Bol&Teelt Actueel augustus 2023

SPYRO® in hyacint

Na jarenlange inzet vanuit Agrifirm-GMN, samen met onder andere KAVB en Biobest, kreeg het middel SPYRO® onlangs een KUG-toelating in bloembollen en bloemknollen. Dit op natuurlijke pyrethrinen gebaseerde middel kan worden ingezet als ruimtebehandelingsmiddel in de bewaring en bestrijdt trips effectief binnen de geïntegreerde hyacintenteelt.

De afgelopen jaren is de tripsdruk in hyacint groot, met slechts een beperkt aantal beschikbare middelen. Dat maakt het beheersen lastig. Bram Mulder, teeltadviseur bij AgrifirmGMN hierover: “Alleen met een systeemaanpak blijft trips beheersbaar. Het draait daarbij om het complete plaatje.

Denk bijvoorbeeld aan gewasverzorging op het veld en preventiemaatregelen in schuur en bewaarcel. SPYRO is een mooie aanvulling om populatieopbouw van trips in de cel beter te beheersen.’’

Bol& TeeltActueel

Uitdagingen en blijven leren

Expertisedagen in aantocht

Binnenkort staan er weer interessante bijeenkomsten op het programma. Op verschillende onderzoekslocaties waar het Expertisecentrum Bloembollenteelt actief is, nodigen wij u uit om kennis te nemen van recente onderzoeksresultaten. Afhankelijk van de locatie worden er lelie en zantedeschia veldproeven gepresenteerd. Met daarbij ook onderzoeksresultaten van de voorjaarsgewassen. Denk bijvoorbeeld aan bolbehandeling en biostimulanten. Hieronder het gedetailleerde programma:

Ziektedruk (vuur) in voorjaarsbloeiers

Dat de ziektedruk door schimmelziekten in de bloembollenteelt nooit onderschat mag worden, dat bewijst het voorjaar van 2023. ‘Zo erg hebben we het niet eerder gezien’, zeggen zelfs oudere kwekers. Met name botrytis leverde veel kopzorgen op, zeker in de gebieden met intensieve bollenteelt.

Waarom ging het zo fout dit voorjaar?

Dat het dit voorjaar zo lastig was om vuur goed te bestrijden, heeft te maken met een opeenstapeling van factoren en omstandigheden. Het voorjaar begon met stevige nachtvorsten.

Dit zorgde op verschillende plekken voor een flinke aanslag op de vitaliteit van het gewas. In de periode daarna bleef het lange tijd nat. 2023 gaat de boeken in als natste voorjaar van de eeuw (gemeten tot circa begin mei). Bladnatperiodes liepen soms op tot meer dan 50 uur. En dan was er nog een factor: de stevige en almaar aanhoudende noord- tot noordoostenwind.

Het lukte gewoonweg niet altijd om het gewas preventief te beschermen. Met op veel plekken verstrekkende gevolgen.

Proeven Expertisecentrum Bloembollenteelt

Hoe wrang het ook klinkt. De natte omstandigheden dit voorjaar waren juist nuttig bij de uitvoering van de proeven op het Expertisecentrum. Zowel met chemische middelen als met biostiumulanten. Het is maar zelden dat de verschillen in de vuurproeven zo duidelijk waren als dit jaar. Duidelijk werd dat

biostiumulanten belangrijk zijn maar de chemische fungiciden nog niet kunnen vervangen.

Lees het uitgebreide artikel

Op onze website leest u meer over de proefresultaten en wat we kunnen leren van de ervaringen dit voorjaar. Kijk op: www.agrifirmgmn.nl/ziektedruk-invoorjaarsbloeiers

Vrijdag 25 augustus: Open dag ROL in Vledder Op de proefvelden van Regionaal Onderzoek Nederland (ROL) ligt de focus op onderzoek in lelies. Onze teeltspecialisten zijn aanwezig om telers bij te praten.

Woensdag 6 september:

Expertisedag in Breezand Onderzoek in lelie en de onderzoekuitslagen in de voorjaarsgewassen. Deze dag wordt gehouden bij het proefveld aan de Balgweg.

Vrijdag 8 september:

Expertisedag calla Het lopende onderzoek in de calla op de proefvelden van het Expertisecentrum in Breezand.

Maandag 11 september: Expertisedag in Voorhout Presentatie onderzoeksresultaten (verschillende locaties) in voorjaarsgewassen. Veel aandacht is er voor onderzoek naar biostimulanten Tevens delen we de laatste inzichten in de bolbehandeling van voorjaarsgewassen.

Woensdag 13 september: Open dag bolbehandeling Vertify in Zwaagdijk Zoals gebruikelijk ligt de nadruk op de aanstaande bolbehandeling tulp. De proefresultaten bieden waardevolle richtlijnen voor de aanpak.

Relaties van Agrifirm-GMN ontvingen voor bovenstaande dagen al een persoonlijke uitnodiging. We kijken ernaar uit u te ontmoeten tijdens een of meerdere bijeenkomsten. U kunt zich aanmelden op www.agrifirmgmn.nl/expertisedagen

Hebben we straks

Oliver

‘Ieder jaar is anders’. Wat hoor je dat mensen in onze sector vaak zeggen. In deze Bol&Teelt daarvan een ‘mooi’ voorbeeld. De ziektedruk door botrytis was dit voorjaar ongekend hoog door een opeenstapeling van omstandigheden. Maar daar hebben we ook weer van kunnen leren en conclusies uit kunnen trekken. Leren doen we in verschillende bolgewassen en waar dat kan samen met telers en partners. Ook hiervan voorbeelden in deze Bol&Teelt. Zo hebben we samen met telers en Bekuplast een nieuwe prikbak voor tulpen ontwikkeld en een KUG-toelating voor het middel SPYRO® voor elkaar gekregen. Ook interessant vind ik het interview met Irene Klaver van mechanisatiebedrijf W.N. Kramer. Zij importeren een nieuw systeem voor mechanische onkruidbestrijding dat ook inzetbaar is in de bollenteelt. Het helpt ons mogelijk om minder afhankelijk van chemie te worden. Daarnaast praten wij u in een aantal korte artikelen bij. Heeft u naar aanleiding daarvan vragen? Neem dan vooral contact op.

Dennis Meijaard Directeur Business Unit Bloembollen

Emissie beperken tijdens de bolbehandeling

Bufferstroken

hoe

zit het ook alweer?

Het 7e actieprogramma nitraatrichtlijn is in maart 2023 ingegaan waarmee de aanleg van bufferstroken nu verplicht is. Een bufferstrook is de strook land vanaf het teeltgewas tot aan de bovenkant van het talud naar de (watervoerende) sloot waarin niet bemest of gespoten mag worden.

Dit voorjaar moesten kwekers bij het planten van zomerbloeiers al rekening houden met de bufferstrook. Het lijkt erop dat dit in de praktijk goed is gegaan en dat geen enkel bedrijf is aangesproken op het niet goed uitvoeren van deze maatregel. Voor de voorjaarsgewassen staat het plantseizoen voor de deur. Ook in deze teelten is het zaak om rekening te houden met de bufferstrook.

Een bufferstrook moet drie meter breed zijn. Maar als de oppervlakte van de bufferstrook meer dan vier procent van de totale oppervlakte van het perceel omvat, dan is één meter voldoende. Dit is meestal het geval.

Kijk op Mijn RVO

De bufferstroken staan ingetekend op de website van RVO. Ga naar ‘Mijn RVO’ en daarna naar ‘mijn percelen’.

Augustus 2023 • Agrifirm-GMN

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst het etiket en de productinformatie. En vraag indien nodig altijd advies bij uw adviseur van gewasbeschermingsmiddelen. Colofon Bol&Teelt Actueel is een uitgave van Agrifirm-GMN Redactie Frank van den Hoek en Eline Klaver, Agrifirm-GMN. Tekstbijdragen Jan Willem Apeldoorn, Arjo van den Berg, Alex van Haaster, Marco Jonkman, Irene Kramer, Bram Mulder, Gerbrant Schilder, Jan Warmerdam, Thijs Wester, Eline Klaver, Frank van den Hoek, Jan Willem van der Meer Interviews en tekstredactie Douwe Soepboer. Opmaak Reach Brand Storytellers. Fotografie Eline Klaver, Lex Broersen en Agrifirm-GMN. Drukwerk Damen Drukkers.

Oliver mechanische onkruidbeheersing

Veelbelovende

nieuwe techniek

Door minder beschikbare chemische middelen krijgen bollentelers meer problemen om onkruiden voldoende te beheersen. Daarom kijkt Agrifirm-GMN met veel belangstelling naar andere, niet chemische, mogelijkheden en middelen. De nieuwe lijn mechanische machines van Oliver, geïntroduceerd door importeur van landbouwmachines

W.N. Kramer (Burgerbrug) trok dit voorjaar onze aandacht.

Irene Kramer (directeur/eigenaar W.N. Kramer) over Oliver: “Het is een andere benadering dan het standaard schoffelen dat we al jaren kennen. Het werkt met rotors (niet aangedreven) die zich links en rechts van de planten bewegen. Hierdoor kunnen rondom de plant tot wel 90 procent van de onkruiden worden beheerst. Als onkruiden nog klein zijn, eigenlijk nog niet of nauwelijks zichtbaar, blijf je problemen voor. Het is dus zaak om vroeg te beginnen.”

Ervaringen in de praktijk

Afgelopen voorjaar zijn bij onder andere Apeldoorn Bloembollen (tulp) en bij Kapiteyn (calla) tests uitgevoerd. Die zijn

Op de kaart Texel

Van oorsprong is Texel een agrarisch eiland. Veehouders, akkerbouwers en bloembollenkwekers werken er al generaties lang structureel samen omdat de verschillende polders een brede variëteit aan grondsoorten kent. De afgelopen decennia is de toeristische aantrekkingskracht flink toegenomen. Voor de agrariers levert dit weer nieuwe uitdagingen en kansen op waar men op inspeelt.

Emissie beperken tijdens de bolbehandeling

Tijdens de bolbehandeling op het bedrijf, komen restanten van gewasbeschermingsproducten in het oppervlaktewater terecht. Het aandeel van deze emissie kan oplopen tot meer dan 50 procent van het totaal. Dat is ongewenst.

Want als een middel vaker in het oppervlakte water wordt gevonden, wordt de kans groter dat het etiket wordt aangepast of zelfs van de markt verdwijnt. Om te komen tot minder erfemissie tijdens de bolbehandeling, onderstaand een aantal tips en aanbevelingen:

■ Laat de kisten na behandeling goed nadruppen. Zo wordt lekken elders op het erf voorkomen.

■ Ga bewust om met restvloeistoffen. RemDry, een zuiveringssysteem op basis van verdamping en indroging, kan soelaas bieden.

■ Wees u bewust dat elke bolbehandelingstechniek, denk aan

schuimen, in-lijnschuimen, coaten of dompelen, voor- en nadelen kent. Anticipeer daar dus op.

■ Zorg dat het laden en lossen overdekt gebeurt.

■ Maak gebruik van matten en roosters bij de ontsmettingsunit. Hiermee wordt voorkomen dat middelen met de heftruck naar buiten worden gereden.

En vooral belangrijk: zorg voor bewustwording van alle medewerkers. Leg uit waarom de maatregelen nodig zijn en betrek hen erbij. Heeft u vragen? Trek dan aan de bel bij uw adviseur.

veelbelovend. Jan Willem Apeldoorn vertelt dat hij tevreden is over het resultaat bij de bestrijding van kiemende onkruiden in het pad. Alex van Haaster paste het toe tussen de rijen in calla en denkt dat de machine een goede aanvulling kan zijn.

Lees het uitgebreide verhaal

Wilt u meer weten over deze nieuwe machine? Lees dan vooral de uitgebreide reportage op www.agrifirmgmn.nl/ nieuwe-techniek-onkruidbeheersing

Update gewasbeschermingsmiddelen

Regelgeving, toelatingen en ook de naamgeving van middelen veranderen. Hieronder een aantal recente ontwikkelingen:

■ Fusilade® Max (herbicide) verdwijnt uit het middelenpakket.

De verkoopdatum voor dit middel is verlopen op 30 juni. Tot 30 december 2023 mag het worden gebruikt.

■ Ook fungicide Ridomil Gold® mag niet langer worden verkocht sinds 24 juni 2023 jl. Het mag tot 24 maart 2024 worden gebruikt.

■ Soriale® kreeg een KUG-uitbreiding in bloembollen (niet in tulp en lelie). Soriale is het eerste fungicide op basis van solo kaliumfosfonaat. Het bestrijdt een zeer breed spectrum aan schimmels en het versterkt het afweermechanisme van de

Onderzoek in gladiool

plant. Soriale is bewezen effectief op botrytis, maar heeft ook een werking op oömyceten, zoals phytophthora, pythium en valse meeldauw.

■ De RUB-status van FLiPPER® is beëindigd. Tot 1 augustus 2023 kan het product worden uitgeleverd en het mag tot uiterlijk 1 november 2023 worden toegepast.

■ De toelating van Vydate 10G wordt niet verlengd. Het mag tot 1 augustus 2023 worden verkocht en worden gebruikt tot 1 november 2023.

Heeft u vragen over middelen en veranderende toelatingen? Uw adviseur is bekend met de nieuwste ontwikkelingen.

Inzet natuurlijke vijanden tegen trips

Zowel Koppert als Agrifirm-GMN hebben veel ervaring met de inzet van Orius Laevigatus in bedekte teelten. De tripsbestrijding overtreft daarin zelfs de resultaten van gewasbeschermingsmiddelen. Maar ook in de preiteelt (buitenteelt) wordt deze roofwants ingezet tegen trips. En nu liggen er de eerste proeven in gladiool. Net als in prei is dit een uitdaging. Want de oppervlaktes zijn groter, het klimaat is niet te sturen en de uitgezette roofwantsen kunnen makkelijk wegvliegen.

Op Texel worden zowel voorjaarsbloeiers, zomerbloeiers als vaste planten geteeld. Voor een gezonde groei is een goede watervoorziening een must. En dat is een uitdaging omdat er op het eiland niet mag worden beregend. In het voorjaar is op tijd een regenbui essentieel voor de groei, maar ook voor de werking van bodemherbiciden en gestrooide meststoffen. Voor een geslaagde teelt is het daarom belangrijk dat zowel de korrelbemesting als het spuiten van bodemherbiciden op een zo optimaal mogelijk moment plaatsvindt. Hierover is tussen kwekers en adviseurs veelvuldig contact.

"Telen op het eiland is anders dan aan de vaste wal. Even meststoffen strooien en inrege nen is niet vanzelfsprekend. Met een goed plan en actief contact spelen we hierop in."

Jan Warmerdam

Teeltspecialist Agrifirm-GMN

Optimaliseren waterbroei

Met de vernieuwde Tulip Tray prikbak

De voorbereidingen voor het komende broeiseizoen zijn in volle gang. Om waterbroei naar een hoger niveau te brengen, heeft Agrifirm-GMN samen met telers en de Duitse producent Bekuplast de Tulip Tray ontwikkeld. Deze vernieuwde tray kent een aantal voordelen:

■ Bij gebruik van een plug kan deze kosteloos worden meegespoten (geïntegreerde plug).

■ Geen lekkage tijdens transport door nieuw ontwerp van overloopgaten.

■ De bakken zijn helemaal naar wens aan te passen zodat deze volledig aansluiten bij uw bedrijfsvoering.

Meer informatie over de Tulip Tray? Vraag het uw adviseur of bezoek www.agrifirmgmn.nl/tulip-tray

Bolbehandeling tulp

Marco Jonkman vertelt

De bolbehandeling is vast onderdeel van de teeltcyclus. “Toch is er alle reden dat telers langer stilstaan bij deze behandeling”, aldus Marco Jonkman, teeltspecialist bij Agrifirm-GMN.

“De periode voor, tijdens en na de bolbehandeling is wat mij betreft een belangrijke tijd om in gesprek te gaan”, vertelt Marco. “Niet alleen om te kijken naar de mogelijkheden met betrekking tot bolbehandeling, maar voor het totale plaatje. Denk aan risico’s die de teler

Hebben we straks nog genoeg water?

Na een langdurige natte periode in het voorjaar volgde een extreem droge periode.

Hebben we straks nog wel genoeg water beschikbaar? Het waterschap deed al vroeg in het voorjaar de oproep zuinig met water om te gaan.

Mochten de middelen Movento® en Batavia® verdwijnen, wordt de tripsbeheersing in gladiool een uitdaging. In samenwerking met het Expertisecentrum en Koppert wordt er dit jaar gekeken naar mogelijkheden om trips tegen te gaan met de roofwants Orius Laevigatus.

Een ander obstakel is dat na het maaien van het gewas er mogelijk (tijdelijk) onvoldoende trips zijn waarmee de roofwants zich kan voeden, waardoor de roofwants verdwijnt. Om dat op te lossen zijn er stroken met Lobularia ingezaaid met daarin altijd bloemetjes met stuifmeel (zie foto).. Weliswaar heeft de Orius Laevigatus een voorkeur voor eiwitten en dus voor trips, maar de roofwants kan ook overleven op stuifmeel. De uitkomsten van de proeven delen we graag met u tijdens de Expertisedagen.

Recycling

Het is mogelijk om gebruikte Agrifirm bakken te laten vermalen waarna het materiaal opnieuw wordt ingezet.

Het wordt daarom steeds belangrijker verantwoord met het beschikbare water om te gaan. Agrifirm onderzoekt daarom diverse technieken in de verschillende (akkerbouw) gewassen. Onder andere druppelirrigatie biedt mogelijkheden om verspilling tegen te gaan. Met een systeem van leidingen en slangen wordt het water gedoseerd bij de planten gedruppeld. De toediening van het zoetwater wordt zo beter afgestemd (in vergelijking met andere methodes) op de behoefte van de plant.

Topsin M® kwijt en dit jaar Mirage® Elan. Gelukkig kunnen we in tulp nog beschikken over middelen als Securo® Captan, Rudis® Pitcher® Santox® en Velum® Prime (sommige met nevenwerkingen). Ook hier draait het om het maken van de juiste keuzes op basis van kennis en ervaringen.”

Stekers en tulpenstengelaal

Afgelopen jaar zagen we meer stekers (botrytis) op het land.

Marco: “Een optimale bolbehandeling helpt om dit te voorkomen. Ook besmettingen door tulpenstengelaal hebben grote gevolgen en komen helaas jaarlijks voor. Preventieve maatregelen en een ontsmetting met Velum® Prime kan deze besmetting voorkomen.”

Bekijk de video

Marco geeft in een video meer uitleg onder andere over het vroegtijdig herkennen en het bestrijden van stengelaaltjes en bodemschimmels. Chemie is in de meeste gevallen geen blijvende oplossing. Scan de QR code en bekijk de video.

mogelijk neemt bij het nemen van bepaalde maatregelen, de vruchtwisseling en de bodemgezondheid. Het is belangrijk om hier écht de tijd voor te nemen. Een ander onderwerp is de verminderde beschikbaarheid van middelen. Vorig jaar raakten we

Wijziging monstername grasland

Een vruchtbare bodem vormt de basis voor een optimale groei. Voor een compleet beeld van de mineralenvoorraad in zowel de bodemoplossing als de bodemvoorraad gebruiken we het Bloembollenbasis grondmonster. Dit levert belangrijke input voor het bemestingsplan. De komende weken kunnen de monsters worden genomen voor de voorjaarsgewassen om ook te bepalen welke bemestingsmogelijkheden er eventueel voor het planten kunnen worden ingezet.

Let op! Het Bloembollenbasis grondmonster geprikt op 25 cm op grasland dat nog niet is doodgespoten - kan niet meer dienen als wettelijk rapport om de gebruiksruimte voor fosfaat te berekenen. Hiervoor dient Eurofins een apart monster te nemen op 10 cm. Eurofins kan op basis daarvan een wettelijk rapport afgeven. Wenst u meer informatie? Vraag het uw adviseur.