Συσκευασία και Καταναλωτής - Packaging & Consumer by Alekos Politis

AKTO Art & Design College

BA (HOOURS) DEGREE IN GRAPHIC DESIGN MIDDLESEX UNIVERSITY

ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ “Τί Πρέπει να έχει μια συσκευασία, τροφίμων και ποτών, για να είναι επιτυχημένη και πώς επηρεάζει τον καταναλωτή.

ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΣ

ΑΛΕΞΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ

ΑΡΤΕΜΗΣ ΡΟΥΣΣΟΣ

2014 - 2015 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ 21 Ιανουαρίου 2015

ΕΡΕΥΝΑ, ΣΥΓΓΡΑΦΗ & ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Αλέξης Πολίτης ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Αρτέμης Ρούσσος ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΕΙΡΕΣ PF Din Text, Minion Pro ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗΣ InDesign ΕΚΤΥΠΩΣΗ PrintFair

Σε όσους με βοήθησαν για αυτό το βιβλίο.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1) ΠΡΟΛΟΓΟΣ.....................................................................................................................................................................9 2) ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ................................................................................................................................................................11

2.1) ΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ.............................................................................................................................13

2.2) ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ...............................................................................................................................14

2.3) ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ......................................................................................................................16

3) ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΣ...........................................................................................................................................................21

3.1) ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΗΡΕΑΣΜΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ....................................................................................................23

3.1.1.) ΤΟ BRAND ΣΤΗΝ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ (ΜΑΡΚΑ)..............................................................................................................24

3.1.2.) ΤΟ ΧΡΩΜΑ..................................................................................................................................26

3.1.3) ΤΟ ΣΧΗΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ....................................................................................................46

3.1.4) ΟΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ.............................................................................................................................48 3.1.5) ΧΡΗΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑ ΥΛΙΚΩΝ....................................................................................................50 3.1.5.1) ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΑΡΘΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ................................................................59

3.2) ΤΡΟΠΟΣ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ..............................................................................................................60

4) ΕΠΙΛΟΓΟΣ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ..................................................................................................................................62 5) ΠΗΓΕΣ..........................................................................................................................................................................65

Εικόνα 1 Τσόφλι αυγού, φυσική συσκευασία Πηγή: oliviart-gr.blogspot.gr

1. Πρόλογος Στο ολοένα και ανταγωνιστικότερο περιβάλλον της παγκόσμιας αγοράς, η συσκευασία διαδραματίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην συμπεριφορά του καταναλωτή, στον τρόπο σκέψης και πράξης του. Η παρούσα εργασία επειχηρεί να μελετήσει το τι πρέπει να έχει μια συσκευασία για να είναι επιτυχημένη αλλα και την σχεση αναμεσα στον καταναλωτή και την συσκευασία του προιόντος. Στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται μία αναφορά στην ιστορία, στις λειτουργίες και τον ορισμό της συσκευασίας. Στο τρίτο κεφάλαιο προσπαθώ να αποδώσω όσο σαφέστερα γίνεται το πώς επηρεάζεται ο καταναλωτής απο αυτά που βλέπει στις συσκευασίες αλλα και αφού δεχτεί ποικίες επιρροές, ποιές σκέψεις ολοκληρώνουν και καθορίζουν την τελική του απόφαση γιαια την αγορά. Στο τέλος θα συγκεντρώσω τα συμπεράσματα απο το 2ο και το 3ο κεφάλαιο και θα καταλήξω στην απάντηση του ερωτήματος μου. Καθόλη την εργασία δίνονται παραδείγματα (εικονες) απο αποτυχημένες μέχρι πολύ εντυπωσιακές συσκευασίες. Σε τελική ανάλυση, ακολουθούν οι πηγές, με βιβλία, μελέτες, άρθρα, ιστοσελίδες αλλα και ότι άλλο με επηρέασε-βοήθησε για αυτήν την εργασία.

11 11

Εικόνα 2 Party barons - fruit punsh Πηγή: packagingoftheworld.com

2. ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ

Εικόνα 3 σχέδια για τα μπουκάλια “jack daniels”. Πηγή: gopixpic.com

2.1 Ορισμός Συσκευασίας Τι εννοούμε με τον όρο συσκευάζω; Συσκευάζω σημαίνει αποθηκεύω, φυλάσσω, ταξινομώ, προφυλάσσω και συντηρώ ένα προϊόν με τεχνολογίες και μέσα που διατηρούν και αναδεικνύουν την ποιότητά του. Επομένως, βασικός στόχος της συσκευασίας είναι τόσο να προφυλάξει το προϊόν όσο και να το αναδείξει προς το καταναλωτικό κοινό. Το είδος με το οποίο θα ασχοληθώ και θα μελετήσω είναι οι τεχνητές συσκευασίες φαγητού και ποτού, δηλαδή οι συσκευασίες οι οποίες είναι φτιαγμένες από τον άνθρωπο, όπως μπουκάλια, σακουλάκια κ.ά.1, 2

Εικόνα 4 ασφαλής συσκευασία για την μεταφορά κρασιών Πηγή: packagingoftheworld.com

Εικόνα 5 ασφαλής συσκευασία για την μεταφορά κρασιών 2 Πηγή: packagingoftheworld.com

1. Gles Calver. What is packaging design?. 2004 (σελ 42-43) 2. Αλέξης Καλιακούδας. Προιόν μία αρχική θεώρηση. 1989. (σελ 12-14

2.2 Ιστορία της Συσκευασίας Συσκευασία είναι η τεχνολογία που μας επιτρέπει να διατηρούμε , να προστατεύουμε και να διαθέτουμε προϊόντα χωρίς αυτά να φθείρονται ή να αλλοιώνονται.

Εικόνα 6 η συσκευασία των Grosse & Βlackwell. Πηγή: packagingoftheworld.com

Η συσκευασία όπως όλοι γνωρίζουμε υπάρχει σε διάφορες μορφές όπως κουτιά, βάζα, κιβώτια ξύλινα μεταλλικά, σακούλες, δοχεία, σπρέι αεροζόλ, τσουβάλια κλπ. Ο άνθρωπος ανέκαθεν προστάτευε την τροφή και το νερό του με διάφορους τρόπους ,σε δοχεία από πηλό, με φύλλα , σε καλάθια και σε δέρματα. Από τα πρώτα χρόνια για να προφυάξει το φαγητό του απο φυσικά φαινόμενα η άλλους ανθρώπους το έθαβε στο έδαφος ή το έβαζε μέσα σε κορμούς δέντρων για να το προστατέψει. Ο ρόλος της συσκευασίας είναι να διατηρήσει το περιεχόμενο της. Αν για παράδειγμα πρόκειται για φαγητό αποτρέπει την είσοδο του αέρα και έτσι την αλλοίωση του περιεχομένου , αν είναι κάποιο εύθραυστο αντικείμενο αποτρέπει την καταστροφή του από πτώση ή χτυπήματα προστατεύοντας το με την μορφή ενός ξύλινου κιβωτιού και πολλές φορές τυλιγμένο σε διάφορα υλικά το περιεχόμενο διατηρεί την αρχική του μορφή.

Εικόνα 7 η συσκευασία του Yardley. Πηγή: packagingoftheworld.com

Αρχικα οι συσκευασίες δεν ήταν κάτι δυσεύρεο ή ευφάνταστο. Είτε επρόκειτο για κομμάτι της γής (φυσικές συσκευασίες) όπου ο άνθρωπος αποθήκευε μέσα το προιόν που ήθελε να προστετέψει, ή για συσκευασίες (τεχνιτές) τις οποίες ο άνθρωπος κατασκεύασε με το πέρασμα των χρόνων για μεγαλύτερη ευκολία . Η πρώτη συσκευασία εμφανίστηκε το 1746 στην Αγγλία .Ο Dr. Robert James πούλησε μία "σκόνη για τον πυρετό" σε κουτί. Μερικά χρόνια αργότερα ο Yardley από το Λονδίνο πούλησε άρωμα λεβάντας σε γυάλινη μποτίλια , και οι Grosse & Blackwell ξεκίνησαν να πουλούν το ελαιόλαδο και την μουστάρδα σε βάζα. 3, 4 Αυτοί οι άνθρωποι ξεκίνησαν κάτι που αργότερα θα γινόταν μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες του κόσμου. Αρχικά οι μέθοδοι συσκευασίας τροφίμων βασίζονταν στο αλάτισμα και στο κάπνισμα των φαγητών για να μπορέσουν αυτά να διατηρηθούν μέχρι που το 1795 ο Ναπολέων είπε ότι "ένας στρατός προελαύνει όταν το στομάχι του είναι γεμάτο" και πρόσφερε βραβείο σε όποιον του έβρισκε την καλύτερη συσκευασία για να διατηρούνται τα φαγητά. Το βραβείο το κέρδισε ο Nicholas Appert o οποίος κατασκεύασε αεροστεγή γυάλινα δοχεία και αργότερα το εξέλιξε σε αυτό που σήμερα ονομάζουμε κονσέρβα δηλαδή δοχεία από λαμαρίνα επικασσιτερωμένη . Αυτή ήταν και η αρχή της κονσερβοποίησης την οποία εξέλιξαν άλλοι αργότερα. Στην Αγγλία ο John Hall και ο Bryan Donkin έφτιαξαν δοχεία από πλάκες σιδήρου βουτηγμένα σε κασσίτερο για να μην σκουριάζουν και έπειτα τις κόλλησαν δημιουργώντας έτσι την συσκευασία της κονσέρβας. 5, 6, 7

3. Σπυρος Παπαδάκης. Συσκευασία τροφίμων. 2009 (σελ 18-20) 4. Αλέξης Καλιακούδας. Προιόν μία αρχική θεώρηση. 1989 (σελ 20) 5. Τζώρτζης Σκλαβούνος Συσκευασία βασικές έννοιες. 1991 (κεφάλαιο: ιστορική αναδρομή) 6. Giles Calver. What is packaging design?. 2004 (σελ 10-13) 7. Graphicart.gr/portal/showitem.php?artlid=6246

Εικόνα 8 μία απο τις πιο γωνωστές μάρκες κονσέρβας. πάτημα και για πολλούς καλιτέχνες για δουλειές τους, ιδιαίτερα στην Pop art. Πηγή: cambellsoup.com

Αργότερα, στον πόλεµο της Κριµαίας,(διένεξη µεταξύ των χωρών Ρωσίας και συµµαχίας Αγγλίας, Γαλλίας και της Οθωµανικής αυτοκρατορίας κατά την περίοδο 1853 - 1856) ο Αγγλικός στρατός χρησιµοποίησε την κονσέρβα η οποία όµως ήταν τόσο βαριά που χειάζονταν σφυριά και κοπίδια για το άνοιγμά της. Στην τελευταία της εξέλιξη όλοι ξέρουµε2 πόσο ελαφριά έχει γίνει η κονσέρβα και εύκολοι οι τρόποι ανοίγµατος της. Η συσκευασία σήμερα είναι μία από τις μεγαλύτερες ευκολίες για τον άνθρωπο , για φανταστείτε να ψωνίζατε στο σούπερ μάρκετ χωρίς καλάθι σακούλα ή τσάντα; Με το πέρασµα των χρόνων ο άνθρωπος άρχισε να δείχνει µεγαλύτερο ενδιαφέρον και σε αλλα στοιχεία της συσκευασίας, δηλαδή όχι µόνο την προστασία του προιόντος αλλα και την αισθητική της. Άρχισε να σκέφτεται πιο πρακτικά σε αυτό το θέµα και έτσι σκέφτηκε ότι µία πιο ωραία συσκευασία θα τραβήξει το µάτι του καταναλωτή πιό πολύ και θα τον προσελκύσει προς το συγκεκριµένο προιόν. Ξεκίνησε λοιπόν αυτό το «παιχνίδι» και πλέον έχουµε φτάσει σε ένα σηµείο που όταν έρχεται η στιγµή για τον καταναλωτή να αποφασίσει για τις αγορές του, βρίσκεται απέναντι σε μια πληθώρα χαωτικών επιλογών. Ειναι τόσα πολλά τα προιόντα, άλλα ίδια και άλλα διαφορετικά, που πρέπει σαν καταναλωτές να προσέχουµε τα πάντα. Μέσα σε τόσα χρόνια η συσκευασία απο εκεί που ήταν απλά ο κορµός ενός δέντρου τώρα έχει γίνει ένα όµορφο και καλοφτιαγµένο κουτί στο ράφι ενός supermarket. 8, 9, 10, 11, 12

Εικόνα 9 ράφια σε supermarket με κονσέρβες Πηγή: tobostonandbackagain.com

8. Σπυρος Παπαδάκης. Συσκευασία τροφίμων. 2009 (σελ 18-20) 9. Αλέξης Καλιακούδας. Προιόν μία αρχική θεώρηση. 1989 (σελ 20) 10. Τζώρτζης Σκλαβούνος Συσκευασία βασικές έννοιες. 1991 (κεφάλαιο: ιστορική αναδρομή) 11. Giles Calver. What is packaging design?. 2004 (σελ 10-13) 12. Graphicart.gr/portal/showitem.php?artlid=6246

Εικόνα 10 εικόνα απο supermarket με μη συσκευασμένα προϊοντα. Πηγή: tobostonandbackagain.com

2.3 Λειτουργίες Συσκευασίας Σήμερα τα προϊόντα μπορεί να έχουν γίνει πιο πολύπλοκα σε σχέση με το παρελθόν, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει η βασική απαίτηση για την προστασία τους. Η διανομή μπορεί επίσης να γίνει μια πολύπλοκη διαδικασία και τα προϊόντα πρέπει να επιβιώσουν την μεταφορά, έτσι ώστε να φτάσουν άθικτα στο ράφι. Τέλος, η απεικόνιση του προϊόντος μέσα απο την συσκευασία είναι πολύ σημαντική. Με βάση αυτά λοιπόν διακρίνουμε τρία απαραίτητα στοιχεία πού πρέπει να χαρακτηρίζουν κάθε συσκευασία ώστε να μπορεί να θεωρηθεί ότι εκπληρώνει όλες τις παραπάνω λειτουργίες. 1) Να καθιστά άνετη και ασφαλή την μεταφορά του προϊόντος. Η προσεκτική μεταφορά είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας. Οποιαδήποτε αλλοίωση κατά την μεταφορά του θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στον καταναλωτή. 2) Να προστατεύει το προϊόν εναντίον μολύνσεων, απωλειών και πάσης φύσεως βλαβών ή αλλοιώσεων. Η συσκευασία θα πρέπει να προστατεύει το προιόν συνέχεια, όχι μόνο κατά τη διάρκεια της μεταφοράς του. 3) Να έχει ποιότητα υλικών και κατασκευής ανάλογη με αυτή που υπόσχεται το προϊόν. Η ποιότητα των υλικών αλλά και της κατασκευής δεν θα πρέπει να ξεπερνάει κατά πολύ το προϊόν. Σε αυτή την περίπτωση ο καταναλωτής χάνει το ενδιαφέρον του για αυτό, καθώς αισθάνεται ότι πληρώνει περισσότερο για τη συσκευασία παρά για το περιεχόμενό της. Αντίστροφα, μία φτωχική ή κακής ποιότητας κατασκευή δεν προσδίδει κύρος στο προιόν και αποτρέπει τον καταναλωτή από το να το αγοράσει με την σκέψη ότι θα είναι αναλόγως κακή και η ποιότητα του εσωτερικού της συσκευασίας. Συνεπώς, η ποιότητα των υλικών και της κατασκευής θα πρέπει να συμβαδίζει με αυτά που υπόσχεται το προϊόν.13, 14, 15 Αν λοιπόν ο καταναλωτής εντοπίσει ένα λάθος στα τρία στοιχεία που προαναφέρθηκαν τότε θα χάσει το ενδιαφέρον του και θα πάει σε άλλο προϊόν. Οπότε το να φτάνουν οι συσκευασίες στα ράφια άθικτες είναι εξίσου σημαντικό με το να είναι ελκυστική η κατασκευή της συσκευασίας. Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η συσκευασία στα μάτια του καταναλωτικού κοινού λειτουργεί από κάθε άποψη ως βιτρίνα του προϊόντος.

13. Γιάννης Μπλούκας. Συσκευασία τροφίμων. 2004 (σελ 15-19) 14. Sarah Roncarelli and Candace Ellicott . Packaging Essentials. 2010 (σελ 10-21) 15. Gilves Calver . What is packaging design?. 2004 (σελ 6-9)

Οι επιμέρους λειτουργίες της συσευασίας Έπιπλέον ένα πράγμα που πρέπει να σκεφτεί ο παραγωγός ακόμα απο την αρχή είναι το θέμα της επεκτασιμότητας. Δηλαδή κατα τον σχεδιασμό της συσκευασίας ο γραφίστας θα πρέπει να της δώσει περιθώρια να προσαρμόζεται πάνω στο ίδιο μοτίβο. Για παράδειγμα, αν μία συσκευασία είναι φτιαγμένη για χυμό πορτοκάλι και μετά απο καιρό ο παραγωγός του αποφασίσει να βγάλει και χυμό ροδάκινο θα πρέπει η ίδια συσκευασία να μπορεί να ανταπεξέλθει σε αυτήν την αλλαγή. Η συσκευασία ενός προϊόντος στην κατηγορία τροφίμων και ποτών εκτελεί και κάποιες ακόμα λειτουργίες, όπως Να καθιστά εύκολη την τοποθέτηση του προιόντος στα ράφια του καταστήματος όπου πωλείται. Να

διαφοροποιεί

το

προιόν

απο

τα

υπόλοιπα.

Να διευκολύνει τη χρησιµοποίηση του προϊόντος ιδιαίτερα, όταν ένα προϊόν είναι τέτοιο που εξακολουθεί να καταναλώνεται ύστερα από πολλές φορές.

Εικόνα 11 σχεδιασμός συσκευασίας με βάση την επεκτασιμότητα, ίδια συσκευασία διαφορετικό προϊον. Πηγή: packagingoftheworld.com

Να συμβάλλει στην προβολή του σήματος της μάρκας του προϊόντος. Και με το κείμενο που συνήθως αναγράφεται πάνω στη συσκευασία να δίνονται οδηγίες χρήσης και γενικά πληροφορίες για το προϊόν. Όπως υποστηρίζει και ο κ. Πέτρος Μάλλιαρης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, “όλες οι παραπάνω λειτουργίες παράγουν οφέλη επικοινωνίας, χρήσης και αντίληψης του προϊόντος, γι’ αυτό και η συσκευασία πρέπει πάντοτε να αποτελεί αντικείμενο μεγάλης προσοχής και μελέτης για κάθε επιχείρηση.” 16 Εν τέλει, θα πρέπει να σηµειώσουµε ότι ο ρόλος της συσκευασίας έχει προσαρμοστεί στις νέες ανάγκες των καταναλωτών, που δημιουργούνται με την αλλαγή του τρόπου ζωής τους. Για παράδειγµα, οι άνθρωποι πλέον και κινούνται και ταξιδεύουν περισσότερο καi η συσκευασία έχει αναπτυχθεί για να συνοδεύσει τον καταναλωτή σε αυτόν τον τρόπο ζωής. Αυτό σιγά σιγά έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη παραλλαγών στα μεγέθη των προιόντων με τη δημιουργία μεγεθών προσαρμοσμένων εδικά για ταξίδια. Έχει οδηγήσει επίσης στο σχεδιασμό συσκευασιών τέτοιων, ώστε να χωράνε σε τσάντες, σε χαρτοφύλακες και σε άλλες αποσκευές. Οι νέες καταναλωτικές ανάγκες απαιτούν και τροποποίηση της συσκευασίας προιόντων που αφορούν και άλλους τοµείς, όπως για παράδειγµα τον τομέα του αθλητισµού όπου απαιτούνται προιόντα που υποστηρίζουν τους αθλητές και είναι κατάλληλα για αυτό που κάνουν. Το Lucozade, το αθλητικό ποτό, που είναι συσκευασµένο σε µεταλλικές θήκες αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση μιας τέτοιας συσκευασίας: καθως είναι εύκολο στην µεταφορά και την χρήση του, και το πακέτο είναι ιδανικό για όλους τους αθλητές. Συµπερασµατικά, η συσκευασία ανταποκρίνεται συεχώς στις μεταβαλλόμενες ανάγκες του καταναλωτή. Ο καταναλωτής αλλάζει τρόπο ζωής µε τα χρόνια και η συσκευασία πρέπει να ακολουθήσει τις εξελίξεις. Η συσκευασία έχει αρχίσει και διεισδύει και στις νέες ασχολίες των καταναλωτών, και ανάλογα µε τα δεδοµένα και τις ανάγκες του κάθε χώρου φτιάχνονται και ανάλογες συσκευασίες που εξυπηρετούν τον άνθρωπο.17, 18

Εικόνα 12 συσκευασία του ενεργειακού ποτού Powerrade, η πιο μικρή εκδοχή της συσκευασίας για μεγαλύτερη ευκολία μεταφοράς και χρήσης απο τον αθλητή. Πηγή: powerade.com

16. www.epixeiro.gr/marketing-sales/marketing/7036-11-1-λειτουργίες-της-συσκευασίας-για-ένα-προϊόν 17. Sarah Roncarelli and Candace Ellicott . Packaging Essentials. 2010 (σελ 10-21) 18. Gilves Calver . What is packaging design?. 2004 (σελ 6-9)

Συμπερασματικά, η συσκευασία ανταποκρίνεται συεχώς στις ανάγκες του καταναλωτή. Ο Καταναλωτής αλλάζει τρόπο ζωής με τα χρόνια και η συσκευασία πρέπει να ακολουθήσει. Η συσκευασία έχει αρχίσει και διεισδύει και σε ασχολίες των καταναλωτών, όπως ο αθλητισμός, και ανάλογα με τα δεδομένα και τις ανάγκες του κάθε χώρου φτιάχνονται και ανάλογες συσκευασίες που εξυπηρετούν τον άνθρωπο.19, 20

Εικόνα 13 συσκευασία του ενεργειακού ποτού Lucozade, η πιο μικρή εκδοχή της συσκευασίας για μεγαλύτερη ευκολία μεταφοράς και χρήσης απο τον αθλητή. Πηγή: lucozade.com

Εικόνα 14 συσκευασία του χυμού Amita motion, η πιο μικρή εκδοχή για μεγαλύτερη ευκολία στην χρήση και την μεταφορά. Πηγή: thetikienergeia.gr

Εικόνα 15 συσκευασία της σοκολάτας Kitkat στην πιο μικρή της εκδοχή επίσης για μεγαλύτερη ευκολία στην χρήση και την μεταφορά. Πηγή: kitkat.com

19. Sarah Roncarelli and Candace Ellicott . Packaging Essentials. 2010 (σελ 10-21) 20. Gilves Calver . What is packaging design?. 2004 (σελ 6-9)

Εικόνα 16, 17, 18 συσκευασίες που φτιάχτηκαν για να ανταπεξέλθουν στο χιούμορ, στο παιχνίδι, στο κάτι διαφορετικό που αναζητάνε κάποιες φορές οι καταναλωτές Πηγή: packagingoftheworld.com

Εικόνα 19 καταναλωτής επιλέγοντας ένα προϊον στο supermarket. Πηγή: newmediaandmarketing.com

3. ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΣ

Εικόνα 20 καρότσι γεμάτο με προϊόντα στο supermarket. Πηγή: newmediaandmarketing.com

3.1 Τρόποι Επηρεασμού Καταναλωτη Έχοντας λοιπόν έτοιµη την οποιαδήποτε συσκευασία για το οποιαδήποτε προιόν, το αµέσως επόµενο βήµα είνα η πώληση. Μια συσκευασία πέρα απο το να προστατέψει το προιόν απο διάφορες συνθήκες και πέρα απο το να το αναδείξει, µε την οµορφία ή την απλότητα της, πρέπει και να πουληθεί. Οσο ωραία και να είναι εξωτερικά µια συσκευασία και το προιόν να είναι 100% ασφαλές µέσα της αν δεν πουληθεί τότε δεν έχει πετύχει τον σκοπό της. Για να το κάνει αυτό πρέπει να έχει:21

Σαφήνεια και Απλότητα Η συσκευασία πρέπει να δείχνει µε σαφήνεια το προιόν και την µάρκα. Υπάρχουν συσκευασίες που δείχνουν δεκάδες πράγµατα αλλα αποτυγχάνουν στο να αναδείξουν την µάρκα ή και συσκευασίες που είναι πολύ ωραίες εξωτερικά αλλα αποτυγχάνουν στο να εξηγήσουν το προιόν. Το να µην καταλαβαίνει ο καταναλωτής το προιόν ή την µάρκα της οποίας την συσκευασία κοιτάει είναι λάθος και αυτόµατα ο στόχος της πώλησης εξανεμίζεται.

Τιμιότητα Η συσκευασία πρέπει να αντικατοπτρίζει με ακρίβεια και ειλικρίνεια το προιόν. Με το να δείχνει άλλα η συσκευασία και το προιόν να είναι αλλιώς, το µόνο που γίνεται είναι να απογοητεύεται ο καταναλωτής και να πέφτουν οι πωλήσεις.

Εικόνα 20 Προϊόν φέτες ψωμί του τόστ, και η συσκευασία διαφανής απο τα πλάγια, ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να δεί το προϊόν. Πηγή: packagingoftheworld.com

Γνησιότητα και Αντίκτυπος στο ράφι Με εκατοντάδες προιόντα στην αγορά να προσπαθούν µέσω της συσκευασίας να κερδίσουν τον καταναλωτή, µια συσκευασία για να πετύχει και να πουληθεί πρέπει να είναι πρωτότυπη, αυθεντική και να έχει το δικό της στυλ. Απο την οπτική γωνία του καταναλωτή, όταν αναζητά ένα προιόν θα δεί πολλές συσκευασίες να του προσφέρονται. Η συσκευασία που θα είναι η πιο διακριτή και θα ξεχωρίζει απο τις άλλες είναι η συσκευασία που θα αγοράσει. Οπότε σκοπός της συσκευασίας είναι να διαφέρει απο τις άλλες µε ωραίο και διακριτό τρόπο ώστε ο καταναλωτής να την προσέξει και να την επιλέξει.

Πρακτικότητα Μια συσκευασία πρέπει να είναι πρακτική. Θα πρέπει να είναι εύκολη στην χρήση της, εύκολη στην µεταφορά της και εύκολη στην αποθήκευση της. Όσο πιο εύκολα και απλά είναι αυτά, τόσο πιο πρακτική χαρακτηρίζουμε την συσκευασία. Η πρακτικότητα λοιπόν είναι ένα από τα χαρακτηριστικά που θα επηρεάσουν τον καταναλωτή αφού χάρη σε αυτήν διευκολύνεται στη χρήση του προϊόντος στην καθημερινή του ζωή.

21. 99designs.com (Σχεδιαστές απο όλο το κόσμο ψήφισαν σε αυτό το site τι πρέπει να έχει μία συσκευασία, και το site μετα την ψηφοφορία το ανέβασε σαν επίσημο άρθρο.)

Εικόνα 22 προϊόντα στο supermarket. Πηγή: newmediaandmarketing.com

Το αµέσως επόµενο σημείο προς εξέταση είναι ο αντίκτυπος της συσκευασίας πάνω στον καταναλωτή. Με βάση αυτά που είπαµε θα πρέπει να ερευνήσουµε και κάποια ακόµα ξεχωριστά στοιχεία πάνω στην συσκευασία. Ο καταναλωτης δεχεται πολλα µυνηµατα οταν µπαίνει σε ένα χώρο για να κάνει τις αγορές του, καθώς γραφίστες, παραγωγοί και πολλοί άλλοι έχουν δουλέψει πάνω σε ένα προϊόν µε σκοπό την πώληση του. Αυτή η δουλειά αντικατοπτρίζεται σε διακριτά στοιχεία πάνω στη συσκευασία, τα οποία ο καταναλωλτης παρατηρεί, επεξεργάζεται, άλλοτε συνειδητά και άλλοτε όχι, και σε τελική ανάλυση επηρεάζεται από αυτά. Πιο συγκεκριµένα πρόκειται για τα εξής στοιχεία:

1) η μάρκα 2) το χρώμα 3) το σχήμα και το μέγεθος 4) οι πληροφορίες πάνω στην συσκευασία 5) χρηστικότητα και καταλληλότητα υλικών

3.1.1.Το Brand (μάρκα) στην συσκευασία τροφίμων και ποτών. Η συσκευασία πλέον είναι ένα ενεργό εργαλείο πωλήσεων που πρέπει να κάνει αισθητή την παρουσία της στο αγοραστικό κοινό στο σηµείο πώλησης. Επιπλέον, µε την ανάδειξη του branding στην συσκευασία αυτή είναι συχνά η ενσάρκωση των αξιών και της <<προσωπικότητας>> µιας µάρκας. Αυτό σηµαίνει ότι ο σχεδιασµός µιας συσκευασίας παίζει σηµαντικό ρόλο στην εξασφάλιση της προσοχής του καταναλωτή και στην αποτύπωση στο µυαλό του του brand. Στην πραγματικότητα, οι καταναλωτές αγοράζουν τη µάρκα, όπως ακριβώς αγοράζουν το προϊόν. Μπορεί στην ουσία να αγοράζουν µια σόδα αλλά η επιλογή τους επηρεάζεται απο την γνώµη που έχουν για την µάρκα και την παρουσία της πάνω στη συσκευασία. Σε µία εποχή λοιπόν όπου οι περισσότερες µάρκες διαδραµατίζουν πολύ δυναµικό ρόλο στις επιλογές των καταναλωτών , ένα απο τα σηµαντικότερα πράγµατα στον σχεδιασµό µιας συσκευασίας είναι η ανάδειξή τους Ανεξαρτήτως της πληθώρας των στοιχείων που λαμβάνει υπόψη του ένας γραφίστας κατά τον σχεδιασμό µιας συσκευασίας, το πρώτο του µέληµα είναι να βάλει το λογότυπο ή το σύµβολο της µάρκας σε σηµείο τέτοιο ώστε να είναι ιδιαίτερα διακριτό απο τον καταναλωτή. Σήµερα η τεχνολογία προσφέρει πολλαπλές λύσεις που µπορούν να αναδείξουν το λογότυπο στην συσκευασία. Υπάρχουν πολλές τεχνικές και τρόποι στη διάθεση ενός επαγγελματία για αυτό το σκοπό. Σκοπός της µάρκας-brand σε συσκευασίες τροφίµων και ποτών, είναι να προβληθεί µε την µοναδικότητα της πάνω στην συσκευασία. Αλλα το λογότυπο/σύµβολο δεν το είναι µόνο πάνω στην συσκευασία, υπάρχουν και πολλά άλλα που θα πρέπει να προσέξει ένας γραφίστας όταν θα φτιάχνει την συσκευασία και θα πρέπει να τα συνδιάσει σωστά µε το λογότυπο για να έχει ένα επιτυχημένο και αρμονικό αποτέλεσμα. 22, 23

22. Sarah Roncarell & Candace Ellicott. Packaging Essentials. 2010 (σελ. 70-108 23. Steven Dupuis & John Silva. Package design workbook. 2011. (σελ. 62 -75)

Εικόνα 23, 24 Επαναπροσχεδιασμός του βουτύρου Lurpak απεικονίζοντας και στην ετικέτα αλλα και στη συσκευασία μόνο το λογότυπο - μάρκα. Πηγή: packagigoftheworld.com

Εικόνα 25 5 γνωστές μάρκες αναψυκτικών σε έναν τελείως μινιμαλιστικό επαναπροσχεδιασμό των συσκευασιών τους με κυρίαρχο στοιχείο το λογότυπο - μάρκα τους. Πηγή: packagigoftheworld.com

Εικόνα 26 Συσκευασίες χρυμού που το λογότυπο - μάρκα δεν εμφανίζεται στην συσκευασία. Πηγή: packagigoftheworld.com

3.1.2. Το Χρώμα στην συσκευασία τροφίμων και ποτών Η ψυχολογία του χρώµατος αποτελεί ένα πολύ µεγάλο κεφάλαιο στον τοµέα της γραφιστικής. Αυτό έχει αποδειχθεί από διάφορες µελέτες που έχουν γίνει σε ανθρώπους. Τα αποτελέσματα των τεστ επιβεβαιώνουν τον κανόνα ότι το χρώµα από µόνο του παίζει πολύ σηµαντικό ρόλο στην ψυχολογία του ανθρώπου και µπορεί να του δηµιουργήσει µια αίσθηση για την αποτελεσµατικότητα, τη γεύση, την παλαιότητα και άλλα χαρακτηριστικά ενός προϊόντος. Ο λόγος λοιπόν για τον οποίο το χρώµα παίζει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην προώθηση του προϊόντος είναι διότι το χρώµα βασίζεται στο συναίσθηµα ενός ανθρώπου και όχι στη λογική του. Το χρώµα λοιπόν πετυχαίνει το στόχο του λόγω των οπτικών και των νοητικών χαρακτηριστικών του που µπορούν να χωριστούν: Στις φυσιολογικές αντιδράσεις, δηλαδή το χρώμα μπορεί να διεγείρει την προσοχή του ματιού στο σημείο που είναι το προϊόν ή η διαφήμιση Στις ψυχολογικές αντιδράσεις, δηλαδή το χρώμα μπορεί να εκφράζει κάποια συναισθήματα που ενδέχεται να οδηγήσουν σε συγκεκριμένες αντιδράσεις. Ακολουθώντας λοιπόν κάποιες βασικές αρχές έχει γίνει μια κατηγοριοποίηση των χρωμάτων με σκοπό τη χρήση τους στη συσκευασία ενός προϊόντος ή στη διαφήμισή του. Έτσι έχουμε τα χαρακτηριστικά χρώματα ( που χωρίζονται σε Σκληρά και Μαλακά χρώματα) τα οποία είναι τα καταλληλότερα για να δημιουργήσουν πωλήσεις, τα χρώματα αντίθεσης τα οποία τονίζουν καλύτερα τα χαρακτηριστικά λειτουρώντας έτσι συμπληρωματικά σε σχέση με αυτά , τα δευτερεύοντα χρώματα, και τέλος τα τροποποιημένα χρώματα που είναι καλύτερο να αποφεύγονται εκτός από ειδικές περιπτώσεις. Εντύπωση προκαλεί πάντως το γεγονός ότι, ανεξαρτήτως των προαναφερθεισών κατηγοριών, από όλα τα χρώµατα, το κόκκινο και το πορτοκαλί, είναι αυτά που τραβούν την προσοχή κάποιου και δεν τον αφήνουν σε καμία περίπτωση αδιάφορο ανεξάρτητα από το αν του αρέσουν ή όχι. Υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορεί να πετύχει το χρώμα τα οποία δεν γίνονται με κανένα άλλο τρόπο. Έχει αποδειχθεί ότι το σωστό χρώμα μπορεί να αυξήσει τις πωλήσεις ενώ ένα λανθασμένο να τις μειώσει. Επίσης το χρώμα μπορεί, να τραβάει την προσοχή, να προπωλεί το προϊόν, να δημιουργεί ένα image, να απεικονίζει το προϊόν, να εξασφαλίζει αναγνώριση, να προσδίδει έμφαση, να παρέχει ένα συνδυασμό ιδεών, να συμβάλει στην αναγνώριση της ταυτότητας, να προσδιορίζει την ταυτότητα του σήματος ή της εικόνας μίας εταιρείας, να ωθεί σε δράση, να εξασφαλίζει τη μέγιστη αναγνωσιμότητα. Για παράδειγμα, αν δούμε κόκκινο σε αναψυκτκό το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στο μυαλό είναι το η συσκευασία της Coca-Cola. 26, 27 Για την επιλογή χρώµατος, για την συσκευασία ενός προϊόντος, δεν αρκεί να επιλέξουµε ανάµεσα στα βασικά χρώµατα και φυσικά η επιλογή δεν θα πρέπει να γίνεται τυχαία καθώς υπάρχουν κάποιες παράµετροι που πρέπει να λάβουµε υπόψη µας πριν την καθοριστική επιλογή. Αυτές είναι οι εξής: -Οι αγορές όπου πρόκειται να πουληθεί, -ο στόχος της ευκολότερης αναγνώρισης του ανάµεσα σε άλλα όµοια προϊόντα, -η οσμή και η γεύση του προϊόντος, κάποια χρώματα σε συνδυασμό με το προϊόν μας φέρνουν στο μυαλό κάποια γεύση ή οσμή, π.χ. πορτοκαλί σε συσκευασία πορτοκαλιών. 25

Εικόνα 27 Συσκευασία παγωτού όπου ο σχεδιαστής έδωσε ένα πιο παιχνιδιάρικο ύφος και με τα σχέδια του αλλα και με την επιλογή των χρωμάτων που χρησιμοποιήσε. Πηγή: packagigoftheworld.com

Το ήξερες; «Ο Άγιος Βασίλης, υπήρχε με το χρώμα μπλε στα ρούχα του. Παρόλα αυτά η Coca-Cola μετα απο μία διαφημιστική καμπάνια που έδειξε τον Αγ. Βασίλη με κόκκινα ρούχα κατάφερε να αλλάξει την εμφάνισή του μέχρι και σήμερα καθώς στο κοινό άρεσε η κόκκινη εμφάνιση. 24

24. “There has long been an association of Coca-Cola with the color red. As early as the 1890s, the trademark Coca-Cola appeared in red in advertising. Consumers almost universally identify the very sight of red and white with Coca-Cola as it is standard on vending machines, signage, vehicles, dispensers, coolers and packaging», www.coca-colacompany.com/history/2012/11/makingthe-famous-coke-red-color.html 2. zenithmag.wordpress.com/2011/12/17/ο-αγιοσ-βασιλησ-ειναι-εφευρεσητησ-κο/ 25. www.45dimpatras.gr/afieromata 26. http://www.econews.gr/2013/10/07/tetrapak-oikologiki-syskeuasia-106200/ 27. ΜΑΡΙΝΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (σελ. 13-27)

-η διάθεση που βγάζει το κάθε χρώμα στον καταναλωτή. -η ηλικία, δηλαδή σε ποιά ηληκία απευθύνεται το προϊόν. -το μέγεθος, κάποια χρώματα είναι υπερβολικά σε μεγάλα μεγέθη, όπως το κίτρινο, μπορεί να σου τραβήξει την προσοχή αλλά θα σε κουράσει στο μάτι. -η μόδα, δηλαδή ποιά χρώματα είναι στην μόδα και ποιά όχι. -η παράδοση, χρώματα που πρέπει να ταιριάζουν με το ύφος του προϊόντος αν πρόκειται για παραδοσιακό προϊόν, π.χ. παραδοσιακά ποτά όπως ούζο, ρακί κ.α. -το φύλο, χρώματα που θα πρέπει να ταιριάζουν με το φύλο στο οποίο το προϊόν απευθύνεται, για παράδειγμα, ροζ σε αντρικό προϊον δεν θα λειτουργούσε όπως και το μπλέ σε γυναικείο προϊόν. -η τοποθεσία, καθώς σε κάποιες χώρες απαγορεύεται η χρήση ορισμένων χρωμάτων) 28 Ακόμα το χρώμα εκτός από αισθητική αξία έχει και λειτουργική, δηλαδή έχει ορισμένες πρακτικές εφαρμογές σε όλες τις γραφικές τέχνες. Εκείνες που έχουν σχέση με τη συσκευασία αναφέρονται συνοπτικά παρακάτω: -Προστασία από το φως. Εδώ το χρώµα µπορεί να χρησιµοποιηθεί ωστε να προστατεύει το περιεχόµενο του προϊόντος απο τις βλαβερές επιδράσεις του φωτός. Όπως είναι γνωστό τα σκούρα χρώματα δεν πρέπει να προτιμώνται όταν η συσκευασία πρόκειται να εκτεθεί στο φως του ηλίου γιατί κινδυνεύει να υπερθερμανθεί και να αλλοιωθεί. -Ευκολία στην αναγνώριση. Ορισμένοι συνδυασμοί χρωμάτων ενδέχεται να μην ικανοποιούν τα συναισθήματα και τις άλλες παραμέτρους που αναφέρθηκαν αλλά μπορεί να βοηθούν στην εύκολη αναγνώριση του προϊόντος ανάμεσα σε προϊόντα του ίδιου ή διαφορετικών ειδών. Το χρώμα χρησιμοποιείται συχνά για κωδικοποίηση και αναγνώριση και τα χρώματα πρέπει να επιλέγονται προσεκτικά ώστε να την εξασφαλίζουν. Επιλογή χρώματος Για μία επιτυχημένη συσκευασία το χρώμα δεν είναι ο μόνος παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη αλλά αποτελεί κοινή γνώμη ότι είναι πολύ σημαντικός, καθώς το σωστό χρώμα είναι σπουδαίο εργαλείο marketing για τη συσκευασία του προιόντος που αντιπροσωπεύει. Για την επιλογή του χρώματος δεν ακολουθούνται κάποιοι απλοί κανόνες, είναι μία περίπλοκη διαδικασία στην οποία εμπλέκονται ζητήματα marketing , πρακτικά, οπτικά και ψυχολογικά. Βεβαίως είναι απαραίτητο να αναφερθεί ότι παρά την στρατηγική του σημασία το χρώμα δεν είναι το πρώτο στοιχείο για το οποίο θα πρέπει να ληφθεί απόφαση. Έτσι, δεν ενδείκνυται η λήψη της τελικής απόφασης για το χρώµα αν πρώτα δεν έχει αποφασιστεί το σχήµα της συσκευασίας. Επιλογή χρωμάτων για συσκευασίες τροφίμων Η επιλογή χρώματος για συσκευασία τροφίμου είναι λίγο πιο περίπλοκη απο τις υπόλοιπες κατηγορίες προιόντων καθώς πρέπει να ληφθεί υπόψην πριν την επιλογή του χρώματος η γεύση, το είδος του τροφίμου ή του ποτού καθώς και αν είναι εποχιακό (π.χ. παγωτό)

Εικόνα 28 Συσκευασία βότκας με πρωτεύον χρώμα το άσπρο, ελάχιστο κίτρινο και μάυρο και κανένα άλλο χρώμα. Πηγή: packagigoftheworld.com

Το ήξερες; «Σε πείραμα που πραγματοποιήθηκε στην Αμερική για λογαριασμό εταιρείας απορρυπαντικών, σημαντικά και πολύ ενδιαφέροντα ήταν τα συμπεράσματα που αφορούσαν στο χρώμα. Η εταιρεία που πραγματοποίησε την έρευνα, μοίρασε σε διάφορες νοικοκυρές ένα σετ τριών κουτιών που περιείχαν την ίδια σκόνη, γεγονός το οποίο αγνοούσαν οι νοικοκυρές. Στην εκτύπωση των συσκευασιών κυριαρχούσαν τρία χρώματα: Έντονο κίτρινο για την πρώτη, μπλέ για τη δεύτερη και συνδυασμός τους για την τρίτη. Στο τέλος της δοκιμαστικής περιόδου, η περισσότερες νοικοκυρές συμφώνησαν ότι υπήρχε σαφής διαφορά μεταξύ των απορρυπαντικών: Το πρώτο (αυτό στην κίτρινη συσκευασία) θεωρήθηκε πάρα πολύ δυνατό, ενώ το δεύτερο με το μπλε χρώμα στην συσκευασία πολύ αδύναμο (άφηνε ακόμα και λεκέδες στα ρούχα) !! Οι περισσότερες δήλωσαν ότι έμειναν πολύ ικανοποιημένες από την τρίτη απορρυπαντική σκόνη».32

Παρακάτω θα προσπαθήσω να αναλύσω κάποια απο τα βασικά χρώματα και τι ρόλο παίζουν στον επηρεασμό του καταναλωτή μαζί με παραδείγματα. 29, 30, 31

28. www.45dimpatras.gr/afieromata 29. ΜΑΡΙΝΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (σελ. 13-27) 30. ΛΟΙΖΙΔΟΥ ΑΝΤΡΙΑ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ (σελ. 13-27) 31. ΕΛΕΝΑ ΧΑΤΖΗΧΡΣΤΟΥ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ 32. http://www.econews.gr/2013/10/07/tetrapak-oikologiki-syskeuasia-106200/

Κόκκινο. Το κόκκινο είναι θερµό χρώµα. Είναι συσχετισµένο µε τη φωτιά, µε την αγάπη το πάθος και την ένταση. Στο σχεδιασµό το κόκκινο µπορεί να είναι ένα ισχυρό χρώµα επικοινωνίας. Το κόκκινο είναι πολύ ευπροσάρµοστο ευέλικτο χρώμα. Αυτό σημαίνει ότι αν και στις ποιο φωτεινές του αποχρώσεις είναι πολύ ενεργητικό , στις πιο σκοτεινές αποχρώσεις του αντιπροσωπεύει την ισχύ και την κομψότητα.. Συναντάμε το κόκκινο σε τροφές και ποτά που θέλουν να δείξουν ένταση όπως αναψυκτικά, ενεργειακά ποτά, σοκολάτες κ.α.33, 34, 35, 36, 37, 38

Εικόνα 29, 30, 31 Κόκκινες συσκευασίες της KitKat σοκολάτας, της Coca-cola kai της Heinz (ketchup). Πηγή: packagigoftheworld.com coca-cola.gr

33. www.45dimpatras.gr/afieromata 34. ΠΛΑΤΩΝ Β. ΑΛΕΞΙΟΥ. Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ (σελ 33-40) 35. ΜΑΡΙΝΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (σελ 17) 36. ΛΟΙΖΙΔΟΥ ΑΝΤΡΙΑ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ. (σελ. 32-33) 37. ΕΛΕΝΑ ΧΑΤΖΗΧΡΣΤΟΥ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ (σελ 38-43) 38. Gilves Calver . What is packaging design?. 2004 (σελ 146-149)

Εικόνα 32 Κόκκινη συσκευασία της Campbell’s, μια απο τις πιό γνωστές μάρκες κονσέρβας. Πηγή: campbell.com

Εικόνα 33 Σχεδιασμός για κόκκινο κρασί με κυρίαρχο χρώμα το μάυρο και σχέδιο του φεγγαριού με χρώμα κόκκινο. Πηγή: packagingoftheworld.com

Κίτρινο Το κίτρινο θεωρείται το πιο φωτεινό και το πιο ενεργητικό από τα θερμά χρώματα. Έχει συσχετιστεί με τη χαρά στις πιο φωτεινές του αποχρώσεις και με τον κίνδυνο στις πιο σκούρες. Eίναι το χρώμα που αποσπάει την προσοχή από αρκετά μεγάλη απόσταση. Συναντάμε το κίτρινο σε τροφές και ποτά που θέλουν να τραβήξουν την προσοχή του καταναλωτή. 9, 40, 41, 42, 43

Εικόνα 34 Κίτρινη συσκευασία για την μάρκα σοκολάτας M&M’s. Καθόλου τυχαία επιλογή χρώματος καθώς η σοκολάτα είναι ένα προιόν που σου δίνει ενέργεια. Πηγή: packagingoftheworld.com

Εικόνα 35 Κίτρινη συσκευασία για μία σειρά προϊόντων τσαγιού. Πηγή: packagingoftheworld.com

39. www.45dimpatras.gr/afieromata 40. ΠΛΑΤΩΝ Β. ΑΛΕΞΙΟΥ. Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ (σελ 33-40) 41. ΜΑΡΙΝΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (σελ 15) 42. ΛΟΙΖΙΔΟΥ ΑΝΤΡΙΑ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ. (σελ. 36-37) 43. ΕΛΕΝΑ ΧΑΤΖΗΧΡΣΤΟΥ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ (σελ 38-43)

Εικόνα 36 Διαφανής συσκευασία αλκοολούχου ποτού όπου ο σχεδιαστής προτίμησε να φαίνεται το χρώμα του προιόντος, χρώμα κίτρινο, για να τραβήξει τη προσοχή του καταναλωτή. Πηγή: packagingoftheworld.com

Εικόνα 37 Κίτρινη συσκευασία για τυρί μακαρονίων της μάρκας Zaeli. Επίσης ο σχεδιαστής έχει αφήσει και ένα διαφανές σημείο για να βλέπει ο καταναλωτής το προϊόν. Πηγή: packagingoftheworld.com

Πορτοκαλί Το πορτοκαλί είναι ένα πολύ ζωηρό και ενεργειακό χρώμα. Επειδή το πορτοκαλί είναι συσχετισμένο με το ομώνυμο φρούτο, μπορεί να συσχετιστεί με την υγεία και τη ζωή. Συχνά θεωρείται πιο φιλικό και ελκυστικό. Στο χώρο της οπτικής επικοινωνίας αναδείχτηκε μέσω δημοσκοπήσεων ως το δημοφιλέστερο από τα θερμά χρώματα και γι’ αυτό πολλά πολιτικά κόμματα το έχουν εντάξει στα συμβολικά τους χρώματα. Χρησιμοποιείται πολύ συχνά σε συσκευασίες τροφίμων, λόγω του ότι ερεθίζει την όρεξη. Συναντάμε το πορτοκαλί σε τροφές και ποτά που θέλουν να δείξουν συσχέτιση του προιόντος με το φρούτο πορτοκάλι όπως χυμό πορτοκαλιού αλλα και σε άλλα προιόντα όπως μπύρες και δημητριακά καθώς είναι πολύ ζωηρό χρώμα που δείχνει ενέργεια κ.α. 44, 45, 46, 47, 48

Εικόνα 38 Πορτοκαλί συσκευασία για χυμό πορτοκαλιού, η κλασσική χρήση του χρώματος σε συσκευασίες. Πηγή: packagingoftheworld.com

Εικόνα 39 Πορτοκαλί η επιλογή του φόντου σε συσκευασία μπύρας και όλο το υπόλοιπο λευκό. Πηγή: packagingoftheworld.com

44. www.45dimpatras.gr/afieromata 45. ΠΛΑΤΩΝ Β. ΑΛΕΞΙΟΥ. Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ (σελ 33-40) 46. ΜΑΡΙΝΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (σελ 19) 47. ΛΟΙΖΙΔΟΥ ΑΝΤΡΙΑ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ (σελ. 34-35) 48. ΕΛΕΝΑ ΧΑΤΖΗΧΡΣΤΟΥ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ (σελ 38-43)

Εικόνα 40 Πορτοκαλί η επιλογή του φόντου και του σχεδίου σε συσκευασία δημητριακών. Πηγή: packagingoftheworld.com

Εικόνα 41 Ετικέτα με γκρί φόντο αλλα κυρίαρχο χρώμα το πορτοκαλί. Πορτοκαλί το λογότυπο και το όνομα του προϊόντος. Πηγή: packagingoftheworld.com

Καφέ Το καφέ αντιπροσωπεύει την γονιμότητα, αφού συνειρμικά συνδέεται με την γη και το χώμα. Συχνά συμβολίζει την απλότητα και την παράδοση. Είναι ουδέτερο, συντηρητικό και υποτονικό χρώμα. Το καφέ είναι αρκετά πλούσιο, συμπαγές και αξιόπιστο, δίνοντας την αίσθηση της ζεστασιάς και της καλοσύνης. Είναι μια καλή επιλογή για συσκευασίες ξηρών καρπών, προϊόντων καφέ και σοκολάτας όπως επίσης για όσπρια και προϊόντα αρτοποιίας. Φέρνει τον άνθρωπο πιο κοντά στον φυσικό κόσμο και τα οργανικά υλικά (ξύλο, πετρώματα). Συναντάμε το καφέ σε τροφές και ποτά που θέλουν να δείξουν την σχέση του προιόντος με την φύση όπως μπυρες, ψωμί κ.α. 49, 50, 51, 52 ,53

Εικόνα 42 Καφέ συσκευασία και κουτί μεταφοράς εξάδας μπύρας. Πηγή: packagingoftheworld.com

Εικόνα 43 Αποχρώσεις του καφέ στην δημιουργία συσκευασία για νούντλς απο ρύζι. Πηγή: packagingoftheworld.com

49. www.45dimpatras.gr/afieromata 50. ΠΛΑΤΩΝ Β. ΑΛΕΞΙΟΥ. Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ (σελ 33-40) 51. Gilves Calver . What is packaging design?. 2004 (σελ 146-149) 52. ΛΟΙΖΙΔΟΥ ΑΝΤΡΙΑ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ (σελ.38-39) 53. ΕΛΕΝΑ ΧΑΤΖΗΧΡΣΤΟΥ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ (σελ 38-43)

Εικόνα 44 Αποχρώσεις του καφέ στην δημιουργία συσκευασίας μπύρας. Πηγή: packagingoftheworld.com

Εικόνα 45 Καφέ το κυρίαρχο χρώα στην συσκευασία για ψωμί του τόστ, και το υπόλοιπο διαφανές. Πηγή: packagingoftheworld.com

Μπλε Το µπλε χρησιµοποιείται εκτεταµένα για να αναπαραστήσει την ησυχία και την ευθύνη. Η έννοια του µπλε αλλάζει ανάλογα µε την απόχρωση του. Στο σχεδιασµό µιας συσκευασίας, η ακριβής απόχρωση του µπλε που θα επιλεγεί θα έχει µεγάλη επίδραση στο πως οι χρήστες θα αντιλαµβάνονται το συναίσθηµα του οποίου η μετάδοση επιδιώκεται. Οι ανοικτές αποχρώσεις του µπλε είναι συχνά χαλαρωτικές και ηρεµιστικές. Το λαµπερό µπλε µπορεί να είναι χρώµα γεµάτο ενέργεια και ανανεωτικό. Το σκούρο µπλε είναι ιδανικό για κάτι που θέλει να δείχνει δυνατό και αξιόπιστο. Χρησιµοποιείται σε συσκευασίες παγωτών και φυσικά τις συσκευασίες νερού. Συναντάμε το μπλέ σε συσκευασίες θαλλασινών και φυσικά τις συσκευασίες νερού.54, 55, 56, 57, 58

Εικόνα 46 Αποχρώσεις του μπλε για συσκευασία για αλάτι. Επιλογή χρώματος έγινε με βάση το χρώμα της θάλασσας απο την οποία πάιρνουμε το αλάτι. Πηγή: packagingoftheworld.com

Εικόνα 47 Μπλέ η επιλογή του χρώματος για σειρά συσεκυασιών τυριών. Πηγή: packagingoftheworld.com

54. www.45dimpatras.gr/afieromata 55. ΠΛΑΤΩΝ Β. ΑΛΕΞΙΟΥ. Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ (σελ 33-40) 56. ΜΑΡΙΝΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (σελ 23) 57. ΛΟΙΖΙΔΟΥ ΑΝΤΡΙΑ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ (σελ. 40-41) 58. ΕΛΕΝΑ ΧΑΤΖΗΧΡΣΤΟΥ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ (σελ 38-43)

Εικόνα 48 Μπλέ η διπλή ετικέτα του προϊόντος νερού και η υπόλοιπη συσκευασία διαφανής. Πηγή: packagingoftheworld.com

Εικόνα 49 Μάυρη συσκευασία κρασιού αλλα το κυρίαρχο χρώμα εδώ είναι το μπλέ καθώς είναι αυτό που σου τραβάει το ενδιαφέρον. Πηγή: packagingoftheworld.com

Πράσινο Το πράσινο είναι χρώµα πολύ κοντινό στη γη. Το πράσινο έχει πολλές από τις χαλαρωτικές ιδιότητες του µπλε, αλλά συνδυάζει και λίγη από την ενέργεια του κίτρινου (δεδομένου ότι πρόκειται για χρώμα το οποίο παράγεται από την ανάμειξη αυτών των δύο βασικών χρωμάτων). Στο σχεδιασµό µιας συσκευασίας, το πράσινο µπορεί να επιδρά φέρνοντας την ισορροπία και την αρµονία και είναι πολύ σταθερό. Οι ανοικτές αποχρώσεις του πράσινου είναι πιο ενεργειακές και ζωηρές, ενώ το πράσινο της ελιάς είναι αντιπροσωπευτικό χρώµα της φύσης. Οι σκούρες αποχρώσεις του πράσινου είναι πιο σταθερές αποχρώσεις και αντιπροσωπεύουν την αφθονία. Συνιστάται για φρούτα, φυτικά προιόντα, λαχανικά και παιδικές τροφές. Συνιστάται για φρούτα, φυτικά προιόντα, λαχανικά, παιδικές τροφές αλλα χρησιμοποιείται αρκετά και σε πολλα αλκοολούχα ποτά όπως μπύρες, ένα παράδειγμα είναι η heineken και h carlsberg.59, 60, 61, 62, 63,

Το ήξερες; ¨Η Heineken είχε δοκιμάσει πειραματικά να αλλάξει το όνομα πάνω στο μπουκάλι απο heineken σε ¨Πράσινη¨ μόνο στην Ελλάδα, καθώς το χρώμα πράσινο έχει συνδεθεί με τη μπύρα αυτή και πλέον όταν ο καταναλωτής κάνει μια παραγελία λέει ¨πίασε μία πράσινη¨. Το μπουκάλι με αυτό το όνομα κυκλοφώρησε και κυκλοφορεί ακόμα αλλα σε λίγες παρτίδες.¨ 64

Εικόνα 50 Συσκευασία του κουτιού της Heinneken (προτίμησα να μην βάλω την κλασσική συσκευασία αλλα μια επαναπροσχεδιασμένη με διάφορα σχέδια). Πηγή: packagingoftheworld.com

Εικόνα 51 Αν και άσπρη και κόκκινη ετικέτα το κυρίαρχο χρώμα εδώ είναι το πράσινο. Σε συσκευασία χυμού για μήλο ( όπως το πορτοκαλί με το φρούτο πορτοκάλι, έτσι και το πράσινο εισάγεται κάποιες φορές σε συσκευασίες με προϊόντα μήλου, κυρίως ξυνόμηλου). Πηγή: packagingoftheworld.com

59. www.45dimpatras.gr/afieromata 60. ΠΛΑΤΩΝ Β. ΑΛΕΞΙΟΥ. Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ (σελ 33-40) 61. ΜΑΡΙΝΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (σελ 21) 62. ΛΟΙΖΙΔΟΥ ΑΝΤΡΙΑ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ (σελ. 42-43) 63. ΕΛΕΝΑ ΧΑΤΖΗΧΡΣΤΟΥ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ (σελ 38-43) 64. http://news.in.gr/perierga/article/?aid=1231326003

Εικόνα 52 Επαναπροσχεδιασμός της συσκευασίας για την μπύρα Carlsberg με κυρίαρχο χρώμα το άσπρο για φόντο και το πράσινο για το λογότυπο και τον σχεδιασμό. Πηγή: packagingoftheworld.com

Εικόνα 53 Σχεδιασμός όλων των συσκευασίων των προϊόντων της μάρκας Organic, με κυρίαρχο χρώμα το πράσινο. Συνιθησμένο χρώμα για φυτικά προϊόντα. Πηγή: packagingoftheworld.com

Μοβ Το µοβ για πολύ καιρό είχε συσχετιστεί µε την πολυτέλεια. Αυτό το χρώµα προκύπτει από το συνδυασµό κόκκινου και µπλε, και έτσι κληρονοµεί µερικές ιδιότητες και από τα δυο. Το µοβ έχει συσχετιστεί µε τη δηµιουργικότητα και την φαντασία επίσης, ενώ οι ανοικτές αποχρώσεις του µοβ θεωρούνται πιο ροµαντικές Συννήθως χρησιμοποιείται σε ποτά και κρασιά. Σπάνια θα τα δούµε σε συσκευασίες τροφίµων άλλου τύπου. Συνήθως χρησιμοποιούνται σε ποτά και κρασιά. Αλλα και σε σοκολάτες και άλλα προιόντα που θέλου να δείξουν ζωηράδα και ενέργεια.65, 66, 67, 68, 69

Εικόνα 54 Σχεδιασμός για μία σειρά προϊόντων αλλντικών απο την μάρκα Beretta. Πηγή: packagingoftheworld.com

Εικόνα 55 Μοβ και μαύρο φόντο και σχέδιο για τον σχεδιασμό είκετας για συσκευασία μπύρας για την μάρκα London Velvet. Πηγή: packagingoftheworld.com

65. www.45dimpatras.gr/afieromata 66. ΠΛΑΤΩΝ Β. ΑΛΕΞΙΟΥ. Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ (σελ 33-40) 67. ΜΑΡΙΝΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (σελ 25) 68. ΛΟΙΖΙΔΟΥ ΑΝΤΡΙΑ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ (σελ. 44-45) 69. ΕΛΕΝΑ ΧΑΤΖΗΧΡΣΤΟΥ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ (σελ 38-43)

Εικόνα 56 Σχεδιασμός όλων των συσκευασίων των προϊόντων της μάρκας Organic, με κυρίαρχο χρώμα το πράσινο. Συνιθησμένο χρώμα για φυτικά προϊόντα. Πηγή: packagingoftheworld.com

Εικόνα 57 Μία απο τις πιό γνωστές σοκολάτες στον κόσμο, διάσημη για την γεύση της αλλα και για το μοβ χρώμα στην συσκευασία της. Πηγή: packagingoftheworld.com

Εικόνα 58 Πρωτότυπος σχεδιασμός για χύμα κρασί με πρωτεύον χρώμα το μοβ. Πηγή: packagingoftheworld.com

Λευκό Το λευκό είναι στην αντίθετη πλευρά από το µαύρο στο φάσµα των χρωµάτων, αλλά όπως και το µαύρο, µπορεί να κάνει καλά τη δουλειά του µε όλα τα άλλα χρώµατα. Το λευκό συχνά συσχετίζεται µε την αγνότητα, την καθαριότητα και την αρετή. Στο σχεδιασµό µιας συσκευασίας, το λευκό είναι ένα γενικής χρήσης χρώµα που επιτρέπει στα υπόλοιπα χρώµατα να διακρίνονται άµεσα. Το λευκό είναι δηµοφιλές στα µινιµαλιστικά σχέδια. Στη σχεδίαση µιας συσκευασίας µπορεί να χρησιµοποιηθεί συνήθως ώς φόντο, σπάνια θα είναι όμως το βασικό χρώµα σε µια συσκευασία. Το λευκό στη σχεδίαση μιας συσκευασίας μπορεί να χρησιμοποιηθεί συνήθως ώς φόντο, σπάνια θα είνα το βασικό χρώμα σε μια συσκευασία.70, 71, 72, 73, 74

Εικόνα 59 Σχεδιασμός συσκευασίας και ετικέτας κρασιού με φόντο το λευκό. Πηγή: packagingoftheworld.com

Εικόνα 60 Σχεδιασμός συσκευασίας φέτας με φόντο και γραμματοσειρά λογοτύπου σε χρώμα λευκό. Πηγή: packagingoftheworld.com

70 www.45dimpatras.gr/afieromata 71. ΠΛΑΤΩΝ Β. ΑΛΕΞΙΟΥ. Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ (σελ 33-40) 72. ΜΑΡΙΝΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ σελ 27) 73. ΛΟΙΖΙΔΟΥ ΑΝΤΡΙΑ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ (σελ. 46-47) 74. ΕΛΕΝΑ ΧΑΤΖΗΧΡΣΤΟΥ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ (σελ 38-43)

Εικόνα 61 Σχεδιασμός χυμού με πρωτεύον χρώμα, στο φόντο, το λευκό. Πηγή: packagingoftheworld.com

Εικόνα 62 Σχεδιασμός συσκευασίας τσαγιού επίσης με πρωτεύον χρώμα, το άσπρο στο φόντο. Πηγή: packagingoftheworld.com

Μαύρο Το µαύρο είναι το πιο δυνατό από τα ουδέτερα χρώµατα. Από τη θετική του πλευρά συσχετίζεται µε την δύναµη, την κοµψότητα και την οικογένεια. Από την αρνητική του πλευρά µπορεί να συσχετιστεί µε το µυστήριο. Μπορεί να είναι είτε συντηρητικό, είτε µοντέρνο, παραδοσιακό ή πρωτότυπο και αυτό έχει να κάνει µε τα χρώµατα που το συνοδεύουν. Στο σχεδιασµό µιας συσκευασίας το µαύρο συνήθως χρησιµοποιείται για την τυπογραφία και άλλα λειτουργικά τµήµατα του σχεδίου, λόγω της ουδετερότητας του. Τέλος το µαύρο είναι ικανό για την απόδοση της αίσθησης της εµπειρίας και του µυστηρίου. Κερδίζει μεγάλη εκτίμηση από το καταναλωτικό κοινό στις συσκευασίες τροφίμων τα τελευταία χρόνια ειδικά σε premium προιόντα όπως αλκοολούχα ποτά και γλυκά. 75, 76, 77, 78, 79

Εικόνα 63 Σχεδιασμός για μπουκάλι αλκοολούχου ποτού με πρωτεύον χρώμα το μαύρο στο φόντο. Πηγή: packagingoftheworld.com

Εικόνα 64 Μαύρο χρώμα στον σχεδιασμό για τα παγωτά της μάρκας Kayak. Πηγή: packagingoftheworld.com

75. www.45dimpatras.gr/afieromata 76. ΠΛΑΤΩΝ Β. ΑΛΕΞΙΟΥ. Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ (σελ 33-40) 77. ΜΑΡΙΝΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ σελ 29) 78. ΛΟΙΖΙΔΟΥ ΑΝΤΡΙΑ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ (σελ. 48-49) 79. ΕΛΕΝΑ ΧΑΤΖΗΧΡΣΤΟΥ. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ (σελ 38-43)

Εικόνα 65 Πρωτότυπος σχεδιασμός για αλκοολούχο ποτό με πρωτεύον χρώμα το μαύρο. Σχεδιασμένη απο Corn Studio. Πηγή: packagingoftheworld.com

Εικόνα 66 Τριγωνικό σχήμα και μάυρο φόντο για συσκευασία σοκολάτας. Πηγή: packagingoftheworld.com

Εικόνα 67 Μαύρο μπουκάλι και γκρί μαύρη ετικέτα για συσκευασία κρασιού. Πηγή: packagingoftheworld.com

3.1.3. Σχήμα και Μέγεθος Ο καταναλωτής μαθαίνει για το προιόν και την μάρκα μέσα από την οπτική τους εμπειρία. Το μέγεθος και το σχήμα μιας συσκευασίας είναι δύο απο τα πιο βασικά χαρακτηριστικά της. Στέλνουν μυνήματα στον καταναλωτή για το προιόν και του αφήνουν εντυπώσεις, είτε καλές είτε κακές. Η Coca - Cola είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα συσκευασίας της οποίας το σχήμα και το μέγεθος του μπουκαλιού έχει γίνει σύμβολο πλέον. Χρηστικότητα του μεγέθους: Για παράδειγμα αν ένα μικρό προιόν προορίζεται να μπεί στο ντουλάπι, δεν υπάρχει λόγος να έχει μεγάλη συσκευασία, άλλωστε όσο πιο μικρή η συσκευασία τόσο πιό μικρό το κόστος παραγωγής τόσο πιό φθηνό και αυτό που τελικά αγοράζει ο καταναλωτής. Χρηστικότητα του σχήματος: Οι τετράγωνες συσκευασίες αποθηκεύονται πιό εύκολα σε ντουλάπια γιατί έτσι εξοικονομείται χώρος, σε αντίθεση µε σφαιρικές συσκευασίες που ούτε είναι σταθερές και αφήνουν και πολύ χώρο ανεκµετάλλευτο. Συνολικά ανάλογα µε το είδος του προϊόντος, την χρήση για την οποια προορίζεται και τον χώρο όπου πρόκειται να τοποθετηθεί για αποθήκευση µέχρι την κατανάλωση του έχει σηµασία τόσο το σχήµα όσο και το µέγεθος.80, 81, 82

Εικόνα 69 Πολλές διαφορετικου μεγέθους και σχήματος συσκευασίες 2. Πηγή: gopixpic.com

80. Gilves calver . What is packaging design?. 2004 (σελ. 36-39) 81. Sarah Roncarell & Candace Ellicott. Packaging Essentials. 2010 (σελ. 36-54) 82. Steven Dupuis & John Silva. Package design workbook. 2011 (σελ. 76-103)

Εικόνα 68 Πολλές διαφορετικου μεγέθους και σχήματος συσκευασίες. Πηγή: gopixpic.com

Εικόνα 70 Toblerone, διάσημη σοκολάτα και για την γεύση της και για το μοναδικό της και περίεργο σχήμα. Πηγή: toblerone.com

Εικόνα 71 Περίεργο σχήμα για συσκευασία ενεργειακού ποτού. Συσκευασία φτιαγμένη στο σχήμα της σφαίρας για να δείξει και την δυναμικότητα που βγάζει ένα ενεργειακό ποτό. Πηγή: packagingoftheworld.com

3.1.4. Οι Πληροφορίες πάνω στην συσκευασία

Όλες οι συσκευασίες πρέπει να τηρούν κανόνες και να υπάρχουν πάνω σε αυτές τυπωμένες βασικές ενδείξεις στη γλώσσα της χώρας όπου κυκλοφορεί και πωλείται το προιόν.

Στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας θα πρέπει να αναγράφονται το όνομα της εταιρείας ή και το λογότυπο της, το όνομα του προιόντος, το περιεχόμενο της συσκευασίας αλλα και η καθαρή ποσότητα.83, 84

περιεχόμενο της συσκευασίας

όνομα του προιόντος

όνομα της εταιρείας, λογότυπο

καθαρή ποσότητα

Εικόνα 72 Μπροστινή όψη συσκευασίας με καλαμαράκια σχεδιασμένη απο beetroot. Πηγή: beetroot.gr

83. Gilves calver. What is packaging design? 2004 (σελ. 36-39) 84. Πάνος Κωνσταντόπουλος. Graphic Design 2013 (κεφάλαιο: Συσκευασία)

Το ήξερες; ¨Το Διοικητικό Συμβούλιο του Ε.Φ.Ε.Τ.επέβαλε πρόστιμα συνολικού ύψους 23.000 ευρώ σε επιχειρήσεις τροφίμων, τόσο σε προληπτικό επίπεδο όσο και μετά από καταγγελίες καταναλωτών. Στο πλαίσιο των ελέγχων, διαπιστώθηκε ότι μια σειρά από επιχειρήσεις κατείχαν τρόφιμα μη κανονικά, νοθευμένα, μη ασφαλή και ακατάλληλα για ανθρώπινη κατανάλωση ή μη συμμορφούμενα στις προδιαγραφές καταλληλότητας και κανονικότητας. Επίσης, σε κάποιες από αυτές, παρατηρήθηκαν μη έγκυρη εγγραφή όλων των απαραίτητων στοιχείων (κυρίως συστατικά) πάνω στην συσκευασία.¨

Στο πίσω μέρος ωστόσο της συσκευασίας θα πρέπει να αναγράφονται οι οδηγίες χρήσης και τα συστατικά του προιόντος, η χώρα προέλευσης, η ημερομηνία λήξης, το σήμα της ανακύκλωσης και τέλος το barcode που όσο και αν χαλάει το δημιουργικό κομμάτι της συσκευασίας είναι απαραίτητο.85, 86

οδηγίες χρήσης και τα συστατικά του προιόντος

χώρα προέλευσης

η ημερομηνία λήξης

σήμα της ανακύκλωσης

Εικόνα 73 Πίσω όψη συσκευασίας με καλαμαράκια σχεδιασμένη απο beetroot. Πηγή: beetroot.gr

barcode

85. Gilves calver. What is packaging design? 2004 (σελ. 36-39) 86. Πάνος Κωνσταντόπουλος. Graphic Design 2013 (κεφάλαιο: Συσκευασία)

3.1.5. Χρηστικότητα και καταλληλότητα Υλικών

Ένα µεγάλο και σηµαντικό κοµµάτι της συσκευασίας είναι τα υλικά. Υπάρχουν πλέον άπειρες συσκευασίες και οι περισσότερες φτιαγµένες διαφορετικά και από άλλο υλικό. Τα υλικά τα οποία χρησιµοποιούνται για την κατασκευή µιάς συσκευασίας είναι πάρα πολλά και κάποια από αυτά επιλέγονται για διακοσµητικούς σκοπούς, ενώ άλλα επιτελούν προστατευτική λειτπυργία. Αν καποιο υλικο δεν ειναι κατάλληλο για να συσκευάσει το συγκεκριµένο προιόν και χαλασει, στην πορεια θα καταστραφεί και το προιον. Οποτε η λειτουργικότητα του υλικού πρέπει να είναι πρωταρχικό µέληµα του κάθε δηµιουργού. Η επιλογή του υλικού συσκευασίας εξαρτάται απο τη χρήση και το είδος του προιόντος. Κυρίαρχα υλικά συσκευασίας είναι το χαρτί και το πλαστικό. Ακολουθούν ο λευκοσίδερος, το γυαλί και το αλουµίνιο.89 Πιο αναλυτικά κάποια απο τα πιο βασικά είδη υλικών:

Χαρτί και Χαρτόνι

Το χαρτί χρησιµοποιείται για πολλές συσκευασίες. Είναι εύκολα επεξεργάσιµο και οι εφαρµογές στην διαµόρφωση και εκτύπωσή του ποικίλουν. Συνήθως για προιόντα ευάλωτα στο φώς χρησιµοποιούνται χαρτόνια ενισχηµένα µε φύλλα αλουµινίου εσωτερικά µε την τέχνη του λαµιναρίσµατος. Σε άλλες περιπτώσεις, όπως π.χ. γάλατα ή γλυκά τα χαρτόνια ενισχύονται µε επιστρώσεις πολυαιθυλένιου. Χρησιµοποιείται πολύ συχνά και ανακυκλώνεται. Επίσης τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί µία καινούργια τεχνική στις συσκευασίες απο χαρτί ή χαρτόνι, που δίνει τη δυνατότητα εµποτισµού του χαρτιού µε ‘‘εσάνς’’ δηλαδή µε το άρωµα του προιόντος. Για παράδειγµα όταν έχουµε ένα χάρτινο κουτί το οποίο πουλάει τοµατοπολτό έχουµε πλεόν την δυνατότητα να εµπλουτίσουµε το χαρτί και να µυρίζει και αυτό ντοµάτα.87, 88, 89

87. Edwards Klimchuk & Wallace wener. Really good packaging explained. 2009. (σελ 30-139)

88. Gilves calver . What is packaging design?. 2004. (σελ 68-114) 89. Πάνος Κωνσταντόπουλος. Graphic Design 2013 (κεφάλαιο: Συσκευασία)

Εικόνα 74 Συσκευασία μακαρονίων σχεδιασμένη απο mousegraphics, η οποία συσκευασία βραβεύτηκε ώς η καλύτερη του κόσμου. Πηγή: mousegrpahics.gr

Εικόνα 75 Συσκευασία τσίκλας σχεδιασμένη απο mousegraphics. Πηγή: mousegraphics.gr

Εικόνα 76 Συσκευασία αλευριού σχεδιασμένη απο dolphins. Πηγή: dolphinsonline.gr

Μεταλλικές συσκευασίες

Τα δοχεία από λευκοσίδηρο είναι απο τα πιο συνήθη υλικά για τρόφιµα όπως λάδι, αναψυκτικά και πολλά τρόφιµα µακράς διάρκειας. Ο λόγος που είναι τόσο σύνηθες να φτιάχονται συσκευασίες απο λευκοσίηρο είναι η εξαιριτική του αντοχή στο φώς, τις µολύνσεις και την υγρασία. Επίσης, το χαµήλο του κόστος είναι ακόµα ένας λόγος αλλα και το οτι µορφοποιείται εύκολα. Μπορεί κανείς να τυπώσει είτε απευθείας πάνω στην συσκευασία είτε µέσω αυτοκόλλητης ετικέτας. Όσο για το αλουµίνο, µε δύο τρόπους µπορέι κανέις να φτίαξει µια συσκευασία, είτε άµεσα απο δοχέια αλουµινίου είτε έµµεσα δηλαδή επεξεργασµένα φύλλα αλοµινιού πάνω σε χαρτί. Οι λόγοι που προτιμάται για την κατασκευή συσκευασιων είναι γιατί είναι ελαφρύ σε σχέση με άλλα υλικά, δέν σκουριάζει, δεν είναι τοξικό αλλα και ανακυκλώνεται.90, 91, 92

Εικόνα 77 Συσκευασία λαδιού σχεδιασμένη απο mousegraphics. Πηγή: mousegraphics.gr

Εικόνα 78 Συσκευασία φυτικού προϊόντος σχεδιασμένη απο mousegraphics. Πηγή: mousegraphics.gr

Εικόνα 79 Συσκευασία μπύρας σχεδιασμένη απο mousegraphics. Πηγή: mousegraphics.gr

90. Edwards Klimchuk & Wallace wener. Really good packaging explained. 2009. (σελ 30-139)

91. Gilves calver . What is packaging design?. 2004. (σελ 68-114) 92. Πάνος Κωνσταντόπουλος. Graphic Design 2013 (κεφάλαιο: Συσκευασία)

Πλαστικό

Το πλαστικό είναι το υλικό με το χαμηλότερο κόστος παραγωγής. Αν και έχει πολλά μειονεκτήματα όσο αναφορά το θέμα της ανακύκλωσης πλέον υπάρχουν και αρχίζουν και χρησιμοποιούνται παντού οι νέες πλαστικές συσκευασίες που είναι αυτοδιασπώμενες και ανακυκλώνονται εύκολα. Παρόλα αυτά σε πλαστικές συσκευασίες τοποθετούνται τα περισσότερα προιόντα σήμερα όπως π.χ. νερό, σαμπουάν, απορρυπαντικά, τρόφιμα, χαρτομάντιλα, αναψυκτικά κ.α.93, 94, 95 Εικόνα 80 Συσκευασία καλαμποκιού σχεδιασμένη απο mousegraphics. Μια συσκευασία που αν και περιέχει κατεψυγμένο προϊόν σου δίνει την ίδια φρεσκάδα που σου δίνει και το φρέσκο προϊόν. Πηγή: mousegraphics.gr

Εικόνα 81 Συσκευασία σοκολάτας σχεδιασμένη απο mousegraphics. Πηγή: mousegraphics.gr

Εικόνα 82 Συσκευασία κρουασάν σχεδιασμένη απο mousegraphics. Πηγή: mousegraphics.gr

93. Edwards Klimchuk & Wallace wener. Really good packaging explained. 2009. (σελ 30-139)

94. Gilves calver . What is packaging design?. 2004. (σελ 68-114) 95. Πάνος Κωνσταντόπουλος. Graphic Design 2013 (κεφάλαιο: Συσκευασία)

Γυαλί Ένας βασικός λόγος για τον οποίο προτιµάται το γυαλί για την παραγωγή συσκευασίας είναι η διαφάνεια του. Είναι το µεγαλύτερό του πλεονέκτηµα διότι ο καταναλωτής έχει την ευκαιρία να δεί το προιόν µέσα απο την συσκευασία οπότε και τον βοηθάει περισσότερο στην επιλογή του. Δεν χαλάει η διαµόρφωση του υλικού εύκολα, προστατέυτεται απο το οξυγόνο και την υγρασία, δεν µολύνει το περιβάλλον και ανακυκλώνεται. Κάποια παραδείγµατα προιόντων που χρησιµοποιούν γυάλινες σσκευασίες είναι το κρασί, το λάδι, οι µπύρες κ.α. Το μειονέκτημα των συσκευασίων απο γυαλί είναι οτι είναι ευθραυστα.96, 97, 98

Εικόνα 83 Συσκευασία μπύρας σχεδιασμένη απο bobstudio. Πηγή: bobstudio.gr

Εικόνα 84 Συσκευασία λαδιού σχεδιασμένη απo bobstudio. Πηγή: bobstudio.gr

96. Edwards Klimchuk & Wallace wener. Really good packaging explained. 2009. (σελ 30-139)

97. Gilves calver . What is packaging design?. 2004. (σελ 68-114) 98. Πάνος Κωνσταντόπουλος. Graphic Design 2013 (κεφάλαιο: Συσκευασία)

Εικόνα 85 Συσκευασία νερού σχεδιασμένη απο P.E.T. Engineering από Ιταλία. Πηγή: packagingotheworld.com

Εικόνα 86 Συσκευασία κρασιού σχεδιασμένη απο beetroot. Πηγή: beetroot.gr

Χάρτινα Κουτιά

Τό χάρτινο κουτί έχει όπως και το πλαστικό χαµηλό κόστος. Ο σχεδιασµός του εντοπίζεται σε τρισδιάστατη µορφή (πλάτος - µήκος - ύψος). Τα στοιχεία που αναγράφονται σε κάθε πλευρά έχουν ειδική σηµασία. Το χάρτινο κουτί σχεδίαζεται και τυπώνεται σε ανάπτυγµα. Έπειτα από την διαδικασία πύκµανσης, κοπής και διπλώµατος ολοκληρώνεται η κατασκευή της συσκευασίας. Τα χάρτινα κουτιά χωρίζονται και αυτά σε δύο κατηγορίες, την άµεση συσκευασία οπου το προιόν βρίσκεται σε επαφή µε τα τοιχώµατα του κουτιού και την έµµεση συσκευασία όπου ανάµεσα στο προιόν και το χαρτί υπάρχει ένα κάλλυµα όπως π.χ. φύλλα αλουµινίου. Το βάρος και το είδος του χαρτιού καθορίζονται από το είδος και την ιδιότητα του προιόντος. Είναι εύχρηστη και ανακυκλώνεται. Τα χαρτινα χαρτόνια όπως και το χαρτί και το χαρτόνι που προανέφερα έχουν και αυτά πλέον την ίδια τεχνική ‘‘εσανς’’ δηλαδή εμπλουτισμού του χαρτιού με την μυρωδιά του προιόντος. Τα στάδια της παραγωγής του χάρτινου κουτιού είναι οχτώ και είναι τα εξής; 1) δηµιουργικό, 2) ανάπτυγµα, 3) µακέτα σε τρισδιάστατη µορφή, 4) δηµιουργία κοπτικού, 5) εκτύπωση 6) πύκµανση, 7) κοπή και τέλος 8) δίπλωµα, κόλληση. 99, 100, 101

Εικόνα 87 Συσκευασία τοματοχυμού σχεδιασμένη απο beetroot. Πηγή: beetroot.gr

Εικόνα 87 Ανάπτυγμα χάρτινης συσκευασίας μπισκότων σοκολάτας. Πηγή: webdesignerdepot.com

99. Edwards Klimchuk & Wallace wener. Really good packaging explained. 2009. (σελ 30-139)

100. Gilves calver . What is packaging design?. 2004. (σελ 68-114) 101. Πάνος Κωνσταντόπουλος. Graphic Design 2013 (κεφάλαιο: Συσκευασία)

Εικόνα 88 Συσκευασία μπισκότων σχεδιασμένη απο evoo agency. Πηγή: packaginoftheworld.com Εικόνα 89 Συσκευασία burger για τη Goodys σχεδιασμένη απο mousegraphics. Πηγή: mousegraphics.gr

Εικόνα 90 Συσκευασίες χυμών σχεδιασμένες απο Krister Lima απο Νορβηγία. Πηγή: packagingoftheworld.com

Ετικέτες

Οι ετικέτες όταν χρησιμοποιούνται, είναι η σήμανση του προϊόντος πάνω στην συσκευασία. Κατασκευάζονται απο χαρτί ή πλαστικό σε διάφορα σχήµατα. Μπορούν να χρησιµοποιηθούν παντού. Ανάλογα µε το προϊόν επιλέγεται και το είδος του υλικού. Πολύ καλά παραδείγµατα ετικετών βρίσκονται συνήθως σε µπουκάλια κρασιών και γενικότερα των ποτών. Τα ποτά έχουν δύο ετικέτες, µία στην µπροστινή όψη όπου βρίσκονται το λογότυπο της εταιρείας η χρονιά παραγωγής του ποτού, το όνοµα του προιόντος και του παραγωγού και µία στην οπίσθια όψη µε τα υπόλοιπα στοιχεία όπως συστατικά κ.α.102, 103, 104

Εικόνα 91 Ετικέτες σχεδιασμένες απο beetroot. Πηγή: beetroot.gr Εικόνα 92 Μπροστά και πίσω μέρος ετικέτας σε συσκεασία κρασιού. Πηγή: packagingoftheworld.gr

Εικόνα 93 Ετικέτες για συσκευασία νερού σχεδιασμένη απο P.E.T. Engineering από Ιταλία. Πηγή: packagingoftheworld.com

102. Edwards Klimchuk & Wallace wener. Really good packaging explained. 2009. (σελ 30-139)

103. Gilves calver . What is packaging design?. 2004. (σελ 68-114) 104. Πάνος Κωνσταντόπουλος. Graphic Design 2013 (κεφάλαιο: Συσκευασία)

3.1.5.1 Απόσπασμα απο άρθρο για την οικολογία στην συσκευασία ‘‘Την προτίμηση ολοένα και περισσότερων καταναλωτών παγκοσμίως αλλά και βιομηχανικών τροφίμων και ποτών φαίνεται πως κερδίζουν οι λύσεις συσκευασίας με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, όπως προκύπτει από την 5η Περιβαλλοντική Έρευνα της Tetra Pak®, της κορυφαίας εταιρείας λύσεων επεξεργασίας και συσκευασίας τροφίμων στον κόσμο. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ίδιας έρευνας, η οποία πραγματοποιείται κάθε δύο χρόνια σε καταναλωτές και στελέχη της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών από ολόκληρο τον κόσμο, σημαντικά συμπεράσματα προκύπτουν και για την ανακύκλωση, η οποία εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυξημένη ζήτηση για συσκευασίες από ανανεώσιμα υλικά Η φετινή έρευνα αναδεικνύει τη χρήση ανανεώσιμων και βιολογικής προέλευσης υλικών σε σημαντική τάση, η οποία υποστηρίζεται και από τις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις στο χώρο. Μάλιστα, σύμφωνα με τους προμηθευτές αλλά και στελέχη της βιομηχανίας, η παραπάνω τάση πρόκειται να διαμορφώσει τον κλάδο της συσκευασίας ποτών στο προσεχές μέλλον. Την ίδια στιγμή, οι καταναλωτές εξακολουθούν να επιλέγουν και να ξεχωρίζουν τη χάρτινη συσκευασία ως περισσότερο φιλική προς το περιβάλλον σε σχέση με τις υπόλοιπες, ενώ σε ποσοστό που ξεπερνά το 50%, πιστεύουν πως η χρήση πλαστικού βιολογικής προέλευσης ενισχύει το περιβαλλοντικό προφίλ των χάρτινων συσκευασιών.

Εικόνα 94 Λογότυπο της Tetra Pak, μία απο τις πιο σημαντικές εταιρείες στον χώρο της κατασκευής συσκευασίας. Πηγή: tetrapak.com

Αυξανόμενη ζήτηση για συσκευασίες με περιβαλλοντικά λογότυπα Τα αποτελέσματα της έρευνας επιβεβαιώνουν επίσης την αυξανόμενη ζήτηση, από τη πλευρά των καταναλωτών, για ετικέτες με περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το περιβαλλοντικό προφίλ μιας συσκευασίας. Συγκεκριμένα, το 37% των καταναλωτών επιλέγει προϊόντα σε συσκευασίες που φέρουν περιβαλλοντικά λογότυπα, ένας στους πέντε αναγνωρίζει το σήμα του Forest Stewardship Council® ( FSC®), ενώ οι περισσότεροι από αυτούς το συνδέουν με τη βιώσιμη δασοκομία. Η ανακύκλωση σε πρωταγωνιστικό ρόλο Ο διαχωρισμός των υλικών συσκευασίας με σκοπό την ανακύκλωσή τους εξακολουθεί να αποτελεί τη νούμερο ένα περιβαλλοντική δραστηριότητα των καταναλωτών παγκοσμίως, όπως καταγράφεται από την ίδια έρευνα από το 2005 έως και σήμερα, ενώ η δυνατότητα ανακύκλωσης των υλικών συσκευασίας θεωρείται σημαντικό κριτήριο για την ανάπτυξη ενός προϊόντος και από τους προμηθευτές και τις βιομηχανίες τροφίμων. Με αφορμή την 5ης Παγκόσμια Περιβαλλοντική Έρευνα της Tetra Pak®, ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας, κ. Dennis Jönsson, σχολίασε: «Τα αποτελέσματα της φετινής έρευνας ενισχύουν την πρόθεσή μας να αναδείξουμε το περιβάλλον σε στρατηγική μας προτεραιότητα. Διατηρούμε τη δέσμευσή μας για μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματός από τη λειτουργία μας σε ολόκληρο το εύρος της αλυσίδας αξίας, για την ανάπτυξη βιώσιμων προϊόντων και την αύξηση των ποσοστών ανακύκλωσης (των χάρτινων συσκευασιών μας). Έχουμε μάλιστα σημειώσει σημαντική πρόοδο σε σχέση με τους στόχους που έχουμε θέσει για κάθε έναν από τους παραπάνω καίριους τομείς»’’ 105

105. http://www.econews.gr/2013/10/07/tetrapak-oikologiki-syskeuasia-106200/

3.2 Τροπος Σκεψης Καταναλωτη Αντιµετωπίζοντας µία µεγάλη ποικιλία προϊόντων ο καταναλωτής είτε αγοράζει µε βάση την συνήθεια, (‘‘τί αγόρασα την προηγουµένη φορά;’’) ή επηρεάζεται από την τίµη ενος αλλου προιόντος, το promotion του, ή την συσκευασία του. Εκείνη την στιγµή η διαφοροποίηση του προϊόντος και η ευκολία της συσκευασίας παίζει µέγαλο ρόλο στην απόφαση του καταναλωτή. Αφού ο καταναλωτής έχει ήδη επηρεαστεί από κάποιους παράγοντες που τον έχουν ελκύσει προς ένα προϊόν η επόµενη κίνηση του ειναι η αγορά. Πριν από αυτήν όµως υπάρχουν κάποιοι ακόμη παράγοντες οι οποίοι τον προβληματίζουν και τον επηρεάζουν στην τελική του απόφαση. Παρότι λοιπόν έχει επηρεαστεί, είτε αρνητικά είτε θετικά, και παρότι ο επηρεασµός αυτός παίζει µεγάλο ρόλο στην τελική του απόφαση, αυτό δεν σηµαίνει ότι έχει πάντα και την δυνατότητα να κάνει την αγορά. 107

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΓΟΡΑΣ

Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες οι οποίοι προσδιορίζουν το αν ο καταναλωτής θα προβεί σε αγορές. Οι σημαντικότεροι προσδιοριστικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη δαπάνη του καταναλωτή για αγαθά και υπηρεσίες είναι οι παρακάτω: Οικονομικοί παράγοντες. Στην οµάδα αυτή περιλαµβάνονται οικονοµικά µεγέθη, όπως είναι το εισόδηµα, το µέγεθος των περιουσιακών στοιχείων και το επιτόκιο από τα δάνεια που παίρνουν οι καταναλωτές (νοικοκυριά) για να αγοράσουν αγαθά αρα ανάλογα με την οικονομικοί τους κατάσταση θα κάνουν και τις αντοίστιχες αγορές. Ηλικία/Φύλο. Οι άνθρωποι τείνουν να καταναλώνουν µε βάση την ηλικία τους ή το φύλο τους ή και τα δύο. Για παράδειγµα, ένα κορίτσι 15 ετών δεν µπορεί και δεν πρέπει να αγοράζει και να καταναλώνει τα ίδια αγαθά µε µια γυναίκα 50 ετών που εργάζεται η έχει σταθερό εισόδηµα. Διαφορετικές ηλικίες διαφορετικά έξοδα διαφορετικές ανάγκες.

Εικόνα 95 Φιγούρα ανθρώπου (καταναλωτή) που σκέφτεται αφού επηρεαστεί για την αγορά του. Πηγή: clipartpanda.com

Κοινωνικοί παράγοντες. Ο καταναλωτής, εκτός από βασική οικονομική μονάδα, αποτελεί και μέλος της κοινωνίας και επομένως ανήκει σε κάποια κοινωνική ομάδα, όπως είναι η οικογένεια, τα αθλητικά σωματεία κ.λπ. οπότε μπαίνει και ο παράγοντας πρεστιζ στην σκεψη του. Πολιτιστικοί παράγοντες. Κάθε χώρα διαθέτει το δικό της πολιτισµό και εποµένως τη δική της κουλτούρα. Αυτό συµβαίνει γιατί τα άτοµα µεγαλώνουν σε διαφορετικούς κοινωνικούς χώρους και συνεπώς διαµορφώνουν την προσωπικότητά τους ανάλογα µε τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, τις παραδόσεις, τη γεωγραφική περιοχή στην οποία έχουν µεγαλώσει κ.λπ. οπότε τείνουν να κάνουν αγορές σε πράγµατα τα οποία έπαιρναν απο παλιά από συνήθεια, χωρίς να τα έχουν απαραίτητα ανάγκη. 106, 108 Εικόνα 96 Καταναλωτής εν ώρα αγοράς. Πηγή: healthyworks.com

106. Γεώργιος Μπαλτάς, Συμπεριφορά καταναλωτή: αρχές, στρατηγικές και εφαρμογές. 2003. (κεφάλαιο καταναλωτής) 107. http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php 108. Οικιακή οικονομία β’ γυμνασίου (κεφάλαιο 4. Συμπεριφορά του καταναλωτή)

Ψυχολογικοί παράγοντες. Οι άνθρωποι έχουν ανάγκες και για να τις καλύψουν επιδιώκουν να αποκτήσουν τα αγαθά που θα τους επιτρέψουν να ζουν καλύτερα. Και πάλι εδώ εισχωρεί ο παράγοντας πρεστίζ, γιατι ο καταναλωτής προσπαθεί να καλύψει και τις εγωιστικές του ανάγκες. Και τέλος, οι τεχνολογικοί και φυσικοί παράγοντες. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας δηµιουργούνται νέα προϊόντα, τα οποία µπορούν να επηρεάσουν τη συµπεριφορά των καταναλωτών. Η συµπεριφορά των καταναλωτών, όµως, µπορεί να αλλάξει και µε διάφορα φυσικά φαινόµενα (π.χ. πληµµύρες ή καποια φυσικη καταστροφη.). Αναλόγως τις ανάγκες του εκείνη την στιγµή ο καταναλωτής κάνει και τις απαραίτητες αγορές.109, 110, 111

Εικόνα 97 Καταναλωτής εν ώρα αγοράς 2. Πηγή: healthyworks.com

109. Γεώργιος Μπαλτάς, Συμπεριφορά καταναλωτή: αρχές, στρατηγικές και εφαρμογές. 2003. (κεφάλαιο καταναλωτής) 110. http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php 111. Οικιακή οικονομία β’ γυμνασίου (κεφάλαιο 4. Συμπεριφορά του καταναλωτή)

4. ΕΠΙΛΟΓΟΣ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η συσκευασία, και ειδικά η συσκευασία στο χώρο των τροφίμων και ποτών, έχει 3 στόχους. Να προστατεύσει το περιεχόμενό της από αλλοιώσεις, να να το καταστήσει ασφαλές στην μεταφορά και αποθήκευσή και τέλος… να πουλήσει! Η επιλογή του κατάλληλου υλικού και μεθόδου συσκευασίας διασφαλίζει τη διατήρηση του προϊόντος στα χρονικά περιθώρια που ορίζει ο παραγωγός του και την ασφάλεια στην μεταφορά και αποθήκευση. Η μελέτη marketing και ο στοχευμένος σχεδιασμός της συσκευασίας είναι τα εργαλεία που κάνουν το προϊόν επιθυμητό οπτικά. η συσκευασία είναι το πρώτο στοιχείο αλληλεπίδρασης μεταξύ προϊόντος και καταναλωτή. Θα πρέπει να δείχνει ακριβώς αυτό που είναι το προϊόν και η σχέση εικόνας που προσφέρει στο ράφι µε τη τιμή που πωλείται να είναι η καλύτερη δυνατή. Ο καταναλωτής μπορεί να παρασυρθεί την πρώτη φορά που θα αγοράσει το προϊόν αλλά αν το προϊόν δεν αντιπροσωπεύει αυτό που υπόσχεται η συσκευσία, η πώληση δεν θα συμβαίνει κατ’ επανάληψη. Η σχεδίαση θα πρέπει να είναι πρωτότυπη και διαφοροποιημένη από τα ομοειδή προϊόντα. Να είναι απόλυτα στοχευμένη στην ομάδα του καταναλωτικού κοινού που στοχεύει το προϊόν. Όλες οι αναγραφόμενες πληροφορίες να είναι σαφείς και εύκολα κατανοητές χωρίς να αφήνουν αμφιβολίες για την προέλευση, τη σύνθεση και όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που απαιτεί το προϊόν αλλά και η νομοθεσία. Το χρώμα θα πρέπει να συνάδει με τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά του προϊόντος, αλλά και να σέβεται τις πιθανές ιδιαιτερότητες (πολιτιστικές, θρησκευτικές κ.ά.) του καταναλωτή. Όλα τα παραπάνω είναι τα στοιχεία που κάνουν τη συσκευασία επιτυχημένη, και δίνουν στο προϊόν μακρύ ορίζοντα εμπορικής επιτυχίας. Εικόνα 98 Διάφορα προιόντα και συσκευασίες απο την πάνω μερία. Πηγή: bp.blogspot.com

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ - ΕΚΘΕΣΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ Προφανώς και σε µία τέτοια εργασία δεν θα έπρεπε να ξεχάσω να αναφέρω και δύο βασικά πράγµατα τα οποία µε επηρέασαν. Το πρώτο είναι η Έκθεση Συσκευασίας 2014 που έγινε στο ΜΕC Παιανίας το Νοέµβριο. Στην έκθεση είδα αναλυτικά τα πάντα για τα υλικά, το µέγεθος και το σχήµα µιας συσκευασίας και γενικότερα τον τρόπο σχεδιασµού της αλλά και το ποιες συσκευασίες ‘‘τραβούσαν’’ το µάτι του καταναλωτή, καθώς επίσης και πολλά µηχανήµατα και τρόπους εκτύπωσης πάνω στις συσκευασίες. Πολλά πράγµατα να µάθεις και πολλές συσκευασίες να δεις. Το δεύτερο είναι τα ελληνικά δημιουργικά γραφεία και ειδικότερα αυτά που ειδικεύονται στον σχεδιασµό συσκευασίας. Ο λόγος που µου τράβηξαν το ενδιαφέρον και µε επηρέασαν στα όσα έγραψα είναι ο µοναδικός τους σχεδιασµός. Δεν είναι τυχαίο που τα τελευταία χρόνια τα ελληνικά γραφεία στο σχεδιασµό της συσκευασίας έχουν καταφέρει όχι µόνο να κερδίσουν πολλά βραβεία εντός και εκτός Ελλάδας, αλλά και ξένοι παραγωγοί να τα επιλέγουν για τον σχεδιασµό της συσκευασίας των προϊόντων που παράγουν. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγµα όπου κινέζικη παραγωγική εταιρεία (Nongfu Spring) ανέθεσε σττην mouse graphics (mousegraphics.gr) να σχεδιάσουν την νέα συσκευασία για το παραδοσιακό τσαί που θα κυκλοφωρούσαν στην Κίνα (Matcha tea). Επίσης από τα δημιουργικά γραφεία τα οποία μελέτησα την δουλειά τους θα ήθελα να ξεχωρήσω, τους Beet Root (beetroot.gr), K2 design (k2design.gr), Bob Studio (bobstudio. gr), Dolphins (.dolphinsonline.gr) και Sereal (sereal.net).

Εικόνα 99 Κόσμος στην υποδοχή της έκθεσης. Πηγή: syskevasia-expo.gr

Εικόνα 100 Η έκθεση απο ψηλά, ο κόσμος και τα περίπτερα της έκθεσης. Πηγή: syskevasia-expo.gr

Εικόνα 101 Η συσκευασία που σχεδίασαν στην mousegraphics για την Κινέζικη εταιρεία. Πηγή: mousegraphics.gr

5. ΠΗΓΕΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1) Αλέξης Καλιακούδας - 1989 - Προϊόν, μία αρχική θεώρηση. 2) Γιάννης Μπλούκας - 2004 - Συσκευασία τροφίμων 3) Γιώργος Μπαλτάς - 2011 - Μοντέλα αποφάσεων μάρκετινγκ 4) Γιώργος Μπαλτάς - 2003 - Συμπεριφορά καταναλωτή: αρχές, στρατηγικές και εφαρμογές 5) Γιώργος Σιωμίκος - 2011 - Συμπεριφορά καταναλωτή και στρατηγικές μάρκετινγκ 6) Κωνσταντίνος Πάντιδος - 2007 - Σχέση μάρκας καταναλωτή: ξαναγράφοντας το μάρκετινγκ 7) Πάνος Κωνσταντόπουλος - 2013 - Graphic Design 8) Πλάτων Β. Αλεξίου - 1995 - Η πρακτική του χρώματος 9) Σπύρος Παπαδάκης - 2009 - Συσκευασία τροφίμων 10) Τζώρτζης Παντίδος - 1991 - Συσκευασία: βασικές έννοιες 11) Φλώρα Κοκκινάκη - 2006 - Κοινωνική Ψυχολογία 12) Οικιακή οικονομία β’ γυμνασίου 13) Συσκευασία βασικές έννοιες - (έντυπο - περιοδικό) 14) Γραφικές τέχνες και συσκευασία - 2009 - (έντυπο - περιοδικό) ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1) Russell Beck - 2011 - Research in consumer behavior 2) Roberta Sassateli - 2007 - Consumer culure: history, theory and politics 3) The ethical consumer - 1989 - (έντυπο - περιοδικό) 4) William Cusick - 2009 - All consumers are irrational: understanding what they think, feel and what keeps them coming back 5) Denis Murphy & Danielle Long - 2009 - Encyclopedia of psychology of decision making 6) Gerrard Tellis - 2004 - Effective advertising: understanding when, how and why advertising works 7) Best of packaging in japan 8) Pramod Nayar - 2010 - Packaging life: Cultures of the everyday 9) Valerie Bellinghouse - 2009 - Food processing: methods, Techniques and trends 10) Steven Dupuis & John Silva - 2008 - Package design workbook 11) Sarah Rononelli & Candace Ellicot - 2010 Packaging Essentials 12) Edward Climchuck & Walace Werner - 2009 - Realy good packaging explained 13) CSIRO food and nutrisional sciences - 2010 - Make it safe: a guide to food safety 14) Giles Calver - 2004 - What is packaging design?. 15) Maura keller - 2011 - Design matters: An essential primer 16) Daniel Medina - 2013 - Food quality: Control, Analysis and consumer concerns 17) Nina Redman - 2007 - Food Safety: A reference handbook ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ B.A. 1) Αλεξανδρή Μαρία - Το χρώμα στη ζωή του ανθρώπου 2) Θαλασσινός Αναστασίου - Heineken - Η εξέλιξη της ετ.ταυτότητας και της συσκευασίας 3) Λοιζίδου Άντρια - Το χρώμα και οι ψυχλογικές του αντιδράσεις 4) Χατζηχρίστου Έλενα - Το χρώμα στη συσεκυασία

SITES 1) packagingoftheworld.com 2) mousegraphics.gr 3) bobstudio.gr 4) graphicart.com 5) panas.com.gr 6) beetroot.gr 7) k2design.gr 8) behance.net 9) 99designs.com 10) designcrowd.com 11) united-designers.com 12) busybuilding.com 13) tovima.gr 14) monochrom.gr 15) prsresearch.com 16) pinterest.com 17) brandingstrategyinsider.com 18) ebooks.ebu.gr 19) epixeiro.gr 20) diegomatteiblog.com 21) wikipedia.com.gr 22) coca-colacompany.com 23) colorlovers.com 24) brandingstrategyinsider.com 25) colorpackaging.com 26) pantone.com 27) econews.gr 28) zenithmag.wordpress.com 29) cmykmag.gr 30) ministryofjustice.gr

Βεβαιώνω ότι είμαι συγγραφέας αυτής της εργασίας και ότι κάθε βοήθεια την οποία είχα για την προετοιμασία της είναι πλήρως αναγνωρισμένη και αναφέρεται στην εργασία μου. Επίσης, έχω αναφέρει όλες τις πηγές από τις οποίες έκανα χρήση δεδομένων, ιδεών ή λέξεων, είτε αυτές αναφέρονται ακριβώς, μέσα σε εισαγωγικά, είτε παραφρασμένες. Επίσης, βεβαιώνω ότι αυτή η εργασία προετοιμάστηκε από εμένα προσωπικά ειδικά στα πλαίσια της συγκεκριμένης θεματικής ενότητας