Agroterra teuxos 3 ianouarios 2013 by Christos Ktenas

Μ Η ΝΙΑΙ α

Π Ε ΡΙΟ Δ Ι Κ η

εκδ ο σ η

τ ης

ε φ ημε ρ ι δ α σ

ε π ε ν δ υ τ η σ

aΓΡoterra Έρευνα

Αγορά

καλλιεργειεσ

ιανουαριοσ 2013

Οικονομία

Αγορά Μάρκετινγκ Επενδύουμε σε Φορολογία αγροτικής γης: αγροτικών φραγκόσυκα και αγροτών: πτώση τιμών προϊόντων: πυλώνας, ρίγανη και ξεκινάμε τι προβλέπεται έως και 40% όχι πολυτέλεια λαχανόκηπο το 2013

Ακριβές ζωοτροφές

Στάβλοι στον «αέρα» Έλλειψη έρευνας Ελληνοποιήσεις

Ιδιοκτησιακό βοσκοτόπων

Χαμηλές επενδύσεις

Εισαγόμενες φυλές

Γραφειοκρατία

Α φ ι έρ ω μ α

Κτηνοτροφία

Κι όμως, μπορεί να αλλάξει την Ελλάδα

editorial

aΓΡoterra ΜΗΝΙΑΙα ΠΕΡΙΟΔΙΚη εκδοση της εφημεριδασ

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ DBAS Α.Ε. Αγίας Λαύρας 2 & Σαρανταπόρου, Ν. Ηράκλειο Τ.Κ. 14121, Τηλ. 210-8113100, Fax: 210-2847707

Ελληνικη φυση Εξακολουθεί να γεμίζει χρώμα τη ζωή μας

υπευθυνη εκδοσης

Άννα Σβύνου Creative Art Director

Διονύσης Θεοδόσης υπευθυνοσ ρεπορταζ

Πάνος Μπαΐλης

Για μια καλή χρονιά!

επιμελεια υλης

Χρήστος Γ. Κτενάς αρθρογραφοσ

Θοδωρής Παναγούλης Ρεπορταζ

Φίλοι και φίλες, καλή χρόνια με υγεία και, βέβαια, ψυχραιμία! Εκ μέρους όλης της ομάδας του ΑΓΡΟTERRA, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για τα καλά σας λόγια και τη θερμή υποδοχή σας στα δύο πρώτα τεύχη του περιοδικού μας. Όλοι εμείς στοχεύουμε να συνεχίσουμε να εμπλουτίζουμε την ύλη μας με τρόπο υπεύθυνο, διατηρώντας πάντα έναν λόγο απλό και κατανοητό, χωρίς υπερβολές και βιαστικά συμπεράσματα, με βασικό κριτήριο για την επιλογή των θεμάτων μας τη χρηστικότητά τους για τον αναγνώστη. Σε αυτό το τεύχος σάς παρουσιάζουμε ένα μεγάλο αφιέρωμα στον νευραλγικό για την ελληνική οικονομία και ανάπτυξη τομέα της κτηνοτροφίας. Ακόμα, ερευνήσαμε τον χώρο της αγοράς αγροτικής γης, συγκεντρώνοντας τις τάσεις, τις τιμές και τις ιδιαιτερότητες της κτηματαγοράς ανά περιφέρεια. Παράλληλα, συζητήσαμε με ειδικούς για το marketing των αγροτικών προϊόντων, τα λάθη που κάνουν οι Έλληνες παραγωγοί, αλλά και τις μεγάλες δυνατότητες που προκύπτουν, ειδικά στον τομέα των εξαγωγών. Επίσης, ασχολούμαστε με τις καλλιέργειες της ρίγανης και των φραγκόσυ-

κων, ενώ εγκαινιάζουμε μια νέα ενότητα που αφορά στη λαχανοκομία. Αγαπητοί φίλοι, το 2013 ήρθε και βρήκε όλους μας επιφυλακτικούς και προβληματισμένους. Καθώς η νέα πραγματικότητα «παγιώνεται» στο μυαλό και στις συνειδήσεις μας και, όσο η καθημερινότητά μας αρχίζει μέρα με τη μέρα να προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες, τόσο πρέπει να αρχίσει να ξυπνάει μέσα μας η ανάγκη της αναζήτησης νέων δρόμων, νέων προϊόντων ή νέων πρακτικών. Όλοι διδαχθήκαμε πολλά από αυτό το δύσκολο διάστημα. Το σημαντικότερο ίσως που έχουμε μάθει είναι ότι για να προχωρήσουμε πρέπει να θέσουμε, και σε προσωπικό επίπεδο αλλά και ως κοινωνία, ξεκάθαρους και πραγματικούς στόχους. Να προσηλωθούμε σε αυτούς και να δουλέψουμε σκληρά για να τους πετύχουμε. Αν δεν πάρουμε την τύχη στα χέρια μας, αν δεν γίνουμε πιο σοβαροί και ποιο αυστηροί και με τον εαυτό μας και με αυτούς που μας κυβερνούν, δεν θα μπορέσουμε να πάμε παρακάτω... Κι αυτό δεν το θέλει κανείς!

Γωγώ Κατσέλη, Ξανθή Γούναρη, Γιάννης Βερμισσώ, Βασίλης Κατσαρός

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ELSE AGENCY Τηλ. 210-8113276 e-mail: elseagency@elseagency.gr Αγίας Λαύρας 2 & Σαρανταπόρου, Ν. Ηράκλειο, Τ.Κ. 14121

διευθυνση διαφημισησ Κώστας Μπανιάς e-mail: kbanias@ependytis.gr e-mail επικοινωνιασ

agroterra@ependytis.gr

Επιστημονική επιμέλεια Δρ Ηλίας Τραυλός, Λέκτορας Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, τμήμα Επιστήμης της Φυτικής Παραγωγής

Άννα Σβύνου Συνεργάτες τεύχους

Διαβάστε στο επόμενο τεύχος στις 23 Φεβρουαρίου! ■ Μεγάλο αφιέρωμα στα θερμοκήπια και στις προοπτικές τους. ■ Εξαγωγές αγροτικών προϊόντων: η ελληνική άνοιξη. ■ Η καλλιέργεια μπρόκολου και οι ιδιαιτερότητές της. ■ Μελέτη: πώς μπορεί κανείς να γίνει αγρότης.

Χρήστος Αθανασιάδης, chef, Ευγενία Π. Τζεφεράκου, φυτικά καλλυντικά, Βλάσης Μπισμπίκης, γεωπόνος Αναστασία Ν. Σαρχόσογλου, γεωπόνος MSc Δρ Χαράλαμπος Θανόπουλος, γεωπόνος aΓΡoterra

Ιανουαριοσ 2013

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ / ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013

06 ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΟΤΩΝ Με τι νέα βάρη έρχεται το 2013 για αγροτικά εισοδήματα και αγροτεμάχια

10 ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΚΤΗΜΑΤΑΓΟΡΑ Μια μεγάλη έρευνα για τις ευκαιρίες και τις τιμές που παρουσιάζονται τώρα σε όλη την Ελλάδα

08 ΤΑΣΕΙΣ

18 ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Κτηνοτροφία

38 ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΑΣ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Τρεις ειδικοί μιλούν για το πώς μπορεί να αλλάξει η εικόνα των αγροτικών προϊόντων

46 ΚΩΣΤΑΣ ΦΕΓΓΕΡΟΣ, ΠΡΥΤΑΝΗΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ Πώς η επιστήμη μπορεί να σταθεί δίπλα στους Έλληνες παραγωγούς 4

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013

AΓΡOTERRA

ΜΙΑ ΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ 22 Η εικόνα της εγχώριας παραγωγής 24 Εντοπίζοντας τα βασικά ζητήματα και προτείνοντας λύσεις 28 Μια ριζοσπαστική άποψη για πλήρη ανατροπή της κτηνοτροφικής οικονομίας

Στροφή στα σιτηρά, η νέα παγκόσμια τάση

32 ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙA Αφήνοντας την Αθήνα για τα μελίσσια της Αμφίκλειας

36 ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ Ροβιές: Η σωστή οργάνωση φέρνει εξαγωγές

50 ΝΕΑ Όλες οι εξελίξεις του μήνα που πέρασε

54 ΑΠΟΨΗ Συνδυάζοντας την ελληνική γαστρονομία με τον τουρισμό

56 ΒΙΩΜΑΤΑ Παράγοντας «σμυρναίικα» σύκα στον Ταξιάρχη

AΓΡO SPECIAL

Μια ειδική ματιά στην παραγωγή 60 Λαχανόκηπος, τα πρώτα βήματα 62 Φραγκόσυκα, μια καλλιέργεια που ταιριάζει στο κλίμα της χώρας 66 Ρίγανη, μια επιλογή με πολλά προϊόντα

AΓΡO LIFE

Φέρνοντας τη φύση μέσα στο σπίτι μας 70 Δέντρα γεμάτα λουλούδια μέσα στο κρύο 72 Συνταγές με εσπεριδοειδή 74 Περιποίηση προσώπου σε βάθος με αγνά υλικά

76 ΑΓΟΡΑ Προτάσεις προϊόντων από κάθε τομέα της αγροτικής παραγωγής

81 ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 82 ΔΙΑΛΕΞΑΜΕ Κατεψυγμένα και νόστιμα της Πέλλας

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ

Στο δόκανο της εφορίας και οι αγρότες ΕΝΑ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΟ ΠΟΛΙΤΕΣ ΠΟΥ ΔΗΛΩΝΟΥΝ ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΑ ΘΑ ΔΕΧΘΟΥΝ…. ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΕ ΜΙΑ ΡΙΖΙΚΗ ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥΣ Του Θοδωρή Παναγούλη

οβαρές επιβαρύνσεις επεφύλασσε για τους αγρότες το φορολογικό νομοσχέδιο που ψηφίστηκε από τη Βουλή, στο πλαίσιο των «προαπαιτούμενων» δράσεων για τη συνέχιση της δανειοδότησης της χώρας. Οι επιβαρύνσεις αφορούν τόσο τη φορολογία του εισοδήματος των αγροτών ως φυσικών προσώπων όσο και συνεταιρισμών. Επιπλέον, μέσω της φορολόγησης των αγροτεμαχίων, οι κάτοικοι της υπαίθρου θα κληθούν να καταβάλουν σημαντικά ποσά. Και όλα αυτά τη στιγμή που το αγροτικό εισόδημα συρρικνώνεται λόγω της αύξησης στο κόστος παραγωγής, αφήνοντας μικρά περιθώρια για την αξιοπρεπή παραμονή στο αγροτικό επάγγελμα. Συγκεκριμένα, από το 2014 τα καθαρά γεωργικά εισοδήματα θα φορολογούνται με 13% από το πρώτο ευρώ, ενώ ειδικά για το τρέχον έτος (2013) οι αγρότες θα φορολογηθούν με την κλίμακα των μισθωτών συνταξιούχων, όπως προβλέπει ο νέος φορολογικό νόμος. Σύμφωνα με τις διατάξεις του, όλοι όσοι δηλώνουν εισοδήματα από αγροτικές εκμεταλλεύσεις, δηλαδή περίπου 1 εκατ. φορολογούμενοι, θα υποχρεωθούν από το 2014 να τηρούν βιβλία εσόδων-εξόδων και να εκδίδουν τιμολό-

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013

AΓΡOTERRA

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ 2013 ΕΙΣΟΔΗΜΑ 0-25.000 € 25.001 - 42.000 € 42.001 € και άνω

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ 22% 32% 42%

* Προβλέπεται έκπτωση φόρου 2.100 € για εισοδήματα έως 21.000 €

για και αποδείξεις πώλησης αγαθών. Εξαιρέσεις θα υπάρξουν για τα μικρά αγροτικά εισοδήματα. Για το 2013 (οικονομική χρήση 2014) οι αγρότες θα φορολογηθούν με τη νέα φορολογική κλίμακα που θεσπίστηκε για μισθωτούς και συνταξιούχους, με τρία μόνο κλιμάκια. Για τα πρώτα 25.000 ευρώ του ετήσιου εισοδήματος από μισθούς ή συντάξεις θα ισχύει συντελεστής φόρου 22%, για τα επόμενα 17.000 ευρώ, δηλαδή για το τμήμα ετήσιου εισοδήματος από τις 25.001 έως τις 42.000 ευρώ θα ισχύει συντελεστής φόρου 32% και για το υπερβάλλον των 42.000 ευρώ τμήμα του εισοδήματος θα ισχύει συντελεστής 42%. Παράλληλα, καθιερώνεται έκπτωση φόρου

2.100 ευρώ για εισοδήματα έως 21.000 ευρώ. Για εισοδήματα πάνω από τις 21.000 ευρώ, η έκπτωση φόρου θα μειώνεται κατά 100 ευρώ για κάθε 1.000 ευρώ εισοδήματος μέχρι να μηδενιστεί στο επίπεδο εισοδήματος των 42.000 ευρώ.

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΩΝ ΜΕΣΑΖΟΝΤΩΝ; Είναι γεγονός ότι μέχρι τώρα στον αγροτικό τομέα η φορολογία ήταν σχεδόν… άγνωστη λέξη. Περίπου 1 εκατομμύριο φορολογούμενοι δηλώνουν έσοδα από αγροτικές εκμεταλλεύσεις, συνολικού ύψους 9 δισ. ευρώ. Φόρος, με βάση τεκμήρια, πληρώνεται για έσοδα 1,1 δισ. ευρώ και αυτός ανέρχεται μόλις στα 115 εκατ. ευρώ. Η μικρή φορολογική «σο-

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ

Κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο αυξήσεων των υφιστάμενων αντικειμενικών αξιών, που μπορεί να φτάσουν ακόμη και το 20%

δειά» αποτελεί λογική συνέπεια του ότι οι 715.000 (από το 1 εκατ.) έχουν κυρίως άλλα εισοδήματα (από μισθωτές εργασίες ή ελευθέρια επαγγέλματα) και κάποια λίγα αγροτικά εισοδήματα. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι δηλώνονται κατά μέσο όρο 260 ευρώ τον χρόνο! Στην κυβέρνηση ελπίζουν ότι με το νέο σύστημα οι αγρότες θα δηλώνουν τα πραγματικά τους εισοδήματα, αφού για παράδειγμα θα απαιτούν από τους εμπόρους να τους κόβουν τιμολόγιο με τις πραγματικές τιμές για τα προϊόντα που πωλούν, και όχι με υψηλότερες. Μέχρι τώρα, με δεδομένο ότι ο αγρότης δεν κινδύνευε να φορολογηθεί εάν εμφάνιζε αυξημένα έσοδα, υπέκυπτε εύκολα στην πίεση των εμπόρων που επιβάλλουν αυξημένες τιμές στα τιμολόγια αγοράς αγροτικών προϊόντων, για να δικαιολογούν τις τιμές-φωτιά στις οποίες πωλούν τα προϊόντα στους καταναλωτές. «Η ένταξη του αγροτικού εισοδήματος στο φορολογικό σύστημα από το 2015 θα έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό του “μαύρου” εισοδήματος των μεσαζόντων. Η εξέλιξη αυτή όχι μόνο θα αποφέρει έσοδα στα ταμεία του κράτους, αλλά θα συμβάλει και στην αύξηση του αγροτικού εισοδήματος και στη μείωση της τιμής των προϊόντων από

το χωράφι στο ράφι», υποστηρίζει αρμόδιο κυβερνητικό στέλεχος.

ΦΟΡΟΣ ΚΑΙ ΣΤΑ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΑ Σημαντικές ανατροπές και επιβαρύνσεις φέρνει βεβαίως και η ένταξη, για πρώτη φορά, των αγροτεμαχίων στα φορολογούμενα ακίνητα. Μέχρι σήμερα οι κάτοχοι αγροτεμαχίων δεν πλήρωναν φόρο, ωστόσο η ένταξή τους σε φοροδοτικό καθεστώς, σε συνδυασμό τις επικείμενες αλλαγές στο σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για σημαντική διαφοροποίηση των δεδομένων στην αγροτική γη. Ας σημειωθεί ότι το υπουργείο Οικονομικών αναμένεται να προχωρήσει στην επέκταση του συστήματος αντικειμενικών αξιών στο σύνολο της επικράτειας μέσα στους πρώτους μήνες του 2013, εντάσσοντας στο σύστημα τόσο τα αγροτεμάχια όσο και εκατοντάδες εκτός σχεδίου οικισμούς. Την ίδια ώρα, κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο αυξήσεων των υφιστάμενων αντικειμενικών αξιών, που μπορεί να φτάσουν ακόμη και το 20% σε ορισμένες περιοχές όπου καταγράφονται μεγάλες αποκλίσεις από τις τιμές πώλησης. Έτσι, στην περίπτωση που κάποιος έχει

στην ιδιοκτησία του αγροτεμάχια 20 στρεμμάτων η αξία των οποίων σήμερα εκτός αντικειμενικού προσδιορισμού είναι 20.000 ευρώ, όταν η έκταση θα ενταχθεί στο σύστημα αντικειμενικών αξιών η αξία ανά τετραγωνικό θα είναι 50 ευρώ και η νέα τιμή θα προσδιοριστεί στις 100.000 ευρώ. Αυτό σημαίνει επιβάρυνση τουλάχιστον 100 ευρώ. Η επιβάρυνση μάλιστα θα τετραπλασιαστεί αν ο ίδιος έχει στην ιδιοκτησία του και ένα ακίνητο. Αν λοιπόν έχει ένα διαμέρισμα 100 τ.μ. με αντικειμενική αξία 200.000 ευρώ και ένα αγροτεμάχιο με αντικειμενική αξία 100.000 ευρώ, η συνολική επιβάρυνση από το νέο ενιαίο τέλος ακινήτων θα φτάσει τα 450 ευρώ, ενώ μέχρι σήμερα θα ήταν μηδενική, με το αφορολόγητο για τον ΦΑΠ να προσδιορίζεται στις 200.000 ευρώ.

ΒΑΡΗ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΥΣ Όσον αφορά, τέλος, τους αγροτικούς συνεταιρισμούς, καταργείται η απαλλαγή που έχαιραν από τον φόρο εισοδήματος, όταν το εισόδημα αυτό προερχόταν από δραστηριότητες που εμπίπτουν στους σκοπούς τους (βάσει καταστατικού). Επίσης, αυξάνεται σε 26%, από 20% που ίσχυε μέχρι σήμερα, ο συντελεστής φορολόγησης των συνεταιρισμών. AΓΡOTERRA

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013

OIKONOMIA / ΤΑΣΕΙΣ

Φουλ για σιτηρά, λένε οι διεθνείς αγορές Το τμήμα εκείνο του αγροτικού πληθυσμού που παρακολουθεί τις διεθνείς εξελίξεις και τις διακυμάνσεις των τιμών των αγροτικών προϊόντων είναι εφέτος πεισμένο ότι το βαμβάκι δεν έχει μέλλον, αντίθετα από τα σιτηρά και τα κτηνοτροφικά φυτά. Έτσι, κινείται αναλόγως Του Θοδωρή Παναγούλη

ταδιακά όλο και περισσότεροι αγρότες λειτουργούν ως επιχειρηματίες, κάνοντας τις καλλιεργητικές τους επιλογές όχι με βάση την… παράδοση, αλλά με βάση τις τάσεις που προκύπτουν από τη συστηματική παρακολούθηση των δεδομένων στις διεθνείς (αλλά και την εγχώρια) αγορές. Αυτό το κομμάτι των αγροτών, μαζί με ορισμένες οργανωμένες συνεταιριστικές οργανώσεις, αποτελούν πολλές φορές και τον «πιλότο» για τις αλλαγές που επέρχονται στον ελληνικό αγροτικό τομέα. Σε αυτό το πλαίσιο, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η στροφή που ήδη καταγράφεται, για απόσυρση από την καλλιέργεια του βαμβακιού και ταυτόχρονη δραστηριοποίηση σε τομείς για τους οποίους οι προβλέψεις είναι πιο ελπιδοφόρες. Συγκεκριμένα, παίρνοντας τα μηνύματα από τις διεθνείς αγορές, αλλά και αντιλαμβανόμενοι ότι και στην εγχώρια αγορά η εμπορία κτηνοτροφικών φυτών «έχει ψωμί», ολοένα και περισσότεροι αγρότες στρέφονται στην καλλιέργεια σιτηρών, χειμερινών και εαρινών, αλλά και των υπόλοιπων κτηνοτροφικών φυτών, όπως βίκος κ.λπ. Η «κατρακύλα» στις τιμές του βαμβακιού διεθνώς, σε συνδυασμό με τις ζημιές από το πράσινο σκουλήκι και τη μη αποζημίωση των παραγωγών από το ελληνικό κράτος, και συγκεκριμένα τον ΕΛΓΑ, κάνει τους αγρότες να εγκαταλείπουν τη δημοφιλή αυτή καλλιέργεια. Πρέπει δε να σημειωθεί ότι η μεγάλη αύξηση των στρεμμάτων που

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

30%

εκτιμάται ότι θα είναι η φετινή στρεμματική αύξηση της καλλιέργειας σιτηρών στην Ελλάδα

κάλυπτε η καλλιέργεια βαμβακιού στη χώρα μας ήταν κυρίως αποτέλεσμα της πλουσιοπάροχης επιδότησης που έπαιρνε το προϊόν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η μαζική καλλιέργεια όμως ενός ιδιαίτερα απαιτητικού προϊόντος όσον αφορά το νερό και τη φυτοπροστασία είχε, πέραν των άλλων, και σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Έτσι, υπήρχε από χρόνια προβληματισμός για τον τρόπο περιορισμού του, ωστόσο φαίνεται ότι το προσδοκώμενο αποτέλεσμα επέρχεται από τις συνθήκες της αγοράς.

Η συγκεκριμένη τάση επιβεβαιώνεται από τα στοιχεία της ΚΕΣΠΥ, της τριτοβάθμιας συνεταιριστικής οργάνωσης στον χώρο του πολλαπλασιαστικού υλικού, της οποίας μέλη είναι 70 Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΑΣ) της χώρας. «Η καλλιέργεια βάμβακος, σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα, θα αναδειχθεί σε μεγάλο χαμένο όσον αφορά τον αριθμό των στρεμμάτων που θα καλλιεργηθούν τη νέα χρονιά. Οι περισσότεροι αγρότες έχουν ήδη στραφεί στις καλλιέργειες σιτηρών, από τις οποίες ελπίζουν να αποκομίσουν εισόδημα

OIKONOMIA / ΤΑΣΕΙΣ Η «κατρακύλα» στις τιμές του βαμβακιού διεθνώς, σε συνδυασμό με τις ζημιές από το πράσινο σκουλήκι και τη μη αποζημίωση των παραγωγών από το ελληνικό κράτος, και συγκεκριμένα τον ΕΛΓΑ, κάνει τους αγρότες να εγκαταλείπουν τη δημοφιλή αυτή καλλιέργεια.

και του χρόνου. Είναι ενδεικτικό πως πέρυσι δώσαμε 800 τόνους σπόρο για καλλιέργεια βίκου. Με τα έως τώρα δεδομένα όπως διαμορφώνονται από τη ζήτηση των σπόρων, εκτιμάμε πως η αύξηση στα καλλιεργούμενα στρέμματα με σιτηρά, κατά την ερχόμενη καλλιεργητική περίοδο, θα ξεπεράσει το 30%», δηλώνουν στελέχη της οργάνωσης. Όπως αναφέρουν, τα ψυχανθή παρουσιάζουν περαιτέρω περιθώρια ανάπτυξης, αλλά χρειάζεται και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να δώσει κίνητρα στους πα-

ραγωγούς για να καλλιεργήσουν περισσότερα στρέμματα.

Η Μείωση ΤΩΝ αποθεμάτων ανεβάζει τις τιμές Τις προοπτικές των σιτηρών για την περίοδο 2012 - 2013 επιβεβαιώνουν οι εκτιμήσεις των ευρωπαϊκών αγροτικών οργανώσεων Copa - Cogeca. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα των μελετών τους, η παγκόσμια παραγωγή σιτηρών τη συγκεκριμένη περίοδο εκτιμάται ότι θα κινηθεί στους 1.761 εκατ. τόνους, καταγράφοντας ελάχιστο 5ετίας.

Ειδικότερα, η παγκόσμια παραγωγή σίτου ανέρχεται στους 655 εκατ. τόνους, μία από τις χαμηλότερες κατά την τελευταία 5ετία, σε αντίθεση με την εξαιρετική παραγωγή αραβοσίτου που ανέρχεται στους 830 εκατ. τόνους. Και στις δύο περιπτώσεις τα αποθέματα στο τέλος του εμπορικού έτους 2012/13 προβλέπονται εξαιρετικά μειωμένα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των Copa Cogeca, η κοινοτική παραγωγή σιτηρών ανέρχεται στους 284 εκατ. τόνους, στους οποίους περιλαμβάνονται 124 εκατ. τόνοι μαλακού σίτου, 55 εκατ. τόνοι κριθαριού και 61 εκατ. τόνοι αραβοσίτου. Κατά τον Δεκέμβριο του 2012, οι εξαγωγές σίτου υπερέβησαν τον μέσο όρο 5ετίας, φθάνοντας τους 9 εκατ. τόνους, ενώ οι εισαγωγές αραβοσίτου ανήλθαν ήδη στους 4 εκατ. τόνους (20 και πλέον εβδομάδες γρηγορότερα από το σύνηθες). Ενθαρρυντικές είναι οι πρώτες προβλέψεις για τη συγκομιδή του 2013. Οι καλές τιμές της αγοράς οδήγησαν σε άνοδο τις σπορές σιτηρών και οι σπορές μαλακού σίτου υπερέβησαν τα 230 εκατ. στρέμματα. Παρ’ όλα αυτά, σε πολλά κράτη-μέλη κατά το 2013 δεν προβλέπεται υψηλότερη παραγωγή, καθώς οι αποδόσεις θα είναι μειωμένες εξαιτίας πολλών προβλημάτων από παράσιτα. Στις σκανδιναβικές χώρες, οι καιρικές συνθήκες δεν επέτρεψαν να γίνουν χειμερινές σπορές, πράγμα που θα έχει τις συνέπειές του στις διεθνείς αγορές. aΓΡoterra

Ιανουαριοσ 2013

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / ΚΤΗΜΑΤΑΓΟΡΑ

ΕΡΕΥΝΑ ΑΓΟΡΑΣ

Aγροτική

γη

Ευκαιρίες μέχρι -40% Η τάση επιστροφής στη γη δεν μένει μόνο στην αγροτική παραγωγή, αλλά επεκτείνεται και στην αγορά της! Η πτώση τιμών, η ανασφάλεια και η σταθερότητα της επένδυσης φέρνουν τα χωράφια κάθε τύπου στο προσκήνιο, με τους επενδυτές να αναζητούν από «αποκούμπι» μέχρι μεγάλες αποδόσεις στο μέλλον Της Ξανθής Γούναρη, xgounari@ependytis.gr

ην ώρα που οι νοικοκυραίοι απορρίπτουν παμψηφεί την ιδέα της απόκτησης σπιτιού (μόλις ένας στους εκατό δηλώνει ότι ίσως προβεί σε αγορά/κατασκευή κατοικίας τον επόμενο χρόνο, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα οικονομικής συγκυρίας από το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών), η «ξεχασμένη» αγροτική γη μπαίνει ξανά στο «κάδρο». Λιοστάσια, λεμονοπερίβολα, αμπέλια, λαχανόκηποι, μεγάλες αγροτικές εκτάσεις, μέχρι και χέρσα χωράφια στη μέση του πουθενά, «τσιγκλίζουν» το ενδιαφέρον μικροκαταθετών, ανέργων, δημοσίων υπαλλήλων, συνταξιούχων, αλλά και επενδυτών περιωπής, όπως sovereign funds, ασφαλιστικών ταμείων, πλουσίων ιδιωτών από το εξωτερικό, πολυεθνικών εταιρειών κ.λπ. Ο καθένας για τους λόγους του (ασφάλεια χρημάτων, εναλλακτικοί τρόποι βιοπορισμού, ζωή κοντά στη φύση, προσδοκία υπεραξιών κ.ά.) επιδιώκει να επιστρέψει στο χωράφι, επιβεβαιώνοντας τη διεθνή τάση που καταγράφει αύξηση τοποθετήσεων σε αγροτικές γαίες. Βέβαια από την επιθυμία έως την πράξη δεν είναι ακριβώς ένα τσιγάρο δρόμος, γι’ αυτό και το ελληνικό αγροτικό real estate δεν παρουσιάζει (ακόμη;) εκρηκτική άνοδο. Παρ’ όλο που το πρώτο εξάμηνο του 10

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

2012 η αυξανόμενη ζήτηση για αγορά φθηνής αγροτικής γης ξάφνιασε μέχρι και τους επαγγελματίες της κτηματαγοράς, όταν σταδιακά καταλάγιασε ο φόβος μη χαθούν οι αποταμιεύσεις μιας ζωής σε περίπτωση χρεοκοπίας της Ελλάδας και εξόδου από το ευρώ, το ευκαιριακό ενδιαφέρον «ξεφούσκωσε». Εξ ου και οι τιμές παρέμειναν σε λογικά επίπεδα, δηλαδή εκεί που «προσγειώθηκαν» όταν η κυβέρνηση έδωσε και στους τελευταίους να καταλάβουν ότι οι «φυτεύσεις» φωτοβολταϊκών στα χωράφια δεν είναι τελικά η κότα με τα χρυσά αυγά.

Μικροκαταθέτες οι περισσότεροι επενδυτεσ Σήμερα οι τιμές πώλησης των χωραφιών κάθε είδους (ποτιστικά, ξερικά, περιβόλια, ελαιώνες, οπωρώνες κ.λπ.), σε σχέση με τις υπερβολικές ανατιμήσεις την περίοδο του 2008, καταγράφουν πτώση έως και 40% στις περισσότερες περιοχές της χώρας. Ενώ, όπως αναφέρει ο Θεμιστοκλής Μπάκας, διευθύνων σύμβουλος του δικτύου κτηματομεσιτικών γραφείων E-Real Estates Α.Ε., η σχεδιαζόμενη επέκταση των αντικειμενικών αξιών σε πανελλαδικό επίπεδο και η επακόλουθη φορολόγηση των αγροτεμαχίων μέσω του νέου ενιαίου φόρου ακινήτων ενδεχομένως να πιέσουν

περαιτέρω τις τιμές. Η σημαντική υποχώρηση των τιμών αποκαλύπτει, όμως, και μια άλλη παράμετρο, η οποία σχετίζεται με την υποτιθέμενη μαζική επιστροφή στην ύπαιθρο και την αύξηση της απασχόλησης στον πρωτογενή τομέα. Από την πανελλαδική έρευνα της εταιρείας E-Real Estates, η οποία έγινε αποκλειστικά για το ΑΓΡΟTERRA, διαπιστώνεται πως μόλις ένας στους δέκα αγοραστές αγροτικής γης ανήκει στην κατηγορία των «αναχωρητών», όσων δηλαδή πή-

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / ΚΤΗΜΑΤΑΓΟΡΑ Ποιοι παράγοντες διαμορφώνουν τις τιμές

ραν τα βουνά και τους κάμπους για να γίνουν καλλιεργητές αγροτικών προϊόντων. Το μεγαλύτερο ποσοστό των ενδιαφερόμενων αφορά μικροκαταθέτες με αποταμιεύσεις από 3.000 έως και 30.000 ευρώ, οι οποίοι αναζητούν αγροτική γη για αγορά, εκτιμώντας ότι μ’ αυτό τον τρόπο θα εξασφαλίσουν τις οικονομίες τους – τόσο στην παρούσα συγκυρία όσο και μακροπρόθεσμα. Μάλιστα πολλοί από τους ενδιαφερόμενους αναζητούν γη στην περιοχή της καταγωγής τους.

Η διαχρονική αξία της γης εξακολουθεί να προσελκύει επενδυτές, χωρίς αυτοί να είναι στην πλειονότητά τους αγρότες.

Η απόσταση από τα αστικά κέντρα, η ευκολία στην πρόσβαση (οδικοί άξονες), η ύπαρξη ή μη νερού άρδευσης, το μέγεθος και το σχήμα της έκτασης, το ιδιοκτησιακό καθεστώς και η παραγωγικότητα του εδάφους θεωρούνται οι έξι βασικοί παράγοντες που διαμορφώνουν την τιμής ενός αγροτεμαχίου. Εάν, για παράδειγμα, το μεταφορικό κόστος λόγω της εύκολης πρόσβασης διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα, οι τιμές της γης ανεβαίνουν. Το ίδιο συμβαίνει και στην περίπτωση της άρδευσης, αφού η ύπαρξη νερού καθορίζει το είδος της καλλιέργειας. Παγκοσμίως, οι ποτιστικές καλλιέργειες απολαμβάνουν υψηλότερες τιμές, όπως γίνεται με το βαμβάκι και το καλαμπόκι. Επιπλέον, η τελική αξία της αγροτικής γης επηρεάζεται από το ιδιοκτησιακό καθεστώς, από το μέγεθος, αλλά και το σχήμα. Ο πολυτεμαχισμός του κλήρου στην Ελλάδα είναι από τα σοβαρά μειονεκτήματα για τους υποψήφιους επενδυτές, σύμφωνα με τους κτηματομεσίτες, μιας και αυξάνεται το κόστος παραγωγής, χωρίς παράλληλα να υπάρχει δυνατότητα για τον εκσυγχρονισμό της. Μια στενόμακρη λωρίδα καλλιεργήσιμης γης δεν αφορά κανέναν παρά μόνον κάποιο γείτονα, που μ’ αυτόν τον τρόπο θα αυξήσει το μέγεθος της περιουσίας του. Είναι χαρακτηριστικό πως τους τελευταίους μή-

νες σε μεγάλα κτηματομεσιτικά γραφεία της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, αλλά και στα τμήματα ακινήτων των μεγάλων τραπεζών, έχουν φτάσει αιτήματα για αγορά αγροτικών εκτάσεων, τουλάχιστον 500 στρεμμάτων, κατάλληλων για γεωργικές εκμεταλλεύσεις μεγάλης κλίμακας. Ωστόσο φαίνεται ότι είναι δύσκολο να ικανοποιηθούν, λόγω του ότι στις περισσότερες περιπτώσεις οι μεγάλες εκτάσεις ανήκουν σε πολλούς συνιδιοκτήτες, ενώ οι μεμονωμένες ιδιοκτησίες που προσφέρονται και οι οποίες βρίσκονται σε περιοχές με εύκολη πρόσβαση, δεν ξεπερνούν τα 100-150 στρέμματα. Τέλος, καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των τιμών παίζει η παραγωγικότητα του εδάφους, καθώς και η θρεπτική κατάσταση του αγροτεμαχίου, μιας και αποτυπώνουν τη δυναμική που έχει η συγκεκριμένη έκταση σε ό,τι αφορά την παραγωγή αγροτικών προϊόντων υψηλής απόδοσης. Το στοκ της προσφοράς περιλαμβάνει εκατοντάδες εγκαταλειμμένα χωράφια ή εξαντλημένα, ο αγοραστής των οποίων πρέπει να αναλάβει το κόστος αποκατάστασής τους. Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, πάντως, η αξία των αγροτεμαχίων επηρεάζεται και από χρηματιστηριακούς παράγοντες, όπως η μελλοντική αξία των αγροτικών προϊόντων, αλλά και το κόστος των εισροών.

aΓΡoterra

Ιανουαριοσ 2013

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / ΚΤΗΜΑΤΑΓΟΡΑ

Πελοπόννησος Ειδικά οι νομοί της Πελοποννήσου που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από την πρωτεύουσα διατηρούν την πρωτοκαθεδρία στη ζήτηση. «Η ζήτηση αγροτεμαχίων σήμερα κινείται σε χαμηλά επίπεδα, επηρεασμένη από την κακή οικονομική κατάσταση, καθώς και από τη φορολογία των αγροτεμαχίων, αν τελικά ισχύσει», αναφέρει για την περιοχή της Τρίπολης ο Ηλίας Κοπίτας, περιφερειακός διευθυντής Πελοποννήσου και Ιονίων Νήσων της E-Real Estates.

Αρκαδία Στον Νομό λόγω της ιδιομορφίας του εδάφους, τα ποτιστικά και καλλιεργήσιμα είναι αυτά με το μεγαλύτερο κομμάτι του ενδιαφέροντος, γι’ αυτό και παρατηρείται μικρή πτώση στις τιμές. Οι υποψήφιοι αγοραστές για καλλιεργήσιμα αγροτεμάχια αυτή την εποχή δεν υπερβαίνουν το 15%, ενώ οι νέοι αγρότες μπορεί να πλησιάσουν και το 45%. Επίσης υπάρχει ενδιαφέρον για βιοκαύσιμο στο 25% από εταιρείες. Τα ξερικά παρουσιάζουν μικρό ενδιαφέρον, με ένα 15% να αξιοποιείται από εταιρείες φωτοβολταϊκών.

Αργολίδα Όπως λέει ο Αναστ. Ηλιάδης, κάτοχος μεσιτικού γραφείου στο Ναύπλιο, το μείγμα των υποψήφιων αγοραστών γης στον Νομό έχει διαφοροποιηθεί σε σχέση με το 2008, καθώς οι περισσότεροι ενδιαφέρονται για γεωργική εκμετάλλευση με αντίστοιχα κριτήρια απόδοσης, άρδευσης κ.λπ. Οι αγοραστές προέρχονται κυρίως από μεγάλες πόλες και την ευρύτερη περιοχή. Πάντως, το ενδιαφέρον έχει περιορισθεί, ιδιαίτερα για κατοικία και φωτοβολταϊκά.

Λακωνία Η ζήτηση σήμερα ουσιαστικά κινείται από νέους αγρότες και εταιρείες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, επισημαίνει ο μεσίτης Αναστ. Καλομοίρης. Οι αγοραστές από τις μεγάλες πόλεις φθάνουν το 10%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό από εταιρείες που αναζητούν εκτάσεις για βιοκαύσιμα είναι 35%. Οι κατηγορίες των ποτιστικών καθώς και των καλλιεργήσιμων εκτάσεων δεν έχουν ιδιαίτερη μεταβολή στις τιμές, π.χ., εκτάσεις ποτιστικές με «ελιές Καλαμών» εμφανίζουν ιδιαίτερη ζήτηση και τώρα. 12

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

ΕΙΔΟΣ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΩΝ

Πώληση

Ενοικίαση

τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

ανά έτος, τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

Ποτιστικά

2008 4.000-5.000

2012 2.500-4.000

2008 1.200-2.500

2012 600- 1.500

Καλλιεργήσιμα

3.500-4.500

2.300-3.800

1.100-2.200

500-1.300

Περιβόλια

3.500-4.500

2.300-3.800

1.000-1.800

500-1.300

Ελιές και άλλα οπωροφόρα

1.500-8.000

1.000-6.000

800- 2.000

500-1.500

Ξερικά

800-4.000

700-4.000

800-1.500

300-1.500

Δασικά

500-1.500

300-700

500-700

300-500

ΕΙΔΟΣ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΩΝ Ποτιστικά

Πώληση

Ενοικίαση ανά έτος,

τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

2008 2012 40.000-400.000 15.000-250.000

2008 500

2012 300

Καλλιεργήσιμα

40.000-400.000 15.000-250.000

Περιβόλια

40.000-400.000 15.000-250.000

Ελιές και άλλα οπωροφόρα

40.000-400.000 15.000-250.000

Ξερικά

40.000-400.000 15.000-250.000

ΕΙΔΟΣ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΩΝ Ποτιστικά

Πώληση

Ενοικίαση

τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

ανά έτος, τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

2008 4.000-5.000

2012 3.000-5.000

2008 1.000-2.000

2012 500-2.000

Καλλιεργήσιμα

4.000-5.000

3.000-5.000

1.000-2.000

500-2.000

Περιβόλια

4.000-5.000

3.000-5.000

1.000-2.000

500-2.000

Ελιές και άλλα οπωροφόρα

1.000-7.000

700-5.000

500-2.000

Ξερικά

1.000-5.000

500-3.000

500-1.000

200-1.000

Δασικά

500-1500

300-800

500-700

300-500

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / ΚΤΗΜΑΤΑΓΟΡΑ

Ηλεία Πολύ μειωμένη χαρακτηρίζει τη ζήτηση αγροτικής γης στον Νομό Ηλείας η μεσίτρια Ιωάννα Αθανασοπούλου, αποδίδοντας την εξέλιξη αυτή στην κακή οικονομική κατάσταση και στην υψηλή φορολογία. Η πτώση των τιμών για τα ποτιστικά χωράφια αγγίζει το 30%-40% και είναι αυτά που διαθέτουν το μεγαλύτερο κομμάτι του αγοραστικού ενδιαφέροντος. Σε ό,τι αφορά τα περιβόλια και τα λιοστάσια, υπάρχει κάποια ζήτηση, κυρίως από όσους δρουν ως επενδυτές.

Μεσσηνία Στον Νομό οι κατηγορίες των ποτιστικών, καθώς και των καλλιεργήσιμων εκτάσεων έχουν παρουσιάσει μεταβολή στις τιμές λόγω της γενικότερης κατάστασης στην οικονομία. Η ζήτηση «μοιράζεται» ως εξής: ■ Αγοραστές μεγάλων πόλεων: 8% ■ Επενδυτές: 5% ■ Νέοι αγρότες: 45% -52% ■ Εταιρείες με αντικείμενο τα βιοκαύσιμα: 30%-35%

ΕΙΔΟΣ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΩΝ

Πώληση

Ενοικίαση

τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

ανά έτος, τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

Ποτιστικά

2008 2012 12.000-16.000 8.000-12.000

2008 1.000-1.500

2012 400- 800

Καλλιεργήσιμα

10.000-16.000

5.200-8.000

1.000-2.000

200-500

Περιβόλια

12.000-16.000

7.200-10.000

500-1.000

Ελιές και άλλα οπωροφόρα

10.000-20.000 4.000-12.000 1.000- 2.000

500-1.500

Ξερικά

3.200-6.000

2.400-3.200

800-1.500

300-1.000

Δασικά

2.000-3.200

1.200-2.000

500-700

300-500

ΕΙΔΟΣ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΩΝ

Πώληση

Ενοικίαση

τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

ανά έτος, τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

2008 4.000-5.500

2012 2.800-4.800

2008 1.000-2.500

2012 300-1.800

Καλλιεργήσιμα

3.800-5.200

2.500-4.500

1.000-2.500

300-2.000

Περιβόλια

3.600-4.800

2.200-4.500

1.000-2.200

500-1.800

Ελιές

1.500-7.000

700- 5.000

500-2.500

700-2.000

Ξερικά

1.000-4.000

500-2.500

500-1.000

200-800

Δασικά

500-1.500

300-800

400-700

300-500

Ποτιστικά

Μακεδονία Στην περιοχή των Γιαννιτσών, σύμφωνα με τη μεσίτρια Δέσποινα Τουλκερίδου, μετά το 2008 παρατηρείται μια στροφή στις επενδύσεις σε ό,τι αφορά την αγροτική γη, καθώς πολλοί κάτοικοι, χωρίς να είναι κατ’ επάγγελμα αγρότες, ενδιαφέρθηκαν να αποκτήσουν καλλιεργήσιμα ποτιστικά χωράφια, λόγω των καλών αποδόσεων που παρουσιάζουν. Έτσι, ενώ μέχρι το 2008 οι μεταβιβάσεις αγροτεμαχίων αφορούσαν κατά 90% τους επαγγελματίες αγρότες, τα επόμενα χρόνια η ζήτηση εκτοξεύτηκε από τους μη αγρότες, συμπεριλαμβανομένων και των επενδυτών σε φωτοβολταϊκά, για τις ξερικές εκτάσεις. Οι τελευταίοι ωστόσο έχουν εξαφανιστεί από πέρυσι, ενώ τις τιμές των κτημάτων διατηρούν οι μικροεπενδυτές, οι οποίοι αναζητούν «ένα κομμάτι γης δια παν ενδεχόμενο». Τα στοιχεία του πίνακα αφορούν τον Νομό Πέλλας.

ΕΙΔΟΣ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΩΝ

Πώληση

Ενοικίαση ανά έτος, τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

Ποτιστικά

2008 8.000-11.000

2012 10.000-12.000

2008 320-400

2012 350-400

Καλλιεργήσιμα

8.000-11.000

10.000-12.000

320-400

350-400

Περιβόλια

12.000-20.000

15.000-20.000

200-240

Ελιές και άλλα οπωροφόρα

12.000-20.000

15.000-20.000

200-240

4.000-5.000

2.500-3.500

200-240

350-400

Ξερικά

aΓΡoterra

Ιανουαριοσ 2013

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / ΚΤΗΜΑΤΑΓΟΡΑ

Πιερία Κατά 75% οι ενδιαφερόμενοι να αποκτήσουν εκτάσεις είναι γεωργοί, λέει ο Ευ. Τσιαδήμας, περιφερειακός διευθυντής Δυτικής Μακεδονίας της E-Real Estates. Οι τιμές για ποτιστικά έχουν διορθώσει από το 2008, μόνο στα άνω επίπεδα τιμών. Σε περιβόλια και ελαιώνες, οι τιμές διαμορφώνονται ανάλογα με την καλλιέργεια. Π.χ. ένα περιβόλι μέχρι 5 ετών με ακτινίδια με δικό του νερό κοστίζει 4.500 -10.000 ευρώ τα 4 στρ.

Ημαθία «Δεν υπάρχουν αγοραστές και ενοικιαστές ακόμα και για τις σημερινές τιμές, οι οποίες στην περιοχή της Βέροιας κινούνται πάνω από 50% χαμηλότερα σε σχέση με το 2008», αναφέρει ο μεσίτης Στυλ. Πολυμέρης.

ΕΙΔΟΣ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΩΝ

Πώληση

Ενοικίαση

τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

ανά έτος, τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

Ποτιστικά

2008 1.000-8.000

2012 1.000-5.000

2008 30-80

2012 30-50

Καλλιεργήσιμα

7.000-10.000

4.500-7.000

Περιβόλια

7.000-10.000

4.500-7.000

Ελιές και άλλα οπωροφόρα

7.000-10.000

4.500-7.000

ΕΙΔΟΣ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΩΝ Ποτιστικά

Πώληση

Ενοικίαση

τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

ανά έτος, τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

2008 2.000-2.500

2012 600-1.000

2008 50

2012 10

Καλλιεργήσιμα

2.000-2.500

600-1.000

Περιβόλια

5.000-10.000

2.500

100

Ελιές και άλλα οπωροφόρα

2.000-2.500

1.000

Ξερικά

200

Δασικά

ΕΙΔΟΣ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΩΝ

Πώληση

Ενοικίαση

τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

ανά έτος, τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

Θράκη Μόνο οι τιμές των περιβολιών έχουν διατηρήσει τη δυναμική τους στον Νομό Έβρου, σύμφωνα με τη Ματούλα Χατζημιχαήλ, περιφερειακή διευθύντρια Ανατ. Μακεδονίας και Θράκης της E-Real Estates. Κατά τα άλλα, οι τιμές των ποτιστικών, καλλιεργήσιμων χωραφιών παρουσιάζουν πτώση έως 40% σε σχέση με το 2008, ενώ κατά το ίδιο διάστημα οι ελαιώνες πωλούνται έως 20% φθηνότερα. 14

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

Ποτιστικά

2008 4.000

2012 2.500

2008 240

2012 240

Καλλιεργήσιμα

2.000

1.200

120

Περιβόλια

12.000

1.000

Ελιές και άλλα οπωροφόρα

10.000

8.000

500

1.200

800

Ξερικά

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / ΚΤΗΜΑΤΑΓΟΡΑ

Ήπειρος

Μπορεί οι τιμές να έχουν μειωθεί ακόμη και κατά 50% στα αγροτεμάχια στην Ήπειρο, αλλά η αγορά έχει «παγώσει» και στους τέσσερις νομούς. Όπως λέει στο «ΑΓΡΟTERRA» ο Νίκος Σολομωνίδης, μεσίτης αστικών συμβάσεων στα Γιάννινα, έχει μειωθεί «δραματικά ο αριθμός των εκτάσεων που πωλούνται, σε ποσοστό που αγγίζει σε πολλές περιπτώσεις ακόμη και το 80%.

Παρ’ όλα αυτά όμως, τους τελευταίους μήνες κάποιοι, γονείς κυρίως, αναζητούν κτήματα να αγοράσουν για τα παιδιά τους». Ενδεικτικές τιμές: Στην Πρέβεζα ένας πορτοκαλεώνας κοντά στην πόλη, αν και η τιμή του έχει πέσει στο 50% της αξίας του, πωλείται από 15.000-25.000 ευρώ το στρέμμα. Οι ελαιώνες κοντά στην πόλη πωλούνται από 2.000 -

4.000 ευρώ. Οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις είναι στα 2.000-2.500/στρ.και οι ημιορεινές από 1.000-1.500. Οι ορεινές, ανάλογα την περιοχή, δεν ξεπερνούν τα 1.000 ευρώ . Βεβαίως, για τις παραθαλάσσιες εκτάσεις οι τιμές μπορεί να φτάσουν ακόμη τις 50.000. Στην Άρτα οι τιμές είναι σχετικά χαμηλότερες από αυτές της Πρέβεζας. Οι πορτοκαλεώνες πωλούνται από 10.000-20.000 ευρώ το στρέμμα, οι ελαιώνες από 3.0004.000. Τα πεδινά αγροτεμάχια πωλούνται 3.000-4.000 ευρώ, τα ημιορεινά 1.000 και τα ορεινά 500-800 ευρώ το στρέμμα. Στη Θεσπρωτία οι τιμές κυμαίνονται σε 2.000-3.000 ευρώ το στρέμμα για ελαιώνες, 1.500-3.000 για πεδινά αγροτεμάχια, 800-1.200 ευρώ για ημιορεινά και 500-800 ευρώ για τα ορεινά. Για παραθαλάσσια κτήματα οι τιμές είναι στα 15.000-25.000 ευρώ. Στα Ιωάννινα τα αγροτεμάχια κοντά στην πόλη τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για άλλες δράσεις πωλούνται από 5.000- 15.000 ευρώ το στρέμμα και τα πεδινά από 2.000-3.000 ευρώ.

Θεσσαλία Η αγορά και η μίσθωση των αγροτεμαχίων γνώρισε μεγάλη ζήτηση στον Νομό Λάρισας κατά την περίοδο 2007 – 2012 (α΄ εξάμηνο 2012). Αφορμή ήταν η ραγδαία ανάπτυξη στον τομέα των φωτοβολταϊκών, η οποία και οδήγησε στην αύξηση της ζήτησης εκτάσεων (ποτιστικά και ξερικά) 10-50 στρεμμάτων, αλλά ακόμα και χιλιάδων στρεμμάτων για μεγάλα projects. Βέβαια αυτό σήμερα δεν ισχύει, καθώς μετά τις ανακοινώσεις της κυβέρνησης σχετικά με τη φορολόγηση αλλά και τη μείωση της ταρίφας, κλείνουν οι συγκεκριμένες επενδύσεις και φεύγουν οι σχετικές εταιρείες, τονίζει ο Κων. Βρατσάλης, περιφερειακός διευθυντής Θεσσαλίας της E-Real Estate. Κατά ποσοστό 95% η ζήτηση υπήρξε από αυτές τις εταιρείες και το υπόλοιπο 5% από αγρότες των γύρω περιοχών, αλλά και λίγους νέους αγρότες. Οπότε οι τιμές έχουν σαφώς υποχωρήσει και το μέλλον δείχνει σε μεγαλύτερη κάμψη. Ακόμα και οι εταιρείες που ασχολούνται με βιοκαύσιμα θεωρούν πως οι σημερινές τιμές δεν είναι συμφέρουσες. Τέλος, λίγες είναι οι περιπτώσεις όπου οι αγοραστές ζητούν αγροτεμάχια, εξαιτίας της φορολογικής ασάφειας.

ΕΙΔΟΣ Πώληση ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΩΝ τιμή (€) ανά 4 στρέμ. 2008 2012 Ποτιστικά 7.200 6.400

Ενοικίαση ανά έτος, τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

2008 320

2012 300

Καλλιεργήσιμα

10.000

8.000

480

400

Ελιές και άλλα οπωροφόρα

4.000

3.500

240

200

Ξερικά

2.000

1.600

140

120

Δασικά

600

400

Κανένα ενδιαφέρον Κανένα ενδιαφέρον

aΓΡoterra

Ιανουαριοσ 2013

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / ΚΤΗΜΑΤΑΓΟΡΑ

Στερεά Ελλάδα Σύμφωνα με τον Δημήτρη Φλώρο, μεσίτη στο Μεσολόγγι, το 60% των αγοραστών για τα ποτιστικά και καλλιεργήσιμα χωράφια είναι μεγαλοαγρότες που μπορούν να αυτοχρηματοδοτήσουν την απόκτησή τους, ενώ το 20% των ενδιαφερομένων είναι αστοί που θέλουν να «ασφαλίσουν» τις καταθέσεις τους. Το υπόλοιπο 20% αφορά όλες τις άλλες κατηγορίες. Σε ό,τι αφορά, πάντως, τους μη αγρότες, τρεις στους δέκα επενδύουν σε περιβόλια και λιοστάσια, με στόχο ένα πρόσθετο εισόδημα, αν και το μεγάλο ποσοστό (60%) αφορά μεγαλοκαλλιεργητές (προπαντός για ελιές Καλαμών). Στα ξερικά χωράφια και στα δασικά, οι αγοραστές είναι αγρότες ορεινών περιοχών που θέλουν να καλλιεργήσουν αντίστοιχες καλλιέργειες (βρώμη, κριθάρι, καπνά -εκτός βιρτζίνιακ.ά.), αλλά και κτηνοτρόφοι για βοσκή κυρίως αιγοπροβάτων. Οι τιμές του πίνακα αφορούν την Αιτωλοακαρνανία.

ΕΙΔΟΣ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΩΝ

Πώληση

Ενοικίαση

τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

ανά έτος, τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

Ποτιστικά

2008 10.000

2012 8.000

2008 240

2012 200

Καλλιεργήσιμα

10.000

8.000

240

200

Περιβόλια

18.000

15.200

Ελιές και άλλα οπωροφόρα

20.000

16.000

800

600

Ξερικά

4.000

3.200

120

100

Δασικά

4.800

4.000

Κρήτη ΕΙΔΟΣ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΩΝ

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

Ενοικίαση ανά έτος, τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

2008 25.000-30.000

2012 30.000-40.000

2008 600

2012 400-500

Καλλιεργήσιμα

25.000-30.000

30.000-40.000

600

400-500

Περιβόλια

40.000-50.000

35.000-40.000

Ελιές

40.000-50.000

35.000-40.000

50% της σοδειάς

Ξερικά

10.000-15.000

8.000-10.000

Δασικά

10.000-15.000

8.000-10.000

Ποτιστικά

Πώληση τιμή (€) ανά 4 στρέμ.

BINIETA / ΘΕΜΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

Κτηνοτροφία Καιρός για ανάπτυξη!

ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ ΣΕ ΑΓΕΛΑΔΙΝΟ ΓΑΛΑ, ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΚΡΕΑΤΟΣ ΚΑΙ ΖΩΟΤΡΟΦΩΝ. ΚΙ ΟΜΩΣ, ΑΥΤΑ ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΟΥΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΥΨΗ ΤΗΣ ΕΓΧΩΡΙΑΣ ΖΗΤΗΣΗΣ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ, ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΥΨΗΛΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΥΡΩΜΕΝΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΤΗΣ. ΑΡΚΕΙ ΒΕΒΑΙΑ ΚΑΠΟΙΟΣ ΝΑ «ΣΦΑΞΕΙ» ΤΟ ΤΕΡΑΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΞΕΝΟΜΑΝΙΑΣ Του Πάνου Μπαΐλη, pbailis@ependytis. gr

18 18 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013 2013 AΓΡOTERRA AΓΡOTERRA

binieta / Θεμα ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

aΓΡoterra aΓΡoterra Ιανουαριοσ Ιανουαριοσ 2013 2013 19 19

binieta / Θεμα ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

Ανάγκη για επανεκκίνηση ακομη ενασ κλαδοσ της ελληνικησ αγροτικησ παραγωγης που απο την αυταρκεια περασαμε στις εισαγωγεσ, η κτηνοτροφια παραμενει πεδιο εξέλιξησ και επενδυσησ, στηριγμενη στη μεγαλη εγχωρια τεχνογνωσια και παραδοση

ποιος επιχειρήσει σήμερα να αποτυπώσει την κατάσταση που επικρατεί στην ελληνική κτηνοτροφία θα διαπιστώσει ότι: Δεν γνωρίζουμε τον ακριβή αριθμό των εκτρεφόμενων ζώων. Το 85% των στάβλων -όχι με ευθύνη των κτηνοτρόφων- είναι αυθαίρετο. Οι ελληνικές φυλές έχουν εγκαταλειφθεί. Η σχέση κτηνοτροφίας-γεωργίας είναι 30-70, όταν σε άλλες χώρες στη χειρότερη περίπτωση είinfo ναι 50-50. Η κρίση έχει φέρει σε απόΜε τη νέα ΚΑΠ οι γνωση τους κτηνοτρόφους, επιδοτήσεις των κτηνοτρόφων οι οποίοι δεν μπορούν να έχουν σχέση με αντιμετωπίσουν την αύξηση την οριοθέτηση των ζωοτροφών τις οποίες των βοσκοτόπων εισάγουμε, με συνέπεια τη μείωση της παραγωγής. Η διαχείριση των βοσκοτόπων δεν έχει περάσει ακόμη στους παραγωγούς, όπως συμβαίνει σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες. Αυτές είναι οι αρνητικές διαπιστώσεις, υπάρχουν όμως και οι θετικές που είναι: Η ποιότητα των ελληνικών τυριών που πτρίζουν τη γενικότερη εικόνα που επικρακυριαρχούν στη διεθνή αγορά. Η ποιότητα του κρέατος. τεί στον πρωτογενή τομέα της χώρας, Η χρήση ζωοτροφών που δεν στηρίζοόπου, παρά τα κάποια θετικά βήματα, η νται στα κρεατάλευρα (ένα μοσχάρι στην κατάσταση παραμένει αρνητική. Ελλάδα παίρνει 600-700 γραμμάρια βάρος Όσο για τις δυνατότητες, αυτές είναι την ημέρα, ενώ στις άλλες χώρες το σημαντικές, αν σχεδιαστούν από την αρχή διπλάσιο). η αξιοποίηση των βοσκοτόπων, η παραΌλες αυτές οι διαπιστώσεις αντικατογωγή ζωοτροφών και η ανάδειξη της αι-

20 20 ιανουαριοσ ιανουαριοσ 2013 2013 aΓΡoterra aΓΡoterra

γοπροβατοτροφίας που είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας έναντι των άλλων χωρών. Και επειδή τον τελευταίο καιρό πάρα πολλοί νέοι άνθρωποι έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να επιστρέψουν στη γη, για τους ειδικούς όλα τα παραπάνω συνθέτουν μια κατάσταση την οποία δεν μπορούν να αγνοήσουν. Αυτό καθιστά

binieta / Θεμα ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

τρια βασικα θεματα

Ιωσήφ ΜπιζέληΣ αν. καθηγητησ γεωπονικου πανεπιστημιου

Οι ελληνικές φυλές ζώων παράγουν προϊόντα, κυρίως γάλα και κρέας, με μοναδικά ποιοτικά χαρακτηριστικά

Σε πορεία εξαφάνισης είναι οι ελληνικές φυλές, όπως π.χ. των προβάτων που ήδη έχουν «χαθεί» 6 από τις 32.

το όλο εγχείρημα δύσκολο, αφού κάθε νέος κτηνοτρόφος που θέλει να εξασφαλίσει ένα εισόδημα θα πρέπει να λάβει υπόψη του ότι δεν μπορεί με λίγα ζώα ή με λίγες ώρες δουλειά να πετύχει. Και, βεβαίως, δεν μπορεί να αγνοήσει και το γεγονός ότι η «κτηνοτροφία είναι ένα επάγγελμα το οποίο δεν ταιριάζει σε όλους».

χρονιζοντα εδω και καιρο ειναι τα κρισιμα ζητηματα απο τα οποια πρεπει να ξεκινησει η αναμορφωση της ελληνικησ κτηνοτροφιασ

Η ασάφεια των βοσκοτόπων Εν αρχή… είναι οι βοσκότοποι. Αυτή την περίοδο έχει ανοίξει συζήτηση στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για τη διαχείρισή τους. «Για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας βασική προϋπόθεση είναι να ανατεθούν μακροχρόνια η διαχείριση και η χρήση των ελληνικών βοσκοτόπων στους κτηνοτρόφους για να δημιουργήσουν τις υποδομές που είναι απαραίτητες για την εύρυθμη λειτουργία των εκμεταλλεύσεών τους», λέει ο κ. Δημήτρης Δήμου, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης εκτροφέων αυτόχθονων φυλών αγροτικών ζώων. Ο κ. Δήμου, κτηνοτρόφος-οικονομολόγος ο ίδιος, επισημαίνει: «Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Ευρώπης στην οποία η ιδιοκτησία και η διαχείριση των βοσκοτόπων ανήκουν στο κράτος. Επιβάλλεται άμεσα η αποκρατικοποίηση να αρχίσει από εκεί, με αποδέκτες τους Έλληνες κτηνοτρόφους». Η θέση αυτή, όπως και να διατυπώνεται, είναι σήμερα πιο επίκαιρη από ποτέ, αφού με τη νέα ΚΑΠ οι επιδοτήσεις των κτηνοτρόφων έχουν σχέση με την οριοθέτηση των βοσκοτόπων, με τις υποδομές τους και όχι με τον αριθμό των ζώων, το καθεστώς δηλαδή που ίσχυε μέχρι τώρα. Ήδη τα αρμόδια υπουργεία εξετάζουν την αλλαγή του καθεστώτος διαχείρισης, ωστόσο υπάρχουν πολλά προβλήματα που έχουν να κάνουν με τον χαρακτηρισμό των εκτάσεων, καθώς οι περισσότερες θεωρούνται δασικές, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Οι ελληνικοί βοσκότοποι, πάντως, ακόμη και στη σημερινή τους μορφή, έχουν τέτοια πλεονεκτήματα που μπορούν να δώσουν υπεραξία στα κτηνοτροφικά προϊόντα. Σύμφωνα με στέλεχος του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, «η Ελλάδα θα πρέπει να διεκδικήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση να χαρακτηρίσει τουλάχιστον την αιγοπροβατοτροφία της ως βιολογική, με

ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους κτηνοτρόφους».

Οι «παράνομες» υποδομές Σήμερα σε ποσοστό 85% οι στάβλοι σε όλη τη χώρα θεωρούνται αυθαίρετοι, κάτι που σημαίνει ότι οι κτηνοτρόφοι δεν μπορούν να οργανώσουν σωστά και σε συνθήκες υγιεινής την παραγωγή τους και να αναπτύξουν δράσεις που θα δώσουν αξία στα προϊόντα τους. Προκειμένου να αλλάξει το καθεστώς, ήδη υπάρχουν προτάσεις και σχέδια για πρότυπες ελαφρές κατασκευές ώστε να μη διατίθενται μεγάλα ποσά για τις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις.

Κτηνοτροφία «εισαγωγής» Η επιλογή των ζώων είναι, μετά τη δημιουργία υποδομών, ο σημαντικότερος παράγοντας για την κτηνοτροφία. Στη χώρα μας από χρόνο σε χρόνο εγκαταλείφθηκαν οι αυτόχθονες φυλές ζώων και πολλές πλέον απειλούνται με εξαφάνιση. Το αποτέλεσμα είναι να εισάγουμε π.χ. πρόβατα και γίδια από άλλες χώρες, τα οποία και δεν προσαρμόζονται εύκολα στο κλίμα και τις ιδιομορφίες της χώρας, αλλά μετέφεραν και ασθένειες στους γηγενείς πληθυσμούς. Σύμφωνα με τον αναπληρωτή καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου κ. Ιωσήφ Μπιζέλη, «οι αυτόχθονες ελληνικές φυλές έχουν μοναδικά χαρακτηριστικά, μεταξύ των οποίων την ανθεκτικότητα, τόσο σε ξηροθερμικό περιβάλλον όσο και στις δύσκολες συνθήκες του χειμώνα, αλλά και την ικανότητα αξιοποίησης της φτωχής και κατά περιόδους μόνο αυτοφυούς βλάστησης. Επίσης, εμφανίζουν ανθεκτικότητα σε ασθένειες και διαθέτουν ικανότητα επιβίωσης με περιορισμένους πόρους τροφής και νερού. Τέλος, οι φυλές αυτές παράγουν προϊόντα, κυρίως γάλα και κρέας, με μοναδικά ποιοτικά χαρακτηριστικά». Παρά όμως τα θετικά των αυτόχθονων φυλών, ο αριθμός τους έχει περιοριστεί δραματικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις 32 φυλές προβάτων που υπήρχαν πριν από 30- 40 χρόνια έχουν εξαφανιστεί 6, 8 βρίσκονται σε κατάσταση εξαφάνισης, 13 είναι σε συνεχώς μειούμενο αριθμό ατόμων και μόνο 5 δεν διατρέχουν ορατό κίνδυνο. Στα βοοειδή, αντίστοιχα, από τις 6 φυλές, οι 2 έχουν εξαφανιστεί.

aΓΡoterra aΓΡoterra Ιανουαριοσ Ιανουαριοσ 2013 2013 21 21

BINIETA / ΘΕΜΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

Κτηνοτροφική παραγωγή ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

% συμβάλλει η αιγοπροβατοτροφία στο αγροτικό εισόδημα

ΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ

8.417 1.456.516 180.000

3.374 513.763 42.000

5.826 1.005.984 105.000

Eκμεταλλεύσεις αιγοπροβάτων Αιγοπρόβατα Αγελάδες

ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ

ΘΕΣΣΑΛΙΑ

11.064 1.501.382 102.000

5.048 490.089 12.000

ΗΠΕΙΡΟΣ

11.070 834.898 58.000

ΣΤ. ΕΛΛΑΔΑ ATTIKH

ΙΟΝΙΟ

1.907 225.839 5.000

ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ

17.590 1.761.610 60.000

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ

7.586 822.739 18.000

ΑΡΙΘΜΟΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΝ

8.797 824.681 22.000

1.210 154.954 5.000

ΚΡΗΤΗ

12.835 2.236.436 3.000

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΑΛΑΚΤΟΣ (σε τόνους)

ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ

4.752 380.547 20.000

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΡΕΑΤΟΣ (σε τόνους)

Αιγοπρόβατα

Πρόβειο

Αγελάδες

Κατσικίσιο 25.500 Βοδινό 57.320 Χοιρινό 111.800 Πουλερικά

70.625

12.500.000 110.000 Μοσχάρια κρεοπαραγωγής

500.000

Χοιρομητέρες

100.000

Πτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις

2.000

22 22 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013 2013 AΓΡOTERRA AΓΡOTERRA

Αγελαδινό

Πρόβειο

Κατσικίσιο

743.655 752.367 394.627

186.000

BINIETA / ΘΕΜΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΙΓΟΠΡΟΒΕΙΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ 2003-2011

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΦΕΤΑΣ ΠΟΠ 2008-2011

Πρόβειο σε τόνους (μέση τιμή σε €)

Σε τόνους

102.075 20

412.158

(μέση τιμή σε €)

(0,84)

00 9.094) 1 5 0,

95.398

(

92.200

91.734

Γίδινο σε τόνους

15 (0 2.19 ,5 7 2

(0,90)

460.593

05 20

49 8 (0 .05 ,9 9 3)

516.286

(0,86)

90 673.8 8) 4 (0,37

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΥΓΩΝ

166 . (0, 433 54) 5 .90 1820,55) (

(0 6.8 ,9 90 1)

2011

638.590 (0,4190)

170.4 21 (0,51)

ΓΑΛΑ

94 6. 5) 14 0,5 (

35 ) 1

1 .27 530,96)

2009

684 0 (0,3 .9 81

ΓΑΛΑ

154.144 (0,57)

2009-2011 Σε τόνους (μέση τιμή σε €)

)

.235 1660,51) (

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΓΕΛΑΔΙΝΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ

16 (0, 6.51 49 0 )

2011

2010

2009

20 5151 . 10 (0,9 953 6)

(

1 94 6. 7) 41 0,8

2008

78 132.6 (0,56)

2007

0 01

ΠΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

99.800

(σε τόνους)

ΧΟΙΡΟΤΡΟΦΙΑ (σε τόνους) Χοιρομητέρες Kρέας

100.000 115.000

Μονάδες αναπαραγωγής Μονάδες αυγοπαραγωγής Μονάδες βιολογικής παραγωγής Μονάδες παραγωγής κρέατος

260 400 20

1.500 ΑΥΤΑΡΚΕΙΑ

90 % %

σε αυγά

75 %

σε κρέας

του συνόλου των μονάδων βρίσκεται σε Ήπειρο – Θεσσαλία

ΠΗΓΕΣ: ΕΛΓΟ – ΔΗΜΗΤΡΑ, ΟΠΕΚΕΠΕ, υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Ελληνική Σταστιστική Υπηρεσία (2010)

Κατσιγιάννη Ζωή

AΓΡOTERRA AΓΡOTERRA ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013 2013 23 23

binieta / Θεμα ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

Εντοπίζοντας προβλήματα, προτείνοντας λύσεις «φρουροσ τησ υπαιθρου» ειναι ο ελληνας κτηνοτροφοσ και χρειαζεται την απαραιτητη στηριξη για να παραγει πλουτο με σημαντικη συνεισφορα στο εθνικο μας εισοδημα

Πριν από 36 χρόνια ο κ. Παναγιώτης Πεβερέτος, σε ηλικία μόλις 26 χρόνων, εκλέγεται πρόεδρος της κοινότητας Δαλαμανάρας στην Αργολίδα. Η συνέχεια για τον πρόεδρο σήμερα του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας (ΣΕΚ) ήταν εξίσου δυναμική, με έντονη τη δραστηριοποίηση στους αγροτικούς συλλόγους, τη ΓΕΣΑΣΕ, την ΠΑΣΕΓΕΣ, το σύνολο των φορέων που έχουν σχέση με τον πρωτογενή τομέα αλλά και την πολιτική, αφού έχει βάλει υποψηφιότητα για βουλευτής, ενώ έχει διεκδικήσει και τη θέση του νομάρχη. Παράλληλα όμως ο 62χρονος κ. Πεβερέτος διατηρεί μια σημαντική κτηνοτροφική μονάδα με 700 πρόβατα, καλλιεργεί 200 στρέμματα για την παραγωγή ζωοτροφών, αλλά και εσπεριδοειδή και ελιές. Αν και θα μπορούσε να αφιερώσει περισσότερο χρόνο στην επιχείρησή του, περνά πολλές ώρες την ημέρα στην προσπάθεια να στηρίξει τα συμφέροντα των κτηνοτρόφων, να υπερασπιστεί τη φέτα, να καταθέσει προτάσεις σε κάθε υπεύθυνο, με ένα και μόνο όνειρο: «Να αναγνωριστεί ο ρόλος του κτηνοτρόφου ως “φρουρού της υπαίθρου” και να γίνει η κτηνοτροφία το όχημα που θα στηρίξει την οικονομία της χώρας και να εξασφαλιστεί η αυτάρκεια της χώρας σε γαλακτοκομικά και κρέας». «Σήμερα στη χώρα μας ασχολούνται με την κτηνοτροφία 140.000 οικογένειες. Αυ-

24 24 ιανουαριοσ ιανουαριοσ 2013 2013 aΓΡoterra aΓΡoterra

Παναγιώτης Πεβερέτος Προεδροσ συνδεσμου ελληνων κτηνοτροφων

Σημαντικό μέρος από τις ποσότητες φέτας που καταναλώνουμε εντός Ελλάδος σε καταστήματα μαζικής εστίασης είναι απλώς λευκό τυρί

τό σημαίνει ότι υπάρχει το ανθρώπινο δυναμικό που θα στηρίξει τον κλάδο. Έναν κλάδο που μπορεί να καλύψει τις διατροφικές ανάγκες του Έλληνα, να συμβάλει στην αντιμετώπιση της ανεργίας και να στηρίξει δεκάδες χιλιάδες μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις οι οποίες δραστηριοποιούνται σε γαλακτοκομικά και κρέας. Τι άλλο θα πρέπει να προσθέσει κάποιος για να γίνει κατανοητό ότι η κτηνοτροφία είναι ένας βασικός πυλώνας για την ανάπτυξη;». Τη θέση αυτή την έχει διατυπώσει ο κ. Πεβερέτος σε πρωθυπουργούς, υπουργούς Γεωργίας και Ανάπτυξης. Σε κάθε άμεσα ή έμμεσα εμπλεκόμενο πρόσωπο ή φορέα. Το αποτέλεσμα; Όχι ενθαρρυντικό για όλους όσοι δραστηριοποιούνται στον το-

binieta / Θεμα ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

140.000 οικογένειες ασχολούνται με την κτηνοτροφία

30-35% της εγχώριας ζήτησης σε χοιρινό κρέας καλύπτεται από τη δική μας παραγωγή

μέα, καθώς τα προβλήματα παραμένουν: γραφειοκρατία στις επενδύσεις σε σύγχρονες μονάδες, έλλειψη σχεδιασμού, απουσία κτηνοτροφικών ζωνών, κλείσιμο και συγχωνεύσεις οργανισμών, ελληνοποιήσεις κτηνοτροφικών προϊόντων, τεράστιες εισαγωγές, έλλειψη ερευνών, προγραμματισμού και οράματος. Λίγο-πολύ όλα όσα έχουν φέρει τους ανθρώπους της υπαίθρου σε απόγνωση. Παρά τα προβλήματα, ο κ. Πεβερέτος εκτιμά ότι η ελληνική κτηνοτροφία έχει μέλλον, αρκεί αυτή τη φορά οι υπεύθυνοι να ασχοληθούν σοβαρά με τον κλάδο αντιμετωπίζοντας βασικά ζητήματα όπως τα περιγράφει:

01 Αιγοπροβατοτροφία Παίζει σήμερα τον σημαντικότερο ρόλο στην ελληνική κτηνοτροφία, καθώς το αντίστοιχο ζωικό κεφάλαιο της χώρας ξεπερνά τα 12,5 εκατομμύρια κεφάλια. Το αρνητικό είναι ότι τα τελευταία χρόνια, λόγω της αύξησης στις τιμές των ζωοτροφών και κυρίως της σόγιας, αλλά και της έλλειψης χρηματοδότησης των κτηνοτρόφων, η παραγωγή γάλακτος μειώνεται. «Από 704.000 τόνους που είχαμε το 2010, το 2011 πέσαμε στους 651.000 τόνους και το 2012 στους 600.000. Η πτώση αυτή έχει επιπτώσεις και στην παραγωγή της φέτας, η οποία έχει μειωθεί φέτος σε σχέση με πέρυσι κατά 10.000 τόνους, πέφτοντας

600.000 τόνους αγελαδινού γάλακτος εισάγουμε κάθε χρόνο

500.000 τόνους σόγιας εισάγουμε κάθε χρόνο

στις 90.000». Ο κ. Πεβερέτος όταν μιλάει για τη φέτα είναι σαν να μιλάει για τον βασιλιά των ελληνικών προϊόντων. «Από τις ποσότητες που παράγουμε εξάγουμε 37.000 τόνους και υπολογίζουμε ότι σε τρία χρόνια θα φτάσουμε τις 50.000, αφού θα εξάγουμε και σε τρίτες χώρες». Αν και η φέτα έχει κατοχυρωθεί ως Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ), σε πολλές χώρες εκτός Ε.Ε. δεν αναγνωρίζεται. «Η αναγνώριση της φέτας είναι ένας διαρκής αγώνας. Ήδη ως ΣΕΚ έχουμε προσφύγει στα τουρκικά δικαστήρια γιατί μια εταιρεία στη γειτονική χώρα παράγει τυρί που το ονομάζει φέτα. Αλλά αξίζει να σας πω ότι σημαντικό μέρος από τις ποσότητες φέτας που καταναλώνουμε εντός Ελλάδος σε καταστήματα μαζικής εστίασης είναι απλώς λευκό τυρί».

02 Αγελαδοτροφία Μπορεί η χώρα μας να έχει αυτάρκεια σε αιγοπρόβειο γάλα και κρέας σε ποσοστό που αγγίζει το 98%, όμως στο αγελαδινό γάλα η κατάσταση είναι απογοητευτική. Αυτή τη στιγμή στη χώρα μας εκτρέφονται 110.000 αγελάδες γαλακτοπαραγωγής. Αυτές παράγουν 630.000 τόνους γάλακτος. Από την άλλη, εισάγουμε περίπου 600.000 τόνους! Επίσης, στη χώρα μας εκτρέφονται 500.000 μοσχάρια κρεατοπαραγωγής, τα οποία καλύπτουν μόλις το 20% των αναγκών μας. «Και εδώ υπάρχουν δυνατότητες ανάπτυξης. Δυστυχώς, όμως, δεν υπάρχει έρευνα, δεν έχουμε ελληνικές φυλές. Το μόνο που καταφέραμε είναι να δημιουργήσουμε μόνο δύο νέες φυλές, την “ξανθιά” στη Χαλκιδική και την “κόκκινη” στη Θεσσαλία. Αυτή η προσπάθεια όμως πρέπει να συνεχιστεί», επιμένει ο κ. Πεβερέτος, που δεν κρύβει την ανησυχία του για τις αθρόες εισαγωγές.

03 Χοιροτροφία Και αν για την αγελαδοτροφία η κατάσταση δεν είναι καλή, για τη χοιροτροφία διαγράφεται δραματική. Σήμερα στη χώρα μας υπάρχουν περίπου 100.000 χοιρομητέρες. «Παλιά καλύπταμε σχεδόν το 60% των αναγκών μας σε χοιρινό κρέας. Τώρα μόνο το 30-35%. Η πορεία είναι φθίνουσα και είναι ορατός ο κίνδυνος να χαθεί ο κλάδος. Αυτή η εξέλιξη οφείλεται στο γεγονός ότι είναι υψηλό το κόστος πα-

aΓΡoterra aΓΡoterra Ιανουαριοσ Ιανουαριοσ 2013 2013 25 25

binieta / Θεμα ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ραγωγής, αφού οι ζωοτροφές έχουν ως βάση τα δημητριακά. Στη χώρα μας ποτέ δεν χρησιμοποιήσαμε για την εκτροφή των ζώων κρεατάλευρα. Ευτυχώς δηλαδή…». Οι περισσότερες μονάδες είναι χρεωμένες και η λύση «δεν είναι άλλη από το “κούρεμα” των δανείων σε ποσοστό 50% και το άλλο 50% να απoπληρωθεί με χαμηλό επιτόκιο και σε βάθος 15ετίας».

04 Πτηνοτροφία Στην ίδια κατάσταση έχει περιέλθει και ο κλάδος της πτηνοτροφίας, με τις 2.000 εκμεταλλεύσεις να αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα λόγω αύξησης της τιμής των πτηνοτροφών. Η κατάσταση θα γίνει ακόμη χειρότερη με την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Kανονισμού που επιβάλλει περισσότερο χώρο διαβίωσης για τα πτηνά, κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει να επεκταθούν οι ήδη υπάρχουσες εγκαταστάσεις, άρα και με αντίστοιχη επιβάρυνση σε έναν ακόμη χρεωμένο κλάδο.

05 Ζωοτροφές Το σημαντικότερο πρόβλημα αυτή την περίοδο είναι οι ζωοτροφές. «Σήμερα εισάγουμε περίπου 500.000 τόνων σόγιας, με πολλές ποσότητες να είναι μεταλλαγμένες. Η τιμή της σόγιας έχει σχεδόν διπλασιαστεί, γεγονός που έχει εκτινάξει το κόστος παραγωγής. Δυστυχώς ως χώρα δεν κάναμε κάτι ουσιαστικό ώστε να

αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Πρέπει να καταθέσουμε φάκελο στην Κομισιόν για την παραγωγή ψυχανθών (κουκιά, μπιζέλια, ρεβίθια) και να ισχύσει για τα προϊόντα αυτά ό,τι και για το βαμβάκι. Εδώ θα πρέπει να προσέξουμε να μη φτάσουμε στο σημείο να διατεθούν εκτάσεις σε φυτά που προορίζονται σε βιοκαύσιμα σε βάρος της κτηνοτροφίας».

συμβολικού τιμήματος και ανάλογα με τον αριθμό των ζώων και της ικανότητας κάλυψης των αναγκών εκτροφής ανά στρέμμα».

07 Οι ελληνικές φυλές

Η στήριξη και αύξηση των ελληνικών φυλών είναι πλέον επιτακτική ανάγκη. «Θα πρέπει σε συνερ06 γασία με τα πανεπιστήμια και Εγκαταστάσεις τα ερευνητικά κέντρα να αυξήσουμε τον πληθυσμό των ελ– βοσκότοποι Ένα από τα μεγαλύτερα ληνικών φυλών, οι οποίες θέματα είναι ο εκσυγχρονιεγκλιματίζονται πιο εύκολα, info σμός των εγκαταστάσεων. κι έτσι θα έχουμε αύξηση Πέρα από τη γραφειοκρατία της παραγωγής γάλακτος Η ελληνική κτηνο«που τσαλακώνει κάθε παανά ζώο. Επίσης, θα μειωτροφική παραγωραγωγό», θα πρέπει να αλθούν οι ασθένειες. Δεν είναι γή υποφέρει από τις συνεχείς αυξήλάξει το καθεστώς έγκρισης δυνατόν να υπάρχει ακόμη σεις στις τιμές των κάθε επένδυσης. «Δεν είναι στη χώρα μας μελιταίος πυζωοτροφών δυνατόν να θέλεις να βάλεις ρετός. Είμαστε η μοναδική αρμεκτήρια και να αντιμεχώρα της Ευρώπης που αντιτωπίζουν την εγκατάσταση μετωπίζουμε τέτοιο ως βιομηχανική μονάδα και πρόβλημα». να σου ζητούν να κάνεις υδρογεωλογική 08 μελέτη και να επιβαρύνεται ο παραγωγός Τα σφαγεία με ένα κόστος 7.000-10.000 ευρώ», υποΗ Ελλάδα, και κυρίως η νησιωτική Ελστηρίζει ο κ. Πεβερέτος. λάδα, αντιμετώπιζε τεράστιο πρόβλημα Όσο για τους βοσκότοπους, «κάποια με τη σφαγή. «Πλέον η λύση είναι τα κινηστιγμή θα πρέπει να οριστούν οι κτηνοτά σφαγεία, τα οποία και όλες τις προϋποτροφικές ζώνες. Επίσης, οι δήμοι που τώθέσεις πληρούν αλλά και κοστίζουν το 1/3 ρα έχουν την ευθύνη για τη διαχείρισή των σταθερών. Αυτή είναι η λύση για τα τους θα πρέπει να καταλάβουν ότι οι βονησιά και εμείς ως ΣΕΚ έχουμε καταθέσει σκότοποι πρέπει να διατίθενται στους κτηνοτρόφους για πολλά χρόνια και έναντι σχετική πρόταση».

Η υπόθεση «Δωδώνη» Ο κ. Πεβερέτος δεν διστάζει να χαρακτηρίσει μέγα σκάνδαλο την πώληση της γαλακτοβιομηχανίας Δωδώνη, ζητώντας έστω και τώρα να περάσει στους κτηνοτρόφους. «Τη χαρίσαμε σε μια εταιρεία offshore, στην οποία μετέχει και άτομο το οποίο χρωστά 11 εκατομμύρια ευρώ στη Δωδώνη από τη διακίνηση των προϊόντων της. Η Δωδώνη εξάγει σε 30 χώρες έχοντας ανατρέψει το μέχρι την εμφάνισή της καθεστώς, φτάνοντας ως και στις πιο απομακρυσμένες στάνες». Γενικότερα, αν και τα προβλήματα του κλάδου είναι πολλά, ακόμη δεν επικρατεί πνεύμα συνεργασίας μεταξύ των παραγωγών. «Θα πρέπει και οι κτηνοτρόφοι να καταλάβουν ότι θα πρέπει να συνεταιριστούν για να πετύχουν καλύτερες τιμές στις ζωοτροφές μαζί με τους γεωργούς, να διαπραγματεύονται συνολικά τις τιμές σε κρέας και γάλα και να υπερασπίσουν πιο συντονισμένα τα δικαιώματά τους».

26 26 ιανουαριοσ ιανουαριοσ 2013 2013 aΓΡoterra aΓΡoterra

binieta / Θεμα ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

Tα ελληνικά τυριά σε όλον τον κόσμο Σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ., οι εξαγωγές των τυριών μας αυξάνονται με γοργούς ρυθμούς σε Ευρώπη αλλά και τρίτες χώρες, παρά τις προσπάθειες που γίνονται κατά της κατοχύρωσης της ονομασίας «φέτα», την οποία διεκδικούσαν χώρες όπως η Δανία και η Γερμανία. Ενώ όμως η φέτα είναι ιδιαίτερα δημοφιλής, η χώρα μας κατέχει μόλις το 28% της διεθνούς αγοράς. Εκτός της φέτας, η Ελλάδα έχει αναγνωρισμένα 21 τυριά ΠΟΠ και είναι τρίτη στη συγκεκριμένη λίστα της Ε.Ε. μετά τη Γαλλία και την Ιταλία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής και του Ελληνικού Οργανισμού Εξωτερικού Εμπορίου (ΟΠΕ), το τυρί και το πηγμένο γάλα που προορίζεται για τυρί εμφάνισαν αύξηση κατά 7,1% το 2011, φθάνοντας τα 219,6 εκατ. ευρώ. Το 2012, οι εξαγωγές των ελληνικών τυριών στο πρώτο πεντάμηνο στην κυριολεξία απογειώθηκαν παρουσιάζοντας νέα αύξηση 10%. Πρώτη σε εξαγωγές η φέτα και ακολουθούν τα υπόλοιπα τυριά (κασέρι, γραβιέρα Κρήτης, λαδοτύρι, μανούρι, γαλοτύρι, ανθότυρο, ξινοτύρι, μυζήθρα κ.ά.). Εντυπωσιακή και η αύξηση των εξαγωγών κατά 64% στο κεφαλοτύρι, 27% στην κεφαλογραβιέρα και 18% στο κασκαβάλι το πρώτο τρίμηνο του 2012. Οι βασικοί προορισμοί των τυριών μας; ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία, Γερμανία, Κίνα και η Νότιος Αφρική.

Πρακτικές συμβουλές από «μέσα»

γενετικό υλικό». Σήμερα, κάποιον που θα ήθελε να ασχοληθεί με την κτηνοτροφία θα τον συμβούλευε να μην επιλέξει βαριές κατασκευές για τον στάβλο, αλλά «λιτές και οικονομικές, οι οποίες θα πρέπει να έχουν ύψος και την πλάτη τους στα βόρεια». Για να είναι βιώσιμη μία μονάδα θα πρέπει να έχει τουλάΜια σημαντική κτηνοτροφική μονάδα χιστον 200 πρόβατα και επίσης 40 γίδια λειτουργεί τα τελευταία χρόνια στην Κρύα ώστε να μπορεί να παράγει ο ίδιος φέτα. Βρύση Πέλλας. Ιδιοκτήτης ο κ. Λευτέρης «Δεν είναι δύσκολο να παράγει κάποιος φέΓίτσας, ένας πρώην καπνοπαραγωγός. τα, αφού ήδη στην αγορά υπάρχει μηχαΟ 51χρονος σήμερα κτηνοτρόνολογικός εξοπλισμός που δεν κοφος είναι αντιπρόεδρος του Συνστίζει. Σε περίπτωση που ο ίδιος δέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίδεν μπορεί να παράγει, θα πρέας και μέλος του Δ.Σ. της ΠΑΣΕπει να συνεταιριστεί. Αυτό θα ΓΕΣ. Στη μονάδα του, η οποία του λύσει πολλά προβλήματα». είναι ενταγμένη σε πρόγραμΜια βασική αρχή για τη μα γενετικής βελτίωσης, δημιουργία μιας μονάδας είΛευτέρης αναπαράγει τα χιώτικα πρόΓίτσας ναι να επιλεγεί σωστά ο χώκτηνοτροφοσ βατα σε σύγχρονες εγκαταρος εγκατάστασης. «Για να στάσεις, τα οποία στη συνέμην υπάρχει επιβάρυνση από χεια διαθέτει σε άλλους τις ζωοτροφές, θα πρέπει να Άνετα μπορεί να κτηνοτρόφους. φροντίσει γύρω από τον στάεξασφαλιστεί «Πρόκειται για μια μονάδα βλο να υπάρχει ελεύθερη αυτάρκεια, αλλά και η οποία έχει στηθεί σε σύγέκταση. Έχει υπολογιστεί ότι να διπλασιαστούν οι χρονα πρότυπα, όπου όλα γίγια κάθε τέσσερα πρόβατα εξαγωγές μας σε φέτα και κρέας νονται αυτόματα. Αυτό μας απαιτείται ένα στρέμμα». δίνει τη δυνατότητα να πετυΩς συνεταιριστής, ο κ. Γίχαίνουμε πολύ καλές συνθήτσας επιμένει ότι «οι προοπτικες εκτροφής, ενώ το γεγοκές για την ελληνική κτηνονός ότι τόσα χρόνια ασχολούτροφία είναι εκπληκτικές. μαστε με τα καπνά μάς δίνει τη δυνατότηΆνετα μπορεί να εξασφαλιστεί αυτάρκεια, τα να παράγουμε οι ίδιοι τις ζωοτροφές. αλλά και να διπλασιαστούν οι εξαγωγές Αυτό είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα», μας σε φέτα και κρέας. Το ενδιαφέρον είναι λέει ο κ. Γίτσας, ενώ και αυτός διαπιστώνει μεγάλο ακόμη από χώρες όπως η Τουρκία ότι στη χώρα μας «υπάρχει πρόβλημα με το και το Μπαχρέιν».

aΓΡoterra aΓΡoterra Ιανουαριοσ Ιανουαριοσ 2013 2013 27 27

ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

Μια πρόταση για πλήρη ανατροπή Στην Αύρα της Καλαμπάκας, στη σκιά των Μετεώρων, ο κ. Δημήτρης Δήμου διατηρεί την τελευταία 20ετία μια μοναδική φάρμα, όπου εκτρέφει και προστατεύει ζώα που ανήκουν στις αυτόχθονες αρχέγονες φυλές. Σήμερα θεωρείται από τους πιο επιτυχημένους στον τομέα του, παράγοντας ποιοτικά και ιδιαίτερα προϊόντα. Αυτά τα κάνει με την ιδιότητα του κτηνοτρόφου. Είναι όμως και οικονομολόγος, και με αυτή την ιδιότητα έχει εκπονήσει τη δική του μελέτη για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας με τίτλο: «Η αξιοποίηση της ελληνικής χλωρίδας θα αναπτύξει την κτηνοτροφία σε τέτοιο βαθμό που θα μας βγάλει από την τρέχουσα κρίση». Παρά τις ενστάσεις που μπορεί να διατυπώσει ο καθένας, ο κ. Δήμου καταθέτει προτάσεις με βάση την εμπειρία του, αλλά και την ιστορία της κτηνοΔημήτρης Δήμου τροφίας στη χώρα μας. Για κτηνοτροφοσ του λόγου το αληθές ο ίδιος καταφεύγει στον Ξενοφώντα, ο οποίος λέει στον «ΟικονομιΤο πρόβλημα της κό»: «Ὅπου δ’ ἂν ἀναγκασθῇ ἡ γῆ ανεργίας μπορεί να χερσεύειν, ἀποσβέννυνται καὶ αἱ λυθεί με ανάπτυξη ἄλλαι τέχναι σχεδόν τι καὶ κατὰ του κτηνοτροφικού κλάδου γῆν καὶ κατὰ θάλατταν» (όπου η γη αναγκαστεί να γίνει άγονη, χάνονται και όλα τα άλλα επαγγέλματα και στην ξηρά και στη θάλασσα). «ἔσθουσαι βάλανον μενοεικέα» (Οδύσσεια, ν Αναλύοντας τα στατιστικά, διαπιστώνει 409), δηλαδή τα γουρούνια έτρωγαν βελανίότι το 1960 στη χώρα μας υπήρχαν 1.100.000 δια, υποστηρίζει ότι με τα βελανίδια μποβοοειδή, 1.000.000 ιπποειδή, 500.000 χοίρούν να εκτραφούν στη χώρα μας 500.000 ροι και 14.000.000 αιγοπρόβατα. Σήμερα, χοιρομητέρες, όπως γινόταν πριν από λίγες μόνο ο αριθμός των αιγοπροβάτων έχει μείνει ο ίδιος. Τα βοοειδή έχουν περιοριστεί στις δεκαετίες. Από τις 500.000 χοιρομητέρες 140.000, οι χοίροι στις 3.000 και από τα ιππο- θα έχουμε παραγωγή περίπου 3.500.000 γουρούνια. Αυτά δεν θα έχουν καμία εξάρειδή μόλις λίγες χιλιάδες έχουν απομείνει. τηση από τις εισαγωγές γενετικού υλικού, Πρόταση 1 φαρμάκων και ζωοτροφών. Ενώ τα έσοδα Για την ανατροπή αυτής της κατάστασης ο θα αγγίξουν το ένα δισεκατομμύριο ευρώ. κ. Δήμου προτείνει, υπό προϋποθέσεις, την Και αν από το κρέας τους παράγουμε προϊόαύξηση σε βάθος χρόνου του αριθμού των ντα ωρίμανσης όπως προσούτο, λόντζα, κόβοοειδών σε 2.000.000. Από αυτά θα παραπα, κολατέλο κ.λπ., τότε τα συνολικά έσοδα χθούν 1.600.000 μοσχάρια, που μεταφράζο- θα φτάσουν τα δυόμισι δισεκατομμύρια νται σε έσοδα τα οποία αγγίζουν τα δύο δισε- ευρώ. κατομμύρια ευρώ.

Ευρύτερες θετικές επιπτώσεις

Πρόταση 2 Καταφεύγοντας αυτή τη φορά στον Όμηρο,

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

Οι συνέπειες, σύμφωνα με τον κ. Δήμου, θα είναι θετικές και στην αντιμετώπιση του προ-

βλήματος της ανεργίας: Από τις 2.500.000 ζωικές μονάδες εκτιμά ότι θα προκύψει απασχόληση για 100.000 άτομα, ενώ άλλοι 400.000 θα απασχοληθούν ως σύμβουλοι, γεωπόνοι, κτηνίατροι, μεταποιητές κ.λπ. Και ο κτηνοτρόφος-οικονομολόγος συμπεραίνει: «Τελικά η κτηνοτροφία είναι ο μόνος κλάδος της οικονομίας στη δυσμενή οικονομική συγκυρία της χώρας μας που “αναγκαστικά” παράγει πρωτογενώς πλούτο. Διότι τα ζώα μας γεννάνε αρνιά, μοσχάρια, γουρουνάκια και οι κτηνοτρόφοι είμαστε υποχρεωμένοι να τα εκθρέψουμε, σε αντίθεση με όλες τις άλλες παραγωγικές τάξεις που μπροστά στην πρώτη τους δυσκολία κλείνουν την εμπορική τους επιχείρηση ή το εργοστάσιό τους», για να επισημάνει ότι στην κτηνοτροφία δεν γίνονται επενδύσεις, ενώ οι κτηνοτρόφοι καταβάλλουν ΦΠΑ σε αντίθεση με άλλους παραγωγούς για ό,τι αγοράζουν.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

Άδεια για στάβλους σε μία μέρα

Η πλειοψηφία των κτηνοτρόφων υποστηρίζουν πλέον με βεβαιότητα ότι σήμερα οι σταβλικές εγκαταστάσεις δεν πρέπει να επιβαρύνουν ιδιαίτερα το κόστος για μια εκμετάλλευση, πρέπει να είναι εύκολες στο στήσιμο, να μη δημιουργούν προβλήματα στο περιβάλλον και κυρίως να μην προσκρούουν στη γραφειοκρατία. Στο εξής οι κτηνοτρόφοι που θέλουν να επενδύσουν σε μικρές μονάδες θα μπορούν να το κάνουν άμεσα, μειώνοντας στο ελάχιστο τον χρόνο για την έκδοση αδείας. Σχετική εγκύκλιο εξέδωσε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης

κ. Αθανάσιος Τσαυτάρης στο πλαίσιο του νόμου 4067/2012, σε μια κίνηση για να διευκολυνθούν όσοι νέοι θέλουν να ασχοληθούν με την εκτροφή των ζώων σε πρόχειρα καταλύματα θερμοκηπιακού τύπου. Τέτοια εγκαταστάσεις είναι οι πρόχειρες κατασκευές οι οποίες δεν φέρουν σκελετό από οπλισμένο σκυρόδεμα, χάλυβα ή δομική ξυλεία. Μια άλλη κατηγορία είναι εκείνες με σκελετό θερμοκηπίου με πιστοποίηση της κατασκευάστριας εταιρείας και οι εγκαταστάσεις που δεν ξεπερνούν τα 300 τ.μ., οι οποίες πληρούν συγκεκριμένα

πρότυπα και για τις οποίες χρειάζεται επίβλεψη μηχανικού και πιστοποίηση. Για τη διευκόλυνση των ενδιαφερομένων δημιουργείται η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής στις κατά τόπους περιφερειακές ενότητες και η οποία έχει την ευθύνη των ελέγχων προκειμένου να δοθεί η σχετική άδεια. Πλέον βάσει του νόμου ο κτηνοτρόφος θα παίρνει άμεσα προσωρινή άδεια, έχοντας ο ίδιος την ευθύνη να τηρήσει τις απαιτήσεις και τις προϋποθέσεις κατά την κατασκευή των εγκαταστάσεων.

προχειρεσ κατασκευεσ

θερμοκηπιακου τυπου

πιστοποιημενες εγκαταστασεισ

Ο ενδιαφερόμενος (φυσικό ή νομικό πρόσωπο), προκειμένου να πάρει την άδεια για τις πρόχειρες εγκαταστάσεις, πρέπει να καταθέσει στη Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής φάκελο με: Αίτηση όπου θα αναφέρονται η δυναμικότητα της κτηνοτροφικής εγκατάστασης και η γεωγραφική θέση της μονάδας. Δήλωση του μελετητή ή της εταιρείας εγκατάστασης για τα προβλεπόμενα πρότυπα Περιβαλλοντικών Δεσμεύσεων. Υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/1986, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στο άρθρο 6 παρ. 3γ του Ν. 4056/2012. Η Διεύθυνση χορηγεί στον ενδιαφερόμενο αυθημερόν προσωρινή άδεια εγκατάστασης, η οποία έχει ισχύ μέχρι τον έλεγχο. Σε διάστημα όχι μεγαλύτερο του μήνα από την κατάθεση της αίτησης, η Επιτροπή Σταβλισμού κάνει αυτοψία και ελέγχει τον φάκελο και τα δικαιολογητικά.

O ενδιαφερόμενος υποβάλλει φάκελο με: Αίτηση με δυναμικότητα της κτηνοτροφικής εγκατάστασης και γεωγραφική θέση. Υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/1986 σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 6 παρ. 4γ του Ν. 4056/2012. Μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Έκθεση γεωτεχνικού, που περιγράφει τα ζωοτεχνικά δεδομένα της εγκατάστασης. Και εδώ χορηγείται αυθημερόν προσωρινή άδεια εγκατάστασης. Έναν μήνα μετά τη μεταφορά των ζώων, υποβάλλεται στην ίδια Διεύθυνση φάκελος με: Αίτηση με τα στοιχεία του αιτούντος. Προσωρινή άδεια εγκατάστασης. Πιστοποιητικό τήρησης του τύπου κατασκευής. Σε τρεις μήνες μετά την υποβολή της πρώτης αίτησης γίνεται αυτοψία από την Επιτροπή Σταβλισμού.

Για τις εγκαταστάσεις που κατασκευάζονται βάσει εγκεκριμένων προτύπων κατασκευής μέχρι 300 τ.μ., ο ενδιαφερόμενος ακολουθεί ανάλογες διαδικασίες: Μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Δήλωση του μελετητή ή του φορέα της εγκατάστασης για την τήρηση των περιβαλλοντικών δεσμεύσεων. Και εδώ χορηγείται στον ενδιαφερόμενο αυθημερόν προσωρινή άδεια εγκατάστασης. Σε τρεις μήνες μετά την υποβολή της πρώτης αίτησης γίνεται αυτοψία από την Επιτροπή Σταβλισμού. Γενικότερα για οποιαδήποτε πληροφορία σχετικά με τις συγκεκριμένες διαδικασίες ο ενδιαφερόμενος μπορεί να απευθύνεται στις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των περιφερειακών ενοτήτων ή να επικοινωνεί με το Κέντρο Εξυπηρέτησης Αγροτών στο τηλέφωνο 1540.

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙΑ / ΑΜΦΙΚΛΕΙΑ

Δημήτρης Αυγερινός

Η επανάσταση θα έρθει από την επαρχία Από τους ψηφιακούς κόσμους της πρωτεύουσας στα μελίσσια στον Παρνασσό. Κι από το άγχος της μεγαλούπολης στην ηρεμία της επαρχίας. Κι όμως, αυτή η επιστροφή έχει μέσα της το σπέρμα της συνειδητής αλλαγής ζωής Της Άννας Σβύνου, asvinou@ependytis.gr Φωτογραφίες: Θεοδώρα Ραπανάκη

ια πανέμορφη κωμόπολη χτισμένη στους πρόποδες του Παρνασσού, με περίπου 3.500 κατοίκους (στα χαρτιά), αλλά γύρω στους 1.500-2.000 να ζουν εκεί πραγματικά. Είναι η Αμφίκλεια στον Νομό Φθιώτιδος, ένας παραδοσιακός οικισμός με παλιά δίπατα πέτρινα αρχοντόσπιτα, καμάρες και σκαλιστές ξύλινες αυλόπορτες, με την κεντρική πλατεία της γεμάτη ζωεμπορικά καταστήματα, καφέ και εστιατόρια. Η ζωντανή και όμορφη κωμόπολη αποτελεί το κέντρο της γύρω αγροτικής έκτασης με κύριες καλλιέργειες τα καπνά, το βαμβάκι και τα σιτηρά, ενώ η ευρύτερη καταπράσινη περιοχή έχει τουριστική υποδομή με καλοφτιαγμένους παραδοσιακούς ξενώνες. Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται ανάπτυξη λόγω του κοντινού χιονοδρομικού κέντρου του Παρνασσού. Πολλοί λάτρεις των χειμερινών σπορ την επιλέγουν σαν τόπο διαμονής τα Σαββατοκύριακα του χειμώνα, αφού έχει πιο ήσυχους ρυθμούς από τη γειτονική Αράχοβα. Με τον Δημήτρη Αυγερινό συναντηθήκαμε σε ένα πολύ όμορφο καφέ της κεντρικής πλατείας στα τέλη Δεκεμβρίου. Είναι 38 χρόνων και επέστρεψε πριν από σχεδόν δύο χρόνια στο πατρικό του σπίτι, έπειτα

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

από 20 χρόνια ζωής στην Αθήνα. Αφορμή ήταν η οικονομική κρίση και η ανεργία, αιτία όμως η αγάπη του για τον τόπο του, για τα μελίσσια και για μια ζωή κοντά στη φύση. Με το χιονοδρομικό στα φόρτε του και ανάμεσα σε δεκάδες φίλους του που σταματούσαν να τον χαιρετήσουν και να ανταλλάξουν σχόλια, ξεκινήσαμε να κάνουμε την κουβέντα μας βλέποντας πόσο αγαπητός είναι στο χωριό του. Δημήτρη, σε έφερε στην Αμφίκλεια η κρίση που ζούμε; Είχα μια καλή δουλειά σε μια εταιρεία παροχής Internet ως υπεύθυνος κατασκευών στο τμήμα οπτικών ινών. Την περίοδο από το τέλος του 2010 έως τις αρχές του 2011 στη δουλειά είχαν ξεκινήσει η γκρίνια και οι εντάσεις. Άρχισαν να απολύονται συνάδελφοι σωρηδόν και ήξερα ότι δεν θα αργούσε και η σειρά μου. Ουσιαστικά, και εγώ μέσα μου ήθελα να τελειώνει αυτή η δυσάρεστη κατάσταση που είχε δημιουργηθεί. Όταν έχασα τη δουλειά, ήξερα ότι δεν θα ήταν καθόλου εύκολο να βρω ξανά μια αντίστοιχη στην Αθήνα. Έβλεπα και όσους είχαν απολυθεί νωρίτερα να προσπαθούν να βρουν εργασία και να μη γίνεται τίποτα...

Ο Δημήτρης συνεχίζει την οικογενειακή παράδοση στη μελισσοκομία με τη βοήθεια της μητέρας του. Η τελευταία όμως έχει αποκλειστικότητα στον λαχανόκηπο του σπιτιού τους!

ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙΑ / ΑΜΦΙΚΛΕΙΑ

Αποφάσισα χωρίς δεύτερη σκέψη να επιστρέψω στην πόλη μου, να ασχοληθώ επαγγελματικά με τη μελισσοκομία και να ασκήσω και το επάγγελμά μου (ηλεκτρολόγος) παράλληλα. Δεν είχα καμιά ψευδαίσθηση και ήξερα ότι θα χρειαζόταν υπομονή και σκληρή δουλειά, αλλά θα είχα τουλάχιστον μια προοπτική για ένα καλύτερο μέλλον και μια σίγουρα ποιοτικότερη καθημερινότητα. Ευτυχώς, όλα τα χρόνια που ζούσα στην Αθήνα, ανυπομονούσα να

έρθει το Σαββατοκύριακο που θα ερχόμουν εδώ. Δεν έχασα ποτέ τους φίλους μου εδώ ή τους συμμαθητές από το σχολείο. Η επιστροφή λοιπόν ήταν μια συνειδητή επιλογή, που έγινε με αφορμή την οικονομική κρίση. Τι σχέση είχες μέχρι τότε με τη μελισσοκομία; Ο πατέρας μου διατηρούσε μελίσσια ερασιτεχνικά από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Είχε γύρω στα 100 και αργότερα όταν

μεγάλωσε και δεν μπορούσε να φροντίζει τόσα πολλά, τα μείωσε στα 50. Όταν τον έχασα, και επειδή ζούσα στην Αθήνα, δεν ήταν εύκολο να έχω περισσότερα και έτσι κράτησα, με τη βοήθεια της μητέρας μου, μόνο καμιά δεκαριά. Ερχόμουν με κάθε ευκαιρία και τα φρόντιζα, αλλά κυρίως τα πρόσεχε η μητέρα μου, που κι εκείνη γνώριζε πολύ καλά τη μελισσοκομία λόγω της δικής της οικογενειακής παράδοσης (ο παππούς και ο πατέρας της είχαν πάaΓΡoterra

Ιανουαριοσ 2013

ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙΑ / ΑΜΦΙΚΛΕΙΑ ντα μελίσσια). Από πολύ μικρός παρακολουθούσα τους γονείς μου να ασχολούνται. Συχνά ο πατέρας μου με έπαιρνε μαζί του και ήταν για μένα σαν να παρακολουθώ τη «Μάγια τη μέλισσα» ζωντανά! Οι μέλισσες ήταν μια «οικογενειακή» μας υπόθεση. Σε αυτό το διάστημα που βρίσκεσαι εδώ, κατάφερες να πετύχεις τους επαγγελματικούς στόχους σου; Προς το παρόν πολλαπλασιάζω ακόμα τα μελίσσια μου, ενώ ταυτόχρονα εργάζομαι και ως ηλεκτρολόγος. Στα μελλοντικά μου σχέδια είναι και να ασχοληθώ και με τα αρωματικά φυτά, όχι μόνο σε συνδυασμό με τις μέλισσες, αλλά και επειδή σαν καλλιέργεια μου φαίνεται πολύ ενδιαφέρουσα. Αυτή τη στιγμή έχω 52 κυψέλες και ο αρχικός στόχος μου είναι να φτάσω τα επόμενα χρόνια τις 250-300. Αυτός έχω υπολογίσει ότι είναι ένας μίνιμουμ αριθμός που θα μου επιτρέψει να έχω ένα αξιοπρεπές εισόδημα. Δεν με ενδιαφέρει η επεκτατική αλλά η εντατική μελισσοκομία. Θέλω να αξιοποιήσω όλα τα προϊόντα της μέλισσας και όχι μόνο το μέλι. Όμως αυτό δεν εξαρτάται μόνο από μένα, αλλά και από τη φύση. Φέτος, για παράδειγμα, δεν μπόρεσα να πολλαπλασιάσω τα μελίσσια μου, γιατί δεν υπήρχε αρκετή γύρη ή στην ποιότητα που θέλανε για να πολλαπλασιαστούν. Θα μπορούσα βέβαια να πάω και να αγοράσω μελίσσια προκειμένου να φτάσω γρήγορα στο ύψος της παραγωγής που έχω ως στόχο, όμως δεν θέλω να το κάνω αυτό. Προτιμώ να καθυστερήσω λίγο, αλλά να φτιάξω τις δικές μου μέλισσες με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που με ενδιαφέρουν εμένα. Δεν εμπιστεύομαι τα «αγοραστά», γιατί δεν μπορώ να είμαι σίγουρος για την ποιότητα η τα χαρακτηριστικά τους. Μπασταρδεύονται οι ράτσες, με αποτέλεσμα να μην μπορείς να διαχειριστείς τις αρρώστιες ή ακόμα και τις ιδιαιτερότητες της κάθε μιας. Ναι, αλλά μήπως έτσι χάνεις πολύτιμο, παραγωγικό χρόνο; Η μέλισσα είναι ένα έντομο με πολλές ιδιαιτερότητες. Πρέπει να τη μάθεις, να τη σέβεσαι, να την ακούς και να ακολουθείς τους ρυθμούς της. Ίσως επειδή μαθήτευσα δίπλα σε παραδοσιακούς μελισσοκόμους «κόλλησα» κι εγώ μερικές από τις αντιλήψεις τους. Προτιμώ τις μέλισσες που έχουμε εδώ στην περιοχή μας, που είναι προσαρμοσμένες στις δικές μας συνθήκες, στα φυτά και στο κλίμα μας. Θεωρώ ότι, φτιάχνοντας τα δικά μου με34

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

«Οι άνθρωποι που ζουν στις μεγάλες πόλεις είναι πιο ευάλωτοι στην καταστροφολογία, γιατί δεν έχουν τη διέξοδο, την ισορροπία και την ασφάλεια που σου δίνει η επαφή με τη φύση» λίσσια, στην πραγματικότητα κερδίζω χρόνο και ποιότητα. Άλλώστε κάνω επιλεκτικό πολλαπλασιασμό και δίνω τα χαρακτηριστικά που θέλω εγώ στις αναλογίες που έχω επιλέξει, π.χ. πόσο τοις εκατό για παραγωγή μελιού, πόσο για βασιλοτροφία, πόσο για γύρη, πρόπολη κ.λπ. Άρα, ανάμεσα στην παράδοση και τις νέες μεθόδους επιλέγεις παράδοση; Η παράδοση είναι καλή, χρήσιμη και εμπεριέχει εμπειρία αιώνων σε μια χώρα σαν τη δική μας, αλλά πρέπει να ακολουθούμε και τις εξελίξεις που έχουν γίνει στην τεχνολογία γύρω από τα θέματα της μελισσοκομίας. Προσπαθώ και παρακολουθώ όσα σεμινάρια γίνονται στην περιοχή, ενημερώνομαι και ανταλλάσσω απόψεις με άλλους μελισσοκόμους μέσω Ιnternet και φυσικά διαβάζω συνεχώς. Στο τέλος, με βάση το προσωπικό μου κριτήριο, κάνω τις ενέργειες που θεωρώ εγώ πιο σωστές, αυτές που

ταιριάζουν σε μένα, αλλά κυρίως αυτές που ταιριάζουν στα μελίσσια μου. Υπάρχει σύλλογος μελισσοκόμων στην περιοχή σας; Υπήρχε ένας υποτυπώδης σύλλογος, αλλά δεν ήταν ποτέ ουσιαστικά ενεργός, γιατί κανένας δεν ήταν επαγγελματίας. Όλοι το έκαναν για συμπληρωματικό εισόδημα. Εμείς έχουμε τώρα κάνει μια ομάδα σαν φίλοι που συνεργαζόμαστε και λειτουργούμε στα πλαίσια της αυτοοργάνωσης. Πώς διαθέτεις τα προϊόντα σου; Προς το παρόν τα διαθέτω μόνος μου σε φίλους και γνωστούς και θα προσπαθήσω όσο μπορώ να το συνεχίσω έτσι. Πώς είναι η καθημερινότητά σου σε σχέση με τη ζωή σου στην Αθήνα; Η αλήθεια είναι ότι η καθημερινότητα εδώ είναι πολύ καλύτερα από ό,τι στην Αθήνα. Εκεί ξύπναγα το πρωί, έμπαινα στο αυτοκίνητο με την κίνηση και μέχρι να φτάσω στη

ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙΑ / ΑΜΦΙΚΛΕΙΑ

δουλειά ήμουν μέσα στα νεύρα και την ένταση. Εδώ ξυπνάω, βγαίνω έξω, βλέπω τον Παρνασσό, πάω στις δουλειές μου με ηρεμία βλέπω γύρω μου την ομορφιά, συναντώ φίλους... Βέβαια, η Αθήνα έχει το άγχος, αλλά η επαρχία έχει και αυτή τις δυσκολίες της. Στα μικρά μέρη υπάρχει συνήθως αρκετός ελεύθερος χρόνος και δεν υπάρχουν και πολλές εναλλακτικές για να τον γεμίσεις. Πρέπει να είσαι αποφασισμένος και προετοιμασμένος να οργανώσεις σωστά τον χρόνο σου. Διαφορετικά κινδυνεύεις να είσαι ατελείωτες ώρες στα καφενεία πίνοντας τσίπουρα κ.λπ. Αυτό θέλει μεγάλη προσοχή. Ξέρω πολλά παιδιά που αποφάσισαν να ζήσουν στην επαρχία και, επειδή δεν μπόρεσαν να αντέξουν τους αργούς ρυθμούς της, επειδή δεν είχαν αρκετή δουλειά ή τι άλλο να κάνουν για να εκτονώσουν την

01 Ο Δημήτρης χτίζει σταδιακά τη δική του μελισσοπαραγωγή στην όμορφη Αμφίκλεια (02). 03 Τα προϊόντα του τα διαθέτει σε κύκλο φίλων και γνωστών. 04 Στην παραγωγή του ακολουθεί και παραδοσιακές μεθόδους, αλλά και τις εξελίξεις της τεχνολογίας.

Θα επέστρεφες ξανά στην Αθήνα αν οι συνθήκες γίνονταν καλύτερες; Αυτή τη στιγμή δεν βλέπω καμία τέτοια προοπτική για μένα. Με ενδιαφέρει να ζήσω και να δημιουργήσω στον τόπο μου. Η ζωή μου εδώ μου αρέσει πολύ. Δύο χρόνια πια που ζω εδώ, τολμώ να πω ότι είμαι ευτυχισμένος. Στην επαρχία καθαρίζει το μυαλό, έχεις χρόνο να σκεφτείς. Στην Αθήνα δεν προλαβαίνεις να σκεφτείς, όλο τρέχεις και το μυαλό λειτουργεί μηχανικά... Θα σου πω ένα περιστατικό. Εδώ, όταν ξυπνάω το πρωί, βάζω μουσική, φτιάχνω τον καφέ μου και τον απολαμβάνω βλέποντας τη φύση. Ήμουνα λοιπόν πρόσφατα στην Αθήνα, ξύπνησα το πρωί, άνοιξα το ραδιόφωνο και άρχισα να ακούω όλη αυτή την καταστροφολογία... Αγχώθηκα. Λέω πρέπει να επιστρέψω γρήγορα να δω τι θα κάνω με τα μελίσσια, θα τα καταφέρω; Αν κάτι πάει στραβά, τι θα κάνω; Έπαθα πανικό. Οι άνθρωποι που ζουν στις μεγάλες πόλεις είναι πιο ευάλωτοι στην καταστροφολογία, γιατί δεν έχουν τη διέξοδο, την ισορροπία και την ασφάλεια που σου δίνει η επαφή με τη φύση. Πιστεύω ότι ο καθένας που έχει ένα σπίτι ή ένα κομμάτι γης, μια στοιχειώδη υποδομή στην επαρχία, από το να κάθεται άνεργος και άπραγος στις μεγάλες πόλεις και να τρελαίνεται, καλύτερα θα κάνει να πάει να ζήσει εκεί. Ήμασταν μια χώρα αγροτική και καταντήσαμε να εισάγουμε τα πάντα και να μην παράγουμε τίποτα. Θα πρέπει σαν χώρα να στραφούμε στην παραγωγή και σαν νοοτροπία να αλλάξουμε. Δηλαδή να ανακτήσουμε τα καλά εκείνα στοιχεία που είχαμε σαν κοινωνία και τα χρόνια της «ευημερίας» τα ξεχάσαμε... Χρειάζεται να κάνουμε μια «επανάσταση», και η «επανάσταση» θα έρθει από την επαρχία.

ενέργεια ή τα ενδιαφέροντά τους, επέστρεψαν στην Αθήνα. Επιβάλλεται να είσαι συνειδητοποιημένος για ζήσεις εδώ και να έχεις αξιολογήσει τις ανάγκες σου. Επίσης, χρειάζεται να βάζεις συνεχώς το μυαλό σου να δουλεύει. Δεν είμαι υπάλληλος που κάθε πρωί θα σηκωθώ να πάω να κάνω τη δουλειά μου και μετά να επιστρέψω ήσυχος στο σπίτι μου. Πρέπει να μην επαναπαύεσαι, να μη σταματάς, να ψάχνεσαι και να αναζητάς τρόπους για να κάνεις τη ζωή σου καλύτερη. Κι από κοινωνικές σχέσεις; Σε μια μεγάλη πόλη το πιο απλό πράγμα, που είναι να δεις έναν φίλο για έναν καφέ, μπορεί να σου πάρει και τρεις ώρες με τις αποστάσεις, το παρκάρισμα, τη συνεννόηση κ.λπ. Εδώ, βγαίνοντας να κάνεις τη δουλειά σου, συναντάς έναν φίλο, κάθεσαι, πίνεις ένα καφεδάκι και σε μισή ώρα φεύγουμε. Η επικοινωνία είναι άμεση και καθημε-

ρινή. Δεν χρειάζεσαι το Facebook για να επικοινωνήσεις με τους φίλους σου, γιατί είναι πολύ εύκολη η φυσική επικοινωνία. Δεν μου λείπουν πράγματα σε σχέση με την Αθήνα, άλλωστε οι ανάγκες είναι υποκειμενικές ή και πλασματικές. Αν λείψει κάτι, όπως ο κινηματογράφος, σε μισή ώρα βρίσκομαι στη Λαμία ή τη Λιβαδειά. Επίσης η Αθήνα δεν είναι καθόλου μακριά. Επειδή ο εξάχρονος γιος μου ζει με τη μητέρα του εκεί, πηγαίνω αρκετά συχνά για να τον δω, για να τον φέρω εδώ για Σαββατοκύριακο. Έχω την ευκαιρία και να βλέπω και φίλους, αλλά και να παρακολουθώ πράγματα που κατά καιρούς με ενδιαφέρουν. Η απόσταση δεν είναι πρόβλημα, πρόβλημα είναι η τιμή της βενζίνης και το κάθε ταξίδι κοστίζει τουλάχιστον 80 ευρώ... Εμένα προς το παρόν δεν μου λείπει κάτι. Δεν ξέρω βέβαια αν θα σκέφτομαι το ίδιο και έπειτα από πέντε χρόνια! aΓΡoterra

Ιανουαριοσ 2013

ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ / ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Ροβιές Ευβοίας

Μια οργάνωση από το μέλλον Μια μικρή κοινότητα παραγωγών βρώσιμης ελιάς στην Εύβοια συνασπίζεται γύρω από τον συνεταιρισμό της, πετυχαίνοντας και καλές τιμές διάθεσης και εξαγωγές, επενδύοντας ταυτόχρονα στη βιολογική καλλιέργεια

ια δακοπαγίδα αποτέλεσε την γός του καταγόταν από τις Ροβιές. Όταν αφορμή για να ξεφύγουν οι ανέλαβε πρόεδρος για πρώτη φορά, ήταν ελαιοπαραγωγοί της κοινότη32 χρόνων. Είχε επιστρέψει από την Αγγλία τας Ροβιών στη Βόρεια Εύβοια από την… αφού είχε σπουδάσει πυρηνικός μηχανιάλλη μεγάλη παγίδα. Εκείνη που τους ήθεκός και μαθηματικός και, αφού η ΔΕΗ και λε να πουλάνε τις ελιές τους φθηνά και να ο Δημόκριτος δεν απάντησαν ποτέ στις αιζουν στη σκιά των εμπόρων. Ο δάκος τήσεις που είχε καταθέσει για πρόπαγιδεύτηκε και οι ίδιοι πέρασαν σληψη, έκανε αυτό που σκέφτοστην καλλιέργεια της βιολογικής νται να κάνουν σήμερα πολλοί ελιάς, κατακτώντας τις αγορές νέοι: να ασχοληθεί με τις ελιές, της Ευρώπης. Πρωταγωνιστής που θεωρούνται και το παραδοο αγροτικός συνεταιρισμός σιακό προϊόν της περιοχής. τους, ο οποίος έχει ανοίξει διΟ ίδιος αποφεύγει να ανααύλους δημιουργίας με παφέρει οτιδήποτε γύρω από Νίκολαοσ νεπιστήμια, αλλά και με επιτη δράση του, διαγράφοντας Βαλλήσ χειρηματίες του χώρου, εξατο εγώ και υιοθετώντας το σφαλίζοντας μεγάλα οφέλη εμείς, όπως θα έκανε κάθε για τα μέλη του, με καλές τιφυσιολογικός άνθρωπος που Η ύπαιθρος χρειάζεμές, αλλά και υπηρεσίες που σέβεται τον εαυτό του δηλαται και νέους μορφωμένους παραγωστηρίζουν το επάγγελμα του δή: «Εμείς πετύχαμε ως συγούς, ώστε να καταπαραγωγού βρώσιμων νεταιρισμός. Δεν υπάρχουν νοούν πιο εύκολα τα ελιών. Ο συνεταιρισμός πέπρόσωπα, αλλά ο συνεταιριόσα συμβαίνουν την τυχε επίσης, από το 2005 και σμός μέσω του οποίου τυποπαραγωγή, στην τυποποίηση και στην μέχρι σήμερα, να διατηρήσει ποιούμε και πουλάμε ελιές εμπορία ίδια τιμή πώλησης, η οποία στο εξωτερικό, εξασφαλίζοφτάνει τα 85 λεπτά το κιλό για ντας τις καλύτερες δυνατές τις βιολογικές ελιές, όταν οι τιμές για τον παραγωγό. Και, τιμές για τις συμβατικές, από παρά τα προβλήματα που πι60 λεπτά ανά κιλό, φέτος θανόν να έχουν σήμερα, οι έπεσαν στα 30 έως 40 λεπτά. συνεταιρισμοί είναι απαραίτητοι σε κάθε Σήμερα, στις Ροβιές περισσότερο από το χωριό, φτάνει να το καταλάβει ο κόσμος 70% των ελαιώνων είναι βιολογικοί, με τάκαι να τους βοηθήσει», μας λέει ο ίδιος. σεις το ποσοστό να φθάσει έως το 100%, «Το ζήτημα είναι απλό: ο ιδιώτης έμποκαι αυτό είναι που κάνει το εγχείρημα σηρος ενδιαφέρεται να κερδίσει όσο γίνεται μαντικό και πρωτοπόρο σε μια περίοδο περισσότερο. Ο συνεταιρισμός ενδιαφέκρίσης. ρεται μόνο να καλύψει τα έξοδά του. Αυτή Ο συνεταιρισμός τα τελευταία 30 χρόνια η φιλοσοφία από μόνη της είναι αρκετή για έχει πρόεδρο τον Νίκο Βαλλή, έναν άντον ισχυροποιήσει στη συνείδηση του θρωπο που βρέθηκε εκεί επειδή η σύζυπαραγωγού».

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ / ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Μικρού μεγέθους αλλά μοντέρνος, ο συνεταιρισμός στις Ροβιές δείχνει έμπρακτα πώς μπορεί να αποδώσει μια σωστή οργάνωση σε συνδυασμό με την εξαγωγική εξωστρέφεια

Την επιστροφή των νέων στην ύπαιθρο για να ασχοληθούν με τον πρωτογενή τομέα ο κ. Βαλλής τη συνιστά ανεπιφύλακτα. «Μπορεί κάποτε κάποιος που ασχολούνταν με τη γεωργία ή την κτηνοτροφία να... ντρεπόταν. Σήμερα το κλίμα έχει αντιστραφεί. Η ύπαιθρος χρειάζεται και νέους μορφωμένους παραγωγούς, ώστε να κατανοούν πιο εύκολα τα όσα συμβαίνουν στην παραγωγή, στην τυποποίηση και στην εμπορία».

Η νέα αγροτική γραφειοκρατία Βέβαια, ο κ. Βαλλής έχει έρθει και αυτός αντιμέτωπος με τη γραφειοκρατία, τη στιγμή που ο ίδιος προσπαθεί να είναι σε όλα νόμιμος. Είναι υπέρ της τήρησης των βιβλίων εσόδων-εξόδων. Είναι υπέρ της καταβολής του εργοσήμου και υπέρ των συνεργασιών των συνεταιρισμών. Το τελευταίο έχει επιτευχθεί. Όμως το ζήτημα του εργοσήμου παραμένει το μεγάλο ζητούμενο, για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί αρκετοί εργάτες γης δεν θέλουν ένσημα για να μη δηλώνουν εισοδήματα στην εφορία και, δεύτερον, γιατί η διαδικασία καταβολής του είναι δαιδαλώδης και χρονοβόρα. «Για να απασχολήσει κάποιος έναν εργάτη, θα πρέπει να πάει στο ταχυδρομείο να καταθέσει όλα τα χρήματα αμοιβής του εργαζομένου και στη συνέχεια ο εργαζόμενος να πάει στο ταχυδρομείο να πάρει τα χρήματα που του οφείλονται, αφού του κρατηθεί το ποσοστό υπέρ ΟΓΑ. Ως συνέπεια, χάνει το μεροκάματο, διότι δεν έχουν όλα τα χωριά ταχυδρομείο ή τράπεζα, όπως ακριβώς και οι Ροβιές. Η διαδικασία αυτή λοιπόν θα έπρεπε να είναι πιο απλή, ώστε να διευκολύνει και τους παραγωγούς, αλλά και τους ίδιους τους εργαζομένους».

Σημαντικά ■ Οι Ροβιές είναι ένα σχετικά μεγάλο παραθαλάσσιο χωριό στη Βόρεια Εύβοια με τουριστικό ενδιαφέρον και περίπου 800 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι ασχολούνται και με την παραγωγή βρώσιμων ελιών. ■ Ο συνεταιρισμός, ο οποίος ιδρύθηκε το 1978 και σήμερα αριθμεί περί τα 130 μέλη, έχει πρωταγωνιστήσει στη δημιουργία ενός θετικού κλίματος, με αποκορύφωμα την παραγωγή βιολογικών προϊόντων. ■ Ο ελαιώνας του χωριού δημιουργήθηκε από τον Αντώνη Παπαδόπουλο, από το 1923 μέχρι το 1963. Η κόρη του, Άννα Παπαδοπούλου, από το 1974 έως το 1981, δώρισε τον ελαιώνα στους εργαζομένους, μοιράζοντάς τον σε τμήματα των 50 έως 100 στρεμμάτων, ενώ παράλληλα παραχώρησε δωρεάν τις εγκαταστάσεις στον συνεταιρισμό. ■ Σήμερα, από τα 3.500 στρέμματα ελαιώνων παράγονται 6001.000 τόνοι ελιάς, η οποία τυποποιείται και εξάγεται στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. ■ Από το 2003 και μετά, ο συνεταιρισμός παίρνει μέρος στη μεγαλύτερη έκθεση βιολογικών προϊόντων, που γίνεται στη Νυρεμβέργη, στη Γερμανία, όπου είχε την ευκαιρία να πετύχει σημαντικές συνεργασίες. ■ Σήμερα, ο συνεταιρισμός των Ροβιών προσπαθεί να ανταποκριθεί στις συνθήκες της εποχής, αξιοποιώντας όλα τα υποπροϊόντα της ελιάς. Ήδη πουλάει τα απόβλητα της βιολογικής ελιάς στο Φαρμακευτικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών, το οποίο παράγει την ουσία υδροξυτυροζόλη, την οποία στη συνέχεια διαθέτει σε γαλλική φαρμακευτική εταιρεία. ■ Παράλληλα, προσπαθεί να αντικαταστήσει το πετρέλαιο που καίει ο ατμολέβητάς του με το κουκούτσι της ελιάς.

aΓΡoterra

Ιανουαριοσ 2013

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / ΑΓΟΡΑ

Μάρκετινγκ αγροτικών προϊόντων «Σερβίροντας» τον κόπο του παραγωγού

Ακούμε συχνά ότι τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα, ενώ υπερτερούν σε ποιότητα, δυσκολεύονται να πάρουν το μερίδιο της αγοράς που τους αναλογεί, τόσο στο εσωτερικο όσο και στο εξωτερικό, λόγω ελλιπούς Ή κακού μάρκετινγκ. Όμως τι είναι μάρκετινγκ και γιατί είναι τόσο σημαντικό για την αύξηση των πωλήσεων ενός προϊόντος; Ακομη, ποια είναι τα λάθη και οι παραλήψεις που έγιναν και μας οδήγησαν στην προβληματικη εικόνα των προϊόντων μας; ΕΜΕΙΣ μιλήσαμε με τρεις Έλληνες ειδικούς, επιχειρώντας να κάνουμε μια πρώτη προσέγγιση αυτου του μεγάλου και περίπλοκου θέματος, στο οποίο θα επανέλθουμε, σε επόμενα τεύχη του «ΑΓΡΟTERRA» Της Άννας Σβύνου asvinou@ependytis.gr

Τι είναι μάρκετινγκ; Μάρκετινκ είναι όλες εκείνες οι διαδικασίες που εξασφαλίζουν ότι η επιχείρηση θα ικανοποιήσει τις ανάγκες και τις επιθυμίες της αγοράς. Άρα η φιλοσοφία του μάρκετινγκ κάθε επιχείρησης και κάθε παραγωγού, σε αγορές που ισχύει ο υγιής ανταγωνισμός και δεν υπερισχύουν τα μονοπώλια ή τα τραστ, οφείλει να είναι πελατοκεντρική.

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

Οι βασικές διαδικασίες του έχουν να κάνουν με: ■ τον προσδιορισμό της ζήτησης, ■ τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη των κατάλληλων προϊόντων (από τα χαρακτηριστικά τους μέχρι τη συσκευασία και το όνομα), ■ την πολιτική τιμολόγησης, ■ την επιλογή των κατάλλη-

λων δικτύων διανομής, ■ τις ενέργειες επικοινωνίας –προώθησης. Καθώς οι αγορές μεταβάλλονται διαρκώς. όσοι ασχολούνται με το μάρκετινγκ πρέπει να παρακολουθούν διαρκώς όλους τους παράγοντες που τις επηρεάζουν και να προσαρμόζουν αναλόγως τις ενέργειές τους.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / ΑΓΟΡΑ

Χρίστος Καμενίδης Έγινε γνωστός ως ο άνθρωπος που ξεκίνησε το περίφημο «κίνημα της πατάτας», με τη διάθεση πατάτας σε χαμηλή τιμή απευθείας από τους παραγωγούς του Νευροκοπίου. Ο Χρίστος Καμενίδης, όμως, ομότιμος καθηγητής μάρκετινγκ αγροτικών προϊόντων της Γεωπονικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, έχει μεγάλη διαδρομή στον τομέα της έρευνα στον χώρο, ενώ το βιβλίο του «Μάρκετινγκ αγροτικών προϊόντων» (από τις εκδόσεις Αφοί Κυριακίδη) είναι από τα κλασικά στην αντίστοιχη ελληνική βιβλιογραφία. Ο ίδιος έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο αγροτικό και το γενικό μάρκετινγκ στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στη Βρετανία και στα University of Missouri-Columbia και Michigan State University στις ΗΠΑ. Κύριε καθηγητά, τι είναι το μάρκετινγκ αγροτικών προϊόντων και ποιοι είναι οι βασικοί του τομείς; Το μάρκετινγκ των αγροτικών προϊόντων είναι το σύνολο των οικονομικών δραστηριοτήτων που πραγματοποιούνται μετά τη συγκομιδή τους από τους παραγωγούς έως τη διάθεσή τους στους καταναλωτές, καθώς και η καθοδήγηση της αγροτικής παραγωγής προς τα προϊόντα που ζητούνται στην αγορά. Στην εσωτερική Από τον ορισμό αυτόν γίνεαγορά η λειτουργία της τυποποίησης ται ολοφάνερο ότι το συγκεείναι σχεδόν ανύκριμένο μάρκετινγκ περιλαμπαρκτη, η συσκευβάνει μια ολόκληρη δέσμη ασία από υποτυπώδης έως κακή, σπουδαίων δραστηριοτήτων ενώ υπάρχει εκτεσε όλο το φάσμα μεταξύ της ταμένη νοθεία παραγωγής και της κατανάπροϊόντων λωσης. Οι δραστηριότητες αυτές ονομάζονται λειτουργίες ή υπηρεσίες μάρκετινκ και θεωρούνται ως βασικοί τομείς του. Αυτοί είναι οι εξής: 01. Η συγκέντρωση, δηλ. η συλλογή των προϊόντων από τα σημεία παραγωγής (χωράφια ή στάβλοι) έως τα κέντρα επεξεργασίας (διαλογητήρια-συσκευαστήρια) για τα προϊόντα που προορίζονται για νωπή καταaΓΡoterra

Ιανουαριοσ 2013

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / ΑΓΟΡΑ νάλωση ή τα εργοστάσια, για τα προϊόντα που πρόκειται να μεταποιηθούν, όπως π.χ. η ντομάτα για ντοματοπολτό. 02. Η τυποποίηση, δηλαδή ο διαχωρισμός όλης της ποσότητας ενός προϊόντος σε διαφορετικές ποιότητες (ανάλογα με το κριτήριο που χρησιμοποιείται) και ο καθορισμός διαφορετικής τιμής για την καθεμία. 03. Η συσκευασία του προϊόντος, δηλαδή η τοποθέτησή του μέσα σε ειδικά δοχεία ή υλικά για να γίνει δυνατή η μεταφορά, αλλά και προστασία του κατά τη διακίνησή από τον τόπο παραγωγής μέχρι τον τόπο κατανάλωσης. 04. Η ταυτοποίηση του προϊόντος, δηλαδή ο προσδιορισμός της ταυτότητάς του, με τη βοήθεια του εμπορικού σήματος. 05. Η μεταποίηση, δηλαδή η επεξεργασία και ο μετασχηματισμός του προϊόντος σε ένα εντελώς νέο που ικανοποιεί διαφορετικές ανάγκες. Επίσης, σημαντικοί τομείς είναι: Οι μεταφορές, η αποθήκευση, η διαφήμιση, η πληροφόρηση, η έρευνα αγοράς, η πώληση (χονδρική, λιανική), η τιμολόγηση (καθορισμός τιμής πώλησης του προϊόντος), η ανάληψη κινδύνων εμπορίας και η χρηματοδότηση. Αξιοσημείωτο είναι ότι το κλασικό μάρκετινγκ δραστηριοποιείται μετά τη συγκομιδή των προϊόντων,ενώ το σύγχρονο μάρκετινγκ πριν από την έναρξη της παραγωγής, κυρίως με τη λειτουργία της έρευνας αγοράς, που διαπιστώνει πρώτα τις ανάγκες και τις προτιμήσεις των καταναλωτών και βάσει αυτών καθοδηγεί την παραγωγή προς τα ζητούμενα προϊόντα. Πόσο αναπτυγμένο πιστεύετε ότι είναι αυτή τη στιγμή στη χώρα μας; Το μάρκετινγκ αγροτικών προϊόντων στη χώρα μας είναι γενικά μέτρια ανεπτυγμένο. Φυσικά υπάρχουν προϊόντα στα οποία έχουμε πιο ανεπτυγμένο μάρκετινγκ, όπως π.χ. στα κρασιά, στο ελαιόλαδο κ.λπ., και άλλα με λιγότερη ανάπτυξη, όπως π.χ. σε φρούτα και λαχανικά, όσπρια, πατάτες κ.ά. Στην εσωτερική αγορά η λειτουργία της τυποποίησης είναι σχεδόν ανύπαρκτη, η συσκευασία από υποτυπώδης έως κακή, ενώ υπάρχει εκτεταμένη νοθεία προϊόντων κ.ά., με συνέπεια να αδικούνται οι καταναλωτές, αλλά και οι καλοί παραγωγοί. Μεταξύ των λόγων που επιτρέπουν τέτοιες καταστάσεις είναι η ανυπαρξία αυστηρού ποιοτικού ελέγχου των προϊόντων και αντίστοιχης επιβολής μεγάλων προστίμων στους παραβάτες. Στην εξωτερική αγορά λείπει εμφανώς η 40

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

κλειδι της ανάπτυξησ Το μάρκετινκ είναι το κλειδί της αγροτικής και κατ’ επέκταση της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας μας, γιατί συμβάλλει σημαντικά στην αύξηση και των δύο βασικών συστατικών στοιχείων της, δηλαδή του εισοδήματος και της απασχόλησης. Ένα επιτυχημένο μάρκετινγκ θα φέρει τόσο αύξηση της ποσότητας όσο και της τιμής πώλησης των αγροτικών προϊόντων και συνεπώς αύξηση του γεωργικού εισοδήματος. Στη συνέχεια η αυξημένη ποσότητα πώλησης θα απαιτήσει και την απασχόληση περισσότερων ατόμων στη γεωργία.

Οι νέες τεχνολογίες στο μάρκετινκ είναι πιο ακριβές, αλλά πιο επιτυχημένες, οπότε τα οφέλη είναι πολύ μεγαλύτερα

αποτελεσματική προβολή των αγροτικών προϊόντων και ο εφοδιασμός της με αυτά που έχουν μεγάλη ζήτηση. Αιτίες εδώ είναι: ■ Η ανυπαρξία κέντρων διανομής σε μεγάλα καταναλωτικά κέντρα της Γερμανίας και άλλων ευρωπαϊκών χωρών. ■ Ο μεγάλος αριθμός σχετικά μικρών εξαγωγέων. ■ Η απουσία κεντρικού συντονιστικού εξαγωγικού φορέα. ■ Η απουσία εξειδικευμένων γεωργικών ακόλουθων. ■ Το υψηλό κόστος χρηματοδότησης του εμπορίου κ.ά. Πώς ο Έλληνας παραγωγός μπορεί να ισχυροποιήσει τη θέση των προϊόντων του στην ελληνική και στην ξένη αγορά και ποια θα μπορούσε να είναι η συμβολή της πολιτείας σε αυτό; Ο Έλληνας παραγωγός μπορεί να καταξιω-

θεί στην ξένη και στην ελληνική με τους εξής τρόπους: 01. Το σπουδαιότερο όλων είναι να παράγει προϊόντα ποιότητας σταθερά και χωρίς διακυμάνσεις. Η βελτίωση της ποιότητας επαυξάνει την εμπιστοσύνη και την ικανοποίηση των καταναλωτών και ισχυροποιεί τη θέση του στην αγορά, εσωτερική και εξωτερική. Βέβαια, όταν μιλάμε για ποιότητα προϊόντων δεν εννοούμε μόνο τη φυσική ποιότητα, δηλαδή τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που απέκτησε το προϊόν κατά την παραγωγική διαδικασία του, όπως το μέγεθος, το χρώμα, το άρωμα, η γεύση, η σκληρότητα της σάρκας κ.λπ., και προπαντός τη μη ύπαρξη υπολειμμάτων επικίνδυνων φυτοφαρμάκων. Εννοούμε και την εμπορική ποιότητα, όπως αυτή προσδιορίζεται από την τυποποίηση (ομοιομορφία), τη συσκευασία, το εμπορικό σήμα κ.ά. Η φυσική και η εμπορική ποιότητα μαζί συνθέτουν τη λεγόμενη ολική ποιότητα. Θα πρέπει όλοι (παραγωγοί, φορείς μεταποίησης και εμπορίας και το ίδιο το κράτος) να κάνουν τα πάντα για να είναι άριστη η ολική ποιότητα των αγροτικών προϊόντων μας (πρωτογενών και επεξεργασμένων). Αυτή αποτελεί το σημαντικότερο στοιχείο της ανταγωνιστικότητάς τους στην εξωτερική και εσωτερική αγορά. 02. Η τιμή πώλησης είναι το δεύτερο σπουδαίο συστατικό στοιχείο της ανταγωνιστικότητας των αγροτικών προϊόντων μας. Και, για να είναι αποτελεσματικό, θα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / ΑΓΟΡΑ πρέπει να διαμορφώνεται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα ή να μην είναι πολύ διογκωμένο. Για να επιτευχθεί αυτό, θα πρέπει να συρρικνωθούν όσο το δυνατόν περισσότερο τόσο το κόστος παραγωγής όσο και το κόστος εμπορίας. Χρειάζεται σωστή οργάνωση της παραγωγής, σύγχρονοι μέθοδοι διαλογής, επεξεργασίας και συσκευασίας. 03. Πρόσθετος τρόπος για την ισχυροποίηση της ανταγωνιστικότητας των αγροτικών προϊόντων μας είναι η επιλογή των κατάλληλων καναλιών εμπορίας και η αποδοτική προβολή τους, κυρίως στο εξωτερικό. Όσο για το κράτος, μπορεί να επιτελέσει σημαντικό έργο για την ισχυροποίηση της θέσης τους στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Τέτοιο είναι: Η εκπαίδευση και η αξιοποίηση ειδικών γεωπόνων για την παραγωγή εξαίρετης ποιότητας προϊόντων. Ο εκσυγχρονισμός και η κατασκευή σύγχρονης υποδομής εμπορίας, όπως π.χ. διαλογητήρια, συσκευαστήρια κ.λπ. Η βελτίωση των οδικών αρτηριών στις γεωργικές περιοχές για τη μείωση του κόστους μεταφοράς. Η μείωση του κόστους χρηματοδότησης, για να μειωθεί το κόστος εμπορίας. Η έρευνα αγοράς και η έγκυρη πληροφόρηση, για να επιτύχει η διάθεση. Η καθιέρωση κοινής ελληνικής ταυτότητας για να γίνει πιο εκτεταμένη και απόδοτική η διαφήμιση των προϊόντων μας στις ξένες αγορές κ.ά. Ποια η σημασία της ομαδικότητας; Η ομαδική ή συλλογική δράση είναι σημαντικότατη για τους εξής κύριους λόγους: 01. Ισχυροποιείται η διαπραγματευτική δύναμη των φορέων συλλογικής διάθεσης των προϊόντων, οπότε επιτυγχάνουν σχετικά υψηλότερες τιμές διάθεσης των προϊόντων. 02. Μειώνεται σημαντικά το κόστος διαφήμισης και γενικά προβολής των προϊόντων ανά κιλό, γιατί η συνολική δαπάνη είναι ανεξάρτητη από την ποσότητα και σχετίζεται με τη χρονική διάρκειά τους. 03. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν νέες τεχνολογίες στο μάρκετινγκ, ίσως δαπανηρότερες, που όμως είναι πιο επιτυχείς, οπότε τα οφέλη υπερβαίνουν κατά πολύ το πρόσθετο κόστος. 04. Μπορούν να απασχοληθούν εξειδικευμένοι επιστήμονες που ναι μεν έχουν υψηλότερες αμοιβές, αλλά δημιουργούν περισσότερα οφέλη.

Συσκευασίες κρασιού και κρόκου Κοζάνης από την Κ2design

Γιάννης Κουρούδης Η κ2design είναι ένα από τα πιο πολυτην ταυτότητά τους και συνολικά τη δυναβραβευμένα ελληνικά δημιουργικά γραμική της εταιρείας όσον αφορά την επικοιφεία, με διακρίσεις τόσο στην Ελνωνία. Η αλήθεια, επίσης, είναι ότι λάδα όσο και στο εξωτερικό. έχουν βρεθεί άνθρωποι του Ανάμεσα στο πελατολόγιό μάρκετινγκ και της διαφήμιτης είναι πολλές εταιρείες σης μαζί με κάποιους παραμε προϊόντα της ελληνικής γωγούς -είτε συνεταιρικά γης, όπως οι Κορρές, Κρόείτε συνδυαστικά- και έτσι κος Κοζάνης, Οικογένεια πιστεύω έχει αρχίσει να Χριστοδούλου, Συνεταιριπαίρνει μπρος η εικόνα των σμός Σητείας, Κυρ-Γιάννης, γεωργικών προϊόντων. Οίκος Αδαμαντίνα, ΣυνεταιΠόσο μπορεί η σωστή ειρισμός Κροκεών, Τσιλιλής κόνα ενός προϊόντος να κ.ά. Head creative director βοηθήσει στη διείσδυσή Το προϊόν είναι ο πρωταγωνιστής, και ιδιοκτήτης της εταιρείας του στις αγορές; εμείς ερχόμαστε είναι ο Γιάννης Κουρούδης, Οι περισσότεροι από τους μετά ένας από τους γνωστότερους πελάτες μας, που είναι πάνω γραφίστες της χώρας. από τις καλλιέργειές τους ή πάνω από τις μηχανές της Πώς βλέπετε την εικόνα μεταποίησης, καταλαβαίτων αγροτικών προϊόνουν γιατί πρέπει να πάρουν ντων σήμερα; ένα τρακτέρ ή ένα κλαρκ, γιατί αυτή είναι η Στο λάδι και στο κρασί υπάρχουν εδώ και δουλειά τους, αλλά δεν καταλαβαίνουν αρκετά χρόνια προϊόντα με πολύ καλή ειγιατί πρέπει να έχουν καλή εικόνα. Αν όμως κόνα, που συγκρίνονται ευθέως με πετυχη- συνειδητοποιήσουν ότι καταρχήν πουλάνε μένα προϊόντα στις διεθνείς αγορές. Η κρίεικόνα και κατά δεύτερον το προϊόν, είναι ση έχει ωθήσει πολλές ελληνικές εταιρείες αυτονόητο ότι, αν θέλουν να βγουν δυναμικαι παραγωγούς να καταλάβουν ότι πρέπει κά στις αγορές, πρέπει να έχουν και παρά να βελτιώσουν πάρα πολύ την εικόνα τους, πολύ καλή εικόνα. Δεν γίνεται διαφορετιaΓΡoterra

Ιανουαριοσ 2013

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / ΑΓΟΡΑ κά. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι αιώνες τώρα βγάζουμε εξαιρετικής ποιότητας λάδι στην Ελλάδα, αλλά οι Ιταλοί και οι Ισπανοί κυριαρχούν στις αγορές, καθώς κατάφεραν να δημιουργήσουν πολύ δυνατή και συγκροτημένη εικόνα. Επίσης, πάντα είχαμε καλά κρασιά, αλλά όταν βελτιώσαμε την εικόνα τους κατάφεραν να ξεπεράσουν τα σύνορα. Ποιες αλλαγές στη νοοτροπία μας μπορεί να βελτιώσουν την πορεία των προϊόντων μας, εντός και εκτός; Πρώτα απ’ όλα, πρέπει το προϊόν να είναι άριστο. Δεύτερον, πρέπει να είναι «τίμιο», δεν επιτρέπεται να αγοράζεις π.χ.φάβα Σαντορίνης και να είναι νοθευμένη (όπως διάβασα τις προάλλες). Άρα, αν ένας παραγωγός, που πρώτα απ’ όλα φροντίζει να παράγει άριστο προϊόν, συνδυαστεί με έναν άνθρωπο που θα του κάνει καλό μάρκετινγκ και φτιάξει και τη σωστή εικόνα, τότε έχει πάρα πολλές πιθανότητες το προϊόν του να απογειωθεί! Το προϊόν είναι ο πρωταγωνιστής, εμείς ερχόμαστε μετά. Υπάρχει ένας κανόνας που λέει ότι «αν ένα καλό προϊόν έχει μια κακή συσκευασία, θα δυσκολευτεί στην αγορά. Αν ένα κακό προϊόν έχει ωραία συσκευασία, δεν έχει δεύτερη μέρα...». Οι πελάτες σας πως είδαν την πορεία των προϊόντων τους μετά την αλλαγή στη συσκευασία ή το branding; Η βελτιωμένη εικόνα άνοιξε αμέσως τις αγορές. Το αποτέλεσμα είναι κατά κανόνα άμεσο και πολύ θετικό. Σε πολλές περιπτώσεις, οι ίδιες οι αγορές τούς ζητούσαν να βελτιώσουν την εικόνα τους.

Η Ελλάδα έχει κακή εικόνα στο εξωτερικό, επηρεάζοντας και την εικόνα και την αξιοπιστία των προϊόντων μας Τα προϊόντα μας χρειάζονται προβολή στο εξωτερικό σαν ξεχωριστό brand; Επιβάλλεται. Η Ελλάδα, λόγω της κρίσης, έχει δημιουργήσει μια κακή εικόνα στο εξωτερικό, και αυτό έχει επηρεάσει και την εικόνα και την αξιοπιστία των προϊόντων μας. Θα πρέπει η πολιτεία, οργανωμένα, να ψάξει να βρει τρόπους για την επανάκτηση της αξιοπιστίας μας. Μας αντιμετωπίζουν σαν τους «μπαγάσηδες» της Ευρώπης. Είναι πολύ κρίμα, γιατί οι παραγωγοί μας αγωνίζονται και φτιάχνουν καλά προϊόντα. Τι απλό μπορεί να κάνει κάποιος για να προωθήσει τα προϊόντα του; Φέτος το καλοκαίρι είχα μείνει για τις διακοπές μου σε ένα αγρόκτημα στην Άνδρο. Η κυρία που το έχει έφτιαχνε μόνη της τις μαρμελάδες, το κρασί κ.λπ. Είχαν ένα εξαιρετικό κτήμα και τα έκαναν όλα τόσο ωραία και τόσο νόστιμα... Είχαν μια όμορφη ετικέτα, που προφανώς την είχε φτιάξει ένας πολύ καλός τοπικός γραφίστας, και τη συμπλήρωναν για κάθε προϊόν χειρόγρα-

φα. Ενθουσιάστηκα και με την ποιότητα και με την παρουσίαση των προϊόντων και με τη διάθεση των ανθρώπων. Έφυγα φορτωμένος με πράγματα για μένα και με δώρα σε φίλους. Άρα, σε κάθε κλίμακα και με απλά μέσα, μπορεί να γίνει σωστή δουλειά, αρκεί να αγαπάς αυτό που κάνεις. Ποιο είναι το ενδεικτικό κόστος για την ταυτότητα ενός προϊόντος για έναν μικρό παραγωγό; Οι τιμές, έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί σήμερα, για τη λογοτύπηση μιας ετικέτας ενός προϊόντος μπορεί να κυμανθούν -ενδεικτικά- από 1.500 έως 3.000 ευρώ σε ένα οργανωμένο δημιουργικό γραφείο. Τα οργανωμένα γραφεία έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν μεγάλη γκάμα ολοκληρωμένων υπηρεσιών και ασφάλεια στον πελάτη. Ο τελευταίος μπορεί να έρθει μόνο με το προϊόν που παράγει και να φύγει έχοντας εταιρική και προϊόντικη ταυτότητα, συσκευασία, λογότυπο, ιστοσελίδα, προωθητικό υλικό και ό,τι άλλο. Οι πελάτες παίρνουν ρίσκο στην εικόνα που θέλουν να δημιουργήσουν; Από τη δική μου εμπειρία, οι πελάτες μας έχουν γίνει πιο συντηρητικοί, ενώ στο παρελθόν το ρίσκο τους ήταν πιο εύκολο. Όταν είχε έρθει ο Κορρές για να του φτιάξουμε τη συσκευασία, είχε στο μυαλό του κάτι πιο συντηρητικό, όμως δεν δυσκολευτήκαμε να τον πείσουμε για μια συσκευασία πιο δημιουργική και είχε πολύ θετικά αποτελέσματα. Σήμερα -και είναι φυσικό- οι πελάτες δίνουν προτεραιότητα στο να εξασφαλίσουν αποτέλεσμα με το μικρότερο δυνατό ρίσκο.

Ενισχύσεις για προώθηση αγροτικών προϊόντων Με το μέτρο 133 του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2007-2013, το οποίο απευθύνεται σε ομάδα παραγωγών που αποτελούνται αποκλειστικά από γεωργούς, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων χρηματοδοτεί σε ποσοστό 70% δραστηριότητες ενημέρωσης και προώθησης προϊόντων, στο πλαίσιο συστημάτων για την ποιότητα των τροφίμων, και έχει δημόσια δαπάνη 30 εκατ. ευρώ. Παρέχεται στήριξη σε ομάδες παραγωγών (αποτελούμενες αποκλειστικά από δικαιούχους του μέτρου 132 που αφορά τη συμμετοχή γεωργών σε συστή-

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

ματα για την ποιότητα τροφίμων των προτύπων με βάση την κοινοτική νομοθεσία) που εφαρμόζουν τα εξής συστήματα ποιότητας για την παραγωγή γεωργικών για ανθρώπινη κατανάλωση: Βιολογική παραγωγή, Agro 2, Agro 3. Στόχοι του μέτρου, το οποίο πρόκειται να επαναπροκηρυχθεί άμεσα, είναι η ενημέρωση των καταναλωτών σε ό,τι αφορά τη διαθεσιμότητα και τις προδιαγραφές των προϊόντων και η προώθησή τους. Επιλέξιμες ενέργειες είναι η μελέτη επιχειρησιακού σχεδίου δράσης, η δημοσιοποίηση επιχειρησιακού

σχεδίου δράσης (δικτύωση, ανεύρεση συνεργατών), η έρευνα αγοράς για αγορές-στόχους, ο σχεδιασμός, η εκτύπωση και η διανομή φυλλαδίων και αφισών, οι διαφημιστικές καταχωρήσεις στα ΜΜΕ, η δημιουργία site και ενημερωτικών ταινιών η διοργάνωση-συμμετοχή σε συνέδρια και εκθέσεις προϊόντων, η οργάνωση επισκέψεων μαθητών, σπουδαστών, ομάδων καταναλωτών κ.λπ., οι δραστηριότητες δημοσίων σχέσεων, καθώς και παράλληλες εκδηλώσεις (γευσιγνωσίες, οργάνωση επιχειρηματικών συναντήσεων κ.λπ.).

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / ΑΓΟΡΑ

■ Να σχεδιαστεί το project «Αναμόρφωση της ελληνικής υπαίθρου» με την ένωση των δυνάμεων εκείνων που έχουν τεκμηριωμένη γνώση στους σχετικούς τομείς και με την ειλικρινή υποστήριξη της πολιτείας για να κερδίσουμε τον χαμένο πος, αν δεν έχουμε πειραματιστεί να τον συγκρίνουμε με εναλλακτικούς; Εκείνο που χρόνο. ■ Να τεθούν με σοβαρότητα και γνώση οι προσπάθησα να κάνω, μέσα από την εταιρεία οργάνωσης σεμιναρίων Αγρεπιχειρείν, κανόνες και τα πλαίσια λειτουργίας, προκειμένου να πετύχουμε συγκεκριμένους ήταν να μεταφέρω τις γνώσεις μου, έπειτα στόχους. και από πολλά χρόνια καριέρας στον τομέα ■ Να βρούμε ποια είναι τα δυνατά του μάρκετινγκ πολυεθνικών εταιμας σημεία και πώς μπορούμε ρειών, σε ανθρώπους που ξεκινα τα προωθήσουμε. νούν τώρα να στήσουν τη δι■ Να γίνει ένα σωστό πλάκή τους αγροτική νο: τι πρέπει να παράγουμε επιχείρηση. Σε αυτό ήρθε να προστεανά περιοχή, με τι προδιαθεί και το γεγονός ότι στη γραφές κ.λπ. διαδικασία δημιουργίας της ■ Να ενθαρρύνουμε την δικής μου επιχείρησης παραανάπτυξη συμπληρωματιγωγής, τυποποίησης και κών επαγγελμάτων και υπηεμπορίας λαδιού, παρά τις ρεσιών σε κάθε περιοχή. γνώσεις μου, συνάντησα ■ Να αναπτυχθεί η λογική Όταν οι περισσότεπολλές δυσκολίες και ένα τού συνεταιρίζεσθαι με τη ροι λένε μάρκεκράτος που όχι μόνο δεν δισωστή κατεύθυνση αυτή τη τινγκ, εννοούν να ευκολύνει, αλλά ενίοτε είναι φορά. Μόνο με τη συνένωβρούμε μια ωραία συσκευασία να βάκαι εχθρικό. ση των δυνάμεων των παραλουν το προϊόν μέΟυσιαστικά, κάνουμε σεγωγών μπορούν τα ελληνικά σα και τελείωσε μινάρια εκπαίδευσης εννοιπροϊόντα να έχουν μέλλον ών μάρκετινγκ και μάνατζστη διεθνοποιημένη αγορά. μεντ για νέους ανθρώπους Ένας δυνατός συνεταιριπου θέλουν να κατανοήσουν σμός έχει άλλη δυνατότητα τις διαδικασίες, τις βασικές αρχές για το να διαπραγματευτεί, μπορεί να προσλάβει πώς στήνεται μια αγροτική επιχείρηση. Οι ειδικευμένους επιστήμονες στην οικονοάνθρωποι που παρακολουθούν τα σεμινάμική οργάνωση, στην οργάνωση των πωρια είναι από όλες τις ηλικίες, άνθρωποι λήσεων, στην προβολή. Στη χώρα μας που ήδη βρίσκονται στον κλάδο της παραέχουμε πολλούς ικανούς επιστήμονες με γωγής και της μεταποίησης ή σκέφτονται εξειδικεύσεις σε διακεκριμένα πανεπιστήνα επιχειρήσουν σε αυτούς τους τομείς. μια και εμπειρία. Ειδικά τώρα που τόσοι Τι θα πρέπει να γίνει προκειμένου να είναι άνεργοι και κατευθύνονται στο εξωαξιοποιηθούν σωστά τα ελληνικά τερικό για να δουλέψουν, πρέπει να τους προϊόντα; αξιοποιήσουμε.

Κώστας Μπαλάφας Σπούδασε πολιτικές επιστήμες και διεθνείς σπουδές στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και έχει μεταπτυχιακό στο μάρκετινκ και στην επικοινωνία με νέες τεχνολογίες από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Διετέλεσε brand manager στη FrieslandCampina στα γιαούρτια Νουνού και senior brand manager στη Vivartia και στην Chipita στο group των γλυκών ζυμών. Από το καλοκαίρι του 2011 έχει ιδρύσει την εταιρεία παραγωγής ελαιολάδου Olive Vision. Παράλληλα, στις αρχές του 2012, δημιούργησε την Αγρεπιχειρείν (www. agrepixeirein.gr), μια εταιρεία που διοργανώνει σεμινάρια μάρκετινγκ και μάνατζμεντ επώνυμων αγροτικών προϊόντων. Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με σεμινάρια για το αγροτικό μάρκετινγκ; Αυτό που διαπίστωσα μέσα από το πρίσμα του επαγγελματικού αντικειμένου μου είναι ότι υπάρχει τεράστιο κενό σε αυτό που ονομάζουμε αγροτικό μάρκετινγκ. Όταν οι περισσότεροι λένε μάρκετινγκ, εννοούν να βρούμε μια ωραία συσκευασία να βάλουν το προϊόν μέσα και τελείωσε. Όλα τα πράγματα και όχι μόνο τα αγροτικά προϊόντα χρειάζονται μια μέθοδο προσέγγισης. Δηλαδή ποιο είναι το προϊόν μου, πού θέλω να το πάω, ποιος είναι ο ανταγωνισμός κ.λπ. Αν δεν ξέρουμε βασικά πράγματα, δεν μπορούμε να προχωρήσουμε. Οι Έλληνες αγρότες έχουν πορευτεί με έναν εμπειρικό τρόπο ο οποίος κρύβει και αλήθειες. Από την άλλη, πώς μπορούμε να ισχυριστούμε ότι αυτός είναι ο σωστός τρό44

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ / ΠΡΥΤΑΝΗΣ Γεωπονικου

Κώστας Φεγγερός

Να ακούγονται οι πανεπιστημιακοί, να ακούνε οι αγρότες «Έχουμε αναπτύξει μια καλή σχέση με τους παραγωγους, αλλά μένει να γίνουν ακόμη πολλά. Οι εποχές επιβάλλουν εξειδικευμένη γνώση και μείς μπορούμε να την προσφέρουμε παρά τις δυσκολίες», τονιζει στη συνέντευξη του στο «ΑΓΡΟTERRA» o πρύτανης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Όπως λέει ο ίδιος, το πανεπιστήμιο έχει αναλάβει και αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για την ενημέρωση όλων εκείνων που θέλουν να επιστρέψουν στην ύπαιθρο, τους οποίους συμβουλεύει «να είναι προσεκτικοί στις επιλογές τους» Στον Πάνο Μπαΐλη, Φωτογραφίες: Στέλιος Αξιώτης

πό το 1829 που ο Καποδίστριας ίδρυσε τη γεωργική σχολή στην Τίρυνθα, στο Ναύπλιο, η εξέλιξη της γεωργικής εκπαίδευσης στη χώρα μας ήταν καθοριστική για τον πρωτογενή τομέα. Σήμερα, στην εποχή που ο αγροτικός τομέας έχει συνδεθεί άμεσα με τις εξελίξεις στην τεχνολογία, σε όλη τη χώρα έχουν αναπτυχθεί δεκάδες σχολές, οι οποίες έχουν βελτιώσει το επίπεδο γνώσεων για χιλιάδες νέους που ασχολούνται έμμεσα ή άμεσα με τον πρωτογενή τομέα και ενισχύουν τους δεσμούς μεταξύ επιστήμης και παραγωγών. Γι’ αυτή την κρίσιμη σχέση αλλά και την εξέλιξή της μιλήσαμε με τον πιο ειδικό, τον πρύτανη του Γεωπονικού Πανεπιστημίου, καθηγητή Κώστα Φεγγερό. Υπάρχει σήμερα σχέση επιστήμης- παραγωγής; Σε έναν βαθμό υπάρχει, μπορεί να μην είναι στον απόλυτο, αλλά σχέση υπάρχει. Ίσως τώρα, και λόγω της κρίσης που βιώνουμε, η κατάσταση να μην είναι όπως θα

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

θέλαμε, αλλά προσπάθειες γίνονται, τουλάχιστον από την πλευρά μας. Παλιότερα λειτουργούσε ένα ολόκληρο πλέγμα επικοινωνίας. Υπήρχαν γραφείακέντρα Αγροτικής Ανάπτυξης, τα οποία μετέφεραν στους παραγωγούς τα αποτελέσματα της επιστήμης στον πρωτογενή τομέα. Τώρα έχουν καταργηθεί αυτά και έχουν μεταφερθεί στις περιφέρειες, με αποτέλεσμα να έχει χαθεί το πλεονέκτημα της άμεσης μεταφοράς τεχνογνωσίας. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι γνώση μεταφέρεται και από τους γεωπόνους και τους κτηνιάτρους που ιδιωτεύουν και είναι αυτοί που φέρνουν πιο κοντά στον αγροτικό κόσμο τα νέα δεδομένα από τον χώρο της επιστήμης.Για παράδειγμα, στο θέμα της ανάπτυξης ή της βελτίωσης των ποικιλιών των φυτών, υπάρχουν πολλά ινστιτούτα που ασχολούνται πολύ σοβαρά με την έρευνα. Στα ζώα η κατάσταση ίσως δεν είναι αυτή που θα έπρεπε και η πολιτεία δεν έχει πάρει μέτρα για να στηρίξει την έρευνα για το γενετικό υλικό. Δυστυχώς, εισάγουμε γενετικό υλικό, χωρίς να δίνουμε βάρος στο ντόπιο και στην ανάδειξη των εγχώριων φυλών, που έχουν καλύτερες διαχρονικά αποδόσεις. Οι αγρότες ακούνε τους γεωπόνους; Οι αγρότες θα πρέπει να αλλάξουν φιλοσοφία και να μη θεωρούν ότι -επειδή ασχολούνται χρόνια με τη ζωική ή τη φυτική παραγωγή- τα γνωρίζουν όλα. Να το πω απλά. Αν πάνε σε έναν γιατρό, δεν αμφισβητούν τη διάγνωσή του. Τον ακούνε και σπεύδουν να κάνουν ό,τι τους πει. Τους γεωπόνους και τους κτηνιάτρους τους αντιμετωπίζουν με τη λογική «τι να μας πούνε αυτοί τώρα…». Αυτό είναι λάθος αντίληψη και δεν εξυπηρετεί κανέναν. Θα πρέπει να αλλάξουν φιλοσοφία όσον αφορά την αντιμετώπιση των ειδικών.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ / ΠΡΥΤΑΝΗΣ Γεωπονικου

aΓΡoterra

Ιανουαριοσ 2013

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ / ΠΡΥΤΑΝΗΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟΥ Μήπως φταίει ο ρόλος της επιστήμης μέχρι σήμερα που οι παραγωγοί είναι επιφυλακτικοί; Ο ρόλος της επιστήμης είναι να παρακολουθεί τις εξελίξεις και να παράγει καινούργια γνώση και αυτό κάνει, με σημαντικές επιτυχίες σε πολλούς τομείς.Πράγματι, πολλοί λένε ότι στην Ελλάδα οι επιστήμονες δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες των καιρών. Λάθος. Για παράδειγμα, στις υδατοκαλλιέργειες είμαστε στην κορυφή της Ευρώπης. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Οι επιστήμονες του χώρου συνέβαλαν ουσιαστικά σε αυτή την εξέλιξη. Το ξαναλέω, πρέπει να αλλάξει λίγο η κουλτούρα μας. Πρέπει να μπει στη ζωή του παραγωγού η διά βίου μάθηση. Κάποτε συμμετείχα σε ένα συνέδριο αγροτών στην Κύπρο. Είχε μεγάλη συμμετοχή. Υπήρχε η αντίληψη των παραγωγών που υπαγόρευε μια τέτοια συμμετοχή. Έλεγαν, λοιπόν, οι Κύπριοι: «Ακόμη και το 90% να γνωρίζω από όσα θα ακούσω, υπάρχει και το 10% που δεν το ξέρω». Κάπως έτσι θα πρέπει να αντιμετωπίζεται η γνώση και στην Ελλάδα. Τον τελευταίο καιρό ακούγεται ότι υπάρχει η πρόθεση από εκατοντάδες χιλιάδες νέους να επιστρέψουν στην ύπαιθρο και στον πρωτογενή τομέα. Πόσο εύκολη είναι η επιστροφή στο χωριό στις σημερινές συνθήκες; Επί έναν χρόνο ακούμε, διαβάζουμε, βλέπουμε ότι ο μισός πληθυσμός θέλει να γυρίσει στην επαρχία. Όμως η επιστροφή και η ενασχόληση με τον πρωτογενή τομέα δεν είναι απλή υπόθεση. Πίσω από κάθε πρότυπο που προβάλλεται ως επιτυχημένο εγχείρημα, υπάρχουν αυτά που προηγήθηκαν για να φτάσει κάποιος να αλλάξει ζωή. Δεν σημαίνει ότι όταν έχουμε ένα χωράφι μπορούμε να πετύχουμε ένα καλό εισόδημα που θα μας επιτρέψει να ζήσουμε. Χρειάζεται τεχνογνωσία, έρευνα, σωστή επιλογή – είτε γίνει κάποιος γεωργός είτε κτηνοτρόφος. Όμως, παρά τις δυσκολίες, υπάρχει πεδίο δράσης, αλλά όλα πρέπει να γίνουν με οργανωμένο τρόπο. Εσείς έχετε διαπιστώσει ότι υπάρχει ενδιαφέρον; Τον τελευταίο καιρό πάρα πολλοί απλοί πολίτες και κυρίως νέοι άνθρωποι επικοινωνούν μαζί μας και ζητάνε πληροφορίες. Έτσι ως ίδρυμα πήραμε την απόφαση στις αρχές Φεβρουαρίου να διοργανώσουμε μια σχετική διημερίδα με σκοπό να βοηθήσουμε τους νέους, οι οποίοι μπορούν να την παρακολουθήσουν ελεύθερα. 48

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013

AΓΡOTERRA

ΤΑ ΝΕΑ ΠΑΙΔΙΑ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΕΙΣΑΧΘΟΥΝ ΣΤΙΣ ΣΧΟΛΕΣ ΤΟΥ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ; ΕΙΔΙΚΑ ΕΦΕΤΟΣ είχαμε μεγάλη αύξηση των βάσεων, κάτι που δείχνει ότι υπάρχει ενδιαφέρον των νέων για τον πρωτογενή τομέα. Το επίπεδο σπουδών κατά γενική ομολογία είναι καλό και επίσης καλό είναι ότι το 50% της όλης εκπαίδευσης απαιτεί τη φυσική παρουσία των φοιτητών. Όλα τα τμήματα επιτελούν σημαντικό έργο. Μελέτες δικές μας έχουν «αριστεύσει», όπως για παράδειγμα για την ίδρυση πρότυπων τυροκομείων ιδιαίτερων προϊόντων.

Πρέπει να μπει στη ζωή του παραγωγού η διά βίου μάθηση

Σε αυτή θα αναπτυχθούν θέματα όπως το εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων, η Κοινή Αγροτική Πολιτική, τα αρωματικά φυτά, τα ενεργειακά, τα ψυχανθή, οι νέες καλλιέργειες, όπως η στέβια, το πολλαπλασιαστικό υλικό, τα κηπευτικά, οι θερμοκηπιακές και υδροπονικές εγκαταστάσεις, οι σύγχρονοι αμπελώνες, η κτηνοτροφία, η μελισσοκομία τα μανιτάρια, ο τεχνολογικός εξοπλισμός. Όσοι πάρουν μέρος θα μας δηλώσουν με τι θέλουν να ασχοληθούν και ανάλογα με τον αριθμό των ενδιαφερομένων θα γίνουν βραχύβια ενημερωτικά σεμινάρια ανά ομάδες. Αυτό σίγουρα θα βοηθήσει τους νέους να έχουν μια σαφή εικόνα για

τις εξελίξεις και τις προοπτικές στον κλάδο με τον οποίο θέλουν να ασχοληθούν. Υπάρχει γενικότερα ενδιαφέρον για επενδύσεις στον πρωτογενή τομέα; Βεβαίως. Σ’ εμάς απευθύνονται κυρίως άτομα που ζουν στα αστικά κέντρα. Το προηγούμενο δίμηνο είχε υλοποιηθεί σε συνεργασία με τη Γραμματεία Νέας Γενιάς σεμινάριο στο τμήμα Φυτικής Παραγωγής, όπου πήραν μέρος 100 άτομα, ενώ είχαν δηλώσει συμμετοχή 450. Το μεγαλύτερο ποσοστό των συμμετεχόντων ήταν πτυχιούχοι άλλων σχολών που ήθελαν να ασχοληθούν με τη γεωργία. Μιλάμε συνεχώς για την αξία των ελληνικών προϊόντων, όμως μας πνίγουν οι εισαγωγές. Σε ένα τέτοιο διεθνές κλίμα, όπου κυριαρχούν η ανταγωνιστικότητα, το κόστος παραγωγής και προώθησης των προϊόντων, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν μπορούμε να εισάγουμε σκόρδα και μαϊντανό από άλλες χώρες. Πρέπει να επιστρέψουμε στην παραγωγή με πρόγραμμα και τα προϊόντα μας να αποκτήσουν ταυτότητα. Και να είναι ποιοτικά. Τελικά το πανεπιστήμιο είναι κοντά στον παραγωγό; Η μεταφορά γνώσης άμεσα δεν είναι εύκολη υπόθεση. Η Ελλάδα εκτείνεται από τον Έβρο έως την Κρήτη και ως εκ τούτου είναι δύσκολο το πανεπιστήμιο να μεταφέρει άμεσα τεχνογνωσία το ίδιο. Χρειάζεται πιο οργανωμένο σύστημα μεταφοράς τεχνογνωσίας. Ως πανεπιστημιακοί που ασχολείστε με έναν σημαντικό κλάδο της οικονομίας, έχετε συμμετοχή στη λήψη των σχετικών αποφάσεων; Κατά καιρούς καλούνται συνάδελφοι να πουν τη γνώμη τους. Δυστυχώς η πολιτική απέχει πολύ από την επιστήμη και η φωνή μας δεν ακούγεται, ακόμη και από τα Μέσα Ενημέρωσης, όσο θα έπρεπε. Αυτό, όμως, δεν μπορούμε να το αλλάξουμε εμείς και δεν είναι αυτή η δουλειά μας. Μπορεί να στηριχτεί στον πρωτογενή τομέα η εθνική οικονομία; Είμαστε μια χώρα της οποίας το 50% του πληθυσμού είναι στην Αττική. Αυτό το γεγονός και στον απλό άνθρωπο λέει ότι κάτι δεν πάει καλά. Θα πρέπει να ανατραπεί το σκηνικό και να ασχοληθούν κάποιοι σοβαρά με τον αγροτικό τομέα. Πρέπει οι πολιτικοί να συμβάλουν στην ανατροπή αυτή. Τρία χρόνια τώρα ακούμε μόνο για την κρίση. Τώρα πρέπει να ακούσουμε τι πρέπει να κάνουμε ώστε να βγούμε από αυτή.

ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

210

ΣΕΛΙ∆ΕΣ

επικαιροτητα

Αύξηση εξαγωγών: Τα μπράβο στους αγρότες Σημαντική ήταν η συμβολή των αγροτικών προϊόντων στην αύξηση των ελληνικών εξαγωγών, όπως αποδεικνύεται από την έκθεσή του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ). Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι ελληνικές εξαγωγές προϊόντων στο α΄ εννιάμηνο του 2012 άγγιξαν τα 12,5 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας άνοδο κατά 5,3% σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2011. Αντίθετα, οι εισαγωγές περιορίστηκαν στα 22,5 δισ. ευρώ, σημειώνοντας μείωση κατά 8,7%. Παρά το γεγονός ότι το μέγεθος των ελληνικών εξαγωγών βρίσκεται σε νέο υψηλότερο επίπεδο δεκαετίας, το εμπορικό έλλειμμα διαμορφώθηκε στα 10 δισ. ευρώ, με το ποσοστό κάλυψης των εισαγωγών από τις εξαγωγές της χώρας να κυμαίνεται στο 55%. 50

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

Σύμφωνα με την έκθεση του ΙΟΒΕ, η ανοδική πορεία των εξαγωγών για το εννιάμηνο του περασμένου έτους προέρχεται κυρίως από την άνοδο στα αγροτικά προϊόντα και στις πρώτες ύλες, που αντιπροσώπευαν και σημαντικό κομμάτι της συνολικής αξίας των εξαγωγών το διάστημα Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου 2012 (πάνω από το 1/3). Πιο συγκεκριμένα, στις εξαγωγές των αγροτικών προϊόντων η άνοδος έφθασε το 8,4%, με την αξία τους να διαμορφώνεται στα 3,3 δισ. ευρώ. Η άνοδος αυτή ερμηνεύεται κυρίως από την αύξηση των εξαγωγών στην κατηγορία τρόφιμα, κατά 7,3%, με την αξία τους να αγγίζει τα 2,6 δισ. ευρώ. Επίσης, σημαντική ήταν και η αύξηση των εξαγωγών στην κατηγορία ποτά-καπνός, κατά 18,3% σε σχέση με

το 2011 (+ 75 εκατ. ευρώ). Αντίστοιχα, στις πρώτες ύλες οι εξαγωγές ανήλθαν στα 894 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 58%, με αποτέλεσμα το μερίδιό τους στις συνολικές εξαγωγές να διαμορφώνεται στο 7,2%. Όσον αφορά τις εξαγωγές σε γεωγραφικό επίπεδο, πτώση 3% (ή κατά 165 εκατ. ευρώ) σημειώνεται προς την Ε.Ε.-27 το εννιάμηνο του 2012, με υποχώρηση των εξαγωγών και προς τις χώρες της Ευρωζώνης κατά 180 εκατ. ευρώ (-3,4%). Το γεγονός οφείλεται κυρίως στη μείωση των εξαγωγών στην Ιταλία, τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της χώρας (-9,5%), αλλά και στην Κύπρο (-6%), που επίσης απορροφά μεγάλο μέρος των προϊόντων μας, με την αξία τους να διαμορφώνεται στα 747 εκατ. ευρώ. Μείωση των εξαγωγών καταγράφεται επίσης προς τη Γερμανία (-1,6%), η αξία των οποίων αγγίζει τα 1,3 δισ. ευρώ. Αντιθέτως, αύξηση στις εξαγωγές σημειώνεται προς το Ηνωμένο Βασίλειο -τον 5ο μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Ελλάδας- κατά 6,6%, με τη συνολική αξία τους να αγγίζει τα 612 εκατ. ευρώ.

επικαιροτητα Ζητούν 800.000 ευρώ από 57 νέους αγρότες Eντάχθηκαν στο ειδικό πρόγραμμα ενισχύσεων για τους νέους αγρότες το 2005. Έλαβαν την πρώτη δόση της επιδότησης και, τώρα που ήταν να λάβουν και τη δεύτερη, δεν έγινε παραδεκτή η αίτησή τους! Αποτέλεσμα ήταν όχι μόνο να μην πάρουν τη δεύτερη δόση, αλλά και να τους ζητούν πίσω και την πρώτη οκτώ χρόνια μετά. Πρόκειται για 57 νέους αγρότες της Ηλείας οι οποίοι συνολικά, αν δεν αλλάξει κάτι, θα κληθούν να επιστρέψουν το ποσό των 800.000 ευρώ εν μέσω κρίσης . Οι αγρότες επιμένουν ότι έχουν επενδύσει τα ποσά, αλλά οι αρμόδιες υπηρεσίες επιμένουν για… παρατυπίες και δηλώνουν ότι οι έλεγχοι θα επεκταθούν και σε άλλους νομούς.

Αγνοούνται 12.792 συνταξιούχοι του ΟΓΑ Ολοκληρώθηκε η καταγραφή φυσικής παρουσίας των συνταξιούχων του

ΟΓΑ και τελικά διαπιστώθηκε ότι 12.792 συνταξιούχοι δεν απογράφηκαν μέχρι τις 31.12.2012. Σε όσους δεν απογράφηκαν αναστέλλεται η καταβολή της σύνταξής τους από την 1η Φεβρουαρίου 2013. Ο ΟΓΑ θα προχωρήσει στον έλεγχο των παραπάνω περιπτώσεων και, όπου διαπιστωθεί παραβατική συμπεριφορά, θα αναζητηθούν τα αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά από τους δικαιούχους ή τους συνδικαιούχους των λογαριασμών που πιστώνονταν οι συντάξεις, αλλά και τυχόν ποινικές ευθύνες. Όσοι συνταξιούχοι δεν απογράφηκαν θα έχουν τη δυνατότητα απογραφής μόνο στους ανταποκριτές του ΟΓΑ από 15.1.2012, αιτιολογώντας τους λόγους της μη έγκαιρης απογραφής τους. Σε κάθε περίπτωση, η καταβολή της σύνταξής τους θα ανασταλεί και θα επαναχορηγηθεί μετά τον απαιτούμενο έλεγχο.

Οι έμποροι δεν καταγράφηκαν Στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης υπολόγιζαν ότι θα καταφέρουν τελικά να δημιουργήσουν το Ενιαίο Μητρώο Εμπόρων Αγροτικών Προϊόντων Εφοδίων και Εισφορών. Τελικά, από τους 700 εμπόρους που ανέμεναν να καταγραφούν, περιορίστηκαν στους 70, οπότε δόθηκε παράταση προθεσμίας έως τις 31 Αυγούστου του 2013 για όσους δεν… έχουν προλάβει. Με τη δημιουργία του μητρώου στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, εκτιμούν ότι θα μπει μια τάξη στη διακίνηση των προϊόντων.

Και εμπόριο αποξηραμένων φύλλων ελιάς Πριν από μερικά χρόνια, τα φύλλα της ελιάς θεωρήθηκαν από κάποιους ευεργετικά για την αντιμετώπιση διαφόρων ασθενειών, με τη λέξη «φραπελιά» να κυριαρχεί ως ανέκδοτο. Σήμερα όμως, όπως αναφέρεται στο site της ΠΑΣΕΓΕΣ (paseges.gr), τα αποξηραμένα (και αράντιστα) φύλλα της ελιάς μπορούν να εξαχθούν προσφέροντας νέες προοπτικές για τους ελαιοπαραγωγούς. Αυτή τη στιγμή λέγεται ότι υπάρχει ενδιαφέρον από ΗΠΑ και Κορέα, όπου χρησιμοποιούνται ως ρόφημα. aΓΡoterra

Ιανουαριοσ 2013

επικαιροτητα 1.000.000 ευρώ για την καταπολέμηση της λύσσας Υπεγράφη και προωθείται προς υλοποίηση η απόφαση για την επιτήρηση και την εκρίζωση της λύσσας σε όλη την επικράτεια το 2013. Με το συγκεκριμένο πρόγραμμα εφαρμόζεται επιζωοτιολογική

Aύξηση εξαγωγών βρώσιμων ελιών το 2012 52

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

επιτήρηση, παρακολούθηση και καταπολέμηση της λύσσας στα άγρια και κατοικίδια θηλαστικά. Το ποσό με το οποίο επιχορηγεί κατ’ αρχάς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη χώρα μας ανέρχεται σε 1.000.000 ευρώ, ενώ υπάρχει δυνατότητα εκταμίευσης επιπλέον ποσού κατά τη διάρκεια του έτους, εφόσον κριθεί απαραίτητο.

Στο 16,2% διαμορφώθηκε η αύξηση των εξαγωγών βρώσιμων ελιών για το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου - Αυγούστου 2012, σε σχέση με το αντίστοιχο προηγούμενο χρονικό διάστημα. Έτσι, συνεχίστηκε η καλή πορεία του 2011, που επίσης είχε σημειώσει αύξηση 10,42%, σε σχέση με το 2010. Σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσε η Ελληνική Στατιστική Αρχή και τα

επεξεργάστηκε το Τμήμα Στατιστικής του Ελληνικού Οργανισμού Εξαγωγικού Εμπορίου, κατά τη διάρκεια του οκταμήνου του 2012 είχαν εξαχθεί από τη χώρα μας 83.635,59 τόνοι, αξίας 202.838,17 χιλιάδων ευρώ, έναντι 78.131,01 τόνων βρώσιμων ελιών που εξήχθησαν το πρώτο οκτάμηνο του 2011 και απέφεραν αξία 174.556,47 χιλιάδων ευρώ.

επικαιροτητα

3.105 οι μηνύσεις για λαθροϋλοτομία Η παράνομη υλοτομία έχει κινητοποιήσει τις δασικές Αρχές σε όλη τη χώρα, στελέχη των οποίων προχωρούν καθημερινά σε μηνύσεις σε βάρος χιλιάδων ατόμων. Το 2012, όπως ανακοινώθηκε από το ΥΠΕΚΑ, έχουν υποβληθεί 3.105 μηνύσεις, ενώ κατασχέθηκαν 13.100 τόνοι ξύλα, αλλά και 425 (!) αυτοκίνητα τα οποία τα μετέφεραν. Οι περισσότερες μηνύσεις -1.340υποβλήθηκαν στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας - Θράκης και ακολουθεί η Ήπειρος με 414. Επειδή όμως η παράνομη υλοτομία δεν περιορίζεται και επειδή οι παρανομούντες φτάνουν έως και τα περιαστικά δάση, το Συντονιστικό Κέντρο Δασοπροστασίας υπενθυμίζει στους πολίτες ότι μπορούν να καταγγέλλουν άμεσα περιστατικά λαθροϋλοτομίας στο τηλέφωνο 1591.

Η λαθροϋλοτομία έχει και τα... καλά της, αφού με απόφαση του ΥΠΕΚΑ τα ξύλα που κατασχέθηκαν θα διανεμηθούν σε κοινωφελή ιδρύματα και οργανισμούς, παρουσία του αρμόδιου δασάρχη, ή και σε άπορες οικογένειες. Όπως επισημαίνει στην ίδια ανακοίνωσή το ΥΠΕΚΑ, η καύση των μόλις υλοτομηθέντων -λαθραία ή μη- ξύλων δεν συνίσταται για καύση σε εστίες θέρμανσης, δεδομένης της μεγάλης περιεκτικότητάς τους σε υγρασία. Τέλος, όπως έγινε γνωστό, το ΥΠΕΚΑ αναλαμβάνει πρωτοβουλία και, σε συνεργασία με συναρμόδια υπουργεία, όπου αυτό απαιτείται, για σειρά νομοθετικών ρυθμίσεων που αυστηροποιούν το θεσμικό πλαίσιο αντιμετώπισης της λαθροϋλοτομίας και διευκολύνουν τους ελέγχους.

aΓΡoterra

Ιανουαριοσ 2013

ΑΠΟΨΕΙΣ / ΠΡΟΤΑΣΗ

Ελλάδα, γαστρονομία και οικονομική κρίση Η ΣΤΡΟΦΗ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ ΤΗ ΔΕΔΟΜΕΝΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΤΟΥΣ ΑΞΙΑ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΞΕΠΕΡΑΣΜΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΠΟΥ ΒΙΩΝΟΥΜΕ Του Γιώργου Μάλλιαρη

αινοτομία και πρωτοβουλία αποτελούν δύο προτερήματα των Ελλήνων και της ελληνικής κουλτούρας, που επί αιώνες διατηρούν τη χώρα μας ως το λίκνο του πολιτισμού. Σε αυτό το πλαίσιο ο γαστρονομικός τουρισμός κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος δημιουργώντας ένα ιδιαίτερα ελκυστικό πόλο για τους ξένους, να έρθουν στη χώρα μας, ενώ γίνεται βασικός άξονας διάδοσης της χρήσης των ελληνικών προϊόντων. Παραδείγματα πάρα πολλά: Η «greek salad» αποτελούσε πάντα τη σημαία διάδοσης της ελληνικής φέτας και του ελαιολάδου, το γλυκό «υποβρύχιο» διαδίδει τη μαστίχα Χίου, ενώ το τσάι με κρόκο Κοζάνης αναγνωρίζεται ως ένα δημοφιλές ρόφημα. Ταυτόχρονα, τα λευκά κρασιά μας κατοχυρώνουν τη θέση τους ως τα καλύτερα στο είδος τους, όπως αυτό της Σάμου, ενώ γενικότερα οι ελληνικές ποικιλίες αποτελούν το μέλλον στον τομέα του κρασιού παγκοσμίως. Οι γραβιέρες της Νάξου και της Κρήτης μαγεύουν όσους τις δοκιμάζουν, πράγμα που δείχνει ότι τα ελληνικά χέρια μπορούν να προσφέρουν και να κατακτήσουν τους θιασώτες των καλών τυριών. Και το τσίπουρό μας με γλυκάνισο έχει δημιουργήσει νέα δεδομένα σε όλους όσοι θέλουν ένα δροσιστικό απεριτίφ, με πάγο ή χωρίς. Είναι επίσης γνωστό ότι πολλές χώρες ανά τον κόσμο τρέχουν να υιοθετήσουν την ελληνική παραδοσιακή διατροφή. Ακόμη, διακόσια πενήντα βότανα και χόρτα της γης μας, αναξιοποίητα ως τώρα, θα αποτελέσουν σημαντικό μέρος της παγκόσμιας διατροφής και είμαστε εμείς που τα διαθέτουμε. 54

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013

AΓΡOTERRA

INFO Ο Γιώργος Μάλλιαρης είναι γραμματέας της Ελληνικής Κοινότητας Βρυξελλών και έχει εργασθεί στη βιομηχανία και στο εμπόριο τροφίμων σε Αγγλία, Γαλλία, Βουλγαρία και Ελλάδα. Από το 1999 εργάζεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως ειδικός σε θέματα τροφίμων στην Ιρλανδία και στο Βέλγιο

Η καλή φήμη της ελληνικής κουζίνας σε συνδυασμό με την ποιότητα των προϊόντων μας μπορούν να προωθήσουν αποφασιστικά τις εξαγωγές μας

Η ΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Με βάση όλα τα παραπάνω, για πρώτη φορά στην Ελλάδα πρέπει να μιλήσουμε για ένα όραμα στον τομέα της γεωργίας και του τουρισμού. Κάθε μέρος της χώρας μας είναι φτιαγμένο για κάτι εξαιρετικό. Η Ελλάδα σήμερα διαθέτει κάτι που δεν μπορούν να μας το πάρουν: αυτό είναι η υψηλή ενέργεια μυαλού που μπορεί να μετατραπεί σε δημιουργικότητα, εξυπνάδα, ευλυγισία και οτιδήποτε άλλο χρειάζεται για να βγει η χώρα μας από την κρίση. Μεγάλοι φιλόσοφοι έλεγαν ότι η λέξη «θέλω» εμπεριέχει μεγάλη δύναμη και σήμερα η συγκεκριμένη λέξη επαναλαμβάνεται από όλους τους Έλληνες για διαφορετικούς λόγους. «Θέλω μία καλύτερη Ελλάδα» ομολογούν οι περισσότεροι και είναι έτοιμοι να δώσουν τη μάχη για την επιτυχία.

ΑΠΟΨΕΙΣ / ΠΡΟΤΑΣΗ

Η στροφή των Ελλήνων προς την παραγωγή προϊόντων ως μέσο για την εξασφάλιση εισοδήματος είναι εμφανής, αφού μόνο η παραγωγή ανταγωνιστικών προϊόντων μπορεί να αποδώσει αυτή τη στιγμή. Σήμερα στις μεγαλύτερες διεθνείς εκθέσεις τροφίμων και ποτών οι Έλληνες παραγωγοί συμμετέχουν ενεργά και παρουσιάζουν τα προϊόντα τους. Η έντονη αυτή δραστηριότητά μας γίνεται ολοένα και περισσότερο θέμα σχολιασμού όλων αυτών που βρίσκονται αντιμέτωποι με την καινούργια αυτή κατάσταση. Οι παραγωγοί δηλώνουν: «Δεν θέλουμε αλλά χρέη! Δοκιμάστε τα προϊόντα μας και αυτό αρκεί για να βγούμε από την κρίση».

ΑΝΟΙΓΜΑ ΤΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΜΑΣ Είναι ευρέως αποδεκτό και γνωστό στην οικονομική θεωρία ότι η παραγωγή προϊόντων, παρ’ ότι δεν είναι η μοναδική πηγή εισοδήματος σε μια χώρα, είναι απαραίτητη για την οικονομική της ανάπτυξη, ενώ η ισχυρή και ανταγωνιστική παραγω-

γή είναι δείγμα υγείας της οικονομίας. Η κατάρρευση της εσωτερικής αγοράς έφερε ένα ισχυρό σοκ στους Έλληνες παραγωγούς παρόμοιο με το σοκ που υπέστησαν οι ανατολικές χώρες με την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ και της ρωσικής αγοράς, η οποία ήταν ο κύριος εξαγωγικός προορισμός τους. Οι περισσότερες από αυτές τις χώρες έχουν αρχίσει να ανακάμπτουν και βρίσκονται σε τροχιά ανάπτυξης. Η Ελλάδα όμως δεν έχει υποστεί το ίδιο μέγεθος οικονομικού σοκ και σαφέστατα οι οικονομικές και κοινωνικές δομές της -καθώς και τα συγκριτικά πλεονεκτήματά της- θα την οδηγήσουν γρηγορότερα στην ανάπτυξη. Η θετική ψυχολογία και οι οικονομικές ενδείξεις δείχνουν σοβαρές αντιστάσεις της κοινωνίας, παρ’ όλες τις τεράστιες δυσκολίες που υπάρχουν. Ως Έλληνες οφείλουμε να θέσουμε μια σειρά από οράματα για το πώς θέλουμε τη χώρα μας. Υπάρχουν 193 χώρες στον κόσμο και το εμπόριο της Ελλάδος είναι πολύ μικρό σε σχέση με το ύψος των παγκόσμιων εμπορικών συναλλαγών. Επομένως τα ελληνικά προϊόντα πρέπει να προωθηθούν καλυτέρα και εντονότερα στις διεθνείς αγορές, ενώ θα πρέπει να ξεκινήσει στη χώρα η παραγωγή των προϊόντων. Ταυτόχρονα τα ήδη υπάρχοντα πρέπει να παραχθούν σε μεγαλύτερες ποσότητες. Παράλληλα υπάρχουν μια σειρά από ερωτήματα να απαντηθούν: ■ Υπάρχουν τα ελληνικά προϊόντα σε όλες τι αγορές και εάν ναι, τότε ποια είναι η θέση τους σε αυτές; ■ Είναι ανταγωνιστικά και τι μπορεί να γίνει για να πάρουν τη θέση τους στις διεθνείς αγορές; ■ Είναι η οικονομική ανάπτυξη θέμα αφύπνισης, προσπάθειας και τακτικής;

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΩΝΤΑΣ ΤΟ «ΕΛΛΗΝΙΚΟ» Η Ελλάδα βρίσκεται στο σταυροδρόμι Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής, ενώ αποτελεί τον καλύτερο κόμβο που ενώνει τις τρεις ηπείρους. Επομένως υπάρχουν τρεις τεράστιες αγορές στα πόδια μας για να φιλοξενήσουν κάθε τι ελληνικό. Ας μην ξεχνούμε την ομογένεια, της οποίας είμαι μέλος. Μια δεύτερη Ελλάδα υπάρχει στο εξωτερι-

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Η ΚΡΙΣΗ αποτέλεσε ένα κέντρισμα για τους Έλληνες παραγωγούς να στραφούν σε άλλες αγορές που πριν είχαν απορρίψει. Η εξωστρέφεια είναι μια καινούργια πραγματικότητα για τους Έλληνες παραγωγούς όχι μόνο στην πώληση των παραδοσιακών προϊόντων, αλλά και στη δημιουργία άλλων μηχανισμών εξωστρέφειας για την αξιοποίηση της προστιθεμένης αξίας σε προϊόντα που δεν παράγονται αποκλειστικά στη χώρα. Σε σχέση με τον στόχο αυτό, οι Έλληνες παραγωγοί έχουν στο πλευρό τους την πολυπληθή ελληνική ομογένεια, έναν καταλυτικό παράγοντα στήριξης. Τέλος, οι υγιείς οικονομικοί παραγωγικοί τομείς έχουν αρχίσει να αντιδρούν στην οικονομική συρρίκνωση που υφίσταται η χώρα λόγω της κρίσης, δεδομένου ότι η παρουσία της Ελλάδας στις διεθνείς εκθέσεις γίνεται ολοένα εντονότερη.

κό και είναι ο ισχυρότερος σύμμαχος για κάθε τι ελληνικό. Μήπως η παροχή εκλόγιμων θέσεων στους ομογενείς θα αφύπνιζε και θα ενέπλεκε ένα από τα δυναμικότερα κομμάτια της χώρας; Άραγε γνωρίζουν οι ξένοι τα καλά της χώρας μας, της ελληνικής κουλτούρας και της ελληνικής παράδοσης και ζωής; Ποιος αρνήθηκε έως τώρα τον ήλιο, το καλό φαγητό, την ιστορία και τα μνημεία μας, τη φιλοξενία μας, που όσα και εάν λεγονται η λέξη φιλοξενία παραμένει πάντα ελληνική εννοιολογικά και ετυμολογικά; Θα έλεγε κανείς ότι υπάρχει περισσότερο πεδίο από ό,τι πραγματικά θα μπορούσαν οι παραγωγικές τάξεις της χώρας να καλύψουν. Επομένως δουλειά και πάλι δουλειά. Τέλος, κάθε Έλληνας οφείλει να γίνει πρεσβευτής της ελληνικότητας και να διαδώσει τον πολιτισμό, τη γαστρονομία, τα προϊόντα της, γιατί με αυτό τον τρόπο θα υπάρχει ένα καλύτερο αύριο για εμάς τους ίδιους. AΓΡOTERRA

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013

ΒΙΩΜΑΤΑ / ΕΥΒΟΙΑ

Τα σύκα του Ταξιάρχη Μια κλασική ελληνική καλλιέργεια είναι πηγή ζωής για ένα ολόκληρο χωριό, που μέσα στην κρίση πετυχαίνει σημαντικές εξαγωγές, με προϋπόθεση βέβαια τη σκληρή δουλειά και τη συνεχή επαγρύπνηση για τις εξελίξεις

ε μια περίοδο που πολλοί έχουν γίνει «ειδικοί» στην αναζήτηση νέων δυναμικών καλλιεργειών, ο 35χρονος Γιώργος Μεγαγιάννης ακουμπά πάνω σε ένα καλό, έως πολύ καλό, εισόδημα, αξιοποιώντας τα δέντρα που είδε από μικρό παιδί να καλύπτουν τα περισσότερα χωράφια του χωριού του, του Ταξιάρχη. Εκεί στη Βόρεια Εύβοια, μεγάλωσε μαζί με τις συκιές τις «σμυρναίικες», μέσα στις αφηγήσεις των παππούδων για τις χαμένες πατρίδες και τον ξεριζωμό και τη «γλυκιά ζωή» πριν από την καταστροφή της Σμύρνης που είχε άρωμα σύκου. Και είναι αυτό το άρωμα που σήμερα τον κρατάει δεμένο σε μια παράδοση σχεδόν ενός αιώνα σε συκεώνες που βλάστησαν για «καλή του τύχη» μόνο στην περιοχή του και πουθενά αλλού και είναι, όπως λέει, «σαν μια ανεξήγητη ευλογία». Γιατί τα σύκα Ταξιάρχη αποδείχτηκαν ευλογία για τους περίπου 1.000 κατοίκους του χωριού, καθώς, όπως μας εξηγεί, «ακόμη και μέσα σε αυτή την περίοδο είμαστε τυχεροί. Τουλάχιστον εγώ θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που ασχολούμαι με την παραγωγή σύκων, εξασφαλίζοντας ένα καλό εισόδημα». Ο κ. Μεγαγιάννης ίσως είναι από τους ελάχιστους παραγωγούς που δεν διαμαρτύρονται, όπως και οι περισσότεροι κάτοι-

πνέyμα ομαδικότητας Ο δραστήριος συνεταιρισμός της περιοχής έχει σύγχρονες εγκαταστάσεις και υποδομές και προσφέρει στην αγορά -ελληνική και διεθνή- ξερά σύκα σε μια ποικιλία από συσκευασίες.

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

Γιώργος Μεγαγιάννης συκοπαραγωγος

Σε αυτές τις καλλιέργειες, εκτός από το ίδιο το προϊόν και την ποιότητά του, αν δεν αναζητήσεις κανάλια διάθεσης και αν δεν ανοίξεις νέους δρόμους, είσαι καταδικασμένος

2.000 τόνοι σύκα είναι η ετήσια παραγωγή στον Ταξιάρχη.

κοι του χωριού, που μέσα από τον αγροτικό συνεταιρισμό τους έχουν δημιουργήσει όλες εκείνες τις υποδομές για μια αποδοτική απασχόληση. Ειδικά εφέτος που η σοδειά ήταν πολύ καλή, όπως μας λέει: «Εγώ έφτασα τους 24 τόνους σύκα για πρώτη φορά. Έχουμε ένα καλό βιοτικό επίπεδο και πλέον είμαστε σε θέση να περηφανευόμαστε για το προϊόν μας, αφού το 75% της παραγωγής το εξάγουμε στην Ιταλία, στη Γερμανία, στην Αυστραλία, τελευταία και στη Ρωσία και έχει ο Θεός». Και οι ώρες δουλειάς; «Αν θέλεις να έχεις εισόδημα, δεν μπορείς να πεις δεν δου-

ΒΙΩΜΑΤΑ / ΕΥΒΟΙΑ νεχίζεις, ως παραγωγός και ως συνεταιρισμός, να κερδίζεις τη μάχη της αγοράς». Ο κ. Μεγαγιάννης, όπως και πολλοί στον Ταξιάρχη, είναι κοντά στον συνεταιρισμό, αλλά συνεργάζονται και με ιδιώτη έμπορο και με μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ. «Σε αυτές τις καλλιέργειες, εκτός από το ίδιο το προϊόν και την ποιότητά του, αν δεν αναζητήσεις κανάλια διάθεσης και αν δεν ανοίξεις νέους δρόμους, είσαι καταδικασμένος. Εμείς προσπαθούμε να διατηρούμε το σύκο σε υψηλά στάνταρντ, ώστε να έχουμε μέλλον».

Κοιτώντας μακριά

λεύω. Ειδικά την περίοδο της συγκομιδής, Αύγουστο-Σεπτέμβριο, αρχίζω τη δουλειά από τις πεντέμισι το πρωί. Αλλά και μετά τα δέντρα θέλουν όργωμα, λίπανση, κλάδεμα. Χρειάζονται και τα αγριόσυκά τους... Ας ακούγεται κάπως περίεργο. Κάθε Ιούνιο μαζεύουμε αγριόσυκα, τα κρεμάμε σε κάθε δέντρο και από αυτά βγαίνουν οι “μύγες” και έτσι γίνεται η γονιμοποίηση. Αλλά το δύσκολο είναι η συγκομιδή. Μετά ακολουθούν το καθάρισμα, το λιάσιμο, η λεύκανση. Δεν είναι εύκολο να επεξεργαστείς 20 και 25 τόνους σύκα και να πετύχεις τέτοια ποιότητα, ώστε να συ-

Και το μέλλον οι συκοπαραγωγοί του Ταξιάρχη φαίνεται πως το έχουν εξασφαλίσει, αφού κάθε χρόνο φυτεύονται νέες εκτάσεις. Σήμερα στο χωριό οι συκεώνες καλύπτουν περί τα 2.000 στέμματα, η παραγωγή φτάνει τους 2.000 τόνους, με τιμές που κυμαίνονται από 1 έως 2,20 ευρώ το κιλό. «Κάθε χρόνο φυτεύουμε νέα δέντρα. Για να έχεις καλό εισόδημα πρέπει να έχεις τουλάχιστον 20 στρέμματα. Δεν γίνεται να βολευτείς με ό,τι βρήκες. Ειδικά σήμερα, που η κατάσταση έχει ανατραπεί, πρέπει να προετοιμάζεσαι για το αύριο. Και εγώ, πέρα από τις συκιές και τις ελιές, σκέφτομαι να ασχοληθώ και με άλλες καλλιέργειες, ίσως καρυδιές. Δεν γίνεται αλλιώς. Οι μονοκαλλιέργειες δίνουν ταυτότητα σε μια περιοχή. Ανοίγουν δρόμους, αλλά όσοι ασχολούνται με τον πρωτογενή τομέα πρέπει να ψάχνονται». Όσο απλές είναι οι απόψεις του κ. Μεγαγιάννη, τόσο αποτελεσματικές αποδεικνύονται για την περιοχή, αφού το ανήσυχο πνεύμα των κατοίκων διοχετεύεται στην παραγωγή. Ο συνεταιρισμός αλλά και ο έμπορος Τάκης Κόντος, που δραστηριοποιείται στον Ταξιάρχη, έχουν δέσει με αυτή την απλή φιλοσοφία και κάθε χρόνο κάνουν και ένα βήμα παραπέρα, συνδέοντας όλο και περισσότερο την οικονομική ζωή της περιοχής με το σύκο.

Μια καλλιέργεια με παράδοση Η ιστορία θέλει τις συκιές να τις έφεραν από τη Σμύρνη οι πρόσφυγες. Σήμερα χιλιάδες δέντρα σκεπάζουν τα πάντα στην περιοχή. Και αν κάποιος επιχειρήσει να δημιουργήσει έναν συκεώνα, εύκολα μπορεί να το πετύχει, εάν βεβαίως το κλίμα ευνοεί την ανάπτυξή του. Ένα μικρό δέντρο κοστίζει έως και 5 ευρώ. Σε ένα στρέμμα χωράνε περίπου οκτώ δέντρα τα οποία αρχίζουν να αποδίδουν έπειτα από πέντε χρόνια. Όπως μας λέει ο κ. Μεγαγιάννης, «δεν κοστίζει η αγορά των φυτών. Εγώ όμως φτιάχνω μόνος μου το φυτώριο. Αν ασχολείσαι με κάτι, πρέπει να το κάνεις ολοκληρωτικά». Από το φύτεμα και μετά όλα παίρνουν τον δρόμο τους, «αρκεί να ασχολείσαι με τα κτήματα, και να μην αγνοείς την εμπειρία των άλλων, αλλά και την ιστορία του δέντρου και του χώρου. Και μαζί με αυτά να φροντίζεις να μαθαίνεις για το προϊόν και τις ιδιότητες του, όπως και για τις τάσεις της αγοράς. Έτσι ξεφεύγεις από τη μιζέρια. Εμείς εδώ στον Ταξιάρχη το παλεύουμε καλά. Όχι πως δεν έχουμε προβλήματα, αλλά τα καταφέρνουμε».

aΓΡoterra

Ιανουαριοσ 2013

Ε Π Ο Χ Ι Α Κ Ε Σ φ υ τ οεπι λ ο γ εσ • ει δ ικεσ κα λ λ ιε ρ γ ειεσ • α ρ ω μ α τ ικα φ υ τ α

aΓΡo speciAl

ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ Πτώση στην τιμή της σόγιας προβλέπεται από αναλυτές προς το τέλος του 2013, καθώς αναμένεται αυξημένη παραγωγή.

Καλλιεργεια

μποστανι τα βασικα πρωτα βηματα >60

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ

ΚΑΛΛΙΕΡΓεια ΡΙΓΑΝΗσ με πολλεσ επιλογες >66

ΦΥΤΟΕΠΙΛΟΓΕΣ >62

ΦΡΑΓΚΟΣΥΚA, ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΝΟΤΟ Σπορα

τι ΒΑΖΟΥΜΕ απο λαχανικα τωρα >61

aΓΡoterra

Ιανουαριοσ 2013

aΓΡoSPECIAL / ΛΑΧΑΝΙΚΑ

Λαχανόκηπος, τα πρώτα βήματα Τους συναντάμε όλο και πιο συχνά στο αστικό τοπίο, ενώ είναι μόνιμη καλλιέργεια στην επαρχία. Ξέρουμε, όμως, όλοι τη σωστή διαδικασία για τη δημιουργία αποδοτικων λαχανόκηπων; Από αυτό το τεύχος ξεκινάμε μαζί για να μάθουμε τα μυστικά τουσ! Του Δρ. Χαράλαμπου Θανόπουλου, γεωπόνου, cthanopoulos@gmail.com

καλλιέργεια των λαχανικών εντοπίζεται από μικρούς οικιακούς λαχανόκηπους μέχρι επαγγελματικές μονάδες (υπαίθριες ή θερμοκηπιακές καλλιέργειες), με κύριο στόχο την παραγωγή αγροτικών προϊόντων που χαρακτηρίζονται από υψηλή διατροφική αξία π.χ. σε άμυλο (πατάτα), σημαντική θρεπτική αξία, όπως περιεκτικότητα σε βιταμίνη C (πιπεριά), τη δροσιστικότητά τους (πράσο), το άρωμά τους (τομάτα), τη γεύση (καρπούζι) και το χρώμα τους (κόκκινο λάχανο). Για την επιτυχημένη καλλιέργεια, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη την επιλογή της σωστής εποχής σποράς ή φύτευσης και τη φύτευση σε συγκεκριμένες θέσεις (σε γραμμές ή σε αλίες). Ανάλογα με τις κλιματικές απαιτήσεις, τα λαχανικά χωρίζονται σε δύο ομάδες, τα φθινοπωρινά (χειμερινά) και τα ανοιξιάτικα (καλοκαιρινά). Στην πρώτη ομάδα συναντάμε τα λαχανικά που αναπτύσσονται σε χαμηλές σχετικά θερμοκρασίες (13-18οC) και σπέρνονται ή φυτεύονται μεταξύ Οκτωβρίου και Φεβρουαρίου. Εδώ ανήκουν τα φυλλώδη (μαρούλι, αντίδι, ραδίκι, ρόκα, σέσκουλο, σπανάκι), τα φυλλώδη αρωματικά (άνηθος, μαϊντανός, μάραθος, σέλινο), τα ψυχανθή (αρακάς και κουκιά), το χλωρό κρεμμύδι, το λάχανο και το κουνουπίδι και τα ριζώδη (ραπάνι, παντζάρι, καρότο). Στη δεύτερη είναι τα λαχανικά που αναπτύσσονται σε υψηλότερες θερμοκρασίες (15-27οC) και σπέρνονται ή φυτεύονται μεταξύ Μαρτίου και μέσα με τέλη καλοκαιριού. Εδώ ανήκουν κυρίως λαχανικά που καταναλώνουμε τους καρπούς τους, όπως τα γνωστά σε όλους μας σολανώδη (ντομάτα, πιπεριά, μελιτζάνα και πατάτα), τα κολοκυθοειδή (κολοκύθι, αγγούρι, πεπόνι,

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

Χαράλαμποσ Θανόπουλοσ γεωπόνοσ

Για την επιτυχημένη καλλιέργεια, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη την επιλογή της σωστής εποχής σποράς ή φύτευσης και τη φύτευση σε συγκεκριμένες θέσεις

καρπούζι και κολοκύθα), τα ψυχανθή (φασόλι - χλωρό φασολάκι και ξηρά φασόλια), η μπάμια και η γλυκοπατάτα. Εκτός από όλα τα παραπάνω, που καλλιεργούνται σε μία καλλιεργητική περίοδο (άνοιξη - καλοκαίρι ή φθινόπωρο - χειμώνα), συναντάμε και τα πολυετή λαχανικά, που παραμένουν στο έδαφος για περισσότερο από έναν χρόνο, π.χ. φράουλα (1-2 χρόνια), αγκινάρα (τουλάχιστον 4-5 χρόνια) και σπαράγγι (10-12 χρόνια).

Το βασικό σχέδιο φύτευσης Γενικά επιλέγουμε τα λαχανικά μας να τοποθετούνται σε συγκεκριμένες θέσεις στον λαχανόκηπο, δηλαδή σε γραμμές (μονές ή διπλές) ή μέσα σε αλίες (πολλαπλές γραμμές). Το σχέδιο φύτευσης αποτελείται από γραμμή (μονή, διπλή ή αλίες), διάδρομο, γραμμή (μονή, διπλή ή αλίες), διάδρομο, γραμμή κ.ο.κ. Με τον τρόπο αυτό, αφήνουμε αρκετό χώρο για να αναπτυχθεί η ρίζα του φυτού, χωρίς να πατάμε μέ-

aΓΡoSPECIAL / ΛΑΧΑΝΙΚΑ

Μονή γραμμή φύτευσης (πιπεριά)

Πολλαπλή γραμμή φύτευσης (κρεμμύδι)

πλή γραμμή 60 εκ. Οι αλίες έχουν συνήθως πλάτος 100 εκ. ■ Γενικά σε μονές γραμμές μπαίνουν κυρίως καλοκαιρινά λαχανικά με μεγάλους καρπούς, π.χ. καρπούζι, πεπόνι, κολοκύθα, όπου οι καρποί συγκομίζονται στο ώριμο στάδιο ανάπτυξης, και χειμερινά λαχανικά που συγκομίζονται οι καρποί τους, όπως αρακάς και κουκιά και πολυετή, όπως αγκινάρα και σπαράγγι. ■ Οι διπλές γραμμές φύτευσης χρησιμοποιούνται στην περίπτωση των καλοκαιρινών, όπου συγκομίζονται καρποί (ντομάτα, πιπεριά, μελιτζάνα, αγγούρι, φασολάκι και μπάμια) και κάποια χειμερινά λαχανικά όπως μαρούλι, λάχανο και κουνουπίδι. Σε αλίες πολλαπλών γραμμών τοποθετούνται φυλλώδη λαχανικά (μαρούλι, ραδίκι, σπανάκι, αντίδι), αρωματικά λαχανικά (άνηθος, μαϊντανός κ.λπ.), βολβώδη λαχανικά (σκόρδο, πράσο και κρεμμύδι) και ριζώδη λαχανικά (καρότο, παντζάρι και ραπάνι). ■ Μέσα σε κάθε αλία, η απόσταση μεταξύ των πολλαπλών γραμμών ορίζεται από το είδος του λαχανικού, π.χ. 10 εκ. για το χλωρό κρεμμυδάκι.

Αμειψισπορά για διάρκεια

Γραμμές με διαφορετικά είδη

σα στη γραμμή φύτευσης και να συμπιέζεται το έδαφος. Αντιθέτως, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των καλλιεργητικών φροντίδων φροντίζουμε να πατάμε μόνο μέσα στον διάδρομο. Το πλάτος του διαδρόμου διαμορφώνεται ανάλογα με τις ανάγκες, ώστε να κυκλοφορούμε άνετα χωρίς να προξενούμε ζημιές στα φυτά (π.χ. σπάσιμο βλαστών) και κυμαίνεται μεταξύ 60 και 80 εκ. Η κάθε μονή γραμμή έχει πλάτος 45-50 εκ. και η δι-

Σημαντική λεπτομέρεια στην καλλιέργεια των λαχανικών αποτελεί η εναλλαγή φυτών (αμειψισπορά) μεταξύ των γραμμών του χωραφιού μας. Αυτή η καλλιεργητική φροντίδα αποσκοπεί στην εναλλαγή λαχανικών της ίδιας ομάδας, όπως σολανώδη, με λαχανικά διαφορετικής ομάδας (κολοκυθοειδή). Για παράδειγμα, στον λαχανόκηπο διαθέτουμε από αριστερά προς τα δεξιά τις γραμμές φύτευσης Α, Β, Γ και Δ. Την πρώτη άνοιξη τοποθετούμε στη γραμμή Α την ντομάτα, στη γραμμή Β την πιπεριά, στη γραμμή Γ το αγγούρι και στη γραμμή Δ το κολοκύθι. Στην επόμενη άνοιξη φυτεύουμε το αγγούρι και το κολοκύθι στις γραμμές Α και Β και την ντομάτα και την πιπεριά στις γραμμές Γ και Δ αντίστοιχα. Με τον τρόπο αυτό, μειώνουμε τη διάδοση των ασθενειών (κυρίως μυκήτων και βακτηρίων) από τη μία ομάδα στην άλλη, την εναλλαγή λαχανικών με υψηλές απαιτήσεις σε λίπανση (π.χ. ντομάτα, πιπεριά) με λαχανικά με μικρές απαιτήσεις σε λίπανση (άνηθος) και λαχανικά με βαθιά ρίζα (καρπούζι, τομάτα) με φυτά με λιγότερο βαθιά ρίζα (π.χ. φασολάκι) για την καλύτερη αξιοποίηση των θρεπτικών στοιχείων από όλα τα στρώματα του εδάφους.

Πρακτικές συμβουλές Λαχανικά που φυτεύονται ή σπέρνονται από Οκτώβριο έως και Φεβρουάριο: ■ Μαρούλι, αντίδι, ραδίκι, ρόκα, σέσκουλο και σπανάκι ■ Άνηθος, μαϊντανός, μάραθος και σέλινο ■ Αρακάς και κουκιά ■ Χλωρό κρεμμύδι ■ Λάχανο, κουνουπίδι και μπρόκολο ■ Ραπάνι, παντζάρι και καρότο Λαχανικά που φυτεύονται ή σπέρνονται από Μάρτιο έως και τέλη καλοκαιριού: ■ Ντομάτα, πιπεριά, μελιτζάνα και πατάτα ■ Κολοκύθι, αγγούρι, πεπόνι, καρπούζι και κολοκύθα ■ Φασόλι - χλωρό φασολάκι και ξηρά φασόλια ■ Μπάμια και γλυκοπατάτα Πολυετή λαχανικά: ■ Αγκινάρα (αναπτύσσεται από Σεπτέμβριο, ανθοφορεί χειμώναάνοιξη, ξεραίνεται το καλοκαίρι) ■ Σπαράγγι (αναπτύσσεται από Μάρτιο και ξεραίνεται τον Νοέμβριο) ■ Φράουλα (αναπτύσσεται από Φεβρουάριο, καρποφορεί άνοιξη -καλοκαίρι-φθινόπωρο ανάλογα με την ποικιλία και ξεραίνεται από Νοέμβριο).

aΓΡoterra

Ιανουαριοσ 2013

AΓΡOSPECIAL / ΦΥΤΟΕΠΙΛΟΓΕΣ

ΦΡΑΓΚΟΣΥΚΟ ΑΓΚΑΘΩΤΟ & ΥΠΟΣΧΟΜΕΝΟ ΜΕ ΜΕΞΙΚΑΝΙΚΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ, ΤΑΙΡΙΑΖΕΙ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΝΟΤΟ ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕ ΠΟΛΥΠΟΙΚΙΛΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΕΙΣ, ΑΠΟ ΦΡΟΥΤΟ, ΕΩΣ ΖΩΟΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΟ! Της Αναστασίας Ν. Σαρχόσογλου, γεωπόνου MSc, ige.enallaktikes@gmail.com

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013

AΓΡOTERRA

φραγκοσυκιά (επιστημονικό όνομα Opuntia ficus-indica (L.) Miller) ανήκει στην οικογένεια Cactaceae. Σε αυτήν ανήκουν περίπου 130 γένη και σχεδόν 1.500 είδη. Η ονομασία του γένους Opuntia έχει τις ρίζες της στην αρχαία ελληνική πόλη Οπούς, μία περιοχή κοντά στην Αταλάντη. Το φυτό αυτό είναι ενδημικό του Μεξικού και είναι ευρέως κατανεμημένο στη Νότια Αμερική, καθώς και στην Αφρική και στη Μεσόγειο. Στη χώρα μας αυτοφύεται σε περιοχές κυρίως της Νότιας Ελλάδας που το κλίμα είναι ξηροθερμικό. Έχει χαρακτηριστικό καρπό με σχήμα ωοειδές και αγκάθια, ο οποίος καταναλώνεται νωπός, αφού πρώτα αποφλοιωθεί. Παράλληλα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή προϊόντων όπως μαρμελάδα, κρασί, τουρσί, αλλά και στη βιο-

AΓΡOSPECIAL / ΦΥΤΟΕΠΙΛΟΓΕΣ Ο ΚΑΡΠΟΣ ΠΕΡΙΕΧΕΙ 92% ΝΕΡΟ

4%-6% υδατάνθρακες, 1%-2% πρωτεΐνες, 1% ανόργανα άλατα και μια μέτρια ποσότητα βιταμινών, κυρίως C και Α

30 χώρες

καλλιεργούν φραγκόσυκα, ενώ μόνο στο Μεξικό υπάρχουν 144 διαφορετικές ποικιλίες τους

μηχανία καλλυντικών, σε λοσιόν σώματος, σαμπουάν, κρέμες κ.λπ. Εκτός από τον καρπό, εδώδιμα μέρη του φυτού είναι τα άνθη, τα φύλλα και οι σπόροι του. Για παράδειγμα, οι σπόροι του χρησιμοποιούνται ως αρωματικοί παράγοντες στη βιομηχανία τροφίμων και καλλυντικών. Εκτός από την κατανάλωση των καρπών της, η φραγκοσυκιά είναι γνωστή για τις θεραπευτικές της ιδιότητες και για τον λόγο αυτό χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα σε παραδοσιακές ιατρικές πρακτικές. Επίσης, οι καρποί και οι βλαστοί της αξιοποιούνται για ζωοτροφές.

ΚΑΡΠΟΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ

χουν στη Μεσσηνία (http://fragkosiko.gr), στην Εύβοια, ενώ σημαντικές είναι οι προσπάθειες συστηματοποίησης της καλλιέργειας που γίνονται στην Κρήτη, με πιο γνωστή αυτή του συνεταιρισμού εναλλακτικών καλλιεργειών Κρήσσα Γη (www. cressaland.gr). Η καλλιέργεια προωθείται από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σε Κρήτη, Λακωνία, Αρκαδία, Μεσσηνία, Ηλεία, Τροιζηνία, Κύθηρα και Πόρο, Κυκλάδες, Δωδεκάνησα, Σάμο και Εύβοια, στις θερμότερες, υπήνεμες και ξηρικές περιοχές αυτών. Επίσης και σε άλλες περιοχές όπου υπάρχει καλλιεργητική εμπειρία και ενδείκνυται σύμφωνα με τις κατά τόπους αρμόδιες Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των Περιφερειακών Ενοτήτων.

Η φραγκοσυκιά καρποφορεί μετά το τρίτο έτος και έχει σε πλήρη παραγωγή (μετά το 7ο έτος) στρεμματικές αποδόσεις που κυμαίνονται κατά μέσο όρο από 1 έως και ΒΟΤΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 1,5 τόνους σε φύλλα (σύμφωνα με Η φραγκοσυκιά είναι ένα παχύστοιχεία του υπουργείου Αγροτιφυτο, πολυετές φυτό, το οποίο κής Ανάπτυξης και Τροφίμων). φθάνει σε ύψος έως και τα 3 μέΣτο εξωτερικό με κατάλληλες τρα (σπανιότερα τα 5 μέτρα). Ο καλλιεργητικές τεχνικές έχουν βλαστός μοιάζει με φύλλο, επιτύχει αποδόσεις που φθάενώ επιτελεί λειτουργίες νουν τους 6 τόνους φύλλων ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ φύλλων, όπως για παράδειγανά στρέμμα. Ν. ΣΑΡΧΟΣΟΓΛΟΥ μα η φωτοσύνθεση. Οι διαΗ συγκομιδή των καρπών ΓΕΩΠΟΝΟΣ κλαδώσεις του κεντρικού αρχίζει από τα τέλη Αυγούβλαστού συχνά ονομάζονται στου και ολοκληρώνεται τον φυλλοκλάδια. Έχουν μήκος Δεκέμβριο (ανάλογα με την Τα περισσότερα μέ20 – 50 εκατοστά και πλάτος περιοχή). Η συγκομιδή γίνερη του φυτού έχουν 10 – 20 εκατοστά. Η επιφάται με κοπή των καρπών. Στη χρησιμοποιηθεί φαρμακευτικά, ενώ σήνειά τους καλύπτεται από ένα συνέχεια γίνεται απομάκρυνμερα παρασκευάζοκηρώδες στρώμα, ενώ φέση των αγκαθιών, ώστε να νται κάψουλες και ρουν αγκάθια και γλωχίδες διατεθούν στο εμπόριο με χάπια από αυτό (ακίδες). Στα φυλλοκλάδια τον χαρακτηρισμό «χωρίς (διακλαδώσεις του κεντριαγκάθια», προκειμένου να κού βλαστού) αποθηκεύοέχουν υψηλότερες τιμές. νται μεγάλες ποσότητες νεΣήμερα παγκοσμίως οι ρού, οι οποίες χρησιμοποιούεξαγωγές του φραγκόσυκου νται από το φυτό σε περιόδους ξηρασίας. φτάνουν τους 25.000 τόνους. Οι καρποί Τα άνθη έχουν χρώμα κιτρινωπό και πορτης πωλούνται από 2 - 5 ευρώ το κιλό, ενώ τοκαλί και διάμετρο 7 – 10 εκατοστά. Εμφαστα φυλλοκλάδια που χρησιμοποιούνται νίζονται στα τέλη Απριλίου με αρχές Μαΐου για ζωοτροφή η τιμή εξαρτάται από το μέγεθός τους και ξεκινά από 0,7 ευρώ το τεσε κυκλική διάταξη στις κορυφές των φυλμάχιο. Το αλκοολούχο ποτό που παράγελοκλάδιων. Τριάντα ημέρες μετά από την ται από το φραγκόσυκο πωλείται από 3 αρχική τους εμφάνιση, ανοίγουν για να γίνει 6 ευρώ το λίτρο. η γονιμοποίηση και παραμένουν ανοιχτά για περίπου δύο εικοσιτετράωρα. Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ Η όλη διαδικασία επιτυγχάνεται με τη ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ βοήθεια εντόμων, καθώς τόσο ο χρωματιΣτη χώρα μας μέχρι και σήμερα δεν υπάρσμός των ανθέων όσο και η γύρη τα προχουν συστηματικές φυτείες φραγκοσυκιάς σελκύουν. Μετά το πέρας της γονιμοποίηκαι συναντώνται μόνο αυτοφυή δένδρα δισης μαραίνονται και με τον αέρα πέφτουν. άσπαρτα σε περιοχές κυρίως της Νότιας Ο καρπός έχει σχήμα ωοειδές, διάμετρο Ελλάδας. Μεμονωμένες φυτείες υπάρ5 – 9 εκατοστά, φέρει αγκάθια και εμφανίAΓΡOTERRA

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013

aΓΡoSPECIAL / ΦΥΤΟΕΠΙΛΟΓΕΣ ζει ποικιλία χρωμάτων (κόκκινο, πρασινοκί- θερμοκρασίες, αλλά εξαιρετικά ευαίσθητη τρινο, βιολετί και πορτοκαλί). Στη χώρα μας στις χαμηλές. Ευδοκιμεί σε θερμές και ηλιόλουστες περιοχές στις οποίες η μέση το φραγκόσυκο είναι έτοιμο για κατανάλωθερμοκρασία τον χειμώνα είναι μεγαλύτεση όταν έχει χρώμα πρασινοκίτρινο προς ρη από 10°C και η ελάχιστη θερμοκρασία ελαφρά κόκκινο. Το χρώμα του καρπού δεν κατεβαίνει κάτω από τους 4°C. Μπορεί όταν είναι βαθύ πράσινο είναι στο πρώτο να καλλιεργηθεί σε υψόμετρο έως και στάδιο της ωρίμανσης, ακολούθως εμφα2.600 μέτρων. νίζει το χαρακτηριστικό πρασινοκίτρινο χρώμα της ποικιλίας, έως ότου πάρει εξ Καλλιεργητικές τεχνικές ολοκλήρου κόκκινο χρώμα, οπότε πλέον ο Η εγκατάσταση μίας φυτείας με φραγκοκαρπός είναι υπερώριμος. Οι καρποί ωρισυκιές περιλαμβάνει όλες τις συνηθισμέμάζουν κατά τους μήνες Αύγουστο και Σενες καλλιεργητικές εργασίες που λαμβάπτέμβριο. Ο χρόνος που απαιτείται από τη νουν χώρα για την προετοιμασία εγκατάστιγμή που το φραγκόσυκο θα εμφανιστεί στασης μιας οποιασδήποτε πολυετούς στο φυλλοκλάδιο μέχρι να ωριμάσει πλήκαλλιέργειας, όπως για παράδειγμα φρερως είναι 100 – 120 ημέρες. Ο καρπός από ζαρίσματα, λιπάνσεις, εγκατάσταση αρτο στάδιο της αρχικής ωρίμανσης (οπότε δευτικού συστήματος κ.ά. έχει βαθύ πράσινο χρώμα) μέχρι το στάδιο Σε φυτείες όπου η συλλογή των καρπών της τελικής (κόκκινο χρώμα) παραμένει στο γίνεται συνήθως με το χέρι, τα φυτά είναι φυτό για περίπου 30 ημέρες. Θα πρέπει να εγκατεστημένα αρκετά πυκνά, με περίπου διευκρινισθεί ότι η ωρίμανση των καρπών 300 – 500 ανά στρέμμα. Σε εγκαταστάσεις της φραγκοσυκιάς δεν γίνεται ταυτόχρονα, όπου γίνεται μηχανική συγκομιδή και μεακόμα και για καρπούς που βρίσκονται στο ταφορά, φυτεύονται σε μία ίδιο φυλλοκλάδιο. Αυτό έχει πυκνότητα 100 – 200 φυτά σαν συνέπεια η συλλογή τους INFO ανά στρέμμα, με απόσταση 5 να γίνεται σταδιακά. – 7 μέτρων ανάμεσα στις σειΕίναι σχετικά Απαιτήσεις ρές και 1 – 2 μέτρων επί των ανθεκτική στις Σε έδαφος και κλίμα γραμμών. υψηλές θερμοκρασίες, Το έδαφος που είναι καταλΜετά την εγκατάσταση, οι αλλά εξαιρετικά ληλότερο για την καλλιέργειά φυτείες είναι εκμεταλλεύσιευαίσθητη στις της είναι το μέσης / μέτριας μες έπειτα από 4 – 5 χρόνια χαμηλές σύστασης που έχει καλή και έχουν αναπτυχθεί πλήστράγγιση. Όπως όλα τα παρως στα 7 – 10 χρόνια. Με σωχύφυτα, είναι πολύ ευαίσθηστή φροντίδα, τα φυτά μποτη στην έλλειψη οξυγόνου ρούν να παραμείνουν παστο ριζικό της σύστημα και έτσι δεν μπορεί ραγωγικά για περισσότερο από 50 να αντέξει την παρατεταμένη υπεράρδευχρόνια. ση. Μπορεί να αναπτυχθεί σε πετρώδεις, Σε ετήσια βάση κάνουμε συντηρήσεις αμμώδεις ή ξηρές τοποθεσίες, σε αβαθή και βοτάνισμα, απομάκρυνση ζιζανίων και εδάφη ή μετρίου βάθους, ακόμη και σε κατάλληλες λιπάνσεις. πλαγιές όπου άλλη καλλιέργεια είναι δύΗ φραγκοσυκιά πρέπει να κλαδεύεται σκολη έως αδύνατη. Από μελέτες όμως κατάλληλα, ώστε να απομακρύνονται τα που έχουν γίνει, έχει διαπιστωθεί ότι το μέφυλλοκλάδια που έχουν κακοσχηματισθεί, γεθος των καρπών και ο αριθμός των φυλφέρουν πληγές ή έρχονται σε επαφή μεταλοκλάδιων είναι σημαντικά βελτιωμένος ξύ τους. Το κλάδεμα είναι προτιμότερο να όταν έχουν γίνει κατάλληλες λιπάνσεις και γίνεται μαζί με τη συλλογή των καρπών. Η το έδαφος είναι γόνιμο. φραγκοσυκιά απαιτεί την κατάλληλη λίπανΗ φραγκοσυκιά μπορεί να επιβιώσει σε ση, κυρίως σε φωσφόρο και κάλιο, που θα παρατεταμένες περιόδους ανομβρίας, χάπρέπει κατά προτίμηση να είναι οργανική. ρις στη δυνατότητα που έχει να αποθηκεύΠολλαπλασιασμός ει νερό στα φυλλοκλάδιά της. Η περιεκτιΟ πολλαπλασιασμός της γίνεται με σπόκότητά τους σε υγρασία διαφοροποιείται ρους αλλά και με μοσχεύματα που προέρανάλογα με την ηλικία τους. Τα νεαρά φυλχονται από βλαστούς ηλικίας ενός ή δύο λοκλάδια έχουν μέση τιμή υγρασίας ετών. Πολλαπλασιάζεται δύσκολα με 90,8%, τα νέα 89,1% και τα ώριμα και μεγασπέρματα, ευκολότερα όμως με μοσχεύλύτερα 83,4%. ματα. Ο πολλαπλασιασμός με μοσχεύματα Είναι σχετικά ανθεκτική στις υψηλές 64

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

Οι πολλές ποικιλίες του φραγκόσυκου προσφέρουν και ευκαιρίες στους παραγωγούς να διαθέσουν στην αγορά ξεχωριστά προιόντα.

AΓΡOSPECIAL / ΦΥΤΟΕΠΙΛΟΓΕΣ ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

γίνεται με κομμάτια των βλαστών που αφήνονται μερικές ημέρες επάνω στο χώμα στην ύπαιθρο, ώστε να επουλωθεί η τομή του βλαστού, και κατόπιν φυτεύονται σε έδαφος για να αποκτήσουν ρίζες. Έπειτα από έξι μήνες γίνεται η φύτευση των μοσχευμάτων στον αγρό.

ΕΧΘΡΟΙ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ Στη λεκάνη της Μεσογείου δεν έχουν εμφανιστεί έως σήμερα κάποιοι σημαντικοί εχθροί της φραγκοσυκιάς. Στην Αμερική έχουν κάνει την εμφάνισή τους σε καλλιέργειες τα: Cactoblastis cactorum, κοχενίλη των εντόμων Dactylopius opuntiae, Lagocheirus funestus και Metamasius spinolae. Όσον αφορά τις ασθένειες που επηρεάζουν το φυτό, είναι κυρίως μυκητολογικές και σχετίζονται με την περίσσεια υγρασίας στο έδαφος, ενώ υπάρχουν αναφορές για βακτηριακή σήψη. Εχθροί είναι τα σαλιγκάρια και οι γυμνοσάλιαγκες.

Η ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΡΠΩΝ Το φραγκόσυκο καλλιεργείται κυρίως για τους καρπούς του. Στο Μεξικό καλλιεργείται και για τους νεαρούς βλαστούς που καταναλώνονται σαν λαχανικό. Σήμερα κυκλοφορούν σε πολλές χώρες και παράγωγα προϊόντα, όπως είναι τα τυποποιημένα σαρκώδη τμήματα των φυλλοκλαδιών του. Στην Αμερική από τους σπόρους παράγεται ένα είδος λευκού αλεύρου για παραγωγή ψωμιού. Εκτός από ανθρώπινη κατανάλωση, τα φραγκόσυκα και τα φυλλοκλάδια χρησιμοποιούνται ως ζωοτροφές, ενώ τα τελευταία χρόνια μελετάται και η χρήση τους ως βιοκαυσίμου. Τόσο στην Αμερική όσο και στην Αφρική, το φυτό αξιοποιείται ευρέως ως ζωοτροφή, καθώς τα φυλλοκλάδιά του είναι πλούσια πηγή μεταλλικών στοιχείων (σίδηρο, κάλιο, μαγνήσιο και ασβέστιο), υδατανθράκων και νερού.

ΟΙ ΦΡΑΓΚΟΣΥΚΙΕΣ χρησιμοποιούνται από τους ανθρώπους για χιλιάδες χρόνια. Εκτός του ότι οι καρποί καταναλώνονται ως τρόφιμα ή σε μαρμελάδες και ποτά, τα περισσότερα μέρη του φυτού έχουν χρησιμοποιηθεί φαρμακευτικά, ενώ σήμερα παρασκευάζονται κάψουλες και χάπια από αυτό. Τα παρασκευάσματα στηρίζονται στις αποδεδειγμένες από τους επιστήμονες θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού και θεωρούνται αντι-διαβητικά, αντιφλεγμονώδη, αναλγητικά, υπογλυκαιμικά, αντι-ιικά και αντιοξειδωτικά. Επίσης, αντίστοιχα παρασκευάσματα από φραγκοσυκιές έχουν χρησιμοποιηθεί για τη ρύθμιση του βάρους, του σακχάρου στο αίμα, για αύξηση της πρόσληψης ινών, ενώ χρησιμοποιούνται στη θεραπεία του άσθματος, κατά της κόπωσης, για την αντιμετώπιση ηπατικών βλαβών έπειτα από κατάχρηση οινοπνεύματος, για κάλους, διάρροια, δυσεντερία, δύσπνοια, γαστρίτιδα, κολίτιδα και άλλες γαστρεντερικές διαταραχές, γονόρροια και σύφιλη, υπερχοληστεροαιμία, ιλαρά, ρινορραγία, παχυσαρκία, δάγκωμα φιδιού, πονόλαιμο, κολπίτιδα και φλεγμονή των οφθαλμών. Θερμαινόμενα καταπλάσματα έχουν χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία ρευματικών παθήσεων, για το ερύθημα και για χρόνιες παθήσεις του δέρματος. Τα αφεψήματα των καρπών λαμβάνονται ως καθαρτικά. Τα φυλλοκλάδια έχουν χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία του κοκκύτη και του γαστρικού έλκους.

AΓΡOTERRA

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013

AΓΡOSPECIAL / ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ

ΡΙΓΑΝΗ, Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΡΙΓΑΝΗΣ ΕΠΕΚΤΕΙΝΕΤΑΙ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ, ΚΑΤΑΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ ΠΛΕΟΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΡΙΚΕΣ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ, ΕΝΩ ΚΑΤΕΧΕΙ ΜΙΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ ΘΕΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ, ΠΡΟΣΦΕΡΟΝΤΑΣ ΕΥΕΡΓΕΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ, ΠΟΙΚΙΛΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Του Ηλία Σ. Τραυλού, Λέκτορα Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ Η ρίγανη περιλαμβάνει όλα εκείνα τα πολυετή, ποώδη φυτά του γένους Origanum, πολλά εκ των οποίων αυτοφύονται από την αρχαιότητα σε διάφορες περιοχές της χώρας και είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τις διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων. Πρόκειται για καλλιέργεια που μπορεί να προσαρμοστεί και να αποδώσει ικανοποιητικά σε ποικίλα εδάφη και υψόμετρα, αντέχει στις χαμηλές θερμοκρασίες και ευδοκιμεί καλύτερα σε μέτριας σύστασης, ασβεστώδη και ημιορεινά. Γενικά, θεωρείται φυτό με μικρές απαιτήσεις σε καλλιεργητικές φροντίδες και μπορεί να καλλιεργηθεί και σε υποβαθμισμένα εδάφη, αρκεί να έχουν καλή αποστράγγιση και να υπάρχει αρκετή ηλιοφάνεια. Η οικονομική ζωή της καλλιέργειας μπορεί να διαρκέσει έως και 6-8 έτη και η συλλογή γίνεται στο στάδιο της πλήρους άνθισης (Ιούλιο-Αύγουστο), με αποδόσεις που κυμαίνονται περί τα 100150 κιλά ξηρού προϊόντος. Ο πολλαπλασιασμός της ρίγανης μπορεί να γίνει είτε εγγενώς (με σπόρο) είτε αγενώς (κυρίως με μοσχεύματα ή παραφυάδες). Για τον εγγενή πολλαπλασιασμό συνήθως χρησιμοποιούνται 15-30 γραμμ. σπόρου, που σπέρνονται (με προσθήκη άμμου, εξαιτίας του μικρού μεγέθους τους) σε 6-10 m2 προστατευμένου σπορείου, και τα σπορόφυτα που θα προκύψουν αρκούν για να καλύψουν ένα στρέμμα νέας καλλιέργειας. Αυτή την εποχή (Ιανουάριο-Φεβρουάριο), ο σπόρος μπορεί να μπει στα σπορεία για την ανοιξιάτικη εγκατάσταση της φυτείας στο χωράφι, 66

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013

AΓΡOTERRA

ΗΛΙΑΣ ΤΡΑΥΛΟΣ

Καλλιέργειες όπως η ρίγανη μπορούν σαφέστατα να δώσουν ευκαιρίες απασχόλησης σε επίπεδο οικογενειακής εκμετάλλευσης

100 -150 κιλά

ανά στρέμμα η απόδοση

6-8 χρόνια

ζωής έχει η καλλιέργεια

ενώ θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ο εξοπλισμός του καπνού ή διάφορων κηπευτικών εφόσον προϋπάρχει. Για τον πολλαπλασιασμό με μοσχεύματα, αυτά μπορούν να ληφθούν από τα μητρικά φυτά γύρω στον Απρίλιο, να έχουν μήκος περίπου 10 εκ. και συνήθως φυτεύονται ώστε να ριζοβολήσουν (η προσθήκη ορμόνης ριζοβολίας μπορεί να βοηθήσει σημαντικά) πριν τοποθετηθούν έπειτα από 1-2 μήνες ανά 2-3 στην τελική τους θέση στον αγρό. Σε κάποιες περιπτώσεις, γίνεται και φύτευση των μοσχευμάτων κατευθείαν στον αγρό. Η φύτευση της ρίγανης γίνεται σε γραμμές με πυκνότητα γύρω στα 3.000-5.000 φυτά/στρ. Οι παραγωγοί της ρίγανης, όπως και των περισσότερων αρωματικών

AΓΡOSPECIAL / ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ Το αιθέριο έλαιο είναι ένα από τα παράγωγα του φυτού με πολλαπλές χρήσεις.

και φαρμακευτικών φυτών στη χώρα μας, έχουν τη δυνατότητα είτε φθινοπωρινής είτε ανοιξιάτικης εγκατάστασης. Σε κάθε περίπτωση, οι συχνές αρδεύσεις, τουλάχιστον κατά τις πρώτες 2-3 εβδομάδες μετά τη φύτευση, είναι καθοριστικής σημασίας για τη σωστή εγκατάσταση και άρα την επιτυχία της καλλιέργειας, ενώ συνιστώνται επίσης και 1-2 αρδεύσεις κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

ΧΡΗΣΕΙΣ Όσον αφορά τις χρήσεις της ρίγανης, το αιθέριο έλαιο (ριγανέλαιο) χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία και στη φαρμακοποιία, ενώ η ξηρή δρόγη ως άρτυμα ή ρόφημα. Υπάρχει η δυνατότητα πολλών χρήσε-

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΖΙΖΑΝΙΩΝ Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν οι παραγωγοί είναι αυτό της διαχείρισης των ζιζανίων (αγριόχορτων), ιδιαίτερα μάλιστα κατά τα πρώτα έτη της καλλιέργειας και τους καλοκαιρινούς μήνες. Τα προβλήματα της καταπολέμησης των ζιζανίων στη ρίγανη έγιναν ακόμη μεγαλύτερα μετά την ανάκληση των εγκρίσεων ορισμένων αποτελεσματικών ζιζανιοκτόνων, όπως ήταν π.χ. το Τerbacil. Σε περίπτωση ύπαρξης πολυετών ζιζανίων (π.χ. βέλιουρα, κύπερης, αγριάδας), συνιστάται βαθιά άροση το καλοκαίρι πριν από την εγκατάσταση της φυτείας, ώστε τα υπόγεια αποθησαυριστικά όργανα των φυτών αυτών (ριζώματα, βολβίδια και στόλωνες) είτε να καταστραφούν από τις υψηλές θερμοκρασίες και την ηλιακή ακτινοβολία στην επιφάνεια είτε να καταστούν ανενεργά (μη βλαστάνοντα) όσα μετακινηθούν σε μεγαλύτερα βάθη. Επιπλέον, και μετά την εγκατάσταση της καλλιέργειας στο χωράφι, 1-2 σκαλίσματα ανά έτος μπορούν να διαχειριστούν αποτελεσματικά τα ετήσια ζιζάνια. Ακόμη, υπάρχουν και αρκετά εξειδικευμένα εργαλεία, όπως π.χ. καλλιεργητές με ειδικού τύπου μαχαίρια που μπορούν να απομακρύνουν τα ζιζάνια πολύ κοντά στη ρίζα των φυτών χωρίς ζημιά. Ακόμη και οι μέθοδοι άρδευσης και λίπανσης θα μπορούσαν, εκτός των άλλων, να επηρεάσουν σημαντικά και τη ζιζανιοχλωρίδα, επομένως και την παραγωγικότητα της φυτείας.

ων στη βιομηχανία παρασκευής ροφημάτων, στη βιομηχανία τροφίμων και ποτών (για αρωματισμό και συντήρηση), στη ζαχαροπλαστική, στη μαγειρική, στη φαρμακοβιομηχανία, στη βιομηχανία καλλυντικών και στην αρωματοποιία. Επίσης, το ριγανέλαιο χρησιμοποιείται στα σιτηρέσια των χοίρων και των πουλερικών βιολογικής εκτροφής, υποκαθιστώντας διάφορα αντιβιοτικά. Οι παραγωγοί θα πρέπει να έχουν υπ’ όψιν τους ότι για την εξαγωγή ριγανέλαιου θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν ποικιλίες με υψηλή περιεκτικότητα σε αιθέριο έλαιο καλής ποιότητας (καρβακρόλη).

ΠΕΡΙΘΩΡΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Σε όλες τις διεθνείς αγορές η ζήτηση για προϊόντα φυσικής προέλευσης είναι αυξανόμενη, και είναι γεγονός πως αρκετές χώρες έχουν κάνει τα τελευταία χρόνια μεγάλα βήματα προόδου. Εντούτοις, για καλλιέργειες όπως η ρίγανη υπάρχει ακόμη για τη χώρα μας σημαντικό περιθώριο ανάπτυξης, κυρίως εξαιτίας των ευνοϊκών εδαφοκλιματικών συνθηκών που επικρατούν ανά την Ελλάδα, δίνοντας ιδιαίτερα ποιοτικό προϊόν. Ως προς το πολλαπλασιαστικό υλικό, η αξιοποίηση τοπικών ποικιλιών ή βιοτύπων αξίζει να επιχειρηθεί συστηματικά, ενώ η οργάνωση ομάδων παραγωγών με κοινή χρήση εξοπλισμού και εγκαταστάσεων θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά το κόστος παραγωγής και να οδηγήσει σε διάθεση περισσότερου, ομοιογενούς και ποιοτικού προϊόντος. Πέρα από την αναγκαία εξασφάλιση της διάθεσης της παραγωγής, οι όποιες δράσεις θα πρέπει να συνοδεύονται και από τη λειτουργία μεταποιητικών μονάδων (επεξεργασίας, τυποποίησης, μεταποίησης και παραγωγής καινοτόμων και υψηλής προστιθέμενης αξίας προϊόντων). Καλλιέργειες όπως η ρίγανη μπορούν σαφέστατα να δώσουν ευκαιρίες απασχόλησης σε επίπεδο οικογενειακής εκμετάλλευσης, ομάδων παραγωγών ή μικρών συνεταιρισμών, αξιοποιώντας μάλιστα εκτάσεις όχι ιδιαίτερα γόνιμες και ιδανικές για άλλα φυτά. Κάθε νέα όμως προσπάθεια, για να μην παραμείνει απλά ελπιδοφόρα, αλλά να εδραιωθεί και να καταστεί βιώσιμη, θα πρέπει να πατάει σε στέρεες βάσεις και να χαρακτηρίζεται από γνώση, οικονομικότητα και ρεαλισμό. AΓΡOTERRA

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013

Μικρές Αγγελίες;

Δωρεάν στο

Ασχολείστε με τη γη, με την τυποποίηση αγροτικών προϊόντων, πουλάτε, ενοικιάζετε, αναζητάτε κάθε είδους εξοπλισμό, έκταση, θέλετε να ανταλλάξετε προϊόντα, σπόρους, ζητάτε συνεργάτες για την παραγωγή σας; O,τι κι αν ψάχνετε στείλτε τις μικρές σας αγγελίες, μέχρι 50 λέξεις, στο περιοδικό μας και εμείς θα τις δημοσιεύσουμε ΔΩΡΕΑΝ*. Αποστολή με την ένδειξη «AΓΡΟTERRA» - Με Fax: στο 210 2847707 - Με e-mail: στο agroterra@ependytis.gr - Με γράμμα: στη διεύθυνση ΕΠΕΝΔΥΤΗΣ, Αγίας Λαύρας 2 και Σαρανταπόρου, Ν. Ηράκλειο 14121 * Για ειδικές καταχωρίσεις, σε πλαίσιο, με φωτογραφίες κ.λπ. υπάρχει χρέωση.

κ η π ο σ

•

μ π α λ κ ο ν ι

•

σ υ ν τ α γ ε σ

aΓΡo life

•

φ τ ι α ξ ’ τ ο

μ ο ν ο σ

σ ο υ

Σαρακι απο τζακι Αυτές τις μέρες που δουλεύουν τα τζάκια στο φουλ ελέγξτε τα ξύλα τους, μπορεί να έχουν σαράκι και άλλα ξυλοφάγα έντομα!

ΣΥΝΤΑΓΕΣ

ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΛΕΜΟΝΙΑ στην κατσαρολα >72

ΦΤΙΑΞ’ ΤΟ ΜΟΝΟΣ

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΗΣ αντιγηρανσησ >74

>70

Τα ανθη των παγωμενων ημερων KΗΠΟΣ - ΜΠΑΛΚΟΝΙ

προστασια απο τον παγετο >71

aΓΡoterra

Ιανουαριοσ 2013

aΓΡolife / ΚΗΠΟΣ ΜΠΑΛΚΟΝΙ

αντεχοντασ στην παγωνιά Θάμνοι και δέντρα που ευδοκιμούν και στις πιο ζόρικες προβλέψεις της Μετεωρολογικής, ιδανικές επιλογές για την αστική, αλλά και αγροτική μας διακόσμηση, καθώς μας προσφέρουν και εντυπωσιακής ομορφιάς χειμωνιάτικη ανθοφορία Του Βλάση Μπισμπίκη

MAΓΝΟΛΙΑ ΣΤΕΛΛΑΤΑ MAGNOLIA STELLATA Ο Βλάσης Μπισμπίκης είναι γεωπόνος και κηποτέχνης, συγγραφέας του βιβλίου «Φυτολόγιο»

ΚΑΜΕΛΙΑ ΙΑΠΩΝΙΑΣ CAMELLIA JAPONICA ■ Αειθαλής θάμνος. ■ Κατάγεται από την Ιαπωνία και την Κίνα. ■ Έχει όρθιο σχήμα, με σκληρό πράσινο φύλλωμα και μαγευτική ανθοφορία από τον Φεβρουάριο μέχρι το τέλος Απριλίου. Τα άνθη του είναι αρωματικά και ποικίλουν σε χρώμα και μέγεθος, ανάλογα με την ποικιλία. Ο ρυθμός ανάπτυξής του είναι αργός. 70

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

■ Είναι ημισκιόφυτο είδος. Χρειάζεται όξινα, χουμώδη, καλά στραγγιζόμενα και αρδευόμενα εδάφη. Ευδοκιμεί σε απάνεμες θέσεις χωρίς απευθείας έκθεση στον ήλιο του μεσημεριού στις ζεστές ξηροθερμικές περιοχές. Παγώνει στους – 10 οC. ■ Φυτεύεται μεμονωμένο, σε ομάδες, σε συστάδες, σε γλάστρες και σε ζαρντινιέρες. Μπορεί να δώσει χρώμα σε σκιερές θέσεις. ■ Πολλαπλασιάζεται με φυλλώδη μοσχεύματα το καλοκαίρι ή με εμβολιασμό.

■ Φυλλοβόλο δένδρο από την Ιαπωνία. ■ Ανθίζει από τον Απρίλιο, πριν από την έκπτυξη των φύλλων, για 20 μέρες. Όταν είναι ανθισμένο είναι από τα πιο εντυπωσιακά και εύοσμα φυλλοβόλα δένδρα. Έχει αργό ρυθμό ανάπτυξης. ■ Προτιμά ελαφρά όξινα, πλούσια, υγρά, καλά αποστραγγιζόμενα και ηλιαζόμενα εδάφη. Υποφέρει στα ξηρά και ασβεστώδη εδάφη. Είναι πολύ ανθεκτικό στις χαμηλές θερμοκρασίες. Παγώνει στους – 30 οC. ■ Φυτεύεται μεμονωμένο σε κήπους υψηλών απαιτήσεων, σε αίθρια και καθιστικά, λόγω του αρώματος των λουλουδιών του και μπροστά από κτίρια σκούρου χρωματισμού, για να κάνει αντίθεση με την πλούσια λευκή ανθοφορία του. ■ Πολλαπλασιάζεται με μοσχεύματα μαλακού ξύλου.

aΓΡolife / ΚΗΠΟΣ ΜΠΑΛΚΟΝΙ BIBOYΡΝΟ EYOΣΜΟ VIBURNUM ODORATISSIMUM

Προστασία από τον παγετό

■ Αειθαλής θάμνος από την Κίνα με σκούρο πράσινο φύλλωμα, με σφαιρικό σχήμα και με φουντωτή βλάστηση. ■ Ανθίζει τον Μάρτιο - Απρίλιο για 40 - 50 μέρες. Έχει πολύ πλούσια και αρωματική ανθοφορία. Ο ρυθμός ανάπτυξής του είναι μέτριος. ■ Δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις σε έδαφος. Αναπτύσσεται ικανοποιητικά σε ηλιαζόμενες και ημισκιερές θέσεις. Ευδοκιμεί σε υπήνεμες θέσεις. Ανθεκτικός σε χαμηλές θερμοκρασίες, παγώνει στους – 15 οC. ■ Κατάλληλος για φράχτες, σχήματα, μεμονωμένη φύτευση και δημιουργία μεικτών συστάδων με άλλους θάμνους. Επίσης. φυτεύεται σε γλάστρες και ζαρντινιέρες σαν φυτό βεράντας. ■ Πολλαπλασιάζεται με μοσχεύματα.

MIMOZA ΝΙΚΑΙΑΣ ACACIA DECURENS

ΕΧΙΝΟΠΑΣ RETAMA MONOSPERMA ■ Φυλλοβόλος θάμνος, από την Ιβηρική Χερσόνησο και τη Β. Αμερική. ■ Έχει λεπτή και αιθέρια εμφάνιση. Στη χώρα μας απαντάται και αυτοφυής. Ανθίζει από τον Ιανουάριο μέχρι τον Μάρτιο. Έχει ρυθμό ανάπτυξης γρήγορο. ■ Δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις σε έδαφος. Προτιμά τα ελαφρά και στραγγερά. Προτιμά επίσης τις ηλιαζόμενες θέσεις. Είναι ευπαθές στο κρύο. Παγώνει στους 0οC. ■ Φυτεύεται μεμονωμένο ή σε συστάδες σε κήπους, πλατείες και πάρκα. ■ Πολλαπλασιάζεται εύκολα με σπόρο.

■ Αειθαλές δένδρο με καταγωγή από την Αυστραλία. ■ Έχει σύνθετα φύλλα. Ανθίζει τον Ιανουάριο - Φεβρουάριο για 30 ως 50 μέρες. Ο ρυθμός ανάπτυξής του είναι μέτριος. ■ Αναπτύσσεται καλά στα ελαφρά, στραγγερά εδάφη, χωρίς πολύ ασβέστη. Προτιμά ηλιαζόμενες θέσεις. Είναι ευπαθές στους δυνατούς ανέμους, στα αλκαλικά εδάφη και στις χαμηλές θερμοκρασίες. Παγώνει στους – 5 oC. ■ Φυτεύεται μεμονωμένο, σε ομάδες και δενδροστοιχίες, σε κήπους, πλατείες και πάρκα. Είναι ιδιαίτερα πλούσια και εντυπωσιακή η ανθοφορία του, αλλά και το φύλλωμά του τις άλλες εποχές είναι ιδιαίτερα όμορφο. ■ Πολλαπλασιάζεται με εμβολιασμό στην αγριομιμόζα.

Ο χειμώνας είναι εδώ ταλαιπωρώντας τα φυτά μας. Δεν θα υποφέρουν βέβαια όλα, τα χειμωνιάτικα είδη, όπως οι πανσέδες, οι πρίμουλες και τα κυκλάμινα, δεν έχουν ανάγκη. Φυτά όμως που μας ήρθαν από τροπικές περιοχές, όπως οι μπέντζαμιν, οι σεφλέρες, τα εσπεριδοειδή, θα χρειαστούν προστασία. Ας δούμε τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτά: ■ Έχουμε επιλέξει θέση ώστε να προστατεύονται από τους ψυχρούς βοριάδες. Αν μπορούμε στήνουμε ανεμοφράχτη. ■ Βάζουμε όσα μπορούμε μέσα τις δύσκολες βραδιές. ■ Βοηθάμε τα φυτά με τη λίπανση (από νωρίτερα και όχι τελευταία στιγμή) και την προστασία από ασθένειες, ώστε να είναι γερά και με τους αμυντικούς μηχανισμούς τους σε καλή κατάσταση. ■ Τα ποτίζουμε και τον χειμώνα, ιδιαίτερα αυτά που δεν τα «πιάνει» η βροχή. ■ Σκεπάζουμε κυρίως τα μεγάλα φυτά, όπως τις λεμονιές, με ειδικό ύφασμα. Μπορούμε να τυλίξουμε τον κορμό τουλάχιστον του δένδρου με θερμομονωτικά υλικά. ■ Προσθέτουμε στο έδαφος ειδικά βελτιωτικά, τα οποία ευνοούν την καλή ανάπτυξη, αλλά υπόσχονται και αντιπαγετική προστασία. ■ Προσέχουμε, όμως, την αζωτούχο λίπανση που κατά τον χειμώνα θα ενεργοποιήσει τη βλάστηση και θα δημιουργήσει πρόβλημα. ■ Η καταστροφή των ζιζανίων θα βοηθήσει. ■ Αποφεύγουμε τα κλαδέματα πριν περάσει ο κίνδυνος παγετού. ■ Τις κρύες μέρες αποφεύγουμε φυτεύσεις και μεταφυτεύσεις. ■ Στον εσωτερικό χώρο με την έντονη χρήση των συστημάτων θέρμανσης φροντίζουμε να μην αφυδατωθούν τα φυτά μας. Ποτίζουμε στη ρίζα και ψεκάζουμε με νερό στο φύλλωμα.

aΓΡoterra

Ιανουαριοσ 2013

aΓΡolife / ΣΥΝΤΑΓΕΣ

Λεμόνια τουρσί με μπαχαρικά

χρηστοσ Αθανασιάδης

Γεύσεις του Γενάρη Αγαπημένοι μου αναγνώστες, οι γιορτές είναι πια παρελθόν. Ελπίζω όλοι να περάσαμε καλά και ο νέος χρόνος να κυλήσει πιο ανέμελα, αφήνοντας πίσω ό,τι μας προβλημάτισε

λέον είμαστε στην καρδιά του χειμώνα και με τα προϊόντα του Γενάρη, που γεμίζει από μοσχοβολιές και αρώματα των εσπεριδοειδών. Πορτοκάλια, λεμόνια, κίτρα, νεράτζια και άλλοι καρποί που μας χαρίζει η φύση αυτή την εποχή. Τα εσπεριδοειδή, ειδικότερα, έχουν συνδεθεί στη συνείδηση των ανθρώπων με τη βιταμίνη C. Υψηλές δόσεις βιταμίνης C θεωρήθηκε ότι είναι ικανές για να προλάβουν, αλλά και να αντιμετωπίσουν το απλό κρυολόγημα, να ενισχύσουν το ανοσοποιητικό σύστημα, αλλά ακόμα και να αντιμετωπίσουν τον καρκίνο ή τα καρδιοαγγειακά νοσήματα. Στη σύστασή τους βρίσκουμε, εκτός από τη βιταμίνη C, σημαντικές ποσότητες φολικού οξέος, πολλά μέταλλα και ιχνοστοιχεία, φυτικές ίνες και ωφέλιμες για τον οργανισμό ουσίες με έντονη αντιοξειδωτική δράση, που μας βοηθούν απέναντι στο κρύο και τις ιώσεις της εποχής.

Tip Χυμό πορτοκαλίου και λεμονιού μπορούμε να προσθέσουμε σε πολλά φαγητά μας στο βράσιμο και στο ψήσιμό τους για ιδιαίτερο άρωμα και γεύση.

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

Ένα καταπληκτικό τουρσί διαδεδομένο και στις αραβικές χώρες, πλούσιο όπως όλα τα τουρσιά σε προβιοτικά που τα έχει μεγάλη ανάγκη ο οργανισμός μας.

Υλικά 5-6 λεμόνια 500 γραμμ. χοντρό αλάτι 1 ξυλάκι κανέλα 3 φύλλα δάφνης 1/4 φλιτζανιού

ελαιόλαδο 3 γαρίφαλα Εμφιαλωμένο νερό

Κοτόπουλο ανατολίτικο για μερακλήδες

Υλικά 6 άτομα 1 κοτόπουλο κομμένο σε 6 μερίδες 1 μεγάλο κρεμμύδι 1 πρέζα κρόκου Κοζάνης

1 κούπα ελαιόλαδο 1 κούπα πράσινες ελιές χωρίς κουκούτσι 5 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομένες 1 ποτήρι κρασί

λευκό 1 κουτ. σούπας ψιλοκομμένο φρέσκο κόλιαντρο 2 λεμόνια τουρσί χοντροκομμένα Αλάτι-πιπέρι

aΓΡolife / ΣΥΝΤΑΓΕΣ 01

Eκτέλεση 01 Πλένουμε τα λεμόνια καλά και τα χαράζουμε βαθιά κατά μήκος σε τέταρτα, χωρίς όμως να χωρίσουν.

02 Γεμίζουμε τις χαρακιές με αλάτι πιέζοντας πολύ καλά με το χέρι μας. 03 Pίχνουμε μια μεγάλη κουταλιά αλάτι μέσα στο δοχείο

και στη συνέχεια τοποθετούμε τα λεμόνια κολλητά το ένα στο άλλο. Eνδιάμεσα, καθώς τα τοποθετούμε, προσθέτουμε το υπό-

λοιπο αλάτι και τα μπαχαρικά. 04 Όταν βάλουμε όλα τα λεμόνια προσθέτουμε το νερό, αφήνοντας λίγο χώρο για το λάδι.

05 Kλείνουμε το δοχείο καλά με το καπάκι και το τοποθετούμε σε σκιερό σημείο για 5-6 εβδομάδες. Όταν είναι έτοιμο το χρη-

σιμοποιούμε σε διάφορές συνταγές για γεύση και άρωμα ή σαν μεζέ με λίγο ελαιόλαδο συνοδεία τσίπουρου ή ράκης.

Eκτέλεση 01 Βάζουμε το λάδι να κάψει με το σκόρδο και το κρεμμύδι. 02 Πλένουμε καλά το κοτόπουλο και

αλατοπιπερώνουμε. Στη συνέχεια το ροδίζουμε καλά από όλες τις πλευρές σε μέτρια φωτιά, για περίπου 10 λεπτά.

03 Μόλις αρχίσουν τα υλικά να παίρνουν χρώμα, προσθέτουμε το λεμόνι, το κόλιαντρο, τις ελιές, τον κρόκο και σβήνουμε με το

λευκό κρασί. 04 Σιγοβράζουμε το λιγότερο 40 λεπτά, προσθέτοντας λίγο νερό. 05 Όταν δούμε ότι είναι έτοιμο, αλλά

η σάλτσα είναι πολύ ρευστή, μπορούμε να βγάλουμε τις μερίδες του κοτόπουλου και να τη βράσουμε λίγο μέχρι να δέσει. aΓΡoterra

Σερβίρουμε με ρύζι πιλάφι ή πουρέ πατάτας.

Ιανουαριοσ 2013

aΓΡolife / ΦΤΙΑΞ’ ΤΟ ΜΟΝΟΣ ΣΟΥ

Περιποίηση σε βάθος Μετά τις γιορτινές μέρες και μέσα στα κρύα του χειμώνα, είναι ίσως ο καιρός για μια πιο ριζική περιποίηση της επιδερμίδας μας, με πίλινγκ και μάσκες αντιγήρανσης. Γιατί ο καινούργιος χρόνος μπήκε, αλλά αυτό δεν είναι ανάγκη να φανεί και στο πρόσωπό μας! Της Ευγενίας Π. Τζεφεράκου

1/2 κουταλάκι γλυκού κανέλα σε σκόνη

1,5 κουταλιά σούπας ελαιόλαδο

ΠίλιΝγκ με λάδι και κανέλλα Ανακατέψτε το ελαιόλαδο με την κανέλα και κάντε ένα ελαφρύ μασάζ στο δέρμα σας. Ξεβγάλτε με χλιαρό νερό στην αρχή και με κρύο νερό στο τέλος.

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

AΓΡOLIFE / ΦΤΙΑΞ’ ΤΟ ΜΟΝΟΣ ΣΟΥ

ΜΑΣΚΑ ΑΝΤΙΓΗΡΑΝΣΗΣ 1 κουταλάκι γλυκού μελί

EΚΤΕΛΕΣΗ Προσθέστε όλα μαζί τα υλικά και ανακατέψτε καλά. Απλώστε τη μάσκα σε καθαρό δέρμα σε όλο το πρόσωπο και στον λαιμό, αποφεύγοντας την περιοχή των ματιών. Αφήστε τη να δράσει για 20 λεπτά και μετά ξεβγάλτε καλά με νερό. Συνεχίστε την περιποίηση του δέρματός σας με την υδατική σας κρέμα.

1 κουταλάκι γλυκού κανέλα σε σκόνη

1 κουταλάκι γλυκού ελαιόλαδο

1 κουταλάκι σούπας γιαούρτι

Το φασκόμηλο έχει αντιφλεγμονώδη δράση και βοηθά στη σύσφιξη του δέρματος.

50 ml βότκα 1 κουταλιά σούπας χαμομήλι

1 ποτήρι νερό Το δεντρολίβανο έχει αντιμικροβιακή δράση, τονώνει και συσφίγγει το δέρμα. 1 κουταλιά σούπας φασκόμηλο (μόνο τα άνθη)

ΛΟΣΙΟΝ Το χαμομήλι έχει ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση.

EΚΤΕΛΕΣΗ Τοποθετήστε τα -οπωσδήποτε αποξηραμέναβότανα σε γυάλι-

3 κουταλιές σούπας δενδρολίβανο (μόνο τα φύλλα)

νο βάζο. Καλύψτε τα με το διάλυμα νερούβότκας. Κλείστε καλά και αφήστε

το για 5-6 μέρες σε σκιερό μέρος, ανακινώντας το δύο φορές τη μέρα. Όταν είναι

AΓΡOTERRA

έτοιμο, σουρώστε καλά και φυλάξτε σε γυάλινο μπουκάλι.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013

ΑΓΟΡΑ / ΠΡΟΪΟΝΤΑ Γλυκιές γεύσεις Πολυκαλά Η Ποτοποιία Πολυκαλά με παράδοση 4 γενεών από την Κεφαλονιά παρουσίασε δύο λικέρ στη σειρά προϊόντων της «Συλλογή 1897». Το γλυκό, εύπεπτο λικέρ Λεμόνι δημιουργείται από αφέψημα φλούδας λεμονιού, που αναδεικνύει τα αιθέρια αρώματά του, και από φυσικό χυμό λεμονιού. Όσο για το Βύσσινο, συνδυάζει ελληνικά βύσσινα με μια παλιά συνταγή και τα κλείνει σε ένα πολυτελές μπουκάλι. Στην ίδια σειρά προϊόντων «Συλλογή 1897» κυκλοφορούν λικέρ: Φουντούκι, Τεντούρα, Φραγκοστάφυλο, Μαστίχα, Αζέν - Δαμάσκηνο, Περγαμόντο και Πικρομάντολα. Διάθεση: Ποτοποιία Πολυκαλά www.polykalas.gr

INFO Τουλάχιστον 40 είναι οι διαδεδομένες ποικιλίες ελιάς στη χώρα μας

ΓΕΥΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΥΨΗΛΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΤΗ ΜΑΓΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΗΣ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013

AΓΡOTERRA

ΑΓΟΡΑ / ΠΡΟΪΟΝΤΑ Iliada, το καλαματιανό λάδι που ξεχωρίζει

Ρόδι στο μπουκάλι Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ομάδα Παραγωγών Αγίου Αθανασίου Δράμας με 900 μέλη βλέπει δυναμικά το μέλλον, παρά την κρίση, επενδύοντας στην καλλιέργεια ροδιάς. Μάλιστα, η τελευταία συγκομιδή υπολογίζεται σε 2.000 τόνους, ενώ ήδη ο Συνεταιρισμός διαθέτει στην αγορά με μεγάλη επιτυχία 100% φυσικό χυμό ροδιού αλλά και φρέσκα φρούτα, μαρμελάδα, σπόρους, όλα από ρόδι. Στα σχέδια των καλλιεργητών είναι να προωθήσουν το 2013-2014 100% βιολογικό χυμό. Διάθεση: ΑΣΟΠ www.e-rodi.gr

Η Αγροτική Βιομηχανία Μεσσηνίας είναι από τις μεγαλύτερες ελαιοπαραγωγούς εταιρείες στην Ελλάδα και μία από τις πρώτες εξαγωγικές δυνάμεις στον χώρο. Τα πιο γνωστά προϊόντα της εταιρείας είναι η σειρά έξτρα παρθένων ελαιόλαδων Iliada που διανέμεται σε περισσότερες από 50 χώρες, ξεχωρίζοντας για την ποιότητα και τις πρωτότυπες συσκευασίες τους. Το 2012 εντύπωση έκαναν τρεις νέες συσκευασίες Iliada, αρωματισμένες με τρούφα, βασιλικό και πορτοκάλι. Στα βρετανικά Great Taste Awards το Iliada έξτρα παρθένο ελαιόλαδο με τρούφα βραβεύθηκε με ένα αστέρι, ενώ δύο αστέρια πήρε το αντίστοιχο με πορτοκάλι. Τα προϊόντα ξεχώρισαν και κατά τη διάρκεια της διεθνούς έκθεσης SIAL 2012, που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι, και επιλέχθηκαν ανάμεσα σε 1.200 άλλα προϊόντα, λαμβάνοντας τη διάκριση SIAL Innovation. Διάθεση: ΑΓΡΟΒΙΜ www.agrovim.gr

Ελαιόλαδο με μαύρο πιπέρι! Έχοντας μεγαλώσει με εικόνες και μνήμες άρρηκτα συνδεδεμένες με τα ελαιόδεντρα και τη γεύση του ελαιολάδου, τέσσερα νέα παιδιά, ο Μιχάλης, η Μαρία, ο Τάσος και η Ζωή, αποφάσισαν να επενδύσουν στην παραγωγή και στην τυποποίηση εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου ανώτερης ποιότητας, δημιουργώντας πριν από ενάμιση χρόνο το «The House of Olive». Αξιοποίησαν τους ιδιόκτητους ελαιώνες στα Αθίκια Κορινθίας και έφτιαξαν τέσσερα διαφορετικά εξαιρετικά ελαιόλαδα, το καθένα με τη δική του γευστική και αρωματική φυσιογνωμία. Εκτός από τα δύο πρώτα, που είναι το extra παρθένο και το bio extra παρθένο, ξεχωρίζουν το ελαιόλαδο με πορτοκάλι και το ιδιαίτερο και μοναδικό στο είδος του στην Ελλάδα, το ελαιόλαδο με πιπέρι, το οποίο κέρδισε τις εντυπώσεις σε πρόσφατη παρουσίασή του στο Παρίσι. Διάθεση: Τhe House of Olive www.thehouseofolive.com

AΓΡOTERRA

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013

ΑΓΟΡΑ / ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ

Σύγχρονες κατασκευές για δημητριακά Η εταιρεία Δέλτα Πι έχει διαρκή ανάπτυξη στη μελέτη και κατασκευή συγκροτημάτων αποθήκευσης, ξήρανσης και επεξεργασίας δημητριακών. Σχεδιάζει και παραδίδει πλήρεις μονάδες παραγωγής σύνθετων ζωοτροφών βιοτεχνικής και βιομηχανικής χρήσης. Επίσης, αναλαμβάνει εγκαταστάσεις επεξεργασίας σπόρων, καθώς και προκαθαριστήρια δημητριακών και σπόρων. Σε θέματα ξήρανσης και ψύξης δημητριακών παρέχει ξηραντήρια συνεχούς ροής εξοικονόμησης ενέργειας και αποδοτικά συστήματα ψύξης για τη βέλτιστη συντήρηση και τη μείωση του κόστους. Στον τομέα της ενέργειας, η Δέλτα Πι σχεδιάζει και κατασκευάζει εργοστάσια επεξεργασίας ενεργειακών σπόρων, καθώς και εγκαταστάσεις pellets βιομάζας με υψηλά κριτήρια ποιότητας. Διάθεση: Δέλτα Πι www.delta-pi.gr

ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΥΛΙΚΑ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΧΡΟΝΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013

AΓΡOTERRA

ΑΓΟΡΑ / Καλλιεργεια Πλαστικά φιλμ για κάθε αγροτική χρήση Η εταιρεία Eurofilm Μάντζαρης Α.Ε. είναι μια υπερσύγχρονη βιομηχανία πλαστικών φιλμ, που εδρεύει στο Ζευγολατιό Κορινθίας και δραστηριοποιείται στην παραγωγή και εμπορία φιλμ πολυαιθυλενίου για αγροτικές εφαρμογές, υλικά συσκευασίας-περιτυλίγματος και καταναλωτικά προϊόντα. Η γκάμα των προϊόντων περιλαμβάνει βιομηχανικά και αγροτικά φιλμ, όπως φιλμ θερμοκηπίου, ασπρόμαυρα, συρρίκνωσης, LDPE, σάκοι απορριμμάτων, συσκευασίας, βαρέος τύπου, καθώς και μεμβράνες διαφόρων διαστάσεων, ποιοτήτων και δομής. Διάθεση: Eurofilm Μάντζαρης www.eurofilm.gr

Σύγχρονα θερμοκήπια από την Κρήτη

Η Θερμοκήπια Κρήτης ΑΒΕ ιδρύθηκε το 1970 και έκτοτε έχει καταλάβει ηγετική θέση σε σύνθετα κατασκευαστικά έργα θερμοκηπιακών μονάδων, καθώς και μεταλλικών κατασκευών υψηλής τεχνολογίας στον ιδιωτικό τομέα. Σήμερα, παράγει σύγχρονα μεinfo ταλλικά ή ημιμεταλλικά θερμοκήπια από γαλβανισμένο Σε 3 εκατ. χάλυβα ή αλουμίνιο, με τη στρέμματα εκτείνεται η βιολογική μεγαλύτερη αποδοτικότητα καλλιέργεια κάθε και χρησιμότητα επένδυσης τύπου στη χώρα και μεγάλη διάρκεια ζωής. μας Οι κατασκευές είναι σχεδιασμένες και μελετημένες με βάση τις ισχύουσες διεθνείς προδιαγραφές και τη μακρά 43ετή εμπειρία του Ομίλου. Επίσης, η εταιρεία έχει δημιουργήσει ένα αναβαθμισμένο τμήμα τεχνικής υποστήριξης. Το έμπειρο και ειδικευμένο προσωπικό κατά τα πρότυπα του ΕN ISO 9001:2008 έχει σκοπό την άμεση εξυπηρέτηση και υποστήριξη του αγρότη σε περίπτωση ανάγκης ή για όποια τεχνική πληροφορία χρειαστεί.

Παραγωγή και καλλιέργεια με πιστοποίηση Η A Cert Ευρωπαϊκός Οργανισμός Πιστοποίησης Α.Ε. είναι οργανισμός ελέγχου και πιστοποίησης με έδρα τη Θεσσαλονίκη και γραφεία σε Γερμανία, Αγγλία, Ισπανία, Βουλγαρία, Ρωσία, Σερβία, Τουρκία, Αλβανία, Αίγυπτο, Ιορδανία, Ιράν και Ινδία. Ελέγχει και πιστοποιεί: ■ Συστήματα Διοίκησης: Ποιότητας κατά ISO 9001, Ασφάλειας των Τροφίμων κατά ISO 22000/HACCP, Περιβάλλοντος κατά ISO 14001, Υγιεινής και Ασφάλειας στην Εργασία κατά OHSAS 18001, Αγροτικής Παραγωγής κατά AGRO 2,3,4 κ.λπ. ■ Προϊόντα: Βιολογικής Γεωργίας, Ολοκληρωμένης Αγροτικής Παραγωγής κατά GlobalGAP, Ασφάλειας των Τροφίμων κατά BRC, IFS, GOST-R (Ρωσία), κλπ. ■ Πρόσωπα (επαγγελματική επάρκεια): Επιθεωρητές/επαγγελματίες ISO 9001, ISO 22000/HACCP, AGRO 2, Βιολογικής Γεωργίας κ.λπ. Πληροφορίες: ACert www.a-cert.org

Διάθεση: Θερμοκήπια Κρήτης www.sari.gr

aΓΡoterra

Ιανουαριοσ 2013

ΑΓΟΡΑ / ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ

Παραγωγη Hitech μηχανηματα και συσκευες για maximum παραγωγικοτητα

Μηχανήματα σποράς για επαγγελματίες

Διάκριση για τα τρακτέρ Deutz-Fahr Στο πλαίσιο της διεθνούς κλαδικής έκθεσης EIMA που έλαβε χώρα στην Μπολόνια τον περασμένο Νοέμβριο, η Deutz-Fahr με το Agrotron TTV 7250 κέρδισε το αναγνωρισμένου κύρους βραβείο «Τρακτέρ της Χρονιάς 2013», ενώ πέτυχε και κορυφαία κατάταξη στην κατηγορία «Golden Tractor for the Design». Η σειρά 7 TTV της Deutz-Fahr ενσωματώνει μια σειρά από μοναδικά και άκρως πρωτοποριακά τεχνολογικά χαρακτηριστικά, όπως: ■ Νέοι κινητήρες με τεχνολογίες SCR και Boost power, για ακόμα μεγαλύτερη δύναμη και ισχύ, με φιλικότητα προς το περιβάλλον. ■ Εξαιρετική απόδοση που προσφέρει ταχύτητες άνω των 60 χλμ./ώρα, χάρη στην κορυφαία συνεχώς μεταβαλλόμενη μετάδοση ισχύος τύπου TTV. ■ Απόλυτη ασφάλεια με εξελιγμένο σύστημα πέδησης για όλους τους τροχούς, με εξωτερικά δισκόφρενα. 80

ιανουαριοσ 2013

aΓΡoterra

■ Απαράμιλλης ποιότητας στάνταρντ εξοπλισμός, που προσφέρει κορυφαία πρακτικότητα και ευκολία. Η νέα Σειρά 7 της Deutz-Fahr δεν είναι απλά ένα τέλειο μείγμα υψηλής τεχνολογίας σε τρακτέρ, αφού προσδίδει εξαιρετικό στιλ και λειτουργικότητα σε ένα καθημερινό εργαλείο δουλειάς του σύγχρονου αγρότη. Ως προϊόν της συνεργασίας με την Giugiaro Design, τμήμα του παγκοσμίου φήμης σχεδιαστή αυτοκινήτων, το Deutz-Fahr 7250 TTV αποτελεί την τέλεια έκφραση αποτελεσματικότητας και δύναμης με ένα μοναδικό στιλ. Διάθεση: Θεοχαράκης theocara@theocarakis.gr

Πολλοί παράγοντες συντελούν ώστε ο παραγωγός να συγκομίσει ένα προϊόν καλής ποιότητας και σε μεγάλη ποσότητα, ώστε να είναι αποδοτική και συμφέρουσα η καλλιέργειά του. Μετά την καλή προετοιμασία του αγρού, σειρά έχει η καλή σπορά. Καλή σπορά επιτυγχάνεται σήμερα μέσω των ειδικών μηχανών σποράς πνευματικής ή μηχανικής λειτουργίας. Η εταιρεία Κούρτογλου προσφέρει μια μεγάλη σειρά μηχανημάτων σποράς για όλα σχεδόν τα προϊόντα και για επαγγελματίες αγρότες ή ερασιτέχνες. Η γκάμα μηχανημάτων σποράς περιλαμβάνει μια σειρά μηχανικής λειτουργίας για ερασιτέχνες έως και 6, 8 σειρών μηχανημάτων σποράς με δίσκο για επαγγελματίες αγρότες και για σπορά σε χωράφι που δεν έχει ιδιαιτέρως προετοιμαστεί. Τοποθέτηση στο σωστό επιθυμητό βάθος, σε συγκεκριμένη απόσταση, αλλά και σταθερή ποσότητα σπόρου να σπέρνεται σε συγκεκριμένη επιφάνεια αγρού, είναι αυτά που σας προσφέρουν οι σπαρτικές μηχανές της εταιρείας Κούρτογλου ΑΒΕΕ και τα οποία εξασφαλίζουν ακρίβεια σποράς. Διάθεση: Κούρτογλου www.kourtoglou. com

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ… ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ επαγγελματιασ αγροτησ Ή κηπουροσ της πολησ; Για ολουσ υπαρχει ενα βιβλιο

ΦΥΤΟΛΟΓΙΟ (ΒΙΒΛΙΟ + DVD) ΣYΓΓPAΦEAΣ:

Βλάσης Μπισμπίκης

ΟΛΑ ΓΙΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΟΚΗΠΟ

ΣΑΛΙΓΚΑΡΟΤΡΟΦΙΑ ΣYΓΓPAΦEAΣ:

Αβραάμ Νικολαΐδης

ΣYΓΓPAΦEAΣ:

Παρουσιάζονται περισσότερα από 400 είδη καλλωπιστικών φυτών, κατάλληλα για τους ελληνικούς κήπους (καλλωπιστικά δένδρα και θάμνοι, φοινικοειδή, αναρριχώμενα, καρποφόρα και ανθόφυτα), με έγχρωμες φωτογραφίες για κάθε ένα και αναλυτικές λεπτομέρειες που βοηθούν στην αναγνώριση και στη σωστή επιλογή. Ο αναγνώστης θα βρει κατατοπιστικές πληροφορίες για τη φροντίδα, τον πολλαπλασιασμό και την καλλωπιστική χρήση κάθε φυτού, αλλά και πίνακες φυτών για φύτευση σε ειδικές συνθήκες, όπως παραθαλάσσια, δημιουργία ανεμοφρακτών, δεντροστοιχιών κ.ά. Μαζί με το βιβλίο προσφέρεται και DVD με περισσότερα από 500 είδη φυτών και 4.000 φωτογραφίες με εύκολη και χρηστική πλοήγηση.

Αλέξης Πούλος

Εκδόσεις: Ψύχαλου Τιμή: 55 €

Εκδόσεις: Καλλιεργητής Τιμή: 14,40 €

Είναι γνωστό πόσο χρήσιμη και υγιεινή τροφή είναι τα λαχανικά. Δικαιολογημένα, λοιπόν, και η καλλιέργεια και η κατανάλωσή τους είναι ευρύτατη. Επίσης, είναι πολλοί αυτοί που σήμερα θα ήθελαν να ασχοληθούν, ερασιτεχνικά ή επαγγελματικά, με τη λαχανοκομία. Το βιβλίο «Όλα για λαχανικά και λαχανόκηπο» είναι ιδιαίτερα χρήσιμο σε όλους αυτούς για μία σωστή, αποδοτική και ενδιαφέρουσα απασχόληση με την παραγωγή λαχανικών.

Μανιτάρια: Ο θαυμαστός αυτός κόσμος, ο μικρός ο μέγας

Το βιβλίο αυτό γράφτηκε κυρίως για να παράσχει τις βασικές γνώσεις στον υποψήφιο Έλληνα εκτροφέα και περιέχει όλες τις βασικές πληροφορίες για τη βιολογία του σαλιγκαριού, για τα δύο σύγχρονα συστήματα εκτροφής (ανοιχτό και κλειστό), καθώς και για τους κανόνες εκτροφής που διασφαλίζουν την καλή παραγωγικότητα και την ποιότητα στις συνθήκες της χώρας μας. Περιέχονται επίσης πολλά ακόμα στοιχεία για τη διατροφική αξία και τις άλλες ιδιότητες του σαλιγκαριού, που κάνουν το βιβλίο χρήσιμο και στον καταναλωτή, αλλά και σε κάθε ενδιαφερόμενο για το σαλιγκάρι.

ΣYΓΓPAΦEAΣ:

Εκδόσεις: Αγρότυπος Τιμή: 19,80 €

Εκδόσεις: Αφοί Κυριακίδη Τιμή: 28,70 €

Θανάσης Ντινόπουλος

Το βιβλίο περιέχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για τη βιολογία, τη μορφολογία, την αναγνώριση και τη συντήρηση των μανιταριών και για το πότε και πού καρποφορούν. Περιγράφονται, επίσης, τα πιο συνηθισμένα δηλητηριώδη και θανατηφόρα μανιτάρια της χώρας μας και τα σπουδαιότερα εδώδιμα είδη. Στο τέλος, παρατίθενται επιλεγμένες και δοκιμασμένες συνταγές μαγειρικής με πρώτη ύλη τα αυτοφυή μανιτάρια, καθώς και χρήσιμο γλωσσάρι με τη σχετική ορολογία. Το βιβλίο αυτό είναι, τελικά, ένας χρήσιμος οδηγός που θα επέτρεπε ακόμη και στον αρχάριο συλλέκτη να φέρει τα μανιτάρια από το δάσος στο τραπέζι με γνώση και ασφάλεια.

aΓΡoterra

Ιανουαριοσ 2013

ΔΙΑΛΕΞΑΜΕ

ΑLΤΕRRΑ

Της Πέλλας τα κατεψυγμένα ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ Μια δεκαετία λειτουργίας με αυστηρά

 ποιοτικά κριτήρια και με προηγούμενη εμπειρία από το 1985 στην κατάψυξη αγροτικών προϊόντων με εξαγωγικό προσανατολισμό. προμήθεια λαχανικών από  Με τους παραγωγούς της Πέλλας βάσει συμβολαίου και φρούτων από συνεταιρισμούς και εμπόρους από όλη την Ελλάδα. συνεχείς επενδύσεις σε υποδομές  Με και επέκταση δικτύων διανομής σε αλυσίδες σούπερ μάρκετ και με προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. δημιουργία θέσεων εργασίας  Με στην Πέλλα στηρίζοντας την τοπική οικονομία και κοινωνία.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ Η Αlterra, μια ελληνική εταιρεία που λειτουργεί στο κέντρο του εύφορου κάμπου της Πέλλας, παράγει υψηλής ποιότητας κατεψυγμένα φρούτα και λαχανικά, συνολικά 17.000 τόνους τον χρόνο, όπως τη διεθνώς βραβευμένη σαλάτα «Ραδίκι Σαλάτα από την Πέλλα», το σπανάκι αλλά και τα κεράσια της ποικιλίας τραγανά, που μαζί με τα ροδάκινα και τα βερίκοκα πρωταγωνιστούν στην εξαγωγική προσπάθεια της.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013

AΓΡOTERRA