ZorgenZiekenhuisJuni2016 by De Zorg Springt om Jou!

juni 2016

Actualiteiten & ontwikkelingen De redactionele zorgpijlers

Bijzonder Zorgnieuws Aangenaam Verzorgd Medisch Belicht Talent Ontwikkeld Bewust Genieten

Kennis delen binnen de zorg Zorg en Ziekenhuis bijlage E-Health VWS Minister Schippers en Staatssecretaris Van Rijn: â&#x20AC;&#x2DC;E-Health is zoveel meer dan alleen techniekâ&#x20AC;&#x2122;

Optimale zorg door samenwerking

fysiotherapie is een mooi en innovatief vak Detectiehonden

Tweelingen

Bloed is leven

Waar ga jij naar toe?

Helpen bij strijd tegen

Leven mogelijk langer

Geef jij ook wat van jezelf?

Voorpret met

kanker p. 12

door speciale band p. 16

Wereld Bloeddonordag p. 20

vakantievoorbereiding p. 28

Advertentie

Jouw bloed heeft mijn leven gered Bloed is leven, geef bloed

Zorg en Ziekenhuis

Bijzonder Zorgnieuws Alles over ontwikkelingen en actualiteiten in de zorg Eerste paal Imaging Center p. 10 Da Vincirobot in MCL p. 11

Aangenaam Verzorgd Alles over gezondheid en welzijn van de patiënt Ziekenhuisverblijf kinderen p. 17 Onderzoeksbus p. 18

Medisch Belicht Alles over de medische wetenschap

Talent Ontwikkeld Alles over leren en werken in de zorg

Vaste rubrieken Beroep in beeld, Lifestyle en Reportage

Studententen vieren Internationale Dag van de verpleging p. 38

van de redactie:

Voorwoord ‘Speurneus’

Hersenbloeding behandeling werkt niet p. 24 9 miljoen euro voor eerder herkennen hart- en vaatziekten p. 26

Bewust Genieten Alles over voeding, lifestyle en trends in de zorg Nitraatrijke groente p. 32 Meer budget gezonde voeding p. 33

Sinds ik voor deze krant aan het werk ben, merk ik een verandering op. Keek ik normaal zo nu en dan naar het journaal, of las ik af en toe een nieuwsbrief of een krant. Tegenwoordig ben ik een nieuwsjunkie geworden. In ieder programma dat ik zie, of krant of nieuwsbrief die ik lees kom ik wel iets tegen waarvan ik denk “Hé dat is interessant voor de ZorgenZiekenhuiskrant”. Ik hoop dat onze krant hetzelfde met jou doet. Veel leesplezier weer!

Sanne van Leeuwen hoofdredacteur

Zorg en Ziekenhuis

beroep in beeld

Optimale zorg

door samenwerking

Fysiotherapie is een mooi en innovatief vak. Het samenwerken met meerdere ziekenhuizen en disciplines biedt vele voordelen voor de patiĂŤnt. Hierdoor kunnen we een optimaal behandelplan maken, wat de kwaliteit van de behandeling ten goede komt. Mijn werk wordt gedreven door mijn passie om iedereen een gezond en mobiel leven te gunnen. En dat doe ik iedere dag weer met veel plezier en enthousiasme. Door Roel van den Boom

Zorg en Ziekenhuis

beroep in beeld

k ben zelf een echte sporter, jarenlang heb ik bij VVV Venlo op hoog niveau gevoetbald. Sport is voor mij een heel belangrijk onderdeel van mijn leven. In mijn voetbalperiode zag ik onze begeleiders er alles aan doen om ons zo fit mogelijk op het veld te krijgen. Dat intrigeerde mij enorm. Na mijn opleiding aan het CIOS ben ik daarom doorgestroomd naar HBO Fysiotherapie. Ik wilde mensen graag helpen om zo goed mogelijk te kunnen bewegen en vooral om sporters te kunnen helpen bij het bereiken van hun sportieve droom.

Van behandeld worden naar behandelaar Na mijn opleiding ben ik in het sport medisch centrum van de Sint Maartenskliniek gaan werken. Zes jaar heb ik daar met veel plezier in de 1e lijn patienten bij hun revalidatie geholpen. Toen ik hoorde dat er een nieuw ziekenhuis in Boxmeer kwam, dat ging samenwerken met het Radboudumc en de Sint Maartenskliniek, heb ik de overstap naar het Maasziekenhuis gemaakt. Die samenwerking tussen de verschillende ziekenhuizen, ieder met hun eigen specialiteiten maakt mijn werk heel divers. In het ziekenhuis kom ik op alle afdelingen. Als streekziekenhuis hebben we alle disciplines in huis. En door de samenwerking met de Sint Maartenskliniek hebben we ook een afdeling kinderen volwassenenorthopedie. De samenwerking met het Radboudumc en de Sint Maartenskliniek is in het belang van de patiënten. Deze willen natuurlijk het liefst zo dicht mogelijk bij huis geholpen worden met een hoge kwaliteit van zorg. En daar kunnen wij nu aan voldoen.

‘De samenwerking met het Radboudumc en de Sint Maartenskliniek is in het belang van de patiënten.’ Werken in het ziekenhuis is bijzonder In het ziekenhuis moet ik in een aantal dagen mensen weer redelijk mobiel zien te krijgen. Mensen denken vaak na een operatie dat herstel heel lang gaat duren. Maar vaak kunnen ze op de operatiedag of de eerste dag na de operatie, alweer uit hun bed komen. In een korte tijd zie ik mensen heel snel vooruit gaan. Dat geeft mij veel voldoening binnen mijn werkzaamheden als fysiotherapeut. Sinds een klein jaar is de Kinderkliniek van de Sint Maartenskliniek in het Maasziekenhuis gevestigd. Op deze afdeling worden kinderen met een scoliose (een vergroeiing van de wervelkolom) geopereerd. Dit is een hele zware operatie en vraagt veel van de kinderen en de ouders. Voor

Zorg en Ziekenhuis

Roel van den Boom, (sport)fysiotherapeut Maasziekenhuis Pantein ‘mijn werk wordt gedreven door mijn passie om iedereen een gezond en mobiel leven te gunnen. En dat doe ik iedere dag weer met veel plezier en enthousiasme.’ de verpleegkundigen en fysiotherapeuten was dit helemaal nieuw en we vonden het best spannend in het begin. Maar door de mooie samenwerking die we hebben met de Sint Maartenskliniek zijn we snel bekend geworden met de zorg die deze kinderen nodig hebben. Ik vind het heel mooi dat ik deel mag uitmaken van een team dat deze kinderen helpt om een zo gewoon en gezond mogelijk leven te laten leiden. Nog een mooi voorbeeld van onze nauwe samenwerking is die met het Radboudumc. Als een patiënt een hartoperatie heeft ondergaan in het Radboud komt deze patiënt na een paar dagen over naar het Maasziekenhuis voor zijn verdere revalidatie. Na zijn klinische ontslag krijgt de patiënt nog een aantal maanden verdere begeleiding binnen onze Hartrevalidatiemodule.

Samenwerking Wanneer ik patienten aan het bed begeleid, werk ik nauw samen met artsen, verpleegkundigen en andere disciplines. Op iedere afdeling vindt er meerdere malen per week overleg plaats met verschillende disciplines over de voortgang van de patiënten. Samen zijn we verantwoordelijk voor het opstellen van het behandelplan en voor het welzijn van de patiënt. Soms komen we wel 2x per dag bij iemand langs om te behandelen. We willen dat de patiënt zo snel mogelijk mobiliseert, want hoe sneller je op de been bent hoe minder ziek

je je voelt. En hoe sneller iemand weer naar huis terug kan gaan.

Verbeterde zorg De zorg is sowieso ontzettend verbeterd in vergelijking met 5 à 10 jaar geleden. Door alle nieuwe technieken kunnen we mensen nog beter helpen en hoeven mensen minder lang in het ziekenhuis te blijven of te revalideren. We doen er alles aan om mensen zo snel mogelijk verantwoord te mobiliseren, indien nodig met ondersteuning van ademhalingsoefeningen of hulpmiddelen zoals looprekjes, krukken enz. Alles ten gunste van de patiënt voor een zo optimaal mogelijk herstel.

Eerstelijnszorg Naast mijn klinische werkzaamheden, werk ik ook op de polikliniek van het Maasziekenhuis. Hier kunnen patiënten terecht voor hun vervolgbehandeling wanneer ze uit het ziekenhuis ontslagen zijn. Veel mensen vinden het prettig om hun revalidatietraject bij ons voort te zetten omdat wij ze al goed kennen. Tegenwoordig mag je ook zonder verwijzing van de huisarts naar de fysiotherapeut en ook deze patiënten zijn bij ons welkom om te revalideren. Ons team fysiotherapie bestaat uit 12 fysiotherapeuten die ook allen hun eigen expertise hebben. Kijk voor meer informatie eens op www.maasziekenhuispantein.nl/ fysiotherapeuten

Advertentie

Wĳ vinden dat iedereen recht heeft op een gezond leven!

De nieuwe generatie scopendroogkast Om aan de hoge normen voor veiligheid en hygiëne te voldoen is het optimaal drogen en opbergen van endoscopen een essentieel onderdeel van de endoscopiewerkstroom. De NG-serie is ontworpen als flexibele oplos-

ScoreMedi stoelen zĳn speciaal ontwikkeld om werkpleksitaties van artsen, chirurgen en verpleegkundigen te verbeteren. Onze stoelen zĳn dé beste keuze om lekker en gezond je werk te kunnen doen.

sing voor het drogen en opbergen van endoscopen. De serie bestaat uit modulaire droog- en opbergkasten die u naar wens kunt combineren met ruimte voor maximaal acht endoscopen per kast.

De basiselementen kunnen afzonderlijk worden gebruikt of worden uitgebreid met een extra module van vier of acht endoscopen.

Probeer het zelf. Gratis 2 weken op proef. Vraag jouw ideale ScoreMedi proefstoel aan via www.ziekenhuisstoelen.nl 036 547 21 50 • info@vanvlietmedical.nl • www.vanvlietmedical.nl

Advertentie Zorg en ziekenhuis.indd 1

AOV UMC 3/24/2016 1:28:14 PM

Het is ﬁjn als er ook voor jou wordt gezorgd!

VIA

27%MC

RTI N

Je ziet het elke dag om je heen: een goede gezondheid is het

Daarom is er de AOV umc van Loyalis. Een arbeidsongeschiktheids-

Wat als jĳ zelf langdurig ziek wordt? Wie zorgt er dan voor jou en wat blĳft

Hiermee behoud je altĳd minstens 70% van je inkomen. Via jouw umc krĳg

allerbelangrĳkste. Als dat wegvalt, heeft het grote impact. Ook ﬁnancieel. er over van je inkomen? Minder dan je denkt.

Ga naar www.loyalis.nl/aov-umc

Zorg en Ziekenhuis

verzekering voor iedereen die werkt bĳ een universitair medisch centrum. je minimaal 27% premiekorting! Nu regelen,voor altĳd een zorg minder.

Bijzonder Zorgnieuws 7

Aandacht voor zelfmanagement en eigen regie is doorgeschoten “De patiënt als partner, de patiënt als co-producent in de zorg, de patiënt aan zet, zelfmanagement en eigen regie zijn doorgeschoten managementtermen in het gezondheidsbeleid. Veel mensen zijn gewoon niet in staat om op een actieve manier hun gezondheid ‘te managen’. Patiëntorganisaties, zorgverleners, zorgverzekeraars en overheid hebben te weinig oog voor de verschillen tussen patiënten. Die verschillen verdienen meer aandacht. Er is pas sprake van patiëntgerichte zorg als professionals aandacht hebben voor verschillen in wensen, behoeften en vaardigheden van mensen.” Dit stelt prof. dr. Jany Rademakers in haar oratie, waarmee zij op 13 mei a.s. haar leerstoel Gezondheidsvaardigheden en patiëntparticipatie aan de faculteit Health, Medicine and Life Sciences van Maastricht University aanvaart.

Verschillen in gezondheidsvaardigheden Een actieve patiënt beschikt over de juiste gezondheidsvaardigheden; hij kan lezen en schrijven en informatie verwerken, begrijpen, keuzes maken en toepassen. Helaas is er in ons land een grote groep mensen die laaggeletterd is. Zij hebben deze vaardigheden niet en zijn

niet in staat zijn om etiketten op medicijnen en folders te lezen, formulieren te begrijpen of in te vullen en borden en wegwijzers in ziekenhuizen te lezen. Vooral mensen met een lagere opleiding en een lagere sociale status hebben hier last van. Bij meer complex gedrag, zoals meebeslissen over een behandeling en zelfmanagement, spelen ook psychologische en sociale aspecten een belangrijke rol. Dan gaat het over eigenschappen als motivatie en zelfvertrouwen. Eén op de twee Nederlanders heeft moeite om zelf de regie te voeren op het gebied van gezondheid, ziekte en zorg.

De kloof verkleinen Gelukkig zijn gezondheidsvaardigheden, tot op zekere hoogte, te leren en te verbeteren. Prof. Dr. Rademakers pleit in haar oratie voor patiëntgerichte zorg, met aandacht voor verschillen in wensen, behoeften en vaardigheden van mensen. Daarnaast stelt ze dat de gezondheidszorg zélf moet veranderen zodat die eenvoudiger en toegankelijker wordt en daardoor beter aansluit bij de mogelijkheden van mensen. Alleen zo kan de kloof tussen ons ingewikkelde zorgsysteem en de patiënt verkleind worden en kan de patiënt een veel actievere rol spelen.

Spoedeisende hulp kan drukte niet meer aan

atiënten worden steeds vaker geweigerd op de spoedeisende hulp van ziekenhuizen omdat het te druk is. De drukte komt vooral door ouderen voor wie verpleging en verzorging aan huis niet goed geregeld is. Daardoor komen ze sneller in het ziekenhuis terecht, schrijven afdelingen van spoedeisende hulp in Noord-Holland en Flevoland in een brandbrief aan Minister Edith Schippers (Volksgezondheid).

Drukte op de spoedeisende hulp Patiënten worden steeds vaker geweigerd.

Het aantal keren dat patiënten geweigerd moesten worden in Noord-Holland en Flevoland is sinds 2013 verdubbeld, met als uitschieter het laatste kwartaal van vorig jaar. Toen ging het alleen al in de regio Amsterdam om zeshonderd gevallen. “Het komt zelfs voor dat alle ziekenhuizen in Amsterdam tegelijkertijd een stop voor de spoedeisende hulp of eerste harthulp afkondigen’’, schrijven de hulpafdelingen. Gemiddeld worden er in de hoofdstad per dag acht van deze stops afgekondigd. “Zo’n stop kan een paar minuten duren, maar ook een paar uur.”

Thuiszorg Een van de oorzaken van de drukte bij ziekenhuizen is dat gemeenten ‘veel te weinig’ thuiszorg hebben ingekocht. “Hierdoor kan niet vroegtijdig eenvoudige medische hulp of verpleging worden geboden, waardoor de hulpvraag snel escaleert in een spoedzorgvraag en onvermijdelijk ziekenhuisbezoek’’, stellen de afdelingen. Door het kabinetsbeleid sluit bijna de helft van de verzorgingshuizen hun deur. Daarmee gaat de regering ‘voorbij aan het feit’ dat de bewoners van deze huizen daar zitten omdat ze hulpbehoevend zijn. Bron: ANP

Zorg en Ziekenhuis

Column Sanne van Leeuwen

Bijzonder Zorgnieuws In de oratie van prof. J. Rademakers stelt zij dat de aandacht voor zelfmanagement en eigen regie is doorgeschoten in het gezondheidsbeleid. Het gemis aan taalvaardigheid, kennis en niet weten waar ze de informatie vandaan moeten halen in combinatie met het gebrek aan genoeg zelfvertrouwen om vragen te stellen aan de dokter maakt dat mensen met een lage gezondheidsvaardigheid niet in staat zijn de regie te pakken, die overheid, zorgverleners, verzekeraars en patiëntenorganisaties van hen verlangen. Toen ik dit las schoot mij de herkenbaarheid met de roep naar het pakken van eigen regie bij medewerkers te binnen. Want is het ook hier niet dat medewerkers die de lagere functies bekleden minder goed uit de verf komen bij het nemen van regie over hun loopbaan? Overvragen wij als maatschappij onze medemens niet teveel? Het nemen van regie over je eigen leven of loopbaan verschilt in mijn ogen niet heel veel van elkaar. Voor beiden moet je genoeg zelfvertrouwen hebben om voor jezelf op te durven komen. Om je in te lezen in een vaak taaie materie en om jezelf op een trede te plaatsen waarvan je het gevoel kan hebben dat het niet bij je past. In de praktijk blijkt dat we al terugkomen op zelfsturende teams, deze heten in een afgezwakte versie al zelforganiserende teams. En dan gaat het ‘maar’ om je loopbaan. Wanneer het om je eigen gezondheid gaat is dit een heel ander verhaal. Het generaliseren van “de patiënt”, staat volgens mij haaks op de term “zorg op maat”. Natuurlijk hoeven we geen verzorgingsstaat meer te zijn, waarbij je helemaal niet meer zelf hoeft na te denken over wat wel en niet goed voor je is. Maar laten we in ieder geval rekening houden met de capaciteiten en leeftijd van de patiënt, voordat we zo maar van iedereen verwachten dat je in plaats van patiënt ineens partner wordt.

Care-vastgoed in 2030 even groot als winkelmarkt In 2030 zal de markt voor care-vastgoed ongeveer even groot zijn als voor winkels nu. Dat voorspelt het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) in de gezamenlijke vastgoedspecial van Skipr en Lucide. Uit de special komt naar voren dat de zorgvastgoedmarkt de komende jaren voor grote uitdagingen staat. De Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur schat dat door de transitie in de zorg vier miljoen vierkante meter aan zorgvastgoed herbestemd of gerenoveerd moet worden. Ook de voortschrijdende vergrijzing blijft niet zonder gevolgen. In 2021 is er naar schatting een tekort van 373.000 woningen, waar mensen naast wonen ook zorg kunnen ontvangen. Het ziekenhuisvastgoed loopt weer tegen eigen problemen aan. Veel ziekenhuizen tellen te veel vierkante meters en zijn niet flexibel genoeg. Om deze uitdagingen het hoofd te bieden is innovatie nodig op tal van fronten, stellen deskundigen in de vastgoedspecial, uiteenlopend van ontwerp en bouw tot financiering en beheer.

Flexibel Dat flexibiliteit en duurzaamheid de sleutelwoorden zijn bij de ontwikkeling van het zorgvastgoed in de komende jaren, daar is vrijwel iedereen het over eens. Maar misschien nog belangrijker is een doordachte invulling hiervan. Een goed hulpmiddel in de ontwerpfase kan het driedimensionaal Bouw Informatie Model (BIM) zijn. Doordat alle disciplines bin-

nen dit model integraal samenwerken dalen de faalkosten, hetgeen vooral bij ontwerpen met een complexe installatietechnische component grote winst kan opleveren.

Data-analyse Effectief vastgoedbeheer betekent volgens deskundigen ook een scherper zicht op het feitelijke gebruik van vastgoedobjecten. Zorginstellingen zouden dan ook veel meer gebruik moeten maken van digitale data-analyse rond logistieke stromen en gebruikspatronen. “Op zo’n manier kan het ziekenhuis in de toekomst de helft kleiner worden”, voorspelt Gerard Jansen van Royal Haskoning DHV. Gedurende het bouwproces vallen volgens de deskundigen grote besparingen te behalen door de inzet van nieuwe technieken. Te denken valt onder meer aan 3D-printing. Projecten in China leren dat bouwkosten per wooneenheid gedaald zijn van 35.000 euro naar 4.000 euro.

Financiering Ook in financieel opzicht zijn er innovaties nodig om de ontwikkeling van het zorgvastgoed vlot te trekken. Reguliere bancaire financiering wordt steeds moeilijker, terwijl corporaties zich concentreren op hun kerntaak van huisvesting in de sociale sector. Betrokken experts hebben hun hoop daarom gevestigd op een zorgvastgoedfonds. Participatie in een dergelijk fonds kan met name interessant zijn voor pensioenfondsen en verzekeraars. Zorginstellingen zullen echter goed moeten kunnen aantonen dat hun business-model

Omzet en winst medische zorg groei op alle fronten

et Nederlandse bedrijfsleven zit op alle fronten in de lift. Voor het tweede jaar op rij kwamen er over de hele linie positieve cijfers uit de bus. Zo blijkt dat de omzet bij 58% van de mkb-ondernemers is gegroeid of in elk geval gelijk is gebleven en dat de winstgevendheid per saldo verder is verbeterd. Wel zijn de verschillen tussen de branches behoorlijk: de bouw en de horeca deden het relatief goed, terwijl de zorgsector en specialistische zakelijke dienstverleners achterbleven.

Medische zorg De zorg zal in omvang blijven groeien, vooral door de toenemende vraag als gevolg van de

Zorg en Ziekenhuis

vergrijzing, bevolkingsgroei en technologische vooruitgang. De sector ziet daardoor de omzet al jaren stijgen. Voor 2015 kwam die omzetgroei uit op 2,7%. Dat was een minder sterke groei dan in het jaar ervoor (+6,3%). Daarentegen bleef de winstgroei in de zorg sterk achter bij die van het jaar ervoor, namelijk 2,9% versus een winstgroei van een dikke 26%.

Personeelskosten De kosten voor het personeel stegen in 2015 met 3% ten opzichte van het jaar ervoor. In 2014 namen de personeelskosten nog met 1,2% af. De totale bedrijfskosten van de sector stegen met 2,9%, terwijl deze in het jaar ervoor

toekomstbestendig is en hun rendement betrouwbaar. Duurzaam, energiezuinig bouwen is in dit verband van groot belang. Zorgaanbieder Amstelring heeft met dit doel voor ogen een consortium opgezet. Energy Service Company Gaat tien woonzorgcentra energiezuinig maken. Besparing tot 2030: bijna € 20 miljoen

Extraatjes artsen Farmaceutische bedrijven hebben manieren gevonden om artsen extraatjes te betalen zonder dat ze dat hoeven opgeven bij het officiële transparantieregister. Een deel van de betalingen loopt via een tussenstation in de vorm van commerciële, gesponsorde nascholingsbureaus. Dat blijkt uit onderzoek van de Volkskrant. Die bureaus organiseren jaarlijks tientallen cursussen waar artsen betaalde lezingen houden voor hun collega’s. De artsen kunnen daarmee soms tienduizenden euro’s verdienen. Ze worden ingehuurd en betaald via het nascholingsbureau en niet door de farmaceuten, die de bijeenkomsten wel stevig sponsoren. Door het zo in te richten omzeilen de farmabedrijven het transparantieregister. Dat register werd vier jaar geleden juist opgezet zodat duidelijk wordt hoeveel geld iedere arts krijgt van de farmaceutische industrie. Bron: ANP

juist afnamen. De langlopende schulden liepen op, hoewel minder hard dan in het jaar ervoor (1,3% versus 33%). De kortlopende schulden lieten een verdere daling zien. Het eigen vermogen steeg met 15,9% in vergelijking met een stijging van 9,6% in 2014.

Perspectieven De gezondheidszorg is een van de grootste sectoren van Nederland, levert een substantiële bijdrage aan het bruto binnenlands product en is belangrijk voor de werkgelegenheid. De zorg zal in omvang blijven groeien, hoewel er een groot verschil is tussen de segmenten. Zo is de verwachting dat huisartsen het voor dit jaar beter zullen doen dan ziekenhuizen. Centrale vraag in de zorg blijft hoe de gezondheidszorg betaalbaar te houden en voor iedereen toegankelijk? Dat biedt kansen voor innovatieve zorgondernemers die de patiënt centraal stellen. Bron: SRA Branche in Zicht

Bijzonder Zorgnieuws 9

Honderdste

hartkatherisatie via pols

Afgelopen maand onderging de 100e patiënt een hartkatheterisatie via de pols in ziekenhuis St Jansdal. Twee van de vijf cardiologen zijn in het najaar van 2015 hiermee gestart. Zij doen dit onderzoek in plaats van de traditionele procedure via de lies. Het is de bedoeling dat in de toekomst alle cardiologen dit onderzoek op deze wijze zullen uitvoeren en dat 90 procent van alle patiënten, die in aanmerking komen voor een hartkatheterisatie, via de pols geholpen wordt in plaats van via de lies.

Ziekenhuis St Jansdal Patiënt 100e hartkatherisatie via de pols in de bloemetjes gezet

Cybercrime speciaal crisisteam

n navolging van de Rijksoverheid krijgt de zorgsector een branche-eigen Computer Emergency Response Team (CERT). Dit Z-CERT is een gezamenlijk initiatief de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ), Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU), GGZ Nederland en het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC). Het Z-CERT moet er voor zorgen dat vitale systemen in geval van een aanval zo veel mogelijk blijven functioneren, teneinde de veiligheid en continuïteit van de zorg binnen getroffen ziekenhuizen te garanderen. Dit blijkt uit antwoorden van minister Schippers van VWS op Kamervragen over de recente ransomware-aanvallen op Amerikaanse ziekenhuizen. Het afgelopen voorjaar werden zeker vier ziekenhuizen door hackers met malafide software in gijzeling genomen. Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC)

Zorg en Ziekenhuis

krijgt volgens Schippers signalen dat ook in Nederland, ziekenhuizen, evenals andere sectoren, geconfronteerd worden met aanvallen met ransomware. Bij het NCSC zijn echter geen signalen bekend dat deze aanvallen hebben geresulteerd in grootschalige uitval of verstoring, aldus Schippers, zoals in de VWS het geval was.

Verplichte normen In haar antwoorden schetst Schippers verschillende maatregelen om aanvallen tegen te gaan. Zo gelden er voor respectievelijk veilige omgang met informatie, gegevensuitwisseling en het vastleggen van acties op elektronische patiëntdossiers NEN-normen. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) toetst aan de hand van deze normen of ziekenhuizen qua voldoende maatregelen hebben genomen op het gebied van informatiebeveiliging. Als de Eerste Kamer akkoord gaat met het wetsvoorstel Cliëntenrechten bij elektronische verwerking van gegevens, dan worden deze NEN-normen wettelijk verplicht. Daarnaast wordt in de komende periode de Netwerk- en InformatieBeveilingsrichtlijn (NIB-richtlijn),

Een hartkatheterisatie via de pols heeft voor patiënten twee grote voordelen: de procedure is patiëntvriendelijker en brengt minder complicaties met zich mee. In tegenstelling tot bij een hartkatheterisatie via de lies hoeven patiënten bij een katheterisatie via de pols geen bedrust te houden. Zij kunnen na het onderzoek meteen zelf overstappen in een rolstoel, waarna zij worden teruggebracht naar de afdeling. Een ander groot voordeel is dat patiënten een polsband om krijgen op de plek van het aanprikken van de slagader, in plaats van een groot drukverband in de lies.

waarover eind 2015 binnen de EU een politiek akkoord bereikt is, worden geïmplementeerd. Deze NIB-richtlijn bestaat onder andere uit een zorgen meldplicht. Zorginstellingen hebben sinds 1 januari al de wettelijke verplichting om eventuele datalekken te melden bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Dit voorkomt dat incidenten onder de radar blijven en draagt er toe bij dat instellingen van elkaar kunnen leren. De IGZ heeft in maart verschillende brancheverenigingen gevraagd om de aangesloten leden op de meldplicht datalekken te wijzen.

Kennisuitwisseling Om de kennisuitwisseling rond cybersecurity te bevorderen heeft het NCSC in samenwerking met de zorgsector een Information Sharing and Analysis Centre (ISAC) voor de zorg opgezet. Dit ISAC is een publiek-private sectoraal samenwerkingsverband, waarbinnen op tactisch niveau deelnemers van verschillende ziekenhuizen onderling incident-informatie uitwisselen en ervaringen delen over cybersecurity en kwetsbaarheden in de sector.

Wouter Bos en prof. dr. Guus van Dongen slaan de eerste paal van het VUmc Imaging Center op de Zuidas

In het innovatieve Imaging Center komt een hightech radio-chemisch laboratorium (Tracer-CenterAmsterdam) voor de ontwikkeling van geneesmiddelen en therapie op maat.

Vanaf 2019 biedt het VUmc Imaging Centeronderdak aan de modernste scanners en lasers voor behandeling en onderzoek. Ook het bedrijfsleven zal van de faciliteiten gebruik kunnen maken. Dit alles gaat grote winst opleveren voor patiënten met onder meer kanker, hersenaandoeningen of hart- en vaatziekte. Het centrum geeft ook een grote economische impuls aan Amsterdam en de regio.

Geconcentreerde kennis In het nieuwe VUmc Imaging Center Amsterdam komen de nieuwste medische beeldvormende technieken en experts vanuit verschillende disciplines bij elkaar. Nu zijn die nog verspreid over 25 locaties op de campus op de Zuidas. Door de concentratie op één plek zijn er kostenvoordelen en kunnen partijen kennis beter delen.

Zorg en Ziekenhuis

Eerste paal Imaging Center Het VUmc Imaging Center Amsterdam gaat onderdak bieden aan: Moderne scanners, waaronder PETCT, PET-MRI en optische scanners; Geavanceerde laboratoria voor het maken van medicijnen en ziektespecifieke contrastmiddelen (TracerCentrumAmsterdam); VU LaserLaB Amsterdam, waar nieuwe optische, beeldvormende technieken worden ontwikkeld voor zowel patiëntenzorg als medisch-wetenschappelijk onderzoek. Cyclotron BV voor de productie en levering van medische tracers aan Nederlandse en buitenlandse ziekenhuizen. Tracing houdt in dat medicijnen licht radioactief gemaakt

worden, zodat te zien is waar deze medicijnen in het lichaam blijven en welk effect ze hebben. Dit maakt de ontwikkeling en toepassing van geneesmiddelen efficiënter en wellicht goedkoper; een bittere noodzaak aangezien nieuwe geneesmiddelen erg duur zijn en slechts bij een minderheid van de patiënten werken of niet op de juiste plek in het lichaam aankomen.

Kenniscentrum in Europa Innovatie en hightech apparatuur op het gebied van imaging krijgen in het centrum een prominente plek onder één dak, met optimale toegankelijkheid voor patiënten, MKB, farmaceutische bedrijven en kennisinstellingen. Met de bouw van het VUmc Imaging Center Amsterdam wordt de positie van Amsterdam en de regio als kenniscentrum in Europa verder verstevigd.

Bijzonder Zorgnieuws 11

Noordelijke primeur

zakkingsoperatie met de Da Vincirobot bieden we een goed alternatief voor deze patiënten met hoog percentage goede resultaten.’

laparoscopie uitgevoerd. Door deze patiënten met de robot te opereren kunnen de artsen nauwkeuriger te werk gaan en daardoor verwachten de gynaecologen ook bij deze patiëntengroep een vermindering van de operatierisico’s. Bovendien is het herstel is in vergelijking met een openbuikoperatie ook veel vlotter.

Endometriose

Voordelen

Patiënten met endometriose hebben vaak al langdurig en veel pijnklachten. Behalve de baarmoeder en eierstokken kunnen ook de blaas en darmen betrokken zijn bij deze aandoening. Soms is het nodig om een grote operatie uit te voeren om de buik vrij te maken van endometriose. Tot voor kort werden deze operaties via een open buik of langdurige

Behalve voor de patiënt biedt het opereren met de robot ook voordelen voor de arts. Opereren met de robot vindt plaats in veel voordeliger ergonomische houding dan de traditionele laparoscopie. Dit loont zich met name bij langdurige operaties. Dit verkleint de kans op fouten door vermoeidheid en uitval van de operateur door “blessures”.

Gynaecologische ingrepen met Da Vincirobot in MCL De gynaecologen van het Medisch Centrum Leeuwarden hebben de eerste gynaecologische ingrepen verricht met de Da Vinci-robot. De ingrepen zijn succesvol verlopen. Het zijn de eerste gynaecologische ingrepen in het Noorden met deze innovatieve operatietechniek. De Da Vincirobot is in 2013 door het MCL aangeschaft, vooral om urologische ingrepen (met name bij prostaatkanker) beter mogelijk te maken. Het was van begin af aan de bedoeling dat op termijn ook andere specialismen de operatierobot zouden gaan gebruiken, na een opleidingstraject voor de specialisten. Opereren met de Da Vincirobot is een vorm van laparoscopische chirurgie (‘knoopsgatoperatie’). Net als bij een ‘gewone’ laparoscopische ingreep kijkt de arts via een camera in de buikholte. De operatie wordt uitgevoerd met precisie-instrumenten die via minuscule incisies door een buisje (trocar) in de buikholte zijn gebracht. De arts bedient de operatieinstrumenten niet rechtstreeks. De arts zit achter een console, kijkt (tien maal vergroot, in 3D) via de camera in de buikholte en de Da Vincirobot vertaalt zijn/haar bewegingen met grote precisie in minuscule bewegingen van de operatie-instrumenten. Marielle Wuite, gynaecoloog: “De Da Vincirobot is bij uitstek geschikt voor lastige en langdurige ingrepen. Hierbij kun je denken aan ingewikkelde verzakkingsoperaties, baarmoederverwijdering en operaties bij mensen met (uitgebreide) endometriose. De robot is een vorm van laparoscopische chirurgie, waardoor we via enkele kleine incisies de ingreep kunnen uitvoeren. Door de extra bewegingsmogelijkheden die de robotarmen bieden, kunnen we nauwkeuriger opereren.”

‘De Da Vincirobot is bij uitstek geschikt voor lastige en langdurige ingrepen.’ Verzakkingen Volgens gynaecoloog Wuite kan een specifieke operatietechniek met de Da Vincirobot een uitkomst betekenen voor patiënten met moeilijk behandelbare verzakkingen. ‘Soms komt een verzakking na ingreep terug; voorheen kregen deze patiënten vaak de operatie met het bekende ‘matje in de vagina’ aangeboden. Door de negatieve berichten is dat voor veel patiënten geen optie. Met de ver-

Zorg en Ziekenhuis

Medisch Centrum Leeuwarden Da Vincirobot ingezet bij gynaecologische ingrepen

Ziekmakende

stoffen in hulpmiddelen

rtsen waarschuwen voor medische hulpmiddelen in Nederlandse ziekenhuizen die onder meer hormoonverstorende stoffen bisfenol en ftalaten bevat. Patiënten lopen gezondheidsrisico’s door in aanraking met deze stoffen te komen via infusen, beademings- en dialyseapparatuur. Daarvoor waarschuwen artsen deze week in het tijdschrift Medisch Contact. Zij pleiten ervoor dat artsen alleen nog maar hulpmiddelen gaan gebruiken die vrij zijn van deze stoffen. Het gaat bijvoorbeeld om de stoffen bisfenol A, dat wordt gebruikt bij de productie

van plastic en ftalaten die worden gebruikt als weekmakers in plastic. De artsen vinden dat de overheid meer maatregelen moet nemen tegen het gebruik van deze hormoonverstorende stoffen in ziekenhuizen. In hun studie verwijzen ze naar recent onderzoek van de Universiteit Utrecht, die mogelijk tachtig ziekten in verband brengt met de blootstelling aan deze stoffen.

Ziekten Het gaat dan om ziekten als borst-, prostaat-, en zaadbalkanker. Ook obesitas, cryptorchisme, endometriose, astma en ADHD worden in verband gebracht met de hormoonverstorende stoffen. Bewijs voor een oorzaak gevolg-verband met de ziekten ontbreekt echter nog, omdat mensen tijdens hun leven aan meer stoffen worden blootgesteld.

reportage

Foto: Anco Stoffels

KNGF Campus: Dit expertisecentrum is een apart instituut voor hond en wetenschap. HĂŠt kennis- en innovatiecentrum van KNGF Geleidehonden.

Medische detectiehonden

helpen bij strijd tegen kanker

Altijd op de hoogte zijn van het werk van KNGF en hun bijzondere honden? Bekijk de website voor meer informatie www.geleidehond.nl/kngf-campus

Zorg en Ziekenhuis

In 2014 startte KNGF Geleidehonden in samenwerking met VUmc een pilot waarin medische detectiehonden helpen bij de strijd tegen kanker. Vijf honden worden getraind om op basis van geur vroegtijdig darmkanker op te sporen in ontlastingsmonsters. Deze kankerdetectiemethode kan bijdragen aan verdere wetenschappelijke ontwikkeling van de vroege diagnose van darmkanker en daarmee een grotere kans op herstel.

reportage

Pilot kankerdetectiemethode KNGF Geleidehonden & VUmc

Fase 4 Dubbelblinde test

Start pilot

Ontlastingsmonsters

Opbouw detectietraining

van VUmc worden opgenomen in de training

Fase 2

2017

Nieuwe monsters

Eindresultaten pilot verwacht

Begin

Aug

Maart

April

2014

2015

2016

2017

2016 Met meer honden trainen

Eerste tussentijdse resultaten

Tweede tussentijdse resultaten

80% correct aangegeven darmkankermonsters 96% correct negeren controlemonsters

90% correct aangegeven darmkankermonsters 91% correct negeren controlemonsters

Fase 3 Start validatiestudie

Spelend leren

Positieve resultaten

Uitbreiding van geuren

Speciale trainingsruimte geurdetectie Bij KNGF Geleidehonden is een speciale trainingsruimte ingericht waar de medische detectiehonden zonder afleiding trainen op geurdetectie. Spelenderwijs leren de honden ontlastingsmonsters van patiënten met darmkanker te onderscheiden van controlemonsters (van patiënten zonder darmkanker). Elke hond maakt vier ‘runs’ langs een geurcarrousel. In iedere run ruikt de hond aan acht ontlastingsmonsters. Per training krijgt de hond in totaal 32 geuren aangeboden, waarvan twee tot vier monsters afkomstig zijn van patiënten met darmkanker. Na de training (die twee tot drie keer per week is) gaan de honden weer lekker naar huis bij hun vrijwilligersgezinnen. Bekijk via onderstaande link het Youtube filmpje over het werken met medische detectiehonden.

Een hogere sensitiviteit De tussentijdse resultaten zijn zeer bemoedigend en kunnen bij voldoende wetenschappelijk bewijs een doorbraak zijn. Een jaar geleden gaven de honden in bijna 80% van de gevallen de juiste monsters met darmkanker aan. In ruim 96% van de gevallen negeerden ze correct het materiaal zonder kanker. Inmiddels geven de honden in maar liefst 90% van de gevallen de juiste monsters met darmkanker aan. In 91% van de gevallen negeren ze correct de controlemonsters. In de loop van de training zijn de honden steeds beter op de ontlastingsmonsters van kankerpatiënten gaan reageren, wat zorgt voor een hogere sensitiviteit. Dit is een veelbelovend resultaat, zeker ook in vergelijking met de conventionele screeningsmethoden. Lees meer over KNGF Campus; een apart instituut voor hond en wetenschap.

Een stap moeilijker Na de positieve tussentijdse resultaten gaat de tweede fase van de pilot van start. Er worden nieuwe monsters, met een andere bewaarwijze en van meer verschillende patiënten, opgenomen in de training. Hiermee wordt het de honden weer een stap moeilijker gemaakt. Zo kan nieuwe informatie over geurdetectie worden ingewonnen, wat de pilot naar een hoger niveau tilt. Om voldoende wetenschappelijk bewijs te leveren gaat KNGF Geleidehonden starten met een validatiestudie (fase 3). In 2016 zullen daarom meer speciaal geselecteerde honden aan de training deelnemen. Het projectteam hoopt de pilot in 2017 af te ronden met een dubbelblinde test (fase 4). Hierbij weet alleen het ziekenhuis welke monsters van patiënten met darmkanker zijn en wat controlemonsters zonder kanker zijn.

https://youtu.be/ uaG0i6Ko3H0?t=53

Zorg en Ziekenhuis

geleidehond.nl/kngf-campus

Volg KNGF online en deel hun werk met uw netwerk

Advertentie

RBI-0079_Advertentie_205x281.indd 2

Zorg en Ziekenhuis

31-05-16 15:31

Aangenaam Verzorgd 15

1 op de 5 Nederlanders

volgt zorginstellingen op social media 21 procent van de Nederlanders vindt dat elke zorginstelling, zoals een ziekenhuis of gezondheidscentrum, aanwezig moet zijn op social media. Hier willen ze vooral graag praktische tips en informatie over de instelling, zorg of ziekte en ervaringen van patiënten zien. Een op de vijf volgt daadwerkelijk een zorginstelling. Facebook is veruit het populairste kanaal om een zorginstelling te volgen. Dit blijkt uit een onderzoek van LVB Networks, uitgevoerd door onderzoeksbureau Multiscope onder ruim duizend Nederlanders. De ondervraagden die nu een zorginstelling volgen op social media, doen dat vooral om op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen, omdat ze hopen relevante informatie over zorg te krijgen of omdat ze de instelling sympathiek vinden. 21 procent van alle respondenten zegt het niet nodig te vinden dat zorginstellingen op social media communiceren. Ook is gevraagd naar de reden om níet meer te volgen. Daarop antwoordt 46 procent te stoppen met volgen als ze geen rechtstreekse betrokkenheid meer hebben en 39 procent wanneer de content hen onvoldoende aanspreekt. 10 procent haakt af wanneer de zorginstelling negatief onder de aandacht komt of als ze zelf een negatieve ervaring met de zorginstelling krijgen.

‘46 procent stopt met volgen als rechtstreekse betrokkenheid eindigt’

42 procent vindt content op social media even geloofwaardig als, of geloofwaardiger dan de informatie op een website van een zorginstelling. Hubertien Huurman, PR & social media-adviseur bij LVB Networks: ‘Slechts een krappe helft van Nederland vertrouwt berichtgeving op de website van een zorginstelling méér dan op social media. Door marktwerking in de zorg is het binden van patiënten veel belangrijker geworden. Vaak bezoeken patiënten een website slechts een enkele keer ,alleen voor praktische informatie. Andere kanalen zoals social media, bieden de mogelijkheid om als zorginstelling in contact te komen en te blijven met patiënten of om cliënten en hun omgeving te laten zien wat je meerwaarde is.’ Wat zien Nederlanders het liefst op social media-kanalen van zorginstellingen? 55 % Praktische tips en informatie

zoals nieuwe faciliteiten of

algemene zorginformatie

Aangenaam Verzorgd In het bericht van LVB Networks hiernaast staat dat 1 op de 5 Nederlanders zorginstellingen via social media volgen. Ik moest even nadenken of ik dat veel of weinig vind. Want waarom zou je dat doen? Ik volg beroepshalve heel veel zorggerelateerde twitteraccounts en ik steek daar ook echt wat van op. Maar als ik mij even in de positie van klant positioneer dan weet ik het zo net nog niet. Wat zou ik dan willen lezen en zou ik de interactie opzoeken? Voor tips is het altijd praktisch, maar daar heb ik google ook voor. En om alles te kunnen lezen wat op twitter verschijnt kan je net zo goed stoppen met werken, want dat is echt een dagtaak.

30 % Verhalen en ervaringen van patiënten 28 % Tips, ervaringen en nieuws

over een ziekte of aandoening

28 % Welke innovatieve ontwikke

lingen er spelen zoals nieuwe

behandelmethoden 17 % Achtergrondinformatie over

artsen en medewerkers

Over LVB Networks LVB Networks is gespecialiseerd in communicatie ‘om de inhoud’ en zet de norm in Nederland op het gebied van contentmarketing. LVB Networks is het grootste Nederlandse bureau dat zich volledig om de inhoud organiseert en alle creativiteit, redactionele kennis en technologische knowhow in huis heeft om content te kunnen produceren en distribueren. Dit leidt tot de inzet en productie van onder meer contentplatforms, magazines, internetvideo, public relations, social media en tv-programma’s. LVB Networks werkt onder andere voor ABN AMRO, WNF, Sligro, Stichting Sanquin Bloedvoorziening, Centraal Beheer Achmea en Athlon. LVB Networks is de afgelopen jaren de grote winnaar geweest van de Nederlandse Content Marketing Awards.

Kijk voor meer informatie over contentmarketing op: www.lvbnetworks.nl Zorg en Ziekenhuis

Column Sanne van Leeuwen

Nu zegt het artikel ook dat mensen het liefst een zorginstelling via Facebook volgen. Daar kan ik me dan nog iets bij voorstellen. Facebook open je vaak een paar keer per dag om als een ware gluurder een kijkje te nemen in het leven van je medemens. En natuurlijk komen er ook echt leuke en informatieve dingen voorbij dan. Een blog op Facebook lees ik meestal met een schuin oog door. Verhalen van ervaringsdeskundigen scoren altijd goed. Maar zit ik daar nou te wachten op achtergrond informatie over een arts? Blijkbaar anderen wel. Ik blijf het een raar fenomeen vinden dat social media. Zakelijk gezien kan ik er echt wel wat mee. Maar er zijn ook dagen dat ik denk, ik gooi die hele Facebookbedoeling de deur, nou ja telefoon, uit. En toch is er steeds weer iets dat me ervan weerhoud. Ben ik dan privé ook gewoon een speurneus die van alles op de hoogte wil blijven? Ben ik bang iets te missen? Misschien moet ik me beperken tot de punten die uit het onderzoek van LVB Networks naar boven komen, ik denk dat ik dan ineens veel meer vrije tijd zal hebben.

Tweelingen

leven mogelijk langer door speciale band

Tot hun 65e levensjaar overlijden eeneiige tweelingen minder vaak onverwachts dan mensen die geen tweelingbroer- of zus hebben. Door hun hechte band ervaren tweelingen waarschijnlijk meer sociale en emotionele steun, waardoor ze minder gezondheidsklachten ontwikkelen zo ontdekten Deense onderzoekers in het wetenschappelijk tijdschrift PLOS One.

Zorg en Ziekenhuis

Aangenaam Verzorgd 17

De wetenschappers kwamen tot hun bevindingen door gegevens over sterfgevallen onder tweelingen in Denemarken te vergelijken met sterftecijfers van de Deense bevolking. Uit het onderzoek blijkt dat eeneiige tweelingen vaker de pensioengerechtigde leeftijd behalen. Zo hebben vrouwen die deel uitmaken van een tweeling tien procent meer kans om op hun 65e nog in leven te zijn dan vrouwen zonder tweelingzus. Ook mannen profiteren van het hebben van een tweelingbroer; zij hebben minder last van chronische ziektes.

Getrouwd Hoofdonderzoeker David Sharrow vermoedt dat tweelingen langer gezond blijven door hun speciale relatie. Uit eerdere onderzoeken is gebleken dat mensen die getrouwd zijn of veel vrienden hebben ook langer leven. De verklaring daarvoor zoeken wetenschappers in sociale factoren. Mensen met veel en sterke sociale contacten krijgen meer steun uit hun omgeving en zorgen mogelijk beter voor zichzelf. Daardoor zouden ze minder vaak ziek worden. Uit de Deense studie blijkt dat eeneiige tweelingen over het algemeen meer profiteren van dit effect dan twee-eiige tweelingen. Ook dat is volgens Sharrow te verklaren aan de hand van de bijzondere relatie tussen deze broers of zussen. “Er is bewijs dat eeneiige tweelingen een hechtere band hebben dan twee-eiige tweelingen”, verklaart hij op nieuwssite New Scientist.

Genen Na de pensioenleeftijd verdwijnt het beschermende effect van de ‘tweelingband’. Tweelingen hebben dan evenveel kans om te sterven als anderen. Volgens de wetenschappers is dat logisch. Mensen overlijden in deze levensfase vooral aan ziektes die genetisch zijn bepaald. Op dit soort ziektes hebben tweelingen net zo veel kans als anderen.

Jaarlijks liggen een half miljoen kinderen in het ziekenhuis ‘Een kind wil niets liever dan naar huis, naar zijn veilige vertrouwde omgeving.’

Extra ziekenhuisverblijf kinderen Opname vaak langer dan medisch noodzakelijk

oor een tekort aan gespecialiseerde wijkverpleegkundigen liggen honderden kinderen langer dan medisch noodzakelijk in het ziekenhuis. Verpleegkundigenkoepel V&VN doet vandaag een dringend verzoek aan staatssecretaris Van Rijn om dit te stoppen.

blijkt uit een inventarisatie van de beroepsvereniging. “Dit tekort wordt de komende jaren alleen maar groter. Het kabinet wil dat patiënten zo snel mogelijk na hun behandeling weer naar huis gaan om daar verpleegd te worden, maar er zijn te weinig wijkverpleegkundigen met een kinderspecialisatie.”

De extra tijd die kinderen in het ziekenhuis verblijven omdat het thuisfront geen medische zorg kan vinden, kan oplopen tot 12 weken, waarschuwt V&VN. “Een kind wil niets liever dan naar huis, naar zijn veilige vertrouwde omgeving. Verblijf in een ziekenhuis levert vaak extra angst en stress op,” zegt de directeur van V&VN, Sonja Kersten. Jaarlijks liggen een half miljoen kinderen in het ziekenhuis. Nu is er al een tekort van 600 kinderverpleegkundigen in de wijk en nog eens 150 in de ziekenhuizen,

Dringend verzoek

Gemiddelde levensverwachting wereldwijd sinds 2000 met vijf jaar gestegen

et gaat om de snelste stijging in levensverwachting sinds de jaren zestig, meldt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) op basis van een onderzoek. Kinderen die in 2015 werden geboren, hebben een gemiddelde levensverwachting van 71,4 jaar. Bij vrouwen (73,8 jaar) is het perspectief beter dan voor mannen (69,1 jaar). In de jaren negentig daalde de wereldwijde levensverwachting juist, onder meer door de aidsepidemie in Afrika. Na 2000 eisten aids en andere ziektes veel minder levens. “Er zijn wereldwijd grote stappen gemaakt in het voorkomen van sterfte als gevolg van behandel-

Zorg en Ziekenhuis

bare ziektes”, aldus de WHO. Nog altijd zijn er grote verschillen in levensverwachting in verschillende delen van de wereld. In de rijkste categorie landen ligt de levensverwachting rond de 80 jaar, terwijl dat in Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara op 60 jaar ligt. Desalniettemin worden Afrikanen gemiddeld tien jaar ouder dan in 2000. In Japan leven vrouwen het langst: zij worden gemiddeld 86,8 jaar oud. Zwitserland is recordhouder levensverwachting voor mannen, met een gemiddelde sterfleeftijd van 81.3 jaar. In Sierra Leone worden zowel vrouwen als mannen vaak niet ouder dan ongeveer 50 jaar.

V&VN stapt vandaag naar staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid) met de dringende vraag om opleidingsplaatsen. Ook adviseert de koepel om de opleidingsmodule kinderspecialisatie uit te breiden van 13 naar 16 maanden, zodat studenten ook direct worden opgeleid voor de wijkverpleging.

‘Verblijf in een ziekenhuis levert vaak extra angst en stress op.’ Specialisatie nodig Om kinderen thuis te verzorgen is een specialisatie nodig, benadrukt directeur Kersten. ,,Kinderen reageren anders op medicijnen, geven minder snel aan dat ze last hebben van bijwerkingen en je moet hun vertrouwen winnen. Het zijn geen kleine volwassenen.” De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) zegt geen signalen te hebben dat patiëntjes structureel te lang in ziekenhuizen verblijven. Wel merkte ze in het verleden dat een grote verandering in de branche - zoals nu het geval is met zorg die van ziekenhuizen naar de wijk wordt verplaatst - kan leiden tot een tekort aan personeel. “Dat is vervelend. Mensen krijgen er stress van en dat wil je niet,” zegt een woordvoerder. ,”De NVZ wil helpen met het opleiden van deze verpleegkundigen.”

Onderzoeksbus

gaat vrouwen en kinderen onderzoeken Wetenschappers van AMC, VUmc en UMCG rijden de komende twee jaar met een speciaal ontworpen bus door Nederland om vrouwen en kinderen te onderzoeken. Achterin de bus is een onderzoeksruimte ingericht. De bus wordt ingezet voor het WOMB-project, een internationale studie waarbij wetenschappers nagaan of leefstijlbegeleiding bij vrouwen met een kinderwens de gezondheid van de vrouwen zelf en die van hun kinderen verbetert. Het WOMB-project wordt financieel mogelijk gemaakt door de Hartstichting. Opel Nederland leverde een bijdrage voor de bus. Dat meldt het AMC.

De onderzoeksbus Achterin het voertuig zijn allerlei onderzoeksfaciliteiten: een hometrainer voor conditietesten, ECG apparatuur voor hartfilmpjes en een onderzoekstafel voor lichamelijk onderzoek. Onderzoekers demonstreren tijdens de onthul-

ling op vrijdag 20 mei de metingen en geven uitleg over het WOMB-project. Er is gelegenheid om in de bus te kijken, te filmen, en om vragen te stellen. De pers is op die dag uitgenodigd in het AMC om de onthulling van de ‘Hart voor een Goede Start’ bus door Marina Senten, MTlid en hoofd onderzoek bij de Hartstichting, bij te wonen.

Leefstijlprogramma In het WOMB-project worden vrouwen gevolgd die hulp kregen bij het verbeteren van hun leefstijl voordat ze zwanger werden. Tessa Roseboom, AMC-hoogleraar Vroege Ontwikkeling en Gezondheid, is coördinator van het project. Roseboom: “Vrouwen die zwanger zijn of een kinderwens hebben zijn extra gevoelig voor leefstijladviezen. We verwachten daarom dat een leefstijlinterventie op dat moment effectiever zal zijn dan een vergelijkbare interventie op een ander moment in het leven. Een leefstijlprogramma heeft dan een positief effect op

twee generaties: het voorkomt zwangerschapscomplicaties bij de moeder, verbetert haar eigen gezondheid en dat van haar kinderen. Om zo veel mogelijk vrouwen en kinderen mee te laten doen aan het onderzoek, gaan we met onze mobiele onderzoekseenheid naar de mensen toe.”

Hart- en vaatziekten Het WOMB-project besteedt speciale aandacht aan hart- en vaatziekten. Het risico op hart- en vaatziekten voor het kind wordt namelijk deels bepaald in de baarmoeder. Er wordt daarom specifiek gekeken naar bloeddruk, vet- en suikergehalte van het bloed en de conditie van het hart en de bloedvaten. De onderzoekers zoeken uit of een gezonde leefstijl van vrouwen tijdens de zwangerschap zorgt voor minder hart- en vaatziekten bij de vrouw en haar kinderen. De verwachting is dat het onderzoek concrete adviezen oplevert voor vrouwen die zwanger willen worden of al zijn.

Oudere met kanker mist juiste zorg Oudere patiënten met kanker lopen de juiste zorg mis doordat hun behandeling wordt bepaald door hun postcode. Deskundigen pleiten voor een test van de fitheid en een behandeling in gespecialiseerde centra.

De jarige mevrouw Dreef neemt als één van de eerste patiënten het nieuwe bed in gebruik

Patiëntvriendelijke

nieuwe bedden in Meander Medisch centrum

lle patiëntenbedden op de verpleegafdelingen van Meander Medisch Centrum worden komende maand vervangen door nieuwe hoog-laag bedden. In totaal worden er ruim 500 bedden vervangen. Het comfortabele hoog-laag bed biedt voordelen voor patiënten en medewerkers. Het is een patiëntvriendelijk bed, door de hoog-laag stand waarbij de laagste stand bijna tot de grond komt. Dit biedt extra veiligheid voor patiënten

Zorg en Ziekenhuis

met valgevaar, zoals kwetsbare ouderen en kinderen. Op alle bedden kan een Safe Sense Bed-Uitstap alarmsysteem worden aangesloten dat een signaal geeft op het Verpleegkundig Oproep Systeem. Daarnaast beschikt het bed over een vierseizoenenmatras voor extra comfort, een reanimatiestand, noodknop, verlichting onder het bed en bedplaat voor verlenging. Vijf wielen zorgen voor extra mobiliteit. De oude bedden worden via leverancier Wissner-Bosserhoff bestemd voor hergebruik.

In het ene ziekenhuis krijgen oudere patiënten volgens deskundigen in Trouw veel eerder een genezende behandeling aangeboden dan in een ander ziekenhuis. De kans op een ingreep hangt sterk af van het ziekenhuis waar de ouderen bij in de buurt wonen. De krant meldt dat in het ene ziekenhuis 10 procent van de 75-plussers met slokdarmkanker waarbij genezing nog mogelijk is, daadwerkelijk een behandeling krijgt aangeboden. In andere ziekenhuizen is dat bij 60 procent van de ouderen. Ouderen hebben volgens de deskundigen meer te maken met “postcodegeneeskunde” dan anderen. “Deze grote verschillen wijzen erop dat er ook oudere patiënten zijn die een behandeling ten onrechte niet aangeboden krijgen”, aldus Valery Lemmens, hoofd onderzoek van het Integraal Kankercentrum Nederland. Een test van de fitheid van de patiënt zou kunnen uitsluiten welke behandeling zij nodig hebben.

Kijk voor meer informatie op www.iknl.nl

Aangenaam Verzorgd 19

Ouderen

vallen minder vaak door nieuwe 1-op-1 therapie Er bestond wel een goede groepstherapie, maar daar deden te weinig 65 plussers aan mee. In de nieuwe therapie Zicht op Evenwicht van de Universiteit Maastricht zoekt de zorgprofessional de oudere thuis op om daar 1-op-1 samen te werken aan vermindering van val-angst en verbetering van zijn of haar functioneren. De oudere krijgt in samenspraak op maat gesneden adviezen en volgt een praktisch oefen-programma dat aansluit op de persoonlijke mogelijkheden. Resultaat: 30% minder valincidenten binnenshuis. Op 12 mei promoveert Tanja Dorresteijn op haar onderzoek dat dit aantoont.

Zicht op evenwicht In de persoonlijke ‘aan-huis-therapie’ komt de zorgprofessional – veelal een verpleegkundige van de thuiszorg, of fysio- of ergotherapeut - 3 keer op bezoek bij de oudere en heeft daarnaast een 4-tal keren telefonisch contact. Samen met de oudere zelf wordt bekeken wat het beste oefenprogramma is om mobieler te worden: elke oudere krijgt een programma op maat. Onderwerpen die aan bod komen zijn ondermeer de gedachten die ouderen hebben over vallen, het nut van lichaamsbeweging en hoe ze hun gedrag veiliger kunnen maken. Tanja Dorresteijn volgde zo 12 maanden lang de voortgang van enkele honderden patiënten. Haar studie laat zien dat de nieuwe intensieve aanpak niet duurder uitpakt dan reguliere zorg.

Nieuwe aanpak voor Nederland De erkenningscommissie van het RIVM Centrum Gezond Leven heeft de interventie erkend op het allerhoogste niveau (Effectief: sterke aanwijzingen voor effectiviteit). Ook het Trimbos Instituut heeft Zicht op Evenwicht inmiddels aangemerkt als geschikte therapie. Het Trimbos neemt de inwijding en opleiding van de zorgprofessionals voor de 1-op-1 methode op zich. Tanja Dorresteijn en haar promotor professor Ruud Kempen: “We hopen dat alle zorgverzekeraars nu spoedig de vergoeding voor de cursus in hun polissen opnemen, zodat er geen drempel meer is om deel te nemen”. De kosten voor de cursus zijn circa 700 Euro per deelnemer. Daar staat

Zorg en Ziekenhuis

tegenover dat minder valincidenten en verbeterd functioneren ook een besparing op de hoge zorgkosten gerelateerd aan valincidenten opleveren. In 2014 bedroegen die kosten in Nederland nog 810 miljoen Euro.

Val-angst overwinnen Ouderen die vallen breken vaak een heup, arm of been en lopen niet zelden hoofdletsel of zelfs een hersenschudding op. En hoe ouder ze zijn hoe groter de kans op ernstige gevolgen. Dorresteijn: “Alleen al die bezorgdheid om te vallen zorgt voor problemen. Ouderen komen de deur niet meer uit en als ze toch gaan, zijn ze soms zo onzeker dat ze uitgerekend daardoor eerder vallen. Per persoon brengen we zo goed mogelijk in kaart wat helpt om die angstgevoelens te overwinnen en wat de goede oefeningen zijn om meer balans te krijgen, bijvoorbeeld krachtoefeningen of andere vormen van lichaamsbeweging. De meeste ouderen kunnen met de juiste begeleiding vaak toch meer dan ze denken. Zo kunnen ouderen

Jaarlijks sterven duizenden 65 plussers na een val. In 2014 waren het er 3000, maar met de toenemende vergrijzing zal dit getal in de prognose de komende 15 jaar oplopen tot circa 4800. Het vaakst vallen ouderen in hun directe woonomgeving.

mogelijk zonder professionele hulp zelf weer zelf douchen of boodschappen doen”.

Isolement doorbreken In de 7 contactmomenten van de therapie stelt de zorgprofessional met de oudere een plan op om beperkingen te overwinnen. Dorresteijn: “Valangst leidt tot een gebrek aan beweging en soms zelfs tot een isolement. Een van de belangrijkste effecten van de nieuwe aanpak is dat we juist dit doorbreken. We zien dat ouderen na een jaar een stuk minder bezorgd zijn om te vallen, waardoor ze wat gemakkelijker gaan bewegen en meer (sociale) activiteiten gaan ontplooien. Dit past heel goed in het huidige overheidsbeleid om meer ouderen langer zelfstandig te laten wonen”. Zicht op Evenwicht Volgens het onderzoek van Tanja Dorresteijn verovert deze nieuwe therapie van Univesiteit Maastricht Nederland.

De beste zorg voor MS-patiënt in regio Midden-Kennemerland

atiënten met MS hebben te kampen met veel verschillende problemen, zoals vermoeidheid, tintelingen, concentratieproblemen en krachtverlies. Door de uiteenlopende klachten zijn er diverse zorgdisciplines betrokken bij de zorg aan MS-patiënten.

Neuro-Netwerk Midden-Kennemerland De neuroverpleegkundige is aangesloten bij het Neuro-Netwerk Midden-Kennemerland. Dit netwerk was er al voor patiënten met CVA en niet-aangeboren hersenletsel, maar sinds kort zijn MS-patiënten ook opgenomen in deze keten.

Om de zorg zo veel mogelijk te structureren kunnen MS-patiënten in de regio Midden-Kennemerland vanaf 1 mei 2016 terecht bij één zorgloket. Dit zorgloket wordt bemand door de neuroverpleegkundige en bevindt zich in het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk. De neuroverpleegkundige inventariseert bij een zorgvraag waar de patiënt behoefte aan heeft, geeft informatie en advies en verwijst door naar de betreffende specialist of instantie die kan helpen indien nodig. Het voordeel voor de patiënt is dat hij één contactpersoon heeft bij vragen.

Het Neuro-Netwerk Midden-Kennemerland is een samenwerkingsverband van gespecialiseerde eerstelijns zorgverleners binnen het verzorgingsgebied van het Rode Kruis Ziekenhuis (RKZ) in Beverwijk. Er is eveneens een nauwe samenwerking met Viva! Zorggroep en Heliomare. MS-ketenzorg Met bovenstaande acties wil de MS-ketenzorg de zorg voor MS-patiënten verder optimaliseren.

reportage

Voor alle informatie over donorschap check de sites: www.donorregistratie.nl www.ikgeefbloed.nl www.matchis.nlactie

Bloed is leven

Geef jij ook wat van jezelf? â&#x20AC;&#x2DC;Blood connects us allâ&#x20AC;&#x2122;

Foto: Lars van den Brink

Sanquin haalt samen met de WHO met een campagne bloeddonors voor een dag uit de anonimiteit.

Zorg en Ziekenhuis

reportage

Steeds vaker horen we hoe belangrijk het is om je als donor te registreren. Steeds vaker kennen we zelf iemand in onze omgeving die donor is. Steeds vaker krijgen we met iemand in onze naaste omgeving te maken die gebruik maakt van een door een donor geschonken orgaan, weefsel, stamcel of bloed. Door Marcel Jiskoot

aar liefst 88% van de mensen zou graag een donororgaan willen ontvangen en maar 26% is geregistreerd als donor. Aantallen die niet kloppen en die er voor zorgen dat er jaarlijks nog teveel mensen op een wachtlijst staan en helaas ook overlijden terwijl je op donororganen wachten. De overheid zette een grootse campagne op om het gesprek aan te gaan over donorschap. Binnenkort is het Wereld Bloeddonordag (14 juni).En Matchis is in samenwerking met ICP bezig met een tour door het land om mannelijke stamceldonoren te werven. Het blijft noodzaak om aandacht te vragen voor dit onderwerp. Natuurlijk moet de nieuwe aanwas 18-jarigen bekend worden met de donormogelijkheden en het natuurlijk verloop van donoren moet opgevangen worden.

kenhuispersoneel is het iets waar je dagelijks mee te maken krijgt. Maar ben jij al donor? Heb jij al nagedacht over wat jij kunt betekenen voor die ander die jou zo hard nodig heeft?

Wereld Bloeddonordag Ruim 5,8 miljoen mensen hebben zich geregistreerd als donor. Dus dat zij na hun dood organen of weefsel willen afstaan. Iedereen die 12 jaar of ouder is mag zich in Nederland laten registreren als donor. Voor orgaan- en weefseldonoren geldt dat 1 donor 8 levens kan redden. En dat er jaarlijks ongeveer 1200 levens worden gered dankzij een donor. Met de Wereld Bloeddonordag wil de WHO: Het bewustzijn vergroten over de vitale rol van bloedtransfusies bij het redden van levens en verbeteren

Klein in grootsheid

van de gezondheid van miljoenen

Ruim 5,8 miljoen mensen hebben zich geregistreerd als donor. Dus dat zij na hun dood organen of weefsel willen afstaan. Iedereen die 12 jaar of ouder is mag zich in Nederland laten registreren als donor. Voor orgaan- en weefseldonoren geldt dat 1 donor 8 levens kan redden. En dat er jaarlijks ongeveer 1200 levens worden gered dankzij een donor. Bloeddonors geven patiënten de kans om weer gezond te worden, gezond te blijven of een betere kwaliteit van leven te ervaren. Wil je bloeddonor worden, dan moet je minimaal 18 jaar zijn en ligt de bovengrens bij 65 jaar. Gemiddeld geven bloeddonors 1,4x per jaar bloed af en bloedplasmadonors doen dit 5,1x per jaar. In het totaal wordt er ruim 705.000 x per jaar gedoneerd. En 1 donatie helpt 5 patiënten, 35 donaties redden 1 mensenleven, dus jaarlijks worden ruim 20.000 mensenlevens gered.

mensen ieder jaar.

Wereld Bloeddonordag; Bloed is Leven, Geef Bloed Aantallen die heel mooi zijn maar nog lang niet genoeg om te voldoen aan de vraag. Daarom blijven de overheid en Sanquin campagnes starten om aandacht te vragen voor het belang van donorschap. En voor jullie als zie-

Zorg en Ziekenhuis

Meer mensen motiveren om trouwe donors te worden, om op die manier de bloedvoorziening te kunnen garanderen. Donors erkennen als publieke rolmodellen in de gezondheidszorg; dankzij hun gezonde levensstijl en de keuring die zij krijgen, kunnen zij regelmatig bloed geven. In Nederland bedanken we op Wereld Bloeddonordag alle 400.000 Nederlandse bloeden plasmadonors voor hun donorschap. We zetten ze ieder jaar in het zonnetje door verschillende activiteiten te organiseren. Op dit moment hebben 62 landen hun bloedvoorziening gebaseerd op volledige vrijwillige en onbetaalde donaties. In 2002 waren dit er 39. Dit jaar is een bijzonder jaar voor Nederland, omdat we zijn gevraagd gastheer te zijn voor de aftrap van Wereld Bloeddonordag wereldwijd. Sanquin heeft samen met de WHO een campagne gemaakt waarmee wereldwijd bloeddonors voor een dag uit de anonimiteit worden gehaald. Zo laten we donors weten dat ze belangrijk voor ons zijn en dat we niet zonder hen kunnen, want blood connects us all.

Bas van der Smeede: ‘Ik heb vijf maanden op bloed van anderen geleefd’ Je staat er misschien niet altijd bij stil, maar elke dag hebben honderden mensen in ons land bloed nodig. Jaarlijks worden duizenden van hen gered dankzij het bloed van bloeddonors of kunnen zij een betere kwaliteit van leven ervaren. Dit geldt ook voor Bas, die dankzij het bloed van anderen nu zijn verhaal nog kan vertellen. “In de zomer van 2014 was ik in de klimhal aan het trainen voor een nieuwe expeditie toen het ineens een beetje zwart voor mijn ogen werd. De huisarts constateerde dat ik nog maar de helft van het bloed in mijn lichaam had. Ik moest gelijk door naar de hematoloog die een beenmergpunctie voorstelde. De uitslag zou twee weken duren, maar gelijk de volgende ochtend belde hij al ‘sorry, je hebt acute leukemie. Onmiddellijk melden in het ziekenhuis en neem voor de komende maanden kleding mee’. De volgende dag lag ik al aan de chemo en kreeg te horen dat ik 50% kans had om er volgend jaar nog te zijn. Door de chemo werd ik snel zwakker, en er brak een periode aan waarin ik volledig afhankelijk was van bloeddonors. Soms kreeg ik wel twee bloedtransfusies op een dag om ervoor te zorgen dat ik door kon. Ik heb nooit stil gestaan bij bloeddonaties, maar dan kom je op zo’n afdeling hematologie en zie je alleen maar mensen die continu leven op het bloed van een ander. Dan realiseer je je hoe fijn het is dat er donors zijn in Nederland. Na de chemo’s kreeg ik een beenmergtransplantatie om de laatste leukemiecellen te vernietigen. Dat doen ze het liefst met stamcellen van je broers en gelukkig heb ik er daar wel een paar van: één oudere en twee jongere. Mijn oudste broer was gelukkig een match. Na de transplantatie begon ik na twee weken zelf weer bloed aan te maken. Ineens had ik bloedgroep AB-, de bloedgroep van mijn broer. We waren al broeders en zijn nu dus ook bloedbroeders.”

Voorlichting

Save the date Infectiepreventie in ziekenhuizen 4 juli 2016

kan echt nog beter Antibioticaresistentie neemt toe. Wat doen de ziekenhuizen? In 2015 bezocht de inspectie 25 ziekenhuizen om te beoordelen of de infectiepreventie en het antibioticabeleid op orde waren. Dat is nodig om te zorgen dat patiënten niet onnodig besmet worden en zorginfecties ontwikkelen. En om ervoor te zorgen dat er niet nog meer antibioticaresistentie ontstaat.

Wat gaat goed? In alle ziekenhuizen waren de voorwaarden voor goede handhygiëne in orde. De cultuur inzake infectiepreventie is veranderd in de ziekenhuizen.

Uitgave mei 2016

Wat doet de inspectie? 1 Bezoek aan 25 willekeurige ziekenhuizen 2 Bezoek aangekondigd de dag ervoor 3 Observaties op minstens 4 afdelingen: leeft men de richtlijnen na? 4 Gesprekken met inhoudsdeskundigen en Raad van Bestuur: is er een duidelijk beleid, is de sturing goed? 5 Dossieronderzoek: heeft het ziekenhuis een goed werkend kwaliteitssysteem?

96% van de ziekenhuizen dacht goed na over het gebruik van antibiotica.

Er waren 32% minder herbezoeken nodig dan bij de bezoekronde van 2013.

Wat moet beter? 60% van de ziekenhuizen moet bij opname beter controleren op mogelijke besmetting met resistente bacteriën.

Zorg en Ziekenhuis

76% van de ziekenhuizen moet de techniek van de isolatiekamers verbeteren en zorgpersoneel laten oefenen met isolatieprocedures om verspreiding van bacteriën en virussen te voorkomen.

56% van de ziekenhuizen moet reiniging en desinfectie beter organiseren en uitvoeren. Bacteriën en virussen verspreiden zich via de omgeving en zijn een risico voor de patiënten.

56% van de ziekenhuizen biedt onvoldoende veilige zorg inzake infectiepreventie Bij die ziekenhuizen waren zoveel punten onvoldoende op het terrein van infectiepreventie dat herbezoek noodzakelijk was.

Medisch Belicht 23

Bacteriële infecties

Column René Drost • ingenieur in de zorg

grote stap in behandeling

Onderzoekers van het UMCG hebben een methode ontwikkeld waarmee antimicrobiële stoffen verpakt kunnen worden en daardoor voor het eerst diep door kunnen dringen in een bacteriële infectie. Zij hebben hiermee een grote stap gezet in het ontwikkelen van alternatieven voor de huidige methode om antimicrobiële stoffen toe te dienen teneinde om bacteriële infecties te behandelen. Tot nu toe waren er hoofdzakelijk antimicrobiële stoffen bekend die aan het oppervlak van een infectie bacteriën konden doden. Door de nieuwe verpakking, kunnen antimicrobiële stoffen veel dieper in de infectie doordringen. De UMCG’ers werken hierin samen met chemici van de Nankai University in Tianjin, China. De onderzoekers publiceerden hierover in het wetenschappelijke tijdschrift ACS Nano.

Biofilm Meer dan 60% van alle menselijke infecties worden veroorzaakt door biofilms. Biofilms bestaan uit een laag bacteriën die zich overal in het lichaam kunnen vormen en infectie veroorzaken. Biofilms zijn steeds minder vatbaar voor antibiotica doordat bacteriën steeds resistenter worden tegen antibiotica, maar ook doordat deze niet goed doordringen in een biofilm. De slechte doordringbaarheid van biofilms door antimicrobiële stoffen is al bekend sinds Antoni van Leeuwenhoek al in de 17e eeuw schreef dat

‘de azijn waarmee ik mijn tanden was, alleen die diertjes doodt aan de oppervlakte, maar niet komt bij de diertjes in de kern’. Tot nu toe was nog maar beperkte vooruitgang op dit terrein geboekt.

Nieuwe methode Nu hebben de onderzoekers een nieuwe methode ontwikkeld waarin antimicrobiële stoffen verpakt kunnen worden. Hierdoor is de verpakking, bestaande uit micellen, in staat zichzelf een weg te zoeken naar een infectie om vervolgens te penetreren in de biofilm. Hier openen de daar aanwezige bacteriën zelf de verpakking om daarmee hun eigen dood te bewerkstelligen. In het onderzoek is aangetoond dat micellen met de antimicrobiële stof Triclosan kunnen penetreren in biofilms bestaande uit stafylokokken, die vervolgens gedood worden door Triclosan. Stafylokokken veroorzaken veel infecties. De onderzoekers denken hiermee een grote stap te hebben gezet in de behandeling van bacteriële infecties. Dit juist op een moment dat de werkzaamheid van veel bestaande methoden en antibiotica aan het afnemen is. De onderzoekers benadrukken dat de klinische toepassing bij mensen nog niet in het verschiet ligt De eerste vervolgstap is om deze methode in dierproeven te testen.

Bacteriën, bah! Onlangs hebben mijn vrouw en ik een cruise gemaakt. Voor het eerst. Een zesdaagse reis over de Middellandse Zee. Je moet niet overdrijven, zo’n eerste keer. Er waren 3000 mensen aan boord uit heel veel verschillende landen en in alle leeftijdscategorieën. Nou had ik natuurlijk allerlei schrikbeelden vooraf, zoals een ruwe zee, kotsende passagiers, verstopte toiletten en iedereen besmet met een of ander virus. Hoe vaak hebben we dat niet gelezen de afgelopen jaren. Maar nee, niets van dat alles. Wat opviel, was de discipline aan boord. Ik heb gezien dat keuken personeel consequent handschoenen droeg. Dat de toiletten voortdurend werden geïnspecteerd en schoongemaakt. Dat er alcohol dispensers bij de ingang van de restaurants stonden en dat vrijwel iedereen er gebruik van maakte. Wat een voorbeeldig gedrag bij mensen die elkaar nog nooit hadden ontmoet. En die elkaars taal vaak niet meester waren. Dus zo moeilijk is het niet, hygiëne… Ik moest er afgelopen week weer aan terug denken toen ik de IGZ rapportage las over hygiëne en infectiepreventie in ziekenhuizen. Steeds meer bacteriën zijn minder gevoelig voor antibiotica. Dat is in de hele wereld een groot probleem. Het is belangrijk dat medewerkers zoveel mogelijk proberen tegen te gaan dat deze bacteriën een ziekenhuis binnenkomen en zich daar verspreiden. Dat begint bij opname van een patiënt. Het voorkómen van besmettingen, snel ontdekken ervan en verantwoord gebruiken van antibiotica moeten hand in hand gaan. Het foutief gebruiken van niet-steriele handschoenen kan in veel ziekenhuizen nog zorgen voor verspreiding van bacteriën. Dat moet nu echt snel veranderen. Aldus de IGZ.

60% van menselijke infecties veroorzaakt door biofilms biofilms bestaan uit een laag bacteriën Zorg en Ziekenhuis

O ja, aan boord was ook een casino. Volg de richtlijnen van de inspectie. Niet omdat de inspectie dat wil maar omdat u het zelf wilt. Laat uw ziekenhuis geen gokkast worden.

Hersenbloeding behandeling werkt niet

Bloedplaatjestransfusie als behandeling bij patiënten met een hersenbloeding werkt averechts als deze patiënten al bloedplaatjesremmende middelen slikken. Artsen moeten stoppen met deze behandeling. Dat is de uitkomst van een studie die opgezet en gecoördineerd werd vanuit het AMC. De studie wordt vandaag – op de Europese Dag van de Beroerte - gepubliceerd in het medische tijdschrift The Lancet.

Beroerte Elk jaar krijgen twee miljoen volwassenen wereldwijd een beroerte veroorzaakt door bloeding in de hersenen. Het is de vorm van beroerte met de meeste sterfgevallen. De aandoening heeft grote impact: twee op de vijf mensen sterven binnen een maand, en nog eens twee van de vijf worden afhankelijk van zorg van anderen. Veel patiënten met hart- en vaatziekten gebruiken bloedverdunners in de vorm van bloedplaatjesremmende medicijnen, zoals het ‘kinder-aspirientje’. Hiermee worden veel hart- en vaatziektes voorkomen. Keerzijde is echter dat als deze patiënten een hersenbloeding krijgen, de bloeding niet goed wordt gestopt - met extra hersenschade tot gevolg. De logische aanname was dat het doorbloeden te stoppen is door direct een bloedplaatjestransfusie te geven. Onderzoekers hebben nu geconstateerd dat dit juist een verminderde kans op herstel geeft.

‘Elk jaar krijgen 2 miljoen volwassenen wereldwijd een beroerte’ Klinische studie Patiënten die deelnamen aan deze klinische studie ontvingen allemaal de standaard zorg na een beroerte. Zij werden willekeurig toegewezen in de groep die de bloedplaatjestransfusie kreeg of niet. De groep die bloedplaatjestransfusie kreeg vertoonde een verhoogd risico op overlijden en op langdurige invaliditeit in vergelijking met de groep die enkel de standaard zorg ontving. Het is onduidelijk waaróm patiënten die bloedplaatjestransfusies ontvingen slechter af bleken dan degenen die dat niet kregen, zeggen de onderzoekers. Zij vermoeden dat de behandeling bloedstolsels of ontsteking

Zorg en Ziekenhuis

in de hersenen kan veroorzaken, waardoor het effect van de bloeding alleen maar erger wordt, niet minder.

Studie AMC Europees project

AMC Prof. Yvo Roos, hoofdonderzoeker en hoogleraar van het AMC: ‘Veel Amerikaanse collega’s schreven deze behandeling standaard voor omdat ‘het zo logisch is’. Onze studie onderstreept maar het belang dat ook ‘logische’ behandelingen uitgezocht moeten worden in gedegen klinisch onderzoek alvorens ze een standaard behandeling worden. Een aantal collega’s moeten hun behandelbeleid nu onmiddellijk herzien’.

Epilepsie

chirurgiezorg verbeterd

andaag start VUmc met een nieuw epilepsiechirurgieprogramma. Het gehele epilepsiechirurgietraject kan voortaan plaatsvinden in Amsterdam. Voor de patiënt betekent dit meer duidelijkheid, kortere doorlooptijden en daarmee sneller resultaat. VUmc heeft meer dan vijftien jaar ervaring met epilepsiechirurgie. De doorlooptijd van zowel de diagnostische onderzoeken als een eventuele operatie wordt vanaf nu teruggebracht van twee tot drie jaar naar een periode van zes tot twaalf maanden. De wachttijd voor een eerste afspraak op de polikliniek bedraagt twee weken. Dr. Sander Idema, neurochirurg van VUmc: ”We vinden het belangrijk om patiënten snel te kunnen helpen. Dit biedt duidelijkheid en komt de kwaliteit van zorg ten goede. VUmc heeft dit nu gerealiseerd door alle faciliteiten in Amsterdam te concentreren en het hoogkwalitatief multidisciplinair team waarmee wij werken uit te breiden. Tevens is er voor epilepsiezorg een samenwerking gestart met het OLVG, Amsterdams grootste niet-academisch neurologisch centrum, en het Zaans Medisch Centrum. Bovendien zijn we binnen het Neurochirurgisch Centrum Amsterdam (AMC en VUmc) in staat ook gespecialiseerde behandelingen zoals Deep Brain Stimulation en Nervus Vagus Stimulatie aan te bieden.”

Deze studie werd uitgevoerd door het AMC met medewerking van meer dan 25 andere Nederlandse ziekenhuizen. De studie was een Europees project in samenwerking met centra in Schotland en in Frankrijk. Het werd gesponsord door ZonMW en Sanquin bloedbank.

Aanvallen stoppen of verminderen Wanneer een epilepsiepatiënt onvoldoende baat heeft bij het gebruik van anti-epileptica of te veel last heeft van bijwerkingen van deze medicijnen, komt hij/zij mogelijk in aanmerking voor een operatie. Doel van de operatie is om de epileptische aanvallen te stoppen of te verminderen zonder schade toe te brengen. Het diagnostisch traject vindt plaats in VUmc en kan bestaan uit verschillende onderzoeken waaronder een MRI, een aanvals-EEG met video, een MEG, een PET-scan, neuropsychologisch onderzoek of een SPECT-scan. Met diepte-elektroden kan nog nauwkeuriger worden vastgesteld waar in de hersenen de oorsprong van de aanvallen zich bevindt. Al deze onderzoeken dragen bij aan de uiteindelijke beslissing of patiënten in aanmerking komen voor een operatie. Indien daartoe besloten wordt kan de operatie in VUmc of AMC plaatsvinden.

De resultaten 70% van de geopereerde patiënten is een jaar na de operatie geheel aanvalsvrij. Ongeveer 25% van de patiënten heeft nog wel aanvallen, maar minder frequent en minder heftig dan voorheen. Bij slechts 5% van de geopereerde patiënten helpt de operatie helemaal niet. Resultaten zijn onder meer afhankelijk van de oorzaak van de epilepsie, de plaats in de hersenen waar de aanvallen vandaan komen en het type operatie. Patiënten kunnen direct worden verwezen en de verwijzend neuroloog wordt betrokken bij de nazorg. Voor meer informatie: www.vumc.nl/epilepsiechirurgie.

Medisch Belicht 25

Pieter van der woude & Joost Peerbooms:

‘Bij de voorste benadering treedt minder schade op, doordat er geen spieren losgemaakt hoeven te worden’

Voor het eerst krijgen twee patiënten in juli in het Albert Schweitzer ziekenhuis een heupprothese via de zogeheten ‘voorste benadering’, waarbij de patiënt in rugligging wordt geopereerd in plaats van op de zij. Groot voordeel hiervan is een sneller herstel.

Korter herstel

operatie van de heup via voorzijde Bij de voorste benadering treedt minder schade op, doordat er geen spieren losgemaakt hoeven te worden. De patiënt heeft bovendien minder pijn. Na de operatie zijn er minder leefregels en de kans op zwikkend lopen is kleiner. Het snelle herstel is vooral te zien in de eerste zes tot twaalf weken na de operatie.

De langetermijnresultaten Waaronder de levensduur van de prothese zijn nog niet bekend. Wel is er een mogelijk nadeel van de methode bekend, namelijk dat een gevoelszenuw aan de voorkant van het bovenbeen geïrriteerd kan raken. Hierdoor kan er een dove, gevoelloze en soms pijnlijke plek aan de voorkant van het bovenbeen en om het litteken ontstaan. Dit komt bij 5 tot 15 procent van de patiënten voor en verdwijnt bij vrijwel iedereen binnen een jaar.

Zorg en Ziekenhuis

‘Na de operatie zijn er minder leefregels en de kans op zwikkend lopen is kleiner’

Achterste benadering Vroeger werd ook nog gewerkt volgens de achterste benadering; die wordt alleen nog gebruikt bij patiënten die in het verleden op die manier zijn geopereerd en nu in aanmerking komen voor een revisie-operatie.

Zijwaartse benadering De laterale (zijwaartse) benadering bij het plaatsen van de heupprothese is op dit moment de meest gebruikte methode, waar de orthopeden in het Albert Schweitzer ziekenhuis zeer ruime ervaring mee hebben. De voordelen van deze methode zijn het ruime zicht op het heupgewricht, de voorspelbaarheid van de prothese op lange termijn en de zeer kleine kans op het uit de kom schieten van de kunstheup na de operatie. Maar er moet wel een deel van de spier die het been zijwaarts beweegt, losgemaakt worden, waardoor het herstel langer kan duren.

Orthopedisch spreekuur voor heupklachten Patiënten met heupklachten kunnen na verwijzing door de huisarts bij de orthopeden op het spreekuur terecht op de ziekenhuislocaties Dordwijk, Zwijndrecht, Sliedrecht en per 29 juni ook in de polikliniek binnen het Gezondheidscentrum GOED Ridderkerk.

9 miljoen euro

eerder herkennen hart- en vaatziekten De Hartstichting investeert in samenwerking met Technologiestichting STW 9 miljoen euro in nieuw onderzoek naar het eerder herkennen van hart- en vaatziekten. Het doel is om nieuwe technologieën te ontwikkelen, zodat artsen hart- en vaatziekten in een vroeg stadium kunnen opsporen én behandelen. Dit thema is een van de topprioriteiten van de Hartstichting. Voor het eerst heeft een groep van patiënten, naasten en zorgverleners meegewerkt aan de selectie van onderzoeksprojecten. Hiermee wil de Hartstichting ervoor zorgen dat onderzoeksresultaten sneller vertaald worden naar de praktijk. De onderzoeken zijn van levensbelang voor verschillende patiëntengroepen. Nog steeds sterven per dag 100 mensen aan de gevolgen van een hart- of vaatziekte. Zo kunnen slachtoffers van hartfalen, in combinatie met hartritmestoornissen of een beroerte, plotseling komen te overlijden, zonder duidelijke signalen vooraf. Anderen houden onherstelbare schade aan hart of hersenen of moeten verder leven met een chronische ziekte die het hart steeds verder aantast. Dit zijn zo’n 1 miljoen mensen in ons land.

“Deze nieuwe onderzoeksprojecten moeten het mogelijk maken om hart- en vaatziekten op te sporen voordat deze onomkeerbare gevolgen zich voordoen” aldus Floris Italianer, directeur van de Hartstichting. “We willen ervoor zorgen dat mensen een behandeling krijgen die hun leven redt of voorkomt dat ze invalide of steeds zieker worden.”

Technologie om hart- en vaatziekten op te sporen  De negen gehonoreerde projecten hebben betrekking op verschillende hart- en vaatziekten, waaronder hartfalen. Zo zijn drie onderzoeken gericht op het vroegtijdig opsporen van een onbehandelbare vorm van hartfalen die vaker voorkomt bij vrouwen, en een project op hartfalen als gevolg van erfelijke hartziekten. Een vijfde onderzoek focust zich op het opsporen van hartfalen bij mensen die als kind kanker hebben overleefd. Bepaalde kankermedicijnen en bestralingen rondom het hart kunnen iemands hart beschadigen. Bij 30% van alle mensen die deze behandelingen als kind hebben ondergaan, werkt het hart minder goed. De overige vier projecten hebben betrekking op het eerder herkennen van een beroerte en boezemfibrilleren.

De projecten die de Hartstichting samen met Technologiestichting STW gaat steunen, zijn vooral gericht op het ontwikkelen of verbeteren van technologieën. Deze technologieën moeten artsen helpen hart- en vaatziekten zo vroeg mogelijk vast te stellen. Zo moet één project een nieuwe techniek opleveren, waarmee artsen kunnen bepalen of iemand boezemfibrilleren heeft en zo ja, in welk stadium.

Patiënt, wetenschapper en zorgverlener hebben stem in selectie Voor het eerst is een groep van patiënten, naasten en zorgverleners nauw betrokken bij de selectie van de onderzoeksprojecten, die samen met de wetenschappelijke selectiecommissie tot stand zijn gekomen. Deze ‘Commissie Maatschappelijke Kwaliteit’ bestaat uit leden die dagelijks werken of in aanraking komen met hart- en vaatpatiënten, zoals zorgverleners, patiënten, hun verwanten en vertegenwoordigers uit de hele breedte van de maatschappij. Hiermee wil de Hartstichting ervoor zorgen dat onderzoeksresultaten sneller vertaald kunnen worden naar de praktijk.

Publiek: éérder opsporen hart- en vaatziekten heeft prioriteit Het eerder herkennen van hart- en vaatziekten is een van de topprioriteiten van de Hartstichting en onderdeel van onze Onderzoeksagenda. Deze is in 2014 opgesteld samen met wetenschappers, zorgverleners, patiënten, vrijwilligers, donateurs en het Nederlandse publiek. Met deze aanpak wil de Hartstichting wetenschappelijke doorbraken realiseren waar de samenleving behoefte aan heeft én die grote impact hebben op het leven van mensen met hart- en vaatproblemen en hun naasten.

Investering

Hartstichting Elke dag overlijden er ruim 100 mensen aan hart- en vaatziekten Zorg en Ziekenhuis

De Hartstichting draagt 6,5 miljoen euro bij aan deze investering en STW 2,5 miljoen euro. Deze investering is mede gefinancierd uit de Toeslag voor Topconsortia voor Kennis en lnnovatie (TKl’s) van het ministerie van Economische Zaken.

Medisch Belicht 27

Bloedtest

bij pinda-allergie Bij drie op de vijf kinderen met verdenking op pinda-allergie kan met een simpele bloedtest een pinda-allergie worden aangetoond of uitgesloten. Door deze nieuwe test hoeven nu minder kinderen een voedselprovocatietest in het ziekenhuis te ondergaan, zo blijkt uit het promotieonderzoek van Francine van Erp. Ongeveer een half miljoen kinderen in Nederland vermijdt bepaalde voedingsmiddelen zoals pinda vanwege een mogelijke allergische reactie. Ouders durven deze kinderen vaak niet te laten deelnemen aan verjaardagspartijtjes of met ze op vakantie te gaan. Ook boodschappen doen is een uitdaging omdat alle etiketten nauwkeurig moeten worden gecheckt of er pindadeeljes in (kunnen) zitten. Het is dan ook belangrijk om een pinda-allergie betrouwbaar te kunnen aantonen of uitsluiten.

Pinda-allergie vaststellen met bloedtest

kinderen met een verdenking op pinda-allergie, ondanks een negatieve voedselprovocatietest, door angstgevoelens niet meer om thuis pinda’s te gaan eten.

Betere begeleiding Arts-onderzoeker Francine van Erp zegt: “Door de nieuwe bloedtest nemen we nu veel minder kinderen met een verdenking op pinda-allergie op voor een voedselprovocatietest. Dit is minder belastend, veiliger én goedkoper. Wanneer we desondanks een voedselprovocatiest moeten uitvoeren, begeleiden we ouders en kinderen intensief na een negatieve uitkomst. Zo nemen we angst weg en beoordelen we of er echt geen sprake is van een allergie.”

aantonen met simpele bloedtest

Francine van Erp promoveert op dinsdag 24 mei aan de Universiteit Utrecht op het proefschrift “Diagnosing food allergy in children peanuts?” (promotor prof. dr. Kors van der Ent). Sinds januari 2016 is zij in opleiding tot derma-

Griepvirussen

ontlopen immuunsysteem riepvirussen veranderen eenvoudiger dan tot nog toe werd aangenomen. Deze nieuwe kennis kan helpen bij het sneller en makkelijker opsporen van nieuwe varianten van het griepvirus en het verbeteren van de griepprik. Dit stelt Björn Koel in zijn proefschrift, dat hij op 19 mei verdedigde.

In het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ), onderdeel van het UMC Utrecht, onderzochten artsen bij 83 kinderen met verdenking op pinda-allergie of een eenvoudige bloedtest (het aantonen van antistoffen tegen tegen het pinda-eiwit Ara h 2) bruikbaar is om pinda-allergie aan te tonen of uit te sluiten. Bij 62 procent van de kinderen kon pinda-allergie op deze wijze adequaat worden vastgesteld en zij hoefden daarom geen dure en belastende voedselprovocatietest meer te ondergaan (38 procent moest alsnog een voedselprovocatietest ondergaan omdat de bloedtest geen uitsluitsel gaf). De bloedtest is al beschikbaar in het WKZ en in een aantal andere ziekenhuizen.

In tegenstelling tot wat lang is gedacht hebben griepvirussen een gering aantal mogelijkheden om aan de herkenning door antistoffen van ons immuunsysteem te ontsnappen. Tot die conclusie komt Björn Koel in zijn proefschrift “De moleculaire basis van antigene evolutie van influenzavirus” waarop hij op 19 mei promoveerde aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Een of enkele puntmutaties aan de buitenkant van griepvirussen zijn voldoende om te ontsnappen aan antistoffen die zijn opgewekt tijdens eerdere infecties of door de griepprik. Deze veranderingen vinden plaats rond het deel van het viruseiwit dat verantwoordelijk is voor binding aan de gastheercel.

Voedselprovocatietest niet altijd nauwkeurig

Griepvirussen veranderen

Zorg en Ziekenhuis

Pinda-allergie bij 3 op de 5 kinderen

Promotie

Artsen gebruiken nu meestal een voedselprovocatietest om voedselallergie vast te stellen. Hierbij krijgen kinderen tijdens een dagopname het betreffende voedingsbestanddeel in het ziekenhuis toegediend en kijken artsen of er een allergische reactie optreedt. Veel ouders zien er tegenop om hun kind deze belastende procedure te laten ondergaan omdat er een risico bestaat op ernstige allergische reacties.

Naast het feit dat een voedselprovocatietest duur en belastend is, is de uitslag ervan niet altijd even nauwkeurig: zelfs ervaren artsen trekken vaak verschillende conclusies naar aanleiding van een bepaalde testuitslag. Ook bleek dat bij sommige kinderen, ondanks een negatieve voedselprovocatietest, er toch allergische reacties onstonden na het eten van pinda’s. Tenslotte lukte het bij 32 procent van de

toloog in het UMC Utrecht. Daarnaast doet zij wetenschappelijk onderzoek naar allergische aandoeningen op de afdeling kinderlongziekten en -allergologie in het WKZ.

Griepvirussen veranderen continu waardoor steeds nieuwe varianten ontstaan. Door deze veranderingen kunnen antistoffen het virus minder goed of zelfs niet meer herkennen. Het is daarom noodzakelijk het griepvaccin regelmatig aan te passen zodat de virussen in de griepprik overeenkomen met de virussen die de griepepidemie veroorzaken. Vaccinatie is een belangrijke strategie om complicaties als gevolg van griep te voorkomen.

Door gericht veranderingen aan te brengen in seizoensgriepvirussen werden de veranderingen die verantwoordelijk waren voor ontsnapping aan het menselijk afweersysteem in kaart gebracht. Hetzelfde werd gedaan voor vogelgriepvirussen in relatie tot het afweersysteem van pluimvee. Het bleek dat de veranderingen in het virus die vaccinaanpassingen noodzakelijk maakten steeds voldeden aan dezelfde set voorwaarden, ongeacht het type griepvirus. Het inbouwen van vergelijkbare veranderingen in het Mexicaanse griepvirus dat sinds 2009 verantwoordelijk is voor griepepidemieën, gaf ook dit virus de eigenschap om te ontsnappen aan antistoffen.

Conclusie Koel: “De vaste voorwaarden waaraan de veranderingen moeten voldoen suggereren dat de mogelijkheden die griepvirussen hebben om te ontsnappen aan antistofherkenning erg gelimiteerd zijn, en misschien zelf voorspelbaar. Deze nieuwe kennis helpt bij het sneller en makkelijker opsporen van nieuwe varianten van het griepvirus, en het verbeteren van de griepprik.”

Het onderzoek Het onderzoek voor dit proefschrift is uitgevoerd in de onderzoeksgroep van Prof. dr. Ron Fouchier, die hiervoor een zogenaamde VICI-subsidie van NWO ontving. Het onderzoek is uitgevoerd in nauwe samenwerking met de Universiteit van Cambridge.

lifestyle

Waar ga jij naar toe?

voorpret met vakantievoorbereiding Top 10 vakantiebestemmingen 1. Frankrijk • 2. Nederland • 3. Spanje • 4. Italië • 5. Griekenland • 6. Turkije 7. Oostenrijk • 8. Portugal • 9. Kroatië • 10. Duitsland

Zorg en Ziekenhuis

lifestyle

Vrouwen zonnebrillen Favoriete zonnebrillen voor 2016

Mannen zonnebrillen De futuristische bril is een trend

Met de zomervakantie in aantocht en de heerlijke warme dagen die we al hebben gehad, begint het bij velen nu toch echt te kriebelen. Waar ga jij deze zomer naar toe? Heb je al enig idee waar de zomer jou gaat brengen? Heb je je top 5 van favoriete bestemmingen al klaar liggen? Wij zetten een aantal tips op een rij, die je kunnen helpen bij de voorbereiding op een heerlijke vakantie. Tips om je vakantie te boeken:

Enkele reis of retourtje?

6 tot 8 weken van tevoren boeken is

Soms is het goedkoper om 2x een enkele reis te boeken dan een retourtje.

meestal het goedkoopst Maak gebruik van vergelijkingssites Heb je geen specifieke voorkeur

Zonnebrillen zomertrends

boek dan een last minute De beste tijd om te boeken is dinsdagmiddag rond 15 uur Wees flexibel als dat kan een dag

Futuristisch is het woord wat de trend voor 2016 beschrijft qua zonnebrillen. Dit seizoen zien we veel reflecterende en shiny zonnebrillen in geometrische vorm. Oversized brillen zijn ook weer helemaal terug van weggeweest voor de vrouwen. Deze trend zet zich ook door in het najaar

eerder of later vertrekken kan je

Wat het belangrijkste is, is dat je een zonnebril kiest die past bij de vorm van je hoofd. Een cat-eye vorm bril kan misschien nog zo leuk eruitzien, als het niet bij de vorm van je hoofd staat dan lijkt het ineens een stuk minder leuk. Hierboven een paar van onze favoriete zonnebrillen voor 2016.

voeren de prijzen op

veel geld opleveren Kijk ook eens op vertrek mogelijkheden vanuit België of Duitsland Zoek vanaf verschillende computers, vliegmaatschappijen onthouden waar je naar gezocht hebt en

Vliegtuigkussen Zo weet je zeker dat je mond niet heel gênant zal open vallen!

Veel reflecterende en shiny zonnebrillen in geometrische vormen

Zo kan je altijd je biertje open maken, je sleutels opbergen of zelfs een kleine voorraad drinken meenemen. (Reef) Onmisbare vakantiegadgets: Powerbank, een handige extra oplader voor je mobiel Selfiestick, berucht en veel besproken, maar toch echt heel handig Vliegtuigstoelhoes, vind je de stoelen in een vliegtuig niet zo fris, geen nood er zijn speciale hoezen te koop die je over je vliegtuigstoel kunt doen Kofferweegschaal, zodat je zeker weet dat je niet teveel kilo’s meeneemt en op het vliegveld alles weer overhoop moet halen en overladen Wereldstekker, je weet maar nooit waar je terecht komt

Zorg en Ziekenhuis

slipper met flesopener Slipper met ingebouwde flesopener of met opberg vak of drankreservoir, ja ze bestaan echt en zijn super handig.

Voor de heren zien we nog veel pilotenbrillen maar dan wel ook met reflecterende glazen. Ook bij heren is de futuristische bril een trend. Al zien we niet zulke heftige brillen als bij de dames.

Futuristische brillen is de trend

Biertje?

Advertentie

Ik ga op reis en neem mee... Aadexil Probiotica met geleidelijke afgifte

Cranaxil Hoge concentratie van hele cranberry

Aadexil bevat maar liefst 6 miljard kolonievormende bacteriën van 7 stammen. De gepatenteerde formulering met Biotract technologie zorgt voor een goede kwaliteit en opname. Door de speciale verwerking, blijven de bacteriën lange tijd stabiel.

Door een speciale verwerking wordt een hoge concentratie bereikt. Cranaxil heeft een bijzonder, natuurlijk afgiftesysteem dat de maag ontziet en de actieve bestanddelen beschermt.

Aadexil is voor alle leeftijdsgroepen

Cranaxil kan ook gebruikt worden door zwangere vrouwen en door kinderen.

Adviesprijs: 30 caplets € 17,95 / 90 caplets € 47,95

Adviesprijs: 30 V-caps. € 13,95 / 60 V-caps. € 26,95

Meer informatie? T 0186 - 626173 • E info@springfieldnutra.com

Aadexil en Cranaxil zijn onder andere verkrijgbaar bij gezondheidswinkels.

(vanaf 3 jaar)

Health through nature, science and innovation Zorg en Ziekenhuis

www.springfieldnutra.com

Bewust Genieten 31

‘Ademen’

is het nieuwe mindfulness Vraag aan mensen in je omgeving waar ze behoefte aan hebben, en negen van de tien keer is het antwoord ‘rust’. Maar waar haal je die rust vandaan met een baan, gezin, relatie, sport, vrienden, hobby’s…? Marleen van den Hout en Robert Bridgeman geven in ‘Start vandaag met ademen’ de oplossing: de Bridgeman Ademmethode (BAM). Een nieuwe en praktische methode die je snel aanleert en zeer effectief is. Wie het een paar keer per dag kort toepast, ervaart al snel meer rust, balans en vitaliteit. De basis? Breng je ademhaling omlaag en verander het patroon.

breng je lichaam en geest in een optimale staat en ervaar je meer rust en energie, vertrouwen en kracht, ontspanning en gezondheid.

Theorie en praktijk Start vandaag met ademen bestaat uit twee delen. In het eerste deel lichten Robert en Marleen toe hoe ademhaling werkt, wat jouw manier van ademen over je karakter zegt, hoe je door middel van ademhaling in balans kunt komen en bespreken ze enkele bestaande ademhalingsmethodes. In het tweede deel leer je de Bridgeman Ademmethode kennen en toepassen. Voorbeelden uit de praktijk, oefeningen en tips helpen je hierbij.

Krachtig en effectief Ademhalingstechnieken zijn er in alle soorten en maten. De Bridgeman Ademmethode (BAM), waarvan de basis is ontwikkeld door Marleen van den Hout, is een nieuwe techniek die je onder al die bestaande technieken kunt leggen om ze nog krachtiger te maken. Met de Bridgeman Ademmethode leer je om naar een lage, rustige buikademhaling te gaan. Hierdoor ben je snel ‘uit je hoofd in je lijf’ en voel je wat je nodig hebt. Door goed en effectief te ademen

Start vandaag met ademen De Bridgeman Ademmethode Robert Bridgeman en Marleen van den Hout € 14,99, ISBN 978902021624

Bridgeman Ademmethode (BAM) In 5 concrete stappen naar meer rust, balans en vitaliteit

Column Sanne van Leeuwen

Bewust Genieten Het is weer etenstijd! Ik moet eerlijkheidshalve toegeven; Ik ben geen keukenprinses. Thuis aten wij standaard Nederlandse kost. Pas toen mijn zus op kamers ging, leerde ik iets anders eten dan aardappels, groenten en vlees. Dat ging zeker niet altijd van harte, maar tsja als er voor je gekookt wordt heb je weinig te kiezen. In mijn studententijd, leerden mijn huisgenoten mij koken. Of iets wat daar op leek dan. Met de vader van mijn kinderen had ik het op kookgebied goed getroffen, hij kon koken en vond het nog leuk ook. Dus heb ik mij jaren er vanaf kunnen maken met het doen van de boodschappen. Maar ja nu ben ik de enige die voor eten zorgt, dus heb ik geen keuze. Echt ik probeer af en toe best een recept uit, maar mijn puberende trio is heel eensgezind als het om mijn kookkwaliteiten gaat: “Laat maar mam. Probeer vooral niets nieuws uit.” Ik doe dus echt mijn best, maar ik vind het gewoon niet leuk en ik houd ook helemaal niet zo van avondeten. Maar mijn oudste is ineens een gezondheidsfreakje geworden. En dus staat mevrouw vol goede moed in de keuken. Guinoa, groenten met kip, ei met spinazie, je kunt het zo gek niet verzinnen. Ik moet zeggen het smaakt mij prima. Helaas denken haar testosteronhoudende 2-ling broertjes daar anders over. Nummer 1 haakte na een hap guinoa gelijk af en gooide een pan vol pasta op het vuur. Nummer 2 at zowaar zijn eigen bord en dat van zijn broer leeg. Ik vind het iedere dag weer een echte strijd. Om de vraag “Wat eten we vandaag?”, te voorkomen staat er op een memoboard wat we de komende dagen eten. En de kookkunsten van zuslief? Die werden net met een blik in een wok vol groenten met kip af geserveerd met “Dat is toch geen eten zus?!”

Zorg en Ziekenhuis

Rucola, spinazie en rode bieten ‘Nitraatrijke groente zorgen voor een verlaging van de bloeddruk’

Nitraatrijke groente gunstig effect op bloeddruk

Maastricht UMC+ onderscheidt zich nationaal en internationaal door de focus op preventie. Dus niet alleen gezondheidsherstel, maar ook gezondheidbehoud én gezondheidsbevordering Zorg en Ziekenhuis

Dat schrijven onderzoekers van het Maastricht UMC+ in het wetenschappelijk tijdschrift Journal of Nutrition. Gezonde vrijwilligers die drankjes van de genoemde groenten kregen voorgezet, bleken een verhoogde beschikbaarheid te hebben van nitraat en nitriet in het bloed. Als gevolg daalde de bloeddruk. Nitraatzout, als voedingssupplement opgelost in water, bleek dit effect niet te hebben.

Bewust Genieten 33

Rode bietensap is met name een bekend fenomeen onder sporters, omdat het prestatie verhogend zou werken. De rode biet bevat veel nitraat dat het lichaam kan omzetten in nitriet. Dat kan vervolgens weer worden omgezet in stikstofmonoxide (NO), waarvan wordt aangenomen dat het een positief effect heeft op diverse processen die een rol spelen bij het sporten. Zo zou stikstofmonoxide spieren efficiënter laten werken en bloedvaten verwijden zodat er meer zuurstof naar de spieren kan worden getransporteerd. De Maastrichtse wetenschappers onderzochten of dit effect ook voor andere nitraatrijke groenten (naast rode biet) en voor een nitraatzout opgelost in water opgaat.

Groentesapjes Rucola en spinazie zijn twee bladgroenten die nog rijker aan nitraat zijn dan rode bieten. Daarom kregen een aantal gezonde vrijwilligers drankjes van al deze groenten voorgezet met daarin 0,8 gram nitraat, ongeveer de aanbevolen hoeveelheid voor sporters. Omgerekend komt dat neer op ongeveer 200 gram rucola of 350 gram spinazie. Dit werd vergeleken met een geconcentreerd drankje van rode bieten en met natriumnitraat opgelost in water, beiden met dezelfde hoeveelheid van 0,8 gram nitraat. De nitraaten nitrietspiegel in het bloed steeg ongeveer even veel na inname van alle vier de drankjes, maar alleen van de drie groenten ging ook nog eens de bloeddruk omlaag. Het opgeloste natriumnitraat in water had nagenoeg geen bloeddrukverlagend effect.

‘Rucola en spinazie zijn twee bladgroenten die nog rijker aan nitraat zijn dan rode bieten.’ Ideale samenstelling “In principe zit in bijna alle groenten wel iets van nitraat, maar met name groene bladgroenten zoals sla en spinazie zijn rijk aan het stofje”, zegt hoofdonderzoeker dr. Lex Verdijk. “Mocht je extra nitraat in willen nemen, bijvoorbeeld als je een verhoogde bloeddruk hebt, is het eten van meer groenten dus wellicht al voldoende, daar is geen supplement voor nodig. Het lijkt er op dat de samenstelling van groenten, waarin ook vitamines, vezels en andere stoffen zitten, het positieve effect van nitraat kan bevorderen. Wellicht kunnen we in de toekomst naar de ideale samenstelling voor een nitraatrijk drankje op basis van bijvoorbeeld rucola of spinazie.”

Zorg en Ziekenhuis

Hooikoorts en andere luchtwegaandoeningen ‘probeer verschillende soorten medicijnen of blijf vooral thuis’

Hoogste pollenconcentratie in tien jaar tijd

et warme en droge weer van de afgelopen anderhalve week heeft geleid tot een explosie van pollen. Eiken, beuken, berkenbomen en dennenbomen kwamen tegelijk in bloei. Dat zorgde voor de hoogste concentratie boompollen in tien jaar tijd, meldt Nature Today op basis van bevindingen van het Leids Universitair Medisch Centrum. De pollen in de lucht zorgen ervoor dat heel Nederland bedekt is onder een laagje geel stof, dat goed te zien is op auto’s, tuinmeubilair en ramen. Het gaat hierbij dus niet om Saharazand. Patiënten met luchtwegaandoeningen hadden naast de pol-

lenexplosie ook last van de hoge concentratie smog in de lucht. Daardoor was de luchtkwaliteit minder goed.

Pollenallergie “Het droge weer, gecombineerd met een landwind, zorgde ervoor dat de bomen ineens in bloei kwamen,” stelt hoogleraar Huisartsgeneeskunde Thys van der Molen van de Rijksuniversiteit Groningen in een reactie aan NU.nl. “Bij mensen met pollenallergie hielp normale medische hulp niet. Het advies dat ik geef is om verschillende soorten medicijnen te proberen. En als dat niet helpt, is het devies om vooral thuis te blijven.”

Meer budget

voor gezonde voeding

et economisch herstel van de afgelopen jaren heeft ertoe geleid dat mensen meer geld uitgeven aan eten. De consument kiest steeds vaker voor gezond en gemakkelijk eten, blijkt uit cijfers van ABN AMRO. Dat meldt NU.nl.

Uit gegevens waarover de bank beschikt, blijkt dat de AGF-sector (aardappel, groente, fruit) vooral profiteert van de economische groei. Wat vooral opvallend is, is dat gezond gepaard gaat met gemakkelijk eten. Bijvoorbeeld kant-

en-klare salades, voorgesneden fruit en andere voorgesneden versproducten worden goed verkocht. Ook vis wint aan populariteit. Met name eenpersoons- en tweepersoonshuishoudens kopen veel van dit soort producten. Doordat er meer geld te besteden is, lijkt de consument in zijn eetpatroon meer variatie aan te brengen. In 2015 gaven Nederlanders in totaal 57 miljard euro uit aan voedsel. Dat is een stijging van 2,7 procent ten opzichte van het jaar 2008. Daar lijkt dit jaar nog 2 procent bovenop te komen.

Advertentie

vrijdag 17 juni 2016 | ReeHorst, Ede

NÚ € 100!

Zit u met vragen? Zit u met vragen? Zit u met vragen? Zit u met vragen? Zorg met compassie voor jezelf, én de ander!

Zit Zit u u met met vragen? vragen? Loopt u rond met een vermoeden van een misstand op of vi Voortdurende verandering is nog de enige constante in de zorg. Flexibel kunnen meebewegen met deze verandering wordt hiermee een kwaliteit.

•

Ervaar de kracht van (zelf) compassie in de zorg

ragen? Loopt u rond met een vermoeden van een misstand op of vi ragen? Belwerk? ons gratis voor onafhankelijk advies en ondersteu Loopt u rond met een vermoeden van een misstand op of via uw Belwerk? ons gratis voor onafhankelijk advies en ondersteu Loopt u rond met een vermoeden van een misstand op of via uw Loopt u rond met een vermoeden van een misstandTegelijk op ofloopt viaéén uw op werk? de drie Bel ons gratis voor onafhankelijk advies en van ondersteuning. Loopt u rond met een vermoeden een misstandverpleegkundigen op of via uweenwerk? verhoogd Bel ons gratisadvies voor onafhankelijk advies en ondersteuning. Bel ons gratis voor onafhankelijk en ondersteuning. Bel ons gratis voor onafhankelijk advies en ondersteuning. Waar risico op een burn-out en is deze

n misstand op of via uw werk? n misstand op of via uw werk? dvies en ondersteuning. dvies en ondersteuning.

4in 00 4 00 vertrouwen

aandoening met 77% de meest gemelde beroepsziekte!

Bel 070 - 722 24 00 Bel 070 - 722 24 00

1_1_stC5_fc_x.indd 1

Advies in vertrouwen Advies in vertrouwen vertrouwen

Zorg en Ziekenhuis

zet jij de streep? •

Bel 070 - 722 24 00 Pak de verantwoordelijkheid om Advies in vertrouwen www.adviespuntklokkenluiders.nl jezelf als mens teLoopt ontwikkelen u rond om met een vermoeden van een misstand op of via uw werk? zo het constante gevaarBel datons op de gratis voor onafhankelijk advies en ondersteuning. loer ligt te kunnen hanteren!

Bel 070 - 722 24 00

1000-21-6000-0667 Kleur: fc

Bel 070 - 722 Bel 070 - 722 2424 0000 www.adviespuntklokkenluiders.nl Bel 070 - 722 24 00 www.adviespuntklokkenluiders.nl

www.adviespuntklokkenluiders.nl 17-03-16 14:56 www.adviespuntklokkenluiders.nl

1000-21-6000-0667 Kleur: fc

1_1_stC5_fc_x.indd 1

Leer omgaan met werkdruk en stress en voorkom zo een burn-out

www.adviespuntklokkenluiders.nl

Bel ons gratis advies Bel onsvoor gratisonafhankelijk voor onafhankelijk adviesen enondersteuning. ondersteuning.

1_1_stC5_fc_x.indd 1

•

Bel 070 - 722 24 00 722 24 00 Advies in vertrouwenWaar zetBel jij070 de- streep? www.adviespuntklokkenluiders.nl Advies in vertrouwen

Loopt u rond met een vermoeden vanvan een misstand op ofvia viauw uw werk? nluiders.nl www.adviespuntklokkenluiders.nl in vertrouwen Looptmet u rond met een vermoeden een misstand op op of werk? Loopt u rond een vermoeden vanvan een misstand ofvia viauw uw werk? nluiders.nl u rond met een vermoeden een misstand op of werk? BelLoopt ons gratis voor advies www.adviespuntklokkenluiders.nl Bel ons gratisonafhankelijk voor onafhankelijk adviesen enondersteuning. ondersteuning.

Leer je eigen reacties en die van je cliënt beter te begrijpen en hanteren

Ga aan de slag in praktische workshops Gevaar voor burn-out, gevaar zoals Compassievolle Loopt u rond met een vermoeden van een misstand op of via uw werk? van voortdurende veranderingen, zorg, Breintools, Bel 070 - 722 24 00 Bel ons gratis voor onafhankelijk advies en ondersteuning. Bel 070 - 722 24 00 gevaar om jezelf weg te cijferen: al Persoonsgerichte www.adviespuntklokkenluiders.nl deze gevaren worden tijdens deze zorg en Horen met www.adviespuntklokkenluiders.nl dag behandeld. je hart

Zit u met vragen? ZitZit u met vragen? Advies in vertrouwen u met vragen? Zit u inmet vragen? Advies vertrouwen

Advies in Advies in vertrouwen

•

Advies in vertrouwen

1_1_stC5_fc_x.indd 1 17-03-16 14:56

1000-21-6000-0667 Kleur: fc

MEDIAPARTNERS

Bel 070 - 722 24 00 www.adviespuntklokkenluiders.nl

Kijk voor meer informatie en inschrijven op www.nursingcongressen.nl/inbalans

1000-21-6000-0667 Kleur: fc

17-03-16 14:56

1000-21-6000-

17-03-16 14:56

Zorgprofessional in balans_100x138mm.indd 1

18/05/16 9:08 PM

Talent Ontwikkeld 35

Loonkloof vrouwen en mannen

vrouwen in zorg en onderwijs minder salaris dan mannen Vrouwen verdienen per jaar gemiddeld nog altijd € 1.664,- minder dan hun mannelijke collega’s. Daarmee heeft Nederland alsnog een relatief kleine loonkloof (5%). In de zorg sector en het onderwijs is er sprake van een grotere kloof tussen mannelijke en vrouwelijke salarissen, het verschil is hier 15%. In de bouwsector is er geen sprake meer van een kloof en verdienen mannen en vrouwen evenveel. In vergelijking met andere landen is de loonkloof in Nederland kleiner. In Duitsland verdienen mannen gemiddeld 25% meer en in de UK 22% meer. Dat blijkt uit de jaarlijkse Loonwijzer/MonsterboardWageIndex. Zowel voor het onderwijs als de zorg geldt dat deze sectoren gedomineerd worden door vrouwelijke medewerkers. Verrassend is het om die reden dat er hier nog altijd sprake is van een flinke salariskloof tussen beide seksen. Paulien Osse, directeur Stichting Loonwijzer:“Het is jammer dat er zo’n grote loonkloof is in de sectoren waar juist veel vrouwen werken, maar dit kan verschillende redenen hebben. Als de mannen in deze organisaties vooral bestuursfuncties bekleden en de vrouwen meer de uitvoerende en zorgende werkplekken invullen, dan is het begrijpelijk dat zij in andere functies ook een ander salaris verdienen. Maar veel vrouwen kiezen ook voor deze sectoren omdat er meer opties zijn om werk en gezin te combineren, zoals bijvoorbeeld korter werken. Dit betekent minder

uren werken en dat levert natuurlijk minder geld op. Maar uiteindelijk ook minder kans op promotie en dus een lager salaris per uur.” Gian Zandonà, managing director van Monsterboard: “Iedereen zal het met me eens zijn als ik zeg dat een loonkloof nooit wenselijk is, maar het is wel goed om te zien dat Nederland het beter doet dan omliggende landen. Kijkend naar de IT sector zien we dat de gemiddelde loonkloof kleiner wordt de laatste jaren. Dat is positief, maar het kan ook altijd beter. Wil je hogerop? Wil je je salaris verbeteren? Dat heb je, ook als vrouw, zelf in de hand. Durf te vragen en jezelf te promoten! Vrouwen zijn hierin vaak minder assertiefdan de meeste van hun mannelijke collega’s maar dat is nergens voor nodig.”

De Loonwijzer/Monsterboard WageIndex De Loonwijzer/Monsterboard WageIndex is het resultaat van de jarenlange relatie tussen Monsterboard en Stichting Loonwijzer en hun gezamenlijke behoefte aan een transparante arbeidsmarkt. Loonwijzer is een onafhankelijke non-profit organisatie die data over lonen in 89 landen onderzoekt en vergelijkt. De Nederlandse data zijn gebaseerd op 230.000 ingevulde enquêtes. Monsterboard is marktleider in het succesvol verbinden van mensen en bedrijven om ze te helpen aan een betere baan of het beste talent. Samen geloven beide partijen dat deze Index meer openheid creëert in ‘de wereld van werk’.

Column Elise Disselhorst Projectleider Duurzame Inzetbaarheid

Deel je talent Wat is talent eigenlijk? Ik denk dat we het er allemaal wel over eens zijn dat Epke Zonderland, DJ Tiësto en Matthijs van Nieuwkerk talent hebben. Maar wat maakt nu dat zij talentvol zijn? Ze doen in ieder geval iets waar ze ongelooflijk goed in zijn en wat ze volgens mij ontzettend leuk vinden. Het talent hebben ze vanaf hun geboorte. De rest is het resultaat van ongelooflijk hard werken en een dosis geluk. Maar talent is meer dan het hebben van succes. Het gaat bij talent om unieke eigenschappen, die iemand van nature heeft én die door de omgeving op waarde worden geschat. Dat laatste is volgens mij erg belangrijk. Ook al vind jij jezelf een topzanger. Als het publiek van Idols dat niet vindt, dan wordt je niet als talent gezien. En voor een medewerker in de zorg geldt dat de waardering van talent door de patiënten gedaan wordt. De laatste tijd ben ik vrij vaak in het ziekenhuis geweest. En wat een wereld van verschil kan een verpleegkundige of arts dan maken. De keren dat ik vragen kon stellen, geduldig werd onderzocht, er grapjes gemaakt werden en begrip kreeg voor het vervelende onderzoek, maakten de bezoekjes een stuk minder vervelend. Inhoudelijk waren de onderzoeken gelijk en de professionals hadden dezelfde kennis in huis. In het ene geval voelde ik me echter een patiënt, in het andere geval voelde ik me mens.

Lonen nog steeds ongelijk verdeeld tussen mannen en vrouwen werkzaam in de zorg bestaat een loonkloof van 5% Zorg en Ziekenhuis

Dit is talent dat er in het dagelijkse leven toe doet. Je kunt er niet wereldberoemd en ook niet rijk van worden, maar wel heel veel mensen gelukkig mee maken. Ontdek en deel jouw talent(en) en wees van waarde voor de mensen om je heen.

Stimuleren gewenst gedrag

Zorgprofessionals in gesprek over voorkomen agressie Als het gaat om de aanpak van agressie in de zorg en jeugdzorg gaat vaak veel aandacht uit naar ongewenst gedrag en naar wat niet lukt. Maatregelen tegen schelden, fysiek geweld, bedreiging, intimidatie. Maar juist het stimuleren van gewenst, positief gedrag heeft een heel gunstig effect op het gevoel van veiligheid én levert meer voldoening op voor cliënt en zorgverlener. Dat is één van de conclusies van drie bijeenkomsten waaraan professionals uit zeven zorgbranches deelnamen. De drie regiosessies zijn georganiseerd als onderdeel van de campagne ‘Wees duidelijk over agressie’, in het kader van actieplan ‘Veilig Werken in de Zorg’ (VWiZ). Tijdens de sessies gingen ruim honderd professionals uit zorg, jeugdzorg, welzijn en maatschappelijke dienstverlening in gesprek over het voorkomen van agressie in de dagelijkse praktijk. Het stimuleren van gewenst gedrag bij cliënten, patiënten en andere betrokkenen zoals familieleden en bezoekers blijkt een effectie-

ve manier om grensoverschrijdend gedrag structureel te voorkomen.

Veilige werkomgeving Een duidelijk referentiekader van wat gewenst – en ongewenst – gedrag is, is daarbij essentieel. Paul van Aken, namens ActiZ stuurgroeplid van actieplan VWiZ en mede-initiatiefnemer van de regiosessies: “Agressie tegen medewerkers in de zorg mag niet worden geaccepteerd, ongeacht het ziektebeeld van cliënten. Iedereen heeft recht op een veilige werkomgeving. Teams en afdelingen moeten samen bepalen waar hun grens ligt en die blijven hanteren.”

‘Iedereen heeft recht op een veilige werkomgeving’ Kwaliteit van zorg Een vermindering van agressief gedrag levert niet alleen meer veiligheid voor de professional op, maar komt ook de kwaliteit

Burn-outbeleid voor artsen zelf

Geen toereikend beleid ontdekken vroegtijdige burn-outs

et ontbreekt in Nederlandse ziekenhuizen aan toereikend beleid om vroegtijdig burn-outs bij specialisten te ontdekken. Dit is een risico voor de veiligheid van patiënten. Dat blijkt uit het master-onderzoek risicomanagement van Erik Drenth aan de Universiteit Twente (UT). Drenth spreekt van een ‘zorgelijke situatie’.

gebieden. Zoals leiderschap, aanspreekcultuur, inzetbaarheid, nieuwe medische behandelingen, of de invoering van het elektronisch patiëntendossier om maar wat te noemen. Maar zeker zo relevant is de vraag: hoe gaat het eigenlijk met de dokter zelf? Die vraag wordt te weinig gesteld.’’

Vroegtijdig Wetenschappelijk onderzoek toonde eerder al aan, dat artsen met burn-out verschijnselen een grotere kans hebben medische fouten te maken. Tevens komt uit andere studies naar voren dat ongeveer één op de acht specialisten burn-outklachten heeft, of een verhoogd risico loopt op een burn-out. Bij jonge artsen in opleiding ligt dit aantal zelfs hoger. Voor een gemiddeld ziekenhuis betekent het dat circa 25 specialisten in de gevarenzone zitten. Met die wetenschap onderzocht Drenth wat ziekenhuizen doen aan preventie. Hij komt tot de conclusie dat er eigenlijk op dat terrein ‘geen concreet beleid’ is. ,,Er is wel oog voor kwaliteit en veiligheid op aangrenzende

Zorg en Ziekenhuis

,,Ik heb bij geen van de onderzochte ziekenhuizen concreet preventief beleid aangetroffen om burn-outs vroegtijdig te ontdekken,’’ vervolgt Drenth. ,,Of om het bespreekbaar te maken. Bespreekbaar maken is de allerbelangrijkste eerste stap. Maar de huidige cultuur is doorgaans: de dokter zelf is nooit ziek.” Drenth meent dat bij functioneringsgesprekken van artsen er specifiek aandacht voor moet komen. Hij ziet daarbij een belangrijke rol voor de mensen rond de arts. ,,Vooral de verpleegkundigen. Die zien als eerste de signalen dat het niet goed gaat met de dokter zelf. Ziekenhuizen moeten goed regelen dat zij dit zonder angst kunnen melden. Nu is er toch vaak nog een hoge drempel om dat te

van zorg ten goede. Paul van Aken: “Wanneer cliënten zich op hun gemak voelen, ontstaan er minder spanningen, zowel tussen cliënten onderling als in de zorgrelatie. Het resultaat is een fijner leef- en werkklimaat. Echt contact maken en bewustzijn van het eigen professionele gedrag is daarbij de sleutel. Om iedere afzonderlijke cliënt op de juiste manier te kunnen bejegenen, is kennis van wat er in iemands hoofd en lijf gebeurt belangrijk. Die kennis moet worden bevorderd om op een succesvolle manier agressie te verminderen.”

Actieplan ‘Veilig Werken in de Zorg’ IDe regiosessies zijn een onderdeel van de campagne ‘Wees duidelijk over agressie’ van sociale partners uit de zorg en jeugdzorg in het kader van actieplan ‘Veilig Werken in de Zorg’. Initiatiefnemers zijn ActiZ, BTN, CNV Zorg & Welzijn, FBZ, FNV, GGZ Nederland, Jeugdzorg Nederland, NFU, NU’91, NVZ en VGN, met ondersteuning van het ministerie van VWS.

doen. Bijvoorbeeld door het verschil in positie en hiërarchie. Of ze weten door het ontbreken van beleid niet hoe ze moeten handelen. Daar ligt een belangrijke taak voor de medische staf en de Raad van Bestuur. Je kunt het sowieso niet overlaten aan de arts zelf die kampt met burn-outklachten. Meestal onderkennen ze de situatie zelf niet.” Drenth sprak met veel artsen en andere ervaringsdeskundigen en deed een steekproef bij 12 ziekenhuizen. Niettemin durft hij de stelling aan, dat het beeld uit zijn onderzoek ‘geldt voor alle ziekenhuizen in het land’.

Burn-outs bij artsen risico voor veiligheid patiënten

Talent Ontwikkeld 37

Een opgeruimd hoofd

aantal mensen met burn-out klachten neemt toe Nog steeds neemt het aantal mensen met burn-out klachten toe, ook onder jongeren*. Voorkom dat het elastiek knapt, ruim tijdig je hoofd op. Neem afscheid van opgelegde verplichtingen, schuldgevoelens en onzekerheid. Maak ruimte in je hoofd om meer te genieten van je leven. Niet voor niets wil Douwe Bob, met zijn liedje ‘Slow down’, waarschuwen voor de gevolgen van een leven vol drukte en stress.

In haar boek Een opgeruimd hoofd in 7 stappen, dat op 21 mei verschijnt, geeft Jolanda Meijer aan hoe je meer rust en energie ervaart door te ontdekken wat je in de weg zit, hoe je weer op adem komt en ruimte voor jezelf verovert. ‘Een opgeruimd hoofd is als een opgeruimd huis’, aldus Meijer. ‘Je krijgt rust en overzicht door afscheid te nemen van gedachten en gevoelens die jou niet langer helpen, je sorteert wat je wilt bewaren en geeft alles een plek. Je leert stapsgewijs hoe je spanning en stress kunt verminderen en hoe je bewuste keuzes maakt op basis van je eigen verlangens.’

Trainingen

Een opgeruimd hoofd in 7 stappen meer rust en energie Jolanda Meijer ISBN 9789491757327 € 18,95

Auteur Jolanda Meijer (ex-KLM) is een expert in ruimte winnen en overzicht creëren. Voorheen werkte zij als opruimcoach met mensen die hun omgeving maar niet op orde kregen door allerlei blokkades in hun denken en doen. Gefascineerd door dit verschijnsel, ging Meijer zich verdiepen in mentale coaching en maakt zij nu, als work-lifecoach, haar werk van hoofden opruimen. In haar praktijk De Ruimtewinner Coaching & Training begeleidt ze mensen die door allerlei oorzaken uit balans zijn geraakt om weer rust en ruimte in hun leven te ervaren. Zij geeft tevens bedrijfstrainingen die gericht zijn op stressreductie en verbetering van persoonlijke effectiviteit.

Verpleegkundige wint prijs publicatie over zorgpaden in de ouderenzorg

erpleegkundige Hetty Kazimier heeft de TvZ Publicatieprijs 2016 gewonnen voor haar artikel over digitale zorgpaden in de ouderenzorg. Het winnende artikel viel de jury op ‘omdat het een mooi voorbeeld is van hoe de toegankelijkheid van bestaande kennis voor de praktijk kan worden vergroot’. Noorderbreedte werkt met zorgpaden voor valpreventie, ondervoeding en decubitus. Volgens Kazimier zijn digitale zorgpaden een belangrijke, nieuwe ontwikkeling bij multidisciplinair werken. Verzorgenden en

‘Belangrijke, nieuwe ontwikkeling’ verpleegkundigen ervaren de zorgpaden als een professionaliseringslag en kwaliteitsverbetering: de juiste persoon krijgt op het juiste

Zorg en Ziekenhuis

moment, de juiste informatie bij (risico op) decubitus, vallen en ondervoeding. “Doordat tijdige risicosignalering in de zorgpaden is geïntegreerd, is preventie goed geborgd in het zorgproces. Digitale zorgpaden blijken bovendien de omvangrijke papieren protocollen te kunnen vervangen.” Hetty Kazimier is docent aan de NHL Hogeschool en adviseur palliatieve zorg bij Integraal Kankercentrum Nederland waar zij het gebruik van zorgpaden stimuleert. Voor haar artikel heeft zij duizend euro ontvangen van de Stichting Publicatie voor Verpleegkundigen en Verzorgenden, die de tweejaarlijkse prijs uitreikt aan de vooravond van de Dag van de Verpleging. De stichting stelde deze prijs in bij gelegenheid van het 125-jarig bestaan van het vakblad TvZ voor verpleegkundig experts. Met de prijs wil zij verpleegkundigen stimuleren te publiceren over hun beroepspraktijk.

Mensen in de zorg Louise Gunning-Schepers en Willem Geerlings Zij zijn toegetreden tot de raad van commissarissen van ONVZ. Na ruim 17 jaar neemt Boele Staal afscheid als toezichterhouder.

Michel Dutrée Per 1 mei is dr. Michel Dutrée voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie. Hij volgt Theo de Koning op.

Prof. Dr. Jaap Goudsmit Hij is arts-microbioloog basaal wetenschapper en ontvangt in oktober een eredoctoraat in de geneeskunde bij het 50-jarig jubileum van VUmc.

Lisette de Velde Per 1 juli is Te Velde, oncologisch chirurg aan het VUmc, beschikbaar als bestuurder en chirurg. Zij vormt samen met Claudia Brandenburg de RvB bij het Admiraal de Ruyter Ziekenhuis. John Task De ouderenzorgorganisatie Surplus in Noord en Midden Brabant heeft John Task per 14 april aangetrokken als toezichthouder. Task is tevens voorzitter van de raad van bestuur van het Diakonessehuis in Utrecht.

Annemieke Blokker Maarten van Rixtel Branchevereniging ActiZ heeft per 21 mei 2016 twee nieuwe bestuursleden: Annemieke Blokker van Valkenhof en Maarten van Rixtel van Sensire. Zij vervangen Lia de Jongh (Topaz) en Patricia Esveld (HilverZorg) vanwege het verlopen van hun zittingstermijn.

Frank de Grave Hij stopt bij Federatie Medisch Specialisten. De algemeen voorzitter van de Federatie Medisch Specialisten, Frank de Grave, heeft tijdens een bijeenkomst van de voorzitters van de wetenschappelijke verenigingen aangegeven geen verlenging te wensen van zijn huidige termijn. Deze eindigt op 1 januari 2017.

Internationale Dag

van de Verpleging

Op 12 mei was het de internationale Dag van de Verpleging. Sinds 1965 wordt op de geboortedag van Florence Nightingale stilgestaan bij de belangrijke rol van zorgmedewerkers.

Het MBO College voor Gezondheidzorg van ROC van Twente heeft deze dag omgedoopt tot ‘Dag van de Zorg’ en met ca. 1.000 studenten van diverse zorgopleidingen gevierd dat zij trots mogen zijn op hun keuze voor een (toekomstig) beroep in de gezondheidszorg. Het programma bestond uit workshops en een presentatie van Marc Lammers. Locatie van het evenement was het Polman Stadion van Heracles Almelo.

‘Mooi mens’

‘Dag van de Zorg’ in het stadion van Heracles Almelo Studenten vieren dat zij trots mogen zijn op hun keuze voor een (toekomstig) beroep in de gezondheidszorg.

Duurzame inzetbaarheid

Staatssecretaris maakt 12,5 miljoen euro vrij

taatssecretaris Jette Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid maakt 12,5 miljoen euro vrij voor projecten die ervoor zorgen dat mensen langer en vitaal aan het werk blijven. In september start de aanvraagperiode voor de subsidie.

ESF-regeling Duurzame inzetbaarheid is een onderwerp dat steeds vaker terugkomt. Mensen moeten steeds langer doorwerken, maar ook de gemiddelde leeftijd op de werkvloer stijgt. Daarom is de bevordering van duurzame inzetbaarheid belangrijker dan ooit. In september start een nieuw Europees Sociaal Fonds-regeling waarmee een subsidie aangevraagd kan worden voor projecten die duurzame inzetbaarheid bevorderen.

Zorg en Ziekenhuis

Start aanvraagperiode subsidie Om de subsidie te ontvangen kan er een aanvraag ingediend worden door Onderwijs en Ontwikkelingsfondsen en samenwerkingsverbanden van sociale partners. De eerste aanvraagperiode loopt van 19 september tot 28 oktober 2016. De subsidiabele kosten bedragen maximaal € 500.000, in een samenwerkingsverband kan dit oplopen tot maximaal drie keer dat bedrag. De subsidie bedraagt 50%.

De reden dat het MBO College voor Gezondheidzorg de Dag van de Zorg vierde was om eens op een andere manier stil te staan bij het belang van goede gezondheidszorg. De aanwezige studenten van de opleidingen Mbo-Verpleegkundige, Verzorgende-IG, Doktersassistent, Tandartsassistent en Apothekersassistent beseffen steeds meer dat onder andere door de vergrijzing hen een grote en belangrijke taak wacht voor de medemens. Thema van de dag was ook niet voor niets ‘Mooi mens’.

Workshops Daarnaast bood de Dag van de Zorg de studenten door een diversiteit aan workshops de gelegenheid andere kanten van de zorg te zien. De onderwerpen varieerden van loverboys tot de Twentse Wensambulance en van autisme tot social media. Tijdens het plenaire gedeelte vertelde Marc Lammers, bondscoach Nederlands dameshockeyteam, vanaf het voetbalveld de volle tribunes met studenten over innovatie, je passie volgen, denken in mogelijkheden en focussen op sterke punten. Een inspirerend verhaal dat voor iedereen in de zorg van toepassing is.

Dankbaar beroep Ook alle docenten en ondersteunende medewerkers van het MBO College voor Gezondheidszorg waren aanwezig. Zij zijn immers de opleiders van de toekomstige zorgmedewerkers. Zowel docenten, medewerkers als studenten waren enthousiast over de Dag van de Zorg: “Ik ben er nu nog meer van overtuigd dat ik in de zorg wil werken, het is echt iets om trots op te zijn. Wat een gaaf beroep en zo dankbaar”, aldus een van de studenten.

Agenda

kijken, leren, doen! Bouwen in de Zorg Zorgprofessional in balans vrijdag 17 juni ReeHorst Ede Flexibel kunnen meebewegen met voortdurende verandering in de zorg is een kwaliteit geworden. Maar het kent ook gevaren: gevaar voor een burn-out en gevaar om jezelf weg te cijferen. Leer aardig te zijn voor jezelf tijdens Zorgprofessional in balans. Nu € 100!

nursingcongressen.nl/inbalans

Dag van . . .

maandag 20 juni 08.00 uur - 11.30 uur Slingeland Ziekenhuis Doetinchem

Bijzondere dagen en feestdagen

Bijeenkomst “Health Valley Breakfast Meeting - Bouwen in de Zorg”. In juli 2015 is eerder al een “Breakfast Meeting” georganiseerd met hetzelfde thema, dit jaar komen er andere onderwerpen aan bod.

12 juni

Int. Dag tegen kinderarbeid

13 juni Wereld Albinodag 14 juni Wereld Bloeddonordag 19 juni Vaderdag

We nodigen u van harte uit voor deze bijeenkomst, die start met een ontbijt.

20 juni Wereldvluchtelingendag

21 juni Wereld ALS Dag

health-valley.nl

25 juni Wereld Vitiligo Dag 1 juli

Herstel na de behandeling van kanker: de lichamelijke aspecten woensdag 22 juni 13.00 uur - 17.30 uur Auditorium UMCU Cancer Center Utrecht Ter gelegenheid van de opening van het Instituut voor Hyperbare Geneeskunde regio Utrecht organiseert het IvHG in samenwerking met het UMC Utrecht Cancer Center een symposium over de behandeling van late bestralingsschade.

ivhg.nl/zorgverleners/symposium

Wij gaan met vakantie! In juli en augustus zal er geen Zorg en Ziekenhuiskrant uitkomen. Wij zullen u wel via onze website, de nieuwsbrief en social media op de hoogte houden van het laatste nieuws en actualiteiten in en rondom het ziekenhuis. Een hele fijne vakantie en tot 14 september, dan zijn we er weer!

Een ziekenhuis onder water donderdag 8 september Amstelzaal VUmc Amsterdam Op 8 september 2015 stroomden in een half uur miljoenen liters water het VUmc ziekenhuis in. Exact een jaar later krijgt u een kijkje achter de schermen tijdens het Symposium Crisismanagement bij VUmc: een ziekenhuis onder water. Wat kan uw zorginstelling leren van deze ingrijpende ervaring voor het omgaan met risico’s, het realiseren van een totaalevacuatie en de all hazard voorbereiding op crises? Hoe geef je leiding aan een organisatie in een acute crisis situatie? U krijgt antwoord op vragen als: • Wat is er nu nog voelbaar van de gebeurtenissen van afgelopen september? • Snel en efficiënt samenwerken, hoe doe je dat? • Bestaan er procedures of hoe worden ze bepaald? Luister naar de lessons learned van VUmc, deel ervaringen met collega’s en krijg handvatten om de risico’s in uw organisatie te beperken.

Dag van de Houding

1 1 juli Wereldbevolkingsdag

Colofon Zorg en Ziekenhuis Uitgever, tevens redactie-adres: Allin1Mediaservice T (0487) 760200 E redactie@zorgenziekenhuis.nl Advertentieverkoop: Allin1Mediaservice T (0487) 760200 E info@zorgenziekenhuis.nl Oplage: 30.000 exemplaren Drukwerk: Janssen Rotadruk b.v. Verspreiding: via personeelsruimten in de ziekenhuizen en geadresseerd aan directieleden en beslissers uit zorg en welzijn Meer informatie: zorgenziekenhuis.nl Aan de inhoud van Zorg en Ziekenhuis is alle mogelijke zorg besteed. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. De uitgever Allin1Mediaservice van Zorg en Ziekenhuis aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid ten aanzien van de inhoud. AUTEURSRECHTEN VOORBEHOUDEN © Zorg en Ziekenhuis Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze berusten bij Zorg en Ziekenhuis c.q. de betreffende auteur. Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, scan, fotokopie, elektronisch of op welke wijze dan ook. Zorg en Ziekenhuis wordt tevens elektronisch opgeslagen en geëxploiteerd. Alle auteurs van tekstbijdragen in de vorm van artikelen of ingezonden brieven en/of makers van beeldmateriaal worden geacht daarvan op de hoogte te zijn en daarmee in te stemmen e.e.a. overeenkomstig de publicatieen/of inkoopvoorwaarden. Deze zijn bij de redactie ter inzage of op te vragen.

zorgvisiecongressen.nl Kennis delen binnen de zorg

Zorg en Ziekenhuis

www.rijksoverheid.nl/ e-health Voor meer informatie over e-health, onze partners en waar u als zorgvernieuwer terecht kunt om uw idee voor e-health verder te brengen