Zorg en Ziekenhuis oktober 2018 by De Zorg Springt om Jou!

# 10

oktober 2018 Actualiteiten & ontwikkelingen De redactionele zorgpijlers

Bijzonder Zorgnieuws Aangenaam Verzorgd Medisch Belicht Talent Ontwikkeld Bewust Genieten

Kennis delen binnen de zorg Heel Holland Zorgt Zorg en Welzijn RAAKT. Volg ‘Heel Holland Zorgt’ op social media. Mis niets & like ons!

Speuren naar leukemie met 100 keer méér precisie Leefstijlgeneeskunde

Breinlijn wijst de weg

Brandwonden

Steeds meer draagvlak

naar ondersteuning bij

genezen met je eigen

manifest

hersenletsel

speeksel

p. 8

p. 15

p. 21

Professional

Advertentie

22 JANUARI T/M 17 APRIL 2019

UW RESULTAAT: Leren inspelen op ontwikkelingen in de zorg en antwoord op uw eigen vraagstuk. Inzicht in de rollen en posities van stakeholders in het moderne zorglandschap. Een nieuwe kijk op leiderschap en uw eigen leiderschapskwaliteiten. Verhoogde kennis in financieel management, ondernemen in de zorg, strategie, marketing en meer.

Leading International Trade Fair

WORLD FORUM FOR MEDICINE

DÜSSELDORF, GERMANY 12–15 NOVEMBER 2018 www.medica.de

Member of

• De medische wereld op weg naar een digitale toekomst • Het wereldwijde overzicht: alléén op MEDICA 2018

BE PART OF THE NO.1!

Fairwise bv Zeestraat 100 2518 AD Den Haag Tel. 070-350 1100 info@fairwise.nl _ www.fairwise.nl

2018-08-24 MEDICA 2018_Niederlande_Allgemein_205 x 138_Zorg en Ziekenhuiskrant_4c_6978 2018-08-24 MEDICA 2018_Niederlande_Allgemein_205 x 138_Zorg en Ziekenhuiskrant_4c_6978.indd 1

25.07.18 12:00

Bijzonder Zorgnieuws Alles over ontwikkelingen en actualiteiten in de zorg Rijnstate startte 20 jaar geleden met de Mammapoli p. 6

Aangenaam Verzorgd Alles over gezondheid en welzijn van de patiënt KNCV Tuberculosefonds: VN-beloften omzetten in daden p. 13

Medisch Belicht Alles over de medische wetenschap Een baanbrekend detectiesysteem voor nachtelijke epilepsieaanvallen p. 19

Talent Ontwikkeld Alles over leren en werken in de zorg

Bewust Genieten Alles over voeding, lifestyle en trends in de zorg Binnen een jaar bloedtest alzheimer beschikbaar p. 25

De zomer voorbij Nu de laatste mooie dagen toch echt geweest zijn is het weer even schakelen voor mij. Maar ik merk dat ik nu wel weer meer zin heb om te lezen. Lekker knus op de bank met een goed boek en een kop thee. Of op werk even wat vakinhoudelijke magazines lezen i.p.v. een rondje buiten lopen.Daarom ook deze maand weer veel leesplezier!

Sanne van Leeuwen hoofdredacteur RECTIFICATIE In de editie van september is helaas de verkeerde naam boven de column “De flimster” gekomen. Deze column is geschreven door Janny Wiersinga.

Vaste rubrieken Beroep in beeld, Lifestyle en Reportages

Verpleegkundigen vergroten kennis met bordspel p. 28

van de redactie:

Voorwoord ‘Lekker knus op de bank met een goed boek’

Reportage

‘De tekorten aan verpleegkundigen zijn een goed voorbeeld van het belang om onderwijs af te stemmen op de behoeften van de huidige tijd’

Meer verpleegkundigen opleiden kan alleen door het onderwijs anders in te richten Digitaal en vraaggestuurd lesgeven tegen tekorten

geplekken moeten komen en we de numerus fixus moeten afschaffen.

Dat de tekorten aan verpleegkundigen steeds groter worden is geen nieuws meer. En de manier waarop deze tekorten tegen gegaan kunnen worden is onderwerp van gesprek bij zorgorganisaties, onderwijsinstellingen en de overheid. Elle Kanters van Pearson en Tisan Veenstra van ExpertCollege werken samen om hun bijdrage aan het terugdringen van de tekorten vorm te geven.

De roep om meer stageplekken vraagt nogal wat van de medewerkers in de zorgsector. Medewerkers die toch al onder grote werkdruk staan, en niet zo snel weten hoe zij tijd moeten vrij maken om stagiaires de begeleiding te kunnen bieden die zij verdienen om het vak goed te leren.

‘Bij Pearson bieden wij producten aan om een leven lang te leren’

Het afschaffen van de numerus fixus zal waarschijnlijk wel tot een grotere instroom van studenten leiden. Maar komt de kwaliteit van de opleiding hierdoor niet onder druk te staan? In overvolle klassen is er minder tijd voor verdieping, zal er meer herhaald worden en is de kans op uitval van een docent vele malen groter.”

Noodgrepen

Digitaal leren

“Bij Pearson bieden wij producten aan om een leven lang te leren. Dit doen wij al voor kinderen vanaf jonge leeftijd. Wij vinden dat leren bijdraagt aan een beter leven en een goede baan waar je gelukkig van wordt. Leren moet voor iedereen toegankelijk, relevant en flexibel in te zetten zijn. Om dat te kunnen bieden moeten wij als uitgever onze producten aanpassen aan de behoeftes van ‘learners’, organisaties, onderwijsinstellingen en de arbeidsmarkt.

“Wij zijn ervan overtuigd dat een efficiënte en praktijkgerichte onderwijsmethode kan bijdragen aan het vervullen van de wensen en behoeften van alle betrokken partijen. In het mbo en hbo zijn niet genoeg docenten om studenten de aandacht te bieden die zij eigenlijk zouden moeten krijgen. De zorgen welzijnssector heeft niet voldoende medewerkers om stagiaires goed te begeleiden. En studenten willen in hun eigen tempo en vraag- en praktijkgericht kunnen studeren.

De tekorten aan verpleegkundigen zijn een goed voorbeeld van het belang om onderwijs af te stemmen op de behoeften van de huidige tijd. Deze tekorten worden zo groot dat we niet langer kunnen roepen dat er maar meer sta-

Door de inzet van het studieboek samen met e-learning komen studenten beter voorbereid naar de lessen en is de docent sneller in staat om een verdiepingsslag te maken en praktijk-

voorbeelden te bespreken. De docent is niet meer de ouderwetse zender, maar wordt een coach van de studenten en kan door middel van individuele monitoring en aandacht studenten op hun eigen niveau begeleiden.

‘Door de inzet van het studieboek samen met e-learning komen studenten beter voorbereid naar de lessen’ Vraaggestuurd en adaptief leren Het voordeel van e-learning is dat studenten in hun eigen tempo kunnen leren. Door een student eerst vragen te laten beantwoorden triggeren we studenten om eerst na te denken over een onderwerp, voordat ze de stof gaan bestuderen. Dat zorgt er voor dat ze actiever met de stof bezig zijn en het daardoor beter en sneller kunnen opnemen. Naast vraaggestuurd is de e-learning ook adaptief:het e-learningsysteem houdt bij wat de sterke en zwakke punten zijn van de student. Zo krijgt de student van onderdelen waar hij of zij minder goed op scoort vaker herhalingsstof terug te zien. De onderdelen waar de student al meer kennis van heeft, komen minder vaak voorbij. Voor de docent is inzichtelijk op welke onderwerpen een student misschien net even wat meer begeleiding kan gebruiken.

Zorg en Ziekenhuis

5 HoloPatient Voor het beroepsonderwijs voor verpleegkunde is de HoloPatient ontwikkeld. Op dit moment wordt de HoloLens in het buitenland gebruikt maar er zijn zeker plannen deze HoloLens ook in Nederland voor het onderwijs beschikbaar te maken. De HoloPatient stelt studenten en docenten in staat om via de headset samen dezelfde ervaring te delen. De docent loodst de studenten door de ervaring heen, en in sommige scenario’s kan de docent een vraag stellen en kan het lot van de patiënt op uiteenlopende wijze worden beslist, afhankelijk van het antwoord dat de student geeft.

‘Voor het beroepsonderwijs voor verpleegkunde is de HoloPatient ontwikkeld’ Door de mogelijkheden te benutten van dit flexibele leersysteem en de HoloPatient wordt de contacttijd met de docent van hogere kwaliteit en efficiënter. Opleiden wordt zo dus effectiever zonder extra contacttijd en er kunnen meer studenten opgeleid worden door de onderwijsinstellingen.

Experts “De samenwerking tussen Pearson en ExpertCollege draagt bij aan vernieuwend onderwijs. Pearson en ExpertCollege werken met inhoudelijk deskundigen uit het hbo en mbo en uit het werkveld. Deze deskundigen hebben dus een praktijkgerichte achtergrond. Door onze kennis en ervaring te bundelen kunnen we er aan bijdragen studenten goed voor te bereiden op het werk dat zij na hun studie gaan doen. Een goede voorbereiding kan er voor zorgen dat we uitval op de werkvloer kunnen terugdringen. Deze voorbereiding start dus al tijdens de opleiding. Door onderwijs praktijkgerichter te maken door de inzet van nieuwe digitale middelen als adaptieve e-learning en de HoloPatient kan de cirkel doorbroken worden. Niet dat er per se dingen aan het onderwijs toegevoegd moeten worden, maar dat we dingen anders moeten gaan doen is zeker.

Hardnekkige verschillen Al decennialang bestaan tussen sociaaleconomische groepen grote gezondheidsverschillen. Uit de meest recente cijfers blijkt dat hoger opgeleide Nederlanders gemiddeld ongeveer 6 jaar ouder worden dan lager opgeleide Nederlanders. Nóg groter zijn de verschillen als wordt gekeken naar het aantal jaren waarin men zich gezond voelt. Hoger opgeleiden leven gemiddeld 14 à 15 jaar langer in als goed ervaren gezondheid dan lager opgeleiden.

Tisan Veenstra,

Elle Kanters,

E-learning & blended learning specialist bij ExpertCollege

Director Higher Education Courseware Portfolio Europe bij Pearson

Holografische gezondheid - Philip Greiner Philip Greiner, directeur van de School of Nursing, de verpleegkundeopleiding van San Diego State University, beschreef een bestaand onderwijsproject waarbij gebruik wordt gemaakt van ‘holo-patiënten’: interactieve hologrammen die studenten iets leren over cruciale medische scenario’s. In het kader van het project – een samenwerkingsverband tussen de School of Nursing, ITS, Microsoft, Pearson Education en Texas Tech University – zetten studenten verpleegkunde de ‘mixed reality’ headset van Microsoft HoloLens op, waarmee ze een holografische simulatie van een patiënt kunnen zien. In het scenario dat in dit pilotproject wordt getest, is een jonge man het ziekenhuis binnengekomen na een ongeluk met zijn mountainbike. Er is zojuist een rijtwond in zijn rug gehecht, en hij heeft zowel antibiotica als pijnstillers gekregen. Studenten verpleegkunde kunnen om de patiënt heen lopen en hem in real-time 3D bekijken. Zo’n 30 seconden na het begin van het scenario begint de patiënt opeens te krabben en snel te ademen. Bovendien vormen zich galbulten op zijn huid. Slimme studenten zullen dit herkennen als de voorstadia van een ernstige allergische reactie op de antibiotica. Als dit niet behandeld wordt, volgt een anafylactische shock. Dit is een extreem zeldzame reactie

op zo’n behandeling, zei Greiner, dus stelt het studenten verpleegkunde in staat zo’n gebeurtenis te ervaren en strategieën te ontwikkelen om ermee om te gaan, voor het geval ze tijdens hun loopbaan ooit in zo’n situatie komen.

‘Interactieve hologrammen die studenten iets leren over cruciale medische scenario’s’ Uiteindelijk hopen de organisatoren van het project een breed scala aan scenario’s te ontwikkelen om studenten verpleegkunde een virtuele ervaring te laten opdoen met een breed spectrum aan medische aandoeningen. Momenteel kunnen studenten deze scenario’s oefenen met hightech interactieve poppen, maar die kosten tienduizenden dollars per stuk en vergen regelmatig onderhoud. Werken met holografische patiënten is relatief betaalbaar en voor grotere aantallen studenten toegankelijk. Andere studenten aan de School of Nursing bestuderen de effectiviteit van dit project in vergelijking met traditionelere methoden. ‘Voor mij is dit de toekomst van de verpleegkundeopleiding’, stelde Greiner.

Rijnstate startte 20 jaar geleden als een van de eerste ziekenhuizen met de Mammapoli Deze maand is het twintig jaar geleden dat Rijnstate als één van de eerste ziekenhuizen in Nederland startte met een mammapoli. Toen we in 1998 met de poli begonnen, kwamen er zo’n 364 patiënten per jaar met een borstafwijking. Dat aantal is inmiddels toegenomen tot zo’n 1.500 nieuwe patiënten per jaar.

‘Van de circa 1500 nieuwe patiënten die elk jaar bij Rijnstate komen, hebben er 400 borstkanker’ Voor de start van de Rijnstate Mammapoli kregen patiënten de behandeling die zij nodig hadden, maar de diverse disciplines werkten vanaf hun eigen werkplek. Door het gemis aan directe samenwerking waren er lange wachttijden. Dat moest beter kunnen. Een gezamenlijk spreekuur met de chirurg, radiotherapeut en oncoloog ging van start, de voorloper van het multidisciplinair oncologisch spreekuur. En met goed resultaat. Nu kunnen patiënten één tot

twee dagen na de verwijzing van de huisarts op de poli terecht; de meeste mensen weten op de dag van de onderzoeken ook of ze borstkanker hebben of niet.

op) borstkanker intensief met elkaar samenwerken op één fysieke plek: het Oncologisch Centrum. Ook de diagnostiek zoals mammografie vindt hier plaats.

Snelle diagnose

Magazine ‘We Care’

“In veruit de meeste gevallen is er geen sprake van borstkanker”, benadrukt oncologisch chirurg Charlotte Blanken. “Van de circa 1500 nieuwe patiënten die elk jaar bij Rijnstate komen, hebben er 400 borstkanker. Bij ruim 70 procent is dat dus niet het geval. Snel uitsluitsel geven is belangrijk om je niet lang in spanning te laten zitten. Daar werken we als team aan en meestal lukt dat ook. Als het wel om kanker gaat, maken we een vervolgafspraak binnen een of twee dagen. Dan bespreken we de mogelijkheden.”

Om het twintigjarige bestaan te vieren, is er speciaal het eenmalige magazine ‘We Care’ gemaakt. In dit magazine komen zorgverleners van Rijnstate en regionale partners voor aanvullende zorg aan het woord. Daarnaast staan er tips, achtergrondinformatie en waargebeurde patiëntervaringen. Het magazine is verkrijgbaar binnen en buiten het ziekenhuis.

‘In veruit de meeste gevallen is er geen sprake van borstkanker’ De behandeling van borstkanker is in Rijnstate georganiseerd volgens een ‘integrated practice unit’ (IPU). Dit betekent dat verschillende specialismen rondom de patiënt met (verdenking

Rijnstate is qua aantal patiënten één van de grootste centra in Nederland voor de behandeling van borstkanker. Er werken vier gespecialiseerde mammachirurgen en negen mammacareverpleegkundigen op de Mammapoli in Rijnstate Zevenaar en Arnhem. Ze werken intensief samen met radiologen, oncologen, pathologen, plastisch chirurgen en radiotherapeuten. Daarnaast werkt Rijnstate, onder de naam A.R.T.Z. Oncologisch centrum, samen met Slingeland Ziekenhuis in Doetinchem en Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede.

Bijzonder Zorgnieuws

600 meer mentoren nodig in 2019 Toenemend aantal mensen met beperking vraagt ondersteuning In 2020 hebben 10.000 mensen met dementie, een verstandelijke of psychische beperking een mentor nodig. Dat verwacht Stichting Mentorschap Nederland, die met bijna 2.200 vrijwillige mentoren 2.600 cliënten ondersteunt. “Volgend jaar heeft onze organisatie zeker 600 nieuwe mentoren nodig om in de behoefte te voorzien”, zegt directeur Nico Heinsbroek, die om die reden een landelijke wervingscampagne start onder het motto Maakt u het verschil? Vanaf zaterdag 29 september zijn op NPO Radio 1, NPO Radio 4 en NPO Radio 5 radiospotjes te horen waarin een mentor vrijwilligers oproept om ook mentor te worden. Ook vertelt een cliënte wat haar mentor voor haar betekent. De spotjes worden eveneens aangeboden bij de lokale omroepen in Nederland. Heinsbroek: “We hopen met deze campagne veel nieuwe mentoren te werven, want hun werk maakt het verschil.” Zelfredzaamheid als uitgangspunt voor overheidsbeleid moet onder meer de stijgende kosten van de langdurige zorg in de hand houden. Mensen die door ziekte of een beperking niet goed voor zichzelf kunnen opkomen, dreigen door deze veronderstelling van zelfredzaamheid tussen wal en schip te raken. Soms kan een familielid of iemand uit het sociale netwerk mentor worden. Als er geen familie of netwerk is, dan is mentorschap op basis van vrijwillige inzet gewenst. Mentorschap Nederland wil deze kwetsbare mensen

ondersteunen door hen te koppelen aan een vrijwillige mentor. Een mentor is de wettelijke, door de kantonrechter aangestelde vertegenwoordiger van zijn cliënt.

Campagne De campagne Maakt u het verschil? beoogt voornamelijk mentoren te werven, maar wil ook de bekendheid bij publiek en zorgaanbieders met mentorschap vergroten. Marinka de Haan vertelt in een radiospotje wat de vrijwilligers van Mentorschap Nederland allemaal doen. In het tweede radiospotje vertelt cliënte Anja wat het hebben van een mentor voor haar betekent. “Door mijn beperking heb ik moeite met het nemen van beslissingen. Ik heb geen familie die mij daarbij kan helpen. Mijn mentor Saskia is mijn vertrouwenspersoon en helpt mij bij het nemen van de nodige beslissingen.” Wat mentorschap precies is en wat een mentor doet, is een complex verhaal. Daarom heeft Mentorschap Nederland een animatiefilmpje laten maken dat uitlegt wat mentorschap inhoudt. Het filmpje kunt u hier bekijken.

Mentorschap Nederland Mentorschap Nederland is de vereniging van elf regionale stichtingen mentorschap, die samen landelijk dekkend mentorschap bieden op basis van vrijwillige inzet. De coördinatoren werven en trainen vrijwilligers, koppelen hen aan cliënten en geven ondersteuning bij de uitoefening van het mentorschap. De mentoren worden met zorg gekoppeld aan hun cliënten en geven vanuit persoonlijke betrokkenheid tijd en aandacht.

‘Mijn mentor Saskia is mijn vertrouwenspersoon en helpt mij bij het nemen van de nodige beslissingen’

Rick Brandsteder sluit zich aan bij Stichting Metakids Hij schrok toen hij voor het eerst hoorde over metabole ziekten. “Ik wist niet dat zoveel gezinnen hier dagelijks mee worstelen”, vertelt Rick. “En dat het zelfs één van de grootste doodsoorzaken onder kinderen in Nederland is. Dat heeft me echt totaal verrast.” Het greep hem aan dat dit gewoon in Nederland speelt, terwijl maar weinig mensen er vanaf lijken te weten. “Metabole ziekten zijn nog zo onbekend. Toen ik aan vrienden en bekenden vertelde over mijn ambassadeurschap, wist bijna niemand waar ik het over had. Sinds ik van het bestaan van deze kinderen weet, voel ik mij geroepen om mij voor ze in te zetten. Als bekend persoon kan ik hopelijk helpen

‘Ik wil bereiken dat het hele land metabole ziekten kent’ om dit onder de aandacht te brengen.” Als ambassadeur is Rick actief rond de VriendenLoterij PrijzenMarathon, gaat hij meedoen met de Obstacle Race op 18 november in Amsterdam en zal hij het onderwerp regelmatig aankaarten in de media. “Ik wil bereiken dat het hele land metabole ziekten kent. En dat we samen onze schouders eronder zetten om al deze kinderen en hun families te helpen.”

Over Metakids ‘Metakids’ zijn kinderen die lijden aan een metabole ziekte. Hun stofwisseling werkt niet goed en dat sloopt hun lichaam. Metabole ziekten zijn zelfs één van de grootste doodsoorzaken onder kinderen in Nederland. Veel metakids halen hun eerste verjaardag niet eens. Anderen raken levenslang lichamelijk en verstandelijk beperkt. Stichting Metakids financiert onderzoek om metabole ziekten behandelbaar te maken. Artsen verwachten dat bij voldoende geld voor noodzakelijk onderzoek binnen 30 jaar vrijwel alle metabole ziekten behandelbaar zijn en geen enkel kind meer hieraan hoeft te overlijden.

Steeds meer draagvlak manifesr leefstijlgeneeskunde Minister Bruins ontvangt manifestop 11 oktober Het draagvlak voor leefstijl als waardevol onderdeel van preventieve én curatieve zorg groeit in Nederland met de dag. Afgelopen weken hebben meer dan 1000 (medische) opinieleiders, koepels van patiënten en professionals en BN-ers steun betuigd voor het Manifest voor Leefstijlgeneeskunde. In het manifest worden de bewindslieden van VWS aangemoedigd om snel werk te maken van leefstijlgeneeskunde, als belangrijk(ste) sleutel naar een trendbreuk in de sterk toenemende chronische ziektelast en navenante zorgkosten. Minister Bruins van VWS zal het manifest namens het kabinet persoonlijk ontvangen op 11 oktober in Den Haag. Dit Manifest begon met zo’n 20 bevlogen auteurs die het veelal op persoonlijke titel en los van hun dagelijkse bezigheden hebben gepubliceerd in 4 kranten. Naast een aanmoediging bedoelden de auteurs het manifest als een invitatie voor discussie op inhoudelijke gronden, met het oog op een gezond en vitaal Nederland tegen aanvaardbare kosten. Zorgverzekeraars, overheden of fabrikanten waren en zijn niet inhoudelijk of financieel betrokken bij het manifest. De auteurs waren bereid het Manifest verder te brengen en te laten uitgroeien tot een breed gedragen pleidooi.

‘Het manifest is bedoeld als een prettig positieve impuls’

Beperken en vermijden van zorgkosten Ondertekenaars pleiten voor erkenning van leefstijlgeneeskunde als belangrijke oplossingsrichting voor de sterk toenemende chronische ziektelast en bijbehorende zorgkosten. Leefstijlgeneeskunde is relevant voor het voorkómen van ziekten (preventief), maar er komt steeds meer bewijs dat leefstijl ook bijdraagt in het behandelen en zelfs genezen daarvan (curatief). Volgens een studie van o.a. oud-minister Klink kost alleen al diabetes type 2 de samenleving 18 mld. euro per jaar. Elke dag komen daar 160 nieuwe patiënten bij, terwijl bekend is dat de ziekte in grote mate vermijdbaar en zelfs omkeerbaar is. Ondertekenaars zeggen niet dat het ontstaan van deze en andere ziekten de schuld is van mensen zelf. Integendeel. De ondertekenaars moedigen de drie bewindslieden van VWS en het Parlement aan om het medisch, maatschappelijk en financieel potentieel van leefstijlgeneeskunde snel op te pakken en leefstijlgeneeskunde een plek te geven in de (para) medische opleiding, het klinisch-wetenschappelijk onderzoek, (para)medische protocollen en daarmee zo snel en goed mogelijk in de spreekkamer bij zorgprofessional en patiënt.

Curatief potentieel waarschijnlijk groot Gerichte interventies voor voeding, lichaamsbeweging, zingeving en stresscoping kunnen volgens de auteurs vaak een belangrijk ver-

schil maken, zowel preventief als curatief. Niet alleen bij diabetes type 2, maar vaak ook bij hart- en vaatziekten, psychische stoornissen, darmziekten, longziekten zijn er -voorzichtig maar voldoende- indicaties dat leefstijl in belangrijke mate kan bijdragen aan klachtenreductie of zelfs remissie bij een breed spectrum van (dure) aandoeningen.

Oproep voor een Gezond en Vitaal Nederland LUMC en TNO hebben het Nederlands Innovatiecentrum voor Leefstijlgeneeskunde (www.NILG.eu) opgericht. Het NILG heeft het manifest geadopteerd in afstemming met de oorspronkelijke auteurs en zonder externe subsidie of financiering. “Het manifest is bedoeld als een prettig positieve impuls, met de ambitie om leefstijl gerelateerde ziektelast in Nederland binnen 10 jaar te halveren, zonder extra pillen”, aldus Hanneke Molema namens het NILG. “Leefstijlgeneeskunde is volgens ons een belangrijke sleutel naar een trendbreuk in zorglast en -kosten en daar wordt Nederland beter, vitaler en blijer van. Namens de oorspronkelijke auteurs en alle ondertekenaars roepen wij dan ook de drie bewindslieden van VWS en het parlement op om vol in te zetten op (curatieve) leefstijlgeneeskunde. Het deel van medisch Nederland dat dit onderschrijft groeit met de dag”.

‘De auteurs waren bereid het Manifest verder te brengen en te laten uitgroeien tot een breed gedragen pleidooi.’

De afgelopen weken hebben inmiddels meer dan 1000 personen en organisaties steun betuigd voor het Manifest voor Leefstijlgeneeskunde, zoals de koepelverenigingen van o.a. jeugdartsen, cardiologen, allergologen, bedrijfsartsen, diëtisten, internisten en psychiaters, psychologen, artsenfederatie KNMG, Patiënten Federatie Nederland, Nederlandse Public Health Federatie, de raden van bestuur van het Leids Universitair Medisch Centrum, TNO, Lentis en ArboUnie, plus een grote verscheidenheid aan wetenschappers, (on)bekende medici (Esther van Fenema, Janneke Wittekoek, Bram Bakker), zorgondernemers, opinieleiders en bekende Nederlanders, zoals Jörgen Raymann, Erik Scherder, Freek de Jonge en Barry Atsma. Het aantal steunbetuigingen groeit nog steeds.

Bijzonder Zorgnieuws

Tweede Kamerlid Anne Kuik wordt tering-ambassadeur CDA-politica tekent Verklaring van Barcelona CDA-Tweede Kamerlid Anne Kuik heeft als eerste Nederlandse parlementariër de Verklaring van Barcelona ondertekend; hét internationale document waarmee politici zich committeren aan de strijd tegen tuberculose (TBC). Aan de tering, ofwel tuberculose, sterven jaarlijks 1,6 miljoen mensen. KNCV Tuberculosefonds waardeert het zeer dat Anne Kuik zich vanaf nu inzet als ‘tering-ambassadeur’. Hiermee geeft zij een duidelijk signaal af aan de Nederlandse politiek in aanloop naar de allereerste VN-bijeenkomst over TBC, morgen in New York. AAnne Kuik (31) wil als jonge parlementariër andere jongeren wijzen op de gevaren van de ziekte. Als ‘tering-ambassadeur’ wil ze de bewustwording en bekendheid van TBC vergroten. Anne Kuik: “Veel mensen denken dat tuberculose een ziekte uit het verleden is. Maar dat is

het absoluut niet: in Azië, Afrika en Oost-Europa is TBC nog volop aanwezig – sterker nog: ook wij kunnen, als we daar voor vakantie of werk zijn, besmet worden en de ziekte meenemen naar Nederland met alle gevolgen van dien. Het is gek dat deze meest dodelijke infectieziekte in de Nederlandse politiek zo onderbelicht blijft. Elke dag sterven bijna 5.000 mensen aan TBC, terwijl het goed te behandelen is. Samen kunnen wij wereldwijd TBC uitbannen. Met de ondertekening van de Verklaring van Barcelona zijn we er natuurlijk nog niet; ik ga de komende maanden zoveel mogelijk aandacht vragen voor het wereldwijd bestrijden van tuberculose.” Politieke steun Global TB Caucus, het internationale netwerk van 2300 politici die de Verklaring van Barce-

SGOrunners rennen met succes onderzoeksgeld bij elkaar

e SGOrunners van het Albert Schweitzer ziekenhuis hebben zaterdag - deels in de stromende regen, maar in uitstekende sfeer - de estaffetocht van het Dordtse ziekenhuis naar het Franciscus Gasthuis in Rotterdam hardlopend volbracht. Ze moesten omlopen via Schoonhoven, om aan de vereiste te voldoen dat er minstens 75 kilometer moet worden afgelegd.

den vijftien ziekenhuizen in het land die dag ‘naar elkaar toe’. De opbrengst is nog niet te voorspellen, omdat de meeste bijdragen nog moeten binnenkomen, maar bedraagt naar verwachting over het hele land bezien enkele tienduizenden euro’s. Het Albert Schweitzer ziekenhuis is de

lona ondertekenden, kreeg het voor elkaar dat wereldleiders zich morgen in New York tijdens de Algemene Vergaderingen van de Verenigde Naties buigen over de dreiging die tuberculose voor de wereldwijde gezondheidszorg en economie vormt. Het Nederlandse KNCV Tuberculosefonds is als toonaangevend internationaal expertisecentrum nauw betrokken bij deze bijeenkomst. “Alleen met ‘lange adem’ politieke steun kunnen we TBC elimineren en daarmee onvoorstelbaar en onnodig humanitair leed en economische schade voorkomen,” benadrukt Kitty van Weezenbeek, directeur van KNCV Tuberculosefonds, de urgentie van wereldwijde politieke steun om de dodelijke TBC epidemie te beëindigen. “Wereldleiders zijn nu aan zet; KNCV staat wereldwijd klaar om politieke steun te vertalen in concrete resultaten!”

sponsors zeer dankbaar. Zo stelde verhuurder Inqar Drechtsteden een volgbusje ter beschikking, terwijl Veerdienst Schoonhoven de groep gratis overzette van Groot-Ammers naar Schoonhoven. De Ruiter Catering gaf eten mee voor onderweg en AKO Dordwijk verzorgde een presentje voor de lopers uit Goes. Bijdragen waren er ook van Sodexo, Ambulancedienst Zuid-Holland Zuid, het Vriendenfonds Albert Schweitzer ziekenhuis en tientallen familieleden en naasten van de lopers.

Verhuurder Inqar Drechtsteden stelde een volgbusje ter beschikking,

‘Zo renden vijftien ziekenhuizen in het land die dag naar elkaar toe’ Het landelijke initiatief is bedoeld om geld op te halen voor het SGOfonds, dat onderzoek doet naar acute geneeskunde. Het loopteam bestond vrijwel geheel uit Spoedeisende Hulp-artsen en -verpleegkundigen. Ook bestuursvoorzitter Peter van der Meer deed mee. Terwijl deze lopers naar Rotterdam renden, kwam een team van het Admiraal De Ruyter Ziekenhuis uit Goes naar Dordrecht. Zo ren-

Veerdienst Schoonhoven zette de groep gratis over naar Schoonhoven.

Reportage

Van verschil naar potentieel: een realistisch perspectief op de sociaaleconomische gezondheidsverschillen

inds eind jaren tachtig is het belangrijkste doel van het preventiebeleid in de zorg om de gezondheidsverschillen tussen de hoge en lage sociaaleconomische groepen te verkleinen. Alle Nederlanders zijn er sindsdien flink in gezondheid op vooruit gegaan. De onderlinge verschillen zijn echter nauwelijks afgenomen, en op sommige punten zelfs toegenomen. Dit resultaat leidt nogal eens tot moedeloosheid. De WRR stelt daarom voor het preventiebeleid een nieuwe impuls te geven door niet langer gezondheidsverschillen centraal te stellen, maar het onder de bevolking aanwe-

zige gezondheidspotentieel. Bovendien pleit de WRR voor meer aandacht voor psychische

‘Al decennialang bestaan tussen sociaaleconomische groepen grote gezondheidsverschillen’ problemen, want op dit vlak is sprake van een groot gezondheidspotentieel. Dit schrijft de WRR in de op 27 augustus 2018 gepresenteerde Policy Brief Van verschil naar potentieel: een

realistisch perspectief op de sociaaleconomische gezondheidsverschillen.

Zorg en Ziekenhuis

11 heidspotentieel bij iemand met een ongezonde levensstijl of een ongezonde leefomgeving dan bij iemand met een gezond leefpatroon. Bij de eerste is immers meer ruimte voor realiseerbare winst dan bij de tweede. Ook geldt dat naarmate een bepaalde aandoening of conditie bij meer mensen voorkomt, het potentieel groter is, omdat de groep bij wie winst behaald kan worden omvangrijker is. Om zo veel mogelijk gezondheidspotentieel te verzilveren stelt WRR de volgende prioriteiten voor: • nadruk op aanpak in het begin van de levensloop (van de periode vlak voor de zwangerschap tot en met het 18de levensjaar); • extra aandacht voor degenen met de grootste gezondheidsachterstand (zoals mensen met een lage sociaaleconomi sche status); • keuze voor drie bekende speerpunten die de oorzaak zijn van een groot deel van de ziektelast in Nederland: roken, overgewicht als gevolg van een onge zond eet- en beweegpatroon, en proble- matisch alcoholgebruik. Een consequentie van deze nieuwe benadering is dat de vraag of beleid wel of niet een succes is, niet langer afhankelijk is van de vraag of de verschillen in gezondheid ook kleiner zijn geworden.

‘De WRR pleit voor verkenning van psychische gezondheid als nieuwe en urgente prioriteit’ Psychische problemen Mede daarom is al sinds eind jaren tachtig van de vorige eeuw het preventiebeleid erop gericht de verschillen in gezondheid te verkleinen. De resultaten van alle beleidsinspanningen van de afgelopen 35 jaar zijn evenwel gemengd. Aan de ene kant zijn Nederlanders een stuk gezonder geworden. Voor alle sociaaleconomische groepen is de (gezonde) levensverwachting aanmerkelijk gestegen. Aan de andere kant blijken de verschillen in gezondheid hardnekkig. Omdat iedereen erop vooruit is gegaan, zijn per saldo die verschillen niet kleiner geworden, en soms zelfs groter. Een treffend voorbeeld is de ontwikkeling van het roken. In 1990 rookte 38 procent van de lager opgeleiden, en 34 procent van de hoger opgeleiden. Sindsdien is het aantal laagopgeleide rokers met 11 procent afgenomen, maar het

aantal hoger opgeleide rokers met 17 procent. Onder beide groepen is dus flinke winst geboekt, maar tegelijk is het verschil beduidend groter geworden. De hardnekkigheid van verschillen in gezondheid (en gezondheidsvooruitzichten) leidt soms tot teleurstelling en moedeloosheid. Dit dreigt de winst die wel degelijk ook is geboekt te overschaduwen.

De WRR pleit voor verkenning van psychische gezondheid als nieuwe en urgente prioriteit. In termen van ziektelast zijn psychische aandoeningen een nog groter probleem dan roken, overmatig alcoholgebruik en overgewicht. Bovendien lijkt erop het aantal mensen met psychische problemen eerder zal groeien dan afnemen.

Van verschil naar potentieel

Depressie en angstklachten komen vaker voor bij mensen met een lagere sociaaleconomische status en worden in toenemende mate bij jongeren gesignaleerd. Volgens de WRR is hier ruimte voor winst. Tot slot is het van groot belang te investeren in onderzoek en monitoring. Er is nog te weinig bekend over de effecten van beleid en interventies om het aanwezige gezondheidspotentieel te realiseren, en al helemaal niet uitgesplitst naar kwetsbare groepen.

Tegen deze achtergrond stelt de WRR voor het preventiebeleid een nieuwe impuls te geven door niet langer de gezondheidsverschillen centraal te stellen, maar het gezondheidspotentieel dat aanwezig is onder de bevolking. Dit potentieel kan worden uitgedrukt als de gezondheidswinst die behaald kan worden of het gezondheidsverlies dat vermeden kan worden. Zo is bijvoorbeeld sprake van meer gezond-

Advertentie

De nieuwe generatie scopendroogkast Om aan de hoge normen voor veiligheid en hygiëne te voldoen is het optimaal drogen en opbergen van endoscopen een essentieel onderdeel van de endoscopiewerkstroom.

sing voor het drogen en opbergen van endoscopen. De serie bestaat uit modulaire droog- en opbergkasten die u naar wens kunt combineren met ruimte voor maximaal

De NG-serie is ontworpen als flexibele oplos-

acht endoscopen per kast.

De basiselementen kunnen afzonderlijk worden gebruikt of worden uitgebreid met een extra module van vier of acht endoscopen.

Like ons en

Beleef zorg en welzijn heelhollandzorgt

036 547 21 50 • info@vanvlietmedical.nl • www.vanvlietmedical.nl

HET WONDZORG CONGRES Verbeter jouw expertise op het gebied van wondzorg

11 dec 2018 Van der Valk Eindhoven

Inclusief informatiemarkt! Meer informatie en aanmelden:

WWW.NURSING.NL/CONGRESSEN/WONDZORG

Aangenaam Verzorgd

KNCV Tuberculosefonds: VN-beloften omzetten in daden KNCV Tuberculosefonds kijkt tevreden terug op de Algemene Vergaderingen van de Verenigde Naties over tuberculose (TBC), de meest dodelijke infectieziekte ter wereld. Wereldleiders deden bij die gelegenheid belangrijke toezeggingen, die nodig zijn om de TBC-epidemie tegen 2030 te overwinnen. Daarbij ging het niet alleen om verbetering in eigen land, maar ook om internationale bijdragen aan de ontwikkeling en introductie van nieuwe lab tests en medicijnen. Dagelijks sterven nu ruim 4.000 mensen aan TBC, terwijl de ziekte goed te behandelen is. Het streven om de TBC-epidemie tegen 2030 te stoppen valt onder de werelddoelen voor duurzame ontwikkeling – Sustainable Development Goals – die de VN in 2015 overeen kwamen. Voor het eerst in de geschiedenis was woensdag een VN-bijeenkomst helemaal op TBC gericht. In New York werd onder meer toegezegd dat 40 miljoen mensen met TBC eind 2022 de zorg krijgen die ze nodig hebben. Ook worden 30 miljoen mensen preventief behandeld om te voorkomen dat zij TBC ontwikkelen. Het Nederlandse KNCV Tuberculosefonds geldt als het internationale expertisecentrum op het gebied van TBC-bestrijding. Directeur Kitty van Weezenbeek was bij de VN-bijeenkomst. Van Weezenbeek: “In New York is een geweldige stap gezet. Nu is het zaak om deze politieke beloften om te zetten in concrete daden. Er valt veel te doen en de

Nederlandse TBC-deskundigen van KNCV en academisch centra staan klaar om de innovaties vorm te geven.”

Vaccin Behalve op politiek gebied, was er in New York ook op medisch vlak goed nieuws voor de TBC-bestrijding. Zo is er eindelijk uitzicht op een veelbelovend vaccin en komen er baanbrekende nieuwe laboratoriumtesten en medicijnen aan. Van Weezenbeek: “De preventie, diagnose en behandeling van actieve TBC gaan de komende jaren veel makkelijker worden. Aan ons de taak deze innovaties optimaal samen te brengen in de TBC-programma’s die wij wereldwijd ondersteunen.”

‘Dagelijks sterven nu ruim 4.000 mensen aan TBC, terwijl de ziekte goed te behandelen is’ Internationale tuberculose-conferentie in Den Haag Om nog meer grote stappen te zetten in de strijd tegen TBC, komen zo’n 4.000 experts uit meer dan 125 landen volgende maand bijeen in Den Haag. KNCV Tuberculosefonds is samen met de gemeente Den Haag mede-organisator van de 49th Union World Conference on Lung Health (24 t/m 27 oktober) in het World Forum. Naast het congres voor professionals is er ook een publieksprogramma.

Voor het eerst in de geschiedenis was woensdag een VN-bijeenkomst helemaal op TBC gericht.

Column Sanne van Leeuwen

Boer zoekt vrouwliefde Na lang wachten is het weer zover, we kunnen weer boeren kijken. Ooit moest ik voor het vak psychologie dit programma kijken en er een verhandeling over schrijven. Ik ben dus een beetje freak sinds die tijd, zo’n 13 jaar geleden. De groepsdruk, hoe iemand zich probeert staande te houden, interactie, non-verbale communicatie ik smul er van! Laatst zat ik te kijken en appte ondertussen met vriendin E erop los. Ongemakkelijke situaties te over in de eerste date-aflevering. Maar ook zoveel vragen… Waarom gaan ze daten in een trein? Is dat tegenwoordig boers? Geen goede reclame voor de NS lijkt me, of misschien… ik zou er als NS ook weer een slaatje uit kunnen slaan. Want als het deze boeren met hun ontzettende ongemakkelijke en tenenkrommende one-liners zelfs gaat lukken iemand in de trein te strikken… Ondertussen googlen E en ik er op los want waarom, waarom, waarom zit onze allerschattigste meest onzekere boerin Steffi in het weiland en niet in de trein? Echt he normaal weet google alles.. en nu niets.. nada noppes. En wat voor weer is het nou? Want Steffie heeft gewoon een trui aan en de ander een polo en die one-lineboer een vest…. Maar dan aan het einde als ze gaan kiezen komt het. Het spoor staat in de fik. Ik snap er niets van. Volgens E ben ik gewoon geen romanticus.. oh dammmm was dat de bedoeling??!! Rake plek denk ik dan… En als we het van een vuurtje onder een trein op een spoor moeten hebben deze BZV reeks dan voorspelt dat verdomd weinig goeds lijkt mij. Na een uur ben ik kapot, wat een spanning, plaatsvervangende schaamte, genantie, schattigheid en triestheid voor de liefde kan er in een uur voorbij komen. E en ik concluderen dat we eigenlijk wel blij zijn dat we een kerel hebben en dit niet meer hoeven te ondergaan. Vanavond zitten we er weer klaar voor.. tsja ik ken mijn zwakke punten.

Advertorial

Verandertraject WZC De Duinpieper;

Alpheios maakt terug het vuur in hen wakker!

n woonzorgcentrum De Duinpieper in Oostende wonen ruim 100 senioren verdeeld over drie afdelingen. De Duinpieper biedt woonzorgoplossingen om de kwaliteit van leven van deze senioren te behouden en waar mogelijk te verhogen. Een hoge performance van de interne schoonmaakdienst draagt bij aan deze missie. Inmiddels is deze performance weer op het juiste niveau, maar dat was een aantal jaren geleden nog anders. Ontevreden medewerkers door een te hoge werkdruk, de schoonmaakkwaliteit was ondermaats, te weinig specialistische schoonmaakmaterialen en onvoldoende kennis van schoonmaaktechnieken, geen tijd voor extra taken, geen evenwichtige werkverdeling, de poetsploeg was maar een beperkt aantal uren aanwezig en het ziekteverzuim was met 6,2% relatief hoog. Onder management van Optimum C werd Alpheios op hoofdzetelniveau uitgenodigd voor een kennismakingsgesprek met de WZC manager.

Veranderingen Matthias Seghers, accountmanager Alpheios Belgium, maakte op basis van een intake en behoefteverkenning het concept plan van aanpak. Vanuit de situatieanalyse en een calculatie werd de huidige situatie in beeld gebracht en kwamen de verbeterpunten aan het licht. Matthias: “Het management van De Duinpieper was direct mee met ons verhaal. De situatieanalyse en calculatie toonden de inefficiëntie van het schoonmaaksysteem aan, en daarmee ook de noodzaak tot grote veranderingen”. Er werd een hernieuwde werkverdeling in functie gedaan waardoor de medewerkers meer flexibiliteit ervaren. Dit resulteert ook in een gespreide aanwezigheid van de schoonmaakdienst zeven dagen per week. Ze krijgen hiermee de gelegenheid om zelf te bepalen wanneer welke extra taken noodzakelijk zijn, wat resulteert in minder werkdruk en een grotere betrokkenheid. De bestaande inventaris van middelen en materialen werd geïnventariseerd en waar nodig vervangen, aangepast of nieuw aangeschaft. Bianca De Koster, Client Support Medewerker bij Alpheios, begeleidde samen met Matthias het complete team naar een verbetering in hun eigen performance en daarmee ook naar een performanceverbetering voor de gehele

Vanuit de situatieanalyse en een calculatie werd de huidige situatie in beeld gebracht en kwamen de verbeterpunten aan het licht. schoonmaakorganisatie. Door de vele veranderingen die de medewerkers moesten ondergaan was ze niet alleen degene die de trainingen gaf maar voor vele van hen ook een luisterend oor gedurende deze veranderingen. Werken in ochtend-, dagen avonddiensten, om de zoveel tijd werken in een andere dienst, werken met nieuwe middelen en materialen in een ander werkprogramma en het verplicht gebruiken van een schrob-/zuigmachine zijn slechts enkele voorbeelden van de veranderingen.

‘Ik heb enorm veel respect voor de medewerkers die deze veranderingen zijn aangegaan’ In een drie uur durende opleiding hebben de schoonmaakmedewerkers geleerd om de nieuwe middelen en materialen op een juiste manier in te zetten. Daarnaast zijn alle medewerkers meerdere dagdelen individueel begeleid op de werkvloer. “Ik heb enorm veel respect voor de medewerkers die deze veranderingen zijn aangegaan. Het was vooral in het begin echt moeilijk, maar langzaamaan begon iedereen te wennen aan de andere werkuren en het werken met de nieuwe machine, middelen en materialen”, blikt Bianca terug op deze samenwerking. Als alles al heel lang op een zelfde manier wordt uitgevoerd, is het lastig om in een keer om te schakelen naar nieuwe materialen, middelen, methoden en regels. In eerste instantie werd er dus op weerstand bij de schoonmaakmedewerkers gestuit. Echter door

de medewerkers direct bij de veranderingen te betrekken en ze alle ruimte te geven om aan de nieuwe situatie te wennen, draaiden alle hoofden al gauw dezelfde richting op.

Alpheios luistert om te begrijpen Rudi Veekhoven, gedelegeerd bestuurder Optimum C, blikt heel tevreden en fier terug op deze samenwerking en de daaruit voortkomende blijvende veranderingen. “Alpheios is een professionele zorgvuldige organisatie die luistert om te begrijpen en bij het volledige traject betrokken blijft. Ze leveren een totaal pakket aan goede middelen en materialen en begeleiden medewerkers met opleidingen en persoonlijke begeleiding op de werkvloer. De medewerkers in de schoonmaakdienst hebben elkaar leren waarderen en hebben geleerd op een juiste manier feedback te geven aan elkaar. Dit heeft hen vleugels gegeven. Alpheios heeft hen niet het vuur aan de schenen gelegd, maar terug het vuur in hen wakker gemaakt.” Optimum C en Alpheios slaan de handen in elkaar. Terwijl Optimum C vertrekt vanuit de visie om de processen, het leiderschap en de macrostructuur te optimaliseren gaat Alpheios direct zeer resultaatgericht te werk met de onderhoudsploeg. De resultaten uit de door Optimum C uitgevoerde evaluaties onderstrepen deze woorden van Rudi. Er heerst een grotere betrokkenheid, medewerkers zijn fier op hun resultaat, het ziekteverzuim is met bijna 4% gedaald, er is een betere spreiding in de aanwezigheid van de poetsploeg en medewerkers voelen zich terug voor het geheel verantwoordelijk. Ze voelen zich echt verantwoordelijk voor de bewoners van WZC De Duinpieper, en dat is het belangrijkste resultaat van dit verandertraject.

Aangenaam Verzorgd

Breinlijn wijst de weg naar ondersteuning bij hersenletsel In West-Brabant leven tienduizenden mensen met hersenletsel. Dat heeft grote gevolgen voor hun dagelijks leven. Hersenletsel brengt veel vragen met zich mee. Voor de getroffene en de naasten, maar ook voor professionals zoals huisartsen, praktijkondersteuners en wijkteamleden. Vanaf 1 oktober is de gratis hulpdienst Breinlijn bereikbaar, via breinlijn.nl en 085 225 0244. De hulpdienst bestrijkt het gebied van Steenbergen, Bergen op Zoom en Woensdrecht in het westen tot en met Dongen, Gilze-Rijen en Alphen-Chaam in het oosten. Projectleider Nicolle van Hoof: “De medewerkers van Breinlijn kennen alle aanbieders van zorg en ondersteuning bij hersenletsel in de regio. Daaraan blijkt een enorme behoefte in deze tijd van continue veranderingen in het zorglandschap.” Breinlijn wordt op 1 oktober officieel gelanceerd tijdens een ‘uitverkochte’ kick-off in Etten-Leur.

deskundigheid zijn met behulp van moderne technologie samengebracht. Breinlijn werkt met een beproefd helpdesk-pakket waarbij ook de privacy goed geregeld is. Van Hoof: “Mensen die bellen of een bericht achterlaten op de website krijgen gegarandeerd binnen twee werkdagen een reactie.”

Verstand van hersenletsel Breinlijn is er voor alle soorten hersenletsel en voor alle leeftijden. De medewerkers weten veel van de mogelijke gevolgen, ook de onzichtbare. De restverschijnselen beïnvloeden de belastbaarheid vaak, weet Van Hoof. “Zolang mensen met hersenletsel in rustig vaarwater zitten, redden ze zich meestal wel. Maar een ingrijpende gebeurtenis kan ze opbreken.

tijd, relaties en zorg. Hoe regel ik gezinsondersteuning? Waar kan ik sporten? Wie kan mij ondersteunen bij mijn re-integratie? De vaste medewerkers van Breinlijn kunnen bij complexe vragen terugvallen op een team van gespecialiseerde deskundigen. Daar zitten een kinderrevalidatiearts en een arbeidsdeskundige in, maar bijvoorbeeld ook een WMO-klantmanager en een neuropsycholoog.

Vanaf 1 oktober is de gratis hulpdienst Breinlijn bereikbaar.

‘Zolang mensen met hersenletsel in rustig vaarwater zitten, redden ze zich meestal wel’

Moderne technologie Breinlijn is ontstaan uit een samenwerking tussen zes organisaties: Revant, Amarant, Thebe en MEE West-Brabant en de ziekenhuizen Amphia en Bravis. Hun netwerk en

Specifieke deskundigheid Dat kan uitdagingen opleveren op vele gebieden: wonen, onderwijs, werk, vrije

WZA plaatst vierde verloskamer voor extra bevallingen

n het WZA (Wilhelmina Ziekenhuis Assen) wordt deze week een vierde verloskamer geplaatst. Het ziekenhuis reageert daarmee op de op handen zijnde sluiting van de klinische verloskunde en kindergeneeskunde in Hoogeveen en eerder al van die in Stadskanaal. “Wij doen er alles aan om zwangere vrouwen veilig in Drenthe kunnen bevallen”, aldus het WZA. et WZA en Treant voelen samen de verantwoordelijkheid om de klinische verloskunde in Drenthe te behouden. Gynaecoloog Annemarieke Koops van het WZA: “Door de aanstaande sluiting van de klinische verloskunde in Hoogeveen, wordt niet alleen in Emmen maar ook in Assen een toename van het aantal bevallingen verwacht. Daar berei-

den wij ons nu al op voor door onze capaciteit uit te breiden. Het is ons gelukt om voldoende extra verloskundigen en verpleegkundigen aan ons te binden. Daarnaast neemt het WZA half oktober een moderne, vierde verloskamer in gebruik. Deze externe state-of-the-art unit wordt komende week al op ons terrein geplaatst, aan het gebouw gekoppeld en op maat voor ons ingericht als volwaardige en kwalitatief hoogstaande verloskamer.” Werkafspraken met eerstelijns verloskundigen De Asser gynaecoloog benadrukt dat verloskundige zorg in goede handen is bij alle verloskundigenpraktijken in Drenthe. “Maar áls er specialistische zorg nodig is, staan wij klaar. We hebben al kennisgemaakt met verschillede

eerstelijns verloskundigen buiten de regio Assen om samen werkafspraken te maken.” Kennismaken met het WZA “We merken dat er ongerustheid is in de regio, zowel bij zwangere vrouwen als bij ouders met kinderen”, zegt gynaecoloog Koops. “Wat ons betreft is dat niet nodig. Patiënten uit de regio Hoogeveen hebben de keuze om naar Emmen of naar Assen te gaan.” De komende tijd laat het Wilhelmina Ziekenhuis Assen verloskundigen, zwangere vrouwen en ouders uit de regio’s Hoogeveen en Stadskanaal kennismaken met het ziekenhuis door informatieavonden te organiseren. “Als je kind opgenomen moet worden is of als je moet bevallen, is het prettig als je alvast eens een kijkje hebt kunnen nemen in het ziekenhuis van je keuze”, weet Annemarieke Koops. “Zo kom je op het laatste moment niet voor verrassingen te staan.”

Reportage

Wie heeft waar nog wat over te zeggen? Thari van den Berg, advocaat HVG Law

Zorg en Ziekenhuis

17 Horen, zien, adviseren en of instemmen Cliënten van zorgorganisaties hebben volgens de wet het recht om mee te denken en praten over het beleid dat door een zorgorganisatie wordt gevoerd. Dit kunnen zij doen door in de cliëntenraad te gaan. In eerste instantie ziet iedereen daar vaak wel de toegevoegde waarde van in. Toch blijkt dat organisaties niet altijd een cliëntenraad hebben of er niet heel happig op zijn. Het wetsvoorstel Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018 heeft o.a. tot doel de positie van de cliëntenraad t.o.v. de zorgaanbieders te versterken en de cliëntenraad zo lokaal mogelijk in te stellen. En dat vraagt nog al wat van de organisaties. Thari van den Berg, advocaat bij HVG Law vertelt in dit artikel meer over de nieuwe verplichtingen en valkuilen die men tegen kan komen.

Zoektocht voor iedereen “Het wetsvoorstel wordt op dit moment behandeld in de Tweede Kamer. En misschien zijn er alweer wijzigingen op het moment dat deze krant voor uw neus ligt, want de tweede mondelinge behandeling staat op 1 oktober op de agenda. Maar ik ga proberen om op basis van de huidige feiten uit te leggen wat deze nieuwe Wet voor u (als medewerker, cliënt, patiënt, bestuurder of familielid) gaat betekenen.”

Verplicht voor iedereen Een cliëntenraad is voor iedere zorgorganisatie (in de wet instelling genoemd) verplicht wanneer er meer dan 10 medewerkers in dienst zijn. Dit zijn dus echt 11 mensen en niet 11 FTE. Voor kleine zorgorganisaties is dit een kritiekpunt. Daarnaast zijn zorgorganisaties waar cliënten langer dan 6 maanden verblijven of die thuiszorg verlenen verplicht meerdere cliëntenraden (voor verschillende locaties, verschillende vormen van zorg of verschillende cliëntengroepen) in te stellen indien de cliënten hierom verzoeken.

‘Een cliëntenraad is voor iedere zorgorganisatie verplicht wanneer er meer dan 10 medewerkers in dienst zijn’ Op zich worden organisaties redelijk vrijgelaten bij de inrichting van de cliëntenraad. De wet stelt minimumeisen aan de onderlinge afspraken die de zorgorganisatie en de cliëntenraad in ieder geval moeten maken, bijv. t.a.v. het verstrekken van informatie aan de cliëntenraad, maar niet op welke wijze invulling aan deze afspraken moeten worden

gegeven. Dat kunnen de zorginstelling en de cliëntenraad samen bepalen in de zogenaamde medezeggenschapsregeling. Indien een zorgorganisatie met meerdere cliëntenraden te maken heeft wordt hierin ook de taakverdeling geregeld. Uit de plenaire behandeling bij de Tweede Kamer blijkt dat diverse partijen nog wel amendementen willen indienen, bijv. voor minimale vereisten m.b.t. het contact tussen de cliëntenraad en de Raad van Toezicht.

Eerste uitzondering een feit In de nieuwe Wet dient de cliëntenraad per instelling en niet meer per zorgaanbieder ingesteld te worden. Dit instellingsbegrip is nogal een breed begrip en zou voor bijv. ziekenhuizen een rare spagaat betekenen. Want eigenlijk zou het er dan op neer komen dat er zowel voor het ziekenhuis als organisatie als voor de MSB’s (medisch specialistische bedrijven) cliëntenraden zou moeten komen. Dat zou o.a. tot verwarring kunnen leiden onder de cliëntenraden wie waar over gaat. En dus heeft de minister besloten om de MSB’s als uitzondering op de verplichting tot instelling van een cliëntenraad aan te merken.

Thari van den Berg “Ik ga proberen om op basis van de huidige feiten uit te leggen wat deze nieuwe Wet voor u gaat betekenen”

Lokale insteek Voor een ziekenhuis is het wat ingewikkelder om betrokken cliënten voor de cliëntenraad te vinden dan bijvoorbeeld voor een gehandicaptenzorgorganisatie. Bij deze laatste organisatie zijn er cliënten die meestal hun hele leven aan een organisatie verbonden zijn. In een ziekenhuis verblijven mensen meestal

‘Voor een ziekenhuis is het wat ingewikkelder om betrokken cliënten voor de cliëntenraad te vinden’ maar voor korte periodes. En dus zijn zij minder snel echt verbonden met de organisatie. Om deze reden stelt de wet geen inhoudelijke eisen aan de personen die zitting nemen in de cliëntenraad. In de medezeggenschapsregeling kunnen waarborgen t.a.v. de inrichting van de cliëntenraad worden opgenomen, zoals kwaliteitseisen. De zorgorganisatie dient vervolgens de cliëntenraad te helpen bij de invulling van een vacature, bijv. door de vacatures lokaal, via advertenties, facebookoproepjes, kranten en andere (sociale) mediakanalen, uit te zetten om mensen te werven voor de cliëntenraad. Indien de zorginstelling hiertoe overgaat en het alsnog niet lukt om een cliëntenraad samen te stellen vindt de overheid dat de zorginstelling voldoende inspanning heeft geleverd.

Meer macht en meer rechten De cliëntenraad kan binnen de nieuwe Wet minder makkelijk aan de kant geschoven worden. Wanneer de cliëntenraad ergens mee dient in te stemmen en deze instemming wordt niet gegeven, dan zal de organisatie zich daar in principe bij neer moeten leggen tenzij wordt geoordeeld dat de cliëntenraad onredelijk is geweest. Bovendien kunnen cliëntenraden straks doorprocederen tot aan de Hoge Raad.

Cultuuromslag Doordat er meer rechten verleend worden aan de cliëntenraad, geeft dit hen meer comfort en een betere basis om mee te denken over het beleid van de zorgorganisatie. Het is daarom goed om te kijken naar wie er in de cliëntenraad zitting nemen. Variatie in de cliëntenraad zal bijdragen aan de rol die de cliëntenraad binnen de organisatie kan spelen. Het vraagt daarnaast om investering van de organisatie om goede afspraken met de cliëntenraad te maken, om vervolgens te kunnen luisteren naar de mensen die klant bij je zijn. Deze afspraken zullen zowel de zorgorganisatie als de cliëntenraad helpen om nuttige invulling te geven aan deze medezeggenschaprechten. Er zijn al aardig wat organisaties waar het belang van een enthousiaste en gedreven cliëntenraad zijn toegevoegde waarde heeft laten zien. Zolang beide partijen open staan voor elkaar moet dat mogelijk zijn.

Advertentie

kleur de zorg Wij geloven dat het verblijf in een ziekenhuis nog veel comfortabeler en aangenamer kan zijn. Onze collectie geeft meer kleur aan de ziekenhuiszorg. De patiĂŤnt of bezoeker voelt zich zo meer thuis. Comfort, design en vakmanschap combineren we met zorgspeciďŹ eke eisen en eigenschappen. De stoelen uit de Huys collectie zijn samen met ziekenhuizen en ergotherapeuten ontwikkeld.

Vraag een proefstoel aan via prominentbusiness.nu

Medische Belicht

Een baanbrekend detectiesysteem voor nachtelijke epilepsieaanvallen Als fondsmanager van Topfonds Gelderland investeert Oost NL samen met Holland Venture en Health Innovations in LivAssured. LivAssured ontwikkelde de revolutionaire NightWatch in samenwerking met neurologen en het Epilepsiefonds. De NightWatch verlicht de zorgtaak van ouders en zorgprofessionals door een waarschuwing te geven bij een heftige nachtelijke epilepsieaanval. Hierdoor kan snel en adequaat hulp worden geboden hetgeen de kans op medische complicaties verkleint. De investering maakt verdere ontwikkeling en internationale uitrol van de NightWatch mogelijk.

‘Jaarlijks hebben zo’n 100.000 Nederlanders te maken met epilepsie’ 100.000 Jaarlijks hebben zo’n 100.000 Nederlanders te maken met epilepsie. Bij circa 30% van de gevallen betreft het een zware aanval die medische aandacht behoeft. De meeste van deze aanvallen doen zich ’s nachts voor en worden vaak niet opgemerkt waardoor medische complicaties ontstaan. Hierdoor ervaren ouders veelal nachtelijke stress. Onderzoek onder de ouders van de patiënten van epilepsie kliniek Kempenhaeghe laat zien dat maar liefst 60% van de ouders actief op zoek is naar een oplossing. Ook zorgprofessionals hebben baat bij een adequaat detectiesysteem om zo de zorgkwaliteit te verbeteren en de zorgtaak te verlichten.

Bedacht door neurologen, aangeraden door epilepsie verenigingen Om dit probleem op te lossen heeft LivAssured, opgericht in 2013, de NightWatch ontwikkeld in samenwerking met o.a. de instellingen Kempenhaeghe, Sein, UMC Utrecht en het Epilepsiefonds. Het detectiesysteem bestaat uit een armband die de patiënt ’s nachts om zijn bovenarm draagt. Het gebruikt een unieke combinatie van hartslag- en bewegingsanalyse, waarbij het apparaat met een hoge mate van nauwkeurigheid bewegingspatronen en veranderingen in hartslag herkent. Een slim algoritme beoordeeld of deze signalen duiden op een epilepsieaanval en stuurt in dat geval een alarm naar de zorgprofessional of ouder. Dit kan voorkomen dat een epilepsieaanval leidt tot meer schade, ziekenhuisopname of zelfs overlijden.

Zorgrendement Een langdurige studie bij epilepsie instituten Sein en Kempenhaeghe heeft aangetoond dat de NightWatch 9 van de 10 klinisch urgente aanvallen detecteert en hulpverleners daarbij op tijd alarmeert. Dat is meer dan een enorme verbetering ten opzichte van alternatieve producten die hiervoor op dit moment op de markt zijn. De resultaten van deze studie worden binnenkort gepubliceerd. De NightWatch wordt inmiddels door een groeiende groep Nederlandse gezinnen en in zorginstellingen naar grote tevredenheid gebruikt.

De investering maakt verdere ontwikkeling en internationale uitrol van de NightWatch mogelijk.

Column Elise Disselhorst Projectleider Duurzame Inzetbaarheid

Slaap Elke avond loop ik voordat ik ga slapen nog even de kamers van mijn kinderen binnen. Het is een mooi en geruststellend beeld: 2 kleine mannetjes, diagonaal uitgestrekt in hun bedjes, vaak een knuffel tegen zich aan, in dromenland. Het verwondert me. Wat bijzonder toch dat hun slaap er zo lief en rustig uitziet, terwijl er ondertussen zoveel in hun hoofdjes gebeurt. Ik hoop dat ze mooie dromen hebben. Ging het slapen bij mij ook maar zo makkelijk. Het duurt vaak lang voor ik in slaap ben en ik word erg vaak wakker gedurende de nacht. Ik blijk niet de enige te zijn. Ik las van de week ergens dat ruim 40% van de mensen slecht slaapt. Een enorm hoog percentage, zeker als je bedenkt hoe belangrijk een goede nachtrust voor je is. Een goede nachtrust heeft namelijk een positieve invloed op je alertheid, concentratie, redenatie en probleemoplossend vermogen en maakt het mogelijk om op een efficiënte wijze te leren. Slecht slapen wordt bovendien vaak gerelateerd aan ernstige gezondheidsklachten, zoals diabetes en hartkwalen en aan overgewicht.

‘Ik las van de week ergens dat ruim 40% van de mensen slecht slaapt’ Ik kan met mijn jonge gezin en een drukke baan juist nu wel wat extra energie en probleemoplossend vermogen gebruiken. Best frustrerend dus dat ik juist nu niet goed slaap. Kijkend naar mijn slapende kinderen verlang ik dan ook nog wel eens terug naar vroeger, toen ik nog wel lekker sliep en het leven overzichtelijk was. Ik hoop op betere tijden en maak er voor nu maar het beste van met yoga, lezen en oordopjes. En ik geniet in de tussentijd van het prachtige beeld van mijn twee mooie slapende mannetjes.

ASz krijgt grote subsidie voor speuren

“Met de nieuwe techniek kunnen wij veel beter dan voorheen vaststellen hoever de ziekte is teruggedrongen” Dr. Peter Westerweel in het laboratorium: ‘Voor ons is dit een mijlpaal.’

Het Albert Schweitzer ziekenhuis krijgt een grote subsidie van ZonMW, te gebruiken voor extreem verfijnd onderzoek naar de behandeling van de kwaadaardige bloedziekte chronische myeloïde leukemie (CML). Er wordt maar liefst 257.510 euro toegekend op basis van een aanvraag van internist-hematoloog dr. Peter Westerweel. Met dit bedrag kan een detectieapparaat worden aangeschaft dat het ziekmakende eiwit in het bloed van CML-patiënten kan waarnemen met een precisie die honderd keer zo groot is als bij de huidige standaardmeetmethode. Het apparaat wordt het eerste in zijn soort dat in Nederland komt te staan. ZonMW is een financieringsorganisatie van innovatie en onderzoek in de gezondheidszorg.

Regelmatig op controle Westerweel: “De verfijnde techniek, de zogeheten ‘digitale druppel-PCR’, kan een bloedmonstertje verdelen in tien miljoen kleine druppeltjes en daarin nog individuele fragmenten van celkernmateriaal van leukemiecellen vaststellen.” Ook binnen het toegekende budget, kan op dit nieuwe apparaat een driejarige studie worden gedaan met patiënten die al onder behandeling zijn voor CML en zogeheten tyrokinaseremmers gebruiken. Dat zijn genees-

middelen die vaak hinderlijke bijwerkingen hebben. “Ons onderzoek richt zich op het kiezen van het moment dat patiënten verantwoord kunnen stoppen met het innemen van deze pillen”, aldus Westerweel. “Met de nieuwe techniek kunnen wij veel beter dan voorheen vaststellen hoever de ziekte is teruggedrongen. Zo kunnen we individueel beslissen wanneer het verantwoord is de therapie stop te zetten.” Met de techniek van het huidige moment, kan bij bloedonderzoek op zeker moment het CML-veroorzakende fragment niet meer worden gevonden, naarmate de ziekte verder wordt bestreden. “Toch weten we op basis van de standaardtechniek dan nog niet zeker of de ziekte voldoende onderdrukt is om succesvol de medicatie te kunnen stoppen”, legt Westerweel uit. “Daarom wordt voor de zekerheid meerdere jaren doorbehandeld met medicatie. Als we straks echter op een honderd keer zo diep niveau kunnen kijken en het celkernfragment dan óók niet meer aantreffen, dan is het zó ver weg dat de kans op terugkeer veel kleiner is.” De keus om te stoppen is dan dus beter onderbouwd. Het draagt allemaal bij aan een behandeling op maat, betoogt de internist-hematoloog. “Het past heel goed binnen het programma

‘Goed Gebruik Geneesmiddelen’, een van de aandachtspunten van ZonMW. Vanzelfsprekend is het heel gunstig voor patiënten om belastende medicijnen niet onnodig lang te hoeven innemen.”

Coachprogramma De apparatuur wordt geplaatst bij het Erasmus MC, waarmee het Albert Schweitzer ziekenhuis het onderzoek samen uitvoert. Westerweel is hoofdonderzoeker. Hij is al begonnen te leren werken met de techniek in het Hammersmith Hospital in Londen. Van het aan te schaffen apparaat kunnen naar verwachting ook andere onderzoekers gebruik gaan maken bij studies naar tumorcellen bij diverse andere vormen van kanker.

MijnIBDcoach Het Albert Schweitzer ziekenhuis is lid van de vereniging Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen (STZ), een groep van 26 grote regioziekenhuizen in Nederland die zeer actief zijn op het gebied van wetenschap en onderwijs. Dat het Albert Schweitzer ziekenhuis de ZonMW-subsidie ontvangt, noemt Westerweel bijzonder. “Dergelijke onderzoeksbeurzen gaan meestal naar academische ziekenhuizen en je krijgt zo’n bedrag alleen als je een zeer gedegen onderzoeksopzet indient. Voor ons is dit een mijlpaal.”

Foto: Frederike Slieker

naar leukemie met 100 keer méér precisie

Medische Belicht

Brandwonden genezen met je eigen speeksel Speeksel bevat unieke genezende en antibacteriële eigenschappen. Dit is gunstig voor wondgenezing en het beperken van littekenvorming. Of je ook brandwonden kunt genezen met speeksel van de patiënt zelf wordt nu onderzocht door het Amsterdam UMC en de Nederlandse Brandwonden Stichting. Onderzoeker professor Sue Gibbs van het Amsterdam UMC en ACTA stelt: ‘’Het is simpel. Bij een verwonding aan de vinger steek je die vinger automatisch in je mond om het bloeden te stoppen en de pijn te verzachten.

‘Voor brandwondenpatiënten kan deze nieuwe behandeling met speeksel een snellere en betere wondgenezing betekenen met minder littekens’ Ook weten we uit eerder onderzoek dat een wond in de mond sneller geneest met minder littekens in vergelijking met een wond in de huid. Dit terwijl er in de mond miljarden bacteriën leven. Op basis van deze feiten, kan ik niet anders dan concluderen dat speeksel unieke eigenschappen bevat die ook gunstig zouden

kunnen zijn bij de genezing van brandwonden.’’ De eerste resultaten uit het onderzoek zijn veelbelovend. Voor brandwondenpatiënten kan deze nieuwe behandeling met speeksel een snellere en betere wondgenezing betekenen met minder littekens.

‘Out of the box’ De therapeutische eigenschappen van menselijk speeksel voor de behandeling van brandwonden liggen eigenlijk voor de hand. Dit ‘out of the box’ idee op het gebied van brandwondengeneeskunde wordt nu onderzocht. Want het is nog door niemand vastgesteld. Prof. Sue Gibbs: ‘’We onderzoeken in het bijzonder het effect van speeksel op de snelheid van genezing en het voorkomen van bacteriële infecties. Dit kan een positieve invloed hebben op de kwaliteit van een litteken en hiermee ook op de kwaliteit van leven van de patiënt. We onderzoeken dit door eerst de wondgenezing in de mond en de huid met elkaar te vergelijken. Vervolgens kijken we wat het effect is van menselijk speeksel bij de genezing van brandwonden.’’

Speeksel is goedkoop en voorhanden Een speekseltherapie zal grote voordelen hebben. Ieder mens maakt automatisch een halve liter speeksel aan per dag. Het afnemen van speeksel bij een patiënt is daarmee makkelijk en goedkoop te realiseren. Het speeksel kan vervolgens direct worden aangebracht op de

Deze nieuwe behandelmethode kan gemakkelijk geïntroduceerd worden binnen de behandelingen die nu al plaatsvinden.

wond of in combinatie met een huidtransplantaat door het wondverband te impregneren met speeksel. Het feit dat het speeksel van de patiënt zelf komt, zorgt ervoor dat er weinig productie- of bewerkingskosten bij komen kijken. Maar belangrijker nog, hierdoor kan er sneller aan veiligheidseisen en regelgeving worden voldaan.

‘Het feit dat het speeksel van de patiënt zelf komt, zorgt ervoor dat er weinig productie- of bewerkingskosten bij komen kijken’ Prof. Sue Gibbs: ‘’Dit verkort voor ons als onderzoekers de weg van het onderzoek naar de praktijk enorm. Ik wil dat patiënten zo snel mogelijk gebruik kunnen maken van de speekseltherapie. Deze nieuwe behandelmethode kan gemakkelijk geïntroduceerd worden binnen de behandelingen die nu al plaatsvinden. De verwachting is dat de eerste patiënten binnen enkele jaren via een klinische pilot behandeld kunnen worden met speekseltherapie. Deze therapie zal voor de patiënt veel minder belastend zijn dan de vele operaties die nu vaak nodig zijn.’’

Lifestyle

Vallende bladeren en nazomerdagen

de herfst is begonnen! Wist je dat... In de herfst de bomen zich voorbereiden op de winter. De dagen worden korter en er is minder zonlicht. Dat is een teken voor de bomen dat de winter er aan komt.

Zorg en Ziekenhuis

Voor twijfelaars onder ons is de herfst misschien wel een van de moeilijkste seizoenen. Want is de temperatuur overdag lekker aangenaam, als we ’s morgens naar ons werk gaan is het met 6 graden toch ontzettend koud! Ter inspiratie voor de herfst hebben we tips bij elkaar gezet. Hoe komen we de herfst door?

Knutselen met het thema: herfst

Lees hieronder wat je allemaal kunt maken! Stempel je eigen herfstboom

Spin in het web

Verzamel wat kurken, oude kranten, wit of gekleurd papier en verf. Knip de stam van de boom uit een stuk krantenpapier en plak dit op een wit of gekleurd papier. Stempel daaromheen de blaadjes van de boom met de kurken in verschillende herfstkleuren. Succes gegarandeerd!

Ga op zoek naar kastanjes en leg satéprikkers en verschillende kleuren draad klaar. Steek vervolgens de satéprikker in de kastanje (gebruik ongeveer 6 tot 8 satéprikkers). Knoop het draad aan een satéprikker vast. ‘Weef’ om en om over de prikker heen. Wissel dit af met andere kleuren draad en ga zo door, totdat je een mooi gekleurd spinnenweb hebt. Tot slot kan je ook nog leuke oogjes op de kastanje tekenen.

Herfstbladeren tekenen Maak samen een lekkere wandeling buiten en verzamel verschillende herfstbladeren. Leg de bladeren even te drogen en verzamel ondertussen papier en krijtjes. Als het blad droog is leg je het onder een vel papier en ga je er met de krijtjes overheen. Hierdoor ontstaan de mooiste herfstbladeren.

Poppetjes van blaadjes Verzamel verschillende bladeren en ga hiermee aan de slag om leuke poppetjes te maken. Plak ze op een (gekleurd) papier met lijm. Je kunt hiervoor ook kleine nootjes gebruiken. Het is ook leuk om dieren te maken van de blaadjes.

In de herfst kan je weerstand wel een boost gebruiken! Maak deze gezonde thee met gember en kaneel voor een betere weerstand. Meng een stukje verse gember, kurkuma, citroen, kanteel en honing met heet water.

Dutch Design Week Van 20 oktober t/m 28 vindt in Eindhoven de negendaagse Dutch Design Week plaatst. Hier staat design in allerlei facetten centraal. Kijk voor meer informatie op ddw.nl.

Erop uit in de herfst Boswandeling In het bos is het in de herfst mooier dan ooit. De vele kleurschakeringen, de geur van nat hout, de paddenstoelen en soms nog net dat zonnestraaltje op je huid. Alleen of met de hele familie in het bos kom je tot rust. Bezoek eens een boswerf om meer te weten te komen over de natuur of zet een speurtocht uit.

Museum Op een druilerige dag is een museum een mooi uitje voor groot en klein. Maar is het toch nog mooi weer, ga dan eens naar het Nationaal Park de Hoge Veluwe. Pak een fiets, maak een wandeling en breng een bezoek aan het Kröller Müller museum.

Dagje wellness Ga een dag naar een wellness en ontspan. Geniet van de warmte in de sauna’s en van de buitenlucht. Ga met die vriend of vriendin die je al veel te lang niet gesproken hebt en geniet!

‘Bij de inrichting van de suites is naast de medische functionaliteit vooral geprobeerd een huiselijke sfeer te creëren’

Het Martini Ziekenhuis opent elf neo-suites. In een neo-suite kunnen ouders en pasgeboren baby samen verblijven als de baby na de geboorte medische zorg nodig heeft. De inrichting van de neo-suites is mogelijk gemaakt door een gift van de Stichting Dappere Dochters.

Pasgeboren baby en ouders samen op één kamer: Martini Ziekenhuis opent elf neo-suites

Bij de inrichting van de suites is naast de medische functionaliteit vooral geprobeerd een huiselijke sfeer te creëren. Het Martini Ziekenhuis werkt vanuit het uitgangspunt dat zwangerschap, bevalling en kraamtijd voor alle vrouwen en hun partner een positieve ervaring is. Hannah Buiter, kinderarts en neonatoloog: ‘De nieuwe neo-suites zijn voor onze afdeling heel belangrijk om ouders en kinderen optimale mogelijkheden te bieden om samen een goede start te maken, juist als hun kindje ziek is.’ Rust en privacy De neo-suites worden gebruikt door families waarvan het kindje bijvoorbeeld te vroeggeboren is of als er rond de geboorte problemen zijn, die medisch-verpleegkundige zorg noodzakelijk maken. In de suite kunnen de ouders blijven slapen en in alle rust en privacy voor hun kind zorgen. Dit is belangrijk voor de hechting tussen ouders en kind en bijvoorbeeld het op gang komen van borstvoeding.

Nieuwe generatie Vandaag werden de suites feestelijk geopend, in het bijzijn van de stichting Dappere Dochters. Hannah Buiter, kinderarts: ‘De neo-suites zijn voor onze afdeling van groot belang, om naast goede medische en verpleegkundige zorg ook familie-gerichte zorg te kunnen leveren. Door

‘In de suite kunnen de ouders blijven slapen en in alle rust en privacy voor hun kind zorgen’ een eigen, meer huiselijke plek in het ziekenhuis, kunnen zij bij hun pasgeborene blijven en ervaren ze minder stress. Dit alles komt de hechting, de ontwikkeling en het herstel van de te vroeggeboren of zieke zuigeling ten goede. Ouders kunnen er steeds meer de zorg voor hun kind zelf doen. Dit maakt het ontslag naar huis, na soms maandenlange opname, minder

spannend. Wij willen de stichting Dappere Dochters erg bedanken voor de gift, toekomstige ouders zullen zeker genieten van de mooie inrichting.’ Hans Feenstra, voorzitter van de Raad van Bestuur vult aan: Het expertisecentrum Moeder en Kind is een van de speerpunten van ons ziekenhuis. Hier wordt een nieuwe generatie Noordelingen geboren, en we willen hen de beste start in hun leven geven die mogelijk is. Daar zetten onze artsen en verpleegkundigen zich elke dag voor in.’ Donatie De ouders van Maran, Karlijn en Daan weten uit ervaring hoe belangrijk het is om dicht bij je baby te zijn als die extra zorg nodig heeft na de geboorte. Daarom hebben zij met de stichting Dappere Dochters via een benefiet voetbalwedstijd geld ingezameld voor de bouw van de neo-suites in het Martini Ziekenhuis. In samenspraak met hen zijn twee suites ingericht in het thema van Woezel en Pip. Grote broer Daan verrichtte met een welgemikt ‘schot op doel’ de openingshandeling.

Bewust Genieten

Binnen een jaar bloedtest alzheimer beschikbaar Een bloedtest waarmee we de ziekte van Alzheimer kunnen vaststellen komt steeds dichterbij. Binnen een jaar zijn er biomarkers beschikbaar om in bloed de ziekte van Alzheimer te diagnosticeren. Dat stelt Charlotte Teunissen in haar inaugurale rede. “We kunnen straks alzheimer al in een vroege fase van de ziekte vaststellen.

‘We kunnen straks alzheimer al in een vroege fase van de ziekte vaststellen’ Ook het verloop van de ziekte kunnen we dan mogelijk volgen met bloedtesten. Dat maakt het huidige analyseren van hersenvocht verkregen door een belastende lumbaalpunctie minder vaak nodig.” Charlotte Teunissen spreekt haar rede uit op vrijdag 21 september bij Amsterdam UMC. Zij is in Europa de eerste vrouw op de leerstoel neurochemie. De ziekte van Alzheimer en andere vormen van dementie komen steeds meer voor in de verouderende samenleving. Het diagnosticeren van de ziekte van Alzheimer verloopt moeizaam en de ziekte wordt veelal in een gevorderde fase vastgesteld. Er komen echter steeds betere biomarkers beschikbaar die in lichaamsvloeistoffen zoals bloed en hersenvocht het ziekteproces kunnen aantonen. Nieuwe bloedtest Charlotte Teunissen heeft een eerste goed toepasbare bloedtest ontwikkeld om het eiwit amyloid aan te tonen. De stapeling van dit eiwit in de hersenen wordt gezien als een belangrijke veroorzaker van de ziekte van Alzheimer. De nieuwe test heeft een precisie van 95%, terwijl eerdere testen een precisie van 85% hadden. Teunissen denkt binnen een jaar deze test, die de ziekte van Alzheimer aantoont, op de markt te hebben. De komende jaren gaat zij verder onderzoek doen naar biomarkers voor dementie. Ook wil zij testen ontwikkelen die de vroegste fasen van verschillende vormen van dementie aantonen. “Vaak zijn de ziekteprocessen al bijna 20 jaar gaande voordat symptomen zoals vergeetachtigheid op gaan treden. Een

vroege diagnose is ook noodzakelijk omdat hersenschade onomkeerbaar is. Dus hoe eerder we kunnen gaan behandelen, hoe beter.” Genezing stap dichterbij Teunissen is verantwoordelijk voor verschillende biobanken van Amsterdam UMC die een belangrijke rol spelen in het neurologische onderzoek. Zo doet het Alzheimercentrum Amsterdam al jarenlang onderzoek naar de ziekte. Veel patiënten hebben door de jaren heen hun lichaamsmateriaal beschikbaar gesteld voor onderzoek naar de ziekte. Teunissen: “Ik kan voor de ontwikkeling van nieuwe biomarkers gebruik maken van deze rijke schat aan lichaamsmateriaal in onze biobanken die noodzakelijk is voor mijn onderzoek. Hierdoor komt de genezing voor de ziekte van Alzheimer een stap dichterbij.” Bloedtest om effect van medicijnen te meten Naast haar onderzoek aan de ziekte van Alzheimer doet Teunissen ook onderzoek naar andere hersenaandoeningen. Samen met andere partners heeft ze al een eenvoudige bloedtest opgezet die het eiwit ‘Neurofilament light’ (NfL) aantoont bij multiple sclerose (MS). Voorheen was dit alleen aantoonbaar met een punctie van hersenvloeistof, nu dus met een bloedtest.

‘Als je in een vroeg stadium weet dat een medicijn niet werkt, kun je sneller overstappen op een doeltreffender medicijn’ Teunissen: “In de komende tijd wil ik onderzoeken of de NfL-bloedtest kan worden gebruikt bij het monitoren van effecten van medicijnen bij MS, maar ook bij andere hersenaandoeningen zoals de ziekte van Parkinson, Creutzfeldt Jakob en ALS.” In de ideale situatie wordt de NfL-waarde gemeten voor de start van een behandeling. Als het medicijn effectief is, zou de NfL-waarde moeten dalen. Teunissen: “Het zou geweldig zijn als we dit op korte termijn voor elkaar krijgen. Want als je in een vroeg stadium weet dat een medicijn niet werkt, kun je sneller overstappen op een doeltreffender medicijn.”

Column Catrien Bouman Verpleegkundig Consulent Oncologie Cytostaticain Ziekenhuis Nij Smellinghe in Drachten

Binnenband “Dokter, ik heb liever een operatie of bestraling.” “Opereren kan niet, daarvoor is de ziekte te uitgebreid. Dat geldt ook voor bestraling. We zouden meer kwaad dan goed doen. Chemotherapie is in uw situatie de beste optie. Dit komt via de bloedvaten door het hele lichaam en pakt daar ook de uitgezaaide cellen aan.” “Precies, maar dat geldt ook voor de gezonde cellen, die gaan ook kapot van dat gif.” Meneer Mulder kijkt de arts indringend aan en hoopt dat er nog iets te onderhandelen valt. Dokter Meijer denkt rustig na om zijn argument te verduidelijken. “Als het huis in brand staat gaat u toch ook niet alleen de keuken blussen omdat het toevallig daar ontstaan is?” De patiënt lijkt overtuigd en gaat schoorvoetend akkoord met de voorgestelde behandeling. “Maar dokter, alstublieft, heeft u dan een middel voor mij om haaruitval te voorkomen?” smeekt meneer Mulder. Mevrouw Mulder zit naast haar man heftig te knikken. De dikke haardos is gezichtsbepalend voor het uiterlijk van haar man. Er zijn tenslotte maar weinig mannen van zijn leeftijd met zulk mooi lichtgrijs golvend haar. Een kale knikker? Ze moet er niet aan denken! Mevrouw Mulder ziet hoe de dokter glimlachend achterover gaat leunen in zijn bureaustoel, waarschijnlijk omdat hij het moeilijkste gedeelte van het gesprek nu wel gehad heeft. Opeens verschiet ze van kleur: de schedel van de dokter is zo glad als boter. Alleen rondom zit nog wat pluizig haar in peperen zoutkleur. “Een pil, shampoo of een lotion, zodat …?”, begint de patiënt opnieuw. Maar dan legt mevrouw Mulder een hand op zijn arm en zegt zacht in haar moederstaal: “Kiek dan Arend, de dokter hat de binn’nband d’r volledig deur.” De arts wrijft geamuseerd over zijn hoofd: “Weet wel, dat als ik zo’n middel uitgevonden had ik nu, zo rijk als een koning, met een kuif als Elvis, op een zonnig eiland ergens in de Caraïben zat.”

Marfo Food Group en Delfts ziekenhuis slaan handen ineen met nieuw aanbod ‘futureproof’ patiëntenmaaltijden Marfo Food Group brengt een nieuwe generatie gerechten voor ziekenhuispatiënten op de markt. Speciaal voor het Delftse ziekenhuis Reinier de Graaf ontwikkelde voormalig sterrenchef Pascal Jalhay, creatief brein in de keuken van Marfo, 22 nieuwe, gezonde gerechten die minimaal bewerkt zijn en voedselverspilling tegengaan.

‘Ruim een derde van onze ecologische footprint wordt bepaald door wat we eten’ Jalhay heeft enkel gebruik gemaakt van natuurlijke ingrediënten om de juiste kleur, geur en smaak te creëren. Zo worden groenten volledig benut om onnodige verspilling te voorkomen. De gerechten bevatten minder zout en

geen onnatuurlijke E-nummers. Ook komt het vlees van dieren die een gezond en goed leven hebben gehad. “Ruim een derde van onze ecologische footprint wordt bepaald door wat we eten. Daarom werken wij op innovatieve wijze aan het verduurzamen van ons aanbod binnen een industrie waar een gigantische impact te maken valt. Zowel voor de gezondheid als voor het milieu”, zegt Jalhay.

Samen pionieren Teamleider Servicepunt Patiënten voeding van Reinier de Graaf Kim Wit is actief betrokken geweest bij het ontwikkelen van de vernieuwde gerechten. “Van de ziekenhuizen die samenwerken met Marfo zijn wij de eerste die op deze manier de patiëntenmaaltijden vormgeven”, zegt Wit. “Goed en gezond eten draagt bij aan een voorspoedig herstel en vergroot de patiënttevredenheid.

Toekomstbestendig koken “Onze maaltijden waren uiteraard al gezond maar zijn nu naar een nóg hoger niveau getild. Wij hebben de gerechten grondig onder de loep genomen qua ingrediënten, receptuur en leveranciers en hebben onze werkwijze ingrijpend veranderd. Wij zijn ook 1-op-1 in gesprek gegaan met al onze leveranciers. Wat kon er anders, beter of efficiënter? En hoe gaan wij verspilling tegen? We hebben vervolgens zeer gedetailleerd in kaart gebracht hoe we bestaande gerechten verantwoord en toekomstbestendig konden maken”, aldus meesterkok Jalhay.

Een lekkere maaltijd wordt vaker volledig genuttigd. Hierdoor krijgt de patiënt alle nodige voedingsstoffen binnen en hoeft er niets te worden weggegooid. Dat is dus dubbel winst.” De vernieuwde gerechten worden inmiddels aan alle patiënten in het Gasthuis in Delft geserveerd en de reacties zijn positief. “We blijven verder ontwikkelen. We bieden elk seizoen andere gerechten aan dus zullen we de komende periode onze maaltijden ook blijven vernieuwen. Dat geldt eveneens voor onze dieetmaaltijden.”

Talent Ontwikkeld

ROC Midden Nederland vernieuwt onderwijs met innoverende

werkvormen en leertechnologie van CSS Breda Het Gezondheidszorg College van ROC Midden Nederland gaat het onderwijs binnen het Future Care Lab versterken en verrijken met behulp van het Model van Werkplekleren met Leertechnologie van CSS Breda ‘De zorgsector verandert continu, en zal ook de komende jaren blijven veranderen. Daardoor worden er andere kennis en vaardigheden gevraagd van zorgprofessionals. Met het Future Care Lab wil het Gezondheidszorg College studenten beter voorbereiden op de ontwikkelingen in de zorg. In het Lab komen zorg, welzijn, techniek en ICT samen.

manier van leren en delen hun kennis meer met medestudenten. Gerie Haartman en Marjolein van Vulpen: “We zijn trots op ons Future Care Lab. Bij alle nieuwe ontwikkelingen en de inzet van zorgtechnologie hoort ook vernieuwing van het onderwijs. Studenten en onderwijsprofessionals zijn met de inzet van leertechnologie en zorgtechnologie ready for the future!”. Jos Baeten vult aan: “Dit is een ticket to the future en is een schoolvoorbeeld van succesvolle samenwerking tussen een onderwijsinstelling en een bedrijf.”

Future Care Lab Studenten werken in het Future Care Lab met slimme innovaties in een interactief lab en kunnen zo experimenteren en oefenen met zorgtechnologie. Studenten willen steeds meer geïnspireerd worden en willen flexibel leren. Technologie is tegenwoordig onlosmakelijk verbonden met leren en werken.

In het Future Care Lab worden de vernieuwende werkvormen Dagstart&Reflectie en Beeldend Trainen ingezet. De zorgpraktijk vormt daarbij het vertrekpunt en het leerproces sluit aan bij de individuele leerbehoefte van studenten. ROC Midden Nederland en CSS Breda zijn enthousiast gestart aan hun samenwerking.

Vernieuwende werkvormen

Meer informatie over de vernieuwende werkvormen en leertechnologie? Neem contact op met CSS Breda via info@cssbreda.nl / 076-542 03 64 of kijk op www.werkplekleren.nl.

ROC Midden Nederland gaat daarom vernieuwende werkvormen met leertechnologie van CSS Breda inzetten om het leerproces onderwijskundig te versterken. Studenten kunnen zo op een nieuwe en uitdagende manier leren en nemen meer initiatief voor hun eigen leerproces. Studenten worden geïnspireerd door deze

Meer informatie over het Future Care Lab? Houdt de website www.rocmn.nl dan goed in de gaten.

Studenten aan de CSS beeldtafel In het Lab komen zorg, welzijn, techniek en ICT samen.

Column Anne-Rieke de Haan Adviseur arbeidsmarkt, Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis,

Werving of marketing? Als recruiter, adviseur arbeidsmarktcommunicatie of HR-professional word je doodgegooid met nieuwsbrieven, boeken en uitnodigingen voor webinars, seminars, congressen en andere events die je niet mág missen. Mijn agenda biedt bij lange na niet de ruimte om alles te lezen en overal aan deel te nemen. Ik mis dus weleens wat. Gelukkig blijkt dat de wereld dan niet vergaat. Natuurlijk worden vaak heel interessante verhalen verteld en mooie theorieën gedeeld. Maar veelal is het een herhaling of andere variant van een bekende aanpak uit de marketing.

‘Beproefde marketingstrategieën worden vertaald naar wervingstactieken’ Ik ervaar dat recruitment achter de marketing aanhobbelt. Beproefde marketingstrategieën worden vertaald naar wervingstactieken. Wat in de verkoop werkt, lijkt ook vaak bij het werven van personeel succesvol te zijn. Toch is het een andere tak van sport. Marketing is verkopen en werven is zorgen voor de juiste mensen op de juiste werkplek.

‘Het matchen van twee partijen, werkzoekende en werkgever, vraagt om meer nuance’ Het matchen van twee partijen, werkzoekende en werkgever, vraagt om meer nuance. Het is het startpunt van een relatie die langer duurt dan het afhandelen van een verkoop. Dus de strategie lenen is handig, maar het gebruik ervan vraagt aanpassing.

Foto: ETZ Fotografie Joost Pistorius

ETZ-verpleegkundigen vergroten spelenderwijs kennis met bordspel Hoe verloopt het behandeltraject van een patiënt met maag-, (endel) darm of slokdarmkanker? Een door oncologieverpleegkundige Annette Schellekens-Frijters ontwikkeld bordspel geeft antwoord op deze vraag. “Door samen het spel te spelen wordt de kennis van verpleegkundigen op een leuke wijze vergroot.” Annette Schellekens werkt op de verpleegafdeling gastro-intestinale chirurgie in het ETZ (Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis) in Tilburg. Ze weet uit ervaring hoe belangrijk het is om theoretische en praktijkkennis met elkaar te verbinden en te delen. “Het spel helpt op interactieve wijze de deskundigheid van verpleegkundigen te bevorderen. De pittige vragen in het spel dagen deelnemers uit klinisch te redeneren, om eigen waarnemingen te koppelen aan medische kennis”, legt Annette uit.

In gesprek In het spel zijn ruim 140 vragen en antwoorden opgenomen. Annette heeft ze zelf bedacht en

verzameld. Collega’s hebben de vragen aangevuld en gecontroleerd. Vervolgens heeft ze het spel vakkundig in elkaar geknutseld. “Het spel is niet bedoeld om kennis te toetsen, maar om met elkaar in gesprek te gaan”, benadrukt de bedenker. Ze heeft het spel al meerdere keren met collega’s gespeeld. “We leggen het spel bijvoorbeeld op tafel als we geen actuele casus van een patiënt hebben om met het team te bespreken. De collega’s zijn enthousiast, ze vinden het leuke manier om van én met elkaar te leren.”

Zorgpad Logisch? Oncologisch! is de naam die Annette voor het spel heeft bedacht. Het start met de vraag: de patiënt komt bij de dokter en dan? Daarna komt het complete zorgpad gastro-intestinale oncologische chirurgie aan bod. Maximaal vier teams van twee à vier personen kunnen het gelijktijdig spelen. Ieder team verplaatst een pion op het spelbord, na het gooien van een dobbelsteen. Als een vraag goed wordt beantwoord, krijgt het team het betreffende

kaartje van de spelleider. Winnaar van het spel is het team dat aan het einde de meeste kaartjes heeft veroverd. Annette: “Het spel eindigt als een team het hart van het spel heeft bereikt. Het

‘Het zou leuk zijn als ook andere ziekenhuizen het gaan gebruiken’ spel is geen race tegen de klok, het gaat erom vragen zo goed en volledig mogelijk te beantwoorden. Dat geldt ook voor de dagelijkse zorg aan de oncologische patiënt: die heeft baat bij een geduldig en luisterend oor”.

Vaste plek Annette hoopt dat het spel een vaste plek krijgt in het scholingstraject. “En het zou leuk zijn als ook andere ziekenhuizen het gaan gebruiken. Het mooie van dit spel is dat het relatief gemakkelijk ingericht kan worden voor andere zorgpaden, zoals longkanker en hartfalen.”

Talent Ontwikkeld

HvA start lectoraat voor betere samenwerking in de zorg Samenwerking tussen zorgverleners is essentieel nu de zorg steeds complexer wordt. Zorgverleners zijn zich daarvan bewust, maar de praktijk blijkt weerbarstig. Een nieuw lectoraat van Stephan Ramaekers aan de Hogeschool van Amsterdam (HvA) gaat onderzoeken welke hindernissen onderlinge communicatie en samenwerking in de zorg tegenhouden, en hoe we die kunnen wegnemen. Ramaekers is deze maand benoemd tot lector ‘Professioneel redeneren en gedeelde besluitvorming’ aan de Hogeschool van Amsterdam. Het lectoraat onderzoekt hoe zorgverleners tot besluiten over behandelingen komen, alleen en in teams, maar ook hoe patiënten daarin betrokken worden. Elkaar en de patiënt meer betrekken staan hoog op de agenda, maar blijken in praktijk niet eenvoudig.

Druk op zorgverleners Betere afstemming tussen zorgverleners is zo hard nodig, omdat de zorg steeds complexer wordt. Door de ‘vergrijzing ’ leven we langer en hebben we vaker meerdere of chronische aandoeningen. Daarnaast verschijnen continu nieuwe diagnose- en behandelmethoden. En dan is er nog de organisatie van de zorg zelf, met de nadruk op registratie, voorschriften en verantwoording, die zorgverleners onder druk zet. Gebrekkige communicatie Specialisatie is een manier om die complexiteit het hoofd te bieden. De keerzijde daarvan is dat

niemand meer het totaalbeeld heeft, zegt Stephan Ramaekers. “Veel zorgverleners werken nu op hun eigen terrein náást elkaar.” Gespecialiseerde zorgverleners zien slechts een deel van de problemen, en zorgverleners weten daardoor lang niet altijd van elkaars beslissingen. Gebrekkige communicatie en te weinig samenwerking staan hoog op de lijst van vermijdbare incidenten en medische missers. Maar ook zonder calamiteiten pakt het al snel nadelig uit voor de behandeling als zorgverleners onvoldoende met elkaar afstemmen. Cultuurverandering nodig Wat nodig is voor integrale (persoonsgerichte) zorg is een nieuwe werkwijze waarbij zorgverleners in teams overleggen en samen tot beslissingen komen. Dat vraagt om een cultuurverandering. “Het moeilijkste is dat zorgverleners moeten inleveren op autonomie, wanneer zij sámen bepalen wat de behandeling is.” Ook sterke hiërarchische verhoudingen belemmeren de inbreng van alle zorgverleners. Zo’n cultuurverandering moet al in de opleiding beginnen. Veel hogescholen en universiteiten maken er daarom werk van om hun (para)medische studenten te trainen in samenwerken met collega’s uit andere disciplines. Een voorbeeld hiervan is het onderwijsprogramma Interprofessioneel samenwerken, waarin studenten van de paramedische opleidingen en Verpleegkunde bij de HvA samen met studenten Geneeskunde van de UvA tot behandelplan komen.

Treant schoolt medisch secretaresses om tot doktersassistenten

reant start met een opleidingstraject om medisch secretaresses van de zorggroep om te scholen tot doktersassistenten. Treant speelt hiermee in op de veranderende zorg: steeds vaker wordt er met behulp van ICT slimmer omgegaan met administratieve handelingen terwijl er in de zorg aan patiënten handen te kort zijn. Resultaat is een efficiëntere polikliniek.

Orthopedie, Plastische chirurgie en Mond-, kaaken aangezichtschirurgie worden omgeschoold.

Het gaat om een erkende opleiding van 18 maanden, in samenwerking met NTI. Onder andere medisch secretaresses van de poliklinieken Keel-neus-oor, Dermatologie, Oogheelkunde,

Na de opleiding kunnen zij een combinatie vervullen tussen zorg voor de patiënt en administratief werk. Niet alleen efficiënter, maar ook nóg wisselender en uitdagender werken.

‘Niet alleen efficiënter, maar ook nóg wisselender en uitdagender werken’

Eenhoorn leidt Taskforce Veiligheid en Kwaliteit in forensische zorg

as Eenhoorn is benoemd als voorzitter van Taskforce Veiligheid en Kwaliteit in de forensische zorg. Eenhoorn gaat leiding geven aan het verbeteren van de arbeidsmarkt, het verminderen van administratieve lasten en het verbeteren van de kwaliteit van zorg en veiligheid binnen de forensische zorg. Dat hebben minister Sander Dekker van Rechtsbescherming en vertegenwoordigers van GGZ NL, VGN, Federatie Opvang (FO) en RIBW Alliantie op 27 september bekend gemaakt. De Taskforce op het terrein van de forensische zorg werd in juli al aangekondigd. Er komt 28,5 miljoen euro beschikbaar voor de taken die zijn afgesproken in de Meerjarenovereenkomst Forensische Zorg 2018 – 2021.

Tbs Bas Eenhoorn is nu waarnemend burgemeester van de gemeente Amstelveen. Daarvoor was hij burgemeester van onder andere Voorburg, Vlaardingen en Alphen aan den Rhijn. Van 2014 tot 2018 was Eenhoorn Nationaal Commissaris Digitale Overheid. In 2014 was hij voorzitter van de Taskforce Verkorten behandelduur tbs. De gemiddelde behandelduur van de tbs-maatregel is onder zijn voorzitterschap teruggebracht van ruim tien naar minder dan acht jaar.

Hét Afdelings- en Medisch Secretaressecongres Donderdag 22 november 2018 | ReeHorst, Ede De leukste en meest leerzame dag voor secretaresses in de zorg. Leer o.a. meer over breinvriendelijk werken en omgaan met grensoverschrijdend gedrag.

secretaressesindezorg.nl/congres

Jaarcongres Sturen op Kwaliteit Woensdag 7 november 2018 | Jaarbeurs Utrecht Succesvol implementeren van patiëntgerichte (netwerk)zorg!

jaarcongressturenopkwaliteit.nl

Event Security & Privacy Donderdag 17 januari 2019 | Muntgebouw Utrecht Digitale risico’s en regelgeving in de praktijk! Highlights & Actualiteiten voor 2019.

skipr-security.nl

Hét Dementie Congres Vrijdag 16 november 2018 | ReeHorst, Ede Dementie-experts zoomen in op vraagstukken uit jouw dagelijkse praktijk en geven je concrete handvatten voor betere dementiezorg.

nursing.nl/congressen/dementie

Congres Grip op Regeldruk Dinsdag 12 februari 2019 | Hotel Amsterdam - Amstel Het is tijd om de zorg te (Ont)Regelen! Meer tijd voor de patiënt, een optimale balans tussen registratie en kwaliteitsmonitoring en inzetten op ontzorgen.

zorgvisie.nl/congressen/regeldruk

Agenda activiteiten & seminars Dag van . . . Bijzondere dagen en feestdagen

Eendaagse workshop “Houd eens op met dat softe gedoe: GA LEIDEN!” “Heb je alles geprobeerd maar zonder het gewenste resultaat? Pak dan door met acties en gezagsmiddelen, zodat gedaan wordt wat is afgesproken!” Locaties: Assen, Haarlem, Eindhoven, Rotterdam en Utrecht debode.nl

Middag workshop “Haal meer uit het jaargesprek” voor leidinggevenden Veel medewerkers ervaren de 360 graden feedback als onbevredigend en zelfs bedreigend. De leidinggevenden leert om aanvullend of zelfs in plaats van de 360 graden feedback, objectieve informatie te vergaren om zo meer uit het jaargesprek te halen. Locatie: Utrecht, 11 oktober 2018 debode.nl

Eendaagse workshop “Iedereen wil aardige collega’s, ook jouw collega’s”, feedback volgens de Bode Methode® Je krijgt gesprekstechnieken aangereikt om op een niet aanvallende manier problematische situaties te bespreken, zodat conflicten worden voorkomen. Locaties: Assen, Eindhoven, Haarlem, Rotterdam en Utrecht debode.nl

Eendaagse workshop “Voor jezelf opkomen”, assertiviteit op de werkvloer Je krijgt handvatten aangereikt hoe je meer durft door de ander duidelijk en precies te vertellen en te laten zien wat je wilt, zonder daarbij een schuldgevoel te krijgen. Locaties: Eindhoven, Haarlem, Rotterdam en Utrecht

debode.nl

Eendaagse workshop “Medicatieverificatie-gesprekken” Het verhogen van de medicatieveiligheid d.m.v. opname-en ontslaggesprekken door de ziekenhuisapotheekassistenten. Locatie: Utrecht 29 oktober 2018 debode.nl

oktober

Stoptober

12 oktober

Wereldreumadag

16 oktober

Wereldvoedseldag

22 oktober

Wereldstotterdag

28 oktober

Dag van de Stilte

29 oktober

Wereld Psoriasis Dag

10 november Dag van de Mantelzorg 14 november Wereld Diabetesdag 17 november Wereld Prematuren Dag

Colofon Zorg en Ziekenhuis Uitgever, tevens redactie-adres: Allin1Mediaservice B.V. T (0487) 760200 E redactie@zorgenziekenhuis.nl Advertentieverkoop: Cross Media T (010) 7421941 E zorg@crossmedianederland.com Oplage: 30.000 exemplaren Drukwerk: JanssenPers Rotatiedruk B.V. Verspreiding: via personeelsruimten in de ziekenhuizen en geadresseerd aan directieleden en beslissers uit zorg en welzijn Meer informatie: zorgenziekenhuis.nl Aan de inhoud van Zorg en Ziekenhuis is alle mogelijke zorg besteed. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. De uitgever Allin1Mediaservice B.V. van Zorg en Ziekenhuis aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid ten aanzien van de inhoud. AUTEURSRECHTEN VOORBEHOUDEN © Zorg en Ziekenhuis Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze berusten bij Zorg en Ziekenhuis c.q. de betreffende auteur. Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, scan, fotokopie, elektronisch of op welke wijze dan ook. Zorg en Ziekenhuis wordt tevens elektronisch opgeslagen en geëxploiteerd. Alle auteurs van tekstbijdragen in de vorm van artikelen of ingezonden brieven en/of makers van beeldmateriaal worden geacht daarvan op de hoogte te zijn en daarmee in te stemmen e.e.a. overeenkomstig de publicatie- en/of inkoopvoorwaarden. Deze zijn bij de redactie ter inzage of op te vragen.

Professional

De Sifon

Broeihaard voor micro-organismen

MoveoSiphon ST24 Permanente thermische desinfectie Elektromechanische reiniging Reductie patiĂŤntenkolonisatie Reductie ziekenhuisinfecties Reductie antibiotica

Weet u wat er zich in uw sifon bevindt? Download de GRATIS Gids voor de perfecte staalafname op onze website!

Meer dan 10 jaar expertise! Infectiepreventie Manuele desinfectie No Touch desinfectie CSA Instrument Reprocessing Ontdek dit product: www.medtradex.com Lees meer over de problematiek: blog.medtradex.com Contacteer ons: +32 (0)2 769 70 00

ZZK - Template (Hele pagina - staand).indd 1

30/04/2018 14:33:09