De datarevolutie

Van de technische resultaten uit het managementsysteem tot de financiële cijfers. Van kengetallen tot labuitslagen. Het werken met data is niet meer weg te denken uit de sector.

Welke kansen biedt de datarevolutie voor het agrarische bedrijf, hoe kunnen ondernemers hier gebruik van maken en wat zijn aandachtspunten?

Irene Nijmeijer, manager van Agrifirm’s Data Intelligence Center, en dr.ir Sjaak Wolfert, Senior Strategisch Onderzoeker in de agrifoodsector bij de WUR en Thema Ambassadeur Digital Innovation in Agri-Food, leggen uit hoe data tegenwoordig worden toegepast en wat het de sector kan bieden.

naar digitale data inmiddels gemaakt,” zegt Sjaak. Irene voegt hieraan toe: “Wij beschouwen data vooral als een hulpmiddel. Door meer gegevens te verzamelen en die te verrijken met steeds intelligentere analyses, zoeken onze experts naar patronen om de sector verder te brengen.”

Van algemene data naar precieze modellen

“Meer en diverse data betekent gedetailleerdere en makkelijk aanpasbare modellen. Zo kunnen we onze klanten op maat gemaakte oplossingen bieden, wat zorgt voor adviesverbetering en procesoptimalisatie.”

Nieuwe vraagstukken, nieuwe

Data is overal

Voor velen blijft ‘data’, simpelweg het Engelse woord voor ‘gegevens’, een vrij abstract concept. Toch worden ondernemers er steeds meer mee geconfronteerd en is het niet meer weg te denken uit de sector. “Data zijn feitelijk verzamelde gegevens over een specifiek gebied, iets wat al jarenlang gebeurt. Maar waar dit voorheen alleen op papier beschikbaar was, is de overstap

Sinds de komst van digitalisering maakt de agrarische sector steeds meer, en met steeds meer succes, gebruik van data. “Nu er meer data worden gemeten, is ontwikkeling van preciezere en doeltreffendere toepassingen veel makkelijker,” aldus Sjaak. Efficiënt produceren blijft een van de belangrijkste drivers, maar de inzet van data kan ook bijdragen aan het behalen van andere doelen, zoals verlagen van emissies of zuiniger omgaan met grondstoffen. “Niet altijd een winstgevende business case, maar het ondersteunt je licenseto-operate. Zo stel je de continuïteit van je bedrijf een stuk zekerder”, voegt Sjaak toe. Irene beaamt dit: data Maar data verzamelen om het data verzamelen kan toch geen doel op zich zijn? Irene: “Soms ontstaan er vragen waarvoor we al beschikbare data hebben om ze te beantwoorden. Maar er komen ook genoeg urgente vraagstukken binnen waar we nog geen goed antwoord op hebben en besluiten om nieuwe gegevens vast te leggen. Zo blijven we gegevens over productie verzamelen, maar combineren deze nu bijvoorbeeld met informatie over uitstoot en de effecten daarvan op de productie. Nieuwsgierigheid en voortschrijdend inzicht spelen hierbij een belangrijke rol. Zo proberen we problemen voor te zijn.” Sjaak voegt toe: >>

>> “Dataverzameling is een iteratief en autonoom proces van pushen-pull mechanismen. Welke data verzameld wordt verschilt inderdaad per case. Maar het kan versneld worden door bepaalde issues op de markt zoals stijgende voer- en kunstmestkosten.”

Monitoren en doelen behalen

In de context van het agrarische bedrijf maken data het dus een stuk makkelijker om te monitoren of je je doelen behaalt. Sjaak: “Data worden pas inzichtelijk na analyse. Pas nadat we er betekenis aan geven krijg je informatie die je in je bedrijfsvoering kunt inzetten. Je blijft meten, aanpassen, evalueren om vervolgens weer van vooraf aan te beginnen.”

Om deze data om te toveren tot een effectief hulpmiddel komen er steeds meer applicaties beschikbaar voor ondernemers. Agrifirm ondersteunt dit met de ontwikkeling van ‘Mijn Agrifirm’. In deze digitale omgeving krijgen klanten snel en duidelijk overzicht in hun gegevens. Irene: “We vinden het belangrijk dat we één centrale plek hebben voor onze klanten en deze doorontwikkelen. Versnippering is niet efficiënt.” ‘Mijn Agrifirm’ blijft daarom de plek voor alle huidige en toekomstige applicaties. Zo is er bijvoorbeeld een applicatie ontwikkeld met een nieuwe data-integratie die het bestellen van voer volledig automatiseert.

Irene: “De sensoren op de voersilo geven aan of we moeten leveren. Het inplannen van ritten gaat voor ons een stuk efficiënter en de boer hoeft zich er niet meer druk om te maken, zodat die meer tijd heeft op het land of in de stal. Daarnaast rijden we minder vaak en scheelt dat weer flink in uitstoot.”

Vertrouwen op cijfers

Toch voelen sommige ondernemers nog een flinke afstand tussen de cijfers en wat ze op het land of op het erf zien. “Om vertrouwen te krijgen in data, moeten mensen het zien werken. Dit kan worden aangetoond door kleinschalige tests, zoals akkerbouwers die een paar hectare anders gaan bewerken op basis van de data. Goed advies is cruciaal voor degenen die eerst bewijs willen zien, maar de meeste klanten accepteren de voordelen van datagebruik voor hun onderneming, mits het verdienmodel natuurlijk overeind blijft”, vertelt Irene. Met complexere managementbeslissingen ligt dat wat lastiger, volgens Sjaak: “De menselijke schakel is nu nog steeds heel belangrijk. Dat is altijd zo geweest in de agrarische sector en dat zal nog wel even blijven. Maar doorontwikkeling zal ervoor zorgen dat er betere onderbouwing komt en daardoor meer vertrouwen.”

De uitdagingen van datagebruik in de sector

We lijken vandaag de dag dus niet meer zonder te kunnen. Sommige regelgevingen verplichten je om data digitaal bij te houden. “Je moet er dan wel aan toegeven om mee te mogen doen in de keten. We moeten samen wel bewust blijven van de mogelijke consequenties, en twijfels bij gebruikers. Onze grootste vraag blijft hoe je dataverzameling op een verantwoorde en transparante manier kanaliseert zonder innovatie te remmen en verlammende beperkingen op te leggen”, legt Sjaak uit. Daarnaast ontstaat er een dataeconomie van ondernemingen die data bewerken en aanbieden als product. Sjaak: “Daarmee ontstaat de vraag van dataeigendom, de toegevoegde waarde zit hem immers in de bewerking. Het is daarom een goede zaak om duidelijke voorwaarden af te spreken aangezien dit een complex en grijs gebied is. Gelukkig zien we initiatieven die boeren ondersteunen om ook die voorwaarden inzichtelijk te maken.”

De toekomst van data

“De agrarische sector zal in de toekomst nog meer gestuurd worden door data”, stelt Irene.

“Sommige processen, zoals dierverzorging, zullen niet volledig geautomatiseerd kunnen worden. Daarvoor blijven data een hulpmiddel en geen vervanging van menselijke expertise.” Sjaak hoopt vooral op samenwerking tussen partijen: “Veel bedrijven verzamelen nu apart van elkaar data, door die openbaar te maken voor externe partijen zoals onderzoekers kunnen er betere relaties worden gelegd. Gelukkig zien we dat al veel bij innovatieve bedrijven.” Irene voegt toe: “Daarom stuurt Agrifirm op een open-ecosysteem. De kracht zit hem juist in samenwerken, zo kunnen we blijven doorontwikkelen.”

De boeren van de toekomst Bouwplan,