“ZEG NOU EERLIJK - EEN FILM ALS TOP GUN MOET JE TOCH ECHT IN DE BIOSCOOP ZIEN?”

Na de zware verliesjaren 2020 en 2021 probeert Pathé dit jaar de weg omhoog te hervinden. Bart van Rooij, CFO, over nieuwe doelgroepen en nieuwe uitdagingen.

De bioscoop is al vaak ten dode opgeschreven, maar er blijkt toch altijd weer leven in te zitten”, constateert Bart van Rooij, CFO van Pathé BV, het Nederlandse onderdeel van de Franse bioscoopexploitant Les Cinémas Pathé Gaumont. Toch is er na het optrekken van de rook na de corona epidemie wel iets wezenlijks veranderd in de markt. Streamingdiensten als Netflix, Disney en HBO - en recent nog SkyShowtime - delen niet alleen harde tikken uit aan analoge televisiezenders, ook de bioscopen moeten vechten om de aandacht van de consument.

Gelukkig heeft Pathé zich tijdens de corona-epidemie in korte tijd ontwikkeld tot een lean and mean organisatie, met dito finance team. Toch kijkt Van Rooij met gemengde gevoelens terug op de jaren 2020 en 2021: “Corona was rampzalig voor de sector. De bioscopen waren in 2020 maar liefst 15 weken gesloten en in 2021 alles bij elkaar 24 weken. En zelfs als we wel open mochten was het hollen of stilstaan met alle, steeds wisselende, beperkingen in capaciteit, openingstijden en steeds nieuwe regels voor de verkoop van eten en drinken.”

Het totaal aantal bezoekers van bioscopen in Nederland bedroeg in 2020 een kleine 17 miljoen, nog niet de helft van het aantal bezoekers uit het topjaar 2019 en minder dan 15 miljoen in 2021. Als marktleider werd Pathé relatief nog zwaarder getroffen: slechts 7 miljoen bezoekers in 2020 en vorig jaar slechts 6 miljoen. “Ik kan er kort over zijn”, zegt Van Rooij. “Het waren twee jaren waarin we verlies hebben geleden. Een dramatische periode. Gelukkig gingen we die periode als bedrijf gezond in, na een record-jaar 2019.”

Wat Pathé gered heeft is de NOW-regeling, maar ook het feit dat een groot deel van de kosten van een bioscoop variabel is. Van Rooij: “De filmhuur die we betalen aan de distributeur is afhankelijk van het aantal bezoekers. Maar we kopen natuurlijk wel popcorn en drankjes in - en we betalen ook voor de infrastructuur, panden die onderhouden en verwarmd moeten worden. Dus als finance team zijn we heel goed gaan kijken naar hoe we kosten konden minimaliseren. Wat is echt nodig om tot een minimaal break even point te komen? Het was daarbij onvermijdelijk om af te schalen in schoonmaak en personeel op het hoofdkantoor en we hebben helaas ook echt afscheid moeten nemen van mensen.”

Sneller forecasten

Met de steeds wisselende beperkingen was het voor Van Rooij en zijn team steeds de grote uitdaging om na iedere persconferentie zo snel mogelijk te bepalen of het onder nieuwe omstandigheden zinvol was om open te gaan, of niet. “Wat we als finance team hebben geleerd is veel sneller en nauwkeuriger forecasten. Niet alleen als het ging om onze eigen interne variabelen, maar bijvoorbeeld ook als het ging om filmcontent voor onze zalen. In de zomer 2020 mochten we weer helemaal open. Iedereen blij, maar toen bleek opeens dat er veel minder films werden aangeboden dan normaal. Cashflow forecasting hebben we ook heel snel geleerd. Het grootste deel van onze omzet is B2C, waardoor cash nooit een groot issue was. De meeste kosten hoeven immers pas betaald te worden nadat de bezoeker zijn kaartje afgerekend heeft. Maar als er plotseling niets meer binnenkomt omdat je geen films meer mag vertonen, dan moet je wel serieus gaan nadenken over cashflow. Zonder corona waren al alle veranderingen binnen ons finance team niet zo snel gegaan. Ook al onze contracten zaten redelijk vast bijvoorbeeld. Daar is nu meer flexibiliteit in gekomen. Als CFO heb ik heel veel geleerd van die tijd.” Dankzij alle maatregelen is Pathé gezond uit de coronacrisis gekomen. Wel hebben we de afgelopen maanden een aantal panden verkocht die we meteen hebben teruggehuurd van de nieuwe eigenaar. Hiermee hebben we een gedeelte van onze schulden kunnen aflossen. Die waren te hoog opgelopen door de overname van de Euroscoopketen in Nederland en België, vlak voor de pandemie - en door de gedwongen sluitingen van de bioscopen daarna.”

Opstaan na corona

Ondanks het feit dat de lockdown vanaf maart dit jaar werd opgeheven, kijkt Van Rooij met mild enthousiasme terug op 2022. “Voor bioscopen zijn vele factoren van belang, maar twee zijn het belangrijkst: het weer en grote blockbusters. Beiden zaten dit jaar niet mee. Top Gun was een groot succes, maar vroeger had je veel meer van dit soort grote films in het jaar. Dat merk je als bioscoop wel. En ook het geweldig mooie weer in het voorjaar en de zomer, drukte op het bioscoopbezoek.”

Maar er is ook iets structureels veranderd met corona volgens de CFO. “Er zijn de afgelopen jaren veel streamingdiensten bijgekomen - en meer thuiscontent betekent dat je nog meer je best moet doen om mensen naar de bioscoop te krijgen. “De theaterervaring die je biedt moet echt helemaal top of the bill zijn wil je het uitgaanspubliek de weg naar de bioscoop weer laten vinden en de gaten van 2020 en 2021 dichten.” Met forse investeringen maakt de bioscoopketen daarom nu alle 29 theaters in Nederland state of the art, aldus de CFO. Om de bankzitters te verleiden naar een Pathé-theater te komen, laat het concern bijvoorbeeld regelmatig stoelen vervangen door nóg comfortabelere en nog grotere exemplaren. “In de theaters van Breda, Eindhoven, Haarlem en Leeuwarden staan nu ‘Relax Seats’, waar de kijker bijna horizontaal kan liggen. Ook voeren we technologische innovaties in: IMAX, Dolby Cinema en ScreenX krijgen steeds vaker gezelschap van 4DX - bewegende stoelen, weersimulaties, geuren en allerlei andere effecten. We zullen blijven experimenteren met nieuwe diensten voor onze bezoekers. Ook bij de opening van Pathé Ypenburg in 2023 zullen we weer een nieuw format toevoegen.”

Van Rooij is bepaald niet somber gestemd. “Televisiekijken, of via Netflix een film kijken is toch echt iets anders dan een film in de bioscoop zien. Wat corona ook heeft opgeleverd is het gevoel dat uitgaan voor veel mensen echt weer bijzonder is geworden: Op de bank thuis zitten kun je altijd nog, dat is het gevoel dat ik om mij heen proef.

En dat speelt ons in de kaart. Uit onderzoek van ABM AMRO blijkt trouwens ook dat Netflix-kijkers relatief vaker naar de film gaan. En zeg nou eerlijk - een film als Top Gun moet je toch echt in de bioscoop zien?”

De bioscoop voor nieuwe doelgroepen

Tegelijkertijd probeert Pathé ook te kijken hoe de omzet iets minder afhankelijk kan worden van de ticketverkoop. De bioscoop wordt steeds minder alleen een filmpaleis en steeds meer een locatie waar mensen terecht kunnen om samen te zijn, wat te eten en te drinken, en zich op allerlei manieren te ontspannen. Van Rooij: “Tijdens de pandemie, toen we echt diep in de ellende zaten, zijn we begonnen met een nieuw aanbod in gaming.”

Pathé heeft hiervoor de joint venture Go!Gaming opgezet samen met H20 uit Purmerend. Inmiddels is Go!Gaming al in vijf bioscopen geïntroduceerd om de filmwereld en de gamewereld dichter bij elkaar brengen. “We kunnen toernooien organiseren, en die dan weer vertonen in de bioscoopzaal, of streamen, zoals we laatst hebben gedaan met de finale van League of Legends. In Amsterdam-Noord, in Schiedam en in Tilburg hebben we al enorm grote bioscopen, die veel meer dan de traditionele zalencomplexen, deel uit maken van de omgeving. Mensen kunnen daar terecht om ‘glow in the dark’ golf te spelen, zich bezig te houden met Arcade Games. of voor en na de film iets te drinken of te eten. Daarnaast blijven we ook ruimte bieden aan ballet- en operavoorstellingen en andere bijeenkomsten. Van congressen, ontbijt- en lunchmeetings tot borrels en volwaardige diners.”

Pathé (weer) Thuis

Een ander nieuw verdienmodel voor Pathé is ook de video on demand-dienst Pathé Thuis, dat eind vorig jaar volledig werd overgenomen door Pathé.

Bart van Rooij

CFO Pathé Theatres BV (april 2019 - heden)

CFO Eurail (2016 - 2019)

Diverse functies binnen Schiphol (2001 - 2015), o.a. Finance

Director Consumer Products & Services

Finance Director Interlace group (1999 - 2001)

Controller / junior consultant Cyco Consultancy Services (19971998)

Hobby's hardlopen, hockey, golf

Favoriete films The Godfather trilogie en Groundhog Day (een ‘guilty pleasure’, maar volgens Van Rooij actueler dan ooit: “Was 2021 niet net een herhaling van 2020?”)

Bart van Rooij en zijn vrouw hebben twee kinderen

Eerder al - de naam geeft het al aan - was Pathé Thuis volledig eigendom van Pathé, maar de dienst werd enkele jaren na de start in 2011 verzelfstandigd. Pathé heeft tot aan de overname op 31 december 2021 altijd een aandeel van 20 procent behouden. “In 2014 is de bewuste keuze gemaakt om Pathé Thuis te verzelfstandigen zodat deze autonoom als startup kon opereren”, zegt Van Rooij. “Pathé Thuis kon zo uitgroeien tot de grootste dienst om films te huren in Nederland.”

Nu het bedrijf zo groot is geworden, is het volgens hem heel logisch de twee bedrijven weer bij elkaar te brengen. Temeer daar Pathé en Pathé Thuis tijdens de coronacrisis in staat bleken om samen het publiek ook thuis te bereiken en van content te voorzien. Zo hebben de twee bedrijven gezamenlijke marketingacties op zich genomen, zodat mensen een nieuwe film gratis via Pathé Thuis konden zien. Pathé Thuis verhuurde op deze manier vorig jaar 5 miljoen films aan 900.000 huishoudens, zonder dat ze vastzaten aan een abonnement. Van Rooij: “De gezamenlijke campagnes waren dan wel grotendeels uit nood geboren, bedoeld om het contact met de bioscoopbezoeker niet te verliezen, maar ze smaken wel naar meer. Het succes heeft ons gesterkt in de overtuiging dat een ‘omnichannel benadering’ van de consument de toekomst heeft: wie een film wil kijken, moet dat via een ‘kanaal’ naar keuze kunnen doen. Of dat nu een bioscoop, tablet, PC of mobieltje is.”

Pathé wil het eerste ‘window’ zijn voor films, zowel in de filmtheaters als online, voordat de films verder de route bewandelen naar de andere streamingdiensten. “In de bioscopen hebben distributeurs te maken met schaarste aan doeken en stoelen, maar via Pathé Thuis hebben zij toegang tot een veel groter publiek. Door de overname van Pathé Thuis kunnen we een uitgebreider palet aan mogelijkheden bieden. Wel blijft de bioscoop het belangrijkste kanaal. Een bioscoopkaartje kost per persoon gemiddeld 10 euro, een film online huren de helft - en dan kijkt het hele gezin vaak mee.”

Steeds meer data

Uiteraard moet nog blijken hoe financieel succesvol alle initiatieven om de bioscoopervaring op te waarderen zullen zijn - en of het bredere aanbod van diensten en de omnichannel benadering van de consument ertoe zullen bijdragen de ‘twee gaten die in 2020 en 2021 zijn gevallen’ te dichten. Van Rooij: “Een terugkeer naar het topjaar 2019 zit er op dit moment niet in, maar gelukkig hebben we tijdens de crisis allerlei bezuinigingen en efficiencyverbeteringen doorgevoerd, waardoor ons break-even point veel lager ligt dan vroeger. We verkopen - mede dankzij de coronacrisis - nu vrijwel alle tickets online, wat uiteraard veel goedkoper is dan wanneer de kaartverkoop volledig via de kassa van een bemand loket verloopt.”

Maar er zijn ook nieuwe uitdagingen voor Pathé: “Nog duurzamer ondernemen is een doel dat tijdens corona verder is aangescherpt en waar we in blijven investeren. Daarnaast worden wij net zoals alle bedrijven geraakt door de krapte op de arbeidsmarkt en door de energiecrisis. Maar de lessen die we hebben geleerd van corona helpen ons om scherper dan ooit onze kosten te forecasten.”

Van Rooij kan nog weinig zeggen over de definitieve cijfers over 2022, maar grote kans dat het break-even point dit jaar gemakkelijk wordt bereikt. Pathé beschikt - mede vanwege de verschuiving naar online kaartverkoop en de komst van Pathé Thuis - over steeds meer data, en daardoor over steeds meer inzicht in de consument. Dat maakt het ook makkelijker om het aanbod - van films, van omliggende diensten - beter af te stemmen op het filmpubliek en om mensen te benaderen met een minimum aan verspilling in de communicatie. Zelf speelt Van Rooij een grote rol in deze operationele zaken. “Ik ben als CFO meer dan de bewaker van de strategie, zoals een traditionele CFO vaak is. Ik wil ook in belangrijke mate bijdragen aan de uitvoering van de strategie.”

Van Rooij doet dit allereerst door een cultuur te stimuleren waarbinnen mensen goed samenwerken. Zo zijn er diverse multidisciplinaire teams binnen het bedrijf. Teams die snel kunnen handelen om een marketingactie aan te zwengelen voor een film die een onverwacht succes is - of er filmzalen voor vrij te maken. Daarnaast ziet Van Rooij erop toe dat de financiële kolom de rest van het bedrijf voedt met allerlei analyses en adviezen op basis van data.

Denk aan adviezen aan een vestiging om zwaarder in te zetten op bepaalde producten aan de bar omdat blijkt dat die bij andere vestigingen goed lopen, of om de restauratieve ruimte net iets anders in te richten: “Ik denk dat dat een steeds belangrijkere functie van finance wordt, uiteraard zonder dat dit ten koste mag gaan van de administratieve activiteiten en het risicomanagement. Ons finance team zit nu weer op 18 man en een deel daarvan houdt zich primair bezig met data.”

Het summum van data is uiteraard: kunnen voorspellen welke film succesvol wordt. Dat blijft lastig. “We kunnen wel kijken of succesfilms bepaalde karakteristieken gemeenschappelijk hebben, maar dat zegt niet alles. Gelukkig hebben we specialisten in huis, een soort wandelende filmencyclopedieën. Hun mening over het potentieel van een nieuwe film blijft minstens zo belangrijk als onze cijfers en algoritmes.” •