საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტრო
საქართველოს მთავრობა ღია მმართველობისთვის
პროექტი - „საქართველოს მთავრობა ღია მმართველობისთვის“ 2013-2014 წლების ანგარიში
საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტრო პროექტი - „საქართველოს მთავრობა ღია მმართველობისთვის“ 2013-2014 წლების ანგარიში
3
ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო ს
ს ო ფ ლ ი ს
მ ე უ რ ნ ე ო ბ ი ს
ს ა მ ი ნ ი ს ტ რ ო
„მცირემიწიან ფერმერთა საგაზაფხულო სამუშაოების ხელშეწყობის პროექტი“
2013 წელს -
710 385
ბენეფიციარი 2014 წელს -
757 145
ბენეფიციარი
პროგრამა გრძელდება 2015 წელს
ფერმერებმა მიიღეს 300 მილიონ ლარზე მეტი ღირებულების დახმარება ბენეფიციართა რაოდენობა 757,145
სულ ბენეფიციარებზე გაცემული დახმარება (მლნ ლარი) 195.5
სულ ბენეფიციარებზე გაცემული დახმ (მლნ ლარი) 82.6 195.5
710,385
82.6
2013
4
2014
2013
2014
ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო ს
ს ო ფ ლ ი ს
მ ე უ რ ნ ე ო ბ ი ს
ს ა მ ი ნ ი ს ტ რ ო
„შეღავათიანი აგროკრედიტის პროექტი“
გაცემულია -
24,778 სესხი, ჯამური ღირებულებით 651 მლნ ლარამდე
დაფინანსებულია
89 ახალი საწარმო
გაფართოება/გადაიარაღებისთვის
დაფინანსებულია
580 საწარმო
ჯამში ამ პროექტის ფარგლებში 5 ათას ადამიანზე მეტი დასაქმებულია
დამატებით, სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციის გადამამუშავებელი საწარმოების თანადაფინასების პროექტის ფარგლებში, დამტკიცებულია 16 პროექტი. დამტკიცებული თანხა 12 მლნ დოლარამდეა (11,703,237) 5
ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო ს
ს ო ფ ლ ი ს
მ ე უ რ ნ ე ო ბ ი ს
ს ა მ ი ნ ი ს ტ რ ო
ოპტიმიზაციის შედეგად, 2015 წლის იანვრიდან, შეღავათიანი აგროკრედიტის პროექტს ექნება შემდეგი ფინანსური პროდუქტები:
შეღავათიანი აგროკრედიტი ორი კომპონენტით: შეღავათიანი აგროკრედიტი საბრუნავი
საშუალებებისთვის
შეღავათიანი აგროკრედიტი ძირითადი
საშუალებებისთვის
6
შეღავათიანი აგროლიზინგი
სახელმწიფო პროგრამა „აწარმოე საქართველოში“
ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო ს
ს ო ფ ლ ი ს
მ ე უ რ ნ ე ო ბ ი ს
ს ა მ ი ნ ი ს ტ რ ო
ფინანსებზე ხელმისაწვდომობა
მიზანი:
სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობის უზრუნველყოფა იაფი და ხელმისაწვდომი ფულადი სახსრებით
ძირითადი ამოცანები: კონკურენტუნარიანი სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციის წარმოების ზრდა პირველადი და გადამამუშავებელი საწარმოების შექმნის ხელშეწყობა
ექსპორტზე ორიენტირებული პროდუქციის წარმოების ზრდა იმპორტჩანაცვლების პოტენციალის გამოყენება სოფლად დასაქმებისა და შემოსავლების ზრდა
7
ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო ს
ს ო ფ ლ ი ს
მ ე უ რ ნ ე ო ბ ი ს
ს ა მ ი ნ ი ს ტ რ ო
აგროდაზღვევის საპილოტე პროგრამა
მთავრობის გადაწყვეტილებით, 2014 წლის პირველი სექტემბრიდან აგროდაზღვევის საპილოტე პროგრამა ამოქმედდა აგროდაზღვევის საპილოტე პროგრამაში მონაწილე კომპანიები - ალდაგი, ჯიპიაი, ირაო, აისი ჯგუფი;
პრემიის სუბსიდირება ხორციელდება 70%-დან 95%-მდე
მიღწევები:
დაზღვეული პოლისების რაოდენობა - 16,500-მდე სადაზღვევო ლიმიტი 150 მლნ-მდე ლარს შეადგენს ქვეყნის მასშტაბით დაზღვეული კულტურები: ციტრუსი, ხეხილი, ვაზი, კენკროვანი და ბაღჩეული კულტურები, კაკლოვანი, მარცვლეული, ბოსტნეული, პარკოსანი და სუბტროპიკული კულტურები 8
ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო ს
ს ო ფ ლ ი ს
მ ე უ რ ნ ე ო ბ ი ს
ს ა მ ი ნ ი ს ტ რ ო
მიღწევები:
სარეაბილიტაციო სამუშაოები მიმდინარეობს 35 ობიექტზე. მომდევნო წლისთვის სარეაბილიტაციო სამუშაოები დაგეგმილია დამატებით 20 ობიექტზე ხელი მოეწერა ჰოლანდიის მთავრობასთან ORIO-ს პროექტის ფარგლებში - 15.5 მილიონი ევროს გრანტის სახით გამოყოფის თაობაზე ხელშეკრულებას ირიგაცია (ჰა)
დრენაჟი (ჰა) 25,000 88,000
45,000
2012
64,000
2013
19,000 14,000
2012 2014*
2013
2014*
საქართველოს მთავრობის მიერ უახლოეს მომავალში იგეგმება საირიგაციო ფართობების 200 000 ჰა-მდე , ხოლო სადრენაჟო ფართობების 100 000 ჰა-მდე ზრდა. 9
ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო ს
ს ო ფ ლ ი ს
მ ე უ რ ნ ე ო ბ ი ს
ს ა მ ი ნ ი ს ტ რ ო
ღვინის ეროვნული სააგენტო
2 წლის განმავლობაში გადამუშავდა 220 ათას ტონამდე ყურძენი
მევენახეებმა ყურძნის რეალიზაციისგან შემოსავლის სახით მიიღო 300 მილიონ ლარამდე შემოსავალი.
2014 წელს პირველად, რთველის ხელშემწყობი ღონის ძიებების ფარგლებში, პრემიერის მიერ მიღებული სამთა ვრობო დადგენილების თანახმად, ღვინის კომპანიებს ეკრძალებოდა გამოწნეხილი ჭაჭის რეალიზაცია ღვინის დამზადების მიზნით.
10
ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო ს
ს ო ფ ლ ი ს
მ ე უ რ ნ ე ო ბ ი ს
ს ა მ ი ნ ი ს ტ რ ო
ღვინის ეროვნული სააგენტო მიღწევები: საქართველო WWTG - ს თავმჯდომარე ქვეყანა გახდა; WWTG-ს წლიურ კონგრესს საქართველომ უმასპინძლა. ვენახების აღრიცხვიანობის მოწესრიგებისთვის კადასტრის აღრიცხვა დაიწყო 2014 წლის 4 ოქტომბერს ღვინის ეროვნული სააგენტოს ორგანიზებით, პირველად აღინიშნა „ქართული ღვინის დღე“. ღვინის ეროვნული სააგენტოს მიერ განხორციელებული ღონისძიებებისა და სწორი პოლიტიკის შედეგად, მთელი წლის განმავლობაში იზრდებოდა ღვინისა და ბრენდის ექსპორტი რაოდენობა და გეოგრაფია. გადამუშავებული ყურძენი (ათასი ტონა)
ღვინის ექსპორტი (მლნ ლიტრი)
126 93
83
2012
2013
35.9
38.1
20.2
2014
2012
2013
2014*
11
ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო ს
ს ო ფ ლ ი ს
მ ე უ რ ნ ე ო ბ ი ს
ს ა მ ი ნ ი ს ტ რ ო
სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივების მხარდაჭერა ფერმერთა კოოპერატივების განვითარების ხელშემწყობი სტრატეგიის მომზადება და განხორ ციელება; ფერმერთა კოოპერაციის სტიმულირებისათვის ხელშემწყობი ღონისძიებების შემუშავება; წარმოების მთლიან ციკლში ფერმერთა ორგანიზაციების ჩართულობის უზრუნველყოფა (წარმოება, მოსავლის აღების შემდგომი ტექნოლოგიები, გადამუშავება, საბითუმო და საცალო ვაჭრობა); კოოპერატივების რეესტრის/მონაცემთა ბაზის შექმნა და განვითარება.
19 კოოპ. 36 კოოპ. 43 კოოპ.
13 კოოპ. 42 კოოპ.
35 კოოპ.
13 კოოპ.
40 კოოპ.
31 კოოპ. 41 კოოპ.
12
63 კოოპ.
ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო ს
ს ო ფ ლ ი ს
მ ე უ რ ნ ე ო ბ ი ს
ს ა მ ი ნ ი ს ტ რ ო
სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივების მხარდაჭერა დღეის მონაცემებით, სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივის სტატუსი მიენიჭა 376 კოოპერატივს, მათ შორის 99 კოოპერატივი მაღალმთიან რეგიონშია კოოპერატივებში გაერთიანებულია 2956 მეპაიე კოოპერატივებში მობილიზებულია კაპიტალის მოცულობა 5,900,000 ლარს აჭარბებს სამინისტრო
ახორციელებს
მცირეგაბარიტიანი
აგროტექნიკის
პროგრამას,
რომელიც სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივებისათვის იტალიური წარმოების 1700 მოტობლოკისა და 2000 ხელის სათესის თვითღირებულების მხოლოდ 23 პროცენტის ოდენობის ფასად გადაცემას გულისხმობს.
უკვე გაცემულია: 169 ერთეული მოტობლოკების კომპლექტი და 117
ერთეული დამატებითი ხელის სათესი. 13
ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო ს
ს ო ფ ლ ი ს
მ ე უ რ ნ ე ო ბ ი ს
ს ა მ ი ნ ი ს ტ რ ო
სურსათის ეროვნული სააგენტო ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულებაზე ხელმოწერის შემდეგ, ჩვენი ქვეყნის ისტორიის უმნიშვნელოვანესი ეტაპი დაიწყო. ღრმა და ყოვლისმომცველი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმების (DCFTA)ის ამოქმედებით, საქართველოში წარმოებული პროდუქციისთვის, გაიხსნა მსოფლიოს ერთერთი უმსხვილესი ბაზარი, რომელიც 28 ქვეყანას და 500 მილიონზე მეტ მომხმარებელს აერთიანებს. 2014 –2017 წლების სამოქმედო გეგმაში მნიშვნელოვანი ადგილი უჭირავს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სურსათის ეროვნული სააგენტოს მიერ გასატარებელ ღონისძიებებს :
14
ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო ს
ს ო ფ ლ ი ს
მ ე უ რ ნ ე ო ბ ი ს
ს ა მ ი ნ ი ს ტ რ ო
სურსათის ეროვნული სააგენტო განხორციელებული და დაგეგმილი სამუშაოების მასშტაბების ზრდასთან ერთად სახელმწიფოს მხრიდან გაიზარდა დაფინანსებაც. ევროკავშირის ინსტიტუციური განვითარების პროგრამის მხარდაჭერით გარემონტდა და თანამედროვე, უახლესი ტექნოლოგიებით აღიჭურვა სურსათის ეროვნული სააგენტოს ახალი ოფისი. იგეგმება 13 ახალი რეგიონული ოფისის გახსნა.
2013 წლიდან, ინსპექტირების რაოდენობა გაზრდილია 3-ჯერ, ხოლო საჯარიმო სანქციების რაოდენობა გაზრდილია 7-ჯერ
DCFTA-ის მოლაპარაკებების პროცესში ქართულმა მხარემ მიაღწია უპრეცედენტო შეთანხმებას ევროკავშირთან სატარიფო ლიბერალიზაციის კუთხით. ქართული წარმოშობის ყველა პროდუქტი (ნიორი -კვოტის ფარგლებში) გარკვეული პირობების დაკმაყოფილების შემთხვევაში, ნულოვანი საბაჟო ტარიფით შევა ევროკავშირის ბაზარზე გაიზარდა მაღალი ფიტოსანიტარიული რისკის მქონე მცენარეული წარმოშობის საექს პორტო პროდუქციის ჩამონათვალი რუსეთის ფედერაციაში. საქართველოდან რუსეთში ექსპორტირებულია ხილი, ბოსტნეული, ციტრუსი, ჩაი, დაფნის ფოთოლი, ხმელი სუნელი. 15
ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო ს
ს ო ფ ლ ი ს
მ ე უ რ ნ ე ო ბ ი ს
ს ა მ ი ნ ი ს ტ რ ო
1 გამკაცრებულია სურსათის უვნებლობის მონიტორინგი და ინსპექტირება: 2014 წლის ივლისის ჩათვლით, ინსპექტირებულია 3 519 ბიზნეს ოპერატორი. 2 ცხოველების მასობრივი ვაქცინაციის კამპანია - 2014 წელი: თურქულის პროფილაქტიკური ვაქცინაცია ჩაუტარდა 1 950 109 ცხოველს, მათ შორის: მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვი - 1 170 870, წვრილფეხა პირუტყვი - 779 239; ჯილეხის პროფილაქტიკური ვაქცინაცია ჩაუტარდა 863 073 ცხოველს, მათ შორის: მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვი - 353 022, წვრილფეხა პირუტყვი - 506 062, ცხენი - 3989; ბრუცელოზის რუტინული სერომონიტორინგის ფარგლებში სულ აღებულია 123 570 მსხვილფეხა პირუტყვიდან სისხლის სინჯი. ბიზნეს ოპერატორების ინსპექტირება
თურქულის ვაქცინაცია
3,519
504
2012
16
863,073
2,379,545 1,950,109
1,102,840
1,489
ჯილეხის ვაქცინაცია
84,854 2013
2014*
2012
2013
2014*
დეკემბერი, 2014
2012
338,924
2013
2014*
ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო ს
ს ო ფ ლ ი ს
მ ე უ რ ნ ე ო ბ ი ს
ს ა მ ი ნ ი ს ტ რ ო
პირველად ხორციელდება ვაშლის რეალიზაციის ხელშეწყობის პროექტი
არასტანდარტული ვაშლის გადამამუშავებელ კომპანიებზე, რომლებიც 1 კგ არასტანდარტულ ვაშლს ყიდულობენ არანაკლებ 10 თეთრად, გაიცემა სუბსიდია 8 თეთრის ოდენობით. ხილის გადამამუშავებელ კომპანიებს შესაძლებლობა მიეცათ მიეღოთ 5 მილიონ ლარამდე იაფი სესხი, რომლის პროცენტის თანადაფინანსებას სოფლის მეურნეობის პროექტების მართვის სააგენტო ახორციელებს. დღეის მონაცემებით, საწარმოებმა ფერმერებისგან 42 114 ტონაზე მეტი ვაშლი ჩაიბარეს. რეალიზაციის შედეგად ჯამურმა შემოსავალმა 4 მილიონ ლარს გადააჭარბა. ვაშლის რეალიზაციის პროცესი განსაკუთრებით წარმატებით მიმდინარეობდა შიდა ქართლსა და რაჭაში.
17
ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო ს
ს ო ფ ლ ი ს
მ ე უ რ ნ ე ო ბ ი ს
ს ა მ ი ნ ი ს ტ რ ო
2014 წელს საქართველოს მთავრობის დადგენილების საფუძველზე შეიქმნა სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო-კვლევითი ცენტრი ცენტრი განახორციელებს:
სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობასთან დაკავშირებული კვლევებს სასელექციო მეურნეობების მოწყობას და ჯიშთა გამოცდას ცხოველთა ადგილობრივი ჯიშების გენოფონდის აღწერას გენბანკის და საინფორმაციო ბანკის შექმნას წარმოების ტექნოლოგიის დანერგვის ხელშეწყობას თესლისა და სარგავი მასალის ხარისხის შემოწმებას და სერტიფიცირებას მოსავლის დაბინავების თანამედროვე ტექნოლოგიების დანერგვა სოფლის მეურნეობის დარგში მაღალტექნოლოგიური ინოვაციების დანერგვა 18
ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო ს
ს ო ფ ლ ი ს
მ ე უ რ ნ ე ო ბ ი ს
ს ა მ ი ნ ი ს ტ რ ო
საგარეო ვაჭრობა - აგროსასურსათო სექტორი ძირითადი აგროსასურსათო პროდუქციის ექსპორტი (მლნ აშშ დოლარი)
19.0 12.2
ხილ-ბოსტნეული
მინერალური წყლები
106.9
59.3
სპირტიანი სასმელები
80.0
99.9 2013
ღვინო
127.9
64.9
ციტრუსი
7.7
2012
20.2
თხილი
166.6
83.6
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
აგვისტო, 2014
19
ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო ს
ს ო ფ ლ ი ს
მ ე უ რ ნ ე ო ბ ი ს
ს ა მ ი ნ ი ს ტ რ ო
სოფლის მეურნეობა - მშპ, პირდაპირი უცხოური ინვესტიციები სოფლის მეურნეობის წილი მშპ-ში, %
სოფლის მეურნეობის მშპ მიმდინარე ფასებში (მლნ აშშ დოლარი)
9.4% 8.8%
2011
აგვისტო, 2014 20
1170.8
1319.7
847.0
8.6%
8.4%
2010
1100.2
2010
2012
2013
2011
2012
2013
ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო ს
ს ო ფ ლ ი ს
მ ე უ რ ნ ე ო ბ ი ს
ს ა მ ი ნ ი ს ტ რ ო
აგროსასურსათო პროდუქციის ექსპორტის შედარება (იან-ოქტ) აგროსურსათის ექსპორტი, იანვარი-ოქტომბერი (მლნ აშშ დოლარი)
აგროსურსათის ექსპორტი, იანვარიოქტომბერი (მლნ აშშ დოლარი)
2014 წლის იან-ოქტ განხორციელებული აგროსა სურსათო პროდუქციის ექსპორტი გაზრდილია 17.7 %
76.6
სპირტიანი სასმელები
70.5
- ით 2013 წლის იგივე პერიოდთან შედარებით 150.7
ღვინო
2014
92.2
2013 123.8
მინერალური და მტკნარი წყლები
2014/2013 ექსპორტის პროცენტული ზრდა ღვინო
63.5%
მინერალური და მტკნარი წყლები
47.8%
თხილი
16.6%
ციტრუსი
41%
სპირტიანი სასმელები
8.7%
83.8 4.0
ციტრუსები
2.9 137.2
თხილი 117.7 -
50.0
100.0
150.0
200.0
21
ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო ს
ს ო ფ ლ ი ს
მ ე უ რ ნ ე ო ბ ი ს
ს ა მ ი ნ ი ს ტ რ ო
სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ლაბორატორია მიღწევები: I SO 17025 აკრედიტაციის მიღება საერთაშორისო სააკრედიტაციო ორგანოსგან; ISO 9001:2008 ხარისხის მართვის სერტიფიკატის მიღება სურსათისა და წყლის მიკრობიოლოგიური და ფიზიკურ -ქიმიური კვლევების საერთაშორისო სტანდარტებზე (ISO) გადასვლა. უმ და თერმულად დამუშავებულ ხორცსა და ხორცის პროდუქტებში სახეობრივი შემცველობის იდენტიფიკაციის მეთოდის დანერგვა (ELISA) 5 საერთაშორისო კვლევით პროექტში მონაწილეობა
22
ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო ს
ს ო ფ ლ ი ს
მ ე უ რ ნ ე ო ბ ი ს
ს ა მ ი ნ ი ს ტ რ ო
სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ლაბორატორია მიღწევები: ახალციხის, ქუთაისის ზონალურ-დიაგნოსტიკური ლაბორატორიებსა და ბათუმის საველე სადგურში სურსათისა და წყლის კვლევების დანერგვა ცხოველებში ტულარემიისა და ყირიმულ-კონგოური ცხელების სადიაგნოსტიკო მეთოდების დანერგვა. თესლეულის ხარისხის განსაზღვრის 2 ახალი მეთოდის (თესლის აღმოცენების და თესლის სიწმინდის განსაზღვრა) დანერგვა საერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისი ფიტო-სანიტარული ლაბორატორიის კონცეფციისა და პროექტის მომზადება და განხორციელების დაწყება. პროფესიული ტესტირების საერთაშორისო პროგრამებში წარმა ტებით მონაწილეობა დაა ვადებების დიაგნოსტიკის და სურსათის კვლევის სფეროებისთვის ლაბორატორიის პერსონალის მიერ ბიოუსაფრთხოების მე-3 დონე ზე მუშაობის დაწყება
11 ლაბორატორია რესპუბლიკის მასშტაბით
3 საველე ;
8 ზონალური;
23
საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტრო
საერთაშორისო ურთიერთობა: ევროპისა და ხმელთაშუა ზღვის ქვეყნების მცენარეთა დაცვის ორგანიზაციის (EPPO) საბჭოს 64-ე სესიაზე საქართველო EPPO -ს 51-ე წევრად ერთხმად აირჩიეს.
2013 წელს ევროკავშირთან თანამშრომლობით დაიწყო ევროპის სამეზობლო პროგრამა სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარებისთვის (ENPARD). აღნიშნული პროექტით საქართველო ჯამურად მიიღებს 40 მილიონი ევროს გრანტს სოფლის მეურნეობის სექტორის გასავითარებლად. 2014 წელს სოფლის მეურნეობის განვითარების საერთაშორისო ფონდმა (IFAD) საქართველოსათვის დამტკიცდა გლობალური გარემოს ფონდის მიერ (GEF) გამოყოფილი გრანტი.
საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტრო ნიდერლანდების სამეფოს IRIO-ს სააგენტოსთან ერთად იწყებს პროექტს, რაც გულისხმობს ზემო სამგორის საირიგაციო სისტემის რეაბილიტაციის პროექტის დაწყებას. 24
26
საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტრო პროექტი - „საქართველოს მთავრობა ღია მმართველობისთვის“ 2013-2014 წლების ანგარიში