Α1- Ας μπει το νερό στο αυλάκι 2015-2016 by Alexandra Tsigkou

Α1΄

Περιβαλλοντικό πρόγραμμα Α΄και Β΄Τάξης 1ου Δημ. Σχ. Ασπροπύργου Σχ. Έτος:2015-16

Ας μπει το νερό στο αυλάκι... Τμήμα:Α1΄

Υπεύθυνη τμήματος: Σοφία Κώνστα.

Συνεργάστηκε η δασκάλα του ολοήμερου Πολυξένη Μιχελή

Α1΄

Εν αρχή ήν ….το νερό Στο ιερό βιβλίο των Χριστιανών, την Αγία Γραφή, αναφέρεται ότι ο Θεός δημιούργησε το νερό, πριν ακόμα δημιουργήσει τα ζώα, τα φυτά και τους ανθρώπους και ότι όταν Εκείνος θέλησε να απαλλάξει τη γη από τους κακούς ανθρώπους χρησιμοποίησε το νερό προκαλώντας τον κατακλυσμό του Νώε.

Η Βάπτιση του Χριστού από τον Ιωάννη

Ιησούς μεγάλωνε κοντά στη Θεοτόκο και τον Ιωσήφ. Ζούσε όπως και τα άλλα παιδιά, όμως όσοι τον γνώριζαν ένιωθαν ότι ήταν ξεχωριστός. Ο

Πέρασαν τα χρόνια και όταν έγινε τριάντα χρονών πήγε στον Ιορδάνη ποταμό όπου ο Ιωάννης ο Πρόδρομος καλούσε τους ανθρώπους ν’ αλλάξουν τρόπο ζωής και να μετανοήσουν, γιατί πλησίαζε η Βασιλεία των Ουρανών. Προετοίμαζε έτσι τους ανθρώπους να δεχθούν τον Ιησού. Μάλιστα τους έλεγε: «Εγώ σας βαφτίζω με νερό. Εκείνος, ο Ιησούς, θα σας βαφτίσει με το Άγιο Πνεύμα». Σ’ αυτόν ήρθε λοιπόν ο Ιησούς και ζήτησε να βαπτιστεί. Όμως ο Ιωάννης, φωτισμένος από το Άγιο Πνεύμα, κατάλαβε ότι αυτός είναι ο Μεσσίας και δεν τον άφηνε να μπει στο νερό του Ιορδάνη, λέγοντάς του: «Εγώ έχω ανάγκη να βαπτιστώ από εσένα και συ έρχεσαι σ’ εμένα;». Ο Ιησούς όμως του εξήγησε ότι πρέπει να βαπτιστεί και αυτός σαν άνθρωπος, για να προχωρήσει το σχέδιο του Θεού. Ο Ιωάννης υπάκουσε και τον βάπτισε. Εκείνη τη στιγμή άνοιξαν οι ουρανοί και το Άγιο Πνεύμα κατέβηκε σαν περιστέρι πάνω στον Ιησού. Ακούστηκε και μια φωνή -του Θεού Πατέρα - από τα ουράνια, που είπε: «Αυτός είναι ο αγαπημένος μου Υιός. Αυτός είναι ο εκλεκτός μου».

Η γιορτή των Θεοφανίων

Στη Βάπτιση του Χριστού φανερώθηκε ο θεός, η Αγία Τριάδα. Γι’ αυτό η γιορτή αυτή λέγεται «Θεοφάνια». Ο λαός μας την ονομάζει και «Φώτα», γιατί τότε βαφτίζονταν οι πρώτοι χριστιανοί κρατώντας αναμμένες τις λαμπάδες τους. Η Εκκλησία μας γιορτάζει την ημέρα αυτή πανηγυρικά. Ο ιερέας την παραμονή της γιορτής περνά από τα σπίτια, για να τα αγιάσει. Την άλλη μέρα μετά τη Θεία Λειτουργία γίνεται 3

Α1΄

η Ακολουθία του Μεγάλου Αγιασμού, συνήθως έξω από το ναό ή κοντά στη θάλασσα, στα ποτάμια ή στις λίμνες. Έτσι αγιάζονται τα νερά και όλο το περιβάλλον που ζούμε και κινούμαστε. Ο παπάς βυθίζει στο νερό τρεις φορές το Σταυρό ψάλλοντας: «Ἐν Ἰορδάνῃ βαπτιζομένου σου, Κύριε ...» Οι πιστοί αφήνουν περιστέρια να πετάξουν στον ουρανό και οι νέοι πέφτουν στο νερό και αγωνίζονται ποιος θα πιάσει το Σταυρό. Γύρω-γύρω οι βάρκες καθαρές και σημαιοστολισμένες σφυρίζουν και οι καμπάνες χτυπούν. Από το Μεγάλο Αγιασμό πίνουμε, αφού έχουμε νηστέψει την προηγουμένη ημέρα. Τα Θεοφάνια στη χώρα μας Ο λαός μας τιμά ιδιαίτερα τη μεγάλη αυτή γιορτή. Την παραμονή των Φώτων πολλά παιδιά πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι και λένε κάλαντα. Οι κάτοικοι στα παραλιακά μέρη, μετά τον αγιασμό των Φώτων, ξεπλένουν τα γεωργικά τους εργαλεία στη θάλασσα. Αλλού ραντίζουν με τον αγιασμό τα ζώα τους. Επίσης τα παλιά χρόνια πίστευαν ότι με τον αγιασμό των νερών χάνονται οι καλικάντζαροι. και σκορπίζεται κάθε κακό. Ακόμη ότι το βράδυ της παραμονής των Φώτων ανοίγουν οι ουρανοί και ότι το νερό της θάλασσας από αλμυρό γίνεται γλυκό!

Βαφτίσια, γιορτή χαράς Το Μυστήριο της Βάφτισης Το Μυστήριο αρχίζει. Ο ιερέας στέκει με τους νονούς και το παιδί κοντά στην είσοδο της εκκλησίας και διαβάζει ευχές στο μωρό. Στη συνέχεια ο νονός απαγγέλλει το «Πιστεύω», γιατί το παιδάκι που βαφτίζεται δεν μπορεί να το πει μόνο του. Υπόσχεται έτσι να βοηθήσει το παιδί να γίνει καλός χριστιανός. Μετά πηγαίνουν όλοι στη μέση του ναού γύρω από την κολυμπήθρα Ο ιερέας ευλογεί το νερό κάνοντας το σημείο του σταυρού τρεις φορές. Ευλογεί και το λάδι. Έπειτα δίνει λάδι στο νονό να το αλείψει κι εκείνος. Μετά απ’ αυτό ο ιερέας σηκώνει το παιδί ψηλά πάνω από την κολυμπήθρα και το βάζει τρεις φορές στο αγιασμένο νερό ψέλνοντας: «Βαπτίζεται ὁ δοῦλος (ή η δούλη) τοῦ Θεοῦ... εἰς το ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υιοῦ και τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν». Μετά αφήνει το μωρό στην αγκαλιά του νονού σε λευκό σεντονάκι.

Α1΄

Η Περπερούνα

Ένα έθιμο πού έχει σχέση με την ανομβρία (έλλειψη βροχοπτώσεων) ονομάζεται «Περπερούνα. Σε περιόδους ανομβρίας, μια ομάδα παιδιών γύριζε στα σπίτια έχοντας ανάμεσά τους ένα κορίτσι αλλού αγόρι, συνήθως ορφανό και φτωχό, σκεπασμένο με κλαδιά και φύλλα. Καθώς γυρίζουν τα παιδιά τραγουδούν: Περπερούνα περπατεί, το Θεό παρακαλεί για να βρέξει μια βροχή, μια βροχή μια σιγανή. Θιέ μου βρέξε μια βροχή, μια βροχή μια σιγανή, μια βροχή μια σιγανή, μια βροχή καλή βροχή. Μια βροχή καλή βροχή κι άλλη μια καλύτερη για να γίνουν τα σιτάρια και της γης τα χορταράκια. Να φυτρώσουν και ν” ανθίσουν και τον κόσμο να πλουτίσουν τα σιτάρια, τα μπαμπάκια και τα δροσερά χορτάρια. Μπάρες, μπάρες το νερό και το γέννημα σωρό. Μπάρες, μπάρες τα νερά μπάρες, μπάρες τα κρασιά. Κάθε νοικοκυρά έβγαινε τότε με μια κανάτα νερό και κατάβρεχε την «πιρπιρούνα». Το σκεπασμένο με φύλλα παιδί συμβόλιζε τη διψασμένη βλάστηση πού ζητούσε το νερό για να ζήσει και να καρπίσει. Διάλεγαν, όπως είπαμε, ορφανό παιδί για να το λυπηθεί ο Θεός και να βρέξει. Αυτό γινόταν επειδή από την ξηρασία πλήττονταν περισσότερο οι φτωχοί, οι χήρες και τα ορφανά.

Η υδρία ήταν ένα αγγείο με τρεις λαβές, δύο για τη μεταφορά και μία για το σερβίρισμα. Εκτός από τη χρήση της ως αγγείο μεταφοράς ή σερβιρίσματος νερού η υδρία χρησιμοποιήθηκε και ως κάλπη ψηφοφορίας ή ακόμη ως τεφροδόχος. Διακρίνονται δύο τύποι υδρίας: α) Στον πρώτο τύπο διακρίνονται τα διαφορετικά μέρη του αγγείου (βάση, κοιλιά, ώμος, λαιμός) και ονομάζεται υδρία με λαιμό. Η κάθετη λαβή ξεκινά από τους ώμους του αγγείου και καταλήγει στο χείλος. β) Ο δεύτερος τύπος, που επινοήθηκε στα τέλη του 6ου αιώνα, έχει ενιαίο σχήμα, ενώ η κάθετη λαβή είναι πιο μικρή και βρίσκεται περίπου στους ώμους του αγγείου. Ο τύπος αυτός ονομάζεται «υδρίακαλπίς»

Α1΄

Η Η Στάμνα

Κατασκευάστηκε για τη μεταφορά και την αποθήκευση υγρών. Η στάμνα είχε πολλαπλές χρήσεις και ανάλογα σχήματα σε διάφορες εποχές. Χρησιμοποιήθηκε για το σερβίρισμα, τη φύλαξη, τη μεταφορά και τη μέτρηση νερού, κρασιού ή λαδιού. Επίσης, αποτέλεσε και αντικείμενο παιχνιδιού και σκεύος στην τέλεση εθίμων. Μέχρι και τα μέσα του 20ού αιώνα έπαιζε σημαντικό ρόλο στη ζωή των ανθρώπων σε όλη την Ελλάδα. Από τη Φλώρινα, τη Λήμνο, τη Σκόπελο, τη Σκύρο, τη Λέσβο και τη Σάμο έως την Κέρκυρα, τη Ρόδο, την Κρήτη και το Μαρούσι Αττικής κατασκευάστηκαν στάμνες που διακοσμήθηκαν σύμφωνα με την τοπική παράδοση.

Σήμερα, έχουν απομείνει λίγοι ''παραδοσιακοί'' αγγειοπλάστες και οι στάμνες

έχουν γίνει περισσότερο μουσειακά αντικείμενα παρά αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Η παράδοση συνεχίζεται Σύμφωνα με μια λαϊκή δοξασία, το νερό κοιμάται κάποιες ώρες. Όποιος βρεθεί μπροστά σε κοιμισμένο νερό, δεν μπορεί να μιλήσει, γιατί θα πάθει μεγάλο κακό. Αν θελήσει να πιεί πρέπει να το ταράξει με το χέρι του για να ξυπνήσει, διαφορετικά το νερό αγανακτεί και του παίρνει το μυαλό. Οι άνθρωποι από παλιά πίστευαν στις θεραπευτικές ιδιότητες του νερού. Πίστευαν ότι ραντίζοντας κάποιον με νερό, που είναι « ματιασμένος», θα του φύγει το « κακό μάτι». Τέλος, σε πολλά δημοτικά τραγούδια και παραμύθια συναντάμε το «αθάνατο νερό», όπου μπορεί να κάνει κάποιον αθάνατο ή να τον ξαναφέρει στη ζωή σε περίπτωση, που έχει αποβιώσει.

Σφυρίχτρες πουλάκια! Κεραμικά πουλάκια κλασικές σφυρίχτρες. Το πουλάκι είναι κεραμικό και σφυρίζει κανονικά, ενώ αν τοποθετήσετε μέσα νερό σφυρίζοντας, ακούγεται το κελάηδισμα του πουλιού. Η λαλίτσα είναι ένα πολύ παλιό παιχνίδι, με διάφορες ονομασίες, που διασκέδασε γενιές και γενιές. Σήμερα αναφέρεται στα σχολικά βιβλία. Λαλίτσα, παγιαβλάκι, ή πουλάκι είναι το ίδιο πάντα παιχνίδι. Ένα κεραμικό πουλάκι που όταν βάζεις νερό και φυσάς, εκείνο κελαηδάει σαν αληθινό.

Α1΄

Νερό και υγεία

Α1΄

 Πόσα ποτήρια νερό πίνω;

21/3-28/3

Δευτέρα Τρίτη Τετάρτη Πέμπτη Παρασκευή Σάββατο Κυριακή

Α1΄

Αγαπητά μου παιδιά, Νομίζω ότι ήρθε η ώρα να συστηθώ. Είμαι το νερό. Συνήθως είμαι

αμίλητο …σήμερα

όμως θα ήθελα να μιλήσω

σε εσάς για κάτι που με απασχολεί και με προβληματίζει.. Τι θα λέγατε όμως να γνωριστούμε πρώτα καλύτερα; Το όνομα μου, λοιπόν, είναι

, σπίτι μου είναι

Σίγουρα τον γνωρίζετε, γιατί ζείτε και εσείς εκεί οι Άνθρωποι. Η Γη ονομάζεται και Γαλάζιος Πλανήτης, γιατί το μεγαλύτερο μέρος της καλύπτεται από τις θάλασσές μου, που έχουν χρώμα γαλάζιο. Θα με βρείτε παντού στη Γη! Στις θάλασσες, στις λίμνες, στα ποτάμια, στις πηγές, στα πηγάδια, στα φυτά, στα ζώα. Παντού… Είμαι αλμυρό, όταν βρίσκομαι στις θάλασσες, και γλυκό στις λίμνες, στα ποτάμια και στις πηγές. Οι άνθρωποι και τα ζώα πίνουν μόνο το γλυκό και όχι το αλμυρό νερό. Θα έχετε, επίσης, προσέξει ότι δεν έχω χρώμα, δεν έχω γεύση, δεν έχω μυρωδιά παρόλα αυτά είμαι πεντανόστιμο. Όταν κρυώνω, γίνομαι πάγος, όταν ζεσταίνομαι πολύ, γίνομαι υδρατμός. Μπορώ και διαλύω πολλές ουσίες για αυτό με λένε και διαλύτη. Κάθε χρόνο στις 22 Μαρτίου, οι άνθρωποι γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα του Νερού, είναι η μέρα της γιορτής μου. Το όνομά μου δεν ήταν πάντα νερό. Οι Αρχαίοι Έλληνες με φώναζαν «ύδωρ». Όταν, όμως, ήθελαν να πουν φρέσκο νερό έλεγαν «νηρόν ύδωρ», όπου η λέξη νηρόν σήμαινε φρέσκο. Με το πέρασμα των αιώνων σταμάτησαν να χρησιμοποιούν τη λέξη ύδωρ και κράτησαν μόνο τη λέξη νηρόν από όπου βγήκε και το όνομά μου. Στα αρχαία χρόνια, επίσης, υπήρξαν σπουδαίοι Έλληνες σοφοί που μίλησαν για το νερό και για το πόσο σημαντικό είναι για την ύπαρξη της ζωής. Ο πιο σημαντικός από αυτούς ήταν ο Θαλής ο 13

Α1΄

Μιλήσιος ο οποίος θεωρούσε το ύδωρ (νερό) ως την αρχή όλων των πραγμάτων. Είμαι το νερό. ‘Οπου υπάρχω εγώ υπάρχει ζωή και όπου υπάρχει ζωή υπάρχω εγώ. Άνθρωποι, φυτά και ζώα με αγαπούν γιατί τα τρέφω και τους δίνω ζωή. Η αλήθεια είναι ότι δεν νιώθω καθόλου μοναξιά, γιατί στις θάλασσές μου ζουν χιλιάδες ψάρια, στις λίμνες και στα ποτάμια μου ζουν χιλιάδες έντομα, ερπετά, αμφίβια, θηλαστικά, ψάρια, πουλιά. Δίπλα μου, ακόμα, τρέφονται και μεγαλώνουν πολλά φυτά όπως καλαμώνες, βούρλα, τα οποία με βοηθούν να παραμένω καθαρό και γάργαρο, Όλα αυτά τα πλάσματα ζουν δίπλα ή μέσα στο νερό, γιατί μόνο εκεί μπορούν να βρουν τροφή, να φτιάξουν τις φωλιές τους και να κάνουν τις οικογένειές του. Είμαι το σπίτι τους και είναι η οικογένειά μου και όλοι μαζί είμαστε ένας ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΣ. Όπως για κάθε ζώο και φυτό, έτσι και για τον άνθρωπο είμαι πολύ σημαντικό αγαθό. Ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει χωρίς νερό μόνο για δύο με τρεις ημέρες. Το μεγαλύτερο μέρος του σώματός σας αποτελείται από νερό. Το ξέρατε αυτό; Γι’ αυτό μην ξεχνάτε καθημερινά να πίνετε πολύ νερό, κάνει καλό, καθαρίζει τον οργανισμό σας. Ο άνθρωπος, όμως, δεν πίνει μόνο το νερό, το χρησιμοποιεί, επίσης, για να πλένεται, να μαγειρεύει, να καθαρίζει, να ποτίζει, να δουλεύει, αλλά και για να διασκεδάζει! Ναι, μάλιστα για να διασκεδάζει! Όταν τα καλοκαίρια πηγαίνετε διακοπές με την οικογένειά σας, σκεφτείτε, που πλατσουρίζετε, που κολυμπάτε σαν δελφίνια; Βλέπετε λοιπόν, πόσα πράγματα μπορώ και σας προσφέρω: Ζωή, Διασκέδαση, Δουλειά. Δυστυχώς, όμως, σε αρκετές περιοχές της Γης, όπως Αφρική και Ασία, επειδή είμαι σπάνιο ή βρώμικο ,χιλιάδες παιδιά πεθαίνουν από αφυδάτωση ή διάρροια. Το ξέρετε ότι στην Αφρική πολλά παιδιά δεν πηγαίνουν σχολείο για να κουβαλούν νερό στα σπίτια τους στα οποία δεν υπάρχουν ούτε βρύσες, ούτε νιπτήρες, ούτε τουαλέτες όπως στα δικά σας; 14

Α1΄

Μου αρέσει πολύ να ταξιδεύω συνέχεια και να μεταμορφώνομαι σε βροχή, χαλάζι, χιόνι, ομίχλη. Θέλεις να δεις πώς το καταφέρνω αυτό; Έλα μαζί μου σε αυτό το ταξίδι… Όλα αρχίζουν και τελειώνουν στη θάλασσα. Ο φίλος μου ο ήλιος με ζεσταίνει πάνω από τη θάλασσα και εγώ αρχίζω και εξατμίζομαι, να ιδρώνω δηλαδή και να ανεβαίνω ψηλά στον ουρανό σαν υδρατμός. Ψηλά τώρα επειδή ο αέρας είναι κρύος, ψυχρός, κρυώνω και εγώ και μεταμορφώνομαι σε σύννεφο. Με τη βοήθεια του φίλου μου του αέρα ταξιδεύω σαν σύννεφο πάνω από τη γη. Τις περισσότερες φορές συναντάω και άλλα σύννεφα, γινόμαστε μια μεγάλη παρέα, στριμωχνόμαστε λίγο, αρχίζουμε να βαραίνουμε και τότε οι σταγόνες πέφτουν σαν βροχή στη γη ή σαν χιόνι στα ψηλά βουνά.

Το νερό της βροχής απορροφάται από τις ρίζες των δέντρων και των φυτών και περνάει βαθιά μέσα στη γη όπου και συγκεντρώνεται σε μεγάλες υπόγειες δεξαμενές, τους υδροφόρους ορίζοντες, όπως τις ονομάζουν οι άνθρωποι.

Α1΄

Επίσης το νερό της βροχής κυλάει στα ρυάκια και στα ποτάμια για να καταλήξει ξανά στη θάλασσα. Επειδή για χιλιάδες χρόνια κάνω αυτό το ταξίδι, τον ίδιο κύκλο, οι άνθρωποι τον έχουν ονομάσει <<Ο κύκλος του νερού>> ή <<Υδρολογικός Κύκλος>>.

Είμαι τόσο παλιό….που και εγώ δεν θυμάμαι πόσο! Θυμάμαι, όμως, πως στα πολύ παλιά χρόνια οι αρχαίοι Έλληνες, οι πρόγονοί σας ,με λάτρευαν και με τιμούσαν! Πίστευαν, μάλιστα, ότι στις θάλασσες, στις λίμνες και στα ποτάμια μου ζούσαν θεοί και παράξενα πλάσματα.

Ο σπουδαιότερος από τους θεούς ήταν ο Ποσειδώνας, ο θεός της θάλασσας. Ήταν αδελφός του Δία, πατέρα των θεών, και κατοικούσε στο βυθό της θάλασσας. Είχε ένα τεράστιο άρμα, που το έσερναν άγρια άλογα, με αυτό όργωνε τα κύματα, ενώ πίσω του τον ακολουθούσαν δελφίνια και ιππόκαμποι. Στα χέρια του κρατούσε πάντα μια τρίαινα με την οποία, όταν θύμωνε, χτυπούσε τα νερά προκαλώντας τρικυμίες και θαλασσοταραχές. Στις θάλασσες, όμως, οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι ζούσαν όχι μόνο θεότητες αλλά και φοβερά θαλάσσια πλάσματα. Τα πιο γνωστά από αυτά είναι: 16

Α1΄

οι Σειρήνες, η Σκύλλα, η Χάρυβδη και η Στύγα.

Οι Σειρήνες είναι τα φοβερά εκείνα πλάσματα με το κεφάλι γυναίκας και το σώμα αρπακτικού, όπου καθισμένες πάνω σε βράχια τραγουδούσαν τόσο ωραία, ώστε μπορούσαν να μαγεύουν τους ναυτικούς των πλοίων, να τους φέρνουν κοντά τους και να τους κατασπαράζουν. Είναι γνωστή η ιστορία του ήρωα Οδυσσέα, ο οποίος φτάνοντας κοντά στο νησί των Σειρήνων βούλωσε με κερί τα αφτιά των συντρόφων του και ζήτησε να τον δέσουν όρθιο χειροπόδαρα στο κατάρτι του πλοίου για να ακούσει το γλυκό σαν μέλι τραγούδι τους.

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη ήταν δύο θαλάσσια τέρατα. Η Σκύλλα ζούσε κρυμμένη στο βυθό μιας σπηλιάς, είχε δώδεκα ποδάρια και έξι φρικτά κεφάλια με τρία σαγόνια το καθένα και δηλητήριο να στάζει από το στόμα τους. Από τη σπηλιά ξεπρόβαλλαν τα κεφάλια της, που βουτούσαν μέσα στο νερό και κατασπάραζαν κήτη, δελφίνια και ανθρώπους. Η Χάρυβδη ήταν μια τεράστια ρουφήχτρα. Ρουφούσε το νερό της θάλασσας καταπίνοντας πλοία, ναυτικούς και μετά ξερνούσε.

Α1΄

 Νερό και Γλώσσα

Εμπλουτισμός Λεξιλογίου σχετικού με το θέμα: υδραγωγείο, υδραυλικός, διαρροή, κελάρυσμα, κοίτη, όχθες, πηγές, υδροηλεκτρικό εργοστάσιο, ύδρευση, άρδευση, φράγμα

Φτιάχνουμε την αλφαβήτα του νερού και αναζητούμε λέξεις για κάθε γράμμα: Αα άρδευση, αδιάβροχο, Ββ βρύση, βυθός, βροχόνερο, Γγ γέφυρα, Δδ διαρροή, δροσιά…

Παιχνίδια με ομάδες λέξεων όπως: ποτίζω, ποτιστήρι, πότισμα, ποτισμένο, απότιστο, ποτιστικό- βρέχει, βροχή, αδιάβροχο, ψιλόβροχο – δροσίζω, δροσιά- διψώ, δίψα, διψασμένος

Μαθαίνουν να χρησιμοποιούν επίθετα που ταιριάζουν με το νερό: καθαρό, πόσιμο, γάργαρο ,κρυστάλλινο, δροσερό, ζεστό, χλιαρό

Σύνθεση λέξεων με το νερό:

νεροβάρελο νερόβραστος νεροζούμι νεροκανάτα νεροκολοκύθα νεροκουβαλητής νερόκοτα 18

Α1΄

νερόμυλος νεροπίστολο νεροποντή νεροτριβή νεροσφυρίχτρα νερόφιδο νεροχελώνα νερομπογιές αλατόνερο βρωμόνερο ζαχαρόνερο λασπόνερο χιονόνερο

Σύνθεση λέξεων με τη λέξη ποτάμι: παραπόταμος, ποταμόπλοιο, ιπποπόταμος

Σύνθεση λέξεων με τη λέξη θάλασσα: θαλασσοπόρος, θαλασσόλυκος, θαλασσοταραχή, παραθαλάσσιος, θαλασσοδαρμένος, θαλασσοπούλια…

Παρατηρούν ότι ορισμένα ζώα πήραν το όνομά τους από τον υδροβιότοπο στον οποίο ζουν όπως: νερόφιδο, νεροχελώνα, νερόκοτα, ιπποπόταμος, νερόκοτα 19

Α1΄

Μαθαίνουν ότι το νερό στην Αρχαία Ελλάδα ονομαζόταν ύδωρ και παρατηρούν ότι ορισμένες λέξεις σημερινές προέρχονται από αυτό όπως: ύδρευση, υδραγωγείο, υδρορροή, υδραυλικός, υδρόγειος, υδροβιότοπος, υδρόβιος….

Αναζητούν και βρίσκουν πόλεις και χωριά που το όνομά τους θυμίζει το νερό: Καλά Νερά, Λουτράκι, Ποταμιά,Κρυονέρι….

Παιχνίδι λέξεων με αντίθετες έννοιες σχετικές με το θέμα: άδειο- γεμάτο, καθαρό- βρώμικο, ήρεμη-φουρτουνιασμένη θάλασσα, ρηχή-βαθιά, υγρά –στεγνά, υγρασία- ξηρασία

Α1΄

Μαθαίνουν παροιμίες με το νερό:

Η αλήθεια πλέει σαν το λάδι με το νερό.

Το ήσυχο νερό τρυπάει την πέτρα.

Σταλαγματιά- σταλαγματιά γεμίζει η στάμνα η πλατειά.

Αλλού χτυπάει το νερό κι αλλού βροντά ο μύλος.

Το ακίνητο νερό βρωμάει.

Α1΄

Μαθαίνουν αινίγματα:

Χιλιοτρύπητο λαγήνι μα σταλιά νερό δεν χύνει. Τι είναι; Το νερό.

Γεννιέται στο βουνό, πεθαίνει στο γιαλό. Τι είναι; Το ποτάμι.

Πάει, πάει και πίσω δε γυρνάει. Τι είναι ;Το ποτάμι.

Από ψηλά γκρεμίζεται πέφτει και δε ραγίζεται. Τι είναι; Η βροχή.

Α1΄

Μαθαίνουν εκφράσεις:

Κάνω μια τρύπα στο νερό.

Βάζω το νερό στο αυλάκι.

Πίνω νερό στο όνομά του.

Πνίγομαι σε μια κουταλιά νερό.

Μοιάζουν σαν δυο σταγόνες νερό.

Μαθαίνουν γλωσσοδέτες.

Νερό, λινάρι, νερολίναρο, νεροκαθαρολίναρο.

Λεκτικό παιχνίδι:<<Αν ήμουν σταγόνα, θα ήθελα να…….>> <<Α ν ζούσα στο νερό, θα ήθελα να….>>

Α1΄

Η Αλφαβήτα του νερού

Αα Άρδευση

αδιάβροχο

α Αμίλητο νερό

ανομβρία

ασφυξία

Ββ βρύση

βροχόνερο

Α1΄

Γγ γέφυρα

Δδ διαρροή

δροσιά

Διαλύτης

Εε εξάτμιση

Ευθύνη

Α1΄

Εργοστάσιο Επεξεργασίας Λυμάτων

Ζζ ζωή

Ηη ήλιος

Θ θ θάλασσα

Ιι

Ιορδάνης ποταμός

Α1΄

Ιαματικές πηγές

Κ κ κυλάει

ή κοιμάται

Κλίμα

Λλ λίμνη

Λειψυδρία

λευκοτσικνιάς

Λιπάσματα

Α1΄

Λούσιος ποταμός

Μμ Μονάδα Επεξεργασίας νερού

Νν νερό

ή νηρόν ύδωρ

νερουλάς

Οο

Ξ ξ Ξηρασία

Όξινη Βροχή 31

Α1΄

Ππ Ποσειδώνας

Περπερούνα

παγοπώλης

πλημμύρες

ποτάμι

Ρ ρ Ρύπανση

Σς σταγόνα

στάμνα

Α1΄

σπατάλη

Ττ

Υυ Υδρολογικός Κύκλος

υδρατμός

Υδρόβια Πουλιά

Φφ

Υπερκατανάλωση

υδροκίνηση

Φυτοφάρμακα

Α1΄

Χχ

χιόνι

Ψψ ψιχάλες

Ωω

Τραγούδια με το νερό

Ένα νερό κυρα-Βαγγελιώ Ενα νερό κυρά Βαγγελιώ ενά νερό κρυό νερό κι από πούθε κατεβαίνει Βαγγελιώ μου η παινεμένη. Από γκρεμνό κυρά Βαγγελιώ από γκρεμνό γκρεμίζεται σε περιβολάκι μπαίνει Βαγγελιώ μου η παινεμένη. Ποτίζει δε κυρά Βαγγελιώ ποτίζει δέντρα και κλαδιά λεμονιές και κυπαρίσια σαν τα όμορφα κορίτσια.

Α1΄

Από πού είσαι ποταμάκι;

Α1΄

Μπήκε το νερό… στο αυλάκι Έχετε σκεφτεί ποτέ κάθε φορά που ανοίγετε τη βρύση στο σπίτι σας πώς το νερό φτάνει ως εκεί; Σίγουρα θα έχετε ακούσει εκείνες τις παράξενες λέξεις:

σύστημα ύδρευσης, υδραγωγείο, γεώτρηση, φράγμα, μονάδα επεξεργασίας νερού, πύργος, υπόγειο δίκτυο ύδρευσης, αποχετευτικό δίκτυο, βιολογικός καθαρισμός, ανακύκλωση νερού. Ζαλιστήκατε; Τα πράγματα, φίλοι μου, είναι απλά! Μέχρι πριν από εκατό χρόνια οι άνθρωποι έπιναν νερό από τις πηγές και τα πηγάδια, που άνοιγαν. Σε πολλές περιοχές υπήρχε και ο Νερουλάς, που πουλούσε νερό στις γειτονιές. Σήμερα όλα αυτά έχουν αλλάξει, γιατί ο καθένας μπορεί να έχει νερό στο σπίτι του όποια ώρα και στιγμή θέλει χάρη στο σύστημα ύδρευσης, που οι άνθρωποι έχουν δημιουργήσει γι΄αυτό το σκοπό. Θέλετε να δείτε πώς γίνεται αυτό; Ακολουθήστε με… Το νερό της βροχής κυλάει από το ποτάμι σε μια τεχνητή λίμνη που δημιούργησε ο άνθρωπος για να το αποθηκεύει μέχρι να το χρειαστεί. Στη μια άκρη της λίμνης υπάρχει ένα φράγμα, που συγκρατεί το νερό, όταν αυτό ανοίξει το νερό περνάει μέσα από σωλήνες στη Μονάδα Επεξεργασίας Νερού. Εκεί στον σταθμό καθαρισμού θα του αφαιρέσουν όλα τα σκουπίδια και τις βρωμιές, που μεταφέρει, και θα το στείλουν καθαρό στον Πύργο Νερού για να αποθηκευτεί. Με τη βοήθεια τεράστιων υπόγειων σωλήνων το καθαρό νερό φτάνει στα σπίτια σας. Το νερό, που έχετε χρησιμοποιήσει, φεύγει από άλλους σωλήνες, τους σωλήνες αποχέτευσης, για να φτάσει στο Εργοστάσιο Επεξεργασίας Λυμάτων, τον γνωστό ως βιολογικό καθαρισμό. Εκεί με τη βοήθεια ειδικών φίλτρων το νερό καθαρίζεται και στέλνεται πίσω στη θάλασσα ή χρησιμοποιείται ξανά. Το νερό, το οποίο χρησιμοποιείτε στα σπίτια σας δεν είναι δωρεάν γι’ αυτό και πληρώνετε λογαριασμό νερού. Αυτό συμβαίνει, γιατί χρειάζονται πολλά χρήματα για να γίνουν τα υδραγωγεία, τα δίκτυα ύδρευσης, αλλά και για να πληρωθούν όλοι όσοι δουλεύουν σε αυτά. Κάθε σπίτι διαθέτει τον δικό του μετρητή νερού, που δείχνει πόσο νερό καταναλώνετε κάθε φορά. Σύμφωνα με την ένδειξη του μετρητή πληρώνετε τον λογαριασμό στην Δημόσια Υπηρεσία Ύδρευσης της περιοχής.

Α1΄

Ο Νερουλάς

Τα παλιά χρόνια που δεν υπήρχαν βρύσες μέσα στα σπίτια ή στις αυλές απαραίτητο ήταν το επάγγελμα του νερουλά . Ο νερουλάς είχε σταθερή πελατεία και έδινε νερό στις νοικοκυρές ,που έτρεχαν με τις στάμνες και τα δοχεία τους προκειμένου να προμηθευτούν το πολύτιμο υγρό, , προσφέροντάς του αμοιβή . Το επάγγελμα του νερουλά διατηρήθηκε μέχρι το 1930 , οπότε ιδρύθηκε η ΟΥΛΕΝ , και σε ορισμένες περιπτώσεις μέχρι το 1960 , όπου τα υδραγωγεία μπόρεσαν να τροφοδοτήσουν με νερό τα περισσότερα σπίτια . Ο πιο διάσημος νερουλάς της πατρίδας μας ήταν ο ολυμπιονίκης Σπύρος Λούης . Μετά τη μεγάλη του επιτυχία στους ολυμπιακούς αγώνες ο βασιλιάς Γεώργιος τον ρώτησε τι θα επιθυμούσε ως δώρο κι αυτός ζήτησε ένα γαϊδουράκι , για να τον βοηθάει να μεταφέρει το νερό . 38

Α1΄

παγοπώλης

Επερνούσαν παγοπώλες και μοιράζανε κολώνες. Είχαν γίνει από νερό που το πάγωναν καιρό, το φαΐ να διατηρεί, να “ναι φρέσκο το τυρί, το νεράκι δροσερό μια φορά κι ένα καιρό

Α1΄

Υδραγωγείο

Το τεχνητό κανάλι που κατασκευάζεται για να μεταβιβάσει νερό (ύδωρ) από τη μία θέση σε μία άλλη ονομάζεται υδραγωγείο. Ο όρος ετυμολογείται από τις λέξεις «ύδωρ» και «άγω»

Α1΄

Νερόμυλος - Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης στη Δημητσάνα

Α1΄

Ο εξοπλισμός του νερόμυλου βασίζεται σε τρία μέρη, το πρώτο αφορά την διοχέτευση του νερού στο μύλο και αποτελείται από το μυλαύλακο, το βαράρι και το σιφούνι, το δεύτερο είναι το κινητικό μέρος του μύλου που αποτελείται από τη φτερωτή, τον άξονα και τα εξαρτήματά τους και τέλος το αλεστικό μέρος που περιλαμβάνει τις μυλόπετρες, τη σκαφίδα, την αλευροθήκη και άλλα βοηθητικά εξαρτήματα. Το φαινομενικά απλό αυτό σύστημα για να κινηθεί ήθελε δεκάδες ξύλινες σφήνες, καρφιά και σανίδια. Oλα αυτά έπρεπε να τα κατασκευάσει μόνος του και μόνος του να τα τοποθετήσει. Την ίδια φροντίδα ήθελαν και τα μυλολίθια. Οι στρογγυλές αυτές πελεκημένες πέτρες ήθελαν ιδιαίτερη προσοχή να μην ανάψουν

Α1΄

από την κίνηση. Φροντίδα ήθελε και η ροή του νερού. Δεν έπρεπε να πέσει ούτε μια σταγόνα στο άλεσμα γιατί θα καταστρέφονταν. Εκτός από τη μηχανή, φροντίδα ήθελε και το κτίριο το οποίο διαρκώς υπέφερε από την υγρασία και τις ρίζες των πλατάνων. Οι μύλοι ήταν συνήθως μικρά πέτρινα η ξύλινα κτίρια σκεπασμένα με πέτρες ή τσίγκους και εκτός από τον κυρίως χώρο όπου λειτουργούσε η μηχανή, δίπλα του ήταν χτισμένα διάφορα κτίρια για την αποθήκευση του καρπού, τη διαμονή των ανθρώπων και τον σταβλισμό των ζώων. Όλα αυτά ήταν στη φροντίδα του μυλωνά και περισσότερο απ' όλα ήταν η φροντίδα της κάναλης, του μεγαλειώδους αυτού ξύλινου σωλήνα που οδηγούσε το νερό στη φτερωτή. Η κάναλη ήταν το πιο λεπτό εξάρτημα του μύλου και ήθελε ιδιαίτερη προσοχή γιατί η επισκευή της απαιτούσε ιδιαίτερο κόστος και πολύ κόπο.

Α1΄

Περιγραφή

Το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης στη Δημητσάνα είναι ένα θεματικό μουσείο που προβάλλει τη σημασία της υδροκίνησης στην παραδοσιακή κοινωνία, παρουσιάζοντας τις βασικές προβιομηχανικές τεχνικές που χρησιμοποιούν το νερό ως κύρια πηγή ενέργειας για την παραγωγή διαφόρων προϊόντων. Σε έκταση ενός στρέμματος, μέσα σε πυκνή βλάστηση και άφθονα τρεχούμενα νερά, έχει αποκατασταθεί ένα σύνολο εγκαταστάσεων και υδροκίνητων μηχανισμών, με σκοπό τη μουσειακή αξιοποίησή τους. Κάθε ένα από τα αναστηλωμένα κτήρια των παλιών παραδοσιακών εργαστηρίων έχει μια μόνιμη έκθεση με θεματικό περιεχόμενο σχετικό με το εργαστήριο στο οποίο στεγάζεται. Το πρώτο κτήριο στεγάζει μια νεροτριβή κι έναν αλευρόμυλο. Στην περιοχή της Δημητσάνας δούλευαν ως τα μέσα του 20ού αιώνα είκοσι περίπου στεγασμένες ή υπαίθριες νεροτριβές, όπου πλένονταν τα υφαντά (βελέντζες, μπατανίες, τσέργες και τσόλια). Η τέχνη του νεροτριβιάρη ή ντριστελιάρη φαινόταν από τον σωστό υπολογισμό του χρόνου παραμονής στον κάδο κάθε είδους υφαντού. Δίπλα έχει αποκατασταθεί ένας αλευρόμυλος με οριζόντια φτερωτή. Εδώ ο επισκέπτης μπορεί να ρίξει σπόρους καλαμποκιού στη σκαφίδα και να παρακολουθήσει πώς ο καρπός αλέθεται από τις μυλόπετρες και πέφτει στην αλευροδόχη. Το διπλανό δωματιάκι με το τζάκι στέγαζε την κατοικία του μυλωνά, όπου η -κατά κανόνα πολυμελής- οικογένειά του έστηνε κάθε βράδυ τη στρωμνή στο πατάρι για να κοιμηθεί παραταγμένη. Έξω από τον μύλο, κατασκευάστηκε ένα πρόχειρο στέγαστρο, όπως αυτό που προφύλασσε το ρακοκάζανο, που στηνόταν στην ύπαιθρο μετά τον τρύγο, για την παραγωγή του τσίπουρου από τα στέμφυλα, και λειτουργούσε για 3-4 μερόνυχτα συνεχώς. Ακριβώς απέναντι βρίσκεται ένα διώροφο κτήριο, που στεγάζει την κατοικία του βυρσοδέψη (πάνω) και το βυρσοδεψείο (κάτω). Το εσωτερικό του εργαστηρίου είναι χωρισμένο σε "ζώνες" που αντιστοιχούν στα διάφορα στάδια επεξεργασίας των δερμάτων. 

Η πρώτη είναι για τα "νερά", τον ασβέστη και γενικά τις προπαρασκευαστικές εργασίες.

o Στην επόμενη βρίσκεται η σειρά με τις "λίμπες" (γούρνες) για τη δέψη.  Μια ζώνη ευάερη προορίζεται για το άπλωμα και το στέγνωμα των

δερμάτων στη σκιά και τέλος, μια καλά φωτισμένη γωνιά για τις εργασίες της μετάδεψης.

Α1΄

 Το λιθόστρωτο οδηγεί σε ένα πλάτωμα, όπου διαμορφώνεται μια φυσική δεξαμενή, και καταλήγει στον μπαρουτόμυλο. Η Δημητσάνα ήταν ένα από τα εκατοντάδες χωριά που γνώριζαν τη συλλογή του ακάθαρτου νίτρου από τον 16ο αιώνα και το παρείχαν αντί φόρου στους Τούρκους. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, οι Δημητσανίτες δραστηριοποιήθηκαν για να τροφοδοτήσουν τον αγώνα με το απαραίτητο πολεμικό υλικό. Ο Κολοκοτρώνης γράφει

χαρακτηριστικά: "Μπαρούτι είχαμε, έκαμνε η Δημιτζάνα". Το μπαρούτι αποτελεί ένα ισχυρό στοιχείο της πολιτισμικής ταυτότητας της περιοχής και διατηρείται ζωντανό στη μνήμη και τις αφηγήσεις των κατοίκων της. Αυτήν ακριβώς την ιστορική ταυτότητα αναδεικνύει το ΥΜΥ, αναπαριστώντας τον τύπο του μπαρουτόμυλου με κοπάνια, που χρησιμοποιήθηκε στη Δημητσάνα κατά την Επανάσταση και έως τις αρχές του 20ού αιώνα, και διασώζοντας ταυτόχρονα τη συγκεκριμένη τεχνολογία της παραγωγής της μπαρούτης, η οποία στην Ευρώπη είχε εξαφανιστεί από τον 18ο αιώνα.

Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης στη Δημητσάνα

Α1΄

Αλευρόμυλος

Νεροτριβή

Νερόμυλος

Μπαρουτόμυλος

Α1΄

Ρακοκάζανο για την παραγωγή τσίπουρου από τα στέμφυλα

Βυρσοδεψείο

..Από την επίσκεψή μας στο Μουσείο

Α1΄

Φράγμα Ένα φράγμα είναι μια κατασκευή που εμποδίζει, ή επιβραδύνει την κίνηση του νερού. Συνήθως με την κατασκευή ενός φράγματος δημιουργούνται συλλέκτες υδάτων, δεξαμενές ή ακόμα και τεχνητές λίμνες. Με την κατασκευή των φραγμάτων το νερό δεσμεύεται και χρησιμοποιείται για άρδευση, ύδρευση.

Α1΄

Πώς φτάνει το πόσιμο νερό από τις "Μονάδες Επεξεργασίας Νερού της ΕΥΔΑΠ στο σπίτι μας; Το νερό φεύγει καθαρό από τις Μονάδες Επεξεργασίας Νερού της ΕΥΔΑΠ και μέσα από ένα μεγάλο δίκτυο αγωγών (σωληνώσεων) φτάνει σε δεξαμενές που υπάρχουν σε διάφορα ψηλά σημεία της πόλης μας. Από εκεί, ένα επίσης μεγάλο δίκτυο σωληνώσεων που συνολικά το μήκος τους ξεπερνάει τα επτά εκατομμύρια μέτρα φέρνει το νερό στα σπίτια μας.

Γιατί πληρώνουμε το νερό; Το νερό μπορεί να είναι ένα ελεύθερο αγαθό, αφού η φύση μας το προσφέρει δωρεάν, η αποθήκευσή του όμως στους ταμιευτήρες, η μεταφορά του, οι διαδικασίες για τον καθαρισμό του στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας νερού της 55

Α1΄

ΕΥΔΑΠ και η διανομή του μέσω των δικτύων αγωγών έχουν μεγάλο κόστος. Γι' αυτό το λόγο το νερό έχει τιμή και πωλείται.

Υδατόπυργος: δεξαμενή σε ψηλά χτισμένο βάθρο για αποθήκευση νερού και διανομή του με πίεση .

Α1΄

…Νομίζω ότι τώρα που γνωριστήκαμε λίγο καλύτερα είναι η κατάλληλη στιγμή να σας μιλήσω για αυτό που με απασχολεί και με προβληματίζει, όπως σας είπα στην αρχή… Τον τελευταίο καιρό η αλήθεια είναι ότι δεν αισθάνομαι πολύ καλά στην υγεία μου. Έχω αρχίσει να μυρίζω άσχημα, να πρασινίζω, να είμαι λερωμένο με σκουπίδια και βλαβερές ουσίες και ακόμα χειρότερα με βλέπω να λιγοστεύω μέρα με τη μέρα.

Μήπως χρειάζομαι γιατρό; Πάντα πίστευα ότι για τον άνθρωπο ήμουν ότι πολυτιμότερο υπήρχε στην ζωή του και ότι πάντα θα με πρόσεχε σαν τα μάτια του. Δυστυχώς, όμως, τα πράγματα, καθώς φαίνεται, έχουν αλλάξει…Ο άνθρωπος με αγαπά, αλλά δεν με προσέχει πια. Αυτό το κατάλαβα, όταν έμαθα ότι πάσχω από ΡΥΠΑΝΣΗ. Η ρύπανση είναι αυτή που με κάνει να βρομάω, να μυρίζω άσχημα και να μην πίνομαι. Τα ζώα και τα πουλιά, που ζουν κοντά μου πεθαίνουν, όταν με πίνουν βρόμικο, ακόμα και για τον άνθρωπο γίνομαι επικίνδυνο, όταν είμαι έτσι, μόνο που εκείνος το ξέρει και δεν με πίνει. Τη ρύπανση, όπως έμαθα, την προκαλούν οι ίδιοι οι άνθρωποι με την απροσεξία τους και την αδιαφορία τους. Δείτε με ποιο τρόπο γίνεται αυτό: με τα σκουπίδια τους, που ρίχνονται στα νερά μου, με τα βρόμικα νερά των σπιτιών τους, που αδειάζονται στα ποτάμια μου, με τις ακαθαρσίες των εργοστασίων τους, που καταλήγουν στις θάλασσές μου, με τα λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα, που χρησιμοποιούν οι γεωργοί στα χωράφια τους, τα οποία απορροφούνται από το έδαφος και μολύνουν τα υπόγεια νερά μου . Με τις ακαθαρσίες των ζώων, που εκτρέφονται σε μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες. Με την υπερκατανάλωση του πόσιμου νερού, που έχει οδηγήσει τις υπόγειες δεξαμενές μου να στερεύουν και το θαλασσινό νερό να εισχωρεί μέσα σε 68

Α1΄

αυτές. Με τα εκατοντάδες περιβαλλοντικά ατυχήματα, που κατά καιρούς συμβαίνουν Με την όξινη βροχή, τη βροχή δηλαδή, που περιέχει βλαβερές ουσίες εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από τα εκατομμύρια αυτοκινήτων και τις χιλιάδες καμινάδες εργοστασίων, που εκπέμπουν επικίνδυνα αέρια καθημερινά. Eξαιτίας της ρύπανσης θα δείτε χιλιάδες πουλιά και ψάρια να πεθαίνουν, εξαιτίας της μακροχρόνιας ρύπανσης του νερού της λίμνης. H ρύπανση δεν φαίνεται αμέσως, μελλοντικά, όμως, τα αποτελέσματά της γίνονται φανερά, γιατί όσο αυτή αυξάνεται και ανεβαίνει η θερμοκρασία τόσο το οξυγόνο μέσα στο νερό ελαττώνεται και, έτσι, χιλιάδες ψάρια πεθαίνουν από ασφυξία ή αναγκάζονται να πάνε σε άλλες θάλασσες. Ακόμα, βλαβερές ουσίες, ή γεωργικά λιπάσματα, βοηθούν το φυτοπλαγκτόν να αυξηθεί τόσο, ώστε να κλέβει πολύ οξυγόνο και να το στερεί από τα ψάρια της θάλασσας με αποτέλεσμα αυτά να πεθαίνουν ... Όταν το νερό ρυπαίνεται από μικρόβια, μικροοργανισμούς δηλαδή, τότε μιλάμε για μόλυνση. Οι μικροοργανισμοί αυτοί προέρχονται από τα βρόμικα νερά των πόλεων, των νοσοκομείων, των σπιτιών, των κτηνοτροφικών μονάδων. Όταν το ποσοστό τους είναι υψηλό, τότε αυτό σημαίνει ότι το νερό πιθανόν να έχει μολυνθεί. Η μόλυνση είναι μια μορφή ρύπανσης.

Το νερό εκδικείται

Δεν κινδυνεύω, όμως, μόνο από τη ρύπανση. Τα τελευταία χρόνια έχω αρχίσει να στερεύω, οι υπόγειες δεξαμενές μου αρχίζουν να αδειάζουν χωρίς να γεμίζουν ξανά και αυτό δεν είναι καλό. Δυστυχώς, οι άνθρωποι μέχρι τώρα νομίζουν ότι είμαι άφθονο και ότι θα υπάρχω πάντα. Τα πράγματα, όμως, δεν είναι έτσι. 69

Α1΄

Σήμερα, οι άνθρωποι καταναλώνουν περισσότερο νερό, γιατί είναι πολλοί περισσότεροι πάνω στη γη, γιατί έχουν τεράστιες καλλιέργειες, που πρέπει να ποτίσουν, γιατί χρειάζονται περισσότερο νερό για τις δουλειές του σπιτιού. Έτσι, λοιπόν, με ξοδεύουν χωρίς να σκέπτονται, αν υπάρχει αρκετό από αυτό και ίσως να υπήρχε, αν το κλίμα δεν είχε αλλάξει τόσο πολύ. Δυστυχώς και

ο άνθρωπος έχει κάνει πολύ μεγάλη

ζημιά. Η ρύπανση της ατμόσφαιρας έχει προκαλέσει το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Ίσως, έχετε ακούσει γι’ αυτό. Βλαβερές ουσίες, όπως τα καυσαέρια, μαζεύονται στον αέρα και κρατάνε πολύ περισσότερη ζέστη στη γη από όσο πρέπει, όπως ακριβώς συμβαίνει σε ένα θερμοκήπιο, με αποτέλεσμα να ανεβαίνει η θερμοκρασία στον πλανήτη. Το φαινόμενο αυτό προκαλεί με τη σειρά του λιώσιμο των πάγων, , ξηρασία το καλοκαίρι. Επειδή οι πάγοι λιώνουν, περισσότερο νερό περνάει στη θάλασσα και η στάθμη της αρχίζει να ανεβαίνει απειλώντας πόλεις και χωριά καθώς και καλλιέργειες, που βρίσκονται κοντά στις ακτές. Μεγάλο πρόβλημα, όμως, έχει δημιουργηθεί και στο γλυκό πόσιμο νερό, που βρίσκεται βαθιά μέσα στη γη. Επειδή αυτό λιγοστεύει συνεχώς, τη θέση του έχει αρχίσει να παίρνει το θαλασσινό αλμυρό νερό, το οποίο όμως δεν είναι κατάλληλο ούτε για άρδευση ούτε για ύδρευση. Φίλοι μου, όπως ήδη θα έχετε καταλάβει, τα πράγματα είναι σκούρα για μένα. Γιατί δεν είναι μόνο η ρύπανση, που με απειλεί, αλλά και η μεγάλη σπατάλη μου από τους ανθρώπους. Σκεφτείτε μονάχα πόσο νερό χρησιμοποιούν οι άνθρωποι καθημερινά στο σπίτι τους, για να πλυθούν, να μαγειρέψουν, να καθαρίσουν, να βάλουν πλυντήρια. Έχω την εντύπωση ότι οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν πόσο νερό σπαταλούν, αφού ανοίγοντας τη βρύση τους έχουν όσο άφθονο καθαρό νερό θέλουν...

Α1΄

Η ανακύκλωση είναι ένας τρόπος για να περιοριστεί η σπατάλη του νερού. Πολλές χώρες, όπως η Κύπρος, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ισπανία, η Ολλανδία, η Αυστρία έχουν βρει τρόπους για να εκμεταλλεύονται το χρησιμοποιημένο νερό, ώστε να μην πηγαίνει χαμένο. Έτσι το νερό αυτό πηγαίνει με ειδικές συσκευές στα σπίτια, στις βιομηχανίες, στις καλλιέργειες και στο πότισμα των γηπέδων γκολφ.

Α1΄

Φίλοι μου, εδώ το ταξίδι μας τελείωσε… Ελπίζω να μην είναι και το τελευταίο μου…Αστειεύομαι, βέβαια!

Λίγο πριν ξαναγίνω το αμίλητο…νερό, που όλοι γνωρίζετε, θέλω κάτι ακόμα να πω. Εύχομαι, τώρα, που γνωριστήκαμε καλύτερα, να μη με αφήσετε να στερέψω, αλλά να με προστατεύσετε και να με προφυλάξετε σαν τα μάτια σας. Είστε η μόνη μου ελπίδα… Μόνο έτσι θα συνεχίσω να υπάρχω και να δίνω ζωή σε εσάς και στον πλανήτη Γη. Γιατί μη ξεχνάτε, φίλοι μου, προστατεύοντας το νερό, προστατεύετε τη ζωή σας και τη ζωή του πλανήτη σας…

Α1΄

Λειψυδρία  Οι μαθητές επεξεργάζονται το παραμύθι για την αειφορική διαχείρηση του νερού: Λειψυδρία στη Νεοχώρα

ΛΕΙΨΥΔΡΙΑ Το νερό, όμως, δεν είναι διαθέσιμο και άφθονο για όλους τους κατοίκους της γης! Πολλοί άνθρωποι είναι αναγκασμένοι να στερούνται την ποσότητα του πόσιμου νερού που είναι αναγκαία για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού τους. ..γνωρίζοντας ότι..

Α1΄

Και ότι …

Και ότι..

…..SOS

«Δεν φτάνει ο ήλιος μοναχά σοδειά η γη να δώσει, χρειάζονται κι άλλα πολλά και προπαντώς η γνώση», Κωστής Παλαμάς

Την ευθύνη της έλλειψης νερού, την έχει ο άνθρωπος.

Α1΄

Διαρροές, στάζει, πλυντήριο, ποτίζουμε ,σχολείου, χαλάμε

ποσότητα, μπανιέρα, ανακύκλωσης, βρύση,

Βοήθησε τα παιδιά να βάλουν τις σωστές λέξεις

εκεί

που

λείπουν.  Όταν πλένουμε το αυτοκίνητο, να μην καταναλώνουμε μεγάλη .............................................νερού.  Όταν πλένουμε τα δόντια μας, πρέπει να κλείνουμε τη ...............................και όχι να την αφήνουμε ανοιχτή.  Να κλείνουμε καλά τη βρύση για να μην...........................  Να μην κάνουμε συχνά μπάνιο με γεμάτη την.............................  Όταν βρέχει να μαζεύουμε το νερό της βροχής και να........................................τα λουλούδια  Να βάζουμε πολλά ρούχα στο ........................................και όχι λίγα  Προσέχω να μην υπάρχουν .......................................................στα καζανάκια.  Προσέχω να μην στάζουν οι βρύσες του ................................μας.  Να γίνουν κέντρα ............................................για να γίνεται το μολυσμένο νερό ξανά καθαρό.  Να μην παίζουμε το καλοκαίρι με το νερό, γιατί έτσι .................................. πολύ νερό»

Προσοχή στο περιβάλλον....... Είναι χρέος μας να βοηθήσουμε ώστε ο πλανήτης μας να είναι καθ αρός, για να μας προσφέρει απλόχερα τις ομορφιές του. 77

Α1΄

Υγρότοπος είναι μια τοποθεσία με νερό (γ _ _ _ _ ή α _ _ _ _ _ ) που έχει βάθος λιγότερο από 6 μέτρα. Το νερό μπορεί να είναι στάσιμο ή τρεχούμενο. Να βρίσκεται εκεί για λίγο χρόνο ή μόνιμα. Υγρότοποι είναι: τ α π _ _ _ _ _ _ , ο ι λ _ _ _ _ _ , τ α έ _ _ . Τι τους θέλουμε τους υγρότοπους; Οι υγρότοποι έχουν τεράστια σημασία για τη ζωή. Το νερό που προσφέρουν βοηθάει στην επιβίωση χιλιάδων ειδών φ _ _ _ _ , ζ _ _ _ κ α ι π _ _ _ _ _ _ .

….επίσκεψη στη Λίμνη Κουμουνδούρου



   

Ρειτοί. Από την αρχαιότητα υπήρχαν οι δύο λίμνες των Ρειτών. Η βόρεια ήταν αφιερωμένη στη θεά Δήμητρα και η νότια λίμνη ήταν αφιερωμένη στη θεά Περσεφόνη και που σήμερα την αποκαλούμε Λίμνη Κουμουνδούρου. Είναι ένας σημαντικός υδροβιότοπος και ταυτόχρονα επικίνδυνο καταφύγι για τα υδρόβια πουλιά που μοιάζουν <<άστεγα>> στον ρημαγμένο τόπο μιας αστικής περιοχής. Είναι ένας τόπος ιστορικής και αρχαιολογικής σημασίας. Εμπνέει στους κατοίκους της περιοχής ελπίδα για τη διαφύλαξή της και ενδιαφέρον για την αξιοποίησή της. Πανίδα Το 1992 είχαν καταγραφεί ψάρια διαφόρων μεγεθών μεταξύ αυτών και κέφαλοι. Παρατηρούνται σμήνη γλάρων, ολιγομελείς ομάδες πάπιες και μικρός αριθμός μεταναστευτικών πουλιών όπως ερωδιοί και κύκνοι. Από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία καταμετρήθηκαν 28 διαφορετικά είδη πουλιών, όπως ερωδιοί(λευκοτσικνιάς, σταχτοτσικνιάς) αγριόπαπιες φαλαρίδες, γλάροι(ασημόγλαρος, καστανοκέφαλος), γερακίνες και 26 βαλτόπαπιες, που είναι παγκοσμίως απειλούμενο είδος.

Α1΄



Αα αρμυρίκια

Η Αλφαβήτα της Λίμνης Κουμουνδούρου

αναψυχή

Ββ βούρλα

βροχή

Γγ

Δδ Δήμητρα

Εε έδαφος

Ελευσίνα

Ελευσίνια Μυστήρια – Ιερά Οδός

ευθύνη

ευκάλυπτος 81

Α1΄

Ζζ ζαμπαρόλα

Η η ήλιος

Θθ θερμότητα

Ιι

ίζημα

Κ κ καλαμιές

κουνουπόψαρο 82

Α1΄

Κέφαλος

Κύκνοι

Καβούρια

Κλίμα

Λλ Λιβελούλα

Λευκοτσικνιάς

Α1΄

Μμ μύστες

Νν νερό

μόλυνση

νούφαρα

Ξξ Οο

Ππ πηγές

Α1΄

πανίδα

πράσινη πάπια

Περσεφόνη

Α1΄

Ρρ Ρειτοί

Σς σταχτοτσικνιάς

σταθμός μέτρησς μόλυνσης

Ττ

Υυ υδροβιότοπος

υφάλμυρο νερό

Α1΄

Φφ φαλαρίδα

Χ χ χλωρίδα

Χέλια

Ψψ ψάρεμα

Ωω

Α1΄

Φωτογραφίες από την επίσκεψή μας στη λίμνη…

Α1΄

Υδρόβια πουλιά

Τα υδρόβια πουλιά, όπως οι κύκνοι, οι χήνες, οι πάπιες, οι πελεκάνοι και τα βουτηχτάρια, έχουν κοντά πόδια και δάχτυλα συνδεδεμένα με νηκτικές μεμβράνες, ώστε να βουτούν, ή να κολυμπούν στο νερό όπου αναζητούν τροφή.

Ο Κύκνος

Η Χήνα

Α1΄

Η Πάπια

Η πρασινοκέφαλη πάπια

Πελεκάνος

Βουτηχτάρια

Φαλαρίδα

Α1΄

Παρυδάτια πουλιά Τα παρυδάτια πουλιά έχουν αναπτύξει κατάλληλα σωματικά γνωρίσματα (ψηλά πόδια, μακρύ ράμφος και λαιμό), ώστε να αναζητούν τη λεία τους στα ρηχά.

Σταχτοτσικνιάς

Λευκοτσικνιάς

Χαλκόκοτες

ερωδιός

Α1΄ Πάπια

Αετός

Α1΄

Το όνομά της προέρχεται από_________________________________ ______________________________________________________________________

Το σώμα της_______________________________________________________

Τα φτερά της___________

Τα μάτια της__________________

Η φωλιά της____________

Τα αυγά της____________________

___________________________

________________________________

Η τροφή της________________________________________________________

Ζει _________________________________________________________________

Χαρακτηριστικό της ________________________________________________

Παρατήρησε τα ράμφη των πουλιών και την τροφή τους.

Α1΄

Τι συμπεραίνεις;____________________________________________________

_____________________________________________________________________

______________________________________________________________________

Α1΄

Από την πάπια και τον πελαργό λείπουν τα ράμφη και τα πόδια. Ζωγράφισε σωστά τα ράμφη και τα πόδια των πουλιών:

Α1΄ Υ

Δ Ω Δ

Ρ Ν



Σ Βρείτε τις παρακάτω 19 λέξεις που σχετίζονται με τη Λίμνη Κουμουνδούρου και δώστε έναν ορισμό σε σχέση με τη Λίμνη:

1.Ευκάλυπτοι

11.Ύδωρ

2.Μόλυνση

12.Φαλαρίδα

3.Μύστες

13.Έντομα

4.Δήμητρα

14.Κουμουνδούρου

5.Νερόμυλος

15.Λιβελούλα

6.Ρειτοί

16.Λίμνη

7.Βούρλα

17.Πανίδα

8.Υδρόβια( Πουλιά)

18.Περσεφόνη

9.Γλυφό (νερό)

10.Αρμυρίκια

19.Ήλιος

Α1΄

Ο κύκλος του νερού Είναι ευκαιρία, αν θέλετε, να αναπτύξετε τώρα αυτό το θέμα αν και θα βρείτε και άλλες κατά της διάρκεια της χρονιάς. Εγώ το δουλεύω κάπως έτσι: Πώς σχηματίζετε ένα σύννεφο; Που είναι κρυμμένη η βροχή και πέφτει από τον ουρανό; Αυτές οι ερωτήσεις θα προβληματίσουν τα παιδιά ώστε να ξεκινήσετε το θέμα. Όλα έχουν σαν αφετηρία τον ήλιο. (θερμότητα). Ρωτάμε τα παιδιά αν ξέρουν τι συμβαίνει όταν το νερό ζεσταίνεται πολύ και άρα όταν ο ήλιος ζεσταίνει το νερό στη Γή μας (θάλασσες, λίμνες, ποτάμια, πισίνες;). Καταγράφουμε τις υποθέσεις και προχωράμε στον πειραματισμό μας. Έστω οτι η κατσαρόλα μας με το νερό είναι μια μικρή θάλασσα και οτι το μάτι της κουζίνας μας είναι ο ήλιος που θα την ζεστάνει. Όσο ζεσταίνεται το νερό παρατηρούμε τους υδρατμούς που βγαίνουν από την κατσαρόλα. Λέμε στα παιδιά οτι μέσα στον ατμό υπάρχουν μικρές σταγονίτσες νερού που δεν φαίνονται. Κάνουμε τον συσχετισμό με τη θάλασσα και καταλήγουμε οτι οι υδρατμοί ανεβαίνουν στον ουρανό. Εκεί όταν μαζευτούν πολλοί μαζί φτιάχνουν ένα συννεφάκι. Όταν τα συννεφάκια μας ενωθούν και

Α1΄ γίνουν μεγάλα τότε οι σταγόνες της βροχής που είναι κρυμμένες μέσα τους γίνονται πολύ βαριές και πέφουν πάλι στη γή. Όμως το καλοκαίρι γιατί δεν βρέχει; Δεν υπάρχουν σύννεφα τότε; Και γιατί αρχίζουν οι βροχές το φθινόπωρο και το χειμώνα γίνονται περισσότερες; Τί αλλάζει; Η θερμοκρασία! Το καλοκαίρι ψηλά στον ουρανό έχει ζέστη ενώ το φθινόπωρο και το χειμώνα ο ουρανός είναι κρύος. Τί παθαίνουν οι σταγόνες του νερού που κρύβονται στα συννεφάκια μας όταν ακουμπήσουν κάτι κρύο; Ας βρούμε έναν “κρύο ουρανό” να βάλουμε πάνω από την κατσαρόλα μας για να μάθουμε. Πιάσαμε για να βεβαιωθούμε οτι είναι κρύος. Αφού τον αφήσαμε για λίγη ώρα παρατηρήσαμε τις σταγόνες νερού που είχαν αρχίσει να πέφτουν. Βρέχει!!!

100

Α1΄

101

Α1΄

αλάτι ,λάδι, ζάχαρη, άμμος, ρύζι, τσάι του βουνού

102

Α1΄

Πείραμα Υλικά: 

Ένα μεγάλο πλαστικό μπουκάλι



Μια λεκάνη



Νερό



Χαρτοταινία



Ένα σουβλί (είδος κατσαβιδιού) ή κάτι άλλο μυτερό.

Εκτέλεση: 

Με το σουβλί (ή το μυτερό αντικείμενο που θα πάρετε) κάνετε 4 τρύπες στο μπουκάλι (από λίγο πιο κάτω από το στόμιο, μέχρι λίγο πιο πάνω από την βάση του μπουκαλιού, με, όσο περισσότερο μπορείτε, ίση απόσταση μεταξύ τους).



Τώρα, κόβετε ένα κομμάτι χαρτοταινία και το κολλάτε πάνω στις τρύπες, έτσι ώστε όταν θα βάλετε μέσα νερό να μην μπορεί να βγει.



Αφού είστε σίγουροι ότι η χαρτοταινία έχει κολλήσει καλά, γεμίζετε το μπουκάλι με νερό (μέχρι πάνω), αλλά δεν κλείνετε το καπάκι (η αεροδυναμική πίεση βοηθάει ώστε να πραγματοποιηθεί καλύτερα το πείραμα).



Βάζετε την λεκάνη μπροστά στο μπουκάλι από την μεριά με τις τρύπες και όταν είστε έτοιμοι ανοίγετε προσεκτικά, αλλά γρήγορα την χαρτοταινία.

Παρατηρήσεις: Το νερό που βγαίνει από τη χαμηλότερη τρύπα φτάνει πιο μακριά. Συμπέρασμα: Η Πίεση αυξάνεται με το βάθος. 103

Α1΄

Τις ζεστές καλοκαιρινές μέρες για να δροσιστούμε, βάζουμε παγάκια στο ποτήρι με το νερό μας. Το νερό είναι πιο ζεστό από τον πάγο και η ζέστη αυτή πηγαίνει προς τα παγάκια. Ο πάγος παίρνει τη θερμότητα δηλαδή τη ζέστη και λιώνει από στερεός γίνεται υγρός. Και η σοκολάτα λιώνει όταν την αφήνουμε σε ζεστό μέρος και το κερί, όαν καίει το φυτίλι του. Δηλαδή όταν τα στερεά σώματα όπως ο πάγος ή η σοκολάτα αλλάζουν και γίνονται υγρά λέμε ότι γίνεται

τήξη.

Επομένως η αλλαγή ενός υγρού σε στερεό, ονομάζεται

πήξη. Στην πήξη το σώμα

βγάζει τη θερμότητα δηλαδή τη ζέστη στο περιβάλλον. Όταν για παράδειγμα βάζουμε νερό στην παγοθήκη και μετά τη βάζουμε στην κατάψηξη το νερό σιγά σιγά γίνεται από υγρό στερεό.

104

Α1΄

105

Α1΄

Πώς φτάνει το νερό από τις ρίζες στο υπόλοιπο φυτό;

Όταν έχετε να ποτίσετε πολύ καιρό ένα φυτό τα φύλλα του είναι μαραμένα, ενώ μόλις το ποτίσετε παίρνουν πάλι την κανονική τους μορφή. Πώς όμως το νερό αψηφά τη βαρύτητα και ανεβαίνει από τις ρίζες στο υπόλοιπο φυτό; Με το παρακάτω απλό πείραμα ελπίζουμε να σας λυθεί η απορία. Πραγματοποιήστε το λοιπόν για να γνωρίσετε το «τριχοειδές φαινόμενο»! Υλικά: -1ποτήρι με νερό νερό - 1 άδειο ποτήρι - Μερικές χαρτοπετσέτες Διαδικασία: 1. Περιστρέψτε δύο χαρτοπετσέτες μεταξύ τους μέχρι να σχηματιστεί κάτι που να μοιάζει με σχοινί (Αυτό θα είναι το αγγείο που θα μεταφέρει το νερό στο υπόλοιπο φυτό). 2. Τοποθετήστε το ένα άκρο του στο ποτήρι με το νερό και το άλλο άκρο του στο άδειο ποτήρι. 3. Παρατηρήστε τι συμβαίνει (σ’ αυτό το στάδιο χρειάζεται υπομονή). Για να παρακολουθήσετε καλύτερα την κίνηση του νερού μπορείτε να χρησιμοποιήσετε λευκή χαρτοπετσέτα και να έχετε χρωματίσει το νερό με χρώμα ζαχαροπλαστικής!

106

Α1΄

Ο κύκλος του νερού Κάναμε ένα πείραμα για τον κύκλο του νερού για να κατανοήσουμε καλύτερα πώς λειτουργεί. Το μεγάλο διαφανές γυάλινο δοχείο αντιπροσωπεύει τη Γη. Το νερό, τις θάλασσες. Το μικρό ποτήρι, τη στεριά. Η πλαστική μεμβράνη, την ατμόσφαιρα. Οι σταγόνες που πέφτουν, τη βροχή. Υλικά: * 1 μεγάλο διαφανές γυάλινο δοχείο * Νερό * 1 μικρό ποτήρι * Πλαστική μεμβράνη * Σελοτέιπ Διαδικασία: 1. Τοποθετoύμε στο κέντρο του μεγάλου γυάλινου δοχείου το μικρό ποτήρι. 2. Ρίχνουμε νερό στο μεγάλο γυάλινο δοχείο (ως 1/3 περίπου) προσέχοντας να μην μπει νερό μέσα στο μικρό ποτήρι. 3. Σκεπάζουμε το μεγάλο δοχείο με την πλαστική μεμβράνη και το σφραγίζουμε με σελοτέιπ. 4. Το τοποθετούμε σε μέρος που να το βλέπει ο ήλιος και το αφήνουμε για αρκετή ώρα. 5. Παρακολουθούμε και συζητούμε πώς βρέθηκε νερό μέσα στο μικρό ποτήρι.

107

Α1΄

Ο ΜΠΑΜΠΑΚΕΝΟΣ

108

Α1΄

109

Α1΄ Από την εργασία της κ. Πολυξένης

για τη θάλασσα και από το παραμύθι Λειψυδρία στη

Νεροχώρα

ΘΑΛΑΣΣΑ

ΑΒΙ ΕΜΒΙΑ ΑΑΑΑ

ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ Δελφίνι

ΨΑΡΙΑ

ΦΥΤ Φύκια Α

Ποσειδωνία

Φάλαινα

Τσιπούρες

Θαλάσσια σπορ/

Γλώσσα

δραστηριότητες θαλλάσιο σκι

Μπακαλιάρος Χελώνα

Ξιφίας κ.α

Καρέτα Καρέτα Υπό εξαφάνιση

ΘΑΛΑΣΣΙΝΑ Χταπόδι , Καβούρι, Γαρίδες Καλαμάρια, Αστακός κ. α

Νερό (αλμυρό) Αλάτι

Φώκια

Γαύρος

Πέτρες, βότσαλα, χαλίκια

κολύμβηση ρακέτες βόλεϊ κ. α

Από τι κινδυνεύει νάιλον σακούλες που τις περνάει για τσούχτρες και τις τρώει, δίχτυα ψαράδων, θόρυβος το βράδυ στις παραλίες

110

Α1΄

Ντοκυμαντέρ για τα δελφίνια: https://www.youtube.com/watch?v=aFR8aBKDPRs

Ο μαγικός κόσμος των ζώων-δελφίνια

111

Α1΄

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ Α1΄

112

Α1΄

113

Α1΄

Ο Κύκλος του νερού

Η Περπερούνα

114

Α1΄

Ζωγραφιές από το παραμύθι Λειψυδρία στη Νεροχώρα 115

Α1΄

116

Α1΄

117