Katalog agrotechniczny 2021

Katalog agrotechniczny 2021

Efektywne wykorzystanie azotu w rolnictwie

Uodparnianie się agrofagów na substancje czynne

Zwiększenie skuteczności stosowanych środków ochrony roślin

s. 16

s. 46

s. 50

www.agrochem.com.pl

2

Katalog agrotechniczny 2021

Spis treści Skup Płodów Rolnych .............................................................

7

I Nasiona Projekt - Baltic Oats.

Dystrybucja materiału siewnego owsa ...............................

8

Dlaczego warto wysiewać kwalifikowany materiał siewny Agrochem Puławy? Twój przepis na sukces .........

10

II Nawozy mineralne Efektywne wykorzystanie azotu w rolnictwie ...................

16

Łączne stosowanie roztworu saletrzano-mocznikowego (RSM®) oraz inhibitorów nitryfikacji ....................................

20

Magnez i siarka na drodze po wysokie plony ....................

24

Wapń to nie tylko odczyn gleby ...........................................

28

Wpływ wapnia i wapnowania na plonowanie rośin .........

29

III Nawozy dolistne Odżywianie nalistne ważnym elementem agrotechniki ..............................................................................

36

Nawozy dolistne ViTotal Agro - klienci wracają a nowych stale przybywa .......................................................

40

®

IV Ochrona roślin Uodparnianie się agrofagów na substancje czynne – przyczyny oraz przeciwdziałanie temu zjawisku ..............

46

Zwiększenie skuteczności stosowanych środków ochrony roślin ...........................................................................

50

Adiuwanty po co i w jakim celu! ...........................................

52

O nas

56

4

Katalog agrotechniczny 2021

„Firma „Agrochem Puławy” Sp. z o.o. to dziś firma o ugruntowanej pozycji na rynku. Spółka jest obecnie numerem jeden w dystrybucji RSM w Polsce.

Główne obszary działalności Agrochem Puławy Sp. z o.o. to:

Spółka posiada siedem baz magazynowych: w Człuchowie, Chojnie, Dobrym Mieście, Gronowie Elbląskim, Gryficach, Stargardzie oraz Gdańsku, które wyposażone są w sprzęt przeładunkowy – ładowarki teleskopowe, wózki widłowe oraz zorganizowaną i wyszkoloną załogę. Bazy RSM-owe posiadają zbiorniki, które mogą pomieścić od 1 500 do 8 500 ton płynnego nawozu. Natomiast baza w Człuchowie jest dodatkowo wyposażona w 5 silosów zbożowych do przechowywania około 3750 tysięcy ton zboża i jeden buforowy czyli do chwilowego zasypania na 750 ton.

Firma Agrochem dysponuje suszarnią o pojemności 23 ton, czyszczalnią bębnową oraz analizatorami do badania zbóż. Wszystko jest zautomatyzowane co ułatwia pracę i przyspiesza wszystkie procesy związane z obróbką ziarna.

•

„Agrochem Puławy” Sp. z o.o. kontynuuje najlepsze tradycje w sektorze rolniczym, wypracowane w trakcie długoletniej działalności, uwzględniające postęp technologiczny w rolnictwie oraz zmieniające się potrzeby agrotechniczne polskich rolników. Wykwalifikowana i doświadczona kadra Doradców Agrotechnicznych dociera bezpośrednio do rolników, którym służy wsparciem i wysokiej klasy doradztwem.

•

• • • • • • •

Dystrybucja nawozów płynnych GA ZA Puławy SA – RSM®/ RSM®S Produkcja i sprzedaż mieszanek nawozowych płynnych na bazie RSM® Produkcja i sprzedaż mieszanek nawozowych sypkich – blendingów Produkcja i sprzedaż nawozów dolistnych ViTotal Agro® Dystrybucja nawozów wapniowych, soli potasowej i innych Produkcja i sprzedaż materiału siewnego Dystrybucja środków ochrony roślin Skup zbóż i rzepaku Usługi przeładunku, magazynowania i spedycji nawozów sypkich i płynnych Grupy Azoty SA

Agrochem Puławy prowadzi liczne poletka doświadczalne we współpracy z klientami a także z ośrodkami naukowymi.

Pozwala to wprowadzać nowe rozwiązania agrotechniczne a także zbierać szeroką wiedzę i opinię na temat efektywności badanych nowości. Pomagamy wdrażać oraz udostępniamy naszym Klientom nowoczesne rozwiązania pomagające bardziej efektywnie zarządzać gospodarstwem. Nieustannie rozwijamy gamę naszych produktów chcąc w pełni zaspokoić potrzeby naszych Klientów.

Wspieramy szkoły wiejskie oraz ich uczniów poprzez wyprawki szkolne, sponsorujemy lokalne, młodzieżowe kluby sportowe oraz pomagamy pobliskim sołectwom.

Możliwe jest to dzięki naszej wizji

„Tworzymy nowoczesne i odpowiedzialne rolnictwo”.

Michał Lange Prezes Zarządu

WWW.AGROCHEM.COM.PL

5

Skup Płodów Rolnych Ryszard Kosiński Menadżer Działu Zbóż ryszard.kosinski@agrochem.com.pl Dział Skupu Płodów Rolnych z roku na rok intensywnie zwiększa obrót, docierając do coraz większej ilości dostawców. Agrochem Puławy Sp. z o. o. jako dostawca na rynku nawozów, środków ochrony roślin i nasion, dąży do kompleksowej obsługi rolnictwa.

Poprzez rozwój sieci Doradców Agrotechnicznych obsługujemy coraz większą grupę zadowolonych klientów.

Współpracując z nami, uzyskasz atrakcyjne ceny, zagwarantujesz ich zbyt co pozwoli osiągnąć pewny i bezpiecznych efekt finansowy.

Zapraszamy do współpracy!

Zajmujemy się obrotem płodami takimi jak: • zboża konsumpcyjne • zboża paszowe • kukurydza • rośliny strączkowe • oleiste Posiadamy elewator zbożowy w Człuchowie o pojemności 4000 ton. Zastosowane nowoczesne technologie pozwalają nam na przechowywanie zboża z zachowaniem najwyższej jakości.

Nowoczesne laboratorium i doświadczona kadra pozwala nam na wiarygodną ocenę jakości dostarczanych zbóż.

Skup prowadzimy także z odbiorem bezpośrednio z gospodarstw na co pozwala nam rozwinięta baza magazynowa Klientów.

Dostarczamy zboża do największych producentów pasz oraz do przemysłu młynarskiego.

Obrót zbóż opieramy o certyfikat GMP + gdzie wspólnie dbamy o zachowanie dobrych praktyk produkcyjnych. Gwarantuje to, że wyprodukowane i transportowane zboże są bezpieczne dla ludzi i zwierząt.

Posiadamy również certyfikat KZR INIG, który obejmuje biomasę, surowce, odpady i pozostałości, biopaliwa oraz biopłyny wytwarzane na całym świecie. Jest to polski certyfikat, którego właścicielem jest Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy.

System KZR INIG znajduje się na liści uznanych przez Komisję Europejską systemów certyfikacji. Posiadacze certyfikatów ISCC, RedCert mogą również kupować surowce od dostawców posiadających KZR INIG zachowując zrównoważenie.

Jesteśmy solidnym partnerem, gwarantującym nie tylko atrakcyjne ceny i szybki odbiór, ale i pewne terminy płatności.

Umożliwiamy Państwu rozliczanie zakupu środków do produkcji rolnej w ramach barteru rozliczając się płodami rolnymi.

Nasza oferta obejmuje: • umowy z krótkim i długim terminem realizacji • umowę zakupu z późniejszym ustalaniem ceny • krótkie terminy płatności • odbiór własnym transportem WWW.AGROCHEM.COM.PL

7

NASIONA

Projekt - Baltic Oats. Dystrybucja materiału siewnego owsa Ryszard Kosiński Menadżer Działu Zbóż ryszard.kosinski@agrochem.com.pl Założeniem projektu jest dystrybucja kwalifikowanego materiału siewnego owsa, kontrola procesu produkcji oraz skup wyprodukowanego ziarna przez naszych stałych klientów.

Pełna kontrola od początku do końca.

Dzięki takiej formie jesteśmy w stanie zaoferować atrakcyjne ceny materiału siewnego oraz ponad rynkowe ceny skupu owsa. Specjalizujemy się w dystrybucji owsa o parametrach paszowych i konsumpcyjnych. Dostarczamy go do mieszalni pasz na rynku europejskim, które produkują paszę dla koni wyczynowych. Wyselekcjonowany owies z przeznaczeniem na cele konsumpcyjne eksportowany jest do największych producentów mieszanek owsianych „fit” popularnych marek w całej Europie.

Jak zaczęła się przygoda z „fit” owsem?

- Z początkiem roku 2018 postawiliśmy na specjalizację i ukierunkowanie się w skupie i obrocie jednym gatunkiem zboża – owsa. Wykorzystując posiadany elewator zbożowy w Człuchowie o pojemności 4000 ton. Zastosowane nowoczesne technologie pozwalają nam na przechowywanie zboża z zachowaniem najwyższej jakości i cały czas projekt się rozwija.

Owies z roku na rok cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Ziarno znajduje większe zastosowanie, nie tylko na cele paszowe i do produkcji płatków. Tłoczony jest olej z tego zboża, który ma właściwości przeciwutleniające, jak i mąka owsiana. Owies wykorzystywany jest również w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym.

Należy jeszcze pamiętać, że ta roślina ma wyjątkowe właściwości fitosanitarne. Włączenie owsa w płodozmian może znacznie ograniczyć rozwój chorobotwórczych patogenów w uprawach następczych. W korzeniach wytwarzany jest alkaloid zwany skopolatyną, który znacznie ogranicza rozwój patogenów wywołujących choroby podstawy

8

Katalog agrotechniczny 2021

źdźbła. Rosnący popyt na ziarno owsa, jak i jego właściwości fitosanitarne zachęca producentów zbóż do coraz większego zainteresowania tą rośliną.

Wspólnie z Działem Nasion pracujemy nad wdrażaniem odmian, które posiadają wysoki poziom plonowania z zachowaniem parametrów jakościowych.

Odmianą, której się przyglądamy jest Panteon. Charakteryzuje się dużą odpornością na osypywanie się ziarna, wysokim i stabilnym potencjałem plonowania oraz odpornością na okresowe niedobory wody.

Obrót zbóż opierany jest o certyfikat GMP (dobrych praktyk produkcyjnych). Ma on być gwarantem, że wyprodukowane i transportowane zboże są bezpieczne dla ludzi i zwierząt.

NASIONA

Dlaczego warto wysiewać kwalifikowany materiał siewny Agrochem Puławy?

Twój przepis na sukces Edward Rachubiński Menadżer Produktu Materiał Siewny edward.rachubinski@agrochem.com.pl

Kwalifikowany materiał siewny jest przygotowany wg. ściśle przestrzeganych norm, kontrolowany w laboratoriach przy Wojewódzkich Inspekcjach Ochrony Roślin i Nasiennictwa.

Sprawdź, czy nasiona są zaopatrzone w etykietę urzędową, tylko wtedy masz pewność i gwarancję użytych nasion.

Posiadamy doświadczony Zespół Pracowników, który od kilkunastu lat zajmuje się produkcją materiału siewnego.

Stała kontrola plantacji materiału siewnego Agrochem Puławy na wybranych, profesjonalnych gospodarstwach u Klientów.

Kwalifikowany materiał siewny posiada wyższą odporność na choroby i szkodniki, co w efekcie oznacza mniejsze wydatki na ochronę.

Możliwość skorzystania z kwalifikowanego materiału siewnego.

dopłat

do

zakupu

Posiadamy szeroką ofertę materiału siewnego, co daje nam pewność, że każdy z Państwa znajdzie nasiona odpowiednie dla siebie. Mamy uniwersalne odmiany, zimotrwałe, o dobrym profilu zdrowotnościowym, wysoko plonujące, dostosowane do polskich warunków.

10

Katalog agrotechniczny 2021

Produkcja własna kwalifikowanego materiału siewnego (MTS) w Agrochem Puławy oparta jest o zawarte umowy licencyjne z wiodącymi hodowlami działającymi na rynku polskim. Należy tu wymienić min.: • • • •

DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o., Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o., KWS Lochow Polska Sp. z o.o. oraz Saaten-Union Polska Sp. z o.o.

Wytypowane odmiany zbóż, które mają pozytywne oceny Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU) oraz dobrą opinię wśród rolników, Spółka zakupuje w stopniu bazowym w wymienionych hodowlach i rozmnaża w współpracujących gospodarstwach rolnych w oparciu o zawierane umowy sublicencyjne lub zleca ich reprodukcję firmom zewnętrznym.

Agrochem Puławy posiada zaplecze technologiczne, które pozwala Spółce na produkcję MTS zbóż jarych i ozimych w wolumenie ok. 1500 ton rocznie. Dodatkowo oferta uzupełniana jest o towary handlowe MTS zbóż, rzepaku, kukurydzy, bobowatych i innych roślin rolniczych ze źródeł zewnętrznych – producentów i dystrybutorów MTS. Zakupy towarów handlowych MTS, min. rzepaku i kukurydzy dokonywane są na podstawie umów dystrybucyjnych z producentami. Dodatkowo oferta towarowa MTS zbóż, rzepaków, kukurydzy i innych roślin rolniczych uzupełniana jest o towary kupione od dystrybutorów.

Kwalifikowany materiał siewny sprzedawany jest za pośrednictwem Doradców Agrotechnicznych na aktywnym terenie działania Spółki. Odbiorcami materiału siewnego są głownie gospodarstwa rolne, jak również regionalne punkty handlowe.

WWW.AGROCHEM.COM.PL

11

NAWOZY MINERALNE NAWOZY MINERALNE

W grupie Azoty wciąż poszerzamy ofertę, tworzymy produkty nowoczesne które mają praktyczne zastosowanie w różnych warunkach i dla róznorodnych upraw. Warto to wykorzystać.

AUTORYZOWANY DYSTRYBUTOR:

www.agrochem.com.pl

NAWOZY MINERALNE

Efektywne wykorzystanie azotu w rolnictwie Kamil Skrobiszewski Menadżer Produktu Nawozy Sypkie i Dolistne kamil.skrobiszewski@agrochem.com.pl Azot to podstawowy, najważniejszy a zarazem najbardziej plonotwórczy pierwiastek. Stosując go chcemy, aby w najodpowiedniejszych terminach, dawkach oraz w najlepszej postaci trafił pod nasze plantacje. Oczekujemy również, aby był łatwo dostępny dla roślin, a jego straty spowodowane wymywaniem jak i ulatnianiem były jak najmniejsze.

Ważna kwestią jest również stała dostępność azotu dla upraw.

Jest to niezwykle ważne dla prawidłowego wzrostu roślin i zapobiegania występowania głodu azotowego.

Jak zatem sprostać tym wymaganiom i sprawić, aby azot był jeszcze lepiej wykorzystywany?

Odpowiedzią na to pytanie jest zastosowanie inhibitora nitryfikacji z substancją czynną DMPP z firmy COMPO EXPERT, który sprawi, że azot będzie w znacznie lepszy sposób wykorzystany przez rośliny. Stosowanie inhibitora nitryfikacji DMPP to również odpowiedź na coraz surowsze ograniczenia prawne w kwestii stosowania nawozów.

DMPP blokuje działanie bakterii Nitrosomonas, przerywając proces nitryfikacji na okres blisko 90 dni. Dzięki temu forma amonowa azotu NH₄+ staje się bardziej stabilna.

Ostatnie dwa lata to dla firmy COMPO EXPERT intensywny rozwój produktów skierowanych na rynek rolniczy. Prace, badania i rozwój produktów z grupy inhibitorów pozwoliły otrzymać zamierzony efekt w działaniu tych nawozów.

Stosowanie nawozów NovaTec® (pod taką nazwą występują nawozy z dodatkiem inhibotora nitryfikacji DMPP) jest gwarancją lepszego wykorzystania azotu w porównaniu do nawozów konwencjonalnych.

Głównym problemem związanym z nawożeniem azotem jest wymywanie z gleby tego pierwiastka w formie azotanowej, gdyż słabo wiąże się ona z kompleksem sorpcyjnym. NovaTec® działa

16

Katalog agrotechniczny 2021

na pierwszy etap procesu nitryfikacji. Inhibitor nitryfikacji DMPP blokuje działanie bakterii Nitosomonas, przerywając proces przemian na okres nawet trzech miesięcy. Jego zastosowanie zapewnia ciągłe zaopatrywanie roślin w ten pierwiastek, nawet przez kilkanaście tygodni od aplikacji.

Młode rośliny „chętnie” pobierają formę amonową azotu i jej pobranie wymaga mniejszego nakładu energii. Częściowe żywienie azotem amonowym pozytywnie wpływa również na rozwój systemu korzeniowego, poprawiając pobieranie fosforu oraz większości mikroelementów.

Rys. 1. Schemat dzialania inhibitora nitryfikacji DMPP DMPP

+

NO2 ,N2

-

NH4

Nitryfikacja Denitrifikacja

NO2 Nitrosomonas

-

NO3 Nitrobacter

Musimy zdać sobie sprawę z faktu, że spowolnione uwalnianie azotu pociąga za sobą szereg pozytywnych skutków dla roślin oraz środowiska naturalnego.

Najważniejsze argumenty, przemawiające za stosowaniem nawozów azotowych z inhibitorem nitryfikacji DMPP, na które warto zwrócić uwagę to: • znacząco ograniczone wymywanie azotu, • gwarancja ciągłego i harmonijnego zaopatrzenia roślin w azot, • wysoka efektywność dostępności azotu nawet na bardzo lekkich glebach, • sprawniejsze pobieranie fosforu i mikroskładników pokarmowych, • lepiej rozbudowany system korzeniowy,

NAWOZY MINERALNE

• •

podwyższenie odporności na wyleganie, wzrost plonu, ale przede wszystkim jego wyrównanie, jednorodność i jakość.

W tym miejscu również należy zauważyć, że ograniczamy ilość przejazdów po polu, dzięki temu oszczędzamy czas i koszta związane z dodatkowymi zabiegami.

Obecnie firma COMPO EXPERT w swojej ofercie posiada trzy produkty z dodatkiem inhibitora nitryfikacji przeznaczone dla upraw rolniczych: NovaTec® One - stabilizator azotu, oparty na inhibitorze nitryfikacji DMPP, do stosowania łącznie z płynnymi nawozami azotowymi, np. z RSM®.

Skład: • Inhibitor Nitryfikacji DMPP 24,9% NovaTec® 26 - granulowany nawóz azotowy z siarką, z inhibitorem nitryfikacji DMPP. Produkt służy do podstawowego nawożenia azotem i siarką upraw rolniczych.

Skład: • Azot całkowity N 26% • Azot azotanowy NO₃⁻ 7,0% • Azot amonowy NH₄+ • Siarka rozpuszczalna w wodzie S 13,0% (SO₃ 32%) • Inhibitor nitryfikacji DMPP 0,8% NovaTec® NP 10-30 - granulowany nawóz azotowo - fosforowy z siarką, zawierający inhibitor nitryfikacji DMPP. Wysoka zawartość rozpuszczalnego w wodzie fosforu sprawia, że NovaTec® 10-30 doskonale sprawdza się w przedsiewnym nawożeniu roślin ozimych, jak również w startowym, zlokalizowanym nawożeniu kukurydzy.

Skład: • Azot całkowity N 10% • Azot amonowy NH₄+ 10,0% • Pięciotlenek fosforu rozpuszczalny w obojętnym cytrynianie amonu i wodzie P₂O₅ 30% • Pięciotlenek fosforu rozpuszczalny w wodzie P₂O₅ 25,0% • Siarka rozpuszczalna w wodzie S 6% • Inhibitor nitryfikacji DMPP 0,8% Wyżej wymienione nawozy znajdują się w ofercie firmy Agrochem Puławy. Zachęcamy Państwa do dokładniejszego zapoznania się z ofertą nawozów z inhibitorem nitryfikacji u naszych doradców agrotechnicznych. Z całą pewnością wszelkie Państwa pytania nie pozostaną bez odpowiedzi.

WWW.AGROCHEM.COM.PL

17

CHCIAŁBYŚ SKORZYSTAĆ Z ZALET JAKIE NIESIE ZA SOBĄ RSM, ALE PROBLEM JEST Z MAGAZYNOWANIEM TEGO NAWOZU? JUŻ NIE!

Mamy propozycję właśnie dla Ciebie.

WYDZIERŻAW ZBIORNIKI PE wedle swoich potrzeb.

Chcesz uzyskać więcej informacji?

Skontaktuj się z Doradcą Agrotechnicznym firmy Agrochem Puławy z Twojego terenu.

PRZYGOTUJE DLA CIEBIE OFERTĘ. NIE CZEKAJ!

Najszybsze dostawy zapewnia

NAWOZY MINERALNE

Łączne stosowanie roztworu saletrzano-mocznikowego (RSM®) oraz inhibitorów nitryfikacji opracował dr inż. Marcin Jarocki na zlecenie „Agrochem Puławy” Rola azotu w żywieniu roślin ma znaczenie fundamentalne.

To właśnie azot ma najsilniejsze działanie plonotwórcze.

Pierwiastek ten występuje w glebach głównie w związkach organicznych, ale bezpośrednio przyswajane przez rośliny są jego formy mineralne – szczególnie jony NH4+ oraz NO3 oraz w niewielkim stopniu N2. Odpowiedni dobór nawozów, a także właściwa technologia ich stosowania, gwarantuje ograniczenie strat azotu powstających na skutek ulatniania się NH4+ i N2 oraz wymywania jonów NO3. O zwiększonej efektywności nawożenia nawozami azotowymi może decydować również ich łączne stosowanie z inhibitorami nitryfikacji.

Azot wchodzi w skład budowy chlorofilu, białek enzymatycznych, strukturalnych i zapasowych, nukleotydów, kwasów nukleinowych, wolnych aminokwasów, amidów, aminów, witamin, alkaloidów, enzymów i innych. Działanie azotu polega przede wszystkim na przyroście masy części wegetatywnych – rośliny, które otrzymują wystarczającą ilość azotu mają intensywnie zielone zabarwienie. Azot stymuluje także wzrost i rozwój systemu korzeniowego. Zasadniczo wszystkie procesy życiowe w roślinach są związane z białkiem, którego azot jest niezbędnym składnikiem. Powszechnie wiadomo, że zarówno niedobór jak i nadmiar azotu jest dla roślin szkodliwy. W przypadku niedostatecznego zaopatrzenia w azot rośliny karłowacieją, ich wzrost jest zaburzony, liście żółkną i zamierają. Niedostateczny brak azotu bardzo silnie redukuje plonowanie. Z kolei zbyt duże nawożenie azotem prowadzi do wybujałego tworzenia masy wegetatywnej, opóźnia dojrzewanie, liście roślin są miękkie - intensywnie zielone, blaszka liściowa staje się cienka – podatna na uszkodzenia mechaniczne i ataki patogenów, a u zbóż źdźbła nadmiernie się wydłużają, prowadząc do wylegania. Na polach produkcyjnych różnice w poziomie zaopatrzenia roślin w azot widoczne są często gołym okiem (fot. 1.)

20

Katalog agrotechniczny 2021

Fot.1. Widoczne różnice w poziomie nawożenia rzepaku azotem (fot. M. Jarocki) Celem nawożenia mineralnego jest dostarczenie roślinom przyswajalnych form składników pokarmowych, których zawartość w siedlisku ich bytowania jest niewystarczająca.

Co ważne,mineralne nawożenie roślin uprawnych azotem, to jeden z kluczowych plonotwórczych elementów technologii produkcji roślin uprawnych. Warto pamiętać, że racjonalne nawożenie azotem wymaga dostosowywania poszczególnych dawek i terminów jego wprowadzania do gleby do okresów maksymalnego zapotrzebowania poszczególnych gatunków na ten pierwiastek. Dlatego optymalne (we właściwej formie, dawce i terminie) zastosowanie azotu nawozowego jest dodatkowym i niezbędnym źródłem tego składnika pokarmowego dla roślin oraz przyczynia się wydatnie do

NAWOZY MINERALNE

wzrostu produktywności agrocenoz, a więc wielkości i jakości uzyskiwanego plonu.

Producenci rolni dysponują do wyboru szerokim wachlarzem nawozów azotowych. Spośród nich najpopularniejsze w Polsce obecnie są: saletra amonowa (NH4NO3 – 34% N); mocznik CO(NH2)2 – 46% N; siarczan amonu (NH4)2SO4 – 20,8% N; roztwór saletrzano-mocznikowy RSM® – w zależności od zawartości azotu całkowitego dostępne są trzy rodzaje RSM®: 32/30/28% N. Ostatni z wymienionych nawozów RSM® posiada wśród rolników swoich oddanych zwolenników i zyskuje nowych.

Nawóz ten posiada wiele zalet (Tab.1) - w wyborze tego właśnie nawozu decydują często kryteria agrotechniczne, organizacyjne, ekonomiczne oraz środowiskowe.

Zalety RSM® • Zawiera wszystkie dostępne formy azotu (azotanową, amonową, amidową) • Korzystne proporcje jonów azotowych • Zapewnia roślinom stały dopływ azotu w okresie wegetacji • Wykazuje szybkie i długotrwałe działanie • Stosowany do nawożenia przedsiewnego i pogłównego • Płynna forma przyspiesza przyswajanie azotu przez rośliny • Oprysk lub wylew nawozu umożliwia równomierne rozprowadzanie nawozu • Wykazuje wysoką skuteczność nawozu w okresach suszy • Zwyczajowo niższa cena czystego składnika (N) w stosunku do nawozów stałych Tab. 1. Zalety RSM Roztwór saletrzano-mocznikowy (RSM®) to nawóz płynny, w którym stosunek molowy azotanu amonu do mocznika wynosi 1:1. Jest to zarazem najbardziej popularny w Polsce azotowy nawóz w formie płynnej stosowany w rolnictwie. Włączenie tego nawozu do prowadzonych technologii produkcji roślinnych może okazać się działaniem wszechstronnym jeśli chodzi o źródło odżywienia roślin. Roztwory RSM® są stosowane doglebowo - przedsiewnie i pogłównie. Jest to nawóz o jednocześnie szybkim i długotrwałym działaniu, ze względu na zawartość trzech form azotu. Może być stosowany na wszystkie rodzaje gleb, do przedsiewnego i pogłównego nawożenia zbóż, rzepaku, buraków, ziemniaków, kukurydzy, użytków zielonych oraz upraw warzywniczych i sadowniczych. Ciekły stan skupienia RSM® powoduje szybkie i skuteczne działanie, a nawóz tuż po zastosowaniu wsiąka w okolice systemów korzeniowych roślin, oraz co istotne - wykazuje wysoką skuteczność w okresach posuchy. Fakt ten powoduje przyśpieszenie przyswajania azotu przez rośliny i zarazem zapewnia roślinom stały dopływ

tego makroelementu w okresie wegetacji. Producenci, którzy zdecydują się na wdrożenie technologii nawożenia RSM® powinni mieć na uwadze kilka istotnych przedsięwzięć. Chodzi głównie o zapewnienie sobie możliwości przechowywania samego nawozu – czyli o dostępność specjalnie wykonanych zbiorników oraz o adaptację opryskiwacza, którymi będą aplikować RSM®. Należy pamiętać, aby stosować ten nawóz z wykorzystaniem technik oprysku grubokroplistego lub rozlewu.

Opryskiwacz powinien być więc wyposażony w dysze do nawozów płynnych lub w specjalnie do tego celu stworzonych węży rozlewowych. Chociaż należy również nadmienić, że oprysk lub wylew nawozu umożliwia bardzo równomierne jego rozprowadzanie na powierzchni pola.

Oczywiście występują pewne ograniczenia w stosowaniu tego właśnie nawozu. Wykonywanie oprysków zaleca się wyłącznie na suche i zdrowe rośliny, a nawozu nie wolno stosować tuż po deszczu oraz podczas upałów. Technika wykonywania zabiegów nawożenia RSM® powinna minimalizować ryzyko poparzenia roślin, szczególnie w okresie ich dużej wrażliwości.

Sam nawóz nie jest zalecany do dolistnego dokarmiania roślin.

Postęp technologiczny w rolnictwie stwarza możliwość zwiększenia efektywności gospodarowania. Obejmuje on również zmiany w poziomie i sposobie aplikacji przemysłowych środków produkcji, np. nawozów mineralnych – w tym nawozów azotowych. W gestii producentów rolnych należy odpowiedni dobór nawozu azotowego, który to oczywiście powinien uwzględniać gatunek uprawianych roślin oraz warunki ich uprawy. Przyczyni się do wydatnie do lepszego wykorzystania azotu zawartego w nawozach oraz do ograniczenia jego strat.

Efektywne stosowanie nawozów bierze pod uwagę również aspekt środowiskowy i minimalizuje zagrożenia dla środowiska.

W środowisku glebowym azot podlega ciągłym przemianom, uzależnionym od aktywności mikroorganizmów i warunków środowiska. Naturalnymi procesami zachodzącymi na polach uprawnych są stałe straty azotu. Dzieje się to głównie przez: ulatnianie amoniaku z gleby, denitryfikację oraz wymywanie azotanów. Chociaż RSM® stanowi bardzo dobre źródło azotu dla roślin, w jego stosowaniu może być przydatne wprowadzenie preparatów zmniejszających ubytek N. Rośliny pobierają azot z gleby głównie w formie kationu NH4+ i anionu NO3-. Azot amidowy (znajdujący się również w RSM®) bardzo szybko przechodzi w glebie właśnie w takie formy w wyniku procesów amonifikacji i nitryfikacji. Znamienne, że przez hamowanie nitryfikacji istnieje możliwość spowalniania przemian azotu amonowego (mało ruchliwego w glebie) w szybko działający azot azotanowy. Przyczynia się to do kontrolowania wymywania azotu i zwiększenia efektywności nawożenia tym makroelementem. W rolnictwie znalazły

WWW.AGROCHEM.COM.PL

21

NAWOZY MINERALNE

zastosowanie substancje, które zmniejszają szybkość przemian związków azotowych w glebie. Są to tzw. inhibitory.

W nawożeniu roślin uprawnych azotem wykorzystuje się dwie główne grupy inhibitorów. Pierwszą stanowią inhibitory nitryfikacji, których działanie polega na hamowaniu rozwoju bakterii nitryfikacyjnych. Drugą grupę stanowią inhibitory ureazy (enzymu katalizującego), które kontrolują proces hydrolizy mocznika na amoniak i dwutlenek węgla. Zasadniczo można stwierdzić, że inhibitory nitryfikacji to związki opóźniające utlenianie jonu amonowego (NH4+) przez czasowe unieczynnienie bakterii z rodzaju Nitrosomonas w glebie. Są one bowiem odpowiedzialne za przemianę amonowej formy azotu (NH4+) w formę azotynową (NO2), która jest następnie przekształcana w formę azotanową (NO3) przez bakterie z rodzaju Nitrobacter.

Technologie produkcji roślinnych powinny być tak prowadzone aby optymalizować plonotwórczą efektywność składników pokarmowych - szczególnie azotu. Wprowadzanie do gleby nawozów azotowych naturalnie stanowi dodatkową depozycję tego pierwiastka, na którą wpływ ma bezpośrednio producent rolny. Co więcej, przez włączenie do nawożenia roztworem saletrzano-mocznikowym inhibitorów nitryfikacji, producent może również przeciwdziałać powstającym stratom azotu, co z kolei może wymiernie wpływać na lepsze wykorzystanie azotu nawozowego i przyczynić się do uzyskania większych plonów. W dobie coraz częstych aberracji klimatycznych warto rozważyć wykorzystanie takiego właśnie rozwiązania, być może okaże się ono kluczowe w uzyskaniu zadowalających przez producentów plonów jednostkowych surowców rolniczych w stopniu większym niż tradycyjne metody.

Jednym z popularniejszych inhibitorów nitryfikacji jest fosforan 3,4-dimetylopirazolu – czyli DMPP. Czas działania tego preparatu oceniany jest na okres od 4 do 10 tygodni, a efektywność inhibicji nitryfikacji N-NH4 wynosi od 50– 70%. Przydatność w nawożeniu tego inhibitora polega na jego szerokim spektrum stosowania w nawozach azotowych (również RSM®), oraz dość długim czasie działania. Użycie DMPP może przyczyniać się do ograniczenia strat azotu w porównaniu do konwencjonalnych nawozów, do lepszego odżywienia roślin poprzez zapewnienie ciągłego i stopniowego zaopatrzenia w N.

Wykorzystano następującą literaturę: 1. Grzebisz W. 2015. Nawożenie roślin uprawnych. Część II. Nawozy i Systemy nawożenia. Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa.

2. Gorlach E., Mazur T. 2002. Chemia rolna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

3. Panak H. 1997. Przewodnik metodyczny do ćwiczeń z chemii rolnej.

Wydanie III. Wydawnictwo ART. Olsztyn.

4. RSM®. Roztwór saletrzano-mocznikowy. www.pulawy.com/401-rsm/lang/pl-PL/default.aspx 5. RSM® - roztwór saletrzano-mocznikowy. Technologia nawożenia RSM® – nowa technologia z Puław. Edycja I, Puławy 2013. www.pulawy.com

Plantacje pokazowe po zastosowaniu Inhibitora NovaTec®One

22

Lustracja plantacji ziemniaka jadalnego

Lustracja plantacji buraka cukrowego

Gospodarstwo u Pana Michała Wołowiec ze Sypniewa, powierzchnia plantacji: 65 ha, odmiana Gala.

Gospodarstwo OHZ Polanowice, powierzchnia plantacji: 90 ha.

Katalog agrotechniczny 2021

NovaTec® One Stabilizator azotu, oparty na inhibitorze nitryfikacji DMPP, do stosowania łącznie z płynnymi nawozami azotowymi NovaTec® One

Skład: Inhibitor Nitryfikacji DMPP – 24,9%

Spowolnione uwalnianie azotu pociąga za sobą szereg pozytywnych skutków dla roślin oraz środowiska naturalnego: • • • • • • •

znaczne ograniczenie wymywania azotu gwarancja ciągłego i harmonijnego zaopatrzenia w azot wysoka efektywność nawet na bardzo lekkich glebach lepszy rozwój systemu korzeniowego podwyższenie odporności na wyleganie ograniczenie ilości przejazdów po polu wzrost plonu, ale przede wszystkim jego wyrównanie, jednorodność i jakość

Zalecenia stosowania: Rodzaj nawozu

Zalecana dawka NovaTec® One [l/1000l nawozu]

Zalecana dawka NovaTec® One [l/t nawozu]

RSM® S (26N)

7,5

5,9

RSM® 28

8,1

6,3

RSM® 30

8,7

6,7

RSM® 32

9,5

7,2

Więcej informacji www.compo-expert.pl COMPO EXPERT Polska sp. z o.o.

Adres Aleje Solidarności 46 · 61-696 Poznań Tel. + 48 61 628 65 31 Fax +48 61 628 65 30 Internet www.compo-expert.pl

WWW.AGROCHEM.COM.PL

23

NAWOZY MINERALNE

Magnez i siarka na drodze po wysokie plony Kamil Skrobiszewski Menadżer Produktu Nawozy Sypkie i Dolistne kamil.skrobiszewski@agrochem.com.pl W okresie jesiennego jak i wiosennego nawożenia roślin działania rolnika skoncentrowane są przede wszystkim na dostarczaniu roślinom azotu, fosforu oraz potasu. Niestety w dalszym ciągu pomijane zostają pierwiastki takie jak magnez i siarka, które stanowią istotę nawożenia.

Zdajemy sobie sprawę, że azot jest najbardziej plonotwórczym składnikiem pokarmowym. Zastanówmy się jednak, czy azot podany w odpowiednich terminach, dawkach, w odpowiedniej formie wystarczy, aby uzyskać maksymalny potencjał plonotwórczy roślin. Niestety nie. Sam azot to zdecydowanie za mało do uzyskania wysokich plonów o odpowiednich parametrach jakościowych.

Aby nawozy azotowe zostały odpowiednio wykorzystane, nie możemy pominąć w tym procesie magnezu i siarki. Magnez odpowiedzialny jest za prawidłowe działanie fotosyntezy w roślinie, natomiast siarka wspomaga proces i tempo pobierania azotu oraz przetwarzanie już pobranego pierwiastka w plon.

W tym momencie warto wspomnieć, iż aby nawożenie magnezem i siarką, było wykorzystane przez roślinę z powodzeniem, powinno zostać zastosowane odpowiednio wcześnie w nawozach szybko działających, gdyż składniki te powinny czekać na roślinę, a nie odwrotnie.

Najlepszym sposobem dostarczenia roślinom magnezu i siarki jest stosowanie doglebowo granulowanych nawozów magnezowo-siarkowych o szybkiej i całkowitej rozpuszczalności. Stosując nawozy jesienią mieszamy je z glebą, natomiast aplikując granulowane siarczany magnezu wczesną wiosną (najczęściej na zamarzniętą glebę) musimy liczyć na naturalne procesy rozpuszczania i przemieszczania się składników nawozu w głębsze warstwy profilu glebowego. Dlatego tak ważna

24

Katalog agrotechniczny 2021

jest jakość i rozpuszczalność danych nawozów magnezowosiarkowych.

Wielu rolników twierdzi, że dostarcza siarkę i magnez dolistnie. Sposób ten jest właściwy, lecz niewystarczający.

Zapotrzebowanie rzepaku, zbóż oraz wielu innych roślin rolniczych na magnez i siarkę jest o wiele wyższe niż jesteśmy w stanie dostarczyć roślinom przez liście. Rzepak ozimy do wydania plonu bliskiego 4 t/ha potrzebuje ok. 35-50 MgO i 50-60 kg S/ha. Pszenica ozima na wyprodukowanie 8 t/ha plonu o wysokich parametrach jakościowych potrzebuje ok 3545 kg MgO/ha oraz 35-40 kg S/ha. Oczywiście sposób podawania magnezu i siarki przez liście jest odpowiedni, jednak należy pamiętać, że to za mało i plonotwórcze działanie azotu może nie być wykorzystane w należyty sposób.

Należy również pamiętać i mieć na uwadze fakt, że magnez jest pierwiastkiem bardzo łatwo wymywanym zarówno z gleb lekkich jak i ciężkich. W okresach długiej, wilgotnej jesieni a także bezmroźnej zimy z intensywnymi opadami, magnez i siarka z łatwością wymywane są w głąb profilu glebowego poza system korzeniowy i bardzo szybko można zauważyć ich deficyt na roślinach.

W odpowiedzi na potrzeby rynku oraz naszych klientów postanowiliśmy wprowadzić do oferty granulowany nawóz magnezowo-siarkowy o zawartości zbliżonej do Kieseritu. Mocny skład 25% MgO oraz 50% SOᴣ o całkowitej stuprocentowej rozpuszczalności gwarantuje roślinom w błyskawicznym tempie dostęp do składników pokarmowych. DobroMag®, bo taką nazwę nosi nasz siarczan magnezu jest nawozem doglebowym o wyrównanej (2,0 - 6,0 mm), twardej granuli, która umożliwia równomierny wysiew nawozu nawet do 38 metrów. Możliwość stosowania nawozu zarówno jesienią

NAWOZY MINERALNE

jak i wiosną pozwala dopasować technologię nawożenia dowolną dla danego gospodarstwa. Każda partia nawozu, którą dostarczamy do naszych klientów przechodzi badania w stacjach chemiczno - rolniczych oraz w prywatnych laboratoriach na zawartość składników pokarmowych i metali ciężkich. Tylko w ten sposób mamy pewność, że nasi klienci otrzymują towar najwyższej jakości.

Spoglądając ostatnimi czasy na popularność nawozów magnezowo-siarkowych jednoznacznie możemy stwierdzić, że rola magnezu i siarki w okresie jesiennym i wczesnowiosennym jest nieoceniona. Wielu naszych klientów wyraźnie zaobserwowało na swoich plantacjach odpowiednio nawożonych magnezem i siarką wzrost zawartości białka w ziarnie w porównaniu do zbóż, gdzie nie stosowano nawozu DobroMag®. Dzieje się tak, ponieważ białko, które znajduje się w ziarnie pszenicy zbudowane jest między innymi z aminokwasów siarkowych, których zawartość uzależniona jest właśnie od nawożenia siarką.

WWW.AGROCHEM.COM.PL

25

NAWOZY MINERALNE

Nawozy szyte na miarę Oferta indywidualna Indywidualne rozwiązania dopasowane do konkretnych potrzeb gwarantują sukces. Dlatego oferujemy Ci możliwość realizacji własnych pomysłów na nawozy, które najlepiej posłużą Twoim uprawom. Zapraszamy do zapoznania się z możliwościami, które daje usługa „Nawozy na życzenie”.

NAWOZY NA ŻYCZENIE - zobacz, jak realizujemy Twoją Ideę!

I. POMYSŁ

II. INFORMACJA

Wiesz najlepiej, czego potrzebuje Twoja ziemia i masz jej aktualne badania. Znasz też potrzeby nawozowe uprawianych roślin. Wymyśliłeś formułę nawozu sypkiego (np. NPK, NK, NP), która będzie najlepsza dla Twoich upraw?

Jesteś w dobrym miejscu.

Email, SMS, telefon, wizyta w siedzibie Agrochem DM – jesteśmy otwarci na wszelkie formy kontaktu, dzięki którym poznamy proponowane przez Ciebie rozwiązania.

IV. PRODUKCJA

V. DOSTAWA

Jeśli zaakceptujesz formułę nawozu, którą stworzymy na podstawie Twojego pomysłu – przystąpimy do realizacji zadania, czyli produkcji.

KONTAKT: 89 615 18 61 lub +48 507 982 775

Gdy nawóz będzie już gotowy, przywieziemy go do Ciebie. Ty możesz już zacząć cieszyć się plonami.

III. WERYFIKACJA

Na podstawie Twojego pomysłu nasi specjaliści ustalą formułę nawozu tak, by był on jak najlepszy dla Twoich upraw.

Połączenie Twojej wiedzy i doświadczenia z profesjonalizmem naszych pracowników to gwarancja dobrego efektu.

VI. PRZYKŁADOWE FORMUŁY NAWOZOWE

1. Dobrofos NPK (CaO, SO3) 5-16-26-( 4-6) + mikroelementy 2. Dobrofos NPK (CaO) 3-19-27-(5) + mikroelementy 3. comAgro NPK 16-16-16 4. comAgro NPK 27-5-5

WWW.AGROCHEM.COM.PL

27

NAWOZY MINERALNE

Wapń to nie tylko odczyn gleby Kamil Skrobiszewski Menadżer Produktu Nawozy Sypkie i Dolistne kamil.skrobiszewski@agrochem.com.pl Składnik ten posiada spore znaczenie odżywcze dla roślin uprawnych, ale również ma ogromny wpływ na wytworzenie i utrzymanie struktury gruzełkowatej gleby. Struktura ta jest szczególnie istotna przede wszystkim w przypadku gleb lekkich, ponieważ pozwala na gromadzenie znacznie większej ilości wody potrzebnej roślinom do prawidłowego wzrostu i rozwoju.

Gleby lekkie stanowią 60,8% gleb uprawnych w naszym kraju.

Gleby te w większości przypadków są zakwaszone i ubogie w przyswajalny dla roślin magnez. Przyjmuje się, że aż 60% gleb uprawnych w Polsce ma bardzo niską i niską zawartość tego pierwiastka (więcej na temat ważności nawożenia magnezem i siarką roślin uprawnych znajdziesz w artykule Magnez i siarka na drodze po wysokie plony).

W przypadku gleb o odczynie kwaśnym (pH 5,0 i niższym) bardzo mocno obserwujemy straty magnezu wynikające z wymywania, a zwiększona dostępność jonów glinu dodatkowo pogarsza jego pobieranie.

W związku z powyższym, aby intensywne nawożenie magnezem miało sens należy w pierwszej kolejności zadbać o odpowiedni odczyn gleby.

W naszej ofercie znajdziecie Państwo wiele produktów wapniowych, począwszy od wapna sypkiego jak i granulowanego: węglanowego, tlenkowego, magnezowego po wapna ze szczepami bakterii Bacillus sp. oraz kwasami humusowymi.

Tu jednak chciałbym przedstawić Państwu nasz produkt DobroCalc®, którego jesteśmy wyłącznym dystrybutorem.

Wapno węglanowe granulowane DobroCalc® to nawóz wysokoreaktywny o doskonałych parametrach odkwaszających.

Jest to produkt bardzo szybko rozpuszczalny w wodzie.

Nawóz ten powstaje wskutek specjalistycznego przerobu skał wapiennych. Zaliczany jest do odmiany 04 i 05, czyli najbardziej wartościowej formy z punktu widzenia nawożenia w rolnictwie.

Odmiana 04 w s.m. lub 05 charakteryzuje się najwyższą zawartością przeliczeniową CaO i wynosi ponad 50%. Skład chemiczny produktu to 92-98% +/- 5% CaCOᴣ w suchej masie oraz wilgotność od 7,5 do 3,9%. W nawozie dodatkowo znajdują się związki krzemu, magnezu, molibdenu i żelaza. Nawóz wolny

28

Katalog agrotechniczny 2021

jest od metali ciężkich takich jak ołów i kadm. Wyrównana granula waha się w granicach od 2 do 6 mm. Parametry rozdrobnienia cząstek odpowiadają kredzie technicznej o specjalnych parametrach wykorzystywanej w najbardziej wymagających gałęziach przemysłu. Najdrobniejsze frakcje mierzone są w mikronach (od 5 do 150μm ). Dzięki temu ma to bezpośrednie przełożenie na szybkość i efektywność procesów przenikania do gleby i sytemu korzeniowego roślin.

DobroCalc® najkorzystniej zastosować jesienią pogłównie w rzędy rosnących roślin, ponieważ jako wapno węglanowe nie powoduje ich poparzenia. Wapno te można również wysiać w okresie wiosennym. Dawka pogłówna wapna węglanowego granulowanego w zależności od gatunku uprawianej rośliny wynosi od 300 do 1000 kg∙ha-1. Przyjmuje się, iż na glebach o uregulowanym pH dla utrzymania odczynu gleby na stałym poziomie powinno się stosować rocznie od 200 kg do 400 kg CaO∙ha1. Należy pamiętać, iż nie wolno łączyć wapnowania ze stosowaniem nawozów organicznych i mineralnych – azotowych oraz fosforowych niezależnie od terminu przeprowadzenia tego zabiegu. Przerwa pomiędzy zastosowaniem tych nawozów a wapnowaniem powinna wynosić 4 – 6 tygodni.

DobroCalc WAPNO GRANULOWANE CaCO3 98% “NAWÓZ WE”

Dobro dla roślin i gleby

NAWOZY MINERALNE

Wpływ wapnia i wapnowania na plonowanie roślin dr inż. Piotr Mirosław Szulc Polcalc Sp. z o.o.

Wapń jest dominującym kationem zarówno w kompleksie sorpcyjnym, jak i roztworze glebowym gleb uprawnych.

O zawartości wapnia w glebie decyduje głównie rodzaj skały macierzystej, z jakiej powstała gleba oraz stopień zaawansowania w niej procesów wietrzenia i przemywania.

Najczęściej zwartość wapnia w roztworze glebowym wynosi 200 – 300 mg Ca2+∙dm-3. Przy czym naturalne i związane z działalnością człowieka procesy powodują corocznie straty wapnia w glebie na poziomie co najmniej 140 kg CaO·ha-1, a w warunkach intensywnej uprawy i nawożenia, zwłaszcza azotowego, oraz w rejonach silnie zanieczyszczonych nawet powyżej 250 kg CaO·ha-1. Straty tego pierwiastka oraz stosowanie nawozów fizjologicznie kwaśnych powodują zakwaszenie gleb. Ocenia się, że około 80% użytków rolnych Polski jest w różnym stopniu zakwaszonych (b. kwaśne 29%, kwaśne 28%, lekko kwaśne 24%). Badania wykonane przez Okręgowe Stacje Chemiczno-Rolnicze wykazały, że ponad 50 % gleb Polski stanowią gleby bardzo kwaśne i kwaśne.

W glebach o pH 5,0 i niższym zwiększa się mobilność glinu, który powoduje zahamowanie wzrostu korzeni oraz działa fitotoksycznie na włośniki powodując ich zamieranie.

Wpływa to niekorzystnie na transport wody i soli mineralnych z roztworu glebowego do części nadziemnych roślin. Duża koncentracja glinu w roztworze glebowym hamuje pobieranie oraz transport wapnia i magnezu przez rośliny. Rośliny uprawiane na zakwaszonych glebach mają mniejszą odporność na suszę, wymarzanie i porażenie przez choroby i szkodniki. Na glebach zakwaszonych oprócz nadmiaru kationów wodoru i glinu, również zwiększa się stężenie manganu. Jedynym skutecznym sposobem regulacji odczynu gleby jest zabieg wapnowania.

Dlatego szczególnie ważne jest przekonanie producentów rolnych do zwiększenia dawek nawozowych wapna oraz częstszego jego stosowania. Wapń zawarty w nawozach wapniowych należy traktować jako makropierwiastek i tak samo jak azot, potas czy fosfor stosować corocznie. Gleby użytków rolnych powinny wykazywać wartość pH w granicach 5,5-7,0 (niższa wartość dla gleby lekkiej, wyższa - gleby ciężkie).

Poszczególne rośliny uprawne różnią się pod względem wymagań dotyczących odczynu gleby o czym należy pamiętać planując zastosowanie zabiegu wapnowania w płodozmianie.

Do roślin rolniczych bardzo korzystnie reagujących na odczyn gleby od pH 6,0 do pH 7,5 należą między innymi pszenica, jęczmień, kukurydza, buraki cukrowe, rzepak, soja i inne rośliny motylkowate. Na plantacjach z niedoborem wapnia zaobserwowano między innymi zawijanie się łodyg rzepaku tuż pod kwiatostanem ku dołowi, co daje efekt zwiędniętej rośliny w okresie jego kwitnienia. Natomiast mało wrażliwe na odczyn kwaśny (poniżej pH 5,0) są gryka, łubiny, seradela, rzodkiew i rzepa czarna. Z zakresem tolerancji roślin na pH gleby związany jest w znacznej mierze plon roślin. Rośliny wrażliwe np. kukurydza, rzepak, pszenica i burak cukrowy dają najwyższy możliwy plon gdy odczyn gleby wynosi około pH 6,8- 7,5. Rośliny te pobierają znaczne ilości wapnia, który jest kumulowany w organach wegetatywnych i generatywnych.

Wykazano, że rzepak ozimy na wyprodukowanie 3 ton nasion wraz z plonem ubocznym akumuluje około 124 kg Ca·ha-1 czyli tylko nieznacznie mniej niż potasu (153 kg K·ha-1) i kilkukrotnie więcej niż fosforu, którego pobranie kształtuje się na poziomie 30 kg P·ha-1. Natomiast dobre zaopatrzenie roślin bobowatych (motylkowych) w wapń jest koniecznym warunkiem tworzenia brodawek korzeniowych, w których odbywa się wiązanie azotu.

WWW.AGROCHEM.COM.PL

29

OFICJALNY DYSTRYBUTOR AGROCHEM PUŁAWY

„AGROCHEM PUŁAWY“ Sp. z o.o. ul. Mickiewicza 5 77-300 Człuchów tel.: +48 59 834 56 70/71 fax: +48 59 834 51 76 www.agrochem.com.pl

POLCALC III GENERACJI Najlepsze wapno rolnicze!

WAPNO GRANULOWANE

98% węglan wapnia CaCO3 | Reaktywność 100%

100% reaktywność, produkt całkowicie i błyskawicznie przyswajalny przez glebę i rośliny!

Do całorocznego zastosowania, bezpośrednio na powierzchnie pól lub pogłównie!

Granulowana struktura, zapewnia łatwość i bezpieczeństwo stosowania!

Bezpieczeństwo dla upraw ekologicznych. Atest IUNG Puławy!

Prostota wysiewu. Do zastosowania w większości rozsiewaczy używanych w Polsce!

Idealnie współdziała z nawozami azotowymi, takim jak mocznik czy saletrzak, podwajając efekty ich działania.

INNOWACJA W WAPNOWANIU GLEBY!

MAGNEZOWE GRANULOWANE MgCO3 42% | CaCO3 55% | Reaktywność 100%

100% reaktywność, produkt całkowicie przyswajalny przez glebę i rośliny Skutecznie uzupełnia niedobory magnezu Błyskawicznie podnosi pH gleby i poprawia jej strukturę Zobojętnia toksyczny glin, pozytywnie wpływa na chemię gleby Idealnie współdziała z nawozami azotowymi, takimi jak mocznik czy saletrzak, podwajając efekty ich działania Oferuje możliwość zastosowania pogłównego w systemie całorocznym Zawiera mikroelementy: żelazo, mangan, bor, miedź, cynk, molibden

Ć OŚ

W

NO

Wzbogacone o bakterie z rodzaju Bacillus + k. humusowe

DWUFAZOWE WAPNO NAWOZOWE Węglan wapnia CaCO3 95% | Reaktywność 100%

100% reaktywność, produkt całkowicie przyswajalny przez glebę i rośliny Działa szybko i dugofalowo, nie ulega wypłukiwaniu Hamuje procesy gnilne i poprawia procesy rozkładu resztek organicznych Optymalizuje i wzbogaca życie biologiczne gleby i poprawia jej stan fitosanitarny

Zakład Produkcji Nawozów Wapniowych w Lubieniu Kujawskim ul. Kaliska 151, 87-840 Lubień Kujawski

Dział Handlowy: 880 880 801 e-mail: polcalc@polcalc.pl

www.polcalc.pl

NovaTec®

= efektywne nawożenie Azot chroniony przed stratami i jednocześnie dostępny dla roślin

NovaTec® 10-30 Granulowany nawóz azotowo-fosforowy z siarką i inhibitorem nitryfikacji DMPP Skład: 10% 10% 30% 25% 6,0% 0,8%

Azot całkowity N Azot amonowy NH4+ Fosfor P2O5 Fosfor rozpuszczalny w wodzie (15% SO3) Siarka rozpuszczalna w wodzie DMPP (3,4-Dimethylpyrazolphosphate) w odniesieniu do zawartości azotu amonowego.

NovaTec® 26 Granulowany nawóz azotowy z siarką i inhibitorem nitryfikacji DMPP Skład: 26% 7,0% 19,0% 13,0% 0,8%

Azot całkowity N Azot azotanowy NO3Azot amonowy NH4+ (32% SO3) Siarka rozpuszczalna w wodzie DMPP (3,4-Dimethylpyrazolphosphate) w odniesieniu do zawartości azotu amonowego.

Więcej informacji www.compo-expert.pl COMPO EXPERT Polska sp. z o.o.

Adres Aleje Solidarności 46 · 61-696 Poznań Tel. + 48 61 628 65 31 Fax +48 61 628 65 30 Internet www.compo-expert.pl

tel. 598345670

NAWOZY DOLISTNE

NAWOZY DOLISTNE

Odżywianie nalistne ważnym elementem agrotechniki Kamil Skrobiszewski Menadżer Produktu Nawozy Sypkie i Dolistne kamil.skrobiszewski@agrochem.com.pl Pisaliśmy już wielokrotnie na ten temat w poprzednich wydaniach naszego katalogu. Wciąż jednak trafia do nas wiele zapytań na temat stosowania nawozów dolistnych. Główne pytania które zadajecie Państwo dotyczą zysku ze stosowania nawożenia dolistnego, form danych pierwiastków, wyboru najodpowiedniejszych składników pod dane uprawy oraz terminów stosowania i mieszania z innymi preparatami.

Poniżej postaram się przybliżyć Państwu aspektów dotyczących nawożenia dolistnego.

kilka ważnych

Naturalnym sposobem odżywiania mineralnego roślin jest wprowadzanie składników pokarmowych do gleby. Z czego zatem wynika zasadność dostarczania ich droga nalistną?

Przyjęło się twierdzić, że makroskładniki pokarmowe (pierwiastki główne) takie jak azot, fosfor, potas, siarka, magnez i wapń dostarczamy doglebowo, ponieważ roślina pobiera je w głównej mierze przez korzeń. Mikroskładniki odżywcze (pierwiastki śladowe) podajemy natomiast w postaci oprysków, aby wprowadzić je do rośliny przez liście. To oczywiście słuszne i prawidłowe stwierdzenie.

Makroelementy to składniki pokarmowe występujące w roślinach w dużych ilościach. Rośliny potrzebują ich w sporych dawkach, aby wyprodukować oczekiwany plon. Trudne, mało ekonomiczne i uciążliwe do wykonania jest podanie pełnych dawek tych składników przez liście. Nawożenie dolistne makroelementami to forma doskonałego uzupełnienia nawożenia doglebowego oraz bardzo dobry sposób na szybkie reagowanie w momencie, kiedy obserwujemy zakłócone pobieranie składników przez korzeń chociażby z takich powodów jak nieodpowiednie pH gleby, brak wody czy też niskie temperatury.

36

Katalog agrotechniczny 2021

Mikroelementy takie jak: żelazo, bor, miedź, cynk, mangan, molibden czy nikiel to składniki, które występują w niewielkich, śladowych ilościach w roślinie. Zapotrzebowanie roślin uprawnych na te składniki określamy w gramach, dlatego tak niewielkie ilości potrzebne w procesie budowania plonu podajemy nalistnie. Jest wiele argumentów przemawiających za tym, aby mikroelementy podawać głównie przez liście, ważniejsze z nich to: • ponad 30-krotne szybsze pobieranie składników pokarmowych podanych nalistnie, • mikroelementy, przede wszystkim bor, mangan i żelazo są mało mobilne w roślinach, dlatego podanie ich dolistnie gwarantuje szybsze dostarczenie danych składników pokarmowych, • granula z nawozu mineralnego do rozpuszczenia potrzebuje wody, gdy jej brakuje pobieranie składników wydłuża się, nawozy dolistne gwarantują szybkie dostarczenie składników odżywczych.

Jakie korzyści osiągają producenci z dokarmiania dolistnego?

Dzisiejsza uprawa roślin to rolnictwo nowoczesne, rozwojowe, szukające innowacyjnych rozwiązań, nastawione na osiąganie wysokich plonów i zysków. Nikt z producentów nie chce, a wręcz nie może pozwolić sobie na niewykorzystanie potencjału plonotwórczego swoich upraw. Dlatego dzisiejsza uprawa roślin musi odbywać się na wysokim poziomie bez możliwości pominięcia jakiegokolwiek czynnika.

Począwszy od ustabilizowania pH gleby, odpowiedniej agrotechniki, wyborze najwłaściwszego materiału siewnego, doborze technologii nawożenia mineralnego, środków ochrony roślin po zastosowanie nawozów dolistnych.

NAWOZY DOLISTNE

Co jeśli w naszym programie zabraknie ochrony przed insektycydami? Co jeśli pominiemy kolejną dawkę azotu? A co jeśli brak podania odpowiedniego mikroelementu przyblokuje pobieranie całej reszty składników pokarmowych z gleby?

Prawo minimum Liebiga (prawidłowo Prawo Carla Sprengela) mówi o tym, że składnik pokarmowy który występuje w minimalnej ilości, którego jest najmniej, działa ograniczająco na rozwój całego organizmu.

Czy wyobrażacie sobie Państwo pobieranie azotu przez rośliny bez dostępności odpowiedniej ilości siarki?

Dlatego gorąco proszę i zachęcam do profilaktycznego stosowania nawozów dolistnych w celu maksymalnego wykorzystania potencjału plonotwórczego roślin oraz do przeciwdziałania przyblokowania pobierania jakiegokolwiek składnika pokarmowego z gleby.

Popularne jest podawanie roślinom pierwiastków w formie schelatowanej. Czy zawsze jest to zasadne?

Na rynku dostępnych jest wiele firm oferujących setki produktów z grupy nawozów dolistnych. Spośród wszystkich marek pragniemy wybrać te najlepsze, najodpowiedniejsze dla naszych upraw i w dodatku za rozsądną cenę. Z roku na rok przybywa podmiotów oferujących coraz nowsze produkty. Na wstępie chciałbym Państwa mocno uczulić co do produktów niewiadomego pochodzenia, budzącego niepewność i obawy.

Wiele firm na polskim rynku działa od wielu lat, posiada sprawdzone, pewne rozwiązania. Produkty badane są w jednostkach nadających certyfikaty i znaki jakości. Etykiety tych produktów zgodne są z ustawą WE (spełniają wszelkie normy i przedstawiają dane, które powinna zawierać etykieta).

To właśnie etykieta powinna nam zobrazować, czy jest to produkt godny uwagi, a oferowana cena jest racjonalna w stosunku do zawartości danych składników. Wiele szanujących się firm prowadzi również doświadczenia w niezależnych ośrodkach badawczych np. COBORU na terenie całego kraju na wyznaczonych poletkach oraz u swoich wybranych klientów w polu uprawnym na większych powierzchniach. To również obrazuje skuteczność i jakości produktów.

Odpowiadając na pytanie czy zawsze zasadne jest stosowanie pierwiastków w postaci chelatów odpowiem wymigająco, to zależy... Znam zwolenników form siarczanowych, azotanowych, tlenkowych, chlorków, chelatów m.in. EDTA, DTPA, IDHA płynnych jak i krystalicznych. Formy płynne powinny charakteryzować się odpowiednią klarownością, czystością, brakiem osadów, stałych elementów nierozpuszczalnych

w wodzie. Natomiast nawozy sypkie muszą wyróżniać się całkowitą, szybką rozpuszczalnością. Oczywiście również nie mogą posiadać zabrudzeń i frakcji nierozpuszczalnych w wodzie, aby nie zatykać filtrów opryskiwacza. Chelaty posiadają wyższą stabilność w roztworach o większej rozbieżności pH (ok. 2-13), natomiast formy siarczanowe i aztotanowe w granicach pH (ok. 3-7). Także jako pierwszy argument nad stosowaniem chelatów można wymienić stabilność w roztworze wodnym.

Bardzo ważne jest, aby składnik pokarmowy charakteryzował się wysokim stopniem schelatowania, najlepiej bliskiemu 100%.

Stąd różnice w cenie pomiędzy chelatami dostępnymi na rynku.

Trudno porównywać formę schelatowaną w 80% do formy schelatowanej w 99,9%. Jeśli dana firma nie ma nic do ukrycia często na życzenie swoich klientów przedstawia procent schelatowania danego składnika pokarmowego w nawozie.

Jeśli taka informacja jest niejawna i tajna należy zastanowić się, dlaczego tak jest i czy jakość produktu nie powinna wzbudzać obaw. Dobre nawozy o wysokim stopniu schelatowania są dobrze rozpuszczalne, szybko i długo dostępne dla roślin, bezpieczne, dobrze wchłaniane przez liście. Stąd też przy niewielkich dawkach nawozy te szybko i skutecznie dostarczają składników odżywczych zarówno w profilaktycznym jak i interwencyjnym dokarmianiu dolistnym. Gdybym miał wskazać wadę tych nawozów to wskazałbym na czynnik, jakim jest wysoka temperatura powietrza, która jest wskazana do ich stosowania. Chelaty lepiej działają w wyższych temperaturach.

Optymalny zakres mieści się w granicach od 14 do 25°C. Dlatego nawozy te zastępowane są innymi formami późną jesienią oraz wczesną wiosną.

Sole nieorganiczne czyli formy siarczanowe, chlorkowe, azotanowe dobrze rozpuszczają się w roztworach, ale w mniejszym stopniu i wolniejszym czasie wchłaniane są w roślinę przez liście.

W stosowaniu nawozów w postaci soli, aby uzyskać podobny efekt do stosowania ich odpowiedników w postaci chelatów należy zwiększyć kilkakrotnie dawkę w porównaniu do form schelatowanych. Często w literaturze naukowej możemy przeczytać o stosunku 1:4, gdzie jeden to chelat a czterokrotnie zwiększona dawka to nawóz w postaci soli. Oczywiście porównujemy nawozy o przybliżonym składzie danego pierwiastka. Nawozy te doskonale nadają się do stosowania w chłodniejsze dni zarówno jesienią jak i wiosną.

Forma tlenkowa danego pierwiastka to bardzo wysoka koncentracja składnika pokarmowego lecz bardzo słaba rozpuszczalność. Ciężko nawet porównywać te nawozy do form chelatów czy też soli. Uważam, że nawozy te nadają się do nawożenia doglebowego a w mniejszym stopniu do stosowania dolistnego.

WWW.AGROCHEM.COM.PL

37

NAWOZY DOLISTNE

Sądzę, że nie należy płacić za masę danego nawozu, lecz za przyswajalne składniki pokarmowe zawarte w dobrym nawozie oferowanym przez sprawdzonego dostawcę.

Dzisiejsi producenci rolni posiadają sporą wiedzę z zakresu stosowania nawozów, środków ochrony roślin oraz nawozów dolistnych. Dane gospodarstwo często wie, która forma danego pierwiastka doskonale sprawdza się w jego gospodarstwie.

Producenci i dystrybutorzy powinni posiadać w ofercie tak dobrany asortyment, aby klient mógł również sam podjąć decyzje jaką formę nawozu wybiera.

W naszej firmie Agrochem Puławy dobraliśmy asortyment nawozów dolistnych tak, aby kompleksowo móc nawozić rośliny rolnicze, sadownicze, ogrodnicze jak również uprawy specjalistyczne. W ofercie posiadamy między innymi pojedyncze mikroelementy w formie płynnej (siarczanowej i azotanowej) oraz w formie sypkiej (chelaty EDTA), właśnie po to, aby dać klientowi wybór oraz móc dobrać program nawożenia dolistnego tak, aby był najodpowiedniejszy do aktualnie panujących warunków klimatycznych.

Dokarmianie roślin mikroelementami w formie płynnego nawozu jest powszechnie zaakceptowanym elementem technologii produkcji. Czy można przypuszczać, że w przyszłości także makroelementy będą podawane im w formie płynnej?

Tak jak już wspomniałem wcześniej, dostarczenie makroelementów roślinie przez liście traktujemy jako uzupełnienie nawożenia doglebowego. Sądzę, że długo jeszcze tak zostanie i nawozy NPK dostarczane będą głównie przez korzeń. Jeśli chodzi o nawozy makroelementowe płynne to przecież już są dostępne i dobrze znane producentom rolnym.

Najpopularniejszym i dobrze znanym nawozem płynnym jest wysokoskoncentrowany nawóz azotowy w formie wodnego roztworu saletrzano-mocznikowego w skrócie RSM. Nawóz ten produkowany jest w trzech wariantach (28 %N, 30 %N, 32 %N).

Płynna forma nawozu przyspiesza przyswajanie azotu przez rośliny, a oprysk lub wylew nawozu umożliwia równomierne rozprowadzenie na polu.

Kolejnym dobrze znanym, płynnym nawozem azotowym jest roztwór saletrzano-mocznikowy z siarką – RSM S. Jest to roztwór otrzymany na bazie roztworu saletrzano-mocznikowego i roztworu mocznika z siarczanem amonu. Zawiera azot w trzech formach amonowej, azotanowej i amidowej, oraz siarkę w formie siarczanowej, łatwo przyswajalnej przez rośliny uprawne.

38

Katalog agrotechniczny 2021

Zalet ze stosowania powyższych nawozów jest wiele, począwszy od względów ekonomicznych (niższa cena czystego składnika N w stosunku do nawozów stałych), po doskonałe współdziałanie trzech form azotu w odpowiednich proporcjach.

Nawozy te doskonale nadają się do stosowania przedsiewnego i pogłównego.

Na zachodzie większą popularnością niż w naszym kraju cieszą się płynne nawozy o wyższej zawartości fosforu i potasu.

Wśród nich możemy wymienić nawóz fosforowo-azotowy (polifosforan amonu) w skrócie nazywany APP. Dostępne są dwa jego warianty różniące się zawartością N i P (10-34; 11-37). APP produkowany jest na bazie stężonego kwasu fosforowego i amoniaku. Fosfor w tym nawozie występuje w formie polifosforanów i ortofosforanów, w 100% rozpuszczalnych w wodzie. Potas w formie płynnej występuję w postaci nawozu potasowo-siarkowego (KTS – tiosiarczan potasu) o składzie: K₂O 25% oraz SO₃ 42,5%. Wyżej wymienione nawozy APP oraz KTS doskonale nadają się do stosowania łącznie z RSM. Uważam, że zasadą powinno być doglebowe podawanie nawozów NPK w postaci płynnej lub stałej, natomiast mikroelementowych głównie nalistnie.

Drodzy Państwo na wiele czynników takich jak: susza, nadmierna ilość opadów, przedwczesne przymrozki i inne występujące skrajności, powodujące ograniczenia w uprawie roślin, nie mamy wpływu. Mamy natomiast wpływ na odpowiednie dostarczenie naszym uprawom składników pokarmowych, zarówno makro- jak i mikroelementów.

Podanych w odpowiednim czasie, ilości i jakości. Często słyszę od klientów stwierdzenie, że nawozy dolistne stanowią jedynie „kropkę nad i” w uprawie roślin.

Proszę pamiętać, że jest to jednak bardzo ważna kropka, która przyczynia się do osiągnięcia pełnowartościowych i wysokich plonów.

NAWOZY DOLISTNE

Nawozy dolistne ViTotal Agro® - klienci wracają a nowych stale przybywa Kamil Skrobiszewski Menadżer Produktu Nawozy Sypkie i Dolistne kamil.skrobiszewski@agrochem.com.pl Jesienią 2014 roku firma Agrochem Puławy zdecydowała się na wprowadzenie pierwszego nawozu dolistnego pod marką własną ViTotal Agro®. Był to nawóz wysokoazotowy z dodatkiem mikroelementów ViTotal Agro® N34. Produkt ten obecny jest w ofercie do dziś i cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem i uznaniem.

Widząc zadawalające efekty stosowania nawozu u naszych klientów oraz bardzo dobre przyjęcie produktu przez producentów rolnych, w 2015 roku rozpoczęliśmy prace nad rozszerzaniem oferty nawozów dolistnych.

Biorąc pod uwagę wiele zapytań o portfolio marki ViTotal Agro®, zaczęliśmy wprowadzać produkty, dzięki którym gospodarstwa naszych klientów byłyby całościowo zaopatrzone. Z miesiąca na miesiąc lista produktów powiększała się, m. in. o pojedyncze mikroelementy, nawozy NPK, siedmiowodny siarczan magnezu.

Obserwując kolejne dobre przyjęcie produktów na rynku, a co za tym idzie - zadowolenie klientów, stwierdziliśmy, że należy stanąć na wysokości zadania i skomponować ofertę tak, aby móc kompleksowo nawozić dolistnie rośliny rolnicze, sadownicze oraz warzywnicze. Naszym celem było również nawiązanie współpracy z odbiorcami, którzy stosują system fertygacji i zajmują się uprawami specjalistycznymi.

Na pytanie, czy udało nam się zrealizować zamierzony plan i stać się znaczącym krajowym dostawcą nawozów dolistnych, możemy odpowiedzieć z całą pewnością, że TAK! Aktualna oferta nawozów dolistnych marki własnej ViTotal Agro® liczy blisko trzydzieści produktów.

Są wśród nich: • nawozy stymulujące wzrost i jakość plonu, • wysokoazotowy nawóz z mikroelementami EDTA, • nawozy wysokosiarkowe, • nawozy o wysokiej zawartości mikroelementów,

40

Katalog agrotechniczny 2021

• • • • • • •

pojedyncze mikroelementy w formie płynnej i stałej (m.in. chelaty EDTA), nawóz wapniowy z mikroelementami EDTA, nawozy NPK z mikroelementami EDTA, siedmiowodny siarczan magnezu, nawóz donasienny, adiuwanty i kondycjonery wody, produkty specjalistyczne (m.in. czyszczące opryskiwacz po ŚOR)

Powyższa oferta pozwala kompleksowo zaopatrywać gospodarstwa rolnicze, sadownicze, warzywnicze, a także uprawy specjalistyczne w środki niezbędne do produkcji rolnej. Widzimy to po tysiącach hektarów, gdzie rolnicy stosują nasze produkty.

Wnioskujemy również po powracających klientach, u których technologia przyniosła zamierzone efekty. Zaufały nam wiodące gospodarstwa w kraju, które co roku sięgają po nasze produkty.

Dzisiejsza intensywna uprawa roślin jak również coraz bardziej wymagający klienci oczekują od nas ciągłego udoskonalania produktów oraz zalecanych technologii. Nie możemy pozwolić sobie na jakikolwiek błąd w zaleceniach, dawkach czy też terminach stosowania. Każdego dnia cały zespół doradców agrotechnicznych, który z Państwem współpracuje, doskonali się i pogłębia wiedzę z produktów marki ViTotal Agro®. Każdego roku przeprowadzamy doświadczenia w niezależnych ośrodkach badawczych COBORU jak również u Państwa w gospodarstwach stosując i praktykując najodpowiedniejsze technologię pod uprawy.

Tym, którzy zaufali nam dziękuję. Jestem pewien, że nie zawiedliśmy Państwa oczekiwań.

Natomiast gospodarstwa, które nie stosowały jeszcze nawozów dolistnych ViTotal Agro® zachęcam do kontaktu z naszymi doradcami agrotechnicznymi. Jestem przekonany, że nawiązanie współpracy może jedynie zaowocować wspólnym sukcesem!

OCHRONA ROŚLIN

OCHRONA ROŚLIN

Uodparnianie się agrofagów na substancje czynne – przyczyny oraz przeciwdziałanie temu zjawisku

Tomasz Sałek Menadżer Produktu Środki Ochrony Roślin tomasz.salek@agrochem.com.pl Bardzo często po wykonanym zabiegu ochronnym spotykamy się z sytuacją niezadowalającej skuteczności. Próbujemy wówczas rozkładać na czynniki pierwsze czy popełniliśmy jakiś błąd? A może środek był złej jakości, stary lub za słaby?

Kolejno analizujemy warunki wykonania samego zabiegu – czy temperatura podczas zabiegu i po nim nie była za niska lub za wysoka, czy było wietrznie lub wreszcie czy na niską skuteczność mogły mieć wpływ inne komponenty mieszaniny zbiornikowej – nawozy, regulatory, odżywki ? Jeśli po właściwej analizie, którą zgodnie z dobrą praktyką rolniczą warto jest zrobić przed wykonaniem zabiegu, dochodzimy do wniosku, że zabieg odbył się zgodnie ze „sztuką” wracamy do punktu wyjścia, czyli do zastosowanego środka ochrony roślin. Mamy wówczas prawo podejrzewać, że traktowany agrofag wytworzył częściowy lub całkowity mechanizm odporności na substancję czynną zawartą w środku ochrony roślin.

Rozwój odporności na substancje czynne jest procesem ewolucyjnym, polegającym na zmianach genetycznych w organizmie agrofaga - patogenu, szkodnika czy chwastu.

Proces ten zachodzi najczęściej niekontrolowanie przez wielokierunkowe mutacje. Na skutek czego zmieniony genetycznie organizm staje się odporny na dedykowane substancje chemiczne. Z biegiem czasu stosując selektywne środki ochrony roślin niszczymy osobniki wrażliwe (np. chwasty), a formy odporne, początkowo nieliczne zaczynają dominować. W przeciągu kilku lat problem odporności może stać się nie do opanowania. Najlepszym przykładem dominacji form odpornych jest miotła zbożowa lub wyczyniec polny będące dużym problemem w wielu regionach naszego kraju. Tempo tworzenia się form odpornych zależy od liczby pokoleń w ciągu sezonu wegetacyjnego, liczby wykonywanych zabiegów chemicznych oraz rodzaju i mechanizmu działania stosowanych substancji czynnych.

46

Katalog agrotechniczny 2021

Osobniki słodyszka rzepakowego odporne na grupę pyretroidów.

OCHRONA ROŚLIN

Powstawanie odporności jest częstsze przy stosowaniu substancji selektywnych, jednokierunkowego działania na ściśle określoną funkcję (np. fotosyntezę) – jest to tzw. odporność punktowa. Znacznie poważniejszy problem stanowi powstawanie odporności krzyżowej, polegającej na wykształceniu się odporności na kilka substancji czynnych o podobnym mechanizmie działania (np. grupa sulfonylomoczników lub pyretroidów).

Zablokowanie mechanizmu działania substancji czynnej pozwala na uodpornienie się na kilka związków w wyniku kontaktu tylko z jednym z nich. Najgorszą formą odporności jest odporność wielokierunkowa. Występuje wówczas, gdy populacja jest odporna na wiele substancji czynnych, a nawet na wiele ich grup w wyniku wyselekcjonowania licznych mechanizmów odporności.

Rolnicy często podkreślają, że te same środki ochrony roślin nie działają już tak skutecznie jak kilka lat temu. Najlepszym przykładem są insektycydy na stonkę ziemniaczaną lub mszyce, herbicydy dedykowane na wspomniane już uciążliwe chwasty jednoliścienne, jak również fungicydy należące do grupy triazoli czy strobiluryn.

Zatem zadajmy sobie proste pytanie: „czy proces powstawania odporności agrofagów na substancje zawarte w stosowanych środkach ochrony roślin jest do zahamowania?” Niestety odpowiedź brzmi: „NIE”. Nie jesteśmy w stanie w warunkach polowych przerwać tego procesu. Z rolniczego punktu widzenia jest to proces niekorzystny. Ze strony agrofagów jest to zwykła adaptacja do panujących warunków, a jednym z nich jest kontakt z substancjami czynnymi. Zatem, aby chociaż spowolnić ten proces należy przestrzegać kilku założeń zwanych strategią antyodpornościową.

Strategia antyodpornościowa – czyli jak ograniczać powstawanie odporności na substancje czynne: •

•

• • •

•

•

•

Stosowanie środków ochrony roślin tylko kiedy jest to konieczne. Po dokładnej lustracji plantacji i upewnieniu się, że progi szkodliwości agrofaga zostały przekroczone, Stosowanie dawki środków zgodnie z etykietą producenta.

Mimo, iż zmniejszanie zalecanej dawki jest prawnie dozwolone (rolnik robi to na własne ryzyko) to zaniżenie dawek substancji działa na agrofaga jak „szczepionka”, Stosowanie mieszanin substancji o różnym mechanizmie działania. Przemienne stosowanie różnych preparatów, Unikanie stosowania tych samych substancji w kolejnym zabiegu.

Jeśli jest stwierdzona odporność agrofaga na określoną substancję czynną – wyłączenie ze stosowania wszystkich substancji z całej grupy chemicznej, W przypadku szkodników – ochrona fauny pożytecznej, która żywi się szkodnikami upraw mimo posiadanej przez nich odporności (dla przykładu – biedronka w trakcie całego cyklu rozwojowego zjada kilka tysięcy mszyc), Wykorzystanie metody hodowlanej, a więc odpowiedni dobór odmian wykazujących zwiększoną odporność (np. na określony pategen), Stosowanie, choćby w pewnym stopniu integrowanej ochrony roślin. Wykorzystanie metod nie chemicznych w celu ograniczenia występowania określonych agrofagów – odpowiedni płodozmian, płużny system uprawy roli, odpowiednia sygnalizacja i monitoring oraz stosowanie preparatów biologicznych.

Rys. 1. Mechanizm tworzenia się odporności patogenów na fungicydy.

Aplikacja fungicydu

Formy wrażliwe

Formy odporne

W każdej populacji znajdują się formy odporne na niektóre substancje czynne

Formy przetrwałe namnażają się w dalszym ciągu

Po aplikacji fungicydu prawie wszystkie formy wrażliwe zostają zniszczone

Stosowanie w kolejnym zabiegu tego samego fungicydu (substancji czynnej) o tym samym sposobie działania umożliwia namnażanie się form odpornych

Formy patogena, które przetrwają namnażają się w kolejnym cyklu rozwojowym

Źródło: FRAC za CropLife International WWW.AGROCHEM.COM.PL

47

• Unikalne japońskie molekuły • Nowoczesne portfolio produktów • Profesjonalni doradcy

SKONTAKTUJ SIĘ Z NASZYMI DORADCAMI

www.belchim.pl

1. Dr Daria Nowak-Stasik ...600 340 385.............daria.nowak@belchim.com 2. Emilia Sarnowska-Golus ..692 490 400 ...........emilia.sarnowska@belchim.com 3. Radosław Dziedzic .......606 746 745 .............radoslaw.dziedzic@belchim.com 4. Marcin Goliński..............660 515 119 ..............marcin.golinski@belchim.com 5. Marlena Drózd ...............692 468 641 .............marlena.drozd@belchim.com 6. Daniel Rak ......................882 667 771 ..............daniel.rak@belchim.com 7. Przemysław Pękała .......602 594 779 .............przemyslaw.pekala@belchim.com 8. Nicol Kałuża ...................666 972 570 .............nicol.kaluza@belchim.com 9. Andrzej Słaboń ..............882 040 641 .............andrzej.slabon@belchim.com 10. Bartłomiej Pasoń ........735 144 388 ..............bartlomiej.pason@belchim.com Paweł Jesiotr ......................784 279 261 .............pawel.jesiotr@belchim.com

3

2

1

4

7

5 8

6 9 10

OCHRONA ROŚLIN

Zwiększenie skuteczności stosowanych środków ochrony roślin Tomasz Sałek Menadżer Produktu Środki Ochrony Roślin tomasz.salek@agrochem.com.pl Zgodnie z Dyrektywą Unijną ze stycznia 2014 roku jesteśmy zobowiązani do stosowania integrowanej ochrony roślin, której głównym założeniem jest wykorzystywanie w pierwszej kolejności metod niechemicznych w ochronie roślin (biologiczna, agrotechniczna, hodowlana, mechaniczna i fizyczna). Integrowana ochrona roślin nie wyklucza stosowania środków ochrony roślin, jednak decyzję o ich użyciu powinno opierać się między innymi o próg ekonomicznej szkodliwości, monitorowanie występowania agrofagów i sygnalizację, prognozę krótko i długo terminową.

uwzględnić nie tylko temperaturę w momencie zabiegu, a również przed i po jego wykonaniu. Ma to szczególne znaczenie dla substancji, które potrzebują więcej czasu, aby wchłonąć i przemieścić się w roślinie.

Zdarza się, że rolnicy wykonują zabiegi popołudniem z zachowaniem minimalnej temperatury dla danego środka, natomiast wieczorem, kilka godzin po zabiegu przychodzi przymrozek. Taka sytuacja ma miejsce coraz częściej przy pierwszych zabiegach wiosennych.

Wówczas trudne jest do określenia czy odpowiednia ilość substancji wniknęła do rośliny i czy jej działanie będzie na takim poziomie jak przewidział producent na etykiecie. Mówiąc o temperaturze stosowania środków należy również wziąć pod uwagę temperaturę roślin oraz cieczy roboczej, a dokładnie różnicę tych temperatur.

Mieszanina zbiornikowa, zwłaszcza z dodatkiem mocznika, może mieć temperaturę nawet poniżej 5ᴼC, natomiast rośliny przy wiosennej operacji słońca mogą być nagrzane nawet do 35-45ᴼC. Tak duża różnica temperatur może spowodować „szok termiczny” u rośliny uprawnej, a nawet częściowe uszkodzenie.

Decydując się na zastosowanie środka ochrony roślin przede wszystkim należy przestrzegać zaleceń zawartych w etykiecie (są to m.in. dawka środka, faza rozwojowa roślin – BBCH czy możliwości mieszania z innymi środkami). Jednak postępowanie zgodnie z etykietą nie jest jedynym determinantem skuteczności działania substancji aktywnej. Aby zwiększyć skuteczność, a raczej zapobiec jej zmniejszeniu, należy zwrócić uwagę na kilka czynników: •

50

TEMPERATURA ma decydujący wpływ na skuteczność zabiegu. Możemy tu wyróżnić temperaturę powietrza, roślin oraz cieczy roboczej. Optymalna temperatura powietrza dla fungicydów wynosi 12-20ᴼC, natomiast w zależności od grupy chemicznej substancji zadowalający efekt uzyskamy nawet przy szerszym zakresie 5-25ᴼC. W niższych temperaturach można stosować środki zawierające morfoliny (np. fenpropidyna), imidazole (np. prochloraz), quinozoliny (np. proquinazid), benzimidazole (np. tiofanat metylowy) oraz fenyloacetamidy (cyflufenamid). Stosowanie strobiluryn powinno odbywać się przy minimalnej temperaturze 9-10ᴼC, natomiast grupy triazoli 10-12ᴼC. Nie powinno się stosować zabiegów chemicznych w temperaturze powyżej 25ᴼC, gdyż może to spowodować z jednej strony dezaktywację substancji, a z drugiej doprowadzić do fitotoksyczności na roślinie. Patrząc szerzej musimy

Katalog agrotechniczny 2021

•

JAKOŚĆ WODY, a dokładniej jej twardość oraz odczyn mają ogromny wpływ na działanie substancji czynnych.

Zbyt niskie lub wysokie pH decyduje z jednej strony o tempie wchłaniania się substancji aktywnej do rośliny, a z drugiej może mieć wpływ na jej połowiczny rozpad w mieszaninie. Przyjmuje się, że dla większości stosowanych substancji najbardziej optymalne jest pH w przedziale 5,0-6,5. Wiele insektycydów działa lepiej w środowisku bardziej kwaśnym (4,5-5,5). Podobnie jest przy większości herbicydów, z wyłączeniem grupy sulfonylomoczników (6,5-7,5). Aby zapewnić wysoką skuteczność stosowanych substancji należy przestrzegać podstawowej zasady – pH mieszaniny zbiornikowej powinno być zbliżone do pH środka ochrony roślin jeszcze przed rozpuszczeniem (w opakowaniu). Również należy pamiętać,

OCHRONA ROŚLIN

że im wyższe pH, tym szybciej substancja ulega połowicznemu rozpadowi w mieszaninie. Dla przykładu: fenmedifan może działać od 70 dni (pH 5) do 10 minut (pH 9), fluazyfop-P butylu od 35 dni (pH 5) do 20 minut (pH 9), kaptan od 32 godzin (pH 5) do 2 minut (pH 9), beta-cyflutryna od kilku dni (pH 4,5) do 5 minut (pH 9).

Biorąc pod uwagę, że zabiegi nie zawsze są wykonywane bezpośrednio po sporządzeniu mieszaniny, musimy zdać sobie sprawę, że skuteczność substancji może być znikoma jeszcze przed wjazdem na pole. Wzrost twardości wody jest często proporcjonalny do kwasowości i odgrywa ważną rolę już przy konkretnych substancjach aktywnych.

Choćby popularny glifosat, który po kontakcie z wodą o wysokim odczynie może ulec częściowej degradacji.

Dzieje się tak na skutek wiązania substancji przez jony wapnia, w wyniku czego powstaje glufosynat wapnia.

•

•

OPAD DESZCZU. Bezpośrednio po opadzie deszczu lub przed zejściem rosy nie wolno wykonywać zabiegów chemicznych, gdyż znaczna część środka może spłynąć z rośliny na glebę. Wystąpienie opadu deszczu po zabiegu ma szczególne znaczenie przy substancjach systemicznych i wgłębnych. Pamiętajmy, że wyschnięcie cieczy roboczej na powierzchni rośliny (10-30 min.) nie jest tożsame z jej wchłonięciem się do wnętrza tkanek. Niektóre substancje potrzebują od 2 do 4 godzin do pełnego wniknięcia do rośliny. Jeśli przed tym czasem spadnie deszcz, wówczas trudno określić procent zmytej substancji, a tym samym skuteczność wykonanego zabiegu.

KOLEJNOŚĆ DODAWANIA komponentów mieszaniny zbiornikowej ma ogromne znacznie nie tylko ze względu na właściwości fizyczne (pienienie, rozwarstwianie, krystalizowanie, itp.), a również ze względu na późniejszą skuteczność znajdujących się w opryskiwaczu środków ochrony roślin.

Aby odpowiednio przygotować mieszaninę zbiornikową należy dodawać komponenty w odpowiedniej kolejności (opracowanie za SMP Agro) : 1. Kondycjoner wody 2. Makroelementy 3. Mikroelementy 4. Zawiesiny (np. WG, WP, SC) 5. Emulsje (np. EC, EW, SE) 6. Roztwory (np. SL, SP, SG) 7. OD – formulacje olejowe 8. Adjuwanty

Taka kolejność mieszania środków ochrony roślin jest nazywana często zasadą „ZERO”. Powyższy schemat nie uwzględnia stosowania boru w mieszaninie. Pierwiastek ten jest dość problematyczny dlatego wielu plantatorów decyduje się na wykonanie osobnego zabiegu. Ponadto z uwagi na wiele różnych produktów i koncentracji boru znajdujących się na naszym rynku, należy przed włączeniem go do mieszaniny skonsultować się z producentem.

•

SPOSÓB APLIKACJI to szerokie pojęcie obejmujące technikę zabiegu (rodzaj użytych dysz, użycie opryskiwacza z rękawem, wykorzystanie technik GPS ) oraz ilość użytej wody na hektar. Mimo ogólnych wytycznych zawartych na etykiecie środka ochrony roślin ilość wody jest często zmieniana w oparciu o możliwości sprzętu rolniczego.

Pamiętajmy o tym, że sama substancja zawarta w środku ochrony roślin to jeszcze nie wszystko. Do optymalnego jej działania musimy uwzględnić powyższe czynniki.

WWW.AGROCHEM.COM.PL

51

OCHRONA ROŚLIN

Adiuwanty po co i w jakim celu!

Arkadiusz Pepliński Menadżer ds. Kluczowych Klientów arkadiusz.peplinski@agrochem.com.pl Coraz częściej mamy do czynienia z bardzo zmienną i nieprzewidywalną pogodą, która nie rozpieszcza rolników w trakcie stosowania środków ochrony roślin. Niskie lub wysokie temperatury, zbyt mała wilgotność gleby lub nawalne deszcze, a zabiegi trzeba wykonać tak żeby były skuteczne i nie stwarzały zagrożenia dla otoczenia.

Co to są adiuwanty! Adiuwanty (łacińska nazwa pomagać, wspomagać, ułatwiać) są to substancje pomocnicze znajdujące się w środkach ochrony roślin i/lub dodawane do nich, które poprzez zmianę właściwości fizycznych cieczy podnoszą skuteczność działania preparatów. Dodatek adiuwantów do środków ochrony roślin ma na celu zwiększenie skuteczności ich działania, a co za tym idzie obniżenie kosztów wykonania zabiegu. Jako Doradca w terenie bardzo często spotykam się z nieskutecznymi zabiegami herbicydowymi i potrzebą ich powtarzania, a więc generowania dodatkowych kosztów w uprawie. Już od kliku lat mamy w naszym portfolio kilka sprawdzonych rozwiązań dostosowanych do zróżnicowanych potrzeb: 1. Adiuwant AGRO CONTACT do preparatów nalistnych.

Jest to surfaktant zawierający 81% rozgałęzionych etoksylowanych alkoholi tłuszczowych o rozbudowanym łańcuchu węglowym C13. Przewagą tego preparatu nad innymi adiuwantami jest wysoka rozpuszczalność preparatu w wodzie, wysoko przyczepność do rośliny oraz szybkie rozpuszczenie warstwy woskowej. W związku z czymuzyskujemy lepszą absorpcję wewnątrz komórki roślinnej bez ryzyka fitotoksyczności (np. przez nawozy dolistne stosowane w mieszaninie).

52

Katalog agrotechniczny 2021

OCHRONA ROŚLIN

2. Do zabiegów doglebowych preparat AGRO TERRA. Jest to adiuwant doglebowy nowej generacji zawierający 913g/l mieszaniny etoksylowanych kwasów tłuszczowych oraz rafinowanego oleju rzepakowego. Są to substancje w pełni biodegradowalne i bezpieczne dla środowiska naturalnego w przeciwieństwie do środków zawierających olej parafinowy.

3. Do sklejania łuszczyn preparat AGRO SPOT. Jest to popularny “sklejacz”. Nasze rozwiązanie bazuje na karboksylowanym polimerze butadienowo- styrenowym (popularnie “lateks”). Przewagą tego rozwiązania nad wieloma dostępnymi na rynku jest fakt, że po aplikacji substancja pokrywa roślinę i zastyga tworząc jednakże mikropory umożliwiające wymianę gazową. Mikropory są na tyle małe by nie dopuszczać wody do łuszczyny. Przy takim mechanizmie działania preparatu już dojrzałe nasiona rzepaku nie osypują się. Natomiast fotosynteza i rozwój jeszcze nie w pełni wykształconych owoców i nasion nie jest w żaden sposób ograniczany.

WWW.AGROCHEM.COM.PL

53

Obserwuj z satelitami i zarabiaj więcej na swoich uprawach Co robimy?

O firmie

Oferujemy dostęp do obserwacji satelitarnych i danych meteorologicznych, w połączeniu ze światowej klasy narzędziami wspierającymi rolnictwo precyzyjne i ogólne zarządzanie uprawą. Dostarczamy dane z wolno dostępnych źródeł: NASA, Europejskiej Agencji Kosmicznej, Światowej Organizacji ds. Pogody, jak również od komercyjnych operatorów (m. in. Planet Labs).

Naszą misją jest dążenie do tego, by monitoring satelitarny stał się standardową technologią w optymalizacji produkcji rolnej – w gospodarstwie każdej wielkości.

Dzięki serwisowi SatAgro możesz na bieżąco monitorować rozwój upraw, organizować precyzyjne zabiegi, obserwować skutki pogody i prac agronomicznych, a także analizować dane historyczne i zastosowane strategie. Dostosowane do Twoich wymagań mapy aplikacyjne umożliwią Ci precyzyjne sianie, nawożenie i opryski, a automatyczne alarmy uprzedzą Cię o nagłych zmianach kondycji roślini pogody.

Z naszą pomocą maksymalnie wykorzystasz potencjał swoich pól, oszczędzisz na nawozach i innych środkach produkcji, a przy okazji zadbasz o środowisko.

Blisko współpracujemy z wieloma partnerami: Grupą Azoty i Agrochem Puławy, BNP Paribas, John Deere, Europejską Agencją Kosmiczną, Planet Labs oraz Metos Polska. W 2016, 2018 i 2020 r. zostaliśmy docenieni Złotym Medalem Polagra Premiery, a od 2018 r. jesteśmy członkiem europejskiego stowarzyszenia młodych firm, które rewolucjonizują produkcję żywności - EIT Food Rising Food Stars.

Założycielem SatAgro jest dr Przemysław Żelazowski, absolwent uniwersytetu Oksfordzkiego i Warszawskiego oraz były pracownik Organizacji na rzecz Wyżywienia i Rolnictwa ONZ. Nasz interdyscyplinarny zespół uruchomił pierwszą wersję SatAgro w 2015 r. Od tego czasu dynamicznie się rozwijamy, współtworząc trendy w cyfrowym rolnictwie precyzyjnym. Zaufały nam już setki gospodarstw.

Ważne pytania Co daje różnicowanie dawek?

Bez nawozów i pestycydów dzisiejsza produkcja żywności byłaby nieosiągalna. Jednak nieoptymalne wykorzystanie środków produkcji odbija się na opłacalności uprawy i środowisku naturalnym.

Ponadto dawki są coraz silniej regulowane przez prawo. Dzięki mapom aplikacyjnym SatAgro można bardziej efektywnie wykorzystać tę samą ilość środków produkcji lub lokalnie zredukować dawki bez straty w plonach.

Czy obserwacje satelitarne dostarczane są w sposób ciągły?

Z roku na rok dostarczamy zdjęcia z coraz większej ilości satelitów.

Dostępność danych zależy od typu satelity oraz zachmurzenia.

W praktyce w sezonie dostarczamy co najmniej kilkanaście map,

a daty przelotu satelitów publikowane są na pulpicie SatAgro. Dane komercyjne dostępne są w abonamencie Premium i oprócz częstszej aktualizacji, mają też wyższą rozdzielczość.

W czym dane satelitarne są lepsze niż inne metody obserwacji pól?

Monitoring satelitarny jest kompatybilny z innymi metodami pomiaru upraw (drony, naziemne skanery), których wyniki chętnie integrujemy z kontami użytkowników. Ważne zalety satelitów to: niski koszt oraz obejmowanie naraz całej powierzchni gospodarstwa. Nasze mapy satelitarne są idealną podstawą do wielu zabiegów precyzyjnych i dają możliwość oszacowania nakładów jeszcze przed ich wykonaniem.

O serwisie 1

Obszar mapy pozwala obserwować zróżnicowany rozwój uprawy w obrębie wybranego pola, a także lepiej poznać długoterminowe cechy siedliska – jego gleb i stosunków wodnych.

5

Poziome linie oznaczają zdefiniowane alarmy, np. alarm dotyczący spadku temperatury poniżej wybranej granicy, lub wkroczenie uprawy w daną fazę wzrostu.

2

Sczytana wartość mapy. W aplikacji Android na urządzenia ze zintegrowanym GPS odpowiada ona bieżącemu położeniu użytkownika, wspierając przeprowadzenie zabiegów precyzyjnych bez specjalistycznego sprzętu.

6

Przycisk umożliwiający przejście do modułu generowaniamap aplikacyjnych dla zabiegów ze zmiennym dawkowaniem, na podstawie wybranego zdjęcia lub mapy.

Obszar wykresu prezentuje zmiany stanu uprawy oraz dane meteorologiczne i pochodne indeksy (m. in. suma temperatur efektywnych, skumulowane opady) od 2002 r. W połączeniu z informacją o zasiewach tworzy on kompleksowy zapis historii pola.

7

3

4

Pionowymi liniami zaznaczone są wprowadzone do serwisu zdarzenia – zasiewy, nawożenia, zbiory, a także daty, dla których dla danego pola dostępne są zdjęcia satelitarne.

W tym miejscu dokonywany jest wybór mapy, w zależności od satelity (produkcji NASA, ESA lub prywatnych firm), typu informacji (mapa specjalistyczna lub zwykłe zdjęcie) oraz daty. Oprócz zdjęć, jest tu katalog map z zasobów użytkownika, uprzednio wgranych do serwisu, np. map plonu, parametrów gleby, a także utworzonych map aplikacyjnych.

8

Opcja podziału ekranu pozwala na łatwe porównanie map, np. mapy aplikacyjnej i zdjęcia satelitarnego użytego przy jej tworzeniu, lub wyników badania gleby.

8

2

1

7

6

3

5

4

app.satagro.pl

biuro@satagro.pl @satagropl satagro

www.satagro.pl

O NAS

AGRO SKLEPY 1 3 4

56

1

Człuchów

4

Chojna

Katalog agrotechniczny 2021

2

5

Dobre Miasto

Gronowo

2

5

O NAS

Agrochem Puławy Sp. z o.o.

Biuro Obsługi Klienta 59 83 45 671 bok@agrochem.com.pl

agrochem.pulawy

Dział Telesprzedaży telesprzedaz@agrochem.com.pl

1

Agrochem Puławy Sp. z o.o.

2

ul. Mickiewicza 5 77-300 Człuchów czluchow@agrochem.com.pl +48 59 834 56 70 +48 593 070 606

4

Agro SKLEP Chojna

Agro SKLEP Gronowo Elbląskie ul. Kolejowa 7 82-335 Gronowo Elbląskie gronowo@agrochem.com.pl 55 231 56 06

5

3

Agro SKLEP Stargard ul. Klonowa 7 73-110 Stargard stargard@agrochem.com.pl 91 577 68 56

Agro SKLEP Dobre Miasto

Czartoryja 4 74-500 Chojna chojna@agrochem.com.pl 607 508 324

ul. Spichrzowa 13 11-040 Dobre Miasto baza.dbm@agrochem.com.pl 89 615 18 61

Menadżer Produktu

Menadżer Produktu

Menadżer Produktu

Materiał Siewny

Blendingi

Środki Ochrony Roślin

Edward Rachubiński

Robert Kaźmierczak

Tomasz Sałek

607 800 299

507 982 775

601 889 059

edward.rachubinski@agrochem.com.pl

robert.kazimierczak@agrochem.com.pl

tomasz.salek@agrochem.com.pl

Menadżer Produktu

Menadżer Działu

Menadżer

Nawozy Sypkie i Dolistne

Zbóż

ds. Współpracy B2B

Kamil Skrobiszewski

Ryszard Kosiński

Jacek Jung

536 566 631

661 662 094

kamil.skrobiszewski@agrochem.com.pl

ryszar.kosinski@agrochem.com.pl

Dyrektor Handlowy

Kierownik Działu

530 301 290 jacek.jung@agorchem.com.pl

Telesprzedaż Bartłomiej Olędzki 570 796 677 bartlomiej.oledzki@agrochem.com.pl

Remigiusz Krzystyniak 607 834 943 remigiusz.krzystyniak@agrochem.com.pl WWW.AGROCHEM.COM.PL

57

NOTATKI

58

Katalog agrotechniczny 2021

NOTATKI

WWW.AGROCHEM.COM.PL

59

www.facebook.com/agrochempulawy

www.instagram.com/agrochem.pulawy

www.agrochem.com.pl