduceerd in het wijn- en koffiecategoriemanagement, zoals bekend, en we willen dit graag ook in tomaten introduceren. In combinatie met de unieke uitstraling en fijne sorting van Juanita zal het de aandacht van de huidige Juanita-consument vasthouden en nieuwe potentiële consumenten aantrekken,” is Nico overtuigd. Brenda, sinds april van dit jaar naast Nico nieuw in de rol van Trade Partnership Specialist, sluit zich daarbij aan. Eerder was zij Accountmanager Nederland voor tomaat en komkommer. In haar nieuwe rol zal zij de ontwikkelingen met nieuwe rassen, zoals rond Juanita, minder in de kas, maar meer aan de handels- en verkoopkant van de keten gaan vertellen. De focus blijft hetzelfde: “Continu door ontwikkelen.”

Hoge temperaturen tijdens de jaarwisseling, gevolgd door een koufront in de tweede helft van januari zorgden ook voor extreme moeilijkheden voor het Spaanse groenteteeltbedrijf van Behr AG. Ondertussen kon ook op de locatie in Büttelborn veel later dan normaal worden geplant als gevolg van de onverwachte kou. Rudolf Behr, CEO van het gelijknamige bedrijf, sprak met ons over de seizoenwissel van dit jaar voor vollegrondsgroenten, de alomtegenwoordige inflatie en kostenstijgingen en de ontwikkeling van de biologische teelt.

Het seizoen van dit jaar begon met het planten bij Agrar Systems, het Spaanse dochterbedrijf in het hart van het teeltgebied Murcia, begin september. Tot de tweede week van januari domineerden hoge temperaturen de gebeurtenissen. “Ons assortiment rassen was niet opgewassen tegen de temperaturen, zodat kwalitatieve tekortkomingen onvermijdelijk waren. Bovendien kon het oorspronkelijke oogstschema niet worden aangehouden; dat wil zeggen dat we ongeveer drie weken te vroeg met de oogst zijn begonnen, waardoor er naast de kwaliteitsproblemen ook sprake was van overproductie. Vanaf de tweede week van januari werd het langzaam koeler, waardoor de groei radicaal werd afge-

remd. Als gevolg daarvan ontstaat nu een krappe aanvoersituatie die tot het einde van het seizoen zal aanhouden,” vat Behr samen.

In het algemeen was de winteroogst in Spanje zeer wisselvallig. Behr: “De prijzen herstelden zich van een zeer laag niveau vanaf de derde week van januari. De prijsstijging verliep echter veel te traag in verhouding tot de tekorten. De hoge verliezen die sinds november zijn geleden, zullen aan het eind van het seizoen naar verwachting slechts in geringe mate worden gecompenseerd.”

“Door het tekort zal het Spaanse winterseizoen naar verwachting eerder eindi-

gen,” vervolgt Behr. “Onmiddellijk na het planten op de locatie Büttelborn in Hessen werden de gewassen meer dan tien dagen blootgesteld aan nachtvorst, waardoor het begin van de oogst voor de vroege gewassen onvoorspelbaar is. Daardoor kan de overgang van het Spaanse naar het Duitse seizoen niet soepel verlopen. De overgang van de oogst in Hessen naar het noorden van Duitsland zal daarentegen geen probleem zijn,” voegt hij eraan toe. De belangrijkste gewassen van Behr AG

Rudolf Behr van Behr AG aan het begin van het Duitse vollegrondsseizoen:

“De overgang van het Spaanse naar het Duitse seizoen zal naar verwachting niet soepel verlopen”

Rudolf Behr op de Fruit Logistica 2023

zijn nog steeds ijsbergsla, mini-romaine, broccoli, bloemkool en spinazie.

Over het algemeen maakt de groenteteler zich niet al te veel zorgen over de klimaatverandering. “Onze teeltbedrijven bevinden zich in verschillende klimaatzones, dus er zijn geen grote belemmeringen. Wij hebben het principe dat kwaliteit boven regionaliteit moet gaan en raden de klant daarom aan zich flexibeler op te stellen.”

Uitbreiding van de biologische productie Naast de conventionele vollegrondsproducten is ook de biologische productie de afgelopen jaren successievelijk uitgebreid. De belangrijkste gewassen zijn sla, courgettes, bonen, kolen, suikermais, spinazie, selderij, prei en pompoenen. “Voor de Hokkaido-pompoenen willen we een jaarrond programma opzetten via Duitsland, Spanje en Zuid-Afrika. In de toekomst willen we ook proberen twaalf maanden per jaar biologische tomaten te telen in Duitsland en Spanje. Met selderij en broccoli zijn we daar al in geslaagd. Met sla hebben we in Duitsland van half september tot begin november insectenproblemen en in Spanje hebben we vanaf

half april met soortgelijke uitdagingen te maken.”

Volgens Behr letten consumenten blijkbaar ook op de prijs als ze biologisch kopen. Er is momenteel dan ook een duidelijke verschuiving merkbaar van biologische specialisten naar supermarkten en discountwinkels. “De afname van biologische groenten daalde in 2022 met acht procent, terwijl in de levensmiddelendetailhandel - zowel supermarkt als discounter - nog steeds stijgingen werden genoteerd. Aangezien deze marktsegmenten tot onze belangrijkste klanten behoren, hebben we qua volume geen verlies geleden,” vat Behr samen en wijst op de laatste productinnovaties. “Nieuw in onze testteelt dit jaar is de biologische veldkomkommer, die wij in Rosenweide in Nedersaksen telen. Ook nieuw voor ons is de biologische mini-watermeloen.”

KOSTENSTIJGINGEN, INKOOPBEPERKING EN PRODUCTINNOVATIE

“De gestegen kosten zijn merkbaar in zowel de conventionele als de biologische groenteteelt,” constateert Behr verder. “Vraag en aanbod regelen nog steeds de

prijs van groenten. In 2022 konden we de gestegen bedrijfskosten niet compenseren met de inkomsten. Het is altijd moeilijk om stijgende kosten direct op de prijzen te verhalen.”

Ondanks alle uitdagingen kijkt Behr AG met vertrouwen naar de toekomst. “We zijn zeker optimistisch door de stappen die we in het verleden hebben gezet. Het is belangrijk voor ons om relevant te blijven in de markt om eerlijk te kunnen samenwerken met de klanten. Daarom zullen wij ook in de toekomst product- en verpakkingsinnovaties blijven aanbieden en stimuleren. Wat verpakking betreft, besteden wij veel aandacht aan het hergebruik en de recycleerbaarheid van verpakkingen (zowel PP-folie als PET-trays) en waar mogelijk gebruiken wij kartonnen trays of doen wij het helemaal zonder verpakking. Anderzijds zien wij momenteel niet veel mogelijkheden voor grote nieuwe ontwikkelingen, gezien de terughoudendheid om te kopen. Standaard staat centraal, daar concentreren wij ons op,” besluit Behr. (HH) 

pkluender@behr-ag.com

We keep it cool wherever

Indiase groenten- en fruithandel vooral met landen in de buurt

GROTE PRODUCTIE, MAAR RELATIEF KLEINE IMPORT EN EXPORT

India is na China de tweede producent van zowel groenten als fruit. Het is wel zo dat de productie in China veel groter is dan die van India. Dat is vooral bij groenten het geval. Als handelsland van verse groenten en fruit speelt India een veel minder grote rol. India is in dit opzicht zeker geen kleine speler, maar vergeleken met de echt grote spelers zijn de import van verse groenten en fruit van 1,3 mil-

joen ton en de export van 3,1 miljoen ton niet zo groot. Naar hoeveelheid gezien is India het zeventiende importland en de twaalfde exporteur. Naar waarde gezien is het belang van India geringer. Het is wel zo dat zowel de Indiase import als de export van verse groenten en fruit groeien.

BINNENKORT MEESTE INWONERS

India zal zeer binnenkort het land met de meeste inwoners ter wereld zijn. Zowel in

Enkele kencijfers India vergeleken met andere landen (cijfers 2021)

India als in China wonen nu 1,43 miljard mensen. Gezien de bevolkingsopbouw zal de groei van de Indiase bevolking nog wel enige tijd door gaan. Ruim een kwart van de bevolking is jonger dan 15 jaar en maar 7% is ouder dan 65 jaar. In de EU is 20% van de bevolking ouder dan 65 jaar. In de EU staan tegenover 100 personen van 20-65 jaar nu 30 personen die 65-plus zijn in 2050 zullen dat er in de EU zelfs 55 zijn. In India is dat respectievelijk 11 en 23 personen. Op dit moment ligt de levens-

Verkopers en klanten handelen op de dagelijkse groente- en fruitmarkt in Panjim, Goa, India

Productie enkele groenten- en fruitproducten in 2021 (hoeveelheden in 1000 ton)

India: Productie groenten en fruit in 2019/20

verwachting in India zo’n 10 jaar lager dan in West-Europa.

India heeft vergeleken met de grote spelers een veel kleinere handel met het buitenland. Het land heeft een negatieve handelsbalans als het om goederen gaat. De goederenexport van India is kleiner dan die van Nederland. Overigens is India wel een grote speler als het gaat om de export van diensten. Hierin is India wereldwijd gezien de nummer 7.

Qua welvaart uitgedrukt in BBP per hoofd van de bevolking loopt India wel achter bij andere landen, inclusief China.

HANDEL MET EU-LANDEN BESCHEIDEN

De internationale handel van India in verse groenten en fruit speelt zich voor het overgrote deel af tussen landen die redelijk in de buurt liggen. Landen in Zuid- en Oost-Azië zijn goed voor twee derde van de export en de import komt voor 60% uit landen in het Midden-Oosten (deels re-export). De handel met EU-landen is van bescheiden omvang. De export vanuit EU-landen groeit wel en bereikte in 2022 een omvang van bijna 100.000 ton. Dat was duidelijk meer dan in de twee voorgaande jaren, maar ook in 2019 was het al eens zoveel.

De EU-export naar India betreft vooral appelen uit Polen en Italië. In 2022 ging het in totaal om 82.000 ton waarvan 52.000 ton Poolse en 18.000 ton Itali-

aanse appelen. Ook Frankrijk en Spanje exporteerden appelen naar India, in het afgelopen jaar beide ruim 2.000 ton. België kon in het afgelopen jaar 7.500 ton appelen naar India exporteren en Nederland nog geen 400 ton. België exporteert daarnaast nog een zeer bescheiden hoeveelheid peren naar India. In 2016 was

dat nog 660 ton, maar daarna werd het minder, in het afgelopen jaar nog 58 ton.

Nederland exporteert wel wat meer producten naar India, maar met de in totaal 2.800 ton in het afgelopen jaar is een bescheiden hoeveelheid. Uien is het

AGF-handel

India: Import verse groenten en fruit (in tonnen)

India: Import verse groenten en fruit (in tonnen)

EU27: Import druiven uit India (in tonnen)

belangrijkste product met in 2022 een export van ruim 900 ton.

Behoudens 8.400 ton Griekse kiwi’s stelt de export van andere EU-landen naar India weinig voor.

IMPORT UIT INDIA IN EU VOORAL DRUIVEN

De EU-landen importeerden de beide afgelopen jaren ruim 100.000 ton verse groenten en fruit uit India. Het gaat hierbij voor het overgrote deel om druiven die via Nederland de EU inkomen.

In het afgelopen jaar importeerde de EU-landen bijna 90.000 ton druiven uit India waarvan 74.000 ton via Nederland. De import van Indiase druiven was daarmee vorig jaar groter dan in de beide jaren ervoor, maar in 2019 was het al eens 95.000 ton. Naast Nederland kwam er ook een redelijke hoeveelheid India-

01.

Chainn connects growers directly with buyers and makes the entire food supply chain visable and open.

We don’t believe in the old-fashioned trading processes. We feel they cause too much noise in the supply chain, which makes it anything but transparent. This has to change.

We make efficient connections the new standard. Ready for the food supply chain revolution? the quality of passion

www.chainn.nl

India: Export verse groenten en fruit (in tonnen)

India: Export verse groenten en fruit (in tonnen)

EU27: Import verse groenten en fruit uit India (in tonnen)

EU27: Export verse groenten en fruit naar India (in tonnen)

Nederland: Import druiven in 2022 (in tonnen)

EU27: Export verse groenten en fruit in 2022 naar India (in tonnen)

se druiven aan in Duitsland (6.200 ton). Dan volgt België met een import van een kleine 2.000 ton.

De meeste Indiase druiven komen in de EU in de maanden maart en april met een uitloop in mei. Dan zijn er ook nog veel Zuid-Afrikaanse druiven aan de markt en begint het Chileense seizoen.

Uien is het tweede product dat de EU-landen uit India invoeren. In 2022 ging het om 9.000 ton. Dat was minder dan in voorgaande jaren. Toen de Nederlandse uienoogst 2018 door de droogte klein was, was er in de tweede helft van het seizoen 2018/19 ruimte voor import uit India. In totaal werd er in 2019 in de EU 35.000 ton Indiase uien ingevoerd.

Daarnaast worden er in ons werelddeel minder bekende groentesoorten (2.000 ton), granaatappelen (1.300 ton) en mango’s (1.300 ton) vanuit India in de EU ingevoerd en verder kleine hoeveelheden mais, pompoen, gember, pepers, sjalotten, bieten en bananen.

GROTE UIENEXPORTEUR

Uien is veruit het belangrijkste exportproduct van India als het om verse groenten en fruit gaat. De laatste jaren gaat het om een kleine 1,5 miljoen ton. India en Nederland zijn veruit de twee belangrijkste exportlanden van uien. Voor de import en export van India zijn er cijfers beschikbaar t/m 2021.

De uienexport van India wisselt nogal van 1,03 miljoen ton in 2015 tot 1,84 miljoen ton in 2016. Ook de export naar de belangrijkste afnemers wisselt sterk van jaar-op-jaar. De laatste jaren is Bangladesh de belangrijkste afnemer met 540.000 ton in 2021, maar in 2019 was het nog geen 200.000 ton. Andere grote afnemers van Indiase uien zijn: Maleisië, Sri Lanka, Nepal, de Verenigde Arabische Emiraten, Indonesië, Qatar, Koeweit, Hong Kong, Singapore, de Filipijnen, Saoedi Arabië, Vietnam, Oman, Bahrein, de Malediven en verder nog een groot aantal andere landen die van jaar-op-jaar wisselde hoeveelheden Indiase uien afnemen.

OOK VEEL BANANEN

Bananen is het tweede exportproduct. De export groeit sterk van rond de 100.000 ton een paar jaar terug naar 340.000 ton in 2021. Iran, Nepal, de Golfstaten en Irak zijn belangrijke afnemers.

Niet alleen naar de EU exporteert India steeds meer druiven, ook naar andere landen gaan er steeds meer. In totaal werd er in 2021 270.000 ton druiven uitgevoerd. Bangladesh en Nederland zijn de twee belangrijkste afnemers op afstand gevolgd door Rusland, het Verenigd Koninkrijk, Nepal en de Golfstaten.

Mango’s, inclusief guave en mangosteen, zijn een groot product in India. De teelt in India maakt zelfs ruim 40% van de wereldtotaal uit. Een

België en Nederland: Export verse groenten en fruit naar India (in tonnen)

India: Import uien (in tonnen)

Biovibe bvba Groothandel biologische groenten en fruit Kempenarestraat 44a 2860 Sint-Katelijne-Waver T (0032)-(0)15-316281 | (0032)-(0)15-320742 E info@biovibe.be www.biovibe.be

BIOVIBE, EENS GEKEND... ONMISBAAR!

ON TH E LE FT BANK WIT H EXCELLEN T CONNE C TION S TO H IN T ERL AN D DEST INATI ON S VIA MAIN ROADS AN D SUFFICI EN T BA RGE CO NNE C TION S TO TH E IM PO RTANT EU R OPEA N PORTS.

EFP being specialized in handling fruit and perishables (mainly bananas) situated at a multi purpose water related terminal containing:

• 13600 sqm coldstore

• 8100 sqm dry warehouse for export

• Container hub & repair site of 17500 sqm and 500 reefer plugs

STRENGTH S:

• Expertise in stevedoring

• Liable in Warehouse Management

• Excellent Warehouse Management system with barcode scanning for track and trace

• FAVV approved

• Experienced and skilled employees to

•

For further info do not hesitate to contact EFP directly on jan.simons@eurofruitports.com · www.eurofruitports.com

A SUSTAINABLE FUTURE BASED ON CARING

At Stena Line, we have, for many years, taken the view that any approach to sustainability focused solely on environmental factors is too narrow. Our commitment to a more sustainable future takes on a broader understanding, one that is based on care: Care for our customers, care for our resources, and care for each other.

Read more about our work and services at stenalinefreight.com

België en Nederland: Import verse groenten en fruit uit India (in tonnen)

India:

Import appelen (in tonnen)

India: Import appelen MIRROR data (in tonnen)

India: Export uien (in tonnen)

India: Import peren (in tonnen)

klein deel hiervan wordt geëxporteerd, maar dat is nog best een grote hoeveelheid. Een groot deel wordt in de vorm van pulp uitgevoerd en een relatief bescheiden hoeveelheid gaat als vers product naar verder weg gelegen landen.

Andere grote Indiase exportproducten zoals gember, sinaasappelen, tomaten ed. blijven veelal in de eigen regio.

India is een grote exporteur van granaatappelen; in 2021 ging het om 85.000 ton. Ook dit product blijft veelal in de regio. Er ging in dat jaar 1.200 ton granaatappelen naar Nederland.

OOK STERK WISSELENDE

HOEVEELHEDEN BIJ IMPORT

Dadels is het belangrijkste importproduct van India. Dan volgen appelen, sinaasappelen en kiwi’s. De import van appelen wisselt sterk per jaar. In 2021 zou het om 440.000 ton zijn gegaan tegen ruim 200.000 ton in de jaren ervoor. In 2021 kwamen er heel veel appelen uit Iran, terwijl de jaren daarvoor de import uit dat land niet veel voorstelde. Maar ook uit andere landen zoals Turkije, Chili, Italië, de Verenigde Arabische Emiraten (re-export), Nieuw Zeeland Brazilië, Afghanistan (!), Zuid-Afrika en enkele EU-landen werden er 2021 veel appelen ingevoerd. In 2022 was het beeld weer anders. Op basis van exportcijfers valt op te maken dat er weer meer appelen kwamen uit Turkije, Italië, Polen en Zuid-Afrika, maar er werd minder ingevoerd uit Chili, Brazilië en

India: Export druiven (in tonnen)

Nieuw-Zeeland. Sinaasappelen worden vrijwel uitsluitend uit Egypte ingevoerd. In 2021 zou het zelfs om 125.000 ton zijn gegaan. De meeste kiwi’s worden uit Iran ingevoerd met de Verenigde Arabische Emiraten (re-export Grieks product?) als tweede leverancier. Verder komen er ook kiwi’s uit Chili en Nieuw-Zeeland.

Ondanks de grote eigen productie van uien voert India ze ook in, vooral uit

Saudische mango-oogst overschrijdt 88.600 ton per jaar

De mango-oogst in Saudi-Arabië is gestegen tot 88.600 ton per jaar. Dit betekent dat er 60 procent zelfvoorziening is. Het land heeft de teelt van mango's verhoogd

door een areaal van meer dan 6.880 ha te beplanten. In 2005 telde Saudi-Arabië ongeveer 250.000 mangobomen die iets meer dan 18.000 ton per jaar opleverden. Bovendien

Afghanistan. De meeste peren worden ingevoerd uit Zuid-Afrika. In het afgelopen jaar zelfs bijna 30.000 ton tegen nog 20.000 ton in 2021. De import van peren uit andere landen is van bescheiden omvang. 

Jan Kees Boon Fruit and Vegetable Facts www.fruitandvegetablefacts.com fruitvegfacts@gmail.com

bedroeg het aantal teeltbedrijven in 2022 meer dan 19.100 met een miljoen mangobomen en een jaarlijkse opbrengst van meer dan 65.000 ton. 

Durian op het eerste gezicht

Liefde gaat door de maag, maar of dit met durian ook het geval is? De inhoud van de vrucht heeft een puddingachtige substantie en smaakt krachtig en scherp, maar tegelijkertijd ook zoet en romig. Qua smaak wordt durian wel vergeleken met vanillevla, knoflook, ui en schimmelkaas – en dat tegelijkertijd. Afijn, in elk geval is durian de basis van dit liefdesverhaal dat op Facebook werd gedeeld.

ENES BV

Venrayseweg 124

5928 RH VENLO

T +31 773961190

F +31 773961198 info@enes.nl www.enes.nl

Fruit om sneller in slaap te vallen

Moeite hebben om 's avonds in slaap te vallen kan behoorlijk frustrerend zijn. Volgens deskundigen kan het missen van cruciale slaap leiden tot een groot aantal gezondheidsproblemen, en het vermindert ook de fysieke en mentale prestaties overdag. Er is echter een fruitsoort die het krijgen van voldoende slaapuren wat gemakkelijker kan maken. De Britse beddenfabrikant BedKingdom.co.uk onthult waarom kiwi's een uitstekende manier zijn om tot rust te komen voor het slapengaan: "Kiwi's zijn al jaren een onderdeel van het bed-

tijdritueel van veel mensen en de wetenschap bevestigt de waarde van kiwi's als slaapmiddel. Studies hebben aangetoond dat kiwi's de slaapkwaliteit, de slaaptijd en de slaapefficiëntie kunnen verbeteren na een maand regelmatige consumptie van kiwi's voor het slapen gaan." "Kiwi's bevatten hoge hoeveelheden serotonine en antioxidanten, evenals vitaminen zoals foliumzuur en B-vitamine, die kunnen helpen bij de behandeling van slaapstoornissen, evenals bij het resetten van je slaapschema." 

Enkele honderden telers in de plattelandsgebieden in West-Bengalen, India moeten hun gewassen beschermen tegen pauwen. In verschillende delen van Kalimpong, waar rijst, pepers, groenten, gierst, bloemen en fruit in overvloed groeien, zijn de pauwen - de nationale vogel van het landeen probleem geworden voor de meeste telers, van wie velen verliezen hebben geleden en zijn overgeschakeld op gewassen zoals maïs die de vogels minder aantrekken. Ande-

ren hebben tijdelijke hutten op de velden gebouwd waar zij de nacht doorbrengen om de gewassen te beschermen tegen de pauwen, zeker tegen de pauwen die gewoonlijk in de vroege ochtenduren naar de teeltbedrijven komen. De telers mogen deze vogels niets aandoen, omdat ze wettelijk beschermd zijn. 

Pauwen vernielen gewassen

HYTT Vacuüm Transport Systemen: dé hygiënische transportoplossing voor uw afval en bijproducten

Op basis van jarenlange prak�jkervaring leveren wij klant specifieke oplossingen om vrijkomende productstromen uit uw produc�eproces op een hygiënische en kostenbesparende manier te transporteren.

Wat kan HYTT voor u betekenen?

• Het verwaarden van uw afval en bijproducten

• Onze oplossing zuigt het afval direct weg uit de werkomgeving

• Verbeterd gebruik van uw produc�eruimte

• U hoe� geen afval uit de high care te rijden

• Een betere hygiëne in de produc�e omgeving

• Een betrouwbare kennispartner aan uw zijde met innova�eve, efficiënte en duurzame oplossingen

• U bent voorbereid op de meest veeleisende klanten

• HYTT beschikt over een eigen installa�e in Borne waar we samen met u uw producten kunnen transporteren

Wat zijn de voordelen van onze HYTT-transportsystemen?

• Verbeterde hygiëne

• Geen vloergoten (open riool)

• Geen kruisbesme�ng door interne transportmiddelen

• Vermindering van de interne transportkosten

• Veiligere en schonere werkomgeving

• Reduc�e van waterverbruik

• Efficiëntere manier van werken

HYTT Hygienic Transport systems & Technologies BV | Ambachtstraat 7C | 7622 AS Borne | The Netherlands | Tel: +31 (0) 74 3030228 | info@hy�.eu | www.hy�.eu

Asperges in Nederland en België in cijfers

In 2022 werd in Nederland op 488 bedrijven op 2.761 hectare, 16,5 miljoen kilo asperges geteeld, laat het GroentenFruit Huis weten. Daarvan is drie procent biologisch. In totaal zette Nederland 32 miljoen kilo asperges af, dit is inclusief doorvoer. De grootste afnemer zijn we zelf: 51 procent van de asperges bleef in Nederland. Gevolgd door Duitsland, goed voor 18 procent, België, 7 procent, Denemarken, 5 procent en Noorwegen en Italië, die ieder 2 procent van de afzet voor hun rekening namen. Naast de eigen teelt worden voornamelijk asperges uit Peru en Mexico geïmporteerd. Beide landen zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor 77 procent van de import in Nederland.

Hoewel de asperge populair is met een stabiel percentage kopende huishoudens van rond de 35 procent, moeten we onze Oosterburen voor laten gaan als het op de populariteit van de stengelgroente aankomt. Daar is het percentage kopende huishoudens rond de 50 en wordt 1,3 kilo asperges per persoon per jaar gegeten. In Nederland is dat 0,9 kilo.

Witte asperges blijven met 60 procent van het Nederlandse supermarktvolume favoriet. Overigens is dat percentage wat lager dan in 2018, toen het 64 procent bedroeg. Daar staat dan weer een

groei van het percentage groene asperges tegenover: 20 procent van het supermarktvolume in 2018 tegen 25 procent in 2022. De helft van de asperges in Nederland vindt zijn weg naar gepensioneerde consumenten. Jonge alleenstaanden en gezinnen met kinderen zijn dan weer ondervertegenwoordigd waar het op aspergeaankopen aankomt.

In België werd in 2022 op 150 bedrijven op een areaal van 485 hectare asperges geteeld. In 2021 vertegenwoordigden asperges 5 procent van de Belgische productiewaarde van in de open lucht

geteelde groenten met een waarde van 23 miljoen euro. Tien jaar eerder, in 2011, was dat nog 9 miljoen euro. België neemt wereldwijd de tiende plaats in als het gaat om de export van asperges. In 2021 nam het 1,38 procent van de mondiale exportwaarde voor zijn rekening: ter waarde van 24,75 miljoen USD. Dit was 21,13 procent meer dat 1 jaar eerder en 36,18 procent meer ten opzichte van drie jaar tevoren. Ongeveer 47 procent van de Belgische export gaat naar Nederland en daarmee is dat land de grootste Belgische exportpartner, gevolgd door Finland, 7,9 procent en Frankrijk 7,6 procent.

Overigens neemt België ook in de top 10 grootste importeurs wereldwijd de tiende plaats in. Met een waarde van 41,9 miljoen USD in 2021 was dit 6,13 procent meer dan een jaar ervoor en respectievelijk 24,5 en 12,48 procent meer dan 3 en 5 jaar eerder. De in België geïmporteerde asperges komen via Spanje en Nederland voornamelijk uit Peru. (MW) 

Bronnen: GroentenFruithuis.nl, landbouwcijfers vlaanderen.be, Tridge.com, Indexbox.io

Benny Cuypers, BelOrta:

“Het komt allemaal wat langzamer op gang,” zegt Benny Cuypers van BelOrta en doelt daarmee op de start van het aspergeseizoen. “Enerzijds door de hoge energiekosten en anderzijds door het wat donkere, frisse weer dat we in maart gehad hebben.”

Sinds begin februari brengt BelOrta asperges uit de serreteelt op de markt, vanaf eind februari gevolgd door asperges uit verwarmde buitenteelt. “Dat verloopt vrij aardig en normaal. Het volume is redelijk beperkt en de belangstelling

is heel specifiek; er is maar een aantal kopers.” Benny ziet dat vanaf half maart links en rechts ook de retail start met asperges. Overigens merkt BelOrta dat de aanvoer van asperges uit de serreteelt wat minder is dan voorgaande jaren. Ben-

ny geeft aan dat er wat telers zijn afgevallen en dat de koude omstandigheden in maart het volume uit de serreteelt ook geen goed hebben gedaan.

Hoewel het weer niet meewerkt, verwacht Benny de eerste asperges van de koude buitenteelt begin april. De piek van de asperge-aanvoer valt in mei. Maar, geeft hij aan, het weer is daarbij doorslaggevend. En trouwens niet alleen waar het om productie gaat. “Het weer is een heel

“Het komt allemaal wat langzamer op gang”

bepalende factor. Zowel naar productie toe, waar het weer de pieken en dalen in het volume bepaalt, maar ook naar verbruik toe. Wij ervaren dat het verbruik van asperges baat heeft bij mooi, zonnig weer.”

MARKT AFHANKELIJK VAN PRODUCTIEVOLUME

Benny voorziet dat, zoals gebruikelijk, tot Pasen het aanbod beperkt is en de vraag toenemend, waardoor de markt voorspoedig verloopt. “Het is typisch een product dat in de week voor Pasen al in de kijker gezet wordt.” De periode daarna vindt Benny lastiger te duiden. “De weken na Pasen zal het voornamelijk afhangen

van het productievolume.” Overigens merkt hij op dat de vraag door retail, groothandels, horeca en speciaalzaken dan ook veel groter zal zijn. “Half april probeert iedereen wel asperges aan de man te brengen.” Daarbij verwacht hij dat de toenemende focus op lokaal product, de vraag naar asperges een boost zou kunnen geven.

Het overgrote deel van de asperges die via BelOrta vermarkt worden is wit en een klein deel betreft groene asperges. “Van de 480 hectare in totaal wordt op ongeveer 25 hectare groene asperges geteeld. Dat areaal is de laatste jaren stabiel.” Hoewel hij vaststelt dat er zeker vraag is naar lokale groene asperges, merkt Benny ook dat de teelt ervan minder gemakkelijk is dan van de witte asperges en ook minder rendabel. “De buitenlandse concurrentie is voor groene asperges sterker dan voor witte.” Daarnaast biedt BelOrta op kleine schaal ook paarse asperges aan, die rauw gegeten worden en daardoor vooral geschikt zijn voor salades. “Paarse asperges hebben we in heel beperkte mate en voor een heel korte periode; dat blijft echt een niche-markt.”

AANDEEL GESCHILD NEEMT TOE

Overigens is een steeds groter deel van de asperges die BelOrta op de markt brengt, geschild. Benny geeft aan dat geschilde asperges in eerste instantie voornamelijk door de horeca werden afgenomen, maar dat de retail dit product inmiddels ook heeft ontdekt. Het zorgt, na wat mindere jaren door de coronaperikelen en de slui-

ting van de horeca, weer voor groei in dat segment. “We zien daar een stijgende tendens in. Het is nog relatief beperkt op het totale aanbod dat we hebben, maar vorig jaar hebben we een hoger volume geschilde asperges afgezet, ten opzichte van pré-coronajaar 2019. Het sluit aan bij de consumentenwens voor gebruiksgemak.”

Hoewel de aspergetelers uiteraard ook te maken hebben met stijgende kosten, geeft Benny aan dat dit bij de prijsvorming geen rol speelt, omdat die is gebaseerd op vraag en aanbod. Hij noemt de prijsvorming eind maart redelijk tot goed, maar niet hoger dan voorgaande jaren. Daarbij observeert hij dat een te hoge prijs ook van invloed is op de afzet. “Een asperge wordt gezien als een wat luxueuzer product, dan moeten we hopen dat in deze tijden van economische turbulentie de consument het product blijft meenemen, dat het niet te duur wordt in de winkel.” De stijgende kosten zijn overigens niet de enige uitdaging die hij voor de telers ziet. De concurrentie om landbouwgrond – die ook in trek is voor onder meer natuurbehoud en infrastructuur – zal er naar verwachting mede voor zorgen dat het BelOrta asperge-areaal, dat de laatste jaren stabiel is rond 480 hectare, niet verder zal uitbreiden. (MW) 

benny.cuypers@belorta.be

BelOrta merkt op dat het weer een bepalende factor is bij asperges. Niet alleen voor de productie maar ook het consumentenverbruik heeft baat bij mooi zonnig weer

voorkeur voor Europese asperges”

“Wij groeien sterk in areaal,” zegt Will Teeuwen van Teboza. Hij stelt vast dat dit tegengesteld is aan de algemene ontwikkeling van het aspergeareaal, dat in Nederland, België en Duitsland dalende is. “Ons doel is om de klant over een aantal jaren jaarrond Europese asperges te kunnen aanbieden. Met de klimatologische omstandigheden en de rassen die we heden ten dage hebben, is het naar onze mening mogelijk dat tijdens een groot gedeelte van het jaar te kunnen doen. Buiten het Nederlandse seizoen, gaat dat in eerste instantie met name om groene asperges.” Het zorgt ervoor dat Teboza, naast in Nederland en België, ook in Italië en Spanje investeert.

Door de oplaaiende discussie over de wenselijkheid van luchtvracht voor het invoeren van AGF, ziet Will dat er een voorkeur ontstaat voor Europese asperges. “Als je product kunt halen uit Europa is dat duurzamer. Wanneer er de keuze is tussen Zuid-Amerikaanse asperges of de Europese variant, zal de klant de voorkeur geven aan Europees product.”

SEIZOEN STARTEN MET ITALIAANSE WITTE ASPERGES

Will ziet bij de Nederlandse asperges uit de verwarmde kas een gelijksoortige ont-

wikkeling. “In hoeverre moet je per se in februari met asperges uit de geforceerde verwarmde teelt de markt op gaan? Is dat voor de lange termijn wenselijk?” Hij verwacht dat naar dat product deels wel vraag zal blijven, maar voorziet ook dat er daar meer ruimte ontstaat voor Europees product. “Al een aantal jaren, en dit jaar op grotere schaal, bieden wij onze klanten ook de mogelijkheid om het witte aspergeseizoen op te starten met Italiaans product. De interesse in dat product is stijgende.”

Overigens staat bij de uitbreidingen voor Teboza de markt centraal. Zo ziet Teboza het als zijn taak om de consument – die eraan gewend is geraakt om jaarrond de beschikking te hebben over groene asperges – mee te krijgen in de transitie naar Europees product. “Als producent zijn wij onszelf verplicht om het product op een positieve manier onder de aandacht te blijven brengen. De tijd om zomaar te produceren en daarna te kijken of er markt voor is, is voorbij. Op het gebied van marketing en social media zijn we actiever dan ooit. En ook met onze afnemers gaan wij in gesprek over de behoeften, waarmee we de verantwoordelijkheid nemen om voor het product wat we telen de vraag in te vullen.”

STABIELE PRIJSVORMING

Uiteraard behelst het invullen van de vraag, ook de huidige markt, waarvan Will begin april ziet dat, hoewel er voldoende van de stengelgroente is om iedereen te kunnen bedienen, het volume niet zodanig is, dat aan de vraag voldaan kan worden. “Er is niet voldoende volume om acties te voeren, het is net voldoen-

Will Teeuwen, Teboza:

“Groeiende

de om te zorgen dat iedereen product in de winkel heeft liggen.” Het maakt begin april wel dat Will tot nu tevreden is met de redelijk stabiele prijsvorming.

De prijzen hangen onder meer samen met de ontwikkeling van het volume en dat

is grotendeels afhankelijk van het weer, geeft Will aan. “De weersomstandigheden bepalen wanneer het echte volume komt. Dat zie ik later op gang komen als vorig jaar.” Hij verwacht een gunstig verloop van het seizoen. “Het enige wat roet in het eten kan gooien, zijn hoge tempera-

turen. Als er meerdere weken zijn met bijvoorbeeld temperaturen boven de 25˚C, sluit het aanbod niet aan op de vraag. Dan is het alle zeilen bijzetten om het volume op een nette manier in de markt te zetten. Wij hebben wekelijks contact met onze afnemers over het volume en als het dan gaat stijgen, communiceren wij dat ruim van te voren. Je mag het momentum niet missen.”

KOSTPRIJSBEHEERSING

Naast het intensief monitoren van de productie, heeft Teboza ook een intensieve focus op de beheersing van de kostprijs. Een steeds belangrijker aspect merkt Will. Hij ziet dat, bij gelijke marktprijzen, sommige telers aangeven dat ze goed hebben gedraaid, terwijl andere telers het seizoen veel minder goed hebben kunnen afsluiten. Will wijt het aan de stijgende kosten en benadrukt het belang van het onder controle houden ervan. “Als je dat in de vingers hebt, kun je als winnaar uit de strijd komen.”

Personeelsvoorziening en huisvesting is een andere uitdaging in de aspergesector, geeft Will aan. “In ons geval gaat het niet

Will Teeuwen van Teboza

Asperges

eens zozeer over het tekort aan personeel, maar het faciliteren van de mensen op de gewenste manier.” Hij signaleert dat er bijvoorbeeld rondom huisvesting door de lokale overheden weinig ruimte wordt geboden om plannen te realiseren. “Er zit weinig beweging in en dat remt de ontwikkeling.” Ook kunnen volautomatische oogstrobots voorlopig nog geen uitkomst bieden, ziet Will. “De efficiëntieslag in die zin is er nog niet. We testen en volgen de ontwikkelingen, maar het vergt meer tijd dan werd verwacht.” Overigens stelt Will vast, dat het los daarvan ook mogelijk is om de oogstkostprijs in de hand te hou-

den en te voorkomen dat deze excessief gaat stijgen. “We zorgen er met tientallen maatregelen voor dat de oogstmedewerker op het land zo efficiënt mogelijk werkt.”

POTENTIE

Hoewel er in de tuinbouwsector in zijn algemeenheid steeds meer uitdagingen spelen, voorziet Will uiteindelijk voor de aspergebedrijven met een professionele organisatie een zonnige toekomst. “Er zit nog veel meer potentie in de asperges, dan wij er nu met zijn allen uithalen.” Hij baseert zijn mening op de kennis die Tebo-

za in heel Europa opdoet op het gebied van teelt en plantverkoop. “We zien flinke mogelijkheden voor de toekomst en daarom investeren we in nieuwbouw. Komend jaar, na het aspergeseizoen gaat de schop in de grond om een nieuwe loods en kantoor te bouwen en we willen de capaciteit in Spanje, die afgelopen jaar verdubbeld werd, op termijn nogmaals verdubbelen.” (MW) 

w.teeuwen@teboza.nl

Rick Mengers, ZON fruit & vegetables

“Tot nu toe niet ontevreden”

Het aanbod van asperges uit bedekte en verwarmde teelt is eind maart redelijk op stoom, meldt Rick Mengers van coöperatieve telersvereniging ZON fruit & vegetables. Hoewel de volumes achterblijven bij vorig jaar, toen eind maart al volop asperges van de koude vollegrond verkrijgbaar waren, is Rick niet negatief over het verloop van het vroege aspergeseizoen. “De eerste supermarkten zorgen voor meer vraag en dat drijft de prijs wel op. Tot nu toe zijn we niet ontevreden.” Of de consument er ook zo over denkt, is door de tegenvallende volumes nog maar de vraag. “Ik denk dat de dagprijzen verder op zullen lopen richting Pasen.”

Het verdere verloop van het seizoen vindt Rick moeilijk in te schatten. Hij

verwacht dat in week 15 (Pasen) en 16 de eerste vroege rassen van de koude teelt

uit minitunnels kunnen worden geoogst. “Dat zal zorgen voor fors meer volume. Dan zal het echte seizoen voor de consument pas beginnen.” Bij het verloop van het aspergeseizoen speelt temperatuur een grote rol. “Als het bijvoorbeeld van eind april tot midden juni ineens 25˚C is, heb je een heel ander verhaal als dat het rond de 17˚C blijft en bewolkt.” Duidelijk is in elk geval dat hij hoopt op wat gelijkmatigheid. “Over het algemeen is een langgerekt seizoen beter dan korte pieken.”

MINDER UIT DE WARME KAS

Ook ZON merkt dat de energieprijzen sommige telers nopen tot het maken van

Het wordt voor aspergetelers moeilijker om geschikte teeltpercelen te vinden, merkt ZON fruit & vegtables

andere keuzes dan het verwarmen van hun aspergekassen. “Het speelt wel mee. Telers met langdurige gunstige energiecontracten kunnen het er goed voor doen. Maar telers die duur gas in moeten kopen, maken soms een andere afweging.” Overigens geeft Rick aan dat asperges uit de kas, ook zonder verwarming, iets later, maar door het vasthouden van de natuurlijke warmte, nog steeds eerder op de markt komen dan asperges uit de vollegrond.

ZON fruit & vegetables ziet dat, hoewel wit veruit favoriet blijft, een aantal telers inzet op groen. Waar het seizoen van de in Nederland geteelde groene asperge wat later begint, rond eind april, loopt het ook wat langer door, geeft Rick aan. Daardoor ziet hij kansen voor de Nederlandse groene asperge, ondanks dat de opbrengsten per hectare lager liggen dan bij de witte variant. “In Italië en Spanje is de groene aspergeteelt rond midden mei afgelopen. Dan is er wel ruimte voor Nederlandse groene asperges, waarvan de teelt door-

loopt tot begin juli.” Daarnaast meldt ZON dat de belangstelling voor gemak – in dit geval geschilde asperges – groeit.

GROTERE BEDRIJVEN

Qua teelt ziet Rick uitdagingen onder meer op het gebied van arbeid. Hij geeft aan dat het lastig is om het aspect arbeid – “aspergesteken is niet het meest populaire werk” – in te vullen, ook omdat huisvesting vaak niet eenvoudig blijkt. Daarnaast ziet ZON dat het voor telers steeds moeilijker wordt om de benodigde schone grond voor de aspergeteelt te vinden. Rick geeft aan dat nadat een perceel zeven tot acht jaar voor de aspergeteelt is gebruikt, om de kwaliteit te kunnen garanderen zo’n 25 jaar ongeschikt is voor diezelfde teelt. Daardoor ziet hij dat het lastiger wordt om nieuwe percelen in de geschikte grondsoort te vinden. ZON merkt dat het één van de redenen is waarom het totale asperge-areaal in Nederland afneemt. Een andere reden is dat telers steeds minder vaak een opvolger vinden. “Er zijn wel enkele jonge telers

die hard aan de kar trekken om het areaal op peil te houden, dus de gemiddelde bedrijfsgrootte neemt toe. “

Waar het totale areaal wat terugloopt, neemt het enthousiasme van consumenten voor de witte stengelgroente juist toe, geeft Rick aan. Met The Greenery, Teboza en het Nederlands Aspergecentrum, is ZON fruit & vegetables een samenwerking gestart om de asperge onder de aandacht van de consument te brengen. Zo wordt dit jaar onder meer de radiocampagne herhaald, die ook voorheen succesvol ten gehore werd gebracht. “Dat levert resultaat op en met name onder de jeugd. We zien dat de jeugd de asperge steeds meer omarmt.” (MW) 

Rick.mengers@royalzon.com

Biologische asperges in trek:

Op de dag na Pasen werden in Marknesse de eerste biologische asperges van het seizoen gestoken. Bij Zuyderzee Asperges wordt er vanaf die dag zeven dagen per week geoogst. In de piek van het seizoen komt er gemiddeld 300 tot 400 kilo per dag van het land. De asperges worden verkocht in de eigen boerderijwinkel en door marktkooplui aan de man gebracht in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Ook wordt er veel afgezet aan een biologische boerderij in de buurt.

Een paar dagen na de start van het seizoen is Titus Galema tevreden over de kwaliteit. “Omdat we een mooie zomer hebben gehad, lijkt het erop dat de wortels genoeg suikers bevatten. Dat geeft een mooie dikte aan de asperges. Maar de kwaliteit hangt ook erg af van hoe het weer de komende weken gaat zijn. Wordt het heel warm, dan groeit de asperge heel snel. Dan heb je kans op violetkleuring en kunnen de asperges hol worden. Als het warm wordt, draaien we de zeilen met de witte kant naar boven om iets te koelen. Verder zouden we ook nog kunnen beregenen als dat nodig is.”

Aan klanten heeft de Flevolandse aspergeteler geen gebrek. “Zeker nu in het begin is er vraag genoeg. In de seizoenspiek gaan er ook wel veel asperges weg in pakketten. We zijn er nog nooit mee blijven zitten,” vertelt Titus. “Voor de handel is het feit dat onze asperges biologisch zijn doorslaggevend. Voor de huisverkoop is dat geen vereiste. Voor de mensen uit de regio hoeft het niet per se biologisch te zijn. Hoewel we ook klanten hebben die van verder komen, uit Almere en zelfs iemand uit Amsterdam, omdat ze biologische asperges willen hebben.”

MECHANISCHE ONKRUIDBESTRIJDING

De biologische aspergeteler heeft dezelfde uitdagingen als zijn collega-telers die op gangbare manier telen. De aspergekever bijvoorbeeld, hoewel het alweer flink wat jaren geleden is dat Titus daar veel last van had. Vooral de larven doen zich tegoed aan het loof en brengen zo schade toe aan de plant. Met de hand worden de kevers van de planten afgeschut en kapotgeknepen. Er worden geen middelen gebruikt om de kever te bestrijden. Ook niet om onkruid te bestrijden, dat gaat mechanisch. “Aanaarden, eggen en maaien doen we mechanisch. Dat is prima te doen, omdat de asperge sneller groeit dan het onkruid. Verder hebben we minder planten per hectare. Daardoor hebben we iets meer lucht in het gewas, zodat je minder last hebt van schimmels en dus een lagere ziektedruk.”

BLOKZIJLERZAND

Titus is de derde generatie die aan het roer staat van het familiebedrijf. Zijn grootvader Michiel was in 1942 een van de pioniers in de Noordoostpolder. In 1989 schakelde Titus’ vader Simon het bedrijf over naar biologisch. De aspergeteelt kwam in 2009 in beeld. “We zochten

naar een seizoenteelt als aanvulling op het vleesvee dat we destijds hadden. De eerste paar rijtjes werden gezet en toen dat een succes bleek, werd de teelt verder uitgebreid.” Inmiddels wordt er op 3 hectare asperges geteeld en vormt dit een belangrijke tak van het bedrijf. Regelmatig wordt er bijgeplant en worden de percelen die 10 jaar oud zijn opnieuw aangeplant. Titus vertelt dat er een tiental verschillende rassen staat. “Het ene ras is vroeger dan het andere en sommige rassen zijn geschikt voor groene asperges. Maar we hebben ook meerdere rassen staan, omdat we geen ervaring hadden toen we de teelt begonnen. We hebben daarom veel verschillende rassen geplant om te kijken wat het goed doet op deze grond. Veel van de rassen die we toen hebben aangeplant, staan er nu nog.” De grond waarop het bedrijf asperges teelt, leent zich daar perfect voor. “We zitten aan de rand van de Noordoostpolder. Hier was de Zuiderzee ondiep, waardoor de stroomsnelheid van het water hoger was. Dat zorgde ervoor dat hier alleen de grove korrel terechtkwam. Dit Blokzijlerzand, zoals we dat hier noemen, is heel zacht zand. Het heeft een goede capillaire werking en het houdt nutriënten goed vast. Het heeft eigenlijk de voordelen van kleigrond en zandgrond.”

Als het aspergeseizoen op 24 juni voorbij is, verschuift de aandacht naar de vele andere gewassen die worden geteeld. Zoete aardappel, flower sprout, spruiten, aardappelen, radicchio, pompoen, yakon, suikermais en prei. (JB) 

post@zuyderzee-asperges.nl

“We zijn er nog nooit mee blijven zitten”

Casepacker systems for horizontal and vertical loading of -in bags packed- products into carton cases, display cases, carton trays, crates and containers. Pick and place systems for bags, trays or special products. Control and transport systems.

Coöperatie Hoogstraten kijkt uit naar een mooi aardbeiseizoen:

Het is inmiddels geen geheim dat het een bijzonder moeilijke winter is geweest voor de belichte aardbeienteelt in Noord-Europa. De hoge energieprijzen hebben veel telers parten gespeeld en Nederlands en Belgisch aanbod was vrijwel niet verkrijgbaar tot maart. Coöperatie Hoogstraten werkte gedurende de winter met 10 procent van haar volumes ten opzichte van andere jaren, maar, ten tijde van dit interview begin april, hebben ze het aardbeiseizoen feestelijk gestart en barst de volle productie over een aantal weken dan toch echt los. “Door het donkere voorjaar zijn de teelten alsnog wat vertraagd, maar de volumes beginnen week op week toe te nemen. Eind april verwachten we richting de piekverkoop te gaan,” vertelt Marcel Biemans van Coöperatie Hoogstraten.

Het winterverhaal is duidelijk. Door de zeer hoge energiekosten heeft een groot deel van de telers besloten te wachten met opplanten. Het betekende dat het aanbod in heel België, maar dus ook bij Coöperatie Hoogstraten, zeer beperkt was. Toch is er licht aan het einde van de tunnel. Een mooie zomer lijkt in het verschiet te liggen. “Richting Pasen is er traditioneel veel vraag naar aardbeien, maar door het donkere voorjaar lagen de volumes dus nog erg laag. Het resulteerde in vrij hoge prijzen voor de tijd van het jaar. Na Pasen zijn de prijzen gezakt naar een niveau tussen 5 à 6 euro per kilo. Dat zijn prijzen waar mee te werken valt in

de handel en die we hopelijk vast kunnen houden, omdat ze gewoon nodig zijn om de hoge kosten in de teelt te compenseren,” legt Marcel uit.

“Dat de prijzen iets gezakt zijn, is ook wel gunstig om alle kanalen aan de gang te krijgen op het moment dat we weer meer volume krijgen. Binnenkort komt het mooie weer om de hoek kijken met temperaturen van over de 20 graden. Dit zal de producties bevorderen, maar uiteraard de vraag ook. Aardbeien zijn namelijk bij uitstek het product dat aan beide kanten van de handel afhankelijk is van

mooi weer. Voor nu ziet de komende tijd er dus zeker gunstig uit.”

ACTEREN OP MOGELIJK OVERAANBOD

Over een paar weken komt wel het vraagstuk van overaanbod daarentegen weer om de hoek kijken. Nu er vertraging zit in de glasproducties, kan dat in mei resulteren in een samenkomst met de koude teelt met hoge producties en een daling van de prijzen tot gevolg. Marcel ziet het voorlopig echter nog niet negatief in. “Het speelt uiteraard wel in de markt, want er komen mooie volumes aan bij iedereen. Ik denk alleen dat er wel op geacteerd is. Collega Michiel Vermeiren heeft bijvoorbeeld met onze partners in de retail een actieplan opgesteld gedurende de piekdrukte. Bovendien is de periode van eind april tot in de loop van juni traditioneel een periode dat er veel vraag is.”

“Daarnaast begrijpen we van onze telers dat er in de teelten zelf ook meer spreiding in de productie zit, waar de plant vorig jaar meer een piekproductie op bepaalde momenten gaf,” gaat Marcel verder. “Het is bovendien nog maar de vraag of bij alle teelten de topproducties door de vertraging er wel uit zullen komen. De planten lijken door het donkere weer van afgelopen maanden hun volle potentie niet te kunnen benutten. Dit is echter nog

Foto: Raf Quirijnen

“Terugloop producties en kwaliteit Spaans product biedt kansen voor Hoogstraten aardbeien”

Wij zijn

Thuis voor karaktervolle telers van verse groenten en fruit

Samen streven we naar de hoogste kwaliteit in producten en productie. In vakmanschap en innovatie. Samen geven we vorm aan een duurzame toekomst in groenten en fruit.

Tot binnenkort

www.hoogstraten.eu

deel vooraf ingedekt hebben, zodat we een goede basis voor onze telers hebben. Aan het einde van de rit moeten mensen ervoor willen betalen en als dat gebeurt, zal er belichte teelt zijn komende winter. We hebben ook wel gemerkt dat er afgelopen winter wat vraag is geweest, dus we zullen wellicht niet de volumes krijgen van voorgaande jaren, maar er zal hopelijk wel meer productie zijn dan afgelopen winter.”

INTERESSE IN DOORDRAGERS

Een andere manier om meer zekerheid te realiseren, is wellicht de mogelijke overstap van junidragers naar doordragers. Energiekosten en prijsstijgingen van grondstoffen leveren de nodige kopzorgen op. De personeelskosten, maar ook het vinden van personeel, maakt het voor velen ook niet makkelijker. Een mogelijke oplossing hiervoor ligt in een overstap naar doordragers, die steeds meer interesse genieten van telers. Met doordragers zou een normale

productie te realiseren zijn tegen minder arbeid en minder kosten. Marcel waarschuwt echter dat dit niet overhaast als zaligmakende oplossing moet worden gezien. “Het heeft inderdaad de interesse van velen gewekt, omdat het op personeelsvlak voordelen zou kunnen geven. Alleen zie je daar ook weer de nodige uitdagingen. Op het moment dat je een doordrager wilt zetten, is de teelt aan het begin van het jaar redelijk goed te plan-

nen. Op een gegeven moment gaat Moeder Natuur echter het verloop bepalen. Dat kan ervoor zorgen dat zo’n doordrager juist piekt met productie wanneer je er arbeids- en markttechnisch niet op zit te wachten. In een ideale wereld geeft die elke week dezelfde productie, maar in de realiteit is dat vaak niet zo.”

“Afgelopen jaar bestond ons aanbod voor 96 procent uit junidragers en 4 procent uit doordragers. Komend jaar zal dit aandeel naar zo’n 8 procent stijgen. Dat is natuurlijk een verdubbeling, maar aan de andere kant is het niet dat het ontploft. We merken desalniettemin wel dat ernaar gekeken wordt. Alleen willen we niets overhaasten. Het moet wel passen binnen ons merk en uiteraard een meerwaarde zijn voor onze telers. Er wordt naar gekeken en aan gesleuteld, maar daarover blijven we in gesprek. (JF) 

info@hoogstraten.eu

foto: Raf Quirijnen

De aarde geeft ons energie, voedsel en water. Een bron van leven, waar we zuinig mee om moeten gaan.

Bij Smart Packaging Solutions maken we spaarzaam gebruik van energie en grondstoffen, waarmee wij THE PERFECT BODY ontwikkelen. Een beschermende verpakking voor kwetsbare producten van natuurlijke oorsprong, zoals vlees, vis, fruit, groenten en bloemen.

Onze verpakkingen worden ontwikkeld vanuit drie hoogtechnologische, volledig geïntegreerde productielocaties in het Belgische Meer en Oudegem (hoofdkantoor) en in het Nederlandse Loenen. Van papier dat we in onze eigen fabrieken recycleren tot stevig, vochtbestendig en honderd procent recycleerbaar massief karton.

Transport of fruit and veg with your products and business in mind

Ondanks de wat tragere seizoensstart door het koude weer, is Rob van der Weele, Senior Productmanager Zachtfruit bij The Greenery, positief gestemd over de afzet van aardbeien. “Hoewel het volume half april begint los te komen, is er door de latere start wat minder product en gaat de prijs omhoog. Dat is gunstig voor degenen die aardbeien kunnen leveren.” Daarnaast merkt Rob op dat de aardbeientelers van The Greenery werken met goede rassen die kunnen rekenen op vraag van retailers en consumenten. “We hebben vertrouwen in een goed seizoen.”

Hoewel Rob aangeeft dat de meeste Nederlandse retailers volledig zijn overgestapt op Nederlandse aardbeien, ziet hij bij sommige supermarkten nog Spaans product in de schappen. “Er is nu volop Spaans product en als dat wordt aangeboden voor 2,50 euro per kilo terwijl er voor de Nederlandse aardbeien minstens 4 euro nodig is, dan helpt dat niet om de Nederlandse aardbeien voor een goede prijs te verkopen.” Hij verwacht dat er na begin mei geen overlap van Nederlands en Spaans product meer zal zijn.

BALANS

Een ander aspect waarvan Rob verwacht dat het van invloed kan zijn op het aardbeienseizoen zijn de consumentenbestedingen. “De consument heeft toch minder te besteden en bespaart snel op voeding; de aardbei is een wat luxer product. De vraag is dus in hoeverre de consument bereid is om te betalen voor aardbeien? Dat vind ik een lastige, al zien we het positief in vanwege de lopende afspraken met retail- en exportklanten die voor een goed

verloop van het seizoen kunnen zorgen.” Toch ziet de productmanager prijs, zeker in deze tijden, als een belangrijk aspect. “Het moet sowieso lekker zijn, maar prijs is zeker belangrijk. Smaak, kwaliteit en prijs moeten in balans zijn.”

Overigens spelen hoge kosten en besparingen niet alleen voor de consument een rol, ook de teler is daar volop mee bezig. Rob geeft aan dat daarom efficiëntie in de teelt steeds belangrijker wordt. Daarbij ziet hij dat de rassenkeuze ook een rol speelt, omdat voor bepaalde rassen, minder warmte - en dus energie - nodig is bij de opstart in de kas. “Als zulke rassen dan ook mooie en lekkere vruchten leveren die makkelijk plukken en een goede opbrengst hebben, kun je daarmee besparingen realiseren.”

DOORDRAGERS

Rob geeft aan dat één van de rassen die in beeld komt bij besparingen Inspire is: een low chill ras dat doordraagt onder korte dagomstandigheden waarvan tussen februari en 10 juli geplukt kan worden.

“Geen pieken en hoge plukprestaties om stijgende loonkosten te drukken.” Waar je vroeger vooral doordragende rassen in de buitenteelt zag, merkt de productmanager dat die nu veel breder in opkomst zijn. “Uit kostenoverwegingen worden deze rassen vaker gebruikt; je hebt minder plantmateriaal nodig en de arbeidskosten zijn lager omdat de plant kan blijven staan.” Naast een goede smaak, zijn dat belangrijke aspecten voor telers, geeft Rob aan. “Uiteindelijk proberen we te telen wat de consument wil én wat de teler rendement geeft.”

Daarbij richt The Greenery zich met onder meer de aardbeienrassen Inspire en Arabella op zowel de retail als de daghandel. “We zetten volop in op beide rassen - die vorig jaar een prijs ontvingen tijdens de Floriade, na beoordeling van de vakjury - en we leren nog steeds hoe we bepaalde zaken kunnen verbeteren.” Daarbij komen bijvoorbeeld aspecten als het gebruik van energie en gewasbeschermingsmiddelen naar voren.

UITDAGINGEN

Twee uitdagingen waarvan Rob ziet dat ze grote impact hebben op de aardbeientelers. Ten aanzien van gewasbeschermingsmiddelen merkt hij op dat de wens tot het verder terugbrengen van het gebruik ervan, gaat wringen met de teelt. “Met name in de kassen gebruiken telers al heel wat minder beschermingsmiddelen, en de inzet van biologische middelen is daar van toepassing. Maar, voor de buitenteelt in de vollegrond en onder tunnels wordt het aantal middelen steeds

Rob van der Weele, The Greenery:

“We hebben vertrouwen in een goed seizoen”

beperkter en de eisen van de retail op dit gebied worden steeds strenger. Het moet wel te telen blijven, een teler moet in kunnen grijpen om te voorkomen dat de oogst verloren gaat. Dat is zeker een uitdaging.”

Rob ziet dat daardoor de buitenteelt, die al enige jaren onder druk staat, verder in het nauw komt. Dit terwijl uit kostprijsoverwegingen de buitenteelt belangrijk is. “Het telen van aardbeien in de vollegrond is een stuk goedkoper dan de teelt in kassen. Dus we hebben die groep ook nog nodig. Daar ligt nog een deel van de toekomst.”

PLUKROBOTS

Wel geeft Rob aan dat het, vanwege het plukken op de grond, moeilijker is om het personeelsaspect voor de buitenteelt in te vullen. Hij ziet een oplossing in de combinatie van stellingenteelt en buitenteelt in de vollegrond, zodat werkzaamheden afgewisseld kunnen worden. Daarnaast merkt de productmanager op dat de arbeidskosten erg zijn gestegen en

de beschikbaarheid van personeel onder druk staat, waardoor ook oogstrobots in beeld komen. Rob verwacht dat deze ontwikkeling door gaat zetten. Ook telers van The Greenery verkennen momenteel de mogelijkheden om met deze robots te gaan werken.

Voor het energievraagstuk verwacht Rob uiteindelijk wel een oplossing. Hij denkt niet dat daardoor de winterteelt helemaal uit Nederland gaat verdwijnen. “Wij verwachten dat die teelt door blijft gaan. Op dit moment kan die teelt misschien goedkoper gebeuren in Spanje, maar ook daar lopen ze bijvoorbeeld door watertekort tegen problemen aan. Daardoor kunnen we niet zeggen: Nederland stopt ermee en Spanje gaat opschalen.” Hij rekent op innovatieve oplossingen die een winterteelt redelijk betaalbaar maken. “De innovatie op energie gaat door. Door de schaarste komen er oplossingen.” (MW) 

R.vanderWeele@thegreenery.com

Rob van der Weele van The Greenery (links) tijdens de prijsuitreiking op de Floriade. Na beoordeling van een vakjury vielen de rassen Arabella en Inspire in de prijzen

Elwin Boshoven, Berries Pride:

“Het Hollandse aardbeienseizoen is iets vertraagd, maar inmiddels komen de vroege teelten, zoals Sonsation, op gang,” zegt Elwin Boshoven, Inkoper Aardbeien bij Berries Pride. “In de tweede week van april is er een start gemaakt met de Elsanta aardbeien en vanaf half april verwachten we een vlotte toename in volumes. De kwaliteit is goed en de productieverwachtingen zijn veelbelovend komend seizoen. De markt is toe aan kwalitatief goede aardbeien aangezien de Spaanse behoorlijk wat kwaliteitsuitdagingen hebben gehad.”

Berries Pride verwacht dat het seizoen wat meer verspreid gaat verlopen door het grotere aandeel verschillende rassen. Elwin merkt dat met name de doordragers - aardbeienplanten waar je gedurende langere tijd vruchten van kunt plukken - dit seizoen behoorlijk zijn uitgebreid. “We zien een verschuiving naar meer doordragende rassen, die een sta-

bielere productie geven over een langere periode ten opzichte van de junidragers. Dat biedt kansen voor de verkoop om promoties in te zetten in periodes waar dat voorheen niet paste.”

TOP OF MIND

Of de huidige inflatie invloed gaat hebben op het verloop van het aardbeienseizoen

is voor Elwin nog maar de vraag. Hoewel hij aangeeft dat de consument uiteindelijk iedere euro maar één keer kan uitgeven en zachtfruit in de basis een luxere productgroep in het AGF-schap blijft, ziet hij ook dat aardbeien een zeer volwassen productcategorie is die binnen veel huishoudens wordt geconsumeerd. “Zodra de zon weer gaat schijnen, zien we dat de vraag direct groeit en dat geeft goed aan dat de aardbeien nog steeds ‘top of mind’ zijn bij de consument.” Daarnaast geeft de inkoper aan dat er ook steeds meer wordt gedaan op het gebied van ketenefficiëntie om de kosten waar mogelijk te beperken. “Telers zoeken naar de meest optimale mix van variëteiten om het maximale aan kilo’s per meter te plukken en het liefst over een zo lang mogelijke periode.”

Specialist

“Productieverwachtingen aardbeien zijn veelbelovend”

De kostenstijgingen brengen uitdagingen in de juiste balans tussen vraag en aanbod met zich mee, geeft Elwin aan. “Door de fors gestegen kosten is de afstemming met de klanten van groter belang dan normaal. Daarbij speelt het gedrag van de consument uiteindelijk de grootste rol. Bepaalde prijsstellingen zijn simpelweg niet meer kostendekkend en als de prijs omhoog gaat, is het de vraag wat dit voor effect gaat hebben op de vraag.” Daarnaast ziet hij dat de teeltpieken wat afvlakken door het gebruik van verschillende variëteiten. “De uitdaging hierin is de afstemming voor promoties met

retailers, maar ook of de consument zich hierin voldoende laat sturen wat betreft consumptie in bepaalde weken.”

INTENSIEF CONTACT MET TELERS

Naast afstemming met klanten is er ook steeds intensiever contact met telers, laat Elwin weten. “Zo kunnen we snel schakelen, maar ook de klant beter meenemen waar het product vandaan komt en wat de uitdagingen zijn. Herkomst wordt voor de consument namelijk ook steeds belangrijker.

Er wordt door klanten nog veel op ras gekocht, met name bij de groothandel en foodservice. De bekende rassen zorgen veelal voor een wat hogere prijs ten opzichte van de nieuwe rassen. De nieuwe variëteiten moeten de klant nog overtuigen van de kwaliteit en daarvoor moet een ras zich normaliter meerdere jaren bewijzen.” Behalve herkomst is kwaliteit voor de consument ook een belangrijk aspect. “De consument verwacht te allen tijde een kwalitatief goed product. Smaakvolle en glanzende rode vruchten. Daardoor is consistentie in aanvoer en rassen heel belangrijk.”

Groothandel in fruit & groenten

Tongersesteenweg 3050 - B-3800 Sint-Truiden, België info@cuvelierfruit.be

Yves Cuvelier -  +32 472 20 24 00

www.cuvelierfruit.be

Elwin ziet dat die consistentie in de winkels kansen biedt. “Het is komend seizoen, door alle onduidelijkheid omtrent inflatie, heel belangrijk om de klant te blijven overtuigen van dit mooie product en onze hoge kwaliteit.” Maar ook voor de langere termijn is hij positief. “Op de lange termijn zien wij kansen in nog nauwere afstemmingen in de keten. Zo genereren we meer stabiliteit en zekerheid voor de consu-

ment. Daarnaast biedt verduurzaming bij de teelt en in de keten mogelijkheden. Dit zijn kansen waar we als Berries Pride samen met onze telers continu aan werken, om voorloper te blijven in het leveren van de meest smaakvolle aardbeien aan onze klanten.” (MW) 

Elwin.Boshoven@BerriesPride.nl

Ook voor de aardbeienproductie in de kas was 2022 een moeilijk jaar. “Eerst hadden we in het voorjaar te maken met zwakke prijzen, omdat de programma’s langer konden worden bediend met Spaanse aardbeien. In het najaar was het te warm op het gebruikelijke moment voor het planten van herfstaardbeien begin/half augustus, waardoor veel bedrijven pas laat konden planten. Deze late oogst kwam dan pas vanaf half oktober op de markt en in te grote aantallen tegelijk. Door de oogstvertraging was ook de totale opbrengst in het najaar te laag, wat weer te wijten was aan de hitte,” vat Volker Janssen, aardbeienteler uit Viersen en lid van de telerscoöperatie Landgard, samen.

De familie Janssen had ook last van de exponentiële stijging van de energiekosten, die vooral in de glastuinbouw merkbaar was. Janssen: “We hadden het geluk dat we vaste contracten hadden

die liepen tot eind 2022. De sterk gestegen kosten voor elektriciteit en gas zullen ons dan ook pas vanaf januari 2023, met ingang van de nieuwe contracten, dus tijdens het nieuwe seizoen, volledig raken.”

Het bedrijf valt onder de zogenaamde ‘Strompreisbremse’ (rem op de elektriciteitsprijs), waardoor de kosten met de nieuwe contracten ongeveer verdubbeld zijn. “Gezien het feit dat de energieprijzen niet alleen in Duitsland, maar in heel Europa aanzienlijk zijn gestegen, is de concurrentiepositie voor ons in het algemeen vergelijkbaarder geworden, vooral ten opzichte van de Nederlandse en Belgische producenten. Want die zitten momenteel op hetzelfde hoge prijsniveau dat we in Duitsland al lange tijd hebben.”

Gezien de omstandigheden heeft de teler zich ten doel gesteld zo energiezuinig mogelijk te produceren en de kosten zo laag mogelijk te houden. “Consumenten hebben momenteel gewoon minder geld beschikbaar en besparen daarom bij het

Volker en Dominik Janssen staan samen aan het roer van in het Duitse Viersen gevestigde familiebedrijf

Volker Janssen over de gevolgen van de gestegen energieprijzen:

“De concurrentie ten opzichte van Nederlandse en Belgische producenten is voor ons over de hele linie vergelijkbaarder geworden”

kopen van voedsel. Dus ook al zal er vraag zijn naar aardbeien, we zullen onze prijsverhogingen niet één op één kunnen doorberekenen. In het algemeen verwachten we dat de prijzen voldoende zullen zijn, maar niet meer dan dat. We zullen geen reserves kunnen opbouwen voor verdere ontwikkelingen,” voorspelt hij.

NIEUW RAS RENDEZVOUS START HET SEIZOEN

In week 11 konden de eerste kasaardbeien van het seizoen van dit jaar al worden geplukt. “Het gaat om een nieuw in Duitsland gekweekt ras, genaamd Rendezvous, dat we vorig jaar voor het eerst als testsoort hebben geteeld en dit jaar waarschijnlijk tot half mei kunnen oogsten. De kwaliteiten van de vroege aardbeien zijn goed, maar het volume is voorlopig nog laag, vooral omdat we in de kas bij wijze van spreken met de handrem erop

produceren. Door de extreem koude temperaturen in Spanje zullen er, zeker aan het begin van het seizoen, vrij weinig producten op de markt komen. Daarom zijn we ervan overtuigd dat we goede prijzen zullen halen.”

Als vroege variëteit heeft het nieuwe ras Sonsation zich sterk gevestigd, gevolgd door Malling Centenary. De reeds gevestigde Elsanta blijft sterk vertegenwoordigd in de glastuinbouw. Volgens Janssen winnen ook doordragers aan belang. “Vooral de lagere kosten en minder inspanning en materiaalgebruik bij de productie pleiten voor deze rassen. De smaak kan nu nog geoptimaliseerd worden, maar in de toekomst zullen er zeker nieuwe, verbeterde rassen komen. In het algemeen zal de veredeling van doordragers een uitdaging blijven. Dit komt doordat zij minder uniform zijn in de oogst, de

Fine Fruit & Vegetables from

producten in pieken rijpen en daardoor moeilijker te plannen zijn voor de bedrijven.”

KASAARDBEIEN, EEN NICHE IN DE DUITSE TEELT

In de jaren negentig waagde Volker Janssen zich aan de beschermde tomatenteelt op substraat, gevolgd door de eerste proeven met kasaardbeien. Sinds 2020 heeft hij zich, samen met zijn zoon Dominik, volledig toegelegd op de teelt van aardbeien, zowel in de vollegrond als in beschermde teelt (tunnel, foliekas en kas). De energiefactor was toen al een belangrijke motivatie voor de herstructurering van het bedrijf, bevestigt Janssen. “In Nederland en België is de teelt van aardbeien de laatste twee jaar sterk uitgebreid. Bestaande installaties - zoals tomaten- of paprikakassen - zijn omgebouwd naar aardbeien. Daarnaast heb-

T: + 32 (0)12 260 180

E: info@nicolaifruit.be www.nicolaifruit.be

Meer dan 90 procent van de opbrengst wordt via Landgard afgezet bij Duitse retailers. De rest wordt verkocht in automaten onder het eigen merk Edelrot

Nicolaï Fruit

Kernielerweg 59N

3840 Borgloon BELGIUM

ben reeds bestaande grote teeltbedrijven hun productie uitgebreid met nieuwe grote kassencomplexen.”

In Duitsland daarentegen is het areaal al enkele jaren nagenoeg gelijk gebleven. Dat komt onder meer door de complexere Duitse bouwvoorschriften en een gebrek

aan belangenbehartiging, gekoppeld aan het momenteel onopgeloste energievraagstuk, beschrijft Janssen de moeilijke randvoorwaarden. “Door de prijsstijgingen voor alle energiebronnen zijn de kosten voor de glastuinbouw in sommige gevallen verdrievoudigd. Producenten in Nederland en België kampen met dezelfde problemen. Onder deze omstandigheden is alles wat met veel energie geteeld moet worden gewoon niet interessant, en dat maakt de glastuinbouw in het algemeen moeilijk. De import uit warmere streken zoals Marokko en Spanje daarentegen zal de markt meer onder druk zetten.”

De huidige energiecrisis heeft ook een remmend effect op het gebruik van geavanceerde kastechnologie, zoals belichting. “Het gebruik van zelf opge-

wekte elektriciteit is momenteel niet rendabel. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat er momenteel geen product wordt aangeboden op de veilingklokken. Dit probleem treft niet alleen de aardbeienteelt, maar ook andere gewassen. Wij gebruiken daarom geen kostenintensieve fotosynthetische belichting, maar werken met strooilicht om de dag te verlengen en zo de opbrengst te verbeteren.”

Gezien de omstandigheden zijn er volgens hem voorlopig geen investeringen gepland. “Je moet onder ogen zien dat de nabije toekomst geen jaren van groei zal kennen. Maar je moet gewoon volhouden en erop vertrouwen dat de zaken weer zullen veranderen. De ontwikkelingen gaan tegenwoordig over het algemeen veel sneller, dus voorlopig moeten we geduld hebben,” besluit Janssen. (HH) 

info@edelrot.eu

REV-technologie kan spelbreker worden voor gezonde snacks

Stralingsenergie onder

vacuüm (REV)-technologie is een proces waarbij microgolfenergie en vacuümdruk worden gecombineerd om voedsel op hoge snelheid en bij lage temperatuur te drogen. REV is doeltreffend voor het drogen van groenten, fruit, kruiden, vlees en zeevruchten onder of boven het vriespunt. Maar het grootste potentieel is misschien wel het maken van gezonde snacks. Een voorbeeld van het succes komt van kikker-

erwten en courgette veggie snacks, die hogere positieve cijfers hebben opgeleverd voor vezels, eiwitten en kalium voor dagelijkse inname. REV dehydratatie van ananas heeft vergelijkbare resultaten opgeleverd. Deze trends geven aan dat REV voorop loopt bij het creëren van een aantrekkelijke, bredere en gezondere markt van snacks die hun voedingswaarde behouden. Bij het conserveren en drogen van verse groenten en fruit zijn luchtdroging en vries-

drogen al tientallen jaren de meest gebruikelijke traditionele methoden. Als technologie is REV een relatief nieuwe benadering: microgolfenergie

wordt toegepast op voedsel onder vacuüm en resulteert in snelle dehydratatie van voedsel bij lage temperatuur. Zowel luchtdrogen als vriesdrogen zijn aanzienlijk tijdrovender dan het REV-proces, en de warmte die bij luchtdrogen wordt gebruikt kan leiden tot een verminderde kwaliteit van het eindproduct. Bij vriesdrogen wordt vaak ook gebruik gemaakt van vacuüm, maar dat kan de smaak van sommige producten beïnvloeden.

Uw AGF producten snel en goed per schip van A naar B?

Bestemming West-Afrika

Logistieke dienstverlening

Snelle en directe communicatie Service Vertrouwen

De eerste vroege aardbeien van het ras Rendezvous

Neem contact op: Charles Meeus | +32 (0)470 135 035 HIMILCO BV | Maurice Leytensstraat 4 | B-2610 Wilrijk | België | info@himilco.be

VERS & VERPAKT

Ons competente team is gespecialiseerd in AGF-verpakkingen, draagtassen en zakken, afdekmateriaal, oogst- en opslagsystemen voor teeltbedrijven en directe afzet. Door onze jarenlange ervaring en praktijkachtergrond weten wij als geen ander aan welke voorwaarden onze systemen moeten voldoen.

Ontdek ons omvangrijke assortiment:

AFDEKMATERIALEN

AFDEKFOLIE

MULCHFOLIE

BIOFOLIE

BODEMAFDEKKING

PERFO-FOLIE

BESCHERMNETTEN

BEVESTIGINGSACCESSOIRES

Scan de QR-code voor onze flyer

VERPAKKINGEN

PUNNETS VAN VERSCHILLENDE

MATERIALEN

KARTONNEN EN HOUTEN KRATTEN

KARTONNEN EN HOUTEN MANDJES

DRAAGTASSEN VAN PAPIER EN PE

ZAKKEN

AFVULLEN VAN DRANKEN

Scan de QR-code voor onze flyer

MINI CA-OPSLAG JANNY MT

NATUURLIJKE VERLENGING VAN DE KOELOPSLAG

FLEXIBELE OMGANG MET OOGSTPIEKEN

KLEUR EN VERSHEID BEHOUDEN

HOOGWAARDIGE KWALITEIT

BEHOUDEN EN VERLENGEN

BEHOUD VAN SMAAK

Kühling Fruchthandel KG

www.kuegro.de

Nord-Allee 11 ecopark

49685 Emstek

Scan de QR-code voor meer info

Telefon: +49 4473 92774-0

Telefax: +49 4473 92774-29

E-Mail: verkauf@kuegro.de

BayWa Global Produce bestrijdt economische dynamiek met investeringen

Ondanks dat BayWa AG - bestaande uit de divisies Energie, Landbouw en Bouw - in 2022 recordresultaten rapporteerde met een omzetstijging van 19,8 miljard in 2021 naar 27,1 miljard euro, lag de winst van BayWa Global Produce tot en met het derde kwartaal onder het niveau van het voorgaande jaar. BayWa Global Produce CEO Benedikt Mangold spreekt van “uitdagende tijden”. Hij merkt echter op dat de diversiteit en de verschillende entiteiten de groep sterk maken. “Wat voor ons vooral belangrijk is en onze kracht als BayWa Global Produce Group, is dat we verschillende entiteiten in onze portefeuille hebben met hun eigen bedrijfsmodellen en verschillende strategieën die ze volgen.” Investeringen zijn het antwoord van BayWa Global Produce op de uitdagingen die het op zijn weg vindt. “Je zou kunnen zeggen dat we verkeerd geïnvesteerd hebben in moeilijke tijden, maar ik denk dat het tegendeel het geval is. We investeerden precies op het juiste moment. Meer dan ooit is het essentieel om de interne processen te controleren en te optimaliseren en de kosten laag te houden. Dat is waar wij ons met onze investeringen toe in staat stellen.”

Onlangs had PRIMEUR het genoegen om Benedikt Mangold te spreken, samen met collega’s Gareth Edgecombe, CEO van T&G Global, de Nieuw-Zeelandse AGF-tak van BayWa Global Produce, bekend van de premium appelmerken JAZZ en Envy, en Falk Schlusnus, CEO van TFC, de in Nederland gevestigde importeur van exoten. Het trio besprak onderwerpen als de huidige economische dynamiek, investeringen, kansen in Azië, genetica en nieuwe gebouwen in Nederland en Nieuw-Zeeland die klaar zijn voor de toekomst. Een toekomst waarvoor BayWa Global Produce, ondanks de huidige uitdagingen, nog steeds kansen ziet.

De wereld om ons heen was en is een uitdagende omgeving. Hoe heeft BayWa Global Produce het in deze onrust gedaan?

Benedikt Mangold: “Natuurlijk zijn het, zoals voor iedereen in de sector, uitdagen-

de tijden. Voor de Europese markt zien we wel licht aan het einde van de tunnel en hopen we op een stijging van de vraag in de tweede helft van het jaar. Maar het is natuurlijk uiterst moeilijk te zeggen wat er tot dan gaat gebeuren. Belangrijker is dat we voorbereid zijn op wat komen gaat,

en we hebben vrij zwaar geïnvesteerd in de verschillende entiteiten van onze Groep, waaronder ons Duitse fruitbedrijf, ons importbedrijf in Nederland en T&G in Nieuw-Zeeland, waarbij de Groep zich verspreidt over alle belangrijke markten, vooral in Azië.”

Gareth Edgecombe: “Terugkijkend op vorig jaar, was het ons derde seizoen met Covid en ons team heeft ongelooflijk hard gewerkt om een aantal beperkingen te omzeilen om onze verse producten te telen, te verpakken en te verkopen zodat consumenten over de hele wereld ervan konden genieten. Er waren echter een aantal tegenslagen. De gestegen kosten van levensonderhoud zetten de consumptie in sommige markten onder druk. Daarbovenop bleven we kampen met problemen in de wereldwijde toeleveringsketen en met hogere vrachtkosten. In Nieuw-Zeeland hadden we ook een gespannen groeiseizoen voor onder meer kiwi’s en appelen. De sector noemt het een van de moeilijkste appelseizoenen waarmee ze ooit te maken hebben gehad en waarin deze drie factoren samenkwamen. In sommige opzichten was 2022 dus een zeer uitdagend jaar, maar tegelijkertijd hebben we veel vooruitgang geboekt met onze strategie en een aantal opwindende initiatieven.”

Falk Schlusnus: “Het was een jaar met veel veranderingen voor het bedrijf vanwege de investeringen die we hebben gedaan in

A.N.Boekel B.V. Berrie 1 1724 BB Oudkarspel Tel: +31-(0)226 700 500 www.boekelwaarland.nl

Rode en witte kool, spitskool, Savooie kool, zoete platte kool, Chinese kool, spruiten, knolselderij, kroten (rood, geel, wit, Chioggia), koolraap, peen (oranje, geel, paars), ijsbergsla, bloemkool, broccoli, prei, uien (consumptie, plantuien), aardappelen, witlof, aardperen, pastinaak, wortelpeterselie

Gareth Edgecombe, Benedikt Mangold, Falk Schlusnus

een nieuw gebouw en een bedrijfsterrein. Anderzijds was het natuurlijk een zeer uitdagend jaar vanwege de kostensituatie in de hele toeleveringsketen. Vooral de energiekosten stijgen, en je ziet de gevolgen daarvan in de hele toeleveringsketen. Bovendien werd Zuid-Amerika getroffen door veel regen, met zwakke oogsten van producten uit bijvoorbeeld Brazilië en Colombia. Dit maakte het er voor niemand in de sector gemakkelijker op. En natuurlijk werden de toeleveringsketens zelf verstoord door logistieke problemen, waardoor het fruit vaak met vertraging aankwam. Door deze omstandigheden was de Europese markt vorig jaar zeer volatiel. De mango- en avocadoprijzen liepen sterk uiteen en de oorsprong reageer-

de snel op de prijsniveaus op de Europese markt. Dit kan leiden tot een nog volatielere markt. We zien dat ons kerstseizoen eerder afliep dan gewoonlijk en dat het niet zo sterk was als in voorgaande jaren. Anderzijds zijn er ook in de exoten hogere en lager geprijsde producten, en daar zien we momenteel een verschuiving naar lager geprijsde producten. Wij hebben die ook in ons assortiment en het is een situatie waarmee iedereen te maken heeft. Het valt nog te bezien hoe de markt zich de komende maanden zal ontwikkelen.”

Hoe zien jullie de huidige ontwikkelingen, gezien de economische dynamiek met inflatie, volatiele wisselkoersen en geopolitieke onrust?

Agri PV installaties

In een poging om de bescherming van de fruitteelt tegen weersextremen zoals hagel, regen of sterk direct zonlicht te combineren met het terugdringen van de CO2-uitstoot in de teelt, heeft BayWa onderzocht of de opwekking van zonne-energie en de fruitteelt naast elkaar kunnen bestaan en dubbele voordelen opleveren. Benedikt Mangold: “De voordelen voor de telers zijn heel duidelijk: het geeft beschutting aan het fruit, het vermindert de behoefte aan gewasbescherming omdat de bladeren van de planten korter nat blijven, en je produceert daadwerkelijk energie. Dat dubbele gebruik van de grond is een fantastisch idee.”

Benedikt Mangold: “We hebben het nu over het conflict Rusland-Oekraïne in Europa, maar er zijn ook andere dreigende conflicten in de wereld die de handelsstromen mogelijk kunnen beïnvloeden. Dus moeten we natuurlijk voorbereid zijn en strategieën ontwikkelen om te volgen in geval van deze gebeurtenissen. Dat is waar wij ons, door onze investeringen in automatisering - waaronder robotica in verpakkingsprocessen - in staat stellen onze processen te optimaliseren en onze efficiëntie te vergroten. Ik ben ervan overtuigd dat degenen die deze moeilijke tijden zullen doorstaan, sterker uit deze situatie zullen komen. Het valt te verwachten dat niet iedereen het zal redden, en ik ga ervan uit dat we aan de telers-

THOMASOL GESTIÓN, S.L. ALICANTE – ESPAÑA

WWW.THOMASOL.EU

T: +34 965 060 305

M: +34 669 636 873

Uw volledige transparante en discrete partner, lokaal gevestigd in Spanje voor directe en persoonlijke sourcing van al uw Spaanse producten.

T&G exporteert onder meer Envy appelen en ziet dat waar de Europese markt wat terugloopt, de Aziatische markt kansen biedt

kant en ook op het niveau van de tussenproducten enige consolidatie zullen zien. Vooral in tijden als deze is het belangrijk om de handen ineen te slaan en nog nauwer samen te werken. Wat voor ons vooral belangrijk is, en onze kracht als BayWa Global Produce Group, is onze diversiteit aan producten en bedrijfsmodellen met verschillende strategieën. En deze gediversifieerde aanpak binnen onze Groep maakt ons sterk.”

Gareth Edgecombe: “Als we door de lens van T&G naar de korte termijn kijken, zijn er enkele belangrijke verbeteringen in onze omgeving. De arbeidsomstandigheden zijn veel beter dan tijdens het hoogtepunt van de coronapandemie. De beschikbaarheid en betrouwbaarheid van de logistiek lijken aanzienlijk te verbeteren. Wij zien veel positieve ontwikkelingen op belangrijke markten, vooral in Azië. Hoe China zich het komende jaar zal ontwikkelen is nog een beetje onzeker, maar over het algemeen zien we in heel Azië een zeer sterk consumentenvertrouwen en economische activiteit. In Europa, in het VK en in Duitsland, is de markt krap. Hier zijn de gevolgen van de inflatie bijzonder merkbaar. In dit soort tijden komt de kracht van ons bedrijfsmodel tot uiting, omdat ons team ter plaatse zit en de situatie volledig begrijpt en proactief kan samenwerken met onze klanten, telers en leveranciers. Dit stelt ons in staat het beheer van onze portefeuille te optimaliseren en kansen te maximaliseren om onze geweldige merken verder te laten groeien.”

“Wij investeren actief in de lange termijn waarbij onze investeringen gericht zijn op de groei van de veerkracht van ons bedrijf door automatisering, aantrekkelijke merken en de voortdurende ontwikkeling van onze belangrijkste Aziatische markten om ervoor te zorgen dat we goed voorbereid zijn op de toekomst. Als

je naar de wereldwijde dynamiek kijkt, wordt Europa voor ons als exporteur uit Nieuw-Zeeland moeilijker, maar tegelijkertijd ontstaan er in Azië aanzienlijke mogelijkheden voor de consument, elk met zijn eigen groeicurves en voorkeuren. Dat is echt spannend.”

Falk Schlusnus: “De afgelopen jaren hebben verschillende crises onzekerheid en volatiliteit op de markten gebracht, vooral op die van de overzeese handel. Maar niet elk product dat je in Europa zou willen kopen, is ook echt in Europa te krijgen. Wat de exoten betreft, zijn de belangrijkste bronnen Zuid-Amerika, Zuid-Afrika en Azië. Wij zouden graag meer in Europa kopen, maar de klimaatverandering maakt het hier nog moeilijker. Dat zie je in Spanje, Italië, Griekenland en Noord-Afrika. Dat betekent voor ons dat de overzeese toeleveringsketen zelf efficiënter en zo kort mogelijk moet zijn. Luchtvracht is natuurlijk een punt voor de toekomst en dat brengt ons - en gelukkig de hele Groep - in de richting van het ontwikkelen van fruitgenetica die ons daadwerkelijk in staat stelt luchtproducten op containerbasis te verzenden. Dat heeft enerzijds te maken met houdbaarheid, maar ook met een verschuiving van herkomst om de transittijd te verkorten.”

Waar zien jullie nieuwe kansen voor verse producten?

Gareth Edgecombe: “De ontwikkeling van nieuwe rassen met verbeterde groei- en smaakeigenschappen biedt de wereldwijde bedrijfstak opwindende nieuwe mogelijkheden. Dit is een verandering die al gaande is en de intellectuele eigendom en nieuwe plantengenetica die wij met ons VentureFruit™-bedrijf in die ruimte kunnen brengen, zullen echt interessant zijn. Natuurlijk is een deel van wat we ook doen om onze sector te helpen zich aan te passen aan de klimaatverandering,

de ontwikkeling van genetica die beter bestand zijn tegen een opwarmend klimaat, zoals we doen via het Hot Climate Partnership, waarvan VentureFruit de exclusieve handelspartner is. Er is veel belangstelling voor deze rassen die de toenemende uitdagingen bij de teelt van kwaliteitsfruit in het licht van de klimaatverandering aanpakken.”

Benedikt Mangold: “Genetica is een sleutel tot nieuwe mogelijkheden. In het verleden ging het alleen om houdbaarheid, maar het gaat om veel meer. Eerst en vooral moet een nieuw ras werken voor de teler. Dat is precies waarom T&G’s VentureFruit business als commercialiseringspartner betrokken is bij het Hot Climate Partnership. De appel- en perenrassen van dit samenwerkingsverband stellen telers in staat om fruit van hoge kwaliteit en met een geweldige smaak te telen, ondanks de steeds zwaardere teeltomstandigheden van extreme dagtemperaturen in combinatie met warmere nachten. Het levert dus betere oplossingen op voor telers, consumenten en retailers.”

Begin januari is TFC verhuisd naar een nieuwe en grotere locatie in Waddinxveen, waardoor de verwerkingscapaciteit kan worden uitgebreid. Wat gaat de nieuwbouw jullie brengen?

Falk Schlusnus: “In de tweede week van januari hebben we onze verhuizing kunnen afronden. Het hele jaar 2023 staat in het teken van het in gebruik nemen van de hele locatie en het zo efficiënt mogelijk benutten van de capaciteiten. Dat brengt meer kleine, slimme investeringen in automatisering met zich mee die we in de oude vestiging niet konden doen. Tot dusver zien we een veel efficiëntere werkomgeving met een verbeterde logistiek. Efficiëntie is het belangrijkste aspect en we

hebben op dat gebied enorme verbeteringen doorgevoerd. Dit heeft ook gevolgen voor de werkgelegenheid. Het is moeilijker geworden om jonge mensen voor onze sector aan te trekken - ook vanwege de Covid-crisis. De nieuwe faciliteit toont ook ons potentieel als werkgever voor de

“Naast de lopende investeringen hebben we geïnvesteerd in koeling en nieuwe rijpingsfaciliteiten. Soft ripening is een technologie waarvan we de capaciteit bijna hebben verdrievoudigd vanwege de vraag van klanten. Zij zijn zeer tevreden over de perfect rijpe en ready-to-eat

hebben ook onze opslagcapaciteit in Waddinxveen aanzienlijk kunnen uitbreiden, die nu dubbel zo groot is als op de oude locatie. En in samenwerking met de duurzame energie-entiteit van BayWa Group zullen we een zonne-energiecentrale op ons dak installeren om onze eigen energie te produceren. Uiteindelijk was het nieuwe gebouw de noodzakelijke stap om TFC toekomstbestendig te maken, maar ook voor onze hele Groep, want het brengt ons in de positie om de draaischijf te zijn voor alles naar Centraal-Europa. T&G zal gebruik kunnen maken van opslagcapaciteit in Europa voor het tegenovergestelde seizoen. Wij willen dat potentieel via ons netwerk benutten. Het nieuwe gebouw is waar het allemaal samenkomt, zodat we de toekomst kunnen beginnen.”

Innovatie is een van uw strategische pijlers. Welke nieuwe projecten bekijkt u momenteel?

Benedikt Mangold: “Er is AgriPV - een opstelling met zonnepanelen - waarvoor we momenteel proefprojecten draaien binnen onze Groep. Er is een succesvol project geweest in Nederland met bessen en we kijken nu of we deze technologie kunnen gebruiken voor appels. We moeten zien voor welk soort fruit het werkt en van daaruit verder gaan. We hebben ook contact met enkele van onze wereldwijde leveranciers. Het wordt steeds belangrijker, aangezien retailers ook kijken naar de koolstofuitstoot in de toeleveringsketen. Ook voor hen kan dit een interessante kans zijn om hun CO2-voetafdruk in de hele waardeketen aanzienlijk te verminderen. Voor ons als tussenpersoon in de waardeketen is dit natuurlijk belangrijk. Het ziet er veelbelovend uit en het werkt voor bessen. Voor appels moeten we meer ervaring en gegevens verzamelen. Als het werkt, zien we een enorm potentieel en veel telers volgen de ontwikkelingen op

Na een succesvolle proef met bessen, test BayWa Global Produce de Agri-PV installatie met appelen

“Zelfs in deze momenteel uitdagende tijden is het belangrijk om onze duurzaamheidsstrategie te volgen, niet alleen in onze eigen activiteiten, maar in de hele toeleveringsketen, want persoonlijk zie ik alle investeringen in duurzaamheid als een integraal onderdeel van wat we in onze sector doen. Ik denk dat als we eenmaal door deze moeilijke tijden heen zijn, de discussie over duurzaamheid meer dan ooit zeer aanwezig zal zijn onder consumenten en daarom is het belangrijk om onze initiatieven verder aan te moedigen en niet af te remmen. Wij zien dit als een langetermijninvestering.”

Gareth Edgecombe: “Ook in Nieuw-Zeeland werken we nauw samen met het team om te zien of Agri-PV-installaties werken voor appels. Er zijn twee wegen. Ten eerste, hoe werkt het waar het telen van kwaliteitsappels betreft en ten tweede, hoe kunnen we omgaan met de economische aspecten van het terugsturen van de elektriciteit naar het net en de compensatie daarvoor? Ik denk dat het een lange weg is om ervoor te zorgen dat de hele economische levenscyclus werkt, maar het is ongetwijfeld een veelbelovende kans.”

Zien jullie bij alle uitdagingen in de wereld een verandering in de voorkeuren of het gedrag van de consument en verandert dat ook de bedrijfsvoering?

Falk Schlusnus: “Momenteel letten consumenten veel meer op het prijsniveau van de producten die ze kopen. In vergelijking met de kosten en het besteedbare inkomen zijn de dagelijkse boodschappen de eerste en meest praktische manier om daadwerkelijk geld te besparen. Dat is een logische verklaring voor wat er gebeurt. We zien een verschuiving naar goedkopere producten en we verwachten dat dit waarschijnlijk het eerste deel van het jaar het geval zal zijn.”

Gareth Edgecombe: “Wat appelen betreft, zien we dezelfde situatie in het VK en Europa, als gevolg van de stijgende kosten van de inflatie en de druk waarmee consumenten te maken hebben. Voor ons komt het erop aan zorgvuldig te begrijpen waar de markten zich bewegen en ervoor te zorgen dat onze verkoop- en bedrijfsplanning optimaal is afgestemd op die marktkansen. Praktisch gezien zou dat betekenen dat er minder volume van het zuidelijk halfrond naar de Europese

markt gaat, zodat we ervoor kunnen zorgen dat we aan dat topsegment kunnen voldoen, maar dat er geen overaanbod ontstaat. Tegelijkertijd is er sprake van groei op veel Aziatische markten en hebben we grote kansen om te benutten. Het betekent wel dat je kwaliteit en je merken moeten voldoen aan de vastgestelde normen en de verwachtingen van de consument ten aanzien van je merk. Consumenten betalen veel geld voor je product, dus moet het een geweldige ervaring zijn. We doen veel moeite om ervoor te zorgen dat onze kwaliteitsnormen uitstekend zijn en dat onze productkwaliteit echt hoog is.”

“Als we naar andere productsoorten kijken, zijn blauwe bessen voor ons een belangrijk strategisch element. Er is een sterke consumentenvraag naar bessen en we werken samen met partners over de hele wereld om nieuwe variëteiten van wereldklasse te ontwikkelen die ons de mogelijkheid bieden om beter smakende bessen van de hoogste kwaliteit te telen en te kopen.”

Benedikt Mangold: “Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen de markten, momenteel is er Europa aan de onderkant

en Azië aan de bovenkant wat betreft het algemene consumentengevoel. Ik denk dat het ook afhangt van het product. Momenteel zien we op de Europese en Duitse markt dat consumenten vaak 2 kilo gunstig geprijsde lokale appels kopen. Dat zal weer veranderen, op lange termijn zien we dat premiumproducten en clubrassen weer belangrijker worden voor de consument, net als duurzame producten. Ik ben niet al te bang voor de vooruitzichten op korte en middellange termijn.”

Hoe speelt de klimaatverandering een rol in de activiteiten van BayWa?

Gareth Edgecombe: “In appels, onze grootste productcategorie, hebben we te maken met volatiliteit in volumes. Als gevolg van de klimaatverandering zien we zeker meer zware weersomstandigheden en daarom gaan we meer inspanningen leveren voor beschermde teelten, zoals ervoor zorgen dat onze boomgaarden goed zijn uitgerust met hagelnetten voor de toekomst. We zorgen er ook voor dat onze teeltlocaties over meer regio’s zijn verspreid, zodat we niet alleen het risico beperken, maar ons ook voortdurend aanpassen aan een veranderend klimaat. Op de zeer lange termijn, pakweg over 30 jaar, verwachten we dat de teeltgebieden in Nieuw-Zeeland verder naar het zuiden zullen opschuiven als het klimaat opwarmt. We zorgen ervoor dat we begrijpen hoe dit eruit zou zien als het gaat om teeltgebieden. Ook plantengenetica die een veranderend klimaat aankan, speelt een belangrijke rol in onze toekomstgerichte strategie.”

Falk Schlusnus: “Aangezien wij wereldwijd inkopen, worden onze exoten op de een of andere manier altijd beïnvloed door weersomstandigheden en klimaatverandering. Europa, dat natuurlijk een bron is voor producten die hier kunnen

worden geteeld, is de laatste jaren erg getroffen. In dit en vorig jaar had het weerfenomeen La Niña gevolgen voor de gewassen in Zuid-Amerika, wat betekent dat er veel regen en vochtigheid was. Dit is altijd van invloed op het kwetsbare fruit waarmee we te maken hebben. Uiteindelijk had dat een enorm effect op verschillende gewassen en rassen. Dit jaar krijgen we misschien te maken met het andere fenomeen: El Niño, wat betekent dat we misschien beter weer krijgen, wat leidt tot betere oogsten. Wij proberen

onze aanvoer niet uit één, maar uit verschillende regio’s te halen om het hele jaar door een betrouwbare partner voor klanten te zijn. Natuurlijk zijn Zuid- en Centraal-Amerika belangrijke leveranciers, evenals Zuidelijk Afrika. We zijn altijd in staat om volumes veilig te stellen door onze inkoop van de ene naar de andere regio te verschuiven, afhankelijk van de individuele situatie.” (MW) 

info@baywa-gp.com

T&G, onderdeel van BayWa Global Produce, legt zich onder meer toe op de teelt en vermarkting van Jazz appelen

Durian oplichters houden online kopers voor de gek

Wetenschappers wijzen op genezende eigenschappen aardappelsap

Online verkopers in Vietnam adverteren met durians die voor de helft van hun normale prijs zouden worden verkocht, maar klanten ontvangen hun bestellingen niet. Op Facebook beweren verschillende verkopers dat ze durians uit de centrale hooglandprovincie Dak Lak en de Mekongdelta kunnen verzenden. Voor de aankopen is altijd een aanbe-

taling nodig. Klanten kwamen er echter achter dat ze werden opgelicht nadat ze de aanbetalingen aan deze pagina's hadden gedaan. Een koper zei dat de verkoper haar zelfs video's stuurde van het opensnijden van de durians. Zij maakte het geld over, maar ontving nooit iets. 

Volgens onderzoekers van de Poznań University of Life Sciences kan van aardappelsap een geneesmiddel worden gemaakt dat selectief inwerkt op verschillende soorten tumoren, ten gunste van patiënten die een strikt dieet moeten volgen. Het sap heeft niet alleen een antioxiderende werking, zoals andere groenten en fruit, maar ook een in vitro bewezen antikankeractiviteit, en verlicht de symptomen van patiënten met een inflammatoire darmziekte, zoals aangetoond in een diermodel en in een klinische studie. Uit jarenlang onderzoek aan de faculteit voor voedingswetenschappen en voeding van de Universiteit voor biowetenschappen van Poznań, geïnitieerd door professor Grażyna Lewandowicz, blijkt

dat deze grondstof waardevol is, niet alleen vanwege zijn hoge voedingswaarde, maar vooral vanwege zijn biologische activiteit, die de behandeling van bepaalde ziekten van het spijsverteringskanaal vergemakkelijkt en kanker kan voorkomen. Eerdere publicaties van verschillende buitenlandse onderzoekscentra wijzen erop dat het ook antibacteriële, antioxiderende, ontstekingsremmende, antidiabetische, anti-hyperlipidemische en anti-hypertensieve eigenschappen heeft en helpt bij de bestrijding van obesitas. 

>>> Markttoegang

>>> Een geïntegreerd supportmodel

Frjentsjerterdyk 12 8855 XC Sexbierum, NL info@frysk-witlof.nl www.frysk-witlof.nl

Jaarrond witlof

Frysk-Witlof B.V. is een bedrijf gelegen in Sexbierum (Fr) wat een jaar rond witlof produceert op zeer grote schaal. Het behoort dan ook tot één van de grootste en modernste witlof producenten van Europa. Door deze grootte kunnen we onze

Een jaar van verliezen en hoop: de Oekraïense tuinbouwsector in 2022

Wat was 2022 voor Oekraïne, haar burgers en de economie, hoe zouden we het moeten omschrijven? "Tragisch" klinkt te banaal, "keerpunt" klinkt te pretentieus en "uitzonderlijk" geeft niet alle verschrikkingen weer die er hebben plaatsgevonden. "Somber" is ook niet goed, want het land is niet in duisternis gedompeld.

Misschien kunnen we 2022 het best beschrijven als "een jaar van verliezen, een jaar van hoop". Mensen verloren dit jaar hun dierbaren of hun bedrijf. Oekraïne verloor een aanzienlijk deel van haar grondgebied. Maar tegelijkertijd was 2022 in Oekraïne het jaar van nationale eenheid, het jaar van een succesvolle strijd tegen een agressor en het jaar

waarin voor velen de stemming omsloeg van "alles is verloren" naar een de hoop op een overwinning.

Wat heeft de Oekraïense tuinbouwsector in het voorbije jaar 2022 verloren, en welke hoop voor de toekomst heeft het gebracht? Laten we beginnen bij het begin.

januari-februari 2022 DE WINTER DIE NOOIT MEER TERUGKOMT

Laten we kort terugkijken naar de wijze waarop de groenten- en fruitsector in Oekraïne aan het begin van het jaar functioneerde, welke plannen er werden gemaakt en wat de verwachtingen waren.

Aan het begin van het jaar spraken Oekraïense exporteurs serieus over Wit-Rusland als de belangrijkste importeur van hun goederen, zich er totaal niet van bewust dat dit land zeer binnenkort aan de kant van de Russen zou staan.

Kherson oblast, Oekraïne

In januari-februari 2022 exporteerde Oekraïne een recordhoeveelheid van 9.900 ton aardappelen, waarvan 51% aan Wit-Rusland werd verkocht. In totaal bereikte de Oekraïense aardappelexport van oktober 2021 tot februari 2022 een record van 24.000 ton, waarvan 14.000 ton (58%) naar Wit-Rusland ging.

Ook was Wit-Rusland in deze periode nog een belangrijke exportmarkt voor Oekraïense appels. Hoewel het aandeel in de export nog steeds kleiner was dan in het aardappelsegment, was het de Wit-Russische markt die voor exportrecords zorgde. Zo verkochten Oekraïense exporteurs in januari-februari 2022 21.000 ton appels, en bereikte de export van september 2021 tot februari 2022 een record van 43.000 ton. Het Wit-Russische aandeel hierin was 46%.

De markt voor borscht-groenten bereidde zich destijds voor op een lichte importstijging, gezien de problemen met de plaatselijke productie in 2021.

Importeurs van vers fruit hielden gelijke tred met hun collega's en profiteerden van het herstel van de Oekraïense economie post-Covid, en de toegenomen vraag naar exotisch en ander fruit. Daardoor bereikte de import van vers fruit in januari-februari 2022 met 190.000 ton het hoogste niveau in tien jaar. Het aandeel van bananen en citrus daalde door de toename van het aandeel van de meer exotische producten.

Met andere woorden, de winter was een rustige voortzetting van het groenten- en fruitseizoen van 2021/22, met een voldoende aanbod van de meeste plaatselijke producten, een stabiele groei van de import van exotische producten en een zich herstellende vraag naar dergelijke categorieën. Maar dit alles werd verstoord op 24 februari.

maart-mei 2022

LENTE VAN VERLIEZEN

De snelle opmars van de Russische troepen in Oekraïne werd gestopt aan de grenzen van de regio's Zhytomyr, Kyiv, Poltava, Dnipropetrovsk en Mykolaiv. In feite was bijna een vijfde van Oekraïne op een bepaald moment bezet, hoewel de Russische troepen in april uit het noorden werden verdreven en de regio's Kiev, Tsjernihiv en Sumy van indringers werden herveroverd.

Deze omvang van de bezetting en de gevechten hadden echter langetermijngevolgen, zowel voor de economie in z'n geheel als voor de groenten- en fruitsec-

Wit-Rusland de grootste importeur van appels en aardappelen uit Oekraïne in het seizoen 2021/22 (1000 ton)

Export appelen Oekraïne Export aardappelen Oekraïne

Import vers fruit in januari-februari 2022 (1000 ton)

lmport van vers fruit in Oekraïne (jan-feb),

Import en prijzen van "borsch set" groenten hebben sinds het voorjaar van 2022 een recordhoogte bereikt.

lmport van "borsch set" groenten in Oekraïne (1000 ton)

Piekprijzen midden voorjaar 2022 (vergeleken met dezelfde periode vorig jaar), $/kg

tor. Volgens de laatste schattingen van de VN hebben als gevolg van de vijandelijkheden ongeveer 8 à 9 miljoen mensen Oekraïne verlaten en het aantal ontheemden in het land bedraagt nog eens circa 8 miljoen mensen. Voor de groenten- en fruitsector betekende dit zowel een daling van het totale aantal consumenten als een daling van de gemiddelde consumptie, omdat vooral vrouwen en kinderen het land verlieten en er een geografische verschuiving van de consumptie van de hoofdstad en het oosten naar het westen plaatsvond.

Het voorjaar, en vooral de eerste weken ervan, bracht het land ook een ineenstorting van de handel en de logistiek en een daling van de reële wisselkoers van de Oekraïense hryvnia (UAH). De Nationale Bank reageerde hier pas in de zomer op, met een officiële devaluatie. Vernielde distributiecentra, opslagplaatsen en winkels (alleen al de ATB-Market keten verloor bijvoorbeeld vier distributiecentra sinds het begin van de oorlog) leidden tot de gedeeltelijke vernietiging van het interne logistieke systeem voor groenten en fruit.

De moeilijke situatie bij de douane bracht de Oekraïense export in gevaar en maakte importproducten, die al duur waren door de reële devaluatie, nog duurder. De brandstofcrisis verergerde de situatie nog verder, met een dieptepunt in het voorjaar. Door dit alles zijn de kosten van de interne en externe logistiek in het land op sommige gebieden bijna verdubbeld.

De gevolgen van deze verliezen in het voorjaar waren direct van invloed op zowel de huidige situatie op de tuinbouwmarkt als de vooruitzichten voor de volgende seizoenen. Het onvermogen om gewasbeschermingsmiddelen, zaad en plantgoed, brandstof, meststoffen en andere goederen op tijd en in de juiste hoeveelheden te krijgen, had rampzalige gevolgen.

De vijandelijkheden en de Russische bezetting leidde tot tekorten en een stijging van de prijzen van die producten die in het najaar van 2021 waren opgeslagen.

De prijzen stegen niet alleen voor wortelen of uien, wat toch al verwacht werd, maar zelfs voor aardappelen.

Wij merken op dat, hoewel de situatie catastrofaal was, het probleem van de tekorten werd opgelost door te importeren. Zo is de totale invoer van borscht-groenten in maart-mei 2022, vergeleken met het lente van 2021, verviervoudigd. Deze bereikte een recordhoeveelheid van 86.000 ton. Deze hoeveelheden vervingen aanvankelijk de voorraden van het jaar ervoor in de opslagplaatsen die verloren waren gegaan of te lijden hadden onder de vijandelijkheden. In de loop van het voorjaar begonnen ze het tekort aan producten van de nieuwe oogst aan te vullen.

Eind april waren de meeste districten van de regio's Kherson en Zaporizja, het centrum voor de teelt van vroege groenten en fruit in Oekraïne, nog steeds bezet door de Russen. De toegang tot de Oek-

Onze producten

• Witte en bruine champignons

• Shiitake

• Portabello

• Paddenstoelenmix

• Oesterzwammen

• Eryngii

• Diverse exoten

Statenweg 6b, 5427 HC Boekel

T +31 (0)85 77 31088

nescopaddenstoelen

nescopaddenstoelen nl

raïense markt was bijna volledig geblokkeerd, wat mede leidde tot de sterke import- en prijsstijgingen. Afgezien van de borscht-groenten leidde dit ook tot een tekort aan kasproducten en vroege bessen. Zo verviervoudigde de import van aardbeien in de periode maart-mei 2022. Het bereikte een record van 1.800 ton, waardoor leveranciers uit Turkije, Griekenland, Albanië en enkele andere landen goed geld konden verdienen.

De tijdelijke afwezigheid op de Oekraiense markt van telers uit het zuiden werd verder gecompenseerd door telers uit niet-bezette of bevrijde gebieden. Zo ontvingen kassencomplexen in de noordelijke en westelijke regio's zowel in het voorjaar als in de zomer van 2022 recordprijzen voor kaskomkommers en -tomaten, zelfs na de devaluatie van de Oekraiense munt.

juni-augustus 2022

ZOMER VAN DE EERSTE

OVERWINNINGEN

De eerste schokken namen tegen de zomer geleidelijk af, en het land en de economie bleven ondanks alle moeilijkheden overeind. In de zomer werden de eerste tastbare overwinningen behaald: de maritieme routes werden heropend en het grootste deel van de regio Kharkiv werd bevrijd. Helaas vond dit alles pas aan het eind van de zomer plaats. Vroeg in de zomer verslechterde de situatie in veel sectoren (vooral die van de seizoensgroenten) in Oekraïne alleen maar.

De prijzen voor borscht-groenten van de nieuwe oogst bleven op recordhoogte, ondanks record-importcijfers. Men zag vergelijkbare trends in het kasgroentensegment. Intussen was er een paradox op de steenfruitmarkt: ondanks het verlies van de teeltgebieden in het zuiden waren de prijzen in het niet bezette deel

Kherson, Oekraïne

van Oekraïne niet extreem hoog en lagen ze zelden boven die van het jaar ervoor. Bovendien hebben de telers van kersen, abrikozen, perziken en pruimen uit de vrije regio's van het land, gezien de reële en vervolgens officiële devaluatie van de UAH, slechte seizoensresultaten geboekt.

Hun collega's in de bezette gebieden waren tevreden met nog lagere prijzen, die soms schokkend waren in vergelijking met die in Kiev of de westelijke gebieden.

De situatie rondom meloenen is een goed voorbeeld. Telers in de bezette gebieden kregen haast niets voor hun fruit, als ze al konden oogsten, maar de prijzen en de invoercijfers in de rest van Oekraïne bleven extreem hoog. Op het hoogtepunt van het aanbod van meloenen op de Oekraiense markt waren de gemiddelde prijzen voor watermeloenen bijna 12 keer hoger dan in 2021. Die voor meloenen waren 6 tot 8 keer hoger. Tegelijkertijd moest Oekraïne 35.000 ton watermeloenen en 2.800 ton meloenen invoeren om het tekort te compenseren. Interessant is dat de invoer van meloenen nog steeds lager was dan het jaar ervoor, toen de import van watermeloenen een record bereikte.

Uiteraard konden Oekraïense exporteurs de export van watermeloenen dit seizoen wel vergeten. Andere producten lieten ondanks de dure logistiek en de economische neergang toch goede exportresultaten zien. Zo herstelde de uitvoer van appels zich in de zomer, na een daling in maart-april. In de zomermaanden werd bijna een nieuw record bereikt, met een hoeveelheid van 4.100 ton. Een ander exportrecord werd gevestigd door Oekraïense exporteurs van blauwe bessen aan de wereldmarkt. In het hele exportseizoen (tot eind september) bedroeg hun export voor het eerst meer dan 3.000 ton.

Recordimport van verse aardbeien in Oekraïne als gevolg van de bezetting van de zuidelijke regio's

Import aardbeien in Oekraïne (ton) lmport aardbeien in Oekraïne in 2022, %

Recordinvoer van meloenen en kalebassen in Oekraïne en extreem hoge prijzen voor watermeloenen en meloenen

Import meloenen en kalebassen in Oekraïne (jan.-sept. 1000 ton)

Gemiddelde prijs voor meloenen en kalebassen in het hoogseizoen, $/kg

Hernieuwde uitvoer van appels uit Oekraïne en recorduitvoer van bosbessen in 2022 (1000 ton)

Export appels uit Oekraïne

Export bosbessen uit Oekraïne

Stagnatie van de prijzen voor appels in Oekraïne en een daling van de prijzen voor bosbessen zijn onder het niveau van de prijzen in Polen

Appelprijzen in Oekraïne, $/kg

Prijzen voor bosbessen in Oekraïne en Polen, $/kg

zich zal laten wachten, was het de herfst die de Oekraïners weer vertrouwen gaf en het mogelijk maakte verdere plannen te maken, zelfs in de huidige moeilijkste omstandigheden.

Prijzen voor aardappelen en groenten van borsch vastgesteld in Oekraïne

Prijzen voor aardappelen en groenten van het borschstelstel eind december, $/kg

De zorgen over een dreigende voedselramp kwamen niet uit, hoewel Oekraiense burgers nog steeds extreem hoge prijzen voor groenten moesten betalen. Zelfs de oogst aan het eind van de zomer en de herfst deed de prijzen niet dalen. De prijzen voor kool, bieten en vooral uien en wortelen bereikten helaas nieuwe records. Plannen voor de verplaatsing van bedrijven uit de bezette en getroffen gebieden bleven vaak slechts plannen, omdat het gewoon te moeilijk bleek om onder de nieuwe omstandigheden teelt en opslag snel tot stand te brengen.

Recordprijzen voor kasgroenten in Oekraïne

Prijzen voor kaskomkommers in Oekraïne, $/kg Prijzen voor kastomaten in Oekraïne, $/kg

In tegenstelling tot rode bieten, die aan het eind van het jaar maar iets goedkoper waren dan in dezelfde periode in 2021, daalden de aardappelprijzen zelfs in UAH tot het laagste punt in vier jaar, om nog maar te zwijgen van hun prijzen in dollars. Veel nieuwe, onervaren telers betraden het aardappelsegment. Als gevolg daarvan zijn de prijzen gedaald, is de kwaliteit van de aardappelen afgenomen en ontstond zelfs de noodzaak om aardappelen van hoge kwaliteit te importeren. Consumenten zagen zeer hoge prijzen op de markt voor kaskomkommers en tomaten. Zeer weinig telers profiteerden echter van deze prijzen toen het kouder werd, aangezien zelfs hun enorme inzet de stijging van de teeltkosten - door de energiecrisis - niet kon compenseren.

De reële prijzen voor appelen in USD daalden tot het niveau van 2018, en de uitvoer vertraagde door de sluiting van de Belarussische markt en een algemene daling van zowel de Oekraïense appelproductie als -kwaliteit.

De export van appels en blauwe bessen was voor de Oekraïense telers eerder een gedwongen maatregel dan een doordachte stap. De verkoop op de binnenlandse appelmarkt, die stagneerde na het vertrek van vrouwen en kinderen naar het buitenland, daalde nog meer. Vergelijkbare negatieve trends traden op op de markt voor blauwe bessen, waar ieder jaar meer nieuwe plantages vruchten begonnen af te werpen. Overigens bereikte Oekraïne in 2022 wereldwijd de achtste plaats wat betreft het blauwen bessenareaal.

Dit feit resulteerde echter niet in goede prijzen en door de devaluatie van de munt is de gemiddelde prijs voor Oekraïense blauwe bessen gedaald tot een dieptepunt van 2,20 €/kg. In de zomer was deze prijs in Polen zelfs nog wat lager.

september-december 2022

HERFST VAN HOOP EN WINTER VAN

NIEUWE UITDAGINGEN

De successen van het Oekraïense leger in de zomer brachten nieuwe hoop. Hoewel de definitieve overwinning nog lang op

Toen het weer omsloeg, waren daar de voortdurende beschietingen van de Oekraïense energie-infrastructuur door Russische troepen, en de zeer hoge elektriciteitskosten. Als gevolg daarvan hebben veel kascomplexen in Oekraïne besloten de winterperiode niet in te gaan. Veel eigenaren van groente- en fruitwinkels hebben hetzelfde gedaan.

WAT BRENGT DE TOEKOMST?

Langetermijnvoorspellingen zijn erg lastig, vooral in de moeilijke omstandigheden waarin Oekraïne zich nu bevindt. Veel hangt af van de vraag of er een echte black-out zal plaatsvinden in het land, of

Traysealers, case packers en flowpackers

Sismatec biedt topseal, casepack en flowpackoplossingen voor de voedingsmiddelenindustrie. Afhankelijk van uw wensen, bieden wij uiteenlopende mogelijkheden. Met onze kennis en expertise op het gebied van verpakken denken we met onze klanten mee en geven we advies over het toepassen van de juiste verpakking. Sismatec is leverancier van A-merken, waaronder de merken Proseal en Belca. Proseal heeft een breed assortiment traysealers en case packers, Belca heeft de flowpackers. De trend in de Nederlandse markt is op dit moment de duurzame topsealverpakking.

Proseal traysealers

De Proseal traysealers bieden de oplossing om verpakkingen te topsealen en zijn in staat om 30 (semi-automatisch) tot 240 (volautomatisch) verpakkingen per minuut te sealen. Door de mogelijkheid tot verlenging van de houdbaarheid van het product wordt voedselverspilling tegen gegaan middels het toepassen van een hersluitbare topsealverpakking. Hierdoor kan de verpakking teruggezet worden in de koelkast.

Proseal case packer

Sismatec en Proseal bieden met de case packer de end-of-line oplossing voor het automatisch inpakken van trays/punnets/emmers (met topseal of deksel) in kratten en dozen tot wel 160 verpakkingen per minuut. Deze machine is de perfecte aanvulling op uw bestaande verpakkingslijn en zorgt voor een besparing op personeelskosten, de continuïteit van uw productieproces, een hoge mate van flexibiliteit in het verwerken van diverse verpakkingen met korte omsteltijden, en de mogelijkheid tot automatische of handmatige invoer van dozen en kratten. Bovendien is de case packer eenvoudig te integreren in uw verpakkingslijn(en).

Informatie en advies

Onderzoek wijst uit dat 30 procent van het geproduceerde voedsel wordt geconsumeerd en ergens verloren gaat tussen de boer en de consument. Een juiste keuze voor de verpakking kan dus helpen om deze voedselverspilling deels tegen te gaan. De steeds strengere milieueisen dwingt ons om ook te kijken naar alternatieven voor plastic, met als resultaat dat we tegenwoordig ook in staat zijn om verpakkingen van alternatieve materialen te sluiten. Denk hierbij aan karton, pulp, suikerriet en recyclebaar plastic.

Voordelen topsealverpakking

•Plasticreductie

•Gebruik van recyclebare folie

•Mono-materiaal voor de trays en foliën

•Efficiënter in de logistieke keten

•Strakke presentatie in de winkel

Belca flowpackers

Uiteraard zijn wij ons bewust van andere verpakkingsoplossingen. Zo leveren wij ook flowpackers om uw diverse producten te verpakken. Met onze Belca machines kunnen we met een korte omsteltijd verschillende schaalafmetingen verpakken op eenzelfde machine. Deze flowpackers zijn in staat om duurzaam te verpakken door mono-materialen te gebruiken voor schalen en folies.

Bent u op zoek naar bewezen topseal, casepack of flowpackoplossingen voor het optimaliseren van uw bedrijfsproces? Of bent u juist op zoek naar een betrouwbare partner die een oplossing vindt voor uw vraagstuk? Informeer naar de mogelijkheden door contact met ons op te nemen via info@sismatec.nl of te bellen naar (0031) (0) 546 874 113.

process & packaging solutions

en hoe snel de resterende bezette gebieden bevrijd zullen worden, of de meeste vluchtelingen zullen terugkeren, enz.

Er kunnen nu al enkele conclusies worden getrokken, hoewel deze in de loop van de tijd natuurlijk zullen worden bijgesteld.

De sector aardappelen en borschtgroenten zal waarschijnlijk erg onvoorspelbaar blijven. Door de huidige lage prijzen voor aardappelen zullen eventuele nieuwe telers misschien afzien van productie, terwijl de recordprijzen voor borschgroenten daarentegen de aandacht zullen trekken van degenen die snel winst willen maken. De beperkende factor hierbij zal iets zijn dat veel aardappel- en groentetelers vergeten: Oekraïne is slechts een deel van de wereldwijde groenten- en fruitmarkt, dus de importfactor mag nooit buiten beschouwing worden gelaten.

De tuinbouwsector, die al vele jaren in een crisis verkeert, zal hoogstwaarschijnlijk verder achteruitgaan, en alleen degenen die met succes kunnen concurreren met goedkope importgoederen zullen overblijven. Tegelijkertijd zullen niet alleen bedrijven die lagere prijzen kunnen bieden succesvol zijn, maar ook bedrijven die vertrouwen op kwaliteit, de verfijning van hun producten en het unieke karakter van het aanbod. Ook het overheidsprogramma ter ondersteuning van de glastuinbouw mag niet worden onderschat, hoewel de resultaten ervan pas aan het eind van de herfst van 2023 duidelijk zullen zijn.

De afwezigheid van de Wit-Russische markt is een zware slag voor de appelsector in Oekraïne, en de situatie kan volgend seizoen alleen maar erger worden. Volgens ruwe schattingen zal het twee of drie seizoenen duren om de volumes

die Belarus voorheen opnam, te vervangen. Dit betekent dat, als zich verder geen rampen voordoen en de huidige structuur van de appelconsumptie in het land gehandhaafd blijft, de prijzen hoogstwaarschijnlijk niet zullen stijgen. Bovendien zal het rooien van appelplantages in Oekraïne versnellen door de toegenomen concurrentie op de binnenlandse markt.

Sommige appeltelers zullen kunnen profiteren van het herstel op de wereldmarkt voor appelconcentraat na de Covid-crisis, maar ze zullen er weinig plezier aan beleven. Aangezien het concentraat een relatief goedkoop product is, zullen Oekraïense verwerkers de stijging van de kosten voor de productie en de logistiek afwentelen op de telers. Toch is er nog geen sprake van een catastrofe op de Oekraïense appelmarkt; degenen die hun uitgaven efficiënt kunnen beheersen en appels van goede kwaliteit kunnen aanbieden, ook voor de export, zullen nog een behoorlijk inkomen hebben.

Kwaliteit en de mogelijkheid om te exporteren zullen bepalend zijn voor het succes van de steenfruittelers. Door de actieve uitbreiding van het areaal in het noorden, een daling van het aantal consumenten in Oekraïne, de constante dreiging van importfruit en de crisis in de verwerking, zal het voor Oekraïense telers moeilijk zijn om hun plaats op de lokale markt te vinden. Toch is het nog vroeg om te spreken van een actieve ontwikkeling van de steenfruitexport in de komende seizoenen.

De verwerking zal waarschijnlijk een belangrijke motor voor de ontwikkeling van de bessenmarkt in Oekraïne blijven. De weg die de Oekraïense vriesinstallaties voor aardbeien (in mindere mate) en frambozen (in sterkere mate) hebben afgelegd, zal een goede hulp zijn voor de

verdere ontwikkeling van de zachtfruitsector. Niettemin zal veel afhangen van de situatie in de dominante landen in de markt (Mexico, Spanje, Marokko, Egypte, Servië, Polen), waarvan vele veel aantrekkelijker arbeidsvoorwaarden hebben dan Oekraïne. Wat blauwe bessen betreft zal Oekraïne in de komende jaren waarschijnlijk gedwongen worden de verwerking te ontwikkelen, aangezien deze goedkoper dreigen te worden dan frambozen, wat op de wereldmarkt al lang geleden is gebeurd.

De notensector blijft een harde noot om te kraken; ondanks de daling van de export in fysieke termen zijn de exportopbrengsten in het seizoen 2021/22 niet gedaald. De verdere bedrijfsvooruitzichten zijn nog onduidelijk. Veel zal afhangen van de wereldmarkt, die gevoelig is voor economische crisissen, en van het vermogen om producten van goede kwaliteit aan te bieden, wat de afgelopen jaren problematisch was voor de Oekraïense telers.

De verwerkende sector zal hoogstwaarschijnlijk niet snel herstellen van de stijgende elektriciteitsprijzen en het verlies van een productiebasis in het zuiden van het land. Zo daalde de uitvoer van tomatenpuree in januari-september 2022 bijna tot het niveau van 2015 en lag deze iets hoger dan de import: 14.100 ton tegen 8.400 ton. Ter vergelijking: in januari-september 2021 exporteerde Oekraïne 37.500 ton en importeerde het slechts 2.800 ton tomatenpuree. 

Tabellen en data: Trade Data Monitor & Eastfruit

De Grens 26 6598 DL Heije info@b-fresh.nl

www.b-fresh.nl

Uw moderne Cash & Carry groothandel aan de Nederlands-Duitse grens!

KNOLSELDERIJ

AARDAPPELEN

SJALOTTEN

Handelsweg 2, 1619 BJ Andijk, T.: +31 22 85 91 222 | M.: +31 653 167022

E-mail: info@hortica.nl | www.hortica.nl

Elea PEF Advantage Belt systemen

Verbeter uw chips-, friet- en groenteverwerking

Nauwkeurige verwerking, lagere kosten, hogere opbrengsten, fraaiere kleuring, nieuwe mogelijkheden, kortere blancheertijden en hogere snij- en productkwaliteit

Til de verwerking van uw chips-, friet- en groenteverwerking naar een hoger niveau. Verbeter de productkwaliteit, bespaar energie en productiekosten met de Elea PEF Advantage Belt systemen.

PEF opent de poriën van het celmembraan, waardoor de structuur en textuur van het versproduct verandert. Na de behandeling is het product soepeler, zachter, sterker en flexibeler.

Fruithandel Sebrechts enthousiast aan de slag met social media

Social media kunnen positief bijdragen aan de naamsbekendheid, de vindbaarheid, de autoriteit en de omzet van je onderneming. Mits je een goede social mediastrategie hanteert, zeggen de experts. Fruithandel Sebrechts is ondertussen zelf expert geworden.

“Wijmerken dat social media de ideale tool is om veel klanten op een snelle, efficiënte manier te bereiken,” vertelt Ellen Sebrechts. “Onze hoofddoelgroep is natuurlijk de winkelier, marktkramer, versspecialist zelf. Zijn er nieuwtjes of primeurs aangekocht in de vroege uurtjes? Dan staan ze enkele uren later online en wordt er dikwijls snel gereageerd om het product alvast te reserveren en zo niets te missen. Tevens vragen de klanten dikwijls of ze de foto’s mogen gebruiken voor hun eigen social media. Ook altijd fijn. Zijn het reacties van particuliere klanten, dan sturen we ze graag door naar een klant in hun nabije omgeving die hen met een bepaald product kan verder helpen.”

Andersom zijn social media ook de ideale manier om eigen klanten en leveranciers te volgen en zelf nieuwtjes en ideeën op te pikken. Ellen: “Groenten en fruit is een sector waarin je elke dag geprikkeld moet worden en blijven innoveren, aldus ook op dit vlak!”

Fruithandel Sebrechts gebruikt Instagram en Facebook waarbij Instagram het meest populair is. Ellen: “Instagram gebruiken we al ruim 3 jaar. Facebook iets langer. De meeste reacties komen bij ons via Instagram, op dit moment meer dan op Facebook. Tegenwoordig worden de reels en filmpjes nog meer bekeken dan de vaste fotopost. Onze jongere generatie klanten zien we wel op TikTok verschijnen en daar worden we soms in vermeld, maar zelf zijn we op dat vlak nog niet actief. Waarschijnlijk door tijdsgebrek en als je daarmee start, moet het ineens goed en voorbereid zijn.”

Tegenwoordig worden de posts door één iemand beheerd, zodat ze niet te veel verschillende en bijgevolg drukke stijlen posten. Fruithandel Sebrechts investeert daarbij in goed beeldmateriaal en ze hebben professionele foto’s laten maken voor de site en sociale media.

Wat te posten is eigenlijk geen issue. Het hele gebeuren op de werkvloer bij Fruit-

handel Sebrechts alsook bij toeleveranciers lenen zich voor berichten op social media. “We geven tips en tricks mee, live filmpjes bijvoorbeeld in de appelboomgaarden, lopende acties, zelfs vacatures komen online. Reels posten we normaal wekelijks. Posts met primeurs dagelijks om snel te informeren en resultaat te hebben, zoals gezegd.”

De reels worden voorbereid en Fruithandel Sebrechts linkt dat aan de opstart van seizoenen. “Onlangs maakten we bijvoorbeeld een reel over hopscheuten. Een populaire exclusievere delicatesse in België. We maakten foto’s op het veld van de teler, in de verpakking en op een bord. Maar de meeste posts komen spontaan. Met een primeur wil je de eerste zijn en onze klanten ook, dus wordt er à la minute gepost. We proberen er altijd een grappige of leuke twist of muziek aan te koppelen. Maar het leuke is wel dat groenten en fruit altijd fris en smakelijk ogen, dus altijd leuk om mee te werken, zowel in de posts als in de verkoop,” vertelt Ellen lachend.

De meest bekeken reel is er één die de moeite en investering echt waard was en tevens alles zegt over de sfeer bij Fruithandel Sebrechts. “Onze populairste post van 2022 was het bezoek van de Sint in onze verkoopshal. De braafste klanten mochten op de foto met de Sint en de reel werd 1335 keer afgespeeld en had de meeste likes. Het was een last minute ingeving en we hebben er zelf ook echt veel plezier aan gehad. Onze collega Indra, die de sociale media behandelt, heeft het dan in een leuk compilatiefilmpje gegoten. Eigenlijk geeft dit ook wel een beeld van de familiale, losse sfeer tijdens onze verkoop, dus heel fijn dat dit net de meeste likes had.”

Social media zijn dus niet meer weg te denken van de werkvloer bij Fruithandel Sebrechts. “Social media werkt echt. Maar er kruipt ook veel tijd in als je het goed wil doen, dus waarschijnlijk kunnen we er nog meer uithalen dan nu, maar daar is op dit moment niet veel tijd voor over nu we aan de start van het hoogseizoen staan!”, besluit Ellen. (ML) 

info@sebrechtsfruit.be

Planttorens maken eigen teelt eetbare bloemen, kruiden en speciale slasoorten rendabel

Hoogtechnologische vertical farms hebben het in deze tijden met hoge energieprijzen moeilijk. Het eenvoudiger systeem van plantentorens is minder gevoelig voor het energievraagstuk en straks nog minder, als de stekker kan worden vervangen door een zonnepaneel. “We zijn nog volop in de testfase, maar het ziet ernaar uit dat dit kan gaan werken,” vertelt David van Steenkiste van Plant-T.

project is er voor verticale teelt 70 tot 90 procent minder ruimte nodig. Ook in arbeid en kosten kan worden bespaard. Grote torenfarms kunnen op harde ondergrond worden geplaatst, er zijn geen zware tractoren nodig voor grondbewerking en er groeit geen onkruid. Maar het grootste voordeel is dat Plant-T enorm veel water bespaart, gemiddeld wel 95%. Het reservoir in de toren bevat 6 liter per toren en wordt telkens herbruikt. Daarbij is de teelt schoon en energiezuinig. De dompelpomp die het water met ionische minerale voedingsoplossing van onder naar boven ‘blaast’, heeft een laag wattage. Nu is daar nog een stekker voor nodig, maar straks werkt de dompelpomp via een zonnepaneel, wat een planttoren nog duurzamer maakt.

BREDE VRAAG

“Eenplanttoren is eigenlijk een verticaal teeltsysteem voor mensen zonder groene vinger,” vertelt David. “Heel gemakkelijk in gebruik, duurzaam en arbeidsbesparend.” De plantenzaden worden in natuurlijk steenvezel geplaatst voor een grondeloos kiemproces. De zaailingen (pluggen) worden in de kweekholtes van de toren gezet, zodat de wortels

van de planten in de toren kunnen groeien. David: “Het is ook mogelijk om grondgebonden te telen, maar dan kun je wel last krijgen van beestjes. Hydrocultuurteelt maakt dat er verder geen gewasbeschermingsmiddelen nodig zijn bij de teelt.” Per hectare kunnen tussen de 250.000 en 500.000 planten geteeld worden. Afhankelijk van de configuratie en aard van het

Plant-T zet zowel grote projecten weg als kleinere, want planttorens zijn zowel voor producenten, handelaren, eindverkopers, afnemers én consumenten interessant. Er zijn twee modellen beschikbaar: een toren van 1,50 meter met ruimte voor 20 planten en één van 2,10 meter met ruimte voor 36 planten. Het kleine model is vooral populair bij particulieren die in hun tuin of op hun dakterras groenten of kruiden willen verbouwen. Er is zelfs een model op wieltjes die in scholen wordt gebruikt voor educatieve doeleinden. Voor de grote torens komt er vraag van professionele

vlnr Planttorens zijn voor bijna alle soorten gewassen geschikt, gewassen groeien op hydrocultuur maar het kan ook in grond

Planttorens zijn zeer geschikt voor stadstuinbouw

telers, chef-koks, scholen, gevangenissen, pretparken, ziekenhuizen, supermarkten, groothandels in groenten en fruit en van België tot aan Dubai. “Eigenlijk kun je het zo gek niet bedenken,” vertelt David. “Iedereen kan ermee aan de slag en het kan zowel binnen als buiten worden gebruikt.” Bovendien kan in de torens van alles worden geteeld. Als herborist is David eerst met kruiden en eetbare bloemen begonnen, maar ook aardbeien zijn heel geschikt om in torens te telen. Het is David ook gelukt om in een donkere kelder paddenstoelen en witloof te telen.

De huidige marktsituatie geeft Plant-T een extra steuntje in de rug. De prijs voor mooie culinaire producten als eetbare bloemen is door de inflatie omhooggeschoten. Deze producten zijn tevens zeer kwetsbaar en de kans op derving onderweg en na aankomst is groot. Voor restaurants is het daarom aantrekkelijk om hun citrusafrikaan, viooltjes en Oost-Indische kers zelf te telen. “Je hebt geen derving en een hoge opbrengst, want hoe meer bloemen je plukt, hoe meer nieuwe bloemen ontstaan. Dat geldt ook voor veel kruiden,” vertelt David. “Prijsgewijs haal je het er

met 3 jaar telen van eetbare bloemen en speciale slasoorten wel uit. Dus dat maakt Plant-T voor restaurants interessant.” Een plantentoren zorgt daarbij ook voor beleving. Horacezaken zetten hun munttorens bijvoorbeeld graag binnen, zodat ze hun gasten vers geknipte muntthee kunnen serveren. Bij pretparken doen de planttorens met sierplanten dienst als aankleding van het park.

Hoewel horeca in eerste instantie veel belangstelling toonde, ziet David interesse vanuit allerlei hoeken van de markt; een aantal Belgische aardbeientelers is deels over op Plant-T, er staan torens bij horecaleveranciers en groothandels, maar ook bij kleinhandelaren in groenten en fruit. De particuliere markt trekt eveneens aan.

“In het begin snapten weinig mensen het nut van vertical farming. Maar de aarde

warmt op, ook wordt het droger en de beschikbaarheid van water is schaars. Daarbij stijgt de prijs van landbouwgrond. Plantentorens zullen niet de grote oplossing zijn voor al deze problemen, maar kunnen wel degelijk hun steentje bijdragen,” besluit David. (ML) 

info@plant-t.be

• Uw adres voor al uw AGF producten

• Altijd bij u in de buurt

• Ook voor bloemen- en plantendozen

Amersgat 7, 3151 ZJ Hoek van Holland

T. +31 (0)174 52 64 50

F. +31 (0)174 52 64 51

E. hans.keijzer@dssmith.com

I. www.dssmith-packaging.nl

In ieder geval een export van ruim 1 miljoen ton

te noemen. De eerste percelen werden al vroeg geplant, maar daarna brak een natte en koude periode aan waarin geen werkzaamheden op het land konden worden uitgevoerd. De vraag is hoe de markt er straks zal uitzien? Hebben de reeds geplante uien en de winteruien een voorsprong en kan de boer dat verzilveren op een lege markt, of halen nog te planten uitjes hun achterstand nog in wanneer het voorjaar doorzet? Wat betreft het zaaiuienareaal worden geen schokkende wijzigingen verwacht. De meeste telers hebben geleerd dat de markt achterop zaaien heel riskant is, zeker bij uien. Het blijft een duur gewas met flinke risico’s, zeker nu de gevolgen van klimaatverandering en daarmee gepaard gaande druk van ziekten en plagen alsmaar groter worden.

Dat er toch weer meer uien zijn dan menigeen aanvankelijk dacht blijkt nu de kaap van één miljoen ton export in week 16 gerond lijkt te worden. De algemene verwachting was dat er zo’n 1.010 duizend ton terug zou moeten komen in de officiële cijfers. Later werd dat volume nog iets bijgesteld aan de hand van de definitieve oogstramingen, maar niet noemenswaardig.

Metnog 10 weken voor de boeg zal blijken of er de laatste weken daadwerkelijk een tekort ontstaat, of dat het eindvolume toch richting de 1.060 duizend ton zal kruipen. Hoewel de laatste exportweken matig zijn en een derde onder het niveau van vorig seizoen ligt, blijft de teller toch nog langzaam oplopen. Vooral Europa en het VK zijn momen-

teel nog aan de markt met Engeland als kartrekker met een kwart van de totale export. Ruwweg 80 procent van de export blijft binnen Europa en dat is voor de uienhandel bijzonder te noemen, zelfs in dit deel van het exportseizoen.

Half april zitten nog lang niet alle plantuien in de grond en dat is ook uitzonderlijk

Al met al blijft het onzeker en zal menig handelaar die uien op hoge prijzen heeft gekocht zich achter de oren krabben of hij daar goed aan gedaan heeft. Nu er al wekenlang amper verifieerbare transacties zijn is de markt ook ondoorzichtiger geworden voor menigeen. Het kompas ontbreekt zogezegd wel een beetje. Er zijn handelaren die erin geloven dat met wat geduld de markt nog terugkeert met een opleving in de laatste weken. Ze manen tot rust en spreken vertrouwen uit. Anderen geloven daar momenteel minder in en zeggen dat het een eind over is en de kansen achter liggen. Meestal speelt marktpositie van de desbetreffende handelaar mee en is de wens de vader van de gedachte, ook in uienland.

Westland 622, 2685

Oscar Woltman:

Oscar Woltman werd in Mexico geboren en verhuisde op zijn tiende naar Brazilië om later via Spanje en Engeland op zijn achttiende in Nederland aan te komen. Mexico bleef trekken en sinds 2007 woont hij weer in zijn geboorteland, waar hij tegenwoordig via zijn eigen adviesbureau bedrijven begeleidt in hun groei en ontwikkeling met betrekking tot de Mexicaanse landen tuinbouwsector. Hoewel Mexico sterk gericht is op de Amerikaanse markt, is er zeker ook potentie voor de Europese markt. “Mexicanen raken meer geïnteresseerd om exportlijnen op te zetten, al is de markt in de Verenigde Staten vele malen groter en aantrekkelijker,” vertelt Oscar.

Al ruim 16 jaar woont Oscar in Mexico.

De kans dat hij ooit weer naar Nederland teruggaat, is erg klein. In 2007 werd hij door Levarht naar Mexico gezonden als directeur bij FreshMex, een exportbedrijf met eigen teelt van paprika’s. In de nasleep van het onverwachte en plotselinge faillissement van Levarth vorig jaar, werd ook FreshMex lokaal verkocht. Ruim een jaar daarvoor besloot Oscar weg te gaan en elders een nieuw avontuur aan te gaan. Dat was geen succes en met de opgebouwde ervaring in de tuinbouw besloot Oscar een adviesbureau op te zetten. Hij begeleidt en adviseert bedrijven bij het optimaliseren van hun kassen en pakstations, maar ook buitenlandse bedrijven die voet aan de grond willen krijgen in Mexico.

Oscar heeft nog bijna dagelijks contact met Nederlandse bedrijven, want er is geen enkele kas in Mexico waar niet iets uit Nederland in zit. Nederland heeft daarin een sterk imago, maar in salestrajecten is culturele massage nodig, zoals Oscar dat noemt. Over het algemeen geldt dat zolang een product kwalitatief goed is en het prijstechnisch werkt, Mexicanen bereid zijn erin te investeren, maar ze kijken wel met een andere bril naar hun investeringen. Oscar: “Mexicanen willen een snelle terugverdientijd. Een investering, die kwalitatief misschien wel 15 jaar of langer meegaat, willen ze in 3 jaar terug kunnen verdienen. Ze zien het eerder als kostenpost dan als oplossing. Dat is een groot verschil met de Nederlandse mentaliteit, die meer gericht is op het ver-

dienmodel op de langere termijn.”

Efficiency is lastig om over te brengen via een Excel sheet, een Mexicaan wil het ervaren. “Zien is geloven. Mexicanen zijn een trots volk, ze accepteren niet makkelijk een advies. Ze doen het liever op hun eigen manier, ook al is dat niet de meest efficiënte.”

De land- en tuinbouwsector heeft altijd goed kunnen gedijen in Mexico door de gigantische markt in de Verenigde Staten. De sector wordt niet met overheidsfondsen of subsidies ondersteund. Oscar: “In principe eten de Amerikanen alles op en betalen ze goed, daar word je als sector natuurlijk een beetje lui van.” De Mexicaanse overheid voerde geen beleid op export zoals Peru en Colombia in de afgelopen jaren wel hebben gedaan. Die landen hebben heel bewust geïnvesteerd in havens, logistiek en regelgeving om de export te faciliteren en je ziet het succes daarvan.

Door oplopende politieke spanningen en stijgende kosten is de Mexicaanse landen tuinbouwsector in de afgelopen jaren meer onder druk komen te staan. Dat maakt dat Mexicanen meer bewust kijken naar andere markten. “Er is hier veel te halen en er zijn oneindig veel mogelijkheden. Mexico heeft hoogwaardige producten als avocado’s, blauwe bessen, frambozen en mango’s die interessant zijn voor

de Europese markt. Mexicanen zijn zeker geïnteresseerd om exportlijnen op te zetten. Iets wat ik al regelmatig aankaartte bij Levarht, dat is er helaas niet van gekomen.”

De Mexicaanse landbouw kampt, net als andere ontwikkelde landen, met de nodige uitdagingen op het gebied van watermanagement, arbeidskrapte en logistiek. Hier moeten dan ook de Nederlandse leveranciers zich op richten om goed in Mexico aan te sluiten bij de constante groei van de land- en tuinbouw. Vanuit alle media-aandacht daarvoor, lijken de uitdagingen in het bestrijden van drugsgeweld en corruptie nog groter. De veiligheidssituatie is anders dan in Nederland, maar je leert daar mee omgaan. Je past je manier van reizen aan en moet weten met wie je in zee gaat, is Oscars ervaring.

Het grootste deel van Mexico is echter veilig en het is een geweldig mooi land. “Het is een prachtig vakantieland, van de Caribische stranden waar van alles te doen is tot oerwouden en inheemse culturen,” besluit Oscar. (ML) 

woltmanoscar@gmail.com

“Mexicanen raken meer geïnteresseerd om exportlijnen op te zetten”

Wie werkt waar sinds april 2023?

Maandelijks melden we AGF-switchers die de overstap hebben gemaakt naar een ander AGF-bedrijf. Heb je een switch van jezelf of namens je bedrijf te melden?

Geef ze door aan marjet@agfprimeur.nl

Gedetineerden gebruiken fruit om alcoholische drank te maken

HMP Prison Drake Hall is een gesloten vrouwengevangenis, gelegen in Staffordshire, Engeland. Gedetineerden hebben er illegale alcoholische drank gebrouwen van groenten en fruit, die oorspronkelijk werden uitgedeeld om hun voedingspatroon te verbeteren. In Drake Hall zijn drie voorraden van de drank gevonden, waarvan de hoeveelheden meestal groot zijn en een hoog alcoholgehalte hebben. Het wordt geproduceerd door het fermenteren van groenten en fruit met natuurlijke gist. De hoeveelheden in Drake Hall zijn vaak groot, "... omdat de vrouwen fruit krijgen als onderdeel van hun gezonde

eetpatroon, en het moeilijk is de restjes en het afval van groenten en fruit te controleren."

Geswitcht Van Naar

Geertje Claassen - van Zuilichem

Udea Zaadhandel Neutkens

Bas van Leeuwen Primeale United Zijtwende International

Bart Charetier Greenyard Fresh Belgium Orca

John de Laat Dutoit N&K

Jaap Jonker De Groot en Slot De Groene Vlieg

Cees van Vugt BD-Totaal Heemskerk fresh & easy

Derk van Stokkum Jan van der Lans LCL Logistics

Willem Schut J.A. Meeder Exotic Roots

Saco de Koning Vomar Fruitmasters

Katja Kamp Looye Kwekers Koppert Cress

Erik Vrijhof Groda AGF Van der Lans International

Jogchem van Daalen Nature's Pride E.F.P International

Bert Schramper Olympic Fruit Special Fruit

Karola van Otzel Ranfru Werkfruit (leveranchier fruit op het werk)

Bart Leemans Owner Bal073 Foodservices Service2Fruit

Yvonne Roelofsen Travel Impressions Hessing Supervers

Oranje door afvallen

Het is niet aan te raden, maar zou je ooit de behoefte hebben aan een oranje tint, dan kun je een dieet van zoete aardappel proberen. Een vrouw uit Cincinnati, Ohio, was vastbesloten om af te gaan vallen, maar omdat ze nogal een zoetekauw was, probeerde ze een strikt dieet met alleen zoete aardappelen uit. Ze stopte volledig met bewerkte voedingsmiddelen en at gedurende zes maanden zoete aardappelen voor of bij elke maaltijd in een poging om af te vallen. “Ik heb ze altijd lekker gevonden, ze zijn erg vullend en zoet,” vertelt ze. Na vier maanden begon het mensen in haar omgeving op te vallen dat haar huid oranje kleurde, zelfs haar handpalmen. De vrouw heeft inmiddels het dieet aangepast door andere kleuren groenten toe te voegen. Ook is ze inmiddels zo afgevallen dat het volgen van een di-eten niet meer nodig is.

De telefoon en het bureau zijn ingewisseld voor een digitaal schoolbord en leergierige guppy’s. Hoewel het even bijkomen is na een hectische schooldag, bevalt de dynamiek van de basisschool Daan van der Pols prima. Sinds het begin van het schooljaar zit Daan zelf weer in de schoolbanken en staat ook hij voor een groep 6 op een basisschool in Hellevoetsluis. “30 kinderen die allemaal aanstaan, dat was in het begin echt even wennen,” vertelt hij. “Maar het geeft veel voldoening. Dat een kind uiteindelijk die som snapt, dat is waar je het voor doet.”

Voordat hij besloot om als zij-instromer het onderwijsveld te betreden, werkte Daan bijna 7 jaar bij Total Produce, eerst als International Trainee en daarna als accountmanager. Na zijn studie wilde hij geen saaie kantoorbaan en dat was de AGF zeker niet. Maar ondanks alle dynamiek en afwisseling die de AGF-sector bood, werd de motivatie bij het zoveelste meloenenseizoen minder. Met al het thuiswerken in coronatijd begon het aan Daan te knagen of hij in deze sector verder wilde. “Ja, elke dag is anders. Maar ik had het gevoel dat ik ‘het spelletje’ wel kende, en twijfelde of ik dit nog jaren wilde gaan doen,” vertelt Daan.

Hij besloot zich te oriënteren op het leraarschap. Dat was van jongs af aan af iets wat hem trok. “Ik heb zelf een superleuke schooltijd gehad en het leek me toen al leuk om ooit meester te worden.” Toch maakte hij tijdens zijn schooltijd

een andere keus. “Mijn vader had een eigen bedrijf en van daaruit leek het me wel interessant om economie te gaan studeren. In het achterhoofd bedacht ik me toen al dat ik dan ook ooit leraar economie kon worden. Maar toen ik eenmaal van school kwam, voelde ik weinig om bij het familiebedrijf te gaan werken en vond ik mezelf nog te jong om voor de klas te staan. Via via rolde ik toen de AGF in en dat beviel me uitstekend.”

Dat Daan nu voor het basisonderwijs heeft gekozen, was dus niet voor de hand liggend. “Ik wilde me zo breed mogelijk in het onderwijs oriënteren en heb op verschillende schoolniveaus meegelopen om een keus te maken. Nadat ik eenmaal een dagje had meegelopen op een basisschool, was ik verkocht. De kinderen waren zo blij een keer een meester voor de klas te hebben gehad. Ze hingen gewoon aan me vast en wilden heel graag dat ik nog

eens terugkwam. Toen wist ik zeker dat ik daar al mijn verworven zekerheden en die leaseauto wel voor op wilde geven. Gelukkig stond ook mijn vrouw er 100 procent achter.”

Als zij-instromer met WO-opleiding kun je een verkorte lerarenopleiding doen in 2 jaar. Je kan meteen aan het werk en staat drie dagen in de week voor de klas en daarnaast ga je zelf nog één dag naar school. Naast dat je daar allerlei onderwijsvaardigheden krijgt aangeleerd, moet je ook aan de slag met de basisstof zoals zinnen ontleden en staartdelingen uitrekenen. “Het is leuk dat je de geleerde onderwijsvaardigheden meteen kunt toepassen in de klas. Het geeft veel voldoening als een klas goed aan het werk is of een leerling je bedankt, omdat die dan eindelijk die lastige som snapt. Ook vind ik het leuk om spontaan nog wat met mijn talen te doen. Als we een half uurtje over hebben, geef ik soms een lesje Frans en dat vinden die kinderen ook fantastisch om te doen.”

Het enige puntje dat Daan toch wel een gemis vindt, is de mannenpraat. Op de school waar hij werkt is hij de enige mannelijke leraar, te midden van 20 juffen. “Wat dat betreft mis ik de AGF wel een beetje. Dat is echt een mannenwereld. Hier lijkt het af en toe net een kippenhok. Vrouwen zijn ook fijne collega’s, hoor, begrijp me niet verkeerd, haha, maar ik mis af en toe het kort en bondig oplossen van een probleem, of het slap ouwehoeren over voetbal en andere dingen.”

Er is een groot tekort aan leraren, en helemaal aan mannelijke. Hopelijk zijn er meer mannen bereid die een overstap naar het onderwijs willen maken. Je kunt hier echt van grote toegevoegde waarde zijn!”, besluit Daan. (ML) 

daan.vanderpols@edumarevpr.nl

Daan van der Pols geswitcht van Total Produce naar het onderwijs:

“Je kunt in het onderwijs echt van grote toegevoegde waarde zijn!”

Eind vorig jaar werd De Groentetuin in Gorinchem flink verbouwd. Belangrijke overstap die is gemaakt, is die van uitscheppen naar zelfbediening van de rauwkosten en salades. Hoewel dat meer werk is in de keuken, levert het als het puntje bij het paaltje komt meer op. “We hebben geen klanten van 100 gram meer,” vertelt Barry Ruitenberg.

De stap naar zelfbediening was spannend, maar inmiddels zijn er vele voorgangers waarbij het goed heeft uitgepakt. Barry had er daarom vertrouwen in dat zijn klanten het nieuwe concept zouden omarmen. De ambachtelijke producten zijn de spil waar de winkel tegenwoordig om draait. Er zijn twee koks in dienst die voor uitstekende kwaliteit zorgen. “Klanten komen ervoor terug en we zien ook groei in catering, buffetten en overwerkmaaltijden,” vertelt Barry. Voorheen leverde De Groentetuin ook aan supermarkten in de regio, maar daarmee zijn ze gestopt. Ook dat is een vooruitgang, want veel klanten die de maaltijden in de supermarkt kochten, komen naar de winkel.

Ook zijn de maaltijden te bestellen op de speciale website Voorugekookt.nl. De Groentetuin bezorgt deze in de regio aan huis. Daarmee spelen ze in op ouderen die langer thuis blijven wonen. “We doen dat twee keer per week, zodat klanten in principe niet meer zelf hoeven te koken en elke dag een lekkere maaltijd hebben,” vertelt Barry. Hoewel het nog vooral ouderen zijn die maaltijden kopen, ziet Barry dat het publiek ervoor aan het verjongen is. Vooral aan het einde van de dag is het druk in de winkel. De Groentetuin is daarom ook langer opengegaan, tot half zeven. Barry: “Mensen werken liever een half uur langer door en kopen hier hun maaltijd. Naast het gemak vinden ze het

ook fijn dat ze geen zooi in de keuken hebben en niets weg hoeven te gooien.”

Het assortiment aan 40 tot 50 soorten maaltijden biedt keus aan gerechten uit de hele wereldkeuken. De oer-Hollandse stamppot is echter het meest populair. De Groentetuin heeft keus uit 20 soorten stamppot, ook na de winter, want dan wordt de boerenkoolstamppot gewoon vervangen door raapsteelstamppot. Al 12 jaar lang is stamppot op maandag in de reclame en dat is al jaar en dag de beste verkoopdag van de week. Hopend op hetzelfde succes, is het tegenwoordig vrijdag pastadag.

Het succes van de maaltijden is de restaurantkwaliteit. Alle ingrediënten zijn van hoge kwaliteit en de maaltijden bevatten veel vers gesneden groenten. Het snijden doet De Groentetuin helemaal zelf. Jaren geleden al werd geïnvesteerd in een eigen bandsnijder. Al die arbeid en investeringen zijn het waard. Barry: “Maaltijden die we maken zijn supergoed, maar we zorgen ervoor dat ze makkelijk en snel te

Barry Ruitenberg, De Groentetuin:

“Ik verkoop liever een bloemkoolschotel dan een bloemkool”

maken zijn. Ik verkoop tegenwoordig dus liever een bloemkoolschotel dan een losse bloemkool.”

Barry is de derde generatie die de AGF-detailhandel voortzet. In 1984 zijn opa Flip en oma Jenny samen gestart, vader Henk heeft het later van ze overgenomen. Barry kwam er een paar jaar geleden bij en runt De Groentetuin samen met zijn vader. Die is met zijn 60 jaar nog volop actief. “Hij zit al veertig jaar in het vak en kan niet stilzitten,” lacht Barry die het overigens zelf prima vindt om lange dagen te werken. “Het werk is ook mijn hobby.”

Naast maaltijden is fruit een belangrijke klantentrekker. Met fruit kun je je als speciaalzaak goed onderscheiden van de supermarkt. De Groentetuin heeft diverse leveranciers. Er wordt rechtstreeks product gehaald bij telers en aangekocht op Veiling Zaltbommel. Voor niet-Hollands product en speciale producten als kasbonen is groothandel Postuma AGF de leverancier.

In en rondom de winkel zorgt De Groentetuin voor volop beleving. Er staan proefpotjes met het lekkerste fruit om klanten naar binnen te trekken. In de winter staan ze met een ketel erwtensoep buiten en dit seizoen hebben ze een aspergeschilmachine gekocht. En in de nieuwe winkel is er meteen zicht op de keuken en via social media worden klanten op de hoogte gehouden van alles wat De Groentetuin doet en maakt. De Groentetuin probeert een breed publiek binnen te trekken. De meeste klanten hoeven niet erg op hun portemonnee te letten, maar een leuke aanbieding vindt iedereen leuk. “Daarmee trek je ook de koopjesjagers en als die ook een bakje salade meenemen, is dat mooi meegenomen,” besluit Barry. (ML) 

info@de-groentetuin.nl

De Groentetuin werd eind 2022 helemaal verbouwd tot moderne AGF speciaalzaak met veel ruimte voor maaltijden

met pit!

Maak jouw verse start

De wereld van groente en fruit is volop in ontwikkeling en zal blijven groeien. Het is een gezonde branche die vraagt om enthousiaste ondernemers.

Gezond ondernemen doe je met Postuma AGF

Verse, smaakvolle en gezonde voeding voor iedereen, dat is waar we samen voor gaan. De groente- en fruitspeciaalzaken zijn een belangrijke schakel richting de consument. Wij zijn daarom altijd op zoek naar nieuwe ondernemers die opvolging kunnen geven aan bestaande groente- en fruitspeciaalzaken.

Samen met Postuma sta je sterk en wij helpen je graag ondernemen.

Ben jij de nieuwe AGF-specialist die we zoeken? Pluk dan nu je kans!

Ga naar postuma.nl/ondernemen en vul het contactformulier in voor een vrijblijvend oriënterend gesprek.

Hoe leren jongeren spruiten waarderen?

Onderzoekers denken dat ze eindelijk een manier hebben gevonden om jongeren van spruiten te laten houden. Volgens agro-wetenschappers van R&K Drysdale, een van de grootste Britse koolsoortentelers in Cockburnspath, Schotland, helpt de investering in een ultramoderne sorteermachine hen bij het selecteren van de perfecte spruit. In samenwerking met Tesco levert deze machine ongeveer 70% van de spruitenbehoefte. De machine, die de bijnaam sproutatron heeft gekregen, stelt Drysdale in staat om de spruiten nauwkeurig te sorteren. Door de spruiten op sor-

tering af te stemmen, zullen klanten merken dat de spruiten in elke zak een consistentere diameter hebben, wat het kookproces gelijkmatiger maakt. Maar even belangrijk is de introductie van nieuwe mildere en zoetere spruitenras, met name Cobelius, die smakelijker is dan de traditionele variant. De sproutatron en de nieuwe, mildere soorten hebben duidelijk een positief effect, want uit een recent onderzoek van Tesco blijkt dat het aantal 18- tot 24-jarigen dat zegt van spruiten te houden, is gestegen van 26% in 2021 tot 44% in 2022. 

Aardappelen: gezond, goedkoop en klimaatvriendelijk

Inde VS worden de meeste aardappelen gegeten in de vorm van friet of chips. Ze vallen in de categorie ultrabewerkt, die steeds vaker in verband wordt gebracht met een reeks gezondheidsproblemen. Op andere plaatsen in de wereld is dat echter anders, vooral in landen met lage inkomens. Aardappelen worden meestal eenvoudig bereid en gegeten als onderdeel van een gerecht met andere groenten. Aardappelen kunnen deel uitmaken van een evenwichtige, voedzame voeding en zijn dat ook. Ook zijn aardappelen zeer klimaatvriendelijk. Dit is grotendeels te danken aan de extreem hoge opbrengst. In 2022 oogstten Amerikaanse telers 20 ton aardappelen per 0,4 ha, oftewel meer dan 15

miljoen calorieën. Dit maakt aardappelen relatief goedkoop om te telen. Lage teeltkosten vertalen zich in lagere afzetprijzen, wat belangrijk is in landen met lage inkomens waar voedselzekerheid een prangend probleem is. Om al deze redenen heeft de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN (FAO) gepleit voor een verdubbeling van de wereldwijde aardappelproductie tegen 2030. 

EIGEN.

Bij telerscoöperatie Oxin Growers staat individueel ondernemerschap centraal

Onze ruim 220 telers staan op 1 voor Oxin Growers. We waarderen hun vakmanschap én de vrucht van hun inspanningen. Samen leveren onze leden een compleet aanbod van glas- en vollegrondgroenten, hard- en zachtfruit. Allemaal van topkwaliteit.

Compleet pakket

We ondersteunen onze telers op een manier die past bij hún ondernemerschap. We zorgen er onder andere voor dat administratie, facturatie, betalingszekerheid, kwaliteitsstandaarden en certificeringen uitstekend zijn geregeld.

Volledig winkelklaar

Alle leden verpakken hun groenten en fruit precies zoals de afnemer dat wenst. In een eigen verpakking van de retailer of vers-producent; in de juiste winkelsortering of aantallen. Volledig winkelklaar! Zo wordt de tijd tussen oogst en winkelverkoop aanzienlijk verkort en is optimale versheid gegarandeerd.

End-to-End Cargo Tracking

Real-Time Cold Chain and Logistics Visibility

Cat-M1 for 4G/5G networks

Multimodal support – including air

Non-lithium battery options

Tracking temperature, location, humidity, light

Orders fulfilled within 48 hours globally

sensitech.com

Lokaal, lokaal, lokaal!

Watmij betreft kunnen er niet genoeg lokale producten in de supermarkt liggen. Niet alleen vergroot dit de beleving in de supermarkten, het draagt ook nog eens bij aan verduurzaming van consumptie en verbreding van het assortiment met hoogwaardige producten van eigen grond. Leuk is ook dat de regio gepromoot wordt in de supermarkt. Laatst bezocht ik Barcelona en daar kwam ik in de plaatselijke Carrefour een indrukwekkend Catalaans assortiment tegen en stak men de trots op de lokale producten uit deze Spaanse regio niet onder stoelen of banken. Op alle versafdelingen straalde het lokale assortiment je tegemoet. Van groenten en fruit tot vlees en vis: lokaal, lokaal, lokaal.

Terug naar Nederland. Het aantal boerderijwinkels is tussen 2020 en 2021 met 60% gestegen tot 22.000 stuks, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek. Tegelijkertijd steeg het aantal Nederlandse huishoudens dat weleens een boerderij-, land- of streekwinkel bezoekt met 6%, tot ruim 17%. En de boerderijwinkels profiteerden volop van die groei in bezoekers. Uit cijfers van marktbureau GfK blijkt dat de omzet sinds het begin van de coronacrisis meer dan verdubbeld is. Kortom: de consument wil lokaal. En dat wat de consument wil, daar speelt de supermarkt graag op in.

Supermarktketen Plus stapte een aantal jaren geleden als een van de eerste grote ketens in de markt van streekproducten. Niet veel later maakten ook andere supermarkten de stap. Zo verkoopt Spar ze onder de noemer ‘Echt Dichtbij’ en EkoPlaza/Marqt heeft zelfs als hoofddoel om veel streekproducten aan te bieden. Ook Albert Heijn en Jumbo voegden de afgelopen jaren steeds meer ‘lokaal’ toe aan het assortiment, al lopen ze nog wel ver achter op de kleinere ketens. Daarbij zijn de franchisers ook een stuk actiever hierin. Diverse supermarktondernemers

zijn bijvoorbeeld zelfstandig een samenwerking gestart met telers uit de regio. Goede voorbeelden van ondernemers die lokaal een prominente plek in de supermarkt geven zijn Monique Ravenstijn van Jumbo in Zwaagdijk en Heerhugowaard en de gebroeders Leussink met hun Jumbo’s in de Achterhoek.

De wens vanuit de overheid is dat supermarkten meer regionale producten in het schap aanbieden, net zoals in Frankrijk en Italië. Of dit ook daadwerkelijk realistisch is, valt te betwijfelen. Het is voor grote supermarkten helemaal niet zo logisch om lokale producten aan te bieden, die producten zijn duurder en die prijs moet doorberekend worden aan de consument. En die wil dat niet betalen. Daar zit nu de belangrijkste ‘trigger’. In Nederland is het aandeel van ons inkomen dat we aan eten en drinken besteden de afgelopen decennia enorm afgenomen, ook in vergelijking met omringende landen. Nederlandse consumenten willen niet veel betalen in de supermarkt, maar ze eisen wel kwaliteit en het liefst in een breed en diep assortiment. Dit vormt een belangrijke aanjager van de voortdurende concurrentieslag in het supermarktsegment.

Regelmatig bekijk ik supermarkten in het buitenland en elke keer realiseer ik me dat Nederlandse supermarkten op sommige fronten heel goed zijn, maar juist op belangrijke punten in assortiment en presentatie achterblijven. Op lokaal assortiment valt nog een wereld te winnen. Supermarkten kunnen in Nederland zoveel beter en leuker. Een belangrijke sleutel om dat te bereiken ligt bij de consument en de bereidheid om de juiste prijs te betalen voor hoogwaardige producten van eigen grond.

Supermarktgeograaf

Jeroen van der Weerd

www.bureauvanderWeerd

DIEPVRIESOPSLAG: 180.000 m3 - VERSE EN DROGE opslag: 0°C + 20°C: 33.000 m2

DOUANE | KWALITEITSCONTROLE | CONTAINERVERVOER | KOELTRANSPORT | ETIKETTERING | CO-PACKING

Group Conhexa is al 50 jaar expert in de markt van voedingsmiddelen en Reefer logistics en biedt zowel 3PL als 4PL diensten aan. Onze klanten/partners uit de importexport, industriële klanten en professionals uit de retail verwachten operationele perfectie en een kant-en-klare oplossing. Dankzij onze ligging in het hart van de haven van Duinkerke, zijn wij uw bevoorrechte partner voor al uw transport tussen het noorden en het zuiden van Europa en de Britse eilanden.

Als puber voel je je natuurlijkerwijs aangetrokken tot onverstandige, spectaculaire en grootse zaken, maar ook als je inmiddels een gesettelde ruim 30-er bent, blijft dat leuk. Het mede-organiseren van Trekkertrek is dan ook iets dat Bastiaan Krijger van KV Techniek graag doet.

Trekkertrek

of tractorpulling is naar Nederland over komen waaien vanuit Amerika, waar telers en boeren wel eens wilden weten wie nu eigenlijk de sterkste tractor had. Ze sleepten grote keien achter hun trekker aan om dat te meten. Die keien maakten plaats voor een aanhanger ofwel sleepwagen. In de loop van de jaren '70 groeide tractor pulling uit tot een sport in Amerika. In 1977 gaven Amerikanen een demonstratie van de sport in Flevoland en kreeg de sport ook Europa in haar greep.

Zo ook de vriendengroep van Bastiaan uit het Zeeuwse ’s-Heer Abtskerke, destijds, in 2001, verenigd in jongerenvereniging de Poeltrappers. “Bij ons in de omgeving was toen een Trekkertrek voor standaardtractoren nog niet heel bekend. In Walcheren was het al iets bekender, daar was de wedstrijd van Aagtekerke, die ieder jaar veel deelnemers en publiek trok, en tot op heden altijd nog een groot succes is. Dus wij dachten dat we dat in Zuid-Beveland ook wel zouden kunnen. We bestelden een sleepwagen en alles wat bij zo’n evenement komt kijken. Het was meteen een groot succes. We hadden 35 kratten bier ingekocht, maar moesten die dag nog alle supermarkten leeghalen. In totaal gingen er 100 kratten doorheen,” zo herinnert Bastiaan zich nog goed.

Het succes bleef jaar op jaar. De kratten bier zijn inmiddels omgewisseld naar biertanks en de afgelopen 20ste jubileumeditie in 2022, na twee jaar afwezigheid door corona, trok maar liefst 5000 bezoekers. Trekkertrek ’s-Heer Abtskerke is een jaarlijks terugkerend groots spektakelevenement met deelnemers die in verschillende klassen tegen elkaar strijden. Er zijn wedstrijden met gewone tractoren die in de rest van het jaar dienst doen waarvoor het ze bedoeld zijn, maar er zijn ook deelnemers die hun tractor flink onder handen hebben genomen en

wel 10 keer het vermogen van de originele tractor kunnen hebben.

Ingrediënten van Trekkertrek zijn duidelijk: groot, onverstandig en spectaculair, maar dat is niet het enige dat Trekkertrek in s’-Heer Abtskerke zo populair maakt. “Het is altijd supergezellig,” vertelt Bastiaan. “We willen het altijd laagdrempelig en betaalbaar houden, dat is de basis van het succes. We hanteren een zo laag mogelijke ticketprijs van rond de 5 – 7,50 euro en we hebben heel lang vast kunnen houden aan 1 euro voor de prijs van een biertje. Vanuit de regio komen er veel mensen op af en dat geeft het evenement zijn charme.” Voor de onverstandige spectaculaire kant verzint de organisatie jaarlijks iets nieuws of groots: een helikopter die tussen het publiek landt, verschillende soorten vrachtwagens, bulldozers en afgelopen jubileumjaar kwam de bekende youtuber Master Milo met een Poolse legertank aan. Dat alles natuurlijk omringt met de nodige veiligheidsmaatregelen. “Dat is iets waar na het ongeluk in Haaksbergen nog weer meer aandacht voor is gekomen,” vertelt Bastiaan.

In een Trekkertrek-wedstrijd is het de bedoeling om de sleepwagen met een ballast op een baan van 100 meter over een zo groot mogelijke afstand te verplaatsen. Er zijn verschillende klassen tractoren die een sleeppoging doen, waarvan het gewicht kan oplopen tot 13,5 ton. Vóór aan de sleepwagen zitten geen wielen maar een zogenaamde sleepvoet, een dikke stalen plaat die over de grond schuift. De meeste sleepwagens maken gebruik van een ballastbak die tijdens de

trekpoging in de richting van de tractor verplaatst. De afstelling van de sleepwagen en het aantal ballastblokken wordt aangepast aan het gewicht van de tractor. Doordat de ballastbak steeds dichter richting de sleepvoet schuift, wordt er steeds meer weerstand geboden aan de tractor en komt de trekpoging op een gegeven moment tot een einde.

Om zo ver als mogelijk te komen is niet alleen het vermogen van de tractor doorslaggevend. De bestuurder en zijn keuze van de bandenspanning, versnelling, profiel van de banden, gewichtsverdeling, kennis van de ondergrond zijn allemaal van cruciaal belang, zo legt Bastiaan uit. Hij kan het weten, want hij is degene die de wedstrijd aan elkaar praat en regelmatig zelf meedoet. “Je moet goed weten waar je mee bezig bent. Winst is nergens te koop, ook niet bij Trekkertrek,” besluit hij. (ML) 

bastiaan@kv-techniek.nl

Bastiaan Krijger is al 20 jaar betrokken bij organisatie Trekkertrek:

“Winst is nergens te koop”

Vrachtwagen van KV Techniek waar Bastiaan zelf mee rijdt op Trekkertrek

Wille Donker advocaten: thuis in de AGF

De advocaten van Wille Donker advocaten hebben specifieke kennis van de AGF-sector. Ze begrijpen de markt. Dus: advies op maat, zowel nationaal als internationaal. Snel schakelen en doen wat nodig is om u te ontzorgen. Op alle terreinen: van handelszaken, het leggen van beslag op handelswaar tot kwesties over ontslag of een non-concurrentiebeding.

Vanuit het midden van het Groene Hart, altijd voor u bereikbaar

Wat doe je als het maar niet lukt om een openstaande schuld te innen bij een Zuid-Amerikaanse leverancier? Beslag op handel die de leverancier deze kant heeft opgestuurd, kan soms uitkomst bieden, zegt advocaat Henk-Jan Ligtenberg. Hij maakt deel uit van het AGFTeam van Wille Donker advocaten. Dat kan eenvoudiger zijn dan het starten van procedures in Zuid-Amerika, wat duur is en lang kan duren, zodat de afweging moet worden gemaakt of dat wel passend is, geeft Henk-Jan aan. “Dit soort dossiers belanden regelmatig op mijn bureau. Wat zijn de opties? Maar ook, wat kun je doen om geschillen te voorkomen?”

Soms komt de klant erachter dat een buitenlandse debiteur fruit aan een andere Nederlandse partij levert. “Bij

internationale incasso’s is van belang dat je op enig moment zicht krijgt op verhaalsmogelijkheden, dichtbij, namelijk

eigendommen van je schuldenaar die zich in de buurt bevinden. Dan kun je daar verder onderzoek naar doen.”

ONDERZOEK

Dat onderzoek is van belang. Want, als je dan handel in de buurt identificeert, maakt het uit wat voor afspraken voor die handel zijn gemaakt, merkt HenkJan op. Hij legt uit dat als de handel verkocht is (vastkoop), deze het eigendom is geworden van de Nederlandse ontvanger. “Daarmee heb je geen geschil, dus dan helpt beslag niet. Maar vaak worden producten verkocht op commissiebasis, waarbij de goederen eigendom blijven van de leverancier en voor deze worden verkocht door een derde partij. Dat biedt

Henk-Jan Ligtenberg, Wille Donker advocaten, over internationale incasso:

“Beslaglegging soms oplossing voor openstaande internationale schuld”

mogelijkheden,” geeft hij aan. “Dat maakt het voor ons interessant om een openstaande vordering te kunnen verhalen of betaling daarvan af te dwingen.”

Voorzichtigheid is bij een dergelijk onderzoek wel geboden. “Je wilt geen slapende honden wakker maken.” Henk-Jan heeft de ervaring dat de eigen kennis en informatie van de klant in combinatie met discreet rondvragen in het netwerk, vaak voldoende inzicht geeft. Als dan duidelijk is dat het om commissiehandel gaat, is de volgende stap het vragen van verlof voor conservatoir beslag bij de rechter. Om te voorkomen dat achter het net wordt gevist, is dit een eenzijdige procedure. De andere partij wordt in principe niet gehoord. Deze procedure is in handen van de voorzieningenrechter, die spoedzaken behandelt. Die rechter is bijvoorbeeld in Rotterdam vanwege de vele handel 24/7 bereikbaar.

GOEDEREN EN OPENSTAAND SALDO

In een recent voorbeeld van een klant van Wille Donker met een openstaande schuld, werd toestemming gevraagd om zowel op de goederen zelf als op het openstaande saldo van de andere Nederlandse partij aan de leverancier, beslag te laten leggen. “Het saldo van de commissiehandel, dat vaak aan het einde van het seizoen uitbetaald moet worden aan de leverancier, is al eigendom van die leverancier; die heeft daar recht op,” verklaart Henk-Jan de keuze om ook toestemming voor beslag op het openstaand saldo te vragen.

Bij het verlenen van toestemming voor beslag is de rechter soms terughoudend. Die wil voorkomen dat de partij waaronder beslag wordt gelegd, zelf schade lijdt, vertelt Henk-Jan. “De rechter had bijvoorbeeld aanvullende vragen en wilde eigenlijk de tweede Nederlandse partij horen. Dat is niet handig, dan is de handel mogelijk weg. Daarop hebben wij het verzoek beperkt tot beslaglegging op het openstaand saldo, want dat schaadt die partij niet. Dit zorgt voor voldoende reuring en een signaal richting de leverancier dat de schuld afgelost moet worden. Daarin ging de rechter mee en de toestemming werd alsnog verleend.”

PIJLEN OP DE LEVERANCIER

Vervolgens kon de deurwaarder op pad om het beslag te leggen en was de tweede Nederlandse partij verplicht om binnen vier weken opgave te doen van openstaande posten. “Doe je dat niet, dan word je als bedrijf zelf aansprakelijk voor die schuld.” Henk-Jan geeft aan dat daarna vaak overleg ontstaat met de partij waar de goederen zich bevinden, zodat ook zij zo min mogelijk hinder ondervinden. “We proberen dat op een zo harmonieus mogelijke wijze te doen, omdat je uiteindelijk alleen je pijlen op de leverancier richt.”

“De wet bepaalt verder dat je na het leggen van beslag binnen korte tijd (meestal twee weken) een bodemprocedure moet starten. De rechter bepaalt dan definitief wie aanspraak kan maken op de zaken waar beslag op is gelegd. Met een definitief vonnis kan het conservatoir beslag worden omgezet in een executoriaal beslag, zodat je kunt gaan innen.”

Ook zonder beslagmogelijkheden sta je niet met lege handen, geeft Henk-Jan aan. “Als de Nederlandse rechter bevoegd is, kan het soms nuttig zijn een definitieve veroordeling tot betaling te krijgen. Ook dan is een bodemprocedure nodig. De verjaringstermijn van een vonnis is twintig jaar, dus je kunt ‘rustig’ afwachten of je zicht krijgt op verhaalsmogelijkheden van je buitenlandse schuldenaar. Dat soort procedures zijn vaak minder kostbaar, omdat de kans reëel is dat de tegenpartij niet op komt dagen. Wel moet je rekening houden met langere doorlooptijden vanwege voorschriften over het toesturen van processtukken aan een buitenlandse partij. Maar gelet op de opbrengst is dat het wachten meestal waard.”

KWALITEIT: BASISAFSPRAKEN

De problemen met de incasso van de schuld van de Zuid-Amerikaanse leverancier in het voorbeeld uit de praktijk van Henk-Jan, kwamen voort uit slechte kwaliteit. “Het kan zijn dat je fruit krijgt uitgeleverd dat zo slecht van kwaliteit is, dat je daar de beoogde of zelfs toegezegde opbrengst niet mee kunt realiseren. Dat kan er in resulteren dat er sprake is van een negatieve opbrengst; de kosten om het verkocht te krijgen of in het uiterste geval te vernietigen, zijn hoger dan de opbrengsten.”

Hoewel Henk-Jan snapt dat de handel snel en dynamisch is, zodat de tijd voor uitgebreide contracten ontbreekt, adviseert hij toch

compacte basisafspraken te maken. “Ook al ligt het vast in een kort, duidelijk appje. Uiteindelijk heb je nooit controle over de kwaliteit van de producten die komen, maar je kunt wel afspraken maken over die kwaliteit.” Daarbij raadt hij aan een controleerbare, concrete kwaliteitsscore, zoals minimaal zes van tien punten, met elkaar af te spreken. “Dan is het bij een score van lager dan zes heel duidelijk: er is niet voldaan aan de verplichtingen.” Hij ziet in de praktijk ook dat partijen met een eigen kwaliteitsprotocol, waarin de te behalen kwaliteitsscore, de controle daarvan en de gevolgen als de score niet worden gehaald, zijn vastgelegd. “Dat is erg behulpzaam. Als je de tijd en positie hebt om dat af te spreken, bijvoorbeeld bij handel op basis van programma’s, voorkomt dat veel discussie,” besluit Henk-Jan.

Kwaliteitsafspraken kunnen ook gaan over hoe te handelen als de kwaliteit inderdaad lager dan afgesproken scoort. “Blijven de afspraken dan gelijk of wijzigt dat dan ook de financiële afspraken?” Hij ziet dat vaak wordt gekozen voor een minimumgarantieprijs. Dat geeft zekerheid en flexibiliteit ineen. “Wordt de opbrengst minder, dan heeft de importeur een probleem vanwege de gegarandeerde minimumprijs. Als dat ligt aan de kwaliteit, helpt het enorm dat afgesproken is dat in dat geval de minimumprijs komt te vervallen. Daarmee bescherm je als importeur je positie verstandig en preventief.”

OP VAKANTIE MET JE ADVOCAAT?

Tot slot draagt Henk-Jan aan dat het verstandig is om afspraken te maken over het toepasselijk recht - bij voorkeur Nederlands - en de bevoegde rechter. “Dan heb je zelf de controle bij een conflict. En, dat voorkomt dus ook dat je in een ander land zou moeten procederen. Al is dat voor mij als advocaat natuurlijk juist wel leuk,” merkt hij op. “Denk ook eens aan alternatieve geschillenbeslechting, zoals arbitrage of bindend advies, bij voorkeur met Engels als voertaal. Dat kan zorgen van een internationale relatie wegnemen.” (MW) 

ligtenberg@willedonker.nl.

Snijdt paprika in blokjes, partjes en ringen. Capaciteit tot 3.300 stuks/uur.

PepperCorer PC PC-55

Hoewel het negen van de tien keer goed zal gaan, is het een goed idee om bij het in bewaring geven van groenten en fruit in koelhuizen zaken vast te leggen. Dat zeggen advocaten Vincent Hofman en Arjan Teeuw van Den Hollander Advocaten. Dat voorkomt discussie achteraf, als het onverhoopt toch een keer mis gaat.

Vooral het vaststellen van de kwaliteit van de producten op het moment dat zij de koelcel ingaan, kan achteraf narigheid voorkomen, geeft Arjan aan. Hij merkt op dat dit kan door een analyse te laten uitvoeren, maar ziet ook dat dit in de praktijk niet altijd gebeurt. “In ieder geval is het goed als bewaargever en bewaarnemer samen de oogstomstandigheden doornemen en de kwaliteit van de producten visueel vaststellen en vastleggen.”

“Naast het bepalen van de startkwaliteit is ook het vastleggen van de voorwaarden en afspraken rondom de gehuurde koelruimte van belang,” zegt Arjan. Hij ziet dat dit, in de hectiek van alledag, weleens in de verdrukking kan komen. “In de agrarische wereld is het niet ongebruikelijk om mondelinge afspraken te maken die vaak niet verder geformaliseerd worden.”

ZORGPLICHT

Hij adviseert, naast het vaststellen van de bewaargeschiktheid met de teler, koelhuizen dan ook, om een schriftelijke overeenkomst op te stellen over de wijze

van bewaring en de voorwaarden die van toepassing zijn. “De zorgplicht die op een professionele bewaarder rust, is wettelijk hoog. Dus alles moet in orde zijn.” Arjan geeft aan dat bijvoorbeeld het ontbreken of niet functioneren van temperatuurvoelers een aanleiding kan zijn om exoneraties (uitsluiting van aansprakelijkheid) in algemene voorwaarden terzijde te stellen. “Daar moet je als bewaarnemer niet gemakkelijk mee omgaan.”

“Als er vooraf geen afspraken zijn gemaakt over de bewaring, gelden de wettelijke bepalingen over de onderlinge verantwoordelijkheden van beide partijen,” legt Arjan uit. “Volgens de wet geldt als uitgangspunt dat wat in bewaring wordt gegeven in dezelfde staat weer moet worden teruggegeven.” Een moeilijker uitgangspunt bij AGF, waar zich altijd wel minieme kwaliteitsveranderingen voordoen tijdens gekoelde bewaring. Daarbij maakt Vincent onderscheid tussen gebeurtenissen die onvermijdelijk zijn, zoals bijvoorbeeld wat vochtverlies door koelen, of zaken die het gevolg zijn van ondeugdelijke bewaring. Hij geeft aan dat in het eerste geval de kans dat de bewaar-

nemer aansprakelijk wordt bevonden, veel kleiner is dan in het tweede geval.

AANSPRAKELIJKHEIDSPUZZEL

Als voorbeeld noemt Arjan het uitgroeien van schimmels tijdens de bewaring. “Het product komt bijvoorbeeld vaak direct van het veld en kan daarom allerlei schimmels bevatten. Dat maakt een product niet gebrekkig. Als het netjes wordt gekoeld, komen die schimmels niet tot ontwikkeling. Als daar een fout mee wordt gemaakt, kunnen de schimmels welig tieren. Over de oorzaak en onderlinge verantwoordelijkheden, kan vervol-

Vincent Hofman en Arjan Teeuw, Den Hollander Advocaten: “Vastleggen vooraf voorkomt discussie achteraf”

Vincent Hofman

gens discussie ontstaan. Is de schade het gevolg van de bewaring of van de startkwaliteit van het product? Dat is vaak een hele puzzel.”

Om vast te kunnen stellen of een bepaald kwaliteitsverlies het gevolg is van ondeugdelijke bewaring of van slechte startkwaliteit, kan de rechter de bewijslast leggen bij de bewaargever van de AGF-producten, laat Arjan weten.

VOORWAARDEN

Maar ook als alles door beide partijen wel goed is vastgelegd, kan dat niet altijd een gang naar de rechter voorkomen, geeft Vincent aan. Zoals in het geval van geïmporteerde blauwe bessen, die bij een professioneel koelbedrijf in een vriescel werden bewaard. Toen de koeling het begaf, liep de temperatuur van de bevroren blauwe bessen op en werd de afgesproken -18˚C niet meer gehaald. Het leverde kwaliteitsverlies van de blauwe bessen op.

In de voorwaarden bij het afgesloten contract had het koelbedrijf aansprakelijkheid voor dergelijke calamiteiten uitgesloten. Vincent geeft aan dat de rechter toch aansprakelijkheid aannam. Die vond dat de monitoring van de vriesinstallatie en de genomen acties bij het uitvallen ervan, onder meer door personeelsgebrek en achterstallig onderhoud, te wensen overlieten.

UITWEG

Daardoor had de bewaarnemer niet aan zijn zorgplicht voldaan, merkt Vincent op. “De bewaarnemer heeft de plicht om de koelinstallatie in een goede staat te

houden. Als er dan alarmerende berichten zijn in de aanloop naar het incident en daar wordt telkens niet of niet adequaat op gereageerd, kan de bewaarnemer niet zeggen dat hij niet aansprakelijk is, ook al is dat in de voorwaarden opgenomen. Naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid was in dit geval een beroep op de exoneratie in de voorwaarden onaanvaardbaar.” Het betekende dat de bewaarnemer tot onbeperkte schadevergoeding verplicht is.

Vincent geeft aan dat dit voorbeeld aantoont, dat als de omstandigheden daartoe aanleiding geven, het recht uitwegen biedt uit contractuele afspraken. “Als de situatie nijpend genoeg is en de omstandigheden zijn dusdanig dat het een onredelijk resultaat zou opleveren als de exoneratie in stand zou worden gehouden, kan een rechter besluiten om het contract niet te honoreren.” (MW) 

VCHofman@denhollander.nl ACTeeuw@denhollander.nl

Vollegrondspecialist

T:

F:

Arjan Teeuw

Advocatenkantoor van Ardenne & Crince le Roy waarschuwt:

Het Openbaar Ministerie liet onlangs weten dat het Hit and Run Cargo-team (HARC), een samenwerkingsverband van de Douane, de FIOD, de Zeehavenpolitie en het Openbaar Ministerie in Rotterdam, in 2022 in totaal 46.789 kilo cocaïne heeft onderschept in de Rotterdamse haven. Belangrijk minder dan in 2021, toen ruim 70.000 kilo verdovende middelen werd ontdekt. Toch nam het aantal strafrechtelijke onderzoeken naar aanleiding van de vondsten in 2022 juist toe: 71 in 2022 tegenover 38 in 2021. Ook waren er meer aanhoudingen: 95 in 2022. In 2021 waren dit er 59.

Daarbij richt het OM zich niet uitsluitend op de pleger van het delict, maar ook op de bedrijven en personen die buiten hun weten bij het faciliteren van de drugstransporten betrokken zijn geraakt, waarschuwen advocaten Frank van Ardenne en Fleur le Roy van advocatenkantoor van Ardenne & Crince le Roy uit Rotterdam. Zij zien een extra risico voor de AGF-branche, omdat de voor het verschepen van groenten en fruit gebruikte containers vaak ook zeer geschikt blijken voor het ontplooien van illegale bezigheden. “De AGF-sector blijkt vatbaar voor ondermijnende en corruptie gerelateerde activiteiten,” zegt Frank. “Dit betekent niet dat de criminaliteit vanuit de AGF-sector zelf komt: de AGF-containers hebben doorgaans een legale afkomst en bestemming. Wel lenen de AGF-containers zich goed voor het verstoppen van illegaal verkregen goederen: een speeltuin voor “fout” havenpersoneel en indringers.”

NIET RECHTSTREEKS BETROKKEN, TOCH AANSPRAKELIJK

Frank noemt de materie ingewikkeld, omdat zelfs een AGF-onderneming die niet rechtstreeks is betrokken bij de illegale praktijken, strafrechtelijk of anderszins (bijvoorbeeld in het kader van de VOG van de rechtspersoon of bestuurlijke handhaving), in de problemen kan raken. “Als zich een strafbaar feit voordoet binnen een AGF-onderneming en deze onderneming heeft onvoldoende maatregelen getroffen om dit te voorkomen, kunnen naast de pleger van het strafbare feit ook de AGF-onderneming zelf, de bestuurders en leidinggevenden (strafrechtelijk) aansprakelijk worden gesteld,” geeft Frank aan. Daarbij hoeft het niet eens een werknemer van een bedrijf te betreffen die een strafbaar feit heeft gepleegd, maar kan het ook om derden gaan. Zo kan een zogenaamde handeling in de sfeer van de AGF-rechtspersoon – waar bijvoorbeeld een omgekochte dienstverlener een oog-

je dichtknijpt en daarmee iemand van buiten de organisatie toegang geeft tot de container van de AGF-onderneming –de rechtspersoon worden aangerekend, geeft Fleur aan. “In theorie zou het dus mogelijk zijn dat een handeling die buiten het bedrijf staat, toch wordt toegerekend aan de AGF-rechtspersoon, bestuurders en/of leidinggevenden.”

De gevolgen van strafrechtelijke acties kunnen fors zijn, observeert Fleur. Naast reputatieschade, verlies van vertrouwen, een strafblad, boetes en mogelijk zelfs hechtenis voor personen, kan een bedrijf onder de wet Bibob – die overheidsinstanties de mogelijkheid geeft om de achtergrond van bedrijven en personen met wie zij zakendoen, te screenen – problemen krijgen op het gebied van bijvoorbeeld vergunningen of aanbestedingen. “Als je de compliance niet op orde hebt, dan kunnen de gevolgen enorm zijn. Je kunt als bedrijven in gevoelige sectoren zoals bijvoorbeeld AGF of havenbedrijven dus niet achteroverleunen; je zult maatrege-

“AGF-containers een speeltuin voor ‘fout’ havenpersoneel en indringers”

Fleur le Roy

len moeten treffen om illegale situaties te voorkomen en te laten zien dat je de kans dat jouw bedrijf of medewerkers bij criminele activiteiten betrokken raken, zo klein mogelijk hebt gemaakt,” geeft Frank aan.

ORDE OP ZAKEN

Het loont dus de moeite om orde op zaken te stellen waar het deze problematiek betreft. Fleur laat weten dat het advocatenkantoor regelmatig AGF-ondernemingen bijstaat en adviseert over het corruptierisico en de in dit verband te nemen maatregelen. Eén van de maatregelen die zij adviseert is het zorgen dat de interne organisatie op orde is met het inrichten van een centrale onafhankelijke compliance functie. Die werknemer kan zich bij-

voorbeeld richten op het opstellen en monitoren van anti-corruptiebeleid binnen de onderneming. Daarnaast merkt Fleur op dat het instellen van meldkanalen in een bedrijf belangrijk is. “Als iemand bekend wordt met een mogelijk strafbaar feit of iets wat erop lijkt, moet dit kunnen worden gemeld. Het opzetten van meldkanalen en het goed opvolgen ervan is met de inwerkingtreding van de Wet bescherming klokkenluiders sinds dit jaar overigens verplicht voor een groot aantal bedrijven.”

Andere maatregelen die genomen kunnen worden hebben betrekking op werknemers. Als voorbeeld noemt Fleur het verscherpt screenen van potentiële werknemers dat verder gaat dan het bekijken van het cv, de motivatiebrief en het (laten) opvragen van de VOG. Ook het trainen en toetsen van werknemers benoemt zij als een belangrijke maatregel. “Het gaat dan over uitleg over onder meer de risico’s in deze sector, wanneer sprake is van corruptie, hoe ongewenste situaties kunnen worden voorkomen en welke acties wanneer genomen moeten worden.”

DERDEN SCREENEN

Frank geeft aan dat er ook aandacht moet zijn voor werknemers met financiële problemen, die daardoor kwetsbaar zijn voor mogelijke omkoping. “Dat is een categorie werknemers die je moet monitoren en kunt helpen om potentiële risico’s te vermijden.” Een andere categorie om in het oog te houden, zijn derden. “Geen werknemers, maar mensen die buiten het bedrijf staan zoals bijvoorbeeld zakenrelaties, adviseurs of andere stakeholders,” zegt Fleur. Zij adviseert ook hier zoveel mogelijk te screenen. “Er kan onder meer worden gekeken of bedrijven of personen voorkomen op internationale of nationale sanctielijsten

of dat er negatieve berichtgeving over hen bekend is.”

Frank benadrukt dat het niet altijd zal lukken om ongewenste criminele inmenging in AGF-activiteiten te voorkomen en dat het risico op juridische problemen wel kan worden verkleind, maar niet geheel kan worden weggenomen. Maar ook dan spelen de maatregelen die een bedrijf wel of niet genomen heeft een belangrijke rol. “Een cruciale factor voor de vraag of je als bedrijf door de rechter aansprakelijk wordt gesteld, is of er voldoende maatregelen zijn getroffen, of een bedrijf alert is op signalen die mogelijk wijzen op corruptie, en of je een proactieve houding kunt aantonen. Het is niet vrijblijvend,” besluiten Frank en Fleur. (MW) 

f.vanardenne@vanardenne-crinceleroy.nl f.leroy@vanardenne-crinceleroy.nl

Frank van Ardenne

Acerola

(Malpighia glabra syn. M. uniflora)

Ook bekend als: West Indian cherry – Cerise de Barbade – Acerole – Cereze colorada – Ahorn cherry – Puerto Rico Cherry – Kirschbaum der Antillen – Cherry tree of Martinique – Cerise Carré – Ceresa en Grossella.

De acerola dient niet verward te worden met de Azarole (Crataegus azarolus).

Binnen de Malpighiaceae zijn meer families waarvan de vruchten acerola worden genoemd, o.a. M.coccifera L. de M.mexicana en de M.urens L.

De kersgrote vruchten zijn iets geribd en worden 2 tot 3 cm groot, kleuren al rijpend van groen tot dieprood en hebben, eenmaal rijp, een zoetzure smaak. De onrijpe vruchten zijn zeer zuur en worden voornamelijk gebruikt voor de industrie. De rode schil is dun, maar stevig, doorschijnend, glad en glanzend. De eivormige, bruinachtige zaden zijn 7-10 mm lang en 5-7 mm breed. Meestal drie per vrucht.

Acerola is wijdverbreid in een gebied dat onder andere Texas, Mexico, Panama, Brazilië en Guatemala omvat, en er is aanplant in Jamaica en Hawaï. Er zijn sterke verschillen in de groeiwijze binnen het verspreidingsgebied, dus rankachtige struiken worden vaak gevonden in het noorden van Mexico en Texas, en kleine struiken in heel Mexico, Texas en Jamaica, terwijl grote struiken en kleine bomen meestal de boventoon voeren in

Nederlands: West-Indische kers, Barbados kers

Engels: Barbados cherry, West Indian cherry

Frans: Cerise de Barbade, acerole

Duits: Acerola

Spaans: Acerola, Cereza de las Antillas

Italiaans: Acerola

het verspreidingsgebied. De soort wordt zelden gekweekt buiten zijn natuurlijke verspreidingsgebied. Deze soort groeit op verschillende locaties, van natte ravijnen en rivieroevers tot bermen en vochtige laaglandbossen, tot locaties op droge kalksteen en rotsachtige berghellingen. De locaties bevinden zich op hoogtes tussen zeeniveau en 1.600 m. Momenteel is Brazilië de grootste producent van acerola.

De zure vruchten van acerola behoren tot de vruchten met het hoogste gehalte aan vitamine C; 100 g vers sap bevat tot ca. 1000-1500 mg van de vitamine. Het verse vruchtvlees het dubbele. Vreemd genoeg daalt het vitamine C-gehalte naarmate het fruit rijpt. Het groene fruit bevat dan ook meer vitamine C dan het rode.

Verse acerolakersen kunnen rauw worden gegeten. Het sap wordt gemengd met andere, meestal zoetere, vruchtensappen. Het fruit kan niet vers geëxporteerd worden, omdat het zo zacht en sappig is dat het direct na de oogst moet worden verwerkt. Daarom wordt de acerolakers veelal als voedingssupplement gebruikt.

De sappen worden gemaakt van de acerolakers en worden gepasteuriseerd of diepgevroren verkocht. Acerolapoeder, dat wordt verkregen via het sproeidroogproces, wordt ook aangeboden. Inmiddels is het zachtste proces, vriesdrogen, ingeburgerd. Het gebruik van sap, pulp, concentraat en poeder is populair als vitamineverrijking van andere vruchtensappen. En als zuuradditief om het inherente aroma van ander fruit te versterken en voor de productie van ijs, jam en gelei.

In Japan worden de acerolakersen, die diepgevroren uit andere landen worden aangevoerd, verwerkt tot een “wereldberoemde” limonade, de zogeheten Nichirei Acerola Drink.

Aanvoer jaarrond in de vorm van diepgevroren sappen, pulp en halffabrikaten. Inmiddels is er aanplant in de meeste tropische en subtropische landen. Er is een sprankje hoop voor de Europeanen die dit fruit graag vers willen consumeren. De acerola groeit in Spanje namelijk in het wild en wordt zelfs verkocht. Het seizoen duurt echter maar van september tot oktober. De acerola wordt onder andere geteeld in Tudela de Duero, el Bierzo, Oostelijk Andalusië en Palma de Mallorca. Ook Israël is inmiddels een grote producent van de acerola.

De verse acerola is 2 tot 5 dagen houdbaar bij 2°C en een RV van 90%.

Voedingswaarde per 100 gram vers product:

g.

12 g.

A 650 µ

C .............. 1,7 g. – tot 4,5 g.

B1 ................... 0,040 mg.

B2 ...................... 65 mg.

B3 0,48 mg

25 mg.

1,10 mg.

RASSEN

Florida Sweet, Nr. 269-2 Brazil, B-17, Dwarf, Manoa Sweet, Beaumont, Haley en Red Jumbo.

In het verleden werd er onderscheid gemaakt tussen de wilde acerola en de gekweekte acerola op onderstam. Thans wordt de M.punicifolia gerekend tot de M.glabra. 

© Dick Pijpers www.allesovergroentenenfruit.nl

Jan van Eekelen:

naar de tweede generatie betekende niet dat Jan zich terugtrok. De orderportefeuille van Javeko blijft zijn interesse houden, maar nu zonder de druk op de schouders te voelen met ‘zorgen voor morgen’. Jan: “Die ballast kwijt te zijn, is eigenlijk het grootste verschil.”

De AGF, en dan met name de fruitbedrijven, zijn vanaf het begin af aan een belangrijke sector geweest, maar inmiddels is Javeko een bekende speler in de hele foodsector, in Nederland en daarbuiten. Dus regelmatig wordt Jan meegevraagd naar opdrachtgevers in het buitenland. “Vaak gaat mijn vrouw dan ook mee en plakken we er een paar dagen aan vast om de omgeving te verkennen,” vertelt Jan. Betrokkenheid is er echter niet alleen via de snoepreisjes voor Javeko. Met 45 jaar ervaring in calculeren en projectadministratie ondersteunt hij Javeko daarin ook nog.

In april, geen grap om precies te zijn op de 1e april, bestond Javeko 25 jaar. Trots vierde oprichter Jan van Eekelen dat met zijn zoon en schoonzoon die drie jaar geleden het roer overnamen. Alhoewel hij nog nauw betroken is, heeft Jan de bedrijfsvoering goed los kunnen laten. “Ze mogen hun eigen beslissingen nemen en fouten maken, maar als ze advies of hulp vragen, dan zeg ik altijd ja,” vertelt Jan.

Javeko

werd eigenlijk uit nood geboren.

Jan was namelijk geen geboren ondernemer, maar met 20 jaar (verkoop)ervaring in de bouw van geconditioneerde ruimtes, durfde hij het wel aan om een eigen bedrijf te starten. Jan verliet wegens een groot verschil van inzicht bij zijn toenmalige werkgever. “Ik had een concurrentiebeding en kon niet overstappen naar een van de concurrenten, maar voor mezelf beginnen mocht wel,” blikt Jan terug. Hij moest klein beginnen. “Ik had veel klantrelaties en werd zeker serieus genomen, maar had natuurlijk nog geen bedrijf achter me staan. Kom over vijf jaar maar terug, zeiden ze. Ik moest me eerst bewijzen.” Door met kleine werken te beginnen, kon Jan zijn bedrijf laten groeien. “Ik ging vaak ’s morgens de deur uit om een bouwplaats te bezoeken. Dan omkleden in mijn nette pak bij een tankstation om ’s middags bij een prospect langs te gaan.” Aanvankelijk werkte Jan vanuit huis, maar na twee jaar werd er een bedrijfspand

aangekocht in Breda en groeide Javeko steeds verder uit. Jan: “Flexibel opereren, snel schakelen met solide kennis van zaken in combinatie met korte lijnen met klanten en medewerkers is altijd de grote kracht van ons bedrijf geweest.”

In 2020 kon Jan starten met therapeutisch afbouwen. Zijn zoon Arnold was al sinds 2001 in dienst van Javeko en kreeg het technische en operationele deel onder zijn hoede. De commerciële kant heeft Jan overgedragen aan zijn schoonzoon Maurits Mol. De overdracht naar de jongere generatie was ook nodig. Jan: “Javeko moest mee in het digitale tijdperk, daar had ik zelf de motivatie niet meer voor om te doen. Ik heb die calculaties altijd met de hand gedaan. De jeugd wilde wel die nieuwe stap maken en ik heb ze daarbij de vrije hand gegeven. De overname is goed verlopen. Arnold en Maurits vullen elkaar perfect aan en zetten elkaar in hun kracht. Daar ben ik heel blij mee.” De overdracht

Verder zijn de dagen gevuld met de belangrijke taak om op kleinkinderen te passen, het zijn er inmiddels 7. Voor een aantal daarvan zijn Jan en zijn vrouw één dag in de week de naschoolse en vakantie-opvang. Daarnaast is er het vrijwilligerswerk op de dinsdagochtenden. Via Oosterhoutvoorelkaar is Jan betrokken bij de klussendienst en verzorgt hij hand-en-spandiensten voor ouderen. Dat kan variëren van het ophangen van een rolgordijn tot de tuin doen. Tuinieren doet Jan ook in de kloosterwijngaard van de zusters van Sint-Catharinadal waar hij meehelpt bij het onderhoud van de 7 hectare aan wijnranken en in de oogsttijd. Maar daarmee zijn de dagen nog lang niet gevuld. Jan is zeer sportief en fietst, golft, loopt hard, kaart en kijkt ook heel graag naar de prestaties van NAC waar hij groot fan van is. Jan is dus zeker niet plaats gaan nemen achter de spreekwoordelijke geraniums, eerder worden de bloemetjes buiten gezet. (ML) 

janvaneekelen@live.nl

“Afstand genomen van familiebedrijf Javeko, maar nog nauw betrokken”

Maurits Mol, Jan en Arnold van Eekelen (vlnr)

Het idee dat echte mannen vlees eten, hoe verander je die mindset? Maartje Borst en Lisette Kreischer vonden dat het tijd was voor Man.Eat.Plant. MEP is een signaal aan de wereld dat laat zien dat het niet langer macho is om dierlijke producten te eten. Laat je alvast inspireren op het Instagramaccount MEP en start een rel op je grill of BBQ en verschroei die groenten! Gooi er een sausgranaat en umamibom in!

The Sero

Ook anno 2023 is het Vertical Video Syndrome (VSS) niet uit de wereld. Mensen blijven video-opnamen maken terwijl ze de iPhone verticaal houden. Dat ziet er vreselijk uit als je de beelden op de televisie bekijkt, met enorme zwarte balken links en rechts. The Sero maakt daar een eind aan. De Samsung-tv draait automatisch van oriëntatie, afhankelijk van wat je bekijkt. VVS-opnamen gaan van zero naar Sero.

Woef

Een kwispelende hondenstaart of een blaf zegt lang niet genoeg, zo dachten de ontwikkelaars van Inupathy. Het is het eerste apparaat ter wereld dat is uitgerust met technologie om emoties van een hond te visualiseren op basis van zijn/haar hartslaginformatie. “Dit product zal u een nieuw bewustzijn geven over vreugde en stress, en zal het wederzijds begrip en de liefde verdiepen. Als je gaat wandelen, tv kijkt of samen een dutje doet, laten we dan de tijd nemen om de berichten van je hond te lezen en veel momenten te vinden waarop ‘blije’ tekens schijnen op Inupathy”, zo beloven ze.

Social media manage apps

Als ondernemer ontkom je niet aan het toenemende belang van social media. Als concurrenten volop aanwezig zijn op Twitter, Facebook en LinkedIn, word je bijna gedwongen om ook het social media veld te betreden. Het beheren van je verschillende accounts kost echter tijd en elk medium werkt op een andere manier. Om het beheer gemakkelijker te maken, zijn complete app suites ontwikkeld die je helpen je social media-activiteiten te managen. Hieronder 5 apps:

Agorapulse

Agorapulse is een alles-in-één platform waarin je jouw Facebook, Twitter en Instagram accounts kunt beheren. De software geeft je een duidelijk overzicht van je statistieken, interactie, apps, promoties en nog veel meer. Je prestaties en statistieken kun je gemakkelijk als rapportages in PowerPoint laten weergeven. Daarnaast heb je toegang tot Facebook apps (fotowedstrijden, quizzen, coupons) waarmee je leads kunt genereren.

Wizama

Wat zijn ze toch onhandig die bordspellen. Je haalt ze om de paar maanden uit de kast, de rest van de tijd nemen ze alleen maar ruimte in beslag en happen stof. En wanneer je iets wilt spelen, ontbreekt natuurlijk een essentieel poppetje of kaartje. Wat was het toch mooi geweest om een soort e-reader voor bordspellen te hebben. O ja, die is er. Op de Wizama speel je allerlei bordspellen, maar dan digitaal. Al naargelang welk spel je speelt, geeft het ingebouwde scherm een ander bord weer en worden de regels aangepast. Game on!

De naam zegt het al: met deze app suite kun je je Facebook posts en tweets inplannen op tijden waarop jij je doelgroep het beste kunt bereiken. Ook krijg je via Post Planner toegang tot een overzicht met smart analytics die je helpen te begrijpen welke content voor de meeste interactie zorgt.

Hootsuite

Hootsuite is een complete app suite met functies waarmee je je social media kunt beheren, campagnes kunt opzetten, klanten kunt vinden en je doelgroep beter kunt leren kennen. Content inplannen, brand awareness creëren en uitgebreid zicht op je social mediaberichten zorgen ervoor dat je op allerlei vlakken controle hebt over je social media. Daarnaast heb je toegang tot meer dan 80 apps en krijg je via smart analytics inzicht in je ROI. Bij Vet Digital gebruiken ze naast HubSpot, Hootsuite graag om social media marketing te managen.

Sprout Social

Social software van Cision brengt analytics, monitoring en engagement samen in een social media management platform. Door middel van social media listening kun je trends ontdekken en inzichten verkrijgen waarop je als ondernemer kunt inspelen. Daarnaast geeft deze tool je de optie om jouw content op het juiste moment te delen. Door gebruik te maken van smart analytics en handige metrics kun je de juiste beslissingen maken en je ROI maximaliseren.

Weetje: Aardbeien

Het is lente! We kunnen weer volop gaan genieten van onze heerlijk zoete aardbeien. Het kroontje van de aardbei vinden mensen altijd een lastig ding. Maar wist je dat je het kroontje gewoon kunt opeten? Het smaakt een beetje naar spinazie. Bovendien zitten er veel gezondheidsvoordelen aan het eten van deze

Sprout Social is een social media management software waarin verschillende tools geïntegreerd zijn om jouw sales te stimuleren. Nadat je met deze software je editorial kalender hebt opgesteld, kun je gemakkelijk je blogs inplannen en posten. Verder analyseert Sprout Social alle inkomende data en verwerkt het deze in gebruiksvriendelijke rapportages. Het werkt voor Twitter, LinkedIn, Instagram, Facebook en Google+.

blaadjes. Het is goed voor de maag en darmen, de blaadjes bevatten vitaminen én het zou helpen tegen artritis, omdat het de gewrichten verlicht. Maak je een aardbeiensapje of -smoothie? Laat het kroontje er dus lekker op zitten!

Post Planner

Cision

... mei 1998 (Primeur • twaalfde jaargang)

Colofon

AGF-PRIMEUR bv

Stevinweg 2, 4691 SM Tholen

Tel +31 (0)166 - 69 82 00

info@agfprimeur.nl • www.agfprimeur.nl

Uitgever en hoofdredacteur:

Pieter Boekhout

Redactie:

Marjet Lubbers-Bruijnse, Martine van der Wekken, Izak Heijboer, Thijmen Tiersma, Liesbeth Stikkelman, Hugo Huijbers, Jannick Flach, Jobke Braber

Illustrator:

Sandor Paulus

Advertenties & abonnementen:

Andries Gunter, T. +31 (0)166 698232 - andries@agfprimeur.nl

Vormgeving:

Viola van den Hoven, Martijn van Nijnatten

Drukkerij:

Veldhuis Media BV, Meppel

Jaarabonnement

€ 79,95 in Nederland en België

€ 90,- in andere landen

automatisch doorlopend tot schriftelijke opzegging tot 2 maanden voor de vervaldatum

Copyright

Het is niet toegestaan om, zonder voorafgaande toestemming van AGF-Primeur, door AGF-Primeur gepubliceerde artikelen, onderzoeken of gedeelten daarvan over te nemen, te (doen) publiceren of anderszins openbaar te maken of te verveelvoudigen.

Privacy

AGF-Primeur legt uw klantgegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements)overeenkomst, of wanneer u in het kader van dienstverlening contact heeft met AGF-Primeur. De gegevens worden tevens gebruikt om u te informeren over producten en diensten van AGF-Primeur en zorgvuldig geselecteerde derden.

Disclaimer Alle (redactionele) informatie, waaronder begrepen adviezen, ideeën en meningen, is op zorgvuldige wijze en naar beste weten samengesteld. De inhoud en inkleding van advertenties is bepaald door of namens adverteerders en wordt door AGF-Primeur niet beoordeeld op de juistheid, volledigheid en rechtmatigheid daarvan. AGF-Primeur en auteurs zijn niet aansprakelijk voor schade in verband met gebruik van (redactionele) informatie en de inhoud en vormgeving van advertenties.

Ondanks de vele zorg die aan deze uitgave is besteed, kunnen er fouten voorkomen. Onze excuses hiervoor. Wij willen allen hartelijk danken die aan het tot stand komen van deze uitgave heeft meegewerkt. In het bijzonder danken wij God die kracht en wijsheid geeft.

Urschel machines snijden uw product op maat

DiversaCut 2110A®

Met afvoerband voor batch processing en gecontroleerde afvoer.

TranSlicer

Met precisie grote hoeveelheden schijfjes snijden in combinatie met hoogwaardige hygiëne.

Commerciële voedselverwerking van versgesneden salades, bladgroenten, selderij, prei, wortelen, komkommers en fruit.

Het ontwerpconcept omvat hoogwaardige hygiëne om de reinigingstijden aanzienlijk te verkorten. HMI-optie is verkrijgbaar.

Nr. 1 Best verkopende leverancier van industriële snijmachines ter wereld.

De wereldleider in Voedsel Snijtechnologie

Neem contact met ons op voor een gratis demonstratie met uw product.

URSCHEL B.V. | nl.urschel.com