1 Αρχιτεκτονικό Πορτφόλιο 2018-2022 Αλέξανδρος Τσιλιμπάρης - Βαλλιανάτος
2 .Σπουδές Πανεπηστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Βαθμός 8.1/10 .Βιογραφικό .Γλώσσες Αγγλικά - Cambridge Advanced .Προγράμματα Autocad Rhino 3D V-ray Photoshop Indesign Microsoft Office .Εμπειρία Πρακτική Point Supreme Architects (2022) Πρακτική ΤΟΜΗ ΑΒΕΤΕ ΑΚΤΩΡ Α.Τ.Ε. (2019)
3 .Νεροδιαβιβαστής Αρχιτεκτονική Σύνθεση 2020 Επιβλέπουσα : Εβελυν Γαβρήλου Συνεργάτιδα : Κατερίνα Δαρζέντα .Περιεχόμενα .PickDorms Αρχιτεκτονική Σύνθεση 2019 Επιβλέπων : Ιορδάνης Στυλίδης .Ινστιτούτο Babylon Αρχιτεκτονική Σύνθεση 2018 Επιβλέπων : Ιορδάνης Στυλίδης Συνεργάτης : Βασίλης Κωνσταντάς .Spolia Διπλωματική Εργασία 2022 Επιβλέπων : Γιώργος Μητρούλιας Συνεργάτιδες : Κατερίνα Δαρζέντα, Θεοδώρα Σπύρου .Η αφηρημένη έννοια του -ου-τόπου Ερευνητική Εργασία 2021 Επιβλέπων : Ιορδάνης Στυλίδης .Point Supreme Συμμετοχή σε projects κατά τη διάρκεια της πρακτικής άσκσης 2022 Αρχιτέκτονες : Κωνσταντίνος Πανταζής, Μαριάννα Ρέντζου 4 10 14 18 28 32
συχνότερη, αποτελείται από δεξαμενές που αντλούν σε περίπτωση υπερχείλισης και αποθηκεύουν σε περίπτωση ξηρασίας.
να χρησιμοποιηθούν με διαφορετικούς τρόπους από ανθρώπους και ζώα. Οι δεξαμενές που έχουν χρησιμοποιηθεί, έχουν διαφορετικές λειτουργίες ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε τύπου. Με αυτόν τον τρόπο, δημιουργούνται διαφορετικά σενάρια κατοίκισης και λειτουργίας των μονάδων. Ανάλογα με την εποχή και την κατάσταση της λίμνης, τα υποκείμενα και οι χρήσεις εναλλάσσονται. Τέλος, τα δίκτυα μπορούν να τοποθετηθούν σε διαφορετικά σημεία
λίμνης και να λειτουργήσουν ως ρυθμιστές
στάθμης και ταυτόχρονα
βοηθούν
κτηνοτροφικές και αγροτικές ενέργειες.
4 .Νεροδιαβιβαστής O νεροδιαβιβαστής βρίσκεται στη περιοχή της Λίμνης Πλαστήρα και τοποθετείται κοντά στο χωριό Αγιος Αθανάσιος, πάνω στο μεταβαλλόμενο όριο της λίμνης. Πρόκειται για ένα κτήριο-μηχανή, μία εγκατάσταση σε μορφή δικτύου, η οποία αποτελείται από σωλήνες και δεξαμενές που μεταφέρουν, συλλέγουν, αντλούν, διαχέουν και γενικά ελέγχουν και διαχιρείζονται τη ροή του νερού. Επειτα από την καταγραφή τριών βασικών σταδίων στάθμης του νερού, δημιουργούνται τρεις ζώνες πάνω στις οποίες τοποθετούνται τρεις διαφορετικοί τύποι-δίκτυα. Ο πρώτος τύπος, ο οποίος είναι τοποθετημένος στο μέρος όπου η επαφή με το νερό είναι
Ο δεύτερος τύπος προορίζεται για μεγαλύτερη κινητικότητα, έχει τοποθετηθεί στο ενδιάμεσο στάδιο και επικεντρώνεται περισσότερο στη διαμονή. Ο τρίτος τύπος είναι τοποθετημένος σε πιο στεγνή περιοχή και απευθύνεται κυρίως σε ζώα και κτηνοτροφικές δραστηριότητες. Οι χώροι εσωτερικά είναι σχεδιασμένοι έτσι ώστε να μπορούν
της
της
να
τις
5
Τύπος Ι
Τύπος ΙΙ
Τύπος ΙΙΙ
.PickDorms
ή πίσω, αλλά φαίνεται ελκυστικό από μία προοπτική 360 μοιρών. Το διακριτικό σχήμα του θα το κάνει εύκολα αναγνωρίσιμο στην πανεπιστημιούπολη και σαφώς διαφημίζει ξεχωριστό του περιεχόμενο. Με την εσωτερική διάταξη των χώρων του, που επικεντρώνεται στους κοινόχρηστους χώρους σε όλους τους ορόφους, το κτήριο επαναπροσδιορίζει την έννοια της πανεπιστημιούπολης που βρίσκεται σε κοινό περιβάλλον - δημιουργώντας ένα νέο είδος κάθετης πανεπιστημιούπολης. Με την εσωτερική διάταξη των χώρων του, που επικεντρώνεται στους κοινόχρηστους χώρους σε όλους τους ορόφους, το κτήριο επαναπροσδιορίζει την έννοια της πανεπιστημιούπολης που βρίσκεται σε κοινό περιβάλλον - δημιουργώντας
10
Εμπνευσμένο από το ισχυρό κοινοτικό πνεύμα του Πολυτεχνείου Θεσσαλίας το project Pick Dorms περιλαμβάνει ένα σύνολο από φοιτητικές κατοικίες που βρίσκονται σε τρία διασυνδεδεμένα κτήρια πέντε ορόφων, τα οποία τυλίγει ένας ‘μανδύας’ από περσίδες, ο οποίος προσδίδει στην κάτοψη ένα σχήμα που θυμίζει πένα κιθάρας, καθώς επίσης και ένα σύνολο λειτουργειών οι οποίες έχουν τοποθετηθεί στα δύο επίπεδα που βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια της Γης. Αυτό σημαίνει ότι το τελικό κτηριακό σύμπλεγμα δεν έχει εμπρός
ένα νέο είδος κάθετης πανεπιστημιούπολης. Το Pick Dorms είναι ένα κτήριο αυτάρκες, ενεργειακά και πολιτικά αυτόνομο που δίνει έμφαση στην συλλο γική δράση και τη συνεργασία των φοιτητών/φοιτητριών που κατοικούν μέσα σε αυτό, κα θώς εκείνοι και εκείνες θα το συν-διοικούν. Οι κάτοικοι θα μπορούν να παράγουν μέσω εσω τερικών κάθετων υδροπονικών καλλιεργειών αλλά και εξωτερικών καλλιεργειών στο δώμα του κτηρίου, και να προστατεύουν τόσο την παραγωγή όσο και την μετατροπή των πρώτων υλών (φυτά,λαχανικά) σε προϊόντα, τα οποία στη συνέχεια θα πουλούν, ώστε να συμβάλ λουν στην οικονομία τους. Το Pick Dorms είναι προσβάσιμο από τρία διαφορετικά σημεία.
11
12
13
Babylon
εμφανίζεται ξανά στις μέρες μας, αναβαθμισμένη, υπο σχόμενη τη δυνατότητα παραγωγής περισσότερων τροφίμων σε μικρότερο χώρο, με μειωμένη χρήση
- ακουαπονικής (Aquaponics), δηλαδή της καλλιέργειας και ανάπτυξης των φυτών μαζί με ψάρια. Η συγκεκριμένη μέθοδος, ουσιαστικά αποτελεί μορφή της υδροπονικής καλλιέργειας. Και εδώ δηλαδή το νερό είναι το κύριο μέσο στο οποίο αναπτύσσονται τα φυτά και από το οποίο αντλούν όλα τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία. Σε κανένα μέρος, λοιπόν, της ακουαπονικής καλλιέργειας δεν προστίθεται χώμα. Οπως επίσης και την τεχνική της αεροπονίας (Airponics), η οποία έχει μακράν τις μικρότερες απαιτήσεις σε νερό, θρεπτικά στοιχεία κατανάλωση ενέργειας και εργατικό κόστος. Η βασική αρχή της αεροπο νίας είναι η ανάπτυξη των φυτών απουσία
παραγωγής. Της
14 .Ινστιτούτο
Στους πρόποδες του Πηλίου, βυθισμένο μέσα στο έδαφος, υπό κλίση γωνίας 15 μοιρών, βρίσκε ται το υπόσκαφο κτήριο Babylon. Πρόκειται για μία σύγχρονη, πρωτοποριακή, υπόγεια τράπε ζα σπόρων η οποία απασχολεί και παράλληλα είναι ικανή να στεγάσει 20 επιστήμονες, οι οποί οι ασχολούνται με την συλλογή, την εκκόκκιση, τη διατήρηση και τον ποιοτικό έλεγχο σπόρων οπωροκηπευτικών προϊόντων. Η συνολική αυτή προσπάθεια τελικά αποσκοπεί στην παραγωγή ποιοτικών φυταρίων και καρπών, τη διακίνηση τους, την προμήθεια και τον εφοδιασμό εμπόρων στην πόλη του Βόλου. Το ινστιτούτο Babylon είναι χωρισμένο σε πτέρυγες και αξιοποιεί αποτε λεσματικά σύγχρονες τεχνικές όπως αυτή της υδροπονίας (Hydroponics), μια τεχνική που ενώ πηγάζει από τους αρχαίους Βαβυλώνιους
νερού και κόστους
ενυδρειοπονίας
εδάφους ή οποιουδήποτε άλλου υποστρώματος. Οι ρί ζες αναπτύσσονται στον αέρα μέσα σε κλειστά συστήματα καλλιέργειας. Και οι τρείς παραπάνω τεχνικές έχουν σχεδόν μηδενική υπολειμματικότητα και θεωρούνται οικολογικά ασφαλείς μέθο δοι, φιλικές προς το περιβάλλον και ιδανικές για την παραγωγή φυσικών και υγιεινών προϊόντων.
15
Λεπτομέριες εσωτερικών χώρων
18
19
δοκιμών και
.Spolia
τελικά νέες
οποίες συνθέτουμε σε μία αυτοσχέδια κατασκευή-γλυπτό. Τα αρχιτεκτονικά θραύσματα έχουν μετα τραπεί πλέον σε απολιθώματα, spolia, κομμάτια παλαιότερων γενιών ενσωματωμένα σε μία νέα δομή. Επιλέγουμε το οικόπεδο μεταξύ των οδών Υβίκου και Ζάππα. Επισήμως αποτελεί ιδιοκτησία του δήμου, γεγονός όμως αμφιλεγόμενο, αφού ορισμένες οικογένειες ισχυρίζονται πως αποτελεί ιδιοκτησία τους. Μελετώντας-αναζητώντας τα όρια του ιδιωτικού-δημόσιου, τους τρόπους οικειοποίησης ενός χώρου, τη σημασία της γειτονιάς-της κοινότητας-της συμμετοχής τόσο σε προσωπικό όσο και σε συλλογικό επίπε δο, θέλουμε να παράγουμε δημόσιο χώρο, εντάσσοντας χρήστες/τεχνίτες στην διαδικασία κατασκευής. Ενσωματώνουμε τη διαδικασία κατασκευής αυτοσχέδιων μωσαϊκών σε κλίμακα κτηρίου. Ενας μηχανισμός-γλυπτό αποτελούμενος από έναν σπαστήρα, μία μπετονιέρα, και μία αντλία απο τελεί τον πυρήνα της δομής. Ο μηχανισμός αυτός τροφοδοτεί ένα σύστημα σωλήνων που
20
Ως κάτοικοι του Παγκρατίου, παρατηρούμε πως η περιοχή τα τελευταία χρόνια αλλάζει-μεταμορφώνεται από μέσα προς τα έξω. Εκτεταμένες ανακαινίσεις έχουν ως αποτέλεσμα την παραγωγή τεράστιας ποσότητας αρχιτεκτονικών(και μη) αποβλήτων τα οποία εντοπίζονται σε ολόκληρη την έκταση της ευρύτερης περιοχής. Ενσωματώνοντας την έννοια του ρακοσυλλέκτη, χαρτογραφούμε, φωτογραφίζουμε και συλ λέγουμε τα απόβλητα. Επειτα από τον καθαρισμό, την ταξινόμηση και το θρυμματισμό-διαμελισμό τους , χρησιμοποιούμε-επινοούμε σύγχρονες παραλλαγές της τεχνικής του μωσαϊ κού με σκοπό να δημιουργήσουμε νέες επιφάνειες-νέα υλικά, δίνοντας με αυτόν τον τρόπο νέα χρήση, νέα ζωή, σε υλικά των οποίων ο χρόνος λειτουργικότητας-ζωής θεωρούταν πεπερασμένος. Μέσω πειραματισμών,
σφαλμάτων σε κλίμακα 1:1 γεννιούνται
επιφάνειες τις
πε ρικλείει όλη τη κατασκευή, έχοντας απολήξεις σε επιλεγμένες κάθετες και οριζόντιες επιφάνει ες. Απόβλητα συλλέγονται, καθαρίζονται, ταξινομούνται και στη συνέχεια με τη βοήθεια του χρήστη-τεχνίτη-κατασκευαστή, τοποθετούνται μέσα στο μηχανισμό. Εκεί θρυματίζονται, ανα μειγνείονται με μπετόν και στη συνέχεια διοχετεύονται στην επιλεγμένη κτηριακή επιφάνεια. Με αυτόν τον τρόπο, σταδιακά ‘εκτυπώνεται’ μία τρισδιάστατη πλατεία, ένα labour palace, ένα αέναο εργοτάξιο που συνεχώς εξελίσσεται μέσω της συμμετοχής, δίνοντας έμφαση τόσο στο προσωπικό όσο και στο συλλογικό αποτύπωμα. Η εργασία/μόχθος αποκτά νέες διαστάσεις, και επιχειρείται η σύνδεση της τόσο με τη διασκέδαση όσο και με τις έννοιες της κοινωνικοποίησης και της αύξησης της συλλογικής συνείδησης.
21
23
24
25
26 Χειροποίητα μωσαικά
27 Σχάρες 0.5 x 1.0 μέτρα
ατόμων.
ωστόσο τις περισσότερες φορές θεωρούνται μία απλή, αόριστη φαντασία. Προσπαθώντας να υλοποιήσουμε οραματισμούς, βασισμένους σε κάποιο προσχέδιο/ σχέδιο/σύνταγμα, η ιστορία μας έχει διδάξει ότι μία ουτοπική ιδέα μπορεί εύκολα να μεταμορφω θεί σε δυστοπική κατάσταση. Ο τελευταίος αιώνας ήταν πιθανώς μία από τις ισχυρότερες εποχές της ουτοπικής σκέψης. Η βιομηχανική επανάσταση προκάλεσε μεγάλη ελπίδα στην ανθρωπότη τα σχετικά με την επίλυση προβλημάτων και ανισοτήτων με τη βοήθεια της λογικής και της τεχνολογίας. Ριζοσπαστικοί αρχιτέκτονες της συγκεκριμένης εποχής προώθησαν μία πρωτοπορια κή σκέψη, παράλληλα με έναν τεχνολογικό ουτοπισμό, δίνοντας νέες διαστάσεις στην εξαιρετικά ελαστική έννοια της ουτοπίας. Στον 21ο αιώνα, μία εποχή που η πρακτικότητα και η παραγωγή τροφοδοτούνται από τον ευρέως αποδεκτό καπιταλισμό, ποια η σημασία του ουτοπικού ιδεο λογισμού, όταν κυριαρχεί το συναίσθημα
κρίνουμε
ουτοπική διάσταση
28 .Η αφηρημένη έννοια του -ου-τόπου Είναι αναγκαίο να μιλάμε για την ουτοπία; Χρειαζόμαστε αρχιτεκτονικές ιδέες -αποτυπωμένες με σχέδια ή λόγια- όταν δεν ανταποκρίνονται σε κάποιο υλοποιήσιμο πρόγραμμα; Μπορεί η ανα ζήτηση της αρχιτεκτονικής να εμπλουτιστεί με στοιχεία της φαντασίας ή θα έπρεπε να υπηρετεί μόνο το λογικό της πραγματικότητας; Η έννοια της ουτοπίας είχε πάντα διακυμάνσεις μετα ξύ διαφορετικών εποχών και
Μερικές φορές τα ουτοπικά οράματα μπορεί να μοιάζουν επικίνδυνα απτά/υλοποιήσιμα,
του τέλους της ιστορίας; Εχει ενδιαφέρον να μελετάμε και να
αυτή την
μιας αρχιτεκτονικής που ξεκίνησε και ολοκληρώ θηκε με την προοπτική να παραμείνει στο σχέδιο, αντλώντας από τη σχέση της με την πραγμα τικότητα, έστω και αν δεν υλοποιήθηκε, καθώς ξεπέρασε κοινωνικές, οικονομικές, πολιτισμικές και κατασκευαστικές συνθήκες της εποχής της. Σύμφωνα με τον Lewis Mumford η ιστορία της ουτοπίας αποτελεί το άλλο μισό της ιστορίας της ανθρωπότητας. Το σκηνικό των δραστηριοτή των του ανθρώπου ήταν πάντοτε λίγο πολύ το ίδιο, όσες αλλαγές κι αν υπέστη ο πλανήτης με την πάροδο των χρόνων. Ολα όσα συνέβησαν, όμως, αποτελούν μόνο το μισό της ιστορίας μας, αφού ζούμε ταυτόχρονα σε δύο κόσμους: τον εξωτερικό-υλικό και τον εσωτερικό-του νου μας.
29
30 38 39 Το βασικό στοιχείο των δύο αυτών έργων ήταν ότι ο Homo Ludenvii, μπορεί διαρκώς να διαλέγει τους χώρους του και να τους διαμορφώνει με ότι τρόπο εκείνος/εκείνη θέλει, σύμφωνα με τις ανάγκες και επιθυμί ες του. Ο Constant, ξέροντας ότι το έργο του θα μπορούσε να θεωρηθεί μία μονόπλευρη ιδέα/πρόταση για το μέλλον, απέφυγε τη χρήση μόνι μων, στατικών, αναλλοίωτων στοιχείων, δίνοντας έτσι στον Homo Luden πλήρη ευελιξία και ελευθερία παιχνιδιού στο περιβάλλον του, χωρίς την ύπαρξη ορίων, εργασίας, και χωρικών περιορισμών. vii. Ορος που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1938 από τον Johan Huizinga σε ένα βιβλίο με αυτό τον τίτλο, που υποτιτλίζεται: ‘‘μια μελέτη για το στοιχείο του παιχνιδιού στον πολιτισμό’’ Η έννοια της ουτοπίας σταμάτησε να είναι ένα προσχέδιο-πρόγραμ μα/σχεδιάγραμμα μίας ατομικής ιδέας/επιθυμίας για ένα ιδανικό μέλλον, και άρχισε να επικεντρώνεται σε πολιτικές-αισθητικές προτάσεις για το πώς θα μπορούσαμε να φτάσουμε σε αυτό το μέλλον, κριτικάροντας την καθημερινή ζωή μέσω αφηρημένων σχεδίων και εικόνων. Από τα τέλη της δεκαετίας του ’60 παρατηρούμε ότι οι αρχιτεκτονικές αναπαραστά σεις ουτοπιών μετακινήθηκαν στην στοχαστική κριτική, εμπλουτίστηκαν από την συνεχή σχολιαστική αύρα μέσω των έργων των Archizoomviii και Superstudio, σε συνδυασμό με τις φανταστικές, τεχνολογικά εξελιγμένες προτάσεις των Archigram και των Μεταβολιστών. Οι αρχιτέκτονες σε εκείνη την ριζοσπαστική εποχή στόχευαν περισσότερο στην κριτική της κοινωνίας και στην αναπαράσταση των άπειρων πιθανών, διαφορετικών κόσμων που θα μπορούσαν να υπάρξουν μέσω της αρχιτεκτονικής και της τεχνολογίας. viii Οι Archizoom οργάνωσαν την πρώτη τους έκθεση με τίτλο “Superarchitettura” το 1966 μαζί με το συγκρότημα Superstudio. Η έκθεση περιελάμβανε πολύχρωμες προβολές και σχέδια που εξερευνούσαν την έννοια του ριζοσπαστικού αντι-σχεδιασμού εικ. 23-24 Constant, New Babylon, σκίτσα, 1959-74 εικ. 25 Yona Friedman, Spatial City, κολλάζ, 1958-59 εικ. 26-27-28-29 Yona Friedman, Spatial City, σκίτσα, 1958-59 44 45 IX.σήμερα Τέτοιου είδους σύγχρονες ουτοπικές προσεγγίσεις-απεικονίσεις σπα νίζουν, καθώς φαίνεται πως η πλειοψηφία των κορυφαίων θεωρητι κών-σχεδιαστών/κατασκευαστών αρχιτεκτόνων απασχολείται-επηρεά ζεται περισσότερο από άλλα ιδιότροπα ζητήματα της εποχής, -καινοτόμες τεχνικές υπολογιστών-αισθητήρων, οικολογίας, βιωσιμότητας, κ.α.- ενώ υποβαθμίζεται/αγνοείται το κοινωνικό/πολιτικό περιεχόμενο της αρχι τεκτονικής. Οι ουτοπικές ιδέες απουσιάζουν εμφανώς. Σύμφωνα με τον Woods, αυτή η απουσία οφείλεται σε μια ποικιλία λόγων/αιτιών. Η κυριότερη αιτία θα μπορούσε να είναι “...το ευρέως αποδεκτό συναί σθημα ότι έχουμε φτάσει στο τέλος της Ιστορίας και στον παγκόσμιο θρίαμ βο του καπιταλισμού και της φιλελεύθερης δημοκρατίας...”³⁰(Woods) Η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού φαίνεται πως δεν άφησε καμμιά αξιόπιστη εναλλακτική στρατηγική/νόημα στην παγκόσμια σκη νή των εργατικών διεκδικήσεων, αφήνοντας σε μεγάλο ποσοστό των πο λιτών -του Δυτικού κόσμου- μια γενική αίσθηση πως δεν υπάρχει κάποια καλύτερη πολιτική-φιλοσοφική λύση κοινωνικής διευθέτησης από τον καπιταλισμό και την παγκόσμια κυριαρχία της ελεύθερης αγοράς. Σε όλα τα ουτοπικά κείμενα/έργα οι προτάσεις/περιγραφές στοχεύουν όχι μόνο σε τυπικές και τεχνικές περιορισμένες βελτιώσεις, αλλά και σε ευρείας 03 | 21 ος ΑΙΩΝΑΣ εικ. 33, Archizoom, No stop City, ‘‘εσωτερικό τοπίο’’, 1970 εικ. 34, Marine city, Kiyonori Kikutake, πρόπλασμα, 1968
31
