4 minute read
Zwiększenie skuteczności stosowanych środków ochrony roślin
Tomasz Sałek Menadżer Produktu Środki Ochrony Roślin tomasz.salek@agrochem.com.pl
Advertisement
Zgodnie z Dyrektywą Unijną ze stycznia 2014 roku jesteśmy zobowiązani do stosowania integrowanej ochrony roślin, której głównym założeniem jest wykorzystywanie w pierwszej kolejności metod niechemicznych w ochronie roślin (biologiczna, agrotechniczna, hodowlana, mechaniczna i fizyczna). Integrowana ochrona roślin nie wyklucza stosowania środków ochrony roślin, jednak decyzję o ich użyciu powinno opierać się między innymi o próg ekonomicznej szkodliwości, monitorowanie występowania agrofagów i sygnalizację, prognozę krótko i długo terminową.
Decydując się na zastosowanie środka ochrony roślin przede wszystkim należy przestrzegać zaleceń zawartych w etykiecie (są to m.in. dawka środka, faza rozwojowa roślin – BBCH czy możliwości mieszania z innymi środkami). Jednak postępowanie zgodnie z etykietą nie jest jedynym determinantem skuteczności działania substancji aktywnej. Aby zwiększyć skuteczność, a raczej zapobiec jej zmniejszeniu, należy zwrócić uwagę na kilka czynników:
• TEMPERATURA ma decydujący wpływ na skuteczność zabiegu. Możemy tu wyróżnić temperaturę powietrza, roślin oraz cieczy roboczej. Optymalna temperatura powietrza dla fungicydów wynosi 12-20ᴼC, natomiast w zależności od grupy chemicznej substancji zadowalający efekt uzyskamy nawet przy szerszym zakresie 5-25ᴼC. W niższych temperaturach można stosować środki zawierające morfoliny (np. fenpropidyna), imidazole (np. prochloraz), quinozoliny (np. proquinazid), benzimidazole (np. tiofanat metylowy) oraz fenyloacetamidy (cyflufenamid). Stosowanie strobiluryn powinno odbywać się przy minimalnej temperaturze 9-10ᴼC, natomiast grupy triazoli 10-12ᴼC. Nie powinno się stosować zabiegów chemicznych w temperaturze powyżej 25ᴼC, gdyż może to spowodować z jednej strony dezaktywację substancji, a z drugiej doprowadzić do fitotoksyczności na roślinie. Patrząc szerzej musimy uwzględnić nie tylko temperaturę w momencie zabiegu, a również przed i po jego wykonaniu. Ma to szczególne znaczenie dla substancji, które potrzebują więcej czasu, aby wchłonąć i przemieścić się w roślinie. Zdarza się, że rolnicy wykonują zabiegi popołudniem z zachowaniem minimalnej temperatury dla danego środka, natomiast wieczorem, kilka godzin po zabiegu przychodzi przymrozek. Taka sytuacja ma miejsce coraz częściej przy pierwszych zabiegach wiosennych. Wówczas trudne jest do określenia czy odpowiednia ilość substancji wniknęła do rośliny i czy jej działanie będzie na takim poziomie jak przewidział producent na etykiecie. Mówiąc o temperaturze stosowania środków należy również wziąć pod uwagę temperaturę roślin oraz cieczy roboczej, a dokładnie różnicę tych temperatur. Mieszanina zbiornikowa, zwłaszcza z dodatkiem mocznika, może mieć temperaturę nawet poniżej 5ᴼC, natomiast rośliny przy wiosennej operacji słońca mogą być nagrzane nawet do 35-45ᴼC. Tak duża różnica temperatur może spowodować „szok termiczny” u rośliny uprawnej, a nawet częściowe uszkodzenie.
• JAKOŚĆ WODY, a dokładniej jej twardość oraz odczyn mają ogromny wpływ na działanie substancji czynnych. Zbyt niskie lub wysokie pH decyduje z jednej strony o tempie wchłaniania się substancji aktywnej do rośliny, a z drugiej może mieć wpływ na jej połowiczny rozpad w mieszaninie. Przyjmuje się, że dla większości stosowanych substancji najbardziej optymalne jest pH w przedziale 5,0-6,5. Wiele insektycydów działa lepiej w środowisku bardziej kwaśnym (4,5-5,5). Podobnie jest przy większości herbicydów, z wyłączeniem grupy sulfonylomoczników (6,5-7,5). Aby zapewnić wysoką skuteczność stosowanych substancji należy przestrzegać podstawowej zasady – pH mieszaniny zbiornikowej powinno być zbliżone do pH środka ochrony roślin jeszcze przed rozpuszczeniem (w opakowaniu). Również należy pamiętać,
że im wyższe pH, tym szybciej substancja ulega połowicznemu rozpadowi w mieszaninie. Dla przykładu: fenmedifan może działać od 70 dni (pH 5) do 10 minut (pH 9), fluazyfop-P butylu od 35 dni (pH 5) do 20 minut (pH 9), kaptan od 32 godzin (pH 5) do 2 minut (pH 9), beta-cyflutryna od kilku dni (pH 4,5) do 5 minut (pH 9). Biorąc pod uwagę, że zabiegi nie zawsze są wykonywane bezpośrednio po sporządzeniu mieszaniny, musimy zdać sobie sprawę, że skuteczność substancji może być znikoma jeszcze przed wjazdem na pole. Wzrost twardości wody jest często proporcjonalny do kwasowości i odgrywa ważną rolę już przy konkretnych substancjach aktywnych. Choćby popularny glifosat, który po kontakcie z wodą o wysokim odczynie może ulec częściowej degradacji. Dzieje się tak na skutek wiązania substancji przez jony wapnia, w wyniku czego powstaje glufosynat wapnia.
• OPAD DESZCZU. Bezpośrednio po opadzie deszczu lub przed zejściem rosy nie wolno wykonywać zabiegów chemicznych, gdyż znaczna część środka może spłynąć z rośliny na glebę. Wystąpienie opadu deszczu po zabiegu ma szczególne znaczenie przy substancjach systemicznych i wgłębnych. Pamiętajmy, że wyschnięcie cieczy roboczej na powierzchni rośliny (10-30 min.) nie jest tożsame z jej wchłonięciem się do wnętrza tkanek. Niektóre substancje potrzebują od 2 do 4 godzin do pełnego wniknięcia do rośliny. Jeśli przed tym czasem spadnie deszcz, wówczas trudno określić procent zmytej substancji, a tym samym skuteczność wykonanego zabiegu.
• KOLEJNOŚĆ DODAWANIA komponentów mieszaniny zbiornikowej ma ogromne znacznie nie tylko ze względu na właściwości fizyczne (pienienie, rozwarstwianie, krystalizowanie, itp.), a również ze względu na późniejszą skuteczność znajdujących się w opryskiwaczu środków ochrony roślin. Aby odpowiednio przygotować mieszaninę zbiornikową należy dodawać komponenty w odpowiedniej kolejności (opracowanie za SMP Agro) :
1. Kondycjoner wody 2. Makroelementy 3. Mikroelementy 4. Zawiesiny (np. WG, WP, SC) 5. Emulsje (np. EC, EW, SE) 6. Roztwory (np. SL, SP, SG) 7. OD – formulacje olejowe 8. Adjuwanty
Taka kolejność mieszania środków ochrony roślin jest nazywana często zasadą „ZERO”. Powyższy schemat nie uwzględnia stosowania boru w mieszaninie. Pierwiastek ten jest dość problematyczny dlatego wielu plantatorów decyduje się na wykonanie osobnego zabiegu. Ponadto z uwagi na wiele różnych produktów i koncentracji boru znajdujących się na naszym rynku, należy przed włączeniem go do mieszaniny skonsultować się z producentem.
• SPOSÓB APLIKACJI to szerokie pojęcie obejmujące technikę zabiegu (rodzaj użytych dysz, użycie opryskiwacza z rękawem, wykorzystanie technik GPS ) oraz ilość użytej wody na hektar. Mimo ogólnych wytycznych zawartych na etykiecie środka ochrony roślin ilość wody jest często zmieniana w oparciu o możliwości sprzętu rolniczego.
Pamiętajmy o tym, że sama substancja zawarta w środku ochrony roślin to jeszcze nie wszystko. Do optymalnego jej działania musimy uwzględnić powyższe czynniki.
