#1
januari 2018
Actualiteiten & ontwikkelingen De redactionele zorgpijlers
Bijzonder Zorgnieuws Aangenaam Verzorgd Medisch Belicht Talent Ontwikkeld Bewust Genieten
Kennis delen binnen de zorg Heel Holland Zorgt Zorg en Welzijn RAAKT. Volg ‘Heel Holland Zorgt’ op social media. Mis niets & like ons!
Suzanne Kruizinga kwaliteit van zorg verhogen en het WZA toekomst klaar maken
Sint Maartenskliniek
Trauma Centrum:
Zorgrobot
krijgt radicaal
‘Je rent niet als George
neemt plek medewerker
vernieuwde OK’s
Clooney door de gangen’
nog niet in
p. 7
p. 10
p. 28
Professional
Advertentie
DOE MEE 12 T/M 17
MAART
De nieuwe generatie scopendroogkast Om aan de hoge normen voor veiligheid en hygiëne te voldoen is het optimaal drogen en opbergen van endoscopen een essentieel onderdeel van de endoscopiewerkstroom.
sing voor het drogen en opbergen van endoscopen. De serie bestaat uit modulaire droog- en opbergkasten die u naar wens kunt combineren met ruimte voor maximaal
De NG-serie is ontworpen als flexibele oplos-
acht endoscopen per kast.
+
+
+
De basiselementen kunnen afzonderlijk worden gebruikt of worden uitgebreid met een extra module van vier of acht endoscopen.
Meld je aan via www.weekvanzorgenwelzijn.nl
036 547 21 50 • info@vanvlietmedical.nl • www.vanvlietmedical.nl
Zorghelden gezocht! Naam: Eva Leeftijd: 30 jaar Beroep : Verzorgende IG Zorgheld van: Marie (86 jr) Reden: Omdat Eva altijd voor mij klaar staat en altijd tijd heeft voor een kopje koffie of een praatje
YourGift Card t.w.v.
Wie is jouw zorgheld? Ga naar www.yourgift.nl/zorgheld, en meld jouw zorgheld aan. Wij helpen graag mee jouw zorgheld in het zonnetje te zetten.
€ 100,-
Bijzonder Zorgnieuws Alles over ontwikkelingen en actualiteiten in de zorg Meldkamer Dordrecht bij wereldtop p. 6
Aangenaam Verzorgd Alles over gezondheid en welzijn van de patiënt Alle zorg voor moeder en kind in één centrum p. 14
Medisch Belicht Alles over de medische wetenschap CT-scan van het hart mogelijk in St Jansdal p. 19 Effectiviteitsstudie over bloedbesparend medicijn bij knieprotheses p. 20
Talent Ontwikkeld Alles over leren en werken in de zorg
Bewust Genieten Alles over voeding, lifestyle en trends in de zorg Radboudumc en CZ willen innovaties sneller bij patiënt krijgen p. 24
Een nieuw jaar is weer begonnen. En dat is altijd weer reden om eens extra stil te staan bij alles wat er om ons heen gebeurd. Dierbaren die we verloren hebben, nieuwe vrienden die we ontmoet hebben, familie en ons werk, allemaal zaken die we eigenlijk vaak voor ‘gewoon’ aannemen. Maar is dat wel zo? Zit je nog wel op de goede werkplek en haal je uit het leven wat je er uit kunt halen? Ik gun iedereen een prachtig 2018, met een goede gezondheid en rijkdom in de vorm van vriendschappen die je leven meer dan de moeite waard maken. Proost op een mooi 2018!
Sanne van Leeuwen hoofdredacteur
Vaste rubrieken Beroep in beeld, Lifestyle en Reportages
Opleiding chirurgie bij Treant voor 5 jaar goedgekeurd p. 27
van de redactie:
Voorwoord ‘Een prachtig 2018, met een goede gezondheid en rijkdom’
Reportage
4
Karel Ronday
Directeur medische zaken HagaZiekenhuis en reumatoloog Karel Ronday is per 1 december 2014 aangetreden als directeur medische zaken van het HagaZiekenhuis. Naast deze bestuurlijke functie werkt hij ook als reumatoloog in het ziekenhuis. Karel is sinds 1996 werkzaam in het HagaZiekenhuis als reumatoloog en sinds 2003 tot 2014 is hij opleider Reumatologie geweest. In 2007 werd hij medisch manager van de RVE Interne geneeskunde, reumatologie, oncologie, dialyse, maagdarm- leverziekten, ouderengeneeskunde en buitenpoliklinieken.
Zorg en Ziekenhuis
5
N
a zijn militaire dienst wordt Karel Ronday in 1989 op het nippertje nog aangenomen als arts-assistent in het, toen nog, Leyenburg Ziekenhuis in Den Haag. “Ik heb eerst een jaar fysiotherapie gestudeerd, ben daarna Geneeskunde gaan doen in Rotterdam. En na de vooropleiding Interne geneeskunde in het voormalige Ziekenhuis Leyenburg rondde ik de vervolgopleiding Reumatologie af in het LUMC in Leiden met een promotieonderzoek naar mechanismen van gewrichtschade bij reumatoïde artritis. Tijdens mijn tijd in Leiden vond er een revolutie plaats op het gebied van immunologie. Er kwamen ineens verschillende behandelingsmogelijkheden die er voor zorgden dat mensen uit hun rolstoel kwamen. Toen ik begon was er nog niet zoveel aandacht voor reuma-patienten, het was een soort vergeten groep. Zo rond 1998 begon aids/HIV een steeds meer voorkomende ziekte te worden. In de explosieve toename van kennis van de immunologie die gepaard ging met deze snel groeiende infectieziekte pikte de reumatologie een graantje mee. Er ontstond in de ‘slipstream’ van deze research ook veel inzicht in het mechanisme van auto-immuunziekten en reumatologische aandoeningen in het bijzonder. Mijn interesse om hier in verder te gaan werd gevoed.”
'Toen ik begon was er nog niet zoveel aandacht voor reuma-patienten, het was een soort vergeten groep' Van Klein naar Groot “Ik begon ooit mijn opleiding tot reumatoloog in een klein ziekenhuis in de duinen van Noordwijk aan zee en nu werk ik in een prachtig groot en modern ziekenhuis Er is veel veranderd in de loop der jaren. Niet alleen weten we veel meer en kunnen we onze patiënten dus steeds van betere zorg voorzien, we ontwikkelen ons als ziekenhuis ook. We zijn een opleidingsziekenhuis en al snel wist ik de opleiding reumatologie in ons ziekenhuis te introduceren. Als arts merkte ik ook dat het belangrijk is om breder te kijken dan het ‘dokter zijn’ in engere zin. Ik wilde meer verbreding en weten wat er zich in een ziekenhuis nog meer afspeelt. Hoe zit het met de financiën, welke keuzes worden waarom gemaakt? Wat kan er beter en anders geregeld worden? Ook vroeg ik mij
af of er het medisch inhoudelijk geluid wel voldoende in de bestuurskamer werd meegenomen. Ik vind het belangrijk dat de besluiten die genomen worden ook werkbaar zijn op de werkvloer. Dat er iemand is die daar feeling en ervaring mee heeft. Toen de fusie met het Reinier de Graaf Ziekenhuis in Delft speelde, heb ik als medisch stafbestuurder aangekaart dat een ‘witte jas’ in het bestuur toch heel wenselijk zou zijn. Zo heb ik eigenlijk een beetje mijn huidige functie gecreëerd. Ik moest wel solliciteren en er waren meer gegadigden maar uiteindelijk werd ik de nieuwe directeur medische zaken. “
‘Het bestuur moest niet meer over dokters praten, maar met dokters praten’ Anders werken “Tijdens mijn bestuurtijd wilde ik graag zaken anders aanpakken. Het bestuur moest niet meer over dokters praten, maar met dokters praten. Ook vind ik het belangrijk dat artsen beter participeren in het ziekenhuis. Ik zag mijzelf als een brugfunctionaris om dit te bewerkstelligen. Vanuit mijn achtergrond als arts was het makkelijker schakelen en snapte ik ook beter hoe we artsen hierin mee konden krijgen.
Via een management development traject voor artsen hebben we ingezet op het verder kwalificeren in medisch leiderschap. We wilden mede-eigenaarschap creëren door medezeggenschap. Hiervoor moet je wel weten hoe een ziekenhuis reilt en zeilt om verantwoordelijkheid te dragen en bevoegdheden te verdienen om decentraal de zorg aan te sturen. De artsen werden ook actiever betrokken bij de zorgverkoop en worden gevraagd om mee denken met het maken van de onvermijdelijke keuzes in het zorgpalet dat een ziekenhuis moet gaan aanbieden.
Moreel Kompas “Mijn werk als reumatoloog ben ik blijven combineren met mijn bestuurlijke functie. Het empathisch vermogen van een medicus komt goed van pas als bestuurder. Het zien van patiënten helpt mij bij de vraag ‘Weet ik nog waarom ik dit doe?’. Ik doe dit werk voor al onze patiënten. Ik wil een bijdrage leveren aan het verbeteren van de zorg voor hen. Ik wil iets toevoegen. Als arts is dat een stuk directer in te zien en te ervaren dan als bestuurder. Toch weet ik dat ik door schaalvergroting in het ziekenhuis aan grotere wielen kan draaien die, op termijn, de zorg voor onze patiënten op een hoger niveau brengen ook al is dat niet altijd even zichtbaar. Een belangrijke vraag die ik mijzelf vaak stel is: ‘In welke hoedanigheid beteken ik nu eigenlijk meer voor de medemens?’ Het antwoord daarop blijf ik jullie en mezelf nog schuldig.”
Karel Ronday, in 2007 werd hij medisch manager van de RVE Interne geneeskunde, reumatologie, oncologie, dialyse, maag- darm- leverziekten, ouderengeneeskunde en buitenpoliklinieken.
6
Meldkamer Dordrecht bij wereldtop
Het goede nieuws kwam op 15 december met telefonische felicitaties vanuit Salt Lake City: de Meldkamer Ambulancezorg voor Zuid-Holland Zuid aan het Oranjepark in Dordrecht is bekroond met de ‘ACE-status’ van de International Academy of Emergency Dispatch. Dit betekent dat deze meldkamer het hoogst haalbare kwaliteitsniveau heeft bereikt in het afhandelen van 112-oproepen en dus tot de top van de wereld behoort.
die ze op hun scherm krijgen. Aan de hand van de ingevoerde antwoorden geeft de computer, op basis van miljoenen eerdere noodgevallen ter wereld uit de voorbije veertig jaar, een code aan het medische noodgeval. Deze code wordt per land of regio vertaald in een passende inzet, bijvoorbeeld de uitruk van een (of twee) ambulance(s) met spoed, een ambulance zonder spoed, een AEDteam of een huisartsverwijzing.
Meer ervaring De meldkamer van Dordrecht is de 251e meldkamer ter wereld met dit kwaliteitskeurmerk en de vierde in Nederland. “Toen we de aanvraag enkele weken geleden deden, wisten we al dat we aan de eisen voldeden”, vertelt directeur Hans Janssen van de Ambulancedienst Zuid-Holland Zuid. “Toch bleef het gevoelsmatig spannend tot aan het verlossende woord uit Amerika. Ik ben erg trots op onze centralisten en iedereen die hard heeft meegewerkt aan dit succes! Degene die er uiteindelijk het meest bij is gebaat, is de patiënt in onze regio, die zo snel mogelijk de juiste zorg krijgt. Voor onszelf is het een erkenning en een grote stimulans om te blijven streven naar topkwaliteit.”
Standaard protocol In de meldkamer van Dordrecht wordt gewerkt met het Amerikaanse standaardprotocol ‘AMPDS’ voor het aannemen van 112-oproepen. Dit systeem wordt door ruim drieduizend meldkamers over de hele wereld gebruikt. Alle centralisten in die meldkamers – van China tot Amerika – houden zich aan dezelfde, precies vaststaande set vragen
Janssen: “Vijf jaar geleden kozen wij voor dit systeem. De reden is dat je hiermee in één klap meer ervaring in huis haalt, dan de allerbeste centralist ooit zou kunnen bezitten. Vroeger stelde een centralist vragen naar eigen inzicht. Daardoor konden in gelijke situaties verschillende uitkomsten ontstaan. Met AMPDS valt het verschil in kennis en ervaring tussen centralisten in feite weg. Nu worden de bewezen beste keuzes gemaakt en de geboden zorg is niet langer afhankelijk van een persoon.” Elke meldkamer die kiest voor AMPDS (en de digitale variant daarvan, genaamd ProQA) belooft te zullen streven naar het allerhoogste werkniveau. Maar nog niet eens tien procent van de AMPDS-meldkamers in de wereld zit op dat niveau, omdat het veel tijd en inspanning kost om de kwaliteit te borgen en het systeem exact op de voorgeschreven manier te leren gebruiken. Na de meldkamers van Den Bosch, Tilburg en Eindhoven is het Dordrecht als vierde van de tien AMPDS-meldkamers in ons land gelukt.
Centralist en kwaliteitsfunctionaris Bram Bosch en teamleider Richtje Kant zijn trots op het succes van ‘hun’ meldkamer
Column Mirjam Kaijer
Tussen de oren ‘Wat zijn uw klachten?’, vraagt de reumatoloog. ‘Vooral pijn en soms ontstekingen in mijn gewrichten’, zegt de dame. ‘Ook ben ik moe en heb last van ochtendstijfheid. Dit duurt al jaren en ik word steeds van het kastje naar de muur gestuurd. Mijn huisarts adviseerde om het toch nog eens te laten onderzoeken. ‘Kijk mevrouw, uw arts heeft al wat bloed onderzoek laten doen.’ Hij draait de computer naar de dame toe. ‘Ik zie geen waarden die te hoog zijn. Ook heb ik bij het lichamelijk onderzoek niets kunnen vinden. Ik vrees dat ik weinig voor u kan doen.’ ‘Maar ik voel me niet goed’, zegt de vrouw met wanhoop in de stem. ‘Hoe komt dat dan?’ ‘Hoe is de situatie thuis mevrouw?’ ‘Goed. Mijn man ondersteunt mij waar hij kan. Ik werk 16 uur in de week, heb leuke collega’s, maar ben bang dat………’ ‘Heeft u veel last van stress mevrouw?’, onderbreekt hij de dame onverwachts. ‘Of zijn er dingen in het verleden gebeurd
‘Heeft u veel last van stress mevrouw?, onderbreekt hij de dame onverwachts’ die impact op u hebben gehad?’ De dame draait wat ongemakkelijk op haar stoel. ‘Wilt u zeggen dat het tussen mijn oren zit? Vind u mij een aansteller?’ ‘Mevrouw, ik wil alleen maar zeggen dat ik u kan doorverwijzen naar een therapeut voor geestelijke ondersteuning, meer niet.’ ‘Weet u dokter’, de vrouw staat op en schuift haar stoel naar achteren. ‘Het zou u ongelooflijk sieren als u gewoon zei: mevrouw ik weet niet wat u heeft, het spijt me. U ziet mij niet meer terug. Maar dat was waarschijnlijk ook uw bedoelingGoedendag!
Bijzonder Zorgnieuws
7
Sint Maartenskliniek
krijgt radicaal vernieuwde OK’s
D
e Sint Maartenskliniek in Nijmegen krijgt als eerste ziekenhuis een compleet nieuw ontworpen concept voor operatiekamers. De nieuwe operatiekamers (OK’s) zijn veiliger, eenvoudiger, effectiever en efficiënter. Er is minder kans op infecties, op menselijke fouten en meer comfort voor patiënten en het operatieteam. Ontwikkelaar en leverancier van dit OK-concept is Optimus, opgericht door een neurochirurg met als doel om de risico’s uit de OK’s te elimineren.
Orthopedisch chirurg Koen Defoort van de Sint Maartenskliniek: ‘Deze OK’s zijn radicaal anders en ontworpen op basis van input van chirurgen. Het mooie is dat verschillende technieken, ook uit de niet-medische wereld, worden samengevoegd. Voor operateur en OK-personeel wordt het een aangename omgeving om in te werken, zonder storende factoren zoals de pendels met lampen die er nu zijn. Tevens
wordt er daarmee een veiliger en aangename omgeving voor de patiënt gecreëerd.’
Elimineren van risico’s De Amerikaanse neurochirurg John Mangiardi, de oprichter van Optimus, stoorde zich jarenlang aan de risico’s en het gebrek aan comfort in operatiekamers. Daarom bedacht hij een geheel nieuw OK-concept om deze ergernissen op te lossen. Voor dit concept paste hij veelvuldig bestaande technieken van buiten de zorg
‘De kans op infecties wordt geminimaliseerd’ toe. Zo leende hij het idee voor de belichting van de theaterwereld. In plaats van pendels met lampen die je tijdens een operatie telkens moet verplaatsen, zit de verlichting nu volledig geïntegreerd in het plafond. De chirurg heeft op deze manier altijd het beste licht. Ook is er geen gevaar meer van mogelijk neerdwarrelende stofdeeltjes als een pendel wordt bewogen.
Veilig en steriel De kans op infecties wordt geminimaliseerd door de ontsmetting met ozon. Een concept dat nog nooit in een OK is toegepast. De wanden van de OK’s zijn bovendien vermengd met kleine metaaldeeltjes, waardoor bacteriën en schimmels afgestoten worden. Een innovatief
Bekendheid Wkkgz laat voorzichtige stijging zien De bekendheid van zorgprofessionals met de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) is beperkt, maar neemt voorzichtig toe. Hoewel 92% op z’n minst van de wet heeft gehoord, kent nog slechts de helft (46%) meer dan alleen het doel van de wet. Bij de eerste meting in 2016 was dat respectievelijk 71% en 19%. Dat blijkt uit het tweede herhaalonderzoek dat VvAA eerder deze maand uitvoerde onder 560 zorgprofessionals van verschillende beroepsgroepen. De resultaten van de metingen van voorjaar 2016 en voorjaar 2017 lieten een duidelijke stijging zien van de kennis en het bewustzijn van de wet.
Verklaarbaar, omdat per 1 januari 2017 de klachten- en geschillenregeling in werking
‘VvAA ondersteunt haar leden met de implementatie in de praktijk’ trad en er dus veel aandacht was voor het onderwerp. Daarna viel de aandacht terug en stagneerde de groei, blijkt uit de nieuwste cijfers. Net als bij de eerste meting dit jaar kent nog steeds minder dan de helft het doel van de wet (beide exact 46%).
Sint Maartenskliniek Verenieuwde OK - veilig en steriel luchtbehandelingssysteem van fabrikant Opragon brengt het infectierisico verder omlaag en zorgt voor een aangenamere temperatuur voor de patiënt en het operatieteam. Ook het gebruik van gekleurd licht en de opgeruimde uitstraling van de OK’s dragen bij aan een prettiger sfeer voor de patiënt en het operatieteam.
Continu verbeteren De Sint Maartenskliniek wil de zorg continu verbeteren, onder andere door te zoeken naar nieuwe mogelijkheden, technologieën en toepassingen. De gespecialiseerde kliniek voor houding en beweging kijkt daarvoor ook buiten de zorgwereld, Zo voerde de Sint Maartenskliniek in 1969 als eerste in Nederland een totale heupoperatie uit. Deze ambitie, deze werkwijze van de Sint Maartenskliniek geldt ook voor de nieuwe OK’s. Als eerste ziekenhuis ter wereld omarmt de Sint Maartenskliniek dit unieke en radicaal vernieuwende, geïntegreerde OK-concept. De Sint Maartenskliniek is er van overtuigd is dat dit de komende decennia de wereldwijde standaard wordt op OK-gebied. Eind 2019 vinden naar verwachting de eerste operaties plaats in het nieuwe OK-complex van de Sint Maartenskliniek.
Tandartsen en huisartsen voorop Tandartsen blijken van alle beroepsgroepen het best op de hoogte (98% heeft ervan gehoord, 60% is op de hoogte). Bij de huisartsen zijn die percentages vergelijkbaar: respectievelijk 97% en 55%. Bij beide beroepsgroepen geldt dat hun beroepsorganisaties, KNMT, ANT en LHV, veel energie hebben gestoken in informatie aan hun leden. Naast VvAA werkt hard aan het vergroten van de bekendheid van deze kwaliteitswet onder meer met de inzet van publicaties, lezingen, webinars, roadshows, video’s en afstemmingen met VWS. De wet kan immers een grote impact hebben voor zorgprofessionals. Daarnaast ondersteunt VvAA haar leden met de implementatie in de praktijk. Meer informatie: zie www.vvaa.nl/wkkgz.
8
Houdbaarheidsdatum medicijnen voor veel Nederlanders onleesbaar Ook medewerkers gezondheidszorg hebben moeite met kleine lettertjes. Het blijkt een grote ergernis onder Nederlanders: kleine lettertjes op onder meer voedingsetiketten, medicijnverpakkingen en bijsluiters. Dat komt uit onderzoek van Specsavers onder ruim 12.000 Nederlanders. Zo ervaart van de mensen die moeite hebben met het lezen van kleine lettertjes de helft problemen bij het lezen van medicijnverpakkingen en bijsluiters. Dit geldt ook voor personeel in de zorg. Een leesbril biedt niet altijd de oplossing. Wat dan wel? Een leesbaar lettertype en duidelijk contrast.
Leesbril wordt zo lang mogelijk uitgesteldUit het onderzoek blijkt dat men het dragen van een leesbril het liefst zo lang mogelijk uitstelt: bijna de helft (48%) van de mensen met een leesbril heeft het hulpmiddel niet direct aangeschaft terwijl zij al wel ongemak ervoeren. Als we eenmaal aan de leesbril zijn, voelt 55 procent zich onthand zonder. Toch vergeet 31 procent van de Nederlanders die een leesbril nodig hebben deze regelmatig mee te nemen. Dit leidt tot situaties waarbij het moeilijk of niet kunnen lezen van kleine lettertjes tot ergernissen kan leiden en in sommige gevallen ook gevaarlijk kan zijn.
‘De leesbaarheid kan al eenvoudig verhoogd worden door een groter lettertype en een sterker kleurencontrast’
Medicijnverpakkingen en bijsluiters ook met leesbril problematisch Van de medewerkers in de gezondheidszorg die moeite hebben met het lezen van kleine lettertjes loopt 51 procent hier vooral tegenaan bij het lezen van medicijnverpakkingen en bijsluiters. Daarnaast heeft 40 procent moeite met het lezen van de houdbaarheidsdatum van medicijnen. Opvallend is dat het overgrote deel van de mensen (76%) die in deze sector werkzaam zijn én een leesbril dragen, nog steeds moeite heeft met het lezen van teksten op geneesmiddelen.
Leesbril lost niet alles op Simone Stad, optometrist bij Specsavers: “Naarmate men ouder wordt gaat het gezichtsvermogen achteruit en krijgt men moeite om
4000 nachten kunnen blijven slapen bij patiënten door Amphia’s Lichtjesactie
O
p donderdagavond 21 december werden op het nieuwe voorterrein van Amphia Molengracht twee kerstbomen feestelijk verlicht door Roos Leber, lid Raad van Bestuur van Amphia en Peter van der Velden, voorzitter van de Stichting Vrienden van Amphia.
Met het ontsteken van de lichtjes werd aandacht gevraagd voor het maatschappelijke thema ‘eenzaamheid’. De afgelopen weken verkocht Amphia in dat kader symbolische lichtjes en oliebollen. De
Roos Leber, lid Raad van Bestuur van Amphia en Peter van der Velden, voorzitter van de Stichting Vrienden van Amphia.
‘Zorgverlener ziet in dat digitalisering kwaliteit van de zorg verbetert’
voorwerpen van dichtbij scherp te zien. Zo wordt het lezen van kleine lettertjes moeilijker. Een leesbril kan dit compenseren, maar dit is niet altijd genoeg. Ook het vermogen om contrast te zien vermindert namelijk, waardoor bijvoorbeeld kleine lettertypes en bepaalde kleuren lastig te lezen zijn op een gekleurde achtergrond. Dit kan problemen en ergernissen opleveren bij het lezen van etiketten of bijsluiters. De leesbaarheid kan al eenvoudig verhoogd worden door een groter lettertype en een sterker kleurencontrast.”
Top tien ergernissen Naast etiketten van voedingsmiddelen en bijsluiters zijn er nog tal van andere situaties waarbij kleine lettertjes een bron van ergernis zijn. Uit het onderzoek komt de volgende top tien ergernissen:
Over het onderzoek Het onderzoek is uitgevoerd door Specsavers Nederland in november 2017. In het onderzoek is een groep van 12.222 Nederlanders geënquêteerd over verschillende oog- en zicht gerelateerde onderwerpen.
opbrengst gaat naar logeerfaciliteiten in de nieuwbouw van het ziekenhuis. “Zo hoeven patiënten zich op de eenpersoonskamers straks niet alleen te voelen”, aldus Judith Jansen, programmamanager Sponsoring in Amphia. “De opbrengst van de verkoop zorgt er voor dat in de nieuwbouw van Amphia straks per jaar al 4000 mensen een nachtje kunnen blijven slapen. Daar zijn we natuurlijk al enorm blij mee. We weten namelijk hoe fijn het voor patiënten en familie is als zij dichtbij hun dierbaren kunnen blijven. De komende tijd zullen er nog meer acties volgen om nog meer logeerfaciliteiten mogelijk te maken.”
Stichting Vrienden van Amphia Het project Logeerfaciliteiten in Nieuw Amphia wordt gesteund door de Stichting Vrienden van Amphia. Deze Stichting is in 2011 opgericht en richt zich op het verkrijgen van financiële middelen voor ziekenhuisactiviteiten die niet gefinancierd worden door overheid of verzekeraars. Het project steunen kan nog tot 6 januari 2018 via www.amphia.nl/lichtjesactie.
Zorg en Ziekenhuis
9
Oogheelkunde Beatrixziekenhuis
ontvangt certificaat voor kwaliteit zorg bij scheelzien Het Beatrixziekenhuis onderdeel van Rivas Zorggroep heeft een kwaliteitscertificaat van Het Oogzorgnetwerk ontvangen voor de behandeling van strabisme (scheelzien). De afdeling oogheelkunde van het ziekenhuis ontvangt het certificaat omdat het hoog scoort op het gebied van kwaliteit en veiligheid. Met strabisme wordt de behandeling van scheelzien bedoeld. Voorafgaand aan de certificering hebben zorgprofessionals uit andere ziekenhuizen, die dagelijks betrokken zijn bij de zorg en behandeling van oogheelkundige patiënten, de afdeling bezocht.
‘Het Beatrixziekenhuis is één van de partnerlocaties van Het Oogzorgnetwerk’ Tijdens de bezoeken bleek dat de afdeling vooral goed scoort op het gebied van onder andere het werken volgens landelijke richtlijnen en wetenschappelijk bewezen operatietechnieken. Bovendien is er veel aandacht voor scholing en de ontwikkeling van de professionals en wordt er gewerkt door een
sterk team met grote passie voor het vak en een kritische blik op het zorgproces.
Oogzorgnetwerk Het Beatrixziekenhuis is één van de partnerlocaties van Het Oogzorgnetwerk. Oogartsen binnen Het Oogzorgnetwerk hebben kwaliteitsnormen ontwikkeld. Met het behalen van het certificaat toont het Beatrixziekenhuis aan dat het ziekenhuis voldoet aan de kwaliteitsnormen en dat continu gewerkt wordt aan het verbeteren van de zorg- en dienstverlening.
Trots De afdeling oogheelkunde is trots op het behalen van het vierde certificaat. Naast het certificaat voor strabisme beschikt het Beatrixziekenhuis ook over certificaten van Het Oogzorgnetwerk voor de behandeling van staar (cataract), maculadegeneratie en oculoplastische chirurgische ingrepen (ooglidcorrecties). Jaarlijks zetten de oogartsen en medewerkers van het ziekenhuis zich in om te voldoen aan de eisen die elk jaar worden aangescherpt. De certificaten maken het voor patiënten, verwijzers en zorgverzekeraars duidelijk dat patiënten kunnen rekenen op uitstekende zorg en dienstverlening in het Beatrixziekenhuis.
Oogarts Niels Hoevenaar kreeg van Het Oogzorgnetwerk het kwaliteitscertificaat Strabisme overhandigd.
MCL eerste volledig rookvrije
ziekenhuis van Nederland
A
an het einde van ieder jaar nodigen Per 1 januari 2018 is het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) het eerste volledig rookvrije ziekenhuis van Nederland. Roken is uitgebannen binnen het gebouw én op het ziekenhuisterrein. De laatste rookvoorzieningen op het ziekenhuisterrein worden in de laatste weken van december en in de eerste week van januari verwijderd. Een rookvrij MCL geldt voor medewerkers, patiënten, bezoekers en alle anderen. Hiltje de Graaf, internist-oncoloog: ‘Ik ben er trots op dat ons ziekenhuis in dit opzicht het goede voorbeeld geeft. We willen het roken de zorg uit hebben en dat begint in Leeuwarden.’ Hiltje de Graaf is samen met enkele collega-artsen de initiatiefnemer voor het rookvrij ziekenhuis. Het initiatief is door de MCL-directie overgenomen. Het rookvrije beleid is gedurende de afgelopen twee jaar gefaseerd ingevoerd: al eerder stopten MCL-medewerkers met roken op het MCL-terrein en werd de rookruimte binnen het ziekenhuis gesloten.
‘Het is niet meer dan logisch dat we het roken de zorg uit willen’ De Graaf: ‘Als artsen zien we elke dag de ernstige gevolgen die veel rokers ondervinden van tabaksgebruik. Het is niet meer dan logisch dat we het roken de zorg uit willen. En liefst uit de samenleving.’ De Graaf: ‘Veel ziekenhuizen hebben initiatieven om rookvrij te worden. Dat is een uitstekende ontwikkeling. Voor zo ver wij weten gaat het MCL hierin het verst: straks zijn er werkelijk geen rookvoorzieningen meer. Dus ook geen rookhokjes op het terrein. Niets. Daarmee lopen we landelijk voorop.’ Rokende patiënten die in het MCL worden opgenomen kunnen hulp krijgen. De Graaf: ‘Denk aan nicotinepleisters, nicotinekauwgom en dergelijke. Uit onderzoek blijkt overigens dat patiënten die geruime tijd vóór een geplande ingreep stoppen met roken minder kans hebben op complicaties. Ook dat beleid is bij enkele vakgroepen in het MCL al gemeengoed.’
Reportage
10
Trauma Centrum:
‘Je rent niet als George Clooney door de gangen’
Zorg en Ziekenhuis
11
D
e laatste aflevering van het televisieprogramma Trauma Centrum op SBS6 zit er op. Het programma gaf de afgelopen drie weken op werkdagen een inkijkje in het leven van patiënten en het ziekenhuispersoneel van het Catharina Ziekenhuis. Naast een serie aan complexe operaties was een bijzondere rol weggelegd voor onze afdeling Spoedeisende Hulp (SEH). SEH-arts dr.
Nathalie Ververs was in diverse afleveringen te zien en kijkt tevreden terug op de televisieserie. “Ik ben zo trots op mijn SEH-collega’s!” “Het televisieprogramma Trauma Centrum geeft een redelijk realistisch beeld van de afdeling Spoedeisende Hulp. Dit in tegenstelling tot diverse Amerikaanse ziekenhuisseries”, lacht SEH-arts dr. Nathalie Ververs. Van ‘ER-perikelen’ is volgens haar geen sprake. “Je rent niet als George Clooney met een stethoscoop om
je nek door de gangen. Natuurlijk is het een hectische omgeving, ik vergelijk het met een georganiseerde chaos en daar voel ik me als een vis in het water.”
'Toen ik begon was er nog niet zoveel aandacht voor reuma-patienten, het was een soort vergeten groep' Levensbedreigende situaties Wat Ververs mist in Trauma Centrum, zijn de écht levensbedreigende situaties. “Dat kun je niet laten zien, mensen moeten immers toestemming geven dat ze gefilmd mogen worden, daar zijn we heel strikt in. Maar met een groot gespecialiseerd Hart & Vaatcentrum kun je je voorstellen dat veel ambulances direct doorrijden naar het Catharina Ziekenhuis. Je ziet veel op deze afdeling, we zijn écht een ziekenhuis in een grote stad. Er komt van alles voorbij, zeker in het weekend”, benadrukt Ververs.
Team Ze vervolgt: “Zonder gevoel voor humor en relativeringsvermogen is dit werk niet te doen. En je doet het nooit alleen, je werkt hier echt in een team waarin iedere schakel belangrijk is. Dat heb je terug kunnen zien in de serie. Ik was na elke aflevering steeds zo trots op mijn collega’s. Functies spelen geen rol op de Spoedeisende Hulp. Ook het hebben van empathie is essentieel. Je moet het werk wel kunnen loslaten, het mag geen invloed uitoefenen op je emoties en beoordelingsvermogen, want er is altijd een volgende patiënt. En je moet iedereen oordeelvrij kunnen helpen. Iedereen is in de eerste plaats een mens. Om het werk een beetje los te laten, sport ik veel. Ik loop graag hard. Even mijn koppie leegmaken, dat werkt voor mij heel goed. En uiteindelijk kan ik niets doen aan hoe mensen binnenkomen, maar heb ik wel invloed op de afloop en dat geeft vaak een voldaan gevoel.
‘Het bestuur moest niet meer over dokters praten, maar met dokters praten’ Je kunt niet iedereen redden helaas!” Door de serie wordt Ververs ineens herkend op de meest gekke plaatsen. “Dat is wel ff wennen ja. Maar in de serie ben ik wie ik ben. Dus ook dat accepteer ik met een lach. Mooi toch om een inkijkje te geven in mijn werk!”
Advertorial
12
Mobiel ECG
met een medisch callcenter achter de hand
L
ivv Mobile Health biedt nu ook voor huisartsen en andere zorgprofessionals een pakket aan om mobiel een 1-afleiding ECG te maken. Dit maakt het mogelijk binnen 30 seconden een ritmestrook te produceren. Er is een medisch call-center beschikbaar voor aanvullend advies.
Personenalarmering Livv Mobile Health is in 2011 gestart als bedrijf in personenalarmering. Directeur Mirjam Boonstra: “De oprichter, mijn vader, Sytse-Jan Boonstra, is hartpatiënt. Alarmering is bedoeld voor als het mis gaat, maar hij wilde eerder informatie. Hij wilde meten als hij ongerust was. Hij sprak hierover met zijn cardioloogelektrofysioloog, Jaap Jan Smit van de Isala ziekenhuizen. Zo is de samenwerking ontstaan.”
‘Alarmering is bedoeld voor als het mis gaat, maar hij wilde eerder informatie’
en professionele opvolging zijn veelbelovend, vindt ook cardioloog Jaap-Jan Smit. Hij heeft meegedraaid in een pilot met Livv Mobiel ECG om ritmestoornissen op te sporen. Smit: “Om inzicht te krijgen in hoeveel mensen in Nederland er gebaat zijn bij het opsporen van ritmestoornissen zoals boezemfibrilleren, is het van
‘De eerste resultaten met screenen op hartritmeproblemen zijn veelbelovend’
ritmestrook worden toegevoegd aan het EPD. De dienst voldoet aan de privacywet- en regelgeving.”
‘Zowel geschikt voor de consument als voor de professional’ Voor de huisarts is er nog een voordeel. Boonstra: ‘In de NHG-standaard wordt aanbevolen om personen van 65 jaar en ouder te screenen op (stil) boezemfibrilleren. Nu gebeurt dit nog vaak met voelen aan de pols, maar met Mobiel ECG hebben huisartsen de mogelijkheid om in dezelfde tijd, in 30 seconden, een ritmestrook te maken en de ritmestoornis ook vast te leggen zonder het risico te lopen dat de ritmestoornis voorbij is ten tijde van registratie middels een 12-kanaals ECG.’ De eerste resultaten met screenen op hartritmeproblemen
belang het aantal mensen met deze klachten goed te registreren. Juist bij mensen die nog geen klachten hebben en geen last hebben van boezemfibrilleren, kunnen de gevolgen ernstig zijn. Denk aan een herseninfarct met mogelijk blijvende invaliditeit.”
Livv richt zich met dit product vooral op hartritmestoornissen. In de nabije toekomst worden ook oplossingen voor diabetes, COPD en apneu toegevoegd. Meer informatie: www.Livv-health.nl
Medisch callcenter Een klinisch gevalideerd apparaat werd gevonden: de Kardia Mobile van AliveCor. Mirjam Boonstra: “Dat apparaat hebben wij omarmd. Het levert een kwalitatief goede 1-afleiding ECG. En heel belangrijk: het kost weinig tijd, in 30 seconden heb je een ritmestrook.” Het apparaat werkt niet met een Bluetoothkoppeling maar op ultrasound. Boonstra: “Als een consument of zorgprofessional advies wil van de specialist kan hij het ECG doorsturen naar ons medisch callcenter dat 24/7 is bemand.” Livv werkt hiervoor samen met het Isala en Sensire MSC. Boonstra: “Het zijn allemaal BIG-geregistreerde professionals die te allen tijde onder supervisie staan van een cardioloog.”
Ook voor de huisarts De service die Livv levert, is zowel geschikt voor de consument als voor de professional. Een huisarts kan op een toegankelijke manier een eerste screening doen van zijn risicopatiënten. Boonstra: “Huisartsen kunnen bij patiënten een mobiel ECG afnemen onderweg of op de praktijk. Bij twijfel kan de huisarts contact opnemen met het medisch callcenter voor aanvullend advies. Als de huisarts het noodzakelijk vindt, kunnen de diagnose en de
Livv Mobile Health biedt pakket om mobiel een 1-afleiding ECG te maken binnen 30 seconden een ritmestrook produceren.
Aangenaam Verzorgd
13
Nederlandse longfibrosepatiënten niet of te laat gediagnosticeerd Het merendeel van de patiënten met longfibrose in Nederland loopt nog ongediagnosticeerd rond. Longfibrose is een veelal progressieve, onomkeerbare en uiteindelijk dodelijke longaandoening, zonder bekende oorzaak. Om een vroegere diagnose van longfibrose te stimuleren, roept longarts Paul Bresser op alert te zijn op als ‘klittenband’ klinkende longgeluiden bij patiënten met onbegrepen klachten van kortademigheid of hoesten. Bij de meest ernstige vorm van longfibrose (IPF, idiopathische pulmonale fibrose) is de mediane overleving zonder behandeling 2-3 jaar, wat IPF dodelijker maakt dan de meeste kankersoorten. In Nederland zijn naar schatting 1500 patiënten bekend met IPF; maar vermoedelijk is dit het topje van de ijsberg en is het aantal patiënten dat zonder diagnose rondloopt vele malen groter.
Vroege diagnose remt verdere afname longfunctie Dankzij een vroege diagnose kan het progressieve verloop van de ziekte worden afgeremd vanaf het moment dat de patiënt nog maar weinig klachten heeft en de longfunctie nog maar beperkt verloren is gegaan. Met name oudere volwassenen van boven de 60 krijgen de aandoening, waarvan dubbel zoveel mannen als vrouwen. Paul Bresser, longarts in het OLVG Amsterdam: ‘Het is niet een kwestie van genezing, maar een kwestie van remmen van verdere achteruitgang. Longfunctie die al verloren is gegaan, komt nooit meer terug. Een zo vroeg mogelijk gestelde diagnose longfibrose is voor de patiënt dan ook van levensbelang; want des te eerder de diagnose gesteld wordt, des te eerder de behandeling gestart kan worden.’
‘Mijn huisarts luisterde naar mijn longen maar kon niet direct een juiste diagnose stellen’ Hans Hofstee: ‘Een geluk dat ik werd doorverwezen naar een specialist.’ Hans Hofstee is gediagnosticeerd met longfibrose (IPF). Als bestuurslid van de longfibrosepatiëntenvereniging stoort hij zich aan de onbekendheid van de ziekte. Hofstee: ‘Zelf ben ik bij wijze van toeval gediagnosticeerd. Ik liep al langer met vage klachten. Mijn huisarts luisterde naar mijn longen maar kon niet direct een
juiste diagnose stellen. Hij twijfelde tussen vocht achter de longen maar hoorde een ‘klittenbandgeluid’, iets dat hij niet goed kon thuisbrengen. Gelukkig werd ik direct doorverwezen naar het regionale ziekenhuis voor een scan. De longarts daar had een vermoeden maar verwees me naar longarts Paul Bresser. Van hem kreeg ik de diagnose longfibrose. Ik mag van geluk spreken dat het destijds zo snel is gegaan. Bij de meeste patiënten duurde het veel langer voordat er uiteindelijk een juiste diagnose werd gesteld.’
Symptomen zijn vage longklachten Symptomen die patiënten met IPF en andere vormen van longfibrose ervaren, waaronder kortademigheid, droge hoest en vermoeidheid, lijken op die van minder zeldzame long- en hartaandoeningen. Bresser: ‘Longfibrose wordt doorgaans moeizaam herkend in de eerste lijn. Dat is niet zo gek en het valt huisartsen ook absoluut niet te verwijten, aangezien het een zeldzame, lastig te diagnosticeren aandoening is.
‘Longfibrose wordt doorgaans moeizaam herkend in de eerste lijn ’ Bovendien presenteert het zich als andere long- en hartaandoeningen. Een huisarts ziet hooguit een handjevol gevallen in zijn carrière. De diagnose in een vroeg stadium stellen is echter letterlijk van levensbelang voor de patiënt. Om meer longfibrosepatiënten te helpen, zouden artsen bij vage longklachten moeten luisteren naar een kenmerkend symptoom van longfibrose: de zogenaamde ‘klittenbandgeluiden’ in de longen. Dat geluid verdwijnt niet na gebruik van diuretica of een kuurtje antibiotica en zou –in combinatie met de longklachten- aanleiding moeten zijn voor vervolgonderzoek door een longarts.’
Over de Longfibrosepatiëntenvereniging De Belangenvereniging Longfibrosepatiënten Nederland is in januari 2001 opgericht. Zij heeft zich ten doel gesteld de kennis over de ziekte longfibrose te vergroten en begrip te kweken voor de problemen waar longfibrosepatiënten mee geconfronteerd kunnen worden. Daarnaast stelt de belangenvereniging patiënten en betrokkenen in de gelegenheid met elkaar in contact te komen vanuit de overtuiging dat het uitwisselen van ervaringen veel steun kan bieden.
Column Catrien Bouman Verpleegkundig Consulent Oncologie Cytostatica in Ziekenhuis Nij Smellinghe in Drachten
Dafne “Ik loop niet zo snel meer dokter”, zegt de negenentachtig jarige vrouw, die aan de arm van haar dochter de afstand van de wachtkamer naar de spreekkamer in een traag tempo aflegt. Ze staat even stil en kijkt vooruit naar de man in de verte. “Wacht even, ik kom eraan.” De dokter leunt tegen de deurpost en kijkt toe hoe zijn volgende patiënte voetje voor voetje nadert. Hij bekijkt de wijde pijpen van haar broek die moeten verhullen dat de ze pantoffels draagt. Vanmiddag had hij al meer oponthoud en op deze manier ‘schuifelt’ zijn spreekuur alleen nog maar verder uit. “Nee, u bent geen Dafne Schippers.” De dokter zinspeelt op de gouden race van de atlete die de dag ervoor de 200 meter won in een tijd van 21,63 seconden. Zelfs op de 20 meter overschrijdt de oude dame die tijd ruimschoots. Ze lacht beleefd, maar lijkt de opmerking niet te horen of niet te begrijpen. Aan zijn bureau bespreekt de dokter de uitslagen van de laatste onderzoeken. Met een paar muisklikjes komen er plaatjes van een PET CT-scan op het beeldscherm van de computer tevoorschijn. De dokter geeft een toelichting als hij erdoorheen scrolt, maar de oude dame lijkt niet echt geïnteresseerd. Ze geeft wel aan dat ze geen intensieve behandeling wil. Daarom stelt de arts een behandeling met bestraling voor. “Denkt u écht dat het nog de moeite waard is dokter? Ik bedoel, op mijn leeftijd! Want ik ben namelijk de jongste niet meer, ik loop ook niet zo snel meer, ziet u?” Ze legt haar rimpelige handen berustend in haar schoot. Haar ogen lichten op als ze praat. In haar gezicht heeft ze verassend weinig rimpels, maar de huid is zo dun als perkament. “Nee,” geeft de dokter antwoord op haar laatste vraag, “ik zei daarnet al, u bent geen Dafne Schippers.” Een korte pauze volgt. De arts kijkt naar haar. Hij legt zijn armen gevouwen op het bureau en leunt naar voren. Zijn gelaatstrekken verzachten. “U bent eerder een DAFje.” De oude dame lacht, een DAF, dat woord kent ze, dat is meer van haar tijd.
14
Het gezin blijft altijd bij elkaar in het Moeder- en Kindcentrum.
Verloskundigenpraktijken Eva, de Vlinder en de Zon, Livive, de gynaecologen en kinderartsen van het ETZ én Lunavi Kraamzorg vormen vanaf de jaarwisseling het Moeder- en Kindcentrum, gevestigd in het ETZ, locatie Elisabeth. Voor spreekuren is het Moeder- en Kindcentrum te vinden op de drie locaties van het ETZ en op twaalf spreekuurlocaties in de wijk.
Alle zorg voor moeder en kind in één centrum
V
anaf 2 januari is er één centraal loket dat 24/7 bereikbaar is voor alle zorgvragen voor moeders en kinderen tot achttien jaar. In het nieuwe Moeder- en Kindcentrum (MKC) komt alle zorg bij elkaar. Zorg voor zwangere vrouwen, kraamvrouwen, pasgeborenen en kinderen tot 18 jaar. Alles onder één dak én vanuit de visie Family Centered and Integrated Care. Dit betekent dat de wens van het gezin leidend is bij het aanbieden van zorg. Daarom blijft het gezin ook altijd bij elkaar. Moeder Milou vertelt: “Het voelde zo vertrouwd en zo vanzelfsprekend dat onze oudste zoon Tom de hele tijd bij ons bleef. Het was heel fijn dat dat kon.”
Zorg op maat De concentratie van de geboortezorg en kindergeneeskundige zorg op één locatie is in
alle opzichten een stap vooruit. Alle betrokken zorgverleners stellen gezamenlijk richtlijnen en protocollen op, om de best mogelijke zorg te bieden, die goed op elkaar afgestemd is. “We kennen elkaar goed en de lijnen zijn dus kort”, vertelt gynaecoloog Addy Drogtrop. “Daardoor
‘Het loket is 24 uur per dag, 7 dagen per week, bereikbaar via één centraal telefoonnummer: (013) 221 0800’ verloopt bijvoorbeeld ook de overgang van ziekenhuis naar thuis - én andersom - beter.” Nadat in januari 2016 de kinderafdelingen van het voormalig TweeSteden en St. Elisabeth Ziekenhuis zijn samengevoegd tot één kinderafdeling, zal deze afdeling in mei 2018 ook fysiek onderdeel worden van het MKC. Hierdoor
wordt onder meer de samenwerking met de Moeder & kindafdeling versterkt.
Altijd benaderbaar Het Moeder- en Kindcentrum werkt vanaf dinsdag 2 januari 2018 met één centraal loket voor alle patiënten en bezoekers. Dit loket is 24 uur per dag, 7 dagen per week, bereikbaar via één centraal telefoonnummer: (013) 221 0800. Hierop zijn dag en nacht professionals bereikbaar voor alle vragen rondom de zorg voor zwangeren, (pas bevallen) moeders en kinderen. Met verloskundigenpraktijken rondom Tilburg zijn goede afspraken gemaakt over overleg en afstemming van de zorg. Voor vrouwen die een gynaecoloog nodig hebben voor zorgvragen die niet met zwangerschap of bevalling te maken hebben, blijft de toegang tot zorg gewoon via de polikliniek Gynaecologie lopen.
Zorg en Ziekenhuis
15
Trombosedienst Meander Medisch Centrum sluit contract met Beweging 3.0 Trombosedienst Meander Medisch Centrum gaat vanaf 1 januari de trombosezorg voor een groot aantal verpleeghuizen in de regio uitvoeren. Dit heeft een aantal voordelen voor de bewoners van deze huizen. Bloedafname kan voortaan via een vingerprik, het doseeradvies is sneller beschikbaar en ‘zorg op maat’ wordt beter mogelijk. Het contract tussen de trombosedienst en Beweging 3.0 wordt deze maand getekend.
de INR-meting uit te voeren door middel van een vingerprik. De prik in de arm is dan niet meer nodig. De verpleegkundige is dagelijks betrokken bij de zorg voor de bewoner en kent diens persoonlijke situatie goed. Dit levert extra informatie op voor de doseerarts van de trombosedienst. Bijvoorbeeld over de actuele gezondheid, het voedingspatroon of bijkomende ziekten.
‘We hebben oog voor een gezonde en diverse maaltijd, maar smaak is altijd het allerbelangrijkste’
Wet langdurige zorg ‘Achtergrond van deze stap is dat verpleeghuizen vanaf 1 januari zelf de trombosezorg voor de bewoners moeten financieren en regelen. Deze zorg komt vanaf 1 jan 2018 onder de WLZ, Wet Langdurige Zorg, te vallen. Trombose is een veel voorkomende aandoening bij ouderen. Het bloed stolt dan te snel en dat kan ernstige gevolgen hebben, zoals een herseninfarct of longembolie. Met medicatie is de stollingstijd (INR) van het bloed te beïnvloeden. De hoeveelheid medicatie luistert nauw, vandaar dat regelmatig het bloed moet worden gecontroleerd.
Near Patiënt Testing Trombosedienst Meander Medisch Centrum traint momenteel medewerkers van Beweging 3.0 voor de “Near Patient Testing” methode. Verpleegkundigen leren dan bij bewoners
Daling complicaties Een ander voordeel is dat de meting kan worden gedaan op een voor de bewoner passend moment. De uitslag van de INR-meting wordt digitaal naar Trombosedienst Meander Medisch Centrum gestuurd. De doseerarts zorgt voor een nieuw doseeradvies dat op dezelfde dag beschikbaar is. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het aantal complicaties als gevolg van trombose daalt, als er wordt gewerkt volgens “Near Patiënt Testing” methode. Voor alle betrokkenen is er dus sprake van een win-win situatie.
Trombosedienst Meander Medisch Centrum Verpleegkundigen leren bij bewoners de INR-meting uit te voeren door middel van een vingerprik.
Goede apothekerszorg is
méér dan enkel uitgave medicijnen
A
pothekersketen BENU en zorgverzekeraar Menzis hebben –net voor de feestdagen- een tweejarige overeenkomst gesloten. Daarmee is persoonlijke apothekerszorg van uitstekende kwaliteit over 2018/2019 voor een half miljoen klanten verzekerd.
Verbetering apothekerszorg Peter Brugge, zorginkoper van Menzis: “Benu is met ruim 320 apotheken en 180 partnerapotheken de grootste keten van Nederland, en is verspreid door heel het land. Afspraken maken voor meer dan één jaar is dan ook van groot belang: het creëert vertrouwen, rust en ruimte binnen de keten om zich meer toe te leggen op de verbetering van zorg voor de patiënt.”
Meer dan enkel medicijnen meegeven Het meerjarencontract beslaat meer dan enkel afspraken over de hoeveelheid zorg die wordt versterkt. “Er zijn onder meer afspraken gemaakt over geïntegreerde apothekerszorg,” licht Peter de Braal, manager zorg BENU Apotheken, toe. “Dat gaat dus verder dan het meegeven van de juiste medicijnen aan klanten. We helpen de klant met alles rondom het medicatiegebruik, waardoor er minder complicaties ontstaan en verspilling wordt voorkomen. Er is extra aandacht voor kwetsbare patiënten: mede dankzij de meerjarenafspraken kunnen we investeren in het persoonlijke klantcontact dat daarvoor nodig is.”
Reportage
16
Suzanne Kruizinga
sinds enkele maanden lid van de raad van bestuur van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen (WZA)
Zorg en Ziekenhuis
17
O
oit begon ze als arts-assistant in Harderwijk en eigenlijk vanaf het moment dat ze het ziekenhuis binnen liep had ze oog voor het veranderen en verbeteren van processen. Nu wil ze samen met de medewerkers van het WZA de kwaliteit van zorg verhogen en het WZA toekomst klaar maken.
Toekomstbeeld “Het WZA is een prachtig ziekenhuis dat het al heel goed doet, we staan overal in de top 10. De bewoners in ons verzorgingsgebied zijn erg tevreden met ons. Ik kwam dus terecht in een ziekenhuis dat goed draait. Maar we moeten
wel zorgen dat het ziekenhuis toekomstproof is. We staan voor een aantal uitdagingen en daar mag ik samen met de medewerkers in het ziekenhuis naar toe gaan werken. Om in de toekomst goede patiëntgerichte zorg te kunnen blijven leveren is het van belang dat we nog meer gaan samenwerken met andere ziekenhuizen en zorginstellingen en ook in ons ziekenhuis zelf. En dan samenwerken in de volle breedte. Door de verschuiving van zorg naar de patiënt thuis, moeten we de zorg anders gaan inrichten. En echt andere zorgconcepten ontwikkelen in plaats van vast te houden aan onze huidge structuren. Wij denken dat wij als ziekenhuis een goede positie in de keten hebben om het initiatief te nemen om samen met alle stakeholders, die medeverantwoordelijk zijn voor goede zorg, dit voor elkaar te krijgen.“
Mindset “Veel mensen zien wel dat er iets moet gaan gebeuren, maar om echt anders te gaan werken dat blijft lastig in de dagelijkse gang van zaken. Dit heeft effect op alle vlakken in en buiten een organisatie. Neem bijvoorbeeld het personeelsbeleid, als we meer en op een andere manier gaan samenwerken met huisartsen, wijkverpleging en andere stakeholders, moeten we ons beleid daar op aanpassen. Het medewerkersbeleid kan zich niet meer alleen richten op wat er binnen de muren van het ziekenhuis gebeurt. Want als de eerste lijn overbelast raakt door het enorme patiëntenaanbod, moeten we kijken hoe we het slimmer en anders kunnen organiseren Misschien kan de verpleegkundige uit het ziekenhuis, die hulp bieden die de huisarts nodig heeft. Dit vraagt dus om HRM beleid over instellingen heen. Deze processen gaan uit van een andere visie. In plaats van de ziekte als uitgangspunt te nemen is er een ontwikkeling gaande om meer te gaan richten op de mens als geheel en uitgaan van wat iemand nog wel kan. Is het altijd de beste optie om iemand een nieuwe knie te geven? Is de patiënt niet meer geholpen met fysiotherapie? En is het echt nodig dat een patiënt na 6 weken naar het ziekenhuis terug komt om hechtingen te laten verwijderen? Of kan de wijkverpleegkundige dit doen? Door samen te kijken naar wat de patiënt nodig heeft en welke processen daar het beste bij aansluiten kunnen we nog meer patiëntgerichte zorg leveren en ook kostenbesparend werken. Dit vraagt nogal wat van de medewerkers in de zorg en dus is het belangrijk dat we investeren in tijd en geld om het goed te doen. Want ik geloof er in dat als je iets half start je het uiteindelijk dubbel zo hard terug krijgt. En daar wordt niemand beter van.”
Regionaal inzicht “Om keuzes te maken is het belangrijk om goed in beeld te hebben wat zich in de regio afspeelt. Vragen als: ‘Hoe ziet onze regionale bevolking eruit? Hoeveel ouderen wonen er in ons verzorgingsgebied? Zijn er kenmerkende ziektebeelden die in de regio voorkomen? En hoe kunnen we onze zorg daar op gaan inrichten?’ We moeten dus gaan denken vanuit wat de bevolking nodig heeft aan zorg en welzijn, in plaats van de mogelijkheden die we hebben in de zorgorganisaties. In onze regio wonen relatief veel ouderen en geldt het hoogste percentage obesitas patiënten. Dat is prettig om te weten en je kan de zorg er dan op af stemmen. De jongere generatie verwacht dat we in de zorg meer gebruik maken van de inzet van ICT en e-health. Die willen veel meer flexibiliteit en inzet van digitale mogelijkheden om hen ondersteunen in de contacten en de bezoeken aan het ziekenhuis minimaliseren. Deze verandering kan niet alleen door ziekenhuizen worden opgepakt, daar hebben zorgverzekeraars en andere stakeholders zeker ook hun aandeel in vind ik.”
Zicht op innovatie “De inzichten die we krijgen door deze visie en ontwikkeling maken dat we op zoek kunnen gaan naar meer en andere samenwerkingspartners. En we zijn ook eens gaan nadenken over partners waar je in eerste instantie niet gelijk bij uit zou komen. Zo ontstond onze samenwerking met Philips rond een transmuraal project waarin we gaan kijken hoe we de zorg rond de kwetsbare oudere optimaal kunnen vormgeven.
‘Duidelijk is dat we over MOETEN naar andere zorgconcepten’ Zij hebben zoveel expertise in huis, dat het zonde zou zijn daar geen gebruik van te maken. Hoe de zorg er in de toekomst er precies uitgaat zien is ook voor mij nog niet volledig uitgekristalliseerd. Wel duidelijk is dat we over MOETEN naar andere zorgconcepten. Het huidige system loopt namelijk vast. Noodzakkelijk is het om in gesprek te gaan met medisch specialisten en verpleegkundigen hierover en dat naast het “gewone werk van elke dag klaar en staan voor de patiënten en daarnaast nog heel veel andere dingen doen. Door meer te werken met een duidelijke visie als uitgangspunt en minder vanuit kostenperpectief en door de patiënt centraal te stellen en open te staan voor veranderingen, geloof ik dat we er samen voor kunnen gaan zorgen dat de zorg meegroeit met de innovaties en wensen van de toekomst. En dus toekomstproof wordt.”
18
Nieuwe techniek vergroot aanbod donorlongen
E
Erasmus MC verwacht stijging longtransplantaties. Met een nieuwe doorbloedingsmachine kunnen longen die eigenlijk ongeschikt waren voor transplantatie alsnog worden gebruikt in een donatieprocedure. Hiermee verwacht het Erasmus MC jaarlijks 35% meer patiënten die op de wachtlijst voor longtransplantaties staan, te kunnen helpen.
Nieuwe doorbloedingsmachine In Nederland wachten ongeveer 170 mensen op nieuwe longen. Er komen jaarlijks onvoldoende longen beschikbaar na een orgaandonatie, en in veel gevallen zijn de longen niet geschikt voor donatie. Patiënten komen op de wachtlijst te overlijden omdat ze niet op tijd nieuwe longen kunnen krijgen. Door het toepassen van een nieuwe doorbloedingsmachine, waarbij gedoneerde longen na uitname worden gespoeld en van zuurstof worden voorzien, verwacht Erasmus MC het aantal longtransplantaties met 35% te kunnen verhogen. De techniek is niet nieuw en wordt bijvoorbeeld in het UMCG sinds 2015 met succes toegepast.
Longarts Rogier Hoek: “Wij verwachten dat donorlongen die in eerste instantie ongeschikt waren voor donatie, in ongeveer 75% van de gevallen alsnog te gebruiken zijn. Daarmee zijn we er nog niet, omdat er veel méér vraag is naar donorlongen, maar het is zeker een stap in de goede richting.”
‘Verwachting is dat donorlongen die in eerste instantie ongeschikt waren voor donatie, in ongeveer 75% van de gevallen alsnog te gebruiken zijn’ Met de techniek, de zogenaamde Ex Vivo Long Perfusie (EVLP) worden longen die te slecht zijn voor donatie buiten het lichaam verbeterd en alsnog geschikt gemaakt voor longtransplantatie.
Organisaties ontvangen subsidie
om uitkomsten revalidatie te meten ZonMW en Revalidatie Nederland hebben een subsidie van 549.000 euro overhandigd aan de afdeling Research & Development van Heliomare, het Kenniscentrum Revalidatiegeneeskunde Utrecht en het Universitair Medisch Centrum Groningen. Zij gaan dit besteden aan onderzoek.
‘De lijst heeft als doel de meerwaarde van revalidatie voor een patiënt in maat en getal uit te drukken’
de uitkomsten van revalidatie op het gebied van participatie en eigen regie. De vragenlijst moet bruikbaar zijn ongeacht diagnose en revalidatiesetting (revalidatiecentrum, algemeen of universitair ziekenhuis). De bestaande vragenlijsten zoals de USER-Participatie en de Zelfredzaamheidsmeter vormen de basis van de nieuw te ontwikkelen vragenlijst.
Meerwaarde De lijst heeft als doel de meerwaarde van revalidatie voor een patiënt in maat en getal uit te drukken, aldus Heliomare. Het onderzoeksproject neemt zes jaar in beslag en wordt uitgevoerd in samenwerking met verschillende patiëntenorganisaties, revalidatie-instellingen en onderzoeksinstituten.
Nieuwe vragenlijst Met de subsidie ontwikkelen de centra gezamenlijk een vragenlijst voor het meten van
Het project start in april 2018. Bron Skipr
Column Sanne van Leeuwen
Loslaten Het nieuwe jaar is nog maar 4 dagen begonnen en ik sta al voor een van de moeilijkste momenten van dit jaar (mag ik uiteindelijk hopen).... Mijn oudste gaat het nest verlaten. Nu is dat iets wat veel ouders meemaken en dus ben ik niet bijzonder en alleen in deze, maar toch. Ik die altijd riep…”Op je 18e ga je lekker op kamers wonen hoor. Dat hoort erbij en je leert er zoveel van…”. En daar sta ik dan… 2 januari was de eerste ochtend dat het misging. Om iets kleins riep ik tegen de tweeling “Ruim toch eens op, kom van die bank af”.
‘Op je 18e ga je lekker op kamers wonen hoor. Dat hoort erbij en je leert er zoveel van…’ Verontwaardigde ogen keken me aan. “Doe ff rustig aan mams… t is nog vroeg”. En toen vloeiende de tranen rijkelijke over mijn wangen. Oké ik moet er aan geloven, ik heb het heel lang weten uit te stellen. Heb mijn kop meerdere malen in het zand gestoken. Maar over 2 dagen is het dan echt zo ver…. mijn kleine grote meid gaat op wereldreis. Als dochterlief ook naar beneden komt en ik haar vraag wat haar plannen de komende 2 dagen nog zijn, hoe ze denkt dit en dit nog te doen, gebeurd ook bij haar het onvermijdelijke…. tranen stromen ook over haar wangen.
Mijn les loslaten gaat beginnen…
Medische Belicht
19
CT-scan van het hart
De CT-scans van het hart worden gemaakt door een toegewijd team van cardiologen, radiologen en radiologielaboranten.
mogelijk in St Jansdal Sinds half november is het mogelijk om in Ziekenhuis St Jansdal een CT-scan van het hart te laten maken. Bij mensen die pijn of druk op hun borst hebben, kan hiermee snel worden uitgesloten of deze klachten worden veroorzaakt door problemen met het hart. Gelukkig kunnen zij in de meeste gevallen met een gerust hart weer naar huis.
‘Wij willen deze mensen natuurlijk graag zo snel mogelijk geruststellen’ “Als mensen pijn of druk op hun borst voelen, zijn zij in eerste instantie vaak bezorgd over
hun hart,” vertelt cardioloog Kirsten Sybrandy. “Dat is logisch, maar vaak zijn deze klachten niet te wijten aan hartproblemen en zijn ze gelukkig onschuldig. Als wij vermoeden dat verstoppingen van de kransslagaders van het hart niet de oorzaak is, willen wij deze mensen natuurlijk graag zo snel mogelijk geruststellen. Voorheen moesten wij patiënten dan voor beeldvormend onderzoek doorsturen naar het ziekenhuis in Amersfoort. Nu wij zelf deze CT-scan van het hart kunnen maken is dat niet meer nodig.”
Goed zicht op de kransslagaders Om het onderzoek te kunnen doen is een speciaal software pakket voor de CT-scan bij de
afdeling Radiologie aangeschaft. Een CT-scan is een röntgenapparaat dat een serie foto’s maakt, waarmee het hart plakje voor plakje worden weergeven. De computer legt de opnames op elkaar waardoor een driedimensionaal beeld ontstaat. Kirsten: “Tijdens het onderzoek kunnen wij kransslagaders goed in beeld brengen en meten of er sprake is van aderverkalking. Het onderzoek duurt gemiddeld een half uur en is weinig belastend voor een patiënt. Bij het maken van de scan zijn een radioloog, cardioloog en twee radiologielaboranten betrokken. Zij hebben hiervoor een specifieke scholing gevolgd.
20
Orthopedisch onderzoek bij Alrijne: effectiviteitsstudie over bloedbesparend medicijn bij knieprotheses Orthopedisch chirurg Joris Jansen van Alrijne Ziekenhuis heeft een effectiviteitsstudie over het bloed besparend medicijn tranexaminezuur bij knieprotheses in internationaal wetenschappelijk tijdschrift ‘The Knee’ gepubliceerd. Jansen hoopt dat dit effectieve en goedkope middel door deze publicatie meer ingezet wordt waardoor minder bloedtransfusies na prothese-operaties nodig zijn.
‘Er zijn veel manieren waarop bloedverlies bij gewrichtsvervangende operaties kan worden beperkt’
Tranexaminezuur Uiteraard proberen we ook tijdens de operatie met kleine incisies en weefselsparende technieken het bloedverlies zo beperkt mogelijk te houden”, legt orthopeed Jansen verder uit. “Een belangrijk hulpmiddel daarbij is tranexaminezuur, een medicijn dat de afbraak van bloedstelpende fibrinepropjes tegengaat. Uit eerdere studies was al bekend dat het middel heel goed werkt en veilig is, maar over de juiste dosering en manier van toediening is internationaal nog geen overeenstemming.”
Het onderzoek In Alrijne Ziekenhuis is de afgelopen jaren door de vakgroep Orthopedie juist naar de dosering van tranexaminezuur bij knieprothese operaties onderzoek verricht. Dit onderzoek werd recent gepubliceerd in het toonaangevende Britse medisch tijdschrift ‘The Knee’.
Beperken bloedverlies Het voorkomen van een bloedtransfusie na operatie is belangrijk omdat het een verhoogd risico op infectie en trombose geeft, wat weer extra gevaarlijk is in de herstelperiode net na een kunstknie-operatie. “Bij knieprothese-operaties is altijd wat bloedverlies te verwachten, maar de kunst is om het bloedverlies en de gevolgen ervan zo klein mogelijk te houden”, legt orthopedisch chirurg Joris Jansen uit. “Er zijn veel manieren waarop bloedverlies bij gewrichtsvervangende operaties kan worden beperkt. Allereerst is het belangrijk dat de waarde van rode bloedlichaampjes (het hemoglobinegehalte) voor aanvang van de operatie goed is. Als bij de preoperatieve screening een te laag hemoglobinegehalte wordt ontdekt kan dit vroegtijdig geanalyseerd en behandeld
‘We proberen met kleine incisies en weefselsparende technieken het bloedverlies zo beperkt mogelijk te houden’ worden, soms met staaltabletten en zo nodig ook met preoperatieve Epo-injecties.”
Door Barbara Snoeker, de onderzoekscoördinator van Orthopedie bij Alrijne, werden de resultaten van drie verschillende doseringen tranexaminezuur geanalyseerd. De hoogste dosering (tot 4 gram totaal) bleek het meest effectief.
‘Dit onderzoek werd recent gepubliceerd in het toonaangevende Britse medisch tijdschrift The Knee’ Ook een belangrijke uitkomst was dat het middel veilig gegeven kan worden aan patiënten die langer dan een jaar geleden een trombo-embolie zoals een hart- of herseninfarct hebben meegemaakt. Het middel wordt niet alleen via infuus gegeven net voor aanvang van de operatie, maar ook in het gewricht achtergelaten na plaatsing van de kunstknie, en na de operatie in tabletvorm ingenomen.
Alrijne Wetenschapscommissi Het orthopedisch onderzoek is mede mogelijk gemaakt door financiële ondersteuning van de Alrijne Wetenschapscommissie.
Zorg en Ziekenhuis
21
Reportage
22
Het is alweer 2018
wat zijn jouw goede voornemens?
Zorg en Ziekenhuis
23
Het nietuwe jaar is weer begonnen! Ben jij al druk bezig met jouw goede voornemens? Wij zetten de top 10 goede voornemens van 2018 op een rij. De voornemens volhouden is voor veel mensen vaak moelijk en daarom geven wij 5 tips, zodat het dit jaar zeker gaat lukken!
5 tips om je goede
voornemens vol te houden! Goede voornemens maken is makkelijk, maar hoe houd je dit daadwerkelijk vol? Hieronder 5 tips die je daarbij kunnen helpen. Tip 1: Stel haalbare doelen Vaak stel je in het begin onrealistische doelen, waardoor ze niet haalbaar zijn en je uiteindelijk teleurgesteld bent. Stel doelen waarvan je denkt dat je deze vol kan houden of bouw het langzaam op. Tip 2: Niet teveel goede voornemens Het is vaak lastig om te veranderen en helemaal als er teveel voornemens zijn. Maak er daarom een paar of één, zodat je deze ook daadwerkelijk volhoudt. Tip 3: Schrijf je goede voornemens op Schrijft je goede voornemens op en leg deze op
een plek waar je ze veel tegenkomt. Zo word je er elke keer aan herinnert. Het kan ook helpen om inspirerende teksten erbij te schrijven voor extra motivatie. Tip 4: Vraag steun aan je omgeving Je omgeving kan je extra steunen en motiveren om je aan je voornemens te houden. Wanneer je bijvoorbeeld wilt afvallen, is het fijn als mensen daar rekening mee houden door bijvoorbeeld ook gezonde hapjes aan te bieden. Zo kom je minder in de verleiding.
Top 10
Tip 5: Geef niet meteen op! Veranderingen zijn moeilijk en kosten tijd. Geef niet meteen op als je weer in je oude gewoontes terugvalt. Juist dan is het belangrijk om de draad weer op te pakken en er weer met positiviteit tegenaan te gaan.
Goede voornemens 2018 1
Meer tijd doorbrengen met familie en vrienden
2
Sporten
3
Gewicht verliezen
4
Stoppen met roken
Goede voornemens
5
Ontstressen
‘Als jezelf erin gelooft dat je het kan, dan ben je al halverwege!’
6
Minder alcohol drinken
7
Geen schulden meer
8
Iets nieuws leren
9
Altruïsme – iets teruggeven aan anderen
10
Alles op orde krijgen
Wist je dat... Wie zijn goede voornemen drie maanden heeft weten vol te houden, slaagt er meestal ook in om dat de rest van het jaar ook te doen.
24
Radboudumc en CZ
willen innovaties sneller bij patiënt krijgen Het Radboudumc en zorgverzekeraar CZ zijn een samenwerking gestart gericht op het ontwikkelen van technologische innovaties. Ook willen zij er samen voor zorgen dat die innovaties sneller hun weg vinden naar de patiënt.
E-health-programma De partijen werken onder meer samen aan een e-health-programma voor patiënten met hartfalen. Patiënten maken daarbij naast telemonitoring gebruik van een e-learning-programma met chatbots en artificial intelligence. Ook krijgen zij een leefstijlprogramma aangeboden. Uitgangspunt is dat de patiënt alleen nog naar de hartfalenpoli komt als dat nodig is. Ook gaan Radboudumc en CZ samenwerken in de ontwikkeling van een gepersonaliseerde keuzehulp voor de oudere patiënt met kanker en een op de patiënt toegespitst advies voor de arts. Dit moet de gezamenlijke besluitvorming verbeteren.
Technologie als middel “Bij innovaties gaat het veel te vaak alleen over technologie”, zegt Wim van der Meeren, be-
stuursvoorzitter CZ. “In deze alliantie gaat het er om dat technologie als middel ingezet wordt om de patiënten beter te begeleiden naar de beste uitkomsten. De keuzehulpen moeten ervoor zorgen dat de arts en de patiënt echt samen beslissingen kunnen nemen, waarbij de technologische innovatie zowel de arts als patiënt helpt om het beste inzicht te krijgen in de unieke situatie van de patiënt.”
‘Bij innovaties gaat het veel te vaak alleen over technologie’ Leon van Halder, bestuursvoorzitter Radboudumc: “Binnen het Radboudumc zijn we ervan overtuigd dat de combinatie van innovaties en persoonsgerichte zorg de toekomst is. Met de start van deze projecten combineren we de mogelijkheden van technologische innovaties en de zorg voor de patiënt.” Bron Skipr
Met de start van deze projecten combineren we de mogelijkheden van technologische innovaties en de zorg voor de patiënt.”
Column Elise Disselhorst Projectleider Duurzame Inzetbaarheid
Kooplust De sale is weer begonnen en wij gaan massaal winkelen. En ik moet je bekennen dat ik ook al op pad ben geweest. Ons (koop)gedrag fascineert me. In de sale kopen we namelijk meer en geven we ook meer geld uit dan dat we van plan waren te doen. En naast aanbiedingen zijn er nog heel wat andere trucs die winkeliers inzetten om ons te verleiden tot aankopen. Wist je bijvoorbeeld dat we makkelijker tot een aankoop overgaan als een bedrag eindigt op een 9? En dat we sneller bereid zijn een groot bedrag uit te geven als er geen Euro teken voor dit bedrag staat? Van nog grotere invloed op wat we kopen is het vergelijkingsprincipe. Ons referentiekader bepaalt namelijk wat een redelijke prijs is voor een product. Je zal eerder een flink afgeprijsde televisie kopen, ook al is deze vervolgens iets duurder dan de niet afgeprijsde variant. Bovendien zal je makkelijker geld uitgeven als je aan grote getallen denkt. We zijn ook geneigd meer te kopen als het aantal items dat je van het product mag kopen gemaximeerd is of als we iets gratis krijgen. Zo zijn we bereid extra producten aan te schaffen als de verzending vervolgens gratis is. En we kopen meer producten als het bijvoorbeeld het 3e artikel gratis is. Ook als er bij de kassa gerekend wordt met 33% korting, die je ook had gekregen als je slechts 1 product had gekocht.
‘Onbewust laten verleiden’ Bijzonder hoe deze mechanismen werken en hoe we ons hierdoor onbewust laten verleiden. Al denk je wellicht na het lezen van bovenstaande iets langer na bij je volgende aankoop.
Bewust Genieten
25
Muziek verbindt
Musici spelen voor patiënten en bezoekers in het Franciscus Gasthuis
in Franciscus Gasthuis Op dinsdag 19 december is de vleugel in de Centrale Hal van Franciscus Gasthuis feestelijk geopend in het bijzijn van onder andere medewerkers, patiënten en huisartsen. De muzikale omlijsting werd door verschillende musici verzorgd en begeleid door Henry Kelder op de piano.
sens Godfroy, Mark Janssen en Mieke Groen over wat muziek voor mensen kan betekenen.
‘Muziek brengt mensen samen en heeft een helende werking’ Muziek heeft een helende werking
Tijdens de opening werd ook een TEDx Talk gegeven door André Heuvelman, Francoise Kles-
‘Muziek brengt mensen samen en heeft een helende werking. De vleugel wordt op verschil-
lende (feest)dagen bespeeld door musici maar kan daarnaast ook door patiënten, bezoekers en medewerkers (met enige muzikale aanleg) worden bespeeld. Door de centrale plek waar de vleugel nu staat, kan muziek een grotere rol gaan spelen in Franciscus Gasthuis’, aldus internist Francoise Klessens Godfroy.Dit project is mede mogelijk gemaakt door een gift van een dankbare patiënt aan het Franciscus Vriendenfonds.
26
Verzekerde met vrije keuze
heeft meeste vertrouwen in zorgverzekeraar
Verzekerden met vrije zorgkeuze hebben het meeste vertrouwen in hun zorgverzekeraar. Nederlanders met een restitutiepolis, waarmee ze zelf hun dokter en ziekenhuis kunnen kiezen, geven hun zorgverzekeraar een 7,5. Het meeste vertrouwen in hun zorgverzekeraar hebben verzekerden van ONVZ. Onderzoeksbureau GfK deed hiervoor in 2017 onderzoek onder ruim 2.000 verzekerden. Verzekerden geven zorgverzekeraars gemiddeld een 6,4. Een verbetering vergeleken met twee jaar geleden, toen dit cijfer nog een 5,9 was. Het meeste vertrouwen in hun zorgverzekeraar hebben verzekerden van ONVZ. Twee merken van de Houtense zorgverzekeraar voeren de lijst aan: VvAA zorgverzekering (8,2) en ONVZ (8,0). PNOzorg, dat eveneens door ONVZ wordt uitgevoerd, bekleedt met een 7,7 de gedeelde vierde plek. Ook twee jaar geleden werd ONVZ door verzekerden het meest vertrouwd.
andere open communicatie, persoonlijke ervaringen met klantenservice en snel uitbetalen van rekeningen. Het minste vertrouwen in hun zorgverzekeraar hebben Nederlanders die een budgetpolis hebben afgesloten.
Loyaliteit is hoog bij hoog vertrouwen
het hele zorgproces te begeleiden. Een kleine veertig procent ziet voor de zorgverzekeraar ook een rol weggelegd om te helpen gezonder te leven en het voorkomen van ziekten.
De meest vertrouwde verzekeraars (waaronder ONVZ, VvAA zorgverzekering en PNOzorg) hebben ook de meest loyale verzekerden. Opvallend daarbij is dat loyale verzekerden hun zorgverzekeraar veel vaker als zorgbegeleider zien dan verzekerden die vaak van verzekeraar wisselen.
‘Toenemende vraag om meer te doen dan het uitbetalen van declaraties alleen’
Ook geven verzekerden die veel vertrouwen hebben in hun zorgverzekeraar bovenmatig vaak aan zeker wel, of waarschijnlijk wel, in 2018 verzekerd te blijven bij hun verzekeraar (89 procent bij ONVZ, tegenover een gemiddelde van 70 procent).
“We zien bij onze verzekerden een toenemende vraag om meer te doen dan het uitbetalen van declaraties alleen,” zegt Jean-Paul van Haarlem, bestuursvoorzitter van ONVZ. “Uiteraard zijn we er voor wie ziek is en zorg nodigt heeft, we zijn er echter ook voor wie gezond is en dat wil blijven.
Hulp bij gezonde leefstijl Restitutieverzekeraars het meest vertrouwd Belangrijke reden voor Nederlanders om hun zorgverzekeraar te vertrouwen zijn onder
Voor drie kwart van de ondervraagden is een zorgverzekeraar er voor meer dan alleen het uitbetalen van zorgrekeningen. Ruim een derde ziet de verzekeraar ook als een partij om
Als zorgverzekeraar hebben we veel kennis in huis over gezondheid en vitaliteit. De komende jaren gaan we onze verzekerden verder helpen en inspireren om gezondere keuzes te maken.”
Talent Ontwikkeld
27
Opleiding chirurgie bij Treant weer voor vijf jaar goedgekeurd De chirurgen van Treant Zorggroep hebben de opleidingsbevoegdheid voor arts-assistenten Heelkunde voor vijf jaar kunnen verlengen. Dit heeft de Nederlandse vereniging voor Heelkunde (NvvH) op basis van een uitgebreide visitatie deze zomer besloten. De chirurgen van Treant leiden arts-assistenten op voor de volledige zesjarige opleiding Heelkunde. De arts-assistenten werken en leren op de drie ziekenhuislocaties van Treant in Emmen, Stadskanaal en Hoogeveen. Dit is uniek in Nederland. Opleider Michiel van den Berg is erg blij met de verlenging van vijf jaar: ‘Onze inspanningen om de opleiding verder te stroomlijnen, betaalt zich nu uit in deze verlenging voor vijf jaar. Het bewijs dat de NvvH vertrouwen heeft in onze aanpak. De NvvH was erg onder de indruk van de wijze waarop wij via videoconferencing tussen de drie ziekenhuislocaties contact houden met onze arts-assistenten. Goede communicatie onderling is een vereiste voor de opleidingsaccreditatie.
Arts-assistenten Een arts-assistent heeft de zesjarige opleiding Geneeskunde afgerond en is daarmee basisarts. Na deze opleiding, kiest iemand een specialisme om zich verder in te bekwamen. De opleiding tot chirurg duurt zes jaar. In hun vijfde of zesde opleidingsjaar kunnen
arts-assistenten Chirurgie zich differentiëren in een subspecialisme. Bij Treant kunnen arts-assistenten de differentiatie GE chirurgie (maagdarmchirurgie), Vaatchirurgie en Chirurgische oncologie volgen. Daarnaast verzorgt Treant ook de vooropleiding voor het specialisme urologie, orthopedie en plastische chirurgie. Momenteel leidt Treant acht arts-assistenten op tot specialist en biedt daarmee een academische opleiding in Drenthe. De arts-assistenten krijgen het vak in de vingers door een combinatie van meewerken en opereren met de chirurgen, patiëntbesprekingen, trainingen, veel cursussen en vooral door toenemende eigen verantwoordelijkheid in de loop van de opleiding.
Optimale omgeving De aanwezigheid van arts-assistenten draagt bij aan een optimale omgeving voor de best medische patiëntenzorg. Up-to-date-kennis van de nieuwste medische richtlijnen is door de aanwezigheid van arts-assistenten en hun opleiders gegarandeerd. Dit komt de medische patiëntenzorg ten goede. Bovendien zorgen arts-assistenten onder toezicht van de chirurg voor continuïteit van zorg in het behandelproces. Dit doen zij op de spoedeisende hulp, als zaalarts op de afdelingen, op de operatiekamer en in de poliklinische behandeling van patiënten.
De chirurgen van Treant leiden arts-assistenten op voor de volledige zesjarige opleiding Heelkunde.
Column René Drost
Ingenieur in de zorg
Kerst, nadenken en luisteren Het was weer december. Ik beleef dat elk jaar met gemengde gevoelens. Zakelijk is het de drukste tijd van het jaar. Maar met de minste werkdagen. Dat legt een extra claim op de vrije tijd die juist in deze maand zo kostbaar is. Gemengde gevoelens ook omdat ik het veel leuker vind om in de loop van het jaar spontaan een cadeau te geven aan de kleinkinderen in plaats van onderdeel te zijn van een stapel onder de kerstboom. En de balans opmaken. Niet alleen zakelijk maar ook privé. Heb ik het nou goed gedaan dit jaar of niet. En waaraan toets ik dat? Het lijkt berekenend en dat hoort wel een beetje bij een ingenieur. Het eindigt dan altijd met voornemens. Voornemens waarvan ik nu al weet dat die snel weer zullen opgaan in de waan van de dag. Maar het hoort erbij, bij het ritueel.
‘En de balans opmaken. Niet alleen zakelijk maar ook privé.’ En dan is er plotseling dat bericht over een vriend. De dag na de feestdagen heeft hij een eind aan zijn leven gemaakt. Zonder bericht, zonder afscheid. Is niet meer. Niet meer dan een herinnering. Het plaatst alles in een ander perspectief. Zaken, familie, vrienden. Laten we in het nieuwe jaar maar eens beginnen met te luisteren naar elkaar. En kijken hoever we komen. Een gezond en zorgzaam 2018 voor alle lezers!
28
Zorgrobot neemt plek medewerker nog niet in
' De techniek, bijvoorbeeld om fysieke zorgtaken over te nemen, is nog sterk in ontwikkeling'
Zorg en Ziekenhuis
29 Zorgrobots kunnen helpen in de aanpak van het personeelstekort in de zorg door taken van medewerkers over te nemen, maar worden daarvoor nog te weinig ingezet. Redenen zijn de beperkte kennis van zorgpersoneel over de mogelijkheden van robots en gebrek aan tijd om ermee te leren omgaan. Ook is de techniek soms nog niet zo ver dat de robot het werk van de zorgmedewerker kan overnemen.
cesvol in kunnen zetten. Het onderwerp komt ook nog niet veel aan bod in de opleidingen. Andere beperkende factor is dat in zorginstellingen vaak één persoon is aangesteld voor de inzet van een technologie en daartoe is opgeleid. “Hierdoor heeft de rest geen kennis van de technologie en is het succes van een technologie afhankelijk van één persoon”, schrijven de onderzoekers. “Dit kan het proces vertragen van het implementeren van een technologie.”
Dit concluderen de TU Eindhoven en adviesbureau M&I/Partners in een onderzoek naar de inzet van zorgrobotica in Nederland. De toepassing van robots in de ouderenzorg in Nederland is de afgelopen twee jaar gestaag gestegen. Een spectaculaire stijging van het gebruik is tot nu toe echter nog uitgebleven, constateren de onderzoekers. Van de twee marktleiders voor zorgrobots gericht op sociale interactie met de gebruiker, ZORA en Paro, zijn er momenteel respectievelijk 100 en 230 in gebruik.
Ook zien de onderzoekers dat zorgverleners snel te hoge verwachtingen hebben van een robot. “Wanneer zorgverleners bijvoorbeeld zien dat de robot een arm heeft, wordt er verwacht dat het daar van alles mee kan, terwijl de mogelijkheden in werkelijkheid nog beperkt zijn. De verwachtingen en bezwaren van zorgverleners worden vaak bijgesteld wanneer zij kennis maken met toepassingen van zorgrobotica.”
De inzet van robots die alleen praktische taken van zorgverleners uitvoeren, is in de praktijk nog weinig zichtbaar. Het gaat om robots die bijvoorbeeld inzetbaar zijn voor het halen van een glas water of het dekken van de tafel. Dergelijke robots moeten mensen die fysiek beperkt zijn helpen langer zelfstandig thuis te blijven wonen. “De techniek, bijvoorbeeld om fysieke zorgtaken over te nemen, is nog sterk in ontwikkeling. We zien vooral vorderingen op gebruiksvriendelijkere bediening”, aldus het rapport.
‘Zora zou bijvoorbeeld ingezet kunnen worden om cliënten even bezig te houden, terwijl de zorgverlener ondertussen eten kan rondbrengen’ Zorginstellingen zijn volgens de onderzoekers nog te weinig bekend met de mogelijkheden van zorgrobots als oplossing voor het personeelstekort in de zorg. “Zora zou bijvoorbeeld ingezet kunnen worden om cliënten even bezig te houden, terwijl de zorgverlener ondertussen eten kan rondbrengen. Echter, het besef is er nog niet genoeg. Er is vooral het beeld dat het inzetten van robotica veel tijd kost en daarom krijgt het nog geen prioriteit.”
Kennis Zorgmedewerkers zijn zich wel steeds meer bewust van het bestaan van zorgrobots, maar hebben blijkens het rapport over het algemeen weinig kennis van robotica. Hierdoor zien zorgverleners niet altijd wanneer zij technologie suc-
Effectief Op plekken waar robots worden ingezet, blijkt dat ze heel effectief kunnen zijn, constateren de onderzoekers. Met name in de zorg aan dementerenden kwamen zij veel effectieve toepassingen tegen, bijvoorbeeld in het bestrijden van apathie en het effectief overbrengen van instructies. Dementerenden blijken bijvoorbeeld soms niet iets aan te nemen van hun fysiotherapeut, maar wel van Zora. De verwachting is dat het aantal sociale robots de komende jaren verder zal toenemen en dat eenvoudigere, betaalbare robots zoals ‘Tessa’ een snelle opmars zullen maken. Tessa, een robotje in de vorm van een bloempot, herinnert dementerenden aan afspraken en stelt dingen voor als het zetten van een kopje thee of het aanzetten van een muziekje. “Deze producten slaan enorm aan omdat het toepassen ervan zeer eenvoudig is en hier ook veel behoefte aan is binnen de ouderenzorg”, aldus de onderzoekers.
ExoArm Verder keken de onderzoekers naar de inzet van robotortheses, geavanceerde techniek met robotica die mensen kunnen helpen met het steunen, corrigeren of versterken van het lichaam. Bekend voorbeeld is de ExoArm. De onderzoekers verwachten dat deze technologie geleidelijk steeds ruimer beschikbaar zal worden. Ook zien de onderzoekers toekomst in het combineren van robotica en het concept Internet of Things (IoT). Op dit moment wordt die combinatie nog niet gemaakt in de zorg. “Het koppelen van robotica aan cliëntdossiers zien wij nog niet terug bij de zorginstellingen. Daarnaast worden er ook geen sensoren gekoppeld aan robotica. Van deze combinaties van technologieën verwachten we de komende jaren wel veel.”
Eerste groep basisartsen ontvangt bewijs voor herregistratie BIG
O
p 21 december ontvangt de eerste lichting basisartsen die het scholing- en toetsprogramma hebben doorlopen hun Periodiek Registratie Certificaat. Met dit certificaat kunnen de basisartsen zich opnieuw inschrijven in het BIG-register. Dat is nodig om de titel basisarts te mogen blijven gebruiken.
VUmc Academie Nadat er jaren is gesproken over het invoeren van een verplichte herregistratie voor basisartsen, is het vanaf 1 januari 2018 een feit. VUmc Academie ontwikkelde een scholing- en toetsprogramma dat deelnemers helpt in korte tijd zeer veel kennis tot zich te nemen. Daarbij is een prominente rol weggelegd voor iBooks.
iBooks In de speciaal ontwikkelde iBooks krijgen deelnemers de lesstof aangeboden die in de raamplannen voor de opleiding geneeskunde zijn vastgelegd. Van tien klinische specialismen worden meer dan 900 keer aandoeningen beschreven. De teksten zijn rijk aangevuld met illustraties, klinische afbeeldingen en video’s, gebaseerd op het principe ‘een afbeelding zegt meer dan 1000 woorden’. Zo is het mogelijk om lacunes in de eigen kennis te identificeren en waar nodig kennis snel op te frissen. iBooks bieden bovendien de mogelijkheid om eigen notities aan te brengen en deze later als studiekaartjes te raadplegen. Vanuit de iBooks wordt verwezen naar de onderliggende literatuur.
Scholing- en toetsprogramma Het scholing- en toetsprogramma bestaat uit drie modules. De eerste is gericht op kennis, de tweede op klinisch redeneren en de derde op klinische vaardigheden. Het is ontwikkeld in nauwe afstemming met het Ministerie van VWS, De Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) en de KNMG. Het Ministerie van VWS vindt het noodzakelijk dat iedereen die werkzaam is in de gezondheidszorg beschikt over een aantoonbare kwalificatie. Daarom moet iedereen die patiëntencontact heeft ingeschreven zijn in het BIG-register.
Congres Reablement in de ouderenzorg Hoe bevorder je de zelfstandigheid van je patiënt of cliënt?
Informatieavond Antillen & Suriname maandag 12 februari 2018 | De Hall, Woerden
Zorg rondom voeding Woensdag 14 maart 2018 | ReeHorst, Ede
Droom jij ervan om te werken in het Caribisch gebied, maar weet je niet hoe je het moet aanpakken of ben je benieuwd naar persoonlijke ervaringsverhalen? Dan is dit jouw kans! Kom naar de informatieavond en wie weet zit jij binnenkort via TMI in de zon! tmi-interim.nl
Voor alle verpleegkundigen en verzorgenden Over o.a. ondervoeding, mondzorg en slikproblemen bij dementie, darmgezondheid, voeding bij kanker, voeding en wondgenezing en bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen.
congressenmetzorg.nl
Vrijdag 20 april 2018 | ReeHorst, Ede Voor alle geïnteresseerden werkzaam in zorg & welzijn Reablement is iemand helpen om voor zichzelf te zorgen. Energie, levensvreugde en het dagelijks leven staan hierbij centraal. Een reablementtraject is tijdsgebonden en doelgericht. Het maakt je werk interessanter en je ziet direct de positieve effecten. Hoe het werkt leer je op dit congres!
congressenmetzorg.nl
OKF (Opleiding kwaliteitsfunctionaris) Start leergang: 8 maart 2018 | Woudschoten, Zeist Tijdens deze brede onafhankelijke kwaliteitsopleiding voor de zorg wordt een palet van mogelijkheden aangeboden voor het initiëren, implementeren en evalueren van kwaliteitsactiviteiten in een organisatie. Met aansprekende gastdocenten die in de kwaliteitsmanagementpraktijk bij grote zorginstellingen, universiteiten en het bedrijfsleven hun sporen hebben verdiend. opleidingkwaliteitsfunctionaris.nl
Zorg rondom het levenseinde Woensdag 28 maart 2018 | ReeHorst, Ede Voor alle verpleegkundigen en verzorgenden Over o.a. palliatieve zorg voor mensen met dementie, aandacht voor doodsangst, nazorg aan naasten, terminale zorg thuis en humor in de palliatieve fase congressenmetzorg.nl
Congres Humor als verpleegkundige interventie Vrijdag 18 mei 2018 | ReeHorst, Ede Voor alle verpleegkundigen en verzorgenden Over o.a. humor als verpleegkundige interventie, gebruik van humor bij dementie en in de palliatieve zorg, hostmanship en provocatief coachen Inclusief herziene uitgave ‘Humor als verpleegkundige interventie’
congressenmetzorg.nl
Agenda activiteiten & seminars Dag van . . . Bijzondere dagen en feestdagen
Eendaagse workshop “Houd eens op met dat softe gedoe: GA LEIDEN!” “Heb je alles geprobeerd maar zonder het gewenste resultaat? Pak dan door met acties en gezagsmiddelen, zodat gedaan wordt wat is afgesproken!” Locaties: Akersloot, Amsterdam, Apeldoorn, Assen, Den Haag, Eindhoven, Maastricht, Rotterdam en Utrecht debode.nl
Tweedaagse workshop “Lopen op eieren”, leidinggeven en aanspreken Welke leiderschapsstijl hanteer je in verschillende situaties? Geef leiding op basis van feiten, minder op gevoel of via, via. Je leert om met behulp van de Bode Methode® lastig gedrag bespreekbaar te maken en door te pakken. Locatie: Utrecht, 23 en 24 april 2018
debode.nl
Middag workshop “Haal meer uit het jaargesprek” voor leidinggevenden Veel medewerkers ervaren de 360 graden feedback als onbevredigend en zelfs bedreigend. De leidinggevenden leert om aanvullend of zelfs in plaats van de 360 graden feedback, objectieve informatie te vergaren om zo meer uit het jaargesprek te halen. Locatie: Utrecht, 28 mei 2018 debode.nl
17 januari
Slechtzienden Dag
Eendaagse workshop “Iedereen wil aardige collega’s, ook jouw collega’s”, feedback volgens de Bode Methode®
24 januari
Het Nationale Voorleesontbijt
28 januari
Wereld Lepradag
29-01 / 03-02
Collecte Hersenstichting
Je krijgt gesprekstechnieken aangereikt om op een niet aanvallende manier problematische situaties te bespreken zodat conflicten worden voorkomen. Locaties: Akersloot, Amsterdam, Apeldoorn, Assen, Den Haag, Eindhoven, Maastricht, Rotterdam en Utrecht
29-01 / 04-02
Week van het vergeten kind
debode.nl
14 februari Valentijnsdag
4 februari Wereldkankerdag 10-02 / 17-02
Week van de Euthanasie
12 februari
Internationale Epilepsie Dag
15 februari
Eendaagse workshop “Voor jezelf opkomen”, assertiviteit op de werkvloer Je krijgt handvatten aangereikt hoe je meer durft door de ander duidelijk en precies te vertellen en te laten zien wat je wilt, zonder daarbij een schuldgevoel te krijgen. Locaties: Akersloot, Amsterdam, Apeldoorn, Assen, Den Haag, Eindhoven, Maastricht, Rotterdam en Utrecht
debode.nl
Eendaagse workshop “Druk, druk, druk” Wat kun je op organisatorisch en persoonlijk vlak doen om de tijd effectiever te benutten. Na deze workshop ga je door efficiënter werken meer bereiken, niet meer werken. Locatie: Utrecht 25 april 2018 debode.nl
Wereld Kinderkanker Dag
Colofon Zorg en Ziekenhuis Uitgever, tevens redactie-adres: Allin1Mediaservice B.V. T (0487) 760200 E redactie@zorgenziekenhuis.nl Advertentieverkoop: Cross Media T (010) 7421941 E zorg@crossmedianederland.com Oplage: 30.000 exemplaren Drukwerk: JanssenPers Rotatiedruk B.V. Verspreiding: via personeelsruimten in de ziekenhuizen en geadresseerd aan directieleden en beslissers uit zorg en welzijn Meer informatie: zorgenziekenhuis.nl Aan de inhoud van Zorg en Ziekenhuis is alle mogelijke zorg besteed. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. De uitgever Allin1Mediaservice B.V. van Zorg en Ziekenhuis aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid ten aanzien van de inhoud. AUTEURSRECHTEN VOORBEHOUDEN © Zorg en Ziekenhuis Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze berusten bij Zorg en Ziekenhuis c.q. de betreffende auteur. Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, scan, fotokopie, elektronisch of op welke wijze dan ook. Zorg en Ziekenhuis wordt tevens elektronisch opgeslagen en geëxploiteerd. Alle auteurs van tekstbijdragen in de vorm van artikelen of ingezonden brieven en/of makers van beeldmateriaal worden geacht daarvan op de hoogte te zijn en daarmee in te stemmen e.e.a. overeenkomstig de publicatie- en/of inkoopvoorwaarden. Deze zijn bij de redactie ter inzage of op te vragen.
Professional
Like ons en
Beleef zorg en welzijn heelhollandzorgt