Isolatiemagazine 74 juni 2017

Isolatie Magazine

74 VAKBLAD VOOR DE NEDERLANDSE ISOLATIESECTOR

OFFICIEEL ORGAAN VAN DE NEDERLANDSE VERENIGING VAN ONDERNEMERS IN HET THERMISCH ISOLATIEBEDRIJF (VIB), DE STICHTINGEN CINI, NCTI EN OOI - JAARGANG 19 - JUNI 2017

Opleidingen

IMI/IMA bij BIS

Tracing

ISOLATIE Magazine is het vakblad voor de isolatiesector en tevens het officieel orgaan van de Nederlandse Vereniging van Ondernemers in het Thermisch Isolatiebedrijf (VIB), de Stichting Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor het Isolatiebedrijf (OOI), Nederlands Centrum voor Technische Isolatie (NCTI) en de Stichting Commissie Isolatie Nederlandse Industrie (CINI).

ISOLATIE Magazine verschijnt vier maal per jaar. Leden en Buitengewone Leden van de VIB ontvangen ISOLATIE Magazine uit hoofde van hun functie. Het magazine wordt tevens kosteloos toegezonden aan professionals in de branchekolom, waaronder isolatieondernemers, opdrachtgevers, raadgevende ingenieurs, overheden en beleidsmakers, onderhoudsmanagers en installateurs. U kunt het abonnement aanvragen of beëindigen via info@isoleren.nl Uitgave: Printrendement Tituslaan 13, 6642 AP Beuningen T (024) 677 69 30 E info@printrendement.nl Redactie: Kees de Vries Redactie Noordewier-Reddingiuslaan 85, 3066 JA Rotterdam T (010) 2206161 E isoleren@keesdevriesredactie.nl

Voorwoord Zelfkennis In 2021 is de helft van het huidige personeelsbestand in de isolatiesector pensioengerechtigd.

Dat betekent een forse aderlating aan vakkennis en arbeidscapaciteit waarmee onze sector over vier jaar te maken krijgt. Ik hoor van diverse ondernemers dat het erg moeilijk is nieuw personeel aan te trekken. ‘Doorpakken’ is gelukkig de kenmerkende mentaliteit van het isolatiebedrijf en dat laat zich in dit speciale nummer dat gewijd is aan opleidingen ook lezen. Er is momenteel een opleidingsslag in de isolatiesector bezig. De sector neemt zijn verantwoordelijkheid om te investeren in de toekomst door de isolatiemonteur met IMI en IMA te certificeren. Ook samenwerkingen in Europees verband worden daarbij gezocht en aangegrepen. Er is aandacht voor het realiseren van de broodnodige nieuwe instroom, want hoe is de game-generatie van nu te interesseren in het vak van technische isolatie? De vragen zijn talrijk en we hebben nog lang niet alle antwoorden paraat. De uitdagingen die alleen met elkaar opgepakt kunnen worden zijn groot. Dat weten we. Het begin van alle wijsheid is zelfkennis. En daar ontbreekt het ons gelukkig niet aan.

Hans Koole, voorzitter VIB

INHOUD

8

Redactieraad: Jan Zanen en Hans Koole (VIB) George Kruithof (OOI) Paul de Koning (NCTI en CINI) Remco Hiemstra (Armacell International) Frank Geukemeijer (Rockwool Technical Insulation) Ron Nuiten (Brand Energy & Infrastructure Services) Advertentieverkoop: Henk van der Bend Advertentietarieven op aanvraag T (024) 677 69 30 E info@printrendement.nl Uitgever: Yvonne van der Bend Voor meer informatie over de VIB: Jan Zanen, Algemeen Secretaris VIB Postbus 2600, 3430 GA Nieuwegein T (030) 630 04 04 F (030) 605 32 08 E info@isoleren.nl Voor meer informatie over de Stichting OOI: Korenmolenlaan 4, 3447 GG Woerden T (0181) 659 555 E info@ooi.nl Voor meer informatie over de Stichting CINI en NCTI: Paul de Koning, Manager NCTI T (0181) 69 80 30 Fotografie: Photol, Alinea-Stokvisch Vormgeving: PINTA, Benschop Druk: Zalsman, Zwolle © 2017, VIB

2

George Kruithof

Opleidings- en kennisinstituut OOI in Woerden richt de pijlen op de toekomst. Nieuwe cursussen, maar ook Europese samenwerkingen om isolatiemonteurs volgens de Nederlandse standaard te examineren en certificeren zijn noviteiten. En er zit volgens directeur George Kruithof meer in het vat.

20

Nationale Beroepenwedstrijd Isoleren

Op 1 en 2 juni 2017 werd de Nationale Beroepenwedstrijd Isoleren gehouden in Het Huis van de Isolatie in Woerden.

De trotse winnaars Mauro Doesburg (Van Doesburg Isolatie) en Ronnie Hulsman (Hertel) gaan Nederland in 2018 op het internationale speelveld vertegenwoordigen.

22

Aardwarmteproject Poeldijk

Zeven telers in de omgeving van Poeldijk halen hun warmte uit een 2,5 km diepe boorput. Door uitgekiende isolatie met onder andere Rockwool ProRox GRP 1000 behoudt het warme water van de bron tot de kas een temperatuur van 85 graden Celsius met een grote milieuwinst tot gevolg.

Verder in dit nummer: Isolatie Journaal ................................................... 5 Nieuwe Mabi voor Altisol ........................... 12 Isover Tech Wired Mats uitgebreid ... 15 VIB-ledenvergadering ................................... 16 Cursus Tracing OOI ......................................... 18 OOI Nieuws .............................................................. 19 SIG Waalwijk .......................................................... 26 WTC Amsterdam en Armaflex ........... 28

Renovatie InHolland Alkmaar .............. 34 Bilfinger en het vakdiploma ................... 34 Brand wil de beste zijn ................................ 36 NCTI Nieuws ........................................................ 38 FESI Ledenvergadering Santpoort ... 40 Asbipro en Raychem ...................................... 42 CINI Nieuws ........................................................... 44

Coverfoto: Isolatiewerk InHolland Alkmaar. Foto: Kees de Vries.

Colofon

Robuuste en extreem veilige isolatieoplossingen ))&- " ') ' *$$& #'( !! ( )& # $)+ # & & # &

Voor verwarming, ventilatie en koeling / ( # & " ( & & #( $# & *$$&+ & # - ! ' & / &( . & )' %)#( # *$$&

/ & # * ! *$$& " #' # " ! ) Wij zijn Thermaflex. Taking care of energy and the environment

www.thermaflex.com

Metall- und Beschlagsysteme

www.metal-service.com Jacketing / Metaal | Sluitingen | Plaatschroeven Gereedschap | Ancillaries Uw kontaktpersoon: AndrĂŠ Winter | winter@tacke-lindemann.de | 0049 231 / 17 77 7 - 86 Tacke + Lindemann Baubeschlag- und Metallhandel GmbH & Co.KG | www.metal-service.com

Isolatie

Journaal

ADVERTENTIE

AL MEER DAN 45 JAAR IN ISOLATIE!

Total versterkt LNG-, Clevermet shopping...

CNG-poot overname

‘KAN NIET’ BESTAAT NIET!

Total heeft de Nederlandse onderneming PitPoint B.V. overgenomen. PitPoint is Europa’s op twee na grootste leverancier van CNG/ Groengas-brandstof voor voertuigen.

De overname stelt de Total Groep in staat haar aanwezigheid in de sector CNG/Groengasbrandstoffen voor transportbedrijven aanzienlijk te vergroten. Zo kan de Groep vorm geven aan haar plannen voor een Europees netwerk van 350 aardgastankstations dat in 2022 klaar moet zijn en dat Total Europees marktleider op het gebied van aardgas zal maken.

Total heeft wereldwijd al een netwerk van 450 LNG, CNG/Groengas-tankstations, waarvan 100 tankstations in Europa. De Groep levert Compressed Natural Gas (CNG) in Frankrijk, Duitsland, Nederland, BelgiĂŤ, Egypte en Pakistan.So In 2015 heeft de Groep shoppt man heute... haar eerste tankstation voor LiqueďŹ ed Natural Gas (LNG) geopend in BelgiĂŤ, vlakbij de haven van Antwerpen.

www.iso-shop.de

ISOLATIESPECIALISTEN IN:

www.franssen.nl

Rotterdam wil van vrijblijvendheid CO2 af Het Havenbedrijf Rotterdam werkt aan een plan om grootschalig COâ‚‚ uit de havenindustrie af te vangen en op te slaan. Volgens president-directeur Allard Castelein moeten alle bedrijven in de haven meedoen. Het havenbedrijf mikt op een centrale pijplijn die de investeringsdrempel moet verlagen voor bijvoorbeeld de grote rafďŹ naderijen in het gebied. Volgens Castelein is in de haven op termijn geen plaats meer “voor bedrijven die niet meegaan met de energietransitieâ€?.

Het havenbedrijf mikt op een centrale pijplijn die de investeringsdrempel moet verlagen voor bijvoorbeeld de grote rafďŹ naderijen in het gebied. Volgens Castelein is het plan COâ‚‚ -afvang niet vrijblijvend. Direct afscheid nemen van fossiele brandstoffen is naar zijn mening niet realistisch, maar een hogere COâ‚‚ -beprijzing maakt investeringen in reductie van de emissies ook aantrekkelijker.

Het Havenbedrijf is bereid tientallen miljoenen te steken in een pijpleiding waar petrochemische en energiebedrijven op aangesloten kunnen worden. Castelein is “in gesprek met enkele rafďŹ naderijen en met partijen voor het beheer van de pijpleiding en voor de opslag van COâ‚‚ in lege gasvelden in de Noordzee.â€? De Rotterdamse haven is goed voor twintig procent van de totale COâ‚‚ -uitstoot in Nederland.

Afval en opslag kan een belangrijke oplossing zijn voor die problematiek, meent de haventopman.

VIB op vakbeurs Energie

Het Havenbedrijf is bereid tientallen miljoenen te steken in een pijpleiding waar petrochemische en energiebedrijven op aangesloten kunnen worden.

isolatie

VIB wil op de komende vakbeurs Energie (10 tot en met 12 oktober 2017 in Den Bosch) een factsheet lanceren waarin energiebesparing voor kleinere industriĂŤle bedrijven wordt behandeld. Deze factsheet moet een handreiking zijn naar deze groep bedrijven met hogetemperatuurprocessen zoals gieterijen en hen bewust maken van isolatie, energiebesparing en duurzaam energiegebruik. Daarnaast zal VIB tijdens de beurs in een seminarprogramma relevante sprekers naar voren halen om presentaties over dit onderwerp te geven.

MagazineÄŻpÄŻJUNI

2017

5

INSTALLEER VEILIGHEID HET EERSTE FLEXIBELE TECHNISCHE ISOLATIEMATERIAAL MET B/BL-s1,d0

• De nieuwe standaard in veiligheid voor technische isolatie • Het complete systeem voor flexibele technische isolatiematerialen met zeer geringe rookdichtheid (Euro Klasse B/BL-s1,d0) • Armaflex Ultima voldoet aan de eisen voor duurzaam bouwen

Ervaar het verschil!

www.armacell.eu/ArmaflexUltima

Isolatie

Journaal

ADVERTENTIE

Warenkorb

Overheid zoekt betrokkenheid industrie bij transitie

DE - EN

Clever shopping...

MASCHINEN GEBRAUCHTE ERSATZTEILE WERKZEUG

De rijksoverheid zoekt een actieve betrokkenheid van de industrie bij de invulling van het Transitiepad Hoge Temperatuur Warmte. Doel is in 2050 te komen tot een koolstofarme energievoorziening.

CLIPS SCHRAUBEN NIETEN SCHLÖSSER ARBEITSSCHUTZ KOMPRESSOREN BÜROEINRICHTUNG

In het Energierapport 2016 geeft de Nederlandse regering aan om in de periode tot 2050 de uitstoot van CO₂ met 80-95 procent terug te willen dringen. Energie-intensieve bedrijven kunnen en willen een bijdrage leveren aan de uitdagingen.

Die liggen voor deze industrie vooral in het gebruik van hoge temperatuur warmte. Er zal geïnvesteerd moeten worden in radicaal nieuwe technologieën, producten, materialen en verdienmodellen. Om de energie-efficiëntie te verbeteren, restwarmte nuttig te gebruiken, slimme technologie toe te passen en duurzame grondstoffen en energie in te zetten.

Om hierin een concretiseringsslag te maken heeft VEMW door adviesbureau MCKinsey een studie laten uitvoeren die tastbare maatregelen oplevert.

www.iso-shop.de Sondermaschinen Vertriebs-GmbH Stöckackerstrasse 7 DE-79713 Bad Säckingen Tel: +49 (0) 7761 933 069 Fax: +49 (0) 7761 933 067

So shoppt man heute...

E-Mail: info@so-gmbh.de Internet: www.so-gmbh.de

Met een aantal maatregelen kan in de komende kabinetsperiode al direct een start gemaakt worden, zoals de inzet van warmtepompen en het vervangen van gasgestookte boilers door hybride of elektrische systemen.

Er zijn ook maatregelen die door de noodzakelijke drastische kostenreductie en/of innovatie pas na 2025 gerealiseerd kunnen worden, zoals CCS, CCU, inzet van biomassa en biobrandstoffen, productie van waterstof door elektrolyse, elektrische fornuizen voor hoge temperaturen en het ontwikkelen van waardeketens rond reststromen t.b.v. circulaire economie.

Overheidsdoel is in 2050 te komen tot een koolstofarme energievoorziening.

Kennisinstituut SBRCUR stopt SBRCURnet, kennisinstituut voor de bouw en uitgever van het handboek Brandveilige doorvoeringen stopt.

Werkzaamheden zullen zoveel mogelijk elders worden ondergebracht. Aanleiding voor dit voorgenomen besluit zijn het wegvallen van fondsgelden en het uitblijven van concrete vervangende omzet. SBRCURnet wil de kennis die in meer dan 65 jaar is ontwikkeld zoveel mogelijk behouden voor de sector. Er wordt gekeken

isolatie

of werkpakketten, werkwijzen of bedrijfsonderdelen ondergebracht kunnen worden bij andere organisaties.

Uitgangspunt is dat de lopende opdrachten zo goed mogelijk te blijven uitvoeren totdat duidelijk is of deze elders worden ondergebracht of definitief worden afgerond. Voor de medewerkers, de website vermeldt er 44, wordt een sociaal plan uitgewerkt.

MagazineįpįJUNI

2017

7

Isolatie

OOI

George Kruithof, directeur Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor de Isolatiebranche OOI

De jacht op gekwalificeerd personeel is geopend Over minder dan vijf jaar, in 2021, is de helft van het huidige personeel in de Nederlandse isolatiesector pensioengerechtigd en stroomt uit. Dat betekent dat er nu een inhaalslag aan werving en opleidingen moet plaatsvinden om straks gekwalificeerd en gecertificeerd personeel aan te nemen. OOI-directeur George Kruithof ziet helder hoe dit te realiseren. Zelf slaat het OOI de vleugels binnen Europa uit. Met Polen zijn inmiddels concrete resultaten geboekt en de nieuwe BBL is niet ver meer.

E

Uitholling De samenwerking is op een aantal vlakken belangrijk.

Recentelijk stonden er in de media berichten over de personeelsschaarste in de bouw. Kruithof: “Dat is in de isolatiesector niet anders. Isolatiebedrijven die miljoenenopdrachten verwerven, hebben door personeelsschaarste de grootste moeite het aangenomen werk te realiseren. Dus is er een carrousel ontstaan van arbeidskrachten van elders. Met de stap die we nu met Polen hebben gezet, kun je er zeker van zijn dat die werknemers de kennis en techniek hebben binnen Europa aan de slag te gaan, maar ook in Nederland. Vergeet niet, in 2021 is de helft van het huidige personeelsbestand in de Nederlandse isolatiesector pensioengerechtigd. Daarmee zijn we de helft van ons personeel in een keer kwijt. Hoe wil je dat aanvullen?

Misschien kan een gedeelte uit Nederland komen, vanzelf zal de flexibele schil groeien, maar de behoefte aan eigen personeel zal ook moeten worden ingevuld om de ‘spanof-control’, zeg maar de verhouding tussen los en vast personeel en het toezicht op het geleverde werk gezond te houden. Op het moment dat dat niet meer lukt, raak je in een vicieuze cirkel van uitholling van kwaliteit.”

In 2021 is de helft van het huidige isolatiepersoneel pensioengerechtigd.

8

ind mei van dit jaar zijn OOI en het Poolse Multiserwis (een onderdeel van Bilfinger, 3000 werknemers en een omzet van 137,4 miljoen euro) een principeovereenkomst met elkaar aangegaan om de isolatieopleidingen in Polen op basis van de Nederlandse standaard en via hetzelfde examenbureau (Eureka) te examineren en certificeringsbureau (SPEN) te certificeren.

Dit betekent dat Poolse cursisten met een Nederlands certificaat in ons land of in Europa aan de slag kunnen. “Deze samenwerking is in Europees verband een doorbraak”, aldus OOI-directeur George Kruithof. “Het opent de mogelijkheid dergelijke partnerschappen ook met andere Europese landen en bedrijven te starten. Ik weet dat Italië hier belangstelling voor heeft, maar er lopen inmiddels ook contacten met de Nederlandse Antillen om hetzelfde te doen. Er is belangstelling bij ondernemingen als Kaefer, Brand, maar ook Hertel. En in dat geval heb je het over tachtig procent van de isolatiemarkt.”

isolatie

MagazineįpįJUNI

2017

Het OOI-team. Vlnr. Wendy Bosboom (secretariaat), Menno Verbaas (manager business development a.i.), Ornando Keerveld (docent/ opleidingsadviseur), Bert Hoekstra (docent/opleidingsadviseur), Martin Witter (docent/opleidingsadviseur) en directeur George Kruithof.

Werving en selectie Het door OOI-geïnitieerde onderzoek van bureau Haas & Lescaut in Lutten met telefonische interviews met directieleden van 64 isolatiebedrijven schetst de situatie over de afgelopen vijf jaar. In de middengroep isolatiebedrijven met 16 tot 32 personeelsleden heeft de helft anno nu behoefte aan nieuwe medewerkers. Bedrijven die geen problemen zeggen te hebben met het vinden van arbeidskrachten leunen zwaar op arbeidsbureaus en zzp’ers.

Maar er is een categorie bedrijven die ook op deze manier zegt niet aan personeel te kunnen komen. “Dat is een van de redenen dat we bij OOI ook spelen met de gedachte om in de nabije toekomst een wervings- en selectiebureau voor de isolatiesector op te richten”, aldus Kruithof. “Je ziet dat in andere branches ook met succes gebeuren. Het is nu geen doelstelling van OOI, maar dat kan het in de nabije toekomst wel worden door bijvoorbeeld de loskoppeling van opleidingsen wervingsbedrijf. Het OOI-bestuur heeft daar in principe ook al akkoord aan gegeven.”

isolatie

Een bredere Europese samenwerking biedt kansen de vraag naar gekwalificeerde mensen in te vullen. Kruithof: “Het Nederlandse isolatiebedrijf kan zo over een grotere pool beschikken van geschikte inhuur- of vaste krachten die de kwaliteiten en geschiktheid hebben die nodig is om het werk van isolatiemonteur uit te voeren. Het mes snijdt aan twee kanten. Het isolatiebedrijf heeft gekwalificeerde mensen, de opdrachtgever gecertificeerde (onder)aannemers.” Het is een onderwerp dat op de korte termijn volgens Kruithof steeds belangrijker zal gaan worden. “We hebben het gezien aan de realisering van de Richtlijn Steigers die eisen stelt aan de werknemers die in de steigerbouw actief zijn. Dat dergelijke voorwaarden ter verhoging van het niveau van een branche ook gaan gelden voor de isolatie- en andere branches is gewoon een kwestie van tijd. We doen er goed aan om daar nu alvast vol op in te spelen.”

MagazineįpįJUNI

2017

9

*,

- .

& /

*,

- .

& /

! "

! "

! "

# $ # $ # $

%

& %

& %

&

$

$

'( ) $ ) $ $

'( ) $ ) $ $

'( ) $ ) $ $

* # * # * #

+ & , $

+ & , $

+ & , $

$ ,

$ ,

$ ,

known for knowledge, built by people

technical solutions

Altijd een antwoord op uw technische isolatievragen!

Bij de isolatie van technische installaties wilt u als specialist niet voor verrassingen komen te staan. Vandaar dat u van uw leverancier en zakenpartner verlangt dat hij volledig thuis is in de wereld van het technische isolatiewerk. De know-how en het full-service concept van Insulation Solutions bewijzen dagelijks hun waarde. Voor alle vragen over speciale toepassingen kunt u als isoleerder een beroep doen op de adviseurs van Insulation Solutions, en de breedte van het leveringsprogramma garandeert dat wij een oplossing hebben voor uw isolatieprobleem.

Insulation Solutions B.V. Minosstraat 40 Postbus 5003 - 5004 EA Tilburg

www.insulationsolutions.nl

BBL Verse instroom in de branche met een goede praktijkopleiding is van het grootste belang. Kruithof: “Door de grote en middelgrote bedrijven is ons gevraagd om weer een BBL-traject op te starten. Als het isolatiebedrijven lukt om minimaal vijftien mensen naar het opleidingscentrum in Woerden te sturen, dan hebben we op 1 september een BBL-opleiding staan in samenwerking met Techniekcollege Rotterdam. Op die manier organiseer je feitelijk voor de komende jaren al verse instroom.”

Kruithof is niet bang voor het verwijt dat zijn organisatie alleen voor de grote ondernemingen actief is. “We hebben het over tachtig procent van de isolatiemarkt. Het laat onverlet dat de resterende twintig procent ook met zijn opleidingsbehoefte bij ons terecht kan. Opdrachtgevers in de industrie vragen al impliciet om gecertificeerde mensen, zowel eigen personeel als uitzendkrachten. Het is een kwestie van tijd dat dat ook in de utiliteit aan de orde is.“ ISO 17024 Daarop vooruitlopend zijn directie en bestuur van OOI bezig organisatie en opleidingenaanbod hierop klaar te maken en zo te organiseren dat de cursisten al naar behoefte van de werkgever deeltrajecten kunnen oorlopen die bijvoorbeeld beter aansluiten bij een specifiek project of praktijkopdracht. Het betekent dat we bezig zijn het hele OOI-opleidingenaanbod aan die situatie aan te passen. De opleidingen zullen (nog meer dan nu) uiteen getrokken worden in een basisgedeelte, met daar bovenop modules met deelcertificaten voor verschillende competenties. De IMI-A is daar al een voorbeeld van.

We hebben die structuur ook bij de overkoepelende brancheorganisatie FESI neergelegd. Als het daar landt, zou het uit kunnen groeien tot een Europese opleidingsnorm die past binnen persoonscertificatie van ISO 17024.”

Meerdere sporen Blijft staan dat de technische sector laag op het beroepskeuzelijstje staat van de gemiddelde schoolverlater. Kruithof vindt dat bedrijven daar zelf ook stappen in kunnen nemen. “Wil de isolatiesector aantrekkelijker worden voor de jonge garde dan zal zij meer naar buiten moeten treden. De betrokkenheid bij scholen moet groter zijn. Adopteer eens een praktijk VMBO-school en laat zien wat het isolatievak inhoudt.

Bied leerlingen een beroepsopleiding en een perspectief en je hebt ze. Dat kost inderdaad tijd en investeringen, maar ik zie geen alternatief. We moeten op meerdere sporen actief zijn. Met alleen vast personeel zul je het in de toekomst als isolatiebedrijf niet redden, en met alleen flexibel personeel ook niet. Het is van tweeën één.”

“Bied leerlingen een beroepsopleiding en een perspectief en je hebt ze.”

isolatie

MagazineįpįJUNI

2017

11

Isolatie

Techniek

Nieuwe Mabi Bingo 16-Z EVO voor Altisol Isolatie

Betrouwbaar, flexibel èn snel M De klantrelatie tussen Zwitserse machinefabrikant “ Mabi en Altisol Isolatie in Honselersdijk beslaat inmiddels meer dan 25 jaar. De twee decennia geleden aangeschafte universele snijmachine werkt nog prima, maar in de huidige hectische tijd waarin hij optimaal flexibel wil zijn, wil Altisol’s directeur John de Vreugd elk risico van stilval uitsluiten. Dus staat er sinds enige weken een nieuwe Bingo 16-Z EVO. En wederom naar volle tevredenheid.

abi heeft twee problemen”, zegt John de Vreugd lachend. “Ten eerste maken ze te goede machines.

Die dingen zijn bijna onverslijtbaar. Ten tweede doen ze niet aan onderhoud. De huidige machine van zeventien jaar oud loopt nog als een zonnetje, maar het is de hart van het bedrijf. Ik schat dat we er minimaal drie miljoen strekkende meter pijpschalen op hebben gefabriceerd. Ik kan me niet veroorloven dat die machine stil komt te staan. Tegelijkertijd is de levertijd van een nieuwe machine ongeveer zes maanden. Dus werd het tijd voor eentje erbij. Voor ons is elk uur belangrijk”. Technisch adviseur Tore Schumann Van Mabi kent de Nederlandse isolatiemarkt als zijn broekzak. Het scheelt niet veel of Altisol was de eerste klant in Nederland waar hij een machine installeerde. Hij moet De Vreugd op één onderdeel gelijk geven. Inderdaad, de productiekwaliteit van Mabi is onbetwist. Maar over het onderhoud? “Dat is een andere zaak. Onze machines doen het, of ze doen

Altisol-directeur John de Vreugde (l) en technisch adviseur Tore Schumann van Mabi bij de nieuwe aanwinst.

12

isolatie

MagazineįpįJUNI

2017

het niet. In het laatste geval hebben we een uitstekende storingsdienst die eventuele problemen binnen 15 uur komt verhelpen. Onderhoudscycli zouden weliswaar het contact met de klant verhogen, maar niets bijdragen aan het beter werken van de machine. Eventuele storingen ontstaan vaak door invoerfouten. Onze filosofie bij ontwerp en fabricage is dat onze machines het gewoon altijd moeten doen. En dat decennia lang met minimaal onderhoud.”

Doorslaggevend Altisol gebruikt de Mabi als een echte productie machine.

Bij de ondernemingen worden meters gemaakt. John de Vreugd: “Door dat intensieve urenlange dagelijkse gebruik lopen wij tien jaar eerder tegen problemen aan dan andere gebruikers. Dat is ook de reden dat we Mabi als huisleverancier hebben voor zowel de kleine als de grote machines. Productiebetrouwbaarheid en -kwaliteit is hierbij is doorslaggevend.”

De Mabi Bingo 16-Z EVO produceert direct vanaf de haspel.

Tuinbouw wereldwijd Wie de cijfers bekijkt begrijpt De Vreugd’s woorden haarscherp. Altisol verwerkt circa 160 ton aluminium per jaar. Wie uitgaat van zo’n 400 tot 500 m per rol komt al gauw uit op een duizelingwekkende hoeveelheid bogen en t-stukken. De Vreugd schat zelf dat er dagelijks 300 tot 400 naar het magazijn gaan. De machines draaien zo’n vijftien uur per dag, deels volautomatisch. “De snelheid van productie en onze voorraad bepalen onze leveringssnelheid, en die moet hoog zijn.” De onderneming opereert wereldwijd en is, zelf met de uitvalsbasis centraal gelegen in het Westland, gespecialiseerd in de tuinbouw. En dat is al lang niet meer alleen een Nederlandse gelegenheid. Wekelijks is er vanuit Honselersdijk contact met zo’n dozijn landen wereldwijd. De Vreugd brengt een goed deel van zijn tijd door in een vliegtuig op weg naar of terug van een klant. Op het moment lopen er grote (turn-key) projecten in onder andere Polen als Rusland en Canada. “Flexibiliteit is dus belangrijk,” zegt de Vreugd.

Mabi Bingo 16-Z EVO Laat dat nou net een sterk punt zijn van de nieuwe Mabi Bingo 16-Z EVO. De machine produceert direct vanaf de haspel. De rol mag 1000 mm tot 1250 mm breed zijn. Op verzoek kan de machine overigens ook uitgerust worden voor rollen van 914 mm of 1250 mm breedte. De rollenwissel uit een buffer van drie is bovendien geautomatiseerd; klaar zetten is voldoende. Dat maakt de Mabi Bingo 16-Z EVO een eenmansoperatie. De machine produceert tot vier voor montage gerede buizen per minuut met een minimale diameter van 80 mm. Over de invoer doet hij ook niet moeilijk: Bingo 16-Z EVO kan overweg met zowel aluminium (0,5 tot 1,0 mm dik) als roestvaststaal (V2A) van 0,5 tot 0,8 mm dik. Productievariaties kunnen gemakkelijk in de bijgeleverde software worden meegenomen. Die software

isolatie

Altisol verwerkt circa 160 ton aluminium per jaar. Wie uitgaat van zo’n 400 tot 500 m per rol komt al gauw uit op een duizelingwekkende hoeveelheid bogen en t-stukken.

snijdt ook nog eens optimaal met een minimum aan snijverlies.

Toveren John de Vreugd is blij met de nieuwe investering. En de oude Mabi? “Die blijft gewoon staan. De nieuwe gebruiken we vooralsnog om optimaal te snijden. De huidige machinebediener kan toveren met dat ding, dus dat mag hij nog een tijdje blijven doen. Maar mocht de machine een keer stilvallen, dan betekent dat niet dat we als productieonderneming meteen een groot probleem hebben.”

En daarmee de wereldwijde klanten van Altisol ook niet.

MagazineįpįJUNI

2017

13

6RQGHUPDVFKLQHQ 9HUWULHEV *PE+ 6RQGHUPDVFKLQHQ 9HUWULHEV *PE+ 2QV SURJUDPPD 2QV SURJUDPPD

9RRUPDFKLQH 6R 6ROR 9RRUPDFKLQH 6R 6ROR

.RNHUPDFKLQH .RNHUPDFKLQH 6FKDUHQ 6FKDUHQ =HWEDQNHQ =HWEDQNHQ &RPELQDWLHPDFKLQHV &RPELQDWLHPDFKLQHV +RHNHQEXLJHUV +RHNHQEXLJHUV :DOVHQ :DOVHQ 9RRUPDFKLQHV 9RRUPDFKLQHV 3RQVPDFKLQHV 3RQVPDFKLQHV $IZLNNHOV\VWHPHQ $IZLNNHOV\VWHPHQ 8QLYHUVHOH VQLMPDFKLQHV 8QLYHUVHOH VQLMPDFKLQHV 6QLMPDFKLQHV YRRU NDSSHQ 6QLMPDFKLQHV YRRU NDSSHQ .RNHU DINRUWPDFKLQHV .RNHU DINRUWPDFKLQHV *HEUXLNWH PDFKLQHV *HEUXLNWH PDFKLQHV

3DWHQWLHUWHV 6\VWHP 3DWHQWLHUWHV 6\VWHP

,QNO VWXIHQO $QWULHE ,QNO VWXIHQO $QWULHE

,QNO 6FKZHLIE JHO ,QNO 6FKZHLIE JHO

,QNO 7UDQVSRUWYRUULFKWXQJ ,QNO 7UDQVSRUWYRUULFKWXQJ

,QNO :DO]HQ ,QNO :DO]HQ

%H]RHN RQ]H VKRZURRP P +HW LV GH PRHLWH ZDDUG %H]RHN RQ]H VKRZURRP P +HW LV GH PRHLWH ZDDUG 1HHP YULMEOLMYHQG FRQWDFW RS YRRU PHHU LQIRUPDWLH 1HHP YULMEOLMYHQG FRQWDFW RS YRRU PHHU LQIRUPDWLH

6RQGHUPDVFKLQHQ 0DFKLQHV YDQ 6RQGHUPDVFKLQHQ 0DFKLQHV YDQ 9HUWULHEV *PE+ 9HUWULHEV *PE+ 6R ]LMQ ]y 6W|FNDFNHUVWUDVVH 6R ]LMQ ]y 6W|FNDFNHUVWUDVVH '( %DG 6lFNLQJHQ '( %DG 6lFNLQJHQ 7HO

( 0DLO LQIR#VR JPEK GH LQIR#VR JPEK GH 7HO

( 0DLO )D[

,QWHUQHW ZZZ VR JPEK GH ZZZ VR JPEK GH )D[

,QWHUQHW Q Q **' " ( , 3 $%'1 " '1$%& 3 3 111 **' "# ( , )' 9eebW] >WcWh 8L P_`bm[] '" +'*+ DH MWWbm_`a J$ &*', # +,+ ''' mmm$YeebW]^WcWh$db

**' " ( , 3 $%'1 " '1$%& 3 3 111 **' "# ( , )'

gage

+ )* # *& ) '+% () +")&#**))& #& **))* * )) +" $+)*

,VRODWLHEHGULMI *UDÀ VRO´ E Y *HZRRQ SHUIHFWH LVRODWLHWHFKQLHN 9DQ]HOIVSUHNHQG (SZ OL[ VT

(S QHHY 9'+2(.,62/$7,( 1/ LLU NV\KLU [LHT

*UDÀ VRO LV SHUIHFWH LVRODWLHWHFKQLHN 'DW VSUHHNW YDQ ]HOI *UDÀ VRO NHQW JHHQ JHZRQH ,VROHUHQ HQ EUDQGZHUHQG RQGHU ppQ GDN SURMHFWHQ DOOHHQ NULWLVFK YDNZHUN GDW SHUIHFWLH YHUGLHQW *UDÀ VRO VSHFLDOLVWHQ ]HWWHQ WURWV KXQ KDQGWHNHQLQJ RS XZ SURMHFW 2SGUDFKWJHYHUV YDQ GLFKWELM HQ YHUDI NLH]HQ GH ]HNHUKHLG YDQ *UDÀ VRO JHZRRQ YRRU SHUIHFW LVRODWLHZHUN ,VRODWLHEHGULMI *UDÀ VRO´ LV JHVSHFLDOLVHHUG LQ ZDUPWH LVRODWLH JHOXLGLVRODWLH NRXGH LVRODWLH

LVRODWLHSODDWZHUN FU\RJHQH LVRODWLH EUDQGZHUHQGH LVRODWLH HQ GRRUYRHULQJHQ

฀ ฀

=HU KLY /VLR 0ZVSH[PL ^^^ ]KOVLRPZVSH[PL US PUMV']KOVLRPZVSH[PL US =HU KLY /VLR 0ZVSH[PL ^^^ ]HUKLYOVLRPZVSH[PL US PUMV']HUKLYOVLRPZVSH[PL US ,62/$7,( %5$1':(5(1' $):(5.,1*(1 9(67,*,1*(1 ฀ ฀ ฀ ฀

$067(5'$0

"*+-%,$- (+%,+- -",)% (&- &!)* (,- " - %(&!+& $** - --# ##- --")**$%(+ ,+ 1,(8:(*(,1 ,VRODWLHEHGULMI *UDÀ VRO´ E Y 2QGHUQHPLQJVZHJ +1 $OSKHQ DDQ GHQ 5LMQ !& &- # - -# #'- --")**$%(+ ,+ -- ,), !!+-' '- - - -'' -- ,), * -' '- - # - - ' 3 111 **' "# ( , )'

)(+% ,)% +)

, ZZZ JUDÀ VRO QO 7

)

² /LG 9,% HQ .RQLQNOLMNH 0HWDDOXQLH 3 111 **' "# ( , )' ",& ( (+ ,+ - *&- *+- ,+ --,+- !$ ,$ ,,$

Isolatie

Product

Industrierange Isover Tech Wired Net Mats uitgebreid

De nieuwe steenwolproducten van Isover zijn vanaf juni 2017 verkrijgbaar.

Saint-Gobain Isover heeft zijn gamma steenwol gaasdekens voor industriële toepassingen vergroot van twee densiteiten naar vier. Tegelijkertijd is er een grotere range diktes en breedtes beschikbaar.

De uitbreiding brengt de glas-, steenwol- en Ultimateproducten van de fabrikant voor de isolatieprofessional beter in lijn met elkaar. e industriële benadering van Isover is sterk gericht op duurzaamheid, energie- en CO2-besparing. In de industrie wordt over het algemeen bij het oplopen van de servicetemperaturen met zwaardere densiteiten (lees: prestatieklasses) geïsoleerd. Bij hogere temperaturen heeft de lucht tussen de isolatievezelfs meer kinetische energie en gaat dus minder goed isoleren. Fijnmazigere vezelsstructuren kunnen dit tegengaan. De Tech-producten van Isover (steenwol, glaswol en Ultimate ) zijn om die reden in vaste prestatieklassen ingedeeld (1 en 2 voor glaswol, 3, 4, 5 en 6 voor steenwol, 4 tot en met 8 in Ultimate) om de verschillende producten in lijn met elkaar te zien.

Solution manager Technische Markten Yves Boons: “Voor de voorschrijver en toepasser is de keuzevrijheid in onze producten meteen helder. Bij een even dik isolatiepakket en verschillende densiteit wordt de isolatiecurve op die manier direct duidelijk.” Bij een dergelijke groepering viel op dat de fabrikant in het gamma steenwoldekens een productiegat vertoonde. Dat probleem behoort met de inwerkstelling van een splinternieuwe productielijn in het Poolse Gliwice, een uur

D

isolatie

rijden van Krakau, tot het verleden. De nieuwe installatie biedt een grotere vrijheid in de productie, en sluit daarmee beter aan op de klantvraag. De standaard gaasdeken van Isover is 500 mm breed. Daar zijn nu ook die van 1.000 en 1.200 mm aan toegevoegd. Daarnaast is het mogelijk het gaas zowel in gegalvaniseerd staal af te nemen, maar de nieuwe installatie laat ook ruimte voor roestvaststaal. Ook het afwerken met een aluminium bekleding kan nu af fabriek worden verzorgd.

Densiteiten Grootste noviteit in het steenwolbereik is echter de uitbreiding van densiteiten, die van invloed is op de isolatiewaarde. Naast 70/80 (kg per kuub), zijn nu ook 100 en 125 beschikbaar. De range heeft als technische specificatie Tech Wired Mats 3.1 - 4.1 - 5.1 en 6.1, tegen de al bestaande 4.0 en 5.0 voorheen.

Yves Boons zegt: “Er zijn dus lichtere en zwaardere varianten toegevoegd om de klant een compleet gamma aan te bieden. Daarnaast maakt het inzichtelijk met welke combinaties van bijvoorbeeld steenwol en Ultimate het gewenste resultaat is te behalen.”

MagazineįpįJUNI

2017

15

Isolatie

VIB

Algemene ledenvergadering VIB

Meer zon en hier en daar een bui De algemene ledenvergadering van VIB op 18 mei in Rotterdam werd gekoppeld aan een iTanksontbijt op de voormalige RDM-werf op Heijplaat. De isolatiesector schuift langzaam maar zeker in zijn rol bij de uitvoering van het Klimaatakkoord, zo werd duidelijk. Fred Schuijt (Brand) en Eddie Oprel (Saint-Gobain Isover) werden gekozen tot nieuwe bestuursleden.

r is veel gebeurd sinds de voorafgaande ledenvergadering zo memoreerde VIB-voorzitter Hans Koole. Niet alleen heeft de inauguratie van Donald Trump als president van de Verenigde Staten een impact op handelsstromen, maar ook het starten van de Brexit en de formatie van een nieuw kabinet zorgen vooralsnog voor onzekerheid. Tegelijkertijd trekt de economie in ons land weer aan en is de arbeidsmarkt structureel veranderd. Het Klimaatakkoord en de uitwerking ervan voor Nederland dwingen opdrachtgevers in de utiliteit en de industrie energiesparende maatregelen te nemen, maar het gaat langzaam. “Iedereen wacht op een heldere koers en facilitering door de overheid”, aldus Koole. De isolatiesector wil daar niet op wachten en zet in op quick wins en de toegevoegde waarde van isolatie. “Energiebesparen blijkt nog steeds het makkelijkst te realiseren door energie niet te verbruiken. die boodschap komt steeds beter aan, al vraagt dat ook van ons veel inzet en continu alertheid”. VIB werkt vanuit de aanpak van BorgingsCie Energieakkoord, in samenspraak met de Cie Milieu Energie en Verduurzaming

E

De ALV telde circa vijftig deelnemers.

16

isolatie

MagazineįpįJUNI

2017

Eddie Oprel (Saint-Gobain Isover) werd gekozen tot nieuw VIB-bestuurslid namens de buitengewone leden.

Fred Schuijt (Brand Energy & Infrastructure Services) neemt ook zitting in het VIB-bestuur.

van VNO-NCW, de brancheverenigingen voor de chemische en petrochemische industrie VNCI en VNPI aan pilottrajecten die isolatie, energiebesparing, terugverdientijd en financiële en milieuopbrengst aan elkaar koppelen. De hoop is dat goed voorbeeld ook goed doet volgen.

Generatiepact een pilot opgezet. Werkgevers en werknemers van 62 jaar en ouder kunnen gezamenlijk afspraken maken om minder te gaan werken en gezond het pensioen te halen ten faveure van jongeren die zo eerder een vaste baan kunnen krijgen. Het mes snijdt aan twee kanten: het bedrijf kan geleidelijk verjongen, maar houdt de ervaring van oudere werknemers zo lang mogelijk in huis. Dit traject loopt overigens op basis van dubbele vrijwilligheid: werknemer en werkgever moeten het hierover eens zijn.

Rol De veranderende rol die de sector wil spelen vraagt volgens Koole ook om een herijking en herwaardering van de instituties die de sector kent. “VIB, NCTI en OOI zijn hiermee volop bezig. De grotere bekendheid van het nut van thermische isolatie, ook in maatschappelijke discussies, vraagt om duidelijkheid over wat de sector verstaat onder goed isoleren. Dat is een onderwerp om het gesprek met opdrachtgevers te voeren”, aldus Koole. “Hoe kunnen zaken slimmer en duurzamer. Het isolatiebedrijf wil samenwerkingspartner zijn en niet enkel uitvoerder.” In dat kader haalde de VIB-voorzitter ook de Richtlijn Utiliteit aan. Het eerste concept is besproken en de reacties worden nu verwerkt. Koole sprak de hoop uit de richtlijn op de najaarsvergadering te kunnen presenteren.

Bestuur De leden gaven hun goedkeuring aan het financieel verslag 2016 en de begroting 2017. Ook het verslag van de najaarsvergadering 2016 werd ongewijzigd aangenomen.

Op bestuursterrein benoemde de vergadering Fred Schuijt (Brand Energy & Infrastructure Services) en Eddie Oprel (Saint-Gobain Isover) als nieuwe leden van het bestuur.

Armanda Boer-Zwanenburg van Koninklijke Metaalunie deed de onderdelen van de nieuwe cao Isolatiebedrijf uit de doeken. Met een looptijd van 1 mei 2017 tot en met 31 mei 2019 kent deze vier loonsverhogingen: op 1 augustus met 1,75%, op 1 januari 2018 met 0,35%, op 1 juli 2018 met 1,75% en op 1 januari 2018 met 0,31%. In de nieuwe cao is aandacht gegeven aan de duurzame inzetbaarheid van oudere werknemers. Met ingang van 1 januari 2018 is er tevens met

isolatie

Directeur Paul de Koning van CINI/NCTI gaf tijdens de ledenvergadering een presentatie over corrosie onder isolatie. Hij legde een verband tussen CUI en het cholesterolgehalte bij mensen: beide zijn een groot probleem, maar alleen onder de knie te krijgen door het onderwerp aandacht te geven en door een andere manier van werken, c.q. leven door te voeren.

Ontbijtpitch Voorafgaand aan de ledenvergadering waren circa vijftig leden afgekomen op de ontbijtpitch bij iTanks. Onder het genot van een lopend ontbijt en in de inspirerende omgeving van de RDM Campus op Rotterdam Heijplaat werden drie korte presentaties gehouden. Een behandelde een modulair rvs-droogsysteem voor werkkleding in de maritieme sector en de offshore. Een ander behandelde het foutloos werken met een chip voor inspecties aan installaties. De derde zette assetowners op het spoor van een systeem om geweldloos konijnen te verdrijven en versteviging van dijken door dijkmatten. Een presentatie van iTanks-directeur Cor van de Linde en een korte rondleiding op de RDM Campus sloten dit gedeelte van het programma af.

De volgende algemene ledenvergadering VIB vindt plaats op dinsdag 7 november 2017 in het Huis van de Isolatie in Woerden. Deze bijeenkomst zal speciale aandacht worden gegeven aan corrosie onder isolatie.

MagazineįpįJUNI

2017

17

Isolatie

Tracing

Tracingcursus voor isolatiemonteurs H

uikeshoven is leverancier van producten voor industriële elektrowarmte zoals doorstroomheaters, verwarmingselementen, heating jackets, verwarmde slangen en vatverwarming. Ook tracingsystemen maken delen uit van het assortiment. De Hengelose onderneming is actief in de sectoren industrie, maritiem, duurzame energie en mobiliteit en staat om die reden dan ook vaak zij-aan-zij met het isolatiebedrijf. Dat is de reden dat de firma zijn kennis wil delen en ook een concept is gestart waarbij het isolatiebedrijf de tracing aanbrengt en Huikeshoven verantwoordelijk is voor de aansluiting.

OOI heeft op initiatief van de firma Huikeshoven in

Hengelo en andere leveranciers een cursus tracing voor isolatiemonteurs ontwikkeld. Het theoriegedeelte over hun specifieke producten wordt door de leveranciers gegevens, waarna OOI de deelnemers in de praktijk laat oefenen met het aanbrengen.

Partnerschap Het aanbrengen van tracing is een logische voorstap van isolatie. Wouter Ebben van Huikeshoven zegt: “We hebben al enige trainingen gegeven en merken dat er duidelijk behoefte aan is. De cursus die een hele dag in beslag neemt, is al enkele keren in Woerden gegeven. Isolatiedrijven die het feitelijke aansluiten van de tracing liever niet zelf doen, bieden we een samenwerking aan waarbij Huikeshoven en de isoleerder het werk in partnerschap uitvoeren.”

De deelnemers krijgen in de basiscursus een inleiding over het waarom van tracing, maar ook inzicht in de verschillende tracingproducten en hoe deze te monteren. Ze worden binnengeleid in de wereld van seriële en zelflimiterende kabels, montagematerialen en gebruikstoepassingen.

Ook worden tips en trucs gegeven hoe tracing aan te brengen op bochten, flenzen, afsluiters, pompen, flowmeters en met speciale aandacht voor koudebruggen en doorvoeringen.

Huikeshoven heeft daarnaast een tweede specifiekere op zijn eigen assortiment gerichte cursus over toepassingen als seriële kabels, constantvermogen kabels en dergelijke. De basiscursus is op aanvraag te boeken bij OOI. De tracingcursus wordt gegeven in het Huis van de Isolatie in Woerden.

Aanmelden kan bij OOI.

18

isolatie

MagazineįpįJUNI

2017

nieuws Cursus planner 2017 Elastomeren 1 (Armacell) Basis isolatie Industrie Basis isolatie Utiliteit Elastomeren 1 (Thermaflex) 1 Opmeten Plaatwerk kort IMI start datum IMI Allround

29 augustus 30 & 31 augustus en 6 & 7 september.

5 oktober, 2 & 3 november.

25 oktober 4 september 20 september (start) 14 september 11 september (start)

Heeft u een cursusbehoefte? Laat het weten. OOI staat ook in de vakantieperiode paraat.

Cursus Rockwool Teclit slaat aan Samen met Rockwool heeft OOI met veel belangstelling inmiddels een aantal keren de cursus Verwerker Rockwool Teclit gegeven. De meeste minerale wol is gebaseerd op warme isolatie. Door toepassingvan een folielaag is Teclit ontwikkeld voor het isoleren van koudeleidingen van technische installaties zoals drinkwaterleidingen, koelwaterleidingen en koudeluchtleidingen. Montage moet 100% dicht geschieden om condens te voorkomen. De cursus geeft onder andere handvatten hoe de verschillende segmenten en t-stukken keurig op elkaar aan te sluiten en af te werken met bijgeleverd aluminium tape. Aangebracht door een gecertificeerd Rockwool Teclit isoleerder wordt tot vijftien jaar garantie verstrekt op de isolerende eienschappen van dit product.

Geslaagd Hertel-team In plaats van af te reizen naar de volgende isolatieklus reden Theo Veringa, Willem Baas, Ari Papazian en Khalid El Yamani recentelijk naar Hotel van der Valk in Almere. Dit om een certificaat op te halen voor het succesvol volgen van de opleiding Isolatiemonteur Industrie Allround (IMI-A). Het viertal ontving hun diploma uit handen van OOI-docent Martin Witter (rechts op de foto), in aanwezigheid van onder andere trotse collega’s, Hertel’s HR Business Partner Marieke Jeurink, OOI-directeur George Kruithof en Stefan Jongenburger, directeur van examenbureau Eureka. Bulut Cigdem was helaas niet in de gelegenheid het felbegeerde diploma op te halen. Alle vijf van harte gefeliciteerd.

OOI-consulent Rob Zieltjens met pensioen Technicus, maar niet per se isolatievakman, “want daarvoor heb ik altijd mijn collega’s gehad”. OOI-consulent Rob Zieltjes gaat per 1 augustus 2017 met pensioen na dertig jaar OOI-ambassadeurschap met hart voor de ondernemer en vakman die de breedte en de diepte zoekt. Hij ging in 1987, vier jaar na de oprichting, bij OOI aan de slag als verenigingsconsulent om bij bedrijven opleidingsplaatsen te inventariseren en opleidingen te organiseren. Hij schreef in de jaren daarna enkele cursusboeken. Ook stelde de hts bouwkundige de cursus ‘Tekeningen Lezen’ samen: duidelijk, helder en toegankelijk. Zieltjens heeft de hele OOI-geschiedenis meegemaakt, van pionierstijd tot de opbouw van het opleidingscentrum in Spijkenisse en de huidige fijnafstemming op het moderne isolatiebedrijf. Zijn bijdrage aan opleidingen in de isolatiesector en aan het OOI in het bijzonder is altijd enthousiast, zinvol en belangrijk geweest.

isolatie

MagazineįpįJUNI

2017

19

Beroepenwedstrijd

Winnaars Gerson Paulina (Altrad Hertel) en Mauro Doesburg (Doesburg Isolatie) Nederland heeft sinds 2 juni jl. twee nieuwe isolatiekampioenen. Gerson Paulina van Altrad Hertel Industrial Services en Mauro Doesburg (Doesburg Isolatie) wonnen de Nationale Beroepenwedstrijd Isolatie en gaan ons land in mei 2018 tijdens de internationale editie in Keulen vertegenwoordigen.

e door OOI en VIB georganiseerde Nationale Beroepenwedstrijd Isolatie werd op donderdag 1 juni en vrijdag 2 juni 2017 gehouden in het Huis van de Isolatie in Woerden. De dag begon om 08:00 uur al vroeg voor de deelnemers, maar er moest dan ook veel gebeuren. Op de eerste dag werden twee isolatieklussen geklaard. Op de tweede dag kwam het plaatwerk aan de beurt waarbij de jonge professionals aantoonden ook dit onder de knie te hebben. Het deelnemersveld liet zich niet afleiden en ging als volleerde isolatieprofessionals aan de slag. Bij de nationale wedstrijd werken de kandidaten individueel. Hun werkstukken worden individueel beoordeeld door twee OOI-docenten. Tijdens de internationale wedstrijden vormen de twee winnaars een landenequipe en moeten ze de klus gezamenlijk klaren.

D

Altrad Hertel Industrial Services leverde deze editie twee kandidaten, net als overigens Bilfinger Industrial Services.

Van Doesburg Isolatie Winkel schoof een enkele kandidaat naar voren. De drie ondernemingen onderstrepen daarmee nog eens het belang dat zij zien om gemotiveerde jonge mensen de aandacht en de kansen te geven die zij in het isolatievak verdienen. De deelnemers verklaarden de opdrachten als ‘pittig’. Het kennis en vaardigheidsniveau van

De winnaars Gerson Paulina en Mauro Doesburg. ‘Op naar Keulen’.

de jonge isoleerders ontliep elkaar niet zo veel en daarmee de uiteindelijke eindklassering ook niet. Op punten scoorden Mauro Doesburg en Gerson Paulina net iets beter. De triomferende plaatwerker en isolatiemonteur zullen als duo de eer van Nederland hoog houden tijdens de Internationale Beroepenwedstrijd die op 16 en 17 mei 2018 tijdens de IEX Insulation Expo in Keulen wordt gehouden. Om hen daarvoor nog beter klaar te stomen en elkaar beter te leren kennen, ontwikkelen OOI en betrokken bedrijven een tijdspad voor het verder aanscherpen van hun vaardigheden. Want de internationale competitie, zo leert de ervaring, is groot.

De Nationale en Internationale Beroepenwedstrijd Isolatie zijn richting opdrachtgevers een opsteker voor het Nederlandse isolatievak en de bedrijven die daarin actief zijn.

De kennis en vaardigheden van de deelnemers ontliepen elkaar niet veel, aldus de jury. Vlnr. Ronnie Hulsman en Gerson Paulina (beiden Altrad Hertel), Mauro Doesburg (Doesburg Isolatie te Winkel), Nick Kruijer en Brian Meijer (beiden Bilfinger Industrial Services).

Allemaal proficiat! FOTO’S: PHOTOL/GER THIJSSEN

20

isolatie

MagazineįpįJUNI

2017

Bespaar energie in de industrie met Isover TECH Wired Mats

Isover steenwol: kostenefficiënte oplossingen voor de industrie

Isover ULTIMATE: combineert de beste voordelen van glaswol en steenwol

TechCalc 2.0 nu ook online!

Voor het efficiënt ontwerpen van al uw technische installaties

Kiest u al voor de beste isolatie-oplossing?

Wilt u uw industriële processen energie-efficiënter maken? En zoekt u daarbij naar kostenefficiënte oplossingen? Met het complete en uitgebreide assortiment ULTIMATE en steenwol gaasdekens van Isover kunt u altijd de beste keuze maken voor optimale thermische prestaties in combinatie met hoge service temperaturen (MST).

Neem contact op voor advies op maat Telefoon: 0347 358 400, info@isover.nl

www.isover-technische-isolatie.nl

Isolatie

Tuinbouw

Aardwarmteproject Vogelaer Poeldijk

85 graden, van start tot finish O Aardwarmte is een duurzame energiebron die door steeds meer tuinbouwbedrijven wordt ontdekt. Het

onlangs gerealiseerde Aardwarmteproject Vogelaer in Poeldijk die zeven telers bedient is een van de grotere installaties. Voor H2I Isolatie uit Rotterdam is het niet alleen een mooi isolatieproject, maar ook een goede kennismaking met Rockwool ProRox GRP 1000.

p de dag van het bezoek treft Isolatie Magazine in Poeldijk nog een rondleiding aan. Japanners en Chinezen zijn naar het Westland afgereist om te kijken hoe hier zeven tuinders hun orchideeën, geraniums, dahlias en hibiscussen telen met de warmte die diep uit de aarde wordt gehaald. De internationale belangstelling geeft een beetje aan hoe bijzonder dit project is. Vogelaer is inmiddels het derde aardwarmteproject dat in Westland wordt gerealiseerd.

Het is met een vermogen van circa 15 MWth ook een van de grootste. Het tracé van de warmte-infrastructuur loopt van de Harteveldlaan in Honselersdijk tot de Madeweg in Monster, een afstand van circa 7 kilometer.

Het zuiverings- en verdeelstation aan de Arckelweg in Poeldijk is een onopvallend gebouw. Wie dichterbij komt en beschikt over een isolatiehart ziet de naadloos geïsoleerde opslagtank naast het gebouw. Het isolatiehart gaat echter pas goed kloppen bij binnenkomst in het station. Een feest van leidingen, ingepakte pompen en buffervaten vullen de ruimte. We treffen er de monteurs Gerard Steenbergen en Perry Penning van H2I Isolatie uit Rotterdam. Perry is op grond niveau druk bezig met plaatwerk. Gerard doet hetzelfde op circa vier meter hoogte staand op de schaarlift.

Het werk is bijna af, maar de beide mannen zijn in opdracht van installatiebouwer Verkade Klimaat dan ook al vanaf februari bij dit project betrokken

De warmwaterbuffertank: een trots stukje isolatiewerk.

22

isolatie

Twee bronnen Aardwarmte, ook wel geothermische energie genoemd, is energie dat wordt onttrokken aan de aardkorst. De kern van onze aarde is extreem heet (2.000 tot 10.000 ˚C). Deze warmte stroomt door geleiding (convectie) naar de korst van de aarde. Deze energievoorraad is vrijwel onuitputtelijk en derhalve zeer duurzaam en milieuvriendelijk. Er worden twee bronnen geboord; één waardoor het warme water omhoog wordt gepompt (productieput) en één waardoor het koude water weer wordt teruggepompt (injectieput). Er is een forse boorinstallatie nodig om de twee bronnen te boren.

De bronnen worden vanuit één punt geboord en worden ondergronds afgebogen, zodat de uiteinden van de twee bronnen op voldoende afstand van elkaar liggen. Hierdoor wordt voorkomen dat het koude water het warme water beïnvloedt.

MagazineįpįJUNI

2017

Poeldijk kenmerkt zich door het betere bochtenwerk.

Duurzame energie Aardwarmte is een locale en duurzame bron van energie waarbij geen (of althans nauwelijks) CO₂- emissies vrijkomen. Een aardwarmtebron kenmerkt zich door de hoge betrouwbaarheid en regelbaarheid van de warmtelevering, die bovendien geheel onafhankelijk is van externe weer- of seizoensomstandigheden. Een geothermische bron is ook goed regelbaar en op de warmtevraag af te stemmen. Als de putten eenmaal geboord zijn, vraagt de bron heel weinig ruimte en is er ook geen sprake van geluidsbelasting of visuele hinder voor de omgeving. Geothermie is bovendien een van de meer rendabele opties voor duurzame energie.

Vergelijkende studies tonen keer op keer aan, dat de kosten van vermeden CO₂ bijna altijd lager zijn dan andere duurzame opties - als de juiste condities qua geologie en

Verlopende diameters maakten het werk tot een uitdaging.

isolatie

warmtevraag aanwezig zijn. De kosten van energie worden voor (zeer) lange tijd stabiel en voorspelbaar. De kosten van de geproduceerde warmte worden voor 70% bepaald door de kapitaalslasten van de investering in de bron.

Tuinbouw Binnen de aangevraagde licenties (aardwarmtevergunningen) domineren de glastuinbouwtoepassingen. Circa 90% van de aanvragen heeft deels of geheel betrekking op kassen.

Dit grote aandeel is het gevolg van de hoge warmtevraag in deze sector die ook nog eens in het Westland sterk is geconcentreerd op een relatief klein oppervlak. Dit laatste heeft weer tot gevolg, dat de investeringen voor de distributie van de warmte relatief laag zijn in vergelijking met de kosten van stadsverwarming.

Het project In Poeldijk omvat het realiseren van een aardwarmtedoublet en warmtedistributiesysteem waarvan de bronnen op een diepte van 2.500 meter liggen en warm water onttrekken van circa 85 graden. De warmte van dit water zal via warmtewisselaars benut worden om de tuinbouwbedrijven op een duurzame manier te verwarmen. De tuinbouwbedrijven zorgen voor een optimale uitkoeling van het water tot ongeveer 35 graden. Daarna wordt het afgekoelde water weer teruggepompt naar het oorspronkelijke reservoir op circa 2.500 meter diepte. Met dit project kan circa 13,5 miljoen m³ aardgas per jaar worden bespaard en wordt een CO₂-uitstoot van 24 kilo ton per jaar vertegenwoordigt (gelijk aan het verbruik van ca 9.000 huishoudens).

MagazineįpįJUNI

2017

23

Verschillend verloop De isolatiemonteurs Gerard Steenbergen en Perry Penning verzorgen het meeste isolatiewerk bij Vogelaer. Ze werken vaak in teamverband. De sfeer is goed. Perry Penning zegt lachend: “We zijn bijna met elkaar getrouwd”. Een tuibouwproject van deze orde is ook voor beide mannen bijzonder. “Voor ons is dit een extreem groot project,” zegt Steenbergen. “Maar het isolatiewerk is op de ProRox GRP 1000 na vrij standaard voor ons.” De isolatieuitdaging zit hem in het ontwerp van de installatie: de leidingen hebben verschillende verlopen en diktes naar de appendages toe.

Dat betekende dat de isolatiemonteurs hun best moesten doen om de isolatie strak en passend te krijgen.

ProRox GRP 1000.

ProRox GRP 1000 De installateur schreef Rockwool ProRox GRP 1000 voor voor de afwerking van de leidingen van het opgepompte water. Het bodemwater in deze regio kent een zeer hoog zoutgehalte en het moet eerst worden ontzout voordat het de wisselaar wordt ingebracht. Omdat zout aluminium kan aantasten, is voor dat deel van de installatie uitgeweken naar ProRox. ProRox GRP 1000 is een glasvezelversterkte polyestermat tussen twee folies. Het materiaal bevat harsen, glasvezels en speciale vulmiddelen en is direct klaar voor gebruik. Niet verwerkt is het zacht en plooibaar. In deze toestand kan ProRox GRP 1000 in iedere vorm gesneden of geknipt worden, waardoor het eenvoudig op de isolatie aan te brengen is. Het polyester hardt vervolgens uit onder invloed van ultraviolet (UV) licht. In Poeldijk betekende dat dat het isolatiewerk op verschillende plekken tegelijk werd

uitgevoerd, om de uv-lampen hun werk te laten doen en tegelijkertijd geen tijd te verliezen. Na uitharding is ProRox GRP 1000 absoluut waterdicht en is het in staat een optimale mechanische bescherming te bieden. Het vormt een naadloze verbinding die een waterdichte bescherming biedt voor de onderliggende isolatie. Het is chemisch resistent en bestand tegen mechanische belasting (dus: beloopbaar). Het kan ingezet worden bij koude- en warmte-isolatie, onder- en bovengrondse leidingen, on- en offshore. Verwerking en applicatie vinden op locatie plaats.

Beroepstrots Gerard Steenbergen zegt: “ProRox is het gemakkelijkste te installeren bij een gelijke diameter. Dat is hier niet mogelijk.

Daar liepen we tegen aan op dit project. Het ziet er niet

De ontziltingsruimte. De leidingen zijn hier afgewerkt met ProRox GRP 1000. Aluminium en zout water gaan moeilijk samen.

24

isolatie

MagazineįpįJUNI

2017

Isolatiemonteur Gerard Steenbergen op de schaarlift.

slecht uit, maar we wilden het zelf strakker monteren.” Zoals dat gaat, er is altijd wel iemand die met tips en trucs een oplossing weet. In dit geval werd OOI-docent Martin Witter voor advies benaderd. Hij reisde af naar Poeldijk voor het geven van extra instructie, hetgeen het werk zichtbaar ten goede kwam. “Misschien wilden we ook het te netjes maken. Maar dat is ook je beroepstrots. Je wilt het zo mooi mogelijk eromheen hebben”, zegt Penning.

Zoals gezegd, de ketelruimte is een waar isolatiefeest voor wie van vakwerk houdt. Meest in het oog springend zijn de bijna plafondhoge isolatiematrassen (die door een specialist in onderaanneming zijn aangebracht). Verder toegepast isolatiemateriaal onder het plaatwerk om het water op de verlangde 85 graden Celsius te houden is van Rockwool, Isover en Paroc. Zelf zijn de monteurs het meest trots op de tankisolatie van de warmwaterbuffertank buiten het gebouw. Wie over de Arckelweg rijdt kan ze daar alleen maar gelijk in geven.

Perry Penning. Vaktrots.

isolatie

MagazineįpįJUNI

2017

25

Isolatie

Inkoop

SIG Technische IsolatieSpecialist Waalwijk

Klant - vraag - oplossing D Het zal de klanten in de isolatiesector niet zijn

ontgaan. SIG Waalwijk heeft onder leiding van de in september 2016 aangetreden vestigingsmanager Eric Kreijveld stappen gemaakt. Er is een (vrij) nieuw gemotiveerd team aangetreden, de klantondersteuning is gegroeid en ook in de productie van speciale producten is een groei gerealiseerd. Eric Kreijveld: “Als de klant iets vraagt, moet je de juiste vragen terug kunnen

e SIG-klanten hebben het tijdens de op 15 juni in Leiderdorp en op 22 juni gehouden Tour de Leverancier zelf kunnen constateren. SIG Technische Isolatiespecialist bouwt sterk aan de toekomst. Leveranciers Rockwool, Isover, Armacell, Paroc, Promat, Kingspan, Webheat, Monier en 3M praatten de klanten in korte sessies bij over noviteiten en trends in de isolatie. Tegelijkertijd krijgen de klanten een goed inzicht in de toegevoegde waarde die de onderneming productietechnisch kan leveren: cacheren, coaten, lijmen, op maat maken, zagen en frezen. De klant kan er terecht voor het hele isolatiepakket en meer.

stellen om de beste oplossing te leveren”.

De juiste vraag De vestiging Waalwijk is voor SIG Technische IsolatieSpecialist een belangrijke. Niet alleen vanwege de centrale rol als distributiecentrum voor klanten, de SIG-medevestigingen in Leiderdorp en Hasselt (BE), maar ook vanwege de productie.

Maar daarover hieronder meer. Sinds september 2016 beschikt Waalwijk in de persoon van Eric Kreijveld over een eigen vestigingsmanager. Hij heeft een duidelijke visie hoe een groothandel in een B2B-omgeving moet functioneren.

Kreijveld: “Als de klant iets vraagt moet je de juiste vragen terug kunnen stellen voor het leveren van een passende oplossing. Welke product wordt er gevraagd, in welke omstandigheden moet het worden toegepast, waar en bij grote projecten in welke hoeveelheden moet het worden afgeleverd. Dat zijn allemaal zaken die achter de klantvraag verscholen liggen.”

Dit betekent overigens toch niet dat elke klantcontact verzandt in een oeverloos vraag en antwoordspelletje?

Kreijveld schiet in de lach. “Nee, dat zeker niet. Ons verkoopteam kent zijn klanten en de projecten waar ze mee bezig zijn.”

Het SIG-team: (vlnr) Bart Schuurbiers (verkoop binnendienst), Lotte Goosen (hoofd productie), Stefan Tils (account manager), Eric Kreijveld (vestigingsmanager), Mariska Verheij (verkoop binnendienst) en Raymond Warmenhoven (verkoop binnendienst). John Driessen (Technisch Werkvoorbereider Productie) ontbreekt op de foto.

26

isolatie

Herkenbaarheid Het vierkoppige verkoopteam van SIG in Waalwijk bestaat in zijn huidige vorm nu twee jaar. Mariska Verheij en Raymond Warmenhoven traden in 2015 aan. Buitendienstmedewerker Stefan Tils een jaar later. Bart Schuurbiers werkt inmiddels elf jaar bij SIG Technische IsolatieSpecialist en doorliep zowel de productie, de inkoop als de logistiek.

Het geeft hem als verkoper binnendienst een brede basis bij de klantondersteuning. Kreijveld: “We streven naar herkenbaarheid voor de klant. Daar hoort een vaste contactpersoon bij, met een vaste achterwacht.” Om de isolatiekennis van het verkoopteam op peil te houden en uit te breiden worden leveranciers betrokken bij producttrainingen.

MagazineįpįJUNI

2017

Om het contact met klanten te verbeteren gaan de medewerkers binnendienst een paar keer per jaar samen met de buitendienst op pad naar klanten. “Ook dat zorgt voor herkenbaarheid”, zo zegt Kreijveld. “Persoonlijk contact is zo belangrijk. De klant moet weten dat we een enthousiast team hebben bij wie ze voor het hele isolatiepakket terecht kunnen.”

Slim inkopen Dat hele leveringspakket omvat ook speciale producten.

De productiefaciliteit in Waalwijk kan zowel minerale wol beplakken, maar onder leiding van hoofd productie Lotte Goosen ook maatwerk leveren op gebied van pir-schalen, wol, styrofoam, foamglas en overige isolatiematerialen.

Goosen: “De zevenkoppige afdeling productie maakt meters en speciaalproducten, vooral voor projecten waar niet-standaard oplossingen worden gevraagd. Het zijn ook vaak klantgerichte oplossingen, zoals recentelijk voor een groot chemisch bedrijf in Zeeland die speciale styrofoam schaaldelen voor flenskappen, t-stukken en appendages voorschreef. Deze oplossingen worden in nauwe samenspraak met Technisch Werkvoorbereider Productie John Driessen uitgedacht. Maar we zien ook de vraag naar prefab bochten toenemen en het verlijmen van losse segmenten.” Kreijveld: “Door slim in te kopen kunnen isolatiebedrijven in het logistieke traject geld verdienen. Nauwe samenwerking tussen de klanten en SIG Technische IsolatieSpecialist biedt efficiëntie, kwaliteit en service met als gezamenlijk doel beheersing van de totale kosten. Tijd is geld, en als de snelheid van werken omhooggaat, doet de productie dat ook.” Bij dergelijke grote projecten wordt overigens de vinger nauw aan de pols gehouden en wordt de liggende voorraad scherp in de gaten gehouden. Klanten krijgen ook een terugkoppelsignaal van de productieafdeling. Goosen: “Je wilt per se voorkomen dat

de klant op zijn producten moet wachten terwijl wij in allerijl bijproduceren.” Daarnaast vervult de productieafdeling een rol in de OEM-markt (Original Equipment Manufacturer).

“We kunnen frezen, coaten, cacheren en plakken. En dat kan vanzelfsprekend voor iedereen die daar behoefte aan heeft.”

Vacature Kreijveld’s toekomstvisie voor SIG Waalwijk is helder en verschilt eigenlijk niet zoveel van die van de andere vestigingen. “Ik wil de eerste groothandel zijn die de isolatiespecialist belt of via de webshop benadert. Het liefst wil ik onder keuzetoets 1 staan. En daar kom je door leveringsbetrouwbaarheid, snelheid en een goede relatie met de klant op te bouwen tegen een scherpe prijs. Dus daar doen we ons uiterste best voor.” Er is overigens nog een vacature voor een accountmanager in Waalwijk. Geïnteresseerden mogen Kreijveld bellen.

Op klantspecificatie worden bewerkingen aan het isolatiemateriaal gedaan: cacheren, coaten, lijmen, op maat maken, zagen en frezen.

Een mensenleven isolatie Wie kent hem niet. John Bout, lid van het verkooptteam van SIG Technische IsolatieSpecialist in Waalwijk, eet, slaapt en ademt isolatiemateriaal. Na 43 jaar bij de onderneming (en diens voorlopers) werkzaam te zijn, gaat hij per 31 augustus a.s. met pensioen. Eric Kreijveld zegt: “John Bout is een uitstekende collega. Wij wensen hem veel geluk, plezier en goede gezondheid toe. Niet alleen wij, maar ook de SIG-klanten zullen zijn tomeloze energie, inzet en enthousiasme missen”.

isolatie

MagazineįpįJUNI

2017

27

Isolatie

Project

I-toren World Trade Center Amsterdam door V.D. Hoek Isolatie

Armaflex Garantplan en training als USP W Een opdrachtgever wil zekerheid. Zo ook

vastgoedbedrijf CBRE Global Investors, de

eigenaar van het World Trade Center Amsterdam.

Toen de I-toren van dit complex recentelijk werd gerenoveerd en er een nieuwe secundaire technische installatie aangelegd moest worden

door Installatiebedrijf Van Galen uit Rotterdam werd het isolatiewerk door V.D. Hoek Isolatiegroep onder grote tijdsdruk met optimaal geschoolde monteurs gedaan onder het Armaflex Systeem Garantplan.

Richard Veenstra: “Er stond een behoorlijke tijdsdruk op dit werk”.

28

isolatie

orld Trade Center Amsterdam is het grootste multitenant-kantoorgebouw van Nederland met 125.000 vierkante meter in negen torens. Het complex uit 1985 werd in 2001 grondig gerenoveerd en uitgebreid met de E-toren aan de Beethovenstraat. In 2004 werd nogmaals fors uitgebreid met de H- en I-torens aan het Zuidplein. Vorig jaar werd een grote renovatie van de I-toren onderhanden genomen. Naast de allure die de kantoorruimte aan de Amsterdamse Zuidas moet hebben, was belangrijk aandachtspunt daarbij verder het bereiken van een optimaal en comfortabel binnenklimaat. Het binnenklimaat in de I-toren wordt na de ingreep via een centraal systeem geregeld. Op lokaal niveau kan de luchtbehandeling in kantoorruimten nog eventueel worden naverwarmd of extra gekoeld. Er wordt gebruik gemaakt van een Warmte Koude Opslag-systeem (WKO) met warmtepompinstallatie. Deze warmteopwekking wordt aangevuld met stadsverwarming.

AF/Armaflex 13mm De vraag naar individueel gebruikerscomfort maakte over de volle zeven verdiepingen van het gebouw een leidingenstelsel nodig voor koeling en verwarming.

Projectleider Richard Veenstra van V.D. Hoek Isolatie in Amsterdam zegt: “Het was een groot werk dat zich over alle verdiepingen van de I-toren uitstrekte. Wij hebben in opdracht van Van Galen Klimaattechniek uit Rotterdam en in samenwerking met hun projectleiders David Hoogstad en Gerard van den Top ongeveer vijf kilometer GKW-leidingen geïsoleerd met AF/Armaflex 13mm. Ook zijn er in totaal ongeveer 2.500 stuks victaulics geïsoleerd en nog eens zo’n vijf kilometer CV-leidingen met Rockwool 30 mm schalen.” V.D. Hoek begon voor de kerst 2016 aan deze klus: de planning was de zeven verdiepingen in tien weken te doen. Het isolatiebedrijf zette daar zijn werkwijze ook op in.

Richard Veenstra: “Er stond dus een behoorlijke tijdsdruk op dit werk, maar de samenwerking met Van Galen was top.

Gelukkig werden we geholpen door het feit dat de leidingen op de verschillende verdiepingen allemaal dezelfde diameter van 48 hebben. Dit betekende dat in de werkplaats van V.D. Hoek veel van het isolatiemateriaal geprefabriceerd op maat gemaakt kon worden. We wisten immers de diameter, de benodigde lengtes en het aantal koppelstukken, bochten en t-stukken. Dat maakte het mogelijk veel voorwerk te doen.

MagazineįpįJUNI

2017

Nieuwe ontwikkelingen vergen een andere manier van isoleren.

V.D. Hoek liet zijn monteurs bijpraten in de cursus Armaflex III.

Ongeveer vijf kilometer GKW-leidingen in AF/Armaflex 13mm, circa 2.500 stuks victaulics en nog eens zo’n vijf kilometer CV-leidingen met Rockwool 30 mm schalen.

We konden alles in de betrekkelijke rust van de werkplaats voorbewerken en pasklaar maken. Zo zijn alle pakkingen van de victaulics geprefabt. Het betekent toch dat je in het werk tijd spaart en sneller kunt werken, al had onze uitvoerder Piet Noorlander toch gemiddeld zeven tot acht isolatiemonteurs op deze klus lopen. Zonder de prefab waren dat er meer geweest.”

ondernemingen geven aan training en scholing. Armacell’s betrokkenheid bij het OOI in Woerden heeft geleid tot de cursussen Armaflex I en II. Op vraag van V.D. Hoek is daar voor zijn medewerkers een soort opfriscursus voor gevorderde monteurs bijgekomen, ook wel aangeduid als Armaflex III. Richard Veenstra zegt: “Naast goed materiaal zien wij goed opgeleid personeel uiteindelijk als basis van kwalitatief goed werk. Opleidingen zijn daarom belangrijk en medebepalend voor het succes van je onderneming. We vinden het belangrijk dat ook monteurs die al jaren bij ons werken op de hoogte blijven van de nieuwe ontwikkelingen.

Bochten en t-stukken maken kunnen ze allemaal wel. Maar de techniek van installaties verandert en dat betekent dat het isolatiewerk mee verandert. Warmtewisselaars zijn iets van de laatste jaren, net als fundatiepompen en ABQMregelkleppen op installaties. Deze nieuwe ontwikkelingen vergen een andere manier van isoleren en daar moet je toch van op de hoogte zijn. En dat kan in Armaflex III.” Deze cursus wordt gefaseerd via OOI aan alle isolatiemonteurs van V.D. Hoek gegeven.

Voorkeur Gebouweigenaren en projectontwikkelaars stellen steeds hogere kwaliteitseisen aan in hun vastgoed uit te voeren werkzaamheden. Zo ook eigenaar van het World Trade Center Amsterdam CBRE Global Investors, die een hoge mate van kwaliteit en comfort aan de gebruikers van zijn vastgoed wil bieden. Die kwaliteitseisen worden vaak ingevuld door garanties van de betrokken bouwen installatieondernemingen. Armacell’s Nederlandse vertegenwoordiger Remco Hiemstra zegt: “Deze opdrachtgever heeft interesse en kennis van isolatie. Er is zo een tweeledige voorkeur op isolatiegebied ontstaan. Ze schrijven Armaflex voor waar dit van toepassing is en kiezen voor alle projecten voor het Armaflex Systeem Garantplan van tien jaar.” Richard Veenstra: “De interesse voor isolatie van deze opdrachtgever heeft ertoe geleid dat de heer Henk van Vliet van CBRE Global Investors specifiek heeft gevraagd om de lijmnaden van de Armaflex in het zicht te verlijmen, zodat deze dan makkelijker kan worden gecontroleerd of deze correct zijn aangebracht.”

Training en opleiding Wat V.D. Hoek en Armacell bindt is de aandacht die beide

isolatie

Armaflex Systeem Garantplan De aandacht voor scholing en het up-to-date houden van de kennis heeft naar de opdrachtgever toe nog een additioneel voordeel. Remco Hiemstra: “Bedrijven die hun personeel op onze producten scholen worden door ons gecertificeerd. Ook op isolatiegebied zoeken opdrachtgevers kwaliteitsgaranties op het geleverde werk. Hiervoor hebben wij samen met het isolatiebedrijf het Armaflex Systeem Garantplan ontworpen.

Er ontstaat zo een kwaliteitsdriehoek tussen opdrachtgever, wij als isolatiemateriaalleverancier en de isoleerder. De

MagazineįpįJUNI

2017

29

isoleerder en Armacell geven een gezamenlijke garantie van tien jaar op de verwerking en de materialen. Dit wordt als één garantie naar de opdrachtgever toegebracht.”

Voor het garantplan gelden drie voorwaarden. Het betrokken isolatiebedrijf moet gecertificeerd zijn (door onder andere Armaflex-trainingen te volgen), er moet AF/Armaflex worden toegepast als isolatiemateriaal en er moeten Armafix leidingdragers worden toegepast om het systeem van begin tot einde te kunnen garanderen. “Met die drie zaken krijgt de opdrachtgever de garantie dat er kwalitatief goed wordt geïsoleerd en dat de materialen van hoogwaardige kwaliteit zijn” zegt Remco Hiemstra. “Dit concept werkt eigenlijk steeds beter. We hebben ondertussen meer dan veertig isolatiebedrijven gecertificeerd en dat aantal is nog groeiend omdat meer en meer opdrachtgevers het als voorwaarde stellen. V.D. Hoek was bovendien een van de eerste isolatiebedrijven die zich door ons heeft laten certificeren en op dat vlak een voorloper.”

Vakkundig In de I-toren van het World Trade Center Amsterdam is dan ook gewerkt met AF/Armaflex AF-2 slangen en plaat van de rol en Armafix leidingdragers. De monteurs van V.D. Hoek hebben een prestatie van formaat geleverd. In de technische ruimte in de I-toren is hun vakmanschap goed te zien. De ingewikkelde verlopen, maar ook leidingen die vanuit een bestaande situatie noodgedwongen dicht tegen elkaar zijn gezet, zijn vakkundig geïsoleerd. Overigens werd door vertraging van de renovatie de tien weken die het isolatiebedrijf uiteindelijk kreeg om het werk te doen verlengd. Maar V.D. Hoek was er klaar voor geweest.

De lijmnaden zijn op specificatie van de klant aan de voorzijde gelaten om ze gemakkelijker te kunnen inspecteren.

Het Armaflex Systeem Garantplan omvat: een gecertificeerd isolatiebedrijf, de toepassing van AF/Armaflex en de toepassing van Armafix leidingdragers.

30

isolatie

MagazineįpįJUNI

2017

ISOLATIE-INNOVATIE ZIT IN ONS DNA

Nieuw! Raychem XL-Trace:

ROOKARME HALOGEEN VRIJE ZELFREGELENDE VERWARMINGSKABEL ȏ Tot 90% minder rookuitstoot en halogeenvrij ȏ Verbeterde zelfdovende eigenschappen ȏ Middels straling gecrosslinkt voor een lange levensduur van ruim 25 jaar ȏ Snelle en eenvoudige installatie met het snelle verbindingssysteem RayClic

ȏ Lange circuitlengtes, tot 215m, voor minder stroomaansluitingen

T +31 (0)10 – 208 5400 E distri@asbipro.nl W www.asbipro.nl

Isolatie

Utiliteit

Renovatie A-gebouw InHolland Alkmaar

Isolatiewerk uit het (school)boek “

Het A-gebouw van Hogeschool InHolland in

ier is het”. Als Isolatievakvrouw van 2017 Szilvia Csehi (zie IM 71) en haar man Krisztián Isolatie Magazine er niet op hadden gewezen, hadden we de kleine deur met daarachter de zeer steile trap die op de bovenverdieping naar de technische ruimte leidt voorbij gelopen. Het betreft de uitgebreide renovatie van het A-gebouw aan de Bergerweg 200 van Hogeschool InHolland in Alkmaar. We zijn hier op speciale uitnodiging. Het is het laatste project voordat Szilvia met zwangerschapsverlof gaat. “Het is een mooi project. Je moet gewoon komen”.

H

Alkmaar is van binnen helemaal gestript en gesloopt om als een feniks uit de as te herrijzen als een nieuw schoolgebouw met een moderne en energiezuinige installatie. En vanzelfsprekend vakwerk isolatie dat, hoewel verstopt, gezien mag worden.

Werkplek Ze heeft geen woord teveel gezegd. Na de steile klauterpartij (wat hebben Nederlandse architecten toch met te kleine trappen) openbaart zich een onwaarschijnlijk grote technische ruimte. Het is een wirwar van leidingen, gereedschapskisten en bouwlampen. Hier en daar staat een ladder. In het kunstlicht ontwaren we zeker vier installateurs die druk in de weer zijn. De opengezette buitendeur laat nog wat daglicht binnen. Het zijn werkomstandigheden die niet ongewoon zijn voor isolatieprofessional. Zowel de installateurs als de isolatiemonteurs hebbben er een eigen werkplek opgezet. Het is passen en meten. “Het isolatiewerk is bijna klaar. Maar nog niet helemaal”, lacht de isolatievakvrouw.

Bij een nieuw gebouw, hoort een moderne installatie. Isolatiemonteur Krisztián Csehi aan het werk.

32

isolatie

Gestript InHolland heeft grootse plannen met haar leergebouwen in Alkmaar. De komende jaren dient al het vastgoed een upgrade te krijgen naar moderne, eigentijdse, multifunctionele en duurzame gebouwen. De renovatie van het A-gebouw in Alkmaar startte 10 februari 2016. Het gebouw uit 1998 van 10.000 m2 BVO wordt van binnen helemaal leeggehaald en opnieuw ingedeeld om aan de eisen van nu en de toekomst te voldoen. Daar horen een frisse uitstraling bij met meer ruimte voor studieplekken en met extra aandacht voor een goed klimaat. Ook flexibiliteit om in te kunnen spelen op toekomstige ontwikkelingen is bij de renovatie een bijzonder aandachtspunt. Het resultaat is een moderne en uitdagende locatie waar studenten en medewerkers in een gezamenlijke en inspirerende omgeving kunnen werken en studeren. Het renovatieontwerp is verzorgd door het Alkmaarse bureau BRT Architecten. Aannemer Ooijevaar (Alkmaar) heeft de

MagazineįpįJUNI

2017

binnenzijde van het gebouw gestript en gesloopt, om daarna het hogeschoolgebouw in te richten met een nieuwe indeling van (onderwijs)ruimtes en een nieuw interieur. Denk daarbij aan een nieuwe servicebalie, nieuwe onderwijsruimtes, concentratieplekken, lounge areas, een extra liftengroep en een nieuwe evenementenzaal.

Strakke isolatie Bij een ‘nieuw’ gebouw horen ook moderne en energiezuinige installaties. Hiervoor tekenden Schoonderbeek Installatietechniek uit Hillegom en Van Galen Klimaattechniek Wormerveer. Er is verwarming gerealiseerd door middel van een VAV-systeem en een na-verwarmer centrale voor luchtbehandeling. De koeling is gerealiseerd door middel van een WKO-installaties. Verder bevat het gebouw vanzelfsprekend koud- en warmwaterinstallatie, riolering en sanitaire installatie. De energievoorziening van de hogeschool wordt duurzamer, onder meer door zonnepanelen op het dak en het realiseren van de al genoemde warmte-koudeopslag. Om een beetje lijn te houden hebben Szilvia en Kristian, de leidingdiameters op een stuk karton geschreven en opgehangen. “Anders blijf je meten”. Het is een omvangrijk werk dat naar een goed einde op weg is. Vooral de in Armaflex ingepakte verdeler maakt indruk. Ook bij de installateurs, want een zegt: “Zulke strakke isolatie heb ik het nog nooit gezien”.

Kristian en Szilvia lachen want dat compliment heeft ook hun opdrachtgever ZYB Isolatie Beverwijk gehoord.

Als het gerenoveerde A-gebouw helemaal klaar is, het verderop gelegen B-gebouw uit de jaren zeventig van de vorige eeuw aan de beurt. Dit gebouw kan simpelweg niet langer mee en wordt op termijn gesloopt. De technieklabs blijven bestaan. Het C-gebouw (uit 1990) wordt omgebouwd tot een campus. Daar is ruimte voor (startende) ondernemingen die in direct contact staan met onderwijs en onderzoek van de hogeschool.

De verdeler staat strak in de Armaflex.

Is het een spiekbriefje? Nee hoor, een werkbriefje.

De tot Isolatievakvrouw 2017 door Armacell uitgeroepen Szilvia Csehi.

isolatie

De leerlingen trekken in augustus in het nieuwe A-gebouw.

Op 14 juli a.s. kunnen geïnteresseerden de nieuwbouw bezichtigen. Benieuwd of ze het kleine deurtje en de steile trap naar de technische ruimte vinden.

MagazineįpįJUNI

2017

33

Isolatie

Opleidingen

Rob Engelaar van Bilfinger Industrial Services

‘We moeten naar een Europees vakdiploma toe’ Hoe houden we het isolatievak interessant voor

ilfinger Industrial Services participeert in het Project Realisatie Oefenplant (PRO). Samen met overheden, Havenbedrijf Rotterdam en Stork, Croonwolter&dros, SPIE, Mourik Services, Engie en Mammoet wordt de RDM Trainingsplant gebouwd bij de RDM Campus op Rotterdam Heijplaat. Het is voor Bilfinger een nieuwe stap om te komen tot gestandaardiseerde opleidingen en trainingen aan een nieuwe generatie medewerkers in de industrie. Chief Operating Officer Rob Engelaar van BIS zegt: “Als belangrijke werkgever in de regio Rotterdam en contractor vinden we het belangrijk dat er wordt geïnvesteerd in vakmanschap in de industrie.

Dat vinden we samen met de betrokken overheidspartijen en assetowners. Het feit dat we participeren heeft een spinoff naar onze belangrijke klanten toe. Die verwachten dat ook van ons. We zijn tevreden over de faciliteiten van OOI voor de isolatiepopulatie. Hoe en of onze Bilfingermensen daar gaan trainen, dat moet eerlijk gezegd nog vorm krijgen.”

B

het huidige personeelsbestand en aantrekkelijk voor instromers. “Met opleidingen en doorgroeimogelijkheden,” zegt Rob Engelaar, COO van Bilfinger Industrial Services in Zwartewaal.

De onderneming wil alle monteurs en voormannen op respectievelijk IMI en IMA-niveau hebben en participeert in de RDM Trainingsplant.

“Isolatiemonteurs zijn volwaardige vaklui en geen koekenbakkers die een beetje met wol aan het spelen zijn.”

Beeldvorming Wat inmiddels duidelijk wel vorm heeft gekregen is de opleiding van het eigen isolatiepersoneel. De dynamiek in de industrie neemt volgens Engelaar jaar op jaar toe.

“Turnarounds en shutdowns worden meer en meer geclusterd, zowel in tijd als over de assetowners. Dit zorgt voor piekbelastingen voor het isolatiebedrijf. Wij moeten steeds meer inspelen op de toenemende dynamiek in de gevraagde manbezetting met gevolgen voor het aantal benodigde gekwalificeerde mensen.” Bilfinger heeft nu in totaal zo’n 2.500 eigen mensen en inleenkrachten aan het werk: circa 1.500 in de steigerbouw, circa 800 in de isolatie en zo’n 150 schilders en 50 tracers. “Door die toenemende dynamiek zijn we Europees gaan kijken naar het resourcen van onze manpower. We zijn daarbij uitgekomen op ons Pools zusterbedrijf.” De assetowners hebben hieraan moeten wennen, zo beaamt Engelaar. “De onterechte beeldvorming is dat buitenlandse werknemers slecht zijn geschoold, maar feitelijk zijn het goed gekwalificeerde mensen die hun sporen al hebben verdiend in de industrie in Duitsland en Polen.”

Rob Engelaar, choef operations officer Nederland van Bilfinger.

“Piekbelastingen”.

34

isolatie

Europees vakdiploma Vanuit de Richtlijn Steigers is certificering van werknemers op gang gekomen. “Zowel voor de uitstraling van het isolatiebedrijf als het daadwerkelijk investeren in het vakmanschap van de Bilfinger-monteur zijn we actief aan de

MagazineįpįJUNI

2017

BIS participeert samen met andere contractors in de RDM Trainingsplant op Heijplaat Rotterdam.

slag gegaan hen aantoonbaar te certificeren.” Bilfinger heeft stappen ondernomen de eigen mensen het IMI-traject te laten doorlopen. “Met OOI zijn afspraken gemaakt dat de Poolse werknemers ook worden geëxamineerd en gecertificeerd naar de Nederlandse opleidingsstandaard volgens IMI. Het liefst gaan we naar een Europees vakdiploma toe. Het zou toch logisch zijn als de isolatiekwalificaties in Europa met elkaar in lijn zijn. De discussie is momenteel volop gaande of we niet naar de volledige certificering van de isolatiebranche toe moeten. Wij zijn daar voor, maar het is een grote investering en je moet een goede modus vinden voor de duur van de opleidingen.”

IMA Inmiddels heeft zo’n veertig procent van de eigen monteurs al het IMI-diploma gehaald. De doelstelling is het eigen personeel op 1 januari 2018 grotendeels IMI-gecertificeerd te hebben. Bilfinger kiest er niet voor al zijn monteurs IMIallround (IMA) te scholen. “IMA omvat àlle isolatietechnieken, ook die waarmee de gemiddelde isolatiemonteur niet dagelijks in aanraking komt. Dat vinden wij alleen van toegevoegde waarde voor onze circa tachtig voormannen.

Zij moeten breed op de hoogte zijn van alle technieken en dat deels ook via het trainer-trainerprincipe doorgeven.

isolatie

De isolatiemonteur kan project- of productspecifiek naar behoefte dan modulair worden bijgeschoold.” Het voornemen is om alle voormannen per 1 januari 2019 IMA-gecertificeerd te hebben.

Uitdaging De werkpopulatie bij Bilfinger is net als in de rest van de branche redelijk op leeftijd. Engelaar: “Je merkt dat jonge mensen van de Playstationgeneratie niet zo zitten te wachten op zwaar fysiek werk. De uitstroom zal toch aangevuld moeten worden met nieuwe mensen. Wij zijn naarstig op zoek naar het creëren van een pool van jonge isoleerders.

Dat doen we zelf. De cruciale vraag daarbij is: hoe maken wij het isolatievak aantrekkelijk voor jonge mensen en welk carrièrepad kunnen wij hen bieden, bijvoorbeeld met doorgroeimogelijkheden naar de functie van voorman. En dat is moeilijk genoeg. Isolatiemonteurs zijn volwaardige vaklui en geen koekenbakkers die een beetje met wol aan het spelen zijn. De vraag waar wij ook mee worstelen is, hoe maak je het vak industrie aantrekkelijk voor de doelgroep. Dat is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de isolatiebranche, dus de branchevereniging en de individuele bedrijven samen.

De branche, dat zijn we immers zelf, dus die uitdaging moeten we met elkaar aangaan.”

MagazineįpįJUNI

2017

35

Isolatie

Opleidingen

IMI en IMA voor alle monteurs

Brand wil in de isolatie ‘best of class’ blijven “

Brand Energy & Infrastructure Services (BEIS) is momenteel bezig voor het eind van dit jaar de kennis en technische vaardigheid van al zijn circa 250 isolatiemedewerkers te evalueren. Doel is om alle (vaste) medewerkers over een jaar de IMU of de IMA succesvol te laten afronden. Daarna volgen ook de onderaannemers. Senior product manager insulation & development Ron Nuiten: “De tijd is niet meer ver weg dat klanten IMU of IMA als gunningsvoorwaarde gaan stellen voor zowel vaste als tijdelijk ingehuurde isolatiemonteurs.”

Ron Nuiten. Opleiden is nodig om zowel de monteur als de branche als geheel naar een hoger plan te tillen.

36

isolatie

e medewerkers die inmiddels de IMA hebben afgerond zijn andere monteurs geworden. Dat horen we ook van klanten. De materiaalkennis is up-to-date, de kwaliteit van hun werk gaat vooruit. En vergeet niet, het leidt tot gemotiveerde medewerkers die zien dat er in hen wordt geïnvesteerd.” Ron Nuiten is senior product manager insulation & development van Brand Energy & Infrastructure Services (BEIS). Deze Nummer 1 in steigerbouw heeft de ambitie om ook in de toekomst ‘Best of Class’ te blijven in de isolatiebranche. “En dat gaat in overleg met de wensen van onze klanten niet zonder opleidingstraject van onze medewerkers.”

D

Imagoprobleem Die klantvraag is een sterke motivator, zo geeft Nuiten aan.

“Het is jammer te moeten constateren, maar we zitten in de isolatiesector met een aantal forse uitdagingen. We voegen waarde toe aan de installatie van de klant en spelen een rol bij procesbeheersing, energiebesparing en CO₂reductie. De eisen op dat vlak nemen toe. Tegelijkertijd zien we ons geconfronteerd met een moeizame instroom aan nieuwe mensen en een afname van de vakbekwaamheid.

De gemiddelde isolatiemonteur heeft al werkende zijn ervaring opgedaan. Maar de tijden en technieken veranderen.

We hebben als isolatiesector aan twee kanten dus een imagoprobleem. Klanten spreken ons daar ook meer en meer op aan.”

Gebruiken Om de isolatiehandschoen op te pakken is Brand een programma gestart om de technische en praktische kennis van zijn vaste medewerkers ‘op te frissen’. Daarbij moest bij de medewerkers in eerste instantie wel wat koudwatervrees worden overwonnen “Hoezo, doe ik het niet goed dan?” is volgens Nuiten een veelgehoorde opmerking. “Maar daar gaat het niet om. Het gaat om de kwaliteit van werken. Vroeger leidden we ons eigen personeel op. Veel bedrijven hadden vroeger een eigen trainingscentrum. Die zijn inmiddels allemaal weg. Tegelijkertijd hebben we met de OOI een brancheopleidingsinstituut in het leven geroepen. Als we als isolatiebranche op een hoger plan willen komen, moeten we die infrastructuur gebruiken.”

MagazineįpįJUNI

2017

“De medewerkers die inmiddels de IMA hebben afgerond zijn andere monteurs geworden.”

Pilot Het opleidingstraject zorgt ook nog voor een niet onwelkom bijeffect. “Onze mensen zitten in een groep met zes collega’s uit dezelfde of andere regio’s. Zo versterk je de betrokkenheid en motivatie van de medewerkers. De jongens die terugkomen sporen hun collega’s ook aan mee te doen. Het werkt versterkend.” Naast de monteurs worden ook de voormannen en projectleiders in het opleidingstraject betrokken. Daartoe is nu ook een pilotproject gestart met OOI met naast isolatiekennis, ook aandacht voor werkvoorbereiding, planning en gesprekstechniek.

stimuleren? Nuiten: “Nieuwe instroom is een branchebreed probleem dat naar mijn mening branchebreed opgepakt moet worden. Dat betekent dat opleidingsinstituut OOI en branchevereniging VIB actiever onze sector in de kleinmetaal bij ROC’s onder de aandacht moeten brengen. Laten we eens beginnen bij de scholen in de Rijnmond. Dat willen we als Brand ook wel ondersteunen, want de ervaring leert dat veel leerlingen geen idee hebben dat er überhaupt ook nog zoiets als technische isolatie bestaat.”

Richtlijn Isolatie Om het niveau in de hele isolatiesector te verhogen is Nuiten voorstander voor de realisering van een Richtlijn Isolatie, zoals die ook in de steigerbouw is geformuleerd. “Ik weet dat we daar nu nog ver van afstaan, maar met de IMA en IMI hebben we nu een geaccrediteerd certificaat. Vele klanten spelen met de gedachte om de IMU of IMA als voorwaarde te stellen voor in te huren vaste of tijdelijke isolatiemonteurs.

Dus in die beweging zullen wij, maar ook onze collega’s en onderaannemers mee moeten.”

ROC’s Dat is ook de reden dat Brand na het vaste personeel eenzelfde evaluatie- en scholingstraject in gedachten heeft voor zijn onderaannemers in de isolatie. Hoe dat in te vullen, is nog onderwerp van studie. De gedachten zijn om de evaluatie in een halve dag door het OOI te laten doen en daar dan eventuele scholing op in te richten. “Wij geloven niet in het grootschalig van elders halen van isolatiemonteurs.

Taalbarrières op industrieel gevoelige projecten moet je zoveel mogelijk mijden.” Maar hoe de instroom in eigen land dan te

isolatie

Om het niveau in de hele isolatiesector te verhogen is Nuiten voorstander voor de realisering van een Richtlijn Isolatie.

MagazineįpįJUNI

2017

37

Inspecteurs met kennis en bevlogenheid Een aantal bekwame inspecteurs toonden op 19 mei 2017 aan de hand van toetsen en het oplossen van praktijkopdrachten aan dat zij over voldoende kennis van isolatietechnieken en het CINI Handboek beschikken. Zij ondersteunden hun werk met een presentatie en een rapport van een eerder door henzelf uitgevoerde inspectie dat zij voorafgaand aan de cursus moesten insturen. Per 19 mei 2017 kan NCTI in totaal totaal 27 onafhankelijke CINIgecertificeerde inspecteurs aanbevelen.

N

CTI is, overigens net als CINI, op heel Europa en daarbuiten georiënteerd. Dit bleek ook op 19 mei jl. gehouden cursus. De helft van de negen deelnemers was afkomstig uit het buitenland. Zo waren deze keer Australië en Zuid-Korea vertegenwoordigd door resp. Tom Blundell (Kaefer Integrated Services) en Byung Moon Kang (Daewoo Shipbuilding & Marine). Vijf kandidaten doorliepen de cursus met goed gevolg: Tom Blundell (Kaefer Integrated Services), Johan Sentjens (Temati), David Bitton (Total Raffinage), Dries van den Bergh (Lindner Isoliertechnik) en Luis Antonio (TGE Gas Engineering). Zij zijn allround isolatie inspecteur en hun certificaat is vijf jaar geldig

Efficiëntie De NCTI-cursussen hebben inmiddels tot ver over onze grenzen hun praktijkwaarde bewezen. Dit blijkt niet alleen uit het mondiale cursistenaanbod, maar ook uit de in het buitenland gehouden incompanytrainingen. De waardering voor de tweedaage cursus is hoog door de uitvoerige aanpak en de (her)ontdekking van het CINI Handboek. Keer op keer is de cursist verrast over de grote hoeveelheid toegepaste informatie in het CINI Handboek. De cursus geeft daarnaast een goed inzicht waar welke informatie kan worden gevonden.

Er wordt eerder naar het handboek gegrepen en de cursist kan meer dan voorheen zijn of haar deskundigheid met kwalitatieve en kwantitatieve onderbouwingen staven. Voor de ‘asset owner’ is de tweedaagse cursus uit oogpunt van efficiëntie onmisbaar. Door de toegenomen complexiteit van productie en productieproces en de toegenomen regeldruk wensen zij de projectspecificaties te vereenvoudigen. Engineers

38

isolatie

De NCTI-inspecteur dient van verschillende markten thuis te zijn.

met inhoudelijke kennis van het CINI Handboek kunnen in specifieke projectbeschrijving volstaan met een verwijzing naar het handboek. Bij het maken van de keuzes hoeven in een specificatie uitsluitend uitzonderingen of afwijkingen te worden beschreven of te worden toegelicht.

Praktijkervaring De NCTI-inspecteur dient van verschillende markten thuis te zijn. De tweedaagse cursus is daarvoor niet toereikend. Naast sociale vaardigheden en ervaring met technische isolatie, moet ‘isoleren ook in de genen’ zitten. Een isolatie-inspecteur moet een zekere bevlogenheid, betrokkenheid of overtuiging koppelen aan een groot voorstellings- en inlevingsvermogen.

Nieuwsgierigheid en accuratesse zijn ook onontbeerlijk. Al deze eigenschappen vormen samen met praktijkervaring de gewenste mix aan ingrediënten waaraan de industrie zo veel behoefte heeft. De vraag naar inspecteurs in deze sector is groot. Niet alleen binnen de bedrijven zelf, maar vooral ook voor de uitvoerders. Zij zijn verantwoordelijk voor de kwaliteit van het werk(en) aan de kant van de contractor. Als zij kunnen instaan voor de geleverde kwaliteit wordt het voor

MagazineįpįJUNI

2017

De helft van de negen deelnemers op 19 mei jl. was afkomstig uit het buitenland, tot aan Zuid-Korea aan toe.

de ‘asset owner’ veel gemakkelijker om enthousiast te zijn over de geleverde prestatie. NCTI stelt dan ook als eis dat een kandidaatinspecteur minimaal twee jaar praktijkervaring moet hebben. Inspectie-ervaring is wenselijk.

andere achtergrond, zodat voor iedere klus en regio de beste inspecteur kan worden gevonden. Nadere informatie kan ingewonnen worden via: info@ncti.nl.

“Wij realiseren ons dat de lat hoog ligt, misschien wel tè hoog”, aldus Paul de Koning, directeur van NCTI. “Dit blijkt bijvoorbeeld uit de inspanning die de kandidaten moeten leveren, voorafgaand aan en op de dag van de inspecteurscursus. Dat blijkt ook uit het feit dat vijf van de negen kandidaten op deze dag zijn geslaagd. Praktische en theoretische kennis moeten beide voldoende aanwezig zijn en een kandidaat blijkt goed uit de bus te komen als hij of zij over de eerder genoemde eigenschappen beschikt. Zo is het hebben van ervaring alleen onvoldoende als de kandidaat niet kan verklaren waarom bijvoorbeeld loze ruimten bij koude isolatie opgevuld moeten worden en wat de consequenties zijn als dit wordt nagelaten. Het kunnen toepassen van een isolatie testplan (ITP) is noodzakelijk en het negeren van een projectspecificatie is niet wenselijk”.

27 inspecteurs Per 19 mei 2017 kan NCTI totaal 27 onafhankelijke CINI gecertificeerde inspecteurs aanbevelen. Zij hebben zich niet uitsluitend bekwaamd op het gebied van energiebesparing of corrosiepreventie e.a., maar iedere kandidaat heeft een

isolatie

De NCTI-cursussen hebben inmiddels tot ver over onze grenzen hun praktijkwaarde bewezen.

MagazineįpįJUNI

2017

39

Isolatie

FESI

CUI en opleidingen als belangrijk agendapunt

FESI-waardering voor gastland Nederland De overkoepelende brancheorganisatie voor de

et was alweer een tijdje geleden dat FESI in Nederland vergaderde, namelijk meer dan tien jaar. VIB en OOI wilden als gastheren dan ook hun gezamenlijke beste beentje voorzetten. Hetgeen uitstekend is gelukt. Met Landgoed Duin en Kruidberg als prachtige locatie omvatte de FESI agenda deze keer CUI en opleidingen als belangrijke speerpunten. Corrosie onder isolatie staat al een tijdje op de agenda van de koepelorganisatie. Het probleem is er, maar een eenduidige oplossing nog niet. Vertegenwoordigers van middelenleveranciers als Paroc en Rockwool gaven presentaties over het probleem dat volgens hen holistisch moet worden aangepakt. Waar ligt de installatie, welke vochtproblemen kunnen optreden, hoe is de integriteit van de

H

isolatiesector FESI gaat zich op initiatief van Nederland beraden op een Europees certificaat van vakbekwaamheid. Ook gaat de organisatie onderzoek initiĂŤren hoe corrosie onder isolatie voorkomen kan worden. Dit werd duidelijk op de recent op uitnodiging van OOI en VIB in Santpoort gehouden ledenvergadering van de organisatie van isolatiebedrijven.

Het bezoek aan het OOI in Woerden viel in bijzonder goede aarde.

40

isolatie

MagazineÄŻpÄŻJUNI

2017

De sfeervolle vergaderruimte in Duin en Kruidberg.

CUI en opleidingen domineerden de agenda.

George Kruithof (OOI) over harmonisatie.

FESI secretaris Andreas Gürtler.

isolatie gewaarborgd, hoe is het onderhoud geregeld, welke leidingen zijn gebruikt en zijn deze ook gecoat? In Europees verband zal er een onderzoek worden geïnitieerd om tot klare oplossingen ter voorkoming van CUI te komen.

Harmonisatie Een ander belangrijk onderwerp werd behandeld in de Recruitment and Training Commission die voor zijn vergadering uitweek naar het Huis van de Isolatie in Woerden.

De behoefte aan personeel wordt in heel West-Europa gevoeld. Tegelijkertijd bestaat er niet zoiets als een Europees vakbekwaamheidscertificaat. In Europa gelden verschillende opleidingsstandaarden, en dat is vreemd als je je realiseert dat het isolatiehandwerk in principe overal gelijk is. Als een isolatiemonteur zijn hele leven in hetzelfde land werkt is dit geen probleem. Maar door een gebrek aan voldoende gekwalificeerd personeel in de ene regio en gebrek aan werk in de andere, neemt de arbeidsmigratie toe. Het gebrek aan harmonisatie betekent echter dat professionals die in het ene land volwaardig en gekwalificeerd aan de slag kunnen, dat in het andere land niet kunnen. “Een ongewenste situatie”,

isolatie

aldus OOI-directeur George Kruithof die de samenwerking uit de doeken deed tussen zijn organisatie, examenbureau Eureka en certificeerder SPEN en Polen (zie elders in dit nummer). Besloten werd de belangstelling binnen Europa te polsen en op basis daarvan stappen te ondernemen.

Rondleiding Het middagprogramma gebruikten de aanwezigen voor een rondleiding in het Huis van de Isolatie in Woerden. Tijdens het bezoek aan de praktijkruimtes oogstte Nederland veel bewondering voor de faciliteiten die de beginnende en gevorderde isolatieprofessional tot zijn of haar beschikking heeft en de wijze waarop ons land zijn isolatievakopleidingen gestalte geeft. Tijdens het avonddiner werd Peter Hoedemaker in het zonnetje gezet. Deze voormalige FESIvoorzitter (2004-2012) was tot begin dit jaar ceo bij Kaefer.

De Nederlandse organisatie kijkt samen met sponsors Goebel en Armacell terug op een succesvolle vergadering.

In het najaar is Italië gastland.

MagazineįpįJUNI

2017

41

Isolatie

Tracing

Asbipro en Raychem: een sterke samenwerking inclusief trainingen

’Meters maken kun je aan een isolatiemonteur wel overlaten’ Asbipro en Pentair Thermal Management hebben sinds vele jaren een vruchtbare samenwerking op het gebied van Raychem heattracing. De ontwikkeling dat het aanbrengen en aansluiten van tracing steeds meer verschuift van installatienaar isolatiebedrijf heeft Asbipro doen besluiten op aanvraag praktijkgerichte opleidingen op dit vlak te verzorgen. Ook de berekeningen kan de Schiedamse groothandel verzorgen, zoals voor de nieuwe lijn Raychem XL-Trace Low-Smoke Zero Halogen. “Er is voor de opdrachtgever duidelijk winst te halen als isolatie en tracing uit een enkel kanaal worden besteld en door de isolatiemonteur

H

“

et aanbrengen van tracing is in feite niet moeilijk.

Of het nu is voor het vorstvrij houden van leidingen is of voor het op hoge temperatuur houden van processen, het principe is hetzelfde en als je weet hoe het moet en nauwkeurig werkt kun je snel meters maken”, zegt Michael Verdam van Asbipro. Sinds vele jaren heeft de Schiedamse groothandel een vruchtbare samenwerking met Pentair Thermal Management op het gebied van Raychem heattracing. Deze samenwerking maakt het mogelijk dat de isolatiemonteur zijn isolatiemateriaal en tracing uit een enkel kanaal kan betrekken. Pentair belevert zijn Europese klanten vanuit een centrale opslag in het Belgische Leuven. Met zijn eigen voorraadfunctie in Schiedam kan Asbipro de levertijd tot een minimum beperken. Sinds kort is ook het Asbipro-filiaal in Groningen voorraadhoudend voor tracing om de klanten in het noorden sneller van dienst te kunnen zijn.

wordt aangebracht”, zegt tracing specialist en Trainingen Maar alleen het leveren van materiaal is de eer van de groothandel te na. Verdam: “Onze extra toegevoegde waarde is dat we op aanvraag ook zelf de benodigde berekeningen kunnen maken. Daarnaast helpen we de isolatiemonteur desgewenst op weg met praktijkgerichte trainingen”.

Die trainingen richten zich op de speciale toepassingsgebieden van tracing, zowel in de utiliteit, waar de techniek aan populariteit wint, als in de industrie, waar het min of meer gemeengoed is geworden. Verdam: “Tracing tref je aan in het dak van de Amsterdam Arena, maar bijvoorbeeld ook de Noord Tunnel en de Drecht Tunnel bij Dordrecht. Hoewel het principe hetzelfde is, scheelt het vanzelfsprekend of de tracing is bedoeld voor bijvoorbeeld een leiding in een utiliteitsgebouw of voor een tunnel. Ook de diameter van de leiding die vorstvrij gehouden moet worden, is van belang. In die trainingen komt aan de orde wat tracing precies is, hoe het werkt en geven we een handleiding met praktische tips. Het aanbrengen van tracing is een secuur werkje, maar de koudwatervrees die een enkel bedrijf ervoor heeft, komt eigenlijk voornamelijk voort uit een gebrek aan kennis. Bovendien, het aanbrengen van tracing past wel in de isolatiewerkzaamheden, net als het maken van doorvoeringen. Het maken van meters kun je wel aan de isolatieprofessional overlaten.”

verkoper binnendienst Michael Verdam.

Verbeterde energie-efficiëntie Nieuw in het Raychem-assortiment bij Asbipro is de recent

Verkoper binnendienst Michael Verdam van Asbipro.

42

isolatie

MagazineįpįJUNI

2017

voor de utiliteitsbranche gelanceerde XL-Trace LSZH (Low Smoke Zero Halogen) kabel. XL-Trace bevat verknoopte materialen om de productprestaties te verbeteren. Dit resulteert in een superieure levensduur van meer dan 25 jaar. Dit wordt verder ondersteund door een IEC60068-2-5 en IEC60068-2-9 UV-bestendig materiaal, dat kleurecht blijft bij UV-blootstelling en bestand is tegen milde anorganische substanties. In tegenstelling tot seriële verwarmingen met constant vermogen en kabels voor zoneverwarming, variëren Raychem zelfregulerende kabels hun stroomoutput. Ze verwarmen zo alleen als dat nodig is. Wanneer ze worden gecombineerd met het brede assortiment regelingen voor bevriezingsbeschermingen voor leidingen, kunnen verdere energiebesparingen tot 75 procent worden bereikt.

Zelfregulerend Het assortiment XL-Trace is volledig compatibel met het RayClic-systeem voor snelle verbinding. De isolatieverplaatsingsconnector maakt de elektrische verbinding, zodat de installatietijd en totale installatiekosten significant lager zijn dan bij alternatieven met krimpkousen. De pijpleidingen zijn beschikbaar in verlengde verwarmingscircuitlengtes tot 215 m en hebben een lage buigradius van slechts 10 mm, zodat gebruikers de kabel nauwsluitend om leidingen met veel hoeken kunnen plaatsen.

Verdam: “De zelfregulerende kabels kunnen ook ter plaatse op elke lengte worden gesneden zodat variaties in het ontwerp geen probleem meer zijn. Dit zorgt voor minder elektrische verbindingen, regelingen, verbindingsdraden en elektrische beveiligingen, wat weer grote besparingen oplevert”.

Het nieuwe LSZH-mantelmateriaal (r) biedt extreme weerstand bij de brandwerendheidstest van IEC62395.

de brandwerendheidstest van IEC62395. De nieuwe kabels voldoen verder aan de eisen van ‘low smoke’-tests (conform IEC61034-2). Dit maakt dat de LSZH-kabels het inademen van giftige dampen bij brand minimaliseert. De uitstoot van rook wordt met 90% gereduceerd in vergelijking tot standaardoplossingen met een mantel van polyolefine.

Low smoke Het nieuwe productaanbod is specifiek ontwikkeld voor gebruik in commerciële en residentiële gebouwen. Het nieuwe LSZH-mantelmateriaal biedt extreme weerstand bij

Veilig en gemakkelijk Michael Verdam legt uit: “De kabelindustrie en diens klanten zoeken steeds vaker naar producten die veiliger en gemakkelijker in gebruik zijn. Het Raychem XL-Trace LSZH-assortiment biedt meer veiligheid zonder in te leveren op duurzaamheid of energie-efficiëntie. Met zijn unieke eigenschappen is het de veiligste en meest betrouwbare keuze voor bevriezingsbeschermingen voor moderne bouwontwerpen”. Het XL-Trace-productaanbod is verkrijgbaar in verschillende vermogenssterktes (10, 15, 26 en 31 W/m) zodat ze geschikt zijn voor meerdere leidingdiameters. Meer informatie inclusief technische gegevens is te vinden op zowel www.asbipro.nl als http://vorstbeveiliging.pentairthermal.nl/.

Tracingstrainingen van Asbipro maken de isolatieprofessional wegwijs.

Pentair belevert zijn Europese klanten vanuit een centrale opslag in het Belgische Leuven.

isolatie

MagazineįpįJUNI

2017

43

Warme Commissie: verdere stappen tegen CUI Regelmatig worden de leden van technische commissies van CINI bijeengeroepen. Dat was ook donderdag 1 juni 2017 weer het geval voor de CINIwerkgroep ‘Warme Isolatie’. Op de agenda stond onder andere de revisie van het tweede deel van de schetsen van Tab 4 warmte isolatie. ieuwe inzichten en praktijken en vernieuwde materialen bieden extra mogelijkheden op gebied van meer energiebesparing, ruimtewinst en verminderde kans op corrosie. De inzet van de technische commissie ‘Warme Isolatie’ is dan ook van belang voor de reputatie van onze sector in het algemeen en voor de veiligheid en integriteit van de industrie in het bijzonder. De ‘Warme Commissie’ bestaat uit de volgende leden: Frans Popma (CINI), Paul de Koning (NCTI), Ben Becker (AkzoNobel), Jeroen van der Drift (Bilfinger Industrial Services), Wim Strookappe (Hertel), Gino De Landtsheer (Borealis), Koos Turk, Marcel Kuipers (Shell).

Alle leden hebben op basis van eigen ervaringen kennis ingebracht om actuele schetsen te herzien. Bij twistpunten is de hulp van andere specialisten ingeroepen als bijvoorbeeld fabrikanten en maintenance managers.

N

Testen Incidenteel krijgt CINI de vraag om materialen of systemen te testen. Het gaat dan om nieuwe materialen als onderdeel van, of om complete isolatiesystemen. De vraag is begrijpelijk, maar CINI is geen testinstituut als TNO in Nederland en FIW in München. Dergelijke organisaties kunnen materialen testen volgens eerder vastgestelde normen, of op klantverzoek. Fabrikanten, leveranciers en gebruikers kunnen tegen betaling van hun diensten gebruik maken als zij aantonen dat hun producten voldoen aan de genormeerde eisen. Dit is bij wet bepaald. De testmethode is per norm gestandaardiseerd; materialen worden aan dezelfde omstandigheden blootgesteld. Verschillende producteigenschappen leveren verschillende uitkomsten.

Zo kan de warmtegeleiding van een product worden bepaald aan de hand van EN Norm 12667 en de Eurobrandklasse aan de hand van EN Norm 13501-1. Deze

44

isolatie

normen zijn in de Europese markt van toepassing. Op de Amerikaanse markt en ook Internationaal geldt bijvoorbeeld de ASTM (American Society for Testing and Materials). Hier wordt door CINI naar verwezen bij de materiaalspecificaties in Tab 2 van het CINI Handboek, omdat CINI internationaal wordt toegepast. De uitkomst van een test kan worden vastgelegd in een zogenaamde ‘DoP’, ofwel ‘Declaration of Performance’. Deze kan door de uitvoerder en klant van de leverancier of fabrikant worden verlangd. De overeenkomst tussen ASTM en CINI is dat de resultaten van beide organisaties tot stand komen door inzet van stakeholders die belang hebben bij ontwikkeling en gebruik van materialen.

De leverancier is verplicht om zijn producten te testen en om een specificatie op te stellen. CINI stelt de minimale eisen waaraan producten en applicatie moeten voldoen. Daarnaast hecht CINI uiterste waarde aan het testen van een systeem in het veld waar producten immers aan de werkelijke omstandigheden worden blootgesteld. Net zoals bijvoorbeeld een prototype van een machine in de praktijk wordt ingezet om te ervaren hoe deze zich in werkelijkheid manifesteert.

De ‘Warme Commissie’ bijeen. De leden zijn: Frans Popma (CINI), Paul de Koning (NCTI), Ben Becker (AkzoNobel), Jeroen van der Drift (Bilfinger Industrial Services), Wim Strookappe (Hertel), Gino De Landtsheer (Borealis), Koos Turk, Marcel Kuipers (Shell).

MagazineįpįJUNI

2017

Het CINI Handboek is een ‘levend’ document dat zich naar de praktijk richt.

Duidelijke vernieuwingen Het systeem waar het isolatiemateriaal deel van uitmaakt moet goed zijn doordacht en bovendien goed zijn uitgevoerd.

Dit begint niet bij het isolatiemateriaal en eindigt ook niet bij de afwerking. Het begint bij het ontwerp en het materiaal van bijvoorbeeld een te isoleren procesleiding. Voordat wordt geïsoleerd, dient de voorbehandeling en coating onder de aandacht te komen. Pas daarna komt de feitelijke uitvoering door de isolatieaannemer. Met deze werkvolgorde en onderkenning van essentiële belangrijke voortrajecten kijkt de werkgroep naar de isolatiesystemen, zijn ervaringen besproken, verbetervoorstellen gedaan en zijn besluiten genomen. Alles met het accent om corrosie onder isolatie te voorkomen. Het resultaat zal met Revisie 2018 van het CINI Handboek worden gepubliceerd.

In de herziene schetsen, het resultaat van de intensieve besprekingen, zullen de lezers herkennen dat de praktijk vertaald is naar de schetsen. Gelijktijdig realiseren de commissieleden zich dat het nooit afgerond zal zijn; het CINI Handboek is een ‘levend’ document dat zich naar de praktijk richt. Op basis van de overtuiging om vrijwel geen kit toe te passen, is CINI extra alert op alternatieven als EPDM-band en geeft ze montagevoorschriften voor flexibele aerogel dekens, nu dit isolatiemateriaal vaker wordt ingezet.

isolatie

FOTO: AS

Diameter Parkers/ zelftappers De Warme Commissie heeft ook gesproken over de toe te passen parkers /zelftappers.

Momenteel staat in CINI 2.25.01 par 2.7 aangegeven dat parkers een diameter moeten hebben van 4,8 mm.

In de praktijk worden steeds vaker parkers met een diameter van 4,2 mm toegepast.

Dat voldoet goed en het voordeel is dat na onderhoudswerkzaamheden, als de schroefgaten ruimer zijn geworden, met een parker van 4,8 mm weer een vaste verbinding wordt verkregen. Een voorstel tot wijziging zal worden ingediend bij de revisiecommissie.

Toepassingen worden niet alleen maar praktisch getoetst, maar ook theoretisch; de ASTM wordt geraadpleegd en indien relevant volgt een verwijzing. Met de aanpassing van het tweede deel van de schetsen, betreffende torens, vaten en overige installatieonderdelen loopt CINI weer enkele jaren voorop. Gebruikers wereldwijd kunnen dan ook meer dan ooit rekenen op CINI.

MagazineįpįJUNI

2017

45

24.03.2014 09:22:51

,VROHUHQ HQ EUDQGZHUHQG RQGHU ppQ GDN

9'+2(.,62/$7,( 1/

,62/$7,(

%5$1':(5(1'

$):(5.,1*(1

9(67,*,1*(1

$067(5'$0 1,(8:(*(,1 3$3(1'5(&+7

Produktnews

VORSPRUNG

BINGO 16-Z EVO www.mabi.ch

Altisol Isolatie bv www.mabi.ch

tie bv, la o Is l o is lt A n a a VO Felicitaties o 16-Z Ehe g in B I B A M e w u ie ijk id met de n - Doorgroei mogel teringszekerheid“ Uw Bonus ,,Inves achine... otere stap MABI-m gr de en lg vo de naar

Vanaf de ,,Vario� generatie in 2006 werkt MABI standaard zonder meerprijs met plaat breedte 1000 mm tot 1250 mm in 1 machine. De voordelen zijn aanvullingen op plaat-optiemering waarbij grotere vormdelen PDNNHOLMNHU WH PRQWHUHQ ]LMQ 2Q]H NODQWHQ SUR¿WHUHQ QRJ H[WUD YDQ GH XLWJHEUHLGH 6RIWZDUH GLH ELM 0$%, zelf geprogrammeerd en verder ontwikkeld wordt. Het Coil wisselen is eenvoudig en door de kompakte afmetingen weinig plaats in de werkplaats nodig.

Of u een verbeterde snijmachine als de MABI 3000E EVO Laser of het ,,Alles -in-1-pakketâ€? zoals de MABI %LQJR (92 ]RHNW 0$%, VWDDW YRRU HHQ VWHUNH SDUWQHU LQ GH LVRODWLH LQGXVWULH 3URÂżWHHU YDQ RQ]H JURWH Know-How en onze technische voorsprong. En dat alles met de bekende MABI Service „alles van MABI uit“.

Onze veeleisende klanten zijn de beste referenties.

Dankzij onze producten zijn zij altijd een stap vooruit.

Vraag naar meer informatie, Uw MABI Team MABI AG Insulation machinery Werdstrasse 10 CH-5106 Veltheim / Switzerland Phone: ++41 56 463 65 65 )D[ Internet: www.mabi.ch E-Mail: info@mabi.ch Video on YouTube

6XEMHFW WR WHFKQLFDO PRGLÂżFDWLRQV ZLWKRXW QRWLFH 170522 / Journal MABI EVO Altisol Isolatie bv

KOUD OOK? NOOIT GEDACHT DAT ZE KOUDE-ISOLATIE NET ZO GOED VOOR ELKAAR KRIJGEN ALS WARMTE-ISOLATIE. MAAR HET IS ZE GELUKT! NIEUW

TECLIT® ISOLATIE VAN KOUDE LEIDINGEN Wilt u meer weten over de talrijke voordelen van ROCKWOOL TECLIT? Meer informatie vindt u op: rockwool.nl/teclit