ZorgenZiekenhuis Oktober 2017 by De Zorg Springt om Jou!

# 10

oktober 2017

Actualiteiten & ontwikkelingen De redactionele zorgpijlers

Kennis delen binnen de zorg

Bijzonder Zorgnieuws Aangenaam Verzorgd Medisch Belicht Talent Ontwikkeld Bewust Genieten

Special Deze editie staat in het teken van voeding. Een belangrijk onderwerp waar veel winst te behalen valt.

Gezonde Ketens

verbindt streekproducten via korte ketens naar zorgorganisaties

Groenteboxjes

Nationale Traumadag

Doel: alle peuters aan

ETZ trekt duizenden

Minder gewicht, meer jezelf

de groenten

bezoekers

Afvallen met bart

p. 8

p. 20

p. 24

Professional

Advertentie

DE WERELD VAN

Rob Timmermans De wereld van ziekenhuizen is volop in beweging. Huuskes speelt in op deze dynamiek met hoogwaardige concepten op het gebied van eten en drinken. Concepten die uitblinken in smaak, voedingswaarden, logistiek en betaalbaarheid. En niet te vergeten: concepten waarmee wij ziekenhuizen helpen de doelstellingen met betrekking tot kwaliteit en gastvrijheid voor patiĂŤnten als Rob Timmermans te realiseren. De zorg kent verschillende werelden, die allemaal hun eigen eisen stellen. Huuskes is thuis in elk van die werelden. En dat merkt u.

ZIEKENHUIZEN

KLEINSCHALIGE ZORG

LANGDURIGE ZORG

ZORG AAN HUIS

Voeding Alles over gezond eten en bewuste keuzes in de zorg Dokter in spe leert vrijwel niets over voeding p. 9

Bijzonder Zorgnieuws Alles over ontwikkelingen en actualiteiten in de zorg Opnieuw topklinische erkenning Deventer Ziekenhuis p. 19

Medisch Belicht Alles over de medische wetenschap Hoog en laag magnesiumgehalte in bloed wijst op dementie p. 27 HMC introduceert lachgas bij kaakchirurgie p. 33

Talent Ontwikkeld Alles over leren en werken in de zorg

Bewust Genieten Alles over voeding, lifestyle en trends in de zorg Nieuwe behandelmodule ‘gezonde leefstijl’ ontwikkeld p. 38

Deze maand gaat de krant over ‘voeding’. Een onderwerp dat in ziekenhuizen erg leeft en waar veel winst te behalen valt. Maar niet alleen in het ziekenhuis zelf is voeding een belangrijk onderwerp. Ook in ons dagelijks leven zijn veel mensen steeds meer bewust bezig met wat ze eten. Er is zoveel keuze en er zijn zoveel opvattingen over gezond eten dat je soms gewoon even wat hulp nodig kan hebben bij het maken van bewuste keuzes. Het interview met Bart Wirken op pagina 24 gaat daarover. En het interview met Lex Moerke op pagina 4 laat zien hoe je in een ziekenhuis bewust en innovatief met voedsel kan omgaan.

Veel leesplezier! Sanne van Leeuwen - hoofdredacteur

Vaste rubrieken Reportages en Lifestyle

‘Kijk verder dan de buik breed is’ p. 45

van de redactie:

Voorwoord ‘Ook stellen onze volgende vier columnisten zichzelf voor’

Reportage

Lex Moerke

Hoofd horeca en services Nij Smellinghe

De patiĂŤnt is te gast in ons ziekenhuis en dat moet ook tot uiting komen in het eten dat wij serveren.

Lex Moerke is sinds 1,5 jaar Hoofd Horeca en Services in het Nij Smellinghe. Na jaren in de hotellerie, hij had eerder een eigen hotel, werkte met Herman den Blijker en voor Van der Valk, was hij een vreemde eend in het ziekenhuis.

Zorg en Ziekenhuis

k wilde meer diepgang in mijn werk en ergens gaan werken waar ik met mijn kennis een bijdrage kon leveren aan een vernieuwingsproces. Toen de vacature van Nij Smellinghe voorbij kwam, leek mij dit de uitgelezen kans om een stap te maken”, vertelt Lex. “Het feit dat ik geen ervaring had in een ziekenhuis, was voor deze functie geen drempel, maar juist een pluspunt. Ik heb al veel gezien en meegemaakt en weet dus heel goed hoe je efficiënter te werk kunt gaan. Die efficiëntie heeft ons in 1,5 jaar tijd al een forse besparing opgeleverd.”

Nieuwe kijk op voeding “Als ziekenhuis heb je een voorbeeldfunctie als het gaat om gezond eten. Er zijn al veel ziekenhuizen die gezonde voeding hebben ingevoerd en die ook meer patiëntgerichte voeding aanbieden. Ik heb deze ziekenhuizen allemaal bezocht. En iedere keer merkte ik dat ik toch weer iets miste in het concept dat ik gezien had. Daarom hebben we een nulmeting onder 500 patiënten uitgevoerd. Want ik wilde van onze klanten horen wat er volgens hen beter kan. Hieruit kwam naar voren dat er met de kwaliteit van het eten niets mis was, maar dat de wensen over wanneer en wat je kunt eten heel uiteenlopend zijn. Als deze uitkomsten en ervaringen heb ik meegenomen toen ik in samenwerking met de voedingsdienst een nieuwe visie ging vormgeven.”

‘In onze nieuwe manier van omgaan met voeding is de patiënt leidend’ Patiëntgericht koken “In onze nieuwe manier van omgaan met voeding is de patiënt leidend. De patiënt is te gast in ons ziekenhuis en dat moet ook tot uiting komen in het eten dat wij serveren. Het a la carte concept dat we gaan voeren is gebaseerd op een maandmenu met een cyclus van acht dagen. De patiënt kan zelf bepalen wat, wanneer en waar hij wilt eten. Als het even kan willen we graag dat de patiënt uit bed komt om te gaan eten. Zo zorgen we er ook voor dat hij mobiel blijft en genoeg beweegt. We leggen de focus op wat iemand wel mag eten, en proberen te vermijden dat we dingen laten zien die hij niet mag eten. De menu’s die de patiënt aangereikt krijgt, zijn dus zoveel mogelijk aangepast op de wensen, behoeften en medische kant van de patiënt.”

Anders werken “Dit vraagt natuurlijk ook wat van ons personeel. Gelukkig hebben we restaurant en keu-

‘Ik hoop dat we een voedingsconcept kunnen ontwikkelen dat in ieder ziekenhuis toepasbaar is.’ ken hier in eigenbeheer. Toen ik hier net was en met de nieuwe visie kwam, was dat voor de medewerkers even wennen. Om te laten zien en ervaren wat patiëntgericht koken inhoudt, heb ik een chef uit de horeca laten mee draaien in de keuken en het restaurant. De medewerkers leerden zo weer om in de basis lekker en gezond te koken en konden hun passie weer naleven en langzaam aan realiseerden zij zich dat ze de ‘rockstar’ onder de ziekenhuisrestaurants en keukens konden worden.”

Verantwoord omgaan met eten “Een ander belangrijke pijler voor mij was het terugdringen van de verspilling van eten. In het oude systeem hebben we een ‘waste’ van 40%. Dat komt voornamelijk omdat mensen een dag van tevoren moesten aangeven wat zij wilden eten. Op de dag zelf blijken ze daar toch niet zoveel zin in te hebben en wordt het eten niet opgegeten. Dat vind ik zonde. Mijn doel is om de verspilling van voedsel terug te brengen minder dan 10%. Door de flexibiliteit die wij bieden, kiezen mensen bewuster voor wat ze willen eten en wanneer. Het terugdringen van voedselverspilling leidt uiteindelijk ook tot een reductie in de uitgaven. En om dan ook nog verant-

woord om te gaan met de 10% ‘waste’ hebben we als eerste ziekenhuis in Noord-Nederland een composteermachine aangeschaft. Zo wordt het eten dat overblijft omgezet tot compost dat we op het eigen terrein hergebruiken. En niet alleen wij als ziekenhuis kunnen een bijdrage leveren aan verantwoorde voeding. Ook onze leveranciers spreken wij hierop aan. Zo kopen we alleen nog maar vis uit Nederland in, komt ons vlees van runderen en koeien uit Friesland en zijn de groenten lokaal geoogst. De vervolgstap is om van zes naar drie leveringen per week gegaan, want ook minder vrachtverkeer draagt bij aan een betere wereld.”

Droom “Ik hoop dat we een voedingsconcept kunnen ontwikkelen dat in ieder ziekenhuis toepasbaar is. Zodat alle patiënten in Nederland lekker en verantwoord kunnen eten wanneer zij dat willen. En het zou helemaal mooi zijn als de overheid ook gaat sturen op gezonde voeding in ziekenhuizen. Ze geven wel richtlijnen aan en vinden er van alles van, maar echt sturen op en bijdragen aan verantwoord eten gebeurt nog niet. Er is dus nog voldoende te doen voor mij in de zorg. Ik zit hier op mijn plek”, sluit Lex af.

Advertentie

• Geschikt bij kauwen slikproblemen • Gepureerde en gemalen maaltijden • Grote en kleine porties Voor mensen met een verminderde eetlust hebben wij kleine gepureerde porties ontwikkeld, die energie- en eiwitverrijkt zijn.

40%

500+

ca.

kleinere portie*

kcal per maaltijd

20g

eiwit per maaltijd

*in vergelijking met een normale gepureerde maaltijd

De oplossing voor speciale voeding

Voedzaam en lekker eten is van essentieel belang om lichaam en geest vitaal te houden. Echter voor mensen die problemen hebben met kauwen of slikken kan het eten van een warme maaltijd een hele opgave zijn. Het kan er zelfs toe leiden dat de eetlust hen vergaat. Om dat te voorkomen hebben wij het winVitalis-assortiment ontwikkeld.

Meer weten? Bel gratis:

De oplossing voor speciale voeding

0800 - 023 29 75

Of kijk op www.apetito.nl/winvitalis

46773 apetito winVitalis adv 205x138(ligg) Zorg&Ziekenhuis10042017.indd 1

Vernieuwd programma

10-04-17 12:05

NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL(NAH) CONGRES 2018 WWW.NURSINGCONGRESSEN.NL/NAH

Woensdag 24 januari 2018 | ReeHorst, Ede

ESSENTIËLE KENNIS VOOR DE DAGELIJKSE PRAKTIJK De - voor de buitenwereld vaak onzichtbare - gevolgen van NAH zijn meestal zeer ingrijpend en hebben een grote impact op het leven van de patiënt en diens omgeving. Hoe ga je als verpleegkundige of verzorgende om met de gevolgen die mensen met NAH ervaren? Je wordt gevraagd om maatwerk, want de gevolgen zijn voor ieder individu anders, dit vraagt om veel deskundigheid.

EEN INITIATIEF VAN:

€ 199,VROEGBOEKPRIJS TOT 1 DECEMBER ABONNEE PRIJS € 229,NORMALE PRIJS

Versterk je rol en kom naar het congres Niet-Aangeboren Hersenletsel en leer o.a.: ¤ Van het verhaal van een ervaringsdeskundige ¤ De NAH zorgfases: de acute-, revalidatie- en de chronische fase ¤ Hoe kun je omgaan met een patiënt die (ernstige) vermoeidheid ervaart? ¤ Passende gesprekstechnieken toe te passen NURSING VOOR VERPLEEGKUNDIGEN NURSING_NL

Kijk voor meer informatie en inschrijven op

WWW.NURSINGCONGRESSEN.NL/NAH

Voeding

Langer en gezonder leven met de unieke inzichten van je DNA PURE Genetic Lifestyle introduceert wereldwijd de meest uitgebreide DNA analyses waarmee het risico op (erfelijke) aandoeningen wordt onderzocht en gekeken wordt naar ziektepreventie, medicijnen, mentale aandoeningen, gezonde voeding, gewichtsbeheersing en sportprestaties. De resultaten zijn uniek, persoonlijk en wetenschappelijk bewezen. PURE Genetic Lifestyle geeft wetenschappelijk onderbouwd gezondheidsadvies op maat en is nu voor iedereen toegankelijk.

Sportanalyse

Vitaliteit en ziektepreventie programma’s richten zich op het behouden en verbeteren van de gezondheid. Pure Genetic Lifestyle motiveert mensen om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor preventie van ziekte en het verbeteren van de gezondheid, om gezonder en bewuster te leven. Onze genen zijn de blauwdruk voor ons lichaam en bepalend voor een groot aantal eigenschappen. Onze genen zijn helaas niet vrij van fouten en iedereen heeft bepaalde genetische defecten of genetische variaties die een negatieve uitwerking hebben op onze gezondheid. Deze genetische variaties kunnen het risico op diabetes, trombose of kanker verhogen. Ze zijn ook bepalend voor het effectief afvoeren van afvalstoffen uit ons lichaam, voor voedselintoleranties, zoals een gluten- of lactose-intolerantie, en voor onze aanleg voor parodontitis.

Vitaliteitanalyse

De analyses: Gezondheids- en voedingsanalyse Deze analyse richt zich op ziektepreventie, een gezond dieet en gewichtsbeheersing. Wij identificeren uw risico’s op aandoeningen en stellen een preventieprogramma op basis van het genetisch profiel op of geven aan wat de meest effectieve behandeling en medicijnen is voor een aandoening. Als je je bewust bent van je genetische aanleg voor bepaalde ziektes, kun je tijdig en adequaat veranderingen aanbrengen in je levensstijl en preventief actie ondernemen

Voedingsanalyse Een DNA analyse voor een gezond dieet en gewichtsbeheersing. Genetische variaties hebben invloed op hoe het lichaam reageert op bepaalde voedingsstoffen en ingrediënten en welke stoffen goed worden omgezet en gebruikt. Je genetisch profiel geeft aan welke voedingsmiddelen iemand het beste kan vermijden en wat iemand zonder bezwaar kan eten. Aangetoond is dat je 2.4 keer meer gewichtsverlies bereikt wanneer je een dieet aangaat op basis van je DNA. Een dieetplan dat even uniek is als jezelf!

De Sportanalyse voor optimale sportprestaties biedt een persoonlijk rapport van 160 pagina’s waarin elke relevante factor die de sportieve en atletische prestaties beïnvloeden geïdentificeerd wordt, rekening houdend met uw genetische aanleg. De analyse helpt om de meest optimale atletische prestaties te behalen en biedt een optimaal voeding en trainingsprogramma om het meeste uit genetische sterke en zwakke punten te halen.

De Vitaliteitsanalyse, in het kader van duurzame inzetbaarheid, is ontworpen om bedrijven, werkgevers en medewerkers te betrekken op hun persoonlijke weg naar een betere mentale en fysieke gezondheid. Kleine veranderingen in het dagelijkse leven kunnen leiden tot gezonde lange-termijn beloningen en verhoogt de vitaliteit en verlaagt het ziekteverzuim.

Medicijnenanalyse Ieder mens reageert anders op medicijnen. Ongewenste bijwerkingen van medicijnen zijn na hart-en vaatziekten en kanker de derde meest voorkomende doodsoorzaak in de westerse wereld. Meestal worden deze bijwerkingen bepaald door overgeërfde genetische variaties of interacties tussen bepaalde medicijnen. Middels de medicijnenanalyse kan op basis van het genetisch profiel de effectiviteit van 2300+ medicijnen worden bepaald en hiermee bijwerkingen worden vermeden. 40% van alle medicijnen werkt niet zoals het zou moeten. Ongeveer 50% hiervan heeft te maken met genetische defecten die de afbraak van medicijnen remmen.

Column Catrien Bouman Verpleegkundig Consulent Oncologie Cytostatica in Ziekenhuis Nij Smellinghe in Drachten

Watertanden Vorig jaar kwam mevrouw M driewekelijks voor een behandeling met chemotherapie. Vandaag komt ze even langs voor een praatje. Ze gaat vertrouwelijk dichtbij me staan als was ik haar beste vriendin. Het is vrijdag en ze is net bij het laboratorium geweest om bloed te prikken. Maandag krijgt ze van de dokter de uitslag van het onderzoek. En dat is elke keer weer spannend, ook al voelt ze zich goed. “Je weet nooit wat je te horen krijgt, het kan zomaar weer verkeerd zijn. Dat heb ik al eens meegemaakt toen bleek dat de kanker verstrooid was”, zegt mevrouw M. Haar manier om aan te duiden dat ze lijdt aan een uitgezaaide vorm van darmkanker. “Maar het eten gaat prima”, vervolgt de vrouw en legt haar handen op haar buik die mooi rond is. “Vorig jaar had ik smaak noch kraak door die chemokuren, maar nu eet ik alles en het smaakt zo lekker! Ik kan de hele dag wel dooreten. Brood, fruit, koekjes, kaas en worst, noem maar op. Als ik het boodschappenlijstje maak begin ik al te watertanden. Ik zal het je nog sterker vertellen: ’s avonds om half negen doe ik het gebit eruit, anders hou ik niet meer op.”

Stressanalyse Depressie is een van de meest voorkomende psychische aandoeningen die ongeveer 7% van de volwassenen beïnvloeden. Het beïnvloedt hoe mensen voelen, denken, slapen, eten, werken en omgaan met sociale activiteiten en relaties. De stressanalyse geeft naast de genetische aanleg voor depressie inzicht in bipolaire stoornis of manische depressie, die ernstige verschuivingen in stemming, energie, denken en gedrag veroorzaakt, erfelijk is en een sterke genetische basis heeft. Is er genetisch aanleg voor burn-out syndroom en wat is het risico op het ontwikkelen van schizofrenie, de waarschijnlijke leeftijd van de aanvang en de effectiviteit en mogelijke bijwerkingen van gewone medicijnen die gebruikt worden om de ziekte te behandelen.

100% persoonlijke voedingssupplementen - Pure DNA Complete Voedingssupplementen op basis van je genen! Pure DNA Complete is een vitaminepreparaat dat een leven lang van kracht blijft en doorlopend verbeterd wordt door toepassing van geavanceerde wetenschap en technologie. Pure DNA Complete is op maat gemaakt en samengesteld met precies de aanbevolen hoeveelheid micronutriënten op basis persoonlijke genetische varianten. Pure DNA Performance, voedigssupplementen op basis van de sportanalyse, zijn speciaal ontwikkeld ter ondersteuning van de individuele wensen van atleten, om maximale sportprestaties te bereiken.

Alle peuters aan de groenten

Samenwerking Rijksoverheid, gemeente Den Haag en Albert Heijn Menig ouder kent de worsteling: hoe krijgt mijn kind genoeg groenten binnen? Vooral in gezinnen met lage inkomens is gezond eten niet altijd de norm, wat de kans op overgewicht groter maakt en zelfs de kans op gezondheidsproblemen in de toekomst vergroot.

over gezond eten, recepten en een vormpje waarmee leuke figuurtjes uit groenten kunnen worden gestoken.

Om het eten van groenten leuk en vanzelfsprekend te maken, delen staatssecretarissen Martin van Rijn en Jetta Klijnsma en de Haagse wethouder Rabin Baldewsingh groenteboxjes uit op een voorschool in de Haagse aandachtswijk Escamp. Het is de aftrap van een pilot op meer voorscholen.

De proef richt zich op wijken waar veel mensen met een laag inkomen wonen. In deze wijken wonen over het algemeen meer kinderen met overgewicht. Een ongezond gewicht op jonge leeftijd is een belangrijke voorspeller van ongezond gewicht op latere leeftijd, en daarmee voor een grotere kans op gezondheidsproblemen.

‘Hoe krijgt mijn kind genoeg groenten binnen?’

Significant meer groenten Uit een eerdere proef in Rotterdam bleek dat kinderen significant meer groenten gingen eten na het uitdelen van de boxjes. In de vrolijke bakjes zitten groenten, informatie

Het project met de groentebox is een initiatief van Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG) en de Haagse Aanpak Gezond Gewicht (HAGG) in samenwerking met de ministeries van VWS

en SZW. De gemeente Den Haag betaalt de in totaal 500 boxjes uit het budget voor kinderen in armoede en Albert Heijn levert de groenten tegen kostprijs en distribueert deze. Na afloop wordt de pilot met ouders en kinderen geëvalueerd om te zien welke kansen en uitdagingen er zijn voor een vervolg. Vanuit de Voorscholen is er in samenwerking met het stevig verankerde HAGG-programma een goede basis gelegd voor gezonde leefstijl en werken partijen in een doorgaande lijn aan verbeteringen.

Zorg en Ziekenhuis

Dokter in spe

leert vrijwel niets over voeding

n de studie geneeskunde moet meer aandacht komen voor het thema voeding en leefstijl. Geneeskundestudenten krijgen tijdens hun zesjarige studie gemiddeld nog geen 30 uur onderwijs over voeding. Veel te weinig, stellen huisartsen en co-assistenten, want voedingsadvies vormt een steeds belangrijker onderdeel van hun werk. Dat blijkt uit het rapport ‘Voeding en leefstijlfactoren in de opleiding geneeskunde’, geschreven door onderzoeker Dianne van Dam in opdracht van het ministerie van VWS.

gen. Van Dam: “Artsen krijgen in hun spreekkamer steeds meer vragen over voeding en leefstijl, maar geven aan onvoldoende kennis te bezitten om de patiënt goed te adviseren of door te verwijzen. Er zijn bijvoorbeeld al veel betrouwbare informatiewebsites, zoals de site van de Gezondheidsraad. Maar het merendeel van de artsen kent deze websites niet.”

‘Artsen krijgen in hun spreekkamer steeds meer vragen over voeding en leefstijl’

Extra scholing gewenst Van de respondenten - zowel co-assistenten als huisartsen - gaf ruim tachtig procent aan extra scholing te willen ontvangen over voeding en leefstijl. Ook willen ze leren wanneer en naar wie ze moeten doorverwijzen en betrouwbare bronnen over het onderwerp aangereikt krij-

Artsen moeten tijdens hun opleiding al leren wat betrouwbare informatiebronnen zijn.

Met name tijdens de basisopleiding geneeskunde wordt nauwelijks tijd ingeruimd voor voedingsonderwijs. Uitschieter is de Erasmus Universiteit Rotterdam met 77 uur aan onderwijs over de werking van nutriënten. De medische faculteit van de Universiteit Groningen bungelt onderaan met in totaal vijf uur voedingsonderwijs. De huisartsopleidingen besteden iets meer aandacht aan voeding, leefstijl, gesprekstechnieken en doorverwijzen. “Hiermee worden de hiaten in kennis en vaardigheden enigszins gedicht”, zo valt in het rapport te lezen. Maar volgens Van Dam zijn ook huisartsen onvoldoende toegerust. “Bovendien wordt het onderwerp ook bij andere specialismen steeds belangrijker.”

maar een richtlijn om medicatie af te bouwen bestaat simpelweg niet. Zo wordt de indruk gewekt dat dit niet mogelijk is, terwijl ik elke dag in mijn spreekkamer zie dat het tegendeel waar is.”

Stevige basis Volgens Van Dam zijn de geneeskundeopleidingen de aangewezen plek om te leren over voeding en gezondheid. “Ook om te zorgen voor consensus over het advies aan patiënten. Artsen spreken elkaar nu nog vaak tegen, omdat adequate kennis ontbreekt. Door tijdens de studie een stevige basis te bieden, krijg je in de praktijk de neuzen dezelfde kant op.” Ook kunnen medische faculteiten een rol spelen bij het selecteren van onafhankelijke en betrouwbare informatie, stelt de onderzoeker. “Er is veel informatie te vinden over voeding en gezondheid, maar deze informatie is niet altijd afkomstig van onafhankelijke partijen en bovendien niet in alle gevallen wetenschappelijk onderbouwd. Er kunnen bijvoorbeeld commerciële belangen spelen. Als artsen tijdens hun opleiding al leren wat betrouwbare informatiebronnen zijn, helpt dat ze later bij het geven van advies aan de patiënt.”

‘De behoefte aan kennis over voeding en leefstijl is enorm’

Diabetes De aandacht voor voeding in de gezondheidszorg zal de komende jaren alleen maar toenemen, verwacht Van Dam, zowel ter preventie als bij de behandeling van ziekten. Met name met het oog op de groeiende groep chronisch zieken in Nederland kan voedingsadvies een belangrijke rol spelen. “Er is steeds meer kennis over de effecten van voeding en leefstijl op ziekten. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat meer dan de helft van de patiënten met diabetes type 2 door middel van leefstijlaanpassingen van hun diabetes af kunnen komen, zelfs als ze al insuline spuiten. Toch leren artsen tijdens hun studie wel om insulinespuiten voor te schrijven, maar niet om voedingsadvies te geven.” Tamara de Weijer, huisarts en voorzitter van Vereniging Arts en Voeding voegt hieraan toe: “We hebben prachtige protocollen om medicatie op te bouwen,

Curricula In samenwerking met de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) zijn al enkele medische faculteiten bezig hun curricula te herzien en meer aandacht in te ruimen voor voeding en leefstijl. Zo biedt de Erasmus Universiteit een extracurriculaire cursus aan over het onderwerp. “Andere faculteiten kunnen zich hierbij aansluiten en zo hun krachten bundelen”, zegt Van Dam. “De behoefte aan kennis over voeding en leefstijl is enorm, zowel bij arts als patiënt. De universiteiten zijn nu aan zet om op die behoefte in te spelen.” Ook is het ministerie van VWS de samenwerking aangegaan met Vereniging Arts en Voeding en Voeding Leeft, om samen ervoor te zorgen dat voeding en leefstijl een prominente plek krijgt in het geneeskundecurriculum. Bron: skipr

001 WT_ADV_Zorg_Rauwkost-porties_205x281.pdf 1 27-9-2017 16:19:34

Advertentie

In Twente is gezond ook gewoon heel lekker.

CMY

Ver pa kk ing

Ar t.n r.

Om sch rij vin g

840080

Ra u wk ost At jar Ra u wk ost Ble ek sel der ij Ra u wk ost Ro de bie t appel Ra u wk ost Wi t te ko ol an an as Ra u wk ost Wi t te ko ol pa pri ka Ra u wk ost Wo rte lsa lade

841080 843080 844080 845080 846080

www.johmafoodservice.nl

6 x 80 g. 6 x 80 g. 6 x 80 g. 6 x 80 g. 6 x 80 g.

Johma heeft iets nieuws: verse rauwkostsalades voor de zorg. De perfecte Jo ve verse groente aanvulling op de warme maaltijd naast gekookte groenten. In precies de juiste hoeveelheid dus aantrekkelijk voor een patiënt. En ﬁjn ge gesneden wat het eten gemakkelijk maakt. Johma’s rauwkostsalades zijn gl glutenvrij en op smaak gebracht met een lichte, heldere dressing.

6 x 80 g.

M Met zorg bereid door Johma.

De lekkerste salades komen oet Twente.

Zorg en Ziekenhuis Advertorial

Vanaf het 70e levensjaar raken mensen jaarlijks maar liefst 3% aan spieren kwijt.

Ouderen blijven langer vitaal als ze extra eiwit eten en krachttraining volgen, zo blijkt uit wetenschappelijke studies. In het project ‘Promuscle in de praktijk’ onderzoeken experts of deze aanpak toepasbaar is in de reguliere zorg voor thuiswonende ouderen, en welke economische voordelen een brede inzet van het interventieprogramma met zich mee kan brengen. De resultaten worden in de loop van 2018 bekend gemaakt.

Langer vitaal

met eiwitrijke voeding en training

pstaan uit de stoel, traplopen of uit bed komen: veel alledaagse dingen zijn voor ouderen niet zo vanzelfsprekend meer. Ouder worden gaat gepaard met een afname van spiermassa en spierkracht; vanaf het 70e levensjaar raken mensen jaarlijks maar liefst 3% aan spieren kwijt.

zorgorganisatie in Gelderland. Ook wordt in de praktijk de (kosten)effectiviteit onderzocht. De deelnemende thuiswonende ouderen worden verdeeld over een interventiegroep die extra begeleiding krijgt en een controlegroep die alleen reguliere zorg ontvangt.

Krachttraining Ze hebben hierdoor een grotere kans om te vallen en een arm, been of heup te breken, of om ziek te worden. Vaak hebben ze dan extra hulp nodig van bijvoorbeeld een wijkverpleegkundige, huisarts of fysiotherapeut. Dat brengt hoge maatschappelijk kosten met zich mee. Nieuwe inzichten laten zien dat kwetsbare ouderen hun fitheid sterk kunnen verbeteren. Uit de ProMuscle studie blijkt dat het lichamelijk functioneren verbetert als zij begeleid worden bij het opbouwen van spierkracht en spiermassa. Een combinatie van krachttraining en voeding met extra eiwit - vooral tijdens ontbijt en lunch schiet de eiwitinname bij veel ouderen op dit moment te kort - lijkt hierbij het meest kansrijk.

ProMuscle in de praktijk Het leefstijlprogramma Promuscle, oorspronkelijk getoetst in een wetenschappelijke setting, wordt nu via het project ‘Promuscle in de Praktijk’ geïmplementeerd en geëvalueerd bij vier

De interventie duurt 12 weken en bestaat uit krachttraining onder begeleiding van een fysiotherapeut, gekoppeld aan voedingsadvies door een diëtist. Uitgangspunt is dat de deelnemers dagelijks 1,2 gram eiwit per kg lichaams- gewicht binnen krijgen, evenwichtig verdeeld over de dag; bijvoorbeeld door extra zuivel te eten, en/of eiwit verrijkte tussendoortjes zoals bijvoorbeeld

‘Dagelijks 1,2 gram eiwit per kg lichaams- gewicht’ de eiwit verrijkte Bouwsteentjes of Easy-to-Eat. Na deze periode van intensieve begeleiding gaan de deelnemers zelfstandig door met het eiwitrijke dieet en de krachttraining. Ze kunnen hierbij voor advies terecht bij de GGD, gemeentes en lokale welzijns-, zorgen sportorganisaties. De deelnemende zorgorganisaties en de gemeenten wisselen tijdens het project intensief kennis en

ervaringen uit om zo een brede uitrol van het programma mogelijk te maken.

Doel van het onderzoek • •

Bepalen hoeveel effect eiwitrijke voeding en kracht training hebben op het fysiek functioneren van thuiswonende ouderen in de dagelijkse praktijk. Economische evaluatie van het leefstijlprogramma ProMuscle en advies opleveren hoe gemeenten en zorgorganisaties dit leefstijlprogramma kunnen uitvoeren.

Dit project is geïnitieerd door Friesland Campina met samenwerking van de Wageningen Universiteit. Innopastry is als partner deelgenoot van de studie en onderzoeken.

Gezonde Korte Ketens verbindt agri/food-ondernemers en zorg â&#x20AC;&#x2DC;Telers en kwekers worden in contact gebracht met regionale afnemers en ze ontvangen een goede prijs voor hun eerlijke productenâ&#x20AC;&#x2122;

Zorg en Ziekenhuis

In de regio Hoeksche Waard en Goeree-Overflakkee begint in november het praktijkprogramma van stichting Diverzio: Gezonde Korte Ketens. Dit wordt uitgevoerd in samenwerking met de Rabobank Het Haringvliet. Het programma is gericht op agri/food-ondernemers, die hun verse streekproducten via korte ketens naar zorgorganisaties in de regio willen brengen. Daarmee leveren ze een bijdrage aan gezond, vers en duurzaam eten voor ouderen, patiënten en cliënten in de volle breedte van de zorg.

Win-winsituatie voor agri/food-ondernemers en zorgorganisaties Met het programma Gezonde Korte Ketens worden telers en kwekers in contact gebracht met regionale afnemers en ontvangen zij een goede prijs voor hun eerlijke producten. De zorgorganisaties kunnen hun kwetsbare doelgroepen een gezondere en lekkerder maaltijd bieden, met herkenbare smaken uit eigen streek. Het is de derde regio op rij die met dit programma start. Rabobank Het Haringvliet draagt hier graag haar steentje aan bij. “Rabobank wil graag bijdragen aan een samenleving waarin iedereen beschikt over gezond, vers,

‘De wens om met korte ketens aan de slag te gaan wordt hiermee ingevuld’ duurzaam eten. Dat noemen wij Banking for Food. Samen met onze ledenraad hebben we gekeken hoe we dit concreet kunnen maken voor de Hoeksche Waard en Goeree-Overflakkee. De wens om met korte ketens aan de slag te gaan wordt hiermee ingevuld”, aldus directievoorzitter Renata Brabander.

Leren een rendabele afzet tot stand brengen Het programma Gezonde Korte Ketens bestaat uit vier Masterclasses, op 22 november 2017 en op 17 januari, 14 maart en 24 april 2018. Daarin leren ondernemers uit de agri- en foodbusiness (telers, boeren, verwerkers en distributiepart-

ners) hoe ze een rendabele lokale of regionale afzet tot stand kunnen brengen. Theorie en praktijk komen samen in de bijeenkomsten. Zo worden motivatie en ervaringen gedeeld, en wordt bijvoorbeeld gewerkt aan praktische doelen en aan oplossingen voor mogelijke knelpunten. Er wordt toegewerkt naar een realistische businesscase. Daarbij wordt stil gestaan bij zaken als marketing, verkoop, verpakking en logistiek. In de afsluitende bijeenkomst krijgen de deelnemers gelegenheid hun plannen en producten voor te leggen aan inkopers van zorgorganisaties en -klanten.

Gratis deelname Deelname aan dit teler made programma is helemaal gratis dankzij de bijdrage van Rabobank Het Haringvliet. Er is plek voor enkele tientallen agri/food-ondernemers. Van hen wordt verwacht dat ze actief en betrokken aan het programma deelnemen. Ze krijgen daarbij per-

soonlijke ondersteuning en begeleiding. “Korte ketens van telers naar zorgorganisaties zijn goed voor milieu, mens en onze regionale economie”, onderstreept Koen Nouws Keij, directeur van Diverzio nog maar eens.

Aanmelden Gezonde Korte Ketens start op 22 november. Aanmelden: voor 1 november 2017 via info.hhv@rabobank.nl. De folder met meer informatie is te vinden op www.diverzio.nl Het programma Gezonde Korte Ketens in de regio Hoeksche Waard / Goeree-Overflakkee wordt mede mogelijk gemaakt door stichting Diverzio en Rabobank Het Haringvliet.

Het programma is gericht op agri/food-ondernemers, die hun verse streekproducten via korte ketens naar zorgorganisaties willen brengen

Advertentie

Het bewezen totaalconcept voor het ziekenhuis Vier basisvarianten, invulling op maat

20175625-24 HOE Beleef Adv zorg en ziekenhuis_v2.indd 1

26-09-17 08:41

SUCCES WEGENS AALD H HER

DIGITALE STRATEGIE IN DE ZORG 17 EN 18 JANUARI 2018

U doet kennis op om uw visie en digitale strategie van uw zorgorganisatie te deﬁniëren

MEER INFORMATIE EN INSCHRIJVEN:

Zorg en Ziekenhuis Advertorial

‘De patiënt is volledig in regie en bepaalt meerdere malen per dag wat, wanneer, waar en met wie hij of zij eet’

Eten is een belangrijk onderdeel van de service die uw ziekenhuis te bieden heeft. Om goed in te kunnen spelen op de wensen en behoeftes van uw patiënten is een gevarieerd en flexibel maaltijdformule belangrijk.

‘Beleef’ patiëntvriendelijk eten Een belangrijk serviceonderdeel

an Hoeckel is specialist in hoogwaardige patiëntgerichte maaltijdconcepten en helpt ziekenhuizen en zorgorganisaties om vanuit een co-creatie tot een passende invulling van de maaltijdformule te komen. Zo kunt u binnen de kaders van uw organisatie de nieuwe maaltijdformule optimaal introduceren en implementeren.

tie, facilitaire zaken, afdelingshoofden én diëtetiek vormt men de gewenste invulling. Zo is ‘a la carte’ reeds succesvol geïmplementeerd bij het Groene Hart Ziekenhuis. Hierbij is de patiënt volledig in regie en bepaalt drie maal per dag wat, wanneer, waar en met wie hij of zij eet. Kiest een ziekenhuis liever voor een decentrale oplossing, dan kan ‘A la minute’ hier invulling aan geven.

‘Beleef’ de unieke combinatie Onze formule ‘Beleef’ is verdeeld in vier basisvarianten; A la carte Proeverij A la minute Thuis Iedere vorm wordt volledig op maat ingericht voor de klant. In nauwe samenwerking met direc-

Proeverij Tevens draait er momenteel een pilot met ‘proeverij’ bij het Medisch Centrum Leeuwarden. Hierbij komt de rollende keuken zes maal per dag voorbij op de afdeling om de patiënt te verleiden met een ruim assortiment gerechtjes. Deze zijn volledig afgestemd met diëtetiek en passen binnen het herstel bevorderende beleid van het ziekenhuis.

De pre- en postfase is voor een patiënt minstens zo belangrijk. Ook hier wordt met Beleef invulling aan gegeven middels een unieke samenwerking met Maaltijdservice.nl.

Tevreden patiënten Door de vele mogelijkheden die u uw patiënt biedt met het ‘Beleef’ concept werkt u niet alleen mee aan een sneller herstel, maar ook aan een hogere gastvrijheid en klantvriendelijkheid van uw ziekenhuis. En dit alles met behoudt van eigen regie en controle en nauwelijks risico’s en investering door de co-creatie.

Reportage

Schadelijke stoffen uit rook

bereiken ongemerkt je kind Onno Graafland

Foto: Frederike Slieker

â&#x20AC;&#x2DC;Over tien jaar niet meer acceptabel om te roken bij een kindâ&#x20AC;&#x2122;

Zorg en Ziekenhuis

inderarts Onno Graafland van het Albert Schweitzer ziekenhuis is ambassadeur geworden van ‘Rookvrije Start’, een landelijke werkgroep die kinderen wil beschermen tegen blootstelling aan schadelijke tabaksrook. “Ik ben een van de 174. Dat is nog weinig, maar we hebben een begin. En er komen nu steeds meer ambassadeurs bij.” Graafland windt er geen doekjes om wat er op het spel staat: continu lopen 100.000 baby’s en peuters in Nederland kans op grote gezondheidsschade doordat ze meeroken met hun ouders of andere naasten. “Er is stevig wetenschappelijk bewijs voor het verband tussen meeroken en onder meer oorontsteking, verminderde longfunctie en zelfs wiegendood”, zegt de kinderarts. “Vermoed wordt dat er ook een samenhang is met hersenvliesontsteking, gedragsproblemen en diverse vormen van kanker. Daar komt nog bij dat kinderen van rokers later ook vaker zelf gaan roken.”

‘Derdehands rook’ Wat veel ouders volgens Graafland niet weten, is dat ook roken buiten de aanwezigheid van je kind schadelijk is. “Met de term ‘derdehands rook’ duiden we stoffen aan die tijdens het roken neerdalen in de omgeving en daar achterblijven. Ze hechten zich makkelijk aan huisstof en daar kruipen baby’s en peuters vaak in. Nicotine komt thuis op meubels te zitten, maar zit ook langdurig op de vingers en kleding van de roker. Bij baby’s van ouders die alleen maar buiten roken, zijn toch verschillende afbraakproducten van tabaksrook in de urine aangetoond. De stoffen uit de rook gaan overal in en op zitten en bereiken ongemerkt je kind.”

‘De stoffen uit de rook gaan overal in en op zitten en bereiken ongemerkt je kind’ Voor Graafland en zijn collega-kinderartsen in het ziekenhuis is het vanzelfsprekend dat kinderen helemaal niet moeten worden blootgesteld aan rook. “Als ik een patiëntje zie met bijvoorbeeld astmatische klachten, vraag ik meteen of er thuis wordt gerookt. Als dat zo is, vraag ik of de ouders bereid zijn om daarmee te stoppen. En of ik daarbij kan helpen, door voorlichtingsmaterialen mee te geven.” Hij is daarnaast betrokken bij de zorg aan kwetsbare zwangeren: aanstaande moeders die in het ziekenhuis begeleiding krijgen omdat ze in hun leven te maken hebben met meerdere risicofactoren. “Ook onder hen

Continu lopen 100.000 baby’s en peuters in Nederland kans op grote gezondheidsschade doordat ze meeroken met hun ouders of andere naasten.

proberen we het roken te ontmoedigen. We weten dat veel moeders na de bevalling weer terugvallen. Het zou mooi zijn als ze nadien ook begeleiding blijven krijgen.”

van Ziekenhuizen, zouden we dat wel moeten doen. We zouden roken in alle gebouwen en op al onze terreinen moeten weren en mensen actief moeten helpen om af te kicken. Er is een flinke weg te gaan.”

Ambassadeurs De taak van de ambassadeurs is om in hun omgeving of organisaties het stoppen met roken te stimuleren. In de landelijke werkgroep zitten onder meer het ministerie van Volksgezondheid, het Trimbos Instituut en diverse beroepsverenigingen van artsen, verpleegkundigen en de verslavingszorg. Graafland vindt Rookvrije Start heel belangrijk, maar hij pleit voor een nog breder bewustzijn. Hij promoot ook de landelijke beweging ‘Rookvrije Generatie’, waarvan ‘Rookvrije Zorg’ een onderdeel is. Dit betreft negen organisaties uit de gezondheidszorg die op 31 mei van dit jaar, ‘Wereld Niet Roken Dag’, samen schriftelijk hebben beloofd te werken aan rookvrije zorginstellingen.

Rookvrije Zorg “Dat is nu nog heel ver weg, ook in mijn eigen ziekenhuis”, stelt de kinderarts vast. “Onze Raad van Bestuur en Medische Staf steunen Rookvrije Zorg en ook mij in de rol van ambassadeur Rookvrije Start. Maar we werken nog niet aan actieve ontmoediging van roken onder personeel en patiënten. Volgens de intentieverklaring van Rookvrije Zorg, ook ondertekend door de Nederlandse Vereniging

‘De ambassadeurs stimuleren het stoppen met roken in hun omgeving’ Toch zullen de bewustwordingscampagnes uiteindelijk effect hebben, verwacht hij. “De maatschappelijk houding ten opzichte van roken blijft opschuiven. Ik denk en hoop dat het over tien jaar in elk geval niet meer acceptabel wordt gevonden om te roken in aanwezigheid van een kind.”

Meer informatie Meer informatie of ook ambassadeur worden/het bijbehorende manifest ondertekenen? Kijk op www.rokeninfo.nl/rookvrijestart

Advertentie

Speciale supplementen... ...om u verder te helpen Aadexil probiotica met geleidelijke afgifte Aadexil bevat maar liefst 6 miljard kolonievormende bacteriën van zeven stammen. De gepatenteerde formulering met Bio-tract technologie zorgt voor een goede kwaliteit, een optimale bescherming en geleidelijke afgifte op verschillende plaatsen in het darmtraject. Door de speciale verwerking blijven de bacteriën lange tijd stabiel. Aadexil is geschikt voor alle leeftijden vanaf 2 jaar. 30 caplets met 6 miljard bacteriën van 7 stammen

Cranaxil cranberryconcentraat met natuurlijk afgiftesysteem Cranaxil is een bijzonder voedingssupplement vanwege de hoge concentratie bestanddelen van de gehele cranberrybes – dus vruchtvlees, schil, zaad én sap. Alle bestanddelen blijven in hun natuurlijke verhouding, waardoor er synergie is. Voor één capsule van 500 mg wordt 17 gram verse cranberry’s gebruikt. De actieve bestanddelen van cranberry’s gaan bij bewaren relatief snel achteruit. In Cranaxil is het cranberryconcentraat op een bijzondere wijze verwerkt, waardoor de actieve bestanddelen beschermd zijn tegen achteruitgang tijdens de opslag en tevens bij inname beschermd zijn. Cranaxil heeft een bijzonder, natuurlijk afgiftesysteem (een matrix van vezels van de cranberry) dat de maag ontziet en de actieve bestanddelen beschermt. Dit systeem zorgt ook voor een constante, gereguleerde afgifte. 30 V-capsules met 500 mg cranberryconcentraat

MenaQ7 met goed opneembare, natuurlijke vitamine K2

“Geef ze de juiste bagage mee!” ook in h et nieuwe schoolja ar!

EPA 9

DHA 3

GLA1

EEN SLIMME FORMULE MET OMEGA 3 & 6 UIT VISOLIE EN TEUNISBLOEMOLIE BELANGRIJK, JUIST OOK VOOR KINDEREN! EYE Q

• bevat natuurlijke vetzuren zoals deze oorspronkelijk in de natuur voorkomen • wordt goed gezuiverd en niet bewerkt met chemische stoffen • heeft een bijzondere verhouding • heeft vanwege de samenstelling, de hoge kwaliteit en de zuiverheid al jarenlang de voorkeur van vele ouders in de wereld!

IN HET NIEUWS De specifieke samenstelling van vetzuren, zoals in Eye Q, is de laatste jaren regelmatig in het nieuws geweest. Wilt u hier meer over weten? Neem gerust contact met ons op. Wij informeren u graag!

VERSCHILLENDE VORMEN Eye Q capsules – kleine softgels, geur- en smaakloos 60 of 210 capsules

Met het verloop der jaren gaat de conditie van onze botten ons steeds meer aan het hart. Vitamine K2 kan daar mogelijk een rol bij spelen.

Eye Q chews – kauwcapsules met aardbeiensmaak 180 capsules

Vitamine K2, in de vorm van menaquinone-7, komt voort uit fermentatie van natuurlijke bronnen. Een belangrijke innovatie innovatie zorgt voor een grotere zuiverheid en stabiliteit van menaquinone-7 in de natuurlijke vorm. Dit maakt de vitamine K2 in MenaQ7 goed opneembaar en beter beschikbaar voor het lichaam. Vitamine K2 is van belang voor de opbouw van normale botten.

Eye Q liquid – vloeibare olie met frisse citrussmaak 200 ml

De toevoeging van vitamine D zorgt voor goede synergie en draagt bij tot normale calciumgehalten in het bloed. • •

60 tabletten met 45 mcg vitamine K2 & 5 mcg vitamine D 60 V-capsules met 180 mcg vitamine K2 & 5 mcg vitamine D

Eye Q is zonder toevoeging van kunstmatige stoffen of suiker.

VRAAG EEN PROBEERVERPAKKING* AAN VIA FACEBOOK.COM/EYEQOMEGA3EN6 of via email: info@springfieldnutra.com (*bevat 4 capsules)

www.springfieldnutra.com

Onder andere verkrijgbaar bij Holland & Barrett/De Tuinen, Gezond & Wel, Vitaminstore en andere gezondheidswinkels en via drogisten als DIO en DA

Bijzonder Zorgnieuws

Opnieuw topklinische erkenning Deventer Ziekenhuis

Het Deventer Ziekenhuis mag zich ook de komende vijf jaar weer topklinisch opleidinsziekenhuis noemen. De Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen (STZ) heeft deze erkenning opnieuw verleend na uitgebreide visitatie eerder dit jaar. Dit betekent een erkenning dat het Deventer Ziekenhuis zich onderscheidt met topklinische zorg, opleiden en onderzoek.

Topklinische status In Nederland hebben 26 voorhoedeziekenhuizen een topklinische status. Ze bieden onder meer medische expertise die niet in ieder ander ziekenhuis voorhanden is. In Deventer geldt dat onder meer voor de kinderallergologie, oogheelkunde, schouderbehandelingen en de borstkankerzorg. Het is bovendien een regionaal centrum voor darm- en rectumbehandelingen. Verder besteden topklinische ziekenhuizen veel aandacht aan opleiding, innovatie en wetenschappelijk onderzoek. Het Deventer Ziekenhuis leidt jaarlijks vele tientallen arts-assistenten, co-assistenten en verpleegkundigen. Dit houdt de zorgverleners in Deventer scherp. Die moeten immers zelf over ruime kennis en

praktijkervaring beschikken om anderen op te kunnen leiden. Dit komt de patiëntenzorg direct ten goede.

Erkenning van groot belang Voorzitter Gita Gallé van de Raad van Bestuur vindt de prolongatie van de topklinische erkenning van groot belang: ‘Onder meer omdat het ambitieuze en bevlogen artsen en zorgverleners aantrekt. Die vinden hier ruimte om naast patiëntenzorg te kunnen investeren in opleiding en onderzoek. De kennis en kunde die we opdoen, geven we direct aan het bed van de patiënt weer terug. Zo willen we de beste patiëntgerichte zorg kunnen bieden.’ STZ behartigt de belangen van de grote topklinische opleidingsziekenhuizen in Nederland. Het zijn ziekenhuizen die niet academisch zijn, maar door hun voorzieningenniveau en opleidingsinspanning tot de top van de algemene ziekenhuizen behoren. Het Deventer Ziekenhuis ontving de status in 2004 voor het eerst. Daarvan is het na uitgebreide toetsing in juni, ook de komende vijf jaar verzekerd. Meer info: www.dz.nl/topzorg

In Nederland hebben 26 voorhoedeziekenhuizen een topklinische status. Ze bieden onder meer medische expertise die niet in ieder ander ziekenhuis voorhanden is.

Column Sanne van Leeuwen

Communicatie Afgelopen maand was ik meerdere malen in het ziekenhuis in België. En dat was toch even wennen. Hier geen pasje, maar ouderwetse ‘klevertjes’ (oftewel etiketten). Bij de arts moest ik af en toe ook even vragen wat hij nu bedoelde… Of ik mijn vingers even wilde ‘vouwen’. Goed hij bedoelde buigen. En zo volgden er nog wat woorden die niet in mijn Nederlandse vocabulaire voorkomen. Niet alleen in België begrijpen we elkaar niet altijd. Ook in Nederland loopt de communicatie niet altijd even soepel. Vaak denken we duidelijk te zijn omdat dat wat we zeggen in ons hoofd al vorm heeft gekregen en dus meer dan logisch is. Toch is communicatie een van de belangrijkste punten waar het misgaat. Zo zeggen mijn pubers vaak dat ze iets wel degelijks hebben gemeld. En heb ik volgens hen een beginnende vorm van ouderdom als ik het echt niet weet. Aan wie zal het toch liggen? Maar ook op werk blijkt het wel eens mis te gaan. Zo heb ik een collega, die van de hak op de tak springt en het moeilijk vindt om iets in drie zinnen te vertellen. Samen zochten we naar een oplossing. Ik heb behoefte aan korte duidelijke informatie en zij vertelt graag de hele context. Dus kwamen we overeen dat ze 5 minuten krijgt om mij iets uit te leggen of 1 A4tje. Zo proberen we de focus te creëren die voor beiden werkt en zorgt voor een optimaal resultaat. Een heldere afspraak waar we ons beiden in kunnen vinden. Hoe fijn zou het fijn dat er vaker wordt gecheckt of iets duidelijk is, of we hetzelfde doel nastreven en of we effectief communiceren? En vooral dat we openstaan voor feedback op onze communicatie!

Nationale Traumadag ETZ trekt duizenden bezoekers

Foto’s: ETZ Fotografie & Film

Alle enthousiaste zorgverleners deden duidelijk hun best om het een leuke en leerzame dag te maken!

Wie zaterdag 24 september locatie Elisabeth van het ETZ (Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis) bezocht, kon zich verbazen over de vele kinderen met bloederige sneeën, vreselijke hoofdwonden en armen in het gips. Was er een ramp gebeurd? Gelukkig niet! De vierde Nationale Traumadag werd ditmaal in Tilburg gehouden. Een mooie gelegenheid voor hét traumacentrum voor Brabant om zich goed op de kaart te zetten.

Zorg en Ziekenhuis

21 Samen met Netwerk Acute Zorg Brabant (NAZB) en de Ongeval Stichting liet het ETZ zien wat komt kijken bij acute zorg. Van de eerste melding naar 112 tot de revalidatie van de patiënt, van hightech 3D-visualisatie tot eenvoudige hulpmiddelen als anti-slipmatjes en van de steriele operatiekamer tot de populaire gipskamer, het was allemaal te zien en te beleven. En dat deden de massaal toegestroomde bezoekers dan ook.

Spektakel Alle enthousiaste zorgverleners deden duidelijk hun best om het een leuke en leerzame dag te maken. Het resultaat? De bijna achtduizend bezoekers waren in de weer met hechten, bloedprikken, gaten in botten boren en het bedienen van minuscule camera’s in knieën en polsen. Maar er was ook ruimte voor grootschalig spektakel: de traumahelikopter kon op het helikopterplatform van dichtbij worden bezichtigd en kinderen mochten de bluswagen van de brandweer beklimmen. Dat kon rekenen op het enthousiasme van Bram (bijna 5 jaar): ‘Ik mocht op de toeter drukken!’

Zorgverleners demonstreren de opvang van een traumapatiënt en het publiek kijkt aandachtig mee.

Defensie Het gevarieerde programma speelde zich zowel binnen als buiten af. Buiten waren hulpdiensten aanwezig, zowel moderne als historische. Bezoekers konden een ambulance van binnen bekijken, maar bijvoorbeeld ook een calamiteitenvoertuig, dat wordt ingezet bij ongevallen met veel slachtoffers. De brand-

weer toonde niet alleen een bluswagen en een verkenningsauto, maar ook de unit waarmee persluchtflessen gevuld worden. De politie liet de bus zien die wordt gebruikt bij de verkeersongevallenanalyse. De kleintjes konden op de foto op een echte politiemotor. Defensie had een aantal tenten en een pantservoertuig

Het gevarieerde programma speelde zich zowel binnen als buiten af. Zo bekeken de bezoekers de traumahelikopter van heel dichtbij.

opgesteld. Militairen legden uit hoe gewonden in een conflictgebied worden behandeld. Kinderen konden ook zélf ‘hulp’ bieden. Zij werden gefilmd terwijl ze met de ambulance ‘uitrukten’ na een 112-oproep. Ook mochten ze een brandje blussen, een automobilist bevrijden én een beer behandelen aan zijn gebroken hart.

Acute zorg Binnen kwamen vrijwel alle andere facetten van acute zorg aan bod. Ongevallenpreventie, diagnostiek, behandeling binnen vele specialismen; bezoekers konden overal een kijkje nemen. Zelf een kijkoperatie uitvoeren, maar ook ervaren hoe het is om in een rolstoel te rijden of een echo te krijgen.

‘Zelf een kijkoperatie uitvoeren en ervaren hoe het is om in een rolstoel te rijden of een echo te krijgen’ Tegelijkertijd vond in de aula van het ETZ een groot, drukbezocht symposium plaats voor zorgprofessionals. Aan de hand van het verhaal van traumapatiënt Bibi, die enkele jaren geleden ernstig gewond raakte na een ongeval op de snelweg, kwamen alle facetten van haar zorgtraject aan bod. Kortom, de Nationale Traumadag was een groot succes, waarbij bezoekers meer van acute zorg konden ervaren dan zij hopelijk ooit nodig zullen hebben.

NIAZ Jaarprijs 2017

De tien finalisten zijn bekend

e tien finalisten voor de NIAZ Jaarprijs 2017 zijn bekend. AZ Sint-Lucas en Volkskliniek, AZ Sint-Maarten, Bravis, Canisius Wilhelmina Ziekenhuis, Erasmus Medisch Centrum, Noordwest Ziekenhuisgroep, RZ Heilig Hart Tienen, Slingeland Ziekenhuis, St. Jans Gasthuis en UZ Gent strijden op 21 november a.s. om de winst bij de verkiezing van de beste verbetering in de zorg. Zorg die elke dag nóg weer een beetje beter wordt: daar gaat het om! Iedere zorginstelling heeft voorbeelden van verbeteringen die in de praktijk bijdragen aan een hogere kwaliteit van zorg. Door die te delen, leren zorginstellingen van elkaar. Het Nederlands Instituut voor Accreditatie in de Zorg (NIAZ) heeft aangesloten zorginstellingen gevraagd hun beste verbeteringsinitiatief in te sturen voor de NIAZ Jaarprijs 2017.

‘Zorg die elke dag nóg weer een beetje beter wordt: daar gaat het om!’ 57 zorginstellingen namen de handschoen op en selecteerden hun beste voorbeeld. Dat was een breed scala, uiteenlopend van aandacht voor het belang van smaak bij herstel tot het faciliteren van oncolytica in de thuissituatie en de zorg voor prematuur geboren kinderen en hun ouders. In alle gevallen leidt het voorbeeld aantoonbaar tot een betere kwaliteit van zorg en zijn de professionals enthousiast over de resultaten.

De hele maand september is massaal gestemd op de 57 inzendingen: er zijn meer dan 25.000 geldige stemmen uitgebracht! stellingscontactpersonen, projectleiders en vertegenwoordigers uit het veld. Een vakjury beoordeelt de inzendingen en presentaties op

Overzicht van de tien finalisten: Voorbeelden op alfabetische volgorde, kijk voor meer info op www.jaarprijs.niaz.nl

Meer dan 25.000 stemmen Vervolgens was het woord aan het publiek. De hele maand september is massaal gestemd op de 57 inzendingen: er zijn meer dan 25.000 geldige stemmen uitgebracht. Tot op het laatste moment was spannend wie tot de Top 10 zou behoren. Zorginstellingen voerden campagne onder hun medewerkers, hun patiënten en in de regio. NIAZ-directeur Kees van Dun: “Fantastisch! Zorginstellingen hebben intern, aan elkaar én aan hun verzorgingsgebied laten zien hoe trots ze zijn op de bereikte resultaten op het gebied van de kwaliteit en veiligheid in de zorg.”

Finale op 21 november Op 21 november verzorgen de finalisten een presentatie voor een publiek van in-

• AZ SINT-LUCAS EN VOLKSKLINIEK: Kwaliteitsdenken bij artsen verhogen aan de hand van een coachingstraject met peers. • AZ SINT-MAARTEN: Kwaliteitscoaches: van coach tot voelspriet in de praktijk. • BRAVIS: Continu verbeteren in de genen van het nieuwe Moeder & Kind centrum • CANISIUS WILHELMINA ZIEKENHUIS: A-team in CWZ: antibioticaresistentie te lijf. • ERASMUS MEDISCH CENTRUM: Oncolytica thuis: de behandeling vindt deels thuis plaats, onder regie van het Erasmus MC.

inhoud; het aantal behaalde stemmen telt dan niet meer mee. De winnaar ontvangt een plaquette en een cheque ter waarde van €10.000.

• NOORDWEST ZIEKENHUISGROEP: Integraal kwaliteitsmanagementsys teem inclusief digitaal verbetervolg systeem. • RZ HEILIG HART TIENEN: VIR-educatie medewerkers, patiënten en bezoekers: meer kennis, betere naleving kwaliteitseisen en min der patiëntveiligheidsincidenten. • SLINGELAND ZIEKENHUIS: Zorg in Beeld: betere zorg en dalende kosten door patiëntwekelijks medische infor matie te geven via iPad en door beeld belcontact. • ST. JANS GASTHUIS: Huiskamer voor klinisch opgenomen ouderen bevodert gezondheid en herstel. • UZ GENT: Mobiel leerstation Kwaliteit en veiligheid: van beleid naar praktijk.

Zorg en Ziekenhuis

Carina Hilders en Diny de Bresser, ondertekenen de vernieuwde samenwerkingsovereenkomst

Intensieve samenwerking

tussen Reinier de Graaf en Pieter van Foreest Het Reinier de Graaf ziekenhuis en zorgorganisatie Pieter van Foreest gaan intensiever samenwerken om de zorg rond patiënten te verbeteren. Carina Hilders, directeur van Reinier de Graaf, en Diny de Bresser, voorzitter raad van bestuur van Pieter van Foreest, hebben hiertoe op maandag 25 september een vernieuwde samenwerkingsovereenkomst getekend.

tot verpleegkundige thuiszorg, een tijdelijk verblijf in een zorglocatie van Pieter van Foreest of revalidatiezorg.

‘Het doel is om de patiënten de juiste zorg, op het juiste moment en op de juiste plaats te geven’

Verbeterde werkwijze Het samenwerkingsverband biedt een verbeterde werkwijze tussen Reinier de Graaf en Pieter van Foreest, met als doel om patiënten de juiste zorg, op het juiste moment en op de juiste plaats te geven. Hierbij kan gedacht worden aan snelle toegang voor patiënten vanuit het ziekenhuis

De zorg in de keten wordt beter op elkaar afgestemd met als resultaat de juiste zorg voor de patiënt. Daarnaast zorgt deze vernieuwde samenwerking ervoor dat in het ziekenhuis meer bedden beschikbaar zijn voor patiënten die acute ziekenhuiszorg nodig hebben.

Voorkomen van onnodige (her)opnames Ook het voorkomen van onnodige (her)opnames of bezoeken van kwetsbare ouderen aan de spoedeisende hulp is in dit samenwerkingsverband opgenomen. De organisaties werken samen in het overplaatsen van patiënten vanuit het ziekenhuis naar de thuissituatie of een andere zorglocatie. Bijvoorbeeld doorstroming naar de revalidatieafdeling van Pieter van Foreest in Reinier de Graaf ziekenhuis, naar een revalidatie- en herstelcentrum of naar één van de zorglocaties van Pieter van Foreest. Bovendien willen bovenstaande partijen zorgen voor vroegtijdige afstemming met huisartsen om zo crisissituaties voor ouderen zoveel mogelijk te voorkomen.

Reportage

Minder gewicht, meer jezelf Afvallen met Bart

Bart Wirken, is ervaringsdeskundige Leefstijlcoach. Toen de weegschaal 103 kilo aangaf was de maat vol.

Zorg en Ziekenhuis

k woonde vroeger in Brabant. Daar sportte ik minimaal drie keer per week en natuurlijk hoorde het bezoek aan de sportkantine daar ook bij. Ik was aardig op gewicht maar zag nog geen noodzaak om af te vallen. Toen ik naar Utrecht verhuisde schoot het sporten erbij in. Als snel gaf de weegschaal 103 kilo aan en ik zat gewoon niet lekker in mijn vel”, vertelt Bart.

Aan de slag “Vanuit mijn werkervaring als behandelaar in de verslavingszorg en begeleider in de Geestelijke gezondheidszorg en weet ik heel goed hoe je methodisch kan werken om mensen het functioneren van hun gedrag te laten inzien en hoe ze dat gedrag kunnen veranderen. Ik wist dat ik mezelf in de spiegel moest aankijken en de confrontatie met mezelf moest aangaan om af te kunnen vallen.

‘Ik besloot om op de calorieën te gaan letten en meer fruit te gaan eten’ Ik besloot om voortaan mijn eigen lunch mee naar werk te nemen. Op de calorieën te gaan letten en meer fruit te gaan eten. Kleine stapjes, maar ze werken wel. Daarnaast ben ik gaan hardlopen met de personeelsvereniging met als doel de 10 kilometer te kunnen lopen. Toen ik de 10 kilometer haalde zag ik een nieuwe functie van het hardlopen. Niet alleen hielp het mij met afvallen, het nam mijn onrust weg, ik was minder snel geïrriteerd en ervaarde minder stress.”

Kennis doorgeven “Ik deel graag mijn ervaring met anderen en ben daarom naast mijn werk in de GGZ begonnen met ‘Afvallen met Bart’. Diëten kun je overval vinden en volgen. Dat is niets nieuws, maar om de kilo’s er ook af te houden moet je de confrontatie met je eigen gedrag aan durven gaan.

‘Wat wil ik veranderen en wat is fijn voor mij?’ Bij de begeleiding die ik bied laat ik mensen dus ook kijken naar hun eetgedrag. Het is namelijk heel belangrijk om je bewust te worden van de functie die eten voor jou heeft. En wat eten met je doet. En dan jezelf de vraag te stellen: Wat wil ik veranderen? Wat is fijn voor mij? Wanneer eet ik en waarom? En hoe staat ik in het leven? Samen gaan we kijken hoe

mensen met de antwoorden op deze vragen aan de slag kunnen gaan en hoe zij hun doel willen bereiken.”

Procesverandering “Eigenlijk is het hele proces van verandering iets wat iemand zelf moet doen. Van mij hoeven ze niets. En als ze het gevoel hebben dat ze iets moeten volhouden, dan gaat het zeker mis. Men moet open staan voor veranderingen en afrekenen met oude gewoontes. Het creëren van nieuwe gewoontes in relatie tot eten, moet er voor zorgen dat de oude weggedrukt worden en vervagen. En waarom houd je hardnekkig vol aan die gewoontes, wat ligt daar onder, durf je die confrontatie aan te gaan? Om het proces goed in kaart te brengen heb ik een handig boekje gemaakt. Hierin staan een paar ‘opdrachten’, die ze inzicht geeft in gewoontes. Daarmee wil ik hen inzicht geven in de positieve en negatieve emoties die eten oproept.”

Afvallen is geen moeten “Het belangrijkste is het op zoek gaan naar de kracht van de persoon. Want wanneer iemand zich sterk voelt, kun je doelen halen én behouden. . Ik krijg vaak mensen die al heel veel verschillende dingen hebben geprobeerd. Belangrijk is dat je het vermogen hebt om te kunnen reflecteren op jouw eigen eetgedrag, doelen stellen en lief kunnen zijn voor jezelf.

Je moet gaan werken vanuit je behoeftes en niet vanuit het ‘moeten’. Want als ze het idee hebben dat er van mij iets moet, gaat het mis zodra de begeleiding wegvalt en dat wil ik nou juist voorkomen”, sluit Bart af.

Coachingstraject Een coachingstraject start altijd met de training Eten naar behoefte. Deze unieke trainingsmethode is ontwikkeld door Bart. Eten voelt namelijk vaak net als een verslaving. De training is een cognitieve gedragstraining die zich daarom richt op uw eetgedrag in plaats van wat men zou moeten eten. Iedereen weet namelijk eigenlijk wel wat gezond is. De sleutel tot blijvend gewichtsverlies zit dus bij jezelf! De training is gericht op directe verandering van jouw eetgewoonten. Bart coacht je, zonder jouw behoeften uit het oog te verliezen. Wil je meer weten over de training? Kijk dan op www.afvallenmetbart.nl

Ik deel graag mijn ervaring met anderen en ben daarom naast mijn werk in de GGZ begonnen met ‘Afvallen met Bart’.

Advertentie

Medische Belicht

Hoog en laag magnesiumgehalte in bloed wijst op dementie Onderzoekers vinden mogelijk nieuwe risicofactor voor dementie Vijfenvijftigplussers met een laag of hoog magnesiumgehalte in hun bloed hebben vaker dementie dan ouderen met gemiddelde waarden. Het risico op dementie is bij een afwijkende spiegel dertig procent hoger.

Onderzoek

Dat blijkt uit onderzoek van het Erasmus MC op basis van het grootschalige bevolkingsonderzoek ERGO in Rotterdam. Voor het eerst tonen onderzoekers deze relatie aan in een studie bij mensen en vinden daarmee mogelijk een nieuwe risicofactor voor dementie. De resultaten zijn zojuist gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Neurology.

De onderzoekers volgden meer dan 9.500 gezonde mensen met een gemiddelde leeftijd van 65 jaar. Bij deze mensen werd het serumgehalte van het mineraal magnesium in het bloed gemeten. De deelnemers werden verdeeld in vijf groepen. De meeste deelnemers hadden een normaal magnesiumgehalte. Toch kreeg binnen deze groep ongeveer één op de tien mensen met een lager dan normaal (<0.79 mmol/L) of hoger dan normaal (>0.90 mmol/L) serum magnesium na acht jaar dementie. Bij de mensen met een gemiddeld magnesiumgehalte in hun bloed was dit ongeveer één op de veertien. In totaal kregen 823 deelnemers dementie.

Nieuw aanknopingspunt

Vervolgonderzoek nodig

“Het is belangrijk dat deze resultaten ook worden bevestigd in andere onderzoeken, maar we zijn opgetogen over deze vinding”, zegt arts-onderzoeker Brenda Kieboom van de afdeling Epidemiologie van het Erasmus MC. “Het kan een nieuw aanknopingspunt zijn voor het behandelen of voorkomen van dementie. Bijzonder is dat we verschil zien in risico bij gezonde mensen met redelijk normale waarden. We denken dat het risico nog groter dan 30 procent kan zijn bij mensen met een magnesiumtekort of –overschot in het bloed. Daar komt bij dat magnesiumspiegels makkelijk zijn te beïnvloeden met magnesiumrijke voeding of supplementen. Magnesium speelt een belangrijke rol bij de werking van spieren en zenuwen en zit in voeding zoals spinazie, amandelen, cashewnoten, soja en zwarte bonen, granen, yoghurt en avocado’s.”

Mede auteur en hoogleraar neuro-epidemiologie Arfan Ikram: “Belangrijk is dat we ondanks onze bevindingen nog niet kunnen zeggen of een afwijkende magnesiumspiegel een beïnvloedbare oorzaak is van dementie. Daarvoor is vervolgonderzoek nodig. Echter, ouderen slikken vaak medicijnen die de magnesiumspiegel kunnen verlagen, zoals plastabletten of maagbeschermers. Huisartsen en internisten meten meestal niet het magnesiumgehalte in het bloed van ouderen. Magnesiumwaarden zijn vrij constant, dus dit hoeft niet heel vaak, maar een check op gezonde waarden kan geen kwaad in het kader van dementie. Daar komt bij dat magnesium één van de vele oorzaken van dementie is, die vaak in samenhang en in wisselende combinaties tot de ziekte leiden.”

Het risico op dementie is bij een afwijkende spiegel dertig procent hoger, dat blijkt uit onderzoek van het Erasmus MC.

Column René Drost Ingenieur in de zorg

Data zijn geen details meer Op mijn mobiele telefoon staan diverse appjes. Een app betekent eigenlijk applicatie, oftewel een software pakketje. Ik probeer het aantal appjes zo klein mogelijk te houden maar soms ontkom je er niet aan, dan heb je er eentje nodig. Op een congres bijvoorbeeld. Als er met het publiek gestemd wordt over een onderwerp, dan word je gevraagd om eerst even een app te downloaden. De app vraagt dan toestemming om gebruik te mogen maken van je contacten, je locatie en je agenda. Allemaal nodig om de app goed te laten functioneren. En als je daar geen toestemming voor geeft, nou dan heb je dus geen app. En dan kun je niet meestemmen. Dan mag je niet mee doen, zoals vroeger wel eens op het schoolplein, auw. Omdat iedereen om je heen die app wel downloadt, zal het wel veilig zijn, denk je dan snel. En wie is er nou op zoek naar mijn data, ik heb toch niets te verbergen? Nee, ik heb niets te verbergen. Ik ben geen terrorist, doe geen dingen die het daglicht niet kunnen verdragen. Kortom, iedereen mag alles weten. Nou ja, alles. Het probleem is dat we eigenlijk niet zo goed weten wat zo’n app aan ons mag vragen en wat niet. Als ik internet op ga, dan krijg ik meteen aanbiedingen voorgeschoteld over iets wat ik wil gaan kopen. Mijn computer kent mij beter dan ikzelf, denk ik dan. In ziekenhuizen is data privacy van toenemend belang. Gegevens van patiënten zitten in het EPD en soms ook in medische apparatuur. Daar moeten we zorgvuldig mee omgaan. Of, zoals Loesje zou zeggen: we hebben niets te verbergen maar dat hoeven ze niet te weten.

Advertorial

Circulaire innovatie in de voedselketen Verduurzamen en verminderen van de organische afvalstroom

e meeste afval ontstaat in keukens, ook in die van ziekenhuizen. Swill, zoals organisch/keuken afval zo mooi wordt genoemd, is de grootste vervuiler van de afvalstromen. Komt ‘swill’ in de reststroom, dan blijven waardevolle grondstoffen zoals bijvoorbeeld plastic niet ‘schoon’ en worden deze grondstoffen daarmee waardeloos en afval. Ecocreation heeft een composteermachine ontwikkelt die op locatie aan de voorkant van het proces bijdraagt aan het scheiden van de organische afvalstromen, door deze ter plekke te kunnen reduceren en om te zetten in bruikbare compost. Met de Ecocreation Composteermachine kan er op locatie gecomposteerd worden. De Ecocreation Composteermachine is een zeer geschikt en makkelijk toe te passen circulair proces voor de zorgsector. Mede ook omdat het extra hygiënisch is. Met de Ecocreation Composteermachine is het mogelijk om binnen 24-uur 85% van organische afval te reduceren en om te zetten in 15% bruikbare compost. Dat betekent een directe besparing op de afvoerkosten van swill (organische afval) en daarmee een mooie stap in de reductie van CO2 uitstoot. Werken met de machine op locatie is duurzaam en brengt een 100% natuurlijk en

De voordelen: • • • • • •

Organisch (voedsel)afval wordt een waardevolle grondstof: compost Minder afval, dus minder kosten Minder transport, dus minder vervuiling en CO2 uitstoot Minder kunstmest nodig, dus minder uitputting van fossiele bronnen en minder vervuiling Jouw compost wordt het visitekaartje van je duurzame bedrijfsvoering Trotse werknemers, betrokken relaties/leveranciers en enthousiaste klanten

circulair proces op gang. Want afvalresten van voedsel worden op locatie in 24-uur omgezet in bruikbare compost, waarmee weer voedsel kan worden verbouwd.

‘Je creëert ook een nieuw product: compost!’ Compost Met de Ecocreation Composteermachine ga je niet alleen op een efficiënte, duurzame manier met je organisch afval om; je creëert ook een nieuw product: compost. Stel je eens voor wat je daar als organisatie mee kunt doen! Begin samen met werknemers een moestuin en voorzie de bedrijfskeuken van verse groenten, schenk compost aan medewerkers en relaties of steun een tuindersvereniging of volkstuinencomplex. En mocht je écht niet weten wat je met het compost kunt doen, dan kun je het altijd nog als groenafval laten verwerken in de groene stroom. De kostenbesparing heb je dan al in de pocket.

rondom voeding hebben ontwikkelt. Met de composteermachine worden de resten van groenafval omgezet in compost. Deze compost wordt weer gebruikt om lokaal de gezonde voeding voor de keuken te verbouwen. Bij Atlant Zorggroep in Beekbergen wordt de Ecocreation Composteermachine niet alleen ingezet voor het circulair maken van de afvalstromen, maar hier is het ophalen van het gescheiden afval, het bedienen van de machine en het verwerken van de compost in de tuinen is een dagelijks onderdeel geworden is van de Dagbesteding Activiteiten.

Geïnteresseerd? Ecocreation helpt je bij alle stappen van het proces: wij brengen jouw afvalstromen in kaart, geven een indicatie van de kostenbesparing en terugverdientijd van de composteermachine, we kijken op welke manier je de machine het beste kunt inpassen in jouw bedrijfsproces, we installeren de machine en instrueren medewerkers over het gebruik, we leveren de benodigde randapparatuur en we denken mee over de communicatie richting jullie stakeholders.

In de praktijk Sinds kort is bij ziekenhuis Nij Smellinghe in Drachten de Ecocreation Composteermachine geplaatst. Mooi hierbij is dat zij passend binnen de strategie om maatschappelijk verantwoord te ondernemen, verduurzamen en verminderen van de afvalstromen een heel nieuw proces

www.ecocreation.nl

@ecocreation

www.linkedin.com/ company/Ecocreation

Zorg en Ziekenhuis

‘Het scannen door MedEye CoSign van deze barcode bij toediening zorgt voor de verplichte dubbele controle’

Het toedienen van medicatie voor patiënten wat een hoog risico op fouten heeft zogenaamd High Risk Medicatie (HRM) wordt nu in ziekenhuis Nij Smellinghe optimaal gecontroleerd.

Toedienen van medicatie in Nij Smellinghe nog veiliger met MedEye CoSign Door de aanschaf van MedEye CoSign kan nu veel van deze medicatie automatisch dubbel worden gecontroleerd voor meer veiligheid en efficiëntie. Ziekenhuis Nij Smellinghe is het eerste ziekenhuis wereldwijd dat samen met Mint Solutions het toedienen op deze manier nog veiliger maakt.

controle. MedEye CoSign verifieert of de juiste medicatie, in de juiste dosering op de juiste tijd via de juiste toedieningsweg aan de juiste patiënt wordt toegediend. Het resultaat is dat het toedienen van medicatie veiliger en efficiënter wordt. Tevens wordt er voldaan aan de dubbele controle. Deze controle vindt ook al plaats bij het toedienen van pillen en capsules bij patiënten.

Dubbele controle voor toedienen Een infuus of spuit die moet worden klaargemaakt voor gebruik is High Risk Medicatie (HRM). Het is verplicht om deze medicatie voor iedere toediening dubbel te controleren. In ziekenhuis Nij Smellinghe worden deze medicatie zoveel mogelijk kant en klaar aangeleverd door de apotheek. Deze medicatie wordt nu voorzien van een unieke barcode die gekoppeld is aan het digitale recept van de medisch specialist en bevat informatie over het geneesmiddel, dosering, en andere belangrijke gegevens. Het scannen door MedEye CoSign van deze barcode bij toediening zorgt voor de verplichte dubbele

‘Deze medicatie wordt nu voorzien van een unieke barcode die gekoppeld is aan het digitale recept’ Closed loop In ziekenhuis Nij Smellinghe wordt zo veel mogelijk medicatie die voor toediening gereed gemaakt moet worden door speciale robots bereid. Deze IV-stations bereiden volledig gerobo-

tiseerd de medicatie voor de patiënten. De robot voorziet de bereidingen van een unieke barcode. Via het scannen van de patiëntcode op het polsbandje van de patiënt wordt gecontroleerd of de medicatie inderdaad in deze vorm en dosering is voorgeschreven voor de patiënt. Daarna wordt de medicatie via de barcode op de producten gecontroleerd door MedEye, en worden indien nodig additionele checks uitgevoerd, alvorens het middel daadwerkelijk wordt toegediend. MedEye helpt vervolgens de verpleegkundige om automatisch de digitale toedienregistratie uit te voeren. Deze ‘closed loop’ zorgt voor een optimale veiligheid rondom het toedienen van (hoog risico) medicatie aan patiënten. Nij Smellinghe en Mint Solutions voeren de toediening via MedEye CoSign op dit moment in een twee fasen pilot uit op één verpleegafdeling. De reacties van patiënten en zorgprofessionals zijn positief en de verwachting is dat, na afronding van deze pilot, het hele ziekenhuis deze werkwijze zal gaan implementeren.

PRET TIGER

VEILIGER

EFFICIËNTER

Advertentie

BOUWEN AAN SCHOON Continu bedenken, bouwen, verbeteren en veranderen. Dit doen professionals: zorgprofessionals én schoonmaakprofessionals. Met de slimste methode en het beste materiaal zet het schoonmaakconcept Triple-T drie stappen vooruit naar betere schoonmaak. Altijd op maat, altijd aanpasbaar voor u. Zodat uw professionals prettig, veilig en efficiënt kunnen werken.

Wilt u weten hoe het prettiger, veiliger en efficiënter kan? Dat leest u op www.alpheios.nl/triple-t

Zorg en Ziekenhuis Advertorial

Medische noodsituaties in ramp- en conflictgebieden waarin elke seconde telt om mensenlevens te redden vragen om acute actie. Volgens de belofte dat op het juiste moment, op de juiste plaats de benodigde medische oplossingen worden geleverd om menselijk lijden te minimaliseren werkt Hospitainer samen met wereldwijde hulporganisaties.

Zelfsturend

hygiëneplan voor Hospitainer

e leveren op maat gemaakte mobiele ziekenhuizen, bevallingsklinieken en andere zorg-gerelateerde oplossingen in zeecontainers. Waardoor in elk gebied ter wereld de benodigde medische hulp kan worden verleend. Als legoblokken worden deze containers aan elkaar gekoppeld, waarna binnen enkele dagen een compleet ziekenhuis wordt gerealiseerd en optimale medische zorg wordt geboden. “De door Alpheios geboden oplossingen sluiten goed aan bij de behoeften van onze klanten. Alle oplossingen zijn kwalitatief hoogwaardig, wat essentieel is als je ziekenhuizen naar een rampgebied stuurt”, beschrijft projectmanager Simon Postma van Hospitainer de samenwerking. “Rekening houdend met WHO richtlijnen en omgevingsomstandigheden werd een complete schoonmaakmethode en werkinstructie voor tenminste 2000 operaties op een dusdanige manier ontwikkeld dat fysieke overdracht niet nodig is.”

Dagelijkse uitdagingen Blokkades zoals taal, overdracht tussen teams, moeilijk bereikbare gebieden, beperkte opslag van voorraden en goede hygiëne zijn slechts enkele voorbeelden van uitdagingen waar de teams van Hospitainer dagelijks mee te maken krijgen. Met de wetenschap welke uitdagingen in deze gebieden tot de orde van de dag behoren, heeft Alpheios de meest optimale schoonmaakmethode, voorraadberekeningen en levermethode samengesteld. In samenwerking met Simon Postma werd een werkinstructie

ontwikkeld en kwamen we tot een oplossing. “Hospitainer vindt het belangrijk met haar leveranciers goed samen te werken om het project volgens de eisen van de klant rond te krijgen.

Met de samenwerking tussen Hospitainer en Alpheios is de wens om een hygiëneplan toe te voegen aan het concept van Hospitainer ingevuld.

Mooie samenwerking

Angela Niekamp, Accountmanager bij Alpheios: “We zijn trots op dit partnership waarbij we de kennis en expertise op gebieden als infectiepreventie en schoonmaak bundelen om zo bij te dragen aan het welzijn en de gezondheid van mensen in ramp- en conflictgebieden.”

Vanaf het begin is er een mooie samenwerking ontstaan, waarbij Alpheios ervoor heeft gekozen om een stap extra te zetten dan wat door ons gevraagd werd. Fotokaarten waarin alle processtappen in beeld worden gebracht vormen een mooie handleiding voor trainingsdoeleinden. En de geleverde materialen worden altijd zó verpakt dat ze direct geschikt zijn om te exporteren”, aldus Postma.

Als legoblokken worden deze containers aan elkaar gekoppeld, waarna binnen enkele dagen een compleet ziekenhuis wordt gerealiseerd.

Delierteam Martini Ziekenhuis internationaal voorbeeld Het Martini Ziekenhuis in Groningen heeft een specialistisch Delierteam. Dit team bestaat uit verpleegkundigen en artsen van de afdeling Psychiatrie en Geriatrie. Zij behandelen patiĂŤnten waarbij er sprake is van een plotselinge optredende verwardheid die van tijdelijke aard is.

Zorg en Ziekenhuis

33 Jaarlijks ziet het Delierteam ruim tweeduizend patiënten in het hele ziekenhuis. Zij kunnen direct advies geven over de behandeling van het delier. Ook ’s nachts en in de weekenden is er een geriater of psychiater voor hen beschikbaar. Elke patiënt met die dat nodig heeft, komt direct onder begeleiding van het Delierteam en krijgt zo de specifieke zorg die hij op dat moment nodig heeft. Het Martini Ziekenhuis heeft hierin een nationale én internationale voorbeeldrol. Een delier is een van de meest voorkomende complicaties bij oudere patiënten tijdens een ziekenhuisopname. Een delier heeft een lichamelijke oorzaak en ontstaat door een ernstige ziekte, infectie of trauma in combinatie met een zwakkere gezondheid door bijvoorbeeld hoge leeftijd, cognitieve stoornissen of dementie. De hersenen kunnen informatie niet meer goed verwerken. Dit kan leiden tot acute verwardheid. Een delier is een voorspeller van slechter herstel en meer zorg na de ziekenhuisopname. Daarom is het van groot belang om het delier te behandelen. Kenmerkend is het vaak snelle ontstaan van het delier. Jos Verkuyl, geriater: ‘Patiënten hebben zelf vaak niet door dat ze verward zijn, dat merkt vooral hun omgeving. Iemand gedraagt zich opeens anders dan anders: heel opgewonden en onrustig of juist stil en teruggetrokken.’

‘Patiënten hebben zelf vaak niet door dat ze verward zijn, dat merkt vooral hun omgeving’ 24/7 Een delier ontstaat vrij plotseling en symptomen verergeren meestal ’s avonds en ’s nachts. Het Delierteam van het Martini Ziekenhuis is daarom dag én nacht bereikbaar. En ook in het weekend is er altijd een dienstdoend geriater of psychiater beschikbaar van het Delierteam. Trea Broersma, psychiater: ‘Onlangs was hier een collega uit Zwitserland om te zien hoe wij de zorg rondom herkennen, voorkomen en behandelen van een delier hebben georganiseerd. De goede multidisciplinaire samenwerking binnen het Delierteam maakte indruk en leidde tot een publicatie in een Zwitsers vakblad.’

Vroegtijdige herkenning Om een delier te voorkomen of te verminderen is het van groot belang dat patiënten met een delier in een vroeg stadium herkend

worden. Het Delierteam deelt daarom haar kennis op het gebied van een delier breed in de organisatie. Alle verpleegkundigen in het Martini Ziekenhuis zijn door de experts van het delierteam getraind om een delier te voorkomen, herkennen en te behandelen. Symptomen van een delier zijn bijvoorbeeld angst, overgevoeligheid voor prikkels, slaapstoornissen en wanen en hallucinaties. Om een delier te voorkomen of te verminderen, kunnen verpleegkundigen verschillende maatregelen nemen zoals een rustige kamer waarin de patiënt zich goed kan oriënteren, aandacht voor het dagen nachtritme, psychische ondersteuning en medicatie.

‘Symptomen van een delier zijn bijvoorbeeld angst, overgevoeligheid voor prikkels, slaapstoornissen en wanen en hallucinaties’ Ook buiten het ziekenhuis Naast de deskundigheid op de verpleegafdeling, screenen de medewerkers op de Spoedeisende Hulp ook al op (het gevaar van) een delier. Is er daadwerkelijk sprake van een delier en wordt de patiënt opgenomen in het ziekenhuis, dan wordt het Delierteam gelijk ingeschakeld. Is er sprake van een verhoogde kans op een delier en gaat de patiënt na behandeling op de Spoedeisende Hulp weer naar huis, dan informeert het ziekenhuis de huisarts over het gesignaleerde risico. Naast de goede zorg in het ziekenhuis, zorgt het Delierteam ook voor de juiste begeleiding bij overgang naar de thuissituatie. Op die manier zorgt het Martini ziekenhuis ervoor dat de patiënt de juiste zorg krijgt op de juiste plaats.

Patiënt én naasten Bij de zorg voor een patiënt met een delier is de begeleiding van en advies aan de naasten van de patiënt heel belangrijk. Voor de patiënt zelf is het goed dat een naaste aanwezig is in het ziekenhuis. Die naaste kan een belangrijke rol spelen, bijvoorbeeld bij ondersteuning bij gevoelens van angst of paniek. Soms is het zo simpel als alleen het vasthouden van de hand van de patiënt als die heel angstig is. Een naaste van een patiënt met een delier kan daarom altijd blijven slapen in het Martini Ziekenhuis.

HMC introduceert lachgas bij kaakchirurgie

eer angstige patiënten die een ingreep moeten ondergaan bij de kaakchirurg, kunnen voortaan bij HMC Bronovo terecht voor een behandeling onder lachgas. Het inademen van lachgas heeft een kalmerende werking. De belangstelling is groot, want tot nu toe bood alleen een ziekenhuis in Stadskanaal deze mogelijkheid aan. De behandelmethode wordt met name gebruikt voor kinderen die erg bang zijn en voor kwetsbare ouderen die de kaakchirurgische behandeling (tijdelijk) niet aan kunnen. Ook kan lachgas helpen een sterke kokhalsneiging te verminderen. Voorheen zat er meestal niets anders op dan de behandeling onder volledige narcose te laten plaatsvinden in een operatiekamer. Lachgas is een goed en snel alternatief, vertelt kaakchirurg Sandy Hun-

‘Het maakt je ontspannen, maar je blijft wel aanspreekbaar’ depool: “Het maakt je ontspannen, alles gaat een beetje langs je heen, maar je blijft wel aanspreekbaar. Als de behandeling is afgerond, is het lachgas binnen enkele minuten je lichaam weer uit en voel je je weer als voorheen.”

Neuskapje Patiënten die lachgas krijgen, nemen net als andere patiënten plaats op de behandelstoel. Daar krijgen zij een neuskapje op dat een mengsel van zuurstof en lachgas aanvoert. De uitgeademde lucht wordt weggezogen. De kaakchirurg begint met 100% zuurstof en voegt daar steeds iets meer lachgas aan toe, tot de juiste mate van ontspanning is bereikt. In de meeste gevallen blijft ook een plaatselijke verdoving nodig. Het gebruik van lachgas is strikt gereguleerd. Bij HMC is Sandy Hundepool de enige arts die het mag toedienen op de polikliniek kaakchirurgie. Daarnaast zijn twee assistentes opgeleid om erbij te helpen. De betreffende behandelkamer voldoet aan alle richtlijnen die zijn gesteld aan het werken met lachgas.

Reportage

Voorstelrondje columnisten Zorg en Ziekenhuiskrant

Elise Disselhorst Ik ben Elise Disselhorst, trotse moeder van de (bijna) 1 jarige tweeling Thomas & Hugo en getrouwd met Menno. In mijn columns schrijf ik over voeding, gezondheid en het moederschap. Voeding en gezondheid hebben altijd al mijn belangstelling gehad. In het begin vooral in relatie tot mijn eigen gezondheid, maar al langere tijd ook beroepsmatig. Zo werk ik sinds 6 jaar als projectleider strategisch arbeidsmarktbeleid en vitaliteit bij Utrechtzorg. Je kunt daarbij bijvoorbeeld denken aan projecten die gericht zijn op het inzichtelijk maken van arbeids-

marktknelpunten, het verlagen van verzuim of het verbeteren van de werk-privé balans van medewerkers. Het is een ontzettend leuke en afwisselende baan in een dynamische sector

‘Ik werk sinds 6 jaar als projectleider strategisch arbeidsmarktbeleid en vitaliteit bij Utrechtzorg’ met grote personele uitdagingen. Mijn HR achtergrond komt hier goed van pas. Twee jaar geleden heb ik een opleiding tot voedingsdeskundige afgerond. Hoewel ik daarna

een eigen onderneming gestart bent, bestaat deze vooral op papier. Wel heb ik vanuit dit bedrijf een leuke opdracht als supervisor van HRM studenten gehad. En wie weet wat er nog gaat komen. Nu ik vanuit mijn werk, studies en persoonlijke ervaringen en interesses steeds meer weet over vitaliteit, voeding en gezondheid, verbaas ik me ook steeds vaker over producten, gedrag en leefgewoontes. In mijn columns schrijf ik over deze verwondering en over mijn belevenissen als moeder van een tweeling. Ik hoop dat ik met mijn werk als projectleider kan bijdragen aan het verbeteren en het benutten van de gezondheid van medewerkers in Zorg & Welzijn en dat ik met mijn columns lezers aan het denken zet.

Mirjam Kaijer Mijn naam is Mirjam Kaijer, getrouwd en moeder van 2 dochters. Sinds een jaar ben ik columnist in de Zorg en Ziekenhuiskrant. Ik heb zelf gezondheidszorg gestudeerd en daarvoor de A-opleiding gedaan in het Westfriesgasthuis in Hoorn. Ik ben een poos de zorg uitgeweest en ben boeken gaan schrijven en heb een eigen theatervoorstelling gemaakt. Toen ik voor iemand ging invallen, als intervisiebegeleidster, kwam ik weer in de gezondheidszorg terecht. De situaties die ik onder ogen kreeg stimuleerden mij om een training op te zetten die Back to Basic heet. In deze training maak ik hulpverleners bewust van hun manier van communiceren, door terug te gaan naar de keukentafel van vroeger. Wat heb je daar geleerd aan communicatieve vaardigheden en wat niet. Door dit op een speelse wijze bloot te leggen ontstaat er begrip in teams voor elkaars werkwijze. Het is iedere keer weer prachtig om te zien dat het de spanning tussen teamleden weghaalt en openheid creëert. Ook maak ik door middel van zang de hulpverleners,met authentieke verhalen van patiënten, bewust van de mens achter de patiënt. Het zingen heeft een hele andere impact dat het vertellen met een flap-over. Het raakt direct in het gevoel. Hulpverleners zijn allen dit vak gaan uitoefenen omdat ze het prettig vinden met mensen te werken. Maar soms sluipen er onbedoeld patronen in de communicatie waar patiënten last van hebben. Daar ga ik mee aan de slag, met ook altijd de focus op wat wel goed gaat. Sinds en half jaar ben ik ook columnist van het Noord Hollands Dagblad. Ik vind schrijven het leukste wat er is. Zeker over onderwerpen in de gezondheidszorg. Ik hoop dit nog lang te doen. Als je vragen hebt of nieuwsgierig bent geworden, neem dan even een kijkje op mijn website: www.mirjamkaijer.nl

Sanne van Leeuwen Ik ben Sanne moeder van 3 pubers, een dame van bijna 19 en 2 mannen van 17 jaar. En ik ben hoofdredacteur van deze krant. Toen Allin1 Mediaservice mij vroeg om deze taak op mij te nemen voldoende ik mij vereerd. En nog steeds stel ik iedere maand met veel plezier de krant voor jullie samen. Interview ik mensen die zich iedere dag met hart en ziel inzetten voor de patiënten en leer ik steeds meer over het wel en wee in het ziekenhuis. De ontmoetingen met mensen die er toe doen, die er voor zorgen dat er 24/7 mensen geholpen worden, die maken mijn werk heel bijzonder.

‘De ontmoetingen met mensen die er toe doen, maken mijn werk heel bijzonder’ Naast mijn werk bij de Zorg en Ziekenhuiskrant, werk ik tot eind oktober bij Utrechtzorg als communicatieadviseur en ga ik per 1 december aan de slag als HR adviseur Werving en Selectie bij Humanitas DMH. In deze functie ga ik mij focussen op het adviseren over arbeidsmarktcommunicatie. Iets waar mijn opleiding tot P&O-er en opleiding tot communicatieadviseur mooi samen komen. Een mooie nieuwe uitdaging, die ik ook heel spannend vind. Ik zal mijn collega’s na bijna 8 jaar zeker gaan missen. In mijn vrije tijd vermaak ik me graag op de tennisbaan terwijl mijn mannen een mooie potje tennis spelen, ga ik graag naar festivals en schrijf ik wel eens wat. Als jong meisje had ik de droom om op 40 jarige leeftijd in Engeland te wonen en kinderboeken te schrijven. Een droom die niet is uitgekomen, maar dat geeft niets want ik heb vele andere mooie dingen ervoor terug gekregen. En Engeland? Daar probeer ik toch wel ieder jaar een keer naar toe te gaan.

René Drost Naast mijn functie van directeur van NAMCO Zorg & Technologie met veiligheid en innovatie als belangrijkste pijlers, verzorg ik sinds enkele jaren blogs in de Zorg en Ziekenhuiskrant over het onderwerp medische technologie. Ik ben verantwoordelijk geweest voor beheer, onderhoud en ontwikkeling van medische apparatuur in het AMC Amsterdam en ondersteun ziekenhuizen en klinieken bij de toepassing van technologie. In 2011 heb ik de branche organisaties NVZ en NFU ondersteund bij de totstandkoming van het convenant “Veilige toepassing van medische technologie in het ziekenhuis” en ook in 2016 bij de tweede druk hiervan heb ik hen weer ondersteund. Het convenant gaat over veilige medische apparatuur en andere hulpmiddelen, over getrainde zorgprofessionals die werken in een veilige omgeving. Het gaat uiteindelijk om het organiseren van je service organisatie. Dan hebben we het over technische afdelingen maar ook over ICT en inkoop. Als je de service organisatie van het ziekenhuis goed inricht, kun je de behoeftes van de medisch specialist makkelijker specificeren en hem of haar later beter ondersteunen. Dan krijg je een ziekenhuisomgeving waar veilige zorg aan patiënten wordt geleverd en waar ruimte is voor innovatie. Dit was mijn voornaamste reden om een opleiding te volgen voor bestuurder in de zorg. Mijn jarenlange ervaring in de luchtvaart kan ik goed gebruiken in de zorg. In de luchtvaart is er meer nadruk op standaardisatie van techniek en van componenten. Dat leidt tot een kleinere kans op verwarring en fouten. De consequentie daarvan is dat innovatie in de luchtvaart veel tijd in beslag neemt. In de zorg is die tijd er vaak niet: patiënten liggen soms letterlijk te wachten op innovatieve producten. Dit alles maakt de zorg voor mij een fascinerende omgeving waarin ik met veel passie mijn tijd doorbreng.

Advertentie

20% hoogwaardig eiwit

Gast�ij en geze�ig tussendo�tje

Kracht en extra energie

30 gram / 4x3x4 cm Makkelijk te eten EEN SNELLER HERSTEL EN LANGER FIT MET HOOGWAARDIG EIWIT

IN HET VRIESVAK BĲ UW JUMBO EN IN DE KOELKAST THUIS

Bĳ ongewild gewichtsverlies wordt veel spierweefsel afgebroken. Dit leidt tot minder kracht, vermoeidheid en verminderde weerstand. Extra eiwitrĳke voeding zal dit proces tegengaan en verbetert de algehele lichaamstoestand.

Bouwsteentjes zĳn diepgevroren per 4 of 8 stuks [Mini Bouwsteentjes] verpakt en verkrĳgbaar in 4 verschillende smaken, te weten: chocolade, aardbeien, banaan en bosvruchten. Na het ontdooien dienen de Bouwsteentjes lekker fris gegeten te worden, dan is de smaak op zĳn best. Na het ontdooien zĳn de Bouwsteentjes 5 dagen in de koelkast te bewaren.

Dat dit ook lekkere tussendoortjes kunnen zĳn bewĳzen de eiwitrĳke Bouwsteentjes.

WAAROM EXTRA EIWIT? Eiwit is belangrĳk voor ons bindweefsel en geeft onze spieren kracht. Het gaat bĳ eiwit niet alleen om spieren en is eiwit essentieel voor groei en ontwikkeling en belangrĳk voor ons immuunsysteem, dus voor onze afweer tegen infecties maar ook voor het genezen van verwondingen. Eiwit draagt bĳ tot de vorming van een gezond bottenstelsel en is eiwit nodig voor het transporteren van stoﬀen in ons bloed. Als laatste zĳn eiwitten de bouwstoﬀen van hormonen en heeft iemand die fragiel, ziek of zelfs ondervoed dreigt te raken veel meer eiwit nodig om kracht op te doen. De Bouwsteen-gebakjes zĳn een bron van hoogwaardige melkeiwitten en bieden uitkomst als een lekker tussendoortje. Ze zĳn gemakkelĳk te nuttigen, wekken de eetlust op en bevorderen het herstel.

MEER INFORMATIE? BEZOEK ONZE WEBSITE www.bouwsteentjes.nl info@bouwsteentjes.nl

Kantoor 035 - 588 23 95 Dhr. van Leeuwen 06 22916 395

Verkrĳgbaar bĳ Jumbo Supermarkten in het diepvriesvak.

MINI BOUWSTEE NTJES

8 stuks voo

€ 4,99

Bewust Genieten

Duchenne Heroes 2017

€ 1.081.906 voor onderzoek naar Duchenne Spierdystrofie Na 7 dagen fietsen zijn 330 Heroes gefinisht bij de Karpendonkse Plas. Zij legden ruim 700 kilometers en 12.000 hoogtemeters af. Dit alles om geld op te halen voor onderzoek naar Duchenne Spierdystrofie. Dit jaar haalden zij samen met begeleiders en vrijwilligers maar liefst € 1.081.906 op. Alle Heroes hebben de monstertocht doorstaan: “Duchenne Heroes is een heroïsch warm bad met plezier en een traan - George Herschel, deelnemer”. Zeven dagen lang zagen 330 mountainbikers af tijdens de tocht van Zuid Duitsland naar Eindhoven. Een combinatie van loodzware en adembenemende tracks leidde hen via het Müllertal en de Belgische Ardennen naar een finish vol ontlading in Eindhoven.

Duchenne Heroes Dit jaar vond de 12de editie van Duchenne Heroes plaats. In totaal werd er tot nu toe € 1.081.906 opgehaald. Hoop op een medicijn voor genezing blijft. Daarom gaat Duchenne Heroes door. In 2018 wordt naast de 13-de editie van de mooiste MTB tocht van Europa (van 9 t/m 15 september 2018) een totaal nieuw en uniek fietsevenement met foodtrucks en festivalsfeer neergezet: Duchenne Heroes Race & Gravel, van 28 mei t/m 3 juni 2018.

Over Duchenne Parent Project De ouderen patiëntenorganisatie Duchenne Parent Project financiert onderzoek naar geneesmiddelen en het ontwikkelen van nieuwe hulpmiddelen voor mensen met Duchenne spierdystrofie.

‘Zeven dagen lang zagen 330 mountainbikers af tijdens de tocht van Zuid Duitsland naar Eindhoven’ Duchenne Spierdystrofie wordt veroorzaakt door een fout op het X-chromosoom waardoor een eiwit dat zorgt voor stevigheid in spiercellen niet gemaakt kan worden. Zonder dit eiwit breken spiercellen af met vroegtijdig overlijden als gevolg. Op jonge leeftijd zijn de eerste tekenen al zichtbaar. Deze ernstige spierziekte treft voornamelijk jongens, wereldwijd 1 op de 3.500. In Nederland leven ruim 600 mensen met deze ziekte. Wereldwijd een kwart miljoen. Meer informatie op www.duchenneheroes.nl

In 7 dagen van Zuid Duitsland naar Eindhoven voor Duchenne Parent Project.

Column Mirjam Kaijer

Euthanasie Vorige week heb ik een column geschreven, in het Noordhollands Dagblad, over euthanasie bij psychiatrische patiënten. Over een oud klasgenoot, die op zijn 19e een bipolaire stoornis kreeg en na 28 jaren GGZ in en weer uit, alle soorten behandelingen te hebben geprobeerd, aangaf dat hij uit het leven wilde stappen. De psychiater besloot dat hij toch weer opgenomen moest worden. Hij is tijdens deze opname voor de trein gaan liggen en heeft uiteindelijk de rust gekregen waar hij zo naar verlangde, maar op een afschuwelijke manier. Voor hemzelf, maar ook voor zijn dierbaren en de mensen die ooggetuige zijn geweest van zijn daad. Ik heb ongelooflijk veel reacties gehad. Allen met dezelfde strekking: dat als je niet weet wat de impact is van deze aandoening, je niet kan en mag oordelen. Het is goed te zien dat de discussie steeds meer op gang komt over dit onderwerp. SGP voorzitter van der Staaij is nog altijd expliciet over zelfdoding bij psychiatrische patiënten. Dat het eigenlijk niet kan en dat god het niet zo bedoeld heeft. Het zou mooi zijn als mensen die dit roepen eens een weekje meelopen met patiënten die een dergelijke aandoening hebben. Dus beste mijnheer van der Staaij, om nog even op uw opmerking terug te komen, uw god kan het ook onmogelijk bedoeld hebben, dat iemand na zoveel strijd en pijn, uit wanhoop op de rails gaat liggen. Bang en alleen. In plaats van op een humane wijze afscheid te nemen van het leven, met dierbaren om hem heen, na 28 jaar alles te hebben geprobeerd.

Rijndam Revalidatie en Erasmus MC

ontwikkelen behandelmodule â&#x20AC;&#x2DC;gezonde leefstijlâ&#x20AC;&#x2122; Intensief coachingstraject voor rolstoelgebruikers en mensen met hersenletsel.

Zorg en Ziekenhuis

39 Mensen met een lichamelijke beperking zijn over het algemeen veel minder actief. Hierdoor is de kans op gezondheidsproblemen, zoals hart- en vaatziekten, groter. Op basis van praktijkervaringen en wetenschappelijk onderzoek door Erasmus MC in samenwerking met Rijndam is er nu voor zowel rolstoelgebruikers als mensen met hersenletsel een innovatieve behandelmodule ontwikkeld.

‘Doel: patiënten helpen bij het bereiken en behouden van een gezonde en actieve leefstijl passend bij hun aandoening’ Gedragsverandering De behandelmodule heeft als doel patiënten te helpen bij het bereiken en behouden van een gezonde en actieve leefstijl passend bij hun aandoening. De module bestaat uit vijf onderdelen: coachingstraject, fitheidstrai-

ning, sportadvies, gezonde voeding en monitoring. “We zien gezonde leefstijl als een gedragsverandering”, geeft fysiotherapeut Rogier Broeksteeg aan. “Met behulp van motiverende gesprekstechnieken worden deelnemers langdurig en op maat begeleid om meer te bewegen in het dagelijks leven en in gewichtsbeheersing. Voor dit laatste vinden ook individuele sessies met een diëtist plaats gericht op voedingsadvies. De wensen van de deelnemer staan centraal.”

dane kennis nu toegankelijk voor meerdere patiëntengroepen en professionals”.

Praktische informatie De behandelmodule is uniek binnen de revalidatiebranche door de inzet van een intensief coachingstraject gericht op de aandoening in combinatie met de thema’s fitheid, voeding en actieve leefstijl en door

‘De behandelmodule is uniek binnen de revalidatiebranche’

Wetenschappelijk onderzoek “Fysiologische veranderingen, verminderde fitheid en het verminderde activiteitenniveau van mensen met een chronische fysieke aandoening spelen een belangrijke rol bij verhoogde gezondheidsrisico’s”, vertelt revalidatiearts Wilma van der Slot. Wetenschappelijke onderzoeken van Erasmus MC en Rijndam hebben inzicht gegeven in het belang van een gezonde leefstijl en hoe dat te realiseren bij mensen met een dwarslaesie of cerebrale parese. Van der Slot: “De behandelmodule maakt deze opge-

het gebruik van biofeedback, een methode voor het meten van lichaamssignalen. Mensen die geïnteresseerd zijn in deze module en nog niet bij Rijndam onder behandeling zijn, hebben een verwijsbrief nodig van hun huisarts. Met deze verwijzing kan een eerste afspraak worden ingepland bij een revalidatiearts om te kijken of deze module geschikt is. Revalidatie bij Rijndam valt binnen de basisverzekering.

Met behulp van motiverende gesprekstechnieken worden deelnemers langdurig en op maat begeleid om meer te bewegen in het dagelijks leven en in gewichtsbeheersing.

Advertentie

kleur de zorg Wij geloven dat het verblijf in een ziekenhuis nog veel comfortabeler en aangenamer kan zijn. Onze collectie geeft meer kleur aan de ziekenhuiszorg. De patiĂŤnt of bezoeker voelt zich zo meer thuis. Comfort, design en vakmanschap combineren we met zorgspeciďŹ eke eisen en eigenschappen. De stoelen uit de Huys collectie zijn samen met ziekenhuizen en ergotherapeuten ontwikkeld.

Vraag een proefstoel aan via prominentbusiness.nu

Talent Ontwikkeld

Nieuwe e-learningmodule

beschikbaar voor palliatieve zorg Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) en Noordhoff Health hebben de handen ineengeslagen om professionals in de palliatieve zorg optimaal te kunnen bedienen. Door deze samenwerking wordt inhoudelijke deskundigheid en onderwijskundige expertise rond palliatieve zorg samengebracht.

Cursus Palliatieve Zorg Gezamenlijk hebben zij de cursus Palliatieve Zorg uitgebracht, die geaccrediteerd is door V&V. Deze e-learningcursus is ontwikkeld door experts uit het veld, in samenwerking met adviseurs palliatieve zorg van IKNL en onderwijsexperts van Noordhoff Health. De module is gebaseerd op landelijk geaccepteerd, evidenceen practice-based bronmateriaal, waardoor het cursusmateriaal voor de zorgprofessional (niveau 3 en 4) naadloos aansluit op de zorgbehoeften en -wensen van patiënten en hun naasten. In de cursus komen onder meer het belang van palliatieve zorg, de rol van de zorgprofessional, advanced care planning en de 5-stappen-methode aan de orde. Ook toetsing is onderdeel van de module. IKNL en Noordhoff Health geven met

deze module het startsein voor een duurzame samenwerking. Inmiddels is dan ook gestart met de voorbereidingen voor vervolgmodules.

Column Anne-Rieke de Haan Adviseur arbeidsmarkt, Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis,

Focus op ervaring

Over IKNL IKNL is een onafhankelijk kennis- en kwaliteitsinstituut voor de oncologische en palliatieve zorg, met de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) als belangrijkste basis. Hiermee doen we onderzoek, faciliteren we regionale samenwerking, ondersteunen we kwaliteitsverbetering in de (para)medische en verpleegkundige praktijk. De registraties, rapportages en verbetervoorstellen ontwikkelt IKNL samen met zorgprofessionals. Met KWF Kankerbestrijding en NFK richt IKNL zich via www.kanker.nl ook op patiënten.

Over Noordhoff Health In co-creatie met partners, klanten en zorgprofessionals ontwikkelt Noordhoff Health krachtige en slimme leeroplossingen voor studenten en professionals in de zorg. Inhoud en technologie vullen elkaar aan in de doorlopende leerlijn – van mbo en hbo naar beginnende en gevorderde zorgprofessionals. Zodat zij aantoonbaar bekwaam zijn en hun patiënten en cliënten de beste zorg kunnen bieden.

Voor de mbo-verpleegkundige verandert in principe niets, verzekert Wydoodt. Het is de rol van de hbo-verpleegkundige die verandert.

Het toverwoord voor arbeidsmarktcommunicatie lijkt candidate experience te zijn. En wat is dat dan? De candidate experience beschrijft de ervaring die een (potentiële) kandidaat heeft bij het doorlopen van een sollicitatieproces. Die ervaring begint bij de eerste kennismaking met een organisatie en wordt beïnvloed door alle verdere contactmomenten en indrukken. De kunst is: zorg voor een zo positief mogelijke ervaring, ook wanneer een kandidaat niet aangenomen wordt. Maar hoe doe je dat nou? Daarvoor kunnen ziekenhuizen een voorbeeld nemen aan hun zorgmedewerkers. Immers, zij zijn doorlopend bezig met hospitality: gastvrije ontvangst en verzorging van onze patiënten. Zij hebben als geen ander oog voor de wensen en behoeften van hun patiënten, hospitality zit in hun bloed. Op de afdeling orthopedie van ons ziekenhuis werkt zelfs een hospitality coach die het team daarbij ondersteunt. Voorafgaand en tijdens het verblijf op de afdeling staat een positieve ervaring voor de patiënt centraal. Dat kan je de patiënt experience noemen. Wanneer werkgevers potentiële of nieuwe medewerkers zouden benaderen zoals de zorgmedewerkers patiënten benaderen, kunnen zij de candidate experience optimaliseren. Hospitality is niet one size fits all. Oog voor detail en een aanpak op maat zijn essentieel. Voor een optimale candidate experience moet je weten wat de motivatie, wensen en/of behoeften van potentiële of nieuwe medewerkers zijn. Dat kom je niet te weten als je op kantoor, achter een computer, zit. Daarvoor ga je in gesprek! Gelukkig vertellen zorgmedewerkers graag over hun werk en ervaringen. De kunst is om uit hun verhalen hun eigen motivatie, wensen en behoeften te filteren. Hun focus ligt vooral op patiënten en wat zij voor hen kunnen doen, oftewel de patiënt experience. En juist die focus kan je als werkgever gebruiken voor een optimale candidate experience!

Advertentie

! n ijs s e ing pr ga’ or t s p lle k o e co t ra G r et ex m n m r va K o te e if o pr

Kom ook naar Hét Afdelings- en Medisch Secretaresse- congres en krijg theoretische en praktijkgerichte informatie mee, waardoor je nog beter invulling kunt geven aan je functie! √ Verbeter je kennis ten opzichte van de huidige spelling √ Maak contact door het kiezen van de juiste woordkeuze √ Kom weer helemaal in balans met de Yoga Mindfulness Workshop

23 NOVEMBER | REEHORST, EDE DE LEUKSTE DAG VOOR SECRETARESSES IN DE ZORG!

√ Maak kennis met collega’s uit het vak en deel op een leuke manier ervaringen

MET O.A.

FRANK SCHURINK TRAINER

MAARTEN FIJNAUT COACH

ANKE VAN LUYT CONSULTANT

HÉT DEMENTIE

VERNIEUWD PROGRAMMA!

CONGRES 2017

9 NOVEMBER 2017 | REEHORST, EDE

Over de toekomstige dementiezorg. Tijdens Hét Dementie Congres zoomen we in op de toekomst. Tevens gaan dementie experts in op vraagstukken uit jouw dagelijkse praktijk en krijg je concrete handvatten om betere dementiezorg te kunnen bieden. Kom naar dit congres en leer o.a.: > Hoe je omgaat met psychische klachten bij dementie > Het lerend vermogen aan te spreken > Dementiezorg thuis én in het ziekenhuis te verbeteren > Over de invloed van muziek > Van zorginnovaties op het gebied van dementie > Wat jouw rol is in de nieuwe richtlijn probleemgedrag bij dementie

WWW.NURSINGCONGRESSEN.NL/DEMENTIE

ls! ge o v 7 ge 01 oe er 2 r r v ob oo okt v g 1 tin /m or ig t k 0 ld € 3 Ge

Zorg en Ziekenhuis

‘We merken dat we een extra stap moeten zetten om onze vacatures onder de aandacht te brengen’

Zorgorganisatie bestrijdt personeelstekort met ijsjes en social media Op donderdag 21 september hebben cliënten en medewerkers van Nieuw Amstelrade ijsjes uitgedeeld om zo nieuwe collega’s te vinden. Het geringe aanbod van geschikt personeel leidt er toe dat de zorgorganisatie uit Amsterdam het werven van collega’s op een andere manier aanpakt. De uitdeelactie vond plaats bij de GVB-pont bij de Buiksloterweg in Amsterdam Noord. De 3D fruitijsjes hebben de vorm van twee handen, de organisatie wil hiermee de zoektocht naar extra handen benadrukken. Op de verpakking staat een oproep om de vacatures via social media te delen.

100.000 mensen in de zorg nodig Volgens Sonja Kersten - directeur van beroepsvereniging Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN) – zijn er de komende vijf jaar 100.000 mensen in de zorg nodig (bron: Volkskrant). Ook Nieuw Amstelrade kampt met een tekort aan geschikt personeel.   ‘Binnen de zorgsector

kampen veel organisaties met het vinden van geschikt personeel, zoals verpleegkundigen en verzorgende IG. We merken dat we een extra stap moeten zetten om onze vacatures onder de aandacht te brengen.

‘Binnen de zorgsector kampen veel organisaties met het vinden van geschikt personeel’ Op de verpakking van de ijsjes staat een oproep om ons te helpen bij deze zoektocht. Dat kan men doen door een foto van de verpakking te delen via de bekende social media platforms, onder vermelding van onze website en #HandjesGezocht. En op een zonnige dag zijn mensen eerder geneigd een ijsje aan te nemen dan een flyer’, zegt Ron Alderden, manager van Nieuw Amstelrade.

Advertentie

EEN SNELLER HERSTEL EN LANGER FIT MET HOOGWAARDIG EIWIT!

Easy-to-Eat is het "Bouwsteentje" voor mensen met slikproblemen en is deze tevens vrĳ van gluten en bindmiddelen. Easy-to-Eat bevat net als het Bouwsteen-gebakje 8 gram hoogwaardig eiwit per kleine portie. Naast glutenvrĳ is Easy-to-Eat gemaakt van volledig natuurlĳke grondstoﬀen en vrĳ van E-nummers. Easy-to-Eat heeft amylaseresistente eigenschappen en zal zĳn consistentie behouden en zo de dysfagiepatiënt helpen om op een veilige manier te slikken.

TOETJE OF TUSSENDOORTJE Easy-to-Eat is speciaal ontwikkeld voor mensen die extra kracht nodig hebben maar alleen dik-vloeibare of fijngemalen voeding kunnen eten. Het is een tussendoortje en gebaksdessert op basis van frisse zuivel met geconcentreerd hoogwaardig wei-eiwit. Easy-to-Eat is zo zacht dat het als vanzelf smelt in de mond. In de mond behoudt het zĳn consistentie. Daarom kan Easy-to-Eat probleemloos worden gegeten door mensen met een slikstoornis. Dankzĳde hoge concentratie wei-eiwitten (8 gram per portie) draagt Easyto-Eat bĳ aan een betere conditie en helpt het de weerstand ondersteunen.

Easy-to-Eat kan meerdere keren per dag gegeten worden, bĳvoorbeeld als lekkernĳ, tussendoor of als nagerecht. Easy-to-Eat is verkrĳgbaar in de smaken framboos en tropical en worden geleverd door onderstaande Zorggroothandels. Per smaak per 4 porties verpakt. Zie www.bouwsteentjes.nl Voor particulieren is Easy-to-Eat verkrĳgbaar bĳ Jumbo Supermarkten, 4 stuks voor € 4,99

Zorg en Ziekenhuis

‘Kijk verder dan de buik breed is’

Hoogleraar prof. Liesbeth van Rossum: val mensen met obesitas niet zo hard af Obesitas is een ingewikkelde en veelsoortige aandoening. Artsen die mensen met ernstig overgewicht op hun spreekuur krijgen, moeten daarom niet te snel concluderen dat de patiënt slechts verkeerd eet en te weinig beweegt. Obesitas zou eerst, evenals elke andere ziekte, goed moeten worden geanalyseerd op onderliggende oorzaken. Pas dan kan het behandelplan worden opgesteld dat de meeste kans van slagen heeft.

Centrum Gezond Gewicht Dat is de boodschap die prof. dr. Liesbeth van Rossum haar toehoorders meegeeft tijdens haar oratie, waarmee ze vrijdag 29 september officieel haar benoeming tot hoogleraar Obesitas en Stress aanvaardt. De helft van de obese patiënten die zich melden in het Centrum Gezond Gewicht, een samenwerkingsverband van het Erasmus MC, Maasstad Ziekenhuis en Franciscus Vlietland gebruikt medicatie die het gewicht kan verhogen. Ook chronische stress kan leiden tot extra buikvet en ‘snacktrek’. Verder werkt slaapgebrek gewichtstoename in de hand. Veel patiënten slapen slecht door slaapapneu of door werken in ploegendiensten.

‘’Kijk verder dan de buik breed is!” pleit Van Rossum daarom. “Als rekening wordt gehouden met dit soort factoren, is de kans dat je de juiste manier vindt om af te vallen, veel kansrijker.”

‘Maak de condities om af te vallen beter’ Geef obesitas patiënten dus “de wind mee”, zegt Van Rossum. Medicatie tegen hoge bloeddruk en voor diabetes, geneesmiddelen die corticosteroïden bevatten, het zijn voorbeelden van medicijnen waarvan ettelijke varianten bij sommige patiënten gewichtsverlies in de weg staan. “Natuurlijk kun je niet alle diabetespatiënten zomaar van de insuline afhalen. Maar je kunt als arts wel kijken of medicijnen gestopt of in dosering verlaagd kunnen worden als iemand aansluitend deel gaat nemen aan een gecombineerde leefstijlinterventie. Dit is des te belangrijker nu deze leefstijlinterventies naar verwachting binnenkort in het basispakket worden opgenomen. Door een potentieel dikmakend medicijn

De maatschappij denkt bij het zien van een zwaarlijvige medemens vaak dat die dik is geworden door een zwakke wil en veel te veel eten.

van de lijst te halen creëer je wind mee. Maak je de condities om af te vallen beter.”

Misverstanden Veel misverstanden zijn er ook over het ontstaan van zwaarlijvigheid. De maatschappij denkt bij het zien van een zwaarlijvige medemens vaak dat die dik is geworden door een zwakke wil en veel te veel eten. De ware redenen zijn vaak gecompliceerder dan dat. Van Rossum roept daarom de maatschappij op: Val uw zwaarlijvige medemens niet zo hard af. “Obesitas is een ziekte, maar mensen krijgen weinig steun. Ik zie veel verdriet en schaamte in mijn spreekkamer.” Zo is er het jojo-effect: juist door herhaaldelijk crash-diëten te volgen worden mensen steeds zwaarder. Dan zijn er nog darmbacteriën en hormoon verstorende stoffen in het milieu die verband blijken te houden met obesitas. Ook onbewuste gewoonten dragen vaak bij aan gewichtstoename, vandaar dat de psychische component van een leefstijlaanpak essentieel is voor gedragsverandering.

‘Juist door herhaaldelijk crash-diëten te volgen worden mensen steeds zwaarder’ Maatregelen om de omgeving gezonder te maken qua voedingsaanbod en beweegmogelijkheden voor mensen met obesitas zouden hierbij ook helpen. Bij een klein aantal mensen blijkt er zelfs sprake van een onderliggende aandoening zoals een hormonale ziekte of een erfelijke afwijking die al op jonge leeftijd het verzadigingsgevoel uitschakelt of de stofwisseling vertraagt. Dan is er soms een heel andere behandeling nodig om het gewicht te verlagen.

Optelsom van factoren Kortom: naast alle bekende dikmakers zoals ongezond eten en te weinig bewegen is de lijst van mogelijke oorzaken van ernstig overgewicht lang. “Bij een individu is het vrijwel altijd een optelsom van factoren. In het Centrum Gezond Gewicht hebben we een unieke aanpak door eerst alle individuele factoren in kaart te brengen en dan pas een behandeladvies op maat te geven. Zo kan je obesitas effectiever tegengaan.” www.erasmusmc.nl/centrumgezondgewicht

12 oktober WereldReumaDag Dit is een jaarlijks terugkerend wereldwijd initiatief om aandacht te vragen voor mensen met reumatische en spieraandoeningen .

16 oktober Wereldvoedseldag Wereldvoedseldag is in 1979 in het leven is geroepen door de Verenigde Naties om met zijn allen in ieder geval één dag per jaar stil te staan bij deze grote voedselvraagstukken en te zoeken naar oplossingen en mogelijkheden die we in Nederland te bieden hebben en de dingen die wij kunnen aanpakken om ervoor te zorgen dat het voedselsysteem meer in balans is.

29 oktober Wereld Psoriasis Dag De Psoriasis Vereniging Nederland behartigt de belangen van mensen met psoriasis. Psoriasis is een niet-besmettelijke huidaandoening, gekenmerkt door rode plekken met een witte schilfering. De vereniging zorgt onder andere voor het bevorderen van wetenschappelijk onderwijs en onderzoek naar psoriasis, het bevorderen van goed begrip tussen patiënten en artsen en het bevorderen van integratie van de leden in de samenleving.

22 september Wereldstotterdag Wereldstotterdag moet stotteren bekend maken en de publieke opinie beïnvloeden zodat de maatschappelijke discriminatie van stotteraars verhinderd wordt. Het is ook de bedoeling de stotterende personen te motiveren om ondanks hun stotteren toch hun levensdoelen en ambities te realiseren.

14 november Wereld Diabetesdag Wereld Diabetes Dag (WDD) is de belangrijkste wereldwijde bewustwording campagne voor diabetes.

10 november Dag van de Mantelzorg Vaak vinden mantelzorgers hun werk vanzelfsprekend, maar dat is het niet. Tijdens deze dag worden mantelzorgers op meer dan 200 plaatsen in Nederland bij elkaar gebracht en wordt er waardering uitgesproken over hun bijzondere werk.

Wereld Diabetes Dag werd in 1991 door de Internationale Diabetes Federatie (IDF) en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) geïntroduceerd als reactie op de alarmerende toename van diabetes over de hele wereld.

Agenda

activiteiten & seminars

Congres Werken met kwetsbare ouderen Dinsdag 14 november 2017 | Van der Valk, Veenendaal

Eendaagse workshops “Houd eens op met dat softe gedoe: GA LEIDEN!” • • • • •

Amsterdam 14 november 2017 Eindhoven 31 oktober 2017 Groningen 7 november 2017 Rotterdam 28 november 2017 Utrecht 21 november 2017

Over o.a. vermoeidheid, hoe je een depressie onderscheid van somberheid, omgaan met NAH-patiënten met een niet-westerse achtergrond, chronische pijnklachten, afwijkend gedrag , inzetbare gesprekstechnieken, samenwerking met familie en mantelzorgers.

nursing.nl/congressen/ werken-met-kwetsbare-ouderen/

congressenmetzorg.nl

Colofon Zorg en Ziekenhuis

debode.nl

Uitgever, tevens redactie-adres:

• Groningen 16 november • Utrecht 20 november 2017 debode.nl

“Iedereen wil aardige collega’s, ook jouw collega’s”, collegiale feedback volgens de Bode Methode® • Amsterdam 13 november 2017 • Eindhoven 30 oktober 2017 • Groningen 6 november 2017 • Rotterdam 27 november 2017 • Utrecht 20 november 2017

debode.nl

“Voor jezelf opkomen”, assertiviteit op de werkvloer • Amsterdam 17 november 2017 • Eindhoven 3 november 2017 • Groningen 9 november 2017 • Rotterdam 1 december 2017 • Utrecht 23 november 2017

Vrijdag 15 december 2017 | ReeHorst, Ede

Hoe kun je kwetsbaarheid herkennen? Tijdens het congres Werken met kwetsbare ouderen wordt stilgestaan bij jouw rol als verpleegkundige en verzorgende bij de hulpverlening aan kwetsbare ouderen.

“Haal meer uit het jaargesprek”

Zorg rondom niet-aangeboren hersenletsel

Het Wondzorg Congres Donderdag 14 december | Van der Valk, Dordrecht Leer tijdens het Het Wondzorg Congres alles over wondregistratie met ALTIS & TIME, gecompliceerde wondzorg, waarom goede voeding bij wondgenezing zo belangrijk is, hoe je een goede zwachtel aanlegt en waarom het zo belangrijk is om op je eigen wondervaring te vertrouwen!

nursing.nl/congressen/het wondzorg-congres/

Allin1Mediaservice B.V. T (0487) 760200 E redactie@zorgenziekenhuis.nl Advertentieverkoop: Cross Media T (010) 7421941 E zorg@crossmedianederland.com Oplage: 30.000 exemplaren Drukwerk: JanssenPers Rotatiedruk B.V. Verspreiding: via personeelsruimten in de ziekenhuizen en geadresseerd aan directieleden en beslissers uit zorg en welzijn Meer informatie: zorgenziekenhuis.nl Aan de inhoud van Zorg en Ziekenhuis is alle mogelijke zorg besteed. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. De uitgever Allin1Mediaservice B.V. van Zorg en Ziekenhuis aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid ten aanzien van de inhoud. AUTEURSRECHTEN VOORBEHOUDEN © Zorg en Ziekenhuis Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze berusten bij Zorg en Ziekenhuis c.q. de betreffende auteur. Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, scan, fotokopie, elektronisch of op welke wijze dan ook. Zorg en Ziekenhuis wordt tevens elektronisch opgeslagen en geëxploiteerd. Alle auteurs van tekstbijdragen in de vorm van artikelen of ingezonden brieven en/of makers van beeldmateriaal worden geacht daarvan op de hoogte te zijn en daarmee in te stemmen e.e.a. overeenkomstig de publicatie- en/of inkoopvoorwaarden. Deze zijn bij de redactie ter inzage of op te vragen.

debode.nl Professional

3 november

Omgaan met complex probleemgedrag

9 november

Het Dementie Congres Over de toekomstige dementiezorg.

Hoe ga je om met psychisch en psychiatrisch gedrag van patiënten?

ReeHorst, Ede

16 november

Zelfsturende team: dé praktijk

24 januari 2018

ReeHorst, Ede

6 & 7 december

Van der Valk, Veenendaal

14 december

Nursing Experience 2017

Het Wondzorg Congres

Omdat beter worden je vak is!

Verbeter jouw expertise op het gebied van wondzorg

ReeHorst, Ede

6 februari 2018

Congres Niet-aangeboren hersenletsel

Het Palliatieve Zorg Congres

Essentiele kennis voor de dagelijkse praktijk

Van goede zorg naar optimaal comfort

ReeHorst, Ede

Werken met kwetsbare ouderen Over de herkenning en behandeling van de kwetsbare oudere patiënt

Praktijkgerichte editie met 5 workshops

ReeHorst, Ede

14 november

ReeHorst, Ede

7 maart 2018

Nursing College anatomie - pathologie - fysiologie

Radboudumc

Voor al onze congressen wordt accreditatie aangevraagd bij Accreditatiecommissie Kwaliteitsregister V&V. Kijk op onze website hoeveel opleidingspunten je exact behaalt per congres.