8 minute read
Coöperatief ondernemen
by Agrifirm
Samen voor biodiversiteit
Frans Hollewand (m) samen met twee andere initiatiefnemers van het project: Digni van den Dries (l) en Harm Ziel (r).
Wat begon als een spontaan idee om een kale berm in te zaaien, mondde uit in een prijswinnende samenwerking tussen zeventig boeren en burgers. Het project Bloeiende Zwijnsweg is het perfecte voorbeeld van de mogelijkheden die ontstaan als ondernemers de handen ineen slaan en zich samen inzetten voor thema’s als biodiversiteit en het herstellen van de boer-burgerverbinding.
Op 5 maart van dit jaar ontvingen vier initiatiefnemers van het project Bloeiende Zwijnsweg, waaronder Frans Hollewand, een van de twee cheques van de Samen voor Biodiversiteitsprijs. Het was een mooie steun in de rug voor het verder professionaliseren en concretiseren van het project, dat een half jaar eerder begon als een kleinschalig idee van een aantal boeren-buren. >>
Bloeiende berm
“Vorig najaar begon de gemeente met het afgraven van de berm om de afwatering te verbeteren”, vertelt Frans Hollewand, akkerbouwer en melkveehouder aan de Zwijnsweg in Ens. “De berm was kaal en schraal en ik had het er met de buurman over dat we daar toch eigenlijk iets mee moesten. Verderop aan de Zwijnsweg bleek er ook iemand bezig met plannen om de berm in te zaaien en zo ontstond het idee om samen een bloemenrijk mengsel in te zaaien.” De ondernemers zagen een bloeiende berm als een mooi gebaar naar burgers die aan de Zwijnsweg wonen of er langs rijden, om iets terug te doen voor de mogelijke overlast tijdens bijvoorbeeld oogstwerkzaamheden. “Daarnaast is het goed voor de verkeersveiligheid als de begroeiing in de berm niet te
hoog staat en het is ook voor en 50 burgers aan de Zwijnsweg onszelf natuurlijk een hartstikke en om te zorgen dat er geen mooi gezicht”, aldus Hollewand. hondenpoep of afval in het hooi Meerjarig plan De gesprekken met de gemeente De initiatiefnemers wilden het hadden wat voeten in de aarde, meteen goed aanpakken en de maar leidden tot goede afspraken bermen langs de hele lengte en ook de boeren en burgers van van de weg, 5,5 kilometer lang, de Zwijnsweg waren enthousiast. inzaaien. Stap 1 was daarom Bovendien bleek het project in een gesprek met de gemeente aanmerking te komen voor het om afspraken te maken over Innovatiefonds van Deltaplan het zelf mogen beheren van de Biodiversiteitsherstel. bermen en een vergoeding voor terecht komt heb je elkaar nodig.” het inzaaien. “We wilden niet Innovatiefonds dat alle inspanningen na een Het Deltaplan Biodiversiteitsjaar weer verloren zouden gaan, herstel stimuleert samendus hadden een plan gemaakt werkingen tussen burgers en voor het meerjarig onderhoud andere grondgebruikers zoals van de bermen en het talud van boeren, terreinbeherende de slootkant. Daarnaast wilden organisaties en (lokale) we ook andere aanwonenden overheden om de biodiversiteit van de weg bij het project te versterken. Aansprekende betrekken, ook projectideeën die omdat we de berm wilden “Mooi om structureel de biodiversiteit kunnen te zien hoe het in Nederland hooien. versterken Er wonen contact tussen kunnen een ongeveer 20 boeren boeren en burgers maximale bijdrage van is verbeterd.”
€25.000 ontvangen. “Samen hebben we de aanvraag geschreven”, vertelt Hollewand. “Daarbij hebben we het project ook verbreed, door ons behalve op bloeiende bermen ook in te zetten op bloeiende akkerranden en initiatieven van burgers om hun erf te vergroenen. De aanvraag werd goed ontvangen, want we zaten bij de 10 genomineerden van de 100 inzendingen. In maart moesten we ons project presenteren tijdens een pitch en toen bleek dat wij een van de twee winnaars waren van een bedrag van €25.000.”
Professionalisering
Om het project verder te professionaliseren werken de initiatiefnemers samen met de gemeente, het Waterschap en het Flevolands Agrarisch Collectief. Ook wonnen ze advies in bij onder andere Agrifirm over de toepassing van akkerranden en bij een ecoloog. “Hieruit zijn negen doelen voortgekomen, variërend van gratis erfadvies voor burgers en gratis plantmateriaal tot excursies en bijeenkomsten. Corona heeft ons helaas wel gedwongen om de communicatie naar de bewoners van de weg aan te passen, maar we zijn alsnog heel tevreden over wat we al hebben bereikt.” Bij een eerste inventarisatie in april bleek de berm al 46 soorten planten te tellen en in juni is succesvol gehooid; een belangrijk onderdeel van het verschralen van de bodem. “Wat ik ook heel mooi vind, is om te zien hoe het contact tussen boeren en burgers is verbeterd door samen ergens mee aan de slag te gaan. Ook van burgers uit de omgeving krijgen we heel enthousiaste reacties en er zijn ook al andere buurtgenoten die interesse hebben getoond om iets vergelijkbaars te gaan doen.”
Verder uitbouwen
Het project heeft een voorlopige looptijd van twee jaar. Hollewand ziet in die periode nog genoeg mogelijkheden om het verder uit te bouwen. Komende winter gaan de ondernemers samen met Agrifirm aan de slag om verder in kaart te brengen wat het effect is van de bloeiende akkerranden op het gewas en bij een aantal burgers komt iemand van Flevolands Landschap langs om de beplanting te verbeteren. “We hopen ook nog een excursie te organiseren naar een bedrijf dat met Bokashi werkt om zo de kringloop steeds verder te brengen en werken samen met het Waterschap aan een optimale manier om de slootkant te beheren. Er gaat al met al best veel tijd in zitten, ook in het dagelijks onderhouden van de relaties en de communicatie. Gelukkig werken we samen met enthousiaste vrijwilligers en als ondernemer denk ik ook dat we er veel aan kunnen hebben om in zekere zin voor te lopen op mogelijk landbouwbeleid en ervaring op te doen met biodiversiteitsherstel.”
Financiële impuls voor biodiversiteitsherstel
Het Deltaplan Biodiversiteitsherstel is een stichting die zich inzet voor verbetering van de biodiversiteit in Nederland. Agrifirm is partner van het Deltaplan. In 2020 en 2021 reserveert het Deltaplan Biodiversiteitsherstel €200.000 per jaar voor het Innovatiefonds. De maximale bijdrage per project is €25.000. Aanvragen voor een bedrag lager dan €25.000,- euro komen ook in aanmerking. Afhankelijk van de kwaliteit van de ingediende aanvragen worden meerdere toekenningsrondes uitgezet per jaar.
Campagne Gebruik je boerenverstand
Met de campagne ’Gebruik je boerenverstand’ zet Agrifirm in op het vergroten van de waardering voor de Nederlandse landbouw. In de eerste fase van de campagne lag de focus op de inkomstenverdeling in de voedselketen, het vervolg draait om begrip en maatschappelijke waardering. Leden van Agrifirm vertellen daarvoor hun boerenverhaal.
Stap 1 van de campagne Gebruik je boerenverstand was een onderzoek onder consumenten. De uitkomst hiervan, dat consumenten de prijs die boeren ontvangen structureel te hoog inschatten, werd door Agrifirm gedeeld met video’s op social media. Deze zomer is de tweede fase van de campagne van start gegaan. Leden van Agrifirm vertellen in radio- en televisiespotjes hoe boeren in Nederland voedsel produceren en wat zij doen aan thema’s als biodiversiteit, dierenwelzijn en voedselkwaliteit. Melkveehoudster Sanne van der Zijl uit Vegelinsoord en varkenshouder Joost Schrijver uit Nieuw-Heeten zijn te zien en horen in deze campagne en vertellen hiernaast over hun motivatie en ervaringen.
Positief-kritische vragen
De eerste uitzendingen van de spotjes hebben veel reacties opgeleverd, vertelt directeur Communicatie Annebelle van der Kloet van Agrifirm. “Vanuit de sector en vanuit onze leden waren de reacties heel positief. Vanuit consumenten komen, logischerwijs, wat wisselende geluiden. Er zijn heel positieve geluiden van consumenten, een aantal kritische reactie en vooral ook heel veel positief-kritische
Bekijk alle verhalen en video’s van de campagne ‘Gebruik je boerenbestand’ op www.agrifirm.nl/gebruikjeboerenverstand
vragen. Dat is ook goed, dit geeft ons de kans om de dialoog aan te gaan en dat is precies wat we willen.”
Het gesprek aangaan
De komende maanden gaat Agrifirm dan ook door met het uitzenden van de boerenportretten. “Daarnaast willen we ook echt aan de slag gaan met de vragen die worden gesteld en meer inzicht geven in de antwoorden op deze vragen. Bijvoorbeeld via social media, maar ook door boeren en consumenten bij elkaar te brengen, via eigen initiatieven of door aan te sluiten bij bestaande acties. Op die manier gaan we het gesprek aan en willen we zorgen voor een evenwichtig beeld.”
Sanne van der Zijl
“Ik hoop dat de campagne ‘Gebruik je boerenverstand’ voor bewustwording gaat zorgen bij de consument. Mensen vinden namelijk heel veel over onze sector, maar ik wil benadrukken dat alles wat wij doen gebeurt met een reden. Het zal fantastisch zijn als deze campagne een goed gevoel creëert bij de consument en dat zij de volgende keer bedenken dat wij boeren altijd ons best doen en zien hoeveel liefde wij hebben voor de dieren en de natuur. Daarnaast vind ik het hartstikke mooi dat Agrifirm deze campagne heeft opgezet. Ik vond het een hele belevenis om aan mee te werken. Er is zoveel dat je wilt vertellen in zo’n filmpje, maar je hebt natuurlijk maar een paar seconden. Kortom, het waren fantastische dagen met mooie beelden als resultaat!”
Joost Schrijver
“We moeten blijven vertellen en laten zien wat we doen. Mensen weten niet hoe ver we al zijn op het gebied van milieu, diergezondheid en welzijn. Dat kunnen we alleen zelf oplossen, door ons verhaal te vertellen. Alleen kunnen we de wereld niet veranderen, maar alle kleine beetjes helpen. Als grote coöperatie, heeft Agrifirm de slagkracht om dat op wat grotere schaal te doen. Daardoor kan ik mijn verhaal nu vertellen op televisie en op radio 2. Dan komt de boodschap hopelijk ook bij mensen buiten de landbouw terecht. In de Ledenraad is het best wel eens onderwerp van gesprek: is dit iets waar de coöperatie zich voor in zou moeten zetten? Ik vind van wel. De coöperatie is er van en voor de boeren, samen sta je sterk. Dit is daar een goed voorbeeld van.”
