Универзитет “ Св. Климент Охридски ” Технолошко - технички факултет Велес
Компаративна студија за оправданост од имплементирање на соларни (SWH)системи во млеко-преработувачки капацитет во регионот на Кичево Дип. инг.тех. Александра Јакимовска aleksandra.jakimovska97@gmail.com Апстракт Соларната енергија претставува чист,безбеден и неограничен извор на енергија кој е достапен насекаде и како таков може да ги замени фосилните енергенси. Млечната индустрија,како еден од поголемите потрошувачи на енергија,може да има многу поволности од имлементирањето на соларните системи во своите процеси. Анализите во овој труд ги обработуваат можноста за имлементирање на соларен систем за загревање на вода во еден млекопреработувачки капацитет во околината на Кичево,како и поволностите кои ќе се остварат од неговото имплементирање посебно со искористување на предностите од Националната стратегија за обновливи извори на енергија. Abstract. Solar energy is clean, safe, proven and available everywhere, and it can replace many of the fossil fuels we currently use in diary industry. Solar thermal system is the best investment of any of the renewable energy options in diary industry, where is big need for hot water. It provides a safe, reliable and clean form of energy for a variety of hot water uses in diverse applications. Solar thermal collectors are also being used to preheat water for boiler, for space heating and space cooling. This paper analyzes the technical and economical feasibility and environmental impact of implementation of SWH in diary industry in Kicevo, R.Macedonia . The economical analysis has shown that this solution is worth-while, especially taking advantage from the incentives offered by the national campaign of renewable energy diffusion. Key words: solar energy,diary,SWH systems,Kicevo,R.Macedonia Компаративна студија за оправданост од имплементирање на соларни (SWH)системи во млеко-преработувачки капацитет во регионот на Кичево Александра Јакимовска
1.Вовед Климатските промени ја означуваат промената на климата којашто директно или индиректно се препишува на активноста од страна на човекот, со којашто се изменува составот на глобалната атмосфера и којашто, заедно со природната климатска варијација, се набљудува во текот на споредливи временски периоди. Во Р.Македонија климатските промени се очекува да предизвикаат зголемување на температурата на воздухот и да бидат регистрирани помалку врнежи посебно во летниот период.Средната температура на Земјината површина во минатиот век се покачи за 0,74°С а во наредниве 100 години се очекува покачување oд 2,3-6°C. Република Македонија како “земја од Анекс I” од Протоколот од Кјото има обврска да ја намали емисијата на стакленички гасови и да допринесе за зачувување на природната средина.Оваа обврска за Р.Македонија не треба да претставува потешкотија бидејќи нашата земја се карактеризира со голем потенцијал за искористување на обновливите извори на енергија и во иднина треба повеќе да се работи на ова поле. Географската позиција на нашата земја и континенталната клима со жешкии суви лета ја прави Р. Македонија земја со повисок потенцијал за искористување на соларната енергија од просечните Европски земји.Годишниот просек за дневното зрачење варира меѓу 3,4 kWh/m2 во северниот дел на земјата (Скопје) и 4,2 kWh/m2 во југо-западниот дел (Битола). Вкупното годишно соларно зрачење варира од минимум 1250 kWh/m2 во северниот дел до максимум 1530 kWh/m2 во југо-западниот дел што доведува до просечно годишно соларно зрачење од 1385 kWh/m2.1 Кичево се ноѓа во Западниот дел на Република Македонија.Според податоците од NASA Langley Research Center Atmospheric Science Data Center2, интензитетот на сончевото зрачење во Кичево е во рамките на просекот за Република Македонија(податоците се добиени како резултат на 22 годишното истражување(од јули 1983 до јуни 2005) спроведено од страна на New et al. Во прехрамбената индустрија во Р.Македонија постојат поволни услови кои овозможуваат поголема употреба на сончевата енергија. Со оглед на фактот дека млечната индустрија е голем потрошувач на топла вода, технологијата за згревање на вода со соларни ситеми, може да ја поттикне масовната употреба на сончевата енергија во млечната индустрија, врз основа на нивната економичност, ефектите врз животната средина и социјалните придобивки, но исто така и како резулатат на нивната едноставност и флексибилност.Токму имплементирањето на еден таков соларен систем во млекопреработувачки капацитет е тема на обработка во овој труд.
2.Употреба на соларни системи во млекопреработувачки капацитет 1 http://sm.mk20.com/index1.htm 2 www.gaisma.com
Млекопреработувачките капацитети се многу интересни за примена на сончевата енергија бидејќи најчесто работат 7 дена неделно по 24 часа, со што овозможуваат целосно искористување на сончевиот систем без прекин на работата. Практиката покажала дека најголема потрошувачка на енергија има за потребите од загревање на вода, односно топлинска енергија.Според тоа, и потенцијалот за намалување на потрошувачката на енергенси е најголем во овој дел. Овде вниманието се задржува на процесите што се одвиваат под 100°С, бидејќи се разгледуваат млечни индустрии со мал производствен капацитет.Значи, се разгледуваат можностите за користење сончеви топлински системи за загревање на водата за миење, за пастеризација и за предзагревање на водата за потребите на мал млекопреработувачки капацитет. Според податоците добиени од млекопреработувачкиот капацитет „Бистра“,топлинските потреби за изведување на овие процеси се прикажани во следната табела(таб 2.1): Производ Температура Јогурт 92°C кравјо,мешано,козјо сирење 72°C овчо сирење 65°C сирењесо додаток на растителни масти 82°C сурутка за урда 92°C Санитарни потреби 50-80°C Таб 2.1.Температурни потребни за изведување наоперациите во Млекара „Бистра“ За изведување на овие процеси топлинската енергија се добива со циркулирање на водена пареа низ затворен систем.За загревање на водената пареа се користат околу 12,5 тони нафта на годишно ниво.Ова количество на нафта значително би се намалило доколку се употреби соларен систем за предзагревање на водата. За правилно изведување на овие процеси посебно е важно е да се одржува хигиената на опремата за што просечно се потребни околу 200литри на топла вода дневно или 6000 литри месечно,во зависност од резервите на млеко.За загревање на водата во овој млекопреработувачки капацитет се употребува електричен бојлер и познавајќи ги состојбите со цените на овој енергенс,јасно се јавува потребата од пронаоѓање на нови начини за обезбедување на потребната енергија.Тука првенствено поради лесната достапност и високиот потенцијал,изборот паѓа на искористување на соларната енергија,посебно на системите за загревање на вода (SWH ),чија што примена значително може да ја намали потрошувачката на електрична енергија за загревање на санитарната вода. Можеби најголем проблем при употребата на соларната енергија,е да се одреди каде и на кој начин да се интегрира соларниот систем за да се обезбеди континуитет на операциите.Постојат повеќе можности на употреба на соларниот систем.Првенствено
неговата употреба е за загревање на водата која е за санитарна употреба или се употребува во останатите операции во погонот,но соларниот систем нуди и можности за загревање или ладење на просторот што претставува дополнителна заштеда на електрична енергија или нафта.Доколку системот се користи за ладење на просторот тогаш во системот се употребува смеша од абсорбер и медиум за ладење.Основниот принцип на работа се состои во тоа што топлината од абсорберот се користи за загревање и испарување на медиумот за ладење,односно доаѓа до негово издвојување од смешата од абсорбер и медиум за ладење.Кондензацијата на неговите пареи предизвикува ист ефект на ладење како и во механичките системи за ладењесо таа разлика што при употребата на овој систем се бележи значително помала потрошувачка на електрична енергија. Вклопувањето на соларниот топлински систем може да се изведе на два начини: соларниот топлински систем може да се вгради сериски со загревниот систем на процесот (сл 1 –а) или директно да носи топлина во конкретниот процес (сл.1 –б)3.Според повеќе автори,постојат многу аргументи за и против директното вклучување на соларниот систем.Трошоците за монтажата на ваков соларен систем се релативно ниски,но ваквиот систем има потреба од константна контрола.Недостаток при примена на овие системи во млекопреработувачки капацитет претставува неможноста да се складира дополнителното количество топлина.Овој недостаток може да се надмине со употреба на соларен систем кој е индиректно вграден во процесите кои се одвиваат во млекопреработувачкиот капацитет.Со инсталирањето на дополнителен резервоар се отвора можноста за складирање на дополнително количество на топлина,која може по потреба да се користи при одвивањето на процесите во погонот.Главен недостаток на индиректните системи,се поголемите трошоци на монтажа,а со тоа и поголемиот период потребен за поврат на инвестицијата.
.
(а)
(б)
Сл 1 Вклопување на соларниот систем: сериски со загревниот систем на процесот(а) и директно во конкретниот процес(б)
3 Solar Systems Applications in the Dairy Industry -Dr. Michaelis Karagiorgas and Mr. Aristotelis BotziosValaskakis
3.Експериментален дел: 3.1.Калкулации за соларен систем за загревање на санитарна вода и загревање/ладење на простор Калкулацијата е направена во Microsoft Office Exsel 2007,според калкулациите и во консултација со Д-р Илија Насов4. При изработката на калкулациите во предвид се земени на потребите на млекопреработувачкиот капацитет на енергија за загревање на санитарната вода,како и потребната енергија за загревање/ладење на просторот.5 Во пресметката се користени цените од 0,12 Eur за 1kwh ел. енергија(индустриска тарифа) и 1 Eur/литар нафта ,како и претпоставката дека при согорување на 1 литар нафта се ослободуваат околу 8 kwh енергија. Извршени се две калкулации,за соларен систем со сезонски резервоар,кој овозможува складирање на дополнително количество на енергија и за соларен систем без сезонски резервоар.И во двете калкулации базичните енергетски потреби на млекопреработувачкиот капацитет се исти.( види таб 3.1.) Потребна енергија за зграда Вкупна површина Губитоци
Износ 400,00 120,00
Единица m2 kWh/m2
Вкупни губитоци за загревање
48.000,00
kWh
Потреба од санитарна вода
30,00
m3/mesec
Вк.потребна енергија за санитарна вода
23.028,50
kWh
Вкупно потребна енергија за зграда
71.028,50
kWh
Еквивалент во вк.литри нафта
8.878,56
Lit
Eur за загревање на вода со нафта
106.542,75
Eur/god
Eur за ел.бојлер за загревање на санитарна вода Eur за ел. Енергија
8.523,42 102.281,04
Eur Eur/god
Таб 3.1: Калкулација за енергетските потреби за санитарна вода и за загревање/ладење на просторот.
Калкулација за соларен систем без сезонски резервоар за загревање на санитарна вода и загревање/ладење на простор
Калкулација за соларен систем со сезонски резервоар за загревање на санитарна вода и загревање/ладење на простор
4 Личен контакт со.д-р. Илија Насов –Перетседател на Соларната Асоцијација на РМ и Декан на Факултетот за менаџмент на еколошки ресурси на МИТ Универзитет(www.mit.edu.mk) 5 Напомена:Соларниот систем може да се користи и за ладење на просторот без набавка на дополнителни уреди за ладење,што претставува дополнителна заштеда на инвеститорот.
Енергија која ќе се добие од соларни колектори и топлински пумпи без резервоар Бр на колектори x 2m2 kWh /кол вк. за цела година vk. KWh/god KWh/кол летен период вк. KWh летен период KWh / кол зимски период вк. KWh зимски период топлинска пумпа KW Енергија од топлинска пумпа(зимски период) kWh KWh Ел.енергија за топлинска пумпа/за зграда Ел.енергија за ел.греач на ( -5 )С. Вк.Eur за ел. Енергија за ел.греач /зграда Вк.ел.енергија за топл.пумпа и ел греач kWh Вк.енергија од систем претвотена во l.нафта Вк.Eur за ел енергија /зграда
Износ
Единица
20 1.300 26.000 910 18.200 390 7.800 38
kWh/kol kWh/god kWh/kol leten kWh/leten kWh/kol zimen kWh /zimen kW
47.814
kWh
13.661
kWh
3.900 468 17.561
kWh/zgrada kWh/stan kWh/zgrada
2.195
Lit
2.107
Eur/zgrada
Енергија која ќе се добие од соларни колектори и топлински пумпи без резервоар Бр на колектори x 2m2 kWh /кол вк. за цела година vk. KWh/god KWh/кол летен период вк. KWh летен период KWh / кол зимски период вк. KWh зимски период топлинска пумпа KW Енергија од топлинска пумпа(зимски период) kWh KWh Ел.енергија за топлинска пумпа/за зграда Ел.енергија за ел.греач на ( -5 )С. Резервоар Енергија во резервоар акумулирана во лето на 70С Вк.Eur за ел. Енергија за ел.греач /зграда Вк.ел.енергија за топл.пумпа и ел греач kWh Вк.енергија од систем претвотена во l.нафта Вк.Eur за ел енергија /зграда
Износ
Единица
20,00 1.300,00 26.000,00 910,00 18.200,00 390,00 7.800,00 33,60
kWh/kol kWh/god kWh/kol leten kWh/leten kWh/kol zimen kWh /zimen kW
29.930,00
kWh
8.551,43
kWh
3.900,00
kWh/zgrada
91,00
T
6.370,00
kWh
468,00
EUR
12.451,43
kWh/zgrada
1.556,43
Lit
1.494,17
Eur/zgrada
Таб 3.2: Енергија која ќе се добие од компонентите на соларниот систем Калкулација за соларен систем без Калкулација за соларен систем со сезонски резервоар за загревање на сезонски резервоар за загревање на санитарна вода и загревање/ладење на санитарна вода и загревање/ладење на простор простор
Eur.за загревање на санитарна вода со ел.ен пред инвестиција Eur за загревање на санитарна вода со ел.енерг.по инвестиција Заштеда Eur вооднос на нафта Заштеда Eur во споредба со топл. и ел.бојлер(ел.енерг.)
Eur.за загревање( со нафта) на 8.52 санитарна вода и простор пред 3 инвестиција Eur за загревање (со нафта)на 2.10 санитарна вода и простор по 7 инвестиција 6.77 1 Заштеда Eur вооднос на нафта Eur.за загревање( со ел.енг) на 6.41 санитарна вода и простор пред 6 инвестиција Eur.за загревање( со ел.енг) на санитарна вода и простор по инвестиција Заштеда Eur во споредба со топл. и ел.бојлер
8.878,5 6 1.494,1 7 7.384,3 9 8.523,4 2 1.494,1 7 7.029,2 5
Таб 3.3 Заштеда во Eur по имплементирањето на соларниот систем Калкулација за соларен систем без сезонски резервоар за загревање на санитарна вода и загревање/ладење на простор Компонента од систем Колектори пумпна станица Цевки Резервоар Топлинска пумпа Монтажа Фенкојлери Автоматика вк.инвестиција pay back % на соларна енергија /вк.енергија вк.заштеда од
бр.
Калкулација за соларен систем со сезонски резервоар за загревање на санитарна вода и загревање/ладење на простор
Компонента од Eur систем 20 4.000,0 Колектори 1 500,0 пумпна станица 640,0 Цевки 4 1 10
2.400,0 4.608,0 2.000,0 2.000,0 2.000,0 14.148, 0 2,2
25,6 % 62.400,0 Eur
Резервоар Топлинска пумпа Монтажа Фенкојлери Автоматика вк.инвестиција pay back % на соларна енергија /вк.енергија вк.заштеда од
Бр
Eur 4.000,00 500,00 640,00 12.000,0 120,00 0 1,00 4.032,00 2.000,00 10,00 2.000,00 2.000,00 23.172,0 0 3,30 20,00 1,00
36,61 % 62.400,00 Eur
соларна енергија за 20 год вк.заштеда после pay back во споредба со ел.енергија и нафта
135.424, 3 Eur
соларна енергија за 20 год вк.заштеда после pay back во споредба со ел.енергија и нафта
147.687,8 2 Eur
Таб 3.4 Инвестиција и pay back
3.2. Резултати и дискусија Енергијата на дневното соларно зрачење во Кичево изнесува 4092 Wh/m2/day,што е во согласност со просекот во Р.Македонија..Ваквата вредност на енергијата на соларно зрачење укажува на доста поволни можности за примена на соларната енергија во регионот на Кичево,како во домаќинствата,така и во индустриските капацитети. Млекопреработувачкиот капацитет “Бистра“ како еден од поголемите потрошувачи на енергија во Кичево претставува доста поволен субјект за примена на соларен систем. Во пракса, во еден објект најголема потрошувачка на енергија има за загревање на водата,како и за загревање/ладење на просторот.Оваа потрошувачка на енергија е варијабилна и зависи правопропорционално како од површината на самиот објект,така и од енергетските загуби на објектот како резултат на градежниот материјал од кој е изграден објектот,лошата изолација,амортизацијата на објектот поради неговата старост и слично. Со оглед дека млекопреработувачкиот капацитет „Бистра“ е сместен во објект со површина од 400m2 ,изграден пред повеќе од 30 години,може да се претпостави дека топлинските загуби на објектот се големи.Доколку претпоставиме дека загубите на топлина изнесуваат 120 kWh/m2,на целата површина на објектот вкупните загуби би изнесувале 48000 kWh/m2. Праксата покажува дека голема потрошувачка на енергија има за загревање на водата која се употребува за одржувањето на хигиената во млекарата. Според податоците за досегашното работење,за задоволување на потребите од санитарна вода во млекопреработувачкиот капацитет „Бистра“ Кичево потребни се околу 2 m3 дневно,односно 30 m3 за еден месец,бидејќи млекарата во просек работи 15 дена месечно,што значи дека потрошувачката на санитарна вода во млекарата на годишно ниво изнесува 360 m3.За загревање на ова количество вода од просечни 10°C до просечни 65°C( температурниот ранг на санитарната вода е од 60 до70°C) доколку ја употребиме стандардната формула : Q= V*ρ*cp*(t2-t1)= 30*1000*4,187*55/3600*12= 23 028,5 kWh добиваме дека се потребни околу 23 028,5 kWh електрична енергија годишно.Доколку на оваа вредност ја додадеме и енергијата потребна да се надоместат енергетските загуби добиваме дека за овој објект се потребни 71 028,5 kWh( Види таб 3.1).За обезбедување на ова количество на енергија потрбно е да се издвојат значителни парични средства. За задоволување на овие потреби потребно е да се инсталира соларен систем кој ќе содржи 20 колектори,односно колекторската површина за апсорпција на сончевото зрачење ќе
биде 40m2. Ако се знае дека од еден колектор може да се обезбедат 1300 kWh, оваа колекторска површина ќе може да обезбеди 26000 kWh годишно ,од кои 18 200 kWh во летниот период,а 7 800 kWh во зимскиот период.Во летниот период доколку се употреби систем кој содржи дополнителен резервоар, во резервоарот може дополнително да се акумулираат 6 370 kWh. (Таб 3.2)
Дијаграм 1:Потрошувачка на енергија во објект со систем без сезонски резервоар Од дијаграм 16,на кој е претставена потрошувачката на енергија кај систем без сезонски резервоар, јасно може да се види дека во периодот од мај до јуни системот произведува повеќе енергија отколку што може да се искористи за потребите на млекопреработувачкиот капацитет и бидејќи системот не содржи можност за нејзино складирање ( дополнителен резервоар), оваа енергија е неповратно изгубена.А од друга страна се бележи голема потрошувачка на енергија во зимските месеци. На дијаграм 2 е претставена температурната крива на складираната топлина по месеци во дополнителниот резервоари и може да се види дека во дополнителниот резервоар температурата може да достигне од 90 до 100 °C во летните месеци и оваа топлина може да се искористи според потребите на млекопреработувачкиот капацитет.
Дијаграм 2:Складирана топлина по месеци За да функционира нормално соларниот систем потребно е да има вградено топлинска пумпа и електричен греач,кој ќе врши догревање на водата во зимските месеци.Топлинската пумпа при својата работа ја користи силата на потисокот,и затоа
6 Solar Calculator ( www.catchsolar.net)
нејзините потреби од електрина енергија се значително помали од потребите на стандарден електричен греач кој е употребува во бојлерите. Електричниот греачво соларниот систем е неопходен во зимските месеци,кога се бележат ниски температури под -5°C. За работа на топлинската пумпа и за греачот,потребни се 12 451 kWh,за што треба да се издвојат 1 494 Eur 7: (кај соларен систем со дополнителен резервоар),додека кај соларен систем без дополнителен резервоар заоваа намена се потребни 17561 kWh, зашто е потребно да се издвојат 2107Eur (види таб.3.2) Според добиените податоци јасно се гледа дека имплементирањето на соларен систем ќе обезбеди значителна заштедата во однос на потрошувачката на електрична енергија или нафта,и тоа заштедата во однос на потрошени средства за електрична енергија изнесува:7029 Eur кај систем со дополнителен резервоар,односно 6416 Eur (види таб 3.3) кај систем без дополнителен резервоар заштедата во однос на потрошени средства за количество на нафта потребно за задоволување на овие енергетски пореби изнесува 7384Eur кај систем со дополнителен резервоар,односно 6771 Eur кај систем без дополнителен резервоар. (види таб 3.3) Според пресметките учеството на енергијата од соларниот систем со дополнителен резервоар во вкупниот енергетски биланс би изнесувала 36,61%,додека кај системот без дополнителен резервоар ова учество е околу 25,6%(види таб 3.4).Процентуалната намаленост во вкупниот биланс се должи на загубата на енергија кој дополнително се складира во првиот систем. За имплементирање на соларен систем со дополнителен резервоар по слободна проценка би биле потребни 23 172 Eur и тука се вклучени инвестициските трошоци за набавка и монтажа на составните делови на соларниот систем.При имлементирање на соларен систем без дополнителен резервоар,самото отсуство на овој сегмент на системот ги намалува инвестициските трошоци и тие изнесуваат 14 148 Eur. (види таб 3.4)
7 Напомена: Во пресметката се користени цените од 0,12 Eur за 1kwh ел. енергија(индустриска тарифа + ангажирана моќност) и 1 Eur/литар нафта
Дијаграм 3:Инвестициска анализа8 Од дијаграмот.3 јасно се гледа дека по почетната инвестиција на средства во соларен систем,потребата од финансиско вложување нагло опаѓа и потоа бележи линеарна зависност,односно потребни се мали финансиски вложувања за нормално функционирање на системот.Од друга страна се бележи постојан раст на заштедените средства. При имплементирање на ваков соларен систем и согласно и со заштедите кои ги остварува, pay back периодот би изнесувал околу 3,3 години за соларен систем со дополнителен резервоар,односно 2,2 години за соларен систем без дополнителен резервоар, што не е многу долг период и претставува уште една поволност за инвеститорот.Периодот на поврат на инвестицијата е пресметан на едноставен начин како сооднос на инвестициските трошоци и годишната заштеда од цената на ел.енергија,без притоа да се земат во предвид каматите,инфлацијата,промената на цената на ел.енергија и сл.кои се сигурни настани за тој период. Соларните системи на корисникот може да му понудат долгорочни придобивки кои по своето значење се над едноставните економски пресметки.Бидејќи соларните системи имаат 20 годишна гаранција, заштедата по исплатата на системот ќе изнесува 77 688 Eur,а за соларен систем со дополнителен резервоар, односно 62 400 EUR (види таб 3.4) за соларен систем без дополнителен резервоар. Од добиените податоци јасно може да се види дека инвеститорот доколку се одлучи да инвестира во соларен систем со дополнителен резервоар,во рок од 20 години разликата во инвестицијата помеѓу овој систем и систем без дополнителен резервоар, ќе му биде надокнадена и на долги патеки ќе има поголема финансиска корист од овој систем бидејќи ќе остварува поголеми заштеди отколку системот без дополнителен резервоар. Покрај значајната финансиска заштеда по имлементирањето на еден од овие два системи,млекопреработувачкиот капацитет ќе биде независен од идните недостатоци на
8 www.catchsolar.net
гориво или промени на цената на електричната енергија,а индиректно и ќе допринесе во намалувањето на потребата на државата од увоз на енергија. Намалените трошоци за енергија директно ќе влијаат и на цената на производите,како и на конкурентноста и реномето на компанијата. Од еколошки аспект гледано, при инсталирање на ваков соларен систем би се избегнале емисиите на СО2 ,NOX ,SO2 и други загадувачи кои се создаваат при производството на електрична енергија или при согорување на друго гориво за да се загрее водата.Според некои податоци,при инсталирање на соларен систем ,енергетските заштеди за 20 години ја намалуваат емисијата на СО2 и до 50 тони9 . Ако се претпостави дека енергетските заштеди од 1m2 колекторска површина,ја намалуваат емисијата на СО2 за 208кг годишно10,тогаш со инсталирање на соларен систем со 40m2 колекторска површина во млекопреработувачкиот капацитет, емисијата на СО 2 би се намалила за околу 8320кг годишно,односно за 166 400 кг за 20 години, што може значително да допринесе за зачувувањето на животната средина(таб 5.2). Колекторска површина 1m
2
40m
Намалена емисија на СО2 208кг годишно/4160 кг за 20 години
2
8320кг годишно/166 400 кг за 20 години
Таб.5.2. Намалена емисија на СО2 по m2 колекторска површина
4.Заклучок Светот денес се соочува со два големи енергетски проблеми.Првиот е недостатокот од енергија и несигурноста во нејзиното опскрбување,а другиот е загадувањето на околината и климатските промени кои се предизвикани од преголемата и нерационалната потрошувачка на енергијата.Цените на електричната енергија и другите енергенси, во согласност со глобалните и локалните фактори,покажуваат тенденција на постојан пораст што директно ќе има влијание на порастот на трошоците и на профитабилното работење на млекопреработувачкиот капацитет.Од друга страна енергијата на сончевото зрачење е неисцрпен, бесплатен и обновлив извор на енергија, кој не ја загадува животната средина. Оваа мултифункционално искористување на соларната енергија нуди максимална 9 Извор:Energy Efficiency and Renewable Energy,March 1996 10 Извор: Искористувањето на Соневата Енергија во Македонија Др.Илија Насов (pdf)
заштеда на елекрична енергија а со тоа и заштеда на пари, што значи повраток на инвестираните средства за краток период. Од овие причини во интерес на сопствениците на млекопрерабопотувачкиот капацитет е рационалното користење на енергијата и замена на конвенционалните енергенси со обновливи извори на енергија,како од економски така и од еколошки аспект. Соларниот систем може да биде применет за повеќе намен:за загревање на санитерана вода; загревање/ладење на просторот;предзагевање на водата која се користиво процесите или комбинација од претходно наведените. Користењето на соларен систем за загревање на санитарната вода и за загревање/ладење на просторот, носи доста придобивки за корисникот.Врз база на спроведената пресметки ,се добиени резултати за значителна економската заштеда која следува по имплементирањето на соларен систем,во споредба со конвенционалниот систем за загревање на санитарната вода. Покрај економските придобивки,употребата на соларниот систем резултира со делумна независност од идните збиднувања со конвенционалните енергенси,како и значителен допринос во заштитата на животната средина.
Референци 1.http://sm.mk20.com/index1.htm 2.www.gaisma.com 3.Solar Systems Applications in the
Dairy Industry -Dr. Michaelis Karagiorgas and Mr.
Aristotelis Botzios-Valaskakis 4.Личен контакт со.д-р. Илија Насов –Перетседател на Соларната Асоцијација на РМ и Декан
на
Факултетот
за
менаџмент
на
Универзитет(www.mit.edu.mk) 5.Solar Calculator ( www.catchsolar.net) 6.Energy Efficiency and Renewable Energy,March 1996
еколошки
ресурси
на
МИТ
7.Искористувањето на Сончевата Енергија во Македонија Др.Илија Насов (pdf)