Agroterra teuxos 2 Dekembrios 2012 by Christos Ktenas

Μ Η Ν Ι Α Ι Α

Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Η

Ε Κ Δ Ο Σ Η

Τ Η Σ

Ε Φ Η Μ Ε Ρ Ι Δ Α Σ

Ε Π Ε Ν Δ Υ Τ Η Σ

AΓΡOTERRA ΡΟΔΙΑ

Ό,τι πρέπει να ξέρετε για την καλλιέργειαγούρι

ΧΕΙΜΕΡΙΝΗ ΛΙΠΑΝΣΗ

Μικρός οδηγός για κάθε αγρότη

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Τ. ΚΑΡΑΜΙΧΑΣ

Ο πρόεδρος της ΠΑΣΕΓΕΣ δεν μασάει τα λόγια του

ΠΩΣ ΘΑ ΣΤΗΣΕΤΕ ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΑΙΓΟΤΡΟΦΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012

ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ

Η μεγάλη ευκαιρία της βασιλοτροφίας

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ

1 δισ. ευρώ μέσα στο 2013 για 6.000 επενδυτικές προτάσεις αγροτικής ανάπτυξης

Ολοκληρωμένη οικονομοτεχνική μελέτη για ένα ζευγάρι νέων κτηνοτρόφων

ΑΦΙΕΡ ΩΜΑ

Εσπεριδοειδή

Επτά βήματα για το ξανάνιωμα των οπωρώνων

editorial

aΓΡoterra ΜΗΝΙΑΙα ΠΕΡΙΟΔΙΚη εκδοση της εφημεριδασ

Aγρια κουμαρα Γεμίζουν χρώμα τη χειμωνιάτικη ελληνική φύση

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ DBAS Α.Ε. Αγίας Λαύρας 2 & Σαρανταπόρου, Ν. Ηράκλειο Τ.Κ. 14121, Τηλ. 210-8113100, Fax: 210-2847707 υπευθυνη εκδοσης

Άννα Σβύνου Creative Art Director

Διονύσης Θεοδόσης υπευθυνοσ ρεπορταζ

Πάνος Μπαΐλης επιμελεια υλης

Χρήστος Γ. Κτενάς αρθρογραφοσ

«Χριστός γεννιέται, σα ήλιος φέγγει»

(Κάλαντα Θράκης)

Θοδωρής Παναγούλης Ρεπορταζ

Γωγώ Κατσέλη, Ξανθή Γούναρη, Γιάννης Βερμισσώ, Βασίλης Κατσαρός

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ELSE AGENCY Τηλ. 210-8113276 e-mail: elseagency@elseagency.gr Αγίας Λαύρας 2 & Σαρανταπόρου, Ν. Ηράκλειο, Τ.Κ. 14121

Για τους Ρωμαίους o Δεκέμβριος ήταν ο μήνας ο αφιερωμένος στον Κρόνο, προς τιμήν του οποίου γιόρταζαν τα Σατουρνάλια. Πίστευαν ότι στις 25 του μηνός ο ήλιος αναγεννιέται και αποκτάει καινούργιες δυνάμεις, αρχίζει και πάλι να ανεβαίνει στον ουρανό, να μεγαλώνουν οι ημέρες και μαζί τους οι ζωογόνες ακτίνες του ήλιου που ξανάκαναν τη γη να καρποφορήσει. Τρία είναι τα χαρακτηριστικά του μήνα: η μείωση της διάρκειας του φωτός, το κρύο και το τέλος της σποράς. Τον Δεκέμβρη έχουμε τις μικρότερες μέρες του χρόνου. «Του Δεκέμβρη η μέρα, καλημέρα-καλησπέρα», λέει μια παροιμία. Από τα Χριστούγεννα, όμως, και μετά αρχίζουν να μεγαλώνουν. Το κρύο συνδέεται με τρεις κυρίως γιορτές του μήνα: της Αγίας Βαρβάρας, του Αγίου Σάββα, και του Αϊ-Νικόλα. Λέει η παροιμία: «Βαρβάρα βαρβαρώνει, ΑϊΣάββας σαβανώνει, Αϊ-Νικόλας παραχώνει». Και βέβαια χαρακτηριστικό του μήνα είναι το τέλος της σποράς. «Δικέμβρης, δίκιος σπόρος» ή «Δικέμβρη, δίκια σπέρνε», έλεγαν οι παλιοί. «Δίκια» σημαίνει ότι ο γε-

ωργός δεν πρέπει να ρίχνει τον σπόρο ούτε πολύ αραιά ούτε πολύ πυκνά, γιατί το χώμα είναι αρκετά ποτισμένο από τη βροχή πια κι έτσι δεν υπάρχει φόβος μήπως δεν φυτρώσει. Ένα άλλο έθιμο θέλει στο τέλος της σποράς οι γεωργοί να ευχαριστούν τα ζώα τους για τη βοήθεια που τους πρόσφεραν και γι’ αυτό τα γιορτάζουν στις 18 Δεκεμβρίου, του αγίου Μόδεστου (ο Μόδεστος ήταν αρχιεπίσκοπος Ιεροσολύμων και λέγετε ότι ανάστησε πολλά ζώα, γι’ αυτό συνδέθηκε μαζί τους.) Στη γιορτή του αγίου δίνουν στα ζώα τριμμένους άρτους και αντίδωρο από την εκκλησία, για να γίνουν γερά. Στη Λήμνο οι ζευγάδες έκαναν κόλλυβα, που τα πήγαιναν στην εκκλησία, τα διάβαζε ο ιερέας και τα έριχναν έπειτα στην τροφή των ζώων. Τέλος, ο Δεκέμβριος είναι ο κατεξοχήν μήνας των απολογισμών και των νέων στόχων. Και στην εποχή που ζούμε και τα δύο χρειάζονται περίσσια αποθέματα δύναμης και ψυχικού σθένους… Καλές γιορτές και καλές «σοδειές» εύχομαι να φέρει σε όλους μας η νέα χρονιά!

Άννα Σβύνου

διευθυνση διαφημισησ Κώστας Μπανιάς e-mail: kbanias@ependytis.gr e-mail επικοινωνιασ

agroterra@ependytis.gr

Επιστημονική επιμέλεια Δρ Ηλίας Τραυλός, Λέκτορας Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, τμήμα Επιστήμης της Φυτικής Παραγωγής Συνεργάτες τεύχους Χρήστος Αθανασιάδης, chef, Ευγενία Π. Τζεφεράκου, φυτικά καλλυντικά, Βλάσης Μπισμπίκης, γεωπόνος Αναστασία Ν. Σαρχόσογλου, γεωπόνος MSc Στέλιος Χρ. Μαργαρίτης, γεωπόνος, γεωργοικονομολόγος, MSc aΓΡoterra

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ / ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012

06 ΝΕΑ ΚΑΠ Όλες οι προτάσεις και οι επιπτώσεις τους στις επιδοτήσεις για τους Έλληνες αγρότες.

36 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΤΖΑΝΕΤΟΣ ΚΑΡΑΜΙΧΑΣ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΠΑΣΕΓΕΣ Για νερό, κτηματολόγιο και κτηνοτροφία πρέπει να κλείνουμε τους δρόμους.

12 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

16 ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Εσπεριδοειδή

52 ΑΙΓΟΤΡΟΦΙΑ Οι ελληνικές προοπτικές και μια πλήρης μελέτη εγκατάστασης για ένα ζευγάρι νέων κτηνοτρόφων.

19 Επτά βήματα για το μέλλον 22 Εγχώρια παραγωγή, οι εξαγωγές και ο ανταγωνισμός μας 24 Οι επισημάνσεις των παραγωγών

58 ΡΟΔΙΑ Οδηγός για το ξεκίνημα μιας καλλιέργειας-γούρι. 4

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012

ΛΑΘΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΞΑΝΑΝΙΩΜΑ ΤΩΝ ΟΠΩΡΩΝΩΝ

AΓΡOTERRA

1 δισ. χρηματοδότηση για 6.000 επενδυτικά σχέδια.

14 SUCCESS STORY Μανιτάρια Κορινθίας, το 50% της παραγωγής μας.

28 ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙΑ Μια αστή Αθηναία επιστρέφει στην Άνδρο.

32 ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ Ζαγορίν, το Πήλιο δείχνει τον δρόμο.

34 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ Οι Κήποι της Αφθονίας επιμένουν στη φυσική μέθοδο.

42 ΝΕΑ Όλες οι εξελίξεις του μήνα.

48 ΒΙΩΜΑΤΑ Ένα καινοτομικό κέρασμα από την Αμοργό.

AΓΡO SPECIAL

Μια ειδική ματιά στην παραγωγή 62 Μελισσοκομία: επενδύοντας στη βασιλοτροφία. 64 Χειμερινή λίπανση, οδηγίες για τη σωστή εφαρμογή της.

AΓΡO LIFE

Φέρνοντας τη φύση μέσα στο σπίτι μας 68 Τα ανθοφόρα του κρύου. 70 Γεμιστή γαλοπούλα και χωριάτικα λουκάνικα με μεράκι. 74Μάσκες και λοσιόν τόνωσης και λάμψης με φυσικά υλικά.

76 ΑΓΟΡΑ Προτάσεις προϊόντων από την ελληνική γη, αλλά και για κάθε τομέα της παραγωγής.

81 ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 82 ΔΙΑΛΕΞΑΜΕ Η Μυτιλήνη μάς ξαναφέρνει χαμένες γεύσεις.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / επιδοτησεισ

ΝΕΑ ΚΑΠ Τώρα κρίνονται οι επιδοτήσεις της επόμενης επταετίας Η διαπραγμάτευση για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) έχει ανάψει, αλλά φαίνεται ότι αποφάσεις δεν πρόκειται να ληφθούν πριν από την αυγή του 2014. Προς το παρόν, τρεις παράγοντες είναι οι κρίσιμοι για να υπολογιστεί το ύψος των επιδοτήσεων που θα απολαμβάνουν οι Έλληνες παραγωγοί την επταετία 2014-2020. Ο καθορισμός των κονδυλίων που θα εξασφαλίσει η ΚΑΠ από τον κοινοτικό προϋπολογισμό, η οριστικοποίηση του τρόπου κατανομής στους δικαιούχους και η λήψη των απαραίτητων αποφάσεων σε εθνικό επίπεδο Του Θοδωρή Παναγούλη

ολλά είναι σε εκκρεμότητα σε σχέση με τις αποφάσεις για τη νέα ΚΑΠ. Υπάρχουν, όμως, και εκείνα για τα οποία είμαστε βέβαιοι. Πρώτο και κυριότερο, ότι η επόμενη Κοινή Αγροτική Πολιτική επιφυλάσσει για τους αγρότες περισσότερες υποχρεώσεις με λιγότερα χρήματα. Το δεύτερο, ότι η ελληνική πλευρά θα κληθεί σε εθνικό επίπεδο να λάβει κάποιες σημαντικές αποφάσεις για τον τρόπο εφαρμογής της νέας κοινοτικής πολιτικής. Και σε αυτόν τον τομέα το πολιτικό σύστημα δείχνει τη συνήθη έλλειψη ενάργειας και αποτελεσματικότητας, καθώς καθυστερεί την απαραίτητη προεργασία που θα του επέτρεπε να χαράξει εθνική αγροτική πολιτική και βάσει αυτής να λάβει τις κρίσιμες αποφάσεις.

Μάχη για τον νέο προϋπολογισμό Τα κονδύλια που αφορούν την Κοινή Αγροτική Πολιτική για το διάστημα 2014-2020 6

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

5-15%

οι πιθανολογούμενες μειώσεις κονδυλίων για την Ελλάδα

30%

των επιδοτήσεων θα δίνονται με περιβαλλοντικά κριτήρια

βρίσκονται στη δίνη του κυκλώνα, καθώς συνδέονται άμεσα με τον συνολικό κοινοτικό προϋπολογισμό (Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο), για το ύψος του οποίου, ως γνωστόν, ερίζουν τα τρία θεσμικά όργανα της Ε.Ε.: Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Ευρωκοινοβούλιο και Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Και είναι δεδομένο πως «πλούσιος» κοινοτικός προϋπολογισμός σημαίνει περισσότερα κονδύλια για τους αγρότες. Ενώ ο «περιορισμένος» προϋπολογισμός καταλήγει σε μειωμένα ποσά για την ΚΑΠ. Στο πρόσφατο Συμβούλιο Κορυφής, στο οποίο δεν επετεύχθη τελικά συμφωνία, υπήρχαν στο «τραπέζι» τρεις προτάσεις: ■ Μία από το Ευρωκοινοβούλιο, το οποίο ζητά αυξημένο και ευέλικτο προϋπολογισμό, και ειδικά για τα κονδύλια της ΚΑΠ να παραμείνουν τουλάχιστον στα επίπεδα του 2013. ■ Μία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία ειδικά για τη ΚΑΠ προέβλεπε χρηματοδότηση περίπου στα προηγούμενα επίπεδα. Εάν ληφθεί υπόψη ο μέσος ευρωπαϊκός πληθωρισμός, η πρόταση της Κομισιόν σημαίνει μείωση 10% στα κονδύλια της ΚΑΠ για την περίοδο 2014-2020 σε πραγματικούς όρους. ■ Μία του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Χέρμαν βαν Ρομπάι, με σημαντικές περικοπές. Ειδικότερα, περικοπή των άμεσων ενισχύσεων από τον πρώτο πυλώνα της ΚΑΠ κατά 4,7%, αλλά και περικοπή του δεύτερου πυλώνα της Αγροτικής Ανάπτυξης κατά περίπου 9%. Τα ποσοστά αυτά γίνονται μεγαλύτερα αν υπολογισθεί ο πληθωρισμός. Η πρόταση του κ. Βαν Ρομπάι είναι αυτή που αποτελεί βάση συζήτησης, αλλά είναι άγνωστο πού θα καταλήξει η διαπραγμάτευση, με τη μία πλευρά (εκπροσωπούμενη κυρίως από τη Γαλλία) να απαιτεί περισσότερα κονδύλια για την ΚΑΠ και την άλλη (με ηγέτιδα τη Βρετανία) να θεωρεί ανεπαρκείς τις περικοπές. «Υπάρχουν πολλά περιθώρια για σημαντική εξοικονόμηση

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / επιδοτησεισ

aΓΡoterra

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / επιδοτησεισ πόρων στο πλαίσιο της ΚΑΠ», δηλώνει χαρακτηριστικά ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον.

Χρονοδιάγραμμα με ΑΡΓΟΠΟΡΙΑ

Άλλες κατανομές ανά χώρα Ο δεύτερος «άγνωστος» στην εξίσωση των επιδοτήσεων αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει η κατανομή των κονδυλίων της ΚΑΠ, όταν τελικά επιτευχθεί συμφωνία για το ύψος τους. Πρώτα απ’ όλα, ανάμεσα στα κράτη-μέλη. Είναι γνωστό ότι οι «νέες χώρες» που μπήκαν στην Ε.Ε. μετά την τελευταία διεύρυνση, με επικεφαλής την Πολωνία, που έχει ισχυρό αγροτικό τομέα, διεκδικούν όλο και μεγαλύτερο μερίδιο από τα κονδύλια των αγροτικών επιδοτήσεων. Αυτό σημαίνει ότι μειώνονται τα χρήματα που παίρνουν οι «παλιές» χώρες. Όχι, όμως, δραματικά για την Ελλάδα. Στην πρόταση της Κομισιόν (πάγωμα των ονομαστικών κονδυλίων για την ΚΑΠ), η επίπτωση για την Ελλάδα θα ήταν περίπου 5% μείωση. Εάν όμως επικρατήσουν οι προτάσεις που περικόπτουν κονδύλια (λιγότερα ή περισσότερα) από την ΚΑΠ, η μείωση για την Ελλάδα μπορεί να φτάσει ακόμα και στο 15%.

-10%

οι ενισχύσεις για τα νησιά του Αιγαίου, σύμφωνα με την πρόταση Βαν Ρομπάι

Η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική θα έπρεπε να ξεκινήσει τον Ιανουάριο του 2014. Σήμερα, ωστόσο, ελάχιστοι πιστεύουν ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό. Ακόμη και αν μια συμφωνία για τον προϋπολογισμό της Ε.Ε. επιτευχθεί στην αρχή του 2013, θα χρειαστούν αρκετές συνεδριάσεις του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας πριν από την εξεύρεση μιας κοινής θέσης για όλα τα υπόλοιπα ζητήματα της ΚΑΠ. Στη συνέχεια θα ξεκινήσει ο τριμερής διάλογος (Συμβούλιο, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Επιτροπή). Κατόπιν θα ξεκι-

νήσει η σύνταξη και ψήφιση των εφαρμοστικών κανονισμών, διαδικασία που μπορεί να πάρει μέχρι και έξι μήνες, αφού όλα εξαρτώνται από τις διαθέσεις των κρατών-μελών και το πώς θα εφαρμόσουν τις επιμέρους ρυθμίσεις. Έτσι πολλοί υποστηρίζουν ότι είναι αδύνατο να αποφευχθεί ένα μεταβατικό καθεστώς για την ΚΑΠ τουλάχιστον για το 2014. Σε αυτή την περίπτωση θεωρείται πιθανό, τη συγκεκριμένη χρονιά, να παραμείνει ο προϋπολογισμός ως έχει, καθώς επίσης και ο τρόπος κατανομής των κονδυλίων.

Διαφορετικά κριτήρια για τους αγρότες Παράλληλα, αλλάζουν τα κριτήρια με τα οποία θα γίνεται η καταβολή των επιδοτήσεων στους αγρότες. Βασική φιλοσοφία των προτάσεων της Κομισιόν, η οποία δεν αμφισβητείται, είναι ότι η ΚΑΠ πρέπει να ορίζει περισσότερες περιβαλλοντικές υποχρεώσεις για τους αγρότες που λαμβάνουν επιδοτήσεις. Η περιβαλλοντική προσφορά, δηλαδή, των αγροτών να είναι η ανταπόδοσή τους προς την κοινωνία, έναντι των κονδυλίων που η κοινωνία «πληρώνει» για να καταβάλλονται οι αγροτικές ενισχύσεις. Έτσι, έχει οριστεί ότι θα υπάρχει μια επιδότηση «βάINFO σης» που θα αφορά το 70% Καταργείται των ενισχύσεων, αλλά για τη και το ιστορικό μοντέλο χρηματοδότηση του υπόλοιεπιδοτήσεων που 30% του εθνικού ανώτακαι έρχεται το του ορίου των άμεσων ενιΕλλάδα είναι η παροχή μεγαπεριφερειακό σχύσεων πρέπει να τηρούλύτερης ευελιξίας, έτσι ώστε νται από τους αγρότες κάκάθε χώρα να ικανοποιήσει ποια μέτρα περιβαλλοντικού μεν τις γενικές απαιτήσεις, προσανατολισμού. Σε αυτά αλλά με τρόπο που να ταιριάπεριλαμβάνονται, για παράδειγμα, η διαζει στα αγρονομικά και περιβαλλοντικά χατήρηση μόνιμων βοσκοτόπων, η διαφορακτηριστικά της. ροποίηση καλλιεργειών κ.λπ. Δεύτερος άξονας των προτάσεων της Στο πλαίσιο των συζητήσεων που γίνοΕπιτροπής, που επίσης δεν αμφισβητείται, νται για το «πρασίνισμα» των άμεσων ενιείναι η αλλαγή του σημερινού μοντέλου σχύσεων, αυτό που ζητούν χώρες σαν την καταβολής των επιδοτήσεων (το λεγόμενο 8

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

«ιστορικό» που βασίζεται στα δικαιώματα που κατοχύρωναν οι αγρότες με βάση τα όσα έπαιρναν σε μια συγκεκριμένη περίοδο αναφοράς) με την υιοθέτηση του λεγόμενου «περιφερειακού» μοντέλου. Με βάση το περιφερειακό μοντέλο, κάθε χώρα μπορεί να αποφασίσει τη διαίρεσή της σε περιφέρειες κατά τον τρόπο που θέλει. Στο εσωτερικό κάθε περιφέρειας, οι αγρότες λαμβάνουν το ίδιο ύψος επιδοτήσεων. Αντικειμενικός στόχος είναι η σύγκλιση

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / επιδοτησεισ των ενισχύσεων ανάμεσα στους γεωργούς, τόσο μεταξύ των κρατών όσο και κυρίως μέσα στις διάφορες περιφέρειες ενός κράτους, όπου παρουσιάζονται μεγάλες αποκλίσεις. Η Ελλάδα ζητάει και εδώ να υπάρχει ευελιξία και οι χώρες να αφεθούν οι ίδιες να ρυθμίσουν τον τρόπο, τα βήματα και τη χρονική διάρκεια για την επίτευξη του στόχου της σύγκλισης που θα τεθεί.

Ελλάδα: πάλι απροετοίμαστη Οι αλλαγές που επέρχονται στην Κοινή Αγροτική Πολιτική όχι μόνον αφήνουν περιθώρια για πολύ σημαντικές αποφάσεις σε εθνικό επίπεδο, αλλά επιβάλλουν και τη λήψη αποφάσεων καθοριστικών για το μέλλον του ελληνικού αγροτικού τομέα. Συνεπώς, η προετοιμασία ώστε να ληφθούν οι σωστές αποφάσεις αναδεικνύεται σε κομβικής σημασίας διαδικασία, για την οποία ωστόσο έχουν γίνει ελάχιστα. Όπως σημειώνουν παράγοντες του χώρου, ο τρόπος με τον οποίο θα χωριστεί η Ελλάδα σε περιφέρειες είναι το υπ’ αριθμόν ένα ζήτημα, για το οποίο θα έπρεπε σήμερα να γίνονται εμπεριστατωμένες μελέτες σε τεχνοκρατικό επίπεδο και ευρύς διάλογος σε πολιτικό επίπεδο. Για παράδειγμα, μπορεί να χωριστεί η χώρα με τρόπο τέτοιο που να ενισχύονται οι καλλιέργειες που θεωρούνται πλεονεκτικές και αξιοποιήσιμες σε μια αναπτυξιακή προοπτική, ή να χωριστεί με βάση τις κοινωνικές ανισότητες, ή «λογιστικά», ή ακόμα και ολόκληρη η χώρα να είναι μια περιφέρεια. Για να ληφθούν οι κατάλληλες αποφάσεις και να υποστηριχθεί ένα εθνικό σχέδιο για την αγροτική πολιτική, θα πρέπει να γίνουν πολλά και βεβαίως να υπάρχει η επεξεργασία για ένα βιώσιμο στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα. Αντίθετα, ενώ η προθεσμία για να παρουσιάσει η χώρα μας τον τρόπο που θα εφαρμόσει το περιφερειακό μοντέλο, το πώς θα αντιμετωπίσει τις περιοχές Natura και το πώς θα διαχειριστεί κάποιες από τις σοβαρές αλλαγές της ΚΑΠ τελειώνει τον Αύγουστο του 2013, μέχρι σήμερα δεν έχει πραγματοποιηθεί καμία προεργασία.

Ποια χρονιά είναι η βάση υπολογισμού; Ένα θέμα που απασχολεί άμεσα τους Έλληνες αγρότες και επηρεάζει τις αποφάσεις τους είναι αν αυτά που θα σπείρουν την περίοδο 2012-2013 θα έχουν με κάποιο τρόπο επίδραση στις ενισχύσεις των επόμενων ετών. Αν δηλαδή θα ληφθούν υπόψη για 10

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

Ο Αντώνης Σαμαράς μέσα στο 2013 θα πρέπει να απαντήσει στις «σκληρές» εισηγήσεις του Χέρμαν βαν Ρομπάι σχετικά με τη νέα ΚΑΠ

Οι ισχυροί... ενισχυονται Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα στοιχεία που ετέθη με την πρόταση του Χέρμαν βαν Ρομπάι είναι η δυνατότητα των κρατών-μελών να μετακινούν το 15% των χρημάτων μεταξύ του πρώτου πυλώνα (άμεσες επιδοτήσεις) και του δεύτερου (ανάπτυξη της υπαίθρου). Το μέτρο αυτό συμπεριλήφθηκε για να δώσει στα κράτη-μέλη τη δυνατότητα να κατανέ-

μουν τις δαπάνες με βάση τις προτεραιότητές τους, σε περίπτωση που μειωθεί σημαντικά ο προϋπολογισμός της ΚΑΠ. Ωστόσο, δεν συμφέρει χώρες με αδύνατους προϋπολογισμούς, καθώς οδηγεί σε μερική επανεθνικοποίηση της ΚΑΠ. Δηλαδή οι ισχυρές χώρες (π.χ. Γαλλία) θα ενισχύσουν υπέρμετρα τους αγρότες τους, δίνοντάς τους συγκριτικό πλε-

τον υπολογισμό της περιφερειακής ενίσχυσης. Στην πρότασή της Κομισιόν αναφέρεται το 2011 ως η χρονιά-ορόσημο για τον υπολογισμό των μέσων όρων των ενισχύσεων των κρατών-μελών, με βάση τους οποίους θα γίνει η «εναρμόνιση». Δηλαδή η σύγκλιση των ενισχύσεων που λαμβάνουν οι νέες χώρες-μέλη, που είναι χαμηλές, με τις ενισχύσεις που παίρνουν οι αγρότες των παλαιών χωρών-μελών. Ωστόσο, πολλές τροπολογίες που κατα-

ονέκτημα έναντι των συναδέλφων τους των φτωχών οικονομιών. Με βάση τις προτάσεις Ρομπάι, στον 2ο πυλώνα, υπάρχει επίσης μια δυσμενής για τη χώρα μας πρόβλεψη μειωμένου ποσοστού -από 85% σε 75%- της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για τις «λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές, τις πολύ απομακρυσμένες περιοχές και τα μικρά νησιά του Αιγαίου».

θέτουν οι ευρωβουλευτές ζητούν να συμπεριληφθεί στον υπολογισμό ο μέσος όρος μεταγενέστερων ετών, ειδικά το 2012. Πρέπει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα στάθηκε «τυχερή» σε αυτόν τομέα, αφού το 2010, που ενέταξε ως επιλέξιμες εκτάσεις τα «βοσκήσιμα δάση», όπως τα ορίζει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, αυξήθηκαν κατά ένα ποσοστό τα συνολικά στρέμματα που λαμβάνουν ενίσχυση, με αποτέλεσμα να πέσει ο ελληνικός μέσος όρος.

OIKONOMIA / ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ

Έρχεται 1 δισ. ευρώ για την αγροτική ανάπτυξη «Ανάσα» για χιλιάδες νέους αγρότες, αλλά και συνολικά για την ύπαιθρο της χώρας, αποτελεί η επίσπευση των διαδικασιών αξιολόγησης των φακέλων που έχουν υποβληθεί στο πλαίσιο του μέτρου «Σχέδια Βελτίωσης» του προγράμματος «Αλέξανδρος Μπαλτατζής», δηλαδή του… αγροτικού ΕΣΠΑ Του Θοδωρή Παναγούλη

α «Σχέδια Βελτίωσης» αποτελούν εδώ και χρόνια το βασικό χρηματοδοτικό εργαλείο μέσω του οποίου οι αγρότες, και ειδικά οι νέοι, χρηματοδοτούνται με επιδότηση που φτάνει το 50%, προκειμένου να υλοποιήσουν επενδύσεις για την καλυτέρευση της δουλειάς και της εκμετάλλευσής τους. Να βελτιώσουν την υποδομή τους, να αυξήσουν το ζωικό κεφάλαιό τους, να επεκτείνουν τις εγκαταστάσεις και τις δραστηριότητές τους. Ωστόσο, το πρόγραμμα τα τελευταία δύο χρόνια είχε κυριολεκτικά κολλήσει, καθώς οι 7.700 αιτήσεις που είχαν υποβληθεί δεν είχαν καν αξιολογηθεί. Η προσπάθεια απεμπλοκής ξεκίνησε πριν από περίπου τέσσερις μήνες και σήμερα βρίσκεται στην τελική ευθεία για την ολοκλήρωσή της. Ήδη, μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου είχαν λάβει τη σχετική έγκριση 1.400 επενδυτικά σχέδια. Από το σύνολο των 7.700 επενδυτικών φακέλων έχουν αξιολογηθεί περίπου 6.300 και έχουν περάσει από γνωμοδοτική επιτροπή περίπου 2.500. Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, μέχρι το τέλος του έτους θα έχουν αξιολογηθεί όλοι οι φάκελοι και συνεπώς θα ανοίξει ο δρόμος για την εκταμίευση των χρημάτων και την υλοποίηση των εγκεκριμένων επενδύσεων. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για περίπου 6.000 επενδυτικά σχέδια που θα εγκριθούν. Αυτό σημαίνει ότι από την αρχή του χρόνου θα πραγμα12

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

τοποιηθούν στην ελληνική ύπαιθρο επενδύσεις συνολικού προϋπολογισμού περίπου 1 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 500 εκατ. αποτελούν δημόσια δαπάνη (κυρίως κοινοτικά χρήματα), τα 250 εκατ. τραπεζικό δανεισμό και τα υπόλοιπα 250 εκατ. ίδια κεφάλαια των αγροτών. Η βελτίωση που επιτυγχάνεται στην παραγωγικότητα κάθε αγροτικής εκμετάλλευσης που εκσυγχρονίζεται είναι το πρώτο όφελος για τον αγροτικό τομέα. Παράλληλα, η πολλαπλασιαστική δυναμική που έχουν αυτού του τύπου οι επενδύσεις εί-

OIKONOMIA / ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ

6.000 επενδυτικά σχέδια εγκρίνονται

50%

το ύψος της επιδότησης

€

250 εκατ. ευρώ τα ίδια κεφάλαια των αγροτών

Έπειτα από συμφωνία του υπουργείου με την Τράπεζα Πειραιώς-ΑΤΕ, από τη στιγμή που θα έχουν την προέγκριση, οι επενδυτές μπορούν να ζητήσουν δάνειο και εγγυητική επιστολή, προκειμένου να προχωρήσουν στην υπογραφή της σύμβασης και στην υλοποίηση των σχεδίων τους

πάρει ο επενδυτής το δάνειο και την εγγυητική είναι να έχει στα χέρια του τρία έγγραφα: ■ Την προέγκριση από το υπουργείο. ■ Τιμολόγια με ό,τι έχει αγοράσει ή υλοποιήσει μέχρι τώρα. ■ Αντίγραφο της μελέτης, που θα πρέπει να βρίσκεται σε ώριμη φάση, έτοιμη για υλοποίηση.

επιτάχυνση της εκταμίευσης

ναι μεγάλη, καθώς το «ρευστό» που αιμοδοτεί την επαρχία δίνει επίσης δουλειά σε δεκάδες συγγενή επαγγέλματα (κατασκευαστές, βιοτεχνίες και βιομηχανίες εξοπλισμού, γεωργικά μηχανήματα, συστήματα άρδευσης κ.λπ.).

προσφέροντασ Ρευστότητα Όσον αφορά τη δυνατότητα των αγροτών, των οποίων θα εγκριθούν τα Σχέδια Βελτίωσης, να προχωρήσουν στην υλοποίηση των επενδύσεών τους, καταλυτικό ρόλο παίζει η συμφωνία του υπουργεί-

ου με την Τράπεζα Πειραιώς-ΑΤΕ. Βάσει αυτής, από τη στιγμή που θα έχουν την προέγκριση, οι επενδυτές μπορούν να ζητήσουν δάνειο και εγγυητική επιστολή, προκειμένου να προχωρήσουν στην υπογραφή της σύμβασης και στην υλοποίηση. Αυτό είναι απαραίτητο διότι, όπως προαναφέραμε, η επιδότηση αφορά το 50% της επένδυσης (για την είσπραξη της προκαταβολής επ’ αυτού χρειάζεται η εγγυητική επιστολή), το υπόλοιπο 25% είναι τραπεζικό δάνειο και το υπόλοιπο 25% είναι ίδια συμμετοχή. Προϋπόθεση για να

Σημαντική διευκόλυνση στην όλη διαδικασία παρέσχε η υπουργική απόφαση με την οποία απλουστεύονται οι διαδικασίες, ώστε να διευκολύνεται η πληρωμή των δικαιούχων που έχουν λάβει έγκριση για Σχέδια Βελτίωσης. Για την ταχύτερη υποβοήθηση των δικαιούχων στην ολοκλήρωση των επενδύσεων, προβλέπεται στην απόφαση, μεταξύ άλλων, η διεκπεραίωση των πρώτων αιτήσεων πληρωμής έως το 40% του συνολικού προϋπολογισμού των επενδύσεων να πραγματοποιείται με διοικητικό έλεγχο των παραστατικών από τις Επιτροπές Παρακολούθησης, χωρίς να απαιτείται επιτόπια επίσκεψη. Επίσης, προβλέπεται η ολοκλήρωση της διαδικασίας διοικητικού ελέγχου των αιτημάτων πληρωμής των δικαιούχων να πραγματοποιείται από τις κατά τόπους περιφερειακές υπηρεσίες, με διαβίβαση των ελάχιστων απαιτούμενων δικαιολογητικών στην κεντρική υπηρεσία για την εκκαθάριση της δαπάνης. aΓΡoterra

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

ΕΠΙΤΥΧΙΑ / ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ

Οι άρχοντες των μανιταριών Μια καλή ιδέα, πολλή δουλειά, επένδυση στην απόκτηση τεχνογνωσίας, λάθη που έγιναν μαθήματα. Κάπως έτσι χτίστηκε η μεγαλύτερη παραγωγική εταιρεία μανιταριών στην Ελλάδα, όταν ακόμη οι καταναλωτές φοβούνταν μήπως δηλητηριαστούν! Της Άννας Σβύνου, asvinou@ependytis.gr

ίναι η μεγαλύτερη εταιρεία μανιταριών στην Ελλάδα καλύπτοντας σχεδόν το 50% της εγχώριας παραγωγής. Κι όμως τα «Μανιτάρια Κορινθίας» ξεκίνησαν το 1986, όταν ο Κώστας Σταματόπουλος, νεαρός και άνεργος τότε, έψαχνε στις εφημερίδες να βρει μια δουλειά. Σε ένα άρθρο, που είχε να κάνει περισσότερο με συνταγές μαγειρικής, διάβασε για τα μανιτάρια και τις δυνατότητες που δίνουν για εύγευστα και υγιεινά πιάτα. Τολμηρός και με διορατικότητα, ο Κώστας διέκρινε την επιχειρηματική ευκαιρία. Την επόμενη κιόλας μέρα πήγε στο υπουργείο Γεωργίας για να πάρει περισσότερες πληροφορίες. Βέβαια, καθώς η καλλιέργεια μανιταριών ήταν τότε στα σπάργανα, κανείς δεν γνώριζε πώς να τον καθοδηγήσει. Όμως δεν πτοήθηκε. Μαζί με τη γυναίκα του Ελένη, που είναι καθηγήτρια ξένων γλωσσών, έκαναν έρευνα στη διεθνή βιβλιογραφία και βρήκαν τις πηγές που θα τους βοηθούσαν να ξεκινήσουν. Στη συνέχεια ο Κώστας μέσω των σχεδίων βελτίωσης που επιχορηγούσαν τότε τους αγρότες για νέες δραστηριότητες πήρε επιδότηση ύψους 8 εκατ. δραχμών. Η εκταμίευση όμως άργησε τόσο πολύ, ώστε στο τέλος σχεδόν εξανεμίστηκε από τα πολύ ψηλά επιτόκια του αντίστοιχου δανείου που είχε πάρει από την ΑΤΕ… Το 1991 στην επιχείρηση προστέθηκε ο αδελφός του Δημήτρης που εργαζόταν στην Ελληνική Χαρτοποιία, την οποία άφησε για την κοινή προσπάθεια. Υπήρχαν άλλες μονάδες στην Ελλάδα, όταν ξεκινήσατε; Κώστας Σταματόπουλος (Κ.Σ.): Όταν ξεκίνησα, ήμουν ο τέταρτος που το επιχει-

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

κωστασ σταματοπουλοσ

Οι Έλληνες καταναλωτές μάς στηρίζουν από την πρώτη στιγμή. Γι’ αυτό και οι ελληνικές επιχειρήσεις θα πρέπει να ανταποδίδουν παρέχοντάς τους ποιοτικά προϊόντα

02 Δημήτρης σταματοπουλος

Εμείς, έπειτα από 26 χρόνια σε αυτή τη δουλειά, εξακολουθούμε να κάνουμε λάθη και να μαθαίνουμε από αυτά

ρούσε στην Ελλάδα. Υπήρχαν άλλες τρεις μικρές μονάδες και όλοι τότε καλλιεργούσαμε το άσπρο μανιτάρι, το agaricus. Το 1990-91 έφτασα σε αδιέξοδο με αυτό, δεν υπήρχε σοβαρή τεχνογνωσία, ούτε υποστήριξη από τους ειδικούς, χρειάζονταν επιπλέον κεφάλαια που δεν τα είχα. Οπότε το 1991 αποφάσισα να στραφώ στο πλευρώτους, το οποίο δεν υπήρχε πουθενά.

01 Ιδιαίτερη καλλιέργεια με απαιτήσεις τα μανιτάρια που 02, 03, 04... στην Ελλάδα τώρα παράγονται σε μεγάλες καθετοποιημένες μονάδες όπως αυτές των «Μανιταριών Κορινθίας»

ΕΠΙΤΥΧΙΑ / ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ

600 01

τόνοι η ετήσια παραγωγή των «Μανιταριών Κορινθίας»

2.500 1.300 τόνοι η εγχώρια κατανάλωση

τόνοι οι εισαγωγές, κυρίως από Πολωνία

Τα μυστικά της επιτυχίας Οπως μας είπαν τα δύο αδέρφια «πρώτα απ’ όλα χρειάζεται να έχεις επιμονή, κίνητρο και να αγαπάς αυτό που κάνεις. Εκεί νομίζω ότι είναι το 90% της επιτυχίας. Στη συνέχεια σημαντική είναι η γνώση του αντικειμένου (που κι αν δεν την έχεις την αποκτάς σε βάθος χρόνου). Βέβαια ρόλο παίζουν πάντα και η τύχη και οι συγκυρίες. Όμως ακόμη κι όταν πετύχεις, δεν πρέπει ποτέ να εφησυχάζεις, αλλά να αναζητάς συνεχώς τα επόμενα βήματα».

Δημήτρης Σταματόπουλος (Δ.Σ.): Η δουλειά τότε ήταν στο ξεκίνημά της. Είχε προοπτική, αλλά και προβλήματα. Σήμερα έχουμε 47 θαλάμους από 400 τετραγωνικά μέτρα ο καθένας. Ήμασταν τυχεροί γιατί αναπτύξαμε την επιχείρησή μας σε περιόδους που η κατανάλωση του πλευρώτους αυξανόταν συνεχώς λόγω την οικονομικής ευημερίας, αλλά και λόγω του ότι ο Έλλη-

νας εξοικειώθηκε με αυτό το εξαιρετικά θρεπτικό μανιτάρι, με τις λίγες θερμίδες. Πόσα χρόνια χρειάστηκε η επιχείρηση για να σταθεί στα πόδια της; Κ.Σ.: Από την αρχή φαινόταν ότι είχε προοπτική, αλλά βιώσιμη έγινε μετά τον τρίτο χρόνο, όταν και αυξήθηκε η ζήτηση. Τα πρώτα χρόνια έπρεπε να πείσουμε τις νοικοκυρές ότι δεν θα πάθουν δηλητηρίαση... Μάλιστα αρχικά προωθούσαμε τα μανιτάρια στα εστιατόρια, γιατί ο κόσμος εκεί θα τα δοκίμαζε, θα εξοικειωνόταν και μετά θα τα αγόραζε για το σπίτι του. Τον πρώτο χρόνο βγάλαμε 8 τόνους και τα πουλήσαμε με το ζόρι, τον δεύτερο χρόνο 16 τόνους και τα πουλήσαμε πάλι με το ζόρι και τον τρίτο χρόνο φθάσαμε στους 30 τόνους. Αυτή τη στιγμή είμαστε σε θέση να παράγουμε 600 τόνους, ενώ η κατανάλωση είναι 2.500 τόνοι. Στην Ελλάδα παράγουμε περίπου 1.200 τόνους συνολικά, οπότε το υπόλοιπο καλύπτεται με εισαγωγές πολύ φθηνού μανιταριού, κυρίως από την Πολωνία. Η διαφορά βέβαια ανάμεσα στο ελληνικό και στο εισαγόμενο είναι η φρεσκάδα. Από τον Έλληνα παραγωγό φτάνει στο ράφι μέσα σε είκοσι ώρες, ενώ το εισαγόμενο είναι τουλάχιστον 4-5 ημερών. Ακόμα, στα εισαγόμενα έχουν κατά καιρούς βρει υπολείμματα φυτοφαρμάκων, κάτι που δεν υπάρχει στα δικά μας. Πώς συνεχίζετε τώρα στην κρίση; Κ.Σ.: Τα καταφέραμε όλα αυτά τα χρόνια με πολλή προσπάθεια, με δικά μας κεφάλαια και χωρίς ουσιαστική βοήθεια από το κράτος ή από ειδικούς να αποκτήσουμε μια τεχνογνωσία. Αυτά είναι τώρα το δικό μας κεφάλαιο. Έτσι καταφέραμε να έχουμε και σχετικά χαμηλά κοστολόγια στην παρα-

γωγή. Και πριν έρθει η κρίση, η μέθοδός μας βασιζόταν στη μέγιστη δυνατή εξοικονόμηση και στη μείωση των κοστολογίων. Οπότε αυτή τη στιγμή δεν προσαρμόζουμε κάτι στην παραγωγή μας. Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζετε; Δ.Σ.: Ένα μεγάλο πρόβλημα που έχεις πάντα, όση εμπειρία και αν υπάρχει, είναι η επιτυχία στην παραγωγή. Τα μανιτάρια είναι μια ευαίσθητη και ιδιαίτερη καλλιέργεια και υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα. Δεύτερο θέμα είναι η εμπορία, γιατί τα εμπορικά μονοπάτια είναι γεμάτα με ναρκοπέδια, υπάρχουν αυτή τη στιγμή προβλήματα στη ρευστότητα. Ένα τρίτο αλλά εξίσου μεγάλο θέμα είναι η χρηματοδότηση. Κ.Σ.: Σήμερα ακόμα και οι υγιείς επιχειρήσεις όπως η δική μας είναι σχεδόν αδύνατον να πάρουν χρήματα από τις τράπεζες. Παλαιότερα οι μονάδες παραγωγής πουλούσαν στους εμπόρους και τα σούπερ μάρκετ με μεγάλα περιθώρια πίστωσης, με αποτέλεσμα να έχουν οι παραγωγοί πολλά λεφτά στον «αέρα». Τώρα, με το στρίμωγμα που υπάρχει στην αγορά, το πρόβλημα επιστρέφει στον παραγωγό. Έχουμε χάσει πολλά χρήματα από εμπόρους που δεν πληρώνουν και γεμάτα είναι τα συρτάρια μας με επιταγές χωρίς καμία αξία. Τέλος, οι προμηθευτές, είτε είναι στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό, ζητούν να πληρώνονται της μετρητοίς. Όλα αυτά δημιουργούν ένα επιχειρηματικό περιβάλλον όπου καλείσαι να βάζεις συνεχώς νέα κεφάλαια στην επιχείρησή σου. Αν τα έχεις καλώς, αν όχι αναγκάζεσαι να μειώσεις την παραγωγή. aΓΡoterra

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

BINIETA / ΘΕΜΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΗ

Εσπεριδοειδή Τα λάθη και τα επόμενα βήματα για την ανάπτυξη

ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗ ΣΚΙΑ ΤΩΝ ΧΑΜΗΛΩΝ ΤΙΜΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΦΕΡΕΙ ΑΠΟ ΕΛΛΕΙΨΗ ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑΣ. Η ΛΥΣΗ; ΝΕΟΙ ΑΓΡΟΤΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΕΦΑΡΜΟΣΟΥΝ ΜΟΝΤΕΡΝΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Του Πάνου Μπαΐλη, pbailis@ependytis.gr

16 16 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012 2012 AΓΡOTERRA AΓΡOTERRA

binieta / Θεμα καλλιεργεια / οσπρια ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΗ

aΓΡoterra aΓΡoterra νοεμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ 2012 2012 2012 17 17

binieta / Θεμα ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΗ

Οι χαμηλές τιμές διάθεσης έχουν εξωθήσει πολλές φορές τους ’Ελληνες παραγωγούς σε κινητοποίησεις

Δεκαετίες γεμάτες λάθη Μπορεί τα εσπεριδοειδή να έγιναν γνωστά εδώ και 4.000 χρόνια, να κάλυψαν χιλιάδες στρέμματα και να έθρεψαν χιλιάδες οικογένειες, ωστόσο στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, σε αντίθεση με τις άλλες καλλιέργειες, δεν έχουν τη θέση που λογικά θα έπρεπε, με το μέλλον τους να φαντάζει δύσκολο

πως υποστηρίζουν οι ειδικοί, αυτά που έπρεπε να γίνουν δεν έγιναν, με αποτέλεσμα πολλά κτήματα να έχουν εγκαταλειφθεί, οι εξαγωγές να κινούνται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, οι τιμές για τον παραγωγό να είναι χαμηλές έως ασύμφορες και η οργάνωση της παραγωγής να παραμένει ο μεγάλος άγνωστος.

18 18 ΔΕΚΕμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ 2012 2012 aΓΡoterra aΓΡoterra

Η πενταετία 1984-1988 ήταν ίσως η πλέείναι ιδιαίτερα χαμηλό. ον κρίσιμη για τη χώρα μας, αφού παρά Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ήρθε τις επιδοτήσεις δεν έγινε αναδιάρθρωση και η εγκατάλειψη πολλών περιοχών, με καλλιεργειών. Την ίδια ώρα, συνέπεια οι ηλικιωμένοι δηλαδή, που ο ανταγωνιαγρότες να μην μπορούν να INFO σμός στη διεθνή αγορά φούκατανοήσουν, άρα και να ντωνε, με τις γειτονικές χώανταποκριθούν στις νέες Η Ελλάδα παράγει περίπου το 8% των ρες να επενδύουν σε τεχνοσυνθήκες. εσπεριδοειδών λογία, σε νέες ποικιλίες και Και εδώ βρίσκεται το μυστην Ευρωπαϊκή στη χυμοποίηση – κι ας βρίστικό της ανατροπής αυτής Ένωση σκονταν μόνιμα στη σκιά της κατάστασης: οι νέοι που της Βραζιλίας, της μεγαλύέχουν αποφασίσει να επιτερης χώρας στον κόσμο στρέψουν στην ύπαιθρο στην παραγωγή μπορούν να γυρίσουν σελίεσπεριδοειδών. δα, δημιουργώντας στην ουσία νέες καλΕίναι τραγικό το γεγονός ότι στη χώρα λιέργειες, με στόχο την ανταπόκριση στις μας δεν δημιουργήθηκαν νέες ποικιλίες. σύγχρονες καταναλωτικές ανάγκες. Όταν την ίδια στιγμή στην Ισπανία κάθε Ένα ακόμη θετικό είναι ότι η καλλιέρχρόνο και μια νέα ποικιλία διατίθεται στην γεια των εσπεριδοειδών είναι σχετικά εύαγορά, ή όταν στη γειτονική Τουρκία - από κολη, δεν έχει πολλές απαιτήσεις σε σχέτην οποία εισάγουμε μεγάλες ποσότητες ση με άλλες, απλώς χρειάζεται μια μολεμονιών- οι παραγωγοί ενισχύονται ενώ ντέρνα διαχείριση, ώστε να υπάρχουν το εκεί κόστος παραγωγής και συλλογής προϊόντα όλες τις εποχές!

binieta / Θεμα καλλιεργεια / οσπρια ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΗ

Τα επόμενα βήματα Η καλλιέργεια των εσπεριδοειδών ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς κλάδους της ελληνικής γεωργίας και μπορει να ξαναγινει Ελένη Τσαντίλη Αναπληρώτρια καθηγήτρια Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Η επιλογή των ποικιλιών πρέπει να γίνεται με προοπτική οι καρποί να μπορούν να καλύψουν τη ζήτηση για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα του έτους

ια δεκαετίες, αρκετές περιοχές της Ελλάδας στήριζαν στα εσπεριδοειδή το εισόδημά τους, ενώ πολλές ήταν οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνταν στον κύκλο από την παραγωγή στην κατανάλωση.Τα τελευταία 15-20 χρόνια όμως, τα εσπεριδοειδή έχασαν έδαφος στη διεθνή αγορά, ενώ και στο εσωτερικό της χώρας δεν διατήρησαν τη θέση που δικαιωματικά τους ανήκε. Σύμφωνα με την κ. Ελένη Τσαντίλη, αναπληρώτρια καθηγήτρια του τμήματος Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής του Γεωπονικού Πα-

νεπιστημίου Αθηνών, τρεις είναι οι κύριοι λόγοι που τα εσπεριδοειδή έπαψαν να είναι μια καλλιέργεια με σημαντικά οικονομικά αποτελέσματα: Παλαιότερα, η έλλειψη φροντίδας στα προς εξαγωγή συσκευασμένα-τυποποιημένα εσπεριδοειδή, ώστε να είναι υψηλής ποιοτικής στάθμης, αλλά και ο ανταγωνισμός με γειτονικές εξαγωγικές χώρες οδήγησαν στον αποκλεισμό της χώρας μας από αρκετά πολυετή συμβόλαια εξαγωγών με χώρες της Β. Ευρώπης και άλλες. Τα χαμηλά ημερομίσθια σε

χώρες της Λατινικής Αμερικής κατέστησαν αδύνατο τον εγχώριο ανταγωνισμό στον τομέα της χυμοποίησης. Το αποτέλεσμα είναι η εισαγωγή χυμών από τις χώρες αυτές (κυρίως πορτοκαλοχυμού σε παγοκολόνες). Οι κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης μας βρήκαν απροετοίμαστους στη νέα κατάσταση πραγμάτων, με αποτέλεσμα σε μερικές περιπτώσεις να χρειάζεται να καταστραφεί μέρος της παραγωγής, ενώ σε άλλες περιπτώσεις να εισάγουμε εσπεριδοειδή για εσωτερική κατανάλωση.

Στοχεύοντας στην απόδοση Παρά τα λάθη που έχουν γίνει, τα εσπεριδοειδή μπορούν να ανακτήσουν το χαμένο έδαφος και οι παραγωγοί να εξασφαλίσουν σημαντικά για την εποχή έσοδα. Όπως λέει η κυρία Τσαντίλη, τα σημαντικότερα σημεία για μια αποδοτική καλλιέργεια είναι:

Επιλογή ποικιλίας Η επιλογή της κατάλληλης ποικιλίας (πορτοκαλιάς λεμονιάς, μανταρινιάς κ.λπ.) είναι κρίσιμη και πρέπει να αξιολογείται ως προς το κλίμα, το έδαφος, την

ευαισθησία σε ασθένειες, το καλλιεργητικό προηγούμενο της περιοχής, την εποχή ωρίμανσης-συγκομιδής των καρπών, αλλά και τη μορφή διάθεσης των καρπών στην αγορά (κυρίως για επιτραπέζια χρήση ή χυμό), την ποιότητά τους, την προτίμηση του καταναλωτικού κοινού στο

οποίο απευθύνονται, το κόστος της πρωτογενούς παραγωγής και επεξεργασίας τους και την τιμή πώλησης του τελικού προϊόντος. Σε ό,τι αφορά τις κλιματικές συνθήκες, αν και υπάρχουν ποικιλίες που αντέχουν στο ψύχος περισσότερο από άλλες, όπως για παράδειγμα η λεμονιά

aΓΡoterra aΓΡoterra νοεμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ 2012 2012 2012 19 19

binieta / Θεμα ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΗ Nouvel Athos, θα πρέπει γενικώς να αποφεύγεται να γίνονται εγκαταστάσεις νέων οπωρώνων σε περιοχές με πιθανότητες παγετού ή να λαμβάνονται μέτρα παγετοπροστασίας εκεί όπου ήδη υπάρχουν καλλιέργειες.

Ετήσια παραγωγικότητα Η επιλογή των ποικιλιών, πέραν της προσαρμογής τους στο περιβάλλον, πρέπει να γίνεται με προοπτική οι καρποί να μπορούν να καλύψουν τη ζήτηση για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα του έτους. Είναι γνωστό ότι ειδικότερα στα λεμόνια υπάρχει μεγάλο πρόβλημα κάλυψης της εγχώριας αγοράς κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Άρα, επιβάλλεται η επέκταση στις καλλιέργειες όψιμων ποικιλιών (όπως η Αδαμοπούλου σε όλες τις περιοχές, ενώ η Eureka και το Ζαμπετάκι προτείνονται σε κατάλληλες περιοχές και χωρίς προβλήματα της κορυφοξήρας, μιας ασθένειας των εσπεριδοειδών). Παράλληλα, πρέπει να γίνουν προσπάθειες συντήρησης των καρπών σε κατάλληλους ψυκτικούς θαλάμους, ώστε να εφοδιάσουν την εγχώρια, αλλά και πιθανώς μελλοντικά και τη διεθνή αγορά, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού που η ζήτηση είναι αυξημένη.

Συλλογή και συντήρηση Αυτό προϋποθέτει τη μελέτη καλύτερων προ- και μετα- συλλεκτικών χειρισμών, αλλά και των συνθηκών συντήρησης καρπών, ώστε να ανταποκριθούν στον αναμενόμενο χρόνο έκθεσής τους στην αγορά με προδιαγραφές καλής ποιότητας. Η ποιότητα των καρπών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από τη σωστή επεξεργασία τους: τον καθαρισμό, τη διαλογή, την ταξινόμηση, τη συσκευασία, τον αποπρασινισμό, εάν χρειάζεται (π.χ. στα πορτοκάλια Valencia).

Λίπανση Το κεφάλαιο της λίπανσης είναι εξίσου σημαντικό και θα πρέπει να γίνεται σύμ-

20 20ΔΕΚΕμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ 2012 2012 aΓΡoterra aΓΡoterra

Οι κανόνες του νέου καλλιεργητή

Αν σήμερα κάποιος αποφασίσει να ασχοληθεί με την καλλιέργεια εσπεριδοειδών:

Θα πρέπει να διαθέτει μια έκταση τουλάχιστον 40 στρεμμάτων, σε περιοχή που δεν πλήττεται από παγετούς.

Πριν από τη φύτευση επιβάλλεται να γίνει ανάλυση εδάφους.

Ο παραγωγός θα πρέπει να επιλέξει πολλές ποικιλίες, ώστε να μπορεί να διαθέτει πιο εύκολα τα προϊόντα του.

Κάθε δέντρο κοστίζει περίπου 6 ευρώ.

Σε ένα στρέμμα μπορούν να φυτευτούν 40 δέντρα, τα οποία αρχίζουν να αποδίδουν έπειτα από τρία έως τέσσερα χρόνια.

φωνα με τα αποτελέσματα των αναλύσεων τόσο του εδάφους όσο και των δειγμάτων φύλλων μέσω σωστής δειγματοληψίας και όχι εμπειρικά ή μόνο από τη συμπτωματολογία που εμφανίζει το δένδρο.

Τεχνολογία στη χυμοποίηση Η χρησιμοποίηση της σωστής τεχνολογίας είναι το αντίδοτο στα προβλήματα χυμοποίησης - μεταποίησης. Ως προς τη χυμοποίηση, ποσότητες πορτοκαλιών κατάλληλες αρχικά μόνο για επιτραπέζια χρήση, όπως η W. Navel, μπορούν πλέον να οδηγηθούν προς χυμοποίηση, εάν οι παραγόμενες ποσότητες δεν απορροφη-

binieta / Θεμα καλλιεργεια / οσπρια ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΗ

Είναι επιτακτική ανάγκη να ενισχυθούνοι νέοι αγρότες που θέλουν να αναζωογονήσουν τις εγκαταλελειμμένες καλλιέργειες

464.000 τόνοι εσπεριδοειδών ήταν οι εξαγωγές μας την περίοδο 2011-2012

θούν εξολοκλήρου ως καρποί. Συγκεκριμένα, στη W. Navel, ο χυμός παρουσιάζει «πικρή» γεύση, μετά την παστερίωση, αλλά μπορεί πλέον να χρησιμοποιηθεί ύστερα από εκπίκριση με ειδικές ρητίνες. Αξιοποίηση και όχι καταστροφή πρέπει να γίνεται και σε τυχόν ποσότητες ξινού πορτοκαλοχυμού (όπως το Κοινό της Άρτας), που μπορεί να αναμειχθεί με χυμό άλλης μη όξινης ποικιλίας και να χρησιμοποιηθεί κατάλληλα.

Μεταποιηση

23 εκατ.

δέντρα πορτοκαλιάς, λεμονιάς και μανταρινιάς φύονται στη χώρα μας

Ανοικτός θα πρέπει να μένει και ο κατάλογος για μεταποιημένα προϊόντα εσπεριδοειδών, των κοινών ή/και άλλων λιγότερο γνωστών, που προορίζονται κυρίως για εξαγωγές, όπως γλυκό κουταλιού από κίτρο και πολλά άλλα.

Ενισχύσεις και επιδοτήσεις

5η

σε παραγωγή εσπεριδοειδών είναι η Ελλάδα στη Μεσόγειο, πίσω από Ισπανία, Ιταλία, Αίγυπτο και Τουρκία

Η ποιότητα των ελληνικών χυμών εσπεριδοειδών θεωρείται ανώτερη από αυτή των εισαγόμενων από τη Λατινική Αμερική

Στη χώρα μας χιλιάδες στρέμματα εσπεριδοειδών έχουν εγκαταλειφθεί τις τελευταίες δεκαετίες εξαιτίας κυρίως των άστοχων επιδοτήσεων. Όμως, όπως λέει η κυρία Τσαντίλη, «οι συνθήκες ήδη έχουν μεταβληθεί άρδην και είναι επιτακτική ανάγκη να ληφθούν μέτρα που να υποβοηθήσουν έμπρακτα όσους νέους αγρότες έχουν την πρόθεση να επιστρέψουν στην ύπαιθρο που την εγκατέλειψαν την εποχή της ευφορίας και να ‘‘αναζωογονήσουν’’ τις παλιές και εγκαταλελειμμένες καλλιέργειες εσπεριδοειδών. Τέτοια μέτρα μπορούν να είναι, π.χ., οι απαραίτητες κατά περίπτωση συγκεκριμένες και ελεγχόμενες επιδοτήσεις για την ενίσχυση των εφοδίων και των αναγκαίων μηχανημάτων, η ενίσχυση ομάδων παραγωγών για την τυποποίηση των προϊόντων, την κατασκευή ή ενοικίαση ήδη υπαρχόντων ειδικών ψυκτικών θαλάμων συντήρησης, μέτρα για την εμπορία σε συνεταιριστική βάση, με δυνατότητα παράκαμψης των μεσαζόντων, ώστε να απολαμβάνουν καλύτερες τιμές κ.λπ.».

aΓΡoterra aΓΡoterra νοεμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ 2012 2012 2012 21 21

binieta / Θεμα ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΗ

Η παραγωγή

στην Ελλάδα (2011, σε τόνους) 7.260 ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ Πορτοκάλια Λεμόνια Μανταρίνια

77.008

ΗΠΕΙΡΟΣ (στρέμμ.) Πορτοκάλια Λεμόνια Μανταρίνια Φράπες Νεράντζια

2.807 230 1.565

186.930 1.536 66.850 40 24

ΘΕΣΣΑΛΙΑ

830

Πορτοκάλια Λεμόνια Μανταρίνια

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΚΤΑΣΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ (στρέμμ.)

120 90 70

514.121

7.945 ΑΤΤΙΚΗ Πορτοκάλια Λεμόνια Μανταρίνια

9.758

1.181 2.330 1.228

ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ Πορτοκάλια Λεμόνια Μανταρίνια Κουμκουάτ

4.860 4.470 335 200

5.088 ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ Πορτοκάλια Λεμόνια Μανταρίνια Νεράντζια

9.883

5.106 1.506 1.616 84

ΣΤ. ΕΛΛΑΔΑ Πορτοκάλια Λεμόνια Μανταρίνια

6.351 2.337 700

61.370 ΔΥΤ. ΕΛΛΑΔΑ 86.303 Πορτοκάλια Λεμόνια Μανταρίνια Φράπες, grapefruit Νεράντζια

114.650 21.719 10.600

248.579

ΚΡΗΤΗ

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ Πορτοκάλια Λεμόνια Μανταρίνια Φράπες, grapefruit

102 80

496.350 24.618 42.525 9.310

ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΕ ΤΟΝΟΥΣ 2010-2011

2011-2012

996.000

922.000

910.000

Λεμόνια

33.000

46.000

45.000

Μανταρίνια

125.000

120.000

5.800

6.000

Grapefruit

76.125 7.220 3.760 455 2.220 150

ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ

2009-2010

Πορτοκάλια

Πορτοκάλια Λεμόνια Μανταρίνια Νεράντζια Φράπες, grapefruit Κίτρα

ΤΟΝΟΙ/ΣΤΡΕΜΜΑ

2,46 0,89

ΠΗΓΕΣ: Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία, Ευρωπαϊκή Ενωση

22 22ΔΕΚΕμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ 2012 2012 aΓΡoterra aΓΡoterra

1,84 3,24

binieta / Θεμα καλλιεργεια / οσπρια ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΗ

ΧΥΜΟΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΤΟΝΟΥΣ Ελλάδα 2009-2010

2010-2011

Iσπανία

2011-2012

2009-2010

2010-2011

2011-2012

690

Πορτοκάλια 197

160

2010-2011

306

260

642

2011-2012

495

130

299

142 0

2009-2010

264

Λεμόνια 0

200

120

114

100

472

416

620

Μανταρίνια

ΣΥΝΟΛΟ

Iταλία

198

161

131

613

EΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΗ

273

220

207

1.209

1.115

5.500.000 ΙΣΠΑΝΙΑ

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΕ ΤΟΝΟΥΣ, 2011-2012

3.590.000 ΙΤΑΛΙΑ

1.081.000 ΕΛΛΑΔΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ EΞΑΓΩΓΕΣ... Πορτοκάλια Λεμόνια Μανταρίνια

ΚΑΙ EΙΣΑΓΩΓΕΣ

2009-2010

2010-2011

2011-2012

2009-2010

2010-2011

2011-2012

379.700

383.000

385.000

1.088

1.877

4.173

5.300

2.000

10.058

8.997

10.982

78.600

76.000

2.501

2.110

1.703 ΣΕ ΤΟΝΟΥΣ

ΤΙΜΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ

Πορτοκάλια

Λεμόνια

Μανταρίνια

2011-2012, €/κιλό

0,55 0,35

0,65 0,45

ΕΛΛΑΔΑ

0,45 0,50

0,65 ΙΣΠΑΝΙΑ

0,58 0,55

ΙΤΑΛΙΑ

Κατσιγιάννη Ζωή

aΓΡoterra aΓΡoterra νοεμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ 2012 2012 201223 23

binieta / Θεμα ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΗ

Η εμπειρία των παραγωγών πολλοι ελληνεσ καλλιεργητεσ αναγνωριζουν τα προβληματα στα εσπεριδοειδη, εστιαζοντας ιδιαιτερα στην ανυπαρξια σχεδιασμου για το μελλον, οπως και στη χαμηλη ανταγωνιστικοτητα των προϊοντων τουσ σε σχεση με το εξωτερικο

Αργολίδα

συνεταιριστές με προοπτικη

24 24ΔΕΚΕμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ 2012 2012 aΓΡoterra aΓΡoterra

Τη στιγμή που οι ανταγωνιστικές χώρες έχουν επενδύσει στην έρευνα και στις νέες ποικιλίες στην Ελλάδα, μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει το παραμικρό στον τομέα αυτό, με αποτέλεσμα, όταν οι άλλοι επενδύουν σε προϊόντα τα οποία ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες. «Δυστυχώς η Ελ-

λάδα είναι μια χώρα με μικρή παραγωγή και οι τιμές καθορίζονται από τον διεθνή ανταγωνισμό. Αυτό σημαίνει ότι δεν είμαστε σε θέση να επιβάλουμε κάποια πράγματα. Η κατάσταση, δε, γίνεται ακόμη χειρότερη, από τη στιγμή που δεν επενδύουμε στις έρευνες αιχμής, όπως κάνει για πα-

binieta / Θεμα καλλιεργεια / οσπρια ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΗ λιεργειών στις περισσότερες περιοχές: «Στις άλλες χώρες, κι ας αναφέρω το παράδειγμα της Ολλανδίας, οι γεωπόνοι είναι και αγρότες, οικονομολόγοι, μηχανολόγοι... Αυτό σημαίνει ότι αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα τις σύγχρονες ανάγκες και να επενδύσουν Η Ελλάδα έχασε την ευκαιρία σωστά. Στην Ελλάδα, δυστυχώς, όσοι να προχωρήσει στην αναδιάρασχολούνται με τα εσπεριδοειδή είναι οι θρωση των καλλιεργειών στα παραδοσιακοί αγρότες, ηλικιωμένοι στην εσπεριδοειδή την περίοδο 1984πλειοψηφία τους. Τώρα, επειδή οι τιμές εί1988, όταν δίνονταν για τον σκοναι χαμηλές και δεν είχαν προχωρήσει οι πό αυτό επιδοτήσεις ύψους αναδιαρθρώσεις όταν έπρεπε, αναγκάζο500.000 δραχμών ανά στρέμμα. νται να εγκαταλείψουν τις καλλιέργειες, Τότε, μόνο το 1%-2% των αγροτών επειδή δεν είναι συμφέρουσες». Οι εγκαταλειμμένες καλλιέργειες είναι έκανε σωστή χρήση των επιδοτήένα συνηθισμένο φαινόμενο και όσο περσεων. Στη συνέχεια πολλοί ήταν νάει ο καιρός θα αυξάνονται, εάν δεν ληεκείνοι οι παραγωγοί οι οποίοι θέφθούν άμεσα μέτρα. «Η Ελλάδα δεν μπολησαν να αλλάξουν καλλιέργειες, ρεί να ανταγωνιστεί τη Βραζιλία. Και όσο όμως το πρόγραμμα δεν ανανεώδεν επενδύει στην έρευνα, δεν μπορεί να θηκε, με αποτέλεσμα κάποιοι να ανταγωνιστεί και χώρες με μικρή παραγωεπιβαρυνθούν οι ίδιοι το κόστος γή, όπως η Ισπανία. Βεβαίως, για να ανατης αναδιάρθρωσης. Η πλειοψηφερθούμε και στη γειτονιά μας, ούτε την φία, όμως, έμεινε στα ίδια και Τουρκία μπορούμε να ανταγωνιστούμε, ένας μεγάλος αριθμός αναγκάούτε την Αίγυπτο, ούτε το Μαρόκο, όπου στηκε να εγκαταλείψει τα κτηματα μεροκάματα είναι πολύ μικρά». τά του. Παρά τα προβλήματα, η ΕΑΣ Αργολίδας Ακόμη και σήμερα τα προβλήμααυτή τη στιγμή ανήκει σ’ εκείνους τους τα παραμένουν τα ίδια, σύμφωνα συνεταιρισμούς οι οποίοι λειτουρμε τον γεωπόνο Βαγγέλη Κυγούν με επιχειρηματικά κριτήρια ριάκου. Σύμφωνα με τον και θεωρείται από τις πιο επιτυίδιο, δεν υπάρχει σχέδιο χημένους. Από το 1996 λειγια τη συνεχή παρουσία τουργεί εργοστάσιο χυμοποίητων ελληνικών εσπεριδοσης παράγοντας τους χυειδών στα ράφια. Επίμούς «Ρέα», ενώ παράγει και σης δεν έχουν γίνει και info προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας οι απαραίτητες έρευνες για τα περισσότερα σούπερ για την καλλιέργεια ποιΟ παγετός είναι μάρκετ, χωρίς να περιορίζεκιλιών που δεν είναι ευαπό τους μεγάλους κινδύνους για τα ται στα εσπεριδοειδή, καάλωτες σε ιώσεις, όπως εσπεριδοειδή. θώς έχει επεκταθεί στο σταγια παράδειγμα η ΤριΕιδικά εκείνος του φύλι, στο ρόδι και στο στέτσα, που έχει προ2004 ήταν κομβιαχλάδι. καλέσει τεράστιες ζηκός σε επίπεδο ζημιάς για Σήμερα η ΕΑΣ Αργολίδος μιές στην εγχώρια τους Έλληνες έχει μέλη 3.000 παραγωπαραγωγή. παραγωγούς γούς. Έχει αυξήσει τις εξαγωγές της, ωστόσο ο κ. Δημάκης επιμένει πως «αυτό που προέχει είναι να αναΑγροτικών Συνεταιρισμών Αργολίδας. Ο κτήσουμε την ελληνική αγορά, την ίδιος όλα αυτά τα χρόνια ασχολείται με τα οποία χάνουμε καθημερινά. Πρέπει να εσπεριδοειδή εντός και εκτός Ελλάδος, μπλοκάρουμε τις εισαγωγές. Αν πάει κάμελετώντας τις εξελίξεις και τις τάσεις στις ποιος ένα πρωί στην αγορά του Ρέντη, θα διεθνείς αγορές. Όπως έχει διαπιστώσει, διαπιστώσει ότι τα περισσότερα είναι ειστη χώρα μας ακολουθήθηκε μια πολιτική σαγόμενα. Η ανάκτηση της αγοράς πρέπου οδήγησε στην εγκατάλειψη των καλπει να αποτελεί στρατηγική επιλογή».

Η χαμένη ευκαιρία του ’80

Βαγγέλης Κυριάκου Γεωπόνος

Δεν υπάρχει σχέδιο για τη συνεχή παρουσία των ελληνικών εσπεριδοειδών στα ράφια

Η εποχικότητα στην παραγωγή αποτελεί ένα από μεγαλύτερα θέματα των εσπεριδοειδών.

ράδειγμα η Ισπανία, η οποία δημιουργεί νέες ποικιλίες. Είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι η Ισπανία ρίχνει στην αγορά κάθε χρόνο και μία ποικιλία, ενώ εμείς επίσημα δεν έχουμε κάνει τίποτα στον τομέα αυτό». Αυτά σύμφωνα με τον κ. Γιάννη Δημάκη, εδώ και 30 χρόνια διευθυντή της Ένωσης

aΓΡoterra aΓΡoterra νοεμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ 2012 2012 201225 25

binieta / Θεμα ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΗ

Κιάτο

Προβληματα στα λεμονια Η λεμονιά σαν καλλιέργεια είναι εντοπισμένη σε περιορισμένες ζώνες στην Ελλάδα, κυρίως στην Κεντρική και Δυτική Κορινθία, την Αιγιαλεία, την Επίδαυρο, την Πύλο κ.ά. Επειδή οι περιοχές αυτές αστικοποιήθηκαν αρκετά και πέρασαν οδικοί άξονες, περιορίστηκε ακόμα περισσότερο η καλλιέργεια. Καθοριστικός ήταν Ειδικά και ο παγετός του 2004, οπόπροβλήματα τε καταστράφηκαν τεράστιΚλοπές εξοπλιες περιοχές με εσπεριδοεισμού και προϊόδή. Αυτό έπαιξε καθοριστικό ντων από οργανωρόλο στη λεμονοκαλλιέρμένες σπείρες γεια και στη μετέπειτα εξέλιΥψηλή τιμή στο ράξή της. Παρά πολλοί οπωφι. Π.χ., λεμόνι με ρώνες εγκαταλειφθήκαν τότιμή παραγωγού τε μετά τη μεγάλη ζημιά, αλ40 λεπτά στα σούπερ μάρκετ το συλά και λόγω της ναντάμε έως και 1,5 απογοήτευσης των παραγωευρώ το κιλό γών από τις πολύ χαμηλές τιμές και των προβλημάτων από την έλλειψη νερού. Όπως μας ανέλυσε ο κ. Κώστας Πάππας, γεωπόνοςΜάρτιο έχει ολοκληρωθεί. Άντε κάποιες νται σε ιδιωτικό επίπεδο με ποικιλίες που λεμονοκαλλιεργητής και πρώην διευθυόψιμες ποικιλίες να καλύψουν τον Απρίλιο φέρνουν απέξω, όμως εκεί υπάρχουν ντής της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρικαι τον Μάιο. Μετά και μέχρι τον Σεπτέμπροβλήματα με ασθένειες και ιούς».Σύμσμών Κιάτου, «σήμερα καταναλώνουμε βριο δεν υπάρχει παραγωγή. Παρ’ ότι και φωνα με τον ίδιο η τιμή του λεμονιού κλιπερίπου 60.000 τόνους και εισάγουμε γύστην Κορινθία υπάρχουν ινστιτούτα εσπεμακώνεται: στην αρχή η τιμή είναι ικανορω στους 30.000 τόνους. Η παραγωγή ριδοειδών, δεν έχουμε ποικιλίες που να ποιητική, στη συνέχεια όταν η παραγωγή μας πρέπει να είναι περίπου 30.000μας επιτρέπουν να παράγουμε και άλλες κορυφώνεται πέφτει πολύ χαμηλά, φτά40.000 τόνους, περίπου το 50% της ελληεποχές. Κάποιοι παραγωγοί πειραματίζονει μέχρι και τα 20 λεπτά το κιλό, ενώ ξεκινικής αγοράς. Οι εξαγωγές μας είναι ασήμαντες, και γιατί χάθηκαν οι αγορές, αλλά και γιατί το λεμόνι πάει όλο στην εσωτεριΛεμονια βιολογικης παραγωγησ; κή κατανάλωση». Οι μικροί αγροτικοί κλήροι, το μεγάλο κόστος γης, τα προβλήμαΣύμφωνα με τον Όθωνα Μπακόλια, τα νερού, η έλλειψη επιστημονικής έρευλεμονοπαραγωγό από την Κορινθία, «η νας και οι απαξιωμένοι ή ανύπαρκτοι λεμονιά είναι σχεδόν βιολογική από τη αγροτικοί συνεταιρισμοί έχουν σαν αποτέφύση της και ουσιαστικά δεν θα ήταν δύλεσμα όχι μόνο το λεμόνι, αλλά σχεδόν το σκολο να μετατρέψει κανείς μια συμβασύνολο των ελληνικών προϊόντων να μην τική σε βιολογική καλλιέργεια, όμως είμπορεί να πάρει τη θέση που του αξίζει ναι μικρές οι ποσότητες βιολογικών λεστην εγχώρια και στη διεθνή αγορά. μονιών που παράγονται. Ο ίδιος τονίζει ότι «ο κυριότερος λόγος «Δεν έχω προχωρήσει σε βιολογική καλπου γίνονται οι εισαγωγές είναι γιατί εμείς λιέργεια, γιατί σε αυτή την περίπτωση τα δεν έχουμε ποικιλίες ώστε να βγάζουμε κόστη αυξάνονται παρά πολύ – δυσανάλεμόνια συνεχώς. Ουσιαστικά, η ελληνική λογα σε σχέση με το αποτέλεσμα. Υπάρπαραγωγή ξεκινάει Οκτώβριο με την ποικιλία Intertonato και περίπου μέχρι τον

26 26ΔΕΚΕμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ 2012 2012 aΓΡoterra aΓΡoterra

binieta / Θεμα καλλιεργεια / οσπρια ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΗ

ιστορία 4.000 χρόνων Κώστας Πάππας γεωπόνος λεμονοκαλλιεργητής

Η τυποποίηση προστατεύει από τις ελληνοποιήσεις και κάνει το προϊόν ελκυστικό για καταναλωτή

νάει από 1,2 ευρώ. Εφέτος η παραγωγή είναι μικρή και, σε συνδυασμό με τα προβλήματα που υπάρχουν στις εισαγωγές λόγω της κρίσης, έχει σαν αποτέλεσμα η τιμή να είναι ικανοποιητική. Στα μέσα Νοεμβρίου ήταν 50 λεπτά το κιλό, ενώ την περασμένη χρόνια η αντίστοιχη τιμή την ίδια περίοδο ήταν 40 λεπτά.

χουν, δε, τόσα προβλήματα στη διάθεση, η ποσότητα της παραγωγής συνήθως μειώνεται και η διαφορά στην τιμή του παραγωγού είναι τόσο μικρή, που δεν συμφέρει, δεν υπάρχουν οικονομικά κίνητρα. Υπήρχαν κάποια χρηματοδοτικά προγράμματα για την ένταξη των λεμονοπαραγωγών σε βιολογική γεωργία, όμως κάποιοι που το επιχείρησαν είχαν προβλήματα και στην έγκαιρη εκταμίευση των χρημάτων, αλλά και στην εμπορία, με αποτέλεσμα πολλοί από μας να μην ακολουθήσουμε αυτή την επιλογή».

Τα εσπεριδοειδή με τα ιδιαίτερα ζεστά χρώματα τους κυριάρχησαν και στη ζωγραφική όπως σ’ αυτόν τον πίνακα του Ολλανδού Jan de Heem (1606-1684).

Μέχρι σήμερα δεν έχει προσδιοριστεί ακριβώς η χώρα προέλευσης των εσπεριδοειδών. Οι ερευνητές θεωρούν ότι για πρώτη φορά εμφανίστηκαν στη Νοτιοανατολική Ασία πριν από 4.000 χρόνια. Στη συνέχεια διαδίδονται στις χώρες της Βόρειας Αφρικής και κατά τη ρωμαϊκή περίοδο στις χώρες τις Νότιας Ευρώπης.

άλλη εκδοχή από την Ινδία- και διαδόθηκε από τους Πορτογάλους τον 10ο αιώνα. Από το όνομα της χώρα, τους πήρε και το όνομά του το νέο φρούτο στα ελληνικά, ως πορτοκάλι.

Λεμονιά

Πορτοκαλιά Η πορτοκαλιά είναι ίσως το δέντρο που η ιστορία έχει στήσει γύρω του δεκάδες μύθους, που δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να δείχνουν πόσο σημαντικό είναι για… θεούς και ανθρώπους. Τα πορτοκάλια είναι ο καρπός των δέντρων στον κήπο των Εσπερίδων και στη μυθολογία αναφέρονται ως «χρυσά μήλα». Η Ήρα ανέθεσε τη φύλαξή τους, από τις κόρες του Άτλαντα που τα έκλεβαν, στις Εσπερίδες και στον Λάδωνα, τον δράκο με τα 100 κεφάλια. Ο Ευρυσθέας ζήτησε από τον Ηρακλή να του φέρει τα «χρυσά μήλα» και μετά από ίντριγκες με τις Εσπερίδες καταφέρνει να ολοκληρώσει την κλοπή, που πέρασε στην μυθολογία ως ο 11ος άθλος του. Η πορτοκαλιά (Kιτρέα η σινική, Citrus sinensis) εισήχθη από την Κίνα -ή κατά μία

Σαφής περιγραφή του λεμονιού (Κιτρέα η λεμονέα, Citrus limon) γίνεται κατά τον 10ο αιώνα, ενώ οι πρώτες οργανωμένες καλλιέργειες έγιναν στο οροπέδιο Ντεκάν της Ινδίας.

Μανταρινιά Το μανταρίνι (Citrus reticulata) το πρωτοσυναντάμε πριν από περίπου 3.000 χρόνια στην Κίνα. Η ιστορία θέλει τα μανταρίνια να παίρνουν το όνομά τους από τους ανώτερους κρατικούς λειτουργούς της κινεζικής αυτοκρατορίας, τους μανδαρίνους, οι οποίοι φορούσαν στολές στο χρώμα του φρούτου, αλλά και γιατί είχαν τη συνήθεια να ανταλλάσσουν ως δώρα μανταρίνια.Τα μανταρίνια Κλημεντίνες, που είναι και τα πλέον διαδεδομένα, πήραν το όνομα τους από τον μοναχό Clement Rodier (1829 - 1904) που εντόπισε τη συγκεκριμένη ποικιλία στην Αλγερία. Στην Ελλάδα τα πρώτα μανταρίνια έφερε ο Ρώσος ναύαρχος Λογγίνος Χέιδεν.

Κιτριά Ο πρώτος καρπός που εμφανίστηκε στην Ευρώπη ήταν η κιτριά (Citrus medica). Η καλλιέργειά του επεκτάθηκε στην Εγγύς Ανατολή και στην Ευρώπη μετά τις περσικές κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Το κίτρο ήταν γνωστό στους Έλληνες και στους Ρωμαίους. Ο Θεόφραστος περιγράφει με ακρίβεια τον καρπό, ενώ ο ιατροφιλόσοφος και βοτανολόγος Διοσκουρίδης τα αναφέρει ως «περσικά μήλα».

aΓΡoterra aΓΡoterra νοεμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ 2012 2012 201227 27

ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙΑ / ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Κατερίνα Ρεμούνδου

Ένας θηλυκός Οδυσσέας πιάνει Άνδρο Ο

Πιτροφός (η πέτρα που τρέφει), είναι ένα όμορφο ορεινό χωριό στην ενδοχώρα της Άνδρου. Φτάνοντας στο Γαύριο και ακολουθώντας τη διαδρομή προς τη Χώρα, όταν έπειτα από είκοσι χιλομετρα αφήνεις τη διαδρομή διπλα στη θαλασσα για να πας από την ανατολική πλευρά του νησιού, είναι το πρώτο χωριό που συναντάς. Εδώ οι κάτοικοι ήταν ασβεστάδες, είχανε καμίνια, δεν έγιναν ναυτικοί, γι’ αυτό και το χωριό διατήρησε έναν σχετικά υψηλό πληθυσμό 130 ατόμων, ενώ μέχρι πρόσφατα λειτουργούσε μονοθέσιο σχολείο με έξι μαθητές. Φτάνοντας προς το τέλος του χωριού βλέπεις μια πινακίδα που λέει «Στου Ζοζέφ». Κατεβαίνεις μερικά σκαλοπάτια και ακολουθοντας ένα πανέμορφο μικρό παλιό δρομάκι, φτάνεις στην αυλή της Κατερίνας. Στην αυλή του «Ζοζέφ». Ήταν ένα παλιό καφενείο που κρατάει πάνω του κάτι από την πατίνα του χρόνου, αλλά σήμερα έχει προστεθεί σε αυτή και το αποτύπωμα της προσωπικότητας της Κατερίνας Ρεμούνδου. Για όσους την ξέρουν από τον χώρο του μάρκετινγκ των εκδόσεων, αυτό δεν είναι ένα απλό όνομα, είναι trade mark. Ανατρεπτική, αντισυμβατική, πανέξυπνη, καλλιεργημένη, σαρκαστική, τρυφερή και πάνω από όλα αστείρευτη. Ας την ακούσουμε. Κατερίνα Ρεμούνδου: Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα. Ο πατέρας μου ήταν καθολικός, γέννημα θρέμμα Άνδρου, μεγαλωμένος από καλόγριες στην Τήνο. Η μητέρα μου ορθόδοξη, με καταγωγή από τη Χάλκη στα Πριγκιπόνησα μέσα από τη Θεολογική Σχολή. Τα λέω αυτά για να εξηγήσω την πολυπολιτισμικότητα και την ευκολία στα καινούργια ξεκινήματα που 28

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

Μια Αθηναία αστή κάνει τη μεγάλη επιλογή και επιστρέφει στα πατρογονικά της εδάφη, ανταλλάσοντας τον κόσμο του μάρκετινγκ με ένα καφενεδάκι στα ορεινά του νησιου της. Γιατί η Οδύσσεια παραμένει ο καλύτερος τρόπος να ξαναβρείς τον εαυτό σου Της Άννας Σβύνου, asvinou@ependytis.gr

υπάρχουν στο DNA μου. Από μικρό παιδί επέλεξα το αμερικανικό πρότυπο ζωής, που κυνήγησα με πείσμα μέχρι που ήρθα στην Άνδρο. Το κτίριο που στεγαζόταν η μικρή βιοτεχνία παραγωγής και εμπορίας επιτραπέζιων και ξύλινων παιχνιδιών που ανήκει στην οικογένειά μου βρισκόταν απέναντι από την αμερικανική Βάση του Ελληνικού. Έτσι, είχαμε τη δυνατότητα να συναναστρεφόμαστε υπαλλήλους και αξιωματικούς της βάσης και να ψωνίζουμε από τα αμερικανικά μαγαζιά των προνομιούχων. Εκεί έμαθα καλά αγγλικά, που μιλώ ακόμα με την αμερικανική

προφορά των μεσοδυτικών πολιτειών! Πήρα αστική εκπαίδευση στη συνέχεια -στο Αρσάκειο Ψυχικού-, έκανα πολλά ταξίδια στην Ευρώπη λόγω της δουλειάς των γονιών μου, έκανα έναν βιαστικό απερίσκεπτο γάμο, ευτυχώς με έναν καταπληκτικό άνθρωπο, και βρέθηκα με ένα παιδί πριν κλείσω τα είκοσι. Χωρίς προσανατολισμό και επαγγελματική κατάρτιση, άρχισα να μεταφράζω βιβλία της σειράς Άρλεκιν για καθαρά βιοποριστικούς λόγους. Πήγα σε σοβαρότερες εκδόσεις στη συνέχεια, μετέφρασα Feifer για τις εκδόσεις Βαβέλ των αδελφών Τζούδα, και να η ευκαιρία! Βρέθηκα στα περιοδικά, στο «Σινεμά», στο «Ένα», στο «Είναι», στον «Τηλεθεατή», στο «Αθηνόραμα», στο «Μοτό» κ.ά. στα εμπορικά και διαφημιστικά τμήματα. Καλά χρόνια, όπου ζούσα την απόλυτη αστική ευημερία, με συχνά ταξίδια, κανονικό μισθό και 18 ώρες εργασίας στα κόκκινα! Κατερίνα, πώς άρχισες να σκέφτεσαι την «αποχώρηση» από την Αθήνα; Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 άρχισε να φαίνεται ότι ο κλάδος της διαφήμισης και των media θα κλονιστεί. Βέβαια, κανείς δεν φανταζόταν μια τόσο διευρυμένη κρίση. Έψαχνα την έξοδό μου από το επάγγελμα και η αφορμή ήταν μια τουριστική επιχείρηση με ξενοδοχεία στην Πάρο. Πέρασα δύο χειμώνες εκεί και, παγωμένη μέχρι το κόκαλο, με πιάνει νόστος για την Άνδρο. Όλα αυτά όμως λειτουργούσαν υποσυνείδητα και λίγο στην πλάκα, καθώς έλεγα «θα πάω στην Άνδρο και θα ρίξω μαύρη πέτρα πίσω μου». Στις 2 Ιουνίου του 2005, όμως, με αφορμή μια επισκευή στο σπίτι μας στην Άνδρο, πήγα να επιβλέψω τις εργασίες και δεν ξαναγύρισα ποτέ!

ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙΑ / ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Κολοκυθομεζές και βιβλίο Η Κατερίνα ετοιμάζει αυτή την εποχή ένα βιβλίο για τις κολοκύθες, τις λύρες όπως τις αποκαλούν στην Άνδρο. Όταν έφτασε στο νησί, ήταν γεμάτο από κολοκύθες, που οι ντόπιοι τις χρησιμοποιούσαν για ζωοτροφή. Η ίδια τις έβαλε στην κουζίνα της, τις δοκίμασε και σήμερα πολλοί ακολουθούν το παράδειγμά της.

aΓΡoterra

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙΑ / ΚΥΚΛΑΔΕΣ Και η κόρη σου, η προσωπική σου ζωή; Στην Αθήνα δεν είχα πλέον υποχρεώσεις. Η κόρη μου ξεκινούσε το μεταπτυχιακό της στο Εδιμβούργο, οι γονείς μου είχαν τη ζωή τους, μόλις είχα χωρίσει από τη σχέση που διατηρούσα με νύχια και με δόντια τα προηγούμενα 7 χρόνια, ο δε σκύλος ήταν πάντα μαζί μου… Πιο πολύ από όλους κι απ’ όλα με χρειαζόταν το σπίτι μας στην Άνδρο και τα μαστόρια του. Έτσι βίωσα την επιστροφή του Οδυσσέα στην Ιθάκη, αλλά στην Α΄ θέση του πλοίου. «Άνδρος μοι ἔννεπε, μοῦσα, πολύτροπον, ὃς μάλα πολλὰ»… Πώς ήταν ο πρώτος καιρός; INFO Οι αγκαλιές στο νησί ήταν τεράστιες, είχα φτάσει Ιούνιο, η Η Κατερίνα έρχεται καλοκαιρινή σεζόν μόλις ξεκισυχνά στην Αθήνα για να μαγειρέψει νούσε -κάτι πολύ σημαντικό, σε σπίτια εφοπλιόπως κατάλαβα αργότερα, στών και άλλων εύγια την ψυχολογία του ιθαγεπορων με καλό γούνούς Ανδριώτη-, η φύση και η στο στο φαγητό. θάλασσα ήταν στα καλύτερά στην υπόλοιπη Ελλάδα, γιατί τους. Ακόμη, είχα αποταμιεύδεν έχουμε άνδρες! Οι άνδρες σει και κάποια χρήματα και μας είναι στα βαπόρια και στα δεν χρωστούσα πουθενά. πέλαγα, τους τρώει η θάλασσα για να περΉταν καλοκαίρι και οι φίλοι μου χαρακτήνάμε οι υπόλοιποι στο νησί καλά. Το νησί είρισαν την παραίτησή μου από την ως τότε ναι ορεινό και χρόνια τώρα οι αγωγιάτες το ζωή μου διακοπές (μετά να δεις τι άκουσα κρατούσαν ενωμένο. Έτσι, τα καφενεία μας όταν πια δεν γύρναγα). Δυστυχώς, αυτή η ήταν σταθμοί στην άκρη των χωριών -με περίοδος της ανέμελης «εφηβείας» πέρασε πλάτωμα για να ξεκουράζονται τα ζώα- και πολύ γρήγορα και με απόγνωση συνειδητοσεέρβιραν όλη μέρα ρακί, καφέ και φαγητό. ποίησα ότι κανείς πλέον δεν με χρειαζόταν Ό,τι έβγαζαν δηλαδή ο κήπος και η νοικοπουθενά! Αν και είχα γνωρίσει στην Άνδρο κυροσύνη της κυράς του καφετζή: Φουρτάτον Γιάννη (σύζυγός μου πλέον σήμερα), λια, λιράκι, χορτοκεφτέδες και καρυδάκι δεν φαινόταν για μένα μέλλον στο νησί, γλυκό. Αυτό ζήλεψα να κάνω, μια περιφροαφού έπρεπε να εργαστώ και δεν εύρισκα νημένη από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 δουλειά πουθενά. επιχείρηση, αφού οι δρόμοι και τα αυτοκίΉταν παραμονές Χριστουγέννων και είχα φτάσει σε πλήρες αδιέξοδο. Έτσι έμεινα ακί- νητα κατήργησαν τα μουλάρια και τους νητη, ούτε μπρος ούτε πίσω. Και τον Γενάρη αγωγιάτες. Χρειαζόμουν ορεινό χωριό και παλιό καφενείο που να κρατάει λίγο από την βούτηξα στα βαθιά. Το έχει κι ο μήνας βλέπεις, άλλωστε από πολύ μικρά βουτάμε όλοι πατίνα του χρόνου. Έπειτα από πολύ ψάξιμο τα κατάφερα και το βρήκα στον Πιτροφό, στα βαθιά στην Άνδρο! Όταν ανακοίνωσα ένα πανέμορφο καταπράσινο, γεμάτο πηστην οικογένειά μου ότι θα ζήσω μόνιμα γές, χωριό της ενδοχώρας. στο νησί, άστραψαν και βρόντηξαν. Θέλανε Στην αρχή οι Ανδριώτες ανακουφίστηνα με προφυλάξουν. Βλέπεις, είναι πολύ καν, καθώς ήμουν εκτός αγοράς. Η αγορά σκληρή η επαρχία για τους πορφυρογέννηείναι στην πανέμορφη Χώρα της Άνδρου, τους των Αθηνών. οπότε ήμουν ακίνδυνη. Οι προμηθευτές με Και πώς προέκυψε το «Ζοζέφ»; εμπιστεύτηκαν, όλοι ήσαν πρόθυμοι. Εγώ Στην Άνδρο δεν έχουμε καφενεία όπως

Ό,τι κι αν φτιάξει η Κατερίνα, από την παραδοσιακή φουρταλιά μέχρι τις πιο εξεζητημένες συνταγές της, η γεύση έχει κάτι που δεν περιγράφεται. ‘Ισως γιατί είναι ένα καρύκευμα από παράδοση, βαθιά γνώση των γεύσεων και των αρωμάτων και μιας ζωής αληθινής περιπέτειας 30

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙΑ / ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Στην επαρχία μαθαίνεις να σέβεσαι. Αναγνωρίζεις το πραγματικό σου μέγεθος, τις αληθινές διαστάσεις σου μέσα στο συμπάν

01 Το κατάστημα της Κατερίνας αντανακλά την προσωπικότητα της. 02 Οι κολοκύθες γίνονται στα χέρια της εντυπωσιακά πιάτα. 03 Με τον Γιάννη, τον σύζυγο της, στο λαχανόκηπο τους.

ένιωθα αισιόδοξη και πολύ σίγουρη για το εγχείρημά μου. Όλα θα πηγαίνανε καλά, γιατί όχι; Δεν είχα υπολογίσει τη φωτιά, τις διακοπές στην ηλεκτροδότηση, την κλειστή χωματερή και την αδιαφορία του χωριού, που έφτανε συχνά στα όρια της γυμναστικής άσκησης... Πήγαινα από το κακό στο χειρότερο, έχασα το χιούμορ μου και κλείστηκα στον εαυτό μου. Ήμουν σε κατάθλιψη. Η προσωπική μου ζωή ήταν χάλια, το μαγαζί χρωστούσε και το καλοκαίρι αργούσε πολύ. Κατάφερα όμως να παραμείνω στην Άνδρο και σταμάτησα να προσπαθώ να επιβάλω τις απόψεις μου, τους ρυθμούς μου και την προσωπικότητά μου. Δεν άλλαξε τίποτα, αλλά σταμάτησα να είμαι συνέχεια θυμωμένη, και αυτό τελικά ήταν το πρώτο ουσιαστικό βήμα για την καλύτερη δική μου ζωή. Έχεις αγροτικές ασχολίες; Από φέτος καταφέραμε να ενεργοποιήσουμε ένα ξεχασμένο χωράφι του Γιάννη και θα ασχοληθούμε πιο σοβαρά με τις κολοκύθες μας. Μαζεύουμε κάθε χρόνο ελιές και βγάζουμε το λάδι, μαζεύουμε κάππαρη, χοχλιούς, μανήτες και ρίγανη. Η Άνδρος έχει τα καλύτερα λεμόνια και τα ωραιότερα σύκα του κόσμου, είναι πολύ εύφορη και αυτάρκης. Έχουμε επιτέλους και βιολογική πιστοποίηση στα λεμόνια και τρία εξαιρετικά τυροκομεία και το καλύτερο μέλι του κόσμου. Προσπαθούμε να κάνουμε την Άνδρο πρωτεύουσα των περιπατητών και φαίνεται να έλκουμε ταξιδιώτες και για τη γαστρονομία μας.Μαζεύουμε και μαγει-

ρεύουμε και ο κόσμος που επισκέπτεται το νησί αρχίζει να το μαθαίνει, είμαστε άλλωστε τόσο κοντά στην Αθήνα! Πώς είναι η καθημερινότητά σου συγκριτικά με εκείνη της Αθήνας; Η δουλειά στο καφενείο είναι πολύ σκληρή και μοναχική. Από τις εξίμισι το πρωί μέχρι αργά το βράδυ, μπορεί να μη δω άνθρωπο! Κάποια μέρα, όμως, θα έρθει μια παρέα περιπατητών, θα πιούμε ρακί, θα κάνουμε παρέα, και αυτό δεν το αλλάζω με τίποτα. Έχω πολύ χρόνο για να κάνω γλυκά του κουταλιού, να περπατώ και να σκαλίζω ένα κηπάκι μπροστά στο μαγαζί. Ζυμώνω κάθε μέρα ψωμί και διαβάζω πολύ, όλα αυτά βέβαια τον χειμώνα. Το καλοκαίρι το νησί βουλιάζει και, άμα είμαστε τυχεροί, ξεχειλίζει κόσμο και στο Πιτροφό. Δεν υπάρχει καμία ομοιότητα ανάμεσα στην καθημερινή μου ζωή στην Αθήνα και σε αυτή της Άνδρου! Δεν είμαι ο ίδιος άνθρωπος που ήμουν στην Αθήνα. Στην επαρχία μαθαίνεις να σέβεσαι. Αναγνωρίζεις το πραγματικό σου μέγεθος, τις αληθινές διαστάσεις σου μέσα στο συμπάν. Μαθαίνεις να ακολουθείς, δεν είσαι το κέντρο κανενός κόσμου, ούτε καν του δικού σου… Υπάρχουν πράγματα που σου λείπουν; Μου λείπει πολλές φορές η γυναικεία συντροφιά. Περιμένω τη Ζαχαρούλα, τη φίλη μου, να έρθει από την Αθήνα ή να μιλήσουμε στο τηλέφωνο. Οι γυναίκες στην Άνδρο έχουν μάθει να ‘ναι αφεντικά, να ηγούνται, κάτι που είναι τόσο κουραστικό, εγώ δεν το μπορώ. Τους έχει μείνει που οι άντρες είναι στα καράβια και εκείνες κάνουν τα πάντα. Δεν έχει καθόλου πλάκα έτσι να είσαι γυναίκα... Τι λες για την κρίση, την επιστροφή κάποιων στην ύπαιθρο, την επιστροφή σε γεωργικές δραστηριότητες; Είναι σπουδαίο που το πανεπιστημιακό δίπλωμα και η κατάρτιση δεν είναι πια εφαλτήριο για να φύγει κάποιος από το νησί, αλλά για να γυρίσει. Η επιστροφή όμως στην ύπαιθρο από μόνη της δεν είναι λύση! Δεν μπορούμε να σκεφτόμαστε ακόμα σαν κουρσάροι. Πήραμε από την πόλη ό,τι είχε να μας δώσει, πάμε τώρα αλλού... Θέλει σωστή προετοιμασία και αποφασιστικότητα. Θέλει στομάχι, σκληρή δουλειά και κάποια ματαιοδοξία. Πρέπει να ξέρεις ότι εκτίθεσαι καθημερινά, και δεν είναι εύκολο να τα παρατήσεις και να φύγεις. Γιατί δεν θα ξέρεις πού να πας. Αν όμως σεβαστείς τους νόμους της φύσης, έρχεται και σε δικαιώνει και σε γεμίζει δώρα, έτσι υπάρχει χώρος για πολύ κόσμο. aΓΡoterra

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ binieta / Θεμα/ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Ζαγορίν, να ένα μήλο! ΕΝΑΣ συνεταιρισμός που έπειτα από 96 χρόνια λειτουργίας έχει όλα τα στοιχεία που εγγυώνται, παρά την κρίση, τη συνέχιση της εμπορικής κυριαρχίας των κόκκινων μήλων του Πηλίου, σήμα κατατεθέν για μια ολόκληρη περιοχή

συνεταιρισμός Ζαγορίν προσπαθεί να είναι στην πρωτοπορία όχι μόνο για τις εμπορικές του δραστηριότητες, αλλά γιατί είναι πάντα δίπλα στον παραγωγό, τον συμβουλεύει με ειδικούς επιστήμονες, εξελίσσει τις εγκαταστάσεις του, προστατεύει την ποιότητα με συνεχείς ελέγχους και υπερασπίζεται την ταυτότητά του εντός και εκτός Ελλάδος. Αυτό για πολλούς είναι και το μυστικό της επιτυχίας. Και είναι απλό: Σιγουριά για τον παραγωγό, ποιότητα για τον καταναλωτή και αντοχή στον ανταγωνισμό με προσεγμένες κινήσεις», μας εξηγεί ο διευθυντής του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς, του γνωστού με τον διακριτικό τίτλο «Ζαγορίν», Διονύσης Βαλασσάς. Σήμερα πρόεδρος του συνεταιρισμού είναι ο Αντώνης Λάσκος, ο οποίος όμως έχει υιοθετήσει τη λογική των κοινών αποφάσεων, ενεργοποιώντας τόσο τα μέλη του Δ.Σ όσο και τους παραγωγούς. «Εφέτος η παραγωγή θα φτάσει τα 13 εκατομμύρια κιλά, με τις τιμές παρά την κρίση να διατηρούνται στα περσινά επίπεδα, δηλαδή 1,25 ευρώ το κιλό για τα χύμα μήλα και 1,30 για τα συσκευασμένα. Αυτό είναι θετικό, καθώς ο παραγωγός συνεχίζει να εργάζεται σε συνθήκες ασφάλειας. Από τις ποσότητες αυτές, κάτι παραπάνω από τις μισές θα διατεθούν στην ελληνική αγορά και οι υπόλοιπες προορίζονται για εξαγωγή στην Αίγυπτο, στο Ισραήλ, στις βαλκανικές χώρες», τονίζει ο κ. Βαλασσάς. Και είναι αυτός ο λόγος που σήμερα ο συνεταιρισμός της Ζαγοράς είναι από τους ελάχιστους που δεν χρωστάνε πουθενά! Και αυτό, σύμφωνα με τον κ. Βαλασσά, γιατί όλα αυτά τα χρόνια επένδυ-

32 32ΔΕΚΕμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ 2012 2012 aΓΡoterra aΓΡoterra

13.000 τόνοι η παραγωγή το 2012 του συνεταιρισμού

98%

των παραγωγών της περιοχής ανήκουν στον συνεταιρισμό είτε συνεργάζονται με αυτόν

1,30€ το κιλό η φετινή τιμή για τα συσκευασμένα μήλα

σαν στην ποιότητα του προϊόντος και στην ενημέρωση των παραγωγών, «οργανώνοντας μέχρι και εκδρομές-επισκέψεις σε χώρες όπως η Ιταλία, προκειμένου να δουν νέους τρόπους καλλιέργειας». Έτσι έφτασε ο συνεταιρισμός να θεωρείται από τους ολοκληρωμένους σε παγκόσμιο επίπεδο και ήδη από το 1996 τα μήλα του φέρουν την ετικέτα της Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης.

Επένδυση στην ποιοτική παραγωγή Η πορεία του άρχισε να ξεχωρίζει από το 1982, όταν το τότε υπουργείο Γεωργίας τον επέλεξε ως συνεταιρισμό-πιλότο. Από τότε έγιναν σχέδια, άλλαξαν πολλά στη λειτουργία του, για να φτάσουμε σήμερα στο 100% των μήλων του να εφαρμόζεται η

ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ binieta / ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ / Θεμα καλλιεργεια / οσπρια Με ισχυρές εξαγωγές και σύστημα ολοκληρωμένης παραγωγής ο Ζαγορίν δεν χρωστά πουθενά, παρά την κρίση

Σημαντικά

μέθοδος της «ολοκληρωμένης παραγωγής», που σημαίνει ότι είναι απαλλαγμένα από υπολείμματα φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων. Στο πλαίσιο αυτής της ολοκληρωμένης διαχείρισης, έχει στηθεί και ένα αποτελεσματικό δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών και φερομονικών παγίδων για την καλύτερη αντιμετώπιση μυκήτων και εχθρών. Συνολικά, το δίκτυο αποτελείται από 13 σταθμούς πρόβλεψης μυκητολογικών ασθενειών, οι οποίες είναι διασκορπισμένες ώστε να καλύπτεται το σύνολο των καλλιεργειών της Ζαγοράς. Οι σταθμοί συλλέγουν και επεξεργάζονται στοιχεία ώστε η χρήση των φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων να είναι στοχευμένη για να αποφεύγεται η σπατάλη, αλλά κυρίως να μη γίνεται αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων.

■ Σήμερα στη Ζαγορά παράγονται μήλα ποικιλίας Starking delicious, τα οποία έφερε στο Πήλιο στις αρχές τις δεκαετίας του 1950 ο Ζαγοριανός Γιώργος Σαμσαρέλος από την Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Από τότε η καλλιέργεια της συγκεκριμένης ποικιλίας κυριάρχησε στην Ελλάδα, ανατρέποντας τα παραγωγικά δεδομένα της περιοχής. ■ Η ποικιλία έφερε έσοδα και πλέον ο Ζαγορίν, εκτός των 670 μελών, διαθέτει ένα υπερσύγχρονο ιδιόκτητο συγκρότημα ψυγείων – διαλογητηρίων, που θεωρείται από τα μεγαλύτερα των Βαλκανίων. ■ Όλη αυτή η υποδομή αλλά και οι άλλες δραστηριότητες, όπως η λειτουργία σούπερ μάρκετ, έχουν καταστήσει σήμερα τον συνεταιρισμό τον κυριότερο φορέα εμπορικής δραστηριότητας και ανάπτυξης στο Ανατολικό Πήλιο. ■ Η πρωτοπορία του έχει πολύ βαθιές ρίζες. Ιδρύθηκε το 1916, δηλαδή έναν χρόνο μετά την ψήφιση από την κυβέρνηση Βενιζέλου του νόμου για την ίδρυση και λειτουργία των συνεταιρισμών. Συγκεκριμένα στις 27 Οκτωβρίου του 1916, 199 Ζαγοριανοί τον δημιούργησαν με την επωνυμία «Συνεταιρισμός Πωλήσεως Γεωργικών Προϊόντων Ζαγοράς». Κατά την πρώτη περίοδο της λειτουργίας του, οι βασικές καλλιέργειες ήταν εκείνες της πατάτας και του φουντουκιού. ■ Από το 1985 ο συνεταιρισμός δρα ως οργανωμένη εμπορική επιχείρηση. Παράλληλα, τα μήλα αποκτούν το διακριτικό τίτλο Ζαγορίν-Zagorin, με κατοχυρωμένο διεθνώς εμπορικό σήμα. ■ Εκτός από τα μήλα, ο συνεταιρισμός έχει μπει δυναμικά και στην εμπορία προϊόντων και άλλων συνεταιρισμών της περιοχής, όπως αχλάδια, κεράσια, καρύδια και κάστανα, διευρύνοντας τον κύκλο εργασιών, καλύπτοντας και άλλους παραγωγούς. Επίσης, συγκεντρώνονται και διακινούνται ό,τι είδους αγροτικά προϊόντα παράγονται στην περιοχή, όπως και άλλες ποικιλίες μήλων (γκόλντεν, ρενέδες, φιρίκια), αχλάδια, ακτινίδια, κάστανα, ελιές, κεράσια κ.ά., όλα εξαιρετικής ποιότητας.

aΓΡoterra aΓΡoterra νοεμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ 2012 2012 201233 33

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ binieta / Θεμα / ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ

Οι Κήποι της Αφθονίας Μια καλλιέργεια απόλυτα φυσική, χωρίς καμία χημική παρέμβαση στη γη, παρά με σπόρους από παραδοσιακές ποικιλίες και με «ξεχασμένες» τεχνικές από τη γεωργία των προγόνων μας. Οι εθελοντές της Αφθονίας κάτι προσπαθούν να μας πουν και πρέπει να τους ακούσουμε

εναλλακτική κοινότητα Κήπος της Αφθονίας αποτεΕπικοινωνία λείται από εθελοντές, φίΓιάννης Βαρελάς λους της Φυσικής Καλλιέρemail: γειας που πιστεύουν στη διjohnvar@otenet.gr Τηλέφωνα: άδοση αυτής της μεθόδου 2741086328, που πρεσβεύει την καλλι6973993540 έργεια χωρίς λιπάσματα και Fax: 2741089245 φυτοφάρμακα, χωρίς κα04 τεργασία της γης, ούτε βοτάνισμα ούτε ζιζανιοκτονία. Ο Κήπος της Αφθονίας είναι μια ανοικτή εθελοντική ομάδα χωρίς καταστατικά, αλλά με όρεξη για συλλογική δουλειά. Δημιουργήθηκε πριν από μερικά χρόνια σαν συνέχεια της γιορτής των σπόρων που γίνετε με την πρωτοβουλία του Γιάννη Βαρελά στην Κορινθία επί 15 συναπτά έτη. Ο Γιάννης ξεκίνησε αυτές τις ενέργειες όταν ήταν εκπαιδευτικός και συνεχίζει με ακόμα πιο δυναμική δράση και μετά τη συΌπως λένε οι ίδιοι, έπειτα από κάθε δράνταξιοδότηση του. ση νέοι εθελοντές προστίθενται, πράγμα Ο πυρήνας της ομάδας αποτελείται από που βοηθά στη συνεχή επέκταση των τους Γιάννη Βαρελά, Σοφία Σκούρτη, δραστηριοτήτων τους. Η επικοινωνία γίΑντρέα Στρουμπούλη, Μαριάννα Κωνεται εύκολα με ένα τηλέφωνο, ενώ στο στόγιαννη, Γιώργο Βύρλα, αλλά και παΔιαδίκτυο κυκλοφορεί το «Εφυραία Γη», ρά πολλούς ακόμα εθελοντές και φίλους ένα ενημερωτικό δελτίο που αναφέρει τις όλων των ηλικιών. Η βάση είναι στην Κοπρόσφατες δράσεις και προαναγγέλλει τις ρινθία, αλλά η δράση είναι πανελλήνια. επόμενες.

34 34ΔΕΚΕμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ 2012 2012 aΓΡoterra aΓΡoterra

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ binieta / ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ / Θεμα καλλιεργεια / οσπρια

Σχολικός κήπος στο 2ο Δημοτικό Αγίων Θεοδώρων, 1ο βραβείο κήπου στα οικολογικά σχολεία.

Βασικές δράσεις Ο Κήπος της Αφθονίας έχει εκτεταμένες δράσεις που γίνονται παντού, από αγροκτήματα μέχρι σχολικούς κήπους. Ας δούμε τις κυριότερες όπως μας τις περιέγραψαν:

03 01, 02, 03, 06 Η προετοιμασία των βόλων με τους σπόρους είναι μια ομαδική εργασία και ταυτόχρονα γιορτή για τους εθελοντές. 04 Γιάννης Βαρελάς, Μαριάννα Κωστόγιαννη, Γιώργος Βύρλας, Σοφία Σκούρτη, από τους πρωτεργάτες του «Κήπου». 05 Η σπορά γίνεται με φυσικό τρόπο σε κάθε χώρο, από αγρό μέχρι λαχανόκηπο μέσα στην πόλη.

Γιορτή των σπόρων Με τη γιορτή έχουμε απώτερο στόχο να διαδώσουμε τη φυσική καλλιέργεια, με ομιλίες και εργαστήρια παρασκευής σβώλων, να διευκολύνουμε τους ανθρώπους να βρούνε «τον χαμένο σπόρο» και να προωθήσουμε την καλλιέργεια των παραδοσιακών ποικιλιών λαχανικών και σιτηρών. Έτσι μοιράζονται φυτά και σπόροι από παλιές παραδοσιακές ποικιλίες. Επίσης, κάνουμε εργαστήρια αυτάρκειας (ψωμί, σαπούνι κ.ά.). Μαθαίνουμε να μεταποιούμε τα προϊόντα και εξασφαλίζουμε τροφή για όλες τις εποχές από τις παραγωγές μας. Η γιορτή των σπόρων έχει πολύ μεγάλη συμμετοχή κόσμου από πολλές περιοχές της Ελλάδας. Το 2013 θα γίνει η 16η, όπως πάντα την Κυριακή των Βαΐων. Λαχανόκηποι της αυτάρκειας Δημιουργούμε λαχανόκηπους σε αγροκτήματα που μας καλούν στο πλαίσιο της εθελοντικής μας δραστηριότητας. Ακολουθούμε τη μέθοδο των υπερυψωμένων σαμαριών σε σχήμα ορθογωνίων. Στην περιοχή της Πελοποννήσου, πριν από την εποχή του τρακτέρ, η κατεργασία του εδάφους ήταν τα λεγόμενα «κουτρούλια», όπου μαζευόταν το χώμα σε μεγάλους κώνους για να αεριστεί και να γίνει αφράτο. Το ίδιο γίνεται και με τα σαμάρια. Αν δεν πατάμε σε αυτά και τα έχουμε πάντα σπαρμένα και με εδαφοκάλυψη, μπορούν να διατηρηθούν για χρόνια.

Σχολικοί λαχανόκηποι Εδώ κάνουμε ό,τι και στους οικιακούς κήπους. Τα σαμάρια, όμως, έχουν γεωμετρικά σχήματα: ρόμβοι, ορθογώνια, τραπέζια, τρίγωνα, κυκλικοί δίσκοι και ημικυκλικοί δίσκοι, μηνίσκοι. Κάποια από τα υπερυψωμένα σαμάρια έχουν σπαρθεί από διαφορετικά είδη σπόρων, ώστε να τρώγονται μαζί για να ξεφύγουν τα παιδιά από τη μονοκαλλιέργεια. Εφέτος έχουμε ξεκινήσει με αρκετά σχολεία. Είμαστε μέλη των δικτύων σχολικών δραστηριοτήτων με θέμα «Σχολικός κήπος» της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κορινθίας. Φυσικά αγροκτήματα Η δουλειά που κάνουμε για να μετατραπεί ένα αγρόκτημα σε φυσικό αγρόκτημα είναι απλή. Σπέρνουμε διάφορα είδη σπόρων τυλίγοντάς τους σε χωμάτινους σβώλους. Η σπορά γίνεται σε μεγάλη ποικιλία για να λύσουμε το πρόβλημα των προσβολών από τα έντομα και να δημιουργήσουμε γόνιμο έδαφος. Αντί να καταπολεμούμε τη φυσική βλάστηση, την ενισχύουμε. Έναν χρόνο μετά την πρώτη σπορά, το αποτέλεσμα είναι εμφανές. Το έδαφος φιλοξενεί μια μεγάλη ποικιλία φυτών και τα δέντρα που υπήρχαν είναι πιο παραγωγικά. Οι ανεπιθύμητοι «πληθυσμοί» (αγριάδα) έχουν περιορισθεί και δεν είναι πια ανεπιθύμητοι. Τα φυσικά αγροκτήματα είναι «κήποι της αφθονίας», καθώς διαθέτουν ποικιλία φρούτων, όλες τις εποχές, λάχανα από τις σπορές (ραδίκια, αντίδια, παντζάρια, ρόκες, κουκιά, λάχανα, καρότα, μαρούλια κ. λπ.), αλλά και αρωματικά, μελισσοκομικά και κτηνοτροφικά φυτά για να καλύψουμε τις ανάγκες μας.

aΓΡoterra aΓΡoterra νοεμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ ΔΕΚΕμβριοσ 2012 2012 201235 35

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ / ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΠΑΣΕΓΕΣ

Τζανέτος Καραμίχας

Νερό, κτηματολόγιο, κτηνοτροφία. Γι’ αυτά να γίνουν μπλόκα! Είτε διαφωνεί είτε συμφωνεί κάποιος με τις θέσεις του μακροβιότερου προέδρου της ΠΑΣΕΓΕΣ, δεν μπορεί να παραγνωρίσει το γεγονός ότι ο κ. Τζανέτος Καραμίχας, επαγγελματιασ αγρότησ ο ιδιος, αντιμετωπίζει με έναν ιδιότυπο δυναμισμό πράγματα και καταστάσεις. Έντονα πολιτικοποιημένος, μας μίλησε για πολιτικούς που εξυπηρετούν συμφέροντα και ζητά από τον κ. Σκανδαλίδη και όσους «δεν έχουν δουλέψει ποτέ στη ζωή τους» να πάψουν να βασανίζουν τον τόπο. Ενώ δεν παραλείπει να τα βάλει με τους αγροτοσυνδικαλιστές που κλείνουν τους δρόμους, χαρακτηρίζοντάς τους τυχάρπαστους. Όσο για το μέλλον της ελληνικής γεωργίας, προτείνει να μπουν στόχοι, πρόγραμμα και προτεραιότητες ώστε να εξασφαλιστεί εθνική αυτάρκεια στα αγροτικά προϊόντα Στους Πάνο Μπαΐλη και Θοδωρή Παναγούλη, Φωτό: Στέλιος Αξιώτης

Ποιο είναι το μέλλον της ελληνικής γεωργίας και τι πρέπει να περιμένουμε από αυτή; Το πρώτο είναι να εξασφαλίζει τη διατροφική μας αυτάρκεια. Και γιατί βλέπετε να έχουμε μια επιμονή εδώ στην ΠΑΣΕΓΕΣ με αυτό το ζήτημα; Γιατί ξέρουμε τις παγκόσμιες ανάγκες γύρω από τη διατροφή και έχουμε σοβαρές μελέτες για το πώς θα διαμορφωθεί η κατάσταση τις επόμενες δύο δεκαετίες. Ακόμα και λεφτά να έχεις, δεν θα βρίσκεις εύκολα τρόφιμα. Το δεύτερο είναι η προσφορά της σε όλη την αλυσίδα που ακολουθεί: στην απασχόληση, στις εξαγωγές, στην οικονομία γενικά. Και το τρίτο, η περιβαλλοντική ισορροπία που μπορεί να εξασφαλίσει σε μια χώρα. Πώς μπορεί να συμβεί αυτό; Να το δούμε πιο πρακτικά και όχι μαξιμαλι36

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

στικά και με ρομαντικές κορόνες. Δεν μπορεί να έχει μέλλον η γεωργία αν δεν λύσεις βασικά θέματα. Εγώ νομίζω ότι δύο ζητήματα πρέπει να έχουν προτεραιότητα: το κτηματολόγιο και το νερό. Πρέπει να αποφύγουμε το λάθος που κάναμε παλιά, να βγαίνει ο υπουργός να λέει καλλιεργήστε εκείνο, κάντε το άλλο, ή αυτά που έκανε η Κοινότητα, που έδινε επιδότηση άλλοτε να βάζουμε καπνά, άλλοτε να βάζουμε βαμβάκια και μετά μας τράβαγε το χαλί κάτω από τα πόδια. Δουλειά της πολιτείας είναι να εξασφαλίσει τις υποδομές. Τα μέσα, δηλαδή, με τα οποία θα βοηθηθεί ο παραγωγός να παραγάγει. Ποια προβλήματα θα λυθούν με το κτηματολόγιο; Με το κτηματολόγιο θα λυθούν βασικά θέματα. Πρέπει κάποτε να πούμε ότι αυτά τα εκατομμύρια στρέμματα θα παραμείνουν

διά παντός γεωργικά, αυτά θα μείνουν δασικά, τα άλλα θα μείνουν κτηνοτροφικά, τα άλλα θα είναι αστικά. Αυτός ο διαχωρισμός είναι απαραίτητος, ώστε να παγιωθούν οι χρήσεις γης. Μετά, και οι αστοί οι οποίοι κατέχουν γεωργική γη θα χάσουν το ενδιαφέρον τους. Δεν θα έχει καμιά αξία γι’ αυτούς να την κρατήσουν, που σημαίνει ότι θα έχουμε μια μορφή αναδασμού, με την αγροτική γη να πηγαίνει στα χέρια των επαγγελματιών αγροτών. Οπότε θα μεγαλώσουμε λίγο και τις εκμεταλλεύσεις, που είναι και ένα από τα μεγάλα προβλήματά μας. Και με το νερό; Στην Ελλάδα καλλιεργούνται περίπου 40 εκατομμύρια στρέμματα, με μόνο τα 14 να αρδεύονται. Και αυτά με ιδιωτικές αντλήσεις και με κοινωφελή έργα τα οποία είναι περίπου της προηγούμενης πεντηκονταετίας.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ / ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΠΑΣΕΓΕΣ

aΓΡoterra

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ / Τζανέτος Καραμίχας

Ο μαχητικός πρόεδρος της ΠΑΣΕΓΕΣ κ. Καραμίχας με τον αρθρογράφο του ΑΓΡΟTERRA Θοδωρή Παναγούλη και τον υπεύθυνο ρεπορτάζ Πάνο Μπαϊλη.

Θεωρώ λοιπόν ότι με το ίδιο και λιγότερο νερό, από αυτό που καταναλώνουμε σήμερα για τη γεωργία, μπορούμε να διπλασιάσουμε τις αρδευόμενες εκτάσεις και με χαμηλότερο κόστος. Γιατί, όταν δεν έχουμε απώλειες στα δίκτυα, όταν κάνουμε σωστή χρήση με σύγχρονους τρόπους άρδευσης, σίγουρα θα έχουμε μια μεγάλη εξοικονόμηση και από πλευράς ποσότητας νερού και από πλευράς κόστους για τον γεωργό. Οπότε ο τελευταίος δεν θα χρειάζεται να κάνει πανάκριβες ιδιωτικές επενδύσεις. Το πολιτικό σύστημα έχει τις ίδιες προτεραιότητες; Αν το προσέξετε, το πολιτικό σύστημα, όταν μιλά για την γεωργία, αναφέρει ότι πλήρωσε γρήγορα τις επιδοτήσεις, μιλάει για μια αφηρημένη καινοτομία, για ποιότητα, για συμβολαιακή γεωργία. Δηλαδή το πολιτικό μας σύστημα μιλάει για γενικά ζητήματα, τα οποία όμως δεν του ανήκουν ουσιαστικά ως πολιτικές. Περισσότερο θα έλεγα ότι αυτά ανήκουν στους ίδιους τους αγρότες, στους μεταποιητές, στους καταναλωτές. Ή, αν θέλετε, και στο τραπεζικό σύστημα, το οποίο χρηματοδοτεί τη γεωργία. Αυτό που πρέπει να προσέξει το κράτος, αν θέλουμε να πετύχουμε και τους στόχους, της συμβολαιακής γεωργίας και όλα όσα λέει, είναι οι πολιτικές του σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση των επενδύσεων, ώστε να μη διασπούν τον όγκο παραγωγής. Να το πω πρακτικά: για το ελαιόλαδο, που υπογράφουμε συμφωνίες με τους Κινέζους, τους Άραβες κ.λπ. (έχουμε κάνει εμπορικά πρωτόκολλα με όλο τον κόσμο τα τελευταία 2030 χρόνια), το μεγαλύτερο ποσοστό εξάγεται χύμα με βυτία. Γιατί αυτό; Γιατί, με την πολιτική που ακολούθησε το κράτος δεκαετίες ολόκληρες, διέσπασε τον όγκο παραγωγής. Έχουμε δηλαδή 3-3,5 χιλιάδες ελαιοτριβεία, όταν δεν δικαιολογούνται πάνω από 200 38

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

στην Ελλάδα. Δηλαδή δουλέψαμε για την ιταλική και τη γερμανική βιομηχανία. Δυστυχώς, για το λάδι ακολουθήσαμε το παλιό σύνθημα «κάθε πόλη και στάδιο, κάθε χωριό και γυμναστήριο». Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, όταν πας να κουβεντιάσεις με μια σοβαρή κινέζικη αλυσίδα, να σου πει «θέλω 30.000 τόνους». Άντε βρες τους, όμως, ομογενοποιημένους, στην ίδια τιμή, από 3.500 διαφορετικά ελαιοτριβεία. Το ίδιο έγινε και στα ροδάκινα και στα πορτοκάλια. Όπως έγινε και στον αμιγώς πρωτογενή τομέα. Αυτή τη στιγμή, φτάνουν σχέδια βελτίωσης για τρακτέρ. Δηλαδή έρχεσαι να πιστέψεις ότι η πολιτική πολλές φορές σχεδιάζεται από τους μελετητές κατ’ εντολήν των επιχειρήσεων που πουλάνε τα μηχανήματα. Δεν σχεδιάζεται πολιτική για να εξυπηρετήσει εθνικούς στόχους, όπως είναι η διατροφική επάρκεια. Δεν είναι τυχαίο που η ΠΑΣΕΓΕΣ είναι σε αντιπαράθεση με τους γεωπόνους, τους μελετητές, τους κατασκευαστές, γιατί εμείς παλεύουμε τα τελευταία χρόνια για άλλα πράγματα. Γι’ αυ-

Δεν είναι τυχαίο που η ΠΑΣΕΓΕΣ είναι σε αντιπαράθεση με τους γεωπόνους, τους μελετητές, τους κατασκευαστές, γιατί παλεύουμε για άλλα πράγματα

Η ΠΑΣΕΓΕΣ έχει πρόταση για τη νέα ΚΑΠ; Η ΠΑΣΕΓΕΣ έχει κάνει μελέτη την οποία θα δημοσιοποιήσει. Αλλά να θυμίσω ότι και για τις προηγούμενες μεταρρυθμίσεις της ΚΑΠ μόνο τα κείμενα της ΠΑΣΕΓΕΣ υπάρχουν, που έχουν γραφεί από το επιστημονικό της προσωπικό, τα στελέχη της στις Βρυξέλλες κ.λπ. Εμείς βγάλαμε μελέτη για τα ενεργειακά φυτά και προλάβαμε και σώσαμε πολλούς αγρότες από το να μπλέξουν. Εμείς βγάλαμε μελέτη για τα προβλήματα που υπάρχουν στον ΟΓΑ και δείξαμε ότι δεν έχει βιωσιμότητα. Εμείς βγάλαμε μελέτη για το νερό, πώς πρέπει να γίνεται η διαχείριση για να έχουμε νερό σε αυτό τον τόπο.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ / Τζανέτος Καραμίχας

Αν θέλουν οι αγρότες να έχουν συνεταιρισμό, να βάλουν και το χέρι στην τσέπη, να συγκεντρωθεί το κεφάλαιο

τά που θα έπρεπε να παλεύουμε εδώ και 2030 χρόνια, γι’ αυτά που θα έπρεπε να κλείνουμε τους δρόμους, και όχι για να ζητάμε λίγα ευρώ επιδότηση. Για ποιους λόγους θα έπρεπε να κλείνουν οι δρόμοι; Για το κτηματολόγιο, για το νερό, για την κτηνοτροφία. Δικαιούται κάθε περιοχή να έχει άρδευση. Αυτό θα σήμαινε διπλασιασμό του πλούτου, του όγκου παραγωγής. Ο όγκος παραγωγής θα έδινε ζωή στη μεταποίηση, στις μεταφορές, στη συσκευασία, στην τεράστια αυτή αλυσίδα των τροφίμων με 30-40 επαγγέλματα. Να δούμε πώς θα συνυπάρξει η κτηνοτροφία με τα δάση, το περιβάλλον. Με την κτηνοτροφία χρόνια συμβαίνει αυτό το πράγμα, να γίνεται δηλαδή η κτηνοτροφική επένδυση και να πηγαίνει ο ελεύθερος οικιστής στα 150 μέτρα, να χτίζει σπίτι και μετά να διεκδικεί να φύγει η μονάδα. Να δώσουμε κίνητρα, να φτιάξουμε σύγχρονες μονάδες, να φύγουμε από τον τσίγκο και τη λαμαρίνα. Αυτές, κατά την άποψή μου, είναι οι μεγά-

λες πολιτικές που μπορούν να εξυπηρετήσουν εθνικούς στόχους. Δεν είναι υπερβολή να πω ότι, πέρα από τα δημοσιονομικά προβλήματα, η ανεξαρτησία της χώρας εξαρτάται και από τη διατροφή. Τι είναι η ανεξαρτησία μας; Διατροφή, ενέργεια, ντουφέκια και φάρμακα, τέσσερα πράγματα. Εμείς είμαστε εξαρτημένοι και για τη διατροφή. Ποιος είναι ο ρόλος των συνεταιρισμών σήμερα; Ο ρόλος του συνεταιρισμού είναι να μπορέσει να απλώσει ένα δίχτυ προστασίας για τους μικρούς παραγωγούς. Να δημιουργήσει οικονομίες κλίμακος. Ο μικρός παραγωγός των 30-40 στρεμμάτων τι συμβόλαιο να κάνει με τις εμπορικές αλυσίδες; Πρέπει να μαζευτούνε 100 των 30 στρεμμάτων, να κάνουν μια μεγάλη εκμετάλλευση, ώστε να μπορέσουν να κάνουν ένα μεγάλο συμβόλαιο. Είναι καθοριστικός ο ρόλος των συνεταιρισμών. Ποιων συνεταιρισμών όμως; Εκείνων που η παρέμβασή τους θα ξεκινά από τον σπόρο και θα φτάνει μέχρι το ράφι. Που θα είναι μια 100%

ελεύθερη επιχείρηση και δεν θα έχει καμία σχέση με τον συνδικαλισμό. Τι σας εμποδίζει να κάνετε τους συνεταιρισμούς έτσι; Μας εμποδίζει το ολοκληρωτικό καθεστώς που υπάρχει στη χώρα μας από πολύ παλιά. Τον συνεταιρισμό ποτέ δεν τον είδαν ως ελεύθερη επιχείρηση. Αυτή τη στιγμή μάλιστα έχουμε τον χειρότερο νόμο ολοκληρωτικής αντίληψης και κρατισμού. Είναι ο νόμος 4015, που τον ψήφισε ένας υπουργός ο οποίος θέλει να σώσει την ψυχή της Κεντροαριστεράς, ο κύριος Σκανδαλίδης. Θυμώνω πάρα πολύ όταν τέτοιοι άνθρωποι, οι οποίοι δεν έχουν δουλέψει ποτέ στην ζωή τους, θέλουν να σώσουν και την Αριστερά. Η Αριστερά πάνω απ’ όλα σημαίνει εργασία. Ας πάψουν αυτοί οι άνθρωποι να βασανίζουν τον τόπο. Αν μπορεί το κράτος να βοηθήσει τους αγρότες μορφωτικά, βεβαίως το οφείλει αυτό το πράγμα. Αν όμως οι αγρότες θέλουν να συνεταιριστούν, αν θα τα καταφέρουν στην αγορά -και εμείς έχουμε τον τρόπο να τους δείξουμε- είναι δική τους δουλειά. Να πάρουν σωστά επαγγελματικά στελέχη να τα καταφέρουν. Και αν θέλουν οι αγρότες να έχουν συνεταιρισμό, να βάλουν και το χέρι στην τσέπη να προσφέρουν τη μερίδα τους, να συγκεντρωθεί κεφάλαιο. Υπάρχει μια τάση να αμφισβητείται το σύνολο των θεσμών, και μαζί η ΠΑΣΕΓΕΣ... Αυτός είναι ένας σαφής στόχος της οικονομικής ολιγαρχίας του τόπου με το διαπλεκόμενο πολιτικό σύστημα. Θέλουν να καταργήσουν ό,τι είναι δημοκρατικό και ό,τι είναι κοινωνικό. Αυτή τη στιγμή, ψάχνουν κάποιοι για σκλάβους, και τους είναι εμπόδιο η ΠΑΣΕΓΕΣ, η ΓΣΕΕ, η ΑΔΕΔΥ, ακόμα και η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Και τι κάνουνε λοιπόν τα μεγάλα μέσα επικοινωνίας, τα οποία ελέγχονται από τους πολύ ισχυρούς; Δεν μιλούν για aΓΡoterra

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ / Τζανέτος Καραμίχας τον κοινωνικό χώρο και για τον θεσμό, αλλά επιλέγουν τον όποιον Καραμίχα, που είναι ίσως ο πιο διεφθαρμένος, τον έχουν 10-15 μέρες στην επικαιρότητα, ώστε να χτυπάνε τους θεσμούς. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η πρόταση για σταμάτημα της χρηματοδότησης της ΠΑΣΕΓΕΣ; Δεν νομίζω, γιατί εμείς δεν χρηματοδοτούμαστε από τον κρατικό προϋπολογισμό. Χρηματοδοτούμαστε από τους αγρότες μέσω ΕΛΓΑ. Αυτοί οι οποίοι κινούν το θέμα είναι μια συγκεκριμένη ομάδα στο ΠΑΣΟΚ που έχει συμμαχήσει με μια ομάδα από τη Νέα Δημοκρατία και αντικειμενικός τους στόχος είναι να ελέγξουν τους συνεταιτερισμούς, την ΠΑΣΕΓΕΣ κ.λπ. Αυτά τα λέω μετά λόγου γνώσεως και με ασφαλείς πληροφορίες. Επιθυμούν να ρίξουν τη σημερινή διοίκηση, διότι προφανώς θέλουν την ΠΑΣΕΓΕΣ και το συνεταιριστικό κίνημα ένα εργαλείο στην προσωπική τους πολιτική ατζέντα, και στην προσπάθειά τους αυτή δεν διστάζουν να οδηγήσουν στη διάλυση τους συνεταιρισμούς. Να ξέρουν όμως ότι δεν θα τα καταφέρουν. Όμως, όταν γίνονται τα μπλόκα, σας χαρακτηρίζουν καρεκλοκένταυρους και κρατικοδίαιτους και χωρίς λόγο ύπαρξης… Επειδή ξέρω και τη φυσιογνωμία αυτών που είναι στα μπλόκα, είναι ό,τι πιο τυχάρπαστο υπάρχει στην ελληνική αγροτική οικονομία. Είναι άνθρωποι οι οποίοι συνήθως έχουνε ζήσει λαθραία, αν και μπορεί να υπάρχουν και κάποιοι λίγοι καλοί, οι οποίοι συνήθως εγκλωβίζονται και τους βάζουν μπροστά για να έχουν άλλοθι. Άνθρωποι που επάγγελμά τους ήταν η παράνομη επιδότηση και η παράνομη αποζημίωση από τον ΕΛΓΑ, που κατά κύριο λόγο ήθελαν να κατοχυρωθούν ως παράγοντες και κομματάρχες στην περιοχή τους. Έκαναν του κόσμου τις κινητοποιήσεις, κλείσανε τόσες φορές τους δρόμους, εάν είχανε λαό πίσω τους βεβαίως θα είχαν κάνει ένα δομημένο κίνημα. Αλλά ευκαιριακά και με τη δύναμη των τρακτέρ, όχι του πλήθους των αγροτών, θέλησαν να παρουσιαστούν ως παράγοντες στον αγροτικό χώρο. Τους ξέρει κανείς τώρα; Πού είναι, είδατε κανέναν να πάρει θέση με την κρίση; Μόνο η ΠΑΣΕΓΕΣ! Οι άλλες οργανώσεις, οι οποίες πλέον αποτελούν φαντάσματα, δεν έβγαλαν ούτε ένα δελτίο Τύπου. Με τους χρεωμένους συνεταιρισμούς τι γίνεται; Όσοι δεν μπορούν να αναδιαρθρώσουν 40

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

Κάποιοι θέλουν την ΠΑΣΕΓΕΣ και το συνεταιριστικό κίνημα ένα εργαλείο στην προσωπική τους πολιτική ατζέντα

τραπεζικά τα χρέη τους ας κλείσουν. Πολύ απλό, επιχειρήσεις είναι, και τώρα νομίζω ότι είναι μάλλον καλή η συγκυρία, με το κομμάτι που εκκαθαρίζεται. Εδώ να ξεκαθαρίσω ότι ποτέ τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια δεν έχουμε ζητήσει διαγραφές χρεών κ.λπ. Αυτό το κεφάλαιο έχει κλείσει οριστικά για την ΠΑΣΕΓΕΣ. Το μόνο που ζητήσαμε, πριν φτιάξει αυτό το νομοθετικό έκτρωμα ο κ. Σκανδαλίδης, είναι να δοθούν απαλλαγές για τυχόν ασφαλιστικές και φορολογικές εκκρεμότητες στους αδρανείς συνεταιρισμούς, αυτούς που αποκαλούμε

«σφραγίδες». Να τους δώσει κίνητρο, να τους διευκολύνει για να διαλυθούν. Τι λέτε για τις εναλλακτικές καλλιέργειες; Για μένα οι βασικοί κορμοί της γεωργίας μας θα πρέπει να είναι η κτηνοτροφία, οι εκτατικές καλλιέργειες -μέσα σε αυτές συμπεριλαμβάνω και τις ζωοτροφές- δηλαδή στάρια, κριθάρια, ζωοτροφές, όσπρια, η ελαιοκαλλιέργεια και τα οπωροκηπευτικά. Εδώ είναι τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα. Αρκεί αυτά να τα ομαδοποιούμε, να τους δίνουμε προστιθέμενη αξία. Και ένα μέρος αυτής της αξίας να μένει στον τόπο που παράγεται, είτε είναι απευθείας στον παραγωγό είτε είναι στη μεταποίηση που θα δουλέψει συμπληρωματικά κάποιο μέλος από την οικογένεια. Εξαιρώ ακόμη και το βαμβάκι. Ξέρω ότι κάθε φορά που το λέω αυτό το πράγμα γίνεται ένας μικρός χαμός στις περιοχές που καλλιεργείται, αλλά δεν αποτελεί βασικό κορμό της οικονομίας. Εμείς τον κάναμε τεχνητά, γιατί, από 300.000 στρέμματα περίπου που ήταν η παραδοσιακή μας καλλιέργεια πριν μπούμε στην τότε ΕΟΚ, το φτάσαμε 3-3,5 εκατομμύρια στρέμματα. Στις εναλλακτικές καλλιέργειες μπορεί να υπάρξουν κάποιες δυνατότητες, υπό πολύ ειδικές συνθήκες (και θέλει πολύ προσοχή), αλλά μιλάμε πάντα για πολύ μικρά μεγέθη. Δεν αποτελούν κορμό της γεωργίας της χώρας. Υπάρχει λύση για τις αυξημένες τιμές των προϊόντων; Η λύση είναι να δούμε πώς γίνεται η διακίνηση. Εμείς έχουμε προτείνει να γίνεται με ηλεκτρονικό παραγωγικό τιμολόγιο. Δηλαδή να μην υπάρχει η παραμικρή δυνατότητα νόθευσης του τρόπου διακίνησης των προϊόντων, γιατί έτσι θα έχουμε και μια σωστή ιχνηλασιμότητα από πού προέρχεται το κάθε ένα. Υπάρχει δυνατότητα να λύσουμε όλα αυτά ζητήματα αν η πολιτεία αποφασίσει να βάλει κανόνες στα δίκτυα λιανεμπορίου. Όταν πας να μπεις σε ένα ράφι μεγάλου δικτύου, σου ζητάνε ενοίκιο για το ράφι για να τοποθετηθείς. Αυτό δεν είναι εμπόριο πια, έτσι; Σου επιβάλλουν προβολή, σου ζητάνε υπερτιμολόγηση, και εκεί γίνεται βέβαια το μεγάλο πανηγύρι. Ενώ δηλαδή εσύ ξεκινάς να πουλήσεις τα πορτοκάλια 30 λεπτά, σου λέει «θα τα βάλεις 1 ευρώ, αλλά τα 70 θα μου τα βάλεις επιστροφή, θα κόψεις πιστωτικό τιμολόγιο». Μερικές φορές μού δημιουργείται η αίσθηση ότι τα πολιτικά πρόσωπα τοποθετούνται στα αρμόδια υπουργεία από τα δίκτυα λιανεμπορίου. Είμαι 30 χρόνια στο κουρμπέτι, πες με υπερβολικό, αλλά αυτή η εντύπωση μου δημιουργείται.

επικαιροτητα Η επέλαση του ΣΔΟΕ Τουλάχιστον σε 20.000 αγρότες σε όλη τη χώρα εστιάζεται συγκεκριμένη έρευνα του ΣΔΟΕ. Οι αγρότες αλλά και οι έμποροι αγροτικών προϊόντων είχαν στήσει το δικό τους κύκλωμα, αποκομίζοντας δεκάδες εκατομμύρια ευρώ από τις επιστροφές ΦΠΑ. Η απάτη αποκαλύφθηκε έπειτα από έρευνες στην Πελοπόννησο και κυρίως στην Καλαμάτα, στην Κρήτη, όπου φέρονται εμπλεκόμενοι περισσότεροι από

Δράσεις για τη γεωθερμία στη γεωργία 42

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

6.000 αγρότες, στην Αιτωλοακαρνανία, στη Λάρισα κ.λπ. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση παραγωγών οι οποίοι, αν και δήλωναν εισόδημα λιγότερο των 2.000 ευρώ ετησίως, βρέθηκαν με καταθέσεις εκατοντάδων χιλιάδων σε τράπεζες του εξωτερικού. Το ΣΔΟΕ στο επόμενο διάστημα αναμένεται να ολοκληρώσει τις έρευνες και να αποστείλει τις υποθέσεις στον εισαγγελέα. Παράλληλα, οι έρευνες θα συνεχιστούν σε όλη τη χώρα και για παράνομες εισπράξεις ενισχύσεων.

Tο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ανακοίνωσε ότι προχωρεί στην εκμίσθωση τεσσάρων εκτάσεών του, συνολικής επιφάνειας 2.160 στρεμμάτων με γεωθερμικά πεδία, για την ανάπτυξη παραγωγικών επιχειρήσεων. Η μίσθωση θα έχει διάρκεια 25 χρόνια, ενώ οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές υπέβαλαν σχέδια συνολικού ύψους πάνω από 200 εκατ. ευρώ. Ταυτόχρονα, προβλέπεται ότι

μπορεί να δημιουργηθούν πάνω από 300 θέσεις εργασίας. Η όλη διαδικασία γίνεται σύμφωνα με τον πρόσφατο νόμο 4061, ενώ οι εκτάσεις (στο Εράσμειο της Ξάνθης και στο Πανόραμα της Δράμας) είναι μη καλλιεργήσιμες. Με την εκμετάλλευση των γεωθερμικών πεδίων αναμένεται να δημιουργηθούν μεγάλες μονάδες θερμοκηπίων, που θα θερμαίνονται με ελάχιστο κόστος.

επικαιροτητα Μέρος παραγωγής της Philip Morris στον Ασπρόπυργο Την ώρα που πολλές μεγάλες εταιρείες εξετάζουν το ενδεχόμενο ακόμη και της μεταφοράς της έδρας τους εκτός Ελλάδος, η Philip Morris International, μητρική της Παπαστράτος, αποφάσισε να επενδύσει στην Ελλάδα, και συγκεκριμένα στο εργοστάσιο του Ασπροπύργου, μεταφέροντας εκεί την παραγωγή λεπτοκομμένου καπνού στην εγχώρια αγορά από άλλα εργοστάσιά της στην Ευρώπη. Η νέα γραμμή, μια επένδυση συνολικού ύψους 3 εκατομμυρίων ευρώ, θεωρείται από τις πλέον προηγμένες τεχνολογικά στην Ευρώπη.

Πολλοί για τη Ζάχαρη

Εννέα είναι οι εταιρείες οι οποίες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για την αγορά της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης. Πρόκειται για τις: Cristal Union (γαλλική), Louis Dreyfus Commodites (ελβετική), Suedzucker (γερμανική), Polski Cokier (πολωνική), Litex (βουλγαρική), Sunoko (σερβική), Sfir SpA (ιταλική), Donskoy Tabak (ρωσική), καθώς και την ελληνική Επίλεκτος.

Ζητείται σήμα προέλευσης Σε αναζήτηση «σήματος» για τα προϊόντα που παράγονται στη χώρα μας εμφανίζεται η ελληνική πολιτεία. Ειδικότερα, η Διεύθυνση Εμπορικής και Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου απευθύνει πρόσκληση προς τους ενδιαφερόμενους φορείς ή επιχειρήσεις να δημιουργήσουν το ελληνικό «Σήμα». Mε τον Ν. 4072/2012, θεσπίστηκε η δημιουργία σήματος ελληνικής προέλευσης, το οποίο θα φέρουν -προαιρετικά- τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες που παράγονται και μεταποιούνται στην Ελλάδα. Το σήμα θα απονέμεται σύμφωνα με ειδικούς για κάθε κατηγορία κανονισμούς, που θα καταρτίσει η Επιτροπή Ελληνικού Σήματος σε συνεργασία με κλαδικούς φορείς. Καλούνται λοιπόν οι ενδιαφερόμενοι φορείς ή επιχειρήσεις να υποβάλουν τις προτάσεις τους στη Διεύθυνση Εμπορικής και Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου (γρ. 222Γ) ή στην ηλεκτρονική διεύθυνση rebpetrop@gge.gr.

Γεωτρήσεις; Νομιμοποίηση ή τέλος; Λήγει στο τέλος του έτους η προθεσμία για τη νομιμοποίηση των παράνομων γεωτρήσεων σε όλη τη χώρα. Αυτό σημαίνει ότι το 2013 οι γεωτρήσεις οι οποίες δεν θα πάρουν άδειες θα σφραγίζονται.

Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην ύδρευση, αλλά κυρίως στην άρδευση, αφού οι περισσότερες λειτουργούν σε περιοχές με έντονα προβλήματα λειψυδρίας. aΓΡoterra

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

επικαιροτητα Συμφωνία για την προώθηση της γραβιέρας Νάξου Με την εταιρεία Leader θα συνεργάζεται στο εξής η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών για την προώθηση και διάθεση της γραβιέρας Νάξου στην αγορά. Η συμφωνία προβλέπει τη διάθεση 650 τόνων γραβιέρας ετησίως και πληρωμή εντός 90 ημερών. Η συνεργασία των δύο πλευρών θα έχει διάρκεια δύο ετών, με δυνατότητα ανανέωσης για άλλα δύο χρόνια.

Δωρεάν σεμινάρια ανθοκηπουρικής για ανέργους από το ΙΓΕ Το Ινστιτούτο Γεωπονικών Επιστημών, εν μέσω της οικονομικής κρίσης, διοργανώνει δωρεάν σεμινάρια ανθοκηπουρικής (ανθοκομία, κηποτεχνία, συστήματα αρδεύσεως, δενδροκομία), διάρκειας 500 ωρών, για ανέργους ηλικίας 20-35 ετών. Οι αιτήσεις θα υποβάλλονται στο διάστημα 8-25 Ιανουαρίου 2013. Για περισσότερες πληροφορίες στο τηλ. 2108083312 (ώρες 12.00-21.00), κ. Νίκο Βαβουράκη.

Στο χύμα κρασί στρέφονται οι καταναλωτές λόγω της κρίσης Αρνητικά επηρέασε η οικονομική ύφεση κατά το 2011 την αγορά στον αμπελοοινικό τομέα. Σύμφωνα με έρευνα της Ηellastat, κατά την προηγούμενη χρονιά υπήρξε μειωμένη παραγωγή, αύξηση των τιμών παραγωγού και μείωση της κατανάλωσης, καθώς οι καταναλωτές στράφηκαν σε πιο φθηνά, εισαγόμενα κρασιά. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία, στην αγορά του ελληνικού κρασιού σημειώθηκε πτώση στις πωλήσεις σε ποσοστό 15%-18%. Ακόμα χειρότερη ήταν η κατάσταση στον τομέα της εστίασης, όπου η μείωση έφθασε το 25%, λόγω των σημαντικών περικοπών για κατανάλωση φαγητού και ποτού εκτός οικίας. Συνολικά, η εγχώρια κατανάλωση οίνου μειώθηκε κατά 2,8% έναντι της προηγούμενης περιόδου, με τις μεγαλύτερες απώλειες να τις εμφανίζουν τα ακριβότερα (premium) κρασιά. Σύμφωνα με την έρευ44

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

να, οι καταναλωτές στράφηκαν στο χύμα κρασί, το οποίο τιμολογείται φθηνότερα έναντι των επώνυμων προϊόντων, αλλά και στη μπίρα. Οι ελληνικές οινοποιητικές επιχειρήσεις υπέστησαν σημαντικό πλήγμα, καθώς το 54,5% εμφάνισε μειωμένες πωλήσεις σε σχέση με το 2010. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, το 2011 η συνολική παραγωγή οίνου στη χώρα μας σημείωσε επίσης μείωση κατά 11,3% σε σχέση με το 2010. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία, οι καλλιεργούμενες εκτάσεις αμπελιών στη χώρα μας συνεχώς μειώνονται, λόγω του περιορισμένου διαθέσιμου εισοδήματος των αμπελουργών και της πολιτικής εκριζώσεων που εφαρμόζει η Ε.Ε. Παράλληλα, οι εξαγωγές οίνου μειώθηκαν το 2011 κατά 12%, ενώ οι εισαγωγές παρουσίασαν σημαντική άνοδο, κατά 89%.

Προστατευόμενο το μανταρίνι Χίου Στον κατάλογο των προϊόντων Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης της Ε.Ε. καταχωρήθηκε το μανταρίνι Χίου, έπειτα από αίτηση του Αγροτικού Συνεταιρισμού Εσπεριδοκαλλιεργητών του νησιού. Το μανταρίνι κυριαρχεί στη Χίο για δεκαετίες και πάντα ξεχώριζε για τη γεύση του και την πρώιμη ωρίμανση του καρπού, γεγονός που επέτρεπε την ολοκλήρωση της συγκομιδής πριν από τον χειμώνα και τη διάθεσή του στο εξωτερικό.

επικαιροτητα 30 εκατ. ευρώ ενισχύσεις στην κτηνοτροφία Για τους Έλληνες κτηνοτρόφους που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην παραγωγή τους, λόγω της απότομης αύξησης των τιμής των ζωοτροφών, υπάρχει ο ειδικός κανονισμός ενισχύσεων (de minimis) της Ε.Ε., με τη φετινή εφαρμογή του να φθάνει σε παροχή 25 εκατ. ευρώ με την εξής κατανομή: Χοιροτρόφοι 6,5-7 εκατ., πτηνοτρόφοι 5-5,5 εκατ., αιγοπροβατοκτηνοτρόφοι και αγελαδοτρόφοι πεδινών περιοχών 9-9,5 εκατ. και οι αντίστοιχοι των ορεινών περιοχών 2-2,5 εκατ. Οι τελευταίοι θα λάβουν ακόμη 5 εκατ. ευρώ με βάση το άρθρο 68.

«Αρχαιοελληνικό Αγρόκτημα» στο Ωραιόκαστρο

Τα εγκαίνια του διατροφικού θεματικού πάρκου «Αρχαιοελληνικό Αγρόκτημα» έγιναν πριν από λίγες μέρες στον Πολυχώρο Πολιτισμού, Εκπαίδευσης & Ψυχαγωγίας «Διάπλαση», στο Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης. Η δημιουργία του πάρκου είναι αποτέ46

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

λεσμα επιχειρηματικής προσπάθειας που διήρκεσε περίπου ένα έτος, σε ιδιωτικό χώρο έκτασης επτά στρεμμάτων, στο 6ο χλμ. Θεσσαλονίκης - Ωραιοκάστρου. Το σχετικό πρόγραμμα «Αρχαιοελληνικό Αγρόκτημα», που θα λειτουργήσει στους χώρους του, τελεί υπό την αιγίδα της Πε-

ριφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και, όπως τόνισαν σε συνέντευξη Τύπου οι συντελεστές του, έχει την έγκριση του υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού και Αθλητισμού. Το «Αρχαιοελληνικό Αγρόκτημα» περιλαμβάνει «δωμάτια» με εκθέματα που απεικονίζουν τον αρχαιοελληνικό τρόπο παραγωγής του ψωμιού, του τυριού, του ελαιολάδου, του κρασιού, συνταγές με σησάμι, ξηρούς καρπούς, μέλι και ταχίνι και τις καθημερινές δραστηριότητες του αγροκτήματος στην αρχαιότητα. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να ξεναγηθεί στα κτίσματα που περιέβαλαν το αρχαίο αγρόκτημα, που είναι χτισμένα όπως και τότε, με πηλό και άχυρο, και να δει ανθρώπινα γλυπτά σε φυσικό μέγεθος που αναπαριστούν σκηνές από την αρχαία ζωή, καθώς και τα προϊόντα που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι πρόγονοί μας για τη διατροφή τους. Επίσης, έχει τη δυνατότητα να δοκιμάσει συνταγές ποιοτικής μεσογειακής κουζίνας στο εστιατόριο που λειτουργεί στον πολυχώρο. Μέσα στο «Αρχαιοελληνικό Αγρόκτημα» έχει δημιουργηθεί παράλληλα και ένα σύγχρονο θερμοκήπιο, στο οποίο οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τα βότανα που αναφέρει ο Ιπποκράτης για τη θεραπευτική τους δυνατότητα και να πάρουν πληροφορίες για τις ευεργετικές ιδιότητές τους για τον ανθρώπινο οργανισμό. Στο θερμοκήπιο υπάρχει και φυτώριο σπόρων των βοτάνων τα οποία μπορούν οι μικροί επισκέπτες του πάρκου να φυτέψουν και να φροντίσουν κατά τη διάρκεια της επίσκεψής τους στο αγρόκτημα.

ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ ΕΚΤΑΚΤΩΣ ΑΥΤΟ TΟ ΣΑΒΒΑΤΟ

22 ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ ΓΙΑ Τ Α

paizo & tragoudo labels_- 12/14/12 2:49 PM Page 1

paizo & tragoudo labels_- 12/14/12 2:50 PM Page 2

1. Χαρωπά τα δυο μου χέρια τα χτυπώ 2. Ο παπαγάλος 3. Incy wincy spider 4. Τα πέντε παπάκια 5. Η αλεπού 6. Όκι Κόκι 7. Το χαρούμενο δεντράκι 8. Κόκκινο Καραόκι 9. Χαρωπά τα δυο μου χέρια τα χτυπώ 10. Ο παπαγάλος 11. Incy wincy spider 12. Τα πέντε παπάκια 13. Η αλεπού 14. Όκι Κόκι 15. Το χαρούμενο δεντράκι 1. Ο μπαρμπα-Μπρίλιος 2. Ο ελέφαντας 3. Head and shoulders 4. Οι εννέα μελισσούλες 5. 1, 2, 3 ροκ 6. Η καμήλα 7. Το δώρο του Άγιου Βασίλη 8. Μοβ Καραόκι 9. Ο μπαρμπα-Μπρίλιος 10. Ο ελέφαντας 11. Head and shoulders 12. Οι εννέα μελισσούλες 13. 1, 2, 3 ροκ 14. Η καμήλα 15. Το δώρο του Άγιου Βασίλη

2 ΠΑΙ∆ ΙΑ ΣΑ Σ

ΒΙΩΜΑΤΑ / ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ

Αμοργιανό κέρασμα ΕΝΑ ΓΛΥΚΟΠΙΟΤΟ ΡΑΚΟΜΕΛΟ, ΜΙΑ ΤΕΚΙΛΑ ΑΠΟ ΦΡΑΓΚΟΣΥΚΑ, ΕΝΑΣ ΑΜΟΡΓΙΑΝΟΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑΣ, ΜΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΠΟΥ ΚΟΝΤΡΑ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΚΑΝΕΙ ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ. ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ! Της Άννας Σβύνου, asvinou@ependytis.gr

πόσταγμα σταφυλιών, μέλι, βότανα από την ελληνική γη. Ακούγεται απλό, αλλά το μυστικό της συνταγής του ρακόμελου Αμόργιον κρύβεται κάπου μέσα στη μυθιστορηματική ζωή του δημιουργού του, του Αντώνη Βεκρή. Αυτή η περιπέτεια, υφασμένη γύρω από το αγαπημένο του νησί, την Αμοργό, γίνεται τελικά μια όμορφη ιστορία ελληνικής επιχειρηματικότητας, έξυπνης τυποποίησης και προώθησης των προϊόντων της γης μας. Και βέβαια της καινοτομίας που σήμερα λέγεται Μεκίλα, ένα ποτό τύπου τεκίλας από την Αμοργό. Αλλά ας μας αφηγηθεί καλύτερα την περιπέτειά του ο ίδιος:

Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την ποτοποιία; Από τα παλιά χρόνια, οι κάτοικοι της Αμοργού και των μικρών Κυκλάδων έφτιαχναν ένα παραδοσιακό ποτό για να κερνούν τους φιλοξενούμενούς τους, αλλά και τους καλεσμένους στους γάμους των παιδιών τους. Το έλεγαν ψημένη ρακή ή ρακόμελο. Το ποτό αυτό είναι επίσης το κέρασμα στους επισκέπτες στο μοναστήρι της Παναγιάς της Χοζοβιότισσας στην Αμοργό. Επίσης, σαν παιδί θυμάμαι ότι, όταν μας πονούσε ο λαιμός μας, οι γυναίκες έφτιαχναν να βραστάρι και ό,τι περίσσευε το φύλαγαν σε μπουκάλι. Από όλα αυτά ονειρεύτηκα να κάνω ένα ποτό που θα διαφήμιζε το νησί μου και θα το έπινε όλη η Ελλάδα. Έτσι ίδρυσα την ποτοποιία Αμοργός, και με αυτές τις συνταγές σε συνδυασμό με αγνά και παραδοσιακά συστατικά, σταφύλι, μέλι, βότανα, χωρίς κανένα συντηρητικό, φτιάξαμε το ρακόμελο Αμόργιον. Αντιμετωπίσατε δυσκολίες για να καθιερώσετε το προϊόν στην αγορά; 48

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012

AΓΡOTERRA

Στην αρχή είχα πρόβλημα να τοποθετήσω το ποτό στις κάβες στα γύρω νησιά (Πάρο, Νάξο, Σύρο κ.λπ.) επειδή το έλεγαν Αμόργιον. Για να τους πείσω τους έλεγα ότι «εδώ έχετε ουίσκι από τη Σκωτία και κρασιά από τη Γαλλία και δεν βάζετε το ποτό της αδελφής σας της Αμοργού»; «Βρε καλά λες», μου απαντούσαν και το αγόραζαν. Από τον Αύγουστο του 2003 που ξεκινήσαμε έως και τον Νοέμβριο του 2004 καταφέραμε το ποτό να πωλείται σε όλη την Ελλάδα. Κάνουμε και εξαγωγές σε Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία, Αυστρία, σε μικρές ακόμα ποσότητες, και σε Έλληνες έμπορους που ζουν εκεί. Τώρα ετοιμαζόμαστε να τοποθετήσουμε προϊόντα μας και στις ΗΠΑ. Να σας πω, όμως, ότι βοήθεια από το ελληνικό κράτος δεν είχα ποτέ

Η ποτοποιία Αμοργός παραμένει πιστή στην οικογενειακή της παράδοση. Ο Αντώνης Βεκρής είναι διευθύνων σύμβουλος, ο γιός του Παντελής είναι οικονομικός διευθυντής και διευθυντής παραγωγής και η κόρη του Γεωργία υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων.

ΒΙΩΜΑΤΑ / ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Ζωή σαν παραμύθι Ο Αντώνης Βεκρής έφυγε το 1964 από την Αμοργό για να μπαρκάρει σε ηλικία μόλις 17 ετών. Ο περιορισμένος χώρος του βαποριού δεν ταίριαζε στην πληθωρική ιδιοσυγκρασία του και έτσι βρέθηκε να εργάζεται σαν βοηθός μάγειρα στο εστιατόριο «Ελλάς» στην Ομόνοια. Όταν τελείωσε τη θητεία του στο Πολεμικό Ναυτικό, αποφάσισε με τις λιγοστές οικονομίες του να ανοίξει το δικό του εστιατόριο, τη «Νησιωτοπούλα», στην περιοχή του Αγίου Δημητρίου. Παράλληλα σπούδασε φωτογραφία σε μια σχολή και άνοιξε ένα φωτογραφείο στην ιδία περιοχή. Εν τω μεταξύ, το 1971, είχε κερδίσει τον τρίτο λαχνό του Λαϊκού Λαχείου. Με τα κέρδη έκανε στην Αμοργό το θερινό Σινέ Μαίρη, δίνοντάς του το όνομα της γυναίκας του. Οι ασχολίες του, όμως, στην Αθηνά δεν του επέτρεπαν να επιβλέπει τον κινηματογράφο και έτσι η κίνηση αυτή είχε άδοξο τέλος… Σήμερα έχει έναν όμιλο επιχειρήσεων με ξενοδοχείο, καταστήματα παραδοσιακών προϊόντων στην Αμοργό και στην Αθηνά, εταιρεία που εμπορεύεται κορνίζες, γκαλερί, ναυτικές–τουριστικές επιχειρήσεις, αλυσίδα καταστημάτων φωτογραφίας στην Αθήνα, εκδόσεις και φυσικά το ποτοποιείο που βρίσκεται στον Άγιο Δημήτριο. Έχει πέντε παιδιά και είναι όλα μαζί του στη δουλειά. Το γραφείο του είναι γεμάτο από τις φωτογραφίες της αγαπημένης του συντρόφου, των παιδιών και των εγγονιών του. «Τη βλέπεις;», μας λέει, δείχνοντας μια φωτογραφία που είναι με τη γυναίκα του σε πολύ νεαρή ηλικία, «η κυρία Μαρία 17 ετών και εγώ 24. Σε εκείνη τα χρωστάω όλα».

και σε τίποτα, ούτε μπήκα ποτέ στη διαδικασία να πάρω κάποια επιχορήγηση, γιατί δεν άντεχα να αντιμετωπίσω όλη αυτή τη γραφειοκρατία και τη δυσκινησία. Ό,τι έκανα το έκανα με τις δικές μου δυνάμεις. Πώς φτάσατε στη Μεκίλα; Το ξακουστό ποτό τεκίλα παράγεται από έναν κάκτο που φυτρώνει στο Μεξικό. Κάκτοι είναι και οι φραγκοσυκιές που φυτρώνουν στο νησί μας, στην Αμοργό. Έπειτα από πολλές προσπάθειες παρασκευάσαμε το ποτό Μεκίλα από απόσταγμα φραγκόσυκων και σταφυλιών και η έκπληξή μας ήταν μεγάλη όταν διαπιστώσαμε ότι έχει γεύση τεκίλας. Πήραμε την άδεια από το Γενικό Χημείο του Κράτους και σε λίγο καιρό θα το έχουμε έτοιμο για να το διαθέσουμε στην ελληνική αγορά.

Δεν σας έχει φρενάρει η κρίση; Η κρίση φυσικά μας έχει επηρεάσει, αλλά δεν θα μας αλλάξει τα σχέδια. Δεν έχω απολύσει ούτε έναν άνθρωπο, αντίθετα προσλαμβάνω και πάω κόντρα στον καιρό. Τι θα λέγατε στους νέους που ξεκινούν σε αυτές τις αντίξοες συνθήκες; Να παράγουν. Η γη μας είναι ευλογημένη. Να τους δώσει το κράτος κίνητρα να δουλέψουν τη γη να παραγάγουμε πρωτογενή προϊόντα. Πιστεύω ότι αυτή η κρίση έκανε και ένα καλό, μας έβαλε όλους να προβληματιστούμε, και τους νέους και τους μεγαλύτερους και αυτούς που μας κυβερνούν. Μας έδειξε ότι το καράβι πήγαινε στην ξέρα, πρέπει να αλλάξουμε πορεία και για να γίνει αυτό πρέπει να στηρίξουμε τα νιάτα της χώρας μας και την πρωτοπορία. aΓΡoterra

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

Μ Ε Λ Ι Σ ΣΟ ΚΟ Μ Ι Α • Ε Ι Δ Ι Κ Ε Σ Κ Α Λ Λ Ι Ε Ρ Γ Ε Ι Ε Σ • Κ Τ Η Ν ΟΤ Ρ Ο Φ Ι Α • ΦΥ ΤΟ Π Ρ ΟΣ ΤΑ Σ Ι Α

AΓΡO SPECIAL

ΕΠΙΛΟΓΕΣ Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, το 96% των καταναλωτών θεωρεί την ποιότητα των τροφίμων βασικό παράγοντα για την αγορά τους, ενώ η τιμή έρχεται δεύτερη, με 91%.

ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ

ΒΑΣΙΛΟΤΡΟΦΙΑ, Η «ΚΡΥΦΗ» ΜΕΓΑΛΗ ΑΓΟΡΑ >62

ΦΥΤΟΕΠΙΛΟΓΕΣ

ΡΟΔΙΑ, ΠΛΗΡΗΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΞΕΚΙΝΗΜΑ >58

ΑΙΓΟΤΡΟΦΙΑ >52

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ & ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΕΝΑ ΖΕΥΓΑΡΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΩΝ

ΑΠΟΔΟΣΗ

ΛΑΘΗ ΚΑΙ ΣΩΣΤΑ ΣΤΗ ΧΕΙΜΕΡΙΝΗ ΛΙΠΑΝΣΗ >64

AΓΡOTERRA

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012

aΓΡoSPECIAL / ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

Αιγοτροφία επιλογη για τολμηρούς Απαιτεί πολλή εργασία για να αποδώσει, είναι όμως ένας κλάδος της κτηνοτροφιασ που δείχνει προς το μέλλον. κι αυτο, καθώς τα προΪόντα του σταδιακα γινονται κτήμα όλο και περισσότερων καταναλωτών, που αναγνωρίζουν τα διατροφικα τους πλεονεκτηματα

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

αιγοτροφία (ή γιδοτροφία) είναι ένας ξεχωριστός κλάδος της ελληνικής κτηνοτροφίας o oποίος, αν και δοκιμάζεται λόγω κρίσης, αντέχει, κερδίζοντας σιγά σιγά την αγορά με νέα προϊόντα σε γάλα και τυρί. Αν και οι τιμές σε γάλα και κρέας είναι χαμηλές, εν τούτοις στη χώρα μας εκτρέφονται περισσότερα από 5 εκατομμύρια γίδια, εξασφαλίζοντας εισόδημα σε χιλιάδες οικογένειες, όχι όμως τέτοιο που να προκαλεί αισιοδοξία. Και όμως τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα, εάν και εδώ δεν επικρατούσε μια χαοτική νοοτροπία στην επιλογή των φυλών, αλλά και της εκτροφής. «Δυστυχώς στη χώρα μας συνέβη αυτό: Αντί να στηρίξουμε τις παραδοσιακές ελληνικές φυλές, όπως για παράδειγμα της Σκοπέλου, ξαφνικά αρχίσαμε να εισάγουμε ζώα από τη

aΓΡoSPECIAL / ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ Ξεκινώντας την αιγοτροφία

500.000 τόνοι κατσικίσιου γάλακτος παράγονται στην Ελλάδα τον χρόνο

123,9

κιλά είναι η μέση γαλακτοπαραγωγή ανά ζώο

Αν κάποιος θέλει να ασχοληθεί με την αιγοτροφία, εκτατική ή μη, θα πρέπει να λάβει υπόψη του ότι: ■ Χρειάζεται γνώσεις και πείρα και πολύ μεράκι, καθ’ ότι απαιτεί πολλές ώρες δουλειά την ημέρα. Αυτό είναι και το δύσκολο κομμάτι της όλης προσπάθειας. ■ Η αγορά των ζώων δεν είναι ιδιαίτερα ακριβή, αφού κάθε γίδα κοστίζει από 100200 ευρώ. ■ Επίσης θα πρέπει να έχει εξασφαλίσει από πριν τις ζωοτροφές ενός έτους, οπότε θα αρχίσει να έχει έσοδα. ■ Σε ό,τι αφορά τις εγκαταστά-

σεις, αυτές κοστίζουν ανάλογα με τις επιλογές. Μια απλή στάνη μπορεί σε πρώτη φάση να λύσει το πρόβλημα της στέγασης, ωστόσο αν κάποιος επιχειρήσει να στήσει σύγχρονο στάβλο, το κόστος είναι ιδιαίτερα υψηλό και γίνεται ακόμη πιο μεγάλο αν συνοδευτεί με τεχνολογικό εξοπλισμό, όπως αρμεκτικές μηχανές, σιλό, μύλους, ψυγεία κ.λπ. ■ Οι τιμές αυτή την περίοδο κυμαίνονται από 45-50 λεπτά το κιλό στο γάλα. Το δε κατσικίσιο κρέας για τον παραγωγό δεν ξεπερνά τα 5 ευρώ το κιλό.

€

το κιλό είναι η τιμή παραγωγού για το κατσικίσιο κρέας

Γαλλία και την Ισπανία και φυλές όπως της Δαμασκού, χωρίς μελέτη. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα πολλές φυλές να μην προσαρμόζονται στο ελληνικό περιβάλλον και παράλληλα να μεταφέρουν στη χώρα μας διάφορες ασθένειες. Είχαμε, μάλιστα, φτάσει σε σημείο ζώα που εισάγονταν για σφαγή να καταλήγουν σε μονάδες για αναπαραγωγή», λέει ο Ιωσήφ Μπιζέλης, αναπληρωτής καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, στο τμήμα Ζωικής Παραγωγής.Όλη αυτή η κατάσταση δημιούργησε μια αρνητική εικόνα για τα γίδια και πολλές δυσκολίες για τους παραγωγούς, οι οποίοι είδαν τις τιμές σε γάλα και κρέας να κατρακυλούν. Παρ’ όλα αυτά, όμως, σήμερα η αιγοτροφία επανέρχεται στο προσκήνιο, με αρκετούς νέους να θέλουν να επενδύσουν σε αυτή.

4,1

εκατομμύρια είναι τα γαλακτοπαραγωγικά ζώα σε σύνολο 5,2 εκατ.

45-50 λεπτά το κιλό γάλα πωλείται από τον παραγωγό

Προβλήματα Η διάθεση δεν αρκεί, καθώς πολλά είναι τα εμπόδια που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι υποψήφιοι κτηνοτρόφοι. Σύμφωνα με τον κ. Μπιζέλη, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι αιγοτρόφοι είναι: ■ Η αντιμετώπιση που έχουν από τη Δασική Υπηρεσία, η οποία θεωρεί τα γίδια εχθρό του δάσους, κάτι που δεν ισχύει, παρά μόνο για τις αναδασωτέες περιοχές. ■ Η δυσκολία κατοχύρωσης των σταβλικών εγκαταστάσεων. ■ Η έλλειψη έργων που θα διευκολύνουν τους παραγωγούς στις μετακινήσεις, όπως και η παροχή ρεύματος και νερού στις εγκαταστάσεις τους.

aΓΡoterra

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoSPECIAL / ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

Επισημάνσεις από τους επαγγελματίες Αιτωλοακαρνανία Ο νομός έχει παράδοση στην αιγοτροφία και εκεί, συγκεκριμένα στην περιοχή του Βάλτου, ο Τάσος Αποστολάκης έχει στήσει τη δική του επιχείρηση και σχεδιάζει κινήσεις που θα ανοίξουν νέες προοπτικές για τον ίδιο, αλλά και την κτηνοτροφία της περιοχής.«Έχω σήμερα 340 γίδια και παράγω περίπου 60 τόνους γάλα τον χρόνο. Δυστυχώς, η τιμή πώλησης του γάλακτος παραμένει στα 2/3 του πρόβειου, παρά το γεγονός ότι στο ράφι τόσο το γιδοτύρι όσο και το γάλα πωλούνται ακριβά», λέει ο ίδιος. Για το πόσο εύκολο είναι να γίνει κάποιος κτηνοτρόφος, ο ίδιος με εμπειρία πάνω από 50 χρόνια, τονίζει την ανάγκη για πολύωρη εργασία κάθε μέρα. Προσωπικά διαθέτει μία από τις πιο οργανωμένες επιχειρήσεις. Με λιθόκτιστο στάβλο, με όλο τον απαραίτητο μηχανολογικό εξοπλισμό, ήδη εξετάζει το ενδεχόμενο να στήσει το δικό του εμφιαλωτήριο, όπου θα επεξεργάζεται 1.500 κιλά γάλα ημερησίως. «Δυστυχώς δεν μπορούμε σήμερα να αγνοήσουμε τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος. Η εποχή με... τα έντονα βουκολικά χαρακτηριστικά έχει περάσει. Σήμερα, αν θέλεις να δώσεις αξία στο προϊόν σου, αν θέλεις λιγότερο κόπο, πρέπει να επενδύσεις στην καθετοποίηση της

παραγωγής», επισημαίνει, κάτι που έκανε και τώρα περιμένει να συμβεί και στη χώρα μας ό,τι και στο εξωτερικό. «Στη Γαλλία από το γίδινο γάλα παράγονται 102 προϊόντα. Αυτό δείχνει ότι και εμείς μπορούμε να κάνουμε το ίδιο, ώστε και ο παραγωγός να στηριχτεί οικονομικά, αλλά και στην αγορά να μπουν νέα προϊόντα που θα ενισχύσουν εν τέλει την κτηνοτροφία στην Ελλάδα».

Βόλος Μία από τις εταιρείες η οποία αξιοποίησε κατά τον καλύτερο τρόπο το γίδινο γάλα είναι η συνεταιριστική ΕΒΟΛ στον Βόλο, η

Γάλα σαν το μητρικό Το κατσικίσιο γάλα στην Ελλάδα, αν και διατίθεται από λίγες εταιρείες, κερδίζει συνεχώς φίλους, καθ’ ότι οι ειδικοί το έχουν χαρακτηρίσει ελαφρύ και εύπεπτο. Το συγκεκριμένο γάλα δεν περιέχει μεγάλες ποσότητες λακτόζης, ενώ έχει αυξημένο ποσοστό (σε σχέση με το αγελαδινό) ινοσιτόλης, μιας ουσίας που σχετίζεται με τον μεταβολισμό. Είναι ιδανικό για τους αλλεργικούς και τους πάσχοντες από άσθμα, σιδηροπενία και οστεοπόρωση. Το γάλα τον τελευταίο καιρό αξιοποιείται για την παρασκευή τυριού χωρίς καμία άλλη πρόσμειξη, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό χρησιμοποιείται, σε συνδυασμό με άλλα, για τη φέτα, αλλά και για 20 ακόμη είδη τυριών. Τυριά που παράγονται αποκλειστικά από γάλα κατσίκας είναι το κατίκι Δομοκού, το ανεβατό Γρεβενών, το γαλοτύρι, η κοπανιστή, η φορμαέλα, το αρμόγαλο, το κρασοτύρι κ.ά.

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

τασοσ αποστολακησ Αιγοτροφοσ

Στη Γαλλία από το γίδινο γάλα παράγονται 102 προϊόντα. Αυτό δείχνει ότι και εμείς μπορούμε να κάνουμε το ίδιο

οποία εδώ και εφτά χρόνια διαθέτει στην αγορά βιολογικό γάλα. Όπως λέει ο Γιώργος Χατζηγεωργίου, εμπορικός διευθυντής της ΕΒΟΛ, η ιδέα για την παραγωγή κατσικίσιου βιολογικού γάλακτος γεννήθηκε όταν τα στελέχη του συνεταιρισμού διαπίστωσαν ότι στην περιοχή του Δυτικού Πηλίου «…η φύση είναι παρθένα, δεν υπάρχουν εκεί καλλιέργειες που πιθανόν να επιβαρύνουν το περιβάλλον και άρα είχαμε τη δυνατότητα, σε συνεργασία με τους κτηνοτρόφους, να πετύχουμε την ποιοτική παραγωγή και στη συνέχεια την εμφιάλωση και τη διάθεση σε Βόλο και Αθήνα». Έπειτα από επτά χρόνια διάθεσης κατσικίσιου γάλακτος, η ΕΒΟΛ πλέον παράγει και τυρί και γιαούρτι και βούτυρο. Σύμφωνα με τον κ. Χατζηγεωργίου, η επιλογή της αξιοποίησης του γίδινου γάλακτος δεν ήταν τυχαία, αφού θεωρείται το πλησιέστερο στο μητρικό γάλα, αφομοιώνεται εύκολα από τον οργανισμό, ενώ μπορεί να καταναλωθεί και από άτομα που έχουν δυσανεξία στη λακτόζη.

Λάρισα Κατσικίσιο γάλα διαθέτει από το 2008 στην αγορά και η γαλακτοκομική εταιρεία Όλυμπος. Η εταιρεία, η οποία προμηθεύεται γάλα από τη Μακεδονία και τη Θεσσαλία, αφού ανέλυσε τις ανάγκες και το ενδιαφέρον της αγοράς, άρχισε να παράγει γάλα, τυρί και γιαούρτι. Σε όλη τη χώρα υπάρχουν και άλλες μικρότερες επιχειρήσεις, οι οποίες όμως καλύπτουν μόνο τοπικές ανάγκες.

aΓΡoSPECIAL / ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

μελετη επενδυτικη προταση για νέους Αιγοτροφουσ Μια ολοκληρωμένη πρόταση αιγοτροφίας για μια νέα οικογένεια με δύο αυτοπασχολούμενους αγρότες, καταδεικνύει ότι η επένδυση, αν γίνει ορθά και με πλήρη αξιοποίηση των μοντέρνων μεθόδων και των πηγών χρηματοδότησης, μπορεί να είναι βιώσιμη και αποδοτική

στελιος μαργαριτησ γεωπονοσ

Ο κλάδος της γιδοτροφίας μπορεί να έχει μέλλον, εάν υιοθετηθούν νέα πρότυπα παραγωγής με μείωση του κόστους παραγωγής

Του Στέλιου Χρ. Μαργαρίτη, γεωπόνου, γεωργοικονομολόγου, M.Sc, συνεργάτη της Investment Financial Consultants Α.Ε., Σύμβουλοι Επιχειρήσεων

Για να ξεκινήσει κάποιος την ενασχόλησή του με την αιγοτροφία, προαπαιτούμενα είναι να έχει επιχειρηματική διάθεση και να ζητήσει συμβουλευτική υποστήριξη από τους αρμόδιους κρατικούς φορείς και τους εξειδικευμένους συμβούλους στον αγροτοκτηνοτροφικό τομέα, οι οποίοι έχουν την απαραίτητη τεχνογνωσία για τον ορθό σχεδιασμό και την υλοποίηση της επένδυσης δημιουργίας επιχειρηματικού τύπου εκμετάλλευσης εκτροφής αιγών. Ο νέος κτηνοτρόφος μπορεί να αξιοποιήσει την ενίσχυση που δίνεται με την μορφή πριμ πρώτης εγκατάστασης από το Πρόγραμμα Νέων Αγροτών, καθώς και να λάβει επιχορήγηση για την ίδρυση σύγχρονης αιγοτροφικής εκμετάλλευσης μέσω του Νέου Αναπτυξιακού Νόμου ή των Σχεδίων Βελτίωσης του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης. Ο κλάδος της γιδοτροφίας μπορεί να έχει μέλλον, εάν υιοθετηθούν νέα πρότυπα παραγωγής με μείωση του κόστους παραγωγής (κυρίως του κόστους διατροφής των ζώων), βελτίωση των συνθηκών σταβλισμού των ζώων, ορθολογική αξιοποίηση των βοσκοτόπων και παραγωγή καινοτόμων προϊόντων με υψηλά standard ασφάλειας και ποιότητας σε συνεργασία με τις

Η επιλογή ελληνικών φυλών αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την επένδυση στον χώρο της αιγοτροφίας

γαλακτοβιομηχανίες, προκειμένου να υπάρχει η προοπτική εξαγωγών. Στο πλαίσιο αυτό της υιοθέτησης νέων προτύπων παραγωγής, προτείνεται η δημιουργία αιγοτροφικών μονάδων τύπου ημιενσταβλισμένης (ημιεντατικής) εκτροφής με καλές σταβλικές εγκαταστάσεις και χώρο αμελκτηρίου, στηριζόμενες σε σημαντικό βαθμό, όσον αφορά τη διατροφή των ζώων, σε φυσικούς βοσκότοπους πεδινούς ή ορεινούς ή ακόμη και σε τεχνητούς λειμώνες. Η ημιενσταβλισμένη εκτροφή μειώνει το κόστος αγοράς των ζωοτροφών για την κάλυψη της διατροφής των αιγών, το οποίο αποτελεί το 70%-80% του συνολικού κόστους λειτουργίας της κτηνοτροφικής μονάδας, βελτιώνοντας με τον τρόπο αυτό σημαντικά τις προο-

πτικές βιωσιμότητας της εκμετάλλευσης, εάν ληφθεί υπόψη ότι τα τελευταία τρία χρόνια παρατηρείται μεγάλη αύξηση των τιμών των δημητριακών που χρησιμοποιούνται ως ζωοτροφές. Συγκεκριμένα, οι τιμές του μαλακού σιταριού και του καλαμποκιού από τις αρχές του 2010 μέχρι σήμερα έχουν διπλασιαστεί, γεγονός που οδήγησε σε κύμα ανατιμήσεων και στα υποκατάστατα κτηνοτροφικά φυτά, βρώμη και κριθάρι. Επιπρόσθετα, ο νέος κτηνοτρόφος πρέπει να προτιμήσει τις ντόπιες φυλές αιγών και την παραδοσιακή εκτροφή, προκειμένου το γάλα τους να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για παρασκευή φέτας και άλλων τυριών Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ), τα οποία έχουν αποκτήσει διεθνή ταυτότητα και υψηλή αναγνωρισιμότητα. aΓΡoterra

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoSPECIAL / ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

Επιλογή τοποθεσίας και είδους εγκατάστασης

Σχετικά με την επιλογή του τόπου εγκατάστασης, προτείνεται η μονάδα εκτροφής να βρίσκεται είτε κοντά σε φυσικό βοσκότοπο, ο οποίος να είναι οριοθετημένος και όχι κοινόχρηστος και του οποίου να είναι γνωστή η βοσκοϊκανότητα, είτε σε χώρο όπου υπάρχει ικανή αρδευόμενη έκταση, η οποία θα μπορεί να μετατραπεί σε λειμώνα, ούτως ώστε να υπάρχει η δυνατότητα τα ζώα να έχουν ποιοτική χορτονομή καθ’ όλο το έτος. Με τον τρόπο αυτό, μπορεί να μειωθεί το κόστος διατροφής των ζώων κατά 50%, με αποτέλεσμα να αυξηθεί σημαντικά το μεικτό κέρδος της αιγοτροφικής εκμετάλλευσης και να επιτευχθεί ικανοποιητικό γεωργικό οικογενειακό εισόδημα, όπως φαίνεται και στους πίνακες (σενάρια Α και Β), όπου παρουσιάζονται τα βασικά οικονομικά μεγέθη μιας εκμετάλλευσης εκτροφής αιγών δυναμικότητας 300 ζώων, στην οποία αυτοαπασχολούνται τα δύο μέλη μίας ελληνικής οικογένειας. Συγκεκριμένα, εξετάζονται δύο διαφορετικά σενάρια: Το πρώτο αφορά σύστημα εκτροφής σταβλισμένης αιγοτροφίας με αγορά των ζωοτροφών από τον κτηνοτρόφο για την κάλυψη της διατροφής των ζώων. Το δεύτερο σενάριο (και προτεινόμενο) αφορά ημιενσταβλισμένη εκτροφή γιδιών με δυνατότητα βόσκησης των ζώων σε φυσικούς βοσκότοπους ή τεχνητούς λειμώνες κατά τη θερινή και φθινοπωρινή περίοδο και τη χορήγηση ελεγχόμενης συμπληρωματικής διατροφής κατά τη χειμερινή και εαρινή περίοδο. Στο γράφημα στη δεξιά σελίδα, αναλύεται τεχνικοοικονομικά η επένδυση δημιουργίας μονάδας ημιενσταβλισμένης εκτροφής δυναμικότητας 300 αιγών, η οποία πρόκειται να υλοποιηθεί από μία ελληνική οικογένεια με δύο αυτοαπασχολούμενους στο κτηνοτροφικό επάγγελμα, με σκοπό να διαπιστωθεί η βιωσιμότητα 56

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

Σενάριο Α Σταβλισμένη αιγοτροφία με αγορά των ζωοτροφών ΕΣΟΔΑ Από πώληση γίδινου γάλακτος Από πώληση κατσικιών προς σφαγή Σύνολο ΕσΟΔΩΝ

54.000 € 12.825 € 66.825 €

ΕΞΟΔΑ Κόστος διατροφής ζώων 24.090 € Κόστος αναλώσιμων υλικών 2.250 € Λοιπά έξοδα (ΔΕΗ κ.λπ.) 2.400 € Απρόβλεπτα έξοδα 3.000 € Σύνολο ΕΞΟΔΩΝ 31.740 € ΜΕΙΚΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ 35.085 €

Σενάριο Β (Προτεινόμενο) ημιενσταβλισμένη Eκτροφή με δυνατότητα βόσκησης ΕΣΟΔΑ Από πώληση γίδινου γάλακτος Από πώληση κατσικιών προς σφαγή Σύνολο ΕσΟΔΩΝ

ραίτητες σταβλικές εγκαταστάσεις (ποιμνιοστάσιο, αμελκτήριο κ.λπ.) και τα έργα υποδομής (διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου, περίφραξη, εγκαταστάσεις επεξεργασίας αποβλήτων κ.λπ.).

Κέρδος με προοπτικές 54.000 € 12.825 € 66.825 €

ΕΞΟΔΑ Κόστος διατροφής ζώων 12.045 € Κόστος αναλώσιμων υλικών 2.250 € Λοιπά έξοδα (ΔΕΗ κ.λπ.) 2.400 € Απρόβλεπτα έξοδα 3.000 € Σύνολο ΕΞΟΔΩΝ 19.695 € ΜΕΙΚΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ 47.130 €

της επένδυσης και να υπολογισθεί το γεωργικό οικογενειακό εισόδημα. Η επιλογή της δυναμικότητας της μονάδας έγινε με το σκεπτικό ότι το ελάχιστο βιώσιμο μέγεθος αιγοτροφικής μονάδας είναι οι 250 αίγες και ότι η οικογένεια προσδοκά ένα ικανοποιητικό εισόδημα από την ενασχόλησή της με την κτηνοτροφία. Σημειωτέον ότι για την εγκατάσταση της κτηνοτροφικής μονάδας απαιτείται μία έκταση εδάφους έξι στρεμμάτων για τις απα-

Όπως φαίνεται στους πίνακες με τα σενάρια Α και Β, το μεικτό κέρδος της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης είναι σημαντικά υψηλότερο όταν εφαρμόζεται το ημιενσταβλισμένο σύστημα εκτροφής με βόσκηση των ζώων σε φυσικούς βοσκότοπους ή τεχνητούς λειμώνες. Μάλιστα, στην περίπτωση αυτή, αφαιρώντας από το μεικτό κέρδος τις αποσβέσεις του πάγιου και του ζωικού κεφαλαίου, τους τόκους του τραπεζικού δανείου και τους φόρους, προκύπτει ένα καθαρό γεωργικό οικογενειακό εισόδημα της τάξεως των 25.000 ευρώ ετησίως, εάν προστεθούν στο εισόδημα: ■ Οι κοινοτικές ενισχύσεις που καταβάλλονται στον κτηνοτρόφο μέσω των δικαιωμάτων ενίσχυσης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. ■ Η ενίσχυση της εξισωτικής αποζημίωσης για τις ορεινές και μειονεκτικές περιοχές. ■ Το πριμ παραγωγικότητας για το κατσικίσιο κρέας. ■ Η ενίσχυση που σχεδιάζεται από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων εντός του 2013 για την προώθηση της καλλιέργειας κτηνοτροφικών φυτών. Με βάση τα ανωτέρω, προκύπτει ότι ο

AΓΡOSPECIAL / ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ χρόνος απόσβεσης των κεφαλαίων που κτηνοτροφία), καθώς και εάν μέρος τους έχει επενδύσει η οικογένεια (ίδια κεφάκόστους διατροφής των ζώων καλυφθεί λαια + δανειακά κεφάλαια) ανέρχεται από ζωοτροφές που παράγει ο ίδιος ο κτηστα πέντε χρόνια. νοτρόφος, καλλιεργώντας κτηνοτροφικά Εν κατακλείδι, το προσδοκώμενο οικοφυτά σε ικανές για τον σκοπό αυτό ενοικιανομικό αποτέλεσμα από τη ζόμενες γεωργικές εκτάσεις. δημιουργία κτηνοτροφικής Το στοίχημα λοιπόν που INFO μονάδας ημιενσταβλισμένης πρέπει να κερδηθεί στο άμεεκτροφής δυναμικότητας σο μέλλον είναι να πραγματο25.000 ευρώ καθα300 αιγών για μια οικογένεια ποιήσουν οι αρμόδιοι κρατιρό εισόδημα ετησίως μπορεί να προμε δύο αυτοαπασχολούμεκοί φορείς προσχεδιασμένες σφέρει η προτεινόνους στην κτηνοτροφία κρίπαρεμβάσεις αγροτικής πομενη επένδυση νεται ικανοποιητικό, καθόλιτικής τοπικού, περιφερειασον μένει στην τσέπη της οικού και εθνικού χαρακτήρα κογένειας ένα καθαρό εισόγια την ανάπτυξη της αιγοδημα της τάξεως των 25.000 τροφίας, ούτως ώστε να δηευρώ ετησίως. Μάλιστα, το εισόδημα αυτό μιουργηθούν οι κατάλληλες εκείνες συνμπορεί να βελτιωθεί περαιτέρω εάν αξιοθήκες που θα στρέψουν τους νέους, οι ποιηθούν οι ντόπιες φυλές αιγών, οπότε ο οποίοι δυσκολεύονται να βρουν δουλειά με κτηνοτρόφος μπορεί να εκμεταλλευθεί τα τις παρούσες οικονομικές συνθήκες στη προγράμματα προστασίας βιοποικιλότηχώρα μας, στην ενασχόληση με τη σύγχροτας και βιολογικής εκτροφής (βιολογική νη επιχειρηματικού τύπου αιγοτροφία.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

Το χρηματοδοτικό σχήμα της επένδυσης ανά κατηγορία κεφαλαίου

238.850€

20-25%

Συνολικό κόστος εγκατάστασης

Ίδια συμμετοχή

κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης δυναμικότητας 300 αιγών

25-30% Δανεισμός

50% Επιχορήγηση

ΖΩΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Αίγες Τράγοι

84.000 € 6.500 €

90.500 € Μελέτες, απρόβλεπτες δαπάνες κ.ά.

Ποιμνιοστάσιο* Αμελκτήριο Αποθήκη ζωοτροφών

82.500 € 20.250 € 5.000 €

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Αμελκτικές μηχανές

Μηχανές αυτόματης γαλουχίας Παγολεκάνες

25.450 € 7.000 € 3.150 €

} }

}

ΣΤΑΒΛΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

107.750 € 5.000 €

35.600 €

*Από σκελετό θερμοκηπίου (τύπου τολ) μαζί με εξοπλισμό (ταΐστρες, ποτίστρες κ.λπ.), περίφραξη και εγκαταστάσεις επεξεργασίας αποβλήτων

AΓΡOTERRA

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012

aΓΡoSPECIAL / ΦΥΤΟΕΠΙΛΟΓΕΣ

Ροδιά

Το γούρι της παραγωγής Ένας καρπός που συμβολίζει τη ζωή και την καλοτυχία τώρα μπαίνει και στην ελληνική γεωργία, έχοντας θετικές, αλλά όχι ακόμη εκρηκτικές προοπτικές ανάπτυξης Της Αναστασίας Ν. Σαρχόσογλου, γεωπόνου MSc, ige.enallaktikes@gmail.com

ανάδειξη της σημασίας της ροδιάς ως συστηματικής καλλιέργειας ουσιαστικά άρχισε από την Αμερική. Ύστερα από μια καμπάνια για τις ευεργετικές ιδιότητες των καρπών της, αυξήθηκε κατακόρυφα η κατανάλωσή τους, όπως και των προϊόντων τους. Ο απόηχος έφτασε μέχρι την Ευρώπη και την Ελλάδα, όπου σήμερα, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ, η καλλιέργεια της ροδιάς γίνεται σε περίπου 14.500 στρέμματα (το 2010, μια σημαντική αύξηση από το 2006, οπότε είχαμε περίπου 4.900 στρέμματα). Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχει γίνει αύξηση της καλλιέργειας σε περιοχές που παραδοσιακά δεν εμφανίζονται γηγενείς ποικιλίες ροδιάς. Αυτό οφείλεται κυρίως στην παρουσία σε αυτά τα μέρη συνεταιρισμών ή φορέων που στηρίζουν την καλλιέργεια του φυτού και τη μεταποίηση των καρπών του (με συμβολαιακή γεωργία).

εγκατασταση και αποδοσεισ Ο πιο συνηθισμένος τρόπος πολλαπλασιασμού της είναι με ξυλοποιημένα μοσχεύματα. Η φύτευσή τους γίνεται από Νοέμβριο μέχρι Μάρτιο, σε καλά και κατάλληλα προετοιμασμένα χωράφια, που δεν κρατούν νερό και βρίσκονται σε περιοχές χωρίς ομίχλες ή κρύους ανέμους. Η ροδιά αρ58

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

2.000 κιλά/στρέμμα η απόδοση των ώριμων δέντρων

0,45-0,50€ το κιλό η τιμή διάθεσης

€

1.0001.330€ ανά στρέμμα το κόστος εγκατάστασης

aΓΡoSPECIAL / ΦΥΤΟΕΠΙΛΟΓΕΣ Τα θετικά ΚΑΙ... ■ Το προϊόν είναι ελλειμματικό τόσο στην ελληνική όσο και στη διεθνή αγορά. ■ Οι κλιματικές συνθήκες της Ελλάδας φαίνεται να είναι ευνοϊκές για την ανάπτυξη της καλλιέργειας. ■ Πολλά νέα προϊόντα με βάση το ρόδι εμφανίζονται συνεχώς στη διεθνή αλλά και στην εγχώρια αγορά.

Τα αρνητικά της καλλιέργειας ■ Τα περιθώρια αύξησης της κατανάλωσης είναι σχετικά περιορισμένα και έτσι μία απότομη αύξηση της προσφοράς μπορεί να οδηγήσει σε κατακόρυφη πτώση της τιμής του, αλλά και σε αδυναμία πώλησής του. ■ Η νωπή κατανάλωση παρουσιάζει αρκετές δυσκολίες σε σχέση με τα υπόλοιπα φρούτα. ■ Δεν υπάρχουν διαθέσιμα πειραματικά δεδομένα για τις αποδόσεις των εισαγόμενων ποικιλιών στις ελληνικές εδαφοκλιματικές συνθήκες, καθώς και για την εμφάνιση εξειδικευμένων εχθρών και ασθενειών.

Αναστασία Ν. Σαρχόσογλου γεωπόνοσ

Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει αύξηση της καλλιέργειας σε περιοχές που παραδοσιακά δεν εμφανίζονται γηγενείς ποικιλίες ροδιάς. Αυτό οφείλεται κυρίως στην παρουσία σε αυτά τα μέρη συνεταιρισμών ή φορέων που στηρίζουν την καλλιέργεια και τη μεταποίηση.

χίζει να καρποφορεί από τον τρίτο-τέταρτο χρόνο, η μέγιστη παραγωγή επιτυγχάνεται στον έβδομο χρόνο και η παραγωγική ζωή της διαρκεί από 40 έως 50 χρόνια. Το κόστος εγκατάστασης της φυτείας (σύμφωνα με επιτόπια έρευνα σε ομάδα παραγωγών ροδιών στην περιοχή του Κιλκίς που έκανε το ΕΘΙΑΓΕ) ανέρχεται περίπου στα 1.000 - 1.330 ευρώ ανά στρέμμα και περιλαμβάνει τις δαπάνες που πραγματοποιούνται κατά τα πρώτα τρία χρόνια, όσο δηλαδή θεωρούμε ότι διαρκεί η περίοδος εγκατάστασης. Κατά το πρώτο έτος, οι δαπάνες προέρχονται κατά κύριο λόγο από τα δενδρύλλια και το αρδευτικό σύστημα. Η εργασία περιλαμβάνει κυρίως τη χάραξη του δενδρώνα, τη φύτευση των δενδρυλλίων και την τοποθέτηση των καλαμιών υποστήριξης. Μετά το δεύτερο έτος, παρατηρείται μία μεγάλη μείωση των δαπανών ενώ το τρίτο και τελευταίο έτος εγκατάστασης τα δέντρα αρχίζουν να μπαίνουν σε παραγωγή. Το τρίτο έτος από την εγκατάσταση στον αγρό, η μέση απόδοση είναι στα 300 κιλά ανά στρέμμα, το τέταρτο έτος 800 κιλά ανά στρέμμα, το πέμπτο έτος στα 1.200 κιλά και από το έκτο έτος σταθεροποιείται στα 2.000 κιλά. Όσον αφορά την τιμή διάθεσης των ροδιών, κυμαίνεται στα 40 με 50 λεπτά το κιλό (τιμές 2012). Επισημαίνεται ότι η εμπορική αξία του καρπού επηρεάζεται κατά aΓΡoterra

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoSPECIAL / ΦΥΤΟΕΠΙΛΟΓΕΣ κύριο λόγο από το μέγεθός του. Έτσι, τα μεγαλύτερου μεγέθους ρόδια (>400 γραμμαρίων) πωλούνται ακριβότερα, ενώ τα πολύ μικρού μεγέθους έχουν ελάχιστη εμπορική αξία.

Ποικιλίες Με βάση τα οξέα τους, οι ποικιλίες κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες: γλυκές (οξέα < 0,9%), ημίγλυκες (οξέα 0,9 - 1,8%) και ξινές (οξέα > 1,8%). Οι ελληνικές ποικιλίες προέρχονται από σπορόφυτα που έχουν επιλεγεί σε διάφορες περιοχές και είναι κυρίως γλυκές, με πιο γνωστή την Ερμιόνη, ενώ τελευταία εισήχθησαν και καλλιεργούνται κυρίως οι γλυκόξινες ποικιλίες Wonderful και Hicaznar και λιγότερο οι γλυκές Acco και Mollar de Elche.

Μορφολογία του δένδρου Οι ποικιλίες της ροδιάς έχουν και μικρούς σε ύψος εκπροσώπους, όπως είναι οι ποικιλίες νάνοι, αλλά και δένδρα με ανάπτυξη πολύ γρήγορη, αλλά με μικρή βλάστηση. Το ύψος του φυτού μπορεί να φτάσει τα 5 με 8 μέτρα. Ο κορμός της διακλαδίζεται χαμηλά και δημιουργεί πυκνή κόμη από νεαρούς κλάδους μεγάλου μήκους και λεπτούς. Τα φύλλα είναι αντίθετα, μικρά, λογχοειδή, στην αρχή κοκκινωπά, αργότερα γίνονται λεία πράσινα και γυαλιστερά. Τα άνθη έχουν κόκκινο ή άσπρο χρωματισμό ανάλογα με την ποικιλία και εμφανίζονται μετά τα φύλλα στο τέλος της άνοιξης από τον Μάιο μέχρι τον Ιούνιο. Οι καρποί (τα ρόδια) σχηματίζονται στην κορυφή των κλαδιών της χρονιάς κατά τον Σεπτέμβριο με Οκτώβριο, ανάλογα την ποικιλία και την περιοχή. Οι καλύτεροι καρποί παράγονται από τα πρώιμα άνθη, πιθανόν γιατί ευνοούνται από τις καιρικές συνθήκες. Το εδώδιμο τμήμα του καρπού αντιπροσωπεύει περίπου το 52% του συνολικού βάρους του και αποτελείται κατά 80% από χυμό και κατά 20% περίπου από σπέρματα. Το χαρακτηριστικό αυτό διαφέρει από ποικιλία σε ποικιλία και επηρεάζεται από το περιβάλλον στο οποίο καλλιεργείται η ροδιά.

Έδαφος – κλίμα Ενδείκνυται η καλλιέργεια της ροδιάς να γίνεται σε βαθιά, μέσης σύστασης εδάφη pH 5.5 - 7.0. Σε ξηρά και άγονα εδάφη ή ελαφρά αμμώδη, οι καρποί γίνονται μικροί και ευαίσθητοι στο σχίσιμο. Αποτελεί δένδρο των θερμών κλιμάτων, το οποίο 60

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

Σύμβολο ζωής και θανάτου! Ο Πλίνιος υποστηρίζει ότι η ροδιά διαδόθηκε από την Καρχηδόνα, που ιδρύθηκε από τους Φοίνικες, με το όνομα Malus Punicum, που σημαίνει «μήλο φοινικικό». Στην ονομασία αυτή βασίστηκε ο Λινναίος για να την πει «Punica granatum Linnaeus», το οποίο καθιερώθηκε ως το επιστημονικό όνομα της ροδιάς. Αναφορές για τη ροδιά βρέθηκαν σε αρχαίους αιγυπτιακούς πάπυρους, ενώ αναφέρεται επίσης και στην Παλαιά Διαθήκη με το όνομα rimmon. Θεωρείται ιερό δένδρο σε πολλούς πολιτισμούς και θρησκείες, από την ελληνική μυθολογία, την ελληνική και τη ρωμαϊκή ιστορία μέχρι και το Ισλάμ. Έχει συνδεθεί με συμβολισμούς που αφορούν τη γονιμότητα (λόγω του μεγάλου αριθμού των σπόρων της), με τη ζωή (εξαιτίας του κόκκινου χρώματος του χυμού), αλλά και με τον θάνατο (επειδή έχουν ξηρή όψη εξωτερικά οι καρποί της).

παρουσιάζει σχετική αντοχή στο ψύχος, ιδιαίτερα κατά τη ληθαργική περίοδο. Καλό είναι όμως να αποφεύγεται η εγκατάστασή της σε περιοχές όπου η θερμοκρασία τον χειμώνα κατεβαίνει συχνά κάτω από τους -10o C. Υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι ευνοούν την καλή γεύση, τον καλό χρωματισμό και την ωρίμαση των καρπών, ενώ πολλές βροχές την ίδια περίοδο ευθύνονται για την παραγωγή πολλών καρπών, οι οποίοι είναι μαλακοί και έχουν μικρή ικανότητα μεταφοράς και συντήρησης.

Εχθροί ■ Αφίδες: Κιτρινοπράσινη αφίδα, Μαύρη αφίδα και Aphis fabae (Μαύρη αφίδα

aΓΡoSPECIAL / ΦΥΤΟΕΠΙΛΟΓΕΣ «Ο καρπός της ροϊάς αποτελεί οπώραν εύστομον και υγιεινήν, μάλλον ευχάριστον παρά θρεπτικήν» Λέτσας, 1957

Ο χυμός του ροδιού περιέχει 85% νερό

10% σάκχαρα, πηκτίνες, ασκορβικό οξύ, πολυφαινόλες, ανθοκυάνες, οξέα, αμινοξέα και ανόργανα.

των κουκιών) ■ Λεπιδόπτερα: Cryptoblabes gnidiella, Myelois ceratoniae (Σκουλίκι των πορτοκαλιών), Zeuzera pyrina (Ξυλοφάγο) ■ Δίπτερα: Ceratitis capitata (Μύγα της Μεσογείου) ■ Κοκκοειδή: Planococcus citri, Saissetia oleae, Ceroplastes sinensis ■ Ακάρεα: Tenuipalpus punicae (Κόκκινος τετράνυχος),Eriophyes granati, Lorrya formosa ■ Νηματώδεις: Meloidogyne spp., Helicotylenchus spp., Xiphinema spp. ■ Ασθένειες: Νέκρωση των βλαστών, ανθράκωση, σήψεις των καρπών, βακτηρίωση της ροδιάς.

Φυσιολογικά προβλήματα ■ Το σχίσιμο των καρπών επί των δένδρων είναι ένα συχνό φαινόμενο. Υπάρχουν ποικιλίες που έχουν μεγαλύτερη τάση και άλλες μικρότερη. Επίσης, η μη σωστή άρδευση, αραιά ή ακανόνιστα ποτίσματα σχετίζονται με την εμφάνιση σχισίματος. Ως σοβαρό αίτιο σχάσεων συχνά είναι και η έλλειψη βορίου. ■ Άλλα φυσιολογικά προβλήματα είναι τα εγκαύματα από τον ήλιο, η εμφάνιση σκουριάς, η μειωμένη καρπόδεση και η καρπόπτωση.

Συγκομιδή Ο καρπός θεωρείται ότι είναι έτοιμος για συγκομιδή κυρίως όταν ο φλοιός του έχει αποκτήσει τον απαραίτητο χρωματισμό με βάση την ποικιλία και δευτερευόντως με βάση το χρώμα και την οξύτητα του χυμού του. Για τις ελληνικές συνθήκες, η συγκομιδή μπορεί να αρχίσει από τέλη Σεπτεμβρίου με αρχές Οκτωβρίου και να φτάσει μέχρι τον Νοέμβριο, ανάλογα με τις συνθήκες και την καλλιεργούμενη ποικιλία.

Συντήρηση καρπών Η συντήρηση στις περισσότερες περιπτώσεις πραγματοποιείται στους 5ο C και σε σχετική υγρασία 85%-90%. Αν οι καρποί αποθηκευτούν σε θερμοκρασίες μικρότερες από 5ο C, μπορεί να υποστούν ζημιά και να αφυδατωθούν. Αν αποθηκευτούν σε υψηλότερες θερμοκρασίες, δημιουργούνται απώλειες λόγω σήψης. aΓΡoterra

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoSPECIAL / ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ

Βασιλοτροφία Η βαριά βιομηχανία της μέλισσας Εκατοντάδες χιλιάδες μελίσσια σε Ελλάδα και Ευρώπη δημιουργούν μια ολοένα ανερχόμενη ζήτηση για «έτοιμες» μέλισσες-βασίλισσες. Και η χώρα μας μπορεί να πρωταγωνιστήσει σε αυτή την εξειδικευμένη αγορά, έχοντας σοβαρά πλεονεκτήματα

ύμφωνα με τον κύριο Ισίδωρο Τσιμίνη από το Καπανδρίτι (έναν από τους μεγαλύτερους βασιλοτρόφους στην Αττική, με 1.600 μελίσσια, μονάδα τυποποίησης και μεταποίησης μελιού και προϊόντων μέλισσας, http:// melisokomia.gr), η βασιλοτροφία μπορεί να γίνει αιχμή του δόρατος για την ελληνική μελισσοκομία. Κι αυτό διότι, καθώς κατέχουμε ήδη εξαιρετική τεχνογνωσία συγκριτικά με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, υπάρχει διεθνής ζήτηση, ενώ το κλίμα ης χώρας μάς επιτρέπει να παράγουμε βασίλισσες πολύ νωρίτερα απ’ ό,τι οι ανταγωνιστές μας. Αυτή τη στιγμή η ζήτηση στην Ελλάδα εκτιμάται από τους επιστήμονες του χώρου ότι φθάνει τις 200.000 βασίλισσες τους μήνες Απρίλιο και Μάιο. Επίσης, μεγάλη είναι η διεθνής αγορά το ίδιο διάστημα. Όπως εξηγεί ο κ. Τσιμίνης, «κυρίως στέλνουμε Βουλγαρία και Ρουμανία, που με την ένταξή τους στην Ε.Ε. αναπτύσσουν τώρα τη μελισσοκομία, ενώ, αν ανοίξει η αγορά στις βορειότερες χώρες, θα χρειαστεί να επεκτείνουμε την παραγωγή μας έως και τον Ιούνιο».

Επενδύοντας στη βασιλοτροφία Καταρχήν πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η βασιλοτροφία πρέπει να είναι ξεχωριστή δραστηριότητα για τον μελισσοκόμο. Δεν πρέπει από τα ίδια μελίσσια να περιμένει 62

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

ισιδωρος Τσιμίνης Βασιλοτρόφος

Όταν ο παγκοσμίου φήμης βασιλοτρόφος μοναχός Adam (δημιουργός της ποικιλίας μέλισσας Buckfast) μίλησε για την ελληνική μέλισσα, οι παραγγελίες έρχονταν από όλα τα μέρη του κόσμου. Μας έφερε τόση δουλειά, που δεν έχουμε τη δυνατότητα να την καλύψουμε.

Πού θα μάθω περισσότερα ■ Στα σεμινάρια επαγγελματικής μελισσοκομίας στο Ινστιτούτο Γεωπονικών Επιστημών (www.ige.gr) ■ Στα ειδικά σεμινάρια του Γεωπονικού Πανεπιστήμιου Αθηνών και των πανεπιστημιακών γεωπονικών σχολών σε όλη τη χώρα. ■ Σε σεμινάρια που κατά καιρούς οργανώνουν μελισσοκομικές μονάδες, όπως η Δέλτα Μελισσοκομική (www.deltamelissokomiki4ty.gr), Μέλι Πελοπόννησος (www.melissokipos.gr) κ.ά.

aΓΡoSPECIAL / ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ

Αξιοποιώντας μια «έτοιμη» βασίλισσα Η αγορά βασίλισσας έχει και μεγάλη ωφέλεια στην παραγωγή. Συγκεκριμένα: ■ Για να δημιουργήσει δική του βασίλισσα ο μελισσοκόμος θα πρέπει να «κόψει» ένα μελίσσι (να το χωρίσει στα δύο), κάτι που θα του κοστίσει σε χρόνο και απώλεια παραγωγής περίπου 50 ευρώ, δηλαδή πολύ περισσότερα από τα 14 ευρώ μιας έτοιμης. ■ Η έτοιμη βασίλισσα προέρχεται από επιλεκτικό πολλαπλασιασμό με χαρακτηριστικά όπως υψηλή παραγωγικότητα, αντοχή σε ασθένειες και μικρή τάση σμηνουργίας. ■ Ο παραγωγός που θεωρεί ότι η σμηνουργία είναι πρόβλημα μπορεί να εντάξει τις νέες μάνες σε υπάρχοντα μελίσσια και αυτά να γίνουν αμέσως παραγωγικά. Ενώ τις προηγούμενες μάνες να τις αξιοποιήσει σε άλλα μελίσσια.

και βασίλισσες και τα υπόλοιπα προϊόντα. Ένας υποψήφιος βασιλοτρόφος χρειάζεται: ■ Να έχει εμπειρία στη μελισσοκομία. ■ Να παρακολουθήσει κάποια ειδικά σεμινάρια και να έρθει σε επικοινωνία με εξειδικευμένους επιστήμονες, όπως και να διαβάσει τη σχετική βιβλιογραφία. ■ Να προμηθευτεί έναν βασικό εξοπλισμό, κυρίως κυψελίδες σύζευξης, κλωβούς βασιλισσών κ.ά.

■ Να επιλέξει μια μέθοδο βασιλοτροφίας (δεν προτείνεται κάποια ως ιδανικότερη) και να επικεντρωθεί σε αυτή. Επίσης, πρέπει να γνωρίζει ότι: ■ Μια εξειδικευμένη κυψέλη μπορεί να παραγάγει έως 8 βασίλισσες τη σεζόν. ■ Ένας βασιλοτρόφος θα πρέπει να παράγει τουλάχιστον 3.000 μάνες τον χρόνο για να μπορεί να καλύψει τα έξοδά του και να μη χρειάζεται χρηματοδότηση από αλλά προϊόντα. ■ Μια βασίλισσα πωλείται σήμερα στην

■ Η μαζική παραγγελία και αξιοποίηση σε μεγάλο αριθμό μελισσιών είναι η καλύτερη μέθοδος και αυτή που φέρνει υψηλή παραγωγικότητα. «Γι’ αυτό και έχουμε 4.000-5.000 μελισσοκόμους να παράγουν το 70% της παραγωγής και όλοι οι υπόλοιποι το υπόλοιπο», μας σχολίασε ο κ. Τσιμίνης. ■ Οι βασίλισσες μπορούν να κρατηθούν έως δύο χρόνια. Είναι όμως ακόμα καλύτερο να τις αλλάζουμε κάθε χρόνο, γιατί από τη φύση της θέλει την επόμενη χρονιά να δημιουργήσει καινούργιο σμήνος. ■ Αδύναμα και αρρενότοκα μελίσσια δεν συστήνονται για προσθήκη βασίλισσας, καθώς συνήθως δεν διορθώνουν τα συγκεκριμένα προβλήματα. Σε κάθε περίπτωση, η αξιοποίηση πρέπει να γίνει σε συνεννόηση με τον βασιλοτρόφο, που θα προτείνει τη σωστή χρήση.

Ελλάδα στα 14 ευρώ, με τιμή κόστους περίπου τα 10 ευρώ. ■ Οι τιμές στην υπόλοιπη Ευρώπη αρχίζουν από τα 19 ευρώ. ■ Αν κάποιος επιδιώξει να δημιουργήσει μια πολύ μεγάλη μονάδα, της τάξης των 100.000 βασιλισσών τον χρόνο, η επένδυση είναι της τάξης του 1-1.500.000 ευρώ. Τέτοιου μεγέθους εγκαταστάσεις απαιτούν χρηματοδότηση από επενδυτές που θα αναγνωρίσουν ότι η αγορά είναι έτοιμη. aΓΡoterra

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoSPECIAL / αποδοση

Χειμερινή λίπανση Ανάγκη, όχι πολυτέλεια Είναι η εποχή της βασικησ λίπανσης των καλλιεργειων, οπότε ας δούμε πως μπορούμε να βελτιώσουμε την απόδοση τους, αποφεύγοντας τα πιο συνηθισμένα λάθη Του Ηλία Σ. Τραυλού, Λέκτορα Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

χειμερινή (ή αλλιώς βασική λίπανση για τις ετήσιες καλλιέργειες) είναι καθοριστική για τις τελικές αποδόσεις, καθώς περιλαμβάνει τις μεγαλύτερες ποσότητες των θρεπτικών στοιχείων που θα προστεθούν στο έδαφος. Εφαρμόζεται με ενσωμάτωση του λιπάσματος σε παράλληλες γραμμές προς τις γραμμές σποράς και σε λίγο μεγαλύτερο βάθος ή σε ολόκληρη την έκταση του αγρού. Για τις πολυετείς καλλιέργειες, ο χειμώνας είναι επίσης η καλύτερη εποχή για την όποια λίπανση, όταν και τα φυτά έχουν πιο αργή ανάπτυξη ή βρίσκονται σε λήθαργο. Ιδιαίτερα τα αμμωνιακά λιπάσματα και διάφορα άλλα ανόργανα (π.χ. καλιομαγνήσιο) ή οργανικά (π.χ. κοπριά) θα πρέπει οπωσδήποτε να εφαρμόζονται κατά τους φθινοπωρινούς ή χειμερινούς μήνες, εφόσον πρόκειται για λιπάσματα σχετικά αργής αποδέσμευσης. Για ορισμένες καλλιέργειες υπάρχει επίσης η δυνατότητα ανοιξιάτικων λιπάνσεων (π.χ. χειμερινά σιτηρά), όπως και διαφυλλικών εφαρμογών (π.χ. αμπέλι), αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να παραλειφθεί η φθινοπωρινή-χειμερινή εφαρμογή. Με τον τρόπο αυτό δίνεται η δυνατότητα στα φυτά να έχουν διαθέσιμα τα θρεπτικά στοιχεία όταν και θα τα χρειαστούν. Επιπρόσθετα, το κόστος για τον παραγωγό μειώνεται σημαντικά, αφού προλαμβάνοντας περιορίζει σημαντικά την ανάγκη πολλαπλών επαναλαμβανόμενων λιπάνσεων την άνοιξη και τυχόν παρεμβάσεων διορθωτικού-θεραπευτικού χαρακτήρα. 64

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

Επιλογές λίπανσης ■ Για τις χειμερινές λιπάνσεις και σε περιπτώσεις μη βιολογικής καλλιέργειας, τα ανόργανα στερεά λιπάσματα είναι τα επικρατέστερα και συνήθως είναι σύνθετα, δηλαδή περιέχουν περισσότερα του ενός από τα κύρια θρεπτικά στοιχεία άζωτο (N), φώσφορο (P) και κάλιο (K). ■ Σε φυτά μεγάλης καλλιέργειας, δέντρα,

αμπέλια και άλλες καλλιέργειες, συνηθίζεται κατά τους φθινοπωρινούς-χειμερινούς μήνες η χρήση φωσφορικής αμμωνίας (ευδιάλυτη και δύσκολα εκπλενόμενη) ή θειικής αμμωνίας (σε αλκαλικά εδάφη). ■ Σε περιπτώσεις πολύ συνεκτικών ή αμμωδών εδαφών, η προσθήκη οργανικής ουσίας (κοπριά, κομπόστ κ.ά.) είναι σχεδόν πάντα ευεργετική για τη βελτίωση των

aΓΡoSPECIAL / αποδοση Η ανάγκη για ανάλυση εδάφους

ΗλιΑΣ ΤΡΑΥΛΟΣ λέκτοραΣ Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Τα προηγούμενα χρόνια έντονη ήταν η τάση υπερλίπανσης των καλλιεργειών, με αρκετές αρνητικές συνέπειες

φυσικών ιδιοτήτων. Επιπλέον, η προσθήκη οργανικών λιπασμάτων βοηθάει στην καλύτερη απορρόφηση των θρεπτικών στοιχείων από την καλλιέργεια, δημιουργώντας ουσιαστικά συνθήκες καλής χρησιμοποίησης και των ανόργανων λιπασμάτων και ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών που βελτιώνουν τη γονιμότητα του εδάφους.

Σε κάθε περίπτωση και πριν από την εγκατάσταση μιας νέας καλλιέργειας, είναι απαραίτητο να προηγηθεί ανάλυση του εδάφους. Αυτή θα δείξει την καταλληλότητα του εδάφους, αλλά και τις όποιες αναγκαίες βελτιώσεις πρέπει να γίνουν. Ουσιαστικά, η λίπανση γίνεται με στόχο την υψηλή απόδοση των καλλιεργειών, χωρίς υποβάθμιση της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων και με γνώμονα τόσο την κερδοφορία όσο και την αποφυγή ρύπανσης του περιβάλλοντος. Γι’ αυτό και οι όποιες συστάσεις, ανά περιοχή και καλλιέργεια, θα πρέπει να ακολουθούνται, πάντοτε όμως συνεκτιμώντας τη θρεπτική κατάσταση των καλλιεργειών, αλλά και τα αποτελέσματα αναλύσεων (π.χ. εδαφολογική, φυλλοδιαγνωστική). Επιπλέον, τυχόν ιδιαίτερες απαιτήσεις σε συγκεκριμένα θρεπτικά στοιχεία θα πρέπει πάντα να λαμβάνονται υπ’ όψιν, καθώς μπορούν να προλάβουν μελλοντικά προβλήματα (π.χ. κάλιο για κηπευτικά, φώσφορος για μηδική, βόριο για την ελιά).

Τα κλασικά λάθη Όχι νιτρικά Σε κάθε περίπτωση, αυτή την εποχή αποφεύγουμε τη χορήγηση νιτρικών λιπασμάτων, τα οποία θα είναι πιθανότατα αναποτελεσματικά για την καλλιέργεια και επιβλαβή για το περιβάλλον, εξαιτίας της ταχύτατης έκπλυσής τουςαπό τις βροχές που θα ακολουθήσουν. Η χρήση νιτρικών λιπα-

σμάτων καλό είναι επίσης να αποφεύγεται σε φυλλώδη λαχανικά (π.χ. μαρούλι). Στη δε βιολογική γεωργία επιτρέπεται μόνο η χρήση οργανικών λιπασμάτων.

Προσοχή σε νερό και ζιζάνια Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις εκείνες που η λίπανση δεν είχε το αναμενόμενο αποτέλεσμα εξαιτίας της ανεπάρκειας νερού ή και της παρουσίας μεγάλου πληθυσμού ζιζανίων που επωφελούνται περισσότερο μιας τέτοιας προσθήκης. Η συστηματική διαχείριση της ζιζανιοχλωρίδας (με εναλλαγή καλλιεργειών, σκαλίσματα, στελεχοκοπές, φυτά κάλυψης κ.ά. και χημική ζιζανιοκτονία, αν δεν υπάρχει άλλη λύση) είναι ιδιαίτερα σημαντική στη διατήρηση της όποιας πυκνότητας ζιζανίων κάτω από τα επίπεδα οικονομικής ζημίας. Επιπλέον, η χορήγηση λιπασμάτων σε αμπέλι και δέντρα μόνο στις γραμμές ή θέσεις φύτευσης και όχι σε όλη την έκταση του αγρού μπορεί να περιορίσει σημαντικά τους σχετικούς κινδύνους.

Όχι στην υπερλίπανση Τα προηγούμενα χρόνια έντονη ήταν η τάση υπερλίπανσης των καλλιεργειών, με αρκετές αρνητικές συνέπειες – τόσο σε επίπεδο κόστους όσο και σε επίπεδο ρύπανσης του περιβάλλοντος. Η υπέρβαση της αζωτούχου λίπανσης, που πολύ συχνά γινόταν, ευνοούσε τη βλάστηση σε βάρος της καρποφορίας και άρα των τελικών αποδόσεων, οδηγούσε πολλές φορές σε οψίμιση, ευαισθησία σε εχθρούς και ασθένειες, ενώ παρεμπόδιζε και την απορρόφηση άλλων θρεπτικών στοιχείων (όπως το κάλιο). Οι παραγωγοί θα πρέπει να έχουν πάντα υπόψη ότι για τη μεγιστοποίηση των αποδόσεων απαιτείται μεν η ύπαρξη όλων των θρεπτικών στοιχείων στις απαραίτητες ποσότητες, χωρίς όμως η προσθήκη κάποιου στοιχείου πάνω από κάποιο όριο να συνεπάγεται και αύξηση της απόδοσης. Συνεπώς, η εμπειρία των παραγωγών, σε συνδυασμό και με τη γνώση των γεωπόνων πάνω και στις ιδιαιτερότητες της κάθε εκμετάλλευσης, απαιτείται για την κατάρτιση ενός ορθολογικού προγράμματος λίπανσης, με στόχο την καλή παραγωγή (ποσοτικά και ποιοτικά) με σχετικά χαμηλό κόστος και τον περιορισμό των κινδύνων ρύπανσης του περιβάλλοντος. aΓΡoterra

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

Μικρές Αγγελίες;

Δωρεάν στο Ασχολείστε με τη γη, με την τυποποίηση αγροτικών προϊόντων, πουλάτε, ενοικιάζετε, αναζητάτε κάθε είδους εξοπλισμό, έκταση, θέλετε να ανταλλάξετε προϊόντα, σπόρους, ζητάτε συνεργάτες για την παραγωγή σας; O,τι κι αν ψάχνετε στείλτε τις μικρές σας αγγελίες, μέχρι 50 λέξεις, στο περιοδικό μας και εμείς θα τις δημοσιεύσουμε ΔΩΡΕΑΝ*. Αποστολή με την ένδειξη «AΓΡΟTERRA» - Με Fax: στο 210 2847707 - Με e-mail: στο agroterra@ependytis.gr - Με γράμμα: στη διεύθυνση ΕΠΕΝΔΥΤΗΣ, Αγίας Λαύρας 2 και Σαρανταπόρου, Ν. Ηράκλειο 14121 * Για ειδικές καταχωρίσεις, σε πλαίσιο, με φωτογραφίες κ.λπ. υπάρχει χρέωση.

Κ Η Π Ο Σ

•

Μ Π Α Λ Κ Ο Ν Ι

•

Σ Υ Ν Τ Α Γ Ε Σ

AΓΡO LIFE

•

Φ Τ Ι Α Ξ ’ Τ Ο

Μ Ο Ν Ο Σ

Σ Ο Υ

ΠΑΓΩΝΙΑ Εφημερίδες, ξερά χόρτα κ.ά. θα προστατεύσουν τις γλάστρες σας από την παγωνιά, ενώ απαραίτητο είναι το σκέπασμά τους με πλαστικό τις πολύ κρύες νύχτες.

KΗΠΟΣ - ΜΠΑΛΚΟΝΙ

ΤΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΧΕΙΜΩΝΑ! >68

ΣΥΝΤΑΓΕΣ

ΣΠΙΤΙΚΑ ΧΩΡΙΑΤΙΚΑ ΛΟΥΚΑΝΙΚΑ >70

ΦΤΙΑΞ’ ΤΟ ΜΟΝΟΣ

ΜΑΣΚΕΣ ΚΑΙ ΛΟΣΙΟΝ ΓΙΑ ΛΑΜΨΗ ΚΑΙ ΤΟΝΩΣΗ

ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΑΣ ΓΙΟΡΤΙΝΟ ΤΡΑΠΕΖΙ

>74

AΓΡOTERRA

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012

aΓΡolife / ΚΗΠΟΣ ΜΠΑΛΚΟΝΙ

Τα άνθη του χειμώνα Δειτε μερικα απο τα φυτα της εποχησ που θα δωσουν χρωμα και αρωμα στον κηπο και το μπαλκονι σασ, παρα το κρυο και την παγωνια Του Βλάση Μπισμπίκη

Ο Βλάσης Μπισμπίκης είναι γεωπόνος και κηποτέχνης, συγγραφέας του βιβλίου «Φυτολόγιο».

οιος είπε ότι τον χειμώνα δεν έχουμε άνθη και άρωμα στον κήπο; Λάθος! Πέρα από τα υπέροχα εποχιακά χρώματα των φύλλων των φυλλοβόλων δένδρων και θάμνων (κότινος, δρύες, μουριά κ.λπ.) και πέρα από τη μικρής έκτασης ανθοφορία πολλών ειδών που έχουν παρατεταμένη άνθηση (τριανταφυλλιά, μπουκαμβίλια, γεράνι κ.λπ.) υπάρχουν φυτά που είναι στα καλύτερά τους αυτή την εποχή. Κάποια από αυτά είναι πραγματικά αστέρια σε ομορφιά, όπως η στρελίτζια. Άλλα είναι πολύ γνωστά, αλλά οι περισσότεροι δεν τα «βλέπουν» καν. Άλλα είναι ξεχασμένα, όπως ο χειμωνανθός, και άλλα μάς περιμένουν στα φυτώρια να τα επιλέξουμε και να τους δώσουμε την ευκαιρία να δείξουν τα προσόντα τους.

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

ΔΕΝΔΡΟΛΙΒΑΝΟ (Rosmarinus officinalis)

ΣΤΡΕΛΙΤΖΙΑ (Strelitzia reginae)

Αειθαλής θάμνος με καταγωγή από τις παραμεσόγειες χώρες. Έχει σφαιρικό σχήμα, φύλλα μικρά, στενά, πολύ πυκνά και πολύ αρωματικά. Ανθίζει από το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη. Τα άνθη του είναι χρώματος μπλε της λεβάντας και πολύ αρωματικά. Ο ρυθμός ανάπτυξής του είναι μέτριος. Δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις σε έδαφος. Μπορεί να αναπτυχθεί σε ξερά και άγονα εδάφη. Προτιμά ηλιαζόμενες θέσεις. Αντέχει στα άλατα της θάλασσας, στην ξηρασία και στους ανέμους. Απαιτεί προστασία από τους δυνατούς παγετούς. Παγώνει στους -10 οC. Φυτεύεται μεμονωμένο ή σε χαμηλούς φράχτες, καθώς και σε βραχόκηπους και σε κήπους κατοικιών για το άρωμά του και για τη χρήση του στη μαγειρική. Απαιτεί κλαδέματα για να διατηρείται συμπαγές. Αν κλαδευτεί πολύ αυστηρά, δεν θα δώσει νέα βλάστηση. Πολλαπλασιάζεται με μοσχεύματα.

Αειθαλές τροπικό φυτό, με εξωτική εμφάνιση. Κατάγεται από τη Ν. Αφρική. Έχει όρθια, μεγάλα, ωοειδή, δερματώδη φύλλα με μακριούς μίσχους. Ανθίζει από τον χειμώνα μέχρι το καλοκαίρι. Τα άνθη του είναι μοναδικής ομορφιάς. Αποτελούνται από μια σπάθη με σχήμα ράμφους, που περικλείει 8-10 πολύχρωμα λουλούδια τα οποία ανθίζουν προοδευτικά. Είναι γνωστό και με την ονομασία «Παραδείσιο πουλί». Ο ρυθμός ανάπτυξής του είναι αργός. Απαιτεί έδαφος πλούσιο, στραγγερό και όξινο. Προτιμά θέσεις ηλιαζόμενες για περισσότερα άνθη και ελαφρά σκιαζόμενες για πιο όμορφα φύλλα. Προτιμά θερμά κλίματα. Παγώνει στους -5ο C. Φυτεύεται μεμονωμένο, σε ομάδες, σε συνθέσεις, σε κήπους και σε φυτοδοχεία. Πολλαπλασιάζεται με μοσχεύματα και διαίρεση.

aΓΡolife / ΚΗΠΟΣ ΜΠΑΛΚΟΝΙ

Καιρός για κλάδεμα

ΧΕΙΜΩΝΑΝΘΟΣ ΜΠΕΡΓΕΝΙΑ ΠΑΧΥΦΥΛΛΗ (Calycanthus praecox) (Bergenia crassifolia) Φυλλοβόλος θάμνος από την Κίνα. Έχει ζωηρή βλάστηση. Τα άνθη του είναι αρωματικά και ανθίζει τον χειμώνα για 40-50 μέρες. Έχει ρυθμό ανάπτυξης μάλλον αργό.Δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις σε έδαφος και καλλιεργητικές φροντίδες. Προτιμά τα πλούσια και κανονικά αρδευόμενα εδάφη. Καλό είναι να προστατεύεται από τους δυνατούς ανέμους. Είναι ανθεκτικό στις χαμηλές θερμοκρασίες. Παγώνει στους -20 οC. Φυτεύεται μεμονωμένο ή σε συστάδες σε κήπους και πάρκα. Είναι από τα λίγα φυτά που ανθίζουν τον χειμώνα και έχουν και αρωματικά άνθη. Συνιστάται σε αυλές, αίθρια, μικρούς κήπους σπιτιών και σε φυτοδοχεία σε μπαλκόνια. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο και μοσχεύματα.

Αειθαλής, χαμηλή, πολυετής πόα. Κατάγεται από τη Β. Κίνα και τη Σιβηρία. Λέγεται και «τσάι της Σιβηρίας». Έχει μεγάλα, πράσινα παχιά φύλλα. Τα άνθη του είναι μικρά, ροζ σε ταξιανθίες. Ανθίζει από τον Δεκέμβριο έως τον Μάρτιο. Δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις σε έδαφος, του αρκεί να είναι στραγγερό. Προτιμά ηλιαζόμενες θέσεις. Αναπτύσσεται και σε ημισκιερές. Είναι πολύ ανθεκτικό στις χαμηλές θερμοκρασίες και παγώνει στους -30ο C. Φυτεύεται σε ομάδες σε κήπους. Είναι κατάλληλο για εδαφοκάλυψη και συχνά το συναντούμε σε γλάστρες σε αυλές. Τα φύλλα του μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τσάι. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο και διαίρεση της ριζωματώδους ρίζας.

Η βασική εργασία του κηπουρού αυτή την εποχή είναι το κλάδεμα των καρποφόρων και καλλωπιστικών δένδρων και θάμνων. Είναι πολύ σημαντική για τη διαμόρφωση των νέων φυτών, την πλούσια βλάστηση και ανθοφορία των έτοιμων και την ενδυνάμωση και ανανέωση των κουρασμένων και ηλικιωμένων φυτών. Θυμόμαστε ότι: Αφαιρούμε κάθε κλαδί που είναι ασθενικό, σπασμένο, λεπτό ή τρέχει έξω από το επιθυμητό σχήμα του δένδρου ή του θάμνου. Αφαιρούμε κλαδιά που πηγαίνουν προς το κέντρο της φυλλωσιάς, όπου δεν υπάρχει πολύ φως. Αφαιρούμε τους «λαίμαργους» βλαστούς, ιδιαίτερα στα εσπεριδοειδή. Περιμένουμε τα φυλλοβόλα που ανθίζουν νωρίς την άνοιξη να ανθίσουν και κλαδεύουμε μετά. Περιορίζουμε την ακραία βλάστηση, βοηθώντας το σχήμα της φυλλωσιάς. Δεν κλαδεύουμε κάθε χρόνο απαραίτητα όλα τα φυτά. Δεν το ξεχνάμε στο αμπέλι και την τριανταφυλλιά. Το κάνουμε πολλές φορές τον χρόνο στις μπορντούρες και τα φυτά με σχήμα (πυξάρι, τεύκριο κ.λπ.). Το κάνουμε κάθε 20 – 30 χρόνια σε μεγάλα δένδρα, όπως λεύκες και ευκάλυπτοι. Η μείωση της βλάστησης έχει σαν συνέπεια την κατεύθυνση της «δύναμης» του φυτού σε λιγότερους οφθαλμούς, που θα δώσουν δυνατούς νέους βλαστούς και πλούσια ανθοφορία και καρποφορία. Αρκεί βέβαια να μην το παρακάνουμε. Ας ακονίσουμε λοιπόν τα ψαλίδια μας και μια μέρα με λίγη υγρασία ας ξεκινήσουμε.

aΓΡoterra

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡolife / ΣΥΝΤΑΓΕΣ

Σπιτικά χωριάτικα λουκάνικα 2 κουταλιές της σούπας αλάτι

χρηστοσ Αθανασιάδης

Της γιορτής το τραπέζι

2 κιλά κιμά μοσχαρίσιο

Χωριατικα λουκανικα για ορεκτικο και μετα μια γαλοπουλα με πλουσια γεμιση, ολα φτιαγμενα με μερακι και καλη διαθεση για τισ ημερεσ που πρέπει να διωξουμε -εστω για λιγο- τη μιζερια

γαπητοί φίλες και φίλοι θέλω, να σας ευχηθώ και εγώ προσωπικά τα χρόνια πολλά και ευτυχισμένος ο καινούργιος χρόνος, μα πάνω από όλα υγεία σε όλους. Για να έχουμε υγεία, όμως, πρέπει να τρεφόμαστε σωστά. Γι’ αυτό είμαστε εμείς εδώ μαζί, για να πειραματιστούμε, να εκπαιδευτούμε και να βρούμε λύσεις οικονομικές, μα ταυτόχρονα δημιουργικές, για μας και τους ανθρώπους που αγαπάμε. ‘Εχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε, όμως εμείς είμαστε εδώ για να σας βοηθήσουμε και να λύσουμε κάθε σας απορία, αλλά και για να μοιραστούμε με όλους κάθε καλή ιδέα που θα μας μεταφέρετε.

Tip Στη γέμιση των λουκάνικων μπορούμε να πειραματιστούμε προσθέτοντας για παράδειγμα πράσινη πιπεριά, τυρί, άλλα μπαχαρικά, αλλά και πιο λιπαρό ή πιο στεγνό κιμά.

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

Εκτέλεση 01 Ζυμώνουμε όλα τα υλικά μαζί. 02 Τοποθετούμε το έντερο στην τρύπα του χωνιού, το δένουμε από τη μία πλευρά κόμπο και το γεμίζουμε σιγά σιγά με το μείγμα, (03) ώστε να μην τρυπήσει και πάρει αέρα. 04 Τα κρεμάμε στον αέρα εκτός ψυγείου, για 7 ημέρες, σε κανονική θερμοκρασία.

aΓΡolife / ΣΥΝΤΑΓΕΣ

Πιπέρι όσο επιθυμούμε

3 κουταλιές σούπας πάπρικα καπνιστή

1 κουταλιά μπαχάρι τριμμένο

2 κουταλιές της σούπας ρίγανη

2 φλούδες πορτοκαλιού αλεσμένες

1 φλούδα λεμονιού αλεσμένη και χυμό λεμονιού

500 γραμμάρια πράσο ψιλοκομμένο

1 κούπα νερό

Έντερο για λουκάνικα από τον χασάπη μας

aΓΡoterra

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡolife / ΣΥΝΤΑΓΕΣ

Χριστουγεννιάτικη γεμιστή γαλοπούλα Εκτέλεση 01 Σε κατσαρόλα τσιγαρίζουμε στο ελαιόλαδο τα κρεμμύδια και έπειτα τον κιμά (02) ανακατεύοντας με ξύλινη κουτάλα. 03 Προσθέτουμε τα κάστανα, τα κουκουνάρια, τις σταφίδες την κανέλα, το γαρίφαλο και τη δάφνη. 04 Σβήνουμε με το λευκό κρασί. Αλατοπιπερώνουμε και αφήνουμε τη γέμιση να ψηθεί για περίπου 10-15 λεπτά. Προσθέτουμε το κονιάκ και αφού το πιει, ρίχνουμε τα ρόδια και το μήλο. Όταν κρυώσει ανακατεύουμε και τα κρουτόν. 05 Αλατοπιπερώνουμε τη γαλοπούλα μας μέσα-έξω. Βάζουμε στην κοιλιά τη φλούδα πορτοκαλιού και στη συνέχεια την παραγεμίζουμε σφιχτά με το μείγμα μας. 06 Όταν τελειώσουμε τη ράβουμε στην κοιλιά, με ένα πορτοκάλι για κλείσιμο και την τοποθετούμε στο ταψί. 07 Ραντίζουμε με λίγο λάδι, προσθέτουμε γύρω όση γέμιση έμεινε, σκεπάζουμε με αλουμινόχαρτο και την ψήνουμε στους 170 βαθμούς για περίπου δύο ώρες. 08 Αφαιρούμε το αλουμινόχαρτο και συνεχίζουμε το ψήσιμο για ακόμη μία με μιάμιση ώρα. 72

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

1 ποτήρι κρασιού λευκό κρασί και 1 φλιτζάνι καφέ κονιάκ

½ κούπα ελαιόλαδο 2 κουταλιές σούπας σταφίδες ξανθές

2 κουταλιές σούπας κουκουνάρι

Αλάτι - πιπέρι

Φλούδα ενός πορτοκαλιού

10-15 κάστανα ξεφλουδισμένα

1 μεγάλο κρεμμύδι ψιλοκομμένο

½ κουταλάκι γλυκού κανέλα και 1 πρέζα τριμμένο γαρύφαλλο

aΓΡoterra

aΓΡolife / ΣΥΝΤΑΓΕΣ

1 γαλοπούλα 3-4 κιλά

600 γραμμ. μοσχαρίσιο κιμά

2 δαφνόφυλλα

2 σκελίδες σκόρδα

1 πράσινο μήλο κομμένο σε κύβους

Kαρποί από 1 ρόδι

μμένο

2 κούπες κρουτόν από ψωμί ψημένο

aΓΡoterra

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡolife / ΦΤΙΑΞ’ ΤΟ ΜΟΝΟΣ ΣΟΥ

λαμψη με τονωση εποχη γιορτης και η προσωπικη περιποιηση μπορει να γινει με φυσικα προιοντα της γησ για εντυπωσιακα αποτελεσματα και με χαμηλο κοστος Της Ευγενίας Π. Τζεφεράκου

υτό τον μήνα σάς προτείνουμε λύσεις για την περιποίηση μαλλιών, προσώπου και σώματος με φυτικά καλλυντικά, ιδιαίτερα απλά στην κατασκευή τους. Μην ξεχνάτε βέβαια πως είναι απαραίτητες η προσεκτική επιλογή των υλικών και η πιστή τήρηση των οδηγιών, για να έχετε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.

Λοσιόν Ροδιού Υλικά 0 ml τσίπουρο 5 (χωρίς γλυκάνισο) 100 ml νερό

εμφιαλωμένο σπόροι από ένα ρόδι

Εκτέλεση Ανακατεύουμε το τσίπουρο με το νερό σε γυάλινο σκεύος.

Μάσκα μαλλιων με ελαιόλαδο Υλικά Μισό φλιτζάνι τσαγιού ελαιόλαδο 2 φύλλα δάφνης

Εκτέλεση Σε ένα κατσαρολάκι βάζουμε το ελαιόλαδο και τη δάφνη. Ζεσταίνουμε σε μπεν μαρί με προσοχή, για να μην κάψει το λάδι. Το κατεβάζουμε και το αφήνουμε να γίνει χλιαρό. Αφαιρούμε τα φύλλα δάφνης και απλώνουμε το λάδι στα μαλλιά μας με το χέρι ή με το πινέλο, κάνοντας ένα ελαφρύ μασάζ. Τυλίγουμε τα μαλλιά μας με μια ζεστή πετσέτα και αφήνουμε τη μάσκα να δράσει για 1-1,5 ώρες. Μετά λουζόμαστε και ξεπλένουμε καλά. 74

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra

Μάσκα με σοκολάτα

ιδανική για το σώμα και το πρόσωπο Υλικά 100 γραμμάρια σοκολάτα τριμμένη 1 μέτρια μπανάνα 2 κουταλιές της σούπας κρέμα

γάλακτος 2 κουταλιές της σούπας ελαιόλαδο 2 κουταλάκια του γλυκού μέλι

Εκτέλεση Τρίβουμε τη σοκολάτα στον τρίφτη και λιώνουμε την μπανάνα με ένα πιρούνι.

aΓΡolife / ΦΤΙΑΞ’ ΤΟ ΜΟΝΟΣ ΣΟΥ

info Το ρόδι είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικές ουσίες (έχει 4πλάσιες από το πράσινο τσάι). Έχει αντιγηραντική δράση, λευκαίνει και τονώνει.

Τοποθετούμε τους σπόρους του ροδιού σε γυάλινο βάζο και προσθέτουμε το διάλυμα

νερό-τσίπουρο. Οι σπόροι πρέπει να σκεπάζονται από το υγρό.

Κλείνουμε το βάζο και το αφήνουμε σε σκιερό μέρος για 3 εβδομάδες ανακινώντας το καθη-

μερινά. Όταν είναι έτοιμο, το σουρώνουμε και το φυλάμε σε γυάλινο μπουκαλάκι.

Το χρησιμοποιούμε μετά τον καθαρισμό του προσώπου, σαν τονωτική λοσιόν.

Οι μαγικές ιδιότητες

Προσθέτουμε την κρέμα γάλακτος, το ελαιόλαδο, το μέλι και ανακατεύουμε πολύ καλά όλα τα υλικά.

Απλώνουμε τη μάσκα σε καθαρό δέρμα σε όλο το πρόσωπο, εκτός της περιοχής των ματιών.

Αφήνουμε να δράσει για περίπου 20 λεπτά. Ξεβγάζουμε καλά, πρώτα με χλιαρό νερό και έπειτα με κρύο.

Μετά χρησιμοποιούμε την ενυδατική μας κρέμα.Η μάσκα είναι κατάλληλη για όλο το σώμα και το πρόσωπο.

Η δάφνη δυναμώνει τα μαλλιά.

Το ελαιόλαδο τρέφει, λειαίνει και δίνει λάμψη στα μαλλιά.

Η σοκολάτα έχει αντιοξειδωτική δράση και βοηθά στην ανάπτυξη των κυττάρων.

Η μπανάνα ενυδατώνει το δέρμα και βοηθά στην καταπολέμηση των λεπτών ρυτίδων.

aΓΡoterra

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

ΑΓΟΡΑ / ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Τα κρασιά Ρομπόλα στην Κίνα

H ΦΥΣΗ ΣΤΡΩΝΕΙ ΤΡΑΠΕΖΙ

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΥΨΗΛΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΓΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΡΩΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012

AΓΡOTERRA

Ο Συνεταιρισμός Παραγώγων Ρομπόλας Κεφαλληνίας συμμετείχε στην 9η Έκθεση Interwine 2012, που διεξήχθη στις 14, 15 και 16 Νοεμβρίου στην Guangzhou, την πρωτεύουσα της επαρχίας Καντόνα της Κίνας. Η έκθεση αποτελεί την κορυφαία στην Κίνα και προσελκύει πλήθος εμπόρων και εισαγωγέων οίνων. Κατά τη διάρκεια της έκθεσης, οι επιINFO σκέπτες εντυπωσιάστηκαν από την υψηλή ποιότητα των Πάνω από 300 γηγενείς ποικιλίες κρασιών του συνεταιρισμού, αμπελιών ενώ απέσπασε ιδιαίτερα κουπάρχουν λακευτικά σχόλια και προστην Ελλάδα σέλκυσε έντονα το ενδιαφέρον των αγοραστών το κρασί San Gerassimo. Ο συνεταιρισμός συμμετείχε με δικό του περίπτερο, το οποίο όμως αποτέλεσε μέρος ενός ευρύτερου υπό την αιγίδα του brand name «Coop Wines of Greece». To «Coop Wines of Greece» είναι η συντονισμένη προσπάθεια τεσσάρων μεγάλων συνεταιρισμών (Ρομπόλα Κεφαλληνίας, Πεζά Κρήτης, Τύρναβος, ΚΑΙΡ Ρόδου) με την υποβολή προγράμματος στην ΚΟΑ Οίνου του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, για την προβολή και προώθηση των οίνων τους σε τρίτες χώρες. Διάθεση: Συνεταιρισμός Παραγώγων Ρομπόλας Κεφαλληνίας www.robola.gr

ΑΓΟΡΑ / ΠΡΟΪΟΝΤΑ Φρέσκια γύρη μελισσών Apivita

Αυθεντικό Μελίχλωρο Trikalinos Αυγοτάραχο Το Αυθεντικό Μελίχλωρο Αυγοτάραχο είναι ένα ακόμη προϊόν από την εταιρεία Τρικαλινός και προκύπτει από μια μοναδική -περιορισμένου αριθμού- επιλογή των πιο χρυσαφένιων αυγών της παραγωγής αυγοτάραχου, σφραγισμένο σε μια λεπτή μεμβράνη από φυσικό κερί μέλισσας. Αποτελεί μία ανώτερης ποιότητας γαστρονομική λιχουδιά, που έχει σφραγίσει στον πυρήνα της μια πολυ-επίπεδη παλέτα: θαλασσινό αεράκι, τύρφη και ιώδιο, σε συνδυασμό με την κρεμώδη γεύση από καβουρντισμένα αμύγδαλα. Καταναλώνεται πάντα χλωρό με φρεσκοψημένο ψωμί και συνοδεύει ιδανικά ωμά θαλασσινά, όσπρια, ριζότο και σπαγγέτι. Διάθεση: Τρικαλινός www.trikalinos.gr

Εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο Κτήμα Μελιτίνη

Η Apivita δραστηριοποιείται πάνω από 30 χρόνια στον χώρο της μελισσοκομίας και ήδη διαθέτει στην ελληνική αγορά τη νέα σειρά μελισσοκομικών προϊόντων Apivita Bee Products. Ένα από τα προϊόντα είναι η Φρέσκια Γύρη Μελισσών, από ελληνική γύρη ποικίλης ανθοφορίας και υψηλής ποιότητας. Έχει χαρακτηριστικό κίτρινο χρώμα και ιδιαίτερη γεύση. Αποτελεί πλούσια πηγή αμινοξέων και θρεπτικών ουσιών, ενώ έχει ισχυρή αντιοξειδωτική και αντιβακτηριδιακή δράση. Καταναλώνεται αυτούσια ή αναμεμειγμένη με μέλι ή χυμό. Η σειρά Bee Products περιλαμβάνει εκλεκτό ελληνικό μέλι από την Κρήτη, τα Δωδεκάνησα, τη Βυτίνα και το Άγιο Όρος, ενώ η προμήθεια των μελιών γίνεται μέσω μακροχρόνιων συνεργασιών με μελισσοκόμους από όλη την Ελλάδα, καθώς επίσης και από τα μελίσσια της Αpivita farm. Διάθεση: Apivita www.apivita.gr

Η εταιρεία Μελιτίνη Λακωνίας, με πάνω από δύο αιώνες οικογενειακής παράδοσης στην ελαιοπαραγωγή, διαθέτει στην αγορά το Αφιλτράριστο Εξαιρετικά Παρθένο Ελαιόλαδο Κτήμα Μελιτίνη, έχοντας τη δυνατότητα να παρέχει πλήρη χημική ανάλυση για κάθε παρτίδα παραγωγής και με οξύτητα που κυμαίνεται μεταξύ των 0,16 και 0,27. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά πυκνότητας, γεύσης, αρωμάτων, χρώματος και υφής το τοποθετούν μεταξύ των πρώτων τυποποιημένων ελαιόλαδων στην αγορά. Αυτό συμπληρώνεται από την αισθητική και την καλλίγραμμη φινέτσα της φιάλης, που προστατεύει το προϊόν σε ποσοστό 95% από την ακτινοβολία UV. Στο πλαίσιο της πολιτικής που ακολουθεί η εταιρεία, συνεχίζει να παράγει και να τυποποιεί υψηλής ποιότητας και διατροφικής αξίας εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο για κάθε καταναλωτή. Διάθεση: Μελιτίνη Λακωνίας www.melitini.com

AΓΡOTERRA

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012

ΑΓΟΡΑ / ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ

Βιοαποικοδομήσιμο φιλμ εδαφοκάλυψης Mater-Bi

ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑ ΦΥΤΩΡΙΑ, ΝΕΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ, ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ, Ο,ΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012

AΓΡOTERRA

Το Mater-Bi είναι το πρώτο πιστοποιημένο αυθεντικό, βιοδιασπώμενο και αποικοδομήσιμο φιλμ εδαφοκάλυψης και προέρχεται από TIP άμυλο καλαμποκιού. Μπορεί να αντικαταστήΣτην επιλογή μιας σει τα παραδοσιακά πλαστινέας ποικιλίας ακοκά φιλμ πολυαιθυλενίου, λουθούμε αυστηρά τις οδηγίες του φυκαθώς εφαρμόζεται με τα τωρίου για την ίδια μηχανήματα, ενώ διαεφαρμογή της σφαλίζει υψηλή απόδοση καλλιέργειας, γιατί το πάχος του είναι συγκριτικά λεπτότερο από των παραδοσιακών πλαστικών φιλμ πολυαιθυλενίου. Επίσης, στο τέλος της καλλιεργητικής περιόδου δεν χρειάζεται να μαζευτεί και να πεταχτεί, χάρη στην ιδιότητά του να βιοδιασπάται από τους μικροοργανισμούς του εδάφους και να μετατρέπεται σε οργανική ουσία, οπότε εξοικονομεί χρόνο και χρήμα, ενώ δεν μολύνει το έδαφος. Το φιλμ εδαφοκάλυψης Mater-Bi έχει διάρκεια ζωής στο χωράφι από 50 ημέρες έως 6 μήνες, ανάλογα με την καλλιέργεια που χρησιμοποιείται και την πυκνότητά του, τις εκάστοτε κλιματικές συνθήκες και την εποχή που εφαρμόζεται. Το φιλμ παράγεται στην Ελλάδα αποκλειστικά από την EUROFILM Μάντζαρης Α.Ε. Διάθεση: Ανθής www.anthis-seeds.com

ΑΓΟΡΑ / ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ Κόκκινη πιπεριά Diablo

Οπωροφόρα δέντρα της Βίτρο Ελλάς Η Βίτρο Ελλάς, με έδρα το Νησέλι Ημαθίας, δραστηριοποιείται από το 1986 στην παραγωγή, έρευνα και διάθεση φυτικού πολλαπλασιαστικού υλικού υψηλής ποιότητας. Ένα από τα κύρια προϊόντα της είναι τα οπωροφόρα δένδρα στα οποία προσφέρει νέες «προστατευμένες – πατενταρισμένες» ποικιλίες, που σε συνδυασμό με τα νέα σχήματα μπορούν να φέρουν μια μικρή επανάσταση στη δενδροκομία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ποικιλιών για τις μηλιές είναι οι Forlady, Gala Buckeye, Fuji Fujiko και Modi, για τις κερασιές οι Early Star,Grace Star, Big Star, Sweet Early, για τις βερικοκιές η Bora, καθώς και η σειρά της Carmingo, ενώ στις ροδακινιέςνεκταρινιές η σειρά της Royal, η Bolero, η Alitop κ.ά. Οι τεχνικές ιστοκαλλιέργειας της εταιρείας εξασφαλίζουν γενετική ομοιομορφία, πιστοποιημένα προϊόντα (virus free), απουσία παθογόνων και ασθενειών και ομοιομορφία ανάπτυξης. Διάθεση: Βίτρο Ελλάς www.vitrohellas.gr

H Diablo είναι κόκκινη πιπεριά που, λόγω του χρώματός της, μοιάζει με την Φλωρίνης. Η διαφορά τους είναι ότι, ενώ η Φλωρίνης σταματάει στο 2ο σταυρό, δίνει πλαϊνά και είναι αυτοκλαδευόμενη, η Diablo, τυπολογία Corno di Toro, είναι μη κλαδευόμενη, ανθοφορεί συνεχώς και σε θερμοκηπιακή καλλιέργεια μπορεί να έχει διάρκεια και 12 και 14 μήνες. Η Diablo είναι πολύ παραγωγική, δίνει 12-14 πιπεριές ανά φυτό, δένει εύκολα και έχει καλή κάλυψη φυλλώματος. Ο καρπός είναι ευθύς, μακρύς και βαρύς, με μέσο βάρος τα 180 γραμμ., πλάτη 4-5 εκ. και μήκος που φτάνει τα 28-30 εκ. με παχιά και λεία σάρκα 4 χλστ. Διάθεση: Ανθής www.anthis-seeds.com

Μήλα Κiku Το μήλο Κiku ξεχωρίζει με την πρώτη ματιά και κερδίζει τις εντυπώσεις στην πρώτη… δαγκωματιά. Οι κόκκινες ρίγες του είναι το βασικό του χαρακτηριστικό και κάνουν αισθητή την παρουσία τους, ακόμη και στη σκιαζόμενη πλευρά του φρούτου, διαφοροποιώντας το από τα υπόλοιπα μήλα. Η ένταση του χρώματος, καθώς και η φωτεινότητα του κόκκινου επιχρίσματος εξαρτώνται από τον τόπο καλλιέργειας της ποικιλίας και των καιρικών συνθηκών που επικρατούν πριν από τη συγκομιδή, που χρονικά συμπίπτει με τη δεύτερη και την τρίτη εβδομάδα του Οκτωβρίου. Η γεύση του, όμως, παραμένει ίδια και σταθερή από τη στιγμή που θα κοπεί από το δένδρο μέχρι το σερβίρισμά του. Το δε σχήμα του είναι ελαφρώς ελλειψοειδές. Η σάρκα του είναι ιδιαίτερα τραγανή, ο χυμός του πλούσιος και η γλυκύτητά του μοναδική. Το Kiku είναι μια κατοχυρωμένη -έπειτα από πολύχρονη έρευνα- δημιουργία της Kiku Hellas-Φυτώρια Πουλτσίδη, η οποία προσφέρει τεχνική υποστήριξη στους παραγωγούς, προωθώντας και επικοινωνώντας εμπορικά τα μήλα Kiku. Διάθεση: Kiku Hellas www.kiku.gr

AΓΡOTERRA

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012

ΑΓΟΡΑ / ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Συσκευές ελαιοπεριεκτικότητας SpectraStar

ΠΑΡΑΓΩΓΗ HITECH

ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΓΙΑ MAXIMUM ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ

Riders Husqvarna

Αυτά τα ευέλικτα μηχανήματα μπορούν και χρησιμοποιούνται όλες τις εποχές του χρόνου για όλες τις εργασίες για τη συντήρηση μικρών ή μεγαλύτερων εκτάσεων χάρη στο ευρύ φάσμα εξαρτημάτων τους. Όπως το πλαίσιο κοπής χλοοτάπητα Combi, το χλοοκοπτικό-καταστροφέας, η σκούπα, το εκχιονιστικό, το τρέιλερ και ένα πλήθος άλλων. Για παράδειγμα, το πλαίσιο κοπής Combi προσφέρει δύο διαφορετικά συστήματα κοπής. Η τυπική λειτουργία είναι η BioClip (κοπή σε χορτολίπασμα) και παρέχει τα βέλτιστα αποτελέσματα κοπής σε περιοχές συχνής χρήσης του χλοοκοπτικού. Αφαιρώντας το πώμα BioClip από το πλαίσιο κοπής, έχουμε τη λειτουργία οπίσθιας εκτόξευσης, η

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012

AΓΡOTERRA

οποία είναι κατάλληλη για περιοχές που κόβονται λιγότερο συχνά. Η λειτουργία οπίσθιας εκτόξευσης μπορεί να χρησιμοποιείται σε ψηλότερο και πιο άγριο γρασίδι συγκριτικά με τη λειτουργία BioClip. Επίσης, το εκχιονιστικό εξάρτημα προσφέρει πλάτος εργασίας 100 εκατ., με αγωγό που περιστρέφεται κατά 210°. Διάθεση: Παντελής Παπαδόπουλος www.husqvarna.gr

Η εταιρεία Unity, αποκλειστικός αντιπρόσωπος του κατασκευαστή Οίκου Unity Scientific, ΗΠΑ, εισάγει και εγκαθιστά τις υπεραυτόματες συσκευές ελαιοπεριεκτικότητας SpectraStar, για τον προσδιορισμό λαδιού, νερού και οξύτητας σε ελιά, πυρήνα και ελαιόλαδο. Οι συσκευές SpectraStar βρίσκονται παντού στην Ελλάδα, σε δεκάδες ελαιοτριβεία, πυρηνελαιουργεία, ενώσεις και συνεταιρισμούς. Με τη λειτουργία τους οι χρήστες: ■ Μειώνουν σημαντικά το λειτουργικό κόστος τους. ■ Βελτιώνουν την ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος. ■ Αυξάνουν την ανταγωνιστικότητά τους. ■ Προγραμματίζουν την έγκαιρη ελαιοσυγκομιδή. ■ Εφαρμόζουν συνεχή άλεση και βελτιστοποιούν τη λειτουργία της μονάδας τους. Οι SpectraStar λειτουργούν χωρίς αναλώσιμα, δεν απαιτείται εξειδικευμένο προσωπικό ή ειδική άδεια λειτουργίας και το αποτέλεσμα λαμβάνεται σε δευτερόλεπτα. Είναι κατάλληλες για όλες τις ποικιλίες ελιάς που φύονται στη χώρα μας και έχουν αναβαθμιστεί και για διφασικά ελαιοτριβεία. Διάθεση: Unity EΠΕ www.unity.com.gr

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ… ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ επαγγελματιασ αγροτησ ‘η κηπουροσ της πολησ; Για ολουσ υπαρχει ενα βιβλιο

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ - ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ & ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΒΟΤΑΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ

Εγχειρίδιο Επιχειρηματικής Γεωργίας

ΣYΓΓPAΦEAΣ:

Χρίστος Θ. Καμενίδης

Δημήτρης Προβατάς

ΣYΓΓPAΦEAΣ:

Ο συγγραφέας του βιβλίου είναι ομότιμος καθηγητής Αγροτικής Οικονομίας της Γεωπονικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει ιδιαίτερη εμπειρία σε θέματα αγροτικής οικονομικής πολιτικής, με εκτεταμένο συγγραφικό έργο σε θέματα αγροτικής οικονομίας, μάρκετινγκ, διάθεσης και μεταποίησης αγροτικών προϊόντων κ.ά. Το συγκεκριμένο βιβλίο αντικαθιστά το βιβλίο του ιδίου με τίτλο «Αγροτικό μάρκετινγκ» του 2004, του οποίου όλα ανεξαιρέτως τα κεφάλαια έχουν βελτιωθεί και επιπλέον έχουν περιληφθεί επτά νέα κεφάλαια (εφοδιαστική αγροτικών προϊόντων, αποδοτικότητα μάρκετινγκ κ.ά.).

Καταθέτοντας το απόσταγμα της πλούσιας επαγγελματικής του πορείας στον αγροτικό χώρο, ο συγγραφέας Δημήτρης Προβατάς (οικονομολόγος με μεγάλη εμπειρία στον αγροτικό τομέα και τέως πρόεδρος του Οργανισμού Γεωργικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης) παρουσιάζει στους Έλληνες αγρότες τον πρώτο ολοκληρωμένο πρακτικό οδηγό για τη μετατροπή των αγροτικών τους εκμεταλλεύσεων σε αγροτικές επιχειρήσεις. Γραμμένο με πρακτικό ύφος, το σύγχρονο αυτό εγχειρίδιο αναλύει βήμα προς βήμα τα επιμέρους στάδια ανάληψης επιχειρηματικής δράσης.

Οι παροιμίες αποτελούν ανεκτίμητο πλούτο του θυμόσοφου λαού μας. Χάρη στη διάθεσή του να φιλοσοφεί εμπειρικά, κατέγραψε όλη αυτή τη σοφία με τη μορφή παροιμιών, παροιμιωδών λόγων, αποφθεγμάτων ή γνωμικών. Στη συγκεκριμένη συλλογή, επιλέχθηκαν κυρίως παροιμίες που αναφέρονται στη ζωή των αγροτών, των ποιμένων, των ναυτικών, που έχουν σχέση με τη φύση, τα καιρικά φαινόμενα, που βοηθούν στην απομνημόνευση ενός σημαντικού γεγονότος, που σατιρίζουν ή εγκωμιάζουν τις συνήθειες των κατοίκων μιας περιοχής κ.τ.λ. Κατατάχθηκαν, λοιπόν, σε κατηγορίες για διευκόλυνση της μελέτης τους.

Εκδόσεις: Αφοι Κυριακίδη Τιμή: 47,90 €

Εκδόσεις Αθ. Σταμούλης Τιμή: 12,73 €

Εκδόσεις Καλλιεργητής Τιμή: 11,50 €

Νικόλαος Θεοδωρόπουλος

Είναι γνωστό ότι τα φυτά και τα βότανα χρησιμοποιούνται από όλους τους λαούς του κόσμου για θεραπευτικούς σκοπούς και ότι υπάρχει μια παγκόσμια εμπειρία για τις θεραπευτικές ιδιότητές τους, την οποία επεξεργάζεται και αξιοποιεί η παγκόσμια φαρμακευτική βιομηχανία, προς όφελος της υγείας των λαών. Στο εγχειρίδιο αυτό καταγράφονται τα βότανα και συνταγές βοτανοθεραπευτικής από διάφορες πηγές πληροφόρησης. Είναι εμπλουτισμένο με έγχρωμες φωτογραφίες των βοτάνων, για εύκολη αναγνώριση από τον αναγνώστη, και αποτελεί έναν έξυπνο οδηγό για όλους.

Εκδόσεις Καλλιεργητής Τιμή: 11,50 €

ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΣYΓΓPAΦEΙΣ:

Γρηγόρης και Μαρία Μπούκα

aΓΡoterra

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

ΔΙΑΛΕΞΑΜΕ

ΜΥΛΕΛΙΑ

Χειροποίητες αναμνήσεις ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ μιας εταιρείας, «Τα Μυλέλια», με στόχο την αναζήτηση  Ηκαιδημιουργία αναβίωση παλιών ελληνικών γεύσεων και συνταγών. νερόμυλος 300 ετών στη Μυτιλήνη που γίνεται η βάση για μια μικρή μονάδα  Ένας παραγωγής ελληνικών τροφίμων, πάντα στο πνεύμα μιας σπιτικής κουζίνας. εμμονή στη χειροποίητη παράδοση και στις άριστες ντόπιες πρώτες ύλες  Μια από παραγωγούς με πολύχρονη συνεργασία. μεθοδολογία συντήρησης που βασίζεται σε αλάθητες  Μια παραδοσιακές και δοκιμασμένες πρακτικές χωρίς συντηρητικά.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ Μια μεγάλη γκάμα προϊόντων με διεθνείς βραβεύσεις, όπως π.χ. τα αρωματικά ξίδια, λευκό και ροζέ, αλλά και σάλτσες, γλυκίσματα, τσάι βουνού, πετυχαίνοντας να εξάγεται το 65% της παραγωγής. Και συνολικά μια παραγωγή πιστοποιημένη για την ασφάλεια των τροφίμων, με πλήρες πρόγραμμα ιχνηλασιμότητας, αυστηρές συνθήκες παρασκευής, με σεβασμό τελικά στον καταναλωτή, όπως πρέπει δηλαδή να είναι κάθε μοντέρνα ελληνική εταιρεία.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012

AΓΡOTERRA

binieta / Θεμα

ΔΕΚΕμβριοσ 2012

aΓΡoterra